________________
પ્રકરણ ૧૦ મું. પંચાક્ષપશુસંસ્થાને.
નયા મા |
ક દિવસ ભવિતવ્યતા મારા ઉપર ખુશી થઈ અને
પદ્રિય કરવાનો વખત હવે આવી પહોંચે છે એમ તિરે આ જાણીને મને કહેવા લાગી “આર્યપુત્ર! આ વિક
લાક્ષનિવાસ નગરમાં રહેતાં તને જે સંતોષ ન થતા
ન હોય તો હું તને બીજા નગરમાં લઈ જઉં.” મેં જવાબમાં દેવીને કહ્યું “દેવી! જે તને ગમે તે કર, કારણ કે સર્વ કાર્યોમાં તું જે કરે તે મારે પ્રમાણ છે. પછી મને આપેલી ગોળીઓમાંથી છેલ્લી ગળી જીર્ણ થઈ છે એમ જાણી બીજા નગરમાં જવા માટે તેણે મને બીજી ગોળી આપી. આ તછ લેકમાં એક પંચાક્ષપશુસંસ્થાન નામનું નગર છે તે
શહેર ઉપર પણ પેલા ઉભાગપદેશનેજ સરસુબા પશુસંસ્થાનના તરીકે નીમવામાં આવ્યો છે. તે નગરમાં સાડીત્રેપન જોના પ્રકાર. લાખ કુળકેટિ પ્રમાણ કુળવાળા પાંચ ઇંદ્રિયવાળા
લોકે વસે છે. તેઓ જળચર, સ્થળચર અને ખેચર (આકાશચર) જાતિના હોય છે, તેઓને ચેતના ફુટ હોય છે અને સંજ્ઞા પણ હોય છે. વિદ્વાન માણસો તેઓને ગર્ભજ સંસીનું નામ પણ આપે છે. વળી આ જીવોમાં જે કંઈને ચેતના ફુટ ન હોય તે તેઓને
૧ પંચાક્ષપશુસંસ્થાના પાંચ ઇંદ્રિય: સ્પર્શન, રસના, નાસિકા, આંખે અને કાન એ જે હોય તેવા પંચેદ્રિય તિર્ય. વિકલૈંદ્રિયપણાથી આગળ વધી પ્રાણું ઘણું ખરું પદ્રિય તિર્યંચ થાય છે. એકથી ચાર ઇદ્રિયવાળા છે પણ તિર્યંચ કહેવાય છે.
૨. ગર્ભજ: માતા પિતાના સંગે ગર્ભથી ઉત્પન્ન થનાર, માની કુક્ષિમાંથી જન્મનાર. આનાથી ઉલટી રીતે જેઓ જન્મે તેને સંભૂમિ કહે છે, ચાર ઇદ્રિય સુધી તો સંમૂર્થિક સ્થિતિ જ હોય છે,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
