SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 426
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ३६८ गो० जीवकाण्डे उदारं उराळं वा पुरु महत् स्थूलंगळे बुदत्थं तत्स्वार्थदोळंठविधानमुटप्पुरिंदमुदारमुरालमेव वा औदारिकं उदारे उराले वा भवं औदारिकं मेणितुं भवार्थदोळं ठविधानमुटप्पुरिंदमक्कुं। औदारिकमेवोपचितपुद्गलपिंडरूपत्वात्कायः। औदारिकश्चासौ कायश्च औदारिककायः । औदारिक शरीरनामकर्मोदयसंपादितमप्पौदारिकशरीराकारस्थूलपुद्गलस्कंधपरिणामं वैक्रियिकादिशरीरसूक्ष्मपरिणाममं नोडे महत्वसंभवदिदमोदारिककायमकुं। सूक्ष्मपृथिव्यप्रेजोवायुसाधारणशरीरंगळ्ये स्थूलत्वाभावदिदौ तवक्कौदारिकत्वमें देनेल्वेडेके दोडवं नोडलं सूक्ष्मतरमप्प वैक्रियिकादिशरीरापेक्षयिदं अवक्के महत्वमुदरिदं परमागमरूढियदं मेणौदारिकत्वं संभविसुगुमौदारिककायार्थमागि यावुदोंदात्मप्रदेशंगळगे कर्मनोकम्मकिर्षणशक्तियदु तानेयौदारिककाययोगमें दितु पेळल्पद्रुदु। औदारिकवर्गणास्कंधंगळोदारिककायत्वपरिणमनकारणमात्मप्रदेशपरिस्पंदमेणौदारिककाययोग दितु एले भव्यनीनरिये दितु संबोधिसल्पटुदु।। अथवा औदारिककाय औदारिककाययोगदितु कारणे कार्योपचारः एंबी न्यादि पेळल्पटुदावुपचारमुं निमित्तप्रयोजनंगळनुदरिंदं औदारिककायाद्योगः औदारिककाययोगः एंबी उदारं उरालं वा पुरु महत् स्थूलमित्यर्थः । वार्थे कन्' विधानात् उदारं उरालमेवीदारिकमौरालिकम् । १५ उदारे उराले वा भवमौदारिकं औरालिकं वेति भवार्थे ऽण्विधानात् । औदारिकमेव उपचितपुद्गलपिण्ड रूपत्वात् कायः, औदारिकश्चासौ कायश्च औदारिककायः, औदारिकशरोरनामकर्मोदयसंपादितः औदारिकशरीराकारस्थलपुदगलस्कन्धपरिणामः । वैक्रियिकादिशरीरसूक्ष्मपरिणामादेव महत्त्वसंभवेन औदारिककायः स्यात् । सूक्ष्मपृथ्व्यप्तेजोवायुसाधारणशरीराणां स्थूलत्वाभावात् कथमेषामौदारिकत्वमिति न वाच्यं, ततोऽपि सूक्ष्मतरवैक्रियिकादिशरीरापेक्षयैषां महत्त्वयुक्तत्वात् परमागमरूढ्या वा औदारिकत्वं संभवति । औदारिककायार्थ वा आत्मप्रदेशानां कर्मनोकर्माकर्षणशक्तिः सैव औदारिककाययोग इत्युच्यते तदा औदारिकवर्गणास्कन्धानां औदारिककायत्वपरिणमनकारणं आत्मप्रदेशपरिस्पन्दो वा औदारिककाययोग इति,हे भव्य ! त्वं उदार, उराल, पुरु, महत् ये सब शब्द एकार्थवाची हैं। इनका अर्थ है स्थूल । स्वार्थ में त्ययका विधान करनेसे उदार और उराल ही औदारिक और औरालिक होता है। अथवा उदारमें या उरालमें जो हो, वह औदारिक या औरालिक है। यहाँ होनेके अर्थमें २५ 'अण' का विधान किया है। औदारिक ही पुद्गलपिण्डका संचय रूप होनेसे काय है। औदारिक वही हुआ काय सो औदारिककाय है । औदारिक शरीर नाम कर्मके उदयसे उत्पन्न हुआ औदारिक शरीरके आकार स्थूल पुद्गलस्कन्धोंका परिणाम औदारिककाय है। वैक्रियिक आदि शरीर सूक्ष्म परिणामरूप हैं, अतः उनसे स्थल होनेसे औदारिककाय होता है। शंका-सूक्ष्म पृथ्वीकाय, अप्काय, तैजस्काय, वायुकाय और साधारण वनस्पतिकायके शरीर तो स्थूल नहीं होते,तब वे शरीर औदारिक कैसे हैं ? समाधान-ऐसा नहीं कहना, क्योंकि उनसे भी सूक्ष्मतर वैक्रियिक आदि शरीरकी अपेक्षा ये शरीर स्थूल हैं । अथवा परमागममें रूढ़ होनेसे उनको औदारिक कहा है। औदारिक शरीरके लिए जो आत्मप्रदेशोंकी कर्म और नोकर्मको आकर्षण करनेकी शक्ति है , उसे ही ३५ १-२. ठण् मु-। ३. ब सूक्ष्मत्वभा । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001816
Book TitleGommatasara Jiva kanda Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorNemichandra Siddhant Chakravarti, A N Upadhye, Kailashchandra Shastri
PublisherBharatiya Gyanpith
Publication Year2000
Total Pages564
LanguageHindi, Prakrit
ClassificationBook_Devnagari, Philosophy, Religion, & Karma
File Size13 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy