Book Title: Vividh Vishay Vicharmala Part 05
Author(s): Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005491/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA] bhAga-5 hatI. sAdhu sAdhu jinAlaya sAdhvIjI jinAgamAM jinabiMba zrAvaka zrAvikA - 998 - zArpazrIsthIkarasUrIzvarajI sA.nA ziSya mukiA radaya vijaya Re .jainelibral, vAlA Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI goDIjI pArzvanAthAya nama: pa.pU. sva. AcAryadevezazrI ratnazekhara sUrIzvarajI ma.sA.nA ziSya pa.pU. A. zrI ratnAkara sUrIzvarajI ma.sA. Adi zramaNa zramaNInA 2059 nA mAlavADAnagaramAM cAturmAsa praveza prasaMge aSADha suda-7, tA. 4-7-2003, ravivAra For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI buddhi-tilaka-ratnazekhara sadgurUbhyo nama: pUjya 1008 zrI maNivijayajI kRta vacAramajha bhAga-5 tAra - ( divyAziSa dAtA, sva. AcAryadevazrI ratnazekhara sUrIzvarajI ma.sA. zabhAzIrvAda dAtA, kalikuMDa tIrthoddhAraka AcAryadevazrI rAjendrasUrIzvarajI ma.sA. preraNAdAtA parama pUjya yuvAcArya zrImad vijayaratnAkara sUrIzvarajI ma.sA. (punaHsaMpAdanakartA) munirAjazrI ratnatraya vijayajI ma.sA. prakAzaka zrI raMjana vijayajI jaina pustakAlaya mAlavADA, jI. jAlora-343039 (rAja.) | For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka nAma : vividha viSaya vicAramALAbhAga-5 saMpAdaka : munizrI maNivijyajI ma.sA. punaHsaMpAdaka : munizrI ratnatraya vijayajI ma.sA. prathama AvRtti : saMvata : 2059 naMkala 500 kiMmata : rU. 4pa-00 prAptisthAna) amadAvAda muMbaI amadAvAda : zrI pArasa gaMgA jJAna maMdira (rAjendrabhAI) ophIsaH bI-104, kedAra TAvara, rAjasthAna hospITala sAme, zAhIbAga, amadAvAda-380004 phona (ghara) 2860247 zrI maNIlAla yu. zAha DI.120, sTAra geleksI, lokamAnya tilaka roDa, borIvalI (ve.) muMbaI-400 092 phona (gha) 28011469, (o) 28642958, 2831011 zrI jaina prakAzana maMdira dozIvADAnI poLa, kALupura, amadAvAda-380 001 phonaH (o) 5356806 : sarasvatI pustaka bhaMDAra 112, hAthIkhAnA, ratanapoLa. amadAvAda phona: 5356692 : zrI pArzvanAtha jaina pustabhaMDAra phuvArAnI pAse, taleTI roDa, pAlItANA-384270 (sau.) zrI mahAvIra jaina upakraNa bhaMDAra jaina bhojana zALA pAse, zaMkhezvara, ji. pATaNa phona: 02733-73306 : navanIta prinTarsa, nikuMja zAha) 2733, kuvAvALI poLa, zAhapura, amadAvAda.-1 mobAIla: 98252 61177 phonaH 5625326 amadAvAda pAlItANA zaMkhezvara mudrakaH For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThIvarya zeTha sva. vAlacaMdajI TokarAjI mahetA putra-pArasamala, sureza, cetana, putravadhu-guNavaMtI, bhAratI, pIMkI pautra-hIrena, mItula, vinIta, harSa pautrI-bebI puraNa nivAsI hAla borIvalI-muMbai dallo Education International For Personal & Private Use Only www.lainelibrary ora Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmapatnI gaM.sva. zAntAbena, putra-pArasamala, sureza, cetana, putravadhu-guNavaMtI, bhAratI, pIMkI pautra-hIrena, mItala, vinIta, harSa pautrI-bebI puraNa nivAsI hAla borIvalI-muMbai For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakatanA sahabhAgI zreSThIvarya zeTha sva. zA vAlacaMda TokarAjI mahetA. dharmapatnI gaM.sva. zAMtAbena vAlacaMdajI putra : pArasa, sureza, cetanA che putravadhu guNavaMtI, bhAratI, pinkI pautra : hirena, mitulA vinita, harSa pautrI : bebI. puraNa nivAsI hAla borIvalI - muMbaI For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (0 prastAvanA 0) anAdi ananta samaya pasAra thatAM anekavidha paristhitinuM darzana thatA temAM vizeSa samabhAva-satyasvarUpa jANavA mATe samyajJAna nI AvazyakatA savizeSa rahe. samyakajJAna prApta karavA mATe jJAnanAM sAdhanonI sAthe sAthe jJAna pratye rUcipaNa atyaMta Avazyaka che. jJAnanAM sAdhanomAM Agama, grantha, caritra tathA Agama-granthane AdhArita pustako paNa hoya. jyAre ApaNe Agama tathA granthonuM jJAna na meLavI zakIe parantu Agama tathA granthane AdhArita lakhelA pustako to sahelAIthI vAMcI zakIe. te hetune lakSamAM rAkhIne pUjaya muktivijayajI (mUlacaMdajI) ma.sA.nAM samudAyanA pUjaya munizrI maNivijayajI mahArAjasAhebe Agama tathA granthonI sahAyatA laIne ghaNI ja mahenata uThAvIne vividha viSaya vicAramALA nAmanA 1 thI 8 bhAga sudhInA pustako ghaNI ja vizALa sAmagrIthI bharapUra taiyAra karelAM che. emAM prathama be bhAgamAM pravacanane upayogI tathA vAMcavAthI paNa bodha thAya tevA bharapUra suMdara daSTAMto ApelA che. ekathI ATha bhAgo joyA pachI ema lAgyuM ke A sAhitya 40 varSa pahelA bahAra paDeluM tenA pachI apragaTa hatuM. mATe pharIthI saMpAdana karavAnuM mana thayuM. te mATe AcAryadevazrI OMkArasUrijI ma.sA. samudAyanA paramapUjaya AcAryadevazrI municaMdra sUrijI ma.sA. tathA pa. jItubhAInI salAha sUcana prApta thayela. tethI A kAryane turaMta hAtha dharI 1 thI 8 bhAganuM saMpAdana karela. temAM paNa amukaviSayono vizeSa vistAra hato tene saMkSipta karela tathA amuka granthonI mAhitI sAthe munizrIe pragaTa karela che. evI ja rIte 1 thI 8 bhAga saMkSipta vivaraNa tathA granthonI mAhitI sAthe pragaTa karavA mATe munizrI ratnatrayavijayajI ma.sA.no prayAsa saphaLa bane. bhavabhIrU AtmA A eka thI ATha bhAga kramasaravAMcI manana karI jJAnabhAvanAmAM AgaLa vadhIne sadgatine prApta kare. eja zubhAbhilASA sAthe AcArya ratnAkarasUri For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharmanA vividha viSayono abhUta khajAno eTale ( vividha viSayavicAramALA {bhAga -1 thI 8 saMpAdakaH munizrI maNivijayajI punaHsaMpAdakaH pU. munizrI ratnatraya vijayajI jaina dharmanA jJAnano bhaMDAra agAdha che. sarvajJakathita siddhAnto atyanta sUkSma ane sacoTa che. Agamo atyaMta gaMbhIra ane rahasyAtmaka che. AvI jaina zAsananI bhavyajJAna samRddhi che. paraMtu A samagra jJAnano khajAno saMskRta ane prAkRta bhASAmAM hovAthI tathA gurUgamya hovAthI badhAne mATe sulabha nathI. AvA apUrva jJAna samudrane valovIne tenA sAra rUpe suMdara zailImAM ane saraLabhASAmAM rajU thaela amRta eTale ja vividha viSaya vicAramALA bhAga-1 thI 8 A ATha bhAgono saMpuTachellA keTalAMka varSothI aprApya hato. tenI AvazyakatA jaNAtA ame AjanA yuga pramANe punaHsaMpAdana karI punaHprakAzita karI rahyA chIe. A graMtho AbAlavRddha sahune upayogI che. pU. sAdhu-sAdhvIjI ma.sA. mATe to A eka adbhuta khajAnA svarUpa che. temAM deva-gurU dharmane svarUpa bIjA aneka dhArmika ane vyavahArika viSayono saMgraha che. aneka kathAo ane daSTAMto A graMthamAM ApavAmAM AvyA che. hajAro dRSTAMtothI opato A saMpuTa avazya vAMcavA yogya che. ( vividha viSaya vicAramALA bhAga-1 thI 8 mAM AvatA viSayonI TUMkI rUparekhA bhAga-1 deva, gurU, dharmanuM svarUpa devapUjA, pUjAnA prakAra, gurUnI vyAkhyA, sugurU-kuguru AdinI vigere carcA, dharmanuM sabheda varNana tathA viSayone For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAga-2 bhAga-3 bhAga-4 suMdara rIte spaSTa karanAra 125 thI vadhu adbhUta kathAono saMgraha zrAvakanuM svarUpa, sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha Adi viSayo upara suMdara vivecana, vyavahAra zuddhi ane mAnavabhavanI durlabhatA darzAvatA daSTAMto Adi aneka kathAo yukta. ekathI cosaTha viSayono saMgraha, jaina dharmanA saMdarbha kozanI garaja sAranAra A addabhUta graMtha jaina dharmanA moTAbhAganA badhA ja viSayonI vigato A vibhAgamAM Apane maLI raheze. samyakatva ane mithyAtva nuM svarUpa tathA tenA bheda prabhedo nu dAMta sahita varNana sAthe sAthe kulakSaNo, durguNo, durAcAranuM varNana ane tenA tyAga mATenA upAyo, suguNa, sadAcAra, sadharmanuM svarUpa ane tene svIkAravAnA saraLa upAyo. jaina dharmamAM covIza daMDakonuM vizeSa mahattva che. A daMDakonuM ciMtana mananA bhAvone sthira, nirmita ane udAtta banAve che. tenuM suMdara svarUpa sAthe sAthe kaSAyAdija varNana paNa suMdara rIte karavAmAM AvyuM che. vyavahArika jIvanane sukhI ane samRddha banAvavA nIti ane sadAcArano mArga ja sarvazreSTha che. te mArge javAnuM sadaSTAMta varNana A vibhAgamAM karavAmAM AvyuM che. purUSa, kALa dAna, atithi nihanava, vrata, bagIsa lakSaNo buddhi, mUrkha, bhakSyAbharyA ane prAyazcita jevA aneka viSayo daSTAMta sahita varNavavAmAM AvyA che. bhAga-5 bhAga-6 For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibhAga-7 Atmonnatino mArga zuddha dharmano aMgIkAra karavo te che. te mATe AtmAnuM svarUpa, bhAvonuM svarUpa, A vibhAgamAM varNavavAmAM AvyuM che. A graMthamAM 1OOO jeTalA vividha viSayonI vicAraNA karavAmAM AvI che. bhAga-8 mAnava janmane saphaLa karavA dharmaja eka anupama Azraya che. tathA 8/1 janma sArthaka karanAra niHzreyasa ane abhyadaya prApta kare che. abhyadaya meLavavA mATenA 320 judA judA manohara bhAvonAM upadeza ApavAmAM Avyo che. Ama kula ATha bhAgamAM kula 4000 jeTalA viSayonI vicAraNA karavAmAM AvI che. jemaNe vyAkhyAtA banavuM che, jemane jaina dharmanA adUbhUta jJAnanI pIchAna karavI che jemane jJAna prApta karavAnI jijJAsA che. jemane judA judA viSayo jANavAnI rUci che te tamAmane A graMthamAMthI navuM rajU jANavA maLaze. evA A addabhUta graMtha saMpuTane ApanA jJAnabhaMDAranuM, gharanuM ane jIvananuM anerU AbhUSaNa banAvavuM rakhe cUkI jatA saMpuTa khalAsa thAya te pahelA saMparka sUtra pAsethI meLavI levAM. A saMpuTanI jUja nakalo ja chApavAmAM AvI che mATe jemane meLavI hoya to prApti sthAna nA saranAme saMparka karavo. Avo addabhuta khajAno prApta karavA Apa vadhu rAha na jozo ! For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 naM O je .......... 1 je 0 kaM 0 4 0 0 GO U $ Y . . . . . . . ( viSayAnukramaNikA) covIza daMDakanA nAma ...... covIza daMDakanA bhedo .. zarIra dvAranA pAMcabheda ............ ratnaprabhA narakanAM 13 pAthaDAnuM dehamAna........... bIjI narakanAM 11 pAthaDAnuM dehamAna ............ 6. trIjI narakanA 9 pAthaDAnuM dehamAna ..... cothI narakanAM 7 pAthaDAnuM dehamAna . ............. pAMcamI narakanAM pa pAthaDAnuM dehamAna ........... chaThI narakanA 3 pAthaDAnuM dehamAna .................. 10. sAtamI narakanAM 1 pAthaDAnuM dehamAna . 11. sthAvarakAya bhavanapati vi. devatAonuM dehamAna ... 12. cha prakAranAM saMghayaNa ....... 13. dasa prakAranI saMjJA .... 14. cha prakAranA saMsthAna.... 15. kaSAya dvAranuM varNana... ..... 16. cha prakAranI legyA ..... 17. pAMca prakAranI indriya .. 18. sAta samudraghAta ....... 19. dRSTidvAranAM 3 bheda ......... 20. darzanadvAranA 4 bheda 21. jJAna dvAranAM 8 bheda.... 22. nArakI tathA devatAnAM daMDakavALA X o o o o o m - che For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * , , , , , , , , , , , , **********.... 44 * * * * * ******.....46 jaghanya utkRSTa keTaluM dekhe ....... 23. yoganA paMdarabheda ............. 24. upayoganAM 12 bheda ... 25. cyavanadvAra ...... AyuSyadvAra .............................. 27. pahalI narakanAM 13 pathaDAnuM AyuSya .... ....... 28. bIjI narakanAM 11 pAthaDAmAM rahelA nArakIyonuM AyuSya ...... 29. trIjI narakanAM 9 pAthaDAmAM rahelA nArakIyonuM AyuSya .... 30. cothI narakanAM 7 pAthaDAmAM rahelA nArakIyonuM AyuSya 31. pAMcamI nArakanAM 5 pAthaDAmAM rahelA nArakIyonuM AyuSya ........... ............ 32. chaThI narakanAM 3 pAthaDAmAM rahelA nArakIyonuM AyuSya ...... 33. sAtamI nArakanAM 1 pAthaDAmAM rahelA nArakIyonuM AyuSya .. 34. bhuvanapatinAM daza daMDakanuM AyuSya...... 35. pRthvIkAyAdika daMDakanuM AyuSya ................ 36. yugaliyA manuSyanAM 4 bheda............ cha ArAnuM pramANa ....................... 38. vANavyaMtara tathA anyotiSIonuM AyuSya ............. 39. vaimAnika devatAonuM AyuSya 40. nava greveyaka-pAMca anuttara vimAnanuM AyuSya ...........4 ......... For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 0 , , , , , , , , , , 0 ................ ................. 41. pahalA-bIjA devalokanAM 13 prataranuM AyuSya .......... 42. trIjA-cothA devalokanAM 12 prataranuM AyuSya ............ 43. pAMcamA devalokanAM 6 prataranuM AyuSya .................16 44. chaThA devalokanAM 5 prataranuM AyuSya ....... 45. sAtamA-AThamAM navamAM dazamA devalokanAM prataronuM AyuSya .......................... pa7 46. avyAramAM-bAramAM devalokanAM pratironuM AyuSya.......... 47. navaraiveyaka-pAMca anuttara vimAnanAM pratironuM AyuSya...58 48. vaimAnika deva tathA devIyonuM AyuSya.................. 49. cha prakAranI paryAtinAM bheda . 50. cha dizIno AhAra... 51. traNa prakAranI saMjJA.......... para. kayA daMDakavALA jIvo marI kaI gatimAM jAya .......... 53. kayA jIvo covIza daMDakamAM Ave .................... 54. traNa prakAranAM veda 55. 98 bolanuM alpabadutva............ pa6. bhuvanadvAra .. pa7. dazanikAya devatAnA cinho, zarIranAM varNa vastrovi. ...79 58. grahonAM vimAnanuM pramANa .......... ............. pa9, nakSatradvAra, 60. bAra devalokanAM vimAnanI hakIkata ........ 61. virahadvAra .. 62. dasa prakAranAM prANanuM dvAra........... 63. saMyatIdvAra 64. AhAradvAra .... ..... ........... .......* ****............. 93 For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *..... 69. .............. 104 105 0 0 ja 65. kyA daMDakavALAne AhAranI icchA keTale kALe thAya ....94 66. kAyasthitidvAra........ ..........96 67. yonidvAra ....................... ............ 68. kAlamAna koSTaka (prathama), - 100 kAlamAna koSTaka (bIjuM) .......... - 101 70. AMgalanuM svarUpa.. 103 71. pudUhagalanAM traNa prakAra ...... ................. 103 72. vizrayA paramANunI samaja ............. 73. traNa prakAranAM aMgulo ............ 74. jinamaMdira pratimAjI vi.nI saMkhyA ................. 105 75. indronI sabhA ane caityamAna......... ........... 76. mahAvidehamAM vicaratA 20 viharamAnano paricaya ... 77. viza viharamAna jinono vicAra .................... 78. tirachalokamAM rahelA zAzvatA caityonA sthAno .......... 79. covIzatIrthakaronI janma ane mokSanI tithI......... 80. covIzatIrthakaronAM paMca kalyANakanI bhUmio ......... 120 81. cakravartI vagerenuM koSTaka ........... ......... 82. varaprabhunAM 11 gaNadharonI mAhitI............... 83. vAsudevanuM koSTaka ....... baLadevanuM yaMtra....................... 85. navaprati vAsudevanA nAmo ...................... 86. AvatI covIzanAM tIrthaMkaro kayAM ? ............... 87. cattAri-aTha-dasa hoya pada dvArA vaMdanA . ........... 88. (AhAranAM)kAlanA mAna saMbaMdhI vicAra............... 89. aNahArI vastunAM nAmo ............................. 140 113 11 5. 0 ) 0 0 m 123 0 1 2 5 ka 126 0 . 1 2 3 che 0 ) 0 0 For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...1 41 ........... 142 ........... 144 146 ...................... .47 148 1 48 49 1 5O 151 ............... 152 90. porisInuM pramANa .... 91. 363 pAkhaMDIo 92. aThavIsa labdhio....... 93. samavasaraNa vicAra .. 94. samavasaraNanAM pagathIyA ........ 95. tIrthakaranI bAraparSadA ......... 96. devoe kareluM samavasaraNanuM kayAM sudhI Take... 97. vItarAganI vAnI.... ......... 98. sthApanAcAryanI vigata.......... 99. yoniyo ......... 100. acittabhUminuM pramANa ........... 101. ekavIsa prakAranAM dhovaNa ....... 102. mahAvIrasvAmI pahelA tathA pachI dezomAM cAlato jainadharma........... .1pa3 103. mahAvIrasvAmIthI bodha pAmelA rAjAo.............. 104. mahAvIrasvAmInAM bhakta rAjAo .............. 155 105. rAjA tathA prajAone bodhakaranAra mahAtmA ....... 106. upazamavi.nuM svarUpa ... ............ 158 107. saMveganuM svarUpa..... 108. nirvedanuM svarUpa............ 109. anukaMpAnuM svarUpa .......... 110. AstikayatAnuM svarUpa. *.. 1para 154 156 160 162 165 174 For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 prAtaH smaraNIya : pUjyapAdaka zrI 1008 zrImad mukti vijayajI (mulacaMdajI) gaNi gurUbhyo namaH vividha viSaa vicAra mALA | bhAga 5 gurUjI-he ziSya ! tuM jANe che ke jJAna vinA bhagavAnanA siddhAMta-zuddha vacano koI paNa prakAre jIvothI jANI zakAtA nathI. bhagavAnanI vANI apAra che. kevala jJAnI mahArAjA sivAya bhagavAnanI vANIno koI paNa jIva pAra pAmI zakato nathI. jJAna vinA jIvo koI paNa prakAranA vastutattvanA pArane pAmI zakatA nathI. jIvo ane karmano saMbaMdha, jIvonI gati ane Agati temaja cAra gatimAM paribhramaNa, karmanI bAhulyatA, halkA karma zAthI thAya che, anAdi kALathI jIvo covIza daMDakane viSe paribhramaNa zAthI kare che, ane karmathI mukta thaI nirvANadazA kyAre kevI rIte prApta kare che te tAre samajatA zIkhavuM joIe. ziSya-he gurUmahArAja ! Ape A upadeza mane bahuja sAro karyo. bhagavAna ! Apa jANo cho ke huM matimaMda chuM, ane ApanA vacanAmRtanA siMcana karyA sivAya mArI jaDatA koI paNa prakAre dUra thavAnI nathI, to Apa sAheba mArA upara kRpA karI huM je prazno Apane puchuM teno vistArathI khulAso karI mArUM matimaMdapaNuM dUra karo. gurUjI-sArU, tAre je bAbata pUchavuM hoya te sukhethI pUcha. huM 1 bhAga-5 phemI-2 For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 daMDaka, vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 teno khulAso karI tene barAbara samajutI ApIza. ziSya - Ape hamaNA kathana karyuM ke jIvo covIza daMDakamAM dIrghakALathI paribhramaNa kare che, to te kevI rIte ? te mane samajAvo. gurUjI-he ziSya ! prathama tuM covIza daMDakanA nAma sAMbhaLa. 1 sAta nArakI maLIne 1 daMDaka, 11 dasa bhuvanapatinA 10 daMDaka, 12 pRthvIkAyanuM 1 daMDaka, 13 apakAyanuM 1 daMDaka, 14 teukAyanuM 15 vAukAyanuM 1 daMDaka, 16 vanaspatikAyanuM 1 daMDaka 17 beiMdriyanuM 1 daMDaka, 18 te iMdriyanuM 19 cauridriyanuM 20 tiryaMca paMcedriyanuM 1 daMDaka 21 manuSyanuM 1 daMDaka 22 vANavyaMtaranuM 23 jyotiSinuM 1 daMDaka, 24 vaimAnikanuM 1 daMDaka, e prakAre covIza daMDakanA nAmo kahyA, tene viSe jIvo anAdi kALathI paribhramaNa kare che. covIza daMDaktA dareknA judA judA aneka bhedo batAve che. 1 sAta nArakInA bhedo 1 daMDaka, 1 daMDaka, 1 daMDaka, For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma nAma goTA vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 gotra 1 dharmA ratnaprabhA pa riTha dhUmaprabhA 2 vaMzA zarkarAprabhA 6 mA tama:prabhA 3 selA vAlukAprabhA 7 mAghavatI tamatama prabhA 4 aMjaNA paMkaprabhA 11 dasa bhavunapatinA 10 daMDakanA bhedo 1 asurakumAra nikAya, 6 dvIpakumAra nikAya, 2 nAgakumAra nikAya, 7 udadhikumAra nikAya, 3 suvarNakumAra nikAya, 8 dizikumAra nikAya, 4 vighukumAra nikAya, 9 pavanakumAra nikAya, 5 agnikumAra nikAya, 10 svanitakumAra nikAya, 12 pRthvIkAya daMDakanA cha bheda (1) sunA (2) sudhA (3) vAluA (4) maNasIla (5) zakara (6) kharapuDhavI. e nAmo pRthvIkAyanA kahyA have tenA bhedo batAve che. 1 sphaTikarana 10 rUpe - 19 pallavavopASANa 2 maNiratna 11 TAMbu 20 abrakhanI jAta 3 ratnanI jAti 12 moTuM 21 tejamaturInI jAta 4 pravAla 13 jasata 22 pArAnI jAta 5 hiMgaloka 14 sIsu 23 mATInI jAta 6 haDatAla 15 kathIra 24 pASANanI jAta 7 maNasila 16 khaDI mATI 25 suramAnI jAta 8 pAro 17 haramacInI mATI 26 AMjananI jAta 9 sonuM 18 araNeTopASANa 27 luNanI jAta evI rIte pRthvIkAyanA bheda asaMkhyAtA jANavA. 3. For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 13 akAya daMDakanA bheda batAve che. 1 jamInanuM pANI 5 karAnuM pANI 2 AkAzanuM pANI 6 nIlI vanaspatinuM pANI 3 ThAranuM pANI 7 pANI 4 himAlAnuM pANI 8 ghanodadhi evI rIte apakAyanA asaMkhyAtA bheda che. 14 teukAyanA bheda batAve che. 1 aMgArAno agni 4 ulkApAtano agni 2 javALAno agni 5 kaNiyAno agni 3 bhAThAno agni 6 vIjaLIno agni evI rIte teukAyanA asaMkhyAtA bheda che. 15 have vAukAyanA bheda batAve che. 1. utkrAmaka vAyu, 4. maMDalika vAyuM, 7. ghanavAta, 2. maMdamaMda vAyu, 5 mukhazuddha vAyu, 8. tanavAta, 3. utkAlika vAyu, 6. guMjA vAyu, evI rIte vAyukAyanA asaMkhyAtA bheda che. 16 have vanaspatikAyanA bheda batAve che. 1 gucchA. 2 gulmA. 3 valayA. 4 vallI. 5 patiraNa. e pAMca nAma che. tenA bheda batAve che. 1. sAdhAraNa vanaspati, temAM eka zarIramAM anaMtA jIva hoya che. 2. pratyeka vanaspati, temAM eka zarIramAM eka ja jIva hoya che. evI rIte vanaspatikAyanA asaMkhyAtA bheda che. 17. have beIdriyanA bheda batAve che. 1. zaMkhanA jIva. 4. jalokA, 7 merInA jIva, 2. koDInA jIva, pa. alasIyA, 8. kRmInA jIva, For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 3. gaMDolAnAjIva 6. lAlIyA, 9. porAnA jIva, evI rIte beiMdriyanA aneka bhedo che. 18 have teIdriyanA bheda batAve che. 1. kAnakhajurA, 7. udhahI, 13. chANanA kIDA, 2. mAkaDa, 8. maMkoDA, 14. gIMgoDA, 3. dhaneDA, 9. jU, 15. IyaLa 4.gaDiyA, 10. kuMthuA 16. kIDIyo, 5. dhImela, 11. viSTAnA kIDA 17. gopAlaka, 6. sAvA, 12. iMdragopa, evI rIte te iMdriyanA bheda aneka che. 19. have cauriMdriyanA bheda batAve che. 1. vIMchI, 4. bhamarI, 7. DAMsa 10. kaMsArI, 2. DhIMkaNa, (bagA) 5. tIDa, 8. maccha2, 11. koIvADA 3. bhamarA, 6. mAkhI, 9. pataMgiyA, e prakAre cauridriyanA aneka bhedo che. 20 have tiryaMca paMcedriyanA bheda batAve che. 1. jalacara, 2. sthalacara, 3. khecara, 4. uraparisarpa, 5. bhujaparisarpa, e tiryaMca paMceMdriyanA nAma kahyA, have tenA be bheda nIce mujaba batAve che. saMmUrNima tiryacapacaMdri-mAtApitAnA saMyoga vinA utpanna thAya 2. garbhaja tiryaMcapaMceMdri, mAtA pitAnA saMyogathI utpanna thAya che, evI rIte tiryacapacaMdriyanA be bheda kahyA, 21. manuSyanA bheda batAve che. For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 15. karmabhUmikSetranA, pa6. aMtaradvIpaleTAnA, 30. akarmabhUmikSetranA, kula maLIne 101 eka so ne eka thAya che. tenA bheda nIce mujaba batAve che. 1. saMmUcchika manuSya te cauda sthAnake utpanna thAya che, tenuM zarIra aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM hoya che, ane aMtarmuhurtanuM AyuSya hoya che, tene sAta agara ATha nava prANa hoya che, ane teo carmacakSuvALAthI dekhavAmAM AvI zake nahi. 2 bIjA garbhaja manuSya mAtApitAnA saMyogathI utpanna thanArA 10 prANavALA hoya che, evI rIte manuSyanA be bheda kahyA. 22 have vANavyaMtaranA bheda batAve che. temAM prathama vyaMtara nikAyanA nAma batAve che. 1 pizAca, 3 yakSa, 5 kinnara 7 mahorama 2 bhUta, 4 rAkSasa 6 DiMpurUSa 8 gaMdharva - e ATha prakAre che. bIjI vANavyaMtaranI nikAyanA nAma batAve che. 1 aNapanI 4 bhUtavAdI, 7 kohaMDa, 2 paNa patnI 5 kaMdI, 8 pataMga 3 isIvAdI, 6 mahAkaMdI e ATha prakAre che, 23 have jyotiSInA bheda batAve che. 1 caMdra, 2 sUrya, 3 graha, 4 nakSatra, 5 tArA. e pAMca bhedo jyotiSInA che. 24 have vaimAnikanA bhedo batAve che. vaimAnika devonA be bheda che, 1 kalpa. 2 kalpAtIta 1 kalpa eTale svAmI sevakapaNAnA AcAravALA hoya che te bAra devalokavALA. For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 2 kalpAtIta eTele nava raiveyaka ane pAMca anuttara vimAnavALA pote ja svAmI hoya che. evI rIte vaimAnikanA be bheda kahyA, have vistArathI tenA nAma batAve che. 1 sudharma devaloka, pa brahmadevaloka, 9 Anata devaloka 2 izAna deva0, 6 lAMtaka deva0, 10 prANata devaloka 3 sanakumAra deva0, 7 mahAzukra deva0 11 AraNa deva, 4 maheMdra devaloka, 8 sahastrAra deva0 12 ayyata deva, ' evI rIte kalpavALA bAra devalokanA nAma kahyA. 1 sudarzana, 4 sarvabhadra, 7 saumanasa, 2 supratibadha, 5 vizALa 8 priyaMkara, 3 manorama 6 sumanasa, 9 Aditya, evI rIte nava raiveyakanA nAma kahyA te kalpAtIta che. 1 vijaya 3 jayaMta, 5 sarvArthasiddha, 2 vijayaMta 4 aparAjita, evI rIte pAMca anuttara vimAnanA nAma kahyA, te kalpAtIta evI rIte vaimAnika devatAnA bheda kahyA. iti covIza daMDakadvAra saMpUrNa. For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 zarIra dvAranA pAMca bheda 1 audArika, 2 vaikriya, 3 AhAraka, 4 tejasa, 5 kArmaNa, ekeka daMDakavALAne, keTalA zarIra che tenI vigata sAta nArakInA ekadaMDakavALAne 1 vaikriya, ra tejasa, 3 kArpaNa e traNa zarIra hoya che. dasa bhuvanapatinA dasa daMDakane viSe, 1 vaikriya, 2 tejasa 3 kArpaNa e traNa zarIra hoya che. pRthvIkAyanA daMDakane viSe, 1 audArika, 2 tejasa, 3 kArpaNa e traNa zarIra hoya che. apakAyanA daMDakane viSe, 1 audArika, 2 tejasa, 3 kArpaNa etraNa zarIra hoya che. teukAyanA daMDakane viSe, 1 audArika, 2 tejasa, 3 kArpaNa e traNa zarIra hoya che. vAukAyanA daMDakane viSe 1 audArika, 2 vaikriya, 3 tejasa, 4 kArpaNa A cAra zarIra hoya che. vanaspatikAyanA daMDakane viSe, 1 audArika, 2 tejasa, 3 kArpaNa e traNa zarIra hoya che, beIdriyanA daMDakane viSe, 1 audArika, 2 tejasa, 3 kArpaNa e traNa zarIra hoya che, te indriyanA daMDakane viSe, 1 audArika, 2 tejasa, 3 kArpaNa e traNa zarIra hoya che. cauridriyanA daMDakane viSe, 1 audArika, 2 tejasa, 3 kArpaNa e traNa zarIra hoya che. For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 saMmUcchima tiryacapacaMdriyanA daMDakane viSe 1 audArika, ra kANa 3 tejasa, e traNa zarIra hoya che. garbhaja tiryacapacaMdriyanA daMDakane viSe, 1 audArika, ra vaikriya, 3 tejasa, 4 kArpaNa e cAra zarIra hoya che e pramANe tirdhacaMpaMceMdriyanA be bheda thayA. saMmUrNima manuSyanA daMDakane viSe, 1 audArika, 2 tejasa, 3 kArpaNa e traNa zarIra hoya che. garbhaja manuSyanA daMDakane viSe, 1 audArika, 2 vaikriya, 3 AhAraka 4, tejasa, 5 kArpaNa e pAMca zarIra hoya che, e pramANe manuSya daMDakanA be bheda thayA, vANavyaMtara devatAnA daMDakane viSe, 1 vaikriya, 2 tejasa, 3 kArpaNa e traNa zarIra hoya che, jyotirSi devatAnA daMDakane viSe, 1 vaikriya, 2 tejasa 3 kArpaNa e traNa zarIra hoya che. vaimAnika devatAnA daMDakane viSe, 1 vaikriya, 2, tejasa 3 kArpaNa e traNa zarIra hoya che. e prakAre zarIra dvAranA bhedo thayA. have bIjuM avagAhanA dvAra kahe che. prathama sAta nArakInA eka daMDakane viSe, prathama upajatI vakhate avagAhanA, aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI hoya, ane bhavadhAraNIya jaghanya avagAhanA kazA dhanuSya ane 6 AMgalInI hoya, ane utkRSTa 500 dhanuSyanI avagAhanA jANavI have navuM vaikriyA zarIra hoya te uparanA pramANathI bamaNu jANavuM, tenI vigata nIce mujaba che. For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 1 25 250 pa00 vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 bhavadhAraNIya dehamAna, vaikriya dehamAna, naraka dhanuSya aMgula dhanuSya AMgula 1 pahelI 7l : 6 1po 2 bIjI 1panA 3 trIjI 31ii 6rI 4 cothI 6rA. 5 pAMcamI 125 6 chaThThI 250 7 sAtamI 500 1000 e pramANe sAta nArakInA daMDakanA jIvonuM bhavadhAraNIya dehamAna, ane utkRSTa dehamAna kahyuM. have sAta narakane viSe 49 ogaNapacAsa pAthaDA che, temAM ekeka viSe, judA judA pAthaDA che, temAMthI eka eka pAthaDAne viSe, narakanA jIvonA zarIranA uMcapaNA vigereno vicAra nIce mujaba che. prathama ratnaprabhA narakta viSe 13 pAthaDA che, tenA dehamAna vigere nIce mujaba che. pAthaDA. dhanuSya AMgula w 0 bh = hy bh 0 0 on mx I wo m cha o cha 18n m ja my 1000 10 For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 0 n sa 0 1 11aaaa 20 4 0 0 0 0 13 0 6 6 in 0 21TI cha cha bIjI naraktA 11 pAthaDA che, tenA dehamAna vigere nIce mujaba che. pAthaDA. dhanuSya | hAtha AMgula. | che. 0 0 0 K 0 2 0 | Da ra ra = 0 0 i che ? 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 11. For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 trIjI naraktA nava pAthaDA che, tenA dehamAna vigere nIce mujaba che. pAthaDA. dhanuSya hAtha AMgula. 1khya | 0| 0 0 K 2 2ii 2 18 m 13ii. 0 1 1 cothI naraktA sAta pAthaDA che, tenA dehamAna vigere nIce mujaba che. dhanuSya | hAtha AMgula. pAthaDA. 0| my 0 0 my 0 cha h 0 ja b 7 re 0 ) my hA bh 12 For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 pAMcamI naraknA pAMca pAthaDA che, tenA dehamAna vigere nIce mujaba che. pAthaDA. | dhanuSya | hAtha | AMgula. 62 || 1 | 0 78 93 109 my bh 12 bh 6 - w bm 125 0 0 chaThI narannA traNa pAthaDA che, tenA dehamAna vigere nIce mujaba che. pAthaDA. | dhanuSya | hAtha | AMgula. 125 187 250 sAtamI narakto eka pAthaDo che, tenA aMdaranA nArakIyonA dehamAna vigere nIce mujaba che. pAghaDo dhanuSya pa00 evI rIte sAte narakanA ogaNapacAsa 49 pAthaDA che, tenuM dehamAna juduM juduM kahyuM. have dasa prakAranA bhuvanapatinA dasa daMDakanI avagAhanA prathama upajatI vakhate aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI hoya che, ane utkRSTa sAta hAthanI hoya che. ane uttaravaikriya dehamAna kare to eka 13. For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 lAkha yojana thAya, evI rIte bhuvanapatinA dehamAnanI avagAhanA kahI. pRthvIkAyanuM dehamAna jaghanya utkRSTa aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganuM hoya che. apakAyanuM dehamAna jaghanya utkRSTa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM hoya che. teukAyanuM dehamAna jaghanya utkRSTa aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganuM hoya che. vAukAyanuM dehamAna jaghanya utkRSTa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM hoya che. vanaspatikAyanA dehamAnanA be bheda che. jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM dehamAna hoya che, ane utkRSTa eka hajAra jojanathI adhika dehamAna hoya che. be iMdriyanuM dehamAna jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM ane utkRSTa dehamAna 12 yojanAnuM hoya che. 'te iMdriyanuM dehamAna jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa 3 gAunuM hoya che. cauridriyanuM dehamAna jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM ane utkRSTa cAra gAunuM hoya che. tiryaMca paMceMdriyanuM jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM dehamAna hoya che, ane utkRSTa eka hajAra yojanAnuM hoya che, tenI vigata nIce mujaba che. 1 jalacaranuM 1 hajAra jojananuM che. 2 sthalacaranuM 6 gAunuM che. 3 khecaranuM, dhanuSyapRthaphatva (2 thI 9 dhanuSyanuM) 4 uraparisarpanuM 1 hajAra jojananuM 14 For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 pa bhujaparisarpanuM gAupRthaphatva (2 thI 9 gAunuM) e rIte garbhajananuM dehamAna kahAM have jo uttara vaikriya kare to 900 yojana karI zake. (kare) have bIjA saMmUcchimatiryacapaMceMdriyanA dehamAnanI vigata kahe che te nIce mujaba che. - 1 jalacara eka hajAra yojanA 2 sthaLacara gAupRthakatva (2 thI 9 gAu) 3 khecara dhanuSya pRthaphatva (2 thI 9 dhanuSya) 4 uraparisarpa yojana pRthakatva (2 thI 9 yojana) pa bhujaparisarpa gAupRthakatva (2 thI 9 gAu) evI rIte be prakAre tiryaMca paMcaMdriyanA utkRSTa dehamAna kahyA. manuSyanA zarIranuM jaghanya dehamAna aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM hoya che. ane utkRSTa traNa gAunuM hoya che, tenI vigata nIce mujaba pAMca devamurU ane pAMca uttarakurUnA yugalIyA manuSyonuM dehamAtra traNa gAunuM hoya che. pAMca harivarSa ane pAMca ramyaka kSetranA yugalIyA manuSyonuM dehamAna be gAunuM hoya che. pAMca himavaMta ane pAMca hiraNyavaMta kSetramAM yugalIyA manuSyonuM dehamAna eka gAunuM hoya che. chappana aMtara dIpanA yugalIyA manuSyonuM dehamAna 800 dhanuSyanuM hoya che. pAMca mahAvideha kSetranA manuSyonuM dehamAna 500 dhanuSyanuM hoya che. have pAMca bharata tathA pAMca airAvata kSetranA manuSyonA dehamAno ArA pramANe hoya che tenI vigata - (15) For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 pahele Are 3 gAunuM hoya che. bIje Are 2 gAunuM hoya che. trIje Are 1 gAunuM hoya che, paNa utaratuM 500 dhanuSyanuM hoya che. cothe Are 500 dhanuSyanuM hoya che, paNa utaratuM 7 sAta hAthanuM hoya che, pAMcame Are 7 sAta hAthanuM paNa utaratuM 1 hAthanuM hoya che. chaThe Are eka hAthanuM paNa utaratuM 1 hAthamAM sejasAja ochuM hoya che. evI rIte pAMca bharata ane pAMca airavata kSetrano kALa sarikho rahelo che, mATe tyAMnA lokono dehamAna paNa sarakho ja jANavo. AvI rIte garbhaja manuSyanuM kahyuM, paNa uttaravaikriya kare to, eka lAkha yojanA ane cAra AMgula adhika jANavuM. saMmUcchima manuSyonA zarIranuM mAna, jaghanya tathA utkRSTa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM jANavuM. vANavyaMtara devonA dehanuM mAna, jayAre AvIne utpanna thAya tyAre jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM jANavuM, ane utkRSTa 7 sAta hAthanuM jANavuM. ane uttaravaikriya kare to jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, ane utkRSTa eka lAkha yojana jANavuM. jyotiSI devonA dehanuM mAna jyAre utpanna thAya tyAre jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM jANavuM ane utkRSTa 7 sAta hAthanuM jANavuM, ane uttarakriya kare to jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa eka lAkha yojana. vaimAnikadevatAnuM dehamAna jyAre AvIne utpanna thAya tyAre jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM jANavuM ane utkRSTa dehamAnanI ( 16 For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 vigata nIce mujaba che : 1 saudharmadevaloka ane izAna devaloke dehamAna sAta hAthanuM jANavuM. 2 sanakumAra devaloka ane mAheMdradevaloke dehamAna 6 cha hAthanuM jANavuM. 3 brahmadevaloka ane lAMtakadevaloke dehamAna 5 pAMca hAthanuM jANavuM. 4 mahAzukadevaloka ane sahastrAra devaloke dehamAna 4 cAra hAthanuM jANavuM. pa AnaprANatadevaloke tathA AraNaazrutadevaloke dehamAna 3 hAthanuM jANavuM. 6 navagrevayakanuM dehamAna 2 be hAthanuM jANavuM. 7 cAra anuttara vimAne dehamAna 1 eka hAthanuM jANavuM. 8 sarvArthasiddha vimAne dehamAna 1 eka hAthathI kAMIka UNuM jANavuM. vaikriya kare to jadhanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganuM ane utkRSTa eka lAkha yojana kare, paraMtu eTaluM vizeSa che ke vaikriya bAramA devaloka sudhI kare, te uparAMta kare nahi. AvI rIte vaimAnika devatAnA dehamAno kahyA. have vaimAnika devatAnuM jeTalA sAgaropamanuM AyuSya hoya che teTalA sAgaropama upara zarIranA pramANonI vigata nIce mujaba kahelI 17) 17 bhAga-5 pharmA-3 For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 sAgaropamanuM hAthanuM pramANa upara hAthanA AyuSya bhAga chedAkArahAthanA bhAga 0 11 0 1 1 0 m b b. 0 in 11 0 m b b. 0 m 11 0 m 1 1 S 1 b b. 2 b b. E 0 11 8 8 2 P & R 2 ( 4 4 2 2 0 0 0 0 0 0 11 E 0 11 1 2 C 0 1 1 S 0 11 14 e 0 11 0 aa 0 16 11 1 7 0 b b a 18 0 11 w a 0 1 1 2 w 0 11 21 0 w 1 1 ra w 0 11 w 1 1 1. 18 For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 h 6 11 h 1 1 m h 1 1 h 11 h 11 ou W X 11 h m 11 m 11 my 1 1 my evI rIte vaimAnika devatAonA zarIra mAna vigere kahelA che. have trIjuM cha prakAranA saMghayaNadvAra batAve che. 1. vajaRSabhanArAca, 2. RSabhanArAca, 3. nArAca 4. ardhanArA, 5. kAlikA, 6 chevaTuM, evI rIte cha saMghayaNo kahelA che. have kayA kayA daMDakane viSe kyuM kayuM saMghayaNa hoya che te kahe che : sAta narakanA daMDakane viSe saMghayaNa hotuM nathI, mATe sAte narakanA eka daMDakanA nArakIyo asaMghayaNI kahevAya che, dasa prakAranA bhuvanapatinA daMDakane viSe devatAone saMghayaNa hotA nathI, mATe asaMghayaNI kahevAya che. pRthvIkAyanA daMDakane ekaja chevaTuM saMghayaNa hoya che. apakAyanA daMDakane ekaja chevaTuM saMghayaNa hoya che. teukAyanA daMDakane ekaja chevaa saMghayaNa hoya che. vAukAyanA daMDakane ekaja chevaTuM saMghayaNa hoya che. vanaspatikAyanA daMDakane ekaja chevaTuM saMghayaNa hoya che. M19 ~ 1e For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 beiMdriyanA daMDakane ekaja chevaTuM saMghayaNa hoya che. teiMdriyanA daMDakane ekaja chevaTuM saMghayaNa hoya che. cauriMdriyanA daMDakane ekaja chevaTuM saMghayaNa hoya che. have tiryaMcapaMcedriyanA daMDakanA be bheda nIce mujaba che : saMmUcchima tiryacapacaMdriyane ekaja chevaTuM saMghayaNa hoya che. ane garbhaja tiryaMcapaMceMdriyane cha saMghayaNa hoya che. have manuSya paMcaMdriyanA be bheda nIce mujaba che : saMmuzlima manuSyane ekaja che chevaTuM saMghayaNa hoya che, ane garbhaja manuSyane cha saMghayaNa hoya che, vANavyaMtara devone saMghayaNa nathI tethI asaMghayaNI kahIe jyotiSIdevone saMghayaNa nathI tethI asaMghayaNI kahIe vaimAnika devone saMghayaNa nathI tethI asaMghayaNI kahIe. have te tamAma daMDakavALAnI be gati che te nIce mujaba che : 1. Urdhvagati (devagati) 2. adhogati (narakagati) 1. vajaRSabhanArAca saMghayaNavALA mokSa sudhI jAya che. 3. nArA saMghayaNavALA dasamA devaloka sudhI jAya, te uparAMta nahi. 4. ardhanArA saMghayaNavALA AThamA devaloka sudhI jAya, te uparAMta nahi. 5. kalikA saMghayaNavALA chaThThA devaloka sudhI jAya, te uparAMta nahi. 6. chevaTTA saMghayaNavALA cothA devaloka sudhI jAya, te uparAMta nahi. e prakAre Urdhvagati kahI, have adhogati batAve che. 1. vajaRSabhanArAca saMghayaNavALA sAtamI narakasudhI jAya che. 20 For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 2. RSabhanArAcavALA chaThThI naraka sudhI jAya che. 3. nArA saMghayaNavALA pAMcamI naraka sudhI jAya che. 4. ardhanArA saMghayaNavALA cothI naraka sudhI jAya che. 5. kIlikA saMghayaNavALA trIjI naraka sudhI jAya che, te uparAMta nahi. 6. chevI saMghayaNavALA bIjI naraka sudhI jAya che, te uparAMta nahi. e prakAre cha saMghayaNavALA jIvonI adhogati kahI have cothuM dasa prakAranI saMjJA tenuM dvAra batAve che : 1 AhAra saMjJA, 2 bhayasaMjJA, 3 maithunasaMjJA, 4 parigrahasaMjJA, 5 krodhasaMjJA, 6 mAnasaMjJA, 7 mAyAsaMjJA 8 lobhasaMsA, 9 lokasaMjJA, 10. oghasaMjJA sarve jIvone e dasa saMjJAo hoya. pAMce thAvarane paNa e dasa saMjJA hoya che, tathA bIjI cha saMjJA hoya che te batAve che. 1 sukhasaMjJA 2 duHkhasaMjJA, 3 mohasaMjJA, 4 durgacchAsaMjJA, pa zokasaMjJA 6 dharmasaMjJA, evI te prathamanI dasa ane pAchaLanI cha maLI soLa saMjJAo hoya che, sivAya bIjA daMDakavALAne prathamanI dasa saMjJA paNa hoya che, ane soLa saMjJA paNa hoya che. have pAMcamuM cha prakAranA saMsthAnanuM dvAra batAve che. 1 samacaturastra saMsthAna, ra nyagrodha parimaMDala saMsthAna, 3 sAdi saMsthAna, 4 kunja saMsthAna, 5 vAmana saMsthAna, 6 huMDaka saMsthAna, e cha prakAranA saMsthAna kahelA che. have kayA kayA saMsthAno For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 hoya che, te nIce mujaba batAve che. sAta nArakInA daMDakane chelluM huMDaka saMsthAna hoya che. dasa bhuvanapatinA dasa daMDakavALAne samacaturastra saMsthAna hoya pRthvIkAyane huMDaka saMsthAna eTale masurano AkAra hoya che. aplAyane huDaka saMsthAna eTale pANInA parapoTAno AkAra hoya che. teukAyane huMDaka saMsthAna eTale soyanI aNino AkAra hoya vAukAyane huMDaka saMsthAna eTale dhajA, patAkAno AkAra hoya vanaspatikAyane huMDaka saMsthAna eTale nAnA prakAranA AkAra hoya che. be iMdriyane huMDaka saMsthAna hoya che. te iMdriyane huMDaka saMsthAna hoya che. cauridriyane huDaka saMsthAna che. havetiryacapaMcaMdriyanA be bheda batAve che. samucchima tiryaMca paMcaMdriyane huMDaka saMsthAna hoya che. garbhaja tiryaMca paMceMdriyane cha saMsthAna hoya che. have manuSyanA be bheda batAve che. saMmuzlima manuSyane haMDaka saMsthAna hoya che. garbhaja manuSyane cha saMsthAna hoya che. vANavyaMtara devone ekaja samacaturastra saMsthAna hoya che. jyotiSI devone ekaja samacaturastra saMsthAna hoya che. vaimAnika devone ekaja samacaturastra saMsthAna hoya che. 22 For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 evI rIte saMsthAno covIza daMDakanA kahelA che. have pAMca iMdriyonA saMsthAna nIce mujaba batAve che. 1 sparzendriyanA nAnA prakAranA saMsthAna hoya che. ra raseMdriyanuM saMsthAna surapra samAna hoya che. 3 prAdriyanuM saMsthAna atimuktaka vRkSanA phUla samAna hoya 4 cakSuiMdriyanuM saMsthAna masura caMdAnA AkAra vALuM hoya che. 5 zroseMdriyanuM saMsthAna kadaMba vRkSanA phUlanA AkAravALuM hoya e prakAre pAMca iMdriyonA saMsthAno kahyA. have chaThA kaSAya dvAranuM varNana kare che. 1 krodha 2 mAna ) e cAra prakAranA 3 mAyA 4 lobha | kaSAyo kahelA che. te ekaja kevalajJAnI mahArAjAnA jIvane varjIne covIze daMDakanA jIvone viSe e uparokta cAre kaSAyo hoya che. evI rIte chaThThA kaSAya dvAranuM varNana kahyuM. have sAtamuM cha prakAranI vezyAnuM dvAra batAve che. 1 kRSNa lezyA, 3 kApota lezyA, 5 padma lezyA, 2 nIla vezyA, 4 tejo vezyA, 6 zukala legyA evI rIte cha prakAranI vezyAo kahelI che. have kayA kayA daMDakane viSe kaI kaI vezyA hoya che te dekhADe sAta nArakInA daMDakane viSe keTalI keTalI vezyA hoya che teno vigata nIce mujaba batAve che 1 pahelI narake kApota lezyA hoya che. - 23 23 For Personal & Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 2 bIjI narake kApota lezyA hoya che. 3 trIjI narake kApota lezyA ghaNI, ane nIla lezyA thoDI hoya che. 4 cothI narake nIla legyA hoya che. 5 pAMcamI narake nIla ghaNI, ane kRSNa lezyA thoDI hoya che. 6 chaThThI narake kRSNa lezyA hoya che. 7 sAtamI narake mahAkRSNa lezyA hoya che. dasa bhuvanapatinA dasa daMDakane viSe, 1 kRSNa vezyA, 3 kApota lezyA, ) e prakAre cAra 2 nIla vezyA, 4 tejo vezyA, ' lezyA hoya che. pRthvIkAyanA daMDakane aparyAptane 1 kRSNa vezyA, 2 nIla vezyA, 3 kApota lezyA, 4 tejolezyA, e cAra lezyA hoya che, ane paryAptane 1 kRSNa lezyA, 2 nIla glezyA 3 kApota lezyA e traNa lezyA hoya che. apakAya aparyAptane 1 kRSNa vezyA, 2 nIla vezyA, 3 kApota lezyA, 4 tejo vezyA-e 4 cAra lezyA hoya che. ane paryAptane 1 kRSNa vezyA, 2 nIla vezyA, 3 kApota lezyA-e traNa vezyA hoya che. teukAyane 1 kRSNalezyA, 2 nIla vezyA, 3 kApAta lezyAe traNa hoya che. vAukAyane 1 kRSNa vezyA, 2 nIla vezyA, 3 kApota lezyAe traNa hoya che. vanaspatikAyane aparyAptane 1 kRSNa vezyA, 2 nIla vezyA, 3 kApota lezyA, 4 tejo vezyA-e cAra vezyA hoya che. ane paryAptane 1 kRSNa lezyA, 2 nIla vezyA, 3 kApota lezyA-e traNa lezyA nma 24 For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 hoya che. beiMdriyane 1 kRSNa vezyA, 2 nIla lezyA, 3 kApota lezyAe traNa lezyA hoya che. teiMdriyane 1 kRSNa vezyA, 2 nIla vezyA, 3 kApota lezyAe traNa lezyA hoya che. caureMdriyane 1 kRSNa vezyA, 2 nIla vezyA, 3 kApota lezyAe ToNa lezyA hoya che. saMmucchima tiryacapaMceMdriyane 1 kRSNa lezyA, 2 nIla vezyA, 3 kApota lezyA-e traNa lekSA hoya che. garbhajatiryacapaMceMdriyane 1 kRSNa, 2 nIla, 3 kApota, 4 tejo, pa pa%, 6 zukala vezyA, e cha lezyA hoya che. saMmuskima manuSyane eka kRSNa lezyA hoya che garbhaja manuSyane kRSNa nIla kapota tejo padma, zukala e cha lezyA hoya che. vANavyaMtara devone 1 kRSNa, 2 nIla, 3 kApota, 4 tejo-e cAra vezyA hoya che. jyotiSIne ekaja tejovezyA hoya che. vaimAnika devone traNa vezyA hoya che, tenI vigata nIce mujaba che : pahelA sudharmA ane bIjA izAna devalokanA devone tejalezyA hoya che. trIjA sanakumAra, cothA mAhedra, pAMcamAM brahma devalokanA devone padma lezyA hoya che. ane chaThThA devalokathI bAra devaloka sudhI sAta devaloke tathA nava graMveke tathA pAMca anuttara vimAne devone zukala lezyA hoya che. evI rIte vaimAnika devonI lezyA kahI. 25 For Personal & Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 have AThamuM pAMca Idriya dvAra kahe che. 1 sparzedri 2 raseMdri, 3 ghANaMdri 4 cakSuiMdripa zroteMdri e pAMca iMdriyo kahI che. kayA kayA, daMDakane viSe keTalI iMdriyo hoya che, te kahe che. sAta nArakInA daMDakane pAMca iMdriyo hoya che. dasabhuvanapatinA dasa-daMDakane pAMca iMdriyo hoya che, pRthvIkAyanA daMDakane ekaja sparzedri hoya che, apakAyanA daMDakane ekaja sparzedri hoya che, teukAyanA daMDakane ekaja sparzedri hoya che, vAukAyanA daMDakane eka ja sparzedri hoya che, vanaspatikAyanA daMDakane eka ja pazeMdri hoya che, be iMdriyanA daMDakane, 1 sparzendri, 2 raseMdri, e be iMdriyo hoya te indriyanA daMDakane 1 sparzendri, 2 raseMdri, 3 dhrANedri, e traNa iMdriyo hoya che. cauridriyanA daMDakane, 1 sparzendri, 2 raseMdri, 3 dhrANedri 4 cakSu idrie cAra iMdriyo hoya che, tiryaMca paMcedrinA daMDakane, pAMca iMdriyo hoya che, manuSya paMcendriyanA daMDakane pAMca iMdriyo hoya che. vANavyaMtara devone pAMca iMdriyo hoya che. jayotiSIdevone pAMca iMdriyo hoya che, vaimAnika devone pAMca iMdriyo hoya che. evI rIte iMdriyadvAra kahyuM, have navamuM sAta-samudraghAta-vArane kahe che. na 26 For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 1 vedanA samuddhAta, 2 kaSAyasamudyAta, 3 maraNa samudyAta, 4 vaikriya samuThThAta, pa tejasa samudyAta, 6 AhAraka samuThThAta, 7 kevalImuddAta e sAta samughAto che, have pratyeka samudraghAtano vicAra vigatavAra vivaraNa karIne nIce mujaba kahe che. 1 vedanA samudyAta-te-vedanAye pariNita jIva ghaNA vedanI karma pradeza ghaNekAle karI, vedanA yogya udiraNA karIne AkarSI, udayAvalikAmAMhe lAve, nirjare, tene vedanA samughAta kahIye, 2 kaSAya samudyAta te have aMtarmuhUrta pramANa tihAMvartito jIva, vedanAye paDayo. ApaNA jIvapradeza anaMtA kapAye paDayo. jIva udIraNAye karI, kaSAyapudgala rasakhapAve, vedanA samughAtanI peThe che, te kaSAya samuddAta kahIye, 3 maraNa samudyAta aMtarmuhUrta maraNa samaye, Ayukarma pudgala zATaka nimitte, e ApaNA zarIrapaNe, e jADu, lAMbu, jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, ane utkRSTo asaMkhyAtA yojana che, AgaLa avataraze tyAM sudhI Atmapradezano daMDa kare, te utpatti sthAna, Rjugati, eka samaye vakragati bIje trIje, cothe pAMcame samaye, maraNa, te maraNa samudraghAta kahIye, 4 vekriyasamughAta, have vaikriyalabdhiye karI navo vaikriya rUpa karavAne kAraNe vikhaMbha bAhira le. nija zarIramAna lAMbApa jaghanya, aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, ane utkRSTa lAkha yojana adhika mAna, Atma pradezanA daMDanI racanA kare, teNe karIne ghaNA vaikriya pugalone zATaka kare paraMtu nArakIne aMtarmuhUrtanuM mAna, ane manuSya tathA tiryaMcane cAra muhUrtanuM, ane devatAne 15 paMdara divasanuM mAna hoya che, te vaikriya samuddAta kahevAya che, 5 tejasa samudyAta je labdhidhArI sAdhu hoya, temaja anya 27 For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 bIjo koI hoya te krodha pAmyothako, jaghanyathakI to aMgulano asaMkhyAtamo bhAga, ane utkRSTa saMkhyAtA yojana pramANa lAMbo teja, zarIra pudgale vIMTayo Atmapradezano daMDa race, teNe karIne manuSyAdikane bAle, evI rIte ghaNA tejasanA pugalono zATaka kare, paraMtu aMtarmuhUrtanuM pramANa hoya che, te tejasa samuddAta kahevAya che. 6. AhAraka samughAta, AhAraka zarIra karavA nimitte vaikriyanI peThe cauda pUrvadhara je hoya, te kare che, e mUDA hAtha pramANe AhAraka zarIranuM putaLu kare che, te saMkhyAtA yojana sudhI jAya che, ane aMtarmuhUrta mAtra tenuM pramANa hoya che, te AhAraka samudhAta kahevAya che. 7 kevalI samuddAta- te kevalI bhagavAna vedanAdika thakI Ayu karma ochuM jANe, te cauda rAjaloka pramANa kare temAM pahele samaye daMDa race, bIje samaye kapATa kare, trIje samaye maMthana kare, cauthe samaye AMtarApure, pAMcame samaye AMtarA saMhare, chaThe samaye maMthana saMhare, sAtame samaye kapATa saMhare AThame samaye daMDa saMhare, pachI potAnuM hoya tevuM sahaja svabhAvikarUpa thAya, ATha samaya pramANa saMhAre kahyo, ghaNA vedanIya nAma gotranA dalazATana kare, tenuM daSTAMta kahe che, te jema bhInuM lugaDuM hoya, tehane pahoLu karIne utAvaLu sukavavAmAM Ave tema Atma pradeza vistArave karIne vahelA karmanI nirjarA thAya, evI rIte kevalI samudraghAta kahIye. evI rIte sAta samuddhAto kahyA. 8. pacita mAsa khaMDa samudyata-te ajIva samuddAta kare, tenu mAna-ATha samayanuM hoya che. prathama sAta samughAta kahI-temAMthI kayA kayA daMDakane viSe ghAta kahI-temAMthI kayA kayA samudyAta hoya che, te nIce mujaba batAve che. sAta nArakInA daMDakane 1 vedanA samudyAta 2 kaSAya samud ghAta For Personal & Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 3 maraNa samudraghAta 4 vaikriya samudyAta e 4 cAra hoya che. dasa prakAranA dasabhuvanapatinA daMDakane, 1 vedanA samudraghAta 2 kaSAya samudraghAta 3 maraNa samudraghAta 4 vaikiya samughAta 5 tejasa samuddAta e pAMca samudraghAta hoya che, pRthvIkAyanA daMDakane 1 vedanA samudyAta, 2 kaSAya samudyAta, 3 maraNa samughAta e 3 traNa samuddAta hoya che. apUkAyanA daMDakane 1 vedanA, samuddaghAta, ra kaSAya samudyAta 3 maraNa samuddAta e 3 traNa samudyAta hoya che. teukAyanA daMDakane 1 vedanA, 2 kaSAya, 3 maraNa e 3 traNa samudhAta, hoya che. vAukAyanA daMDakane 1 vedanA, 2 kaSAya, 3 vaikriya, 4 maraNa e cAra samudyAta hoya che. vanaspatikAyanA daMDakane 1 vedanA, 2 kaSAya, 3 maraNa e 3 traNa samudUdhAta hoya che. beiMdriyane daMDakane 1 vedanA, 2 kaSAya, 3 maraNa e 3 traNa samudraghAta hoya che. teiMdriyanA daMDakane 1 vedanA, ra kaSAya, 3 maraNa e 3 traNa samughAta hoya che. cauridriyanA daMDakane 1 vedanA, ra kaSAya, 3 maraNa e 3 traNa samudyAta hoya che. saMmuzlima tiryaMca paMceMdriyanA daMDakane 1 vedanA, 2 kaSAya, 3 maraNa e traNa samudyAta hoya che. garbhajatiryaMca paMceMdriyanA daMDakane 1 vedanA, 2 kaSAya, 3 maraNa, 4 vaikriya, pa tejasa e pa pAMca samudyAta hoya che. e prakAre tiryaMca paMcedriyanA be bheda thayA. 29 29 For Personal & Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 saMmuzkima manuSyanA daMDakane 1 vedanA, 2 kaSAya, 3 maraNa, e traNa 3 samudyAta hoya che. garbhaja manuSyanA daMDakane viSe 1 vedanA, kaSAya, 3 maraNa, 4 vaikriya, pa tejasa, 5 AhAraka, 7 kevalI, e sAta samudUdhAta hoya che. e prakAre manuSya paMcaMdriyanA be bheda thayA. vANavyaMtaranA daMDakane 1 vedanA, 2 kaSAya, 3 maraNa, 4 vaikriya 5 tejasa e 5 pAMca samudraghAta hoya che. jayotiSinA daMDakane 1 vedanA, 2 kaSAya 3 maraNa, 4 vaikriya pa tejasa e 5 pAMca samudyAta hoya che. vaimAnikanA daMDakane 1 vedanA, 2 kaSAya 3 maraNa 4 vaikriya pa tejasa e pa - pAMca samudyAta hoya che. evI rIte samuddhAta dvAra kahyuM. have dasamA dRSTi dvAranA 3 traNa bheda batAve che. 1. samyak daSTi 2. mithyAdaSTi 3 samyak mithyAdraSTI evI rIte 3 traNa bheda che. have kyA kayA daMDakane viSe keTalI daSTi hoya, te batAve che. sAta narakanA eka daMDakane viSe 3 traNe dRSTi hoya che. dasa prakAranA dasa bhuvanapatinA daMDakane viSe traNe 3 dRSTi hoya pRthvIkAyane viSe eka ja mithyAdaSTi hoya che.. apakAyane viSe eka ja mithyAdRSTi hoya che. teukAyane viSe eka ja mithyASTi hoya che. vAukAyane viSe eka ja mithyAdaSTi hoya che. vanaspatikAyane viSe eka ja mithyAdRSTi hoya che. beiMdriyanA daMDakane viSe 1 samyam daSTi, 2 mithyA daSTi e na 30 30 2 For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 be hoya che. te iMdriyanA daMDakane viSe 1 samyagadaSTi, 2 mithyASTi e be hoya che. cauriMdriyanA daMDakane viSe 1 samyagadaSTi, 2 mithyAdraSTi e be hoya che. tiryaMca paMceMdriyane viSe traNedaSTi hoya che. manuSya paMceMdriyane viSe e traNe daSTi hoya che. vANavyaMtarane viSe e traNe dRSTi hoya che. jyotiSIne viSe e traNe dRSTi hoya che. vaimAnikane viSe e traNe daSTi hoya che. evI rIte dRSTi dvAranuM varNana karyuM. have agyAramA darzanadvAranA 4 cAra bheda nIce mujaba batAve 1 cakSudarzana 3 avadhidarzana ra acakSudarzana 4 kevaladarzana e cAra prakAranA darzana kahelA che. have kayA daMDakavALAne keTalA darzana hoya che te jaNAve che. sAta narakanA daMDakane 1 cakSudarzana, 2 acakSudarzana, 3 avadhidarzana e 3 traNa darzana hoya che. dasa prakAranA bhuvanapatinA dasa daMDakane 1 cakSudarzana, 2 acakSudarzana, 3 avadhidarzana e 3 traNa darzana hoya che. pRthvIkAyane eka acakSudarzana hoya che. apakAyane eka acakSudarzana hoya che. teukAyane eka acakSudarzana hoya che. vAukAyane eka acakSudarzana hoya che. 31 For Personal & Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tra hoya che. vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 vanaspatikAyane eka acakSudarzana hoya che. beidriyane eka acakSudarzana hoya che. teiMdriyane eka acakSudarzana hoya che. cauriMdriyane 1 cakSudarzana, 2 acakSudarzana be hoya che. tiryaMca paMceMdriyane 1 cakSudarzana, 2 acakSudarzana, 3 avadhidarzana e 3 traNa darzana hoya che. manuSyanA daMDakane 1 cakSudarzana, 2 acakSudarzana, 3 avadhidarzana, 4 kevaladarzana, e 4 cAra darzana hoya che. vANavyaMtarane 1 cakSudarzana, 2 acakSudarzana, 3 avadhidarzana, e 3 traNa darzana hoya che. ' jyotiSine 1 cakSudarzana, 2 acakSudarzana, 3 avadhi darzana e 3 traNa darzana hoya che. vaimAnikane 1 cakSudarzana, 2 acakSudarzana, 3 avadhidarzana e 3 traNa darzana hoya che. e prakAre darzana dvArA kahyuM. have bAramA jJAna dvAranA 8 ATha bhedo nIce mujaba batAve che. have ATha jJAnanA be bheda che. 1 pAMca jJAna, 2 traNa ajJAna. 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, mana:paryavajJAna, pa kevalajJAna e prakAre jJAnanA pAMca bheda che. 1 matiajJAna, ra zrutaajJAna, 3 vibhaMga jJAna e prakAre ajJAnanA 3 traNa bhedo che. have kayA kyA daMDakane viSe keTalA jJAna tathA ajJAna hoya che. te batAve che. sAta narakanA daMDakane viSe 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 M32 32 ~ For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 avadhijJAna, e traNa jJAna tathA 1 matiajJAna, 2 zrutaajJAna, 3 virbhAgajJAna e traNa ajJAna maLI che bheda hoya che. dasa bhuvanapatinA daMDakane viSe 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, e 3 traNa jJAna tathA 1 matiajJAna, ra zrutaajJAna, 3 virbhAgajJAna, e traNa ajJAna maLI che bheda hoya che. pRthvIkAyane viSe 1 matiajJAna, 2 zrutaajJAnae be hoya che. apakAyane viSe 1 matiajJAna, 2 zruta ajJAna e be hoya teukAyane viSe 1 matiajJAna, 2 zrutaajJAna e be hoya che. vAukAyane viSe 1 matiajJAna, 2 zrutaajJAna e be hoya vanaspatikAyane viSe 1 matiajJAna, 2 zrutaajJAnae be hoya beiMdriya aparyAptane 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 matiajJAna, 4 zrutaajJAna e 4 cAra hoya che. ane paryAptane 1 matiajJAna, 2 zrutaajJAna e be hoya che. teiMdriya aparyApta ne 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 matiajJAna, 4 zrutajJAna, e cAra hoya che. ane paryAptane 1 matiajJAna, razruta ajJAna e be hoya che. cauriMdriyane aparyApane 1 matijJAna, 2 zrutajJAna 3 matiajJAna, 4 zruta ajJAna e 4 cAra hoya che. paryAptane 1 matiajJAna, 2 zrutaajJAna e be hoya che. tiryaMca paMceMdriyanA daMDakane 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna e trANa jJAna tathA 4 matiajJAna, 5 zrutaajJAna, 6 virbhAgajJAna e cha hoya che. 33 bhAga-5 pharmA-4 For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 saMmuzlima manuSyane 1 matiajJAna, 2 zrutaajJAna e be hoya che. garbhaja manuSyane 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, 4 mana:paryavajJAna, 5 kevaLajJAna e pAMca jJAna tathA 6 matiajJAna, 7 zrutajJAna, 8 vibhaMga jJAna e 8 ATha hoya che. vANavyaMtarane 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, 4 matiajJAna, 5 zrutaajJAna, 6 vibhaMga jJAna e ja hoya che. jyotiSine 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, 4 matiajJAna, 5 zrutaajJAna, 6 vibhaMga jJAna e ja hoya che. vaimAnikane 1 matijJAna, 2 zrutajJAna, 3 avadhijJAna, 4 matiajJAna, 5 zrutaajJAna, 6 vibhaMgajJAna e ja hoya che. have nArakInA daMDakavALA tathA devatAnA daMDakavALA jaghanya utkRSTa keTaluM dekhe te kahe che. sAte narakavALA jaghanya dekhe utkRSTa dekhe 1 ratnaprabhA 3ii gAu 4 gAu 2 zarkarA prabhA 3 gAu 3ii gAu 3 vAlukAprabhA 2aa gAu 3 gAu 4 paMkaprabhA 2 gAu rA gAu 5 dhUma prabhA 1// gAu 2 gAu 6 tama:prabhA 1 gAu 1ii gAu 7 tamatamaprabhA vo gAu 1 gAu evI rIte nArakIyone dekhavAnI vigata kahI, dasa prakAranA dasa bhuvanapati devone dekhavAnA be bhedo nIce mujaba palyopamanA AyuSyavALA jaghanyathI 25 pacIza yojana dekhe che, 34 For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 ane utkRSTathI saMkhyAtAdvIpa-samudrane dekhe che. sAgaropamanA AyuSyavALA asaMkhyAtA dvIpa samudra sudhI dekhe che. evI rIte bhuvanapati devatA sarve pAlAne AkAre dekhe che. vANavyaMtara devo UMce dhvajA patAkA sudhI dekhe che, jaghanya ra5 yojana dekhe che, utkRSTa saMkhyAtA dvIpa samudra sudhI dekhe che. paNa vANavyaMtara devatA Dholane AkAre dekhe che. - jyotirSi devo uMce dhvajA patAkA sudhI dekhe che, tithya jaghanya 25 yojana dekhe che, ane utkRSTa saMkhyAtA dvIpa samudra sudhI dekhe che, paNa jyotiSi devo jhAlarane AkAre dekhe che. vaimAnika devo UMce dhvajA patAkA sudhI dekhe che, tiththu nIce mujaba : pahelA tathA bIjA devalokanA devo, nIce pahelI naraka sudhI dekhe che. palyopamanA AyuSyavALA saMkhyAtA dvIpa samudra dekhe che. sAgaropamanA AyuSyavALA asaMkhyAtA dvIpa samudrane dekhe che, trIjA cothA devalokavALA nIce bIjI naraka sudhI dekhe che. ane tirjI asaMkhyAtA dvIpa samudra sudhI dekhe che. pAMcamA chaThThA devalokavALA nIce trIjI naraka sudhI dekhe che. ane ticcha asaMkhyAtAdvIpa samudra sudhI dekhe che. sAtamA AThamA devalokavALA nIce cothI naraka sudhI dekhe che. ane ticcha asaMkhyAtAdvIpa samudra sudhI dekhe che. navamA dasamA agyAramAM bAramA devalokavALA nIce pAMcamI naraka sudhI dekhe che, ane ticcha asaMkhyAtA dvIpa samadra sudhI dekhe prathama raiveyakanI trika tathA bIjI raiveyakanI trika e che raiveyakavALA nIce chaThThI naraka sudhI dekhe che. ane ticcha asaMkhyAtA na 35 ) For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 dvIpa samudra sudhI dekhe che. trIjI raiveyakanA trikanA devo tathA 4 anuttara vimAnanA devo nIce sAtamI naraka sudhI dekhe che, ane ticcha asaMkhyAtA dvIpa samudra sudhI dekhe che. sarvArthasiddha pAMcamAM vimAnanA devatA cauda rAja lokanuM svarUpa kAMIka nyUna dekhe, ane asaMkhyAtA dvIpa samudra dekhe. evI rIte jJAnanA bhedanuM varNana karyuM. have teramA yoganA paMdara bheda nIce mujaba che : mananA 4-cAra yoga che : 1 satya mana yoga, 2 asatya manayoga. 3 satyAmRSAmanayoga, 4 asatyaamRSAmanayoga e-cAra prakAre manayoga che. vacananA 4 cAra yoga : 1 satyavacanayoga, ra asatya vacanayoga, 3 satyAmRSAvacanayoga, 4 asatyAmRSAvacana yoga e cAra prakAre vacanayoga che. kAyAnA 7-sAta yoga che : 1 audArika kAyayoga, 2 audArika mizrakAma yoga, vaikriya kAyayoga, 4 vaikriya mizrakAma yoga, 5 AhArakakAyayoga, 6 AhAraka mizrakAma yoga, 7 kArpaNa kAyayoga. AvI rIte mana vacana kAyAnA maLIne paMdara yogo thayA. - have kayA daMDakamAM keTalA kAyayoga hoya che, te nIce mujaba batAve che : sAta narakanA daMDakamAM mananA yoga 4 tathA vacananA 4 tathA 1, vaikriya kAyayoga 2, vaikriya mizrAya yoga 3, kArpaNa kAyayoga evI rIte narakanA daMDakamAM 11 agIyAra yogo hoya che. have dasa prakAranA dasa bhuvanapatinA dasa daMDakane viSe mananA yoga 4 tathA vacananA 4 yoga tathA 1 vaikriya kAyayoga 2 tathA vaikriya 36 For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 mizrakAya yoga tathA 3 kArpaNa kAyayoga. 2 tathA vaikriya evI rIte 11 agIyAra yogo hoya che. pRthvIkAyanA daMDakane viSe 1 audArika kAyayoga 2 dArika mithakAya yoga, 3 kArpaNa kAyayoga e 3 traNa yoga che. apakAyanA daMDakane viSe 1 udArika kAyayoga, 2 udArika mizrakAyayoga, 3 kArpaNa kAyayoga e 3 traNa kAyayoga che. teukAyanA daMDakane viSe 1 udArika kAyayoga, 2 udAreka mizrakAyayoga 3 kAyayoga e 3 kArpaNa kAyayoga e 3 yoga hoya che. vAukAyanA daMDakane viSe 1 udArika kAyayoga, 2 udArika mizrakAyayoga, 3 vaikriyakAyayoga, 4 vaikriyamizrakAyayoga, pa kArpaNa kAyayogae pAMca yogo hoya che. vanaspatikAyanAM daMDakane viSe 1 udArika kAyayoga, 2 udArika mizakAyayoga, 3 kArmaNakAyayoga e 3 yoga hoya che. beiMdriyanA daMDakane viSe 1 udArika kAyayoga, 2 udArika mizrakAyayoga, 3 kArmaNakAyayoga, 4 asatyaamRSAvacana yoga e ja yoga hoya che. teidriyanA daMDakane viSe 1 udArikakAyayoga, ra udArika mizrakAyayoga, 3 kArpaNa kAyayoga, 4 asatya amRSAvacanayoga e 4 yoga hoya che. caureMdriyanA daMDakane vi Se 1 udArikakAyayoga, 2 udArikamizakAyayoga, 3 kANakAyayoga, 4 asatya amRSAvacanayoga e cAra yoga hoya che. saMmUcchimatiryaMca paMcedriyanA daMDakane viSe 1 udArika kAyayoga, 2 udArika mizrakAyayoga, 3 karmaNakAyayoga, 4 asatya amRSAvacanayoga e ja yoga hoya che. ba39 ~ 37 For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 garbhaja tiryaMca paMceMdriyanA daMDakane viSe 1 udArikakAyayoga, 2 udArika mizrakAyayoga, 3 vaikriyakAyayoga, 4 vaikriyamizrakAyayoga 5 kArmaNakAyayoga, mananA yoga 4 tathA vacananA 4 sarve maLI 13 yogo hoya che. evI rIte tiryaMca paceMdriyanA be bheda kahyA. saMmUcchika manuSyane 1 udArikakAyayoga, 2 udArika mizrakAyayoga, 3 kArmaNakAyayoga e traNa yoga hoya che. garbhaja manuSyane 4 mananA yoga, 4 vacananA yoga, 7 kAyAnA yoga e prakAre paMdara yoga hoya che. e prakAre manuSyonA be bheda kahyA. vANavyaMtarane mananA 4 yoga, vacananA 4 yoga, 1 vaikriyakAyayoga, 2 vaikriyamizrakAyayoga, 3 kArmaNakAyayoga e prakAre agIyAra yoga hoya che. jyotiSine mananA 4 yoga, vacananA 4 yoga, 4 yoga, kAyAnA trANa, 1 vaikriyakAyayoga, 2 vaikriyamizrakAyayoga 3 kArpaNa kAyayoga e prakAre agIyAra yoga thayA. vaimAnika devone mananA 4 yoga, vacananA 4 yoga, 1 vaikriyakAyayoga, 2 vaikriyamizrakAyayoga, 3 kArpaNa kAyayoga e prakAre agIyAra yoga hoya che. evI rIte yogadvAranuM varNana karyuM. have caudamA 12 upayoganA bhedo nIce mujaba batAve che. 1. matijJAna, 2. zrutajJAna, 3 avadhijJAna, 4. mana:paryavajJAna, 5. kevaLajJAna-e 5. pAMca bheda jJAnanA che. 1. matiajJAna, 2. zrutaajJAna, 3. virbhAgajJAna-e traNa ajJAnanA bheda che. M38 38 ~ For Personal & Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 1. cakSudarzana, 2. acakSudarzana, 3 avadhidarzana, 4. kevaladarzana, e cAra bheda che. evI rIte bAra upayoga kahyA. have kayA daMDakane viSe keTalA upayogo hoya te kahe che. sAta nArakInA daMDakane viSe prathamanA 3 jJAna, 3 ajJAna ane prathamanA 3 traNa darzana maLI 9 upayoga hoya che. temAM samakitadaSTine 3 prathamanA jJAna, tathA 3 prathamanA darzana maLI kula cha upayoga hoya che. mithyAdaSTine 3 prathamanA ajJAna tathA 3 prathamanA darzana maLIne kula 6 upayoga hoya che. daza prakAranA daza bhuvanapatinA daMDakane 3 prathamanA jJAna, 3. ajJAna, 3. prathamanA darzana kula nava upayoga hoya che. pRthvIkAyane viSe 1. matiajJAna, 2. zrutaajJAna, 3. acakSudarzana-e traNa upayoga hoya che. apakAyane viSe 1. matiajJAna, 2. zrutaajJAna, 3. acakSudarzana-e traNa upayoga hoya che. teukAyane viSe 3 matiajJAna. 2 zrutaajJAna 3. acakSudarzana e 3 traNa upayoga hoya che. vAukAyane viSe 3 matiajJAna. 2 zrutajJAna 3 acakSudarzana e 3 traNa upayoga hoya che. vanaspatikAyane viSe 1 matiajJAna, 2 zrutaajJAna 3 acakSudarzana-e traNa upayoga hoya che. beidriya aparyAptane prathamanA be jJAna, prathamanA 2 ajJAna ane 1 acakSudarzana e pAMca upayoga hoya che. ane paryApta ne 1 matiajJAna, 2 zrutajJAna, 3 acakSudarzana e traNa upayoga hoya te iMdriya aparyAptane 2 prathamanA jJAna, 2 prathamanA ajJAna, M39 ~ 39 For Personal & Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 1 acakSudarzana e pAMca upayoga hoya che. ane paryAptane 1 matiajJAna, 2 cutaajJAna, 3 acakSudarzana e traNa hoya che. cauridriya aparyAptane, 2 prathamanA jJAna, 2 prathamanA ajJAna, 2 prathamanA darzana, maLI kula 6 upayoga hoya che. ane paryAptane 1 matiajJAna 2 zrutaajJAna. 3 cakSudarzana, 4 acakSudarzana e 4 cAra upayoga hoya che. tiryaMca paMcedriyanA be bheda nIce mujaba che. aparyAptane 1 matiajJAna, 2 zrutaajJAna, tathA prathamanA 2 darzana maLI cAra upayoga ho' che. garbhajatiryaMca paceMdriyane 3 prathamanAjJAna, 3 ajJAna, ane 3 prathamanA darzana maLI kula nava upayoga hoya che. saMmUcchima manuSyane 1 matiajJAna, 2 zruta ajJAna, 3 cakSudarzana, 4 acakSudarzana e ja upayoga hoya che. ane garbhaja manuSyane 5 jJAna, 3 ajJAna, tathA 4 darzana maLI kula 12 upayoga hoya che. vANavyaMtarane 3 prathamanA jJAna, 3 ajJAna, 3 prathamanA darzanakula maLIne nava upayoga hoya che. prathama nArakInI peThe jayotiSane 3 prathamanA jJAna, 3 ajJAna tathA 3 prathamanA darzana maLIne kula nava upayoga hoya che. vaimAnikane viSe bAra devaloka, ane nava raiveyake devatAne saMmUrchAimane 9 upayoga hoya, nArakInI peThe. ane pAMca anuttara vimAnanA devatAne viSe prathamanA 3 jJAna tathA prathamanA darzana 3 traNa kula maLI 6 upayoga hoya anuttara vimAne mithyAdaSTi nathI. samaktidaSTi che. e prakAre upayogadvAra kahyuM. 40. For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 have paMdaramuM utpanna thavAnuM dvAra kahe che : kyA kayA daMDakane viSe jaghanyathI eka samayamAM eka be traNa jIva upaje, utkRSTathI saMkhyAtA athavA asaMkhyAtA upaje. daza prakAranA daza bhuvanapatinA daMDakane viSe eka samayamAM jaghanyathI eka be traNa jIva upaje, utkRSTathI saMkhyAtA ane asaMkhyAtA upaje. pRthvIkAyane viSe eka samayamAM asaMkhyAtA jIva upaje. apakAyane viSe eka samayamAM asaMkhyAtA jIva upaje. teukAyane viSe eka samayamAM asaMkhyAtA jIva upaje. vAukAyane viSe eka samayamAM asaMkhyAtA jIva upaje. vanaspatine viSe eka samayamAM anaMtA jIva upaje. be iMdriyane viSe eka samayamAM jaghanyathI eka be traNa jIva upaje , ane utkRSTathI saMkhyAtA ane asaMkhyAtA jIva upaje. te iMdriyane viSe eka samayamAM jaghanyathI eka be traNa jIva upaje, ane utkRSTathI saMkhyAtA ane asaMkhyAtA jIva upaje. cauriMdriyane viSe eka samayamAM jaghanyathI eka be traNa jIva upaje, ane utkRSTathI saMkhyAtA ane asaMkhyAtA jIva upaje garbhajatiryaMca paMceMdriyamAM eka samayamAM jaghanyathI eka be traNa jIva upaje, ane utkRSTathI asaMkhyAtA jIva upaje. saMmUcchima manuSyane viSe eka samayamAM asaMkhyAtA jIva upaje, paraMtu te badhA mithyAdaSTi jIvo hoya che. garbhaja manuSyamAM eka samayamAM jaghanyathI eka be traNa jIva upaje, ane utkRSTathI asaMkhyAtA jIva upaje. vANavyaMtarane viSe eka samayamAM jaghanyathI eka be traNa jIva upaje ane utkRSTathI saMkhyAtA ane asaMkhyAtA jIva upaje. na 41 For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 jayotiSine viSe eka samayamAM jaghanyathI eka be traNa jIva upaje, ane utkRSTathI saMkhyAtA ane asaMkhyAtA jIva upaje. vaimAnikane viSe prathamathI AThamA devaloka sudhImAM eka samayamAM saMkhyAtA ane asaMkhyAtA jIva upaje. navamA devalokathI sarvArthasiddha sudhImAM eka samayamAM saMkhyAtA jIva upaje, te jIvo manuSyamAMthI Ave ane manuSyamAM jAya che. e prakAre utpattidvAranuM varNana karyuM. (have soLamuM cyavanadvAra he che.) je prakAre utpatti dvAra kaheluM che, te ja prakAre te te daMDakamAM jaghanya ane utkRSTa cyavana jIvonuM paNa jANI levuM. je daMDakamAM jIvo jeTalA eka samayamAM utpanna thAya te daMDakamAM teTalA jIvo eka samayamAM cyave, vigere samajavuM. ( have sattaramuM AyuSyadvAra nIce mujaba che. ) kayA kayA daMDakane viSe AyuSya keTaluM keTaluM hoya che, te kahe sAta nArakInA daMDakane viSe AyuSyano vicAra nIce mujaba che. sAta narakanA nAma. jaghanya AyuSya. utkRSTa AyuSya 1 ratnaprabhA. 10 hajAra varSa 1 sAgaropama 2 zarkarA prabhA 1 sAgaropama 3 sAgaropama. 3 vAlukAprabhA 3 sAgaropama 7 sAgaropama. 4 paMkaprabhA 7 sAgaropama. 10 sAgaropama. 5 dhUmaprabhA, 10 sAgaropama. 17 sAgaropama. 6 tama:prabhA 17 sAgaropama. 22 sAgaropama. 7 tamastamaprabhA 22 sAgaropama. 33 sAgaropama. 42 For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 have sAta narakanA 49 pAthaDA che te mAMhethI eka eka narakane viSe judA judA pAthaDA che. temAMthI ekaeka pAthaDA viSe juduM AyuSya keTaluM hoya che. pAthaDA. | jaghanyathI sAgaropama. | dasIyA bhAga. 10 hajAra 1 lAkha varSa 9 lAkha varSa 90 lAkha / pAthaDA. jaghanyathI sAgaropama. dasIyA bhAga 0| varSa 0 varSa 0 ||ja 0 0 0 0 To sm x T wo 0 0 0 0 0 y eka sAgaropamano bhAga varSa utkRSTa sAgaropama. dasIyA bhAga 9 lAkha 90 lAkha 1 koTI 0 0 0 2 2 8 8 8 0 0 0 43. For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 10 10 10 0 0 0 0 0 0 na X I wou yo 1) 10 10 1 ) bIjI naranne viSe 11 pAthaDA che temAM vasanArA nArakIyonuM AyuSya nIce mujaba che. pAthaDA | jaghanyathI sAgaropama. | upara bhAgo - ... i ja da m Jo no woo oma ou 0 0 9 8 2 44 For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 trIjI naranne viSe 9 pAthaDA che, tenA nArakIyonuM AyuSya. pAthaDA | jaghanyathI sAgaropama | bhAga To 0 | w n m w x G T w S 0 o S m w - m Ta m utkRSTa sAgaropama | bhAga eka sAgaropamanA bhAga ly yyyy yyyy 45 For Personal & Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 cothI naranne viSe 7 pAthaDA che, tenuM AyuSya nIce mujaba che. jaghanya sAgaropama pADA bhAga Om wa moy utkRSTa sAgaropama bhAga | eka sAgaropamanA bhAga O P 0i 0 0 0 0 0 4 - 5 ) pAMcamI narakta viSe 5 pAthaDA che, temAMnA nArakIyonuM AyuSya pAthaDA jaghanya sAgaropama AyuSya bhAga. 0| 0 1) 0 0 11 cha - 2 ja ra 15 ? |ko ' 46 For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 utkRSTa sAgaropama | bhAga | eka sAgaropamanA bhAga 0 0 chaThThI narane viSe 3 pAthaDA che, temAMnA nArakIyonuM AyuSya jaghanyathI sAgaropama bhAga pAthaDA 0 | 17 my bh 18 0 bh utkRSTa sAgaropama bhAga eka sAgaropamanA bhAga 18 3 20 sAtamI narakta viSe 1 pAvaDo che tenA nArakIyonuM AyuSya pAthaDA jaghanya sAgaropama utkRSTa sAgaropama 22 33 evI rIte sAte narakanA 49 ogaNapacAsa pAthaDA che, tenA nArakIyonA AyuSyanuM vigatavAra varNana karyuM. have daza prakAranA bhuvanapatinA daza daMDakanuM AyuSya kahe che. prathama asurakumAranI nikAyanA be iMdra che, tenuM AyuSya nIce mujaba batAve che. na 47 For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 1. dakSiNa dizAnA adhipati camareMdranI nikAyanuM AyuSya jaghanyathI 10 hajAra varSanuM, ane utkRSTathI 1 eka sAgaropamanuM hoya che. tathA camareMdranI nikAyanI devInuM AyuSya jaghanyathI 10 hajAra varSanuM hoya che, ane utkRSTathI 3ii sADA traNa palyopamanuM hoya che. 2. uttara dizAnA adhipati balIMdranI nikAyanuM AyuSya jaghanyathI 10 hajAra varSanuM ane utkRSTathI eka sAgaropama jhAjheruM hoya che. tathA balIMdranI nikAyanI devInuM AyuSya jaghanyathI 10 hajAra varSanuM, ane utkRSTathI 4ll sADAcAra palyopamanuM hoya che. bAkI nAgakumArathI mAMDIne svanitakumAra sudhI nava nikAyane viSe be be iMdro che, tenA AyuSyo nIce mujaba che. dakSiNa dizAnA nava nikAyanA iMdronuM AyuSya jaghanyathI 10 hajAra varSanuM ane utkRSTathI doDha palyopamanuM hoya che. ane dakSiNa dizAnA nava nikAyanA idronI devIyonuM AyuSya jaghanyathI 10 hajAra varSanuM, ane utkRSTathI ardhapalyopamanuM hoya che. uttara dizAnA nava nikAyanA iMdronuM AyuSya jaghanyathI 10 hajAra varSanuM hoya che ane utkRSTathI 2 palyopamamAM dezathI UNuM hoya uttara dizAnA nava nikAyanA iMdronI devIyonuM AyuSya jaghanyathI 10 hajAra varSanuM hoya che, ane utkRSTathI eka palyopamamAM dezathI UNuM hoya che. evI rIte nava nikAyanA devonuM AyuSya kahyuM. evI rIte daza prakAranA daza bhuvanapati devonA AyuSyano vigatavAra vicAra kahyo. have pRthvIkAyAdikanA daMDakamAM AyuSyano vicAra kahe che. M48 ~ 48 For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 pRthvIkAyanuM jaghanya AyuSya aMtarmuhUrtanuM che. utkRSTa 22 hajAra varSanuM hoya che. te pRthvIkAyanA cha prakAra che. ane tenuM AyuSya judu judu nIce mujaba batAve che. 1 sunAnuM 1 hajAra varSanuM AyuSya hoya che. 2 sudhAnuM 12 hajAra varSanuM AyuSya hoya che. 3 vAluana 14 hajAra varSanuM AyuSya hoya che. 4 maNasIlanuM 16 hajAra varSanuM AyuSya hoya che. pa zarkarAnuM 18 hajAra varSanuM AyuSya hoya che. 6 kharapRthvInuM 22 hajAra varSanuM AyuSya hoya che. evI rIte cha prakAre pRthvIkAyanuM utkRSTa AyuSya kahyuM. apakAyanuM AyuSya jaghanya aMtarmuhurtanuM ane utkRSTa 7 hajAra varSa hoya che. vAukAyanuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrtanuM ane utkRSTa traNa hajAra varSanuM hoya che. pratyeka vanaspatikAyanuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrtanuM ane utkRSTathI 10 hajAra varSanuM hoya che. beidriyanuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrtanuM ane utkRSTa 12 bAra varSanuM hoya che. te iMdriyanuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa ogaNapacAsa divasanuM hoya che. cauridriyanuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa cha mAsanuM hoya che. tiryacapaMceMdriyanuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa palyopamanuM hoya che. - have e tiryacapaceMdriyanA 1 garbhaja, 2 saMmUcchima evA be bheda che, tene nIce mujaba batAve che. 49 bhAga-5 pha-5 For Personal & Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 1 garbhaja tiryacapaMceMdriyanA pAMca bheda che, tenuM utkRSTa AyuSya nIce mujaba che. 1 jalacaranuM AyuSya pUrvakoDI varSanuM hoya che. 2 sthalacaranuM AyuSya 3 palyopamanuM hoya che. 3 khecaranuM AyuSya palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAganuM hoya che. 4 uraparisarpanuM AyuSya pUrvakoDI varSanuM hoya che. 5 bhujaparisarpanuM AyuSya pUrvakoDI varSanuM hoya che. 2 bIjA saMmUcchima tiryaMcapaMceMdriyanuM utkRSTa AyuSya nIce mujaba kaheluM che. 1 jalacaranuM AyuSya pUrvakoTI varSanuM hoya che. 2 sthalacaranuM AyuSya 84 hajAra varSanuM hoya che. 3 khecaranuM AyuSya 72 hajAra varSanuM hoya che. 4 uraparisarpanuM AyuSya pa3 hajAra varSanuM hoya che. 5 bhujaparisarpanuM AyuSya 42 hajAra varSanuM hoya che . evIrIte tiryacapacaMdriyanuM utkRSTa AyuSya kahyuM. saMmUcchima manuSyanuM AyuSya jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrtanuM hoya che. garbhaja manuSyanuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa palyopamanuM hoya che. have garbhaja manuSyanA traNa bheda nIce mujaba batAve che. 1 yugaliyA kSetranA manuSyo. 2 mahAvideha kSetranA manuSyo. 3 bharatakSetra tathA airAvata kSetranA manuSyo, evI rIte traNa bheda kahyA. For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 prathama yugaliyA manuSyanA 4 cAra bheda nIce mujaba che. 1 pAMca devamurU ane pAMca uttarakurU kSetranA manuSyanuM AyuSya jaghanya traNa palyopamamAM dezathI UNuM hoya che, ane utkRSTa traNa palyopamanuM hoya che. 2 pAMca harivarSa ane pAMca ramyaka kSetranA manuSyanuM AyuSya jaghanyathI be palyopamamAM dezathI UNuM hoya che. ane utkRSTathI be palyopamanuM hoya che. 3. pAMca himavaMta ane pAMca airaNyavaMta kSetranA yugaliyAnuM AyuSya jaghanya dezathI UNuM palyopamanuM hoya che, ane utkRSTathI eka palyopamanuM hoya che. 4. chappanna aMtarlipanA manuSyanA 4 cAra bheda kahyA. pAMca mahAvideha kSetranA manuSyanuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrta hoya che ane utkRSTa pUrvakoTI varSanuM hoya che. pAMca bharata kSetranA ane pAMca airAvatakSetranA kAlanuM pramANa sarakhuM hoya che, mATe daze kSetranA manuSyonuM AyuSya sarikhu jANavuM. bharatakSetrane viSe temaja airAvatakSetrane viSe cha ArAnuM pramANa sarikhuM che tethI AyuSya paNa sarikhuM jANavuM. pAMca bharata ane pAMca airAvatakSetranA manuSyanuM AyuSya jaghanya aMtarmuhUrtanuM che, ane utkRSTa nIce mujaba batAve che : 1 pahelo Aro cAra koTAkoTI sAgaropamano che, temAM manuSyonuM utkRSTa AyuSya traNa palyopamanuM hoya che. 2 bIjo Aro traNa koTAkoTI sAgaropamano che, temAM manuSyonuM AyuSya utkRSTa be palyopamanuM hoya che. 3 trIjo Aro. be koTAkoTI sAgaropamano che, temAM manuSyanuM utkRSTa eka palyopamanuM hoya che. - pa. pAMcamo Aro 21 ekavIza hajAra varSano che, temAM manuSyanuM AyuSya utkRSTa AyuSya pUrvakoTI varSanuM hoya che. 51 For Personal & Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 5. pAMcamo Aro 21 ekavIza hajAra varSano che, temAM manuSyanuM AyuSya utkRSTa so varSa jhAjherU hoya che, ane utaratuM 20 varSanuM hoya che. 6. chaTho Aro ekavIza hajAra varSano che, temAM manuSyanuM AyuSya utkRSTa 20 varSanuM ane utaratuM so varSanuM hoya che. evI rIte pAMca bharata tathA pAMca airAvata kSetranA manuSyanuM utkRSTa AyuSya kahyuM. evI rIte manuSyanA daMDakanuM AyuSya kahyuM. (vANavyaMtara ane jyotiSIo nuM AyuSya) vANavyaMtaranuM jaghanya AyuSya dasa hajAra varSanuM ane utkRSTa eka. palyopamanuM hoya che. vANavyaMtaranI devIyonuM AyuSya jaghanya dasa hajAra varSanuM ane utkRSTa ardha palyopamanuM hoya che. jyotiSinuM AyuSya jaghanya eka palyopamanA AThamA bhAganuM ane utkRSTa eka palyopama ane eka lAkha varSanuM hoya che. paraMtu jyotiSi pAMca prakAranA kahyA che, te nIce mujaba che. 1 caMdramAnuM AyuSya jaghanya eka palyopamanA cothA bhAganuM ane utkRSTa 1 palyopama ane eka lAkha varSanuM hoya che, ane caMdramAnI devInuM AyuSya jaghanya palyopamano cotho bhAga ane utkRSTa palyopamano aDadho bhAga ane upara pacAsa hajAra varSanuM hoya che. 2 sUryanuM AyuSya jaghanya eka palyopamano cotho bhAga ane utkRSTa eka palyopama ane upara eka hajAra varSanuM hoya che. sUryanI devInuM AyuSya jaghanya eka palyopamano cotho bhAga ane utkRSTa palyopamano aDadho bhAga ane upara pAMcaso varSanuM gaNavuM. 3 grahonuM jaghanya AyuSya palyopamanA cothA bhAganuM ane utkRSTa eka palyopamanuM jANavuM ane grahonI devInuM AyuSya jaghanya palyopamanA cothA bhAganuM ane utkRSTa aDadhA palyopamanuM jANavuM. For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 4 nakSatranuM AyuSya jaghanya palyopamanA cothA bhAganuM ane utkRSTa aDadhA palyopamanuM hoya che nakSatranI devIyonuM AyuSya jaghanya palyopamanA AThamA bhAganuM ane utkRSTa palyopamanA cothA bhAganuM hoya che. 5 tArAonuM AyuSya jaghanya palyopamanA AThamA bhAganuM ane utkRSTa palyopamanA cothA bhAganuM hoya che, ane tArAnI devInuM AyuSya jaghanyathI palyopamanA AThamA bhAganuM ane utkRSTa palyopamanA AThamAM bhAga jhAjherU jANavuM e rIte jayotiSinuM AyuSya kahyuM. vaimAnika devatAnuM AyuSya jaghanya eka palyopama ane utkRSTa tetrIza sAgaropamanuM hoya che, tenA traNa bheda nIce mujaba che. devalokanA nAma jaghanya AyuSya utkRSTa AyuSya 1 saudharma 1 palyopama ra sAgaropama 2 izAna 1 palyopama 2 sAgaropama adhika adhika 3 sanakumAra sAgaropama 7 sAgaropama 4 mAheMdra sAgaropama 7 sAgaropama adhika 7 sAgaropama 10 sAgaropama 6 lAMtaka 10 sAgaropama 14 sAgaropama 7 mahAzuka 14 sAgaropama 17 sAgaropama 8 sahastrAra 17 sAgaropama 18 sAgaropama 9 Anata 18 sAgaropama 19 sAgaropama 10 prANata 10 sAgaropama 20 sAgaropama 11 AraNa 20 sAgaropama 21 sAgaropama adhika brahma (53) 53. For Personal & Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 12 azruta 21 sAgaropama 22 sAgaropama evI rIte prathama bhede bAra devalokanA devonuM AyuSya kahyuM have bIje bhede navaraiveyakanA devonuM AyuSya kahe che. raiveyaka nAma jaghanya AyuSya utkRSTa AyuSya 1 sudarzana 22 sAgaropama 23 sAgaropama 2 supratibaddha 23 sAgaropama 24 sAgaropama 3 manorama 24 sAgaropama 25 sAgaropama 4 sarvabhadra 25 sAgaropama 26 sAgaropama vizAla 26 sAgaropama 27 sAgaropama 6 sumanasa 27 sAgaropama 28 sAgaropama sumaNasa 28 sAgaropama 29 sAgaropama 8 priyaMkara 29 sAgaropama 30 sAgaropama 9 Aditya 30 sAgaropama 31 sAgaropama e prakAre bIje bhede nava raiveyakanA devonuM AyuSya kahyuM, have trIje bhede pAMca anuttara vimAnanA devonuM AyuSya kahe che anuttara vimAna nAma. jaghanya AyuSya utkRSTa AyuSya 1. vijaya 31 sAgaropama 33 sAgaropama 2. vijayaMta 31 sAgaropama 33 sAgaropama 3. jayaMta 31 sAgaropama 33 sAgaropama 4. aparAjita 31 sAgaropama 33 sAgaropama pa. sarvArthasiddha 33 utkRSTa 33 sAgaropamAM evI rIte pAMca anuttara vimAnanA devonuM AyuSya kahyuM. 54 For Personal & Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 have vaimAnika devonA 62 prataro che temAM dareka prataromAM juduM juduM AyuSya hoya che te nIce mujaba che. prathama sudharmA ane bIjuM izAna devaloka temA 13 tera pratara che, tenA AyuSyanA mAnamAM sAdhika kahevuM te sAgaropama tathA tenA bhAga kahe che. pratara | sAgaropama | chedAMka bhAga - | bha - 13 N 0 >> O 0 M 5 0 che 2 0 ? UP 0 ? ) na - ja ra 1O - che 11 - - . ja O 13 sanamAra ane mAheMdra devaloknA 12 pratara nIce mujaba che. pratara sAgaropama bhAga chedAMka 0 0 12 12 0 0 0 12 ( [ 0 55 For Personal & Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mALA bhAga-5 Im x x x II w wo pAMcame brahma devaloke 6 pratara nIce mujaba che. pratara | sAgaropama | bhAga chedAMka 0 | I w 0 w cha w ja w ra lowo w ja w chaThe lAMtaka devaloke pAMca pratara nIce mujaba che. pratara | sAgaropama | chedAMka. 10 bhAga | 0 11 0 12. 0 13 0 Ta 14 0 56 ( For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 sAtame mahAzukra devaloke 4 pratara nIce mujaba che pratara |. sAgaropama bhAga chedaka. (c) | ja| 14 0 na 15 16 0 ja 0 ja 17 AThame sahastrAra devaloke 4 pratara nIce mujaba che. prata2 sAgaropama | bhAga chedaka. | 0 0 0 ja 0 Anarta prANata navamA dasamA devaloke 4 prakara nIce mujaba che. pratara sAgaropama | bhAga chedAMka. 18-19 18-19 18-19 19-20 0 0 ja - 57 57 - For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 AraNa ayyata agyAramA bAramA devaloke 4 pratara nIce mujaba che. pratara sAgaropama | bhAga 20-21 20-21 20-21 21-22 - 0 0 ja navagreveyake 9 nava pratara nIce mujaba che. pratara sAgaropama 22-23 23-24 24-25 0 0 = 25-26 Ta 1 0 26-27 27-28 28-29 29-30 30-31 pAMca anuttaravimAne eka prataranuM utkRSTa AyuSya nIce 1 - mujaba che. pratara sAgaropama 31-33 evI rIte vaimAnikadevonA 62 pratiro kahyA che. 58 For Personal & Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 have vaimAnika devonI devIyonuM AyuSya kahe che. prathama devalokanI pragRhIta devInuM AyuSya jaghanya eka palyopamanuM ane utkRSTa 7 sAta palyopamanuM hoya che. apragRhita devInuM jaghanya AyuSya eka palyopamanuM ane utkRSTa 50 pacAsa palyopamanuM hoya che. bIjA devalokanI pragRhita devInuM AyuSya jaghanyathI 1 palyopama jhAjheruM tathA utkRSTa nava palyopamanuM hoya che. apragRhita devInuM jaghanya. AyuSya eka palyopama jhAjherU tathA utkRSTa papa paMcAvana palyopamanuM hoya che. kRSNarAjInuM lokAtIta devatAnuM AyuSya 8 ATha sAgaropamanuM hoya che. saudharma ane izAna devaloka nIce kilbiSi devonuM AyuSya jaghanya eka palyopama ane utkRSTa traNa palyopamanuM hoya che. sanakumAra ane mAhedradevaloka nIce kilbipI devonuM jaghanya utkRSTa AyuSya traNa sAgaropamanuM jANavuM. lAMtaka devaloka nIce kilbiSi devonuM AyuSya 13 sAgaropamanuM hoya che. evI rIte devonA AyuSya dvArano vicAra kahyo. have aDhAramuM cha prakAranI paryAptinA bheda batAve che. 1. AhAra paryApti. 3. iMdriya paryApti. 5. bhASAparyApti. 2 zarIraparyApti 4. zvAsozvAsa paryApti 6. manaparyApti. e pramANe che paryApti karI che. temAM traNa paryApti bAMdhyA vinA koI jIva mare nahi. (paraloke na jAya) have je jIvanI jeTalI paryApti hoya teTalI pUrI bAMdhIne mare to paryApto kahIye, ane jenI jeTalI paryApti che teTalI pUrI bAMdhyA vinA mAre to aparyApyo kahIye. For Personal & Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 have kayA kayA daMDakavALAne kaI kaI paryApti hoya che, paNa bhASA ane mana sAthe hoya che, mATe pAMca paryApti paNa kahevAya. dasa prakAranA dasa bhuvanapatinA daMDakane viSe cha paryANi hoya che, paNa bhASA ane mana sAthe hoya che, mATe pAMca paryApti paNa kahevAya. pRthvIkAyane viSe 1. AhAra paryApti, 2. zarIra paryApti, 3. iMdriya paryApti, 4. zvAsozvAsa paryApti. e cAra paryApti hoya che. akAyane viSe 1. AhAra 2. zarIra. 3 iMdriya 4. zvAsozvAsa paryApti e cAra paryApti hoya che. teukAyane viSe 1. AhAra. 2. zarIra. 3 iMdriya. 4. zvAsozvAsa. e ja paryApti hoya che. vanaspatikAyane viSe 1. AhAra 2. zarIra 3. iMdriya 4. zvAsozvAsa e 4 paryApti hoya che. be iMdriyanA daMDakane viSe 1 AhAra. 2 zarIra 3 iMdriya. 4 zvAsozvAsa 5 bhASA e pAMca paryApti hoya che. cauriMdriyane viSe 1 AhAra. 2 zarIra. 3 iMdriya 4 zvAsozvAsa, pa bhASA e pAMca paryApti hoya che. A saMmUcchima tiryaMca paMcaMdriyane viSe manaparyApti choDIne pAMca paryAti hoya che. garbhaja tiryaMca paMceMdriyane cha paryApti hoya che. saMmUcchima manuSyane 1 AhAra, ra zarIra, 3 iMdriya, 4 zvAsozvAsa e cAra paryApti hoya che. garbhaja manuSyane cha paryApti hoya che. vANavyaMtarane cha paryApti hoya che, paNa bhASA ane mana paryApti sAthe upaje mATe pAMca paryApti kahevAya. For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 jyotiSine cha paryApti che, paNa bhASAne mana sAthe upaje mATe pAMca paNa kahevAya. vaimAnikane cha paryApti che, paNa bhASA tathA mana sAthe upaje mATe pAMca kahevAya. e prakAre paryAptino vicAra kahyo. have ogaNIzamAM samagra saMsArI jIvone cha dizino AhAra hoya che, te batAve che. 1 pUrvadizi. 3 uttaradizi. pa urdhvadizi. 2. pazcimadizi. 4 dakSiNadizi. 6 adhodizi. e prakAre cha dizino AhAra kahelo che. have kayA daMDakane keTalI dizino AhAra hoya che, te batAve che. sAta nArakAvALA cha dizAno AhAra kare che. dasa prakAranA dasa bhuvanapativALA cha dizAno AhAra le che. pRthvIkAyavALA 3 athavA 4 thI 5 ane 6 dizAno AhAra le che. apakAyavALA 3 athavA 4 thI 5 ane 6 dizAno AhAra le che. - teukAyavALA 3 athavA 4 thI 5 ane 6 dizAno AhAra le che. vAukAyavALA 3 athavA 4 thI 5 ane 6 dizAno AhAra le che. vanaspatikAyavALA 3 athavA 4 thI 5 ane dizAno AhAra le che. beiMdriyavALA cha dizAno AhAra le che. na 61 For Personal & Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 teiMdriyavALA cha dizAno AhAra le che. cauriMdriyavALA cha dizAno AhAra le che. tiryaMca paMceMdriyavALA cha dizAno AhAra le che. manuSya paMcedriyavALA cha dizAno AhAra le che. vANavyaMtaravALA cha dizAno AhAra le che. jayotiSavALA cha dizAno AhAra le che. vaimAnikavALA cha dizAno AhAra le che. e prakAre dizi AhAranuM dvAra kahyuM. have vazamuM traNa prakAranI saMjJA nIce mujaba che. 1 dIrghakAlikI saMjJA, 2 hetvopadezikI saMjJA, 3 dRSTivAdopadezikI saMjJA e traNa prakAranI saMjJA kahelI che. 1 je atIta, anAgata kALanI ciMtavanA karavAmAM Ave, te dIrghakAlikI saMjJA kahevAya. 2 sudhA, tRSA lAge, haravA-pharavA vigerenI icchA thAya te hatvopadezikI saMjJA kahevAya. 3 pUrvanI AjJAne anusarIne Ama ja thaze, maMtrA Ama ja sadhAya siddhi Ama ja thaze vigere manamAM uMDI vicAraNA ciMtavanA karIye te daSTivAdopadezikI saMjJA kahevAya. e prakAre traNa saMjJAnA bheda kahyA. kayA daMDakavALAne kaI saMjJA hoya che, te batAve che. sAta narakavALAne dIrghakAlikI saMjJA hoya che. dasa prakAranA dasa bhuvanapatine dIrghakAlikI saMjJA hoya che. pRthvIkAyane saMjJA nathI. apakAyane saMjJA nathI. teukAyane saMjJA nathI. vAukAyane saMjJA nathI vanaspitakAyane saMjJA nathI. For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 beiMdriyane hetvopadezikI saMjJA hoya che. te iMdriyane hetvopadezikI saMjJA hoya che. cauridriyane hetvopadezikI saMjJA hoya che. tiryaMca paMcedriyane 3 traNe saMjJA hoya che. manuSya paMcedriyane 3 traNe saMjJA hoya che. vANavyatarane dIrghakAlikI saMjJA hoya che. jyotiSine dIrghakAlikI saMjJA hoya che. vaimAnikane dIrghakAlikI saMjJA hoya che. evI rIte saMjJA dvAra kahyuM. have ekavIsamuM kayA daMDakavALA jIvo marIne kaI gatimAM jAya che te batAve che. sAta narakavALA jIvo marIne 1 garbhaja tiryaMcamAM tathA 2 garbhaja manuSyamAM e be daMDamAM jAya che. te nIce mujaba che. 1 sAtamI narakamAMthI nIkaLelo garbhaja tiryaMcamAM jAya. 2 chaThThI narakamAMthI nIkaLela jIva manuSya thAya, paNa sAdhu nA thAya. 3 pAMcamI narakathI nIkaLela sAdhu thAya, paNa kevalajJAnI na thAya. 4 cothI narakathI nIkaLela kevalI thAya to thAya, paNa tIrthakara na thAya. 5 trIjI narakathI nIkaLela tIrthakara thAya, paNa vAsudeva baLadeva na thAya. 6 bIjI narakathI nIkaLela vAsudeva baLadeva thAya, paNa cakravartI na thAya. 7 pahelI narakathI nIkaLela tIrthaMkara cakravartI vAsudeva baLadeva vigere thAya che. evI rIte sAta narakanA jIvonI vigata kahI. For Personal & Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 dasa bhuvanapatinA dasa daMDakavALA 1 pRthvIkAya, 2 apakAya, 3 vanaspatikAya, 4 tiryaMca paMcaMdri, 5 manuSya e pAMca daMDakamAM jAya che. pRthvIkAyavALA dasa daMDakamAM nIce mujaba jAya che, pa pAMca sthAvaramAM, 1 tiryaMca paMceMdriyamAM, 3 traNa vikaleMdriyamAM 1 manuSyamAM e dasamAM jAya che. apakAyavALA 5 sthAvaramAM, 1 tiryaMca paMceMdriyamAM 3 vikaleMdriyamAM 1 manuSyamAM e dasamAM jAya che. teukAyavALA 5 sthAvaramAM 1 tiryaMca paMceMdriyamAM 3 vikaseMdriyamAM e nava daMDakamAM jAya che. vAukAyavALA 5 sthAvaramAM, 1 tiryaMca paMceMdriyamAM 3 vikaseMdriyamAM e nava daMDakamAM jAya che, vanaspatikAyavALA pa sthAvaramAM, 1 tiryaMca paMceMdriyamAM 3 - vikaseMdriyamAM 1 manuSyamAM e dasamAM jAya che. be iMdriyavALA 5 sthAvaramAM 1 tiryaMca paMceMdriyamAM 3 vikalaiMdriyamAM 1 manuSyamAM e dasamAM jAya che. te iMdriyavALA 5 sthAvaramAM 1 tiryaMca paMcaMdriyamAM 3 vikalaiMdriyamAM 1 manuSyamAM e dasamAM jAya che. coreMdriyavALA 5 sthAvaramAM 1 tiryaMca paceMdriyamAM 3 vikaleMdriyamAM 1 manuSyamAM, e dasamAM jAya che. saMmUcchima tiryaMca paMcedriyavALA 1 jayotiSi, 2 vaimAnika e bene choDIne 22 bAvIza daMDakane viSe jAya che. garbhaja tiryayapacaMdriyavALA covIza daMDakamAM jAya che. evI rIte tiryacapaMceMdriyanA be bheda kahyA. saMmUrNima manuSya pa sthAvaramAM, 1 tiryaMca paMceMdriyamAM 3 vikaseMdriyamAM 1 manuSyamAMe dasamAM jAya che. na 64 ja For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 garbhaja manuSyavALA marIne 24 daMDakamAM jAya che. e prakAre manuSyanA be bheda kahyA, vANavyaMtaravALA 1 pRthvIkAyamAM 2 vanaspatikAyamAM 3 apUkAyamAM, 4 tiryaMca paMcedriyamAM 5 manuSyamAM, e pAMcamAM jAya che. jayotiSivALA 1 pRthvIkAyamAM, 2 vanaspatikAyamAM, 3 akAyamAM, 4 tiryaMca paMceMdriyamAM 5 manuSyamAM e pAMcamAM jAya che. vaimAnikavALAnA traNa bhedo nIce mujaba batAve che. prathama devalokavALA tathA bIjA devalokavALA 1 pRthvIkAyamAM, 3 vanaspatikAyamAM, 5 manuSyamAM 2 akAyamAM 4 tiryacapaMdriyamAM e pAMcamAM jAya che, trIjA cothA pAMcamAM chaThThA sAtama AThamA e cha devalokavALA 1 gabhaja tiryaMca paMceMdriya, 2 garbhaja manuSya e bemAM jAya che. navamA dasamA agyAramA bAramA devalokavALA tathA navaaiyavayakavALA, tathA pAMca anuttara vimAnavALA marIne garbhaja manuSyamAM jAya che. evI rIte devatAnA 3 traNa bheda kahyA. have bAvIzamuM kayA jIvo covIza daMDakamAM Ave che, te batAve che. sAta narakavALA 1 tiryaMca paMceMdriya tathA ra garbhaja manuSyamAM AvIne utpanna thAya che. have keTalI naraka sudhI jAya che te nIce mujaba batAve che : 1 saMmUcchima tiryaMca paMceMdri prathama naraka sudhI jAya che. 2 garbhaja bhujaparisarpa bIjI naraka sudhI jAya che. 3 garbhaja khecara trIjI naraka sudhI jAya che. 65 bhAga-5 : For Personal & Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 4 garbhaja sthaLacara tiryaMca cothI naraka sudhI jAya che. 5 garbhaja uraparisarpa pAMcamI naraka sudhI jAya che. 6 manuSyanI strI marIne chaThThI naraka sudhI jAya che. 7 manuSyo ane mAchalA sAtamI naraka sudhI jAya che. evI rIte sAta narakamAM utpanna thavAno vicAra kahyo. dasa prakAranA bhuvanapatinA dasa daMDakavALA 1 tiryaMca paMcaMdriya, 2 garbhaja manuSya e be daMDakamAM AvIne upaje che. pRthvIkAyamAM nArakIne choDIne 23 trevIza daMDakavALA AvIne upaje che. apUkAyamAM nArakIne choDIne 23 trevIza daMDakavALA AvIne upaje che. teukAyamAM 5 sthAvara 1 tiryaMca paMceMdriya 3 vikalaiMdriya 1 manuSya e dasa AvIne upaje che. vAukAyamAM 5 sthAvara 1 tiryaMca paMceMdriya. 3 vikaleMdriya 1 manuSya e dasa AvIne upaje che. vanaspatikAyamAM eka nArakIne choDI daIne 23 TavIza daMDakavALA AvIne upaje che. be iMdriyamAM 5 sthAvara 1 tiryaMcapaseMdriya, 3 vikaleMdriya 1 manuSya e dasa AvIne upaje che. te iMdriyamAM 5 sthAvara, 1 tiryaMca paMceMdriya 3 vikaseMdriya 1 manuSya e dasa AvIne upaje che. cauridriyamAM pa sthAvara. 1 tiryaMca paMceMdriya, 3 vikalaiMdriya 1 manuSya e dasa AvIne upaje che. saMmUcchima tiryaMca paMceMdriyamAM, 5 pAMca sthAvara 1 tiryaMcapaceMdri, 66 For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 3 vikaleMdriya. 1 manuSya e dasa AvIne upaje che. garbhajatiryaMcapaMceMdrimAM, covIza daMDakavALA AvIne upaje che. e prakAre tiryaMca paMceMdriyanA be bheda kahyA saMmUrchima manuSyamAM, 1 pRthvIkAya, 2 akAya, 3. vanaspatikAya, 4 beiMdri, 5 teiMdri, 6 cauriMdri, 7 tiryaMcapaMceMdri, 8 manuSya e ATha AvIne upaje che. garbhaja manuSyamAM, 1 teukAya, 2 vAukAya e bene choDI daine bIjA bAvIza daMDakavALA AvIne upaje che. e prakAre manuSyanA be bheda kahyA. vANavyaMtaramAM. 1 tiryaMcapaMceMdri 2 tathA garbhaja manuSya e be daMDakavALA AvIne upaje che. jyotiSimAM 1 tiryaMcapaMceMdri, 2 tathA garbhaja manuSya e be daMDakavALA AvIne upaje che. vaimAnika devonA be bheda che, te nIce mujaba pahelA devalokathakI AThamA devaloka sudhImAM 1 tiryaMca paMceMdri 2 garbhaja manuSya, e be daMDakavALA AvIne upaje che. navamAM devaloka thakI bAramA devalokamAM, tathA navatraiveyakamA tathA pAMca anuttara vimAnamAM, ekalA, garbhaja manuSyoja AvIne upaje che. e prakAre AgatIdvAra kahyuM. have trevIzamuM daMDaka veda 3 che te batAve che, 1 purUSaveda, 2 strIveda, 3 napuMsakaveda, e traNa prakAre che, kayA daMDakane viSe keTalA veda hoya che, te batAve che. sAta narakane viSe napuMsaka veda hoya che. dasa bhuvanapatine viSe 1 purUSa veda, 2 strIveda e be veda hoya che. pRthvIkAyane viSe napuMsaka veda hoya, 67 For Personal & Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 apakAyane viSe napuMsaka vedahoya, teukAyane viSe napuMsaka veda hoya vAukAyane viSe napuMsaka veda hoya vanaspatikAyane viSe napuMsaka veda hoya, beidriyane viSe napuMsaka veda hoya, te indriyane viSe napusaMka veda hoya. cauridriyane viSe napuMsaka veda hoya, saMmUcchima tiryacapaMcedriyane viSe napuMsaka veda hoya, garbhaja tiryaMcapacaMdriyane viSe 1 purUSaveda, 2 strIveda, 3 napuMsakaveda, e traNa veda hoya che. saMmU7ima manuSyane napuMsaka veda hoya, garbhaja manuSyane traNe veda hoya, vANavyaMtarane 1 purUSaveda, 2 strIveda, e be hoya, jayotiSine 1 purUSaveda, 2 strIveda, e be hoya, vaimAnikane pahele bIje devaloka, 1 purUSaveda, 2 strIveda, e be hoya che. trIje cothe devaloke sparza pravicArIpaNuM hoya che, pAMcame chake devaloke rUpapravicArIpaNuM hoya che. sAtame AThame devaloke zabdapravicArIpaNuM hoya che. navame, dasame, agyArame, bArame manapravicArIpaNuM hoya che. nava raiveyaka ane pAMca anuttara vimAnane viSe vedodayapaNuM nathI. purUSaveda hoya che, strIveda nathI. have covIzamuM aThANuM bolanuM alpabahuvaidvAra batAve che. 1 sarvathI thoDA, garbhaja manuSya saMkhyAtI koDAkoDI pramANe che, 2. te thakI manuSyanI strI saMkhyAtagaNI, adhika eTale manuSyo M68 68 For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 karatAM, manuSyaNIyo sattAvIzagaNI adhika che, te baMne maLIne aDhIdvIpamAM 101 kSetramAM manuSyanI saMkhyA nIce mujaba che. 79228162514264337593543950336. sAta kroDakoDAkoDI koDI, bANuM lAkha koDAkoDI, aThAvIza hajAra, koDAkoDIkoDI, eka so koDAkoDI koDI, bAsaTha koDAkoDIkoDI, ekAvana lAkha koDAkoDI, betAlIza hajAra koDAkoDI, chaso koDAkoDI, tetAlIza koDAkoDI, sADatriza lAkha koDI, ogaNasATha hajAra koDI, traNa so koDI, copana koDI, ogaNacAlIsa lAkha, pacAsa hajAra traNa so chatrIza. e pramANe ogaNatrIza AMkanI saMkhyA jeTalA manuSyo aDhIdvIpanA 101 kSetronA kahyA. 3 te thakI bAdara teukAya paryAptA asaMkhyagaNA che, kemake eka AvalikAnA samayanuM varga karIne, kAMika nyUnavalikA samaya sAthe jatAM jeTalA samaya thAya, te pramANe hoya che, mATe, 4 te thakI anuttara vimAnanA devatA asaMkhyagaNA che, kAraNa ke, kSetra palyopamane asaMkhyAtame bhAge, jeTalA AkAzapradeza hoya, teTalA hoya che, mATe, 5 te thakI uparanA raiveyakatrikanA devatA saMkhyAlagaNA che, 6. te thakI madhyamatrika raiveyakanA devatA saMkhyAtaNA che, 7. te thakI heThalA raiveyakatrikanA devatA saMkhyAlagaNA che, 8. te thakI ayyata devalokanA devatA saMkhyAtagaNA che, 9. te thakI AraNa devalokanA devatA saMkhyAtagaNA che, 10. te thakI prANata devalokanA devatA saMkhyAtagaNA che, 11. te thakI Anata devalokanA devatA saMkhyAtagaNA che, 12. te thakI sAtamI nArakInA jIvo asaMkhya che, kAraNa ke eka zreNInA asaMkhyAtA bhAgamAM. je AkAzapradezarAzI che, te pramANe che, mATe, na 69 For Personal & Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 13. te thakI chaThThI narakanA nArakI jIvo asaMkhyagaNA che, kAraNa ke narakAvAsA ghaNA che, ane utkRSTa pApa karanArathakIhIna pApa karanArA ghaNA che, mATe, 14. te thakI sannAra devalokanA devatA asaMkhyagaNA che, 15. te thakI mahAzuka devalokanA devatA asaMkhyagaNA che, vimAna ghaNA che. tethI, 16. te thakI pAMcamI narakanA nArakI jIvo asaMkhyagaNA che, 17. te thakI lAMtaka devalokanA devatA asaMkhyagaNA che. 18. te thakI cothI narakanA nArakI jIvo asaMkhyagaNA che, 19. te thakI brahmadevalokanA devatA asaMkhyagaNA che, 20. te thakI trIjI nArakInA jIvo asaMkhyagaNA che, 21. te thakI mAheMdra devalokanA devatA asaMkhyagaNA che. 22. te thakI sanakumAra devalokanA devatA asaMkhyagaNA che, 23. te thakI bIjI narakanA nArakI jIvo asaMkhyagaNA che, e bAramA bolathI trevIsamA bola sudhI be bAra bola pratyeke sarva dhanIkRta lokanI eka zreNine asaMkhyAtame bhAge jeTalA AkAzapradeza hoya te pramANe che, ane eka ekathI asaMkhya gaNA che, asaMkhyAtanA asaMkhya bheda che, mATe virUddha kahevAya nahi. 24. te thakI saMmUcchima manuSya asaMkhyagaNA che kAraNa ke aMgula mAtra kSetra temAM jeTalA AkAzapradeza zreNine viSe jeTalA che, teTalA che, mATe. 25. te thakI izAna devalokanA devatA asaMkhyagaNA che, kAraNa ke aMgula mAtra kSetra pradeza rAzI saMbaMdhI dvitIya vargamUla, tRtIya vargamUla sAthe guNatA jeTalA pradeza thAya, teTalI dhanIkRta lokanI eka pradezanI zreNine viSe jeTalA AkAzapradeza hoya na90 - For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 teTalA che, mATe. 26. te thakI izAna devalokanI devIyo saMkhyAtagaNI che, batrIzagaNI vadhAre che, mATe 27. te thakI saudharma devaloke devatA saMkhyAlagaNA che, kAraNa ke vimAna ghaNA che, ane dakSiNa dizAe kRSNapakSI ghaNA che, mATe 28. te thakI saudharma devalokanI devI saMkhyAtagaNI che, batrIzagaNI adhika che, mATe. 29. te thakI bhuvanapati devatA asaMkhyagaNA che. kAraNa ke aMgula mAtra AkAza kSetra pradeza rAzI saMbaMdhI prathama vargamUla sAthe guNatAM jeTalA pradeza thAya teTalI dhanIkRta lokanI eka pradezanI zreNine viSe jeTalA AkAzapradeza hoya, teTalA che, te mATe. 30 te thakI bhuvanapatinI devI saMkhyAtagaNI che, batrIza gaNI adhika che, mATe, 31. te thakI pahelI narakane viSe nArakInA jIvo asaMkhyagaNA che, kAraNa ke aMgula mAtra je pradeza rAzI saMbaMdhI prathama vargamUla gaNIta dvitIya vargamUla pramANa zreNine viSe jeTalA AkAzapradeza hoya, teTalA che. 32. te thakI khecara tiryaMcapaMceMdriya, tiryaMca yoninA purUSa asaMkhyagaNA che, kAraNa ke, eka pradeza pratara asaMkhyAta bhAgavartI, asaMkhyAta zreNigata AkAza pradeza pramANa che, te mATe, 33. te thakI khecara tiryaMca paMceMdriya yoninA purUSanI strI, saMkhyAtagaNI che, traNagaNI adhika che, mATe. 34. te thakI sthalacara purUSa tiryaMca yoninA saMkhyAtagaNI che kAraNa ke eka pratara asaMkhya bhAgavartI prabhUta asaMkhyazreNigata AkAza pradeza rAzI pramANe che, mATe 71 For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 35. te thakI sthalacara paMceMdriya yoninA purUSanI strI, saMkhyAtagaNI che. traNa gaNI adhika che, mATe. 36. te thakI jalacara tiryaMca yoninA purUSa saMkhyAtagaNI che, kAraNa ke eka pratara asaMkhyAta bhAgavartI, atiprabhUta asaMkhyAta zreNigata AkAza pradeza rAzI pramANe che. tethI. 37. te thakI jalacara tiryaMca paMceMdriya yoninA purUSa strI saMkhyAtagaNI che, kAraNa ke traNagaNI vadhAre che, tethI. 38. te thakI vANavyaMtara devatA saMkhyAlagaNA che, kAraNa ke eka pratarane viSe saMkhyAta koDAkoDI yojana pramANa sUcI rUpa jeTalA khaMDa thAya, teTalA che, tethI. 39. te thakI, vANavyaMtarI devI saMkhyAtagaNI che, batrIzagaNI adhika che, tethI. 40. te thakI jyotiSi devo saMkhyAlagaNA che, kAraNa ke eka pratarane viSe be chappanna AMgula pramANa sUcI rUpa jeTalA khaMDa thAya, teTalA che, tethI. 41. te thakI jyotISInI devI saMkhyAta gaNI che, batrIza gaNI adhika che, tethI. 42. te thakI khecara tiryaMca paMceMdriya yoninAM napuMsaka saMkhyAlagaNA 43. te thakI sthaLacara tiryaMca paceMdriya yoninAM napuMsaka saMkhyAtagaNI 44. te thakI jalacara paMceMdriya yoninAM napuMsaka saMkhyAtagaNA che, 45. te thakI cauridriya paryAptA saMkhyAlagaNA che, kAraNa ke eka pratarane viSe AMgula saMkhyAta bhAga mAtra sUcI rUpa jeTalA khaMDa hoya che, teTalA che, tethI. 46. te thakI paMceMdriya sarva paryAptA vizeSAdhika che, 72 For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 47. te thakI beiMdriya paryAptA vizeSAdhika che. 48. te thakI teiMdriya paryAptA vizeSAdhika che. 49. te thakI aparyAptA asaMkhyagaNA che, kAraNa ke eka prataragata aMgula asaMkhya bhAga mAtra sUcI khaMDa pramANa che, tethI. 50. te thakI cauridriya aparyApta vizeSAdhika che. 51. te thakI te iMdriya aparyApta vizeSAdhika che. para. te thakI be iMdriya aparyApta vizeSAdhika che. 53. te thakI pratyekazarIrI bAdara vanaspatikAyA aparyAptA asaMkhyagaNA che, kAraNa ke eka prataragata prabhUta aMgula asaMkhya bhAga sUcI khaMDa jeTalA hoya che, teTalA che, tethI. 54. te thakI bAdara nigoda paryAptA asaMkhya gaNA che, kAraNa ke saMkhyAta prataragata asaMkhya bhAga mAtra sUcI khaMDa pramANa che, tethI, 55. te thakI bAdara pRthvIkAiyA paryAptA asaMkhyagaNA che, kAraNa ke prabhUta saMkhyAta prataragata aMgula asaMkhya bhAga mAtra sUcI khaMDa pramANa che, tethI. pa6. te thakI bAdara akAyiyA paryAptA asaMkhyagaNA che, kAraNa ke ati prabhUta saMkhyAta prataragata aMgula asaMkhyAta bhAga mAtra sUcI khaMDa pramANe che, tethI pa7. te thakI bAdara vAukAyiyA paryAptA asaMkhyagaNA che, kAraNa ke dhanIkRta lokanA asaMkhya prataragata AkAzapradeza rAzI pramANa che, tethI. 58. te thakI bAdara teukAiyA aparyAptA asaMkhyagaNA che, kAraNa ke ati prabhUta saMkhyAta prataragata lokAkAzagata rAzI pramANa che, tethI. 59. te thakI pratyeka zarIra bAbara vanaspatikAiyA aparyAptA 93 For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 asaMkhyagaNA che. 60. te thakI bAdara nigoda aparyAptA asaMkhya gaNA che. 61. te thakI bAdara pRthvIkAiyA aparyAptA asaMkhya gaNA che. 62. te thakI bAdara apakAiyA aparyApta asaMkhyagaNA che. 63. te thakI bAdara vAukAIyA aparyAptA asaMkhyagaNA che. 64. te thakI sUkSma te ukAiyA aparyAptA asaMkhya gaNA che, sarvalokavyApI che, tethI 65. te thakI sUkSma pRthvIkAIyA aparyAptA vizeSAdhika che. 66. te thakI sUkSma apakAiyA aparyAptA vizeSAdhika che. 67. te thakI sUkSma vAukAiyA aparyAptA vizeSAdhika che. 68. te thakI sUkSma teukAyA paryAptA saMkhyAlagaNA che. ihAM sUkSmAM sUkSma abhAve ja aparyAptAthI paryAptA ghaNA che, tethI. 69. te thakI sUma pRthvIkAiyA paryAptA vizeSAdhika che. 70. te thakI sUkSma apakAiyA paryAptA vizeSAdhika che. 71. te thakI sUkSma vAukAiyA paryAptA vizeSAdhika che. 72. te thakI sUkSma nigoda aparyAptA saMkhyAtagaNA che. 73. te thakI sUkSma nigoda paryAptA saMkhyAlagaNA che. 74. te thakI abhavyasiddhiyA anaMtagaNA che. jaghanyayukta anaMta pramANa che, tethI 75. te thakI pratipatita samyagadraSTi anaMtagaNA che. 76 . te thakI siddha anaMtagaNA che, madhyamayukta anaMtapramANa che, tethI. 77. te thakI bAdara vanaspatikAyA paryAptA anaMtagaNA che, kAraNa ke eka nigodane anaMtame bhAge siddha evA asaMkhya nigoda For Personal & Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 paryApta bAdara vanaspatimAMhe che tethI 78. te thakI bAdarajIva paryAptA vizeSAdhika che, bAdara paryAptA pRthyAdika bheLA che, tethI 79. te thakI bAdara vanaspatikAIyA aparyAptA asaMkhyagaNA che, kAraNa ke bAdaramAMhe ekeeka paryAptanI nizrAye asaMkhya aparyAptA nizcaya hoya che tethI, 80 te thakI bAdara aparyAptA vizeSAdhika che, kAraNa ke bAdara aparyApta viSe pRthyAdika bheLA che tethI 81. te thakI sarva jIva bAdara vizeSAdhika che, paryAptA aparyAptA bheLA che, tethI 82. te thakI sUma vanaspatikAIyA aparyAptA asaMkhya gaNA che, kAraNa ke bAdarathI sUkSma ghaNAM che, ane sarva lokavyApI che, tethI. 83. te thakI sUkSma aparyAptA vizeSa che, kAraNa ke sUkSma aparyAptA pRthvIkAyA bheLA che, tethI 84. te thakI sUkSma vanaspatikAiyA paryApta saMkhyAtagaNI che kAraNa ke sUmamAMhe aparyApta ghaNA che tethI 85. te thakI sUkSma jIva paryAptA vizeSAdhika che, kAraNa ke sUkSma paryAptA pRthvIyAdi bhaLe che tethI. 86. te thakI sarva sUkSma jIva vizeSAdhika che, sUkSma paryAptA aparyAptA maLIne. 87. te thakI bhavasiddhiyA bhavya jIva vizeSAdhika che kAraNa ke je jaghanya yuktAnaMta pramANa abhavya jIvane choDIne bIjA sarva jIvo bhavya che te mATe 88. te thakI nigodanA jIva vizeSAdhika che kAraNa ke nigodanA jIvane varjIne bIjA sarva jIva asaMkhya lokAkAza pradeza pramANe ja che. 75 For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 89. te thakI vanaspatinA jIva vizeSAdhika che, kAraNa ke nigodamAM pratyeka vanaspatinA jIva paNa bhaLavAthI. 90. te thakI e keMdriya vizeSAdhika che. vanaspatimAM he pRthvIkAyAdikanAM paNa maLavAthI. 91. te thakI tiryaMcayoniyA vizeSAdhika che kAraNa ke beiDhiyAdikanA paNa maLavAthI. 92. te thakI mithyAdaSTi vizeSAdhika che, cAre gatinA mithyAdraSTi jIvone aMdara meLavavAthI. 93. te thakI avirati vizeSAdhika che avirati samyagdaSTine meLavavAthI. 94. te thakI sakaSAyI vizeSAdhika che, dezaviratyAdikanA meLavavAthI. 95. te thakI chadmastha vizeSAdhika che, upazAMta mohanA paNa meLavavAthI 96. te thakI sayogI vizeSAdhika che, te sayogI kevalInA paNa meLavavAthI. 97. te thakI sarva saMsArI jIva vizeSAdhika che, ayogI kevalInA paNa meLavavAthI. 98. te thakI sarva jIva vizeSAdhika che, siddhanA jIvone paNa aMdara meLavavAthI. e prakAre alpabahuvaidvAra kahyuM. have pacIsamuM bhuvanadvAra nIce mujaba batAve che. eka manuSyano daMDaka ane bIjA tiryaMca paMceMdriyanA nava daMDaka ema kula dasa daMDakane viSe bhuvana hotA nathI, kAraNa ke te daze azAzvata padArtha che, tethI ane nArakInA eka daMDakamAM tathA devatAnA na95 76 ~ For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 tera daMDakamAM ema kula maLIne cauda daMDakane viSe bhuvana hoya che kAraNa ke te zAzvata padArtha che, tethI mATe e cauda daMDakanA bhuvanadvAra nIce mujaba batAve che. prathama sAta narakanA daMDakanA bhuvanadvArabatAve che. naraka nAma pRthvIpiMDa jAtrapaNe narakavAsa pAthaDA 1 ratnaprabhAmAM 1 lAkha 80 hajAra yojana 3000000 13 ra zarkarAmabhAmAM 1 lAkha 32 hajAra yojana 2500000 11 3 vAlukAprabhAmAM 1 lAkha 28 hajAra yojana 1500000 9 4 paMkaprabhAmAM 1 lAkha 20 hajAra yojana 1000000 7 pa dhUmaprabhAmAM 1 lAkha 18 hajAra yojana 300000 5 6 tamaprabhAmAM 1 lAkha 16 hajAra yojana 99995 7 tama tama prabhAmAM 1 lAkha 8 hajAra yojana 5 1 evI rIte kula 8 lAkha ane 92 hajAra yojana sAte narakano pRthvIpiDa thayo. ane 84 lAkha narakAvAsa thayA tathA 49 ogaNapacAsa pAthaDA thayA. have dasa prakAranA dasa bhuvanapatinA dasa daMDakane viSe dasa nikAyanA be zreNinA bhuvanadvAra nIce mujaba batAve che. prathama bhuvanapatinA dakSiNa zreNinA dasa iMdranA tathA bhuvananAM nAma batAve che. dasa nikAyanAM nAma dasa dakSiNaMdranAM nAma dizAnA bhuvana 1 asurakumAra camareMdra 34 lAkha 2 nAgakumAra dharaNaMdra 44 lAkha 3 suvarNakumAra veNudeva 38 lAkha 4 vidyutakumAra harikAMta 40 lAkha 5 agnikumAra agatizI 40 lAkha For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 6 dIpakumAra purakeMdra 7 uSikumAra jalakAMta 8 dizikumAra 9 vAyukumAra 10 stanitakumAra 40 lAkha evI rIte dakSiNa zreNinA bhuvanapati devatAnA dasa IMdranA bhuvana kula 40600000 cAra kroDa ane 6 lAkha thayA bIjA uttarazreNinA bhuvanapatinA dasa iMdranA nAma bhuvana vigere nIce mujaba batAve che. dasa nikAyanA nAma uttareMdranA nAma uttara dizAnA bhuvananA nAma. 1 nikAya. 30 lAkha 2 nikAya. 40 lAkha. 3 nikAya. 34 lAkha 4 nikAya. 36 lAkha 5 nikAya. 36 lAkha 6 nikAya. 36 lAkha 7 nikAya. 36 lAkha 8 nikAya. 36 lAkha 9 nikAya. 46 lAkha amIta baleMdra ghoSedra balIMdra bhutAneMdra veNudaleMdra. harizaiMdra agnimAM vaziSTa jalaprabha amitabAhA. amitabAhA. 10 nikAya. mahAghoSa 36 lAkha evI rIte uttara zreNinA dasa nikAyanA bhuvanapatinA iMdranA bhuvana 36600000 traNa kroDa ane 66 lAkha bhuvana thayA. have dasa nikAyanA devatAnA cinho tathA zarIranA varNo tathA vastranA varNa vigere batAve che. 40 lAkha 40 lAkha 40 lAkha 50 lAkha 78 For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2kta. nIla 2kta siMha rakta. nIla vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 nikAyanA nAma cinha zarIravarNa vastravarNa 1 nikAya. cUDAmaNi kRSNa rakta 2 nikAya sarpa gaura nIla 3 nikAya garUDa kaMcana 4 nikAya vaja pa nikAya kalaza nIla 6 nikAya nIla 7 nikAya azva gaura 8 nikAya gaja kaMcana zveta 9 nikAya maccha nIlA saMdhyArAga 10 nikAya zarAvasaMpuTa kaMcana zveta e prakAre uttaranikAyanA dasa bhuvanapatinA iMdronA cinho tathA zarIranA vargo tathA vastranA varSo vigere kahyA. have vyaMtara devatAnA daMDakanA bhuvana tiracchA lokane viSe asaMkhyAtA rahelA che. mATe vyaMtara devatAnA bhuvana asaMkhyAtA jANavA. e prakAre vyaMtara devatAnA bhuvano kahyA. have jayotiSonA bhavanonA pAMca bheda nIce mujaba batAve che temAM prathama caMdramAMnA pAMca bheda batAve che. 1 jaMbudvIpamAM 2 be caMdramAM che. 2 lavaNa samudramAM 4 cAra caMdramAM che. 3 ghAtakI khaMDamAM 12 bAra caMdramAM che. 4 kAlodadhimA 42 betAlIza caMdramA che. 5 puSkarAddhamAM 72 boMtera caMdramAM che. evI rIte e sarve malI aDhI dvipamAM 132 caMdramAM thayA, te cara kahetA tamAma pharatA che, ane aDhIdvipanI bahAra asaMkhyAtA dvipa 96 For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 samudro che, temAM asaMkhyAtA caMdramAM che, te sthira che, pharatA nathI, evI rIte asaMkhya yojananA dvipa samudramAM asaMkhyAtA caMdro jANavA. have caMdramAnA vimAnanuM pramANa batAve che. eka jojananA 61 ekasaTha bhAga karIye, evA pa6 chappana bhAga caMdramAMnuM vimAna lAMbu paholuM che ane uMcapaNAmAM 28 aThAvIza bhAga uMcapaNe che, ane tenI paridhi traNagaNI kahelI che. ne caMdramAnA bhuvanane vimAnane 16000 soLa hajAra devatA upADe che. pUrva dizAne viSe 4000 hajAra devatA siMhanA rUpe upADe che. dakSiNa dizAne viSe 4000 hajAra devatA hAthInA rUpe upADe che. pazcima dizAne viSe 4000 hajAra devatA vRSabhanA rUpe upADe che. uttara dizAne viSe 4000 hajAra devatA ghoDAne rUpe upADe che. evI rIte cAre dizAnA malIne 16 soLa hajAra devatA caMdramAnA vimAnane upADe che, te caMdramAMnuM vimAna merUparvatanI saMbhUtelA pRthvI thakI 880 AThaso eMzI yojana uMcu che. bIjuM bhuvanadvAra sUryanuM che. te tamAma caMdramAnA peThe jANavuM vizeSamAM 61 ekasaTha bhAga eka yojananA karavA, temAMthI 48 aDatAlIza bhAga sUryanuM vimAna-lAMbu pohoLu che, ane 24 bhAga uMcANe che, tenI paridhI traNagaNI adhika che, te sUryanA vimAnane caMdramAnA vimAnanAM ja peThe cAre dizAmAM 16000 sola hajAra devatA upADe che, sUryanuM vimAna merUparvatanI saMbhUtelA pRthvI thakI 800 AThaso yojana uMcuM che. trIjA grahonA vimAnanuM pramANa batAve che. caMdramAMnA eka vimAnanA pAchaLa 88 aThayAzI grahonA vimAna hoya che. For Personal & Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 * te grahonuM vimAna 2 be gAu lAMbu-pohoLuM hoya che. ane 1 gAu uMcapaNe hoya che, tenI paridhi traNagaNI kahelI che, te grahanA vimAnane 8000 ATha hajAra devatA upADe che. pUrva dizAne viSe 2 hajAra devatA siMhanerUpe upADe che. dakSiNa dizAne viSe ra hajAra devatA hAthInerUpe upADe che. pazcima dizAne viSe ra hajAra devatA vRSabhane rUpe upADe che. uttara dizAne viSe 2 hajAra devatA ghoDAnerUpe upADe che. te grahonA vaimAno merUparvatanI saMbhUtelA pRthvIthakI uMcA 888 AThaso aThakyAzI yojathI 900 navaso yojana sudhI uMcA che. have cothuM nakSatra dvAra kahe che. caMdramAnA eka vimAnanA pAchaLa nakSatranA 28 aThayAvIza vimAna hoya che, nakSatranuM vimAna eka gAu lAMbu-pohoLuM hoya che ane aDadho gAu uMcu hoya che, tenI paridhi traNagaNI hoya che, te nakSatranA vimAna merU parvatanI saMbhUtalA thakI 884 AThaso corAzI yojana uMcA hoya che ane cAra 4 hajAra devatAo upADe che. pUrva dizAmAM eka hajAra devatA siMhanA rUpe upADe che. dakSiNa dizAmAM eka hajAradevatA hAthInerUpe upADe che. pazcima dizAmAM eka hajAradevatA vRSabhanerUpe upADe che. uttara dizAmAM eka hajAra devatA ghoDAnerUpe upADe che. have caMdramAnA vimAna pAchaLa 66975 koDAkoDI tArAnA vimAno hoya, tArAnuM vimAna aDadho gAu lAMbu tathA pohaLu hoya che. ane pA gAu uMcapaNe hoya che, tenI paridhi traNagaNI hoya che, te tArAnA vimAna merUparvatanI saMbhUtala pRthvI thakI 790 sAtaso ne nevu yojana uMcA hoya che ane tArAne vimAnane 2000 be hajAra devatA upADe che. pUrva dizAmAM pa00 devatA siMhanA rUpe upADe che. 81 bhAga-5 pharmA-7 For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 dakSiNa dizAmAM 500 devatA hAthInA rUpe upADe che. pazcima dizAmAM 500 devatA vRSabhanA rUpe upADe che. uttara dizAmAM pa00 devatA ghoDAnA rUpe upADe che. evI rIte pAMca prakAre jayotiSinA bheda kahyA, temAMaDhIdvipanA tamAma cara kahetA pharatA che, ane aDhIdvipa bahAranA caMdra, sUrya, graha, nakSatra tArA, sthira che. have vaimAnika devonA bhavananA traNa bheda che, te nIce mujaba batAve che. temAM prathama bAra devalokavAlAnI vimAnanI vigere hakIkata kahe che. devaloka nAma iMdra cinha vimAna saMkhyA pAthaDA 1. saudharma saudharma mRga 320OOOO_) 2. IzAna IzAna mahiSa 2800000 | * 3. sanakumAra sanakumAra varAha 120OO00 4. mAheMdra mAheMdra siMha 80OOOO | 5. brahma brahmadra bokaDo 400000 6. lAMtaka lAMtaka DeDaka. 50000 7. mahAzukra mahAzukra azva 40000 8. sahastrAra sahasrAva gaja 6000 9. Anata Anata bhujaMga 10. prANata prANata khaDagI 200 / - 11. AraNa AraNa vRSabha 12. ayyata ayyata meMDho evI rIte bAra devalokanA vimAna 84 lAkha 96 hajAra 700 kula vimAna thayA. re 12 200 ) 2OO 150 ) 150 / For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 te bAra devalokanA IMdro dasa kahyA che, kAraNa ke navamA tathA dasamA devalokano eka ja iMdra che, tathA agyAramAM bAramA devalokano eka ja iMdra kahela che. mATe kula 10 iMdra thayA. ane kula pAthaDA para bAvana bAra devalokanA malIna thayA, have bIjA bhedamAM navaraiveyakane viSe 318 vimAna che. temAM pahelI raiveyakatrikamAM 111 ekaso agIyAra vimAna che, bIjI raiveyakatrikamAM 107 ekaso sAta vimAna che. trIjI raiveyakatriAkamAM 100 ekaso vimAna che. evI rIte 318 traNaso aDhAra vimAna thayA. tathA nava raiveyakane viSe pAthaDA paNa 9 nava che, tyAM koi iMdra nathI. pote ja iMdra svAmI che. evIrIte navaraiveyakanuM bhuvanadvAra kahyuM, have trIjo bheda pAMca anuttara vimAnano batAve che, pAMca anuttara vimAnane viSe vimAna pa pAMca che, ane te pAMce anuttara vimAnamAM pAthaDo 1 ekaja che. ane tihAM iMdra nathI, paraMtu pote ja svAmi-iMdra che, evI rIte vaimAnika devatAnA bhuvana dvAra kahyA, sarve vaimAnika devatAnA bhuvana kula 84 97023 corAzIlAkha sattANuM hajAra ane grevaza thayA, ane vaimAnika devatAnA kula pAthaDA 62 thayA, evIrIte vaimAnika devatAnuM bhuvanadvAra kahyuM, vyaMtaranA bhuvana tathA jayotiSinA vimAna varjIne bAkI urdhvaloka tathA apoloka tathA tichalokane viSe zAzvatA maMdiro 8697534 che, eTalA daherAsarajI sadA kALe che. tenI Adi paNa nathI ane aMta paNa nathI. te deharAsarajI madhye kula zAzvatI pratimA 83. For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 15425525540 che, tenI vigata nIce mujaba che. prathama adholokamAM dasa prakAranA bhuvanapati mAMhe dasanikAyanA vIza iMdra che, tenA bhuvana 77200000 che. te eka bhuvanamAM eka eka derAsarajI zAzvata che, eTale 77200000 deharAsarajI zAzvatA thayA, te eka eka daherAsarajImAM 180 pratimAjI zAzvatI che, eTale sarva pratimAjI malIne 13896000000 pratimAjI che. evI rIte bhuvana patimAM derAsarajI tathA pratimAjInI saMkhyA kahI. have bIjA urdhvalokamAM, vaimAnika devatAnA vimAnane viSe, pahelA devalokathI mAMDIne yAvata pAMca anuttara vimAna sudhI, kula vimAna 8497023 che, te ekeka vimAnane viSe, eka eka derAsarajI zAzvata che, eTale 8497023 derAsarajI thayA, te ekeka derAsarajImAM, 180 zAzvatI pratimAjI che, ane sarve pratimAjI malIne 1529464140 pratimAjI che, evI rIte bAra devaloke tathA navaraiveyake tathA pAMca anuttara vimAne pratimAjI tathA derAsarajInI saMkhyA kahI. have trIjA tithya loka mAMhe. jaMbudvipathI mAMDIne rUcakadvipa lage zAzvatA derAsarajI pa11 che, tenI vigata nIce mujaba che, vaitADhayaparvata 170 che, te upara derAsarajI eka eka hovAthI deharAsarajI paNa 170 che, te eka eka derAsarajI madhye jina pratimAjI 120 che, eTale kula pratimAjI 20400 vIza hajAra ane cAraso che. varSadhara parvata 30 trIza che, te pratyeka upara eka eka derAsarajI hovAthI derAsarajI paNa 30 che, ane eka eka derAsarajImAM jina pratimAjI 120 che, tethI kula pratimAjI 3600 chatrIso che. krodhamavRkSa 10 che, tenA upara eka eka derAsarajI hovAthI 10 daherAsarajI che, ane eka eka derAsarajImAM 120 jina For Personal & Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 pratimAjI che, tethI kula pratimAjI 1200 bAraso che. gajadatA parvata 20 che, te pratyeka parvata upara eka eka derAsarajI hovAthI 20 derAsarajI che, ane eka eka derAsarajImAM 120 jinapratimAjI che, tethI kula pratimAjI 2400 covizaso che. krodhama parvata 80 eMzI che, te darekanA upara eka eka pramANe jaina maMdira paNa 80 che, te eka eka derAsarajIne viSe 120 jinapratimAjI che, tethI kula pratimAjI 9600 cha-- so che, vakSaskAra parvata 80 eMzI che, te eka ekanA upara derAsarajI eka eka hovAthI derAsarajI paNa 80 che, eka eka derAsarajImAM jina pratimAjI 120 che, tethI kula pratimAjI 9600 cha--so thayA, merUparvata 5 pAMca che, ane eka eka merUparvata upara 17 derAsarajI hovAthI kula 85 paMcAzI derAsarajI thayA, eka eka derAsarajImAM 120 jinapratimAjI che, tethI kula pratimAjI 10200 dasa hajAra ane baso che. iSakAra parvata ja che, te darekanA upara eka eka derAsarajI hovAthI jinamaMdira paNa 4 cAra che, ane eka eka derAsarajImAM jinapratimAjI 120 che, tethI kula pratimAjI 480 cArasone eMzI mAnuSyottara parvata 1 eka che, tenA upara derAsarajI 4 cAra che, eka eka derAsarajImAM pratimAjI 120 hovAthI kula jinA pratimAjI 480 cArasone aMzI che, naMdIzvaradvIpa upara derAsarajI 20 vIza che, ane eka eka derAsarajImAM jinapratimAjI 124 che, tethI kula jinapratimAjI 2480 covIzo eMzI che. kuMDalaparvata eka che, tenA upara derAsarajI 4 cAra che, eka eka derAsarajImAM jinapratimAjI 120 che, tethI kula jinapratimAjI For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 480 cArasone eMzI che. rUcaka parvata 1 eka che, tenA upara derAsarajI 4 cAra che, eka eka derAsarajImAM jinapratimA 120 hovAthI kula pratimAjI 480 cArasone eMzI che. evI rItebAra bola tiskRlokamAM che, tene viSe zAzvatA derAsarajI pa11 che, tene viSe kula jinapratimAjI 61400 che, evI rIte tiSNulokamAM daherAsarajI tathA pratimAjIno vicAra kahyo, evI rIte traNa lokane viSe kula zAzvatA derAsarajI 86697pa34 che, tene viSe kula jinapratimAjI 15425525540 che, te uparAMta vyaMtara devatAnA asaMkhya bhuvana che, tethI temAM asaMkhya derAsarajI che, ane tene viSe asaMkhya jinapratimAjI che, vaLI jyotiSinA asaMkhya derAsarajIne viSe asaMkhya pratimAjI che, evI rIte zAzvatA derAsarajI tathA zAzvatI pratimAjI kahA temane vaMdana karyAthI anaMtAbhavanA pApa nAza thAya che, evI rIte bhuvanadvAra kahyuM. have chavIsamA virahadvAranA bheda batAve che. samuzcayagati cAra ne virahakAla 12 muhUrtano hoya che, temAM kyA kayA daMDakavALAne keTalo keTalo virahakAla hoya che, te nIce mujaba batAve che, sAta narakanA daMDakane viSe jaghanya eka samayano, ane utkRSTa 6 mAsano virahakAla hoya che, tenuM vivaraNa karI batAve che, prathama narake-jaghanya eka samaya utkRSTa 24 muhUrtano virahakAla bIjI narake-sAta 7 divasano virahakAla che, trIjI narake-15 divasano virahakAla che, cothI narake-1 mAsano virahakAla che, pAMcamI narake-2 mAsano virahakAla che. ( 86 For Personal & Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 chaThThI narake-4 mAsano virahakAla che, sAtamI narake-6 cha mAsano virahakAla che, evI rIte sAta narakano virahakAla kahyo, dasa prakAranA dasa bhavanapatino virahakAla jaghanya 1 eka samaya ane utkRSTa 24 muhUrtano che. pRthvIkAyane virahakAla nathI. apakAyane virahakAla nathI. teukAyane virahakAla nathI. vAukAyane virahakAla nathI. vanaspatikAyane virahakAla nathI. beidriyane jaghanya 1 samayano ane utkRSTa 1 muhUrtano virahakAla che, teiMdriyane jaghanya 1 samayano ane utkRSTa 1 muhUrtano virahakAla che. cauriMdriyane jaghanya 1 samayano ane utkRSTa 1 muhUrtano virahakAla che. - saMmUchima tiryaMca paMceMdriyano jaghanya 1 samaya ane utkRSTa 24 coviza muhUrtano virahakAla che, garbhaja tiryaMca paMceMdriyano jaghanya 1 samaya ane utkRSTa 12 muhUrtano virahakAla che. e pramANe tiryaMca paMceMdriyanA be bheda kahyA, saMmUcchika manuSyano jaghanya 1 samaya ane utkRSTa 24 muhUrtano virahakAla che, garbhaja manuSyano jaghanya 1 eka samaya ane utkRSTa 12 muhUrtano virahakAla che. For Personal & Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 evI rIte manuSyanA be bheda thayA, vANavyaMtarano jaghanya eka samaya ane utkRSTa 24 muhUrtano viralakAla che. jyotiSino jaghanya eka samaya ane utkRSTa 24 muhUrtano virahakAla che. vaimAnika devatAno virahakAla jaghanya eka samayano che, ane utkRSTa nIce mujaba batAve che. pahele-bIje devaloke utkRSTa 24 muhUrtano virahakAla che, trIje devaloke utkRSTa virahakAla 9 nava divasa ane 20 muhUrtano che. cothe devaloka utkRSTa virahakAla 12 bAra divasa ane 10 muhUrtano che. pAMcame devaloke utkRSTa virahakAla 22 divasano che. cha9 devaloke utkRSTa virahakAla 45 divasano che. sAtameM devaloke utkRSTa virahakAla 80 divasano che. AThame devaloke utkRSTa virahakAla 100 divasano che. navame dasame devaloke virahakAla saMkhyAtA mAsano che. agyArame bArame devaloke virahakAla saMkhyAtA varSano che. prathama raiveyakatrike utkRSTa virahakAla saMkhyAtA hajAra varSano che. trIjI raiveyakatrike utkRSTa virahakAla saMkhyAtA lAkha varSano che. cAra anuttara vimAnane viSe utkRSTa virahakAla palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAgano che, sarvArthasiddha vimAnane viSe utkRSTa virahakAla palyopamanA saMkhyAtA bhAgano che. e prakAre virahadvAra kahyuM, M 88 88 w For Personal & Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 have sattAvIsamuM guNasthAna dvAra batAve che. guNasthAno 14 che tenI vigata nIce mujaba che. 1. mithyAtva guNasthAna 8. apUrvakaraNa guNasthAna 2. sAsvAdana guNasthAna 9. anivRttinAdara guNasthAna 3. mizra guNasthAna 10. sUkSma saMparAya guNasthAna 4. avirati samyakTraSTi guNasthAna 11. upazAMtamoha guNasthAna pa. dezavirati guNasthAna 12. kSINamoha guNasthAna 6. pramatta guNasthAna 13. sayogIkevalI guNasthAna 7 apramatta guNasthAna 14 ayogIkevalI guNasthAna e prakAre cauda guNasthAna kahyA, have kayA kayA daMDakavALAne keTalAM keTalAM guNasthAna hoya che, te batAve che. sAta narakanA daMDakavALAne prathamanA 4 cAra guNasthAnako thAya che. dasabhuvanapatinA dasa daMDakavALAne prathamanA 4 guNa sthAno hoya pRthvIkAyane eka ja mithyAtva guNasthAna hoya che. apakAyane eka ja mithyAtva guNasthAna hoya che. teukAyane eka ja mithyAtva guNasthAna hoya che. vAukAyane eka ja mithyAtva guNasthAna hoya che. vanaspatikAyane eka ja mithyAtva guNasthAna hoya che. beiMdriyane prathamanA be guNasthAno hoya che. teiMdriyane, prathamanA be guNasthAno hoya che. cauriMdriyane prathamanA be guNasthAno hoya che. saMmUcchima tiryaMca paMcaMdriyane prathamanA be guNa sthAno hoya che. For Personal & Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 garbhaja tiryaMca paMceMdriyane prathamathI pAMca guNasthAno che. evI rIte tiryaMca paMceMdriyanA be bhedakahyA. saMmUcchima manuSyane eka ja mithyAtva guNasthAna hoya che. garbhaja manuSyane 14 guNasthAno hoya che. evI rIte manuSyanA be bheda kahyA. vANavyaMtarane prathamanA 4-guNasthAno hoya che. jyotiSine prathamanA 4-guNasthAno hoya che. vaimAnikanA be bheda nIce mujaba batAve che. bAra devaloka tathA nava raiveyakanA devatAne prathamanA 4, guNasthAno hoya che. pAMca anuttara vimAnanA devone eka ja avirati guNasthAna hoya che. have aThThAvIsamuM dasa prakAranA prANanuM dvAra batAve che. 1. sparzedri 4 cakSuiMdri, 7. vacanabala 10 AyuSya 2. raseMdri. 5 zroteMdri 8. kAyabala. 3. dhrANendri. 6. manabala. 9. zvAsozvAsa e pramANe dasa prANa hoya che. have kayA daMDakavALAne kayA prANa hoya che, te nIce mujaba batAve sAta narakanA daMDakane 10 prANa hoya che. dasa bhuvanapatinA daMDakane 10 prANa hoya che. pRthvIkAyane 1 sparzedri 2. kAyabaLa 3. zvAsozvAsa 4. AyuSya e cAra prANa hoya che. apakAyane 1 sparzedri 2. kAyabaLa, 3. zvAsozvAsa, 4. AyuSya e cAra prANa hoya che. For Personal & Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 - teukAyane 1 sparzedri ra. kAyabaLa, 3 zvAsozvAsa, 3. AyuSya e cAra prANa hoya che. vAukAyane 1. sparzendri. 2 kAyabala 3. zvAsozvAsa 4. AyuSya e cAra prANa hoya che. vanaspatikAyane. 1 sparzedri 2. kAyabala 3. zvAsozvAsa 4. AyuSya e cAra prANa hoya che. beiMdriyane 1 sparzendri. 2 raseMdri. 3. vacanabaLa 4 kAyabaLa. 5, zvAsozvAsa, 6 AyuSya. e cha prANa hoya che. te iMdriyane 1. sparzendri. 2. raseMdri, 3. dhrANedri. 4. vacanabaLa. 5 kAyabala 6. zvAsozvAsa. 7. AyuSya. e sAta prANa hoya che. cauriMdriyane 1. sparzedri 2. raseMdri. 3. prANedri. 4. cakSuiMdriya, 5. vacanabaLa, 6 kAyabaLa, 7. zvAsozvAsa, 8. AyuSya, e ATha prANa hoya che. saMmUcchima tiryaMca paMcedriyane 1. sparzaddhi 2. raseMdri. 3 dhrANendri, 4 cakSuiMdri. 5. zroteMdri, 6. vacana baLa, 7 kAyabaLa, 8 zvAsozvAsa, 9 AyuSya e nava 9 prANa hoya che. garbhaja tiryaMca paMcaMdrine 10 dasa prANa hoya che. evI rIte tiryaMca paceMdriyanA be bheda thayA. saMmUcchima manuSyane, sAta athavA ATha prANa hoya che. 1 sparzendri, 2 raseMdri, 3 ghANaMdri 4. cakSuiMdra, 5 zroteMdri, 6 kAyabala, 7 zvAsozvAsa, 8 AyuSya e ATha prANa hoya che. garbhaja manuSyane. 10 dasa prANa hoya che, evI rIte manuSyanA bebheda thayA. vANavyaMtarane 10 dasa prANa hoya che. jyotiSine 10 dasa prANa hoya che. M91 For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 vaimAnikane 10 dasa prANa hoya che. evIrIte prANa dvAra kahyuM. have ogaNatrIsamuM. saMyatI dvArA nIce mujaba batAve che. te saMyatIdvAranA ATha bheda che. 1. saMyatI. asaMyatI saMyatAsaMyatI 2. vati. avRti vatAvatI. 3. paccakhANI apaccakhANI paccakhANIapaccakhANI 4. paDiyA bAlA bAlApaDIyA 5. saMvaDA asaMvaDA saMvuDAsaMvaDA 6. jAgarA yyatA TutA jAgarA 7. dhamiyA adhamiyA dhammA pampiyA, 8. dhammavivasAIyA. adhammavivasAiyA dhammAdhammavivasiyA evI rIte ATha bheda kahyA che, paraMtu eka ekanA uparokta traNa traNa bheda samajavAnA che. have eka eka daMDakane viSe saMyatInA keTalA bheda hoya che te dekhADe che. sAtanarakane viSe saMyatInA ATha bheda nIce mujaba hoya che. 1. asaMyatI, 3. adhambiyA, 5. apaccakhANI, 7 zrutA, 2. bAlA, 4 avRti, 6, asaMvaDA, 8. adhammavivasiyA, evI rIte ATha bheda hoya che. dasa prakAranA dasa bhuvanapatine viSe paNa 1. asaMyatI, 2. avRtti, 3. apaccakhANI, 4. bAlA, 5. asaMvaDA, 6. zrutA, 7 adhamiyA. 8. adhammavivasiyA, e ATha bheda hoya che. pRthvIkAyanA daMDakane viSe, e uparokta ATha bheda jANavA, apakAyane viSe e uparokta ATha bheda jANavA, 92 For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 teukAyane viSe e uparokta ATha bheda jANavA, vAukAyane viSe e uparokta ATha bheda jANavA, vanaspatikAyane viSe e uparokta ATha bheda jANavA. beiMdrine viSe e uparokta ATha bheda jANavA. te idrine viSe e uparokta ATha bheda jANavA. cauridrine viSe e uparokta ATha bheda jANavA. saMmUcchima tiryaMca paMcedrine viSe. be bheda nIce mujaba che. 1. asaMyatI. 2. asaMyatAsaMtI. saMmUcchima manuSyane viSe uparokta nArakInA peThe ATha bheda jANavA. garbhaja manuSyane viSe ATha bheda samagra prakAre prApta thAya che. AhAradvAra sAta nArakAvALAne 1 ojAAhAra, 2 lomAAhAra e be hoya che. pRthvIkAyane 2 ojAhAra lomAhAra hoya che. apakAyane 2 ojAhAra lomAkAra hoya che. teukAyane 2 ojAhAra lomAhAra hoya che. vAukAyane 2 ojAhAra lomAhAra hoya che. vanaspatikAyane 2 ojAhAra lomAkAra hoya che. beiMdrine 1 ojAhAra 2 lomAhAra 3 kavalAhAra e traNa prakArano hoya che. te iMdrine 1 ojAhAra 2 lomAhAra 3 kavalAhAra e traNa prakAre hoya che. cauridrine 1 ojAhAra ra lomAhAra 3 kavalAhAra e traNa prakAre hoya che. na 93) For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 saMmUcchima tiryaMca pacaMdriyane uparokta traNa prakAre hoya che. garbhaja tiryaMca paMcedriyane uparokta traNa prakAre hoya che. saMmUcchima manuSyane uparokta traNa prakAre hoya che. garbhaja manuSyane uparokta traNa prakAre hoya che. vANavyaMtarane 1 ojAhAra ra lomAhAra e be prakAre hoya che. jayotiSane 1 ojAhAra 2 lomAhAra e be prakAre hoya che. vaimAnikane 1 ojAhAra 2 lomAhAra e be prakAre hoya che. evI rIte traNa prakAranA AhAranuM dvAra kahyuM. have batrIzamuM kayA daMDakavALAne AhAranI icchA keTale kALe utpanna thAya che te batAve che : sAta narakavALAne jaghanya eka samaye ane utkRSTa eka aMtarmuhUrta AhAranI icchA thAya che. dasa bhuvanapatinA dasa daMDakavALAne AhAranI icchA thAya che tenA judA judA bhedo batAve che. 1 jenuM dasa hajAra varSanuM AyuSya hoya che tene cotha bhakta AhAranI icchA thAya che. 2 jenuM palyopamanuM AyuSya hoya che tene be divasathI nava divase AhAranI icchA thAya che. 3 jenuM sAgaropamanuM AyuSya hoya che tene eka hajAra varSe AhAranI icchA thAya che. 4 jenuM sAgaropamathI adhika AyuSya hoya che tene eka hajAra varSathI adhikakALe AhAranI IcchA thAya che. pRthvIkAyavALAne samaye samaye AhAranI icchA thAya che. apakAyavALAne samaye samaye AhAranI icchA thAya che. teukAyavALAne samaye samaye AhAranI icchA thAya che. 94 For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 vAukAyavALAne samaye samaye AhAranI icchA thAya che. vanaspatikAyavALAne samayamaye AhAranI icchA thAya che. beiMdriyane jaghanya eka samaye ane utkRSTa eka aMtarmuhUrta AhAranI icchA thAya che. te indriyane jaghanya eka samaye ane utkRSTa eka aMtarmuhUrta AhAranI icchA thAya che. cauriMdriyane jaghanya eka samaye ane utkRSTa eka aMtarmuhUrta AhAranI icchA thAya che. saMmUcchima tiryaMca paMcedriyane jaghanya eka samaye ane utkRSTa eka aMtarmuhUrta AhAranI icchA thAya che. garbhaja tiryaMca paMceMdriyane jaghanya eka aMtarmuhUrta ane utkRSTa chaThTha bhakta AhAranI icchA thAya che. saMmUcchika manuSyane jaghanya eka samaye ane utkRSTa eka aMtarmuhUrta AhAranI IcchA thAya che. garbhaja tiryaMca paMceMdriyane jaghanya eka aMtarmuhUrta ane utkRSTa chaThTha bhakta AhAranI icchA thAya che. saMmUcchima manuSyane jaghanya eka samaye ane utkRSTa eka aMtarmuhUrta AhAranI icchA thAya che. garbhaja manuSyane jaghanya eka samaye ane utkRSTa aThama bhakta AhAranI IcchA thAya che. vANavyataravALAne dasa 10 hajAra varSanA AyuSya vALAne cothabhakta AhAranI icchA thAya che. palyopamanA AyuSyavALAne bethI nava divase AhAranI IcchA thAya che. jayotiSivALAne jaghanya utkRSTa bethI nava divase AhAranI 95 For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 icchA utpanna thAya che. vaimAnikavALAne AhAranI icchA thAya tenA bheda batAve che: 1 jenuM palyopamanuM AyuSya hoya tene bethI nava divase AhAranI icchA thAya che. 2 jenuM sAgaropamanuM AyuSya hoya che tene eka hajAra varSe AhAranI icchA thAya che. 3 jenuM jeTalA sAgaropamanuM AyuSya hoya tene teTalA hajAra varSe AhAranI icchA upaje che. 4 sarvArthasiddhanA devatAnuM 33 sAgaropamanuM AyuSya che tethI 33 hajAra varSe AhAranI icchA thAya che. evI rIte AhAranI icchAdAra kahyuM. have tetrIsamuM kAyasthitinuM dvAra batAve che : covIza daMDakavALA potAnI kAyAne viSe keTalo kALa utpanna thAya che te batAve che. sAta nArakIvALA marIne nArakImAM utpanna thAya nahi, tenI jeTalI bhavasthiti hoya teTalI kAyasthiti jANavI. dasa bhuvanapatinA daMDakavALA devatA marIne devatA na thAya. tenI paNa bhavasthiti kAyasthiti samAna jANavI. pRthvIkAyanI kAyasthitinA be bheda nIce mujaba batAve che. 1 sUkSma pRthvIkAyanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI che ane utkRSTa asaMkhyAtI utsarpiNI ane avasarpiNI kALanI jANavI. 2 bAdara pRthvIkAyanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa 70 koTAkoTI sAgaropamanI che. evI rIte pRthvIkAyanI kAyasthiti kahI. jenI jeTalI bhavasthiti hoya tenuM teTaluM AyuSya jANavuM. 96 For Personal & Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 apakAyanI kAyasthiti pRthvIkAyanI peThe jANavI. teukAyanI kAyasthiti pRthvIkAyanA peThe jANavI. vAukAyanI kAyasthiti pRthvIkAyanA peThe jANavI. vanaspatikAyanI kAyasthitinA be bheda nIce mujaba batAve che. 1 pratyeka vanaspatikAyanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa sIttera koTAkoTI sAgaropamanI jANavI. sAdhAraNa vanaspatikAyanI kAyasthiti nIce mujaba che, 1 sUkSma nigodanI kAyasthiti jaghanya eka aMtarmuhUrtanI ane utkRSTa asaMkhya avasarpiNI kALa sudhInI eTale cauda rAjaloka pramANe asaMkhyaloka kalpavA, temAM jeTalI AkAzapradeza che teTalI utsarpiNI ane avasarpiNI kALa sudhI rahe. 2 bAdara nigodanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrtanI ane utkRSTa 70 koDAkoDI sAgaropamanI che. 3 sUkSma nigoda bAdara nigodapaNe rahe to kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMto kAla, te anaMtI utsarpiNI avasarpiNI sudhI eTale aDhI pudgalaparAvartanakAla sudhI rahe. 4 sUkSma nigoda tathA bAdara nigoda pratyeka thaIne kAyasthitiye rahe to asaMkhyAtA pudgalaparAvartana hoya. aMgulanA asaMkhya bhAganA kSetramAM jeTalA AkAzapradeza hoya teTalA pudgalaparAvartana jANavA. evI rIte sAdhAraNa vanaspatikAyanI vyavahAra rAzInI kAyasthiti kahI. evI rIte sAdhAraNa vanaspatikAyanI vyavahArarAzInI kAyasthiti kahI. evI rIte vanaspatikAyanI kAyasthiti kahI. - 97 bhAga-5 pha-8 For Personal & Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 be iMdriyanI kAyasthiti saMkhyAtA varSanI hoya che. te indriyanI kAyasthati saMkhyAtA divasanI hoya che. cauridriyanI kAyasthiti saMkhyAtA mAsanI hoya che. tiryaMca paMcedriyanI kAyasthiti sAta ATha bhavanI hoya che. manuSyanI kAyasthiti sAta ATha bhavanI hoya che. vANavyaMtaranI kAyasthiti vyatara marIne vyatara na thAya. bhavasthiti jeTalI kAyasthiti. jayotiSi marIne jyotiSideva na thAya bhavasthiti jeTalI kAyasthiti. vaimAnika marIne vaimAnikapaNuM na pAme. bhavasthiti jeTalI kAyasthiti. evI rIte kAyasthiti kahI. have cotrIza yonidvAra batAve che. cauda rAjalokamAM 84 corAzI lAkha jIvAyoni che, temAM kayA daMDakamAM keTalI yoni che te batAve che : sAta narakane viSe 4 cAra lAkha jIvAyoni che. dasa prakAranA dasa bhuvanapatinA 10 dasa daMDakamAM, 1 eka vANavyaMtaramAM tathA 1 eka jyotaSimAM, tathA 1 eka vaimAnikanA daMDakamAM, ema kula 13 tera daMDakamAM 4 cAra lAkha jIvAyoni che. pRthvIkAyane viSe 7 lAkha jIvAyoni che. apakAyane viSe 7 lAkha jIvAyoni che. teukAyane viSe 7 lAkha jIvAyoni che. vAukAyane viSe 7 lAkha jIvAyoni che. vanaspatikAyanA be bhedamAM, 10 lAkha pratyeka vanaspati kAyamAM jIvAyoni che. M98) For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 sAdhAraNa vanaspatikAyane viSe 14 lAkha jIvAyoni che. bannenI 24 lAkha jIvAyoni che. beiMdriyane viSe 2 lAkha jIvAyoni che. teidriyane be lAkha jIvAyoni che. cauridriyane viSe be lAkha jIvAyoni che. tiryaMca paMceMdriyane viSe 4 lAkha jIvAyoni che. manuSya paMceMdriyane viSe cauda lAkha jIvAyoni che. evI rIte caurAzI lAkha jIvAyoni thaI. have pAMtrIzamuM kula koTInuM dvAra batAve che. covIza daMDakamAM kula koTInI kula saMkhyA 1975000OOOOOOO0 eka kroDa, sADIsattANulAkha kroDa, eTalI kula koTI che. teno vistAra nIce mujaba batAve che. sAta narakanA daMDakane viSe 25 lAkha koTI, eTalA kula jANavA. devatAnA 13 teradaMDakane viSe 26 lAkha koTIkula jANavA. pRthvIkAyane viSe 12 lAkha koTI kula che. akAyane viSe 7 lAkha koTI kula che. teukAyane viSe 3 lAkha koTI kula che. vAukAyane viSe 7 lAkha koTI kula che. vanaspatikAyane viSe 28 lAkha koTI kula che. beiMdriyanA 7 lAkha koTI kula che. teiMdriyanA 8 lAkha koTI kula che. cauriMdriyanA 9 lAkha koTI kula che. tiryaMca pacaMdriyamAM sADI trepana lAkha koTIkula che. tiryaMca paMceMdriyanA pAMca bheda nIce mujaba batAve che : jalacara tiryaMcanA sADAbAra lAkha koTI kula che. EE For Personal & Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 sthalacara tiryaMcanA dasa lAkha koTI kula che. khecaratiryaMcanA 12 lAkha koTI kula che. uraparisarpanA 10 lAkha koTI kula che. bhujaparisarpatiryaMcanA 9 lAkha koTI kula che. evI rIte tiryaMcapacaMdriyanA 53. lAkha koTI kula thayA. manuSyanA 12 lAkha kula koTI che. evI rIte cauvIza daMDakanA kula koTI dvAra kahyA. AvI rIte 35 dvArano vicAra saMkSepathI lakhela che, vizeSa sUtra siddhAMtothI tathA prakaraNothI jANI levuM. evI rIte 24 daMDakane viSe samuccayathI 35 dvAronuM varNana karyuM. kalamAna koSTaka prathama | asaMkhyAtA samayanI eka AvalI thAya, 256 AvalIno eka kSullakabhava thAya, (nigodIyA jIvono eka bhava) 1ii kSullaka bhave eka prANa thAya, 7 prANe eka stoka thAya, 7 stoke eka lava thAya, 70 lave eka muhUrta thAya, 30 muhUrta eka ahorAtri thAya, 15 ahorAtriye eka pakSa thAya, 2 pakSe eka mAsa thAya, 2 mAse eka Rtu thAya, 3 Rtu eka ayana thAya 2 ane eka saMvatsara thAya, M1000 For Personal & Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 5 saMvatsare eka yuga thAya, 20 yuge 100 varSa thAya, 84 lAkha varSe eka pUrvAga thAya, 84 lAkha pUrvAge eka pUrva thAya 70 lAkha pa6 hajAra koTI varSe eka pUrva pramANa gaNAya. (kalamAna koSTaka bIjuM.) vaLI asaMkhyAtA varSe eka palyopama thAya che, tenI gaNatrI nIce mujaba che, anaMta sukSma paramANuno eka bAdara paramANu thAya, anaMta bAdara paramANunI eka uSNazreNI (aNu) thAya, ATha uSNazreNIe eka glakSaNa) zreNinI eka zIta zreNI thAya, 8 zItazreNino eka UrdhvareNa thAya. 8 UrdhvareNuno eka trasareNu thAya, 8 ATha TazareNuno eka rathareNu thAya, 8 rathareNuno eka kurUkSetranA yugaliyAno vAlAgra thAya, 8 ATha vAlAjhe eka harivarSanA yugaliyAno vAlAgra thAya, 8 ATha harivarSanA yugaliyAnA vAlAgre eka himavAna manuSyano vAlAgra thAya, 8 ATha harivarSanA manuSyanA vAtAgre eka videhanA manuSyono vAlAgra thAya, 8 videhanA manuSyanA vAtAgre eka lIMkha thAya, 8 lIMkhe eka jU thAya, 8 jUye eka java thAya, 8 nave eka ADA javano utsadhAMgula thAya, 101 ~ (101 For Personal & Private Use Only For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 6 utsadhAMgule eka pauM thAya, 2 pIye eka vihatyi thAya, 2 vihanthiye eka hAtha thAya, 2 hAthanI eka kudghi thAya, 2 kucchino, eka dhanuSya (daMDa) thAya, 2000 dhanuSyono, eka gAu thAya, 4 gAuno eka jojana thAya, pramANa AMgulanA mAnathI eka yojana lAMbo pahoLo kUvo karIne, te kUvAne kurUkSetranA ekathI sAta divasane viSe janmelA yugalika bALakanA vALanA kakaDAthI bhare. te vALa bALyA baLe nahi, uDADayA uDe nahi, temaja nAza pAme nahi, tevI rIte dAbI dAbIne bhare. te kuvAmAM (samavRtta dhana yojanA kUvAmAM) anumAna karIne 333075210424papapa25421995091pa35000000000 vAlAjhAMka samAya, te kUvAmAMthI dara 100 so so varSe te vALano eka sUkSmAgravAla kADhe, e pramANe kADhatA jeTalA varSa lAge, te varSa samudAyano eka bAdara addhA palyopama thAya che. have te vAlAjhanA kaTakAnA asaMkhyAtA kaTakA karI, dara so varSe kADhatAM, jeTalA varSa jAya, te varSanA samudAyano sUma palyopama thAya che. A palyopame utsarpiNI kALanuM mAna thAya che. dasa koTAkoTI palyopame eka sAgaropama thAya che. dasa koTAkoTI sAgaropame eka utsarpiNI thAya che, dasa koTAkoTI sAgaropame eka avasarpiNI thAya che, vIza koTAkoTI sAgaropame eka kAlacakra thAya che, anaMtA kAlacakra, eka pugalaparAvartana thAya che, anaMtA pudgalaparAvartana karato karato A AtmA ahIMyA Avela che. 102) 102 For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 (AMgalanuM svarUpa) zastrAdikathI chedana bhedana thaI zake nahi, temaja jenA be kaDakA thAya nahi, tene paramANu kahevAya che. 8. paramANuye eka, trasareNu thAya 8. trasareNuye eka rajaNa thAya, 8. rajareNuye eka vAlAgra thAya, 8 vAlAge eka lIkha thAya, 8. lIkhe eka jU thAya, 8. jUye eka madhyamava thAya, 8. madhyajave eka utsadhAMgula thAya, 6. utsadhAMgule pA hAtha thAya, 4. pA hAthe eka hAtha thAya, 4 hAthe eka dhanuSya thAya, 2000 dhanuSya eka gAu thAya, 4. gAuye eka jojana thAya. eka jojanane utsadhAMgule 400 gaNo, siddhAMte hajAragaNo karIe tyAre eka pramANa AMgula thAya, ane utsadhAMgulathI bamaNo karIe tyAre vIrano Atmagula thAya. pugalanA traNa prakAra che. tenI vigata jIve je pudgala grahaNa karyA, ne temAM jIva che tyAM sudhImAM prayogasA kahIye. ane pugala jIvavinAnuM hoya tyAre vizrasA kahIye, ane trIjA vizrasA-te svAbhAvika pudgalanA skaMdha thAya che jemake, AkAzane viSe lIlA-pIlA raMga, DuMgaranA AkAra, vAdalAnA pudgala, aMdhArAnA pudgala, ArisAmAM dekhAya tyAM chAMyaDo paDe che, te sarve. (103) For Personal & Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 (vizrayA paramANunI samaja) prathama sUkSma paramANu kahIye evA anaMtA sUkSma paramANu thAya tyAre eka bAdara paramANu thAya, ATha bAdara paramANuye, sUryanA tApe jAlIpramukhamAM je najare paDe che-dekhAya che, evA kaNiyAne UrdhvareNu-athavA trasareNu kahevAya che. 8. trasareNuye devakurUkSetranA yugaliyA manuSyano eka vAlAgra thAya che, tene vAlAgra kahevAya che. 8. vAlAge, ekha lIkha thAya, 8. lIkhe. eka yUkA-jU thAya, 8. yUkAye eka yava thAya, 8. yave. eka utsadhAMgula thAya. 6. ulledhAMgule eka paga thAya, 2. page. eka vIsala (vaMta) thAya, eka hAtha thAya, 4. hAthe, eka dhanuSya thAya 2. hajAra dhanuSya, eka koza thAya, 4. koze. eka jojana thAya, 400 utsadhAMgule eka pramANa AMgula thAya. 2. ulledhAMgule mahAvIrasvAmIno eka Atmagula thAya. RSabha devajI tathA bharata cakravartInuM zarIra 120 pramANa AMgulanuM jANavuM. veMte. 104 - 104 For Personal & Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 (traNa prakAranA AMgalo) 1. utsadhAMgulanA pramANathI, 500 dhanuSya UMcA manuSyanI eka AMgulane pramANa AMgula kahevI. 2. dareka tIrthaMkara mahArAjanA vakhatamAM, dareka manuSyanI AMgulane Atma gula kahevI. 3. cakravartInA kAMkaNIratna samAna lAMbI-pahoLI utsadhAMgulI kahevI. kuvA, vAva, taLAva, pramukha AtmAMgule pAmIye, pRthvI parvata, vimAna pramukha, pramANAMgule pAmIye, ane zarIra utsadhAMgule pAmIye. jinamaMdira prAsAdika pratimAjI vigerenI saMkhyA 1. jayotiSinI rAjadhAnIne viSe asaMkhyAtA prAsAdo che, ane asaMkhyAtA pratimAjI che. pratyeke 180 biMbo che. te pratyeka biMbo 500 dhanuSyanA pramANavALA che, 12aa yojana AyAmapaNe che, 6o yojana viSkamapaNe che, hA navayojana UMcANe che. 2. jayotiSine viSe prAsAdo asaMkhyAtA che, jinapratimAjI paNa asaMkhyAtI che, pratyeke 180 bibo che, pratyeka bibo 500 dhanuSyanA pramANavALA che, 1rA yojana AyAmapaNe che, dI yojanA viSkapaNe che, 8 yojana UMcANe che. 3. vyaMtarane viSe prAsAdo asaMkhyAtA che. pratimAjI paNa asaMkhyAtI che, pratyeke 180 biMbo che, pratyeka bibo pa00 dhanuSyanA pramANavALA che, 1ra yojana AyAmapaNe che, dI yojana viSkamapaNe che, 9 yojana uMcapaNe che. 4. anuttaravimAnane viSe prAsAdo pAMca che, pratimAjI 600 che, pratyeke 120 bibo che, te pratyeka biMbonu mAna poNAbe dhanuSyanuM che, 10) yojana AyAmapaNe che, pa0 yojana viSkamapaNe che, 72 105 - For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 yojana uMcapaNe che. 5. raiveyakane viSe, prAsAdo 318 che pratimAjInI saMkhyA 38160 che. pratyeka prAsAde 120 biMbo rahelA che, te pratyeka bibonuM mAna poNAbe dhanuSyanuM che, 100 yojana AyAmapaNe che, pa0 yojana viSkamapaNe che, tathA 72 yojana UMcANe che. 6. vaimAnikane viSe prAsAdo 8496700 che, pratimAjI 1529406000 che, pratyeka prAsAde 180 bibo che, pratyeka biMbo poNAbe dhanuSyanA mAnavALA che, 10) yojana AyAmapaNe che, 50 yojana viSkapaNe che, 72 yojana UMcANe che. 7. asura nikAyane viSe, prAsAdo 64000000 che. pratimAjInI saMkhyA 11pa20OOOOO che, pratyeka prAsAde bibo 180 che, pratyeka biMbanuM mAna poNAbe dhanuSyanu che, 50 yojana AyAmapaNe che, 25 yojana viSkamapaNe 36 yojana UMcANe che. 8. nAgakumAranikAyaneviSe, prAsAdo 84000000 che, tathA pratimAjInI saMkhyA 11pa2000000 che, pratyeke biMbonI saMkhyA 180 che, pratyeka bibonuM mAna 1aaaa poNA be dhanuSyanuM che, 25 yojana AyAmapaNe che, 12aaaa yojana vikhaMbhANe che tathA 18 yojana UMcANe che. 9. suvarNakumAranikAyane viSe, 720OO400 prAsAdo che, tathA pratimAjInI saMkhyA, 1296OOOOOO che, tathA pratyeka prAsAde 180 biMbo che, pratyeka biMbonuM mAna poNAbe dhanuSyanuM che, tathA 25 yojana AyAmapaNe che. tathA 1rA yojana viSkamapaNe che, tathA 18 yojana UMcANe che. 10. vighukumAranikAyane viSe prAsAdonI saMkhyA 76OOOOO che, tathA 1368000000 pratimAjI che, pratyeka prAsAde 180 biMbo che, pratyeka biMbamAna poNAbe dhanuSyanuM che, pa yojanA 106 For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 AyAmapaNe che. 1ra yojana viSkapaNe che, 18 yojana uMcapaNe che. 11. agnikumAranikAyane viSe, 7600000 prAsAdo che, tathA 136 8000000 pratimAjI che. tathA pratyeka prAsAde 180 bibo che, tathA pratyeka biMbanuM mAna poNAbe dhanuSyanuM che, tathA 25 yojana AyAmapaNe che, tathA 1rI yojana viSkapaNe che, tathA 18 yojana UMcANe che. 12. dvIpakumAranikAyane viSe 7600000 prAsAdo che, 1368000000 pratimAjI che, pratyeka prAsAde 180 biMbo che, pratyeka biMbanuM mAna poNA be dhanuSyanuM che, 25 yojana AyAmapaNe che, 1rA yojana viSkamapaNe che, ne 18 yojana uMcapaNe che. 13. udadhikumAranikAyane viSe 7600000 prAsAdo che, tathA pratimAjI 1368OOOOOO che, tathA pratyeka prAsAde 180 bibo che, tathA pratyeka biba poNA be dhanuSyanA mAnavAnuM che, tathA 25 yojana AyAmapaNe che, tathA 1ro yojana viSkamapaNe che, tathA 18 yojana uMcapaNe che. 14 dikumAranikAyane viSe 7600000 prAsAdo che, tathA 136 8000000 pratimAjI che, tathA pratyeka prAsAde 180 biMbo che, pratyeka biMbamAna poNAbe dhanuSyanuM che, 25 yojana AyAmapaNe che, 1ro yojana viSkamapaNe che, 18 yojana uMcapaNe che. 15. pavanakumAra nikAyane viSe prAsAdanI saMkhyA 9600000nI che, tathA pratimAjInI saMkhyA 17280OOOOO che, pratyeka prasAde 180 biMbo che, pratyeka biMba poNAbe dhanuSya mAnavuM che, 25 yojana AyAmapaNe che, 12aa yojana viSkamapaNe che, 18 yojana uMcANe che. 16. svanitakumAranikAyane viSe, prAsAdonI saMkhyA 107 107 For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 7600000nI che, tathA pratimAjInI saMkhyA 1368000000 che, pratyeka 180 biMbo che, pratyeka biMba poNA be dhanuSyanA mAnavALu che, tathA 25 yojana AyAmapaNe che, tathA 1rA yojana vikhaMbha paNe che, tathA 18 yojana uMcapaNe che. 17. jaMbu vRkSane viSe 1170 prAsAdo che, tathA 145400 pratimAjI che, tathA pratyeka prAsAde 120 bibo che, pratyeka bibonuM mAna 500 dhanuSyanuM che, tathA AyAmapaNe, 1 ga. (bekoza) che, tathA Oaa ga. (eka koza) viSkamapaNe che, tathA 1440 yojana uMcapaNe che. 18. kAMcanagirine viSe 1000 prAsAdo che 12000) pratimAjI che, tathA pratyeka prAsAdamAM 120 bibo che, pratyeka biMbamAna 500 dhanuSyanuM che, 1 gaM. AyAma paNe che, vaLI ga. viSkapaNe che, tathA 1440 yojana uMcapaNe che. - 19 kuMDe 380 prAsAdo che, tathA 4pa6000 pratimAjI che, pratyeka prAsAde 120 biMbo che, pratyeka biMbamAna 500 dhanuSyanuM che. AyAmapaNe 1 ga. che, vikhaMbhANe, vaNA ga. che 1440 yojana uMcapaNe che. 20. vaitADhaya parvatane viSe 170 prAsAdo che, 20400 pratimAjI che, pratyeka prAsAde 120 biMbo che, pratyeka biMbonuM mAna 500 dhanuSyanuM che, AyAmapaNe 1. ga. che, viSkamapaNe vA. ga. che, uMcapaNe 1440 dhanuSya che. 21. mahAnadIne viSe 70 prAsAdo che. tathA 8400 pratimAjI che, tathA pratyeka prAsAde 120 biMbo che, pratyeka biMba 500 dhanuSyanA mAnavALu che, tathA AyAmapaNe 1 ga che, viSkamapaNe vaNA ga. che. 1440 dhanuSya ucapaNe che. 22. gajadaMtane viSe 20 prAsAda che, tathA 2400 pratimAjI 108 For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 che, pratyeka prAsAde 120 biMbo che, pratyeka biMba 500 dhanuSyanA mAnavALu che, tathA 50 yojana AyAmapaNe che, 25 yojana viSkamapaNe che, tathA 36 yojana uMcapaNe che. 23. naMdIzvaradvIpane viSe para bAvana prAsAdo che, 6448 pratimAjI che, pratyeka prAsAde 124. bibo che, pratyeka biMba 500 dhanuSya mAnavu che, 100 yojana AyAmapaNe che, pa0 yojanA viSkamapaNe che, 72 yojana uMcapaNe che. 24. merU vanane viSe 80 prAsAdo che, 9600 pratimAjI che, pratyeka prAsAde 120 biMbo che, pratyekabiMba 500 dhanuSya mAnavALu che, 50 yojana AyAmapaNe che, 25 yojana viSkamapaNe che, tathA 36 yojana uMcapaNe che. 25. vAskAra parvatane viSe 80 prAsAdo che, 9600 pratimAjI che, pratyeka prAsAde 120 bibo che, pratyeka biMbamAna 500 dhanuSyanuM che, 50 yojana AyAmapaNe che, 25 yojana viSkamapaNe che, 36 yojana uMcapaNe che. ra6. kulagirine viSe 30 prAsAdo che, 3600 pratimAjI che, pratyeka prAsAde 120 biMbo che, pratyeka biMbamAna 500 dhanuSyanuM che, 50 yojana AyAmapaNe che, 25 yojana viSkapaNe che, 36 yojana uMcANe che. 27. diggajane viSe 40 prAsAdo che, 4080 pratimAjI che, pratyeka prAsAde 120 biMbo che, pratyeka biMba 500 dhanuSya mAna che, AyAmapaNe 1 ga. che, viSkamapaNe vA ga. che, 1450 dhanuSya ucapaNe che, 28. hRdane viSe 80 prAsAdo che, 9600 pratimAjI che, pratyeka prAsAde 120 biMbo che, pratyeka biMbamAna 500 dhanuSyanuM che, AyAmapaNe 1 ga che, viSkamapaNe vaNA yojana che, 140 dhanuSya M1090 For Personal & Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 uMcANe che. 29. yamakane viSe 20 prAsAda che, 2400 pratimAjI che, pratyeka prAsAde 120 bibo che, pratyeka biMbamAna 500 dhanuSyanuM che, 1 ga AyAmapaNe che, gA yojana viSkapaNe che, 1440 dhanuSya uMcANe che. 30 vRttavaitADhaya parvatane viSe 20 prAsAda che, 2400 pratimAjI che, pratyeka biMba 500 dhanuSya mAna che, AyAmapaNe 1 ga che, viSkamapaNe vagA yojana che, 1440 dhanuSya uMcANe che, 31. rAjadhAnIne viSe 16 prAsAda che, 1920 pratimAjI che, pratyeka prAsAde 120 biMbo che, pratyeka biMba 500 dhanuSya mAna che, AyAmapaNe 1 ga. che, viSkapaNe vA yojana che, 1440 dhanuSya uMcANe che. 32 cUlAne viSe pAMca prAsAda che, 600 pratimAjI che, pratyeka prAsAde bibo 120 che. pratyeka biMba 500 dhanuSya mAna che, AyAma paNe 1 ga che, vikhaMbha paNe vaLI yojana che, 1440 dhanuSya uMcapaNe che. 33. kuMDala parvatane viSe 4 prAsAda che, 496 pratimAjI che, pratyeka prAsAde 124 biMbo che, pratyeka biMbamAna 500 dhanuSyanuM che, AyAmapaNe 100 yojana che, viSkamapaNe 50 yojana che, 72 yojanA uMcANe che. 34. rUcakane viSe 4 prAsAda che, 496 pratimAjI che, pratyeka prAsAde 124 bibo che. pratyeka biMbamAna 500 dhanuSyanuM che, AyAmapaNe pa0 yojana che, 25 yojana viSkapaNe che, 36 yojana uMcapaNe che. 3pa. iSakArane viSe 4 prAsAda che, 480 pratimAjI che. pratyeka prAsAde 120 biMbo che, pratyeka biMba 500 dhanuSya mAna che, pa0 yojanA (110) For Personal & Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 AyAmapaNe che, 25 yojana viSkamapaNe che, 36 yojana uMcapaNe che. 36. mAnuSyottara parvatane viSe 4 prAsAda che, 480 pratimAjI che, pratyeka prAsAde 120 bibo che, pratyeka biMba mAna 500 dhanuSyanuM che, 50 AyAmapaNe che, 25 yojana viSkapaNe che, 36 yojana uMcapaNe 37. daza kurUne viSe 10 prAsAda che, 1200 pratimAjI che, pratyeka prAsAde 120 biMbo che, pratyeka biMba 500 dhanuSyamAna che, AyAmapaNe 50 yojana che, 25 yojana viSkapaNe che, 9 yojana uMcapaNe che. (iMdronI sabhA ane caityamAna) bAra devaloka sudhInA iMdrone dareka vaimAne 1 majjana sabhA, 2 alaMkAra sabhA, 3 jJAnasabhA, 4 siddhAyatana sabhA, 5 vyavasAya sabhA . ema pAMca pAMca sabhAo hoya che. dareka sabhAone traNa traNa dvAro hoya che, ane dareka dvAre dvAre ekeka caumukhajI eTale cAra cAra pratimAjI hoya che. eTale eka sabhAnA 12 ane pAMca sabhAnA 60 pratimAjI thAya che. mULa caitya traNa dvAravALA hoya che, tenA gabhArAmAM 108 pratimAjI tathA traNa dvAranA traNa caumukhajInA maLIne 12 pratimAjI thAya, uparokta banne meLavavAthI 120 pratimAjI temAM hoya che. temAM pAMca sabhAnA 60 pratimAjI meLavatAM 180 pratimAjI sabhAsahita eka eka vimAnane viSe hoya che tema samajavuM. | nava raiveyakanA ane pAMca anuttara vimAnane viSe IMdro nathI tethI sabhAo nathI, mATe tyAMnA 323 cetyone viSe 120 pratimAjI darekanA gaNavA ane 84-96-700 caityone viSe 180 pratimAjI darekane viSe For Personal & Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 gaNavA, jethI iMDAM batAvela saMkhyA maLI raheze. ticcha lokamAM naMdIzvaradvIpanA para bAvana caityo che, ane rUcakadvIpamAM cAra caityo che, anekuMDala dvIpanA cAra caityo maLIne 60 caityo cAra dvAravALA che, ane bAkInA 3199 caityo traNa dvAravALA che, tethI cAra dvAravALAmAM 124 ane traNa dhAravALAmAM 120 pratimAjI che. * mahAvidehamAM vicaratA 20 viharamAnano paricaya * ni. | jinanAma vijaya | nagarI | pitA | mAtA | strI | 1 | sImadhaMra | puSkalA | puMDarIkiNI' zreyAMsa | satyakI | rukimaNI yugamaMdhara | vapravijaya | vijayA sudraDha sutArA priyamaMgalA 3 | zrIbAhu | vacchavijaya | susImA | sugrIva | vijayA mohinI | zrIsubAhu | nalinAvatI ayodhyA nisaDha sunaMdA kiMpurUSA | sujAta | puSkalA | paMDarIkiNI devasena | devasenA | jayasenA svayaMprabha | vamavijaya | vijayA mitrAbhUvana sumaMgalA | priyasenA rUSabhAnana vacchavijaya sImA | kIrtirAja | vIrasenA | jayAvatI anaMtavIrya nalinAvatI| ayodhyA | megharAja | maMgalA | vijayAvatI suraprabha | puSkalA | puMDarIkiNI | vijayasena vijayAvatI naMdIsenA 10 zrIvizAla vapravijaya | vijayA zrInAga bhadrA | | vimalA 11 zrIvajadhara vacchavijaya | susImA pamaratha sarasvatI | vijayAvatI 12 zrI caMdrAnana nalinAvatI ayodhyA vAlmika padmAvatI ! lIlAvatI. 13 zrIcaMdrabAhu puSkalA | puMDarIkiNI | devanaMda reNukA | suMgadhA 14 bhujaMgama va..vijaya | vijayA mahAbala mahimA gaMdhasenA 15 Izvara vacchavijaya | susImAM gajasena | jazo jvalA bhadravatI 16 namiprabhu ! nalinAvatI ayodhyA vIrarAja senA | mohinI 17 vIrasena puSkalA puMDarIkiNI bhUmipAla bhAnumatI rAjasenA mahAbhadra | vapra vijaya vijayA devarAja sUrikAMtA 10 divasa vacchavijaya susImA | sarvabhUti padmAvatI 2va ajitavIrya nalinAvatI ayodhyA rAjapALa ! kanInikA | ratnAvatI umA gaMgA 112 For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 viMzatinAma pitasuvarNavarNAH caturaziti pUrvAyu: paMcazata dhanuH dehamAna tathA ekekasyApi, dazadaza lakSaH pramANa kevalajJAnI, ayodhyAsthAne matAMtare vItazokA dazyate. bhAvArtha : e vIze tIrthakara mahArAja suvarNanA samAna pILA varNavALA hoya che, corAzI lAkha pUrva varSanA AyuSyavALA hoya che, pAraso dhanuSyanI kAyAvALA hoya che, ekeka tIrthaMkara mahArAjane dasa dasa lAkha kevalajJAnI sAdhuonI saMkhyA hoya che, te dareka ayodhyAne viSe matAMtare vItazokAmAM judI judI nagarImAM utpanna thayelA che. (vIza viharamAna jinono vicAra) 1. utkRSTA tIrthakara 170 thAya. 2. jaghanya tIrthakaro 20 thAya. 3. te viharamAna sImaMdharAdika koIka kAle samaya kSetra te bharata airAvate 10 tIrthakara hoya. 4. janmasamaye 10 ke 20 hoya. 170. kayA kayA kAle hoya te dekhADe che : 5. utsarpiNI caDatA kALanA AThamA tIrthakara bharatamAM vicaratA hoya tyAre 170 tIrthakaro upaje tenI saMkhyA nIce mujaba che : 6. pAMca bharata, pAMca airAvata, pAMca mahAvidehanA 160 vijayamAM eka eka evI rIte 15 kSetre 170 thayA. | 7. te tIrthakaro paDato kALa avasarpiNInA soLamA tIrthaMkara sudhI hoya. 8. jayAre bharata airAvate 10 tIrthakara na hoya, tyAre mahAvidehamAM 160 vicaratA hoya, temAM koIka kevalI, koIka M113) 113 bhAga-5 pha-9 For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 paraNela, koIka bAlaka hoya, eka mokSe jAya tyAre bIjAne kevalajJAna upaje. 9. pAMca mahAvidehamAM caDatA kALanA AThamA tIrthaMkarathI mAMDIne paDatA kALanA 16mAM tIrthakara sudhI viraha na paDe. 10. bharata airavate viraha paDe A mahAvidehe 160 hoya. 11. jyAre paDatA kALe 16 mAM tIrthakara mokSe jAya tyAre 170 sarve mokSe jAya, te vakhate 15 kSetre sAthe viraha paDe. tyArapachI pAMca bharata ane pAMca airAvate 10 upaje. vadhAre nahi. ema jaghanyathI 10 jANavA. 12. bharata airAvatanA dasa mokSe jAya, tyAre e keka mahAvidehamAM cAra thaI pAMca mahAvidehe 20 janme. 13. bharatanA 17mA tathA 18mAM jina vacce jaghanyathI e 20 jANavA. 14. ema mahAvidehanA 20 tIrthakara, bharatakSetranA 20mAM tathA 21mA tIrthaMkara vacce saMyama laIne kevalI thAya, te veLA pa bharatanA, 5 airAvatanA, 20 mahAvidehanA ema 30 tIrthakaro madhyama hoya. 15. jyAre ahIM 24mAM tIrthakara muktimAM jAya tyAre mahAvidehamAM 20 tIrthakaro vicare che, te AvatI covIzInA bharatakSetranA 7mAM tIrthakara vacce mokSe jaze, te AThamA tIrthaMkara nahi janme tyAM sudhI 15 kSetramAM sAthe viraha paDaze, ema jANavuM. 16. vaLI caDatA kALanA AThamA jinathI pUrve jema kahyuM tevI rIte 170 tIrthaMkaro thAya ema 170 20, 10, 30 tIrthaMkaro thayA, thAya che ane thaze. 17 tIrthakaro nAM cyavana kalyANako ane janma kalyANako ardharAtriye thAya che. M114) 114 For Personal & Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 18. bharata ane airAvate rAtri hoya tyAre pAMca mahAvidehe divase hoya, te mATe 20 athavA 10 no janma hoya 19. abhiSeka karavAnA 30 siMhAsano hoya che. eka merU upara cAra zilA evA 5 merU parvata che. 20. je zilA pUrve ane pazcime che tenA upara babe siMhAsano 21. je zilA uttara ane dakSiNe che, tenI upara eka eka siMhAsana che. 22. cAra cAra tIrthakara eka samaye janmIne pAMca mahAvidehe 20 thAya, te eka samaye 20nA abhiSeko thAya. 23. ane pAMca bharatanA ane pAMca airAvatanA 10 ekI samaye janme tyAre 10 janmAbhiSeka ekI samaye thAya, te mATe eka samaye 10 agara 20 janme tema kaheluM che. 24, ema 20, 20 eka samaye janmIne thoDA kALamAM 160 mahAvidehanAM sarva vijayamAM pUrA thAya. paNa 160 ekI vakhate janme nahi, kAraNa ke siMhAsana 30 che, to janmAbhiSeka kevI rIte thaI zake, teTalA mATe eka sAthe 20 athavA 10 janma paNa vadhAre nahi. 25. 160 tIrthakaronuM 84 lAkha varSa pUrvanuM AyuSya hoya che, 500 dhanuSyanuM dehamAna hoya che, paDate Are trIjA ane cothAmAM dharma hoya che, paDatA kALe trIjA cothA pAMcamA ArAmAM dharma hoya che, te bharata airAvate jANavuM, mahAvidehamAM sadA cotho Aro hoya che. tyAM caDato paDato kALa nathI. (ticcha lomAM rahelA zAzvata cetyonA sthAno.) 1. zrI naMdIzvaradvIpe 4 aMjanagiri, 16 dalimukha, 32 ratikara upara evaM pa2. 115 For Personal & Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 2 zrI rUcaka dvIpamAM vartulAkAra rUcaka parvata upara cAra dizAe 3. zrI kuMDala dvIpamAM vartulAkAra kuMDala parvata upara cAra dizAthe e uparokta 60 caityo devalokanA siddhAyatananI jevA moTA pramANavALA che. 4. aDhIdvIpamAM AvelA trIza varSadhara parvata upara 30. 5. aDhIdvIpamAM pAMca deva kurUmAM tathA pAMca uttara kurUmAM enaM. 10. 6. merU parvata pAMcanA bhadrazAla, naMdana, somanasa ne pAMDuka e cAra cAra vanamAM cAra cAra evaM kula 80. 7 pAMca merUparvatane lagatA vIza gajAMtAkRti parvata upara 20. 8. pAMca mahAvidehamAM Avela eMzI vakSaskAra parvata upara 80. 9. ghAtakI khaMDamAM be ane puSkarAImAM be iSakAra upara kula 10. mAnuSyottara parvata upara cAre dizAye 4. upara karatA aDadhA pramANavALA A 228 jANavA. 11. diggajAkRtivALA aDhI dvIpamAM pAMca devakurUmAM ane pAMca uttarakurUmAM AvelA cAlIza phUTa upara AvelA 40. 12 varSadhara parvata uparanA trIza moTA draho ane dasa kurUkSetramAM AvelA tathA pAsa nAnA draho maLIne kula drahomAM 80. 13. pAMca devakurU ane pAMca uttarakurUmAM AvelA kaMcanagiri upara 1000. 14. aDhIdvIpamAM AvelA sAta, cauda, cauda kula paMcIza kSetromAM AvelI mahAnadIonA pratApa kuMDamAM 70. 116 For Personal & Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 15. aDhIdvIpamAM AvelA ekaso sIttera dIrdhavaitADhaya upara 170. 16. aDhIdvIpamAM AvelA vIza vRttavaitADhaya upara 20. 17. pAMca mahAvidehanI 160 vijayanA pratApa kuMDamAM 320. 18. pAMca mahAvidehanI ekaso sATha vijayamAM AvelI sATha aMtaranadInA pratApa kuMDamAM 60. 19. aDhIdvIpanA dasa kurUkSetramAM yamaka parvata upara 20. 20. pAMca merUparvatanI cUlikAo upara pa. 21. aDhI dvIpamAM AvelA pAMca jaMbUvRkSa ane zAlmalIvRkSa kula vRkSone AzrIne 117, 117 hovAthI kula 1170. 22. naMdIzvara dvIpe cAra vidizAmAM saudharmendra ane izAnendranI soLa IMdrANIyo saMbaMdhI soLa AvAsa parvata para 16. kula 2971 caityo nAnA pramANavALA samajavA. AmAM 6 8 naMdIzvara dvIpamAM, 4 rUcaka dvIpamAM, 4 kuMDala dvIpamAM, 4 manuSyottare kula 80 bAkInA 3179 aDhIdvIpamAM samajavA. temAM 2 iSakAranA 2 ghAtakI khaMDamAM be iSakAranA puSkarAImAM bAkInA 3175nA pAMca bhAga karatA 635 jaMbUdvIpamAM, 1270 ghAtakI khaMDamAM ane 1270 puSkarArdhamAM che ema samajavuM. ayodhyAmAM 19 kalyANako AdinAthajInA 3, ajitanAthanA 4, abhinaMdananA 4, sumatinAthajInA 4, anaMtAnAthajInA 4, - pAMca bharata ane pAMca airAvata tathA pAMca mahAvidehanI pUrva pazcima maLIne 160 vijaya ane 5 bharatanA tathA 5 airAvatanA maLIne 170 ThekANe utkRSTakALe ekeka tIrthakara hoya eTale 170 tIrthakaro hoya bhagavAna zrImAna ajitanAthasvAmInA vArAmAM e 117 For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 pramANe hatA. jaghanyakALe 20 tIrthakarI hoya te dareka mahAvidehanI 8mI, 9mI, 24mI, 25mI vijayamAM ekeka hoya eTale jaMbudvIpamAM 4, dhAtakI khaMDamAM (be mahAvideha che. mATe) 8 ATha tathA puSkarAImAM 8 sarva malIne vIza hoya hAlamAM te pramANe che. vijayanA AMka dareka vakhate A pramANe sarikhA hoya, tevo kAMI cokkasa niyama nathI, ( covIza tIrthakra mahArAjAonA janma ane mokSanI tithio. tIrthakaranAma 1 RSabhadeva, 2 ajitanAtha, 3 saMbhavanAtha, 4 abhinaMdanajI pa sumatinAtha, 6 padmaprabhujI, 7 supArzvanAtha, 8 caMdraprabhu, 9 suvidhinAtha, 10 zItaLanAtha, 11 zreyAMsanAtha, 12 vAsupUjaya, janmadivasa phAgaNa vadi 8. mahAzudi 8. mAgazara zudi 14 mahA zudi 2. vaizAkha zudi 8. Aso vadi 12 jeTha zudi 12 mAgazara vadi 12 kArtaka vadi 5 poza vadi 12 mahA vadi 12 mahA vadi 14 mokSadivasa posa vadi 13. caitra zudi 5. caitra zudi pa. vaizAkha zudi 8. caitra zudi 9. poza vadi 11. mahA vadi 7. zrAvaNa vadi 7 bhAdaravA zudi 9 caitra vadi 2 aSADha vadi 3. jeTha vadi 14. maha M118) For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 13 vimaLanAtha, mahA zudi 2 jeTha vadi 7 14 anaMtanAtha, vaizAkha zudi 13 poSa sudi 5. 15 dharmanAtha, mahA zudi 3 jeTha zudi 5 16 zAMtinAtha, vaizAkha vadi 13 vaizAkha vadi 13. 17 kuMthunAtha, caitra vadi 14 caitra vadi 1 18 aranAtha, mAgazara zudi 10 mAgazara zudi 10 19 mallinAtha, mAgazarazudi 11 phAgaNa zudi 12 20 munisuvrata vaizAkha vadi 8 vaizAkha vadi 9 21 naminAtha, aSADha vadi 8 caitra vadi 10 22 neminAtha, zrAvaNa zudi 5 aSADha zudi 8 23 pArzvanAtha, mAgazara vadi 10 zrAvaNa zudi 8 24 mahAvIrasvAmI caitra zudi 13 Aso vadi 0)) 119 119 ~ For Personal & Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cyavana vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 120 For Personal & Private Use Only (vartamAna covIzanI tIrthakra mahArAjAnA lyANakonA pavitra sthaLonI yAdI) naMbara nAma janma dIkSA kevala nirvANa 1 AdinAtha ayodhyA ayodhyA ayodhyA alhAbAda aSTApadajI (ikvAkubhUmi) ajitanAtha ayodhyA ayodhyA ayodhyA ayodhyA sametazikhara saMbhavanAtha sAvatninagarI sAvalthi sAvalthi sAvarthIi sametazikhara abhinaMdana ayodhyA ayodhyA ayodhyA ayodhyA sametazikhara sumatinAtha ayodhyA ayodhyA ayodhyA ayodhyA sametazikhara padmaprabha kauzaMbInagarI kauzaMbI kauzaMbI kauzaMbI sametazikhara 7 supArzvanAtha kAzI-banArazI kAzI kAzI kAzI sametazikhara 8 caMdraprabha caMdrAvatInagarI caMdrAvatI caMdrAvatI caMdrAvatI sametazikhara 9 suvidhinAtha kAMkaMdI nagarI kAkaMdI kAkaMdI kAkaMdI sametazikhara 10 zItalanAtha bhadilapura bhadilapura bhadilapura bhadilapura sametazikhara 11 zreyAMsanAtha siMhapurI (kAzI) siMhapura siMhapurI siMhapurI sametazikhara 120) Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 121 12 vAsupUjaya caMpApurI caMpApurI caMpApurI caMpApurI caMpApurI 13 vimalanAtha kopilyapura kAMpilyapura kAMDilyapura kAMDilyapura sametazikhara 14 anaMtanAtha ayodhyA ayodhyA ayodhyA ayodhyA sametazikhara 15 dharmanAtha ratnapurI ratnapurI ratnapurI ratnapurI sametazikhara 16 zAntinAtha hastinApura hastinApura hastinApura hastinApura sametazikhara 17 kuMthunAtha hastinApura hastinApura hastinApura hastinApura sametazikhara 18 aranAtha hastinApura hastinApura hastinApura hastinApura sametazikhara 19 mallinAtha mithilAnagarI mithilA mithilA mithilA sametazikhara 20 munisuvrata rAjagRhI rAjagRhI rAjagRhI rAjagRhI sametazikhara 21 naminAtha mithilA mithilA mithilA mithilA sametazIkhara 22 nemanAtha saurIpura saurIpura giranAra giranAra giranAra 23 pArzvanAtha kAzI kAzI kAzI kAzI saMmetazikhara 24 mahAvIrasvAmI kSatriyakuMDa kSatriyakuMDa kSatriyakuMDa RjuvAlikA pAvApurI For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 122 122 (cakravartInA nAma vigerenuM koSTaka) nAma mAtA pitA dehamAna AyuSya gati janma dhanuSya nagarI 1 bharata sumaMgalA RSabha pa00 84 lAkhapUrva mokSa ikvAku bhUmi 2 sagara yazomatI sumitrArAjA 450 72 lAkhapUrva mokSa ayodhyA 3 maghavA bhadrArANI samudravijaya 40mI pa lAkhapUrva trIjedevaloka zrAvasti 4 sanakumAra sahadevI azvasena 39 3 lAkhapUrva trIjedevaloka nagarI hastinApura 5 zAnti acirArANI vizvasena 40 8 lAkha varSa mokSa gajapura 6 kuMthu zrIdevI zrarAjA 3pa 96 hajAra varSa mokSa gajapura 7 ara devIrANI sudarzana 30 84 hajAravarSa mokSa gajapura 8 subhUma tArArANI kRtavIrya 28 60 hajAravarSa sAtamInaraka hastinApura 9 mahApadma javAlArANI padmottararAjA 20 30 hajAra varSa mokSa vANArasI 10 haripeNa merAdevI mahAharirAjA 15 10 hajAravarSa mokSa kAMpilyapura 11 jaya vaprAdevI vijayarAja 12 3 hajAravarSa mokSa rAjaguha 12 brahmadatta bahAdana calanI brahmarAjA 7 700 varSa sAtamI narake kAMDityapura For Personal & Private Use Only ja Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 (mahAvIrasvAmInA gaNadharanA nAmAdino koTho) aMka gaNadharanAma saMzaya parivAra janmagAma janmanakSatra 1 iMdrabhUti jIva 500 gobara jayeSTA 2 agnibhUti karma pa00 gobara kRtikA 3 vAyubhUti dehajIva 500 gobara vAti eka 4 vyakta bhUta 500 kalAka zravaNa 5 sudharmA tAdeza paOO kolAka uttarAphA maMDita baMdha mokSa 350 maurya maghA 7 mauryaputra devatA 350 maurya rohiNI 8 akaMpita nArakI 300 mithilA uttarASThA 9 acalabhrAtA puNyapApa 3OO kozalA mRgasira 10 metArya paraloka 300 tuMgikasani azvinI w veza 11 prabhAta nirvANa 300 rAjagRha puSpa 123 For Personal & Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 janmarAzipitA mAtA gotra gRha cha... kevalI vAsa stha vRzcika vasubhUti pRthivI gautama pa0 jI 12 92 vRSabha vasubhUti pRthivI gautama 46 12 16 74 tulA vasUbhUti pRthivI gautama 4ra 10 makara dhanamitra vArUNI bhAradvAja pa0 12 kanyA dhammila bhadrilA agni pa0 kara vaiizyAna siMha dhanadeha vijyA vaziSTa pa3 14 vRSabha maurya vijayA kAzyapa 65 14 16 makara deva jayaMti gautama 48 9 11 68 mithuna vasu naMdA harita 46 12 14 7ra meSa varUNA kauDinya 36 10 16 bala atibalA kauDinya 16 8 16 4) M124) For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 125 125 pa0 For Personal & Private Use Only (vAsudevanuM koSTaka) saMkhyA vAsudevonA mAtA pitA dehamAna AyuSya gati janmanagarI nAma dhanuSa 1 tripRSTha mRgAvati prajApati 80 84 lAkha varSa sAtamI narake potanapura 2 dvipRSTa padmAdevI brahmarAjA 70 7ra lAkha varSa chaThI narake dvArikA 3 svayaMbhU pRthvIdevI - bhadrarAjA 60 lAkha varSa chaThI narake dvArikA 4 puruSottama sItAdevI somarAjA - 30 lAkha varSe chaThI narake dvArikA purUSasiMha amRtAdevI zivarAja 40 10 lAkha varSa chaThI narake azvapura 6 purUSa lakSmIvatI mAhAzira 39 65 hajAra varSa chaThI narake caMdrapurI puMDarIka rAjA varSa 7 datta zeSavatI agnisiMha ra6 pa6 hajAra varSa pAMcamI narake kAzI 8 lakSmaNa sumitrA dazaratha 16 12 hajAra varSe cothI narake ayodhyA 9 kRSNa devakI vasudeva 10, 1hajAra varSa trIjI narake mathurA xa novo ~ Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkhyA nAma gati janmanagarI vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 0. acaLa 0 M126 80 bhadra bhadrarAjA 65 lAi (baLadevanuM yaMtra) mAtA pitA dehamAna AyuSya dhanuSpa bhadrA prajApati 80 85 lAkha subhadrA brahmarAjA 70 75 lAkha varSa suprabhA bhadrarAjA 60 65 lAkha varSa sudarzanA somarAjA 50 papa lAkha varSa vijyA zivarAja 40 12 lAkha varSa vaijayaMtI mahAzira 39 85 hajAra varSa jayaMtI agnisiMha 26 pa0 hajAra varSa kauzalyA dazaratha 16 15 hajAra varSa rohiNI vasudeva 10 12 so varSa ja For Personal & Private Use Only vijaya bhadra suprabha sudarzana AnaMda naMdana rAmacaMdra mokSa potanapura mokSa dvArikA mokSa dvArikA mokSa dvArikA mokSa azvapura mokSa caMdrapurI mokSa kAzI mokSa ayodhyA devaloka mathurA / 6 7 8 yatI 6 baLabhadra Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. meraka, nAma jIva vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 (nava prativAsudevo) 1. azvagrIva 4. madhu, 7. prahalAda, 2. tAraka, 5. nikuMbha, 8. rAvaNa, 6 . baLI, 9. jaMrAsaMgha (AvatI covIzInA tIrthonA nAma) kayAM che. 1. padmanAbha, zreNika, pahelI narake, 2. suradeva, supArtha, bhuvanapatimAM, 3. supArtha, udAyI, bhuvanapatimAM, 4. svayaMprabha, poTTIla, cothe devaloka, 5. suradeva, draDhaketu, bIje devaloke, 6. devakRta, kArtika zeTha, pahele devaloke, 7. udayaprabha, zaMkha zrAvaka, bAramA devaloka, 8. peDhAla, AnaMda zrAvaka pahele devaloke, 9. poTila, sunaMdA, pAMcamA devaloka, 10 zatakIrti, setU zrAvaka, trIjI narake, 11. munisuvrata, devakI, AThame devaloka, 12. amama, kRSNa, trIjI narake, 13 nikaSAya, satyakI, pAMcame devaloke, 14. niHpulAka, baLadeva, chaThThA devaloka, 15. nirmama sulatA, pAMcamA devaloketa, 16. citragupta rohiNI, bIjA devaloke 17. samAdhi, bAramA devaloka, 18. saMvara, AThamA devaloke revatI, sabhAla, 127 For Personal & Private Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 19 yazodhara, dviIpAyana rAjA agnikumAra bhavana, 20 vijaya, koNika, chaThThI narake, 21. mallinAtha, nArada, pAMcamA deloke 22. devajIta, aMbaDa zrAvaka, bAramA devaloka, 23 anaMtavIrya, amara, navamA greveke 24. bhadrajIta, sayaMbudha sarvArthasiddha praznaH nanuM cattAri aTha dasa doa vaMdiA jiNavarA cauvvIsa e padane viSe keTalA tIrthaMkara mahArAjane namaskAra agara vaMdana karAya uttara : e cattAri aThTha dasa doavaMdiA jiNavarA cauvvIsa padamAM tamAma tIrthaMkara mahArAjAone vaMdanA namaskAra karAya che, ane tenA artho paNa ghaNA thAya che te nIce pramANe che. 1. cattAri aThTha dasa doa vaMdiA. cattAri kahetA cArane aTTa kahetA AThaguNA karavAthI 32 thAya, ane dasa kahetA 10 ne doe kahetA be 2 ye guNavAthI 20 thAya, 32 mAM 20 meLavavAthI, para bAvana thAya-e pramANe naMdIzvara dvIpanA bAvana caityone vaMdana karyuM. e pahelo artha. 2. cattAri eTale tyAga karyA che aMtaraMga zatruone jeNe evA a dasa eTale aDhAra 18 ane doa kahetA be eTale banne maLIne 20 vaza thayA, te jaghanya kALe vicaratA zrI sImaMdharAdika vIza viharamAna jinane vaMdana karyuM, athavA 20 vIza tIrthakara mahArAjA zrI sametazikhara parvata upara nirvANa kahetA muktine pAmyA che tene vaMdana karyuM, e bIjo artha. 3. cattAri eTale tyAga karyA che, a8 dasa kahetA aDhAra 18 ajJAnAdika zatruone jeNe aThTha kahetAM ATha ne dasa kahetAM 10 dase guNavAthI 80 eMzI thAya, tene doe kahetA be ye guNavAthI ekaso 128 For Personal & Private Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 ne sATha thAya, te pAMca mahAvideha kSetrane viSe, pratyeka pratyeke 32 jinezvara mahArAjA vicaratA hovAthI utkRSTakALe vicaratA 160 viharamAna jinezvara mahArAjane vaMdana karyuM, e trIjo artha. 4. cattAri aThTha dasa doa cauvvIsa aThTha dasa kahetAM 18 ne cattAri kahetA cAre guNavAthI 72 boMtera thAya, ane cauvvIsa kahetA 24 ne cattAri kahetAM 4 guNA karavAthI 96 thAya, tathA doa kahetAM be e sarvene ekatra karavAthI 170 jinezvara mahArAjA vicaratA hovAthI 170 jinezvara mahArAjane vaMdana karyuM. 32 vijayanA 160, thAya temane vaMdana karyuM, tathA uparokta 72 botera traNa kALanI traNa covIzIne viSe thaelA bharatAdika kSetrane viSe bottera jinezvara mahArAjane vaMdana karyuM, e cotho artha. 5. cattAri agara aDhIdvIpane viSe rahelA pAMca mahAvidehane viSe sthita eka so sATha vijayane viSe eka eka gaNatAM 160 thAya, kAraNa ke te darekane viSe eka eka vaitADhya parvata che, tethI 160 vaitADhya parvato thAya, tathA 5 pAMca bharatane viSe 5 pAMca vaitADhya hoya, ane pa airAvatane viSe pAMca vaitADhya hoya, kula 170 ekaso sittera vaitADhaya parvata thayA, te ekaso sittera vaitADhya parvatane viSe rahelA jinezvara mahArAjAone vaMdana karyuM, e pAMcamo artha, 6. cattAri kahetAM 4 cAra eTale mULa cAra ane aTTa kahetAM AThane AThaguNA karavAthI 64 cosaTha thAya, temAM 4 cAra meLavavAthI 68 aDasaTha thAya, tathA dasane dase guNavAthI 100 thAya, tathA doa kahetA 2 be evI rIte 68+100+2 traNa ne meLavatAM 170 thAya, evI rIte utkRSTakALe vartatAM 170 jinezvara mahArAjAone vaMdana karyuM, e chaThTho artha. 129 bhoga-pa pharmA-10 For Personal & Private Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 7. cattAri kahetAM cAra ane aThTha kahetAM ATha, e bannene meLavavAthI bAra thayA, tene dasa kahetAM 10 guNavAthI, 120 ekaso vIza thAya, tene doa kahetA bee guNavAthI baso ne cAlIza thAya, e pAMca bharata tathA pAMca airavata kSetrane viSe dasa covIzImAM dasa kSetrane viSe thayelA 240 jinezvaramahArAjAone vaMdana karyuM, e sAtamo artha. 8. cattAri kahetAM cAraguNA karavAthI 16 soLa thAya,tathA aTTa kahetAM 8 ne AThaguNA karavAthI cosaTha thAya,tathA dasa kahetAM dasane 10guNA karavAthI 100 thAya, evI rIte 1664+100 meLavavAthI ekasone eMzI thAya, evI rIte devalokane viSe rahela pratyeka prAsAdone viSe 180 zAzvatI pratimAjIne vaMdana karyuM, e AThamo artha. 9. cattAri kahetA cAra eTale urdhvaloka anuttara vimAne, tathA raiveyake tathA vimAnavAsI ane jayotiSa e cAra sthAno udghalokanA che, tene, tathA aTTa kahetAM ATha vyaMtaranI nikAyane viSe tathA dasa kahetA 10 bhuvanapatinI nikAyane viSe ema adholokanA, tathA ticchaloke eTale manuSya lokane viSe, zAzvatI pratimA, tathA azAzvatI pratimA, ema be prakAre e traNe lokane viSe rahelA jinezvara mahArAjAone vaMdana karyuM, e navamo artha. 10. cattAri kahetAM cAra, aThTha kahetAM ATha, dasa kahetAM dasa do. kahetAM be, e aSTApada parvatane viSe dakSiNa dizAne viSe rahelA saMbhavanAthAdi cAra jinezvara mahArAjAne, tathA pazcima dizAne viSe rahelA supArzvanAthAdi ATha jinezvaramahArAjAne, tathA uttara dizAne viSe rahelA dharmanAthAdi dasa jinezvaramahArAjAne, tathA pUrva dizAne viSe 130 130) For Personal & Private Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 rahelA RSabhAdi be jinezvaramahArAjAne, evI rIte sarva malI covIza jinezvaramahArAjane zrI aSTApada tIrthane viSe vaMdana karyuM e dasamo artha. 11. cattAri kahetAM cAra aThThadasa kahetAM 18 aDhAra ne guNavAthI 7ra botera thAya, te bharata kSetrane viSe atIta, anAgata, vartamAna kALanA traNe covIzInA botera jinezvaramahArAjAone vaMdana karyuM, e agyAramo artha. 12. cauvvIsa cau kahetA cAra ane vIsa kahetA 20 vaza, te 20 ne 4 cAre guNavAthI 80 eMzI thAya, teTalA tIrthaMkara mahArAjAo merU parvata saMbaMdhI, agara 10 dasa, dasa kurUkSetra saMbaMdhI, tathA dasa gajadetA saMbaMdhI e prakAre kula 20 vaza thayA, te sarve jinezvara mahArAjAone vaMdana karyuM, e bAramo artha. 13. vIsadasa eTale vIza ane dasa eTale dasa kula 30 trIza thayA, te kulaparvatane viSe jinezvara mahArAjAone vaMdana karyuM, e teramo artha. 14. cAri eTale iSakAra, mAnuSottara, kuMDala ane rUcaka e cArane viSe, cAra caityone viSe rahelA jinezvara mahArAjAone vaMdana karyuM athavA cAra zAzvata caityone viSe RSabha, caMdrAnana, vardhamAna ane vAriSaNa e zAzvata jinezvara mahArAjAone vaMdana karyuM, e caudamo artha. 15. e prakAre cattAri aThTha dasa doavaMdiA padonA judA judA arthosaMpUrNa thayA, je je uttama jIvo e prakAranA arthone ciMtavI, jinezvara mahArAjane vaMdanA namaskArakare che, te svalpa kALane viSe kalyANamaMgalanI mALAne prApta karavA bhAgyazALI bane che. 131 131 For Personal & Private Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 (kAlanA mAna saMbaMdhI vicAra) 1 ATo loTa cALyA vinAno, daLyA pIsyA pachI, zrAvaNa bhAdaravA mAsamAM 5 divasa mizra rahe, Aso kArtikamAM 4 divasa mizra rahe, mAgazara poSamAM 3 divasa mizra rahe, mahA phAgaNamAM 5 pahora, eTale 3 kalAkano eka pahora thAya evA paMdara 15 kalAkanA 5 pahora thAya, te pAMca pa pahora mizra rahe. caitra vaizAkhamAM 4 pahora mizra rahe. jeTha aSADhamAM 3 pohora mizra rahe, eTale nava kalAka pachI acitta thAya. mizra eTale kAMika sacitta ane kAMika acitta hoya te, ane je divase loTa dalyo-pIsyo hoya, ane te ja vakhate cALyo hoya, to be ghaDI pachI acitta thAya, ane je acitta loTa hoya tenA varNa, gaMdha, rasa (svAda), sparza palaTAi jAya tyAre te abhakSya thai javAthI te loTa vAparI zakAya nahi, khAvAnA kAmamAM laI zakAya nahi tathA te loTamAM jIvonI utpatti jovAmAM Ave, to te loTa cALIne paNa vAparI zakAya nahi, kAraNa ke abhakSya thai jAya, paDasudI, ravo vigerenA samAna abhakSya gaNAya. comAsAne viSe dararoja be vakhata loTa cALavo, tathA ziyALA unALAne viSe loTa dararoja eka vakhata cALavo. jo cALavAmAM na Ave to temAM jALA baMdhAI jAya che, ane tethI turata bagaDI jaI abhakSya thaI jAya che. vaLI paNa loTano jyAre jayAre khapa paDe tyAre niraMtara tamAma vakhate cALIne ja vAparavo. M132) For Personal & Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 2. jalebI sarvathA prakAre abhakSya che, paraMtu te ja divase Avyo karela hoya to ja khape, nahi to khape nahi. rAtriye karela jalebI vAparI zakAya nahi. 3. halavo-sarva nA halavA abhakSya che, phakta dudhIno halavo te ja divasano karela hoya to ja khape, bIje divase abhakSya thAya. 4. mAvo tathA mAvAvALI mIThAI-mAvo je divase banAvela hoya te ja divase khape, bIje divasekalpa nahi, dhImAM taLela mAvo rAtri rAkhI zakAya che, mAvAvALI mIThAI be cAra divasa khape che. eTale jyAM sudhI varNa gaMdhAdika na badalAya tyAMsudhI vAparI zakAya che. pachI abhakSya thaI jAya che. 5. murabbo, jayAMsudhI varNAdika na badalAya tyAM sudhI ja khapI zake che. pachIthI abhakSya thaI jAya che. 6. dUdhapAka, je divase karela hoya te cAra pohora sudhI kahyuM, paraMtu rAtriye karela tathA rAtrie dUdha rAkhI mUkIne karela hoya te khape nahi. 7. bAsuMdI khIra zIkhaMDa dUdha tenI malAi vigere 4 pahora khape, paraMtu tenA varNAdika, badalAI jAya, to 4 pahora paNa khape nahi. 8. zaMbhAra loTano banAvyo hoya te 4 pahora khape, uparAMta kalpa nahi. 9. pApaDa kacerI Adi zekela vastu te ja divase khape, sivAya kalpa nahi, paNa tela AdithI taLela hoya, to bIje divase khape, uparAMta khape nahi ? 10. caTaNI caNA dALiyA gAMThIyA vigere temAM nAkhela hoya M133 133 ~ For Personal & Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 to te ja divase khape, paraMtu temAM pANI nAkhyA sivAya, khaTAza tathA lIMbu Adi nAkhI banAvela hoya to 3 divasa sudhI kahyuM, paraMtu caTaNI vATatA ghuMTatA pANI nAkhela hoya to bIje divase vAsI thaIne abhakSya thAya che. 11. mISTa pakavAnna mIThAi, zIyALAne viSe 1 mAsa kahyuM, unALAne viSe 20 divasa kalpa, comAsAne viSe 15 divasa kahyuM, tyArabAda nahi, paraMtu varNa, gaMdha, rasa, sparzAdhikamAM pheraphAra thaI jAya to uparokta kALamAnane viSe paNa khape nahi, 12. dahIM tathA tenI malAI 16 pahora sudhI khape, pachI kahyuM nahi. te divasanA bapora sudhImAM meLaveluM hoya eTale aMdara khaTAza nAkhelI hoya, to paNa tenuM mAna to divasa UgyAthI ja 16 pahoranuM gaNavuM, temaja rAtriye meLaveluM hoya to, rAtrinA hisAbe, sAMjathI kALamAna 12 pahora gaNavuM, eTale 12 pahora khape paraMtu 16 pahora gaNavA nahi, kAraNa ke soLa pahora kahyuM nahi. 13 gholavaDAM dahIMvaDA ukALela gorasamAM karela hoya, to te ja divasa khape, paraMtu kAcA gorasamAM banAvela hoya to kahyuM nahi, kiMtu sarvathA abhakSa gaNAya. 14. zekelA dhAnya jemake dhANI, dALIyA, mamarA, pavA Adi pakavAnanA kALa pramANe gaNavA, vizeSa nahi. 15. gAya bheMza AdinI baLI khape nahi, kAraNa ke dUdha paNa paMdara soLa divasa pachI kahyuM, to baLI to khape ja zAnI ? na khape. 16. khAreka drAkSa AdinuM, rAyatuM ke jemAM annano leza mAtra na hoya te 16 pahora kalpe, pachI na kahyuM, paraMtu kaLI zeva ke DabakA Adi nAkhI banAvela hoya to te divasanI sAMja sudhI khape, pachI M134 For Personal & Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 kalpa nahi. 17. rAMdhelA cokhA, sAMje rAMdhelA bhAta hoya ane temAM cAra AMgula buDabuDA chAza taratI nAkhelI hoya. to ATha pahora sudhI khape, paraMtu savAranA rAMdhelA bhAta hoya, temAM cAra AMgula upara pramANe chAza rAkhavAthI paNa 4 pahora khape, uparAMta khape nahi. 18. khAkharA barAbara zekelA hoya, temaja bahu ja sAcavaNIthI rAkhela hoya tathA lIlaphugAdika na Avela hoya to sukhaDInAM kALa pramANe khape, uparAMta khape nahi. 19. yugalI rAba, eTale dhAnya thoDuM ane temAM chAza ghaNI hoya, te jugalI rAba kahevAya che. te yugalI rAba 12 pahora sudhI khape, tathA chAza thoDI ane dhAnya ghaNuM te ghaMza kahevAya che, te ATha pahora sudhI khape che. te paNa juvAra jAranA loTanI hoya to ja , paNa vidaLa temaja bIjA dhAnyavALI hoya, to te divase divasa chatAM ja kahyuM che, anyathA nahi. 20. sarva jAtanI rAMdhelI rasoI-divasanI rAMdhelI rasoI sAMja sudhImAM khape che, jemake dALa bhAta zAkha roTalI roTalA zIro lApasI vigere 4 pahora eTale sAMja sudhImAM te ja divase khape, tyArabAda vAsI thaI javAthI abhakSya gaNAya, mATe vAparI zakAya nahi, kAraNa ke vAsI anna abhakSya gaNAya che. 21. pApaDa sALavaDA khIsIyA vaDI pApaDa seva Adi kArataka zudi 15 thI ASADha zudi 15 sudhImAM kahyuM, paraMtu comAsAne viSe khape nahi, paraMtu barAbara vidhithI karela hoya to kahyuM, te gurUgamathI puchIne jANavuM. bAkI tamAma RtumAM sUryano udaya thayA pachI, temaja sUryano asta thayA pahelA pApaDa vigere kalpa, zivAya udaya 135 For Personal & Private Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 thayAprathamanA ane asta thayA pachInA khape nahi. A vAta barAbara dhyAnamAM rAkhavAnI che. khAro palALavo loTa bAMdhavo e vigere upara lakhyA pramANe karavAmAM Ave tyAre ja khape, sivAya nahi. 22. aDadanI dALanA vATelI dALanA maganA coLAnA vaDAM vaDIyo pApaDanA luvA vigere 4pahora khape, uparAMta khape nahi, abhakSya thAya, 23. pharasI vastuo - taLela zeva gAMThIyA dALa kaLI buMdI Adi vastuono kALa zekelA dhAnya jeTalo che, paNa bhajIyA kacUrI locApurI puDalA mAlapuDA Adhi narama vastuo 4 pahora sudhI kahyuM, te ja divase khavAya, sivAya bIje divase abhakSya thAya, khape nahi. 24. prAsuka pANI barAbara zuddha traNa ukALAvALuM pANI unuM kareluM comAsAmAM 3 pahora kalpa, zIyALAmAM 4 pahora kalpa, unALAmAM pa pahora kalpa, sivAya kalpe nahi, paraMtu uparokta kALathI vadhAre vakhata sudhI rAkhavuM hoya to pANImAM kaLIcUno nAkhI, pANI barAbara dhoLu thAya te pANI jayArathI ukALeluM hoya tyArathI 24 pahora sudhI khape, vizeSa khape nahi, kAraNa ke vadhAre rAkhavAthI sacitta thaI jAya vaLI te cUno nAkheluM pANI vAparavAnA kAmamAM laI zakAya, paraMtu pIvAnA kAmamAM laI zakAya nahi. 25. sacitta pANImAM sAkara ane rAkha nAkhavAthI be ghaDI pachI acitta thAya che, ane acitta thayA pachI be ghaDI sudhI te pANI khape che. uparAMta nahiM. keTalAeka aNasamaju mANaso ghaNA pANIne viSe sahejasAja thoDI sAkara tathA thoDI rAkhe nAkhI pANI pIve che, paNa A temanI moTI bhUla che. sAkara eTalI nAkhavI joie ke gaLapaNa pANImAM vadhAre lAge, tathA pANIno varNa rasa svAda badalAya tyAre ja 136 For Personal & Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 te pANI be ghaDI pachI pI zakAya sivAya nahi. rAkha paNa pANImAM evI rIte nAkhe ke pANI tamAma DoLuM thaI jAya ane pachI be ghaDI thayA pachI gALIne vAparavAthI doSApatti na lAge, anyathA doSa lAge che. cokhA AdinuM dhovaNa vidhithI acitta karavAmAM Ave to 6 ghaDI sudhI khape che, pachI akathya che. | triphalAnuM dhovANa be ghaDI sudhI acitta rahe che. phaLanuM dhovaNa eka pahora sudhI acitta rahe che. tyArabAda sarve acittapaNAne phITADI sacitta bhAvane pAme che, ane cokhA AdikanuM pANI DohoLuM hoyatyAM sudhI mizra rahe che. tyArabAda nitaryA bAda acitta thAya che, te sarva gurUgamathI samajavuM. 26. ThaMDuM sacitta pANI paNa zrAvakavargane gaLyA sivAya vAparavuM nahi.ya vidhithI babe ghaDIye gaLIne pANI pIvAvALA jIvo keTalAeka prakAranA upayogavALA hovAthI jIvono bacAva kare che, keTalAeko eTale ghaNA loko gaLyA vinAnuM pANI pIve che, ane gaLyA vinAnA pANIthI kAmakAja karI potAnA upayogamAM le che, te loko jIvonI mahAna hiMsA karavAvALA thAya che, mATe zrAvakavargane upayoga rAkhavAnI khAsa AvazyakatA che. 27. chAza. chAza 16 pahora sudhI khape, pachI kahyuM nahi. eka bIjA divasanI bheLaseLa karelI chAza khape nahi, kAraNa ke hAlamAM ghaNAkharA gAmomAM te rivAja che paNa te rivAja khoTo che. 28 dhI varNa svAdAdika badalavAthI khape nahi. 29. mAkhaNa-chAzamAMthI bahAra kADhatA be ghaDInI aMdara rogAdika 139 For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 kAraNe kahyuM, paraMtu varNAdika badalavAthI khape nahi. vaLI loko be traNa tAvaNanuM mAkhaNa bheguM karI dhI kare che, te ghI paNa khape nahi mATe be ghaDInI aMdara mAkhaNane unuM karIne, chAzano bhAga rahe nahi tevuM mAkhaNa be traNa tAvaNa rAkhI, pachI pAkuM kareluM ghI hoya te khape che, paraMtu tema karavAmAM vilaMba kare che, to be ghaDIye asaMkhyAtA jIvo utpanna thaI jAya che. - 30 athANA-boLa athANuM sarvathA abhakSya che, mATe khape ja nahi, tathA paradezI lIlA marI Ave che te paNa boLa kahevAya che, arthAta pANI tathA mIThuM sAthe hoya, tathA tela paNa hoya, to te paNa abhakSya kahevAya che lIMbu AdinuM athANuM traNa divasa sudhI khape ane jene viSe lIMbu AdinI khaTAza hoya che, te paNa traNa divasa sudhI ja khape che, ane khaTAI vinAnuM athANuM bIje divase ja vAsI thAya che. temAM paNa jo zekIne methI nAkhelI hoya, to te ja divasa khape, uparAMta nahi. kAcA gorasa sAthe kAcI methI nAkhelI kahyuM nahi. je athANu banAvatI vakhate kAcanI baMgaDI jevuM sukAveluM hoya to temAM rAI goLa nAkhe, ane telathI buDabuDA eTale tela taratuM rAkhe, to te athANu jayAM sudhI varNAdika na badalAya tyAMsudhI bhaNya kahevAya, te uparAMta abhakSya gaNAya. ane tela thoDuM thoDuM rAkhela hoya che to jaldIthI abhakSya thavAno saMbhava rahe che, ane sarvathA prakAre baMgaDI jevuM sukAvela na hoya, paraMtu kAMika nyUna hoya to 3 thI 4 divasa sudhI te athANu khape che. 31. mIThuM bhaThThImAM kareluM mIThuM be cAra varasa acitta rahe che ane zrAvaka potAne ghare eka zera mIThuM kAMDI daLIne Azare bazera pANImAM palALIne te eka rasa thayAthI, te rasa gALIne, jema sAkara khAMDanuM burU 138 For Personal & Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 cUlA upara banAve che tevI rIte banAvavAthI teno kALa be cAra mahinA sudhIno che, temaja tAvaDI ke loDhI upara lAla raMga jevuM zake che teno kALa comAsAmAM sAta divasa ziyALAmAM paMdara divasa ane unALAmAM 1 mAsa sudhI acitta rahe, 32. sarve jAtanA kariyANA haraDe pIpara marIyAbadAma pIstA cAroLI Adi vastuo 10) yojanathI pANImArge Ave che, ane 60 yojana sthaLamArgethI Ave che, temaja vAhaNAdikamAM athaDAtI kuTAtI tathA hATAdikane viSe athaDAtI kuTAtI vastuo acitta hoya che. 33. cUramAnA lADu-taLela cUramu 3 divasa pachI khape nahi,kAraNa ke vAsI thai jAya che, ane vagara taLelA lADu te ja divasa khape, bIje divase kahyuM nahi, 34 DhaMDhaNIyA agara ThaMbaro. jema juvAra bAjarIne khAMDatA jAya ane pANI nAkhatA jAya, pachI tene sukavI nAkhIne tenA photarA utArIne rAkhe, tenuM kAlamAna mIThAI jeTaluM gaNI zakAya. 35. keLA sAdA agara sonerI vigere chAla utAravAthI acitta thAya che, paraMtu bIjavALA hoya to bIjo kADhayA pachI be ghaDIe kalpe. kAcA keLA sacitta hoya che. 36. kerI Adi bIjI pAkI vastuono rasa kADhayA pachI be ghaDI pachI kahyuM che. zelaDIno rasa paNa be ghaDI pachI ja khape. 37. bharga nALiyera tathA khAvA yogya padArtho sarve hoya che, tene kADhayA pachI be ghaDI pachI khape, tathA lIlA nALIyeranuM pANI paNa kADhayA bAda be ghaDI pachI ja kalpa, zivAya varNa gaMdhAdikano pheraphAra thaI jAya to khape nahi, abhakSya gaNAya. 139 For Personal & Private Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 38. mevo badAma akharoTa bIjavALI drAkSa phoDyA pachI be ghaDI pachI khape, sivAya nahi. 39. pIstA tathA jAyaphaLa vigerenI chAla utAryA bAda be ghaDI pachIthI khape, jaradALu tathA kALI rAtI lIlI drAkSo vigerenA bIja kADhayA pachI be ghaDI pachI khape. 40. guMdara vRkSa uparathI utAryA bAda be ghaDI pachI kahyuM, paNa suko guMdara acitta gaNAya che. 41. lIlA tathA sukA aMjIra abhakSya hovAthI khapI zake nahi. 42. mazAlo sarve jAtanA mazAlA kuTavAthI acitta thAya che, eTale bIjaDA barobara bhAge tyAre, tathA jIrU paNa barAbara vATavAthI be ghaDI pachI khape. kAcu jIrU koI vastumAM nAkhatA, acitta tarIke te vastu khape nahi. 43. sarve jAtanA phalo samAravAthI bhAMgavAthI vidAravAthI moLavAthI be ghaDI pachI khape, jemake cIbhaDA papaiyA vigere. 44. sarve jAtanA bIjo phalAdikamAMthI kADhayA bAda be ghaDI pachI khape. 45. gorasa eTale kAcuM dudha dahI chAza vigere. 46. upara pramANe kALamAna jaNAvela che, paraMtu tenA pahelA varNa, gaMdha, rasa, sparza badalAI jAya to khape nahi. (aNAhArI vastuo.) 1 triphalA 23 kheranuM mUla, 4pa bola 24 kheranI chAla 46 kariyara 3 kariyAtu, 25 cUno, 47 akadipaMca M140 ~ 140 For Personal & Private Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 4 nakaMda, ra6 rAkha, 48 phaTakaDI 5 dhamAso, 27 bAvaLanI chAla 49 khAro 6 lIMbachAla, 28 eLIyo, pa0 cImeTa 7 lIMbakASTa, 29 rohanI chAla 51 bucakaNa, 8 lIMbasalI, 30 vaja, para cIDa, 9 lIMbapara, 31 haLadara, pa3 upaleTo 10 lIMbamohora 32 AsauMdha, pa4 iMdravArUNImULa 11 DAbhanuM mUla 33 copacINI, papa jherI nALIyera, 12 borachAla, 34 vakhamo pada jherI goTalI, 13 boramUla, 35 bhorIMgaNI, pa7 dArULa, 14 kaMtharamUla, 36 aphINa, pa8 gaLo, 15 kesara, 37 atasavanI kaLI, pa9 sukhaDa, 16 kasturI, 38 puMvADa, 60 haraDenI chAla, 17 amara, 39 ujavaLI, 61 gaumUtra, 18 agara 40 sAjIkhAra, 62 kuMvAra, 19 tagara, 41 surokhAra, 63 gugala, 20 malayAgarU, 42 TaMkaNakhAra, 64 bolabIyo, 21 kiMdarU, 43 javakhAra, 22 citro, 44 majITha, (porisInuM pramANa) mAsa pada AMgula jeTha 2 14 * * 141 141 For Personal & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 0 | aSADha 0 zrAvaNa bhAdaravo 0 Aso. 0 kArtaka na mAgazara ja anom. o m ona om poSa na ja ja cha cha mAha phAgaNa caitra vaizAkha (363 pAkhaMDIo) kriyAvadiyo 180 bhedayukta hoya che. teo AtmAnI sAthe samavAya saMbaMdha rahelI kriyAneja mAnavAvALA hoya che, teo AtmAne mAne che, paraMtu samavAya saMbaMdhavALu jJAna darzana mAnatA nathI. jIvAjIvAdi nava padArtho che, tene sva, para be bhedothI guNavAthI 18 thAya, tene nitya anitya be bhedothI guNavAthI 36 thAya, tene pAMca samavAyathI guNavAthI 180 thAya che. - sva-potAnA AtmAthI ja siddhi mAnanArA, para teparanA AtmAthIja potAnI siddhi mAnanArA. sva. nitya sva. anitya para nitya, para anitya. akriyAvAdI 84 bhedovaDe karI yukta hoya che. teo punya (142) * 142 For Personal & Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 pApavarjita sAta tatvo mAne che, sva, para e be bhedothI guNavAthI 14 thAya che. tene pAMca samavAyathI tathA cha8A cadracchA bhedathI guNavAthI, 84 bhedo thAya che. teo vastunuM utpatti anaMtara vinAzIpaNuM mAnanArA kSaNikavAdI hoya che. ajJAniyo 67 bhedayukta hoya che. teo ajJAna dazAthI haTha-kadAgrahavALA hoya che, tethI jJAnane ajJAnapaNe mAne che, jIvAdika navatattvone 1 sattva 2 asatya 3 sad asattva 4 avAcyatva, 5 sad avAcyatva, 6-7 saddaasad avAcyattva navane sAte guNavAthI 63 bheda thAya che, tene eka 1 satI, 2 asatI, 3 saasatI, 4 avaktavyA bhAvonI utpatti e cArethI guNavAthI 67 bhedo thAya che. niyAyikonA 32 bhedo thAya che. teo A cAra liMga zAstrone dhAraNa karavAvALA hotA nathI, phakta vinayapratipatti lakSaNa yukta hoya che. deva, rAjA, yati, jJAti, sthavira, adhama mAtA pitA ATha AThane mana vacana kAyA dAna e cArethI guNavAthI 32 bhedo thAya che. teo jinavacana rahita mithyAdraSTi vyAsa vAlmikI AdinA zAstrothI mULa jJAnahIna rahI daMbhAdikane sevana karIne potAnA matane sthApana karIne bIjA jIvone potAnI bhaMgajALane viSe phasAvanArA hoya che. 143 143 ~ For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 (aThThAvIza labdhio) 1. AmosahI labdhi, hAthanA sparza karavAvaDe karIne rogo nAza pAme che. 2. viprosahI labdhi, vaDInIti laghunIti auSadha sarikhI jANIe. 3. khelosahI labdhi, zleSma paNa auSadhI sarikhI jANIe. 4. jallosarI labdhi, zarIrano mela paNa auSadha peThe nirogIpaNuM pa savvasahI labdhi, zarIra saMbaMdhI sarva auSadhI jANIe. 6. saMbhijJa zrotolabdhi, ekeMdriya paMcaMdriyanA viSaya saMbaMdhI jANe. 7. avadhi jJAna labdhi, avadhijJAna upaje che te, 8 Rjumati labdhi, aDhI AMgula ochuM aDhI dvIpa mAMhenA saMjJI manuSya tiryaMcanA manogatabhAva jANe che, te ( 9. vipulamati labdhi, sarva manuSyakSetranA jIvono manogatabhAva jANe te. : 10. cAraNa labdhi, te jaMghAcAraNa, ane vidyAcAraNa, ema be prakAra che, temAM jaMghAcAraNa, eka phALe teramA rUcakadvIpa sudhI jAya che. pAchA pharatA eka utpAte naMdIzvaradvIpe Ave, bIja utpAte potAne sthAnake Ave, vidyAcAraNa ekI phALe manuSyottara parvate jAya che, bIjI phALe naMdIzvara dvIpe jAya che, pAchA pharatA eka utpAte potAnA sthAnake jAya che. jaMghAcAraNa eka phALe pAMDukavane jAya che, pAchA pharatA eka utpAte (144 144 ~ For Personal & Private Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 naMdanavane Ave che, ane bIje utpAte potAnA sthAnake Ave che. vidyAcaraNa, eka utpAte naMdanavane jAya che, bIje utpAta merU parvate jAya che, pAchA pharatA eka utpAte potAne sthAnake Ave che. 11. AziviSa labdhi, nigraha karavAnI zakti prApta thAya. 12. kevalajJAna labdhi, kevalajJAna prApta thAya. 13. gaNadharalabdhi, gaNadharapada prApta thAya. 14. caudapUrva labdhi cauda pUrvanuM jJAna prApta thAya. 15. arihaMta labdhi, arihaMtapada prApta thAya. 16. cakravartI labdhi, cakravartInI padavI prApti thAya. 17. baladeva dhabdhi, baladevanI padavI prApta thAya. 18. vAsudeva labdhi, vAsudevanI padavI prApta thAya. 19. kSIrAzrava labdhi, dUdha ghI sarikhI vANI mIThI thAya. 20. koSTabuddhi labdhi, koThAramAMhe nAkheluM dhAnya jema nicala rahe, tema jeTaluM jJAna bhaNe teTaluM bhUle nahi, tamAma yAda rahe. 21. padAnusAriNI labdhi, eka pada bhaNavAthI tamAma AvaDe. 22. bIjabuddhi labdhi, bIja jema vadhe tema vizeSa prakAre vRddhi pAme. 23. AhAraka labdhi, caudapUrvadhara eka hAthanuM zarIra karI tIrthakara mahArAjanI Rddhi dekhavA mATe, ane saMdeha pUchavA mATe jAya te. 24. zItalezyA labdhi, krodhathI koI tejolezyA mUke tenA upara te tejovezyAnA rokavA mATe zItalezyA mukI tejovezyAnuM nivAraNa kare. 145 bhAga-5 pharmA-11 For Personal & Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 25. vaikriyalabdhi, moTA rUpa, moTA merU sarikhA kare che tathA nAnA rUpa, kuMthuAnA sarikhA kare te. 26. akSaNa mahAnasI labdhi, AhAra thoDo hoya, paraMtu te AhAramAM aMgUTho rAkhavAthI jayAMsudhI aMguTho rAkhe tyAM sudhI AhAra game teTalo vApare paraMtu te AhAra khuTe nahi, 27. pulAka labdhi, saMdhAdikanuM kArya paDe cakravartInA sainyane paNa cUrNa karavAnI zakti prApta thAya che te, 28. mahAnasI labdhi, akSaNa mahAnasI labdhimAM AvI jAya che te, (samavasaraNa vicAra) 1 AdinAthajInuM samavasaraNa, 48 gAunuM hoya che. 2 ajItanAthajInuM samavasaraNa 46 gAunuM hoya che. 3 saMbhavanAthajInuM samavasaraNa 44 gAunuM hoya che. 4 abhinaMdanasvAmInuM samavasaraNa, 42 gAunuM hoya che. 5 sumatinAthajInuM samavasaraNa, 40 gAunuM hoya che, 6 padmaprabhusvAmInuM samavasaraNa, 38 gAunuM hoya che, 7 supArzvanAthajInuM samavasaraNa, 36 gAunuM hoya che. 8 caMdraprabhasvAmInuM samavasaraNa 34 gAunuM hoya che. 9 suvidhinAthajInuM samavasaraNa 32 gAunuM hoya che, 11 zreyAMsanAthajInuM samavasaraNa 28 gAunuM hoya che. 12 vAsupUjayasvAmInuM samavasaraNa 26, gAunuM hoya che, 13 vimalanAthajInuM samavasaraNa 24 gAunuM hoya che, M146 ~ For Personal & Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 14 anaMtanAthajInuM samavasaraNa, 22 gAunuM hoya che, 15 dharmanAthajInuM samavasaraNa, 20 gAunuM hoya che, 16 zAntinAthajInuM samavasaraNa, 18 gAunuM hoya che, 17 kuMthunAthajInuM samavasaraNa 16 gAunuM hoya che, 18 aranAthajInuM samavasaraNa 14 gAunuM hoya che 19 mallinAthajInuM samavasaraNa 12 gAunuM hoya che. 20 munisuvratasvAmInuM samavasaraNa 10 gAunuM hoya che. 21 naminAthajInuM samavasaraNa 8 gAunuM hoya che. 22 nemanAthajInuM samavasaraNa 6 gAunuM hoya che. 23 pArzvanAthajInuM samavasaraNa 5 gAunuM hoya che, 24 mahAvIrasvAmInuM samavasaraNa, 4 gAunuM hoya che. (samavasaraNanA pagathIyA) 1 rUpAnA gaDhanA pagathIyA samavasaraNane viSe 10000 dasa hajAra hoya che. 2 sonAnA gaDhanA pagathIyA samavasaraNane viSe 5000 pAMca hajAra hoya che. 3 ratnanA gaDhanA pagathIyA, samavasaraNane viSe 5000 pAMca hajAra hoya che. 4 evI rIte kula 20000 hajAra pagathIyA samavasaraNane viSe eka dizAnA hoya che, 5 cAre dizAne viSe kula pagathIyA 80OO0 eMzI hajAra samavasaraNane viSe hoya che. M147 147 ~ For Personal & Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mALA bhAga-5 vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 (tIrthakara mahArAjAnI bAra parSadA) 1 sAdhu, sAdhvIyo ane vaimAnikanI devIyo pUrva dizAthI samavasaraNane viSe praveza karI, bhagavAne pradakSiNA karI, namaskAra karIne, agnikhUNAne viSe bese che, 2 bhuvanapati, vyaMtara ane jyotiSinI devIyo dakSiNa dizAthI praveza karI bhagavAnane pradakSiNA karI, namaskAra karIne, naiRtya khUNAne viSe bese che, 3 bhuvanapati, vyaMtara ane jayotiSinA devo pazcima dizAthI praveza karI, bhagavAne pradakSiNA karI, namaskAra karIne, vAyavya khUNAne viSe bese che, 4 vaimAnika devo, manuSyo ane manuSyaNIyo, uttara dizAthI praveza karI bhagavAnane pradakSiNA karI, namaskAra karIne, izAna khUNAne viSe bese che, e prakAre sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA, cAra nikAyanAM devo ane cAra nikAya devIyo vigere thaI bAraparSadAnI thAya che temAM cAra nikAyanI devIyo tathA sAdhvIyo ubhA thaI dezanA sAMbhaLe che, (devoe rela samavasaraNa kyAMsudhI rahI zake che saudharma iMdranuM kareluM samavasaraNa 8 divasa rahe, izAnaiMdranuM kareluM samavasaraNa, 15 divasa rahe, sanakumAranuM karelu samavasaraNa, 1 mAsa rahe, mAheMdranuM kareluM samavasaraNa, 2 mAsa rahe, brA~dranuM kareluM samavasaraNa, 4 mAsa rahe, 148 For Personal & Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 ayyataMdranuM kareluM samavasaraNa, 10 divasa rahe, jyotiSidevonuM kareluM samavasaraNa, 15 divasa rahe. vItarAganI vANI) 1. vItarAganI vANI, bhavavallIkRpANI, bhavarUpI velaDIne kApavAmAM taravAra samAna che, 2. vItarAganI vANI, saMsArasamudratAriNI, saMsAra rUpI samudrane pAra pamADavAmAM vahANa-jahAjanA samAna che, 3. vItarAganI vANI, mahAmohAMdhakAradinakarAnukAriNI, mahAna moharUpI aMdhakArane nAza karavAmAM sUryanA samAna che, 4. vItarAganI vANI, AgamogAriNI, AgamanA udgArane karavAvALI che, 5. vItarAganI vANI, caturvidha saMghamanohAriNI, zrI caturvidha saMghanA manane haraNa karavAvALI che, 6. vItarAganI vANI, bhavyakarNAmRtazrAviNI, bhavya jIvonA kAnane viSe amRtanA srAva karanArI reDanArI che, 7. vItarAganI vANI, kumati nivAriNI, kubuddhine nivAraNa karanArI che, 8. vItarAganI vANI, sakalasaMzayatAriNI, bhavyajIvonA samagra saMzayone haraNa karavAvAlI che. 9 vItarAganI vANI, yojanavistAriNI, eka yojana bhUmi sudhImAM vistArane pAmavAvAlI che. 10 vItarAganI vANI mithyAtvachedinI, mithyAtvane chedana karanArI che. M149) 149 For Personal & Private Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 11 vItarAganI vANI pApavizodhinI, pApanuM vizodhana karanArI che. 5 0 ( 12 vItarAganI vANI, krodha dAvAnala upazaminI krodharUpI dAvAnalane upazAMta karanArI che. 13 vItarAganI vANI, kalimalapralayanI, kalimalano pralaya karanArI che. 14 vItarAganI vANI, manmathasthabhinI, kAmadevano nAza karanArI che. 15 vItarAgI vANI, hRdayaAlhAdinI, hRdayane AlhAda utpanna karanArI che. 16 vItarAganI vANI, amRtarasasvAdinI, amRtarasano AsvAdana karAvanArI che. 17 vItarAganI vANI, muktimArgaprakAzinI, muktinA mArgane prakAza karanArI che. 18 vItarAganI vANI, durgatinirnAzinI, durgatino nAza karanArI che. 19 vItarAganI vANI, ajarAmarapadadAyinI, ajara amarapada arthAta nirvANa-mokSane ApanArI che. (sthApanAcArya) eka Avarta niraMtara baLa ApanAra thAya che, be Avarta kalezane karAvanAra thayuM che, traNa Avarta bahuja mAna ApanAra thAya che, cAra Avarta zaTano nAza karanAra thAya che, 150 For Personal & Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 pAMca Avarta bhayane haraNa karanAra thAya che, cha Avarta mahArogane ApanAra thAya che, sAta Avarta niHsaMzaya sarva rogano nAza karanAra thAya che. saMdhyAkAle dUdhane viSe sthApanA nAkhIne rAkhI mukavA, ane prAtaHkAle dUdhano varNa jovo, jevA prakAre dUdhano varNa thAya, tevA prakAranA rogone haNe che. jo lAla raMga hoya to rakta rogane haNe che, jo kALo raMga thAya to viSane haNe che, jo pIlo raMga thAya to AmavAtane haNe che, jo phATI jAya to phUlane haNe che, jo kohAI jAya (kavathita thAya to) javarane haNe che, jo dahI thAya to atisArane haNe che, jo nIlo raMga thAya to pittane haNe che, jo alakta sadaza thAya to rAjA avazya thAya, (yoniyo) para. lAkha yoniyo muMgAnI, 32. lAkha yoniyo bolatAnI, 54. lAkha yoni nAka vagaranAnI, 30. lAkha yoni nAkavALAnI, pa6 lAkha yoni AMdhaLAnI, 28 lAkha yoni dekhatAnI, 58 lAkha yoni baherAnI, 151 151 - For Personal & Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 26 lAkha yoni sAMbhaLatAnI, (acitta bhUminuM pramANa) 1 avyApAra kSetrabhUmi AMgala 4 2 rAjamArga bhUmi AMgala 5 3 zerInI bhUmi AMgala 7 4 gharanI bhUmi AMgala 10 5 malamUtranI bhUmi AMgala 15 6 gAya bheMza bakarIne besavAnI bhUmi AMgala 21 7 cUlA heThaLanI bhUmi AMgala 32 8 nIMbhADAnI bhUmi AMgala 72 (21 prakvaranA dhovaNa) 1. loTanuM dhovaNa, 12. bIjorAnuM dhovaNa, 2. cokhAnuM dhovaNa, 13. drAkSanuM dhovaNa, 3. araviNanuM dhovaNa, 14. AMbaLAnuM dhovaNa, 4. tIlanuM dhovaNa, 15. AMbalInuM dhovaNa, 5. tuSanuM dhovaNa, 16. dADamanuM dhovaNa, 6. javanuM dhovaNa, 17. khajuranuM dhovaNa, 7. keraDAnuM dhovaNa, 18. zrIphaLanuM dhovaNa, 8. boranuM dhovaNa, 19. osAmaNa, 9. AMbAnuM dhovaNa, 20 kAMjI, 10 aMbADanuM dhovaNa, 21. unuM pANI 11. koThAnuM dhovaNa, 15ra 15ra >> For Personal & Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 mahAvIrasvAmI pahelA tathA temanA vidhamAnapaNAmAM nIcenA dezomAM jaina dharma cAlato hato. 1. magadha deza rAjagRhI nagarI, 2. aMgadeza, caMpA nagarI, 3. baMgadeza, tApraliptI nagarI, 4. kaliMgadeza, kAMcanapura nagara, 5. kozaladeza sAketapura (ayodhyA), 6. kurUdeza, hastinApura nagara, 7. kuzAvartadeza, zaurIpura nagara, 8. pAMcAladeza, kaMpIlapura nagara, 9. jaMgaladeza, ahicchattA nagarI, 10. saurASTradeza, dvArikA nagarI 11. videhadeza, mithilA nagarI, 12 vasradeza, kauzaMbI nagarI, 13 zAMDilyadeza, naMdIpura nagara, 14. malayadeza bhadIlapura nagara, 15. matsadeza, virATa nagara, 16 varUNadeza, achApurI nagarI, 17. dazArNadeza, mRtikAvatI nagarI, 18. ceTIdeza, zauktikAvati nagarI, 19. siMdhusauvIradeza, vItabhayapattananagara, 20. zUrasenadeza, mathurAnagarI, (153) For Personal & Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 21. kuNAladeza, sAvathInagarI, 22. lATadeza, koDavaraSanagara, 23. avaMtIdeza, ujjayinInagarI, tathA mahArASTra kokaNa, marusthala, medapATa, nayapAla vigere ghaNA dezomAM jainadharmano pracAra bahu ja sAro hato. (mahAvIrasvAmIthI bodha pAmelA rAjAo.) magadhadezano rAjA zreNika tathA teno putra koNika, 2. vizAlAnagarIno rAjA ceDA mahArAjA, 3. kAzI-kozala dezanA rAjA, navamalliya jAtinA, nava lacchiya jAtinA AmalakalpA nagarIno rAjA zvetarAjA, pa. vIrabhayapattanano rAjA udayana rAjA, kauzaMbI nagarIno rAjA vatsaudAyana rAjA, 7. kSatriyakuMDano rAjA naMdivardhana rAjA. 8. pRSThacaMpA nagarIno rAjA zAla mahAzAla rAjA, 9. potanapurano rAjA prasannacaMdra rAjA, 10. hatizIrSa nagarano rAjA adInaza? rAjA, 11. vijayapura nagarano rAjA vAsavadatta rAjA, 12. mahApurano rAjA balarAjA, 13. sAketapurano rAjA mitrAnaMda rAjA, uparokta rAjAo bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAthI bodhane pAmI bhagavAnanI sevA karatA jainadharmanuM pratipAlana karatA hatA. 154 For Personal & Private Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 mahAvIrasvAmI mahArAjAno ghaNo kharo vihAra rAjagRhI, caMpA, pRSTacaMpA (je himAlaya pahADanI pAchADI tibeTamAM hatI) vizAlA, mithilA, kauzaMbI, morAkasanniveza, vANijyagAma, asthikagAma, bhadrikAnagarI, AlaMbikAnagarI, sAvatthInagarI, vajabhUmi, pAvApurI, koIka vakhata uttara pUrvamAM, koIka vakhata gaMgA jamunAnI AsapAsa, koIka vakhate nayapAla lagabhaga, koIka vakhata, kanakapala tApasanA AzramanI AsapAsa, koika vakhata hiMdamAM pUrvauttara tarapha, ane kevalajJAna thayA pachI saurASTradezane viSe paNa vicaryA hatA. (mahAvIrasvAmI mahArAjAnA vakhatamAM temanA bhakta rAjAo) - 1. rAjagRhanagarano svAmI zreNika-bhaMbhasAra. 2. caMpAnagarIno svAmI-zreNikaputra koNika-azokacaMdra 3. vaizAlInagarIno svAmI ceTaka mahArAjA. 4. kAzIdezanA rAjA navamallikajAti. 5. kozaladezanA rAjA navalacchikajAti. polAsapurano rAjA vijayarAjA 7. AmalakalpA nagarIno svAmI zretarAjA 8. vItabhayapattanano svAmI udAyana rAjA. 9. kauzaMbI nagarIno svAmI udAyana vatsarAjA. 10. kSatriyakuMDa nagarIno svAmI naMdIvardhana rAjA. 11. ujajayinI nagarIno svAmI caMDapradyotana rAjA. 12. himAlaya parvatanI uttara tarapha pRcaMpA-caMpAno zAla-mahAzAla. bane bhAiyo rAjA. 13. potanapurano svAmI prasannacaMdra rAjA. 155 155 For Personal & Private Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 14. hastizIrSa nagarano svAmI adinazatru rAjA. 15. RSabhapurano svAmI dhanAvaha rAjA. 16. vIrapurano svAmI vIrakRSNamitra rAjA. 17. vijayapurano svAmI vAsavadatta rAjA. 18. sogaMdhikano svAmI apratihata rAjA. 19. kanakapurano svAmI priyacaMdra rAjA. 20 mahApurano svAmI balarAjA. 21. sudhoSa nagarano svAmI arjuna rAjA. 22. caMpAno svAmI dattarAjA. 23. sAketanapurano svAmI mitrAnaMdI rAjA. evIrIte kula trevIza rAjAo tathA bIjA paNa keTalAeka rAjAo mahAvIrasvAmI paramAtmAnA bhakto hatA, (rAja tathA prajAone bodha kranAra mahAtmAo.) 1. mauryavaMzI caMdraguptane bodha karanAra, bhadrabAhu svAmI. 2. saMprati rAjAne bodha karanAra, Aryasuhasti mahArAjA. 3. vikramarAjAne bodha karanAra, siddhasena divAkarasUri. 4. Ama rAjAne bodha karanAra, bappabhaTTisUri mahArAjA. 5. vanarAjane bodha karanAra, zIlaguNasUri mahArAjA. 6. hastikuMDI rAjAne bodha karanAra, vAsudevAcArya mahArAjA. 7. siddharAja tathA kumArapALane bodha karanAra, hemacaMdrasUri mahArAjA. 8. hajAro kSatriAone osavAla banAvanAra, ratnaprabha sUri mahArAjA. 156 For Personal & Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 9. mevADamAM poravADavaMzane sthApana karanAra, haribhadrasUri mahArAjA. 10. khyAzI gAmo rajapUtonA ne be gAmo sonInA kula 84 gAmone jaina banAvanAra jinasena AcArya mahArAjA. 11. AgrA nagaranA rAjAnA putrone tathA hajAro lokone jaina banAvanAra lohAcArya mahArAjA. 12. gardabhillanuM ucchedana karanAra kAlikAcArya mahArAjA. 13. pa00 prakaraNone karanAra, umAsvAti mahArAjA. 14. 1444 graMthonA banAvanAra haribhadrasUri mahArAjA. 15. saMskRta advitIya upanyAsa lakhanAra siddharSi mahArAjA. 16. tArkikaziromaNi malavAdi mahArAjA. 17. graMthonI vizeSa vyAkhyA karanAra, maladhAri hemacaMdra mahArAjA 18. moTI moTI camatkArI vidyAone dhAraNa karanAra, yazobhadrasUri mahArAjA. 19. siddharAjanI sabhAnuM amUlya ratna, ane 84 vAdomAM jaya meLavanAra, vAdidevasUri mahArAjA, 20. sADAtraNa koDa zlokanI racanA karanAra, kalikAlasarvajJa hemacaMdrasUri mahArAjA. 21. akabarane bodha karI cha mAsano amArIno paDaha vajaDAvanAra, hIrasUri mahArAjA, zAnticaMdrasUri mahArAjA, 22. akabaranA pAsethI zatruMjayAdika tIrthanA paravAnA meLavanAra siddhasUri tathA bhAnucaMdrasUri mahArAjA 15 ~ For Personal & Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 23. padmAvatI devIthI varane pAmelA ane vacana pramANe kAryasiddhi karanArA, ane pirojazAha suratrANane bodha karanAra 700 stotranA racayitA jinaprabhasUri mahArAjA, 24. baudharAjAne bodha karanAra, vajasvAmI mahArAjA, 25. siddhAMtonI TIkA karanAra, abhayadevasUri mahArAjA, 26. pRthvIdharane bodha karanAra, zrI dharmaghoSasUri mahArAjA, 27. mithyAtvI thai gayela kapardiyakSane bodha karI navIna kapardiyakSane sthApana karanAra zrI dharmaghoSasUri mahArAjA, 28. dareka zlokanA so so artha karanAra somaprabhasUri mahArAjA. (upazama vigerenuM svarUpa) 1. upazama, 2. saMvega, 3. nirveda, 4 anukaMpA, 5. AstiyA, e pAMca samyaktvanAM liMgo kahelAM che. temAM AgaLa upara kathana karavAmAM Avaze tevA prakAranA mithyAbhinivezanI je vyAvRtti te upazama kahevAya 2. tathA SaTakhaMDanI pRthvInA sAmrAjyanuM samagra prAptipaNuM hoya paNa te samagra dArUNa, duHkhamaya ane saMsAramAM paribhramaNanuM kAraNa che, mATe niraMtara saMsAra sukhane duHkha mAnI, atyaMta AnaMdamaya muktisukhanI abhilASA te saMvega kahevAya che. 3. deva, manuSya, tiryaMca, narakAdika duHkhone niraMtara smaraNa karI tenA anubhavamaya niraMtara potAnA AtmAne mAnato, ane A cAre duHkho mane kyAre have choDaze? agara pragaTa nahi thAya te duHkhothI mana saMbaMdhI uga kare te nirveda kahevAya che. 158 For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 4. dareka prakAre pUjAdi lAbhanI icchA dhAraNa karato mithyAdaSTi jIvone huM kayAre duHkhathI mukta karIza. dravya bhAvathI paranAM duHkhane haNavAnI icchA te anukaMpA kahevAya che. 5. bhagavAnanA vacanathI jIva padArtha che, kutIrthAdika vacanane viSe zraddhA nahi karato jIva che. paraloka che. AvI mati dhAraNa kare te Astika kahevAya che. have mithyA abhinivezanAM upazamanuM samyaktva prathama hovAthI Adine viSe tene sthApana karela che. sarvajJanA vacanathakI viparIta pakSapAta saMbaMdhI mithyA abhiniveza kadAgraha tenuM je upazamapaNuM, sarvathA nAza paNuM te upazama kahevAya che. mithyAtvanA upazamajanya samyaktva, teno udaya thatA turataja sUryanA udayathI aMdhakAra nAza pAme che tema mithyAtva abhiniveza zAMta thAya che. te upazama kahevAya che. upazama liMga je te samyaktvanuM anumAna karanAruM che. jenA pachADI je udaya thAya che tenuM kArya kahevAya iti nyAyAt jema dhUmADAthI agninuM anumAna karAya che tema anaMtAnubaMdhivALAne upazama nahi, kAraNa ke cAritra pratye vicitrapaNuM utpanna kare, eTale cAritranuM AvaraNa kare. dezavirati, sarvaviratine moha na kare mughati Aviyate anena iti mohanIya, ane "kaSyanta prANino asmi" iti kaSaH saMsAra teno Aya-lAbha te kapAyo kahevAya. anaMtAnubaMdhI Adi 16. tathA kaSAyonAM sahacAripaNAthI nava nokaSAyo evI rIte 25. cAritrAvaraNIya, mohanIya karmapAvaDe karI dekhADyA che. bhagavAne mohanIya karma 2 prakAre kahyuM che : darzana mohanIya 1. cAritra mohanIya 2. darzana mohanIya traNa prakAre samyaktva mohanIya mizramohanIya, 159 For Personal & Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 mithyAtva mohanIyanA bhedathI tathA cAritra mohanIya be prakAre. 1 kaSAya, 2. nokaSAya. bhedathI 16. kaSAya, 9 nokaSAya. cAritra mohanIyathI cAritrI AvRSyate, na samyaktva, kAraNa ke anyanuM kArya anya nahi kare. jo tema hoya to mATIno piMDa paNa paTa kare. karaNe "sarvasya sarvatra prasaMgA" e prakAre cAritra mohanIyane samyaktva avArakatve, darzanamohanIyasya ayathArthakaya prasajayeta yathA tamo abhAva prakAzatva, cAritravirodhI kaSAyo tenAthI upazama cAritra jAya. na samyatve cAritra virodhitva tirthava pratipAdanatu, sarve aticAro saMjavalananAM udyathI hoya che. sivAya bIjA bAra anaMtAnubaMdhI apratyAkhyAna, pratyAkhyAna krodhAdika kaSAyono udaya mUla chedya AThamA prAyacchitavaDe karI chedAya che, je aticArathI utpanna thayela hoya che. mUla chedya hoya che. te anaMtAnubaMdhino upazama hoya te samyaktva kahevAya che. saMvega nuM svarUpa | cAritra mohanIyanA upazamapAvaDe karIne tene samyakatvanA sAthe saMbaMdhanA abhAvathI cAritra mohanIya paNAthI anaMtAnubaMdhIno upazama nahi, samyaktvaliMgam evI rIte Agamano virodha anaMtAnubaMdhInA udayathakI bhavasiddhiyA jIvo paNa samyakdarzanano lAbha na le. zrAvakaprajJaptine viSe paNa kaheluM che ke mithyAtva, abhiniveza, upazama, paMcAzakavRtau, abhayadevasUri , "samyaktvanAM hetubhUta mithyAtvanAM kSayopazamanA avasare jJAnAvaraNIya anaMtAnubaMdhI kaSAyalakSaNa cAritra mohanIyAdikarmano paNa kSayopazama avazya thAya che, to paNa tenA upazamathI paNa samyatvanuM utpanna paNuM thatuM nathI. mithyAtvanA kSayopazamathI ja tenI utpattinuM pratipAdana kahela che. samyadraSTi jIva 160 For Personal & Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 cAritrAvaraNIya karmanA udayathakI mithyAbhinivezanAM upazamapaNA vaDe karI ghara, bAra, viSaya, bhogopabhoga, vastramAlyAdikane viSe rakta rahyo chato paNa, ane tene choDavAne azakta chato paNa mana ane vacanavaDe karI viraktabhAvI tenAthI pAcho pharavAnI icchAvALo evo viSayAdikanuM asArapaNuM ciMtavana karanAro hoya che. yata: yaH zAsanasyamAlinye'nAbhogenApi vartate, sa tanmithyAtvahetutvAdanyeSAM prANinAM dhruvaM // 1 // badhnAtyapi tadevAlaM paraM saMsArakAraNaM, vipAkadAruNaM ghoraM sarvAnarthavivardhanam // 2 // bhAvArtha : je mANasa vismaraNathI paNa jaina zAsananA mAlinyapaNAne viSe pravartamAna thAya che, te nizcaya bIjA jIvone mithyAtvanA hetubhUta thavAthI, mahAanarthane karanAruM tathA atyaMta ghora ane dArUNavipAkavALuM temaja utkRSTa rIte saMsArane vRddhi karanAruM, evuM mahAnuM duSkarma bAMdhanAra thAya che, ane anaMta saMsAra rajaLanAra thAya che, mATe jaina zAsananI uDDAhanA karavI nahi. bhAryA, putra prakRtine viSe zithila pratibaMdhavAlo maMdasnehI dIrthasaMsAravarjita guNI jJAnI pAtrapu bahumAna parabhakti namra sato sarvaviratimaya dharme cAritra jevuM sukha mAne che, jeo rAcemAge che teo aihika sAmrAjaya rAjayasukha lAbhane viSe sukha mAnato nathI. kiMtu prahAraMbha parigrahAdikanAM prabaLa AraMbhothI khedita thaI jIvaghAtAdikanA mahAna pApakarmarUpa kRSikarma AdikathI bahu ja pazcAtApa kare che. bhagavAnanAM biMba, caityAdikane viSe tathA sAdhu mahAtmAone AtmAnI anugrahabuddhivaDe karI je je pramANavAlA jeTalA jeTalA dhanya dhAnya dvipada catuSpadAdika Ape che. 161 ~ 161 bhAga-5 phamo-1 2 For Personal & Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 temAMthI punyAnubaMdhI punyapaNAthI muktinA hetupaNAno nirNaya thAya che, kAraNa ke uparokta punya vinA sarva niSphaLa che, kAraNa ke paiso, rAjA, cora, vezyA, ghuta, kuTuMbAdikanA upayogathI saMsAramAM kaleza du:kha durganI temaja Ihaloka paralokane vRddhi karanAra Ihaloke thAya che, to zAsananI uDDAhanAnA rakSaNa karavAthI cetyAdikanI pUjA karavAthI upara kahelI bhakti tathA ceSTAthI prathama varNavela sarvavirati grahaNa pariNAmayukta niHsaMzaya samyagdaSTi thAya che. bhAva aMtaraMgapaNAthI saMvega apanAma mukti manoratha kahevAya che. pAchaLathI meM pApIe AvuM duSkRta karyuM iti udvegapaNAthI te te pazcAtApa yogya viSayasevanAdika kriyAne viSe pazcAttApa karavAvAlo thAya che. Avo saMvegavAna purUSa jaMbusvAmInI peThe jovA lAyaka che. ane Avo samyakatvavAna jIva mokSasukhano bhoktA thAya che. iti bIjuM saMvegaliMgam nirveda nuM svarUpa samyaguSTi jIva saMvega nAmanA liMgathI jenuM samyaktva dekhAya che, evo je te saMsAravana gahana duHkhathakI udviga thayo chato janma jarAne maraNAdikanAM duHkhono prAdurbhAva pharI thAya nahi. evA samyagdaSTi jIvonA manane viSe je saMtApa thAya che temanuM anAdi pravAhavaDe karI ciMtavana kare che. yata: jarAmaraNadaurgatya, vyAdhayastAva dAsatAM, janmaiva kiM na dhIrasya, bhUyo bhayastrApAkaram // 1 // bhAvArtha : jarA maraNa durgati vyAdhiyo to prathama dUra raho, paraMtu dhIrapurUSane phakta ekalo janma ja atyaMta bhaya ane lajAne (162 For Personal & Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 utpanna karanAra zuM nathI thato ? arthAt thAya che. jIva karmavaDe karI mithyAdaSTipaNAthI saMsArane viSe paribhramaNa kare che. tenuM ciMtavana kare. aho ! aho ! A jIve apAra saMsAra pArAvArane viSe anaMta janmone dhAraNa karI naraka tiryaMcAdika gatine viSe utpanna thayelI dArUNa vedanA anaMtIvAra bhogavI, tathApi karmano aMta na Avyo. temAM kAMI paNa saMdeha nathI, kAraNa ke bhava, jIva, karma, A A TANeno anAdikALathI saMbaMdha che. temAM paNa cAra gatine viSe bahuzaH rakhaDatA bahu duHkhone sahana karyA hiMsAdika pApakarmanA karavAvaDe karI naraka tiryaMca gatimAM A jIva bahu vAra gayo. manuSya ane devagatinuM sukha to lavaleza mAtra pAmela che. evI rIte avinAzI sukhano nAza karI bhavakaSTanI paraMparA A jIve anaMtakALa sudhI sahana karI mithyAtvAdikanA udayathI. yata: mama: bhayavaM ! ke saMsAre duHkhiyA, goyamA, sammadiThThI avirayati bhAvArtha : he bhagavAna ! saMsArane viSe du:khiyA koNa jIvo che ? he gautamaavirati, samyakdaSTi hoya che. vaLI A jIva je samyagdaSTi che, tene pANIvaDe bhInI thayelI dhULane grahaNa karI varSArUtumAM jema bAlako gharane karIne rame che, teja prakAre deveMdra, devo, cakravartI, vAsudeva, baLadevAdikane, adhuvaM: azAzvata jANe che. saMsAramAM jeTalA padArtho che, tene tathA devatAonA sAgaropamonA AyuSyone paNa bALake karelA mATInA ghara samAna lekhe che. vinizvara che. evI sate sarvadA sarvatra, atyaMta duHkha kalezanA nivAsarUpa saMsArane mAnI niraMtara udvigna rahe che. mATe tene niraMtara mahAduHkha hoya che. te kAraNa mATe potAne azaraNa M163 For Personal & Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 mAnI saMsAranAM prahAdikanAM AraMbharUpa je te sAvadya kArya, kRSi, viSaya, bhogAda, vacana, kAyAno upayoga udyama kare che. te te kAryane viSe samyadraSTi jIva dArUNa duHkha jANI kheda pAme che. cAritrano lAbhanahi meLavI zakavAthI, vaLI ciMtavanA kare che ke jeNe putrI, mitra, kalatrI, mAtR mAtApitA vigerenA viraha saMbaMdhI duHkha temaja nAnA prakAranA saMsArajanya kalezone dUra karelA che, tevA sukRtanAM sAdhanane karanArA ane bhavaduHkhanA saMgane tyAga karanAra suvihita munimahArAjAone dhanya che, kAraNa ke jagatanA rAjAdika svAmi rakSaNa karanArA satA paNa vastuthakI kaleza pAmanArA saMsArI jIvone munijana vinA koIpaNa rakSaNa karI zakanAra nathI. sarvaviratinA abhAvavat samyagudaSTi jIva AvI rIte ciMtavana kare che. te cAritraprAptinI icchAvALo hoya teja kare che. evI rIte nitya AnaMdamaya paramapada sthAyamAni saMyama vinA dhana parijaya svajana dhana dhAnyAdika kayAMche ratine pAmato nathI. jema cAre bAjuthI agni lAgelI hoya ane aMdara aneka vastuo baLI jatI hoya tene dekhIne gharadhaNI zAnti pAmato nathI. temaja gRhavAsarUpI kArAgRha viSe samyagdaSTi jIva zAMti pAmato nathI. hAlamAM te nirveda liMganA upasaMhAra karatAM kahe che ke evI rIte AgaLa kahela saMsAra duHkhamaya azaraNamaya, anityamaya, mananAM pariNAma sahita samyagRSTi jIva jinezvara mahArAjAye kathana karela che, mATe anumAna karela nirveda lakSaNa cittanAM adhyavasAya yukta mahAsata vyasanane viSe paNa AkulatA rahita sanatkumAra cakravartinA peThe samyagadaSTi jIva manAyela che. e pramANe trIju nirveda liMga kahAM. 164 For Personal & Private Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 iti tRtIya nirveda liMgam anukaMpAnuM svarUpa have cothA anukaMpA liMgane kathana kare che. evI rIte nirveda liMgavaDe karIne vyApI nizcaya samyagadaSTi jIva je te anukaMpA kahetA jIvadayA tatpara rahe che, ne kahe che. dayA be prakAranI dravyane bhAva. dravyathakI dInahIna, prANAyone sudhAvaDe karI kaleza pAmatA dekhIne dAnAdika ApI tenI dInatA nAza karavAnI buddhi hoya che. thozam - mIteSu ArteSu dIneSu yAcamAneSujIvitam, pratikAra parA buddhiH kAruNyamavibhIyate // 1 // bhAvArtha : bhaya pAmelA tathA ArtadhyAnane viSe DubelA, tathA dInatAne prApta thayelA tathA jIvitavyanI yAcanA karanArA jIvone viSe je teno bacAva karanAra upakAra karavAnI utkRSTa buddhihoya che, tenuM nAma ja kArUNyatA kahevAya che, bhAvathakI mithyASTiyone mithyAtvAdi nibaMdhana, saMsAraduHkhena duHkhita thayelA jIvone bodhi bIjanI prApti karavI teno viyoga karAvavAnI icchA hoya che. daTUThaNa pANinivahaM bhIme bhavasAyaraMmi dukkhattaM, avisesaoNukaMpe duhAvisAmatthaokuNaha ? bhAvArtha : bhayaMkara bhavasamudrane viSe duHkhane pAmanArA prANIyonA samUhane dekhIne temanA upara atyaMta anukaMpA lAvIne banne prakAre tene duHkhathakI mukta karavAnuM sAmarthyane dhAraNa karo. sababa ke-evA jIvone du:kha mukta karavA kaTibaddha thAo. evI rIte te banne prakAre samyagdaSTi jIvane banne dayA paNa samyakatvaliMgavaDe karI vidhatayA kahelI che. topaNa AgaLa upara kathana 165 For Personal & Private Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 karavArUpa sUtronA anusAra dravya anukaMpA uparjanI bhUtanAM avivakSItapaNAthI bhAva anukaMpA samyaktvaliMgI jANavI, dekhavI. tyArabAda anukaMpAne viSe tatpara mukhya vRttithI to sarvadA sadA bhAvadayA tatpara jIvonA mithyAtvAdika hetubhUta bhAvI duHkha viprayoga-kaleza rahita gaNato vicAra kare che. ahiMyA bane jIvo samyadraSTi jIvane anukaMpA karavAne lAyaka che. bhavya, abhavya, bannene viSe anukaMpA samAna che, topaNa abhavya bhavyanAM duHkha viyogane karavAnI zakti nahi hovAthI bhavyane ja grahaNa karavAnI ciMtAne kahe che. muktimAM gamana karavAnAM lakSaNathI rahita jIva pariNAma dUSita bhavaduHkha kSayarahita evA abhavya jIvo potAnA ja svabhAvathI anAdi anaMta bhAge rakhaDanArA hovAthI tene choDI daI bhavya jIvo anAdi kALathI tevA svabhAvavALA che, paNa bhaviSyamAM kalyANanI paraMparAnA pAtra banaze, mATe tene du:khathI mukta karavAnI zakti che. eTale duHkhathI tene mukta karI zakAya che. bhavya jiNehiM maNiyA iha khalu jesidvigamaNajuggA te puNa aNAi yahiNAma bhAvao huMti nAyavvA // 1 // vivariyAu abhavvA na kayAi bhavannarasateyAraM, gacchisujaMtivatahA, tatucchio bhAvao navaraM // 2 // bhAvArtha : iMDA nizcaya je jIvo siddhigatine viSe gamana karavAne yogya hoya che te jIvone jinezvara mahArAjAe bhavyajIvo kahelA che, te paNa anAdikALathI pariNAmanA bhAvathI ja jANavA lAyaka che. tenAthI je viparIta hoya te jIvo abhavya kahevAya che. te kadApi kALe bhavasamudranA pArane pAmI zakatA nathI, ane pAra pAmaze paNa nahi, 166 For Personal & Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 kAraNa ke bhavyajIvone muktimArga uMcita bhAva pragaTa thAya che, paraMtu abhavya jIvone to bhAva pragaTa thato nathI, te ja vizeSa kAraNa che. have mukta karavAnA upAyane kahe che. saMsAra duHkha muktapaNAnA hetubhUta bhavabAdhA viyojana kAraNarUpa tIrthaMkara mahArAjApraNIta jinadharma mArga vinA bIjo eka paNa upAya nathI, jo ke kutirthIone dharma che, paraMtu te dharma mokSa vRkSanA bIjabhUta samyaktvathI rahita che, temaja saMsArathI tAravAnA sAmarthyathI patita che. tethI mithyAdarzana pugalone bhajanArA prANiyone jaina dharma pariNamaze nahi, tema huM vitarka karUM chuM, kAraNa ke jJAna rahita matinA viparItapaNAthI kAcane viSe maNinI buddhivata adharmane ja te loko abhimAnathI dharma mAne che. have saMsAranA mULa kAraNarUpa mithyAtva tenA nAza karavAnA upAyane pragaTa karI kahe che. corI paravaMcana Adikutsita upAyavirahita ziSTajana aniMdya vyavahArathI utpanna thayela dravyavaDe karI nyAya dravyathI huM jainamaMdira baMdhAvuM, kAraNa ke nyAyavaDe karI upArjana karela dhana jinAdika pAtrane viSe mahAphaladAyaka thAya che. uttama prakAranA zilpatatva jJAniyoye ghaTita vizAla zAlabhaMjikAdi rUpa racanAvaDe karI atyaMta manohara karAvuM. praznaema kema kaho cho ? uttara kahe che. ramaNiya maMdiranA dekhAvathI guNAnurAgIyo paNa, mithyAtvIyo paNa vivekIpaNAthI guNIno pakSapAta karavAthI tene bodhibIjanI prApti thAya che kAraNa ke jinAlayanI prazaMsA karavAthI samyakatva mUla rUpa bodhibIjanI prApti thAya che, kAraNa ke pratyakSa jina bhavananA dekhavAthI vItarAga mahArAjanuM bhuvana to AvA prakAranuM ja joie. dhanya che A mahAnubhAvane ke jeNe potAno uttama paiso A 167) 167 For Personal & Private Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 maMdiranA aMdara joyo ityAdi pakSapAtarUpa koI halakarmI jIvane samyatvabIjanI prApti thAya che. vaLI huM nirmala aucityarUpa niSkalaMka mANikaya, suvarNa, pitala, upalamaya biMbane karAvuM, A maMdiranI aMdara sthApana karuM ke jene dekhIne guNarAgI loko A rAgadveSa rahita che, rAgadveSanA kAraNabhUta strI, zastra, parigrahAdikathI vimukta che-Avo bhAsa biMbanA avalokana mAtrathI ja thAya che, mATe AvA at e ja devAdhideva che. apara nathI, mATe paralokanI icchA karanAre AnuM ja ArAdhana karavuM, ityAdika bhagavAnanA bahu guNone mAnavALA koika jIvo paramAtmAnAM biMbane dekhavAnI kSaNe ja bodhibIjane upArjana kare che. bIjA keTalAka jIvo uttama prakAranA sugaMdhI parimalathI mahAmahAyamAna thayelA mAlatI, caMpaka, gulAba, jAi, juI, mogara Adi phulanI vIkasvara mAlAne paramAtmAne caDelI dekhavAthI bodhibIja pAme che. koIka jIvo marakata, maNi, padmarAga, maNihIrA, mANikaya, mautika, mahAnalAdi khacita uttamottama ratnanA vibhUSaNothI jinabiMbane vibhUSita dekhIne bodhibIjane pAme che, koIka jIvo caMdana, kezara, ghanasAra, maMDanAdi mizrita pUjAtizaya dekhIne bodhibIjane pAme che, ane ciMtave che ke. vItarAga pratimA AvA prakAranI pUjAne yogya ja hoya che, anya nahi. AvI rIte guNa pramoda atizayothI bodhibIjane pAme che. chatAM koI zaMkA kare che ke, jIva gRhAdi AraMbhamAM pRthvIkAyAdi jIvono baMdha thavAthI bhAva anukaMpA to dUra rahI paNa dravya anukaMpA paNa samyagRSTi jIvane rahetI nathI. te zaMkAne dUra karavAne mATe kahe che, Iha paNa khalu jinAlaya banAvavAmAM bhUmi khodavAthI, iMTo pakAvavAthI, pANI siMcavAthI, avazya pRthvI, apa, tela, vAu, M168 For Personal & Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 vanaspati, trasa jIvonAM lakSaNarUpa SakAyanI hiMsA thAya che. tathApi taviSayA vinasyat pRthvayAdi gocarA api dUra raho, paraMtu avinasyat rUpataviSayA jANo, kAraNa ke samyam daSTi jIvane rakSaNa karavAbhUta te jinamaMdira baMdhAvatA avazya anukaMpA hoya che. prazna : pratyakSapaNAthI jIvono upamaI chatA nanuM, tene anukaMpA kayAMthI hoya ? uttara : samyagdaSTi jIvoye vidhivaDe karI banAvelA jinasadanAdikane dekhavAthI tatvajJAnavaDe karI bodha pAmelA samyagadaSTi jIvo AraMbhathI viratA rakSaNa kare che, paNa haNatA nathI. te kAraNa mATe AvI rIte hiMsAne nahi karI dayAmaya cAritranAM pratipALanAra mokSane viSe gayelA chatAM abAdhakA, ahiMsakA, rakSakA kahevAya che. evI rIte janmaparvata jinAlayAdikane viSe upayogamAM lIdhelA pRthyAdi jIvone paNa samyagadaSTi jIvoye kArita jinAlayanAM dekhavAthI traNa ratnanA mahimAne pAmelA temaja zAzvatapadane pAmelA yAvata jIva saMsAranA aMta karelA sarva pRthvIkAyAdika jIvone abhayAdAna ApavAthI tattvathI kema tene viSe anukaMpA nathI? apitu che ja . tene ja be dRSTAMtathI siddha kare che. jema rogIne raktavikArAdikavaDe karI duHkhI thayelAne uttama prakAranA vaidyoe karela zirodha, nADIbaMdhana vigere suvaidya kriyAthI karela bhaviSyamAM mahAnalAbhane mATe thAya che. tema jinagRhAdikane banAvAne AraMbha lakSaNarUpa je kriyA thAya che te bhaviSyamAM te samyagadaSTi jIvane bAdhAyoge paNa dRSTAMtapaNe ApAta to rogI, pIDA abhAve paNa aneka dRSTAMtika pakSe pRthyAdikanA saMmardanapaNAne viSe paNa bhaviSyakALamAM te 169 For Personal & Private Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 jIvone lAbhakArI thAya che. jema rUdhiranA rogIne nasadhamaNi kholavA rUpa tathA navarAdika rogIne lAMghaNa uSNodaka, kaTuMka, kaSAya auSadha, kavAtha, pAnAdikA kriyA sArA vaidya karelI cAmaDI, zarIra vidAravArUpa rasanA udara vigerene ApAta mAtra kSobha utpanna karavAthI du:khadAyaka chatAM paNa uttarakAlamAM roganA nAza karavAmAM sAdhanabhUta thAya che, tema jinAlaya karAvavAnI kriyA paNa samyagdaSTi jIve prathama pRthvIkAyAdika jIvonebAdhA karanArI chatAM paNa bhaviSyamAM potAne ane parane anya bhavya jIvone samyapha prakAre viratinA grahaNarUpa tema ja siddhinA gamanarUpa zAzvatakALa sudhI tenuM rakSaNa karavAthI sukhadAyaka ja gaNAya che. e prakAre jina bhavanAdi dvAravaDe karI samyaktvAdika bhavya jIvone utpAdana karavA vaDe karI anukaMpA bhAvayitvA hAlamAM siddhAMta lekha nAdikavaDe karIne anukaMpA batAve che. vidhivaDe kareluM kAma bhavya jIvone sadanuSThAnanA kAraNabhUta thAya che. kahyuM che ke yam. jiNabhavaNakAraNavihI, suddhA bhUmidalaM ca kaThThAI / bhiyagANatisaMdhANaM, sAsayavuDhDhIya jayaNAya // 1 // bhAvArtha : jinezvara mahArAjanuM bhuvana karAve tyAre prathama vidhithI to bhUmidala zuddha joIe, kASTAdika kAMI paNa hovuM joie nahi.tathA zuddha bhUmine viSe jinabhuvana karAvI, jinabiMba sthApana karI, trisaMdhya paramAtmAnuM pUjaya-jayaNAthI karavAvaDe karIne zAzvata sukhanI vRddhi thAya che. arthAt zIghratAthI mukti maLe che. te kAraNa mATe vidhi sUtra nItivaDe karI batAve che. nanu potAnI buddhi vaDe karI AraMbha karAve che. vidhivaDe karI yukta jinaprAsAdAdikanuM 170 For Personal & Private Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 karAvavApaNuM dekhIne tene anusAre bIjA bhAgyazALI jIvo paNa vidhivaDe kArya karavAmAM pravartamAna thAya che, te vidhi AgamathI jANI zakAya che. - parasamao ubhayaM vA sammadiTThissa samao ceva / | bhAvArtha : samyaguSTi jIvane parasamaya hoya, agara svasamaya hoya paraMtu banne svasamayanA ja puSTi karanArA che, kAraNa ke parasamayane dekhIne tathA pUrvApara temanuM virUddhapaNuM jANIne svasamayanuM vizeSa karIne puSTapaNuM thAya che. evI rIte parasamayanA nirAkaraNa karavAne mATe samartha sAdhuonA mATe pustaka joie. je kAraNa mATe prajJA nava nava ullekhazAlinI pratimA mAnelI che. Adi zabdathakI meghA, smRti, UhApoha, akSobhyatAdi graha uttama prakAranI buddhivaDe karI AtmAnA vaidika guNavaDe karI kuzAgrIya buddhimAno munimahArAjone vasati, Alaya, sthAna, saMthAro, pAdaproinAdika vastuo sarvadA AhAra, auSadha, vastra Adika aneka vastunA arpaNa vinA muni mahArAjAo mahAt buddhivALA hoya to paNa zAstra adhyayana koIpaNa prakAre thaI zake nahi, mATe ja pustakanI khAsa jarUra paDe che. kAraNa ke tArkika 1 muni kSaNe kSaNe vicAre che, huM saugatAdine AvA prakAre gharSaNa karIza, aham zAsananI unnati karIza, agara pratibhAdi tArkika muni kSaNe kSaNe vicAre che, agara rAjasabhAmAM jaI vAda karI parAjya karavAthI kadAca jaina mArgano rAgI thai samyagdaSTi bane ane pRthvI Adika satvone abhayadAna ApavAvALo thAya tevA kAraNathI ja munine uttama prakAranA vasatI Adi dAnAdika M171 171 ~ For Personal & Private Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 tathA pustakanA dAnAdika ApavAnI jarUrIyAta che. tethI zarIra svasamaya parasamaya prabaLa puSTatA karanArA sAdhuthI vItarAga deva upara guNAnurAgI thAya, mATe ja jinAlaya baMdhAvavA ane pustaka lakhAvavA ane huM ujamALa thAuM, evI anukaMpA samyagdaSTine hoya che, mATe ja samyagdaSTi jIvone vidheya mukhyatA kahIne hAlamAM niSedha karavAnuM che te batAve che. vAva, kuvA, talAva, araghaTTa Adi lokonI anukaMpAthI samyagadaSTi zrAvakane karAvavo kalpa nahi. koI upadeza kare ke tRSArta jIvo jalapAnavaDe karI svAzyabhAvane pAmelA hovAthI vAvyAdikane karAvavAthI anukaMpA thAya che. AvuM zikSaNa paNa AvI zakAya nahi, kAraNa ke asaMkhyAtA ekeMdriyAdikathI paMcaMdriya paryata jIvonA ghAtavaDe karIne thoDA evA manuSya ane tiryaMca jIvo je alpa che. tene pANI pIvAthI prANarakSA nathI thatI, kAraNa ke jayArathI niraMtara kuvA, vAva khodAvavA mAMDe che tyArathI manuSya tiryaMcoe bhaThyAmAna paraspara evA agaNita prANiyono saMhArane dekhI thoDA jIvo anukaMpA mAtra karavAthI samyagudaSTi jIva kevA prakAre tape, kAraNa ke unmattAdi kAraNa vinA bahu jIva vinAzayukta karma alpa phaLa mATe kAMI karatuM nathI. sarva jIvone viSe anukaMpA karanAra sarvavirativaMta ratnatrayayukta evA sapAtrane zuddha dAna ApavAthI guNanA hetubhUta punyAnubaMdhI punya upArjana karavAnuM kAraNabhUta bane che, natu apAtrAya. yataH uciyaM khalu kAyavyaM, savvattha sayA nareNa buddhimayA : iyaphalasiddhi niyamA, esaciya hoI ANAtti // 1 // bhAvArtha : buddhimAna manuSyoe nizcaya-niraMtara sarvatra jagyAye ucita kArya karavuM te ja lAyaka che, ane phalasiddhi paNa nizcaya te ja 172 For Personal & Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 kahevAya che, ane te ja AjJA kahevAya che. tyAre apAtrane udizya anucita kema? teno uttara kahe che je kAraNa mATe bhikSA levAne ghare AvelA apAtrane mATe pRthvI, apU, vanaspati Adi jIvono ghAta karavo, agninA saMyogathI annapAka mATe te yogya nathI, kAraNa ke apAtra mATe karela jIvavadha potAnA AtmAne viSe pApano bhAro AropavAno tathA jonArAne paNa atyaMta anucitapaNA mATe thAya che, mATe kahyuM che ke - ti: haNaMtaMca nANujANijjA AyaguttejiiMdiye ThANAiMsaMti saDhINaM, gAme sunaga resuva // 1 // ___ iti suutrkRtaaNgsuutrebhAvArtha : saMvRtaAtmA triguNigupta thai, jiteMdriyapaNe dhAraNa karanAra jIvone koI mArato hoya to paNa tenuM manathakI paNa anumodana kare nahi, kAraNa ke gAmane viSe tathA nagarone viSe zrAvakonA sthAno hoya che, tyAM hiMsAno abhAva hoya che, tethI kadApi kALe paNa, hiMsAne anumode nahi. gAma, nagara, kheTaka, karbaTa, Adi sthAnone viSe Azramo che. te AzramomAM rahI koI kalpita dharma zraddhALutAvaDe karI dharmabuddhithI prANIyone upamardana karanArI kuvA, taLAva khodAvavAnI tathA pANIzALA tathA satrAgArAdika kriyA kare, karAve to te zuM dharmazraddhALunA mATe dharma thAya ke nahi, AvI rIte pUche agara na pUche, agara tenA uparodhathakI agara bhayathakI prANIyone haNe tene AjJA Ape nahi, mATe sAvadha anuSThAna na mAne te ja muni kahevAya che. temAM satrAgArAdi iSTApUrnAdikanA niSedhathI pArthasthAdikane 173] 173 For Personal & Private Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 sAgArAdikanA peThe poSaNa karavuM te paNa jIvavAnA hetubhUta hovAthI dAna ApavuM ucita nathI te kAraNa mATe pATIdAna ja zuddha je te muktinuM kAraNa che. evA prakAranA lakSaNavALA jIvane bhagavAne samyagadaSTi kahela che. yathoktam - arhad vezma vidhApanAdi vidhinA samyagdazAkalRptayA, labdhvAbodhibAdhitAM batayayA bhavyA viratyAdRtAH, gatvA nirvRtimAbhavaM vidadhate rakSAM pRthivyAdiSu, dhyeyA darzanalakSaNaM kSaNakarI saivAnukaM pAbudhaiH // 1 // | bhAvArtha : viratine aMgIkAra karanArA-tathA samyagudaSTipaNe dhAraNa karanArA bhavya jIvo je te vidhi vaDe karI zrI jinezvara mahArAjAnuM vidhisahita maMdira karAvI. abAdhitabodhibIjane pAmIne pRthvIkAyAdika jIvone viSe dayA dhAraNa karIne-jiMdagIparyata jIvadayAnuM pratipAlana karI nirvANa dazA(mukti)ne prApta kare che, tethI paMDita purUSoe-darzana zuddhine karanArI temaja darzanazuddhinA lakSaNabhUta evI anukaMpA dayAnuM ja dhyAna karavuM joie, kAraNa ke anukaMpAthI ja jIvo-muktinA zAzvata sukhanA bhoktA thaI zake che. | iti caturtha anukaMpAliMgama. - AstikyatAnuM svarUpa have AstikayatA nAmanuM pAMcamuM lakSaNa kahe che. bIjAo tatvo sAMbhaLatA chatAM paNa arhat tatvane viSe AkAMkSA rahita draDha pratipati rahe che te AstitA kahevAya che. vItarAga deve je tatvo kathana karelA te ja satya che. ane te tatvone viSe niHzaMkatA dhAraNa karI. potAnA zravaNa karavAmAM anyanA game tevA M174 For Personal & Private Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 tatvo zravaNa karavAmAM kadApi Ave to paNa. tenuM hRdaya-para AtmAye kathana karela tatvo parathI palaTAya nahi teja AstikatA kahevAya che. deva pASANamaya che. temAM kAMI paNa satya nathI. gurU veSamAtradhArI, AjIvikA arthe tyAgamArga aMgIkAra karanArA che. tenuM mana kevuM hoya che te koNa jANe che. iMdriyono rodha karavoduzakaya che, kAraNa ke te pratyeka iMdriyo potapotAnA mArga pratye gamana karanArI hovAthI rokI zakavI azakaya che. tapa karavo te kevala AtmAne zoSaNa karavA sivAya bIjuM kAMI paNa nathI. svarga narkane joIne koNa Avela che. dharma te kevala saMsArajanya sukha bhogavanA aMtarAya mATe ja kathana karela che. kahyuM che. ke - hatthA gayA ime kAmA, kAliyA je aNAgayA / ko jANAI pare loe, atthi vA natthi vA puNo // 1 // bhAvArtha : A kAmabhogo to hAthamAM AvelA che ane tapasyAdika karavAthI meLavavA dhArelA sukho to anAgata kALamAM prApta thavAnA che, paNa koNa jANe che ke paraloka che ke nahi, eTale prApta thayelAne choDI daine AgaLa maLaze ke nahi tevI zaMkAmAM koNa paDe? AvA prakAre nAstikoe mugdha jIvone ThagavA mATe aneka prakAranA asat pralApone karelA dekhIne temaja zravaNa karIne tenA vacano pratye Adara nahi karatA vItarAganA satya vacanone niHzaMkapaNe satya mAne che te ja AstikayatA nAmanuM pAMcamuM lakSaNa kahevAya che. graMthakAra prazasti iti zrImattapAgacchapUrvAMcalagaganamaNiH zrImAn 1008 buTerAyajI aparanAma buddhivijayajIziSyavaryaH 1008 zrImAn M175 175 % For Personal & Private Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vividha viSaya vicAramALA bhAga-5 mUlacaMdajI aparanAma muktivijayajI gaNiziSyavarya : 1008 zrImAn gulAbavijayajImahArAjaziSya muni maNivijayakRtavividhaviSayavicAramAlA nAmaka paMcamo bhAgaH samApti magamat zrIsIhoragrAme zrImad supArzvanAthasvAmIprasAdAt zrImanmahAvIrasya 2463 tame varSe Aso mAse kRSNapakSe dipAlikAyA budhavAsare ayaM graMthaH vAcakavargasya kalyANakArako bhUyAt / (punaHsaMpAina ) 5.pU. sva. mAyAva zrI. ratna2.52sUrIzva20 ma.sA.nai ziSya ratna pa.pU. AcAryadeva zrI ratnAkarasUrIzvarajI ma.sA.nAM ziSya munizrI ratnatrayavijayajI ma.sA. mmmmmmmm(16) wwwwwwwww For Personal & Private Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArAM anya prakAzana saMva varkallA madhamadhamAM maraMvAra! nArAja na mAtra kSiNilIlI (hArma huM 8 gari : ka CRACKEa byA vAva phaLo nainI, naraka kI sajA. pagAramAM chiI lIlI ratna saMcaya ja ! thAptinA tArAnaurid Elli Af mane zrIsiddhahemazabdAnuzAsanam (mAmA) todIo paranA makA - Bidada aew - nI rAhajUri paNAta zrI brahaarANI prakaraNa sAthe utno saMcaya je(chI lacaya (vIe Q mUlazuddhiprakaraNam mUranI viUTnuM le Na vika Iosso sen addudes Printed by : Navneet Printers. Ph. 079-5625326 Mobile : 98252-61177 hata rAva vividha viSaya vicAramALa (nAgabagI) Serving JinShasan 108248. gyanmandir@kobatirth.org prAMtisthAna zrI pArasa-gaMgA jJAna maMdira bI-103-104, kedAra TAvara, rAjasthAna hospITalanI sAme, zAhIbAga, amadAvAda-4 phona : 2860247 (rAjendrabhAI). Jain Education in Valgebrar