________________
જીવન-વિજ્ઞાન
રાગ-દ્વેષ અને મોહને એકબીજા સાથે ગાઢ સંબંધ છે, તેઓ પરસ્પર એકબીજા ઉ૫૨ આશ્રિત છે. મોહ ઘટે તો રાગદ્વેષ ઢીલા થાય અને રાગ-દ્વેષ ઘટાડીએ તો મોહનું જોર ઓછું થઈ જાય.
૫રમાર્થથી વિચારતાં, જે કાળમાં મુમુક્ષુઓ અત્યંત ઓછા હોય અને સત્પુરુષોનો દુષ્કાળ હોય તે કાળને કલિયુગ કહ્યો છે. • જો જીવનમાં દુ:ખ, અશાંતિ, ભય, શોક આ બધાંનો ગણનાપાત્ર અનુભવ થતો હોય તો જાણવું કે હજુ આપણા જીવનમાં સાચો ધર્મ પ્રગટ્યો નથી.
• દુનિયાના મનુષ્યો બહારની સૃષ્ટિ બદલવા ઉપર બહુ જ ભાર મૂકે છે; જ્યારે જ્ઞાનીપુરુષ મુખ્યપણે અંતરની દૃષ્ટિ બદલવાનું કહે છે, જે સિદ્ધ થતાં ક્રમે ક્રમે સૃષ્ટિ તેને અનુરૂપ થઈ જાય છે. • જેટલો ઉત્સાહ અને તૈયારી વ્યાવહારિક મંગળ-પ્રસંગોમાં હોય છે તેટલો ઉત્સાહ અને તૈયારી મૃત્યુ વેળા રાખી શકે છે, તેવા જ્ઞાનીને મૃત્યુ-મહોત્સવ / સમાધિ-મરણની પ્રાપ્તિ થઈ શકે છે.
• જેમ ઘુવડોની સભામાં સૂર્ય દેખનાર કોઈ હોતું નથી, તેમ તથાકથિત સત્સંગમાં પણ સાચા ભાવરૂપી નેત્રોના અભાવને લીધે, યથાર્થ ફળની પ્રાપ્તિ વક્તાને કે શ્રોતાને - કોઈને પણ થતી નથી.
-
કાંચન અને કામિની છોડનાર મહાપુરુષ છે; પણ કીર્તિનો મોહ છોડવો એ તેનાથી પણ વધારે વિકટ છે; કારણ કે
Jain Education International
J-૩૫ -
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
