Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ ____ zrI vardhamAnasUri viracita VE zrI vAsupUjya caritama. prakAzaka zrI jainadharma prasAraka sabhA. VSA bhAvanagara. amadAvAda-sITI prInTIMga presa. kiMmata ru. 2-8-0 sarva hakka svAdhIna. .nn
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA. A zrI vAsupUjya svAmInuM caritra aneka prakAranA rasothI paripUrNa che. kartAnI kavitvazakti paNa adbhuta che. saMskRta bhASAnA abhilASIone hRdayanA hAra jevuM che. A caritranA 4 sarga che. te saghaLA anuSTup kAvyavALA che. tenA tathA prazastinA maLIne 5474 zloka che. A caritra prathama zrI jJAnamasAraka maMDaLe chapAvavA mAMDela hatuM, paraMtu keTalA eka kAraNasara apUrNa rahevAthI vakIla kezalAla premacaMdanI preraNAthI ame tAkIde saMpUrNa karAvavAnuM svIkArya hatuM; paNa presanI DhIlathI temaja mupho dUra pradezamAM mokalavAnA hovAthI A caritra bahAra paDavAmAM vizeSa vilaMba thayo che. A graMthanI eka kopI roma zaheranivAsI DokTara embrofter belInIe taiyAra karane mokalAvI che tethI temano ane AnA prupha DaoN. haramana jekobIe tapAsI ApelA hovAthI mano atra AbhAra mAnavAmAM Ave che. paraspara saMbaMdha joDI devA vigere kAryamAM vakIla kezavalAla premacaMda paNa sAro prayAsa karyo che tethI temano paNa AbhAra mAnavAmAM Ave che. ' Acaritra sAdyaMta vAMcavAthI aneka prakArano bodha thai zuke tema che, tethI te prakAranI bhalAmaNa karIne A TuMkI prastAbanA samApta karavAmAM Ave che. saMvata 1966 zrI jainadharma prasAraka sabhA - vaizAkha bhAvanagara.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ INTRODUCTION, From the prasasti of the Vasupujya-charito (vAsupUjyacarita), we learn that its author, Vardhamanasuri, (vardhamAnasUri) belonged to the Na. gendragachchha (nAgendragaccha). His spiritual descent is the following: (1) 1. Virasuri vIrasari . ... - - 2. Chachchiga caJciga 3. Vardhamana (of the Paramara family) vardhamAna 4. Ramasuri 5. Chandrasuri 6. Devasuri rAmasUri candramUri devamUri abhayadevasari dhanezvara 7. Abhayadevasuri 8. Dhanesvara / 9. Vijayasinha vijayasiMha Devendracharya Vardhamanasuri (devendrAcArya) (vardhamAnasUri) The prasasti adds, furthermore, the origin the poom and gives the date of its composition. (1). This descent corresponds precisely with :
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 The great-grandson of Vadhu (7) of the Shri Gallaka (Tg) family, Devachandra, (777) had by bis wife Padmini (f) four sons; Ambada, (4) Jalliana, (U) Ahladana and Prahladana. (AhrAdana, mAhAdana) The first became prime minister and the last was also minister. Ahladana seeing to have been appointed judge. He showed great religious zeal in causing temples to be erectal, images of the Tirthaukars to be consecrated, manuscripts to be copied, etc. In Anhilvad Pattan he founded the temple of Vasupujya, and induced his teacher Vardhamana to write the life of that Tirthankara. The poet apparently intended to honour his pupil in making his work AhAdanAGka i. e. in using the word, in the last stanzi of each canto. Thus the book was written in Samvat 1299, or A. D. 1243, (1) the first edition of which is now given to the public. The subject of the Vasupujyacharita is, as indicated by the name of the work, the life of the twelfth Tirthankara. The first two sargas that given by Devendracharya (1) of himself in the prasasti of the Chandraprabhacharita (azana) (Peterson, Rep. IV. 84-85). (1) Sloka 28 tato'sau nidhinidhyarkasAkhye (1299) vikramavatsare | AcAryazcaritaM cakre vAsu'pUjyavibhoridam //
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 narrate the edifying exploits of king Padmottara who in his next existence became Vasupujya. The last two sargas describe the birth, life, and spiritual career of Vasupujya. With this groundwork of our poem, however, are interWoven a number of Kathas, nineteen on the whole, in order to exemplify some of the funda-mental doctrines of the Jains, a demonstration of which is given either in the principal narration or in the several Kathas themselves. In the table of contents of these Kathas(1). I enumerate them with such particulars as the reader may desire to have. It may be added that I have given a detailed analysis in Italian of the contents of the Vasupujyacharita in the first and second Volumes of Rivista degli Studi Orientali, Rome 1907-08. (1). Of these Kathas, the first (I, 66-612: the King Punyadhya) treats of merit (punya ) the second, intercalated in the first (I, 423-567 ; Hamsa and Kesava) on the importance of the vow not to eat during the night (bhogavirati ); the third (II, 12-600: Ratisara) on liberality (dana); the fourth (II, 607-1369: Sanatkumara and Sringarasundari, ) on exercises in the moral restraints (sila ); the fifth (II, 1375-1528: * Samvara)con austerities ( tapas); the sixth (II, 1534-2170: Chandrodara) on the meditations bhavana); the seventh (IV, 24-176: Vikrama ) on true faith (samyaktva); the eight (IV, 182
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ The Vasupujyacharita is written throughout. in Sloka, except the last stanzas of each of the. four cantos, which are in Vasantatilaka. The style is Auent, abounding in poetical conceits, and aiming at different kinds of alliteration (ETH). wich seems to have been greatly relished by Jain authors and readers. The language is correct on the whole and altogether not different from what wo meet with in other Jain Kavyas of the same character and period. 244 Sura and Chandra ) on the vow not to kill ( ahinsa ); the ninth (IV, 250-320: Hamsa King of Rajapuri) on sincerity ( satya ); the tenth (IV, 325-400: Laksmikunja) on the vow not to steal; the eleventh (IV, 405-466 : Nagila) on the vow of chastity etc; the twelfth ( IV, 471-533: Vidyapati) on the vow of limitation in possession ( aparigraha, parigrahapramana ); the thirteenth (IV, 537-595: the Simha merchant) on the vow of the directions (digvrata); the fourteenth (IV, 599-654: the Dharma child ) on row of concerning the continence in enjoyment of food etc (bhogopabhogavrata); the fifteenth (IV, 657-699: The Surasena and Mahasena princes) on the vow to refrain from unnecessary injury (anarthadandavirativrata); the sixteenth (IV, 704- 761: The Kesarin prince) on the vow with regard to time (samayika); the seventeenth (IV, 765-820 the pious minister Sumitra) on the vow of "drawing closer or conto acting every day the limits alreadi, laid down to the range of trate i
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ The present edition of the Vasupujyacharita is based on the following Mss. . . A. a modern, fairly correct Ms. 182 leaves, 12 lines on a page, dated Samvat 1916. B. an old and yood Ms. but it omits frequently verses or parts of verses; 107 leaves, 17 lines on a page. It bears no date, but, judging from its appearance and the form of the letters, it may be 300-400 years old. C. a bad Ms. written by an ignorant scribe. Besides the text it contains an interlineary Guzerati Taba; 505 leaves. Dated Samyat 1859, Saku 1721, Mayba Sudi 9. -Monday. D. a carefully written Ms; though it is you izger than B, it has the advantage of containing no lacun ie. Not dated, but apparently older than C. All these Mss. have kindly been lent me by Vakil Keshavlal Premchand B.A, L L.B. of Ahmedabad. To his well known endeavours in the interest of Jain Literature it is due that this edition of the Vasupujya Charita could be undertaken. vels." (Bhandarkar Rep. 1884 p. 114f) (desavakasikavrata ); the eighteenth (IV, 824-887): the Mitrananda minister ) on the vow of fasting ( paushadhavrala ); the ninteeath ( IV 890-970: Sumitra) on the vow of giving food and shelter to Ascetics (atithisamvibhaga ).
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ In conclusions I have to thank my respected teacher Professor Doctor Hermann Jacobi of Bonn, who has revised my sending it to the press and reading the proofs. Rome, April 1910. manuscript before has assisted me in 5 DR. AMBROGIO BALLINI.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ A TABLE OF CONTENTS OF KATHAS NARRATED IN THE WORK. merit sarga. zloka. Name of the hero Subject. (English Serial Page of or beroine. equivalent.) number, the work. 1 (66-612) puNyAnya puNya 1 6-52 1 (423-567) haMsa kezava nizAbhojana- the vow not to eat virati during the night 2 36-48 2 (12-600) ratisAra dAna liberality 3 61-110 2 (607-1369) sanatkumAra-zRMgAra- zIla exercise in the moral .. sundarI restraints ! 4 111-175 2 (1375-1528) saMvara tapaH austerities 5 176-189 2 (1534-2170) candrodara bhAvanA meditations 6 190-244 4 (24-176) vikrama samyaktva true faith 7 353-365 4 (182-244) sUra candra ahiMsA [1] the vow not to kill 8366-371 4 (250-320) iMsa(king of rAjapurI) satya [2] sincerity 9372-378 4 (325-400) lakSmIkuJja asteya [3] the vow not to steal 10 378-385 . .
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 (405-466) nAgila brahma [4] the vow of chastity 11 385-390 4 (471-533) vidyApati parigrahapramANa the row of limitation [6] in possession 12 391-396 4 (537-595) siMha digvA6] the row: digvata[6] the row concerning directions 13 396-401 / (599-654) dharma child bhogaparibhoga- the row of oontinence vrata [7] in enjoyment of food &c. 14 402-406 4 (657-699) murasena mahAsena anarthadaNDa- the vow to restrain virati[8] from unnecessary injury 15 407-410 4 (704-761) kezari sAmAyika [9] the vow with regard __to time . 16 411-415 4 (765-820) the pious minister dezAvakAzi- the vow of drawing sumitra kavata closer [10] 17 416-420 5.(824-887) mitrAnanda minister pauSadhavata[11] the yow of fisting 18 421-426 4 (890-970) sumitrA atithisaMvi- the vow of giving bhAga [12] food and shelter et a, 19 426-433
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ VARIOUS READINGS OF THE VASUPUJYACHARITA. pAThAntara. I. 26aB yasya || 52aB mudA // 56bB na kim // 85bA avadhyata || S6bB vAsAnadAvapam / / 109&B vAtyAvartavadbhUman / bB lolayAmAsa / 1160A mahotsavamayam // 123bBC saMsarga // " 141aB tatka cettu saH // 142bB kAryamAcAryavarya mAvaya 171LB sAdhitam // 174B bandikadambena // ,, bB tUryanAdena // 195a Mss. sauryalakSmI naTInAdyA0 217bA kRtvAnatim // 2196A nirmamo nirma so'yam // 228bB atrAdye // 2340A 2388 A 2408 A 247bB 264a B zivasaukhyAnAm " iti tasya // rAjyaM cApi tataH kSaNaM // kamapyuccakAyA0 medamucyatAm // 325aA 3496B yattu syAtturyam 358bB aB na bandhanIyo || [a]vadhijJAnanidhiH // 4586A kasyAdhikarotvagham // 472bB yuktamityuktayaH tu // satAm // 496aB kiMca // 517bA yanujojvalaH // 541bB pAraNakSaNam // 578bA svasamAna su-. dhAbhujaH // -
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) 5868A vyApArasAra- 349A tavAloke vidharmadhIH // galada0 // 598bA puNyazrIdvaravi- 369bA kRpaasaarH|| tRtH|| 4138A tyaityaa|| 6128B puNyasArAbhidhaM 520bA vitIrNe / rAjye nyasya 528bA 0ntarAyAntAnItasya sutaM drutam / .ti nAmataH 658aA 0dIpikAm // 538bB matam / ,, b, 0dezanAM kleza 542aB vijJeyA sthitivAzinIm // rasyApi / 673bA missaaditi|| 582bB bhedaaH| II. prapaJcayAmAsa // 598aB. tadAbhajan / narakaM ca n|| -604bA sudhAmbonidhi53bA. nijaabhaagy0|| sevanam / 888A kiMcittato // 629aB prApatat / 104aB vismitH|| 6396B mUzitakRta118bB vadet // cchidaH / 157bA karNayostu ha- 1058aA sasurAnanaH / zo'gaman // 10748A. durbandhakarmavaMzo160bA sAnandam // tyH| 258B mantrIndupu 1175bB updeshvrH| trAdyaiH // 1421bB kSamAsArai0 290bA jIvitAkAraH 14496B tAvadyAvadimAH 326bB tanmRtyau mAvi saptAbhUvanmAseSu raho'stu naH sapteSu // 1bB 40aB
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1558bD hRnmanaduHkhaM // 1717@B tadvidhehi // 1723aA 0bhagne || 1824aB svasya kiMcida pyalaM sa // 1872B durdamaH / 1975A' munerbhaktivyakti ( 3 ) bhAsura0 / / - 21336B punarnavaH // 21756BCtadvibho // 22588B vavau tamanuyondraye / / 2272bA ca tene ca paJca zabdodayaM tadA // III. 145aA mahojjvalaH // 146a A deg dhunodeSyatItIva / / 0 151bA. zuklazcatu // 189bB prabodhana // 260bADdhvajamaJjulam // 28224 nadInadatrajAdapi / / "D nadIpadmahadAdapi / / 300bD saimya0 // 306aB] tvaguNAMstAta // D tvathUguNAstAtta / / 312bA BkarAGguSThe prabho nyasya nAnArasasudhAM hariH / / 315aD * mAtuzca // 344bA varAnana0 // 381A dhanaghaTTa // 85aA kaTItaTI prathurjajJe / / 4326A nirUpayarUpani zvayAt // 450bA saumyoccagrahalane sAtyadbhutAM // 547bA purastAsAm // 560bA aGgeSu nidhisaMgeSu // 578 A tatrezaM pravezya / 588bBD svasvaharSairanRtyanta surA // 6052BD paraM bhogaphalaM karma bhetuM bhajaJjanasthitim / maghavAkhyaM sutaM svAmI padmavAtyAmajijanaMt // 62584 vimAnAntaH surI tyamI // (641aBD7 ||
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 659BD tatpUjyau nyasya manmohaM svapautre maghavatyapi / ( 4 ) mAM vratAyAnumanyethAmihArthe 'smi kRtAJjaliH || 667bA mudhaiva khidyase // 668aBD sthitam / / 690aD yato yato bhavA bhikhyaH // 7028BD jino'hAtpANinepathyaM sarvazastragra hAdaraiH // 711BCDmabhuH prapede cA ritraM kRtadeg // 784bA vibhuM sarve guNA iva // 761bBC yAcate // 805bBD pazcanAm // 9299BCD teSUccairbhejire // 1082bD dADhyemAn // 1085 A zatruharU 0 // 10:48A CtripadAnusRtere kA0 // 11016 zrImadvasupU0 // IV 21bAC dvAdazanAM tu samyaktvaM jIvitaM paramaM smRtam // 248AC jambudvIpe 'sti kusumasannibhaM kusumaM suram // 560AC anyeSu paunaHpuNyena // } 121bA stutAM B sutAH (sic) C statAH 698 70b BD omits (sic DstutA // 152bC udyamaHD udbhavaH / / 168bA ciraM virAga0 // 186&D vRttirapi kalpitA / / 132 bACviviktarAgama dakSIt // 2193 BCDnizitAstro'tha // 2449BD: amuM dRSTAntamA arran karNakArmaNam // 99 0 muktisaMprAptikA - rmaNam //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 5 ) 247bBD: sudhIbhidhaprapacena // 259aAC: pUrvakarmavazAdbhRzam // 2938BCD:cintAmasau cumban / 304bA: nRpacArebhyaH // 321b4: zivavartmanaH // 322aA; AhataM / / 3242A: * pAlananizcalaH // 3258AC:deg dharmakarmormi0 // 329&BCHvividhAbhirvi // 409bACD: vivekadIpaM // - (S. Sl. 425) 452bA sa zaGkAstho vadattataH // 464aAC:ante saMtejita - dhyAno nAgilaH saha nandayA || 465aAC :bhogAnsamaM divH|| 480bA: vaJcayasi priyAm // C: priya // 510bA: vipulazrImahAgrahAt // " 608aD * cintAtrastasya vIM0 // 705D kadApyadaH // 709&D iti dhyAtvA hya yaM tatra // 7242A kopataptaM locanayordvayam // 784bAC sa pratijJo mahA mAtyaH // 858bD padmanetreti nAma taH // 861A *vidyAvettA // 9022BD tamAlokakRtAdaraH // 925&D athAsau // 951a1 yathAvidheSu pAtreSu // 976A maghavA nAmatastasyAmavanImagha vAbhavat / reje'riSu bhujA dambhAdambholirya sya bhISaNaH // 1061bD mukhamaNDanam //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1077bA 0kharvasarvAGgAka mpabhAk // 1107bD dussttaakraantH|| 1116D pApI dvIpo babhU vAtha tRtIyAM ca gato'tha sH| nakulIbhUya dvi. tIyAM bako'tha prathama[]ca sH|| 1125bA puNyapuSpaizca durga ndhaH sugandhazca // 1132bA saukyabhAgasau // 1143bD yUnA tena sama grAhi jagRhe'thaM klaavliH|| 1154aBD vidyate suprbhaa|| 1157bAC rAdhAvedhavidhA dhiyH|| 1169bBD vairigotravanA nalaH // 1184aD 0jJAnivacaH sma ran / 1191bA bhuudhnenaanudhaavt||| 122915A tatkathyatAM dhruvaM // 12370D dharmaruci // 1211bACmanimanmadam // 12488A jAtijJAnamavApya 1251bD vAsupUjyapavitri ___ tAm // 1255bA no kena nAmalo keSu kAzitam // 1256aA madhye'pi kaM rAmaM // ,, ,, D madhye'dhikaM rAmaM nIrAgAnto'pi naiva yH|| 12588B 0jagadbharturupade zaiH zamI nRpH| laghu nyasya sutaM rAjye bheje| , D nRpaH zrutvA jaga dbharturupadezaM prshaantdhiiH| rAjye nyasya sutaM so'tha bheje // 1269aA mUkIkRtanandI bhiH sAkora //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1293bA dRzyate spRzyate / / , D avAdayaMstadA / mukhaadhikaaH|| 13318A kSINakarmAtha ka tvyo|| ,, bD jagadguruH // 1363RD kIkAsagaNAn // S1.3aDsuuribhuurigujaaatH|| Sl. 8-25A omits. S1.16aD zrImadAhAdano BC zrImadAhAdano jani metr mistaken ! 29aD budhA / /
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ // vAsupUjya caritam. // prathamaH sargaH arhantaM naumi nAbheyaM kalyANakalazaM satAm / . rejurAmradalAnIva yatkarNanikaTe jaTAH // 1 // bhaktirAgabhRtAnantabhavyasvAntasthiteriva / vidrumacchAyakAyo 'sau vAsupUjyaH zriye'stu vH||2|| svArthe 'haM kamaThAtkaSTaM sehe bhogI tu matkRte / tanmAnyo 'yamitIvAmuM pAvo mUvihanmude // 3 // raNe 'pi dhIrA vIrAH syurmahAvIrastvasau yataH / devIhAvairjito neti yaM stautIndraH sa vo 'vatAt // 4 // anyAnapi jinAmAbhidhyAyAmi zrutadevatAm / prArabdhasiddhiphaladAzraye kalpatarUngurUn // 5 // satAmAhAdano dharmaH sarvalokottarasthitiH / jIyAjantusamuddhAravyApArarucirazciram // 6 // deyAddharmaH sa vaH kAmAnkAmadhenUramUryataH / catasraH kSIradhAranti buddhishriiddhisiddhyH||7|| paropakAriNAM dhuryo dharma evAzriteSu yH| dadAti nide'tiM svasya sattAyAmapi ni:spRhaH // 8 // jayanti jagadutsaGgaraGgaduttuGgakIrtayaH / / te santaH satataM yeSAM dharme 'smin ramate mtiH||9||
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitam [sa. 1. 10-21 ] www. catvAro 'sya saparyAyAH paryAyAH kRtinAM matAH / dAnazIlatapobhAvanAmAnaH kAmitapradAH / / 10 / / te tu bhImabhavAmbhodhisetavaH puNyahetavaH / buddhimadbhirvibudhyante mahatAM caritazruteH // 11 // ataH satpuruSazreNizravaNAmRtavarSaNam / zarmaNaH kArmaNaM karmamAlinyakSAlanakSamam // 12 // vAsavAnAM hi yaH pUjyo vAsupUjya iti zrutaH / tasya tIrthezituzcAru caritaM racayAmyadaH / / 13 // yugmam // asti svastinidhiH svarNazailavarNyantarAvaniH / jambUdvIpa iti dvIpo lakSayojanavistRtaH // 14 // yasyottarakurusthAnazcitraratnamayo drumaH / jambUrbhavati mAyUracchatraM dvIpajayocchritam / / 15 / / yo 'nantapratimo 'pyatra sarvatrApratimaH kSitau / anAdinidhano 'pyuktaH saptavarSamayo budhaiH // 16 // so ssti kaGkaNarUpeNa lavaNAsvardhinI vRtaH / dvilakSayojanonmAno vistAreNa nirantaram // 17 // yo 'ntaH kUTasthacaityeSu bhaktyA nityArhatAM puraH / nRtyatyUrmibhujairnityaM gAyatyUrjitagarjitaiH // 18 // dvIpo 'sti paratastasya dhAtakIkhaNDasaMjJakaH / yaH pRthutve caturlakSayojanAni samantataH // 19 // khyAto 'smadabhidhAnena dvIpo 'yamiti nRtyate / yatra ratnamayairmerudvayasthairdhAtakI drumaiH // 20 // yazcakAsti catuHSaSTyA vijayaiH padikairiSa / caturaGgabalayUtaphalakaM nayadharmayoH // 21 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 1.22-33] vAsupUjyacaritam janasyAntaraSavairijetustejoyazAzriyAm / yatrArkAH kuNDalAyante dvAdaza dvAdazendavaH // 22 // vidyate tasya kAlodajaladhiH paridhisthitaH / vistRtaH sarvato yo 'STalakSayojanamAnabhRt // 23 // AzApatreSu gInityamanantAnahatAM guNAn / likhatvitIya po dhatte maSIbhAvaM nijAmbhasi / / 24 // dvIpo 'sti paratastasya zrIpuSkaravarAhvayaH / yo yojanAni vistAre lakSAH SoDaza lakSyate // 25 // tasya nAmArthamatyartha prathayanti vrshriyH| mAdyanmadhupajhaGkAraiH puSkaraiH puSkarAzrayAH // 26 // tasyArdhe vRttavAnbhUbhRdbhAsate maanussottrH| .... nityArhaccArucaityAni yasyAste mukuTaH sphuTaH // 27 // tasmAdagvibhAge 'sti svarNAdribhUmibhUSaNam / yadbhAsaH kesarAyante gagane nIlanIraje // 28 // tataH pUrvavidehAkhyaM kSetra prAcyA priyaM satAm / yatrAdvAksudhAsekAjjAyante zivazAlayaH // 29 // tatra siitaasridviicisicymaanvnaavniH| asti vistArimaGgalyo vijayo maGgalAvatI // 30 // vibhAvaryAmapi janA vibhAvaryAGgabhUSaNaiH / dhvastadhvAntabharA yatra yAnti prAntaravartmasu // 31 // indranIlamayaM dAma zUnye 'pi patitaM pathi / ... bhujagamabhrameNeva yatra nAdIyate janaiH // 32 // tatra pAtraM suvarNAnAM varNinyAstilakaM bhuvH| . niHsapatnanRratnazrIvaraM ratnapuraM puram // 33 //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnamUriviracitam [sa. 1. 34-45] satkRtyAmRtasiktAnAM yatra bhAnti dhvajAJcalAH / tIrthezavezmanAM puNyadrumANAM pallavA iva // 34 // vapanto dhArmikAH sAraM yatra kSetreSu saptasu / puNyadhAnyaigariSThaM svaM koSThAgAraM subibhrati // 35 // yatra strIveNivakSojavakeSu zrIraharnizam / vIrAsikumbhikumbhAbjavAsasaukhyena khelati // 36 // . dharmeNa tyAjitA lakSmIzcApalaM yadgRheSu yat / koTidhvajAJcalavyAjAttanmUrtamiva vIkSyate // 37 // tasminpottaro rAjA prajApAlanalAlasaH / abhUdabhUmirdoSANAM roSANAmiva sanmuniH // 38 // aMhihastAsyanetrANi nalinyAmAnyayaM dadhau / ato 'sya nalinIgulma ityAkhyAbhidadhe budhaiH // 39 // svame pamaM mahattasmingarbhasthe dadRze 'mbayA / ataH sadbhirmahApadma ityasya vidadhe 'bhidhA // 40 // vyomamaNDalamAlinyacchalakajalamAlina : babhau chAyeva yattejaHpradIpasyAriduryazaH // 41 // ApIya vizadaM vairivanitAnAM smitAmRtam / udgAravadyazobhAraM yasyAsiH zAzvataM vyadhAt // 42 // sa dehAtisaMdohasaMdehitavibhUSaNaH / sabhAyAM bhUdhano 'nyedhurbhadrAsanamabhUSayat // 43 // zrIkelidIrghikA saMsadatha haMsakulairiva / reje rAjapadAmbhojasevAhevAkibhivRbhiH // 44 // amAntyAntarviniryAntyA sitayA palitacchalAt / buddhayA vimalabodhAdyA rejire tatra mantriNaH // 45 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ sa. 1. 46-56 ] vAsupUjyacaritam muhuH prakampya mUrdhAnaM sabhyairniviDapUrtaye / kSepyamANAni karNeSu tatra sUktAnyadhurbudhAH // 46 // vyavahArakRtastatra dehArciryAcakairiva / ratnairanyonyasaMghaTTavAcAlairbhUSitAH sthitAH // 47 // yatsainyaprocchaladdhUlImaye timirasaMcaye / dadhau khadyotapotasyatiM pradyotanaH sadA // 48 // udeSyataH pratApAnerdhUmadaNDa ivonmukhaH / yadAsaryudhi zatrustrInetrairdRSTo jalAvilaiH // 49 // karpUrapUravadyeSAM yazo rodaH samudbhake / jajJe 'riduryazaHkRSNAGgArasaGgAcciraM sthiram / / 50 // svAmyAdezaghanAvezarasalAlasacAtakAH / unmukhAste 'pi bhUpAlAstatra tasthuryathAsthiti // 51 // caturbhiH kalApakam // tAM bhUmibhujaH svau ca bhujau pazyanmuhurmadAt / rAjA padmottaro hRSyannuvAca sacivezvaram // 52 // yadAkrAmati dikcakraM bhUzako bhujavikramAt / tanna citraM yataH sarvavalebhyo dorbalaM mahat // 53 // vadAmIdamayuktaM cettanItau dakSa zikSaya / yanmatpitAmahasyApi sarvazikSAgururbhavAn // 54 // athAmAtyapatirdadhyau nRpo 'yaM bhujadurmadaH / tatastattvavidAM hRdbhirupahAsyaM vadatyadaH / / 55 // nRpastaM ciramityantazcintayantamabhASata / kiM na madracasAM kiMcidbhavadbhirdattamuttaram // 56 // evaM nizamya mantrIndurjagAda nRpatiM prati /
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 zrI vardhamAna mUriviracitam [sa. 157-68 ] dantendudyutibhirdUrAnnRNAM mohatamo haran // 57 // prabho 'yuktaM tvayoktaM yadvalebhyo dorbalaM mahat / tattu syAtsaphalaM yena tatpuNyaM prabalaM na kim / / 58 // athAha bhUpo bhUpAnAM zauryamevArthasAdhakam / tadAdizasi mantrIndra yatpuNyamiti kiM nu tat // 59 // ityuktibhAji rAjendre mantrIndro vadati sma saH / prAcyadharmaparIpAkaH puNyamevocyate 'rthakRt // 60 // athApRcchadatucchAzaH pRthvInduriti mantriNam / sAkSAttejo 'rthakRttAvaddharmAstitve tu kA pramA / / 61 // mude durita vicchedanAdya sabhyasya bhUpateH / tataH sukRtasUcaiva pratyUce sacivena vAk / / 62 / / rAjyaM sukRtahInasya tejasA ca balena ca / abhogasAraM sAraGgarAjasya ka nu rAjate // 63 // bhUpebhyaH zobhate bhUri ghAma sthAma ca dantinAm / yadamISAmamI yAnaM jAneM dharmo 'tra kAraNam // 64 // zaktI dIno kulIno 'GgahIno 'pi nRpapuGgavaiH / yatpuNyADhyanRpo 'sevi puNyaM tena pramIyate // 65 // 'tathAhi vizvahRdrAhi mahattvadyAti vidyate / kSmAkelipadmaM padmAyAH sama padmapuraM puram || 66 // tatra kSatriya saMgrAmasatradhAma bhuvo vibhuH / abhavadbhuvanAmbhojatapanastapanAbhidhaH // 67 // hastiratnaM gRhItvAtra vyavahArI dhanAvahaH / kadAcidAyayau kRSTo bhUpabhAgyaguNairiva / / 68 / /
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ sa. 1. 69-79] vAsupUjyacaritam bhAgyAbhogena bhUpAnAM ratnametIdRzaM bhRzam / iti dakSaistadA pumbhiH khyAte tatkumbhigaurave / / 69 / / asAmAnya guNairmAyo mamAyamiti tasya saH / kuJjararAjasya sammukhaM rAjakuJjaraH // 70 // yugmam // nanAdAmbudanAdena prItaH prekSya nRpaM dvipaH / nRpastvapUri romAJcairvaiDUrI bhUrivAraiH // 71 // vAmaM ca dakSiNaM cAGgaM ziraH kampanakaitavAt / muhurasyAdbhutaM pazyanniveti dhyAyati sma saH // 72 // draSTumairAvaNamasau tadguNagrahadhIriva / uccaistvAttu nabhogarbhagato 'bda iva garjati / / 73 / / indrebhaspardhayA zaGke yazobhirvizadIbhavan / indratAyogya bhAgyAnAmevAyaM yAti yAnatAm // 74 // iti dhyAyandharAjAniH sanmAnya vyavahAriNam / vidhAtuM dantino mUlyaM tadvidaH sa samAdizat // 75 // tribhirvizeSakam || nirIkSya lakSaNAnyasya dviradasya vizAradAH / jagadIzaM jagurlolamaulayaH pulakAGkitAH / / 76 // zAstroktAnAmadoSANAM sarvasallakSaNaspRzAm / hastI dRSTo'yamevAdviradAnAmudAhRtiH // 77 // bhUpasya yasya kasyApi syAdasau dvArabhUSaNam / saMsAdhayati duHsAdhAnapyalIlayaiva saH // 78 // padaM kRtayugasyeva nirItiH sukRtaikabhUH / etaddantibhRto bhUmibharturdezo 'pi zobhate / / 79 / / svAminna syAdamUlyasya mUlyamasya gajasya tat /
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zrI vardhamAnamUriviracitam [sa. 180-91] yAcate yadvaNigyAdRgdeyaM deva tadeva hi // 80 // kiM te mUlyaM dadAmIti rAzi prIte 'tha pRcchati / vyAhAri vyavahAraikahAriNA vyavahAriNA // 81 // svAminvindhyAdrirAjasya yuvarAja iva dvipaH / atyuttamo 'yaM vikhyAtaH sAmprataM hastibandhiSu / / 82 / / svadAridrumadrohakRte 'sau kena kena na / mahopAyasahasreNa dhartumArabhyatAbhitaH // 83 // vitanvatIbhiH sAmyaM vA vaiSamyaM vA kimapyayam / vaddhuM zeke na vArIbhirnArIbhiriva saMyamI // 84 // samyagmatvenamagrAhyaM gandhebhaM gandhavAhavat / avalyata vilakSaNa lakSaNa karibandhinAm // 85 // athAhamadhikotsAhaH susvapnazakunavrajaiH / asya bandhAya vindhyAdriM gatvA vAsamadApayam // 86 // kathaM grAhyaH sa hastIti cintAcakitacetasaH / mama pramodamAzca pracayaM racayamaya // 87 // muktispRhamasamyaktvamiva mAmetadarthinam / satAM prahasatAM citte camatkAraM prapaJcayan // 88 // mRdugarjitavAdyena madaSaTpadgItibhiH / zriyamagre nijakrIDAnartakImiva nartayan // 89 // vanadevIbhirapyeSa vIkSyamANaH kutUhalAt / zanairvanAnmamAgAramagAnnAgAdhipaH svayam // caturbhiH kalApakam // 90 // Azcaryonmattacittena mayotthAya rayAdaya / asAvapUji pratyakSaM svabhAgyasyeva daivatam // 91 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ sa. 192 - 102] vAsupUjyacaritam namato mama toSeNa suprasannaH karI karam / susvAmIva dadhAveSa pRSThe kamalakomalam / / 92 / / bhUbhRdvanIM virAgIva bhUbhRtAmavanIM prati / saMcacAlAtha saMjJApya hastI hastena mAmasau // 93 // athainaM pRthivIlIlAcAriNaM vAraNezvaram / vayaM prItyAnvagacchAmaH vivekamiva sadguNAH // 94 // dUrato rAjadhAnInAmupakaNThamapi tyajan / krayotkaM bhUbhRtAM saGgha laGghamAno balAdapi / / 96 // mayAnugamyamAno 'yametya nityaprayANakaH / iha svagRhavattasthau yUthanAtho s susthitaH // 96 // yugmam // raktA kopAtite jajJe yAnyeSu rAjasu / pramodadugdhadhauteva dhavalA tvayi sAsya dRk // 97 // tannUnamayamAninye tvadbhAgyaireva vAraNaH / mamaitadanugAmitvAnmadbhAgyairasi darzitaH / / 98 / / tataH svasukRtakrItaM gRhANainamibhaM vibho / ahaM kRtArtha evAdya bhavadbhAlanibhAlanAt / / 99 // atha vAgbhiH sudhApAna puNyaiH karNendriyazriyaH / prIto mahIndurmantrIndramukhasaMmukhadRgjagau // 100 // amUlyamenamAninye vanyebhamayamekataH / amUlyamekato vocadvacanaM vaJcanojjhitam // 101 // tadamUlyadvayIdA tururvI sarvasvamapyahaM / dattvApyasyAnRNIbhAvaM na gacchAmi karomi kim / / 102 / / iti sthite narendre 'tha vyAhAri vyavahAriNA /
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitam [sa.1.103-114] svAmin gajastavaivokto mUlyaM gRhe 'sya na dhruvam // 103 // ityasmai nizcayavate sacivAnumato nRpH| dattvA balena rAjyAdha taM dvipendramupAdade // 104 // tataH kRtebharatnAptimaGgalo 'yaM mhiiptiH| cakre yAtrAM jagatatkampahetuM jetuM dizo 'khilaaH||10|| nisvAnadhvAnadhUlIbhirbadhirAndhArivikramam / - saMkaTIbhUtabhUgolaM lolaM prAsthita talam // 106 // . sa gandhasindhuro baddharatnapaTTaH puro 'clt| ..... mUorbabhrAntakopAgniriva lopAya vidviSAm // 107 // na nemuH sarvato garvakuzIbhiH kIlitA iva / ye purA vairiNasteSu sa tatyAja kRpAM nRpaH // 108 // raNeSu vAraNendrastu sa vAtyAvartavad drumAn / loDayAmAsa vidveSicamUstRNasamUhavat // 109 // dvipendraH prekSakIbhUtasakalasvabaloccayaH / zatrUn sa trAsayAmAsa drutmndaanivaamil|| 110 // dantaghAtadaladvaprakapATaH pATayanbhaTAn / arInkarIndrazcakre ' sau durgasthAnapi durgatAn // 111 // ityeSa samare 'jaissiidntlkssiikRtaanvissH| lakSIkRtaM tadastaiH svaM gativegAdalakSayan // 112 // dizAmanteSu mithyAtvakhyAtAnprekSyeva diggajAn / jitakAzI sa kumbhIndro vavale 'nucaladdhalaH // 113 // zaktisAdhitaduHsAdhe sindhure jayabandhure / tasmin savismayaprema reme bhUmIzamAnasam // 114 // tamevebhavibhuM bhUpairjayazrImaGgalAgataiH /
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1.115-125] vAsupUjyacaritam pade pade 'rcayannApa puraM narapurandaraH // 115 // mahotsavamaho bhUepravezAvezapezalam / sacivaistatpuraM cakre zakreNApIpsitAspadam // 116 // AlokakAmavAmAkSIjAlamAlitajAlakam / kAzmIranIranIrandhracchaTAchoTitabhUtalam // 117 // vyomApagAM jayantIbhirvaijayantIbhiradbhutam / uttuGgatoraNastambhAnaddhasaMmadasindhuram // 118 // kRtAkalpamivAnalpairuccasthAnAsanairjanaiH / / sahAsamiva dantAbhamuktAtoraNakAntibhiH // 119 // durjayArijayArohaprarohanmohasaMmadaH / tatpuraM pravivezAtha nRpastadvipasaMgataH // 120 // caturbhiH kalApakam // prItigaurairmuhuH pauraiH stUyamAnaH pade pde| likhankarI kareNorvI savilakSa ivaikSyata // 121 // khelan sahelamamalaM karANAyamagrahIt / kuto 'pyaTTAkhaTIkhaNDaM bIjaM dharmataroriva // 122 // karAttakhaTikAkhaNDaH zuNDAraH sa vyarAjata / svargadaNDAyasaMsargisomavyomatalopamaH // 123 // ki kartAnena karaTI khaTIkhaNDena sampati / ityasau vismayasmeraiH prekSyamANaH purIjanaiH // 124 // AttanAgaramaGgalyA pratisthAnaM mataGgajaH / lIlAlasagatiH prApa bhayAlabhavanAGgaNam // 125 / / yugmam // mRgyamANo mahAzcanizcalaiH khecarairapi / ..
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ ?" zrIvardhamAnamUriviracitam [sa.1.126-137] saguNI praguNIkRtya kRtyavitkhaTikAmimAm // 126 // catuSpaMktiM bhavacaturgatinirgatimArgavat / zlokametannRpAgAradvAra bhittau dvipo 'likhat // 127 // yugmam // avijJAtatrayItattvo mithyAsattvollasadbhujaH / hA mUDhaH zatrupoSeNa mitraploSeNa hRSyasi / / 128 // zloka mAlokayannenamanenasamasau nRpaH / ajAnannarthamarthajJAnapRcchanmitramantriNaH // 129 // zlokaH kathaMciDubudhe budhezairapi tairna saH / atidIrgho 'pi na pumAnpadAbhyAM laGghate 'rNavam / / 130 // mukhAgre toraNIkurvannatha dantAMzudhoraNIm / nyavIvizantRdevo 'sau vAgdevIM rasanAsane / / 131 // madiSTadevatA kApi mayi dattvA jagajjayam / zlokaM zikSAvizeSAya lilekha dviparUpabhAk / / 132 // tadasyArthamavijJAya na vizAmi nivezanam / amitramitra saMdehe kAstu dehe 'pi nirvRtiH // 133 // tadityudIrya kAvyArtha hRllekhAdIryamANahRt / tatraivAsthAnamAsthAya vibhurnivivize vizAm // 134 // saMhatAH sUrayaH prajJAvajJAtasurasUrayaH / tairapyabhedina zlokaSTaGkhairvajramaNiryathA // 135 // zlokArtha lokasArtheSu samantAnmatigarvitAn / dharmAcAryAnathAkAryApRcchatpRthvIpatiH kramAt / / 136 / / artheSvaghaTamAneSu teSAmapyuktiyuktibhiH / viSAdapAtraM dhAtrIzaH kiMkartavyajaDo jagau // 137 //
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ sa. 1.138 - 149] vAsupUjyacaritam lokenAnena kanakAcaleneva prakampanAH / sarvajJamAninaH sarve garveNa rahitAH kRtAH / / 138 // adyApi vidyate vApi ko 'pi praSTavyatAspadam / na veti vadati kSmA sacivenduravocata / / 139 // adyApyeko vivekormisamudro na sameti saH / AnandacandrasUrIndro jinazAsanatattvavit / / 140 // Uce 'tha rAjJA nAjJAyi yadanyaistatkathaM nu saH / tathApyAhUyatAM so'pi dIrNazalyo 'stu saMzayaH / / 141 // atha mantrI svayaM gatvA natvA vinayavAmanaH / nivedya kAryamAcAryavarya mAvarjya hUtavAn / / 142 // te kartukAmAstIrtheza zAsanasya prabhAvanAm / rAjamandiramAjagmuH sUrayo 'tha nayojjvalAH / / 143 // mUrta zamamivAyAntaM tamavekSya mahAmunim / bhUnyastadazano hastI namathake mudA nadan / / 144 // devAMzaH kospyasau kumbhI mohazumbhI nanAma yam / taM kiM munIndraM nistandrA namAmo vayamapyamum // 145 / / iti dhyAyansamutthAya bhadrapIThAdvibhurbhuvaH / namazkAra saparIvAraH saMsAratAraNam // 146 // sUriM siMhAsane sdhyAsya nivizyAgre 'tibhaktibhAk / taM zlokaM darzayabhittyAmarthaM papraccha pArthivaH // 147 // dantacchavicchalAnmuktizilAdIdhitivarNikAm / darzayanniva bhaktebhyo gururgiramathAkirat / / 148 // yo devagurudharmANAM trayIM jAnAti tattvataH / ramate tanmatiH sattve sa mitrAmitrabhedavid // 149 // 2 13
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 1. 150-161] vItarAgaprabhurdevo gurustattvopadezakaH / dharmazca karuNAramyastrayatittvamidaM viduH / / 150 / tatsattvaM yadbhavAmbhodhiH kramamAtreNa laGghayate / mithyA sattvaM punaH karmamariSyanmAryamAraNam / / 151 / / ripavo rAgaroSAdyA muhurdehaM dahanti ye / mUlAdunmUlanIyAste samatvAstreNa dhIdhanaiH / / 152 // mitrANi prANivargastu yo dviSannapi karmahA / kAmaM kSAmayitavyo 'sau krudhA dIptaH zamAmRtaiH // 153 / / kaSAyaviSayAJzatrUnparipuSyanti mitravat / suhRdo sutaHkRtya nighnanti dhigjaDAH / / 154 // rAjanko 'pyavadhijJAnI tava pUrvasuhatkarI / sUktamAnayA dadau zikSAM bhuktarAjyasya saMyame / / 155 / / iti vijJAya sUktArtha camatkurvangurorgirA / medinIjAnirAnandahRSTaromapado 'vadat / / 156 // adya me phalavajjanma yadbhavAnbhavapAradaH / alabhyata gurugauraguNagaurava bhAjanam / / 157 / / tvatprasAdena saMsArasArAsAravicAravit / jAne sgnAnAmbhogAnyoMga / nuraktadhIH || 158 // prabho pIyUSasadRzA dRzA mAM vIkSya dIkSaya / vilIyanta bhavotthAnA dehadAhajvarormayaH / / 159 // ityudIrya padadvandvamadvandvasthiramAnasaH / AnandacandrasUrarINAmagrahAdAgrahI nRpaH // 160 // zlokArthajJAnasaM viprAH pare'pi bahavo janAH / dakSA dIkSAmayAcanta munimAnamya taM tadA / / 161 // 14
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1.161-173] vAsupUjyacaritam ayaM karAttakalyANakalazaH karizekharaH / abhiSiJcati yaM rAjye sthApyaH kAmaM sa mAmake // 162 // ityAdizya tadA mantrivRndaM vRndArako nRNAm / muktivIkSApratibhuvaM dIkSAmAdatta saMmadI // 163 // yugmm|| te 'pi zuddhadhiyo dhIrAH kSIrAbdhisphartikIrtayaH / kati nAdadire dIkSAM bhavakSodavinodinIm / / 164 // jinapravacanaprauDhaprabhAvapRthubhAvanaH / athAtaH saparIvAro vija hAra mahAmuniH // 16 // maGgalyakalazaM tasya kare nyasya karIzituH / pavitrA mantriNastatra tataH prAJjalayo jaguH // .166 / / gajaikarAja rAjatvaM virAjayati yo guNaiH / tasmai kasmaicidaizvarya vitIrya vijayI bhava // 167 // tato mataGgajasvAmI cAmIkaravibhUSaNaH / mandragarjitavAcAladikcakraH pracacAla sH|| 168 // rAnrAjJazca rAjyAya puro 'sau paripAtinaH / sadRzaiva dRzA pazyanmArgavighnAnamanyata // 169 // saralaM taralaM gacchanmadAgatiriva dvipaH / sa tasthau nagArAmagrAmovISvapi na kacit // 17 // kAnena hanta gntvymityntshcintyaaturaaH| taM mantriNo 'nvagumantraM prabhAvA iva sAdhitam / / 171 // ratnArthIva pumAnabdhiM puMratnArthI sa vAraNaH / duHpravezaM vivezAtha dUradezATakIpatham // 172 // suptaM tarutale kaMciccIracchannazarIrakam / tatrAbhyapiJcadambhobhiH kumbhI kalyANakumbhaH // 173 / /
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa. 1. 174 - 185 ] tato bandikadambena kRte jayajayArave / dUramApUryamANe ca tUryakANena diggaNe / / 174 / / ayamutthApayacakre yAvadrAjyAya mantribhiH / dRSTastAvadvisaMkocihastAdyavayavaH pumAn / / 175 / / yugmam / / pratyakSalakSitakSmApalakSaNo 'pi hA mahAn / naiSa padbhyAM gatau zakto na pANibhyAM tRNagrahe / / 176 / / kimIdRzo 'pi rAjye syAditi dhyAyiSu mantriSu / kareNAropya taM pRSThe purAya prayayau dvipaH / / 177 // nUnaM jJAnI gajo 'nena rAjyaM vardhiSNu vIkSyate / pravezotsava mityasya vicitraM mantriNo vyadhuH // 178 // ajJAtakulazIlasyApyunmIladbhAgyazAlinaH / rAjyAbhiSekamaGgalyaM tenire 'sya narottamAH / / 179 // rAjyapradhAnapuM vargastaM nanAma ca nAma ca / puNyarddhibhAvatastasminpuNvAnya ivi nirmame // 180 // rAjyArdhasvAmitAgarvAdakharvastu dhanAvahaH / pahuM nAmuM namAmIti niryayau nagarAdvahiH || 181 // tadrAjyArdhabalaM tasya maNDalezAH pare 'pi ca / vidhurAGgadharAdhIzavairAgyeNa tamanvaguH / / 182 // sahastikairhastipakaiH saturaGgaisturaGgibhiH / nRpamUlabalAdhIzairapyasAvanvagamyata / / 183 / / balIyAJjayatItyeSa niyogibhirapi zritaH / bahirva hubalatvena nAgarairapyagAmi saH / / 184 / / api hastipakenoccairnunno hastipatistu saH / eka eva bahirnAgAnnirbhAgyeSu ka tAdRzaH / / 185 / /
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1.186-197] vAsupUjyacaritam : abhUtpuNyADhayabhUpasya bhUpasajhaiva kevalam / yayau rAjyaM samastaM tadardharAjyahare nare // 186 // bhadrAsanaikabhaktAtmA madhye 'pi bhujabhRdgaNaH / ko 'pi syAditi saMnaddhabalajAlazcacAla saH // 187 / / AdhoraNAgraNIstasya vAraNAdhipatestadA / pAJjalirjagatIjAni vijayAya vyajijJapat // 188 // jayatyeva raNotsaGgasaMgato 'sAvibho vibho / asminnAruhyatAmAzu muhyatAMmAsuhRdgaNaiH // 189 // evamastviti jalpantaM gopamAropayadvipe / hastipAlastadAkAla iva pUrvAcale ravim // 190 // athAyamacaladyoDhumacala zrIribhaprabhuH / avepino bhaTAH ke 'pi paTTabhaktAH puro 'bhavan / 191 // zauryalakSmInaTInATyArambhasaMbhramabhRttataH / amilattumulottAlaM tAlavattadvaladvayam // 192 // vipakSAsipahArANAM hArANAmiva pAtinAm / sajjIcakruH zarIrANi vIrazrIlampaTA bhaTAH // 193 // gAyatkodaNDadaNDajyo nadaviradamardalaH / nRtyadvIrakabandho 'yaM bandhuro 'bhUdraNakSaNaH // 194 // bhaTAnpuNyADhyabhUbhartuH kSaNenAtha drumAniva / unmUlayadbhiH prasRtaM dviTpUraiH sindhuyUravat // 195 // hastI na hanta hantavyaH paGgurevaiSa hanyatAm / . ityUrdhvapANiravadattadA dhIrAndhanAvahaH // 196 // kSINopAntasvasainyo 'pi durdharSo 'tha kriishvrH| . ripusainyaM mamanthAsau dadhi manthAnako yathA // 197 //
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 zrIvardhamAnamariviracitaM sa.1.198-209] karI sarvAbhisAreNa tato rodhi virodhibhiH / rajanIsamayoddhAntairdhvAntairiva viyatpathaH // 198 // ityasminsaMkaTe tiSThanpuNyADhayanRpatirjanaiH / kimadhyAsi karIzeNa rAjye 'sAvityazocyata // 199 // tRNamapyAtmahastena kuru zastraM ripUJjaya / tadetyuvAca puNyADhayamadRzyA bhAgyadevatA // 20 // tadaiva daivatastasya mArutaprerita kare / arohacca tRNaM zatrau zastramityakSipacca saH // 201 // athAzu sphUrjadUrjasvisphUrjathusphoTitAmbaram / lolakIlAkulauddhatyadhagadigmaNDalodaram // 20 // kampamAnAcalacayaM bhayabhugnajagatrayam / tRNamapyabhavadvajraM vyomni puNyAThyapuNyataH ||203||yugmm|| yo na naMsyati puNyADhayaM tatra vajraM patiSyati / . ityabhUca nabhovANI bhUpabhAgyAdhidaivatAt // 204 // ityudantena danteSu nRnnaamiishaastRnnaanydhuH|| nRpaM nemuzca puNyADhayamaho puNyamahodayaH // 205 // dAsaste 'smIti jalpantaM kalpayantaM muhuH stutim / luThantaM bhUtale bhUpo 'nujagrAha dhanAvaham // 206 // puraM pravizatastaspa rAjJo 'tha jitakAzinaH / prathIyAnarivAro 'pi parivAro 'bhavattadA // 207 // puNyADhyabhUpaterAjJAM rAjJAM mUrdhanyatanvatAm / prANanAzArthamAzAsu kulizaM vilasatyadaH // 208 // ityambaragirA sAka sAkampabhuvanatrayam / durAdasaMkhyadezeSu divi tdvjrmbhrmt|| 209 // yugmam / /
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1.210-221] vAsupUjyacaritam pradattAsaMkhyadezAntaH pRthvInAthAjJamityadaH / anizaM tAsu sImAsu bhImArcirvajramasphurat / / 210 // anyAyavArtAmapi yazcakre dadhyau ca tadbhuvi / tamevAkampayadvajramanyAyakarakAyabhit / / 211 // tasya vibhradbhirityAzAmAzaGkAM ca prathIyasIm / AjJA mUrdhni dadhe kAmaM tatsImAvAsibhirtRbhiH // 212 // vajrasaMcAranizcinto bahudezamahIpatiH / zrI puNyAdayaH sukhaM tasthAvityaM svarge hariryathA // 213 // hRSyannetyAvanIpAlaM vanIpAlaH kadApi tam / avataMsIbhavatpANipaGka-jazrIrvyajijJapat / / 214 // 'svAmibhetatpurasvAmI tapanastapasi sthitaH / AjagAma tavArAmamavadhijJAnabhAnumAn / / 215 // ityAkarNya zriyaH karNAbharaNaM dharaNIpatiH / mudito dantirAjaM tamAruhyodyAnamAsadat / / 216 // mahAmunimihAnamya niviSTo hRSTahRnnRpaH / tAtiH karIndro 'pi tasthau vacanagocare // 217 // purasya purabhartuzca pradhAnapuruSaiH kramAt dUraM munisabhApUri bhUribhidyairivoDubhiH / / 218 / tataH zrutasudhAmbhodhiviharallaharInibhAm / nirmame nirmamezo 'yaM nirmalAM dharmadezanAm / / 219 // ihAnAdau bhave 'nAdijIvo 'nAdisvakarmataH / avyavahArarAzau syAdduHsahagrahadduHkhabhAk // 220 // asaMkhyA hyatra golAH syurgolo 'saMkhyanigodakaH / ekaikasminnigode syuranantA jantavaH sthiraH // 221 // 19
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.1.222-232] anyonyajantusaMvAsasaMmardotpIDapIDitaH / jIvo 'nantAnbhavAnekendriya evAtra saMvaset / / 222 // utpattinAzaistatraivAkAmanirjarayA cirAt / sakSipetkAnicitkicitkarmANi kathamapyatha // 223 // evaM teSu nigodeSu so 'nubhUya mahAvyathAm / AyAti vyavahArAkhyarAzau daivavazAdiha / / 224 // atyantasthAvaro 'pyatra kathaMcitkarmalAghavAt / mAnuSyamuttamaM prApyaM bhave tatraiva sidhyati / / 225 // prAyeNAnyastu sarvo 'pi saMsAre svasvakarmabhiH / caturazItilakSAsu jIvo bhrAmyati yoniSu / / 226 // tathAhi / janmAni saptalakSAH syuH pRthvIkA zarIriNaH / jale saptAnale saptAnile sapta svakarmataH / / 227 // dvidhA vanaspatirjJeyaH pratyekAnantabhedataH / tatrAdye dazalakSANi dvitIye tu caturdaza / / 228 // dvandriye trIndriye dve dve dve lakSe caturindriye / lakSAtasro niraye catasrastridazAlaye / / 229 // lakSAzcatasrastiryakSu manuSyeSu caturdaza / varNAdyaiH samamekaM taduktaM sthAnaM tu bahvapi / / 230 // caturbhiH kalApakam // itthaM bhrAmyanbhRzaM bhAgyairAtmAbhyeti bhave nRNAm / AryakSetrasugotrAyuraGgAkSapaTutAnvite / / 231 // na syAttatra guruprAptiH sA cetannAgamazrutiH sApi cetana jIvasya hRdi zraddhA samullaset // 232 //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1.233 - 244] vAsupUjyacaritam 21 satyAM tasyAmapi prAyastuccha puNyastu mAnavaH / kartuM na labhate dharmamAdhivyAdhipramAdataH // 233 // nidAnaM sarvasaukhyAnAM phalaM martyatvabhUruhaH / viralaH ko'pi zuddhAtmA zazvaddha niSevate / / 234 // viruddhAcaraNaiH kecidadhanyA dharmamapyaho / virAdhayanti durbuddhibAdhitA hyAtmavairiNaH / / 235 / / ArAddhAcca virAddhAcca dharmAdeva zubhAzubhe / labhate janturanyattu mukhyaM kiMcinna kAraNam / / 236 / / iti nizcitya satkRtyamAvitatya zubhAtmanA / dharmaH saMsevya evaiSo 'tulya kalyANajanmabhUH / / 237 / / itthaM tasya munIzasya taiH pape vacanAmRtam / atRptairapi mUrdhAnaM dhunAnairdharmibhirnRbhiH / / 238 / / atha pRthvIzvaro 'tyartha savyatho hRdaye dadhau / kiM mayA yugapaddharmAdhama pUrvabhave kRtau / / 239 / / devaM dehavaidharyaM rAjyaM cApyata tatkSaNaM / indravAraNanAraGgasamAsvAdanasAdaram || 240 // yugmam // iti dhyAtvAdhikaM dhAtrIdhavaH sAdhuziromaNim / apRcchatkAyasaMkoca bhAgyAsaMkoca kAraNam / / 241 // tato dantadyuticchadRzyadharmadrupuSpayA / Asanna muktiphalayA girAprINAjjanaM muniH / / 242 // puraM lakSmIpuraM nAma zoNazyAmAzmavezmabhiH / padaM dharmamunerasti mahastimiramelakRt / / 243 || jajJire tatra mitrANi trayaH kSatriyagotrajAH / rAmavAmanasaMgrAmanAmAnaH prItibhAjanam // 244 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ .22 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.1.245-256] caturdazAbdadezIyAH kAmaM virhkaatraaH| khalAnta sma sahelaM te puri paurapriyazriyaH // 245 // te sajjanamanastoSakAritulyakriyAstrayaH / sAdhormanovacaHkAyamapaJcA iva rejire // 246 // kadApyudyAnamedinyAM te yayuH kalilAlasAH / dadRzuzca kamapyudyatkAyotsargasthitaM yatim // 247 // prItimanto namanti sma te yateH padayoH purH| unnamanti sma lokAgraM yAvatpuNyena varmaNA // 248 // payaHkaNo 'patatpRSThe vAmanasya nabhasyataH / muktisImantinImuktalIlAkarkarakopamaH // 249 // sa cAtaka ivotpazyaH pazyanvArilavAgamam / galadazrujalaM sAdhorekamIkSaNamaikSata // 250 // nirIkSya nipuNaM dakSaH svavayasyAbuvAca saH / netraM munedunotyasya dRzyatAmeSa kaNTakaH // 251 // mArutormidhuto nUnamayamasyApatadRzi / nAkRSyeta zarIre 'pi nirIheNAmunA punaH // 252 // asmatkaro 'lpakAyatvAnnaitadambakacumbakaH / tatkathaM kaNTakaH kraSTuM zakyo 'riSTamivAtmanaH // 253 // rAmo vAmanamAcaSTa sakhe mA khedamudraha / catuSpadIbhavAmyeSa pANispRSTamahItalaH // 254 // matpRSThadattapAdAgro vAmana tvamavAmanaH / bhava harSagRhaM karSa kaNTakaM muninetrataH // 255 // atha jagrAha saMgrAmo vyAmohadrohakRdvacaH / sakhe nirmAhi karmedamavyagro matkaragrahAt // 256 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1.257-268] vAsupUjyacaritam . tatazcatuSpadIbhUtatanauM rAme kRtakramaH / saMgrAmahastavinyastavAmahastaH sa vAmanaH // 257 // aho kiyanmalArdo'yaM saMkucaniti shuukyaa| avAmapANinAkarSanmaharSeH kaNTakaM dRshH|| 258 // yugmam / / sukhasaMcaraNArtha te muktimArgamivAtmanaH / kRtvA niSkaNTakaM netraM munebhumudiretarAm // 259 // upakAraparo na syAtko'pyasmAnkSatriyAnvinA / iti gotramadaM dathyau mugdhatvAdvAmanastadA // 260 // kRtinaH kRtakRtyAste namaskRtya yatiM ttH| purAya prAcalanvAcamiti covAca vAmanaH // 261 / / nitAnAmivehApi yenAnando 'janiSTa naH / aho bhaviSyati kiyatkarmaNo 'syAgrataH phalam / / 26 // Asyena bahuhAsyena tadA rAmo 'kiradgiram ihAbhUtpazurUpatvaM mamaitatkarmaNaH phalam // 263 // gAmagrahIca saMgrAmo rAma mA maivamucyatAm / hAsyoktyApi bhavatyeva puNyakarma galatphalam / / 264 // yadasya munirAjasya netraM niHkaNTakIkRtam / rAjyaM bhavAntare bhAvi tadakaNTakameva naH // 265 // atha pronmIladuddAmakAmano vAmano 'vadat / kAmeyaphalaM hyetatphalamAno 'sya nocyate // 266 // itthaM mithaH kathAlApazAlinaH priitimaalinH| adbhutaM bhAvayantastatkarma harmyamahImaguH // 267 // ajAtapaurapIDAbhiH krIDAbhiste nirantaram / vayasyA gamayAmAsurvAsarAndharmabhAsurAn // 268 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.1.269-280 ] te 'tha pAtakapUreNa dUritAH pUritAyuSaH / yathA yathA samutpannAH zRNu bhUpa tathA tathA / / 269 // phalaM me pazurUpatvamiti hAsoktikarmaNaH / sa rAmaH sAmajo jajJe taiH puNyairjJAnavAnayam // 270 // munikaNTakAkarSAdrAjyaM niSkaNTakaM bhavet / ityuktyA prApa saMgrAmajIvo 'haM tAdRzaM phalam // / 271 / / prAmmaitrIrAgato nAgavaro 'sau mAmupAgataH / bodhito'hamanenedaM prAkarmaphalamAsadam / / 272 | yastvAsIdvAmanaH kiMcidgotragarvAdavAmanaH / bhUpasvarUpametasya zRNu zeSaM vizeSataH / / 273 / / astyavantI samastArthA navantI nAmataH purI / vAlakSmyA krIDato spIDaM yasyAM janamukhAmbuje / / 274 // tasyAM zasyAMsazailAgrajharatpauruSa nirjharaH / virodhirodhakRdvAhuH subAhuriti bhUpatiH / / 275 // tasya dhAtrIpate chatradharaH kinnarasaMjJakaH / gRhiNI hariNI tasya hariNInayanAjani / / 276 / / sukRtI vAmanasyAtmA garbhe 'syAH samavAtarat / garbhAnubhAvato 'pazyattadA sA svapramadbhutam // 277 // tatkSaNaM hariNI tyaktanidrA candramukhI sukham / palyaGkAdutthitA patyuH susthiteti vyajijJapat // 278 // mamodare rucAM rAzerabhiSekaM vitanvantI / meruzRGge mahAlakSmIH svame 'dya dadRze mayA / / 279 // athAvadadado nArI kinnaraH zRNu sundari / sarvottamasutotpattisUcakaH svama eSa te // 280 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1. 281-292] vAsupUjyaMcaritam tato 'vAdIndA vANI hariNI hAriNImasau / svAmindhutasudhAvastu satyamastu tavoditam // 281 // itthamanyonyamAlApasukhasvAdanamedurau / . devatA disatkRtyaM cakratustau pramodataH // 282 // garbhAnubhAvataH kAntikIrtisaukhyasamRddhibhiH / tadgahe 'tha mudA sArdhaM kdhe spardhayAdhikam // 283 // tRtIye mAsi saMpUrNe hariNyA punnygrbhbhuuH| .. ratnAkarasya pAne 'bhUdohado hRdi dAhadaH // 284 // asminnapUryamANe 'syAH zoSastoSaharo 'jani / avicchedasya khedasya satraM chatradharo 'pyabhUt // 285 / / te mantratantrazAstrajJAH pRSTAstena sahasrazaH / na dadhAra dhiyaM kazcidIdRgdohadapUraNe // 286 // kadApi mApateragre kutUhalakalApakam / darzayanamunAdarzi diSTayA ko 'pIndrajAlakRt // 287 / / pRSTastenAyamityAha pUrayiSyAmi dohadam / kiM ca te bhavitA sUnuH ko'pi vizvavilakSaNaH // 288 // gRhasyAgre nivezyAtha tatra cchatradharapriyAm / adIdRzadasAvaindrajAliko jaladhiM sudhIH // 289 / / ucchalacchoNaratnAMzumAlAmanArkamaNDalam / samudyadindusaMdohopazAntazrAntakhecaram // 290 // mAdhuryadhuryadugdhormirasaprItasudhAzanam / aindrajAlikanirdezAtpAtuM sA taM samudyatA ||291||yugmm|| aindrajAlikavijJAnaprasAdena rasAdasau / ekenaiva tayApAyi zvAsena payasAMpatiH // 292 //
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 1.293 - 204] 26 sA pUrNadohadA tUrNamantaH saMtoSazAlinI / muhurAnandasaMdarbhAdvapuH sapulakaM dadhau // 293 // athaindrajAliko harSahAriNA cchatradhAriNA / kRtakRtyaH kRtaH kRtyavidA sarvasvadAyinA / / 294 // aGgasaMgataniHzeSAmudrasAmudralakSaNam / sutaM sUte sma kAlena sAtha pAyodhipAyinI / / 295 / / pitRbhyAM nirmitAnekamahAbhyAmahani priye / zrIdatta iti cakre 'sya nAma svamAnumAnataH // 296 // vikAsiraktarAjIvarAjIsamakarakramaH / atandracandramachAyAcaura gauramukhacchaviH || 297 // asAvananyasAmAnyasarvAvayavavaibhavaH / bhau mAtRpitRsvAntAnandano nandano 'dhikam / / 298 // yugmam // sa kramAkramArUDha gUDhAgUDhaguNoccayaH / avApa kAmaM vAmabhranayanaikapriyaM vayaH / / 299 // IdRkSalakSaNaH kSoNIpatiH svAditi laukikI / tatkathA pRthivInAthazrutigocaratAM gatA / / 300 // channameva nizAmadhye vadhyaH sa iti bhUpatiH / bhaTAnAha bhayAtkasya na pApe ramate matiH / / 301 // jJAtveti nRpavRttAntaM sukRtairekato bhaTAt / zrIdattazchanna ekAkI niragAnnagarAnnizi // 302 // aharnizaM nirAhAravihAraH saptabhirdinaiH / kSudhAkSAmodaraH zrAntaH kAntAraM kiMcidApaM saH / / 303 / / ajJAtadrumanAmApi saMkocanataroH phalAn / AsvAdya kApi suSvApa - cchAyAyAM sa paTIvRtaH // 304 ||
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 [sa.1. 305 - 316] vAsupUjyacaritam tadvRkSaphalamAhAtmyAtsadyaH saMkucitAGgakaH / dvipenAnena sa bhavAnbhuvanAdhipatiH kRtaH / / 305 // yagotragarvataH sAdhoH puro'lpamapi cintitam / tadutpanno 'si puNyADhya kiMcinIcakule kila // 306 // zUkasaMkocinAkarSi zalyaM yanmunilocanAt / samamevAGgasaMkoco rAjyaM cApyata tattvayA // 307 // tatkarmAmeyaphalatA bhavatA bhAvitA ca yat / tadameyamahattvaM te rAjyaM rAjanarAjata / / 308 // kadApi kApi kasyApi tavevAdbhutakarmaNaH / puNyAdevetthamaizvarya nAbhavanna bhaviSyati / / 309 // taditaH spaSTadRSTAntAnnityaM karmaNi nirmale / sthAtavyaM bhavabhedAttapauruSaiH puruSottamaiH / / 310 // atha pRthvIpatiH prAha prabho saMyaccha saMyamam / saMsAravAridheH setuM ketuM dharmamahIpateH / / 311 // athAcaSTa guruH spaSTaM pratilekhAdikarmasu / akSamo 'si kSamAbhartarvratamastu kutastava / / 312 // kiM te vratena kaSTena viziSTasukRtAzraya / asminneva bho bhAvI bhavato hyapunarbhavaH / / 313 // ityukto 'pyasmayaH smeravismayaH sasmitaM nRpaH / gurUnuvAca kiM me syAdgRhiNo 'pyapunarbhavaH // 314 // ajalpattapanaH sAdhuH zRNu puNyADhyabhUpate / te paJcadazabhirbhedaiH siddhAH syuriha tadyathA / / 315 // siddhastIrthakaro tIrthakaraH pratyekabuddhakaH / svaliGgaH paraliGgazca naraliGgo napuMsakaH / / 316 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasariviracitaM [sa.1.317-328] tIrthasiddho 'tIrthasiddhaH strIliGgo buddhbodhitH| ekasiddho 'nekasiddhaH svayambuddho gRhI tathA // 317 // ekasminsamaye jIvAH sArdhadvIpadvaye 'pi tu / ekamArabhya sidhyanti yAvadaSTottaraM zatam // 318 // siddhatve kevalajJAnaM kAraNaM kIrtitaM jinaiH| tattu karmakSayAdeva dhyAnAkarmakSayo bhavet // 319 // antarmuhUrtamekAcintA dhyAnamidaM punH| Arta raudraM ca dharmya ca zukla ceti caturvidham / / 320 // Rtamityucyate duHkhaM tasmAdetadbhavediti / Arta viduridaM dhyAnaM tadapyuktaM caturvidham // 321 // indriyApriyavastUnAM prAptau yA duHkhito bhavet / atIvavirahAtIvocchedacintedamAdimam // 322 // dvitIyaM ruji satyAM tatpatIkArakacetasaH / tadviprayogatadasaMpayogAtIvacintanam // 323 // ... tRtIyaM tviSTaviSayamAtau saMhRSTacetasaH / cintA tadaviyoge ca tatsaGge ca mahAspRhA // 324 // turya ca cakrizakrAdiguNarddhimArthanAmayam / nidAnamadhamaM jJAnakaNikAmapyavibhrataH 325 // . hiMsAdikrUratAyuktaM raudramAhustadudbhavam / dhyAnamapyucyate raudraM caturghA tadapIritam // 326 // vadhabandhananihAnnamAraNakarmaNAm / . . . jIveSu praNidhAna yanirdayasya tadAdimam // 327 // dvitIyaM tvatisaMdhAnasanirbandhasya maayinH| asadbhUtabhUtaghAtikUTavAkmaNidhAmayam // 328 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ sa . 1. 329 - 340] vAsupUjyacaritam tRtIyaM tvatiduSTasya bhUrilobhanudhAhRdaH / bhUtaghAtaparadravyApahArapraNidhAmayam || 329 || zabdAdiviSayApUrtihetuSu draviNeSu yat / labdhisaMgraha saMrakSApraNidhA tatturIyakam / / 330 // utpadyamAnamapyetadvayaM vArya zubhAzayaiH / upekSitaM pramAdAttu mahAduHkhAya jAyate / / 331 // dharmAdanapetaM taddharmya tattu caturvidham / AdyaM tatra jinAjJAyAH pAlanaM tattvanizvayAt / / 332 // kaSAyaviSayApAyatrANacintA dvitIyakam / tRtIyaM cintyate karmavipAkazca zubhAzubhaH || 333 // utpattivigamadhrauvyasvarUpasya narAkRteH / 29 anAdyantasya lokasya cintanaM taccaturthakam / / 334 / / anyathA vA caturdhoktaM dharmyadhyAnamidaM budhaiH / piNDasthaM ca padasthaM ca rUpasthaM rUpavarjitam // 335 // dehasthaM dhvastakarmANaM candrAbhaM jJAninaM sudhIH / yatrAtmAnaM paraizvarya pazyetpiNDasthamatra tat / / 336 // mantrAkSarANi zArIrapadmapatreSu cintayet / gurvAdezena yadyogI padasthaM tadihocyate / / 337 // saprAtihArya samavasRtisthaM jJAninaM jinam / tadvim vA smaredyogI yattadrapasthamiSyate / / 338 // yadamUrta mahAnandamayaM siddhaM niraJjanam / dhyAyedyogI parAtmAnaM rUpAtItaM dizanti tat / / 339 / / evaM saMkSepataH proktaM dharmadhyAnaM dharAdhipa / iha loke 'pi mAhAtmyamasyAnantaM satAM bhavet // 340 //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [saM.1.341-352] duSkarmanirmitAmuccaiH zucaM klmytiitydH| zuklamAdizyate dhyAnaM tadapi syAccaturvidham // 341 / / pRthakke 'pi pdaarthaanaamnumaanvicaartH| zune pade padArthasyAdRSTasyApi svarUpadhIH // 342 // dRSTe padArthe vijJAnaM padasyApyazrutasya yat / syAtpRthaktavitarkeNa savicAraM tadAdimam ||343||yugmm|| dadacchabdArthayoraikyaparijJAnaM vitrktH| .. apRtha tvavicAreNa manonaizcalyakAraNam // 344 // pUrvazrutAnusArotthaM kevalajJAnahetukam / tadvaitIyakamekatvavitarkamavicArakam // 345 // yugmam // niruddha vAGmanoyogayuge kevalinaH prabhoH / yadbhavatyaGayoge 'rdhaniruddhe muktikAlataH // 346 // zvAsocchvAsa kriyA sUkSmA yatra yanna nivartate / tRtIyaM kathyate sUkSmakriyaM tadanivartakam // 347||yugmm|| aGgatyAge 'pi yatrAtmA zailezIkaraNasthitaH / izaH zaila ivAtmIyamaGgarUpaM na muJcati // 348 // mutyutpAtakSaNe muktazvAsocchvAsAdikakriyam / anivarti ca yattatsyAtturya vyuparatakriyam ||349||yugmm|| AtmaprakAzakaivalyarUpaM karmakSayoditam / kevalajJAnakAle syAddhyAnaM zuklaM tu yoginaH // 350 // etaddhayAnaM svato jAtaM sadgurovopadezataH / vajraRSabhanArAcadehasyaiva sthiraM bhavet // 351 // idaM sthiratvamApanaM kRtvA karmakSayaM kSaNAt / ... janayetkevalajJAnaM yogIndrasya zivapradam // 352 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1. 353-364] vAsupUjyacaritam tatpuNyADhaya gRhastho 'pi dhyAnasyAmuSya yogtH| kevalajJAnamAsAdya sadyaH siddho bhaviSyasi // 353 / / tatredaM zRNvabhijJAnamabhijJajanamaNDanam / saMkocadUSaNaM te 'GgAduttariSyati sarvathA // 354 // tarhi dehi gRhasthAnAmeva dharma mama prabho / ityukto bhUbhujA mUriH zraddhApUritacetasA // 355 // tasmiMstadaiva samyaktvaM dvAdazavratabhUSitam / vidhinAropayAmAsa prakAzitamahotsave // 356 // yugmam / / vratAnAM sevane zikSA dakSAyAsmai pradAya sH| sadgurupiyAmAsa vizeSAditi taM nRpam // 357 // ayaM samyaktvatattvajJo vidhijJAnanidhirgajaH / abandhanIyo dharmAtmA dharmabAndhavatAM gataH // 358 // sindhuro 'yamabaddho 'pi na kiMcitpIDayiSyati / yadvitIye bhave svargI saptame siddhisaukhyabhAk // 359 / / ataH sukRtakAryeSu niHzeSanijadopahRt / na zocyaH pazurUpo 'pi bhUpa cidrUpacetanaH // 360 // __ tatheti pratipadyAthaM karmonmAthakathAmimAm / guruM natvA nRpo dharmavAsaH svAvAsamAsadat // 361 // rAjA kuJjararAjasya gurvaajnyaaraajitsttH| bandhArohaNayuddhAdibAdhAcAramavArayat // 362 // nRpatipinAthasya svasyevAsya vyadhApayat / nityaM bhogabhRtasya trInvArAnArAtrikakriyAH // 363 // calanpadAtpadAnmandaM sa jantukRpayA dvipH| tanmandagatayo 'dyApi tatkramaNaiva vAraNAH // 364 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasariviracitaM [sa.1.365-376] maryAdAyantritAhAravihAro vidadhe jvaham / zamajAtamana zaityaH sa caityaparipATikAm / / 365 // dvipaH sa parvasadgarvadharmakarmA vinirmme| . sAdhuzrAddhaughamadhyastho jinayAtrotsavAdikam // 366 // ityeSa kariNAmindraH karuNAmudritAzayaH / samayAngamayAmAsa bahUnarAzA bahUkRtaH // 367 // anyecurgajavaidyasta majamastaMgatodyamam / vIkSya jvarabharAkrAntaM rAjJe vyajJapayadrutam // 368 // rAjan rAjati yo yuSmajIvitasyApi jIvitam / kumbhI ripuyazanzumbhI so 'bhvjjvrjrjrH|| 369 // tataH pituriva bhrAturiva mAturiva jvaram / AkarNya vyAkulo 'bhyarNe gajasya sa yayau nRpH|| 370 // athAha pRthivIjAniryaH kuryAtrIruja gajam / dadyAmadyAtmanastasmai rAjyArtha rAjyameva vA // 371 // kiM rAjyastvatvasAdAmaH kimalpamiti jalpinaH / gajarAjarujazchede vaidyAzcakrurupakramam // 372 // sa ripUnparipUrNAyurjetuM karmAbhidhAnpunaH / sAnaM rogaparIto 'yaM karI toyaM vimuktavAn // 373 / / asyAM ruji na jIvAmi jagRhe 'nazanaM mayA / iti ca kSmApaterAkhyakSitinyastAkSaraH karI // 374 // madhye purasya na zreyo maraNaM kariNAmiti / jagAma sAmajanmAyaM zanairuSavanApanIm // 375 // adhaH ziveva karmANi prapeSTuM pratimallavat / upAvikSadasau vakSaHspRSTadRkpUtabhUtalaH // 376 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1.377-388] vAsupUjyacaritam ... svargalakSmIkaTAkSAbhastasyopari kariprabhoH / puSpAlambaprabhAzubhro nRpeNAkAri maNDapaH // 377 // tasyAzubhavipakSasya pArzvapakSeSu pArthivaH / dApayAmAsa surabhidravyadravaghaTAchaTAH // 378 // zrAvikA bhAvasArAzca bandino gAthakAstathA / itazvetazca tasyoccairjagurdharmolbaNAnguNAn // 379 // bhUrayaH sUrayastvastha purastathyaMgiraH kyaaH| .. kathayanti sma pUrvarSikIrtipIyUSavarSiNIH // 380 // ityaM zamasukhAmbhodhimagno bodhisudhAM piban / zakrAdapi dvipottaMsaH svaM sa dhanyamamanyata / / 381 // tadvandaM kariNaH pArthe nizIthe suptmnydaa| / pradIpa iva bhUmipaH snehAdekastvajAgarIt // 382 // rogAbhogavyathAvIryazlathadhairyastadA gajaH / parimIlitadRgdehabhaGgaM dInasvaro 'karot // 383 // athAha pRthivIndustaM bandho rogblaakulH| mA dhairyataH pata stambha iva dharmo 'valambyatAm // 384 // aGgAtlezAvalIraGgAdudasya nyasyatAM manaH / namaskAraparAvarte tadarterudbhavaH kutaH // 385 // ityavasthApya nRpatirdvipasyArticalaM manaH / pApazcayatkRtI pnycprmesstthinmskRtiiH|| 386 // dRzau bASyaspRzau bibhrapuH sapulakaM punH|| hRSyankarI namaskArAmbhAvanAmamRNo zRNot // 387 / / sukhena prAptayA dIrghanidrayA svamabhAgiva / ibhaprabhurasau dharmadivyA saudharmadivyagAt // 388 //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 1.389-400 ] candanAgurukarpUrakastUrINAM bharairibham / ahni hutaM cakre zokAzruhanRpaH / / 389 / tasyaM kAlocitAM dharmabaddhAM bandhoriva kriyAm / vidhAya duHkhadInAtmA yayau dhAma dharAdhipaH / / 390 // duHkhadIrgha dinamayaM gamayitvA kathaMcana / nRcandrazcandrazAlAyAM nizi zayyAmazizriyat / / 391 // zvAsocchvAsollasacchokazaGkasaMkulyamAnahRt / - nidrAmalabhamAno 'yamityantaH samacintayat // 392 // bahudezama haizvaryazriyApi mama kiM tayA / mRte 'sminsindhure kRttadhammilleva babhUva yA / / 393 / / tArayeva vinA dRSTirAtmaneva vinA tanuH / kIdRzI bhAti me bhUmistenebhavibhunA vinA / / 394 // gindriyeNa kiM me s kima karNendriyeNa vA / yena dRzyaM na tadrUpaM yenAkaryo na taddhvaniH // 395 // bhramantI yatra tatrApiM khiyaM nayanadvayI / tadvilokasudhApAnaM vinA taptA ka zAmyatu / / 396 // purAtanAni me santi yadi puNyAni kAnicit / tairadhvani zorekavArametu sa vAraNaH / / 397 // iti kSitipatirthyAyanetrAgre gajamaikSata / alpakalpadrunaipuNyaM puNyaM puNyaktAM yataH / / 398 / / zokAzrUNyatha harSA kurvannuvandurutthitaH / AliGgaddhastinastasya hastaM hastorasA rasAt // 399 // dadhyau ca kiM mayAdarzi svame vyasurasau gajaH / mRta evAthavA jIvaneSa svapnAnnirIkSitaH // 400 // www
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ ~ ~ ~ ~ [sa.1. 401-412] vAsupUjyacaritam mRto na jiivtiityuktirjinshaasnshaastrgaa| . kathaMcidanyathApi syAtkiM vA kAlena kenacit // 401 // ityanalpavikalpAliM jajalpAliGganonmadam / nRpaM dvipavaraH smeravismayaM divyayA girA // 402 // hahA mahAtmanmohastvAM kiM dhvAnto 'rkamivAvizat / yadanyathA jinamatagranthoktamapi zanse // 403 // mRta evAsmi nAjIvamahaM rAjIvalocana / vicAryA candrazAlAntardantinAmAgatiH kutaH // 404 // dRSTo 'smi yanmRto yanme rUpametaca pazyasi / asvamatulyaM na svamAvimau svamaH ka jAgrataH // 405 // tadanalpayazaHzilpa talpametadalaGkaru / kathayAmi yathA bhUpa svarUpamahamAtmanaH // .406 // athodAracamatkArastaccakAra dhraadhvH| zrotuM taccaritaM knndduuprvnnshrvnndvyH|| 407 // svAntasthasukRtAmbhodhisudhominibhavAgibhaH / avadanmadamattAlikaNThatAlAnkaThorayan // 408 // . rAjannAjanmaniyAjadhyAtadharmapidhAyinA / mRtyukSaNe vyathaughena mohito 'hamacintayam // 409 // nityAhRtanRpadravyA na vyAdhiM ye haranti me / tAnvaidyAnyadi pazyAmi tannayAmi yamAlayam // 410 // iti raudrataradhyAnaradho'dhaHpAtinaM tadA / mAmuddadhAra zrIdharmastvagirA jAtajAgaraH // 411 // parameSThinamaskArasudhAbdhilaharIbharaiH / * liptaH saudharmakalpe 'haM tvanmukhendUditaistadA // 412 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ --zrIvarSamAnamUriviracitaM.sa.1.413-424] prApya saudharmadevatvaM mamehagvaibhavaM kutaH / ityAzu dhyAyatAdarzi tannimittaM mayA bhavAn // 413 // tannAgavirahArtasya sadyaH prItikRte tava / muktorudivyarUpazrIstvAmAgAM nAgarUpabhAk // 414 // prabhutvaM svaprasAdasya mayi pazyati sa dvipH| tadivyaM darzayAmAsa svaM vapUravipUraruk // 415 // jIvato bhogadastvaM me niyamANasya dharmadaH / tatprabhuzca guruzvAsi zUnyahastena nekSyase / 416 // pArijAtataroH svargalakSmIlakSaNalakSmaNaH / gRhANedaM phalaM rAjanrasairAjimitAmRtam // 417 // sadya evedamAsvAdyaM kSAlyo 'sya rasanijharaiH / bhavadbhAgyavidhoH par3ane vapuHsaMkocaviplavaH // 418 // idaM nigadatA tena taddattaM ghusadA phalam / AdAya nRpatiH prItyA pratyAha sa hasanvacaH // 419 / / AsanamuktapazutAsulabhaM mohamudvahan / kiM vivekinphalasvAdaM nizAyAM dizasi svayam // 420 // suramukhya mamedAnIM vapuSaH pATavena kim / nainyAdilAbhalobhe 'pi janyaM rajanibhojanam // 421 / / AdRtaM duHkhapUrAya vimuktaM puNyapaMktaye / sAnnizAbhojanaM hanta haMsakezavayoriva // 422 // sadyathA pRthivIkAntAkuNDalaM kuNDinaM puram / asti bhuktAsragAkAramAkArapariveSabhRt // 423 / / tasminyazodhano nAma yazodhavalitAvaniH / babhUva navadvyopArjakacUDAmANarvaNik // 424 // .
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1. 425-436] vAsupUjyacaritam abhUtAM bhuvanAnandacandanau tasya nandanau / / rambhAkukSisarombhojazrIhaMsau haMsakesayau // 425 // ye doSAbhojane doSA dharmaghoSAbhidhAdguroH / vanaM gatAbhyAM te tAbhyAM dezanAsu nizAmitAH // 426 // to bodhAttaM guruM sAkSIkRtya kRtyavivekinau / rajanIbhojanatyAgaM muditau cakratustataH // 427 // atha dhAmni gatau madhyaMdine janitabhojanau / bhAge 'STame 'hastau mAturvaikAlikamayAcatAm // 428 // kiM bhojyamadhunA vatsau yato dugdhapriyau yuvAm / tatpunaH sthitavelAyAM nizi syAttatkimutsukau // 429 / / iti mAturvacaH zrutvA tau stymidmuuctuH| AvAbhyAM niyamAnmAtastatyaje raatribhojnm||430||yugmm|| idaM garbhagRhasthena nizamya vacanaM tyoH| yazodhanena sakrodhaM dadhye madhye hRdastadA // 431 // dhruvaM dhUrtena kenApi sutau me viprtaaritau| tataH kulakramAyAtaM tyajato rAtribhojanam // 432 // tadavazyaM bubhukSAtauM kRtvA dvitrairdinaiH sutau / tyAjayiSyAmi taM rAtribhojyatyAgakadAgraham // 433 / / evaM cintayatA tena rambhA sthAlArthamAgatA / * sutayorbhojanaM deyaM neti cchannaM nyavAryata // 434 // / bharturAjJAvazAdeSA tAvatyAvadadityatha / annapAko 'dhunA bhAvI pakAnAdhasti vastu na // 435 / / * ca rAtrau samaM pitrA yuvAbhyAM bhojyameva yat / kulInAste sutA ye syuH pitRmArgAnugAminaH // 436 //
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.1.437-448] smitvA tAvUcaturmAtaH sanmArgaH sevyate pituH| suputrairapi kiM kUpe pataMstAto 'nugamyate // 437 // tarhi samprati lapsyethe na yuvAM bhojanaM sutau / mAtretyuktau tato maunaM kRtvA tau jagmaturbahiH // 438 // zreSThinaH sutayorvAkyaM mithyAdRSTejagatpriyam / vizeSAddoSakRjjajJe jvarAtasya haviryathA // 439 // bhavatyA bhojanaM deyaM rajanyAmeva putrayoH / itthamatyarthazapathaiH zreSThI rambhAmavArayat // 440 // jananyAtha rajanyAM tAvAgatAvArthatAvapi / na bhojanaM mahAsatvacakriNau cakratustadA // 441 // dvitIye 'hni zaThazreSThaH zreSThI tau vishdaashyau|... krayavikrayalIlAsu nyayukta mahatISvasau // 442 // tathA lAbharasAbhogabhaGgIbhistau vilesatuH / tadeva kurvabroH karma yathAgAnidhanaM dinam // 443 // tau dhAma yAminIyAmasamaye samupAgatau / abhukkaivApatuH svApaM tadabhigrahasAgrahau // 444 // iti vyavahRtiM pitrA kAryamANau rasena tau| ajAtabhojanAveva prasutau pazca shrvriiH|| 445 // SaSThe 'hani nizArambhe saMbhejaturimau gRham / AcaSTa ca vacaH zlakSNaM vinayena yazodhanaH // 446 // vatsau yatsaukhyadaM me syAdiSTaM spaSTaM tadeva vAm / iti pratyayataH kiMcidvacmi taca viracyatAm / / 447 / / nizAhAraparahiAra na vedmi yuvayo'vam / tadIzi bhRzakleze yuvAM kArye niyojitau // 448 //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1, 449-460] vAsupUjyacaritam yadabhuktavatormukte yuvayorna jnnypi| . adyAsyAstadabhUSaSTha upavAsaH prayAsakRt // 449 // * tadvA SaNmAsajanmAsau svasA kusumakomalA / stanyAnyalabhamAnAdya kiyanmlAnA vilokyatAm // 450 // mlAnimasyAH zizorvIkSya kAraNaM mama pRcchataH / AkhyadbhavadanAhArapUrva sarvamayaM janaH // 451 // tadbhujyatAM yathA bhuGkte bhavanmAtApi saMprati / kRpAsArau zizorasyA mA bhUpittAdibhUrvyathA // 452 // pUrva nizAyA yAmAdha pradoSaH kIrtyate budhaiH / pratyUSaM pazcimaM tena sA triyAmeti vizrutA // 453 / / idAnI bhojanaM tadvAM na nizAbhojanaM bhavet / yAminIghaTikAyugmamapi nAdyApi yAti yat / / 454 // iti tAtagirA bhinnaH kSudhA ca vidhurIkRtaH / haMsaH klezahatAvezaH kezavAnanamaikSata // 455 // iti jyAyAMsamudbhAvya bhrAtaraM kRtyakAtaram / vyAcaSTa kezavaH kaSTajanakaM janakaM prati // 456 // yaste sukhakaro bhAvaH karogi tamahaM pitaH / na te sukhAyate tatkiM yanme pAtakaghAtakam // 457 // yajananyAdivAtsalyaM tacchalyaM dhrmkrmnnH| svakarmaphalabhuksarvaH kaH kasyArthe karotvagham // 458 // muhUrto 'hno mukhe 'nte ca nizAsanno nizAsamaH / tattatrApi na bhoktavyaM nizaivAstyadhunA punH|| 459 // tadvAraM vAramevaM na vAcyo 'haM bhavatA pitH| kArye 'sminvihite zAnti ka labhe bhavatApitaH // 460 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvarSamAnAriviracitaM [sa.1.461-472] athainamenasAM dhAtA tatpitA kupito 'vadat / / laDvase yadi madvAcaM muzca locanavartma tat // 461 // tato 'tha viSabhRdvandakandarAdiva mandirAt / sa niHsasAra saMsArakAraNaM mamatAM tyajan / / 462 // haMsaM tamanugacchantaM kRcchrAddhRtvA yazodhanaH / pralobhya bahubhirvAgbhiojanAya nyavIvizat // 463 // puragrAmanagArAmavilaGghanaghanakramaH / sa yayau saptame 'pyahni tathaivAvezavAnpathi // 464 // aTannaTavyAM kutrApi nizIthasamaye 'tha sH| ghanayAtrAjanaM yakSAyatanaM kiMcidaivata // 465 // tatra yAtrAjanA yakSagRhe sajjitabhojanAH / hRSyantaH samabhASanta tmaagcchntmutsukaaH|| 466 // eohi bhojyamAdehi dehi puNyAni pAnya nH| pazyAmaH kAmamatithiM vayaMmArabdhapAraNAH // 467 // kIdRgbata vrataM yasya nizi pAraNamityatha / kezavo vikasatpuNyasantAnastAnabhASata // 468 // te 'vadanmANavAkhyo 'yaM yakSo dakSo jaganmude / syAdasyAdha mahAyAtrA puNyapAtrAvitasthitiH // 469 // kRtvopavAsaM divase nizIthe 'tithimAdarAt / bhojayitvA vidhAtavyaM pAraNaM puNyakAraNam // 470 // tadIkSopavAsAnAM pAraNAyoyamaspRzAm / tvaM bhavAtithirasmAkamAkamikasamAgamaH // 471 // . sa jagau neha bhuje 'hamaMhaHkAriNi pAraNe / / rajanyAM bhojanaM na syAdyuktamuktamidaM yataH 472 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1. 473-484] vAsupUjyacaritam upavAse 'tra jAyeta guNo guJjAsamo na vA / dhruvaM doSastu doSAyAM bhojane bhUdharAdhikaH // 473 / / upavAso 'pyasau na syAdyatraivaM nizi bhujyate / dharmazAstreSvahorAtrAbhojane sa hi kIrtyate // 474 // dharmazAstraviruddhaM ye tapaH kurvanti durdhiyaH / te yAnti durgatiM dhUrtAH kUTadravyakRto yathA // 475 / / te 'pyazaMsannasAveva devasyAsya vrate vidhiH / yuktairapi na zAstroktairviracyAsya vicAraNA // 476 / / avazyamatithiM kaMcidbhojayitvAdya bhujyate / iti tadarzane 'smAkaM rajanirvipulAjani // 477 / / tattUrNa pAraNe 'smAkamasminbhava puraHsaraH / ityuktvotthAya te sarve tasya pANipade 'lagan / / 478 / / puNyezaH kezavazcanamapyavAjIgaNadgaNam / ekastadaiva yakSAGgAdbhISmAGgo niryayau nrH|| 479 / / re dUSayasi me dharma madbhaktAnavamanyase / bhukSva zIghraM na cenmuNDaM zatakhaNDaM karomi te // 480 // ityAkSipya girA tIkSNarUkSayA maMca kezavam / so 'yamudgamayAmAsa mudgaraM vikarAlahak // 481 / / hasanhaMsAnujo 'thAha kiM kSobhayasi yakSa mAm / bhavAntarodbhavadbhUribhAgyarddharmRtyubhIH ka me // 480 // AcacakSe 'ntarikSe 'tha yakSaH svAnkiArAniti / etaddharmagurudhRtvAnIya vathyo 'sya pazyataH // 483 // athAkAze kazapAzabhRdbhistatkikaradhRtam / ArtaghoSamRSi dharmaghoSamaikSata kezavaH // 484 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnamariviracitaM [sa.1.485-496] svaM ziSyaM bhojayedAnIM tvAM vA hanmi zaThaM haThAt / ityuktastena yakSeNa munIzaH kezavaM jagau // 485 // apyakRtyaM sRjeddevagurusaGghakRte kRtI / yAmI mAmIdRzA nantu tvadguruM kuru bhojanam // 486 // dharmAkhyAne 'pi yo vakti vidhimanyApadezataH / satvI mRtyubhiyA dattAM sa pApe 'numatiM kutaH // 487 // tannUnaM madgurunAyamiyaM mAyAsya mAyinaH / iti dhyAtvAtha maunena yazodhanasutaH sthitH||48||yugmm|| munau mudgaramudyamya tvadguruM hanmi bhuMkSva vA / iti kopakarAlAkSo jagau yakSo 'tha kezavam // 489 // so' pi vyAcaSTa re mAyinmamAyaM na guruH sa hi / tAdRkSacArucAritrapAtraM na tvAdRzAM vazaH // 490 // tvadgurustvadguruH so 'smi kRpAbdhe bhukSva rakSa mAm / ityAraTannatha munistanmudgarahato 'patat // 491 // taM vyasuM vIkSamANasya keshvsyaavrtsttH| etyAdatta giraM yakSo mudrarabhramibhISaNaH // 492 // sampratyaznAsi cettatte jIvayAmi guruM javAt / vitarAmi tarAmRddhi prAjyaM rAjyaM ca kiMcana // 493 // eta mudgaraniryAtanirvighnagaganakramaH / pathi kInAzaharmyasya pathikIkriyase 'nyathA // 494 // tataH puNyasudhAsindhuhaMso haMsAnujo hasan / dazanAMzumiSaprekSyamANasattvaguNo jagau // 495 // naivAyaM madguruH kiMcatvayA jIvanti cenmRtaaH| . tadamISAM svabhaktAnAM sarvAJjIvaya pUrvajAn // 496 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1. 497-508] vAsupUjyacaritam kiM rAjyadAnazaktena nAmI rAjyabhRtaH kRtAH / - kiM bhApayasi mAM mRtyoH kA bhiiniytbhaavinH||497|| evaM niyamavAgdakSaM yakSo 'yaM kSAntimAniva / prahRSTo hRSTaromAliH samAliMgya jagAda tam // 498 // sAdhu mitra dhiyAM pAtra na syAdeSa gurustava / mRtA mayA na jIvanti naiva rAjyaM ca dIyate // 499 // itthamukte 'tha yakSendre sahAsaM sahasotthitaH / munirUpaM parityajya khaM yayau yakSakiMkaraH // 500 // vismayasmeravakrAkSamanayA citrmaayyaa| uvAcAcalacittezaM kezavaM yakSapuGgavaH // 501 // khinnaH saptopavAsaistvaM klinnazvAdhvavihArataH / vizramyeha nizAmati sahaibhiH kuru pAraNam // 502 // ityuktvAdarzayattasmai sa talpaM zaktikalpitam / kezavo 'sminvizazrAma zreyasIva yazazcayaH // 503 // ykssyaatraajnairyjnyaadissttaiHsNvaahitkrmH| . kezavo 'kalayannidrAgunnidrasukRtakramaH // 504 // vibhAvarI vibhAteyaM nidrA vidrAvyatAmiti / taM pratyakSo jagau yakSo nidrAtandrAlulocanam // 505 // atha nidrAdaridrAkSo vizvaM vIkSya dinojjvalam // nabho 'bhUSitaM ceti cintayAmAsa kezavaH // 506 // brAhma eva muhUrte 'hamanvahaM kRtyaniSTadhIH / svayaM yAmi triyAmAntayAmasupto 'pyanidratAm // 507 // ahni yAmArdhamAtre 'pi triyAmArdhazayo 'pyaham / svayaM nAdya vinidratvamAsadaM kimidaM kila // 508 //
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.1.509-520] divase 'pyadya kiM nidrAvivaze me dRzau bhRzam / kiM nAntaH padavIkAzasurabhiH zvAsamArutaH // 509 // iti zaGkAjuSaM yakSastamUce muzca nimatAm / prAtaHkRtyAni kRtvAzu bhUhAra kuru pAraNam // 10 // so 'pyuvAca na vaJcyo 'haM yakSa dakSatayA tava / vizAlaiva nizAdyApi tvnmaayotthmhrmhH||511 // ityasya jalpato mUrdhni puSpaSTirdivo 'patat / / sa tvaM dhImaJjaya jayetyabhUnnabhasi bhAratI // 512 // puraH suramasau kaMciccaJcadarciSamaikSata / na yakSaM na ca yakSauko na ca yakSArcakAnvane // 513 // smitAMzukusumazreNizRGgArasurabhIkRtam / mukhazrIlakSitaprItirityAdatta vacaH sa ca // 514 // ekaH puNyavatAM ratnaM niHsapanaguNo bhavAn / bhavAdRzAM prasUtyaiva ratnagarbhA babhUva bhuuH||515 // zRNu sattvabharAdhAntasvAnta vRttAntamAntaram / madhyesabhamiti poccaizcakre zakrastava stavam // 516 // aho vareNyatAruNyaH puNyavAnsukhalAlitaH / yazodhanasya vaNijastanujo manujottamaH / / 517 // rajanIbhojanatyAgAtkezavaH kleshkottibhiH| acalAcalacaitanyazcAlyate nAmarairapi // 518 // yugmam / / tadAkarNya tadA karNatamAnapusamaM vacaH / svabhAvAdAbhAdeva devale pi mukhoSite // 519 // duHkhito 'nyamazaMsAnirdevaH sarvAbhisAravAn / mahardiAhinAmAhamihAgAM tvAM parIkSitum // 520 ||yummm||
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1. 521-531] vAsupUjyacaritam trailokyacAlanottAlazaktinApi na te mayA / romApyacAli niyamAdvIraH ko 'stu bhavAniva // 521 // vahninA paritapto 'pi mUlottaraguNAgraNIH / suvarNa iva sadvarNabhUmibhrAtarbhavAnabhUt // 522 // yakSAdikSobhasaMrambho yaH kazcidvidadhe mayA / - taM mayi praNayaM tanvaMstatsAhasatvaM sahasva bhoH||523 // kiM ca yAcasva kiMcinmAM ka vA yAcA bhavAdRzAm / tvadaGgaspRkpayAsikto rogI nIrugbhaviSyati // 524 // yacca kiMcitkadAcittvamAturazcintayiSyasi / bhaviSyatyAzu tatpuNyazubhAnAM kimu durlabham // 525 // kasyApi nagarasyAnte tvAM muJcAmyadhunA punH| klezAvezAya tucchApi tvAdRzAmaMhicArikA // 526 // ityuktvA dyutidIptAzastirodhatta surottmH| prAnte purasya kasyApi svamapazyaJca kezavaH // 527 // - caturbhiH kalApakam // praaciinaaclcuulaaprcumbinymbujvndhve| + kRtaprAtaHkriyo 'thAyaM prAcalatpuramIkSitum // 528 // dharmAkhyAnagirAhUtaH sa jImUtaravazriyA / ArAme vAmataH mUri sUranAmAnamAnamat / / 529 // dezanArasapIyUSarasanamamRtazrutiH / sa vyaktavAsanastatra yuktamAsanamAsadat // 530 // purasya tasya sAketanAnaH svAmI dhanaJjayaH / dezanAnte munIzaM taM mudA natvA vyajijJapat // 531 // prabho jarAparAbhUto vratagrahaciraspRhaH /
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM ma.1.532-543] xxmmmmmmmmmmmm aputraH kutra rAjyaM svaM nyasyAmItyasmi duHkhitaH // 532 // matpuNyeneva mUrtena puMsA divyena kenacit / svame mameti zAntena nizAnte 'dya nyavedyata // 533 // prAtardezAntarAdeti yaste gurupuraH sthite| yogye tasminbhuvaM nyasya bhava pUrNamanorathaH // 534 // athAstanidro nirmAya prAtaHkRtyamihAgamam / apazyaM cainamAyAtamAkArakhyAtasatkulam // 535 // athAdizadgururjJAnI kezavasya zubhAtmanaH / vRttaM nizAzanatyAganizcayAmodasundaram // 536 // mama kenopadiSTo 'yamiti pRSTe 'tha bhUbhujA / vahninAmuSya satkarmahaSTeneti gurugau // 537 // iti zrutvA guruM natvA sattvAdhikaguruH puram / . kezavena samaM prItaH praviveza vizAM vibhuH // 538 // svarAjye kezavaM bhuumaanbhyssishcnmhotsvaiH| svayaM sUraguroH pArthe tadaiva vratamagrahIt // 539 // . yayau zrIkezavo rAjA nantuM devAnvivekavAn / sAmAtyastatra caityeSu patAkAbhAsure pure // 540 // vihitAtulyamaGgalyaH svasaudhe zuddhadhIya'dhAt / / dusthitAnAM sa dAnena tAraNaH pAraNasthitim // 541 / / pratApAkrAntasImAlabhUpAlaH pAlayanprajAm / sa rAjyaM nyAyanaipuNyahRSyanmantrijano 'tanot // 542 // kadAcitpiturutkaNThAmApa bhUpo gavAkSagaH / dadarza ca pathi zrAntaM bhuvi yAntaM yazodhanam // 543 // anudhAvatparijanaprakaraH satvarastataH /
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ sa. 1. 544 - 555 ] vAsupUjyacaritam saudhAduttIrya nRpatiH pituH padayuge 'patat // 944 // tAdRgvibhUtiparyaGkane 'pyadya raGkopamAzrayaH / 47 kutaH pitarito 'sIti prAha ca prItiduHkhitaH / 545 / / nandanasya narendratvapadena mudito 'pi san / duHkhAzrUNi havArtAmAha yazodhanaH / / 546 // dhImangate tvayi tadA haMso bhoktuM nivezitaH / bhUmau papAta saMjAtabhramirbhuktA bhojanaH || 547 / / etatkimiti tanmAtrA dIpe dUrAdupAhate / tada darzi garalaM tulApaTTe ca pannagaH / / 548 // dharmajJaM manyamAnena tvAM tadA tadudAhRteH / kuTumbena mahAkrandacakre dikkatravikramI / / 549 // tadAkanda milallokavartI viSabhiSagvaraH / 2 eko hi mantrikAddAnakRtodyamamuvAca mAm / / 550 / / na kAryaH klezalezo 'pi sarpasyAsya viSaklamaiH / saTatruTagalatkAyo mAsamevaiSa jIvati / / 551 / / janaM visRjya zayyAyAM zAyito 'tha tvadgrajaH / sthito'smi tatsvarUpaM ca jJAtuM paJcadinIM gRhe / / 552 // romaromapatacchidraM matvAtha mRtameva tam / tvAM draSTuM niragAM gehAMtsukRtairdarzito 'si ca / / 553 // viSagrAsadinAnmAsaH pUrNaH kSmAmaTato mama / svajjyeSTho'mRto vAstu mriyatAM vA hato 'smi hA / / 554 || yojanAnAM zatamitastatpuraM matpurAdbhavet / kathaM yAmyadya tatrAzu jIvadvanmukhotsukaH / / 555 / / tadvArtA iti dhyAyanneva haMsasya pArzvagam /
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.1.556-567] svamaikSata tataH mApaH satAtaM saparicchadam ||556||yugmm kuthitAGgAtidurgandhavastabandhukadambakam / .. ekayaivAmbayA yuktaM rodanAcchUnanatrayA // 557 // atibhirnarakAtInAM sAroddhArairivAditam / AsannamRtyuM bhUkSiptaM duHkhI haMsaM dadarza sH||558||yugmm|| tavyathAvyathito 'pIdRgdUramArgadrutAgatau / kutaH zaktiriti dhyAyanso 'pazyahidaivatam // 559 // mA kArSIvismayaM matvAvadhijJAnAttava vyathAm / AgAM kartuM varaM satyamityuktvAgAdivaM suraH // 560 // hRSTena kezavanAtha pANispRSTena pAthasA / haMsaH siktazca rogaughamuktazca drutamutthitaH // 561 // pUrvasmAduttareNaiva vapuSA vipuladyutau / jAte 'sminbandhuvargasya prAvartanta mhotsvaaH|| 562 / / evaM prabhAvamudbhAvya kezavasya narezituH / dadhau vyAdhivadhAya sve mUrdhni pAdodakaM na kaH // 563 // kiM varNyaH kezavorvIzaH siSeve yatpadodakam / bhUtabhAvirujo bhettumAsamudraM nRpairapi // 564 // bhAvirogabhiyA svarNakalaze kSiptamokasi / na jIvitamivArakSi keno- tatpadodakam // 5651 // sadyaH prabhAvamAsAdya bhUpateriti dharmajam / rAtryAhAraparIhAraparA jajJe dharA svayam // 566 // athAyaM digjayaM kRtvA sthitvA sAketapattane / pAtvA ciraM dharAmatrAmutrAbhUtparamaH sukhI // 567 // // iti rajanIbhojanatyAge kezavakathA //
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 1. 568- 578] vAsupUjyacaritam itthaM haMsasya vipadaM saMpadaM kezavasya ca / zrutvA mukhAguroH svargikathamadmi phalaM nizi / / 568 // surA viratA nityaM zrAvakA viratispRzaH / tadevamAvayorbhedo jajJe puNyADhayapArthiva / / 569 // tadabhyarcya jinaM dharmidharmAzAvRdayaspRzi / aGgarogavibhaGgAya tadidaM phalamAhareH || 570 // ityuditvA tirobhUte sure dadhyau narezvaraH / aho jIvanmRto 'pIbhaH kiyanmayyupakArakaH / / 571 / / tribhirvizeSakam // tadasya nAganAthasya nAmnA dhAma jinezituH / kArayiSyAmyanazanasthAne kailAsazailavat / / 572 / / ityAdimadhuradhyAno gamayitvA tamImimAm / jinapUjana pUtAtmA bhUpastatphalamAharat / / 573 / / tadaiva phalatastasmAdakasmAdbhUpatervapuH / sarojamiva saMkocamunmumoca virocanAt / / 574 // bhUpaH svabhAvasubhago dhUtasaMkocavikriyaH / vizvadRkyatAM prApa dinamuktendudhAmavat / / 575 / / aGgapATavamaGgalyagarjannAgaragauravaH / 49 vrajantyahAni bhUjAnirjAnIte sma na kAnicit / / 576 // krIDadantaHpurIlokasto kI bhUtatrapAbharaH / ninAya nAyakaH kSmAyAH prItyA katyapi vAsarAn ||577 || utpannanandanAnandasudhAsnAnavazendriyaH / sa mene katyapi samAH svasamAnnAkino'pi na // 978 // arriDArasAdhano rasAdhIzaH kadApyayam /
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.1.579-590] tavipAnazanasthAnaM vIkSya duHkhAdacintayat // 579 // hA mAM kAmAndhahRdayaM bhavabhAvA vyalobhayan / svabhaGgabhIravo yanme kRtyanAzaM vitenire / / 580 // nAnopakAriNastasya kariNaH krtumiihitH| mohollAsAdiha hahA prAsAdo 'pi na kAritaH // 581 // evaM dhyAnapatacitto 'maatyaanityaadishnnRpH| vipulaM dvipanAmnAtra kAryatAM jinamandiram // 582 // ahnA mAsena varSeNa dazavApi bhojanam / kariSyAmi jinaM prekSya prAsAde 'tra pratiSThitam // 583 / / nRmANikya na zakyo 'yaM tarItuM nizcayArNavaH / ityeSa lapato 'mAtyAnavamatyAvizatpuram // 584 // jinadhAmadrutAdhAnabaddhArambhAstadaiva te / puNyAharmagalaM tatra mantrimukhyA vyadhApayan // 585 // hRduttAritasaMsAravyApAraH sAstharmadhIH / akRtAhAra evASTau nRpo ninye dinAni sH||586 // tataH pratyUSazeSAyAM rajanyAM jAtajAgaram / devaH sa eva pratyakSIbhUya bhUpamabhASata // 587 // jaya tvaM kIrtivistIrNa nistIrNabhavasAgara / pratipannamanodADharya zrIpuNyADhya mahIpate // 588 // avadhijJAnato jJAtvA nRduHpUraM tavAgraham / lokottaraM svarUpaM ca kiMcidava bhAvi te // 589 // zubhApuryA tattapanAnizcitya jJAnabhAskarAt / bimbaM nirmAya jainendraM patiSThApya yathAvidhi // 590 // . asthApayaM vane tasmiMzcaitye pUrNIkRte kSaNAt /
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 1.591-602] vAsupUjyacaritam ahaM tavaiva bhAgyAnAM sampati pratihastakaH // 591 // tatkalyANanidhe tUrNamehi pUrNamanorathaH / jinaM candrAnanaM natvA namasyo jagatAM bhava // 592 // evaM devasya tasyoktaM zrutvA dadhyau dharAdhipaH / aho kiyAnayaM me 'bhUdupakArI dvipAmaraH // 593 // paJcabhiH kulakam // navaprAsAdatIrthezadarzanotkaNThitastataH / puraHkRtasuraH pRthvIpatiH prati vanaM yayau // 594 // prAsAdamaulimAruhya nRtyantyAH sukRtazriyaH / lolaM hastamiva prekSya patAkA mumude nRpaH // 595 // kalyANakalazaM pazyanmaulau jingRhshriyH| muktiprasthAnakRdbhUpaH zakunenAnvamodata // 596 // cAndrIH kalAH zilAbhAvaM gamayitveva nirmitaH / jinAlayo 'sau bhUpasya ninye 'kSikumudaM mudam / / 597 // * tato nyarUpayattatra bhUvarastoraNaM purH| puNyazrIdUravidhRtasvayaMvaraNamAlyavat // 598 // baityadvAraM dadarzAsau saddharmapuragopuram / satAM yatra sthitAnAM syAjinaH sulabhadarzanaH // 599 / / nityodyatasya nirjetumadharma saGghabhUpateH / guSyadgurumivApazyatsa tuGgaM raGgamaNDapam // 600 // guvIrurvIzvaro 'drAkSIdamyAstrikacatuSkikAH dharmasya zraddhayA sArdhaM vivAhe vedikA iva // 601 // asaMkhyasukhasaMprAptinityAnandAtmasevitaH / sAkSAnmokSa iva prItyai rAjJo 'bhadgaDhamaNDapaH // 602 //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvarSamAnasUriviracitaM [sa.1.603-612] athAhatpatimAmarkakoTikAntikRtAmiva / pazyansa bhUpazcikSepa bhavakoTibhavaM tmH|| 603 // rUpAtizayavisphUtauM vibhormUrtI narezituH / spardhayevAkSiyugmasya jagAma sthiratAM manaH // 604 // AnandAmRtamagnasya lInaM tasya manastathA / yathA jinaM ca vizvaM ca skhaM ca no bubudhe tadA // 605 // samatvamasRNIbhUtaH prabhUtAdbhutazaktibhRt / ArUDhaH kSapakazreNyAM zukladhyAnAmalo nRpaH // 606 // tasya ghAtIni karmANi dagdhAni dhyAnavahninA / tadviyogAdiva bhavopagrAhINyapyaguH kSaNAt // 607 // tasyAmiva sahAyAyAM ghaTite ghnmeltH| nRpe 'sminkRtasaMkete jJAnamokSazriyau samam // 608 / / atha vijJAya tajjJAnanirvANamavanIvibhoH / mUDhatvenaiva manvAnAnvajrapAtamivotsavam // 609 // hA tAteti hahA bhartariti hA trAyaketi ca / nandanAntaHpurIlokAnkrandataH pratibodhya saH // 61 / / tadA mudAgataiH samyagdRSTibhistridazaiH saha / / kRtvordhvadehikaM kRtyaM svamitrasya zubhAtmanaH // 611 // puNyasArAbhidhaM nyasya putra rAjye 'tra bhUpateH / anuzAsya jinArcAyAM dvipadevo divaM yayauM // 612 // - caturbhiH kalApakam // . . // iti haMsakezavanidarzanAnvitA puNyaprAmANye puNyADhayabhUpatikathA //
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1. 613-654] vAsupUjyacaritam / tadevaM deva jAnIhi padmottaranRpottara / prabhAvaM prAcyapuNyAnAM puNyAvyasya nidarzanAt // 613 // kiM ca karmavazaM vizvamavazyamidamIza tat / / mayA kRtamadaH kAryoM na kadAcidayaM madaH // 614 // jaDaH kArye suniSpanne mayAkArIti mAdyati / tasminpunaraniSpanne doSaM daivAya yacchati // 615 // pUrvagarvagrahakrIDAtrIDApIDAturastataH / abhyadhAvasudhAdhIzaH sa sudhAbandhurAM giram // 616 // svacchandaM chandavRttyA ye raJjayanti mahIbhujam / lakSmIhRtikRtopAyAH zatravaste na mantriNaH // 617 // apravRttigataM bhRtyA mude bhUpaM stuvanti ye / te pAyayanti sISi kuvaidyA iva sajvaram // 618 // acchandavAdino nItipAtraM mantrIza mantriNaH / bhavanti bhUbhujAM bhAgyavaibhavena bhavAdRzAH // 619 / / yuktaM durgatikUpasya kaNThAgrAdiva grvtH| bAlako janakeneva tvayAhamapavAhitaH // 620 // yuktamuktaM ca karmANi pramANaM prAktanAni yat / duHsthAduHsthavyavastheyamanyathA prathate katham // 621 // karmANi na pramANaM cettatsarvo 'pi na kiM prabhuH / avazyaM svasya naiva syAtko 'pi kaapylpcintkH||620|| yatitavyaM tataH prAjJaiH zubhe karmaNi nirmdaiH| apAraM goSpadIkartumamuM saMsArasAgaram // 623 // yattasya vratino dRSTikaNTakAkRSTijaM phalam / teSAM tAdRgabhUtkiM syAtpuMsAM tatrAdRte vrate // 624 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.1.625-636] mahAmAtya mamAtyartha tadvatagrahaNe ratiH / tadAzu tadvidhiH sarvavidhijJa mayi dhIyatAm // 625 // ajalpi kalpitAmodaM dntaaNshukusumtrjaiH| . baco vimalabodhena sudhAnAmadhidaivatam // 626 // svAminsaha rahasyena jAnate ye jinAgamam / ta eva gurukho gauradhiyo vratavidhau budhAH // 627 / / athAlapannRpaH smitvA mantrinsaMbhAvyate budhH| kiM tvatto'pi guruH ko 'pi zAstrabodhanazuddhadhIH // 28 // uvAca sacivaH svAminmedaM vAdIryato mataH / dvAraM mokSasya dharmasya netraM kSetraM dhiyAM guruH // 629 // ye 'pi sarvajJadevAste 'pyAmananti guruM gurum / bhAgjanmaguruvAkteSAmapi tatphalaMbIjati // 63 // ka sa sadgururastIti prIte pRcchati pArthive / mantrIndurAnapAintarugdhautena pathA giram // 631 // zuddhapravacana: zuddhacaritaH zuddhadezakaH / svAmingurugurUkartu yogyo bhAgyena labhyate // 630 // tanoti mantriNA yAvadityAlApamilApatiH / tAvadAvirabhUttatra citramAkasmikaM mahaH // 633 // kacicandraprabhAcAru kacidvidrumavibhramam / / kacidambhodasaundarya kacitkAJcanakomalam // 634 // kacitkIracchadacchAyaM kacitpArApatopamam / kacitsindUravidyoti kacitkekikalAparuk / / 635 // kIrNa sabhAntaH saMbhrAntastadAlokya tadA nRpaH / dRzaM pratidizaM tanvaJjajJe vismaravismayaH // 636 // tribhirvizeSakam //
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1. 637-647] vAsupUjyacaritam Apatantyo mahImasmatprabhusaubhAgyabhAgyataH / purandarakuraGgAkSyaH kaTAkSAnvikSipanti kim / / 637 / / AkRSTaH puNyapuSTyA vA dAnIndrasyAsmadIzituH / abhyeti nabhasA ratnadvIpo ratnakarAnkiran // 638 // ityanalpavikalpormirasabhAji sabhAjane / rAjJA tajjJAtumAjJAya ko 'pyekaH sevakaH svakaH || 639 || tribhirvizeSakam // adhyAsya saudhanamasau sasmayavismayaH / etyAzu nRpamityUce caJcadromAJcakaJcukaH || 640 | prabho paJcavidhoJcanmaNisaMcayarociSaH / nRtyanta iva ketunAmaJcalairvAyucaJcalaiH / / 641 / / susvAdanAdAH prAsAdAH prasarpantaH puropari / nipatanto nirUpyante nabhasaH kelikAnane || 642 // yugmam / / atha kautUhalottAlazcacAlAcchaparicchadaH / hayaiH katipayaiH kelivanAya kSitinAyakaH / / 643 // sa yAvajjagatIhAraH prAkAradvAramAgamat / gatyAturaH purastAvadArAmapatirApatat / / 644 // vanasvarUpaM bhUpena pRSTaH saMhRSTamAnasaH / sa jagau jagadAnandarasanisyandinIM giram // 645 / / svAminkana caNDAMzunivahasya rahasyavat / dhAmnAM dhAma tvadArAmamAjagAma mahAmuniH / / 646 / / Agatya kApi zampAbhasaMpaccampakakAnanAt / amuM nanAma kAmasyAGginI zaktirivAGganA / / 647 // kusumadrumamaulibhyaH samuttIrya tadA mudA /
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnamariviracitaM [sa.1.648-659] strINAM gaNaH praNamyarSi vayastaM paryacArayat // 648 // tato dhAtrItale tatra pavitra citrakAraNam / sahasrapatramAsUtri tapanIyamayaM tayA // 649 // dhanyastanmadhyamadhyAsya ghnaaghnghndhvniH| karNaikapeyaM pIyUSamuccaiH kiMciduvAcaM saH // 650 // lolA kolAdayo vanyA dhanyaMmanyA ivAbhitaH / tadvAgnavasudhAM pAtumupAntavasudhAM shritaaH|| 651 // AsInAstarurAzInAmupAlolamaulayaH / digbhyo 'bhyetya mudaM bhejuH pibantastasya gAH khgaaH||652|| vimAnomatastUrNamuttIrNA varNinIyatAH / udyadAnandavidyotamAnanirmAnamAnasAH // 653 // jagadguro jaya jaya vajranAbha munIzvara / iti stutvA ca natvA ca tasthustasya puraH suraaH||654 / / yugmam // ityakSisAkSiNImAkhyAmAkhyAtuM bhavataH prbho| muktvA mano 'pi tatraiva tvarayAhamihAgamam // 655 // atha dhAtrIbhujA mantrI vIkSyamANamukho 'vadat / zaGke 'sau kevalajJAnI vajranAbho mahAmuniH // 656 // mahIruhAmadhiSThAnadevIbhiH sevymaanyaa| vanadevatayA deva tayAdau kRtasatkRtiH // 657 // mudAM nidAnaM sattvAnAM tattvAnAM rtndiipikaaH| muniH pratanute dharmadezanA klezanAzinIH // 658 // taddhAntiryatra te saiSa dharmaH sAkSAtlamIyatAm / yadeva devatArandaiH sevyate sa pumAnapi // 659 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1. 660-670] vAsupUjyacaritam rAjAtha tena dharmasya prAmANyena camatkRtaH / lolamauliH saharSAzruH saromAJcaH kSaNaM sthitaH // 660 // satkRtyAtha vanIpAlamavanIpAlapuGgavaH / AgAdudyAnamedinyAM munIndrotkaNThayA rayAt // 661 // vilokyaM pulakI tatra citrAM munivibhoH sabhAm / bhavArNavataraGgAbhAtturaGgAduttatAra saH // 662 // tato vimalabodhena bodhito vsudhaadhipH| bhavyabhUpocitAH paJca vitene vinayaMkriyAH // 663 // tathAhi / gurorAMharajo mUrnA spRzato me 'ntarasthitaH / asau skhalanakArIti kirITa kila so 'mucat // 664 // bhUpAvataMsaH saMsAravAdhivRddhikaraM tataH / nizAdhavamiva cchatraM gauracchAyamadUrayat // 665 // gantavyaM bhuvanAmbhojabhAskarasya puro guroH / ityamuJcata zastrAlI kSmApaH pApatamastamIm / / 666 // varya bhAti mamaizvarya gurupaadnkhaaNshubhiH| sampratyAbhyAM kimityeSa cake cAmaravAraNam // 667 // samuttIryeva saMsArATavImutkaTakaNTakAm / so 'muJcanmunivAgvApIrasaM pAtumupAnahI // 668 // punaH sacivarAjena rAjA vijJApitastataH / cakAra paJcAbhigamAnucitAngurudarzane // 669 // tadyathA / candanAmbujatAmbUlaparihArapadAttadA / rAgatyAgasya puNyAhamaGgalaM vidadhe sudhIH // 670 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnamariviracitaM [sa.1.671-680] vizeSAdbhUSaNaM vibhrapo 'mAnmudrikAdikam / gurvAgatazraddhaH puNyaduriva puSpitaH // 671 // nakharatnaprabhAma maJjaliM mastake dadhat / gurvAloke babhau bhUpo 'zekharo'pi sazekharaH // 672 // pradA vAmatA nAtra prakAzyA dakSiNasthitiH / sa dakSaH kRtavaikakSazvakhyAvaMsamiSAdiva // 673 // gurogiraH sudhAdhArA yAntu mA karNato bahiH / ityasau hRddhaTaM sthairye susthite susthitaM vyadhAt // 674 // atha harSaprakarSazrIpadma padmottaraH sudhIH / praviveza narezastAM munihaMsasya saMsadam // 675 // saMkSipanniva saMsAraM bhramaNatrayamAtrayA / vitatAra munestasya tisro dakSaH pradakSiNAH // 676 // hRSyanmanA nanAmAtha kSmAnAthaH karmamAthakam / enaM munIndramunnidrabhAvanApAcanAtmakaH 677 // munikramanakhajyotiHsandhyAma mUrdhni bhuupteH| " . namataH sUcayAmAsa saddhayAnArcirvidhUdayam // 678 // munIndrAvekSaNakSuNakArINi syurimAni kim / ityazrUNi ninindaiSa harSotkarSodbhavAnyapi // 679 // itthaM sa pArthivagururgurubhaktimuccai romAJcakanukadharo madhurAM vidhAya / hRSTAzayaH samucitAsanasaMniviSTaH zraddhAM miyAmabhinavAM svahRdA ddhaanH|| 680 // AhlAdanaM sakalalokavilocanAnAM zrIvajranAbhavadanendumudIkSamANaH /
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1.681-681] vAsupUjyacaritam vAkcandrikAM rasayituM surasaGghasevyAM .. padmottaraH paricakAra cakoracaryAm ||681||yugmm|| iti daNDAdhipatizrImadAhAdanasamabhyArthitazrIvijayasiMhasUriziSyazrIvardhamAnasUriviracite zrIvAsupUjyacarita AhlAdanAGke mahAkAvye sadgurulabdhivarNano nAma prathamaH srgH||
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha dvitIyaH sargaH atha jJAnanidhirjAnanrAjAnaM bhAvinaM jinam / cacaH prapaJcayAMca mohadrohakaraM guruH / / 1 / bhrAntaizcaturazItyaGgilakSayonivane 'GgibhiH / nirbhAgyairdurlabhaH kalpadrukalpo mAnavo bhavaH // 2 // janyate niSphalaH svargApavargaphalado 'pyasau / ajJAnaizva pramattaizva kaizcitprApto'pi puNyataH // 3 // tadiSTaphaladaM martyapadaM jAnIta sajjanAH / viracyatAM vipazcidbhirapramAdazca tatphale // / 4 // sikto gurUktipIyUSaiH prathayanpuNyapuSpitam / dAnazIlatapobhAvamiSaM zAkhAcatuSTayam // 5 // zritacchAyo bhavAraNyabhramikhinaiH surAsuraiH / tasmai phalAya kasmaicinmAnavAnAM bhavo bhavet // 6 // yugmam // janA dAnaM tu jAnantu pradhAnaM sarvakarmaNAm / api zIlatapobhAvaiH zuddhairyaddhuri dhAryate // 7 // zakracakradharAdInAmadInAmapi saMpadam / bhogabhAgyanidAnasya dAnasyaiva vazAM viduH // 8 // bhavArNavasya vIcISu zrISu lolAsu lAlasAH / majjanti pAtradAnaM ye yAnapAtraM na tanvate // 9 // bhavAbdhiyAna pAtreSu yatpAtreSu nidhIyate / asaMkhyIbhUya bhUyastaddAturbhogAya jAyate / / 10 /
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2. 11-22] vAsupUjyacaritam pAtradAnaM hRdAnandaheturatra paratra ca / kRtino ratisArasya kumArasyeva kalpate // 11 // tathAhi vidyate mAhiSmatIti viditA purii| yatpauraiH pUryate lakSmyA lolatvaM dAnalIlayA // 12 // subhUma iti bhUpo 'bhUttatra nizchatritadviSat / yasya dAnazriyaH kelikAnanaM klppaadpaaH|| 13 // putraH kSitipatestasya babhUva bhuvnaadbhutH| . ratisArAbhidhaH zuddhakalAkamalinIraviH // 14 // pativrateva rUpazrIryasya vizvamanoharA / nApe surairapi dhyAnapUrNapUrNamanorathaiH // 15 // adUSaNairguNairyasya mudito medinIpatiH / adAtprasAdataH svecchAvittavyayanavalgitam // 16 // sa kadApi kalAvadbhirvRto rvirivaaNshubhiH| vicikrIDa purakoDe pauradRkpaGkajapriyaH // 17 // asAvapazyadutpazyaivIkSyamANaM vicakSaNaiH / naraM kaMcitpatAkAgrajAgranthiM catuSpathe // 18 // athocitacamatkAre kumAre paripRcchati / tasya svarUpaM cidrUpaH kazcidevaM nyavedayat // 19 / / kumAra ko'pi sAkArastuGgamAnaH pumAnayam / kuto 'pi ketumAnmAtarApapAta purAntaram // 20 // vIkSya granthi dhvajAgre 'sya naagrairgunnsaagraiH| iha vastu kimastIti spaSTa pRSTo 'yamabhyadhAt // 21 // iha zlokastrilokasya hito 'sti mahito budhaiH / vikrINe kAryato niSkalakSaNAmUlyamapyamum // 22 //
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.2.23-34] ityasya vacasAzcayevazaMvadahRdastadA / amilanamalaprajJAH prajJAH purapuraHsarAH // 23 // te bhRzaM taadRshshloksmaaloksmutsukaaH| amuM jaguH ka guptasya mUlyazrIrastu vastunaH // 24 // athAyamabhyadhAllabhyA na sabhyAH kacidIdRzAH / chajhaiva prastutaM vastulabdhau yeSAM dhanaM ghanam // 25 // AsvAdamAtravitrastarogAM rogavate 'rthine / svAdaM parIkSituM datte vikretA kaH sudhAM mudhA // 26 // mUlyaM saMsArasArasya yadvAcyasyaiva yAcyate / zlokaM dakSAH parIkSArtha darzaye taM kathaM vRthA // 27 // bhavadbhirvibhavatparnibhAlyaiva vibhAvyate / arthaH zlokasya bhoH kasya vikrayaH kriyatAM mayA // 28 // ityanena kRtA kAmaM yadvidA kovidaavliH| asti zlokAvalokArthamupAyadhyAyinI cirAt // 29 // ityAkaNye kumAro 'ntaHsamAropitavismayaH / suhRdAM hRdayAlUnAmAsyaM pazyannado 'vadat // 30 // api vidyAtrayIhRdyAnkurvatI kharvitottarAn / atulyamUlyA yasyoktibhagirapyaGga raGgati // 31 // sa vikrINAti yaM zlokaM lokampRNaguNaM bhaNan / taM krINanhemalakSaNa dakSo vikSobhameti kaH // 32 // yugmam / / vadanniti suhRdvRndainandito nRpnndnH|| prItaH kiMcitparikramya zlokavikrayiNaM jagau // 33 // gRhANa spRhayA hema mUktaranaM vitIryatAm / . puna narazreSTha kathyatAM tathyamAkaraH // 34 // ...
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2. 35-46] vAsupUjyacaritam atha priitisudhaasindhucnycdviiciiyitsmitH| kumAramukhamArtaNDakokaH zlokavano 'bhyadhAt // 35 // zRNu muktAkaraM zrImannasti zrImandiraM purI / zrAvastIti samAhUtapurahUtapurastutiH // 36 // svarddharmAnamajAnAnaH svasya sthAna iva dvipH| tasyAmRddhaH prasiddho 'haM subandhu mato mataH // 37 // hayahoSitaveSeNa bibhrANAM bhUSaNakaNAn / nanata nartakIva zrIrazramaM mama vezmani // 38 // sadbhAgyavyavasAyAbhyAM pakSiNIbhirvibhUtibhiH / pArAvArasya pAre 'pi carantIbhiravadhi me // 39 // naraM kaMcana raDuM ca nRpatiM ca na vemi tam / adadhAdadharmaNatvaM yo me no medinItale // 40 // ciramityabhavaM bhUpa bhavabhUrivibhUtibhAk / / ahaM duhitadauhitraputrapautrAlimAlitaH // 41 // ekadA kSaNadApucche svapne 'pazyaM varastriyam / vibhUSaNaguNairbhAntI niryAntIM nijamandirAt // 42 // yAvaddhayAyAmi nidrAnte svAnte duHkhaprazAntikam / nAvanmUrtamivAbhAgyaM dhUmo 'bhUdvibhavaukasi // 43 // tatkAlameva me bhAgyabhaGgabhaGgigarIyasAm / tatrodabhUdabhAgyAnAM pratApa iva pAvakaH // 44 // vittaaliniHspRhshcittaaduttiirnnkhjnvjH| niHsRto 'haM tadAgArAtsaMsArAdiva nirmamaH // 45 // tadA tu yadyadAkRSTaM dahyamAnaM dhanaM janaiH / chalinastattadAdAya palAyAMcakrire rayAt // 46 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.47-58] .... .mmmmmmmmmwwwwwwwwww. madIyAbhAgyamajhAlyadIpe tasminpradIpane / prapatadbhiH pataGgAnAM bhagiraGgIkRtA hyaiH|| 47 // padArthadAhaduHkhormivyathayA mUrchite tadA / oko vimucya loko 'bhUtpatikAraparo mayi // 48 / / yAvaJciccheda me mUrchA janastAvadvibhAvasuH / ninye niHzeSamapyeSa vezma bhasmAvazeSatAm // 49 // samato niHsRtAzeSasvajanaM muktamUrchanam / dagdhasarvasvamapyAhurmI janAH puNyabhAjanam // 50 // taptaM svarNAdipiNDasthaM deyamUlyapade tadA / etyaM krayANavANijyakArimirjagRhe gRhAt / / 51 // labhyAkSareSu dagdheSu vidagdhairadhamarNakaiH / dattaM nottaramapyuccairyAcyamAne dhanocaye // 52 // nidhyAyAmi nidhAnAni yaavttaavdhivrjH| vyalokyata khakAbhAgyalatAkandalahandavat // 53 // digantagatavANijyavittaprAptipratIkSaNam / dhanibhyo dhanamAdAya svakuTumbamajIvayam / / 54 // kiM tu madivasamAnte madabhAgyatamomaye / sarve mama vaNikputrA mArge gRhyanta taskaraiH // 55 // madbhAgyaviprayogAgnikIlAlivyAkulA iva / potabhAjastu pAthodhau mamajjurmama sampadaH // 56 // etadvArtAzruterArtAmantardRttiM vahannaham / avApa na ratiM kApi bibhyadibhyagaNAdRNI // 57 // kiM deyamuttamarNAnAmuttaraM yAcatAmiti / bhRzaM dezAntarAyAhamutsAhamasRjaM nizi // 58 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2. 59-69] vAsupUjyacaritam dRzAzrumizrayA vIkSya pUrNenduvadanAM ciram / nidrANAM preyasI pRSTvA dainyagadgadayA girA // 59 // dRzyAni punarIzi keti sAzru dRzaM muhuH / kSipanmukheSu suptAnAM zizUnAM mugdhakAntiSu // 60 // duHkhaughazambalo vAhusahAyaH padavAhanaH / nizIthe niHsRto mandaM mandaM mandiratastataH // 61 // . tribhirvizeSakam // athAzu gaticAturyAtpuryA bahirahaM gataH / kumAra sukumAratvAnmeduraM khedamAsadam // 62 // anveSadbhayo dhanibhyo 'tha bhItaH prItiM mRtau vahan / jhampAM dAtuM purIlIlAzailamauliM gataH zanaiH // 63 // duHkhAni saha dehena tUrNa cUrNayituM mAya / jhampArtha prasthamArUDhe kuto 'pyuktirabhUditi // 64 // mA mAnavaM bhavaM hanta cintAmaNimivArbhakaH / parikSepIrmudhA mUDha prauDhabhAgyabharArjitam // 65 // ityAkarNya kSipandikSu cakSuraprekSya kaMcana / punarjAto 'smi pAtotkastadA vAgityabhUtyunaH // 66 // khedabhedadhiyA prANaprahANaM mugdha mA vidhAH // sphItazItabhide kalpazAlaM jvAlayatIha kaH // 67 / / iti zrutvArpayandikSu paJcaSAni padAnyaham / kaMcidaprekSya jhampArthI jAtazcAbhUJca vAgiyam // 68 // duHkhadveSeNa kiM mUrkha nijaM tyajasi jIvitam / reNuvareNa pIyUSacchaTAM kirati kaH kSitau // 69 / / tAmuktimavagaNyaiva tugataH zailazRGgataH /
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ --- zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 2. 70-81] jhampAmahamadA nAma zRNvanmA meti bhASitam // 70 // paatsNvegsNjaatmhaavaatdhutsttH|| mUrchAmahaM mahIdezasadezagamano 'gamam // 71 // athonmIlitahaktasya zailasyaivopari sthitam / apazyamahamAtmAnaM munimekaM ca kaMcana // 72 // kiM svapnaH kiM matibhrAntirasAviti vitarkiNam / vismayasthamathoSAca sa mAmasamavAgmuniH // 73 // mayA muhuniSiddho 'pi martu dhAvasi kiM mudhA / duHkhAnAM kauSadhaM mRtyurAtmanaH sahacAriNAm // 74 // ityuktvA mayi mImAMsAsaMmukhe sa munIzvaraH / vigalanmanmanaHzokaM zlokaM jalpankhamudyayA // 75 // tataH kSaNaM tanUkAntipunaruktAruNodaye / gate tasminazyatvamahamitthamacintayam // 76 // nUnaM ko 'pyeSa saMsAratAraNavAraNo muniH| rAtrAvatrAcale kAyotsarga matsukRtairdadau // 77 // anenaiva dayAdRNa patannadrerahaM dhRtH| kRtazca zlokadAnena sadAnena sunitaH // 78 // iti dhyAtvA dharAM natvA munestasya kramAntiAm / tacchokadhyAnapIyUSapAnacchinnakhidAbharaH // 79 // supteSveva manuSyeSu sveSu zeSe nishaakssnne| mandetaratarairAzu padaiH sadanamAsadam // 80 // yugmam // munIndrAlokana zlokalAbhau manasi bhAvayan / ajIgaNaM guNAyAhaM vipadaM sampadaH pade // 81 // mAM kSINAzeSalakSmIkaM matvA dAkSiNyadIkSitaiH /
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2.82-93 ] vAsupUjyacaritam kadAcidapi nAyAci labhyamibhyajanairdhanam // 82 kiMcitkaizcitrapAvadbhiradhamaNairmama svayam / dattaM vittaM kuTumbasya babhUva kazipuzriye // 83 // ityahaM yadbhaviSyaH sanpriyAmapi vipadgatAm / cakre zlokasya tasyArthasAmarthyena pramodinIm // 84 // sAmprataM matmiyAyAstu sodaraH pariNeSyate / sAgadadgadgadottyA mAM tadutsavagamotsukA // 85 // na bhUSaNAni bhUrINi cIvarANi varANi na / nAdhvayogyAni yugyAni dAnIyAni dhanAni ca // 86 / / sphArazRGgArasArAsu dAnIyAdbhutabhUtiSu / raMsye pradhAnayAnAsu sodarAsu kimIdRzI // 87 // AtmAnamapi vikrIyAdhikaM kiMcittato 'pi vA / mAnaM me pAhi mAno hi svAtmano 'pyadhikaH satAm // 88 // na mAnaH pUryate cettanmaraNaM zaraNaM mama / manyante mAnino mAnamAtmano'pi hi dustyajam // 89 / / ityAgrahamahaM tasyA hanta zyAmamukhastadA / ciraM vicArya cittena kiMkAryatvajaDo 'bhavam // 90 // vastu pazyAmi no gehe vinA dehena kiMcana / mUlyaM karmakRtAmeva prApyaM tadvikraye punaH // 91 // tatki kurve ka gacchAmItyudyaduHkhahRdA tadA / sa zlokaH sasmare duHkhasmaraNIyatayA mayA // 92 // tataH kadAgrahAstamahilAmohitAzayaH / kRtyatattvaM svasattvaM ca tRNayandhanatRSNayA // 93 // taM mAtRvadavikreyamapi zlokamihApyaham /
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvarSamAnasUriviracitaM [sa.2.94-105] ityarghokte 'zrudhArAlageSa nyammukho 'bhavat ||94||yugmm|| tatastaM granthimudnthya tadagulyagrasaMjJayA / . kumAraH svayamAdAya svakare zlokapatrikAm // 95 // kSaNamAtraM tato gAtraM stambhapAtraM sRjannasau / / kiMcittadaiva tatsvAdamAsvAyocairado'vadat // 96 ||yugmm|| drAgindriyamayIM dhIrAH zravaNe sRjata srajam / asyaiSa zlokarAjasya pravezo bhavatIha yat // 97 // kAryaH sampadi nAnandaH pUrvapuNyabhide hi saa| naivApadi viSAdava sA hi prAkpApapiSTaye // 98 / / iti zlokAmRtaM pItvA prItyA nRtyabhRtAmiva / zrutInAmAzrayairApi kampaH keSAM na maulibhiH|| 99 // prItigauravagaureSu tadA paureSu duHkhinam / / bhUpabhUrabhyadhAdvAgbhiH subandhuM madhubandhubhiH // 10 // nUnaM tvamasi me pUrvajanmabandhuryatastvayA / : sUktapIyUSapAnasya bhAgenAsmi na vazcitaH // 101 // dhanaM harikarisvarNaratnAdyamiha mAdyati / vidyate yatra kutrApi spRhA tava gRhANa tat // 102 // ityuditvA sasaMmAnamamuM praiSInnRSAGgajaH / dattvA dukUlakalyANaratnavAraNadhoraNIH // 103 // tanvandAnAni dIneSu guNalIneSu vismitaH / tato bhUzakrabhUzcake zlokamAvezikotsavam // 104 // nirgamya dinamunnidrakavIndrakulakelibhiH / asau naktaM nRdevasya sevArtha saMmadI yayau // 105 // kSaNe 'tra kSoNinetArametya vyayaniyoginA /
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.106 - 117] vAsupUjyacaritam 69 avAcyata camatkurvaccitto vittoccayavyayaH / / 106 // atha krodhAdilAdhAraH kumAramidamacivAn / vibhavaM vibhutAprANAnmudhA mugdha kimujjhasi // 107 // AkaraH paramaH kAvyamaNInAmanaNIyasAm / na syAtkazipumAtrasya dAnataH kAnataH kaviH || 108 // tatkimeSa tadunmeSamAtragAtravyavasthitiH / zlokaH kanakalakSasya kSayAdaGgIkRtastvayA // 109 // vIjaM lokadvayAnandakAriNoH kAmadharmayoH / tRNavatyajati vyaktabodhanaH ko dhanavrajam // 110 // kalAvikramabuddhInAmasAdhyamapi sAdhayet / yattadvittamavajJAnarUpe kUpe 'pi kaH kSipet // 111 // iviNaiH kRpaNo 'pyeti sevyatAM mahatAmapi / sevyaH svarNAdrirunnaH kiM sadaiva na daivataiH / / 112 // guNI rakto 'pi mucyeta kSINa zrIrAzritairapi / tyajanti nizi niHzrIkAnalino nalinotkarAn / / 113 // dhyAtvetyarjayituM vittaM na svaM kaH saMzaye kSipet / abAlastvamivottAlaH ka iva vyayati zriyam // 114 // atha puMskokilAlApakalpAmayamakalpayat / kumAraH puNyakAntAra sahakAra tarurgiram / / 115 // zatazaH satsu vidvatsu satkAvyAbhigamaH kutaH / vajrAkare 'pi sadva niSpuNyaiH kApi nApyate / / 116 // zraddhA dharmasya kAmasya prItirutpattikAraNam / / lolA tatkarmaNi zrIstu dAsI kastatra rajyati / / 117 // lIlayaiva kalAsauryabuddhayaH sAdhayanti yam /
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 zrIvardhamAnamAraviracitaM [sa.2.118-129] tamarthaM tadasAdhye 'pi sAdhakaM kaH sudhIdizet // 118 / / ajJAnakUpazcidrUpairathe evopadizyate / azakyaM RSTumAtmAnamatra kastRSNayA kSipet // 119 // nigrantho 'pi virakto 'pi nirguNo 'pi yatiH satAm / sevyaH syAyena tajjJAnaM yatante 'rjayituM budhAH 120 // ityanAdaraNIyaiH svairasaMkhyairapi gRhyate / satAmAdaraNIyazejjJAnalemo pi labhyate / / 121 ma evamuttaramuddAmaM dadAne nandane nRpH| kAmaM kAmapi novAca vAcaM roSAtirUkSak // 122 / / athottasthau kumArau 'yaM bhUvallabhasabhAntarAt / dezAntaragatidhyAnatatparastatparAbhavAt // 123 // guptaH suptaM janaM muktvA purAnnizi viniHsRtH| kumAro vArijavyUhamiva vyomno vibhAvibhuH // 124 / / khuralIkhelanAbhyAsAdajAtakramaNazramaH / alaM calanalaviSTa mahImeSa mahIyasIm // 125 // zvApadAH svApakAle 'pi mahAraNye mahasvinaH / jvaladagnidhiyA nAsannAsannAstasya kutracit // 126 / / IdRgnarA na rAmatvaM vahante ko 'pyayaM surH| helayA khelatItyenaM taskarA na parAbhavan // 127 / / iti sattvavatAM dhuryasturye 'hani nRpaanggjH| dharAhAro nirAhAraH zrAvastI nagarImagAt // 128 // madhyandine dinezasya kAntibhiH klaantimaagtH| . zrAntastatra vizazrAma kAmasyAyatane tataH // 129 / / ko 'pyujjvalajvaladdhAmA sAmAnyo na pumaanym|
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.130-141] vAsupUjyacaritam iti dhyAnavazAdeva devapUjikayA rayAt // 130 // AnIya zucipAnIyakarakaM narakuJjaraH / saphalIkriyatAM vIra nIramityabhyadhAyi sH||131||yugmm|| tA mAdhurIdhurINAH sa vanarINaH papAvapaH / prIto bhavabhramizrAnta iva tIrthezadezanAH // 132 // tadA saMharSavAcAlapikIjAlakuhUpamam / ravaM zrutvA kimatreti tatremAM pRcchati sma sH|| 133 // sA jagau rAjagaurANAM yazasAM vinivezanam / nRpaH kRpa itIhAsti ripuhAstikakesarI // 134 // tasya kAntyadhikanyAsA kanyA sAraGgazAvadRk / saubhAgyamajjarItyasti saubhAgyatarumaJjarI // 135 // madhA sudhAbhujAM cakSuranimeSatvabhUrabhUt / sA ramyarUpapIyUSakUpikA na nyarUpi yaiH // 136 // sarvasvaM rUpapuNyasya kanyAratnamidaM mahat / bAlyena yAmikeneva yauvanAyArpitaM yataH // 137 // dhIrAkhyamantridhanyAkhyazreSThikanye zubhe ubhe / tasyAH sakhyau kalAhRye vidyate tulyayauvane // 138 // dhyAyanarAjasutArUpe nyAyaM ghoNAkSaraM vidhiH / zilpisiddhiparIkSArthamiva te vyadhitAdbhute // 139 // priyaMvadAsutArAkhye sakhyau te sarvakarmasu / tAM kadAcinna muJcate ratikAntI iva zriyam // 140 // trailokyaramaNIrUpasampadAmiva devatAH / tisro 'pi kauzalaM prApuH sakalAsu kalAsu tAH // 14 // zrItanUjasya pUjArthamAyAntyanvahamatra tAH /
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 zrIvardhamAnamariviracitaM [sa.2.142-153] tatparIvAranArINAM ravaH samyagnizAmyate // 142 // ityasyAM vikasadAci sAcicaJcaMdvilocanAH / vyalokyanta kumAreNa yoSitastoSitasmarAH // 143 // tisro naravimAnasthAstAsu prekSyanta knykaaH| tenAnaGgakSitIzasya pratyakSA iva zaktayaH // 144 // yanAM manovanotsaGgaM jvlaaynknkojjvlH| ..... cakrAma kAmadAvAmirivaiSa strIjanaH shnaiH|| 145 // dIpayadbhisandohahRdi mohamayIM nizAm / .... bhAsamAnA nizAnAthasamAnAMzubhirAnanaiH // 146 / / vivekakusume lInaM satAM bhRGgAyitaM manaH / karSadbhinayanAmbhojabhUSayantIrbhavArNavam // 147 / / mandayadbhirmunIndrANAmapi jAtyujjvalaM yshH| zarIradhAmabhiH kAmadIpikAbhirivAdbhUtAH // 148 / / tisro 'pi zanakaiH kanyAH samIpaM smupeyussiiH| dadarza ca kumArastA mArasya ca vazaM gataH // 149 // caturbhiH kalApakam // taM ca caJcatprabhAcakraM narazakraM nirIkSya tAH / mitho 'pi vacanaM cArusmitasUcitamUcire // 150 // asmadbhaktiguNakrItaH prItaH zrItanayaH kimu / prAsAdAnirgato mArgatyasmAnmArgamayaM svayam // 151 / / kartuM kazcidasau kAmasevAM devAgrimaH kimu / abhyayAvallabhAlAbhalobhalolubhadhIriha // 152 // asmabhyaM vA varaM dAtukAmaH kAmaH kamapyamum / svato 'pyAdhikadhAmAnamAnayanmAnavaM navam // 153 / /
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ .vvww mommmmmmmmmerenranno sa.2. 154-164] vAsupUjyacaritam ityuktiyuktibhAjastAstasmillInadRzo bhRzam / utteruH kanyakA dhanyaMmanyA naravimAnataH // 154 // caturbhiH kalApakam // muhuH pihitamapyaGgaM pidadhatyoM 'zukena taaH| skhalanmRdupadanyAsAH prAsAdakoDamAsadana // 155 // didRkSavo mukhaM tasya hiyA viikssitumkssmaaH| netrakoNAvalokasya vyadhuH prArambhamaGgalam // 156 // bhavadbhayAM bhAsuraM rUpamIdRzaM zuzruce kacit / iti praSTumivAbhyarNa karNayostadRzo 'gaman // 157 // bhAvabhinnA kumAraH sve tatpravezotsave hRdi / dadau dRzaM bhRzaM nIlotpalamuktoraNopamAm // 158 // vilavanya dRkpathaM tasya kathaMcidapi tA yyuH| tadadhInahRdo mInaketanAyatanAntaram / / 159 // virahasya bhiyAnyonyaM rahasyatha rahasyavat / sA mandamidamAcalyo saMkhyau prati apAGgajA // 160 // kadApi praguNapremaguNabandhanibandhanam / na no mano 'pi sambhinnaM DimbhatArambhato 'pybhuut||161|| patibhyaH pitRbhirdattA bhinnebhyo bhinnajAtibhiH / kathamAzlathayiSyAmo vayasyatra vayasyatAm // 162 // aviyoganiyogastadyadi vAM hRdi vAJchitaH / ekazcakSuHsudhAsekastadayaM dayito 'stu naH // 163 // asamakSaM samastAnAM janAnAM rajanAviha / viyomapAtabhItyAdya kriyate 'sya karagrahaH // 164 // evamuktvAttamaunAyAmete dattaH kimuttaram /
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 zrIvardhamAnanuriviracitaM [sa.2.165-176 ] ityAkulahRdi kSmApaputryAM prAha priyaMvadA // 165 // yattvayoktaM tadevAsInna devi yadi me hahi / tattvatsakhyanidAnAya preyase zreyase zape / / 166 // ityasyA vacanasyaiva pratizabda ivAbhavat / zabdastadA sutArAyA vadanodarakandare / / 167 // itthaM mithaH kathAsArasudhAsArapariplutaiH / manobhirnimalairetAH zrItanUjamapUjayan / / 168 / / athAgatya vahiH kAmastutiprastutikaitavAt / imAH kumAramuddizya jagurmaguNAM giram / / 169 // asmanmanaH sthiraM nAtha yathA tvayi tathA tvayA / mAtrAdhiprasAde sthirIbhAvyamaharnizam / / 170 // ityuktiyuktibhistAsAM kumAraH svaM vyacArayat / kSipAyAmapi tatraiva prasAde sthApitaM kRtI / / 171 // tAveluratha cakSUMSi kSipantyaH pRSThato muhuH / smarAcacArutAdI pasattAdyAlokanacchalAt / / 172 // dIptasmarAnalajvAlApakai rAgarasaistataH / kumAraM citravaccitraphalake nyasya tA yayuH // 173 // adhikaM dadhadaujjvalyaM tApAyaivAbhavattadA / tAsAM mAra hAra kumAra va hRdi sthitaH || 174 // bhakte saau kAmadaH kAmaM kAma ityuktibhAgatha / kumArAya dadau zeSAnmodakAndevapUjikA / / 175 / / tadA kRtatadAhAraH kumAraH zuzubhe zubhaH / puSpeSuzeSatAmbUlapuSpAvalivilepanaiH / / 176 / / atha tasya ca tAsAM ca dRkmabhAdaNDamaNDalaiH /
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa.9.177-188] vAsupUjyacaritam / bhAnurnunna iva prApa pratyaggirizirastaTIm // 177 // teSAM hRdi tadodAmaH kAmatApaH sa ko 'pyabhUt / yajiteneva sUreNa gataM dUreNa lajjayA // 178 // bibhradabhraMlihIbhAvaM saMdhyAbhrapaTalacchalAt / teSAM bhRzaM nizArambhe jajRmbhe rAgasAgaraH // 179 // tadaGgajvalitAnaGgadAvapAvakajanmabhiH / apUri bhUribhidhUmairiva dhvAntabharairnabhaH // 180 // iti kramAnizIthinyAM nizIthasamayaspRzi / paureSu parito nidrAmudritendriyattiSu // 181 // bhUSitAbharaNAH paannigrhopkrnnaanvitaaH| tAstisro 'pi yayuniketanasya niketnm||182||yugmm|| AgamiSyanti tA no vA bhaviSyati na vAtra sH| ityAkulahRdo 'nyonyaM te 'milansaMmadAspadam / / 183 // tairhaSTairatha tatkAlajvAlitajvalanacchalAt / dIpyamAno bahizcakre hRdayAdiraho mahAn // 184 // bhavAmbhonidhiDiNDIra ravibhramabhRtmabhe / cIvare pIvarapremaprakarSAste 'tha paryadhuH // 185 // amandamodairmadanaphalAnyatha kareSu taiH / kandarpalatikAkandabandhurANi babandhire // 186 // atha tAH prathitotsAhaH kare jagrAha knykaaH| viprayogapayorAzau nimjjntiipaanggjH|| 187 // teSAM jihvAsudhAvallipuSpANyatha mithaH kthaaH| jagmurmadhumucazcAruvarNAH karNAvataMsatAm // 188 // tataH prabhAtamizrAyAM tamisrAyAM nijaM nijam /
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.2.189-200] tA niketaM gatAH svApaM kumudinya ivAsadan // 189 // eSyadravibhayAnidrA nalinebhyaH palAyitA / vizazrAma kumArasya tadA netrAravindayoH // 190 // drAgdRSTanaSTayA spaSTaM saMdhyayA sudhiyo vapuH / satvaraM gatvaraM matvA dharmatattvAnyadhustadA // 191 // vIkSyaiva kumude lakSmI kSaNAkSINAM vicakSaNAH / zriyazcalatvaM jAnanto dAnaM toSahRdo daduH // 192 // saMyogaM viprayogAntaM dRDhayan kokadarzanAt / satsu sAdhujanaH samyagvidadhe dharmadezanAm // 193 // suptasyApi sameti zrIrmameva samaye svayam / tasyai mA klizyatAmabjamitIvAkhyadalisvanaiH // 194 // pavitritadharitrIkaH pAdanyAsairivAMzumAn / / AkarSattimirAdvizvaM duHkRtAdiva tIrthakRt // 195 // atha suptAM vivAhazrIcihnAM saubhAgyamaJjarIm / vIkSya kSitipaterAkhyatkaJcakI cakitastadA // 196 // kenApi nizi kanye nau vyUDhe iti patiH kSiteH / etya tatra kSaNe mantrizreSTibhyAM vyajJapi svayam // 197 // ihedRgniviDaM kena viDambanamidaM kRtam / iti kopAkule bhUpe ko 'pyetya puruSo 'vadat // 198 // svAmin kazcana kandapAyatane 'nupamaH pumAn / hRdyazrIvidyatesadyaHpANigrahaNaveSabhAk // 199 // ityAkarNya talArakSamilArasa krudhAdizat / AgasAM sAgaro maGkasa baddAnIyatAmiti // 200 // atha gatvA talAskSastaM dakSo vIkSya dobhRtam /
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.201-212] vAsupUjyacaritam tUrNametya bhayApUrNaH kSmAbhujaGgaM vyajijJapat / / 201 // asti vistIrNadRkpAtatRNIkRtajagatrayaH / tatra svAminpumAn ko'pi dvAdazArkanibhaprabhaH || 202 // rUpaM nirupamaM tasya nirUpya nirupAdhikam / strItvAya spRhayatyeva devAnAmapi mAnasam // 203 // manye tAdRgdRgullAsastA yuktAdRgAkRtiH / apIndramanasA mAnyo ma sAmAnyo asti ko 'pyasau / 204 tadekamapi khodevapatiSyU~hI anyahaM nahiM / amuM dhartuM samartho 'gnikaNaM tRNagaNo yathA // 205 // ityuktivikaTAmarSastatkarSaNakRte nRpaH / maiNIdvIramsAnanyaM senAnyaM senayA rayAt / / 206 // atho rathebhapattyazvasenAbhirnAbhivadvRtaH / tarasA sarasottAlacacAla karavAlabhRt / / 207 / / rAjJA sainyaM tvayi traiSi kathite 'pi janairiti / tadA tasya na romApi narottaMsasya kampitam // 208 // bibhradbhiradhikaM darpa kandarpAyatanaM tataH / aveSTayata camUzUraiH krUrairAtmeva karmabhiH // 209 // uccanIcasphuracchISaiH zUraiH zoNamukhai ruSA / kumAro muhurAloki kRkalAsairivAMzumAn / / 210 // evamAlokya senAnIrgRhyatAM gRhyatAmayam / 75. iti kopAnalajvAlAM vAgmAlA mudalAlayat / / 211 // ityuktyA tasya kalpAntavAtavegini dhAvati / vIravAre kumAreNa meruNeva na cukSubhe / / 212 / / sthAnatyAge priyArAge bhayabhAge ca tatra saH /
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 zrIvardhamAnasuriviracitaM [sa. 1.213-224] taM zlokaM saMsmaranbhinnaM na manaH kvacana vyadhAt / / 213 / / te tu dainyamucaH sainyabhaTAH sarve 'pi garvitAH / kumArAya krudhAvanto dhAvantoM dadhurandhatAm / / 214 // tataH svamapi hastAgramapazyanto 'ndRSTayaH / puro yatrApi tatrApi skhalanAdavalambate / / 215 // bhRzaM visaMsthAM dhIrA dadhataH parito gatim / adhA mitho'yudhyanta saMmukhInairdviSaddhiyA // 216 // kiM re kanyAstvayA vyUDhA mUDhenetyuddhatoktibhiH / tADito'zmapumAnkaizcitprAptaH smarasuraukasi / / 217 // tatrAvalambitaM prApya pANisparzena cAmaram / kumArakezabuddhayAnye 'cchidandurvAkyadurdharAH / / 218 // ke spi kopAkulAH prApya prauDhAzmakariNaH karam / cakrapurdantadaSToSThAH kumArendrabhujabhramAt / / 219 / / ityanekavidhoddAmasaMgrAmamayakautukaH / camavAraH kumArasya cakAra nayanotsavam / / 220 // evaM zrutvA camUcitramUcivAnsacivaM nRpaH / pumAnasAva sAmAnyaH sanmAnyAnIyatAmiti / / 221 // atha gatvA tvarA vezarA jinA rAjavAjinA / nAsminvIre viroddhavyamityUce sacivazvamUm // 222 // IdRgmantrigirA zAntamanasaH pRtanAjanAH / sadyo hRdyadRzaH svasminmatvA yuddhaM lalajjire // 223 // sacivastu vimucyAzvaM gataH smaramarudguham / agre kumAramArUDhavinayAM vAcamAcarat / / 224 // dhIracUDAmaNe vIra gambhIraguNanIradhe /
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.225-531] vAsupUjyacaritam tvanmukhendau nRpazcakSuzvakorayitumicchati / / 225 / utthAnameva bhUmIpasamIpagataye tataH / vitatAra kumArastadvirAmuttaramuttaram / / 226 // . rathena prathitenAtha mantrinAthanidezataH / agAdagAraM jagatIbhujaGgasya mahAbhujaH / / 227 // kSamAjA nistamAyAntaM sabhAntarbhAntamaMzubhiH / upamAnAmanadhyAyaM nidhyAya dhyAyati sma saH // 228 // sa dhanyaH sa satAM mAnyaH pazyedyaH sakRdapyamum / bandhuH zrIbandhuro yeSAmeSa teSAM kiM bruve / / 229 / / tAsAMtu saphalaM janma dUre tAsAmanirvRtiH / prema yAsAmasau kAmI sauhRdena hRdecchati / / 230 // IdRgdhyAnasudhApAnarasamAnasamAnamat / ilAtalamilanmauliH kumAraH kAmukaM bhuvaH || 231 / / tataH prItiM parAM bibhradabhyutthAya dharAdhavaH / dUrAdullAsayanpANI vANImetAmuvAca tam / / 232 // guNamAlinsamAliGga mamAGgAni samutsukaH / imAnyamRtapAnena hasantu rasanendriyam // 233 // athArpitaparIrambhaM dorbhyA saMbhAvya bhUvibhuH / nivezya guNasaMketasthAnamaGke tamabhyadhAt / / 234 // pravIra bhavatA hIraprativIraguNairguNaiH / ko vaMzaH sarvavaMzAnAmavataMsaH kRtinkRtaH / / 235 // svAbhidheyasudhAsiktairakSarairabhiSiJcasi / bhavaduHkhAbhitaptAni sajjanAnAM manAMsi kaiH / / 236 / / kairasmadvasudhAbhAgyairAkRSTena tvayAdhunA / 79
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ ..60 * zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.237-248] akAri svaviyogena khedinI medinI ca kA // 237 // IdRkSaveSasaMbhAvyastava pANigrahotsavaH / kasyAH saphalayAmAsa jIvitaM janma varSma ca // 238 // priyespi tvayi prArmalAni kimandhatAm / ulUkamaNDalAnIva bhAsure vAsarezvare / / 239 / / ityukte bhUbhujAcakhyau kumAracaritaM nijam / kruddhasainyAndhatAhetuM na vezIti jagAda saH // 240 // atha dhAtrIzamantrI zreSThazreSThairavanyata / pramodaprINitaM putrapANigrahamahAmahaH / / 241 || zlokAtibandhutApratibandhureNa subandhunA / taduktizravaNAdesya kumArAya dade madaH / / 242 / / kumArasya prasAdena dhanaM dhAtrIza me 'dhunA / iti vijJapanAttena vizeSAttoSito nRpaH // 243 // kumAreNa samaM prItivAtabhRtAmilAmRtam / etyAparAhnakAle 'tha vanapAlo vyajiGgapat / / 244 // svAminko sure dakSaughavAraNazcAraNo muniH / uttIrya vyomato 'kArSItkAyotsarga vane 'dhunA // 245 // ityabhizrutya satkRtya vanIzamavanIzitA / art samaM kumAreNa munerutkaNThayA vane / / 246 / / namasyato narezAdInbhavyAnsaMbhAvayannatha / jJAnatrayamayaH kAyotsargamapyamuJcanmuniH // 247 // dezanAM bhavakAntAratApanirvApanocitAm / vyadhAnmuktipuradvArasudhAsindhuM yatistataH / / 248 // subandhoH svasya ca prAcyaM karmavaicitryakAraNam /
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.249-260] vAsupUjyacaritam 81 bhavaM bhUpabhavo 'pRcchadezanAnte natau yatim // 249 // munIndurapi dantAMzucchalamacaladaJcalAm / Andolayata lolAyAM dolAyAmiva bhAratIm // 250 // zrIhastipuramityasti bhuvastilakavatpuram / sevyante kRtakIrtyambumajjanairyajjanaiH zriyaH / / 251 // tatrAsIdahitatrAsI sumitra iti bhUpatiH / yatpratApapratAninyA ninye bhAnuH prasUnatAm || 252 // tasya sUnurabhUdvizvasenAkhyo vizvabhUSaNam / yaH kalAnAM guNAnAM ca zaGke saGketaketanam || 253 // aduSTayaiva dRSTyA sa svabhAvAvirbhavatkRpaH / dadarza sarpataH sarpAnapi darpAtipAtinaH / / 254 / kadApyanyAyavallInAM maskare 'pi na taskare / karuNAkariNIvindhyo vadhabuddhiM vyadhatta saH // / 255 / / aparAdhaparAdhIne krodhAsIne 'pi vidviSi / nakadAcidasau cakre matsaraM vizvavatsalaH // 256 // catvAro 'sya kalAsArasUravIrajayAkhyayA / mantritravaNigvaidyanandanAH suhRdo 'bhavan / / 257 // * ebhiH samaM sa mantrIndraputrAdyamadyadudyamaH / caturbhiH zuzubhe khelandharmairAtmeva dhImataH / / 258 // sa praikSata kRpArI(lo lIloyAne 'nyadA vrajan / caNDAlaizcAlitaM kaMcicchUlamUlacaraM naram // 259 // dazAmIdRzamAgacchatkimAgaH kalayannayam / iti bhUpabhuvA pRSTavaNDAlapatirAlapat / / 260 // nabhoratnasapatnAbharatnAbharaNapeTikA /
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 zrIrvadhamAnasUriviracitaM [sa.2.261-271] tvanmAturamunAhAri rAjJAsau samahAri tat / / 261 // mammAturvittahartAyaM hantavyaH svecchayA mayA / ityuditvAtha tebhyastaM kumAra cauramagrahIt / / 262 / / anyAyAdgRhyamANA zrIrmaNiH phaNipateriva / martyeSu mohamatteSu datte mRtyumasaMzayam / / 263 / / AkRSTimantre lakSmINAM piSTiyantre mahApadAm / dharmasya jIvitaprAye matirnyAye vitanyatAm / / 264 // ityuktayA zikSayitvAyaM kumAreNa malimlucaH / varacIvaradAnena toSitaH preSito yayau / / 265 // tribhirvizeSakam // ekadA rAjasevArtha vrajanrAjagRhAjire / prabhUtAM maNDalIbhUtAM bhUpajaH prekSata prajAm || 266 // kimatreti kumAreNa pRSTaH koTIrayankarau / vyaktabhaktikaladikSastalArakSo jagAda gAH / / 267 // nijA nijaghnire yena viSayAzchadmasadmanA / tvarAvatpatrasenena yeneneva patatriNaH / / 268 // pracchannapuMniyuktena rasadAnena yaH sadA / hanti no dantino lIlAzailAniva jayazriyaH || 269 // jagatyasti samaste 'pi nAsmAkaM yatparaH paraH / saiSa vikramasenAkhyastAmaliptIpurIzvaraH / / 270 // vIrasenena senAnyA chalaghATikayA dhRtaH / kSepitaH kSmAbhujA hantumiha mantumahodadhiH / / 271 // caturbhiH kalApakam // iti zrutikRtakrodha ivAkRSTaM manartayan /
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2.272 - 283] vAsupUjyacaritam kRpANaM bhRkuTIbhImabhAlaH kAkakaTAkSavat / / 272 // mantumantamamuM hantA hantAyaM bhUpabhUH svayam / iti kautUhalottAlAloke loke sthi te 'bhitaH / / 273 // mRtyurmamAyamAyAtItyudvRttAkulacakSuSaH / tAmaliptIpurIbharturuparyAgatya vegataH / / 274 / / kRpAzrupUrNadRkprItyA vapuH sapulakaM vahan / asau jagAda saMbandhabandhurvandhanamacchinat / / 275 // caturbhiH kalApakam // tvarayA ye manAMsIva manasAmapiM rejire / tairazvairvizvasenena preSitaH sa yayau javAt // 276 // tatparijJAya vicchAyaH kupito nRpatirjagau / kumAraM prati sAraGgapativanniSThurasvaraH / / 277 / / yenaikena hatena syAdbahUnAM dehinAM sukham / sa vadhyaH zuddhabuddhInAM kRpAtizayalipsayA / / 278 // kRpA te kUpapAtena kimiyaM na kSayaM gatA / yadviSaM muJcatA dezaH pAtakin ghAtitastvayA / / 279 // kurvanbhUri svadezaghghre nirvivekaH kRpAM ripau / tvamapyasi vipakSo me na stheyaM madbhuvi tvayA / / 280 // iti vyAhRtimAkarNya kumArastArasaMmadaH / sphAravidvaccamatkAraracanaM vacanaM dadhau / / 281 // zvasalla~sangrasanko na jantUn hanti sahasrazaH / tadekasya vadhaH kasya mAjyaprANipriyAya na // 282 // evaM sati matipraSThairbahUnAM hRSTihetave / ko hantavyaH ka kartavyaH kRpAvadbhiH kRpAkaNaH / / 283 // 83
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.284-294] tanmanye sarvathA nAtha duravasthAgate 'Ggini / mitrAmitrAvicAreNa prANitrANaM vidhIyate // 284 // sahanta eba ye hanta zatru te 'pi zivAdhvagAH / ye tu tatropakurvanti teSAM gatimavaiti kaH // 285 // tAviSaM muJcatastAta ka me 'bhUdavivekitA / ka vAsmi dUSipakSo 'haM tvatpAdAmbujaSaTpadaH // 286 // yadAdiSTaM ca devena manmahI mucyatAmiti / tadgato 'yamahaM pApaM piturAjJAbhidaM viduH // 287 // ityudIrya mahAvIryaH prasthito daradezadhIH / praSIvAmbujAdaMsaH puMvataMsaH sa saMsadaH // 288 // kRpAyAH paramamANaH paratrANAya zuddhadhIH / / yo 'smAkaM hRdayAdhAraH sa kumAraH ka gacchati // 289 // parAbhUtAnparaiH pAti yo mAteva piteva naH / jagatAM jIvitAdhAraH sa kumAraH ka gacchati // 290 // jagantyapi vijAnAti yaH svasyeva kuTumbakam / pavitracaritodAraH sa kumAraH ka gacchati // 291 // zarIraM jIviteneva yenakena cakAsti pUH / kRtAkhilaparIhAraH sa kumAraH ka gacchati // 292 // ityAkrandaparairmandagbhirutvAtacetanaiH / paureH prekSitasaMcAraH kumAro niryayau purAt // 293 // paJcabhiH kulakam / / niryAte jIvitamAye vIre 'sminguNavezmani / nagaryA nAgarAzcakrurapasnAnamivAzrubhiH // 294 // paure 'nugantukAme 'pi sthite kSitipaterbhayAt /
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.295-306] vAsupUjyacaritam suhRdaste mahAsattvAzcatvAro 'pi tamanvaguH // 295 // zuzubhe sa sa bhUdazo yaM yaM so 'rka ivAgamat / yaM yaM mumoca sa zrImAnsa sa niHzrIkatAM gataH // 296 // vilava ya paJcabhiH kaMcidanadezaM dinairasau / kacidrAme gatastasthau sarastIre tarostale // 297 // tatra kSatravaNikputrau zUravIrau vrtvrau| grAmagarbhAtkimapyannaM samAdAya samAgatau // 298 // tau tu mantribhiSakputrau kalAsArajayau rayAt / kArayAMcaRturvizvasenaM devArcanakriyAm // 299 // atha so 'tithaye pazyandizo mAsopavAsinam / munimaikSiSTa dhanyAnAM phalantyAzu manorathAH // 300 // tataH svacchandacaturaH papraccha caturaH sakhIn / kumAraH pAraNAhetoranaM dAtumanA munau // 301 // kSudhAndhaiH sakhidAkSiNyamAyAbhAvanayA tataH / uktaM vaNigbhiSagmantrinandanairdIyatAmiti // 302 // zUrastutsAhavAnmAha manye dhnyetrairnraiH| pAtramatra kSaNe nedRgdRzyaM drAgdIyatAmiti // 303 // athAbhyutthAya bhUnAthasUnunAbhyarthito muniH| dakSo nidUSaNaM jAnanannamAdAtumudyataH // 304 // aanndaarnnvkllolshiikraayitdRkpyaaH| kumArezaH samArebhe tasmai dAtumanAturaH // 305 // datte bhojyArthamAtre 'tha sUraH sAkRtamabhyadhAt / kumAra tvaM kRpAdhAraH kSudhAtApiSu nAparaH // 306 // vijJAya tadabhiprAyamapi sAdho niSedhati /
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 2.307-318 ] kumAraH puruSAhAramAnamannamadAnmudA // 307 // valamAnasya niHsaGgapateraGgamathaikSata / kumAraH pazcima sphAradarhumaNDalamaNDalam // 308 // samaM sa mitrairbhUjAnijanirjanitabhojanaH / jayamutsAhayansAdhucikitsAtyutsuko 'bhavat / / 309 / / vizvasenakalAsArau zuzrUSAM cakraturyateH / asajjayajjayaH zUravIrAnItA mahauSadhIH // 310. // iti krameNa niHkrAntaruji saMkrAntakAntate / i saMmadavizrAnte tamisrAnte 'calannamI / / 311 // kramayAmikatAvazyavayasyagaNamadhyagaH / kSapAyAM vipine kApi suSvApa kSmApanandanaH // 312 // tRtIyayAminIyAmayAmike jayanAmani / pramAdataH prasupte 'tra daivAddAvAnalo 'jvalat / / 313 // kumAro drAgjajAgAra sphuTadveNughaTAsvanaiH / pramAdasuptastattvajJo lokazokaravairiva / / 314 // yAvatpazyatyayaM tAvaddAvAnalazikhAvaliH / nRtyatIva vanaM prAjyayojanaM prApya bhojanam / / 315 / / utthApya suhRdau yAvatkarotyeSa palAyanam / tAvadvabhAra nirdvAraprAkArAkAratAM davaH / / 316 // sa nirjigamiSurdAvAtkiM tu nirgantumakSamaH / saMbhramI bambhramIti sma mithyAdRSTirbhavAdiva / / 317 // analpAH savipatkalpAH kSipankIlA davAnalaH / dhUmaistamAnvayanmoha ivAbhavyaM kadAgrahaiH / / 318 // kAmaM saMkaTayAmAsa kRzAnustaM kramAnmilan /
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 87 [sa.2.319-330] vAsupUjyacaritam paritaH saritaH pUra iva dvIpAsinaM janam // 319 // yatra tatra jagAmAyaM vayasyAstatra tatra te / anvagustaM zubhAtmAnaM puruSArthodayA iva // 320 // tApavyApadi saMbhrAmyansa bbhaavaatmpnycmH| akSagrAma ivodAmavyathAyA vipinazriyaH // 321 // celAntaM cihurAntaM ca gRhnnnkiilaagrpaanninaa| muhurAcchoTito vahistrasadbhistaizcapeTayA // 322 // agamyeSu pradezeSu sarveSvekapradezagAn / nRmAMsasvAdalobhIva dAvastAJjihvayAlihat // 323 // teSAM kIlAyacakitaiH saMkucadbhiH samantataH / aGraGgeSviva tadA praveSTumupacakrame // 324 // ruddhAyAM jIvitAzAyAmAzAbhiH saha vahninA / kSaNe 'tra suhRdaH smAha mahIdayitanandanaH // 325 // AkRSye marutevAhamAkAzaM prati saMprati / AliGgataM madaGgaM tanmA mRtyau viraho 'stu naH // 326 // atha lagnau dRDhaM vIrajayau padasarojayoH / kumArasya kalAsArazUrau tu karapadmayoH // 327 // amI samIrasaMvatahRtA iva cmtkRtaaH| AttamuktA iva davajvAlAbhiH khamathAgaman // 328 // tApAturasphurajjantupaTalaM jvalanaM tataH / te 'pazyanpuruSottaMsAH saMsAramiva yoginH|| 329 // atho davadavIyasyAM te vayasyAH kSitau sthitam / svapnotthitamivAtmAnaM kalayanti sma vismitAH // 330 // yAvatkimidamityantazcintAM viracayantite /
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 zrIvardhamAnamariviracitaM [sa.2.331-342] nAvadAdhirAbhUtko 'pi puraH zrIbhAsuraH suraH // 331 // kamalAbhamukhonmIlakalahaMsakalasvaraH / sajagI jagatIjAnitavayaM vinayAnvitaH // 332 / / zikSayitvA tvayAmoci cauraH kAruNyagaura yH| so 'haM saddharmanirmANAdIdRzIM zriyamazrayam // 333 // vipanipatitaM matvA tavAmavadhinAdhunA / prApto 'smi prANadAnena krItAnAM samayo hyayam // 334 // evamuktvA samitrasya vpurnRptijnmnH| sa cakAra karaspRzAdatApaM dalitazramam // 335 // nAdha prabhRti dukhasya lavo 'pi bhavitA tava / ityuditvA sa vidyote?tayanyAM virodadhe // 336 // te 'pi toyaruhabhrAntabhRGgIgIte 'ruNodaye / kAntArAntAya saMcetustacaritrAcetasaH // 337 // tAretaraNitAsampakAruNyena vyaloki taiH / ... ApatadvipinakoDe kroDAnAmAkulaM kulam // 338 // yuddhAya dhAvatA yUyaM pazyatA nazyatA muhuH| kheditaM medureNAya prothinAthena kenacit // 339 // kaMcidazcitakodaNDamuddANDayamaNDanam / utkirIdaM naraM mekSya kumArastAramIjaMgau ||34||yummm|| tvamIzo 'si mahAbhAga mahIbhAgasya kasyacit / Aja tvaGgalakSyANi lakSaNAni kdantyadaH // 341 // rAjJAM dviSo 'pyavadhyAste ye dadhustRNamAnane / nRhaMsa haMsi tajjantUbhirmantUnki tRNAnanAn // 342 // akRtAGgapariSkArAH sadAcArA vnauksH|
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.343-354] vAsupUjyacaritam munIndrA iva vidrAvyAH pazavo na vivekinA // 343 // hanti jantuH purA hanTanebhiragre ca hanyate / tadvadhyarakSayA dakSaH svairaM syAdvairapAragaH // 344 // kAM yoni na jagAmAyamAtmA pratikula kila / tatsarvasyApi sarvo 'piM bandhurvadhyo 'stu kasya kH||345|| iti kSatratvadharmitvanItisaujanyajanyayA / kRpayA nRpakoTIra rakSyatAM rakSyatAM pazuH // 346 // ityuktizrutihaSTo 'yamuttIrya tvarayA hayAt / luThankumArapAdAravindayoridamabravIt // 347 // tvatpreSyasyApi me jantujAtaghAtakRtAgasaH / tvayi nityakSamAbhAji kSamasveti na bhAti vAk // 348 // athavAhaM tavAlokavigalajinavajaH / na kiMcitsamaye sAkSAnIrujAM kimu jAyubhiH // 349 // kumAra nRpatidvAri baddhasya luThataH kSitau / tadA prANapradAnena tvayA me janakAyitam // 350 // tAmalipyAM puri svAmyaM tataH svAminsurIkuru / ihaizvaryaM na me yuktaM pitarIva tvayi sthite // 351 // athAmuM tAmaliptIzaM jaannbhuujaaninndnH| utthApya prItivaryazrIH paryarabdha pramodinam // 352 // nijadezaparIvAraparIhAranivandhanam / athAkhyatpRcchate so 'smai kumAraH kAraNAntaram // 353 // atha sphArAsyaphenAsu hayasenAsu heSayA / isantISviva cetAMsi sametAsu tvarAbharAt // 354 // amUDhaturagArUDhaM prauDhabhaktirdharAdhipaH /
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. zrIvardhamAnasUriviracitaMsa. [2.355-366 ] kumAraM samuhadvAraM nagarAya ninAya tam / / 355 // yugmam / / hastapAdAgralagnena bhUpena vyaktabhaktinA / lakSaNAnAM gaNeneva sa rAjye 'dhyAsito balAt // 356 // vetrIbhUya puraH prItyA naradevaH svaMsevakAn / padadvayaM kumArasya namaskArayati sma saH // 357 // evaM sevyapado vizvasenastena mahIbhujAM / dhAmabhistAmasau tAmaliptIM ciramabhUSayat / / 358 // ityazeSaM nizamyAsya carebhyazvaritaM nRpaH / sumitraH pipriye putrapuNyapAtratvanizcayAt / / 359 // yAsyatA janakenAtha yogabhogadhiyA vanam / ayamAkArya nAkendrapratApaH kSmApatiH kRtaH / / 360 / / suhRdbhiH saha hRdbhitticitritAnyonyamUrttibhiH / sa cakAra ciraM rAjyaM sukRtaikakRtodyamaH / / 361 / mahIbhogamahInaM te bhuvAnante suraukasi / jagmuH paJcApi tatrApi maitrayapAtramime 'bhavan / / 362 // kramAtsamastamadhyete pItvA svargasukhAmRtam / tadarjana dhiyevovatalaM punaravAtaran / / 363 // sajIvo vizvasenasya ratisAra bhavAnabhUt / jIvastu kSatraputrasya subandhutvamadhArayat / / 364 // jayavIrakalAsArajIvAH saubhAgyamaJjarI / prIyaMvadA sutArA ca kanyAH saMjajJire punaH / / 365 / / caJcaguNaprapaJcAnAM paJcAnAmapi tena vaH / jayatyayaM pRthusthemA premA prAgbhavasaMbhavaH / / 366 / jayAdyairyanmunau dAnaM mAyayAnumataM tadA /
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.367-378] vAsupUjyacaritam bhAgye bhogyasya tulye 'pi strItvaM teSAmidaM ttH|| 367 // trayaNAM hRdayaM teSAmajAnanannadAnakRt / AhArasyAntarAyeNa tridinaM duHkhabhAgabhUH // 368 // ardhAhAre munIndrAya datte yatte purastadA / kumAra tvaM kRpAdhAraHkSudhAtApiSu naaprH|| 369 // iti stutivacobhaGgayA kSudhAta svaM nivedayan / alpetarAnnadAnasya niSedhaM kSatrasULadhAt / / 370 // subandhorardhabhuktaiva tena zrImukhatacyutA / pakSiNaH phalavatsphAraM viSAdaM dadatI hRdi // 371 // tribhirvizeSakam // yadbhavadbhirbhavabhraMzakramaprathamasAdhakam / cakre virugmuneraGgaM tadvo rUparkhirIdRzI // 372 // tvamapazyaH purA dRSTayA yaduSTAnapyaduSTayA / tvayA kAlamukhAtkRSTA yatpAjyA hanta jantavaH // 373 // tattvAM pratyadhunA ko 'pi virodhaM vidadhAti na / ye ca kiMcidvirudhyante dadhate yudhi te 'ndhatAm // 374 / / yugmam // dadAti dehinAM puNyaM kAni kAnyadbhutAni na / api devA yadevApya bhavantyAzcaryabhUmayaH // 375 // evaM prAgbhavamAkarNya ratisAre ratispRzi / bhUpo bhaktinamanyaulirityapRcchanmuniprabhum // 376 // lakSaNAni nirIkSyante kSoNirakSAkSamANi te / adyApi cArutAruNyo bhagavanbhAsate bhavAn // 377 // vayasIha tatastaptataruNIkaruNocite / api rAjyamabhityajya kimAtmA tapase 'rpitaH // 378 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 2.379-390] atha dantAMzusaMdohacchadmanA dehinAmiva / anartayadgiraM raGganmRdaGgAbhadhvanirmuniH // 379 / / tAruNyaM vA jarA vAstu vAstavaH kastapaHkSaNaH / yatra vA tatra vA mRtyuranavastho hi dehinAm || 380 // rAjaJjarasi zaktiH ka ka ca zaktiM vinA tapaH / parivrajaJjanastasyAM bodhaM nayati mohatAm / / 381 // zaktikAryANi kAryANi jarAyAM mArabheta yaH / tasya prahasyate buddhiH palitacchalatastayA / / 382 // mRtyocAmaraghANiyA bhAntyA palitacAmaraiH / jarasAliGgitasyAstu phaladA kasya dharmadhIH / / 383 // mohamattadvipAlAnatarUstaraNimA punaH / malino na kasyaiSa syAtkukarmAlimAlitaH // 384 // a lIlAspadIcakre viveko kezarIva me / Agatya vartmanA yena tadapUrva nivedyate / / 385 / / zrIsUryapuramityasti puraM yatrAstiko janaH / dhatte dharmanRpakrIDAkalpadrumavanazriyam // 386 / / ihAjAna mahIjAnirmahendra iti vizrutaH / antarbahirdviSajjaitraM zAstraM zAstraM ca yo dadhau // / 387 // kulocitAsu vidyAsu gurubhiH kAritazramaH / tasyAhaM nandanazcandrayazA ityAbhidhAmadhAm / / 388 // harSI SoDazavarSIyaM sudhAvarSI girAM bharaiH / bhavatApI kadApIdaM mAmupAMzu nRpo jagau // 389 // rAjyaM saMsArakAntAre zRGgATo 'yamaTanniha / kalitaskhalitaH zrIbhiH pizAcIbhiH prapAtyate // 390 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 391-401] vAsupUjyacaritam vahanti maNayo mohamahIpamahadIpatAm / yallobhalolubhA nAdhaH ke patanti pataGgavat // 391 // titIrSavo bhavAmbodhi bodhibohitthavAhitAH / tyajanti dUrato madhyabhUdharAniva sindhurAn // 392 // bhavATavIkuragANAM turagANAM calAtmanAm / mohazrIgvilAsAnAM gocare no caretkRtI // 393 // mohabhUmibhujaGgasya jaGgamAsthAnamaNDapam / chAyAchalAttale vyAptaM pAtakaistasya sevakaiH // 394 // chatraM vivekamArtaNDaprakAzabharanAzakam / na ko pi sevate tAhagjaDatAcakitaH kRtI // 395 // yugmam // ratnAnyagAdhavartIni striyo bhAnti bhavArNave / pupAnmajjatyanunmajjo yatpANigrahaNAgrahI // 396 // etadIdagvidhaM moktumazaktaH sakalaH kRtI / asakta eva seveta zItabhIta ivAnalam / / 397 // tadidAnImahaM mohAdato nirgantumudyataH / / rAjJAM rAjyazramaH sUnuryovanAnto hi naH kule // 398 // tAto mAmiva vatsa tvAM svasthAne sminivezya tat / mohavIrasya kArAtaH saMsArAniraye 'dhunA // 399 // ityuktA balato rAjyAbhiSekaM viracayya me / nRpo lakSyatapolakSmIyauvanaM prayayau vanam // 400 / paripAlayato rAjyaM mamApi kSmApazikSayA / rAnI ratnAvalI nAma prANebhyo 'pi priyAbhavat // 401 / / bhavAnubandhinI jAnannapi tAM tadgataM manaH /
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnamasiviracitaM [sa.2.402-443] AkraSTuM na kSamo 'bhUvaM paGkamanamiva dvipam // 402 // lagnaM tasyAM tathA premavajraleaina manmanaH / na yathAkarSi rAjyazrIdhurINairapi vAraNaiH // 403 // tasyAmucchRGkhalaM kAmapizAcena mano mama / gRhItaM hanta nAmoci mantrajJairapi mantribhiH // 404 // tadekAyattacittasya rAjyazrIrIjyA mama / parahastaM yatI tasthau vRddhAmAtyahiyA hRdi / 405 / / mAnase mAnasevinyA tayA nityAzrite 'vizan / . strIsaMghabhayeneva na dharmaguravo 'pi me // 406 // / ityananyamanA dhanyaMmanyastannyastalocanaH / amanye mAnmathaM parva nirvANapadamapyadaH // 407 // anyadA mdnaanndrsnidraavshNvdH| svamapazyamahaM svame muktAgirizirazvaram // 408 // tasyAmunnidranidrAyAmunidro 'haM tdaa.hdaa| acintayamidaM cintAntarAvasarazAlinA // 409 // svamaH sarvottamastAvanmukterlAbhaM dizatyasau / kiM tu kAntAvazahRdaH ka tatsaMbhAvanApi me // 410 // kiMkurvatkAJcanA kAntistRNanmattagajA gtiH| dAsadazvA dRgullAsAH karkaranmaNayo nakhAH // 411 // ceTatkarpUrakastUrimukhyagandho mukhAnilaH / yasyA reNukaNadivyadukUlA dazanadyutiH // 412||yugmm|| yuktaM tayaikayA hRnme rAjyabhoge zlathIkRtam / etadbhogaM zlathIkartu ko 'bhyupAyo 'stu me 'dhunA // 413 // kimasyA na mahAnIlalIlAM dadhatu kuntalAH /
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 414-425] vAsupUjyacaritam hRvartibhiH kaluSitaM zrutaM me kSArahAri yaiH // 414 // kimamuSyA mukhaM nenduyallIlAmIlitaM mama / vivekamabjavadvIkSya haMsagaurairgataM guNaiH // 415 // asyA nIlAbjasadRzo dRzo nityvRtsmitaaH| . zaMsanti tattvavijJAnabhAnumastamitaM mayi // 416 // adharo madhumAdhuryadhuryo 'syA yadvazaM bhRzam / pramattaM manmano 'muJcandUrataH sUrayo rayAt / / 417 // etasyAH kambuvatkaNTho gmbhiirmdhursvrH| kRtsnAnAM mama kRtyAnAM prayAgAyaivaM kalpitaH // 418 // apyetanmRdudo lapAzabaddhaM nijaM manaH / nAhaM mocayituM zakto dhigasAranarAgraNIH // 419 // lIlayaiva vilaDDe 'hamaho bhavamahATavIm / / tasyAmasyAstu durlako veNidaNDo hRdApi me // 420 // sarvato 'pi bhavAmbodhiH sutaraH sutarAmasau / ihaitannAbhigambhIrAvartabandhastu dustaraH // 421 // etatsiJjAnamaJjIragatacittasya vismRtaa| haMsasyevAmalau pakSau dhigmamordhvagatikSamau // 422 // ityAdidhyAnasaMlIne mayi svaM nindati svayam / apaThanmAtaruttAla varaM vaitAlikA bahiH // 423 // nidrA narendra muzcAzu bodhasya samayo hyasau / hantuM tamo 'bhyayAdbhAnuH saMmohamiva sadguruH // 424 // enAmupazrutiM muktisUcinI bandinAM giram / svapnasaMvAdinI jAna mAnandamahamAsadam // 425 // kSaNe 'smiJjAgratI sAgre prekSya mAM prathamotthim /
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 zrIvardhamAnasuriviracitaM [sa.2.426-437] * hInamrAsyA vacaH kiMcinoce mayi caTUcitam / / 426 // agAdhaboMdhidugdhAbdhisaMmukhAntaracakSuSA / samabhASi mayApyeSA na kiMcinnarmabhASayA // 427 // athAgrabhAgamAgatya praNipatya ca mAM mudA / vyAjahAra pratIhArI hArIkRtaradadyutiH / / 428 // deva vijJapayatyevamamAtyo matisAgaraH / cirAdbhavanmukhAlokakautukI sevako janaH / / 429 / iti tadvacanAnte 'haM nityapratyUSakRtyakRt / sevitAM sevakastomaiH sabhAbhuvamabhAsayam / / 430 // tataH praNamataH sarvAnuvanAthAnnirUpayan / vIkSya kasyApi haste je tAmabjadRzamasmaram / / 431 / / vacovIcI pIyUSasadhIcISu manISiNAm / tadA tadvirahotaM na reme tatra me manaH // 432 // utkaH kSipAmyahaM cakSuryAdantaHpuraM prati / tAvaccArutanuM kacidudaJcadatulaghutam // 433 || gADhagranthiparIdhAnaM kaTiveSTottarIyakam / aMsalambitanistriMzamurobaddhAsidhenukam // 434 // vibhrANaM dakSiNe pANau tAmbUladalamaNDalIm / vAme tayA tu harSiNyAM kRtahastAvalambanam // / 435 / / cakSuSAdhairyadhuryeNa pazcantaM mAmavajJayA / naraM nirUpayAmAsa nirgacchantaM drutaiH padaiH / / 436 / / caturbhiH kalApakam // ka eSa ke nayatyetAmiti kopAruNekSaNam / mAmityUce hasantI sA taM sthirIkRtya satvaram / / 437 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ '-n- ngn g g n- g g n ngng b n b ng b b bh b n b b g g g gns - [sa.2. 438-449] vAsupUjyacaritam ahaM mahApAtakinA vandIcakre ciraM tvayA / prayAmi saMprati nyasya tvadIyahRdaye padam // 438 // IdRktadvacanakruddho bhaTAnityahamabhyadhAm / dhriyatAM dhriyatAmeSa hanyatAM hanyatAmayam // 439 // tato maruttvarAtArapacaracaraNaH kSaNAt / tayA saha sa harSipyAgamadgRhabahirmahIm // 440 // eSa yAtyeSa yAtIti pravAnairanudhAvatAm / puraHsthA api paurAstaM na dhatu zekurAhatAH // 441 // utphullaphenayA dhAvaddhayAnAM senayA mayA / manasevendriyagrAmaH so 'nvagAmi praveginA // 442 // paryantaM paryaTanpuryAstadanveSaparaH purH| AlokayaM camU kAMcitkAJcanodbhAsibhUSaNAm // 443 // tadantarbhadradantIndrapRSThArUDhasya kasyacit / kare tenArpi sA so 'pi tAM vAmAne nyavIvizat // 444 // sA ca vAcaH sudUrasthaM mAM vIkSya strItvalampaTA / tadaGgAliGganI vAmakarAGguSThamanartayat // 445 // tanirIkSya vilakSo 'hametaccetasyacintayam / aho mahodadhirmohamAhamnAM mahilAjanaH // 446 // madirAyA guNajyeSThA lokadvayavirodhinI / kurute dRSTamAtrApi mahilA ahilaM janam // 447 // parApakArAhaMkAri kiM viSaM santi hi striyaH / yatsevanabhavastApaH paratrApi na zAmyati // 448 // striyAM viSatanau dakSA lakSaNAvaparItyataH / sudhAkarAdyairaupamyaM dadustanna jaDA viduH // 449 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ -98 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.2.450-461] vizvAsaghAtanoM mauliratnaM jAnAmi yoSitaH / narakAbdho naraM premNA parirabhya kSipanti yAH // 450 // abalA iti na strIbhiH kartavyaM hastamelanam / haranti jIvitaM puMsAM saMzaye ca kSipanti yaaH|| 451 / / iyaM hi mama raktasya pratIcIva vivasvataH / mAnamlAniM dadau kAM tu gatiM dAteti vetti kaH // 45 // dhigmAmetadvazitvena zivodayanirAdaram / ghUkanetramiva dhvAntamitratvenArkaniHspRham // 453 // etadvairAgyato naitadvairaM muJce 'dhunA punaH / kulasyApi kalaGka: syAdapamAno hi mAninAm // 454 // yaH pradatte hRdi padaM tamUrdhva gilati kSaNAt / apamAne 'pyanudyogI paGkAdapyadhamaH pumAn // 455 // kSudro'pyupadravaM kuryaanikaammpmaanitH| vidadhurmadhuhAra vidhuraM madhumakSikAH // 456 // gRhNantaM rasasarvasvaM bhAsvantaM pratyapakriyAm / kAMcitkartumazaktasya paGkasyApi sphuTatyuraH // 457 // dUre tyajati mAtApi parAvajJAsahaM naram / . kSamamapyakSamairbaddhaM garja vindhyATavI yathA // 458 // tadetasyApamAnAbdheH pAraM gtvaasinaukyaa| saMsArArNavapArAya bhajiSye potavadvatam // 459 // apamAne 'pi cedguDhe vrataM tanme nidarzanAt / matpUrveSAmapi bhavatyeSA saMbhavanA vrate // 450 // yAvadityuddhatadhyAnastyAnacitto 'smi yuddhadhIH / sainyasarvAbhisAreNa manmantrI tAvadAgamat // 461 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2. 462 - 473] vAsupUjyacaritam tato 'ntarasphuratAvirbhUtAdbhutavairayoH / mama tasya ca senAbhiH samaraH samavartata / / / / 462 // mitho ratho rathaM nAgaM nAgo 'zvo 'zvaM bhaTaM bhaTaH / samiyAya samIkA svakAyavyayanirbhayaH / / 463 / / samanayata kodaNDaiH GgadaNDaira kampyata / tatra raudre raNodreke na zauryodbhaTairbhaTaiH // 464 // vapuSo nikhilasyApi zaktyA muSTimaviSTayA / dRDhayantaH praharaNAnyahitAnprAharanbhaTAH || 465 // tAdRgyuddhazriyA dhanyaMmanyo manyorvazaM gataH / prahAreSu lagatsvaGgaM bhaTaH kaNTakitaM dadhau // / 466 / / viluuttararAtrAtaM patanmAtaGgamaNDalam / truTacchaka saMgha navandhaM nRtyatkabandhakam // 467 // lolakIlAlakallolamAlinImaNDalaM tataH / pakSakSayakaraM prAvardhata raNakSaNam / / 468 // yugmam // bhrAjiSNubhUritejaskaiH kramAnmatpRtanAH paraiH / karzayAmAsare grISmavAsarairiva rAtrayaH / / 469 / / rAjavAhyamathAru javAdibhavibhuM vibhIH / ; ahaM tena saha kruddho dvandvayuddhotsuko milam || 470 // mayi muJcati nArAcavIcIrdakSeNa rakSitaH / tenAtmA ca gajendrazca talavargazca mAgaNaH || 471 // sa tu nirnAzayAmAsa mArgaNAnAM gaNaiH kSaNAt / madvalaM sakalaM bhAnurbhacakramiva bhAnubhiH || 472 // yadyadatraM mayAmoci tattadeSa kSaNAdapi / chekazciccheda sadhaskaM bhavatkarmeva kevalI / / 473 // 99
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnamUriviracitaM sa.2.474-485] patatyatha tadakhArte gaje kSINAkhilAyudhaH / atyanmuSTimutlutyAgamaM tadibhamUrdhani // 474 // dhRtvAtha hastayostena kSipanpAdAhatIraham / utkSiptaH patito dUre yantrotthagrAvagolavat // 475 // sahasA saha senAbhiH prAvizanmatpuraM sa tat / tanvansAkaM tayottAlahastatAlaH kathA mithaH // 476 // evamAlokamAno 'hmpmaanoccyaakulH| iSTamiSTatamebhyo 'pi gaNayanmaraNaM tadA // 477 // yadyasti sukRtaM kiMcinmama tttnnidaantH| mA bhUdbhavAntare 'pi strIsaGgaH satpathabhaGgakRt // 478 // ityAlapanpuraH prekSya kUpaM tatra papAta ca / samAntarbhadrapIThasthaM svaM dadarza ca pUrvavat // 479 // ye yudhi krudhi durdhaSAH kSatAH prapatitA mRtAH / tAnakSatAnahaM saMsadyapazyaM pAveto bhaTAn // 480 // ye dRSTAH saMgare piSTAsteSAmazRNavaM ravam / hastinAM hastizAlAsu vAjizAlAsu vAjinAm // 481 / / antarantaHpuraM yAvatkSiptA dRktAvadaityata / / tadAlimAlA tAdRktatpratikarmakriyonmukhI // 482 // ityadbhutadhutasvAnte mayi kAntena tejasA / arka karkarayankazcidAvirAsItpuraH surH|| 483 // tadvilokAdahaM jAtajAtismRtiracintayam / prAgjAtau dhanadhanyAkhyau suhRdAvahameSa ca // 484 // anena saha saMsAraniHsAratva vicAravAn / pratAbhirargalasvargalakSmIbhogamupArjayam // 485 //
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 1.486-497] vAsupUjyacaritam abhyarthito 'yamAzliSya divaH prAk cyavatA mayA / uddhartavyastvayA so 'haM bhave mohArNavAditi // 486 // tannUnamamunaivAhaM ghaTayitveti nATakam / bodhito bodhadugdhAnAmandhunA bandhunAvunA // 487 // ityutthAya mayA prItyA satkRtaH sa tirobhavat / ahaM ca prAtra maGkSa bhavAraNyaM vilavitum // 488 // IdRkcaritrazravaNAdbhabhavabhIto bhuvaH patiH / rAjye jAmAtaraM nyasya vratavratatibhUrabhUt // 489 // nRpe viratisAre 'tha ratisAreNa bhUbhujA / vyomeva vyomaratnena tena rAjyamarAjyata // 490 // nRpAjJAkRjanadhvaMsI nRpadhvaMsIva dIvyati / nirAyudhaM vadhaM rAjJAmAjJAbhaGgaM vidurvidaH // 491 // tanmallokagRhAM sadyo vipado mahahAmiva / bhaviSyantIti dezAntastenAtAyata ddinnddimH||492||yugmm|| tattatpuNyaprabhAveNa tadaivodgacchadApadaH / deze tasya parArtibhyo vinyavartanta jantavaH // 493 // saMrvA api striyaH satyaH satyavAksakalo janaH / malimluco na ca kApi kApeyaM na ca kasyacit // 494 // api kelISu no bAlairuttAlaiH kalahAyitam / yuvabhiH snehadroho 'pi kalaho galahastitaH // 495 // tiryaJco 'pi viSANAyainaM cakruH kasyacidyathAm / AtmabhogAspadaM rogA na ca kiMcidatanvata // 496 // na ko 'pyAskandi mAdyadbhirvyantarAdyairapi kacit / cullIndhaneSvapi jvAlAjihvo maryAdayA jvala // 497 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.498-409] rere......... .............. pAnthandakhidAmAtrajAyubhirvAyubhirvave / dadau saraH kRSiphalaM kAle vAri ca vaaridH|| 498 // sakRtsittApi visphAraM paphAla sarasA rsaa| tamAzamamitaM cAMzustomaM vyomamaNiya'dhAt / / 499 // iti prabhAvamudbhAvya ratisArasya bhuupteH|| sarve 'pyurvIbhRtaH svo| tasyaivAjJAmavartayan // 500 // subhUmastatpitApyevaM zrutvA maahissmtiiptiH| svadeze nyasya tasyAjJAM hRSTo 'mutrahitaM vyadhAt // 501 // tasyAjJA yatra yatrendoH kaumudIva sphuTAbhavat / na tApatamasAM bhUmiH sA sA bhUmirajAyata // 502 // iti kramAdazeSAyAM kSmAyAM tacchAsanaspRzi / vabhUva dharmanirmANe 'laMkarmINo 'khilo janaH // 503 // ityazeSAM smitAmeSa cirakAlamapAlayat / pradattanarakadvAra bhanasvargArgalaM bhuvam // 504 // kadApi kautukAgAre priyANAM tisRNAM mukham / vilokayannayaM prApa kAmaM kAmapi nide'tim // 505 // induhRdye mukhe bhAti cAndanaM citrakaM na te / vilupyaM tanvi tenedaM kurve kastUrikAmayam // 506 // ityuktvA sAttvikasvedajalA raGgulIdalaiH / bhUpo lulopa saubhAgyamaJjayo varyakAnti tt||507||yugmm|| athApatilakA tArazuGgArapasarApi sA / astenduH sphAratArApi rajanIva rarAja na // 508 // puNDreNaikena hInApi yanniHzrIkeyamIkSyate / tadvirAjiSyate kIdRgmuktaniHzeSabhUSaNA // 509 ||yugmm||
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 510-520] vAsupUjyacaritam 103 iti dhyAtvA birAgormivarmitasvAntavAdhinA / nRpeNa svakareNAsyAH kramAdbhUSAbharo hRtH||510|| tato hRtaziroratnAM nizi nirdIpasadmavat / AkRSTakuNDaladvandvAM dyAmivAstendubhaskarAm // 511 // gatahArAM surAgAradvAraM nistoraNAmiva / akeyUrabhujAM lUnapormisarasImiva // 512 // akaGkaNakarAM vallimuktakSA vanImiva / kaNanmaJjIrahInAMhnimahaMsAbjAmivAbjinIm // 513 // evaM nirastaniHzeSabhAsamAnavibhUSaNAm / dalapuSpaphalatyaktAM phAlgunIyAM latAmiva // 514 // tAM pazyannAntareNAkSNA sa dadhyau nAsti kutracit / aprakSAlitazuddhAGgaH ko 'pyabhUSitabhAsuraH // 515 // paJcabhiH kulakam // kA vAnyasya kathAtmApi dhautakarmAvalImalaH / jJAnadarzanacAritrai ti ratnairalaMkRtaH // 516 // tadasminkarmamaline yatpariSkaraNaM tanoH / viguptapazcAdbhAgaM tanmayUrasyeva nartanam // 517 // nAGgasya bhUSaNairAtmA bhUSyate 'sya tu bhUSaNaiH / bhUSyate 'khilamapyaGgaM namo 'sya karairiva // 518 // tatkAryaH kAmamAtmAyamakarmamalamaNDalaH / jJAnadarzanacAritrabhUSaNaH kAyabhUSaNaH // 519 // ityantAyatastasyAtmani sthirataraM mnH| adIpyataM yathA dIpo nirvAte vezmani sthitaH // 520 // zukladhyAne 'vatIrNe 'tha ghAtikarmendhanAnale /
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasruriviracitaM [sa.2.521-532] utpede kevalaM lokatrayatraikAlyadarpaNaH / / 521 || dattaM zAsanadevyaiSa muniveSaM samAzritaH / tayaiva vihite tatra kAJcane 'bje kRtAsanaH // 522 // tvarAyAtaiH suratrAtaiH praNataH puSpavarSibhiH / kimetaditi sAryaiH prekSyamANaH purIjanaiH / / 523 // antaHpurIbhiretAbhiruddhAntasvAntavRttibhiH / kimetannAtha nAtheti muhuruttaramarthitaH / / 524 | dazanAMzumiSAtpuNyaM mUrtimattanvatImiva / 104 sa jino vRjinocchedAvezinIM dezanAM vyadhAt / / 525 / / caturbhiH kalApakam // aho mahoddhataireva bhavasevakajantavaH / karmabhirmarmabhidrUpaistApyante sarvathA katham / / 526 / / tAni jAnIta he santaH saMgatAni sadAtmabhiH / aSTasaMkhyAni saMsArakAraNaM nAmabhedataH // 527 // jJAnAvaraNaM darzaNAvaraNaM vedanIyakam / mohAyurnAmagotrAntarAyaM tAnIti nAmataH / / 528 / / matizrutyAvadhimanaH paryAyakevalAbhidhaiH / AvRtaiH paJcabhirjJAnairAdyaM paJcavidhaM smRtam / / 529 // nirmalApi yathA dRSTiH paTacchannAlpadRzvarI / tathAtmAcchAditastena tattatpaTasamaM viduH // 530 // sAgarANAM sthitistasya syAstriMzatkoTikoTayaH / tato bAta tatkarma punarAtmA sakalmaSaH / / 531 // darzanAvaraNIyaM tu navabhedairiti smRtam / paJcanidrAzca catvAraH syuzcakSurdarzanAdayaH / / 532 / /
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 533-544] vAsupUjyacaritam tatra nidrA bhavedyatra prabodhaH svalpahetunA / nidrAnidrAtmano yasyAM bhaveduHkhena jAgaraH // 533 // Urdhvasthitasya jAyeta yA jantoH pracalA hi sA / pracalApracalA sA tu bhavedyA pathi gacchataH // 534 // cintitasyAdi kAryasya styAnaddhiH sAdhakA nizi / sA punarjAyate jantorudaye kliSTakarmaNaH // 535 // cakSurAtriyate yena taccakSurdarzanAdRtam / / zeSendriyANAM varaNamacakSurdarzanAtam // 536 // avadhiH syAdrUpivastumaryAdA tena darzanam / karaNAnapekSo bodharUpo vAvadhirucyate // 537 / . darzanaM tena sAmAnyArthagraho 'vadhidarzanam / tasyAvaraNamavadhidarzanAvaraNaM smRtam // 538 // vizvaM kevalasAmAnya lokAlokasya darzanam / yadANoti tatproktaM kevaladarzanAvRtam // 539 // yathA rAjJaH pratIhAro nAbhISTasya janasya saH / api vIkSitukAmasya na datte nRpadarzanam // 540 // darzanAvaraNIyena ruddho jIvo 'pyasau tathA / na pazyedvastu tattena pratIhArasayaM viduH // 541 // yugmm|| samavasthitirasyApi drshnaatikrmnnH| sAgaropamakoTInAM syustriMzatkoTayaH kramAt // 542 // sAtAsAtAbhadA vedyaM dvidhA mukhyaM tayoH punaH / asAtaM tiryagnarake sAtaM mAmarAlaye // 543 // madhuliptAsidhArAyA lehane sukhaduHkhakRt /
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.545-556 ] avasthitiramuSyApi vedanIyasya karmaNaH / sAgaropamitItAM hi syustriMzatkoTikoTayaH / / 545 // mohanIyaM bhavedvedhAtrAdyaM darzanamohakRt / cAritramohanIyaM tu dvitIyaM parikIrtitam / / 546 / / prathamaM trividhaM samyammizra mithyAtvabhedataH / dvitIyaM paJcaviMzatyA bhedaistaditi kIrtyate / / 547 // krodhamAnamAyA lobhAH syuH kaSAyAzcaturvidhAH / tatraikaikazcaturbhedairjJeyaH saMjvalanAdibhiH // 548 // pakSasthAyI kaSAyo 'sau smRtaH saMjvalanAhvayaH / pratyAkhyAnaH punarmAsacatuSTayakRtasthitiH / / 549 / / apratyAkhyAnakaH proktaH sthitaH saMvatsarAvadhiH / yAvajjIvaM kRtasthAnaH syAdanantAnubandhakaH // 550 // antyamI vItarAgatvaM yatitvaM zrAddhatAM kramAt / samyaktvamapi saMsevyamAnA jantorbhavAntare / / 551 // amaratvaM manuSyatvaM tiryakkaM narakaM kramAt / yacchantyeivasvarUpAste kaSAyA iti SoDazaH / / 552 / / tathA hAso bhayaM zoko jugupsA ratyaratyapi / puMnArIklIvavedAca nokaSAyA ime nava / / 553 / / ityaSTaviMzatirbhedA mohanIyasya karmaNaH / bhayAtmanAmapi prAyo durjarAH syuciraM sthirAH || 554 // madyapAnAdyathA jantuH kRtyAkRtyAni vetti na / mohanIyAdapi tathA tattanmayasamaM viduH / / 555 // tattadetasya karmabhyaH sarvebhyo 'pyadhikA sthitiH / bhaveyuH sAgarANAM hi saptatiH koTikoTayaH / / 556 // 106
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 557-568] vAsupUjyacaritam . 107 AyuzcaturdhA narakatiryagnRsurasabhaMvaiH / durbhedabandhabhAvena tadvanigaDopamam // 557 // AyuSaH karmaNo 'muSya sthitiritthaM prakarSataH / sAgaropamitInAM hi trayastriMzadbhave bhavet // 558 // nAmoktaM prathamaM bhedairdvicatvAriMzatA ttH|| saptavaSTayA triNavatyA vyuttareNa zatena vA // 559 // gatijAtizarIrAGgopAGgabandhananAmakam / saMghAtanaM saMhananaM saMsthAnaM varNagandhane // 560 // rasaspazogurulaghu parAghAtopaghAtako / AnupUrvI tathocchAsa Atapodyotamityapi // 561 // vihAyogatistrasAkhyaM sthAvaraM sukSmavAdaram / aparyAptaM ca paryAptaM pratyekAnantakAyakam // 562 // subhagaM durbhagaM caivaM sthirAsthirazubhAza bham / . susvaraM duHsvarAdeyamanAdeyaM tataH param // 563 // yaza kIrtyayaza kIrtinirmANaM kIrtitaM tataH / nAma tIrthakaraM caiva catvAriMzadvayAdhikA // 564 // gatizcaturdhA narakatiryagnRsuralakSaNA / ekadvitricatuHpaJcAkSabhedaiotipaJcakam // 565 // audArikaM vaikriyakamAhArakamataH param / taijasaM kArmaNaM ceti zarIraM paJcadhA smRtam // 566 // aGgopAGgaM tridhA zIrSa pRSThaM ca hRdayodarau / UrudvayaM karadvandvamityaSyAvaGgamucyate // 567 // aGgulyAdyamupAGgaM syAdaGgopAGgaM ca tadgatAH / rekhAH syustrayametattu bhavedAye vapustraye // 568 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.589-580] poDhA saMhananaM varSabhanArAcamAdimam / tasmAdvaSabhanArAcaM nArAcaM tu tRtIyakam // 569 // caturthamardhanArAcaM kIlikAkhyaM ca paJcamam / sevAvarta bhavetSaSThamasthyantaHsparzalakSaNam // 570 ||yugmm|| AdyaM samacaturazramatha nyagrodhamaNDalam / tadanyathA punaH sAdi vAmanaM kubjakaM tathA 571 // huNDaM ceti zarIrasya saMsthAnAni bhavanti para / etAnyaudArikasyaiva nAnyAGgAnAmasaMbhavAt ||572||yugmm|| AnupUrvI caturdhetthaM yajjantorgacchato 'ntarA / bhaveSu narakAyeSu paripATirbhavedgateH // 573 // syAdvihAyogatirdvadhA shubhaashubhvibhedtH| upaghAtaparAghAtAtapAgurulaghu smRtam // 574 // ucchvAsodhotI casvAro varNAdhAstrasaviMzatiH / nirmANaM tIrthakRJceti saptaSaSTirudAhRtA // 575 // bandhanaM paJcadhA paJca saMghAtA varNapaJcakam / aSTau sparzA rasAH paJca gandhadvayamudIritam / / 576 // kRSNo varNeSu sparzeSu gurustikto raseSu ca / gandhayoH suramizcaite bhedAstyAjyAH puroditAH // 577 // prAguktAyAH samaSaSTerasyAH SaDviMzaterapi / melane jAyate seyaM navativibhiruttarA // 578 // paJcadazavandhanebhyaH paJca bhedA puroditAH / zeSaistu dazamiH kSiptairjAyate vyuttaraM zatam // 579 // audArikaudArikakaM tathaudArikataijasam / audArikakArmaNakaM turyametatrayodbhavam // 580 //
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2. 581-591] vAsupUjyacaritam vaikriyakriyAyevaM jJeyaM bandhacatuSTayam / itthamAhArakAhArakAdidehacatuSTayam // 581 // taijasataijasaM gAtraM tatastaijasakAmeNam / kArmaNakArmaNaM ceti bandhAH paJcadaza smRtAH // 582 // tribhirvizeSekam // ramyAramyANi rUpANi kuryAcitrakaro yathA / tathA nAmApi jIvAnAM tattaccitrakopamam // 583 // etasya sthitiruktRSTA bhavinAM nAmakarmaNaH / viMzatiH koTikoTInAM sAgaropamamAnataH // 584 // gotraM dvidhA dhiyA lakSmyA hIno 'pyoM bhavI bhavet / taduccaM sahito 'pyAbhyAM nAryo nIcaM taducyate // 585 // yathA kulAlAnmRtpiNDaH pUrNakumbhaH surAghaTI / stutyo nindhastathAtaH syAdAtmA tattena tatsamam // 586 // Atmani sthitiretasya gotrasaMjJasya krmnnH| .. sAgaropamasaMbaddhA syaatkottiviNshtiH|| 587 // antarAyAbhidhaM karma bhedaiH paJcabhiraSTamam / syAdAnalAmabhogopabhogasAmarthyalakSaNaiH // 588 // dAnaM vinItAdatte rADbhANDAgArikato yathA / tathAsmAdapi jIvo' tastadbhANDAgArikatopamam // 589 // antarAyAbhidhAnasya sthitiretasya karmaNaH / sAgaropamasaMkhyAyAM syustriNshtkottikottyH|| 590 // ityalpaM jalpito 'nalpakAlaH krmmhaagdH| zuddhadhyAnauSadhamANaiH sadbhiH zAmyo 'pramAdibhiH // 591 // zuddhaM dhyAnamapi prApyaM kssaayvissyojjhnaiH|
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 zrIvardhamAnasariviracitaM [sa.2.592-603] saMtoSarasikairlokaH sa tu bIjaM sukhasya yat // 592 // na sadvAkyAtparaM vazyaM na kalAyAH paraM dhanam / nAhiMsAyAH paro dharmo na saMtoSAtparaM sukham // 593 // sevyasArasya tasyApi jananI viratidhruvam / sApi kevalibhiH proktA sarvato dezato 'pi vA / / 594 tadasyAM viratau sadbhirmatimadbhiH sukhArthibhiH / stutyakRtyamahAvighnaH pramAdaH kArya eva na // 595 // AyuSaH kSaNa eko'pi nApyate ratnakoTibhiH / tatkathaM hAryate hanta pramAdarajasA naraiH // 596 // iti dharmagiraM karmagiridambholisaMnibhAm / zrutvA tattvAvabodhena zubhaH zasyajano 'jani // 597 // antaHpuryaH subandhuzca tadA bhejurmahAvratam / yanaizcAnye jainastatra jagahe gRhiNAM vratam // 598 // itthaM prabodhya suhRdo vihatya vasuSAM kramAt / vitatya dharma bhagavAn rAtisAraH zivaM yayau // 599 // ityadbhutasya dAnasya prabhAvAdbhuktabhUtalaH / kuzalo dalayatyAzu saMsAraM ratisAravat // 600 // iti zrIratisArasya sArapuNyaprathAM kathAm / nizamyAbhUnmudAM sama padmottaramahIzvaraH // 601 // pAtreNa pArthivAdibhyo dAnaM nAdIyate kacit / nityaM zIlantu zIlaM tu sarvasAdhAraNaM budhAH // 602 // dhatte yaH satatonmIlaM zIlaM lIlAravindavat / sakAmaM muktikAminyA kutukena vilokyate // 603 // atazcintAmaNiprAyasukRtaprAptaye janaH /
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2.604 - 617] vAsupUjyacaritam 111 vidhatte zuddhadhIH zIlasudhAmbhonidhimajjanam / / 604 // aghanAzAdbhutacchAye zIle nIletarA guNAH / samAyAnti samuttAlA marAlA iva palvale / / 605 // janAnuraktirmuktizca muktizca nRSu zIlataH / sanatkumArazRGgArasundaryoriva jAyate / / 606 // dhanyapaurAlimAlinI / tathA satpathA zrIkAnteti purI jambUdvIpe bhAratavarSabhUH / / 607 / iha siMha iti svAmyaglapita grupatirnRpaH / babhUva zubhrakIrtitragrAjirAjita diggNaH / / 608 // nityamudyadguNagrAmaH kalAgrahakRtAgrahaH / sanatkumAra ityAsItkumArastasya kIrtibhUH / / 609 // adUSaNakaNairlakSyamANastAdRkSalakSaNaiH / sahotthaiH sa guNai reje zarIrAvayavairiva / / 610 // upadezAvadhiklezAdgurutastasya gRhataH / hRdi na skhalitaM cakruH khilA apyakhilAH kalAH || 611 || rUpaM nizamya niHsIma tasya sImantinIjanaiH / tadaGgasaGgikhuralIrajo bahumataM svataH / / 612 // urasi preyasAM kAmacitrAbhyAsApadezataH / alikhyata vidagdhAbhiH sa raho birodaye / / 613 // tasmiJzaraNasaMprAptaprANabhRdvajrapaJjare / dordaNDamaNDalacchAyAmIyuzcApacarAH zarAH / / 614 / / so 'nyadA kSaNadAmadhye vadhyamAnasya vidviSA / nidrANazcandrazAlAyAM rAvaM zuzrAva kasyacit // 615 // athaiSa rabhasabhrazyannidronmudradRgIdRzam / khe vacaH sacamatkAraH kAruNyamasRNo'zRNot / / 616 // duHkhitaH paraduHkhena dInAnAthoddhRtikSamaH / aho sa kApi ko'pyasti yaH pApAtpAti mAmitaH ||617 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.618-629] trijagavIrajananIrjananI yena suununaa| hasatyasti sa ko 'pIha yaH pApAtpAti mAmitaH // 618 // svajanmatithinakSatravArAndhairyeNa garvayan / sa ko'pyasti jagatyasmin yaH pApAtpAti maamitH||619|| premAbhyaH priyAbhyo 'pi ye priyAM manyate yudham / tanmukhyaH ko'pi kiM nAsti yaH paapaatpaatimaamitH||620|| hA hA hato hato 'haM mAM trAtuM ko 'pi na dhAvati / tadAkAze dhRtaM kasya sattvenedaM jagatrayam // 621 // vizve na santi kiM vIrAH kiM vA santo 'pi ni:kRpAH / kiM vA bAdhiryabhAjaste krandAta yanna pAti mAm // 622 / / nizi nidrAnti cenmAstadamaryeSvabhUtkimu / / yatte 'pi zaktimanto 'pi na kRpAM mayi kurvate // 623 // na mAnavo na gandharvo na gIrvANo na dAnavaH / ko 'pyasti sAhasI yo mAM trAyate hA hato 'smi haa||624|| athaacccnycdromaanycshcnnddossitmuurdhjH| kSmApasya manurutpazyazvAlayaMzcApamutthitaH // 625 // vilakSaH khecaraM kSoNicArI rakSitumakSamaH / pakSiNo 'pi kSaNaM dhanyAnso 'manyata khagAminaH // 626 // trailokye 'pyasti na trAtA vadhyamAnasya te mayA / mA krandAmriyamANastadityabhUtve punarvaniH // 627 // hantuH svarAnusAreNa zarAsAraM tataH kRtii| / sAkSepaM divi cikSepa sa zaraNyAziromaNiH // 628 // eko ripuH kRpANena prahataH praapttttH| ... pumAnkumAranArAcatADitastvaparaH puraH // 629 / /
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.630-641] vAsupUjyacaritam atha tau mUrchitau vIkSya vismite bhUpateH sute / uttatAra taDittArA kApi tArAvato vadhUH // 630 // dviSadvikhaNDitAGgasya puruSasya puraH sthitA / cakranda sArasAdhikyavikasatkaruNasvarA // 631 // kiM caritramidaM citramiti pRSTAtha tena sA / 'Uce 'dharoSThaM siJcannI zucA zuSpantamazrubhiH // 632 // shonnrtnprbhaapuursinduurcyaactritH| girirvaitAtya ityasti zrIlIlAraupya hastivat // 533 // tasyopari parispandalakSmImandamarutpurA / vizAlAkhyA vizAlAkSImukhApAstendurasti pUH // 634 // tatraiSa ratnacUDAkhyo rAjA khelati khecrH| asya priyAsmi kazmIradevIti prItibhAjanam // 635 // duSTacandrapurIbha rtA candrAkhyo 'yaM tu khecrH| : mayA smararahasyAni yAcamAno 'vamAnitaH // 636 // raviNA kaumudIvendostataH patyuH smiiptH| . tejAkrUreNa sUreNa hRtAhamamunAdhunA // 637 // avastheyaM kRtA tena madbharturanudhAvataH / / duzcaritraphalaM vIra tvayAsyedaM ca darzitam // 638 // ityuktkeyaM kumArAya priyaprANitakAGkSaNI / AditadauSadhIH sadyo mUrchAzatakRtacchidaH // 639 // athainamoSadhisyandairamandIkurute sma sH| kumAraH kairavastomamiva somaH karotkaraiH // 640 // tataH kRpAvatAreNa kumAreNauSadhIrasaiH / candro 'pyajIvi kAruNyaM mahatAM prahatAntaram // 641 //
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.2.642-653] tato vargavivekAbdhimauktikaiyathitAM giram / kumAro hRdi candrasya hArahayAmiti nyayAt // 642 // na datte nirdRti hanti puNyaM puSNAti pAtakam / aho hRtaM parastraiNaM kuthitAnnamivAhRtam // 643 // parastrIparirambheNa samArambhaH sukhasya yaH / zItAmbhaHsnapaneneva jvaradAhavyapohanam // 644 / / paranAryo vibhAvarya ivAkIrtitamaHmadAH / adRSTasatpathAnpuMsaH kSipanti narakAvaTe // 645 // ghAtAdha:kArabandhAtirmadAndhairbudhyate na kaiH| vajadbhiH paranArISu vArISviva maMtaGgajaiH // 646 // tataH svadArasaMtuSTiH puNyapuSTirasAyanam / sevanIyA sadA pumbhiH guNakumbhimahATavI // 647 // tacandra candracArUNAM yazasAM jaladopamam / paranArIparIrambhArambha nirdambhadhIstyaja // 648 // samaM ca ratnacUDena cUDAratna khacAriNAm / mA sma pApaghaTAjanma vatsaraM matsaraM kRthA // 449 // ratnacUDa tvayApyetacetanIyaM yato 'bhavat / pratyakSaM vAM paravadhUcauryamAtsaryayoH phalam // 650 // iti vAcaM pratijJAya tau prItau khecarI mithaH / sanatkumAratejonisAkSikaM sakhyamIyatuH // 651 // adRzyIkaraNI zikSAgurave gurudakSiNAm / dattvA bhUpabhuve vidyAM tau gatau dyAM tayA samam // 652 // kadApyatha sadAsadmabhUSaNaM siMhabhUbhujam / atyAturazcaraH kazcidetya vijJaptavAnadaH // 653 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ sa. 2. 664-665] vAsupUjyacaritam 115 svAmiJjagajjayArambhajRmbhagANaprayANakaH / bhUribhUramaNaccheda meda sviprasaranmadaH || 654 || nRpo ripudvipakrUrakezarI zUrakezarI / tvAM pratyupaiti kAmpIlyapurAtanadevatA || 655 || yugmam // iti vAkzrutisakrodhaH skandhAvArAya durdharaH / rathasindhuragandharvabhaTAdhyakSAnnRpo 'dizat / / 656 // prayANakambunAdeSu kAmamambaracumbiSu / sajjamAnAsu senAsu bhaTeSUtkaTakeSu ca / / 657 // tAM matvA jayinIM yAtrAmetya tatrAdhikodyamaH / kumAro mastakanyastahastaH kSmApaM vyajijJapat // 658 || yugmam // tAta mA tava tatrArikITe 'stu kaTakaspRhA / kiM tRNotpATane kumbhI kuNDalIkurute karam / / 659 // ahameva kariSyAmi tajjayaM tvatprasAdataH / hantyanUrustamaH pUraM kiM na sUraprabhAvataH / / 660 // kaTakaM yadi tatrApi zatrAvAtanuSe svayam / balau vA zatrau vA kiM roSiNi karoSi tat / / 661 / / athAha pRthivInAtho nItiprItisakhIM giram / romAJcitavapuH sUnoH zauryeNa vinayena ca / / 66 // lIlAsu lAlitaM zUrAstanayaM nayazAlinaH / puraH kurvanti bhogeSu raNAbhogeSu pRSThataH / / 663 / / hRdayAnandanaM dakSA nandanaM kuladIpakam / na prabhaJjanabhUyiSThe bhAsayanti raNAGgaNe / / 664 // kulAlaMkRtaye ratnaM bhUribhAgyArjitaM sutam / kaH kSipatyasikallolairapAre samarArNave / / 665 //
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.666-677]. vatsa matsariNo jetuM yAmi tenAhamAhave / jagaro nagarasyAsya bhavAnbhavitumarhati // 666 // , athAkiradgiraM gaurImAsyagaurAMzukaumudIm / kumAraH kairavAkAravIramAnasamodInIm // 667 // ta eva tAta satputrAH khaM matvA kavacakSamam / ye nibandhApituH skandhAduddharanti dhuraM yudhaH // 668 // zUrAstAneva manyante nandanAnkuladIpakAn / yeSAM riputrIniHzvAsaistejaH pratyuta vardhate // 669 // kulAlaGkAraratnAni kumArAnurvarAvarAn / uttejayatti yuddhoyA'masipaTTaghaTAjuSi // 370 // tatprabho mAM diza dveSipeSAyeti bruvannasau / agrahIdagrahastAbhyAM caraNau dharaNIzituH // 671 // utthApya parirabhyAtha pramodI medinIpatiH / kumAsmamuhadvIravairAya skhairabhairayat / / 672 // : kRtamAGgalikaH so 'pi reNugopitagopatiH / . cacAloccacamapUraH zUrakezariNaM prati // 673 // . bhrazyantIM nijabhAreNa bhuvaM dhartumivAgrataH / pralambamAnahastA]zcAlitaM balibhidipaiH // 374 // mA bhUdasmarakhurApAtaiH khaNDazaH kSoNimaNDalam / ityuDDIna ivAcAlAyonA hayasamuccayaH // 675 // nartayanrathinAM kIrti mUrtI ketanakaitavAt / . pavanAnAmanuprAsaH prAsaradrayasaMcayaH // 676 // hRdA kavalayantaH khaM jvalayanto dRzA dizaH / pratasthire sthirAgolaM lolayanto garbhaTAH // 677 //
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2. 678-689] vAsupUjyacaritam 117 ~~~ wwwmameramme ityupAntaM riporApa kumAraH sArasainikaH / kacidapyakRtasthAnaH prasthAnaH kaizcidapyayam // 678 // athaantrcrtsyuutkrodhvirodhyoH| tayoH senAdvayaM jajJe saMparAyaparAyaNam // 679 // AsadatsAdinaM sAdI niSAdI ca niSAdinam / rathinaM ca rathI pattiH pattiM ca proddhatakrudhaH // 380 // asahiSNuH paratejastejasvI vIrasaMcayaH / khaNDayAmAsa caNDAMzubhAsaH kANDaughamaNDapaiH // 681 // jayazrIparirambhAya skAyamAnamanorathaiH / hRSyadbhivIkSitaM vIrai raNe reNumayaM tamas // 682 // sahuMkArairathodAraiH prahArairbalazAlinAm / / Alambhi samarArambhaH sphUrjatryahatizrutiH // 683 / / sphuliGgaiH sphuritaM zatruzastrApAtena varmasu / rAjJAM nistuSyamANasya pratApasya tuSairiva // 6.84 // dravIbhUyeva mareNa raktapUreNa reNavaH / samare samanIyanta tamaHsamarucaH zamam // 685 // azvaH ko 'pyazvavAraM svaM panitaM varmabhAritam / upavizyainamAropya samuttasthau mRdhoddhataH // 686 // sphuTitodaraniryAtAH kazcidantrAvalIbalI / dhAvanatutruTadvAjI khuralagnA latA iva // 687 // daSToSTho bhRkuTIbhImaH kSmApAtinyapi mUrdhani / dhRtvA dobhyA ripuM kazcitpatanavAdapAtayat // 688 // vAhayitvAgrato vAhaM kunte vakSo vizatyapi / yuddhakSINAyudho dantaiH ko 'pi kaNThaM dviSo 'piSat // 689 //
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 zrIvardhamAnamariviracitaM [sa. 2. 690-701] pratidvipaM dvipaH ko pi kopAnmUrdhanyatADayat / / kareNonmUlya tasyaiva raNakSINarado radam // 690 // pAtitasya dvipaH kopI ko pIbhasya riporvapuH / / radAgreNa vidAryocairmatto raktAsavaM piban // 691 // trasyanpratidvipAnme 'sau jitArerapi duryshH| mA dAditi jaghAnaikaH svahastena svahastinam // 692 / / hatasya patato yugyanAgasyotplutya pRSThataH / kSitimetya sthito 'jaiSIdveSiNaM mArgaNaiH paraH // 693 // kazcidrathI prathIyAMsi zarajAlAni lAlayan / akhANyeva dviSo 'kRntanAGgAni tu kRpAnvitaH // 694 // zarairekasya cakrasya cchinne se namato rathAt / viluNThantaM kSitau zatru ko 'pyalokata kautukI // 695 // karNAntAkRSTakodaNDa evaikaH khedamAsadat / yaM yaM lakSIcakAraiSa tUrNa sa sa yadatrasat // 696 // mArtaNDa iva kodaNDapariveSadharaH prH| dizazaramayIM dRSTiM rAjahaMsabhiye 'bhavat // 697 // dhRtAsikhAsayanvizvaM muktakezaH karAlavAk / zauryAvatArataH kazcidabhramadbhabhudRgbhaTaH // 698 // dalitasya riporantramAlAbhiH kRtamaNDanaH / kurvankilakilAmekA zeke kenApi nakSitum // 699 // dvipAnirmadayAmAsa trAsayAmAsa vaajinH| bhaTAnvighaTayAmAsa zveDayevoddharaH paraH // 700 // vikramya patitasyAjau ksycidrktbindvH| vIravAreNa vIrazrImandireNa vavandire // 701 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2.702-713 ] vAsupUjyacaritam ityAjiprasare vAjidantisyandanapattiSu / patatsu tucchatAM gacchadalaM khaM saihiraikSata // 702 // athAhitahatatrastasamastadhvajinIjanaH / gandhasindhuramAruhaya prasaraccApacApalaH // 703 // saMrambhI stambhayandUre zUrakezariNazcamUm / sanatkumAro nArAcadhArAcayamacaJcayat // 704 // yugmam // tadbANapAtabhImAsu raNasImAsu zAtravaH / na rathI na bhaTo nebho na cAzvaH prAvizaddhRzam // 705 // ityasminnunasaMgrAmabhareNa kSINamArgaNe / dhIrA virodhino 'dhAvanpradhanAyoddhatAyudhAH // 706 // muJcannatha zarAsAraM bhUrizo ripubhUpatIn / nyavArayadasAveko viveko zInivAntarAn // 707 // vatruH kumAramArtaNDaM toyadA iva te tadA / varSanto maGka dhArAlaiH zarajAlaiH samantataH // 708 // jIvitAzAM vimucyAzu vidhUtAsimaMdhAya saH / nandano medinIjAneryAvaduttarati dvipAt // 709 // hastasrastasamastAkhaM lAlAmAlAmRtAnanam / tAvannidrAmilaccakSurvipakSabalamaikSata // 710 // yugmam // . muptAnAM vidviSAmantarvirarAja sa rAjasUH / Atmeva jJAnino marchatkarmapaddhatimadhyagaH // 711 // tannidrAvismitaM candraratnacUDau khacAriNau / nematuH saMyatAnItazUrakezariNAvamum // 712 // athotphulladRgunmIlatpulakaH parirabhya tau| prItaH kimidamityeSa papraccha pRthivIzabhUH // 713 //
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 zrIvardhamAna sUriviracitaM [sa. 2.714-725 ] sadyo 'bhyudayadAnandarasormisnAna nirmalAm / Uce vAcaM tadA candranAmA khecarazekharaH / / 714 // kumAra mAryamANeSu khecarendreSu jIvatoH / punarjanmeva jajJe 'dya tvadAjJApAlanena nau / / 715 // tathAhi hRdayagrAhidyutividyoti vidyate / . rathanUpura cakrAkhyaM vaitADhya zikhare puram / / 716 / / tasminnasti manastigmabhAvena bhuvanaM dviSan / bhRzaM bhImAtmanAM sImA bhImAkhyaH khecarAgraNIH // 717 / / tapobhirdustapaireSa niHzeSakhagapeSadhIH / krUrAkSo rAkSasIM vidyAmasAdhuH samasAdhayat / / 718 // tattataH saMkaTaM zaGkamAnAH kApi na nirvavuH / navottarazatadraGgasaGginaH khecarezvarAH / / 719 // adya tadbhayacintArtigatanidrasya me nizi / puro'bhUtkAminI kAcidiyattA rUpasaMpadAm || 720 / / makaradhvajarAjasya rAjadhAnIva jaGgamA / darzayantI dRzaM bhAvamayImityAha mAmiyam // 721 // jAnIhi mAM mahendrasya mahiSIM mohadadyute / mano baddhAnurAgaM tu subhaga tvaguNeSu me / / 722 / tanmadaGgamanaGgArta nivApaya kRpAmaya / tyaja cintAM tavAratiM huMkAreNaiva bhaspraye / / 723 / / kSobhakairlobhakaizceti cetohRdbhirvacobharaiH / ciramabhyarthayAmAsa sA mAM kAmAndhitA bhRzam / / 724 / / parastrIti niSiddhaiva tvadAjJAM dhyAyatA mayA / kSaNadAnte vilakSatvaM dadhatI sA tirodadhe // 725 / /
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ sa. 2. 726 - 737 ] vAsupUjyacaritam suhRdyatha rathAGgAnAM dRkpathAGgaNabhUSaNe / AkrandaH zravaNAskandaH ko'pi vyApa dizo 'dbhutH| 726 / / athaitya khecarAdhIzapurebhyaH khecarezvarAH / RndasaMrambhasaMbhrAntahRdi mayyavadannadaH / / 727 / / bhImenA purazreNiyaizvaryAya yAcitA / hRdyAni rAkSasI vidyA strIrUpANyabhitaH zritA / / 728 / / caktibhiH patIkRtya nikhilAnkhecarAdhipAn / chalinI talinIbhUya balinI nijaghAna sA // 729 // dvAveva vata jIvantau daivayogena kenacit / bhavAMzca ratnacUDaca diSTyA dRSTyAdya vIkSitau / / 730 // iti tadvacanairmatvA jIvantaM suhRdaM nijam / prItyAhamamRtAmbhodhimadhyamana ivAbhavam // 731 // atha jIyAtkumArasya zikSA nau jIvanauSadham / viruddharAkSasIrakSAsiddhamantrAyitaM yayA // 732 // iti bruvankuto 'pyeSa tadA hRdi luloTha meM / vayasya eSa pIyUSatuSAra lavahAravat / / 733 / / yugmam | tataH prItibharasyAsya bhAgaM te dAtumudyatau / AvAmihAgatau dRSTastvaM ca yuddhasamuddhataH // 734 // svApitA ripavo baddhA nItAyaM tato 'dhunA / kiM kurvo jIvadA caikakalpadruma samAdiza / / 735 / / athAsyakamalonmIlanmadhUccayamayaM vacaH 'd 121 idaM zadinumArebhe kumAreNa pramodinA / / 736 // yuvAM diSTyA nizvAnto rAkSasIkavalagrahAt / adya diSTyAhamAkRSTo bhavadbhyAM saMkaTAditaH // 737 // 1
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 zrIvardhamAna sUriviracitaM [sa. 2. 738- 749 ] idAnIM tu kSatairArttaM zratarohilatArasaiH / balaporaGgasaMghAtaM samujhAvataM syAt / / 738 // idaM racayataM nidrAdaridraM ca dviSAM balam / anuM ca muJcataM bandhAnmA vipadvadviporapi / / 739 // ityAdeze kumArendostAbhyAM tUrNaM vinirmite / utasthau dalitAzeSavikAraM tadvaladvayam // 740 // dUraM trapAnataH zUrakesarI siMhasUnunA / bahu sandhAya saH svagamatpuram // 741 // bhIto bhImatImA bhU saMpa bhAvatoH / ityukA kumArega mAhetau prahitau khago / / 742 / avaliSTa baliThAnAM dhurmaH putrai tataH kRtI / pade pade nRdevAnAM vRndenyapadAmbujaH // 743 || prayANAnte paTAvAsavizrAnteH zAntacetasaH / vijJaptaM pratihAreNa kumArasyedamanyadA / / 744 // kenApi sahitaH puMsA prahitaH svAminA svayam jImUto nAma dUto 'sti kumAra dvAri vAritaH // 745 // vijJAya vetrabhRnnetrasaMjJAM bhUpabhuvastataH / dUtaM ca taM pumAsaM ca dattasanmAnamAnayat / / 746 / / naraM tamagre kRtvAya dUto natvedamabhyadhAt / kumAra yadayaM vakti tatkArya rAjavAgiyam // 747 // ullasaddhUlatenAtha kumAreNa nirIkSitaH / so 'bhyadhatta sudhArociraucityaruciraM vacaH // 748 // asti saMsArasArazrIH strazrIjitamarutpurA / lakSmIvilAsavAsantIti zrutA purI / / 749 // :
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ sa 2. 750-761 ] vAsupUjyacaritam tasyAM nAbhAGkanAmAsti nAkanAthanibho nRpaH / padmavAseti yatpANivAsenevAbhyadhuH zriyam / / 750 // tasya priyA zriyAmekasadanaM madanAvalI | asti rAjIvajIvAtuvadanA madanAyudham / / 751 // tadaGgajA gajagatirjagati prAptavizrutiH / Aste mukhAnilamiladbhRGgA zRGgArasundarI / / 752 // trailokyaramaNIbhyo 'pi ramaNIyatamAmimAm / kanyAmananyaspRhayA grahayAMcakrire guNAH / / 753 // bhAtyasau zazilIlena zIlenaiva mayAtra kim | itIvAsyA bahirnAsyAdati prItyAmapi smitam // 754 iyaM bAlApi zIlasya paramAM bhUmikAM gatA / kadApi na dadAtyeva khimeva tvaritaM padam // 755 // candanAdyapi sevyaM sA siSeve svacchayA dhiyA / manaH kAmanayA haMsagamanA na manAgapi / / 756 // kelA saphalIcakre kadApIyaM na mAmiti / vimuktA kupiteneva sAMprataM zaizavena sA / / 757 // yauvanaM nalinAkSISu vikAraika. kalAgurum / nirvikAravilAseSu sA ziSyayati saMprati / / 758 // bhUpe tadanurUpAya varAya vihitodyame / sAMprata sarvabhUpAnAM rUpaM citreSu pazyati / / 759 // svamAtRpitRsadiya vayasyAvirahAsahA / 12* vivAhaM spRhaye nAhamiti ramAha sakhISu sA // 760 | yugmm||3 nadAkaryaM tadArayebhyo nirmodA madanAvalI | Arogya tanayAmaGka saGkena hRdAvadata // 761 //
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ ar.mmmmmmmmmmmmmmmmar zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.2. 762-773] wom vivAhotsavavaimukhyaM vatse dhatse kathaM vRthaa| zocyA priyaM vinA rAmA triyAmA zazinaM vinA // 762 / / ramaNI ramaNIyApi ramaNena vivrjitaa| jJAnazrIriva cAritrarahitA na hi rAjate // 763 // abhartRkA tRNebhyo'pi strI pitRRNAM gRhe laghuH / AyAti bhrAtRjAyAnAmapi muNDIti vAcyatAs // 764 // kalAhInaH pumAnagnirajvAloM nirjalA ndii| vipatiryuvatizceti kApyayaM na catuSTayam / / 765 // - strINAM bhavatyanAthAnAM bandhurapyabhibhUtaye / abjinInAmivAbjo'pi candro'nugatabhAsvatAm // 766 // zraddhehi tadvivAhAya putri mArti vidhehi me / garbhAse'pi yahattaH kezalezo 'pi na tvayA // 767 // ityuktimavAryayamajeyamamRtairvacaH / Adade dInazRGgArarasa zRGgArasundarI // 768 / / yuktamuktamidaM mAtarjAtanItilayaM tvayA / duHkhAya tu guNenaikenApi hInaH priyaH striyAm // 769 / / kulaM yadi na tadrUpaM te cettanAmalAH kalAH / caitte ca tAca tanmAtarna zIleM sulabha mRSu / / 770 / / rUpazAlI kalAmAlI kulInazcaikarAgamA / na prApyazcemiyoM mArI tatkumAyaiva jIryatu / / 771 // kartuM zakyaM ghare rupakalAkulanirUpaNam / / stvida veda yattasya manaH kutrApi rasyate / / 772 // ekasyAM virataH kanyAmanyAmapyudhet pumAn / ' mAyA~ pativiratAyA maraNa karaNaM punH|| 773 // / .
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2. 774-785] vAsupUjyacaritam .. ityAdiguNadoSaikavicArAcalacetanA / mAtarnAhaM vivAhAya vAcyA kiMcitkadAcana // 774 // evaM niruttarIkRtya mAtaraM kAtarAzayA / ahrAyotthAya vailakSyavilopAya nanAma sA // 775 // tato nirAdarIbhUte bhUpe tanmahakarmasu / kalAvalivilAsaikasukhamagneva sA sthitA / / 776 // mudA svame 'nyadApazyabhizAnte zAntadhIriyam / AtmAnaM kalpavRkSasya vAmataH kAmataH sthitam // 777 // yathepsitaprado bhAvI vallabhaste yathepsitaH / ityAcacakSire tasyai svamavyAkhyAM vicakSaNAH // 778 / / sAcalanRvimAnena prAtaH prItimatI tataH / nantumudyAnasamAnaM padmAnandanamudyatA / / 779 // kenacitpathi vikrIyamANaM mANikyapAre / kaMcidvacanacAturyadhIraM kIraM dadarza sA // 780 // tadiSTavittadAnena taM krItvAkRSya paJjarAt / kalayantI kare kIraM kAmAyatanamApa sA // 781 // nato marakatazmazrubhRkuntalakanInikaH / / bAlapravAlaniSpannapadapANiradacchayaH / / 782 // pdmraagdlshrennipinddhnkhpddhtiH| kAMcitkAMcitkriyAmaGgairjIvadbhiriva kalpayan // 783 / / hasannivAlpabhinnoSThadRzyamauktikadantaruk / dRzA prasAdasmitayA pazyanniva puraHsarAn / / 784 // jAtarUpamayaM bibhrajjAtarUpamayaM vpuH| .. dRSTazca kAmaH kIreNa gatazvotpatya tatpuraH // 785 // . caturbhiH kalApakam / /
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.2.786-797] tataH kautUhalAdRzyamAnaHkSmAnAthakanyayA / kAmamUrti prati proce vAcamityutsukaH zukaH // 786 / / kumArarAja yacchAzu supriyANi phalAni me| supriyaM te paThAmyAryAdvayametanizamyatAm / / 787 // abhiyuktizuktimuktAguNagaNayuktAH zrayanklAH sklaaH| upalabharavipulabhAraiH kimalaMkAraiH kRtI kurute // 788 / / phalamavikaladurnapajapadustapatapasoryadarjayanti janAH / takRtaye nijayuvatiSu sukRtakRtaH santu saMtuSTAH // 789 / / tAvanmAliyamevedamAryAyugmaM zukastu kaH / iti dhyAnaplute siMhasute so 'kathayatkayAm / / 790 // iti kIroktinAkarya kanyAM kApi sakhI jgau| Aste bhuvi yuvA duHkhalorI ko 'nIhazo 'pyaho / / 791 / / smaraM bhramAtkumAreti saMbodhyAryAyugaM paThan / rUpaM kulaM vayaH zIlaM guNAnyasya zuko 'bhyadhAt / / 792 / / atha kIrakumArAsi tvaM kumArasya kasya re / tathyaM vada yathA dayAM hRyAM tava phalAvalIm // 793 // iti pRSTaH kare kRtvA kIraH kanyakayA tayA / sa papATha sudhAktAni mUktAnyeva muhurmuhuH // 794 // tatastiravAM caitanyacAturI keti cetanI / kiMcidazcitapazceSuH sA vicittA gRhaM gatA // 795 // na tape na sakhIjalpe na vane na niketane / na jale na sthale 'pyasyA manaH kacana nirvRtam // 796 / / tulitArkacchaviraho viraho'myA hRdi jvalan / dadau nidrApanodAya madanasya dinodayam / / 797 //
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ mmmmmaa [sa. 2. 798-808] vAmapujyacaritam 127 sa kumAraH ka re kIra jalpantIti pratikSaNam / mano manobhavabhavavyAdhimattamadhatta sA // 798 // kramAnidbhutavahnizrIvirahastAM vyahastayat / puSpacApadharApasya pratApa iva duHsahaH // 799 // tadaGgeSu himaM sakhyo yadyadartibhide daduH / tattattadRSmaNaivAzu patadevApadApadam // 800 // amAnmanye madaGgeSu vyApa tApo 'khilaM jagat / uSNAH kimanyathA candrajala janmadalasrajaH // 801 // nizeza tvaM nizAhIno dIno bhavasi tatkatham / viyuktAndahasi myurvA narAH sahajaniSThurAH // 802 // jale kamudinImNA prAptamAdAya paanninaa| dalayadhvaM vidyu sakhyaH sAkSAnmattApakAriNam // 803 // jAnAnApi viyogArtiM padminIzasya pabhini / kiM mAM dahasi hA kaSTaM striyo 'pi strISu niSkRpAH // 804 // sakhyaH sphuTati me vakSaH sAdhu sphuTatu vA javAt / sa kumAraH smarAkAraH prekSyate yadi hRdgataH // 805 // ityAdi bahu jalpantI patantI mUrchayA muhuH| mudatI rudatIbhiH sA vayasyAbhiralokyata // 806 // .. SaDDiH kulakam / / re kIra ka kumAro mAM muktvA yAtyanumIyatAm // iti nidrAlayAnteSu sA svamAnalapanmuhuH // 807 // tIvratApabhRtastasyA vayasyAH paritaH sthitAH / aauradhArayandhAgayantraputrIcayazriyam // 808 // athedaM medinIzena matvA diSTaiH pure caraiH /
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 zrIvardhamAnabhUriviracitaM siM.2. 809-820] avagantuM kumAraM taM vyaloki shukvikryii|| 809 // ciraM nirIkSyamANo 'pi kApi prApi narairna sH| zuddhadharmopadeSTeva dUrabhavyaiH zarIribhiH // 810 // sadyaH kacidanAsAdya rasAvibhurasAvimam / samArabdha kumArasya labdhaye 'sya svayaMvaram / / 811 // sadyo vimucya kaumArya ye rAjyaM bhejire nRpAH / guNodArAH kumArAzva ye tAnbhUpo 'yamAhvayat / / 812 / / nanayo nayasArasya mantriNaH saagraabhidhH| tvAmAhAtumahaM nAtha prahitastvatpituH puram / / 813 // AjJAto 'si kRtinrAjJA tvajjayotkarSaharSiNA / nadvAsantIM purImetumurIkurutarAM tvarAm // 814 // na tatrAyAmi vAmAkSyA tayAnyasminte yataH / mamAbhibhava eva syAdidaM vadati bhUpaje / / 815 / / sa jamau vIraLa svaM varSa evaM tyA ytH| tvayi dRSTe mamAdyAbhUdudhAnamadanabhramaH // 816 // IgrUpaM vihAya tvAM kanyA sAnyaM vRNoti cet / nakA tava parAbhUtistayA kimaguNajJayA // 817 // ityAyuktibharaiH svasya darzayanmantriputratAm / kumAraH sAgaraH kIrtisAgaraM nagare 'nayat // 818 // vAsantIvAsavenAtha saMmukhaM samupeyuSA / kulasatkRtinAsthApi sa dhAmani sadhAmani / / 819 // yairyabhAli prabhAliptanabhAstatra sa bhUpabhUH / vRthAnyavIrAgamanaM te narA meniretarAm // 820 // tadA zRGgArasundaryai cAravaryairupAgataH /
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2.821-832] vAsupUjyacaritam kumAraH so'yamAcakhye vyAcakhye ca guNe gunne|| 821 // atha pRthvIzaputrI sA praiSayaccampikAM sakhIm / / jJAtuM vRttAni vIrANAM sarveSAM zarvarImukhe // 822 // sA yAtvA yAminIyAmayamale samupeyuSI / suptAkhilasakhIlokAM prAha bhUpasutAM prati // 823 // bhuupprhitstkaardhaarinaariishtaanvitaa| nyamAlayaM bhujabhRtaH samastAnapi tAnaham // 824 // kandarpahastazastrISu strISu tAsu gtaasvmii| vividhAM vidadhuvIrA vikRtiM kRtitAkRte // 825 // kalAkalAparuciraH surocirlocanapriyaH / kazcidAtmani bhUpenduH khiMgatAmakalayat // 826 // kalAnAM paTalaM rUpaM guNAnAM ca gaNaM prH| madenAdUSayanmadyabinduneva payoghaTIm // 827 // kIrti kalAdhunIdhautA guNasyUtAM paTImiva / vyadhAnmitrakrudhA kazciddhamyayeva malImasAm // 828 // kimapyajalpanhayAGgaH ko 'pi stavdhatvanizcalaH / avijJa eva vijJAto mayA grAvapumAniva // 829 // iti tAbhiH samaM raajlokmaalokmaanyaa| prathayantyA yathAvasyaM mithastatkIrtikItanam / / 830 // zrUyate yadyazaH zIlakularUpakalAmayam / saudha samaskumArasya tasya sItkaNDamAgatam // 1 // ||yurmm // madhyedhAma vayaM yAmastammukhAlokanonmukhAH / yAvattAvanmahendreNApyanucchiSTaM vahanmahA / / 632 //
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 2. 833-843] sa. kumAraH kalAvadbhirbhUribhirbhUSitAntikaH / nyabhAlyata sabhAvartI cakravartI zubhAtmanAm ||833 // yugmam // lolamaulitayA caJcacUDAmaNimarIcibhiH / ArAtrikamivAtanvankavInAM kAvyasaMpadaH || 834 // cAlayannaGgulIM raGgannakhAMzu vitatAMzukAm / vAggeyakAriNAM gIteH patAkAmiva kalpayan // 835 // camatkArakarAnevaM sa gRhNanguNinAM guNAn / camatkArakaraM dAnaM dadAno nRNatAM yayau / / 836 // tribhirvizeSakam // mudhAkRtasudhAtRSTyA dRSTyA prItiprasannayA / tadA sevakatAtApaM sevakAnAM lulopa saH / / 837 // tadA kumAraH kutukI yatra yatra dRzaM dadau / vijJAnaM darzayAmAsa svaM svaM vaijJAnikaH sa saH / / 838 / 6 nRpaputri kSaNe tatra citravidyAvizAradaH / ko spi citrapaTaM pANau kumArasya samarpayat / / 839 // taM vIkSya vismito 'pRcchannRpabhUliMpikAriNam / citrasaMvAdinI tasyA rUpazrIrasti vA na vA / / 840 / / sa jagAda ke saMvAdastasyAzvitreNa vartatAm / zakyA racayituM kena citre candrasya candrikA || 841 // glIlAdyujjhitaM kAstu citrakarma tayA samam / yasyA dRzyArghadehatvAtpratibimbe 'pi nopamA / / 842 // nezI kApi kAntAsti kumAra trijagatyapi / vizvarUpANi naH pANivartIni lipizAstrataH / / 843 // ityAkarNya ciraM citre pazyankAmapi tAmayam /
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2. 844-855] vAsupUjyacaritam 131 kumAraH kAmatrANArta iva maulimakampayat / / 844 / / kSaNaM kSubhitamAtmAnamatha saMyamya dhIradhIH / citraM saMhRtya citrajJaM kumAraH saccakAra tam // / 845 / / asmAsu pratihAroktividitAsu tataH kRtI | sanyayuGkta taM harSismita saMharSilocanam / / 846 // so'smAbhirmAlya karpUracandanAdyupaDhAkitam / jagrAha bahumAnena gauraM svaguNadRndavat / / 847 / / dApiteSu niviSTAbhirviSTareSUcitaM tataH / cakAra ciramAlApaM sahAsmabhirmahAzayaH / / 848 / / asti zRGgArasundaryAH krIDAkIro vizAradaH / tvatsabhocita eveti vijJapto 'sau mayA tadA / / 849 // pazcAnmukto mayApyasti dattahRtkautukaH zukaH / ityukte 'tha kumAreNa kazcittasya caro jagau // 850 // kIravaraiH sa mANikyapaJcareNa samaM hRtaH / iti zrutivazAtkiMciccintArta iva sa sthitaH / / 852 / / kalazIbhavati vyomamaNDapasyendumaNDale / asmAnsatkRtya kartavyapravINaH prAhiNottataH / / 852 // IdRksanatkumAraH zrIkelizailo jayatyayam / jagatrayacamatkArihAricAritrabhAjanam / / 853 // kAste sanatkumAraH kiM mAmadyApi na bhASate / na pAThayati sUktAni na phalAni prayacchati / / 854 // tAM zrutvA campikAvAcaM taditthaM bhASake zuke / AcacakSe vilakSedaM vacaH zRGgArasundarI / / 855 / /
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2. 856-866] sakhi yatrAnuraktaM me manastAvatsa eva saH / ityadhIrasya kIrasya vAcA nizcIyate mayA // 856 // kiM tu kAntAmasau kAMciccitre yadvIkSya cukSubhe / manaH sapatnIbhItaM me tena saMprati kampate // 857 // asAvapIdRzazcettatkamanyaM manyase varam / svayaMvarotsavAdarvAgmRtyurityucito mama / / 858 // itthamuktvA saniHzvAsaM zayanIye luloTha sA / campikApi ciraM bhrAntizrAntAzeta smiiptH|| 859 // citrastrIttaduHkhaughasaMghaTTAkulamAnasA / tadA bahuphalaM mRtyuM jAnatI jiivitvytH|| 860 // nidrAparaM parIvAraM matvA sttvaavlmbinii| zanaiH zanaiH samutthAya kAyavyayamanorathA // 861 / / natraiva kelidolAyAH kaTake nRpbaalikaa|| pAzavatkaNThabandhAya svaM babandhottarIyakam // 862 // tribhirvizeSakam / / naivehAbhUdbhave cenme kAnto janmAntare 'pi tat / madekAsaktacitto 'stu tadekAsaktacetasaH // 33 // idaM nigadya sadyo 'tha kaNThaM pAze 'kssiaac-saa| bAle mA meti ghAsIdrauzchinnaH pAsaH papAta ca // 864 / / campikA tu sadA muktanidrA maamlaayaam| kapantI pAzataH kaNThamAlIkata kumArikAm // 16 // tataH kimidamityasyai pRcchansyai saMdhyastho / ArakSata kAkAri kumArI caritaM mijam // 8 // 6 //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ [saM. 2, 867-878] vAsupUjyacaritam . :: kimetatpatitaM kSmAyAmityutthAyAtha campikA / kareNAdAya pazyantI dRSyantIdamuvAca sA !...:. :: devi davi sa evAyaM vAmAcitrapaTaH sphuttH| diSTyA ca vardhase devi yattvamevAtra citragA / / 838 // sanatkumAraM tvayyevAsaktaM kathayituM punaH / citrasthitA tvamevAtra kathamArtAsi kathyatAm / / 859 / / iti vAgamRtaM tasyAH sphItaM pItvA pativarA / . tamAdAya kare citrapaTamityAdade vacaH // 870 // zlAdhyAsi labdhatatsaGgA citrazRGgArasundari : zocanIyAsi ca rucaM dhatse tadvirahe 'pi yat / / 871 // dhanyAsmi tatkarasparza prApa citragatApi yat / itIyamudyatpulakaM mumude kumudekSaNA // 872 / / priyaM parirabhe kiM na paTAntaritamapyaham / setyadAttaM parIrambhamitraM citrapaTa hRdi // 873 / / karagocaramapyenAmamayazcitrasundarIm / kumAravara nAyAsi kiM cakSurgocare 'pi me // 874 / / evaM tayokte zUnye 'pi satyaH pratyakSatAmagAt / sanatkumAro dhAmaughadhautadhAmAntaraH puraH // 875 // gRhNIta karakaM dattAcamanaM muJcatAsanam / kumAraH so 'yamAyAtItyUce kIro nirUpya tAm / / 876 / / athAbhyutthAya harmipraNunnevAzu campikA / dadAvAsanamAsIne kumAre cedamabravIt / / 877 // adya naH saphalaM janma sumuhUrtAdya yAminI / yadasmaddhAnni devena svayaM pAdo 'vadhAritaH // 878 //
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 2. 879-890] ayaM te devi sa prANadayito yastvadicchayA / tUrNamAjJA vidhAyIva jajJe locanagocaraH / / 879 / / etadAlokapIyuSapAnavighnAM tyaja trapAm / asyAnanendau hRdyAGgi kuraGgIkuru locanam // 880 // ityuktayAsakadullAsya dRzaM bhUpAlabAlayA / dRSTAsyaM hRSTamanasaM kumAraM smAha campikA / / 881 // harSAzruvArihAriNyA sphAratArAMzudurvayA / iyaM te vIra datte 'dRzA prasRtidIrghayA / / 882 // asti tvaducitaM nAnyadAtithyaM trijagatyapi / trijaganmahanIyeyamevAtithyaM tavAstu tat / / 883 // svAgataM vIrakoTIra tavAsminnasmadokasi / vizataH skhalitaM nAsItkathamuddAmayAmike / / 884 // athoditasmitavyAjarAjadyutitatIriti / kumArastoSa dugdhAbdhimuktAlI rujjagAra gAH / / 885 // sakhIM zRGgArasundaryAstvAM matvA kIrakIrtanAt / sahaivAhamihAgacchamadRzIbhUya vidyayA / / 886 // kaNThapAzaM kuraGgAkSyAH kRntato 'tra karAnmama ! cyutazcitrapaTo hrINa ivAsyAM dRkpathaspRzi / / 887 // svaM ca dhanyamamanye 'hamiha snehavazaMvadAm / imAmAlokaya~llokatraya locanacandrikAm // 888 // iti varSati karNeSu kumAre sUnRtAmRtam / nRpatipratihAreNa garjivadgaditaMbahiH / / 889 // re kiMkarA dharAjAniryuSmAnAjJApayatyadaH / hRdyaH saMpAdyatAmadya svayaMvaraNamaNDapaH || 890 // 134
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ . {sa 2.891-902] vAsupUjyacaritam rammarwrrammwww.... ayi dikkarikAH kArya kumAryAH snApanAdikam / svayaMvaramuhUrto hi svo 'sti svastipradaH prage / / 891 / / tvaradhvaM marudadhvAnamadhunA vidhunAzakaH / Arohati kSapAkSepI pazyatAmeva vo raviH // 892 // ityuktvA virate tatra dharitrIkamituH sutaH / Uce premasudhAvIciM vAcaM nRpasutAM prati // 893 / / tvadguNAsaktacitto 'hamanvahaM nRpanandani / mA sma mAmanyathA svamasaMkathAsvapi zaGkathAH // 894 / / yAmi saMprati vAmAkSi sthAtumatrocitaM na me| mayAtmano mano muktamasti sevAmayaM tvayi // 895 // inyuktvA sa tirobhUca tAmIyuzca samutsukAH / pratikarmavinirmANacArikAH praticArikAH // 896 // kiMkarAzca tvarAcaNDagatayo maNDapaM yyuH| taM ca maNDanamaNDalyA maNDayAmAsurAzu te // 897 // svayaMvarotsave tasminpatAkApANibhizcalaiH / zuzubhe kakubhAmIzAnAhvayanniva maNDapaH // 898 // tasminvizvamanomoidivasodayabhAskarAH / nizAtakAntayaH zAtakumbhakumbhA virejire // 899 // tatrorutoraNastambhamAjo candanamAlikAH / lakSmyAH svabhAvalolAyAH kelidolAkalAM laluH // 900 // muktAmAlambanakSatrahRyA vidyotitdyutH| smarapasaranistandrAstatra candrodayA babhuH // 901 // cazcaduccaprapaJceSu tatra mazceSu didyute / sphAraiH puSpagRhaiH puSpAyudhayantrAyudhairiva // 902 //
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhanAviracitaM [sa. 2.903914] muktAsvastikarociSNukastUrImaNDalaH / Iyustatra samakSAH smaramitrANi rAtrayaH // 903 // maGgalyakalazAstatra vizvAnandAndhivandinaH / abhajavzazabhRlIlAM nIlAmbhojabhUtaH sitAH / 904 / / zyAmazoNasitaiH saiSa ratnastambhAMzubhirbabhau / rajaHsancaizvitairiva hutairtRNAm // 902 // 136 samAkRSTa ivotkRSThaiH puNyaiH puMsAM sthitAnuSAn / sa purImaNDano jajJe svaHkhaNDa iva maNDapaH / / 906 / / dhvanistUryasya prasphUrjandUramUrjasvalodayaH / maNDapAntaHsamudrAntasmarANavasvacchaviH // 907 // taM maNDapamakhaNDa zrImAlamAlokituM tadA / pUrvazaila zirobhUSA pUSAbhUtkutakAdiva / / 908 / / dUtAlibhiH samAhUtAH puruhUtAstataH kSiteH / sazRGgArAH kumArAtha mamAzrayan // 909 // nizAcaritarociSNupraguNadviguNadyutiH / maJca siMhAsanaM siMhabhUpabhUrapyabhUSayat / / 910 / / patiMtra nirAzaistaimlAnaM vIrairizagate / vimuktazrIspRhaira jairiSa kairavAndhave // 911 // pRSThato lalitaM gItaM gAyantIbhistadAlibhiH / agrato bandinISTandairyadadbhirvizadAH stutIH / / 912 // vaMzavINAdi tadviyairvAdayadbhiritastataH / AnandyamAnahRdayA hRdayAlubhiH / / 913 // yanAmayogadagdhAni zyAmarUpANi pANinA / dhunvAnA dhAvamAnAni manAMsi sagalicchalAt // 914 /
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ sa. 2. 915 - 925] vAsupUjyametim amAntamantaruddhAntaM kazmIrajarajazchalAt / sanatkumArarUpa zrIrAgamaGgeSu vibhratI // 215 // vibhUSaNajhaNatkArairnartayantIva manmatham / smitA hAsayantIva ratiM locanalIlayA / / 916 // pIyamAnamukhenduzrIrlokacakSucakorakaiH // jIvAdizeti jalpadbhiH sevyamAnA sakhIjanaiH / / 917 // campikAhasvavinyastasvayaMvaraNamAlikA | viveza nRvimAnasthA maNDapaM nRpanandinI // 998 // saptabhiH kulakam || abhUvannudbhavadbhAvavisaMsthulahRdAM tadA / tadvilokAdadhIrANAM vIrANAM vividhAH kriyAH / / 919 / / tathAhi / 137 prasanIkartumiva tAM kazcittatpAdasodaram / AropayanRpo mUrti lIlAtAmassaM ssI / / 920 / / asya dhAni nidhAsye tvAmityasyai kathayanniva / kazcitkareNa niHsImaM sImantamaNimaspRzat / / 921 / / kaGkaNe pANipuSpANi ko spi nyadhita lIlayA / grahAnnavApi tAM labdhuM tajjuSaH pUjayanniva / / 922 / / reje sakhyuH purasthasya veNi pANau dharanparaH / svaM tasyai vazagaM vaktuM kurvandivyamivoragam // 923 // kazcijjagAda pAdAntajuSo nIcairmukhaH sakhIn / namanmaulitayA tasyAH sAmAna pravizanniva // 924 // aparaH kampayAmAsa maulimAlokayannimAm / puSpavANena vANena vADhaM hata ivorasi / / 925 / /
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138. zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2. 926-537] hadi stragrajasA kIrNe cikSepAnyo mukhAnilam / . . tAmanAtmocitAM matvA nyagmukho niHzvasaniva // 926 / / tavendusundaraM vaktUmiti tAM jJApayanniva / muSTyA nyamIlayallIlApanapatrAvalI paraH // 927 // muvarNaketakIparNamaparaH krjaangkraiH| vililekha tadaGgeSu dattahakpulakAntiH // 928 / / kshcittdrshnodbhinkhedbinducyaanycitH| aho saMghadharmo 'yamityUce 'ntaHsmitAnsakhIn // 929 / / tAM nirIkSya kuraGgAkSI dRzaM ko 'pi hRdi nyadhAt / tatkAlamiha kAmena kSitaM kANDamivekSitum // 930 // . evaM vikurvatAmurvIpatInAmagravartmani / AninAya jayA nAma pratihArI patiMvarAm // 931 / / atho nivArya tUryAdi darzayantI dharApatIn / iyamUce vilolabhUzRGgA zRGgArasundarIm // 932 // amI samIyustvazyA vizve vizvambharAdharAH / candrIkuru kamapyeSu cakSuHkumudakaumudi // 933 // ayaM sa haMsasaMjJaH shriinaabhisuunukulaangkrH| rAzIkRtayazA devi kAzIpurapurandaraH // 934 // divA vizvasamakSANi nizi svAmayAni ca / na vizrAmyati devArcAdAnAni janayantrayam // 935 / / eSa dharmaikanirmANavyasanI zaktimAnapi / anyairapi nRpairbhujyamAnAmurvImupekSate // 936 // amu gamanalAlityavarale tarale vRnnu| .. jAnakAtaraGgeSu IsaikasahacAriNI // 937 / / ...
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2. 938-949] vAsupUjyacaritam 139 yAti pUjyasya kulyo 'pi pUjyatulyo namasyatAm / kumAryA mandamityukte 'bhisRtyAgre jagau jayA // 938 // ayaM jayanta ityu:jAnirvijayate yuvA / jetA dviSAmayodhyAnAmayodhyAnAyako balI // 939 / / kAndizIkAriduHkIrtikastUrIpUritazriyAm / ayaM yAtrAvihArI khaM hArIcakre dizAM yazaH // 940 / / amuM vRNu vilAseSu devi seviSyase yadi / sarayUtIravAnIrasamIrasarasA nizAH // 941 // smarazrIbhAmure 'pyudyadaharpatimahasyapi / kanyAsminnAbhajadbhAvaM vasante mAlatIva sA // 942 / / dattadvitripadAvAdIttAmuddizya jayA ttH| prathito 'yaM pRthunAma pRthuzrImathurApatiH // 943 / / zakyate lekhituM naiSa citre citrakarairapi / sraSTuM citte'pi cipairetadrUpaM na pAryate // 944 // ayaM svatejaHsaptAzvasaMtaptAmanvahaM mahIm / amandaizcandanasyandairiva siJcati kIrtibhiH // 94 / / amuM vRNISva rantuM ceducitA rucitA tava / udyatkalindajAvinduvRndA vRndAvanAvaniH // 946 // rAjJo 'sya mukhamazrIkamAlokya zivikAvahAH / ihAbaddhaspRhAM kanyAM manvAnA jagmuragrataH // 947 / / jagAdAtha jayA devi jayanAmA jayatyayam / ujjayinyA vibhurvizvajayinyAH saMpadAM padam // 948 // ayaM digvijayodArabalapArabhArabhAriNIm / mRNAlanAlalIle 'pi mahIM bAhau vahatyaho // 949 //
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 zrIvardhamAnamUriviracitaM [se. 2.950-961] amuM tRNIkRtArAtiM vRNISva varavaNini / / sapatnI ratnaMgI te bhAtu ratnAkarAmbarA // 950 // ratnadaNDapratimitAM bhUpe 'sminnasmitekSaNAm / tAM vIkSya kanyakAM ninyurvimAnaM te 'nyato narAH // 951 // athAvadajjayA devi pazyAmu darpakAbhidham / / pANDyaM kodaNDapANDityaMcaNDamAkhaNDalaM bhuvaH // 952 / / dviSaH svameSu vIkSyAmumudalaM jaatjaagraaH| namantyasya bhramAcitramanmathaM citravezmasu // 953 // elAvanasahelAsu velAmu payasAM nidheH| tAmraparNIsarinmuktAsikatAmu ratiryadi // 954 // tadenaM vRNu vAmAkSi madayantu manastava / kapUracandanAmodakalayA malayAnilAH // 955 // ito 'syA saralaM vIkSya taralAkSyA nirIkSaNam / calitvA kiMcidityUce vacaH muvinayA jayA / / 956 // devi citrAGgado nAma vicitraguNagauravaH / asau dadAti nAnandaM kasmai kazmIrabhUpatiH // 957 // zuddhAntamasya kiM zlAghe zlAghyAstA api yoSitaH / svame pratimitI citre 'pyenaM kAntaM spRzanti yAH // 958 // amuM kalaya lolAkSi tvatkapole likhatvayam / patraM zuddhAntakAntAsu citramabhyastamanvaham // 999 / / rAgocitAH stutIrasya shaardaacnstkve| nityaM nidhehi kAzmIrakalikA iva karNayoH // 960 / / sa me paraH pumAnaiva yaH purAmaparigrahaH / ityayAi pratIhArI kumArIyaM mRdukharA // 9 // 1 // . ..'
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2. 962-973] vAmapajyacaritam nutvA nutvA tato bhUpamanyamanyaM yayau jayA / AlokyAlokya kusumaM vanabhRGgIva susvarA // 962 // sanatkumAraraktA sA teSu tasthau na kanyakA / jalAzayeSu haMsIva siddhasindhunadonmukhI // 963 // sA yayau yasya yasyAgraM sa sa bhUpo 'bhajallabhAm / saM yaM lakSmIrivAmuJcajajJe sa sa malImasaH // 964 / / kRtaM prAgeva dRSTyaiva bAlayA vrmaalyaa| sanatkumAramAsAdya nijagAda jayA tataH // 965 // jambudvIpazriyo bhAla iva khaNDe 'tra bhArate / purI kirITasAdRzyaM zrIkAntA parigacchati // 966 // siMhanAmA gatatrAsaH kalAbhirmukurIkRtaH / tatra nAyakamANikyanibhatAM labhate nRpaH // 967 // ayaM tasyAGgabhUraMzuprakAza iva kAzate / sanatkumArastAruNyarUpayorucitastava // 968 // amAntaH kAmamasyAntaH suttA vizadA guNAH / etacitta iva vyUDhe vyoni tasthuruDucchalAt // 969 // ananyazobhamambhojamivAsyodbhAsuraM karam / sameti padmavAseti yudhi lakSmIvipakSataH // 970 // kalAnAM grahaNe raktaH saktazcAyaM guNAjane / tadbhaGgapAtabhItyeva na purAbhUtparigrahI // 971 // varamAlA vareNyAGgi tatkaNThe 'sya nivezyatAm // anurUpasya varaNAttvAM nuvantu divaukasaH // 972 // ayodyatpulakaM khedalavAI dadhatI vapuH / mAlye nyasya karAmbhoja kampi campikayArpite // 973 //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAna siviracitaM [sa. 2. 974 - 984] vaddhavASpAM dRzaM kanyA vare ca zanakairdadau / sanatkumArayugmaM ca maJcasthamiyamaikSata / / 974 // yugmam // atha sastA vyAkule kSitibhRtkule / kanyAyAM kaM vRNomIti dhyAyantyAM vIkSya tau muhuH // 975 // # matpArzvavartI dhUrto 'yaM ko'pi kanye vRNISva mAm / iti tulyaM tayorAsyAdullalAsa tadA vacaH / / 976 // yugmam // 142 tataH sanatkumAro yaH samadIyahRdi sthitaH svakaNThanyastayaivAhaM mAlayA tadvRgobhitam / / 977 / / evaM vaco dRDhArAvaM zrAvayantI sabhAsadaH / svakaNThakandale bAlA varamAlAmalAlayat / / 978 // iti tanmatilIlAbhirvailakSyAdvilayaM gate / mAyAsanatkumAre 'bhUdadvitIyaH sa bhUpabhUH // 979 // guNino varaNAdasyAM guNAyAmamatsaraiH / cakre nRpakulairmAyAjayAjjayajayAravaH / / 980 / / tAdRkSadakSatAhRSTaiH svayaMvaraNadarzibhiH / tasyA mUrdhni marucakaizcakrire puSpavRSTayaH / / 981 // athAnandapathAmandapAntho nAbhAkabhUvibhuH / sanmAnAvarjitaiH sarvairjagatIjAnibhiryutaH / / 982 // tayoH smerasmarotsAhaM taM vivAhotsavaM vyadhAt / yadvilokAdivendro 'pi sahasranayano 'jani // 983 // // yugmam // zRGgArasundaryA karambikarapallavaH / kumAraH kalpavalyeva pArijAtamahIruhaH || 984 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2. 985-996] vAsupUjyacaritam 146 vAsantIvAsavenAtha satkutAH kRtinA nRpAH / tadutsavocchasacittAH puraM jagmurnijaM nijam // 985 // dinAni kAnicitprIyamANo nvnvotsvaiH| nasthau punAra, zAra sAgare sazuraukasi // 986 / / kathaM jJeyaH sa mAyAkRditi cintakalAJchanaH / nasyenduvAdAnandaH pAvata dine dine / / 987 / / atho kathaMcidApRcchaya vAsantIzaM priyAnvitaH / tatkRtodArasatkAraH saiMhiH svasyai pure 'calat // 988 / / mArga kramAdatikrAmakatibhizcittayANakaiH / svargAbhirAme grAme 'NAtsa nandigrAmanAmani // 989 / / ihAdhigrAma gudAmasvAyAmbu taTinItaTe / bhUvallabhabhuvo 'bhUvanAvAsAH sAndrazAdvale // 990 // tatra kallolinIlolakallolakRtamajjanaH / samaM zRGgAramundaryA sundarAmbhojabhUSaNaH // 991 / / yAvadbhoktumupAvikSatkumAraH spricchdH| . kuto 'pi tAvadvirasaM vAyaM zuzrAva duHzravam ||992||yugmm|| kimetaditi duHkhAtaistyaktabhojanabhAjanaiH / parivArajanairuvIkRte javanikAJcale // 993 // hA svagotragRhastambha netranandana nandana / ka gato 'sIti tAtena zocyamAnaM muhumuhuH / / 994 / / hA bhrAtaH svaguNakhyAta bandhubAtamamuM kimu / . ' tyaktvA yAsIti sAkrandaitandaiH kRtAtim / / 995 / / re daiva kimakANDe 'pi samamasmanmanorathaiH / amuM saMharasItyuccaiHpUtkAraiH svajanadRtam // 996 //
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 2. 997-1007] kariSye kasya maGgalyaM hA hatAsmi hatAsmi hA / evaM vilApAnkurvantyA svasrA sAdRzAnvitam // 997 // ye kaThora na kiM yAsi hRdaya tvaM sahasradhA / ityurastADayantIbhirbandhustrIbhirgurUkRtam / / 998 / / hA vatsa dehi me vAcaM mukhaM hA vatsa darzaya / evaM lapantyA mUrcchantyA muhurmAtrAnudhAvitam / / 999 / / rUpaM trapA suvAk zIlaM sattvaM dAnamimAni SaT / asmingate gatAnyasmAdrAmAditi janaiH stutam / / 1000 // kRtazRGgArayA dAnaM tanvatyA turagasthayA / kAntayAnugataM gantuM sArdhaM vaidhavya bhItayA / / 1001 // utpAditaM svajAtIyai cha kausambhavAsasA / kumAraH sapriyo 'pazyat pumAMsaM mRtamarcitam / / 1002 / / // dazabhiH kulakam // tasminkicidatikrAnte zokAnutpattisamam / mRtyuyogo 'sya nAstyeveti bruvantaM sahAnugaiH // 1003 / / zAntAkRtigatisvAntaM pratyAsatticaraM naram | svayameva kRtAhvAnaM papraccheti nRpAGgabhUH / / 1004 // yugmam // grAmavAsyapi kiM pazvAttvamAgAH kiM zucojjhitaH / mRtyuyogo 'sya nAstIti kimebhirbhASyate 'nugaiH // 1005 // atha dhruvaM dharAdhIzasutaH ko'pi guNaiH smRtaH / arko 'yamadbhaktAnAM kAvanAmiti so 'vadat // 1006 // bhavataH kulamAkArAdeva deva vibhAvyate / 144 ka tvaM lakSyate sAkSAtpravRttimaznataH punaH / / 1007 // kura 211 I
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1008-1019) vAsupUjyacaritam 145 tadvArtAkathanasthAnamasamAnamasi prabho / sakarNAkarNaya tvaM me vicArakavacaM vacaH // 1008 // dharme 'haM vihitAnanda Ananda iti nAmataH / nandigrAme 'tra vAstavyo vastuvyavahatisthitiH / / 1009 / / gRhivatAni samyatkamUlAni pratipAlayan / vahiSye pratimAstAstu bhavantyekAdazetyamaH // 1010 // samyakke niratIcArastrikAlaM pUjayejinam / mAsaM yAvadgahI sA syAirzanapratipAdimA // 1011 // myAvratapratimA zuddhANuvratAni vitanvataH / mAsadvayena prAcyoktakriyAyuktasya gehinaH // 1012 // sAmAyikapratimA sA yatra sAmAyikaM gRhii| dvisaMdhyaM sevate mAsatrayaM pUrvakriyAnvitaH // 1013 // pauSadhapratimA yatra zrAddho mAsacatuSTayam / sakriyaH pauSadhaM dhatte catuSpavyoM caturvidham // 1014 / / zrAddhaH zuddhAzayastyaktasnAnaH prAzukabhojanaH / brahmavAnahi rAtrau ca kRtamAnaH svayoSiti // 1010 // pauSadhasthazcatuSpA pratimAmekarAtrikIm / apanaH paJcabhirmAsaiH pratimA pazcamI bhavet ||1016||yugmm / / pUrvoditavidheH SaSThI SaNmAsaibrahmacAriNaH / / saptamI saptabhirmAsaiH sacittaM tyajato 'khilam // 1017 // tyakte svayaMsamArambhe mAsairaSTabhiraSTamI / navamI navabhirmAsairanArambhe parairapi // 1018 // yatroddiSTakRtAhAratyAgI muktadhanaH shikhii| muNDIva jAyate zrAdo daza mAsAndazamyasau // 1019 / /
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.www.www.www.www.. zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.1020-1030] yatraikAdaza mAsAMstu luzcito muNDito 'thavA / rajoharaNasaMyuktaH patadrahaparigrahaH // 1020 // kiM caikAdazapratimAbhRte bhikSAM hi dehi me / ityuktyA vicaratyAtmajAtau saikAdazI bhavet / / 1021 / / yugmam / / tadetAmu sa samyavANuvratAni prapAlayan / adhunA vahamAno 'smi darzanamatimAmaham // 1022 / / tatra prabhAtamadhyAhne sAyaM kAlatraye jinaH / pUjyate trijagatpUjyo yAvanmAsaM yathAvidhi // 1023 // vato hamaya madhyAhe pUjAM kRtvA jinezituH / AgAM grAmajanAcAre pazcAdatirato 'bhavam // 1024 // ko 'pi kutrApi kenApi saMbandhena svakarmataH / / abhUdbhavAnanantAnme bhramataH zramataskarAn / / 1025 / / ataH kasya vipannasya zokaM kurve kRte 'tra vaa| kiM bhavettana zoko 'yamastoko'pi dunoti mAm // 1026 // yugmam / / mRtyuyogo 'sya nAstIti yaduktaM prastutaM mayA / natra dhAtrIpateH putra samAkarNaya kAraNam // 1027 // ___ nandigrAme 'sti sAraGganAmA grAmAgraNIriha / kauTumbiko 'mbikaasNjnybhaaryaavrygRhsthitiH|| 1028 // tajanmA nAganAmAsItsaMdhyAyAM stane dine| ayaM puSpoccayaM tanvandaSTo duSTAhinA vane // 1029 // tato viSabhiSagvandaismandaimantrasaMmadaiH / thAlyamAno 'vyayaM prApa dIrghasvApayazAM zAm / / 1030 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1031-1042] vAsupUnpacaritam .. 144 mayA punaramAyebhyastacajhebhyaH kthaantre| . gurubhya iti sarvatrazAsane vizrute zrutam // 103.1 / / tithayaH paJcamI SaSThyaSTamI navamikA tathA / caturdazyapyamAvAsyAhinA daSTasya mRtyudA // 1032 // daSTasya mRtaye vArA bhaanubhaumshnaishcraaH| .. prAtaHsaMdhyAstasaMdhyA ca saMkrAntisamayastathA // 1033 // bharaNI kRttikAzleSA vizAkhA mUlamazvinI / rohinyAdA maghA pUrvAtrayaM daSTasya mRtyave // 1034 // vAri sravantazcatvAro daMzA yadi sshonnitaaH| vIkSyante yasya daSTasya sa prayAti bhavAntaram // 1035 // raktavAndaMza eko vA chidrI kaakpdaakRtiH| zuSkaH zyAmasvirekho vA daSTe spaSTayati vyayam // 1036 / / * sAvartaH sarvataH zophAvRtaH saMkucitAnanaH / daMzaH zaMsati dRSTasya vinaSTamiha jIvitam // 1037 // kezAnte mastake bhAle bhrUmadhye nayane zrutau / nAsAgra oSThe cibuke kaNThe skandhe hRdi stane // 1038 / / kakSAyAM nAbhipane ca liGge saMghau gude tathA / pANipAdatale daSTaH spaSTo 'sau yamajihvayA ||1039||yugm eSAM madhyAviruddhaM na jAtamasyAsti kiMcana / yenAsau nAzamabhyeti nAgaH punAga nAgataH // 1040 / / grAme 'tra mAntrikaH ko'pi nAsti lokottaraH param / kiM karpUrazriyaH pUraM pUrayellavaNAkaraH // 1041 // vadantamiti digdantidantadyutimatiH sa tam / uvAca racitAnandamAnandaM nRpanandanaH // 1042 //
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 zrIvardhamAnahariviracitaM [sa.1043-1054 tvayA lokottaraH ko 'yaM kalAkuzala kartyate / / . mAntriko uti dhAtrIzaputraprazne 'bhyadhAdasau // 1043 / / mAntriko lokasAmAnyaH satAM mAnyaH sa manyate / viSANAmauSadhairmantrairyazcikitsAM cikIrSati // 1044 // yasya zuddhatapodhyAnaiH siddhalabdhaiH prabhAvataH / viSadoSA vilIyante saiSa lokottaraH param / / 1045 // kimIzo 'pi dRzyo 'sti svastidaH kApi ko 'pyaho / iti jalpati bhUpAlabhave sAzcaryacetasi // 1046 // harSakolAhalaH ko 'pi shokkoknishaakrH| .. tUryavaryaravoddAmo dUrAdAvirabhUnmahAn // 1047 // yugmam / / kimetaditi bhUbhabhuvA pRSTaH puraH pathi / tvarAM tyaktvA jagau kazcitpuruSo 'parupAkSaraiH // 1048 // grAme 'tra nAganAmA me bandhurviSadharAnmRtaH / vizazmazAnamuttasthau tarasA zibikAntarAt // 1049 // tadeva daivato martyalokAsaMbhavasaurabhaH / ullalAsa kRtocchAsanAsAsvAyaH sadAgatiH // 1050 // kimeSa nirviSaH kautaskuto vAyurasAviti / saMlApaH samabhUttatrAzoke loke tadA mudA // 1051 / / yAvadvikSipyate dakSaidikSu ckssuritsttH| tAvadbhAvabharodbhAsisabhAgarbhavibhUSaNaH // 1052 // devnirmitnisskaabjrtnsiNhaasnaasnH| . dRSTo dharma dizandUrAdavanIpAvano muniH // 1053 ||yugmm|| aho mhaamunisprshmaahaatmyaamodmedurH| nAgasyAsya vabhUvaiSa viSadoSaharo marut // 1054 //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1055-1065] vAsupUjyacaritam ityAkAzagiraM vAraM vAraM zrutvA jano mudA / AgAnAgaM puraskRtya kRtyavidvandituM munim / / 1055 // ||yugmm // murAsuranarastUyamAnAtizayavaibhavam / muni natvAttadharmo me bhrAtAbhyeti mahotsavaiH // 1056 // rayAnmayA nayAdhIza gatvAkaH prati saMpati / vastu vistAryamevAsti toraNasvastikAdikam // 1057 // evamuktvA gate tasminnAnandaM mundarAnanaH / bhUpabhUrbhUtasadbhAvaH prAgalbhIgarbhamabhyadhAt // 1058 / / IdRglokottaraH pUrva na mayA mAntrikaH zrutaH / AgamArtha ivonidrastandrAmudritacetasA // 1059 // dhanyastvaM siddhavAkyo 'si vivekinyena varNitaH / alakSyo 'rthaH kSaNAtsAkSAdevaM me darzayiSyate // 1060 // tadehi dehi pAvitryamasmAkaM munidarzanAt / ityuktvA mArgagaM nAgaM satkRtyAnandadarzitam // 1061 // samaM zRGgAramundaryA zuddhazraddhAnubandhayA / Anandena dvidhA sAdha muni nantumagAdasau ||1062||yugmm|| muninAthaM namaskRtya labdhAzIrvacanastataH / zakarociralaMcakre saMsadaH saparicchadaH // 1063 // antaHprasattipIyUSaM varSanparSadi vIkSaNaiH / tattvArtha mukhyamAcakhyau tadA yatipatistviti // 1064 / / artheSu zlAghyate dharmo guNeSu vinayo yathA / puruSastaM vinA vyarthaH kAyo jIvaM vinA yathA // 1065 / / na varNyaH sarvarUpo 'pi vinA dharma nRNAM bhavaH /
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 zrImAnazivaracitaM (sa.1066-1777 hRyo 'pyadevaH prAsAdaH koviMdaina namasyate / / 1066 // sukhaM cintisamalpaM yo datte 'nalpamacintitam / dharmazcintAmaNirdhatte so 'smaccitte camatkRtim // 1067 // saMsAragrISmaduHkhormidharmasaMtApitA yadi / tato dharmAmRte santu sajanAH sajjamajjanAH // 1068 // kSaNe 'sminvismayasseranayano munidarzanAt / sanatkumAraH sadbhaktiruvAca racitAJjaliH // 1069 / / evaM yaH stUyate dharmaH prabho yuSmAbhiradbhutaH / dehibhirgehibhiH so 'yaM kriyamANo bhavena vA // 1070 // bhavedbhavyAtmanAM dharmaH sarveSAM vidhinA kRtaH / zrutveti zrutipIyUSaM munivAcamuvAca saH // 1071 / / yadyavaM tatkathaMkAramidaM sArataraM vayaH hRdyaM rUpamidaM mAnyairavamanya vrataM vRtam // 1072 // atha prathitapAthodhidhIradhvAnakiraM giram / jagAda jagadAnandadAyakaH sAdhunAyakaH // 1073 // duHkarmabandhavaMzotthaH saMmohodbhuradhUmabhRt / dakSapatigaNadveSyaH samIpasthAtmatApakaH // 1074 / / durgarogasphuliGgograH kalahatrAkRtAravaH / mithyAjJAnamarutpreryaH sarveNaM zoSapoSakaH // 1075 / / azakyastyaktumatyantaM mithyAdRSTijaDAlasaiH / mRtijvAlAbhirutphullAnmanorathatarUndahan // 1076 // nirAtaGka sadAnandaM padaM gantuM zubhe 'dhvani / vrate bhavadavastAvadeko heturmamAbhavat // 1077 // caturbhiH kalApakam //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 1078 - 1089] vAsupUjyacaritam dvitIyaH kaH prabho heturbhavatAM bhaktAntibhit / iti pRSThe satAmiSTe kumAreNa munirjagau // 1078 // astIha stutavistArA tArAkhyA rucirA purI / yArkatApena na kliSTA kIrNA koTidhvajAJcalaiH / / 1079 / / tatra zAstra pavitrArthakRtArthIkRtacetanaH / 151 tArApIDa iti kSmApaH sthApako nayadharmayoH / / 1080 / / tanmitraM saMpadAM pAtraM putraH zrIpatimantriNaH / zrISeNasaMjJaH svaprajJAjJAtajJAtavyavaibhavaH / / 1081 // anyadA pramadAlokalolalocanalokitaH / vasante rantumudyAnaM sa yayau navayauvanaH / / 1082 // lalantI lalanA tatra netrapatrasudhAJjanam / dadRze puNyalAvaNyapaNyApaNamivAmunA / / 1083 // eSA zrISeNameNAkSI vIkSya sAkSAnmanobhavam / dakSaM kaTAkSavikSepalakSairutkSipya hRdyadhAt / / 1084 // anyonyaM darzanAtRptAvanyonyamanurAgiNau / svasvAvasathamasvasthau jagmatustau dinAtyaye / / 1085 // grastastatra mRgInetrAviyogena sa mantribhUH / nizi nidrAdaridro 'yamityamudramacintayat / / 1086 / / aho rUpamaho kAntiraho nayanavibhramaH / aho snehAnubandhazca tasyAH zasyAvadhermayi / / 1087 | kulasyAlaMkRtiH kasya kiM nAma stAvayatyasau / ka mayA drakSyate kenopAyena zvastane dine / / 1088 / / pArthivena vRthA maitrI vyarthA me mantriputratA / nirarthakaM ca janmedaM yadi tasyA na saMgamaH / / 1089 //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. . 152 zrIvardhamAnamUriviracitaM sa.1090-1100] ..wwwwwwwwwwwwmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmwww....... ityAdhanalpasaMkalpasaMtApitamanAH sa naa| .. pratiyAmaM yugonmAnAdakSipaduHkSipAM kSapAm // 1090 // - caturbhiH kalApakam // dvitIye 'hni sa madhyAhna rahasyupavane gtH| kAtyAyanyA kayApyUce cintAcumbitacetanaH // 1091 / / ihAsti puravAstavyaH stotavyaguNabhUSaNaH / tArApIDadharAdhIzopAdhyAyastArakAbhiSaH // 1092 // pUrvapatnyAM pramItAyAM kulshriishiilshaalinaa| . etenodvAhitA rUpamahitA rohitAhayA // 1093 / / jarAjarjaragAtro 'hamiyaM tu navayauvanA / calAnyakSANi cetyeSa datte nAsyA bahirgatim // 1094 // gataH zArakhApure rAjJAdiSTo 'sau hyastane dine / mayA dhAnyA samaM ceyamudyAnaM kathamapyagAt / / 1095 // mubhaga tvaM tayA tatra dRSTo dRSTipriyastathA / smarajvarabharAto sA rohitA mohitA yathA // 1096 // tadati hartumadyAsmaduhiturdehi darzanam / / vidhehi vAcikaM caMdaM hArayaSTyA sahAgatam // 1097 / / sphuratkAntaruci kAntAM kRtasvAtirasapriyAm / . dhehi mAM hArayaSTiM ca hRdaye hRdayezvara // 1098 // tato hAralatAM kaNThe nyasya sA me priyetyho| vizeSAdeSa zizleSa kAminaH ka vivekitA // 1099 / / kSaNaM zrAntiH kSaNaM bhrAntiH kSaNaM cintA kSaNaM dhRtiH / kSaNaM trAsaH kSaNaM ha.sastamatrIDaM vyaDambayat // 1100 / / ityasminsmaradoSeNa zrISeNe viSamIkRte /
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ sa. 1101-1112] vAsupUjyacaritam duSTaceSTAghaTApoSaH pradoSaH samabhUttataH / / 1101 // ehi tadbhavanaM tasyA yauvanaM kuru pAvanam / evamuktastayA nAryA so 'nAryAzo mudAcalat // 1102 // asanmArgojjvalatkAmasta macchanno 'paricchadaH / sa tayA durdhiyA sArdhaM tAM prApAtmeva durgatim // 1103 // durdaivadrohitAM yAvadrohitAM vArtayatyasau / tAvaddhAvatparIvArastArako dvAramAgamat / / 1104 // kAtyAyanyA sa bhItyArtaH prakSiptaH kSAlakUpake / asthAtprasthAnake gantumivAyaM nirayaM hahA / / 1105 / / durgandhabahule kITasaMkule paGkile jale | galane ghanaM magnaH sa taTIgharSaNatraNaH / / 1106 // tatra zUkAkRtotkAravAntAhArarayAhataiH / utthitaiH kuthitaiH kSAlajalairvizadbhirAnane / / 1107 // lAlAbhirvAntalAlAbhiH picchalAbhirvRto'bhitaH / sazRGgAro'pi bIbhatsaraso 'GgIva babhUva saH / / 1108 // 153 yugmam // vadane mazakairdazaiH kRmibhistimibhistanau / ta sau karparaiH kIlaistadAtyartha kadarthitaH / 1109 // vizatyambuni nAsAyAmanAzo 'yaM svajIvite / kUpakaNThe kSipanhastau tIkSNAlenAlinA hataH / / 1110 // itthaM nizIthakAle 'sau narako narakAdhikam / sahamAno mahAduHkhamazrauSIttumulaM gRhe // 1111 // tadArghavRddhA dakSAsoM kSAlataH sajjarajjunA / tamAcakarSa duHkarmatruTijIMvamivAzivAt / / 1112 //
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracita [saM.1112-1123 Agatyopavane tatra jJApayiSyAmi bhAvinam / vRttAntaM tu nitAntaM svAM vraja dvAre 'sti ko 'pin||1113|| evamuktastayA kSAlajalAvilatanustataH / praNanAza sa kInAzapAzacyuta iva drutam // 1.14 // naraisarakSakai kolAhalaM zrutvA tvraagtaiH| nazyandRSTaH sakodaNDadaNDaihatvA nyabadhyata // 1115 // gartAzUkaravatko 'yaM digdho durgandhakadamaiH / iti dIpakarairebhirIkSitaH sopalakSitaH // 1116 // yukto moktumamoktuM vA mitraM kssitiptersau| ityAlocaparAH sarve narA mUDhatvamAgaman // 1117 // tadAvadAtadhIvaricaryayA sNcrnRpH| Ayayau tumulAkRSTo dRSTavAnpathi taM tathA // 1118 // jJAtvA taM kRtinAM sImA zrImAnbhUmAnacintayat / manye 'sau madupAdhyAyAlaye tumulakAraNam // 1119 // saMsAre skhalitaM kasya na syAnmatimato 'pi vA / kiM tu me mitramA bAlyAttanna yuktamupekSitum // 1120 // dRSTvA mAM tvasya lajjA syAdrAdhAkRddhandhanAdapi / iti nizcitya kRtyArtha prakRtyA nibhRtopakRt // 1121 // ArakSakANAmAtmAnaM jJApayitvaiSa satvaram / zrIpeNa mocayAMcakre tArApIDaH svapIDayA // 1122 // - caturbhiH kalApakam // vapuHpramANAtpacchannopakRtiprakRtitvataH / / khasya dvAgbandhamokSAca nRpastenopalakSitaH // 1123 // tato darzayituM svAsyamazaktaH saiSa lajayA /
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1124-1135] vAmapUjyacaritam 155 rAjJAdiSTaibheTairdUrAdAtaH svagRhe 'gamat // 1124 // dhautAGgaH sa prage tatropavane 'sthAllatAgRhe / ArAmapAlakebhyazca vAcaM zuzrAva duHzravAm // 1125 // adya sahitayA rAtrau patyurnidrAjuSaH zramAt / galaM chettuM samukSiptaH kSurikAdurdharaH karaH // 1126 // tadAbhUtkSurikAstambhastArakaH sahasosthitaH / rohitA hRdbhare baddhA bandhana rajjuvarjitaiH // 1127 / / adRSTaiH sA hatA ghAtairArarATa tathA kaTu / / yathAsya pattayo 'nye ca ddhaavustumulaakulaaH|| 1128 / / kuto 'pyagAddharAdhIzaH svopAdhyAyamamatvataH / sa kSaNAdrapamukSipya namrastAmityabhASata // 1120 // mahAmabhAve kAsi tvaM tattvaM dehi mamAdiza / strImAtre 'tra kRpApAtre kimamarpaH prakarSitaH // 1130 // etAbhirbhaktibhASAbhistya vAstokatarAM ruSam / namaHprabhAvayA kA babhASe devatA tRpam // 1131 // samyagdRSTirahaM devI bhaktA sarvajJazAsane / dharmakarmapravRttAnAM satAM vinAni kAraye // 1132 // tAmahaM samyakaM paradAraparAGmukham / svapati nighnatI krUrA mayA baddheyamasti tat // 1133 / / kimasau svapati hantItyuktA rAjJAha devatA / tameva ramaNaM kartu yo badro-mocitastvayA // 1134 // ...... . . yugmam / / sarvajJAjhAsti te 'muSya-bhASase yadi dUSaNam / prakAzayasinAmApi rAjA devIti kAritA // 1135 //
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 zrIvardhamAnamUrgiviracitaM [sa.1136-1147 ki tUktA tArakeNAsau sakRpeNa nRpeNa ca / devyuhannAti nAdyApi rohitAM ramaNAhitAm // 1136 // evamAkaNya karNeSu taptatrapusamaM vacaH / zrISeNazcintayAMcake balAdvairAgyasaMgamaH // 1137 / / manye 'sminneva saMjAte tupule malasaMkulaH / kSAlataH kSaNataH kSiptastayA bahirahaM tadA / / 1138 // durAcAradrumArAmavanIretA nitambinIH / durmedhAH kiM vyadhAdveSAzcintA vAsau vRthA mama // 1130 // nAryaH kukAryakartRtvAnindyAzcettatpumAnapi / mahAninyo 'smi duHkarmamUladuHzIlabhAgyataH // 1140 // mama dhigmAnuSaM janma kulaM yena kalaDintam / sAvadyA sApi vidyAbhUtpApe mayyapi yA sthitA // 1141 / / kSitau jitendriyatvaM hi mUlaM gunnltaatteH| .... kuzIlatvakuzIyAtaimeyokSiptaM tadadya hA / / 1142 // mAmakRtyamati matvA jastA sApi trapA tadA / ' tiSThedaviralaM kiM vA vAralA paGkile jale // 1143 // stutyaH sa satyamitratvapAtraM kSatraziromaNiH / tArApIDo 'khilAM pIDAM jahe yo hokarI mama // 1144 // azrotavyacaritro 'hamapAvitryadhano 'dhunaa| khamukhaM darzayiSyAmi kayaM tasyopakAriNaH // 1145 // dhanyAste ye mitAmlAnamAnamAlyavarA nraaH| . vakIrtimuktAbharaNairvibhUSya bhuvanAnyaguH // 1946 / / itthaM cintayato 'tyartha tasya saMvipracetasaH / ... tArakaukAmadeze 'bhUjayakolAhalo bare / / 1147 / /
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1148-1158] vAsupUjyacaritam . 157 tamAkarNya sa UrkhAsyo yAvattiSThati vismitaH / tAvadAbhASyatAgatya kAtyAyanyA viraktayA // 1148 / / mayA vatsa svavatsAyA vAtsalyAnmUDhacetasA / hyastane 'hani saddhaddhidhikRtaM duHkRtaM kRtam / / 1149 / / tattvadIyamahAkaSTaiH svapucyA duSTaceSTitaiH / anubhUtamidaM duHkhaM sadyo 'vadyaphalaM mayA // 1150 / / tvatkRte yattayA patyurahitaM vihitaM nizi / tallokajJAtamapyatra mama vaktuM na yujyate // 1151 / / tanniHzeSaM zrutaM mAtaH prAtarudyAnapAlataH / kastvayaM tadgahoddezagagane maGgaladhvaniH // 1152 / / iti zrISeNapRSTeyamAcaSTe sma svismyaa| idaM vatsa svadharmasya svalpasyApi phalaM zRNu // 1153 / / . .... yugmam // sakRSeNa nRpeNApi proktA zAsanadevatA / / baddhakrodhA vidhatte na matpucyA bandhamokSaNam // 1104 / / pRthva nAtho 'pyatha vyAbhyarthanaH savyatho hadi / yayAvastokalokana svamokaH zokasaMkulaH // 1155 // saMpratyakasmAdasmAkaM sukRteH prerita gRhe / sAdhvIyugalamadhvekSAdakSaM bhikSAkRte 'vizat // 1156 // dRSTvA taduccaromAJcakaJcakA sAzrulocanA / .. badhanAbhAvato 'kuNThA bhUmipIThe luThatyasau / / 1157 // zaraNaM me tvadIyau staMzcaraNAviti vaadinii| anamaJca sutA sAdhvImabhavacAmbare vacaH / / 1158 / / yugmam / /
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vardhamAnasUriviracitaM [sa. 1159-1169 ] zuddhA zraddhA tvayA dadhe sAdhvIM nantuM mudA yadA / tadaiva daivatA bandhAH saMhRtA rohite mayA / 1159 // yattvayA suvratAkhyeyamajihmabrahmacAriNI / sAdhvI natA pavitrAsi tattvaM sAdharmikA mama / / 1160 / ityudIrya ciraM varyatUryadhvAnena mizritam / jayakolAhalaM kRtvA tirodhatte sma devatA // / 1161 // tribhirvizeSakam // 158 athAtmacaritodvignaM vrate tasthau mano mama / vahninA vyathitaH pAthasyamRtaH pArado yathA / / 1162 / / pApatApacchide dehi dehino me vratAmRtam / itthamabhyarthitAtyartha sutratA mAmavIvadat / 1163 // bhAgyavatyasi bhadre tvaM tattvajJazvetanastava / karmadrumabhide vajraM yayAMce yattvayA vratam / / 1164 // kiM tu me guravaH santi zrIzIlamabhusUrayaH / lIlodyAnataTe 'bhyetya tadabhyarNe vrataM bhaja // / 1165 / / ityuktA tathA hanta tavAntikamihAgamam / mamAparAdhaH soDhavyo 'numanyasva vratAya mAm // / 1166 / / evaM nizamya ramyArthaM vacaH sacivasaMbhavaH / dadhyAvRttuGgavairAgyataraGgacchannamAnasaH / / 1167 // ahaha prahatajJAnahI yazobhayayAmikaiH / viSayairmuSitaM me 'dya taskaraiH sukRtaM dhanam // 1168 / / tAneva puruSAnmanye na yeSAM viSameSuNA / strIvibhrameSubhirbhittvA cittaM dhRtiragRhyata / / 1169 / / suvratAyA vratasyAho mAhAtmyamabhavatkiyat /
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ sa. 1170 - 1181] vAsupUjyacaritam 159 devaM muditA devI vitanoti prabhAvanAm / / 1170 // tataH svasya pratinyAJcAbrahmaNo brahmaNo 'ntaram / vijJAya syAnmamAdAtuM sAmprataM sAmprataM vratam // 1171 // kiM caitatkurvataH syAnme mukhacchavirihojjvalA | amutra ca bhave bhadraM bhUribhAgyabhavaM bhavet / / 1172 / / evaM citte sa nizcitya kRtyaM kAtyAyanIM jagau / svAbhiprAyaM vadantyAmba tvayAhaM sAdhu bodhitaH // 1173 // mamAkRtya kRtaH karmonmUlane mUDhacetasaH / upAyaM jJApayAMcakre bhavatI bhavatIradam / / 1174 // AtmA pramAdaparyaGke zayAno mohanidrayA / kathaM jAgarti cenna syAdupadezaparaH puraH / / 1175 / / tataH zrAddhe tvayA sA zraddhayA gurusaMnidhau / dhvaMsAya svAparAdhasya grahISye mArhatam / / 1176 // iti pratijJAM kRtvA so 'gratastasyA vrataspRhaH / ApRcchayAtuccha viccheda kAtarau pitarau balAt / / 1177 // vanyamAnandya tattvajJaM kSatraM mitramakutrimam / saMbodhya bAndhavAnkRtvA kRtArthAnarthino janAn // 1178 / / parivAraparityAgaM kRtvA kAtyAyanIyutaH / zrIzI prabhasUrINAM saMnidhau vratamAdade / / 1179 // tribhirvizekam // viharangurubhiH sArdhaM zrISeNaH karmazoSaNaH / tapAMsi tanvasiddhAntaM zuddhAntaHkaraNo 'paThat // 1180 // kAle kiyatyapi kAnte gurvAdezamavApya saH / sta sthaNDile tasthau zuddhadhyAnaratiryatiH / / 1181 //
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa. 1982-1993] dRSTabrahmAnubhAvApi rohitA tucchamohitA / . zrISeNe nAtyajatkAmaM snehabandho hi dustyajaH / / 1182 // patyurAvarjanAyAsau tanvatI gRhiNAM vratam / akSINarAgA kSINAGgI mRtvA bhUdvyantarI varA / / 1183 / / avadhijJAnato jJAtvA taM muniM sthAnake 'tra sA / AgamatyAgbhavapremapUrapUritamAnasA / / 1184 / / hAvaiH prItiIgirAM bhAvairvyantaryopahRto 'pi saH / nAcaladdhyAnato dantidantaghAtairivAcalaH / / 1185 / / kiM tvasya kSapakazreNyAmArUDhasya munIzituH / kevalajJAnamutpede vicchede ghAtikarmaNAm / / 1186 // tanmatvA vyantarI muktamohA bhaktimimAM vyadhAt / sugandhAnilahemAbjaratnasiMhAsanAdikam / / 1187 // jAte ca nirviSe nAge vyomni vAgnirmame 'nayA / bhavetmabhAvanAyAM hi samyagdRSTerabhISTatA / / 1188 / / so'haM zrISeNanAmAsmi yatirnRpatinandanaH / vinItA vyantarI ceyaM tava dakSiNataH sthitA / / 1189 / / pacche yattvayA saumya dvitIyaM vratakAraNam / tadetaditi vairAgyaM jJeyaM viSayadoSajam / / 1190 // itthaM kathAyAstattvArthamavabudhya dhiyAM nidhiH / sntkumaar| saMsArakAntArAtikramodyamaH / / 1191 / / unmIlitamukhAmbhojaH kevalajJAnabhAskaram / guru vijJapayAmAsa natvA savAdhikAdhipaH / / 1192 / / yugmam / / saccAritra caritraM te pavitraM yanmayA zrutam / tasyocitaM tataH syAccedvratamA sevyate param / / 1193 // 160
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1194-1205] vAsupUjyacaritam .... tatkartuM nAsmyalaM voDhumiva vatsataro ratham / kiM tu svadArasaMtoSaM kurve 'narthanivAraNam // 1194 // tano dntaaNshusNmuucymaanaadeshvidhuudyH| . . avocadaucitIkalpalatArohAvanirmuniH // 1195 // svabuddhayAbhigrahazcakre yastvayA jJAtatattvayA / zamameSyati tenaiva kRtinbhavadavastava // 1196 // paradAsparIhArastanyate yena gehinaa|.. tena siddhayaGganAlIlaM zIlaM zIlitamujjvalam // 1197 // yastu svadArasaMtoSI viSayeSu virAgavAn / gRhastho 'pi svazIlena yatikalpaH sa kalpate // 1198 / / vizvaprItipadAsvekaM zIlaM bhUSAsu zasyate / jAyate yena jIvo 'yaM bhUSito nirdRteH priyaH // 1199 / / tatkumAra tvayA sArataraM vratamagRhyata / vizeSAdapramattena bhavya bhAvyamihAnvaham // .1200 // ityukto guruNAvAdIdadInamiti bhUpabhUH / niyamastvatprasAdAnme prabho prAmANyameSyati // 1201 / / atrAntare pavitrAntaHkaraNA karuNArNavam / guruM praNamya zRGgArasundarIti vyajijJapat // 1202 // manovacanakAyena zuddhaM zraddhAnabandhurA / parapuMsaH parityAgaM vidhAsye jIvitAvadhi // 1203 // gururityAha vatse tvaM satyaM zRGgArasundarI / zIlaM strINAM hi gRGgAraH kSAntidarzaninAmiva // 1204 // itthaM kRtvA sthirIkAramagrAhayadabhigraham / sanatkumArazRGgArasundovidhinA muniH // 1205 //
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.1206 - 1216] bhavatAM darzanaM bhUyAtpunameM sulabhaM prabho / iti natvA guruM stUyamAnaH sabhyairnRpAGgabhUH || 1206 // sabhAryo 'tha sabhAgarbhAdAttapuNyo 'gamanmudA / svasthAnaM vyavasAyIvArjitavitto 'nyadezataH / / 1207 / / yugmam // taMtra nirmitaniHzeSakRtyaH satkRtya dhArmikAn / AnandapramukhAMzca sa prastAve prayANakam / / 1208 // sa maGgalyAnyatulyAni pratIcchanpratipattanam / akhaNDagamanaizcaNDadordaNDaH svapurImagAt / / 1209 // tatra citrAdRzobhAyAM kSobhAkulitayoSiti / zrIkAntAyAM sAnto 'sau praviveza mahotsavaiH // 1210 // zRGgArasundarIM nAryo narAdhipamrutaM narAH / to dhanya menire pANipIDanakrIDayA mithaH // 1211 // candrikA mitra candrasya pazyanputrasya tAM priyAm / samudra iva bhUmIndraH paramullAsamAsadat / / 1212 // anaGgamaGgalotphulamAlayA saha bAlayA / kena ke vilAsena vilalAsa rasI na saH / / 1213 / / svarasya sarateH sakhyurbhrameNeva priyAnvitam / tadA kumAranADumuttIrNaH kSmAM madhurmudA / / 1214 / / pIta puSpamayanbhRGgArAvairitastataH / cacAra zatakarmattaphalayA malayAnilaH / / 1215 // gRhItavastraH zizireNa virodhinA / zrIrasya vimAsAdya sazrIkastapano 'jani // 1216 // grahItumiva puSpANi drumeSu kisalacchalAt /
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ (sa.1217-1228] vAsupUjyacaritam kAmamaGgulayaH kAmamavIreNa prapaJcitAH // 1217 // vanIraGgAvanIraGgAH kuhuuknntthiikuhuurvaaH| ... kandarpakelinAvyasya nAndInAdA ivAbhavan // 1218. // gAyati smarabhUkIrti bhRGgazRGgAriNI jane / / ratirnanata siJjAnamaJjIrahaMsakUjitaH // 1219 // dahanvirahiNIvizvavyApI pusspklaaptH| .. parAgaH puSpacApasya pratApa iva niryayau / / 1220 // jagajjayayazAMsIva kusumAni manobhuvaH / jitAnAM duryazojAlairivAliMgyanta. SaTpadaiH // 1221 // puSpajAtairjagatlANAnmurabhiH surabhInsajan / kasyai kasyaiSa nAnandasaMdarbhAya vyajAyata // 1222 // tadA hRdyAM vasantena vAsantIza mutAyutaH / sa vinodavanImApadavanIpatinandanaH // 1223 // yujalasthaladevIbhirmuhuH saspRhamIkSitaH / ayaM saphalayAmAsa vilAsAntriyayA saha // 1224 // asAvitastataH khelanvasantena vilokitH| . kalitAGga ivAnaGgaH suhRtkusumahAsinA // 1225 // lIlAdriratna zRGgeSu lIlAvApijaleSu ca / kaSTaM kumAraH sasmAra tAM mAyAmAtmavimbanA // 1226 // vilAsasya parAM bhUmimatha gantumitrotsukaH / kumAro 'yaM samArohaddolAM kAmavimAnavat // 1227 // zRGgArasundarIhastalolayA dolayA tayA / sukRtI yAM mudA pApa vetti tannana eva tAm // 1228 // hArastrajaH kumArasya dolAkelighutAzcayutAH /
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vardhamAnamUriviracitaM [sa.1229- 1240] tatpAdamahatasyoDunivahA nu vihAyasaH / / 1229 // aho premNaikacittatvaM bAlA dolAmiyeSa ca / amUM ramayituM tatra kumAraH prottatAra ca / / 1230 // imAM dorbhyAmudasyaiSapulakI pulakAzcitAm / svamivAnandacUlAyAM dolA yAmadhyaropayat / / 1231 // kumAro dolayA bAlAM divi dUraM vyalAsayat / yantreNeva smaraH zaktimantaH kSAmAM marujjaye / / 1232 / / dolA gatAgataistasyAH kAntirekhAkaraM vapuH / hemeva kapapApANanibhe nabhasi didyute / / 1233 // yAM muhurdolayA gatvA hatvA garva yoSitAm | uttarantI kumAreNa kutukena vyaloki sA / / 1234 // dolAhalA bhara truTyattanmuktAvalivistRtau / dRSTaM sanatkumAreNa divA tArakitaM nabhaH / / 1235 / / tAdRgvilAsasaMrambhajRmbhamANasmarodayaH / AliGgituM priyAGgAni raGgagADhamanorathaH / / 1236 / / divo dolAvatArasya nimeSArdhamapi kSaNam / utsuko gaNayannadvazatAdapyadhikaM tadA / / 1237 / / dolAmasthirayadyAvattAvannAstyeva tatra sA / vadan hA heti hatvA hRtkumArendumumUrccha saH / / 1238 // - tribhirvizeSakam // 164 kiM kimetaditi vyagragirA parijanena saH / prasRnarasasekena mUrchanmUrchaH kRtastataH / / 1239 / / hA triye ka gatAsIti gadgadAM giramudgiran / AsphAlya bhuvi mUrdhAnamagacchanma InaM punaH / / 1240 / /
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1241-1251] vAsUpujyaviracitam samAzvasihi vIrendra samAzvasihi dhInidhe / ... ityuktayo 'sya sacivAH zItakarma vyadhuH punaH // 1241 // mUrchAmayaM tamo hitvA zritaH zokamayaM tmH|| kumAro vilalApAtha tarUnapi vilApayan // 1242 // athAgatya puro lInAndInAnsAzrudRzo bhRzam / lIlAkhagamRgAnUce girA rodanadIrghayA // 1243 // re haMsa kaMsajitkAntAkamale 'pi kathaM tava / tatkarAgraviyuktasya varAka bhavitA ratiH // 1244 // smatavyeSvadhunA snAtatatkezasyandabinduSu / .. kathaM dIno 'mbudAdabhbu re vappIha samIhase // 1245 // ka nRtye tAdRzIH kekin zRNoSi karatAlikAH / yatkekirathamAtApi jAtA zUlabhRtAdhitA // 1246 // bhajavAyuturaGgatvaM sAraGga tvaM hi sarvagaH / .... lAlayiSyati sA dhanyaM svAM kutrApi vayaM hatAH / / 1247 / / [re kokila kaladhvAnaM kiM tanoSiH na marcitaH / dUrIbhUto 'dya yattasyAH sarvagaveharaH svaraH // ] ityAta vilapantaM taM dhIrANAM yoginAmapi / pazyatAM dhairyamutsArya pUtkArA niryayurmukhAt // 1248 // atha priyAviyogArti sa dRDhAM sodumakSamaH / ..... prevantyA vayAtmAnaM kSiptvA khe mRtyumaihata // 1249 // ihAntare parijJAtatatpattiH prtvrH| kumAramAzvAsayituM vanamApa kSamApatiH // 1250 // . pituH praNAmavyAjena lajjayA namayaziraH / ..... kumAraH saMvavAra svamatha gRDhadavyarthaH // 1251 //
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ www. ammmmmmmmmmmmm. zrIvardhamAnasUriviracitaM sa.1252-1263]. koDe kumAramArabhya prishlissynmuhurmuhuH| yayau naravimAnena narendurmandiraM tataH // 1252 // dhigdhigme zUratAmasya priyA yanme ato htaa| evaM hiyaiva nistejA yayau dvIpAntaraM raviH // 1253 / / tataH saMdhyAruNaM reje lohagolanibhaM namaH / / kumAravirahajvAlAmAlAbhiriva tApitam / / 1254 // uddhAnta iva zokAbdhiH kumArasya hRdastadA / tamAstomamiSAyomakukSimbhariralakSyata // 1255 // kumArasphAraniHzvAsajvAlAvalivazAdabhUt / tArAkulacchalAyomnaH sphuTa piTakapaTakam / / 1256 // manastasya ratergehaM dahato virahAnalAt / sphuliGgA iva niSpetuH pradIpAH pratimandiram / / 1257 // dUrAttArApathe tArApatiH patitavAnatha / kSiptaH kumAre mAreNa yantropala ivojjvalaH // 1258 / / yathA yathA rucizcAndrI sAndrIbhUtA bhuvastale / tathA tathAbhavattasya mlAnamAnanapaGkajam // 1259 / / sudhArazmeH mudhAdhArAkArA api karotkarAH / kumArasyAdahandehaM priyAsnehagRhaM muhuH // 1260 // athAratikaraM dUre parityajya paricchadam / bhItaH zItaruceH kAmaM citradhAma jagAma saH // 1261 // sa duHkhI yAvadekAnte kAntAcintAmayo 'bhavat / tAvatpuraH surastrIva kApyabhUdRkpathe sudRk // 1262 // / sAkSAtkAkSavikSepadakSAM prekSAmbudhiH sa tAm / Aha ttshsaakssiptmn| mAnaparAGmukhIm // 1263 //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.1264-1272] vAsupajyacaritam kAsi kalyANi kena tvaM kAryeNehAgatA kutH| iti pRSTAmunA hRSTA spaSTamAcaSTa sA rasAt // 1264 // zRNu saubhAgyabhAgyaikasindho netravidhUdaya / rathanUpuracakrAkhyaM vaitAvye 'sti girau puram // 1265 / / tatrAsti dhairyaniHsImo bhImo bhImohitAhitaH / vizvavidyAnidhividyAdharacakrI baloddharaH / / 1266 // tatpamahiSI bhAnumatIsaMjJA kRtIzvara / svadgaNAyattacittAhamihAyAtA vihAyasA // 1267 // ekadA vizadAnandaH savimAnI samaM mayA / khelankhe tatra vAsantIpuryA dhuryo nRNAM yayau / / 1268 // antarikSe sthito 'drakSIdeSa zRGgAramundarIm / alaMkartumbhavatkaNThaM sotkaNThAM varamAlayA // 1269 // cidrUpaH sa bhavadrUpamAyAM nirmAya kautukAt / tvadardhAsanamAsInastasthAvAsthAnamohakRt / / 1270 // svakaNThanyastamAlAyAM bAlAyAM sa vilakSadhIH / alabdhapiNDaH kAkola ivottatya viyatyagAt / / 1271 / / mayA saha saharSo 'yamadya khelnihaagtH| dadarza darzanIyAGgI dolAlolAM tava priyAm / / 1272 // kimetaditi sNmohmrohdrohitsvraa| hRtA dhRtAnurAgeNa tatastenAnA tava // 1273 / / tatra tabyasanavyagre tava rAgagrahAdaham / tvatsevAvasaraM yAvadadRzyaiva divi sthitA // 1274 / / svAnurAgaH svatantreNa mudUraM tena pUritaH / punarme paratantrAyAstvamIzo rAgajAgare / 1275 / /
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.1276-1287] . tannAtha mAnmathairvANairmathyamAnahado mama / kAruNyahariNAraNya zaraNya zaraNIbhava // 1276 // tvadasaMgAnalajvAlAvalIDhAyA dRhaM mama / citteza cArutAruNya zaraNya zaraNIbhava // 1277 / / atucchavAJchApAthodhimadhyamagnasya me hRdaH / kandarpakelinaipuNya zaraNya zaraNIbhava // 1278 // mamAnyAsaktacittena patyA saMtaptacetasaH / agaNyapuNyalAvaNya zaraNya zaraNIbhava // 1279 // ityAkarNya suvarNazrIH sakarNAmRtavarNikAm / tattvajJaH sattvavAnUce vAcaM vAcaMyamocitAm / / 1280 // mugdhe dharmasya sarvasvaM na vetsIti vdsydH| tattvajJairindulIlasya rakSA zIlasya zasyate // 1281 // parastrIsaMganAmAnamullasatpaGasaMkulam / tatkathaM supathAM pAnyaistyaktaM panthAnamAzraye // 1282 / / vAJchanti pararambhorUparirambheNa ye mukham / udAraiH khadirAGgAraiH zRGgAraM spRhayanti te // 1283 / / yadi satyena citte 'haM tava priya iti sthitH| . tatkimarthayase duHkhasaMmukhAya mukhAya mAm // 1284 // aho paranarAsaktiya'ktaM yuktA tavApi na / kulInApi vilInAsi kimasminkazmale male // 1285 / / tadidaM dharmahatkarma vidyAdhari parityaja / bhaja zIlaM yataH kIrtiratrAmutra ca nitiH|| 1286 // saddharmamUlaM yA zIlaM sevate devateva saa| ' mahanIyA mahecchAnAmapyatrApi bhave bhavet // 1287 //
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 1288-1298] vAsupUjyacaritam 169 saukhyaM bhartRbhayAnAtra nAmutra vRjinavajAt / tattvaM vada hRdastattvaM kiM varaM parapUruSe // 1288 // evaM vacaHsudhAsAraiH kumArendoruditvaraiH / tasyA manasi vidhyAto vahnirmAravikArajaH // 1289 // cintayAmAsa sApyevamaho me bhAgyasaMcayaH / pApArambho 'pyayaM puNyavrajAya yadajAyata // 1290 // ayaM dharmagururme 'bhUttadasmai gurudakSiNAm dAsye vidyAvalI vidyAdharaizvaryapadamadAm // 1291 // svabhAvabalinA vidyAvalogreNAdhunAmunA / piyAhativirodhena sakrodhena dhuto yudhi // 1292 / / sarvathA vitathArambho mtptinirhNkRtiH|... yadi zrayati sanmArgamaho so 'pi maho mama // 1293 // yugmam // iti nizcitya citte sAbhyarthya samayoktibhiH kumArAyAnavadhAya dadau vidyA ythaavidhiH|| 1294 / / sA tasmAddharmamAsAdya sadyovidyAstatazca sH| . ahampUrvikayAnyonyaM gurutvAnnematurmudA // 1295 // athApRcchaya kumAraM sA raMhasA svapurImagAt / dadhau ca tadvacaH smRtvA vapuH sapulakaM muhuH // 1296 / / siddhAM vidyezvarI prAjJaH prajJaptiM smaraNAgatAm / sa pavaccha priyAlApaiH priyAhattAntamunmanAH // 1297 / / kumArakarNapIyUSasAraNIsArayA giraa| avocaducitaM vAcyamatha vidyAdhidevatA // 1298 // nItvA nijapurArAme bhImena bhavataH priyA /
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 2. 1299 - 1310] ityUce khecarendreNa paTubhizvadubhASitaiH / / 1299 / / mugdhe mudhA sudhArazmisamAnaM kathamAnanam / kalaGkayitvA kuruSe dRgjalaiH sajjakajjalaiH || 1300 // ma dAse vizvAsAnnizvAsAnalakelibhiH / kiM vAle jvAlayasya zirISasumakomalam / / 1301 // kimA dezakaraM devi mAmindIvaralocane / 170 nAlokayasyamUllokAnkurvatIndIvarAkarAn / / 1302 // nAviSkaroSi kiM toSAdvadane sudati smitam / mada nadAhArte sudhAsecanasannibham / / 1303 / / dhAtrIzamAtra putrasya virahe 'pyArAsi kim / idaM vidyAdharaizvarya bhujiSyeNa mayA bhaja / / 1304 // 'ItyAlApI tathA pApI maunenaiva nyavedhi saH / vAryo 'vaguNThanenaiva sarajasko hi mArutaH / / 1305 / / vidyAchedabhayAttasyAH satyAH zApabhayAcca saH / zIlalIlAvilopAya balAtkAraM cakAra na / / 1306 // zrutveti bhImaroSeNa priyAzIlamadena ca / ; dvau saMkIrNau rasau bheje sa pragalbho yathA naTaH / / 1307 // athAyaM vidyayA sadyo vidyAdharagiriM gataH / rathanUpuracakrAkhyapurodyAnaM samAsadat / / 1308 // tatra citragiraH zrutvA niSThurAH karuNAzca saH / pazyannadRzyabhUyAgre bhImaM bhAryA ca dRSTavAn / / 1309 / / kAle 'sminkaravAlena bhImo bhImo 'bhyadhAdinAm / na manyase mAM hanyAsi tadiSTAM devatAM smara / / 1310 / / athAbhASana nAbhAkatanayA nayanAyikA / 17
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 1311-1322] vAyupUjyacaritam 171 zaraNaM siMhasUnurme striyo hi patidevatAH / / 1311 / / saiMhinAmagrahAdeSa vizeSakupitastataH / nistriMzaH kRSTanistriMzastadvadhA yoddhata sphurat // 1312 // AH pApa kuruSe kiM re mriyase zriyase 'dhunA / ityuccairuccaran rAjasUnurAvirabhUttadA / / 1313 // AkasmikabhayAdbhaSTaH khaDgo bhImasya hastataH / paradArariraMsUnAmUnA hi balasaMpadaH / / 1314 / kRpANaM pANinA vIra gRhANa vigRhANa mAm / evamapraharanneva kSatraputro ripuM jagau / / 1315 // tataH pratatalajjena raNAsajjena cetasA / Post acintayadayaM vidyAdharanAthastathA sthitaH // khuralImadhyamadhyAsya sakalo sakalotkaraH / Ajanma yo mayAbhyastaH prastAve trasta eva saH // 1317 / / akRtyaM tAvadekaM me parakhI yadiyaM hRtA / dvitIyaM tu trapAkAri bhraSTaM yudhi yadAyudham / / 1318 / / tadahaM nirahaMkAraH kathamAnanamAtmanaH / darzayiSyAmi vazyAmu nijaM svAntaH purISvapi // 1319 // tadIdRzIM dazAM nIto yairahaM hanta karmabhiH / tAnyeva ripurUpANi jetumudyamamAzraye / / 1320 / / iti dhyAtvA kumAraM taM kSamadhitvA miyAyutam / puNye vidyAdharAraNye vrataM tApasamApa saH / / 1321 / / nizamya bhImavRttAntaM kSaNAdArAmarakSakAt / bhrAntA bhAnumatI yAvattadudyAnaM samAsadat // 1322 // purataH puratastAvaddhAvamAnajanotthitaH /
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 zrIvardhamAnasUriviracitaM si.2.1323-1334) tumulaH samabhUbhISmo grISme 'mbhodhirivAdhikaH // 1323 // yugmam // itaH sanatkumAro 'pi priyAlApazataiH priyAm / zuddhazIlAM samAzvAsya svapurAbhimukho 'bhavat // 1324 // taM tathA prasthitaM prekSya bhItA bhImapriyAvadat / vipakSebhyaH kRpAdakSa rakSa rakSa purImiti // 1325 // imaM madbhartRvRttAntaM jAnantaH khecreshvraaH| bhImArayo rayottuGgAH purabhaGgArthamAgaman // 1326 // ityuktaH sa tayA sadyo dayAhRyo dayAzayaH / purIrakSAmurIkRtya vavale prvlaayudhH|| 1327 // mriyadhvaM mA mriyadhvaM mAre re pattanabhaJjakAH / tamityugragiraM candraratnacUDau praNematuH // 1328 // . etayoH pRcchatoH prItyA zekharIkRtahastayoH / svavRttAntaM nivRttAntastApaH kSamApajanirjago // 1629 / / kumAramatha tau harSapathatUryatviSA giraa| .. tamUcatuzcaturvargasaMvargaNaguNodayam // 1330 // anvahaM nanvahaMkArabhRtA khecrckrinnaa| vairiNA kAraNAbhAvAdAvAmetena tADitau // 1331 // tadIdRzadazasyAsya draGgabhaGgArthamAgatau / RNasyeva na vairasya yato jAyeta jIrNatA // 1332 // tvaM cetpunaH purasyAsya nAyakaH kSatranAyakaH tattrAtA bhava dAserabhAvayorAvayorapi // 1333 // ityuktvA to mudAbhogamAsurau bhUpajanmanaH / tasya khecaracakritvAbhiSekaM tatra cakratuH // 1334 //
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 1335-1346] vAsupUjyacaritam jyacAratam 173 panatkumArasAmrAjyaprekSApAjyapramodabhAk / pathikA pathikAntasya jAtA bhAnumatI tataH // 1335 / / svalpairapi dinaistasya cakriNaH khecarezvarAH / / nigrahAnugrahArambhairavazyaM vazyatAM gatAH // 1336 // pitRpAdaviyogArtiH khecarAlIto 'tha saH / samaM zRGgArasundaryA pratasthe svapuraM prati // 1337 // puryAH paryantamAyAti sa yAvacAvadaivata / dhUmastomaM sasaMrambho nabhasyAmbhodavibhramam // 1338 / / kimetaditi cintAtaH so 'vanau nayanaM nayan / purIsarittaTe 'pazyadasaMkhyaM duHkhinaM janam // 1339 / / tanmadhye cAnalajvAlAmAlAbhirnicitAM citAm / lokayannAkulasvAnto vimAnAduttatAra sH|| 1340 // sotkarSatumulaiH saiSa prekSyamANaH prajAkulaiH / citopAntajuSo mAtuH pAdayorAturo 'patat / / 1341 // iyantaM samayaM vatsa ka sthito 'sIti vatsalA / sUnoH kaNThe lagitvAsau rudatparijanArudat // 1342 / / mAtaH zrItAtapAdebhyaH kSema ityasya pRcchataH / jJAtaputrAgatistatrAyayau bhUpaH puraH purAt // 1343 // patantameva pAdAgre tamutsukatamoM nRpH|| AliliGga muhurdobhyo muhurmUrdhni cucumba ca // 1344 / / kathaM citeti putrasya zaGkAtasya pRcchataH / jagAda jagatIjAnirvatsa kiM vetsi dUragaH // 1345 // tadA tvayojjhitA putra citrazAlA zuce 'bhavat / vimuktA jIvitavyena svajanasya tanUriva // 1346 // V
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2. 1347 - 1358] puraM purandarAvAsasadRzaM sudRzAM padam / yamavezmeva bhUtAnAmAspadaM tadabhUttadA / / 1347 // amandAkrandasaMdarbhe dUraM paurajane tadA / zucaiva pratizabdena cakrande mandirairapi / / 1348 / / kRtyAkRtyAdyajAnanto vatsa tvatsaMgamaM vinA / hA jIvanto 'pyajIvanta iva jAtA vayaM tadA / / 1349 / / 174 ramparAmAramArAmadhAmakAmakalAdayaH / akRtArthAH padArthAste tadAsanviSasodarAH / / 1350 // nadiyogAgnikIlA dhartu jIvitamakSamA / ajaniSTa parityaktabhojanA jananI tava / / 1351 // kulAlaMkArabhUtasya tavAdarzanaduH sthitA / kulAdhidevatAmeva sevamAnAgrataH sthitA / / 1352 / / tapasaH sASTamasyAnte nitAntaM bhaktinirbharA / Adizyata svayaM svapne kuladevatayA tayA / / 1353 / / labdhavidyAdharaizvaryaH zIlavaryaH priyAyutaH / sa te sati sutaH satyaM mAsasyAnte miliSyati / / 1354 // tattvAdRzasutAsaGgasamutsukatamAnimAn / prANAndhArayituM vatse vidhatse kiM na bhojanam / / 1355 / / iyaM svanAmiti prAtarniveditavatI mayA / kayaMciduparodhena pratibodhena bhojitA / / 1356 / / mAsasyAntadinaM prAtaradya prApya mahAgrahA / mayAtparya niSiddhApi martumeSA citAM vyadhAt // 1357 // gAH satyApayituM devyAH spRhAM pUrayituM mama / asyAzca rakSituM prANAJjAtastAta tavAgamaH / / 1358 //
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ si.2. 1359-1369] vAsupUjyacaritam. 175 adhunA vidhunA tulyaM vadanaM sadanaM zriyaH / pauracakSuzcakorANAM svaM darzaya mahAzaya // 1359 / / atha putrAhatotsaGgaH pttttmaatnggsNgtH| paTTadevyA sasnuSayA vazAvAhanayAnvitaH // 1360 // caarupaarthdvyshcndrrtncuuddaadikhecraiH| .... amandaibandinAM vRndaivarNyapuNyamahodayaH // 1361 // prAvizatparamAnandasudhApUrapariplutam / bhUjAniH svajanaiH sAkamuspatAkamasau puram // 1362 / / tribhirvizeSakam // asminneva kSaNe mApaH kSaNadAyini dakSiNaH / abhiSicyAGgajaM rAjye sabhAryo 'gAttapovanam // 1363 // avApya paitrikaM rAjyaM mudito mitrayorayam / vidyAdharapurazreNidvayaM khecarayordadau // 1364 // tato vidyAvazenArA vazIkRtamahItalaH / , yazobhiH zobhayAmAsa bhAsurairbhuvanatrayam // 1365 // salIlazIlamAdhurye dharmadhurye 'tra bhUbhuji / ... jajJe dharmamayaM zazvadvizvaM vizvambharAtalam // 1366 // gRGgArasundarIjAni zIlAdunmIlitodayam / bhUcaraiH khecaraiH sevyaM pazyanko 'bhUna zIlabhAk // 1367 // itthaM pRthvIzriyaM bhuktvA janmAnte 'nazanottamaH / sabhAryaH sa yayau rAjA vimAne nuttare ajite // 1368 // zIlamUle guNastambe rAjyapatre yazaHsume / dharmakalpame saiSa labdhvA zivaphalaM kramAt // 1365 // sanatkumArazRGgAramudarIcaritazruteH /
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.2.1370-1381] navyAdbhutazriye bhavyAH sevyatAM zIlamujjvalam // 1370 / / // iti zIladharme sanatkumArazRgArasundarIkathA // satkarmAbhyudaye hetuM zIlaM sevyamidaM satAm / duHkarmadAri satkarmakAri sevyatamaM tapaH // 1371 // anAdisiddhaduHkarmadveSisaMghAtaghAtakam / idamAdriyate dhIraiH khaDgadhAropamaM tapaH // 1372 // jJAnacakSuSi nairmalyaM tattvAtattvAvalokanam / tapastapanavaddatte tamAzamanataH satAm // 1373 // kamaidhAMsi dahanpuSTastapovahnirayaM navaH / / harate dehinAM dAhaM yaH saMsArasamudbhavam // 1374 // tattapaH sevyatAM dakSA duHkarmakSAlanodakam / yatsevayA rayAdeva sevyo 'bhUdbhuvi saMvaraH // 1375 // - tathAhi hRdayagrAhiguNasAgaranAgarA / jambUdvIpe 'styayodhyApUrvaratakSetrabhUSaNam // 1376 // . iMhAjani mahIjAnimahAsena iti zrutaH / cintAmaNiSu yaddAnazriyo bimbamivaizyata // 1377 // abhUdbhapasya mAnyo 'sya sArthezo dhanadAbhidhaH / mUrtA vRSA iva vRSA rejuryasya dhanArjane // 1378 // dhanazrIriti tasyAsItpreyasI zreyasI guNaiH / babhau prathamasakhyasya yA tIrtha ruupshiilyoH|| 1379 / / durgaternirgataH ko 'pi jIvaH piivrduHkRtH| kaizcidbhAgyairabhAgyAnAM tasyA garbhamavAtarat // 1380 // zaye pAMzujuSi kSmAyAM muNDitA khaNDitAMzukA / ityasyA garbhanirbhAgyairduHkhado dohado 'jani // 1381 //
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 1382-1392] vAsupUjyacaritam 177 nAviSkariSye niHzeSadrohadaM dohadaM kacit / apatyamenamutpannameva tyakSyAmi ca kSaNAt // 1382 // iti dhyAnavatI yAvadinAni gamayatyasau / tAvadvidhiniyogena dhanado nidhanaM yayau // 1383 // yugmam // dhanaM yadyasya haste 'bhUttattena jagRhe 'khilam / dohado 'syAH svabhAvena pUrNastUrNatarastataH // 1384 // pUrNairdurdivasaistasyA jAtaH pAtakavAn sutaH / piGgAkSikezaH kRSNAGgaH kubjo nyubjaH khrsvrH||1385|| saduHkhA sUtirogArtA muktA parijanena sA / idRggAne sute jAtamAtre tatra mRtA ttH|| 1386 // tasyA dattaH zikhI tulyajAtibhiH prAtivezmakaiH / payAMsi kRpayA so 'pi pAyitaH prANitazca taiH||1387|| utpannAmunA sarva zrIkuTumbAdi saMvRtam / / tataH saMvara ityasya janairnAma vinirmame // 1388 // . ajJAnajanadurvAkyatADanaivavRdhe 'dhikam / / grISmavAtarajaHpAtairyavAsaka ivAsakau // 1389 // vairUpyameva tasyAbhUtpattane vartanaM shishoH| viTAnAM viTavidyaiva jIvanaM jAyate yataH // 1390 // tAruNyenApi vairUpyaM hataM nAsya manAgapi / ... leSTuM vaikaTiko yasmAduttejayitumakSamaH // 1391 // ulUka iva kAkolairlolaiH kolAhalolbaNaiH / puri bhrAmyabasau DimbhaiH saMbhUya smAbhibhUyate // 1392 // durbalAnAM balaM rAjakulamityeSa cintayan /
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa 2.1393 - 1403] tatra cedyAti tadrAjaputrakaiH pIDayate 'bhitaH / / 1393 / / khedAtyaktapuro tADi pathikaiH pathikairna saH / grAmyairgrAme vizaleSTuyaSTimuSTibhirapyatha / / 1394 / / tyasa sarvataH sarvairapyatyarthaM kadarzitaH / nicitaM cintayAmAsa nizvAsocchrAsitAnanaH / / 1395 // dhanyA vanyA mRgAso 'pi pakSiH ste 'pi dakSiNAH / vizantyapi na ye karmadAnave mAnave jane / / 1396 // ahamapyahate sthAne mAnavairyAmi sarvathA / iti dhyAyannayaM kApi kAntAre satvaraM yayau / / 1397 // tyaktajAtivirodhena jAtabAdhena sAzruNA / mRgavargeNa saMvarNyamANaparyanta bhUtalaH / / 1398 / / amunA zaminAM madhye siddhaseno munIzvaraH / svAdhyAyadhvanimAdhuryaSazyavizva vyalokyata / / 1399 // yugmam // AgacchAgaccha vatsa tvamiti taM yatinAM patiH / varNaiH kapIyUSagaNDUSaiH svayamAhvayat / / 1400 / / aho uktirapUrvAsya dhyAtveti padayoryateH sa nipatya parAbhUtaH sutaH piturivArudat / / 1401 // saMbhASya muninA pRSTaH saMnikRSTaphalodayaH / athAcaSTa nijaM kaSTacaritaM parito 'pi saH // 1402 // athAdizadasauM sAdhustamuddizya dayAzayaH / prINayansarvasattvAni tathyaikakavacaM vacaH / / 1403 // kiyanmAtramidaM duHkhamatra te 'sti nRjanmani /
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.1404-1415] vAsupUjyacaritam 179 sahante 'mI yathAtmAno 'nantaM duHkhaM tathA ghRNu // 1404 / / kaSAyaviSayAsaktaH saktaH mANivadhAdiSu / tadarjayati duHkarma yena janturbhavAntare // 1405 // bhedanacchedanottasatrapupAnAsipatrajaiH / .. kSetrajaizca mahAduHkhaiH pIDayate narakeSvasau // 1406 // . . . . -yugmam // labdhatiryambhavo 'pyeSa jalasthalanabhomatiH / vyAte 'tyarthamAtmAyamauSpazIsamanilAnalaiH // 1407 // martyave 'pi mahAroganaiHstyadAsyaviyomanaiH / duHkhairdandahyate jantu rakamatihastakaH // 1408 // kilbiSakiMkarAlparSibhAvAtkrudvendrava ntH| .. yuddhAcyavanAjIvo devatve 'pi na saukhyabhAk // 1409 / / evaM karmavipAko 'sminbhave jIvAnkadarthayet / lakSyante 'sya phalAnyeva na svarUpaM janairyataH // 1410 / / mAhAtmyaM dhyAnayogAnAM sAmarthya paramAtmanAm / . vipAka karmagAM veci na sarvajJa vinAparaH // 1411 // amuM karmavipAkaM tu zubhIkartumihodyataH / eka evAsti saddharmaH zivazarmanibandhanam / / 1412 // vinAmunA tu dharmega jantuH karmAkhyavairibhiH / pAtyate teSu duHkheSu yeSAM tvaduHkhamazcalaH // 1413 / / paraM naivAcarantyete mUDhAstakicana kacit / yena kSipanti duHkarmI taduHkhabhUruhAm // 1414 // atha prabhUtaduHkarmAbhibhUtaH saMvaro gurUn / karau kirITatAM nItvA patracchAtucchavAchanaH // 1415 //
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. .. 180 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.1416-1426] prabho prabhavati mAyaH ko 'pyupAyaH sa kiM kacit / yena syAviSatAmanto hanta duHkarmaNAmapi // 1416 // athAbhyadhAtsudhApUrasodarI sa gururgiram / tapa evAsti duHkarmamamanimayaniSThuram // 1417 // dhatte tadapi tIvratvamaGganiHsaGgatAbhRtAm / niHsAtA tu dIkSAyA dAkSiNyena yadi sthirA // 1418 // cetaso nizcalatvena prApyate sA mahAzayaH / karmadAvAnalajvAlAvidhyApanaghanAghanaH // 1419 // iti zrutvAtha tattvArtha sattvabhAksaMnidhau guroH / sAgrahaH so ahIdIkSAM saMmadI kSAntitatparaH // 1420 // siddhAntAdhyayanodrekAdvivekAzcitacetanaH / tapaH kapaTanirmuktamArebhe saMvaro muniH // 1421 // asau saddharmacAturyasturyaSaSTASTamairvyadhAt / tapobhAraiH zarAsArairjarjaraM karmapaJjaram // 1422 / / purimArdhamekabhaktaM naivikRtyaM ca kRtyavit / AcAlamupavAsaM ca sekmAnaH pratIndriyam // 1423 / / divasaH paJcaviMzatyA jitendriyaziromaNiH / sa idriyajayaM nAma tapazcake yathAvidhi // 1424 // . yugmam // ekabhaktaM nairvikRtyamAcAmlaM bhaktavarjanam / evaM SoDazAbhirghastraiH sa kaSAyajayaM vyadhAt // 1425 // nirvikRtikamAcAmlamabhaktaM vidadhanmuniH / yogAnAM zuddhaye yogazuddhiM navadinairvyadhAt // 1426 // abhaktamekAzanakamekasikyakamapyatha /
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 1427-1437] vAsupUjyacaritam ekasthAnamekadattiM vikRtyA rahitaM tataH // 1427 // AcAmlamaSTakavalamityekaikasya krmnnH| hRte tapo vyadhAdaSTakarmasUdanameva ca // 1428 / / ||yugmm // jJAnasya darzanasyApi cAritrasya ca sevanam / cakre nirantaraM saadhurupvaasstribhitribhiH|| 1429 // zuklAsvekAdazISvakAdazasaMkhyAsu so karot / maunopavAsakaraNaH zrutadevItapaH zubham // 1430 // zuklapakSe 'ssttbhirupvaasairaacaamlpaarnnaiH| dinaiH SoDazabhiH so 'dhAttapaH sarvAGgasundaram // 1431 / / ityetatkRSNapakSe tu glAnapAlanalAlasaH .... so 'kAdviSayadveSI nIruk siMhAbhidhaM tapaH // 1432 // munibhatriMzadAcAmlairakAntaritapAraNaiH / . . vidadhe zuddhabodho 'yaM tapaH paramabhUSaNam // 1433 // aGgAnyekAdazApyeSa pUrvANi ca caturdaza / dvidhA candrAyaNaM nyUnodaratAditapo. vyadhAt / / 1434 // athaikA pratipad dve ca dvitIye tithayo 'khilaaH| yAvatpazcadaza jJeyAH pUrNamAsyo nirantaram // 1435 / / upavAsarvizuddhAH syuryatra tattapa. ujjvalam / vyAtene muninA sarvasaukhyasaMpattinAmataH // 1436 // // yugmam // jinAnAM naSa panAni pratipadma nirntraiH| upavAsaistu so'STAmizcakre padmottaraM tapaH // 1437 // paJcasaptatyupavAsaiH paJcaviMzati. pAraNaiH /
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2. 1438-1449] bhadranAma tapazcakre sacakre ratacetasA // 1438 // SaNNavatyA zatenopavAsaiH saddharmavAsanaH / sa mahAbhadramekonapaJcAzatpAraNairvyadhAt / / 1439 // upavAsairasau pazcasaptatyA ca zatena ca / pAraNaiH paJcaviMzatyAbhajadbhadrottaraM tapaH // 1440 // dvinavatyadhikenopavAsAnAM trizatena saH / sarvatobhadramekonapazcAzatpAraNairvyayAt / / 1441 / / SaSThenAdau tataH SaSTyA jhupavAsairanAratam / ekAntarairmunirdharmacakravAlaM tamo'tanot // 1442 / / AcAmleyavAlAntarekAyakavardhitaH // zatasaMkhyaiH sa AcAmlAryamAna vyAdhAttapaH // 1443 / / tacaturdaza varSANi trimAsI dinaviMzatim / / nAH tandhana sau cake kRzamaGgaM ca karma ca // 1444 // ekadAsau namaskRtya zubhakRtyamakAzakam / dvAdazabhiratipAvane pRSTavAngurum // 1445 // dazapUrvadharo dhIraH sArasaMhananaH zamI / tasau yogya evAsya duHkarasthApi karmaNaH // 1446 // iti dhyAtvA ciraM sidvasenAcAryastamAdizat / vasAyapuciso 'rthahate tadvidhehi samIhitam // 1447 // tadA mudA gurUtvAnujJApya ca gaNaM kSaNAt / gacchAniSkraya tenAtha pArebhe pratimAdimA // 1448 // ekaikAM bhojane pAne dattiM gRhAtyasau muniH / yAvanmAsaM tataH pUrNe mAse gacche 'vizatpunaH // 1449 / / evaM sadattepAsasya vRddhimekaika zo 'karot /
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.1450-1461] vAsupUjyacaritam tAvadyAvadiyaM sapta mAsairajani saptaH // 1450 // ekAntaropavAsaizca vihitaacaamlpaarnnH| . pAnAhArojjhitaiAmAdvahiruttAnazAyinA // 1451 // niHprakampena srvopsrgvrgshissnnunaa| . aSTamI pratimA saptAhorAtrairvidadhe 'munA // 1452 / / yugmam // ityaM niSThAgariSThena pratimA saptabhirdinaH / utkaTikAsanasthena tena tene navamyapi // 1453 // evaM saptadinaireva dazamI prtimaamunaa| cakre vIrAsanasthena saddha yAnasthiracetasA // 145:4 / / kRtvA SaSThamahorAtraM sthitvA vIrAsane dhruve| . pratimaikAdazI cakre tena lambitapANinA // 1455 // kRtASTamaH sa saMkocya pAdau larabakaraH sthirH| cakre muktizilAdRSTiAdazImekarAtrikIm // 1456 // itthaM yathoktavidhinA tapyamAno 'dbhutaM tpH| .. vijahAra mahIpIThe so 'narUpe kalpakalpanaiH // 1457 // __athaikadA padAmbhojadvayaM sUrera yaM muniH| praNamya zirasi nyasya pANI vANImimAM jagau // 1458 // ananyadeyasaddharmabodhadAyaka nAyaka / jinakalpakRte 'nujJAM yaccha yogyo 'smi yadyaham // 1459 // zrutajJAnAmbudhinInannArAdhakamamuM guruH / . AdizajinakalpAya muktizrIkalpabhUra he // 1460 // athaiSa navatattvajJaH sattvabhAjAM ziromaNiH / labdhatrijagatI rAjyImavAramAnamamanyata // 1461 //
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 zrIvardhamAnamUriviracitaM[sa.2. 1462-1472] atha nirmalacAritro vastrapAtrAdikaM mudA / guroH puro 'khilaM mukkA paripRcchaya paricchadam // 1462 / / niHsasAra mahAsAraH saiSa mureH smiiptH| hantuM karmatatIH kumbhipaGktIriva harigireH // 1463 // // yugmam // caranmArge 'pavargasya blaadvissytskre| tapodhano 'yamaste 'rke na padAtpadamapyadAt / / 1464 // kRtAvairaH krUreNa saha mohamahIbhujA / tasthau naikatra kutrApi so 'yamudyacchavau ravau // 1465 // sa jAgratkarmasaMgrAmavyagrIbhUtamanA iva / uddadhe padayorbhanAnotkaTAnapi kaNTakAn // 1466 / / udAsIna iva sthAne kRtarAgAparAdhayoH / cakarSa cakSuSoreSa na tRNaM na rajAkaNam // 1467 / / AsannavilasanmuktivadhUlInamanA iva / caranmArga na tatyAja tIvrakarkaramapyasau // 1468 // svadehe 'pi nirIho 'yamiti zuddhamatiyatiH / puraH sphurati siMhe 'pi sahajA nAtyajadgatim // 1469 / / kadAciktvacidaucityacaturaiTauMkitaM naraiH // sa dhIrastuSasauvIratakAcaM tyAjyamagrahIt // 1470 // evamapratibaddhana svavihArakrameNa sH| . pratikarmavimuktAGgo ninye dhAtrI pavitratAm // 1471 // evaM viharatastasya gate kAle kiyatyapi / abhUllAbhAntarAyasyodayaH kazcana karmaNaH // 1472 // kacinna labhate bhikSAmakalpyAM kApi necchati /
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 1473-1484] vAsupUjyacaritam 185 kalpyamAnAmapi kApi nAdatte 'nyairapekSitAm // / 1473 // itthaM yathA yathA kliSTo hRSTaH so 'bhUttathA tathA / kSayo hi karmaNAM maJju munInAmutsavo mahAn // / 1474 // asyodyatavihArasya nirAhArasya sarvathA / sattAmAtrazarIrasya SaNmAsA vyaticakramuH / / 1475 / / kadApi kApi kAntAre dinAnte zAntacetanaH / tasthau dharmadvipAlAnastambhAtitanurmuniH / / 1476 // saMsAratApanirvApasajjapIyUSamajjanam / atha mApadayaM kAyotsargadhyAnalayaM muniH || 1477 // tato nakhaMpacIbhUta bhUtalakSodamaNDalaH / taM ko 'pyatApayattApo nizIthasamaye mahAn // / 1478 // kimetadityayaM yAvadvibhAvayati phulladRk / * lalATaMtapatejaskaM tapanaM tAvadaikSata / / 1479 // purastuGgatarustomacchAyAlInAmalokata | bhuJjAnajanasaMtAnAmasau zakaTamaNDalIm / / 1480 // vihAtumuddhataM dagdhamannaM tanmadhyago naraH / tadaivAtyutsuko niryannareNAnyena bhASitaH / / 1481 // asminmahAmunau muktavikalpe jinakalpini / kalpyamannamidaM dehi bhikSAkAlo hi saMgati / / 1482 / / dagdhenAnena dattena krINAsi sukRtaM na kim / kRSNAGgAreNa kiM labhyamAno nAdIyate maNiH / / 1483 // ityasya vAkyamAkarNya mahRSyanpulakAJcitaH / idaM prabho gRhANeti so nahasto 'bhyadhAnmunim / / 1484 / / atha sAdhuH sudhIrdadhyau kimiyaM me pramattatA /
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 zrIvardhamAnamariviracitaM [sa.2.1485-1495) na jJAtA yAminI yAntI na vyomAntarvajanraviH // 1485/ svapno 'yamindranAlaM vA kiM vA ko 'pi matibhramaH / cakre devena kenApi mAyA mAyAvinAthavA // 1486 // kimanalpairvikalpairvA mamaibhirnirmamAtmanaH / saMdehe sati dehAtha na gRhe 'nnamidaM dhruvam / / 1487 // iti nizcitya zuddhAtmA sa paTuH prAha to prati / zamAmRtasamudromicchaTAbhirvarNarAjibhiH // 1488 // mayA dhyAnaM nizArambhe samArebhe 'dhunaiva ca / adhunaiva ca tigmAMzuzvaratyambarazekharaH // 1489 // tatsatyo 'yamasatyo vAbhyudayaH krmsaakssinnH| iti saMdehadolArtamanA naivAnamAdade // 1490 // yugmam // gireradhikamAhAraM payodheradhikaM pyH| jIvo' grahIdahorAtramajJAteSu bhaveSvapi // 1491 // tattairyadi na tRpto' smi tadannenAmunAdya kim / yAsyAmi tRptimAttena divasasyApi saMzaye // 1492 // ityudIrya tapovIryavayoM dhairyadhurandharaH / sa yAvallIyate dhyAne zuddhazraddhAnamAnasaH // 1493 / / na tAvadanasAM rAjI na ca rAjIvabAndhavaH / kiMtu vyaloki muninA yathAvasthA nizIthinI // 1494 / / yugmam // nadeva daivate mArge dUraM dundubhayo 'nadan / zuddhagandhodakaimizrAH prasanuH puSpavRSTayaH // 1495 // lIlAcalajjhalakAratAramANikyakuNDalaH /
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ - www-or-~~~~~~-- ww w . v ~ ~ ------- - [sa.2. 1496-1507] vAsupUjyacaritam 187 AsyendusyandipIyUSavindusundarahArabhRt / / 1496 // maulinyastakaradvandvaguNIkRtazekharaH / .... enamenazchidaM kazcidamaro munimAnamat // 1497 // yugmam / / prabho jaya jaya prauDhajJAnazuddha taponidhe / / yastvaM mayApi duSTena satvaM na tyAmitaH kacit / / 149.8 / / sudharmAyAM sudharmAtmA niviSTo haSTamAnasaH / kadApyakasmAtpulakI nyadhAnmUrdhni hariH karau // 1499 // tava kautaskutaH svAminaya harSo 'yamIhazaH / iti pRSTo 'mbarAkhyena sureNa dhupatirjagI // 1500 / / kiM ko 'pyasti tapaHpAtraM dharitropIThapAvanaH / ityadya bharatakSetre hRnnetreNa gataM mayA // 1501 // munInduH saMvaro nAma tatra bhUkhaNDaMbhUSaNam / adarzi tapasAM rAzistimmAMzuriva tejasAm // 1502 // tasya vizcaikavanyasya dAya tapasi dusskre| .. pazyato meM sudAvezaH sarvaklezaharo 'bhavat / / 1503 // kenApi cAlyate nAyaM sattvAttattvavidAM varaH / ityutkarSeNa harSasya mayAsya praNatiH kRtA // 1504 / / so 'tha krudhAbhyadhAdindramindrasAmAnikaH suraH / mayoM na cAlyate sattvAdeSA bhASA mRSA tv.||1505|| khecchayA svAmyataH svAmI badanneha vAryate / taM SaNmAsAntare sattvabhraSTaM spaSTaM karomyaham / / 1506 / / asAviti pratijJAya sattvabhaGgAya te 'calat / muhurmuhurmahendreNa vAryamANo 'pi mUDhadhIH // 1507 / /
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 zrIvardhamAnamUriviracitaM (sa.2.1508-1519] svapuNyanivahasyeva sa bhikSAgrahaNeSu te / pratyUhavyUhamatyugraM dhik SaNmAsAvadhiM vyadhAt // 1508 / / nizi pApena teneha tene mAyAmayo raviH / sabhojyajanasaMghaTTA zakaTAnAM ghaTA punaH // 1509 // mahAkapaTanATyena nAnenApyasi cAlitaH / yadvA saMsAranAbyenAcAlitaH kena cAlyate // 1510 // tanmune pApinA yena viruddhamiti te kRtam / sa evAsmi prabho vizvamaparAdhaM kSamasva me // 1511 // ityuktvA duHkhaharSAzrumizradRSTirayaM muraH / bahustutimahAnAdaH pAdayorapatanmuneH // 1512 // athAttadharmalAbhoktiryatirnatiparaM muram / tamuvAca vicArAdhicazcaccandrikayA girA // 1513 // nAparAdhaM tvayA kiM tu kRtinupakRtiH kRtA / tava sAhAyyamAhAtmyAghaduHkarma kSitaM mayA // 1514 / / aparAdhastvayA hanta kSantavyaH kiM tu mAmakaH / yattavaivaM babhUvAhaM duHkarmArjanakAraNam // 1515 // evaM nizchadmanodharmasaMlApaM tnvtostyoH| udayAcalacUlAyAM caNDarocirarocata // 1516 // enaM muni vinamyAtha vibudho 'yaM tirodadhe / IryAsamitisaMcAracArurmunirathAcalat // 1517 // svAparAdhAnutApena taM munIndramanindradhIH / asevata dhRtAntardhiH svardhAmA zuddhabhAvanaH // 1518 // sa munirbhuvi zuddhAyAM yatra yatra dadau padam / tAM tAM sa cakre prAgeva devo 'kaNTakakarkarAm // 1519 / /
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 1520-1529] vAsupUjyacaritam .. 189 amAyinaH samAyAntaM munimukhyasya saMmukham / hiMsraM prANabhRtAM vAraM sa dUreNa nyavArayat / / 1520 // gharme samIraNIbhUya chatrIbhUyoSNadIdhitau / zizirIbhUya taptovyA sAMnidhyaM sa vyadhAnmuneH // 1521 // evaM sa virahanApa grAmaM rAmapurAbhidham / yAvattAvadalaMca nabhogarbha nabhomaNiH // 1522 // kuTumbino dhanAkhyasya dhanyA nAma kuTumbinI / / tyAjyenAnena dagdhena taM muni pratyalAbhayat // 1523 // aho dAnamaho dAnamiti jalpanasau tadA / cakAra sumanovRSTIrambarAdambaraH suraH // 1424 // evaM pade pade tanyamAnadharmaprabhAvanaH / tapo 'sradhArayA karma praharanvyaharanmuniH // 1525 // athAyamAyuSaH zeSe vihitAnazanaH kRtii|| sazucA tena devena sevyamAnapadAmbujaH // 1526 // smRtvA paJcanamaskArAnpAdapopagamasthitiH / zuddhadhyAnarasollAsalayasaMlInamAnasaH // 1527 // AsannamuktisaukhyaughaniSyandairiva pUritam / sarvArthasiddhanAmAnaM vimAnaM munirAsadat // 1528 // // tribhirvizeSakam // tathyAM taditthamAkarNya saMvarasya muneH kathAm / karmamarmabhide 'muSmai yatadhvaM tapase janAH / / 1529 // // tapazcaraNe saMvarapunIzvarakathA /
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ rwwwvvwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww. zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.1530-1540] prabhAvanAdyalaMkArAkRSTaviSTapacetasaH / dAnazIlatapo 'Ggasya jIvo dharmasya bhAvanA // 1530 // ajJAnadhvAntasaMdhAne dhyAne siddhipurAdhvani / adhvagasyAtmano bhAti bhAvanA ratnadIpikA // 1531 // sadAnazIlatapasAM bhavayuddhAya dhAvatAm / agresarI bhavatyekA bhAvanaiva mahAbhaTTI // 1532 // satAM damakSamAmukhyadharmamuktAvalI hRdi / .. antarbhAvanayA dhatte kAnti nAyakakAntayA // 1533 // dAnazIlatapobhAjAmapyAzcaryakara phalam / . datte candrodarasyeva vidharmasyApi bhAvanA // 1534 // tathAhi saMpadudvAhikaraiH sphItA varairnaraiH / / caturdharmacaturvedirasti istipurI purI // 1535 // tatrAmitrakalatrAzrudhArAtasayazolataH // zrIrAmo nAma sadvattakRtArthaH pArthivo 'bhavat // 1536 / / satIzataziroratnaM strIratnaM tasya vallabhA / dhAmnA kalitanAkazrIjayAjani jayAvalI // 1537 // jitasvarNa tanUvarNa ninditendrapadaM padam / sakalaM saphalaM mene tayaiva priyayA nRpaH // 1538 / priyeNa prItibhirlAlyamAnA lokeSu vizrutam / dehArdhadAnanirbhogaM zivayoH prema sAhasat // 1539 // advitIyena tau premaguNena viniyntritau| mitho vighaTituM dUre naiva zekaTurevataH // 1540 //
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ [saM.2.1541-1551] vAsupUjyacaritam - sA bhUbhuji samAmAji mraajitaalppricchdaa| .. kadAcibhantumudyAnasadanaM madanaM yayau / 1541 // pUjayA zrItanUjasya dhanyaMmanyA vyalokata / sA rAmaramaNI. kAmamArAmaramaNIyatAm // 1542 // darzayantI vayasyAbhyo vayasyAbhizca darbhivam / sA hRdyaM hRdyamAsAdya mumude sasudezamA // 15 // 3 // pazyantI prItimAhena muhurvalikyA ishaa| helayA khelavantI svAnpRSThataH pArzvayoH zizum // 1544 / / dharaNI caraNAgreNa vilikhyollaasitairmuhuH| AnandakuSkunAdena bhojayantI ca tAnkaNaiH // 1545 // saMcarantI vane 'darzi kApi bhUkAntakAntayA / putriNISvAttacUDeva tAmracUDasya varNinI // 1546 // .. tribhirvizeSakam / / tAM vilokya vo lIlAzAlinI mukhamAlinIm / adRSTanandanAsyendurdadhyau sendumukhI zucA / / 1547 // dhigjanma jIvitaM bhogAnsupriyaprApaNaM ca me / na yannayanasattAyAH phalamAlokaye sutam // 1548 / / kiM dhanaiH saiva dhanyA strI DimbhasyAtmabhuvo mukham / yA cumbati ciraM dhUlidhUmramaGgaNaraGgaNaiH // 1549 / / api rapriyAmazayAnatanayAM stuve / / hArabhArabhRdutsaGgAM na punarbhUbhRdaGgAnAm // 1550 / / utpatannipatarivAnhasallIlAvalIvaman / kasyAzcideva dhanyAyAH kroDamAyAti nandanaH // 1551 // 2phArabhUSaNabhArApi na bhAti strI mutaM vinaa| :
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ ran.--- - - - - 192 zrIvardhamAnasUriviracitaM si.2.1552-1563] udArataratArApi nizeva zazivarjitA // 1552 // taddhAtastAta kiM bhUribhUSApASANavAhikAm / mAM vyadhAH sutaratnena naikenApi vyabhUSayaH // 1553 // tiryagnAryo 'pi paryantalIlAlolasutA varam / utsaGgasaMgatasutA varaM grAvastriyo 'pi taaH|| 1554 // dhigmamotsaGgamatINi pANI kaNThaM ca yairmudA / nAdhyAsito na haTa nAzliSTo nAlambitaH sutaH // 1555 / / kiM karomi ka gacchAmi nirbhAgyAhaM hahA mama / sarveSAmapi saukhyAnAM sthAne naiko 'pyabhUtsutaH // 1556 // ' iti duHkhaughasaMghaTTasphuTadvakSAsthaleva sA / tale rasAlasAlasya bhuvi nyavizatAlasA // 1557 // zoSayantIva niHzvAsairvAso bASpapariplutam / sthagayantIva niHzvAsodbhUtaM bASpairmahIrajaH // 1558 // karayugmena jAnusthakUpareNa dhRtaM shirH| hRtpadmaduHkhazalyeyaM ghUrNantIva vyakampayat // 1559 // yugmam // duHkhaM praSTumazaktAbhirbaddhapAlibhirAlibhiH / sAzruddagbhiH saniHzvAsamukhIbhavIkSitaiva sA // 1560 / / tadA visRjya bhUjAnirvirahavyathitaH sabhAm / . yayAvantaHpuraM kAntAparirambhotsavAtsukaH // 1561 // jayAvalImanAlokya tatra tasthau na pArthivaH / nizAviyukto rAkenduH kiyadviyati dIvyati // 1562 // etya lIlAvanotsaGgamutsuko niHparicchadaH / puraH sthito'pi bhUpAlo nAloki kAntayA tayA // 156 //
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 1564-1575] vAsupUjyacaritam tAdRgrUpAM nirUpyAlaM bhUpAlo 'pyazlathavyathaH / upasRtya zanaire nAmUce duHkhArdrayA girA / / 1564 // kiM devi hRdi te duHkhamiti vAk zravaNAdiyam / suptotthiteva vIkSyAgre bhUpaM saMbhramabhAgabhUt / / 1665 // Agate jIviteze 'pi nocitaM racitaM mayA / iti duHkhe 'tiduHkhaM sA dagdhe piTakavaddadhau // / 1566 // atha cATucamatkAracATUktiH pRthivIpatiH / Uce tAM janacetAMsi karNAtithye nayannayam / / 1567 // madAgamana saMrambhamambhoruhamukhi tyaja / d bhaja vAcaM divAcandrasakhyaM tvanmukhamApa kim // 1568 // nAparAddhaM mayA kiMcitko 'nyastvayyaparAdhyati / jAnAmi caracAreNa kuzalaM tvatpituH kule // 1569 // kautaskutena sadbhannA vilAsataravastava / . sAJjanAzramadaughena mAtA duHkhadantinA / / 1570 // itthaM yathA yathApRcchatpRthvInAthastathA tathA / udvASpavindurevAbhUdiyaM novAca kiMcana / / 1571 // sA bhUstadA tadAlibhiH paJcAlIbhirivAbhitaH / dhArAlairhagjalairduHkhakelidhArAgRhaM kRtA / / 1572 // muJcadvASpANi pANibhyAM pramRjya nayanadvayam / atyAgrahI mahIkAntastAmapRcchanmuhurmuhuH / / 1573 / / atho kathaMciMdAlambya sA dhairyamidamabhyadhAt / hA niHputrAhamityuktamAtre tAraM ruroda sA / / 1574 / / ityuktizravaNAdeva nRdevasyApi cakSuSI / pUrayAmAsatuH prAvRNmAsAviva jalairilAm / / 1575 / /
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 2. 1576 - 1587] cirAdatha dharAnAtho dhairya saMdhAya kaSTataH / duHkhamanAM priyAmAha galitArgAlA zuk / / 1576 // AhitAgnirahaM devi nityaM duHkhAgninAmunA / tvayA saddharmacAriNyA sayuktaM prakaTIkRtaH / / 1577 // tadbhAgyaM kAsti ye yena tvayi putraM labhe zubhe / ko jIvaH puNyavAMstAdRgasti yaste sutI bhavet // 1578 // tatkhedamaravindAkSi mandIkuru kariSyate / 294 ! satkiMcana tapo yena bhaviSyati sutastava / / 1579 // tadvAkyasyAnusAreNa bhaviSyati sutastava / -ityAdade giraM kIro spya mradrumazirazvaraH / / 1580 // mudAnumodamAnau tau tadvacaH sadupazrutim / dampatI yAvadutpazyau jAtau tAvadapazyatAm / / 1581 // pUrite jalabhRjjAlairjamvAlairiva vartmani / bhItamapkAyasaMghaTTAccarantaM gaganAGgaNe / / 1582 // svacchandaM gacchatAmicchAvicchedo bhUdamISu mA / iti dUrAtpuro mArga muJcantaM divi patriNAm / / 1583 // vikAzayantaM lokAnAM locanAni sarojavat / vigarbhAdivotkIrNa kIrNa kAntikadambakaiH / / 1584 // khelatInAM ciraM paJcamahAvratamaya zriyAm / vil| sasadmapadmAyamAnakramakarAnanam / / 1585 / / raGgadaGganakhajyotirlIIM layA lajjitairiva / acittairapi taiH svarNaratnabhArairabhUSitam / / 1586 // sahAmunaiva yAsyAmi mokSe 'pIti manorathAt / lAghavArthamiva kSAmIbhavatAGgena bhAsuram / / 1587 //
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 1588 - 1598] vAsupUjyacaritam 195: kriyamANatapastAraM mUrtIbhUtaizca sevitam / kRtaiH kariSyamANaiva tapobhiriva sAdhubhiH // 1588 // vinayaM dharanAmAnaM vidyAdhara munIzvaram / uttarantaM purobhAge strasya bhAgyamivAdbhutam / / 1589 // navabhiH kulakam // padaM dadau ca sa kSmAyAM nanAma ca janAdhipaH / taM triH pradakSiNIkRtya sAnandaH saparicchadaH // 1590 // athAdhAya karau mUrdhni pRthivIpAlapuGgavaH / muniM vyajijJapaddattAziSaM kRttA zubhadviSam / / 1591 // prabho nabhoGgaNasyAsya kimabhAgyaM vijRmbhitam / kiM bhAgyaM madbhuvo vA yattanmuktvA tvamimAM shritH|| 1592 adya nAtha kRtArtho shamadya me saphalaM januH / adya me jIvita zlAghyamadya rAjyaM ca me 'nagham // 1593 tava stavAmRte vAci darzane zvAsa saurabhe / padasparze mithohatyA mamAkSaiH kriyate kaliH / / 1694 // taddhvAninIM sitAM zItAM surabhiM madhurAM giram / yaccha dezaprasAdena paJcAkSamItaye prabho / / 1595 // yugmam // atha tIrthezasiddhAntakalpadru kulumai puniH / vacobhiH zobhayAmAsa vasudhAvAsavazravaH / / 1596 / / cirAda caughasaMghaTTavipATanapaTIyasIm / namaH pathena me tIrthayAtrAmuvaza kurvataH / / 1597 // idamacaiva devAdhidevamandiramaNDalaiH / bhadra dharmadvipAlAstambhairiva vibhUSitam / / 1598 // jineza dhUpadhUmorminAzitairma zakairiva /
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.1599-1610] tvacaritrakRzaiH pApavrajairavyathitaprajam // 1599 // pauSadhagrAhiNAM bhittilambitai rtnbhuussnnaiH| api pauSadhazAlAmu nizi dhvastatamastati // 1600 // babhUva bhuvanohAmarocirlocanagocaram / vyaktamuktAvalIpuSpamakaraM nagaraM tava // 1601 // paJcabhiH kulakam // tadetadavanInetardUrataH pazyato mama / prItipratiSThacittasya cintAbhUditi cetasi // 1602 // dUrato. duritaM jetA netAsya nagarasya yaH / ArAmikeNa nArAmo rAmaH syAdadhamAtmanA // 1603 // tattamatra mahAtmAnaM pazyAmItyAzayA mayA / nikSiptacakSuSAdarzi bhavAnIkSaduHkhabhUH // 1604 // tattajjJAtumihAyAto mahIdhava javAdaham / ko na syAddharmadhIrANAM satAM duHkhena duHkhitaH // 1605 // tajjalpa bhuvanAkalpa dukhaM kiM dharmiNo 'pi te / syAdindudhAmadhautasya kApyartiH kumudasya kim // 1606 // athAbhyadhatta bhUbhA prabho duHkhatamo mama / / sutena nayanAmbhojasahasracchavinA vinA // 1607 // idanI tatparitrastaM tadabhyudayasUcakaH / yadeSa vIkSito yuSmacaraNAvaruNodayaH // 1608 // atha pRthvIpateH spaSTamiSTArthaphalavallikAm / giramullAsayAmAsa sa muniH smitapuSpitAm // 1609 // bhaviSyati zubhaM bhUpa sarvameva tava dhruvam / yadasminpathi pAnthAnAM phalamiSTaM pade pade // 1610 //
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.1611 - 1622] vAsupUjyacaritam 197 ter ihArthe mRNu dRSTAntamasti vistIrNavaibhavam / bhUrbhuvaH svatrayIkhyAtaM dUrapArAbhidhaM puram / / 1611 // yasya bhUmihANyAhurolokaM vicakSaNAH / uccaiH zirogRhANyUrdhvalokamAlokazAlinaH / / 1612 // mahArambhavazIbhUtasurAsuranaroragaH / ugrazAsana ityetatpuraM pAti janAdhipaH / / 1613 // dattamucaiH padaM yena tuSTeneva suparvaNAm / arpitaM kupiteneva dvijihvAnAmadhaH padam / / 1614 // babhUva sacivaH zuddhabuddhirityasya vizrutaH / azeSatatpurodAra sarvavyApArapAragaH / / 1615 / prabhorAdezo nityaM pure 'smiMzcaratazcirAt / puruSAzraya ityasya militaH suhRdanyadA / / 1616 // sa ko spi paramasthemA premAsminnasya vidyate / babhUva bhojane yena bhAjanasyApi nAntaram || 1617 / / prItiM babhAra tenaiva snAnAlaMkRtena saH / na kadApi svayaM snAto nAlaMkAraM cakAra vA / / 1618 / / svayaM kusumakarpUrakastUrIcandanAdibhiH / amuM sa vAsayAmAsa na cakre vAsamAtmanaH / / 1619 / / duHkhito duHkhitasyAsya spRhAM pUrayituM sadA / so bhramadbhuvane vADhaM mUDhaH svArthanirudyamaH / / 1620 // vayasyo 'pi samaM zete samaM jAgarti tena saH / samaM yAti samaM tiSThatyAdhikyaM premNi darzayan / / 1621 / / iti tasya mahoddAmaprema sarapezalam / nityAsaktatayA nityamitramityamumabhyadhuH / / 1622 // C
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 2. 1623 - 1634] kiM caiSa pitRpUjyo 'yamiti dAkSiNyataH zrutim / datte vizvahitAkhyasya puMso vAci kadAcana / / 1623 / / -ayamullAsamatto mAM manyate 'tha na manyate / 198 iti dvidhAmanA vizvahitaH prAha kadApi tam / / 1624 / / udArasphArarUpazrIrmahAkulasamudbhavaH / suhRttavaiSa no kasya prayAti spRhaNIyatAm / / 1625 / / kiM tu tvamanurakto 'si yathAsminna tathA tvayi / ayamantaH kuzuddhatvAdvArayatyanurAgitAm / / 1326 / / * yataH snAnena bhojyenAlaMkriyeta yadaiva na / - kadApyasatkRta iva syAdvirUpastadaiva saH / / 1627 // tadyAvadaivato na syAdvaicityamamunA saha / duHkhe 'pyAzvAsakastAvatkartuM ko 'pyucitaH suhRt / / 1628 // yadA vighase daivAtsahAnena tadA tava / nAnyo bhAvI suhRllokairdUrasyaistu hasiSyase / / 1629 // ekaM netramanetreSu sUnumekamasUnuSu / ekaM mitramamitreSu jagurmitrANi tatkuru / / 1630 // iti vizvahitottyAsau kiMcidazcitacetanaH / cakre mitraM kRtajJAkhyamaparaM zithilAdaraH / / 1631 / / tamannavastrAlaMkAragandhatAmbUlamaNDalaiH / so s prINayatkRtajJAkhyaM mitraM parvaNi parvaNi / / 1632 // pUjyamAnaM samAlokya tena sarveSu parvasu / samAcacakSire parvavayasya iti taM janAH || 1633 // IdRgvidhasuhRdvandva niviDadvandvapAtinam / sa vizvamahito vizvahito 'muM punarabhyadhAt // / 1634 //
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 1635 - 1645] vAsupUjyacaritam tvadduHkhe duHkhito bhAvI saiSa parvasuhRtkSaNam / bhavyo 'yamapi kiM tvIdRgmitrArtha na dizAmyaham / / 1635 / / yaH syAdalpena saMtuSTo natyA vA stavanena vA / duHkhebhyaH kSama uddhartu sa ko 'pi kriyatAM suhRt / / 1636|| vihasya zirasi nyasya zuddhabuddhiH karau tataH / kehagmayA sulabhyo 'pRcchadvizvahitAditi / / 1637 / / athaiSa zravaNAnandapravaNAmandavAgbharaH / zuddhabuddheH puro vizvahitaM vizvahito jagau / / 1638 / / vibhAvarIvibhuvibhAsaMnibhAmalakuntalam | raGgagaGgAtaraGgAyamAnazrIvaracIvaram // 1639 // 199 muktA candana karpUrapUragaurataradyutim / tArakoTIratADaGkahArakeyUrakaGkaNam / / 1640 / / AnAbhikUrcamuttuGgavistIrNAGgaM sadA smitam / dRzA prasannayA puMsaH pazyantaM namato 'yataH || 1641 // madhyepuraM paribhrAmyanzuddhabuddhe kadAcana / pumAMsaM mAMsala zrI kamIdRzaM kApi pazyasi / / 1642 // caturbhiH kalApakam // atha so 'bhidadhe tAta kadApi jinasadmani / kadApi munizAlAyAM kadApi sadane satAm / / 1643 / / kadApi rAjamArgAntaH saMcarantaM narottamam / saMcaranpArtha pazyAmi sevyamAnaM varairnaraiH || 1644 // yugmam / / ityAkarNya jagau vizvahitastattaM suhRtkuru / aGga tatsaMgamAdhAne dukhaM na syAtkuto 'pi te / / 1645 / / sa hi siddhaH pumAllokanAthAkhyaH sarvago mahAn /
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2. 1646-1657] AzritaM pAti bhUpAgnikUpa sarpAyapAyataH / / 1646 // ityasya zikSayA sakhyaM tena sAkaM cikIrSati / pramAdAdvismaratyeva zuddhabuddhirdine dine / / 1647 // abhiyoge tato vizvahitena vihite muhuH / taM nanAmaikadA lokanArthaM yAnastha eva saH / / 1648 // kadApi kAryato gacchandUre dRSTasya vartmani / tasya praNAmasaMdezaM preSayAmAsa pArzvagaiH // / 1649 // phalapuSpAdikaM cAru kenaciDDhaukanIkRtam / yasya kasyApi hastena tasmai preSItkadApi saH || 1650 // dUrasthopi svayaM gatvA yugyAduttIrya namyate / sa mahAtmA svayaM cAsmai DhokyaM puSpaphalAdikam / / 1651 // itthamArAdhyamAno 'yamatidAkSiNyapUritaH / dakSa rakSiSyati spaSTaM bhavatkaSTaM kuto 'pi te / / 1652 // evaM punarasau vizvahitenAbhihato mudA / yAnAduttIrya taM puSpaphalairarcati vandate / / 1653 // tribhirvizeSakam // ayamAlokitaM mArge niyamena namatyamum / iti praNAmasuhRdaM jagadustasya taM janAH / / 1654 / / iti mitratrayImenAmeSa saMtoSayansadA / ugrazAsanabhUpasya zAsane suciraM sthitaH // 1655 // ekadA nityamitreNa sahaikazayane sthitaH / sukhaM sa eSa suSvAva bhUribhogavibhUSaNaH / / 1656 // yAvabhidrAM mumocAyaM tAvatpArzveSvalokata / zyAmAJzoNadRzaH krUrAnnarAnugarvamudgarAn / / 1657 //
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 1658-1668] vAsupUjyacaritam kruddhasya bharturAdezakRto yUyaM kimaagtaaH| mayi kenAparAdhena kAritaM prabhuNAsti kim // 1658 // evametena te pRSTAH prAhurbhava doSavit / tvaM tu svAmyAdataH kRSTvA kSepito 'syaya kUpake // 1659 // yugmam // iti tadvAkyamAkaya so 'yaM bhayabharAkulaH / nityamitraM prati proce girA mandatvaguptayA // 1660 // sakhe sakhe samuttiSTha kathaMcidapi rakSa mam / ugrazAsanadhAtrIzaH kruddhavAnadhunA mayi // 1661 // kati saMpadi mitrANi na syurlubdhAni dehinAm / dRzyate 'pi vipattau yaH kSitistenaiva ratnasUH // 1662 // pitRmAtRpriyAbhrAtaputrAdibhyo 'pi vatsalaH / muhanmamAsi sanmitraM duHkhoddhArAya dhAryate / / 1663 // tadidAnIM mamAnena klizyamAnasya bhUbhujA / apAraduHkhakUpAratAraNAya tarIbhava // 1664 // atho mlAnAnano nityasuhRdityAha kiM nu bhoH| nRpaM dizasi me kruddhaM saMbandhaH ka ivAvayoH // 1665 // kiM nopalakSate 'sau mAmiti bhrAntyeva zuddhadhIH / kaste cittabhramaH kiM mAM na jAnAsIti taM jagau // 1666 // athAyamUce jJAto 'si rAjadviSTaM kimapyadhAH / tattvAM nyagrAhayannyAyAbhigraho 'pyugrazAsanaH // 1667 // tanme rAjaviruddhena na kArya kimapi tvayA / svakRtasya pramANena sahasbaiko 'pi nigraham // 1668 // Uce so 'tha sakhe nityamakRtyaM tvaktRte kRtam /
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.1669-1680] sarva kRtaM tubhyamuktAnyupakRtAni hA / / 1669 // athAtividhuro nityasuhRdabhyadhita krudhA / kimuddhuSyasi nirlajja matkRte kiM kRtaM tvayA // 1670 // yathA yathAhaM tvaddattamAharAmi tathA tathA / prItiste 'bhUtataH svasmai tvayA sarva kRtaM na me // 1671 // mithyAvAdina me kArya rAjadviSTakRtA tvayA / 202 tanme pArzva vimuJceti dhiksa tena gale dhRtaH || 1672 // ihAntare gRhAntadravapArvaNaH suhRdAyayau / ugrazAsana saMruddhaM zuddhabuddhiM nizamya saH / / 1673 // nityamitre vimuktAzo dInaM cakSurjalAvilam / kiMkartavyatvamUDho 'sau parbamitraM prati nyadhAt / / 1674 // jAtaM mitra kimetatte kathaMcicchuTa saMprati / dattvA madIyaM sarvasvaM duHkhe 'sminmAM niyujya vA / / 1675 // evaM galajjalabharaM kalayannayanadvayam / parvamitrasya gAM zrutvA dadhyau zuddhamatistadA / 1676 // poSitaH ploSitasvena dhigmayA puruSAzrayaH / hahA kRtaM kRtajJasya na kadAcana kiMcana / / 1677 // ityayaM cintayanneva nityamitreNa zuddhadhIH / gale vADhataraM dhRtvA drutaM dUrIkRtaH svataH / / 1678 // mainaM nayadhvaM sthAne 'sya mAM nayadhvaM syAditi / parvamitre kRtAkrande so 'grAhi nRpakiMkaraiH / / 1679 // taistasminbalataH kRSTe kaSTaM parvamuhyabhUt / cirAtputrIM vivAhyevAzeta nityasuhRtpunaH / / 1680 // dvAdazArkaprabhAcakra karkazena kRzAnunA /
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2,1681 - 1692] vAsupUjyacaritam 203 dIptossya kUpasya pArzve 'sau tairanIyata / / 1681 // hahAmuSminnahaM kSepyo mIbhiH krUratarAzayaiH / tatkathaM nu bhaviSyAmItyutkampo 'yamacintayat / / 1682 // mayi vizvahitenoktaM yadA duHkhe patiSyasi / tvAM siddhaH sarvago lokanAthaH pAsyatyasaiau tadA / / 1683|| sa me saMprati kAlo 'yaM karAlo 'tibhayaMkaraH / tadasau bhavatu zrImAJzaraNaM karuNArNavaH / / 1684 // ityasmindhyAyati skAyamAnamaJjulatejasaH / hIracIraparIdhAnadRDhabandhakRzodarAH / / 1685 // zubhravajra zilAgarbhamayadaNDograpANayaH / atyudArahRdastAradRSTayaH skAramUrtayaH / / 1686 / / muktAdAmadRDhagranthigrahAvalitaveNayaH / uttarasyA dizaH kecidIyuH sAratvarA narAH / / 1687 / / // tribhirvizeSakam // amuM muJcatare yoddhuM mattA dhattAyudhAni vA / iti teSAM girA bhUparkikaraiH samare sthitam / / 1688 / / tatasteSAM ca teSAM ca dUrodbhUtarajastamAH / prakampitajagaccittaH samaraH samabhUnmahAn / / 1689 // tairmahApuruSai rAjapuruSAH paruSAyudhAH / uccaiH sthitasya lokasya pazyato jaghniretarAm / / 1690 // trAsitAH pAtitAH kSuNNA hAritA mAritAzca te / taiH siddhapuruSaiH paJcAccakre vijayanartanam / / 1691 // tvatmaNAmamuhRllokanAthastvAmAhvayediti / taM zuddhabuddhiM kUpAntAtkareNAdAya te 'calan / / 1692 / /
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.1693-1703] sa taiH samaM brajannagre zikharollikhitAmbaram / atulyollAsikalyANamayasarvAGgamundaram // 1693 // avacUlamilanmuktAvalIvalayamaJjulam / khavistAraguNairbhUripUritAzAsamuccayam // 1694 // aGgIkRtamahAraturakarayakuAram / AlyaM prItimAnakaM savivekaM vyalokyat // 1695 // vibhirvizeSakam // atha kacitkuraGgAkSIzaGgArairnayanotsabe / kaciddItasudhAsindhutAraNottaralazrutau // 1696 // kaciddhRhadhArAmasaurabhyollAsinAsike / kacitsvAyazatAlokapracaladrasanAcale // 1697 // kacidvilAsasarasImarutpulakitAGgake / tasminsani nizchyapramodaH praviveza saH // 1698 // trimirvizeSakam // athArAtrikasaMkAzabhramamArtaNDamaNDalam / dArAjitaraupyArghapAtrAbhamRgalAJchanam // 1699 // maGgalAkSatasaMbhAranibhavyAkIrNatArakam / praNamyamAnaM hRSyadbhiH surAsuranarAdhipaH / / 1700 // stUyamAnaM svadhIzaktyA sarvadarzanamUribhiH / prasAdavizadAM dRSTiM dadataM sevakAnmati // 1701 // yute caturmizcaraNairbhAgyenApi sudurlbhaiH| niviSTaM viSTare lokaspRhaNIye mahIyasi / / 1702 // tasya vizvahitasyAr3e kRtAvaSTambhasusthiram / praNAmamitraM dIptAGgaM lokanAthamalokayat // 1703 // paJcabhiH kulakam //
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.1704-1714] vAsupUjyacaritam tadvIkSya vismito 'thAyamadhyAyaddhigmamaucitIm // sarvasvaM nityamitrAya dattaM no satkRto 'pyayam // 1704 // abhaviSyadgatiH kA me kAmena carataH kSitau / natimapyakariSyaM cenAsya vizvahitAktibhiH // 1705 // iti cintArtacitto 'yaM lokanAthaM nanAma ca / tenAliGgaya dhRtazcAGke sapramodavazaMvaraH // 1706 // kiM mitra vidhuro 'sIti pRSTastaina mahAtmanA / zuddhadhIrabhyadhAdAtmanyuyazAsanato bhayam // 1707 // athAmuM sa mahAtmAha kiM bhayaM te zritasya mAm / , ka ugrazAsanastasya duHkhaM mUrvi mukhe rajaH // 1708 // na saccakre mayA kiMcidayamityapi mA zucaH / satkRtibhyaH samastAbhyo mahatI satkRtinatiH // 1709 / / sevakAnAM dadallakSmI zauryAdeH syAnRpo 'nRNaH / , nanu teSAM praNAmasya kathamapyanRNo bhavet // 1710 // tataH kRtapraNAmasya na bhavAmi tavAnRNaH / padaM trailokyasAmrAjyAdapyuttaramanarpayan / / 1711 // kRtikiciTaNasyAsya dadeM yaavtklaantrmeN| .' tAvattiSThaiva matpArca mA kuto 'pi bhayaM kRthAH // 1712 // ityuktvA sa gRhasyAgrabhUmau tenAdhiropitaH / tasthau mukhaspRhmatulyakAlapUrNamanorathaH / / 1713 // kairapyatha dinairenaM lokanAtho 'bhyadhAditi / . jJAto 'sIha cirAvidhanuzAsanakiMkaraiH // 1714 // vazvayitvaiva me samyagdRSTiM tuSTaikaceSTitAH / ..
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.1715-1726] kadAcicchalayitvAmI tvAM grahISyanti zatravaH / / 1715 / / tanpuce mitra kutrApi bhavantaM yatra tatra te / mukhalone Sparna samarthAH kathaMcana / / 1716 / / kiM tu kaSTataraH panthAH sudUraM tatra gacchatAm / kSuttRSNAdimahAduHkhaM sahamAnairvilaGghayate / / 1717 // dvidhehi dRDhaM kleza sahane gahane manaH / 206 * mAmanvehi kRtindehi kaNThapIThe padaM dviSAm // 1718 / / manohAribhirAhAryairlobhayitvA pade pade / pathi tvAmAhvayiSyanti snehamArabhya vairiNaH / / 1719 // aGgena vAcA cittena saMbhAvayasi tAnyadi / tacchalAdgRhyamANaM taistvAM rakSiSyAmyahaM na hi / / 1720 // ityatuM zikSayitvaipa lokezaH prasthitaH pathi / tadvaddhanizvayaH zuddhabuddhiranvacalanmudA / / 1721 // tRSito yatra yatraiSa viSame 'jani vartmani / tatra tatra payaH zItaM pidhAgaccheti bhASiNIH / / 1722 // sphArahArAya laMkArAH zRGgArasyeva devatAH / Alokata payaH zAlApAlikA varabAlikAH / / 1723 / / // yugmam // pAntha saMghAtapAdAgrapAtarugNe rajojuSi / tRNe ca tatra straiNe ca sadRzastaddRzo 'patan / / 1724 // kSutjhAmakukSiryatrAbhUttatrA lokata so 'grataH / sajjAH SaDrasanirmajjadbhojanA bhAjanAvalIH / / 1725 / / adhvanyamaNDalI khedaprasvedajalapicchale | rajobhAre 'pyasau tatra hAre 'pi samadarzyabhUt / / 1726 / /
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.1727-1737] vAsupUjyacaritam 207 ravicchavipratApena jAto yatrAyamAkulaH / tatra cchAyAtarUnpuSpagAyadbhuGgAnavaikSata // 1727 // dAvAgnau ca jvalajjvAle vizAle ca drumoccaye / tasminvismerayAmAsa dRzaM samarasAmasau // 1728 // Akarayatsu tadrakSAmanuSyeSu mRdUktibhiH / nAsau prapaJcayAmAsa helayApi vilocanam // 1729 // iti zuddhamatiH siddhapratijJaH satvaraM vrajan / ananyasadRzAkAraM kevalaiH sphaTikaiH kRtam // 1730 // adRSTapUrva nirbhAgyaiH sabhAgyaizca mahagRham / puro nirUpayAmAsa lokanAthena darzitam // 1731 // yugmam // tadAlokanasaMjAtaparamAnandamanahat / sa tRNaM gaNayAmAsa cakrizakrAdisaMpadaH // 1732 // pravizAzu mahAsaudhaM tadetatte 'kutobhayam / tamityuktvAcalallokanAtho lokeSTasiddhaye // 1733 // iti sarveSTadaM sarvakaSTapiSTakaraM prabhum / tvamapyenaM mahInAtha lokanAthaM suhatkuru // 1734 // muzca duHkhaM na duHkhena bhavantISTAni kutracit / ArAdhvahi rayAllokanAthamiSTArthasiddhaye // 1735 // athApRcchatmiyaH pRthvyA lokanAthaH sa kaH prabho / kathaM cArAdhyate 'sau tamArAnomi miyAsakhaH // 1736 // itthamukte nRpeNAyaM munirAcaSTa khecaraH / antaraGgadhiyA rAjanvicAraya kathAmimAm // 1737 // saMsAra eva duHpAro dUrapArAbhidhaM puram /
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.1738-1749] ugraH karmaparINAmo rAjAsminnuprazAsanaH / / 1738 / / zuddhAtmA jIva evaitanmantrI zuddhamatirmataH / nityamitraM punastasya yathoditaguNaM vapuH / / 1739 // jano janitasaujanyastasya parvasuhRnmataH / gurUpadeza evAsya pUjyo vizvahitAbhiH / / 1740 // tacchikSayAmunA rAjan yaH praNAmasuhRtkRtaH / taM viddhi lokanAthAkhyaM dharmamevAdbhutaM prabhum / / 1741 // dRSTAH suptotthitenAye tena ye niSThurA narAH / te duHkarmagaNA vyAdhimRtyudurgatihetavaH / / 1742 / / tairuddho niHkriyaM vIkSya jIvaH zuddhamatirvapuH / tasminnupakRtaM mene bhasmani kSiptavattadA / / 1743 // kadAcitkicidapyeSa yaddadau svajane jane / tadA dhAvati duHkhArte tadamanyata sAdhviva // 1744 / / kRSTo 'Ggena gale dhRtvA krandati svajane zucA / nIto yatraiSa kUpo 'sau narako duHkhasAgnikaH || 1745 // zaraNaM lokanAtho 'stu mameti gadite 'munA / ye puruSAH karmagaNAste dharmasAkSikAH / / 1746 // jitaduH karmabhirninye yatra satkarmabhistvasau / lIlAvAsaH sa dharmasya vivekAkhyo 'tinirmalaH || 1747|| dAnazIlatapobhAvasatpAdopazamAsanam / gurUpadezAvaSTambhaM tatrAsau dharmamaikSata / / 1748 / / zrIdharmeNa svasaudhAbhUmau kAlaM kamapyayam / deveSu samyagdRSTivapade saukhyena lAlitaH / / 1749 // tataH zikSAsthiraM mArge viSayairatralobhitam / 208
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.1750-1761] vAsupUjyacaritam 209 dharmastaM mandire muktI muktavAnakutobhaye // 1750 // yena praNAmamAtreNa prasanneneti nirmitam / sa dharmo vidhinArAddho rAjanika kiM na ycchti||1751|| athAbhyadhAddharitrIndrastatkriyonidramAnasaH / dharmasyArAdhane devIsakhaM zikSayatAzu mAm // 1752 / / shmaamRtsmudromishiikrprkraisttH| akSaraH zikSayAmAsa sAdhurdharmavidhau nRpam // 1753 // dharmasya tasyAItsiddhAcAryopAdhyAyasAdhavaH / yathA pazcendriyANIva tuSyanti nRpa tatkuru // 1754 // mukhsaadhymsNbhaavyprtyuuhknnmpyho| pRthivIpriya tatvIterupAyaM vipulaM zRNu // 1755 // jayatyambhaHzikhiviSastambhanaH priyalambhanaH / mahAmantro namaskAraH paJcAnAM parameSThinAm // 1756 // mAmAsurazreNIkarSaNe 'sya phimadbhutam / yatkaroti namaskAraH saMmukhI muktimapyasau // 1757 / / rAjansaiSa zucIbhUya trikAlaM japyate yadi / tadayaM prIyate dharmaH prasannasakalendriyaH // 1758 // ityudIrya munIndro 'yaM sarahasyaM rahasyadAt / rAjJe pazcanamaskAramantraM pAvitryazAline // 175.9 / / mantramApya dharitrInduH prItazca priyayA saha / gatazca gaganaM dehAtiyotitadigmuniH // 1760 // munIndradarzanAnandarasAsvAdavicetanaH / ciraM sthitvaiva tatraiva bhavanaM bhUvibhuryayau // 1761 / / atho yathAvidhi dharAdhipatiH prativAsaram /
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vardhamAnasUriviracitaM [sa. 2.1762 - 1773] cakre paJcanamaskAramantradhyAnaM vadhUsakhaH / / 1762 / / yathAkAlapatanIro nIrogo nirupadravaH / sarasAnnasamudezo dezo 'muSya tadAbhavat / / 1763 // dugdhaiH kSaradbhirdhenUnAM dhArAlairUdhasaH pathi / yazobhiriva bhUpasya tadA tasya vyabhUSi bhUH / / 1764 / / AvirbabhUvuH sarveSu zaileSu maNikhAnayaH / AsansarveSvaraNyeSu tadA tadbhuvi dantinaH / / 1765 // itthaM maharddhivardhiSNuniH zeSaviSayavrajaH / kadAcidapi nidrAnte nizAnte 'cintayannRpaH / / 1766 / / aho mahattvaM mantrasya yatprasAdavazAdabhUt / rAjyaM mama manohAri spRhaNIyaM harerapi / / 1767 // nayanAnandasaMdoha mandiraM nandanastu mAm / nAdhunApi dhanotInduriva dugdhapayonidhim / / 1768 // iti dhyAnabhRtaM dhAtrIbhRtaM sadyo vinidradRk / rAjJI vijJapayAmAsa saMmadollAsa saMpadA / / 1769 / / pIyamAna sudhApUraM janitAJjalibhirjanaiH / varSankarSankarairbimbAnmalinaM lakSma nirmalaiH / / 1770 // yogIndrairapi sAkSepaM lakSyamANo 'dhunA mayA / svapne darzi pravizyendurvadanenodaraM sthitaH / / 1771 // // yugmam // ityAkarNyAdbhutasvamasomAM romAJcitaH kathAm / rAjA vadanarAjIvamarandamasRjarim / / 1772 / / akalaGkakalAzAlI dharmAtmA madhurAkRtiH / jagatAmupajIvyaste bhavitA devi nandanaH / / 1773 / / 210
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ ~ ~ ~ ~ ~ [sa.2.1774-1785] vAmupUjyacaritam 211 evamastviti banatyAmetasyAM granthimaMguke / bahirbabhUva kambUnAM prAtastyo maGgaladhvaniH // 1774 // athodyatpramadAmodaH satriyo medinIpatiH / kSaNaM sthito namaskAramantradhyAnasthamAnasaH // 1775 // etau vizeSatastatra mantre prasRmarAdarau / zamayAmAsaturduHkhaM gamayAmAsaturdinAn // 1776 // dineSu paripUrNeSu pUrNenduvadanastataH / sUnurjajJe jayAvalyA zubhe 'hni zubhalakSaNaH // 1777 // putrajanmotsavaM yo yaH kathayAmAsa bhUbhuje / sa dadAvudyadAnandastasya tasyAdhikAdhikam // 1778 // tatkAlaM nRpatermuktabandhabandhuracetasAm / tatra putre tadotpane dviSAmapyutsavo 'bhavat / / 1779 // asmingarbhasthite candra udare dadRze 'mbayA / iti svamAddadau bhUpastasya candrodarAbhidhAm // 1780 // samaM rAjyazriyA bAlaH so 'vardhata dine dine / parA pariNatiH paJcaparameSThinamaskRteH // 1781 // sa paJcavarSadezIyaH saharSamavanIbhujA / kalAgurubhyo niHzeSakalAzikSArthamarpitaH // 1782 / / kAmamabhyasyatastasya prajJAtizayamIkSitum / kalAH kautUhaleneva tadupAntamupAgatAH // 1783 // bAlo 'yaM lAlayantIbhiH prhRssttaabhirmuhurmuhuH| kalAbhiH kutukAtkAmamaGkAdamanIyata // 1784 / / tathA kathaMciddakSAbhiH kalAbhilAlitaH shishuH| yathA tAbhivinA nAyaM vacitkSaNamapi sthitaH // 1785 //
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.1786 - 1797] RmAtkalAkalApeSu nirbharAbhyAsabhAmuraH / jajJe bodhavizeSeNa gurUNAmapyayaM guruH / / 1786 // khinnaM lakSaNamArge tIvratarkAturaM muhuH / sAhityAmRtavApISu pAnyavattanmano 'vizat / / 1787 // dAnahRdyaM suvidyaM ca taM dezAntarakovidAH / jaGgamaM zrIsarasvatyoH saMgamaM tIrthamAgaman / / 1788 / / abhyAsAdbhamayannastrImaGgasya parito 'pi saH / lohapaJjaramadhyastha ivAloki vilokakaiH / / 1789 // abhyAsa kutukenApi ko 'pyasya na puraH sthitaH / sa dakSo lakSamAdhAya stambhameva vyajRmbhata / / 1790 // nirvizeSapadanyAsaH puSpAddhammillapAtinaH / varAvezAdavijJAtapUrvapazcAtpadakramaH / / 1791 // khelankhuralikAdhAni vAmadakSiNamaNDalaiH / sa nAGgasAdaM na khedaM na ca zvAsamadarzayat / / 1792 // nIrasaM nakhamazvasya zataM ca mahiSatvacAm / saguDebhabhidAbhyAse zarairyodho vivedha saH / / 1793 // zarairalakSitAdAnasaMghAnAkarSamokSaNaiH / vedhyAni viddhavAndUra calasUkSmadRDhAnyayam / / 1794 // sarveSu saipa citreSu duHkareSu ca durdharaH / arted dharAdhI zairdhanurdharadhuraMdharaH / / 1795 / mecake jyAkiNazreNI bhujayostasya rejatuH / hRddhazauryadantIndramadalekhAdvayopame / / 1796 / / bhau sa bhUpateH sUnuH pracaleSu parisphuran / turaGgeSu taraGgeSu pratibimbaM raveriva / / 1797 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.1798-1809] vAsupUjyacaritam itastatastaralitairvAlitairmakSu cAlitaiH / dvipaiH so 'ramata svairaM samIra iva nIradaiH / / 1798 / / UrusaMdeza kApIDyamAnagrIvo yadRcchayA / acAlyata pramatto 'pi nAgo nAga ivAmunA // 1799 // ityazeSakalA zleSavizeSazubhagAkRtiH / pUrNacandropamAM candrodaraH sma bhajate yuvA / / 1800 // saddharmagatisArasya matisArasya mantriNaH / rAjJA nItilayajJasya zikSArthamayamarpitaH / / 1801 // atIva sAndrayankUrcakuntalAndantakAntibhiH / mantrI puraH kumArasya nartayAmAsa bhAratIm / / 1802 // vatsa yacchikSayAmi tvAmarkamujjvAlayAmi tat / AjJA rAjJo na laGkayeti kiMcidvacmi tathApyaham || 1803 || susthUlaMkaraNaH kAmamiha lokazriyAM nayaH / paralokayAM dharma iva tIrthezadezitaH / / 1804 // pUryaH sevAkRtAM rAjJA dharmeNeva manorathaH / 213 na deyaH pAtakeneva pratyuta vyasanodayaH / / 1805 // kalpadruH prArthitaM vegAddharmastvaprArthitaM cirAt / drutaM ca prArthitaM caiko datte sevAbhRtAM nRpaH / / 1806 // zrISu strISu ca no raktirna vizvAsazca racyate / jIvatAM vyasanAyoccairmRtAnAM narakAya yA / / 1807 // kIrtaye dharmamUlAyai rakSaNIyaH sadogramaH / sthalamUrdhni tRNAlIva kIrtiranyAzu nazyati / / 1808 // nRNAM rUpaM na rUpaM syAdAnaM rUpaM jaganmude | varSanado varaM kRSNo 'pyavarSanvizado 'pi na // / 1809 / /
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ waminwwwmmmmmm... 214 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.1810-1821] rakSaNIyaH sadA dakSaiH pure 'pi vyasanI vasan / pApAnAM vyasanaM mUlaM pApaM duHkhatateriva // 1810 // dharmasyAvyasanaM mUlaM dharmaH sarvasukhazriyAm / vyasane sukhamicchanti mUDhAH zaityamivAnale // 1811 // sarvavyasanamukteSu yukteSu mukRtotsavaiH / puruSeSu tvayA tAta racanIyA ratistataH // 1812 // ityasau sacivAcAryavAcA prIto nRpAtmajaH / mene mudhA sumanasaH mudhayApyunmudaH surAn // 1813 // kadAcana sabhAgarbha bhUpo bhAsvarasevakam / alaMcakAra sattAramiva tArAvibhunabhaH // 1814 // nRpAnanadinAdhIzasmitasya sciveshituH| . aGke paGkeruhasyeva haMso bhUpAlabhUrabhUt // 1815 // vitanvAnaM kalAvadbhiH kalAlApamilApatiH / sutaM pazyanvataM svasmai tasmai rAjyarddhimaihata // 1816 // tadvivAhaM svadIkSAyAmantarAyaM dharApatiH / amanyatovanamreNa vijJaptazcAzu vetriNA // 1817 // svAminnAmitasarvAreH kAmpIlyanagarozituH / rAjJaH zrIratnasenasya dUto 'sti dvAri vAritaH // 1818 // cakSustvanmukhacandre 'sya pramodayitumicchataH / prabho pUraya saMkalpayavanIkalpapAdapa // 1819 // ityAkarNya niyukto 'yaM rAjJA bhUvAllisaMjJayA / taM drutaM vetrabhRtaM sabhAdezamavezayat // 1820 // AvirbhUtamado dUtastadottaMsasphuratkaraH / natvA nRpamathAdiSTe niviSTo viSTare purH|| 1821 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.1822-1833] vAsupUjyacaritam zrIratnasenaH kuzalI vayasyaH paramo mama / kimarthaM pArthivottaMsaH sa tvAM mayi niyuktavAn / / 1822 / / itthaM pRthvIbhujaGgena sa pRSTo hRSTacetasA / vAbhibhUtajImUto dUto vacanamAdade / / 1823 / / yugmam // kastasya kuzalaprazno yaste haste 'rpitodayaH / svAminsaMkucati kApi kiM raceH kelivArijam / / 1824 / / na svasya kiMcidapyalpaM sa bhUdhava bhavadvazaH / vidhorantaHpura krIDAcakora iva manyate / / 1825 // martyalokArya yatkAryamasti tasyAsmadIzituH / - tatsamAkarNaya kSoNivarNinI karNakuNDala || 1826 // asti zrIratnasenasya kalatraM ratnamaJjarI / yA virAjati tatpuNyapAdapasyeva maJjarI / / 1827 // kalAvatI tu tatkukSikamalaikamarAlikA / asti tasya mahInetustanayA nayanotsavaH / / 1828 / / adRSTapUrva zIlasya rUpamA saMsRterapi / tattadasyAM tadAlokadhRtotkaNThamivAgatam / / 1829 // tasyA dhiyaM samAlokya svato 'pyuparivartinIm / hiyeva hRdaye lInA channaM tasthau kalAvaliH / / 1830 / / rAjatyasau jinagrantha jinAjJAjinabhaktibhiH / vyAptakarNazirohadbhirgauNAkhilavibhUSaNA / / 1831 // didyute nandanairnAyaM tathA bhUpo yathA tathA / nAvazyAyaistathA bhAti girIndro gaGgayA yathA / / 1832 / / narendunA sabhAdAnadevAvasarabhUmiSu / sahaiva saMcaratyeSA nityaM kAntirivAtmajA / / 1833 // P 215
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.1834-1845] utsaGgasaGginImenAM kadApi klynnRpH| bhUSitAM bhUribhibhUpaiH sabhAbhuvamabhAsayat // 1834 // asyA rUpakalAzIlaiH samaH ko 'sti kSitau vrH| ityapRcchannRpo dUtAnprabhUtAvanicAriNaH // 1835 // yAvadvadantyamI kiMcittAvannRpatinandanI / nAhaM vivAhaM vAJchAmItyAha sA hrssshaalinii|| 1836 // athainaambhydhaadbhuumivibhulkssylkssnnH| pANigrahasya vimukhI vatse tvacchemuSI katham // 1837 // na ratiH sphurati svAnte yena kena vinA tava / sa tvayA zvazurAvAse kAyacchAyavadeSyati // 1838 // cenmlAyasi viyoge me taDAgasyeva padminI / AneSyAmi tadatraiva marAlamiva te varam // 1839 // kAmyaM yatkicidanyadvA dUraM tatpUrayAmi te / vatse vivAhamAtsaryamutsAsya madicchayA // 1840 // ityAgrahamahIyasyA mahIpasyApi bhASayA / seyaM vivAhavArtAmapyamanyata na kanyakA // 1841 // tataH kanyeyamekAnte pRthivIkAntakAntayA / vivAhAya muhuH pArthyamAnAdatta giraM cirAt // 1842 // rAdhAvedhaM vidhAtA yo yAtA nAryantaraM na yaH / mAtA tena kenApi kRtinA pariNAyaya // 1843 // iti tadvacanaM devImukhAdAkarNya paarthivH| rAdhAvedhakRte vIrAnAhvAtuM auSayacarAn // 1844 // ahaM tu gantumanasA sauhRdasya parAM dharAm / ihAsmi prahito rAjJA vijJApitamidaM vacaH // 1845 //
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ si.2. 1846-1856] vAsupUjyacaritam yaddeva kanyayA rAdhAvedhe karapaNIkRte / ' candrodarasya yodhatvasiddhyAsmi smitamAnasaH // 1846 / / candrodaraM vinA ko 'pi rAdhAvedhAya na kSamaH / ityasyaiva yazo vyaktumAhUtA do taH pare // 1847 // tadAdiza vizAmindra candrodaramihodyame / adhikaM dadhatAM snehagrandhirdA_mihAvayoH // 1848 // jhata zrIratnasenasya vaacikenaashcittsmyH| harSopacitaromAJcakaJcakaH kSitikAmukaH // 1849 // rAdhAvedhotsukaM lajjamAnaM paannigrhoktibhiH| asminmahotso candrodaraM sAdaramAdizat // 1850 // yugmam // prasAdadAnAdAnandasyUte dUte gate ca saH / caturaGgacamUvAraH kumAraH prAcalanmudA // 1851 // mahattvanirjitenaucairabdhineva karIkRtam / .. vyaJjayantyA dhvani vizve vRtaH pRtanayAbhitaH // 1852 / / pazyanalaMkRtAn ratnanirgalanmadanirjharAn / jayazrIjaGgamakrIDAbhUdharAngandhasindhurAn // 1853 // tvarAbharAbhirAmANi muhurjnmnaaNsypi| AkarSantISu vegena dattadRgvAjirAjiSu // 1854 // gaGgAlaharibhidhuryaharibhyaH zikSituM tvarAm / dhvajavyAjAdupetAbhiH kAntAnAlokayan rathAn // 1855 / / gaNayadbhistRNaM prANAMtrilokI ca svadhairyataH / abhinnAtmaparairvIrai to yativarairiva // 1856 // . draSTuM zvabhradivoH kanyAH shruttaahkptivraaH|
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 zrIvardhamAnasariviracitaM si.2.1857-1868] khananharikhuraiH kSoNI kurvanpadyAM rajobharaiH // 1857 // grAmarAmAbhirAkRSTahaSTibhiH smitahaSTibhiH / asaMskRtamanojJAbhiranAkRtaM nirIkSitaH // 1858 // dadhisAradadhikSIraiH svairmanobhirivojjvalaiH / prathitopAyanAngrAmaddhAnsaMmAnayanpathi // 1859 // siJcandiradasandAnAM dAnAmbhobhirvanadrumAn / dustarAH sutarAH kurvannurvIdhUlIbharaithunIH // 1860 // girimadhyAdhvavaiSamyaM bhindansyandananemibhiH / kSobhayanaTavIsiMhAnisahanAdairbhujAbhRtAm // 1861 // ajJAtapathasaMcAro vidagdhAnAM kathArasaiH / kramAtkumAraH kAmpIlyapattanAbhyAsamAsadat // 1862 // // ekAdazabhiH kulakam // sanmAnya rasenena kupAraH sthApitastataH / sudhAkarakaradhvaMsodAmaghAmani dhAmani // 1863 // dhanurdharaikadhaureyaMmanyairanyairapi drutam / apUri pUriyaM vIrai rAdhAvedhAya dhAvitaiH // 1864 // tato 'laMkRtamAloladhvajacchAyAhirakSitaiH / kalazairmanmathaspaSTanidhAnakalazairiva // 1865 // vilAsamaNDapaM bhUmimaNDalAkhaNDalastataH / akArayanmaNizreNizrIhasanmaJcasaMcayam // 1866 ||yugmm|| satrAhaya nyavezyanta bhujabhAjo mhiibhujaaH| babhau teSu tviSA candrodarazcandra ivoDuSu // 1867 // klapsayorkonni yantrAgre ssoddshdvaadshaaryoH| sRSTisaMhArarUpeNa bhrAmyatoradhaUrdhvayoH // 1868 //
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 1869-1879] vAsupUjyacaritam 219 cakrayorupari nyasya bhramantI kASThakacchapIm / adhasta bhUtale pAtraM haimamacchai taM ghRtaiH||1869 // yummam / UrvIkRtya karaM bhUpaH pazyatAM sarvadoSmatAm / sanIranIrabhRddhIragambhIradhvanirabhyadhAt // 1870 // vegAbhogabhramaccakradvayArAntaH khvrtmnaa| ... kSiptveSu dattahaglazye ghRtAntaHpratibimbite // 1871 // prabhramatkacchapIvAmavilocanakanInikAm / yo bhetsyati sa evAsmattanayAM pariNeSyati // 1872 // // yurmmH|| hatyAkarNya giraM ko 'pi mApazcApamudaJcayan / rAdhAyantratalaM mApa yodhavidyaikadurmadaH // 1873 / / tanmuktaH khaM yayau bANazcakramunmucya vAmataH / drutabhrAmyadarohAdaGgabhaGgabhayAdiva // 1874 // vedhyAdhvAnaM muhara saipa ruNadItIla komasaH / bANaH kasyApi bhUbharturaraM cakrasya viddhavAn // 1875 / / asmAbhiH saha vegena spardhate 'sAviti krudhAH / rairbhamadbhizcakrasya kasyApIyurvikhaNDitaH // 1876 // . kacchapIDagbhide muktazcakrAraiH skhalitaH patan / kasyApyUrdhvamukhasyeSudRzaM tasyaiva viddhavAn // 1877 / / kazcidviguSyato vIkSya hasyamAnAJjanepAla / prAso draSTameveti macAnAdapi notthitaH / / 1444 // svIkRte kiM na lajje 'hamabhyastA drshynklaam| ityuttarakaro.rAdhA-ko'pavajJAtavAnsan // 1479 // uttareSvapi rudeSu raadhaavedhnissedhibhiH|| ..
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 2. 1880 - 1891] yayAvakathayanneva kacidutthAya maJcataH / / 1880 // itthaM visaMsthule rAjakule kAmpIlyapArthivaH / etya candrodarasyAgre jAgradurjagIrjagI || 1881 // uttiSThottiSTha kodaNDakalAdhurya dadhuryataH / 220 vIrA mukheSvayodhatvaduH kIrtimiva kAlikAm || 1882 // santi vIrAstvamevAsi rAdhAvedhavidhau budhaH / santi tejasvino bhAsvAneva rAcikSaye namaH || 1883 // mAnavena na kenApi vedhyA rAdheti nizvayam / mitho lajjApahaM rAjJAM hara sAmyazriyA saha / / 1884 // ityasya vAgbhirutthAya vahalIlAyitaM gato / jagAma rAmasU rAdhAM isadbhivakSito nRpaiH // 1885 // SoDaze dhanvani svairamAttavanditasajjite / saMdadhau tatra sUcyagrazikhaM sa vizikhaM kRtI / / 1886 / / ghRte pratimitaM lakSyaM bhramadAlokayannayam / idaM muhurihAyAtItyAracayya sthirAM dRzam / / 1887 // dRglakSyasaMmukhIM dhRtvA vizikhasya zikhAmasau / ciramAkRSTakodaNDazcitranyasta iva sthitaH // 1888 // yugmam // tadvANAgre ca lakSye ca hRdayaspardhayA rayAt / rAjJAM vidhatte harayugmamehi re yAhi rAM muhuH || 1889 // na sa muJcaJzaraM maikSi na ca khe saMcaraJzaraH / vedhyameva tadA viddhaM vismitaivakSitaM nRpaiH // 1890 // nRpeSvatha mahAzcarya lIlAdhAmasu rAmasUH / apAyi zramabhedAya kairna zlAghA sudhArasam // 1891 // aucityAghAnasanmAnasahAnItAnyabhUbhujA /
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 1892-1903] vAmRpUjyacaritam 221 pUHpravezaM narezena kumAraH kAritastataH / / 1892 // rAjaloke tanaH pANigrahamAGgalikotsuke / Anandasundare ta sA kanyA mlAnamAnanam // 1893 // tAdRzodaya dAnandamanthamantharayA girA / athainAmabhyadhAduHkhapaJjarI ratnamaJjarI / / 1894 // vatse kRtsnaparIvAramukhavAriruhakSapAm / kAlikAM kalayasyevamadyApi vadane katham / / 1895 // rUpe nirupamaH kAmyakalAvalivilAsabhUH / apUrayattava zraddhAM zuddhAnvayanRpAtmajaH / / 1896 // dhIrodAttAkRtirlakSyadAkSyadAkSiNyabhUSaNaH / nAyaM sapatnIdukhaM te kadAcidarzayiSyati / / 1897 // vatse tanmuJca vaimukhyaM smitaM bhAtu bhavanmukham / kSaNe 'tra svajanAnandakSIranIranidhervidhuH / / 1898 // ityAkarNya giraM mAtuH sA tuvArakarAnanA / Uce bhrUceSTitairantaH sUcayantI zucaM parAm / / 1899 // mAtaH kAtaratA nAsti sapatnIbhyaH kadApi me / mattatkarmabandhaM tAH kuryurIrSyAsu tadbhayam / / 1900 / / yathaitA bhaviSyanti tadatiprItirItibhiH / cintayiSyAmi tA bhartRsundarIH sodarIriva / 1901 // tadetaccetasi na me mAtarmAlinya kAraNam / dhatte 'bjinyastA misrAriH kiM saMkocanimittatAm // 1902 // kiM tu pratijJA me yUri rAdhAvedhena nAmunA / anyaH sa rAdhAvedho 'sti yena meM hanmahotsavaH // / 1903 / / araiH satkarmaduH karma cakrayorvedanAmayaiH / --
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.2. 1904-1915] bhramadbhiH sRSTisaMhArakrameNAntaritaM drutaiH // 1904 // bhrAntaM saMdehayantreNa vicAravizikhena yH|... sUkSma bhinyAtparaM tattvaM rAdhAvedhI sa me priyaH // 1905 // . // yugmam / / ityasyAM vikasadvAci zloko 'yamudabhUrbhuvaH / lIlAvAtAyanatalAsahasA rAjamArgataH // 1906 // IdRkSarAdhAvedhena kalAvatyA manaHpriyaH / 'ekazcandrodaro vizvamaulivartI jayatyayam // 1907 // ityupazrutimevAnumodamAnA pramodinI / dadau jAlAntare netraM putryA saha nRpapriyA // 1908 // asau puraHpaThandinivahaM vAhavAhanam / pathi candrodaraM vIraM saMcarantamalokata // 1909 // candrodarasya putryAzca vIkSamANA mukhaM muhuH| anuSahAcchiraHkampamanvabhUdranamaJjarI // 1910 // kAyaM kRtInduryAtIti pRSTA dikkarikA tayA / kApi gatvAzu vijJAya samAgatya vyajijJapat // 1911 // adyApaM devi mantrIndumatisArAgirAcalat / purAntastIrthakaccaityaparipATIvidhitsayA // 1912 // vArtayA ca tayA candrodarazrIdarzanena ca / prItA kalAvatI kiMcidbheje pANigrahaspRhAm // 1913 / / athAkArayadAvAdhimilitasvajanavajam / candrodarakalAvatyornRpaH pANigrahotsavam // 1914 // viduSo 'pi paThanmUrkha tiSThetyAkSipya saMbhramAt / AcAraM kArayantISu gotraddhAsu harSataH // 1915 //
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 1916-1926] vAsupUjyacaritam / .223 tAmbUlapUraNasthUlakapolAsu purandhiSu / lasatkuGkumakaumumbhazobhAsUdyadulUluSu // 1916 // paThatyanvayamuttAle vaitAlikakule 'bhitaH / vAdyamAneSu vAgheSu sAndramandratarasvaram // 1917 // hiyA nyagmukhayoH svaiH svairunmukhIkriyamANayoH / vadhUTIvarayorjAyamAne tArekSaNe muhuH // 1918 // ApUrNagagano anbhuvnshrvnnendriyH| . . udabhUttumulaH ko 'pi digbhittibhraMzabhUriva // 1919 / / - paJcabhiH kulakam // tataH kimidamityuccabhUlate tatacakSuSi / / .. utkandhare dharAdhIza candre candrodare 'pi ca // 1920 // ko 'pi rAjapumAnetya vaidhuryaglapitasvaram / / Uce vAcA tvarAcArakaNThazoSeNa rUkSayA // 1921 // samAso gaganasyeva vyAso vindhyagireriva / .. svAminkrUratvadIkSAdiguruH pitRpateriva // 1922 / / zuNDAvalitadantAyo grjitrjitdiggjH| dRggocarasya nAmApi nAzayangAtraghaTTanaiH // 1923 // purATTazreNikAyugmakUlaGkaSamahArayaH / hiMsAmahApagApUra iva dUrasamunnataH // 1924 // vanyaH kazcidupAyAtaH kuto 'pi nagarAntaram / bhRDaiItayazA lubdhairdAnavAriNi vAraNaH // 1925 // caturbhiH kalApakam // tadbhiyA stambhamunmUlya gajA grvmivaatmnH| ' palAyAMcakrire nyasya karNebhyoMhiSu cApalam // 1926 //
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.1927-1938] palAyamAnA hasyo ryophtmaarutaaH| lalavire mitho mArgarodhakrodhasamuddharAH // 1927 // kSaNakarotyapi jaganna yeSAM patitaM dRshi| . vIraistairapyaho hastasrastazastraiH palAyitam // 1928 // kiM vA bahu vadAmyeSa prApta ekSyatAM svayam / nadanakAlakalpAntakAlamegha iva dvipaH / / 1929 // ityuktyA saparIvarau tau kumAradharApatI / rabhasAbhyutthitau nAgamaikSetAM kathitAdhikam / / 1930 / / yAvatpazyati bhUjAnistAvadvAtAttRNairiva / dvipAtrastairjanaiH zUnyaM kRtaM bhUtalamagrataH // 1931 // dvipe 'smindlyty?jaalaahaalkmaalikaaH| purasya kRpayA kampamAno bhUpatirabhyadhAt // 1932 / / ko 'pyasti kSatriyAputraH kutracinmaccamUcaye / dorbalena puraM pAti pAtyamAnaM dvipena yaH // 1933 / / ityuktvA pArthivaH cakSuryasya yasya mukhe dadau / vIraH sadyo navoDheva sa sa nyagmukhatAM dadhau // 1934 // tataH kRtamahAkrande tasminnatyAture pure / baddhaM vadhUttarIyeNottarIyaM projjhya raMhasA // 1935 // paryuplutyoccaromAJcakaJcako rAmanandanaH / re re mA meti mAtaGgaM kaNThIravaravo 'gadat // 1936 // tannAdabhayasaMbhrAntaH sthitvA stabdha iva kSaNam / . svaM cetaH paryavasthApya krudhA taM pratyadhAvata // 1937 // na kumbhI vAmabhAgena zaknoti valituM javAt / ityasyAzritya tatpArtha kumAraH pecakaM gtH||1938 / /
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 1939-1950] vAsupUjyacaritam. tamanvacalata krodhAdalena prabalo gajaH / pucchamUlastha evAmuM vyathayanabhramadbhaTaH // 1939 // ityabhrAmi ciraM kautUhalAdvIreNa vaarnnH| krodhadveSAdidoSADhyaH kSetrajJa iva karmaNA // 1940 / / uddAmavAmapArthAtibhrAntizrAntisphuTaddhapuH / kruddha eva tadA tasthau sa kRtrima iva dvipaH // 1941 // khedAcchuSyanmadaM prodhaniHzvAsaM mIladIkSaNam / . upetyAgre kumArastaM kareNAtADayatkare // 1942 // krodhatApAdgaladrakte iva rakte ddhdRshau| cikSepAsminkaraM kumbhI duSTaH phaNamivoragaH // 1943 // nazyastiSThanpatannudyanRpajanmA tamagrahaH / gajamAkulayaduSTa RNiko dhanikaM yathA // 1944 // vegAdadRSTotpatanaH sthiraM kila zilAmayam / kumAro 'tha tamArohallokAgramiva yogavit // 1945 // tadvIkSAkautukottAle jAte jAle ginAM tataH / pakSIvodapatatpRthvIbhAgAnAgAgraNIdivi // 1946 // tairadarzi dici zyAmadhAmazrIH sAmajo lasan / kumAradyutibhistArataDitvAniva toyadaH // 1947 // eSa yAtyeSa yAtIti jane jAgradanasvane / karI kumAramANikyataskaro 'yaM tiro'bhavat // 1948 / / kimetaditi cintArtinizcalaizcitragairiva / janairajani duHkhasya citrazAleva sA purI // 1949 // nayanakapriye tatra kumAre kariNA hRte / svasarvasvamivAmoci janAnAM nayanaiH payaH // 1950 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.2.1951-1962 tadantigamanAdveSyaM nyagmukho niHshvsnyjnH| AkAzasAvakAzatvaM hantuM dhUlimudakSipat // 1951 // AyUruddhadazadvAre dehe gehe 'bhito 'bhrami / priyaM kumAramanvetumAkulairasubhirnRNAm // 1952 // tadA tena kumAreNa samameva gate hRdi / mUchomagacchaducitaM nandinI medinIpateH // 1953 // vilokya piTakodbhedaM dagdhasyopari taM nRpH| . majanduHkhabharAmbhodhau kiMkartavyajaDo 'jani // 1954 // punazcaitanyamApannA tadantipathadattadRk / . hA jIveza ka yAto 'sItyuktigarbha ruroda sA // 1955 // tadA vadAmaH kiM duHkhaM mahodapramaho jane / tasyAM rudatyAM jajJe 'tiryadrumeSUpaleSvApa // 1956 // mukta hA tAta hA mAtahA~ daivetyAdi shbditH| cakranda, vismRtAkrandakAraNo 'pi jano'tha saH // 1957 // zucA rasIbhavantyAtha samaM vilasataH sataH / tajjanasya jagAmAhastruTimAhAtmyabhRttadA // 1958 // cakrAhanAdaiH krandantI tArAbhirvASpaSindubhRt / / tamobhirmuktakezA ca du:khinIka nizApyabhUtaH // 1959 // candre 'pyudayamAne 'tha kumAramukhazaGkayA / janasya hRSyato vighnaM lakSmalezvaiva nirmame // 1960 // cakSuSyAkalayankaNThavilanA rodanakriyAm / mohasupto jano yAntImajAnIta nizAM na sH||1831 // tato gatasitAbhIzujIvitezaviyoginIH / ravicchavicitA cakre patantIkSyi tArakAH // 1962 //
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 1963-1974] vAsupUjyacaritam cittapriyaviyogArtA sApi bhUpAlakanyakA / duHkhauSadhaM mamAstvagnirityuccairAdade vacaH || 1963 // yugmam // AbhUparaGka-paryantaM janAnAM maraNArthinAm / tadA tadeva vacanaM samaM vaktreSvajAyata / / 1564 // ityekamatamAzritya pratyakSa karmasAkSiNi / jano yayau citAtIrtha nadItIramahItalam // / 1965 / / vyabhajyata janairdUrAdiha svasya citAkRte / khaNDaM khaNDaM bhuvaH khaGgAkarSaNairmitamaGgalaiH / / 1966 / 227 kalyANatulyamUlyAttaiH kASThakhaNDakadambakaiH / ahampUrvikayA tatra vyaracyanta janaizciMtAH || 1967 / / taccitAjAlamAlokya bhaviSyattApazaGkayA / samakampanta tatsama jalasthaladevatAH / / 1968 / / vinyasya tRNapUleSu vahni tasmiJjanastataH / jIvitasyeva nAsIraM samIraM mukhato 'kSipat / / 1969 // mukhamArutavIcIbhiH preritAbhirmuhurmuhuH / vilakSo 'jani loko 'yaM nAjvalajjvalanaH punaH / / 1970 // janitajvAlanopAyavrajenApi janena saH / nAgnirjvalayituM zeke kutukIvAnilairhasan / / 1971 // vilakSA dikSu vikSiptacakSuH kSmApasutA tataH / dadarza dUrataH kAyotsargasaMvargitaM yatim / / 1972 / / dadhyau ca yuktaM kAruNyasudhAbdherasya saMnidhau / etAvajjanatAmRtyuheturjvalati nAnalaH / / 1973 // tadvande 'hamasaMdehaM svArthasiddhyai javAdamum / bhAntIcchAkalpataravo khuskho - bhRzamIdRzAH / / 1974 //
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.1975-1986 ] ityagacchadiyaM svacchamatiryatinatispRhA / sAdhudarzanasAnandairjanairanugatAkhilaiH / / 1975 / / taM tvAtha munervyaktabhaktibhAsuramAnasA / jagAda jagatInAthasutA duHkhocitaM vacaH / / 1976 // kiM kRpAbdhe tvayArodhi tapaHzaktyA jvalazikhI / zivijitvaratApAta na kiM jAnAsyamuM janam || 1977 // IhakkApAturaM tarhi saMyamAmRtasAgare / imaM nimajjaya janaM bhagavaJjagatAM hita / / 1978 / / pArayitvAtha saMsArapAradRzvA munIzvaraH / jagau sAkSAdavajJAtadrAkSAvalIphalaM vacaH / / 1979 // dAnazIlatapobhAva jitvarI puNyasaMpadA / gArhasthye bhAvinI tvattaH zAsanasya prabhAvanA // / 1980 // tatkalyANini mA kArSIridAnIM saMyodyamam / bhUribhogaphalaM karma tvayi kiMcicca caJcati / / 1981 / / udyamo 'yaM yadarthaM sa caturthe 'hni sameSyati / rAjaputraH sa tu yathA vidyate zrUyatAM tathA / / 1982 / / asti pUH svastipUrNazrIrvaitADhyA calamaNDanam / viditA mallikA nAmnA puracakramatallikA // / 1983 / / nayI ratnAGgado nAma mahoddAmaparAkramaH / vidyAdharavarastAravidyAzaktirbhunakti tAm / / 1984 // tasya lIlAvatIkukSinalinaikamarAlikA | sutAsti rukmiNI nAma rUpazrIriva rUpiNI // / 1985 / / tAM koDe krIDayansa bhyAnuvAca hyastane 'hni saH / varo ssti kazcidapyetadanurUpaH kSitAviti // / 1986 / / 228
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ .... . [sa.2.1987-1997] vAsupUjyacaritam 229 tataH khecaravaktrebhyaH zrutvA tadadhikazriyam / tvatmiyaM khecarAdhIzaH sa kumAramahArayat // 1987 // tena kanyAvivAhArtha kumAro 'bhyarthitastataH / nayadharmasadAcArasatyadhIrabhyadhAdidam // 1988 // adyaiva daivamaryAdollaDvi-rUpamayazriyam / dRglIlAkhyAtazIlAdiguNAM paryaNayaM vadham / / 1989 / / satI rUpavatIM caikAmakIkRtya mRgIdRzam / kasmai sukhAya sumukhI dvitIyA pariNIyate // 1990 / / varaM kArAgRhakSipto varaM dezAntarabhramI / varaM narakasaMcArI na dvibhAryaH punaH pumAn // 1991 / / abhUSito gRhAyAti nAmotyambucchaTAmapi / akSAlitapadaH zete bhAryAdvayavaro naraH // 1992 // durbhagApi virUpApi sapatnI subhuvAmapi / gAtramAtraM sadApyantastatAya zalyamUlaset // 1993 / / tattAhakpreyasIpremarasavyasaninA mayA / putrIsaMbandhabandhaste rucito 'pyucito 'pi na // 1994 / / ityuktvA virate dhanirate nRpajanmani / vidyAdharAdhipo jihAdolayAndolayandiram / / 1995 / / matputrI pariNIyAsau draSTavyApi kadApi na / kiM tadvaha mahAbhAga bhAgyametAkvApi me // 1996 / / ityAdibhirmira bhArailparodhya vivAhitaH / kRtvA maNDaparAvi sa sakalatraH sameSyati // 1997 / / tribhirvizeSakam / / iti tatkRpayAdizya sozramasvambha kathAM ca vAm /
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.2.1998-2008] cacAra cAraNamunirmanuSyAprahate pathi // 1998 // ihaiva hi sthitaiH pAlyaH kumArAgamanotsavaH / ityAlocya janaistasthe taTinItaTa eva taiH // 1999 // eSyatyaya kumArendu nyathA munivAgiti / caturthAharnizIthe 'pi sa jano jAgarI sthitaH // 2000 // re re mayA hRtAM kanyAM vyUhya nItvA ka yAsyasi / ayaM na bhavasi kSipramastramastrajJa sajjaya // 2001 // re re vadhU mayA vyUDhAmetAmAcchettumicchasi / ebhireva padairohi pAtayAmi zirastava // 2002 // evaM vadhUvirodhena krodhena vyAmni dhAvatoH / kayozcana janenocairuktimatyuktayaH zrutAH // 2003 // tribhirvizeSakam / / kimetaditi saMbhrAntaH sa jano divi dattahak / khaDgamahArakhATkArAnsahuMkArAnakarNayat // 2004 // mA bhUdiha kumArenduH syAJcettajjayatAdasau / ityAsannuktayo 'nyonyaM janasyAkulacetasaH // 2005 // etasminnantare khaDgakSatakSatajaSTikRt / papAta puruSaH ko 'pi divo dIptavapurvyasuH // 2006 // hA nAtha mAM dviSAnena hiyamANAM na pAsi kim / raNAgramaraNo dhyAnasiddhasiddhiH suro 'si yat / / 2007 // evaM rudatyAH kasyAzcidUra dUraM mRgiidRshH| .. zuzruve hiyamANAyA iva vyomAdhvani dhvaniH // 2008 // ... .. . . . yugmam // pumAMsaM patitaM yAvadApanakSata bhuuptiH| .
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.2009-2020] vAsupUjyacaritam .. 231 upAlakSata tAvattaM kumAraM pUccakAra ca // 2009 // nindantastAmaharSeNa maharSerapi bhAratIm / kumAramaraNaM vIkSya prApuH paurAH parAM zucam // 2010 // rarAja rAjaputrI tu bahiHsthA shokhrssyoH| racayantI ciMtAmevopacitAmindhanairghanaiH / / 2011 / / mRtyuvyavasitivyagrAM kSamApamukhyA nirIkSya tAm / sarve tatkarmanirmANasarasAstarasAbhavan // 2012 // citAM kumAramAropya prajvAlya jvalanaM tataH / snAtvA nRpatibhUstyaktakampA jhampAkRte sthitA // 2013 // sattvena kecidaucityAcaraNenApare 'pare / lajjayA sajjayAmAmuzcitAmAzu nijAM nijAm // 2014 // kSaNe sattvasya nikaSe tatra satrAsacetasaH / sindhusnAnavidhAnAdicchalAtke 'pi plaayitaaH||2015|| trapAbhayadvayIkUlaMkaSayA cintyaakulaaH| mandaM mandaM pare cakruzcitAcakramapaJcanam // 2016 // dadhuH sattvabhRtaH ke 'pi kapolapulakottaram / ...... dviguNaM rAjaputrItaH prItacittAzcitArasam // 2017 // dhUmaM krauryajitAddaNDamivAcchidya kRtAntataH / bhramayantaH zirasyuccailanti sma citAgnayaH // 2018 // tApayantastalairuvI jvAlAjAlainabhastalam / sphuliGgairdivamapyAsannAmI kasya bhiye 'gnayaH // 2019 // ttshcittsphurtpshcprmesstthinmskRtiH| . ...: romAzcitAGgI tatrAnau yAvajjhampati bhUpabhUH // 2020 / / tAvadAyAta evAhaM havyavAhaM bhajakha mA / ... .........
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.2.2021-2030] . priye tvameva me prANAzcittaM cetyudabhUdvacaH ||2021||yugmm|| tataH khe dattanayanA nayanAnandakaM priyam / samAyAntaM vimAnena sApazyatpreyasIyutam / / 2022 // priyAsau matmiyasyApi tanmamAtipriyA dhruvam / iti sA pItisarasAM sapalyAmapyadAdRzam // 2023 / / kiM jIvitaM kimAnandaH kimullAsaH kimutsavaH / AyAtyasAviti smeradRzA kenaiSa naikSyata / / 2024 // - pAdanyAsaiH kumAro 'yamatha bhUmimabhUSayat / smerayaJjanavaktrANi kamalAnIva bhAskaraH // 2025 // praNamanvyomayuddhAdi pRSTo rAjJA jagAda sH| abhUtkasyApyasau mAyAmapazco vaJcanAya vaH // 2026 // tataH kSitipatiH klasakumArAmamanotsavaH / dAnairAnandavadhimakarAnmAvizArIm // 2227 / ciraM viracitozAmatamAnAmAgauravaH / tataH kRtI. kRtArtha sa pArthivaH svamamanyata / 2028 // muhurApRcchayamAno 'tha pRthvIna sa bhUpabhUH / baddhabASpeNa satkRtya preSitaH preyasIyutaH / / 2029 / / yAntI patyA samaM pAdau praNipatya pitustataH / vinayena virAjantI rAjaputrIdamabravIt / / 2030 // yo dharmarucinAmA ko dharmAmAtyo 'sti dharmavit / sapreSyatAM dharmakathAsaMvAdAya mayA samam // 2031 // nivedyAtha kumArAya kumaarbrhmcaaryauN|' gaiSi dharmazucidharmaruciH pucyA sahAmunA / / 2032 / / saMtyaktAnduHkhayandezAnAdRttAneSa harSayan /
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.2033 - 2044] bAjupUjyacaritam 233 tataH kalatradvayavAnavApa svAM purIM varaH || 2033 // samAyAtaM tamAlokya putraM prIto 'yaM pArthivaH / - rAjye balena yogyatvAdabhiSicyAdita vratam // / 2034 // mantrinyastamahIbhAro mahIpAlasutAvazaH / vidyAdharAdhipasutAM sa nAcaSTe na cekSate / 2035 / / mahIpAtuH sutA sA tu zIlazIlanazAlinI / dadhyau saddharmakarmaikavicAravizadA tadA / / 2036 // patyurbhavanti yAvatyo yuvatyaH pANipIDitAH / patirvAramAttAsAM so 'hni tAvaddinAntare / / 2037 / / vilupya vAramanyasyA rAgAdrAgAmukaH svayam / spRzyo 'pi zIlavatyA na striyopapativatpatiH // 2038 // tato vidyAdharAdhIza sutAvAranivAraNaH / mAma kAmayannuvipatiH pApAya jAyate / / 2039 / / haaramupAyena nyAyena ca balena ca / tadvAre vArya AgacchannAgato nekSyate 'pi saH // / 2040 / / iti cetasi nizcitya zIlalIlAvatI nRpam / sAvadadvinayAnamravadanA sadanAgatam || 2041 // kulInA niSkalaGkA ca kaniSThA sA mama svasA / nirUpyate 'pi no bhUparatna kiM rUpavatyapi / / 2042 // dharmo 'pyasau na dharmajJa nayajJa na nayo 'pyayam / gotrAcArajJa no gotrAcAro 'pyeSa karoSi yam / / 2043 / / prabho pANigRhItAM tAM yuktayA yuktijJa pAlaya / zuddhadharmanayAcAravicAriSu yazaH spRza / / 2044 / / iti prabhRtibhirbhASAbhaGgIbhirbhASito 'bhitaH /
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.2045 - 2056 ] wwwww nAGgIcakAra tatkarma tadguNormivazo nRpaH / / 2045 // ananyahRdayA seyamameyamahimojjvalA / dinenaikAntareNAtha mahInAthamasevata / / 2046 // rukmiNIvArayogye tu vAsare sA. narezvaram / AyAtamapi no 'pazyaddharmavazyena cetasA // / 2047 // tAdharmakathAlApakalA pakalayaiva sA / tAM kSipAM kSipayatyeSa pratyAkhyAna vidhAyinI // / 2048 // sapalyAmapi vAtsalyaM satItvamapi tAdRzam / tAM prati kSmApatirthyAyanmuhuH pulakito 'bhavat / / 2049 / / prabhAvabhAjanaM bhAnti striyazcAritradevatAH / vaimanasyamo tAsAM yaH karoti sa pAtakI // / 2050 // cayaM mude tadetasyAH kurmaH karmeti bhUpatiH / rukmiNyA adhyadAdvAramekAntaramanantaram / / 2051 // tataH satInAM mukhyeyaM puNyalabdhAnamanyata / pradattadharmAva sarAn rukmiNIvAra vAsarAn / 2052 / / dhanyaMmanyA punarmene patiprItyA pativratA / ghaTita puNyasAreNa svavAra divasAnasau / / 2053 // nijavAre 'pi rAjendo rAjakAryakSaNeSu sA / AtmAnaM saphalIcake sukRtasyaiva kelibhiH / / 2054 // - sA dharmarucinA tena pUrNopakaraNatrajA / * trikAlaM janayAmAsa pUjanAni jinezituH // / 2055 // . jinAdhinAthazeSAbhireva dravyaiH sugandhibhiH / tsA klRptasukRtAbhogAnaGgabhogAnapi vyadhAt // / 2056 // yadvastu kalpyamAhAyai yatIndreSu vitIrya tat /
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.2057-2068] vAsupUjyacaritam 235 Ajahe ca vijaha ca pathA dRkzucinaiva sA. // 2057 // sptkssetriimhaadaanvitaanvighsairsau| ....... .... dhanyairanyAni kAryANi cakAra na cakAra vA / / 2058 / / iti zIle ca dAne ca bhavantI sA nidarzanam / dUrato 'pi vayasyeva muktyAliGgitumaicchayata / / 2059 / / tapobhiH zoSitaH svAtmA turyaSaSThASTamAdibhiH / / teSu dharmeSu bandhutvaM tasyA dharmaracirdadhauM / 2060 // tayA piteva bhrAteva sa mene manasA zuciH / : .. sadAmanyata tenApi mAteva bhaginIva sA // 2061 // sa tasyAstasya sA dharmakriyAM pAtuM prmaadtH| . dUrIbabhavatu va cirakAlaM kadAcana / / 2062 // iyaM dharma dhiyaM zuddhAmatIva dadhatI stii| svavAraluptaye prema rukmiNayAM patyuraihata // 2063 // rukmiNI tu sadA dadhyau kadA vadhyA sptnysau| doSaM datvAnRtamapi cchalAdapi valAdapi // 2064 // sA nityamityasayAnA dAsIrAsInamatsarA / tatkalakula ThulaM kartumUce dhigasatAM dhiyam // 2065 // rukmiNIpArzvago 'nyecurbhUpAlo jAlanama'nA / dRSTvA dharmaruciM caityaparipATIvihAriNam // 2066 // uvAca vyaktaromAJco dharmAdhAne 'sti ko 'pi na / asya paTTamahAdevIdharmabandhoH samaH pumAn // 2067 // ... .. // yugmam // ityuktibhAji niyAja rAjani vyAjanizcalA / mukhaM sakhInAM vIkSyAdhomukhAsmayata rukmigI // 2068 //
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasAraviracitaM [sa.2.2069-2080] tAsAM mukhe vikAraM sa vIkSya vyAcaSTa vismitaH / kiM vyaloka kaciddharmalopo dharmarucerapi // / 2069 // tataH sasmitamaikSanta tadvayasyAH parasparam / kiMcidvivakSava iva kSaNakammottarAdharAH / / 2070 // ekA tAsu jagau jJAtA dharme dharmaruce ruciH / yatte paTTamahAdevIM khyAtyeSa bhaginIM jane // / 2071 // vijane tviti jalpantI rukmiNyA bhagarabhruvA / bhramayantyA dRzau maulimakampena nyaSedhi sA / / 2072 / / ardho caitadabhiprAyaM jAnanrAjA tu saMjagau / kti doSamathanaM dhigarke lakSmabhASaNam / / 2073 / / satAM guNo 'pi doSatvaM prayAtyasahane jane / sudhArucerapi rucizvakA dahanAyate / / 2074 / athAha rukmiNI kopakapizoddhAntalocanA / satyA yo yatra lInaH sa kSINastatreti lokavAk // 2875 / / asatAM hanta doSo 'pi guNaH syAttattriye jane / andhakAro 'pi ke hi vahatyA lokakAritAm / 2076 // yaduktamanayA taccetyatyakSaM darzayAmi te / pratyeSi na tathApISTarAga luptavivekadRk / / 3077 // yuktyA yatra ghaTAmeti tatra pratyeti kaH sudhIH / khe vIkSya puSpitAM vallImindrajAlaM na vakti kaH / / 2078 / / tathApi tatra pratyakSIkuruSe yadi dUSaNam / tadvicArya kimayuce racayiSyAmi tau prati / / 2079 // evamuktavati kSoNisuzroNihRdayAdhipe / sAyaM taccaritaM te 'ya darzayAmIti sAvadat || 2080 // // tribhirvizeSakam // 236
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ si.2.2081-2091] vAsupUjyacaritam - 237 itazca pazcimAmaulimaNIbhUte vibhAvibhau / bheje paTTamahAdevI jinapUjanasajjatAm / / 2081 // sA dharmarucisaMklaptasarvopakaraNakramAm / . . pUjAM tRtIyakAlA marhati vyatanottataH // 2082 // pUjAM samApya tiirtheshshessaakumummaalyaa| dhammillaM dharmarucinA sAtha mUrdhanyavandhayat / / 2083 / / devImUrdhani dhammilavaicitryaM racayatrayam / sAyaM nRpAya rukmiNyA jAladvAreNa darzitaH // 2884 // caNDe 'tha kopaMcaNDAle vivekaSakhaNDini / ' raktacchaTAbhiriva dRgyugalaM pATalaM dadhat / / 2085 // nRpaH kRpANImAkRSya pravizyAntaniketanam / dhammillamacchina(vyAstau ca dharmaruceH karau // 2086 // . // yugmam // re re satItvadharmitvacchamanA mama samani / . ghigakAri vikAro 'yamiti jalpaMzca niryayau // 2087 // kopAni cATupIyUSa rukmiNI zamayantyatha / ninAya nAyakaM taM sve saani cchadmanirthatA // 2088 // tataH kalAvatI dadhyau duHkhanIraughadIrghikA / dhigdhikpurA kRtaM karma kathaM pariNatiM gatam // 2089 // tanme mude zira kezA yacchinnA duritadyutaH / vratasya muktidvArasya pidhAnahatito gatAH // 2090 // jinAMhinakhavidyotavimalaM malinIkRtam / kulaM mRSAkalaDrena yaduHkhAya tadeva me // 2091 // hA hA ghigdhigjiniidhiishpddvndvaarcnaucito|
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 zrI vardhamAnasUriviracitaM [sa.2.2092 - 2103] dharmAmRtasarombhojarucau dharmaruceH karau // / 2092 // tasya zAsanadevInAM pazyantInAmapi kSaNAta / uddAmasAmarthyabhRtA duHkarmakariNA hRtau || 2093 || yugmam // nendro 'pakarmasu balItyazocatkaravicyutim / caJcatpaJcanamaskAradhyAno dharmarucistvabhUt / / 2094 // gRhagarbhe 'tipuSTAni duHkhazyAmairmukhAMzubhiH / tamItamAMsi puSNantI sA tu tApavatI satI // / 2095 // kiM karomIti cintArtA puro kasmAtparisphurat / mArtaNDamaNDalamiva dyutimaNDalamaikSata / / 2096 // yugmam / / kimetaditi saMbhrAntAM nRpakAntAmathAvadat / prabhAgarbhagatA kApi strI divyAkAradhAriNI / / 2097 / / nAmnA padmavatIM tIrthezituH zAsanadevatAm / tadbhaktabhaktAM jAnIhi mAM himAMzusamAnane / / 2098 / / ye jinaikarasAsteSAM puNyazrIriva saMnidhim / na muce duritAnIva vyasanAni nirAsitum // / 2099 / / mayi satyAM tavedRksyAnniviDaM na viDambanam / mayA tu soDumicchantyA zAsanasya prabhAvanAm / / 2100 / / dharmaprabhAvanAmbhobhiH kalaGkaH paGkavattava / idAnIM kSAlanIyo 'yamaprakSAlita nirmale || 2101 // yugmam // tasyA hattApamityuktayA hatvA devI tiro'bhavat / bhUmegrISmajamUSmANaM dRSTyeva jaladAvaliH // 2102 // pratiromabhramattaptatarkustomavijitvarI / . artirAkasmikI kAcideitazcAbhUdilAvibhoH / / 2103 // parAkramaikazo 'yaM vADhaM saMkrandanIbhavan /
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.2104 - 2115] vAsupUjyacaritam 239 svaM jIvitaM tayApyartyA mene duzyavanaM nRpaH / / 2104 // tasyArto 'ntarvizantIbhirvyathyamAna ivArtibhiH / zabdadhaH kaNThakUlAni kavanvaktreNa niryayauM / / 2105 // svayaM mukhena prahito rAjJaH zabdaH sa dUtavat / dU kaso 'pi sacivAnAhvayatmathitavyathaH / / 2106 // vidadhuvaidyakaM vaidyA mantravAdaM ca mantrikAH / yathA yathAsya pRthvIndorvyathApuSyattathA tathA / / 2107 // advaitava divAdaika jayAlambanabhUtayA / AkulyabhUtha kSmApavyathayA vyathito janaH // 2108 // zayyAyAM na ca kSmAyAM na himaira himairna ca / sa na mRSTAnna cAmRSTAnnirvRtiM nRpatiryayau / / 2109 // janairasAdhye roge 'smindaivAtkiMcana daivatam / khyAti yathaiauSadhaM kiMcittajjIvati mahIpatiH / / 2110 / / ityAdivyAyinaM pUrvamapUrvadhvaninA janam / sAvadhAnaM vidhAyAbhUdeSAmbarasarasvatI / / 2111 // yugmam kasyAzcana jinasvAmibhaktiketanacetasaH / satIzatanamasyAyAH kezastrapanavAribhiH // 2112 // jinAcakasya kasyApi kumArabrahmacAriNaH / hastAttaiH strapayitvAsta rujaM kuruta bhUbhujam // 2113 // // yugmam // zrutveti sacivaiH prItairAnItaH puravizrutaH / arhadbhaktaH satIvargo gaNaya brahmacAriNAm / / 2114 // tasminkarmaNi rAjJo 'tha kAryamANe krameNa taiH / pratyekaM narakatrIDAkarI pIDA vyavardhata / / 2115 / /
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. zrIvarSamAnasUsiviracitaM [sa.2.2116-2127] athAha bhUpaH pIDAyA mUrteravayavairiva / dInamandAturairvaNaH pIDayadbhiH paricchadam // 2116 // upacAracayairebhiH zamAya prathitaiya'thA / vardhate pratyutaivAsau lobho lAbhavatAmiva // 2117 / / tadevameva sthAtavyaM yadbhaviSyatayAdhunA / asAvahamiyaM pIDA krIDAvaH kiM bhavediti // 2118 / / udAse jinadAsena vAgatho vRddhmntrinnaa| khajalpaH kApi nAsatyaH satyastu vi durlabhAH // 2119 / / punastAcintayAmIti kSaNaM stabdhIkRtAkRtiH / abhinIya smRtiM caiSa saciva mocivAbRpam // 2120 // mahAsatI mahAdevI jinadharmadhuraMdharA / kumArabrahmacArI ca sa dharmarucirucakaiH / / 2121 // tayohajuSoryanastadguNAlokanaM bahiH / sA bhikSA sAgatayoH kAmadhukalpakSayoH // 21.22 // atha vyathAvazo 'pyUce hA sahAsamukho nRpaH / / tayormantrinkRthA maivaM miyo viplutayoH kathAm // 2123 // iti zrutvA bahirgehAdgatvA vIkSya sudhAkaram / etyAntaH pANinA dIpaM spRSTvA ca sacivo 'brviit||2124|| vidhuH sudhAmayo 'yApi dahatyacApi pAvakaH / tatkathaM bhASase gopa zuddhayorviplavaM tayoH // 2125 / / darzayAmyadhunaivAhaM kyotamaviplutam / uktena nIrayogena nIrogaM tvAM sRjaJjavAt / / 2126 // rAjApyuvAca kiM racyaM yanmayA doSAGkanyA / devyAH kezoccayaH kRtaH kRcau dharmaruve krau||2127||
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 241 [sa.2. 2128-2138] vAsupUjyacaritam uvAca sacivo 'pyuccaihIM mahArAja kiM kRtam / tayormudhAsi zApena pApe 'sminpatito dhruvam // 2128 // tattasyAH snAnapAnIyamupAnIya tathApyaham / tvAM dharmarucipANibhyAM chinnAbhyAmapi secaye // 2129 / / ityuktvA tvaritaM gatvA dIrghaduHkhomikalmaSAm / sa paTTarAjJImAcaSTa mantrI madhurayA girA // 2130 // tvadviDambanapApena davi tApe 'ptnnRpH| . astu tvadIyasnAnAmbusparzapuNyena niya'thaH // 2131 // iti kssitiptikleshshrutipussttmhaashucH| putryAH piteva snAnAya devyA mantrI zirovalam // 2132 // yAvaccakarSa sa prAgvattAvaddhammillamaikSata / pUrvacyutaM ca dhammillaM ratnoyo tasya bimbavat // 2133 // // yugmam // aho zIlamaho zIlamidaM devi tavAdbhutam / kRtto 'pi kezapAzaH srAgyenAjani punarjaniH // 2134 // iti stutiM sRjandevyAH kezAnprakSAlya tajjalam / svarNakumbhasthamAdAya so 'gAddharmaruceH puraH // 2135 / / akSatAveva tasyApi mantrI hastau vyalokayat / nirjitAruNapadmAbhau prArahastau ca tayoradhaH // 2136 // aho te brahmacAritvamaho te nirmalaM tpH| yatpuNyAmRtasekena sadyaH kandalitau karau // 2137 / / snapayAzu svapANibhyAM devIstrAnajalairnRpam / tvatkalaGkapradAnotthavyayaM nirvyathaya drutam // 2138 // ityukte so 'caladyAvajjalakumbhaM sudhIrdadhat /
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImAnaviracitaM [sa.2.2139-2150 ] devatAtizayAttAvadabhikumbhajalaM tadA / / 2139 / / abhacchatraM nirAdhAraM cArucAmaravIjanam | puSpavRSTirjayAso gagane dundubhidhvaniH || 2140 // yugmam / / ityaM mahotsavairgatvA tairdharmarucirambubhiH / asiJcadrUpatiM candraH kiraNairiva kairavam / / 2141 // tamAmnAya bhUSAdabhUta iva rugbharaH / sayaH pavanadIptAbhijvAlaya vAle vAttamaH // 2142 // taccaritravanatkAravIcInicayalIlayA / ciraM lolamukhAmbhojaH so 'janiSTa janezvaraH / / 2143 // kSamA kSamA zrImAntrarmaruciM tataH / tAM ca kSayituM devIM sa rukmiNyA samaM yayau // 2144 // sarva mama mati pANilagne mahIbhuja / * devyA pazye lagnA rukmiNI bASpaharajagau / / 2145 / / yadevi pANigrahamai hAritastvatparmiyA / tvanmRtyukAGkSanyAdarzi vyomayuddhazavaM ca yat / / 2146 // atucchamapi vAtsalyaM bibhratyA mayi sarvadA / sudhA kalaGkamutpAdya yatte 'kAri viDambanam // 2147 // vimayaM yaca te dhyAtaM nityaM ducintayA mayA / tanmama kSamyatAM sarva kSamAvati mahAsati / / 2148 / / // tribhirvizeSakam // 242 tatpRSThadattahastAha devI kiM me tvayA kRtam | sarvaH pUrvakRtAnAM hi karmaNAM labhate phalam / / 2149 // atha bAhuSTatAM devIM sAnutApo nRpo 'vadat / ahaM te mUrtimatkarma yenedaM darzitaM phalam / / 2150 //
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2. 2151-2162] vAsupUjyacaritam sapanImatsarAccakre vakratAM rukmiNI varam / priyA priyeNa mayakA yaddagdhAsi ito 'smi tat / / 2151 / / niH kRtrimapremavatI satI hRdayavallabhA / kathaM mayA virAddhAsi dhigmAM dharmabahirmukham / / 2152 // tasya premAnubandhasya kIdRgAcaritaM mayA / azrotavyacaritro 'hamadraSTavyamukho'smi tat // 2153 // evaM jalpatyapi kSmApe sA naivordhvaM ziro 'karot / priyApamAnaprAgbhArabhAriteva kalAvatI / / 2154 // tatazcandrodaraca citte cintAmacaJcale / 243 yaH syAdasyA mayi krodhaH so 'lpaH kAraNamAnataH // 2155 // tatprasatiM priyA kenopAyenAsau vidhAsyati / yadvA kA mama cintAsyAH svaM tAvaccintayAmi na / / 2156 // mamAprasattereSAbhUdaprasannAdhunA dhruvam / svayaM dAhasvarUpo'gnirdahatIndhanamantike / / 2157 // tatkimAtmanprasannatvaM na tvaM dhatse sadA hRdi / yataH prasanne tvayyeva prasannamakhilaM jagat / / 2158 // naM citrayasi cidrUpa yadi tvaM hitamAtmanaH / tataste ko ssti yaH pIDAM dhRtvA tatkathayiSyati / / 2159 // tvamekaH karmaNAM kartA bhoktaikastatphalasya ca / anye saMyogajAH sarve bhAvAH karmavinirmitAH // 2160 // mAtR putrapitRbhrAtRkalatra svajanAdayaH / sarve svArthAya tAmyanti tvadarthAya na kathana / / 2169 / / sarvabhUtahitA yA tu sadgurordharmadezanA / saMsAra vyavahArAdhivAdhe tvayi na sa sthitA / / 2162 //
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.2163 - 2171] tadAvedaya verjJa bhavAntaM lapsyase katham / tvamadyApi kiyatkarmA kiMsvarUpaH kimudyamaH // 2163 // iti cintayatastasya prazastojjavalabhAvanAm / cikrIDa cetane cittaM ciraM vairAgyaraGgataH // 2164 // yathA yathA sthitaM cittaM jyotIrUpe 'sya cetane / tathA tathAgAdviyamAtape karako yathA / / 2165 // vilIne manasi kSINeSvabhito ghAtikarmasu / dagdharajjusamAneSu bhavopagrAhikarmasu / / 2166 // saddhyAnAmRtasiktAyA bhASanAtratateH phalam / candrodaro sanIpAlaH kevalajJAnamAsadat / / 2167 // // yugmam // 244 tataH kRte mahotsAhe puSpavRSTi puraHsare / padmAvatyA vitIrNe ca muniveSe yathAvidhi / / 2168 // kalAvatyA dharmarucerjinadAsasya mantriNaH / dattvA dIkSAM vihRtyorvyAM kRtvA tattvaprakAzanam / / 2169 / / vidhAyAnazanaM mAsaparyante puNyabhUtale / dehaM tyaktA yayau muktiM candrodaramahAmuniH / / 2170 / / tribhirvizeSakam // dAnazIlatapodharmarahito 'pi zivaM pumAn / candrodara ivAnoti bhAvanAyAH prabhAvataH // 2171 // iti bhAvanAyAM candrodaranapatikathA //
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ V vvvvvvvv... [sa.2.1450-1461] vAsupUjyacaritam 245 taM cidrUpazcatUrUpaM dharma samyagnizamya saH / atha padmottaro rAjA vyAjahAra munIzvaram // 2172 // dharmeza dhanya evAsmi yasya bhAgyodayairbhavAn / dharmamIzamAcakhyau mokSazrIsaukhyakAraNam // 2173 // macetasi camatkAraM vicArastvatkRto 'kRta / khAmikastu saMdehaH prarohaM kurute hadi // 2174 // vrataM hi gRhyate sadbhirbhettuM duHkarmaNAM maNam / dhyAnataH kevalajJAne saMpane kiM phalaM vratAt // 2175 // AlokAya gRhe lokA dopayanti hi dIpakam / sa cecaNDAMzuto jAtaH kiM kAya tena taddine // 2176 // tataH pratyuttaraM prAha pRthvInAthArthito muniH / utaM yuktaM tvayA rAjaki tu tatkAraNaM zRNu // 2177 // gotrabainarainaiva sadgaNo 'pi praNamyate / alaMkRtanRpazrIstu vanyate namramaulibhiH // 2178 // evaM na kevalajJAnI gRhastho nabhyate janaH / gRhItacArucAritraH zakrairapi sa pUjyate // 2179 // ato dizanti cAritraM kevalajJAnato 'dhikam / tasmilla~bdhe 'pi tallabdhuM tena dhAvanti dhIdhanAH // 2180 // evaM nizamya samyaktvatattvagaurI gurorgiram / apramatte ciraM citte dhatte smeti nRpastadA // 2181 // Acakhyau caturo dharmAczrImAnyAneSu me guruH / saMpUrNamekamapyeSu na kartumahamIzvaraH // 2182 // pAtre kSetre 'nukaMpye ca deyaM dAnamiti sthitiH / mahAvratadharA rAjJo mama dAnaM na gRhNate // 2183 // pt|
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.2184-2194] viSayAyattacittasya priyAyAmavanIpateH / ka me sarvottamaM zIlamanimabrahmajIvitam // 2184 // upavAsakRtAvAsamaGgabhaGgakaraM tapaH / dharoddharaNadhuryasya dhavalasyeva me kutaH // 2185 // nirantaracaracintAcAntasvAntasya srvtH| mama saMyamalInAyA bhAvanAyAH kathA kutaH // 2186 // yadi rAjyaM parityajya drutaM gRDhe mahAvratam / zuddhaM caturvidhaM dharma katu syAM tadahaM kSamaH // 2187 // evamudvelasaMvegaH saMpracArya budhAryamA / sa vyajijJapadiSTArthadAyakaM muninAyakam // 2188 // prabho jJAnasabhAdhIza dharmoddharaNakAraNam / atulyaM mAtRvAtsalyamivAdiSTaM tabAkhilam // 2189 / / AnRNyaM puNyavAlloke bhajetpratyupakArataH / bhavabhramabhidastattvopadezasya na te dhunaH // 2190 AtayottApitasyeva mudhAcArAbhiSecanam / dAridyopadrutasyeva cintAranopalambhanam // 2191 // mAndhakAravivaraNa viSTasyeva dIpikA / payodhimadhyanikSiptasyeva pravahaNaM varam // 2192 // vikaTATavikAgarbhabhraSTasyaveSTasArthapaH / astAghakUpapatitasyevoddharaNayazcikA / / 2193 // anantasaMsRtibhrAntizrAntadAntasya the 'dhunA / babhUva muktisaMprAptyai vAhanaM tava darzanam // 2194 // caturbhiH kalApakam // tato vistAritopana zrIsarvajJamaNItayA /
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2:2195-2206] vAsupUjyacaritam 247 mama nirmamanAtha tvaM dIkSayAnugrahaM kuru // 2195 // putraM nivezya rAjye 'sminyAvadAyAmyahaM punaH / saprasAdaiH prabho pAdaiH stheyaM tAvadihaiva hi // 2196 // sadgurUniti vijJapya pravizya nagaraM nRpaH / rAjye dhanottaraM nAma putramasthApayabhije // 2197 // mAnvimocya kArAbhyo nikhilAnbhanAlAn / krIDAmRgAMzca pAzebhyaH paJjarebhyaH patatriNA // 2198 // bandhuvarga vyavasthApya kRtsnaanvilepnH| bandibhirvarNyamAno'yaM gIyamAnaguNo janaiH // 2199 // tUryatAraravairbharIbhAGkAraiH puurymmH| caityeSvabhyarcayandevAndadAno dAnamadbhutam // 2200 // bhartRmArgAnusAriNyo dhanyA etAH kSitAviti / zlAghyAbhiH svajanairantaHpurIbhiH zobhito 'bhitH||2201|| vratArthibhito bhUSairanvito nssbhuubhujaa| cacAlodArazRGgAraH sArakuJjaravAhanaH // 2202 // asmAnmuktvA ha hA svAmI vratAyaivaM brajediti / duHkhArtervIkSitaH poraiH kSamApaH pApa vanAntikam / / 2203 / / padbhiH kulakam // muktvA hastiparisyandaM tyaktvA chatraM sacAmaram / anuyAtAM kSaradvASpAM kSamayitvA prajA nijAm // 2204 / / * iMdaM te 'haM kathaM vatsa vratakaSTaM sahiSyate / iti jalpadatucchAcamApRcchayAntaHpuraM pituH // 2205 // aho sattvamaho sattvamiti sAdhugaNeH stutaH / pravizyAdhAnamAkalpamamuzcanirmamI nRpaH // 2206 // .. tribhirvizeSakam //
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa. 2. 2207-2217] rAjyabandhaM parityajya dakSaH pakSIva paJjaram / AtmArAmAbhirAmAM sa dIkSAzAM zizriye mudA ||2207 || kRtakezoddhRtirnatvA vajranAbhaguruM tadA / chatrIbhUte guroH pANau papATheti kSamApatiH / / 2208 // karomi bhagavannevaM sAmAyikamiha vratam / sarve sAvadyakaM yogaM pratyAkhyAmi dhruvaM tridhA / / 2202 // tadA kevalinaM rAjamuniM cAnamya bhaktitaH / sAzrunetraH samaM rAjJA sarvo lokaH pure 'gamat / / 2210 / labdhasaMyamasAmrAjyo yathAkalpamanalpadhIH / vinayI vijahAraiSa rAjarSirgurubhiH samam / / 2211 // AcArAGgaM tathA sUtra kRcca sthAnAGgamapyatha / samavAyAGgaM vivAhamajJaptirbhagavatyasau / / 2212 // jJAtAdharmakathA tasmAdupAsakadazA tathA / athAntakRddazA cAnutaropapAtikA dazA / / 2213 // praznavyAkaraNaM cAtra vipAkazrutameva ca / sUtrAdarthAdapItyekAdazAGgAnyatha so 'paThat / / 2214 // tribhirvizeSakam || 248 ww upavAsonodarate vRttyalpatvaM rasojjhanam / saMlInatA vapuH kleza iti bAhyaM tapazcaran // 2215 // prAyazcittaM vaiyAvRtyaM svAdhyAyo vinayastathA / kAyotsargazva saddhyAnaM tanvannityAntaraM tapaH // 2316 // sa sadvIryaH sphuraddhaiyaiH suzliSTAnyapi helayA / karmANi jarjarIcakre kAnanAnIva kuJjaraH / / 2217 // tribhirvizeSakam //
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 2. 2218-2228] vAsupUjyacaritam zuddhazraddhAnidhiH sAdhurviMzatisthAnakAnyatha / saMspRzannarjayAmAsa tIrthakunnAmakarma saH / / 2298 // tathAhi / 249 sarvajJe sarvajantUnAM vandhau zreyodhvadarzini / namanaM stavanaM pUjA numodanamasau vyadhAt / / 2219 // kSINakarmasu lokAgrasthiteSu sthiramAnasaH / ayaM dhyAnavidhAnena siddheSvArAdhanAM dadhau // / 2220 // zrIsaGgharUpe siddhAntarUpe pravacane muniH / AjJAnatikrameNaiSa svazaktyA bhaktimAnabhUt / / 2221 // ayaM mahAvratAdhAre zuddhadharmopadezini / AdezavazyacittatvAdaca vyacarayagurau / / 2222 / samavAyAGgavijJeSu vayovratamahatsvapi / sthavireSu sthirAmeSa bhakti bheje bhavacchide / / 2223 // zreyAnsutradharAdaryadharaH sUtrArthabhRttataH / iti kramAdvyadhAdbhakti kRtI zrutadhareSvasau / / 2224 // tapastIvraM vitanvatsu tapasviSu taponidhiH / zuzrUSAmeSa niHzeSAM zuddhazraddhAgharo 'karot / / 2225 / / paThane guNane 'rthe ca siddhAntasya muhurmuhuH / ciraM tadekacittatvAdupayogamayaM dadhau / / 2226 // sarvajJadharmasarvasve siddhisaMdhividhAyini / ayaM viracayAmAsa samyakte nizcalaM manaH / / 2227 / / jJAnasya. jJAnapAtrasya vinaye guNacakriNi / nAticAraM cakArAyamantarAyaM zivazriyaH / / 2228 // bhavakUpArapAreSu vyapAreSu vratazriyAm /
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 www.mirmmmmmmmmmmmmmmm - ~ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.2.2930-2240] AvazyakeSu lo 'vazyaM nAticAraparo 'jani // 2229 / / zIle puNyalatAmUle mUlottaraguNeSvapi / ayaM dadhAra dharmekaratiniraticAratAm // 2230 // ayaM kAle kSaNalavapramANe 'pyapramattadhIH / dhyAnAsevanasaMvegabhAvanAdIni nAmucat // 2031 // nikSiptamaGgamUSAyAM jvalitena laphominA / asau suvarNamAtmAnamaharnizramazodhayat // 2132 // vastrapustakapAtrAnnamukhyaM sa munizekharaH / / AnIyAnIya sAdhubhyaH zuddhaM zraddhAzrayo dadau // 2133 // eSa glAneSu bAleSu muruSu sphuritaadrH| nityaM sarvajanastutyaM vaiyAvRttyaM vyavatta saH // 2234 // kenApi karaNenocairasamAdhigataM manaH / sarveSAM prApayAmAsa samAdhimayamAdhibhit // 2235 // . nityaM navanavaM jJAnaM jJAnAvaraNakarmahat / zravaNAdhyayanavyAkhyAnugrahairayamagrahIt // 2236 // Anandamagno romAzcastomAzcitatanuzciram / zrule bhakyA dadau cittaM lolamaulimuhuhuH // 2237 // dharmavyAkhyAnyavAdIndrapratyAkhyAkavitAdibhiH / guNairjajJe sa sarvajJazAsanasya prabhAvakaH // 2238 // ityupArjitatIrthezanAmaka samAhitaH / / vatighrAtahato vizvaM bodhayantrijahAra saH // 2239 // dakSAH sAkSAtpuro lakSAstasyAmRtakiraM giram / . pAtumIyuH khagottaMsA haMsA ika nadI divaH // 2240 / / tapolabdhibhirAkRSTAH musasuramaroragAH /
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ [se.1.2241-2252] vAsupUjyacaritam 251 tamasevanta vinayaM viSaNAdiguNA iva // 2241 / / evaM dhAtrIM caritrema pavitrIkRtya sa basI / bhavAbhogamahArogabhaGgAyAnajJanAbhUt / / 2242 // vijJAya kevalajJAnI vajranAbhaH pramustataH / tatpuNyaistattadA sthAnaM prApa pApahale guruH / / 2243 // tasyAnazanacittasya mude gurudarzanam / yathA candana siktasya malayAnilasa~gamaH / / 2244 / / atha harSollasadromaharSo rAjarSizekharaH / gurupAdAbjayo TeGgamaGgImaGgIcakAra saH / / 2245 / / asAvana meM sAdhurAvAya gurusaMnidhau / cakre lalATaghaTitAJjalirAlocanAmiti / / 2246 / / ciramavyavahArAkhyarAzau nivasatA mayA / amamjambusantAnaM yamaM kSamayAmi tat // 2247 // vyavahArAparAvI va pRthvIkA mamRtA mayA / loha loTopalIbhUya ye hRtAH kSamayAmi tAm / / 2248 // nadInadIkUpeSu jalarUpeNa ye mayA / jantavaH saMzritAH ke spi saMhRtAH kapayAmi tAn // 2249 // pradIpanataDiddA dIpaprabhRttimUrtinA / ye mayA jaghnire tejaskAyema kSamayAmi tAn / / 2250 / / mahAvRSTihimagrISmadhUlidurgandhabandhunA / ye mayA vAyukAyena vyathitAH kSamayAmi tAm / / 2251 / / pIDitA daNDakodaNDakANDasyandanatAbhRtA / ye vanaspatinAtmAno mayAtra kSamayAmi tAm / / 2252 / / atha karmavazAdApyatrasatAmasavA mayA /
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 2.2253 - 2264 ] rAgadveSamadAndhena ye 'rditAH kSamayAmi tAn 2253 / / aparAdhaM kSamantAM me te 'pi sarvatra jantavaH / sarvabhUteSu me maitryamAstAM vairaM na kutracit / / 2254 // mahAvrateSu yaH kazcidatIcAraH kRto mayA / 252 mithyA me duSkRtaM tatra bhavatAdgurusAkSikam || 2255 / / rAzAvavyavahArAkhye 'nantajantupraghaTTanAt / yayA me karma kRttaM tAM pIDAmapyanumodaye / / 2256 / / jinAnAM pratimA caityabhRGgAramukuTAdiSu / yo me pRthvImayaH kAyo jajJe tamanumodaye || 2257 // jinasnAneSu pAtreSu daivAdupakRto bhavet / yo me jalamayaH kAyaH prAyastamanumodaye / / 2258 // dhUpAGgAre ca dIpe ca jinAnAM pura evaM yaH / mama tejomayaH kAyo jAtastamanumodaye / / 2259 // dhUpotkSepe 'rhatAM saGgha zrAnte vA tIrthavartmasu / yo me vAyumayaH kAyo vavau tamanumodaye // 2260 // munInAM pAtradaNDeSu janArcAkusumeSu ca / mama drumamayaH kAyo yo bhUttamanumodaye / / 2261 // kApi satkarmayogena jinadharmopakArakaH / AsItrasamayaH kAyo yo me tamanumodaye / / 2262 // ityanantabhavopAttaM duSkRtaughamagaIta / kadAcidracitaM kiMcitsukRtaM cAnvamodata / / 2263 // zaraNaM tIrthakRtsiddhasAdhudharmA bhavantu me / ityAlApamathaH so 'tha catuHzaraNamAzritaH / / 2264 // * parityaktanidAno 'sau mRtyujIvitaniHspRhaH /
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.2.2265-2276] vAsupUjyacaritam 253 bhavamokSanirAkAGkaH samAdhi sAdhurAsadat // 2265 // vAraM vAraM namaskArAnucaranparameSThinAm / gatapramodoM nistApaH pApa sodhurayaM layam / / 2266 // evaM samAdhilabdhasya mRtyorbAdhAmasaMvidan / .. pUrNamAsopavAso 'yaM prapede prANataM divam // 2267 // surazcacandraprabhAsAkhye vimAne 'timhrdikH| / antarmuhUrtAtparyAptasarvaparyAptivaibhavaH // 2268 // talpAcchAdanaM prAtaH saMdhyAkAlamivAryamA / utsAryAvirabhUdeSa prabhAvArabhArabhAsuraH // 2269 / / // yugmam / / kaiH puNyairiyamutpannA mamardiriti vitmitaH / avadhijJAnavijJAnaM prAgbhavaM so 'vamodata // 2270 / / tadvimAnaparIvAraH suravArastadotsavAn / cakAra tatpuraH sphArasphurajayajayAravaH // 2271 // nAtha nastvamanAthAnAM nAthaH puNyaiH prklpitH| ciraM jaya ciraM jIva ciraM pAhyanujIvinaH / / 2272 / / ityAdivAdI devAnAM devInAM ca samuccayaH / taM nanAma pratene ca paJcazabdodayaM mudA // 2273 // raGgaduttuGgamaGgalyaH plyngkaadutthitsttH| . kRtavaikriyarUpaddhiH krIDAvApImavApa saH // 2274 / / sasnau sa tatra vikSobhollolakallolapAthasi / tanmukhAlokanatrIDAmagnahemapayoruhi / / 2275 // dRSTvA suravidheyAnAM nidhAnaM so 'tha pustakam / bhaktyA vimAnacaityasyaM nityAhaMntamapUjayat // 2276 / /
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - -- - - - -- - - - 254 zrIvardhamAnasariviracitaM [sa.2. 2277-2282 siMhAsanaM ghimAnazrIkirITamabhibhUSya sH|| athAnandomimagmAkSI divyaM prekSaNamaikSataH / / 2277 / / kadApi kelivApISuH kadAcinnandane vane / vilalAsa sa kAntAbhirvilAsa idha mUrtimAna // 2278 // kadAcinjinayAtrAsu vijahAra shaamraiH| kadAcinnirmame dharmakSetre satpuruSastutIH // 2279 / / bhaviSyajinabhAvotyaiH vapuraMzubhiradbhutaiH / jayanindrAnapi yayau jinakalyANikeSu saH // 2280 // itthaM pratikSaNavinirmitadevakRtyo nityotsavaiH pravilasanbhRzamapramattaH / Alolamauli muramaNDalakarNadolAkelIsukhaH sphuritacArucaritrakIrtiH / / 2281 / / abhyarNatIrthavibhutAvibhaveSu lubhyaabhyApatasyavanakAla cAya caant| AhAdanavirSi mahAmahimA vimAna tasminnasau rasamaya samayaM ninAya / / 2282 / / iti daNDAdhipatizrImadAhnadanasamabhyarthitanIvijayasiMhasUriziSyazrIvardhamAnasUriviracite zrIvAsupUjyacarita AhvAdanAGke mahAkAvye tIrthaMkarakAraNalabdhivarNano nAma dvitIyaH sargaH // 16.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ // atha tRtIyaH sargaH // itazca saMkhyAtItAdhidvIpamaNDalaveSTitaH dvIpo 'sti jambUdvIpAkhyo svajambudumAGgitaH // 1 // sphurantau parito vibhro svI dvau sicchavI / svarNabhUbhRbhauya caturmAnikavAniva // 2 // antarmerumaNistambAM dharmarakSAvidhau budhaH / yaH sadA vijayazreNi vIraH phalakavaddaghau // 3 // kuprAho yaH sphuTakSAro jalamUrtidImahaH / rAraTIti luThanbhUmau sindhuryena bahiH kRtaH // 4 // tatrAsti bhArataM kSetraM SaDbhUkhaNDAni yadadhau / SaNmantramaNDalAnIva rakSituM vidhAtmanaH // 5 // avanIvanitA bhAlasthalI vispRSTi / yaMtra zrIkhaNDarekheva rAjate rAjato giriH // 6 // ihAsti hAstikastomamadAda bhUta bhUtalA / saMpatsaMpAditasvargakampA campAbhidhA purI // 7 // kRtapApaviSayAsAH prAsAdAH kAmamarhatAm / yasyAM patAkAjihAyairlihantIva sudhAkaram // 8 // yasyAmanupamAno 'pi sopamAno bhavajjanaH / * maNimandirabhUmISu svaireva prativimbitaiH // 9 // nirnimeSA mitho rUpadarzanAdampatitrajAH / dharmakSetre babhruryatra svargayaurA ivAgatAH / / 10 / / ratnakumbhA dhRtAH procairyatra caityaiH satAM puraH /
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 3. 11-22] mohadhvAntadruho dIpA iva mokSAdhvadarzane // / 11 // ikSvAkukularAjIvalakSmIsaMjIvanauSadham / tatra pratApoSNavAsrurvasupUjyo 'bhavanRpaH / / 12 / / zoSitA yatpratApena dviSatAM zauryavallayaH / patrairivAsibhirbhraSTai raNAraNyamapUrayan / / 13 / / kAmadhugdugdhanidhate cintAmaNizilAtale / kalpadrukusumAkIrNe yaddAna zrIrnaTatyaho / / 14 / / nityaM yadIyadharmasya vardhamAnasya sarvataH / caityazriyaH sma tanvanti nyuJchanAni dhvajAJcalaiH // 15 // niHsRtAM raNarezubhyaH snAtAmarthimudazrubhiH / caityadhUpanadhUmairyaH priyAM kIrtimadhUpayat / / 16 / / tasyAgramahiSI jajJe svargastrIjAyinI jayA / jitaM bhAseva vakrendornAsIdyasyAH smitaM bahiH / / 17 / / trailokyastrIjayaprAptapatAkAtritayopamam / 256 mi kambukaNThyA dhruvaM kaNThastasyA rekhAtrayaM dadhau // 18 // aGgulIpallavollAsi nakhAMzukumumAzcitam / asevi bhUpadRgbhRGgairyasyA bAhulatAyugam / / 19 / / kAJcIpaTTa nitambe ssti madadhaHsthe 'pi no mayi / itIva duHkhitastasyA madhyadezaH kRzo 'bhavat / / 20 / / abje eva kramau yasyA na haMso yadasevata / gatinirjayalajjaiva jAnImastatra kAraNam / / 21 // satyapyantaH pure tasyAM reme kSmApatimAnasam / lakSye nakSatralakSe 'pi cakSuzcandratanau vrajet / / 22 // tasya vizvambharAbhartuH pratApamiva sevitum /
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ ~ ~ [sa.3. 23-34] vAsupUjyacaritam 257 ekadAgacchadugroSmA grISmo 'tyugratvalabdhaye // 23 // helayA kavalIkRtya sakalAmapi yAminIm / / svAdvaitamiva nirmAtumavardhata dinocayaH // 24 // pratApAdhikyamAlokya dviSato divseshituH| duHkhAdiva kRzIbhAvamabhajanta bhRzaM nizAH // 25 // sarovarasaridvArizoSe toSeNa kuupgaaH| vizvopakArasAmrAjyAlApurAphstuSAratAm // 26 // AkarSanti dhruvaM vAri karA bhAnodharAtalAt / jalaiH klinAni yatsaGgAdaGgAnyaGgabhRtAM yataH // 27 // taptA tapanatApena cchAyApi hi mahIruhAm / yayau madhyaMdine mUlamAlavAlAmkhuzItalam // 28 // yastaH zAntaye sevyaH sA 'pi tato marudvavau / iti bhUpo himazvAsapriyAsattiM na so 'mucat / / 29 / / tadA ca pUrayitvAyuH sAgaropamaviMzatim / , jyeSThe navamyAM zuklAyAM candre zatabhiSaggate // 30 // sa prANatAjayAkukSi prApa padmottarAmaraH / zuktiM muktodbhavamayaH payaHkaNa ivAmbudAt // 31 // ||yugmm // tdaatydbhutsNbhuutbhrmbhittimnorme| nAlAzmastambhAvaSTambharatnapAzcAlikAzcite // 32 // vartulAmalamuktAvacUlitollocamaJjule / astokAlokamANikyadIpadhvastatamastame // 33 // utphullamallikApuSpapakarAmodasaMpadi / dahyamAnAyakastUrIkarpUrAgurudhUpane // 34 // A .
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 --- zrIvarSamAnasUriviracitaM si.3.35-15] zobhAbhibhUtajammAvimAne vAsavezmani / dukUlAstIrNasattUlAtulyapalyaDUsaMzrayA // 35 // sarvasaukhyamayasvalpanidrAmudritalocanA / / ativyaktAJjayAdevI svamAnetAnavaikSata // 36 // pazcabhi kulakam / / matsvAmisevyastvatsnusya devi bhaviSyati / itIvAkhyAsumAyAtaM sairAvatamavalokata / / 37 // samAbhAravaho madvadbhAvI te devi nandanaH / itIvAgre sthitaM sAkSAdadrAkSAdvaSabhaM jayA // 38 // tvatsUnude'SamattebhaM hantAyaM madadityatha / vijJApakamivaiziSTa mumukhI nakharAyudham // 39 / / / latsUnumAzritAyA me devi cApaladUSaNam / yAsyatItIva vijJasya prAptAM lakSmI dadarza sA / / 40 // devi tvanandano mahadbhAvI satkIrtisaurabhaH / iti vyAkhyAyinImagre sApazyatkusumasrajam // 41 // tvatputravadanaupamyaM budhairdAyiSyate mama / ityAkhyAtumikAbhyeta miyaM pUrNendumaikSata // 42 // . . hantA mohamayIM rAtriM tvarayamahaM yathA / iti jJApayituM manye sthitamaikSata sA ravim // 43 // amuM vaMze dhvaja devi svaM putraM viddhi mAmivA / itIva vastumagrasyaM dhvajameSA nyabhAlayat // 44 // sthAnaM jJAnAdiratAnA madatte bhavitA sutaH / itIva gadituM pAsa nidhikumbhaM dadarza saa|| 45 // madadeSa jagatRSNI checA svatanubhUriti / 11 .
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ si.2. 46-57]. vAsupUjyacaritam zar3e kathayituM pAsaraH sAgrasthamaisata // 46 / / gambhIro 'hamiva varbhAvIti gadituM kila / / ranAkaramupetaM sA pazyati sma nRpapriyA // 47 / / nirbhAgyairdurlabhastvadbharmadvadeSa bhaviSyati / itIva zaMsituM prAptaM vimAnaM sA vyalokayat // 48 // tvadbhUrbhAvI jagabhUSA mahadeSa iti dhruvam / AkhyAtumAmataM ratnasthAlayAlokate sma sA // 49 // karmendhanAni tvatsUnor2yAnaM dhakSyatyahaM yathA / itIca vaktumagrasthaM sAniM nighUmamaikSata // 50 // . samAlokata ttkaalmunmessaantritessvsau| mukhe vizanti vastUni svapjeSvevaM caturdaza // 51 / / athAzu nidrAparyante paryaGkAdiyamutthitA / patyuzcakAra caturA cAduvAcAM prapaJcanam // 52 // soca pRthvIbhuji zItitruSi sNjaatmaagre| .. svapnAMzcaturdaza spaTanadRSTAnacIkayat / / 53 / / amandAnandasaMdarbhagarbha bhUpatirabhyadhAt / svapnairebhiH sutto devi divyastava bhaviSyati // 54 // ihAntare vitastAra tArastUryazubhadhvaniH / imaM ca ruciraM zlokaM peThurmaGgalapAThakAH // 55 // pUrvAdricUDAgarbhastho jagatritayapAvanaH / bhAsvAmeSa bhuvo bhartA bhaktAttava nandanaH // 56 // imAmupazruti zrutvA dadhatI dviguNAM sudam / babandha zakumamandhi pRthvIvallabhavallabhA // 57 // sadgarbhamUSite dekhi dhanye saughaM vibhUSaya /
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vardhamAnasUriviracitaM [sa. 3. 58-69 ] iti rAjJAbhyanujJAtA yayAvantaH puraM jayA // 58 // tasminneva kSaNe jAtAsanapracalaneritAH / parijJAyAvadhijJAnAdAdyaM kalyANikaM prabhoH // 59 // AvAse vasupUjyasya dvAtriMzatridazezvarAH / Agatya stavanaM cakrurgarbhasthasya jinezituH // 60 // yugmm|| jaya tribhuvanAdhIza jJAnatrayaniketana / garbhastho 'pi satAM tuSTyai ghanAntara ivAMzumAn // 61 // bhavAmbhodheH paraM pAramivAntyaM garbhamAzritaH / 260 kasya nAzrayaNIyo 'si jagatritayatAraka // 62 // ! jaye devi namasyAsi yasyAH kukSI jagatpatiH / kalpadruryatra jAyeta sA stutyA vanabhUrapi / / 63 / / strISu tvameva dhanyAsi jananI yA jinezituH / pUrvaiva zlAghya dikSu yasyAmudayate raviH // 64 // jinaM tajjananIM ceti stutvA natvA ca bhaktitaH / puSpabandhuragandhAmbuvRSTivistAracAravaH // 65 // nandIzvaravare kRtvA spaSTamaSTAhikotsavam / dhanyaMmanyA divaM jagmuH sarve gIrvANapuGgavAH / / 66 // // yugmam // svameSvindreSu cAgatyApyatRpta iva bhAnumAn / prabhoH kalyANike prAptaH punarapyudayacchalAt // 67 // tadAvatIrNamAlokyAntaradhvAntabhidaM vibhum / tamo bAhyamapi trastaM niHzaGkanaH kazmalAH ka nu // 68 // vijJAyeva prabhorAcaM kalyANikamahotsavam / rAjIvinyo jagurbhuGganinAdairnanRtuH // 69 //
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 261 [sa.3. 70-81] vAsupUjyacaritam guNinyo 'pi vayaM doSAkarecchA iti-ljjyaa| . . saMnyamIlankumudvatyo 'vatIrNe jJAnini prabhau // 70 // nAthe 'vatIrNe nirvaanndvaaroddhaattnsuuckaaH| . . kapATA uddhaTante sma dharmasthAneSu sarvataH // 71 // trailokyaikapadIpe 'sminnavatIrNe sati prbhau| lajjayeva bhavanti sma vicchAyA gRhadIpakAH // 72 // bhaviSyati prabhodharmavyAkhyA piiyuussvrssnnii| kSINaH prAgeva cakrANAM viprayogahutAzanaH // 73 // bhUpaH zrIvasupUjyo 'tha kRtapAbhAtikakriyaH / nabhobhAgaM yathA bhAnuH sabhAmAgaM vyabhUSayat // 74 // jAnanapi jinendrasyAvatAraM vAsavotsavaiH / paraM muhuH kRtA vArtA priyAprItyai bhavediti // 75 // tUNemAnIya sanmAnya sthApitaiH svmkovidaiH|.. vyAkhyApayanRpaH spaSTadRSTAnsvAzcaturdaza // 76 // yugmam // athaite prathitAnsvamagranthAnAlokya dhiidhnaaH| vicArya ciramanyonyamuccai romAJcitA jaguH // 77 // svAminnekaikamapyeSu svameSu svamamIkSale / yA kApi strI prasUte sA tanayaM sanayaM nRpam // 78 / / eteSu vIsate kSmApa yA tu svamacatuSTayam / . . sIriNaM vairiNAM zalyamatulyaM janayatyasau // 79 // yA punaH pazyati svamAnsauteSu nRzekhara / bharatArdhasya bhoktAraM sA sAraM janayetsutam // 80 / / caturdazApyamUnkhamAnyA pazyatkicidasphuTAn / sA prabho pramadA mRte nandanaM cakravartinam // 81 //
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasiviracitaM [sa..R-RN iyaM punarjayAdevI sphuTAnetAlalokta / talAya trinayanAthaM sa jinaM janayiSyati // 82 // yaddevyA dadRze dantI caturdantI zubhAnanaH / taccatu:zuddhadharmopadeSTAsyA bhaktiA sutaH // 83 // gamiSyati suto devyA vRSabhasya nirAkSaNAt / kSetre simanbhArale bodhivIjavAnimittatAm // 84 // mRgendramArgaNAdenA nandana pAlayiSyati / duHkarmakarinirbhajyamAnAnbhanyavanaspatIn // 85 // etasyAH sAbhiSekazrIdarzanAnandanaH punaH / sAMvatsaraM dadAna zriyaM puNyA kariSyati // 86 / / amuSyA bhavitA sUnuH prasUnasakhilokanAt / murAsuranarAdhIzaipaulau dhRtapadaH sadA // 87 // pUrNendudarzanAcyA candano nevavandaka vAsyate vItarAgAtmA mitvaM kukalAke mudam // 18 // mArtaNDamaNDalAlokAtmanusyA bhaviSyati / . maartnnddmnnddlaarunnddbhaamnnlvibhuussnnH|| 89 // dhvajasya darzanAddevyAstanujanmA tnissyte| svaM prabhutvaM puraHsphUrjadivyadharmadhvajazriyA // 10 // kalazAlokanArapunaH muhatto 'syAH kariSyati / / uttuGgojjvalasaddharmamAsAdazikharasthitim // 91 / / vihariSyati putro 'syAH kamalAkaradanAt / surasaMcAritasvarNasarojasthApitakramaH // 92 // gambhIrastanayo devyA ratnAkaranirUpaNAt / .. kevalAlokaratnasya sthAnamaInbhaviSyati // 93 //
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 3.94 - 105] vAsupUjyacaritam vimAnavIkSaNAtputro jayAdevyA bhaviSyati / vaimAnikanikAyAnAM svargAduttArakAraNam // 94 // bhaviSyati kumAro 'yA ratnajAlanibhAlanAt / udAraratnabhAkAramadhya saddharmadezanaH // 95 // suto serr bhavitA bhAvadvaizvAnaranirIkSaNAt / bhavyalokAtmakalyANa zuddhinirmANakAraNam / / 96 / / dRSTA caturdazastramA yadevyA tattadaGgajaH / saM caturdazarajjvAtmalokAgryaM padamApsyati // 97 // evaM nizamya ramyaM tannRpaH karNAmRtaM vacaH / dadau dukUlatAmbUlApAraM pAritoSikam / / 98 / / sabhAlokaM visRjyAtha pRthvInAtho yathocitam / sanAthaM zrIjayAdevyA jagAmAntaHpuraM mudA // 99 // athotthAya svayaM devyA sajjitaM viSTaraM nRpaH / alaMcakre tataH sApi priyAdezAdupAvizat // 100 // romAJcitatanordevyAH puraH sphuritasamadaH / naimittikopadiSTAni jagau svaphalAni saH // 101 // idaM te kathitaM nAtha bhUyAdavitathaM vacaH / ityukA zekharIcakre karau sA kamalekSaNA / / 102 // itthaM putrAzritaiH prItibhASitairbhartRbhAryayoH / dinAH kAlakalAmAnA jagmuH saukhyamayA rayAt // 102 // garbhasyAdbhutamAhAtmyadAvivyAvibhapavyathAH / 263 tasyA aGge tathA draGge na babUnustadA kacit // 104 // prabhoH prabhAvatastasyAH sauvasthAjiramAdarAt / mArjayAMcakrire vAyukumAryo varSabhaktayaH / / 105 //
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.3.106-116] abhyaSizcastadambhodakumAryo gandhavAribhiH / / Rtudevyo mudA puSpaprakarAnakiraniha // 106 // vyantaryastanuzuzrUSAM kiMkarya iva cakrire / jyotiSkayopito ratnamayAdarzamadarzayan // 107 // kArayAMcakrire krIDAM hRyAM vidyAdharastriyaH / kAmaM kinnarakAminyo gItirItiM vitenire // 108 // caturmiH kalApakam // klizyatAmahato mAtA mA tApairmadbhavairiti / tadA kAdambinITandAntarastaraNirasphurat / / 109 // jinAdhipajanisnAnAdAsanA me pavitratA / iti harSAdivAnRtya ducairambu tadAmbudheH // 110 // udeSyati jinAdhIze dinAdhIze 'ruNodayaH / puSpitaiH pATalArAmairbabhUva bhuvane tadA // 111 // jinendrajananIpAdasparzAtpAvanamAninI / vAtyAvartarajovyAjAdudbhujaiva nanata bhuuH|| 112 // gAyantaM mallikAGgaiH kSiptvA grISmaM tapAtyayaH / svAmimAturmude meghamardalaughamaghoSayat // 113 // tejastribhRdasau yAdRktAdRgnAhamiti dhruvam / . jayAdevyAstaDidbhidhaurArAtrikamivAkarot // 114 // dRSTisiktA dhruvaM dhUpadhUmaM vASpaiH sugndhibhiH| . devyA nRratnagarbhAyA ratnagarbhApyudakSipat 115 // nivArya vArSivIcInAmuccaiH kolAhalaM dizaH / jayAdevIM stuvanti sma kekikekAravairiva / / 116 // AnItamabdaihatvAbdheLaghuvyeva ndiiryaiH|
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharArpayatyayaH svAmipratyAsattyeva dharmavit // 1.17 // sumanobhiH kRto jAtikadambanavaketakaiH / eSyAta trijagannAthe bhRGgIgItastriyotsavaH // 118 / / tApazAntiprasannAyAstadA tAiksutocitAH / AsandevyA mudA baddha sauhRdA dohadA hRdi // 119 // etya tribhuvanasyApi svAminaH praNamantu mAm / dauHsthyacchedanidAnaM ca dade dAnaM jaganmude // 120 // kurve vAtsalyataH zarma dharmanirmalattiSu / jagatrayabhayAbhogabhaGgamaGgIkaromi ca // 121 // ityeSu pUryamANeSu dohadeSu balidviSA / pramodena samaM devyAH sa garbho vadhe kramAt // 122 // tribhirvizeSakam / / yathArbhakagRhaM kroDaparikrIDini diipk| striyaH svacchAMzukaM madhyasthite cUDAmaNau yathA // 123 // abhiprAye sphuratyantaH mukavInAM yathA vcH| tathA garbhasthite deve tadaGga didyute 'dhikam // 124 // yugmam // saMtoSaikasvabhAvasya saMsargeNa prabhoriva / atyAsaktiM vitene 'sau madhure 'pi na bhojane // 125 // AnandasmitakAntyeva niryAntyA romakUpakaiH / kalayAmAsatustasyAH kapolau dhavalAM kalAm // 126 // devyAH prApto 'pi. putratvaM svAGgaSTAmRtapAnakRt / vizvasvAmI na nau pAtatyasyAH zyAmAnanau stanau // 127 // vizvaizvarye 'pyanauddhatyabhAjaH mUnorguNAdiva /
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ 266 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.3.128-119] tasyA nigUDhagarbhAyA nauddhatyamudaraM dadhau // 128 // sadayo me sutastanmA kSiteH khedo bhavatviti / mandaM mandaM cacAlAsau devI garbhabharAlasA // 129 // pratte 'tha jayAdevyAH sImantonnayanotsave / siJjAnasamajIrA nRyantIva yayo zarat // 130 // ambhAMsi nirmalIbhUyAtmAnamabravAsayan / bhAvinya janisnAne gRhNantvasmAnturA iti // 131 // kIrANAM paGkayo vyonni vila tridazairiva / / jinendrajanmane sajjokRtA vandanamAlikAH // 132 // zAntatApaM jagatkRtvA jinamAturmure 'mbudAH / zyAmatAmamuca nuvaildazcatsukRtA iva / / 133 // ItiyuktamabhivyAptaM sahasraguNitaH phalaiH / sasyamantanagadabhUlabhUtyattyanubhAvataH // 134 // AdAya gopIrUpANi gopIvarga murastriyaH / zAlikSetre tIrthezaguNagItAnyazikSayan // 135 // garbhasthitadinAdhIzA mevalekhava shaardii| pANDuprabhApyadbhutazrIH prabhugarbhA babhau jayA // 136 // AsIdahadAsya zrIdAsa bhAvo 'thunA mA / itIva kalayAmAsa nairmalyAtizayaM zazI // 137 // trailokyabhUSaNenAsmi nandanenaiva bhUSitA / / tatkimebhiritIvAlpIcakre 'Gge bhUSagAni sA // 138 // vibhau garbhAvatIrNe 'smiJzakAdezAddhanezvaraH / pUrayAmAsa sadAsaHsvarNaratnaipAlayam // 139 // atha manye jayAdevyA gurugarbhISmazAntaye /
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 267 [ sa. 3.140 - 151] vAsupUjyacaritam DhaukayaJzatapatrANi hemantaH samupAgamat / / 140 / / eSyatIha mamArAtirarhanniti bhiyAGginAm / hRdbhayo bAhirabhUdrAgaH kuGkumAlepanacchalAt / / 141 // samajAyanta yAminyo mahAmahimabhAjanam / yuktaM mahattvaM strIjAterjayAgarbhagate 'rhati // 142 // matvA jinArko loke bhAvino divasAngurUn | lajjayeva laghUcakre vAsarAnvAsarezvaraH / / 143 / / janmasnAtre 'rhataH prApte dhigdhininataraM surAH / mAM grahISyanti netyApa tApaM kUpodare payaH / / 144 // mavyutpattirjagadbharturbhaviteti madoddhataH / ziziro 'tha RtUnsarvAndRzya kundarado hasat // 145 // prabhuprabhAbdhiradhunAbhyeSyatItIva bhaktitaH / vinItairuDucandrAkaiH prabhAlpatvamanyata / / 146 // avatIrNeSu tIrthe / pAdeSu pRthivItale / kA zrIrasmAkamityabjaiH pUrvameva vyalIyata / / 147 // tadA me kA gatirlokaH pAtAdvAkAM yadA / iti dhyArAdiva stambhamambhaH prApa himodgame // 148 // jinajanmotsave svargadvadalaistoraNasrajam / cApAti tarucchadaiH / / 149 // surAH kartAra ityu kriyamANAsu rakSAsu devyA vRddhAGganAjanaiH / nava mAsA vyatikrAntAH sArdhASTamadinAstadA / / 150 // atha kRSNacaturdazyAM nizIthe mAsi phAlgune / candre zatabhiSagvartinyUrusthamahiSadhvajam // 151 // asUta nUtanAbhbhojaprabhaM bhuvanabhUSaNam /
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.3.152-1631 ratnaM rohaNabhUmIva jayAdevI jinAdhipam // 152 // // yugmam // tadA ko 'pi prakAzo 'bhUdapi durgatibhUmiSu / nikhilAnAM sukhaM jajJe nArakANAmapi kSaNam / / 153 // asmAkamayamIzo 'bhUdazeSaguNasAgaraH / / ityAnandavazeneva dizaH prApuH prasannatAm // 154 // vavuH pradakSiNAvartAH kusumazrIvimizritAH / tanvanta iva sadbhaktiM jagatprANA jagatpabhoH // 155 // AkhyAtumiva vizveSu prabhorjanmamahotsavam / ghanagambhIranirghoSA nedurdundubhayo 'mbare // 156 // prabhupAdAmbujasparzapavitraM pRthivItalam / pUjayadbhirivAmatyaizcakrire puSpavRSTayaH // 157 // matvAsanaprakampenAvadhijJAnAtprabho nim / aSTAjagmuradholokavAsinyo dikkumArikAH // 158 / / bhogaMkarA bhogavatI subhogA bhogamAlinI / toyadhArA vicitrA ca puSpamAlA tvaninditA // 159 // natvA stutvA na bhetavyamityudIrya ca tA imaaH| jinajanmotsavaM devyai svAgato hetumabhyaH // 160 // // yugmam // sahasrastambhamAtenuraizAnyAM prAGmukhaM dizi / tAH sUtisadanaM vAtapUtayojanabhUtalam // 161 // devi tvameva dhanyAsi yasyAH sUnurjagadguruH / ityAdigItagAyinyastAH prabhoH paritaH sthitAH // 162 // pIThakampAtpabhorjanma matvA meruniketanAH /
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3.163-173] vAmapUjyaccazivama 269 muditA dikumAryo 'STAvU lokAdihAyayuH // 163 // meghaMkarA meghavatI sumeghA meghmaalinii| suvatsA vatsamitrA ca vAriNA balAhakA // 164 // imA jinaM ca devIM ca natvA yojanasaMmitAm / dharAM gandhodakaiH siktA puSpavRSTiM vitenire // 165 / / IyurAsanakampena jJAtvA janma jinasya tat / paurastyarucakAdaSTau dikumAryaH sadarpaNAH // 166 // tAzca nandottarAnande AnandAnandavardhane / vijayA vaijayantI ca jayantI cAparAjitA // 167 // etAH prAcyAM dizi sthitvA natvA mAtRyutaM jinam / jagurjaganmanojJAni gItAni prItacetasaH // 168 // apAcyarucakAtpIThaprakampanAyayustataH / dikkanyA aSTabhRGgArazRGgAritakarAmbujAH // 169 // samAhArA sumadattA suprabaddhA yazodharA / lakSmIvatI zeSavatI citraguptA vasuMdharA // 170 // // yugmam // etAH praNamya tIrthezaM tIrthezajananImapi / sphItAgItakalAdakSA dakSiNasyAM dizi sthitAH // 17 // pratIcyarucakAdaSTau dikkanyAH pIThakaspataH / AyayurvyaJjanAbhogabhrAjiSNukarapuDujAH // 172 // ilAdevI surAdevI prathivI prAvatyApi / ekanAsA navamikA bhadA zItati nAmataH // 113 / / jananIsahitaM nA trailokyamadivaM jinam /
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.3.174-18 pazcimAyAM dizi prItA gItAmRtamucaH sthitaaH||17|| udIcyarucakAdaSTa viSTarasya prakampataH / dikumAryaH samAjagmuzvazcacAmaracAravaH // 175 // alambusA sukezI ca puNDarIkA ca vAruNI / hAsA sarvasabhA caiva zrIharityabhidhAnataH // 176 // natvA mAtrA samaM mAtrAdhikabhaktibharAH prabhum / tAstadhuruttarAzAyAmutarodAragItayaH // 177 // Iyuzcatasro dikkanyA vidigbhyaH pIThakampataH / sutArA nitrakanakA citrA sautrAmaNI tathA // 178 // dIpadIpakarA natvA svAbhinaM svAminImapi / gItAmRtabhRtastaspuraizAnya dipidikSu tAH // 179 // dikanyA madhyarucakAJcatatraH pITha kampataH / rUpA rUpAsikA ceyuH murUpA rUpavatyapi // 180 / / nAlaM bAlasya tAchittvA caturaGgalavarjitam / ratnayuktaM nikhanyoyA'matra dUrvAmaroSayan // 181 / / trInmUlasaudhataH pUrvadakSiNottaradikSu taaH| rambhAgRhAzcatuHzAlasiMhAsanajuSo vyadhuH // 182 // tA dakSiNacatuHzAlapIThe devyA jinasya ca / abhyaGgodvartanairdivyaistaile dvananakaiyadhuH // 183 // ubhau saMsnapya saMmArya prAkcatuHzAlaviSTare / tA divyacandanailipvAbhUSayaMzcalabhUSaNaiH // 184 // "etyottaracatuHzAla mathitAraNivahinA / hRtaiH kSudrAhimAdrestA drutozIrSacandanaiH // 185 // tayoH zAntikamAdhAya bhdrpiitthprtisstthyoH| ..
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3.186-196] vAsupUjyacaritam 271 vyakabhaktividhau dakSA rakSApoTTalikA vyadhuH // 186 // // yugmam // parvatAyubhavetyuktvA karNAbhyaNe prabhoH sthitAH / / AsphAlayAMbabhUvustA hastAbhyAM grAvagolakau // 187 // sUtidhAnni linendraM ca jinendrajananI ca tAH / AnIyAdhAya zayyAyAM gAyantyaH paritaH sthitaaH||188|| samaM gruSu tadA nityaghaNTAnAmajani dhvaniH / vizvaprabodhanAmyai knaandiituuryrvopmH|| 189 // AsanAnyacalanadinibiDAni biDaujasAm / vyAkhyAntIva zira kampaninajanmAdbhutAM bhuvam // 19 // athaivaM darzayatyojaH ko mayIti krudhotkaTam / AttavatraM sudharmezaM natvA senApatirjagau // 191 // vatraM vizrAmyatu svAminvada kaM hanmi te dvipam / ityasya vAgbhirudbhUtasamAdhiravadhIkSaNAt / / 192 // parijJAya prabhorjanma vilInakrodhabandhanaH / drAgmithyAduHkRtaM kRtvAmuzcatsiMhAsanaM hariH // 193 / / // yugmam // dattvA padAni saptASTau prabhujanmadizaM prati / natvA stutvA jinaM zakro 'laMcake viSTaraM punaH // 194 // athAhUya sa senAnyaM naigameSiNamAdizat / jinajanmotsavaM kartumAkAraya murAniti // 195 // yojanapramitAM ghaNTA sughoSetyabhidhAnataH / avAdadayaM proccairAstrInvipulasvaram // 196 // etaddhvAnAdathaikonadvAtriMzalakSasaMkhyayA /
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.3.195-208], vimAneSu pratidhvAnA ghaNTAnAM sarvato 'bhavan // 197 // krIasatAstataH sarve sAvadhAnAH surAH sthitAH / ghaNTAnAde ca vizrAnte senAnIriti ghuSTavAn // 198 / / amarA bhArate kSetre jinajanmotsave hariH / gantA tataH priyAyuktA eta tvaritameta bhoH // 199 // atha te prathitAnandA vRndaarksmuccyaaH| devIbhiH samamAjagmurjinajanmotsavecchayA // 200 // paJcayojanazatyuccaM vimAnaM lakSayojamam / cakre saMkrandanAdezAtpAlakaH pAlakAbhidham // 201 // stambhairaGkaritaM kUjatkiGkiNIbhiH sakokilam / muktAvacUlaiH satpuSpaM patAkAbhiH sapallavam // 202 // kalazaiH phalitaM ratnaprabhAbhiH sArasAraNi / devIbhiH kelizailAdhyaM jAlajAlainikuJjabhRt // 273 // tAratoraNamAlAbhilauladolAlimAlitam / kiMcidgambhIrapIThAnAmantarairdIrghadIrghikam // 204 // suvarNaketanazrIbhidhUtapuSparajobharam / tajjaGgamaM mahendrasya lIlodyAnamivAvabhau // 205 // // caturbhiH kalApakam / / tatra tisro vyarAjanta rtnsopaanraajyH| sahArodumivendrasya manovAkAyasaMpadAm // 206 // ArohatastrisopAnyAM surAMstattoraNaikhibhiH / itthaM karambitakarairnamyaH svAmItyazikSayat // 207 // vartulo madhyabhUbhAgastatra citraprabho babhau / jambUdvIpa iva svaHzrIzekharo jinajanmanA // 208 //
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3.209-220] vAsupUjyacaritam 273 svatRttadarzane devIH sthitA mUrtyantariva / pAJcAlIrdadhadasyAntarjajJe prekSaNamaNDapaH / / 209 // cturyojnpinnddaassttyojnaayaamvistRtiH| zobhAyAH kelizailAbhA tatrAbhUdranapIThikA // 210 / / calazrInizcalIkArabandharajjusahodaraiH / ratnasiMhAsanaM reje taduparyekamaMzubhiH // 211 // ardhamauktikadAmAlitamauktikadAmabhAk / divyazcandrodayo vajrAGkuzabhRttaduparyabhUt // 212 // antaHpIThAnmarudyAvyakSakASThAmu didyute / caturazItisahasrendrasamadyusadAsanaiH // 213 // prAcyAM dizyagryadevInAmAsanAnyaSTa rejire / sahasrAdvAdazAgneyyAM cAntaHsabhyadivaukasAm // 214 // caturdaza sahasrANi dakSiNAzAvibhUSaNam / AsanAnyabhavanAkasadAM madhyasabhAsadAm // 215 // bahiHsabhAsadAM svargavAsinAmAsanAvaliH / SoDazAnAM sahasrANAM naiRtyAmabhavaddizi // 216 / / saptasaMkhyAni saptAna senApatidivaukasAm / AzAyAM pAzahastasya rejire siMhaviSTarAH // 217 / / caturbhiradhikAzItiH sahasrANyaGgarakSiNAm / aucityenAsanAnyAsanparito vAsavAsanam // 218 // vimAnaM viracayyaivaM tridazairAbhiyogikaiH / zako vijJapayAMcakre tadA tadadhirohaNe // 219 // anyairnAnAvimAnAlilAsibhiH svargavAsibhiH / vRtaM sphuradbhirambhoja sahai: patraspaisvi // 220 //
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.3.221-232] vikRtyAdbhutarUpauddha svarbhUpaH saparicchadaH / tAdvimAnaM samArohadrohanmAGgalikavaniH // 221 // yugmam / / puruhUtaH purobhUtadarpaNAdyaSTamaGgalaH / mahAsiMhAsanAsInastadvimAnamadIdipat // 222 // tiryagmArgeNa saudharmAduttareNa taduttarat / dvIpaM nandIzvaraM prApAsaMkhyadvIpAbdhilaGghannAt // 223 // tatrAgneyyAM dizi prApya giri ratikaraM hariH / saMcikSepa vimAnaM tanmAnaM sAdhujano yathA // 224 // dvIpAnabdhInatikrAmankramatastacca saMkSipan / etya campezasaudhasya dadau tisraH pradakSiNAH // 225 // muktvA vimAnamaizAnyAM dizi sUtigRhaM tataH / sa triH pradakSiNIkRtyAnamanmAtRyutaM jinam // 226 // janmotsavaM bhavatsUnorvarya kartumihAgatAH / nyavedayadidaM devyai zaGkAzaGkahate hriH|| 227 / / dattvAsau.svAvinI devyA mukttAtra pratimAM prabhoH / hRdyamAntIM mudaM dhartumivAdhAdrUpapaJcakam // 228 // gozIrSadravyasaurabhyabhAsure 'sau surezvaraH / tIrthakaraM karadvandve mUldhArayadekayA // 229 // chatraM mUtryaikayA dvAbhyAM cAmare cAmarezvaraH / ekayA tu puraH kSiprapratISTaM kulizaM dadhau // 230 // naanaaruupdhrairnaanaakutuuhlmnohraiH| jagAmAtha marunnAthaH surazailaM surairvRtaH // 231 // tacUlA dakSiNenAyaM vane pANDakanAmani / atipANDukambalAyAM zilAyAmamaladyutau // 232 //
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa.3.233-242] vAsupUjyacaritam . 275 apUrvasaMmadaH pUrvadikpatiH puurvdigmukhH| snAnasiMhAsanaM bheje zakaH kroDIkRtaprabhuH // 233 // // yugmam // ihAntare mahAghoSAghaNTAghoSAvabodhinAm / vRto vimAninAM lakSairaSTAviMzatisaMmitaiH // 234 // IzAnAvipatiH zUlazAlI vRSabhavAhanaH / kRte puSpakadevena vimAne puSpake sthitaH // 235 / / // yugmam // IzAnaka tyAduttIrya tirygdkssinnvrtmnaa| etya nandIzvaraM vizvaiza.nyAM rati kare girau // 236 // kramAdvimAnaM saMkSipya saudharmAdhipatiyathA / / kAzcanAcalacUlAyAM bhaktyA jinamAyayau // 237 // // yugmam // AgAbAdazabhilato vaimAnikaiH muraiH|| sanatkumAraH sumanovimAnasthaH prabhoH puraH // 238 / / mAhendro 'STavimAnezalayuko maharddhibhiH / zrIvatlAkhyavimAnena prabhorabhyargamAgamat // 239 // vaimAnikaizcaturlakSaiH surairbrahmapatirdRtaH / / nanyAvatIvamAnasthaH samAgAjinasannidhau // 240 // paJcAzatA vimAnezasahastraiH privaaritaaH|| lAntakendraH kAmagadhavimAnasthastathA yayau // 241 // AgAdaimAnikAmayaMcatvAriMzatsahasrayuk / zukrazakraH prItigamavimAnena jinAntikam // 242 // manoramavimAnasthaH shsraarmureshvrH|
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.3.243-253] SaDvimAnasahasrazaitoM devairihAgamat // 243 // AnataprANatasvAmI vimalAkhyavimAnabhAk / AjagAmAmarairyuko vimAnezaizcatuHzataiH // 244 // trivimAnazate raarnnaacyutvaasvH| ihAgAtsarvatobhadravimAnasthaH surAcale // 245 // pRthvyAM ranamabhAnAmnyAM bAhulyAmadhyavAsinAm / bhavanavyantarendrANAmakampantAsanAnyatha // 246 // puryA camaracaJcAyAM camaro suravAsavaH / sudharmAkhpasabhAmadhye niSaNNazcamarAsane // 247 // jJAtvAvadherjaniM jaina janajJaptyai tvavAdayat / 5 svavAdayat / - ghaNTAM moghasvarAM pattyanIkapena drumeNa saH // 248 // ||yugmm / / sNsdbhistimRbhiryuktshcturbhirlokpaalkaiH| paJcabhiH paTTadevIbhirmahAnIkaizca saptabhiH // 249 // saptabhiH pRtnaadhiishairnyairpysurairghnaiH| catuHSaSTisahastraizca sAmAnikamahAsuraiH // 250 // pratikASThaM catuHSaSTisahasrairaGgarakSiNAm / trAyastriMzastrayastriMzatsaMmitaiH paramarddhikaH // 251 // paJcayojanazatyuccaM cArudhvajavirAjitam / . paJcAzataM sahasrANi yojanAnyabhivistRtam / / 252 / / vimAnamabhiyogena sadyo devena nirmitam / AruhyAbhyacaladbhaktyA kartuM janmotsavaM vibhoH // 253 / / ... // paJcabhiH kulakam // mArge saMkSipya saMkSipya vimAnamasurezvaraH /
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 3.254 - 264] vAsupUnyacaritam 24 Ge saudharmendra ivAbhyAgAnmeru vizvavibhUSitam / / 254 / / asurendro balirnAmeM balicaJcApurIpatiH / mahaughasvaraghaNTAyAH kArayitvAtha vAdanam // 255 / / mahAdrumAkhyasenAnyAhUtaiH paSTisahasrakaiH / sAmAnikasuraistebhyazcAGgarakSaizcaturguNaiH / / 256 / trAyastrizAdikairanyairasuraiH parito ghRtaH / AgAduttamayAnena meruzRGge mahotsavAn // 257 // // tribharvizeSakam // phaNIndro dharaNo meghasvarAghaNTAbhitADanAt / senAnyA bhadrasenena bodhitairjanimarhataH / / 258 / / sAmAni koragaiH SaDbhiH sahasraiH paramarddhikaH / caturviMzatyaGgarakSasahasrairbhUribhaktibhiH / / 259 / / SadbhiruttamadevIbhiranyenAgakulairTataH / sArdhadviyojanazatamadhvajamaNDalam // 260 // sahasrapaJcaviMzatyA yojanaijItavistRti / vimAnaratnamArudya merumUrdhni samAgamat / / 261 / // caturbhiH kalApakam // bhUtAnandAbhivo mevasvarANyabhivAdanAt / senAdhIna dakSeNAhUtaiH sAmAnikAdibhiH / / 262 / / nAgalA phairTato nAganAthoM nirbharabhaktibhAk / AgAdivyavimAnasthaH sanAthaM svAminA nagam // 263 // // yugmam // haristathA harisahI vidyutkumAri'vAsUva / veNudArI veNudevaH suparNAnAM purandarI // 264 //
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 3.265-276] agnimANo 'gnizikhazcendrAvagnikumArakau / zau vAyukumArANAM belambo 'ya prabhaJjanaH / / 265 / / mahAyoSaH suzeSa stanitAnAM surAdhipau / tathAdavi kumArendrau jalakAntajalaprabhau / / 266 // tathA pUrNo aziSTa zakrau dvIpakumArakau / vaasv| dikumArANAmamito 'mitavAhanaH / / 267 / / mahAkAlaJca kAlaJca vyantarANAM surezvarau / surUpapratirUpazca bhUtAnAmadhipau harI / / 268 // mANibhadraH pUrNabhadro vAsavau yakSarakSakau / mahAbhImazca bhImazca rAkSasAkhaNDalau varau / / 269 // kinnarANAM kiMpuruSaH kinnarazca marutpatI / kiMpurupendrau mahApuruSasatpuruSAbhidhau // 270 // atikAyamahAkAyau mahoragamahAdhipI / gItayogItaratI gandharvatridazezvarau / / 271 // 278 athAnajJaptipaJcaprajJaptyAdInAM samAyayuH / vyantarASTranikAyAnAM SoDaza tridazezvarAH || 272 // tatrAdeivendrau sannihitamamAnakau / indrau dhAtA vidhAtA ca paJcaprajJaptipAlakau // 273 // RSivAditikAdhIzAvRSizca RSipAlakaH / bhUtavAditikAzakrau tathezvaramahezvarau / / 274 // suvatsakavizAlAkhyau RnditAnAM surezvarau / mahAkranditikAzakrau hAso hAsaratistathA / / 275 // khyAtau zvetamahAzvetau kUSmANDAnAM purandarau / pAvakaH pAvakagatiH pAvakAnAM viDaujaso // 276 //
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3. 277-287] vAsupUjyacaritam jyotiSAM vAsavau saMkhyAtItau ravihimacchavI / catuHSaSTiritIndrANAM merumUrdhni tadA yayau / / 277 // AdiSTA acyutendreNApakramyezAnadizyatha / vaikriyeNa samudghAtenAkRSyottamapudgalAn / / 278 // yojanorumukhAnmAn rAjatAn ratnajAnapi / svarNa raupyamaNisvarNamaNiraupyamayAnapi // 279 // svarNaraupyamaNI kRptAn kalazAnmRnmayanapi / pratyekaM cakruraSTAgraM sahasraM surakiMkarAH || 280 // // tribhirvizeSakam // 279 te pAtrI puSpacaGgerIsthAlabhRGgAradarpaNAn / tadvadnakaraNDAMzca supratiSThAnvyakurvata / / 281 / / kSIrAbdhipuSkarAbdhibhyAM tadA padmahadAdapi / bharatairAvatakSetra mukhyAttIrthavrajAdapi / / 282 / / Aninyire sambhojamambho mRdbandhuraM surAH / puSpa siddhArthatuvarauSadhIH kSudrahimAdritaH // 283 // yugmam // te 'tra saumanasAdbhadrazAlAnandanakAnanAt / pANDukAdgandhavastUni nItvAmbhasi nicikSipuH // 284 // mallikA pATalA jAtiyUthikAcampakodbhavaiH / mandArapArijAtotyaiH puSpaiH svarNAmbujairapi // 285 // utkSiptAgurukarpUraH stutiM tanvanprabhoH puraH / acyutendraH suraiH sAkamamuJcatkusumAJjalim || 286 // // yugmam // tateSu vitateSUccai neSu zuSireSvapi / vAdyamAneSu vAdyeSu sarvato 'pyAbhiyogikaiH / / 287 //
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.3.288-298] gIyamAneSu gItaSu tAranAdena kinnaraiH / tanyamAneSu nRtyeSu yathAtAlaM surIjanaiH // 288 // paThyamAne jinAdhIze suramaGgalapAThakaiH / siteSUddhayamAneSu cAmaraSu surAsuraiH // 289 // jaya dvAdazatIrtheza zrImanirjitasaMmRte / / ityAdistutivAkyeSu cAraNazramaNeSu ca // 290 / / dhUpitArcitabhRGgAranyastaiH sarvoSadhIyutaiH / nIrairyusUNakarpUrazrIkhaNDAgurusundaraiH // 291 // snAtraM zreyaHzriyAM pAtramamAtrapramadaiH prabhoH / triSaSTayA vidadhe zaUracyutendrapuraHsaraiH // 292 // ||ssdbhiH kulakam / / mAjita gandhakASAyyA karpUrAgurudhUpitam / vyalimpanpAtrikAnyastaiH prabhu gozIrSacandanaiH // 293 // bhaviSyatyadhunA bharturaGgasaMga iti smitaiH / bhRGgagItiparairdevAH prabhuM puSpairapUjayan // 294 // saudharmendra ivAdhAya paJcamUrtIstataH kRtI / utsaGge 'sau dadhau mUrtyA prabhumIzAna ekayA // 295 // pANDurau cAmarau dvAbhyAmujjvalaM chatramekayA / vyomakUlaGkaSaM zUlaM dUrollAlitamekayA // 296 // // yugmam / / mUrtAndharmAnivonmIladarkakAntimaNImayAn / catuHsaMkhyAnasau dikSu vRSAMzcatasRSu vyadhAt // 297 // tacchRGgAgrocchalattArakSIradhArAbhiraSTabhiH / saudharmAdhipatizcakre snAtraM vizvatrayIpataiH // 298 //
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 281 - - [sa.3.299-310], kAmapUjyacaritam divyairdukUlaH shriikhnnddmaalpmaannikymnnddnaiH| bhaktisaudhena saudharmaprabhuNA, bhUSitaH prabhuH // 299 // athAgre jinamAtene paTTe maNimaye hriH|| karmATakakSayAyASTamaGgalI rUpyataNDulaiH // 300 // sa kiMcidapamRtyAya jvaladIpadalattamaH / UdhIbhUtaH puro bharturArAdArAMtrikaM dadhau // 301 // tajinendoH puraH skAraluThattAramivAtha sH| kSiptapuSpaM ghusadvAraitrivAramudatArayat // 302 // ilAtalamilanmauliH sa paulomiiptisttH| . vinamya viSTapAdhIzaM prahRSTa iti tuSTave // 303 // . jaya tribhuvanAzcarya jaya tribhuvanAbhaya / jaya tribhuvanAnanda jaya tribhuvanodaya // 304 // sadyo mayAbarakhAdya prapede bhAgyabhariSu / yattvaM triviSTapItattvaM dadRze dvAdazo jinaH / / 305 // aNumAnaM manastadbharbuddhistatsaMbhavaM vcH| ka tena tvadguNA nAtha stutyA vizvavilaDDinnaH // 306 // tvAM prApya dRzyasImAnaM svAminsukRtaptImayA / dRzaH prItA nyavartanta rUpAntaranirUpaNAt // 307 // kadAvasarpiNIkAlavyAlakarmaviSAkulam / ullAsayAse vizveza vizvaM vAgamRtadravaiH / / 308 // iti stutvA gRhotvezamIzAnezAdvataH surai| saudharmAdhipatiH sUtigRhe 'gAtpanarUpabhAk // 309 // nivartya pratimAM nyasya jineza mAturantike / ucchIrSake divya vAsasI kuNDale ca saH // 10 // / . . AL
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.3.311-12 sasvarNavalaya lambinAnAmaNi hriH| jinendorlocanAnandamulloce kandukaM nyadhAt // 311 // na jinA jananIkSIraM rasayantIti nItiSit / karAGgaSThe vibhorvatrI nAnArasasudhAM nyadhAt / / 312 // dvAtriMzataM raupyahemaratnakoTIH pRthakpRthak / tathA dvAtriMzataM nandAsanabhadrAsanAnyatha / / 313 / / anyacca sukhadaM vastu nepathyAdi manoharam / zakrAdezAddhanAdhIzo jinAdhIzagRhe 'sRjat // 314 // // yugmam // svAminaH svAmimAturvA yo 'zubhaM cintayiSyati / saptadhA bhetsyate tasyArjakamaJjarivacchiraH // 315 // ityuktiM vAsavAdezAdAbhiyogikanAkinaH / uccairujjughupurdevanikAyeSu caturdhvapi // 316 // yugmam / / atha pazca samAdikSakSA apsarasaH svayam / puro vizvagurordhAtrIkarmanirmitaye hariH // 317 // sudA tadA tu nirmAtumaSTAhI bahavaH surAH / kAJcanApalacUlApAdeva nandIzvaraM yayuH // 318 // vajrI tvadgahAddevaramaNAkhyaM yayau tadA / kSudramarupamaM nandIzvaraM pUrvAJjanAcalam // 319 // divye caturmukhe caityadrumendradhvajalAJchite / caitye 'STAhrImihArebhe nityAnAmaItAM hriH|| 320 // girau tatra caturdiA mahAvApIsthiteSvatha / catuSu skATikAGgeSu tadA dadhimukhAdriSu // 321 / / caityeSu jinavimbAnAM nityAnAM mahimAdbhutam /
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3. 322-333] vAsupUjyacaritam. mmmmmmmmmmmmm.mmm cakrire zakradikpAlAzcatvAro 'STAhikAmaham // 322 // // yugmam / / uttare ramaNIyAkhye tatraizAno 'nyjnaacle| gatvASTAhI harizcake zAzvatAnAM puro 'rhatAm // 323 / / IzAnasyApi dikpAlA vApIsthAyiSu pUrvavat / / mahaM jinAnAM nityAnAM vyadhurdadhimukhAdiSu // 324 // dakSiNAzAsthite nityodhatAkhye tvnyjnaacle| .... jinAnAM tatra nityAnAM caparendro mahaM vyadhAt / / 325 // tadvApImadhyasaMstheSu tadvaddadhimukhAdriSu / . tadikpAlA mudA cakruraSTAhrIM zAzvatAItAm / / 326 // baliH svayaMprabhAkhye tu pazcimAsthe 'JjanAcale / zAzvatAnAM jinAdhIzavimbAnAM vyaritotsavam // 327 // tadvApIkuharastheSu cakrudadhimukhAdriSu / nityAnAM jinabimbAna tadikpAlA mahotsavam // 328 // iti nandIzvare dvIpe 'STAhrIM kRtvA surottmaaH| yayurnijaM nijaM sthAnaM yathAgatapathAvagAH // 329 // prabuddhAyAstu yo devyA harSo 'bhUtutradarzane / AstAM sa hRdi saMkIrNe na mamau trijagatyapi // 330 // tatkSaNaM dAsadAsyaGgarakSakA harSasAkSikAH / baddhaspardhA drutaM vardhApanikAkSaM dadhAvire // 331 // vardhase sutaratrasya unmanA deva vardhase / ityuktiH kApi bhUbhaturuttarIye 'kSipatkaram // 332 // muvarNamAlikAM dAsI karNayorme nyadhAdiyam / / itIva bhUpastadnehaM suvarNaiH paryapUrayat / / 333 // .
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ ~ ~ ~ 284, zrIvardhamAnasariviracitaM [sa.3.334-345 putrajanmoktisArasya parIvArasya pArthivaH / daddAnaM mahAmAnaM yayau sUtigRhaM prati // 334 // apazyacchavivicchAyaratnadIpaM mahIpatiH / sUnormukhaM tuSArAMzumiva niHsAratArakam // 335 // Alapya komalaiH premapezalairvacanaiH priyAm / akArayatpuraM bhUpaH putrajanmotsavAdbhutam // 336 // kaashmiirjrjaapuurhaarivaarighttaachttaaH| rejuH zizAvati svAminyanurAgA ivAvaneH // 337 // pratyokaH kaume par3e rene svastikamauktikaiH / uptaiH prabhuprabhAvega puNyabI nabanairiva // 338 // prabhucandrodaye puSpaprakaraiH paritaH puri / udbhAntAnandapAthodhibudruriva didyute // 339 // paugaGgageSu vizvazasevAvasaralabdhaye / kalyANakalazaiH sahIpariva sthitam // 340 // prabhujanmotsave lolabhuSo vandanadAmabhiH / patAkAhantalIlAmina turvipaNitriyaH // 341 // dUrato 'pyatinairmalyAdantaHkartumiva prabhum / ucaistoraNacUlAsu vyalAsi maNidarpaNaiH // 342 / / udAraratnAlaMkArayutinAlajalaplavAH / vyAlolakarakaDolAzvazvatkucarathAGgakAH // 343 // mnyjusinyjaanmnyjiirklhNsklsvraaH| smerAnananavAmbhonaskItanItAliniHsvanAH / / 344 // hagbhiH pratikulamAbhiH pIyamAnAH purIjanaiH / prabhujanmapramodazrIvilAsarasahetavaH // 345 //
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 3. 346-356] vAsupUjyacaritam 285 saMbhUya maNDalIbhUya rAsakollAsakelibhiH / pade pade vyarAjanta sarasya iva subhruvaH / / 346 / / // caturbhiH kalAprakam // bhaviSyatyadhunA zuddhirmametIva smito 'nadat / dharmaH sarveSu caityeSu pUjAmekSaNakacchalAt / / 347 // amAntamiva cittAntaH pramadaM pramadAjanaH / pUrNapAtramiSAtpANI vidbhUbhRhe 'vizat / / 348 // prabhorjananyAH strIjAtistathotkarSamAnIyata / yathA dUrvA narezo 'pi zirasA tRNamupyadhAt // 349 // pAThakolAhalottAlAH sabAlA bAlapAThakAH / pUjayAmAsire rAjJA vahantaH somamAtRkAm || 350 / / kariSyataH prabhoH puMsAM bhavabandhAdvimokSaNam / kAsavimocanAccakre nRpaH puNyAhamaGgalam / / 351 // krIDAntaraM sutAlokakrIDayA bhavitA ka me / itIva bandhanAtkrIDAtirathaH pArthivo 'mucat / / 352 // bhAsvAnasAvasau veti svayaM pazyannivAntaram / tRtIye'hni prabhoH prAtarbhUpo bhAnumadarzayat / / 353 // prabhoradIdRzadbhUpastasyAM nizi nizAkaram / sa babhUva sudhASTaSTayA taddRSTacaiva sudhAkaraH / / 354 // nirnimeSadRzaH kAmaM jinarUpanirUpaNAt / sukhenaiva vyadhuH SaSThInizAjAgaramaGganAH / / 355 // nRpAnvayajanaiH svAmijanmanaivAmalairapi / ekAdaze 'hani snAtaM vRddhAcAro hi dustyajaH // 356 // vividhAhAratAmbUla dukUlAbharaNArcitaiH /
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 zrIvardhamAnasariviracitaM [sa.3.357-368, dUrataH pUrita dhAmni sarvataH svajanavajaiH // 357 // vasUnAM pUjya evAyamiti trijagatIpateH / zrIvAsupUjya ityAkhyAM dvAdaze 'hni dadau nRpaH // 358 / / // yugmam / / ityutsavairnavanavairvardhamAno dine dine / dade aSThasudhApuSTaH prabhuH pitRzormudam // 359 // pANI pAdau babhurlolAH prabhoruttAnazAyinaH / saddharmakalpavRkSANAM caturNA pallavA iva // 360 // babhau prabhormukhe mugdho dugdhakAntiH smitodayaH / utsuko lokabodhAya niryandharma ivorasaH // 361 // lakSye yatrApi tatrApi ciranizcalalocanaH / kimapi dhyAnamabhyasyanniva prabhurabhAsata // 362 / / dolAtalyoparisthAyI pramomauktikakandukaH / prastAvamaikSata jJAnamiva piNDasthitaM puraH // 363 / / bAlAbhiH karatAlAbhiderAdAkAritaH prabhuH / uccaiHpadagamAbhyAsakArIvollalati sma saH // 364 // svAGguSThAmRtasiktasya prabhordazanakumalAH / trailokyAnandakandasya prArohannatherA iva / / 365 / / jita evaiSa saMsAro myetiivolllnmudaa| prabhuH prAyo 'nabhimAyaM cakre kilakilAsvam / / 366 / / lolatkarakramaH svAmI vilasanurasA bhuvi| . babhAvapArasaMsArapArAvAraM taraniva // 367 // .. bhavakUpAdvibhurvizvaM kSamo 'pyuddhatamojasA / mAtahastAGgalIlagnaH kutukena padAnyadhAt // 368 // .
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa.3. 369-380] vAsupUjyacaritam prasuptaM mohanidrAyAM janaM jaagryniv| . vibhurvyadhAtpadanyAse ghanaM ghargharakadhvanim // 369 // AkAryamANaH svajanairjino reje 'nyato vrajan / bhavAbhogabhideteSAM mamatvaM khaNDayaniva // 370 // vayasA sadRzIbhUya prabhorasadRzA guNaiH / / devAzcaturvidhAH krIDAM cakruH zakranidezataH // 371 // sphurantI khAmino mUni vimuktA zuzubhe zikhA / pratijJA tatparasyeva saMsAramathanaM prati // 372 // yena yena yadA svAmI rantumaihata kautukAt / / tattadrUpaM tadAdhAya purataH sphuritaM suraiH // 373 // pUrva bhaveSvasaMkhyeSu dRSTAbhyastazrutAH kalAH / sasmAraivAvadhijJAnAdadhipaH sadguNodadhiH // 374 / / iti kramAdatikrAntaH zaizavaM zivadA vibhuH| bhAgyena yauvanasva jagadAnandadAyinaH // 375 // karmANi yauvane jetuM svAmI saMhananaM dadhau / sa vajrarSabhanArAcaM dhanuHsaptatimAnabhRt // 376 // . svAminoM hitaladvandvaM tAmratvAbubudhe budhaiH / nUnaM tasminbhave pASNidvayaso rAgasAgaraH // 377 / / virejire jinendrasya daza pAdanakhendavaH / yatidharmazriyAM ratnakalpitA iva darzaNAH // 378 / / niryatAM pApajambAlajAlAddazadigAtmanAm / AlambayaSTaya iva kramAGgalyaH prabhorbabhuH // 379 / / prbhorbhvmhaaniirnidhitiirkRtsthiteH| unnatau rejatuH pAdau nilInakamagavidha // 38 //
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 zrIvardhamAnasariviracitaM [sa. 3.381-192] jagaduttasakoTIraghanagharSabhayAdiva / svAminaH pAdayorgulphA vADhaM gUDhatvamAsadan // 381 // dveSarAgajitorjAtau zamanirmamabhAvayoH / sajjAviva jayastambhau prabhujaGghAyugacchalAt / / 382 // manaiSThuryeNa mA pIDi mRdupANidvayaM vibhoH / itIva jinanAthasya jAnunI gUDhatAM mate / / 383 / / UrU kramonnate bharturadharmajayadiSTayoH / tRNavadviraterIryAsamitezva vilesatuH / / 384 // kaTItaTI pRthurjajJe madhyadezaH kRzaH prabhoH / sarvAGgaM ka tu pUryante tAdRzAH paramANavaH || 385 // lAvaNyasaraso bhartuH sudRgdRgbhRGgasaMgatam / ropAlinAlaM nAbhyabjaM kadAcinojjhitaM zriyA / / 386 / / eSyate kevalajJAna sArvabhaumAya sajjitam / zrIvatsacchato bhadrapIThaM hatyAGgaNe prabhoH // 387 // prabhoH pANidvayI saMdhyAtAraistArakitA nakhaiH / puNyendorudayaM vizve nyavedayadivAruNA || 388 // dordaNDau toraNastambhau vizvaizvaryaikasi prabhoH / aMsavyAjena kalyANakumbhabhAjau virejatuH / / 389 / / trailokyajanacittAnAM sadA saMcalatAM mude | vartmatrayopamaM rekhAzrayaM kaNThe babhau prabhoH // 390 // ullAsakArI padmAnAM zoSakArI bhavAmbudheH / prabhormukhaM tuSArAMzurapUrvaH ko'pi didyute / / 391 // vibhorvaktAlaye vANI nihAdolAmrakhelinI / oSTharatnagavAkSAntarvartsanA lakSitA na kaiH / / 392 //
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3. 393-404] vAsupUjyacaritam 289 dantadyutisudhAdhArAsArairdhIrataradhvaniH / na kasya tApaM ciccheda prabhujJAnasudhAmbudaH // 393 // nAsA vizvaprabhorantaHzvAsasaurabhalipsayA / dUronnatApi purato natAbhUnmukhasaMmukhI / / 394 / / haima puraHsphurau nyasya kapolacchalataH prabhoH / jetuM dhIrau jaganmohaM netravIrau kila sthitau / / 395 / / svargApavargadvArasthAH satAM karmakapATikAH / samudghATayituM dadhe kuJcikAbhe bhruvau vibhuH / / 396 // trilokakalpavRkSasya karNapAzau jinezituH / dhyAnajJAnazriyorlole dole iva virejatuH / / 397 // kiM vibhoH staumi bhAlasya zobhAM yatra nibhAlite / nibhAlitaiva dhUtArdhavidhuH siddhizilAkhilA / / 398 / / prabhordehaprabhAvidyunmajJjulA kuntalAvaliH / duH karmadharmanirmanthe satAmabdanibhA vyabhAt / / 399 // azrAntapuNyagandhAmbudIrghikAdIrghakelibhiH / saurabhaM vibhurdehaM dadhau svedamalojjhitam / / 400 // nAthastathyena duHkarmApathyaM na yadasevata / tasmAttiraskRtAzeSabhogai rogairna dUSitaH // 401 // prabhoH prAcyatapaHzANaistathAtmA jAna nirmalaH / yathA tatmabhayevAbhUnmAM se rakte 'pi zubhratA // 402 // kArya nau dehadurgandhaH sa tu neha bhavediti / hiyevAhAranIhArau vizvAdRzyau sthitau vibhoH // 403 // vibhorvaktre 'bjamityetya SaTpadAH zvAsasaurabhaiH / tRptiM prApurbhrameNApi jinasevA na niSphalma " 104 //
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.3.405-416]mmxmmmwww.x ityadbhutasamudbhUtarUpAtizayavaibhavaH / vibhubabhUva vAmabhrUvilAsarasajIvitam // 405 // . .kadAcidAktisvarNottAnapaTTasphuTaprabhAm / ... zrIkelikamalodgacchatparAgacchuritAmiva // 406 // unmIlanIlasvAlimAlitAdbhutakumbhikAm / haramRgAnandakAvaNastambagaNAmiva // 407 // padmarAgamayastambhaprabhApUrapariplutAm / sadodyannRpatejorkasaMdhyArAgazritAmiva // 408 / .. stambhAvaSTambhapAJcAlIvizAlIkRtasaMpadam / saundaryavismayastabdhakhecarInicayAmiva // 409 / / spuTasphaTikasaMbhArabhArapaTTaghaTAdbhutAm / mudharmAvijayodaNDayAkANDakulAmiva // 410 // muktAvacUlasoviSNumecakollovasaMcayAm / / bhAnutrastasanamatrarAlirAjizritAmiva // 411 // atulyamUlyamANikyakalazAvalizAlinIm / svargazrIkArmaNosisajapApuSpotkarAmiva // 412 / / dvArasphuratpatIhArahuMkAraskhalitaprajAm / AkRSTAsilatAraGgadaGgarakSakRtAtim // 413 // pracaNDamaNDalAdhIzamaNDalAkhaNDamaNDanAm / niravadyamahAvidyavidvadvandoditadyutim // 414 // udArasArazRGgAravArastrIvArahAriNIm / aucityaracanastutyajAtyAmAtyazatAnvitAm // 415 // vyavahArakalAhArivyavahArikulAkulAm / pUryamANamanoraGganUtrikavikasvarAm // 416 //
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 3.417-427] vAsupUjyacaritam svecchayA sevyamAnAMhisaparyA caturaiH suraiH / bhUSitAM vasupUjyena praviveza prabhuH sabhAm // 417 // // dvAdazabhiH kulakam // sakaGkaNajhaNatkAravAranArIkarocchritaiH / hAdihaMsopamaiH sevyamukhAmbhojasya cAmaraiH // 418 // cakriNAM guNacakrANAM vinayaM janayanvibhuH / vizvavanyapadaH pAdapIThe piturupAvizat // 291 419 // // yugmam // bhau sabhAsadAM dRSTiIMnA satyapi pArthive / sthite 'pi pAdape bhRGgI puSpa eva nilIyate // 420 // prekSitAH prabhuNA sabhyAH zubhrazyAmalayA dRzA / svaM snAtaM menire gaGgAyamunAsaMgamAmbhasi // / 421 // gurubhirgranthasaMdoMharU hairapyahatAH satAm / tadAbhaJjatprabhubhrAntirvArtAlApakalIlayA / / 422 // tadA prajJAtatatvo 'pi kavIndrANAM navoktibhiH / apUrvAbhiriva svAmI savismaya ivAbhavat / / 423 / prabhuH kalAnAmAlApairmohaM bhindansabhAsadAm / tathetyamanyata kApi mUDhAmapi piturgiram / / 424 / nivArya veNuvINAdivAdyaM svAdavidastadA / karNAmRtamucaM vAcamazRNvanvadataH prabhoH // 425 / / vibhorlAvaNyapIyUSapAyibhiH sabhyamAnuSaiH / nirnimeSatayA cakre tadA svarganibhA sabhA // 426 // nirIkSya sutamIdRkSamatra kSatrapatistadA / tadvivAhamahotsAhacintArtahRdayo 'bhavat / / 427 // / /
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ .292 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.3.428-439] tadA kakSAntare kSiptvA vetraM vetrabhRtAM varaH / praNamya pRthivIjAni jAnusthAno vyajijJapat // 428 // prAptaH saMprati bhUpAla zrIzAlanagarozituH dUto lIlAvilAsasya suvegastvAM dikSate // 429 // bhUpallavalavollAsasaMjJayAtha mahIpateH / amUmucadamuM dUtaM saMsadantaH sa daNDabhRt // 430 // cakSurvizata evAsya sabhAratnaprabhAM piban / dehAtijhalatkAraiH komArairdUrato hRtam // 431 // kiM kAnticakramodamityantarjAtavismayaH / ' ciraM nirUpya puMrUpanizcayAdhyAyati sma saH // 432 // kiM zeSo 'yaM na na phaNAratneSveva sa bhaasvrH| kiM sarvAGgamabho 'rko 'yaM na na sa ka dRzAM priyaH // 433 // kimindureSa cakSuSyo na na tasyAhni bhAH kutH| kimindro 'yaM sadodyotI na na so 'kSigagavaNI // 434 // aye jJAtaM yadurvIndoH pAdAne vinayI sthitaH / tanmanye vAsupUjyo 'yaM kumAro 'tra yathA zrutaH // 435 // sa evaM cintayanneva tadrUpahRtacetanaH / stambhavatsaMbhavatpItistasthau pulakito 'zruk // 436 // athaiSa kampayazIrSa harSAviSTo jagAviti / manoratho 'pyayaM yasya dhanya eva sa bhUpatiH // 437 // zrutvaivaM vasupajyastaM saMbhramAdabhyadhAditi / ko 'sau kSitipatirdhanyaH ko vA tasya manorathaH / / 438 // ityuktvA labdhacaitanyo natvA dUtaH pati bhuvH| mAmamaskAravismArasajjalajjo vyajijJapat // 439 / /
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ~ ~ ~ ~ [sa.3.440-450] vAsupUjyacaritam 293 lIlAvilAsabhUpasya bhavanmitrasya bhaavbho| priyA madanarekhAsti rekhA madanasaMpadaH // 440 // bhRGgIsaMgItasorabhyakIrti kamalamAlikAm / yacchanto svacchapIyUSaSTikRdRSTivibhramA // 441 // devI svapne 'nyadAdarzi nizAnte zAntakAntibhRt / pamasthA pANipadmAvapayA. padmAvatI tayA // 442 // ||yugmm // sA vinidrA narendrAya svapnamenaM nyavedayat / so 'vadannandinI vizvanandinI bhAvinI tava // 443 / / ityuktvA sA jagau protyA satyamastu tavoditam / khAminsantyeva me putrAH satputrI spRhayAmyataH // 444 // atrAntare bahiH prAtastUryanAdAdanantaram / kuNThakaNThIravarako paThanmaGgalapAThakaH // 445 // padminI vikasatpadmamukhI saukhyAya jAyatAm / trailokyalocanaM bhAnuryatpatitvAya yujyate // 446 // pIto 'yAha nRpaH kAntAmupazrutyAnayA dhruvam / tvatsutA bhAvitA devi dayitA trijagadguroH // 447 / / ityuktipItahRdayA hRdayAdhipabodhitA / sA ninAya nizAzeSaM vizeSasukRtArjanaiH // 448 // dhyAyantI svamadRSTAyAstadevyA vadhuradbhutam / dhyAnAnurUpaM puNyaikagarbha garbha bamAra sA // 449 / / saMpUrNadohadA patyuH prItisaMdohadAnataH / saumyocagrahaglagne sA lagne suSuve sutAm // 450 / / tato 'dbhutotsavavyUhaiH pitRbhyAmahi mAbhure /
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.3.451-462] dattaM padmAvatItyasyA nAma svamAnusArataH // 451 // shriiraavyvsprdhaavrdhmaanklaavliH| sA jADyavimukhI jajJe sumukhI yauvanonmukhI // 452 / / abhitaH zobhate yasyAH zyAmalA kuntlaavliH| vidhubhrameNa vaktUsya rajanIvAnucAriNI // 453 // yasyA niHsImasaundaryaH sImantaH pratibhAsate / jagajayakRtaH kIrtistambho ratipateriva // 454 // yadbhAlo bhAti sImantadaNDaH puSpeSubhUpateH / bhUzirISasphuradvAro 'rdhacandra iva cAmpakaH // 455 // dRgvizvAsamRgazliSTau dhartu yuvamanomRgAn / yatkau~ mRgayApAzau kAmayauvanayoriva // 456 // kAmakAntAdvaya krIDAsarasIsadRzodRzoH / bhAtaH pAlIvanAlIva yadbhavau bhanamecake // 457 // rejaturmaJjalayotirAcAreNa tadRzau / praNAlyAviva zRGgAravilAsarasapUrayoH // 458 // kapolayo ratiprItikrIDAkuTTimayoriva / yasyA nAsA vahatyantaHsImAbhittisamAnatAm // 459 / / kapolayugalaM yasyA rAjate rAjamajulam / vizvagvAhavAhyAlivalayadvayAvabhramam // 460 // vahatyoSThayugaM yasyA dyutividrutavidrumam / navInodbhinarAgadrupallavadvayatulyatAm // 461 // bhrene 'numIyamAnAyA vipshciimdhursvraiH| muktAvalIva bhAratyA yanmukhe dazanAvaliH // 462 // yasyA manasi saMvAsaM kurute kusumAyudhaH /
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ . . . . . . . .... . [sa.3,463-474] vAsupUjyacaritam itIvAdbhutasaurabhyacAruH zvasitamArutaH // 463 // vIjyamAnasya vizvana locnaanyclcaamraiH| yatkaNTho mukharAjasya vetrAsanamivekSyate // 464 // pravardhamAnayoryasyAH prakAmaM krnnpaashyoH| sthAnaM dAtumivAbhUtAmaMsau kiMcinatAkRtI // 465 // yddhaahultyorloldngguliipllvshriyoH| nakhAMzupuSpayoH kazcitpuNyAtmA lapsyate phulam // 466 // yaduraHsthAyinaH kAmabhUpasyopAyanIkRtam / / yauvaneneva vakSojabIjapUraphaladvayam // 467 // atIva kRzatAM bibhracchubhrapratipadinduvat / yanmadhyadezo lokena zruta eva na vIkSitaH // 468 // ratiprItismarairgantuM yanmadhyAvani saMkaTe / hastAlambanadaNDAbhaM sajjIcakre valitrayam // 469 // rakSAdakSaphaNiprakhyalakSyaromAlizAlinI / yasyA lAvaNyapIyUSakuNDAbhA nAbhirAbabhau // 470 // manobhUmattamAtaGgavegaprasarasaikatam / rAjate javanaM yasyA romAlImadarekhayA // 471 // yasyAH kiM varNyate tanvyA nitambaH stambaDambaraH / yasmAdAvirbhavatyuccaiH sphAraH zRGgArabhUruhaH // 472 / / makaradhvajasAmrAjyatulyamaGgalyakAraNam / rAjatyUruyugaM yasyA rambhAstambhadvayopamam // 473 // yasyA jaDDa mitho vIkSya manyamAne svamadbhutam / harSeNa hasataH kUjanmuktAmaJjIrakAntibhiH // 474 // kiMcitkUrmonato yasyAzcaraNau varalAgateH /
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 3. 475 - 485 ] mukhendubhayataH padme baddhakoze iva sthite / / 475 // lIlAdhaH kRtajetavya kiGkilikisalaghutI / dyotate yatkramau vaddhamANikyamukuTau nakhaiH // 476 // yAMgrahIjjitayoryAnazobhayA kumbhihaMsayoH / kucAbhyAM kumbha saubhAgyaM nUpura/bhyAM ravazriyam ||477|| jitaM tribhuvanatraiNamanayeti smaro nRpaH / jaitrapatraM dadau yasyAH kabarIdaNDadambhataH // 478 // sA kRtasphArazRGgArA zRGgArarasajIvitam / kadAcitpiturutsaGgamaGgIcakre sabhAjuSaH || 479 // atyA bhaviSyati patiH ko nAma trijagadguruH / iti cintAcayA cAntasvAnto yAvadabhUnnRpaH // 480 // purA paricitaM kiMcidvipaJca/sthApita svaram / tAvadivaH sabhAgarbhamabhyagAtkinnaradvayam // 481 // // yugmam // 8296 aho AgamyatA mAgamyatAM kuzalinau yuvAm / kiM cirAbhyAgatau bhUpastAvityAha sasaMbhramam // 482 // tAvUcatuzcatuH sindhupUta bhUtalabhUSaNaH / lokottaraguNagrAmo vizvavyAmohamohanaH // 483 // rUpazrIsatatAhUtapurahUta purandhridRk / bhAnoH prabhAtazItAbhiH prabhAbhiriva nirmitaH // 484 // guNAguNavizeSajJo 'nanyasAmAnyadAnakRt / AvAbhyAM sevyate bhUpa campAbhUpasuto 'dhunA // 485 // | tribhirvizeSakam // geyaH sa eva tasyAya evaMdRnizcayazca nau /
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ si.3.486-497] vAsupUjyacaritam kiM yAti vArijAteSu pArijAtamadhuvrataH // 486 // ciraM paricayotkarSavazaMvadahRdo punH| .. bhavantamantaHkaraNapItyaiva draSTumAgatau // 487 // atha bhUpo 'bhyadhAdneyaM yadi tasyAgra eva vAm / ka tanme karNayoryuSmadgItapIyUSapAraNam // 488 // avocatAM ca tau bhaktyAbhyarthitApsarasAM varA / / citralekhA paTe nyasya prabho rUpamadatta nau // 489 // vahAvahe sahAvAM tdvishvstrairvihaarinnii| gAyAvo yatra tatrApi tatpuraskRtya kautukAt // 490 // tatte 'smadgItazuzrUSA yadi pIThaM vimuzca tat / ihAropaya bhUpAla rUpacitrapaTaM vibhoH // 491 / / ityukte kautukI bhUpaH prabhurUpanirUpaNe / bhadrAsanaparIhAramevottaramadatta saH // 492 // tau mudAkRSya dhammillAdivyamAlyArcitaM tataH / nyasya siMhAsane citrapaTaM bharturaMgAyatAm // 493 // sabhAsadAM prabho rUpaM pazyatAM zRNvatAM guNAn / ehireyAhirAMcakre cittaM cakSuHzravontare // 494 // muktAparendriyagrAmaM svAmirUpadi kSayA / vegAdakSigavAkSe 'gAtpadmAvatyA manaH punaH // 495 // trailokyakalpanAkalpadrumastvamabhigIyase / tanme tvadaMghridAsItvasaMkalpaM pUraya prabho // 496 // iti dhyAnamayAmbhodhimadhyamajjitamAnasA / prabhurUpAtirekazrIlInanetraiva sA sthitA // 497 // ||yugmm //
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnaviracita [sa. 3.498-509 kArayanprabhUrUpAbdhau jalakelimivAkSiNI / lolayanmaulimuvinduriti sabhyastidAbhyadhAt // 498 / tatprAcyaiH phalitaM puNyairdRSTazcitre 'pi yatprabhuH / phalatvidAnIM tadvIkSApuNyaM tanmUrtidarzanAt / / 499 // imAM puNyadrumaphalaM DhaukanIkRtya kanyakAm / zrIvAsupUjyaM pazyAmo yAmacampApurIM drutam / / 500 / / atha sabhyairanumataH prahRSTairhRSTaromabhiH / sainyArabdha mahIkampazvampAyai prAcalannRpaH // 501 // bhavadbhayAM citralekhAtazcitramIdRgvidhApyatAm / ayaM me dIyatAM dRSTihRtmANAlambanaM paTaH // 502 // ityarthita pitunaM kanyAyai kinnaroM paTam / pradAya citralekhArthaM jagmaturnRpasatkRtau / / 503 // yugmam // kanyAmukhenduvicchAyamArga nadyambujavajaH / tvanmitraM tvAmayaM svAminnRpaH satvarameti saH / / 504 / / zrIcampeza bhavadezasImAnaM samupeyuSA / tenAhaM prahitastubhyamiti jJApayituM puraH // 505 // atha zrIvasupUjyo 'GgalagnaM bhUSaNamadbhutam / dadau mudA suvegAya niHzeSaM zekharaM vinA // 506 // pazyannutpazyavadanAnprasAdormispRzA dRzA / abhyadhAcca subuddhayAdInsacivAnbhUzecIvaraH // 507 // aho zrI vAsupUjyasyodvAhacintA ca me 'bhavat / kanyAratna mihAyAtaM suvegazca nyavedayat / / 508 // kAryArambhe 'nukUlArtha saMpattiH zakunaM mahat / itthaM granthArtha evAyamutsAhayati mAmiha / / 509 // 298
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3.510-521] vAsupUjyanastim . . wrimmmmmmmmmmmmmm. ..:.. tayuktaM saMmukhaM gantumidAnIM tasya bhUpate / yuktamevetyamAtyoktaH so 'calatsaparicchadA // 510 / / amandAnandamahimAvimAvamilatAM nRpau| gurUpadiSTatattvArthazrotzraddhArasAviva // 511 // AzleSakuzalapraznapItivAkyapramodinau / ekasvarNarathArUDhau tau purAntamupeyatuH // .512 // lIlAvilAsamAvAsya tAvAse mahIyasi / yathocitaM ca satkRtya vasupUjyo 'vizatpurIm // 513 / / antaH saMtatasaMcAraiH sacivaiH zucivAcakaiH / draDhayAMcakratustau ca varakanyAkaragraham // 514 // dadau kuNDalayitvAtha taddinAdazame'hani / ubhAbhyAM satkRtaH zuddhaM lagnaM jyotirvidAM varaH // 515 / / pAdau prakSAlya kalyANapadau, kalyANadAnavAn / nRpaH zrIvAsupUjyAya kanyAM sa pradadau mudA // 516 // zubhe 'hani jayAdevyA tathA madanarekhayA / paspRze karma vaivAdyaM gAnaidalamaGgalaiH // 517 // saMmardacakitA vidyAdevatA iva SoDaza / stambhAgrANyabhajanAthamIkSituM zAlabhaJjikAH // 518 // samuktAgulmamuktAsranIlacandrodayacchalAt / .. zabdapUtyai vibhUdvAhe prAptaminduDubhRnnabhaH // 519. // . digmukhAnIva catvAri sotkaNThAnIkSituM vibhum / .. calacandanamAlAbhUbhAJji stambhAntarANyabhuH // 520 / / nvaagvedikaadmbhnidhikumbhoplkssitaaH| tatreyuH svAmisevAyai zriyazcatamaNAM dizAma // 521 / / .
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vardhamAnasUriviracitaM [sa.3.522-533] api zrIvAsupUjyasya vivAhopakRtauvayam / iti romAzcitA vedyo babhrurbaddhairyavAGkuraiH / / 522 // itazca tenurabhyaGgamaGganAH kRtamaGgalAH / svarNAsanajuSaH padmAvatyAstailaiH sugandhibhiH // 523 // udvartayAMbabhUvustA hRSTAH piSTAtakairimAm / asyA mana iva svAmiguNAlIgAnamaGgalaiH / / 524 // aGgeSu navasu nyastamaGgalyatilakA babhuH / tasyAM navagrahItoSA iva svAmikaragrahe / / 525 // tadaGgaM bhAgyasaiaudhaM tAH svastikArambhasUtravat / tarkakausumbhasUtreNAspRzansavyApasavyayoH // 526 // varNake nihitA seyaM tAbhiH saMruddhacApalA | dhyAyantI hRdi vizvezaM yoginIva vyarAjata / / 527 // varNakasya vivAdava tasyA udvarNakaH kRtaH / tAbhistathAvidhAnAM tadvidhInAmanuvAdakRt // 528 // svAmyaMzasamamANikyabhRGgArasparzibhirjalaiH / hRSyantyaH snapayAmAsustAstAM nyasyAsanAntare / / 529 / / dhUpitAmadbhutairdhUpairAsayannAsanAntare / 'tAcArucIraninIrazarIracikurAM ca tAm / / 530 // rAgastatpAdayostAbhirlagito 'laktakacchalAt / vItarAge 'pyahaM yojyo 'nayeti vinayIva saH / / 531 / / sA tAbhizcandana zvetaM cIramauktikabhUSaNaiH / svAmiprAptisphuTIbhUtairiva bhAgyairalaMkRtA / / 532 // tAbhirnidadhire tasyAH kezeSu kusumasrajaH / prabhubhItyA smareNeva gopayAmAsire zarAH / / 533 // 300
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 3.534 - 245] vAsupUjyacaritam itthaM vihitazRGgArA tAbhirutpAya sA rasAt / antarmAtRgRhaM nItvA hemapIThe nyavezyata / / 534 // indro varjJAtvA prabhorudvAhamaGgalam / Ayayau saparIvAraH kAlajJA hi susevakAH / / 536 / / camupUjyaM puraskRtya tena vAglopabhIruNA / vivAhamaGgalakRte kRtinAbhyarthitaH prabhuH // 536 // mokSAdhvarodhi bhokttavyaM karma bhettuM jino 'pyatha / . kAmaM jitvA tadatraM strIM pANau kartuM mano dadhe // 537 // malasvedAdimutko 'pi vidhijJena biDaujasA / 26 20: asnapyata mudA ratnapratimAstha iva prabhuH // 538 // sarvAGgINaM vibhurbhogaphalakarmajayonmukhaH / dadhau dharmamayaM varma candanAlepanacchalAt / / 539 / / tAdrUpyameva vibhradbhiratyacchajalajIvitaiH / na muktAbharaNairbhartuH pihitA dehadIdhitiH / / 540 // atyadbhutadyutiH svAmI dhRtasvacchasitAMzukaH / jyotsnAvalitamANikyazailazRGganibho babhau / / 541 // Aruhya madhurArAvamairAvaNamatha prabhuH / kSIrAbdhivIcIM bAlArkapratibimba ivAcalat // 542 / / karaughaM cAmarIkRtya cchatrIkRtya ca maNDalam / tadendulAJchanaM bhettumiva devamasevata // 543 // muhurbhaGgalyakalazaH kalitaH kulabAlayA / prabhormukhAye babhrAma zobhAbhikSurivoDupaH / / 544 // parIkSAdakSayendrANyA lAvaNyaikanidhervibhoH / . muhuruttAraNIkRtya lavaNaM tatyaje 'bhitaH // 545 //
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.3. 546-556] mUDhasya gUDhaM tIrthezavarabhAvamajAnataH / galagarbhivasyeva tadA tUryasvano 'jani // 546 // puraH muraliyo 'nRtyadhvanaddhavalamaGgalAH / prazustAsAM pramodAya dadhau hRSTamivAnanam // 547 / / muhurmuhuH svaputrAsyaM pazyantI nRvimAnagA / jagau vRtA sakhIvRndaiyA dhavalamaGgalAn / / 548. // va supUjyo nRsaMghaTTaspardhAvardhiSNusaMmadaH / vRtaH zakrAdibhirdevairdivyayAnaH puge 'calat / / 549 // ityaM kRtArthayanAtho janAlINya mRtaplavaiH / AsadanmaNDapadvAraM pUrvAdvAramivoDupaH // 550 / / muktayAnaH sthitastatra zakra hastAvalambanaH / tyaktakRtyo munerAtmA dhyeyalagna isa prabhuH // 551 // tadA madanarekhA tu ttttkRtyotkraakulaa| antarantarulUlUnAmAdidezeti yoSitaH // 552 // haMsi dhehi maNisthAlaM campike candanaM naya / Ali zAlikagAn muzca dadhi dhAraya dhAriNi // 553 // tarale saralaM vAsaH kausumbhaM praguNIkuru / tilakaM sthApaya sthAne madane vadane mama // 554 // mukhare zekharaM yaccha srajaH sajaya sajjane / karpUre dehi karpUraM mRganAbhiM mRgi smara // 555 // kimevaM mandacAriNyo yUyaM kiM nAtra pazyata / nanvayaM vIkSyate dvAri varastrijagatIvaraH // 556 // paJcabhiH kulakam / / nabhulAvaNyadehArcispardhinau dvAri kApyatha /
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3.557-568] vAsupUjyacaritam zarAvasaMpuTe kSiptvA mumocaM lavaNAnalau // 557 // dUrvAdAdhi zubhaM sthAlaM dadhau kApi prabhUtsave / saMkSiptAgatatIlAbjaphenabhRnmAnasopamam // 558 // manthAnaM musalaM kAcitpANau kRtvA puraH sthitA / karmANi mathituM bhaktuM prabhoH zaktirivAGginI // 569 // cakre 'tha cAndanAJcazrUH zrIvibhostilakAnA / aGgeSu sottamAGgeSu nidhizrIdarpaNa niva // 560 // argha dehyarghade 'Aya varAyeti gurusvraiH| .. dhavale gIyamAne sA prabhoraghu dadAviti // 561 // jagatAM maGgalasyApi duurvaaddhyksstairvibhoH| cakre sA maGgalaM yasmAllokasyAcaraNaM mahat // 562 // athottarIyakausumbhAzukacchannamukhena sA / triH pasparza vibhorbhAla mathA ca muMsalena ca // 563 // traTanaTiti tanvAnaM lavaNAnalapUritam / zarAvasaMpuTaM cAgre vibhoruttArya sAmucat // 564 // sapAdukena vAmena tadvabhaJjAMghriNA prbhuH| jagatmANasya kA lajjA bhaveddhaddhadabhaJjane // 565 // kausumbhavasanaM kaNThe kSiptvA mdnrekhyaa| AkRSya prApito mAtRgRhaM svAmI tayA rayAt // 566 / / sitavastrAvRtAGgo 'tra mAtRNAmagrataH prbhuH| niSasAdAsane haime haMsaH svarNAmbuje yathA // 567 // kandarparAjhIkaraNamudrAbhamadanAnvitam / / varavadhvo bandhendraH kaGkaNaM dakSiNe kare // 568 // utsRtasvacchavastrormisphuTIbhUtamukhAbjayoH /
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.3.569-580] tayordarzanamanyonyaM varavadhvorabhUttataH // 569 // ekatrodtayoH piSTvA zamIpiSpalayostvacau / hastAlepaM vadhUhaste vidadhuH sadhavAHstriyaH // 570 // lagnasyAbhyarNabhAvena tumule vinivArite / samayaH samayo 'stIti procairucarite naraiH // 571 // vadhUhastaM svahastena zubhalagne 'grhiidvibhuH|| UrmikAM cAtra sutrAmA cikSepa karasaMpuTe // 572||yugmm // vandivAkulavRddhAzIstUryamaGgalagItibhiH / harSakolAhalairbhUri tadApUri jagattrayam // 573 / / tArAmelo 'tha tatsvAntaguNarddhipaTayoH sphuTam / sakalaH syUtatAM cakre dRgjyotsnAhIratantubhiH // 574 / / tayA vizvapatiyukto vizvAtyadbhutarUpayA / prakAmaM kAmanIyo 'bhUtsamayeva tapoguNaH // 575 // bhaktyAropya vibhuM kaTyAM zakro vedigRhaM prati / cacAlaivaM ca paulomI vadhUmutpAdya tatkSaNam // 576 // aviyuktakaraM baddhAzcalametadvadhUvaram / militaM caladAnandi kIrtidAnopamaM babhau // 577 / / pUrvadvAreNa tatrezaH pravizyAtha tathA sthitaH / gIteSu maGgaleSUccairmumuce namucidviSA // 578 // jvalanaM maJjulajvAlamAbhitaH kAntayA saha / khAmyabhrAmyayathA meruM dinAdhIzo dinazriyA // 579 / / lIlAvilAsAdezena mntriishstrijgdvibhoH| sulakSaNAnparolakSAnuttuGgAMsturagAndadau // 580 // athaivaM vartite mantrI dvitIye maGgale vibhoH /
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 305 [sa.3.581-592] vAsupUjyacaritam paraHsahasrAnkariNaH pramodAdunmadAnadAt / / 581 // tRtIye maGgale jAte sacivaH svAmine dade / koTimalyAnalaMkArasamudAyAnparaHzatAn // 582 // caturthe maGgale pUrNe prabhau mantrI vitIrNavAn / svarNamauktikamANikyotkarAzrIkeliparvatAn // 583 / / caturthe maGgale putrI parakIyeti niSThure / gIte harSAzru vadhvambA taptaM jADyabhide dadhau // 584 / / kautukaM maGgalodgAnamatha cakre mithastadA / varavadhvAzrayairyoSijanainitasaMmadaiH // 585 // dAnaimanorathAtItairathino'tha kRtArthayan / varavadhvoya'dhAdindraH karAJcalavimocanam // 586 / / koTidravyapradaM dezaM pANimokSaNaparvaNi / dattavAnsvAmino 'mAtyaH praNipatya pramodataH // 587 // hAvabhAvabhavadbhaGgIsaMgItaprabhukIrtayaH / / svasvahapairathAnRtyanmurAsuranarastriyaH // 588 // vihitAtulyamaGgalyaH palyA saha mhotsvaiH| . ArurAivaNaM nAthaH svasthAnArthamathAcalat // 589 / / eti paJcamahAzadvaiH sapriyaH prabhurityatha / autsukyApUrNazRGgArA dadhAvurnAgarAGganAH // 590 // uttarIyaM kare kApi kurvatI satvarAgamat / svAmino nyuJchanaM kartumivAdbhutavapuHzriyaH // 591 / / atANDako 'tha tADaGkIramyaH karNa iti prabhum / * sukarNI praSTukAmeva kApyAgAdekakuNDalA // .592 // kastUryAlipya kApyAsyaM rabhasA candanaiH shirH|
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 zrIvardhamAnasariviracitaM [sa.3.593-604] zRGgAro 'dhaH zamastUccairitIveSTaM vibhoLadhAt / / 593 // nArhataH pratimaH ko'pItyarthe kApyAbhimAninI / kRSTasarpakarevAgAdveNIgumphanatatparA // 594 // autsukyAyAvakabhrAntyA kApyadhAdadhare 'Jjanam / jJApayantIva zRGgArarasapUrAvadhi vibhoH // 595 // kApi kaNThocite mAlye tvarAvezAtkarasthite / AgAdAjJeva puSpeSorakhapANiH puraH prabhoH // 596 / / tvarA vismRtahArApi vairUpyaM kApi nApa yat / tacchyiM sudatI svAmivIkSAharSasmitairdadhau // 597 // itthayAnandasaMdarbha pure bibhradaya prbhuH| sapriyaH prAvizatsaudhaM yogI zuddhaM layaM yathA // 598 // prabhuM praNamya ramyAsyAM jayAmApRcchaya bhktitH| parispandakRtollAsaH zakraH svAvAsamAsadat // 599 / / suvarNavajramANikyamauktikAlaMkRtIH praaH| padmAvatyai dadau saMkhyAtItAH prabhupitA tataH / / 600 // azanAMzukatAmbUlAlaMkArAdipradAnataH / / vivAho 'bhUttathAnyonyaM nopamApi yathA jane // 601 / / lIlAvilAsabhUzalaH svargAzvebharathAMzukaiH / / sanmAnya vasupUjyena svadezAya vyasRjyata // 602 // tataH zrIvAsupUjyo 'sau jJAnatritayadRSTibhiH / dRSTabhUtabhavadbhAvibhAvo 'pyabhrAntibhAgapi // 603 // bhavAbdherjanamuddhartumAttayano 'pi cetasA / mokSalakSmIparIrambhArambhe saMrambhavAnapi // 604 / / paraM bhogaphalaM karma bhoktavyamiti nizcayAt /
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 3.605 - 615] vAsupUjyacaritam kiMcicakAra saMsAravyApArakaraNaM manaH / / 605 // tribhirvizeSakam / / kadAcidadbhutArAme kadAcitsindhurodhasi / kadAcitkelizaileSu kadAciccitrasasu / / 606 // kadAcihnitollAsa hallIzakavilokane / kadAcitkinnarItAragItAkarNanakautuke / / 607 // 307 kadAcinmaghavAdiSTasurI ghaTitanATake / svAmI nirmame karmanirjarAM nirjarairnutaH || 608 // tribhirvizeSakam / / jaganmitrasya mitrANi vizvasevyasya sevakAH / vizeSajJA vizeSeNAbhavanbhUpAH zatAni SaT // 609 // Asane krIDane yAne 'vasthAne zayane 'zane / pArzva evAhataste sthuraGgAni bhavino yathA / / 610 / / taM nirmalaguNAH svAmyAsatterjAtAH sudarzanAH / svarNaketa sAMgatyAdyathAmododbhaTAH paTAH || 611 // etAnadbhutatvAM prabhustatvAni bodhayan / sukhena gamayAmAsa vAsarAnprItibhAsurAn / / 612 // anyadA saMyadAyeo mAtApitrorjanasya ca / lIlArAmaM samitro 'gAisantotsavamIkSitum / / 613 // valgatilaka kiJjalkadravovasekakarmabhiH / sindhuvAra sumasphAramuktAsvastikarAjibhiH / / 614 // uDDInAmraparAgormiprasarandhamuSTibhiH / krIDAdrinirjharodgAratUryatAratarasvanaiH / / 615 / / * marutkampitakaGkelliballI palavanatanaiH /
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ aamanawwamroor 308 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.3.616-627] bakulAmodamattAlizreNiveNumadusvanaiH // 616 // kalakaNThIkuhUkArapaJcamoccAragItibhiH / kUjatkIramahAbandisaMdohajayaghoSaNaiH // 617 // cArucampakavismerapuSpArAtrikamaGgalaiH / malayAnilasaMzliSTapATalAcalavIjanaiH // 618 // kiMzukAJjanavAsantIvicitranyuJchanAMzukaiH / vizato vizvanAthasyodyAnazrIrutsavaM vyadhAt // 619 // SaDbhiH kulakam // lIlArAme prasarpantI svabhAvataralA vibhoH / prasAdavizadA dRSTiH mudhAdRSTirivAbabhau // 620 // athAsInaH prabhuH pIThe raktAzokatarostale / svakAyakAntibhistanvannA stambAttasya pallavAn // 621 // kumumAbharaNairbhUri bhUSito 'bhAdvibhustadA / adInazAradInAbhrazreNirmaNigiriyathA // 622 // AndolanajalakrIDAgRGgArodgArigItibhiH / pramAdinaM janaM vIkSya vibhurevaM vyacintayat // 623 // aho mAhaH kiyAneSa niHzeSajJAnahAnikRt / yatpramAvAdasadbhAvAH sadbhAvA bhavinAM hRdi // 624 // nArI pazyanti dolAsthAM vimAnAntaH murImiva / na dhairyadhvaMsinImandhAH pAzabaddhAM zilAmimAm // 625 / / svaM dolA dolitaM vetti na punamugdhadhIjanaH / kiMkarmAyaM gatau neyaH keti dhAtrA tulAdhRtam // 626 / / jAnantyambho 'ruNaM rAgAbdhivIcoti priyekSaNam / . na pramAdAnidagyasya jvAlA puNyaukaso jaDAH // 627 //
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3. 628-638] vAsupUjyacaritam krIDAjalakaNAnmuktAH svatanau manute janaH / zreyoGge viSayaistapte naitapiTakapeTakam // 628 // gItaM kAmAsvaTaGkAra ityAkhyAti jano 'lpadhIH / na tvevaM durgatidvArakapATodghATanadhvaniH // 629 // gItagAne zira kampaH zaMsAyAM tanyate jaDaiH / mahApramAdo 'yamiti niSedhe jJAyate na kim // 630 // vizvatrayasamRddhyApi nApyate janma mAnuSam / tadityaM hAryate vyarthamaho moho mahAniha // 631 // tadevaM sarvathA mUDhajanaprauDhIkRto bhavaH / ucitastyaktumevAyaM mahatAmahatAtmanAm // 632 // tadadyApi kiyadbhogaphalaM kamaidamasti me / iti tatrAvadhijJAnaM prabhuH prathitavAMstataH // 633 / / janmato varSalakSeSu gateSvaSTAdazasvatha / karmabhogaphalaM bhuktamiti matvAvadhestadA // 634 // uccainiHzreyasasthAnArohaNaikAdhirohiNIm / dIkSA grahItukAmo 'bhUjjitakAmo jayAGgajaH // 635 // // yugmam // asminnavasare brahmalokAtpazcamakalpataH / lokAntikAkhyAH samyaktvapariNAmA maharddhikAH // 636 // svasvAsanaprakampena prayuktAvadhayaH kSaNAt / jJAtadvAdazatIrthezavratakAlAH kriyaavidH|| 637 // sArasvatA athAdityA vahnayo varuNAstathA / gardatoyAzca tuSitA avyAbAdhIbhadhA api // 638 // maruto 'riSTasaMjJAzca navate nirjarabajAH /
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwnwwwmmmmmmmmm. zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.3.639-650] - Agatya svAminaM bhaktyA praNipatya vyajijJapan / / 639 // . caturbhiH kalApakam // jIvAnbhavAmbudhau bhagnAnuddhartumahataM praiH| zuddhadharmamayaM tIrtha tIrthanAtha pravartaya // 640 // athaivaM vijJapayyaite jJAtakRtyamapi prabhum / prANapatya yathAsthAnaM jagmurmuditamAnasAH // 641 // lIlArAmAdatha svAmI kAmI dIkSAparigrahe / Agatya svAlayaM mAtApitroH pArzve 'bhyadhAditi // 642 // mAtastAta na me svAntaM lIlArAme dhRtiM dadhau / tato mAmanujAnItamAtmArAmAya saMprati // 643 // tAvArjavojjvalasvAntAvUcatuH sarvavedinam / vatsAtmIyaH ka ArAmo yatra le ramate manaH // 644 // mAtastAta na bhASe 'haM svaM kaMcidbhahAM cayam / yadbhave svo na kAyo 'pi kA kathA zeSavastubu / / 645 // AtmArAmamamuM vacmi kaSAyaviSayojjhitam / iSTAniSTe samaM zuddhadhyeyabaddhalayaM manaH // 646 // tatrAsaktaM mama svAntaM prApyate tattu dIkSayA / tato mAmanumanyethAmasyai yadyasmi vallabhaH // 647 // AkarNya karNakaTukaM paTukaM tadvacaH prabhoH / jananIjanako jAtamUrkhavapatatAM kSitau // 648 // . tataH zItopacAreNa cireNAzcitacetanau / kalpitAnekasaMkalpAvanalpaM tAvajalpatAm // 649 // tvattaH sarvajanInAtki duHsahAsmAsu vAgabhUt / yadvA vatsa kadApyabdAdapi kvApi patettaDit // 650 //
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAsupUjyacaritam nave vayasi dIkSArthamitthaM jalpanbhavAnabhUt / prAtarvaikA likaM yAcanniva mugdhAsyahAsyakRt / / 651 // ekAdazabhiradbhiH zrInAbheyapuraHsaraiH / [sa. 3. 651-662] 311 rAjyaM vidhAya jagRhe vrataM te 'pi zava yayuH / / 652 / / tvaM jino dvAdazastAvadgamiSyasi zivaM dhruvam / * dUrdhvaM tu gatirneti rAjyaM prAjyasukhaM bhaja / / 653 // atha dantAM muktAsragbhUSitA bhAratI parA / vitene zrIjinendreNa mAtApitroH prabodhinI / / 654 // satyaM yadduHsahA madvAk paraM mohavRtAtmanAm / yathA vyathAkarI vizvanetrarugnetra rogiNAm / / 655 / / Maa art yA dIkSA naiva hAsyAya sA satAm / na hi pIyUSapAne 'pi prastAvaH prekSyate budhaiH // 656 // bhoktuM bhogaphalaM karma rAjyaM cakre jinaiH purA / tadevameva me chinaM tana rAjye kRte phalam / / 657 // rAjye 'pi na sukhaM yasmAduHkhamaizvaryamAnataH / rasAdhikyAjumAnena vyAdhayaH pIDayanti yat // 658 // tasmAnmohaM parityajya pUjyau sajjaM vratAya mAm / sarvathaivAnumanyethAmihArthe 'smi kRtAJjaliH / / 659 // iti zrutvA galatsattvA trapAM tyaktvA jayA rayAt / tathArodIdyathA lokAMzcitrasthAnapyarodayat / / 660 // 'utsaGgasaGginaM kRtvA spRzantI pANinA prabhum / babhASe bASpasaMruddha kaNThA kuNThagirA jayA // 661 // hA vatsa mayi vAtsalyaM tatte ke nu gataM kSaNAt / yatvaM me dArayasyevaM hRdayaM vratavArtayA / / 662 //
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 zrIvardhamAnasariviracitaM [sa.3.663-673] mAlatImukule yuktaM kiM kukUlAnimocanam / yogyaM vA nalinInAle kacitkrakacadAraNam // 663 / / varaM kSaumAmbare kiM syAtkarkarotkarabandhanam / uccairmaricacUrNasyocitaH kSepaH kimIkSaNe // 664 // kAcakumbhe kimu zreSThaM haThAnmudratADanam / / kiM rambhAstambhagarbhe sighAtapAtaH satAM mataH // 665 / / asmizirISapuSpAgrasukumAre kumAra kim / kezonmUlanamukhyAni kaSTAnISTAni te 'Ggake // 666 // caturbhiH kalApakam // athAhAhanmudhAsAraM vizvatApaharaM vacaH / ahRyaiH khiyase mAtaH kimebhiH kuvikalpanaiH // 667 // saukumArya bahiHsparze sAratvaM cAntaraM sthiram / arhatAM jAyate 'GgeSu vajeSviva janottaram / / 668 // iti zrutvA vratArthitve matvA nAthasya nizcayam / jagAda bhagavatpUjyAM vasupUjyanRpo jayAm // 669 / / dhanyAM manyAmahe devi tvAmeva bhuvanatraye / surAsuranarendrAya'H sUnuryasyA jino 'jani / / 670 // tataH svakIyapuNyaikamAsAdasyAdhunAdbhutam / arhaddIkSAnumatyA tvaM kalazAropaNaM kuru // 671 // evamuktAvadanmuktAkAntikAntAnvayA jayA / matputrasya bhavatviSTaM hRSTAsmyetAvatApyaham // 672 // tataH kRtAJjaliH svAmI tAvApRcchaya pramodataH / sAMvatsarikamArebhe dAnaM sarvAhatAM matam // 673 // AsamudramamudraM taddAnaM dAtumilAtale /
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3. 674-685] - vAsupUjyacaritam jino jaGgamakalpaTuMzcakAra ka na kiMkarAn // 674 // yasmai yadrocate tena tadrAhyamiti grjinH| jAtarUpAmbudAH svAmimantriNo vaSurbhuvi / / 675 // kSINasvAmIni naSTAna prabhraSTAni cirAdapi ! kSetrazmazAnavezmAdikSitikhAtagatAnyapi // 676 // puJjitAnyadrikuJjeSu yatra tatra sthitAni vA / atipralInasetUni cyutaketUni sarvathA // 677 // zakrAdiSTadhanAdhIzaniyuktA jRmbhakAmarAH / suvarNaratnavittAni dAne bharturapUrayan // 678 // tribhirvizeSakam // sASTalakSAM prabhuH svarNakoTImekAM dine dine / . dadAvAbhojanArambhamArabhya divasodayAt // 679 / / ityaSTAzItikoTIbhiryutaM koTIzatatrayam / lakSAzItiM ca varSeNa svAmI cAmIkaraM dadau // 680 // utsavenotsukatamAH samAgatya pratenire / tadAnAnte vibhordIkSAbhiSekamamarezvarAH // 681 // ambhobhirabhyaSizcanta sarvatIrthAhataiH prabhum / citraM pavitrayAmAsurAtmAnaM vRtrazatravaH // 682 // AnItAni manobhaktibhAmurANi balAriNA / paryavatta prabhurdivyavastrAlaMkaraNAnyatha / / 683 // tadaiva pRthivIM nAma dhAmadhUtaravicchavim / / mANikyazibikAM cakre zakraH sphuradupakramaH // 684 // ananyAtihRyAyAmatha trijagatIpatiH / bhavAmbhodhitaTasthalyAmiva tasyAM dadau padam // 685 //
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 zrIvarSamAnamAriviracitaM [sa,3. 686-696] siMhAsanamathArohadvizvapAtakaghAtakaH / vivekamiva tIrthezadharmaH sahajanirmalaH // 686 // athotkSiptA naraiH sArazRGgAraiH sukulodbhavaiH / / mukhyaiH sahasrasaMkhyaiH sA zibikA bhaktibhAsuraiH // 687 // pUrvasminnamarAstasyAmasurA dakSiNe kSaNAt / pathime garuDAH pArSe 'lagannAgAstathottare // 688 // bhambhAdundubhiniHsvAtabherIzaGkhapuraHsaram / vAdayadbhistadA kazcittUrya tAratarasvaram / 689 // jito jito bhavAbhikhyaH zatruradyoti saMmadAt / kaicitstrasvAyudhollAsalAlasairagrayAyibhiH // 690 // kaizcitkareSu vibhradbhiH zubhrAM chatraparamparAm / darzayadbhiriva svAmisevayA puNyavarNikAm // 691 // uddAmacAmaramarutpUradUraprasarpaNaiH / utkallolaM ktinvadbhiH kaicitpuNyapayorNavam // 692 // uttAlatAlasantAgrajAgranmArutacArubhiH / pratApadIpaM mohasya lumpadbhiriva kaizcana // 693 // kaizcitkRSNAlipAtena vizvAsajananIriva / kalayadbhiH sajaH pApavajAnAmiva vAgurAH // 694 // AnandAmRtagaNDUSanibhastavanalIlayA / stuvadbhiH kaivanApyubaiH surAsuranarTataH // 695 // jIva nanda jayetyAzIrgirA paurajanaiH stutaH / vihAragRhanAmAnamArAmamagamAdvibhuH // 696 // aSTabhiHkulakam / / prabhuryAnAdathottIrya sUryaH pUrvAcalAdiva /
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3.697-708] vAsupUjyacaritam 315 -EIN japA ya bAlyarAgasiMcAmoktumArebhe bhUSaNavrajam / / 697n nakAkinI barAkI meM yuktaM moktuma kRtiH| itIva mumuce setyaM sasahAyA tadAhatA / / 698 // pUrva mumoca mukuTaM chatracchAyecchayA samam / svAmI dhammillapuSpaughaM yutaM snAnamanArayaH / / 699 // " tatyAja kuNDalI sArka caTuzrutikutUhalaiH / tAmbUlaM ca jinaH sadyaH sAvadhavacanAnvitam // 700 // hAramuttArayAmAsa bandhusnehavRtaM vibhuH| aGgadau bhujadarpaNa sahAmukSanmumukSurAT // 701 // jino 'muJcatkarAkalpAnsatraM shstrgrhaadraiH|| praNatavyUhamohena sArdhaM cAMghrivibhUSaNam // 702 // iti bhUSaNamukto 'pi bhagavAJzuzubhe 'dhikam / zobhA huntyeva ratnasya candanAdivilepanam / / 703 // tyaktapaTTAMzuko 'pyanbabhau spaSTavapuH prbhuH| prINayanvizvanetrANi meghamukta ivAryamA // 704 // rahasyaM sukRtasyeva sUkSmaM zlakSNasitaM saruk / skandhadeze vibhordevadUSyaM devapatibaMdhAt // 705 // jayAM ca vasupUjyaM ca saprazrayamatha prabhuH / ApachyAtucchavASpaudharuddhadRSTiM paTUktibhiH // 706 // phAlgune vAruNe dhiSNye pUrvAhe 'dha kuhuutithau| . . svAmI caturthatapasA pamitrazataiH saha / / 707 // mUlAdunmUlayAmAsa paJcabhirmuSTibhiH kacAn / viSayakSmAruhAM duHkhaphaladAnAmivAGkArAn / / 700 // tribhirvizeSakam //
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 3.709 - 720] sudharmezaH prabhoH kezajAlamAlambya vAsasA / cikSepa kSIrajaladhau nItvA tIrthatvakAraNam / / 709 // dRgnimeSonmeSasadRktadgamAgamaraMhasA / 316 zakreNa pratiSiddhe 'tha tumule tanuzAlinAm // 710 / / yogaM samagra sAvadyaM pratyAkhyAmIti gItagIH / prapede cArucAritraM kRtasiddhanamaskRtiH // 711 / / yugmam / / nArakairapi lebhe 'rhaddIkSaNena kSaNaM sukham / vyajanaikabhramibhuvA vAyuneva zramAturaiH 712 // jJAnaM jajJe narakSetramanodravyaprakAzakam / manaHparyAyamIzasya saspardhamiva dIkSayA // 713 // racitAJjalayaH zakrAdayaH suravarAstataH / Anamya nAthaM jagatAmiti stutimatanvata | 714 // jaya lokatrayInAtha jaya lokatrayIguro / jaya lokatrayIdhyeya jaya lokatrayImiya // 716 // pApapaGkAvalImajjajjantujAtoddhRtikSamam / majjantaM kAlajambAle dharmamuddhRtavAnbhavAn / / 716 // svAminAmapi yaH svAmI gurUNAmapi yo guruH / devAnAmapi yo devastasmai tubhyaM namo namaH // 717 // smitAbhirdRSTibhiH svAminprasAdAmRtavRSTibhiH / jvaladbhavadavajvAlAdAhinaH pAhi pAhi naH / / 718 / / iti stutvA jagatpUjyaM vAsupUjyaM surottamAH / ambAtAtau vibhorlokAnsaMbodhya mumucuH pure / / 719 // janmAbhiSekavatklRptanandIzvaravarotsavAH / prApurnijaM nijaM dhAma te 'tha svardhAmazekharAH // 720 //
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 3. 721-732] vAsupUjyacaritam vartmanA dRSTipUtenApare 'hni paramezvaraH / puraM mahApuraM nAma pAraNAya prayAtavAn / / 721 // nibhAya madhumAyAntamudyantamiva mAskaram / paulinaH prItyA samutpetuH khagA iva / / 722 // tadvibhAvya ca sAnandaH sunando medinIpatiH / muktacchatrapadatrANastvaramANo 'bhyagAtmabhum / / 723 / / sukRtI sukRtAmbhodhinAtaH prabhunibhAlanAt / kezarabhapAsa pAdAbjamArjanaiH / / 724 / / tenAtha kRtakRtyo ma dhanyo'smIti ca vAdinA / kAritaH paramAnnena pAraNaM paramezvaraH / / 725 // pANibhyAM pAyasaM svAmI phalayanindunirmalam | adarzayatsunandAya kandaM puNyataroriva / / 726 / nedamedurasannAdA divi dundubhayastadA / sunandAmandapuNyAbdhikalolaravacAravaH / / 727 / / sunandamandire ratnadRSTiH kApyabhavaddivaH / tadutsavocchalatsvargabhraSTabhUSaNabhUriva / / 728 / / puSpavRSTirabhUhyomnastaM dAtAraM tadAdbhutam / arcituM kalpavRkSAdhidaivatairiva kalpitA / / 729 // sunandakIrtidhUtAnAM suradrukusumasrajAm / makarandairiva divo dRSTirgandhodakairabhUt // 730 / / zrI sunandayazovIcI varacIvara saMcayaH / zacIvara mukhairdevairutkSiptaH khe calAcalaH / / 731 / / ityutsavena mahatA munirvihitapAraNaH / jagAma kAmamanyatra bhuvanatrayanAyakaH // 732 // 317
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 zrI varSamAnariviracitaM [sa. 3.733-744] ameyamahimA martyairmeya mullaGghanyatAmiti / pAraNo bhopo ratnapIThamakArayat / / 733 // te mitramunayo 'nyatra svalabdhyA kRtapAraNAH / anujagmurvibhuM brahmavrataM sAdhuguNA yathA // 734 // jinendro 'pi jayaM kartu karmArINAM kSamAcaraH / vijadvAsasidhArAvatapastItraM dadhadbhuvi / / 735 // ivAriNastome vegaM pavanavadrahan / nAmnA pavanavego 'bhUdbhUpaH pRthvIpure pure / / 736 // akhaNDa sukRtaH khaNDamilAyAH paripAlayan / mitrANAmapyamitrANAmapyAnandamadatta saH / / 737 / / samaye vratamAdAya muneH zramaNasiMhataH / tatrA tIvraM tapaH prApa sa vimAnamanuttaram // 738 // itatha nizcalazrIkaM jambUdvIpavibhUSaNe / dakSiNe bharatArthe 'sminnasti vindhyapuraM puram // 739 // avandhyazaktistatrAbhUdvindhyazaktiriti prabhuH / cApaM yasminvizadvizvayatrIdvAratAM dadhau // 740 / / gambhIranIrabhramato yatpratApabharAturAH / upetya yatkRpANAntarnRpANAM tatayo 'patan // 741 // raNanazyadarizreNitvarAbharatiraskRtaiH / vyarAje vAjibhiryasya hiyeva vinamanmukhaiH // 742 // amuM kadAcidAsthAnIsthitaM vetriniveditaH / samupetya caraH kazcinnaranAthama jijJapat / / 743 // sa bharatArthe'sti nAtha jAnAsi vizrutam / : jAvaM bhUpuNyapAkena sAketamiti pacanam // 744 //
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ~ sa.3. 745-756] vAsupUjyacaritam tatrAsti rAjazauryazrIkelijaGgamaparvataH / parvato nAma saMgrAmayazaHprasaranirjharaH // 745 // yamamRtyudvayIdhAraH kAlo yatkhaGgatAM dadhat / svecchayA hanta hantyeva hantavyAnahatodayaH // 746 // rajobhirazvapAdotyaigajotthaizca madAmbubhiH / yatsenA bhAti saMhArasRSTikadvAridherapi // 747 // rAjyazrIbhAgyasAraM taM dasava bhRzamIdRzam / dInayantI priyA tasya vezyAsti guNamaJjarI // 748 // yAM vidhAya vidhiH pANI kSAlayAmAsa vAridhau / tanmalaM tatra jAnAmi nAnAmaNigaNacchalAt // 749 // Ihante hanta ytkaantiviloksmitvismyaaH| api dikpatayaH sarve parvatIbhAvamAtmani // 750 // nirdambhatatparIrambhasaMbhavatpulakA mudam / / tadalaMkArasArAdhiSThAnadevyo pi bibhrati // 751 // tayaiva kAntayA deva tvattaH parvatako 'dhikaH / zriyA sainyena rUpAyairguNaistu tvaM tato 'dhikaH // 752 / / tyAtIva bhavAnbhAti bhavatAtIva bhAti sA / pRthagbhAvena bhavatorna zrIrindunizoriva // 753 // narendradvandavandho 'si svAmizaktyA kayApi tat / sarpAdiva maNiM tasmAttAM grahItuM bhavogrataH / / 754 // iti zrutvAtha hRSTena taM sanmAnya nahIbhujA / dautyAya prahito mantrI samAntaH parvataM jagau // 755 // kAlakUTamamitrANAM mitrANAM tu sudhArasaH / vindhyazaktibravIti tvAM manmukhena sakhA tava // 756 //
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.3.757-768] yaste vairI same vairI yaH suhRnme sa te suhRt / yA te zrIH sA mamApi zrIryA me bhUH sa tavApi bhUH // 757 // evaM sauhArdasaMbandhabhAsamAnakabhAvayoH / naiva zriyi kriyAyAM vA vibhedo bhRzabhAvayoH // 758 / / bhedaM yadi na dehe 'pi dhatse tacche nuSIpriya / mahyaM preSaya vegena gaNikAM guNamaJjarIm // 759 // ityasya vacasA dIptaH pavaneneva pAvakaH / tatAna parvatastIvamakSarAliM sphuliGgavat // 760 // sAdhu sakhyaM cirAdadya darzitaM vindhyshktinaa| yAcitaM jIvitavyaM me yadasau guNamaJjarI // 761 // svamukhenaiva yadyetadabhaNiSyatsa me purH| adAsyamuttaraM tasya svakRpANAkhena tat / / 762 // krodhAgnirvardhamAno me dhakSyati tvAmapi dhruvam / tattUrNaM gaccha mA yaccha dUtadAraNaduryazaMH // 763 // iti kopini bhUpe 'sau vaNDaiH kaNThe dhRtaH pumAn / apamAnAsamadhikaM gatvAkhyavinvyazaktaye // 764 // tadaiva daivamapyAzu durbalaM gaNayanbalAt / cakre prayANaM rAjAsau rajaHsAvayavAmbaram // 765 // parvato 'pi camUcAracUrNIbhUtAdhvaparvataH / pratiprayANamakaroddhairyAbdhimakaro rayAt / / 766 // caladbhiH ketucIrApraistarjayantau mitho 'pyatha / yoddhamutsaGgitotsAhau tau sainyAbdhI smiiytuH||767|| ajAtajayabhaGgAni kSaNaM kSoNipayostayoH / azvebharathapattInAM dvandvayuddhAni jajJire // 768 //
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3.769-780] vAsupUjyacaritam 321 cirepsitAyAM samarazriyi saMjAtasaMgatau / adarzi kSatajaM vIraizvirasaMcitarAgavat // 769 // zarIraivIravArANAmabhyutpatya muhurmuhuH / mahArANAM gaNaH kAmamApatatkavalIkRtaH // 770 // anyeSvapi dvissdvaarmhaaraanpripaatinH| svasminneva bhaTA aicchallubdhA iva dhanoccayAn // 771 // apamRtyApamRtyAzu pradhAvadbhirvirodhiSu / vIrairjayazriyo 'pUri dolAkelikutUhalam // 772 // tulya eva prabalayorityabhUdalayorjayaH / bAhvorbAhudhanasyeva mithaH saMdhRtya karSatoH // 773 // garvAtsarvAbhisAreNa pratene parvatastataH / uttiSThamAno mAnomimuktamevArivAridhim // 774 // reje 'khaiH khaNDazaH kurvanvairivIrAnpazUniva / tejoniM jvAlayankAlA svayaMpAkavratIva saH // 775 // kurvansaMkIrNakInAzavadanaM kadanaM dviSAm / adhAkta tataH kruddho yuddhoyo vindhyarADapi // 776 // mithaH pramathitAzeSabalau prabaladorbalau / tarjayantau bhUvaivaitau garjantAvabhijagmatuH // 777 // rathasArathirathyAnAM mitho manthamamantharam / prathayitvA sthitau pRthvyAM pRthU pRthvIdharau yathA // 778 // sthAntaraparispandAvamandAnandavikramau / yuyudhAte krudhA tejastejayantau jayAya tau // 772 // yuktaM parvatako vindhyazaktinA yudhi nirjitaH / . citraM palAyamAnA 'pi sa jigAya prabhaJjanam // 780 //
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ . . . . 322 zrIvardhamAnamariviracitaM [sa.3.781-79rA. jagRhe' tha mahAkumbhikumbhakAntakucojjvalA / tasya zrIriva sA vindhyazaktinA guNamaJjarI // 781 // sarvataH parvataH so'tha garvataH pracyutaH kRtii| bheje saMbhavamUribhyo bhavasaurabhyamuvratam // // 782 // vindhyazaktivaghe zaktibhavatAnme bhavAntare / iMDagnidAnadhyAnena tena tainAtulaM tapaH // 783 // evaM tapaH sa vikrIya taH kAmagavImiva / gRhItvAnazanaM mRtvA prapede prANataM divam // 784 // vindhyazaktirapi bhrAmyanbhavAJjanmani kutracit / jinaliGgadharo mRtvA kalpasandArako 'bhavat // 785 // cyutvA ca zrImatIkukSijanmA zrIdharabhUpabhUH / pure 'bhUdvijayapure kumArastArakAbhidhaH // 786 / / sa saptatidhanumAtragAtraH pAtraM mapItviSAm / dvisaptatyaSTalakSAyurabhUdakSAmapauruSaH // 787 // ante pituH pratApazrItADAcakramApya saH / pratyardhacakrI bhUcakrakhaNutrayamasAdhayat // 788 // itazcAsti caturvargazrIniragalanAgarA / madhyabdhi svargasaubhAgyakArikA dvArikA purI // 789 // yA parairaparAbhUtA surASTramukhamaNDanam / pazcimAmbhodhinIrebhanarAzvaireva veSTayate // 790 // agocaracaritrazrIbrahmavidvacasAmapi / brahmacArI parastrISu brahmAbhUdiha bhUpatiH // 791 // tasyAbhUtAM zubhe kAnteM subhadrAmai shubhdyutii| . dhAre iva kRpANasya satIvrataguNazrite // 792 //
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 3. 793-804] vAsupUjyacaritam tAbhyAM narenduH kAntAbhyAM zuzubhe mumude ca saH / rajanIza iva jyotsnArajanIbhyAM kalojjvalaH / / 793 / / itazcottaratayutvA subhadrAgarbhamAsadat / jIvaH pavanavegasya zRGgAsiho guhAmiva / / 794 // dvipasiMhavRSAdityA iti svamacatuSTayam / subhadrAsau tadAdrAkSIdrAmajanmAbhisUcakam / / 795 // sUte sma samaye sUnumiyamindusamadyutim / zuktirmukta kaNamiva kSitibhUSaNatAM gatam / / 796 // kArAmuktatyAdibhirvyaktaM dviSAmapi dadanmudam / 323 brahmA vijaya ityasya sutasya vidadhe 'bhidhAm // 797 // indriyIbhirAtmeva pRthakmathitakarmabhiH / dhAtrIbhiH paJcabhirlAlyamAno 'yaM vaTadhe zriyA / / 798 / / vardhamAnaH kramAdeSa smitaiH kusumayandizaH / vasantadivasavyUha iva kasya na tuSTaye // 799 // athodaramumAdevyAH prANatAtparvata yutaH / avApa puNyakRnmuSTiM cintAmaNirivArNavAt / / 800 // karI siMho vRSacandro bhAnurvaizvAnaro 'mbudhiH / iti svAnumApazyadacyutotpattisUcakAn / / 801 / / tataH sutamasau bAlatamAladaladIdhitim / vindhyabhUriva bhadrebhaM samaye samajIjanat // 802 // sutotpattiM kathayatAM dAnamAnandito dadata | racayAmAsa na brahmA bhedamAdyAntayorapi / / 803 // nityotsavAnapi surAnutsavenApi lobhayan / sunodvipRSTa ityAkhyAM satyAmadita bhUpatiH / / 804 //
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ vvvvvar 324 zrIvarSamAnamUriviracitaM [sa3.805-816] avardhata sa dhAtrIbhiH puSyamANo yathAkramam / namaskriyAbhidharmo vA pazcabhiH parameSThinAm // 805 / / madhye dazAnAM dhAtrINAM tau krIDantau virejtuH| dizAmiva nizAdhIzadinAdhIzau varodayau // 806 // nIlapItAmbarau tAlazaGkhADau tau sitAsitau / dharitrIjananetrANAM mudaM citreNa cakratuH // 807 // dobhUSaNaM zastrakalAH zAstrANi mukhabhUSaNam / jagRhAte gurubhyastau maJjUSAbhya iva svayam // 808 // ekapAtradazAyugmadIptau dIpAvivojjvalau / tau duHkhasukhayostulyau tulyasnehI vilesatuH // 809 / / tau zastrato 'dhikaM zazvatkrIDayaivArdhacakriNaH / azastramAjJAbhaGgAkhyaM vacaM vadhyasya cakratuH // 810 // parijJAya tayordUrAdAjJAtikramavikramau / spazo gatvA tvarAtArastArakaM pratyado 'vadat // 811 // deva tvatsevakasyApi dArako dvaarikaapteH| AjJA taba na manyate dhu razmimivoddhatau / / 812 // gataH sa kAlastejo 'stu tArakasya ka saMprati / zUrau yaduditAvetAvityAhuH sevakAstayoH // 813 // akharvadorbalau sarvazastrajJau garvaparvatau / tvAM prati pratibhAtastau na zubhau zobhanaM kuru // 814 // iti zrutvoddhatakrodho 'yamabodhoddharasvaraH / Uce 'rdhacakrI senAnyaM senAnyazcitasAgaraH // 815 / / saputradvArikAdhIzavadhapradhanasaMdhayA / prapaJcaya camUvIcIIMcIkRtakulAcalAH // 816 //
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa.3. 817-828] vAsupUjyacaritam 325 na cATuvacanairnAgreluNThanai ghisevanaiH / na cAnanatRNAdAnaste moktavyAH kathaMcana // 817 // adhunavAdhikotsAhaivAhaiH sanjaya me ratham / mAstu kAlavilambaste bhambhAM saMbhAvaya drutam // 818 // athAmAtyapatirbhUpamajalpanayakalpavit / deva sevaka evAdya yAvadasti sa te nRpaH // 819 / / nirdezavartinaM cainaM mAnayogyaM nigRhnntH| parivAre 'pi puMnAga virAgaste bhaviSyati // 820 / / tadutpAdayituM doSa dUtastaM prati yujyatAm / mRtyurapyaGginaM hanti nAnnadoSAdinA vinA // 821 // dUtenAzvebharanAni yAcyo 'sau cena dAsyati / tadoSI doSavAnsarvo vibhau hi cchalavIkSake // 822 // rAjJAtha tagiri prItiM vahatA prhitshvrH| 'pArzvasthitamutadvandvaM brahmANaM smAha saMsadi // 823 // bhUpa tvAM tArako vakti bhaktimAnsevako 'si me| . tatpAlyo 'si mamaiva tvaM kiM te hastihayAdinA // 824 // yaccha tatsarvamasmabhyaM yanna labhyaM tavAsti yat / yadvastu bharatArdhe syAdbharatArdhapatehi tat // 825 // jalpantamityamuM kopasvalpakalpAntapAvakaH / dUtaM bhUtantutejobhirvaghnaniva jagau hariH // 826 // kulakramAgate rAjye vayaM smaH sa ca vidyate / sa cena sevako 'smAkaM tatki tatsevakA kyam // 827 // so 'smAkaM pAlako bhUtvA mUDho ratnAni yAcate / yadA pratyuta yAciSye kastaM pAlayitA tadA // 828 // ,
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 3.829-840] mAya sthite harau kroSTA bharatArthapatiH kva saH / maccha tacchirasA sArdhaM ratnAnyAdAtumemyaham // 829 // ityuktvA viSNunotkhAta iva zikhayAsanAt / sa gatvAzu caraH sarvaM svabhartre tathyamabhyadhAt / / 830 // krodhakrauryatrasatkAlastatkAlamatha tArakaH / ripuprANaprayANAya prayANakamakArayat / / 831 // jitAmbhodharasaMbhArabhambhAravanavazravAt / manomayUrAH zUrANAmakhaNDaM tANDavaM vyadhuH || 832 // abhUccaturbhiH pUrdAraizcaturaGgacamUdramaH / caturvidhAyudhodA macaturbhujajayecchayA / / 833 // miladbhirmantridhAtrIzadezAdhIzAdisainikaiH / camUTa yAntI nadI nayantarairiva / / 834 // prayANairavapANaizca sAvezaH pratikezavaH / drAgalaGghiSTa mArgArdhamalaGghitaparAkramaH / / 835 / itazca tAdRgutsAhasAhasA bhogabhUSitaH / harirapyetya mArgAM ruddhavAnmArgamagrataH / / 836 // tataH pratatasaMgrAmaguNagrAmagrahonmukhAH / tamukhAM vArtI pratenurubhaye bhaTAH / / 837 // ekaika jantu grAsanAtRsamAlasyazAyinam / jAgarayAmAsuryuddharyasvanA ghanAH / / 838 // dehaiH prahatisasnehai romAJcacchrAsavAritAn / sannAhAJjagRhuH kaSTaM bhaTAH svAmijayecchyA // 839 // iSTo 'tra mRtyurAgacchanparirabdhuM cirepsitaH | parAGmukho bhUnme meti nAgRhNanke 'pi kaJjakAn // 840 //
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3. 841-852] vAsupUjyacaritam tataH pArApatadyUtakArA iva ghanatvarAH / ubhaye 'pyamilavIrA va urnIrAgacetasaH / / 841 // asayo 'ntarvasadbhartumatApajvalanA iva / parasparAbhipAtena sphuliGgAnmumucurmuhuH // 842 // dviSattejognimegheSu gajeSu madavarSiSu / 327 khadyotakalpairadyoti sphuliGgairdantaghAtajaiH // 843 // sAyakAH zAkinImantrA iva syandanazAlinAm / adRSTA eva vadhyAGgamaviSTA rudhiraM papuH / / 844 // vAhavadbhirmaNizreNisannAhadyutiveNibhiH / nAbodhi rudhiraM niryattAdRzalyaprahArajam / / 845 // sannAhazastradaNDAsthikhaNDAnAM truTatAM svanaiH / natAM ghoSaizca ghoro 'bhUnmRtyorapi bhiye kSaNaH // 846 // prakampitAsayo hastA maulayaH siMhanAdinaH / amarSiNAM dviSatkhaGgotkSiptAH khe 'trAsayansurAn // 847 // yudhyamAnamahAvIraH kSINavIragaNaH kSaNam / vyakto 'jani raNaH kAmaM kAlakAntAdRgutsavaH // 848 // kSINAtro bAhumeva svamastrIkRtya dviSakSatam / cakre kazvana pIThAbjamAgatAyA jayazriyaH // 849 // chinnAyudhabhujAmauliH kazcidutpatya kopataH / UrusaMdaMzabandhena dviSamAzu vyasuM vyadhAt / / 850 // ko'pyabhyutthApayannaGgAnyAjikaNDUbharacchide | mahArAndRDhayAmAsa ripormandaprahAriNaH / / 851 // hakapAtenaiva nirbhaye paravIraMgaNe 'paraH / apUrNayuddhAbhiprAyo 'bhajatmAyopavezanam / / 852 //
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.3.853-864] tulyaM hakkA prahAraM ca.dattvA hakkAcyutAyudhe / / dviSi dvikhaNDite ko 'pi svaM jaghAnAnutApataH // 853 / / svAGge prahArAmicchantau dRDhaM kaucinmahAbhaTau / krudhAnyato 'nyato yAtau dayAmandaprahAriNau // 854 // pratighAtamakurvanto dattaMghAteSu zatruSu / yazyantaH sadRzaM vIraM ciraM ke 'ppabhramanbhaTAH // 855 // dviSi prahAriNyabhyAzAdaGganAzaM cakAra yaH / vIrAstamapyamanyanta kAtaraM jAtaraMhasaH // 856 // avibhyatsubhaTebhyastacchavaM zastreNa yo 'cchinat / mRtyubhIto na vIreSu so 'pi rekhAmavAptavAn / / 857 / / evaM taranto yuddhAbdhiM doAmevobhaye bhaTAH / sakautukamalokyanta dRgjayena jayazriyA // 858 / / AruhyAtha rathaM talpamivAbhISTaM jayazriyaH / tatkaNThamiva vaikuNThaH pAJcajanyaM mudAgrahIt // 859 / / asvAdhidaivatAnyastrazayyAmuptAni satvaram / zaurirjAgarayAmAsa pAJcajanyaM praNAdayan // 860 // tena zaGkhasya ghoSeNa sainyAni prtishaaNrminnH| tRNAni pavanenevoDDAyayAmAsire 'grataH // 861 // saMkruddhastaddhavanerabdazabdAdiva mRgAdhipaH / zailazRGgamivArohadrathaM pratirathAGgabhRt // 862 // jayalakSmIhaThAkRSTisiddhamantrAkSarairiva / sainyAni cApaTaGkAraiH sthirayansa hariM yayau // 863 // kruddhau dRgyuddhavAgyuddhapUrva sarvAyudhaiH kramAt / paraspareNa saMrabdhau prArabdhau yoddhameva tau // 864 //
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3. 865-876] vAsupUjyacaritam 329. zilImukhA mithachinnAH kSoNIgatamukhAstayoH / kavacairiva pazcAdhairnanRturyuddhamUrdhani // 865 // chinnamadhyA api zarA bahuvegavaloddhatAH / tayorlakSyaM yayuH ke'pi kopanA iva pannagAH // / 866 // krudhAmukha zyAma madhyau / jagmatuH kelikIratvaM vAgminau tau jayazriyaH // 867 // tulyodyamavalI tulyakRtipratikRtikramau / tau tulyalakSaNau vIkSya bhanAzo 'bhUtparAjayaH // 868 // svayaM jayAyenAliGgitAviva / kena kena mahAtreNa caturvikramaM na tau // / 869 // atrAntareNa matvAya durjayaM vijayAnujam / durnirIkSataraM cakre karaM cakreNa tArakaH / / 872 // jIvitavyamivArkasya rahasyamiva vidyutAn / cakraM cittamivAjjvalatkaH yekSya nAtrasat // 87 // tAdRprabhAvabhRvakaM na kiMciditi cintayan / pItavAnpItavAsAstakArAkAntivAridaiH || 872 / / cakreNa jitameveti manyamAnastu tArakaH / tarjayanniva dRSTacaiva cirasevaka turme durmedhA iti vadhyase / sanharimAha saH // 873 // madAjJAM zraya bho Dimbha bhuMkStra bhogAnpriyasva mA // 874 // hariha tvadakhANAM pramANaM dadRze mayA / muJca cakramapIdAnIM pazyAmyasyApyahaM mahaH // 875 // ityuktyA kupitacakraM bhramayitvA rayeNa khe / taM prati candrAkArakaM tArako 'mucat // 876
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.3.877-888] snehAjayazriyA karNakuNDaleneva kezavaH / / nAbhyAM hRdi hatastena cakreNa mukhamUrchitaH // 877 // atijvalayatevAca tatyatApahutAzanam / vojito vyajanIkRtya vAso 'ntaM vijayena saH // 878 // tadeva cakramuGkramya mUrchAnte taM harijaMgau / muzAgrabhAgaM muJcAmi jIvantaM muMzva bho bhuvam // 879 // krudhA raktabhramaccakSustArakastArakastataH / . Uce taM dantapeSotyasphuliGgAvalinI giram / / 880 // are re muzca muzca drAgmamaivedamanena hi / hastAttena punaryanAnmuktena tvacchiro hare / / 881 / / iti vAcArditaH zAma cakramuddamya mUrdhani / drAgamuzcata tacchinnamapazyacca dvipcchirH|| 882 // ciraM pratihariH prItaH saMbhujya vijayazriyam / / muSvApa vIrazayyAyAM yazazvIrAvaguNThanaH // 883 // svatAprazatrusaMhArasaMghotairiva tArakaiH / puppaTaSTizriyAgAmi viSNuM sevitumamvarAt // 884 // jigAva gAyanodgItaguNagrAmo raNaM hariH / sa kena jIyatAM yasyAnuyAyI vijayaH svayam / / 885 / / cakraM ca rAjacakraM ca tArakasya tadadbhutam / lagnaM haste ca pAde ca kiM karomIti zAGgiNaH // 886 // bharatArghajayArambhasasaMrambhahRdo hareH / cakramevAbhavajjeyadezamArgopadezakam // 887 // dakSiNaM bharatArthaM sa sArdha sarvairdharAdhavaiH / tayaiva yAtrayA jaitraH sAdhayAmAsa mAdhavaH // 888 //
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ si.3. 889-899) vAsupUjyacaritam - janavanmAgadhAdhIze varadAmezvaraM ca sH|.. prabhAsamabhumapyetAndevAnsevAgirI karot 889 // AgamanmagadhAnyAtrAvinivRttoM 'cyutastataH / tatra vyalokayatkoTinarotpATayAM mahAzilAm // 890 // dUrAvalokakutukI naraH karamivAcyutaH / . . lIlayotpATayAmAsa tAM lalATataTAvadhi // 891 // sthApayitvA yathAsthAnaM tAmathAGgarathAGgabhRt / uttoraNapurAgAradvArikA dvArikAM yayau // 892 // hariH siMhAsane 'dhyAsya janakenAyajena ca / sarvairuvIdhavaizvArdhacakritve so 'bhyaSicyata // 893 // nIti vitatya pRthvIM sa pRthvI pRthvIpurandaraH / apAlayadvanIpAla iva bAladrumAvalIm // 894 // tadA ca nAthazchamasthAvasthAmasthApitAzubhaH / vihatya varSamAsanakevalotpattivAsaraH // 895 // zrIvAsupUjyo dRkpUtAmaMghribhiH pAvayanmahIm / / campApuryA vratArAme 'gAdvihAragRhAbhidhe // 896 // yugmam / / pATalAtarumUle 'tha zritaturyatapAH prbhuH| pratimAsthA guNasthAnamapramattAkhyamAptavAn // 897 // apUrvakaraNArUDhaH pratipede tataH prabhuH / ... savicAra sitadhyAnaM pRthakkena vitarkayuk // 898 // anivRttiM tataH sUkSmasaMparAyaguNaM guruH / adhigamyAdhyarohaca kSaNAkSINakaSAyatAm // 899 // zukladhyAnamavIcAramaikyazrutamatha prbhuH|
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ -332 zrIvardhamAnamariviracitaM [sa.3.900-911] www.wwwwwwwwwwwww mar ~~~~~~~~~ mohAntimakSaNe kSINe dvitIyaM pratyapayata // 900 // paJcajJAnAtIrIzazcatastro darzanATatIH / antarAyAMzca pazceti ghAtikarmANyanAzayat // 901 // mAghe sitadvitIyAyAM candre zatabhiSagyuji / kevalajJAnamudabhUdvizvodbhAsi prabhostataH // 903 // prasattiM harito bhejurvAyavaH sukhadA vavuH / kSaNaM tadA sukhaM prApurduHprApaM nArakA api // 903 / / cakampire surendrANAmAsanAnyatha sarvataH / zirAMsIva vimAnAnAM vibhuvaibhavavIkSaNAt // 904 // . etaita yAta yAtezaM nantumityAdizaniva / svarlokAnindralokeSu mahAvaSTAH skuTasvanaH // 905 // sudharmazasya tIrthasaM nantumAgantumicchataH / airAvaNasuraH smRtyA? karIbhUya puro 'bhavat // 986 // lakSayojanamAnAGgaH zubhazrIrabhramUvibhuH / raupyAdririva hemAdrispardhayA tugatAM gataH / / 907 // - jinaM yiyAsostasyocairmadadhArAyugacchalAt / pApaM nikAcitaM cAnikAcitaM ca galaddhabhau // 908 // garjitaizca mahAghaNTATaNatkArayugaizca saH / vyarAjata jinaM nantuM trilokImAhvayanniva // 909 // svarNapaTTADhayamAlAni tasyASTau vadanAnyabhAn / prabhuvAzravaNotkaNThAH pratyakSA iva dhIguNAH // .910 // vadane vadane cASTau dazanAstasya rejire / catuHSaSTikalAzrINAM kelitalpatalA iva // 911 // dazane dazane vApI svAdusvacchahimodakA /
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ . [sa.3.912-923] vAsupUjyacaritam 333 kIrtipa'timatIvAsya vapuHsAmarthyasaMbhavAH / / 912 // aSTASTa jalajanmAni vApyAM vApyAM virejire| .. vikAsInyaSTadikAntAvadanapratibimbavat // 913 // kamale kamale 'STASTa dalAni dadhire yutim / . . atyutsRtAni tIrthezavilokakutukAdiva // 914 // cturdhaabhinysmerrspsrliilyaa| zubhAnyabhUvanaSTASTa nATakAni dale dale // 915 // prabhubhaktibharavyaktIbhUtasvasvaguNAnyatha / nATake nATake pAtrANyatra dvAtriMzadasphuran // 916 // iti citrIyamANazrIzAlinaM guNamAlinam / karotpAtena kurvantamAkAza iva jAhnavIm // 917 // surabhizvAsadevadrukusumasragmadAmbubhiH / . tridhA saMpINitai DeMgItakIrtimivAmitaH // 918 // jagatsvAminamaskAramanorathamivonnatam / ArohadvAraNaM vegAttaM hariH saparicchadaH // 919 // tribhirvizeSakam / / skandhabaddhAsane jiSNau sasindhurasurastataH / svAmisevotsukamanAstvarAkRSTa ivAcalat // 920 // prApAlaka ivAtmAnaM saMkSipansa kSaNAdapi / jagAma svAmipAdAbjapUtamudyAnabhUtalam // 921 // uttatAra tatastArasArAlaMkAravArabhRt / saudharmasvAmyasau dharmasvAminaM nantumudyataH // 922 // ahNprthmikaadhyaanvrdhmaantrtvraaH|--... . anye 'pIndrAH samaM devairIyustatrAcyutAdayaH // 923 //
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ .i zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.3.924-935 bhatuH samavastyartha kumArA marutastataH / amRjaJjamatImekayojanAM svAmiva svayam // 924 // svapoSyapAdapastomadattaiH puSpadravairiva / siSicustAM bhuvaM meghakumArA gandhavAribhiH // 925 // muktAmANikyaniSkastAM babandhurvandhurairdharAm / vyantarAH karmabhirbaddhamAtmAnaM tu zlathaM vyadhuH // 926 // unmukhAnyAkiranpazcavarNapuSpANi tatra te / sugandhIni kSiverevodgatAnIva vinA tarUn // 927 // muktAsuvarNamANikyaiste catustoraNImiha / caturgatikasaMsAraniHsAradvAravadyadhuH 928 // diktoraNeSu teSUcairatiSThazAlabhaJjikAH / sAkSAnnu tadadhiSThAnadevatAH sevituM vizna // 929 // indranIlaNyAsteca makaramA bama prabuddhAH sevane muktA bhItaneva bhvaabdhinaa.||930|| caturNAmiva dharmANAM caturvidhabhavacchidAm / svAmyazaMsIni catvAri tatra cchatrANi rojire / / 931 // ujjvalaH pracalasteSu virarAja dhvajavajaH / mohaM jitvA paTavyUho dharmasainyairivAbhrami // 932 // balipITheSvivocceSu bhUmipITheSu tattale / cihnAni svastikAdIni maGgalyAnyaSTa cAbhavan // 933 // bhavAbdhimadhyadvIpe 'sminbhUmipIde vimAninaH / velAratnoccayAkAraM ratnamAkAramAdadhuH // 934 // kapizIrSacayo 'muSminnAnAmaNimayo 'bhavat / pApAhInyatsabhApUramayUraH kasya nAhat // 935 // F7.. . 30 - ... / -5 . 62.... ... 15
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3. 936-947] vAmupUjyacaritam / dvitIyaM tadahiyotiHpatayaH kanakotkaraiH / prAkAraM cakrurAtmIyAzrayAnmerorivAhataiH // 936 // jyotiSAmagraNI nu tvA bhUyiSThamaNDalaH / / tatra svayamiva bApa ratnAlikapizIrSatAm // 937 / / prAkAro 'kAri bhavanapatibhizca tato bahiH / rajatairbhagavadbhaktigauriva manoNubhiH // 938 // sphuradbhipari svargakapizIrSakadambakaiH / / cakravAkairivAbhAsi zubhre tasya prabhAmbhasi // 939 // trivapI nUnamanyonyabimbabimbitabimbanAt / anantajannurakSArthabhiva sAnantavaJcabhUt / / 940 // vaijayantIyujo rejustatra mANikyatoraNAH / / janaM bhavabhramau khinnamiva vIjayituM sthitAH // 941 // catvAri gopurANIha vo ko ckaasire| . dvAdazazrAddhadharmazrIvizrAmaikaikajAlavat // 942 // lokapApacchide dhUmadaNDavyAjoddhatAsayaH / pratidvAramabhAvyanta vyanta pakuribhakAH // 943 // taizcaturvidharmazrItrikAlakrIDanecchayA / pratidvAraM kRtA niSkapuSkarA puSkariNyapi // 944 // te 'ntaH kAJcanavamasya cakruruttarapUrvataH / vizrAmAyApraticchandaM devacchandaM jagattrabhoH // 945 // prAGmukhe pUrvavamasya svarNavarNI vimAninau / dvAHsthau tasthaturaGgAcimaNDalIkuNDalAyitI // 946 // dvArapau dakSiNadvAri vyantarau tatra tasthatuH / zubhrAjhI svAmibhaktAnAM yazodharmAvivAGginAm // 947 //
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ _zrI vardhamAnasUriviracitaM [sa. 3.948 - 959] jyotiSka pazcimadvAri dvArapAlau babhUvatuH / AraktavarNau sukRtAkRSTidhyAnavazAdiva / / 948 // vapralakSmyA mukha ivottaradvAri sitetarau / bhavanAdhipatI dvAHsthau sthitAvalakavallivat // 949 // abhayaM pAzinaM divyAGkuzaM mudgariNaM kramAt / sarvA dadhatyacandrAbjakanakA JjanakAntayaH / / 950 / / devyo jayA va vijayA cAjitA cAparAjitA / prAkkrameNa sthitAH svarNamAkAradvArabhUmiSu // 951 // yugmam / / raupyavame pratidvAraM tumbaruHsthatAM dadhau / jaTAkirITaH khaTvAGgI nRziraH sragalaMkRtaH // 952 // madhye samavasRtyAzca vyantarAzcaityapAdapam / vyadhuH zrIdvAdazAdhIzAGgadvAdazaguNocchrayam // 953 // tadadho vidadhuH pIThaM nAnAmaNigaNena te / yazubhirazoko bhUtkekipatrAtapatravat / / 954 // tasyopari parAbhUtasarvAmaravimAnaruk / chandakaM maNivRndena manditArkeNa te 'sRjan / / 955 / / tanmadhye prAGmukhaM sAMghripIThaM siMhAsanaM vyadhuH / naiste samavasRtizriyo 'syA jIvitavyavat // 956 // 336 nustadupari cchatratrayaM te candrasundaram / jJAnadarzanacAritraprabhutAbhAvanaM prabhoH / / 957 / yakSAbhyAM cAmarau tatra dadhAte svAmino mukham / sevituM prahitau candradvayenAMzucayAviva // 958 // dvAre samavasArasya svarNAbjasthamathAbhavat / zrIdharmacakritA sUci dharmacakraM prabhAdbhutam // 959 //
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3.960-971] vAsupUjyAcaritam kRtyaM yadanyadapyatra divyaM tadyantarAmarAH / sarva vitenire svAmibhaktyajAtatamazramAH // 960 // tatazcaturvidhAmartyakoTInAM koTibhirvRtaH / svAmI samavamRtyarthaM trailokyakRpayAcalat // 961 / / navatattvazriyAmAsyAnIva vizvapateH purH|| suraiH suvarNapamAni divyAnyatha vitenire // 962 // dvayordvayoH padanyAsaM teSu cakre clnvibhuH| anyAni cAlayAmAsa suravargaH puraH puraH // 963 // tataH samavamRtyurvI pUrvadvArAvizatmabhuH / dyAmiva ghumaNirvizvatamaHsamudayacchide // 965 // tataH pradakSiNIkRtya caityarbu puurvdigmukhH| tIrthAya nama ityuktvA bheje siMhAsanaM jinaH // 965 // ratnasiMhAsanasthAni pratirUpANyatha prabhoH / apyanyAsu vyadhustrINi vyantarA dikSu tatkSaNAt // 966 // aGgaSThasyApi no rUpaM te vikatuM prabhoH kssmaaH| prabhuprabhAvAdevAsIttadrUpaM tAsu mUrtiSu // 967 // sarvadvIpAtejAMsi piNDayitveva nirmitam / udbhAvaduddhabhUvAnumauli bhAmaNDalaM vibhoH // 968 / / jinezadezanAnAdanAsIro vizvapApabhit / pUrayanmarudadhvAnamuccairdadhvAna dundubhiH // 969 // ratnadhvajaH puro bharturudbhabhUva ydgrtH| nRtyanpatAkAhastena dharmaH zailUSatAM dadhau // 970 // pAradvArAgatya vo 'smindattvA tisraH pradakSiNAH / natvA tIrtha jinaM cAgnidizyAcAravido mudA // 971 / /
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.3.972-982] sthAnaM vimucya sAdhUnAM sAdhvInAM ca tadantare / vihitAJjalayastasthurUrdhvA vaimAnikastriyaH // 972 // // yugmam // yAmyadvArA pravizyAtha vidhinA nairRte sthitAH / krameNa bhavanAdhIzajyotiSkavyantarastriyaH // 973 // pratIcA gopureNAtha pravizyAsthurmaruddizi / vidhinA bhavanAdhIzajyotiSkavyantarAstathA / / 974 / / alparddhiH prathamAyAtastatrAyAntaM maharddhikam / praNanAmAgataM tvagre namanneva yayau ca saH // 975 // gopureNottareNoccaiH praviSTAstadvidhikramAt / kalpAmarA narA nArya IzAne kakubhi sthitAH / / 976 / / nAsIbhiyantraNA tatra na ca kAcana duHkathA | na bhayaM na ca mAtsaryamabhUnmatsariNAmapi / / 977 // dvitIyasya tu vatrasya madhye siMhagajAdayaH / tiryaJca syumiyaHsparzasukhasyAstyaktamatsarAH // 978 // saMghaTTAdaNyabhagnAni raupyamAntare punaH / surAsuranarezAnAM vAhanAnyatratasthire / / 979 // dizazobhAM pure rAjA jayApadmAvatIvRtaH / tatrAgatyotsavairnAthaM natvAsthAdvidhivattadA // 980 // svaputraizvaryamAlokya trilokyA stUyamAnayoH / yaH pitroH pramado jajJe tatpuraluko'mbudhiH // 981 // ye yojana sahasre'pi jIvA mAnti na mAnti vA mamuH prabhuprabhAvAtte pIThe tatraikayojane // 982 // nivArya bhaktivaryo'tha sarva kolAhalaM tadA / 338
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3. 983-994] vAsupUjyacaritam 339 natvA tIrthapati stotumiti zakraH pracakrame // 983 // zrIvAsupUjya nandantu tvadaMhinakhacandrikAH / dazAzavilasajjantukarmasaMtamasacchidaH // 984 // namaH zamasudhAmbhodhilaharIbhya iva prabho / tvadvilokitalIlAbhyo bhavAnibhraMzahetave // 985 // antHsNttsNdiiptdhyaanaanlvibhaanibhaaH| vibho tava vibhAntyaGgabhAsodAsitavidrumAH // 986 / / jayanti dantadyutayo vizveza vizadAstava / bhavArNavataraNDasya sitadhvajapaTopamAH // 987 // bhAgyaM bhuvi bhavAneva vibhAti bhavinAM vibho / yadbhavadarzanaM teSAM sarvendriyamadapradam // 988 / / stUyase sumanobhistvamamanasko 'pi ytprbho| kevalasyaiva puNyasya tanmahattvamaho tava // 989 // dharmadezanayA vItarAgayiSyaJjanaM jina / prAgeva kuruSe vItarAga-dantayutAdharam // 990 // vardhamAnavarajJAnajJeyaH zreyaHzriyaH padam / tvatprasAdaH sadA me 'stu vAsupUjya jinAdhipa // 991 / itIndrastutibhistuSTe niviSTe nRsurAsure / nirmalAM nirmame dharmadezanAM nirmamezvaraH // 992 // yojanaprasarAH sarvabhASApariNatipriyAH / paJcItraMzadguNA rejurgiro vizvaguroriti // 993 // bho bhavyA bhUribhAgyena bhavinAM nRbhavo bhavet / tadamuM prApya saMsAraM tyaktvA zrayata nirvRtim // 994 // yataH saMsAramastokazokaduHkhabhRtaM budhAH /
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 3.995 - 1006] na bhajante yathAzvatthataroH kRmyAkulaM phalam / / 995 / / mokSAyAbhyudyatairbhAvyaM bhavyaiH zAzvatazarmaNe / bhavaduHkhAni yannUnaM na bhaveyuH zubhAtmanAm / / 996 / / zaktijJAnahagAnandA yatrAnantA dhruvaM sthitAH / kaH saMsArasukhabhrAntyA tatra mokSe nirudyamaH // 997 // yaH saMsArasukhAkhAdAnmokSasaukhye nirAdaraH / vyagraH paGkAdane durdhIH sa sudhAmavadhIrayet // 998 // saMsAre paramaM duHkhaM mokSe ca paramaM sukham / iti tattvaM parijJAya bhAvyaM mokSAya tatparaiH / / 999 / / tasyAdyaM kAraNaM dharmastarovajamiva dhruvam / yatitavyaM tatastasminnapramattairmanISibhiH / / 1000 // ayaM dharmo dvidhA jJeyaH sAdhuzrAddhAzrayAd budhaiH / alpAnalpavilambena siddhaye dvividho'pi saH / / 1001 / / tatra sAvadyayogAnAM viratiH sarvataH sadA / nirdoSa eva sAdhUnAM dharmazcAritralakSaNaH || 1002 // yadi sAvadyayogAnAM dezato viratirbhavet / tadeSa gRhiNAM dharmaH zramaNopAstisaMspRzAm || 1003 / / dvividho'pi vidheyo'yaM zraddhayA zuddhayAdhikam / sA punaH sugurostattvopadezairjAyate zrutaiH // 1004 // te'pyAstikatvapAtreSu phalantyanyatra na kacit / nAnAcitteSvaho zuddhamatyAdiSviva tadyathA / / 1005 // anantajanamityasti puraM mahimavattaram / zazvadvasanti yatpauraireva vizvapurANyapi / / 1006 // mahAkaSTamasAdhUnAM sAdhUnAM saMmadaM dadata |
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ mandamAtastathA / [sa.3. 1007-1018] vAsupUjyacaritam tatra citragati ma dharitrIdayitaH sthitaH // 1007 // pure 'tra kaSTaM tiSThantaH kApi saukhyAya gamyatAm / ityuktAstena catvAraH paurA niragurekadA // 1008 // te tu zuddhamatiryogyamatirmandamatistathA / durmatizceti kugrAmeSvajIvanakarmavRttitaH // 1009 // kAmaM vRttyai bhramantaste zItavAtAtapeSvapi / ratnadvIpaM yayuH kaSTArjitAlpadravyazambalAH // 1010 // kuzaileSu dRSatkhaNDAnsatrAsAnalpatejasaH / . ratnabhrameNa gRhNanto mUDhA mumudire'tra te // 1011 // tairaloki pumAnko'pi diyaabhrnnbhaasurH| tarucchAyAsthitaH sAraparivAro mahAniha // 1012 // prINitasvAntayA nunnaH kAntayAya prazAntayA / asatyoktinizAbhAnustAnuvAca pumAnayam // 1013 / / kimebhirazmakhaNDai? rocitaiH paamrocitaiH| na spRzanti kareNApi yAni paurAH parIkSakAH // 1014 // ito'grato'sti mANikyagiriguruguNAlayaH / yatprabhAsu na bhAsante tamAMsi ca mahAMsi ca // 1015 // yadi taM yAtha ratnAni labhadhve tAni tAni tat / yeSAM mahIyomahasAM mahIyaM mUlyamalpakam // 1016 // atha zuddhamatirdadhyau sAdhu diSTamanena meN| vyaktaM paropakArArthameva jIvitamIdRzAm // 1017 // tadasyAdezamAdhAya dAridrayAyaM dade jalam / iti dhyAtvA cacAlAsau mANikyAcalaMdiGmukhaH // 1018 // tasmai ratnArthine khAnikhananArthamathArpayat /
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 zrIvadhamAnamArAvarIcaMta si.3.1019-1030] pumAnsa divyaH kuddAlaM tIvratvAlaMkRtaM kRtI // 1019 // mANikyAcalamAsAdya maadydromaanycknyckH| * avApaiSa khanankhAnI ratnAnIha. tviSAM gRham // 1020 // kAlenApyatikaSTenApyahaM ratnamamUlyakam / tadrahISye 'dhunA yena labhyate mukhamakSayam // 1021 // iti dhyAtvAtikaSTAsu mANikyAcalasImAsu / dadatpadAni saMpApa zikharaM tasya sa kramAt // 1022 // // yugmam // yanmAhAtmyena tanvanti sevAM devAdhipA api / ratnaM teneha tatkicidudazcadrociraikSyata // 1023 // mahatastasya ratnasya darzanAdeva zuddhadhIH / vizvatrayasyApyupari sphuritaM svamamabhyata // 1024 // taccAlokyAtiyatnena ratnamutpulakAkRtiH / dhIro nizcayadhIzvetasyetaccintayati sma sH||1025 / / sa eva jJAnavAnpuNyaH kRpAgAro guruH pumAn / yenegranapAtraM me kathitaH pRthivIdharaH // 1026 // ayameva ca ratnAdriH sevyo rtnaarthibhinRbhiH| syuH sarveSvapi zaileSu ratnAni kavivAgiyam // 1027 / / devaH sa eva yaH kazcidasyATeradhidaivatam / devatvaM kAnyadevAnAM yeSAM na sthAnamIdRzam // 1028 // rucipacitavizve'sminnapi mANikyabhUbhRti / tamAsamaladRSTInAmasti nAstIti saMzayaH // 1029 // dRSdainamapi ratnAdriM girInAkAGkato'parAn / andhadRSTerjanasyAsya kAntau dhvAnte'pi no bhidA // 1030 //
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3.1031-1041] vAsupUjyacaritam ayamapyasti ramyo'dristathAnye'pyadrayo'dbhutAH / yasya syAdvicikitseti sa kiM pApairna lipyate // 1031 // dhanyA anyAdribhAjo'pi yatnAdratnAnyavApnuyuH / iti vArtApa hAsyAya hA syAdetadvirispRzAm // 1032 // anyAcalacaraiH puMbhiretagiricarA narAH / darzanenApi lajjeransa heransaMstavaM kutaH / / 1033 // dhanyo'haM kRtakRtyo'haM labdhajanmaphalo'pyaham / yenAsAmAnyamAhAtmyaM ratnametadavApyate / / 1034 // vinirbhAgyaM jamataM mAM purA yena vAsarAH / agamyantatamAM hanta ratnaistairapyupArjitaiH / / 2035 // iti dhyAyanhada dadhau sa tadratnaM sunizcalam / acchidramapi yatprotamanantaira malairguNaiH / / 1036 // surAmurAyAmRddhiM sa mApa tadratnadhAraNAt / acintyamahimAno hi maNimantrauSadhIguNAH / / 1037 // sa pratikSaNatatsaGgasukhanirbharabhAvanaH / * 343 mahAnandamapi prApa kiM na bhAgyabhRtAM bhavet / / 1038 / / yastu yogyamatiH so'pi divya puMso girAM guNaiH / prItaH zuddhamatiM mUlAccAlokya prAptanizcayaH / / 1039 // pUrvavalubdhakuddAlaH khAnIrjJAtAH khanaJzanaiH / kRtayatno'pi ratnaughaM bahumUlyamavApa ca / / 1040 // // yugmam // ratnamUlyasukhasvAdaH paraM kiMcidabhUdasau / tatra lokottaraM ratnaM labdhumAramAdadhau // / 1041 // gatvA kiMcitpuraM divyaM ratnAptazrIH sthitaH sukham /
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa. 3.1042-1053] sa hA sahasaMpannabhogayogaviraM sthiraH / / 1042 // kSINazrIH mApya ratnAni zriye mANikyazailataH / jagAma kAmaM divyAni bhUyo bhUyaH purANi saH / / 1043 // ratnadvIpe sa mANikyagiriM gatvA kadAcana / saptASTavAra saMcArakhinnazvetasyacintayat / / 1044 // puMsA divyena me tAvadadhunApi hitaiSiNA / amUlyaratnamAdiSTaM nityasaukhyasya kAraNam // 1045 // tatastalabdhaye yatnaM kurve cakre ca taM tathA / prApyAmUlyaM ca tadratnaM sa zuddhamativaddhabhau / / 1046 / / yastu mandamatirnAma sa divyapuruSoktiSu / vimarzasparzena vitene taralaM manaH / / 1047 // pratyakSANi parikSipya ratnAnyetAni rumpadam / lagedvAkye'sya kaH satyAsatyasaMzayagocare / / 1048 // iti nizcitya taireva grAvakhaNDairakhaNDamut | puraM gantumanA divyaM kacitpallIM papAta saH / / 1049 // tatastaducita prAptasvalpamUlyopabhogabhuk / ninAya sa dinAnyatra saMkare sukhaduHkhayoH // 1050 // bhuktazrIryatra tatrApi sa bhramannabhravatpunaH / ratnadvIpaM yayau daivAdbhAvakhaNDAnyavApa ca / / 1051 // tatastaducitAvAptasthAna zrIduHkhajIvanaH / gatAgatazatAnyevaM hatAzaH pratatAna saH // 1052 // so'pi kAlena nirviNNastanvAno divyapuMvacaH / mANikyagirimAzritya bheje zuddhamatergatim / / 1053 // yastu durmatirAkarNya sa divyapuruSasya gAm /
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3. 1054-1065] vAsupUjyacaritam 345 svanAmAIvicAre'tra sthiraM vyaracayanmanaH // 1054 // mahatvaM mAyayApannaH ko'pyayaM mAyikaH pumAn / vipratArayati svairaM ratnadvIpacarAnnarAn // 1055 // vilobhya komaloktyAyamAyAtaM janamAdarAt / nItvA kacana gRhNAti zambalaM khamapi kSaNAt // 1056 // pApAcAre vicAre'sminizcalaM racayanmanaH / ratnadvIpasya panthAnamapyamuJcata durmatiH // 1057 // kUpAvartazilAgatepaGkakaNTakasaMkaTe / sa mahAgahane'raNye kaciniHpuNyako'patat // 1058 // duSTajIvaghaTAghaTTakaSTitasteSu teSu ca / duHsthAneSu pataJjajJe'raNyAnnirgantumakSamaH // 1059 // __ AkarNya dhIdhanairetadantaraGganidarzanam / tataH prathamavadbhAvyaM na punazcaramo yathA // 1060 // nigodavasana yattadanantajanapacanam / tatra kAlaparINAmo nAma citragatinRpaH // 1061 // bhavyastadbhavasiddho'sau jIvaH zuddhamatistu yaH / Asannasiddhiko yogyamatibhavyopamaH sa ca // 1062 // dUrabhavyastvasau mandamatirmandagatirbhave / abhavyo durmatiIyo'nantasaMsAraduHkhabhAk // 1063 // jIvAzcaturvidhAH kaalprinnaamvshaadmii| AjagmurvyavahArAkhyarAzau te kathamapyatha // 1064 // kugrAmAH kubhavAstApazItavAtAdikaSTajam / akAmanirjarApuNyamalpamalpaM svazambalam // 1065 // mAnuSyakabhavo ratnadvIpastatra kuparvatAH /
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vardhamAnasUriviracitaM [sa3.1066-1077] kutIrthAni ratnAni tatrAjJAnatapAMsi ca / / 1066 / / cAritraM viTapI tatra sadguruH puruSo mahAn / kRpA tatpreyasI vizvatrayajantuhitA smRtA / / 1067 / / sarvajJazAsanaM yacca sa mANikyamahIdharaH / dhyAnaM kuddAlakaH karmakhAnInAM khanane kSamaH / / 1068 / / sutapobhyastu satpuNyA ratnazreNiradUSaNA / samyaktvaM tacca ratnAdrikoTau ratnaM yaduttamam / / 1069 // paJcAticArasaMhAro mANikyAdristuticchalAt / surAsurAya lakSmIryA kevalajJAnameva tat / / 1070 // yastatsaGgAnmahAnandaH sa mokSagamanotsavaH / bhavyaH ko'pi bhave'traiva kRtakRtyo bhavediti // 1071 // Asanna siddhikastu syAtsaspRhastapasAM phale / bhaveSu divyadraGgeSu bhogAstanmUlyajaM phalam / / 1072 / / saptASTavAraM yAmuSya supureSu gatAgatiH / puNyodayavyayotthAnA narAmarabhavAstu te / / 1073 / / dUrabhavyasya yo divyapurIgamanamicchataH / pallIpAto'lpabhogarddhi bhUtapretAdijanma tat / / 1074 / / bhramanbhUrInbhavAndUra bhavyo'pi sukhaduHkhabhAk / gurorgiraM punaH prApya bhavyIbhUya zivaM zrayet / / 1075 / / 346 abhavyastu gurudveSAnmartyajanmAdhvadUragaH / vizatyaraNye durjanmacayasaMcAranAmAne / / 1076 / / duHkarmanAmabhirduSTajIvaistatrAtighaTTitaH / duHkhasthAneSu kUpAdisthAnIyeSu patatyasau / / 1077 // kaSTAtkaSTAntare spaSTaM pataneSu muhurmuhuH /
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3. 1078-1088] vAsupUjyacaritam 347 ayaM kujanmanAM pAraM kadAcidapi na brajet // 1078 // ityantaraGgadRSTAntamavabudhya subuddhayaH / ahitatyAgataH santaH santu svasya hite ratAH // 1079 // // iti caturvidhajIvavicAre'ntaraGgakathA // ityAkarNya sudhApUrNakarNA varNya vibhorvcH| babhUvurudyatA bodhamahitAH svahite janAH // 1080 // bahavo laghukarmANaH sUkSmAyAH mUkSmadarzinaH / vibhuM vijJApayAMcakruH kozIkRtakarA narAH // 1081 // prabho bhrAntairmahAraNye sArthanAtha ivottamaH / patadbhiravaTe hastAvalamba iva dADharyavAn // 1082 // kSudhAdagdhairabhISTAnasatrAgAramivAprataH / rogagrastaimahAvaidya ivAdaraNamundaraH // 1083 / / marau grISme'ni saMcArAtkhinaiH sara ivAdbhutam / pravAsasthaiH priyAloka ivAstokamatarkitaH // 1084 / / zatruzastrAhatitrastaiH zaraNyaH zaktimAniva / . nadIpurarayAkRSTaiH sattAraka ivodyataH // 1085 // mantrasevAditaistuSTadevIvara ivottaraH / asmAbhirbhavaduHkhAtailabdhastvaM zreyasAM nidhiH // 1086 // paJcabhiH kulakam // tadasmAnkaruNAmbhodhe rakSa rakSAbhito bhavAt / prasIda dehi dIkSAM naH zikSaya zramaNakriyAm // 1087 // evamabhyarthitastebhyaH zrIsarvajJo yathAvidhi / sUkSmAdibhyo dadau dIkSA vratazikSAM ca tatkSaNAt // 1088 // sUkSmAdyAH sAdhavaH sAdhvyo dharaNIpramukhA babhuH /
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 zrIvardhamAnamUrsiviracita [sa.3. 1089-11000 zrAvakAH suyazomukhyAH zrAvikAca jayAdikAH // 1089 / / itthaM caturvidha saGghamaghasaMghAtaghAtakam / vAsupUjyo jagatpUjyaM sthApayAmAsa susthitam // 1090 // yadA jJAnaM vibhorbhAvi grahISye'haM tadA vratam / iti dhyAnavatI padmAvatI nAthena dIkSitA // 1091 // tattvapraznatrayeNAtha nAthasteSAM mahAtmanAm / sUkSmAdInAM tu SaTpaSTergaNabhRnnAmakarmaNAm // 1092 // utpattirvigamo dhrauvyaM kramAditi padatrayam / trikAlajJastadAcakhyau zrutadro/jamAdimam // 1093 // // yugmam // tripadAnusRterekAdazAGgAni vitenire / te caturdazapUrvasthamaGgaM dvAdazamapyatha // 1094 // sugandhicUrNasaMpUrNa tUrNa zakraH suraidRtaH / prastAvajJo maNisthAlaM gRhItvAsthAtpuraH prabhoH // 1095 / utthAyAtha prabhucUrNakSepaM kurvansumedhasAm / teSAM sUtreNa cArthena tatastadubhayena ca // 1096 // kramAdravyairatha guNaiH paryAyaizca nayairapi / anujJAmanuyogasya gaNasya ca dadau tadA ||1097||yugmm / / atha dundubhini?paimaGgalodgAragItibhiH / surAsuranarA harSAtteSu vAsAMzca cikSipuH // 1098 // punaH siMhAsanAsInaH puraHsthAnAM jagadguruH / munIndrANAmadAttattvazikSAM gaNadharocitAm // 1099 // tasminnavasare sthUlairujjvalaiH zAlitaNDulaiH / akhaNDairADhakonmAnanirmitaH kRtyavadibhiH // 1100 / /
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.3. 1101-1110] . vAsupUjyacaritam 349 maramminnmar gandhadravyaiH suranyastaiH prcuriibhuutsaurbhH| munarodazcitaH mApavasupUjyena kAritaH // 1101 / / vAyeSu vAdyamAneSU gAyati pramadAjane / dvArA prAcyena samavasaraNe prAvizadvaliH // 1102 // tribhirvizeSakam / / dattapradakSiNo bharturutsitaH sa puro nRbhiH / zreyAzrInartanArambhe puSpahastakavadbhabhau // 1103 // bhapatantaM mahIpIThe balera divaukasaH / jagRhuH sugurorvAkyamiva bhaktiparA narAH // 1104 // patitasya kSitau tasyAsyAdha jagRhe nRpH| tIrthazeSAmivAlpAlpaM zeSaM tu jagRhurjanAH // 1105 // balestasya prabhAveNa pUrvotpannA gadAH kSaNAt / vilIyante na jAyante SaNmAsAntanavAH punH||1106|| mAtuliGgazarAdhArau dhArayandakSiNI bhujau / cAmau nakulakodaNDadaNDAbhyAmabhimaNDayana // 1107 // avalakSaruciryakSo valakSakhagavAhanaH / kumAranAmatIrthe'sminvAsupUjyavibhorabhUt // 1108 // yugmam / / utpede ca ghanazyAmA caNDAnAmA turngggaa| dakSiNau dadhatI zaktivaradatravarau karau // 1109 // bhujau vAmau gadApuSpabhUSitau parivibhratI / sadA saMnihitA bharturjAtA zAsanadevatA // 1110 // yugmam / /
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 - zrIvardhamAnamariviracitaM. [sa.3.1111-111 wmmmmmmmmmmmmmmmmmmmi ayotyAyottaradvArA nirgatya svrgibhirvRtH| devacchande jino haMsa iva nyAmyadambuje // 1111 // prabhoranujJAmAsAdya pratipadya jinastutim / upaviSTeSu zeSeSu munIndreSu yathAkramam // 1112 // tadArhadaMghripIThasthaH sUkSmo gnndhraagrnniiH| vizvalokamanaHprItyai pratene dharmadezanAm // 1193 // // yugmam / / . sarvajJavAkyaghanasAralavAnukAramAvibhratImupazamAmRtapuSTadRSTim / AkarNya karNasubhagAM prabhuziSyavAcaM vAcaMyamAnibhRtabhaktibharaNa natvA // 1114 // AhnAdana strijagatAM jayatAdanaryaH / zrIsaGgha epa jinanAthakRtapratiSThaH / ityAziSa vadanacandramarIcizastAM / vistArayanniva nijaM nilayaM jano'gAt // 1115 // yugmam // iti daNDAdhipati zrImadAhnAdanasamabhyarthitazrIvijaya siMhasUriziSyazrIvardhamAnasUriviracite zrIvAsupUjyacarita AhlAdanAGke mahAkAvye catu:kalyA NakalabdhivarNano nAma tRtIyaH sargaH //
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ - atha caturthaH sargaH atha pratasthe pRthivIM pAvayansvapadaiH prabhuH / anvIyamAno munibhirvinayaH sadguNairiva // 1 // jaghanyato'pyabhUtkoTiH prabhoH pArzve suparvaNAm / RtuvAtendriyArthAzcAnukUlAH sarvato 'nvaham // 2 // drumAH kalpadrumasyAsya gacchato natazIrSakAH / ajAyanta jagadbhartuH zakunAca pradakSiNAH // 3 // yugmam // svadurmukhatvaM jAnanto lajjitA iva kaNTakAH / adhomukhatvamabhajanpathi pracalataH prabhoH // 4 // yazogAna tatrAtivRSTayavRSTirujaH kacit / mArivairetidurbhikSasvAnyacakrabhayAnyapi // 5 // avRddhanakhazmazrukezo dezeSu saMcaran / syAdvAdI dvArikApuryAH paryantorvI kramAdagAt // 6 // asyAM suraughaiH samavasaraNe vihite kSaNAt / tatra prAgvatpravizyAlaMcakre siMhAsanaM jinaH // 7 // rAjamAnyA dvipRSTasya tannarA dvArikApateH / tadA samavasRtyAdyaM manaH svAdyaM nyavedayan // 8 // sAdha dvAdaza rUpyasya koTI stebhyo dadau mudA / prabhoH samavasRtyAM ca nRpaH savijayo yayau // 9 // prabhuM pradakSiNIkRtya kRtInduH praNipatya ca / dvipRSTo bandhunA sArdhamA sAmAsAnuvAsavam // 10 // atha vizvanAtha vizvabhASAnugAminIm / vizvalokaprabodhArtha vidadhe dharmadezanAm // 11 //
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasuriviracitaM [sa. 4. 12-23] 352 bhavA jantoranantAH syurnRbhavaH zasyate param / yadante'munA svargApavargAdyAH sukhazriyaH / / 12 // visit puruSArthAnAM kartRtvena vidAM mude / tAnvinA tena kiM janmasaMkhyApUraNahetunA / / 13 // sa zlAghyaH puruSo yasminpuruSArthAH sphurantyalam / sarastadeva sevyaM hi yatrApaH prApurAspadam / / 14 / dharmArthakAmamokSAkhyAzcatvAraste jane zrutAH / kiM tvarthakAmamokSANAM dharma eva nibandhanam // 15 // tasmAdvizvArthavRkSANAM dharmo bIjamiti dhruvam / manvAnairamalajJAnairjanaiH sevyo'yamanvaham / / 16 / / etasya vRddhaye zuddhabuddhibhirgRhamedhibhiH / vijJAya sevanIyAni vratAni dvAdazAnyapi // 17 // tatrAhiMsA ca satyaM cAsteyabrahmAparigrahAH / yatermahAvratAni syuH paJcaitAni tu sarvataH // 18 // dezato mUni paJcANuvratAni gRhazAlinAm / digbhogAnarthadaNDAkhyaM tridhA jJeyaM guNavatam // 19 // sAmAyikaM ca dezAvakAzaH poSadhasevanam / saMvibhAgo'tithezcatvAryevaM zikSAtratAnyapi // 20 // dvAdazAnAM vratAnAM tu samyakkaM jIvitaM param / yathA guNAnAmaudAryaM tapasAM vA kSamoccayaH // 21 // sarvajJe sadgurau dharme yA zraddhA hRdi nizcalA / samyaktvamiti tattvajJairvijJeyaM hitamAtmanaH / / 22 // asya prabhAvAjjAyante devAH sevAbhRto nRNAm / vistAriNyaH zriyaH sarvA yathA vikramabhUpateH // 23 // www
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa.4. 24-34] vAsupUjyacaritam wwwvie tathAhi / jambUdvIpe'sti kusumapuraM kusumasaMnibham / yatra svarNamayAvAsabhAsaH kesaratAM dadhuH // 24 // rAjAsminharitilako bhUvadhUtilako'jani / . nAmnA gaurIti kAntAsya gaurI kAntaguNairabhUt / / upyaacitlkssaabhirdksslkssysulkssnnH|| tayoraputratAdoSacchedano nandano'bhavat / / 26 // asmingarbhasthite rAjJA jitA vikramato 'rayaH / ato vikrama ityAkhyAmasyAmbAkArayanmahaiH // 27 // samaye vinayI so'yamupAdhyAyavazaMvadaH / adhItI sarvazAstreSu niSNaH kRtsnakalAsvabhUt // 28 // kAmebhakrIDanAraNye tAruNye yAtumudyatam / dvAtriMzannRpakanyAbhirnRpastaM paryaNAyayat // 29 // yAvadivyeSvasau tAbhitriMzadvAsavezmasu / rantuM bhavate tAvadakasmAdhAdhibhivataH // 30 // kuSThakAsanvarazvAsazokazUlajalodaraiH / zirortigaDudapIDAvAntivAtaizca so'ditaH // 11 // upayAcitabastyAdikarbhamantrauSadhakriyAH / sarva vyarthamabhUdasminhitaM vAkyaM jaDe yathA // 32 // zIrNanAsoSThahastAMghiratyartha vyathito'tibhiH / analpaM talpagaH kaSTaM rAraTIti sma so'nizam // 33 // tataH purabahiHsthasya maMsiddhasyArtizAntaye / dhanaMjayasya yakSasya sa mene mahiSAzatam // 34 // tadA vimalakIrtyAkhyaH kevalI kelikAnane /
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.4.35-46] duHkarmatimiratrAsavAsaraH samavAsarat // 35 // tataH kevalinaM nantuM bhUbhartA bhUribhaktibhAk / cacAlAnandasaMdarbhojjAgarairnAgarairvRtaH // 36 // tadvijJAya tadA vijJo vikramo'pi vyacintayat / lAbhailomA iva rujo hA vardhante mamauSadhaiH // 37 // mudrAmaNDalamanvaistairauSadhairupayAcitaiH / bhagnaM mayAdhiSadardantidantarivAdriSu // 38 // tanme dAdamI rogasarpAH sarpanti yadalAt / tattamaH zamayAmyadya jJAnabhAnuM bhaje munim // 39 // atha vyajijJapadbhupamasAvudyamasAhasI / zamarAziM namaskatuM samaM nayata mAmiti // 40 // muktAlikhacitazmazru mukhamazrukaNaiH sRjan / nRpo 'tha nRvimAnena samaM tamanayatsukham // 41 // svarNAbjaviSTarakroDaniviSTaM kalabhASiNam / nRpaH samaM kumAreNa munihaMsaM nanAma tam // 42 // tato munirmanuSyANAM haranpApamiSaM viSam / vAcA sudhAdravAcAradhAriNyA dharmamAdizat // 43 // papraccha dezanAnte'tha vikramoktyA muni nRpaH / kiM kumAro'yamArogyamArohati na sarvathA // 44 // vyaktadRzyasphuraddharma ivAsye dazanAMzubhiH / Uce'tha kevalI jJAnakavalIkRtasaMzayaH // 45 // pure'paravideho:ratne ratnasthalAbhidhe / padmAkhya chadmanAM saba kurAjanyaH purAjani // 46 // sa mRgavyarasavyayo bhUtalaM vanyamanyadA /
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ si.2. 47-58] vAsupUjyacaritam yayau suyazasaM sAdhuM kAyotsarge dadarza ca // 47 // sa dharmajJAnayorI dharmajJAnasamAzraye / sAdhorurasi niHzaGkaraH kaGkapatraM nikhAtavAn // 40 // mithyAduHkRtavAksAdhuH svvyliikvishngkyaa| papAta ghAtavyagro'tha dharmAdhAratarudharAm // 49 // janaM ghigiti jarUpantaM nighnanbhUpo'tha mantribhiH / pApazrIkautukazukaH kRtaH kSiravAzu paJjare // 50 // nyasya tasya sutaM rAjye puNDarIkaM sa bhUpatiH / sacivaiH paJjarAyuktamamoci niryocitH||51|| suyazA munirAjastu. smarampaJcanamaskRtIH / SaDjIvarAnkSamayansuro'bhUllavasaptamaH // 52 // sa tu rAjA vahanvaira sAdhuvarge nirargalam / na janainindhamAno'pi tatpurodhAnamatyajat // 53 // dhyAnAdhIno yazodhautavyomA somAbhidho muniH| teno- daNDapAtenApati svAtmeva durgatau // 54 // kSmAjantUnkSamayitvAGgaM saMmArNya prtimaasthitH| munistathaiva ghAtenApAti pAtakinAnA // 55 // ityeSa paunaHpunyena kurvanpuNyena sAdhunA / avadhijJAnavijJAtatadbhAveneti bhatiH // 56 // nighnansAdhUzamAgAdhAnre re duSTa svatuSTaye / na cegIto'syaghAttarika mAdRgbhyo'pi bibheSi na // 17 // zaminaH muyazomukhyA hanta tvAmasahanta re / nAhaM. sahiSye hanmyeSa svAbhISTaM smara daivatam // 58 // ityuktvA taDiteva DhuM taM tejolezyayA muniH /
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 zrIvardhamAnamariviracitaM [sa.4.59-70] bhasmIkRtya drutaM pApa payoda iva zAntatAm // 59 // bhUpo'tha pApabhAreNa samutpatitumakSamaH / adhogatInAmavadhi saptamI durgatiM gataH // 60 // so'pyAlocya pratikramya tadatikramya pAtakam / munistIvratapastatvA divamAyuHkSayAdagAt // 61 // sa bhUramaNajIvastu svayaMbhUramaNArNave / apratiSThAnanarakAdudvattastimitAM gataH // 62 // sa timiH saptamImeva jagAma jagatIM ttH| tato 'pyudvatya matsyo 'bhUdgataH SaSTI ca durgatim // 63 // caNDAlastrIbhavaM prApya punastatraiva yAtavAn / tataH kumbhInaso bhUtvA sa bhUmI paJcamIM gataH // 64 / / punarjagAma tAmeva bhuvaM mInabhavAntaraH / mRganAthaH sa bhUtvAtha turIyaM nirayaM gataH // 65 // punastatraiva pAThInazarIrAntarito 'gamat / zyenIbhUya tRtIyaM sa iyAya nirayaM tataH // 66 // gRdhradehaM gRhItvAtha gatastAmeva durgatim / dvitIyAM bhujago bhUtvA jagAma jagatIM ca saH // 6 // so'gamadbhogabhRdbhaya tatra bhUyo'pi durgatau / / timIbhUyAgamadasau prathamAM pRthivImatha // 68 // ajAyata sa jIvo'ya pakSyako viklendriyH| hInendriyacayastiryagnIcajAtirnaraH surH|| 69 / nArakazceti zatazaH so'bhUdbhavacarazciram / nAnAyonIbhavAM bhUripagabhUtiM samAzrayat // 70 // AkulaH kaSTakoTIbhirbandhavyathavadhAdibhiH /
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 357 [sa.4.71-82] vAsupUjyacaritam bhave bhave sa pazcatvamavApa vyApadAM padam // 71 // ityApado'tigahanAH sahamAnena saMsRtau / / tena baDhyo'vasarpiNya utsarpiNyazca ninyire // 72 // so'kAmanirjarAkSAmakAtha tanubhUrabhUt / . gRhiNaH siMhadattasya vasantapuravAsinaH // 73 // tAruNye tApasIbhUya tapastaptvA sa dustapam / phalaM tvajJAnakaSTasya prApa tvatputratAmayam // 74 // RSighAtapravacanadveSajaM pApameSa tat / tIvrAbhiH kaSTakoTIbhistAbhistAbhirazoSayat // 75 // tenAzoSitazeSeNa duritena tavAtmajaH / anyaM babhUva bhUpAla rogajAlasya bhAjanam // 76 // ___ ityuktiM duHzravAM zrutvA cakampe cakito nRpH| sa vikramakumArastu jAtajAtismRtirjagau // 77 // vivekadIpamamApya prabho mohatamohataH / hahA kaSTamahAsindhau mArgabhraSTaH purApatam // 78 // itazvetazca caNDAbhistADyamAnastadUmibhiH / daivAttattIrametyAsminmano rupaGkasaMkaTe // 79 // jagadguro karAlambaM tadyacchAnavalambitam / AkarSa mAmitaH svAminirIha karuNAM kuru // 8 // samyaktkaikaguNapotadvAdazavratabhUSaNam / zrAddhadharmamatho hastamiva vyastArayadvibhuH // 81 // romaharSAGkarAkIrNo harSAzrukaNamizradRk / jagrAha zrAvakaM dharma vikramo'tha yathAvidhim // 82 // bhUpo 'bhUdbhadrako natvA tau muni purmiiytuH|
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 zrIvardhamAnamAraviracitaM sa 4.83-94] vyaharadvasudhAM bodhisudhAmbhodhistato muniH // 83 // dharmadrumUlasamyaktvarasAsvAdakRtAdaraH / chinnAghakandairmumuce vyAdhibhirvikramaH kramAt // 84 // navollAsitalAvaNyapuNyasarvAGgacaGgimA / dharmAlaMkaraNaH so'bhanmukterapi manoramaH / / 85 // nizAzeSe'nyadA yakSaH pratyakSaH sa jagAda tam / macchakkyA sajjadeho'si dehi me mahiSAzatam // 86 // tamUce vikramo yAcallulAyAnki na lajase / jaMjJe'Gga munidiSTena sajjaM dhauSadhena ye // 87 // dhokhyamauSadhaM dRSTapratyayaM kaSTato 'rjitam / jIvavyApAdapApAyau yA kaH lipati pradhIH // 88 // AcacakSe ca yakSezo dadAsyatyalpa ma pAH / tatastatte kariSyAyi kAmaM yenAnutapyase // 89 // ityuditvA tirobhUte yakSe dakSaikazekharaH / anAkulamanAcake kRtyakarmANi vikramaH // 90 // tatrAmaraniketAkhyodyAnazrIzekhare'nyadA / jinAgAre kumArenduryayau kalyANakotsave // 91 // tataH snAtravilepArcAprekSaNIyastavakSaNaiH / jinendorjanayitvaiSa yAtrAM yAvannyavartata // 12 // astambhayadbhayavyagraM tAvattasyAkhilaM balam / jinakrIDAvanakoDe sa dhanaJjayaguhyakaH // 93 // yugmam / / yamAgnikauNapadhvAntakoTikluptAmivAtha saH / hatAmbaracarasphUrti mUrti nirmAya mAyayA // 94 // roSaploSitayA bhISmaghanaghargharaghoSayA /
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa.4. 95-106] : vAsupUjyacaritam taM kSoNipasutaM yakSA sAkSepamidamabravIt / / 95 ||yugmm // na re narAdhama kathaM dadAsi mama kAsarAn / . . . . . AyuHkANDamakANDe'pi samApayasi kiM svakam // 16 // smitadhautAdharo'dhatta kumAro bhAratImatha / bho yakSa na kSipAmi svaM tanumaddhAtapAtake // 97 // . apyArabdhabahutrANAH prANAH kasyApi na sthiraaH| tatkRtyAkRtyaviskuryAdakRtyaM tatkRte'pi kaH // 98 // ityAkarNya krudhA yakSo vikrama kramasaMgrahAt / utpAdhyAsphAlayadvIcImivAbhyAcale'rNavaH // 99 // . mUrchAmucchidya yakSastaM krudhAndhaH punarabhyadhAt / re re dadAsi nAdyApi kiM maddeyamadeyavat // 10 // kRpAM karopi jIveSu svajIve na karoSi kim / madhyatAM gate'nuSmindharmAviSkArakAraNe // 101 // dharmAdhAraH kumAro 'tha giraM jagrAha sAhasI / khaikajIvakRte jIvazataM ko hanti dharmavit // 102 // : phalaM tavApi dhigyakSa jIvalakSanipAtanaiH / ihAmagandhikaM dhAma paratra narakavyathA // 103 // tvaM dharmAdeva devatvaM yAto 'si prAgbhavaM smara / pAtake jAtakelistatkimasi jJAnavAnapi // 104 // puNyaikapariNAmena jagadullAsahetunA / tavApi yujyate dhartumAnandaM vandanAdinA // 105 // iti tasyoktibhiyuktibhinnAbhibhinnamAnasaH / yakSo 'bhyadhAdaho sAdhu tvayAhaM pratibodhitaH / / 106 // tato nAdyApi mAdyAmi pApAraGginAM vadhaiH /
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.4.104-119. nRNAM praNAmamAtreNa gamiSyAmi prasannatAm // 107 // kuru tvamapi me nAma praNAmamamalAzaya / tenaiva te'numaMsye'haM saMpUrNamakhilaM khalu // 108 // kumAro'tha jagau yakSa namaskAro hi pnycdhaa| prahAsavinayapremamabhubhAvaprabhedabhAk // 109 // sa prahAsapaNAmaH syaanycittotsnggitmtsraiH| yaH kriyeta parijJAtavikriyebhyo'pi sakriyaiH // 110 // tamAmananti vinayapraNAmaM nayapaNDitAH / pitrAdibhyo vidhIyeta putrAyairvinayena yaH // 111 // pAhuH premapraNAmaM taM praNayibhyaH kriyeta yH| kAmaM sa premakopebhyo mitrAdibhyaH prasattaye // 112 // yastu svAmini saMmAnamAnazrIdAnazAlini / aihikaH kriyate svAminamaskAramuzanti tam // 113 / / yaH sadgurau ca deve ca vItarAge viracyate / taM tu bhAvanamaskAraM nirdizanti vizAradAH // 114 // vicAraya tvameteSu kaM namaskAramarhasi / ityAkarNya kumAroktimabhyavatta janaMjayaH // 115 // tvaM kumAra namaskAraM kuru bhAvamayaM mayi / yaddevo'smi jagatkArasaMhAroddhArakAraNam // 116 // bhavArNavasamuttAratarIbhUtavibhUtayaH / madaMzA eva bhAsante sarvadarzanadevatAH // 117 // . mannamaskAramAtreNa tava sNsaarsaagrH| vikrama kramalaGghayatvamanullaGghanyo gamiSyati // 118 // athAbrUta smitasyUtavadano nRpanandanaH /
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4.119-130] vAsupUjyacaritam 361 mayAkRSTaH kriyApApAdvApApe yakSa mA pata // 119 // jagatAM sRSTisaMhAroddhArAH santi na santi vA / / iti samyagna jAnAsi svamAkhyAsi ca tatkSamam // 120 // yadaGgamahasA dRSTiH sahasA tava lupyate / taiH surendraiH stutAnkhyAsi svAMzAndarzanadevatAH // 12 // svayaM bhavAbdhau matsyastvaM cApalenopalakSyase / namaskArAttaduttAraM kuto dizasi me tataH // 122 // vacasA niSphalenaiva tatpApaM mA vRthA kRthaaH| bhavenmama namaskAro bhave 'sminna jinaM vinA // 123 // iti vAdini yakSendurmedinInAthanandane / giraM jAgarayAmAsa vivekavimalAmimAm // 124 // dadRze tvAdRzaH ko 'pi pumAnanupamAkRtiH / dhIro dharmI ca vAgmI ca rAjaputra na kutracit // 125 // jitastvayAhaM vacanaistenAsmi tava kiNkrH| . zuddhadharmopadezAcca mama tvamasi sadguruH // 126 // svacittakoNaM vAsAya nijadAsAya yaccha me / tvacchiSyo yadi jAnAmi tadgatAM tvadguNAvalIm // 127 // vibho virahayiSyAmi nijaM ceto na ca tvayA / kadApi yadi vettIdaM jinasevotsavaM tava // 128 // bhartaH smartavya evAhamutkaTe saMkaTe kacit / ayameva hi bhRtyAnAM svAminyavasaraH paraH // 129 / / ityuditvainamApRcchayAvagRhya ca sa zuhyakaH / yayau nimAzrayaM citratacaritracamatkRtaH // 130 // . tataH pratyUSazeSAyAM rajanyAM rAjapuGgavaH / ...
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.4.131-142] drutaM vijJAtavRttAntaH kumAropAntamApatat // 131 // mudA kumAramAliGgaya pattanAya ninAya sH| bAlArkarazmikAzmIranIrazrIramyayA bhuvA // 132 // prtydhvpaurgauraagiidRktaamrstornne| kumAramutsavenAtha nRpaH prAvIvizatpure // 133 // kAlena kenacidrAjyabhAramAropya vikrame / jagAma nAmazeSatvameSa bhUpAlapuGgavaH // 134 / / kurvananityatAdhyAnasudhAsindharmimajanam / pitRzokAgnijaM tApamamuzcadvikramo nRpaH // 135 // vivekaM pitRlokAgnivizeSavizadaM tataH / hRdalaMkaraNaM cakre niSkavadvikramo nRpaH // 136 // nyAyakalpadrumArAmacchAyAmadhye nivezya bhUH / tenAbhUSyata sarvAGgamahagRhavibhUSaNaiH // 137 // saptavyasananirmuktamamuktasukRtodyamam / abhUdbhUpe 'tra bhUpIThaM rAjante raajvtprjaaH|| 138 // AgAttaddezabhaGgAya kaliGgAdhipatiryamaH / kadApyAkasmikApAtaH saMnipAta ivotkaTaH // 139 // dUraM devasya kasyApi prabhAvAdadbhutaujasA / hariH sa hariNenevAcakrame tena vikramaH // 140 // zUramaNDalatejAMsi dUrayansainyareNubhiH / vikramo 'tha dharitrIndurabhyamitrINatAM gataH // 141 / / yamavikramayorjAgradugravikramakarmaNoH / tayoH pravate vIrasiMhasaMharaNo raNaH // 142 // jAtadevAnubhAvaunaHsaMkramo vikramaM yamaH /
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 4. 143 - 154] vAsupUjyacaritam 361 jitotkaTacamUkoTirvikaTe saMkaTe 'nayat // 143 // pAdAnte DhaukaNIkRtya kRtadoH saMyamaM yamam / smRtimAtrAgato yakSastadA vikramamaikSata / / 144 // hInodyamaM dInamukhaM vidviSaM vIkSya vikramaH / bandhAdunmocya dezAyAdidezAvyakRpAzayaH / / 145 // mAnayitvA ca natvA ca yakSamakSINasauhRdam / anujJAya nivAsAya svapurAyAcala nRpaH / / 146 // puryA maGgalazRGgAradyAyA hRdaye 'vizat / pratolIdRkpathenAtha bhUnAthaH kIrtibhUSaNaH / / 147 // tasminrAjani rAjantaH paurAH saurAjyasaMpadA / mahotsavairdivo devAndharAmAninyire 'nvaham // 148 // vrajanbhUpo 'nyadA bAhyAvanIM vAhyAlikelaye | kimapyokaH kSaNakSIvAstokalokamalokata || 149 // vAhayitvA hayAnbhUpo balamAnastadaiva saH / amandAkrandasaMdarbhagarbhamaikSata mandiram / / 150 / vismayavyAkulenaiko naraH pArzvacarastataH / pRSTastatkAraNaM rAjJA vijJAyeti vyajijJapat // 151 // svAmitadgRhezasya mahebhyasya gate'hani / aputrakasya putro'bhUdandhasyeva gudramaH // 152 // idAnImeva vAhyAlivilAsagamanakSaNe / tannimittabhavo 'darzi deveneha mahotsavaH // 153 // adhunaiva punardaivayogataH sa mRtaH zizuH / tadviyogArtimArgeNa tatpitApi tamanvagAt / / 154 // tatkuTumbajanaH sarvaH putrajanmAtsayogataH /
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ rU zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.4.155 - 162] pratyuta dviguNe duHkhe patito saraTItyayam / / 155 / / bhavanATakakauTilyAdathotkaNThakavigrahaH / Qun avyAkulacalaccetAH kSitinetA vyacintayat / / 156 // vidAmapyaparicchedyA saMsArasya vicitratA / jano 'yaM cintayatyuccairanyadanyacca jAyate // 157 // sukhAya cchAyAmAyAti grISmatApAturastaroH / narastatkoMTarasthena dazyate hA mahAhinA // 158 // vahatyaho naraH zastraM ripordAraNakAraNam / kadAcideSa tenaiva devAttenaiva hanyate / / 159 / / manorathAnurUpaM yatphalamApnoti kazcana / mahAviDambanAjAlakSepavizvAsakaM hi tat / / 160 // ekAntaduHkhade loke virajya mayi muktaye / mA dhAvatviti saMsAro datte sukhakaNAnapi // 161 / / yA saMsArasukhAcAptirdurantaiva narasya sA / matsyasya galikAyantra niyuktakavalopamA // 162 // ayaM jano mano lolaM kathaM nu kathayatyadaH / bhavabhAveSu yadvajralepeneva niyantritam // 163 // alokavyomina ye lokavyoma kSeptuM kSamA jinAH / tadAzrayabalAcitaM kRNAmi bhavabhAvataH / / 164 // iti dhyAyanyayauM dhAma tvaritaM nRpavikramaH / candrasenaM sutaM rAjye nyasya tasthau vratotsukaH // 165 // jJAnavijJAtatadbhAvaH svabhAvakaruNAkaraH / : sahasaH kevalI kAle tatra tatpuramAsadat / / 166 // tadvArtAvAdinaM dAnairAnandyodyAnapAlakam /
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa.4.16-170] vAsupUjyavasvim vikramaH pramadasmero jagAmArAmAtmukaH / / 167 / / so 'tha pradakSiNIcakre guruM karmendhanAnalam / cirAnurAgasaMbaddhAM zraddhAM paribhAjita // 16 // natvA muruM dhasajAniyathAyuktamazrAsanam / bheje reje ca tadvANISTisaMpAtacAtakaH // 169 // atha vratArthamabhyayaM yatIzaM jayatIpatiH / prabhAvamArtha tIrthasya jagAma nagaraM punaH // 170 // dhnNjyaakhyyksseshkRtsaanidhybndhurH| surAsuracamatkArakarodAramahotsavaH // 171 // prabhAvanAbhiryakSendrakRtAbhiH sukRtaadhibhiH| vaidharmikairapi stutyaM janayaJjinazAsanam // 172 / / purAdgurumagAdbhUpaH siddhilobhanarUpabhAk / - bheje bhavaziraHzUlaM mUlaM jJAnatarotam / / 173 // .. trisirvizeSakam / / nRcandre candrasene 'tha natvA nagaragAmini / / vijahAra mahIM rAjamaharSigurubhiH saha // 174 // zraddhAzuddhatapAH zuddhasiddhAntapaThanakramaH / bodhayitvA dharAM jJAnI sa paraM padamAsadat // 175 // iti tattvena samyaktvaM sevyaM vikramavattattaH / jano yena bhavatyAzu lokadvayabhayavyayaH // 176 // iti samyakke vikrmraajkthaa||.. pApadhvAntabhidastasya samyaktvasya raverikha / . rAzivabAdazabhAbratAnyAbhorAvRttaye / / 177 //
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 zrIvarSamAnasUriviracitaM [sa.4.178-189] nirAgastrasahiMsAgapIDArakSaNalakSaNam / prathamaM teSvahiMsAkhyaM zrAddhAnAM syAdaNuvratam / 178 // sukRtAmbhojahaMsIyamahiMsavAtinirmalA / bhavamokSajalakSIravivekAya niSevyate // 179 // bhUvargabhogasaukhyazrIsopAnazreNizAlinI / ahiMsA nAma niHzreNiniHzreyasagamAvadhiH // 180 // * hiMsA nirantaraM duHkhamahiMsA tu paraM sukham / jantordadAtyaho sUracandrayoriva tadyathA // 181 // ___ asti rUpeNa saMpattyA sukRtopacayena ca / purandarapurAlabdhajayaM jayapuraM puram // 182 // abhUdbhUpaH zriyAM pAtraM tatra zatruJjayAhayaH / yadyazakSIradhiriduryazAzaivalAdvabhau // 183 // nandanau sUracandrAkhyau tasyAbhUtAM matau satAm / sUracandrAvivonidrAnandaM kartumidaM jagat // 184 / / jyeSThe zreSThaguNabhrAntyA bibhrANaH snehavibhramam / sa tasmai sUnave rAjA yuvarAjapadaM dadau // 185 // candrasya tu mahIndreNa na vRttirapi nirmame / tataH sa cintayAmAsa svAvAsazayano nizi // 186 // sUro'ya vidadhe rAjJA yuvarAjaH svayaM mudA / na pattirapyahaM vRsyA piturmohaH kiyAnaho / 187 // 'parAbhUtasya tadrAjJA sthAtu me 'tra na yujyate / kalabhaH kiM vasedhUthe yUyezenApamAnitaH // 188 // evaM vicintya nistandrazcandraH sAndrapasaMbhavaH / acaladgalitasnehaH svagehAtrizyalakSitaH // 189 / /
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4.190-201] vAsupUjyacaritam cittAvezahataklezaH svadevatyAmarAgabhRt / kumAraH sukumAro 'pi dUre dezAntare 'vizat / / 190 // ratnapattanamityatra pattanaM vidyate 'dbhutam / tadudyAnasamIpe sthAcandraH zrAntastarostale // 191 // zrutipeyaM svaraM zrutvA ttstdnusaartH| vizanArAmamadrAkSIcandraH sAdhu sudarzanam // 19 // sabhAgarbhAvanau natvA tattvArthAdezakaM munim / tanmukhAditi zuzrAva sa dharma bhAvapAvanaH // 19 // sAparAdhA api prAyo gehibhiH puNyadehibhiH / na hantavyAstrasAstAvatkiM punaste nirAgasaH // 194 / / ityAdidezanAM karNadezanAndI nizamya saH / prapadya karuNAmeva khagirA pratyapadyataM // 195 // mayAparAdhino'pyuccairUparodhe 'pi ca prabhoH / jantavo inta hantavyA nAnyataH zauryavRttitaH // 196 // ityAttanizcayazcandro natvA sattvagururgurun / pure tatraiva dhAtrIzaM jayasenamasevata // 197 // zaucyasatyaucitIdAkSyadAkSiNyAdibhiradbhutaiH / nijaiH sevAguNairevAbhavadbharturayaM priyaH // 198 // nivezya rahasi premhsitstrpitaadhrH| lapati sma patiH zuddhavivekamamumekadA // 199 // apIndrasamare dhIrA vIrAH kssiiraabhkiirtyH| / ye santi me tRNAnIva tvadRSTistAnapIkSate // 20 // kriyAkathitaniHzeSaguNasya tava pauruSam / . dRSTirdizatyasau dhairyarasArNavanavAnjinI // 201 // :
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 zrIvarSamAnasUriviracitaM [sa.4.202-210] tadvIravArakoTIra cairizalyaM mama skhalat / / . . . sUrNamAkarSa hRdayAdudayAdapi ropitam // 202 // anyAyamadirAkumbhaH kumbha ityupazumbhanaH / mannyAyakSakaraTI caraTIbhUya calAti // 20.3 // strIzca gAzca haratyeSa krUro hanti yatInapi / camUrukho yamasyApi durgameM durgamaJcati // 204 // tattadurga mahAdurgavalgano kl[vikrmH| . guptaM pravizya taM suptaM matpramodAya dAraya / 205 / / ityAttavAci bhUpe gAM candro 'muzcatsudhAmayIm / prArabdhatIyakRddharmamahAsAgaramAgarAm // 206 // hantuM jantUnayuddheSu pratyAkhyAnaM prabho mama / yuddheSvapi paritrastAnastAnandAnirAyudhAn / / 207 / / ityasya nizcayaM zauryamayaM dharmamayaM ca sH| nRpo matvA mamazcakre madasaMmadayoH padam // 208 // adhyakSamaGgarakSANAmagraNyaM mantriNAmapi / / sarvezvaraM ca taM cakre kramAtmItaH kSamApatiH // 209 // pApavyApArapArINo rINAtulacamUkulaH / viveza dezaM saMrambhI sa kumbhacaraTo jyadA // 210 // sAravIracayazcandrasvarAya dadhAva c| amArgatvaritaiH sainyairdurgamArgAn rurodha ca // 21 // palAyamAnamunidaraudracandracamUbhayAt ... taM rurodha purodarSasaharSasubhaTotkaraH // 212 // purataH pArvataH pathAnmiladbhiH sa balairabhUt / / vanebhaH sarvadigdhAvadavAnala ivAkulaH // 213 / /
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4. 214-225] vAsupUjyacaritam senAsu tAsu caraTo jhaJjhAma karaye yathA / kavaMcijjIvanopAyakaNikAmapyanApnuvan // 214 // na zauryavahnilezo 'pi mayyastIti dizaniva / / saniHzvAsamukhanyastatRNazcandrAgrato 'luThat // 215 // prasannahRdayaH sphiitdystdymudyshaaH| hRSyadromAlimAliGgatkumbhamutthApya bhUpabhUH // 216 // tadAdi sphuradAdityamahasaM bhusNmdH| .. candraM nRpo 'dhikaM mene putrato 'pi svato 'pi ca // 217 // candrAgrabharataptastu yauvarAjyazriyApi saH / .. rAjyAya sUraH krUrAtmA dadhau pitRvadhe dhiyam // 218 // nizIthe nizitAstraudho dUraM vaJcitayAmikaH / unmArgaH saudhamAviSTaH kAlAdiSTaH phaNIva saH // 219 // tataH parAGmukhaM muptaM tIvraNAstreNa bhUpatim / sa jaghAna ghanaM lobhaH zobhate mUlamaMhasAm // 220 // . tatastrasannasau devyA dRSTaH saMmukhasuptayA / ghAtyeSa yAti ghAtyeSa yAtIti pUtkRto ravaH // 221 // dhAvatsu dvArapAleSu bhUpAlenetyabhASi ca / kasyAyaM ghAtaka iti jJAtavyo maiSa hanyatAm // 222 // tanujaM manujasvAmI taM vijJAya vikAriNam / yUthAdvinaSTaM dAseramiva dezAnirAsayat // 223 / tvaravatturagArUdvaiH sa kramelakamelakaiH / pradhAnapumbhi candraH sutaM candramathAhvayat // 224 // jayasenamathApRcchaya samAyAtastathAsthitam / pitaraM prekSya candro'bhUdAspadaM ISaduHkhayoH // 225 //
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.4.226-237 nivezya taM sutaM rAjye rAjA taddhAtapIDayA / sUre samatsaro mRtvA dvopI kApi nage 'bhavat // 226 // kalaGkapaGkilaH so 'pi sUro jIvankukarmabhiH / gharandezAntarANyApa vanaM tavIpidIpitam // 227 // palAyamAnastatrAyamahaHsaMhRtapauruSaH / janne prAgvairavairasyAtkopinA dvIpinAmunA // 228 // sa sUrajIvastatraiva vane yAtaH kirAtatAm / pApavirdhitArambhastenaiva dvIpinA hataH // 229 // so 'pi dvIpI hataH kopATopAndhaistasya bndhubhiH| tAvabhUtAmubhau zailavane tatraiva potriNau // 230 // tatra trivatsarau vyaktamatsarau tau parasparam / saMgrAmavyasanavyagrAvavadhIllubdhakabrajaH // 231 // tato jyato vane kApi mRgaavbhvtaamubhau| tathaiva prathitadveSasamarauM zabaro 'baMdhIt / / 232 // gajapotAvathaikasmingajayUthe babhUvatuH / yudhyamAnau ca to yUthabhraSTau bhillagaNo grahIt // 123 // tau paramparayA cndrnrendraalymiiytuH| nyaSidhyetAM muhurbaddhayuddhAvAdhoraNairbalAt // 235 // kadAcidAyayau tatra kevalAlokabhAsuraH / muniH mudarzano nAma jinadarzanabhAskaraH // 135 // manovRttIrvahanbhaktigahanAH saha naagraiH| vanaM yayau muni nantukAmaH kAmayitA bhuvaH 236 / / muniM natvAtha tattvArthavadinaM medinIpatiH / dharmopadezapIyUSapUraM pAtumupAvizat // 237 //
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa.4.238-248] vAsupUjyacaritam 371 vyAkhyAnte 'tha nRpo 'pRcchatkevalI ca nyavedayat / tayoraNayo(rakAraNaM dUradAruNam // 238 // taccaritrAttasaMvego bhavoMdvagena vegtH| ... pravatrAja sa rAjanyaH kRtvA rAjAnamAtmajam // 239 / / virarAja sa rAjarSistapastapanatejasA / tato 'gAdivamuddAmasaMmadAmRtadIpikAm // 240 // vivardhiSNuvirodhomidurdharau tau tu sindhurau / AdyaM duHkharasAsvAdakarakaM narakaM gatau // 241 // taduvRttau ca tau labdhajanmAnau pApayoniSu / anantabhavasaMtaptAtmAnau saMcarato 'bhitaH // 242 // candrajIvastu sa stutyaM bhuktvA svargasukhaM ciram / labdhvA zuddhamanuSyatvaM svAmI siddhizriyo 'bhavat // 243 // amuM dRSTAntamAkarNya muktisaMprAptikAraNam / ahiMsAsevakairbhAvyamicchadbhiH zivamAtmanaH // 244 // iti prANAtipAtavicAre zUracandrayoH kathA // - payovAha ivaahiNsaavllipllvnkssmH|| mRSAvAdavirAgastu satAM bhavadavacchide // 245 // aNuvrataM dvitIyaM tadvAcyaM yatkApi nAnRtam / bhUkanyAgodhananyAsakUTasAkSye vizeSataH // 246 // jantUnAmahitaM yattanna vAcyaM satyamapyaho / suMdhIbhirvAkaprapaJcena bodhanIyo'tra pRcchakaH // 247 // asatyamapi nizcitya vAcyaM dharmahitaM vacaH / na satyamapi tatsAmyameti puNyacayazriyA // 248 // IdRksatyagirAM vaktA yathA rAjapurIpatiH /
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.4.249-260] vaibhavaM bibharAmAsa haMsaH saMzrUyatAM tathA / / 249 // azrAntadharmaracanaH sasatyavacanavrataH / mAsagamye vanIramye ratnazRGgAbhidhe girau / / 250 / pUrvajaiH sthApite caitye caitrIyAtrotsave nRpaH / cacAlAlpaparIvAro nantuM zrIRSabhaM jinam / / 251 / / // yugmam // 372 ardhavartmani taM yAntaM carastArataratvaraH / vyagro vyajJapayAmAsa kazcitpazcAdupAgataH // 252 // yAtrArthaM tvayi niryAte nareza dazame 'hani / sImAlo 'rjunabhUpAlaH tvatpurIM zatrurApatat // 253 // nirasya trasyataH sarvAnnihatya vihitAyudhAn / sabhANDAgAra hastyazvaM sa rAjagRhamagrahIt // 254 // bhayAturaM puraM kRtsnamAnandyAbhayadAnataH / sa siMhAsanamAsInaH sadyaH svAjJAmadApayat / / 255 / / - anyAlayAnilInena zrIsumantreNa mantriNA | atastvayi niyukto 'haM yuktaM yattadvidhIyatAm // 256 // athAbruvanbhruvaH kSepAttaM nRpaM nikaTA bhaTAH / 4 valAmahe maheSvAsa tvatpuraH kaH sphuretparaH // 257 // tadApyakampitaM dantadyutipuSpairuro 'rcayan / ajAtamukhamAlinyastAnabhASata bhUpatiH / / 258 // saMpado vipado 'pi syuH pUrvakarmavazaMvadAH / mUDhA mudaM viSAdaM vA tatsaMpattiSu tanvate // 259 // nedAnIM bhAgyalabhyAya yuktaM rAjyAya dhAvanam / bhAgyalabhyaM parityajya jinayAtrAmahodyamam // 260 //
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4.261-271] vAsupUjyacaritam 373 tayAtrAmasamApyainaM na vale dhavalekSaNAH / vitraiH prArabdhasatkarma tyajato 'dhamaceSTitam // 261 // ityuktvA vAhayAmAsa vAhavAhanamadhvani / bhUpatiH kampitakrUrapAtakAdicamUcayaH / / 262 // parivArajanenAtha nAthabhaktiviyoginA / svasvamAnuSavIkSArtibhAjA rAjA vyamucyata // 261 / / yathA yathA sa tairmukto mudaM bheje tathA tathA / truTanti yAtrAbhAgyasya bhAgino 'mI kramAditi // 264 // atha cchatrabhRtaikena yukto mukto jnairnRpH| kAmapyavApadekAkI mArgabhraSTo mahATavIm // 265 / / cArucIravareNyAzvagubhAbharaNavIkSaNAt / bhUrilobhena mA millAH sAnandAH khedayantu mAm // 266 // uttarIyamiti cchatradharasya paridhAya saH / yAtraikadhIrdizo vIkSya prAcalattIrthadiGmukhaH // 267 // // yugmam // ayaikaH pazyatastasya jAtavAtavaratvaraH / etyAturo latApuJjanikuJjamavizanmRgaH // 268 // kirAtaH kazcidAyAtastamanu sphArayandhanuH / dRkpathAtItasAraGgaH kSmAbhujaGgamuvAca tam // 269 // atra patrataticchanne na pazyAmi padaM vane / madbhakSyaM sa mRgaH kAgAnmameza kRpayA diza // 270 // satye khyAte mRgavadho 'nyathA khyAte mRSAvacaH / tabuddhayA vipratAryo 'yamiti dhyAtvAvadanRpaH // 271 / / bho pRcchasi svarUpaM me mArgabhraSTa ivApatam /
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.4.272-283] vyAdho 'bhyadhAdaho mUDha trastaH kvAgAnmRgo vada / / 272 // nRpaH prAha mahAbhAga haMsa ityabhidhA mama / uccairAcaSTa mRgayurdiza mArga mRgasya me || 273 // jagatIzo jagau mitra sthAnaM rAjapurI mama / bhillo 'bhyadhAtkudhA re 'nyatpRcchayase 'nytprjlpaase||274|| vyAjahAra sa rAjanyo mitrAhaM kSatriyAnvayaH / atyuccai rUcivAnvyAdhaH kiM mahAbadhiro 'si bhoH // 275 // bhUpo vadadizasi me yanmArga yAmi tatpuram | vyAdho 'bhyadhatta bAdhiryavyAdhiryaH so 'stu te ciram / / 276 / ityukkai nirAzo 'yamagAdvyAdho yathAgatam / yayau puNyabharAkrAntaH kSmAkAntastu zanaiH punaH // 277 // matimAnyatimAyAntamekamagre nirIkSya saH / 374 natvA mArga ca muktvA ca purAvatmA calannRpaH // 278 // kRtAntasyeva hakpAta tataH kopAruNau puraH / etya milAvubhau bhImabhRkuTI bhUpamUcatuH / / 272 // cirAtpallIpatiH zUrazrauryabuddhyAdya niHsRtaH / dUrAdasminvane muNDaM pASaNDinamalokata / / 280 // jAnanazakunaM taM sa tadvadhAyodyatAyudhau / AvAM preSyau drutaM praiSIdRSTaH kApi sa kathyatAm / / 281 / / dadhyau rAjA mayi vyAjavAci vA maunabhAji vA / * saralena pathA yAntau kRtAntau tanmunerimau // 282 // saMpratyaMsatyamapyuktaM satyAdapyurupuNyakRt / // iti zabdacchalAtsatyamasalyamayamabhyadhAt / / 283 / / vAmena yAti duHkhAdhvajuSAmazakunAya saH / ma
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4.284-295] vAsupUjyacaritam .. 375 labhyo yuvAbhyAM na yathA tathAdbhutagatitiH // 284 // mArge tadvacasA tasmiMstau mudhA paryadhAvatAm / asadgurUpadezena saMyamasyeva vartmani // 285 // taadRgvaagmRtaasekvrdhissnnusukRtdrumH| yazaHprasUnaiH surabhistathaiva pathi so 'calat // 286 // prasUnapAtasurabhIbhUtabhUtalamaNDalam / zayanAya nizArambhe sAraM bheje sa bhUruham // 287 // tRtIye 'ti patiSyAmaH saMghe tasmindhanAmbudhauM / dAridyabhAramunmucya tariSyAmo dhanormiSu // 288 // mAkpAta eva hantavyA hanta kecijanAH punaH / bhIvazyastrasyati yathA trAtA tucchaparicchadaH // 289 // ityadUre latAgulme bahUnAM balazAlinAm / . vacaH karNacarIkRtya zrutvA so 'cintayanRpaH / / :290 // . // tribhirvizeSakam / / kecinmalimlucAH kAmamiha vishraammaagtaaH| sAdhusaMghAtaghAtAya durjane durguNA iva // 291 // dUrAdebhiH sphuTaM luNDyaH saMgho dharmaruciH kacit / . ekAkinA mayA zakyaH kenopAyena rakSitum // 292 // iti cintAmasau kurvanidrayA duritastadA / . . . dIpadIptadizo 'pazyadvIrAnkAnapyudAyudhAn / / 293 // ko 'pyasau taskarapumAnityutthApya krudhA sa taiH / mUAlokAnmahAtmAyaM ko'pItyudbhAvya 'bhASitaH / / 294 // caurAH kecitkacidRSTA vadanto vA shrutaastvyaa| diSTA hi herakeNeha-pathi saMghajiyAMsavaH // 215 //
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasuriviracitaM [sa.4.296-307] yojanairdazabhiH sthAnAdito 'sti zrIpuraM puram / gAdhistasyAdhipo jainastAnhantuM prajighAya naH / / 296 // tadAzu diza jAnAsi yadi yena nihatya tAn / yazo labhAmahe saMgharakSayA sukRtAni ca // 297 // atha dadhyau dharAdhIzaH satyoktistAndizAmi cet / samAliGgati sarvAGgaM tanmAM tadudhapAtakam / / 298 // yadi tAnna dizAmyAzu tadaitairanipAtitaiH / bhavanti mama te saMghaghAtapAtakadAyinaH / / 299 / / tatkimatra karomIti dhyAnAdutpannadhIH sudhIH / tAnbabhASe bhaTAna dRSTA dRSTyA mayA na te // 300 // tadvilokAya yuSmAkaM yuktaM neha vilambitum / yatrAsti saMghastatrAzu gamyatAM trAtumAturaiH / / 301 // te 'pi tatra gamiSyanti yAtha tatprathamaM yadi / tatazva kIrtirdharmazca bhavatAM bhavato 'dbhutau // 302 // ityuktyAttacamatkArAste saMghAbhimukhaM yayuH / caurAstu gulmAnnirgatya praNipatya tamabruvan // 303 // gulme santo vadanto 'tra jJAtA eva tvayA vayam / na khyAtA nRpavIrebhyaH pitA prANaprado 'si naH // 304 // dharmadugdhArNavajyotsnAM pApadhvAntaravicchavim / smo dhiyaM tava yayA vayaM saMghazva rakSitAH / / 305 / / ityuktvA te valitvAguH prage so 'pyacalatpuraH / anvetya satvarairazvavAraiH kaicidabhASyata // 306 // daNDitAsmatpatestrasyanhaMso rAjapurIzvaraH / dRSTaH kApIha taM hatvA tarAmo vairavAridhim // 307 // : 376
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ si.4,308-318] vAsupUjyacaritam khajIvitAya kaH pApaM vadatyanRtamityatha / ahaM sa haMsa ityuktvA dhRtAstro 'sau puraH sthitaH // 308 // sasmAra ca namaskArAnrAjA dharme dhiyaM dadhat / dundubhiH khe ca dadhvAna puSpavRSTiH papAta ca // 309 // satyavAdiJjaya jayetyAnandavizadaM vadan / samyaghaktadvanAdhyakSaH tasya yakSaH puro 'bhavat // 310 // pItastvatsatyavAdena trAsitaH tvdrivrjH| etadvanapatiryakSastryakSAkhyastvAM vadAmyadaH // 311 // tIrthe tvadIpsite yAtrA yatra syAdadya tadinam / tadhAmo jinamAnantuM madvimAnamalaMkuru // 312 // ityasyoktyA vimAnaM tadayamArUDhavAnmudA / svaM cAlokata tatkAlaM divyamaNDanamaNDitam // 313 // divyagAyanavargeNa gIyamAnayazoguNaH / guhyakArdhAsanAsInaH sa jainaM dhAma tadyayau // 314 // divydukusumairdivygndhdrvyrsairsau|| divyaprekSaNakaizcAtra jinayAtrA samAptavAn // 315 // svasthAne ca gataH zatru yakSabaddhaM vimucya saH / purI pramodayAmAsa nRpAsanagato nRpaH // 316 // bhogairabhUtalapApyaiH prINanIyo 'yamanvaham / antarAyanikAyazca rakSyo 'sminpuNyakAriNi // 317 // ityuktvA prIticaturazcaturaH surakiMkarAn / yakSaH zrIhaMsamApRcchaya yAM yayau dyutidIptadik // 318 / // yugmam // aho satyoktimAhAtmyamihApi mApa yanmudam /
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ 378 . zravidhamAnasUriviracitaM [sa.4.319-330] paraloke tu sa svargasaMpadaM haMsabhUpatiH // 319 // mRssaavaadvissaattopkleshlopsudhaarse| satyavAde ratA nityaM bhavantastadvantu bhoH // 320 // iti mRSAvAdAvicAre haMsanRpakathA // . . asteyamamRSAvAdapAdapacchAyavatpunaH / klezanAzAya sevadhvamadhvagA bhavavartmanaH // 321 // AhitaM sthApitaM naSTaM vismRtaM patitaM sthitam / nAdadItAsvakIyaM svamityasteyamaNuvratam // 322 // asteyavratadugdhAbdhimadhyasnAnakRtAM satAm / na syAdbhavadavajvAlAkalApastApahetave // 323 // adattAdAnavirativratanizcayanizcalaH / lakSmIpuJja ivApnoti sarvaH sarvamacintitam // 324 // tathAhyavitathArambhadharmidharmominirmalam / zrIhastipuramasti zrInirastAnyapuraM puram / / 325 // tasminnudAradAridrayamudrAsarvezvaro 'bhavat / sudharma iti saddharmarasaikamaNiko vaNik // 326 // kaizcidvarATakaiH kiMcitkrItvA vikrIya cAnvaham / kAMzcidvarATakAllA~bhe 'rjayankAlaM ninAya sH|| 327 / / sadharmacAriNI tasya dhanyAkhyA dhrmcaarinnii| abhUtkAryoccaye cittAdhipacittAnuvartinI // 328 // patre patre sphurantIbhirvicitrAbhirvibhUtibhiH / . cArvaGgIbhiH kRtairgItanRttavAdyaiH prasannayA // 329 // ratnAbjamadhyavartinyA dRgbhAgyAvadhirUpayA / : . agaNyapuNyasaMmApyasarvazRGgArasArayA // 330 //
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ si.4.331-341] vAsupUjyacaritam .. zrIdevyA jinamarcantyA hRdyaM pAidaM idam / svapne 'pazyannizAnte sA nRtyaddhaMsAmalomikam // 331 // . tribhirvizeSakam // svapnaM prekSya pramodena yAnbheje pulakArAn / tairevAGgIkRtAGgIyaM prabuddhAkhyatmiyaM mati // 332 // so 'pi vyAkhyatpriye putraH zreyAzrImAnmahAguNaH / svacchAzayo jinAdhIzabhaktastava bhaviSyati // 333 // prItAtha dhanyaMmanyAsau dhanyAhayAnamAnasA / dUravidrANanidrA taM nizAzeSamavAhayat // 334 // tasminnahi vinidrutya karma lAbhAntarAyikam / krayavikrayato lAbhaM sa lebhe dviguNaM vaNik // 335 // iti vyavahatikrIDAvardhamAnadhanaH kramAt / sudharmaH sukhalezAnAM prathamAtithitAM gataH // 336 // dhanyAyAstanukAntyaiva garmo 'tha bubudhe zubhaH / zAradAmbhodalekhAyA garbhastha iva bhAnumAn // 337 // sImantonayane vittacintArtaH so 'nyadA vaNik / pAdAGgaSThena gehAntarvilakSo vyalikhanmahIm // 338 // tadullekhanakhAtAyAM sa ca kSmAyAM vyalokayat / kAntakalyANamANikyamaNDalairAvilaM bilam // 339 // vismayAnandasaMdarbhI maNirukmamayaM caNik / agAraM kArayAmAsa vAsavAvAsavattataH // 340 // rUpalAsye 'psaraMstulyo dAsye vinayavAmanaH / tasya sadmani dAsInAM saMghaH saMghaTitastataH // 341 // tasmindAtari dAtavyamaNicArutvadarzanAt /
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 * zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.4.342-353] dAtAro 'pyarthitA jagmuH sImantonayanotsave // 342 // kUpaM jaleSviva bilaM svarNaratnagaNeSu tat / kRSyamANeSvapi vaNik pUrNameva nyarUpayat // 343 // tadbhUtimuditA cintAsamakAlAtadohadA / sumuhUrte 'dbhutaM dhanyA sukhena suSuve sutam // 344 // dAnAdhikyena gItAdicArutvena sa ca vyadhAt / sutajanmotsave zreSThI vismayaM ghusadAmapi // 345 / / lakSmIpuJjamivAlokya taM sutaM kAntibhiH pitA / mahena mahatA lakSmIpuJjanAmAnamAtanot // 346 // kAlakAlocitairbhAvaracitopasthitaiH zizuH / ajAtacintAduHkho 'yaM kAmaM kAmadaivata // 347 // aspRzanklezakaNamapyarodIna kadApyasau / nityAnandasmitamukhaH pitroH sukhakaro 'bhavat / / 348 // kalAH pratidinaM gRhNankuto 'pyullasitAH sitAH / rucistomatanuH soma ivAvardhata dRkmiyaH // 349 / / tattadiktatvamaGgazrIkalAguNagaNodayaiH / kanyAstamAgamanaSTau digbhyo 'STabhyaH svayaMvarAH // 350 // nityaM ratnAlaye lIno darzanasparzanadviSoH / nAbudhyata svarUpaM sa tamisratapanatviSoH / / 351 // yadyatpItikaraM sarva sa tattadupabhuktavAn / yadyaduHkhakaraM tattabubudhe sattayApi na // 352 // priyAbhireva saMvRttanRttagItAdisaMmadaH / kAlaM yAntaM sa nAbodhi pazcottaramuro yathA // 353 // acintitAH kuto bhogAH syurmameti kadApyasau /
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 [saM. 4.354 - 364] vAsupUjyacaritam 381 aGke suptaH kAntAnAM sukhI yAvadacintayat / / 354 // tAvaddivyatanurdivyacIrAbharaNabhAsuraH / kazcitpumAnpuraH spaSTIbhUya baddhAJjalirjagau / / 355 // // yugmam // dhanyamakukSisarohaMsa gRhaM sarvazriyAM bRhat / vidyate vipadAM dUraM maNipUraM mahApuram / / 356 / / tatrAsItsArthapaH puNyadharo guNadharAbhidhaH / so 'nyadA vizadAkhyasya muneH pArzve vane 'gamat // 357| jantoH syAduHkhadaM dravyaharaNaM maraNAdapi / atha sukRtibhiH kArya cauryacaryAvimocanam / / 358 // evamAkarNya puNyAtmA sa vidyAdharasaMsadi / adattAdAnaviratiM vyadhAttatra tadA mudA / / 359 // puraM prAptaH kadApyeSa vizeSadhanakAGkSayA / dezAntarAya kasmaicidbhUribhANDabharo 'calat / / 360 // svadezAnte mahATavyAmasminsArthe vizatyatha / azvArUDhaH kvacitprauDhapadadaNDe vrajanpuraH / / 361 // dRSTvAsau patitAM svarNalakSamUlyAM maNisrajam / vratabhaGgabhayAttasyAM na muhurdRSTimapyadAt / / 362 / / yugmam // kiM sArtho yAti dUre yacchrUyate tumulo'pi na / ityasau jAtahRddAhastato vAhamavAhayat / / 363 // mArge harikhurotkhAte svarNapUrNa sa bhUtale / tAmrakumbhaM nibhAlyAzu vratabhaGgabhayAyayau / / 364 // sahasAzve mRte pApabhIruH so 'cintayattadA /
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.4.365-376) mama vAhayato bAhaH pramIto 'yaM hato asmi hA // 365 // ya enaM jIvayatyazvaM dade tasmai nijaM dhanam / iti dhyAyaMzvacAlAMghricAreNaiSa tvarAbharAt // 366 // tRSAturastarau baddhAM vIkSya vAribhRtAM dRtim / kasyeyaM dRtirityuccairuccacAra muhurmuhuH // 367 // dUre gatasya vaidyasya vibhovIkSitumauSadham / naivAhaM jJApayiSyAmi piba tannirmalaM jalam / / 368 // ityasau zAkhizAkhAgrapaJjarasthazukAnanAt / AkarNya karNIH pANibhyAM pracchAdya zukamabhyadhAt // 369 // yugmam // tRSNA gRhNAtu me prANAMstenAdattaM punaH payaH / na pibAmi mahApApamadattAdAnamucyate // 370 // zAkhAgrAdupasaMhRtya zukarUpaM sapaJjaram / uttIryAgrecara ko 'pi naraH sthitvA mudAvadat / / 371 // vaitADhaye vipulApuryA sUryAkhyaH khecaro 'smyaham / tvatpure vizadaM tAtaM muniM nantuM vane 'gamam // 372 // mamAsaMkhyadhanasyApi paradravye hRte sukham / ato mAmayamuddizyAdidezAsteyavarNanAm / / 373 // adattAdAnaviratistvayA cakre tu tatpuraH / ciraM cintitavAnasmi tadA sasmayavismayaH // 374 / / dUraM dezaM vizantyete sArthapAH zrIlavArthinaH / tarika dRSTaM sukhenAnyadravyaM naiva harantyamI // 375 // tadavazyaM kariSye 'sya sArthapasya parIkSaNam / adRzyena mayA prApi prastAvastvaya pazyatA / / 376 //
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4.377-388] vAsupUjyacaritam .. 383 nRratna ratnamAlAM te nidhiM cAhamadarzayam / . na jitastvaM tu lobhena vastUnAM mahatAmapi // 377 // kRtvA vAhaM mRtaM pAdagatyA tRSNAturasya te / mayAmbho darzitaM zItaM kIramaraNayAnvitam // 378 // kArye varyatame moThe prANarakSaNalakSaNe / lobhena na parAbhUtastvamalpasyApi vastunaH // 379 // tamityuktvA nijAnsUryaH khecarAnayamAhvayat / tatrAsIranazyAste babhUvuH prakaTAH puraH // 380 // ebhiH sUryaH samAnIya maNimAlAM nidhi hayam / anyacca pracuraM dravyaM sArthapasya puro 'mucat // 381 // sadhanAbhyaM tathA sArthe sArthezavirahArdite / sa ninAya janaprItikaraM guNadharaM kSaNAt // 382 // kimetaddhanamityuktaH sArthapenAtha so 'vadat / kiMcinmadIyaM kiMcica kautukAjanato hRtam // 383 // caurya tAtasya rAjarbodhairmuktaM na yanmayA / tattvadvatAvalokena svayamevAdya tatyaje // 384 // itthaM tvaM me gurustatte 'rcAyAmetaddhanaM kRtam / iti jalpaparaM vidyAdharaM guNadharo 'bhyadhAt // 385 // dhanaM yasya hRtaM yattattasmai dehi tamazchide / ityuktastattathA vAkyaM sUryazcakre svasevakaiH // 386 / / gRhANedaM dhanaM me tvamiti jalpaMzca khecaraH / abhANi sArthapana svaM muktvA sarvasvamagrataH // 387 // svIkuruM tvamidaM vicaM granmayeti pratizrutam / ..yo me 'vaM jIvayatyenaM tasmai sabai dade dhanam // 388 //
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.4.389-399] kiMca pAtraM na dAnAhamahaM tatte dhanaM dhruvam / na gRhNAmIti jalpantaM sArthapaM khecaro jagau // 389 // ||tribhirvishesskm // ahaM tvadupadezasya nehAnRNyaM bhave bhaje / tatsvamAyAkRte kArye kathaM gRhNAmi te dhanam // 390 // maddhanaM tvaM na gRhNAsi nAdade 'haM tu te dhanam / tataH sArtheza kA svAmI zriyAmAsAM bhaviSyati // 391 // so 'pyAha dharma evaikaH prabhustribhuvanazriyAm / yasmai yasmai pradatte sa tasya tasya bhavanti tAH / 392 // tadehi yAvaH sarvatra dharme sarvajJadarzite / vizvasvAmini vinyasya kRtArthI kurvahe zriyam // 393 / / vacasyaGgIkRte tena khecareNa prmodinaa| dadaturmuditau vittaM saptakSetryAmubhau zubhau // 394 // tato guNadharaH visvA bhavai dharmaiH sukhaadsau| lakSmIpuJja prabhApuJja puNyapuJjo bhavAnabhUt // 395 // tacchikSayaiva sUryo 'pi tyaktasteyo dhanaM dadat / pUrNAyuH puNyamAnena jAto 'smi vyantarAdhipaH // 396 / / tvadbhAgyadevatAzaktinunno garbhAtmabhRtyapi / apUrayaM rayAte 'haM kAlakAlocitaM hitam // 397 // - iti vyantaravAgante mUrjamApya prabodhamAk / saMjAtajAtismaraNo lakSmIpuJjaH padaM sadAm // 398 // vizuddhaM dharmamArAdhya labdhvA devatvamacyute / stutyaM vitatya martyatvaM zreyaHzriyamazizriyat // 399 // .... ... // yugmam / /
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 4.400-410] vAsupUjyacaritam 385 ityAptasarvalakSmIkalakSmIpuJja nidarzanAt / janena bhAvyamasteyatratazastena sarvadA / / 400 // ityadattAdAnavratavicAre lakSmIpuJjakathA || asteyatratadIpasya prakAzollAsavatpunaH / muktivartmani pAnyAnAM satAM brahmatrataM matam // 401 // saMtoSaH sveSu dAreSu tyAgo vA parayoSitAm / prathayanti gRhasthAnAM caturthaM tadaNuvratam // 402 // ye 'nyadAra parIhAratatIvratayoGkurAH / bhayAnmohAdayo doSA na teSu dadate padam // 403 // aho brahmavrataM mukteH sanmukhIkArakAraNam / gIyate nAgilasyeva vipadAmupadAhakRt / / 404 // tathAhi bhojabhUjAnibhujAhiparirakSitam / nidhAnamiva dharmasya puramasti mahApuram // 405 // jinendra sevA hevA kaviveka vikasanmanAH / tasminvismaya kulakSmIlakSmaNo 'sti mahAvaNika ||406 // abhUda bhUSitazubhApyarhadbhaktivibhUSitA / vivekinI vinItA ca tasya nandeti nandinI // 407 // satIzataziromAlyamiyaM bAlyavilaGginI | carAvalokanaM tAtaM nirAtaGkatayAvadat // 408 // niraJjanaM dazonmukta niHsnehavyayamanvaham / dhatte vikampaM dIpaM yaH pariNetA mamAstu saH / / 409 / / iti tasyA vacaH zreSThI vareSvanudinaM dizan / asyAH kAbhigrahaH pUrya ityArtazcintayAjani // 410 // nAgilaH kAntakAyastu kitavo laGghanairghanaiH /
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386 - zrIvardhamAnasariviracitaM [sa.4.411-422] tuSTaM yakSaM virUpAkSaM bane 'bhyarthayatAgrahAt // 411 // nandayokto yathA dIpastvaM tathA bhava madgRhe / iti yakSeNa datte 'rthe sa yayau zreSThino 'ntike // 412 // kitavAya daridrAya nandinI svAM dadAsi me| abhiprahamahaM tasyA hanta pUrayituM kSamaH // 413 // yAktAgmA tvaM bhoH pUritAbhigraho yadi / tate dadAmpa putrI gaGgAmitra payodhaye // 414 // tarhi madgahamAgatya dIpastAdRgvilokyatAm / ityukte tena sa zreSThI sakuTumbastathAkarot // 415 // dAriyopadrute 'pyasya gRhe tAdRzameva sH| dIpaM pazyanmutoddAhasotsAhaH pApa saMmadam / / 416 // tAigdIsamAlokakautukottAnalocanaH / jano 'naniSTa nandA tu nirAnandAbhavattadA // 417 // vibhavaibhavanaM tasya vibhUSyAtha vaNigvaraH / utsavotsaMgitapuraH putrIM tena vyavAhayat // 418 // pariNIyApi tAM tanvIM vivekAmRtadIrghikAm / dyUtAnyavartata na sa vyasanaM kasya sutyajam // 419 // ahArayadayaM vittaM dyUtakAro yathA yathA / apUrayata sa zreSThI putrIpremNA tathA tathA // 420 // hArayitvApi vittAni ratvApi bahiraGganAH / gRhaM prAptaH sa sAnandaM nandayA paryacaryata // 421 // acintayadidaM caiSa nAhamasyA dhruvaM priyaH / yadityamaparAdhe 'pi mayi roSaM tanoti na // 422 // so 'nyadA hArite trastaH kitavebhyo vane vizat /
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4. 423-434] vAsupUjyacaritam 387 dRSTvA jJAninaM sAdhuM papraccha racitAJjaliH // 423 // kiM sA zubhasvabhAvApi dhatte citte na mAM priyA / iti pRSTe 'sya yogyatvaM jJAtvA jJAnI munirjagau // 424|| sA vivekavatI kAntamapIcchantI vivekinam / vivekaM tadguNaM vyAkhyA tAgdI pApadezataH // 425 // nigadyate 'JjanaM mAyA navatattvasthitirdazA / snehavyayaH premabhaGgaH kampaH samyaktva khaDanam // 426 // tairvimuktaM vivekaM yo dhatte 'stu sa patirmama | iti dIpacchalAdAkhyatpRSTA nArthe tu kenacit // 427 // niraJjanaM dazonmuktamasnehavyayamanvaham / vikampaM dIpameva tvaM kRtavAnadbhutaM gRhe // 428 // tAdRkSaM vIkSya sA dIpaM satI bhagnottarA satI / hiyA maunavatI vyUhe bhavatApyavivekinA / / 429 // satIti pariNetuste dRSTisthAne na hRSyati / avivekIti sA citte na dhatte tvAM vivekinI // 430 // sAdhvAdiSTaM vivekaM sa svIcakre 'tha vizeSataH / vrataM svadAra saMtoSaM jagRhe snehapuSTidam // 431 // mudA gatvA gRhe snAtvA pUjayitvA jinAdhipam / dattvA dAnaM supAtrebhyo bubhuje 'sau yathAvidhi / / 432 / / vivekinamivAlokya mudA kAntamathAkdat / nandA mandAkinI nIrazucinA vacanena tam // 433 // jinendusevayA zIlasalilavyaktasiktayA / adya me phalitaM nAtha yaddRSTo'si vivekavAn // 434 // nA gilo 'pi jagau tanvi yanmuktvA vyasana mayA /
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvanAnabhUrimipita [sa.4. 435-446) vivekaH svIkRtastatra gurvAdezo 'sti kAraNam // 435 // tataH prabhRti saddharmazIlapremaguNairdRDham / tridhA syUte tayozcitte bhejatubhRzamekatAm // 436 // ananyarUpayodharmadhyAnAdhInadhiyostayoH / AdhimuktahRdoH kAmaM kAyakAntiravardhata / / 437 // __kadAcidutsavAkRSTA nandA pitRgRhe yayau / muptaH kuTimakoTyagre nAgilazcandradattadRk // 438 // vyomna vidyAdharI kApi yAntI priyaviyoginI / tadrUpamohataH kAmarohataH prApya taM jagau // 439 // kAmAnalazikhAtaptA prAptAsmi zaraNaM tava / svAmillA~vaNyapAthodhe mAM majaya bhujomiSu // 440 // priyAsmi haMsarAjasya vidyAdharaziromaNeH / tatazcittaM tvayAkarSi gIteneva kavitvataH // 441 / / caNDasya khecarapateH sutA lIlAvatItyaham / tvayAtA bhaviSyAmi satyaM lIlAvatI punaH // 442 // nAGgIkaroSi cettanmAM mRtyuraGgIkariSyati / tadbhaviSyasi dharmajJa kiM na strIghAtapAtakI // 43 // rahasyaM vedmi vidyAnAM kAmituzca pituzca tat / tau jitvA tena tattvAmyaM tava dAsyAmi mAM bhaja // 444 // mAnyathA madvacaH kArSIrityuktvAsau kuraGgAdRk / kampamAnA kramau tasya mUrnA spaSTumadhAvata // 445 // mA bhUtparastrIsparzo 'pi mametyAzu sa nAgilaH / tatazcakarSa caraNau dahyamAnAvivAgninA // 446 // kruddhAtha vyomni tatAyogolaM lolaM vikRtya sA /
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ isa.4. 447-458] vAsupUjyacaritam 389 bhaja mAmanyathAnena bhasmayAmItyuvAca tam // 447 // .. alubhyato lobhavAkyAdbhItisthAnAdabibhyataH / mUtkArI sa jvalangolastasyAtho maulaye 'patata // 448 // dagdho dagdho 'yamityantAyantyAM khecarastriyAm / sa sasmAra namaskAraM vilInazca vipaJcayaH // 449 // atha bApadadRzyatvaM trapATopena khecrii| ... . nAgilo 'bhannamaskAraprabhAvotpulakaH punaH // 450 / na ratiH pitRgehe 'pi tvAM vinetyAdivAdinI / ceTiko hATitadvArA tadA nandA tamAyayau // 451 // AkAreNa girA gatyA tAM nandAM sa vidannapi / khecarIviplavAzI saMkIrNastho 'vadattataH // 452 // aravindAkSi nandAsi yadi tUrNa tahi mAm / anyAsi yadi taddharmaH svAmyastu skhalanaM tava // 453 / / tataH sthitasvarUpaiva khecarI sA skhaladgatiH / tadvattavismayastabdhamUrtirevAgrataH sthitA // 454 // sa tattatkapaTaM vIkSya kapaTAntarazaGkitaH / kRtalocaH svayaM bheje zIlabhaGgabhayAvratam // 455 / / dattaM zAsanadevyAtha yativeSaM sa dhArayan / tatpadIpapurobhAgamAgatyedamabhASata // 456 // ArAdhya nandAlobhena nIto 'sya dbhutadIpatAm / ayi yakSa virUpAkSa kRtakRtyo 'smi gamyatAm / / 457 / / dIpato 'pyatha bhASAbhUtsevyo yAvadbhavaM bhavAn / veriva na me bhAbhiH sparzadopaH prabho bhavet // 458 / / atha tAdRgmahAzIlapItayA sphItavidyayA /
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ 390 zrIvardhamAna mUriviracitaM [sa.4.459-469] vidyAryA pratipadaM kriyamANaprabhAvanaH || 459 // tathAvidhakathAbodhavardhamAnapramodayA / vratadhyAnagalatpApakandayA nandayAnvitaH // 460 // bhAnUdaye 'pyavibhraSTabhAsA dIpena bhAsuraH / sAzcaryameSa lokenAlokyamAno guruM yayau // / 461 // tribhirvizeSakam // vrataM nandAyutaH prApya vidhivadgurusaMgataH / vijahAra mahAraNyAra (magrAmapurAdiSu / / 462 // nizAsvapi pradIpasya tasyodyote tataH paThan / jJAtajJAtavyapUro 'yamalpaireva dinairabhRt / / 463 // baddhAyuH saMyamAtpUrvaM mRtvAsau snehavastiyA / harivarSe yugalatAM yayau kalpatarostale / / 464 // tadvayaM bhAgyazeSeNa bhuktvA bhogotsavaM divaH / kSetre mahAvidehAkhye martyabhUyApa nirvRtim // 465 // ato nAgilanandAvadAnandAdvaitatatparaiH / dhAturyatrataM dakSairdharmakSaikavaNam // 466 // iti caturthavratavicAre nAgilakathA // IdRk caturbratI rUpanirUpaNasudarpaNam / `paJcamaM tu vrataM dhIrAH kalayantvatinirmalam // 467 // asaMtoSAdidoSA himohahAlAhalAmRtam / parigrahasya mAnaM yat tat camanam // 468 // krUrAtmasaMsRtivadhUcakitasya manISiNaH / muktisImantinImela saMketasthAnalakSaNam // 469 // parigrahapramANAkhyatratakalpadruradbhutaH /
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ [saM.4.470-480] vAsupUjyacaritam niSidhyamAnamapyarthaM dadyAdviyApateriva / / 470 // 391 yugmam // zrAddhAH zRNuta tadvRttamabhUdudvRttavaibhavaH / dhanI vidyApatiriti khyAtaH potanapattane // 471 // sarvajJasevako suyeSa nijasamazriyAmapi / saMkhyAtiM jJAtavAnnaiva jyotiSI jyotiSAmitra // 472 // tasyAjaniSTha gRhiNI spRhaNIyaguNodayA / jinezazAsanAmbhojabhRGgI zRGgArasundarI / / 473 / / saptakSetrayAM varSAnvitamanantaguNalAbhadhIH / prayatnena yathAkAlaM vRSapoSaM cakAra saH // 474 // dhanamarjayato nityamRNaM tarjayataH satAm / dharmakalpayataH kAmamaghamalpayataH param || 475 // sukhormimayamevocairahrAM gabhyato gaNam / sva kApi kadApi strI purastasyedamabhyadhAt ||476 // yugmam // zrIrahaM tvaguNazraNazeti tvAM bravImyadaH / kRSTA daivena yAsyAmi tvadguhAddazame'hani / / 477 / ayonidraM daridro 'haM bhaviSyAmIti duHkhitam / tamuvAca karadvandvazRGgA zRGgArasundarI || 478 || rave ratha iva dhvAntaM tava mAlinyamAnane / adRSTapUrvaM yattatkima vilokyate / / 479 / / tvayA kRtAsmi snehena sukhasarvastra bhAginI / duHkhabhAga dAve 'ya kiM mAM vaJcayasi prabho / / 480 // pattyA svasvarUpe'tha kathite prathitasmitA /
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ 392 _ zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.4.481-492] ~r.raamwwwww.rrrr. sA punarbhAratI bheje vivekAmRtasAraNIm // 481 // nirvANamArgasaMcAracaraNaskhalazRGkhalA / hRcchalyaM zrIH satAM bhogaphalakarmacirasthirA // 482 / / madayenmadireva zrIryadi sA yAti yAtu tat / viveka eka eva tvAM mA muzcanmadamardanaH / / 483 // pAtradAnaM phalaM lakSmyAstadgahItaM bahu tvayA / phalaM saMprati dauHsthyasya tapo grAhyaM tato 'dhikam // 484 // muktimArgakRtilakSmIrbhAgyaiste bhaGgameti cet / tatki harSapade nAtha duHkhaM bhajasi nirbharam // 485 // gamiSyati kathaM vA zrIserI dazame 'hani / svAyattaiva satI saptakSetryAmadyaiva ropyatAm // 486 / / parigrahapramANAkhyamaGgIkRtya vrataM tataH / sthIyate nIyate caiSa kAla: saMtoSapoSakaH // 487 / / iti priyoktibhiH prItaH prAtaHkRtyapuraHsaram / saptakSetryAM kSaNAdeSa niHzeSamavapaddhanam // 488 // tataH sthApitadehopayogisvalpaparigrahaH / / madhyaMdine jinAdhIzamabhyayedaM babhANa saH // 489 // gRGgArasundarI bhAryA zayyaikA vasane ubhe / ekaM pAtramaharSIjyamAtrazcAhArasaMgrahaH // 490 // ekadvisaMkhyamalpArthamanyadapyAtmahetukam / astu me vastu tIrtheza sevAha tvastu badapi // 491 // // yugmam / / parigrahaM pramAyeti prmodvishdaashyH| sa ninAya dinaM dhImAndharmadhyAnadhurandharaH // 492 //
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4.493-503] vAsupUjyacaritam dhanaM vinArthinAmAsyaM darzanIyaM prage katham / naktaM supte jane yuktA dezAntaragatistataH // 493 // iti zRGgArasundA samamAlocya muptavAn / nizIthe 'bhyutthitazcAyaM yAvadezAntaronmukhaH // 494 / / tAvattAvadbhireva zrIpUrairApUrNamAlayam / Alokya vismayasmeracittazcittatriyAM jagau // 495 / / _ -- tribhirvizeSakam // dazame 'hani devena kRSyamANaiva yAsyati / nedAnIM dIyamAnApi zrIriyaM yAti madgRhAt // 496 // na syAdadAnaM dAnaM vA sthairyAsthairyakRte zriyaH / mudhA kRpaNatAM mUDhA rUDhAmAtmani tanvate // 497 // na yAti dIyamAnApi zrIzvedIyata eva tat / tiSThatyadIyamAnApi no ceddIyata eva tat // 498 // iti vismityorvaaaarsomiplutyostyoH|| AliliGga divaM piGgaH kSapAvallidavo raviH // 499 // tathaivAtha zriyaM dattvA kRtvA karma dinocitam / suSvApa puNyapUrNo 'yaM pratijJAtaparigrahaH // 500 // ityameSa navAhAni hAnihInAM zriyaM dadat / kalpadrumAdhidevInAmapi zlAdhyatvamAgataH // 501 // prAcyapuNyapayaHpar3o muktimArgasya duusskH| zoSameSyati meM diSTayA zrIphUraH zvastane dine // 502 // iti prItamanA naktaM suptaH svapne zriyA rayAt / AnandasundaradazA sa babhASe zubhAzayaH // 503 // yugmam // tabalAdurbalaM daivaM kurvdbhirgrvgrmitaiH|
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vardhamAnasUriviracitaM [sa.4.504-515] tAdRgbhirdAnamukRtaiH kRtaivAhaM tvayi sthirA // 504 // atyartha puNyapApAnAmiva phalamazrute / iti sUtaM tvayAkAri matisAra yathAtatham / / 505 || kadAcana na muJcAmi tadahaM sadanaM tatra / yathecchaM bhAgyabhaGgIbhirutsaMgIkRta bhuGkSva mAm ||506 // vinidraH kathayitvAtha nizIthe svamasaMkathAm / sa priyA pratikalIlApadabhidaM jagau // 207 // zrIdAnavyasanenaiva bhogamAtraphalena hA / janma yAsyati nau muktiphalena tapasA vinA // 508 // kadApi lobhalIlAbhilalitaM lolubhaM manaH / paJcamatratapaJcatvamapaJcamapi saMsRjet / / 509 // pUritaM vittapUreNa tatparityajya mandiram | kacidezAntare yAvacchuTAvaH zrImahAgrahAt // 510 // iti nizcitya sa tayA sahAgacchadbahirgRhAt / zrIkelikomalAnnaktaM kamalAdiva SaTpadaH // 511 // karaNDamaNDinIM bibhrattIrthezapratimAMmasau / smaranpaJcanamaskArAnnagaradvAramAsthitaH / / 512 / / mRte zUlAdaputre 'tha zUrAkhye tatpurIpatau / mantribhiH kalpito divyahastI tatrApatattadA / / 513 / / taM puNyakalazAmbhobhirabhiSicya priyAnvitam / pRSThamAropayAmAsa kareNa kariNAM varaH // 514 // ninye mahotsavenAtha karIzvaraziraH sthitaH / rAjasaudhAya hRSyadbhira hRSyansacivairasau / / 515 / / zrI paGkAnniHsRtaM rAjyamahApaGkatrapAtinam / 394 Maa A
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ -..., . [sa.4.516-527] vAsupUjyacaritam sa svaM mene 'mbudonmuktaM rAhugrastamivoDupam // 516 // bhadrapIThAzraye tasminnabhiSekaM niSedhati / / vilakSe mantrilakSe 'ya divyabhUdivyabhAratI // 517 // ayApi vidyate bhUri karmabhogaphalaM tava / tadaGgIkRtya rAjyazrIrutsaMgIkuru saMmadam // 518 // svabhAgyadevatAvAcamityAkarNya sa vaya'dhIH / siMhAsane nizasya pratimA vinyavIvizat // 519 // dharmajJairmantribhiH prItaiH pAdapIThopavezanaH / jinadAsyAbhiSekaM sa svasmindhImAnakArayat // 520 // sudhIH saMdhArayanbhuktamAtraM svasmai parigraham / / samastaM jinanAmAI vastucakramacIkarat // 521 // nityaM yAtrotsavaM tatra sa pavitramanAH prabhoH / abhUtavittavyayataH kArayAmAsa kRtyavit // 522 // bhUriyayako tasminna gRhNAti karaM janAt / tadbhAgyadevajAvarSannityaM ratnairnRpaukasi // 523 // dharmAdhIno 'yamityetaM jetuM jAtoyamA nRpAH / jinAdhiSThAyibhirya rogamutpAdya nAzitAH // 524 // vikaTaM kaTakArambhaM zaktistambhaM ca vidviSAm / jJAtvAtha harSahRyAtmA vidyApatiracintayat // 525 // aho ye zakravikrAntibhAjaste 'pyribhuubhujH| dharmaprabhAvAduHkIrtinilayaM vilayaM yayuH // 526 // mAM dharmaH kalayansekmAnamalpaparigraham / mahAparigrahAzatrUJjetuM bheje sahAyatAm // 527 // tadahaM yadyadu seve tyaktAzeSaparigrahaH /
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.4.528-539] tadantarAribhaGge 'pi bhavatyayamupakramI // 528 // iti saMcintya zRGgArasundarIkukSisaMbhavam / sutaM zRGgArasenaM khe pade vidyApatibaMdhAt // 529 // puraH saMyamasUrINAmUrIkRtya vrataM svayam / kalyANamayamAtmAnaM zuddhaM cakre tapogninA // 530 // pUritAyuriyAya dyAM vidyApatiyatistataH / mAmaya'bhavairbhaje paJcabhiH paramaM padam // 531 // tadvidyApatidRSTAntavidyAnizcalacetanaH / bhAvyaM bhavyajanairdharmaspRhairmitaparigrahaiH // 532 // iti parigrahapramANavratavicAre vidyApatikathA / dazadikkluptasaMcAre sImAnullaGghanaM punaH / prathamaM prathayante digviratyAkhyaM guNavatam // 533 // paapdvipdurutthaanpaatsNvrtgrtikaa| idaM bhAti vrataM dharmadhAtrIzakanakAsanam // 534 // uccairdharmaprasUnasya zAkhI digvirativratam / nRNAM yadadhirUDhAnAM na pApazvApadAdbhayam // 532 // gatau saMkocayatyeva yaH svaM digvirativratI / saMsAralaDDanottAlaphAlArambhaH sa siMhavat // 536 // . tathAhi draGgaprastAreSvasti sarvaguruH purI / vAsantIti zrutA citramavakraguNapUritA // 537 // kIrtipAla iti kSoNipAlastasyAmajAyata / yatkIrtikanyAkelISu viyadar3o 'pi saMkaTaH // 538 // rUpazrIsparzasaMlubdhairivAzeSaito guNaiH / nananda nandanaH zrImAnbhImAkhyastasya bhUpateH // 539 //
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4.540-551] vAmapUjyapAritam... 390 tasmAtputrAdapi svebhyaH prANebhyo 'pytivllbhH| : tatra mitraM mahIbhartuH zreSThInduH siMha ityabhUt / / 540 / jinabhaktirjinamatajJAnaM taddharmamirmitiH / iti sAramalaGkAratrayaM zazvaddadhAra sH|| 541 // .. tadIyavadananyastanetraM vetrabhRtAM vrH| kadApyudArasadasaM taM mahIzaM vyajijJapat // 542 // deva divyAkRtiAri ko'pyAsti narapuGgavaH / / cakSurbhavanmukhAmbhoje bhramarIkartumutsukaH // 543 // athaiSa vetrabhRdbhapabhrUpallavakasaMjJayA / Azu pravezayAmAsa taM pumAMsaM sabhAmuvi // 544 // kRtI kRtanamaskAraH saMniviSTo 'tha viSTare / vaca sudhAbhiH snapayAmAsa bhUvAsavazravaH // 545 // jAnAsi jagatInAtha virodhikAthakRnmahAH / zrInAgacandra ityasti pure nAgapure nRpaH // 546 // tasya priyAsti prastAvavAcyA suravadhUktiSu / makaradhvajArakapaJjarI ratnamaJjarI // 547 // kAmabhUbharturastitvamuccarasti tayoH sutA / vizrutA guNamAleti guNamAleca dehinI // 548 // tadaGgasaMgatA lakSmIH sAkSAlakSmImupAhasat / sphuradambhojakumbhIndrakumbhadvandenduvAsinI // 549 // tAruNyacArave tasyai varAndhyAyandharAdhipaH / tvatsutaM nizcikAyaiva prabhAyai bhAskaraM yathA // 550 // ityarthamabhyarthayituM tvayi mAmIza me prbhuH| vizvAsabhAbanIbhUtaM mukhyadUta niyuktavAn // 551 //
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ 398 www zrIvardhamAnasUriviracitaM (sa. 4.552 - 563) www satprabho satprabhollAsanirvilAsamanobhuve / ratinirjayinIM kAmaM tAmaGgIkuru sUnave / / 552 // taM bhUpamutsavAbhogAttAM kanyAM varalAbhataH / dautyasAphalyato mAM ca svAminnanugRhANa tat // 553 // idaM vAdini dUte 'sminnAnandI medinIpatiH / siMha zreSThamukhAmbhoje nyastanetrayugo jagau // 554 // nAvayorantaraM kiMcidamumAdAya nandanam / braja nAgapuraM bandho saMbandho 'yaM vidhIyatAm / / 555 / / anarthadaNDa (duddaNDAdataH sa cakitaH kRtI / kiMcinnyazcanmukhaH siMho nottaraM nRpaterdadau / / 556 // kiMcitkopakaDArAkSastataH kSmAdayito 'vadat / saMbandho 'yaM na kiM sAdhuryaddatse mitra nottaram // 557 // atha pRthvIpatiM kopakaNAGkamavalokayan / vAkalAM kalayAmAsa siMhaH pIyuSapezalAm / / 558 // na yojanazatAdUrdhvaM vrajAmIti vrataM mama / atastu yojanazataM sArthaM nAgapuraM puram / / 559 // tadahaM na vivAhe 'smintrajAmi vratabhaGgabhIH / evaMvidheSu kAryeSu dizyante na ca mAdRzAH // 560 // ityuktighRtahomena jvalatkopamahAnalaH / tajjvAlAjAla saMtaptAmiva bhUpo 'bhajagiram // 561 // syAdgantuM yatra me yuktaM mayA tatra nidizyase / kArya tadapyadezyaM te tanmahAmahimAsi bhoH // 562 // na yAsi yojanazatAdUrdhvamityasti te vratam / sahasrA yojanebhyo 'gre tvAM mokSyAmyauSTrikaistataH // 563 //
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ (sa.4.564-574) vAsupUjyacaritam siMhaH zrutvetyatha krodhAvahityavihitasmitaH / Uce ato nRNAM patyuH pratyutpannamatiH kRtI // 564 // svAminnasahamAnaste virahaM nirhNkRtiH| akArSamuttarANyevaM devAdezaH ziromaNiH // 565 // nRpaH prIto 'tha tadvAcA vivAhAya vyahArayat / mahAsainyamahAmantrimahAbhaTayutaM sutam // 566 // pRthagbhUtamivAtmAnaM suhRdaM hRdayapriyam / nRsiMhaH siMhamakarottatra sarvakriyAgurum // 567 // kRtayAtrastataH siMho guptsNvegvaagbhraiH|| atroTayatkumArasya saMsArAvAsavAsanAm // 568 // vyaktamuktivadhUlobhaH zobhamAnaH zriyo'ya sH| tRNavadgaNayAmAsa mahIvAsavanandanaH // 569 // kRtavyAjottaraH zreSThI digvirAmavratasthitaH / na yojanazatAca sa prayANamakArayat // 570 // yAtrAvirAmAdyAteSu paJcaSeSu dineSvatha / kumAramUcuH sacivA rahasi prahasagiraH // 571 // yAtrAM kutrApi siMhazceniSedhati vidhicchalAt / tadbhalAdapi kurvanto na yUyamaparAdhinaH // 572 // ityasmAnaziSadguptaM prayANasamaye nRpH| tadbhavApyadhunA siMhaM yAmo nAgapuraM na kim // 573 // // yugmam // ityAttavAcaH sacivAnacaSTa nRpanandanaH / zvaH kartavyamidaM yAtrA nAdha niyate yadi // 574 // athaikAnte mahIkAntajanmA tanmAnasApriyam / .
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM (sa.4.575-586) vaco 'vocata siMhasya puro dharmakalAguroH || 575 / / dharmAmbudhi sudhAdhAmA siMhanAmA mahAmatiH / tataH kumAramArabdhasaMsArazamano 'bhyadhAt // 576 // nedaM me 'GgamapItyuktvA bhUtale pratilekhite / patitvA pAdapa iva prasthirAvayavatrajaH || 677 // zucau kacidvanoddeze pAdapopagamAbhidham / grahISyAmi vrataM tatte baddhva neSyanti kiM mama / / 578 // // yugmam // ityuktvA siMhavatsiMhaH kAnanaM nizi jagmivAn / tvameva me gatiriti kSmApajo 'pyanu taM yayau / / 579 / / nizAnte tAvapazyantaH zayanAdiSu mantriNaH / pada zreNyanusAreNa bhuvaM bhUritarAM yayuH / / 580 // tau gRhItaparivrajyau pAdapopagamasthitau / nityavyomabhramazrAntau suptau sUryopAvika // / 581 // kacicchailatale vIkSya vailakSyakaluSAnanAH / mantriNaH praNipatyocuTUccayamayaM vacaH / / 582 // kSamyatAmaparAdho naH sakaTUktipaTUkRtaH / uttiSThataM drutaM yAmaH svAminau nAgapattanam // 583 // matvA vRttamidaM bhUpaH kupyanyantre tilAniva / duHkhazyAmatanUnasmAmsAmvayAmpIlayiSyati / / 584 // tatkRpAbdhI kRpAM kRtvA pazyataM jalpataM ca naH / dRgbhaH prasAdasArdrAbhiH smitaghautAdharairmukhaiH // 585 // vyarthIbhUyAtha sacivairityAdicaTuvAdibhiH / svarUpamAzu bhUpastajjJApitaH satvaraizvaraiH / / 586 // .
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ (sa.4.587-597) vAsupUjyacaritam banA vivAhyastanujaH siMho vadhyastu vairivat / iti kupyannRpo 'pyAgAdvAhanaivegavattaraiH // 587 // IdRgviruddhabuddhistau sa dadarza mhaamunii| ... sevyamAnapadI vyAghradIpisiMhAdijantubhiH // 588 // prabhAvinAvimau zakyau na parAbhavituM balAt / bhaktyaiva bhASyAvityantAyanarAjA jagAma tau // 589 // vApadairdattamArga te mArgantaM vIkSaNAnyapi / namantaM caTumantaM ca nekSAMcakraturapyamU // 590 // tau tu mAsopavAsAte stUyamAnau suraasuraiH| zuddhadhyAnavazIbhUtAM bhejAte muktivallabhAm // 591 / / na yojanazatAdUrdhva yAmIti tava nizcayaH / / asaMkhyaiojanaimitra mAM mutkA kimagAH zivam // 592 // iti krandannRpaH siMhanAmno mitrasya vigraham / / putrasya cAgnau cikSepa svaM ca zokamahAnale // 593 // tayoH sattvAtirekoktyA vibudhairbodhitastataH / dharmakarmaThadhIH pApa svapuraM bhUpurandaraH // 594 // varaM tatyAja yaH prANAnna punaH svIkRtaM vratam / sa siMha iva sevadhvaM janA digviratau ratim / / 595 / / // iti digvirativicAre siMhakathA // yogyamupabhogyaM ca pArimityena gRhyate / / bhogopabhogamAnAkhyaM tadvitIyaM guNavatam // 595 / / sukRtazrInivAsaikasarojaM saptamaM vratam / citramatra paratrApi surabhIkurute sataH // 597 // kRtI mitIkRtAhAraH saptamavratalIlayA /
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 zrI vardhamAnasUriviracitaM (sa. 4,598-609) mucyate saMcitenApi karmarogeNa dharmavat // 598 // tathAhi siddhaM sAhityamitra vidyAsu bhAsuram / nagarISu guruzrI kamasti zrIkamalaM puram / / 599 // tatrAjaniSTa rAjenduH satyAkhyo rAjazekharaH / kAlarAtrerivAdarzo yadasirdadRze 'ribhiH / / 600 // sakalaiH sa kalApAtraiH kSAtrairiva guNaiH zritaH / kasya kasya namasyatvaM bhUbhujaGgo na jagmivAn // 601 // saMbhAvi bhuvi durbhikSaM deva dvAdazavArSikam / ityekadA purastasya jyotiHzAstravido vadan / / 602 / / sarvathA nAnyathAdRSTAgara rAmeSAM manISiNAm / cakampe vacasA tena sa vAtena tRNaM yathA // / 603 // raupyakAJcanaratnAdisarvasvavyayatastataH / kaNAnAM ca tRNAnAM ca sa cakre saMgrahaM bahum / / 604 / / athAnasaMgrahavyaye samagre 'pi jane 'bhitaH / viveza madhye dezasya kApi durbhikSavarNikA / / 605 / / annasaMgrahavikrItasarvAlaMkaraNo janaH / phAlguNacyutapatrAlizAlajAlavadAbabhau / / 606 // nirdhAnyA nirdhanAH kAzcidavajiSyanti prajAH ka me / zucetyacintayadrAjA prAjApatyena lajjitaH / / 607 // iti nityaM jvalaccintA taptasyorvIziturmude / ASADhasyAdya evAhi paurastyapavano vavaiau // 608 // athAGkura iva prAcyAM subhikSaphalazAkhinaH / ambudasya lavo darzi muditena mahIbhujA // 609 // zrIrivAbhyudayadbhAgyabharasya jalabhRllavaH /
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ (sa.4.610-621) vAsupUjyacaritam wmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm.ne. avardhatAtimAtraM sa dhAtrIzvaramudA samam // 610 // avagrahagrahAnvidyudaGgAlyA tarjayanniva / balAkAdazanairkotirvidAM vAco hasanniva // 611 // darzanAdeva durbhikSaM dviSaM bhukkaiva nirnadan / dhArAmuzalasaMpAtaiH mAduHkhamiva khaNDayan // 612 / / abdhidvyjlaakrssnaalyntraabhkaarmukH| sa vavarSa prajAharSaprakarSAzrughanaM ghanaH // 613 // ||tribhirvishesskm // anyonyakaratAlAbhijyotiSajJopahAsakRt / dRSTayAnayaiva niSpannaH kAla ityAlapajjanaH // 614 // kRtArthI pRthivIM kRtvA lokastavamayAdiva / abdo 'tha kApyagAdeSa eSaiva mahatAM gatiH // 615 // nivRttacintAsaMtApaM tataH kSamApaM pare 'hani / etya hastamiladbhAlo vanapAlo vyajijJapat // 616 // svadudyAne caturmAsavAsamAsUtrya tasthuSaH / yugandharamuneradyotpede kevalamujjvalam // 617 // athArAmikamApUrya paramaiH paaritossikaiH|| ArAmAya jagAmAyamamAyasukRtaH kRtI // 618 // sa triH pradakSiNIkRtya praNipatya ca taM munim / saddharmadezanAM zrutvA papraccheti kRtAJjaliH // 619 // prabho jyotirvidAM teSAmaSTiviSayaM vcH| . kathaM vighaTTitaM pRthvyAmatha sa prAha kevalI / / 620 // grahayogena durbhikSa bhavavAdazavArSikam / kAraNena na yenAbhUttadamISAmagocaram // 621 // pakam /
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 zrIvardhamAnasUriviracitaM (sa.4.622-623) pure purimatAlAkhye naraH pravara ityabhUt / mahArogaiH parAbhUtaH sa yuvApi svakarmataH // 622 // saiSa khAdyaM rasasvAdavilolarasanArasaH / jagrAha yaM yamAhAraM vikAramakarotsa saH // 623 // .. so 'tha dadhyau ya AhAraH zarIrAhitakArakaH / pratyAkhyAnAdanAhAraphalaM kiM tasya nAdade // 624 // zUkAsaMkocitadRzo bhajanti sudRzo na mAm / tAH pratyAkhyAya kiM sAkSAnna gRDhe martyatAphalam // 625 // ityujjvalIkRtamatirmatibhAjAM matallikA / gurunguNagurUneSa sAkSIkRtyedamabravIt / / 626 // snigdhAmlamadhurakSArAnAhArAnnAhamAhare / kaTutiktakapAyAMstu gRhNAmyUnodaravrataH // 627 // yadAsaktAnarAnmuktirIyeyavekSate 'pi na / tAH pratyAkhyAmi vAmAkSIbhavAbdheradhidevatAH // 628 // ityAdRtaM vrataM sattva vizAlaH pAlayantrayam / krameNa mumuce rogairasAdhyaM sukRtasya kim // 629 // tadamuJcantrataM dhIro nIrogatvaM gato 'pi saH krameNAbhUdvibhUtInAM prabhUtAnAmapi prabhuH // 630 // * tadgRhe vyalasandAsyaH smaralAsyalasadRzaH / svargavezyA iva svargamunmucyAlpavibhUtikam // 631 // satsaMyamaguNasvAntAvaSTambhastambhayantritaH / nAkraSTuM viSayaiH zeke tasyendriyagaNaH sa taiH // 632 // Ayayau mArgakoTIbhirdhanaM yattasya nityazaH / yayau pAtradayaucityadAnamArgatrayeNa tat / / 633 //
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ (sa.4.634-645) vAsupUjyacaritam ... annArthavigrahavyApitamAtRsutoddhatam / ekadA raDunduHprekSaM durmikSaM samabhUdbhuvi // 634 // vilInaM dAninAM dAnaistadAnaM vadhe tadA / grISme sarombhaH zuSyeta syAdudvIcistu vaaridhiH|| 535 // durbhikSabhIrubhirbhaje sa evaiko jgjjnaiH| sarvajJadiSTaH saMsArabhItairdharma ivAbhitaH // 636 // prAsukaiH peyapakAnadadhidugdhaghRtAdibhiH / sa digantAgatAnsAghalla~kSazaH pratyalAbhayat // 637 // pitRmAtRmutIkRtya zrAvakAnsa vayaHkramAta / pratyahaM gRha evocairasaMkhyAtAnabhojayat // 638 // ityakhaNDavrataH zrImAnpravarastu varastutiH / dAnaikavyasanaH kAlayogatastridivaM gataH // 639 // zAzvatAhanmahAyAtrAnityanirmaladharmadhIH / ....... pUrNAyuzcintayAmAsa sa vAsavasamaH suraH // 640 // zrAddho yugapradhAno 'sti yaH kazcidbhuvi tatsutaH / bhUyAsaM sArvabhaumo 'pi mA bhUvaM kaluSe kule // 641 // itazca citrazAlAkhye tvatpuropapure pure| zrAddho'sti zuddhabuddhayAkhyo vimalAyA mnHmiyH||642|| dvaadshvrtnirvyaajpaalnojjvljiivitH| IdRgdurbhikSavAcApi na cakre yo'nnasaMgraham // 643 // sa devastatpriyAkukSimApa susvapnabhUcitaH / sApyasta satI putraM pavitraM hyastane dine // 644 // mahAbhAgyavato janma tasya jitvAzu durgahAn / . babhaJja bata durbhikSAmiha dvAdazavArSikam // 645 //
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ 406 zrI vardhamAna sUriviracitaM (sa.4.646-656) iti zrutvAdbhutaprItirnatvA kevalinaM nRpaH / tatrAzu gatvA taM bAlaM bhAle nyasyedamUcivAn // 646 // durbhikSamajjajjagaduddhAradhIra namo'stu te / rAjA tvameva me rAjye talArakSo 'smi tAvakaH ||647 || mUrtimAniva dharmo 'yamitthaM durbhikSabhaGgakRt / iti tasyAbhidhA dharma iti dhAtrIbhRtA kRtA // 648 // carairmatvedamanye 'pi bhUbhujaH svasvabhUmiSu / dharmAjJAM vartayitvA varSayAmAsurambudAn || 649 // vayaHkAlocitaicitraiH prAbhRtaiH sarvabhUbhujAm / azrAntAnandasaMdarbhaH so 'rbhakaH samavardhata / / 650 // samastabhUbhRtAM putryaH sakalAH kamalekSaNAH / patiMvarAstamAjagmuH samudramiva nimnagAH // 651 // dharmaH samagra bhUgolalolAjJo gurubhaktibhAk / dharmI karmANyasaMcinvansaMbhogAnbubhuje 'dbhutAn // 652 || bhuktabhogastvasau yogabalamujjvalamAzritaH / utpannakevalajJAnamahimA muktimAptavAn / / 653 // iti dhanyasya dharmasya bhavadvayanidarzanAt / jitasaMpattisaMpAtaiH sevyatAM saptamaM vratam // 654 // iti bhogopabhogavratavicAre dharmanRpakathA // raudrArtadhIzastradAnapApazikSApramAditAH / anarthadaNDastattyAgaH syAttRtIyaM guNavratam / / 655 / / anarthadaNDavIrAmatratadhIrA mahodayam / labhante zubhasaMbhArabhAsurAH surasenavat / / 656 / / tathAhi devapUjyodyagandhAndhairmadhu pairmuhuH /
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ (sa.4.657-668) vAsupUjyacaritam 407 wwwnominaranewwmaraamaamrarmmmmmmmmm gItaprazastirasti zrIbandhurA bandhurA purI // 657 // zrIvIrasena ityupravIrasenAziromaNiH / vRttaiH pavitrairazyAmastasyAmajani bhUdhavaH // 658 // antarAriprahAreSu dharmakANDAdbhutau sutau / surasenamahAsenau tasyAbhUtAmubhau zubhau // 659 // upamAnopameyatvamabhidhAnAbhidheyatA / rUpe ca sAhacarye ca vyacAryata tayorjanaiH // 660 // dRzau sadavalokeSu bAhU mohAdimardane / caraNau saccaritreSu to dharmasya vyarAjatAm // 661 // ajAyata rasajJAyAmanyeyuH zvayathuH pRthuH| 'akasmAdvismayakaro mahAsenasya duHsahaH // 662 // upazAntyai vyadhurvaiyA yadyadauSadhamuccakaiH / vadhe tena tenApi jihvAzophaH salobhavat // 663 // auSadhaM dharma evAsya yuktamityuktayastataH / taM vaidyA mumucuniHsvaM bhujaGgaM gaNikA iva // 664 // krameNa kuthitA tasya rasajJA rAjajanmanaH / makSikANAmanirvArasattrAgAratvamAyayau / / 665 / / ugradurgandhabhUH kAntApitRmAtRbhirapyasau / caNDAlapATaka ivAvagairdUrAdamucyata // 666 // . taM tathAbhUtamudbhAvya bhraatRsnehvshNvdH| durgandhaM duHsahaM jitvA surasenaH samIpagaH // 667 // rogo 'sau yAvadasyAsti na kiMcittAvadAhare / mriyate yadyanenaiSa mriye 'nazanatastataH // 668 // iti nyavizata bhrAtura sa dRDhanizcayaH /
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408 zrIvardhamAna riviracitaM ( sa.4.669-680) vIjayanvasanAntena makSikA mukhapAtinIH / / 669 // || tribhirvizeSakam // namaskArAkhyamantreNAbhimantraya mAsukaM payaH / taM muhuH smArayaMzcAsya siSeca rasanAmasau // 670 // seke seke vyathAzAntirvizeSaM samajAyata / kramAttasya kSudhArtasya kavale kavale yathA / / 671 // nirvyathaM nirvraNaM norugnirgandhaM ca sugandhi ca / muhUrtAttanmukhaM jajJe ka na dharmaH prabhAvabhAk // 672 // dharmeNAstaH sa rogaH zrAramukto vaidyagaNena yaH / bhAnucchedyaM tamacchettuM khadyotAH ka kila kSamAH // 673 // rAhumuktaM ravimiva prAptapUrvacchAvicchaTam / taM rogamuktaM vIkSyAbhUllokaH sarvo 'pi sotsavaH ||674 // vizeSatastatastAre dharmabhAre sahodarau / tau babhUvaturudAsau zaradIvendubhAskarau // 675 // zrIbhadrabAhurAcAryo sadhijJAnamadhiSThitaH / kadApi tatpurodhAnaM dyAmivendurabhUSayat // 676 // pradakSiNAtrayeNopa bhramaturnematuzca tam / upavizya tato dharmadezanAM papatuzca tau // 677 // surase surasenena nipIte dezanAmRte / apRcchayata gururbhrAtarasanA rogakAraNam / / 678 // sa ca pravacana kSIrArNavavIcInibhaM vacaH / upAdade bhavadavodbhavaklezaharaM guruH // 679 // bhUbhUSAbhUtamAhUta puruhUtapuraprabham / puraM maNipuraM nAma vidyate vizvavizrutam / / 680 //
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ Annnnnnn." (sa.4.681-692) vAsupUjyacaritam tasminkazmalitArAtivadano madano bhaTaH / babhUva bhgvddhrmsudhaambudhisudhaakrH|| 681 // tulyAkRtI tulyazaktI tulyArthI tulyatejasau / dhIravIrAbhidhau tasya sutau jAtau bhujAviva // 682 // jinapravacanasvAdAnandAmandasudhArasau / tau bhavAhibhuvA grastau na mohaviSamUrchayA // 683 / / kadApyetau gatAvAtmodyAne dadRzaturmunim / svamAtulaM vasantAkhyaM puMvRtaM patitaM bhuvi // 684 // kimabhUtkimabhUdetaditi vyAkulacetasi / dhIre 'tha pRcchati pumAnekastatrAzrumugjagau // 685 // pratimAsthamimaM sAdhuM daSvaiko duSTapannagaH / durge nRpAparAdhIva praviSTo 'sminmahAbile // 686 // atha mAtulamohena krudhA dhIrAnujo 'bhyadhAt / re raDAH kimasau nazyanahiH pApI hato na hi // 687 // dhIrastamabhyadhAtsarSe gate jIvati krmtH| hahA mahAtmanki pApaM mudhA bannAsi jihvayA // 688 // . krudhAbhyadhita vIro 'pi duSTe daSTamahApunau / tasminhate 'pi dharmaH syAdativAcA ka pAtakam // 689 / / kSatradharmo hyayaM sAdhupAlane duSTanigrahe / ityasatyaM yadi tato majidAmetu pAtakam // 690 // dhIrastvacintayanvAcaM tasyApArakRpArasaH / yatIndraM jIvayAmAsa maNimantrauSadhIbalAt // 691 // yatIndrajIvanAtpIti mahAnandasya varNikAm / dhArayantA bhaTasyaitau sutau sarvajanastutau // 692 //
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasuriviracitaM [sa. 4. 693-703] pAlayantau zubhaM dharma jvAlayantau ca pAtakam / kSAlayantau ca kIrtyA svaM suciraM tau nanandatuH / / 693 / / yugmam // 410 vIraH krameNa pUrNAyuH surasena bhavAnabhUt / anAlocitatAdRgvAgvIrastveSa tavAnujaH || 694 // asAdhyaH sarvavaidyAnAmanava yauSadhIvidAm / sarpama hativAkpApAjjihvA rogo 'sya jAtavAn // 695 // yatisaMjIvanAdeva labdhagbhaGgalabdhinA / nirAsi rasanArogo mahAsenasya sa tvayA / / 696 / / iti jJAtvA vaTTattAntaM jAtajAtismRtI tadA / surasenamahAsenau bhavA bhejaturvratam // 697 // vrataM vratatitsikkA tau cArucaritAmRtaiH / dharmaprasUnajaM mukti phalaM kAlAdavApatuH / / 698 / / surasena mahAsena dRSTAntenAmunA janAH / anarthadaNDaM duHkhaughahetuM tyajata dUrataH / / 699 // // ityanarthadaNDavratavicAre surasenamahAsenakathA // sudhyAnAnAmasAvadyakRtAM mauhUrtikaM hRdi / yatsAmyamAdyaM tacchikSAtrataM sAmAyikAbhidham // 700 // AbhAti yatidharmazrIkSaNa khelanabhUmikA | duritorminirAmAya vrataM sAmAyikaM punaH // 701 // mokSazrImamatArambhaH samatAbhyAsaraGgabhUH / karuNArasa sindhUrmirAyaM zikSAvrataM matam // 702 // krUrAcAro spi saMsArakArAyA mucyate drutam / kesarIva truTatkarmadAmA sAmAyikatratI / / 703 //
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4.704-714] vAsupUjyacaritam 411 tathAhi zatrulokAhibahaNaH kSINagarhaNaH / bhUpo 'bhUdvijayo nAma dharmI kAmapure pure // 704 // taM zreSThI siMhadattAkhyo natvAcakhyau kadAcana / kezarI nAma me svAminputro 'bhUcauryabhUriti // 705 // atha sthAsyati madbhUmau yadi tadvadhya eva me / iti kezariNaM dezAnarezo nirakAzayat // 706 // so'pi bhUpabhayAkrAntaH zrAnto dezAntaraM vajan / kApyapazyadvane svacchazItasvAdurasaM saraH // 707 // acauryAhRtamAzaktena payo 'pi pape mayA / aho kArya tadapyadya vigdhigdaivaviparyayam // 708 // iti dhyAyanayaM tatra zrAntaH kAntArapalvale / caurazcakre payaHpAnaM snAnaM ca vidadhe 'dhikam // 709 // . . niHsRtya sa gatazrAntirArohapAlizAlinam / kSudhAkulaH phalasyUtataraM cUtatarUM tataH // 710 // phalaistaptastato dRptaH sa cintAM kluptavAniti / hahA mama kimadyAhavinA cauryeNa yAsyati // 711 // iti cintApare tatra mntrsaadhitpaadukH|| uttatAra sarastIre ko 'pi yogIzvaro 'mbarAt // 712 / / sa vyomgmnaasnntpnaatptaapitH| . dattvA dikSu dRzaM muktvA pAduke udake 'vizat // 713 // venIdaM pAdukAdvandvamasyAkAzagatau kSamam / yadetadiha muktvAsau padbhayAmeva jale vizat // 714 // tadetacorayomIti dhyAtvottIrya drutaM drumAt / . . .. . .
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvaghamAnasUriviracitaM sa.4. 715- 726] pAduke pAdayoH kSitvA cauro 'gAdgaganAdhvanA // 715 // sa nirgamya dinaM kApi naktaM tatpAdukApadaH / cintAsamAnasamayaH vyomnA dhAni yayau nije // 716 // rAjJe vijJapya cauraM mAM tvaM purAnnirakAzayaH / ityuktvAtADayaddaNDaiH pitaraM nitarAmasau // 717 // parAsuM pitaraM tyaktvA mahaddhIni gRhANi saH / praviveza padArthoMghaM sAraM sAraM jahAra ca // 718 // antye yAme triyAmAyAH sa samAyAtavAnpunaH / sarovaraM tadevAzu durgamAraNyamaNDanam / / 719 / / nityamityayamuddAmakrauryacauryalasadrasaH / tadeva nagaraM gatvAduSTadvividhaluNTanaH // 720 // lokaM sAdhusatI mukhyaM saMtApayati pApini / yamAgama iva bhiye 'bhavattatra nizAgamaH // 721 // tatsvarUpaM parijJAya rAjJAtha vyathitAtmanA / paripRSTaH purIrakSo vailakSyanyagmukho vadat // 722 / / prabho nabhodhvagaH ko'pi puraM madhnAtyadaH sadA / na cauracaraNanyAsaH kApi cApyata yadbhuvi // 723 // tataH kSitipatiH kopasaMtaptaM locanadvayam / vyathAturaHpuraprekSAkRpAzruSu nimajjayan // 724 // tapodhanatapaHzIlavatIzIlaprabhAvataH / tatklezasodyamaH so 'dya mama cauro 'stu gocaraH // 725 // ityuktvAlpaparIvAraH purImayamalokata / 412 pratyAsthAnaM pratidyUtAzrayaM pratisurAlayam // 726 // // tribhirvizeSakaM //
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4.727-738] vAsupUjyacaritam cauracijhaM kvacitkiMcidapyanAlokayannRpaH / jagAma kSAmasaMkalpaH purIparisarAvanim // 727 // vApIkUpataDAgAdisthAneSvapi nirUpayan / . na prApa bhUpatiH kvApi caurasaMcAraceSTitam // 728 // madhyAhne 'ya dharAneturvanAntarbhuvi tasthuSaH / nAsAmAsAdayadgandhaH karparAgurudhUpabhUH // 729 // vrajangandhAnusAreNa caNDikAgAramAsadat / campakArcitAM tasminnapazyaccaNDikAM nRpaH // 730 // unmucya dhUpanaM tAdRgbhUpamabhyAyayau tataH / saMyojitakaraH pUjAkaraH pravaracIvaraH // 731 / / kenotsavena kenehakcaNDIpUjAya kAritA / dattAni yutidUnendubhAMsi vAsAMsi kena te // 732 // iti pRcchati bhUjAnau pUjAkArI jagAda saH / duHsthAnvayasya me svAmibhakyA tuSTAya cnnddikaa||733|| prage pUjArthamAyAmi yadA nityaM labhe tadA / devyAH pAdAyavartIni ratnAni kanakAni ca // 734 // evaM devIM trikAlaM tatpUjayAmi jayAmi ca / tatprasAdotthaniHzeSazrIpUraH zrIdamapyaham // 735 // naktaM caurAgamaM tatra sudhInizcitya tgiraa| yayau vAsarakRtyArthamAvAsaM vAsavo muvaH // 736 // naktaM sAraparIvArazcaNDikAgAramAgataH / nyasya dUre nRpaH zUrAnihaikaH svayamAsthitaH // 737 // . nizIthe stambhaguptAGgo bhUbhujaGgastato 'mbarAt / uttIrNa pAdukAsiddhaM tamAlokata taskaram // 738 / /
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414 zrIvardhamAnamariviracitaM [sa.1.739-750]] pAdukAdvayamAdAya so 'tha vAmena paanninaa| . gatvA garbhagRhaM caNDImAnarca maNibhiH zubhaiH // 739 // jagau ca svAmini svairacAriNazcauryakAriNaH / syAnmameyamameyarddhidAyinI kSaNadA mude // 740 // ityuktvA palamAno 'yaM dvAramAruhya bhUbhujA / kRpANapANinA jIvana re na yAsIti dharSitaH // 741 // iti bhASiNi bhUpAle tadbhAlaM pati kAlavit / pAdukAdvayamevAyamasvIkRtya krudhAmucat / / 742 // taddhAtavaJcanavyagre mahIbhuji mahAbhujaH / ayaM jIvantrajAmIti vadannevaiSa niryayau // 743 / / yAtyasau kezarI caura iti bhUpagirAM bhaTAH / tamAzu dUre nazyantamanvadhAvannRpAjJayA // 744 // cauralotrAvanIM gantuM mantreNAdiSTazaktivat / pradAya pAdukAdvandaM bhUpo 'pyanuyayau bhaTAn / / 745 // sa tu caurastvarA dUramuktazUrasamuccayaH / puranAmAntagairmA revAgAtpadaguptaye // 746 // bhayAkulitacitto 'ptau kiMcidvairAgyavAMstataH / dadhyAvityaya me pApamityugraM phalitaM dhruvam // 747 / / grAmArAmAvanau kApi kasyApi dizato muneH / dhyAnatattvaM vacazcauraH zraddhayetyazRNottadA // 748 // sarvatra dhyAnasamatArucimucyeta pAtakaiH / 'janaH sadyo 'pi timiraiH kRtadIpa ivAlayaH // 749 // iti hunmarmanirmagnaM caurastadbhAvayanvacaH / capurutpulakaM bibhradarcastatraiva tasthivAn ||50||yugmm / /
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 751-761] vAsusvaparitam saaraasaaraakhiljmtibindaaviyuktdhii| tasthau madhyasthatAmagnaH sa bhagnaduritakramaH // 751 // zeSAM rAtri dinaM cAsthAdeSa sAmpalayastathA / yathA sthiraM mano lInaM pavitre paramAtmani // 752 // ghAtikarmakSaye sAyaM jJAnaM jajJe 'sya kevalam / sarvatrAnveSayaMstatra tadA nRpatirapyagAt / / 753 // itazcAnvapatadbhUpastaM intuM aTabhArabhAk / itazcAgAnmarudo nantuM dattavratadhvajaH // 754 // suraiH kRtaM suvarNAbjamAsIne kezariNyatha / te hantAro 'pi nantAro bhUpamabhRtayo 'bhavan // 755 // dantAMzubhiH subhikSANi kurvANazcandrarociSAm / / / sa vyadhAdezanAM pApatamasaH pUrNimA muniH // 756 // ka tatte caritaM nAtha ka cAyaM kevalodayaH / iti kSitibhRtA pRSTastato vyAcaSTa kevalI // 757 / / rAjannA janma tattAhaka pApabhAjo 'pyabhUnmama / zrIriyaM munivAglabdhasAmAyikamanolayAt // 758 // yadvarSakoTitapasAmapyacchedyaM tdpyho| karma nirmUlyate cittasamatvena kSaNAdapi // 759 // iti zrutvA pramudito jagAma nagarI nRpH| .. bodhayanvasudhAM so'pi viz2ahAra mahAmuniH // 760 // pitRghAtakare sarvajanasaMtApakAriNi / caure 'pi dattanirvANaM sevyaM sAmAyika budhaiH // 761 // iti sAmAyikavratavicAre kezarikathA / kriyate dignate mAnasaMkSepo yo divAnizam / ...
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnanuriviracitaM [sa.4.762-773] dvitIyaM tadidaM zikSAvrataM dezAvakAzikam // 762 // dezAvakAzikaM yAvatkurute zraddhayA sudhIH / tadanyatrAtmanAM tenAbhayaM dattaM bhavettadA // 763 // prabhAvAdasya nazyanti vighnAH zuddhAtmanAmiha / sumitrasyeva jAyante paratra ca zubhazriyaH // 764 // mukhyA purItatAvasti bhuvastilakavatpurI / candriketi caturvargazrInirargalanAgarA / / 765 / / nAsIravIrazvAsormisamuDDInArimaNDalaH / tArApIDa iti kSmApastAmapAlayadutsavaiH / 766 / / tanmantrI kIrtikusumaM sumitrAkhyaH samantataH / vizvasaurabhyadbheje jinabhaktilatAdrumaH / 767 // zAstramaGgaladIpodyaddhAmni hRnnAmadhAmani / yasyAlInau bhujastambhatoraNe mativikramau // 768 // nRpatirnavatAruNyaH puNyakarmaparAGmukhaH / uvAca sacivAdhIzaM kadAcidvAdhakAJcitam // 769 // devArcAsvakaroddAmadAnavyAkhyAzravAdibhiH / dharmakRtyairva purmantriki sudhA bAdhyate 'dhunA // 770 / / ka ebhirviphalairdharmakarmaklezairbhavAdRzaH / jarAkrAntamavizrAntamiti dehaM dahatyaho || 771 // ityuktaH smitavaktro 'yaM mantrI dhAtrIdhavaM jagau / kiM nRdeva tvamapyevamanaucityena bhASase / / 772 // icchAmi dharmakRtyeSu tvAM kArayitumudyamam / -mAmapi tvaM tu kiM nAtha niSedhayasi teSu hA // 773 // dharmaH kiM viphalaH sa syAdyatprasAdena dhIdhanaiH / -416
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 4. 774-785] vAsupUjyacaritam 417 nirvighnaiH svargamokSANAmapi saukhyamavApyate // 774 // athoce sacivo rAjJA mama jJApaya mantripa | vighnocchittyAtha saMpacyA pratyakSaM dharmajaM phalam // 775 // ityuktibhAjaM rAjAnaM sacivastamuvAca saH / tvaM nAtho 'nye tu te bhRtyAH sAkSAdetaddhi tatphalam // 776 // tato 'mAtyaM jagau rAjA pASANe dvidalIkRte / bhavatyekena sopAnaM dvitIyena tu devatA / / 777 // ki tasyaikadezena dharmazcakre pareNa na / siddhA svabhAvAdvizvasya bhavyAbhavya vyavasthitiH // 778 // // yugmam // athAha mantrI nAjIvo grAvAtra syAnnidarzanam / sati dharmaNi dharmANAM sthApanA yujyate tataH // 779 // ityuktastaM nRpaH kiMcitsavailakSyasmito 'vadat / ahaM mantrinvacaH zaktyA tvayA cakre niruttaraH // 780 // paraM pratyakSadRSTena prabhAveNaiva kutracit / niHsaMzayaM kariSyAmi dharmaM mantrIza nAnyathA / / 781 / / iti prAyastayornityaM saMlApaH kSatramantriNoH / ajAyata majAmadhye prasiddhimadhuro 'dhikam / / 782 // nirvartya sarvakRtyA na kadAcitsacivezvaraH / pAkSikAvazyakaM kartuM sAyaM svAvAsamAsadat / / 783 // gRhAdvahirna niryAmItyAttadezAvakAzikaH / satyasaMdho mahAmAtyaH pratyAkhyAnavidhiM vyadhAt // 784 // Avazyake kRte zuddhazraddhAnadhyAnabandhuraH / mantrIzvaro namaskAraparAvartaparo 'bhavat / / 785 //
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasUriviracitaM [ma.4.786-10] samAhayati vaH smAyI gurukAryatayetyatha / nRpatipratihArastaM tadAgatya vyajijJapat / / 786 // A pramAtAdgahabahirgatipratyAkhyayA sthitH| . eSyAmi prAtarityuktvA vetrI praiSyata mantriNA // 787 // 'parameSThinamaskArasudhAsekavivekataH / punarmAnuSajanmaRs sacivaH saphalaM vyadhAt // 788 // samupetya punarvatrI mantrIndumidamabhyayAt / yuSmaduktairnRpaH svAjJAlopAkopAndhatAmadhAt // 789 / / iha mAyAti mAyAticitradhIH sacivaH sa cet / 'tatsarvaizvaryamudrA me yAcyeti prajighAya mAm // 790 // iti zrutapratIhAravyAhAraH sacivo hasan / tatkSaNaM preSayanmudrAM duHzIlAmiva dAsikAm // 791 // mantrI zreyasamudro sisamudre sarvato gate / rAjyacintAzalyanAzAdRDhadharmabharo 'bhavat / / 792 // mudrAM kautukato vetrI paricAya kare tadA / mantrI jAto 'hamityAtmapadAtiSu jagau hasan // 793 // zanairmantriziroratna kuru pAdAvadhAraNam / iti hAsyamukhaiH puMbhito gehAccacAla saH // 794 // tadaiva daivataH kaizcidbhaTaiH prakaTitAsibhiH / Ahatya pAMtito nItazcAyaM vArtAvazeSatAm / / 795 // trastazeSaistadA tasya subhaTai nire rayaH / cetrI hato hata iti tumulazca mahAnabhUt // 796 // iti dhAtrIdhavaH zrutvA kroSadhUmadhvajoddharaH / uccailpamanalpaM sajvAlAkaramakalpayat / / 7927 / /
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ (sa.4.798-809] vAmupUjyacaritam 419 asmatkAryamidaM kurvannatucchacchamasAmanA / . saMhAritaH pratIhArastenAsau mantriNA dhruvam / / 798 / / etasya yadi vRddhasya zirazchitvA svpaanninaa| ucchAlayAmi chalinastanme manasi nitiH // 799 // evamuccairlapangopaH kopATopabhaTotkaTaH / tatrAgAdyatra te santi ghAtAtA vetrighAtakAH // 800 / / amAtyabhRtyA naite syuH ke 'pi vaidezikA iva / iti dhyAtvA narendrastAndIpadRSTAnabhASata // 801 // ke yUyaM kiM hato vetrItyurvInAthe 'tha pRcchati / Ucuste 'marSadaSToSThA vaNThAH kaNThAgatAsavaH // 802 // kimasmAnpRcchasi mApa daivaM pRccha durAzayam / asmadIzasya yenaiva cakre vyartho manorathaH // 803 // dharAvAsapurAdhIzaH zUrasenaH svasevakAn / sumitraM mantriNaM hantuM praiSIdasmAnmahecchayA // 804 // yadayaM daNDayatyasmannetAraM prativatsaram / tvAmapyasmadvibhoH zatru sarvadA popayatyalAi / / 805 / / svAmyAdezAdihAsmAbhirbavandhe 'dhvAdya mntrinnH| kuto 'yamapatatsiMhabandhanaM jambuko yathA // 806 // ityuktivikaTAvezAH subhaTA prkttaashyaaH| te catvAro 'pi paJcatvaM jagmustatraiSa ghAtakAH // 807 // nRpaH kRtAnutApo 'tha gatvA pauravarairvRtaH / / amAtyaM kSamayAmAsa bAhU dhRtvA vadaniti // 808 // mayA te 'pi nRkalpasya kalpito yo 'spbuddhinaa| tvaM kSamA kSamasyA samaparAdhamA mAya // 409 //
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ 420 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.4.810-820] vrataM cennAcariSyastvaM nAjIviSyastataH pitaH / tvAM vinA naiva rAjyaM me 'bhaviSyatyAjyavaibhavam / / 810 / tadadyAtulyakalyANakAriNaH punnykrmnnH| phalaM pratyakSamadrAkSamahaM pApApahaM cirAt // 811 // sukRtaM jIvitavyaM te vratenAnena poSitam / zoSitaM tvatkRtenAdya duHkRtaM duryazazca me // 812 // tatsahasvAparAdhaM me prasIda vada sAttvika / dharma kAraya mAM tAta tArayAzu bhavArNavAt // 83 // uvAca sacivo 'thedaM nAparAdho 'sti te dhruvam / yakSmApa sAnutApastvaM dharme dhatse 'dhunA dhiyam // 814 / tataH saMlabdhamudreNa mantriNA prerito nRpaH / jagRhe gRhiNAM dharma pUrNacandraguroH puraH // 815 // mantriNaH zanmAno 'tha nije kaNThe kuThAravAn / AyAtaH zUraseno 'pi bhUbhujAM bhUSitaH zriyA // 816 // devArcAdAnasudhyAnarathayAtrAdikarmabhiH / nRpo mantryupadiSTaiH svaM vidadhe janmapAvanam // 817 // tatra svAmini bAlo 'pi caNDAlo 'pi na so 'bhavat / na yo jinAdhinAthoktadharmakarmaThatAM gataH // 818 // itthaM mantrIva bhUpazca kRtvA dharma vizuddhadhIH / mahAvidehe martyatvaM prApya lebhe zivazriyam // 819 // tataH sumitradIpena gamite 'sminprakAzatAm / dezAvakAzikapathe saMcarantu mukhaM budhAH // 820 // iti dezAvakAzikavratavicAre sumitrkth|| kuvyApRtInAM snAnAdestyAgo brahmavrataM tapaH /
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4821-831] vAsupUjyacaritam 421 AhuH zikSAvratamidaM tRtIyaM pauSadhAbhidham / / 821 // tattu zuddhoktacAritritratavatparipAlyate / ahorAtramathAzeSAM rAtriM yAvajjitendriyaiH // / 822 / / bhavoragagadacchede pauSavatpauSadhatratam / ApattApabhide mitrAnandamantripatariva / / 823 // tadyathA / dharmanirmalamatyarthamarthavidyoti vidyate / puraM puSpapuraM puSpacApacApalapezalam / / 824 // tatra yuddhasudhAsatramamitravasudhAbhRtAm / babhUva bhUvibhurbhAnurjitabhAnuH khatejasA / / 825 // mantrI tasya dharitrIndormitrAnanda iti zrutaH / ajAyata dhiyAM pAtraM chAtrIkRtabRhaspatiH / / 826 // madhyesadaH kadApyuccairnarendrasacivendrayoH / vyavasAyasya puNyasya pratiSThAne 'bhavatkaliH // 827 // kudhAtha vasudhAnAthaH provAca sacivaM prati / vyavasAyaH pramANaM na pramANaM puNyameva cet // 828 // tataH svapuNyamAhAtmyAttvaM puNyabalagarvitaH / gRhANa mama rAjyarddhimitthaM saMvardhimatsaraH // / 829 / / // yugmam // yazca kazcitpurImadhyAdbhavantamanuyAsyati / tatkaNThAtRSito 'sau matkhagaH pAsyati zoNitam // 830 // gaccha tucchamate tUrNa pUrNa kuru nijaM vacaH / gRhe na hanta gantavyamita evAnyato vraja / / 831 // iti kSitipatera(jJAM vijJAya sacivAgraNIH /
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.4.832-843] ekAkyeva dRDhAvezo 'caladdezAntaraM prati // 832 // pjhyaamevaadibhuucaarvipdbhyaamdbhutodymH| . . sa niHsasAra nagarAnagarAja ivonnataH // 833 // gacchannatucchapuNyo 'sau zrAnto madhyandine 'dhikam / dadarzandoriva kalAkoTIbhirghaTitaM saraH // 834 // yallolalaharIhastagaNaM bhRGgaghanasvanAH / AhAtuM tRSitAnvaktrakoTIrabjacchalAdadhau // 835 // sa kRtasnAnapAno 'tra sthitaH pAlyAM tarostale / . nabhaso rabhasottIrNamapazyatpuruSaM puraH // 836 // saMdhyAyAM cintitaM sainyaM dAsyatyeSa maNistava / pazcAdapi priyaM bhUri pUrayiSyati pUjitaH // 837 // ityuktvA kiM kimityukterucaizvitrasya mantriNaH / pANau cintAmANiM muktvA sa dyAM divyanaro 'gamat / / 838 // ||yugmm / / athAjairmaNimabhyarcya romAJcitavapuzviram / viracayya camUcakraM sAyaM so 'gAtpuraM prati // 839 // gajavAjirathAbhogamagnanisvAnanisvanaH / tairbalairvalayAmAsa mitrAnando 'tha tatpuram // 840 // kazcakAra purIrodhamiti bodhakRte nRpH| herikAnprerayAmAsa tAnprekSya sacivo 'bravIt // 841 // bhujaagrvpraabhuutbhuuribhaagybhrodbhvH| aye madvacasA vAcyo bhavadbhiriti bhUpatiH // 842 // puNyAptasainyasaMdarbho mitrAnandaH samAgamat / vikramAkrAntavizvo 'si saMgrahartu bahirbhava // 843 //
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4. 844-856] vAsupUjyacaritam . 423 evamAbhASya saMbhUSya pahitAH sacivena te / gatvA vyajJapayanrAjJe sarvamatha yathAtatham // 844 // svasthIbhayAtha bhUjAniH kaizcitparivRto janaiH / kRtI tatra yayau yatra mitrAnandaH svayaM sthitaH // 845 // abhyuttasthau tadA mantrI nibhAlya nRpati purH| iSTe hi darzanaM yAvadvirodho yujyate satAm // 846 // praNipatyAtha pRthvInduniSkapIThe niveshitH|| balAdardhAsane svasya sacivaM nyasya so 'vadat // 847 // vareNyaM puNyamastyeva zauryAdivyavasAyataH / puNyabhAjAM hi jAyante kiMkarA vyavasAyinaH // 848 // bhavadbhAgyodayaH kazcidayamIhakcamUcayaH / yenAhaM tava bhApi bhRtyavadbhAmito 'grataH // 849 // kiM tvasAviyatI bhUtirbabhUva bhavataH kutH| ityukto bhUbhujA mantrI svacaritramacIkathat // 850 // atha vismayavismaranetrapatrajanekSitaH / mitrAnandena sAnandaH pRthvInduH prAvizatpuram // 851 // upAyaiH phalitaM zrIbhirmaNimAhAtmyato 'dhikam / vadhe ca narandreNa mantriNo maitryamadbhutam // 852 // phaMdApi bhAnubhUpena sahottasitasaMsadam / ArAdArAmiko 'bhyetya taM dharmajJaM vyajijJapat // 853 // diSTayAdya vardhase svAminnaGgI dharma ivAgamat / muniH sumandharo nAma jJAnI lIlAvanIM tava // 854 // prItyAtha tasmai dattvAGgabhUSaNAni kSaNena sH| jagAmArAmajagatA jagatIpatinA samam / / 855 //
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ 424 zrIvardhamAnasariviracitaM [sa.4.856-8674 muni netrAmRtaM netrarApIya nRpamantriNau / natvAtha nyavizetAM tau pAtuM karNAmRtaM vacaH // 856 // munIzaM dezanAnte 'tha papraccha pRthivIpatiH / . dhanyasya kathamasyAsanvipatkAle 'pi saMpadaH // 857 // athAcaSTa muniH spaSTavibhavA bhuvi bhAti puuH| dhanyabhAracyuteva dyauH padmanetreti vizrutA // 858 // tatrAditya iti kSamApastatprasAdAspadaM dhanI / zreSThI mudatta ityAsIjinadharmadhurandharaH // 859 // so 'nyadA pAparogANAmauSadhaM pauSadhaM zritaH / / tasthau nizi nizAnte 'sau zAntena manasA rasAt // 86 // tadA kazcidavastApavidyAvedI tadokasi / bhUribhImaparIvAraH prAvizattaskarAgraNIH // 861 // ..vidyA caurasmRtA lokaM tatrAmUrchayatAkhilam / . sudatte sA namaskAramantradhyAne tu nAsphurat // 862 // .. .taM pazyantamapazyanta ekAntasthaM malimlucAH / jagRhustadgRhadravyANyakhilAnyaskhalanmudaH // 863 // drArabhaJjanti sma maJjUSAH kapAToghamapATayan / dravyAya spaSTayAmAsuramI bhUmigRhANyapi // 864 // . .. aho mahAtmanastasya dharmAvaSTambhayantritam / jAte 'pyutpAtajAte 'sminna dhyAnAcalitaM manaH // 865 // anAgateSvathAgatya gRhNatsu dhanapaddhatIH / teSu yAteSu ca dhyAnabhedo 'bhUttasya na kacit // 866 // jane zocatyathonidre dhananAzaM nizAtyaye / vyalasadinakRtyeSu zreSThI pAritapauSadhaH // 867 //
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4. 868-879] vAsupUjyacaritam 425 kramAdarjayato bhAgyabhaGgIsaGgIkRtAtmanaH / dhanadhoraNayastasya bhUrayo 'pyabhavanpunaH // 868 / / sa kadAcidavasvApavidyAviccauracakrarAT / .. eka tallopto hAraM vikretuM prApa tAM purIm // 869 // taM hAraM zreSThinastasya vaNikputro dhnaabhidhH| ..' upalakSyArpayAmAsa talArakSAya taskaram // 7 // tadvijJAya drataM gatvA zreSThI tatra kRpaamyH| svaM vaNikputramAkSipya talArakSamado 'vadat / / 871 // dhano 'yaM naiva jAnAti cauravyatikarAtpurA / asmai mahAtmane mUlyAnmayA hAro ' yamarpitaH // 872 // tadayaM mucyatAM mAsminnucyatAM cauryaduryazaH / . rohiNIyogamAtrAki syAtkalaGkInduvadraviH // 873 / / dvAdazavratadhartAyaM nAsatyaM vadatItyatha / ' . . . mudattavacasAmuJcattalArakSo malimlucam // 874 // asatyamApi tatsatyaM yatpANihitamityasau / asatyayApi vAcAmuM zreSThI cauramamUmucat // 875 // zreSThI taM bhojayitvA ca vare dattvA ca ciivre| . nAkRtyeSu matiH kRtyetyuktvA ca prAhiNotkRtI // 876 // zreSThIndorupakAreNa zikSayA ca dravanmanA / kiM syAdakRtyamityeSa vijJAtuM dhArayandhiyam // 877 // niryanpurAvahirbhAgabhUmau zubhraprabhAbhidham / .. dharmopadezAndadataM munirAjamalokata // 878 / bugamam / zrutvA taddezanAM bAtakRtyAkRtyavivecanaH / munIndostasya pAdAnte dIkSA dakSo 'yamApahIda // 879 //
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ 426 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.3.880-890] cAritraM zudamAsevya saudharme 'sau suro 'bhavat / mudattastu vipadyAyamabhavatsacivastava // 880 // saMpatsu hriyamANAsu yaddhabhaJja na pauSadham / pade pade tadatrAyaM vicitrAH prApa saMpadaH // 881 // sa tu cauraH surIbhUtaH smaranupakRtIH kRtii| cintArtAya dadau ranaM prastAvaM prApya mantriNe // 882 // prabho drasyati taM mantrItyukte rAjJA muni gau / mantriNo jIvitAnte tadarzanaM bhAvi muktaye // 883 // yato nandIzvare devAnantumasyAbhilASiNaH / samayajJasurAnItavimAnasthasya gacchataH // 884 // zuddhadhyAnalayasyAntaHkRtakevalitAyujaH / lavaNAbdheruparyeva mukti pa bhaviSyati // 885 // yugmam / / ityAkarNya munervAcamudazcaddharmabuddhayaH / sarve 'pyurvIzvarAdyAste sAnandA mandirANyaguH // 886 // evaM prAkpuNyapUrNaddhimitrAnandanidarzanAt / bhajantu bhavapauSAya pauSadhe sudhiyo dhiyam // 887 // . iti pauSadhavratavicAre mitrAnandakathA // dAnaM caturvidhAhAravastrapAtrokasAM munau / zikSAtrataM tadatithisaMvibhAgaM turIyakam // 888 // ekAvayavato 'pyetatsevitaM zraddhayAdhikam / sumitrAyA ivonatyai jAyate dvAdazaM vratam / / 889 // tadyathA pRthivIbhUSA zrIvasantapurAbhidham / purandarapurazrINAM vivartoM vartate puram // 890 // vikramAkrAntadikakraH kSamAzako vikramAbhidhaH /
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa. 4. 891-902] vAsupUjyacaritam 427 * nRpaH kRpApavitro 'bhUttatra kSatraziromaNiH // 891 // tanmantrIzo vasurjajJe yadbuddhibharanIraje / rAjyalakSmIH sukhaM tasthau vikAzAdaye divAnizam // 892 // jinadAsAbhidhaH zreSThI tasya pRthvIpateH priyaH / babhUva tIrtha kRddharmadhaureyaH zreyasAM nidhiH / / 893 // tadarjitairasaMkhyAtaiH svarNaratnairapi dhruvam / niSpAdyete kSitau merurohaNAvaparAvapi // / 894 // yakSarAjI dhanAdhyakSa ityeva khyAtimarhati / do jinadAsastu sa stuto 'rthigaNairapi / / 895 // dhanasya sArthavAhasya sutAM kAzinivAsinaH / khyAtAM ranavatIM nAmnA vyavahArI vyuvAha saH // 896 // jinadAsasya vizvAsapAtraM lakSmIdharAbhidhaH / vimo babhUva bhrAteva caramaH paramaH suhRt // 897 // na mantrI na kalatraM na putro dhAtrIpateH punaH / nAnyatkiMcica tasyAbhUjjinadAsa iva priyam / / 898 / / mitre nRpaH kadApyatra mantritAmapi dAsyati / rAjamantrIti taM hantuM viruddhaM vidadhe manaH / / 899 / / jinadAsastu dAkSyeNa paracittopalakSakaH / cakSurvacovikAreNa taM viruddhamabudhyata / / 900 / / tato bhUpAlamApRcchaya tIrthayAtrApadezataH / patnIM ratnavatIM maiSIdasau pitRgRhaM prati / / 901 // atha cauracchalenAsau tamAlabdhuM kRtAdaraH / mantrI nizi tadAvAsamArga bhRtyairarodhayat / / 902 // matvetti 'karmakRdveSaH saha lakSmIdhareNa saH /
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ 428 . . zrIvarbhayAvahArivicitaM. si.4.903-914]. prabhAvavanti ranAni gRhItvA niHsRtaH puram // 903 // ajAnanapi panmAnaM gacchanneSa nirantaram / AraNye patitaH kApi tRSNAtaralalocanaH // 904 // tatra vastralanAbaddha rabAlI suhRdaH kare / rINo 'yamarpayAmAsa jIvitavyamivAtmanaH // 905 // kApi pazyampayaH kUpe ranalobhATijena saH / karAbhyAM pAtitaHpreya vizvAsaH ko'stu jiivnaamaa906|| sa tadA patitaH kUpe ko 'yamityazRNodvacaH / upalakSya khareNAtha mAha ranavatIM miyAm / / 907 // ayi tvamapi kUpe 'tra patitAsi kutaH priye / sa te parijanaH kAsti dhimpigvidhiviDambitam // 908 // sApyavasthAgataM kAntaM vIkSya prAptaM ca saMnidhau / bASpaM dazi dadhau duHkhAnandasaMkarasaMkaTam // 909 // manvAnA dhanyamAtmAnaM tatrApi priyadarzanAt / Uce satIziroratramiyaM ranavatI tataH // 910 // tatsarvamaTavImadhye gRhItamiha tskraiH| kAndizIkaH samayo 'pi yayau parijanaH kacit // 911 // teSu madbhogalubdheSu vegAdahamihApatam / varaM hi-maraNaM svINAM na punaH zIlakhaNDanam // 912 // kRtAntamukharUpe 'sminkUpe 'pi patitA miya / jIvitAsmi bhavadvaktrAlokabhoktavyakarmabhiH // 913 // kathyatAM ca kathaM pAtaH kUpe 'tra bhavatAmapi / sacivaH sa ca vidveSI vidadhe kiM virodhataH // 914 // jagAda jinadAso 'tha sacive mAraNotsuke /
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4. 915-926] vAsupUjyacaritam 429 gRhataH karmakRskUTAdeko 'haM nizi niHsRtaH // 995 // nirantaravihAreNa kAntAre 5 samAgataH / tRSito 'sminpayaH pazyanpAdaskhalanato 'yatam // 996 // anuktamitra dauSTayasya tadA tasyAtisasvataH / kUpe 'sminnirjale 'pyambho nAbhidaghnaM daduH zirAH // 917 // atha tau prathita sveda vedatRSNA paramparau / 'jitakSIreNa nIreNa tena prItiM paraM gatau // 998 // atha kUpe tra kenApi sajjarajjuniyantritaH / kSipto 'mbhaHkRtaye kumbhaH puNyakumbha ivaitayoH // 919 // tato 'ntaH kumbharodhena tau matvA tena dhImatA / melayitvA janAnkRSTau kUpAnmRtyormukhAdiva / / 920 // yAvattau niHsRtau sArthastAvadagre sthito mahAn / nirgataM mithunaM kUpAditi kolAhalaM vyadhAt / / 921 // tacchabdAtkautukI sArthavAho 'pi drutamAgataH / sutAM patiyutAmagre pazyanmanasi vismitaH // 922 // dhanAkhyaM jinadAso 'pi sArthavAhaM nirIkSya tam / are samiti jJAtvA namazcakre camatkRtaH // 923 // nanAma nitarAM prItyA pitaraM ratnavatyapi / aho bhAgyasya saurabhyaM cintapantI svacetasi / / 924 // athAsmai sArthavAhAya kimetaditi pRcchate / jinadAsaH svavRttaM tadAdito 'pi nyavedayat // 925 // tAdRksvajanasaMparka nipItavyApadUrmayaH / atha te toSapoSeNa tasthurvasanavezmani // 926 // athAsmiMzvarita citre gatvArkeNeva zaMsite /
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ 430 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.4.927-938 tadvIkSAkautukeneva saMdhyAyAM vidhurudyayau // 927 // toyapAtraM gRhItvAtha jinadAso nizAgame / tarUnantarayAmAsa dehacintAkRte bahUn // 928 // athendudyutibhirvIkSya suptaM kaMcidasau naram / yAvadyAtyAtastAvanmRto lakSmIdharaH pumAn // 929 // mRtamakSatamevainaM vIkSyAsau mitrvtslH| bhujaGgadazanaM tasminizcinoti sma duHkhitaH // // 930 // AdAya svAnmaNIMstasmAtkRSTvA phaNimaNiM tataH / tadIyasparzapUtena payasA tamajIvayat // 931 // upakRtyupakurvANA dhriyante dharayA na ke| apakRtyupakArI yastena tu dhriyate dharA // 932 // vIkSya lakSmIdharo jIvajinadAsamathAgrataH / trapAnatamukhAmbhojastatsauhArdamiSAnamat / / 933 / / athainamAha mAhAtmyamayo ratnavatIpatiH / . anta memasudhAsindhutaraGgottarayA girA // 934 // pAdaskhalanataH kUpe patito 'haM tvayojjhitaH / iti kiM lajjase kena kho 'pyanumriyate janaH // 935 // milito 'sminmamAraNye sArthavAho 'dhunA dhanaH / kAziM yAsyAmyahaM gaccha svAvAsaM prati saMmati // 936 // ityuktvA preSito vipatrapamANastadA yayau / ... sahaiva sArthavAhena so 'pi vANArasImagAt // 937 // yAvallakSmIdharo yAti vasantapurapattanam / jinadAsaviyomena taavdaato 'sti bhUpatiH // 938 // .iti lakSmIdharo matvA gatvA kSitipateH purH|
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ sa. 4.939 - 950] vAsupUjyacaritam 431 svarUpaM jinadAsasya mantriNazca nyavedayat / / 939 // zrutveti bhUbhujA mantrI kArAgAre niyantritaH / pazyato jinadAsasya hantavyo 'yamiti krudhA // 940 // atha jaGgAlakara bhArUDho vIradvayAnvitaH / jagAma jinadAsAya kAzIM gupto nRpaH svayam / / 941 // kAryo mantrI sa eveti vaco nizcitya dharmadhIH / sabhAryaH saha bhUpena sa vasantapuraM yayau / / 942 / / sarvaizvarye nRpAdApya sacivAyApakAriNe / mantritvaM sa dadau dhImAnna dviSTA chupakAriNaH // 943 // athAgAdvanapAlo 'tra vardhayanniti bhUpatim / cane sbhUtkevalajJAnaM zaGkararSestapasyataH / / 944 // tuSTidAnaM pradAyAsmai vane gAdvikramo nRpaH / sahaiva jinadAsena dhuryA dharme hi tAdRzAH / / 945 / / muniM natvopadezaM ca zrutvAvAdIdado nRpaH / manmitre jinadAse kiM sApadaH saMpadaH prabho // 946 // atha jJAnAmRtAmbhodhirdazanazutivIcibhiH / tatpuNyavelAvipinaM plAvayanprabhurabhyadhAt // 947 // kauzAmbyAM dattanAmA bhUnmAtRbhakto dhanI vaNik / sumitrAkhyA jananyasya dayitA ca jayAhayA // 948 // dAnameva gRhasthAnAM mukhyo dharma iti sphuTam / svagurorvAcamAcakhyau sumitrA sUnave 'nyadA / / 949 // dAnonmukhaM mano mAturmatvA matimatAM varaH / AnandAjjananIM natvA sabhAryaH sa vyajiGgapat / / 950 / / yathAvidhi supAtreSu kRpApAtreSvapi svayam /
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ 432 zrIvardhamAnamAriviracitaM [sa.4.951-9621 dehi tvaM hi dhanaM dhAnyaM tvatprasAdAdgRhe bahu // 951 // satphalaM niyamAnmatvetyeSAbhigrahamabahIt / svecchayA vidhivadAnaM dattvA bhokSye 'hamanvaham // 952 // tataH sutasnuSAbhyAM cAnumatAbhimataM nijam / pUrayantI mudA kAlaM kiyantaM sAtyavAhayat / / 953 // daivajJaiH kathite 'tyarthamadRSTe dAruNe nyadA / durbhikSe sarvato jAte jayA dattamado 'vadat // 954 / / mUle 'pi rauravaH kAlo atyapUrNa ca te gRham / ataH svAM jananI dAnAkuTumbAdhAra vAraya // 955 // atha tena niSiddhAmbA sumitrA dAnataH kSaNAt / niHsattvatAmapi hyaGgIkurvanti strIjitA narAH // 956 // saMsmRtya niyama sA svaM nizcikAyeti cetasi / adace bhojyamAtre 'pina bhokSye 'nte 'pi jnmnH||957|| upanAsASTakasyAnte tasyAH sttvmhaanidheH| / dRcamajJApayadattaM duryazaHzaGkitA jaya // 958 // dona bandhubhiH sArdha nirbandhaM badhnatAdhikam / navame 'ni bhoktumupavazitA setyAcintayat // 959 // kAraNaM bhojanatyAge vidannapi sutaH svayam / na mAM dApayate kiMciddhigmeM duHkarmajRmbhitam // 960 // tatsvabhojyAmidaM kiMcitkasmaicicehade bhunA / tanme syAtriyamaH zlAdhyo 'zAdhyo na syAca me sutH|961| dhyAyanyeti gRhAyAtaH sahasaiva munistadA / adRzyata tayA, mUtaH puNyarAvirivAlmanaH // 962 //
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4.963 - 973] vAsupUjyacaritam sAdho vizuddhamAhAraM gRhANAnugRhANa mAm / vadantyeti saharSAzru pratyalAbhi munistayA / 963 // gandhAmbupuSpavarSAnte vadacchAsanadevatA / dhanye mAsopavAsI yatpAraNaM kAritastvayA / / 964 / / tatte sattvabhavAddAnAcchAntA dRSTihRto grahAH / asmAdgarjiravAddivyAddRSTo durbhikSahRddhanaH // 965 // // yugmam // atrotsave kRte rAjJA pauravAkSatapAtribhiH / mAtaraM kSamayAmAsa natvA datto jayAnvitaH // 966 // te 'tha dharma vyadhuH zuddhaM zraddhAvanto nirantaram / bhuktvAyustatra jajJe 'tra sumitrAtmA nRpA bhavAn // 967 // dattAtmA jinadAso 'bhUjjayAtmA ratnavatyapi / dAnarodhAda bhUllakSmIstvaMnmitre sakRdantarA / / 968 // zrutveti prAgbhaH smRtvA gurU nasvA gatAH puraMm / dharmadhyAnaratAH pArthAste mahodayam // 969 // ityAkarNya janAH saumyaM sumitrAyA nidarzanam / vrataM sevadhvamatithisaMvibhAgaM zubhAspadam // 970 // // ityatithi saMvibhAgavatavicAre sumitrAkathA // evaM nizamya samyaktvamUlatrata vicAraNIm / dvipRSTaH prApa samyakta zrAddhatvaM vijayaH punaH // 979 // bhUrayoM 'pyabhajanbhartuH puro bhadrakatAM janAH / zrAvakatvaM yatitvaM ca cazcadutsavacazJcavaH / / 972 // mahImahIna sukRtAM kurvanmohatamI haran / vijahAra yazohAranAyakI jinanAyakaH // 973 // 433.
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434 zrIvardhamAnanUriviracitaM [sa.4.974-984] 'dezanApadapIyUSajImUto bhUtalaM vibhuH / krameNa janayAmAsa dharmabIjAGkurAGkitam // 974 // [ itazca bhUSayatyurvImakharva sukRtA purI / saMpannasaMpatsaMpAtA campA tAruNyavaddivaH / / 975 / / vasupUjye jayAyukte svargasthe vAsupUjyajaH / manavA nAmatastasyAmavanImaghavAjAne // 976 // sarapAtaiH kAmasya kANDatANDavapaNDitA / abhUddalakSyavaktrendulakSmIrlakSmIstadaGganA / / 977 // anayorjayasenAyAH sunavo bahavo 'bhavan / teSAmuparyabhUtpuNyArohiNI rohiNI sutA / / 978 // svasvavyavasthAvasthAna zlAghyarugvarNavarNanA / . yArAjadrUparAja tya rAjadhAnIva jaGgamA / / 972 // sakaloyatakalA vallerguNadrumavanAvaneH / yasyA yazaH namUnAni kAtrIcakre na manmathaH // 980 // tAM mattayauvanAM vIkSya nRpaH samadasaMmadaH / asyA yogyaM varaM rUpAta sacivAnUcivAniti // 981 // tataH subuddhi siddhArthasamudranayavAdakAH / catvAraH saciva(zcArudRk samyagdRSTiviSTapAH // 982 // kalAvilAsa rUpa zrIkolizailAnilApatIn / sthAmanAmAnvayasthA nairAkhyAyedaM nyavedayan // 983 // // yugmam // svAminnamI samIbhAvaM bhajante bhUbhujaH zriyA / naitattu vidmaH kutrApi kanyAyA ramate matiH // 984 // svayaMvaraM kuru tatastvatkanyeyaM yathAruci /
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4244 .4v... [sa.4.985-996] vAsupUjyacaritam 435 kaMcidvaraM vRNotvakSiparIkSakaparIkSitam // 985 // tathetyatha nRpastene teneha tvaritaM nRpAH / sarve 'pi rUpagarveNa dUtAhUtAH samAyayuH // 986 // te tadAhAratAmbUlacelAlaMkAraDhIkanaiH / mahIbhRtA maghavatA modayAMcakrire mudA // 987 // athArka kalazIkartumiva nIte mahobatim / / Aninyire narezAste svayaMvaraNamaNDape // 988 // na rUpaM pApavRttyai syAditi vAcAmudAhatiH / zrImAnmahendrasenAkhyaH zrIkozalapurezvaraH // 989 / / svakAyakAntipIyUSapAnAnimiSaviSTapaH / siMhanAthaH sudhamaikAzithilo mithilApatiH / // 990 // laavnnyaamRtsindhuurmitrnmkrketnH| jinabhaktAbhidhaH puMsAM ratnaM ratnapurAdhipaH // 991 // sunetraanetrkumudollaasliilaavishaardH| candracArumukhazcandrapurezazcandravardhanaH / 992 // prabhApallavalAvaNyapuSparUpaphaladrumaH / jayaseno jayatsenArAjI rAjagRhezvaraH // 993 // vahanpuNyamahAmbhodhijalamAnuSaratnatAm / candrAmatrayazAzcandrAmitraH kAzIpurIzvara // 994 / / anye 'pi murasaMdehakaradehadyuto nRpaaH| prapazcAtpazcavANasyAlaMcakrurmazcasaMcayam // 995 // // saptabhiH kulakam // kurujaanggldeshaalNkaarnaagpureshvrH| sUnuH zrIvItazokasya soko vidyutmabhAGgamaH // 996 //
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vardhamAnasUriviracitaM [sa.4.997-1007] jagadaha gindriyonidrabhogakarmamahAphalam / alaMcakAra maJcaM so 'pyudaJcaguNagauravaH // 997 // yugmam // zRGgArayantI - zRGgAramapyaGgaguNagauravaiH / madayantI madanamapyamandairbhAvasaMmadaiH / / 998 // aGganiHsyandi lAvaNyamasyAH sarvAGgametuH mAm / ityAzritevaratyAdho ratnameyI pratimAmiSAt // 999 // rohiNIyamiyaM ceti mohayamtI nirIkSakAn / vayasyAbhirhatA prApa bhUpakanyAtha maNDapam // 1000 // // tribhirvizeSakam // -436 " rAjJAmatha guNagrAmakulanAmanivedinI / dakSA puro 'bhavattasyA vayasyA maJjubhASiNI // / 1001 // pivantI ca vamantI ca locanAntena bhUbhujaH / sakhImankvalanmazca madhyavartmani kanyakA // 1002 // nRpeSu tADyamAneSu teSu paceSupatribhiH / sa sa vIrarasAviSTo hRSTo yaM yaM dadarza sA // 1003 // yaM yamaikSiSTa sA zyAmamukhapArzvanRpadvayaH / adinadvayamadhyasthAdinavadidyute sa saH / / 1004 // utkaNThAvismayaprItiduHkhabhAjo mahIbhujaH / tatra zrIriva kurbANA - sAcalatkacidasthirA // 1005 // spRSTvA spRSTvA mumocAzu tadDaSTiraghanIbhRtaH / rocamAnamapazyantI puSpANIva madhuvratAH / / 1096 // azoka vIvazokasya sutaM tasyai pradarzya sA / " prItA sakhI samAcakhyau yacakhyau ca gupyormibhiH // 1007 // athAsmindazamAtmAnamAnande vismaye manaH /
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4.1008-1015] vAsupUjyacaritam : 437. capura sAvikabhAve ca majjayAmAsaH rohiNI // 1008 // tadrUpeNa tadAkRSTimantrajJeneva satvaraM / AkRSTA varamAlAM sA tatkaNThe kSipati sma tAm // 1009 / / tUrNamardhAsane tasya kalAbahulatejasaH / rohiNI rohiNIvendorupAvikSanmudA tataH // 1010 // tatkAlaprasphurattUryagItanRtyasamAkulaH / paThadvandigaNaH prItimayo 'yaM samayo 'bhavat / / 1011 // bhavyamAsIdguNajJeyamaNoducitaM patim / iti svayaMvare sarvairbhUpriyairapi pipriye // 1012 // maghavApi mudaatmiiynaamocitmhotsvaiH|| tayoraracayatpItaH pANigrahaNamaGgalam // 1013 // rohiNyAH puNyamAhAtmyAdazeSAnharSitAnnRpAn / AvayaM dAnasaMmAnaimaghavA visasarja ca // 1014 // vAgbhirdhamaikadhuryAbhirjinadharyAnuraktayA . rohiNyA jinadharmAnuraktaH kAnto 'pi nirmame // 1015 // tatraiva bhogAnbhuJjAno bhUjAnisutayA saha / kumAraH sa sukhaM tasthau dogundaka ivAmaraH // 1016 // etya kramelakairabdhilaharIcakramelakaiH / azokaM vItazokasya pumAMso 'nyezurAvayan // 1017 // azoko 'pi tadutkaNThI rohiNIsahitastataH / maghavantaM samApRcchaya tvaritatvaritaM yayau // 1018 // snAtaH sa paurIzRGgArasAgaromibhirakSibhiH / dadhau kusumavanmarSi pitRpAdanakhatviSaH // 1019 // rAjJApyutthApya pANibhyAmAliGgayotthAya ca svayam /
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ 438 zrIvardhamAnamariviracitaM [sa.4.1020-1031] nyasya siMhAsane harSAzrubhirevAbhyaSeci sH|| 1020 // kArayitvA kumArasya rAjyalabdhimahotsavam / zrIsaMyamadharopAnte pravatrAja prajApatiH // 1021 / / mantrinyastamahIbhAraH sa rohiNyA samaM nRpH| dharmabhRGgArayoreva sevayAharnizaM babhau // 1022 // rasAdazokarohiNyoH sahelaM khelatoryayuH / RtucakreNa dadatormudaM katyapi vatsarAH // 23 // guNapAlaprabhRtayaH savistAraguNAstayoH / sUnavo 'STAvabhUvandigbhAgA bhUnabhasoriva // 1024 // putryazca guNamAlAyAzcatasro nicitazriyaH / abhUvankAmabhUpAlacaturaGgacamUsamAH // 1025 // dhiSNye rAjJA sahArUDhA gavAkSe saptame kSaNe / vasantatilakA dhAtrImanyadA rohiNI jagau // 1026 // AkSi nikSipa rathyAyAM mAtaH kimidamIkSyate / AmuktakezaM strIcandaM karuNasvaragItabhRt // 1027 // rItyantarasphurattUryanAdapramitanartanam / suvyaktasvastikAkArabhujAsphAlanahastakam // 1028 // bharatAdiSu zAstreSu na zrutaM nekSitaM kacit / / atyAcaryakaraM kurvantyamUH kiM nAma nATakam // 1029 / / ||tribhirvishesskm // tAM krodhAdabhyadhAdAtrI rUpagarvaH kimeSa te / zrIgarvaH patigarvo vA yadihopahasasyamUH // 1030 / ' rohiNyathAha mA kupya mAtaH ko 'pi na me madaH / adRSTapUrvamAzcaryAdidaM pRcchAmi tattvataH // 1031 / /
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4.1032-1042] vAsupUjyacaritam tato dhAtrI jagau putri yAsau svIndamadhyagA / mRtastasyAH sutastasya jaladAnadinaM hyadaH // 1032 // grAhaM grAhaM guNAnsUnorityasau bata roditi / tavApUrva bhave 'muSminnetatsaMsAranATakam // 1033 // cenmRtaH sUnurasyAstaditthaM rodityasau katham / kAnayA rodanaM jJAtamiti dhAtrImathAha sA // 1034 // rodanaM jJApayAmi tvAmiti hAsyaM vadannRpaH / tadakAllokapAlAkhyamagrahIccaramaM mutam // 1035 // kSmAyAM kSipAmi te putramiti jalpandhiyAM prati / karasthaM taM bahirbhitterbAlamAndolayannRpaH // 1036 // daivAdatha cyuto bAlaH sa mhiipaalpaannitH| vAtAtphalamivoccAdrizRGgazAkhizikhAgrataH // 1037 // purIjane parijane'pyathoddhaSTahahArave / kiMkiMvacasi rohiNyAmanukamponmukhe nRpe // 1038 // aspRSTabhUtalaM bAlaM tatkAlaM puradevatA / taM narendrAsane 'muzcatpuSpacandanacarcitam // 1039 // // yugmam // svasya putrasya palnyAzca zRNvanpuNyastutiM janAt / bhUvaro 'kArayattatra putrAmRtyUtsavaM tataH // 1040 // tadodyAne caturtAno mnnikumbhaadhsNyutH| AgArakSamAsudhAkumbho rUpakumbho mahAmuniH // 1041 // tatrAgAkSitisutrAmA putrAmAtyakalatravAn / muni natvAzRNojjIvavicArAM dharmadezanAm // 1042 // atha papraccha pRthvInduH pRthvIM bhaktiM vahanhRdi /
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ 440. zrIvardhamAnasUriciracitaM [saM.4.1043-1051] rohiNIbhAgyasaubhAgyacamatkRtamanA jhunim // 1043 // prabho kiM maghaktputryA bhAgbhave sukRtaM kRtam / / yadenAM zokalezo 'pi pasparza na kadAcana // 1044 // kiM vA niravadhiH prItirmamaitasyAH parasparamna kiM vApatyAnyamUnyasyAH zubhAnyevAkhilAnyapi // 1045 // tataH sarvasabhAlokacakorAnandacandrikAm / zastAM vistAsyAmAsa munIndurvizadAM giram // 1046 // dharitrIza tavAtraiva pure nAgapure purA / rAjAsIdvasupAlAkhyastatpriyA vasumatyabhUt // 1047 // mitraM dhAtrIpatestasya samabhUbhRrivaibhavaH / dhanamitrAbhidhaH zreSThI dhanamitrA ca tatpriyA // 1048 // anayostanayA jajJe vairUpyaikaniketanam / ugradurgandhadehatvAdurgandhetyabhidhAnataH // 1049 // . janeSvaniSTAM bIbhatsarasasyevAdhidevatAm / na tAM paryaNayatko 'pi yauvane 'pyatidurbhagAm // 1050 // saMkhyAtItavasuzceha vasumitro 'bhavadvaNik / vasukAntA ca tatkAntA zrISeNazca tadaGgajaH // 1051 / / sa saptavyasanavyagraH zrISaNaH kApi cauryakRt / vadhyorvI netumArebhe vadhAya purarakSakaiH // 1052 // rAjJo vijJaptimAracya dhanamitro vimocya tam / vamubhirvAgbhirAvayaM durgandhAM paryaNAyayat // 1053 // api zocanvadhonmukti sa tdurgndhbaadhyaa| kathaMcidgamayitvAharnizi niHsRtya yAtavAn // 1054 // dAnaM dAtuM niyuktAtha pitrA.bhikSAcareSvasau /
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 4. 1055 - 1066] vAsupUjyacaritam 441 mikSAmapi na tatpANigRhItAM kazcidagrahIt // 1055 // zrutvA dharma sAdhubhyastaniSThA gRha eva sA / anAtureva zAntAtmA mAtureva taTe 'varat / / 1056 / / rAjananyedyurudyAne va jJAnAmRtArNavaH / amRtAsava ityAgAnnityAgAdhamaho muniH / / 1057 // vijJAya dhanamitroktyA tamatra nRpatiryattim / Ayayau muditasvAntaH sAntaHpurapuravrajaH / / 1058 // natvA nRpe niviSTe'tha yuktivyaktakramaM muniH / jagau vicAraM jIvAnAM dharmAdharmagatIzca tAH // 1059 // pramodavizadastUpe bhUpe durgandhayA muniH / durgandhakAraNaM svasya pRSTaH spaSTaM jagAda saH / / 1060 // jambUdvIpasya bharate kSetre pAtraM zubhazriyAm / surASTro nAma dezo 'sti dezAnAM maulimaNDanam / / 1061 // svasaundaryasamAkRSTadaivatastatra raivataH / parvato vidyate hRdyAMhiparAjivirAjitaH / / 1062 / / tasyAdreH pazcime bhAge bhAgadheyamiva zriyAm / nannAste girinagaraM gIrvANanagaropamam / / 1063 / / tatrAsItpRthivIpAlaH pRthivIpAlasaMjJayA / - jinadharmamatArAmamamatArAMmapAlakaH / / 1064 / tasya siddhamatiH- premarasasiddhirabhUtmiyA / dadhau priyapriyatvena jinadharme 'pi sA dhiyam / / 1065 // udyAnikAyAmanyedyurvajansAntaHpuro nRpaH / gireryAntaM pure pazyanmaharSi guNasAgaram / / 1066 / / so 'tha mAha miyAM mAsopavAsinamamuM munim /
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ 442 zrIvardhamAnasUriviracitaM sa.4.1067-1078] mmmmmmmmmmmmin vidhApya pAraNaM tUrNamehi yAmaH zanairvayam // 1067 // krudhA svecchAgaticchedAdAjJAlopAca vibhyatI / tataH siddhamatiH sAdhuM pAraNAyAlaye 'nayat // 1060 // kaTutumbIphalaM sAtha hayebhyaH paripAcitam / janena vAryamANApi tasmai khAdyayutaM dadau // 1069 // tadAhRtya munirdahyamAnakukSiH zritAzrayaH / AhArAdiparIhArahayaH sadyo divaM yayau // 1070 // tatparijJAya rAjJAtha sarvamAdAya sA ruSA / zarAvamAlAmAlambya gale nirgamitA purAt // 1071 // athoDambarakuSThena galitA saptame 'hani / vizIrNakarNanAsoSThA mRtvAgASaSThadurgatau // 1072 // udvattA durgateH sA tu narakeSvapi saptasu / asaMkhyaduHkhaduSTAtmatiryagjanmAntarAsvagAt // 1073 // sarpiNyuSTrI zunI kroSTrI varAhI gRhagodhikA / mUSI jalaukA kAkyotustrI kharI sAtha gaurabhUt // 1074 // sA tu gaurjIvitasyAnte pIDayA patitA pathi / zuzrAva munibhirdattAM parameSThinamaskriyAm // 1075 // tatprabhAvAtsamAdhisthA mRtvAsya zreSThinaH sutA / jAtA tvaM pApazeSeNa mahAdurgandhadUSitA // 1076 // jAtajAtismRtistAstA narakAdivyathAstataH / sAkSAdanubhavantIvAkharvasarvAGgavepathuH // 1077 / / zuSkoSThI dInavadanA lolakAtaralocanA / mUrdhabaddhAJjaliH sAzruH sA durgandhAbhyadhAdgurum // 1078 // // yugmam //
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ sa.4. 1079-1090] vAsupUjyacaritam hahA bhItAsmi bhItAsmi svAminmAM karSe duHkhataH / na vyathAsu punastAsu yathA yAmi tathA kuru / / 1079 // tataH kRpAbjinIkelinavahelirmahAmuniH / tamaH samudayacchedakalAM kalayati sma gAm / / 1080 // vAsare rohiNInAmnA nakSatreNa pavitrite / upavAsastvayA kAryaH saptavarSI nirantaram || 1081 // batAdasmAdazokasya rAjJastvaM rohiNI priyA / zacIpateriva zacI bhaviSyasi bhavAntare / / 1082 // ciramaprAptazokai bhuktA bhogAnpriyAnvitA / siddhiM yAsyasi viharadvAsupUjyAMhisevayA // 1083 // azokarAohiNIyuktAmazokatarusaMzrayAm / tataH zrIvAsupUjyasya kArayermUrtimadbhutAm / / 1084 // tatpurastasya tapasaH kArya udyApanotsavaH / tatrAbhayapradAnasyodghoSo 'vazyaM vidhIyate / / 1085 // snAtraM zrI vAsupUjyasya carcA surabhivastubhiH / pUjA mauktikakalyANamANikya kusumAMzukaiH || 1086 // tatpuraH prAjyapakkAnnaphalatandulaDhokanam / kriyate rAsakairnRtyaiH saMgItaizca prabhAvanA / / 1087 // sAdharmikANAM vAtsalyamazanAMzukabhUSaNaiH / dIne 'nukampayA dAnaM kArAgArAhimocanam / / 1088 // caityanirmApaNaM zaktyA dAnaM pAtreSu bhaktitaH / lekhanaM pustakAnAM ca vidheyaM vidhinA tadA / / 1089 // idaM vidadhatI vatse vikAzisukRtakramA | yase duHkhabandhena sugandho nRpatiryathA / / 1090 // 443
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ 444 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.4. 1091-1101] kiM nAtha pUrvamapyetatkenApi vidadhe tpH| tvayA jJAnavatAtraivaM darzitaM yannidarzanam // 1091 // iti durgandhayA pRSTo munInduH pApatApahRt / vavarSa vAksudhAM bodhibIjadurbhikSabhedinIm // 1092 // // yugmam // viSaye zakaTAlAkhye bharatasyAsya bhUSaNe / asti cApalAkhannazrIzayyA siMhapuraM puram // 1093 // tatra citratanUvandho nAnAmaNigaNairiva / / rarAja rAjamukuTaH siMhasena iti zrutaH // 1094 // tatpriyA dhUtakanakaprabhAbhUtkanakaprabhA / yanmukhaM lAJchanodvegatyaktenduH zrIrazizriyat // 1095 // suto 'bhUcArurUpo 'pi tayordurgandhadehavAn / ato durgandha ityeva pRthvyAM tannAma paprathe // 1096 // na rAjyadAnalobhe 'pi taM bheje bhAminIjanaH / vAlavyajanavAte 'pi nAmuzcanmakSikAzca tam // 1097 // AsyasaMcAritazcAsaiH guptatUlAptanAsikaiH / kramAgatairapi svAntabalAtso 'sevi sevakaiH // 1098 // iti mAtRpitRklezotkaTakaSTormipAtini / tasminmRtyumapi zlAghamAne bhUjAnijanmani // 1099 // hautsukyabhRto bhuuribhuussaabhaasurdigmukhaaH| cerugaMganapadyAsu vidyAdharasurAsurAH // 1100 // yugmam / / SaSThaM jinendraM padmAbhaM zrIpadmaprabhamAgatam / tebhyo matvA yayau nantuM sa sutAdiyuto nRpaH // 1101 // rAjA samavamRtyAM sa pravizya vidhivtttH|
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4.1102-1113] vAsupUjyacaritam put padmaprabhaprabhuM natvA saputraH samupAvizat / / 1102 // sudhAmbudhiriva svAmI gambhIranibhRtadhvaniH / dharmoktizIkaraistApamapaja he zubhAtmanAm // / 1103 // durgandhasya tataH pRSTe rAjJA daurgandhyakAraNe / jajJe vAgmadhubhruvaktrapadmaH padmaprabhaH prabhuH / / 1104 // atrAsti bharatakSetre zrImannAgapuraM puran / tato dvAdazayojanyAH prAnte nIlagirigiriH // 1105 // tasya prasthopale tasthau soDhuM sarvAnupadravAn / zamI saMyamarAzyAkhyo munirmAsopavAsavAn // 1106 // tasyAdrermUrdhni pAparddhipravardhitasadArasaH / vyAdho 'bhUnmRgamArAkhyaH krauryAkrAntaH kRtAntavat // 1107 // bhUrilabdhibhRtastasya prabhAveNa mahAmuneH / nityaniH phalapAparddhiH so 'bhavanmRgamArakaH / 1108 // vyAdhasya krodhalInasya tadvadhaM dhyAyatastataH / upatyakApuraM sAdhuH pAraNAya nagAdagAt / / 1109 // ihAntare durAtmAsau vyAdhastatrendhanairghanaiH / prajvAlyAdhaH zilAM sarvA vyapanIyAnyato gataH // 1110 // kRtakRtyo munistatrAvajJatvAyuSaH kSayam / karmAntaM kartumArohatyaktAhAro 'tha tAM zilAm // 1111 // tasya viSamANasya taM tApamatidAruNam / zukladhyAnaM varajJAnaM nirvANaM ca munerabhUt / / 1112 // vyAdho'pi tena pApena kuSThena vigalattatuH / jagAma durgatiM tatra saptamImugravedanAm // 1113 // svayaMbhUramaNe matsIbhUyAtho bhUripAtakaH /
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ 446 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.4.1114-1125] dIrghaduHkhamayIM mApa SaSThI nirayabhUmikAm // 1114 // . sapIbhUya ca pApIyAnpazcamI durgatiM gtH| / siMhIbhUya jaMgAmaiSa caturthImatha bhUmikAm // 1115 // pApI dvIpI babhUvAtha tRtIyaM narakaM yayau / otustato dvitIyaM ca bako 'tha prathamaM ca saH // 1116 / / caNDAlAdibhaveSveva bhrAntvA nAgapure 'jani / sUnuSabhasenAkhyo gandhAryA gopayoSitaH // 1117 // cArayazrAvakANAM gAH saGgAtteSAM tu bhadrakaH / so 'gAnIlagirestaTyAM daivAdAvena veSTitaH // 1118 // mayApi mAgbhave ko 'pi dagdha ityanutApabhAk / smaranpazcanamaskAramadahyata davena sH|| 1119 // sukRtena tatastena tava bhUpa suto 'bhavat / so 'yaM zeSeNa doSeNa mahAdurgandhavigrahaH // 1120 // tayoktyA jinarAjasya rAjasUnurbhayAkulaH / jAtismRtivazAjjAtakampaH prAJjalirAlapat // 1121 // nAtha nAtha bhavAmbhodheH samuddhara samuddhara / tairmokSye 'haM kathaM pApairnivedaya nivedaya // 1122 // idaM vadati dIne 'sminkRpArAzinRpAtmaje / zrIjino jinadrohI rohiNIvratamAdizat // 1123 / / jinaM natvAtha saparIvAraH puramagAbRpaH / sa cakAra kumArastu yathoktaM rohiNIvratam // 1124 // udbhaviSyanmuktiphalai rohiNIvratavAljaiiH / puNyapuSpairadurgandhaH sugandhazca babhUva saH // 1125 // prItipUraparItena puri kArayatAtsavam /
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ 447 [sa.4.1126-1137] vAsupUjyacaritam mwww. rAjJAsya vidadhe nAma sugandha iti vizrutam / / 1126 // tatastvamapi kalyANi kurvANA rohiNIvratam / tadvadbhaviSyasi bhRzaM saukhyasaMbhArabhAjanam / / 1127 // iti zrutvA ca natvA ca munIndramamRtAsavam / niHzokA saha lokena durgandhApi pure 'vizat / / 1128 // nirvANArohiNIbhUtarohiNI vratarohiNI / durgandhenAtha durgandhAmoci duHkarmabandhunA / / 1129 // rUpaM kimapi vibhrANA sA tena tapasA satI / surakhINAmahaMkAramiva hantumagAddivam / / 1130 // ciraM tatra vicitrAnsA bhogAnbhuktvA dyutazyutA / campAyAM maghavatkSmApalakSmIdevyoH sutAbhavat // 1131 // zrImannazoka lokeza tvatmiyA rohiNI hi sA / rohiNI vratamAhAtmyAdaduHkhA saukhyabhAga bhUt // 1132 // yastu SaSThajinAdiSTaM siSeve rohiNIvratam / atha tasya mugandhasya svarUpaM zRNu bhUpate / / 1133 // nRpaM siMhapure kRtvA taM sugandhaM svanandanam / parivrajyATavIM siMhaH siMhaseno 'jani svayam // 1134 // pratyakSaM pratyayaM vIkSya durgandhadhvaMsato'dbhutam / zuddha dharme'dhikAM zraddhAM sugandho vidadhe dhruvam / / 1135 jayanbalena bAhyArInAntarArIMva sakSamaH / ciraM dharitrIM dharma ca zrIvaryaH paryapAlayat / / 1136 // sadbodhaH zrAddhadharmaikadhyAnAdhAnamahAdhanaH | samAdhimRtyutaH prApa kSmApatiH svargasaMpadam // 1137 // itaH pUrvavidede 'sti vijayaH puSkalAvatI /
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ . -448 zrIvardhamAnamariviracitaM [sa.4.1138-1149] tatrAste nagarI vizvamaNDanaM puNDarIkiNI // 1138 / sA zakreNeva nAkazrIkalA vimalakIrtinA / rAjJApAli purAcandrakalAvimalakIrtinA // 1139 // tasya zasyaprathA pRthvIbhiyasya hRdayApriyA / mukhanirjitapadmazrIH padmazrIH saMjJayAjani // 1140 // tatkukSau svargato jIvaH sugandhasya dharezituH / caturdazamahAsvapnasUcitaH samavAsarat // 1141 // mahanIyaM mahairdevI suputraM sudhuve 'tha sA / arkakIrtiriti kSamApastasya nAma vinirmame // 1142 // sa kIrtikaumudIkIrNanabhAzcandra iva vyabhAt / yUnA tena samagrAhi samagrA hi kalAvaliH // 1143 // sabrahmacArI vidyAsu sahacArI ca keliSu / AsIttasya kusArasya meghasenAbhidhaH suhRt 1144 // itazca mathurApuryAmuttarAbhAji mandaraH / zreSThisAgaradattasya lakSmIvatyAM suto 'bhavat // 1145 // vaNigdakSiNadigbhAji mathurAyAmabhUtpunaH / nandimitrAbhidhaH zreSThI subhadrAkhyA ca tatpriyA // 1146 // dadAte mandarAya sve nandimitreNa kanyake / vizrute kamalazrIzca guNamAlA ca sadguNaiH // 1147 // arkakIrtikumAraste mArakIrtizriyAviva / suhRdA meghasenena rUpalobhAdahArayat // 1148 // rAjA vimalakIrtistadvijJAya zreSThino mukhAt / .. vimocya kanyake lokamazokamakarottataH // 1149 // yaH prajAM pIDayatyevaM kiM teneti nRpo nayI /
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4.1150-1161] vAsupUjyacaritam 449 tadA tadAgasA putraM samitraM nirakAsayat / / 1150 / / jalasthalaghudevInAmapi dRSTIrvilobhayan / vItazokAM purImarkakIrtirmitrayuto yayau / / 1151 / / nRpAlimAlitodyAnAmarkakIrtirvilokya tAm / kimetaditi papraccha naraM kaMciduvAca saH / / 1152 // rAjAstIha zriyAmutsAhano vimalavAhanaH / guruNA dhIguNenAsiryasyAhiMsAvatI kRtaH // 1153 / / didyute suprabhA nAma satmabhAdhAma tatpriyA / jAne yadUpaniSpattau vidhAtApi camatkRtaH / / 1154 / / anayostanayAsti zrIriva smaramahIbhujaH / nAmnA jayavatI dhAmnA hemnAmiva samucchrayaH / / 1155 / / satyapratyayadaivajJAdiSTajJAnavazaMvadaH / nRpaH pratyagRNodAtuM tAM rAdhAvedhavedhase / / 1156 / / tadbhUbhujo bhujoddarpAH kandarpAjJAvazaMvadAH / ke ke tra nAgamannAma rAdhAvedhavidhAyinaH // 1157 // iti matvA pramuditaH samitro nRpanandanaH / yau tatra drutaM rAdhAyantraM yatra prapaJcitam // 1158 // tatra yantraM bhramizrAntamivAtulatRSAkulam | sarveSAmapi bhUpAnAM papau kIrtimayaM payaH / / 1159 // camatkAraM hRdi mlAnimAnane bhUbhujAM sRjan / utkIrtira kIrtistu rAdhAvedhavidhiM vyadhAt / / 1160 // paryaSI jayavatImasau saptAnujAnvitAm / arkakIrtistataH prAcImivArkaH saptadigyutAm / / 1161 // tatra tasthau ciraM bhogabharAdanubhavanmukham /
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnasuriviracitaM [ sa.4.1162 - 1173] kalatrairaSTabhiH so 'bjapatrairiva madhuvrataH / / 1162 // vimalAdrau jinaM nantuM gato 'nyedyurvRto janaiH / jinAcaricanaiH zrAnto rAtrau suSvApa tatra saH // 1163 // girAvAgatayA tatra khecaryA citralekhayA / 450 kumArendraH sanidrastu hRto rUpAnuraktayA / / 1164 // vaitADhyamUrdhni taM kSINanidraM vIkSya ruSAruNam / sA siddhAyatane muktvApahAra bhayabhAgyayau | 1165 // drAksiddhAyatane vajrakapATairudaghaTayata / tasmindRSTe svayaM padmapatrairiva vivasvati / / 1166 // harSasaMdarbhanirbhagnadurito nRpanandanaH / tataH praNyapatatsiddhAnsiddhAyatanavartinaH / / 1167 // tatra natvAtha taM prAha pumAnkazcitkRtAJjaliH / advaitADhayollasallakSmIrvaitAdayo 'yaM giriH prabho // 1168 // ihAbhayapuraM nAma puramAste ramAspadam / rAjA pavanavego 'tra vairigotradavAnalaH / / 1169 // tasya cittapriyA cittavegAkhyAsti smarAyudham / tatsutA gatazokA ca rUpe vAcAmagocaraH // 1170 // ko bhaviSyati bhartAsyAH sutAyA iti bhUbhujA / pRSTaH prAha trikAlajJaH purApi pratyayapradaH / / 1171 // rUpAnuraktayA dUrAdvidyAdharyA hRtaH prabho / bhaviSyaccakravartIti putryA bhartA bhaviSyati / / 1172 // jJAtavyaH sa trikAlajJa kathaM naraziromaNiH / iti mauhUrtikaM bhUpaH papracchAtucchasaMmadaH // 1173 // * siddhavaTe kapATAbhyA prApte yatroddhaTiSyate /
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa.4.1174-1185] vAsupUjyacaritam 451 asyAH patiH sa cakrIti rAjJe daivajJako 'dizat // 1174 // taM jJAtumiha rAjJAhaM diSTo dRSTo 'si taccirAt / tadehi gehinI te 'stu smarAjJA dehinIva sA // 1175 // ityAkarNya kumArenduH samaM tenaiva so 'calat / tena vijJApitazcAgAtsaMmukhaM khecarezvaraH // 1176 // utsavena pravezyAtha kumAraM puri khecaraH / prIto vivAhayAmAsa sutayA gatazokayA // 1177 // hRSTena tena jAmAtrA kaammaatraadhikshriyaa| pApa prItaH parAM koTimakhilaH khecarAnvayaH // 1178 // dattAstritriMzataM kanyAH khecarairaparairapi / sa vyuvAha smarakSmApanalakSaNakalA iva // 1179 // paJcavarSImasau harSI tatra sthitvopabhogabhAka / vidyAdharendramApRcchaya labdhavidyAcayo 'calat // 1180 / / kamalAkaramAkAzaM kurvankAntAmukhairasau / yayau rathavimAnAzvadvipasthaiH khecarairvRtaH // 1181 // bhagnastambhena madinA pArthe 'Jjanagirerjanam / durdamena dvipendreNa damyamAnaM dadarza saH // 1182 // athottIryAmbarAdarkakIrtirarka iva drutam / dhvAntAdhidaivatamiva dvipAdhIzaM vazaM vyadhAt // 1183 / / prabhaJjano 'JjanagirikhAmI jJAnivacaHsmRteH / dadau tadAsmai madanAvalyAyA aSTa kanyakAH // 1184 // prabhaJjanamude tatra sthitvAlpaM vairibhaJjanaH / . cItazokAM purI lokahakkRtAbhyutthitiyayau // 1185 / / athAcajayavatyAdiparIvAraH purImagAt / .
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ 452 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.4.1186-1196. M sapuNDarIkiNIM tAtakIrtibhiH puNDarIkiNIm // 1186 // alpAnalpasphuraccakrayugairdhuryoSTra gardabhaiH / zakaTairekaha+kubjakhaJjatundilakheTakaiH / / 1187 // karpUra khaTikAnIlI kastUrI hemapittalaiH / bhANDairanyairapi bhRtaiH saMmizrairuttamAdhamaiH / / 1188 // sa paJcavarNapaJcAGgaH paJcavarNaziroruhaH | kautukAdarka kIrtistAM vaNigbhUyAvizatpurIm / / 1189 / // tribhirvizeSakam // tena tena svarUpeNa bhANDaistaistaizva DhaukitaiH / ArAjaraGkaM sa puraM cakre sotprAsavismayam // 1190 / tatastaskararUpeNa hatvA nagaragodhanam / ayaM vyadhAnmRdhAdhikyaM bhUdhanenAnudhAvinA // 1191 // hormibhirmahIpAlasainyasindhoH prasarpataH / arkakIrtizarA bhejurmaryAdAvallitulyatAm / / 1192 // jayino bahavastena svahastena nivAritAH / ekena te vivekena dUraM doSagaNA iva / / 1193 // eko'pyayaM mayA bhUrisainyenApi na jIyate / dhigdhigmatpauruSamiti dhyAyannatha dharAdhavaH // 1194 // vijJapto meghasenena svAminmodasva mA zucaH / ayaM svaM jJApayatyarkakIrtirvikramaDhaukanaH // 1195 // // tribhirvizeSakam // iti zrutvA pramodAbdhizIkarAyitadRgjalaH / upetya srutamAliGgannijarUpasthamAnatam // 1196 // purapravezapUrva sa rAjyamevAtha sUnave /
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ 453 [sa.4. 1197 - 1208] vAsupUjyacaritam rAjA cirAgamaprItipradAtavyapade dadau / / 1197 // zrI cAruguptapAdAnte sa sAmanta sahasrabhAk / vratamAdAya bhUjAnirmuktijAnirajAyata / / 1198 // etAH prajA na modante vinA vimalakIrtinA / itIvAsau babhArArkakIrtirvimalakIrtitAm / / 1199 // nizAsvapi pratApArko dineSvapi yazaH zazI / akrIDatAM jagatkroDe yasya vizvaikavismayaH / / 1200 // kRtaM lakSairivAgnInAM koTIbhiriva bhAsvatAm / dIptamAyudhazAlAyAM cakramasyodapadyata / / 1201 // athAdhAya rathAGgasya mahimAnaM mahotsavaiH / utpannasarvaratnazrIrudrardhiSNucamUcayaH / / 1202 / / jinAcavasarairlumpanprayANAvasarAzubham / kramAjjigAya SaTkhaNDamavanImaNDalaM nRpaH / / 1203 // // yugmam // tataH puraM sphurajjainAlayamaNDalamaNDanam / sa puNDarIkiNIM cakre navadvAdazayojanAm / / 1204 // so sjIjanajjinagRhAngrAme grAme pure pure / mArgAniva satAM muktigamanecchAbhRtAM nRpaH / / 1205 / / samadonmuditAmuvamevaM nirmAya nirmadaH / kRtakRtyamivAtmAnamamanyata mahAmatiH / / 1206 // zrAmaNyaM so'nyadA zrutvA jitazatrumunermukhAt / sukRtebhyaH kRtI pUrvakRtebhyo bahvamanyata / / 1207 // balAtpuSTvA kalatrANi putrAnmitrANi mantriNaH / putraM dhavalakIrti sa rAjye nyasyAdita vratam // 1208 //
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ 454 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa4.1209-1220 arkakIrtistapastakSNyAdarkakIrtimavApya sH| yayau mRtvAcyute kalpe zakrakalpena tejasA // 1209 // bhuktabhogabharaH zrImAnacyutapracyutaH sa ca / rAjanazoka niHzokabhAvabhUmirbhavAnabhUt // 1210 // . ekena rohiNIsaMjJatapasArjitapuNyayoH / dampatyoyuvayoH premabandho niravadhistataH // 1211 // rohiNItapasastasya prabhAvAdbhavatorabhUt / evaM saubhAgyabhAgyazrI vanAbhogabhAsvarA // 1212 // evaM prabhAvamudbhAvya bhavyaiH sevyamidaM vratam / niduHkhasukhasiddhayarthamupavAsaiyathAvidhi // 1213 // AcAmlanirvikRtikairapIdaM rohiNIvratam / upavAsAkSamaiH sevyaM hRyodyApanamAtmabhiH // 1214 // - - ityakathyata vAM bhUpa bhavAntarakathA pRthuH| idAnIM tvadapatyAnAM vadAmi prAgbhavaM bhavam // 1215 // - Aste pRthivyA nepathyaM prathitA mathureti puuH| siJcanvIrarasenorvI vIraseno rarakSa tAm // 1216 // vipro 'gnizarmA tatrAbhUtsAvitrIti ca tatpriyA / abhUvansUnavaH sapta zivazarmAdayastayoH // 1217 // yayurbhadrakabhAvAste dUnA dAridyamudrayA / dhanArjanArtha saptApi pATalIputrapattanam / / 1218 // zrIsiMhavAhano nAma tatra prabhurabhUttadA / kamalazrItanUjastu tatputro harivAhanaH // 1219 // kanyAM kanakamAlAkhyAM vasumitramahIpateH / tadA paryaNayattatra maharyA hrivaahnH| // 1220 /
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4.1221-1232] vAsupUjyacaritam 455 tAM maharddhimihAlokya nijadauHsthyena duHkhitaaH| kaniSThAH SaT tadA jyeSThaM zivazarmANamUcire // 1221 // Arya pazya virizcasya keyaM kelivicitratA / sAmAnye 'pi manuSyatve karoti kiyadantaram // 1222 // vivAhe 'sminnamI lokA mahAhastihayAzrayAH / niHpAdukau tu naH pAdau yete paTukaNTakaiH // 1223 // pratyekameSAM yAvanto bhuussaamuktaaknnaastnau|| tAvanto bhoktumasmAkaM na jonAlakaNA api // 1224 // eSAM vastraikatantoryanmUlyaM tanna lagiSyati / / yAvajjIvitamasmAbhirdhAryANAM vAsasAmapi // 1225 // tatkiM dAsyanti mahiSIpamI tasmai virizcaye / IdRgdadau yadeteSAmasmAkaM tu na kiMcana // 1226 // tAnace zivazarmAtha kimupAlabhyate vidhiH / upAlabhyo 'yamAtmaiva yaH prAgdharma na nirmame // 1227 // mAganirmitadharmANAM zrI smAkamihAbhavat / nehApi kurmahe dharma sA nAgre 'pi bhaviSyati // 1228 // upazAntahRdaste 'pi tadvirA smodgiranti gAm / Arya kAryastadasmAbhirdharmastatkarma kathyatAm // 1229 // zivazarmA punarmAyAvimuktaM vAkyamuktavAn / kuto 'pi sadguro yo dharmaH so ' meyazarmakRt // 1230 // tadyAmaH kacidArAmagirigaharabhUmiSu / sAmAnyajanamAnyAsu kSmAsu dRzyo na sadguruH // 2231 // ityamI niryayuH puryA dadRzuzca vane munim / manoratho 'pi dharmasya kalpate kalpapAdapaH // 1232 //
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ 456 zrIvardhamAnasUriviracita [sa.4. 1233-1244] taM dizantaM dshvidhvrtdhrmvidhiisudhiiH|| zivazarmAtha sahasopAnamatsaha sodaraiH // 1233 // zrutadharmA vrataM prApya shivshrmaadysttH| * tapastApena saudharma bhejuH sukhasudhAsaraH // 1234 // bhallakSullakanAmA ca vaitADhaye 'traiva bhArate / khecaro 'jani jainendradharmArAmaikaSaTpadaH // 1235 // vyadadhAdanvahaM stokIkRtakarmamahAbharaH / jinayAtrotsavaM paJcadazakamahISu saH 1236 // sa dharmaratirutkaNThAkuNThavighnakadambakaH / yatra yatrAzakadgantuM tatra tatrAnamajjinAn // 1237 // zuddhazrAddhavratAmbhojakhaNDamArtaNDamaNDalaH / khecaraH so 'pi saudharmakalpasyAkalpatAM gataH // 1238 // itazca jambUdvIpe mAgvidehe dakSiNAdizi / abhUdgaruDavegAkhyo vaitADhaye khecreshvrH|| 1239 / / kamalazrImukhI tasya kamalazrIH priyAjani / padmazrIpramukhAH puNyazvatasro jajJire tyoH|| 1240 / / vanAvanigatAstatra catasro 'pi nirokSya tAH / samAdhiguptanAmAnamAnamanmunimunmudaH // 1241 // alpAyuSkaM munistAsAM matvA tattAraNakadhIH / tatpazcamItithidinaM jJAtvA cedamavocata // 1242 // jJAnaprapaJcAtpaJcamyAmupavAsaH kriyeta yH| bhavantyananyasAmAnyA bhogAstatphalamujjvalam // 1243 // upavAsaH sa evoccaiH kRtakarmazamaH kramAt / yAti svargApavargazrIsukhadAnanidAnatAm // 1244 //
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa. 4.1245-1255] vAmupUjyacaritam 457 iti zrutvA catasrastA gRhItvA paJcamItratam ! kRtakRtyamivAtmAnaM manvAnAH samane 'caMlan // 1246 / / vidyutpAtena pathi tA mathitAstridivaM yyuH| tatazcayutvA nRpazreSTha bhavaduhitaro 'bhavat // 1246 // zivazarmAdayaH svargacyutAste sUnavastava / babhUvuH sa ca puNyAtmA khecarazcarama sutaH // 1247 // iti pUrvabhavazrutyA jAtismRtimavApya te / / zrAvakaM dharmamAsAdyAzokAdyAH svAzraye yayuH // 1248 // bhUpe 'nyadA sabhAbhAji dharmebhAdbhutagarjivat / dhvAnayanviyadadhvAnaM divyo dadhvAna dundubhiH // 1249 // nRpastavanaye vAmupUjyAgamanazaMsine / dUrocchavAsAGganunnAni bhUSaNAni dadAviti // 1250 / / hitvA siMhAsanaM dattvA paJcaSANi padAnyatha / ... nanAma bhUpaH kakubhaM prabhupAdapavitritAm // 1251 // udbhAvadutsavotsAhaM kRtvA nAgapuraM puram / putramitrakalatrANi samAhUya sasaMmadaH // 1252 // zRGgArasAramAtaGgaturaGgArUDhasajjanaH / bhUpa prabhuM yayau gAyanRtyadbhavyaughamadhyagaH // 1253 // . bhUpaH puNyArNavAvartamadhyavatIMva sa bhraman / prabhu pradakSiNIkRtya praNamyopAvizatpuraH // 1254 / / karNapeyAM sudhA varSatyatha tIrthezatoyade / karNendriyatvaM no, kena lokenAta kAlim // 1255 // vahanmadhye 'dhikaM roga nIrAgo 'nve'pi jaiva yaH / 41S . .. . . 6:00 .
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ 458 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.4.1216-1267) naro na rocate muktyai sakusumbhamivAMzukam // 1256 // calA iti calAkSIbhyAzcittaM karSanamarSataH / / AliGgayate naro muktyA jarAjIrNo 'pyniiy'yaa||1257|| ityAdibhirjagadbharturupadezaiH pazAntayoH / rAjye nyasya sutaM rAjA bheje bhAryAnvito vratam / / 1258 // viharanvibhunA sAkamazokAkhyo munimahIm / sApatyayA samaM patnyA mukti bhuktatapA yayau // 1259 // iti rohiNIkathA samAptA // prathitAM vIranAthena zreNikasya puraH purA / yAmakArSIdupAsvAtiH kathA setthamihoditA // 1260 // tato 'vasarpiNItApavipulavyApadoM bhuvaH / kurvazaityauSadhamiva kramasaMcArivArijaiH // 1261 // prasuptamAntaraM cakSurjanAnAM mohnidryaa| samujjAgarayandivyadundubhidhvaniDambaraiH // 1262 // yo mAM zrayAte taM duHkhAdralAmItyagragAminA / dharmadhvajordhvadoSNava dharmeNodyatprabhAvanaH // 1263 // jJAnasya kevalAkhyasya jJAneSu sakaleSvapi / sarpatA dharmacakreNa spaSTayaMzcakravartitAm // 1264 // . trilokIduritadhvAntabhide tulyodayaspRzAm / chatratrayendubimbAnAM jaGganaH pUrvaparvataH // 1265 // jJAnadhyAnavibhUtibhyAM cAmaradvayakaitavAt / kIrtipuNyapaTaprAntadazAbhyAmiva vIjitaH // 1266 // amI eva sahanteM hibhAraM vizvaguroriti / grupuSpavRSTayA hRyeSu sarvadezeSu saMcaran // 1267 //
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4.1268-1278] vAsupUjyacaritam zuddhazraddhArasaiH poraiAmyairuddAmakautukaiH / vimuktAnyonyapaizUnyaiH pazUnAmapi rAzibhiH // 1268 // mUkIkRtanadIbandaiH zailAraNaNyAdhidevataiH / pArAvArAdhidevIbhiniruddhadhvanadurmibhiH // 1269 // sthAnasthAnodyadAzcaryairamaraiH sahacAribhiH / khAdyamAnaM prabhurdharmopadezaM racayankramAt // 1270 // puraH puraH sphurdbhktikriymaannmhotsvH| . dezAnAryAnanAryAzca vihAreNa vyabhUSayat // 1271 / / . ||ekaadshbhiH kulakam / / atha yatra mahAtIrtharAjabhAji pade pade / amudro 'bhUtsamudro 'pi kAya hantumivAtmanaH // 1272 // zatruJjayojjayantAkhyatIrthabhUdharasaMbhavAH / yaM zuciM racayantyuccaiH paritaH saritaH zubhAH // 1273 / / dIptirdinadinendUnAM majjatAM pazcimArNave / pRthagbhUtveva yatrAsti sarojAlajalacchalAt / / 1274 // pAdAH pAtAlapIyUSakuNDairAsAM siSecire / yasminityAhurastAghavApIH pItAmbhaso janAH // 1275 // sadAphaladrumairarthiyAzcAkAlaphaladrumam / Anandanairvanairyasya hasyate nandanaM vanam // 1276 // girayo niryodaamduHkhaaduddhrtumngginH| .. yatrAvinAviSTAGgAH prekSyante tIrthamAninaH // 1277 // nAlikerIphalastanyaH kUpagambhIranAmayaH / . sattAmbUlIkRtamukhA yadvATayaH kasya na priyaaH||1278|| yatkezapAzastamasA rahasyeneva nirmitH||
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIvardhamAnamUriviracitaM sa.4.1279-1289]. niSedhatIva netrANAM padArthazatadarzanam // 1279 // yA netraiH prasUtimAyaiH pibantIva nRNAM manaH / vAgbhiH sudhAmanojJAbhirjIvayantIva manmatham / / 1280 // yAsAM vardhayatIvAsyazazI saMsArasAgaram / tamevAlaGkarotIva bandhuro 'dharavidrumaH // 1281 // saMdhyArAgaruciryAsAM pANipAdaprabhAbharaH / strIlokanindAsvAdhyAye ruNaddhIva munInapi // 1282 // svarNaratnaiH kRtaM yAsAM daivAdakaThinairiva / saMsArabhUSaNAnyaGgaM vidadhAtIva tejasA // 1283 // tAbhiryadrAmarAmAbhirjitA iva surastriyaH / na labhante priyaiH sArdha nidrAM cintAkulA iva // 1284 // taM dezaM zrIsurASTrAkhyaM surAmurato vibhuH| punaH pavitrayAmAsa vihArakramalIlayA // 1285 // caturdazabhiH kulakam // drumAH svadAnazrIsaGghasevino yttttiijussH| manye pUrNAyuSaH kalpadrumAH syurdivi dAninaH // 1286 // darzanAdAdidevasya sAdhusvAdhyAyakarNanAt / yattiryaJco 'pi puNyAptyA hasanti dyupatInapi // 1287 // jagadgurustamArohaduccaiH zatruJjayAcalam / svoptaM bhuvi suniSpanna dharmakSetramivekSitum // 1288 // ||pribhirvishesskm // tAhaksamavasArazrIbhUSaNo bhagavAnatha / mohAdimUrchitaM vizvaM vAsudhAbhirajIvayat / / 1289 // pUrva prabodhito 'pyeSa dezaH pUjyairalaMkRtaH /
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4. 1290-1300] vAsupUjyacaritam 461 amumevAdrimAroDhuM tadasyAdizyatAM guNaH // 1290 // iti baddhAJjalI zraddhAjalaughavimalAtmani / jhupatau pRcchati svAmI zrutibhAgyaphalaM jagau // 1291 // // yugmam // dharmakalpadrumodyAnaM dharmakAmagavIkulam / / yaM vitaizyate dharmacintAmaNimahAkaraH // 1292 // mahadbhyo 'pi mahIyAtyo yatrArUDairbhavArNavaH / dRzyeta gopadanAyo muktiH spRzyeta pANinA // 1293 // AyaM lokAgragamane sopAnaM samavApya yam / asidhyanpuNDarIkAyA munayaH koTikoTayaH // 1294 // dhigmuktikSetrabhAvaM me 'dyApyanantA hi jantavaH / AtA bhave bhramantIti nijhara roditIva yaH // 1295 // aho yasya sudurbhedaH kazcitkaThinatAguNaH / AtmA tyaktatanuryatra na kSamaH syAdadhogatau // 1296 // krUrAzayAH krUra giraH kRSNAH zaucabahizvarAH / pApasyeva carA yasmina padaM dadati dvikAH // 1297 / / himAdrau kavitAMcava yatraivAcalarAjatA / Adyo jagadgaryatra tilakAya svayaM sthitaH // 1298 // sarvajJA api tasyAsya girenezA guNoktiSu / / AyusteSAmapi mitaM kramoyaM ca yato vacaH // 1299 // - aSTabhiH kulakam // . ityAdizyAlpazeSe 'hni devacchande 'vizadvibhuH / svaM svaM sthAnaM punaH sarve tiryagmaya'trajA yayuH // 1300 // asvapnatvaphalaM kiM na gRhNAmIti smaranhariH /
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ 462 zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.4.1301 - 1312] nizi nAbheyamabhyarcya mArebhe prekSaNaM puraH // 1301 // tatAdika caturvAyasama hastakahelayA / caturgatika saMsAratrAsAvezaM surA vyadhuH / / 1302 // te ca paJcamukheneva paJcazabdena caJcatA / vAdyena cakrire paJcamahApApebhapaJcatAm // / 1303 // mahAmRdaGgadhoMkAraH sa kazcana tadAbhavat / zroturjanasya yenAsazithilaH karmasaMghayaH / / 1304 // yugAdijinavaktrendubhitasya nirantaraH / ravaH puNyArNavasyeva rarAja murajadhvaniH // / 1305 // apyAdinAtha mukhataH kRpantI ghusadAM dRzaH / vadhUva bhAgyabhUreva nartakI bhAvanartanaiH / 1306 // saMkSipantI catasro 'pi saMsArasya gatIriva | uddhatAMhikaradvandvA vartanairnartakI babhau / / 1307 // saptarandhrasvarasudhAdhautA yogatidurmalaH / avAdayattadA vaMzaM sukhaM suravAMzikaH / / 1308 // baddhatumbAbhavattatra vINA madhuravAdinI / uttArAyitukAmeva zrotRnsaMsmRtikAhinIm / / 1309 // sudhAmbudhimivodvAntaM gItamudbhAvya bhAvinAm / hiyeva vilayaM prApa saMsArakSArasAgaraH // 1310 // prAtardIpasahasrAbhakaravyatikaraH svayam / dharmezasyAbhavattatrArAtrikaM rAtrikaNTakaH / / 1311 // iti prekSaNamApUrya praNamyAdijinaM mudA / vatre kRtavihAraM zrIvAsupUjyaM hariH suraiH / / 1312 // dvAsaptatisahasrANi zramaNAH svAmino 'bhavan /
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4. 1313-1324] vAsupUjyacaritam gatAH sahasramUrtitvaM tapaHpuMsaH kalA iva // 1313 // lakSasaMkhyairiva guNairguNitA jgdiishituH| ekA kSamaiva muutev sAdhvIlakSamajAyata // 1314 // zatadvayIyutaM jajJe sahasraM pUrvazAlinAm / catuHzatIyutA paJcasaharuyavadhivedinAm // 1315 // manaHparyayavaryANAM SaTsahasrI zatAdhikA / SaTsahasrANi sAdhUnA kevalajJAnazAlinAm // 1316 / / labdhavaikriyalabdhInAM zataM zataguNIkRtam / / vAdalabdhimatAM saptacatvAriMzacchatAni ca // 1317 // lakSadvayaM zrAvakANAM dazapaJcasahasrayuk / caturlakSI saSaTtriMzatsahasrAH zrAvikA iti // 1318 // varSalakSAzcatuHpaJcAzataM mAsena varjitam / A kevalAdviharataH parivAraH prabhorabhUt // 1319 // tatastrijagataH svAmI bodhayanvasudhAM kramAt / muktyA saMketitamiva trApa campApurIvanam // 1320 // SaDbhirmunizataiH sAkaM pAdapopagamaM shritH| paryaGkAsanamAsInaH prapede 'nazanaM prabhuH // 1321 // iti prajJAya dUtebhyaH kati tatrAzu nAyayuH / duHkhinaH pAdacAreNa pratyAsannA mahIbhujaH // 1322 // asmatyabhUNAM saMdehamidAnI hanta hantu kH| itIvendrAsanaiH prApi kampastyaktAsane jine // 1323 // avdhijnyaanvijnyaatpiitthkmpnkaarnnaaH| .... catuHSaSTirihAjagmurvAsavA devatAkRtAH // 1324 // athendrAzca narendrAzca prabhu dattapradakSiNAH /
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ diwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww 464 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.4.1325-1336] natvA tasthumahAzokakIlitA iva nizcalAH // 1325 // ante mAsasya candre 'thottarAbhadrapadAsthite / / zuklASADhacaturdasyAM svAmI mokSonmukho 'jani // 1326 // bAdare kAyayoge 'tha sthitvA sthiratarAsanaH / svAmI rurodha vAkcittayogI yogena bAdarau // 1327 // kAyayogena sUkSmeNa kAyayogaM sa bAdaram / ruvA rurodha vAkcittayogau mUkSmau jagadguruH // 1328 // tAtIyIkamidaM zukladhyAnaM sUkSmakriyAhvayam / prabhuH kramAdamuM sUkSmakAyayogamasAdhayat // 1329 // athocchinnakriyaM turya zukladhyAnamazizriyat / pazcahrasvAkSaroccArasamAnasamayaM vibhuH // 1330 // kSINakarmArthakartavyo vilInaklezasaMtatiH / anantadarzanazAnavIryAnando gurUdguruH // 1331 // Urdhvago bandhavidhvaMsAderaNDaphalaMbIjavat / Rjunaiva pathA ziSyaiH sAkaM lokAgramAsadat // 1332 // // yugmam // svAminA nArakebhyo 'pi dadatAnandavarNikAm / mahAnandasya bubhuje svayaM navaphalI tadA // 1333 // mohaceSTAmapi tadAkrandaM saMkrandanAdayaH / vibhoviyoge kurvanto na zocyatvadazAmaguH // 1334 // jagadvandhuH kRpAsindhuH svAbhinkhyAto 'si kiM tataH / dattvAsmabhyaM mahAduHkhaM mahAnandaM zritaH svayam // 1335 // svargasyApi namasyatvaM yA ninye nAtha bhUstvayA / vizvAzruvAridhau maktuM tvadviyoge 'dya secchti||1336||
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4.1337-1347] vAsupUjyacaritam 465 dhigasmAreNavo 'pyete bhAnti dhanyatamAH prbho| anuyAntIva ye 'dya tvAmasmannizvAsapIDitAH // 1337 // tvadvAcA dugdhavarSiNyA jananyeva viyoginaH / ativAlasya jagato gatiH kAya bhaviSyati // 1338 // dharmadugdhAbdhicandreNa kevalajJAnabhAnunA / tvayA vinA jaganmohadhvAntAtkasvAyatAM prabho // 1339 // hahA mahAdhamatamA vizvatAraka naarkaaH| pramodaM kalayAmAmurye tanuM tyajati tvayi // 1340 // ityAdivAgbhirdalayanhRdayAnyazmanAmapi / suhRdeva rudanchakraH svahRdaiva vyabodhyata // 1341 // // saptabhiH kulakam / / Akrandato 'tha bhUzakAnprabodhya vibudhAdhipaH / tatkAlakRtye tridazAnAdidezAbhiyogikAn // 1342 // vanAdAnIya gozIrSacandanaidhAMsi nandanAt / ainyAM kakubhi taittA nAthAya racitA ciMtA // 1343 // aikSvAkavebhyaH sAdhubhyastrikoNA dakSiNAdizi / pazcimAyAM catuHkoNAnyebhyastu vihitA citA // 1344 // snAnaM kSIrAmbudhe rairlepaM gozIrSacandanaH / / zakraH svAmitanozcakre 'nyeSAmanye 'tha naakinH||1345|| devadUSyeNa devendro haMsAGkenAdhyavAsayat / jinAGgaM sumanoratnabhUSaNairapyabhUSayat // 1346 // mUrtimadbhiH prabhomektitraividhyasukRtairiva / .. ratnaizca racayAMcakrukhidazAH ziSikAtrayam // 1317 // natvA kRtvA prabhu mUrNina zipikAyAM haribaMdhAt / .
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ 466 zrIvardhamAnamUriviracitaM [sa.4.1348-1359] anyAJchibikayoH sAdhUchakravaccikSipuH suraaH||1348|| sahasravAhyAM tIrthezazivikAmuddadhau hriH| Uhe surasahasrAbhyAM taccAnyacchibikAiyaz // 1649 / / surastrISu dadAnAsu paritastAlarAsakAn / puraH suparvagandharvagaNe tUryatrayodyate // 1350 // kurvatsu tridazeSvagre cIratoraNadhoraNIH / yakSakardamavicchanpuiraH kurvatsu keSucit // 1351 / / keSucidvidadhAneSu dhUpotkSepaM puraH purNH|| vibhorupari bibhratsu zubhracchatrANi keSucit // 1352 // zivikAM pari varSatsu keSucitkusumatrajaH / hantrI niHzeSadoSANAM zeSAM gRhNatsu keSucit // 1353 // nAnAvidhAM zucazceSTAM spaSTayatsu ca keSucit hariH surAzca zibikAtrayaM ninyuzcitAH prati // 1354 // ||pnycbhiH kulakam // citAyAmucitajJo 'tha pUrvasyAM puurvdikptiH| nyadhAtprabhutanuM sAdhUnanye devAzcitAdvaye // 1355 // agniragnikumArai gvaayurvaayukumaarkaiH| citAsu cikSipe pUraH karpUrANAM suraiH paraiH // 1356 // . citAtrayasya tasyocaiH prasRtA dhUmavallayaH / dadhuH saduHkhadyomuktaveNipAzatrayopamAm // 1357 // abhraMlihamahAkIlAcakravAlena taashcitaaH| mUrtA lokatrayIzoka kRzAnava ivAjvalan // 1358 // dagdheSu vahnikIlAbhirasthibhyo 'nyeSu dhAtuSu / citA vyadhyApayanmeSakumArAH kssiirdherjlaiH|| 1359 / /
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ~ ~~-~ ~ - ~ sa.4.1368-1368] vAsupUjyacaritam 467 adhimANavakaH stambhaM vRttavajrasamudke / nyasya pUjAyituM svasya jayamaGgalahetave // 1360 // athoparitanI zakraH zreyobIjamivAgrahIt / jinendodakSiNAM daMSTrAmIzAnendrastu dakSiNAm / / 1361 // yugmam / / jagRhe 'dhastanI daMSTrAmavAmAM cmreshvrH| . balistu vAmAmanye tu zakrA dantAnyathocitam // 1362 // agRhNankIkasakaNAnmupANaH pare prabhoH / bhasmalezAnnarezAstadbhUreNUMzcApare narAH // 1363 // reNUnAM grahaNenaiva matsaH khAte kRte 'dbhute / ratnastUpaM vyadhuH zakrAzcitAsthAne jinezituH // 1364 // kaumAre 'STAdazAdvAnAM lakSANyatha vibhovrate / catuHpaJcAzAdetyAyuAsaptatyabdalajhyabhUt // 1365 / / zreyAMsanitarAsIdvAsupUjyasya nitiH / sAgareSu vyatIteSu catuHpaJcAzati prbhoH|| 1366 // iti prazastimAlikhya ratnastUpe jagatpateH / ceTanirvANakalyANakAriNaH pavipANayaH // 1367 // // tribhirvizeSakam // labdhirmahodayapadasya babhUva bharturityullasadvizadasaMmadapUrapUrNAH / nandIzvare dhruvajinezvaramandireSu yAtrA pavitrarucayo 'STadinAni kRtvA // 1368 // zrIvAsupUjyacaritaM paripUrNameta- . dADAdanaM satatamantaranusmarantaH /
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ 468 zrI vardhamAnasUriviracitaM [ sa. 4.1369 ] romAJcaramyamahasaH saha sarvadevaiH sthAnaM yayurnijanijaM jayinaH surendrAH // 1369 // yugmam // iti daNDAdhipati zrImadAhlAdana samabhyarthitazrIvijayasiMhasUriziSya zrIvardhamAnasUriviracite zrIvAsupUjyacarita AhlAdanAGke mahAkAvya mahodayalabdhivarNano nAma caturthaH sargaH //
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAsupUjyacaritam. zrInAgendramunIndragacchatilakaH zrIvIrasUrirvabhau yasmAdbodhamavApya maNDalapatirjajJe yatizvacigaH / tacchiSya: paramAra vaMzavizadaH zrIvardhamAnaprabhustatpaTTodaya parvataikataraNiH zrIrAma sUristataH // 1 // candraH kuvalayodbodhe candrasUrirabhUdathA tataH zamasudhAmbhodhidevamUrinIzvaraH // 2 // babhUvAbhayadevAkhyaH sUribhUriguNastataH / zrI hemasUriryAkhyAM vyAcakhyau bhUbhujA samam // 3 // zrImAndhanezvaraH sUrirathAjani muniprabhuH / rUpe vacasi ca prApa jayapatraM janeSu yaH // 4 // gururvijayasiMha cakre priyamelakam / sarvatra svasarasvatyA vidvajjanamano'mbudhau // 5 // nistado 'jani devendram riryanmukhamaNDape / vilAsa kavitvazrIH sAkaM vaktRtvasaMpadA / / 6 / / sUrervijaya siMhasya ziSyo gurvAjJayA tataH / sUriH zrIvardhamAno 'smingacche yAmikatAM dadhau // 7 // udaya dririva zrImAnsa nandyAdudayamabhuH / yatrodayI vacobhAnurbhavyAmbhojAni bhAsayet // 8 // asmingurukrame bhaktaH zrIgallakakule 'bhavat / dhUtaduSkarmAdharmAmbudhividhuH sudhIH // 9 // yo SkArayanmahAvIra caityaM saMgamakheTake | tasmai halazatakSoNI caturvAyutAM dadau / / 10 / / tarabhUdaghommada kapardI yena kAritam / caityaM yugAdidevasya grAme vaTasarAbhidhe / / 11 // [sa. 4.1-11] 469 www.
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ wwwwwwwwww...mirmm zrIvardhamAnasUriviracitaM [sa.4.12-22] : tatputra Amradevo 'bhUdAmravanmaGgalAspadam / rANukA rohiNI tasya puNyazrIriva dehinI // 12 // tatmanurdevacandro 'bhUmistandro dharmakarmaNi / / padminI padminIvAsya miyA zIlazriyo gRham // 13 // catvAro jajJire vizvanandanA nndnaastyoH| . bhavyajIvamanaHzuddhayodharmabhedA ivAjinaH // 14 // teSu jyeSTho 'jani zrImAnambaDA sacivAgraNIH / advitIyo vivekena dvitIyo jahaNastataH / / 15 / / pazcAdAhAdano jAtimaNDanaM daNDanAyakaH / mantrI dharmadhurAdhuryasturyaH mahAdanaH punaH / / 16 // jyeSThe svargazriyaM prApte zrImadambaDamantriNi / vizeSAddharmadhuryatvamAhAdanasudhIrdadhau // 17 // yatkIrtitratatisthArApadrasthAnakasaMbhavA / / nyAyadharmAmRtaiH siktA vistRtA vizvamaNDape // 18 // yaH zrIsatyapure vIramAsAde nAbhinandanam / thArApadre ca nAbheyacaitye zrIpArzvanAyakam // 19 // tathA candraprabhasvAmisImandharayugandharAn / ambikAbhAratImUrtIdivyasphUtILadhApayat / / 20 / / // yugmam / / nAbhIpajhe yathAtmAnaM yogI dhyAyatyahanizam / padmakoze tathA yo 'yamAdinAthaM svakAritam // 21 // grAme vaTasare mAni tathA saMgamarakheTake / yenoddadhe samaM pUrvaizcaityAndaM jinAnvitam // 22 // aNahillapure lakSmyAstilakaM preyasAM nidhiH|
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ [sa.4. 23-31] vAsupUjyacaritam . 471 svagurorvasatiryenopadhe bhaktizubhAtmanA // 23 // lekhayatyamalajJAnadAnabhRtpustakAni yH| agaNyapuNyalakSmyAptyai zAsanAnIva sarvadA // 24 // mAsAdaH zuzubhe yenodhRtaH zrIvAsupUjyayuk / pattanasya puro rAjJo ratnavAniva zekharaH // 25 // ameyaM spRhayaJchreyaH zrImadAhAdano gurum / zrIvardhamAnamUri sa bhaktyAbhyarthitavAniti // 26 // jIrNoddhAra ihANahillanagare zrIvAsupUjyamabhoH mAsAdasya mayA bhavadvacanataH svazreyase kAritaH / yUyaM tacaritasya puNyaghaTanAM kurvIta jIrNoddhati kRtye 'sminipuNA yato gaNadharAH syuH sUtradhArA dhruvam 27 tato 'sau nidhiniyarkasaMkhye (1299) vikramavatsare / AcAryazcarita cakre vAsupUjyavibhoridam // 28 // caturA vAcayantvetaddhA vyAkhyAM nayantvapi / zabdapramANasAhityAgamajJAH zodhayantu ca // 29 // yAvatpUrvAGgaNe 'sminnasamatamatamogomayAlepanA sAyaMsaMdhyApurandhrI sphuraduDukusume muzcatIndumadIpam / mAtaHzrIH sAMdhyarAgaprasRmaraghusaNe bhAnukumbhaM ca tuSTayai dharmAdhIzasya tAvanjinacaritamidaM saGghaloke made 'staat||30|| sarvAkSaragaNAnAyAM jayati zrIvAsupajyacaritamidam / pedanidhivedavANAnItAgranthasaMpUrNam // 31 //
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
_