________________
૧૭૦]
વિજ્ઞાન અને ધર્મ
તે જગતને વિનાશ કરવાની રમત કરું” કે તરત તેવી કીડાથી તેઓ જગતને ઉત્પાદ કે નાશ કરવામાં પ્રવૃત્ત થઈ જાય છે. *
ઉ–રે! કીડા એ તે રાગજનિત પ્રવૃત્તિ છે. જેઓ રાગમુક્ત છે તેનામાં કીડા હોઈ શકે જ કેમ?
પ્રસારું. તે એમ કહી શકાય ને કે સૃષ્ટિનિર્માણ કરવામાં ઈશ્વરની કૃપા (કરુણા) જ કારણ છે.
ઉ–એ પણ બરાબર નથી. કેમકે જે જગત્ને જીની કરુણતાથી જ જગતનું નિર્માણ કરવામાં ઈશ્વર પ્રવૃત્ત થતા હોય તો પછી એ કરુણા તે બધાને સુખી જ બનાવે ને? એકને પણ દીન, ગરીબ, રાગી વગેરે બનાવે જ શા માટે ? ઈશ્વર સર્વશક્તિમાન હોય અને વળી જીવ પ્રત્યેના દયાલુભાવથી જ જગતનું નિર્માણ કરતા હોય તે એક પણ જીવને દુઃખી બનાવવાનું કોઈ કારણ જ રહેતું નથી. *
પ્ર.–ઈશ્વર દયાલુભાવથી જગતનું નિર્માણ કરે છે, છતાં એ જગતમાં અનેક દુઃખી આત્માઓ હોય છે તેનું કારણ ઈશ્વર નથી પરંતુ તે આત્માઓનાં અશુભ કર્મો છે.
ઈવર પણ અંતે તે જીવનાં કર્મને પરાધીન છે. જેવું જીવનું કર્મ એને દેખાય એ રીતે જ એને સુખી કે દુઃખી બનાવે. એટલે એમાં કૃપાલુ ઈવરને કઈ દોષ નથી. +
ઉ–રે! આ રીતે જે દયાલુ ઈવર પણ જીવેનાં કર્મને પરાધીન છે, કર્મના અનુસારે જ તે જીવોને સુખ દુઃખની સામગ્રી આપી શકે છે, પિતે પૂર્ણ દયાળુ હોવા છતાં જે પરાધીનતા તેનામાં હોય તે આપણામાં અને તેનામાં ફેર છે? આપણે પણ કર્મપરાધીન! એ પણ કર્મપરાધીન ! પરાધીનમાં ઈશ્વરપણું કેમ સંભવે? ૪ : પાથ વૃત્તીર્ણ મુરચે સારું કૃત / જય : : યદુનિક મહિલાવિત્રમ્
जनं तुं सृजतस्तस्स्य कृपालोः का कृपालुता ॥४॥ + : कर्मापेक्षः स चेतहि न स्वतन्त्रोऽस्मदादिवत् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
