________________
नवममाह्निकम् – प्रमेयपरीक्षा
[अपवर्गपरीक्षा] एवं शरीरादौ दुःखपर्यन्ते हेये प्रमेये निर्णीते, यदर्थ एतदुपदेशः यत्प. रमुपादेयं प्रमेयं, यदर्थः शास्त्रारम्भः तमपवर्ग लक्षयितुमाह
तदत्यन्तविमोक्षोऽपवर्गः ॥ १-१-२२॥ - तदिति प्रक्रान्तस्य दुःखस्यावमर्शः । न च मुख्यमेव दुःखं बांधनास्वभावमवमृश्यते, किन्तु तत्साधनं तदनुषक्तं च सर्वमेव। तेन दुःखेन वियोगोऽपवर्गः॥
अस्ति *प्रलयवेलाया मप्या त्मनो दुःखवियोगः । स त्वपवर्गो न भवति, सर्गसमये पुनरक्षीणकर्मा शयानुरूपशरीरादिसंबन्धे सति दुखसंभवात् । अतः तद्व्यावृत्त्यर्थमत्यन्तग्रहणम् ॥
[अशेषविशेषगुणोच्छेद एव मोक्षः]' आत्यन्तिको दुःखनिवृत्तिरपवर्गः, न सावधिका। द्विविधदुःखावमशिना सर्वनाम्ना सर्वेषामात्मगुणानां दुःखवदवमर्शात, अत्यन्तग्रहणेन च सर्वात्मना तद्वियोगाभिधानात् नवानामात्मगुणानां बुद्धिसुखदुःखेच्छाद्वेषप्रयत्नधर्माधर्मसंस्काराणां निर्मूलोच्छेदः अपवर्ग इयुक्तं भवति ॥
* प्रलयेति.सुषुप्त्यादीनामुपलक्षकम् ॥
1 मा-ख,
नु-ग,
