Page Text
________________
आश्वासः ]
रामसेतुप्रदीप-विमलासमन्वितम्
[५७३
सति रम्यते । जीवनादपीदानीं मरणमतिश्रेयः स्वर्गहेतुत्वादित्युत्साहः क्रियते तत्रैव प्रहारे सति मर्छा परं विश्रामो लभ्यतेऽपरथा युध्यत एव तदुत्तरं मरणे सति निर्दीढं स्वकृत्यं निर्वाहितमिति गण्यते । शत्रुविनाशनरूपं स्वामिनः, सुरस्त्रीलाभस्वर्गवासरूपं चात्मनः प्रयोजनं सिद्धमिति बुध्यत इत्यतिशूरत्वमुक्तम् ॥४८॥
विमला-प्राणसन्देह में वीर हँसते, साहस में अनुरक्त होते, व्यसन' में उत्साह करते; केवल मूर्छा के समय विश्राम करते तथा मरण होते समय भी केवल यही समझते थे कि अपने कर्तव्य का निर्वाह कर लिया ॥४८।। अथैकादशभिः स्कन्धकै रणरेणूत्थानमाह
चलिओ अ चरणपहओ अनुम्वदिण्णरइमण्डलगहासङ्को। अस्थेक्ककढिप्रणिसो अभाअभग्गदिप्रसो महिर उग्घाओ॥४६।। [चलितश्च चरणप्रहतोऽपूर्वदत्तरविमण्डलग्रहाशङ्कः ।
अकस्मादाकृष्टनिशोऽभागभग्नदिवसो महीरजउद्धातः॥]
कपिहस्त्यश्वादीनां चरणः प्रहतः प्रेरितो महीरजसामुद्धातो घनीभूतः समहश्चलित उत्थितश्चेत्यर्थः । कीदृक् । अपूर्वोऽद्भुतो दत्तो रविमण्डले ग्रहस्य राहोराशङ्का वितर्को येन स तथा । रजश्छन्ने रवी सर्वग्रासो राहुणा कृत इति वितर्कोऽमावास्यां विनैव जायत इत्यद्भुतत्वम् । अत एवाकस्माद्दिवाप्याकृष्टा आनीता निशा येन । तथा-अभागेऽस्थाने प्रहरद्वयेऽपि भग्नो विनाशितो दिवसो येन । सूर्यस्यास्तमितत्वादित्यन्धकारमयत्वमुक्तम् ।।४६।।
विमला-चरणों से प्रहत पृथिवी की धूल ऐसी उठी कि सूर्य ढक गया, अतएव लोग अद्भुत वितर्क करने लगे कि ( अमावस्या के विना ही ) राहु द्वारा सूर्यमण्डल का ग्रास क्यों हो गया तथा दिन में ही रात मा गयी एवं विना चार प्रहर व्यतीत हुये दो ही प्रहर में दिन व्यतीत हो गया ।।४।। अथैषां प्रस रणक्रममाहमले वहलग्घाओ मज्मोआसे पसारिअत्तणडियो। णहपुजिअविथरिओ पडइ दिसासु गरुअत्तणेण महिर ओ ॥५०॥ [ मूले बहलोद्धातं मध्यावकाशे प्रसारितत्वतडिनम् ।
नभःपुञ्जितविस्तृतं पतति दिक्षु गुरुत्वेन महीरजः ॥] मूले उद्गमस्थाने बहलो निबिड उद्घातो यस्य । अथ-मध्यावकाशे किंचिदूप्रदेशे करिकर्णतालादिना प्रसारितत्वेन तडिनं विरलम् । तदुक्तम्-'तडिनं विरले तुच्छे' । अनन्तरम्-नभसि सर्वतः समेत्य पुञ्जितं सद्विस्तृतं प्रसृतं मही-- रजः कर्तृ पश्चाद्दिक्षु पतति । प्रसारि भवतीत्यर्थः । केन । गुरुत्वेन । तथा च लघुत्वादुत्थितं वियति सर्वतो घनीभूय लब्धगुरुत्वं सत्पततीत्यर्थः ॥५०॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001887 |
| Book Title | Setubandhmahakavyam |
| Original Sutra Author | Pravarsen |
| Author | Ramnath Tripathi Shastri |
| Publisher | Krishnadas Academy Varanasi |
| Publication Year | 2002 |
| Total Pages | 738 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari, Story, & Literature |
| File Size | 13 MB |