SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 667
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ६५०] सेतुबन्धम् [पञ्चदश विमला-विभीषण की मन्त्रणा पाने पर माया से, शरों से तथा शल्यों से राक्षसोचित युद्ध करने वाले मेघनाद के शिर को लक्ष्मण ने ब्रह्मास्त्र से काट कर गिरा दिया ॥३७॥ अथ रावणरोदनमाहसोऊण इन्दइवहं म अइ सरोसं दसाणणो बाहजलम् । अब्भुत्तियदीवाणं णिवडइ तुप्पं व तक्खणं सहआसम् ॥३८॥ [ श्रुत्वा इन्द्रजिद्वधं मुञ्चति सरोषं दशाननो बाष्पजलम् । अभ्युत्तेजितदीपानां निर्बलति घृतमिव तत्क्षणं सहुताशम् ॥] इन्द्रजितो वधं श्रुत्वा दशाननः सरोष बाष्पजलं मुञ्चति । तच्च निर्बलति पृथग्भूय पततीत्यर्थः । किमिव । घृतमिव यथाभ्युत्तेजितानां दीपानां घृतं सहुताशं दीपरश्मिसंपकिं सन्निर्बलति द्रवीभवति इति दीपदशाननयो रश्मिरोषयोधूतबाष्पयोस्तौल्यादुपमा । तथा च तदानीमुत्तेजितदीपवद्दशाननोऽभूदिति भावः ॥३८॥ विमला-मेघनाद का वध सुन कर सरोष रावण रोने लगा और उसके भासू, अभ्युत्तेजित दीपों के रश्मिसहित घृत के समान (पृथ्वी पर ) टपकने लगे ॥३०॥ अब रावणस्य रोषविषादावाहणिहए अमेहणाए परिपत्तन्तेण तक्खणे चिन विहिणा। रोसविसाएहि समं हत्थेहि व होहि माहदो बहवअणो ॥३९॥ [निहते च मेघनादे परिवर्तमानेन तत्क्षणमेव विधिना। रोषविषादाभ्यां समं हस्ताभ्यामिव द्वाभ्यामाहतो दशवदनः ॥ च पुनर्मेघनादे निहते सति तत्क्षणमेव परिवर्तमानेन विरुद्धवृत्तिना विधिनादृष्टेन विधात्रा च द्वाभ्यां हस्ताभ्यामिव रोषविषादाभ्यां दशवदन आहतस्ताडितः । तथा च विधेरपि इन्द्रजितो भीतिः स्थिता, हते च तस्मिन् रावणवधेऽपि साध्यवसायत्वात्प्रतिकूलत्वं जातमिति रावणरोषविषादौ विधिहस्तत्वेनोत्प्रेक्ष्य तत्ताडनमुक्तम्, तेन विधिताडितो न जीवतीति ध्वनितम । प्रकृते रोषविषादयोरेव युद्धहेतुत्वेन मृत्युहेतुत्वमित्याशयः । अन्येनापि रिपुर्हस्ताभ्यां ताडयत इति ध्वनिः । यद्वा विधेरपि मेघनादजीवनपर्यन्तमेवानुकूल्यं स्थितम् , हते च तस्मिन् प्रातिकूल्यं जातम्, अतस्तथा कृतवानिति भावः ॥३६॥ विमला-मेघनाद के मारे जाने पर तत्काल ही ( निर्भय ) विधाता ने प्रतिकूल होकर रोषविषाद से क्या, मानों दोनों हाथों से एक साथ रावण को प्रताडित किया ॥३६।। Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001887
Book TitleSetubandhmahakavyam
Original Sutra AuthorPravarsen
AuthorRamnath Tripathi Shastri
PublisherKrishnadas Academy Varanasi
Publication Year2002
Total Pages738
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari, Story, & Literature
File Size13 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy