________________
૩૫
સંસ્કૃત શબ્દો ઉપરથી પ્રાકૃતમાં થતા સામાન્ય સ્વરાના ફેરફારો. દીર્ઘ સ્વરના હ્રસ્વસ્વર
(૧૬) સંસ્કૃત શબ્દની અંદર સંયુક્ત વ્યંજનની પૂર્વે દી સ્વર હોય તા પ્રાકૃતમાં પ્રાયઃ હ્રસ્વ થાય છે. એટલે કે સંયુક્ત વ્ય"જનની पूवे' 'आ' ने अ, 'ई' नाइ, 'ऊ' म उ, 'ए' ने इ, 'ओ' नाउ थाय छे. (टि. ११. ).
आ-अ- अंब (आम्रम् ) तंबं (ताम्रम् ) अस्सं (आस्यम् ). ई - इ - मुणिदो ( मुनीन्द्रः). तित्थं (तीर्थम् ). ऊ- उ- गुरुल्लावो (गुरूल्लाप:). चुण्णो ( चूर्णः ). प - इ - नरिंदो (नरेन्द्रः). मिलिच्छो ( म्लेच्छः ). ओ-उ- अहरुट्ठो (अधरोष्ठः). नीलुप्पलं (नीलोसलम् ). હસ્ત્રસ્વરના દીઘ સ્વર
(१७) य-र-व-श-ष- स मे व्यो श-ष } કે પછી જોડાયેલાં હેય તા તે थाय त्यारे शेष रहेला श ष तेनी पूर्वनो स्वर आय: ही श्य - आवासयं ( आवश्यकम् ). श्र-वीसामो (विश्रामः).
सनी साथै पूर्व વ્ય ંજનાના નિયમાનુસારે લાપ स द्वित्व थतां नथी, परन्तु थाय छे. ( टि. ४५ ).
पासइ ( पश्यति). मीसं (मिश्रम् ).
- संफासो (संस्पर्शः). श्व - आसो (अश्वः ).
वोससइ (विश्वसिति).
शुश-मणासिला (मनश्शिला ). दूसासणो ( दुश्शासनः ).
ष्य - सीखो ( शिष्यः ). र्ष - कास ओ ( कर्षकः). - वीसुं (विष्वक् ). -afferent (faform:).
Jain Education International
मणूसो ( मनुष्यः). वासो ( वर्ष :).
(१६) ह्रस्वः संयोगे ॥ १-८४ ।
(१७) लुप्तय-र-व-श-ष- सां' 'श-ष- सां' दीर्घः ॥ १-४३ ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
