Book Title: Vaishnava Guru Dharm Karm
Author(s): Gattalalji
Publisher: Sukhsadhak Mumbai
Catalog link: https://jainqq.org/explore/011577/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ THE FREE INDOLOGICAL COLLECTION WWW.SANSKRITDOCUMENTS.ORG/TFIC FAIR USE DECLARATION This book is sourced from another online repository and provided to you at this site under the TFIC collection. It is provided under commonly held Fair Use guidelines for individual educational or research use. We believe that the book is in the public domain and public dissemination was the intent of the original repository. We applaud and support their work wholeheartedly and only provide this version of this book at this site to make it available to even more readers. We believe that cataloging plays a big part in finding valuable books and try to facilitate that, through our TFIC group efforts. In some cases, the original sources are no longer online or are very hard to access, or marked up in or provided in Indian languages, rather than the more widely used English language. TFIC tries to address these needs too. Our intent is to aid all these repositories and digitization projects and is in no way to undercut them. For more information about our mission and our fair use guidelines, please visit our website. Note that we provide this book and others because, to the best of our knowledge, they are in the public domain, in our jurisdiction. However, before downloading and using it, you must verify that it is legal for you, in your jurisdiction, to access and use this copy of the book. Please do not download this book in error. We may not be held responsible for any copyright or other legal violations. Placing this notice in the front of every book, serves to both alert you, and to relieve us of any responsibility. If you are the intellectual property owner of this or any other book in our collection, please email us, if you have any objections to how we present or provide this book here, or to our providing this book at all. We shall work with you immediately. -The TFIC Team. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2547 . . . ja " MAISHLAVA 1 GURU DHARMA KARMA. thak | viSNava-gurU-dharma-karma zrImadevakInaMdanAcAryajIno dharmabodhatemanA "sakArAdi dharmanA vyAkhyAna upara pati zrIgalAlajInuM vivecanapaDitazrIne zatAvadhAnanA prakAre I. I. bAbatanuM darzana. eka zAstraM devakIputragItam / eko devo devakIputra eva / / maMtropyekastasya nAmAni yAni / karmApyekaM tasya devasya sevA // 1 // 3 1 (bhAvArtha samaja hoya to juvo samApti pRSTa 94) pragaTa karanAra sukhasAdhaka" ka. muMbaI subodhaprakAza" chApakhAnAmAM chApyu. saMvata 1842. sane 1886. 6 Ana, Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka prasAraka maMDaLI. dhama, nIti ane vidyAnI vRddhi thAya evAM dezatinA purta kAne prasAra karavA mATe A maMDaLI rathapAi che, tene mukhya uddeza A pramANa :-- (1) pasaMda paDatA graMthonA haka vacAtA lai te pragaTa karaze. (2 ke sArA sArAM pustako vAM mATe rAkhaze. bahAragAmamAM nikaLatAM cAMpAyAM, vartamAnapatra '0 nI, tenA lavAjama tathA grAhakanA pramANamAM karatA late: A datanuM kAma karaze. (3dezAvaranA grAhako tathA bukasArA bhAvane lanI cokasI karI aTaka athavA sAmaTAM pustako muMbaimAMthI kharIdI ke potAnA bahAragAmane ADatIo mAraphata bArobAra A maMDaLI - kalI Apaze. tepara maLato vaTAva purapurA dhaNIne mare ApI sarva jAtanI kharajAna jatAM dara rUpI e cAkhI 1 Ane kasAI leze. pIo maMgAvanAra tenI kiMmata tathA kharacanAM nANuM AgaLathI mokalavAM paDaze. patI paDethI avazya ebala pArsala" karI mokalaze. A sivAya navAM pustake, sarakAra jaganI arajI (fetitions ! vagere kAMI paNa chapAvavA, prapha tapAsavAM, I presane lagatu sarva kAmakAja yogya kamizana laIne A ma karaze. cApaDIonI kharIdI vagere kAmamAM ghaNI mAhitagAra bAragAmanI ADatanA kAmamAM lAMbA vakhatanA anubhavI hastha A maMDaLImAM sAmela che ; keTalAeka chApakhAnAM karo saMbaMdha che; pustake racavAM chApavavAM vagereno jAtI hovAnA kAraNathI chApakhAnAnuM sarva kAma karavAnI A "sa sadhavaDa che. vyavahAra posTapeDa nIcene saranAme karavA. tAraka maMDaLInI ophIsa | rAmadAsa kAzIdAsa meda :01 jAnevArI 1886. | sekreTara Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2547 VAISHNAVA GURU DHARMA KARMA. vaiSNava-gurU-dharma-karma. arthAta gAsvAmi zrIdevakInaMdanAcAryajI mahArAjanI muMbainI padharAmaNInA prasaMgamAM temaNe karelA dharmadeza tathA tasabaMdhI jANavAjoga banAvAnI noMdha ane te uparathI upajatA vicAra. eka zAstraM devakIputragItam / eko devo devakIputra eva // maMtropyakastasya nAmAni yAni / karmApyekaM tasya devasya sevA // 1 // pragaTa karanAra "sukhasAdhaka" nA ka. muMbaIH " suedhaprakAza " chApakhAnAmAM chApyuM. sane 1885. saMvat 1942. kiMmata 6 AnA. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pustaka saMbaMdhI sarva prakAranA haka pragaTae svAdhIna rAkhyA che. 547 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. viSNa-zrImad vallabhAcArya saMpradAyanA-gurUomahArAje, temanA dharma-pharaje, tathA karma-AcaraNe. nIti rIti, raheNI karaNI-viSe koI savAla uThAvaze ke haju zuM che ? bolAyuM che ke vaiSNava-gurUdharma-kamanuM vaLI A eka navuM DIMDavANuM ubhuM karyuM che! nA, ema to kahevAya ja kema? jude jude prasaMge ane judA judA loko-eja saMpradAyanA sevako jeo sudhArAvALAne vAyaDe nAme hajusudhI oLakhAya che tevAtathA paradharmIo-pArasI ItyAdi-are ! aMgrejo-sara bATela kIara muMbaInA eka gavarnara sAheba suddhAMe-mahArAje, vaiSNavo tathA temanA saMpradAyanA saMbaMdhamAM ghaNuMe lakhyuM kahyuM che. tyAre A pustaka pragaTa karavAno hetu paNa zuM vaiSNanA saMpradAyane niMdavAno che? nA, A saMpradAyane niMdAtA jevAne A pustakane pragaTa bIlakula rAjI nathI; kemake, A belene lakhanAra pote paNa eja saMpradAyanA anuyAyI che. ane A nIcenuM bhagavadvAya tene sarvaga mAnya che. zreyAnsvadharmo viguNaH paradharmAtsvanuSThitAt / svadharme nidhanaM zreyaH paradharmo bhayAvahaH // (zrImad bhagavad gItA a yAya 3 loka 35.) pitAno dharma dekhIte guNa vagarane heya topaNa, sArA ThIkaThAka dekhAtA pArakA dharma karatAM te bhale. pitAnA dharmamAM bharavuM ghaNuM sArU (kAraNa ke maraNanI kArI veLAe) pArakA dharmamAM gayelA mANasane lAgatA bhaya ane dhAskAne pAra nathI hato. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI paMDita galAlajI jevA samartha AryadharmanA sAtA taraphathI "Aryasudhamadaya sabhA" ne aMge eka karatAM vadhArevAra eTaluM te vidita thaI cukayuM che ke, pathvI uparanA sarva dharmamAM Aryadharma prAcIna che; temAM vaiSNava ane rova e be mukhya bhedo paNa anAdi che; A be moTA vibhAganA piTAmAM aneka saMpradAye AvI jAya che, ane zrImad vallabhAcArya saMpradAya paNa vedapraNIta zuddhAdvaita siddhAMtavALe che, have vartamAnakALamAM aneka vaiSNava saMpradAyomAM baLavattara evo zrImad vallabhAcArya saMpradAya che, e vAtane purAvAnI paNa thoDI ja jarUra che. Aja A saMpradAyanA 20000 00 karatAM vadhAre seva ke kahevAmAM Ave che. A saMpradAyanA mULa purUSa zrImada vallabhAcAryajIne thaI gaye A sare 400 varSa thayAM che. A mahAbhAnI matAnuM zaktithI, temaNe ThekaThekANe karelA digavijaya, ane temanA pachI thoDI peDhI sudhI A saMpradAyanI joIe tevI vyavasthA rahevAnA kAraNathI A saMpradAyanI uttarottara vRddhi thaI ane tenI sAbitI ApaNa AMkha AgaLa che. mahArAja lAyabala kesa pachI A saMpradAyanA gurUo-gAsAMInA bAlakane keDIle nAme pitAne oLakhAvanAra mahArAjanA vyabhicArAdi niMghake jAheramAM A vyAM, lokomAM meTe pikAra vartAI rahyA, darabAra devaDIe vAta caDhI ane A uttama zuddhAdvaita saMpradAya vyabhicArAdi doSone sahAyabhUta manAya; tema chatAM, gosAMI bAlake (!) nI johejalAlI-khuda temanA zatruonI IrSane uddeza kare evI adyApi jevAmAM Ave che. A zuM eTaluM spaSTapaNe nathI batAvI ApatuM ke, A vallabha saMpradAyane pAye ghaNe majabuta have joIe-DagAbe Dage te nahIM? agaraje atya Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta vaibhava-ezaArAma--mojazokhalepaTapaNuM-nAM kAraNathI A saMpradAyanA keTalAeka gurU -mahArAje e viparIta karyuM na hota -A zAna saMpradAyanI che te karatAM paNa vadhAre-ghaNI ja vadhAre caDhatI thaI hota. A vAtanA purAvAne mATe hAlane eka najIvA dAkhalaja basa che. A jathI mAtra cha mahinA upara ja saMpradAyanA eka mahArAja kAmavALA zrI devakIne nAcIye atre (zrI muMbaI mukAme) padhAyA hatA. temaNe potAnA 3 mAsanA nivAsathI muMbaImAM mATe beMghATa macAvI muka hato. A mahArAjazrI yuvAvasthAmAM chanAM, lATapaNAdi adharmanA devane pikAra je bIjA mahArAjane mATe cAlu che tethI mukta hevAnA kAraNathI. prathama temaNe zuddha vicArana. vaivAnuM dila pitAtarapha AkaryuM ane jema jema khabara paDatI gaI ke mahArAja zrI ratrIone garaNapa Adi karAvavAmAM bhAgI nathI; saMpradAyanI asala uttama nata rItane viSe ghaNe Agraha rAkhe che; chela chabIlA banI nATaka caTakamAM javAna zekhane dhikkAre che, ke turata A saMpradAyane vagevanArA yusaravALAoe temanI noMdho levA mAMDA. kaI anukUla kaMI pratikUla belAyuM. caraNa paze, nenabAjI Adino lAbha na maLavAthI tevI bhAvakaDI vaiSNana vaDIone teo bhAvyA heya vA bhAlA hAya, paNa sudhArAvALAjeo ge sAMInA bAlaMkA (!) nA kaTTA A, laMpaTa mahArAjenAM madiromAM jatAM potAne abhaDAI javA jevuM samajanArA-tevAo paNa A mahArAjazrInI bheTe javA lAgyA, eTaluM ja nahIM paNa potAne tyAM temaNe temanI padharAma o karI. A sI bInA zu kahI Ape che vAra? eja, eja ke A saMpradAyanI asala nIti rItio haju paNa sAMgopAMga vaLAya, to A saMpradAyanI che tenA karatAM paNa ghaNe darajaje caDhatI thavI asaMbhavita nathI. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te dI tenI niMdA karavAnI te koInI magadUraja zI hatI ? ane ? kAraNathI majakura zrImada devakInaMdanAcAyata muMbaI parivAthI A saMpradAyanA hakamAM AvaMde hitarUpa thaI paDe evA che je bA banyA che tenI ka va A ladhu pusa kanA AkAramAM ApavAnI A lakhanArane ukaMThA thaI, paraMtu te bara lAvavAmAM avazya sahAyabhUla thaI paDelA purUSanuM nAma A thaLe noMdhavAne A lakhanAra pAtAnI pharaja samaje che. A gRhastha rA. viThThaladAsa rAjArAma dalAla emaNe zrImada devakInaMdanAcAryajI mahArAja e barAjatA hatA te vAmAM temanI sAthe mAtra vize samAgama rAkhele eTaluM ja nahIM, paraMtu, mahArAjazrInI padharAmaNI-sabhA-malAvaDAomAM je je vyAkhyAno thayAM. dhamAcAo cAlI te sarvanI savistara noMdha jyAM jyAM e bhAI gaelA tyAMnI rAkhelI ane te noMdhane AdhAre A pustakanI racanA mukhya karIne che. vaLI prasaMgopAta zAstravaca ne vagere A puratamAM saMta je kaMI che te zuddhAzuddha tapAsavA karavAne zrema mArA bALa eka saMtanA jJAtA mitra rA. 2. ratIrAma dugArAma bI. e. emaNe lIdhA che. eTale A pu stakane saMbaMdha temane anugraha paNa kaMI ocho nathI. sababa, vAMcanArAonuM dila A purataka tarapha kheMcAya ane temane sAruM jevuM kaMI paNa lAge to te viSe majakura gRhone pADa paNa avazya mAnavo. eja vinati. bAkI koI ochA pAtra, jA A pustaka vAMcIne vagara samaje kopAyamAna thavAnA heya to temaNe belAzika A pustakanA pragaTa karanAra suddhAdvaita zrImad vallabhAcArya saMpradAyI-sAcA-nAmanA nahIM- evA muMbaI saMvat 194ra nA) vaiSNavonA AdhIna- kArtika sudi 1 zaneu, sevaka rAmadAsa kAzIdAsa modItA0 7 navebara1885. ) upara thavuM. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 547 vaiSNava-gurU-dharma-karma. prakaraNa 1. avizvAso na kartavyaH sarvathA bAdhakara saH / brahmAstracAtako bhAvyau prAptaM seveta nirmamaH || ( zrImad vallabhAcAryajIkRta vivekadhairyAzraya zloka 11.) bhagavAna upara avizvAsa sarvathA na karavA. avizvAsa eja sarva prakAre bAdha karanAra che. ane te viSe brahmAstra ane yAtakanuM draSTAMta thAyeAgya che. brahmAstra mATe rAmAyaNamAM vistArathI kathAprasaMga che. paraMtu, uparanA zlokane atre eTalu ja kahevuM khasa che ke, jyAMsudhI brahmAsura nAmanA maMtra upara rAvaNunA pUrNa vizvAsa hatA, tyAMsudhI hanumAnajI jevA atiprabala ceAdhA, kebala brahmAstra maMtrane cegekarIne dhAi rahyA. tathApi rAvaNanA manane viSe rakhene e nAsI jaze teA ? evI zaMkA utpanna thai ane hanumAnajIne leDhAnI sAMkaLe bAMdhyA. arthAt brahmAstra maMtra uparathI enI ahA ochI thai ane sAMkaLapara vadhI tenuM pariNAma eja thayuM ke hanumAnajI sAMkaLa tADI chuTI gayA. tejapramANe cAta| ane medhanuM draSTAMtache. AkhI vARtumAM game teTalA varasAda varase vA muLagA na varase, pazu Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che to no jAhIko vhai rahe, so tihi pUre Asa; svAti biMdu vina saMghamame, cAtaka maratapiyAsa : ( chaMda satazahi. ) svAti nakSatranA cAre chAMTA paNa paDe tyAre ja A prANI sato khAya. ema che mATe e nakSatramAM meghaSTi thAyaja thAya mATe IzvarecachAne prabaLa mAnI, tene yoge je kaMI prApta thAya temAM ahaMtA mamatA choDI nimagna rahevuM,eja dharmanuM tAtparya che. - maMgalAcaraNamAM uparane bleka mukavAnuM kAraNa A pramANe banyuM - vaiSNava-guru-dharma-karma nAma ApI, A hAthamAM che te pustaka pragaTa karavAnI eka jAherakhabara ApatAM te ApI; paNa, pachI manane viSe kaMIka saMka9pa vikalpa thavA lAgyA ke, zrImad devakInaMdanAcAryajInA atrenA prasaMgamAM banelA banAvonI lIdhelI neMdhamAMthI vaiSNava-gurU-dharma-karmae nAmanuM sArthaka thAya evuM pustaka banaze vA nahIM bane? A paNe te evA kyA samartha dharmadhuraMdhara mahAn vidvAna ke vaiSNo ane vaLI mahArAjane paNa dharma-karma upara evuM eka svakRta pustaka banAvI zakIe? AnA A vicAramAM eka be divasa guMcavAyA pachI, meLavelI saghaLI neMdha tathA mahArAjazrInA judA judA prasaMgo viSe chApA copAniyAmAM je je AvyuM hatuM te badhuM ekaThuM karIne ekavAra vAMcI gayo. vAMcatAM vAMcatAM eja mahArAjazrInA prasaMgamAM ane sara karIne eka copAniyuM chapAyuM che tenA mukhapRSThane chevADe- Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avizvAso na kartavyaH sarvathA bAdhakastusaH / brahmAstracAtako bhAvyA prApta seveta nirmamaH / / A ekavAra upara kahelA ka upara najara paDI ane manane viSe A prakRta pustakanA saMbaMdhamAM je saMkalpa vika9 thaelA te enI meLe visarjana thaI gayA. atre prasaMga nikaLatAM kahevAnI jarUra paDe che, ke e praznottara copAniyuM majakura mahArAjazrInA kArabhArI bhegIlAlajI karIne che te bhaNe chapAvyuM che. mahArAjazrI devakInaMdanAcAryajIe, koInI paNa tamA na rAkhatAM svataMtrapaNe bharI sabhAomAM vyAkhyAne ApIne je baMdha karavA mAMDe, tethI kevaLa mUDhamati evAonA peTamAM dUNavATa thayo. temaNe e mahArAjazrIne "eka vaiSNava" nI sahIthI heMDabIla chapAvI keTalAka prazna pUchelA, evI matalabathI ke Ama karavAthI paNa e mahArAja kaMI zahamAM Ave che ! ! ! paNa temAMnA eke eka praznanA vistArathI javAba, atrenI caMdAvADIvALA vizALa makAnamAM mahArAjazrInA utArAmAM eka moTI sabhA bharI hajAre vaiSNanI ThaTha vacce devAmAM AvelA, te namAlA prIne tathA tenA ApavAmAM AvelA uttare majakura copAniyAnA AkAramAM chapAvI bahAra pADavAmAM AvyA che. tenA mukhapRSThabhAgamAM ApeluM prayojana ityAdi sivAya, tenI aMdaranA bIjA samAveza sAthe A lakhanArane kaMI nisabata nathI. ATaluM jANe maMgalAcaraNasaMbaMdhe kahevAyuM. have vaiSNavagurU-dharma-karma e mudAnA viSaya para AvIe - Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadAcAryajI mahAprabha jI Adi A saMpradAyanA praDhapratApI gurUo pitatAnA banAvelA graMthI pratipAdana karI gayA che ke zAstra che teja IzvaranAM vAkaya che. A saMpradAya zrati smRtine avalaMbane che. zrIkRSNa - gavAnanI potAnI evIja AjJA che. zrutismRtImamaivAjJA yaste ullaGghya varttate / AjJAchedI mamadveSI na madbhakto'pi vaiSNavaH // (zcaMdra purANa.) zrati smRti e mArI AjJA che. mATe tenuM ullaMghana karanAre bhale vaiSNava saMjJAthI oLakhAto hoya tathApi mArI AjJAnuM chedana karanArA !!! mAre devI ! ! ! te nathI vaiSNava ke nathI mAro bhakata. tyAre khara veSNava koNa? puSpitAgrA vRtta. na calati nijavarNadharmatoyaH samamatirAtmamuha dvipakSapakSe / na harAta naca hanti kiMciduccaiH sthiramanasaM tamavohaH viSNubhaktam // je potAnA varNAzrama dharmathI calato nathI, zatru mitramAM samAnaNuM rAkhe che, keInuM kAMI harato nathI, koIne paNa haNati nathI, ane sadAe savAsanAmAM mana rAkhe che tene ja vaiSNava jANa. ane A te spaSTa bAnA che Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strINAM puMsAM ca bhagavadvamukhyAdbhakti baadhkaat| vyabhicArAd durAcAro nAnyolokodvayApahAt / / strI nA purUSane zrIharithI vimukha karanAro, bhaktimAM bAdhakAraka, A lekamAM apakIrti ane paralokamAM alagatie pahoMcADanAra evA vyabhicArathI bIjuM kaMI vadhAre dukha nathI. tyAre vaiSNava saMpradAya koI paNa prakAre vyabhicArane aMgIkAra karanAro che ema kahenAranuM mukha baMdha karavAne uparanuM ekaja vacana basa nathI zuM? AvAM pavitra vacane te ApaNuM Arya ( jeno artha mAnya karIne ja thAya che te) dharmanA, A saM. pradAyane pUjya evA graMthamAM jageja che paNa prAraMbhamAMja Ama lebANa karyuM pAlave tema nathI. A lakhanAra, tema karavA jatAM pitAnA dhArelA udezanI bahAra javA mAgato nathI. zrImad devakInaMdanAcAryajInA prasaMgamAM zrImuMbaImAM banelA banenI noMdha mAtra levAnuM tenuM kAma che. mATe cAlatI kalamane ADe jatI aTakAvavAnI tene pharaja paDe che. vaiSNava-gurUdharma-karma upara svataMtra ane zAstrIya nibaMdha lakhavAnuM kAma A lakhanAranI alpa zaktinI chellI sImAthI paNa chenuM che vAte, ADA jatAM akIne, vaiSNava-gurU-dharma-karma e nAmanuM mahatva sAcavavA mATe, hAla turata badhuM bAnupara rAkhIne, zrImad devakInaMdanAcAryajIne pitAne bele, kevala meDhe belelA nahIM, paNa svataH sahI karIne, muMbaIthI sidhAryA bAda, zrI valasADa mukAme pahotA pachI, samasta ve che jemAM e mahArAjazrIe je patra lakhI mekalyA hatA Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane je patra chapAI tenI seMkaDo nakalo muphata vaheMcavAmAM AvelI, teja patra akSarasa: A ThekANe TAMkI levAne durasta vicArIe chIe; te eTalAja mATe ke, bIjuM kaMI lakhavAne na banyuM heta te A pustakanA nAmanuM sArthaka karavAne A lekha mAtra basa yAtaH zrI gekulaeNdudhajayate. valasADa, tA. 18--85. sUcanApatra, zrImad vallabhAcArya saMpradAyanA vaiSNane sUcanA ApavAmAM Ave che ke, mane muMbaI rahyAne Asare ra mahinA thayA. temAM amArA saMpradAyanA jananI je rItabhAte tathA vartaNuka "mArA jovAmAM AvI te viSe, hAla mArUM javuM thayuM che te prasaMge be vAta karI javAnI agatya dIse che." 1. jevI rIteamArA pUrva purUSo(ApaNA saMpradAyanA A cA) pote ApaNA dharmanuM satyasvarUpa tathA zuddhAdvaita "siddhAMta saMpUrNa rIte samajIne vaiSNava dharmane yathArtha upadeza lokone karatA hatA ane je vacalA kALamAM saMpatti "vagere kAraNethI ame ghaNe daraje cheDI dIdho che, tethI ghaNAkharA lokone sAdhAraNa sevA ane kArI vittajA bhaktinuMja rUDhI anusAra jJAna rahyuM che, keTalAka vaiSNava dharma samaje che kharA, paNa teonI saMkhyA ghaNI ochI che ane jeo samajavAnI icchA rAkhe che teone paNa, joIe tevAM Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 "sAdhane saraLatAthI na malavAne lIdhe ghaNe zrama karatAM paNa bahuja DuM dharmajJAna maLe che, mATe dharma samajavAnAM sAdhano, "jevAM ke svamAga graMthane abhyAsa, tenAM bhASAMtara " karAvavAM, navAM pustaka racAvavAM-chapAvavAM, svamArga pAThazALA udhADavI,dharmagurUoe veSNanI sabhAo bharI temAM bhASaNa-vyAkhyAnadvArA dharmano baMdha kare-vagerenI vRddhi karavA sarve mArA jJAtibaMdhuo tathA vaiSNavoe khaMtathI "maMDavuM joIe evI mArI bhalAmaNa che." 2. ApaNe saMpradAya settama che tema chatAM hAla vartamAna "patromAM tenI jAhera niMdA jArI che, eTaluM ja nahIM paNa "keTalAka svadharmaniSa samaju vaiSNava tathA AstIka sudhArA vALA je sadhaLA zrImad vallabhAcAryajInAja anuyAyI che, "teo paNa keTaleka darajaje saMpradAyanA Adhunika cAlane vage"vavA taiyAra thayA che, thAya che ane ame vicArIne barAbara "dharmAcaraNa karI loke pAse tema karAvavA upadeza tathA prayatna nahIM karIzuM te, hajupaNa tevA loke ubhA thavAnuM nakkI saM. "bhava che. paraMtu, ame upadeza karIe to paNa te sAMbhamaLIne te pramANe nirdoSa AcaraNa karavAnuM kAma vaiSNanuM che." 3. ApaNA saMpradAyane vagovanArAmAM ghaNe bhAga amArA lokonA durAcaraNane doSa dekhADe che. paraMtu kharI rIte joIe "to te dezanA saMpUrNa bhAgI ameja chaIe ema nathI. temAM vaiSNavone paNa puSkaLa deza che. je teo amArI bagaDelI. vRttine uttejana na Ape te tathA tene aTakAvavAno prayatna kare - Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 to nakkI thoDA kALamAM te nirmaLa thayA vagara rahe ja nahIM. "durAcAranI vRddhi tene uttejana maLavAthI ja thAya che." 4. jeNe potAnA ziSya teo) nI strI je pitAnI putrI samAna, tenA para kudaSTi karavI, tenI sAthe ekAMtamAM "bhASaNa karavuM, tene hAthe mevA vagere khAvA, maryAdArahita phAganA khela karavA, dravya vagere mATe vaiSNapepara baLAtkAra kare ane ameja sAkSAt zrIkRSNarUpachIe evuM kahevuM, zrIkRSNanI mAphaka annakUTa Are" ga, mukuTa dhAraNa kara, pAraNAM vageremAM sulavuM ItyAdi * "kevala hAlanA kupracAre amArAmAM paThalA kahevAya che, te kevala zAstramaryAdA tathA zrImad vallabhAcAryajInI AjJA "virUddha AcaraNa che. AvAM AcaraNamAM kevala dharmagurUene vAMka nathI, paNa keTalAeka bhAvakA leNe evA AcaraNane ghaNe daraje uttejana Ape che ane koI vakhate "te evAM AcaraNe karAvavAM baLAtkAra paNa kare che." pa. amArA lo ke vidyAbhyAsa ke bhagavasevA kare tyAre bhAvaka lake kahe ke, "Apa sarvA che, Apane bhaNIne zuM " karavuM che? lAlabAvAne zAstrI du:kha Ape che te a"mArAthI sahevAtuM nathI. ApanA caraNamAM lakSmI che. Apane kayAM kathA vAMcavI che? ApaNA mArgamAM vedano ke zAstrane kAMI vadhAre upayoga nathI ItyAdi "upadeza amane kare che. koI paMDita ke vaidika amArI pAse Avato hoya te tene kALa jevo dekhI, jema bane tema tene " khaseDavA ane Avate aTakAvavA yatna kare che. bane teTalo Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " vidhAnane tathA brAhmaNane depa karavAne keTalAka bhAvanAo te cukatA ja nathI. sevAne mATe pagu "ApanuM zrIaMga "ThIka na hoya te nahAvAnI kAMI jarUra nathI. amaNA " Apa jarA khela che te saMdhyA AratInI mukhI A jIne AjJA Apa Apa sena (zayana) TANe padhA"raje Apaja prabhu che, ApanA vaLI prabhu keNI prabhu te ApanA karyA prabhu thayA che. Apa kaMI tenA " karelA nathI" !!! ItyAdi upadeza karI vidyA ane sevA baMne vAtane ucheda mULamAM to amArA bhAvakA hitazatruoe ja karyo che. jo e hitazatruo A saMpradAyamAM utpanna na thayA he te huM ema mAnuM chuM ke A savArama, vedazAsUsa "baddha zrImad valalabhAcArya saMpradAya samagra bhUmaMDaLamAM phelAI gayo hato, kAraNa ke zrImad vallabhAcAryajIe niSpakSapAta buddhithI je vedane artha karyo che, gI'tAjI, zrImadbhAgavata, vyAsasava vagerene eka bIjA " sAthe virodha na AvatAM je kAMI khare artha dekhADa che te bIjAthI dekhADI zakavo muzkela che. hAlanA leke masamagUDhAme samathaeNkRmaMrane A vAnara caritranI mAphaka kare che. pote saMpradAyanuM kAMI paNa bhaluM karI " zake nahIM ane bIjo koI pitAnI zakti mAphaka thoDuM ghaNuM sAruM karavA nikaLyo hoya, to tenA para masara lAvI jema bane "tema tene toDI pADavAneja uga kare che. je loko vidyA tathA vaidika karmane niMde che temaNe Aja sudhI A saMpradAyanuM "zuM sAruM karyuM che? ulaTA navA navA upara uThAvI saMpra Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 .. " dAyamAM kusaMpa karAvyA kare che; jemake bhaTajInA hAthanuM khAvuM ' pIvuM nahIM, tene sparza karavA nahIM, te te brahmarAkSasa " che. ityAdi. ApaNA saMpradAyamAM zrImahAprabhujI, zrI'guMsAIjI tathA zrIgIradharajI vagerenA graMthAmAM koi paNa ThekANe ema lakhyuM nathI ke bhaTTajInA hAthanu khAya tene " prAyazcitta karavuM paDe. huM te khAtrIthI kahuM chuM ke zAstra ' tathA ApaNA saMpradAyanI rIte kharA vicAra karI jotAM evuM mAlama paDe che ke A vAta thoDA varSathI leAkeAe kevala rAga" dveSathI pedA karI che. k "} (" 6. dharmagurUAmAM-niraMtara bhagavatsevAmAM pravRtti; da " bha,kAma, krodha ItyAdithI dUra rehevuM; AjIvikAnI buddhi "na rAkhatAM zrImad bhAgavata vAraMvAra vicArI tenuM kharU '' tatva jANI levuM; e vagere zAstra tathA AcArya prathAmAM " lakSaNo kahelAM che te hAvAM joIe. temaja ziSyA (vaiSNavA) " mAM paNa bhagavAna upara zraddhA;zAsrAupara AsthAmuddhi, " bhagavAn veda ane sadgurUne viSe pUrNa bhakti ; "ItyAdi aneka AMtardhA tathA urSapu DU tilaka-chApAM, tulasI-kASTanI mALA ItyAdi bAhyadhamA haiAvA joIe." uk ' 7. ApaNA vaiSNavA jevA AgrahI ane gurUbhaktivALA ziSyA khInna sa`pradAyAmAM nathI.paraMtu samayanA baLathI,prathama kahela vAnaracaritra jevA hitazatru te thai paDayA che. mATe "C ' tema na karatAM, prabhu, veda, zAstra ane gurUupara zraddhA ' rAkhI. jema bane tema zrImad vallabhAcAryajI tathA zrI " mad viThThalanAthAcAryajInA racelA amRtamaya graMthA jAte EURC/ (6 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMbhaLe, vAMce, samaje ane temAMthI je kartavya nikaLe te grahaNa kare. keTalIka bAbatene durAgraha pakaDI bhagavAthI vimukha thavAnA sAdhano na kare. ane koI paNa prakAre mana zrIkRNacaraNamAM lagADe, eja mArI sarve "ve pratye bhalAmaNa che." devakInaMdanAcArya." A upara Takelo lekha zrImada vallabhAcArya kuLadIpaka mahArAja zrIdevakInaMdanAcAryajIe svataH potAnA saMpradAyanA vaiSNavavarga samasta joga lakhI mo lele, te vAMcanArA pitAnI be AMkho coTADIne vAMcaze, sAMbhaLanArA te kAna daIne sAMbhaLaze, paNa teTalAja mAtrathI vaLyuM zuM? jovAnI AMkha ane sAMbhaLavAnA kAnane upaga mAtra A agatyanA lekhanA saMbaMdhamAM basa nathI. Ane mATe, AMkha ane kAna to ThIka, paNa te beu karatAM sAnanI vadhAre jarUra che. mIThA mIThA Thora ane rAtA pILA uparaNAnI prasAdI, moTI moTI bheTa dharanAra vaiSNavine ApanArA mahArAje bIjA ghaNue che, paNa AvI aMtarazuddhi karanArI mahAprasAdI, vagara bheTe, vaiSNava mAtra, jeo tenA bhAgI hoya temane tyAM, ghera beThe pahoMcatI thAya evI veTha karanArA sadguru mahArAja sAMprata vakhatamAM kaNa ane kayAM che? huM ema nathI kahevA mAgatuM ke A mahArAjanA jevA sadAcArI, bhagavata sevAne viSe AgrahI, zruti smRti AdizAe ane svamArganA jJAnanI bAbatamAM emanA karatAM paNa caDhIAtA, evA bIjA mahArAje che ja nahIM. kemake Ama vicAravuM Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 e te ApaNA dezamAM sakhata tApa paDe che mATe iMglAMDa jevA zIta dezamAM paNa temaja haze evuM bhula bhareluM anumAna karyuM kahevAya, tApaNu evA ekataraphI kutarka karanArA paNa bhUkhaMDa7mAM yADA nathI. jyAM sudhI khIjuM sAMbhaLyuM ke taiyu na hAya tyAMsudhI, je pratyakSa AMkha AgaLa hAya tenI chApa mAsa mAtranA mana upara thoDI ke ghaNI pacyA vagara rahe nahIM. AcArA mUDha ajJAnIone bALuupara mukIye, paNa mahArAja lAya khala kesa pachI, upara mujabanAMja khATAM anumAneA ane kutI aMgrejI vidvAnoe nathI karyA zuM ? keTalAekanA durAcArAne lIdhe, A saMpradAyane sAga vyabhicArAdi doSothI bharelA mAnavAnI ane khAne tema manAvavAnAM prayatno karavAnI bhula evA pazcima taraphanA vidyAnA ane ApaNA sudhArAvALAoe nathI karI ane haju paNa nathI karatAM zuM? jyAre AvA lekA kevala anumAnathI sArA ke bhAThA vicAra| bAMdhavAmAM bhulane pAtra Thare che, teA khIcArA vicArazUnya bhalabhalerA bhALA, temane jema bhamAvavAmAM Ave tema bhame, amAM zI navAi ? A muddAnA prasaMgamAM, A pustaka bahAra pADavAnI jAherakhabara pahAMcatAM, tenA AgaLathI thanAra grAhaka dAkhala potAnAM nAma nAMdhI meAkalanAra keTalAka vaiSNavAe A pustakanA grAhaka thavAnI je sarata lakhI meAkalI hatI tenI tathA tenA saMbadhI bIjI sUcanAnAM je lakhANA AvyAM che tenI kaMka noMdha A TrekANe levI paDe che. evA AgaLathI thanAra grAhakamAMnA eka lakhe che ke mahArAjonI nidA " gujarAtI " nAmanA chApAmAM Ave che tevIja jo A cApaDI banavAnI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 hAya te tenA grAhaka dAkhala amane na khavA" bIjo e jarA vivekanI sAthe lakhI mokale che ke, "gesvAmi zrIdevakI nadanAcAryajInA bhASaNe je gujarAtInyusa piparamAM cAlatA julAIogasTamAsanA aMka 28-20-31mAM chapAyuM che te sAMbhaLI AvI vaiSNavo virUddha le che. * * *te bhAvI vaiSNava "temaja hAlanA mahArAjenA dhyAnamAM utaravuM ghaNuM muzkela che. "je che ? gurU dharmamAM, strIoe gurU pAse nahIM javuM joIe temaja gurU Ae strIonI sAthe ekAMtamAM ubhavuM nahIM joIe vagere bAbata upara e pustakamAM zAstranA pramANanA kalAke dAkhala karavA joIe, ke jethI mahArAje paNa kAna paka ! ! strIo caraNa sparza karavA jAya che te cAla je badha thAma te ghaNe darajaje mahArAmAM sudhAro thAya. zAstramAM A cAryonA dharma AvA che ema pramANu batAvaze to te purata "ghaNuM vajanadAra thaze. * 0 I" ! ! ! majakura matalabanI sUcanAo lakhI mokalanArAmanA. bhale junA vicArane paNa jeo nirdoSapaNe bhAvika che, temana upara kaTAkSa karavAnuM kAraNa nathI. paraMtu, keTalA eka bhAvakAo jeo mahArAjanA virUddhanuM je kaMi lakhANa Ave tene niMdA" kahIne tenA lakhanArAne vagove che, paNa vAtavika rIte jotAM ema karIne teo pote ja niMdA karanAra kare che. temane mATe be bela kahevAnI jarUra che. "niMdA" zabdane khare artha A bIcArA samajatA nathI, mATe temane kevala hasI kahADavA karatAM aniMdA" kaI kahevAya te temanA dhyAnamAM utare tevI rIte samajAvavAnI prathamataH jarUra che. pravAtA. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teSAtha niMdrA-avAstavika-kharA nahIM-evA dezonuM kepara ArepaNa karavuM tenuM ja nAma niMdA-heya tevuM satya kahevuM te niMdA na kahevAya. ApaNumAM kahevata che ke, "sAMbhaLyuM saMnyAsI kahe ne dIThuM devatA kahe che tema karanArA deSita TharatA nathI. Ama karanAra te kharekharA hitaminI garaja sAre che. A lakhavAne AthI adhika sArUM TAkaNuM bIjuM AvavuM muzkela che. "gurUnI niMdA na karavI" e vAtane ame tadana svIkArIe chIe. paNa gurU thaIne kumArge jatA hoya, teo tema karatA aTake tene artha zuddha bhAvathI prayatna karavo eneja je "nidA karI" mAnI le che, teo te khAMDa khAya che. "gujarAtI" chApAnAM mahArAjenA saMbaMdhanAM bIjAM lakhANonI neMdha laI te upara vivecana karavAnuM amAruM kAma nathI, paNa, zrImadevakInaMdanAcAryajI mahArAjano majakura "sUcanApatra" gujarAtI patravALAe meLavIne te pitAnA patramAM AkhAne Akhe chApI tene eka DhaMDherAnuM nAma ApyuM che temAM A patravALAno doSa kahADavAmAM Ave to tevA deSanA kahADanArane ja te deSa che. e sAhasane mATe te, e patravALAne pADa mAnavo joIe. A uparathI te ulaTuM ema mAluma paDe che ke, vaiSNava saMpradAyanA kharA udayanI tene dAjha che; tema na hoya te e gRhastha mahArAjazrIne majakura DhaDhare po tAnA patramAM chApo teto ThIka, paNa teja DhaDherAnA gaja gaja * lAMbAM heDabIla vagara dokaDa leve deve chApIne muphata vehecyAM che, tema te zA mATe kare tyAre zuM e DhaDherAnA lekhano doSa Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 bhAvakAo, mahArAja zrIdevakInaMdanAcAryajIne deze? paNa mahArAje te vaiSaNanA gurU ane A mahArAja te vaLI gurUte, game tevA paNa gurUnI AjJAne jeo IzvaranI AjJA prabhANe mAnavAne jyAre ne tyAre kahe che, temanA game tevA kAmane mATe vAjabInI rAhe karelI TIkAne paNa jyAre teo " niMdA karI" kahe che ane tevI niMdA karanAra zirava narkamAM paDaze ema zrApa de che-tyAre A mahArAjazrInA sadupadezane mATe teo eka paNa sukana zA AdhAre bolI zakaze? teonAthI te eka bela paNa belAze nahIM ane eja kAraNa uparathI AzA rAkhavAne banI Ave che ke bIcArA ajJAnatArUpI gADha aMdhakAramAM gothAM khAtA vaiSNanA mArgamAM majakura DhaDherA rUpI prabhAtArUNanuM ajavALuM je gata varSathI paDavA mAMDayuM che te uttarottara vadhatuM jaze. A mahArAjazrInA baMdhanI asara mArA vaiSNavabhAio upara avazya thaze evo je mane bharose rahe che tenuM bIjuM kAraNa A che - gIti, loko gatAnugata che, gauhatyArA dijANuM mAne paNa kUMTaNInI zikSA, dharma viSayamAM dhare nahi kAne. (hitopadeza-mitralAbha.) le-ApaNA ane bIjA-sAmAnya varga mAtra gADarIyA pravAha jevA hoya che Ane mATe daSTAMta eka nIca jAtInuM leIe. kasAI jevA nirdaye, je dharma adharma samajatA hoya to aneka prANIonI hiMsA kema kare vAre Avo vicAra temane mATe svAbhAvikapaNe Ave che. tema chatAM, dharma saMbaMdhI kriyAkarma karavAnAM Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che tyAre, evA che paNa potAnA dharmagurUone pUchatA nAya che. ane te kahe temaja kare che tathA temanI ja AnA teo bhAnya rAkhe che. Ama che tyAre, mahArAja ane vaiSNavAne mATe bIjA loko taraphathI game teTaluM belavA-lakhavAmAM A vyuM hoya ane tenA pariNAmamAM A zuddhAta saMpradAya vinA kAraNa game teTalo vagevAya che ema ApaNe jANIe chie tema chatAM, teonI AMkha pitAnI bhUla sudhAravAne na ughaDI hoya te temAM Azcarya jevuM kaMI nathI. paraMtu, jyAre viSNanAja eka dharmagurU-zrImad vallabhAcAryajInAja vaMzaja mahArAjazrI devakInaMdanAcAryajIe-Apa Apa jAheramAM dekhAva daI hajAra vaiSNanI ThaTha vace, vaiSNava-gurU-dharma-karma e sarva upara nikhAlasapaNe belavAne durasta vicAryuM che ane saMsAnI bhule temane cheDe baMdhAvI che-tyAre bIjI badhI vAta te lAMbe rahI, paNa zrImad vallabhAcAryajInA vedaprIta zuddhAta saMpradAyane ja vyabhicArAdi doSane kAraNabhUta gaNavAmAM Ave che ane je vAta nahIM jANanArA bIcArAo mAnI le che, tema thatuM kaMIka aTakaze kharuM; ane pitAnA saMpradAyanI kharI dAjhathI mahArAja zrIdevakInaMdanAcAryajIe vaiSNa, sudhArAvALAo ane pitAnAja sAta varganA dharma gurUo-mahArAje-te mATe svataMtratAthI je kahevAnI himmata karI che. tethI AzA rAkhavAne banI Ave che ke have amalIkAnI AMkhe ughaDaze. astu Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakaraNa 2. pustakanA nAmanI sArthakatA, saMpradAyanI uttamatA. gosvAmi zrIdevakInaMdanAcAryajIe muMbainA vaiSNava samasta pratye lakhI mokalelA "sUcanApatra" nI saTIka neMdha e vagere pAchalA bhAgamAM AvI gayuM che. have A bIjA prakaraNamAM, svAmizrInuM muMbaImAM Agamana. teonuM prasiddhimAM AvavuM, temane saMbaMdhe peparamAM levAyelI noMdha, jAhera sabhAmAM padhArI upadeza karavAnI temanI pahela tathA "vaidika dharmanI AvazyakatA" viSe temaNe ApeluM vyAkhyAna vagere bAbato, ApavAmAM Avaze. gesvAmi zrI devakInaMdanAcAryajI, saMvata 1841 nA vaizAkha suda 5 ne vAra ra1 tA.18mI aprela sane 1885 ne dine, zrImuMbaImAM padhAryA. A zrIdevakInaMdanAcAryajI te * kAmavanavALA zrIgekuLacaMdramA jInI gAdIne vaikuMThavAsI zrImad goviMdalAlajI mahArAjanA joi tanuja che. e mahArAja sadAcaraNa, nItimAna tathA vidvAna heIne ghaNuM sAdA hatA. temanI dharmapadeza karavAnI zakti paNa jevI tevI nahotI. mahArAja lAyabala kesathI jemanuM mana A saMpradAya parathI uThI gaeluM evA eka kAbela vakIlasAhebane e mahArAje eka rAtranA upadezathI A saMpradAyanA anuyAyI banAvI dIdhelA. ane surata zaheranuM kAyasthamaMDaLa samasta jemane purUSavarga ane triIvarga beu keLavaNImAM AkhA gujarAta prAMtamAM UMcI . * caMdrAvamAM mathurAthI Asare 18 koza uttaramAM che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 padavI dharAve che te Aja zrImad goviMdalAlajI mahArAjanI gAdInA sevake che. emanuM eka maMdira surata zaheranA gopIpurAmAM che. emaNe "upadeza sudhA," "avatAra nirNaya" ItyAdi graMtha paNa racelA che. AvA guNadharma jANanArA pitAe pitAnA putra devakInaMdanajInA hRdayamAM prathamathI ja gurU paNuM jALavavAnA guNonA bIja ropelAM hatAM. jenAM aMkure temanI A veLAnI muMbaInI padharAmaNInA melAvaDAmAM pratyakSa jaNAyA che. te vAjabIja chekemake "bApa tevA beTA ne vaDa tevA TeTA." jema bIjA keTalAeka gesAInA bAlake !pitAnA lAlajIone bALapaNathI bhAvakaDI vaiSNavaDIonA koDa pUrA karavAne temanI godamAM ramADavA soMpI bagADe che. temaja je zrImad goviMdalAlajIe pitAnA vahAlA tanujanA saMbaMdhamAM thavA dIdhuM heta to A pariNAma kadI paNa Avata vAra? bIjA mahArAjanA Agamana vakhate jema zaheranA vaiSNave sAmA teDavA jAya che tema A mahArAjane paNa sAmaIe muMbaInA jANItA bhATIA, vANIA, kAyastha, mAravADI, mulatAnI vagere jJAtInA Asare 500gRhastho berabadara sTe. zanapara gayA hatA. koI paNa navA mahArAja padhAre ke, vaiSNava strI purUSonA ToLeTeLAM, temanAM darzane jyAM temane mukAma hoya tyAM jAya e te svAbhAvika che. te mujaba A mahArAjane viSe paNa baneluM. zAmorArabhAI vIjabhUkhaNadAsa nAmanA vaNika zeThe baMdhAvI arpaNa kareluM A mahArAjazrInuM eka maMdira atre pAMjarApoLanI Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 sAme Avelu che. paNa mahArAjazrInI sAthe chatra, cAmara, DhAla Adi ADaMbara tathA Asare 100 mANasAnA mATeA rasAlA hovAnA kAraNathI, peAtAnA maMdiramAM samAsa thAya tema na hovAne lIdhe, temaNe potAnA utArA caMdAvADI nAmanA vizALa makAnamAM rAkhyA hatA. khInna mahArALe karatAM emanI keTalIka rItabhAtA judA prakAranI vhevAmAM AvI: jemake banda mahArAja, gAdI, khurasI ke kAcapara bIrAje che, tyAre A mahArAja potAnI beThaka siMhAsanapara rAkheche; bInta mahArAne jyAre strI vA puSane pAtAnA caraNasparza karavA devAnA koDIlA hoya che, tyAre A mahArAjanA mANusA vaiSNavI tema karatAM aTakAvI tene badale mahArAjanI cAkhaDI ( pAdukA ) nA mAtra parza karI saMtoSa mAnavAnI bhalAmaNlR karatA; bInta mahArAjenI AgaLa khamA anna dAtA" zabdothI zaikI pokAravAmAM Ave che, tyAre A mahArAjanA cepadArA " myatAM vadataram nimAnyatAM TUrataram " ema saMskRtamAM vaikI pokAre che; bIna keTalAka mAhArAjene tyAM darzana pachInA vakhatamAM jyAre gapA sapA cAlI rahelAM mAlama paDe che, tyAre A mahArAjane tyAM dharmacarcA thatI dIThAmAM AvI. ( A kAmane mATe mahArAjanA rasAlAmAM pagAradAra zAstrIeA hatA. ) A vagere khInna mahArAjethI judI temanI vartaNUkathI ghera ghera vaiSNavAmAM tayA mahArAjenA maMdiramAM meTI carcA thaI rahI. temAM pAdukA pUjanana cAra je A mahArAjane dIAmAM AvyA tenI carcA te bahuja cAlI. hArAjonA caraNasparza karatAM naSTa ane nirlajja tyAM - strIe uMdhA de 3 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cheka temanA aMguThAne dAbe che ane koIkavAra anIti ane adharmanA saMketa paNa kare che, tema thatuM aTakAvavAne mATe e pAdukA sparzanI rIti pasaMda karavA jevI che. pitAnA paheravezamAM paNa A mahArAjanI ghaNI sAdAI najara AvI. jarI kasabanA vastro paheravAne bIjA mahArAjena jevo emane zekha nathI. "amAre AcArya (dharmagurUo) ne chelachabIlApaNuM zA mATe joIe?" evuM emanuM bolavuM hatuM. teo kevala eka dhotI ane eka upara oDhIne haMmeza sAdAIthI rahe che. bahAra paNa eja paheravezamAM teo padhAre che. A saMpradAyanA AcAryAnI asala rIti evI ja hatI ema zrImadAcAryajI mahAprabhujInI chabI jevAthI spaSTa mAlama paDaze ema A mahArAjazrInuM kahevuM hatuM, arthAt A mahArAjanI rItabhAtathI ubhI thaelI carcAvaDe hajAro lokonI AvajA nitya caMdAvADImAM thavA lAgI. jema jema khabara paDatI gaI tema tema navA vicAranA-patAne sudhArAvALA kahevaDAvanAra-paNa emane tyAM dIThAmAM AvyA. pite thIraThAma thayA pachI caMdAvADImAM dararoja sAMjare vaiSNavone dharmopadeza ApavAnuM cAluM karyuM e dharma dha sAMbhaLavAne puSkaLa leka bheguM thatuM. e upadeza prathama saMskRtamAM zAstrI vAsudevAcArya karatA hatA ane teja bAbata gujarAtI bhASAmAM paMDitazrI galAlajInA ziSya zyAmajI vAlajI, jeo zrInAthadhAranA TIkAyata mahArAjazrInA upazAstrI che, te vistArathI saMbhaLAvatA hatA. temAM haribhakti, vaiSNava saMpradAya, jIvasvarU5 ityAdi judA judA viSayo rAkhavAmAM AvatA hatA. tyAra bAda koI paNa vaiSNavane dharma saMbaMdhI kAMI paNa bAbatanA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G prazna karavAnI chUTa ApavAmAM AvatI ane tene khulAsA tyAM beThelA zAstrIvarga taraphathI karavAmAM AvatA. mahArAjazrI paDe paNa saMpradAya sa MbaMdhI praznanA khulAsA manamAnatI rIte karatA hatA- Ama thavAthI vartamAnapatrAnAM e mahArAjanI noMdha levAvA lAgI ane sAthI peheluM nIcenuM carcApatra tA0 26-4-85 nA muMbai samAcAra mAM " amArA vAMcavAmAM AvyuM. 66 'muMbai samAcAranA adhipati joga, sAheba,--hiMdu saMsAra sudhArA sAthe dharmagurUJa ane dharme zA vaSe paNa keTalIka hakIkata huM tamArA patramAM vAMcu chuM ane hAla tene lagatI eka bInA je mArA natI anubhavamAM AvelI che, te tamA! dhanArA vAMcanArI Alama hannura vidita karavA cAhuM chuM. hAla sudhArAnA prasArathI anIti ane ajJAnano nAza thA lAgyA che. saghaLe vidvAna ane guNavAnane mAna maLe che, ane tenA guNa gavAya che. e cAlu sudhArAnA samayanI tihArI che. cAlatI yA sadImAMja seMkaDo anAcArI ane avicArI dharmamaeNnAM bhASALAM ApaNe sAMbhaLyAM che, vAcIe chIA, ane najare naie chIe. tevI nakamAM ekapaNa sujJa zIrAmaNI, saddharma pravartaka kharA AcAryanA darzananI kAne Anada nahIM thAya ? upalI hakIkata mAre je mahArAjanA saMbaMdhamAM jaNAvavAnI, tevaNa kAmavanavAlA vaiSNava soMpradAyanA sadagurU zrI goviMdalAlanA jeSTha putra thAya che ane temanu nAma devakInaMdanAyArya che tevaNa bIna keTalAka mahArAjAnA jevA pramAdI ke prapaMcI nathI, paNa saMskRta bhASAmAM kuzala, vivekI ane vidvAna che. te jADe udAra vRtti, zuddha AcaraNa ane vidyAnA vilAsI che. evaNa gayA ravIvAre savAre madrAsathI anare padhAyA che, ne mAhArakoTa mAdhavabAga sAme caMdAvADImAM utaryA che A mahArAjanI raheNIkaraNI stutipAtra che. teoe potAnI sAthe saMskRta bhASAnA abhyAsI zAsrI paDatA rAkhelA che, temanI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 evuja nahIM paNa dharmavivecana kare che. vidvAnone Ama traNa karI, sabhA bharI sAthe nitya zAstracarcA ane pratyeka zeherovhera pharI te kuzala purUSone yogya satkAra kare che. mu MbaikhAte paNa taivaNa eka moTI sabhA bharanAra che. A mahArAja petAne caraNe vaiSNone vaMdana karavA detA nathI, para Mtu potAnA janakanI je pAdukAo che. tenuM mAtra vadana karAve che. ne te pavitra pAdukA eka bAnu upara bIrAje che. emanI dRSTi nirmala che, na temane strI purUSe prasa MgopAta kAMi prazna puche tA zitalatAthI vivekasahita teno uttara Ape che. vallabhakulamAM tilakarUpa AvA biMrmatsara, mahAtmA koi na maLavuM Avaze. temanAthI vaiSNavanA paDI bhAMgelA zuddha sapradAyanA udaya thaze ne tyAreja zAstragraMthomAM AcAryoe lakhelI kharI khUbI lokI samAze. A mahArAja tevA bhAdhaka graMtha graMthavAnI kAgeza paNa kare che. dharmapadezaka pada athavA vizeSaNa kAMi AnaMda katA mAja zekha bhogavavAnI nema khatAvatuM nathI, tema tenu kartavya ke sArthaka kAMi temAM nathI. paraMtu zuddha dharmane khare raste pote pravartI, khInagmAne calAvavAnu che. A dharmagrathI hiMduma`DalamAM sArA sa tASa phelAyA che, ne taiyIja bIjA mahArAjAne tevA dhaDo levA A hakIkata jaNAvI che. abhakulane vagevanAra sudhArAvAlAcyA paNa prItI purvaka A mahArAjane mAna ApIzaraN yai caraNe paDe che, ne tema karavuM eja sArAsAra tricAranArane dharma che. kSatrI" e rIte mahArAja zrIdevakIna nAcAryajIne sabadhe kai anukUla kai pratikRla carcA mukhamAM cAlIja rahI hatI temAM vaLI samAcAranA sadarahu carcApatre umeza kA. atrenI Aryasudhanodaya sabhA" je paMDita gaTTulAlajInA uparI paNA heThala cAle che temAM padhAravAnuM e mahArAjane AmatraNu karavAnI sUcanA vaLI e sabhAnI kArabhArI ma`DaLIne thai. A AryasudhammIya sabhA' A dharmanI unnatine mATeja lagabhama . Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 10 varSa thayAM sthApavAmAM AvI che. svAmI dayAnaMda sarasvatIe mUrtipujA upara dhujAro calAvyo; vedamAM mUrtipujA nathI - gere bharI sabhAomAM kahyuM; heDabIlo chapAvI cAle je karI ke mUrtipUjA vedapraNIta heya to bhale tenuM pratipAdana kare; vagere chaDecaka kahI vaiSNavadharma ane khuda vallabha saMpradAya upara to emaNe sakhata humalA karyA. A prasaMgamAM majakura "Arya sudhamaudaya sabhA" vallabhasaMpradAyanA bacAvamAM paMDitavarya - ane AzrayathI sthapAI. Ama chatAM gausvAmi mahArAjAe temAM kaMIja bhAga lIdhe nahIM. ulaTuM e sabhAmAM jatAM jANe pate abhaDAI javAnuM hoya evuM temaNe batAvyuM. eka vakhata eka mahArAje tyAM padhAravAne prathama marajI dekhADelI paNa pAchaLathI vicAra pheravI nAMkhe, kadApi evA vicArathI ke Ama sabhAomAM javAthI ApaNI padharAmaNIomAM beTa Avaze, sabhAmAM kaMI bheTato dharAtI nathI ane seka manuSyonI ThaTha vae lokene upadeza karavA jatAM ApaNuM peta jaNAI Avaze. AvA vicArathI bhalatAM ja bahAnAM kADhI vAtane upADI dIdhI. ane e te dekhItuM ja che ke "nAcavuM nahIM tyAre AMgaNuM vAMkuM." e paNa eka buddo uThAvavAmAM Avela ke sabhAmAM sabhAsado tathA zrotAjane bAMka khurasI para bese che tema na karatAM bhayapara bese te ame AvIe. AvAM khoTAM chiMDA zodhavAne anubhava keTalAka mahArAje taraphathI upalI sabhAne maLelo tethI maja. kura devakInaMdanAcAryajI paNa tevIja prakRtinA haze, ema mAnI vinaMti karatAM, teo mukarara padhAraze evI khAtrI thAya to temane sabhAmAM padhAravA nimaMtraNa karavuM ema dhAryuM ane te vAjabI ja hatuM. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kemake, kahevata che ke dudhane dAjhe chAsa phUMkI phaMkI pIe." sabhAnA AgevAno zeTha tribhavanadAsa vara jIvanadAsa mAdhavadAsa vagere AvA saMkalpavikalpamAM hatA,eTalAmAM zrImad devakInaMdanAcA"jIne e jatanI khabara paDI.temanI jANamAM jyAre AvyuM ke svadharmanA rakSaNa mATe AryadharmanA sthaMbharUpa paMDitavarya galAlajInA Azraya taLe e sabhA cAle che, Aryadharmane ja upadeza temAM apAya che, tyAre tevI sabhAmAM ame loko (dharma gurUo ) e zA mATe na javuM joIe? are ! amArA lokonI kevI uMdhI samaja che ke, je kAmane tana, mana ane dhanathI madada karavI joIe evAM dharmavRddhi thavAnAM sAdhanane toDI pADavAne, prayatna kare che. evA udgAra kADhI je manuSya emane kAne upalI vAta nAMkhI, tene ja mahArAjazrIe AjJA karI ke "e sabhA je divase bharAvAnI heya te divase mane jANa karavI eTale huM e sabhAmAM jarUra A vIza. sabhAvALA mane AmaMtraNa nahIM kare to paNa, eka sAdhAraNa manuSya tarIke evI dharmasabhAmAM AvavAnI te kaI harakata nahIM le? kArabhArI maMDaLane kAne e vAta paDatAMja, temane je vasavase prathama thaelo te enI meLe dUra thaI gayo. ane e pachInA e sabhAnA pahelAja meLAvaDAmAM (vaizAkha vada 11 ne ravIvAra tA. 10 mI mene dine) sabhA taraphathI nimatraNa mokalavAmAM AvyuM ane mahArAjazrI sabhAmAM padhAryA hatA. zAstrI zyAmajI vAlajInuM te divase "haribhakti" viSe vyAkhyAna hatuM. bhASaNa purU thayA bAda e viSaya para mahArAja zrIe pitAnA vicAro TuMkamAM jaNAvyA hatA. amAre jaNAvavuM joie ke, e sabhA sthApavAnI hIlacAlamAM atrenA Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 mahArAja zrI narasiMhalAlajIe kaMIka bhAga lIdho hato. teo majakura sabhAmAM ekavAra padhAryA paNa hatA. pachI bIjA mahArAjanA dabANathI ke game te kAraNathI teo paNa aLasAyA. tyArabAda koI paNa mahArAje padhArIne e sabhAne bhAna ApyuM hoya to A zrImad devakInaMdanAcAryajIja che. ane jyAM sudhI e muMbaImAM bIrAjatA hatA tyAM sudhImAM "AryasudharmAdaya sabhA"nA ekeeka meLAvaDAmAM pote padhAryA hatA; eTaluM ja nahIM paNa be vakhata to e sabhAne aMge pote vyAkhyAno paNa ApyAM hatAM. jyAre jyAre e mahArAja sabhAmAM padhAratA tyAre eka hajAra upara tAjanonI haThathI mAdhavabAgano vizALa eTalo cIkAra bharAI jato ane sarve pUrNa ukaMThAthI sAMbhaLatA hatA. upalI sabhAno dAkhalo laIne atrenI "AryajJAna vardhaka sabhAnA agresaroe paNa, e mahArAjane nimaMtraNa karI eka jAhera melAvaDo adhika jeTha suda 4 tA. 22 mI me ne zukravArane dine, sara maMgaLadAsa nathubhAInA maMgaLa bAgamAM karyo. e melAvaDAmAM A nagarInA ghaNuM saMbhAvita gRhasthothI A khuM divAnakhAnuM khIcokhIca bharAI gayuM hatuM. paMDita gaTTalAlajIe "dharmanA tyAgAtyAga vicAra" upara vyAkhyAna ApyuM hatuM. zruti, smRti ane bhagavad gItAnA vacano tathA aneka dRSTAMtathI A paMDitathIe potAnA vicAro evI sarasa rIte darzAvyA hatA ke jaitAnA mana para tenI sArI chApa paDI hoya ema jaNAtuM hatuM. jemaNe e paMDitajInuM vyAkhyAna ekavAra paNa zravaNa karyuM haze temane te kahevAnI jarUra nathI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 ke, e paMDitathI game tevA gahana zAstrIya viSayane eTale te saraLa karIne saMbhaLAve che ke sahejasAja jJAnavALAne paNa tene bedha satvara thaI zake che. paMDitazrInA majakura bhApaNano samAveza A ThekANe karavAne banI zakatuM nathI; kemake tema karatAM ghaNAM pAnAM zekAya (ane dhAryA karatAM savAyuM kada to thaI cukyuM che.) paraMtu temanI addabhUta zatAvadhAna Adi zakitanI saheja oMdha A ThekANe lIdhA vinA rahevAtuM nathI. peTA prakaraNa. paMDita zrIgaThThalAlajI AryadharmanA jJAtA ane prAcIna saMskRta vidhAmAM sarva prakAre kuzala che-cAre veda, nyAya, mI. mAMsA, tarka, sAM kha, ga, vyAkaraNa, sAhitya. tivAdi zAstromAM teo nipuNa che, eTaluM ja nahIM, paNa teo zatAvadhAnI ane zIghrakavi che. zatAvadhAna eTale te bAbata upara eka veLAe lakSa ApavuM te. zatAvadhAnanA ghaNA prakAra che - (1) saMskRta, brIja, gujarAtI, marAThI Adi paMDitathIne jANItIja mAtra nahIM, paNa temane kevala ajANa evI aMgrejI, keca, lATIna,cIka phArasI, jarmana ItyAdi bhASAna, vakhata hoya te pramANe pa-10-15 ke tethI paNa vadhAre zabdanAM, teTalAM ja ke tethI vadhAre judAM judAM vA, pRcchaka kAgaLa para lakhI rAkhe ane pachI potapotAnAM vAkyane game te eka zabda paMDitazrIne dareka pRcchaka taraphathI kahevAmAM Ave, ema jeTalA gRhastha jeTalI bhASAnI pRcchA dhArI hoya te te bhASAnI pRcchAnA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 zabdomAMthI ekeka zabda game te kramamAM vArA karatI kahetAM, dareka pRcchake lIdhelrA vAkyanA sarva zabdo pUrA thAya ke turataja te te vAkya tathA jyAre sarva jaNAnAM sarva vAgye pUrAM thAya tyAre te badhAM vAkya sAmaTAM, barAbara kramamAM gAThanIte, paMDitajI kheAlI jAya che. A yAda rAkhavAmAM vaLI khIje eveA. camatkAra hoya che ke, te dareka vAkyanA dareka zabda kaSTa vakhate ane kevA kramabhaMgathI kahevAmAM AvelA te suddhAM ee tAbaDateAba karI zake che, je te zabdanA kahenArA grathane paNa cit barAbara yAda rahe che. (2) uparanA prayAga cAlatA hoya tenI vacamAM samaye samaye ghaMTaDInA 5-10-15 ke game teTalA TakeArA karavAmAM Ave te tenI paNa kula kharekharI saMkhyA tathA amuka vakhate ATalA TaMkArA thayA hatA te paMDitajI kahI Ape che. (3) vaLI zatAvadhAnanA cAlatA prasaMgamAM zIghrakavitAnA prayAga| paNa paDitazrI kare che. game te bAbata ke vastunuM varNana koI gRhastha puche tene teja samaye kavitAmAM kahI sabhaLAvavuM. tenuM nAma zIghrakavitA. A paMDitanI zIghrakavitAmAM vaLI vadhAre camatkAra e jovAmAM Ave che ke, te kavitA je chaMda (vRtta mAM karavAnI kahI hAya temAMja te tatkALa karI Apeche, eTaluMja nahIM paNa, temAM je rasa. alaMkAra vA nAyaka nAyikA varNana mAgIe te paNa lAvI Ape che. vaLI samasyApUrti, AdhAkSarI, aMtaralApikA, gatAnugatikA, zleSArthI, yamaka-prAsAnuprAsa ItyAdi nIce jaNAvelA kAvyanA camakAre,tevI turatAturata banAvI ApelI kavitAmAM ANI Apeche. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. be prakAranI samazyApUrti- (1) tricaraNa samasyA ane (2) ekacaraNa samasyA. game te eka chaMdanA anusaMdhAnarahita traNa caraNo kahyAM hoya, temAM eka caraNa navuM umerIne Akho leka evI rIte pUre karI Apo ke temAM mAgelI bAbatanuM varNana AvI jAya, tenuM nAma tricaraNasamasyA; temaja game te kanuM eka caraNa ApavAmAM AvyuM hoya, temAM bIjA traNa caraNa umerIne pRcchakanuM Icchita varNana kavitAmAM je A zuM ApavuM tenuM nAma ekacaraNa samasyA. AdyAkSarI eTale je kavitAnAM saghaLAM caraNanA AraMbha ekeka akSara vAMcatAM, temAMthI pRcchake mAgeluM vAkya athavA keIpaNa manuSyanuM AkhuM nAma vaMcAya te. aMtaralApikA eTale banAvelA je lekanI aMdarathI mAgeluM vAkya vAMcI zakAya athavA vaNavelI zaMkAne uttara jemAMthI nikaLI zake tevI kavitA. gatAnugatikA eTale ekaja ka UMdho ane cA be . rIte vAMcI zakAya ane jemAMthI eka vA mAgelA judAjudA atha nikaLe te. zleSArthI eTale ke eka ja paNa temAM be artha samAyelA hoya athavA be ApelI judI judI vastunuM varNana temAM ANavAmAM AvyuM hoya tevI dithI kavitA. yamaprAsAnuprAsa eTale tenA teja akSare athavA - bda ekaja kavitAmAM vAraMvAra arthacamatkRti sAthe vAparavA te. " e sivAya, ghaTikAzita eTale eka ghaDI (24 mInITa) mAM 100 navA lake karI ApavA te. paMDitazrInI A zakti Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 tevIche. te kharekhara koIne paNa vismaya pamADayA vinA raheja nahIM A rIte thatI kavitAnI game tevA capaLa rIporTa lenArathI noMdha paNa kadAcaja levAne banI zake che. (4) vaLI paDitazrI eu AMkhe apa`ga chatAM,judAM judAM kadanI ane judAM judAM aTapaTAM nAmanI pa-10-15 ke tethI paNa vadhAre ceopaDIe, temanA hAthamAM dareka copaDInuM nAma daine ApIe ane pachI temAMnI game te cepaDI ApaNe bhAgIe, teA tarata paDitathI te pRcchakane havAle kareche, eTaluMja nahIM paNa, temane agAu na ApelI evI navI cApaDI jo temAM bheLI daI. e, te te paNa teo tarata pakaDI Apeche. A prayoga judIjudI kAmanA saMkaDA manuSyA-yuropIaneA, pArasI, hiM'du vagerenI samakSa-kAmajI kAvAjI InsTITayuTamAM, Aze| zudi 6 tA 15mI akaTobara 1885 ne dine 'AryajJAnavardhaka sabhA" tarathI muMbainI hAI korTanA jANItA loka priya jaDaja sar vi. lIyama veDarbananA pramukhapaNA heThala karavAmAM AvelA melAvaDAmAM, ttemada rIte karavAmAM AvyA hateA. ( temaja A paMDitajInI anyathAnayanAkita pa adbhuta prakAranI che. anyathAnayana eTale kAI paNa asaMbhavita vAta kahI hAya tene saMbhavita jevI lAge, evA AkAramAM gadya kaDavA padyamAM geAThavavI te. upara jaNAvelA zatAvadhAna tathA zIghrakavitAnA prayAge muMbaimAM hiMdumeLAvaDAomAM sekaDA vakhata thaI cukyA che. e sivAya, zatAvadhAna tathA zIghrakavitAnA saMbaMdhamAM, khIjuM zuM zuM' e karI zake che, te A lakhanAranI jANamAM nathI. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 * AvI abhUta smaraNazaktinA puruSe kavacitaja dIThAmAM Ave che. AjakAla, yuropa ane amerikA khaMDe vidha vRddhimAM sauthI AgaLa paDatA che. tema chatAM, tyAM paNa AvI asAdhAraNa zakitanA purUSa javaleja koI haze. ApaNA dezamAM aSTAvadhAnI (sAmaTuM ATha kAma para lakSa rAkhanArA ) drAvADa prAMta tarapha dhaNa maLI Ave che. paNa AvA zatAvadhAnI, sAMprata kALamAM maLavA muzkela che, temAM paNa galAlajInI sAthe sarakhAvavA jevA te koI hoya vA na paNa hoya. jeo haze, teo gaNita, zIghrakavitA vagere aSTAvadhAnane camakAre karI zakaze, paNa ekaThI vakhate ekaso ThekANupara dhyAna ApanAra ane te paNa vaLI sAdhAraNa nahIM, paNa kAvya, sAhitya, tatvajJAna, ajANI bhASAo vagere upara jaNAvelI jAtanI pRcchAonA javAba devAnI emanA jevI zakitavALA te kadAca koIkaja maLaze. bIcArA hiMda hitecchu henarI pheseTa sAheba te 25 varSa sudhI yunIvarasITInI uMcI keLavaNI saMpAdana karyA pachI aMdhApAnA duHkhamAM AvI paDelA, kavi mIlaTane ghaDapaNamAM aMdhA bhegavelo, paNa galAlajI to bALapaNathI aMdhApAnuM asahya duHkha bhogave che! ATha varSanI vaye to e paMDitanuM netrasukha gaeluM ! ! Avo aMdhApe prApta thayA pachI, veda, nyAya, mImAMsA, tarka, sAMkhya, yoga, vyAkaraNa, kAvya, sAhitya, - tiSa vagere AryavidhAmAM kuzaLatA, ane smRti, purANa vagere dharmazAstramAM nipUNatA meLavI che!!! Ama chatAM, temanI AjanI sthiti kevI viparIta che !! AvA uttama vidAnanI durdazA ApaNuja dezamAM ane ApaNuM bekadara gujarAtIomAMja rahe !!! Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 " AryasudhauMdaya" sabhA sthapAyA pachI ekavAra emane mATe eka krUDa karI Asare arADha hajAra rUpIA ekaThA karelA; temAMthI paMDitazrInuM karaja vagere patAvatAM khAkI rUpIA 8-9 hajAra sarakArI leAnA lai temane mATe TrasTa karelA hAla che. tenA vyAjanI vArSika rakama kRta rU. 300 thI 400 thAya, te karatAM lagabhaga bamaNeA kharaca tA, emaNe peAtAne tyAM AvatA vidyArthIone, vagara phrIe bhaNAvavA mATe saskRta pAThazALA sthApI che, tenA thatA haze. sivAya saMpradAyanI rIta pramANe ThAkArasevA Adi rAkhatAM, madiranA kharaca kaniSTapaNe karatAM paNu dara mAse rU. 250 thI 300 na thAya zuM ? agara joke khIjA mahArAjonI mAka nathI temane tyAM gADI ke nathI ekAduM dhADuM, ke nathI tevA bIjo kAI paNa prakAranA vaibhava, paraMtu gaphUlAlajInA mAtuzrI lADubeTIjImahArAja, je zrI mathurezajInI meTI gAdInA junAgaDhavALA mahArAja zrI maganalAlajInA beTIjI thAya ane jemanuM maMdira muMbaImAM hAla gaTTulAlajI rahe che. te che, te maMdiranA nibhAvane mATeeTalA kharaca rAkhyA vagara te temane chuTakAja nahIM. vaLI potAnI game tevI garIbAi chatAM, koI vaidika, zAstrI Adi abhyAgata AvI caDhe tene yathAzakti satkAra karavAnI je peAtAnI pharaja samaje, temane mATe mAtra rU 8 ke 9 hajAra TrasTa karIne 3300 ke 400 nI vArSika pedAza karI ApI tethI zuM A paMDitajInuM daLadara phITADayu kahe vAya ? ATaluM karIne teA ulaTA A paDitajIne vadhAre viparIta 4 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 sthitimAM ANuM mukyA che, ema kahevAno harakata nathI; kemake emanA virodhI-anA keTalAeka laMpaTa baLIyala mahArAje, jeo vaiSNava prati gadUlAlajInA yathArtha dharmabaMdhathI pitAnI anItinI pedAzamAM pahANe paDato mAnanArA-temane te uparanA kAraNathI ulaTuM bIcArA bhoLA vaiSNane samajAvavAne sahela paDI gayuM che ke, jadRgI have maTAnuM Trelave kahA phala he ? vaiSNavanakI to dyAnata bhRSTa bhaI he. lADo beTIjI to aba he nahI, tAso yaha bhaTTajIko aba kahA lage? aparaMca unake liye to vaiSNavanane baDo phaMDa kiyo he!!! che. Ama banavAthI jema bIjAM maMdiramAM sAmagrI bheTa, Adi vaiSNavo taraphathI pahoMce che tema, zrIlADubeTIjI mahArAjavAlA bIcArA gaTTajIne maMdiramAM, lADu beTIjI vidhabhAna chatAM jevI rIte pahoMcatuM, te ghaNuM ochuM thaI gayuM che. hA, vaiSNavamAM jeo kharekharA samaju che, teo to emane zakita anusAra satkAra karavAne haju paNa cukatA nathI, kemake saMpradAyane viSe A prapaMcI nagarImAM dharma sevA AdinItithI jotAM paNa paMDita galAlajI karatAM vadhAre pAtra bIjA koNa che? paNa Avo viveka vicAra karanArA te keTalA? A Asudharmadaya" sabhAmAM seMkaDe dhanavAna ane DAeka vidvAna vaiSNava sabhAsade che. tema chatAM, paMDita zrIjInI hAlanI hAlata jotAM mArAthI kahyA vagara rahevAtuM nathI ke AvI adbhuta zakti chatAM emanA jevA dubhaugI koIkaja haze. agara svAmI dayAnaMda jevA saMge ThekaThekANe Arya samAjanI Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthApanA-vidvAnonA saMbaMdha paMDita gadRlAlajIne maLyA hatA are haju paNa maLe te-emanI AvI avasthA rahI hataare haju rahe kharI ke? tyAre A paMDitaratna avApi aMdhArAmAM athaDAyA kare che e moTA khedanI vAta nathI zuM ? "Aryasudharmodaya" sabhAne aMge Aja sudhImAM e paMDitajInA dharma Adi viSaya upara kaMi sekaDe-ghaNAM amulya vyAkhyAna thaI gayAM haze, paNa tenuM nAma ke nizAna rAkhavAne, te sabhAne adyApi suryuM che? theDA mAsa thayAM e paMDitatrInA samagamamAM AvavAthI A lakhanAranA mana upara je chApa paDI tenuM varNana karI zakAya tevuM nathI. bAreka mahinA thayA paMDitazrIne, jAheramAM tathA khAnagI gRhasthane tyAM thaelAM vyAkhyAna, judAM judAM chApAM ce pAniyAmAM AvatAM thayAM che ane tenI vAMca nArAonA mana upara asara ThIka thaI mAlama paDe che. A pustakanA kAmamAMthI paravAratAM, kadaradAna gujarAtIonI apekSA dIThAmAM Avaze te, gadUlAlajInA majakura vyAkhyAne sArasaMgraha bahAra pADavAne banaze. paNa "ADI rAta tenI zI vAta?" IzvarecchA prabaLa che. AvezamAM vaLI AluM ADA javAyuM, paraMtu tenuM kAraNa ughADuM che. A paMDitazrInA vRttAMtanI noMdha koI pustakamAM adyApi sudhI nahIM AvelI hovAthI A sthaLe tenI TuMka nedhanuM upa-prakaraNa dAkhala karyA vagara rahevAyuM nahIM. mATe vAMcanAranI kSamA cAhI prakRta viSaya para AvIe. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40. "dharmanA tyAgAsAga vicAra" viSenuM bhASaNa purUM thayAbAda, judI judI 13 bhASAonA vAnA vyatikramathI kahelA chuTA chuTA zabda tathA ghaMTaDInA TakorA Adi zatAvadhAnanA camakArika prayoge; temaja gatAnugatikA, ekacaraNa ane tricaraNa samasyApUtinI mAgelA chaMda, rasa ane alaMkAramAM saMskRta zIghrakavitA vagere paMDitazrI taraphathI te sabhAmAM karavAmAM AvyuM hatuM. je joI sabhAmAM hAjara AbALavRddha sarva-zrImad devakInaMdanAcAryajI suddhAM chaka thaI gayA hatA ane eka bIjA sAthe paMDitajInI alaukika zaktinI prasaMzA karatA hatA. tene savistara hevAla, laMbANa thavAthI A ThekANe dAkhala karavAne banatuM nathI, tene mATe ame ghaNA dalagIra chIe. paraMtu sAthI chelle eka gRhastha "abADI uMTa sIMgaDe jana juo rAje ravI rAtamAM" e asaMbhavita-zArdUlavikrIDita chaMdanuM eka gujarAtI-caraNa ApI bIjAM traNa navAM caraNe banAvI tenI pUrti karavA tathA temAM sabhAnuM varNana ANavAne jaNAvyuM hatuM. te samasyA paMDitajIe tatkALa AzcaryakAraka rIte purI karI ApelI che atre TAMkI laI AviSayAMtara bAbatane samApta karIe chIe: zArdUlavikrIDita. nIcA je yavane bhaNI guNa gaNI, ta lahe vedanI, tethI citta caLe camatkRti caDhe, mAre ghaNI vedanI; AcAyI bahu dharma kArya karavA, AvyA ahIM pAMtamAM, "aMbADI uMTa sIMgaDe jana jAo,rAje ravI rAtamAM. 1 zrutinA. 2 duHkha. 3 vidvAnonI paMktimAM 4 - (Tane te vaLI zIMgaDAM hoya ane te upara te vaLI hAthI upara heya che tevI aMbADI saMbhave? Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 e pachI ge|svAmi zrIdevakInaMdanAcAryajIne brahmasamapaiNu, gurUdharma vagere saMpradAya saMbaMdhI bAbateApara keTalAka bhATIA gRhasthAe praznA pUchyA hatA, jenA uttara mahArAjazrIe ghaNI svataMtratAthI dai praznakAra tathA zretAenA mananuM samAdhAna karyu hatu. e melAvaDAne trIje divase eTale adhika jyeSTa zudi 11 tA0 24 mI me ne ravivArane dine " AryasudhamAdaya ' sabhAmAM zrImad devakInaMdanAcAryajIe "vaidika dharmanI AvazyakatA " viSe eka sarasa vyAkhyAna Asare 1500mANasAnI ha vacce ApyuM hatuM. mahArAjazrInA e bhASaNanI matalaba atre ApI, A prakaraNa samApta karIe chIe. 99 zrImad devakIna dainAcAryajI mahArAjanuM " vaidikadharmanI AvazyakatA'' viSe vyAkhyAna. ==dw " cintA saMtAnahaMtAro yatpAdAmbujareNavaH / svIyA nAntAnnijAcAryAn praNamAmi muhurmuhuH || 1 || yadanugrahato jantuH sarvaduHkhAtigobhavet / tamahaM sarvadA vaMde zrImadvallabhanaMdanam // 2 // * * sadarahu e zlAkathI maMgalAcaraNa karIne bhASaNu zIrU karyuM hatuM. ene bhAvArtha ApramANe che jenA caraNa kamaLanI reNu bhakta jananI vistAra pAmelI citAne hareche, te zrImadvallabhAcAryajIne huM vAraMvAra praNAma karUMchuM. jenA anugrahathI prANI sarva duHkhathI pAra paDe tevA zrImadlabhanaMdana( zrIviThThalanAthajI-gAsAMIjI ) ne huM sarvadA vaMdana karUMchuM. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 "varNAzrama dharmane upadeza karavAnuM cAla ApaNA vaiSNava saMpradAyamAM dekhavAmAM Avato nathI. tenuM kAraNa e ke asala A saMpradAyanA zimone ghaNe bhAga tipitAnA varNazrama dharma pramANe cAlato hato. mATe e bAbatane upadeza karavAnI jarUra nahatI. hAla keTalAka loko varNAzrama dharmathI bhraSTa thayA che. mATe e bAbatano upadeza karavAnI A kALamAM ghaNuM jarUra che. kemake tema thaethI veda zuM? vaidika dharma zuM? te lokonA samajavAmAM Ave. veda dharmanI AvazyakatA samajIne, garbhAdhAnAdi 16 saMskAre barAbara karavA jeIe, jethI vaidaka zAstramAM tathA dharma zAstramAM kahelA phAyadAo barAbara maLI zake. te phAyadAo e ke, 18 varSa pahelAM purUSanuM vIrya paDavAthI te nisteja, nabaLo ane pratApa (parAkrama-kIrti) vinAne thaI jAya. temaja strIne paNa zebhamuhUrta (rajodarzana) thayAM pahelAM, tenI sAthe lAkika vahevAra thAya, te te strInI paNa zarIra zakti kSINa thAya che. ane garbha paNa nabaLo utpanna thAya che. zAstra pramANe, brahmacarya pALavAthI zarIra sAruM rahe, prajA sabala thAya, ityAdi vaidakazAstranA phAyadAo maLe che, tema vaLI dharmazAstranA niyamo paNa paLAya che. prathamataH teNe karIne bAlakane sAre vidyAbhyAsa karavAne avakAza maLe che. nAnI vayamAM chokarAne vivAha karI pADIe te tene ghara kAmakAjamAM joDAvuM paDe, tyAre te AgaLa bhaNuM kema zake? vivAnI sAthe bIjAMpaNa prakAranAM,tana, mana tathA dhananAM nukasAna thAya che, eTaluM ja nahIM paNa manuSyanI saMsArI sthiti tethI kevala bagaDI jaIne te dharmane yathArtha siddha karI zakatuM nathI. mATe veda pramANe brahmacarya Adi Azrame jarUra pALavA I Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 e. zrImadbhAgavattA chaThThA skaMdhamAM viSNu prati yamadUta e kaheluM che ke, vedamaNihito dharmodharmastadviparyayaH / vedo nArAyaNaH sAkSAt svayaMbhUriti zuzruma // je vedamAM batAvyu` hAya te dharma ane jevedathI viparIta hAya te adharma. veda sAkSAt nArAyaNa che. (te) pAtAnI meLe pragaTa thaelA che. brahmacaryAzramavALAe vedamAM kahyA pramANe brahmacarya pALI gurUne ghera rahI vidyAbhyAsa avazya karavA joie. te purA thae gurUdakSaNA dai ghera AvavuM. ane tyArapachI gRhasthAzrama paNa jarUra karavA joIe. gRhasthAzrama e badhA AzrameAnuM mULa che. brahmacArI ane sanyAsInA mULa AdhAra paNa gRhasthAzramI uparaja che. gRhasthAne gherathI ANelI bhikSAthI te pAtAnuM peTa bhare che. mATe gRhasthAzrama sarve koie karavA joie. paNa te kutarA khalADAnI mAka kevala viSaya bhAga mATe nahIM. gRhastha thai agniheAtra vagere vaidika kamA avazya karavAM joIe. jyAre Ikrie viSayabhAgathI dharAya tyAre bhale vAnaprasthAzrama levA. vAnaprasthAzramanA be prakAra che. eka tA strIne sAthe teDIne vanamAM javuM ane khIjo strI dhera putrane sAMpIne ekalAja vanavAsa karavA. A baMne prakAra zAstramAM kahelA che. strI sAthe hAya tApaNuM vAnaprasthAzramamAM strI sAthe ekAMtanA saiAkika vahevAra rAkhavAne niSedha che, kAraNuke, e daMpati ( eujaNa ) mana tathA krionA nigraha karanArA hovAM joie. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 e daMpatie vanamAM eka khIjAnI vacce mAtra eka lAkaDIne AMtarI rAkhIne jhADanI chAlapara suvuM joie; eTalu ja nahIM paNa, khatemAMthI ekenA manamAM kAmane lagAra paNa sakalpa uThavA na joIe. maneAvikArathI paNa e AzramanA dharmanA bhaMga thAya che. A bAbata prasaMge jaNAvavI paDI; bAkI A kALamAM tene upayeAga nathI. hamaNA kaLiyugamAM vAnaprasthAzrama grahaNa karavAne zAstramAM manA karelI che. ceAthe| . sanyAsAzrama che. strIpurUSa najIka najIkamAM eka pathArIe sue tApaNu IMdrione kAipaNu jAtane vikAra na thAya evA padmA virAga thAya tyAreja saMnyAsa levAnuM kahyuM che. hamaNA dhaNA kharA ( jogaTA ) mAMthu muMDAvI jateAi khALI hAthamAM eka daMDa tathA kamaMDaLu laine saMnyAsI banI jAyache. paNa vairAgya vinA sanyAsI banavuM e zAstra virUddha che. saMnyAsanA paNa kuDhIcakra Adi cAra bheda che. te bhedanA zAsra pramANe peAtAnA adhikAra tapAsIne svIkAravA paDeche. ekaja gAmamAM dhaNA divasa paDI rahevuM e saMnyAsInA dharma nathI. saMnyAsI pachI eka paramahaMsa dazA che. e judAja prakAranI che. enuM varNana atre karavAnI jarUra nathI. jema cAra Azrama che, tema vaNuM ( jAti) paNu cAra che. e vaNI pAchaLathI eka bIjAnI matalabathI brAhmaNAe ubhI karI che ane prathama ( sRSTinI utpattinA samayamAM ) ekaja varNa hatI" evuM keTalAka Adhunika navA vicAravALAonuM mAnavuM che. paraMtu, e vAta kharI nathI. cAre vA anAdi kALathI che. zrIkRSNu bhagavAna pAte gItAjImAM jaNAve che ke, Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 cAturvarNya mayA sRSTaM guNakarmavibhAgazaH ( a0 4 zloka 13 ). "guNakarmavibhAge karIne cAra varSe meMja sajelI che." ane 18 mA adhyAyamAM vadhAre spaSTa rIte Ama kahyuM che - brAhmaNakSatriyavizAM zUdrANAM ca paraMtapa // karmANi pravibhaktAni svabhAvamabharguNaiH // 41 // zamo damastapaH zaucaM zAMtirArjavameva ca // jJAnaM vijJAnamAstikyaM bramhakarma svbhaavjm||42|| zaurya tejo dhRtirdAkSyaM yuddhe cApyapalAyanam // dAnamIzvarabhAvazca kSAtraM karma svabhAjam // 4 // kRSigorakSavANijyaM vaizyakarma svabhAvajam // paricaryAtmakaM karma zUdrasyApi svabhAvajam // 44 // sve sve karmaNyAbhirataH saMsiddhiM labhate nrH||45|| he paraMtapa! svabhAvathIja utpanna thaelA guNee brAhmaNa, kSatrI, vaizya ane zUdranA kamo judAM judAM che. 41. zama, dama, tapa, zAca,zAMti, ArjavajJAna-jANavuM, vijJAnaanabhava ane AstiSpa-e brAhmaNanAM svAbhAvika karma che. 42. zarya, teja-pratApa dherya, cAturya, yuddhamAM apalAyana (pAchA pagalAM na bharavAM te), dAna ane izvarabhAva e kSatrIenA svAbhAvika karma che. 43. khetI, DherenuM pAlaNa ane vepAra dhaMdhe kare e vaizyanA svAbhAvika karma che. ane e traNe varNanI) sevA karavI e zakanuM svAbhAvika karma che. 44. e pota potAnA karmamAM ekaniSThAthI Asakta rahenAra nara sArI rIte siddhine (jJAnInI dazAne) pAme che. 4pa. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e rIte varNAzrama dharmanI keTalIka hakIkata TUMkamAM kahI. ema cAre varNa pota potAnA dharma zAstra pramANe barAbara pALavA joIe. e varNAzrama dharma veda ane smRtiAdimAM vistArathI nirUpaNa karelA che. skaMdapurANamAM eka ThekANe bhagavAne kahyuM che ke veda ane smRti e be mArI AjJA che. je koI e pramANe na cAle te mArI AjJAnuM chedana karanAra ane mAre dezI bane che. te mAre bhakta hoya to paNa tene (khare) vaiSNavana jANu. zrImad vallabhAcAryajIe paNa pitAnA banA velA "nibaMdha" nAmanA graMthamAM kaheluM che ke - dharmamArga parisajya chalenAdharmavartinaH / pataMti narake ghore pASaMDamatavartanAt // dharmamArga choDI chaLe karIne adharmamAM vartanAra leka pAkhaMDa matamAM vartavAthI ghera narakamAM paDe che. pAkhaMDa (pAkhaMDa) zabdano artha e che. (1) pI eTale pApa ane paMDe eTale samUha. pApane samUha te pAkhaMDa. (2) pArAglaeNna ve rata: pAnAra mata jagatanuM pAlana karavA uparathI "pA"zabda karIne traNa veda tenuM "khaMDa eTale khaMDana karanAra evo je mata te pAkhaMDamata. chaLa eTale manamAM kaMI ane bahArathI AcaraNa bIju te, jemake, caMtA varirIvAdA sabhAmadhye tu vaiSNavAH // manamAM zAkta (zakti eTale devInA upAsaka), bahArathI (bhasma rUdrAkSa dhAraNa karIne) ziva ane sabhAmAM ( tuLasInI mALA ane urdhvapuMDra tilaka karIne) vaiSNava bane, tenuM nAma Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 (( chaLa, jema pothImAMnA rIMgaNAM '' nI kahevata che tema, mATe chaLa dharma na karavA. na gurU paNa pAte sadAcaraNa karI khIjAne upadeza kare tyAreja ziSyAnA manapara te upadeza barAbara hase (asara kare). kharAkhara AcaraNa na kare evA gurUnuM kahyuM kAI mAnatA nathI. cha karanAra gurU mATe eka ItihAsa zrImad vallAbhacAryajInA caritramAM che ke peAte dakSiNayAtrA karavA padhAryA hatA tyAM koI ekaThekANe rastAmAM eka ajagara paDelA hatA, jene huArA kIDA vaLagelA hatA. tene joi ziSyAe AcAryajIne puchyuM ke ANe zAM pApa karyA che ke tenuM AvuM dArUNa kuLa bhAgave che? tyAre temaNe kahyuM ke A ajagara pUrvajanmamAM eka brAhmaNa-gurU hatA. teNe aneka celA karyA paNa potAmAM sAmarthya na heAvAthI temane uddhAra karI zakayA nahIM. te gurU A ajagara che ane tenA ziSyA A kIDA thayA che. mATe leAbhI gurU lAlacu celA, denuM narakameM DelamaThelA. jevuM pariNAma bane che. leAkAe veda dharma avazya pALaveA joIe ane gurU Ae te paLAvavA joie. bhagavadbhakti karavI te paNa vaNAzramadharmayukta karavI joie. vaidika dharmanA Agraha A sapradAyamAM asalathI che. humArI jJAtI ( mahArAje ) mAM hAla 16 saMskArA thAya che. tema traNa saMdhyA paNa nitya cAle che. zrImadAcAryajI paDe agniheAtrI ane sAmayAjI hatA. ane temanI cAra pAMca peDhI sudhI agniIhAtra ane sAmayajJa vagere meATA meTA yajJa karanArA hatA. eTalAmATe keTalAka te Aja sudhI dIkSitajI nA nAmathI eLakhAya che. jo vaidika * yajJAkarI dIkSA lenAra tene dIkSita karIne kahe che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 dharma Avazyaka na hoya te Ama kema bane? zrIguMsAIja jabalapura pAse ghaDA gAmamAM gayA tyAre temanI sAthe keTalAka nAtilA tailaMge agnihotrI hatA. temane tyAMnI durgAvatI rANIe bheTa karelAM 108 gAma pote na rAkhatAM vAMTI ApyAM hatA. kAraNa, amArAmAM dAna na levAno rIvAja asalathI cAlyo Ave che. e durgAvatI rANInA AgrahathI 22 mahinA zrI guMsAIjI tyAM bIrAjyA hatA ane tyAM eka viSayAga karyo hato. temaja cAre varNanA ziSya paNa pitApitAnA varNAzrama dharma pALatA hatA. tene namune hAla kAzI vagere sthaLonA kSatrI vaiomAM dekhAya che. bhaktirUpa uttama sthAnamAM pahoMcavAne varNAzrama dharmarUpI sIDI che. te sIDI para kamekrame saddharma ane satsaMga vRttithI caDhI zakAya che. ekadama ThekaDe mArIne koI javA icache te tenA hAtha paga bhAgI paDe. yajJa vagere vaidika dharma bhaktinAM mukhya sAdhana che.A vAta"sarvottama stotramAM paNa zrI guMsAIjIe sUcavelI che. vaLI AcAryajInuM nAma pravartatA evuM che. je A saMpradAyamAM karmanI AvazyakatA na hatA te A nAmaja na paData. vaLI yajJamAM yajJakartA rAtahaivA tAtparva eTale yA bhegavavAvALA, yajJa karavAvALA ane rAsa lIlAnuM tAtparya jANavAvALA, AvA paNa AyonA nAma che. mATe loko (vaiSNave) e aMtaHkaraNapUrvaka bhaktimAM nikA rAkhavI. ane bhakitanuM sAdhana samajI vaNajhama vagere vaidika dharmanuM AcaraNa avazya karavuM. vaidika dharmanI AvazyakatA nibaMdha, sarvArthanirNaya vagere graMthomAM zrImadAcAryajIe ghaNA * laMbANathI jaNAvI che. te AjJA pALI varNAzramadharma sau jANe pALa evI mArI bhalAmaNa che." Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 makaraNa 3. --- gayA prakaraNane aMte ApelA vyAkhyAnanI noMdha mubaInA rAjIMdA vartamAnapatramAM AvI ane mubaInA vaiSNava vargamAM tethI moTA khaLabhaLATa thaI rahyA; e mahArAjanA vicAra kevA che, tenuM saheja svarUpa leAkAnA samajyAmAM AvyuM. ThekaThekANe temanI padharAmaNIe thavA lAgI. dararAja pAMca pacIsa vaiSNave emanI kane brahmasamarpaNu tathA janeAI levA lAgyA. keTalAka bhAvakA mAtra temanI ni MdA karavA lAgyA. adhika jyeSTha (purUSottama) mAsamAM zA rUdhanAthajI tArAcaMda nAmanA gRhasthe gulAlavADImAM zrImad bhAgavatanI 108 saptAha besADI hatI, tyAM paNu mahArAjazrI nitya sAMjare padhAratA hatA. mukhyatvekarIne A mAsamAM teoe peAtAne mukAma vAlakezvara rAkhelA hatA; mATe te samayamAM vadhAre jANavAjoga banAvA banyA nathI, purUSAttama mAsamAM temaNe eka prakAranuM anuSThAna rAkhyuM hatuM. ema paNa, kahevAya che. bIna ceka zuddhi 2 vAra raveu tA0 14 mI junane dine "Arya sudhammadaya" sabhAmAM "jagatanI brahmapatA" viSe paMtizrI galAlajInA vyAkhyAna prasaMge mahArAjazrI padhAryA hatA. gaZlAlajInuM vyAkhyAna pUrUM thayA pachI, e sabhAne aMge pharIthI ekavAra bhASaNu ApavAne mahArAjazrIne vinati karavAmAM AvI, ane zudi, gareu tA0 18 mI junane divase temaNe "sa'skArAdi dharma''viSe vyAkhyAna ApavAne kabula karyuM hatuM. paraMtu khanAva evA banyA ke, te divase temanuM zrI`ga (zarIra) 5 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ barAbara na rahyuM tema chatAM, temaNe sabhAmAM padhArI e viSaya para eka TUMka bhASaNa ApyuM hatuM. je pachI paMDitathI gafalAlajIe te upara yathArtha vivecana karyuM hatuM. e vivecana tathA gosvAmi zrImadadevakInaMdanAcAryajInA "saMskArAdi dharma viSenA bhASaNarUpI AbhUSaNathI A prakaraNane zaNagArIe chIe, ane temAM sUcavelI bAbato para saMpUrNa lakSa ApavAne vAMcanArane vinavIe chIe. govAmi zrIdevakInaMdanAcAryajInuM bhASaNa. saMskArAdi dharma. jIvamAtra sukhanI IcchA rAkhe che. duHkhamAM aprIti ane sukhamAM prIti e prANI mAtranI svAbhAvika vRtti che. eka vakhate vyAsajI himAlaya parvata para beThA hatA, tevAmAM temane pRthvI parikramA karavAnI IcchA thaI. pharatAM pharatAM teo kAzIkSetramAM padhAryA. tyAM lokoe kahyuM Apa bhale padhAryA ! have amane vAMchita sukha prApta thaze. tenA uttaramAM vyAsajIe kahyuM udrabAhu viromyeSa nahi kazcicchRNota me| dharmAdarthazca kAmazca sa kimartha na sevyate // huM UMcA hAtha karI karIne pikAruM chuM, paNa mAruM sAMbhaLe che koNa? dharmathI ja artha ane kAma siddha thAya che. tyAre loko dharmanuM sevana zAmATe karatA nathI ? Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma vaDe ja sarva prakAranuM sukha saMpAdana karAya che. tyAre dharma te zuM? tene kema oLakha pUrvamImAMsAmAM dharmanuM lakSaNa A pramANe kaheluM che. preraNA ane vidhi eja dharmanAM mukhya lakSaNa che. te liMga, leTa, loTa, taththata ane aniyata e pAMcathI jaNAya che, jemake mahAlaMdhyAmupAt eTale pratidina saMdhyA karavI ja joIe; trAhmaLa nAvAva brAhmaNane tiraskAra na karo ItyAdi draSTAMtothI dharmanuM svarUpa samajI zakAya che.tyAre have dharmane adhikArI koNa? to taNAdhara vargIzramavAnuM mAtra varNAzramavALA tenA adhikArI che. arthAt cAre varNanA manuSyoe pitA potAnA AzramAdi dharmanuM yathArtha AcaraNa karavuM joIe. varNAzrama dharma pALavAthI keTalo lAbhache te dekhADavAne kahyuM che ke - varNAzramAcAravatA puruSeNa paraH pumAn / viSNurArAdhyate dharmadharmaH srvaarthsaadhkH|| varNAzramadharmavALo je purUSa che te mahAna purUSa viSaNunuM ArAdhana kare che, ane dharmanuM AcaraNa karIne, te dharma vaDeja pitAnA sarve a sAdhI le che. have, cAre varNanA manuSyo saMskAranA adhikArI che, te kevI rIte, to kebrhmksstriyvittshuudraa varNAstvAdhAstrayo dvijaaH| . niSakAdyAH smazAnAMtAsteSAM vai maMtrataH niyAH // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 brAhmaNa, kSatrI, vaizya ane zudra e cAra varNa che, temAM pahelA traNa dvija kahevAya che. dine garbhadhAna je Adi saskAra che, tyAMthI laine maraNa parvatanA sene saMskAranI samaMtraka kriyAne adhikAra che. te saMskAro A pramANe chegrbhaadhaanmRtau puMsaHsavanaM syNdnaatpuraa| SaSThe'STame vA sImaMto mAsyete jAtakarmaca // garbhadhAna tu prApta thayA pachI karavuM joIe. hamaNuM keTalAka loko strIne rUtu(rajodarzana)prApta thayAM pahelAM ja tenI sAthe zarIra saMbaMdha kare che e sarva ananuM mULa che. strI sAthe laikika vyavahAra rUtu AvyAnI pahelAM naja thavo joIe. garbha rahyA pachI ane garbhamAM bAlaka pharakatuM thAya te Agamaca pusavana saMskAra, garbha rahyA pachI 6 ke 8 mahine sImaMta jene aga raNI kahe che te saMskAra ane tyAra bAda jAtakarma saMskAra kare. ane- ahanyekAdaze nAma, caturthe mAsi nisskrmH| SaSThe'nnaprAzanaM mAsi cUDA kAryA yathAkulam // bAlaka jamyA pachI agIArame dahADe nAmakaraNa saMskAra kara; cothe mahine gharanI bahAra kaDhADIne chokarAne sUrya darzana karAvavuM ane cha mahine anna prAzana tathA cUDA karma (eTale vALa utarAvavAne) saMskAra kare. e saMskAra - saMskAra saMbaMdhI vizeSa khulAse have pachInA paMDita zrIgaThThalAlajInA vivecanamAM vistArathI Avaze. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 pitapotAnA kuLanI rIta pramANe moDA vahelA kare che, e Tale tene mATe nakkI hada nathI. evamenaH zamaM yAta bIjagarbhasamudbhavam / tUSNImetAH kriyAH strINAM vivAhastu samaMtrakaH // e saMskAra karavAthI strInA udaramAM garbha dhAraNa karavAthI je aneka prakAranA doSa thAya che te badhA deSanuM nivAraNa thAya che. e saMskArakriyA dvija varganA purUSane mATe veda maMtra sahita che ane dvija varganI strIone vivAha sivAyanA bIjA saMskAre atrika thAya che. garbhASTameSTame vAbde brAhmaNasyopanAyanam / rAjJAmekAdaze saike vizAmeke yathAkulam // te pachI upanayana saMskAra. te brAhmaNane garbhathI athavA janmathI 8me varSa, rAjA eTale kSatrIone 11 me varSa ane vaine te pachI eka varSe eTale 12 me varSe thavo joIe. traNe vaNamAM kuLanI rIta pramANe upanayana saMskAra kaMIka meDe vahelo paNa thaI zake che. upanIya guruH ziSyaM mahAvyAhRtipUrvakam / vedamadhyApayedenaM zaucAcArAMzca zikSayet // e pachI vidyAgurUe upanIta thaelA ziSyane vedanuM adhyApana karAvavuM ane zAstra pramANe zAca tathA AcAra zikha-- vavA tathA paLAvavA joIe. hamaNuM gujarAta tathA A prAMtanA kSatrI vaioe pota potAnA AcAra ghaNe aMze cheDI dIdhA che. bAkI pUrva ane uttara Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 taraphanA kSatrI ane vaio pitAnA AcAro haju paNa ThIka ThIka pALe che. ANI taraphanA loke Azramadhame pote pALatA nathI ane pitA potAnA putre pAse paLAvatA nathI ! temaja teo rUtuzAMti paNa karatA nathI.! ! ! vivAha thayA pachI strI sAthe bIjo baeNvahAra rAkhavAne harakata nathI, paraMtu ekavAra strI sAthe zarIra saMbaMdha thaI gayo to pachI e rasa, chAze chuTato nathI. e rasathI te moTA moTA RSIonI paNa buddhi bhraSTa thaI che, te hAlanA pAmara prANIonI thAya emAM zI navAI ? A prasaMge mAre kahevuM joIe ke mAbApaja chokarAne bagADe che. potAnA bALakone suzikSaNa na ApavAthI teo temanA zatru bane che. nItizAstramAM kahyuM che kemaataa vairI pitA zatruH yena vAlo na paatthitH| na zobhate sabhAmadhye iMsamadhye bako yathA // je mAbApe pitAnA bALakane bhaNAvatA nathI te mAtA tenI veraNa ane pitA tene zatru che, kemake paMDitonI sabhAmAM aneka prakAranI zAstracarcA thatI hoya, tyAM abhaNa beTho hoya. te tene bagalAnI peThe Tagara Tagara joyAM karavuM paDe. tethI te bhUkhe Akhare emaja kahe ke muA mArA mAbApa! je vidyA bhaNAvI hatI to pachI zI pIDA hatI ? vAte lokoe pitAnA 1. prathama rajodarzana je samayamAM ke jevI hAlatamAM thavuM hoya te samaya vagerethI thatA doSa dUra karavA devatAonI pUjA tathA homa karavAmAM Ave che te. * 2 daMpatInuM paraspara bhASaNa, koI paNa vastunI Apale, jamavuM jamADavuM vagere vyavahAra te. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 pune vidyA bhaNAvavI, dharma tathA kuLanI rIta pramANe AcAra paLAva ane varNAzrama dhamapara atyaMta Agraha rAkho. paramezvara pratye paNa mArI eja prArthanA che ke, "he prabho! amArA loko ( dharma gurU e che hamezAM dharmapadeza karatA rahe ane lo ke te sAMbhaLIne te pramANenuM AcaraNa kare evI Ape (Izvare) sarvanApara kRpA karavI. ane loke (vaiSNava ) e ema na samajavuM ke ame (mahArAje) upadeza karIe te ja mAtra sAMbhaLa ane bIjAne na sAMbhaLa. je koI dharmane upadeza kare te lakSa pUrvaka sAMbhaLo temAM lAbha che. bIjAne sadupadeza sAMbhaLavAthI chavAI javAtuM nathI ! ! mAtra te upadezane yathArtha samajIne sarva lokoe dharmAcaraNa karavuM eja mukhya tAtparyuM che. mane AzA che ke A mArUM besavuM vRghAne bakAre na thatAM loko pitapotAnA saddharmamAM pravartaze ane yathArtha dharmAcaraNa karI, varNAzrama dharma barAbara pALaze." paMDitazrI lAlajInuM vivecana gosvAmitrInuM bhASaNa purUM thayA bAda paMDita zrI galAlajIe te upara pitAnuM vivecana karavA mAMDayuM. prathamataH maMgaLAcaraNamAM temaNe nIcenA lokathI Izvara stuti karI: zArdUlavikrIDita vRtta. janmAdyasya yatonvayAditaratazcArtheSvAbhajJaH svarAna tene brahma hRdAya Adikavaye muhyati yatsUrayaH / tejovArimRdAM yathA vinimayo yatra nisargo mRSA dhAmnAsvana sadA nirastakuhakaM sasaM paraM dhImahi // . . (zrImadbhAgavata skaMdha 1, 0 1.) Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 ( anvaya ane vyatireka ubhayarIte jotAM ) je paramezvarathI A jagatanI utpatti, sthiti ane laya siddha thAya che; kAryarUpa prapaMcane viSe dhaDAmAM mATInI peThe ane kuMDaLa vagere dhareNAMmAM suvarNanI peThe je paramezvara vyApI rahelA che; jema kubhAra dhaDA vagerenuM ane sAnI dhareNAnuM nimitta kAraNa eTale katA hAya che, tema A jagatanuM nimitta kAraNa paNa je paramezvara che; je sarva purUSArya tathA prapaMcane jANanAra ane svayaMprakAza che eTale jJAnarUpa paNa peAteja che; je vedanA khareda artha jANavAne meTA buddhimAna deva jevA paNa atyaMta mehu pAme che ( matathI aneka arthanI kalpanA kare che.) evA vedarUpa brahmasvarUpane je paramezvare ataryAmIrUpe, Adi kavi brahmAnA hRdayamAM abhiprAya sahita ane purANu sahita prakAza kA; jema sUryanA kiraNAthI mRgajaLa eTale jhAMjhavAnuM pANI dekhAya che te mithyA che, sthira pANImAM brAMtithI * A kAca che 'evI buddhi thAya che, tathA kAcane viSe A pANI che' evI buddhi thAya che te jema sAcI nathI, teja pramANe tameguNanA kAryarUpa paMcabhUtAnI sRSTi, rajoguNanA kAryarUpa drinI sRSTi, ane satvaguNanA kAryarUpa devatAonI sRSTi je paramAtmAne viSe mithyA. che; je paramezvara peAtAnA jJAnarUpa prakAzathI niraMtara avi 6 d * jema manuSya Adi prANIomAM pucabhUtanuM zarIra, padrIe ane tenA preraka devatAo e traNe adhiSThAtA jIvathI judAja hAya che, tema paramAtmAnA svarUpamAMthI paramAtmA manukhyAdi AkAranuM svarUpa dekhaDAve tepaNa te svarUpa saMpUrNa saccidAna darUpa hoya che. laikika buddhithI temAM bhautika zarIranI, RddhionI ane devatAonI kalpanA mithyA che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 ghArUpa kapaTa TALI rahyA che; ane je paramezvarane bhUta, bhaviSya ane vartamAnakALa tathA jAgRta, svapta ane suSupti e traNe avasthAmAM nAza nathI ; sarva prapaMca ane akSara brahmathI paNa je para che; te paramezvaranuM dhyAna dharIe chIe. ... huM UMcA hAtha karIne vAraMvAra peAkArUM chuM paNa mArUM sAMbhaLe che kANuM ? '' e pramANe vyAsajIe kAzInA leAkeA pratyekathAnI je aitihAsika kathA AcAryacaraNe ( zrIdevInaMdanAcAryajIe ) zravaNu karAvI, tenuM tAtparya eja ke dharmAcaraNa karavAne vAraMvAra upadeza karavAmAM Ave che, paraMtu loke barAbara dharmAcaraNa karatA nathI ; e phariyAda Aja navI nathI. hA, hAla e phariyAdanuM vizeSa kAraNa che kharUM. sukhanuM kAraNa dharmAcaraNa che. e vAta tA niHsaMdeha che. keTalAka ema samaje che ke, udyogathI dravya ane dravyathI sukha maLe che. paraMtu, ekalA udhAgathI dravyaprApti thatI nathI. tema ekalA dravyathI sukha paNa thatuM nathI. jo udyogathIja dravyaprApti thatI hAya tA * khIcArA majurA ghaNAja udyAga kare che, paNa temane teTalA dravyalAbha kema nathI thatA ? ane dhaNA dhanavaMtA aneka prakAranAM du:khane pAkAra kema kare che ? sI kAi sukhanI pRcchA teA rAkheja che. tyAre sarvane sarakhuM' sukha kema nathI maLatuM ! ' ane sarva kArya dravyapAtra hatA nathI tenuM kAraNa paNa zuM? huM kahuM chuM ke sarva sukhanuM kAraNa dharma che. pachI te dharma hamaNAnA vA janmAMtarane kuvala udyogathIja Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 sukha maLatuM hoya te eka garIba manuSyane tyAM chokaro jo heya ne teja vakhate tene rAjamahelamAM upADI jaI rAjAnI rANIne havAle karavAmAM Ave che ane te rANuM tene pitAne ja putra mAnI le che. pAchaLathI teja chokarAne rAjapATa maLe che tenuM kema? AvA dAkhalA adyApi rajavADAmAM bane che. tyAre A bAlake janmatAM veta evo ze udyAga karyo ke tene rAjya prApta thAya? A tenA pUrva janmane dhamane pratApa nahIM to bIjuM zuM? tyAre zuM uga ane tenuM pariNAma dravya e sukhanuM kAraNa nathI? nA, udyoga sukhanuM avAMtara (eTale sAdhanarU5) kAraNa to kharuM- jema kaDachI rasoI karavAmAM che te pramANe-A dRSTAMtamAM raseine padArtha jema mukhya ane kaDachI tenuM sAdhanarUpa kAraNa che, tema kaDachIne ThekANe ughega ane rasoIne padArthane ThekANe dharma jANa. ane kaDachIne dAMDe pakaDIne rAMdhavAnA padArthane halAvanAra tema dharmAcaraNa karIne sukha meLavanAra purUSa samajavo. majakura aitihAsika vAtamAM kAzInA lokoe vyAsaine abhimukha karI satkAra karyo ane kahyuM ApanA AvyAthI meTuM sukha thaze. tene uttara vyAsajIe "mAtra mArA AvavAthI tamane kema karI sukha thavAnuM che? tame pote ja je dharmacaraNa karazo te ApoApa tamane sukha maLaze" vagere je A te ThIka ja Ape. mahApurUSanA AgamanathI bezaka sukha thAya che, paraMtu teo moDhethI tema kahetA nathI. teo emaja samaje che ke leke sanmArgamAM pravarte te pitAnI meLe sukhI thAya. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paha mahAna purUSanA AvavAthI paNa je sukha prApta thatuM hoya to te dharma dvArAja. vAte sukhanuM mukhya kAraNa to dharma ja che. mahAtmAnA AvyA vinA paNa loke dharmanuM sevana kare te tenuM temane rUDuM phaLa maLeja maLe. Ajane viSaya "saMskArAdi dharma" ne hevAthI prathama dharmanuM lakSaNa je pUrvamImAMsAmAM kahyuM che, te bhASaNa ke A cAryajIe jaNAvyuM che. e pUrvamImAMsAnA 12 adhyAya che. tene 1lA adhyAyamAM dharmanuM lakSaNa jaNAvatAM kaheluM che ke, vidhi tathA lakSaNa che pramANa je te dharma, e viSe liMga, loTa vagere je kahyuM hatuM te vyAkaraNane lagatI bAbata che, je sarvane sahelathI samajAya tevI nathI. vidhi eTale preraNA. vida Ama batAve che ke pratidina saMdhyA karavI, brAhmaNane tara choDavo nahIM, e vagere pAMcethI preraNAne artha samajAya che. vide je bAbatanI preraNA karI che te dharma ane jenA abhAvanI preraNA karI che te adharma. je viSe "DhaLato dhamaUS dhastaviparyayaH' e ka A sabhAmAM ghaNIvAra carcAI game che. ene mukhya sAra eTalo ja che ke vedamAM jenuM vidhAna hoya teja dharma. pRthvI para jeTalA dhama prarvate che te badhA veda. mAMthIja nikaLelA che. je vedanI virUddhanA dhame che te veda pachI thaelA che, kemake temAM veMdanI niMdA karelI hoya che. je te vedanI agAunA heya to temAM veda tathA vaidika dharmanI niMdA kema karavAmAM AvI hoya? Ama bolavAmAM mAro vicAra bIjAnA dharmanI niMdA karavAne bIlakula na samajo. hamaNA je dharmamArge cAlelA che te koI dvArA Izvareja calAvyA hoya tyAM Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te mANasoe pitApitAnI IcchA pramANe calAvyA hoya te viSe mAruM kAMI kahevuM nathI. paraMtu, veda e IzvaranI vANuM che eTaluM ja nahIM, paNa IzvaranuM zabdarUpa svarUpa che ema kahevAne harakata nathI. pharma purANamAM kahyuM che ke, veda vinA bIju koI kharA dharmane kahenAra nathI. ane je veda virUddha AcaraNa kare tene tijathI bahAra samajavA. yAjJavalkaya smRtimAM dharmane upadUdhAta karIne tenA pramANa, dharmAcaraNa karavAnI jarUrIAta vagere bAbato AraMbhamAM darzAvelI che. ane te pachI saMskAranI bAbata lakhelI che, jenA 1-7 loka TIkA sahita bhASaNa ka taraphathI kahevAmAM AvyA che. Arya lokomAM ja varNa che. tenuM vivecana TUMkamA A ThekaNe karavAnI jarUra che, kAraNa ke sarakArano adhikAra e cAra vaNane che. have vaNa vibhAganuM tattva jaNAvavuM joIe, kAraNake hAlamAM keTalAka loko taraphathI evI AzaMkA uThAvavAmAM Ave che ke, brAhmaNa kSatriI che. je varNavibhAgo che te pAchaLathI paDe lA che. kemake prathamathI ja tema hoya te judI judI jAte jetAveta ja oLakhAvI joIe, jema hAthI, gheDA, gAya vagere judI judI jAtanA copagAM prANI chatAM, te darekane jude jude nAme oLakhIe chIe tema. A zaMkA asaMbhavita nathI, paNa tene khulAso Ama che, ke AphrikAnA habasI ke vilAyatanA gera lokone joIne ApaNe zuM eTaluM nahIM pAra khI zakIe ke teo ApaNAthI judI jAtanAM che ane temAM paNa amuka habasI ane amuka TopIvALa? tyAre manuSyamAM avAMtara jAti oLakhAtI nathI ema te kahevAyaja kema? A Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRti ane cAmaDInA raMga uparathI je rIte judA judA dezanA manuSyamAM avAMtara bheda che te pArakhI zakIe te brAhmaNa, kSatrI, vaizya vagere jAti viSe paNa teja pramANa kema na saMbhava? tyAre kaI kaheze ke hAla kema e pramANe barAbara nathI oLakhI zakAtA? paNa te na oLakhAvAnuM kAraNa Aja viSayanA saMbaMdhamAM AgaLa kahevAmAM Avaze. hAla te eTaluM ja jaNAvavuM basa thaze ke, e cAre vaNe potapotAnA lakSaNa uparathI eTale ke, mukhanuM teja, zarIrane bAMdhe ityAdi jotAMja oLakhAvI joIe. vyAkaraNa mahAbhASyanA nayana prakaraNamAM A bAbatane vicAra kare che. temaja navA "mArUtazakti* nAmanA graMthamAM paNa A vize keTaluka lakhavAmAM AvyuM che. cAre varNa temanI mukhacaryA vagere parathI Ama oLakhI zakAya-brAhmaNanI kAMti tejasvI ane temanAM zarIrane bAMdhe daDha hovo joIe; kSatrIonAM zarIrane bAMdho majabuta ane temane bahu lAMbA hevA joIe; vaizyanAM zarIrane bAMdhe e baMnethI judAja prakArane eTale brAhmaNothI sakhata ane kSatrIothI po; ane zudranA zarIrane bAMdhe kaThora, cAmaDIne raMga kALo ane vikRta veza ema varNaveluM che. A pramANe badhAne mATe hoya ema nahIM, paraMtu vyabhicAra vagere durAcAra baMdha hatA te kALamAM dareka varNanA guNe spaSTa parakhAtA hatA. vidyA, dayA, kSamA, zama, dama, tapa, sahanazakti ityAdi guNe jenAmAM mukhya jaNAya * koieka sanyAsIe "sahasAkSa" nAme karelA putaka, zrI kanaiyAlAlajI mahArAje "prAbhaMjana" nAmathI karelA khaMDana upara paMDitazrI lAlajIe karelI TIkA. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 te brAhmaNa, tejasvIpaNuM, zuravIratA, laDAine prasaMge pAchuM na karavuM, jene hukama kare tenAthI te kAma karavAnI nA na paDAya eTakA karapa ityAdi guNe jenAmAM mukhya hoya te kSatrI ; vyApAratI kaLA, dravya saMcaya karavAnI buddhi, dezeApayeAgI padAryane saMgraha karavAnI ane saMgrahu karelA padArthanI caturAithI saMbhALa rAkhavAnI Teva, khetI, gAyanuM rakSaNa vagere karavAnI kuzaLatA ityAdi caNA jenAmAM pradhAnapaNe hAya te vaizya; ane yaMtrakaLAnI pravRtti, zilpavidyAnuM jJAna, aneka prakAranI kArIgarI, tathA badhI jAtanI kaLAmAM kuzaLatA, gAvuM, nAMcavuM ane ji varganI sevA karavI e vagere guNe jenAmAM svAbhAvika heya te zUdra--ema varNana che. prAcIna graMthomAM rAtradharmanA prasaMgamAM saMcAnuM varNana che. A mArUM khelavuM hAla jema keTalAka loko vedamAMthI tAra, naLa, AgagADI vagere kahADI Ape che tevuM nathI. paNA zAstrAmAM saMcAonuM varNana che, paNa te hAla jevA saMcA aMgreja vagere leAkeA banAve che, tevAja hA ke judI jAtanA hai| te viSe mArU kahevuM nathI. tyAre badhA mANasAmAM te te varNanA zAsrAkta guNo kema mAlama paDatA nathI ? A AzaMkAnA uttara mAre devAnA bAkI rahyA nathI, paNa kaLiyuganA AraMbhamAMja e vAtane uttara devAi gayeA che. mahAbhAratanA vanaparvamAM ajagara ane yudhiSThirano saMvAda che. temAM evIja eka zakA uDAvavAmAM AvI che ke " agAu jAti oLakhAtI hatI ane hAla vartAtI nathI tenuM kAraNa zuM?' tenA uttaramAM bhIme kahyuM ke:huM mahAzaya ! vyabhicAra karme vadhavAthI jAtimAM dUSaNu - HH = Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 lAgyuM che, sarva mAMhomAMhe apatyauttAna kare che paNa .tethI karNa padArtha cheja nahIM ema na jANavuM. vaLI cAre varNanI cAra devatA che. manuSyamAM brAhmaNakSatrI-vaizyapaNuM barAbara AvavA mATe temane yathArtha saMskAro thaelA haiAvA joie. te banyuM hoya teja temanAmAM te te paNuM udbhUta thAya che. kahANIrUpe te hajI paNa kahevAya che ke brAhmaNa bhagavAnanA mukhamAMthI, kSatrI bAhumAMthI, vaizya udaramAMthI ane zUdra pagamAMthI pedA thayA che. A vAta AjanA vakhatamAM mAnaze kANuM ? kayA brAhmaNane bhagavAnanA meDhAmAMthI nikaLI paDelA kAIe joyA che ? ane kSatrI-vaisyAne paNa bhagavAnanA zarIramAMthI nikaLatA kANe dIThA che ? ane jyAre emaja che, tyAre brAhmaNA bhale kahe ke ame bhagavAnanA mukhamAMthI nikaLyA chIe paNa temanuM mAnaze kANuM ? jevI rIte bIjI vaNA mAtA nA garbhamAMthI janme che, tevIja rIte brAhmaNa vagere paNa mAtAnA garbhamAMthIja prasave che. e vAtanI kAnAthI nA bhaNAya tema che? tyAre zuM lekAnuM khelavuM kevala khATuM ane nApAyAdAra che ? nA, ema paNa nathI. tyAre che zuM ? eja ke brAhmaNa nAmanI devatA bhagavAnanA mukhamAMthI-kSatrI nAmanI devatA bAhumAMthI- vaizya nAmanI devatA udaramAMthI-ane zUdra nAmanI devatA pagamAMthI-nikaLela che. ane te te devatAnA avatAranA te te varNanA zarIramAM AvirbhAva thAya che. paraMtu te Avirbhava kyAre thAya ? yathArtha saskAra karavAmAM Ave tyAreja. vaLI A cAre varSoMAnA nAme paNa te te devatAnA nAma uparathIja paDelAM che. 1 vyabhicArathI saMkara prajAnI utpatti. 2 dekhAvuM. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 hAla tevI devatAonA AvibhAva khullI rIte mAlama paDatA nathI, tenuM kAraNa eja ke eka tA kaLazuddhi nathI ! ! ane bIjuM saMskAro barAbara thatA nathI ! ! ! ane thAya che te paNa apUrNa thAya che. tyAre DhaLakA saskAronA AvirbhAva paNa haLakAja thAya. hAla jo koI brAhmaNa musalamAnanuM ucchiSTa khAya te tene nyAta bahAra kare che, ke have te brAhmaNa pITIne musalamAna thayA, paraMtu jo tenAmAM kharekhara brAhmaNapaNAne AvibhAva hoya te te eTalethIja maTe kema ? je pratyakSa suvarNa che te kadI paNa kathira thAya vArU ? dheADA, gAya ItyAdi janAvarane tenI jAtimAMthI judAM kahADIe teA te jema gheADA, gAya maTIne hAthI ke ziyALa naja khate, kemake jAti hoya te maTavAnA saMbhavaja nathI, teja pramANe kevala nyAta bahAra karavAthI brAhmaNanuM brAhmaNapaNuM, jo te kharA saMskAra pAmelA brAhmaNu hoya, teA jAyaja nahIM. hA, brAhmaNanuM brAhmaNapaNuM teA tyAre maTe, ke jyAre tenA zarIramAM je vizeSa devatAnuM saMnidhAna thAya che te devatA tirohita thAya, eTale brAhmaNanAmanI devatAnA tirAhita thavAthI tenuM brAhmaNupaNa... maTI jAya; ane musalamAna vagerenuM khAvA jeTale darajje jo tenI matI bhraSTa thaI, tA te devatA tirahita thAyaja thAya. cAre vadhumAM Adi traNu vadhu dvija kahevAya che. paraMtu hAla keTalAka kSatrI, vaizya jemaNe upanayanAdi sakArA choDI dIdhAM. temane e saMjJA yAgya nathI. kreja sa'jJAnA artha e vakhata janma thavA" evA thAya che. mAtAnA garbhamAMthI je pratyakSa janma thAyache te eka ane yajJApavita ( janAI) Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAraNa karavAthI te varNanI devatAne Aviva thave te bIje. hAla mAtra mAbApa uparathI jAti oLakhAya che. amuka brAhmaNa, amuka kSatrI, amuka vaizya ema kahevAnuM kAraNa hAla mAtra te te varSanA rastrIpurapathI utpanna thayuM te ja rahyuM che. paraMtu kharI rIte to te jatino AvibhaoNva upanayana saMskAra thavAthI thAya che. mATe tene bIjo janma gaNe che. piDA saMskAra cAra baMganA che. padanA saMskAra maMtra rahita ane traNa varSanA veda maMtra sahita thAya che. e paLasarakAramAM pahelo saMskAra garbhadhAna--strI para thayA pachI tene strIdharma eTale rajodarzana prApta thayA pachI karavAmAM Ave che. A saMskAra thavAthI strIne pitAnA udaramAM vRddha garbha dhAraNa karavAno adhikAra thAya che. bIjo puMsavana saMskAra che. e hAla gurjara prAMtamAM te nahIM jevo ja rahelo che, e puMsavana je paMcamAsIne nAme hAla oLakhAya che teja. AmAM,hamaNuM DozI zAstra pramANe * A uparathI nIcalA lokanI satyatA mAlama paDe che. janmanA jAyate zUdraH saMskArAd dvija ucyte| vedAbhyAsI bhavedvipro brahmajAnAti brAhmaNaH // janmatI veLA te sarva zudra jevAja samajavA, saMskAra (janoI Adi) thayA pachI Dija evI saMjJAthI oLakhAya che, vedano abhyAsa karyAthI vipra kahevAya che ane brahmane jANe arthAt brahamajhAnI thAya tyAre ja te brAhmaNa padane pAtra Thare che. pra0 ka Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkhaDI bAMdhavA vagere prakAra karavAmAM Ave che, e saMskAra garbha rahyA pachI pAMcamA mahinAmAM karavAnuM zAstramAM lakheluM che, tethI paMcamAsa uparathI paMcamAsI banI gayuM. trIje sImAMtonnayana saMskAra jene saMskRta agragrahaNa uparathI gujarAtImAM agaraNI kahe che ke, sImaMtonnayana eTale " bhAthuM heLI se (sImaMta) pADe te vagere jemAM karavAmAM Ave che te. A traNe saMskAra ekaja jAtanA che. vaLI saMskAranA be bheda che. (1) AdhAra saMskAra ane (2) Adheya saMskAra. kAMI vAvavuM hoya to tenA rakSaNa mATe khetaranI AsapAsa vADa karavI te AdhAra, ane temAM bIjavAvavuM, pANI chIMpavuM e vigere karavuM te Adheya. jema vADa ekavAra bAMdhe te te basa che, pratyeka vAvetare te bAMdhavAnI jarUra nathI, tema upalA traNe A dhAra saMskAra che, mATe te pratyeka garbha vakhate karavAnI jarUra paDatI nathI. cothe jAtakarma saMskAra, temAM pitA pitAnuM junuM joI nALa bAMdhavAne mATe Ape che, te vagere karavAnuM che. pAMcamo nAmakarma saMskAra. temAM pitAe chokarAnuM agIArame dahADe nAma pADavuM te. hAla koI pAse nAma paDAve che te zAstra pramANe nathI, kemake pitAnA ISTa deva ke kuLadevatA temaja pitAnA vaMzanA pUrva purUSonA nAmane vicAra karIne pitAne - gya lAge te nAma potAnA bAlakanuM pADavuM joIe. cha niSkramaNa saMskAra jemAM chokarAne gharathI bahAra kahADavAmAM Ave che tathA sUryadarzana karAvavAmAM Ave che te. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo annaprAzana saMskAra eTale chokarAne anna caTate. DavuMe cha mahine karavAnuM kahela che. AThame cAla saMskAra eTale bAla muvALA utarAvavA te. A saMskAra keTalAka 1 va. keTalAka 3 varSe ane keTalAka pa varSe kare che. paNa vAstavika jotAM trIje varSe je joIe. " navame upanayana saMskAra eTale chokarAne janoI devI te. uparanA sarva saMskAre anukrama pramANe karavAmAM na AvyA hoya, ane ghaNuM karIne temaja bane che mATe, hAlamAM to joI detI vakhate te badhA saMskAro sAthe karavAmAM Ave che. e pachI 10me mahAnAmanI saMskAra. 11me mahA vata saMskAra. 12me upaniSadrata saMskAra. ane 13 me godAvrata saMskAra. A cAra prakAranA vrato to ghaNA kharAne kAne paNa paDyAM nahIM hoya, to pachI te karavAnI to vAta ja zI? e saMskAre gugRhe. vidyAbhyAsa karavA mATe karo rahe tyAM thatA hatA, tethI lokomAM te aprasiddha rahyA che. 14 me samAvartana saMskAra. emAM gurUne gherathI veda ityAdi bhaNIne gudakSaNA ApIne pAchA AvavuM te prakAra che. ane 15 me vivAha saMskAra tathA 16 me eTale chello aMteSTi saMskAra. e rIte vakhata bharAI javAne lIdhe eka sAMkaLIAnI peThe huM saMskAranA nAma mAtra gaNAvI gaye. je ekeka saMskAranuM yathArtha varNana karavA besIe to darekane mATe ekeka divasa paNa ochA che. hAla lokomAM saMskAra uchinna thaela che. jevuM bIja tevuM khAtara heya toja uttama pAka utare. hAla saMskArarUpI uttama rItinuM khAtara na maLavAthI ApaNuM lekanuM zarya, teja, saMpatti, sattA vagere kSINa thaela che ane * ja chUTI gayA che. - - - - - - - - - - - Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethIja ApaNI A viparIta dazA thaI che. baMdhanA vakhatathI kSatrI, venI janoI utarAvavAmAM AvI-ne pachI musalamAnI rAjyanuM jora vadhI paDayuM tethI dhIme dhIme lokone saMskAra chuTatA gayA. kSatrI dhanA saMskAra chuTayA che. eTaluM ja nahIM paNa hAla hamArA brAhmaNomAM paNa pUrA saMrakAra kayAM bane che !!! hAla svadharma pALavAne pahelAM je rAjakIya julama nathI eja A mahArANIthInA parAjayanI balihArI che. mATe si koIe pitAnA saMskAre je kaMI chuTayA hoya te pAcho zarU karavA joIe tathA zAstra pramANe yathArtha dharmAcaraNa karavuM joIe." chevaTe Izvara prArthanA karatAM paNa ema kahyuM hatuM ke, "he pratye ! Ape dharma purUSArtha banAvyuM che ane tene pADyo je saMskAre, te lokomAM hAla barAbara rahyA nathI, te majabUta pAyA vinA ImArata kema TakI zakaze? mATe Apa amane dharmamAM pravartAvo ane dharmano udaya karo ke jethI (dharma chuTavAthI) hamArI sattA, saMpatti, baLa, yaza ItyAdi je jatuM rahyuM che te pAchuM pUrvavat prApta thAya. eja ApanA caraNamAM praNAma pUrvaka prArthanA che." A prakaraNanI samApti paMDitazrInA uparanA belothI karatAM, A paMDitazrIne viSe baMdhAtI kalpanAo A ThekANe lakhIne pAnAM rekavAne banatuM nathI tene mATe kSamA cAhIe chIe. mAtra eTaluM ja kahevuM basa che ke* go rono vara pArUpa na ra sudha? (10) Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 prakaraNa 4. pAchalA prakaraNa uparathI vAMcanAranA jovAmAM AvyuM haze ke gosvAmi zrIdevakInaMdanAcAryajIe potAnA vaidikadharmanI AvazyakatAnA prathama ApelA bhASaNamAM 16 saMskAronuM nAmeccAraNa mAtra karI, te SaDaza saMskAranI kaMIka dhvani temaNe ApaNuM kAna upara nAMkhelI, tenI asara lo kepara keTalI ane kevI thaI ane thaze tenuM anumAna karavA ane te upara laMbANathI bhaviSya bhAkhavAne samaya nathI. je zAstrane AdhAre e upadeza emaNe ApaNane karyo, te zAstranA jJAtA tathA abhyAsIono paNa yathAsatkAra karavAne A mahArAjazrI cukyA nathI. dvitIya Sa vada 2 vAra sAme tArIkha 28 mI junane dine muMbaIne zAstrI paMDitone eka meLAvADe emaNe potAne utAre karyo hatuM. A meLAvaDAmAM A saMpradAyanA bhUSaNarUpa paMDita zrI gadUlAlajIne mukhya rAkhIne, elaphInsTana kolejane nyAyazAstrI bhImAcAryajI ane vyAkaraNazAstrI rAjArAma boDasa, zAstra kAzInAtha gelelakara, mahArAjazrI kanaiyAlAlajInA nArAyaNa zAstrI, paMDita galAlajInI vidyAlakSmI pAThazALAnA adhyApaka vAsudevAcArya, kRSNazAstrI mahAbaLa, bhALacaMdrazAstrI,zAstrI ramezajI vigere muMbaInA ghaNuM sArA sArA zAstrIo temaja ghaNuM eka purANuM ke, vyAsajIe, jyotiSIo vigere Asare 200 saMskRta hAjara hatA. temAMnA prathama varganA dareka zAstrIne pAMca pAMca, bIjA varganAne bebe ane sarva sAdhAraNu zAstrI purANuone aneka rUpIe dakSaNa ApI mahArAjazrIe temane Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satkAra karyo hato. zAstrIomAMnA be cAra jaNAe kayAkaraNa, nyAya ane vedAMta upara saMskRtamAM vAda vivAda karyo hato. Asare 500 upara saMbhAvita ane sAdhAraNa vaiSNava zretAo paNa tyAM AvelA hatA. paraMtu, viSaya ane bhASA baMnethI ajANyA upalA saMskRta vAdamAM temane zene rasa paDe? prAcIna kALamAM jyAre saMskRta cAlu bhASA hatI ane te hiMdusthAnamAM gheraghera belAtI hatI, tyAre Aje te aparicita zramasAdhya thaI paDI che !! A saMskRta-are! devavANuM jANI levAne yuropakhaMDanA loke jyAre umaMgathI uga kare che, tyAre ApaNe Arya loko, jeonA mana parathI saMskRtane saMskAra kaMIka kALa thayAM ATalA ATalA pratikULa saMyoga vati gayA chatAM haju khasyo nathI-tenA abhyAsa mATe khuda brAhmaNa jeo pite bhagavAnanA mukhamAMthI utpanna thayAne dAvo kare che, teo paNa joIe tevo udyoga na karatAM ALasu tathA lADubhaTomAM khape che, e zuM zeDA khedanI vAta che !! paraMtu e bApaDA ekalAoneja vAMka nathI. keTalAka brAhmaNe zAstranuM adhyayana kare che kharA, paNa teone Azraya ke uttejana koNa Ape che? vaiSNava dharma gurUomAM tapAsIe to vaikuMThavAsI gosvAmI zrImad jIvaNalAlajI mahArAja daramAse evA zAstrI paMDitenA meLAvaDA karI dharmacarcA calAvatA hatA. tyAra bAda koI paNa mahArAje muMbaImAM AvA meLAvaDA karI zAstrIone satkAra karyo hoya to, A zrImadda devakInaMdanAcAryajIja che. temaNe pote eka meLAvaDe karelo eTaluM ja nahi, paraMtu je saMbhAvita vaiSNo taraphathI emane padhArAmanI vinati karavAmAM AvatI, temane eo spaSTa kahetA hatA ke, tame loko Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 joIe te mane bIlakula bheTa nA dharatA, paNa saMpatti pramANe, be cAra zAstrIone belAvI temane yathA za. kti satkAra karaje. ane teja mujaba teo muMbaImAM hatA te daramyAna keTaleka ThekANe baneluM paNa kharuM. temAM pahela karanAra Thakara kuLadAsa kurajInuM nAma A ThekANe neMdhavAne bhulavuM joituM nathI. A zeThe atrenI hAlAI bhATiyA mahAjana vADImAM pahela vahele te eka meLAvaDa zrImadda devakInaMdanAcAryajInI sUcane uparathI prasiddha paMDita galAlajInA adhyakSapaNA heThaLa karyo hato. jenI noMdha letAM amane sAnaMdAzcarya eTalA mATe thAya che ke, tyAM zAstrI paMDito sivAya A nagarInA dhanavAna vaiSNavo ane temAM mukhyatve karIne bhATiyAone AmaMtraNa hatuM. temAM zeTha muLajI jeThAvALA vigere junA vicAranA evA ghaNuM custa vaiSNa hAjara hatA te samaye samaye AnaMdaudgAra kahADatA hatA. A sagurU samAgamanuM kAMI nahAnuM pariNAma na kahevAya. brAhmaNe saMskRtanArahasyane abhAva rAkhe che te ati kheda kAraka che kharuM, paraMtu te kheda dUra karavAne A loko tana mana dhanathI uga kare evI Arya baMdhuone preraNuM kare eTalI Izvara prati prArthanA karI mULa vAta para AvIe. e divase zrImadda devakInaMdanAcAryajInA zAstrI kanaiyAlAla ane racele "pAdukA pUjana" saMbaMdhI graMtha mahArAjazrInA zAstrI pannAlAle vAMcI saMbhALAvyo ane tene sAra zrI kanaiyAlAlajI mahArAjanA nArAyaNa zAstrIe vraja bhASAmAM sarvane jaNAvyuM hatuM. A bAbata para tyAM AvelAmAMnA je je gRhastha zaMkA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 uThAvI hatI, temAMnI keTalIka khulAse teja dine karavAmAM Avyo hato. paraMtu vakhata bharAI javAthI bAkInI zaMkAonuM samAdhAna karavA mATe bIjo divasa nimavAmAM Avyo hato. te pramANe vada 7ne vAra zaneu tArIkha 4 thI julAIne divase caMdAvADImAM muMbaI zaheranA vaiSNanI eka khAsa meTI sabhA majakura vADInA vizALa divAnakhAnAmAM bharavAmAM AvI hatI. jemAM zrIdevakInaMdanAcAryajIne tyAM cAlatA pAdukAnAdi prakAromAM sarva koIne je kAMI zaMkA ke saMdeha heya te puchavAne chUTa ApelI hatI. te pramANe vaiSNae puchelI ekeeka zaMkAnA khulAsA paNa mahArAjazrInA zAstrIoe tathA temaNe pita karyA hatA. jemAM zAstrane vacane ane prAcIna rItinA draSTAMto ApyAM hatAM. je koIne kAMI paNa pUchavuM hoya te belAzaka pUcho" ema be traNa vAra jaNAvI, jyAre sarvano e bAbatamAM saMdeha nivRtta thayo che ema jaNAyuM, tyAre sabhA barakhAsta karatAM, parama divase gesvAmizrI devakInaMdanAcAryajI prite vaiSNavone vidAyagIrImAM chelle sArabhUta dharmopadeza karavAnA che te sAMbhaLavA sarva jaNe AvavuM evuM AmaMtraNa mahArAjazrInA kArabhArI taraphathI jAhera karavAmAM AvyuM hatuM. e sArabhUta dhaupadeza dvitIya vada 8 ne caMdravAra tArIkha 6 ThI julAIe karyo hato. te atre dAkhala karIe chIe. e upadeza pahelA prakaraNamAM ApelA sUcanA patranA bhAdhdha jevo che, paraMtu, e upadeza te prathama karavAmAM Avela ane sUcanA patrane tyAra pachI lakhAyeluM che mATe e sUcanA patra, A upadezanuM dahana che, ema A ThekANe jaNAvavuM ucita che. e Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 upadeza vAMcI sAMbhaLI tenuM manana karI te mujaba vartana karavuM emAMja vaiSNavo tathA mahArAjenI zobhA tathA saddharma sacavAya ema che. mahArAjazrIne e upadeza sAMbhaLavA mATe tyAM 1500 karatAM vadhAre vaiSNavo maLyA hatA. caMdAvADIne AgaLa paDato Akho hala khIcokhIca bharAI gayo hato. zrImad devakInaMdanAcAryajIno veSNapratye sArabhUta dharmopadeza - -- mane muMbaI AvyAne be aDhI mahinA thayA. A TUMka samayamAM atrenA amArA varganA mahArAjenI tathA vaiSNanI je rItabhAta mArA jevAmAM AvI te viSe mAre keTalIka bhalAmaNa karavI joIe. amArA pUrva AcAryo jevI rIte A saMpradAyanuM satya svarUpa samajIne tathA zuddhAdvaita siddhAMtanuM saMpUrNa sAna meLavIne pote vaiSNavone tevo upadeza karatA hatA, tevI ja rIte ame loko e jJAna meLavIne vaiSNavone upadezadvArA te A pavuM joIe. hamaNu keTalAka samaya thayAM vaibhava ane dravyanI lAlasAmAM tathA mojazokhamAM paDavAthI ame lokoe te chaDI dIdhuM che e durbhAgyanI vAta che. hAla keTalAMka nyUsapeparamAM A saMpradAyanI niMdA amArA vAMcavAmAM Ave che tathA lekamAM paNa ghaNuMbelAya che. je temAMnuM leza paNa na banatuM hoya te keIthI ATale daraje A pikAra karI zakAya ja nahIM. Ama thavAmAM doSa kevala mahArAjeno ja che ema nahIM, ama leke je kAMI karIe chIe tene uttejana ApanArane paNa puSkaLa deSa che. vaiSNavoe ane Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArAmAM kaMIpaNa doSa dekhAya tene uttejana na ApatAM te dUra karavAne yatna karI joIe. mANasa mAtra tene jevo saMga maLe che tevA sadaguNa vA durguNa zIkhe che. mATe ame loko durasaMgathI koI durguNa zIkhyA hoIe to te tajavavA vaiSNava taraphathI prayana ve joIe. TakAyata zrIgIradharajI mahArAjanI bALavayamAM ja teonA khitRcaraNa paraloka padhAravAthI teo tyAMne gura lekanA kusaMgamAM rahyA ane bhAMga Adi vyasana temane lAgyuM. te gurjarono upadrava eTale sudhI vadhI paDyo ke zrInAthajInI tathA mahArAjazrInI aDadhI bhaTa teoe lakhAvI lIdhI. je kAMI bheTa Ave temAMthI aDadho aDadha teo vaMcI letA hatA. ekavAra evuM banyuM ke kRSNagaDhanA rAja ka. lyANasiMhe rUpAnI e kamAna mekalI. te bemAMnI eka kamAna paNa pelA gurjara leke uThAvI gayA. te kamAna rAjAnI najare kaI ThekANe paDI, je jotAM ja temane lAgyuM ke A ThAkorajInI kamAna AMhIM kayAMthI? ane ekadama tenI tapAsa karavA "zrInAthadvAra gayA. to tyAM mahArAja vagerene bhAMga pI nizAmAM cakacura thaelA dIThA. mAre jaNAvavuM joie karI varatu na levAnuM ApaNA zAstramAM ja kahevuM che ema nahIM, paNa musalamAna. aMgrejo ityAdinA zAstra graMthomAM paNa tene niSedha karela che. pachI rAjA kalyANasiMhe tapAsa karI te gurjara lokone moTo trAsa temanA dIThAmAM AvyuM. AvuM jaIne rAjAe mahArAjanA khavAsane belAvI hukama kyA ke Aja pachI tAre mahArAjane bhAMga ke bIjI koI paNa karI vastu kadI ApavI nahIM; Apaze to tane khAsaDe mArI kADhI Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukavAmAM Avaze. Ama kahI kalyANasiMha vidyAnagara gayA ane tyAMnA rAjA kRSNadevane upalI hakIgata kahI saMbhaLAvI. tathA pitAnI taraphathI bhalAmaNa karI ke A gurjara lokone sparza paNu mahArAja na kare tevo baMdobasta rahevo joIe. kRSNadeve ka, pRthvInAthe, eTaluM kAma Apaja kare. ethI rAjA kalyAsiMha pitAnI rAjadhAnImAM AvyA ane pa00 AdamInuM lakara, taravAra, baMduka vagere laI pAchA zrInAthadAra gayA ane tyAM mukAma karyo. tyAM mahArAjazrInA kephI maMDaLamAM haLImaLI gayA. eka dahADe lAlabAgamAM-bIje dahADe mohanabAgamAM-ema jude jude ThekANe ujANIo thavA lAgI. temAM bhAMga, aphINa vinA to cAleja zenuM ? ema karatAM mahine mAsa vitya ane mahArAja tathA temanA sAthI gurjara lokone rAjApara paka vizvAsa beTho. eTale rAjAe mahArAjane vinati karI ke mane ahIM rahyAne ghaNuM divasa thayA, mATe mArA jatAM pahelAM eTale AvatI kAle ApaNe eka moTI goTha karIe. temAM ApazrIne tathA sarva bhAIene mAre senAnAM kaDAM sAMkaLAM tathA zAla duzAlA vaMhecavA che. mATe jeo ApanA kRpApAtra hoya te sarvene notaravA. kaDAM sAMkaLanI vAta sAMbhaLI eTale kRpApAtra ane AkRpApAtra jaNe AvIne aDI gayA. sarva maMDaLa ekaThuM thayuM. rAjA kalyANasiMha tathA zrIgIradharalAlajI paNa tyAM padhAryA. saghaLAone sArI peThe nizo karAvyo. rAja kalyANasiMhe A moTI mIbanIne divase jodhapuranA rAjA visiMhajIne paNa tyAM teDAvyA hatA. vijyasiMhajI pitAnI sAthe kaDAM, sAMkaLa, Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 zAla duzAlAnA gAMsaDA letA AvyA che ema jaNAvyuM hatuM. paraMtu, vijayasiMhajIe, kalyANasiMhajInA saMketa pramANe mAtra beja gAMsaDAmAM ekamAM kaDAM sAMkaLA tathA bIjAmAM zAla duzAlA ANe lAM ane bAkInA badhAM gAMsaDAmAM doraDAM ANelAM hatAM. A beu rAjAoe pitApitAmAM e saMketa karI rAkhyo hato ke huM isAre karuM ke tarata A aphINuAone pachavADethI pakaDI pADe evo tamArI phejane hukama karo, ane tame IsAre karaze eTale besI jaI mArA taraphanI hAranA mANasane pAchaLathI pakaDI levAne huM mArA sipAIone hukama karIza. pachI pilA vidAyagIrI levA AvelA badhAone be paMkti karI besADI dIdhA. te baMne hAranI pachavADe baMne rAjAoe pitApitAnA sanyanI palaTana ubhI rAkhI. tene AgaLane nAke mahArAja zrI bIrAjamAna hatA. ane tenI joDe beu pAse baMne rAjA pitAnA sainyanI paMkitane nAke ubhA rahyA hatA. A jamavA besanAra Asare 200 mANasa hatuM ane rAjAonuM babe se mANasa akeka kAramAM tathA bAkInA chuTA pharatA hatA. je rAjAoe AMkhane aNasAra karyo ke be sipAIoe mane bI akeka aphINIne pakaDI lIdhe. bIjA pharatA sipAIoe doraDAMnAM gAMsaDI choDI saravene jhaTa bAMdhI lIdhA. A pramANe pitAnA kRpApAtronI vale thatI joI zrIgIradharajI mahArAje rAjApratye kahyuM, A tame zuM karo cho? tene uttara kalyANasiMhe e dIdho ke, "pAnAtha maMtra ane samaya nahi de."ane sarva baMdhIvAnane kIsanagaDha mokalI dIdhA. zrIgIradharajI mahA Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjane madIramAM laI jaI besADayA. pitAnA rAjyamAMthI 12-13 sArA paMDitane teDAvyA. bhItarIyA vagerenI jagAe tathA madIramAMnA dareka sevAgrahanA uparI tarIke ekeka paMDitane rAkhI dIghe ane maMdiramAMthI duSTa lokonI jaDa ukheDI nAM khI. A sarave paMDita saMskRtamAM vAtacIta karatA, eTaluM ja nahIM paNa temanA hAtha nIcenA mANaso tathA mahArAjane pitAne paNa saMskRtamAM bolavAnI pharaja pADI. e rIte pitAne sad vidhAno saMga thayo, tethI prathamanA kusaMgamAM rahyA hota te mArI mADI vale thAta ema samajAyuM, tyAre zrIgIradharajI mahArAje pite rAjA kalyANasiMhajIne lakhI mokaluM ke "kalyANasiMhajI, tamAruM kalyANa thaze ke tame mane sanmArga lagADe." e pramANe sevaka paNa gurUnA de dUra karatA hatA. te vakhatanA zikhe hamaNAnA bhAvakAo jevA hAjI hA karanArA ke khamA khamA bolI, bagAsuM khAtAM capaTI vagADanArA na hatA. juo, zrIguMsAIjI bALapaNamAM DhIMgalA DhIMgalI, khelatA hatA. te joIne temanA ziSya dAmodaradAsajIe zrIguMsAdajI sarakhAne paNa kahyuM ke, A kAMI hAMsI khela karavAne saMpradAya nathI. to tama lokoe amArI bhula amane zA mATe na jaNAvavI joIe ? alabata, kharA ziSyoe gurUne pitAne te kahevuM ja joIe. mATe amArAmAM je kaMI durguNa dekhAya te belAzika kahevA, pachI mAnavuM na mAnavuM eno amArA mana para AdhAra che. temaja gurU pAsethI vidyA, dharma, jJAna vagere zikhI levuM joIe. kadAcit pitAnA gurUne na AvaDatuM hoya te Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 jene AvaDatu hoya temanI pAsethI zikhavuM. pazu pote anA nI teA rehevuMja nahIM. mArAthI melyAvinA rehevAtu nathI ke jeTalI amArI (mahArAonI) rIti nIti bagaDI che teTalI tamArI vaiSNuvAnI buddhi bagaDI che, kemake amArAmAM keTalAka durguNA je tame jue che, tevA durAcAro ApaNA pUrvAcAryAmAM ze ema mAnI tame cAlavA de che, eTaluMja nahIM paNa, durAcAraane ulaTu tame uttejana Ape che. pUrvAcAryonA caritra graMtho tathA svamArgIya prAcIna pustakono abhyAsa karI, tema che ke nahI te navAne bilakula prayAsa tame karatA nathI ! peAtAnA saMpradAyanA nAtA pAse mesavuM; temanI pAse te saMbaMdhI upadeza sAMbhaLavA; vidyAyana karavuM; svamArgI graMthA vAMcI te saMbadhI jJAna meLavavuM ane temAM jaNAvyA pra mANe dharmAcaraNa karavuM, viA te nIcanI pAse hoya te te paNa levI evuM zAstramAM kahela che, te ApaNA potAnA saMpradAyanA mahAn vidvAna arthAt pati garRlAlajI dArA te levAmAM zIharakata che? A prasaMge mane mArA pitRcaraNanuM smaraNa Atre che. mArA pitAjI vAraMvAra kahetA ke ApaNA saMpradAyaneviSe galAlajInA hRdayamAM zrImadAcAryajIno aza khIrAje che. hAla keTalAke emanApara dveSa kare che tema naja thavuM naiie. ApaNA sapradAyanuMja mAtra nahIM, paraMtu ApaNA mahAt khubIvALA AryadharmanuM jeTalu ee jANe che,teTaluM khIjo kAI nagutA hoya ema mArA nAmAM nathI. mATe emanI pAse satya dharma avasya samajavA joie. ame pote paNa koi vAta khArI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 kahI te te na mAnavI, te vakhate 'sanA jevA dudharUpI sAragrAhI svabhAva rAkhavA. paNa kAgaDAnI peThe viTApara ja besavAne vasAva kadI paNa nahIMja rAkhavA. mAMkhIne svabhAva evA hoya che ke jyAM cAMdu hoya tyAM jaine mese. jue parama divasanI sabhAmAM jyAre rAghavAcAryajIne puchavAmAM AvyuM ke, tamArA nibArka sapradAyamAM pAdukA pUjanane rIvAja che ke nahIM ? tyAre temaNe jaNAvyuM ke rIvAja tA che paNa nArA thayA chI'--ATalA zabdo temanA mukhamAMthI nikathatAMja pAdukApujananA pratipakSa je dhADA lAko ahIM kheDelA hatA teoe vaNyu ke amArA jaya thai gayA. te tarata tALIo pADI sAbAzI ApavA lAgyA e tAhIkana thayuM ke, te vakhate teja saMpradAyanA zAstrI bhImAcAryajI ahIM OM nItizAstramAM paNa kahelu che keH prAjJaH pravadatAM pusalA vAcaH zubhAzubhAH / guNavadvAkyamAdatte haMsaH kSIramitrAMbhasaH // d artha-hasa jema pANI ane dudhanA mizraNamAMthI dudha mAtra le che, te pramANe DAhyA mANasa lokeAnA bhASaNamAMthI guyukta vacana haiAya teTalAMja grahaNa kare che. ane~~ ajJaH pravadatAM puMsAM zrutvA vAcaH zubhAzubhAH / doSavadvAkyamAdatte purISamiva sukaraH // artha --Du!kara (bhuMDa) jema (sarva padArtha cheDIne) viSTA grahaNa kare che, tema mUrkha jana khelanAranA bhASaNamAM doSayukta hoya teja ho che. ma. ka. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAjara hatA ane temaNe dAkhalA sahita jaNAvyuM ke vidyamAna ane avidhamAna ane AcAryonI pAdukAnuM pUjana amArA saMpa dAyamAM thAya che. A kahevAnuM kAraNa eTaluM ja che. jeno svabhAva bhAMkhI jevo hoya che te bIjAnA cAMdA jevA chidro zodhIne tapta thAya che. AthI ema na samajavuM ke mArA kahevAno hetu evA che ke amArA avaguNa tamAre naja kahevA. huM pharIpharIne kahuM chuM ke mArAmAM je durgaNa tamone jaNAya te belAzika mane kahevA; kemake tema che ethI tame ne ame beja jANIzuM ane koI trAhita joI jaze totebahAra jaIne hajAro lokone kaheze. tethI tamArI ane amArI baMnenI phajetI jAheramAM thaze. mATe bahAra hale kare evA mAre, satyazAstrakArone, sArA vidhAnane ane sajajana mANasene abhiprAya nathI. ame jema karie tema na karavA devuM, kemake saluNa durguNanI vRddhi tene uttejana maLavAthI ja thAya che. duHsaMgamAM paDavAthI upalA zrIgIradhara jI mahArAja zikAra karavAne suddhAM taiyAra thayA hatA !! ane je nyAtIlAoe aTakAvyA na hatA, te te paNa karata. * amArA lokonA AcaraNa pasaMda na paDavAthI keTalAka leke e amAro saMga cheDI dIdho che, jethI bhagavasevAne paNa saMbaMdha temane chuTA che ane kerI vittajA paisA saMbaMdhI sevA teo karavA lAgyA che. kemake amAre tyAM AvavAthI temanuM mana dukhAya tethI teoe tanujA (zarIranA zramathI je sevA * banI zake te) sevA paNa tajI dIdhI. tyAre mAnasI (Izvara svarUpanuM manamAM ciMtavanavALI) sevAnI to vAta ja zI karavI? Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 paraMtu AvI rIte na karatAM ama leAkeA je na jANatA hAie, te je kAi jANatuM hoya tenI pAsethI jANI levuM. evIja AjJA che. mATe tema leAkA karaze ane meLavaze, teja dharmanA udaya thaze. zAstranI pa svadharmanuM jJAna hAla dharmane eka paga rahyA che. te paNa laMgaDA che. je baladanA traNa paga bhAgI gayA haiAya te bApaDA eka laMgaDAte page kevI rIte cAlI zake ? tene te becAra jaNA maLIne gADAmAM geAThavIne lai jAya tyAreja jaI zake, lai jaine paNa tene dANA khavaDAve, cAro carAve ane tenI barAbara AgatA svAgatA kare, teAja jeTaluM AyuSya hoya tyAM sudhI jIve. teja pramANe dhArmika loko ApaNA dharmanuM yogya sevana karo te ThIka che, nahIM teA ApaNA dharma mane bhaya che ke DubI jaze, khInna saMpradAyAmAM upadeza cAlu che. temAM upadeza mATe niyama che. tema te saMpradAyAnA ziSyA, gurUne jAheramAM gALe devI, temanA deSAja jovA ane ThekaThekANe temane vageAvavA evuM karatA nathI. paNa pete kevI rIte dharmAcaraNa karavuM eja khALe che. teo ApaNA loko karatAM dharma paNa sArA pALe che. vaLI mUtyuM nAsti dyuta : gAvA, tema prathamataH A vAtamAM amArIja kasura che. jo jhADanuM thaDII hoya te temAMthI DALa Ture,tema jo amArAmAM dharma haze teA tamArAmAM Avaze. tema tamAre paNu hamArI pAse dharmaza kAe pRthvI joie, kemake bhAgyA vinA mA paNa na pIraze, ema teA nakkI samajavuM. gurU kevA karavA te viSe zrImadAcAryajI mahAprabhujInI A pramANe AnA che: Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNasevAparaM vIkSya daMbhAdirahitaM naram / zrI bhAgavatatattvajJa bhane jijJAsurAdarAt // sonhevAra eTale sArI peThe zrIkRSNanI sevAmAM huzI Ara hamaNunI mAphaka nahIM ke mukhamayAjI pukAre ke samaya tho"te kahe "AvIe chIe." ane koI vinati karavA Ave ke "bApajI nATakane vakhata thayo che. gADI taiyAra che. te kahe (hAthanI capaTI vagADIne ) "cAle." tema na joIe. zrIgusAIjInA pAtranuM lagna hatuM te vakhate badhI varaNAgI taiyAra thaI ane teone paNa AvavAne AjJA karI. tyAre te te raDavA lAgyA. temane samajAvIne puchavuM ke kema raDe che ? tyAre kahe ke "mArI uthApananI sevA rahI jAya che." juo bhagavasevA AgaLa tene paraNavAnI paNa darakAra na hatI. tevuM te rahyuM, paNa maMgaLAthI te zayana sudhI sevA te barAbara thavI joIe. hamaNuM mArA gharanI vAta karuM, ke ThAkorajIne Thiora evA te dharAvavAmAM Ave che ke koIne mAthAmAM mArIe te lehI nIkaLe paNa Thora bhAge nahIM. ane keTaleka ThekANe te te bhAgavA mATe lAkaDAno hathoDe rAkhe che. te paNa jyAre etraNa paDe tyAre kaTakA thAya. meM ema karavAnuM kAraNa puchayuM hatuM, to ema jaNAvavAmAM AvyuM ke narama rAkhIe to bhAgI paDe ane bhAgI jAya te bhitarIA laDe. tyAre bhitarIAnA sukha mATe ThAkorajIne duHkha thAya to harakana nahIM ! ekavAra zrImahAprabhujInA samayamAM mahAprasAdamAM saLI AvI gaI tethI zrImadAcAryajIe kahyuM ke "ame saMnyAsa laIe chIe, Aje te saLI AvI ane kAle te sevAmAM Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muzaLa Avaze. ApaNe gRhasthAzrama che te bhagavasevA mATe che. ne te barAbara na bane te amArUM rahevuM vyartha che." zrInAthajInI AratI je dahADe bhaTajIe utArI te dahADAthI temanI sevA choDAvI, te eTalAja mATe ke Aje AratI karI te kAle saNagAra sajaze. ane ema karatAM amArI sevA cheDAvI deze. te vakhate teo ema nahotA jANatA ke AjanI mAphaka sAcorA gIranArA ThAkorasevAmAM ghusI jAze. eono udeza e ja hato ke, bhagavatsavA te ameja hAthe karIzuM ane rasoInI sevA amArI vahubeTIo karaze. haju paNa kATAvALA zrIkanaiyAlAlajIne tyAM rasoInI sevA vahu beTIAja kare che. prAcIna kALamAM vallabhakuLanA bALake ThAkorajInA hAMDI mAMjavA sudhInI paNa sevA karatA hatA. temanA hAtha amArA gadalAlajInA hAthanI peThe gheDAnA khareDA jevA thaI jatA, mArA pitAnA pUrvajomAM eka devakInaMdanajI karIne hatA. teo ekavAra keTe padhAryA hatA. te eka vakhata tyAMnA maMdiramAM jaI jue to guMsAI hAMDA mAM jatA hatA. devakInaMdanajIe puchayuM ke A zuM thAya che? tyAre mathurezajIvALA mahArAjee temane kahyuM, Avo Apa paNa mAMje. ThAkorasevA te sAvaraNIthI laIne zRMgAra sudhInI ekaja che. temaNe kahyuM "ApanA ahobhAgya che ke Apa sarva sevA kare che. mArA ThAkorajI vadhAre kamaLa che, tethI mAre hAthanI vadhAre sAvadhAnI rAkhavI paDe che. nahIM te mukhIAjI ThAkorajIne aDakavA paNa na de." A draSTAMta ApavAnuM kAraNa eja ke eTale sudhInI sevAne Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 prAcIna AcAryane Agraha hato. hAla te Agraha ghaNe daraje chuTI gayo che. keTalAka kahe che ke devakInaMdana to siMhAsana para besIne japa kare che. ene kaMI sevAnI phikara nathI. paNa te vAtanI parIkSA ( khabara ) te kAmavanamAM zrIcadramAjI pAse ame hoIe tyAre paDe. hRmAhita" eTale daMbha, kAma, krodha, lobha, moha, mada, matsara ItyAdithI rahita evA gurUne bhajavA joIe. daMbha eTale pAkhaMDa arthAt kahevuM eka ane karavuM bIjuM te. ema karanArA gurUnuM koI kahyuM mAne nahIM. ane "zeThanI zikhAmaNa jhAMpA lagI," ema thAya. ame tamane AcAra vicAra rAkhavAne kahIe ane ame pote AcAra pALIe nahIM, te tame bahAra jaI kaheze ke guMsAIjI to gAMDA thaI gayA che. kAma, krodha, ityAdi to gurU mAtramAM naja hovAM joIe. "bromAnavatatavajJa" eTale zrImadbhAgavatanA tAvane jANanAra evA guNavALA hoya te gurUne lokoe bhajavA. amArA jevA nahIM ke jene bhAgavatane eka leka paNa barAbara lagADatAM AvaDe nahIM! hAla te keTalAka bhAvakAo kaheze ke tamAre bhaNIne zuM karavuM che? khare zrIAcAryajI mahAprabhajIe "zikSA " mAM je AjJA karI che, te sabhaya Ajane thaye che yadA bahirmukhA yUyaM bhaviSyatha kathaMcana / tadA kAlapravAhasthA dehacitsAdayopyuta // 1 // sarvathA bhakSayiSyaMti yuSmAniti matirmama-ityAdi. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 jo tame kaI rIte pazubahirmukha thaze (arthAt iMdriaite ehekAvazeA) teA kALanA pravAhamAM paDelA tamArA deha,citta, Adi padArtho paNa tamane sarvayA khAi jaze, evuM mArU mAnavuM che ityAdi-hAla A vAtane anubhava pratyakSa jovAmAM Ave che. me ApaNA saMpradAya vize eka aDasaTA madhyeA che, te ema ke zrImadgAprabhu jIthI te sAta svarUpe sudhI brahmalIlA rahI. eTale brahmAnuM kAma jema sRSTi saravI, tema teee saMpradAyane vadhAravA, lokAne upadeza karavA, ityAdi kAma karyuM. te leAkeA hamaNAnI paDe keraTAmAM mukaradamA calAvavAnI mAthApheDa karatA nahotA. mArI pAse amArA devakInaMdanajI mahArAjanA hAthanA lakhelA patra che, temAM temaNe potAnA pitAne jaNAveluM che ke meM gujarAtamAM 23 gAmamAM navA sevA karyA che. jemAMnA bAMdhaNI, mahudhA vagere gAmAmAM hAla paNa amArA sevA che. evI rIte puSTimArganI sRSTine vadhAratA hatA. tyArapachI vacalA kALamAM zrIharirAyajI,zrIpurUSAtamajI Adi AcAryeAmAM viSNu lIlA rahI. viSNunuM kAma sRSTinuM poSaNa karavuM, tema teoe lokAne dhaJApadeza karI karIne dhamAcaraNa karAvyuM ane jaNAvyuM ke AvI parIpAThI che tema cAlaze te tamArU` sArU thaze. have AjakAla amArAmAMnA keTalAkAe zivalIlA pakaDI che. zivanuM kAma e ke sRSTrinA sadgAra karavA. tema ama leAkA saMpradAyanA saMhAramAM hAla pravatyA chIe. mATe tema karavA jatAM amane tama lokoe aTakAvavA joie. ane vAraMvAra dharmasabaMdhI prazna puchyA, svamArgIya graMthA vAMcavA, sAMbhaLavA, amane na AvaDe te vAta ApaNA mArganI rItathI tathA prA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e; cIna graMthAne AdhAre nAnA DhAMkarA kahe to te mAnavI, ane te paraMtu mArga virUddha upadeza karavA partemanuM na mAnavuM. te vakhate te pramANe dharmAcaraNa karavuM mezvara pote Ave tApaNa temane daMDavata mAtra karavA. hamaNA ApaNA saMpradAyanI rAkhamAMnA agni jevI durdazA thaI che. mATe e ajJAna ane durAcaraNurUpI rAkhADIne dura karI agnine prakAza pADavA yatna karavA. keTalAka kahe che ke devanadane A saMpradAyane pAtALamAM pesADavAnuM karyuM che. paraMtu mane kahetA hoya teA me' ekalAeja nahIM paNa, amArAmAMnA ghaNAe tathA khoTA prema lagADanArA hArA bhAvakAoe tema karavA mAMDayuM che, kAraNa ke mahAsamartha zrImahAprabhujIe ekalAe sapradAyane calAvye kharA, paNa tene rasAtALa karavA e ekalAthI banI zake ema nathI. e te dhaNAonuMja kAma che!! C bve vaiSNava leAkA udyAga karavA maDI paDe, te saMpradAyane sahAra thavA te eka bAjue rahe paNa tenI thoDA vakhatamAM unnati thavA mAMDee udyoga eja ke, keTalAka gupta graMthA che te sivAyanA bIcna prasiddha grathA chapAve, tenA bhASAMtarA karAve, svamArgI graMthAnuM adhyayana kare, dharma sabhAe sthApe, pAzALAe ughADe ItyAdi. A meTA mukha zeheramAM eka dharmasabhA (Arya sudhamAya) mAdhavabAgamAM ane ekaja saskRta (vidyAlakunI) pAThazALA galAlajInA madiramAM me' jo che. A zaheranI vaiSNavAnI vastInA pramANamAM e te zI vIsAtamAM ? emAM AchI cAra pAMca dharmasabhA tathA pAThazALAo te Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 keTa joie. A zeheramAM dhaNA zrImata sArA grahastha che. tee jo A vAta manapara le te e banavuM kAMI azakya nathI. lAka te evA zekhIneA che ke, te 100-125 rUpIAne mahinA ApIte vezyAne rAkhe che, te teo sArA sArA pateine teTalA rUpiAne mahinA Ape te keTalI pAThazALA ubhI thAya ? ane evuM bane teA saMpradAyane udaya kema na thAya ? jemane saMskRta na AvaDatuM hoya temaNe potAnA dharamAM bhASAnA paNa sArA graMthA rAkhavA. ane avakAze pote vAMcavA tathA dharanA manuSyAne vAMcI saMbhaLAvavA. evI rIte dharma samajavA tathA samajAvavA. jo ama loko ekeka dharmasabhA sthApana karIe, te tethI A mArgane kevuM uttejana maLe tathA tenI keTalI vRddhi thAya; temaja dravyapAtra gRhasthA amArA baMgalA, vADI, gADI, gheADA vagerenA kharaDAmAM jema dravya bhare che tema svamA vidvAnane ane grathAne teTalAja dravyathI uttejana ApatA hapta te sapradAyane ekadama udaya kema na thAya? keTalAka evA `DAtIA bhaktA Ave che ke teo lAMbA paDIne daMDavata kare che, paNa vidyAnA kAmamAM madada karavAnuM kahIe chIe tyAre nAsatA kare che. tenuM kAraNa eTaluM ja ke lokomAM kharUM dharmAbhimAna tathA mULa AcAryanI bhakti chuTI gaelI che. zrImadlabhAcAryajI vagerenI kharI bhakti te eja ke teonA graMthenuM ane saMpradAyanuM uttejana. amArI vADI gADIthI kaMi tenI sevA thatI nathI. dharmAbhimAna ekalA vaiSNavAmAM nahIM paNa ghaNuM karIne AkhI hiMdu kAmamAMthI ghaTayu che, hiMdue karatAM anya varNane potAnA dharmanuM abhimAna ghaNuM Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ re sArU che. kAI musalamAna dInaneA jhuDA rAkhe, te ekeeka musalamAna temAM sAmela thAya. gheDA varasapara muMbaImAM pArasI ane musalamAna vacce je moTuM baMDa thayuM hatuM te paNa kevala dharmane mATeja. kAi pArasIe musalamAnanA dharmagurUnuM kaMI kharAba chApyuM hatu teja bAbata uparathI, ane tamArAmAM evI gurUbhakti rahelI che ke amane koI phrAMsI laI jAya, tepaNu eke akSara khele nahIM. ane ulaTuM evuM kahA ke jevAM karma kare tevAM bhAgave, temAM ame zuM karIe ? ema thavAnuM kAraNa eja ke tamArI amArA viSenI bhita uThI gaI che. amAre viSe tamAre gurubuddhi nathI paNa sAdhAraNa manuSyabuddhi rahI che. ane tenuM paNa mULa kAraNa eja che ke ama lokoe gurUpaNAnuM kartavya cheDI dIdhuM che. keTalAka premalA banI amAre viSe bhakti dekhADe che te amAre viSe izvarapaNa jaNAve che ! ! tama lokeA lugaDAM na pahere te gAMDAmAM khape ane ame ubhA ubhA laghuzaMkA ( arthAt game evuM aghaTita ) karIe te te lIlA karI kahe 1. vAya !!! kemake je hAla kharA dharmane jANanArA thoDA maLaze. jANe che temane kAi uttejana ApatuM nathI. vaiSNavA paNa dharmajJa purUSane satsaMga karatA nathI. musalamAnI rAjyamAM jyAre julamathI kaMThI teDI nAMkhatA hatA. te vakhatanA vaiSNave kharAkhara dharma sAcavatA hatA. ane mAdalI ke cATalImAM kaMDI rAkhatA hatA. eTalI badhI dharma sAcavavAnI tajavIja karatA hatA. humA mahArANInA rAjyamAM kAne potAnA dharma pALa Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ re vALe aTakAva thatA nathI, paN leke barAbara svadharma pALanA nathI. paNa tethI ulaTA koi kAine krizciyana thavA kehetu nathI tepaNa keTalAka hiMduo lIne krizciyana thAya che. tenuM kAraNu eke ApA lokone dharma sabaMdhI bodha maLato nathI, rAmAnuja saMpradAyamAM joIzuM. te 300-400 vidyA nikaLaze ane Apa saMpradAyamAM zeAdhae te traNa cAra mAMDa mAMDa jaDe ! bAkI badhAe amArA sarakhA nIkaLaze. jo ama leAkeA ekaeka zAstrI rAkhIe te, bAgamAM 2 mALIne badale 10 mALI rakhAya, ethI vadhAre te khoTa jAya ema nathI ! ! ane sa`pradAyamAM vidyAtA vadhe. vaLI dhera zAstrI hAya te amane paNa keTaluMka zAstrajJAna maLe ane amArA bALako paNa vidyA zIkhe. tema na thAya te jyAre meTA thAya tyAre kaheze ke amane amArA mAbApe mUrkhA rAkhyA, ame zuM karIe? mATe vidvAnene uttejana tathA madada ApavI joie. tene badale hamaNA te je kAI kAMi dhanApadeza karatA hAya tenA ekadama dveSa kare che. junI galAlajI kAine brahmasaMbaMdha ApatA nathI ke kaMThI bAMdhatA nathI, paNa leAkeAne same upadeza kare che ane kAMI paNa mAgavirUddha karatA nathI. keTalAka graMthothI tathA lakhANethI temaNe mArganuM sArUM karyuM che ane prAcIna graMthAmAM ghaNuM! zrama karyuM che. tema chatAM temanA upara eTaleA badhA kApa teo kare che ke mAtra dehAMtadaMDa karavAnuM bAkI rAkhyu` che. jema karavuM temanA hAthamAM nathI nahIM te te paNa karavAne cuke nahIM. kevA anartha!!!. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 huM kahuM chuM ke ApaNA karatAM te aMgreja loko sArA che. ke teone eka nAne chokaro haze te paNa ema bolaze ke amArAmAM koI paNa manuSya mUrkha nathI. tenuM kAraNa zuM? temanA mAM paNa mUkha padA to thAya che. paNa te lokonI vidyAbhyAsa vagere karAvavAnI rIti evI che ke tethI ghaNe bhAge mUrkha rahetA nathI. prathama to temanAM chokarAMnAM ramakaDAM hoya te para te ramakaDAnA nAmano pahelo akSara eve te moTe lakhe ke bAlaka chokarAne paNa ramatamAM mULAkSara oLakhavAnuM jJAna thAya. pachI teno vidyAbhyAsa jArI rAkhavAmAM Ave che. tema chatAM paNa koI bhaNyo nahIM ane TheTha racA to tene lazkarI khAtAmAM rAkhavAmAM Ave che. jyAM AvuM bane che tyAM mUrkha maLavA muzkela thAya emAM zI navAi? hAla keTalAka aMgrejonA jANyAmAM AvyuM che ke rezamI abeTIyuM hiMdu leke pahere che te ghaNuM uttama che. te paNa koI aMgrejane abeTIyuM ke sutarAu detayuM paheratAM meM joyuM nathI. tenuM kAraNa eja ke teonuM svadezAbhimAna-ane ApaNuM leke kevA svadezAbhimAnI che ke, keTa, pATaluna vagere aneka aMgrejalaka je paheraveza tathA temanAM jevAM AcaraNa karIne aMgrejImaya thaI paDyA che! tema na karatAM kaMI paNa svadezAbhimAna rAkhavAnI ghaNI ja jarUra che. A kaLiyugamAM manuSyanI AvaradA 100 varSanI gaNAya che. temAMthI sumAre pa0varSa te khAnapAna nidrAmAM gayAM -1varSa te bacapaNamAM ramata gamatamAM viyAM. bAkI rahyAM 40-temAMthI paNa guruniMdA, vedaniMdA, bhagavajananiMdA, asatya bhASaNa, Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 vyabhicAra vagere aneka pApathI AyuSya kSINa thAya che. jethI bahu thoDI umara ApaNane ApaNuM kartavya karavAne maLe che. tene jeTalo lAbha levAya teTale laI dharmapurUSArtha siddha karI le joIe. kAraNake mAbApa, bhAIbhAMDa bairI chokarAM sai matalabanAM sagAM che. tema na hoya te kamAu putra vahAle ane hINakamAu aLakhAmaNe kema lAge? mAbApane mana te be samAna joIe. paNa tema kaMI banatuM nathI. game teTalI prIti hoya che to paNa manuSya maraNa pAme che ke tene jhaTa nikAlonikAla karIne gharamAMthI kahADavA taiyAra thAya che. zAratramAM kahyuM che ke, mAtA je nAnapaNathI ucherIne meTe kare che tathA putra para ghaNuM heta rAkhe che te tathA strI je pati upara ghaNe prema rAkhe che ane niraMtara sAthe rahe che te, smazAna sudhI paNa vaLAvavA AvatI nathI, paNa ATalethIja pAchI phare che. bhAI. bApa, mitra jeo ghaNe sneha rAkhanArA teo paNa masANa sudhI AvIne pAchA phare che. ane A deha je janmatAM ja ApaNI sAthe Ave che, jeNe karelAM sArAM mAThAM badhAM "meM karyo" ema ApaNe abhimAna rAkhIe chIe, te deha paNa citAmAM rahI jAya che. tyAre ApaNI sAthe zuM Ave che? kevala pApa ane punya beja. prAcIna kALamAM eka kare to bIjAne paNa tenuM phaLa maLatuM hatuM. paNa A kaLikALamAM te je kaMI kare tenuM phaLa tene pitAne ja jogavavuM paDe che. keTalAka leka kaLiyugane niMde che, paNa huM kahuM chuM ke IzvaraprApti mATe te A yuga saithI vadhAre sAre che.' kemake hamaNuM kIrtana mAtrathI paNa hari prasanna thAya che. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dara mULamAM aMdagI thoDI. temAM keTaloka vakhata rojagAramAM jAya. rAjagAra te sa koIe avazya kare joIe. te pachI keTalAka cepArI vagere sthAnamAM pharavA nIsarI paDe che temAM, khAvApIvAmAM, snehIone maLavA mukavAmAM, vaLI keTalAka rAtre sthAne ghera jaI punya (mahApApa) kare che! temAM, ema vikhata vehecAI jAya che. lekoe bIlakula nakAme vakhata nA gALatAM sadAcaraNe rAkhIne thoDe ghaNe vakhata bacAvAya teTalo bacAvI IzvarabhaktimAM lagADavo. niraMtara bhagatanuM nAma ane bhagavAnane viSe zaraNabhAvanA bhulavI nahIM. strI, ghara, dhana vagere eka janma mAtranA sAthI sAMsArika padAthomAMthI citta kahADI niraMtarasaMbaMdhI parama dayALu zrIkRSNanA caraNamAM citta caTADavuM. sArA vidvAno ane bhagavabhakato para TaeNpa na rAkhatAM sarvamAMthI sAra levo. koI paNa prANInuM buruM na karavuM. bane teTaluM sarvanuM sAruM karavuM. zrI bhagavAna, zrImadAcAryajI, bhagavadabhakato, vida gItAjI ane svadharma upara zuddha aMtaHkaraNathI sadA kharI bhakti rAkhavI. eja mArI sarva vaiSNo pratye bhalAmaNa che ane tene saddharmamAM lagADe evI prabhu pratye prArthanA che." A upadezanI asara sabhAmAM AvelA vaiSNava uparaja mAtra nahIM, paNa sabhAmAM nahi AvelA evA bIjA vaiNa upara paNa, tene hevAla vAMcI sAMbhaLIne ghaNI ja sarasa thaI hatI. tenI sAbitImAM eTaluMja jaNAvavuM basa thaze ke te upadezane trIje dine arthAt ka vada 15 ne budhavAra tArIkha 8 mI julAIe e mahArAja pAse 200 karatAM vadhAre vaiSNavoe brahmasamarpaNa lIdhuM hatuM. tyAra bAda ekabe divasamAM muMbaIthI kuca karI javAnA irAdAthI svAmizrI devakInaMdanAcAryajIe pitAne mukAma cAMdaDa Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAse AvelA zeTha caturbhuja morArajIne baMgale rAkhyo hato. paraMtu temane rahevAne mATe ane ghaNuM saMbhAvita vaiSNae vinati karavAthI eka aThavADiyuM vadhAre atre bhI gayA hatA. e aThavADiyAmAMnA chellA be traNa divasa te zeTha caturbhuja - rArajIe atyAgrahathI mahArAjane rokI rAkhI, muMbaInA sArA zeThIA vaiSNavone tathA zAstrI vidyAne melAvaDa pitAne baMgale karAvyo hato. ane mahArAjazrIne hAthe zAstrIone satkAra karAvyo tathA temanA mukhathI vaiSNane sadupadeza apa vyA hatA. vaLI e vakhate mahArAjazrIe vaiSNava saMpradAyane je vaDe madada maLe che evI, paMDitazrI gaThThalAlajIe sthApelI vidhA lakSmI pAThazALAne madada karavA, tathA eka moTuM phaMDa ubhuM karI navI pAThazALA sthApavA, tathA dharma saMbaMdhI pustako pragaTa karavAne tyAM beThelA sarve zekIAone je sUcanA karelI che te para ame temanuM avazya lakSa kheMcIe chIe. A mahArAjazrI saMvata 1841 ne azADa zudi 5 vA gareu tA. 16-7-85 ne divase valasADa tarapha padhAryA emane vidAya karavAne Asare 200 gRhastha grAMTaroDanA sTezana upara hAjara thayA hatA. zeTha caturbhuja morArajInA baMgalAmAMthI nIkaLI ane relavenI gADAmAM caDhatAM sudhI temanA para vaiSNava puSpavRSTi karI vAraMvAra ya uccAraNa karatA hatA. izvara pAse paNa ame eja mAMgIe chIe ke gesvAmizrIne jevAM mAna ane yaza muMbaImAM maLyAM che tevAM savasthaLe maLo; ane temanA jJAnamAM dinaparadina vRddhi karI, te jJAnane lAbha vaiSNane niraMtara ApI e dharma vRddhi karatA rahe evuM emanA hRdaya kamaLamAM vasAve. tathAstuH Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAptimAM mAtra eTaluM ja kahevuM basa che ke Aryadharma agAdha che. tenuM saMpUrNa jJAna meLavI te pramANe pitAnuM vartana rAkhavAne ghaNuM prAcIna kALamAM RSi Adiene kadAca banatuM haze paNa tevuM darekajaNathI banavAne mATe pravRttikALano A samaya nathI." aMgrejI rAjanIti jotAM paNa deza kALa-sthiti joI,sAma-dAmabheda-daMDathI jyAM jema anukuLa Ave tema, meLavelA mulakone baMdobasta rAkhavAmAM Ave che, te ja pramANe A saMpradAyanA pravartaka zrImada vallabhAcAryajI tathA te pachInA temanA kuLanA kuzaLa dharmAdhyakSee, ApaNuM AryazAstranA dehana mAtrane avalaMbIne, ghaNuM prAcIna zrIviSamusvAmInA vaiSNava saMpradAyane, vakhatane anusarI phelAvo karyo. je siddhAMta upara A saMpradAya avalaMbe che te, A pustakanA mukhapRSTha upara TakelA nIcenA slekathI jaNAI Avaze. ekaM zAstraM devakIputragItam eko devo devakIputra eva / maMtropyekastasya nAmAna yAni karmApyekaM tasya devasyasevA / / veda, upaniSadAdi AryadharmazAstranA aneka uttama graMtha che, te sarvanuM dahana-tatva darzakazAstra-zrImad bhagavadgItA-eja A saMpradAyane prathamataH mAnya graMtha che; Arya janoe tetrIsa koTI devatA mAnelA che, paraMtu te sarva devatAomAM eka A saMpradAyanA adhiSThAtA te devakIputra-zrIkRSNa bhagavAna eja che; AryazAstranA asaMkhya japama che. paraMtu bhagavAnanA nAmarUpI je mitra teja A saMpradAyane viSe sarvottama maMtra che ane aneka prakAranA-sakAma vA niSkAma-ka che te sarvamAM zrIkRSNa svarUpanI sevA eja sarve karma che. arthata eja A saMpradAyanuM siddhAMta svarUpa che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAherakhabare. zrImadvallabhAcAryajI viracita zrI purUSottama sahastranAma, yamunASTakAdi SaDaza graMtha, sevAphaLa vivaraNa, parivatASTaka, madhurASTaka ane zikSA ka; zrI sAIjI kRta vallabhASTaka prakRti aSTako; ane zrIharirAyajI kRta kAmAkhya deva vivaraNa vagere vaiSNane nitya pATha karavAnA paMDitazrI lAlajIe tapAsI zudhdha karelA nAnA nAnA 32 graMthone saMgraha. kiMmata rUpe AvRtti bIjI TapAla kharaca Ane nA vrajabhASAmAMzrImad vallabhAcAryajInA vaiSNava saMpradAya pramANa usavA tathA tenI vArSika TIpaNI. - kartapaMDitazrIgaphulAlajI ghanazyAmabhaTTajI kiMmata 1 Ane. TapAla kharaca naM010 sudhI nA Ane. -- -- kAzIvALA vaiSNava vrajabhUSaNadAsa vrajabhavanadAsakRta zrIvalabhavilAsa bhAga 1 saMpradAyaprakAza, kiMmata 10 AnA TapAlakharaca 1 Ane. ghaNIDI nakalo] praznottara. [bAkI rahI che.) (gesvAmI zrIdevakInaMdanAcAryajInI padharAmaNa samaye "eka vaiSNavanI sahIthI bahAra paDelA prazna tathA tenA uttare kiMmata 1 Ane. pisTeja naM08 sudhI Ane * upalA pustaka kALakAdevIne raste-"pustaka prasAraka maMDaLInI ophIsamAMthI rekaDI kiMmate maLaze. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivapurANayAsajInAM vakhaNAyelAM ane tatvajJAnathI bharelAM aDhAra purANomAMnuM eka che. tenuM gujarAtI bhASAMtara saMvat 1841 nA kArtika mAsathI mAsika pustakarUpe bahAra paDe che-kiMmata varSa 1 nA rU 3. temAM jJAna saMhitA. vizvarasaMhitA. sanakumAra saMhitA, vAyusaMhitA, dhamaeNsaMhitA, ane kelAsasaMhitA evI cha saMhitA athavA prakaraNe che nava aMkamAM jJAna saMhitA, ane 10-11-12 aMkamAM vidhezvarasaMhitA AvI gai che. saMvata 184rane kArtikanA aMkathI sanaskumAra saMhitA zarU thaI che. bhaktinAnayukata dharmatatvane udezIne temAMnA ghaNA prasaMge jANavA jevA che. AjakAlA aneka viSayavALA aneka mAsika bahAra paDe che. paraMtu svadharmaviSayaka graMtho vAMcavAnI rUci lokomAM pedA thaI che te A AryAvartanA udayanAM sucinha che. purUSArthane prApta karAvanArI zrIveda vyAsa bhagavAnanI vANInuM raTana karavuM e A kSaNabhaMgura saMsAramAM akSaya AnaMdadAtA che. purANa bhAgamAM AvelA viSayo, pAmara ane viSayI janene bhAvo vA na bhAve, paraMtu mumukSuone te te amUlya javAhira che muMbaI junI hanumAna galI bhaTa narotama amarajI dalAla premajI prAgajIno mALe. zivapubhAnA vyavasthApaka cunIlAla bApujI medInA racelAsarakArI keLavaNIkhAtAe InAma tathA lAIbrerI mATe pasaMda kIdhelAM pustakosikaMdara bAdazAhanuM caritra kiMmata rU. 1-4-0 pITara dhI greTanuM ( sacitra) caritra rU. 0-14-0 nIcale ThekANethI rokaDI kiMmate maLaze. muMbaI-dAmodara IzvaradAsa mI jahAMgIracha bejanajI, karANI bukaselara tathA "pustakaprasAka maMDaLInI ophIsamAM. sarata-tribhovanadAsa gopAladAsa bukaselara bhAgAtalAva. amadAvAda--gujarAta varnAkyulara sosAITI. rAjakeTa-TrenIMga kolejamAM ka pAse. bhUja--kumArazrI kAlubhAnA TayuTara kavi zavalAla dhanezvara pAse, Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgaLathI 11 bhAthI sukhasAdhaka.nA. TapAlakhI mA Ane. (sudhArA vadhArA sAthe bIjI AvRtti.) AgaLathI thanArA gharAkee AvatA phebruArI mAsanI Akhara sudhImAM tenI kiMmatano rUma tathA TapAlane Ano aradhe nIcene saranAme pitAnuM nAma ThAma ThekANuM lakhI mokalavA meherabAnI karavI. pAchaLathI thanAra gharA pAse, gharakAnA pramANamAM savAI vA deDhI kiMmata levAmAM Avaze. atrALa-kaMdamULa-zAtrane kherAka teja uttama kherAka ane svacacha jaLanuM pAna eja uttama pAna, IzvarIniyama jotAM, manuSyane mATe prabhue nirmANa karyuM jaNAya che. arthAt mAMsamahiranuM adhama khAna pAna vRSTi niyamathI virUddha che. AvI nIti ApaNe AnI te parApUrvathI cAlI AvelI che, paraMtu, ApaNA rAjyaka aMgrejo, hunnara-phaLA-kauzalamAM, sAMprata kALamAM paNa AgaLa vadhI gaelA hovAnA kAraNathI tathA bhUtaLa uparanA ghaNA pradezomAM temanI rAjya sattA sthapAyAthI ane viSe karIne dhanane viSe teo Aja ne kAla savoparI jevA thaI javAthI " junA janamAjati jevuM temane mATe thaI rahyuM Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. temAM ApaNA dezamAM te temanI atiprabaLa rAjya sattAnA kAraNathI, teone pagale cAlavAmAMja jANe sarva sudhAre AvI ga hoya tema thaI rahyuM che. jyAre sarva sAdhAraNa AvI ja samaja che tyAre "Abha phATe tyAM thIgaDuM kayAM devuM?' A vAtamAM keTaluM satya che te vicAravaMte jANe che dArUnuM vyasana hAla hAvaApaNA dezamAM ghaNuM vadhyuM che ane te paNa vaLI Educated aTale keLavAyelA-sudharelA jeo potAne kahevaDAve che temAM bahudhA aMgrejI keLavaNInA saMsargathI banyuM che. ema kahevAne harakata nathI. Ama che mATe, khuda aMgrejomAM DAvA purU mAMsa madirAthI kema mukta rahe che ane bIjAone potAnA anuyAyI banAvavAne tana mana ane dhanathI ke prayatna kare che tathA tema karIne kevA moTA sukhane pAme che. mIsakIpaNAmAMthI evo eka siddhAMtI kevI dhanavaMta sthitie pahoMcyA-te kharekhara banelA banAvanI noMdha A pustakamAM che. A pustakanI prathama AvRtti sane 1883 nI sAlamAM kahADelI tenI 1000 nakala mAtra thoDA mahinAmAM khapI gaI. vidhAnurAgI saggaharathAne te bhAvyAthI temaNe 20-25-10ane tethI e vadhAre nakalo sAmaTI kharIdavAthI paracuraNa vecANa mATe te rahI nahIM. tathApi vivecana kartA tarIke jemanuM ghaNuM mahattva evAM gujarAta zALApatra, buddhiprakAza vijJAnavilAsa Adi copAniyAM tathA gujarAtI, muMbaI samAcAra, Adi vartamAnapAe potapotAnA vivecanamAM e pustakane viSe batAvelAM prasannatAnA kAraNuthI tene vinI bIjA vAMcanArAonI rUcine saMtAkhavAnuM vApasudhI mulatavI rahyuM. have temanI tevI rUci Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajusudhI TakI rahIche ke nahIM te A pustakanA AgaLathI thanArA dharAkAnI sa`khyA nAnI meTI thae khabara paDaze, pahelI AvRttinA abhiprAyAnA TUMka sAra " gujarAtarAjApatra ''...mahA agatyanuM A pustaka ame amArA sarve vAcanArAoAne dhyAna pUrvaka vAMcavAnI bhalAmaNa karIe chIe. * * * bhASA zuddha ane sika thaI che. e eka vAtA rUpe che, paNa te vAta banelIche ane te uparathI maghamAMsa niSedha sivAya bIjI paNa ghaNI vAtane bedha maLeche--duniyAmAM eka kuTuMba zI rIte AbAda thai zake tenI TUMkI kuMcI A vAtamAM samAyalI che. mATe e copaDI vAMcavAnI ame krIthI sarvane bhalAmaNa karIe chIe. 'buddhiprakArA"----mAyA ra ane samAya tevI chaeN. je agrejanuM vRttAMta che te prathama nirdhana avasthAmAM hatA, paNa mAMsa madirA tyAga karIne suvAge vaLagavAyI lakSAdhipati hatA. tenA bAiDI hokarAM, cAkara nA tathA tenA ghaNA sebatIe tenA prasaMga ane edhathI e nArA lukhathI chUTA thayA hatA. * * * kattAnI matalaba eTalIja che ke te uparathI machatA khedha lakSamAM lei e durvyasananA kadamAM paDelA dezI tenA tyAga kare. kharekhara e uddeza stutipAtra che. pATI ane dArUnA pracAra divase divase vadhavAnI mA cA che e ApaNA veitra dezanA lokone rAramabhareluM che, je lokone e vastu vagara cAlatuMja nathI ema kahIe tA cAle te leAkeAmAMthI . Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvA draDhAbhA nIkaLI AvI tana, mana ane dhanathI sukhI thAya che, tyAre ApaNe tene kevala anAdara karanAra temAMthI ene ahAra karanAra nIkaLe che e keTaluM khedakAraka che? dareka dezIne e copaDI vAMcavAnI ame bhalAmaNa karIe chIe, vijJAna vilAsa"AjanA samayamAM dezIomAM mAMsamadirAe baheLo chupo phelAvo karyo che. # # # dekhAdekhIthI dezIemAM vadhatA jatA A rega aTakAvavAne majabUta upAya levA jarUranA che. e rogathI thatAM nuksAna ane khuvArI jatAM chatAM dekhItI AMkhe AMdhaLA thaI mAMsa madirAnA duHkha darIAmAM dezIo paDe che (!) sukhasAdhakanA prasiddha karanAre dezIene upara kahelA duHkhanA dariAmAM DubatA aTakAvavAne hetu rAkhe che * * * bhASA sahelI ane asarakAraka che. "gujarAtamitra" -sukhasAdhaka # # khacIta dareka mANasane vAMcavA lAyaka che. * * * sAra ghaNe kiMmatI che. khyA bahuja achI rIte mana para asara thAya evuM kareluM che. * * * bhASA ghaNu ja sArI ane achI DhapathI lakhelI che. e nAnakaDuM pustaka dareka mANasanA zikSaka tarIke ghaNuMja kiMmata che. vizeSa karIne dArUmAMsanA bhakSaNa karanArAone te e bahuja zikSA ApanAruM che, mATe dareka jaNane e vAMcavAnI ame bhalAmaNa karIe chIe. * * * : "gujarAtI"--"sukhasAdhaka" nAmanA pustakanI bheTa ravIkAratAM ame tenA kartAnI atizaya prazaMsA karIe chIe. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane jyAre ThAma dAma dArU ne supa mITa levAne rIvAja cAle che tyAre e Arya rItine anusaratuM pustaka zikSaNIya thaze. # # # emAM madirApAnathI thatI paisAnI khuvArI ane bIjA mAThAM pariNAmane ghaNI asarakAraka rIte citAra Ape che. bhASA sArI zuddha, sarala ane hAlanA "saMskRtamaya gujarAtI" lakhanArAone dhaDa levA joga che. temAM vacce vacce surasa kahevata ane yogya vacane lakhI A nAnA pustakane ghaNuM - sika kIdhuM che. hAla dArUnuM vyasana gujarAta temaja kAThIAvADamAM mukhyatve karIne UMcI brAhmaNa vANIAnI nyAtomAM bhajabUta pagapesAro karatuM gayuM che. UMcI keLavaNIvALA juvAna vidvAnone madirAnA bhogI thatA ame AMkhe joIe chIe ane gujarAtanA AkhAM kuTuMbo A khurA vyasanathI pAyamAla thatAM jAya che. khacIta AvA vakhatamAM A laghu pustaka ghaNuM ja veLAsara bahAra paDayuM che ane dareka kuTuMbamAM ene behaLe phelAvo thavAnI jarUra che. AzA rAkhIe chIe ke rAva sAheba mahIpatarAma sarakArane bhalAmaNa karI A nAnuM pustaka InAma khAte rakhAvaze, ke baccAMonA manapara enI asara mULathI thatI Ave. muMbaI samAcAra"-"sukhasAdhaka" yAne ApIne dha levA lAyaka mAMsamadirA tyAgI evA eka aMgreja gRhasthanuM TUMka vRttAMta. e copaDI atrenI gujarAtI sezIyala yunIyana" nAmanI maMDaLIne eka sabhAsada taraphathI pragaTa thaelI che. * * * hAlanA jamAnAnA sudharelAnAM nAmathI jaNAyalA keTa Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAka hiMdu javAnomAM mAMsa tathA dArUne upayoga karavAno zokha phelA javAnI phariyAda cAle che, tevA vakhatamAM temane nasIhata ApavAnI nemathI A "sukhasAdhakane janma ApavAmAM A vyA che. je aMgrejone pagale cAlI keTalAka sudharelA kahevAtA hiMduo mAMsamadirane chuTathI upayoga kare che, te ja aMgrejo mAne eka e vastuone sadaMtara tyAga karI tenA phAyadAo samAve, ne tethI teonA mana upara vadhAre sArI asara thavAnI vakI bezaka rAkhI zakAya. A copaDImAM eka aMgrejanI aMdagIno ke hevAla che te dhyAnamAM rAkhavA joga che. te aMgreja gRhastha pahelavahelAM kevala nirdhana hAlatamAM hato. javAna vayamAM dArU tathA mAMsanA upaganI viruddhamAM lakhAyelAM keTalAMka nAnAM pustako tenA vAMcavAmAM AvyAMthI tenA manaupara tenI sArI asara thaI; ane majabUta vicAra rAkhI teNe e baMne vastuono tyAga karyA ane sAdo khorAka, karakasara. udyoga pramANikapaNuM, mitAhArapaNuM vagere bIjA guNo paNa teNe akhatyAra karavAthI tenI sthitimAM dinaparadina sudhAro thato gayo. sAre bhAge tenI paraNetara paNa tenAja jevA guNenI maLI ane baMne jaNa - tAnA bhagA dAkhalAthI potAnA bAlaka, nokaro, keTalAka mitro vagere upara paNa sArI asara karI kyA. baMne pitAnA sa guNonI madadathI, garIba sthitimAMthI vadhIne dalita tathA darajajavALAM thayAM. # $ potAne asalI sIdhe mArga cheDI ADe raste jatA A baMdhuone temanI bhula batAvavAnI A pustaka pragaTa karanAranI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kezeza stutipAtra che. A pustakamAM karelI bhalAmaNuM baMdha bestI ane mAnya karavA joga che. * * mAMsa tathA dAnA upayoga sAme AthI vadhAre kaThaNa vicAre maLavA ame muzkela dhArIe chIe. # # dArU tathA bIjI kerI vastuono upayoga gerarIte ane be parahejIthI karanArAo mATe paNa e copaDI upayogI ane cAnaka ApanArI che. udharatA javAnone te vAMcavAnI ame majabUta bhalAmaNa karIe chIe. bALamitra--"sukhasAdhaka"nI eka prata ane tene ko rA. rAmadAsa kAzIdAsa modI taraphathI bheTa dAkhala maLI che. sa sa cAkarI dhaMdhA vagaranA rakhaDatA pharatA nivamI ane apramANika mANasa je lata daine vAMce te te pitAnA hitanuM temAMthI ghaNuMja meLavI zake tema che. cAkara pratye zene dharma ane zeTha pratye cAkarane dharma paNa emAM) yathArtha banAvyo che. * dhananI sArI prApti thayA pachI potAnA vaibhavamAM kIdheluM vadhAre hAlanA lAdhipati zeThIA ene lalacAve tevo che. 9 AvAM bedhakAraka purata eka karatAM vadhAre nIkaLavAM joIe. ane tene phelAvo 100000 no jeTalo thavo joie. ATalI nakalo paNa hiMdusthAnamAM, taMbAkugAMje araNa ane dArU vigere vyasana je vistAramAM phelAyAM che te baMdha pADavAne puratI gaNAze nahIM. !!! 2 ka hAlamAM keTalA paisA meLavavAnI lAlace nirmAlya pu. stake bahAra pADI le kone kaMTALo Ape che, te karatAM amArI, tapAsanuM A nAnuM paNa senAnA mUlyanI nasIata ApanArU Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pustaka lokone ghaNuM ja upagI, strI purUSone bedhakAraka ane hiMdu gharasaMsAra sudharAvaTamAM navuM ajavALuM pADe tevuM che. mATe te pustakanI seMkaDe nakalo kharIdavA eka taraphathI jema gujarAta vayulara lITarecara kamITIne ame majabUta bhalAmaNa karI e chIe, tema bIjI taraphathI dareka kuTuMbIne ochAmAM ochI tenI eka nakala paNa kharIdI rAkhavAne amArI sUcanA che. A eka nakala temane keTalo mUlyavAna sAthe karaze te amArA kahevA karatAM teoe pitAnA kuTuMbamAM tene vaMcAvI tene anubhava levAthI mAlama paDaze. # # A pustaka vAMcanArAone vadhAre upayogI thaI paDe tevI DhapachapathI lakhavAmAM AvyuM che. temAM vAparelI bhAvA te kharI gujarAtI bhASA che, koI paNa pustaka temaja vijyane rasika ane bedhadAyaka karavAnuM kAma chama vya vacana ane kahevatanI vadhAre jarUra che. e jarUrIAta pAne pAne pUrI pADelI ame joIe chIe. vaLI hAlamAM keTalAka vidAne, pitAnI vidattA batAvavA sArU. saMta mizrita gujarAtI zabda zodhI zedhIne mUkavAnI moTAIne lIdhe, svAbhAvika vicAromAM AvatA gujarAtI zabdono anAdara kare che tema bhAI rAmadAse karyuM nathI. paNa svAbhAvika rIte vicAramAM AvatA gujarAtI zabdothI ja lakhAvaTa karavAnI je uttama rIte te temaNe pasaMda karelI ame joIe chIe. AthI A pustaka thoDuM paNa gujarAtI lakhI vAMcI jANanAra strI purUSa suddhAM samajI tene yathArtha upayoga karI zake tevuM che. je jaja A pustaka lakhavAne gALelo kALa kiMmatI che, lIdhela zrama stutipAtra che ane chapAvavA pAchaLa kharacelAM nANAM sArthaka che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "jJAnavardhaka'--sukhasAdhaka" eka acchu vAcavA lAyaka ceApAniyu" che. * Ajane kAla sudhArA e zabda hiMdusthAnanI dareka kAmamAM eka khAsa khAbata thai paDI che ane kharA '"sudhArA"zu' che tathA zA madhye che tenI khabara rAkhyA vagara aMgrejI sudhArAnI vAMdara nakala karI pArasIe peAtAnI asalI rAha rIti tajI aMgrejI DhapanAM kapaDAM paheravAmAM kharA sudhArA samajeche. temaja hiMduo, mAMsa-madirA ane "kATa"-pAthuna' mAM sudhArA samAyalA samaje che ! tevA vakhatamAM 'sukhasAdhaka' jevAM puSkaLa copaDI--AApAniyAM nIkalavAM joie che. evA kharA draSTAMtApura pustakothI ApaNA nakalI sudhArAnI suddha kAMi khI khulaze kharI (!!! ) * * * vilAyatamAM evI ceApaDInI jyAre lAkhA nAlA thoDA vakhatamAM khapI jAya tyAre atre zu`. tenI eka hajAra prata paNa nahIM khapaze ? ame dareka bhalA dezIne bhalAmaNa karIe chIe ke A'sukha sAdhakru' nI nakalo kharIda karI tene phelAvA karavA-A eka kharU ja dharmI kAma che. ane hiMdu jIva jaMtune khAMDa ke ATI nAMkhavA mATe tenAM dAnI zodhamAM che, tyAre AtA kSa thatAM moTAM janAvarA tathA dArUnI kharAbIne AdhIna thaI bharaNu pAmatA bhAsAnA khacAva karanArU eka kharU sAdhana che. ane te sAdhananA khare upayoga karavA-karAvavAne jeTale khI zrama levAmAM Avaze te sadhaLAnA hissA dharma anedharma zivAya bIjA kazAmAM javAne nathI, Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ << The Student's Friend." --Sukha Sidhak or The incans of becoming happy. * ** This book ought to be read by all persons, males as well as females, young and old for it inculcates the healthy principles ofothrift and self-help, even if we lay aside the question of abstinence from the use of spirits. The Publication is very opportune at this time, when complaints are heard from almost all parts of India, of the drunkenness and foppery that are gaining ground among the 50 called reformed youths of the land. We shall be glad to see adaptations from it into all the Vernacular dialects of India. (!!!) ** * We hope to see it pass through several editions. * * * * The Times of Indis" in its icarler on Native Publications, under date the 18th May 1885. observes of " Sukla Sardhuk" as follows: A curious translation in Gujarati entitlen "Attainment of happiness or a short autobiography of an English gentleman, who abstained from eating Hesh and drinking spirituous liquors' from which the Indian Aryans can take a lesson.' Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 k " A pramANe abhiprAyAnA sArAMza mAtra letAM ATalAM pAna bharAI gayAM, eTale bIjA ghaNAM chApAM, cApAniyAM tayA [dIvAna dAdUra maNibhAI jasabhAI,rAvabahAdUra bhALAnAtha sArAbhAi, rAvasAheba dalapatarAma prANajIvana khakhkharaIi]sunagRhathA nA abhiprAye atre dAkhala karavAnuM mAMDI vALavAnI pharaja paDe che, dumake te sarva dAkhala karavA jatAM te AvA karatAM jaTA meTI jevuM thai jAya-ATalA lakhANane mATe paNa vivekI vAMcanArAenI kSamA mAgavI paDe che. paraMtu tema karavAnuM kAraNa ughADuM che. nAnAM meTAM kaMika pustako kaMika lakhanArA taraphathI Aja te kAla bahAra paDe che ane sArA sArA pratha kartAe vAjabInI rAhe phariyAda kare che ke graMtho lakhavAnA zrama lakhyuM vaLI gAMThanA gopIcaMdana" paNa karIe ke ? AvA vakhatamAM agara beMke hiMdu vivecana kartA nahIM paNa " sukhasAdhakanI ghaNI AvRtti brUke lAkho nakalo khapavI joie " ! evI pArasI sabhyajanA abhinaMdanapUrvaka batAvelI icchA pramANe amala thavAne, jyAM sudhI ApaNA gujarAtI bhAIomAM vilAyatanA jevA vAMcavAnA zaiAkha pedA thayeA nathI tyAMsudhI, bIjo zeA raste? hAthamAM TIpaNu lai mAnanA bhUkhyA baDejAe ze Ae AdinI khuzAmata karavAnuM te jemanAthI bane temanAthIja bane. game tevA sAre| graMtha hoya tepaNu sarakArI zALAomAM InAma ApavA lAyakanA te pheravavA mATe te pustakanI pAtratA sivAya sarakArI keLavaNIkhAtAsAthe paheAMcatA caMdramA hovA joie. navA ane nispRhI lakhanArAone gujarAtI pustaka prekSaka kamITI kevA insAka Ape che te viSe kaDavI kurIAda vAravAra tarathIja mAtra thaI hajAro < T Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 khaMDeramAM AvI che tethI kANu aANyu che ? jyAre Amaja che tyAre (1) gabhaeNzrImatA eTale pAMca paisAnI gAMThoDavI paDe te te zu jeo joDI zake tevA (2) lAgavagavALA ane (3) moTA lekAne ghera ghera rakhaDIne khuzAmata karanArA sivAyanA vacale vAMdhenA navA gujarAtI lakhanArAone bahAra paDavAnI umeda te kyAMthI thAya ? temAM paNu AvA ekAda chuTA chavAyA nAnA pustakanI veTamAM paDavAne paravAratA te keTalA ? rAmadAsa kAzIdAsa mAdI. muMbai kALakAdevI dhara naM 64 ThA khImajI dANIne mALeA. tA 31 mI navembara 1885. |kacchamahedya.] mAtrano paMDitazrI gaThThalAlajInA racelA saMskRta kAjyanuM-gujarAtI bhASAMtara. kacchanA rAjakuLanI itihAsika dakikatarAjA prajAnA dharma Adi viSaye. kiMmata na rAmavADI, vecanAra-mubai jeArAma mukudajI bukaselara-mAmAdevI, dAmAdara izvaradAsa surata-tribhAvanadAsa geApALadAsa, bhAgAtaLAva amadAvAda-gujarAta vanAkyulara sAsAITI kIsa. ; Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prasiddha paMDita gaTTa Arya samu. pustaka 1 aMka 1, 2, 3, 4, 5 ane 6 2 , 1, 2, 3 ane 4. bAbato -- apUrva camahAravALI kavinA. kAmaMdakIya nItisAranuM TIkAnusAra bhASAnara, ratira vAnI AvazyakatA, dharmanuM eka paNa pagathiyuM cukavuM ne vasaMtaRtunuM varNana, kaLamAdamAM. bhakatamAga paNa saMrakata vidhAne havAla, vidhAthI thatA lAbha vi bhaDano itihAsa, zrIkRSNa, balabhadra uddhava nI na. kimata chuTaka aMka | no AnA e. sAmaTAM 11 aMke chuTA lenArane rU" -1 -0 bAra gAmanA grAhaka , , nAM bAMdhelA pustakanA rU0-18-0 para 8 nAM ra. da mubaI kALakAdevIne raste puraka prasAraka maMDaLa nI ophisamAMthI maLaze. strI purUSa ubhayane atyapANI 3 kAramanuM mAsika. priyavadA. rAvasAheba mANalAla nabhubhAI dvivedI rAmaladAse kAle rAtanA che ke - taraphathI sane 1885 nA ogasTa mAsanI bahAra pADavAmAM Ave che. DIsembara sudhInA pAMca aMkamAM dhA rArI vidhA (cAlu), sAhitya. strIonAM AcAra viSe virAra, strIone besuvAthI hAni thAya che? junA rivAja khATA ? dhikkAra - vIzI, gulAbasiMha (eka vArtA, pativrata, bhASA kevI che ! I. I. bAbate AvI che tathA navaMbaranA aMkathI aDAsanane pekaTeTaranI saba upara AryanItinA AgrahI vikAnanI kalamathI saMsAra sudhArA saMbaMdhI akeka amulya viSaya lakhAya che grAhaka thavA IchanAre lavAjama pAthe pitAnuM nAma, hAma priyavadAnA taMtrIne bhAvanagara lakhI mekalAM. (vaiSNava-gurU dharma-karma pragaTa kartA. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUcanA. vaiSNava-gurU-dharma karma * nIce lakhelA bukane tyAthI rAkaDI kiMmate maLaze. 'irAmavADIpAse dAmeAdara izvaradAsa. ,, mAmAdevI AgaLa jeSThArAma mukuMda ,,~~~kALakAdevI pAse Ayana TrekaTa eDabukaDIpA. ..--kATa--hALIcakalAmAM zeTha gokaLadAsa teja pALa dharmakhAtAnA sekreTarInI AphIsamAM rA.rA. mahAsukharAma haragoviM'da pAse. surata-bhAgAtalAva tribhovanadAsa gopAladAsa, ->nANAvaTa karasanadAsa nAradAsa. amadAvAda-gujarAta varnAkayulara sesarsAiTI, valasADa-dvArakAdAsa parabhudAsa, kAzI--raMgIladAsanA kATakamAM vaiSNava vrajammu aNudAsa vrajabhavanAsa. naDiyAda-ganAthajIpALa,nAraNadAsa hIrAcaMdra. bharUca-hAjIkhAnAnA mantramAM cIkAMTA pAse gALavALA AzArAma narAba e sivAya gujarAta, kaccha, dADhIAvAsa sidha nA mukhya mukhya rohezanA jANItA bukaselarI pAsethI, jathAbaMdha nakala kharIdavA icchanAre sukhakALakAdaivIne raste dharana 064 athavA kADhamAM mesarsa pena gIla ane sayANI seAlIsIsanI ADamamAM nIce sahI karanArane patra lakhavA agara jAte maLavuM. rAmadAsa kAsIdAsa mAhIM. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- _