________________
अनुयोगद्वारसूत्रम् [सू० १००-१०१]
आणुपुवीय अणाणुपुव्वीओ य अवत्तव्वए य ३, अहवा अत्थि आणुपुवीय अणाणुपुव्वीओ य अवत्तव्वयाइं च ट्क [ = ४], अहवा अत्थि आणुपुव्वीओ य अणाणुपुव्वी य अवत्तव्वए य ५, अहवा अत्थि आणुपुव्वीओ य अणाणुपुव्वी य अवत्तव्वयाई च ६, अहवा अत्थि आणुपुव्वीओ य अणाणुपुव्वीओ य अवत्तव्वए य ७, अहवा अत्थि 5 आणुपुवीओ य अणाणुपुव्वीओ य अवत्तव्वयाइं च ८, एए अट्ठ भंगा। एवं सव्वे वि छव्वीसं भंगा २६ । सेतं नेगम - ववहाराणं भंगसमुक्कित्तणया ।
१३९
[चू० १००-१०१] इदाणिं भंगुक्कित्तणा । तत्थ तिन्हं अत्थपदाणं एगवयणेण तिन्नि भंगा, बहुवयणेण तिन्नि, आणुपुव्वि-अणाणुपुव्वीए य चतुभंगो, आणुपुव्विअवत्तव्वएय चतुभंगो, अणाणुपुव्वी अवत्तव्वए वि चतुभंगो, आणुपुव्वी - अणाणुपुवी- 10 अवत्तव्वए य अट्ठभंगी, एवं एते छव्वीसं भंगा। स्याद् बुद्धि: - किमर्थं भङ्गोत्कीर्तनम् ? उच्यते - वक्तुरभिप्रेतार्थप्रतिपत्तये नेयानुमतप्रदर्शनार्थं च किं च असंजुत्तं संजुत्तं वा समाणमसमाणं वा अण्णदव्वसंजोगं जह चेव वत्ता दव्वविवक्खं करेति तह चेवेच्छति गमववहार त्ति भंगसमुक्कित्तणा कता ।
[हा० १०० १०१] एताए णमित्यादि, एतयाऽर्थपदप्ररूपणया किं 15 प्रयोजनम् ? इति, अत्राऽऽह - एतया भङ्गसमुत्कीर्त्तनता क्रियते । सा चैवमवगन्तव्यात्रयाणामानुपूर्व्यादिपदानामेकवचनेन त्रयो भङ्गाः, बहुवचनेनापि त्रयः, एते चासंयोगतः, संयोगेन तु आनुपूर्व्यनानुपूर्व्योश्चतुर्भङ्गी, तथा आनुपूर्व्यवक्तव्यकयोरपि सैव, तथाSनानुपूर्व्यवक्तव्यकयोश्चेति, त्रिकसंयोगतस्तु आनुपूर्व्यनानुपूर्व्यवक्तव्यकेष्वष्टभङ्गीति एवमेते षड्विंशतिर्भङ्गाः । अत्राह - भङ्गोत्कीर्त्तनं किमर्थम् ? उच्यते - वक्तुरभिप्रेतार्थप्रतिपत्तये नयानुमतप्रदर्शनार्थम् । तथाहि - असंयुक्तं संयुक्तं समानमसमानम्, अन्यद्रव्यसंयोगे (गं ? गि ?) च यथा वक्ता प्रतिपादयति तथैवेमौ प्रतिपाद्येते इति नयानुमतप्रदर्शनम्, एषोऽत्र भावार्थ: । भङ्गकास्तु ग्रन्थत एवानुसर्त्तव्या: । सेत्तमित्यादि निगमनम् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
20
www.jainelibrary.org
