________________
446
न्यायमञ्जरी 'ये चत्वारः पथयो देवयानाः' इत्यादयो हि चतुर्थाश्रमशंसिनः भूयांसः सन्ति मन्त्रार्थवादाः । मन्वादिस्मृतिवचनानि चतुर्थाश्रमोपदेशीनि चतुर्था. श्रमोचितशौचाचारादीतिकर्तव्यता वितानविधानपराणि च प्रबन्धेनैव दृश्यन्ते
'एवं गृहाश्रमे स्थित्वा विधिवत् स्नातको द्विजः । - वने वसेत्सु नियतः भैक्षभुग्विजितेन्द्रियः ॥' इत्युपक्रम्य चतुर्थाश्रमोचितमोक्षोपायानुष्ठानोपदेशाय षष्ठोऽध्यायः समस्त एव मनुनाऽनुक्रान्तः ॥
[सन्यासाश्रमः स्पष्टश्रुतिसिद्धः ] जाबालश्रुतौ च विधायकेनैव ब्राह्मणवाव्येन *प्रतिपदमाश्रमचतुष्टय मुपदिष्टम् 'ब्रह्मचारी भूत्वा गृही भवेत्, गृही भूत्वा वनी भवेत् , वनी भूत्वा प्रव्रजेत्' इति ॥
अग्निसमारोपणविधानोपदेशश्च प्रत्यक्षश्रुतः कथमपतूयते । 'आत्मन्यग्नीन् समारोप्य ब्राह्मणः प्रव्रजेद्गृहात्' इति |
अपि च उपनिषदामध्ययनं असति मोक्षोपायप्रयोगसमर्थे चतुर्थाश्रमे निरर्थकमेव प्राप्नोति। क्रियाकाण्डानुष्ठाननिष्ठत्वे हि वेदस्य ज्ञानकाण्डो. पदेशः किंप्रयोजनः स्यात् ॥
[ चतुर्थाश्रमकालः ] त देवं वर्णवत् आश्रमाणामपि चतुर्णा प्रत्यक्षोपदेशसिद्धत्वाच्चतुर्थाश्रमिणां च मोक्षाधिगमोपायतत्त्वज्ञानभावनाभ्यासावसरसंभवात् सोऽयं
* प्रतिपदम्-स्वपदेनैवेति यावत् ॥ । वि-
च तु -ख प-ख
