Book Title: Swadhyay Sudha
Author(s): Mumukshu Parivar
Publisher: Mumukshu Parivar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/007141/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ANANANAKAKAKA AKAAAKAA ARARARAKANAKAN X X X X X X uBit Tellesube HOS OHOL : prakAzaka : mumukSu parivAra ANANANANANAN NANANANANANANAN ANANANANAKANAN NANANANANAN Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjya sadgurudevazrI kAnajIsvAmI Page #3 -------------------------------------------------------------------------- Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja nitya svAdhyAya ja [parama pUjya zrI gurudevazrIno dararoja . vahelI savArano lagabhaga 4 vAgyAno) ane rAtrino maukhika svAdhyAya (1) zrI samayasArajInI 1 thI 16 gAthA dhruva, acala ne anupama gati pAmela sarve siddhane, vaMdI kahuM zrutakevaLI-kathita A samayaprAkRta aho! 1. gAthArtha -AcArya kahe che huM dhruva, acaLa ane anupama--e traNa vizeSaNothI yukta gatine prApta thayela evA sarva siddhone namaskAra karI, aho! zrutakevaLIoe kahelA A samayasAra nAmanA prAbhUtane kahIza. jIva carita-darzana-jJAnesthita svasamaya nizcaya jANavo; sthita karmayugalanA pradeza parasamaya jIva jANavo. 2. gAthArtha -he bhavya! je jIva darzana-jJAna-cAritramAM sthita thaI rahyo che tene nizcayathI svasamaya jANa; ane je jIva pudgalakarmanA pradezomAM sthita thayela che tene parasamaya jANa. ekvenizcaya-gata samaya sarvatra suMdara lokamAM; tethI bane vikhavAdinI baMdhanakathA ekatvamAM. 3. gAthArtha -ekatvanizcayane prApta je samaya che te lokamAM badhaya suMdara che tethI ekatvamAM bIjAnA sAthe baMdhanI kathA visaMvAda-virodha karanArI che. zruta, paricita, anubhUta sarvane kamabhogabaMdhananI kathA; parathI judA ekatvanI upalabdhi kevaLa sulabha nA. 4. gAthArtha -sarva lokane kAmabhogasaMbaMdhI baMdhanI kathA to sAMbhaLavAmAM AvI gaI che, paricayamAM AvI gaI che ane anubhavamAM paNa AvI gaI che tethI sulabha che; paNa bhinna AtmAnuM ekapaNuM hovuM kadI sAMbhaLyuM nathI, paricayamAM AvyuM nathI ane anubhavamAM AvyuM nathI tethI eka te sulabha nathI. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2] darzAvuM eka vibhakta e AtmA taNA nija vibhavathI; darzAvuM to karajo pramANa, na doSa graha alanA yadi. pa. gAthArtha -te ekatvavibhakta AtmAne huM AtmAnA nija vaibhava vaDe dekhADuM chuM; jo huM dekhADuM to pramANa svIkAra) karavuM ane jo koI ThekANe cUkI jAuM to chaLa na grahaNa karavuM. nathI apramatta ke pramatta nathI je eka jJAyaka bhAva che, e rIta "zuddha kathAya, ne je jJAta te to te ja che. 6. gAthArtha -je jJAyaka bhAva che te apramatta paNa nathI ane pramatta paNa nathI-e rIte ene zuddha kahe che; vaLI je jJAyakapaNe jaNAyo te to te ja che, bIjo koI nathI. * cAritra, darzana, jJAna paNa vyavahAra-kathane jJAnIne; cAritra nahi darzana nahIM, nahi jJAna, jJAyaka zuddha che. 7. gAthArtha -jJAnIne cAritra, darzana, jJAna-e traNa bhAva vyavahArathI kahevAmAM Ave che; nizcayathI jJAna paNa nathI, cAritra paNa nathI ane darzana paNa nathI; jJAnI to eka zuddha jJAyaka ja che.' bhASA anArya vinA na samajAvI zakAya anAryane, vyavahAra viNa paramArthano upadeza ema azakya che. 8, gAthArtha -jema anArya maleccha) janane anAryabhASA vinA kAMI paNa vastunuM svarUpa grahaNa karAvavA koI samartha nathI tema vyavahAra vinA paramArthano upadeza karavA koI samartha nathI. zratathI khare je zuddha kevaLa jANato A Atmane, lowdIpakarA 28Si zrutakevaLI tene kahe. 9. zrutajJAna sau jANe, jino zrutakevaLI tene kahe, sau jJAna AtmA hoIne zrutakevaLI tethI Thare. 10. gAthArtha -je jIva nizcayathI zrutajJAna vaDe A anubhavagocara kevaLa Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] eka zuddha AtmAne sanmukha thaI jANe che tene lokane pragaTa-jANanArA RSIzvaro zrutakevaLI kahe che; je jIva sarva zrutajJAnane jANe che tene jinadevo zrutakevaLI kahe che, kAraNa ke jJAna badhuM AtmA ja che tethI te jIvI zrutakevaLI che. vyavahAranaya abhUtArtha darzita, zuddhanaya bhUtArtha che; bhUtAIne Azrita jIva sudaSTi nizcaya hoya che. 11. gAthArtha -vyavahAranaya abhUtArtha che ane zuddhanaya bhUtArtha che ema RSIzvaroe darzAvyuM che, je jIva bhUtAIno Azraya kare che te jIva nizcayathI samyagdaSTi che. dekhe parama je bhAva tene zuddhanaya jJAtavya che; aparama bhAve sthitane vyavahArano upadeza che. 12. gAthArtha -je zuddhanaya sudhI pahoMcI zraddhAvAna thayA tathA pUrNa jJAna -cAritravAna thaI gayA temane to zuddha(AtmA)no upadeza (AjJA) karanAra zuddhanaya jANavAyogya che; vaLI je jIvo aparamabhAve-arthAt zraddhA tathA jJAna-cAritranA pUrNa bhAvane nathI pahoMcI zakyA, sAdhaka avasthAmAM ja sthita che teo vyavahAra dvArA upadeza karavAyogya che. - bhUtArthathI jANela jIva, ajIva, vaLI puNya, pApa ne Asava, saMvara, nirjara, baMdha, mokSa te samyakta che. 13. gAthArtha -bhUtArtha nayathI jANela jIva, ajIva vaLI puNya, pApa tathA Asava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa e nava tattva samyakta che. abaddhaskRSTa, ananya ne je niyata dekhe Atmane, avizeSa, aNasaMyukta, tene zuddhanaya tuM jANaje. 14. gAthArtha - naya AtmAne baMdha rahita ne paranA sparza rahita, anyapaNA rahita, caLAcaLatA rahita, vizeSa rahita, anyanA saMyoga rahita--evA pAMca bhAvarUpa dekhe che tene, he ziSya! tuM zuddhanaya jANa abaddhaskRSTa, ananya, je avizeSa dekhe Atmane, te dravya tema ja bhAva jinazAsana sakala dekhe khare. 15. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] gAthArtha -je puruSa AtmAne abaddhaskRSTa, ananya, avizeSa (tathA upalakSaNathI niyata ane asaMyukta) dekhe che te sarva jinazAsanane dekhe che,-ke je jinazAsana bAhya dravyazruta tema ja atyaMtara jJAnarUpa bhAvakRtavALuM che. darzana, vaLI nitya jJAna ne cAritra sAdhu sevavAM, paNa e traNe AtmA ja kevaLa jANa nizcayadaSTimAM. 16. gAthArtha -sAdhu puruSe darzana, jJAna ane cAritra sadA sevavAyogya che; vaLI te traNene nizcayanayathI eka AtmA ja jANo. (2) zrI samayasArajInI 47 zakti 1H jIvatvazakti -Atmadravyane kAraNabhUta evA caitanyamAtra bhAvanuM dhAraNa jenuM lakSaNa arthAt svarUpa che evI jIvatvazakti. Atmadravyane kAraNabhUta evA caitanyamAtrabhAvarUpI bhAvaprANanuM dhAraNa karavuM jenuM lakSaNa che evI jIvatva nAmanI zakti jJAnamAtra bhAvamAM-AtmAmAM--UchaLe che) 2: citizakti -ajaDatvasvarUpa citizakti. (ajaDatva arthAt cetanatva jenuM svarUpa che evI citizakti) 3: dRzizakti -anAkAra upayoMgamayI dRzizakti. jemAM zeyarUpa AkAra arthAt vizeSa nathI evA darzanopayogamayI sattAmAtra padArthamAM upayukta thavAmayI-dazizakti arthAt darzanakriyArUpa zakti.) 4: jJAnazakti -sAkAra upayogamayI jJAnazakti. (je zeya padArthonA vizeSarUpa AkAromAM upayukta thAya che evI jJAnopayogamayI jJAnazakti.) 5 sukhazakti -anAkuLatA jenuM lakSaNa arthAt svarUpa che evI sukhazakti. 6 : vIryazakti -svarUpanI -AtmasvarUpanI) racanAnA sAmarthyarUpa vIryazakti. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] 7H prabhutvazakti :--jeno pratApa akhaMDita che arthAt koIthI khaMDita karI zakAto nathI evA svAtaMtryathI (-svAdhInatAthI) zobhAyamAnapaNuM jenuM lakSaNa che evI prabhutvazakti. 8 : vibhutvazakti :--sarva bhAvomAM vyApaka evA eka bhAvarUpa vibhutvazakti. (jema ke, jJAnarUpI eka bhAva sarva bhAvomAM vyApe che.) 9 : sarvadarzitvazakti :--samasta vizvanA sAmAnya bhAvane dekhavArUpe (arthAt sarva padArthonA samUharUpa lokAlokane sattAmAtra grahavArUpe) pariNamatA evA AtmadarzanamayI sarvadarzitvazakti. 10: sarvazatvazakti :--samasta vizvanA vizeSa bhAvone jANavArUpe pariNamatA evA AtmajJAnamayI sarvajJatvazakti. 11 : svacchatvazakti :--amUrtika AtmapradezomAM prakAzamAna lokAlokanA AkArothI mecaka (arthAta aneka-AkArarUpa) evo upayoga jenuM lakSaNa che evI svacchatvazakti. (jema darpaNanI svacchatvazaktithI tenA paryAyamAM ghaTapaTAdi prakAze che, tema AtmAnI svacchatvazaktithI tenA upayogamAM lokAlokanA AkAro prakAze che.) 12 : prakAzazakti :--svayaM prakAzamAna vizada (-spaSTa) evA svasaMvedanamayI (--svAnubhavamayI) prakAzazakti. 13 : asaMkucitavikAsatvazakti :--kSetra ane kALathI amaryAdita evA cidvilAsasvarUpa (-caitanyanA vilAsasvarUpa) asaMkucitavikAsatvazakti. 14 : akAryakAraNatvazakti H--je anyathI karAtuM nathI ane anyane karatuM nathI evA eka dravyasvarUpa akAryakAraNatvazakti. (je anyanuM kArya nathI. ane anyanuM kAraNa nathI evuM je eka dravya te-svarUpa akAryakAraNatvazakti. 15 : pariNamyapariNAmakatvazakti :--52 ane pote jemanAM nimitta che evA zeyAkAro tathA jJAnAkArone grahaNa karavAnA ane grahaNa karAvavAnA svabhAvarUpa pariNamyapariNAmakatvazakti. (52 jemanAM kAraNa che evA zeyAkArone grahaNa karavAnA ane pote jemanuM kAraNa che evA jJAnAkArone grahaNa karAvavAnA svabhAvarUpa pariNamyapariNAmakatvazakti.) Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [] 16 : tyAgopAdAnazUnyatvazakti -je ghaTatuM-vadhatuM nathI evA svarUpamAM niyatatvarUpa (-nizcitapaNe jemanuM tema rahevArUpa) tyAgopAdAnazUnyatvazakti. 17: agurulaghutazakti -SasthAnapatita vRddhihAnirUpe pariNamato, svarUpa-pratiSThatvanA kAraNarUpa -vastune svarUpamAM rahevAnA kAraNarUpa) evo je viziSTa (khAsa) guNa te-svarUpa agurulaghutvazakti. [A SasthAnapatita vRddhihAninuM svarUpa gomaTasAra zAstramAMthI jANavuM. avibhAga paricchedonI saMkhyArUpa SaTrasthAnomAM paDatI-samAveza pAmatI-vastusvabhAvanI vRddhihAni jenAthI -je guNathI) thAya che ane je guNa) vastune svarUpamAM TakavAnuM kAraNa che evo koI guNa AtmAmAM che, tene agurulaghutvaguNa kahevAmAM Ave che. AvI agurulaghutvazakti paNa AtmAmAM che.] 18: utpAdavyadhuvatvazakti -kramavRttirUpa ane akramavRttirUpa vartana jenuM lakSaNa che evI utpAdavyayadhuvatvazakti. (kramavRttirUpa paryAya utpAdavyayarUpa che ane akramavRttirUpa guNa dhRvatvarUpa che.) 19H pariNAmazakti -dravyanA svabhAvabhUta dhrauvya-vyaya-utpAdathI AliMgita -sparzita), sadaza ane visadaza jenuM rUpa che evA eka astitvamAtramathI pariNAmazakti. 20: amUrtatvazaktiHkarmabaMdhanA abhAvathI vyakta karavAmAM AvatA, sahaja, sparzadizUnya -sparza, rasa, gaMdha ane varNathI rahita) evA AtmapradezosvarUpa amUrtatvazakti. 21: akartutvazakti -samasta, karmathI karavAmAM AvatA, jJAtRtvamAtrathI judA je pariNAmo te pariNAmonA karaNanA uparamasvarUpa te pariNAmonA karavAnI nivRttisvarUpa) akartRtvazakti. (je zaktithI AtmA jJAtApaNA sivAyanA, karmathI karavAmAM AvatA pariNAmono kartA thato nathI, evI akartutva nAmanI eka zakti AtmAmAM che.) . 22: AbhokatRtvazakti -samasta, karmathI karavAmAM AvatA, jJAtRtvamAtrathI judA pariNAmonA anubhavanA (-bhogavaTAnA) uparamasvarUpa abhokatRtvazakti. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [7] ra3H niSkriyatnazakti -samasta karmanA uparamathI pravartatI AtmapradezonI niSpadatAsvarUpa (-akaMpatAsvarU5) niSkriyatnazakti. (sakaLa karmano abhAva thAya tyAre pradezonuM kaMpana maTI jAya che mATe niSkriyatnazakti paNa AtmAmAM che.) 24: niyatapradezatvazakti - je anAdi saMsArathI mAMDIne saMkocavistArathI lakSita che ane je carama zarIranA parimANathI kAMIka UNA parimANe avasthita thAya che evuM lokAkAzanA mApa jeTalA mApavALuM Atma -avayavapaNuM jenuM lakSaNa che evI niyata pradezavazakti. (AtmAnA lokaparimANa asaMkhya pradezo niyata ja che. te pradezo saMsAra-avasthAmAM saMkoca-vistAra pAme che ane mokSa-avasthAmAM carama zarIra karatAM kAMIka ochA parimANe sthita rahe che.) 25: svadharmavyApakatvazakti -sarva zarIramAM ekasvarUpAtmaka evI svadharmavyApakatvazakti. (zarIranA dharmarUpa na thatAM potAnA dharmomAM vyApavArUpa zakti te svadharmavyApakatvazakti.) 26 : sAdhAraNa-asAdhAraNa-sAdhAraNAsAdhAraNadharmatvazakti -sva -paranA samAna, asamAna ane samAnAsamAna evA traNa prakAranA bhAvonA dhAraNasvarUpa sAdhAraNa-asAdhAraNa-sAdhAraNAsAdhAraNadharmatvazakti. 27: anaMtadharmatvazakti -vilakSaNa (-paraspara bhinna lakSaNovALA) anaMta svabhAvothI bhAvita evo eka bhAva jenuM lakSaNa che evI anaMtadharmatvazakti. 28: viruddhadharmatvazakti -tarUpamayapaNuM ane atadurUpamayapaNuM jenuM lakSaNa che evI viruddhadharmatvazakti. 29H tattvazakti -tarUpa bhavanarUpa evI tattvazakti. (tasvarUpa hovArUpa athavA tasvarUpa pariNamanarUpa evI tattvazakti AtmAmAM che. A zaktithI cetana cetanapaNe rahe che-pariName che.) ' 30: atattvazakti -atarUpa bhavanarUpa evI atattvazakti. (tasvarUpa na hovArUpa athavA svarUpe nahi pariNamavArUpa atattvazakti Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8]. AtmAmAM che. A zaktithI cetana jaDarUpa thato nathI.) 31 : ekatvazakti -aneka paryAyomAM vyApaka evA ekadravyamayapaNArUpa ekatvazakti. 3ra : anekvazakti -eka dravyathI vyApya (vyapAvAyogya) je aneka paryAyo temayapaNArUpa anekatvazakti. 33: bhAvazakti -vidyamAna-avasthAvALApaNArUpa bhAvazakti. (amuka avasthA jemAM vidyamAna hoya evApaNArUpa bhAvazakti) - 34: abhAvazakti -zUnya -avidyamAna) avasthAvALApaNArUpa abhAvazakti. (amuka avasthA jemAM avidyamAna hoya evApaNArUpa abhAvazakti.) 35: bhAvAbhAvazakti -bhavatA vartatA, thatA, pariNamatA) paryAyanA vyayarUpa bhAvAbhAvazakti. 36 abhAvabhAvazakti -nahi bhavatA (nahi vartatA) paryAyanA udayarUpa abhAvabhAvazakti. 37: bhAvabhAvazakti -bhavatA (vartatA) paryAyanA bhavanarUpa (vartavArUpa, pariNamavArUpa) bhAvabhAvazakti. 38: abhAvAbhAvazakti -nahi bhavatA nahi vartatA) paryAyanA abhavanarUpa nahi vartavArU5) abhAvAbhAvazakti. 39H bhAvazakti -(kartA, karma Adi) kArako anusAra je kiyA tenAthI rahita bhavanamAtramayI (-hovAmAtramayI, thavAmAtramayI) bhAvazakti. 40: kriyAzakti -kArako anusAra thavApaNArUpa 5riNamavApaNArUpa) je bhAva temayI kriyAzakti. 41 karmazakti -prApta karAto evo je siddharUpa bhAva temathI karmazakti. 42 karnazakti -thavApaNArUpa ane siddharUpa bhAvanA bhAvakapaNAmayI kartazakti. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [9] 43: karaNazakti -bhavatA -vartatA, thatA) bhAvanA bhavananA (9thavAnA) sAdhakatamapaNAmayI (-utkRSTa sAdhakapaNAmayI, ugra sAdhanapaNAmayI) karaNazakti. 4H saMpradAnazakti -potAthI devAmAM Avato je bhAva tenA upeyapaNAmayI bannene meLavavAnA yogyapaNAmaya, tene levAnA pAtrapaNAmaya) saMpradAnazakti. 45: apAdAnazakti -utpAdavyayathI AliMgita bhAvano apAya (-hAni, nAza) thavAthI hAni nahi pAmatA evA dhruvapaNAmayI apAdAnazakti. 46 : adhikaraNazakti -bhAvyamAna (arthAt bhAvavAmAM AvatA) bhAvanA AdhArapaNAmayI adhikaraNazakti. 47 saMbaMdhazakti svabhAvamAtra sva-svAmitvamathI saMbaMdhazakti. potAno bhAva potAnuM sva ane pote teno svAmI-evA saMbaMdhamayI saMbaMdhazakti.) pUjya gurudevazrIe ApelA maMtro 1. zivaramaNI ramanAra tuM, tuM hI devano deva. 2. dhruvadhAmanA-dhyeyanA-dhyAnanI dhakhatI dhUNI dhagaza ne dhIrajathI dhakhAvavI te dharmano dhAraka dharmI dhanya che. (bhAvanagara, tA. 28-2-77) | 3. caitanyadhAtune dharanAra dhruvadhaNIno dhUnI, dhairyavAna, dharmadhyAnI dharmI dhanya che. , (bhAvanagara, tA. ra8-ra-77) sahAtmasvarUpa sarvajJadeva paramaguru. muMbaI, tA. 19-11-80) -- Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] (3) zrI pravacanasArajInI 47 nayA 1H dravyanaya -Atmadravya dravyanaye, paTamAtranI mAphaka, cinmAtra che (arthAt AtmA dravyanaye caitanyamAtra che, jema vastra vastramAtra che tema). 2: payayanaya-Atmadravya paryAyanaye, taMtumAtranI mAphaka, darzanajJAnAdimAtra che (arthAt AtmA paryAyanaye darzanajJAnacAritrAdimAtra che, jema vastra taMtumAtra che tema). 3: astitvanaya -Atmadravya astitvanave svadravya-kSetra-kALa-bhAvathI astitvavALuM che;-lohamaya, dorI ne kAmaThAnA aMtarALamAM rahelA, saMdhAyelI avasthAmAM rahelA ane lakSyonmukha tIranI mAphaka. jema koI tIra svadravyathI lohamaya che, svakSetrathI dorI ne kAmaThAnA vacagALAmAM raheluM che, svakALathI saMdhAna-dazAmAM che arthAt dhanuSya para caDAvIne kheMcAyelI sthitimAM che ane svabhAvathI lakSyonmukha che arthAt nizAnanI sanmukha che, tema AtmA astitvanave svacatuSTayathI astitvavALo che.) - 4: nAstitvanaya -Atmadravya nAstitvanaye padravya-kSetra-kALa-bhAvathI nAstitvavALuM che; -alohamaya, dorI ne kAmaThAnA aMtarALamAM nahi rahelA, saMdhAyelI avasthAmAM nahi rahelA ane alakSyonmukha evA pahelAMnA tIranI mAphaka. (jemaM pahelAMnuM tIra anya tIranA dravyanI apekSAthI alohamaya che, anya tIranA kSetranI apekSAthI dorI ne kAmaThAnA vacagALAmAM nahi raheluM che, anya tIranA kALanI apekSAthI saMdhAyelI sthitimAM nahi raheluM che ane anya tIranA bhAvanI apekSAthI alakSyonmukha che, tema AtmA nAstitvanaye paracatuSTayathI nAstitvavALo che.) 5: astitvanAstitvanaya -Atmadravya astitvanAstitvanaye kramazaH svapadravya-kSetra-kALa-bhAvathI astitvanAstitvavALuM che;-lohamaya tema ja alahamaya, dorI ne kAmaThAnA aMtarALamAM rahelA tema ja dorI ne kAmaThAnA aMtarALamAM nahi rahelA, saMdhAyelI avasthAmAM rahelA tema ja saMdhAyelI avasthAmAM nahi rahelA ane lakSyonmukha tema ja alakSyonmukha evA pahelAMnA Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] tIranI mAphaka. (jema pahelAMnuM tIra kramazaH svacatuSTayanI ane paracatuSTayanI apekSAthI lohamayAdi ane alohamayAdi che, tema AtmA astitvanAstitvanaye kramazaH svacatuSTayanI ane paracatuSTayanI apekSAthI astitvavALo ane nAstitvavALo che.) " 6 : avaktavyanaya -Atmadravya avaktavyamaye yugapad svapadravya-kSetra -kALa-bhAvathI avaktavya che;-lohamaya tema ja alohamaya, dorI ne kAmaThAnA aMtarALamAM rahelA tema ja dorI ne kAmaThAnA aMtarALamAM nahi rahelA, saMdhAyelI avasthAmAM rahelA tema ja saMdhAyelI avasthAmAM nahi rahelA ane lakSyonukha tema ja alakSyonmukha evA pahelAMnA tIranI mAphaka. (jema pahelAMnuM tIra yugapad svacatuSTayanI ane paracatuSTayanI apekSAthI yugapad lohamayAdi ane alohamayAdi hovAthI avaktavya che, tema AtmA avaktavyanaye yugapad svacatuSTayanI ane paracatuSTayanI apekSAthI avaktavya che.) 7: astitva-avaktavyanaya -Atmadravya astitva-avaktavyanaye svadravya-kSetra-kALa-bhAvathI tathA yugapad svapadravya-kSetra-kALa-bhAvathI astitvavALuM-avaktavya che;-svacatuSTayathI) lohamaya,dorI ne kAmaThAnA aMtarALamAM rahelA, saMdhAyelI avasthAmAM rahelA ane lakSyonmukha evA tathA yugapad svaparacatuSTayethI) lohamaya tema ja alohamaya, dorI ne kAmaThAnA aMtarALamAM rahelA tema ja dorI ne kAmaThAnA aMtarALamAM nahi rahelA, saMdhAyelI avasthAmAM rahelA tema ja saMdhAyelI avasthAmAM nahi rahelA ane lakSyonmukha tema ja alakSyomukha evA pahelAMnA tIranI mAphaka. [jema pahelAMnuM tIra (1) svacatuSTayanI tathA (2) ekIsAthe svaparacatuSTayanI apekSAthI (1) lohamayAdi tathA (2) na kahI zakAya evuM che, tema AtmA astitva --avaktavyana) (1) svacatuSTayanI tathA (2) yugapad svaparacatuSTayanI apekSAthI (1) astitvavALo tathA (2) avaktavya che.] 8: nAstitva-avaktavyanaya -Atmadravya nAstitva-avaktavyanaye padravya-kSetra-kALa-bhAvathI tathA yugapad svapadravya-kSetra-kALa-bhAvathI nAstitvavALuM--avaktavya che;-paracatuSTayathI) alohamaya, dorI ne kAmaThAnA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] aMtarALamAM nahi rahelA, saMdhAyelI avasthAmAM nahi rahelA ane alakSyonmukha evA tathA (yugapad svaparacatuSTayathI) lohamaya tema ja alohamaya, dorI ne kAmaThAnA aMtarALamAM rahelA tema ja dorI ne kAmaThAnA aMtarALamAM nahi rahelA, saMdhAyelI avasthAmAM rahelA tema ja saMdhAyelI avasthAmAM nahi rahelA ane lakSyonmukha tema ja alakSyonmukha evA pahelAMnA tIranI mAphaka. [jema prathamanuM tIra (1) paracatuSTayanI tathA (2) ekIsAthe svaparacatuSTayanI apekSAthI (1) alohamayAdi tathA (2) avaktavya che, tema AtmA nAstitva -avaktavyanaye (1) paracatuSTayanI tathA (2) yugapa svaparacatuSTayanI apekSAthI (1) nAstitvavALo tathA (2) avaktavya che.] astitva 9 : astitva-nAstitva-avaktavyanaya :--Atmadravya -nAstitva-avaktavyanaye svadravya-kSetra-kALa-bhAvathI, paradravya-kSetra-kALa-bhAvathI tathA yugapa svapadravya-kSetra-kALa-bhAvathI astitvavALuM-nAstitvavALuM --avaktavya che;--svacatuSTayathI) lohamaya, dorI ne kAmaThAnA aMtarALamAM rahelA, saMdhAyelI avasthAmAM rahelA ane lakSyonmukha evA, racatuSTayathI) alohamaya, dorI ne kAmaThAnA aMtarALamAM nahi rahelA, saMdhAyelI avasthAmAM nahi rahelA ane alakSyonmukha evA tathA yugapa svaparacatuSTayathI) lohamaya tema ja alohamaya, dorI ne kAmaThAnA aMtarALamAM rahelA tema ja dorI ne kAmaThAnA aMtarALamAM nahi rahelA, saMdhAyelI avasthAmAM rahelA tema ja saMdhAyelI avasthAmAM nahi rahelA ane lakSyonmukha tema ja alakSyonmukha evA pahelAMnA tIranI mAphaka. (jema pahelAMnuM tIra (1) svacatuSTayanI, (2) paracatuSTayanI tathA (3) yugapa paracatuSTayanI apekSAthI (1) lohamaya, (2) alohamaya tathA (3) avaktavya che, tema AtmA astitva-nAstitva -avaktavyanaye (1) svacatuSTayanI, (2) paracatuSTayanI tathA (3) yugapad svaparacatuSTayanI apekSAthI (1) astitvavALo, (2) nAstitvavALo tathA (3) avaktavya che.] 10 vikalpanaya :--Atmadravya vikalpanaye, bALaka, kumAra ane vRddha evA eka puruSanI mAphaka, savikalpa che (arthAt AtmA bhedanaye, bheda sahita che, jema eka puruSa bALaka, kumAra ane vRddha evA bhedavALo che tema). Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 17 ] - 11: avikalpanaya -Atmadravya avikalpanaye, eka puruSamAtranI mAphaka, avikalpa che (arthAt abhedanaye AtmA abheda che, jema eka puruSa bALaka-kumAra-vRddha evA bhedo vinAno eka puruSamAtra che tema). 12 nAmanaya-Atmadravya nAmanaye, nAmavALAnI mAphaka, zabdabrahmane sparzanAruM che (arthAt AtmA nAmanaye zabdabrahmathI kahevAya che, jema nAmavALo padArtha tenA nAmarUpa zabdathI kahevAya che tema). 13H sthApanAnaya -Atmadravya sthApanAnaye, mUrtipaNAnI mAphaka, sarva pugalone avalaMbanAruM che (arthAt sthApanAnaye AtmadravyanI paudgalika sthApanA karI zakAya che, mUrtinI mAphaka). 14: dravyanaya -Atmadravya dravyanaye, bALaka zeThanI mAphaka ane zramaNa rAjAnI mAphaka, anAgata ane atIta paryAye pratibhAse che (arthAt AtmA dravyamaye bhAvI ane bhUta paryAyarUpe khyAlamAM Ave che, jema bALaka zeThapaNAsvarUpa bhAvI paryAyarUpe khyAlamAM Ave che ane muni rAjAsvarUpa bhUta paryAyarUpe khyAlamAM Ave che tema). 15: bhAvanaya -Atmadravya bhAvanaye, puruSa samAna pravartatI strInI mAphaka, tatkALanA (vartamAna) paryAyarUpe ullase-prakAze-pratibhAse che (arthAt AtmA bhAvanaye vartamAna paryAyarUpe prakAze che, jemAM puruSa samAna pravartatI strI puruSatvarUpa paryAyarUpe pratibhAse che tema). 16 : sAmAnyanaya -Atmadravya sAmAnya naye, hAra-mALA-kaMThInA dorAnI mAphaka, vyApaka che arthAt AtmA sAmAnyana sarva paryAyomAM vyApe che, jema motInI mALAno doro sarva motImAM vyApe che tema). 17: vizeSanaya -Atmadravya vizeSanaye, tenA eka motInI mAphaka, avyApaka che arthAt AtmA vizeSanaye avyApaka che, jema pUrvokta mALAnuM eka motI AkhI mALAmAM avyApaka che tema). - 18: nityanaya -Atmadravya nityana, naTanI mAphaka, avasthAyI che (arthAt AtmA nityanaye nitya-TakanAro che, jema rAma-rAvaNarUpa aneka anitya svAMga dharato hovA chatAM paNa naTa teno te ja nitya che tema). Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] - 19: anityanaya -Atmadravya anityanaye, rAma-rAvaNanI mAphaka, anavasthAyI che (arthAt AtmA anityanaye anitya che, jema naTe dhAraNa karelA rAma-rAvaNarUpa svAMga anitya che tema). 20H sarvagatanaya -Atmadravya sarvagatanaye, khullI rAkhelI AMkhanI mAphaka, sarvavartI (badhAmAM vyApanAruM) che. " 21: asarvagatanaya -Atmadravya asarvagatanaye, mIMcelI AMkhanI mAphaka, AtmavartI potAmAM rahenAruM) che. 22: zUnyanaya -Atmadravya zUnyanaye, zUnya khAlI) gharanI mAphaka, ekaluM (amilita) bhAse che. * 23H azvanaya -Atmadravya azUnyanaye, lokothI bharelA vahANanI mAphaka milita bhAse che. - 24: jJAnazeya-advaitanaya -Atmadravya jJAnazeya-advaitanaye (jJAna ane zeyanA atirUpa naya), moTA iMdhanasamUharUpe pariNata agninI mAphaka, eka che. 25: jJAnayatanaya -Atmadravya jJAnazeyadvaitanaya, paranAM pratibiMbothI saMpUkta darpaNanI mAphaka, aneka che (arthAt AtmA jJAna ane zeyanA tarUpa naye aneka che, jema para pratibiMbonA saMgavALo arIso anekarUpa che tema). - - * 26 : niyatinaya -Atmadravya niyatinaye niyata svabhAve bhAse che, jene uSNatA niyamita niyata) hoya che evA agninI mAphaka. (AtmA niyatinaye niyatasvabhAvavALo bhAse che, jema agnine uSNatAno niyama hovAthI agni niyata svabhAvavALo bhAse che tema] : - ra7H aniyatinaya -Atmadravya aniyatinaye aniyata svabhAve bhAse che, jene uSNatA niyatithI niyama vaDe) niyamita nathI evA pANInI mAphaka. AtmA aniyatinaye aniyata svabhAvavALo bhAse che, jema pANIne (agninA nimitte thatI) uSNatA aniyata hovAthI pANI aniyatasvabhAvavALuM bhAse che tema.] Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 15 ] 28 : svabhAvanaya :--Atmadravya svabhAvanaye saMskArane nirarthaka karanAruM che (arthAt AtmAne svabhAvanaye saMskAra nirupayogI che), jene koIthI aNI kADhavAmAM AvatI nathI paNa je svabhAvathI ja aNIvALo hoya che) evA tIkSNa kAMTAnI mAphaka. 29: asvabhAvanaya :--Atmadravya asvabhAvanaye saMskArane sArthaka karanAruM che (arthAt AtmAne asvabhAvanaye saMskAra upayogI che), jene svabhAvathI aNI hotI nathI paNa saMskAra karIne) luhAra vaDe aNI kADhavAmAM AvI hoya che evA tIkSNa tIranI mAphaka. 30H kALanaya :--Atmadravya kALanaye jenI siddhi samaya para AdhAra rAkhe che evuM che, unALAnA divasa anusAra pAkatA AmraphaLanI mAphaka. [kALanaye AtmadravyanI siddhi samaya 52 AdhAra rAkhe che, unALAnA divasa anusAra pAkatI kerInI mAphaka.] 31 : akALanaya : Atmadravya akALanaMye jenI siddhi samaya 52 AdhAra rAkhatI nathI evuM che, kRtrima garamIthI pakavavAmAM AvatA AmraphaLanI mAphaka 32 : puruSakAranaya :--Atmadravya puruSakAranaye jenI siddhi yatnasAdhya che evuM che, jene puruSakArathI lIMbunuM jhADa prApta thAya che (-Uge che) evA puruSakAravAdInI mAphaka. puruSArthanaye AtmAnI siddhi prayatnathI thAya che, jema koI puruSArthavAdI manuSyane puruSArthathI lIMbunuM jhADa prApta thAya che tema,], 33 : daivanaya :--Atmadravya daivanaye jenI siddhi ayatnasAdhya che (yatna vinA thAya che) evuM che, puruSakAravAdIe dIdhelA lIMbunA jhADanI aMdarathI jene yatna vinA, daivathI) mANeka prApta thAya che evA daivavAdInI mAphaka. 34 : Izvaranaya H--Atmadravya Izvaranaye parataMtratA bhogavanAra che, dhAvanI dukAne dhavaDAvavAmAM AvatA musApharanA bALakanI mAphaka. 35 : anIzvaranaya :--Atmadravya anIzvaranaye svataMtratA bhogavanAra che, haraNane svacchaMde (svataMtrapaNe, potAnI marajI anusAra) phADI khAtA siMhanI mAphaka. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16 ] 36 guNInaya -Atmadravya guNInaye guNagrAhI che, zikSaka vaDe jene keLavaNI ApavAmAM Ave che evA kumAranI mAphaka. '37H aguNInaya -Atmadravya aguNInaye kevaLa sAkSI ja che (bUNagrAhI nathI), zikSaka vaDe jene keLavaNI ApavAmAM Ave che evo je kumAra tene jonAra puruSanI prekSakanI) mAphaka - 38: karNaya-Atmadravya kartanake, raMgarejanI mAphaka, rAgAdi pariNAmanuM karanAra che (arthAt AtmA kartAnaye rAgAdi pariNAmono karyA che, jema raMgAro raMgakAmano karanAra che tema). 39 : akartanaya -Atmadravya akaCnaye kevaLa sAkSI ja che (kartA nathI), potAnA kAryamAM pravRtta raMgarejane jonAra puruSanI -prekSakanI mAphaka. 40H bhoktanaya -Atmadravya bhoktanaya sukhaduHkhAdinuM bhogavanAra che, hitakArI-ahitakArI annane khAnAra rogInI mAphaka. [AtmA bhoktAnaye sukhaduHkhAdine bhogave che, jema hitakArI ke ahitakArI annane khAnAra rogI sukha ke duHkhane bhogave che tema.] 41 : abhoktanaya -Atmadravya abhoz2anaye kevaLa sAkSI je che, hitakArI-ahitakArI annane khAnAra rogIne jonAra vaidyanI mAphaka. [AtmA abhoktAnaye kevaLa sAkSI ja che-bhoktA nathI, jema sukhaduHkhane bhogavanAra rogIne jonAra je vaidya te to kevaLa sAkSI ja che tema.] 42 : kriyAnaya -Atmadravya kriyAnaye anuSThAnanI pradhAnatAthI siddhi sadhAya evuM che, thAMbhalA vaDe mAthuM bhedatAM dRSTi utpanna thaIne ene nidhAna maLe che evA aMdhanI mAphaka. [kriyAnaye AtmA anuSThAnanI pradhAnatAthI siddhi thAya evo che, jema koI aMdha puruSane pattharanA thAMbhalA sAthe mAthuM phoDavAthI mAthAmAMnA lohIno vikAra dUra thavAne lIdhe AMkho khulI jAya ane nidhAna prApta thAya tema.] 43: jJAnanaya -Atmadravya jJAnanaye vivekanI pradhAnatAthI siddhi sadhAya evuM che, caNAnI muThThI daIne ciMtAmaNi kharIdanAra evo je gharanA khUNAmAM rahelo vepArI tenI mAphaka. [jJAnanaye AtmAne vivekanI pradhAnatAthI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 17 ] siddhi thAya che, jema gharanA khUNAmAM beThelo vepArI caNAnI muThThI daIne ciMtAmaNi kharIdI le tema.] ja: vyavahAranaya -Atmadravya vyavahAranave baMdha ane mokSane viSe dvatane anusaranAruM che, baMdhaka baMdha karanAra) ane mocaka mukta karanAra) evA anya paramANu sAthe saMyukta thatA ane tenAthI vimukta thatA evA paramANunI mAphaka. [vyavahAranaye AtmA baMdha ane mokSamAM pudgala sAthe) daitane pAme che, jema paramANunA baMdhane viSe te paramANu anya paramANu sAthe saMyoga pAmavArUpa dvaitane pAme che ane paramANunA mokSane viSe te paramANu anya paramANuthI chUTo thavArUpa dvatane pAme che tema.]. 45 nizcayanaya -Atmadravya nizcayanaye baMdha ane mokSane viSe advaitane anusaranAruM che, ekalo baMdhAto ane mukAto evo je baMdhamokSocita snigdhatvarUkSatvaguNe pariNata paramANu tenI mAphaka. (nizcayanaye AtmA ekalo ja baddha ane mukta thAya che, jema baMdha ane mokSane ucita evA snigdhatvaguNe ke rUkSatvaguNe pariNamato paramANu ekalo ja baddha ane mukta thAya che tema.] 46H azuddhanaya-Atmadravya azuddhanaye, ghaTa ane rAmapAtrathI viziSTa mATImAtranI mAphaka, sopAdhisvabhAvavALuM che. 47: zuddhanaya -Atmadravya zuddhanaye, kevaLa mATImAtranI mAphaka, ' nirupAdhisvabhAvavALuM che. rAgano prama karavo ane svabhAvanI aruci karavI te krodha che, rAganI adhikatA karavI ane svabhAvane hINo mAnavo te mAna che, rAganI racanA karavI ane svabhAvanI bhAvanA choDavI te mAyA che ane rAganI vRddhi karavI ane svabhAvanI bhAvanA choDavI te lobha. che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] (4) zrI pravacanasArajI gAthA : 172 aliMgagrahaNanA vIsa bolA 1. grAhaka (jJAyaka) evA jene liMgo vaDe eTale ke indriyo vaDe grahaNa -jANavuM) thatuM nathI te aliMgagrahaNa che; A rIte AtmA atIndriyajJAnamaya che evA arthanI prApti thAya che. grAhya (jaNAvAyogya) evA jevuM, liMgo vaDe eTale ke indriyo vaDe grahaNa jANavuM) thatuM nathI te aliMgagrahaNa che, A rIte AtmA indriyapratyakSano viSaya nathI evA arthanI prApti thAya che. 3. jema dhumADA dvArA agninuM grahaNa thAya che tema liMga dvArA eTale ke indriyagamya dvArA (IndriyothI jaNAvAyogya cila dvArA) jenuM grahaNa (-jANavuM) thatuM nathI te aliMgagrahaNa che; A rIte AtmA indriya pratyakSapUrvaka anumAnano viSaya nathI evA arthanI prApti thAya che. 4. bIjAo vaDe mAtra liMga dvArA ja jenuM grahaNa thatuM nathI te aliMgagrahaNa che; A rIte AtmA anumeyamAtra kevaLa anumAnathI ja jaNAvAyogya) nathI evA arthanI prApti thAya che. jene liMgathI ja paranuM grahaNa thatuM nathI te aliMgagrahaNa che; A rIte AtmA anumAtAmAtra (kevaLa anumAna karanAro jI nathI evA arthanI prApti thAya che. liMga dvArA nahi paNa svabhAva vaDe jene grahaNa thAya che te aliMgagrahaNa che; A rIte AtmA pratyakSa jJAtA che evA arthanI prApti thAya che. 7. jene liMga vaDe eTale ke upayoga nAmanA lakSaNa vaDe grahaNa eTale ke zeya padArthonuM AlaMbana nathI te aliMgagrahaNa che; A rIte AtmAne bAhya padArthonA AlaMbanavALuM jJAna nathI evA arthanI prApti thAya che. je liMgane eTale ke upayoga nAmanA lakSaNane grahaNa karato nathI eTale ke pote (kyAMya bahArathI) lAvato nathI te aliMgagrahaNa che; A rIte khe s Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [19] : AtmA je kyAMyathI lavAtuM nathI evA jJAnavALo che evA arthanI prApti thAya che. liMganuM eTale ke upayoga nAmanA lakSaNanuM grahaNa eTale ke parathI haraNa thaI zakatuM nathI (-bIjAthI laI jaI zakAtuM nathI, te aliMgagrahaNa che; A rIte AtmAnuM jJAna harI jaI zakAtuM nathI evA arthanI prApti thAya che. 10. jene liMgamAM eTale ke upayoga nAmanA lakSaNamAM grahaNa eTale ke sUryanI mAphaka uparAga malmalinatA, vikAra) nathI te aliMgagrahaNa che; A rIte AtmA zuddhopayogasvabhAvI che evA arthanI prApti thAya che.. 11. liMga dvArA eTale ke upayoga nAmanA lakSaNa dvArA grahaNa eTale ke paudgalika karmanuM grahavuM jene nathI te aliMgagrahaNa che; A rIte AtmA dravyakarmathI asaMyukta (asaMbaddha) che evA arthanI prApti thAya che. 12. jene liMgo dvArA eTale ke indriyo dvArA grahaNa eTale ke viSayono A upabhoga nathI te aliMgagrahaNa che; A rIte AtmA viSayono upabhoktA nathI evA arthanI prApti thAya che. 13 liMga dvArA eTale ke mana athavA indriya vagere lakSaNa dvArA grahaNa eTale jIvatvane dhAraNa karI rAkhavuM jene nathI te aliMgagrahaNa che, A rIte AtmA zukra ane Artavane anuvidhAyI (anusarIne thanAro) nathI evA arthanI prApti thAya che. 14. liMganuM eTale ke mehanAkAranuM puruSAdinI indriyanA AkAranuM) grahaNa jene nathI te aliMgagrahaNa che; A rIte AtmA laukikasAdhanamAtra nathI evA arthanI prApti thAya che. 15 liMga vaDe eTale ke amehanAkAra vaDe jenuM grahaNa eTale ke lokamAM vyApavApaNuM nathI te aliMgagrahaNa che, A rIte AtmA pAkhaMDIone prasiddha sAdhanarUpa AkAravALo-lokavyAptivALo nathI evA arthanI prApti thAya che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] 16. jene liMgonuM eTale ke strI, puruSa ane napuMsaka vedonuM grahaNa nathI te aliMgagrahaNa che; A rIte AtmA pratye tema ja bhAve strI, puruSa ane napuMsaka nathI evA arthanI prApti thAya che. 17. liMgonuM eTale ke dharmacilonuM grahaNa jene nathI te aliMgagrahaNa che, A rIte AtmAne bahiraMga (bAhya) yatiliMgono abhAva che evA arthanI prApti thAya che. 18. liMga eTale ke guNa evuM je grahaNa eTale ke athavabodha (padArthajJAna) te jene nathI te aliMgagrahaNa che; A rIte AtmA guNavizeSathI nahi AliMgita evuM zuddha dravya che evA arthanI prApti thAya che. 19. liMga eTale ke paryAya evuM je grahaNa eTale ke athavabodhavizeSa te jene nathI te aliMgagrahaNa che; A rIte AtmA paryAyavizeSathI nahi AliMgita evuM zuddha dravya che evA arthanI prApti thAya che. 20 liMga eTale ke pratyabhijJAnanuM kAraNa evuM je grahaNa - eTale ke athavabodhasAmAnya che jene nathI te aliMgagrahaNa che; A rIte AtmA dravyathI nahi AliMgita evo zuddha paryAya che evA arthanI prApti thAya che. (5) pAMca bAla brahmacArI tIrthakara zrI vAsupUjyanAtha bhagavAna. zrI mallinAtha bhagavAna. zrI neminAtha bhagavAna. zrI pArzvanAtha bhagavAna. zrI mahAvIranAtha bhagavAna. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] (6) zrI samayasArajI gAthA : 49 avyakta'nA 6 bola 1. cha dravyasvarUpa loka je zeya che ane vyakti che tenAthI jIva anya che mATe avyakta che. 2. kaSAyono samUha je bhAvakabhAva vyakta che tenAthI jIva anya che mATe avyakta che. citsAmAnyamAM caitanyanI sarva vyaktio nimagna (aMtarbhata) che mATe avyakta che. kSaNika vyaktimAtra nathI mATe avyakta che. vyaktapaNuM tathA avyaktapaNuM bheLAM mizritarUpe tene pratibhAsavA chatAM paNa te vyaktapaNAne sparzato nathI mATe avyakta che. pote potAthI ja bAhya-atyaMtara spaSTa anubhavAI rahyo hovA chatAM paNa vyaktapaNA prati udAsInapaNe pradyotamAna prakAzamAna) che mATe avyakta che. - je (7) zrImad rAjacaMdrajInA 10 bola * svadravya anya dravya bhinna bhinna juo. svadravyanA rakSaka tvarAthI thAo. svadravyanA vyApaka tvarAthI thAo. svadravyanA dhAraka tvarAthI thAo. svadravyanA ramaka tvarAthI thAo. svadravyanA grAhaka tvarAthI thAo. che x ra 6. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] svidravyanI rakSakatA upara lakSa rAkho. 8. padravyanI dhArakatA tvarAthI tajo. 9. paradravyanI ramaNatA tvarAthI tajo. 10 padravyanI grAhakatA tvarAthI to. parabhAvathI virakta thA. (8) covIsa tIrthaMkara zrI RSabhanAtha bhagavAna. zrI vimalanAtha bhagavAna. zrI ajitanAtha bhagavAna. zrI anaMtanAtha bhagavAna. zrI saMbhavanAtha bhagavAna. zrI dharmanAtha bhagavAna. zrI abhinaMdananAtha bhagavAna. zrI zAMtinAtha bhagavAna. zrI sumatinAtha bhagavAna. zrI kuMthunAtha bhagavAna. zrI padmaprabhunAtha bhagavAna. zrI aranAtha bhagavAna. zrI supArzvanAtha bhagavAna. zrI mallinAtha bhagavAna. zrI caMdraprabhunAtha bhagavAna. zrI munisuvratanAtha bhagavAna. zrI suvidhinAtha bhagavAna. zrI naminAtha bhagavAna. zrI zItalanAtha bhagavAna. zrI neminAtha bhagavAna. zrI zreyAMsanAtha bhagavAna. zrI pArzvanAtha bhagavAna. zrI vAsupUjyanAtha bhagavAna. | zrI mahAvIranAtha bhagavAna. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [23] paramANumAra [pUjya gurudevazrIe khAsa lakhAvelA paramAgamanA sArabhUta amUlya siddhAMto.] 1. eka dravya bIjA dravyane aDe nahIM, sparze nahIM. -samayasAra gAthA 3. 2. dareka dravyano dareka paryAya kramabaddha thAya che. -samayasAra gAthA 308-311. 3. utpAda, utpAdathI che. vyaya ke dhruvathI nathI. -pravacanasAra gAthA 101. 4. utpAda, potAnA SakArakanA pariNamanathI thAya che. -paMcAstikAyasaMgraha gAthA 62. 5. paryAyanA ane dhruvanA pradeza bhinna che. -samayasAra gAthA 181-183. 6. bhAvazaktine kAraNe paryAya hoya ja che, karavo paDato nathI. -samayasAra zakti 33. 7. bhUtArthanA. Azraye samyagdarzana thAya che. samayasAra gAthA 11. 8. cAre anuyoganuM tAtparya vItarAgatA che. -paMcAstikAyasaMgraha gAthA 17ra. 9. svadravyamAM paNa dravya-guNa-paryAyanA bheda pADavA te anyavazapaNuM che. ' -niyamasAra gAthA 145. 10. dhruvanuM AlaMbana paNa vedana nahIM ane paryAyanuM vedana paNa AlaMbana nahIM. vacanAmRta bola 376. svadravya eTale nirvikalpamAtra vastu. padravya eTale savikalpa bheda kalpanA. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 24 ] svakSetra eTale AdhAramAtra vastuno pradeza. parakSetra eTale pradezamAM bheda pADavo te. svakALa eTale vastumAtranI mULa avasthA. parakALa eTale eka samayano paryAya. . svabhAva eTale vastunI mULanI sahanazakti. parabhAva eTale guNabheda (guNamAM bheda pADavo te.) -samayasAra kaLaza-TIkA kaLaza rapara. paryAyanuM kAraNa paryAya ja che. paryAyanI sattA paryAyanuM kAraNa che. paryAyanuM sUkSmatva paryAyanuM kAraNa che. paryAyanuM vIrya paryAyanuM kAraNa che. paryAyanuM pradezatva paryAyanuM kAraNa che. '-cidvilAsa pAnuM 89. 13. eka guNamAM anaMta guNanuM rUpa che. -civilAsa pAnuM 75. eka dravyamAM anaMta guNa. eka guNanA anaMta paryAya. eka paryAyamAM anaMta nRtya. eka nRtyamAM anaMta thaTa. eka thaTamAM anaMta kaLA. eka kaLAmAM anaMta rUpa. eka rUpamAM anaMta sat (sattA). eka sattAmAM anaMta bhAva. eka bhAvamAM anaMta rasa. eka rasamAM anaMta prabhAva. -adhyAtmapaMcasaMgraha (savaiyA pAnuM 1, jJAnadarpaNa pAnuM ra6). 14. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 * [25] : svadravya anya dravya bhinna bhinna juo. svadravyanA rakSaka tvarAthI thAo. svadravyanA vyApaka tvarAthI thAo. svadravyanA dhAraka tvarAthI thAo. svadravyanA ramaka tvarAthI thAo. svadravyanA grAhaka tvarAthI thAo. svadravyanI rakSakatA upara lakSa rAkho. padravyanI dhArakatA tvarAthI tajo. paradravyanI ramaNatA tvarAthI to. padravyanI grAhakatA tvarAthI tajo. parabhAvathI virakta thA. -zrImad rAjacaMdra. 16. bhAvazakti -vidyamAna-avasthAvALApaNArUpa bhAvazakti. (amuka avasthA jemAM vidyamAna hoya evApaNArUpa bhAvazakti) bhAvazakti -(kartA, karma Adi kArako anusAra je kriyA tenAthI rahita bhavanamAtramayI -hovAmAtramayI, thavAmAtramayI) bhAvazakti. bhAvanaya -Atmadravya bhAvanaye, puruSa samAna pravartatI strInI mAphaka, tatkALanA (vartamAna) paryAyarUpe ullase-prakAze-pratibhAse che. -samayasAra zakti 33, 39, pravacanasAra naya 15. 17. anekAMta -eka vastumAM vastupaNAnI nipajAvanArI paraspara viruddha be zaktionuM prakAzavuM te anekAMta che. -samayasAra pariziSTa pAnuM 609. 18. paramAM akiMcitkara hovAthI A adhyavasAna potAnI arthakriyA karanAruM nathI. -samayasAra gAthA. ra66. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26 ] 19. dabhraSTa jIvo bhraSTa che, dabhraSTano nahi mokSa che; cAritrabhraSTa mukAya che, dabhraSTa nahi mukti lahe. -darzanapAhuddha gAthA 3. 20. jIvAdi sAta tattvono samUha padravya hovAne lIdhe kharekhara upAdeya nathI. -niyamasAra gAthA 38. je koI vibhAvaguNaparyAyo che teo zuddhanizcayanayanA baLe heya che. kAraNa ke teo parasvabhAvo che ane tethI ja paradravya che. -niyamasAra gAthA pa0. 22. eka ja samayamAM sarvadatvizakti ane sarvajJatvazakti che.-A. adbhuta rasa che. -adhyAtmapaMcasaMgraha. (paramAtmapurANa pAnuM para). 21. ka ka # svarUpamAM javAno ALasa ajJAnI che ane svarUpamAMthI bahAra 1 nIkaLavAno ALasa, zAnI che. * koIpaNa guNa krame nathI ane koIpaNa paryAya akrame nathI. : * ajJAnI sana evA svabhAvano dumanaverI thayo che ane durjana 1 evA vibhAvano mitra-sAthI thayo che !!! * eka kALe-samaye jIva ane pudagalane pariNamatA dekhIne temanA A pariNamanane eka mAnavA te mithyAtva che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 27 ] 4 eka ja...... cha eka ja dhyeya che--dhruvadhAma AtmA. te ekanuM ja dhyAna dharavuM. eka ja zeya che--jJAnasvarUpI AtmA. te ekanuM ja jJAna karavuM. eka ja lakSya che--AnaMdasvabhAvI AtmA. te ekanuM ja lakSa karavuM. eka ja dezya che--sahajAnaMdI AtmA. te ekanuM je darzana karavuM. eka ja zraddheya che--abheda zuddha AtmA. te ekanI ja zraddhA karavI. eka ja sAdhya che--akhaMDa avinAzI AtmA. te ekanI ja sAdhanA karavI. eka ja ArAdhya che--nija kAraNaparamAtmA. te ekanI ja ArAdhanA karavI. eka ja AdaravAyogya che--caitanyazIla AtmA. te ekano ja Adara karavo. - eka ja ramaNatA karavAyogya che--akaSAyI AtmA. te ekamAM ja ramaNatA karavI. eka ja lInatA ka2vAyogya che--sukhakaMda AtmA. te ekamAM ja lInatA karavI. eka ja ekAgratA karavAyogya che--jJAnasAgara AtmA. te ekamAM ja ekAgratA karavI. eka ja vaMdana karavAyogya che--devAdhideva nija AtmA. te ekane ja vaMdana karavuM. eka ja maMgala che--pavitratAnI mUrti AtmA. te ekamAM ja nivAsa karavo. eka ja uttama che--sakala nirAvaraNa AtmA. te ekane ja prApta karavo. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha [ 18 ] eka ja zaraNa che-prabhutvazaktine dharanAra AtmA. te ekanuM ja zaraNa levuM. phi vIra uda di eka ja pakSa karavAyogya che-nayAtikrAMta prabhu AtmA. te ekano ja pakSa karavo. eka ja pratIti karavAyogya che-nirmaLAnaMda bhagavAna AtmA. te - ekanI ja pratIti karavI. eka ja rUci karavAyogya che-vijJAnaghana bhagavAna AtmA. te ekanI ja ruci karavI. eka ja prema karavAyogya che-anupama zAMtisvarUpa AtmA. te ekano ja prema karavo. eka ja anubhava karavAyogya che--jJAnapuMja vibhu AtmA. te ekano ja anubhava karavo. , eka ja manana karavAyogya che-guNanuM godAma AtmA. te ekanuM ja manana karavuM. eka ja ciMtavana karavAyogya che-zaktinuM saMgrahAlaya AtmA. te ekanuM ja ciMtavana karavuM. eka ja maMthana karavAyogya che--svabhAvano sAgara AtmA. te ekanuM ja maMthana karavuM. eka ja svAdhyAya karavAyogya che--Izvara zaktino bhaMDAra AtmA. te - ekano ja svAdhyAya karavo. eka ja abhyAsa karavAyogya che--kAraNasamayasAra AtmA. te ekano ja abhyAsa karavo. di ja phi - Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [29] cha ratnakaNikA jJAnIne zubharAga Ave che paNa gamato nathI, jyAre ajJAnIne zubharAga na Ave te gamatuM nathI. jIve A vAta sAMbhaLI nathI, vicAramAM lIdhI nathI ane zAstramAM che paNa temAMthI kADhI nathI. paralakSI jJAna parazeya che. temAM je lubdha che te zeyalubdha che, jJAnalubdha nahIM. dharmInI draSTimAM sphaTikano mahela, mela' samAna lAge che. bIjAnI to zuM vAta?, sAdhakanuM sAdhakadazA upara paNa jora hotuM nathI. dRSTi aupazamika, kSAyopathamika ke kSAyikabhAve ho, teno viSaya to paramapAriNAmikabhAva ja che. te kyAreya badalAto nathI. vartamAnamAM bharatakSetramAM sAkSAt bhagavAnano viraha che ane vartamAna paryAyane dhruva paramAtmAno viraha che. azubhabhAva ke zubhabhAva racavo-tene karavo-te napuMsakatA che ane temAM dharma mAnavo te anaMtI napuMsakatA che. parane kiMmata ApavAthI rAga ne dukha thAya ane potAne kiMmata ApavAthI jJAna ne sukha thAya. paravastu kayAreya potAnI thavAnI nathI ane potAnI vastu kyAreya nAza pAmavAnI nathI. to pachI paravastunI mamatA zA mATe kare che? ajJAnI jIve potAnI TakatI vastune jANI nathI, tethI parane nitya rAkhavA prayatna kare che. je jaNAya che te vedAtuM nathI, paNa jemAM jaNAya che te vedAya che. paryAyanuM vadana hoya che.) A jIve jANanArane jANyo nathI, tethI jANItAmAMthI nIkaLIne ajANyA dravya-kSetre-kALa-bhAverbhave javuM paDaze. A che Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [30 A rAga potAno aMza nathI tema ja vaMza paNa nathI. jonArane bahAranI vastunI vismayatA lAge che, tethI te aMdaramAM jato nathI. jyAM huM nathI tyAM yAda zuM karavo? ane jyAM huM chuM tyAM yAda zuM karavo? jo saMyogane tArA mAnIza, to tane teo nahIM choDe-saMyoga vacce janma levo paDaze. vastu vacanAtIta che tema vANI-vacana kahe che. jANanAro parane jANavA jAya che, paraMtu jANanArane-potAne-jANato nathI!!! je potAnAmAM nathI tene ajJAnI jANe che, paNa je potAnAmAM che tene jANato nathI. samayasAra -AtmA) bhUpa-bAdazAha-rAjA che ane teno zuddha paryAya e tenuM calaNI nANuM che. che huM paramAtmA chuM' tevA vikalpathI paNa paramAtmA nahIM maLe. ja jIvanamAM karavAnuM to karyuM nathI, paraMtu zuM karavAnuM che tenI paNa khabara nathI. ' ja A Atma-anubhavInI amRtavANI che. caitanyanA pAtALamAM jaIne nirmaLa paryAyane bahAra lAva. amApa AkAzanuM mApa lenAra jJAnanI tAkAta keTalI!! paryAya samIpavartI jJAyakane na jANatAM, dUravartI padArthone jANavA jAya che te Azcarya che. jIvanA amaryAdita guNo, asaMkhya pradezanI maryAdAmAM rahe che. je dazAnI dizA para tarapha che tene svanI dizA tarapha vALatAM jIvana palaTo khAya che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [31] samakti thatAM zraddhA pUrNapaNe pragaTe che ane AnaMda, jJAna, zAMti Adi paryAyo aMze pragaTe che. ja teNe duniyAmAM gaNAvA mATe kALa gALyo, paraMtu AtmAne gayo- jANyo nahIM. anaMtaguNasAgara AtmAno anAdara karanAra mithyAtva anaMtabhavanA duHkhanuM kAraNa che. jeNe potAnA jIvane jagADyo teNe jIvana jIvI jANyuM ane jeNe rAgane mArI nAkhyo teNe marI paNa jANyuM. muktinI IcchAthI mukti nahIM maLe, muktasvarUpamAM rahevAthI mukti maLaze. trikALI dravya vartamAnamAM ja pUrNa hovAthI vartamAna paryAyamAM tenI pratIti thaI zake che. traNakALanA bheda upara jovAnI jarUra nathI. ajJAnIe rAga sAthenI ekatA buddhithI AtmAne phAMsI ApI che. rAgarUpI ojhala paDado toDI aMtaHpuramAM jA. tane AtmAnA darzana thaze. jIvatvazaktithI jIve te jIva. jenAthI kolakarAra Ave ke janma-maraNanA cheDA AvyA te dharma. potAno svabhAva ja paramAtmA ane paramezvara che. tenI mahattA para cIja karatAM paNa adhika che. mATe tenI dRSTi karavI, tenI mahattA karavI. jJAnIno evo Adeza che ke tuM have zubhavikalpathI paNa virAma pAma. A vAta to indrone paNa sAMbhaLavA maLavI durlabha che. jJAnamAM upayoga ane labdha evA be bheda hoya che, paraMtu zraddhAmAM evA bheda hotA nathI. jJAnIne je jJAna ughaDyuM che te svabhAvarUpa che. te svane pakaDavAnI lAyakAtavALuM che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [32] jJAyaka svabhAvanA nirNayamAM vikalpa ke vANI sahAyaka nathI. tethI rAga ke vANI AtmAne lAbhadAyaka nathI. svabhAvamAM vibhAva nahIM ane vibhAvamAM svabhAva nahIM-AvuM anekAMta zAstra kahe che. eka guNamAM anaMta guNanuM rUpa che, chatAM eka guNa bIjA guNarUpe thato nathI. guNa akrame rahe ane paryAya krame thAya tevo ja vastuno svabhAva che. AvA svabhAvanI dRSTi thatAM kramabaddhanI pratIti thAya che. arihaMta bhagavAna alpajJatA TALI kevaLajJAnI thayAM ane rAga TALIne vItarAga thayAM. to temanI vANImAM ema ja Ave ke "amArI jema tuM paNa alpajJatA ane rAga vaLIne sarvajJa ane vItarAga thA. tathA amArA dravya-guNa-paryAyane je jANe tene AtmajJAna thayA vagara rahe nahIM." zarIrAdi paradravyanI kriyA thAya te pudgalanuM kArya che. jJAnI ke ajJAnI teno katAM nathI. jJAnInuM lakSa AtmasvabhAva upara hovAthI zuddhakAryano karyA che ane ajJAnInuM lakSa para upara hovAthI azuddhakAryano karyA che. mithyAtvanuM pApa sAta vyasana karatAM vadhAre che. aMtaramAM vItarAgatA pragaTa karI potAne tenuM dAna ApavuM joIe, tene badale rAga utpanna kare te dAnAMtarAya che. vItarAgatAthI lAbha mAnavo joIe, tene badale rAgathI lAbha mAnavo te lAbhAMtarAya che. AnaMdano bhogavaTo karavo joIe, tene badale rAgano bhogavaTo karavo te bhogAMtarAya che. parAvalaMbe pragaTela jJAna, nitya jJAnasvabhAvamAMthI nathI AvyuM. mATe nahIM Take, avarAI jaze-aMdhArA thaI jaze. jyAre nitya jJAnasvabhAvanA Azraye pragaTeluM hovAthI atIndriya jJAna avarAze nahIM, Takaze. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- * | [ 73 ] . bhAI! para ke rAgAdi to tane kAma nahIM Ave, paraMtu kaSAyanI maMdatAthI thayeluM A kSayopazama jJAna paNa kAma nahIM Ave. bhagavAna ane bhavabhramaNavALAne anAdithI vera-abhiprAyabheda- cAlyo Ave che. hAra-jItavALI carcA-bIjAne khoTA pADavAvALI ne potAnI adhikatA batAvavAvALI carcA-na hoya, paNa vItarAgI carcA hoya. ja bhUla kabUlavI e to mahAnatA che. rAga e klezano vilAsa che, anarthanuM kAraNa che. samaya (-avasara) maLyo che to samayamAM -AtmAmAM) sAvadhAna thA. samaya varte sAvadhAna. samaktimAM lAbha keTalo che ne mithyAtvamAM nukazAna keTaluM che tenI ajJAnIne khabara nathI. AvI vAta koNa samajI zake? je AtmA hoya te samajI zake. A AtmAnI vAta jaDa-para ke rAga samajI zake nahIM.. kahe mahAtmA, suna AtmA, tuM cho paramAtmA. je koIne A mArga samajAya che tene koI vyakti pratye dveSa hoto nathI. vana-vagaDAmAMthI gAmamAM ke gharamAM javAno rasto na maLe to mUMjhAya che, paNa bhavavanamAMthI chUTIne svabhAvamAM javAno rasto nathI maLato chatAM mUMjhAto nathI !!! ja rAga thatAM lajjA thavI joIe ke A to kalaMka che, mAruM svarUpa nathI. jyAM bhava ne bhavano bhAva nathI evA bhagavAna pAse jA, tane bhava nahIM rahe. tane zuM yAda karavuM gamaze--mArAmAM AnaMda che te ke mArAmAM bhramaNA che te? cheanubhavInI kriyA evI che ke te sIdhI siddha paryAye pahoMcI jAya. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [34]. A rAgAdi potAnA pakArakathI thAya che. chatAM tenAthI rahita pariNamavuM te AtmAno svabhAva che. ja jJAnI rAgane parazeva tarIke jANe che, tethI rAga jANelo prayojjavAna rahe che. samayasAra sAMbhaLavA maLavuM e jiMdagIno eka lhAvo che. samayasAra bharatakSetrano rAjA che, kevaLajJAna utpanna karAve tevuM vAcaka che ane bhAgavata, daivI, pavitra, aciMtya, alaukika zAstra che. sarva zAstromAM bhUpa evuM A samayasAra to bhagavAnanI sAkSAt vANI che. jeNe jaina thavuM hoya teNe A samajavuM paDaze. A sarvazane anusarIne vANI nIkaLe te yathArtha vANI che, paNa te vANIthI jJAna thAya ema kahevuM te vyavahAra-nimittanuM kathana che. jJAnano sva-paprakAzaka svabhAva che e nizcaya che, paNa parane jANe che - ema kahevuM te vyavahAra che. che. je TakatuM hoya, mahenatathI prApta thatuM hoya ane prakAzavAna hoya te - bahumUlya vastu kahevAya. tema AtmA anAdi-anaMta Take che, mahApuruSArthe prApta thAya che ane nirmaLa che, mATe amUlya che. kAM gurugama hoya athavA to pUrvanA saMskAra hoya, te vinA A jainatattva samajAya nahIM. mane A nahIM samajAya evuM zalya ja tene samajavA detuM nathI. na pAmaratA na svIkAra, prabhutA svIkAra. A siddhane lakSamAM rAkhIne A samayasAra sAMbhaLaje. jarUra siddha thaIza. siddhanI bhAvastutithI arthAt svabhAvanI dhArAthI pUrNa svabhAva pragaTa thaze ne dravyastutithI arthAt zubha vikalpathI pUrNanI vAta kahenArAno saMyoga maLaze. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 3pa ] A siddhane jJAnamAM jANIne sthApavA te bhAvastuti che ne temane vikalpamAM bahumAnathI sthApavA te dravyastuti che. AtmajJAnano AdhAra bAhya saMyoga, bAhya AcaraNa ke maMda kaSAya nathI. jenA jIvanamAM sahaja udAsInatA ja chavAI rahelI hoya te Atmasthita saMta che. che jene dhamAM pratye prema nathI tene kharekhara dharma pratye prema nathI. che jyAM sudhI A jIva potAne baddharUpe baMdhAyelapaNe) dekhe che tyAM sudhI te bhavabaddha ja rahe che. saMpatti svapnA jevI che, puNya-pApa paMka -kAdava) jevA che. potAnA AtmAne azuddha mAnanArA azuddha ja raheze ane potAnA AtmAne zuddha mAnanArA zuddha thayA vinA raheze nahIM. samyaka zraddhA para, rAga ke bhedane kabUlatI nathI, mAtra sahaja zuddha nija zaktine kabUle che. caMdramAmAM kALo DAgha hovA chatAM cAMdanI kALI thatI nathI tema kadAca jJAnInI vANImAM zabdoSa thaI jAya topaNa tattvamAM bAdhA AvatI nathI. sAco sAdhaka e ja che ke je uttama evI AtmakaLA-jJAnakaLAnI sAdhanA kare che. jyAM jJAnInI vANInA madhura dhvani aMtaramAM guMjyA tyAM bhramaranA guMjArava to dUra raho, koyalanA svarathI paNa zuM kAma che? (kAMI jarUra nathI) sukSetramAM vAveluM bIja niSphaLa jatuM nathI, aMkura utpanna thaIne phaLanI prApti thAya ja che tevI rIte rucimAM vaNAyelA saMskAra niSphaLa jatAM nathI, samyagdarzana pragaTa thaIne mukti thAya ja che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [36 ] che. jevI rIte kamaLa sUrya tarapha DhaLe che, samudra caMdramA tarapha uchaLe che, soya lohacuMbaka tarapha kheMcAya che, prajA rAjA tarapha jove che, tevI rIte jJAnI jJAyaka tarapha DhaLe che. jinane jANI nijanI bhakti kare to mukti maLe. rAgano kartA-bhoktA nathI evo vikalpa paNa prabhu! tane zobhato nathI. e vikalpa tAro zaNagAra nahIM, tArI dazA nahIM. koI viparIta zraddhAthI duHkhI thAya te zuM rAjIpo karavA jevI vAta che? teno tiraskAra na hoya, tenA pratye karuNA hoya. jema potAne duHkha goThatuM nathI tema bIjo duHkhI thAya te zuM khuzI thavA jevuM che? huM sthaLa chuM evA vikalpano to cisvarUpamAM avakAza nathI, paraMtu huM sUkSma chuM evA vikalpano paNa aMdaramAM avakAza nathI. ajJAnI je jaNAya che tenA astitvane mAne che, paNa jANanAranA astitvane mAnato nathI. A bhAI! tuM rAgane jANavA jA cho tenA karatAM jANanArane jANane? che te badhAne jANyA, paNa badhAthI bhinna jANanArane jANyo nahIM. A jIva baMdhAyelo che evA pakSano to AcAryadeva niSedha karatA AvyA ja che, paraMtu jIva baMdhAyelo nathI evA pakSano_vikalpano-paNa niSedha karAve che. * ja potAne jANyA vinA parane jANIne je saMtoSa pAme che te ajJAnI che. che tAruM lakSa karyA vinA lakSapati lakhapati) thaI nahIM zakAya. bhramaNA-rAgamAM bharAIne bhikhArI thaIne, bhagavAna bhaTake-rakhaDe che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che che [ 37 ] tuM anAdithI duHkhane khATale paDyo cho chatAM thAkyo nathI? have ekavAra to jAga! darzana-jJAna-cAritra e AtmAnA pariNAma che, paNa rAgAdi AtmAnA pariNAma nathI. teNe zraddhA ne jJAnanI pATI evI cokhkhI karavI joIe ke jethI temAM ekalo AtmA ja taravare. tuM tane jANa ane mAna-A pAkuM karavuM joIe. sanA zaraNe AkhI duniyA kurabAna che. lokonA mAna-sanmAnaAbaruM-kurabAna che. duniyA ataDo kahe, duSTa kahe, topaNa pAlavaze. (cAlaze), paNa sanuM zaraNuM choDavuM pAlavaze nahIM. vikalpanI AMkha baMdha karIne dhyAna karatAM nirvikalpa AMkha ughaDe che. sarvaze jANyuM che mATe kramabaddha che ema nahIM, paNa paryAyano ja evo svabhAva che ke kramabaddha thAya ane guNa paNa evo che. to kramabaddhano - nirNaya tenA guNano nirNaya karatAM thAya che. paNa guNano nirNaya guNabhedanA Azraye na thAya, paraMtu dravyanA Azraye thAya. mATe dravyano Azraya karatAM guNano nirNaya thAya che ne guNano nirNaya thatAM teno svabhAva krame thavuM ne akrame rahevuM teno nirNaya thAya che. mATe temAM puruSArtha Ave che. bhagavAna divya che, temanuM sukha divya che, temanuM jJAna divya che, temanI zakti divya che, temanI siddhi divya che; to pachI temanI dhvani divya kema na hoya? jema caLakATa mArato svaccha arIso hAthamAM hovA chatAM mUrkha potAnuM pratibiMba jovA bIje jAya che, tema ajJAnI dehadevaLamAM Atmadeva birAjamAna hovA chatAM bahAra gotavA jAya che. - potAnA svabhAvamAM vidyamAna bhaMDArane joto nathI ne bahAra bhIkha mAge che te mUrkha nathI to koNa che? Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [38] indriyone vaza karanAra indra thaze-atIndriya thaze ne indriyone vaza thanAra ekendriya thaze. jJAna zUnya banI viSaya bhogavanAra bhogI che, bhavarogI che. jyAre viveka sahita viSaya bhogavanAra yogI che, jJAnI che. bAhya jJAna anaMtavAra prApta karyuM ne khoyuM, paraMtu aMtaraMga jJAna ekavAra paNa prApta karyuM nathI. AtmajJAnanI saMpattivALo madonmata, ghamaMDI, abhimAnI hoto nathI. te to merunI jema akaMpita dharyavAna hoya che. na svAnubhava pramANathI kahelI vAta ja satya hoya. ja asaMkhya pradeza e maMdira che, nirmaLa pariNati e siMhAsana che ane zuddhAtmA e jinendradeva che. vikalpa choDIne aMdara jue to e jinadevanA darzana thAya. atIndriya sukha svAnubhavagamya che ane te svAnubhavagamya sukhano anubhava AtmayogI ja kare che. AtmAnubhavI ja AtmajJAnanI yathArtha vAta karI zake. bIjAne A kaLA AvaDatI nathI. eka eka zabdanA seMkaDo artha karanArA vidvAno taiyAra thayA. tarkazAstramAM niSNAta thaIne vAdavivAda karanArA vidvAno taiyAra thayA. paNa zabda ne tarka rahita AtmAno anubhava karanArA keTalA taiyAra thayA? che je Asatrabhavya che tene ja adhyAtma vicAra krUre che. badhAne nahIM. che. jevI rIte pratyakSa jonAra ja spaSTa varNavI zake tema AtmAne pratyakSa jonAra jJAnI ja AtmAne spaSTapaNe varNavI zake. jevI rIte cakora pakSI caMdramAnI pratikSA kare che tevI rIte munirAja AhAra mATe mAre AMgaNe kyAre padhAre evI bhAvanA jJAnI bhAvatA hoya che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 39 ] bhAI! tuM kaSAyavilAsI cho, paNa have tattvavilAsI thaje. : jagatamAM zatrune jItanArA ghaNA che, paNa janma-maraNane jItanArA keTalA che? " jema mANasa pataMga uDAve che tyAre dorI hAthamAM rAkhe che. jo dora hAthamAM na rAkhe to pataMga kayAMya uDI jAya. tevI rIte caMcala pariNIta jyAM tyAM na vicare te mATe jJAnIe dRSTine AtmAmAM lagAvI che. dRSTino dora hAthamAM rAkhe che. maMdiramAM birAjamAna devane na jotAM mAtra maMdiranI racanAne dekhanAra jema mUrNa che tema zarIranI aMdara birAjamAna AtmAne na jotAM mAtra zarIrane ja jonAra--zarIrane ja AtmA mAnanAra--mUrkha che. AsaktipUrvaka, ullAsathI utsAhathI vikathA kahenArA, sAMbhaLanArA, vAMcanArA ghaNA che, paraMtu premapUrvaka AtmahitakArI tattvanI vAta sAMbhaLanArA, vAMcanArA ne kahenArA bahu alpa che. jJAnInA hRdayamAM parapadArtha pratye Asakti-prema nathI, chatAM Azcarya che ke loko tene bhogI samaje che. jJAnI bAhyathI kadAcita AtmadhyAna karatAM na hoya, chatAM paNa aMtaraMgamAM niraMtara AtmazraddhAna vartatuM hovAthI yogI che. tAro upayoga paramAM kema jAya che? zuM tyAM tane sukha bhAse che? bhAI! tArA duHkhanA dahADA gayA. have to arihaMta jevuM mAruM svarUpa che ema jANavAnA TANAM AvyA che. bhaviSyanA duHkhanA vaNAM vaLavAnA A TANAM che ho. AvI vAta kAne paDe che to AnAthI adhika duHkhane TALavAnA TANAM bIjA kyA hoya? dRSTi dolatane jove che. are! aMdara AtmAmAM AnaMda bharyo hovA chatAM tene bahAramAM sukhanA sabaDakAM kema Ave che? Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [40] ja be dravya vacce to atyaMta abhAvano gaDha che. te gaDhane koI toDI zake nahIM. jIva ke pudgala gati kare ke sthira thAya to dharmadravya ke adharmadravya nimitta thAya. paNa dharmadravya ke adharmadravya nimitta thAya to jIva ke pudgala gati kare ke sthira thAya ema nathI. A zuM sUcave che ke upAdAna svataMtra che, nimittAdhIna nathI. sukhanuM kAraNa svabhAva pratighAtano abhAva. sukhanuM lakSaNa anAkuLatA. AtmAnI zraddhA kyAreya karato nathI te abhavya che, AtmAnI zraddhA hamaNAM kare che te Asannabhavya che ane AtmAnI zraddhA pachI karaze te dUra bhavya che. jene anukULatA maLI che te bhogavavAnI AkuLatAthI duHkhI che ane jene anukULatA maLI nathI te meLavavAnI AkuLatAthI duHkhI che.--che to baMne duHkhI. puNyabhAva vakhate AtmAno anAdara karyo eTale ke tene heya mAnyo ane puNyane AdaraNIya karyuM eTale ke tene upAdeya mAnyuM, to e kAMI nAno guno nathI. tenuM phaLa Avaze tyAre tRSNA vadhI jaze. bhAI: khArI jamInamAM ke dariyAmAM pANI dekhAya to paNa te pIvAya nahIM, tema puNyamAM sukha-zAMti jevuM dekhAya to paNa te anubhavavAyogya nathI. ja dravya taraphano rAga paNa dravya tarapha javAmAM vina karanAra che. puNya-zubharAgano tyAga karavo-e paNa upacAra kathana che. kema ke svabhAva zubharAgarUpe thayo ja nathI ne? to pachI teno tyAga zuM karavo? AtmA cetaka -jANanAra) ne rAga caitya (-jaNAvAyogya) hovA chatAM baMne eka nathI thayA. nija nija niyata lakSaNothI te baMne bhinna-bhinna che. baMne vacce sAMdha che tyAM prajJAchINI sAvadhAna thaIne paTakavAthI teo judAM paDI jAya che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [41] svabhAvarUpa pariNAma sahaja thAya che, tene vikalpanI jarUra nathI. vibhAvarUpa pariNAma sahaja thatA nathI. pahelAM rAga na chUTe, rAganuM mamatva chUTe. che jene AtmAnI tIvra ruci thaI hoya te anubhava sivAya kyAMya saMtoSAya nahIM. jema rogI DokTara pAsethI dararoja roga dUra karavAno upAya ullAsathI sAMbhaLe paNa davA na le to roga dUra na thAya, tema ajJAnI jJAnI pAsethI dararoja mohano nAza karavAno upAya ullAsathI sAMbhaLe paNa aMtarano prayoga-puruSArtha na kare to kAMI vaLe tevuM nathI. te ja AtmA rAgathI rahita che tema kahevAno hetu rAgathI bhinna AtmAno anubhava karAvavAno che, svacchaMdI banAvavAno nahIM che. jJAnapadamAM rAgAdi jaNAtAM, ajJAnI jJAnapadane grahato nathI paNa rAgAdine rahe che-tene AtmApaNe mAne che,-je mithyAtva che. duHkha vaLavAnI vAta sAMbhaLavA maLI, vAta saMbhaLAvanArA paNa maLyA, topaNa caherA para prasannatA nathI? lAyaka prANI hoya to AvI vAta sAMbhaLatA vIrya ullasI jAya ke aho! bhagavAna AtmAnI AvI vAta meM kadI sAMbhaLI nathI. A anubhava pahelAM zuddhAtmAnI vAta sAMbhaLatA prasannatA thAya che. . jene zuddhaparyAyanuM paNa karavApaNuM dRSTimAM bhAse che tene zuddhasvabhAva dRSTimAM Avyo ja nathI. "anubhava karuM evA vikalpanI kartabuddhithI anubhava thato nathI, nirvikalpa thAuM evA vikalpathI nirvikalpa thavAtuM nathI, paNa huM to nirvikalpa svarUpa ja chuM." evI ekAgratAmAM-bhAvanAmAM-nirvikalpa dazA sahaja pragaTa thaI jAya che. amane zuddhanayano pakSa AvI gayo che ema abhimAna karIza nahIM. zuM pakSanuM abhimAna karAya? Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ # # [ 42 ] bheda, abhedane samajAvavA mATe che, bhedamAM aTakavA mATe nahIM. teNe anAdithI tIvra ke maMda kaSAyanA darzana karyAM che, paraMtu akaSAyI svabhAvanA darzana karyAM nathI. jJAyakano vikalpAtmaka jJAnamAM paNa nirNaya nathI to anubhava thato nathI ane temAM ja jo aTakI paDe to paNa anubhava thato nathI. 'sat' na maLyuM to 'sa'nA saMskAra to laIne jA. ekarUpa AtmasvabhAvanuM jJAna thatAM naveya tattvonuM jJAna sahaja thaI jAya che ane tene 'navatattvanuM jJAna-zraddhAna te samakti' ema kahyuM che. je gharamAM zuddhAtmAnI vAta thAya che te ghara nathI paNa maMdira che ane jo zuddhAtmAnI vAta thatI nathI to te ghara nathI paNa smazAna che. jJAnI ni:kAMkSa che--kAMkSA na kare--e rAgano abhAva sUcave che, jJAnI "glAni na kare--e aNagamo-dveSano abhAva sUcave che ne zAnI mUDha na hoya--e mohano abhAva sUcave che. A vacana agocara nirvikalpa tattva kahevA jatAM kahevAtuM nathI, pUchavAthI prApta thatuM nathI ane vikalpathI maLatuM nathI. nizcayAbhAsIne nizcayanI paNa khabara nathI ane vyavahArAbhAsIne vyavahAranI paNa khabara nathI. bhagavAna! tane bhagavAna banAvavo che. te mATe A vAta kahevAya che. chatAM tane A vAta khoTI kema lAge che? tane kheda kema thAya che? rAgano akartA ne potAnA paryAyano paNa akartA.--Avo puruSArtha kramabaddhamAM Ave che. samyagdarzanano janma zuddhopayoganA kALe thAya che, ane zuddha pariNati vakhate Take che. nirmaLa paryAya AdhAra che ane dravya Adheya che, kema ke nirmaLa paryAyathI dravya jaNAya che. (samayasAra gAthA 181-183) Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [43] ja bhagavAna AtmAne bhUlavo te bhAvamaraNa che. puNya ke pApanA udayathI jJAnInuM mApa na nIkaLe. rogAdi pratikULatA vakhate pApanA udayathI tene pApI na kahevAya. tevI rIte nirogatAdi anukULatA vakhate puNyanA udayathI tene puNyavALo na kahevAya. te to baMne vakhate-pApanA ke puNyanA udaya vakhate- jJAtA hovAthI jJAnI-dharmI ja che. jJAnIne koIpaNa prakAranA udayakALa bhedajJAna varte che. paryAya kramabaddhakramasara nathI ema koI kahe, to bhAI! kramabaddhakramasara nathI evo tAro abhiprAya paNa kramabaddha kamasara che ho. ahA! jene potAnA kAryane) te karI zake che, je karI zakAya che, te ajJAnIne karavuM nathI. ane jene (5ranA kAryane) te karI zakato nathI, je karI zakAtuM nathI te karavuM che. samyagdarzana jevuM AtmAnuM sanmAna-AtmAno Adara-satkArabahumAna-nathI ne mithyAtva jevuM AtmAnuM apamAna-AtmAno anAdara-nathI. che jene prabhuno-paramAtmAno-prema hoya tene pAmaratAno prema na hoya ane jene pAmaratAno prema hoya tene prabhuno-paramAtmAno-prema na hoya. upayogamAM rAgAdinuM ekatva te mithyAtva ane upayogamAM rAgAdinuM vibhakta te samakti. che jenA guNono cheDo nathI, jenA guNomAM 'A chello guNa evuM nathI te AtmA che. jenA guNono chevADo nathI te AtmA che. ja vizvAsa rAkha ke strImAM bhagavAnane pakaDyo, to paryAyamAM bhagavAna pragaTyA vinA raheze nahIM. ja bhagavAna! tuM kyAM apUrNa cho ke bIjA pAsethI sAMbhaLIne pUro thA tema ja bIjAne saMbhaLAvIne pUro thA. ' Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma # # [ 44 ] sahaja svarUpane svIkAre to mArga saraLa che. are! A jIva jyAM sukha che tyAMthI leto nathI ane jyAM nathI tyAMthI mAgyA kare che. bhUmikA anusAra vyavahAra hoya che, mATe tene batAvyo che, jaNAvyo che. basa, ATalI hada rAkha. AnAthI AgaLa na jA arthAt te lAbhadAyaka che ke karavAlAyaka che ema na mAna. prazasta ke aprazasta--samasta vibhAvabhAva parAsta karavA jevA che. sarvatranA sarva zubhAzubhabhAva sarvadA ne sarvathA choDavA jevA che. jJAnanI evI vizALatA hovI joIe ke AgamanI badhI apekSAo samajAya ane hRdayanI evI vizALatA hovI joIe ke badhA sAdharmI pratye prema thAya. are! te kare che to rAga-dveSanI hoLI, chatAM mAne che AnaMdanI divALI !!! bepaNAmAM ekapaNuM mAnavuM (judAM che tene eka mAnavA) ane ekapaNAmAM bepaNuM karavuM (abhedamAM bheda karavo) te viparItatA che. jagatanA badhA padArthone tuM upAdAnapaNe jo, nimittapaNe nahIM ane to naimittika avasthA--rAga--utpanna nahIM thAya. pariNAmane nimitta sApekSa jotAM tenuM nAma naimittika che, paraMtu svazaktithI jotAM te ja pariNAmanuM nAma upAdeya che, je nimitta nirapekSa che. cAritra eTale sthiratA. te sthiratA zraddhA-pratitapUrvaka ja hoya che. kema ke niHzaMkapaNe zraddhA-pratita thayA vagara sthiratA thAya kevI rIte? dRSTi ane jJAnanA upAdeyabhUta viSayamAM taphAvata nathI. paNa dRSTi nirvikalpa hovAthI eka dharmane ja svIkAre che, jyAre jJAna savikalpa hovAthI badhA dharmone svIkAre che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM : [45] AtmasvabhAva rAgano akartA hovAthI parano nimittakartA paNa nathI. ja vizeSabhAvamAM -paryAyamAM nava tattvo dekhAya che, sAmAnya ekarUpa bhAvamAM nahIM. mATe te tattvonI dRSTi choDavA jevI che. ja kAMIka karavAno bojo ja AkuLatAne janma Ape che. ja huM zuddha chuM, buddha chuM' evuM vicAravuM zuM? anubhava karavo. vicAra che tyAM sudhI anubhava nathI ne anubhava thatAM vicAra raheto nathI. huM ekasvarUpa chuM. mArAmAM svabhAva sivAya bIjuM kAMI che ja nahIM. to pachI huM kono tyAga karuM? (svabhAvano tyAga to thaI zake nahIM) mane mithyAtvathI nukazAna nathI ne samaktithI lAbha nathI-AvuM apariNAmI tattva huM chuM, parama pariNAmikabhAva chuM. huM jJAyaka chuM ne rAga parazeya che.-Ama baMnenA svabhAva ja bhinna che tyAM ekatA kema hoya? he AtmA jema tuM niraMtara paradravyonuM smaraNa kare che tema jo tuM zuddha cikUpanuM smaraNa kare to zuM mokSaprApti nahIM thAya? bhagavAna anaMtane nathI jANatA ema nathI: anaMtane anaMtapaNe jANe che. jo teo anaMtane anaMtapaNe na jANe to jJAna khoTuM Thare ne jo anaMtane na jANe to jJAna apUrNa Thare, tethI sarvajJa na kahevAya. padArthonI anaMtatA karatAM jJAna sAmarthyanI anaMtatA ghaNI moTI che. mATe jJAna te anaMtatAne pahoMcI vaLe che. nirNaya pachI jo anubhava na Ave to te nirNaya ja nathI. svarUpano evo nirNaya kara ke have pachI vicAravAnuM rahe nahIM. bhAI! tArA paramAtmAnA vaibhavazALI gharamAM dAkhala thavA daravAjA khullAM che. nija vastumAM abheda thatAM teno anubhava thAya che, bhedarUpa (judAM) rahIne teno anubhava thato nathI. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [46 ] jJAnInA aMtarajIvanane samajavA aMtaranI pAtratA joIe. A prathama vyakta jJAnane (lakSaNane svIkArIne pachI zaktirUpa jJAnane (lakSyane) pakaDe to anubhava thAya. katapaNAnuM abhimAna chUTatAM svabhAvanuM jora vadhe che ne gholana paNa ugra bane che. che tuM rAganI rucimAM DUbI gayo cho te tAruM maraNa che. chejJAnIe kahelAM bhAva jo khyAlamAM Ave to temanA pratye hRdaya namI ja paDe. anubhava vakhate atIndriya AnaMda vedAya che, rAga nahIM. mATe rAga AtmAmAM nathI. je nAzavAna cIja (saMyoga) che ane je duHkhamaya (vibhAva) che teno tane prema kema lAgyo che? bhAI! tuM vyabhicAre caDI gayo cho ho. nAzavAnane -padravya ne parabhAvane) TakAvavA mAge che te ja moTI bhramaNA che. ajJAnIne anukULatA ke pratikULatAmAM jJAnanI sudha (samajI rahetI nathI, besudha thaI jAya che. anaMtane gaLI jAya (jANI le) evA moTA AtmAne te nAno mAnyo : e tArI keTalI viparItatA! keTalI UMdhAI !!! satya vAta kahevAmAM digaMbara saMtonI monopolI che. che jANanAra pote AtmA indriyo vaDe jANe ema banatuM nathI. are! AtmA ja evo nathI. jANavAno svabhAva potAno AtmAno che ane svabhAva to svata, svAdhIna, ahetuka, nirapekSa hoya che. mATe jANanAra svabhAvI AtmA para Indriya vaDe jANe ema kema bane? jo para taraphanuM valaNa rAkhyuM, parane jJAnanuM kAraNa mAnyuM to svamAM javAno avakAza-avasara-taka-nahIM maLe. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [47] digaMbara saMtoe svAnubhava pramANathI je vAta karI che te satya ja che. nimitta che ema jJAna karavuM te pramANajJAna che, paNa nimittathI kArya thAya che ema jJAna karavuM te pramANajJAna nathI, mithyAjJAna che. vaLI nimittanuM jJAna paNa kyAre thAya? ke sva upAdAnanuM jJAna thAya tyAre. paralakSI jJAnano niSedha che, paprakAzaka jJAnano nahIM. svane cUkIne je ekAMte parane jANavAmAM rokAya che--je parasammukha che-te jJAnano niSedha che, svanA jJAnapUrvaka paraprakAzaka jJAnano nahIM. AtmA svasaMvedanathI ja jaNAya evo che. Avo nirNaya karIza to tAruM valaNa sva tarapha thaze. koIka bIjAne kAraNe AtmA jaNAze ema mAnIza to tAruM valaNa tyAMthI-parathI-haThaze nahIM, pharaze nahIM. -- rAgane maMda pADe te dhyAna nathI, paraMtu rAgane judo kare-rAgathI bheda pADe-te dhyAna che, dharmadhyAna che. upayoga AtmAnuM lakSaNa che. mATe te lakSya evA AtmAnA AlaMbane pragaTe che, zeyanA AlaMbane nahIM. potAnuM lakSaNa paranA AlaMbane pragaTe ema kema bane? ane jo paranA AlaMbane pragaTe to tene lakSaNa kema kahevAya? jene paranuM AlaMbana hoya tene lakSaNa ja na kahevAya. ahA! dravyane to paranuM AlaMbana nathI, paraMtu tenI jJAna pariNatine paNa paranuM-zeyanuM-AlaMbana nathI. jema dravya-lakSya-nirAlaMbI che tema upayoga-lakSaNa-paNa nirAlaMbI che. jene jANatAM kAMIpaNa lAbha nathI evA parane bahu jANyA, paraMtu je jANavA jevo che-jene jANatAM lAbha-AnaMda thAya che-tene eka samaya paNa jANyo nathI. jagatamAM pagale-pagale sAvadhAna rahevuM, ahIMyA dharmamAM paryA-paryAye bhedajJAna karavuM. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [48]. jenI AtmAmAM sattA hoya tenAthI AtmAnuM kalyANa thAya, paNa jenI AtmAmAM sattA ja na hoya tenAthI AtmAnuM kalyANa kevI rIte thAya? jemAM guNabheda paNa nathI evuM svaya jJAnamAM AvavuM joIe. aho! anaMta mahimAvaMta zAyakane svIkAravAmAM keTalI dhIraja ne zAMti-ekAgratA joIe! sarvajJa paramAtmAnA A kaheNa AvyA che ke tuM guNI cho te guNane sparzato nathI.-AvA kaheNane svIkAraje, nA pADIza nahIM. moTAnA kaheNanI nA na paDAya. samayasAramAM nava tattvanI vAta che ne? nA, eka tattvanI vAta che. ekane samajAvavA nava kahyA che, navane samajAvavA nava kahyA nathI. ekane samajAvavA navano bheda pADIne samajAvyuM che. jANe paryAya, chatAM te ema jANe che ke huM dravyamAM nathI. jemAM paryAya nathI te dravya huM chuM. zuM caitanyanI lIlA !! ja dravya dravyamAM che, dravya paryAyamAM nathI-A anekAMta che. je saMsArane kAMThe Avyo hoya tenA mATe A vAta che. zAstravAMcana, carcA vagere je paralakSI jJAna che te AtmAno upayoga nathI, AtmAnuM lakSaNa nathI. svarUpane dhyeya banAvIne je jJAna Ave te AtmAno upayoga che, AtmAnuM lakSaNa che. ' lakSyane avalaMbIne-Azraye-je upayoga pragaTe te AtmAnuM lakSaNa che, AtmAno upayoga che. paNa zeyanA avalaMbe--lakSe-thatuM paralakSI jJAna AtmAno upayoga nathI, AtmAnuM lakSaNa nathI. AtmAnA upayogano koI nAza karI zakatuM nathI, kema ke lakSya evA AtmAno nAza thAya to tenuM lakSaNa evA upayogano nAza thAya. guNaratnanI khANa AtmAmAM guNabheda paNa nathI. "huM to AnaMdanA vedanamAtra chuM. huM dravya paNa nahIM ne guNa paNa nahIM.' -Ama paryAya jANe che. (aliMgagrahaNa bola-20) Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [49] dravyamAM guNa che-evA bhedane lakSe paNa Asrava thaze, saMvara nahIM. pariNati dravya tarapha DhaLI-sanmukha thaI, paNa abheda thatI nathI- dravyane aDatI nathI ane dravya paNa pariNatimAM AvatuM nathI. potAnA svabhAvanI niHzaMkatAthI kevaLajJAna thavAnA kolakarAra vartamAnamAM thaI zake che. je zrata -zAstra) vaDe AtmajJAna pAmIne ekAvatArI thaI zakAya evuM kRta Aje paNa jayavaMta varte che. jainadharma pAmIne paNa jo koI jIva kaSAya kare che to samajavuM ke te pANImAM Aga lAgavA jevI duHkhada AzcaryanI vAta che. vItarAgI bhagavAnanuM e kathana che ke tuM bhikhArI nahIM, bhagavAna cho. mATe tuM tArAmAM bhagavAnapaNAnI sthApanA kara, bhikhArIpaNAnI nahIM. bhagavAna! tuM tane bhUlyo cho, tethI bhaTake cho ne huM bhagavAna chuM ema bhAsatuM nathI. huM zuddha citUpa chuM. basa, AnAthI uttama bIjuM koI smaraNa-raTaNa nathI. jene AtmA prApta thayo nathI te ajJAnI gAma ke vanamAM nivAsasthAna gote che. jJAnIne to sadAya AtmA ja nivAsasthAna che. bhagavAna! tuM tArAthI prasanna thA. bIjA mane prasanna karI deze evI AzA choDI de. je pUrNa vItarAgI che te tene prasanna kema karI zake? ane je svayaM duHkhI che te saMsArI paNa tane prasanna kema karaze? he pUrNasvarUpI AtmA! jagata jagatapaNe pUrNa che. to pachI temAM zuM karavuM? mATe karavApaNAno vikalpa choDI tuM tArI pUrNatAmAM AvI jA-teno anubhava kara. mokSa meLavavA samaktinuM sevana karo... saMsAra vaLavA mithyAtvanuM vamana karo... dareka AtmA svataMtra, samAna, sukhamaya, samajaNavAna che. ja Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [50] , ja he zubhabhAvo! tame tIvra kaSAya maMda karyo, paNa vaLyo nahIM. paNa mAre to kaSAya caLavI che. mATe mAre tamArI paNa jarUra nathI. have tame dUra thAva. nahIMtara huM to bhedajJAna vaDe tamane dUra karIza ja.. he saMyogo! tame mAruM jarApaNa hita-ahita karavA samartha nathI. e to meM bhramaNAthI tamane sArA-kharAba mAnyA hatA. have bhedajJAnanI jyotithI tamane spaSTapaNe bhinna jANI lIdhA che, tethI moha rahyo. nathI. tame ho to ho ane na ho topaNa kAMI nathI-upekSA che. pUrNa sarvajJanI sattAno svIkAra alpajJa paryAyanA lakSe-Azraye na thAya, pUrNa jJAyakanA Azraye ja thAya. mATe sarvazane svIkAranAranI dRSTi jJAyaka upara gayA vagara rahe ja nahIM. cheakartApaNuM siddha karavA mATe kramabaddhano siddhAMta lIdho che. kema ke kramabaddha vagara akartApaNuM siddha na thAya ane akartApaNA vagara jJAyaka siddha na thAya. jenI prarUpaNA tIrthakaroe karI che ane jene gaNadharo-indroe paNa svIkAryo che evA ujjavaLa jainadharmamAM nimittathI kArya thAya, puNyathI dharma thAya vagere malinatA kema hoya? sarvazarUpa dravya che, sarvajJasvabhAvI guNa che ne paryAyamAM sarvazane sthApyA. to have te sarvazapaNA upara ja tenuM sAdhakanuM) lakSa raheze ne te alpakALamAM sarvajJa thayA vinA raheze nahIM. svabhAvanA nityapaNAno ajJAnIne khyAla nahIM hovAthI anitya evA saMyogone nitya rAkhavA mathe che. paraMtu evuM to banatuM nathI-saMyogo nitya rahetA nathI. tethI ajJAnInI AkuLatA vadhI jAya che. ajJAnI jIva veSane name che, kriyAne name che, bhASAne name che, bahirlakSI jJAnane name che, tarkane name che; paNa anubhUtine anubhavane namato nathI. tenuM bahumAna karato nathI, tenI mahimA-adhikatA AvatI nathI. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [51] A vAta samyapaNe yathArthapaNe-samajavI joIe. A vAta kAMI vAdavivAda mATe nathI, paNa potAnA hita mATe che. koI mAne ke na mAne, paNa A ja mArga che. atyAre bese ke na bese, paraMtu A ja aMtaramAM besADe bhavabhramaNathI chUTakAro thaze. . trikALI dhruvanA avalaMbe je dazA pragaTa thAya te dharma che. te dazA pragaTavAmAM koIpaNa parapadArthanI ke parabhAvanI jarUra nathI. potAno svabhAva ja evo che ke teno Azraya karatAM-tene jANatAM--dharma pragaTa thAya. potAnA upayogane bhedajJAnanI kaLAmAM joDe to, prathama AtmAnI jhAMkhI thAya, pachI te anumAna jJAnano rasa paNa ghaTe ane aMtarasanmukha jJAnano rasa vadhe. te aMtarasanmukha thayeluM jJAna AgaLa vadhIne anubhava kare che. he bhagavAna ! ApanA svarUpano vicAra karatAM mArA svarUpanuM mane smaraNa thaI Ave che. kAraNa ke ApanA jevo ja huM chuM, huM tamArI jAtano chuM. mArA nijaparamAtmAnA smaraNamAM ApanuM smaraNa nimitta che. ApanI samakSa jotAM saMsAra bhUlI javAya che ane ApanA jevo ja huM zuddha chuM ema smaraNamAM Ave che. AvI bhAvanA bhagavAna pAse jJAnI bhAve che. dravyakarmo to AtmAthI bhinna ja che, tethI temane judA pADavAnI jarUra nathI. tevI ja rIte svabhAvadRSTithI rAga paNa bhinna che, tethI te rAgane paNa bhinna pADavAno puruSArtha aMtara zuddhadaSTithI karavAno nathI. hA, eTaluM jarUra che ke paryAya apekSAe rAga potAnA paryAyamAM hovAthI, tenA nAzano upAya vyavahArathI karavAyogya che. svabhAvanI dRSTimAM to zuddhaparyAyane karavApaNuM paNa nathI. anumAnajJAnamAM AtmA Ave to paNa, te kALe te anumAnajJAnano niSedha vartavo joIe ke tenAthI anubhava thato nathI. anubhava mATe to pratyakSa atIndriyajJAna ja joIe. " Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ para ] AtmA jJAnopayogane AdhAre che tema prathama anumAna Ave. pachI AtmA upayogane AdhAre AtmA che tevo bheda paNa nAza thaI AtmA AtmAne ja AdhAre che tevuM abheda pariNamana thatAM anubhava thAya che. AtmA rAgane kare che tevuM kathana paryAyabuddhi poSaka che ane AtmA jJAnane ja kare che, rAgane nahIM tevuM kathana paryAyabuddhi nAzaka che. mahatu (mahAna) svabhAvanI mahattA AvatAM puNyabhAvanI ane tenA phaLanI mahattA uDI jAya che. huM caitanya chuM ema svabhAvamAM ahampaNuM AvatAM paradravya ne rAgAdimAM ahampaNuM TALe che. trikALI AtmasvabhAva eTalo amApa ne anaMta che ke paryAyamAM paNa pUro Avato nathI. paryAyanA Azraye paryAyanuM paNa sAcuM jJAna nahIM thAya. dravyanA Azraye ja dravyanuM tema ja paryAyanuM jema che tema sAcuM jJAna thAya che. bhAI! jo tane jJAnanIdhinI prApti thaI hoya to tene ekAMtamAM bhogavaje, bahAra DhaMDhero pITIza nahIM. zuM loko jANe to ja tane jJAna . prApta thayuM che? zuM phUlane koI suMghe to ja tenI suvAsa che? ja svarUpagAhI jJAna ja paranuM yathArtha jJAna kare che. che. koIpaNa kArya tenA kALe ja thAya che. badhuM kramabaddha ja che. potAnA janmakSaNe ja paryAya pragaTa thAya che. chatAM svabhAva, puruSArtha vagerethI kArya thayuM ema kahevuM hoya tyAre akALe kArya thayuM ema paNa kahevAya che. siddhadazAmAM eTaluM sukha che, ke e to pote anabhave ane kevaLI jANe. tevI rIte nigodadazAmAM eTaluM duHkha che, ke e to pote anubhave ane kevaLI jANe. AtmA vikArarUpa thAya evI AtmAnI tAkAta nathI ane vikAra AtmArUpa thAya evI vikAranI tAkAta nathI. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ # [ 53 ] zuddhasvabhAvanA jJAna vinA azuddhatAnuM yathArtha jJAna na hoya. upAdAnanA Azraya vagara nimittanuM satya jJAna na hoya. jema vastumAM pariNamana thAya che tema kevaLI jANe che ane jema kevaLIe jANyuM che tema vastumAM pariNamana thAya che.--A rIte zeya ane jJAnano meLa che. # je jJAne sarvajJano ane badhA dravyonI avasthA kramabaddha thAya che teno nirNaya karyo te jJAnamAM svadravyano nirNaya na thAya e bane ja nahIM. je sarvajJatA svIkAre che te Atmaza ja che, kema ke sarvajJatA kadI paNa AtmajJatA vagara hotI nathI. bahArathI jJAnI ne ajJAnI upavAsI hoya, paraMtu aMdarathI jJAnI akaSAyarasa pIve che ne ajJAnI kaSAyarasa pIve che. jIva abaMdhasvabhAvI hovA chatAM paryAyamAM baMdhAvAne yogya che. chatAM te dRSTi choDavA jevI che. paryAyane dravyamAM vALavI.--A samasta Agamano TUMkamAM sAra che. jJAnIne AtmA sivAya kyAMya gamatuM nathI, jyAre ajJAnIne rAgAdirUpa anAtmA sivAya kyAMya gamatuM nathI. akartApaNuM te jainadarzananI parAkASTa che, jainadarzanano sarvotkRSTa siddhAMta che. je potAmAM nathI tenuM ja jANe ke jagatamAM astitva che ane je potAmAM che tenuM jANe ke jagatamAM astitva ja nathI.-Ama mAnIne ajJAnIe. AtmAne maraNatulya karI nAkhyo che. huM anaMta siddhone mArA paryAyamAM sthApuM chuM, tethI huM alpakALamAM siddha thavAno ja chuM.AvI niHsaMdeha zraddhA-rucinuM poSaNa thavuM joIe. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma. * dharma che tevA thavuM te dharma. pUrNatAnI pratIti te dharma. kevaLajJAnano kaTako te dharma. amRtasAgarano anubhava te dharma. jJAyakanuM jJAna te dharma. beyanuM dhyAna te dharma. caitanyamAM caravuM te paramAtmAne pAmavo te dharma. prabhu AtmAne pakaDavo te dharma. AtmAnuM ArAdhana te dharma. dhruvane dhAravo te dharma. svabhAvamAM samAvuM te dharma svarUpanI samajaNa te dharma. guNInA guNa gAvA te dharma bhramaNAne bhAMgavI te dharma. bhagavAna-svarUpanI bhAvanA te dharma. jAgato jIva jAge te dharma, bhagavAna AtmAnI bhakti te dharma. sat svarUpanI sAdhanA te dharma. dRSya svabhAvanuM darzana te dharma. zraddheya tattvanI zraddhA te dharma. sAdhakanI sAdhanA te dharma aMtarAtmAnI ArAdhanA te dharma. svabhAvanI sevA te dharma. svarUpanuM zaraNa te Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zikhAmaNa : are. jIva vaibhavamAM harakhAya, zAyakanuM raTaNa visarI jAya; AtamanI amUlya mosama eLe nA vahI jAya... are ! jIva vaibhavamAM kAcI mATI samI banI che. A kAyA, emAM UMDI bAMdhI mamatAnI mAyA, havAI mahelanA hotA nathI pAyA, nathI koI sahAro emAM kaMI, are jIva vaibhavamAM harakhAya...1 sutara tAMtaNa samI A jIvAdorI, rAga-dveSanI te ramatuM kAM mAMDI, paramAM rahI te mati muMjhAvI,. cetIne jAgI jA akSaNamAMhI, are jIva vaibhavamAM harakhAya...2 parama puye suavasara AvyA, sadgurumAtanA saMdezA pAmyA, vija jhabakAre motI parovI le, janama tArI sArthaka karI le bhAI, are jIva samajANuM che kaI ...3 tuM che kharo tAro rakSaNahAro, Atama tArI eka Azraya. pyAro, - tuM ja uddhAraka tAraka tAro. have tuM paramAM 4 aTavAya, are jIva vaibhavamAM harakhAya...4 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * aMtara-bhAvanA ja dina rAta mere svAmI, meM bhAvanA ke bhAuM, deha aMta ke samayameM tumako na bhUla jAuM... zatru agara koI ho, santuSTa unako kara du; samatAkA bhAva dhara kara, sabase kSamA karA ...1 tyAnuM AhAra pAnI. auSadha vicAra avasara TUTe niyama na koI, daDhatA hRdayameM lAuM...2 jAge nahIM kaSAyeM nahIM vedanA satAve; tumase hI lau lagI ho, duSyanako bhagAuM...3 Atama svarUpa athavA, ArAdhanA vicAruM arahaMta siddha sAdhu, raTanA vahI lagAu4 dhamatimA nikaTa hoM caracA dharma sunAvuM, vo sAvadhAna rakheM gAphila na hone pAuM...5 jInekI ho na vAMchA, maranekI ho na icchA; parivAra mitra janase, meM moha ko haTAu...6 bhoge jo bhoga pahale, unakA na hove sumarana; meM rAjya saMpadA yA, pada indrakA na cAhuM...7 samyakatvakA ho pAlana, ho antarSe samAdhi, zivarAma' prArthanA yaha jIvana saphala banAuM...8 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 888282828282828282828282828 jAga re AtmA jAga, jAga re AtmA jAga; tane mArA gurudeva DhaMDhoLe, jAga re AtmA jAga.... ( tane mArA bhagavatI mAta DhaMDhoLe, jAga re AtmA jAga. che tuM cho bApu! sarvajJasvabhAvI, siddhasvarUpa kahevAya; asaMkhyapradeza amRta jharaNAM, AnaMda AnaMda thAya; (tane bhagavAna AtmA kahI bolAve.....jAga re AtmA jAga...... 88888888888888888888888888888 bahu kALa vItyA bApu! sutAM nA rahevAya; jAgavAnA have AvyA tyaNAM, moMgherA bhava jAya; tuM cho nAtha! paramAtmasvarUpa...jAga re AtmA jAga.... ja tuM cho vhAlA! jJAyakavarUpI, anaMta guNa bhaMDAra; nizcaye jJAyakadeva chuM, kara have e niradhAra; che. tuM cho prabhu! hAjarAhajUra, pragaTa thatAM zI vAra?........ jAga re AtmA jAga.... X82828282828288888888888888