SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 598
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ सप्ततिका कति वारान् उपशमश्रेणिं जीवः समारोहति ? तदाह चत्तारि वारमुवसमसे ढिं समरुदि खविदकम्मंसो। बत्तीसं वाराई संयममुवलहिय णिव्वादि ॥३५॥ उपशमश्रेणिमुत्कृष्टेन चतुर्वारानेवारोहति । क्षपितकाशो जीवः उपरि नियमेन क्षपकश्रेणिमेवारोहति संयममुत्कृष्टेन द्वात्रिंशद्वारान् प्राप्य ततो नियमेन निर्वाति । सम्मत्त देसजम ऊणसंजोजणविहिं च उक्करसं । पल्लासंखेजदिमं वारं पडिवज्जदे जीवो ॥३६॥ प्रथमोपशमसम्यक्त्वं वेदकसम्यक्त्वं देशसंयममनन्तानुबन्धिविसंयोजन विधि चोरकृष्टेन पल्यासंख्यातैकभागवारान् प्रतिपद्यते जीवः । उपरि नियमेन सिद्धयत्येव ॥४८८॥ दशवें सूक्ष्मसाम्परायमें मोहकी सत्ताईस प्रकृतियोंका उपशम रहता है, तथा उपशान्त कषाय वीतरागछद्मस्थ नामक ग्यारहवें गुणस्थानमें मोहकर्मकी अट्ठाईस ही प्रकृतियों उपशान्त रहती हैं, ऐसा जानना चाहिए ॥४८८ __ बादर साम्परायमें उपशान्त प्रकृतियाँ इस प्रकार हैं-७, १, १, ६, १, २, २, २, २, ११। सूक्ष्मसाम्परायमें उपशान्तप्रकृतियाँ २७ और उपशान्तमोहने २८ हैं। अब मूलसप्ततिकाकार सर्व कर्मोंके क्षपणका विधान करते हैं[मूलगा०६०]'पढमकसायचउक्कं एत्तो मिच्छत्त मिस्स सम्मत्तं । अविरदसम्मे देसे विरदपमत्ते य खीयंति ॥४८६॥ [मूलगा०६१] अणियट्टिबायरे थीणगिद्धितिग णिरय-तिरियणामाओ। संखेजदिमे सेसे तप्पओगा य खीयंति ॥४६॥ अथाष्टचत्वारिंशदधिकशतकर्मप्रकृतिक्षपणविधि गाथा-पञ्चदशकेन १५ निरूपयति- 'पढमकसायचउक्कं' इत्यादि । ] अनन्तानुबन्धिकषायचतुष्कं ४ मिथ्यात्वप्रकृतिः १ सम्यग्मिथ्यात्वप्रकृतिः १ सम्यक्त्वप्रकृतिः १ एताः सप्त प्रकृतीः ७ असंयतसम्यग्दृष्टौ वा देशसंयते वा प्रमचे वा अप्रमत्ते वा क्षपयन्ति क्षयं नयन्तीत्यर्थः। तथाहि-असंयतादिषु चतुषु मध्ये एकतरः अनिवृत्तिकरणपरिणामकालान्तर्मुहतचरमसमये अनन्तानुबन्धिकषायचतुष्कं युगपदेन विसंयोज्य द्वादशकषाय-नवनोकषायरूपेण परिणमय्य अन्तमुंहतकालं विश्रम्य पुनरयनन्तानुबन्धिविसंयोजनवदर्शनमोहक्षपणोद्योगेऽपि स्वीकृतकरणलब्ध्यधःप्रवृत्तापूर्वानिवृत्तिकरणेषु तदव्युत्पत्त्य (?) निवृत्तिकरणकालान्तमुहूर्त्तसंख्यातबहुभागमतीत्येकभागे मिथ्यात्वं ततः सम्यग्मिथ्यात्वं ततः सम्यक्त्वप्रकृतिं च क्रमेण क्षपयति, क्षायिकसम्यग्दृष्टिर्भवति, सप्तप्रकृतिक्षपको भवति । क्षपक श्रेणिचटनापेक्षया सप्तप्रकृतीनामसंयतादिचतुर्गुणस्थानेष्वेकत्र पितत्वात् । नारक-तिर्यग-देवायुषां चाबद्घायुष्कत्वेनासत्त्वात् क्षपकश्रेण्यारूढानामपूर्वकरणेऽत्रिंशदुत्तरशतप्रकृतिसत्त्वं स्यात् १३८ । अनिवृत्तिकरणे संख्याततमे भागे एताः षोडश प्रकृतीः पयन्ति क्षपकाः। ताः काः? स्यानगृद्धित्रयं ३ नरकनाम इति नरकगति-नरकगत्यानुपूर्यद्वयं २ तिर्यड्नाम इति तिर्यग्गति-तिर्यग्गत्यानुपूर्व्यद्वयं २ तच्छेषभागेषु तत्प्रायोग्याः प्रकृतीः क्षयन्ति ॥४८६-४१०॥ 1. सं० पञ्चसं० ५, ४६२ । 2. ४६३-४६४ । १. सप्ततिका० ६३ तत्र चतुर्थचरणे ‘पमत्ति अपमत्ति'। २. इसके स्थानपर भी श्वे. सततिकामें कोई गाथा नहीं है। १. गो० क० ६१६ । २. गो. क० ६१८ । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001937
Book TitlePanchsangrah
Original Sutra AuthorN/A
AuthorHiralal Jain
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year
Total Pages872
LanguageSanskrit, Prakrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari & Karma
File Size21 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy