________________
अनुयोगद्वारसूत्रम् [सू० १०७ ]
तानि च त्र्यणुकस्कन्धादीनि पूर्वं दर्शितान्येवेति । एवमनानुपूर्व्यवक्तव्यकपक्षद्वयेऽपि वाच्यम् ।
[सू० १०७] [१] नेगम-ववहाराणं आणुपुव्वीदव्वाइं किं संखेज्जाई असंखेज्जाई, अणंताई ? नो संखेज्जाई, नो असंखेज्जाई, अणंताई । [२] एवं दोणि वि ।
[चू० १०७] त इमं दव्वप्पमाणं - किं संखेज्जा [ई ? ] इत्यादि पुच्छा उत्तरं च सुत्तसिद्धं,
तिण्णि वि दव्वाऽणंता, जिणवयणे दिट्ठतप्पमाणातो । केवलणेयत्तणतो संदिट्ठियहेतुतो णेया ॥ १॥ [
१४९
Jain Education International
1
[हा० १०७] द्रव्यप्रमाणमधुना - णेगमववहाराणं आणुपुव्विदव्वाइं किं 10 संखेज्जाई इत्यादि निगमनान्तं सूत्रसिद्धमेव । असंख्येयप्रदेशात्मके च लोकेऽनन्तानामानुपूर्व्यादिद्रव्याणामचिन्त्यपरिणामयुक्तत्वादवस्थानं भावनीयमिति, दृश्यते चैकगृहान्तर्वर्त्याकाशप्रदेशेष्वेक[प्रदीप ] प्रभापरमाणुव्याप्तेष्वपि प्रतिप्रदीपं तावतामेवानेकप्रदीपप्रभापरमाणूनामवस्थानमिति, न च दृष्टेऽनुपपन्नं नामेत्यलं प्रसङ्गेन । द्वारम् २।
5
[हे० १०७] कृता सत्पदप्ररूपणा, द्रव्यप्रमाणमभिधित्सुराह - नेगम - ववहाराणं 15 आणुपुव्वदव्वाई किं संखेज्जाइमित्यादि । अयमत्र निर्वचनभावार्थ: इहानुपूर्व्यनानुपूर्व्यवक्तव्यकद्रव्याणि प्रत्येकमनन्तान्येकैकस्मिन्नप्याकाशप्रदेशे प्राप्यन्ते, किं पुनः सर्वलोके, अतः सङ्खयेयासङ्घयेयप्रकारद्वयनिषेधेन त्रिष्वपि स्थानेष्वानन्त्यमेव वाच्यमिति । न च वक्तव्यं कथमसङ्खयेये लोके अनन्तानि द्रव्याणि अवतिष्ठन्ते ? अचिन्त्यत्वात् पुद्गलपरिणामस्य, दृश्यते चैकगृहान्तर्वर्त्याकाशप्रदेशेष्वेकप्रदीपप्रभापरमाणु- 20 व्याप्तेष्वप्यनेकापरापरप्रदीपप्रभापरमाणूनां तत्रैवावस्थानम्, न चाक्षदृष्टेऽप्यर्थेऽनुपपत्तिः, अतिप्रसङ्गात्, इत्यलं प्रपञ्चेन ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
