Shadbhashachandrika

SR No.: 001877
Original Sutra Author: N/A
Author: Kamlashankar Pranshankar
Publisher: Rajkiya Granthamaladhikar Mumbai
Publication Year: 1916
Total Pages: 646
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari & Grammar
File Size: 9 MB

Page 328

SHADBAÂSHÂCHANDRIKÂ.
301
tation from the Vșitti of Trivikrama, who says that in द्वितीय, माल्य &c., where the Sutras 'कगटडतद,' 'लवरामधश्च,' and 'मनयाम्' are simultaneously applicable, they should be applied so as to suit the forms that we actually see current in the language. The passage in the Vritti referred to by Lakshmidhara is as under :'अत्र द्वितीयकल्मषकाव्यमाल्यादिष्वेतत्सूत्रत्रयस्यापि प्राप्तौ यथादर्शन लोपः । द्वितीयः । बिइओ। द्विगुणः । बिउणो । द्वादश । बारह । द्वाविंशतिः। बावीसा। द्वात्रिंशत् । बत्तीसा । कल्मषम् । कम्मसं । शुल्बम् । सुब्बं । कचित्त्वधः-द्विपः। दीवो । द्विजातिः । दुआई । काव्यम् । कव्वं । दिव्यम् । दिव्वं । माल्यम् । मलं । काम्यम् । कम्मं । कुल्या । कुल्ला । क्वचित्पर्यायेण-उद्विग्नः । उविण्णो । उव्विग्गो । रेफस्य तु सर्वत्रैव-सर्वम् । सव्वं । चक्रम् । चकं । वक्रम् । वकं ।।.' खघथधभाम् ।। १।३ । २० ।। p. 18खु, घ, थ्, धू, and भू are changed to ह when they are nob conjunct, not in the beginning of words, and are followed by a vowel. e. g. मुखम्-मुहं । मेखला-मेहला । मेघः-मेहो । जघनः-जहणो। गाथा-गाहा । शपथः-सवहो । राधा-राहा । बधिरः-बहिरो।
सभा-सहा । रासभः-रासहो P. 21-26. अकारान्तः पुंलिङ्गो रामशब्दः-अनुक्तविशेषादेशा जह्याः॥
These pages treat of the declension of masculine nouns ending in अ like राम. The forms are given at the end of the book. The following Sûtras should be marked as applying to all nouns and showing the changes that they and the termina
tions undergo:(1) अमः ॥२।२।२॥ p. 22
अम्, the termination of the Acc. Sing., is changed to w and then to anusvâra by 'faren' which teaches that the final is changed to anusvära. e. g. Acc. Sing.-वच्छं। मालं । गिरिं । गोरिं । गामणि । तरुं । वहुं पेच्छ (see)।