________________
. एकादशमाह्निकम्
[ प्रतिपेधार्थकत्वेऽपि न दोषः ]
प्रसज्यप्रतिषेधेऽपि - ऐकान्तिको न भवति यः स एवाहेतुरिति न निवृत्तिमात्रपरत्वम् । अश्राद्धभोजीति * कृता पुरुष उच्यते, न श्राद्धभोजनाभावमात्रम् । एवमिहापि तद्धितेनैकान्तनियतताप्रतिषेधविशिष्टः हेतुरेवोच्यते, नाभावमात्रम् - इत्येवमुभयथाऽपि न दोषः ॥
तस्योदाहरणं - नित्यः शब्दः प्रमेयत्वात् - इति । एष हि नित्यानित्यपक्षयोरन्यतरस्मिन्नपि न नियत इति विपक्षवृत्तित्वादनैकान्तिक उक्तो भवति ॥
607
[ परोक्तानैकान्तिकविभागविमर्श: ]
ननु ! षट्प्रकारः परैरनैकान्तिक इष्यते । सपक्षैकदेशवृत्तिः विपक्ष व्यापी, विपक्षैकदेशवृत्तिः सपक्षव्यापी, 'उभय पक्षैकदेशवृत्तिः, उभयपक्षव्यापीति साधारणः चतुष्प्रकारः । असाधारणः विरुद्धाव्यभिचारी चेति । स कथमिह न निर्दिश्यते - उच्यते - सपक्षव्याप्त्यादिभेददर्शनं तावत् अप्रयोजनकम्, अशक्यं च हेत्वाभासानामवान्तरभेदानन्त्यात् 1 विपक्षाद्व्यावृत्तिर्यस्य नास्ति, स सव्यभिचारः - इत्यन्यतम हेतु रूपरहितत्वमनैकान्तिकलक्षणमिह विवक्षितम् । तच्चोक्तमेव । किमवान्तरभेदपरि. गणनेन ||
असाधारणविरुद्धान्यभिचारिणौ तु न संस्त एव हेत्वाभासाविति न
व्याख्यायते ||
* कृता - कृत्प्रत्ययेन ॥ + व्यतिरेकः - विपक्षावृत्तित्वम् ॥
1 वि-च.
