Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir - - / / kobAtIrthamaMDana zrI mahAvIrasvAmine namaH / / / / anaMtalabdhinidhAna zrI gautamasvAmine namaH / / / / yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarebhyo nmH|| / / gaNadhara bhagavaMta zrI sudharmAsvAmine namaH / / ||caaritrcuuddaamnni AcArya zrImad kailAsasAgarasUrIzvarebhyo namaH / / AcArya zrI kailAsasAgarasUrijJAnamaMdira punitapreraNA va AzIrvAda rASTrasaMta zrutoddhAraka AcAryadeva zrImat padmasAgarasUrIzvarajI ma. sA. jaina mudrita graMtha skeniMga prakalpa graMthAMka:1 jaina ArAdhanA mahAvIra kobA. amataM tu vidyA zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra zahara zAkhA AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA, gAMdhInagara-zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kobA, gAMdhInagara-382007 (gujarAta) (079) 23276252, 23276204 pheksa : 23276249 Websiet : www.kobatirth.org Email : Kendra@kobatirth.org AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira zahara zAkhA AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira traNa baMgalA, Tolakanagara parivAra DAiniMga haoNla kI galI meM pAlaDI, ahamadAbAda - 380007 (079)26582355 For Private And Personal
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mata Jain Aradhana Kendra www.koht. Acharya Shri Kailastisagarsui Gyanand For Private And Personal
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra OMreeri 1001 zeTha nagInadAsa jIvaNajI navasArI 601 zeTha lallumAra kevaladAsa kapaDavaMja 501 zeTha maganalAla dIpacaMda mANasA pratayaH 1000 ] www.kobatirth.org arham zrImacchIlAGkAcAryavihitavivaraNayutaM zrImatsudharmasvAmigaNabhRTTabdhaM / zrImatsUtrakRtAGgam / 501 zA nathubhAi lAlacaMdanI dIkarI bAra parasana kapaDavaMja 500 jhaverI kasturacaMda jhaveracaMda surata 500 bAi pAravatI te zA dalachArAma vakhatacaMdanI vidhavA amadAbAda 500 bAi moMghIbAI zeTha lallubhAi cunIlAlanI dhaNIyANI surata 500 zeTha sobhAgyacaMda mANekacaMda suratabaMdara prakAzayitrI - pUrvoktamahAzayAnAM saMpUrNadravyasahAyenAgamodayasamitiH zreSThiveNicandrasUracandradvArA / vIrasaMvat 2443. vikramasaMvat 1973. krAiSTasya san 1917. vetanaM 2-12-0 [ Rs.2-12-0] Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir For Private And Personal DONCEPOX
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir Printed by Ramchandra Yesu Shedge at the Nirnaya-sagar Press, 23, Kolbhat Lane, Bombay. Published by Shah Venichand Surchand for Agamodaysamiti, Meherana, For Private And Personal
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kallashsagarsu landir // arham // zrImadgaNadharavarasudharmasvAminirmitam / zrImacchIlAGkAcAryavihitavivaraNayutam / shriisuutrkRtaanggm| Seeeeeeeeeeeeeeee khaparasamayArthasUcakamanantagarmaparyayArthaguNakalitam / sUtrakRtamaGgamatulaM vivRNomi jinAnamaskRtya // 1 // vyAkhyAtamaGgamiha yadyapi mUrimukhyairbhakyA tathApi vivarItumahaM yatiSye / kiM pakSirAjagatamityavagamya samyak tenaiva vAJchati pathA zalabho na gaMtum ? ||2||ye mayyavajJAM vyadhuriddhabodhA, jAnanti te kiJcana tAnapAsya / matto'pi yo mandamatistathArthI, tasyopakArAya mamaiSa 1 sadRzapAThAH 2 zabdaparyAyAH 3 abhidheyaguNAH 4 pakSirAjagatamapyavagamyeti pra0 5 tbhau jo gau vasantatilakA (chando'nuzAsane a0 2 sU* 231) For Private And Personal
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahena Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar a nmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAyIyavRttiyutaM // 1 // 4 ytnH||3||iihaapsdsNsaaraantrgtenaasumtaajvaapyaatidurlbhN manujatvaM sukulotpattisamagrendriyasAmagryAdhupetenAddarzanama aze- 1 samayA Sakarmocchittaye yatitavyam , karmocchedazca samyagvivekasavyapekSaH, asAvapyAptopadezamantareNa na bhavati, AptazcAtyantikAhoSakSa- dhyayane yAta, sa cAhanneva, atastatpraNItAgamaparijJAne yatno vidheyaH, Agamazca dvAdazAGgAdirUpaH, so'pyAryarakSitamizreraidaMyugInapuruSA upoddhAtaH nugrahabuddhyA caraNakaraNadravyadharmakathAgaNitAnuyogabhedAcatuoM vyavasthApitaH, tatrAcArAGgaM caraNakaraNaprAdhAnyena vyAkhyAtam , adhunA'vasarAyAtaM dravyaprAdhAnyena sUtrakRtAkhyaM dvitIyamaGgaM vyAkhyAtumArabhyata iti / nanu cArthasya zAsanAcchAstramidaM, zAstrasya cAzeSapratyahopazAntyarthamAdimaGgalaM tathA sthiraparicayArtha madhyamaGgalaM ziSyapraziSyAvicchedArtha cAntyamaGgalamupAdeyaM tacceha nopalabhyate, satyametat , maGgalaM hISTadevatAnamaskArAdirUpam , asya ca praNetA sarvajJaH, tasya cAparanamaskAryAbhAvAnmaGgalakaraNe prayojanAbhAvAca na maGgalAbhidhAnaM, gaNadharANAmapi tIrtha kRduktAnuvAdikhAnmaGgalAkaraNaM, asadAdyapekSayA tu sarvameva zAstraM maGgalam / athavA niyuktikAra evAtra bhAvamaGgalamabhidhAtukAma Ahatitthayare ya jiNavare suttakare gaNahare ya NamiUNaM / sUyagaDassa bhagavao NittiM kittaissAmi // 1 // gAthApUrvArddhaneha bhAvamaGgalamabhihitaM, pazcArddhana tu prekSApUrvakAripravRttyartha prayojanAditrayamiti, taduktam-"utArtha jJAtasaMbandha, zrotuM zrotA pravarttate / zAstrAdau tena vaktavyaH, sambandhaH saprayojanaH // tatra sUtrakRtasyetyabhidheyapadaM, niyukti kIrtayiSye iti 18 1 tau jau gAvindravajrA (chando0 2-154) 2 ihApArasaMsAreti pra. 3 zrotAraH 4 uktaprayojanaM 5 cAndramatena NijantAkartaryAtmanepadabhAvAnna parasmaipaditvAdasAdhuH prayogo'yamiti zakyam / khaparasamayasUcanArthatvAtsUtrakRtazabdasya nAbhidheyatve'sya kSatiH, khakRtyapekSayA niyukti kIrtayiSya iti prayojanoktiH / ceaeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mal th Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaci Granmandir prayojanapadaM, prayojanaprayojanaM tu mokSAvAptiH, sambandhastu prayojanapadAnumeya iti pRthaka noktaH, taduktam-"zAstraM prayojanaM ceti, sambandhasyAzrayAvubhau / taduktyantargatastasmAdbhino noktaH prayojanAt // 1 // " iti samudAyArthaH // adhunA'vayavArthaH / / kathyate-tatra tIrtha dravyabhAvabhedAdvidhA, tatrApi dravyatIrtha nadyAdeH samuttaraNamArgaH, bhAvatIthe tu samyagdarzanajJAnacAritrANi, saMsArArNavAduttArakatvAt , tadAdhAro vA saGghaH prathamagaNadharo vA, tatkaraNazIlAstIrthaGkarAstAnaveti kriyA / tatrAnyeSAmapi tIrthakarakhasaMbhave tadyavacchedArthamAha-'jinavarAni ti rAgadveSamohajito jinAH, evaMbhUtAzca sAmAnyakevalino'pi bhavanti, tadyavacchedArthamAha-varA:-pradhAnAH catustriMzadatizayasamanvitakhena, tAnaleti, eteSAM ca namaskArakaraNamAgamArthopadeSTralenopakArikhAt , viziSTavizeSaNopAdAnaM ca zAstrasya gauravAdhAnArtha, zAstuH prAdhAnyena hi zAstrasyApi prAdhAnyaM bhavatIti bhAvaH arthasa sUcanAtsUtraM, tatkaraNazIlAH sUtrakarAH, te ca svayaMbuddhAdayo'pi bhavantItyata Aha-gaNadharAstAMzca naleti, sAmAnyAcAryANAM gaNadharakhe'pi tIrthakaranamaskArAnantaropAdAnAgautamAdaya eveha vivkssitaaH| prathamazcakAraH siddhAdhupalakSaNArtho dvitIyaH samucitau / / kkhApratyayasya kriyA'ntarasavyapekSakhAttAmAha-vaparasamayasUcanaM kRtamaneneti sUtrakRtastasya, mahArthavattvAdbhagavastisya, anena ca sarvajJapra-8 NItasamAveditaM bhavati / 'niyukti kIrtayiSye' iti yojanaM yuktiH-arthaghaTanA, nizcayenAdhikyena vA yuktiniyuktiH-samyagarthaprakaTanamitiyAvat , niryuktAnAM vA-sUtreSveva parasparasambaddhAnAmarthAnAmAvirbhAvanaM, yuktazabdalopAniyuktiriti, tAM 'kIrtayiSyAmi' abhidhAsya iti // iha sUtrakRtasya niyukti kIrtayiSye ityanenopakramadvAramupakSiptaM, tacca 'ihApasade'tyAdineSadabhihitamiti, tadanantaraM 1 samaH samuttaraNamArgaH pra. 2 jinetyanuktvA jinavarAniti varatvayuktajinetyupAdAnaM Beeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahiyain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyapmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkA 1 samayAdhyayane sUtrakRtpayoyAH cAyIyavR ttiyutaM // 2 // seeeeeeeeeeeeeese nikSepaH, sa ca trividhaH, tadyathA-oghaniSpanno nAmaniSpannaH sUtrAlApakaniSpannazceti / tatrauSaniSpanne nikSepe'GgaM, nAmaniSpanne tu nikSepe sUtrakRtamiti // 1 // tatra 'tatvabhedaparyAyAkhye' tyataH paryAyapradarzanArtha niyuktikRdAha- . sUyagaDaM aMgANaM bitiyaM tassa ya imANi nAmANi / sUtagaDaM suttakaDaM sUyagaDaM ceva gonnnnaaii||2|| sUtrakRtamityetadaGgAnAM dvitIyaM, tasya cAmUnyakArthikAni, tadyathA-mUtam-utpannamartharUpatayA tIrthakRyaH tataH kRtaM grantharacanayA gaNadharairiti, tathA 'sUtrakRta'miti sUtrAnusAreNa tatvAvabodhaH kriyatesiniti, tathA 'sUcAkRta'miti khaparasamayArthasUcanaM sUcAsAsinkRteti, etAni cAsya guNaniSpannAni nAmAnIti // 2 // sAmprataM mUtrakRtapadayonikSepArthamAha vvaM tu poNDayAdI bhAve suttamiha sUyagaM nANaM / saNNAsaMgahavitte jAtiNibaddhe ya ktthaadii||3|| nAmasthApane anAdRtya dravyasUtraM darzayati-'poNDayAi'tti poNDagaM ca vanIphalAdutpannaM kApposikaM, AdigrahaNAdaNDajavAlajAdeohaNaM, bhAvasUtraM tu 'iha' aminadhikAre sUcakaM jJAnaM-zrutajJAnamityarthaH, tasyaiva khaparArthasUcakalAditi / tacca zrutajJAnasUtraM caturkI bhavati, tadyathA-saMjJAsUtra saMgrahasUtraM vRttanibaddhaM jAtinibaddhaM ca, tatra saMjJAsUtraM yat svasaMketapUrvakaM nibaddhaM, tadyathA"je chee sAgAriyaM na seve, sabAmagaMdhaM pariNAya NirAmagaMdho parivae" ityAdi, tathA loke'pi-pudgalAH saMskArAH kSetrajJA ityAdi / saMgrahasUtraM tu yatprabhUtArthasaMgrAhakaM, tadyathA-dravyamityAkArite samastadharmAdharmAdidravyasaMgraha iti, yadivA 'utpAdavya 1sUyAgaDamiti vAcye dIrghahakhAviti bandhAnulomyena haskhatA, tathA ca na paryAyakyaM / 2 bhAvasUtreNa sUtrAnusAreNa nirvANapatho gamyate cU0 / 3 yazchekaH sa sAgArikaM (maithunaM ) na seveta, sarvamAmagandhaM parijJAya nirAmagandhaH parivrajet (AmaM vizodhi gandhamavizodhi) 4 ubhae jaM sasamae parasamae ya cuu0| For Private And Personal
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma n Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga p anmandir yadhrauvyayuktaM saditi, vRttanivaddhasUtraM punaryadanekaprakArayA vRttajAtyA nibaddhaM tadyathA-buddhijatti tiuhijetyAdi, jAtinibaddhaM tu caturdA, tadyathA-kathanIyaM kathyamuttarAdhyayanajJAtAdharmakathAdi, pUrvarSicaritakathAnakaprAyakhAttasya, tathA gadyaM brahmacaryAdhyayanAdi, tathA padyaM-chandonibaddhaM, tathA geyaM yat kharasaMcAreNa gItikApAyanibaddhaM, tadyathA kApilIyamadhyayanaM 'adhuve | asAsayaMmi saMsAraMmi dukkhapaurAe' ityAdi // 3 // idAnIM kRtapadanikSepArtha niyuktikRdgAthAmAhakaraNaM ca kArao ya kaDaM ca tiNhapi chkknikkhevo| davve khitte kAle bhAveNa u kArao jiivo||4|| iha kRtamityanena karmopAttaM, na cAkartRkaM karma bhavatItyarthAtkarturAkSepo dhAtvarthasya ca karaNasya, amISAM trayANAmapi pratyeka nAmAdiH SoDhA nikSepaH, tatra gAthApazcArddhanAlpavaktavyakhAttAvatkaraNamatikramya kArakasya nikSepamAha, tatra nAmasthApane prasiddhakhAdanAtya dravyAdikaM darzayati-'dave' iti dravyaviSaye kArakazcintyaH, sa ca dravyasya dravyeNa dravyabhUto vA kArako dravyakArakaH, tathA kSetre bharatAdau yaH kArako yasmin vA kSetre kArako vyAkhyAyate sa kSetrakArakaH, evaM kAle'pi yojyam, 'bhAvena tu bhAvaS dvAreNa cintyamAno jIvotra kArako, yasAtsUtrasya gaNadharaH kArakA, etacca niyuktikRdevottaratra vakSyati 'Thii aNubhAve'tyAdau // 4 // sAmprataM karaNavyAcikhyAsayA nAmasthApane mukkhA TraeNvyAdikaraNanikSepArtha niyuktikRdAhadavvaM paogavIsasa paogasA mUla uttare ceva / uttarakaraNaM vaMjaNa atyo u uvakkharo savvo // 5 // 1 budhyeteti troTayet / 2 vittabaddhaM silogAdibaddhaM vA cuu0| 3 adhruve'zAzvate saMsAre duHkhapracuratAyAm ( duHkhprcure)| 4 saNNAkaraNaM nosaNNAkaraNaM ca kaDakaraNa addhAkaraNaM pelukaraNAdi cU0 / eechaelaeesesesesenticeseeba 000000029 For Private And Personal
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah ain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga n mandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyavRttiyutaM // 3 // 30008990se 'dravye dravyaviSaye karaNaM cintyate, tadyathA-dravyasya dravyeNa dravyanimittaM vA karaNam-anuSThAnaM dravyakaraNaM, tatpunardidhA-1 1 samayAprayogakaraNaM visrasAkaraNaM ca, tatra prayogakaraNaM puruSAdivyApAraniSpAdyaM, tadapi dvividhaM-mUlakaraNamuttarakaraNaM ca, tatrottarakaraNaM| gAthApazcAddhena darzayati-uttaratra karaNamuttarakaraNaM-karNavedhAdi, yadivA tanmUlakaraNaM ghaTAdikaM yenopaskaraNa-daNDacakrAdinA // raNanikSepaH abhivyajyate-svarUpataH prakAzyate taduttarakaraNaM, karturupakArakaH sarvo'pyupaskArArtha ityarthaH // 5 // punarapi prapaJcato mUlottarakaraNe pratipAdayitumAhamUlakaraNaM sarIrANi paMca tisu kaNNakhaMdhamAdIyaM / davidiyANi pariNAmiyANi visaosahAdIhiM // 6 // mUlakaraNamaudArikAdIni zarIrANi pazca, tatra caudaurikavaikriyAhArakeSu tripUttarakaraNaM karNaskandhAdikaM vidyate, tathAhi'sIsamuroyara piTThI do bAhU UruyA ya aTuMga'tti, trayANAmapyetanniSpattirmUlakaraNaM, karNaskandhAdyaGgopAGganiSpattistUttarakaraNaM, kArmaNataijasayostu svarUpaniSpattireva mUlakaraNam , aGgopAGgAbhAvAnottarakaraNaM, yadivA audArikasya karNavedhAdikamuttarakaraNaM, vaikriyasya tUttarakaraNam uttaravaikriyaM, dantakezAdiniSpAdanarUpaM vA, AhArakasya tu gamanAdyuttarakaraNaM, yadivA audArikasya muulottr|| karaNe gAthApazcAddhena prakArAntareNa darzayati-'dravyendriyANi' kalambukApuSpAdyAkRtIni mUlakaraNaM, teSAmeva pariNAminAM vissau-fam|| padhAdibhiH pATavAdyApAdanamuttarakaraNamiti // 6 // sAmpratamajIvAzritaM karaNamabhidhAtukAma Aha 1 upakArasamartha bhavati saMskaraNAdityarthaH cU0 / 2 kaNNavehamAIya miti TIkAkRdhArdam / 3 kAlena saMghAtanAdicintA vistareNa cUrNau u0 vR0 vat 4 zIrSamura | udaraM pRSThiH dvau bAhU urU cASTau aGgAni / eeeeeeeeeeeesea For Private And Personal
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharapi. Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir eeeeeeeeeeeese Presesed saMghAyaNe ya parisADaNA ya mIse taheva pddiseho| paDasaMkhasagaDathUNAuDatiricchAdikaraNaM ca // 7 // saMghAtakaraNam-AtAnavitAnIbhUtatantusaMghAtena paTasya, parisATakaraNaM-karapatrAdinA zaGkhasya niSpAdanaM, saMghAtaparisATakaraNaM-zakaTAdeH, tadubhayaniSedhakaraNaM-sthUNAderUrvatirazcInAdyApAdanamiti // 7 // prayogakaraNamabhidhAya visrasAkaraNAbhidhitsayAha___ khaMdhesu duppaesAdiesu anbhesu vijumAIsu / NipphaNNagANi dabvANi jANa taM vIsasAkaraNaM // 8 // visrasAkaraNaM sAdyanAdibhedAvidhA,tatrAnAdikaM dharmAdharmA''kAzAnAmanyo'nyAnuvedhenAvasthAnam , anyo'nyasamAdhAnAzrayaNAcca satyapyanAditve karaNakhAvirodhaH, rUpidravyANAM ca vyaNukAdiprakrameNa bhedasaMghAtAbhyAM skandhakhApattiH sAdikaM karaNaM, pudgaladra-5 vyANAM ca dazavidhaH pariNAmaH, tadyathA-baMdhanagatisaMsthAnabhedavarNagandharasasparzaagurulaghuzabdarUpa iti, tatra bandhaH snindharUkSa bAta , gatipariNAmo-dezAntaraprAptilakSaNaH, saMsthAnapariNAmaH-parimaNDalAdikaH paJcadhA, bhedapariNAmaH-khaNDaprataracUrNakAnuta4 TikotkarikAbhedena paJcadhaiva, khaMDAdikharUpapratipAdakaM cedaM gAthAdvayam , tadyathA-'khaMDehi khaMDabheyaM payarambheyaM jahanbhapaDalassa / cuNNaM cuNiyabheyaM aNutaDiyaM vasavakkaliyaM // 1 // dudumi samArohe bhee ukeriyA ya ukkaraM / vIsasapaogamIsagasaMghAyavioga 1 vidhiviparyaye'nyathAbhAvaH vividhA gatirvA cu0 / 2 acittA kAcidvidyuditi lakSyate'nena / 3 khaNDAnAM khaNDabhedaH pratarabhedo yathA'bhrapaTalasya / caurNazcUrNitabhedo'nutaTikA vaMzavalkalikA // 1 // zuSkataDAge samArohe bhede utkarikA cotkIrNaH / vizrasAprayogamizrasaMghAtaviyogato vividho gamaH // 2 // 4 buMdasIti | kASThaghaTano bunda iti vi0 pa0 / For Private And Personal
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharr virradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsi gymandir sUtrakRtAGgaM 1 samayAdhyayane ka. raNanikSepaH | vivihgmo||2|| varNapariNAmaH paJcAnAM zvetAdInAM varNAnAM pariNatistadvayAdisaMyogapariNatizca, etatsvarUpaM ca gAthAbhyo'vaseyaM, zIlAGkA tAzcemA:-'jaI kAlagamegaguNaM sukkilayapi ya havijja bahuyaguNaM / pariNAmijjai kAlaM sukkeNa guNAhiyaguNeNaM // 1 // jai sukkilamecAryAyavR- | gaguNaM kAlagadavaM tu bahuguNaM jai ya / pariNAmijjai sukaM kAleNa guNAhiyaguNeNaM // 2 // jai sukkaM ekaguNaM kAlagadatvaMpi ekaguNattiyutaM meva / kAvoyaM pariNAma tullaguNatteNa saMbhavai // 3 // evaM paMcavi vaNNA saMjoeNaM tu vaNNapariNAmo / ekattIsaM bhaMgA savevi ya te muNe | yathA // 4 // emeva ya pariNAmo gaMdhANa rasANa tahaya phAsANaM / saMThANANa ya bhaNio saMjogeNaM bhuvigppo||5|| ekatriMzadbhaGgA // 4 // evaM pUryante-daza dvikasaMyogAdaza trikasaMyogAH paJca catuSkasaMyogAekaHpaJcakasaMyogaH pratyekaM varNAzca paJceti / agurulaghupariNAmastu | paramANorArabhya yAvadanantAnantapradezikAH skandhAH sUkSmAH, zabdapariNAmastatavitataghanazuSirabhedAccaturdA, tathA tAlvoSThapuTavyApArA8 minirvaya'zca, anye'pi ca pudgalapariNAmAzchAyAdayo bhavanti, te cAmI-'chAyA ya Ayavo vA ujjoo tahaya aMdhakAro ya / eso u 18|| puggalANaM pariNAmo phaMdaNA ceva ||1||siiyaa NAipagAsA chAyA NAicciyA bahuvigappA / uNho puNappagAso NAyaco Ayavo nAma // 2 // 1 yadi kAlakamekaguNaM zuklamapi ca bhavet bahukaguNam / pariNamyate kAlakaM zuklena guNAdhikaguNena // 1 // yadi zuklamekaguNaM kAlakadravyaM tu bahuguNaM yadi ca / / 18|| pariNamyate zuk kAlakena guNAdhikaguNena // 2 // yadi zuklamekaguNaM kAlakadravyamapyekaguNameva / kApotaH pariNAmaH tulyaguNatvena saMbhavati // 3 // evaM pazcApi || Q varNAH saMyogena tu varNapariNAmaH / ekatriMzadbhamAH sarve'pi ca te muNitavyAH // 4 // evameva ca pariNAmo gandhayo rasAnAM tathaiva sparzAnAm / saMsthAnAnAM ca bhaNitaH saMyogena bahuvikalpaH // 5 // 2 chAyA cAtapo vodyotastathaivAndhakArazca ca / eSa eva pudgalAnAM pariNAmaH spandanaM caiva // 1 // zItA nAtiprakAzA chAyA anAdillikA bahuvikalyA / uSNaH punaH prakAzo jJAtavya Atapo nAma // 2 // eeeeeeeeeeeeeeer // 4 // For Private And Personal
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Martin Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagir qranmandir nevi sIo navi uNho samo pagAso ya hoi ujjoo| kAlaM mailatamaMpi ya viyANa taM aMdhayAraMti // 3 // davassa calaNa papphaMdaNA usA paNa gaI u niddiTTA / vIsasapaogamIsA attapareNaM tu ubhaovi // 4 // ' tathA'bhrendradhanurvidyudAdiSu kAryeSu yAni pudgaladravyANi pariNatAni tadvisrasAkaraNamiti ||8||gtN dravyakaraNam , idAnI kSetrakaraNAbhidhitsayA'ha___Na viNA AgAseNaM kIrai jaM kiMci khettamAgAsaM / vaMjaNapariyAvaNaM ucchukaraNamAdiyaM bahuhA // 9 // | 'kSi nivAsagatyoH' asAdadhikaraNe STranA kSetramiti, taccAvagAhadAnalakSaNamAkAzaM, tena cAvagAhadAnayogyena vinA na kiJci dapi kartuM zakyata ityataH kSetre karaNaM kSetrakaraNaM, nityatve'pi copacArataH kSetrasyaiva karaNaM kSetrakaraNaM yathA gRhAdAvapanIte kRta|mAkAzamutpAdite vinaSTamiti, yadivA 'vyajjanaparyAyApana' zabdadvArA''yAtam 'ikSukaraNAdika miti ikSukSetrasya karaNam-lAGgalAdinA saMskAraH kSetrakaraNaM, tacca bahudhA-zAlikSetrAdibhedAditi // 9 // sAmprataM kAlakaraNAnidhitsayA''hakAlo jo jAvaioja kIrai jami jaMmi kAlaMmi / oheNa NAmao puNa karaNA ekArasa havaMti // 10 // // kAlasyApi mukhyaM karaNaM na saMbhavatItyaupacArika darzayati--'kAlo yo yAvAniti yaH kazcid ghaTikAdiko nalikAdinAra vyavacchidya vyavasthApyate, tadyathA-paTyudakapalamAnA ghaTikA dvighaTiko muhUrttastriMzanmuhUrtamahorAtramityAdi, tatkAlakaraNamiti, 1 nApi zIto nApyuSNaH samaH prakAzo bhavati codyotaH / kAlaM malinaM tamo'pi ca vijAnIhi tadandhakAra iti // 3 // dravyasya calanaM praspandanA tu sA punargatistu || nirdiSTA / vizrasAprayogamizrAdAtmaparAbhyAM tUbhayato'pi // 4 // 2 sAhUhi~ acchamANehiM gAmo khettIkao cuu0| For Private And Personal
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma p Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagara y inmandir sUtrakRtAGgaM 18|| yadvA-yat yamin kAle kriyate yatra vA kAle karaNaM vyAkhyAyate tatkAlakaraNam , etadoSataH, nAmataskhekAdaza krnnaani||10|| 1 samayAzIlAGkA- tAni cAmUni dhyayane kacAryAyavR raNanikSepa | bavaM ca bAlavaM ceva, kolavaM tettilaM tahA / garAdi vaNiyaM ceva, viTThI havai sattamA // 11 // sauNi cauttiyutaM ||ppayaM nAgaM kiMsugdhaM ca karaNaM bhave eyaM / ete cattAri dhuvA anne karaNA calA satta // 12 // caauddsirttiie| sauNI paDivajae sadA karaNaM / tatto ahakkama khalu cauppayaM NAga kiMsugdhaM // 13 // etadgAthAtrayaM sukhoneyamiti // 11 // 12 // 13 // idAnIM bhAvakaraNapratipAdanAyA''habhAve paogavIsasa paogasA mUla uttare ceva / uttara kamasuyajovaNa vaNNAdI bhoaNAdIsu // 14 // bhAvakaraNamapi dvidhA-prayogavisrasAbhedAt , tatra jIvAzritaM prAyogika mUlakaraNaM pazcAnAM zarIrANAM paryAptiH, tAni hi paryAptinAmakarmodayAdaudayike bhAve vartamAno jIvaH svavIryajanitena prayogeNa niSpAdayati / uttarakaraNaM tu gAthApazcArdunAha-uttarakaraNaM kramazrutayauvanavarNAdicatUrUpaM, tatra kramakaraNaM zarIraniSpattyuttarakAlaM bAlayuvasthavirAdikrameNottarottaro'vasthAvizeSaH, zrutakaraNaM tu vyAkaraNAdiparijJAnarUpo'vasthAvizeSo'parakalAparijJAnarUpazceti,yauvanakaraNaM kAlakRto vayo'vasthAvizeSo rasAyanAdyApAdito veti, aeeeeeeeeeeeeeeeee 1 thIviloyaNaM pra0 / 2 pakkhatihio duguNiA durUvahINA ya sukkapakkhaMmi / sattahie devatiyaM taM ceva rUvAhiyaM rattiM // 1 // iti gAthAnusAreNa karaNayojanA 44282-6 (viSTi)+1-7(vaNik)-10-2-206+1= (va. vi.)| For Private And Personal
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shi l in Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir hai tathA varNagandharasasparzakaraNaM viziSTeSu bhojanAdiSu satsu yadviziSTavAMdyApAdanamiti, etacca pudgalavipAkilAdvarNAdInAmajIvAzri tamapi draSTavyamiti // 14 // idAnIM visrasAkaraNAbhidhitsayA''havaNNAdiyA ya vaNNAdiema je kei vIsasAmelA / te huMti thirA athirA chaayaatvduddhmaadiisu||15|| | 'varNAdikA iti rUparasa gandhasparzAH te yadA'pareSvapareSAM vA svarUpAdInAM milanti te varNAdimelakA visrasAkaraNaM, te ca melakAH sthirA-asaMkhyeyakAlAvasthAyinaH asthirAzca-kSaNAvasthAyinaH sandhyArAgArmendradhanurAdayo bhavanti, tathA chAyAlenAtapakhena ca pudgalAnAM visrasApariNAmata eva pariNAmo bhAvakaraNaM dugdhAdezca stanapracyavanAnantaraM pratikSaNaM kaThiNAmlAdibhAvena gamanamiti | // 15 // sAmprataM zrutajJAnamadhikRtya mUlakaraNAbhidhitsayA''ha| mUlakaraNaM puNa sute tivihe joge subhAsubhe jhANe / sasamayasueNa pagayaM ajjhavasANeNa ya suheNaM // 16 // 8 'zrute' punaH zrutagranthe mUlakaraNamidaM 'trividhe yoge' manovAkAyalakSaNe vyApAre zubhAzubhe ca dhyAne vartamAnairgrantharacanA kriyate, tatra lokottare zubhadhyAnAvasthitagrantharacanA vidhIyate, loke khazubhadhyAnAzritaigranthagrathanaM kriyata iti, laukikagranthasya karmabandhahetutvAttatkarturazubhadhyAyitvamavaseyam , iha tu sUtrakRtasya tAvatvasamayakhena zubhAdhyavasAyena ce prakRtaM, yasAdgaNadharaiH zubha| dhyAnAvasthitairidamaGgIkRtamiti // 16 // teSAM ca grantharacanAM prati zubhadhyAyinAM karmadvAreNa yo'vasthAvizeSastaM darzayitukAmo niyuktikRdAha1 samayena pra0 / 2. khasamayatveneti pAThe yogasamuccayAya anyathA khasamayasamuccayaH, zubhadhyAnasamuccayo'pyubhayatra / 3. ridamantrIkRta iti pr.| eeeeeeeeeeeeeees For Private And Personal
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahapan Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavRttiyutaM // 6 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarrymandir foraNubhAve baMdhaNa nikAyaNanihattadIhahassesu / saMkamaudIraNAe udae vede uvasame ya // 17 // tatra karmasthitiM prati ajaghanyotkRSTakarmasthitibhirgaNadharaiH sUtramidaM kRtamiti, tathA'nubhAvo - vipAkastadapekSayA mandAnubhAvaiH, tathA bandhamaGgIkRtya jJAnAvaraNIyAdiprakRtIrmandAnubhAvA banadbhiH tathA'nikAcayadbhirevaM nighattAvasthAmakurvadbhiH tathA dIrghasthi|tikAH karmaprakRtIrhasIya sIrjanayadbhiH, tathottaraprakRtIrbadhyamAnAsu saMkrAmayadbhiH, tathodayavatAM karmaNAmudIraNAM vidadhAnairapramattaguNasyaistu sAtAsAtA''yUMSyanudIrayadbhiH, tathA manuSyagatipazcendriyajAtyaiaudArikazarIratadaGgopAGgAdikarmaNAmudaye vartamAnaiH, tathA vedamaGgIkRtya puMvede sati, tathA 'uvasame 'ti sUcanAtsUtramiti kSAyopazamike bhAve vartamAnairgaNadhAribhiridaM sUtrakRtAGgaM handhamiti // 17 // sAmprataM khamanISikA parihAradvAreNa karaNaprakAramabhidhAtukAma Aha soUNa jiNavaramataM gaNahArI kAu takkhaovasamaM / ajjhavasANeNa kathaM suttamiNaM teNa sUyagaDaM // 18 // 'zrutvA' nizamya jinavarANAM - tIrthakarANAM matam - abhiprAyaM mAtRkAdipadaM 'gaNadharaiH' gautamAdibhiH kRtvA 'tatra' grantharacane kSayopazamaM tatpratibandhakakarmakSayopazamAdattAvadhAnairitibhAvaH, zubhAdhyavasAyena ca satA kRtamidaM sUtraM tena sUtrakRtamiti // 18 // idAnIM kasmin yoge vartamAnaistIrthakRdbhirbhASitaM ? kutra vA gaNadharairdvandhamityetadAhamahajogeNa pabhAsiyamaNegajogaMdharANa sAhUNaM / to vayajogeNa kathaM jIvassa sAbhAviyaguNena // 19 // tatra 'tIrthakudbhiH' kSAyikajJAnavartibhirvAgyogenArthaH prakarSeNa bhASitaH prabhASito gaNadharANAM te ca na prAkRtapuruSa kalpAH 1 mAtRkApadAdikaM pra0 / For Private And Personal 1 samayAdhyayane zrute mUlakaraNaM // 6 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashga qanmandir kiMbanekayogadharAH, tatra yoga:-kSIrAzravAdilabdhikalApasaMbandhastaM dhArayantItyanekayogadharAsteSAM, prabhASitamiti sUtrakRtAGgA|pekSayA napuMsakatA, sAdhavazcAtra gaNadharA eva gRhyante, taduddezenaiva bhagavatAmarthaprabhASaNAditi, tato'rtha nizamya gaNadharairapi vAgyogenaiva kRtaM, tacca jIvasya 'khAbhAvikena guNeneti' svasmin bhAve bhavaH svAbhAvikaH prAkRta ityarthaH, prAkRtabhASayetyuktaM bhavati, na punaH saMskRtayA laliTzaprakRtipratyayAdivikAravikalpanAniSpavayeti // 19 // punaranyathA sUtrakRtaniruktamAha| akkharaguNamatisaMghAyaNAeN kammaparisADaNAe ya / tadubhayajogeNa kayaM suttamiNaM teNa sUttagaDaM // 20 // akSarANi-akArAdIni teSAM guNaH-anantagamaparyAyavacamuccAraNaM vA, anyathA'rthasya pratipAdayitumazakyatAt , mateH-matijJAnasya saMghaTanA matisaMghaTanA, akSaraguNena matisaMghaTanA akSaraguNamatisaMghaTanA, bhAvazrutasya dravyazrutena prakAzanamityarthaH, akSa raguNasya vA matyA-buddhyA saMghaTanA racanetiyAvat tayA'kSaraguNamatisaMghaTanayA, tathA karmaNAM-jJAnAvaraNAdInAM parizATanA-jI-IN zivapradezebhyaH pRthakkaraNarUpA tayA ca hetubhUtayA, sUtrakRtAGgaM kRtamiti saMbandhaH, tathAhi-yathA yathA gaNadharAH sUtrakaraNAyodyama kurvanti / tathA tathA karmaparizATanA bhavati, yathA yathA ca karmaparizATanA tathA tathA grantharacanAyodyamaH saMpadyata iti, etadeva gAthApazcAdhaina darzayati-'tadubhayayogeneti' akSaraguNamatisaMghaTanAyogena karmaparizATanAyogena ca, yadivA vAgyogena manoyogena ca kRtamidaM / sUtraM tena sUtrakRtamiti / / 20 // ihAnantaraM sUtrakRtasya niruktamuktam , adhunA sUtrapadasya niruktAbhidhitsayA''ha_sutteNa suttiyA ciya asthA taha sUiyA ya jutto ya |to bahuvihappaiuttA eya pasiddhA aNAdIyA // 21 // 1 protAH 2 yujyamAnAH 3 caubviheNa jAibaMdheNa paMcAvayavavizeSeNa vA pR. 9999999999999 Recreateeeeeese satrakra.2 For Private And Personal
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavaradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAyayavRtiyutaM // 7 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaganmandir arthasya sUcanAtmatraM tena sUtreNa kecidarthAH sAkSAtsUtritA - mukhyatayopAttAH, tathA'pare sucitA - arthApattyAkSiptAH sAkSAdanupA 4 | dAne'pi dadhyAnayanacodanayA tadAdhArAnayana codanAvaditi, evaM ca kRtkhA caturdazapUrvavidaH parasparaM SaTsthAnapatitA bhavanti, tathA coktam - " akkharalaMbheNa samA UNahiyA huMti mativisese hiM / te'viya maIvi sesA suyaNANamaMtare jANa // 1 // tatra ye sAkSAdupAttAstAn prati sarve'pi tulyAH, ye punaH sUcitAstadapekSayA kazcidanantabhAgAdhikamarthaM vetyaparo'saMkhyeyabhAgAdhikamanyaH saMkhyeyabhAgAdhikaM tathA'nyaH saMkhye yA saMkhyeyAnantaguNamiti, te ca sarve'pi 'yuktA' yuktyupapannAH sUtropAttA eva veditavyAH, | tathA cAbhihitam - "te'viya maIvisese" ityAdi, nanu kiM sUtropAntebhyo'nye'pi kecanArthAH santi / yena tadapekSayA caturdazapUvidAM padasthAnapatitatva mudddhuSyate, bADhaM vidyante, yato'bhihitam - " paNNaveNijjA bhAvA anaMtabhAgo u aNabhilappANaM / paNNavaNiANaM puNa anaMtabhAgo suyanibaddho || 1 ||" yatazcaivaM tataste arthA Agame bahuvidhaM prayuktAH - sUtrairupAttAH kecana sAkSAtkecidarthApattyA samupalabhyante, yadivA kacidezagrahaNaM kacitsarvArthopAdAnamityAdi, yaizva padaiste arthAH pratipAdyante tAni padAni praka |rSeNa siddhAni prasiddhAni na sAghanIyAni, tathA'nAdIni ca tAni nedAnImutpAdyAni, tathA ceyaM dvAdazAGgI zabdArtharacanAdvAreNa videheSu nityA bharatairAvateSvapi zabdaracanAdvAreNaiva prati tIrthakaraM kriyate anyathA tu nityaiva / etena ca 'uccaritapradhvaMsino varNA' | ityetannirAkRtaM veditavyamiti // 21 // sAmprataM sUtrakRtasya zrutaskandhAdhyayanAdinirUpaNArthamAha | akSaralAbhena samA UnAdhikA bhavanti mativizeSaiH / tAnapi ca mativizeSAn zrutajJAnAbhyantare jAnIhi // 1 // 2 prajJApanIyA bhAvA anantabhAga evAnabhilApyAnAm / prajJApanIyAnAM punaranantabhAgaH zrutanibaddhaH // 1 // For Private And Personal 1 samayAdhyayane sutraniruktam // 7 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahal (@ vadhana Kendra www.kobatirth.org a nmandir U99000000000000000000 Acharya Shri Kailashag do ceva suyakkhaMghA ajjhayaNAI ca huMti tevIsaM / tettisudesaNakAlA AyArAo duguNamaMgaM // 22 // dvAvatra zrutaskandhau, trayoviMzatiradhyayanAni, trayastriMzaduddezanakAlAH, te caivaM bhavanti-prathamAdhyayane cakhAro dvitIye trayastRtIye cakhAraH evaM caturthapaJcamayodvauM dvau tathaikAdazakhekasarakeSvekAdazaiveti prathamazrutaskandhe, tathA dvitIya zrutaskandhe saptAdhyayanAni teSAM saptaivoddezanakAlAH, evamete sarve'pi trayastriMzaditi, etaccAcArAGgAdviguNamaGgaM, SaTtriMzatpadasahasraparimANamityarthaH // 22 / / sAmprataM sUtrakRtAGganikSepAnantaraM prathamazrutaskandhasya nAmaniSpananikSepAbhidhitsayA''hanikkhevo gAhAe cauviho chabiho ya solssu| nikkhevo ya suyaMmi ya khaMdhe ya cauviho hoi // 23 // ihAdyazrutaskandhasya gAthASoDazaka iti nAma, gAthAkhyaM SoDazamadhyayanaM yasin zrutaskandhe sa tatheti, tatra gAthAyA nAmasthApanAdravyabhAvarUpazcaturvidho nikSepaH, nAmasthApane prasiddhe, dravyagAthA dvidhA-Agamato noAgamatazca, tatra Agamato jJAtA tatra cAnupayuktaH 'anupayogo dravya'mitikRkhA, noAgamatastu vidhA-jJazarIradravyagAthA bhavyazarIradravyagAthA tAbhyAM vinirmuktA ca"sattadvatarU visame Na se hayA tANa chaha Naha jlyaa| gAhAe pacchaddhe bheo chaTThoti ikkklo||1||" ityAdilakSaNalakSitA patrapustakAdinyasteti, bhAvagAthApi dvividhA-AgamanoAgamabhedAt , tatrA''gamatogAthApadArthajJastatra copayuktaH, noAgamatasvi dameva gAthAkhyamadhyayanam , AgamaikadezatvAdasya / SoDazakasyApi nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvabhedAt poDhA nikSepaH, tatra nAmaSH 1 sapta taravaH ( caturmAtrA gaNAH) aSTamaH ( guruH ) viSame na ( jagaNaH, ) tasyAghAtakAstAsAM SaSThe nahau (caturlaghavaH ) jo vA / gAthAyAH pazcArdhe bhedaH SaSTha | ekakala iti // 1 // eleseseeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Manalo radhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailash i m endit cAyIyavR sUtrakRtAGga sthApane kSuNNe, dravyaSoDazakaM jJazarIrabhavyazarIravinirmuktaM sacittAdIni poDaza dravyANi, kSetraSoDazakaM SoDazAkAzapradezAH, kAla- 1 samayAzIlAGkA ra SoDazakaM SoDaza samayAH etatkAlAvasthAyi vA dravyamiti, bhAvaSoDazakamidamevAdhyayanaSoDazakaM, kSAyopazamikabhAvavRttitvA- dhyayane - diti / zrutaskandhayoH pratyekaM caturvidho nikSepaH, sa cAnyatra nyakSeNa pratipAdita iti neha pratanyate // 23 // saamprtmdhyynaanaa| dhyayanArthIttiyutaM pratyekamAdhikAra didarzayiSayA''ha dhikArA sasamayaparasamayaparUvaNA ya NAUNa bujhaNAM ceva / saMbuddhassuvasaggI thIdosavivajaNoM ceSa // 24 // // 8 // uvasaggabhIruNo thIvasassa Naraesu hojna uvavAo / eva mahappA vIro jayamAha tahA jaebAha // 25 // paricattanisIlakusIlasusIlasaviggasIlavaM ceva / NAUNa vIriyadugaM paMDiyavIrie payahei (payahirjA) | // 26 ||dhmmo samAhi maiggo samosadA usu savavAdIsu / sIsaguNadosakahaNA "gaMthaMmi sadA gurunivAso // 27 // AdANiya saMkaliyA AdANIyaMmi AdayacaritaM / apparagaMthe piDiyavapaNeNaM hoi bhahigAro // 28 // tatra prathamAdhyayane khasamayaparasamayaprarUpaNA, dvitIye skhasamayaguNAn parasamasadoSAMzca jhAlA khasamaya eva bodho vidheya iti / tRtIyAdhyayane tu saMbuddhaH san yathopasargasahiSNurbhavati tadabhidhIyate, caturthe strIdoSavivarjanA, paJcame khayamarthAdhikAraH, tadyathAupasargAsahiSNoH strIvaMzavartino'vazyaM narakeSupapAta iti, paSThe punaH 'evamiti anukUlapratikUlopasargasahanena khIdoSavarjanena ca 1nIvazagasya pra. PANCaeoloceaeeeccccces // 8 // For Private And Personal
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Matrix Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsage Granmandir Sa za bhagavAn mahAvIro jetavyasya karmaNaH saMsArasya vA parAbhavena jayamAha tatastathaiva yataM vidhatta yUyamiti ziSyANAmupadezo dIyate saptame khidamabhihitaM, tadyathA-niHzIlA-gRhasthAH kuzIlAstu-anyatIrthikAH pArzvasthAdayo vA te parityaktA yena sAdhunA sa parityaktaniHzIlakuzIla iti, tathA suzIlA-udyuktavihAriNaH saMvinAH-saMvegamanAstatsevAzIlaH zIlavAn bhavatIti, aSTame | tvetatpratipAdyate, tadyathA-jJAkhA vIryadvayaM paNDitavIrye prayatno vidhIyata iti, navame arthAdhikArasvayaM, tadyathA-yathA'vasthito dharmaH kathyate, dazame tu samAdhiH pratipAdyate, ekAdaze tu samyagdarzanajJAnacAritrAtmako mokSamArgaH kathyate, dvAdaze khayamarthAdhikAraH, 1 tadyathA-'samavastA' avatIrNA vyavasthitAzvatarSu mateSu kriyAkriyAjJAnavainayikAkhyeSvabhiprAyeSu viSaSTyuttarazatatrayasaMkhyAH pApaNDinaH svIyaM svIyamartha prasAdhayantaH samutthitAstadupanyastasAdhanadoSodbhAvanato nirAkriyante, trayodaze vidamabhihitaM, tadyathAsarvavAdiSu kapilakaNAdAkSapAdazauddhodanijaiminiprabhRtimatAnusAriSu kumArgapraNetRtvaM sAdhyate, caturdaze tu granthAkhye'dhyayane'yamarthA|dhikAraH, tadyathA-ziSyANAM guNadoSakathanA, tathA ziSyaguNasampadupetena ca vineyena nityaM gurukulavAso vidheya iti, paJcadaze khAdAnIyAkhye'dhyayanerthAdhikAro'yaM, tadyathA-AdIyante-gRhyante upAdIyante ityAdAnIyAni-padAnyA vA te ca prAgupanyastapadairathaizca prAyazo'tra saMkalitAH, tathA AyataM caritraM-samyakcaritraM mokSamArgaprasAdhakaM taccAtra vyAvarNyata iti, SoDaze tu gAthAkhye'lpagranthe'dhyayane'yamoM vyAvayete, tadyathA-paJcadazabhiradhyayanairyo'rtho'bhihitaH sodha 'piNDitavacanena' saMkSiptAbhidhAnena pratipAdyata iti // 28 // 'gAhAsolasagANaM piMDattho vaNNio samAseNaM / ico ikvika puNa ajjhayaNaM kittayissAmi // 1 // 1guNAnurUpagu. pra. 2 gAthASoDazakAnAM piNDArthoM ( varNitaH samudAyArthaH) samAsena / ita ekaikaM punaradhyayanaM kIrtayiSyAmi // 1 // 3 cUrNigAthA ISIS tadyathA-ziSyANAM guNadopakA-AdIyante gRhyante upAdIyanta sAtacyAtra vyAvarNyata iti, poDaza mAnana || Saeeeeeeeeeeeees kabha99999990000000000 For Private And Personal
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagars Gomandir sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryAyavR ttiyutaM // 9 // 996SSSSSSSSSESee tatrAdyamadhyayanaM samayAkhyaM, tasya copakramAdIni catvAyanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramaNamupakramyate vA'nena zAstraM nyAsadeza- 1 samayAnikSepAvasaramAnIyata ityupakramaH sa ca laukiko nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvabhedena SaDrapa AvazyakAdiSveva prapazcitaH, zAstrIyo- dhyayane a'pyAnuprIMnAmapramANavaktavyatArthAdhikArasamavatArarUpaH SoDhava, tatrAnupUryAdInyanuyogadvArAnusAreNa jJeyAni tAvadyAvatsamavatAra, nuyogadvAtatraitadadhyayanamAnupUrvyAdiSu yatra yatra samavatarati tatra tatra samavatArayitavyaM, tatra dazavidhAyAmAnupUrvyA gaNanAnupUrdhyA samavatarati, 19 // rANi sApi vidhA-pUrvAnupUrvI pazcAnupUrvI anAnupUrvI ceti, tatredamadhyayanaM pUrvAnupUryo prathamaM pazcAnuprayA SoDazam anAnupa cintyamAnamasyAmevaikAdikAyAmakottarikAyAM SoDazagacchagatAyAM zreNyAmanyo'nyAbhyAsadvirUponasaMkhyAbhedaM bhavati / anAnupUyA tu bhedasaMkhyAparijJAnopAyo'yaM, tadyathA-'ekAdyA gacchaparyantAH, prsprsmaahtaaH| rAzayastaddhi vijJeyaM, vikalpagaNite phalama // 1 // ' prastArAnayanopAyasvayam-"puvANupuci heTThA samayAbheeNa kuNa jahAjerse / uvarimatullaM purao naseja puvakamo sese // 1 // "||8| tatra-'gaNite'ntyavibhakte tu, labdhaM zeSarvibhAjayet / AdAvante ca tat sthApyaM, vikalpagaNite kramAt // 1 // ' ayaM zlokaH ziSyahitArtha viviyate-tatra sukhAvagamArtha SaT padAni samAzritya tAvat zlokArtho yojyate, tatraivaM123456 SaT padAni sthApyAni,eteSAM | parasparatADanena sapta zatAni viMzatyuttarANi gaNitamucyate,tasmin gaNite'ntyo'tra SaTkaH tena bhAge hRte viMzatyuttaraM zataM labhyate, tacca | paNNAM patInAmantyapatau SaTkAnAM nyasyate, tadadhaH paJcakAnAM viMzatyuttarameva zatam , evamadho'dhazcatuSkatrikadvikaikakAnAM pratyekaM / viMzatyuttarazataM nyasyam , evamantyapatau sapta zatAni viMzatyuttarANi bhavanti, eSA ca gaNitaprakriyAyA Adirucyate, tathA yattadi-18 || zatyuttaraM zataM labdhaM, tasya ca punaH zeSeNa paJcakena bhAge'pahate labdhA caturviMzatiH, tAvantastAvantazca pazcakacatuSkatrikadvikaikakAH eeeeeeeee For Private And Personal
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailashsa ganmandir pratyekaM paJcamapato nyasyAH yAvadvizatyuttaraM zatamiti, tadadhau'grato nyastamaI mukkhA ye'nye teSAM yo yo mahatsaMkhyaH sa so'dhastAccaKK turviMzatisaMkhya eva tAvat nyasyo yAvatsapta zatAni viMzatyuttarANi paJcamapatrAvapi pUrNAni bhavanti, eSA ca gaNitaprakriyayaivAntyohA'bhidhIyate, evamanayA prakriyayA caturvizateH zeSacatuSkakena bhAge hRte SaT labhyante, tAvantazcaturthapatau catuSkakAH sthApyAH, tadadhaH 1 paT trikAH punardvikA bhUya ekakAH punaH pUrvanyAyena paktiH pUraNIyA, punaH SaTkasya zeSatrikeNa bhAge hRte dvau labhyete, tAvanmAtrau triko tRtIyapato, zeSaM pUrvavata , zeSapasiddhaye zeSamaGkadvayaM kramotkramAbhyAM vyavasthApyamiti 1234, 2134, 1324, 3124, 2314, 3214, 1243, 2143, 1423, 4123, 2413,4213,1342, 3142, 1432, 4132,3412, 4312, 2341, 3241, 2431, 4231, 3421, 4321 / tathA nAmni pavidhanAmyavatarati, yatastatra pai bhAvAH prarUpyante,zrutasya ca kSAyopazamikabhAvavartikhAt / pramANamadhunA-pramIyate'neneti pramANaM, tat dravyakSetrakAlabhAvabhedAccaturdA, tatrAsAdhyayanasya kSAyopazazamikabhAvavyavasthitakhAdbhAvapramANe'vatAraH, bhAvapramANaM ca guNanayasaMkhyAbhedAtridhA, tatrApi guNapramANe samavatAraH,tadapi jIvAjIvame dAd dvidhA, samayAdhyayanasya ca kSAyopazamikabhAvarUpakhAt tasya cajIvAnanyatvAjjIvaguNapramANe samavatAraH, jIvaguNapramANamapi jJAnadarzanacAritrabhedAtrividhaM, tatrAsya bodharUpatvAt jJAnaguNapramANe samavatAraH, tadapi pratyakSAnumAnopamAnAgamabhedAccaturdA, tatrAsyAgamapramANe samavatAraH, sopi laukikalokottarabhedAdU dvidhA, tadasa lokottare samavatAraH, tasya ca sUtrArthatadubhayarUpatvAtraividhyaM, (asya trirUpatvAt) triSvapi samavatAraH, yadivA-AtmAnantaraparamparabhedAdAgamastrividhaH, tatra tIrthakRtAmarthApekSayA''tmAgamo gaNadharANAmanantarAgamastacchiSyANAM paramparAgamaH, sUtrApekSayA tu gaNadharANAmAtmAgamastacchiSyANAmanantarAgamastadanyeSAM paramparAgamaH, eeeeeeeeeeeeeee 599090020299999999 For Private And Personal
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayatiyutaM // 10 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar mandir guNapramANAnantaraM nayapramANAvasaraH, tasya cedAnIM pRthakkhAnuyoge nAsti samavatAro, bhavedvA puruSApekSayA, tathA coktam- "bhUDhanaiyaM surya kAliyaM tu Na NayA samoyaraMti ihaM / apuhutte samoyAro Natthi puhuce samoyAro || 1 ||" tathA "Asaja u soyAraM nae naya visArau brUyA, " saMkhyApramANaM vaSTadhA - nAmasthApanAdravyakSetrakAlaparimANa paryavabhAvabhedAt, tatrApi parimANasaMkhyAyAM samavatAraH, sApi | kAlikadRSTivAdabhedAt dvidhA, tatrAsya kAlikaparimANasaMkhyAyAM samavatAraH, tatrApyaGgAnaGgayoraGgapraviSTe samavatAraH, paryavasaMkhyAyAM tvanantAH paryavAH, tathA saMkhyeyAnyakSarANi saMkhyeyAH saMghAtAH saMkhyeyAni padAni saMkhyeyAH pAdAH saMkhyeyAH zlokAH | saMkhyeyA gAthA: saMkhyeyA veDhA : saMkhyeyAnyanuyogadvArANi / sAmprataM vaktavyatAyAH samavatAracintyate sA ca khaparasamayatadubha| yabhedAtridhA, tatredamadhyayanaM trividhAyAmapi samavatarati / arthAdhikAro dvedhA-adhyayanArthAdhikAra uddezArthAdhikAratha, tatrAdhya| yanArthAdhikAro'bhihitaH, uddezArthAdhikAraM tu gAthAntaritaM niryuktidvakSyati / sAmprataM nikSepAvasaraH, sa ca tridhA - oghaniSpanno nAmaniSpannaH sUtrAlApakaniSpannazca tatraughaniSpatre'dhyayanaM, tasya ca nikSepa AvazyakAdau prabandhenAbhihita eva, nAmaniSpane tu samaya iti nAma, tanikSepArtha niryuktikAra Aha-- nAma va davieM khese kAle" kutitthasaMgAre " / kulaMgaNasaMkaraMgaMDI" boddhavo bhAvasamae ya // 29 // nAmasthApanAdravyakSetra kAla kutIrthasaMgArakulagaNa saMkaragaNDI bhAvabhedAt dvAdazadhA samayanikSeSaH, tatra nAmasthApane kSuNNe, dravyaMsa1 vastunaH paryAyANAM saMbhavatAM nigamanaM / 2 mUDhanayikaM ( vayazUnyaM) zrutaM kAlikaM tu na nayAH samavatarantIha / apRthaktve samavatAro nAsti pRthaktve samavatAraH // 1 // 3 AsAdya tu zrotAraM nayAnU nayavizArado brUyAt // For Private And Personal 1 samayA dhyayane a nuyogadvArANi // 10 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri M in Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsarnifyanmandir aeeeeeeeeeeeee mayo dravyasya samyagayanaM-pariNativizeSaH svabhAva ityarthaH, tadyathA-jIvadravyasyopayogaH pudgaladravyasya bhUrtatvaM dharmAdharmAkAzAnA | gatisthityavagAhadAnalakSaNaH, athavA yo yasya dravyasthAvasaro-dravyasyopayogakAla iti, tadyathA-'varSAsu lavaNamamRtaM zaradi jalaM gopayazca hemante / zizire cAmalakaraso ghRtaM vasante guDazcAnte // 1 // kSetrasamaya:-kSetram-AkAzaM tasya samayaH-khabhAvaH, yathA S| eMgeNavi se puNNe dohivi puNNe sayaMpi mAejjA / lakkhasaeNavi puNNe koDisahassaMpi maaejjaa||1|| yadivA devakuruprabhRtInAM kSetrANAmIdRzo'nubhAvo yaduta tatra prANinaH surUpA nityasukhino nirvairAzca bhavantIti, kSetrasya vA parikarmaNAvasaraH kSetrasamaya | iti, kAlasamayastu suSamAderanubhAvavizeSaH, utpalapatrazatabhedAbhivyaGgyo vA kAlavizeSaH kAlasamaya iti, atra ca dravyakSetrakAlaprAdhAnyavivakSayA dravyakSetrakAlasamayatA draSTavyeti, kutIrthasamayaH pAkhaNDikAnAmAtmIyAtmIya AgamavizeSaH taduktaM vA'nuSThAnamiti, saMgAraH-saMketastadrUpaH samayaH saMgArasamayaH, yathA siddhArthasArathidevena pUrvakRtasaMgArAnusAreNa gRhItaharizavo baladevaH / / pratibodhita iti, kulasamayaH-kulAcAro yathA zakAnAM pitRzuddhiH AbhIrakANAM manthanikAzuddhiH, maNasamayo yathA mallAnAmayamAcAro-yathA yo ghanAtho mallo mriyate sa taiH saMskriyate, patitazcodriyata iti, saMkarasamayastu saMkaro-bhinnajAtIyAnAM mIlakastatra ca samaya:-ekavAkyatA, yathA vAmamArgAdAvanAcArapravRttAvapi guptikaraNamiti, gaNDIsamayo-yathA zAkyAnAM bhoja 1 kAlao bhamaro sugaMdhaM caMdaNAdi titto niMbo kakkhaDo pAhANo cuu0| 2 ekenApi sa pUrgoM dvAbhyAmapi pUrNaH zatamapi mAyAt / lakSazatenApi pUrNaH koTIsahasramapi mAyAt // 1 // Pasex89038000000 For Private And Personal
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan Aradhana Kendra sUtrakRtAGgaM zIlAGkA cAya tiyutaM // 11 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaanmandir | nAvasare gaNDItADanamiti bhAvasamayastu noAgamata idamevAdhyayanam, anenaivAtrAdhikAraH, zeSANAM tu ziSyamativikAsArthamupanyAsa iti // 29 // sAmprataM prAgupanyastoddezArthAdhikArAbhidhitsayA''ha mahapaMcabhUya ekapae ya tajjIvatassarIre ya / tahaya agAragavAtI attacchaTTo aphalavAdI // 30 // bIe niyaIvAo aNNAyi tahaya nANavAIo / kammaM cayaM na gacchaha cauvihaM bhikkhusamayaMmi // 31 // taie AhAkammaM kaDavAI jaha ya te ya vAIo / kiccuvamA ya cautthe parappavAI aviraesu // 32 // asyAdhyayanasya catvAra uddezakAH, tatrAdyasya SaDarthAdhikArA AdyagAthayA'bhihitAH, tadyathA paJca bhUtAni - pRthivyaptejovAyvAkAzAkhyAni mahAnti ca tAni sarvalokavyApitvAt bhUtAni ca mahAbhUtAni ityayameko'rthAdhikAraH / tathA cetanAcetanaM sarvamevAtmavivarta ityAtmA'dvaitavAdaH pratipAdyata iti dvitIyo'rthAdhikAraH / sa cAsau jIvazca tajjIvaH - kAyAkAro bhUtapariNAmaH, tadeva ca zarIraM jIvazarIrayoraikyamitiyAvaditi tRtIyo'rthAdhikAraH / tathA'kArako jIvaH sarvasyAH puNyapApakriyAyA ityevaMvAdIti caturtho'dhikAraH / tathA''tmA paSTha iti pazcAnAM bhUtAnAmAtmA SaSThaH pratipAdyata ityayaM paJcamo'rthAdhikAraH / tathA'phalavAdItina vidyate kasyAzcit kriyAyAH phalamityevaMvAdI ca pratipAdyata iti SaSTho'rthAdhikAra iti / dvitIyodezake cakhAro'rthAdhikArAH, tadyathA-niyativAdastathA'jJAnikamataM jJAnavAdI ca pratipAdyate karma cayam - upacayaM caturvidhamapi na gacchati 'bhikSusamaye' zAkyAgame iti caturtho'rthAdhikAraH / cAturvidhyaM tu karmaNo'vijJopacitam -- avijJAnamavijJA tayopacitam, anAbhogakRtamityarthaH, yathA mAtuH stanAdyAkramaNena putravyApattAvapyanAbhogAnna karmopacIyate, tathA parijJAnaM parijJA - kevalena manasA paryAlocanaM, tenApi For Private And Personal 1 samayA dhyayane udezArthAdhi kArAH // 11 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashsaga kasyacitprANino vyApAdanAbhAvAt karmopacayAbhAva iti, tathA IraNamIryA - gamanaM tena janitamIryApratyayaM tadapi karmopacayaM na gacchati, prANivyApAdanAbhisandherabhAvAditi, tathA svapnAntikaM - svapnapratyayaM karma nopacIyate, yathA svapnabhojane tRtyabhAva iti / tRtIyodezake tvayamarthAdhikAraH, tadyathA - AdhA karmagatavicArastadbhojinAM ca doSopadarzanamiti, tathA kRtavAdI ca bhaNyate, tadyathA- IzvareNa kRto'yaM lokaH, pradhAnAdikRto vA, yathA ca te pravAdina AtmIyamAtmIyaM kRtavAdaM gRhIlotthitAstathA bhaNyante iti / dvitIyo'dhikAraH, caturthoddezakAdhikArastvayaM, tadyathA - avirateSu - gRhastheSu yAni kRtyAni - anuSThAnAni sthitAni taira saMyamapradhAnaiH kartavyaiH 'parapravAdI' paratIrthika upabhIyata iti / idAnImanugamaH, sa ca dvedhA - sUtrAnugamo niryuktyanugamana, tatra niyuktyanugamastrividhaH, tadyathA - nikSepani ryuktyanugama upodghAtaniryuktyanugamaH sutraspa ziMka niryuktyanugamazca / tatra nikSepaniryuktyanugamo'nugataH, oghanAmaniSpanna nikSepayorantargatatvAt, tathA ca vakSyamANasya sUtrasya nikSepsyamAnatvAt / upodghAtaniryuktyanugamastu SaDviMzatidvAraprati - pAdakAdgAthAdvayAdavaseyaH, taccedam-- 'uddese niMdese ya' ityAdi / sUtrasparzika niryuktyanugamastu sUtre sati saMbhavati, sUtraM ca sutrAgame, sa cAvasara prApta eva, tatrAskhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM taccedam Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org 1 pasthitAH pra. 2 use niddese ya nimgame khitta kAla purise ya kAraNa pazcaya lakkhaNa nae samoyAraNANumae ||1|| kiM kaivihaM kassa kahiM kesu kahaM kiciraM havai kAlaM / kaisaMtaramavirahiaM bhavAgArisa phAsaNa niruttI || 2 || uddezo nirdezazva nirgamaH kSetraM kAlaH puruSazca / kAraNaM pratyayo lakSaNaM nayaH samavatAro'numatam // 1 // kiM katividhaM kasya va keSu kathaM kiyacciraM bhavati kAlam / kati sAntaramavirahitaM bhavA AkarSA : sparzanA niruktiH // 2 // 3 prasUtirnirgamamityarthaH, meghacchanne yathA candro, na rAjati nabhastale / upodghAtaM vinA zAstraM, tathA na bhrAjate vidhau // 1 // 4 saMhitA lakSitA "saMhiyA ya payaM caiva payattho payaviggaho / cAlaNA ya pasiddhI ya For Private And Personal anmandir
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahar Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kalaha 1 samayAdhyayane bandhapraznottare sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyavR ttiyutaM // 12 // bujhijatti tiuhijjA, baMdhaNaM parijANiyA / kimAha baMdhaNaM vIro, kiMvA jANaM tiuTTaI ? // 1 // ___ asya saMhitAdikrameNa vyAkhyA-budhyetetyAdi, sUtramidaM sUtrakRtAGgAdau vartate, asya cAcArAGgena sahAyaM saMvandhaH, tadyathAAcArAGge'bhihitam-'jIvo chakkAya parUvaNA ya tesiM vaheNa baMdhoti' ityAdi tatsarva budhyetatyAdi, yadiveha keSAzcidvAdinA jJAnAdeva muktyavAptiranyeSAM kriyAmAtrAt , jainAnAM tUbhAbhyAM niHzreyasAdhigama ityetadanena zlokena pratipAdyate / tatrApi jJAnapUrvikA | kriyA phalavatI bhavatItyAdau budhyetetyanena jJAnamuktaM troTayedityanena ca kriyoktA, tatrAyamartho-'budhyeta' avagacchet bodhaM vida dhyAdityupadezaH, kiM punastadudhyeteti Aha-'bandhana' badhyate jIvapradezairanyo'nyAnuvedharUpatayA vyavasthApyata iti bandhanaMjJAnAvara| NAdyaSTaprakAra kI taddhetavo vA mithyAtvAviratyAdayaH parigrahArambhAdayo vA, na ca bodhamAtrAdabhilaSitArthAvAptirbhavatItyataH kriyaaN| darzayati tacca baMdhanaM parijJAya viziSTayA kriyayA-saMyamAnuSThAnarUpayA 'troTayedu' apanayedAtmanaH pRthakuryAtparityajedvA, evaM cAbhi-1 hite jambUskhAmyAdiko vineyo bandhAdisvarUpaM viziSTaM jijJAsuH papraccha-'kimAha' kimuktavAn bandhanaM 'vIraH' tIrthakRt ?, kiMvA 'jAnan' avagacchaMstadvandhanaM troTayati tato vA truTyati ?, iti shlokaarthH||1|| bandhanapraznakharUpapraznanirvacanAyAhacittamantamacittaM vA, parigijjha kisAmavi / annaM vA aNujANAi, evaM dukkhA Na muccai // 2 // | iha bandhanaM karma taddhetavo vA'bhidhIyante, tatra na nidAnamantareNa nidAnino janmeti nidAnameva darzayati, tatrApi sarvArambhAH eleseseeeeeeeee // 12 // chavvihaM viddhi lakkhaNaM // 1 // " iti vyAkhyAlakSaNe tasyA evAdau pratipAdanAt // 1 ekAntaparokSe cU0 2 karmaNo bndhntvpksse|| For Private And Personal
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsu framandir Aradhana Kendra darzayati, tatrApi sarvArambhAH karmopAdAnarUpAH prAyaza AtmAtmIyagrahotthAnA itikhA''dau parigrahameva darzitavAn, cittamupayogo jJAnaM tadvidyate yasya taccittavat-dvipadacatuSpadAdi, tato'nyadacittavat-kanakarajatAdi, tadubhayarUpamapi parigrahaM parigRhya | 'kRzamapi stokamapi tRNatuSAdikamapItyarthaH, yadivA kasanaM kasaH-parigrahagrahaNabuDyA jIvasya gamanapariNAma itiyAvat , tadevaM | svataH parigrahaM parigRhyAnyAnvA grAhayitvA gRhNato vAjnyAnanujJAya duHkhayatIti duHkham -aSTaprakAraM karma tatphalaM vA asAto| dayAdirUpaM tasmAnna mucyata iti, parigrahAgraha eva paramArthato'narthamUlaM bhavati, tathA coktam -"mamAhamiti caiSa yAvadabhimA nadAhajvaraH, kRtAntamukhameva tAvaditi na prshaantyunyH| yazaHsukhapipAsitairayamasAvanarthottaraiH, parairapasadaH kuto'pi kathamapya|pAkRSyate // 1 // " tathA ca "dveSasyAyatanaM dhRterapacayaHkSAnteH pratIpo vidhiyAkSepasya suhRnmadasya bhavanaM dhyAnasya kaSTo ripuH / duHkhasya prabhavaH sukhasya nidhanaM pApasya vAso nijaH, prAjJasyApi parigraho graha iva klezAya nAzAya ca // 2 // " tathA ca parigrahedhvaprAptanaSTeSu kAsAzoko prApteSu ca rakSaNamupabhoge cAtRptirityevaM parigrahe sati duHkhAtmakAdvandhanAnna mucyata iti // 2 // parigraha| vatazcAvazyaMbhAvyArambhastasiMzca prANAtipAta iti darzayitumAha sayaM tivAyae pANe, aduvA'nnehiM ghAyae / haNaMtaM vA'NujANAi, veraM vaDDai appaNo // 3 // jassi kule samuppanne, jehiM vA saMvase nre| mamAi luppaI vAle, aNNe aNNehi mucchie // 4 // yadivA-prakArAntareNa bandhanamevAha-'sayaM tItyAdi', sa parigrahavAnasaMtuSTo bhUyastadarjanaparaH samarjitopadravakAriNi ca sUtrakR.3 For Private And Personal
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir ees manA 'tribhyo manovAkAyebhya ghyANi trividhaM balaM ca, ucchAsanizvAsamazana dhAtyati matadhAnyAn / ttiyutaM sUtrakRtAGgaM deSamapamatastata: 'khayama AtmanA 'tribhyo manovAkAyebhya AyubelazarIrebhyo vA 'pAtayeta'cyAvayeta 'prANAna prANinaH | 1 samayA. zIlAGkA- akAralopAdvA atipAtayet prANAniti, prANAzcAmI-'paJcendriyANi trividhaM balaM ca, ucchaasnishvaasmthaanydaayuH| prANA dazaite dhyayane svacAyIyavR- bhagavadviruktAsteSAM viyojIkaraNaM tu hiMsA // 1 // tathA sa parigrahAgrahI na kevalaM svato vyApAdayati aparairapi ghAtayati pratadhAnyAna samaya: samanajAnIte. tadevaM kRtakAritAnumatibhiH prANyupamadenena janmAntarazatAnubandhyAtmano vairaM' vadhayeti tatazca dAkhaparamparArUpAda bandhanAna mucyata iti / prANAtipAtasya copalakSaNArthatvAt mRSAvAdAdayo'pi bandhahetavo draSTavyA iti // 3 // punrbndhnmevaashrityaah|| 13 // 'jassi'mityAdi, 'yasmin 'rASTrakUTAdau kule jAto 'yaivoM saha pAMsukIDiteveyasyaiauryAdibhirvA saha saMvasennaraH teSu mAupitaprAtabhaginIbhAryAvayasvAdiSu mamAyamiti-mamatvavAn nidhan 'lupyate vilupyate, mamatvajanitena karmaNA nArakatiryaanuSyAmarala kSaNe saMsAre bhrAmyamANo bAdhyate-pIDyate, ko'sau ?-'bAla' ajJaH, sadasadvivekarahitatvAd, anyeSvanyeSu ca 'mAJchito II gRddho'dhyupapanno, mamakhabahula ityarthaH, pUrva tAvanmAtApitrostadanu bhAryAyAM punaH putrAdau snehavAniti // 4 // sAmprataM yaduktaM prAk- 'kiM vA jAnan bandhanaM troTayatIti,' asya nirvacanamAha vittaM soyariyA ceva, sabameyaM na tANai / saMkhAe jIviaM cevaM, kammuNA u tiudRi // 5 // 'vittaM dravyaM, tacca sacittamacittaM vA, tathA 'sodayoM' bhrAtRbhaginyAdayaH, sarvamapi ca 'etada' vittAdikaM saMsArAntarmatasyAsumato'tikaTukAH zArIramAnasIvedanAssamanubhavato na 'trANAya' rakSaNAya bhavatItyetat 'saMkhyAya' bAkhA tathA 'jIvi1 aSTaprakAra karma cU0 / 2 dvAbhyAmAkalitaH cU0 / 3 nasavedanAH pra0 / eroesseseseeeeeeee // 12 - For Private And Personal
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Main Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir taM ca prANinAM svalpamiti saMkhyAya - jJaparijJayA, pratyAkhyAnaparijJayA tu sacittAcittaparigrahaprANyupaghAtasvajanasnehAdIni bandhanasthAnAni pratyAkhyAya 'karmaNa:' sakAzAt 'truTyati' apagacchatyasau, turavadhAraNe, truTyedeveti, yadivA - 'karmaNA' | kriyayA saMyamAnuSThAnarUpamA bandhanAt zuddhyati, karmaNaH pRthagbhavatItyarthaH // 5 // adhyayanArthAdhikArAbhihitatvAtkhasamayapratipAdanAnantaraM parasamayapratipAdanAbhidhitsayA''ha ee gaMthe viukkamma, ege samaNamAhaNA / ayANaMtA viustittA, sattA kAmehi mANavA // 6 // 'etAn ' anantaroktAn granthAn 'vyutkramya' parityajya svaruciviracitArtheSu grantheSu saktAH 'sitAH ' baddhAH, eke, na sarve iti saMbandhaH / granthAtikramazcaiteSAM taduktArthAnabhyupagamAt, anantaragrantheSu cAyamartho'bhihitaH, tadyathA - jIvA - stile sati jJAnAvaraNIyAdikarmabandhanaM, tasya hetavo mithvAtvAviratipramAdAdayaH parigrahArambhAdayazca tatroTanaM ca samyagdrzanAdyupAyena, mokSasadbhAvazcetyevamAdikaH, tadevameke 'zramaNAH' zAkyAdayo bArhaspatyamatAnusAriNazca brAhmaNAH 'etAn' arddha| duktAn granthAnatikramya paramArthamajAnAnA vividham - anekaprakAram ut -- prAbalyena sitA - baddhAH svasamayeSvabhiniviSTAH / tathA ca zAkyA evaM pratipAdayanti yathA-- sukhaduHkhecchAdveSajJAnAdhArabhUto nAstyAtmA kazcit, kiMtu vijJAnamevaikaM vivartata iti, | kSaNikAH sarvasaMskArA ityAdi, tathA sAMkhyA evaM vyavasthitAH - sattvarajastamasAM sAmyAvasthA prakRtiH, prakRtermahAn, mahato'ha 1 parivrAjakAdayaH athavA samaNaliMgatthA mAhaNA samaNovAsagA samaNA eva mAhaNA For Private And Personal
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahwein Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar ypnmandir sUtrakRtAGgakAraH, tasAdgaNazca poDazakaH, tasAtSoDazakAdapi paJca bhUtAni, caitanyaM puruSasya svarUpamityAdi, vaizeSikAH punarAhuH-dravyagu-18 1 samayA. zIlAGkA NakarmasAmAnyavizeSasamavAyAH SaT padArthA' iti, tathA naiyAyikAH-pramANaprameyAdInAM padArthAnAmanvayavyatirekaparijJAnAniH- dhyayane pacAyIMyavR- zreyasAdhigama iti vyavasthitAH, tathA mImAMsakAH-codanAlakSaNo dharmo, na ca sarvajJaH kazcidvidyate, muktyabhAvazcetyevamAzritAH, rasamyeSu ciyutaM cArvAkAsvevamabhihitavanto, yathA-nAsti kazcitparalokayAyI bhUtapaJcakAvyatirikto jIvAkhyaH padArtho, nApi puNyapApe sta cAvokaH // 14 // ityAdi / evaM cAGgIkRtyaite lokAyatikAH 'mAnavAH' puruSAH 'saktA' gRddhA adhyupapannAH 'kAmeSu' icchAmadanarUpeSu, tathA cocuH-'etAvAneva puruSo, yaavaanindriygocrH| bhadre ! vRkapadaM pazya, ydvdntybhushrutaaH||1|| piba khAda ca sAdhu zobhane !, yadatItaM varagAtri! tana te / nahi bhIru ! gataM nivartate, samudayamAtramidaM kalevaram // 2 // " evaM te tatrAntarIyAH svasa mayArthavAsitAntaHkaraNAH santo bhagavadarhaduktaM granthArthamajJAtaparamArthAH samatikramya svakIyeSu grantheSu sitAH-saMbaddhAH kAmeSu ca // 4|| saktA iti // 6 // sAmprataM vizeSeNa sUtrakAra eva cArvAkamatamAzrityA''ha saMti paMca mahabbhUyA, ihamegesimAhiyA / puDhavI Au teU vA, vAu AgAsapaMcamA // 7 // ee paMca mahanbhUyA, tebbho egotti AhiyA / aha tesiM viNAseNaM, viNAso hoi dehinno||8|||| 'santi' vidyante mahAnti ca tAni bhUtAni ca mahAbhUtAni, sarvalokavyApitvAnmahattvavizeSaNam, anena ca bhuutaa-18|| 14 // 1 loko'yaM / Seeeeeeeeeeeeese For Private And Personal
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsage Granmandir 000000000000000000 | bhAvavAdinirAkaraNaM draSTavyam , 'iha' asin loke 'ekeSAM bhUtavAdinAm 'AkhyAtAni' pratipAditAni tattIrthakRtA tairvA bhUtavAdibhirvArhaspatyamatAnusAribhirAkhyAtAni-svayamaGgIkRtAnyanyeSAM ca pratipAditAni / tAni cAmUni, tadyathApRthivI kaThinarUpA, Apo dravalakSaNAH, teja uSNarUpaM, vAyuzcalanalakSaNaH, AkAzaM zuSiralakSaNamiti, tacca paJcamaM yeSAM tAni tathA, etAni sAGgopAGgAni prasiddhatvAt pratyakSapramANAvaseyatvAcana kaizcidapotuM zakyAni / nanu ca sAGkhyAdibhi rapi bhUtAnyabhyupagatAnyeva, tathAhi sAMkhyAstAvadevamUcustadyathA-satvarajastamorUpAtpradhAnAnmahAn , buddhirityarthaH, mahato'haGkAraH-ahamitipratyayaH, tasmAdapyahaGkArASoDazako gaNa utpadyate, sa cAyam-paJca sparzanAdIni buddhIndriyANi, vA pANipAdapAyapastharUpANi paJca karmendriyANi, ekAdazaM manaH, paJca tanmAtrANi, tadyathA-gandharasarUpasparzazabdatanmAtrA. 4 khyAni, tatra gandhatanmAtrAtpRthivI gandharasarUpasparzavatI, rasatanmAtrAdApo rasarUpasparzavatyaH, rUpatanmAtrAttejo rUpasparzavat, sparzatanmAtrAdvAyuH sparzavAn , zabdatanmAtrAdAkAzaM gandharasarUpasparzavarjitamutpadyata iti / tathA vaizeSikA api bhUtAnyamihitavantaH, tadyathA--pRthivItvayogAtpRthivI, sA ca paramANulakSaNA nityA, ghaNukAdiprakramaniSpannakAryarUpatayA khanityA, | caturdazabhirguNai rUparasagandhasparzasaMkhyAparimANapRthakkhasaMyogavibhAgaparakhAparakhagurukhavakhavegAkhyarupetA, tathA'pkhayogAdApaH, tAzca rUparasasparzasaMkhyAparimANapRthakvasaMyogavibhAgaparakhAparatvaguruvasvAbhAvikadravakhasnehavegavatyaH, tAsu ca rUpaM zuklameva raso madhura eva sparzaH zIta eveti, tejastvAbhisaMbandhAttejaH, tacca rUpasparzasaMkhyAparimANapRthakvasaMyogavibhAgaparakhAparakhanaimittikadravatvave1 AgopAlAzanA pr0| tereceneseseseaescee For Private And Personal
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandit sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyavRttiyutaM // 15 // edeeeeeeeeeees gAkhyairekAdazabhirguNairguNavat , tatra rUpaM zuklaM bhAkharaM ca, sparza uSNa eveti, vAyutvayogAdvAyuH, sa cAnuSNazItasparzasaMkhyA- 1 samayAparimANapRthakkhasaMyogavibhAgaparatvAparatvavegAkhyainavabhiguNaguNavAn hatkampazabdAnuSNazItasparzaliGgaH, AkAzamiti pAribhA IN dhyayane pikI saMjJA ekatvAttasya, tacca saMkhyAparimANapRthaktvasaMyogavibhAgazabdAkhyaiH paDbhirguNairguNavat zabdaliGgaM ceti, evamanyairapi rasamaye vAdibhirbhUtasadbhAvAzrayaNe kimiti lokAyatikamatApekSayA bhUtapaJcakopanyAsa iti ?, ucyate, sAMkhyAdibhirhi pradhAnAtsAhakArika cArvAka: tathA kAladigAtmAdikaM cAnyadapi vastujAtamabhyupeyate, lokAyatikaistu bhUtapaJcakavyatiriktaM nAtmAdikaM kiJcidabhyupagamyate ityatastanmatAzrayaNenaiva sUtrArtho vyAkhyAyata iti / / 7 // yathA caitat tathA darzayitumAha-'ee paMca mahanbhUyA' ityAdi, zloka: 'etAni anantaroktAni pRthivyAdIni paJca mahAbhUtAni yAni 'tebhyaH' kAyAkArapariNatebhyaH 'ekaH kazciccidrUpo bhUtAvyatirikta AtmA bhavati, na bhUtebhyo vyatirikto'paraH kazcitparaparikalpitaH paralokAnuyAyI sukhaduHkhabhoktA jIvAkhyaH padArtho'stItyevamAkhyAtavantaste, tathA(te) hi evaM pramANayanti-na pRthivyAdivyatirikta AtmA'sti, tadgrAhakapramANAmAvAt , pramANaM cAtra pratyakSameva, nAnumAnAdikaM, tatrendriyeNa sAkSAdarthasya saMbandhAbhAvAdyabhicArasaMbhavaH, sati ca vyabhicArasaMbhave sadRze cabAdhAsabhave tallakSaNameva duSitaM syAditi sarvatrAnAzvAsaH, tathA coktam- "hastasparzAdivAndhena, viSame pathi dhAvatA / anumAnapraghAnena, vinipAto na durlamaH // 1 // " anumAnaM cAtropalakSaNamAgamAdInAmapi, sAkSAdarthasaMbandhAbhAvAddhastasparzaneneva pravRttiriti / IR // 15 // tasAtpratyakSamevaikaM pramANaM, tena ca bhUtavyatiriktasyAtmano na grahaNaM, yattu caitanyaM teSUpalabhyate, tadbhUteSveva kAyAkArapariNateSvabhi-| 1 hRti0 pra0 hrnnmityrthH| For Private And Personal
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarna | vyajyate, madyAneSu samuditeSu madazaktivaditi, tathA-na bhUtavyatiriktaM caitanyaM, tatkAryatvAt , ghaTAdivaditi / tadevaM bhUtavyati| riktasyA''tmano'bhAvAdbhUtAnAmeva caitanyAbhivyaktiH, jalasya bubudAbhivyaktivaditi / keSAJcillokAyatikAnAmAkAzasthApi bhUtakhenAbhyupagamAdbhutapaJcakopanyAso na doSAyeti / nanu ca yadi bhUtavyatirikto'paraH kazcidAtmAkhyaH padArtho na vidyate, kathaM tahi mRta iti vyapadeza ityAzayAha-athaiSAM kAyAkArapariNatau caitanyAmivyaktI satyAM tavaM teSAmanyatamasya 'vinAze' | apagame vAyostejasazcobhayo 'dehinoM' devadattAkhyasya 'vinAzaH' apagamo bhavati, tatazca mRta iti vyapadezaH pravartate, na punarjIvApagama. iti bhUtAvyatiriktacaitanyavAdipUrvapakSa iti / atra pratisamAdhAnArtha niyuktikRdAha paMcaNhaM saMjoe aNNaguNANaM ca ceyaNAiguNo / paMciMdiyaThANANaM Na aNNamuNiyaM muNai annnno||33|| | 'pazcAnAM pRthivyAdInAM bhUtAnAM 'saMyoge' kAyAkAraNapariNAme caitanyAdikaH AdizabdAt bhASAcakramaNAdikazca guNo na bhavatIti pratijJA, anyAdayasvatra hetukhenopAttAH, dRSTAntasvabhyaH , sulabhatvAttasya nopAdAnaM / tatredaM cArvAkaH praSTavyaH-yade-15 tadbhUtAnAM saMyoge caitanyamabhivyajyate tarika teSAM saMyoge'pi svAtaMtrya evA''hostitparasparApekSayA pAratavye iti ?, kiMcAtaH1, na tAvatsvAtatrye, yata Aha-'aNNaguNANaM ceti caitanyAdanye guNA yeSAM tAnyanyaguNAni, tathAhi-AdhArakAThinyaguNA pRthivI dravaguNA ApaH paktRguNaM tejaH calanaguNo vAyuH avagAhadAnaguNamAkAzamiti, yadivA prAgabhihitA gandhAdayaH pRthimyAdInAmekaikaparihAnyA'nye guNAzcaitanyAditi, tadevaM pRthivyAdInyanyaguNAni, cazabdo dvitIyavikalpavaktavyatAsUcanArthaH, caitanyaguNe sAdhye pRthivyAdInAmanyaguNAnAM satAM caitanyaguNasya pRthivyAdInAmekaikasyApyabhAvAma tatsamudAyAzcaitanyAkhyo guNaH For Private And Personal
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarrim andir sUtrakRtAGgaM zIlAGkA ttiyutaM siyatIti, prayogastvatra-bhUtasamudAyaH khAtamye sati dharmilenopAdIyate, na tasya caitanyAkhyo guNo'stIti sAdhyo dharmaH, 1samayA. | pRthivyAdInAmanyaguNatvAt , yo yo'nyaguNAnAM samudAyastatra tatrApUrvaguNotpattirna bhavatIti, yathA sikatAsamudAye snigdhaguNasya dhyayane pa. | tailasya notpattiriti, ghaTapaTasamudAye vA na stambhAdhAvirbhAva iti, dRzyate ca kAye caitanyaM, tadAtmaguNo bhaviSyati na bhUtAnA- rasamayeSu miti / asminneva sAdhye hevantaramAha-'pazcindiyaThANANaM'ti paJca ca tAni sparzanarasanaghrANacakSuHzrotrAkhyAnIndriyANi teSAM / cAvoMka: sthAnAni-avakAzAsteSAM caitanyaguNAbhAvAnna bhUtasamudAye caitanyam , idamatra hRdayaM-lokAyatikAnAM hi aparasya draSTuranabhyupa|gamAdindriyANyeva draSTraNi, teSAM ca yAni sthAnAni-upAdAnakAraNAni teSAmacidrUpatvAnna bhUtasamudAye caitanyamiti, indriyANAM cAmUni sthAnAni, tadyathA-zrotrendriyasyAkAzaM suSirAtmakatvAt , ghrANendriyasya pRthivI tadAtmakatvAt , cakSurindriyasya tejastadrUpatvAt , evaM rasanendriyasthApaH sparzanendriyasya vAyuriti / prayogazcAtra-nendriyANyupalabdhimanti, teSAmacetanaguNArabdhatvAt , yadyadacetanaguNArabdhaM tattadacetanaM, yathA ghaTapaTAdIni, evamapi ca bhUtasamudAyena caitanyAbhAva eva sAdhito bhavati / punarhetvantaramAha'Na aNNamuNiyaM muNai aNNo'tti ihendriyANi pratyekabhUtAtmakAni, tAnyevAparasya draSTurabhAvAd draSTuNi, teSAM ca pratyekaM svaviSayagrahaNAdanyaviSaye cApravRtternAnyadindriyajJAtamanyadindriyaM jAnAtIti, ato mayA pazcApi viSayA jJAtA ityevamAtmakaH saMkalanApratyayo na prApnoti, anubhUyate cAyaM, tasmAdekenaiva draSTA bhavitavyam , tasyaiva ca caitanyaM na bhUtasamudAyasyeti, prayogaH punarevaM-na bhUtasamudAye caitanyaM, tadArabdhendriyANAM pratyeka viSayagrAhitve sati saMkalanApratyayAbhAvAt , yadi punaranyagRhItamapyanyo gRhIyAd devadattagRhItaM yajJadattenApi gRhyeta, na caitad dRSTamiSTaM veti / nanu ca khAtazyapakSe'yaM doSaH, yadA punaH parasparasApekSANAM saMyo RececeRecenestseee dIni, evamapi ca dhAtra-nendriyANyupalAnAtmakatvAt , cakSurindra indrayANAM / / // 16 // See For Private And Personal
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri M P Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Si Kailassagy aman gapAratacyAbhyupagamena bhUtAnAmeva samuditAnAM caitanyAkhyodharmaH saMyogavazAdAvirbhavati, yathA kiNvodakAdiSu madyAGgeSu samuditeSu pratyekamavidyamAnApi madazaktiriti, tadA kuto'sya doSasthAvakAza iti ?, atrottaraM gAthopAttacazabdAkSiptamabhidhIyate-yattAva duktaM yathA 'bhUtebhyaH parasparasavyapekSasaMyogabhAgbhyazcaitanyamutpadyate,' tatra vikalpayAmA-kimasau saMyogaH saMyogibhyo bhinna bhinno SvA?, bhinnazcetSaSThabhUtaprasaMgo, na cAnyat pazcabhUtavyatiriktasaMyogAkhyabhUtagrAhakaM bhavatAM pramANamasti, pratyakSasyaivaikasyAbhyupagamAt , 1 tena ca tasyAgrahaNAt, pramANAntarAbhyupagame ca tenaiva jIvasyApi grahaNamastu, atha abhinno bhUtebhyo saMyogaH, tatrApyetacinta | nIyaM-kiM bhUtAni pratyekaM cetanAvantyacetanAvanti vA ?, yadi cetanAvanti tadA ekendriyasiddhiH, tathA (ca) samudAyasya 1|| pazcaprakAracaitanyApattiH, athAcetanAni, tatra cokto doSo, na hi yadyatra pratyekamavidyamAnaM tattatsamudAye bhavadupalabhyate, sika-11 tAsu tailvdityaadinaa| yadapyatrapUrvoktaM-yathA madyAGgeSvavidyamAnA'pi pratyekaM madazaktiH samudAye prAdurbhavatIti, tadapyayuktaM, yatastatra kiNvAdiSu yA ca yAvatI ca zaktirupalabhyate, tathAhi-kiNve bubhukSApanayanasAmarthya bhramijananasAmarthya ca udakasya tRDapanayanasAmarthyamityAdineti, bhUtAnAM ca pratyekaM caitanyAnabhyupagame dRSTAntadAAntikayorasAmyaM / kiMca-bhUtacaitanyAbhyupagame maraNAbhAvo, mRtakAye'pi pRthvyAdInAM bhUtAnAM sadbhAvAta, naitadasti, tatra mRtakAye vAyostejaso vA'bhAvAnmaraNasadbhAvaH ityazikSitasyollApaH, tathAhi-mRtakAye zophopalabdhena vAyorabhAvaH, kothasya ca paktikhabhAvasya darzanAnAneriti, atha mUkSmaH kazcidvAyuvizeSo'gnirvA tato'pagata iti matiriti, evaM ca jIva eva nAmAntareNAbhyupagato bhavati, yatkizcidetat / tathA na bhUtasamudAyamAtreNa caitanyAvirbhAvaH, pRthivyAdiSvekatra vyavasthApiteSvapi caitanyAnupalabdheH, atha kAyAkArapariNatI satyAM tadabhivyaktiri 6. tAsu talavAdiSu yA ca niti, bhUtA edeoeceaeeeeeeeeeeeeee 900000000000000299999 For Private And Personal
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahdi Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarri mandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAIyavRttiyutaM // 17 // pyate, tadapi na, yato lepyamayapratimAyAM samastabhUtasadbhAve'pi jaDalamevopalabhyate / tadevamanvayavyatirekAbhyAmAlocyamAno nAyaM 1 samayAcaitanyAkhyo guNo bhUtAnAM bhavitumarhati, samupalabhyate cAyaM zarIreSu, tasAt pArizeSyAt jIvasyaivAyamiti khadarzanapakSapAtaM dhyayane pavihAyAGgIkriyatAmiti / yaccoktaM prAk-'na pRthivyAdiSyatirikta AtmAsti, tadgrAhakapramANAbhAvAt , pramANaM cAtra pratyakSa- rasamayeSumevaika'mityAdi, tatra pratividhIyate yattAvaduktaM 'pratyakSamevaikaM pramANa nAnumAnAdika mityetadanupAsitagurorvacaH, tathAhi cAvoMka: arthAvisaMvAdakaM pramANamityucyate, pratyakSasya ca prAmANyamevaM vyavasthApyate-kAzcitpratyakSamyaktImitvenopAdAya pramANayati-pramANametAH, arthAvisaMvAdakatvAd, anubhUtapratyakSavyaktivat, na ca tAbhireva pratyakSavyaktibhiH svasaviditAbhiH paraM vyavahArayitumayamIzaH, tAsAM khasaMviniSThatvAt mUkakhAca pratyakSasya, tathA nAnumAnaM pramANamisyanumAnenaivAnumAnanirAsaM kurvaMcArvAkaH kathaM nonmattaH syAd 1, evaM hyasau tadaprAmANyaM pratipAdayet yathA-nAnumAnaM pramANaM, visaMvAdakatvAd, anubhUtAnumAnavyaktivaditi,etadhAnumAnam , atha paraprasiyaitaducyate, tadapyayuktaM, yatastatparaprasiddhamanumAnaM bhavataH pramANamapramANaM vA ?, pramANaM cetkathamanumAnamapramANamityucyate, athApramANaM kathamapramANena satA tena paraH pratyAyyate ?, pareNa tassa prAmANyenAbhyupagatasvAditi ced, tadapyasAmprataM, yadi nAma paro mauDhyAdapramANameva pramANamityadhyavasthati, kiM bhavatAtinipuNenApi tenaivAsau pratipAdyate ?, yo hyajJo guDameva viSamiti manyate kiM tasya mArayitukAmenApi buddhimatA guDa eva dIyate , tadevaM pratyakSAnumAnayoH prAmANyAprAmANye IN // 17 // vyavasthApayato bhavato'nicchato'pi balAdAyAtamanumAnasya prAmANyaM / tathA svargApavargadevatAdeH pratiSedhaM kurvan bhavAn kena pramA1 pyeta pr.| maNyaM pratipAdayet yathAraprasiddhamanumAna maraNa tasya prAmANyAsa pratipAdyate For Private And Personal
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahawen Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar aganmandir nApi nivartamAna, yatastaca vyAptiH saMbhAvyate, talavAyavijJAnAbhyupagamAdatra eseeeeeeeeeeeeesea Nena karoti ?, na tAvatpratyakSeNa pratiSedhaH kartuM pAryate, yatastatpratyakSa pravartamAnaM vA taniSedhaM vidadhyAnivartamAnaM vA?, na tAvatpravartamAnaM, tasyAbhAvaviSayatvavirodhAt , nApi nivartamAnaM, yatastacca nAsti tena ca pratipatcirityasaMgataM, tathAhi-vyApakavinivRttau vyApyasyApi (vi)nivRttiriSyate, na cArvAgdarzipratyakSeNa samastavastuvyAptiH saMbhAvyate, tatkathaM pratyakSavinivRttau padArthavyAyatiriti ?, tadevaM svargAdeH pratiSedhaM kurvatA cArvAkaNAvazyaM pramANAntaramabhyupagataM / tathA'nyAbhiprAyavijJAnAbhyupagamAdatra spaSTameva pramANAntaramabhyupagatam, anyathA kathaM parAvabodhAya zAstrapraNayanamakAri cArvAkaNetyalamatiprasaGgena / tadevaM pratyakSAdanyadapi pramANamasti, tenAtmA setsyati, kiM punastaditi ced, ucyate, astyAtmA, asAdhAraNatadguNopalabdheH, cakSurindriyavat , cakSurindriyaM hi na sAkSAdupalabhyate, sparzanAdIndriyAsAdhAraNarUpavijJAnotpAdanazaktyA banumIyate, tathA''tmA'pi pRthivyAdyasAdhAraNacaitanyaguNopalabdherastItyanumIyate, caitanyaM ca tasyAsAdhAraNaguNa ityetatpRthivyAdibhUtasamudAye caitanyasya nirAkRtabAdavaseyaM / tathA astyAtmA, samastendriyopalabdhArthasaMkalanApratyayasadbhAvAt , pazcagavAkSAnyAnyopalabdhArthasaMkalanAvidhAyyekadevadattavat , tathA''smA arthadraSTA nendriyANi, tadvigame'pi tadupalabdhArthasaraNAta, gavAkSoparame'pi tadvAropalabdhArthasarvadevadattavata, tathA arthApatyApyAtmA'stItyavasIyate, tathAhi-satyapi pRthivyAdibhUtasamudAye lepyakarmAdau na sukhaduHkhecchAdveSaprayatnAdikriyANAM samjhAva iti, ataH sAmodavasIyate-asti bhUtAtiriktaH kazcitsukhaduHkhecchAdInAM kriyANAM samavAyikAraNaM padArthaH, sa cAtmeti, tadevaM pratyakSAnumAnAdipUrvikA'nyA'pyApattirabhyudyA, tasyAstidaM lakSaNam-pramANaSaTavijJAto, yatrArtho nAnyathAbhavan / adRSTaM kalpa1 cArvAkadarzita / 2 saMsAdhyate pr.| SSSSSSSSSSSSSSSS For Private And Personal
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassage sUtrakRtAGga zIlAGkA cAIyavR ttiyutaM yedanyaM, sArthApattirudAhRtA // 1 // " tathA'gamAdapyastivamavaseyaM, sa cAyamAgamaH-"asthi me AyA uvavAie" ityAdi / / 1 samayAyadivA kimatrAparapramANacintayA ?, sakalapramANajyeSThena pratyakSeNaivAtmA'stItyavasIyate, tadguNasya jJAnasya pratyakSatvAt , jJAna dhyayane paguNasya ca guNino'nanyatvAt pratyakSa evAtmA, rUpAdiguNapratyakSatvena paTAdipratyakSavat , tathAhi-ahaM sukhyahaM duHkhyevamAdya rasamayeSu haMpratyayagrAhyazcAtmA pratyakSaH, ahaMpratyayasya svasaMvidrUpatvAditi, mamedaM zarIraM purANaM karmeti ca zarIrAdbhedena nirdizyamAnatvAd, ityA cArvAkA zAdInyanyAnyapi pramANAni jIvasiddhAvabhyUhyAnIti / tathA yaduktaM-'na bhUtavyatiriktaM caitanyaM tatkAryatvAt ghaTAdivaditi, eta dapyasamIcInaM, hetorasiddhatvAt , tathAhi na bhUtAnAM kArya caitanyaM, teSAmatadguNatvAt bhUtakAryecaitanye saMkalanApratyayAsaMbhavAcca, | ityAdinoktaprAyam , ato'styAtmA bhUtavyatirikto jJAnAdhAra iti sthitam // nanu ca kiM jJAnAdhArabhUtenAtmanA jJAnAdbhinenAzri| tena ?, yAvatA jJAnAdeva sarvasaMkalanApratyayAdikaM setsyati, kimAtmanA'ntargaDakalpeneti, tathAhi-jJAnasyaiva cidrUpatvAd bhUtairace|tanaiH kAyAkArapariNataH saha saMbandhe sati sukhaduHkhecchAdveSaprayatnakriyAHprAduSSyanti tathA saMkalanApratyayo bhavAntaragamanaM ceti, tadevaM vyavasthite kimAtmanA kalpiteneti ?, atrocyate, na hyAtmAnamekamAdhArabhUtamantareNa saMkalanApratyayo ghaTate, tathAhi-pratyekamindriyaiH khaviSayagrahaNe sati paraviSaye cApravRtteH ekasya ca paricchetturabhAvAt mayA pazcApi viSayAH paricchinnA ityAtmakasya // 18 // saMkalanApratyayasyAbhAva iti, AlayavijJAnamekamastIti ceda , evaM satyAtmana eva nAmAntaraM bhavatA kRtaM syAt , na ca jJAnAkhyo guNo guNinamantareNa bhavatItyavazyamAtmanA guNinA bhAvyamiti // sa ca na sarvavyApI, tadguNasya sarvatrAnupalabhyamAnatvAt , ghaTa1 asti me AtmIpapAtikaH / Faceaeeeeeeee For Private And Personal
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsaga vat / nApi zyAmAkatandulamAtro'GguSThaparvamAtro vA, tAvanmAtrasyopAttazarIrAvyApitvAt khamparyantazarIravyApitvena copalabhyamAnaguNakhAt, tasmAtsthitamidam - upAttazarIrakha paryantavyApyAtmeti, tasya cAnAdikarmasaMbaddhasya kadAcidapi sAMsArikasyAtmanaH svarUpe'navasthAnAt satyapyamUrtatve mUrtena karmaNA saMbandho na virudhyate, karmasaMbandhAcca sUkSmabAdarai kendriyadvitricatuSpaJcendriyaparyAptAparyAptAdyavasthA bahuvidhAH prAdurbhavanti, tasya caikAntena kSaNikatve dhyAnAdhyayanazramapratyabhijJAnAdyabhAvaH ekAntanityakhe ca nAraka| tiryaGmanuSyAmaragati pariNAmAbhAvaH syAt, tasmAtsyAdanityaH svAnnitya AtmetyalamatiprasaGgena // 8 // sAmpratamekAtmAdvaitavAda mudde - zArthAdhikAra pradarzitaM pUrvapakSayitumAha - jahA ya puDhavI, ege nANAhi dIsai / evaM bho ! kasiNe loe, vinnU nANAhi dIsa // 9 // dRSTAntabalenaivArthasvarUpAvagateH pUrvaM dRSTAntopanyAsaH, yathetyupapradarzane, cazabdo'pizabdArthe, sa ca bhinnakrama ege ityasyAnantaraM draSTavyaH, pRthivyeva stUpaH pRthivyA vA stUpaH pRthvIstUpaH pRthivI saMghAtAkhyo'vayavI, sa caiko'pi yathA nAnArUpaH- saritsamudraparva - tanagarasannivezAdyAdhAratayA vicitro dRzyate nimnonnatamRdukaThinaraktapItAdibhedena vA dRzyate, na ca tasya pRthivItattvasyaitAvatA bhedena bhedo bhavati, 'evam' uktarItyA 'bho' iti parAmantraNe kRtsno'pi lokaH - cetanAcetanarUpa eko vidvAn vartate, idamatra hRdayaM - eka eva hyAtmA vidvAn jJAnapiNDaH pRthivyAdibhUtAkAratayA nAnA dRzyate, na ca tasyAtmana etAvatA''tmatattvabhedo bhavati, tathA coktam- " eka eva hi bhUtAtmA bhUte bhUte vyavasthitaH / ekadhA bahudhA caiva dRzyate jalacandravat // 1 // ' tathA 'puruSa evedaM i sUtrakR. 4 www.kobatirth.org For Private And Personal ranmandir
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar ttiyutaM SASO200000000000 sa 2 // sUtrakRtAGgaM |6|| sarva yazataM yacca bhAvyaM utAmRtabasvezAno yadannainAtirohati, yadejati yatraijati yahre yadu antike yadantarasya sarvasya yatsarvasyAsya || zIlAGkA 1 smyaacaayiiyvR| bAhyataH' ityAtmAdvaitavAdaH // 9 // asyottaradAnAyAha dhyayane evamegetti jappaMti, maMdA aarNbhnnissiaa| ege kiccA sayaM pAvaM, tivaM dukkhaM niyacchai // 10 // advaitani'evamiti anantaroktAtmAdvaitavAdopapradarzanam 'eke' kecana puruSakAraNavAdino 'jalpanti' pratipAdayanti, kiMbhUtAste | ityAha-'mandA jaDAH samyakparijJAnavikalAH, mandatvaM ca teSAM yuktivikalAtmAdvaitapakSasamAzrayaNAt , tathAhi-yadyeka evAtmA sthAnAtmabahatvaM tato ye sattvAH-prANinaH kRSIvalAdayaH 'eke' kecana Arambhe-prANyupamardanakAriNi vyApAre niHzritA-AsaktAH saMbaddhA adhyupapannAH te ca saMrambhasamArambhArambhaiH kRtvA' upAdAya 'khayam ' AtmanA 'pApam ' azubhaprakRtirU| pamasAtodayaphalaM tIvraduHkhaM tadanubhavasthAnaM vAnarakAdikaM niyacchatIti, ASekhAdvahuvacanArthe ekavacanamakAri, tatazcAyamoM-nizcayena yacchantyavazyaMtayA gacchanti prApnuvanti ta evArambhAsaktA nAnya iti, etanna syAd , api tvekenApi azubhe karmaNi kRte sarveSAM zubhAnuSThAyinAmapi tIvraduHkhAbhisaMbandhaH syAd, ekakhAdAtmana iti, na caitadevaM dRzyate, tathAhi-ya eva kazcidasamaJjasaI8kArI sa eva loke tadanurUpA viDambanAH samanubhavannupalabhyate nAnya iti, tathA sarvagatale Atmano bandhamokSAdyabhAvaH tthaa||| 19 // pratipAdyapratipAdakavivekAbhAvAcchAstrapraNayanAbhAvazca syAditi / etadarthasaMvAditvAtprAktanyeva niyuktikRdgAthAna vyAkhyAyate, tadyathA-paJcAnAM pRthivyAdInAM bhUtAnAmekatra kAyAkArapariNatAnAM caitanyamupalabhyate, yadi punareka evAtmA vyApI syAttadA rAkaraNa Seiseaseeeeeeeeesesese eeeeeee For Private And Personal
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar r a ghaTAdiSvapi caitanyopalabdhiH syAt , na caivaM, tasAcaika AtmA, bhUtAnAM cAnyA'nyaguNatvaM na syAd , ekasAdAtmano'bhinnatvAta , || tathA paJcendriyasthAnAnAM-pazcendriyAzritAnAM jJAnAnAM pravRtto satyAmanyena jJAtvA viditamanyo na jAnAtItyetadapi na syAdyayeka evAtmA syAditi // 10 // sAmprataM tajjIvataccharIravAdimataM pUrvapakSayitumAha& patteaM kasiNe AyA, je bAlA je apNddiaa| saMti piccA na te saMti, natthi sattovavAiyA // 11 // tajIvataccharIravAdinAmayamabhyupagamaH-yathA paJcabhyo bhUtebhyaH kAyAkArapariNatebhyazcaitanyamutpadyate abhivyajyate vA, tenaikaika 8| zarIraM prati pratyekamAtmAnaH 'kRtlAH sarve'pyAtmAna evamavasthitAH, ye 'bAlA' ajJA ye ca 'paNDitAH' sadasadvivekajJAste sarve | pRthag vyavasthitAH, noka evAtmA sarvavyApitvenAbhyupagantavyo, bAlapaNDitAdyavibhAgaprasaGgAt , nanu pratyekazarIrAzrayatvenAtmabahu| tvamArhatAnAmapISTamevetyAzaGkhyAha-'santi' vidyante yAvaccharIraM vidyante tadabhAve tu na vidyante, tathAhi-kAyAkArapariNateSu bhUteSu caitanyAvirbhAvo bhavati, bhUtasamudAyavighaTane ca caitanyApagamo, na punaranyatra gacchaccaitanyamupalabhyate ityetadeva darzayati"piccA na te saMtI'ti pretya' paraloke na 'te' AtmAnaH 'santi' vidyante, paralokAnuyAyI zarIrAdbhinnaH svakarmaphalabhoktA na kacidAtmAkhyaH padArtho'stIti bhaavH| kimityevamata Aha-'nathi sattovavAiyA' astizabdastiGantapratirUpako nipAto bahuvacane draSTavyaH, tadayamarthaH-'na santi' na vidyante 'sattvAH ' prANina upapAtena nivRttA aupapAtikA-bhavAdbhavAntaragAmino na 1 vicaTane pra0 / 10 palakSyate pr.| For Private And Personal
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkA cAyayatiyu // 20 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarspringmandir bhavantIti tAtparyArthaH tathAhi tadAgamaH - " vijJAnadhana evaitebhyo bhUtebhyaH samutthAya tAnyevAnu vinazyati na pretya saMjJA'stIti, | natu prAgupanyastabhUtavAdino'sya ca tajjIvataccharIravAdinaH ko vizeSa iti ?, atrocyate, bhUtavAdino bhUtAnyeva kAyAkArapariNattA ni | dhAvanavalganAdikAM kriyAM kurvanti, asya tu kAyAkArapariNatebhyo bhUtebhyazcaitanyAkhya Atmotpadyate'bhivyajyate vA tebhyazcAbhinna ityayaM vizeSaH // 11 // evaM ca dharmiNo'bhAvAddharmasyApyabhAva iti darzayitumAha nattha puNe va pAve vA natthi loe ito vare / sarIrassa viNAseNaM, viNAso hoi dehiNo // 12 // 'puNyam' abhyudayaprAptilakSaNaM tadviparItaM pApametadubhayamapi na vidyate, Atmano dharmiNo'bhAvAt, tadabhAvAcca nAsti 'ataH ' asmAllokAt 'paraH' anyo loko yatra puNyapApAnubhava iti, atra cArthe sUtrakAraH kAraNamAha - 'zarIrasya' kAyasya 'vinAzena' bhUtavighaTatena 'vinAzaH' abhAvo 'dehinaH' Atmano'pyabhAvo bhavati yataH, na punaH zarIre vinaSTe tasmAdAtmA paralokaM gatvA, puNyaM pApaM vA'nubhavatIti, ato dharmiNa Atmano'bhAvAttaddharmayoH puNyapApayorapyabhAva iti, asmiMzrArthe bahavo dRSTAntAH santi, tadyathA-yathA jalabudbudo jalAtirekeNa nAparaH kazcidvidyate tathA bhUtavyatirekeNa nAparaH kacidAtmeti, tathA yathA kadalIstambhasya bahisvagapanayane kriyamANe tvamAtrameva sarvaM nAntaH kazvitsAro'sti evaM bhUtasamudAye vighaTati sati tAvanmAtraM vihAya nAntaH | sArabhUtaH kacidAtmAkhyaH padArtha upalabhyate, yathA vADalAtaM bhrAmyamANamatadrUpamapi cakrabuddhimutpAdayati evaM bhUtasamudAyopi 1 va bhinna pra0 / For Private And Personal 1 samayA dhyayane ta jjIvataccha. rIvA. // 20 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Manila Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga r anmandir te / na viziSTakriyopeto jIvabhrAntimutpAdayatIti, yathA ca svapne bahirmukhAkAratayA vijJAnamanubhUyate antareNaiva bAhyamartham, eSamA-1 tmAnamantareNa tadvijJAnaM bhUtasamudAye prAdurbhavatIti, tathA yathA'darza khacchakhAtprativimbato bahiHsthito'pyartho'ntargato lakSyate, na cAsau tathA, yathA ca grISme bhaumenoSmaNA parispandamAnA marIcayo jalAkAraM vijJAnamutpAdayanti, evamanye'pi gandharvanagarAdayaH khasvarUpeNAtathAbhUtA api tathA pratibhAsante, tathA''tmApi bhUtasamudAyasya kAyAkArapariNatau satyAM pRthagasaneva tathA bhrAnti samutpAdayatIti / amISAM ca dRSTAntAnAM pratipAdakAni kecitsUtrANi vyAcakSate, asAbhistu sUtrA''darzeSu ciraMtanaTIkAryA| cAdRSTavAnnolliGgitAnIti / nanu ca yadi bhUtavyatiriktaH kazcidAtmA na vidyate, tatkRte ca puNyApuNye na staH, tatkathametaja-18 gadvaicitryaM ghaTate, tadyathA-kazcidIzvaro'paro daridro'nyaH subhago'paro durbhagaH sukhI duHkhI surUpo mandarUpo vyAdhito nIrogIti, evaMprakArA ca vicitratA kiMnibandhaneti, atrocyate, svabhAvAta, tathAhi-kutracicchilAzakale pratimArUpaM niSpAdyate, tacca kuGkumAgarucandanAdivilepanAnubhogamanubhavati dhUpAdyAmodaM ca, anyasiMstu pASANakhaNDe pAdakSAlanAdi kriyate, na ca tayoH / pASANakhaNDayoH zubhAzubhe staH, yadudayAtsa tAgavidhAvasthAvizeSa ityevaM svabhAvAjagadvaicitrya, tathA coktam-"kaNTakasya ca tIkSNalaM, mayUrasya vicitratA / varNAzca tAmracUDAnAM, svabhAvena bhavanti hi // 1 // " iti tajjIvataccharIravAdimataM gtm||12|| idAnImakArakavAdimatAbhidhitsayA''ha kuvaM ca kArayaM ceva, sanaM kuvaM na vijaI / evaM akArao appA, evaM te u pagambhiA // 13 // paro daridro'nyaH subhago'paro durbhamA cicchilAzakale pratimArUpa eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeees yA For Private And Personal
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha WingAradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAya tiyutaM // 21 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagars@mandir kurvanniti svatatraH kartA'bhidhIyate, AtmanazcAmUrtatvAnnityatvAt sarvavyApitvAcca kartRtvAnupapattiH, ata eva hetoH kArayitRtvamapyAtmano'nupapannamiti, pUrvazvazabdo'tItAnAgatakartRtvaniSedhako dvitIyaH samuccayArthaH, tatazvAtmA na svayaM kriyAyAM pravartate, nApyanyaM pravartayati, yadyapi ca sthitikriyAM mudrApratibimbodayanyAyena [ japAsphaTikanyAyenaca ] bhujikriyAM karoti tathA'pi samastakriyAkartRtvaM tasya nAstItyetaddarzayati- 'sarvvaM kuvaM Na vijjai'tti 'sarvAM' parispandAdikAM dezAddezAntaraprAptilakSaNAM kriyAM kurvannAtmA na vidyate, sarvavyApitvenAmUrtatvena cAkAzasyevAtmano niSkriyatvamiti, tathA coktam -- "akartA nirguNo bhoktA, AtmA sAGkhyanidarzane" iti / 'evam anena prakAreNAtmA'kAraka iti, 'te' sAMkhyAH, tuzabdaH pUrvazabdebhyo vyatirekamAha, te punaH sAGkhyA evaM 'pragalbhatAH ' pragalbhavanto dhArzvavantaH santo bhUyo bhUyastatra tatra pratipAdayanti yathA - "prakRti: karoti, puruSa upabhuGkte, tathA | buddhyadhyavasitamarthaM puruSazcetayate" ityAdyakArakavAdimatamiti || 13|| sAmprataM tajjIvataccharIrAkArakavAdinormataM nirAcikIrSurAha je u vAiNo evaM loe tesiM kao siyA ! / tamAo te tamaM jaMti, maMdA aarNbhnissiyaa||14|| tatra ye tAvaccharIrAvyatiriktAtmavAdinaH 'eva' miti pUrvoktayA nItyA bhUtAvyatiriktamAtmAnamabhyupagatavantaste nirAkriyante tatra yattaistAvaduktam- 'yathA na zarIrAdbhinno'styAtmeti, tadasaGgataM yatastatprasAdhakaM pramANamasti taccedam -- vidyamAna kartukamidaM zarIram, AdimatpratiniyatAkAratvAt, iha yadyadAdimatpratiniyatAkAraM tattadvidyamAnakartRkaM dRSTaM yathA ghaTaH, yaccAvidyamAnakartRkaM For Private And Personal 1 samayAdhyayane akAraka vAdikha. // 21 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaya Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaganu Ganmandir tadAdimaMtpratiniyatAkAramapi na bhavati, yathA''kAzam, AdimatpratiniyatAkArasya ca sakartRtvena vyApteH, vyApaka nivRttau vyApyasya vinivRttiriti sarvatra yojanIyam / tathA vidyamAnAdhiSThAtRkAnIndriyANi, karaNatvAt, yadyadiha karaNaM tacadvidyamAnAdhiSThAtRkaM dRSTaM yathA daNDAdikamiti, adhiSThAtAramantareNa karaNatvAnupapattiH yathA''kAzasya, hRSIkANAM cAdhiSThAtA''tmA, sa ca tebhyo'nya iti, tathA vidyamAnA''dAtRkamidamindriyaviSayakadambakam, AdAnAdeyasadbhAvAt, iha yatra yatrA''dAnAdeya sadbhAvastatra tatra vidya mAna AdAtA - grAhako dRSTaH, yathA saMdaMzakAya spiNDayostadbhinno'yaskAra iti, yazcAtrendriyaiH karaNairviSayANAmAdAtA - grAhakaH sa | tadbhinna Atmeti, tathA vidyamAnabhoktRkamidaM zarIraM, bhogyatvAdodanAdivat, atra ca kulAlAdInAM mUrtatvAnityatvasaMhatatvadarzanAdAtmApi tathaiva syAditi dharmivizeSa viparItasAdhanatvena viruddhAzaGkA na vidheyA, saMsAriNa AtmanaH karmaNA sahAnyo'nyAnuvedhataH kathaJcinmUrtatvAdyabhyupagamAditi, tathA yaduktam 'nAsti sattvA aupapAtikA' iti, tadapyayuktaM yatastadaharjAta bAlakasya yaH stanAbhilApaH so'nyAbhilASapUrvakaH, abhilApatvAt, kumArAbhilApavat, tathA bAlavijJAnamanyavijJAnapUrvakaM vijJAnatvAt, kumAravijJAnavat, tathAhi - tadaharjI tabAlako'pi yAvatsa evAyaM stana ityevaM nAvadhArayati tAvanoparatarudito mukhamarpayati stane iti, ato'sti bAlake vijJAnalezaH, sa cAnyavijJAnapUrvakaH, taccAnyadvijJAnaM bhavAntaravijJAnaM, tasmAdasti samva aupapAtika iti / tathA yadabhihitaM, 'vijJAnaghana evaitebhyo bhUtebhyaH samutthAya tAnyevAnu vinazyatI' ti, tatrApyayamartho - 'vijJAnaghano' vijJAnapiNDa AtmA 'bhUtebhya utthAye 'ti prAktanakarmavazAttathAvidhakAyAkArapariNate bhUtasamudAye tadvAreNa svakarmaphalamanubhUya punastadvinAze AtmApi tadanu tenAkAreNa 1 nAmrANAM pratiniyata AkAraH, jambUdvIpAdilokasthitiniSedhArthamAdimattvam / For Private And Personal
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahayag Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavRciyutaM // 22 // www.kobatirth.org Acharya Shri KailashsagasuGanmandir | vinazyAparaparyAyAntareNotpadyate, na punastaireva saha vinazyatIti / tathA yaduktaM - 'dharmiNo'bhAvAttaddharmayoH puNyapApayorabhAva' iti, tadapyasamIcInaM, yato dharmI tAvadanantaroktikadambakena sAdhitaH tatsiddhau ca taddharmayoH puNyapApayorapi siddhiravaseyA jagadvaicitryadarzanAcca / yattu svabhAvamAzrityopalazakalaM dRSTAntavenopanyastaM tadapi tadbhoktRkarmavazAdeva tathA tathA saMvRttamiti durnivAraH puNyApuNyasadbhAva iti / ye'pi bahavaH kadalIstambhAdayo dRSTAntA Atmano'bhAvasAdhanAyopanyastAH te'pyabhihitanItyAtmano bhUtavyatiriktasya paralokayAthinaH sArabhUtasya sAdhitatvAtkevalaM bhavato vAcAlatAM pratyApayanti ityalamatiprasaGgena / zeSaM sUtraM vitriyate'dhuneti tadevaM 'teSAM bhUtavyatiriktAtmanihnavavAdinAM yogyaM 'lokaH' caturgatikasaMsAro bhavAndbhavAntaragatilakSaNaH prAk prasAdhitaH subhaga| durbhagasurUpamandarUpezvaradAridryAdigatyA jagadvaicitryalakSaNazca sa evaMbhUto lokasteSAM 'kuto bhavet ?' kayopapasyA ghaTeta ! AtmanonabhyupagamAt, na kathaJcidityarthaH, 'te ca' nAstikAH paralokaya / yijIvA'nabhyupagamena puNyapApayozcAbhAvamAzritya yatkizcanakA|riNo'jJAnarUpAttamasaH sakAzAdanyattamo yAnti, bhUyo'pi jJAnAvaraNAdirUpaM mahattaraM tamaH saMcinvantItyuktaM bhavati, yadivA-tama itra tamo - duHkhasamudghAtena sadasadvivekapradhvaMsikhAdyAtanAsthAnaM tasmAd - evaMbhUtAttamasaH parataraM tamo yAnti, saptamanarakapRthivyAM | rauravamahAraurava kAla mahAkAlApratiSThAnAkhyaM narakAvAsaM yAntItyarthaH / kimiti 1, yataste 'mandA' jaDA mUrkhAH, satyapi yuktyupapanne | AtmanyasadabhinivezAttadabhAvamAzritya prANyupamardakAriNi vivekijananindite Arambhe - vyApAre nizcayena nitarAM vA zritAHsaMbaddhAH, puNyapApayorabhAva ityAzritya paralokanirapekSatayArambhanizritA iti / tathA tajjIvataccharIravAdimataM niyuktikAro'pi | nirAcikIrSurAha - 'paMcaNDa' mityAdigAthA prAgvadatrApi yojyeti // 33 // | sAmpratamakArakavAdimatamAzrityAyamanantara (zekta) loko For Private And Personal 1 samayAdhyayane ta jIvata ccharIra0 // 22 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagasugi Gyanmandir bhUyo'pi vyAkhyAyate - yata ete akArakavAdina Atmano'mUrtakha nityatvasarvavyApilebhyo hetubhyo niSkriyatvamevAbhyupapannAH teSAM ya eSa 'loko' jarAmaraNazokAkranda naharSAdilakSaNo narakatiryamanuSyAmaragatirUpaH so'yamevaMbhUto niSkriye satyAtmanyapracyutAnutpannasthiraikasvabhAve 'kutaH kasmAddhetoH syAt ?, na kathaJcitkutazcitsyAdityarthaH, tatazca dRSTeSTabAdhArUpAttamaso'jJAnarUpAtte tamo'ntaraM - nikRSTaM yAtanAsthAnaM yAnti, kimiti 1, yato 'mandA' jaDAH prANyapakArakA''rambhanizritAzca te iti // adhunA niyuktikAro'kArakavA|dimatanirAkaraNArthamAha- ko veI akai ? kayanAso paMcahA gaI natthi / devamaNussagayAgai jAIsaraNAiyANaM ca // 34 // Atmano'kartRtkRtaM nAsti, tatazvAkRtaM ko vedayate ?, tathA niSkriyatve vedanakriyA'pi na ghaTAM prAJcati, athAkRtamapyanubhU| yeta tathA satyakRtAgamakRtanAzApattiH syAt, tatazca ekakRtapAtakena sarvaH prANigaNo duHkhitaH syAt puNyena ca sukhI syAditi, na caitad dRSTamiSTaM vA, tathA vyApitvAnityatvAcAtmanaH 'pazcadhA' paJcaprakArA nArakatiryamanuSyAmaramokSalakSaNA ca gatirna bhavet, tatazca bhavatAM sAMkhyAnAM kASAyacIvaradhAraNazirastuNDamuNDanadaNDadhAraNabhikSAbhojikhapaJcarAtropadezAnusAriyamaniyamAdyanuSThAnaM, tathA "paJcaviMzatitatvajJo yatra tatrAzrame rataH / jaTI muNDI zikhI vApi, mucyate nAtra saMzayaH // 1 // " ityAdi sarvamapArthakamApnoti tathA | devamanuSyAdiSu gatyAgatI na syAtAM, sarvavyApikhAdAtmanaH, tathA nityatvAcca vismaraNAbhAvAjjAtismaraNAdikA ca kriyA nopapadyate, tathA AdigrahaNAt 'prakRtiH karoti puruSa upabhuGkte' iti bhujikriyA yA samAzritA sA'pi na prApnoti, tasyA api kriyAkhAditi, atha 'mudrApratibimbodayanyAyena bhoga' iti ced, etattu nirantarAH suhRdaH pratyeSyanti, vAmAtrakhAt, prativimbodayasyA For Private And Personal
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAIyattiyuta // 23 // eeeeeeeeectroecever pi ca kriyAvizeSakhAdeva, tathA nitye cAvikAriNyAtmani pratibimbodayasyAbhAvAdyatkiJcidetaditi // 34 // nanu ca bhujikri- 1samayAyAmAtreNa pratibimbodayamAtreNa ca yadyapyAtmA sakriyaH tathApi na tAvanmAtreNAsAbhiH sakriyakhamiSyate, kiM tarhi , samastakri- dhyayane ayAvattve satItyetadAzakya niyuktikRdAha kArakavA dinirA. | Na hu aphalathovaNicchitakAlaphalattaNamihaM adumaheU / NAduddhathovaduddhattaNe NagAvittaNe heU // 35 // 'na hu' naivAphalakha drumAbhAve sAdhye heturbhavati, nahi yadaiva phalavAMstadaiva drumaH anyadA badruma iti bhAvaH, evamAtmano'pi ||8| 8 suptAdyavasthAyAM yadyapi kathaJciniSkriyatvaM tathApi naitAvatA basau niSkriya iti vyapadezamarhati, tathA stokaphalatvamapi na vRkSA-8| bhAvasAdhanAyAlaM, svalpaphalo'pi hi panasAdivRkSasya vyapadezabhAgbhavatyeva, evamAtmA'pi khalpakriyo'pi kriyAvAneva, kadAcideSA | matirbhavato bhavet stokakriyo niSkriya eva, yathaikakArSApaNadhano na dhanikha(vyapadeza)mAskandati, evamAtmA'pi khalpakriyatvAdakriya iti, etadapyacAru, yato'yaM dRSTAntaH pratiniyatapuruSApekSayA co(lo)pagamyate samastapuruSApekSayA vA?, tatra yadyAdyaH pakSaHtadA siddhasAdhyatA, yataH-sahasrAdidhanavadapekSayA nirdhana evAsau, atha samastapuruSApekSayA tadasAdhu, yato'nyAn jaraccIvaradhAriNo'pekSya kArSApaNadhano'pi dhanavAneva, tathA''tmApi yadi viziSTasAmopetapuruSakriyApekSayA yadi niSkriyo'bhyupagamyate na kAcitkSatiH sAmAnyApekSayA tu kriyAvAneva, ityalamatiprasaGgena, evamanizcitAkAlaphalakhAkhyahetudvayamapi na vRkSAbhAvasAdhakam ityAdi yojyaM, 1 cocyate pr0| Seseseseeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mariyat Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsage Granmandir eeeeeeeeeeeeeeee evamadugdhavastokadugdhavarUpAvapi hetU na golAbhAvaM sAdhayataH, uktanyAyenaiva dArzantikayojanA kAryeti // 35 // 14 // sAmpratamAtmaSaSThavAdimataM pUrvapakSayitumAha saMti paMca mahanbhUyA, ihamegesi AhiyA / AyachaTTo puNo Ahu, AyA loge ya sAsae // 15 // 'santi' vidyante 'paJca mahAbhUtAni' pRthivyAdIni 'iha' asinsaMsAre 'ekeSAM vedavAdinA sAMkhyAnAM zaivAdhikAriNAMca, etad AkhyAtam AkhyAtAni vA bhUtAni, te ca vAdina evamAhuH-evamAkhyAtavantaH, yathA 'AtmaSaSThAni AtmA SaSTho yeSAM tAni AtmaSaSThAni bhUtAni vidyanta iti, etAni cAtmaSaSThAni bhUtAni yathA'nyeSAM vAdinAmanityAni tathA nAmISAmiti darzayatiAtmA 'lokazca pRthivyAdirUpaH 'zAzvata:' avinAzI, tatrAtmanaH sarvavyApitvAdamUrtatvAcAkAzasyeva zAzvatatvaM, pRthivyAdInAM ca tadrUpApracyuteravinazvarakhamiti // 15 // zAzvatakhameva bhUyaH pratipAdayitumAha& duhao Na viNassaMti, no ya uppajjae asaM / save'vi sabahA bhAvA, niyattIbhAvamAgayA // 16 // & 'ta' AtmaSaSThAH pRthivyAdayaH padArthA 'ubhayata' iti nirhetukasahetukavinAzadvayena na vinazyanti, yathA bauddhAnAM khata eva | nirhetuko vinAzaH, tathA ca te UcuH-'jAtireva hi bhAvAnAM, vinAze heturiSyate / yo jAtaMzca na ca dhvasto, nazyetpazcAtsa | kena ca // 1 // " yathA ca vaizeSikANAM lakuTAdikAraNasAnidhye vinAzaH sahetukaH, tenobhayarUpeNApi vinAzena lokAtmanona 1 vaishessikaannaaNpr.| seeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeet For Private And Personal
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar neyenmandir eneA sUtrakRtAGgaM vinAza iti tAtparyArthaH, yadivA-'duhaoti dvirUpAdAtmanaH svabhAvAccetanAcetanarUpAnna vinazyantIti, tathAhi-pRthivyapte-18 samayAzIlAGkA- jovAyvAkAzAni kharUpAparityAgatayA nityAni, 'na kadAcidanIdRzaM jagaditikRkhA, AtmA'pi nitya eva, akRtakakhAdibhyo | dhyayane AcAIyavR hetubhyaH, tathA coktam-"nainaM chindanti zastrANi, nainaM dahati pAvakaH / na cainaM kledayantyApo, na zoSayati mArutaH // 1 // maSaSThavAttiyutaM | acchedyo'yamabhedyo'yamavikAryo'yamucyate / nityaH satatagaH sthANuracalo'yaM sanAtanaH // 2 // " evaM ca kRtA nAsadutpadyate, sarvasya | // 24 // sarvatra sadbhAvAd asati ca kArakavyApArAbhAvAt satkAryavAdaH, yadi ca asadutpadyeta kharaviSANAderapyutpattiH syAditi, tathA coktam-"asadakaraNAdupAdAnagrahaNAtsarvasaMbhavAbhAvAt / zaktasya zakyakaraNAtkAraNabhAvAca satkAryam // 1 // " evaM ca kRkhA mRtpiNDe'pi ghaTo'sti, tadarthinAM mRtpiNDopAdAnAt , yadi cAsadutpadyata tato yataH kutazcideva syAt , nAvazyametadarthinA mRtpiKNDopAdAnameva kriyeta iti, ataH sadeva kAraNe kAryamutpadyata iti / evaM ca kRtA sarve'pi bhAvAH-pRthivyAdaya AtmaSaSThAH 'niya tibhAvaM'nityatvamAgatA nAbhAvarUpatAmabhUkhA ca bhAvarUpatAM pratipadyante, AvirbhAvatirobhAvamAtratvAdutpattivinAzayoriti, tathA cAbhihitam-"nAsato jAyate bhAvo, nAbhAvo jAyate sataH" ityAdi, asyottaraM niyuktikRdAha-'ko veeI' tyAdiprAktanyeva ||81 gAthA, sarvapadArthanityatvAbhyupagame kartRtvapariNAmo na syAt , tatazcAtmano'kartRle karmabandhAbhAvastadabhAvAca ko vedayati ?, na kazcitsukhaduHkhAdikamanubhavatItyarthaH, evaM ca sati kRtanAzaH syAt , tathA asatazcotpAdAbhAve yeyamAtmanaH pUrvabhavaparityAgenApa // 24 // | rabhavotpattilakSaNA paJcadhA gatirucyate sA na syAt , tatazca mokSagaterabhAvAdIkSAdikriyA'nuSThAnamanarthakamApadyeta, tathA'pracyutAnu 1 madAyo'ya0pra0 / 2 sarvagataH pr.| vaTaeeeeeeeekel For Private And Personal
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mar i n Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarrifyanmandir ekeeeeeeeeeeeeeeeel tpannasthiraikasvabhAvatve cAtmano devamanuSyagatyAgatI tathA vismRterabhAvAt jAtisaraNAdikaM ca na prAmoti, yaccoktaM 'sadevotpadyate', tadapyasat , yato yadi sarvathA sadeva kathamutpAdaH ?, utpAdazcet na tarhi sarvathA saditi, tathA coktam- "karmaguNavyapadezAH / prAgutpatterna santi yattasAt / kAryamasadvijJeyaM kriyApravRttezca kartRNAm // 1 // " tasmAtsarvapadArthAnAM kathaJcinityatvaM kathazcidanityatvaM| sadasatkAryavAdazcetyavadhArya, tathA cAbhihitam-"sarvavyaktiSu niyataM kSaNe kSaNe'nyatvamatha ca na vishessH| satyozcityapacityorAka-| tijAtivyavasthAnAt // 1 // " iti, tathA "nAnvayaH sa hi bhedatvAnna bhedo'nvayavRttitaH / mRdbhedadvayasaMsargavRttiAtyantaraM ghaTaH // 1 // " // 16 // sAmprataM bauddhamataM pUrvapakSayaniyuktikAropanyastamaphalavAdAdhikAramAvirbhAvaya nAhapaMca khaMdhe vayaMtege, bAlA u khaNajoiNo / aNNo aNaNNo NevAhu, heuyaM ca aheuyaM // 17 // / 'eke' kecana vAdino bauddhAH 'paJca skandhAna vadanti' rUpavedanAvijJAnasaMjJAsaMskArAkhyAH pazcaiva skandhA vidyante naaprH| kazcidAtmAkhyaH skaMdho'stItyevaM pratipAdayanti, tatra rUpaskandhaH pRthivIdhAtvAdayo rUpAdayazca 1 sukhA duHkhA aduHkhasukhA ceti | || vedanA vedanAskandhaH 2 rUpavijJAnaM rasavijJAnamityAdi vijJAna vijJAnaskandhaH 3 saMjJAskandhaH saMjJAnimittorAhaNAtmakaH prtyyH| [4 saMskAraskandhaH puNyApuNyAdidharmasamudAya iti 5 / na caitebhyo vyatiriktaH kazcidAtmAkhyaH padArtho'dhyakSeNAdhyavasIyate, tadavya|bhicAriliGgagrahaNAbhAvAta, nApyanumAnena, na ca pratyakSAnumAnavyatiriktamarthAvisaMvAdi pramANAntaramastItyevaM bAlA iva bAlA| yathA'vasthitAthoparijJAnAt bauddhAH pratipAdayanti, tathA te skandhAH 'kSaNayoginaH paramaniruddhaH kAlaHkSaNaH kSaNena yogaH-saMbandhaH sUtrakR. 5 For Private And Personal
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavirais Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAyaya triyutaM // 25 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaru Granmandir kSaNayogaH sa vidyate yeSAM te kSaNayoginaH, kSaNamAtrAvasthAyina ityarthaH tathA ca te'bhidadhati -- svakAraNebhyaH padArtha utpadyamAnaH kiM vinazvarasvabhAva utpadyate'vinazvarasvabhAvo vA ?, yadyavinazvarasvabhAvastatastadvayApinyAH kramayaugapadyAbhyAmarthakriyAyA abhAvAt padArthasyApi vyApyasyAbhAva: prasajati, tathAhi - yadevArthakriyAkAri tadeva paramArthataH saditi, sa ca nityo'rthakriyAyAM pravartamAnaH | krameNa vA pravarteta yaugapadyena vA 1, na tAvatkrameNa, yato hyekasyA arthakriyAyAH kAle tasyAparArthakriyAkaraNasvabhAvo vidyate vA navA ?, yadi vidyate kimiti kramakaraNaM 1, sahakAryapekSayeti cet tena sahakAriNA tasya kazcidatizayaH kriyate na vA 1, yadi kriyate kiM pUrvasvabhAva parityAgenA parityAgena vA 1, yadi parityAgena tato'tAdavasthyApatteranityatvam, atha pUrvasvabhAvAparityAgena tato'tizayAbhAvAtki sahakAryapekSayA 1, atha akiJcitkaro'pi viziSTakAryArthamapekSate, tadayuktaM yataH - 'apekSeta paraM kazcidyadi kurvIta kizcana / yadakiJcitkaraM vastu, kiM kenacidapekSyate 1 // | 1 ||" atha tasyaikArthakriyAkaraNakAle'parArthakriyA karaNakhabhAvo na vidyate, tathA ca sati spaSTaiva nityatAhAniH, athAsau nityo yaugapadyenArthakriyAM kuryAt tathA sati prathamakSaNa evAzeSArthakriyANAM karaNAt dvitIyAdikSaNe'kartRtvamAyAtaM, tathA ca saivAnityatA, atha tasya tatsvabhAvatvAtA evArthakriyA bhUyo bhUyo dvitIyAdikSaNeSvapi kuryAt, tadasAmprataM, kRtasya karaNAbhAvAditi, kiMca-- dvitIyA dikSaNasAdhyA apyarthAH prathamakSaNa evaM prApnuvanti, tasya tatsvabhAvatvAt, atatsvabhAvatve ca tasyAnityatvApattiriti / tadevaM nityasya kramayaugapadyAbhyAmarthakriyA virahAnna svakAraNebhyo nityasyotpAda iti / athAnityasvabhAvaH samutpadyate, tathA ca sati vighnAbhAvAdAyAtamasmaduktamazeSapadArthajAtasya kSaNikatvaM, tathA coktam - "jAtireva hi bhAvAnAM vinAze heturiSyate / yo jAtazca na ca dhvasto, nazyetpazcAtsa kena ca 1 // 1 // nanu ca satyapyanityave yasya For Private And Personal 1 samayA dhyayane aphalavAdibauddhAH / / 25 / /
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mat in Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha r anmandie yadA vinAzahetusadbhAvastasya tadA vinAzaH, tathA ca khavinAzakAraNApekSANAmanityAnAmapi padArthAnAM na kSaNikalamiti, etacAnupAsitagurorvacaH, tathAhi-tena mudgarAdikena vinAzahetunA ghaTAdeH kiM kriyate ?, kimatra praSTavyam ?, abhAvaH kriyate, atra ca praSTavyo devAnAMpriyaH, abhAva iti kiM paryudAsapratiSedho'yamuta prasajyapratiSedha iti , tatra yadi payudAsastato'yamoM-bhAvAdanyo'bhAvo bhAvAntaraM-ghaTAtpaTAdiH so'bhAva iti, tatra bhAvAntare yadi mudrAdivyApAro na tarhi tena kizcid ghaTasya kRtamiti, atha prasajyapratiSedhastadA'yamoM-vinAzaheturabhAvaM karoti, kimuktaM bhavati ?-bhAvaM na karotIti, tatazca kriyApratiSedha eva kRtaH syAt , na ca ghaTAdeH padArthasya mudrAdinA karaNaM, tasya svakAraNaireva kRtatvAt , atha bhAvAbhAvo'bhAvastaM karotIti, tasya tucchasya nIrUpatvAt kutastatra kArakANAM vyApAraH 1, atha tatrApi kArakavyApAro mavet kharazRGgAdAvapi vyApriyeran kArakANIti / tadevaM vinAzahetorakiJcitkaratvAt khahetuta evAnityatAkoDIkRtAnAM padArthAnAmutpattevighnahetozvAbhAvAt kSaNikatvamavasthitamiti / tuzabdaH pUrvavAdibhyo'sya vyatirekapradarzakaH, tameva zlokapazcArdhena darzayati-'aNNo aNaNNoM' iti, te hi bauddhA yathA'tmaSaSThavAdinaH sAMkhyAdayo bhUtavyatiriktamAtmAnamabhyupagatavanto yathA ca cArvAkA bhUtAvyatiriktaM caitanyAkhyamAtmAnamiSTavantastathA 'naivAhu' naivoktavantaH, tathA hetubhyo jAto hetukaH kAyAkArapariNatabhUtaniSpAdita itiyAvat tathA'hetukonAdyaparyavasitatvAnitya ityevaM tamAtmAnaM te bauddhA nAbhyupagatavanta iti // 17 // tathA'pare bauddhAzcAturdhAtukamidaM jagadAhurityetaddarzayitumAha puDhavI Au teU ya, tahA vAU ya egao / cattAri dhAuNo rUvaM, evamAhaMsu Avare // 18 // eeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahwa Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaru Granmandir divoddhAra sUtrakRtAGgaM 18| pRthivI dhAturApazca dhAtustathA tejo vAyuzceti, dhArakakhAtpoSakatvAcca dhAtukhameSAm , 'egaotti' yadete cakhAro'pyekAkArapari- 1 samayAzIlAGkA- gaNataM bibhrati kAyAkAratayA tadA jIvavyapadezamaznuvate, tathA cocuH-"caturdhAtukamidaM zarIraM, na tabdhatirikta AtmA'stI"ti, dhyayane cAyIya- 'evamAhaMsu yAvaretti' apare cauddhavizeSA evam 'AhuH' abhihitavanta iti, kacid 'jANagA' iti pAThA, tatrApyayamoM aphalavAttiyutaM 'jAnakA' jJAnino vayaM kiletyabhimAnAgnidagdhAH santa evamAhuriti saMbandhanIyam / aphalavAdilaM caiteSAM kriyAkSaNa eva kartuH // 26 // | sarvAtmanA naSTatvAt kriyAphalena sabandhAbhAvAdavaseyaM, sarva eva vA pUrvavAdino'phalavAdino draSTavyAH, kaizcidAtmano nityasyAvikAriNo'bhyupagatatvAt kaizcittvAtmana evAnabhyupagamAditi |atrottrdaanaarth prAktanyeva niyuktigAthA 'ko veeI'ityAdi vyAkhyAyate, | yadi paJcaskandhavyatiriktaH kazcidAtmAkhyaH padArtho na vidyate tatastadabhAvAtsukhaduHkhAdikaM ko'nubhavatItyAdigAthA prAgvavyA4 khyeyeti, tadevamAtmano'bhAvAdyo'yaM khasaMviditaHsukhaduHkhAnubhavaH sa kasya bhavakhiti cintyatA,jJAnaskandhassAyamanubhava iti cet, na, | tasyApi kSaNikakhAt, jJAnakSaNasya cAtisUkSmatvAt sukhaduHkhAnubhavAbhAvaH, kriyAphalavatozca kSaNayoratyantAsaMgateH kRtanAzAkRtA-18| bhyAgamApattiriti, jJAnasaMtAna eko'stIti cet tasyApi saMtAnivyatiriktasyAbhAvAdyatkiJcidetat , pUrvakSaNa eva uttarakSaNe vAsanAmAdhAya vinazyatIti cet, tathA coktam-"yasminneva hi saMtAne, AhitA karmavAsanA / phalaM tatraiva saMdhatte, kApAse raktatA yathA ||4|| // 1 // " atrApIdaM vikalpyate-sA vAsanA ki kSaNebhyo vyatiriktA'vyatiriktAvA?, yadi vyatiriktA vAsakakhAnupapattiH, athAvya // 26 // tiriktA kSaNavat kSaNakSayitvaM tasyAH, tadevamAtmAbhAve sukhaduHkhAnubhavAbhAvaH syAd , asti ca sukhaduHkhAnubhavo, ato'styAtmeti, anyathA paJcaviSayAnubhavottarakAlamindriyajJAnAnAM sva viSayAdanyatrApravRtteH saMkalanApratyayo na syAt , AlayavijJAnAdbhaviSyatIti cene eecenefeocoeeeeeer For Private And Personal
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mal i n Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsarrifyanmandir cedAtmaiva tarhi saMjJAntareNAbhyupagata iti / tathA bauddhAgamo'pyAtmapratipAdakosti, sa cAyam-"ita ekanavate kalpe, zaktyA me puruSo hataH / tena karmavipAkena, pAde viddho'si bhikSavaH ! // 1 // " tathA "kRtAni karmANyatidAruNAni, tanUbhavantyAtmanigarhaNena / prakAzanAtsaMvaraNAca teSAmatyantamUloddharaNaM vadAmi // 1 // " ityevamAdi, tathA yaduktaM kSaNikalaM sAdhayatA yathA 'padArthaH kAraNebhya utpadyamAno nityaH samutpadyatenityo vetyAdi, tatra nityepracyutAnutpannasthiraikakhabhAve kArakANAM vyApArAbhAvAdatiriktA vAcoyuktiriti nityasapakSAnutpattireva, yacca nityapakSe bhavatAbhihitaM 'nityasya na krameNArthakriyAkAritvaM nApi yaugapadyeneti' tatkSaNikatve'pi samAnaM, yataH kSaNiko'pyarthakriyAyAM pravartamAnaH krameNa yogapadyena vA'vazyaM sahakArikAraNasavyapekSa | eva pravartate, yataH 'sAmagrI janikA, na hyeka kizciditi, tena ca sahakAriNA na tasya kazcidatizayaH kartuM pAryate, kSaNasyAvi-10 vekanAnAdheyAtizayakhAt , kSaNAnAM ca parasparopakArakopakAryabAnupapatteH sahakArikhAbhAvaH, sahakAryanapekSAyAM ca prativizi-18 STakAryAnupapattiriti / tadevamanitya eva kAraNebhyaH padArthaH samutpadyata iti dvitIyapakSasamAzrayaNameva, tatrApi caitadAlocanIyaM-ki zakSaNakSayitvenAnityatvamAhovitpariNAmAnityatayeti ?, tatra kSaNakSayitve kAraNakAryAbhAvAt kArakANAM vyApAra evAnupapannaH kutaH | // kSaNikAnityasa kAraNebhya utpAda iti ?, atha pUrvakSaNAducarakSaNotpAde sati kAryakAraNabhAvo bhavatItyucyate, tadayuktaM, yato'sau / | pUrvakSaNo vinaSTo vottarakSaNaM janayedavinaSTo vA ,na tAvadvinaSTaH, tasyAsattAjanakatvAnupapatteH, nApyavinaSTaH, uttarakSaNakAle pUrvakSaNavyApArasamAvezAtkSaNabhaGgabhaGgApatteH, pUrvakSaNo vinazyastUttarakSaNamutpAdayiSyati tulAntayo monAmavaditi cet, evaM tarhi kSaNayoH spaSTaivaikakAlatA'zritA, tathAhi-yA'sau vinazyadavasthA sA'vasthAturabhinnA utpAdAvasthA'pyutpitsoH, tatazca tayorvinAzotpAdayo For Private And Personal
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahdi Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga n mandir sUtrakRtAGgaM yogapadyAbhyupagame taddharmiNorapi pUrvottarakSaNayorekakAlAvasthAyikhamiti, taddharmatA'nabhyupagame ca vinAzotpAdayoravastukhApattiriti / / 1 samayAzIlAGkA- / yaccoktam-'jAtireva hi bhAvAnAmityAdi, tatredamabhidhIyate-yadi jAtireva-utpattireva bhAvAnAM-padArthAnAmabhAve hetuH, dhyayane cAryAya tato'bhAvakAraNasya sannihitatvena virodhenAghrAtalAdutpattyabhAvaH, athotpatyuttarakAlaM vinAzo bhaviSyatItyabhyupagamyate, tathA satiza aphalavAttiyutaM I utpattikriyAkAle tasyAbhUtakhAtpazcAca bhavannanantara eva bhavati na bhUyasA kAleneti kimatra niyAmakaM ?, vinAzahekhabhAva iti cet, dibauddhAH // 27 // // yata uktaM-'nirhetukhAdvinAzasya (kha)khabhAvAdanuvandhite'ti, etadapyayuktaM, yato ghaTAdInAM mudrAdivyApArAnantarameva vinAzo mavan lakSyate, nanu coktamevAtra tena mudgarAdinA ghaTAdeH kiM kriyate ? ityAdi, satyamuktaM, idamayuktaM tUktaM, tathAhi-abhAva iti prasajyapadAsavikalpadvayena yo'yaM vikalpitaH pakSadvaye'pi ca doSaH pradarzitaH so'doSa eva, yataH paryudAsapakSe kapAlAkhyabhAvAntarakaraNe ghaTasya ca pariNAmAnityatayA tadrUpatApatteH kathaM mudrAderghaTAdIn pratyakizcitkarakhaM ?, prasajyapratiSedhastu bhAvaM na karotIti kriyA-| pratiSedhAtmakova nAzrIyate, kiM tarhi 1, prAgabhAvapradhvaMsAbhAvetaretarAtyantAbhAvAnAM caturNA madhye pradhvaMsAbhAva evehAzrIyate, tatra ca kArakANAM vyApAro bhavatyeva, yato'sau vastunaH paryAyo'vasthAvizeSo nAbhAvamAtra, tasya cAvasthAvizeSasya bhAvarUpakhAtpUrvopama na ca pravRttakhAdya eva kapAlAderutpAdaH sa eva ghaTAdevinAza iti vinAzasya sahetukatvamavasthitam , apica-kAdAcitkatvena vinAzasya sahetukatvamavaseyamiti, padArthavyavasthArtha cAvazyamabhAvacAturvidhyamAzrayaNIyaM, taduktam-"kAryadravyamanAdiH syaatyaag-1||27|| | bhAvasya nihnave / pradhvaMsasya cAbhAvasya, pracyave'nantatAM brajet // 1 // sarvAtmakaM tadekaM syAdanyApohavyatikrama" ityAdi / tadevaM || 1ca bhAvasya pr.| Eeeeeee For Private And Personal
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mario Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir kSaNikasya vicArAkSamatvAtpariNAmAnityapakSa eva jyAyAMniti / evaJca satyAtmA pariNAmI jJAnAdhAro bhavAntarayAyI bhUtebhyaH kathaJcidanya eva zarIreNa sahAnyo'nyAnuvedhAdananyo'pi, tathA sahetuko'pi nArakatiryamanuSyAmarabhavopAdAnakarmaNA tathA tathA vikriyamANatvAta paryAyarUpatayeti, tathA''tmakharUpApracyutenityatvAdahetuko'pIti / Atmanazca zarIravyatiriktasya sAdhitatvAt 'catuautukamAtraM zarIramevedamityetadunmattapralapitamapakarNayitavyamityalaM prasaGgeneti // 18||saamprtN pnycbhuutaatmaa'dvaittjjiivtcch-1|| rIrAkArakAtmaSaSThakSaNikapaJcaskandhavAdinAmaphalavAditvaM vaktukAmaH sUtrakArasteSAM svadarzanaphalAbhyupagamaM darzayitumAha agAramAvasaMtAvi, araNNA vAvi pavvayA / imaM darisaNamASaNNA, savvadukkhA vimuccaI // 19 // _ 'agAraM gRhaM tad 'AvasantaH' tasiMstiSThanto gRhasthA ityarthaH, 'AraNyA vA' tApasAdayaH, "prabajitAzca' zAkyAdayaH, 15 18|| apiH saMbhAvane, idaM te saMbhAvayanti yathA-'idam' asAdIyaM darzanam 'ApannA' AzritAH sarvaduHkhebhyo vimucyante, ApakhA|| dekavacanaM sUtre kRtaM, tathAhi-pazcabhUtatajjIvataccharIravAdinAmayamAzayaH-yathedamasadIyaM darzanaM ye samAzritAste gRhasthAH santaH sarvebhyaH zirastuNDamuNDanadaNDAjinajaTAkASAyacIvaradhAraNakezolluzcananAmyatapazcaraNakAyaklezarUpebhyo duHkhebhyo mucyante, tathA cocuH-"tapAMsi yAtanAzcitrAH, saMyamo bhogavaJcanam / agnihotrAdikaM karma, bAlakrIDeva lakSyate // 1 // " iti, sAMkhyAdayastu mokSavAdina evaM saMbhAvayanti-yathA ye'sadIya darzanamakartRvAtmA'dvaitapazcaskandhAdipratipAdakamApannAH pravrajitAste sarvebhyo 1 dagasoyariAdao cU. taJcaNiANaM uvAsagAvi sijjhati bhAroppagAvi aNAgamaNadhammiNo ya devA tamo ceva sijhaMti / 2eeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Manga Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashag a nmandir sUtrakRtAGga janmajarAmaraNagarbhaparamparA'nekazArIramAnasAtitIvratarAsAtodayarUpebhyo duHkhebhyo vimucyante, sakaladvandvavinirmokSaM mokSamAskanda-18 1 samayAzIlAGkA- ntItyuktaM bhavati // 19 // idAnIM teSAmevAphalavAdikhAviSkaraNAyAha dhyayane cAIyavRttiyutaM mithyAtvate NAvi saMdhi NaccA NaM, na te dhammavio jnnaa| je te u vAiNo evaM,na te ohaMtarA''hiyA // 20 // phalaM 18 te NAvi saMdhi NaccA NaM, na te dhammavio jaNA / je te u vAiNo evaM, na te saMsArapAragA // 21 // // 28 // 6 te NAvi saMdhi NaccA NaM, nate dhammavio jnnaa|je te u vAiNo evaM, na te gabbhassa pAragA // 22 // te NAvi saMdhi NacA gaM.na te dhammavio jaNAje te u vAhaNo evaM.na te jammassa paargaa||23|| te NAvi saMdhi NaccA NaM, na te dhammavio jnnaa|je te uvAiNo evaM, na te dukkhassa pAragA // 24 // | te NAvi saMdhiM NaccA NaM, na te dhammavio jnnaa| je te u vAiNo evaM, na te mArassa pAragA // 25 // | te-paJcabhUtavAdyAdyAH 'nApi' naiva 'sandhi' chidraM vivaraM, sa ca dravyabhAvabhedAvedhA, tatra dravyasandhiH kuDyAdeH bhAvasandhizca 8 jJAnAvaraNAdikamavivararUpaH, tamajJAtvA te pravRttAH, Namiti vAkyAlaGkAre, yathA AtmakarmaNoH sandhirdvidhAbhAvalakSaNo bhavati tathA | aburdaiva te varAkA duHkhamokSArthamabhyudyatA ityarthaH, yathA ta evaMbhUtAstathA pratipAditaM lezataH pratipAdayiSyate ca, yadivA-sandhAnaM sandhiH-uttarottarapadArthaparijJAnaM tadajJAtvA pravRttA iti, yatazcaivamataste na samyagradharmaparicchede kartavye vidvAMso-nipuNA 'janA' // 28 // For Private And Personal
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maherdar Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagen Granmandir TiTaeeeeeeeeeee paJcabhUtAstitvAdivAdino lokA iti, tathAhi-kSAntyAdiko daza vidho dharmastamajJAtvaivAnyathA'nyathA ca dharma pratipAdayanti, yatkalAbhAvAcca teSAmaphalabAditvaM taduttaragranthenoddezakaparisamAptyavasAnena darzayati-'ye te viti' tuzabdazvazabdArthe ya ityasyAnantaraM prayujyate, ye ca te evamanantaroktaprakAravAdino nAstikAdayaH, 'ogho' bhavauSaH saMsArastattaraNazIlAste na bhavantIti shlokaarthH|| S // 20 // tathA ca na te vAdinaH saMsAragarbhajanmaduHkhamArAdipAragA bhavantIti // 21 // 22 // 23 // 24 // 25 // yatpunaste / prApnuvanti taddarzayitumAha nANAvihAiM dukkhAI, aNuhoti puNo puNo / saMsAracakavAlaMmi, manuvAhijarAkule // 26 // uccAvayANi gacchaMtA, ganbhamessaMti gaMtaso / nAyaputte mahAvIre, evamAha jiNottame // 27 // iti bemi paDhamamajjhayaNe paDhamo uddeso smtto|| 'nAnAvidhAni' bahuprakArANi 'duHkhAni' asAtodayalakSaNAnyanubhavanti punaH punaH, tathAhi-narakeSu karapatradAraNakumbhI-|| pAkataptAya zAlmalIsamAliGganAdIni tiryakSu ca zItoSNadahanadamanAGkanatADanAtibhArAropaNakSuttRDAdIni manuSyeSu iSTaviyogAniSTasaMprayogazokAkrandanAdIni deveSu cAbhiyogyeAkilbiSikatvacyavanAdInyanekaprakArANi duHkhAni ye te evaMbhUtavAdinaste paunaH teacticecracroeceeeeeeeeeee 1aSTaprakAraM karma cu. For Private And Personal
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha p radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarra sUtrakRtAGgaM zIlAkAcAIyavR ttiyutaM // 29 // punyena samanubhavanti, etacca zlokArddha sarveSUttarazlokArtheSvAyojyam , zeSaM sugama yAvaduddezakasamAptiriti // 26 // navaram 'uccAkcAnI'ti adhamottamAni nAnAprakArANi vAsasthAnAni gacchantIti, gacchanto bhramanto garbhAdgarmameSyanti yAsyantyanantazo nirvicchedamiti bravImIti sudharmakhAmI jambUsvAminaM pratyAha-vImyahaM tIrthakarAjJayA, na khamanISikayA, sa cAhaM bravImi yena mayA tIrthaGkarasakAzAcchUtam , etena ca kSaNikavAdinirAso draSTavyaH // 27 // iti samayAkhyaprathamAdhyayane prathamoddezakaH smaaptH|| 1samayA0 | uddezaH 2 niyativAda: __ atha prathamAdhyayane dvitIya uddezakaH praarbhyte|| uktaH prathamoddezakastadanu dvitIyo'bhidhIyate tasya cAyamabhisaMbandhaH-ihAnantaroddezake svasamayaparasamayaprarUpaNA kRtA, ihApyadhyayanArthAdhikAratvAtsaivAbhidhIyate, yadivA'nantaroddezake bhUtavAdAdimataM pradarzya tannirAkaraNaM kRtaM, tadihApi tadavaziSTaniyativAdyAdimithyAdRSTimatAnyupadarya nirAkriyante, athavA prAguddezake'bhyadhAyi yathA 'baMdhanaM budhyeta tacca troTayediti' tadeva ca bandhanaM niyativAdyabhiprAyeNa na vidyata iti pradazyatetadevamanekasaMbandhenAyAtasyAsyoddezakasya catvAryanuyogadvArANi vyAvarNya sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, tachedam AghAyaM puNa egesiM, uvavaNNA puDho jiyA / vedayaMti suhaM dukkhaM, aduvA luppaMti ThANao // 1 // assa cAnantaraparamparasUtraH saMbandho vaktavyaH, tatrAnantarasUtrasaMbandho'yam-ihAnantarasUtre idamamihitaM, yathA 'pazcabhUtaska R // 29 // For Private And Personal
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahar Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarnos Frenmandir eeeeeeeeeeeeeeee ndhAdivAdino mithyAtvopahatAntarAtmAno'sadgrahAbhiniviSTAH paramArthAvabodhavikalAH santaH saMsAracakravAle vyAdhimRtyujarAkule uccAvacAni sthAnAni gacchanto garbhameSyantyanveSayanti vA'nantaza' iti, tadihApi niyatyajJAnijJAnacaturvidhakarmAphcayavAdinAM tadeva saMsAracakravAlabhramaNagarbhAnveSaNaM pratipAdyate / paramparasUtrasambandhastu 'bujjhejhe' tyAdi, tena ca sahAyaM saMbandhaH-tatra budhyetetyetat pratipAditam , ihApi yadAkhyAtaM niyativAdibhista jhudhyeta, ityevaM madhyasUtrairapi yathAsaMbhavaM saMbandho laganIya iti, tadevaM pUrvottarasaMbandhasaMbaddhasyAsya sUtrasyAdhunArthaH pratanyate-punaHzabdaH pUrvavAdibhyo vizeSaM darzayati, niyativAdinAM punarekeSAmatadAkhyAtaM, atra ca 'avivakSitakarmakA api akarmakA bhavantIti khyAterdhAto ve niSThApratyayaH tadyoge kartari SaSThI, tatazcAyamarthaH-tairniyativAdibhiH punaridamAkhyAtaM, teSAmayamAzaya ityarthaH, tadyathA-'upapannA' yuktyA ghaTamAnakA iti, anena ca pazcabhUtatajjIvataccharIravAdimatamapAkRtaM bhavati, yuktistu lezataH prAgdarzitaiva pradarzayiSyate ca, pRthaka pRthak nArakAdibhaveSu zarIreSu veti, anenApyAtmAdvaitavAdinirAso'vaseyaH, ke punaste pRthagupapannAH, tadAha-'jIvAH' prANinaH sukhaduHkhabhoginaH,anena ca paJcaskandhAtiriktajIvAbhAvapratipAdakabauddhamatApakSepaH kRto draSTavyaH, tathA te jIvAH 'pRthak pRthak pratyekadehe vyavasthitAH sukhaM || duHkhaM ca 'vedayanti' anubhavanti, na vayaM pratiprANi pratItaM sukhaduHkhAnubhavaM nijhumahe, anena cAkavAdino nirastA bhavanti, akartayevikAriNyAtmani sukhaduHkhAnubhavAnupapatteriti bhAvaH / tathaitadasAbhi palapyate 'aduve ti athavA te prANinaH sukhaM duHkhaM cAnubhavanti, 'vilupyante' ucchidyante khAyuSaHpracyAvyante sthAnAtsthAnAntaraM saMkrAmyanta ityarthaH,tatazcaupapAtikatvamapyasAbhisteSAM 1na karmApacaya pr0| For Private And Personal
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mars Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGgaM 18 na niSidhyate itizlokArthaH // 1 // tadevaM paJcabhUtAstitvAdivAdinirAsaM kRkhA yattairniyativAdibhirAzrIyate taclokadvayena darzayitumAha 8 samayA0 zIlAkA- 6 na ta sayaM kaDaM dukkhaM, kao annakaDaM ca NaM ? / suhaM vA jaivA dukkhaM, sehiyaM vA asehiyaM // 2 // | uddezaH 2 cAIyavR niyatittiyutaM sayaM kaDaM na aNNehiM, vedayaMti puDho jiyaa| saMgaiaM taM tahA tesiM, ihamegesi aahiaN||3|| vAda: ___ yat taiH prANibhiranubhUyate sukhaM duHkhaM sthAnavilopanaM vA na tat 'vayam' AtmanA puruSakAreNa 'kRtaM niSpAditaM duHkhamiti kAraNe kAryopacArAt duHkhakAraNamevoktam , asya copalakSaNatvAt sukhAdyapi grAhya, tatazcedamuktaM bhavati-yo'yaM sukhaduHkhAnubhavaH | sa puruSakArakRtakAraNajanyo na bhavatIti, tathA kutaH 'anyena' kAlezvarakhabhAvakarmAdinA ca kRtaM bhaveta, 'Na'mityalakAre, tathAhi| yadi puruSakArakRtaM sukhAdyanubhUyeta tataH sevakavaNikkarSakAdInAM samAne puruSAkAre sati phalaprAptivaisadRzyaM phalAprAptizca na bhavet , kasyacittu sevAdivyApArAbhAve'pi viziSTaphalAvAptidRzyata iti, ato na puruSakArAtkiJcidAsAdyate, kiM tarhi 1, niyatereveti, etacca dvitIyazlokAnte'bhidhAsyate, nApi kAlaH kartA, tasyaikarUpatvAjagati phalavaicitryAnupapatteH, kAraNabhede hi kAryabhedo bhavati nAbhede, tathAhi-ayameva hi bhedo bhedaheturvA ghaTate yaduta viruddhadharmAdhyAsaH kAraNabhedazca, tathezvarakartRke api sukhaduHkhe na bhavataH, | yato'sAvIzvaro mUrto'mUrtI vA ?, yadi mUrtastataH prAkRtapuruSasyeva sarvakartRtvAbhAvaH, athAmUrtastathA satyAkAzasyeva sutarAM nisskri-||||30|| yitvam , apica-yadyasau rAgAdimAMstato'sadAdyavyatirekAdvizvasthAkatava, athAsau vigatarAgastatastatkRtaM subhagadurbhagezvaradaridrAdi jagadvaicitryaM na ghaTAM prAJcati, tato nezvaraH karteti, tathA svabhAvasthApi sukhaduHkhAdikartRtvAnupapattiH, yato'sau khabhAvaH eacocceroeceaeseseeeee For Private And Personal
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashsagars puruSAdbhinno'bhinno vA ?, yadi bhinno na puruSAzrite sukhaduHkhe kartumalaM tasmAdbhinnatvAditi, nApyabhinnaH abhede puruSa eva svAt tasya cAkartRlamuktameva / nApi karmaNaH sukhaduHkhaM prati kartRtvaM ghaTate, yatastatkarma puruSAdbhinnamabhinnaM vA bhavet , abhinnaM | cetpuruSamAtratApattiH karmaNaH, tatra cokto doSaH, atha bhinnaM tatki sacetanamacetanaM vA ? yadi sacetanamekasmin kAye caitanyadva yApattiH, athAcetanaM tathA sati kutastasya pASANakhaNDasyevAsvatantrasya sukhaduHkhotpAdanaM prati kartRkhamiti etaccottaratra vyAsenapratipAdayiSyata ityalaM prasaGgena / tadevaM sukhaM 'saiddhikaM' siddhau - apavargalakSaNAyAM bhavaM yadivA duHkham - asAtodayalakSaNamasaiddhikaM sAMsArikaM, yadivA ubhayamapyetatsukhaM duHkhaM vA, srakcandanAGganAdyupabhogakriyAsiddhau bhavaM tathA kazAtADanAGkanAdisiddhau bhavaM saiddhikaM, tathA 'asaiddhikaM' sukhamAntaramAnandarUpamAkasmikamanavadhAritavAhyanimittam evaM duHkhamapi jvaraziro'rtizUlAdirUpama| GgotthamasaiddhikaM, tadetadubhayamapi na svayaM puruSakAreNa kRtaM nApyanyena kenacit kAlAdinA kRtaM 'vedayanti' anubhavanti 'pRthajIvAH ' prANina iti / kathaM tarhi tatteSAmabhUt ? iti niyativAdI svAbhiprAyamAviSkaroti - " saMgaiyaMti" samyakasvapariNAmena gatiH| yasya yadA yatra yatsukhaduHkhAnubhavanaM sA saMgatiH - niyatistasyAM bhavaM sAMgatikaM, yatazcaivaM na puruSakArAdikRtaM sukhaduHkhAdi ata| statteSAM prANinAM niyatikRtaM sAMgatikamityucyate, 'iha' asmin sukhaduHkhAnubhavavAde ekeSAM vAdinAm 'AkhyAtaM ' teSAmayamabhyupagamaH, tathA coktam - " prAptavyo niyatibalAzrayeNa yo'rthaH so'vazyaM bhavati nRNAM zubho'zubho vA / bhUtAnAM mahati kRte'pi hi | prayatle, nAbhAvyaM bhavati na bhAvino'sti nAzaH // 1 // " // 3 // evaM lokadvayena niyativAdimatamupanyasyAsyottaradAnAyAha Shri Maharaj Aradhana Kendra www.kobatirth.org For Private And Personal anmandir
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagaanmandir evameyANi jaMpaMtA, bAlA paMDiamANiNo / niyayAniyayaM saMtaM, ayANaMtA abuddhiyA // 4 // evame upAsatthA, te bhujo vippagabhiA / evaM uvaTTiA saMtA, Na te dukkhavimokkhayA // 5 // sUtrakRtAGga zIlAGkA cAryayavRtiyutaM // 31 // www.kobatirth.org 'evam' iti anantaroktasyopapradarzane 'etAni ' pUrvoktAni niyativAdAzritAni vacanAni 'jalpantaH' abhidadhato bAlA iva 'bAlA' ajJAH sadasadvivekavikalA api santaH 'paNDitamAnina' AtmAnaM paNDitaM mantuM zIlaM yeSAM te tathA, kimiti ta evamucyata ? iti tadAha-yato 'niyayAniyayaM saMta miti' sukhAdikaM kizciniyatikRtam - avazyaMbhAvyudayaprApitaM tathA aniyatam - AtmapuruSakArezvarAdiprApitaM sat niyatikRtamevaikAntenAzrayanti, ato'jAnAnAH sukhaduHkhAdikAraNaM abuddhikA - buddhirahitA bhavantIti, tathAhiArhatAnAM kiJcitsukhaduHkhAdi niyatita eva bhavati - tatkAraNasya karmaNaH kasmiMzcidavasare'vazyaMbhAvyudayasadbhAvAnniyatikRtamityucyate, tathA kizcidaniyatikRtaM ca - puruSakArakAlezvaraskhabhAvakarmAdikRtaM, tatra kathaJcitsukhaduHkhAdeH puruSakArasAdhyatvamapyAzrIyate, yataH kriyAtaH phalaM bhavati, kriyA ca puruSakArA''yattA pravartate, tathA coktam, "na daivamiti saMcintya tyajedudyamamAtmanaH / anudyamena kastailaM, tilebhyaH prAtumarhati 1 // 1 // yattu samAne puruSavyApAre phalavaicitryaM dUSaNavenopanyastaM tadadUSaNameva, yatastatrApi puruSakAravaicitryamapi phalavaicitrye kAraNaM bhavati, samAne vA puruSakAre yaH phalAbhAvaH kasyacidbhavati so'dRSTakRtaH, tadapi cAsAbhiH kAraNatvenAzritameva / tathA kAlo'pi kartA, yato bakulacampakAzokapunnAganAgasahakArAdInAM viziSTa eva kAle puSpa For Private And Personal 1 samayA0 uddezaH 2 niyativA dimataM // 31 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mane Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagari mandir phalAdyudbhavo na sarvadeti, yaccoktaM 'kAlassaikarUpakhAjagadvaicitryaM na ghaTata' iti, tadasmAna prati na dUSaNaM, yato'smAbhine kAla evaikaH kartRkhenAbhyupagamyate api tu karmApi, tato jgdvaicitrymitydossH| tathezvaropi kartA, Atmaiva hi tatra tatrotpattidvAreNa sakalajagadyApanAdIzvaraH, tasya sukhaduHkhotpattikaThevaM savevAdinAmavigAnena siddhameva, yaccAtra mUrtAmAdikaM daSaNamapanyastaM tadevaMbhUtezvarasamAzrayaNe dUrotsAditameveti / khabhAvasthApi kathazcitkartRkhameva, tathAhi-Atmana upayogalakSaNasamasaMkhyeyapradezavaM pudgalAnAM ca mUrtalaM dharmAdharmAstikAyayorgatisthityupaSTambhakArikhamamUrtavaM cetyevamAdi svabhAvApAditaM, yadapi cAtrAtmavyatirekAvyatirekarUpaM |5|| | dUSaNamupanyastaM tadadUSaNameva, yataH svabhAva Atmano'vyatiriktaH, Atmano'pi ca kartRtamabhyupagatametadapi khabhAvApAditameveti / | tathA karmApi kartR bhavatyeva, taddhi jIvapradezaiH sahAnyo'nyAnuvedharUpatayA vyavasthitaM kathazciccAtmano'bhinnaM, tadvazAccAtmA nAraka- 12| / tiryaanuSyAmarabhaveSu paryaTan sukhaduHkhAdikamanubhavatIti / tadevaM niyatyaniyatyoH kartRle yuktyupapanne sati niyatereva kartRlamabhyupa-IX gacchanto nirbuddhikA bhavantItyavaseyam // 4 // tadevaM yuktyA niyativAdaM dRSayikhA tadvAdinAmapAyadarzanAyAha-'eva'miti pUrvAbhyupagamasaMsUcakaH, sarvasinnapi vastuni niyatAniyate satyeke niyatimevAvazyaMbhAvyeva kAlezvarAdernirAkaraNena nirhetukatayA || niyativAdamAzritAH, turavadhAraNe, ta eva nAnye, kiMviziSTAH punaste iti darzayati-yuktikadambakAdahistiSThantIti pArzvasthAH // || paralokakriyApArzvasthA vA, niyatipakSasamAzrayaNAtparalokakriyAvaiyarthya, yadivA-pAza iva pAzaH-karmabandhanaM, tacceha yuktivikalaniyativAdaprarUpaNaM tatra sthitAH pAzasthAH, anye'pyekAntavAdinaH kAlezvarAdikAraNikAH pArzvasthAH pAzasthA vA draSTavyA For Private And Personal
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAyayavRtiyutaM // 32 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagars mandir ityAdi, 'te' punarniyativAdamAzrityApi, bhUyo vividhaM vizeSeNa vA 'pragalbhitA' dhASTaryopagatAH paralokasAdhakAsu kriyAsu pravartate, dhASTaryAzrayaNaM tu teSAM niyativAdAzrayaNe satyeva punarapi tatpratipanthinISu kriyAsu pravartanAditi, te punaH 'evamapyupasthitAH paralokasAdhakAsu kriyAsu pravRttA api santo 'nAtmaduHkhavimokSakAH' asamyakpravRttatvAnnAtmAnaM duHkhAdvimocayanti / gatA niyativAdinaH // 5 // sAmpratamajJAnimataM dUSayituM dRSTAntamAha javiNo bhigA jahA saMtA, paritANeNa vajjiA / asaMkiyAI saMkaMti, saMkiAI asaMkiNo // 6 // yathA - 'javino' vegavantaH santo 'mRgA' AraNyAH pazavaH pari--samantAt trAyate - rakSatIti paritrANaM tena varjitA - rahitAH, | paritrANavikalA ityarthaH / yadivA - paritAnaM - vAgurAdivandhanaM tena tarjitA - bhayaM grAhitAH santo bhayodbhrAntalocanAH samAkulIbhUtAntaH karaNAH samyagvivekavikalA 'azaGkanIyAni kUTapAzAdirahitAni sthAnAnyazaGkArhANi tAnyeva 'zaGkante' anarthotpAdakakhena gRhNanti / yAni punaH 'zaGkArhANi' zaMkA saMjAtA yeSu yogyakhAttAni zaGkitAni -- zaGkAyogyAni - vAgurAdIni | tAnyazaGkinaH teSu zaGkAmakurvANAH, 'tatra tatra' pAzAdike saMparyayanta ityuttareNa saMbandhaH // 6 // punarapyetadevAtimohAviSkaraNAyAhapariyANiANi saMkaMtA, pAsitANi asaMkiNo / aNNANabhayasaMviggA, saMpaliMti tahiM tahiM // 7 // paritrAyate iti paritrANaM taJjAtaM yeSu tAni tathA, paritrANayuktAnyeva zaGkamAnA atimUDhakhAdviparyastabuddhayaH, trAtaryapi bhayamutprekSamANAH, tathA 'pAzitAni' pAzopetAni - anarthApAdakAni 'azaGkinaH' teSu zaGkAmakurvANAH santaH ajJAnena bhayena ca For Private And Personal 1 samayA 0 uddezaH 2 niyativA dimataM // 32 //
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mars Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagar mandir 'saMviggatti samyagvyAptA-vazIkRtAH, zaGkanIyamazanIyaM vA tathA paritrANopetaM pAzAdyanarthopetaM vA samyagavivekenA jAnAnAH 'tatra tatra' anarthabahule pAzavAgurAdike bandhane 'saMparyayante' sam-ekIbhAvena pari-samantAdayante yAnti vA, 18|gacchantItyuktaM bhavati, tadevaM dRSTAntaM prasAdhya niyativAdAghekAntAjJAnavAdino dASTontikakhenA''yojyAH, yataste'pyekAntavAdino18|jJAnikAH trANabhUtAnekAntavAdavarjitAH sarvadoSavinirmuktaM kAlezvarAdikAraNavAdAbhyupagamenAnAzaGkanIyamanekAntavAdamAzaGkante zaGkanIyaM ca niyatyajJAnavAdamekAntaM na zaGkante, 'te' evaMbhUtAH paritrANArhe'pyanekAntavAde zaGkAM kurvANA yuktyA ghaTamAnakamanathebahulamekAntavAdamazaGkanIyatvena gRhNanto'jJAnAvRtAsteSu teSu karmabandhasthAneSu saMparyayanta iti // 7 // pUrvadoSairatuSyanAcAryoM doSAntaraditsayA punarapi prAktanadRSTAntamadhikRtyA''ha___ aha taM paveja bajhaM, ahe bajjhassa vA vae / mucceja payapAsAo, taM tu maMde Na dehae // 8 // S! 'atha' anantaramasau mRgastat 'bajjhamiti' baddhaM-bandhanAkAreNa vyavasthitaM vAgurAdikaM vA bandhana bandhakalAindhamityucyate, vade-15 | vaMbhUtaM kUTapAzAdikaM bandhanaM yadyasAvupari plavet tadadhastAdatikramyopari gacchet , tasya vAderbandhanasyAdho (vA) gacchet , tata evaM kriyamANe'sau mRgaH pade pAzaH padapAzo-vAgurAdivandhanaM tasmAnmucyeta, yadivA padaM-kUTaM pAza:-pratItastAbhyAM mucyeta, kacispadapAzAdIti paThyate, AdigrahaNAdvadhatADanamAraNAdikAH kriyA gRhyante, evaM santamapi tamanarthapariharaNopAyaM 'mandoM jaDojJAnAvRto na 'dehatI'ti na pazyatIti // 8 // kUTapAzAdikaM cApazyan yAmavasthAmavApnoti tAM darzayitumAha For Private And Personal
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Main Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga n mandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAIyavRttiyutaM 1samayAuddezaH 2 niyativA dimataM ahiappA'hiyapaNNANe, visamaMteNuvAgate / sa baddhe payapAseNaM, tattha ghAyaM niyacchai // 9 // sa mRgohitAtmA tathA'hitaM prajJAnaM-bodho yasya sohitaprajJAnaH, sa cAhitaprajJAnaH san 'viSamAntena' kUTapAzAdiyuktena pradezenopAgataH, yadivA-viSamAnte-kUTapAzAdike AtmAnamainupAtayet , tatra cAsau patito baddhazca tena kUTAdinA padapAzAdInanarthabahulAnavasthAvizeSAn prAptaH 'tatra' bandhane 'ghAtaM' vinAzaM 'niyacchati' prApnotIti // 9 // evaM dRSTAntaM pradarya sUtrakAra eva dAntikamajJAnavipAkaM darzayitumAha evaM tu samaNA ege, micchadiTThI aNAriA / asaMkiAI saMkaMti, saMkiAI asaMkiNo // 10 // // 33 // ceaeeeeeeeeeeeeeeees evamiti yathA mRgA ajJAnAvRtA anarthamanekazaH prApnuvanti, turavadhAraNe, evameva 'zramaNAH kecit pAkhaNDavizeSAzritAH eke na sarve, kiMbhUtAste iti darzayati-mithyA-viparItA dRSTiryeSAmajJAnavAdinA niyativAdinAM vA te mithyAdRSTayaH, tathA 'anAryAH' ArAdyAtAH sarvaheyadharmebhya iti AryAH na AryA anAryA ajJAnAvRtabAdasadanuSThAyina itiyAvat / ajJAnAvRtalaM ca darzayati 'azaGkitAni' azaGkanIyAni sudharmAnuSThAnAdIni zaGkamAnAH, tathA 'zaGkanIyAni' apAyabahulAni ekAntapakSasamAzraya-1 prANAni, azaGkino mRgA iva mRDhacetasastattadA''rabhante yadyadanAya saMpadyanta iti // 10 // zaGkanIyAzaGkanIyaviparyAsamAha 10 te'NuvAyae iti pAThamAzritya / For Private And Personal
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri M 4 Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagar dhammapaNNavaNA jA sA, taM tu saMkaMti muuddhgaa| AraMbhAI na saMkaMti, aviattA akoviA // 11 // dharmasya-kSAntyAdidazalakSaNopetasya yA prajJApanA-prarUpaNA, 'tAM tu' iti tAmeva 'zaGkante' asaddharmaprarUpaNeyamityevamadhyavasanti, ye punaH pApopAdAnabhUtAH samArambhAstAnAzaGkante, kimiti ?, yataH 'avyaktA' mugdhAH-sahajasadvivekavikalAH, tathA 8 'akovidA' apaNDitAH-sacchAstrAvabodharahitA iti // 11 // te ca ajJAnAvRtA yannApnuvanti tadarzanAyAha savappagaM viukkassaM, satvaM NUmaM vihuunniaa| appattiaM akammase, eyamaha mige cue // 12 // 6. sarvatrApyAtmA yasyAsau sarvAtmako lobhastaM vidhUyeti saMbandhaH, tathA vividha utkarSo garyo vyutkarSo-mAna ityarthaH, tathA 'NUma'ti mAyA tAM vidhRya, tathA 'appattiyaMti krodhaM vidhRya, kaSAyavidhRnanena ca mohanIyavidhananamAveditaM bhavati, tadapagamA cAzeSakarmAbhAvaH pratipAdito bhavatItyAha-'akAza' iti na vidyate kAzo'spetyakauzaH, sa cAkAzo viziSTajJAnAdbha18vati nAjJAnAdityeva darzayati-'enamartha' karmAbhAvalakSaNaM mRga iva mRgaH-ajJAnI 'cue'tti tyajet , vibhaktipariNAmena vA 18 asAdevaMbhUtAdarthAt cyavet-bhrazyediti // 12 // bhUyo'pyajJAnavAdinA doSAbhidhitsayA''ha je eyaM nAbhijANaMti, micchadiTTI aNAriyA / migA vA pAsabaddhA te, ghAyamesaMti NaMtaso // 13 // 'ye' ajJAnapakSaM samAzritA 'ena' karmakSapaNopAyaM 'na jAnanti' AtmIyAsadhagrahAstA mithyAdRSTayo'nAstei mRgA iva pAza For Private And Personal
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Me i Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga Fanmandir ttiyutaM sUtrakRtAGgaM // baddhA 'ghAtaM' vinAzam 'eSyanti' yAsyantyanveSayanti vA, tadyogyakriyAnuSThAnAt , 'anaMtazaH' avicchedenetyajJAnavAdino gatAH / samayA. shiilaangkaa-4|| 13 // idAnImajJAnavAdinAM dUSaNodvibhAvayiSayA khavAgyatritA vAdino na caliSyantIti tanmatAviSkaraNAyAha | uddezaH 2 cAIya | mAhaNA samaNA ege, save nANaM sayaM vae / sabaloge'vi je pANA, na te jANaMti kiMcaNa // 14 // niyativA| eke kecana brAhmaNavizeSAH tathA 'zramaNA' parivrAjakavizeSAH sarve'pyete jJAyate'neneti jJAnaM heyopAdeyArthA''virbhAvaka dimataM // 34 // | parasparavirodhena vyavasthitaM 'khakam ' AtmIyaM vadanti, na ca tAni jJAnAni parasparavirodhena pravRttavAtsatyAni, tasmAdajJAnameva |zreyaH, kiM jJAnaparikalpanayeti, etadeva darzayati sarvasinnapi loke ye 'prANA: prANino na te kiJcanApi samyagapetavAcaM(cyaM) 'jAnantIti vidantIti // 14 // yadapi teSAM gurupAramparyeNa jJAnamAyAtaM tadapi chinnamUlatvAdavitathaM na bhavatIti dRSTAntadvAreNa darzayitumAha milakkhU amilakkhussa, jahA vuttANubhAsae / Na heuM se vijANAi, bhAsiaMta'NubhAsae // 15 // | yathA 'mleccha' AryabhASAnabhijJaH 'amlecchasya' Aryasya mlecchabhASAnabhijJasya yadbhASitaM tad 'anubhASate' anuvadati kevalaM, III na samyaka tadabhiprAyaM vetti, yathA'nayA vivakSayA'nena bhASitamiti, na ca 'hetuM' nimittaM nizcayenAsau mlecchastadbhASitasya jAnA // 34 // ti, kevalaM paramArthazUnyaM tadbhASitamevAnubhASata iti // 15 // evaM dRSTAntaM pradazya dArzantikaM yojayitumAha evamannANiyA nANaM, vayaMtAvi sayaM sayaM / nicchayatthaM na yANaMti, milakkhuba avohiyA // 16 // 999999609009092eer eeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mars Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagard nmandir 9000280sar yathA mlecchaH amlecchasa paramArthamajAnAnaH kevalaM tadbhASitamanubhASate, tathA 'ajJAnikA' samyagjJAnarahitAH zramaNA brAhmaNA vadanto'pi khIyaM svIyaM jJAnaM pramANatvena parasparaviruddhArthabhASaNAtU nizvayArtha na jAnanti, tathAhi te khakIyaM tIrthakara sarvajJatvena nirjharya tadupadezena kriyAsu pravarteran , na ca sarvajJavivakSA arvAgradarzinA grahItuM zakyate, 'nAsarvajJaH sarvajJaM jAnAtI'ti yA coktam-"sarvajJo'sAviti hyetattatkAle'pi bubhutsubhiH / tajjJAnajJeyavijJAnarahitairgamyate katham // 1 // " evaM paracetovRttInAM duranvayatvAdupadeSTurapi yathAvasthitavivakSayA grahaNAsaMbhavAnnizcayArthamajAnAnA mlecchavadaparoktamanubhASanta eva, 'abodhikA' bodharahitAH kevalamiti, ato'jJAnameva zreya iti / evaM yAvadyAvajjJAnAbhyupagamastAvattAvadgurutaradoSasaMbhavaH, | tathAhi-yo'vagacchan pAdena kasyacit ziraH spRzati tasya mahAnaparAdho bhavati, yastvanAbhogena sazati tasmai na kazcidaparAdhyatIti, evaM cAjJAnameva pradhAnabhAvamanubhavati, na tu jJAnamiti // 16 // evamajJAnavAdimatamanUcedAnIM tadUSaNAyAhaannANiyANaM vImaMsA, aNNANe Na viniyacchai / appaNo ya paraM nAlaM, kuto annANusAsiuM ? // 17 // 81 na jJAnamajJAnaM tadvidyate yeSAM te'jJAninaH, ajJAnazabdasya saMjJAzabdalAdvA matvarthIyaH,gaurakharavadaraNyamiti yathA, teSAmajJAninAm -ajJAnameva zreya ityevaMvAdinAM, yo'yaM 'vimarza: paryAlocanAtmako mImAMsA vA-mAtuM paricchettumicchA sA 'ajJAne' ajJAnaviSaye 'na Niyacchati' na nizcayena yacchati-nAvatarati, na yujyata itiyAvat, tathAhi-yaivaMbhUtA mImAMsA vimarzo vA kimetajjJAnaM satyamutAsatyamiti ?, yathA ajJAnameva zreyo yathA yathA ca jJAnAtizayastathA tathA ca doSAtireka iti so'yamevaMbhUto vimarza For Private And Personal
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mano Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar Normandir sUtrakRtAGgaM steSAM na budhyate, evaMbhUtasya paryAlocanasya jJAnarUpakhAditi / apica te'jJAnavAdina Atmano'pi 'paraM' pradhAnamajJAnavAdamiti | 1 samayA0 zIlAGkA 'zAsitum' upadeSTuM 'nAlaM' na samarthAH, teSAmajJAnapakSasamAzrayaNenAjJatvAditi, kutaH punaste khayamajJAH santo'nyeSAM ziSyaleno- uddezaH2 cAIyavR pagatAnAmajJAnavAdamupadeSTumalaM--samarthA bhaveyuriti / yadapyuktaM-'chinnamUlakhAt mlecchAnubhASaNavatsarvamupadezAdikaM, tadapyayuktaM, niyativAttiyutaM yato'nubhASaNamapi na jJAnamRte kartuM zakyate, tathA yadapyuktaM 'paracetovRttInAM duranvayabAdajJAnameva zreya iti,' tadapyasat , yato dimataM // 35 // bhavataivAjJAnameva zreya ityevaM paropadezadAnAbhyudyatena paracetovRttijJAnasyAbhyupagamaH kRta iti, tathA'nyairapyabhyadhAyi-"AkArairi GgitargatyA, ceSTayA bhASitena ca / netravaRvikAraizca, gRhyate'ntargataM mnH||1|| // 17 // tadevaM te tapakhinojJAnina AtmanaH 18|| pareSAM ca zAsane kartavye yathA na samAstathA dRSTAntadvAreNa darzayitumAha3 vaNe mUDhe jahA jaMtU, mUDhe NeyANugAmie / dovi ee akoviyA, tivaM soyaM niyacchai // 18 // 8 'vane' aTavyAM yathA kazcinmUDho 'jantuH' prANI dikparicchedaM kartumasamarthaH sa evaMbhUto yadA paraM mUDhameva netAramanugacchati tadA | dvAvapi 'akovidau samyagrajJAnAnipuNau santau 'tIvram' asA 'sroto' gahanaM zokaM vA 'niyacchato nizcayena gacchataH-prApnutaH, ajJAnAvRtakhAt / evaM te'pyajJAnavAdina AtmIyaM mArga zobhanakhena nirdhArayantaH parakIyaM cAzobhanalena jAnAnAH vayaM mUDhAH18 santaH parAnapi mohayantIti / / 18 // asminnevArthe dRSTAntAntaramAha1 teSAM mate samyaktayA na jJAyate na yujyate iti bhAvaH / For Private And Personal
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Aradhana Kendra www.kobatirth org Acharya Shri Kailashsag a nmandir 020200 aMdho aMdhaM pahaM Nito, dUramaddhANu gacchai / Avaje uppahaM jaMtU , aduvA paMthANugAmie // 19 // yathA andhaH svayamaparamandhaM panthAnaM nayan 'dUramadhvAnaM' vivakSitAdadhvanaH parataraM gacchati, tathotpathamApadyate janturandhaH, athavA * paraM panthAnamanugacchet , na vivakSitamevAdhvAnamanuyAyAditi // 19 / / evaM dRSTAntaM prasAdhya dArTAntikamartha darzayitumAha evamege NiyAyaTTI, dhammamArAhagA vayaM / aduvA ahammamAvaje, Na te savajuyaM vae // 20 // & 'eva'miti pUrvoktArthopapradarzane, evaM bhAvamUDhA bhAvAndhAzcaike AjIvikAdayaH 'niyAyaTThI'tti niyAgo-mokSaH saddharmo vA tada-18 rthinaH, te kila vayaM saddharmArAdhakA ityevaM saMdhAya pravrajyAyAmudyatAH santaH pRthivyambuvanaspatyAdikAyopamardaina pacanapAcanAdikriyAsu pravRttAH santastatsvayamanutiSThanti anyeSAM copadizanti yenAbhipretAyA mokSAvAptebhraMzyanti, athavA''stAM tAvanmokSAmA vaH, ta evaM pravartamAnA 'adharma pApamAporan , saMbhAvanAyAmutpannena liGpratyayenaitadarzayati-etadaparaM teSAmanarthAntaraM saMbhAvyate za yaduta vivakSitArthAbhAvatayA viparItArthAvAneH pApopAdAnamiti / apica-ta evamasadanuSThAyina AjIvikAdayo gozAlakamatAnusAriNo'jJAnavAdapravRttAH sarvaiH prakAraikrejuH-praguNo vivakSitamokSagamanaM pratyakuTilaH sarvarju:-saMyamaH saddharmo vA taM sarvajukaM te 'na bajeyuH na prApnuyurityuktaM bhavati, yadivA-sarvarjukaM-satyaM tatte'jJAnAndhA jJAnApalApino na vadeyuriti / ete cAjJAnikAH saptapaSTibhedA bhavanti, te ca bhedA amunopAyena pradarzanIyAH, tadyathA-jIvAdayo nava padArthAH, sat asat sadasat avaktavyaH sadavaktavyaH asadavaktavyaH sadasadavaktavya ityetaiH saptabhiH prakArairvijJAtuM na zakyante, na ca vijJAtaiH prayojanamasti, bhAvanA 0000000 For Private And Personal
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavR ciyutaM // 36 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaanmandir ceyam - san jIva iti ko vetti ? kiMvA tena jJAtena ?, asana jIva iti ko vetti ? kiMvA tena jJAtenetyAdi, evamajIvAdiSvapi pratyekaM sapta vikalpAH, nava saptakAstriSaSTiH, amI cAnye catvArastriSaSTimadhye prakSipyante, tadyathA-- satI bhAvotpattiriti ko jAnAti 1 kiMvA'nayA jJAtayA ?, evamasatI sadasatyavaktavyA bhAvotpattiriti ko jAnAti ? kiMvA'nayA jJAtayeti, zeSavikalpatrayaM tUtpattyuttarakAlaM padArthAvayavApekSamato'tra na saMbhavatIti noktam, etaccatuSTayaprakSepAtsaptaSaSTirbhavati, tatra san jIva iti ko vettItyasyAyamartho - na kasyacidviziSTaM jJAnamasti yo'tIndriyAn jIvAdInavabhotsyate, na ca tairjJAtaiH kiJcitphalamasti, tathAhi| yadi nityaH sarvagato'mUrtI jJAnAdiguNopeta etadguNavyatirikto vA tataH katamasya puruSArthasya siddhiriti ?, tasmAdajJAnameva zreya | iti // 20 // punarapi taddRSaNAbhidhitsayA''ha - | evamege viyakAhiM, no annaM pajjuvAsiyA / appaNo ya viyakkAhiM, ayamaMjUhiM dummaI // 21 // 'evam' anantaroktayA nItyA eke- kecanAjJAnikA 'vitarkAbhiH' mImAMsAbhiH khotprekSitAbhirasatkalpanAbhiH 'param' anyamArhatAdikaM jJAnavAdinaM 'na paryupAsate' na sevante khAvalepagrahagrastAH vayameva tattvajJAnAbhijJA nAparaH kazcidityevaM nAnyaM paryupAsata iti / tathA AtmIyairvitakairevamabhyupagatavanto - yathA 'ayameva' asmadIyo'jJAnameva zreya ityevamAtmako mArgaH 'aMjU'riti nirdoSalAvyaktaH - spaSTaH, paraistiraskartumazakyaH, RjurvA - praguNo'kuTila:, yathAvasthitArthAbhidhAyitvAt, kimiti (te) evamabhidadhati:'hi' yasmAdarthe yasmAtte 'durmatayo' viparyastabuddhaya ityarthaH // 21 // sAmpratamajJAnavAdinAM jJAnavAdI spaSTamevAnarthAbhidhitsayA''ha For Private And Personal 1 samayA0 uddezaH 2 ajJAnavAdA0 // 36 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Manza radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsu alfnandir evaM takAi sAhiMtA, dhammAdhamme akoviyA / dukkhaM te nAituTUMti, sauNI paMjaraM jahA // 22 // | evaM pUrvoktanyAyena 'tarkayA' khakIyavikalpanayA 'sAdhayantaH' pratipAdayanto dharma-kSAntyAdike adharme ca-jIvopamardApAdite pApe 'akovidA' anipuNA 'duHkham' asAtodayalakSaNaM taddhetuM vA mithyAvAdyupacitakarmabandhanaM 'nAtitroTayanti' atizayenaitadyavasthitaM tathA te na troTayanti-apanayantIti, atra dRSTAntamAha-yathA paJjarasthaH zakuniH paJjaraM troTayituMpaJjarabandhanAdAtmAnaM mocayituM nAlam, evamasAvapi saMsArapaJjarAdAtmAnaM mocayituM nAlamiti // 22 // adhunA sAmAnyenaikAnta vAdimatadUSaNArthamAhaKI sayaM sayaM pasaMsaMtA, garahaMtA paraM vayaM / je u tattha viussaMti, saMsAraM te viussiyA // 23 // IR 'khaka khakam' AtmIyamAtmIyaM darzanamabhyupagataM 'prazaMsanto varNayantaH samarthayanto vA, tathA 'garhamANA' nindantaH parakIyAM vAcaM, tathAhi-sAGkhyAH sarvasyAvirbhAvatirobhAvavAdinaH sarva vastu kSaNikaM niranvayavinazvaraM cetyevaMvAdino bauddhAn dUSayanti, pAtepi nityasa kramayogapadyAbhyAmarthakriyAvirahAta sADyAna, evamanye'pi draSTavyA iti / tadevaM 'ye ekAntavAdinaH, turavadhAraNe | bhinnakramazca, tatraiva teSvevA''tmIyAtmIyeSu darzaneSu prazaMsAM kurvANAH paravAcaM ca vigarhamANA vidvasyate' vidvAMsa ivA''caranti, | teSu vA vizeSeNozanti-svazAstraviSaye viziSTaM yuktivAtaM vadanti, te caivaMvAdinaH 'saMsAraM caturgatibhedena saMmRtirUpaM vivi For Private And Personal
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shi % Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsaga n mandir caturvidha sUtrakRtAGga dham-anekaprakAram ut-prAbalyena zritAH-saMbaddhAH, tatra vA saMsAre uSitAH saMsArAntarvartinaH sarvadA bhavantItyarthaH ||23||saamprtN 6|| 1 samayA0 zIlAkAhai yaduktaM niyuktikAreNodezakArthAdhikAre 'karma cayaM na gacchati caturvidhaM bhikSusamaya' iti, tadadhikRtyAha uddezaH 2 cAryAyavattiyutaM ahAvaraM purakkhAyaM, kiriyAvAidarisaNaM / kammaciMtApaNahANaM, saMsArassa pavaDhaNaM // 24 // karmacayA bhAva: // 37 // 'artha'tyAnantarye, ajJAnavAdimatAnantaramidamanyat 'purA' pUrvam 'AkhyAtaM' kathitaM, kiM punastadityAha-'kriyAvAdidarzana kriyaiva-caityakarmAdikA pradhAnaM mokSAGgamityevaM vadituM zIlaM yeSAM te kriyAvAdinasteSAM darzanam-AgamaH kriyAvAdidarzanaM, | kiMbhUtAste kriyAvAdina ityAha-karmaNi-jJAnAvaraNAdike cintA-paryAlocanaM karmacintA tasyAH praNaSTA-apagatAH karmacintApraNaSTAH, yataste avijJAnAdyupacitaM caturvidhaM karmabandhaM necchanti ataH karmacintApraNaSTAH, teSAM cedaM darzanaM 'duHkhaskandhasya' asAtodayaparamparAyA vivardhanaM bhavati, kacitsaMsAravardhanamiti pAThaH, te hyevaM pratipadyamAnAH saMsArasya vRddhimeva kurvanti nocchedamiti // 24 // | yathA ca te karmacintAto naSTAstathA darzayitumAha jANaM kAeNa'NAuTTI, abuho jaM ca hiMsati / puTTho saMvedai paraM, aviyattaM khu sAvajaM // 25 // // 37 // / yo hi 'jAnan' avagacchan prANino hinasti, kAyena cAnAkuTTI, 'kuTTa chedane' AkuTTanamAkuTTaH sa vidyate yaspAsAvAkuTTI nAkudRcanAkuTTI, idamuktaM bhavati-yo hi kopAdenimittAta kevalaM manovyApAreNa prANino vyApAdayati, na ca kAyena prANyavayavAnAM For Private And Personal
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagars mandir chedana bhedanAdike vyApAre vartate na tasyAvaMdyaM, tasya karmopacayo na bhavatItyarthaH, tathA 'abudha:' ajAnAnaH kAryavyApAramAtreNa yaM ca hinasti prANinaM tatrApi manovyApArAbhAvAnna karmopacaya iti, anena ca zlokArdhena yaduktaM niryuktikRtA yathA - 'caturvidhaM karma nopacIyate bhikSusamaya' iti, tatra parijJopacitamavijJopacitAkhyaM bhedadvayaM sAkSAdupAttaM, zeSaM vIryApathasvapnAntikabhedadvayaM cazabdenopAttaM, tatreraNamIryA - gamanaM tatsaMbaddhaH panthA IryApathastatpratyayaM karmeryApatham etaduktaM bhavati - pathi gacchato yathAkathaJcidanabhisaMdheryatprA| NivyApAdanaM bhavati tena karmaNazcayo na bhavati, tathA svapnAntikamiti - svapna eva lokoktyA svapnAntaH sa vidyate yasya tatkhazAntikaM, tadapi na karmabandhAya, yathA svapne bhujikriyAyAM tRptyabhAvastathA karmaNo'pIti, kathaM tarhi teSAM karmopacayo bhavatIti ?, ucyate, yadyasau hanyamAnaH prANI bhavati hantu yadi prANItyevaM jJAnamutpadyate tathainaM hanmItyevaM ca yadi buddhiH prAduSSyAd eteSu ca satsu yadi kAyaceSTA pravartate tasyAmapi yadyasau prANI vyApAdyate tato hiMsA tatazca karmopacayo bhavatIti, eSAmanyatarAbhAve'pi na hiMsA, na ca karmacayaH / atra ca paJcAnAM padAnAM dvAtriMzadbhaGgA bhavanti, tatra prathamabhaGge hiMsako'pareSvekatriMzatsvahiMsakaH, tathA coktam- " prANI prANijJAnaM ghAtakacittaM ca tadgatA ceSTA / prANaizca viprayogaH paJcabhirApadyate hiMsA // 1 // " kimekAntenaiva parijJopacitAdinA karmopacayo na bhavatyeva 1, bhavati kAcidavyaktamAtreti darzayituM zlokapazcArdhamAha - 'puTThotti | tena kevalamanovyApArarUpaparijJopacitena kevalakAyakriyotthena vA'vijJopaciteneryApathena svapnAntikena ca caturvidhenApi karmaNA 'spRSTa' ISacchrataH saMstatkarmA'sau sparzamAtreNaiva paramanubhavati, na tasyAdhiko vipAko'sti, kuDyApatita sikatAmuSTivatsparzAnantarameva parizaTatItyarthaH, ata eva tasya cayAbhAvo'bhidhIyate, na punaratyantAbhAva iti / evaM ca kRtvA tad 'avyaktam' aparisphuTaM, For Private And Personal
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavR ciyutaM // 38 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarenmandir khuravadhAraNe, avyaktameva, spaSTavipAkAnubhavAbhAvAt, tadevamavyaktaM sahAvadyena --garmeNa vartate tatparijJeopacitAdikarmeti // 25 // | nanu ca yadyanantaroktaM caturvidhaM karma nopacayaM yAti kathaM tarhi karmopacayo bhavatItyetadAzaGkayAha saMti tau AyANA, jehiM kIrai pAvagaM / abhikammA ya pesA ya, maNasA aNujANiyA // 26 // 'santi' vidyante amUni trINi AdIyate - svIkriyate amIbhiH karmetyAdAnAni, etadeva darzayati -- yairAdAnaiH 'kriyate ' vidhI - yate niSpAdyate 'pApakaM ' kalmaSaM, tAni cAmUni, tadyathA - 'abhikramye 'ti Abhimukhyena vadhyaM prANinaM krAntA - tadvAtAbhimukhaM cittaM vidhAya yatra svata eva prANinaM vyApAdayati tadekaM karmAdAnaM, tathA'paraM ca prANighAtAya preSyaM samAdizya yatprANivyApAdanaM tadvitIyaM karmAdAnamiti, tathA'paraM vyApAdayantaM manasA'nujAnIta ityetattRtIyaM karmAdAnaM, parijJopacitAdasyAyaM bhedaH -- tatra | kevalaM manasA cintanamiha vapareNa vyApAdyamAne prANinyanumodana miti // 26 // tadevaM yatra svayaM kRtakAritAnumatayaH prANighAte kriyamANe vidyante kliSTAdhyavasAyasya prANAtipAtazca tatraiva karmopacayo nAnyatreti darzayitumAha ete utara AyANA, jehiM kIrai pAvagaM / evaM bhAvavisohIe, nivvANamabhigacchai // 27 // turavadhAraNe, 'etAnyeva' pUrvoktAni trINi vyastAni samastAni vA AdAnAni yairduSTAdhyavasAyasanyapekSaiH pApakaM karmopacIyata iti, evaM ca sthite yatra kRtakAritAnumatayaH prANinyaparopaNaM prati na vidyante tathA 'bhAvavizuddhyA' araktadviSTabudhdhyA pravartamAnasya | satyapi prANAtipAte kevalena manasA kAyena vA mano'bhisaMdhirahitenobhayena vA vizuddhabuddherna karmopacayaH, tadabhAvAcca 'nirvANa' For Private And Personal 1 samayA0 uddezaH 2 caturvidha kamecayA bhAvaH 1136 11
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma i n Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir 18 | sarvadvandvoparatikhabhAvam 'abhigacchati' Abhimukhyena prApnotIti // 27 // bhAvazuddhayA pravartamAnasa karmabandho na bhavatItyatrArthe dRSTAntamAha puttaM piyA samArabbha, AhAreja asaMjae / bhuMjamANo ya mehAvI, kammaNA novalippai // 28 // 18 'putram' apatyaM 'pitA' janakaH 'samArabhya vyApAdya AhArArtha kasyAJcittathAvidhAyAmApadi taduddharaNArthamaraktadviSTaH 'asaM yato gRhasthastatpizitaM bhuJjAno'pi cazabdasyApizabdArthakhAditi, tathA 'medhAvyapi' saMyato'pItyarthaH, tadevaM gRhastho bhikSurvA zuddhAzayaH pizitAzyapi 'karmaNA' pApena 'nopalipyate nAzliSyata iti yathA cAtra pituH putraM vyApAdayatastatrAraktadviSTama| nasaH karmabandho na bhavati tathA'nyasyApyaraktadviSTAntaHkaraNasya prANivadhe satyapi na karmabandho bhavatIti // 28 // sAmpra| metaddUSaNAyAha maNasA je paussaMti, cittaM tesiM Na viji| aNavajamatahaM tesiM, Na te saMvuDacAriNo // 29 // icceyAhi ya diTTIhiM, sAtAgAravaNissiyA / saraNaMti mannamANA, sevaMtI pAvagaM jaNA // 30 // jahA assAviNiM NAvaM, jAiaMdho durUhiyA / icchaI pAramAgaMtuM, aMtarA ya visIyaI // 31 // For Private And Personal
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Swi Ksilasto a mmense pUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAIyavRttiyutaM 1samayAuddezaH 2 | karmacayAbhAvavAdiphalaM // 39 // evaM tu samaNA ege, micchadiTThI aNAriyA / saMsArapArakaMkhI te, saMsAraM aNupariyati // 32 // / (gaathaa||59||) tibemi / iti prathamAdhyayane dvitiiyoddeshkH|| ye hi kutazcinnimittAt 'manasA' antaHkaraNena 'prAduSyanti' pradveSamupayAnti teSAM vadhapariNatAnAM zuddhaM cittaM na vidyate, tadevaM yattairabhihitaM yathA kevalamanaHpradveSe'pi 'anavadya' karmopacayAbhAva iti, tat teSAm 'atathyam' asadAbhidhAyikha, | yato na te saMvRtacAriNo, manaso'zuddhavAt , tathAhi-karmopacaye kartavye mana eva pradhAnaM kAraNaM, yatastairapi manorahitakevalakAyavyApAre karmopacayAbhAvo'bhihitaH, tatazca yat yasmin sati bhavatyasati tu na bhavati tattasya pradhAnaM kAraNamiti, nanu tasyApi kAyaceSTArahitasyAkAraNavamuktaM, satyamuktam , ayuktaM tUktaM, yato bhavataiva 'evaM bhAvazuddhathA nirvANamabhigacchatIti bhaNatA manasa evaikasya prAdhAnyamabhyadhAyi, tathA'nyadapyabhihitaM-"cittameva hi saMsAro, rAgAdiklezavAsitam / tadeva tairvinimuktaM, bhavAnta iti kathyate // 1 // " tathA'nyairapyabhihitaM-"mativibhava ! namaste yatsamavepi puMsAM, pariNamasi zubhAMzaiH kalmaSAMzaisvameva / narakanagaravartI prasthitAH kaSTameke, upacitazubhazaktyA sUryasaMbhedino'nye // 1 // " tadevaM bhavadabhyupagamenaiva kliSTamanovyApAraH karmabandhAyetyuktaM bhavati, tathairyApathe'pi yadyanupayukto yAti tato'nupayuktataiva kliSTacittateti karmabandho bhavatyeva, athopayukto yAti tato'pramattalAdabandhaka eva, tathA coktam-"uccAliyaMmi pAe iriyAsamiyassa saMkamahAe / vAvajeja kuliMgI mareja taM jogamAsajja // 1 // 1 uccAlite pAde IryAsamitena saMkramArthAya / vyApayeta kaliGgI mriyeta taM yogamAsAdya // 1 // For Private And Personal
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma h Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassage mandir ge yaM tassa tannimitto bandho suhumovi desio samae / aNavajjo u payogeNa sababhAveNa so jamhA // 2 // " svamAntikai'pyazuddhacittasadbhAvAdISadvandho bhavatyeva, sa ca bhavatA'pyabhyupagata eva 'avyaktaM tatsAvadya'mityaneneti / tadevaM manaso'pi kliSTasyaikasyaiva vyApAre bandhasadbhAvAta yaduktaM bhavatA 'prANI prANijJAna'mityAdi tatsarva plavata iti, yadapyuktaM-'putraM pitA samArabhyetyAdi tadapyanAlocitAbhidhAnaM, yato mArayAmItyevaM yAvanna cittapariNAmo'bhUttAvanna kazcidvayApAdayati, evaMbhUtacittapariNatezca kathamasaMkliSTatA ?, cittasaMkleze cAvazyaMbhAvI karmabandha ityubhayossaMvAdojeti / yadapi ca taiH kaciducyate-yathA 'paravyApAditapizitabhakSaNe parahastA''kRSTAGgAradAhAbhAvavanna doSa' iti, tadapi unmattAlapitavadanAkarNanIyaM, yataH paravyApAdite pizitabha-| kSaNe'numatirapratihatA, tasyAzca karmabandha iti, tathA cAnyairapyabhihitam-"anumantA vizasitA, saMhartA kryvikryii| saMskartA copabhoktA ca, ghAtakazcASTa ghaatkaaH||1||" yacca kRtakAritAnumatirUpamAdAnatrayaM tairabhihitaM tajjainendramatalavAkhAdanameva taira kArIti / tadevaM karmacatuSTayaM nopacayaM yAtItyevaM tadabhidadhAnAH karmacintAto naSTA iti supratiSThitamidamiti // 29 // adhunaizateSAM kriyAvAdinAmanarthaparamparAM darzayitumAha-'ityetAbhiH' pUrvoktAbhizcaturvidhaM karma nopacayaM yAtIti 'dRSTibhiH' abhyu pagamaiste vAdinaH 'sAtagaurava ni:zritAH' sukhazIlatAyAmAsaktA yatkiJcanakAriNo yathAlabdhabhojinazca saMsAroddharaNasamartha 'zaraNam' idamasmadIyaM darzanam 'iti' evaM manyamAnA viparItAnuSThAnatayA 'sevante' kurvate 'pApam avadyam, evaM vatino'pi |santo janA iva janAH prAkRtapuruSasadRzA ityarthaH // 30 // asyaivArthasyopadarzakaM dRSTAntamAha-A-samantAtsravati tacchIlA vA 1 na ca tasya tannimitto bandhaH sakSmo'pi diSTaH samaye / anavadyasta prayogeNa sarvabhAvena sa yasmAta // 2 // For Private And Personal
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mati Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagal l anmandir SCE sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyavR 1samayA | uddezaH 3 caturvidha| karmacayA ttiyutaM AsrAviNI sacchidretyarthaH, tAM tathAbhUtAM nAvaM yathA jAtyandhaH samAruhya 'pAraM taTam 'AgantuM prApnumicchatyasau, tasyAzcAtrAviNItvenodakaplutakhAt 'antarAle' jalamadhya eva 'viSIdati' vAriNi nimajati tatraiva ca paJcasamupayAtIti // 31 // sAmprataM | dArzantikayojanArthamAha-'eva'miti yathA'ndhaH sacchidrAM nAvaM samArUDhaH pAragamanAya nAlaM tathA zramaNA eke zAkyAdayo mithyA-viparItA dRSTiryeSAM te mithyAdRSTayaH tathA pizitAzanAnumateranAryAH svadarzanAnurAgeNa 'saMsArapArakAkSiNoM mokSA| bhilASukA api santaste caturvidhakarmacayAnabhyupagamenAnipuNatAcchAsanasya 'saMsArameva' caturgatisaMsaraNarUpam 'anuparyaTanti' bhUyobhUyastatraiva janmajarAmaraNadaurgatyAdiklezamanubhavanto'nantamapi kAlamAsate, na vivakSitamokSasukhamApnuvanti, iti bravImIti | pUrvavaditi // 32 // iti sUtrakRtAGge samayAkhyAdhyayanasya dvitIyoddezakaH samAptaH // bhAvavAdaphalaM // 40 // eseeeeeeeeeeeeeee // atha prathamAdhyayane tRtIyoddezakaH prArabhyate // dvitIyoddezakAnantaraM tRtIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisaMbandhaH--adhyayanArthAdhikAraH khasamayaparasamayaprarUpaNeti, tatrodde| zakadvayena khaparasamayaprarUpaNA kRtA atrApi saiva kriyate, athavA''dyayorudezakayoH kudRSTayaH pratipAditAstaddopAzca tadihApi | teSAmAcAradoSaH pradIta ityanena saMbandhenAyAtasyAsyoddezakassa cakhAryanuyogadvArANi vyAvAskhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, |taccedam eveerseaeeeeeeeeeeeeeeee // 40 // For Private And Personal
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Main Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaganmandir jaM kiMci ikaDaM, saDDImAgaMtumIhiyaM / sahassaMtariyaM bhuMje, dupakkhaM caiva sevai // 1 // tameva aviyANaMtA, visamaMsi akoviyA / macchA vesAliyA ceva, udagassa bhiyAgame // 2 // udagassa pabhAveNaM, sukkaM sigdhaM tamiti u / DhaMkehi ya kaMkehi ya, AmisatthehiM te duhI // 3 // evaM tu samaNA ege, vaTTamANasuhesiNo / macchA vesAliyA ceva, ghAtamessaMti NaMtaso // 4 // asya cAnantarasUtreNa sahAyaM saMbandha - ihAnantaroddezakaparyantasUtre 'bhihitam, 'evaM tu zramaNA eke' ityAdi, tadihApi saMbadhyate, eke zramaNA yatkiJcitpUtikRtaM bhuJjAnAH saMsAraM paryaTantIti, paramparasUtre khabhihitaM 'bujjhiJja' ityAdi, yatkiJcitpUtikRtaM tadbudhye| teti, evamanyairapi sUtrairutprekSya saMbandho yojyaH / adhunA sUtrArthaH pratIyate - 'yatkiJciditi AhArajAtaM stokamapi, AstAM tAvatprabhUtaM, tadapi 'pUtikRtam' AdhAkarmAdisikthenApyupasRSTam, AstAM tAvadAdhAkarma, tadapi na svayaMkRtam, api tu 'zraddhAvatA' anyena bhaktimatA'parAn AgantukAnuddizya 'IhitaM' ceSTitaM niSpAditaM tacca sahasrAntaritamapi yo 'bhuJjIta' abhyabaharedasau 'dvipakSaM' gRhasthapakSaM pravrajitapakSaM cA''sevate, etaduktaM bhavati - evaMbhUtamapi parakRtamaparAgantukayatyarthaM niSpAditaM yadAdhAkarmAdi tasya sahasrAntaritasyApi yo'vayavastenApyupasRSTamAhArajAtaM bhuJjAnasya dvipakSasevanamApadyate, kiM punaH ya ete zAkyAdayaH | svayameva sakalamAhArajAtaM niSpAdya svayameva copabhuJjate ?, te ca sutarAM dvipakSasevino bhavantItyarthaH, yadivA - 'dvipakSa' miti For Private And Personal
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar anmandir sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryAyavR ttiyutaM // 41 // IpithaH sAMparAyikaM ca, athavA-pUrvabaddhA nikAcitAdyavasthAH karmaprakRtIrnayatyapUrvAzcAdatte, tathA cAgamaH-"AhAmma || 1samayA0 NaM bhuJjamANe samaNe kai kammapayaDIo baMdhai ?, goyamA ! aThakammapayaDIo baMdhai, siDhilabaMdhaNabaddhAo dhaNiyabaMdhaNabaddhAo uddezaH3 | karei, ciyAo karei, uvaciyAo karei, hassaThiiyAo dIhaThiiyAo kareI' ityAdi / tatazcaivaM zAkyAdayaH paratIrthikAH khayU-12 AdhAkathyA vA AdhAkarma bhuJjAnA dvipakSamevA''sevanta iti suutraarthH||1|| idAnImeteSAM sukhaiSiNAmAdhAkarmabhojinAM kaTukavipAkAvi karmopabhorbhAvanAya zlokadvayana dRSTAntamAha-'tameva AdhAkarmopabhogadoSam 'ajAnAnA' viSamaH-aSTaprakArakarmabandho bhavakoTibhirapi gaphalaM durmokSaH caturgatisaMsAro vA tasinnakovidAH, kathameSa karmabandho bhavati ? kathaM vA na bhavati ? kena vopAyenAyaM saMsArArNavastIyata | ityatrAkuzalAH, tasinneva saMsArodare karmapAzAvapAzitA duHkhino bhavantIti / atra dRSTAntamAha-yathA 'matsyA:' pRthuro mANo vizAla:-samudrastatra bhavA vaizAlikAH vizAlAkhyaviziSTajAtyudbhavA vA vaizAlikAH vizAlA eva (vA) vaizAlikAH4 bRhaccharIrAste evaMbhUtA mahAmatsyA 'udakasyAbhyAgame samudravelA(yAmAgatA)yAM satyAM prabalamarudvegodbhUtottuGgakallolamAlA'panunnAH santa udakasya prabhAvena nadImukhamAgatAH punarvelA'pagame tasminnudake zuSka vegenaivApagate sati bRhattvAccharIrasya tasinneva dhunImukhe | | vilanA avasIdanta AmiSagracabhiH kazca pakSivizeSairanyaizca mAMsavasArthibhimatsyabandhAdibhirjIvanta eva vilupyamAnA mahAntaM // 41 // duHkhasamudghAtamanubhavantaH azaraNA 'ghAtaM' vinAzaM 'yAnti' prApnuvanti, turavadhAraNe, trANAbhAvAdvinAzameva yAntIti zlokadva-% 1 AdhAkarma bhuJjAnaH zramaNaH kati karmaprakRtIbaMdhnAti ? gautama ! aSTakarmaprakRtIbaMdhnAti, zithilabandhanabaddhA gADhabandhanabaddhAH karoti citAH karoti upacitAH karoti hakhakAlasthitikA dIrghakAlasthitikAH karoti / For Private And Personal
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Malin Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsageti farmandie yArthaH // 2-3 // evaM dRSTAntamupadarya dArzantike yojayitumAha-yathaite'nantaroktA matsyAstathA 'zramaNAH zrAmyantIti zramaNA ISI 'eke' zAkyapAzupatAdayaH khayUthyA vA, kiMbhUtAste iti darzayati-vartamAnameva sukham-AdhAkarmopabhogajanitameSituM zIlaM yeSAM te vartamAnasukhaiSiNaH, samudravAyasavat tatkAlAvAptasukhalavAsaktacetasonAlocitAdhAkarmopabhogajanitAtikaTukaduHkhaughAnubhavA vaizAlikamatsyA iva 'ghAta' vinAzam 'eSyanti' anubhaviSyanti 'anantazaH' arahaTTaghaTInyAyena bhUyo bhUyaH saMsArodanvati nimajanonmajanaM kurvANA na te saMsArAmbhodheH pAragAmino bhvissyntiityrthH||4|| sAmpratamaparAjJAbhimatopapradarzanAyAha iNamannaM tu annANaM, ihamegesi AhiyaM / devautte ayaM loe, baMbhautteti Avare // 5 // IsareNa kaDe loe, pahANAi tahAvare / jIvAjIvasamAutte, suhadukkhasamannie // 6 // sayaMbhuNA kaDe loe, iti vuttaM mhesinnaa| mAreNa saMthuyA mAyA, teNa loe asAsae // 7 // 'ida'miti vakSyamANaM, tuzabdaH pUrvebhyo vizeSaNArthaH, 'ajJAna'miti mohavijRmbhaNam--'iha' asin loke ekeSAM na sarveSAm || 'AkhyAtam abhiprAyaH,kiM punastadAkhyAtamiti tadAha-devenopto devotaHkarSakeNeva bIjavapanaM kRkhA niSpAdito'yaM loka ityarthaH, devaivA gupto-rakSito devagupto devaputro vetyevamAdikamajJAnamiti, tathA brahmaNA upto brahmopto'yaM loka ityapare evaM vyavasthitAH tathAhi teSAmayamabhyupagamaH-brahmA jagatpitAmahaH, sa caika eva jagadAdAvAsIttena ca prajApatayaH sRSTAH taizca krameNaitatsakalaM jagaditi | eeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kcbairth.org Acharya Shri Kailassage mandit sUtrakRtA zIlAGkAcAryAyavR ttiyutaM // 42 // // 5 // tathezvareNa kRto'yaM lokaH, evameke IzvarakAraNikA abhidadhati, pramANayanti ca te sarvamidaM vimatyadhikaraNabhAvApannaM 1samayA0 tanubhuvanakaraNAdikaM dharmilenopAdIyate, buddhimatkAraNapUrvakamiti sAdhyo dharmaH, saMsthAnavizeSavattvAditi hetuH, yathA ghaTAdiriti uddezaH 3 | dRSTAnto'yaM, yadyasaMsthAnavizeSavattattadvaddhimatkAraNapUrvakaM dRSTaM, yathA devakulakUpAdIni, saMsthAnavizeSavaca makarAkaranadIdharAdharadharA | lokakartRzarIrakaraNAdikaM vivAdagocarApanamiti, tasmAiddhimatkAraNapUrvakaM, yazca samastasyAsya jagataH kartA sa sAmAnyapuruSo na bhavatI tAnirAsaH tyasAvIzvara iti, tathA sarvamidaM tanubhuvanakaraNAdikaM dharmilenopAdIyate, buddhimatkAraNapUrvakamiti sAdhyo dharmaH, kAryatvAd ghaTAdivat , tathA sthikhA pravRttevA, vAsyAdivaditi / tathA'pare pratipannA yathA-pradhAnAdikRto lokaH, sattvarajastamasAM sAmyA-| vasthA prakRtiH, sA ca puruSArtha prati pravartate, AdigrahaNAca 'prakRtermahAn tato'haGkAraH tasAca gaNaH SoDazakaH tasmAdapi poDazakAtpaJcabhyaH paJca bhUtAnI'tyAdikayA prakriyayA sRSTirbhavatIti, yadivA-AdigrahaNAtsvabhAvAdikaM gRhyate, tatazvAyamarthaHsvabhAvena kRto lokaH, kaNTakAditaikSNyavat , tathA'nye niyatikRto loko mayUrAGgAruhavadityAdibhiH kAraNaiH kRto'yaM loko |'jIvAjIvasamAyukto' jIvaiH-upayogalakSaNaiH tathA ajIvaiH-dharmAdharmAkAzapudgalAdikaiH samanvitaH samudradharAdharAdika iti, II punarapi lokaM vizeSayitumAha-'sukham ' AnandarUpaM 'duHkham' asAtodayarUpamiti, tAbhyAM samanvito-yukta iti // 6 // 1 // 42 // | kiMca-'sayaMbhuNA ityAdi, svayaM bhavatIti svayambhU-viSNuranyo vA, sa caika evAdAvabhUta , tatraikAkI ramate, dvitIyamiSTavAn , tacintAnantarameva dvitIyA zaktiH samutpannA, tadanantarameva jagatsRSTirabhUda 'iti' evaM maharSiNA 'uktam' abhihitam , evaMvAdi|no lokasya kartAramabhyupagatavantaH / api ca 'tena' svayaMbhuvA lokaM niSpAdyAtibhArabhayAdhamAkhyo mArayatIti mAro vyadhAyi, tena ele For Private And Personal
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra mAreNa 'saMstutA' kRtA prasAdhitA mAyA, tayA ca mAyayA lokA niyante, na ca paramArthato jIvasyopayogalakSaNasya vyApattirasti, ato mAyaiSA yathA'yaM mRtaH, tathA cAyaM lokaH 'azAzvataH' anityo vinAzIti gamyate // 7 // api ca mAhaNA samaNA ege, Aha aMDakaDe jge| aso tattamakAsI ya, ayANaMtA musaM vade // 8 // 'brAhmaNA' dhigRjAtayaH 'zramaNA:' tridaNDiprabhRtayaH 'eke kecana paurANikA na sarve, evam 'AhuH uktavanto, vadanti ca yathA-jagadetaccarAcaramaNDena kRtamaNDakRtaM aNDAjAtamityarthaH, tathAhi te vadanti-yadA na kizcidapi vaskhAsIt-padArtha-16 zUnyo'yaM saMsAraH tadA brahmA'paskhaNDamasRjat , tasAca krameNa vRddhAtpazcAvidhAbhAvamupagatAdRrvAdhovibhAgo'bhUt , tanmadhye ca sarvAH | prakRtayo'bhUvan , evaM pRthivyaptejovAvAkAzasamudrasaritparvatamakarAkaranivezAdisaMsthitirabhUditi, tathA coktam-"AsIdidaM tamobhUtamaprajJAtamalakSaNam / aprataryamavijJeyaM, prasuptamiva sarvataH // 1 // " evaMbhUte cAsin jagati 'asau brahmA, tasya bhAvastattvaM--padArthajAtaM tadaNDAdiprakrameNa 'akArSIt kRtavAniti / te ca brAhmaNAdayaH paramArthamajAnAnAH santo mRSA vadanta evaM vadanti-anyathA ca sthitaM tattvamanyathA prtipaadyntiityrthH||8|| adhunaiteSAM devotAdijagadvAdinAmuttaradAnAyAha sarahiM pariyAehiM, loyaM brUyA kaDeti yAtattaM te Na vijANaMti, Na viNAsI kayAivi // 9 // 'khakaiH' khakIyaiH 'paryAyaiH' abhiprAyairyuktivizeSaiH ayaM lokaH kRta ityevam 'abruvan' abhihitavantaH, tadyathA-devopto suutrkR.8|| For Private And Personal
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Garmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyavRttiyutaM // 43 // brahmopta IzvarakRtaH pradhAnAdiniSpAditaH svayambhuvA vyadhAyi taniSpAditamAyayA mriyate tathA'NDajazcAyaM loka ityAdi, khakIyAbhi 1samayA0 rupapattibhiH pratipAdayanti-yathA'smaduktameva satyaM nAnyaditi, te caivaMvAdino vAdinaH sarve'pi 'tattvaM' paramArtha yathAvasthitaloka-18 uddezaH 3 khabhAvaM 'nAbhi (na vijAnanti' na samyak vivecayanti, yathA'yaM loko dravyArthatayA na vinAzIti-nirmUlataH kadAcana, na jagatkatte cAyamAdita Arabhya kenacit kriyate, api khayaM loko'bhUdbhavati bhaviSyati ca, tathAhi-yattAvaduktaM yathA 'devopto'yaM loka' tvavAda: iti, tadasaMgatam , yato devoptale lokasya na kiJcittathAvidhaM pramANamasti, na cApramANakamucyamAnaM vidvajanamanAMsi prINayati, api ca-kimasau deva utpanno'nutpanno vA lokaM sRjet ?, na tAvadanutpanastasya kharaviSANasyevAsattvAtkaraNAbhAvaH, athotpannaH sRjettatki svato'nyato vA ?, yadi khata evotpannastathA sati tallokasyApi khata evotpattiH kiM neSyate ?, athAnyata utpannaH san lokakaraNAya, so'pyanyo'nyataH so'pyanyo'nyata ityevamanavasthAlatA nabhomaNDalavyApinyanivAritaprasarA prasarpatIti, athAsau devo'nAdikhAnotpanna ityucyate, ityevaM sati loko'pyanAdirevAstu, kodoSaH ?, kiMca-asAvanAdiH sannityo'nityo vA syAt ?, | yadi nityastadA tasya kramayogapadyAbhyAmarthakriyAvirodhAna kartRtam, athAnityastathA sati svata evotpatyanantaraM vinAzikhAdAtmano'pi na trANAya, kuto'nyatkaraNaM prati tasya vyApAracinteti ?, tathA kimmRto mRtimAn vA ?, yadyamUrtastadA''kAzavadakateva, atha mUrtimAn tathA sati prAkRtapuruSasyevopakaraNasavyapekSasya spaSTameva sarvajagadakartRkhamiti / devaguptadevaputrapakSau khatiphalgukhAdapa // 43 // karNayitavyAviti, etadeva dUSaNaM brahmoptapakSepi draSTavyaM, tulyayogakSemalAditi / tathA yaduktam-'tanubhuvanakaraNAdikaM vimatyadhikaraNabhAvApannaM viziSTabuddhimatkAraNapUrvakaM, kAryakhAda, ghaTAdivaditi' tadayuktaM, tathAvidhaviziSTakAraNapUrvakakhena vyAptyasiddheH, For Private And Personal
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir kAraNapUrvakatvamAtreNa tu kArya vyAptaM, kAryavizeSopalabdhau kAraNavizeSapratipattirgRhItapratibandhasyaiva bhavati, na cAtyantAdRSTe tathA pratItirbhavati, ghaTe tatpUrvakatvaM pratipannamiti cet yuktaM tatra ghaTasya kAryavizeSakhapratipatteH, na khevaM saritsamudraparvatAdau buddhimatkAraNapUrvakalena saMbandho gRhIta iti, nanvata eva ghaTAdisaMsthAnavizeSadarzanavatparvatAdAvapi viziSTasaMsthAna darzanA buddhimatkAraNapUrvakatvasya sAdhanaM kriyate, naitadevaM yuktaM, yato na hi saMsthAnazabdapravRttimAtreNa sarvasya buddhimatkAraNapUrvakatvAvagatirbhavati, yadi tu syAt mRdvi| kArakhAdvalmIkasyApi ghaTavatkumbhakArakRtiH syAt, tathA coktam -- "anyathA kumbhakAreNa, mRdvikArasya kasyacit / ghaTAdeH kara| NAtsiddhayedvalmIkasyApi tatkRtiH // 1 // " iti, tadevaM yasyaiva saMsthAnavizeSasya buddhimatkAraNapUrvakatvena saMbandho gRhItastaddarzanameva | tathAvidhakAraNAnumApakaM bhavati na saMsthAnamAtramiti, apica - ghaTAdisaMsthAnAnAM kumbhakAra eva viziSTaH kartopalakSyate nezvaraH, | yadi punarIzvaraH syAt kiM kumbhakAreNeti ?, naitadasti, tatrApIzvara eva sarvavyApitayA nimittakAraNalena vyApriyate, nanvevaM hAniraSTakalpanA syAt, tathA coktam - "zastrauSadhAdisaMbandhAccaitrasya vraNarohaNe / asaMbaddhasya kiM sthANoH, kAraNakhaM na kalpyate 1 // 1 // " tadevaM dRSTakAraNaparityAgenAdRSTaparikalpanA na nyAyyeti, apica - devakulAvaTAdInAM yaH kartA sa sAvayavo'vyApyanityo dRSTaH, taddRSTAntasAdhitazvezvara evaMbhUta evaM prApnoti, anyathAbhUtasya ca dRSTAntAbhAvAdvayAtyasiddhernAnumAna - miti, anayaiva dizA sthikhApravRttyAdikamapi sAdhanamasAdhanamAyojyaM, tulyayogakSemakhAditi / yadapi coktaM ' pradhAnAdikRto'yaM loka' iti, tadapyasaMgataM, yatastatpradhAnaM kiM mUrtamamUrta vA ?, yadyamUrta na tato makarAkarAdermUrtasyodbhavo ghaTate, na hyAkAzAtkiJcidutpadyamAnamAlakSyate, mUrtamUrtayoH kAryakAraNavirodhAditi, atha mUrtaM tatkutaH samutpannaM?, na tAvatsvato lokasyApi tathotpatti For Private And Personal
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Granmandit la samayA0 uddezaH 3 jagatkartta tvavAda: sUtrakRtAGgaM prasaGgAt , nApyanyatA'navasthApattariti, yathA'nutpannamava pradhAnAdyanAdibhAvenA''ste talloko'pi kiM neSyate ?, apica-satvarazIlAGkA jastamasAM sAmyAvasthA pradhAnamityucyate, na cAvikRtAtpradhAnAnmahadAderutpattiriSyate bhavadbhiH, na ca vikRtaM pradhAnavyapadezamAskacAyIyavR- ndatItyato na pradhAnAnmahadAderutpattiriti, apica-acetanAyAH prakRteH kathaM puruSArtha prati pravRttiH? yenA''tmano bhogopapacyA ttiyutaM 18 sRSTiH syAditi, prakRterayaM svabhAva iti cedevaM tarhi khabhAva eva balIyAn yastAmapi prakRti niyamayati, tata eva ca loko' pyastu, kimadRSTapradhAnAdikalpanayeti ?, athAdigrahaNAtsvabhAvasthApi kAraNavaM kaizcidiSyata iti cedastu, na hi svbhaavo'bhyupg||44|| myamAno naH kSatimAtanoti, tathAhi-kho bhAvaH khabhAvaH-khakIyotpattiH, sA ca padArthAnAmiSyata eveti / tathA yaduktaM 'niyatikRto'yaM loka' iti, tatrApi niyamanaM niyatiryadyathAbhavanaM niyatirityucyate, sA cA''locyamAnAna svabhAvAdatiricyate, yaccAbhyadhAyi-'svayambhuvotpAdito loka' iti, tadapyasundarameva, yataH svayambhUriti kimuktaM bhavati ?, kiM yadA'sau bhavati tadA khatatro'nyanirapekSa eva bhavati athAMnAdibhavanAtsvayambhUriti vyapadizyate ?, tadyadi svatatrabhavanAbhyupagamastadvallokasyApi bhavanaM 9 kiM nAbhyupeyate ?, kiM svayambhuvA ?, athAnAdistatastasyAnAdile nityakhaM, nityasya caikarUpatAtkartRkhAnupapattiH, tathA vItarAgakhAttasya saMsAravaicitryAnupapattiH, atha sarAgo'sau tato'smadAdyavyatirekAtsutarAM vizvasthAkartA, mUrtAmRrtAdivikalpAzca prAgvadAyojyA iti / yadapi cAtrAbhihitaM-'tena mAraH samutpAditaH, sa ca lokaM vyApAdayati', tadapyakartRvasyAbhihitakhAtpralApamAtra miti / tathA yaduktam 'aNDAdikramajo'yaM loka' iti, tadapyasamIcInaM, yato yAsvapsu tadaNDaM nisRSTaM tA yathA'NDamantareNAbhUvan / D! tathA loko'pi bhUta ityabhyupagame na kAcidbAdhA dRzyate, tathA'sau brahmA yAvadaNDaM sRjati tAvallokameva kasAnotpAdayati ?, kima // 44 // For Private And Personal
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir nayA kaSTayA yuktyasaMgatayA cANDaparikalpanayA 1, evamastviti cet tathA kecidabhihitavanto yathA brahmaNo mukhAdrAhmaNAH samajAyanta bAhubhyAM kSatriyA UrubhyAM vaizyAH padbhyAM zUdrA iti, etadapyayuktisaMgatameva, yato na mukhAdeH kasyacidutpattirbhavantyupalakSyate, athApi syAttathA sati varNAnAmabhedaH syAd, ekasmAdutpatteH, tathA brAhmaNAnAM kaThataittirIyakakalApAdikazca bhedo na syAdU, ekasmAnmukhAdutpatteH evaM copanayanAdisadbhAvo na bhaved bhAve vA svasrAdigrahaNApattiH syAd evamAdyanekadoSaduSTatvA| devaM lokotpattirnAbhyupagantavyA / tatazca sthitametat-ta evaMvAdino lokasyAnAdyaparyavasitasyordhvAdhazcaturdazarajjupramANasya vaizAkhasthAnasthakaTinyastakarayugmapuruSAkRteradhomukha mallakA kA rasaptapRthivyAtmakAdholokasya sthAlAkArAsaMkhyeyadvIpasamudrAdhAramadhyalokasya | mallakasamudrakAkArordhvalokasya dharmAdharmAkAzapudgalajIvAtmakasya dravyArthatayA nityasya paryAyApekSayA kSaNakSayiNa utpAdavyayadhauvyApAditadravyasatattvasyAnAdijIva karmasaMbandhApAditAnekabhavaprapaJcasyASTavidha karmavipramuktA''tmalokAntopalakSitasya santo mRSA vadantIti // 9 // idAnImeteSAmeva devoptAdivAdinAmajJAnikhaM prasAdhya tatphaladidarzayiSayA''ha tattvamajAnAnAH amaNunnasamuppAyaM, dukkhameva vijANiyA / samuppAyamajANaMtA, kahaM nAyaMti saMvaraM ? // 10 // mano'nukUlaM manojJaM-- zobhanamanuSThAnaM na manojJamamanojJam -- asadanuSThAnaM tasmAdutpAdaH - prAdurbhAvo yasya duHkhasya tadamanojJasamutpAdam evakAro'vadhAraNe, sa caivaM saMbandhanIyaH - amanojJasamutpAdameva duHkhamityevaM 'vijAnIyAt' avagacchetprAjJaH, etaduktaM bhavati - khakRtAsadanuSThAnAdeva duHkhasyodbhavo bhavati nAnyasmAditi, evaM vyavasthite'pi sati anantaroktavAdino'sadanuSThAno For Private And Personal
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkA cAryayavRtiyutaM // 45 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir |dbhavasya duHkhasya samutpAdamajAnAnAH santo'nyata IzvarAderduHkhasyotpAdamicchanti, te caivamicchantaH 'kathaM ' kena prakAreNa duHkhasya saMvaraM 4 1 samayA 0 - duHkhapratighAtahetuM jJAsyanti, nidAnocchedena hi nidAnina ucchedo bhavati, te ca nidAnameva na jAnanti taccAjAnAnAH kathaM uddeza: 3 | duHkhocchedAya yatiSyante ?, yatnavanto'pi ca naiva duHkhocchedanamavApsyanti, api tu saMsAra eva janmajarAmaraNeSTa viyogAdyanekaduHkhatrAtAghrAtA bhUyo bhUyo'rahaTTaghaTInyAyenAnantamapi kAlaM saMsthAsyanti // 10 // sAmprataM prakArAntareNa kRtavAdimatamevopanyasyannAha - kartRtvavA daH suddhe apAvae AyA, ihamegesimAhiyaM / puNo kiDDApadoseNaM, so tattha avarajjhaI // 11 // iha saMDe muNI jAe, pacchA hoi apAvae / viyaMDaMbu jahA bhujjo, nIrayaM sarayaM tahA // 12 // 'iha' asmin kRtavAdiprastAve trairAzikA gozAlakamatAnusAriNo yeSAmekaviMzatisUtrANi pUrvagatatrairAzikasUtraparipATyA vyavasthitAni te evaM vadanti - yathA'yamAtmA 'zuddhI' manuSyabhava eva zuddhAcAro bhUtvA apagatAzeSamalakalaGko mokSe apApako bhavati - apagatAzeSakarmA bhavatItyarthaH, idam 'ekeSAM' gozAlakamatAnusAriNAmAkhyAtaM, punarasAvAtmA zuddhavAkarmakakharAzi| dvayAvastho bhUlA krIDayA pradveSeNa vA sa tatra mokSastha eva 'aparAdhyati' rajasA zliSyate, idamuktaM bhavati - tasya hi svazAsa - napUjAmupalabhyAnyazAsanaparAbhavaM copalabhya krIDotpadyate - pramodaH saMjAyate, svazAsananyakkAradarzanAcca dveSaH, tato'sau krIDAdve| pAbhyAmanugatAntarAtmA zanaiH zanairnirmalapaTavadupabhujyamAno rajasA malinIkriyate, malImasazca karmagauravAdbhUyaH saMsAre'vatarati, For Private And Personal // 45 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir asyAM cAvasthAyAM sakarmakatvA tRtIyarAzyavastho bhavati // 11 // kiM ca- 'i' asmin manuSyabhave prAptaH san pravrajyAmabhyupetya saMvRtAtmA - yamaniyamarato jAtaH san pazcAdapApo bhavati - apagatAzeSakarmakalaGko bhavatIti bhAvaH, tataH svazAsanaM prajvAlya muktyavastho bhavati, punarapi svazAsanapUjAdarzanAnnikAropalabdhezca rAgadveSodayAtkaluSitAntarAtmA vikaTAmbuvad - udakavannIrajaskaM sadvAtoddhatareNunivahasaMpRktaM sarajaskaM malinaM bhUyo yathA bhavati tathA'yamadhyAtmA'nantena kAlena saMsArodvegAcchuddhAcArAvastho | bhUtvA tato mokSAvAptau satyAmakarmAvastho bhavati, punaH zAsanapUjAnikAradarzanAdrAgadveSodayAtsakarmA bhavatIti, evaM trairAzikAnAM | rAzitrayAvastho bhavatyAtmetyAkhyAtam, uktaM ca- "dagdhendhanaH punarupaiti bhavaM pramathya, nirvANamapyanavadhArita bhIruniSTham / muktaH | svayaM kRtabhavazca parArthazUrastvacchAsanapratihateSviha moharAjyam // 1 // " iti // 12 // adhunaitadUSayitumAha etANuvIti medhAvI, baMbhacereNa te vase / puDho pAvAuyA sabe, akkhAyAro sayaM sayaM // 13 // saesae ubaTTANe, siddhimeva na annahA / aho iheva vasavattI, savakAmasamappie // 14 // 'etAn ' pUrvoktAn vAdino'nucintya 'medhAvI' prajJAvAn maryAdAvyavasthito vA etadavadhArayet yathA-naite rAzitrayavAdino devoptAdi lokavAdinazca 'brahmacarye' tadupalakSite vA saMyamAnuSThAne 'vaseyuH' avatiSTheranniti, tathAhi - teSAmayamabhyupagamo yathA svadarzana pUjAnikAradarzanAtkarmabandho bhavati, evaM cAvazyaM taddarzanasya pUjayA tiraskAreNa vobhayena vA bhAvyaM tatsaMbhavAcca karmopa For Private And Personal
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavRciyutaM // 46 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir cayastadupacayAcca zuddhyabhAvaH zuddhyabhAvAcca mokSAbhAvaH, na ca muktAnAmapagatAzeSakarmakalaGkAnAM kRtakRtyAnAmapagatAzeSayathAva| sthitavastutattvAnAM samastutinindAnAmapagatAtmAtmIyaparigrahANAM rAgadveSAnuSaGgaH, tadabhAvAcca kutaH punaH karmabandhaH 1, tadvazAca saMsArAvataraNamityarthaH, ataste yadyapi kathaJcid dravyabrahmacarye vyavasthitAstathApi samyagjJAnAbhAvAnna te samyaganuSThAnabhAja iti sthitam / apica - sarve'pyete prAvAdukAH 'svakaM svakam' AtmIyamAtmIyaM darzanaM svadarzanAnurAgAdAkhyAtAraH - zobhanatvena prakhyApayitAra iti, na ca tatra viditavedyenAsthA vidheyeti // 13 // punaranyathA kRtavAdimatamupadarzayitumAha - te kRtavAdinaH zaivai| kadaNDiprabhRtayaH svakIye svakIye upatiSThantyasminnityupasthAnaM - svIyamanuSThAnaM dIkSAgurucaraNazuzrUSAdikaM tasminneva 'siddhim' aze| pasAMsArikaprapaJcarahitasvabhAvAmabhihitavanto 'nAnyathA' nAnyena prakAreNa siddhiravApyata iti, tathAhi --- zaivA dIkSAta eva mokSa ityevaM vyavasthitAH, ekadaNDikAstu paJcaviMzatitattva parijJAnAnmuktirityabhihitavantaH, tathA'nye'pi vedAntikA dhyAnAdhyayanasamAdhi| mArgAnuSThAnAtsiddhimuktavanta ityevamanye'pi yathAsvaM darzanAnmokSamArga pratipAdayantIti, azeSadvandvoparamalakSaNAyAH siddhiprApteradhastAda- prAgapi yAvadadyApi siddhiprAptirna bhavati tAvadihaiva janmanyasmadIyadarzanoktAnuSThAnAnubhAvAdaSTaguNaizvaryasadbhAvo bhavatIti darzayati - Atmavaze vartituM zIlamasyeti vazavartI-vazendriya ityuktaM bhavati, na hyasau sAMsArikaiH svabhAvairabhibhUyate, sarve kAmA- abhilASA | arpitA :- saMpannA yasya sa sarvakAmasamarpito, yAn yAn kAmAn kAmayate te te'sya sarve sidhyantItiyAvat, tathAhi-- siddherArAdaSTa| guNaizvaryalakSaNA 'siddhirbhavati' tadyathA - aNimA laghimA mahimA prAkAmyamIzikhaM vazitvaM pratighAtitvaM yatra kAmAvasAyitvamiti // 14 // tadevamihaivAsmaduktAnuSThAyino'STaguNaizvaryalakSaNA siddhirbhavatyamutra cAzeSadvandvoparamalakSaNA siddhirbhavatIti darzayitumAha For Private And Personal 1 samayA0 uddezaH 3 trizazikarttRvAda nirAsaH // 46 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir siddhA ya te arogA ya, ihamegesimAhiyaM / siddhimeva puro kAuM, sAsae gaDhiA narA // 15 // asaMvuDA aNAdIyaM, bhamihiMti puNo puNo / kappakAlamuvanaMti, ThANA AsurakibbisiyA // 16 // iti bemi iti prathamAdhyayane tRtIyodezakaH // gAthA graM. 75 // ye hyamaduktamanuSThAnaM samyaganutiSThanti te'sin janmanyaSTaguNaizvaryarUpAM siddhimAsAdya punarviziSTasamAdhiyogena zarIratyAgaM kRtA | 'siddhAzca' azeSadvandvarahitA arogA bhavanti, arogagrahaNaM copalakSaNam , anekazArIramAnasadvandaina spRzyante, zarIramanasorabhAvA| diti, evam 'iha' asmin loke siddhivicAre vA 'ekeSAM zaivAdInAmidam 'AkhyAtaM' bhASitaM, te ca zaivAdayaH 'siddhimeva | puraskRtya muktimevAGgIkRtya 'khakIye Azaye' khadarzanAbhyupagame 'grathitAH' saMbaddhA adhyupapannAstadanukUlA yuktI pratipAdayanti, narA iva narAH-prAkRtapuruSAH zAstrAvabodhavikalAH khAbhipretArthasAdhanAya yuktIH pratipAdayanti, evaM te'pi paNDitaMmanyAH paramArthamajAnAnAH khAgrahaprasAdhikA yuktIrudghoSayantIti, tathA coktam - 'AgrahI bata ninIpati yukti, tatra yatra matirasya nivissttaa| pakSapAtarahitasya tu yuktiyatra tatra matireti nivezam // 1 // " // 15 // sAmpratameteSAmanarthapradarzanapuraHsaraM dUSaNAbhidhitsayA''ha| te hi pAkhaNDikA mokSAbhisandhinA samutthitA api 'asaMvRtA' indriyanoindriyairasaMyatAH, ihApyamAkaM lAbha indriyAnurodhena srv-1|| viSayopabhogAdU, amutra muktyavAptaH, tadevaM mugdhajanaM pratArayantonAdisaMsArakAntAraM 'bhramiSyanti' paTiSyanti khaduzcarito For Private And Personal
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahar a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarria mandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAyattiyutaM pattakarmapAzAvazApi(pAzi)tAH paunaHpunyena narakAdiyAtanAsthAneghRtpadyante, tathAhi-nendriyairaniyamitairazeSadvandvapracyutilakSaNA siddhiravApyate, yA'pyaNimAdyaSTaguNalakSaNaihikI siddhirabhidhIyate sApi mugdhajanapratAraNAya dambhakalpaiveti, yA'pi ca teSAM bAlatapo'nuSThAnAdinA khargAvAptiH sA'pyevaMprAyA bhavatIti darzayati-'kalpakAlaM' prabhUtakAlam 'utpadyante' saMbhavanti AsurAH| asurasthAnotpannA nAgakumArAdayaH, tatrApi na pradhAnAH, kiM tarhi ?-'kilbiSikAH' adhamAH preSyabhUtA alpardhayo'lpabhogAH khalpAyuHsAmarthyAdhupetAzca bhavantIti / iti uddezakaparisamAptyarthe, bravImIti pUrvavat // 16 / / 75 // iti samayAkhyAdhyayanasya tRtIyoddezakaH smaaptH|| 1 samayA0 uddezaH4 kRtyopadezavi0 // 47 // - roccoon-- atha prathamAdhyayane caturtha uddezakaH prArabhyate // / uktastRtIyoddezakaH, adhunA caturthaH samArabhyate, asya cAyamabhisaMbandhaH-anantaroddezake'dhyayanArthakhAtvaparasamayavaktavyatotehApi saivAbhidhIyate, athavA'nantaroddezake tIthikAnAM kutsitAcArakhamuktamihApi tadevAbhidhIyate, tadanena saMbandhenA''yAtasyAsyoddezakasyopakramAdIni cakhAryanuyogadvArANyabhidhAya mUtrAnugame sUtramuccAraNIyaM, taccedam ete jiyA bho ! na saraNaM, bolA pNddiymaanninno| hiccA NaM puvasaMjogaM, siyA kiccovaesagA // 1 // 1 tAyAta pra. 2 jattha bAle'vasIya pr.| // 47 // For Private And Personal
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Main Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagara Granmandir taM ca bhikkhU parinnAya, viyaM tesu Na mucchae / aNukkasse appalINe, majjheNa muNi jAvae // 2 // asya cAnantarasUtreNa sahAyaM saMbandhastadyathA, anantarasUtre 'bhihitaM- 'tIrthikA asurasthAneSu kilbiSA jAyanta' iti, kimiti ? yata ete jitAH parISahopasargaiH, paramparasUtra saMbandhastvayam - AdAvidamabhihitaM 'budhyeta troTayecca' tatazcaitadapi budhyeta -- yathaite paJcabhUtAdivAdino gozAlakamatAnusAriNazca jitAH parISahopasargeH kAmakrodha lobhamAnamohamadAkhyenAriSaGghargeNa ceti, evamanyai - rapi sUtraiH saMbandha utprekSyaH / tadevaM kRtasaMbandhasyAsya sUtrasyedAnIM vyAkhyA pratanyate - 'eta' iti paJcabhUtaikAtmataJjIvataccharIrA| divAdinaH kRtavAdinazca gozAlakamatAnusAriNastrairAzikAca 'jitA' abhibhUtA rAgadveSAdibhiH zabdAdiviSayaizva tathA prabalama - hAmohotthAjJAnena ca 'bho' iti vineyAmantraNam evaM vaM gRhANa yathaite tIrthikA asamyagupadezapravRttatvAnna kasyaciccharaNaM bhavi| tumarhanti na kazcitrAtuM samarthA ityarthaH kimityevaM ?, yataste bAlA iva bAlAH, yathA zizavaH sadasadvivekavaikalyAdyatkiJcanakAriNo bhASiNazca tathaite'pi svayamajJAH santaH parAnapi mohayanti, evambhUtA api ca santaH paNDitamAnina iti, kacitpATho | ' jattha bAle'vasIya 'tti 'yatra' ajJAne 'bAlaH' ajJo lagnaH sannavasIdati, tatra te vyavasthitAH yataste na kasyacitrANAyeti / yacca | tairvirUpamAcaritaM taduttarArddhena darzayati- ' hitvA ' tyaktvA, Namiti vAkyAlaGkAre, pUrvasaMyogo - dhanadhAnyasvajanAdibhiH saMyogastaM | tyaktvA kila vayaM niHsaGgAH pravrajitA ityutthAya punaH sitA - baddhAH parigrahArambheSvAsaktAste gRhasthAH teSAM kRtyaM karaNIyaM pacanapAcana kaNDanapeSaNAdiko bhUtopamardakArI vyApArastasyopadezastaM gacchantIti kRtyopadezagAH kRtyopadezakA vA, yadivA - 'siyA' | iti ArSakhAdbahuvacanena vyAkhyAyate ' syuH ' bhaveyuH kRtyaM - kartavyaM sAvadyAnuSThAnaM tatpradhAnAH kRtyA-gRhasthAsteSAmupadezaH- For Private And Personal
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahari Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar mandir 1 samayA0 uddezaH4 kRtyopadezavi0 ttiyutaM sUtrakRtAGgaM saMrambhasamArambhArambharUpaH sa vidyate yeSAM te kRtyopadezikAH, prabajitA api santaH kartavyahasthebhyo na bhidyante, gRhasthA iva zIlAGkA- te'pi sarvAvasthAH paJcamUnAvyApAropetA ityarthaH // 1 // evambhUteSu ca tIthikeSu satsu bhikSuNA yatkartavyaM taddarzayitumAha-'taM' cAryAMyatra | pAkhaNDikalokamasadupadezadAnAbhirataM 'parijJAya' samyagavagamya yathaite mithyAkhopahatAntarAtmAnaH sadvivekazUnyA nAtmane hitA yAlaM nAnyasmai ityevaM paryAlocya bhAvabhikSuH saMyato 'vidvAn viditavedyaH teSu 'na mUrcchayet' na gAyaM vidadhyAt , na taiH // 48 // saha saMparkamapi kuryAdityarthaH / kiM punaH kartavyamiti pazcArddhana darzayati-'anutkarSavAniti' aSTamadasthAnAnAmanyatamenApyutsekamakurvan tathA 'apralIna: asaMbaddhastIthikeSu gRhastheSu pArzvasthAdiSu vA saMzleSamakurvan 'madhyena' rAgadveSayorantarAlena saMcaran / 'muniH' jagatrayavedI 'yApayedu' AtmAnaM vartayet , idamuktaM bhavati-tIrthakAdibhiH saha satyapi kathaJcitsaMbandhe tyaktAhaGkAreNa | | tathA bhAvatasteSvapralIyamAnenAraktadviSTena teSu nindAmAtmanazca prazaMsAM pariharatA muninA''tmA yApayitavya iti // 2 // kimiti te | tIrthakAstrANAya na bhavantIti darzayitumAha sapariggahA ya sAraMbhA, ihamegesimAhiyaM / apariggahA aNAraMbhA, bhikhU tANaM parivae // 3 // kaDesu ghAsamesejA, viU dattesaNaM care / agiddho vippamukko a, omANaM parivajae // 4 // KI saha parigraheNa dhanadhAnyadvipadacatuSpadAdinA vartante tadabhAve'pi zarIropakaraNAdau mUIvantaH saparigrahAH, tathA sahArambheNa-| jIvopamardAdikAriNA vyApAreNa vartanta iti tadabhAve'pyauddezikAdibhojikhAtsArambhAH-tIrthikAdayaH, saparigrahArambhakalenaiva // 48 // For Private And Personal
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri M a in Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarri fyanmandir ca mokSamArga prasAdhayantIti darzayati-'iha paralokacintAyAm ekeSAM keSAzcid 'AkhyAtaM bhASitaM, yathA kimanayA zira| stuNDamuNDanAdikayA kriyayA ?, paraM guroranugrahAtparamAkSarAvAptistaddIkSAvAptirvA yadi bhavati tato mokSo bhavatItyevaM bhASamANAste na trANAya bhavantIti / ye tu trAtuM samarthAstAnpazcArddhana darzayati-'aparigrahA' na vidyate dharmopakaraNAhate zarIropabhogAya khalpo'pi parigraho yeSAM te aparigrahAH, tathA na vidyate sAvadya Arambho yeSAM te'nArambhAH , te caivaMbhUtAH karmalaghavaH svayaM yAnapAtrakalpAH saMsAramahodadherjantRttAraNasamastAn 'bhikSuH'bhikSaNazIla uddezikAdyaparibhojI 'trANaM zaraNaM pariH-samantAbajed-gacchediti // 3 // kathaM punastenAparigraheNAnArambheNa ca vartanIyamityetaddarzayitumAha-gRhasthaiH parigrahArambhadvAreNA''|tmArtha ye niSpAditA odanAdayaste kRtA ucyante teSu kRteSu-parakRteSu paraniSThiteSvityarthaH, anena ca SoDazodgamadoSaparihAraH | sUcitaH, tadevamudgamadoSarahitaM grasthata iti grAsaH-AhArastamevaMbhUtam 'anveSayet' mRgayet yAceyedityarthaH, tathA 'vidvAn / saMyamakaraNaikanipuNaH parairAzaMsAdoSarahitainiHzreyasabuddhyA dattamiti, anena poDazotpAdanadoSAH parigRhItA draSTavyAH, tadevambhUte dautyadhAtrInimittAdidoSarahite AhAre sa bhikSuH 'eSaNAM' grahaNaiSaNAM 'careda' anutiSThediti, anenApi dazaiSaNAdoSAH parigRhItA iti mantavyaM, tathA 'agRddhaH anadhyupapanno'mRcchitastasminnAhAre rAgadveSavinamuktaH, anenApi ca grAsaiSaNAdoSAH paJca nirastA avaseyAH, sa evambhUto bhikSuH pareSAmapamAnaM parAvamadarzilaM 'parivarjayet parityajet , na tapomadaM jJAnamadaM ca kuryA| diti bhaavH||4|| evaM niyuktikAreNoddezakArthAdhikArAbhihitaM 'kicuvamA ya cautthe' ityetatpradaryedAnIM paravAdimatamevoddezArthAdhikArAbhihitaM darzayitumAha sUtrakR. 9 For Private And Personal
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri MahJain Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavRtiyutaM // 49 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaganmandir logavAyaM NisAmijjA, ihamegesimAhiyaM / viparIyapannasaMbhUyaM, annauttaM tayANuyaM // 5 // aNaMte niie loe, sAsae Na viNassatI / aMtavaM Niie loe, iti dhIro'tipAsa // 6 // lokAnAM - pAkhaNDinAM paurANikAnAM vA vAdo lokavAdaH -- yathAsvamabhiprAyeNAnyathA vA'bhyupagamastaM 'nizAmayet' zRNuyAt jAnIyAdityarthaH, tadeva darzayati - 'iha' asminsaMsAre 'ekeSAM' keSAJcididam 'AkhyAtam' abhyupagamaH / tadeva vizinaSTi viparItA - paramArthAdanyathAbhUtA yA prajJA tathA saMbhUtaM samutpannaM, tattvaviparyastabuddhigrathitamitiyAvat, punarapi vizeSayati - anyaiH - avivekibhiryaduktaM tadanugaM, yathAvasthitArthaviparItAnusAribhiryaduktaM viparItArthAbhidhAyitayA tadanugacchatItyarthaH // 5 // tameva viparyastabuddhiracitaM lokavAdaM darzayitumAha - nAsyAnto 'stItyanantaH, na niranvayanAzena nazyatItyuktaM bhavatIti, tathAhi--yo yADagiha bhave sa tAdRgeva parabhave'pyutpadyate, puruSaH puruSa evAGganA aGganaivetyAdi, yadivA 'anantaH' aparimito nira|vadhika itiyAvat, tathA 'nitya' iti apracyutAnutpannasthiraikasvabhAvo loka iti, tathA zazvadbhavatIti zAzvato vyaNukAdikArya| dravyApekSayA zazvadbhavannapi na kAraNadravyaM paramANukhaM parityajatIti tathA na vinazyatIti digAtmAkAzAdyapekSayA / tathA'nto'| syAstItyantavAn lokaH, 'saptadvIpA vasundhare 'ti parimANokteH, sa ca tAdRkparimANo nitya ityevaM 'dhIraH' kazcitsAhasiko'nya| thAbhUtArthapratipAdanAt vyAsAdirivAti pazyatItyatipazyati / tadevaM bhUtamanekabhedabhinnaM lokavAdaM nizAmayediti prakRtena sambandhaH / tathA 'aputrasya na santi lokA, brAhmaNA devAH, zvAno yakSA, gobhirhatasya gomnasya vA na santi lokA' ityevamAdikaM niryuktikaM lokavAdaM nizAmayediti // 6 // kiMca For Private And Personal 1 samayA0 uddezaH 4 lokavAdAH // 49 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri M ohain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailashsagarri Gyanmandir aparimANaM viyANAI, ihamegesimAhiyaM / savattha saparimANaM, iti dhIro'tipAsaI // 7 // je kei tasA pANA, ciTuMti adu thAvarA / pariyAe atthi se aMjU , jeNa te tasathAvarA // 8 // | na vidyate 'parimANam' iyattA kSetrataH kAlato vA yasya tadaparimANaM, tadevaMbhUtaM vijAnAti kazcittIrthikatIrthakRt , etaduktaM || bhavati-aparimitajJo'sAvatIndriyadraSTA, na punaH sarvajJa iti, yadivA-aparimitajJa ityabhipretArthAtIndriyadarzIti, tathA coktam-15 | "sarva pazyatu vA mA vA, iSTamartha tu pazyatu / kITasaMkhyAparijJAnaM, tasya naH kopayujyate ? // 1 // " iti, 'iha' asilloke 'ekeSAM' sarvajJApahnavavAdinAm 'idamAkhyAtam ' ayamabhyupagamaH, tathA sarvakSetramAzritya kAlaM vA paricchedyaM karmatApanamAzritya saha pari|mANena saparimANaM-saparicchedaM dhI:-buddhistayA rAjata iti dhIra ityevamasau atIva pazyatItyatipazyati, tathAhi te buvatedivyaM varSasahasramasau brahmA svapiti, tasthAmavasthAyAM na pazyatyasau, tAvanmAnaM ca kAlaM jAgarti, tatra ca pazyatyasAviti, tadevambhUto bahudhA lokavAdaH prvRttH||7|| asya cottaradAnAyAha--ye kecana trasyantIti trasA-dvIndriyAdayaH 'prANA' prANinaH sattvAH18 'tiSThanti' sakhamanubhavanti, athavA 'sthAvarAH' sthAvaranAmakarmodayAt (yAH) pRthivyAdayaste, yadyayaM lokavAdaH satyo bhavet 4 | yathA yo yAgasin janmani manuSyAdiH so'nyasinnapi janmani tAdRgeva bhavatIti, tataH sthAvarANAM trasAnAM ca tAdRzakhe sati dAnAdhyayanajapaniyamatapo'nuSThAnAdikAH kriyAH sarvA apyanarthikA Apagheran / lokenApi cAnyathAkhamuktaM, tadyathA-"sa vai eSa 1 kazcittu pakSe prakRtibhAvamapIcchatIti zrIhemacandrasUryukteratra prkRtibhaavsdbhaavaannaappryogtaa| For Private And Personal
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaina Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavR ciyutaM // 50 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri@anmandir zRgAlo jAyate yaH sapurISo dahyate" tasmAt sthAvarajaGgamAnAM svakRtakarmavazAt parasparasaMkramaNAdyanivAritamiti / tathA 'ananto nityazca lokaH' iti yadabhihitaM, tatredamabhidhIyate - yadi khajAtyanucchedenAsya nityatA'bhidhIyate tataH pariNAMmAnityatramamadabhISTamevAbhyupagataM na kAcitkSatiH, athApracyutAnutpannasthiraikasvabhAvatvena nityatvamabhyupagamyate tanna ghaTate, tasyAdhyakSabAdhitatvAt, na hi kSaNabhAviparyAyAnAliGgitaM kizcidvastu pratyakSeNAvasIyate, niSparyAyasya ca khapuSpasyevAsadvRpataiva syAditi / tathA zazvadbhavanaM kAryadravyasyA''kAzAtmAdevAvinAzitaM yaducyate dravyavizeSApekSayA tadapyasadeva, yataH sarvameva vastUtpAdavyayadhauvyayuktakhena nirvibhAgameva pravartate, anyathA viyadaravindasyeva vastukhameva hIyeteti / tathA yaduktam- 'antavA~llokaH saptadvIpAvacchinnakhAdityetanirantarAH suhRdaH pratyeSyanti, na prekSApUrvakAriNaH, tadgrAhakapramANAbhAvAditi / tathA yadapyuktam- 'aputrasya na santi lokA' ityAdItyetadapi bAlabhASitaM, tathAhi kiM putrasattAmAtreNaiva viziSTalokAvAptiruta tatkRtaviziSTAnuSThAnAt 1, tadyadi sattAmAtreNa tata indramahekAmukagarttA varAhAdibhirvyAptA lokA bhaveyuH teSAM putrabahutvasaMbhavAt, athAnuSThAnamAzrIyate, tatra putradvaye satyekena zobhanamanuSThitamapareNAzobhanamiti tatra kA vArttA 1, svakRtAnuSThAnaM ca niSphalamApadyetetyevaM yatkizcidetaditi / tathA 'zvAno yakSA' ityAdi yuktivirodhitvAdanAkarNanIyamiti / yadapi coktam- 'aparimANaM vijAnAtIti, tadapi na ghaTAmiyarti, yataH satyapyaparimitajJatre yadyasau sarvajJo na bhavet tato heyopAdeyopadezadAnavikalakhAnnaivAsau prekSApUrvakAribhirAdriyeta, tathAhi tasya kITa saMkhyA parijJAnamapyupayogyeva, yato yathaitadviSaye'syAparijJAnamevamanyatrApyA (pItyA) zaGkayA heyopAdeye prekSApUrvakAriNaH pravRttirna 1 antaraM - hRdayaM, vicArazUnyA iti tAtparyam / 2 kukura iti trikANDazeSaH / For Private And Personal 1 samayA0 uddezaH 4 lokavAda - nirAsa: // 50 //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya ShriKalashsagar reasraes cene-003 // 15 // anyacca-jAta:-putraH sa eva phalaM gRhasthAnAM, tathAhi-puruSANAM kAmabhogAH phalaM teSAmapi phalaM-pradhAnakArya putrajanmeti, taduktam-"idaM tatsnehasarvakhaM, samamADhyadaridrayoH / acandanamanauzIraM, hRdayasyAnulepanam // 1 // yattacchapaniketyuktaM, bAlenAvyaktabhASiNA / hilA sAMkhyaM ca yogaM ca, tanme manasi vartate // 2 // " yathA 'loke putrasu(mukhaM nAma, dvitIyaM su(mukhamAtmana:' ityAdi, tadevaM putraH puruSANAM paramAbhyudayakAraNaM tasin 'samutpanne jAte taduddezena yA viDambanAH puruSANAM bhavanti tA darzayati-amuM dArakaM gRhANa kham, ahaM tu karmAkSaNikA na me grahaNAvasaro'sti, athacainaM 'jahAhi parityaja nAhamasya vArtAmapi pRcchAmi evaM kupitA satI brUte, mayA'yaM nava mAsAnudareNoDhaH kha punarutsaGgenApyudvahan stokamapi kAlamudvijasa iti, dAsaSTAntasvAdezadAnenaiva sAmyaM bhajate, nAdezaniSpAdanena, tathAhi-dAso bhayAdudvijannAdeza vidhatte, sa tu strIvazago'nugrahaM manyamAno muditazca tadAdezaM vidhatte, tathA coktam-"yadeva rocate mahyaM, tadeva kurute priyA / iti vetti na jAnAti, tatpriyaM 4 yatkarotyasau // 1 // dadAti prArthitaH prANAn , mAtaraM hanti tatkRte / kiM na dadyAt na kiM kuryAtstrIbhirabhyarthito naraH // 2 // dadAti zaucapAnIyaM, pAdau prakSAlayatyapi / zleSmANamapi gRhNAti, strINAM vazagato naraH // 3 // " tadevaM putranimittamanyadvA yatkicinimittamuddizya dAsamivAdizanti, atha te'pi putrAn poSituM zIlaM yeSAM te putrapoSiNa upalakSaNArthavAcAsya sarvAdezakAriNaH 'eke' kecana mohodaye vartamAnAH strINAM nirdezavartino'pahastitaihikAmuSmikApAyA uSTrA iva paravazA bhAravAhA bhavantIti // 16 // kizcAnyat 1 etacchalokadvayamapi vratanaSTena dharmakIrtinA bhASitamiti vi0pa0 / For Private And Personal
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah ir Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagar m andir ciyuta sUtrakRtAGgaM rAovi uThThiyA saMtA, dAragaM ca saMThavaMti dhAI vaa|suhiraamnnaa vi te saMtA, vatthadhovA havaMti haMsA vA 1744 svIpazIlAGkAcAryAMya18 evaM bahuhiM kayapuvaM, bhogatthAe je'bhiyAvannA / dAse miiva pese vA, pasubhUteva seNa vA keI // 18 // rijJAdhya uddezaH2 18 rAtrAvapyutthitAH santo rudantaM dArakaM dhAtrIvat saMsthApayantyanekaprakArairullApanaiH, tadyathA-"sAmiosi Nagarassa ya Nakaura-19 |ssa ya hatthakappagiripaTTaNasIhapurassa ya uNNayassa ninassa ya kucchipurassa ya kaNNakuJja AyAmuhasoriyapurassa ya" ityevmaadibhi||119|| 18 rasambaddhaiH krIDanakAlApaiH svIcittAnuvartinaH puruSAstat kurvanti yenopahAsyatAM sarvasya vrajanti, suSTu vhI:-lajjA tasyAM manaH antaHkaraNaM yeSAM te sumhImanaso-lajjAlavo'pi te santo vihAya lajA strIvacanAtsarvajaghanyAnyapi karmANi kurvate, tAnyeva sUtrAvayavena darzayati-'vanadhASakA' vastraprakSAlakA haMsA iva-rajakA iva bhavanti, asya copalakSaNArthakhAdanyadapyudakavahanAdikaM kurvanti // 17 // kimetatkecana kurvanti yenaivamabhidhIyate ?, bADhaM kurvantItyAha-eva' miti pUrvoktaM strINAmAdezakaraNaM putrapopaNavastradhAvanAdikaM tabahubhiH saMsArAbhiSvaGgibhiH pUrva kRtaM kRtapUrva tathA pare kurvanti kariSyanti ca ye 'bhogakRte' kAmabhogAthamaihikAmuSmikApAyabhayamapolocya Abhimukhyena-bhogAnukUlyena ApannA-vyavasthitAH sAvadyAnuSThAneSu pratipannA itiyAvata, tathA yo rAgAndhaH strIbhirvazIkRtaH sa dAsavadazaddhitAbhistAbhiH pratyapare'pi karmaNi niyojyate, tathA vAgurApatitaH paravazI mRga iva dhAryate, nAtmavazo bhojanAdikriyA api kartu labhate, tathA 'preSya iva' karmakara iva krayakrIta iva vAzodhanA khAmyati nagarasya ca nakapurastha ca hastikalpagiripattanasiMhapurasma unnatasya ninasya kukSipurasya ca kAnyakubjapitAmahamukhazaurya purasya ca // teeeeeeeesesekese For Private And Personal
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahiya Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga p mandir eneroen dAyapi niyojyate, tathA-kartavyAkartavyavivekarahitatayA hitAhitaprAptiparihArazUnyakhAt pazubhUta iva, yathA hi pazurAhArabhayaISI| maithunaparigrahAbhijJa eva kevalam , evamasAvapi sadanuSThAnarahitakhAtpazukalpaH, yadivA-sa strIvasago dAsamRgapreSyapazubhyo'pyadha makhAnna kazcit , etaduktaM bhavati-sarvAdhamakhAttasya tattulyaM nAstyeva yenAsAvupamIyate, athavA-na sa kazciditi, ubhayamraSTakhAta, tathAhi-na tAvatpravajito'sau sadanuSThAnarahitavAda, nApi gRhassaH tAmbUlAdiparibhogarahitakhAllocikAmAtradhArikhAca, yadivA aihikAsuSmikAnuSThAyinAM madhye na kazciditi // 18 // sAmpratamupasaMhAradvAreNa strIsaGgaparihAramAha evaM khu tAsu vinnappaM, saMthavaM saMvAsaM ca vjejaa| tajAtiA ime kAmA, vajakarA ya evamakkhAe // 19 // 6 eyaM bhayaMNa seyAya, ii se appagaM nilNbhittaa|nno itthiM No pasu bhikkhU, No sayaM pANiNA NilijjejjA20 / 'etat pUrvoktaM khuzabdo vAkyAlaGkAre tAsu yat sthitaM tAsAM vA strINAM sambandhi yad vijJaptam--uktaM, tadyathA---yadi isakezayA mayA saha na ramase tato'haM kezAnapyapanayAmItyevamAdikaM, tathA strImiH sAdhaM 'saMstavaM paricayaM tatsaMvAsaM ca strIbhiH / sahaikatra nikAsa cAtmahitamanuvartamAnaH sarvApAyabhIruH 'tyajet jahyAt , yatastAbhyo-ramaNIbhyo jAtiH-utpattiryeSAM te'mI kAmAstajAtikA-ramaNIsamparkotthAstathA 'avayaM pApaM vanaM vA guruvAdApAtakalena pApameva tatkaraNazIlA avadyakarA vanakarA betsevam 'AkhyAtA' tIrthakaragaNadharAdibhiH pratipAditA iti // 19 // sarvopasaMhArArthamAha--'evam' anantaranItyA mamahetukhAna strIbhirvijJa tathA saMstavastatsaMbAsazca bhayamityataH strIbhiH sArya sampakoM na zreSase asadanuSThAnahetulAttakhatvevaM parijhAva 0886908883929 - elateratese For Private And Personal
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarsu p mandir sUtrakRtAGgaM 8sa bhikSuravagatakAmabhogavipAka AtmAnaM strIsamparkAnirudhya sanmArge vyavasthApya yatkuryAttadarzayati-na striyaM narakavIthIprAyAM 4 khIpazIlAGkA- nApi pazu 'lIyeta Azrayeta strIpazubhyAM saha saMvAsaM parityajeta, 'strIpazupaNDakavivarjitA zayye'tivacanAta, tathA khakIyena rinAdhya. 'pANinA' hastenAvAcyasya 'na Nilijjejatti na sambAdhanaM kuryAt , yatastadapi hastasambAdhanaM cAritraM zabalIkaroti, yadivA uddezaH 2 ttiyutaM || strIpazcAdika khena pANinA na spRzediti // 20 // api c||120|| suvisuddhalese mehAvI,parakiriaM ca vajae naannii| maNasA vayasA kAyeNaM, savaphAsasahe aNagAre // 21 // | iccevamAhu se vIre, dhuarae dhuamohe se bhikkhuu| tamhA ajjhatthavisuddhe,suvimukke AmokkhAe parivaejA hai| si // 22 // tibemi // iti zrIitthIparinnA caturthAdhyayanaM samattaM // (gAthAgra0 309) 8|| suSTu-vizeSeNa zuddhA-strIsamparkaparihArarUpatayA niSkalaGkA lezyA-antaHkaraNavRttiryasya sa tathA sa evambhUto 'medhAvI' | |modAvartI parasmai-khyAdipadArthAya kriyA parakriyA-viSayopabhogadvAreNa paropakArakaraNaM pareNa vA''tmanaH saMbAdhanAdikA kriyA parakriyA tAMca'jJAnI' viditavedyo 'varjayet pariharet , etaduktaM bhavati-viSayopabhogopAdhinA nAnyasya kimapi kuryAtrApyAtmanaH striyA pAdadhAvanAdikamapi kArayet , etacca parakriyAvarjanaM manasA vacasA kAyena varjayet , tathAhi-audArikakAmabhogArtha mn-1|| // 120 // |sA na gacchati nAnyaM gamayati gacchantamaparaM nAnujAnIte evaM vAcA kAyena ca, sarve'pyaudArike nava bhedAH, evaM divye'pi 1 pA0 vihare aamuksaae| 0992989 seseseeeeeeeeeeek 9 29202 For Private And Personal
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Martin Aradhana Kendra www.kobatirth.org ramandir Acharya Shri Kailashsa nava bhedAH, tatazcASTAdazabhedabhinnamapi brahma bibhRyAt , yathA ca strIsparzaparISahaH soDhavya evaM savonapi zItoSNadaMzamazakatRNAdi sparzAnadhisaheta, evaM ca sarvasparzasaho'nagAraH sAdhurbhavatIti // 21 // ka evamAheti darzayati-'iti evaM yatpUrvamuktaM tatsarva || sa vIro bhagavAnutpannadivyajJAnaH parahitaikarataH 'Aha' uktavAn , yata eSamato dhUtam-apanItaM rajaH-strIsamparkAdikRtaM karma | yena sa dhRtarajAH tathA dhRto moho rAgadveSarUpo yena sa tathA / pAThAntaraM vA dhRtaH-apanIto rAgamArgo-rAgapanthA yasin strIsaM| stavAdiparihAre tattathA tatsarva bhagavAn vIra evAha, yata evaM tasAt sa bhikSuH 'adhyAtmavizuddha' suvizuddhAntaHkaraNaH suSTu rAgadveSAtmakena strIsamparkeNa muktaH san 'AmokSAya' azeSakarmakSayaM yAvatpari-samantAtsaMyamAnuSThAnena 'vrajet gacchetsaMyamodyogavAn bhavediti, itiH parisamAptyarthe, bravImIti pUrvavat // 22 // iti caturtha strIparijJAdhyayanaM parisamAptam // sutrakR. 21 For Private And Personal
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Main Aradhana Kendra sUtrakRtAGkaM zIlAGkAcAryayavR ciyutaM // 121 // www.kobatirth.org // atha paJcamaM narakavibhaktyadhyayanaM prArabhyate // Acharya Shri Kailashsagaanmandir 61410 uktaM caturthamadhyayanaM, sAmprataM paJcamamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH, ihAdye adhyayane svasamayaparasamayaprarUpaNA'bhihitA, tadanantaraM svasamaye bodho vidheya ityetadvitIye'dhyayane'bhihitaM, sambuddhena cAnukUlapratikUlA upasargAH samyak soDhavyA ityetattRtIye'dhyayane pratipAditaM, tathA sambuddhenaiva strIparISahazca samyageva soDhavya ityetaccaturthe'dhyayane pratipAditaM sAmpratanupasargabhIroH strIvazagasyAvazyaM narakapAto bhavati tatra ca yAdRkSA vedanAH prAdurbhavanti tA anenAdhyayanena pratipAdyante, tadanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi upakramAdIni vaktavyAni, tatropakramAntargato'rthAdhikAro dvedhA-adhyayanArthAdhikAra uddezArthAdhikAratha, tatrAdhyayanArthAdhikAro niyuktikAreNa prAgevAbhihitaH, tadyathA - 'uvasaggabhIruNo dhIvasassa naraesa hojja uvavAo' ityanena, uddezArthAdhikArastu niryuktikRtA nAbhihitaH, adhyayanArthAdhikArAntargatakhAditi / sAmprataM nikSepaH, sa ca trividhaH, oghaniSpanno nAmaniSpannaH sUtrAlApakaniSpannazceti, tatraughaniSpanne nikSepe'dhyayanaM, nAmaniSpanne tu narakavibhaktiriti dvipadaM nAma, tatra narakapadanikSepArthaM niryuktikRdAha Nirae chakkaM davvaM NirayA u iheba je bhave asubhA / khettaM NiraogAso kAlo Niraesa caiva ThitI // 64 // bhAve u NirayajIvA kammudao ceva NirayapAogo / soUNa NirayadukkhaM tavacaraNe hoi jaiyavvaM // 65 // For Private And Personal 5 narakavi bhaktyadhya. uddezaH 1 // 121 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaganmandir tatra narakazabdasya nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvabhedAt SoDhA nikSepaH, tatra nAmasthApane kSuNNe, dravyanaraka Agamato noAgamatazra, Agamato jJAtA tatra cAnupayuktaH, noAgamatastu jJazarIra bhavya zarIravyatiriktaH 'ihaiva ' manuSya bhave tiryagbhave vA ye kecanAzubhakarmakAritvAdazubhAH sattvAH kAlakasaukarikAdaya iti, yadivA yAni kAnicidazubhAni sthAnAni cArakAdIni yAca narakapratirUpA vedanAstAH sarvA dravyanarakA ityabhidhIyante yadivA karmadravyanokarmadravyabhedAd dravyanarako dvedhA, tatra narakavedyAni yAni baddhAni karmANi tAni caikabhavikasya baddhAyuSkasyAbhimukhanAmagotrasya cAzritya dravyanarako bhavati, nokarmadravyarnarakastvihaiva | yezumA rUparasagandhavarNazabdasparzA iti, kSetranarakastu 'narakAvakAza : ' kAlamahAkAlarauravamahArauravApratiSThAnAbhidhAnAdinarakANAM caturazItilakSasaMkhyAnAM viziSTo bhUbhAgaH, kAlanarakastu yatra yAvatI sthitiriti, bhAvanarakastu ye jIvA narakAyuSkamanubhavanti tathA narakaprAyogyaH karmodaya iti etaduktaM bhavati - narakAntarvartino jIvAstathA nArakAyuSkodayApAditAsAtAvedanIyAdikarmodayAcaitad dvitayamapi bhAvanaraka ityabhidhIyate iti, tadevaM 'thulA' avagamya tIvramasahAM 'narakaduHkhaM' krakacapATanakumbhIpAkAdikaM paramAdhArmikApAditaM parasparodIraNAkRtaM svAbhAvikaM ca 'tapazcaraNe' saMyamAnuSThAne narakapAtaparipanthini svargApavargAgamanaikatAvAtmahitamicchatA 'prayatitavyaM parityaktAnyakartavyena yatto vidheya iti // sAmprataM vibhaktipada nikSepArthamAhaNAmaMThavaNAdavie khette kAle taheva bhAve ya / eso u vibhaktIe Nikkhevo chavviho hoi // 66 // vibhakternAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvabhedAt SoDhA nikSepaH, tatra nAmavibhaktiryasya kasyacitsacittAderdravyasya vibhaktiriti 1 narakAstu pra0 / 2 rUpaM mUrtiH ( AkAraH ) / lAvaNyaM vA / For Private And Personal Deses
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir ttiyutaM sUtrakRtAGgaM nAma kriyate, tadyathA-khAdayo'STau vibhaktayastivAdayazca, sthApanAvibhaktistu yatra tA eva prAtipadikAddhAtorvA pareNa sthApyante | 5 narakavizIlAGkA- pustakapatrakAdinyastA vA, dravyavibhaktiIvAjIvabhedAda dvidhA, tatrApi-jIvavibhaktiH sAMsAriketarabhedAdvidhA, tatrApyasAMsArika- bhaktyadhya. cAyIyavR. jIvavibhaktirdravyakAlabhedAt dvedhA, tatra dravyatastIrthAtIrthasiddhAdibhedAtpazcadazadhA, kAlatastu prathamasamayasiddhAdibhedAdanekadhA, | uddezaH 1 | sAMsArikajIvavibhaktirindriyajAtibhavabhedAtridhA, tatrendriyavibhaktiH-ekendriyavikalendriyapazcendriyabhedAtpaJcadhA, jaativi||122|| bhaktiH pRthivyatejovAyuvanaspatitrasabhedAt poDhA, bhavavibhaktirnArakatiryamanuSyAmarabhedAccaturdhA, ajIvadravyavibhaktistu rUpyarUK pidravyabhedAd dvidhA, tatra rUpidravyavibhaktizcaturdhA, tadyathA-skandhAH skandhadezAH skandhapradezAH paramANupudgalAca, arUpidravya-181 vibhaktirdazadhA, tadyathA-dharmAstikAyo dharmAstikAyasya dezo dharmAstikAyasya pradezaH, evamadharmAkAzayorapi pratyekaM tribhedatA draSTavyA, addhAsamayazca dazama iti, kSetravibhaktizcaturdhA, tadyathA-sthAnaM dizaM dravyaM khAmilaM cAzritya, tatra sthAnAzrayaNA/dhastiryavibhAgavyavasthito loko vaizAkhasthAnasthapuruSa iva kaTisthakarayugma iva draSTavyaH, tatrApyadholokavibhaktI ratnaprabhAdhAH sapta narakapRthivyaH, tatrApi sImantakAdinarakendrakAvalikapraviSTapuSpAvakIrNakavRttavyasracaturasrAdinarakakharUpanirUpaNaM, tiyeglokavibhaktistu jambUdvIpalavaNasamudradhAtakIkhaNDakAlodasamudretyAdi dviguNadviguNavRddhyA dvIpasAgarasvayambhUramaNaparyantasvarUpanirUpaNaM, UrdhvalokavibhaktiH saudharmAcA uparyuparivyavasthitA dvAdaza devalokAH nava graiveyakAni paJca mahAvimAnAni, tatrApi vimAnendrakAva // 122 // likApraviSTapuSpAvakIrNakavRttavyastracaturasrAdivimAnasvarUpanirUpaNamiti, digAzrayaNena tu pUrvasyAM dizi vyavasthitaM kSetramevamaparA 1 iti pr.| MR baizAkhasthAnasthapuruSa iva kAttavyasracaturasrAdinarakava sekseeeeeeeee rUpanirUpaNaM, For Private And Personal
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahangin pradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsu r mandir raeeeeeeeeeeeeeee khapIti, dravyAzrayaNAcchAlikSetrAdikaM gRhyate, khAmyAzrayaNAcca devadattasya kSetraM yajJadattasya veti, yadivA-kSetravibhaktirAryAnAryakSetrabhedAd dvidhA, tatrApyAryakSetramardhaSaDviMzatijanapadopalakSitaM rAjagRhamagadhAdikaM gRhyate, "rAyagiha magaha caMpA aMgA taha tAmalitti vaMgA ya / kaMcaNapuraM kaliMgA vANArasI ceva kAsI ya // 1 // sAkeya kosalA gayapuraM ca kuru soriyaM kusaTTA ya / ke-10 pillaM paMcAlA ahichattA jaMgalA ceva // 2 // bAravaI ya suraTThA mihila videhI ya vaccha kosaMbI / naMdipuraM saMdigbhauM bhadilapu-|| | rameva mailayA ya // 3 // vairADa maccha varaNA acchA taha mittiyAvai dasaNNA / suttImaI ya'cedI vIyabhayaM siMdhusovIrA // 4 // mahurA ya sUraseNA pAvA bhaMgI ye mAsapuribaTTA / sAvatthI ya kuNAlA, koDIvarisaM ca loDhA ya // 5 // seyaviyAviya Nayari keyayaaddhaM ca AriyaM bhaNiyaM / jatthuppatti jiNANaM cakkINaM rAmakiNhANaM // // 6 // " anAryakSetraM dharmasaMjJArahitamanekadhA, taduktam-"sagai javaNa sabara babbara kAyamuruMDo dugoNapakkaNayA / akkhAgahUNaromasa pArasakhasakhAsiyA ceva // 1 // duvilayalavosa bokasa bhillaMdai puliMda koMca bhamara rUyA / koMboya cINa caMcuya mAlaya damilA kulakkhA ya // 2 // kekaya kirAya haya 1 rAjagRha magadhe caMpAGge tAmraliptirvaGge kAJcanapura kaliMge vANArasI kAzyAM // 1 // sAketaM kauzale gajapuraM ca kuruSu saurikaM ca kuzAH kAMpilyaM paMcAlAyAM ahicchatraM jaMgalAyAM caiva // 2 // dvAravatI surASTrAyAM mithilA videheSu vatse kauzAmbI naMdIpuraM sANDilye bhadrilapura malaye // 3 // vairATaM bacche varaNe acchA mRtti| kAvatI dazANe zuktimatI cedike vItabhayaM sindhau sauvIre // 4 // mathurA ca zUrasene pApAyAM bhaMga mAsA puryA zrAvastizca kuNAlAyAM koTIvarSa ca lATe ca // 5 // 1% zvetAmbikApi ca nagarI kaikeyyarddha cArya bhANitaM yatrotpattijinAnAM cakriNAM rAmakRSNAnAM // 6 // 2 vArANasI pra0 / 3 zakayavanazabarabarbarakAyamuruDaduigoDa-101 pakkaNikAH AkhyAkahuNaromAH pArasastrasakhAsikAzcaiva / / 1 / / 4 dvibalazcalausabukkasAH- bhillAMdhrapuliMdakauMcabhramararukAH krauMcAzca cInacaMcukamAlavadramilakulAkhyAzca | ||1||5milNdh pr0|6 koMcA ya pr0| 7 kaikeya kirAtahayamukhakharamukhAH gajaturagameMDhamukhAzca hayakarNA gajakarNAH anye ca anAryA bahavaH // 1 // For Private And Personal
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha www.kobatirth.org m Acharya Shri Kailashsagar Aradhana Kendra andir 5narakavibhaktyadhya. uddezaH 1 sUtrakRtAGgaM 18 muha kharamuha gayaturagameDhagamuhA ya / hayakaNNA gayakaNNA aNNe ya aNAriyA bahave // 3 // pAvA ya caMDadaMDA~ aNAriyA NizIlAGkA- gghiNA giraNukaMpA / dhammoti akkharAiM jesu Na Najjati suviNevi // 4 // " kAlavibhaktistu atItAnAgatavartamAnakAlabhecAryAyavR dAtridhA, yadivaikAntasuSamAdikakramaNAvasarpiNyutsarpiNyupalakSitaM dvAdazAraM kAlacakra, athavA-"samayAvaliyamuhuttA divasattiyutaM mahoratta pakkha mAsA ya / saMvaccharayugapaliyA sAgara ussappi pariyaTTe // 1 // " tyevamAdikA kAlavibhaktiriti, bhAvavibhaktistu // 123 // jIvAjIvabhAvamedAvidhA, tatra jIvabhAvavibhaktiH audayikaupazamikakSAyikakSAyopazamikapAriNAmikasAnipAtikabhedAt paTnakArA, tatraudayiko gatikaSAyaliGgamithyAdarzanAjJAnAsaMyatAsiddhalezyAzcatuzcaturuyekaikaikaikapaDbhedakrameNaikaviMzatibhedabhinnaH, tathaupazamikaH samyakvacAritrabhedAd dvividhaH, kSAyikaH samyakkhacAritrajJAnadarzanadAnalAbhabhogopabhogavIryabhedAnavadhA, kSAyopazamikastu jJAnAjJAnadarzanadAnAdilabdhayazcatusvitripaJcabhedAH tathA samyaksacAritrasaMyamAsaMyamabhedakrameNASTAdazadheti, pAriNAmiko jIvabhavyAbhavyakhAdirUpaH, sAnnipAtikastu dvikAdibhedAt SaiviMzatibhedaH, saMbhavI tu SaDvidho'yameva gatibhedAtpaJcadazadheti / ajIvabhAvavibhaktistu mUrtAnAM varNagandharasasparzasaMsthAnapariNAmaH amUrtAnAM gatisthityavagAhavartanAdika iti, sAmprataM samastapadApekSayA narakavibhaktiriti narakANAM vibhAgo vibhaktistAmAha puDhavIphAsaM aNNANuvakkama NirayavAlavahaNaM ca / tisu vedeti atANA aNubhAgaM ceva sesAsu // 67 // 18 // 1 taha pra0 / 2 pApAvaMDadaMDAH anAryA nighRNA niranukaMpAH dharma iti akSarANi yainaM jJAyate khapne'pi // 1 // 3. ruddA pra0 / 4 niraNutAvI pra0 / 5 samaya AvalikA muhUrtaH divaso'horAtraM pakSo mAsazca saMvatsaraM yugaM palyaM sAgara utsarpiNyavasarpiNyau pudalaparAvartaH // 1 // // 123 // For Private And Personal
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mate www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagar pRthivyAH-zItoSNarUpAyAstIvravedanotpAdako yaH sparzaH-samparkaH pRthivIsaMsparzastamanubhavanti, tameva vizinaSTi-anyenadevAdinA upakramitum-upazamayituM yo na zakyate sonyAnupakramastam , aparAcikitsyamityarthaH, tamevambhUtamaparAsAdhyaM pRthivIsparza nArakAH samanubhavanti, upalakSaNArthakhAccAsya rUparasagandhasparzazabdAnapyekAntenAzubhAnnirupamAnanubhavanti, tathA narakapAlaiHpaJcadazaprakAraiH paramAdhArmikaiH kRtaM mudgarAsikuntakrakacakumbhIpAkAdikaM vadhamanubhavantyAdyAsu 'tisaSu' ratnazarkarAvAlukAkhyAsu pRthivISu svakRtakarmaphalabhujo nArakA 'atrANA' azaraNAH prabhUtakAlaM yAvadanubhavanti, 'zaSAsu' catasRSu pRthivISu paGkadhUmatamomahAtamaHprabhAkhyAsu anubhAvameva paramAdhArmikanarakapAlAbhAve'pi khata eva tatkRtavedanAyAH sakAzAdyastIvrataro'nubhAvo vipAko vedanAsamudghAtastamanubhavanti parasparodIritaduHkhAzca bhavantIti / sAmprataM paramAdhArmikAnAmAdyAsu timaSu pRthivISu vedanotpAdakAn khanAmagrAhaM darzayitumAha- . aMbe aMbarisI ceva, sAme ya sabalevi ya / robovarudda kAle ya, mahAkAlettiAvare // 68 // asipatte dhaNuM kuMbhe, vAlu veyaraNIvi ya / kharassare mahAghose, evaM paNNarasAhiyA // 69 // gAthAdvayaM prakaTArtham , evaM te cAmbaityAdayaH paramAdhArmikA yAdRkSAM vedanAmutpAdayanti prAyo'nvarthasaMjJakhAtAdRzAbhidhAnA eva draSTavyA iti, sAmprataM khAbhidhAnApekSayA yo yAM vedanAM parasparodIraNaduHkhaM cotpAdayati tAM darzayitumAha dhADeMti ya hADeMti ya haNaMti viMdhati taha NisuMbhaMti / muMcaMti aMbaratale aMbA khalu tattha NeraDyA // 7 // 1 gaMdha rasa iti pr0| For Private And Personal
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavRciyutaM // 124 // www.kobatirth.org Acharya Shri KailashsagarGyanmandir ohahaye ya tahiyaM Nissanne kappaNIhi kappaMti / vidulagacaDulagachinne aMbarisI tattha Neraie // 71 // sADa pADatoDaNa baMdhaNaraJjallayappahArehiM / sAmA NeraiyANaM pavattayaMtI apuNNaNaM // 72 // aMtagayaphiphisANi ya hiyayaM kAleja phupphuse vakke / sabalA NeratiyANaM kasti tahiM apunnANaM // 73 // asisattikoMtatomarasUlatisUlesu sahaciyagAsu / poyaMti ruddakammA u NaragapAlA tahiM rohA // 74 // bhajaMti aMgamaMgANi UrubAhUsirANi karacaraNe / kappeMti kappaNIhiM uvaruddA pAvakammarayA // 75 // mIrA suMTha ya kaMD ya payaMDaesu ya paryati / kuMbhIsu ya lohiesu ya payaMti kAlA u Neratie // 76 // kappaMti kAgiNImaMsagANi chiMdaMti sIhapucchANi / khAvaMti ya Neraie mahakAlA pAvakammarae // 77 // hatthe pAe UrU bAhusirApAyaaMgamaMgANi / chiMdaMti pagAmaM tU asi Neraie nirayapAlA // 78 // kaNNoNAsakaracaraNadasaNaTTaNakuMggaUrubAhUNaM / cheyaNabheyaNasADaNa asipattadhaNUhi pADaMti // 79 // kumbhIya payaNeya lohiyasa ya kaMdulohikuMbhIsu / kuMbhI ya NaryapAlA haNaMti pADaM (yaM ) ti Naraesu // 80 // taDataDataDassa bhajaMti bhajjaNe kalaMbuvAlugApaTTe / vAlUgA NeraiyA lolaMtI aMbaratalaMmi // 81 // pUyaruhirakesaTThivAhiNI kalakaleMtajalasoyA / veyaraNiNirayapAlA Neraie U pavArhati // 82 // kappeMti karakarahiM tacchiti paropparaM parasuehiM / siMbalitarumAruhaMtI kharassarA tattha Neraie // 83 // 1 vohaNa TIkA / 2 kaMDuDa0 pra0 / 3 pUoru0 pra0 / For Private And Personal 5 narakavi bhaktyadhya. uddezaH 1 // 124 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Main Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaranmandir bhI palAyate samaMtato tattha te NiruMbhaMti / pasuNo jahA pasuvahe mahaghosA tattha rahae // 84 // tatrAmbAbhidhAnAH paramAdhArmikAH svabhavanAnnarakAvAsaM gatvA krIDayA nArakAn atrANAn sArameyAniva zUlAdiprahAraistudanto 'dhADeMti' tti prerayanti - sthAnAt sthAnAntaraM prApayantItyarthaH, tathA 'pahADeMti 'ti khecchayetazvetazvAnAthaM bhramayanti, tathA ambaratale | prakSipya punarnipatantaM mudgarAdinA bhanti, tathA zUlAdinA vidhyanti, tathA 'nisuMbhaMti'tti kRkATikAyAM gRhItvA bhUmau pAtayanti adhomukhAn, tathotkSipya ambaratale muJcantItyevamAdikayA viDambanayA 'tatra' narakapRthivISu nArakAn kadarthayanti / kizvAnyat| upa- sAmIpyena mudgarAdinA hatA upahatAH punarapyupahatA eva khaDgAdinA hatA upahatahatAstAnnArakAn 'tasyAM ' narakapRthivyAM 'niHsaMjJakAn' naSTasaMjJAn mUcchitAnsataH karpaNIbhiH 'kalpayanti' chindantItazcetazca pATayanti, tathA 'dvidalacaDalakacchinnAni' ti madhyapATitAn khaNDazazchinnAMzca nArakAMstatra - narakapRthivyAmambarSinAmAno'surAH kurvantIti, tathA - 'apuNyavatAM ' tIvrAsAto| daye vartamAnAnAM nArakANAM zyAmAkhyAH paramAdhArmikA etacaitacca pravartayanti tadyathA - 'zAtanam ' aGgopAGgAnAM chedanaM, tathA | 'pAtanaM' niSkuTAdadho vajrabhUmau prakSepaH tathA 'pratodanaM' zUlAdinA todanaM vyadhanaM ( granthAgram 3750 ) sUcyAdinA nAsikAdau | vedhastathA rajjvAdinA krUrakarmakAriNaM badhnanti, tathA tAdRgvidhalatAprahAraistADayantyevaM duHkhotpAdanaM dAruNaM zAtanapAtanavedhanabandha| nAdikaM bahuvidhaM 'pravartayanti' vyApArayantIti, apica - tathA - sabalAkhyA narakapAlAstathAvidhakarmodayasamutpannakrIDApariNAmA apuNyabhAjAM nArakANAM yatkurvanti taddarzayati, tadyathA - atragatAni yAni phiphphisAni - atrAntarvartIni mAMsavizeSarUpANi tathA 1 kUSmANDavadAtaM chatvA yattiryak chidyate vi0 pra0 / 2 vyadhanaM tathA / vyathanaM tathA / For Private And Personal
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavRciyutaM // 125 // eser www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga Granmandir hRdayaM pATayanti tathA tadgataM 'kAlejjaM 'ti hRdayAntarvarti mAMsakhaNDaM tathA 'phupphuse 'ti udarAntarvartInyatravizeSarUpANi tathA 'valkalAn' vardhAn AkarSayanti, nAnAvidhairupAyairazaraNAnAM nArakANAM tIvra vedanAmutpAdayantIti / apica tathA anvarthAbhidhAnA raudrAkhyA narakapAlA raudrakarmANo nAnAvidheSvasizaktyAdiSu praharaNeSu nArakAnazubhakarmodayavartinaH protayantIti / tathAuparudrAkhyAH paramAdhArmikA nArakANAmaGgapratyaGgAni zirobAhUrukAdIni tathA karacaraNAMzca 'bhaJjanti' moTayanti pApakarmANaH kalpanIbhiH 'kalpayanti' pATayanti, tannAstyeva duHkhotpAdanaM yatte na kurvantIti / apica - tathA kAlAkhyA narakapAlAsurA 'mIrAsu' dIrghacullISu tathA zuNThakeSu tathA kandukeSu pracaNDakeSu tIvratApeSu nArakAn pacanti, tathA 'kumbhISu' uSTrikAkRtiSu tathA 'lohiSu' AyasakavalliSu nArakAn vyavasthApya jIvanmatsyAniva pacanti / apica - mahAkAlAkhyA narakapAlAH pApakarmaniratA | nArakAnnAnAvidhairupAyaiH kadarthayanti, tadyathA - 'kAkiNImAMsakAni' zlakSNamAMsakhaNDAni 'kalpayanti' nArakAn kurvanti, tathA 'sIhapucchANi 'tti pRSThIvastAMzchindanti tathA ye prAk mAMsAzino nArakA Asan tAn svamAMsAni khAdayantIti / apicaasinAmAno narakapAlA azubhakarmodayavartino nArakAnevaM kadarthayanti tadyathA-hastapAdorubAhuziraH pArzvAdInyaGgapratyaGgAni chindanti 'prakAmam' atyarthaM khaNDayanti, tuzabdo'paraduHkhotpAdana vizeSaNArtha iti / tathA -- asipradhAnAH patradhanurnAmAno narakapAlA asipatravanaM bIbhatsaM kRtvA tatra chAyArthinaH samAgatAn nArakAn varAkAn asyAdibhiH pATayanti, tathA kerNoSThanAsikAkaracaraNadazanastana sphiMgUrubAhUnAM chedana bhedanazAtanAdIni vikurvitavAtAhRtacalitatarupAtitAsipatrAdinA kurvantIti, tadu 1 kiMca pra0 / 2 kaNThoSTha 0 pra0 / 3 pUtau sphijau kaTi prothau haimaH / For Private And Personal 5 narakavi bhaktayadhya. uddeza: 1 // 125 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharrei Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsi mandir ktam- " chinnapAdabhujaskandhAzchinnakarNauSThanAsikAH / bhinnatAluziromendrA, bhinnAkSihRdayodarAH // 1 // " kiJcAnyat - kumbhinAmAno narakapAlA nArakAnnarakeSu vyavasthitAn nighnanti, tathA pAcayanti, keti darzayati- 'kumbhISu' uSTrikAkRtiSu tathA 'pacaneSu' kaDillakAkRtiSu tathA 'lauhISu' AyasabhAjanavizeSeSu kandulohikumbhISu kandukAnAmiva ayomayISu kumbhISukoSThikA kRtiSu evamAdibhAjanavizeSeSu pAcayanti / tathA-vAlukAkhyAH paramadhArmikA nArakAnatrANAMstaptaSAlukA bhRtabhAjane caNakAniva taDataDiti sphuTataH 'bhajaMti' bhRjjanti - pacanti, ka ? ityAha- kadambapuSpAkRtivAlukA kadambavAlukA tasyAH pRSTham - uparitalaM tasmin pAtayitvA ambaratale ca lolayantIti / kiJcAnyat -- vaitaraNInAmAno narakapAlA vaitaraNIM nadIM vikurvanti, sA ca pUyarudhirakezAsthivAhinI mahAbhayAnakA kalakalAyamAnajalazrotA tasyAM ca kSAroSNajalAyAmatIva bIbhatsadarzanAyAM nArakAn pravAhayantIti / tathA -- kharakharAkhyAstu paramAdhArmikA nArakAnevaM kadarthayanti tadyathA - krakacapAtairmadhyaM madhyena stambhamiva | sUtrapAtAnusAreNa kalpayanti - pATayanti, tathA parazubhizca tAneva nArakAn 'parasparam' anyo'nyaM takSayanti sarvazo dehAvayavApa - nayanena tanUn kArayanti, tathA 'zAmalIM' vajramayabhISaNakaNTakAkulAM kharakharai AraTato nArakAnArohayanti punarArUDhAnAkarSa - yantIti / apica- mahAghoSAbhidhAnA bhavanapatyasurAdhamavizeSAH paramAdhArmikA vyAdhA iva parapIDotpAdanenaivAtulaM harSamudvahantaH krIDayA nAnAvidhairupAyairnArakAn kadarthayanti, tAMzca bhItAn prapalAyamAnAn mRgAniva 'samantataH' sAmastyena 'tatraiva' pIDotpAdanasthAne 'nirumbhanti' pratibabhanti 'pazUn' bastAdikAn yathA pazuvadhe samupasthite nazyatastadvadhakAH prativantyevaM tatra narakAvAse nArakAniti // gato nAmaniSpannanikSepaH, adhunA sUtrAnugame askhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM taccedam For Private And Personal
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavRttiyu // 126 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir pucchi'haM kevaliyaM mahesiM, kahaM bhitAvA NaragA puratthA ? | ajANao me muNi bUhi jANaM, kahiM nu bAlA narayaM uviMti ? // 1 // evaM mae puTThe mahANubhAve, iNamo'bbavI kAsave Asunne / pavedaissaM duhamaTThaduggaM, AdINiyaM dukkaDiyaM puratthA // 2 // jambUsvAminA sudharmasvAmI pRSTaH, tadyathA-bhagavan ! kiMbhUtA narakAH ? kairvA karmabhirasumatAM teSUtpAda: ? kIdRzyo vA tatratyA | vedanA ? ityevaM pRSTaH sudharmasvAmyAha - yadetadbhavatA'haM pRSTastadetad 'kevalinam' atItAnAgatavartamAnasUkSmavyavahitapadArthavedinaM 'maharSim' ugratapazcaraNakAriNamanukUlapratikUlopasargasahiSNuM zrImanmahAvIravardhamAnakhAminaM purastAtpUrvaM pRSTavAnahamasmi, yathA 'kathaM ' kimbhUtA abhitApAnvitA 'narakA' narakAvAsA bhavantItyetadajAnato 'me' mama he mune 'jAnan' sarvameva kevalajJAnenAvagacchan 'brUhi' kathaya, 'kathaM nu' kena prakAreNa kimanuSThAyino nuriti vitarke 'bAlA' ajJA hitAhitaprAptiparihAravivekarahi| tAsteSu narakeSUpa- sAmIpyena tadyogyakarmopAdAnatayA 'yAnti' gacchanti kimbhUtAzca tatra gatAnAM vedanAH prAduSSyantItyetaccAhaM 'pRSTavAniti // 1 // tathA 'evam' anantaroktaM mayA vineyenopagamya pRSTo mahAMzcatustriMzadatizayarUpo'nubhAvo - mAhAtmyaM yasya sa tathA, praznottarakAlaM ca 'idaM' vakSyamANaM, mo iti vAkyAlaGkAre, kevalAlokena parijJAya matpraznanirvacanam 'abravIt ukta * 1 0 nubhAgo0 pra0 / For Private And Personal 5 narakavibhaktyadhya. uddezaH 1 // 126 //
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mh ain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kalah a rmand eaeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee vAn ko'sau ?-'kAzyapo' vIro vardhamAnakhAmI AzuprajJaH sarvatra sadopayogAt , sa caivaM mayA pRSTo bhagavAnidamAha-yathA yadetadbhavatA pRSTastadahaM 'pravedayiSyAmi' kathayiSyAmyagrato dattAvadhAnaH zRNviti, tadevAha-'duHkham' iti narakaM duHkhahetukhA asadanuSThAnaM yadivA-narakAvAsa eva duHkhayatIti duHkhaM athavA asAtAvedanIyodayAt tIvrapIDAtmakaM duHkhamiti, etaccArthataHparamArthato vicAryamANaM 'durga' gahanaM viSamaM durvijJeyaM asarvajJena, tatpratipAdakapramANAbhAvAdityabhiprAyaH, yadivA-'duhamaTThadu| gaM'ti duHkhamevArtho yasin duHkhanimitto vA duHkhaprayojano vA sa duHkhArtho narakaH, sa ca durgo-viSamo duruttarakhAt taM pratipAda-18 | yiSye, punarapi tameva vizinaSTi-A-samantAddInamAdInaM tadvidyate yasminsa AdInika:-atyantadInasattvAzrayastathA duSTa kRtaM duSkRtam asadanuSThAnaM pApaM vA tatphalaM vA asAtAvedanIyodayarUpaM tadvidyate yasminsa duSkRtikastaM, 'purastAda' agrataH pratipAdayiSye, pAThAntaraM vA 'dukkaDiNaM ti duSkRtaM vidyate yeSAM te duSkRtino-nArakAsteSAM sambandhi caritaM 'purastAt pUrvasmin janmani narakagatigamanayogyaM yatkRtaM tatpratipAdayiSya iti // 2 // yathApratijJAtamAha je kei bAlA iha jIviyaTrI, pAvAI kammAiM karaMti rudA / te ghorarUve tamisaMdhayAre, tivAbhitAve narae paDaMti // 3 // tivaM tase pANiNo thovare ya, je hiMsatI AyasuhaM paDuccA / 1bhasarvajJasya narakajJAnakArakatAdRzajJAnAbhAvAt / For Private And Personal
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Martin Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kallashsagar a nmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAIya je lUsae hoi adattahArI, Na sikkhatI seyaviyassa kiMci // 4 // 5 narakavi. | bhaktyadhya. uddezaH 1 ttiyutaM // 127 // ye kecana mahArambhaparigrahapaJcendriyavadhapizitabhakSaNAdike sAyadyAnuSThAne pravRttAH 'bAlA' ajJA rAgadveSotkaTAstiryagmanuSyA 'ih'| asinsaMsAre asaMyamajIvitArthinaH pApopAdAnabhUtAni 'kamANi' anuSThAnAni 'raudrAH prANinAM bhayotpAdakalena bhayAnakAH hiMsAnRtAdIni karmANi kurvanti, ta evambhUtAstIvrapApodayavartino 'ghorarUpe' atyantabhayAnake 'tamisaMdhayAre'tti bahalatamo'ndhakAre yatrAtmApi nopalabhyate cakSuSA kevalamavadhinApi mandamandamulUkA ivAni pazyanti, tathA cAgamaH-"kiNhalese NaM bhaMte ! Neraie kiNhalessaM rai paNihAe ohiNA savao samaMtA samabhiloemANe kevaiyaM khettaM jANaI ? kevaiyaM khettaM pAsai, goyamA! No bahuyayaraM khettaM jANai No bahuyayaraM khettaM pAsai, ittariyameva khettaM jANai ittariyameva khettaM pAsaI" ityAdi tathA tIbro-du:sahaH khadirAGgAramahArAzitApAdanantaguNo'bhitApaH-santApo yasmin sa tIvrAbhitApaH tasin evambhUte narake bahuvedane aparityaktaviSayAbhiSvaGgAH svakRtakarmaguravaH patanti, tatra ca nAnArUpA vedanAH samanubhavanti, tathA coktam-"acchaDDiyavisayasuho paDai avijjhAyasihisihANivahe / saMsArodahivalayAmuhaMmi dukkhAgare nirae // 1 // paaykNtorsthlmuhkuhrucchliyruhirgN| 1 kRSNalejhyo bhadanta ! nairayikaH kRSNalezyaM nairayikaM praNidhAyAvadhinA sarvataH samantAt samabhilokayan kiyatkSetraM jAnAti kiyatkSetraM pazyati !, gautama! no bahutaraM kSetraM jAnAti no bahutaraM kSetraM pazyati itvarameva kSetra jAnAti itvarameva kSetraM pazyati / 2 atyaktaviSayasukhaH patati avidhyAtazikhizikhAnivahe / saMsAroNI dadhiva layAmukhe duHkhAkare niraye // 1 // 3 mahe pr0| 4 pAdAkrAntorasthalamukhakuharocchalitarudhiragaMDUSe karapatrotkRttadvidhIbhAgavidIrNadehAdhaiM // 1 // // 127 // For Private And Personal
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mape in Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagap pnmandir tathA 'tIvam' atiniranukampa prmaa| saccabhaTTA ya narA jayaMmi kayapAvasAhasIkhe'vakkhevaduk ise / karavattukattaduhAvirikkaviviINNadehaddhe // 2 // jaMtaMtarabhijjaMtucchalaMtasaMsaddabhariyadisivivare / DajhaMtupphiDiyasamucchalatasIsahisaMghAe // 3 // mukkakaMdakaDAhukaDhaMtadukkayakayaMtakammate / mUlavibhinnukkhittuddhadehaNiTuMtapabbhAre // 4 // saMbaMdhayAraduggaMdhabaMdha NAyAraduddharakilese / bhinnakaracaraNasaMkararuhiravasAduggamappavahe // 5 // giddhamuhaNiddaukkhittabaMdhomukaMvirakaMbaMdhe / daDhagahiyaIS tattasaMDAsayaggavisamukkhuDiyajIhe // 6 // tirkhaDasaggakaDDiyakaMTayarukkhaggajajarasarIre / nimisaMtaraMpi dullahasokkhe'vakkhevaduk khami // 7 // iyaM bhIsaNami Nirae paDaMti je vivihasattavahanirayA / saccanbhaTThA ya narA jayaMmi kayapAvasaghAyA // 8 // " ityaadi||3|| kizcAnyat-tathA 'tIvram' atiniranukampaM raudrapariNAmatayA hiMsAyAM pravRttaH, vasantIti trasAH-dvIndriyAdaya|stAn, tathA 'sthAvarAMzca pRthivIkAyAdIn 'yaH kazcinmahAmohodayavartI 'hinasti' vyApAdayati 'AtmasukhaM pratItya khazarIrasukhakRte, nAnAvidhairupAyairyaH prANinAM 'lUSaka' upamardakArI bhavati, tathA--adattamapahartuM zIlamasyAsAvadattahArI-paradravyApahArakaH tathA 'na zikSate' nAbhyasyati nAdatte 'seyaviyassa'tti sevanIyasyAtmahitaiSiNA sadanuSTheyasya saMyamasya kizciditi, etaduktam bhavati-pApodayAdviratipariNAma kAkamAMsAderapi manAgapi na vidhatte iti // 4 // tathA 10pr0| 2 yaMtrAntabhiMdyaducchalasaMzabdabhRtadigvivare dahyamAnotsphiTitocchalacchIrSAsthisaMghAte // 1 // 3 muktAnaMdakaTAhotkavyamAnaduSkRtakRtAntakaunte 1& zUlavibhinnotkSiptovaMdehaniSThaprAgbhAre // 1 // 4 zabdAndhakAradurgandhabandhanAgAradurdharakleze / mitrakaracaraNasaMkararudhiravasAdurgamapravAhe // 1 // 5 gRdhramusanirdayotkSipta bandhanonmUrdhakrandatkabandhe / dRDhagRhItataptasaMdazakApraviSamotpAditajihve // 1 // 6 0baMdhaNe pra0 / 70kaMdira0 pr0| 8 adhomukhakrandan kabandho yatra vi0pr0| 9 tIkSNAGkuzAprakarSitakaMTakavRkSAgrajarjarazarIre nimeSAntaramapi durlabhasaukhye'vyAkSepaduHkhe // 10 iti bhISaNe niraye patanti vividhasattvavadhaniratAH / satyabhraSTAzca narA jagati kRtpaapsNghaataaH||1|| racaeraceaeseseaoad2920200 For Private And Personal
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassage th a mani sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyavRciyutaM // 128 // asa9290639293ESSSO900000003 pAgabbhi pANe bahuNaM tivAti, ativvate ghAtamuveti baale|| 5narakaviNiho NisaM gacchati aMtakAle, ahosiraM kaTTha uvei duggaM // 5 // bhaktyadhya. | uddezaH 1 haNa chiMdaha bhiMdaha NaM daheti, sadde surNitA prhmmiyaannN| te nAragAo bhayabhinnasannA, kaMkhaMti kannAma disaM vayAmo ! // 6 // 'prAgalbhyaM dhASTarya tadvidyate yasya sa prAgalbhI, bahUnAM prANinAM prANAnatIva pAtayituM zIlamasya sa bhavatyatipAtI, etaduktaM bhavati-atipAtyapi prANinaH prANAnatidhASTaryAdvadati yathA-vedAbhihitA hiMsA hiMsaiva na bhavati, tathA rAjJAmayaM dharmo yaduta | AkheTakena vinodakriyA, yadivA--"na mAMsabhakSaNe doSo, na madye na ca maithune / pravRttireSA bhUtAnAM, nivRttistu mahAphalA // 1 // " ityAdi, tadevaM krUrasiMhakRSNasarpavat prakRtyaiva prANAtipAtAnuSThAyI 'anirvRtaH' kadAcidapyanupazAntaH krodhAgninA dahyamAno yadivA-lubdhakamatsyAdivadhakajIvikAprasaktaH sarvadA vadhapariNAmapariNato'nupazAnto hanyante prANinaH svakRtakarmavipAkena yasmin sa ghAto-narakastamupa-sAmIpyenaiti--yAti, kaH? 'bAla' ajJo rAgadveSodayavartI saH 'antakAle maraNakAle 'niho tti nyagadhastAt "NisaM'ti andhakAram , adho'ndhakAraM gacchatItyarthaH, tathA-khena duzcaritenAdhaHziraH kRkhA 'durga' vissmN||||128|| ! 1 pariNAmato pr0| For Private And Personal
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma in Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarw n mandir yAtanAsthAnamupaiti, avAzirA narake patatItyarthaH // 5 // sAmprataM punarapi narakAntarvatino nArakA yadanubhavanti tadarzayitumAha-tiryamanuSyabhavAtsatvA narakeputpannA antarmuhurtena nilUnANDajasannibhAni zarIrANyutpAdayanti, paryAptibhAvamAgatAzcAtibhayAnakAn zabdAn paramAdhArmikajanitAn zRNvanti, tadyathA-'hata' mudgarAdinA 'chinta' khaDDAdinA 'bhinta' zUlAdinA 'dahata' murmurAdinA, NamitivAkyAlaGkAre, tadevambhUtAn karNAsukhAn zabdAn bhairavAn zrukhA te tu nArakA bhayoddhAntalocanA bhayenabhItyA bhinnA-naSTA saMjJA-antaHkaraNavRttiryeSAM te tathA naSTasaMjJAzca 'kAM dizaM vrajAma:' kutra gatAnAmasmAkamevambhUtasyAsya mahAghorArabadAruNasya duHkhasya trANaM sthAdityetatkAvantIti // 6 // te ca bhayoddhAntA dikSu naSTA yadanubhavanti taddarzayitumAha iMgAlarAsiM jaliyaM sajoti, tattovamaM bhuumimnnukmNtaa| te DajjhamANA kaluNaM thaNaMti, arahassarA tattha ciradvitIyA // 7 // jai te suyA veyaraNI bhiduggA, Nisio jahA khura iva tikkhsoyaa| taraMti te veyaraNI bhiduggAM, usucoiyA sattisu hammamANA // 8 // 'aGgArarAziM' khadirAGgArapujhaM 'jvalitaM jvAlAkulaM tathA saha jyotiSA-udyotena vartata iti sajyotibhUmiH, tenopamA yasyAH sA tadupamA tAmaGgArasannibhAM bhUmimAkramantaste nArakA dandahyamAnAH 'karuNaM' dInaM 'stananti' Akrandanti, tatra bAda 1 avAG pra0 / 2 ni naromANo'NDajA iva / For Private And Personal
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharaj Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagars mandir 9 sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAIyavRttiyutaM // 129 // rAnerabhAvAttadupamA bhUmimityuktam , etadapi digdarzanArthamuktam , anyathA nArakatApassehatyAgninA nopamA ghaTate, te ca nArakA 145narakavi mahAnagaradAhAdhikena tApena dahyamAnA 'arahasvarA' prakaTakharA mahAzabdAH santaH 'tatra' tasinnarakAvAse ciraM-prabhUtaM kAlaM bhaktyadhya. sthitiH-avasthAnaM yeSAM te tathA, tathAhi-utkRSTatastrayastriMzatsAgaropamANi jaghanyato dazavarSasahasrANi tiSThantIti // 7 // apica-8 uddezaH 1 sudharmakhAmI jambUsvAminaM pratIdamAha-yathA bhagavatedamAkhyAtaM yadi 'te' khayA zrutA-zravaNapathamupAgatA 'vaitaraNI' nAma kSAro| SNarudhirAkArajalavAhinI nadI Abhimukhyena durgA abhidurgA-duHkhotpAdikA, tathA-nizito yathA kSurastIkSNo bhavatyevaM tIkSNAni-zarIrAvayavAnAM kartakAni srotAMsi yasyAH sA tathA, te ca nArakAstaptAGgArasannibhAM bhUmi vihAyodakapipAsavobhitaptAH santastApApanodAyAbhiSiSikSavo vA tAM vaitaraNImabhidurgA taranti, kathambhUtAH?-iSuNA-zareNa pratodeneva coditAH-preritAH zaktibhizca hanyamAnAstAmeva bhImAM vaitaraNI taranti, tRtIyArthe saptamI // 8 // kizca 99990saseaso9000 eeeeeeeeeeeeeeese kIlehiM vijjhaMti asAhukammA, nAvaM uvite sivipphnnaa| anne tu sUlAhiM tisUliyAhiM, dIhAhiM vibhrUNa ahekaraMti // 9 // kesiM ca baMdhittu gale silAo, udagaMsi bolaMti mhaalyNsi| kalaMbuyAvAlaya mummure ya, lolaMti paccaMti a tattha anne // 10 // // 129 // For Private And Personal
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ma Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagarria mandir tAMzca nArakAnatyantakSAroSNena durgandhena vaitaraNIjalenAbhitaptAnAyasakIlAkulAM nAvamupagacchataH pUrvArUDhA 'asAdhukarmANa' paramAdhArmikAH 'kIleSu' kaNTheSu vidhyanti, te ca vidhyamAnAH kalakalAyamAnena sarvasroto'nuyAyinA vaitaraNIjalena naSTasaMjJA api sutarAM 'smRtyA viprahINA' apagatakartavyavivekA bhavanti, anye punarnarakapAlA nArakaiH krIDatastAnaSTAMtrizUlikAbhiH zu.| lAbhiH 'dIrghikAbhiH' AyatAbhirvidhvA adhobhUmau kurvantIti // 9 // apica-keSAMcinnArakANAM paramAdhArmikA mahatIM zilA gale baddhA mahatyudake 'bolaMti'tti nimajayanti, punastataH samAkRSya vaitaraNInadyAH kalambukAvAlukAyAM murmurAmau ca 'lolayanti' atitaptavAlukAyAM caNakAniva samantato gholayanti, tathA anye 'tatra' narakAvAse svakarmapAzAvapAzitAnArakAn suNTha| ke protakamAMsapezIvat 'pacanti' bharjayantIti // 10 // tathA AsUriyaM nAma mahAbhitAvaM, aMdhaMtamaM duppataraM mahaMtaM / u aheaM tiriyaM disAsu, samAhio jattha'gaNI jhiyAI // 11 // jaMsI guhAe jalaNe'tiudde, avijANao Dajjhai luttpnnnno|| sayA ya kaluNaM puNa ghammaThANaM, gADhovaNIyaM atidukkhadhammaM // 12 // na vidyate sUryo yasmin saH amUryo-narako bahalAndhakAraH kumbhikAkRtiH sarva eva vA narakAvAso'mUrya iti vyapadizyate, 1 kartavyAkartavya0 pra0 / 2 iyatta0 pra0 / 3 protamAM0 pra0 / 4 asUriyaM pra0 / For Private And Personal
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar Gynmandir ttiyuta sUtrakRtAGgaM tamevambhUtaM mahAbhitApam andhatamasaM 'duSprataraM' duruttaraM 'mahAntaM vizAlaM narakaM mahApApodayAdvajanti, tatra ca narake Urdhvamadha 45narakavizIlAGkA-stiryaka sarvataH 'samAhitaH samyagAhito vyavasthApito'gnijvalatIti, paThyate ca 'samUsiojatthagaNI jhiyAI yatra narake bhaktyadhya. cAryAyavR- samyagRvaM zrita:-samucchrito'gniH prajvalati taM tathAbhUtaM narakaM varAkA vrajanti iti // 11 // kizcAnyat-'yasmin naraketi- uddezaH 1 gato'sumAn 'guhAyA' mityuSTrikAkRtau narake pravezito 'jvalane agnau 'ativRttaH atigato vedanAbhibhUtakhAtvakRtaM dushcritm||130|| |jAnan 'luptaprajJaH' apagatAvadhiviveko dandahyate, tathA 'sadA' sarvakAlaM punaH karuNaprAyaM kRtsnaM vA 'dharmasthAnam' uSNasthAnaM || tApasthAnamityarthaH, 'gADhaM'ti atyartham 'upanItaM' DhaukitaM duSkRtakarmakAriNAM yat sthAnaM tatte vrajanti, punarapi tadeva vizinaSTi-atiduHkharUpo dharmaH-khabhAvo yasinniti, idamuktaM bhavati-akSinimeSamAtramapi kAlaM na tatra duHkhasya vizrAma iti, taduktam-"acchiNimIlaNamettaM Natthi suhaM dukkhameva paDibaddhaM / Nirae NeraiyANaM ahoNisaM paccamANANaM // 1 // " // 12 // apica cattAri agaNIo samArabhittA, jahiM kUrakammA'bhitaviMti bAlaM / te tattha ciTuMta'bhitappamANA, macchA va jIvaMtuvajotipattA // 13 // saMtacchaNaM nAma mahAhitAvaM, te nArayA jattha asaahukmmaa| // 130 // hatthehi pAehi ya baMdhiUNaM, phalagaM va tacchaMti kuhADahatthA // 14 // 1 jAjvala0 pra0 / 2 pacyate pra0 1.3 akSinimIlanamAtraM nAsti sukhaM duHkhameva pratibaddhaM niraye nairayikANAM aharnizaM pacyamAnAnAm // 1 // For Private And Personal
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahn Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsagars Caeseeeeeeeeeeeeeesercedenea catasRSvapi dikSu caturojnIn 'samArabhya' prajvAlya 'yatra' yasminnarakAvAse 'krUrakarmANo' narakapAlA AbhimukhyenAtyartha tApayanti-bhaTitravatpacanti 'bAlam' ajhaM nArakaM pUrvakRtaduzcaritaM te tu nArakajIvA evam 'abhitapyamAnAH' kadarthyamAnAH svakarmanigaDitAstatraiva prabhUtaM kAlaM mahAduHkhAkule narake tiSThanti, dRSTAntamAha-yathA jIvanto 'matsyA' mInA 'upajyotiH' agneH samIpe prAptAH paravazakhAdanyatra gantumasamarthAstatraiva tiSThanti, evaM nArakA api, matsyAnAM tApAsahiSNukhAdanAvatyantaM du:| khamutpadyata ityatastadhaNamiti // 13 // kizcAnyat sam ekIbhAvena takSaNaM santakSaNaM, nAmazabdaH sambhAvanAyAM, yadetatsaMta-18 kSaNaM tatsarveSAM prANinAM 'mahAbhitApaM mahAduHkhotpAdakamityevaM sambhAvyate, yadyevaM tataH kimityAha-te 'nArakA' narakapAlA | 'yatra' narakAvAse svabhavanAdAgatAH 'asAdhukarmANaH' krUrakarmANo niranukampAH 'kuThArahastAH' parazupANayastAbArakAnatrANAn hastaiH pAdaizca 'baddhA' saMyamya 'phalakamiva' kASThazakalamiva 'takSNuvanti' tanUkurvanti chindntiityrthH|| 14 // apica ruhire puNo vaccasamussiaMge, bhinnuttamaMge varivattayaMtA / payaMti NaM Neraie phuraMte, sajIvamacche va ayokavalle // 15 // no ceva te tattha masIbhavaMti, Na mijatI tivabhiveyaNAe / tamANubhAgaM aNuvedayaMtA, dukkhaMti dukkhI iha dukkaDeNaM // 16 // For Private And Personal
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jaip Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavR ciyutaM // 131 // www.kobatirth.org te paramAdhArmikAstAnnArakAnsvakIye rudhire taptakavalyAM prakSipte punaH pacanti varcaH pradhAnAni samucchritAnyantrANyaGgAni vA yeSAM te tathA tAn bhinnaM-cUrNitam uttamAGga - ziro yeSAM te tathA tAniti, kathaM pacantItyAha - 'parivartayantaH' uttAnAnavAGmukhAn vA | kurvantaH Namiti vAkyAlaGkAre tAn - 'sphurata' itazcetazca vihalamAtmAnaM nikSipataH sajIvamatsyAnivAyasakavalyAmiti // 15 // tathA - te ca nArakA evaM bahuzaH pacyamAnA api 'no' naiva 'tatra' narake pAke vA narakAnubhAve vA sati 'maSIbhavanti' naiva bha| smasAdbhavanti, tathA tattIvAbhivedanayA nAparamabhiprakSipta matsyAdikamapyasti yanmIyate -upamIyate, ananyasadRzIM tIvrAM vedanAM vAcAmagocarAmanubhavantItyarthaH, yadivA - tIvrAbhivedanayA'pyananubhUta svakRtakarmakhAna mriyanta iti, prabhUtamapi kAlaM yAvattattAdRzaM zItoSNavedanAjanitaM tathA dahanacchedana bhedanatakSaNa trizUlAropaNakumbhIpAkazAlmalyArohaNAdikaM paramAdhArmikajanitaM parasparodIraNaniSpAditaM ca 'anubhAgaM' karmaNAM vipAkam 'anuvedayantaH samanuvedayantaH samanubhavantastiSThanti tathA khakRtena 'duSkR| tena' hiMsAdinA'STAdazapApasthAnarUpeNa satatodIrNaduHkhena duHkhino 'duHkhayanti' pIDayante, nAkSinimeSamapi kAlaM duHkhena | mucyanta iti // 16 // kiJcAnyat tahiM ca te lolaNasaMpagADhe, gADhaM sutattaM agaNiM vayaMti / na tattha sAyaM lahatI bhidugge, arahiyAbhitAvA tahavI taviMti // 17 // 1 arabbhiyA0 pra0 / Acharya Shri Kailashsagarshmandir For Private And Personal 5 narakavi bhaktyadhya. uddezaH 1 // 131 //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahir Asin Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsy i Garmandir se succaI nagaravahe va sadde, duhovaNIyANi payANi tattha / udiNNakammANa udiNNakammA, puNo puNo te sarahaM duheti // 18 // 'tasmiMzca mahAyAtanAsthAne narake tameva vizinaSTi-nArakANAM lolanena samyak pragADho-vyApto bhRtaH sa tathA tasminnarake | atizItArtAH santo 'gADham atyartha suSTha taptam agniM vrajanti, 'tatrApi agnisthAne'bhidurge dahyamAnAH 'sAtaM' sukhaM manAgapi | na labhante, 'arahito' nirantaro'bhitApo-mahAdAho yeSAM te arahitAbhitApAH tathApi tAnArakAMste narakapAlAstApayantyatyartha | taptatailAgninA dahantIti // 17 // apica sezabdo'thazabdArthe, 'artha' anantaraM teSAM nArakANAM narakapAlai raudraiH kadImAnAnAM bhayAnako hAhAravapracura Akrandanazabdo nagaravadha iva 'zrUyate' samAkarNyate, duHkhena pIDayopanItAni-uccAritAni karuNApradhAnAni yAni padAni hA mAtastAta ! kaSTamanAtho'haM zaraNAgatastava trAyakha mAmityevamAdInAM padAnAM tatra' narake zabdaH zrUyate, | udIrNam-udayaprAptaM kaTuvipAkaM karma yeSAM te tathA teSAM tathA 'udIrNakarmANo narakapAlA mithyAvahAsyaratyAdInAmudaye vartamAnAH 'punaH punaH' bahuzaste 'sarahaM ( duhe )ti' sarabhasaM-sotsAhaM nArakAn 'duHkhayanti atyantamasA nAnAvidhairupAyaduHkhamasAtavedanIyamutpAdayantIti // 18 // tathA pANehi NaM pAva viojayaMti, taM bhe pavakkhAmi jahAtaheNaM / daMDehiM tatthA sarayaMti bAlA, sabehiM daMDehi purAkaehiM // 19 // keeeeeeeeeeeeeeeeers For Private And Personal
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahir Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarrifyinmandir 5 narakavibhaktyadhya. uddezaH 1 ttiyutaM sUtrakRtAGgaM te hammamANA Narage paDaMti, punne durUvassa mahAbhitAve / zIlAGkA te tattha ciTuMti durUvabhakkhI, tujhaMti kammovagayA kimIhiM // 20 // cAryAyavR 2 'Namiti' vAkyAlaGkAre, 'prANaiH' zarIrendriyAdibhiste 'pApAH pApakarmaNo narakapAlA 'viyojayanti' zarIrAvayavAnAM pATanAdibhiH prakArairvikartanAdavayavAn vizleSayanti, kimarthamevaM te kurvantItyAha-'tada' duHkhakAraNaM 'bhe yuSmAkaM 'pravakSyAmi // 132 // Ke yAthAtathyena' avitathaM pratipAdayAmIti, daNDayanti-pIDAmutpAdayantIti daNDA-duHkhavizeSAstai rakANAmApAditaiH 'bAlA' | nirvivekA narakapAlAH pUrvakRtaM sArayanti, tadyathA-tadA hRSTasvaM khAdasi samutkRtyotkRtya prANinAM mAMsaM tathA pibasi tadrasaM | madyaM ca gacchasi paradArAn, sAmprataM tadvipAkApAditena karmaNAbhitapyamAnaH kimevaM rAraTIpItyevaM sarvaiH purAkRtaiH 'dnnddaiH| duHkhavizeSaiH smArayantastAdRzabhUtameva duHkha vizeSamutpAdayanto narakapAlAH pIDayantIti // 19 // kizca-'te' varAkA nArakA 'hanyamAnAH' tADyamAnA narakapAlebhyo naSTA anyasin ghoratare 'narake' narakaikadeze 'patanti' gacchanti, kimbhUte narake ?-'pUrNe bhRte duSTaM rUpaM yasya taharUpaM-viSThAmRgmAMsAdikalmalaM tasya bhRte tathA 'mahAbhitApe' atisantApopete 'te' nArakAH svakarmAvabaddhAH 'tatra' evambhUte narake 'dUrUpabhakSiNaH' azucyAdibhakSakAH prabhUtaM kAlaM yAvattiSThanti, tathA 'kRmibhiH' narakapAlApA- ditaiH parasparakRtaizca 'svakarmopagatAH svakarmaDhaukitAH 'tudyante' vyathyante iti / tathA cAgamaH-"chaTThIsattamAsu NaM puDhavIsu 1 SaSThasaptamyoH pRthvyo rayikA atimahAnti raktakundhurUpANi vikuLa anyonyasya kAyaM anuhanyamAnAstiSThanti // // 132 // For Private And Personal
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharan Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagars mandir neraiyA pahU mahaMtAI lohikuMthurUvAI viuvittA annamannassa kArya samaturaMgemANA samaturaMgemANA aNughAyamANA aNughAyamANA ciTThati" // 20 // kizcAnyat sayA kasiNaM puNa ghammaThANaM, gADhovaNIyaM atidukkhadhamma / aMdUsu pakkhippa vihattu dehaM, veheNa sIsaM se'bhitAvayaMti // 21 // chiMdaMti bAlassa khureNa nakaM, uTrevi chidaMti duvevi knnnne| jinbhaM viNikkassa vihatthimittaM, tikkhAhiM sUlAhi'bhitAvayaMti // 22 // 'sadA sarvakAlaM 'kRtlaM' saMpUrNa punaH tatra narake 'dharmapradhAnaM' uSNapradhAnaM sthitiH-sthAnaM nArakANAM bhavati, tatra hi pralayAtiriktAgninA vAtAdInAmatyantoSNarUpakhAta , tacca laiH-nidhattanikAcitAvasthaiH karmabhirnArakANAm 'upanItaM DhaukitaM, punarapi vizinaSTi-atIva duHkham-asAtAvedanIyaM dharmaH-svabhAvo yasya tattathA tasiMzcaivaMvidhe sthAne sthito'sumAn 'anduSu' nigaDeSu 9 | dehaM vihatya prakSipya ca tathA zirazca 'se' tasya nArakasya 'vedhena' randhrotpAdanenAbhitApayanti kIlakaizca sarvANyapyaGgAni vita18|tya carmavat kIlayanti iti // 21 // apica te paramAdhArmikAH pUrvaduzcaritAni sarayitA 'bAlasya' ajJasya-nirvivekasya prA 1 bahU pra0 / 2 samacauraMge0 pra0 / For Private And Personal
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahpola Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar Gyarmandir sUtrakRtAGgaM yazaH sarvadA vedanAsamudghAtopagatasya kSurapreNa nAsikAM chindanti tathauSThAvapi dvAvapi kau~ chindanti, tathA madyamAMsarasAbhilipso- 5narakavizIlAGkA- mRSAbhASiNo jihAM vitastimAtrAmAkSipya tIkSNAbhiH zUlAbhiH 'abhitApayanti' apanayanti iti // 22 // tathA bhattyadhya. cAryAyavR uddezaH 1 ttiyutaM te tippamANA talasaMpuDaMva, rAiMdiyaM tattha thaNaMti baalaa| galaMti te soNiapUyamaMsaM, pajjoiyA khaarpiddhiyNgaa|| 23 // // 133 // jai te sutA lohitapUapAI, bAlAgaNI teaguNA pareNaM / kuMbhI mahaMtAhiyaporasIyA, samUsitA lohiyapUyapuNNA // 24 // 'te' chinnanAsikoSThajihAH santaH zoNitaM 'tipyamAnAH' kSaranto yatra-yasmin pradeze rAtriMdinaM gamayanti, tatra 'bAlA 18| ajJAH 'tAlasampuTA iva' pavaneritazuSkatAlapatrasaMcayA iva sadA 'stananti' dIrghavikharamAkrandantastiSThanti tathA 'pradyotitA' vahninA jvalitAH tathA kSAreNa pradigdhAGgAH zoNitaM pUrva mAMsaM cAharnizaM galantIti // 23 // kizca-punarapi sudharmakhAmI jambUsvAminamuddizya bhagavadvacanamAviSkaroti-yadi 'te' khayA 'zrutA' AkarNitA-lohitaM-rudhiraM pUrva-rudhirameva pakaM te dve api | // 133 // paktuM zIlaM yasyAM sA lohitapUyapAcinI-kumbhI, tAmeva vizinaSTi-'bAla' abhinavaH pratyagro'gnistena tejaH-abhitApaH sa eva / 1 stananto pr| For Private And Personal
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha A m anda SODDOESO9009900 guNo yasyAH sA bAlAgnitejoguNA 'pareNa' prakarSeNa taptetyarthaH, punarapi tasyA eva vizeSaNaM 'mahatI' bRhattarA 'ahiyaporusIyeti puruSapramANAdhikA 'samucchritA' uSTrikAkRtirUvaM vyavasthitA lohitena pUyena ca pUrNA, saivambhUtA kumbhI samantato'gninA prajvalitA'tIva bIbhatsadarzaneti // 24 // tAsu ca yakriyate taddarzayitumAha pakkhippa tAsu payayaMti bAle, aTTassare te kaluNaM rasate / taNhAiyA te tautaMbatattaM, pajjijamANA'dRtaraM rasaMti // 25 // appeNa appaM iha vaMcaittA, bhavAhame puvasate shsse| ciTuMti tatthA bahukUrakammA, jahA kaDaM kamma tahAsi bhAre // 26 // samajiNittA kalusaM aNajjA, iTrehi kaMtehi ya vipphnnaa| te dubbhigaMdhe kasiNe ya phAse, kammovagA kuNime AvasaMti // 27 // ttibemi // iti nirayavibhattie paDhamo uddeso samatto // (gAthAgaM0 336) 'tAsu' pratyagrAgnipradIptAsu lohitapUyazarIrAvayavakilviSapUrNAsu durgandhAsu ca 'bAlAn' nArakAstrANarahitAn AsvirAn || karuNaM-dInaM rasataH prakSipya prapacanti, 'te ca' nArakAstathA kadaryamAnA virasamAkrandantasmRDArtAH salilaM prArthayanto madyaM te For Private And Personal
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash mandir hA 'yathA pUrvajanma padabhavanti khataH parata ubhayate, tathA matsyaghA atIva priyamAsIdityevaM sarayitA taptaM pAyyante, te ca taptaM traSu pAyyamAnA ArtataraM 'rasanti' rAraTantIti // 25 // uddezakA-18|5narakavisUtrakRtAGgaM zIlAGkA rthopasaMhArArthamAha-'appeNa' ityAdi, 'iha' asinmanuSyabhave 'AtmanA' paravaJcanapravRttena svata eva paramArthata AtmAnaM vazcayitA | bhakyadhya. cAIyabR 'alpena' stokena paropaghAtasukhenAtmAnaM vaJcayikhA bahuzo bhavAnAM madhye adhamA bhavAdhamAH-matsyabandhalubdhakAdInAM bhavA- uddezaH1 ciyutaM / stAn pUrvajanmasu zatasahasrazaH samanubhUya teSu bhaveSu viSayonmukhatayA sukRtaparAakhakhena cAvApya mahAghorAtidAruNaM narakA-19 // vAsaM 'tatra' taminmanuSyAH 'krUrakarmANaH' parasparato duHkhamudIrayantaH prabhUtaM kAlaM yAvattiSThanti, atra kaarnnmaah||134|| hA 'yathA' pUrvajanmasu yAdRgbhUtenAdhyavasAyena jaghanyajaghanyatarAdinA kRtAni karmANi 'tathA' tenaiva prakAreNa se tasya nArakajantoH | 'bhArA' vedanAH prAdurbhavanti khataH parata ubhayato veti, tathAhi-mAMsAdAH khamAsAnyevAgninA pratApya bhakSyante, tathA mAMsarasapAyino nijapUyarudhirANi taptatrapUNi ca pAyyante, tathA matsyaghAtakalubdhakAdayastathaiva chidyante bhidyante yAvanmAyenta iti, 18 tathA'nRtabhASiNAM tatmArayitvA jivAcecchidyante, (granthAnam 4000) tathA pUrvajanmani parakIyadravyApahAriNAmaGgopAGgAnyapahiya-11% nte tathA pAradArikANAM vRSaNacchedaH zAlmalyupagrahanAdi ca te kAryante evaM mahAparigrahArambhavatAM krodhamAnamAyAlobhinAM ca janmAMtarakhakRtakrodhAdiduSkRtasmAraNena tAgvidhameva duHkhamutpAdyate. itihakhA suSThacyate yathA vRttaM karma tAdRgabhUta eva teSAM tatka mavipAkApAdito bhAra iti // 26 // kizcAnyat-anAryA anAryakarmakArikhAddhiMsAnRtasteyAdibhirAzravadvAraiH 'kaluSaM' pApaM | KI 'samajye azubhakarmopacayaM kRkhA 'te' krUrakarmANo 'durabhigandhe narake AvasantIti saMTaGkaH, kimbhUtAH?-'iSTa zabdAdibhi 1 // 13 // ! viSayaiH 'kamanIyaiH kAntairvividhaM prakarSeNa hInA vipramuktA narake vasanti, yadivA-yadartha kaluSaM samarjayanti taimAtAputrakala For Private And Personal
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Many in Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagy armand trAdibhiH kAntaizca viSayairvipramuktA ekAkinaste 'durabhigandhe' kuthitakalevarAtizAyini narake 'kRtsne' saMpUrNe'tyantAzubhasparze || ekAntodvejanIye'zubhakarmopagatAH 'kuNimetti mAMsapezIrudhirapUyAtraphipphisakazmalAkule sarvAmedhyAdhame bIbhatsadarzane hAhAravA9 krandena kaSTaM mA tAvadityAdizabdavadhiritadigantarAle paramAdhame narakAvAse A-samantAdutkRSTatastrayastriMzatsAgaropamANi yAva-11 dyasyAM vA narakapRthivyAM yAvadAyustAvad 'vasanti' tiSThanti, itiH parisamAptyarthe, bravImIti pUrvavat // 27 // iti narakavibhakteH prathamoddezakaH smaaptH|| atha paJcamAdhyayanasya dvitIyoddezakaH prArabhyate // amaso900299999000rasasa uktaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIyaH samArabhyate-asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantaroddezake yaiH karmabhirjantavo narakeSUtpadhante yAdRgavasthAca bhavantyetatpratipAditam , ihApi viziSTataraM tadeva pratipAdyate, ityanena saMbandhenAyAtasyAsyoddezakasya sUtrAnugame askhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam ahAvaraM sAsayadukkhadhamma, taM bhe pavakkhAmi jahAtaheNaM / bAlA jahA dukkaDakammakArI, vedaMti kammAI purekaDAiM // 1 // For Private And Personal
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga n mandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAIyavRttiyutaM 5 narakavibhaktyadhya. uddezaH 2 // 135 // hatthehi pAehi ya baMdhiUNaM, udaraM vikattaMti khurAsiehiM / giNhittu bAlassa vihattu dehaM, vaddhaM thiraM piTThato uddharaMti // 2 // 'atha' ityAnantarye 'aparam' ityuktAdanyadvakSyAmItyuttareNa sambandhaH, zazvadbhavatIti zAzvataM-yAvadAyustacca tahuHkhaM ca zAzvataduHkhaM taddharmaH-svabhAvo yasmin yasya vA narakasya sa tathA tam , evambhUtaM nityaduHkhasvabhAvamakSinimeSamapi kAlamavidyamAnasukhalezaM 'yAthAtathyena' yathA vyavasthitaM tathaiva kathayAmi, nAtropacAro'rthavAdo vA vidyata ityarthaH, 'bAlA' paramArthamajAnAnA viSayasukhalipsavaH sAmpratakSiNaH karmavipAkamanapekSamANA 'yathA' yena prakAreNa duSTa kRtaM duSkRtaM tadeva karma-anuSThAnaM tena vA duSkRtena karma-jJAnAvaraNAdikaM taduSkRtakarma tatkartuM zIlaM yeSAM te duSkRtakarmakAriNaH ta evambhUtAH 'purAkRtAni janmAntarA|rjitAni karmANi yathA vedayanti tathA kathayiSyAmIti // 1 // yathApratijJAtamAha-paramAdhArmikAstathAvidhakarmodayAt krIDAyamAnAH tAnnArakAn hasteSu pAdeSu baddhodaraM 'kSuraprAsibhiH' nAnAvidhairAyudhavizeSaiH 'vikartayanti' vidArayanti, tathA parasya bAlasyevAkiJcitkaratvAdvAlasya lakuTAdibhirvividhaM 'hataM' pIDitaM dehaM gRhIkhA 'vadhaM carmazakalaM 'sthiraM balavat 'pRSThataH pRSThideze 'uddharanti' vikataiyantyevamagrataH pArzvatazceti // 2 // api ca bAha paikattaMti ya mUlato se, thalaM viyAsaM mahe ADahati / // 135 // 1pakappaMti samU0pra0 / For Private And Personal
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org rahaMsi taM sarayaMti bAlaM, Arussa vijjhati tudeNa piTTe // 3 // ayaM tattaM jaliyaM sajoi, taUvamaM bhUmimaNukkamaMtA / te jjhamANA kaNaM thaNaMti, usucoiyA tattajugesu juttA // 4 // Acharya Shri Kailashsagaru Gyanmandir 'se' tasya nArakasya tisRSu narakapRthivISu paramAdhArmikA aparanArakAca adhastanacatasRSu cAparanArakA eva mUlata Arabhya bAhUn 'prakartayanti' chindanti tathA 'mukhe' vikAzaM kRtvA 'sthUlaM' bRhattaptAyogolAdikaM prakSipanta A - samantAddahanti / tathA 'rahasi ' ekAkinaM 'yuktam' upapannaM yuktiyuktaM svakRtavedanAnurUpaM tatkRtajanmAntarAnuSThAnaM taM 'bAlam' arja nArakaM smArayanti, tadyathA - taptatrapupAnAvasare madyapastvamAsIstathA svamAMsabhakSaNAvasare pizitAzI khamAsIrityevaM duHkhAnurUpamanuSThAnaM smArayantaH kadarthayanti tathA niSkAraNameva 'ArUSya' kopaM kRtvA pratodAdinA pRSThadeze taM nArakaM paravazaM vidhyantIti // 3 // tathAtaptAyogolakasannibhAM jvalitajyotirbhUtAM tadevaMrUpAM tadupamAM vA bhUmim 'anukrAmantaH tAM jvalitAM bhUmiM gacchantaste dahyamAnAH 'karuNaM' dInaM vikharaM 'stanaMti' rAraTanti tathA tapteSu yugeSu yuktA galibalIvardA iva iSuNA pratodAdirUpeNa vidhyamAnAH stanantIti // 4 // anyacca bAlA balA bhUmimaNukamaMtA, pavijjalaM lohapahaM ca tattaM / For Private And Personal
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagartun fynmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAya ciyutaM // 136 // jaMsI'bhiduggaMsi pavajamANA, peseva daMDehiM purAkaraMti // 5 // 5narakavi bhakyadhya. te saMpagADhaMsi pavajamANA, silAhi hammaMti nipAtiNIhi / uddezaH 2 saMtAvaNI nAma ciradvitIyA, saMtappatI jattha asAhukammA // 6 // 'bAlA' nirvivekinaH prajvalitalohapathamiva taptAM bhuvaM 'pavijalaM'ti rudhirapUyAdinA picchilAM balAdanicchantaH 'anukramyamANAH' preyamANA virasamArasanti, tathA 'yasmin' abhidurge kumbhIzAlmalyAdau prapadyamAnA narakapAlacoditA na samyaggacchanti, tataste kupitAH paramAdhArmikAH 'preSyAniva' karmakarAniva balIvardavadvA daNDaihalA pratodanena pratudha 'purataH' agrataH kurvanti, na te khecchayA gantuM sthAtuM vA labhanta iti // 5 // kiJca-'te' nArakAH 'sampragADha miti bahuvedanamasahyaM narakaM mArga vA prapa|dyamAnA gantuM sthAtuM vA tatrAzaknuvanto'bhimukhapAtinIbhiH zilAbhirasurairhanyante, tathA santApayatIti santApanI-kumbhI sA ca || cirasthitikAM tadgato'sumAn prabhUtaM kAlaM yAvadativedanAgrasta Aste yatra ca 'santapyate' pIbyate'tyartham 'asAdhuko janmAntarakRtAzubhAnuSThAna iti // 6 // tathA // 136 // kaMdUsu pakkhippa payaMti bAlaM, tatovi daDDA puNa uppayaMti / te uDDhakAehiM pakhajjamANA, avarehiM khajaMti saNapphaehiM // 7 // Receedeseesersesesesesesese For Private And Personal
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri M a in Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsyi Gyanmandir eeeeeeeeeeeeeeeees samUsiyaM nAma vidhUmaThANaM, jaM soyatattA kaluNaM thaNaMti / ahosiraM kahu vigattiUNaM, ayaMva satthehiM samosaveMti // 8 // taM 'bAlaM' varAkaM nArakaM kanduSu prakSipya narakapAlAH pacanti, tataH pAkasthAnAt te dahyamAnAcaNakA iva bhRjyamAnA Urdhva | patantyutpatanti, te ca UrdhvamutpatitAH 'uDDhakAehiM ti droNaiH kAkaivakriyaH 'prakhAdyamAnA' bhakSyamANA anyato naSTAH santo'paraiH 'saNapphaehiMti siMhavyAghrAdibhiH 'khAdyante' bhakSyante iti // 7 // kizca-samyagucchritaM-citikAkRti, nAmazabdaH sambhAvanAyAM, sambhAvyante evaMvidhAni narakeSu yAtanAsthAnAni, vidhamasya-agneH sthAnaM vidhumasthAnaM yatprApya zokavitaptAH | 'karuNaM' dInaM 'stananti' AkrandantIti, tathA adhaHziraH kRlA dehaM ca vikAyovat 'zastraiH' tacchedanAdibhiH 'samo| satitti khaNDazaH khaNDayanti // 8 // api ca samUsiyA tattha visUNiyaMgA, pakkhIhiM khajaMti aomuhehiM / saMjIvaNI nAma ciraTritIyA, jaMsI payA hammai pAvaceyA // 9 // tikkhAhiM sUlAhi nivAyayaMti, vasogayaM sAvayayaM va laddhaM / 1 bhitAvayaMti pr0| aeakeatheeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailash 5narakavibhaktyadhya. uddezaH 2 sUtrakRtAGgaM te sUlaviddhA kaluNaM thaNaMti, egaMtadukkhaM duhao gilANA // 10 // zIlAGkA | 'tatra' narake stambhAdau UrvavAhavo'dhaHziraso vA zvapAkairbastavallambitAH santaH 'visUNiyaMgati utkRttAkA apagatakhacaH cAIyava pakSibhiH 'ayomukhaiH vajracaJcabhiH kAkagRdhrAdibhirbhakSyante, tadevaM te nArakA narakapAlApAditaiH parasparakRtaiH svAbhAvikairvA ttiyutaM | chinnA bhinnAH kathitA mUchitAH santo vedanAsamudghAtagatA api santo na mriyante ato vyapadizyate saJjIvanIvat snyjiivnii||137|| jIvitadAtrI narakabhUmiH, na tatra gataH khaNDazazchinno'pi mriyate vAyuSi satIti, sA ca cirasthitikotkRSTatastrayastriMzata yAva |sAgaropamANi, yasyAM ca prAptAH prajAyanta iti prajAH-prANinaH pApacetaso hanyante mudgarAdibhiH, narakAnubhAvAcca mumUrSevo'| pyatyantapiSTA api na mriyante, apitu pAradavanmilantIti // 9 // apica-pUrvaduSkRtakAriNaM tIkSNAbhirayomayIbhiH zUlAbhiH narakapAlA nArakamatipAtayanti, kimiva ?-vazamupagataM zvApadamiva kAlapRSThasUkarAdikaM khAtadhyeNa labdhvA kadarthayanti, te nAra kAH zUlAdibhirviddhA api na mriyante, kevalaM 'karuNaM' dInaM stananti, na ca teSAM kazcitrANAyAlaM tathaikAntena 'ubhayataH' anta1% bahizca 'glAnA' apagataprabhodAH sadA duHkhamanubhavantIti // 10 // tathA sayA jalaM nAma nihaM mahaMtaM, jaMsI jalaMto agaNI akttro| ciTuMti baddhA bahukUrakammA, arahassarA kei ciradvitIyA // 11 // 10mabhitApayanti pra0 / 2 kAlapRSTo mRgabhede ( haimH)| // 137 // For Private And Personal
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan Aradhana Kendra www.kobatirth.org ciyA mahaMtI samArabhittA, chubbhaMti te taM kaluNaM rasaMtaM / AtI tattha asAhukammA, sappI jahA paDiyaM joimajjhe // 12 // 'sadA' sarvakAlaM 'jvalat' dedIpyamAnamuSNarUpatvAt sthAnamasti, nihanyante prANinaH karmavazagA yasmin tanniham - AghAta - sthAnaM tacca 'mahad' vistIrNa yatrAkASTho'gnirjvalannAste, tatraivambhUte sthAne bhavAntare bahukrUrakRtakarmANasta dvipAkApAditena pApena baddhAstiSThantIti, kimbhUtAH 1 - 'arahakharA' bRhadAkrandazabdAH 'cirasthitikAH' prabhUtakAlasthitaya iti // 11 // tathA-mahatIzcitAH samArabhya narakapAlAH 'taM' nArakaM virasaM 'karuNaM' dInamArasantaM tatra kSipanti, sa cAsAdhukarmA 'tatra' tasyAM citAyAM gataH san 'Avartate' vilIyate, yathA- 'sarpiH' ghRtaM jyotirmadhye patitaM dravIbhavatyevamasAvapi vilIyate, na ca tathApi bhavAnubhAvAtprANairvimucyate // 12 // ayamaparo narakayAtanAprakAra ityAha sadA kasiNaM puNa ghammaThANaM, gADhovaNIyaM aidukkhadhammaM / hatthehiM pAehi ya baMdhiUNaM, sattuva DaMDehiM samArabhaMti // 13 // jati bAssa va puTTI, sIsaMpi bhiMdaMti aoghaNehiM / bhinnadehA phalagaMva tacchA, tattAhiM ArAhiM niyojayaMti // 14 // Acharya Shri KailashsagaruryGyanmandir For Private And Personal seve
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mal A radhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailashsagar sUtrakRtAGgaM 'sadA' sarvakAlaM 'kRtsna' sampUrNa punaraparaM 'dharmasthAnaM' uSNasthAnaM dRDhainidhattanikAcitAvasthaiH karmabhiH 'upanItaM' Dhauki- 1815 narakavizIlAGkA-8 tamatIva duHkharUpo dharmaH-svabhAvo yasiMstadatiduHkhadharma tadevambhUte yAtanAsthAne tamatrANaM nArakaM hasteSu pAdeSu ca bar3hA tatra prakSi bhakyadhya. cAIya- panti, tathA tadavasthameva zatrumiva daNDaiH 'samArabhante tADayanti iti // 13 // kiJca-'bAlasya varAkasya nArakasya vyatha uddezaH 2 ciyuta / yatIti vyatho-lakuTAdiprahArastena pRSThaM 'bhaJjayanti moTayanti, tathA ziro'pyayomayena ghanena 'bhindanti' cUrNayanti, apish||13|| bdAdanyAnyapyaGgopAGgAni drughaNaghAtaizcarNayanti 'te' nArakA 'bhinnadehAH' cUrNitAGgopAGgAH phalakamivobhAbhyAM pArdhAbhyAM krakaIS cAdinA 'avataSTAH' tanUkRtAH santastaptAbhirArAbhiH pratudyamAnAstaptatrapupAnAdike karmaNi 'viniyojyante' vyApAryanta iti | // 14 // kiJca abhimuMjiyA rudda asAhukammA, usucoiyA hatthivahaM vahati / egaM durUhittu duve tato vA, Arussa vijhaMti kakANao se // 15 // bAlA balA bhUmimaNukamaMtA, pavijjalaM kaMTailaM mahaMtaM / // 138 // vivaddhatappehiM vivaNNacitte. samIriyA kohabaliM kariti // 16 // 02999999900ASON 10pAtai pra. For Private And Personal
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarayanmandir | syAt, tasmAtsarvajJatrameSTavyaM / tathA yaduktaM - 'khApabodhavibhAgena parimitaM jAnAtItyetadapi sarvajanasamAnale yatkiJciditi / yadapi ca kaizciducyate - yathA 'brahmaNaH svapnAvabodhayorlokasya pralayodayau bhavata' iti, tadapyayuktisaMgatameva, pratipAditaM caitat prAgeveti na pratanyate / na cAtyantaM sarvajagata utpAdavinAzau vidyete 'na kadAcidanIdRzaM jagaditi vacanAt / tadevamanantAdikaM lokavAdaM parihRtya yathAvasthitavastusvabhAvAvirbhAvanaM pazcArddhena darzayati-ye kecana trasAH sthAvarA vA tiSThantyasmin saMsAre teSAM svakarmapariNatyA'styasau paryAyaH 'aMjU' iti praguNo'vyabhicArI tena paryAyeNa svakarmapariNatijanitena te trasAH santaH sthAvarAH saMpadyante sthAvarA api ca trasattamabhruvate tathA trasAstrasatvameva sthAvarAH sthAvaratvamevA''nuvanti, na punaryo yAdRgiha sa tAdRgevAmutrApi bhavatItyayaM niyama iti // 8 // asminnevArthe dRSTAntAbhidhitsayA''ha - urAlaM jagato jogaM, vivajjAsaM paliMti ya / save akkaMtadukkhA ya, aoM save ahiMsitA // 9 // eyaM khu nANiNo sAraM, janna hiMsai kiMcaNa / ahiMsAsamayaM ceva, etAvantaM viyANiyA // 10 // 'urAla' miti sthUlamudAraM 'jagata' audArikajantugrAmasya 'yogaM' vyApAraM ceSTAmavasthAvizeSamityarthaH, audArikazarIriNo hi jantavaH prAktanAdavasthAvizeSAdgarbhakalalArbudarUpAd 'viparyAsabhUtaM' bAlakaumArayauvanAdikamudAraM yogaM pari-samantAdayante - gacchanti paryayante, etaduktaM bhavati - audArikazarIriNo hi manuSyAdervAlakaumArAdikaH kAlAdikRto'vasthAvizeSo'nyathA cAnyathA ca bhavan pratyakSeNaiva lakSyate, na punaryAdRk prAk tAdRgeva sarvadeti, evaM sarveSAM sthAvarajaGgamAnAmanyathA'nyathA ca bhavanaM draSTavyamiti / For Private And Personal
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahalen Aradhana Kendra sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryayavR // 51 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar api ca- 'sarve' jantava AkrAntA abhibhUtA duHkhena - zArIramAnasenAsAtodayena duHkhAkrAntAH santo'nyathA'vasthAbhAjo labhyante, | ataH sarve'pi te yathAshiMsitA bhavanti tathA vidheyaM / yadivA - sarve'pi jantavaH 'akAntam' anabhimataM duHkhaM yeSAM te'kAntaduHkhAH cazabdAt priyasukhAzca, atastAn sarvAn na hiMsyAdityanena cAnyathAkhadRSTAnto darzito bhavatyupadezazca datta iti // 9 // kimarthaM saccAn na hiMsyAdityAha - khuravadhAraNe, etadeva 'jJAnino' viziSTavivekavataH 'sAraM' nyAyyaM yat kaJcana prANijAtaM | sthAvaraM jaGgamaM vA 'na hinasti' na paritApayati, upalakSaNaM caitat tena na mRSA brUyAnnAdattaM gRhNIyAnAbrahmA''seveta na parigrahaM / | parigRhNIyAnna naktaM bhuJjItetyetajjJAninaH sAraM yanna karmAzraveSu vartata iti / api ca-ahiMsayA samatA ahiMsAsamatA tAM caitAvadvi| jAnIyAt, yathA mama maraNaM duHkhaM cApriyamevamanyasyApi prANilokasyeti, evakAro'vadhAraNe, ityevaM sAdhunA jJAnavatA prANinAM paritApanA'padrAvaNAdi na vidheyameveti // 10 // evaM mUlaguNAnabhidhAyedAnImuttaraguNAnabhidhAtukAma Aha busie ya vigayaMgehI, AyANaM saM ( samma) rakkhaai / cariAsaNasejjAsu, bhattapANe a aMtasoM // 11 // ehiM tihiM ThANehiM, saMjaya satataM muNI / ukkasaM jalaNaM NUmaM, majjhatthaM ca vigiMcae // 12 // | samie u sayA sAhu, paMcasaMvarasaMbuDe / siehi asie bhikkhU, AmokkhAya parivajjAsi ||13||ttibemi // 1 vigayagiddhI ya pra0 2 AyANIyaM srkkhe| cU0 For Private And Personal seses nmandir 1 samayA0 uddezaH 4 lokavAda - nirAsa: // 51 //
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Main Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarri Gyanmandir vividham-- anekaprakAramuSitaH - sthito dazavidhacakravAlasAmAcAryAM vyuSitaH, tathA vigatA - apagatA AhArAdau gRddhiryasyAsau vigatagRddhiH sAdhuH, evaMbhUtazvAdIyate svIkriyate prApyate vA mokSo yena tadAdAnIyaM - jJAnadarzanacAritratrayaM tatsamyag rakSayed-anupAlayet yathA yathA tasya vRddhirbhavati tathA tathA kuryAdityarthaH / kathaM punazcAritrAdi pAlitaM bhavatIti darzayati -- 'caryAsanazayyAsu' caraNaM caryA - gamanaM, sAdhunA hi sati prayojane yugamAtradRSTinA gantavyaM, tathA supratyupekSite supramArjite cAsane upaveSTavyaM tathA zayyAyAM - vasatau saMstArake vA supratyupekSitapramArjite sthAnAdi vidheyaM, tathA bhakte pAne cAntazaH samyagupayoga - vatA bhAvyam, idamuktaM bhavati -- IryAbhASaiSaNA''dAnanikSepapratiSThApanAsamitiSUpayuktenAntazo bhaktapAnaM yAvadudgamAdidoSarahita| manveSaNIyamiti // 11 // punarapi cAritrazuddhyarthaM guNAnadhikRtyAha - etAni - anantaroktAni trINi sthAnAni, tadyathA - IrSyA - samitirityekaM sthAnam, AsanaM zayyetyanenAdAnabhANDamAtranikSepaNAsamitirityetacca dvitIyaM sthAnaM, bhaktapAnamityanenaiSaNAsami| tirupAttA, bhaktapAnArthaM ca praviSTasya bhASaNasaMbhavAdbhASAsamitirAkSiptA, sati cAhAre uccAraprazravaNAdInAM sadbhAvAtpratiSThApanAsami| tirapyAyAtetyetacca tRtIyaM sthAnamiti, ata eteSu triSu sthAneSu samyagyataH saMyata AmokSAya parivrajedityuttarazlokAnte kriyeti / | tathA 'satatam' anavaratam 'muniH' samyak yathAvasthitajagatrayavettA utkRSyate AtmA darpAdhmAto vidhIyate'nenetyutkarSo - mAnaH, tathA''tmAnaM cAritraM vA jvalayati - dahatIti jvalanaH - krodhaH, tathA 'zUma' miti gahanaM mAyetyarthaH, tasyA alabdhamadhyatvAdevamabhidhIyate, tathA AsaMsAramasumatAM madhye- antarbhavatIti madhyastho - lobhaH, cazabdaH samuccaye, etAn mAnAdIMzcaturo'pi kaSAyAstadvipAkA For Private And Personal
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharaj Aradhana Kendra sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryayaciyurta // 52 // www.kobatirth.org bhijJo muniH sadA 'vigiMcae ' tti vivecayed - AtmanaH pRthakkuryAdityarthaH / nanu cAnyatrAgame krodha AdAvupanyasyate, tathA kSapakazreNyAmAruDho bhagavAn krodhAdIneva saMjvalanAn kSapayati, tat kimarthamAgamaprasiddhaM kramamullaGghayAdau mAnasyopanyAsa iti ?, atrocyate, mAne satyavazyaMbhAvI krodhaH, krodhe tu mAnaH svAdvA na vetyasyArthasya pradarzanAyAnyathAkramakaraNamiti ||12|| tadevaM mUlaguNAnuttaraguNA~copadarthyAdhunA sarvopasaMhArArthamAha --turavadhAraNe, paJcabhiH samitibhiH samita eva sAdhuH, tathA prANAtipAtAdipazca mahAtratopetakhAtpaJcaprakAra saMvarasaMvRtaH, tathA manovAkkAyaguptiguptaH, tathA gRhapAzAdiSu sitA - baddhAH avasaktA gRhasthAsteSvasitaH - anavabaddhasteSu mUrcchAmakurvANaH paGkAdhArapaGkajavattatkarmaNA'didyamAno bhikSuH - bhikSaNazIlo bhAvabhikSuH 'AmokSAya' azeSakarmApagamalakSaNamokSArthaM pari-samantAt vrajeH saMyamAnuSThAnarato bhavestvamiti vineyasyopadezaH / iti adhyayanasamAptau, bravImIti gaNadhara evamAha, yathA tIrthakRtoktaM tathaivAhaM bravImi na svamanISikayeti / gato'nugamaH, sAmprataM nayAsteSAmayamupasaMhAraH "saMvesiMpi nayANaM bahuvighavattadvayaM nisAmittA / taM savaNayavisuddhaM jaM caraNaguNadvio sAhU // 1 // " // 13 // 88 // iti sUtrakRtAGge samayAkhyaM prathamAdhyayanaM samAptam // 1 prakarSa prAptaH 2 sarveSAmapi nayAnAM bahuvidhavaktavyatAM nizamya / tatsarvanayavizuddhaM yaccaraNaguNa ( kriyAjJAna ) sthitaH sAdhuH // 1 // Acharya Shri Kailashsagars For Private And Personal Sanmandir 1 samayA 0 | uddezaH 4 mUlottaraguNapAlanaM // 52 //
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavidin Aradhana Kendra bestsese www.kobatirth.org // atha dvitIyAdhyayanasya prathamodezakaH prArabhyate // - Acharya Shri Kailashsagersyri@yanmandir uktaM samayAkhyaM prathamamadhyayanaM, sAmprataM vaitAlIyAkhyaM dvitIyamArabhyate, asya cAyamabhisaMbandhaH - ihAnantarAdhyayane khasamayaguNAH parasamayadoSAzca pratipAditAH, tAMzca jJAtvA yathA karma vidAryate tathA bodho vidheya ityanena saMbandhenA''yAtasyAsyAdhyayanasyopakramAdIni catvAryanuyogadvArANi bhaNanIyAni, tatrApyupakramAntargato'rthAdhikAro dvedhA-adhyayanArthAdhikAra uddezArthAdhi - kArazca tatrAdhyayanArthAdhikAraH prAgeva niyuktikAreNAbhANi - 'NAUNa bujjhaNA ceve' tyanena gAthAdvitIyapAdeneti, uddezArthAdhikAraM tu khata eva niyuktikAra uttaratra vakSyati, nAmaniSpannaM tu nikSepamadhikRtya niryuktikRdAha veyAliyama veyAlagoya veyAlaNaM viyAlaNiyaM / tinnivi caukkagAI vidyAlao ettha puNa jIvo // 36 // tatra prAkRtazailyA veyAliyamiti 'dR vidAraNe ityasya dhAtorvipUrvasya chAndasatvAt bhAve NvulpratyayAntasya vidArakamiti kriyAvAcakamidamadhyayanAbhidhAnamiti, sarvatra ca kriyAyAmetatrayaM sannihitaM tadyathA--kartA karaNaM karma ceti, atastaddarzayati- vidArako vidAraNaM vidAraNIyaM ca teSAM trayANAmapi nAmasthApanAdravyabhAvabhedAccaturddhA nikSepeNa trINi catuSkakAni draSTavyAni atra ca nAmasthApane kSuNNe, dravyavidArako yo hi dravyaM kASThAdi vidArayati, bhAvavidArakastu karmaNo vidAryatvAt noAgamato jIva - vizeSaH, sAdhuriti // 36 / / karaNamadhikRtyA''ha - For Private And Personal
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailash sUtrakRtAGgaM 8 vvaM ca parasumAdI daMsaNaNANatavasaMjamA bhAve / davvaM ca dArugAdI bhAve kammaM viyAlaNiyaM // 37 // 2vaitAlIzIlAGkA- 2 nAmasthApane kSuNNe dravyavidAraNaM parazvAdi, bhAvavidAraNaM tu darzanajJAnatapaHsaMyamAH, teSAmeva karmavidAraNe sAmarthyamityuktaM 18 yA uddezaH cAryAMyavR bhavati, vidAraNIyaM tu nAmasthApane anAdRtya dravyaM dAdi, bhAve punaraSTaprakAraM karmeti // 37 // sAmprataM 'vetAliya'mityetasya | 1 vaitA. ttiyutaM / niruktaM darzayitumAha nikSapaH veyAliyaM iha desiyaMti veyAliyaM tao hoi / veyAliyaM tahA vittamatthi teNeva ya NibaddhaM // 38 // | ihAdhyayane'nekapA karmaNAM vidAraNamabhihitamitikRbaitadadhyayanaM niruktivazAdvidArakaM tato bhavati, yadivA-vaitAlIyamityadhyayananAma, atrApi pravRttI nimittaM-vaitAlIyaM chandovizeSarUpaM vRttamasti, tenaiva ca vRttena nibaddhamityadhyayanamapi vaitAlIyaM, tassa cedaM lakSaNam -vaitAlIyaM laMganaidhanAH SaDayukpAde'STau same ca laH / na samo'tra pareNa yujyate netaH SaT ca nirantarA yujoH | S| // 1 // " // 38 / / sAmpratamadhyayanasyopodghAtaM darzayitumAha kAmaM tu sAsayamiNaM kahiyaM aTThAvayaMmi usabheNaM / aTThANautisuyANaM soUNaM tevi pavvaiyA // 39 // za kAmazabdo'yamabhyupagame, tatra yadyapi sarvo'pyAgamaH zAzvataH tadantargatamadhyayanamapi tathApi bhagavatA''ditIrthAdhiSenopana // 53 // 1 oje SaNmAtrA lagantA yujyaSyai na yuji SaT saMtataM lA na samaH pareNa go vaitAlIyam (chando'nuzAsane a0 3-53 ) tadvaitAlIya chandaH yatra ragaNalaghuguruprAntAH prathamatRtIyayoH Sad dvitIyacaturpayoraTI mAtrAH, atra samasaMkhyako laghurna pareNa guruH kAryaH, itazcAviSamapAdayoH SaTa lA nirantarA neti baitAlIyArthaH / 9002040393929092009002069202 For Private And Personal
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsage Granmandir divyajJAnenASTApadoparivyavasthitena bharatAdhipabharatena cakravartinopahatairaSTainavatibhiH putraiH pRSTena yathA bharato'smAnAjJAM kArayatyataH kimamAbhirvidheyamityatasteSAmagAradAhakadRSTAntaM pradarya na kathazcijantorbhogecchA nivartata ityarthagarbhamidamadhyayanaM 'kathitaM' pratipAditaM, te'pyetacchUkhA saMsArAsAratAmavagamya viSayANAM ca kaTuvipAkatAM niHsAratAM ca jJAtvA mattakarikarNavaccapalamAyurgirinadI| vegasamaM yauvanamityato bhagavadAjaiva zreyaskarIti tadantike sarve pravrajyAM gRhItavanta iti / atra 'uddese nidese ya' ityAdiH sarvo'pyupodghAto bhaNanIyaH // 39 // sAmprataM uddezArthAdhikAraM prAgullikhitaM darzayitumAha-- | paDhame saMboho anicayA ya bIyaMmi mANavajaNayA / ahigAro puNa bhaNiotahA tahA bahuviho tattha // 40 // uddesaMmi ya taie annANaciyassa avacao bhnnio| vajeyavyo ya sayA suhappamAo jaijaNeNaM // 41 // tatra prathamoddezake hitAhitaprAptiparihAralakSaNo bodho vidheyo'nityatA cetyayamarthAdhikAraH, dvitIyoddezake mAno varjanIya ityaKA yamarthAdhikAraH, punazca tathA tathA'nekaprakAro bahuvidhaM zabdAdAvarthe'nityatAdipratipAdakoAdhikAro bhaNita iti, tRtIyodezake ajJAnopacitasya karmaNo'pacayarUpo'rthAdhikAro bhaNita iti yatijanena ca sukhapramAdo varjanIyaH sadeti // 41 // sAmprataM sUtrAnugame askhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedamsaMbujjhaha kiM na bujjhaha?, saMbohI khalu peJca dullhaa|nno hUvaNamaMti rAio,no sulabhaM puNarAvi jIviyaM // 1 // 1 yadyapi viMzatyAyeti vacanAtsyAdatra strItvamekacanAnvitaM tathApi pratiputraM praznottarapArthakyavivakSayAtra bahutvaM / caitramaitrAbhyAmekaviMzatI dattamitivat / eeeeeeeeeeeeeeeeesececener eeeeeeeee.orcecececeneca e For Private And Personal
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kalahari Shri Mahar www.kabaarth.org yanmandi a dhana Kendra sUtrakRtAGgaM ||DaharA buhA ya pAsaha gabbhatthA vi cayaMti mANavA / seNe jaha vayaM hare evaM AukhayaMmi tuddaI ||2||||2vaitaaliishiilaangkaa yA uddezaH cAya-181 tatra bhagavAnAditIrthakaro bharatatiraskArAgatasaMvegAn svaputrAnuddizyedamAha, yadivA-surAsuranaroragatirazcaH samuddizya provAca AyuSo tayata yathA-'saMbudhyatvaM' yUyaM jJAnadarzanacAritralakSaNe dharme bodhaM kuruta, yataH punarevaMbhUto'vasaro durApaH, tathAhi-mAnuSaM janma || nityatA tatrApi. karmabhUmiH punarAryadezaH sukulotpattiH sarvendriyapATavaM zravaNazraddhAdiprAptau .satyAM khasaMvicyavaSTambhenAha-'kiM na budhyadhva'18 // 54 // miti, avazyamevaMvidhasAmagryavAptau satyAM sakarNena tucchAn bhogAn parityajya saddhameM bodho vidheya iti bhAvaH, tathAhi-"ni-18 rvANAdisukhaprade narabhave jainendradharmAnvite, labdhe svalpamacAru kAmajasukhaM no sevituM yujyate / vaiDUryAdimahopalaughanicite prApte'pi ratnAkare, lAtuM svalpamadIptikAcazakalaM kiM sAmprataM sAmpratam // 1 // " akRtadharmacaraNAnAM tu prANinAM 'saMbodhiH samyagdarzanajJAnacAritrAvAptilakSaNA 'pretya' paralokagatAnAM khaluzabdasAvadhAraNArthatvAt sudurlabhaiva, tathAhi-viSayapramAdavazAt sakRt dharmAcaraNAd bhraSTasyAnantamapi kAlaM saMsAre paryaTanamabhihitamiti / kiMca-hurityavadhAraNe, naivAtikrAntA rAtrayaH 'upanamanti' punaDhauMkante, na hyatikrAnto yauvanAdikAlaH punarAvartata itibhAvaH, tathAhi-"bhavakoTIbhirasulabhaM mAnuSyaM prApya kaH pramAdo me / / // 54 // na ca gatamAyurbhUyaH pratyetyapi devarAjasya // 1 // " 'no' naiva saMsAre 'sulabha' suprApaM saMyamapradhAnaM jIvitaM, yadivA-jIvitam - || AyusuTitaM sat tadeva saMdhAtuM na zakyata iti vRttaarthH| saMbodhazca prasuptasya sato bhavati, svApazca nidrodaye, nidrAsaMbodhayozca nAmAdizcaturdA nikSepaH, tatra nAmasthApane anAhatya dravyabhAvanikSepaM pratipAdayituM niyuktikRdAha seeeeeeeeee For Private And Personal
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jan Adana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarrifyinmandir davvaM niddAveo desaNanANatavasaMjamA bhAve / ahigAro puNa bhaNio nANe tvdNsnncritte||42|| za iha ca gAthAyAM dravyanidrAbhAvasaMbodhazca darzitaH, tatrAdyantagrahaNena bhAvanidrAdravyabodhayostadantarvartinograhaNaM draSTavyaM, tatra dravyanidrA nidrAvedo, vedanamanubhavaH darzanAvaraNIyavizeSodaya itiyAvat , bhAvanidrA tu jJAnadarzanacAritrazUnyatA / tatra dravyabodho dravyanidrayA suptasya bodhanaM, bhAve-bhAvaviSaye punarbodho darzanajJAnacAritratapaHsaMyamA draSTavyAH / iha ca bhAvaprabodhenAdhikAraH, | sa ca gAthApazcArddhana sugamena pradarzita iti / atra ca nidrAbodhayordravyabhAvabhedAccatvAro bhaGgA yojanIyA iti // 42 // 1 // bhagavAneva sarvasaMsAriNAM sopakramakhAdaniyatamAyurupadarzayannAha-'DaharA' bAlA eva kecana jIvitaM tyajanti, tathA vRddhAzca garbhasthA api, etatpazyata yUyaM, ke te?-'mAnavA' manuSyAH, teSAmevopadezadAnArhatvAt mAnavagrahaNaM, bahapAyatvAdAyuSaH sarvosvapyavasthAsu prANI prANAMstyajatItyuktaM bhavati, tathAhi-tripalyopamAyuSkasyApi paryApyanantaramantarmuhUrtenaiva kasyacinmRtyurupatiSThatIti, api ca-"garbhasthaM jAyamAna" mityAdi / atraiva dRSTAntamAha-yathA 'zyena: pakSivizeSo 'vartakaM tittirajAtIyaM 'haret' vyApAdayed, evaM prANinaH prANAn mRtyurapaharet , upakramakAraNamAyuSkamupakAmet , tadabhAve vA AyuSyakSaye 'truvyati' vyava-12 |cchidyate jIvAnAM jIvitamiti zeSaH // 2 // tathAmAyAhiM piyAhiM luppai, no sulahA sugaI ya penyco|eyaaii bhayAiM pahiyA, ArambhA virameja subae // 3 // jamiNaM jagatI puDho jagA,kammehi luppaMti paanninno|symev kaDehiM gAhai, No tassa mucceja'puTTayaM // 4 // &seeeeeeeeeeeeeeeeee sUtra. 10. For Private And Personal
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir ciyutaM sUtrakRtAGgaM // 5 // cinmAtApitabhyAM mohena khajanaslehena ca na dharma pratyudyamaM vidhatte sa ca taireva mAtApitrAdibhiH 'lupyate' saMsAre bhrAmyate. 2 vaitAlIzIlAGkA-|| tathAhi-"vihitamalohamaho mahanmAtApitRputradArabandhusaMjJam / snehamayamasumatAmadaH kiM vandhanaM zRGkhalaM khalena dhAtrA // 1 // "% yAdhya cAyIyavR-1 tasya ca snehAkulitamAnasasya sadasadvivekavikalasya khajanapoSaNArtha yatkizcanakAriNa ihaiva sadbhininditasya sugatirapi 'pretya' uddezaH1 janmAntare no sulabhA, api tu mAtApitRvyAmohitamanasastadartha klizyato viSayasukhepsozca durgatireva bhavatItyuktaM bhavati, tadevame tAni 'bhayAni' bhayakAraNAni durgatigamanAdIni 'pahiya'tti prekSya 'ArambhAt sAvadyAnuSThAnarUpAdviramet 'suvrataH shobhn||55|| vrataH san , susthito veti pAThAntaram // 3 // anivRttasya doSamAha-'yad', yamAdanivRttAnAmidaM bhavati, kiM tat ?-'jagati' pathivyAM paDhotti pRthagrabhUtA-vyavasthitAH sAvadyAnuSThAnopacitaiH 'karmabhiH' 'vilupyante' narakAdiSu yAtanAsthAneSu bhrA-18 S| myante, svayameva ca kRtaiH karmabhiH, na IzvarAyApAditaiH, gAhate narakAdisthAnAni yAni tAni vA karmANi duHkhahetUni gAha |te-upacinoti, anena ca hetuhetumadbhAvaH karmaNAmupadarzito bhavati, na ca 'tasya' azubhAcaritasya karmaNo vipAkena 'aspRSTaH 4 acchupto 'mucyate' jantuH, karmaNAmudayamananubhUya tapovizeSamantareNa dIkSApravezAdinA na tadapagamaM vidhatta iti bhAvaH // 4 // adhunA sarvasthAnAnityatAM darzayitumAha devA gaMdhavarakkhasA, asurA bhUmicarA srisivaa| rAyA naraseThimAhaNA, ThANA te'vi cayaMti dukkhiyA // 5 // | kAmehi Na saMthavehi giddhA, kammasahA kAleNa jNtvo| tAle jaha baMdhaNacue, evaM AukhayaMmi tuTTatI // 6 // 1 kAme hi ya saMthave hi ya iti pu0, chando'nulomatA cAtra, navaraM TIkAkRdbhiH gRddhA ityetad vyAkhyAtaM, paraM 'yantiA aupacchandasakam' iti lakSaNaM saMgacchate iti For Private And Personal
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir Shri Mahavia Aradhana Kendra www.kcbatirth.org devA-jyotiSkasaudharmAdyAH, gandharvarAkSasayorupalakSaNakhAdaSTaprakArA vyantarA gRhyante, tathA 'asurA' dazaprakArA bhavanapatayaH, ye cAnye bhUmicarAH sarIsRpAdyAH tiryazcaH, tathA 'rAjAnaH' cakravartino balade vavAsudevaprabhRtayaH, tathA 'narAH' sAmAnyamanuSyAH / / 18 'zreSThinaH' puramahattarAH brAhmaNAzcaite sarve'pi khakIyAni sthAnAni duHkhitAH santastyajanti, yataH-sarveSAmapi prANinAM | prANaparityAge mahahuHkhaM samutpadyata iti // 5 // kizca-'kAmahiM' ityAdi, 'kAmaiH' icchAmadanarUpaistathA 'saMstavaiH' pUrvAparabhUtaiH RI 'gRddhA' adhyupapannAH santaH 'kammasaha'tti karmavipAkasahiSNavaH 'kAlena' karmavipAkakAlena 'jantavaH' prANino bhavanti, | idamuktaM bhavati-bhogepsorviSayA''sevanena tadupazamamicchata ihAmutra ca kleza eva kevalaM, na punarupazamAvAptiH, tathAhi|"upabhogopAyaparo vAJchati yaH zamayituM viSayatRSNAm / dhAvatyAkramitumasau puro'parAhne nijacchAyAm // 1 // " naca tasya mumUrSoH kAmaiH saMstavaizca trANamastIti darzayati--yathA tAlaphalaM 'bandhanAt' vRntAt cyutam atrANamavazyaM patati, evamasAvapi svAyuSaH kSaye 'truvyati' jIvitAt cyavata iti // 6 // apicaje yAvi bahussue siyA,dhammiya mAhaNabhikkhue siyAabhiNUmakaDe hiM mucchie,tivaM te kammehiM kiJcatI || aha pAsa vivegamuTThie,avitinne iha bhAsaI dhuvaM / NAhisi AraM kao paraM, vehAse kammehiM kiJcatI // | na kSatiH, tasyApi vaitAlIyaprakaraNagatatvAnna prAkpratijJAvirodhaH, evamanyatrApi vikalpasamAhateH sarvajAtiyAMkaryAbhyupagame ca nAdyapAdamAtrasya tathAtve kSatiH For Private And Personal
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir sUtrakRtAGgaM 18| ye cApi 'bahuzrutA zAstrArthapAragAH tathA 'dhArmikA dharmAcaraNazIlAH, tathA brAhmaNAH tathA 'bhikSukA'bhikSATanazIlAH18 2 vaitAlIzIlAGkA- 'syuH bhaveyuH, te'pyAbhimukhyena 'NUma'nti karma mAyA vA tatkRtaiH asadanuSThAnaiH 'mUchitA' gRddhAH 'tIvram atyartha, atra yAdhya0 cAIyavR- ca chAndasakhAvahuvacanaM draSTavyaM, 'te' evaMbhUtAH 'karmabhiH savedyAdibhiH 'kRtyante' chidyante pIDyanta itiyAvata // 7 // sAmprataM uddezaH 1 jJAnadarzanacAritramantareNa nAparo mokSamArgo'stItitrikAlaviSayakhAta sUtrasyA''gAmitIrthikadharmapratiSedhArthamAha-'athe' tydhikaaraa||56|| ntare bahAdeze ekAdeza iti, 'athe'tyanantaraM etacca 'pazya' kazcittIthiko 'viveka' parityAgaM parigrahasya parijJAnaM vA saMsArasA''zritya utthitaH pravrajyotthAnena, sa ca samyakparijJAnAbhAvAdavitIrNaH saMsArasamudraM titIrghaH, kevalam 'iha' saMsAre prastAve vA zAzvatakhAt 'dhruvo' mokSastaM tadupAyaM vA saMyama bhASata eva na punarvidhatte tatparijJAnAbhAvAditi bhAvaH, tanmArge | prapannasvamapi kathaM jJAsyasi 'Aram' ihabhavaM kuto vA 'paraM' paralokaM yadivA-Aramiti gRhasthalaM, paramiti pravrajyAparyAya, athavA-Aramiti saMsAraM paramiti mokSaM, evambhUtazcAnyo'pyubhayabhraSTaH, 'vehAsitti antarAle ubhayAbhAvataH khakRtaiH karmabhiH 'kRtyate' pIDyata iti // 8 // nanu ca tIthikA api kecana niSparigrahAstathA tapasA niSTaptadehAzca, tatkathaM teSAM no mokSAvAptirityetadAzuGyAhajai viya NigaNe kise care,jaiviya bhuMjiya maasmNtso| je iha mAyAi mijaI,AgaMtA gabbhAya NaMtaso ||| purisorama pAvakammuNA,paliyaMta maNuyANa jIviyaM / sannA iha kAmamucchiyA,mohaMjaMti narA asaMvuDA 103 // 56 For Private And Personal
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir hana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarri fynmandir yadyapi tIrthikaH kazcittApasAdistyaktabAhyagRhavAsAdiparigrahatvAt niSkiJcanatayA nagnaH khatrANAbhAvAca kRzaH 'caret khakIyapravrajyAnuSThAnaM kuryAt, yadyapi ca SaSThASTamadazamadvAdazAditapo vizeSaM vidhatte yAvad antazo mAsaM sthitA vid antazA mAsa khilA 'bhur3e tathApi AntarakaSAyAparityAgAna mucyate iti darzayati-'yA' tIrthika iha mAyAdinA mIyate, upalakSaNArthavAda kaSAyairyukta ityevaM paricchidyate, asau 'garbhAya garbhArthamA samantAt 'gantA' yAsyati 'anantazo'niravadhikaM kAlamiti, etaduktaM bhavati-akiJcano'pi taponiSTaptadeho'pi kaSAyAparityAgAnarakAdisthAnAt tiryagAdisthAnaM garbhAdgarbhamanantamapi kAlamagnizarmavat saMsAre paryaTatIti // 9 // yato mithyAdRSTyupadiSTatapasA'pi na durgatimArganirodho ato madukta eva mArge stheyametadgarbhamupadezaM dAtumAha'puriso' ityAdi, he puruSa ! yena 'pApena karmaNA' asadanuSThAnarUpeNa samupalakSitastatrAsakRt pravRttavAt tasAt 'uparama' ni| vartakha, yataH puruSANAM jIvitaM subahapi tripalyopamAntaM saMyamajIvitaM vA palyopamasthAnta:-madhye vartate tadapyUnAM pUrvakoTimitiyAvat , athavA pari-samantAt anto'yeti paryantaM-sAntamityarthaH, yaccaivaM tadgatamevAvayantavyaM, tadevaM manuSyANAM stokaM jIvi| tamavagamya yAvattanna paryeti tAvaddharmAnuSThAnena saphalaM karttavyaM, ye punarbhogasnehapake avasannA-manA 'iha' manuSyabhave saMsAre vA ] kAmeSu icchAmadanarUpeSu 'mUJchitA' adhyupapannAH te narA mohaM yAnti-hitAhitaprAptiparihAre muhyanti, mohanIyaM vA karma | cinvantIti saMbhAvyate, etadasaMvRtAnAM-hiMsAdisthAnebhyo'nivRttAnAmasaMyatendriyANAM ceti // 10 // evaM ca sthite yadvidheyaM tadarzayitumAha seeosec00899000 For Private And Personal
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavis Apdhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassag y anmar ttiyuta sUtrakRtAGgaM | jayayaM viharAhi jogavaM, aNupANA paMthA duruttraa| aNusAsaNameva pakkame, vIrohiM saMmaM paveiyaM // 11 // 82 vaitAlIzIlAkA-virayA vIrA samuTThiyA, kohkaayriyaaipiisnnaa|paanne Na haNaMti savaso, pAvAo virayA'bhinivvuDA 12|6 yAya, uddezaH 1 | svalpaM jIvitamavagamya viSayAMzca klezapAyAnavabuddhya chittvA gRhapAzabandhanaM 'yatamAna:' yatnaM kurvan prANinAmanuparodhena 'vihara' // 57 // udyuktavihArI bhava, etadeva darzayati-'yogavAniti saMyamayogavAn guptisamitigupta ityarthaH, kimityevaM ?, yataH 'aNava:sUkSmAH prANAH-prANino yeSu pathiSu te tathA te caivambhUtAH panthAno'nupayuktairjIvAnupamardena 'dustarA' durgamA iti, anena , IryAsamitirupakSiptA, asyAzcopalakSaNArthakhAta anyAvapi samitiSu satatopayuktena bhavitavyam , apica 'anuzAsanameva' yathA-1 gamameva mUtrAnusAreNa saMyamaM prati kAmet , etacca sarvaireva 'vIraiH' arhadbhiH samyak 'praveditaM' prakarSaNAkhyAtamiti // 11 // atha ka ete vIrA ityAha-virayA' ityAdi, hiMsA'nRtAdipApebhyo ye viratAH, vizeSeNa karma prerayantIti vIrAH, samyagArambhapari-18 tyAgenotthitAH samutthitAH, te evambhUtAzca 'krodhakAtarikAdipISaNA' tatra krodhagrahaNAnmAno gRhItaH, kAtarikA-mAyA tadgrahaNAllobho gRhItaH, AdigrahaNAta zeSamohanIyaparigrahaH, tatpIpaNA:-tadapanetAraH, tathA 'prANinoM' jIvAn sUkSmetarabhedabhi-10 bAn 'sarvazo' manovAkAyakarmabhiH 'na nanti' na vyApAdayanti, 'pApAca' sarvataH sAvadyAnuSThAnarUpAdviratAH-nivRttAstatazca / 'abhinivRttAH' krodhAdyupazamena zAntIbhUtAH, yadivAbhinivRttA iva abhinivRttAH-muktA iva draSTavyA iti // 12 // punarapyupadezAntaramAha // 57 // For Private And Personal
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Aradhana Kendra esses www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarri Gyanmandir Navi tA ahameva luppae, luppaMtI loaMsi pANiNo / evaM sahiehiM pAsae, aNihe se puTTe ahiyAsae 13 | dhuNiyA kuliyaM va levavaM, kisa e dehamaNAsaNA iha / avihiMsAmeva pavae, aNudhammo muNiNA pavedito 14 parISahopasargA etadbhAvanApareNa soDhavyAH, nAhamevaikastAvadiha zItoSNAdiduHkhavizeSaiH 'lupye' pIDye api sanye'pi 'prANi| na:' tathAvidhAstiryaGmanuSyAH asmilloke 'lupyante' atiduHsahairduH khaiH paritApyante teSAM ca samyagvivekAbhAvAnna nirjarAkhyapha| lamasti, yataH - ' kSAntaM na kSamayA gRhocitasukhaM tyaktaM na saMtoSataH, soDhA duHsahatApazItapavanaklezA na taptaM tapaH / dhyAtaM vittamaharnizaM niyamitaM dvandvairna tattvaM paraM tattatkarma kRtaM sukhArthibhiraho taistaiH phalairvaJcitAH // 1 // ' tadevaM klezAdisahanaM sadvivekinAM | saMyamAbhyupagame sati guNAyaiveti, tathAhi - ' kAryaM kSutprabhavaM kadannamazanaM zItoSNayoH pAtratA, pAruSyaM ca ziroruheSu zayanaM | mahyAstale kevale / etAnyeva gRhe vahantyavanatiM tAnyunnatiM saMyame, doSAzcApi guNA bhavanti hi nRNAM yogye pade yojitAH // 1 // | evaM sahito jJAnAdibhiH svahito vA AtmahitaH san 'pazyet' kuzAgrIyayA buddhyA paryAlocayedanantaroditaM tathA nihanyata iti nihaH na niho'niha: - krodhAdibhirapIDitaH san sa mahAsattvaH parISahaiH spRSTo'pi tAn 'adhisaheta ' manaHpIDAM na vidadhyAditi, yadivA 'aniha' iti tapaH saMyame parISahasahane vA'nigUhitabalavIryaH zeSaM pUrvavaditi // 13 // apica 'dhuNiyA ' 1 adhikaM pRthagjanAn pazyatIti cU. For Private And Personal
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarri Gyanm IX.33 mUtrakRtAGgaM zIlAGkApAyIyavaciyutaM // 58 // 2 vaitAlIyAdhya. udezaH1 ityAdi, 'dhUtvA' vidhUya 'kuliyaM' kaDaNakRtaM kuDyaM 'lepavat salepa, ayamatrArtha:-yathA kuvvaM gomayAdilepena salepaM jAghadRyamAnaM lepApagamAt kRzaM bhavati, evam anazanAdibhirdehaM 'karzayet' apacitamAMsazoNitaM vidadhyAt , tadapacayAcca karmaNo'pa-12 cayo bhavatIti bhAvaH, tathA vividhA hiMsA vihiMsA na vihiMsA avihiMsA tAmeva prakarSeNa vrajet, ahiMsApradhAno bhavedityarthaH, anugato-mokSaM pratyanukUlo dharmo'nudharmaH asAvahiMsAlakSaNaH, parISahopasargasahanalakSaNazca dharmo 'muninA' sarvakSena 'praveditaH' kathita iti // 14 // kiJcasauNI jahaM paMsuiMDiyA,vihuNiya dhaMsayaI siyaM ryN| evaM daviovahANavaM,kamma khavai tvssimaahnne||15|| uTTiyamaNagAramesaNaM, samaNaM tthaanntthiaNtvssinnN|ddhraa vuDDA ya patthae,avi susse Na yataM labheja No16 / | 'zakunikA' pakSiNI yathA 'pAMsunA' rajasA 'avaguNThitA' khacitAM satI aGgaM 'vighUya' kampayitvA tadrajaH 'sitam' | avabaddhaM sat 'dhvaMsayati' apanayati, evaM 'dravyo' bhanyo muktigamanayogyo mokSaM pratyupa-sAmIpyena dadhAtIti upadhAnamanazanAdikaM tapaH tadasyAstItyupadhAnavAn , sa caivambhUtaH 'karma jJAnAvaraNAdikaM 'kSapayati' apanayati, 'tapasvI' sAdhaH 'mAhaNatti mA vadhIriti pravRttiryasya sa prAkRtazailyA mAhaNetyucyata iti // 15 // anukUlopasargamAha-'uTTiyetyAdi, agAraM| gRhaM tadasa nAstItyanagAraH tamevambhUtaM saMyamotthAnenaiSaNAM pratyutthitaM-pravRttaM, zrAmyatIti zramaNastaM, tathA 'sthAnasthitam' uttarottaraviziSTasaMyamasthAnAdhyAsinaM 'tapakhinaM viziSTataponiSTaptadehaM tamevambhUtamapi kadAcit 'uharA' putranapvAdayaH 'vRddhAH pi-18 Deaeatioeseeeeeeee // 58 // For Private And Personal
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir My Apdhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsageixi Gyanmandir tRmAtulAdayaH unniSkAmayituM 'prArthayeyuH' yAceran , ta evamUcuH-bhavatA vayaM pratipAlyA na khAmantareNAsAkaM kazcidasti vaM vA'sAkam eka eva pratipAlyaH, (iti) bhaNantaste janA api 'zuSyeyuH' zramaM gaccheyuH, na ca taM sAdhuM viditaparamArtha 'labheran naivA''tmasAtkuryuH-naivA''tmavazagaM vidadhyuriti / 16 / kiJcajai kAluNiyANi kAsiyA,jai royaMti ya puttkaarnnaa|dviyN bhikkhU samuTTiyaM,No labhaMti Na saMThavittae | jaiviya kAmehi lAviyA,jai NejAhiNa baMdhiuM gharAjai jIviya nAvakaMkhae,No labbhaMtiNa saMThavittae18 / __yadyapi te mAtApitRputrakalatrAdayastadantike sametya karuNApradhAnAni-vilApaprAyANi vAMsyanuSThAnAni vA kuryuH, tathAhi2 "NAhapiyakaMtasAmiya aivallaha dullahosi bhuvarNami / tuha virahammi ya nikiva ! suNNaM sarvapi paDihAi // 1 // seNI gAmo gohI | gaNo va taM jattha hosi saMNihito / dippai sirie supurisa! kiM puNa niyayaM gharadAraM? // 2 // " tathA yadi 'royaMti ya' ci rudanti 'putrakAraNaM' sutanimitta, kulavardhanamekaM sutamutpAdya punarevaM kartumarhasIti / evaM rudanto yadi bhaNanti taM bhikSu rAgadveSarahitatvAnmuktiyogyatvAdvA dravyabhUtaM samyakasaMyamotthAnenotthitaM tathApi sAdhu 'na lapsyante' na zaknuvanti pravrajyAto bhraMzayituM 18 bhAvAcyAvayituM nApi saMsthApayituM-gRhasthabhAvena dravyaliGgAcyAvayitumiti // 17 // apica-'jaivi' ityAdi, yadyapi te 1nAtha kAnta priya khAmin ativAlabha durlabho'si bhavane / taba virahe ca niSkRpa , zUnyaM sarvamapi pratibhAti // 1 // zreNiyAmo goSTI gaNo vA tvaM yatra bhavasi |2|| sannihitaH / dIpyate zriyA supuruSa ! kiM punarni gRhadvAram ? // 2 // eeeeeeeeeeeeeeeee Pasaa90999990009ORE For Private And Personal
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavien radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir 2vaitAlIyAdhya0 uddezaH 1 sUtrakRtAGgaM nijAstaM sAdhu saMyamotthAnenotthitaM 'kAmaiH' icchAmadanarUpaiH 'lAvayanti' upanimatrayeyurupalobhayeyurityarthaH, anenAnukUlopasa- zIlAGkA gagrahaNaM, tathA yadi nayeyurvadhdhvA gRhaM, Namiti vAkyAlaGkAre / evamanukUlapratikUlopasagairabhidruto'pi sAdhu:-'yadi jIvitaM / cAryAyavRttiyutaM lanAbhikAGket' yadi jIvitAbhilASI na bhavet asaMyamajIvitaM vA nAbhinandet tataste nijAstaM sAdhu 'No lanbhaMti'tti na bhante-na prApnuvanti AtmasAtkartuM 'Na saMThavittae'tti nApi gRhasthabhAvena saMsthApayitumalamiti // 18 // kishc||59|| sehaMti yaNaM mamAiNo,mAyapiyA ya suyA ya bhAriyAposAhiNa pAsao tuma,loga paraMpi jahAsi posaNo| anne annehiM mucchiyA,mohaM jNtinnraaasNvuddaa|vismN visamehiM gAhiyA, te pAvehiM puNo pagabbhiyA 20 te kadAcinmAtApitrAdayastamabhinavapravajitaM 'sehaMti'tti zikSayanti 'Nam' iti vAkyAlaGkAre-'mamAiNoti mamAyami|| tyevaM snehAlavaH, kathaM zikSayantItyata Aha-pazya 'na!' asAnatyantaduHkhitAMsvadarthaM poSakAbhAvAvA, khaM ca yathAvasthitArthapazyakaH-- sUkSmadarzI, sazrutika ityarthaH, ataH 'na: asAn 'poSaya pratijAgaraNaM kuru anyathA pravajyA'bhyupagamenehalokastyakto bhavatA asatpratipAlanaparityAgena ca paralokamapi saM tyajasi iti duHkhitanijapratipAlanena ca puNyAvAptireveti, tathAhi-'yA gatiH klezadagdhAnAM, gRheSu gRhamedhinAm / bibhratAM putradArAMstu, tAM gatiM vraja putraka! // 1 // " // 19 // evaM tairupasargitAH kecana 1 lAviyA uvanimaMtaNA cU0 For Private And Personal
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir iwdhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag Gyanmandir eeeeeeeeeeeeeeeeeeeel kAtarAH kadAcidetatkuryurityAha-'anne' ityAdi, 'anye kecanAlpasattvAH 'anyaiH mAtApitrAdAmA 'mUJchitA' adhyupapannAH samyagdarzanAdivyatirekeNa sakalamapi zarIrAdikamanyadityanyagrahaNaM, te evambhUtAH asaMvRtA narAH 'mohaM yAnti' sadanuSThAne mudya|nti, tathA saMsAragamanaikahetubhUtatvAt 'viSamaH' asaMyamastaM 'viSamaiH' asaMyatairunmArgapravRttakhenApAyAbhIrubhiH rAgadveSairvA anAdibhavAbhyastatayA duzcchedyatena viSamaiH grAhitA-asaMyamaM prati vartitAH, te caivambhUtAH 'pApaiH karmabhiH punarapi pravRttAH 'pragalbhi-10 tAH' dhRSTatAM gatAH pApakaM karma kurvanto'pi na lajanta iti // 20 // yata evaM tataH kiM kartavyamityAhatamhA davi ikkha paMDie, pAvAo virte'bhinnibudde| paNae vIraM mahAvihi, siddhipahaM NeAuyaM dhuvaM // 21 // veyAliyamaggamAgao, maNavayasAkAyeNa sNvuddo| ciccA vittaM ca NAyao, AraMbhaM ca susaMvuDe cre||22|| tibemi iti vaitAlIyAdhyayanasya prathamoddezakaH (gAthAgram 120) / ___ yato mAtApitrAdimUJchitAH pApeSu karmasu pragalbhA bhavanti tasmAd dravyabhUto bhavyaH-muktigamanayogyaH rAgadveSarahito vA san 'IkSakha' tadvipAkaM paryAlocaya 'paNDita:' sadvivekayuktaH 'pApAt' karmaNo'sadanuSThAnarUpAt 'virataH' nivRttaH krodhAdiparityAgAcchAntIbhUta ityarthaH tathA 'praNatAH' prahIbhUtAH 'vIrA' karmavidAraNasamarthAH 'mahAvIthiM' mahAmArga, tameva vizinaSTi--1 'siddhipartha jJAnAdimokSamArga tathA mokSaM prati 'netAraM' prApakaM 'dhruvam' avyabhicAriNamityetadavagamya sa eva mArgo'nuSTheyaH, nAsadanuSThAnapragalbhabhAvyamiti // 21 // punarapyupadezadAnapUrvakamupasaMharabAha-'veyAliyamagga' ityAdi, karmaNAM vidAraNamArga Seeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahava yadhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashan am sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAyIyavRttiyutaM mAgato bhUtvA taM tathAbhUtaM manovAkAyasaMvRtaH punaH 'tyaktvA ' parityajya 'vittaM dravyaM tathA 'jJAtIMzca svajanAMzca tathA sAva- 2vaitAlIdyArambhaM ca suSTha saMvRta indriyaiH saMyamAnuSThAnaM carediti bravImIti pUrvavat // 22 // iti vaitAlIyadvitIyAdhyayanasya prathamoddezakaH ISyAdhya0 smaaptH|| uddeza: 2 // 6 // 200982908820000 atha dvitIyAdhyayane dvitIya uddezakaH prArabhyate // - reco - prathamAnantaraM dvitIyaH samArabhyate-assa cAyamabhisaMbandhaH, ihAnantaroddezake bhagavatA svaputrANAM dharmadezanAbhihitA, tadihApi saivAdhyayanArthAdhikAratvAt abhidhIyate, sUtrasya sUtreNa saha saMbandho'yam-anantaroktasUtre bAhyadravyakhajanArambhaparityAgomi-18 hitaH, tadihApyAntaramAnaparityAga uddezArthAdhikArasUcito'bhidhIyate, tadanena saMbandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdisUtraMtayasaM va jahAi se rayaM,iti saMkhAya muNI Na mjii|goynntrenn mAhaNe, ahaseyakarI anesI iMkhiNI 16| // 6 // jo paribhavai paraM jaNaM,saMsAre parivattaI mehaM / adu iMkhiNiyA u pAviyA,iti saMkhAya muNINa bhajaI // 2 // 1 nesi. 2 ciraM pA0 saeo203008092e2eoraersease For Private And Personal
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir piyedhana Kendra satrakra. 11 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaray Gyanmandir yathA uragaH svAM khacaM avazyaM parityAgArhalAt 'jahAti' parityajati, evamasAvapi sAdhuH raja iva rajaH - aSTaprakAraM karma tadakaSAyikhena parityajatIti, evaM kaSAyAbhAvo hi karmAbhAvasya kAraNamiti 'saMkhyAya' jJAlA 'muniH' kAlatrayavedI 'na | mAdyati' madaM na yAti madakAraNaM darzayati- 'gotreNa' kAzyapAdinA, anyataragrahaNAt zeSANi madasthAnAni gRhyanta iti, 'mAhaNa' ti sAdhuH, pAThAntaraM vA 'je viutti yo vidvAna - vivekI sa jAtikulalAbhAdibhiH na mAdyatIti, na kevalaM svato mado na vidheyaH, jugupsA'pyanyeSAM na vidheyeti darzayati- 'atha' anantaraM asau 'azreyaskarI' pApakAriNI 'iMkhiNi 'tti nindA anyeSAmato na kAryeti, 'muNI na majai' ityAdikasya sUtrAvayavasya sUtrasparza gAthAdvayena nirmuktikRdAha tavasaMjamaNANesuci jai mANo vajjio mahesIhiM / attasamukkarisatthaM kiM puNa hIlA u annesiM 1 // 43 // jai tAva nijjaramao, paDisiddho aTTamANamahaNehiM / avisesamayadvANA parihariyavvA payanteNaM // 44 // 'veliyasa NittI sammattA' tapaH saMyamajJAneSvapi AtmasamutkarSaNArtham - utsekArthaM yaH pravRtto mAnaH yadyasAvapi tAvad 'varjitaH' tyakto 'maharSibhiH' mahAmunibhiH kiMpunarnindA'nyeSAM na tyAjyeti / yadi tAvannirjarAmado'pi mokSaikargamanahetuH pratiSiddhaH 'aSTamAmathanaiH' arhadbhiravazeSANi tu 'madasthAnAni' jAtyAdIni 'prayatnena' sutarAM pariharttavyAnIti gAthAdvayArthaH // 43-44 // 1 // sAmprataM paranindAdoSamadhikRtyAha - 'jo paribhavai' ityAdi yaH kazcidavivekI 'paribhavati 'avajJayati, 'paraM janaM' anyaM lokam AtmavyatiriktaM sa tatkRtena karmaNA 'saMsAre' caturgatilakSaNe bhavodadhAvaraghaTTaghaTInyAyena 'parivartate ' 1 nirjarA vizeSaNam / For Private And Personal
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahani Aradhana Kendra sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryayavR tiyutaM // 61 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsapagur Gyanmandir bhramati 'mahadU' atyarthaM mahAntaM vA kAlaM, kacit 'ciram' iti pAThaH, 'aTu'tti athazabdo nipAtaH nipAtAnAmanekArthatvAt ata | ityasyArthe vartate, yataH paraparibhavAdAtyantikaH saMsAraH ataH 'iMkhiNiyA' paranindA tuzabdasyaivakArArthakhAt 'pApikaiva' doSavatyeva, athavA svasthAnAdadhamasthAne pAtikA, tatreha janmani sugharo dRSTAntaH, paraloke'pi purohitasyApi vAdiSUtpattiriti, | ityevaM 'saMkhyAya' paranindAM doSavatIM jJAtvA munirjAtyAdibhiH yathA'haM viziSTakulodbhavaH zrutavAn tapakhI bhavAMstu matto hIna | iti na mAdyati // 2 // madAbhAve ca yadvidheyaM taddarzayitumAha je yAvi aNAyage siyA, jeviya pesagapesae siyA / je moNapayaM uvaTTie, No lajje samayaM sayA yare // 3 // | | sama annayarammi saMjame, saMsuddhe samaNe parivae / je AvakahA samAhie, davie kAlamakAsi paMDie // 4 // yazcApi kazcidAstAM tAvat anyo na vidyate nAyako'syetyanAyakaH - svayaMprabhuzcakravartyAdiH 'syAt' bhavet, yazcApi preSyasyApi | preSyaH - tasyaiva rAjJaH karmakarasyApi karmakaraH, ya evambhUto maunIndraM padyate - gamyate mokSo yena tatpadaM - saMyamastam upa - sAmIpyena | sthitaH upasthitaH samAzritaH so'pyalajjamAna utkarSamakurvan vA sarvAH kriyAH- parasparato vandanaprativandanAdikA vidhatte, idamuktaM bhavati - cakravartinA'pi maunIndrapadamupasthitena pUrvamAtmapreSyapreSyamapi vandamAnena lajjA na vidheyA itareNa cotkarSa ityevaM 'samatA' samabhAvaM sadA bhikSuzcaret saMyamodyukto bhavediti // 3 // ka punarvyavasthitena lajjAmadau na vidheyAviti darzayitumAha 1 sia vRttiH / For Private And Personal 2 vaitAlI yAdhya0 uddezaH 2 // 61 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsager Gyanmandir 'same 'ti samabhAvopetaH sAmAyikAdau saMyame saMgamasthAne vA SaTsthAnapatitatvAt saMyamasthAnAnAmanyatarasmin saMyamasthAne chedopasthApanIyAdau vA, tadeva vizinaSTi - samyakazuddhe samyakazuddho vA 'zramaNaH' tapasvI lajjAmadaparityAgena samAnamanA vA 'pari vrajet' saMyamodyukto bhavet syAt - kiyantaM kAlam 1, yAvat kathA - devadatto yajJadatta iti kathAM yAvat samyagAhita AtmA jJAnAdau yena sa samAhitaH samAdhinA vA - zobhanAdhyavasAyena yuktaH, dravyabhUto - rAgadveSAdirahitaH muktigamanayogyatayA vA bhavyaH, sa evambhUtaH kAlamakArSIt 'paNDitaH sadasadvivekakalitaH, etaduktaM bhavati - devadatta iti kathA mRtasyApi bhavati ato | yAvanmRtyukAlaM tAvallajjAmadaparityAgopetena saMyamAnuSThAne pravartitavyamiti syAt // 4 // kimAlamvyaitadvidheyamiti, ucyate dUraM aNupassiyA muNI, tItaM dhammamaNAgayaM tahA / puTThe parusehi~ mAhaNe, avi haNNU samayaMmi rIyai // 5 // | paNNasamete sayA jae, samatAdhammamudAhare muNI / suhume u sayA alUsae, No kujjhe No mANi mAhaNe // 6 // dUravarttikhAt dUrI - mokSastamanu-pazcAt taM dRSTvA yadivA dUramiti dIrghakAlam 'anudRzya' paryAlocya 'muniH' kAlatrayavettA dUrameva darzayati-atItaM 'dharma' svabhAvaM - jIvAnAmuccAvacasthAnagatilakSaNaM tathA anAgataM ca dharma-svabhAvaM paryAlocya lajjAmadau na vidheyau, tathA 'spRSTa:' chuptaH 'paruSaiH' daNDakazAdibhirvAgbhirvA 'mAhaNe'tti muniH 'avi haNNU'tti api mAryamANaH 1 samayAhiyAsae pA0 / 2 paNDasamatye pA0 For Private And Personal bestsestatalsEDEDEDECAL
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavia fedhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagt sUtrakRtAGgaM skandakaziSyagaNavat 'samaya' saMyame 'rIyate'. taduktamArgeNa gacchatItyarthaH, pAThAntaraM vA 'samayA'hiyAsae ti samatayA | zIlAGkA sahata iti // 5 // punarapyupadezAntaramAha-prajJAyAM samAptaH prajJAsamAptaH-paTuprajJaH, pAThAntaraM vA 'paNhasamatthe praznaviSaye yAdhya cAIyavR- pratyuttaradAnasamarthaH 'sadA' sarvakAlaM jayet , jeyaM kaSAyAdikamiti zeSaH / tathA samayA-samatA tayA dharmam-ahiMsAdilakSaNam / uddezaH 2 ttiyutaM | 'udAharet kathayet 'muni yatiH sUkSme tu-saMyame yatkartavyaM tasya 'alUSakaH' avirAdhakaH, tathA na hanyamAno vA pUjyamAno vA krudhyennApi 'mAnI' garvitaH syAt 'mAhaNo' yatiriti // 6 // apic||62|| bahujaNaNamaNami saMvuDo, sabaTehiM Nare aNissie / harae va sayA aNAvile, dhammaM pAdurakAsi kAsavaM74 bahave pANA puDho siyA, patteyaM samayaM samIhiyA |jo moNapadaM uvaTTite, viratiM tattha akAsi pNddie||8|| INI bahUn janAn AtmAnaM prati nAmayati-prahIkaroti tairvA namyate stUyate bahujananamano-dharmaH, sa eva bahubhirjanairAtmIyAtmI-| 5 yAzayena yathA'bhyupagamaprazaMsayA stUyate--prazasyate, katham ?, atra kathAnakaM rAjagRhe nagare zreNiko mahArAjaH,kadAcidasau catu-18 vidhabudhdhyupetena putreNa abhayakumAreNa sArdhamAsthAnasthitastAbhistAbhiH kathAbhirAsAJcake, tatra kadAcidevambhUtA kathA'bhUt , tadyathAiha loke dhArmikAH bahavaH utAdhArmikA iti ?, tatra samastaparSadAbhihitam-yathAvAdhArmikA bahavo lokA dharma tu zatAnAmapi / madhye kazcidevaiko vidhatte, tadAkAbhayakumAreNoktaM-yathA prAyazo lokAH sarva eva dhArmikAH, yadi na nizrayo bhavatAM parIkSA 1 uvehiyA pr0| For Private And Personal
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagere afyanmandir kriyatA, parSadA'pyabhihitam-evamastu, tato'bhayakumAreNa dhavaletaraprAsAdadvayaM kAritaM, ghoSitaM ca DiNDimena nagare, yathA-yaH | kazcidiha dhArmikaH sa sarvo'pi dhavalanAsAdaM gRhItabaliH pravizatu, itarastvitaramiti, tato'sau lokaH sarvo'pi dhavalaprAsAdameva / praviSTo nirgacchaMzca kathaM tvaM dhArmikaH ? ityevaM pRSTaH kazcidAcaSTe-yathA'haM karSakaH anekazakunigaNaH maddhAnyakaNairAtmAnaM prINayati khalakasamAgatadhAnyakaNabhikSAdAnena ca mama dharma iti, aparaskhAha-yathA'haM brAhmaNaH SaTkarmAbhirataH tathA bahuzaucanAnAdibhirvedavihitAnuSThAnena pitRdevAMstarpayAmi, anyaH kathayati-yathA'haM vaNikkulopajIvI bhikSAdAnAdipravRttaH, aparasvidamAha-yathA'haM kulaputrakaH nyAyAgataM nirgatika kuTumbakaM pAlayAmyeva, tAvat zvapAko'pIdamAha-yathA'haM kulakramAgataM dharmamanupAlayAmIti manizrayA ca bahavaH pizitabhujaH prANAn saMdhArayanti,ityevaM sarvo'pyAtmIyamAtmIyaM vyApAramuddizya dharme niyojayati, tatrAparamasitaprAsAdaM zrAvakadvayaM praviSTaM, tacca kimadharmAcaraNaM bhavadbhyAmakArItyevaM pRSTaM sat sakRnmadyanivRttibhaGgavyalIkamakathayat , tathA sAdhava evAtra paramArthato dhArmikA yathAgRhItapratijJAnirvAhaNasamarthAH, asmAbhistu-'avApya mAnuSaM janma, labdhvA jainaM ca zAsanam / kRkhA nivRttiM madyasya, samyak sApi na pAlitA // 1 // anena vratabhaGgena, manyamAnA adhArmikam / adhamAdhamamAtmAnaM, kRssnnpraasaadmaashritaaH||2|| tathAhi-'lajjAM guNaughajananI jananImivAryAmatyantazuddhahRdayAmanuvartamAnAH / tejasvinaH sukhamamUnapi saMtyajanti, satyasthitivyasanino na punaH pratijJAm // 3 // varaM praveSTuM jvalitaM hutAzanaM, nacApi bhagnaM cirasaMcitavratam / varaM hi mRtyuH suvizuddhacetaso, nacApi zIlaskhalitasya jIvitam // 4 // " iti, tadevaM prAyazaH sarvo'pyAtmAnaM dhArmikaM manyata itikRtA 1 AdhArasyApi karmatvavivakSayA, gatyarthatvena vizaH kartari kta iti na prathamAzaGkA / 2 jAtipakSIyA mavipuleyam / 3 karmaNo / pra. / For Private And Personal
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain, Aradhana Kendral sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryayavR // 63 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir bahujananamano dharma iti sthitaM, tasmiMzva 'saMvRttaH' samAhitaH san 'nara' pumAn 'sarvArtheH' bAhyAbhyantarairdhanadhAnyakalatramamatvA| dibhiH 'anizritaH' apratibaddhaH san dharma prakAzitavAnityuttareNa saha sambandhaH, nidarzanamAha - hada iva khacchAmbhasA bhRtaH | sadA 'anAvila:' anekamatsyA dijalacara saMkrameNApyanAkulo kaluSo vA kSAntyAdilakSaNaM dharma ' prAdurakArSIt' prakaTaM kRtavAn, | yadivA evaMviziSTa eva kAzyapaM - tIrthaGkarasaMbandhinaM dharma prakAzayet, chAndasatvAt varttamAne bhUtanirdeza iti // 7 // sa bahujanana| mane dharme vyavasthito yAdRk dharmaM prakAzayati taddarzayitumAha-yadivopadezAntaramevAdhikRtyAha - 'bahave' ityAdi, 'bahavaH' ana| ntAH 'prANAH dazavidhaprANabhAklAttadabhedopacArAt prANinaH 'pRthaga' iti pRthivyAdibhedena sUkSmavAdaraparyAptakAparyAptanarakagatyA| dibhedena vA saMsAramAzritAH teSAM ca pRthagAzritAnAmapi pratyekaM samatAM - duHkhadveSitaM sukhapriyalaM ca 'samIkSya' dRSTvA, yadi - vA- 'samatA' mAdhyasthyamupekSya (tya) yo 'maunIndrapadamupasthitaH saMyamamAzritaH sa sAdhuH 'ta' anekabhedabhinnaprANigaNe duHkhadviSi sukhAbhilASiNa sati tadupadhAMte kartavye viratim akArSIt kuryAdveti, pApADDInaH - pApAnuSThAnAt davIyAn paNDita iti // 8 // apica / dhammassa ya pArae muNI, AraMbhassaya aMtae Thie / soyaMti ya NaM mamAiNoM, No labbhaMti NiyaM pariggahaM 9 | ihalogaduhAvahaM viU, paraloge ya duhaM duhAvahaM / viddhaMsaNadhammameva taM iti vijjaM ko'gAramAvase ? // 10 // dharmasya - zrutacAritrabhedabhinnasya pAraM gacchatIti pAragaH - siddhAntapAragAmI samyak cAritrAnuSThAyI veti, cAritramadhikRtyAha For Private And Personal 2 vaitAlI yAdhya0 uddezaH 2 // 63 //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagerayanmandir 'Arambhasya' sAvadyAnuSThAnarUpasya 'ante' paryante tadabhAvarUpe sthito munirbhavati, ye punanaivaM bhavanti te akRtadharmAH maraNe duHkhe | vA samutthite AtmAnaM zocanti Namiti vAkyAlaGkAre, yadiveSTamaraNAdau arthanAze vA 'mamAiNo 'tti mamedamahamasya svAmI - tyevamadhyavasAyinaH zocanti zocamAnA apyete 'nijam' AtmIyaM pari-samantAt gRhyate - AtmasAkriyata iti parigrahaH - hira|NyAdiriSTakhajanAdirvA taM naSTaM mRtaM vA 'na labhante' na prApnuvantIti, yadivA dharmasya pAragaM munimArambhasyAnte vyavasthitamenamAgatya 'svajanAH' mAtApitrAdayaH zocanti 'mamatvayuktAH' snehAlavaH, na ca te labhante nijamapyAtmIyaparigrahabuddhyA gRhItamiti, // 9 // atrAntare 'nAgArjunIyAstu' paThanti "soUMNa tayaM uvaDiyaM, kei gihI vigdheNa uhiyA / dhammaMmi aNuttare muNI, taMpi jiNija imeNa paMDie // 1 // " etadevAha - 'iha' asminneva loke hiraNyasvajanAdikaM duHkhamAvahati 'viu 'tti vidyA:jAnIhi, tathAhi - ' arthAnAmarjane duHkhamarjitAnAM ca rakSaNe / Aye duHkhaM vyaye duHkhaM, dhigarthaM duHkhabhAjanam // 1 // ' tathAhi'revApaya: kisalayAni ca sallakInAM, vindhyopakaNThavipinaM svakulaM ca hiMlA / kiM tAmyasi dvipa ! gato'si vazaM kariNyAH; sneho nibandhanamanarthaparamparAyAH // 1 // paraloke ca hiraNyasvajanAdimamakhApAditakarmajaM duHkhaM bhavati, tadapyaparaM duHkhamAvahati, tadupAdAnakarmopAdAnAditi bhAvaH, tathaitadupArjitamapi 'vidhvaMsanadharme' vizarArukhabhAvaM gataramityarthaH ityevaM 'vidvAna' jAnan kaH sakarNa: 'agAravA' gRhavAsamAvaset ?, gRhapAzaM vA'nubabhIyAditi, uktaM ca - "dArAH paribhavakArA bandhujano bandhanaM viSaM viSayAH / ko'yaM janasya moho ? ye ripavasteSu suhRdAzA / / 1 / / 10 / / punarapyupadezamadhikRtyAha 1 tripadabahubIhiratra, anusamAsAntazca dvipadAdeva / 2 zrutvA tamupasthitaM kecidgRhiNo vighnAyottiSTheyuH / dharme'nuttare munistAnapi jayedanena paNDitaH // For Private And Personal
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavirait fradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagari yanmandir cAryAya ttiyutaM 'mahAntaM' saMsAra sUtrakRtAGgaM / mahayaM paligova jANiyA, jAvi ya vaMdaNapUyaNA ihN| suhume salle duruddhare, viumaMtA payahija saMthavaM // 11 // ||2 vaitAlIzIlAkA hai| ege care(ra) ThANamAsaNe, sayaNe ege(ga)samAhie siyaa| bhikkhU uvahANavIrie,vaigutte ajjhttsNvuddo126|| yAdhya0 uddezaH 2 'mahAntaM' saMsAriNAM dustyajakhAnmahatA vA saMrambheNa parigopaNaM parigopaH dravyataH paGkAdiH bhAvato'bhiSvaGgaH taM 'jJAtvA | kharUpataH tadvipAkato vA paricchidya yA'pi ca pravrajitasya sato rAjAdibhiH kAyAdibhirvandanA vastrapAtrAdibhizca pUjanA tAM // 64 // ca 'iha' asin loke maunIndre vA zAsane vyavasthitena karmopazamajaM phalamityevaM parijJAyotseko na vidheyaH, kimiti ?, yato garvAtmakametatsUkSma zalyaM varttate, sUkSmakhAca 'duruddharaM duHkhenoddhatuM zakyate, ataH 'vidvAn' sadasadvivekajJastattAvata 'saMstava' paricayamabhiSvaGgaM 'parijahyAt' parityajediti / nAgArjunIyAstu paThanti-"palimaMtha mahaM viyANiyA, jAviya vaMdaNapUyaNA | ihaM / suhuma sallaM duruddharaM, taMpi jiNe eeNa paMDie // 1 // " asya cAyamarthaH-sAdhoH khAdhyAyadhyAnaparassaikAntaniHspRhasya | yo'pi cAyaM paraiH vandanApUjanAdikaH satkAraH kriyate asAvapi sadanuSThAnasya sadgatervA mahAn palimantho-vintaH, AstAM tAvacchabdAdiSvabhiSvaGgaH, tamityevaM parijJAya tathA sUkSmazalyaM duruddharaM ca atastamapi 'jayed' apanayet paNDitaH 'etena vakSyamANeneti // 11 // 'ekaH' asahAyo dravyata ekaillavihArI bhAvato rAgadveSarahitazcareta , tathA 'sthAnaM kAyotsagoMdikam eka eva // 64 // Beeeeeeeeeeeeee 1AstAM tAvat pra. taM tAvat pra0 / 2 palimanthaM (vimaM ) mahAntaM vijJAya yA'pica vandanApUjaneha / sUkSma zalyaM duruddharaM, tadapi jayedetena paMDitaH // 1 // 3 prAkRte khArthe lapratyayAgame ekala iti jAte prasiddhatvAdanukaraNametat / For Private And Personal
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagy an sraeeeeeeeeeeeee kuryAt , tathA Asane'pi vyavasthito'pi rAgadveSarahita eva tiSThet , evaM zayane'pyekAkyeva 'samAhitaH' dharmAdidhyAnayuktaH 'syAt' bhavet , etaduktaM bhavati-sarvAsvapyavasthAsu caraNasthAnAsanazayanarUpAsu rAgadveSavirahAt samAhita eva syAditi, tathA bhikSaNazIlo bhikSuH upadhAnaM tapastatra vIrya yasya sa upadhAnavIryaH-tapassanigrahitabalavIrya ityarthaH, tathA 'vAragupta' suparyAlocitAbhidhAyI 'adhyAtma manaH tena saMvRto bhikSurbhavediti // 12 // kizca&No pIheNa yAvapaMguNe, dAraM sunnagharassa saMjae / puDhe Na udAhare vayaM, Na samucche No saMthare taNaM // 13 // jattha'tthamie aNAule, samavisamAiM muNI'hiyAsae / caragA aduvAvi bheravA, aduvA tattha sarIsivA siyA // 14 // kenacicchayanAdinimittena zUnyagRhamAzrito bhikSuH tasya gRhassa dvAraM kapATAdinAna sthagayenApi tacAlayeta, yAvat 'nayAva|paMguNe'tti nodghATayet , tatrastho'nyatra vA kenaciddharmAdikaM mArga vA pRSTaH san sAvadyAM vAcaM 'nodAharet' na brUyAt , Abhigrahiko jinakalpikAdiniravadyAmapi na brUyAta , tathA 'na samucchindyAt' tRNAni kacavaraM ca pramArjanena nApanayeta, nApi zayanArthI kazcidAbhigrAhikaH 'tRNAdikaM saMstaret tRNairapi saMstArakaM na kuryAt , kiM punaH kambalAdinA ?, anyo vA zuSiratuNaM na saMstarediti // 13 // tathA bhikSuryatraivAstamupaiti savitA tatraiva kAyotsargAdinA tiSThatIti yatrAstamitaH, tathA'nAkulaH samudrava1 prAkano'piH zayanAdisamuccayAya ayaM tuurdhvsthaanaadismuccyaay| 09009009999999999 For Private And Personal
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ r adhana Kendra Shri Maha Acharya Shri Kailash www.kcbatirth.org Gyanmandir sUtrakRtAGganakrAdibhiH parISahopasagairakSubhyan 'samaviSamANi' zayanAsanAdInyanukUlapratikUlAni 'muni:' yathAvasthitasaMsArakhabhAvavettA | 2vaitAlIzIlAGkA- samyag-araktadviSTatayAdhisaheta, tatra ca zUnyagRhAdau vyavasthitasya tasya carantIti carakA-daMzamazakAdayaH athavApi 'bhairavA yAdhya0 cAryAyavR- bhayAnakA-rakSa zivAdayaH athavA tatra sarIsRpAH 'syuH bhaveyuH, tatkRtAMzca parISahAn samyak adhiSaheteti // 14 // sAmprataM uddezaH 2 ttiyutaM trividhopsrgaadhishnmdhikRtyaah||65|| tiriyA maNuyAya divagA, uvasaggA tivihaa'hiyaasiyaa| lomAdIyaMNa hArise, sunnAgAragao mahAmuNI / / paNo abhikaMkheja jIviyaM,no'viya pUyaNapatthae siyaa|abbhtthmurviti bheravA,sunnAgAragayassa bhikkhuNo & 18 'tairazcA' siMhavyAghrAdikRtAH tathA 'mAnuSA' anukUlapratikUlAH satkArapuraskAradaNDakazAtADanAdijanitAH, tathA 'divva gA'iti vyantarAdinA hAsyapradveSAdijanitAH, evaM trividhAnapyupasargAn 'adhisaheta' nopasagairvikAraM gacchet , tadeva darzayati-'lomAdikamapi na harSet' bhayena romodgamamapi na kuryAt , yadivA-evamupasargAstrividhA api 'ahiyAsiya'tti adhisoDhA bhavanti yadi romodgamAdikamapi na kuryAta, AdigrahaNAt dRSTimukhavikArAdiparigrahaH, zUnyAgAragataH, zUnyagRhavyavasthi-18 tasya copalakSaNArthatvAt pitRvanAdisthito vA 'mahAmuniH' jinakalpikAdiriti // 15 // kizca-sa taibhairavairupasargerudaNaisto-12 // 65 // tudyamAno'pi jIvitaM na abhikAGketa, jIvitanirapekSeNopasargaH soMDhavya iti bhAvaH, na copasargasahanadvAreNa 'pUjAprArthakaH' prakarSAbhilASI 'syAt' bhavet ,evaM ca jIvitapUjAnirapekSeNAsakRt samyak sahyamANA bhairavA-bhayAnakAH zivApizAcAdayo'bhyastabhAvaM For Private And Personal
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain A thana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagars Granmandir CSER eseeeeeeeeeeeeeeeeeee svAtmatAM upa-sAmIpyena yAnti-gacchanti, tatsahanAca bhikSoH zUnyAgAragatasya nIrAjitavAraNasyeva zItoSNAdijanitA upasargAH susahA eva bhavantIti bhaavH||16|| punarapyupadezAntaramAhauvaNIyatarassa tAiNo, bhayamANassa vivikmaasnnN| sAmAiyamAhu tassa jaM, jo appANa bhae Na dse|| usiNodagatattabhoiNo,dhammaTThiyassa muNissa hiimto| saMsaggi asAhurAihiM,asamAhIu tahAgayassavi ___ upa-sAmIpyena nItaH-prApito jJAnAdAvAtmA yena sa tathA atizayenopanIta upanItatarastasya, tathA 'tAyinaH' parAtmopakAriNaH trAyiNo vA-samyakpAlakasya, tathA 'bhajamAnasya' sevamAnasya 'viviktaM' strIpazupaNDakavivarjitam Asyate-sthIyate yasminniti tadAsanaM-vasatyAdi, tasyaivambhUtasya muneH 'sAmAyika' samabhAvarUpaM sAmAyikAdicAritramAhuH sarvajJAH, 'yad' | yasmAt tatazcAritriNA prAgvyavasthitasvabhAvena bhAvyaM, yazcAtmAnaM 'bhaye pariSahopasargajanite'na darzayet tadbhIruna bhavet tasya sAmAyikamAhuriti sambandhanIyaM // 17 // kiJca-muneH 'uSNodakataptabhojina' tridaNDottoSNodakabhojinaH, yadivAuSNaM sanna zItIkuryAditi taptagrahaNaM,tathA zrutacAritrAkhye dharme sthitasya 'hImato'ttihI:-asaMyama prati lajjA tadvato'saMyamajugupsAzavata ityarthaH, tasyaivasbhUtasya mune rAjAdibhiH sArddha yaH 'saMsargaH' sambandho'sAvasAdhuH anarthodayahetukhAt 'tathAgatasyApi | yathoktAnuSThAyino'pi rAjAdisaMsargavazAd 'asamAdhireva' apadhyAnameva syAt, na kadAcit khAdhyAyAdikaM bhavediti // 18 // parihAryadoSapradarzanena adhunopadezAbhidhitsayA''ha For Private And Personal
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha radhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailasserfanmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAIyavRttiyutaM 92eraorado202000908 NakaDassa bhikkhuNo, vayamANassa pasajjha dAruNaM |addhe parihAyatIbahu, ahigaraNaM na kareja paMDie 2vaitAlI yAdhyaka sIodage paDi durAMchiNo, apaDiNNassa lvaavsppinno| | uddezaH 2 sAmAiyamAhu tassa jaM, jo gihimatte'saNaM na bhuMjatI // 20 // adhikaraNaM-kalahastatkaroti tacchIlazcetyadhikaraNakaraH tasvambhUtasya bhikSoH tathA'dhikaraNakarI dAruNAM vA bhayAnakAM 8 vA 'prasahya prakaTameva vAcaM avataH sataH 'artho mokSaH tatkAraNabhUto vA saMyamaH sa bahu 'parihIyate' dhvaMsamupayAti, idamuktaM bhavati-bahunA kAlena yadarjitaM viprakRSTena tapasA mahatpuNyaM tatkalahaM kurvataH paropaghAtinI ca vAcaM buvataH tatkSaNameva dhvaMsamupayAti, tathAhi-'jai ajiyaM samIkhallaehiM tavaniyamavaMbhamaiehiM / mA hu tayaM kalahaMtA chaDeaha sAgapattehiM // 1 // ityevaM makhA manAgapyadhikaraNaM na kuryAt 'paNDitaH sdsdvivekiiti||19|| tathA zItodakam-aprAsukodakaM tatprati jugupsakasyApAsukodakaparihAriNaH sAdhoH na vidyate pratijJA-nidAnarUpA yasya soatijJo'nidAna ityarthaH,lavaM-karma tasmAt avasappiNottiavasarpiNaH yadanuSThAnaM karmabandhopAdAnabhUtaM tatparihAriNa ityarthaH, tasyaivambhUtasya sAdhoryasAt yat 'sAmAyikaM' samabhAvalakSaNa-18 // 66 // mAhuH sarvajJAH, yazca sAdhuH 'gRhamAtre' gRhasthabhAjane kAMsyapAtrAdau na bhute tasya ca sAmAyikamAhuriti saMbandhanIyamiti // 20 // kizca1 nIodapaDi0 / 2 suki0 / 3 yadarjitaM kaSTaiH ( zamIpatraiH) taponiyamabrahmacaryamavaiH / mA tat kalahayantaH tyASTa zAkapatraiH // 1 // Desereverseaeeeeeeeeeese For Private And Personal
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha d hana www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashg a nmandir Naya saMkhayamAhu jIviyaM,tahaviya bAlajaNo pagabbhAbAle pApehi mijatI, iti saMkhAya muNI nnmjtii|| chaMdeNa pale imA payA, bahumAyA moheNa paauddaa| viyaDeNa paliMti mAhaNe, sIuNhaM vayasA'hiyAsae // 22 // 'naca' naiva 'jIvitam' AyuSkaM kAlaparyAyeNa truTitaM sat punaH 'saMkhaya'miti saMskartuM-tantuvatsaMdhAtuM zakyate ityevamAhustadvidaH, tathA'pi evamapi vyavasthite 'bAla' ajJo janaH 'pragalbhate pApaM kurvan dhRSTo bhavati, asadanuSThAnaratopi na lajjata iti, sa caivambhUto bAlastairasadanuSThAnApAditaiH 'pApaiH karmabhiH 'mIyate' tadyukta ityevaM paricchidyate, bhriyate vA meyena dhAnyAdinA prasthakavaditi, evaM 'saMkhyAya' jJAlA .'muniH yathAvasthitapadArthAnAM vettA 'na mAdyatIti' tessvsdnusstthaanessvhN| zobhanaH kartetyevaM pragalbhamAno madaM na karoti // 21 // upadezAntaramAha-'chandaH' abhiprAyastena tena svakIyAbhiprAyeNa kugatigamanaikahetunA 'imAH prajAH' ayaM lokastAsu gatiSu pralIyate, tathAhi chAgAdivadhamapi svAbhiprAyagrahagrastA dharmasAdhanamityevaM | pragalbhamAnA vidadhati, anye tu saMghAdikamuddizya dAsIdAsadhanadhAnyAdiparigrahaM kurvanti, tathA'nye mAyApradhAnaiH kukuTairasakRduprokSaNazrotrasparzanAdibhirmugdhajanaM pratArayanti, tathAhi-'kukkuTasAdhyo loko nAkukkuTataH pravartate kizcit / tasmAllokasvArthe pitaramapi sakukkuTaM kuryAt // 1 // tatheyaM prajA 'bahumAyA' kapaTapradhAnA, kimiti ?-yato mohaH-ajJAnaM tena 'prAvRtA' AcchA18 ditA sadasadvivekavikaletyarthaH, tadetadavagamya 'mAhaNe'tti sAdhuH 'vikaTena' prakaTenAmAyana karmaNA mokSe saMyame vA prakarSaNa / 1 bastAdIti pra0 / 2 kurukucaiH iti pra0 / sUtra. 12 DA For Private And Personal
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavRtiyuta // 67 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa | lIyate - pralIyate, zobhanabhAvayukto bhavatIti bhAvaH, tathA zItaM ca uSNaM ca zItoSNaM zItoSNA vA - anukUlapratikUlaparIpahA|stAn vAcA kAyena manasA ca karaNatrayeNApi samyagadhisaheta iti / / 22 / / apica kujae aparAjie jahA akkhehiM kusalehiM dIvayaM / kaDameva gahAya No kaliM, no tIyaM no ceva dAvaraM // 23 // | evaM logaMmi tAiNA, buie je dhamme aNuttare / taM givha hiyaMti uttamaM, kaDamiva se sa'vahAya paMDie // 24 // kutsito jayo'syeti kujayo- dyUtakAraH, mahato'pi dyUtajayasya sadbhirninditakhAdanarthahetutvAcca kutsitatvamiti, tameva vizinaSTiaparAjito dIvyan kuzalavAdanyena na jIyate akSaiH vA pAzakaiH dIvyan krIDaMstatpAtajJaH kuzalo - nipuNaH, yathA asau dyUtakAro'kSaiH - pAzakaiH kapardakairvA ramamANaH 'kaDameva 'tti catuSkameva gRhIlA tallabdhajayatkhAt tenaiva dIvyati, tato'sau tllbdhjyH| sanna 'kaliM' ekakaM nApi 'taM' trikaM ca nApi 'dvAparaM ' dvikaM gRhNAtIti // 23 // dAntikamAha-yathA dyUtakAraH prAptajaya| khAt sarvottamaM dIvyaMzcatuSkameva gRhNAti evamasmin 'loke manuSyaloke tAyinA trAyiNA vA -- sarvajJenokto yo'yaM 'dharmaH' kSAntyAdilakSaNaH zrutacAritrAkhyo vA nAsyottaraH- adhiko'stItyanuttaraH tamekAntahitamitikRtvA sarvottamaM ca 'gRhANa ' visrotasikArahitaH svIkuru, punarapi nigamanArthaM tameva dRSTAntaM darzayati-yathA kazcit dyUtakAraH 'kRtaM' kRtayugaM catuSkamityarthaH, 'zeSam ' ekakAdi 'apahAya' tyaktA dIvyan gRhNAti, evaM paNDito'pi - sAdhurapi zeSaM - gRhasthakuprAvacanikapArzvasthAdibhAvamapahAya sampUrNa mahAntaM sarvottamaM dharma gRhNIyAditi bhAvaH // 24 // punarapyupadezAntaramAha - For Private And Personal Gyanmandir 2 vaitAlIyAdhya0 uddezaH 2 // 67 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagars uttara maNuyANa AhiyA, gAmadhammA(mma)ii me aNussuyaM / jaMsI viratA samuTThiyA, kAsavassa aNudhammacAriNo // 25 // je eya caraMti AhiyaM, nAeNaMmahayA mhesinnaa| te uTriya te samuTThiyA, annonnaM sAraMti dhammao // 26 // &I uttarAH-pradhAnAH durjayakhAt , keSAm !-upadezAhabAnmanuSyANAm anyathA sarveSAmeveti, ke te?-'grAmadharmAH' zabdAdiviSayA || 18|| maithunarUpA veti, evaM grAmadharmA uttarakhena sarvajJairAkhyAtAH, mayaitadanu-pazvAcchrutaM, etacca sarvameva prAguktaM yacca vakSyamANaM tamA-|| bheyenA'ditIrthakRtA putrAnuddizyAbhihitaM sat pAzcAtyagaNadharAH sudharmasvAmiprabhRtayaH khaziSyebhyaH pratipAdayanti ato mayaitada-18 | nuzrutamityanavayaM, yasminniti-karmaNi lyablope paJcamI saptamI veti yAn grAmadharmAnAzritya ye viratAH, paMcamyarthe vA saptamI, | yebhyo vA viratAH samyaksaMyamarUpeNotthitAH samutthitAste 'kAzyapasya' RSabhakhAmino vardhamAnasvAmino vA sambandhI yo dharmastadanucAriNaH, tIrthakarapraNItadharmAnuSThAyino bhavantItyarthaH // 25 // kiJca-ye manuSyA 'enaM' prAguktaM dharma-grAmadharmaviratilakSaNaM 'caranti' kurvanti AkhyAtaM 'jJAtena' jJAtaputreNa 'mahaye ti mahAviSayasya jJAnasthAnanyabhUtatvAt mahAn tena, tathA'nukUlapratikUlopasargasahiSNutAt 'maharSiNA' zrImadvardhamAnakhAminA AkhyAtaM dharma ye caranti te eva saMyamotthAnena-kutIrthikaparihAreNotthitAH tathA nivAdiparihAreNa ta eva samyak kumArgadezanAparityAgena utthitAH samutthitA iti, nAnye kuprAva 1 samyaktvamArgadezanA'pari0 pr0| 9292906 For Private And Personal
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkA cAryayaSTaciyutaM // 68 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarpanmandir canikA jamAliprabhRtayazceti bhAvaH, ta eva ca yathoktadharmAnuSThAyinaH 'anyo'nyaM' parasparaM 'dharmato' dharmamAzritya dharmato vA 'azyantaM 'sArayanti' codayanti -- punarapi saddharme pravartayantIti // 26 // kiJca | mA peha purA paNAmae, abhikakhe uvahiM ghuNittae / je dUmaNa tehiM No NayA, te jANaMti smaahimaahiyN||27|| No kAhieN hoja saMjae, pAsaNie Na ya saMpasArae / naccA dhammaM aNuttaraM, kayakirie NayAvi mAmae // 28 // durgatiM saMsAraM vA praNAmayanti - pradIkurvanti prANinAM praNAmakAH - zabdAdayo viSayAstAn 'purA' pUrva bhuktAn 'mA prekSakha' mA sara, teSAM maraNamapi yasmAnmahate'narthAya anAgatAMca nodIkSeta - nA''kAGkSaditi, tathA 'abhikAGget' abhilaSed anArataM cintayedanurUpamanuSThAnaM kuryAt, kimarthamiti darzayati- upadhIyate - Dhaukyate durgatiM pratyAtmA yenAsAvupadhi: - mAyA aSTaprakAraM vA karma tad 'hananAya' apanayanAyAbhikAditi sambandhaH, duSTadharma pratyupanatAH kumArgAnuSThAyinastIrthikAH, yadivA- 'dUmaNa'tti | duSTamanaHkAriNa upatApakAriNo vA zabdAdayo viSayAsteSu ye mahAsattvAH 'na natA' na prahIbhUtAH tadAcArAnuSThAyino na bhavanti 'te' sanmArgAnuSThAyino 'jAnanti' vidanti 'samAdhiM' rAgadveSaparityAgarUpaM dharmadhyAnaM ca 'Ahitam' Atmani vyavasthitam, A - samantAddhitaM vA ta eva jAnanti nAnya iti bhAvaH // 27 // tathA 'saMyataH pravrajitaH kathayA carati kAthikaH gocarAdau na bhavet, yadivA - viruddhAM paizUnyApAdanIM khyAdikathAM vA na kuryAt, tathA 'praznena' rAjAdikiMvRttarUpeNa darpaNAdiprazna nimi For Private And Personal 2 baitAlI yAdhya0 uddezaH 2 // 68 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag ni Granmandir tarUpeNa vA caratIti prAzniko na bhavet , nApica 'saMprasAraka' devavRSTyarthakANDAdisUcakakathAvistArako bhavediti, kiM kRleti darzayati-'jJAtvA' avabuddhya nAsyottaro vidyata ityanuttarastaM zrutacAritrAkhyaM dharma samyag avagamya, tasya hi dharmasyaitadeva phalaM| | yaduta-vikathAnimittaparihAreNa samyakakriyAvAn syAditi, taddarzayati-kRtA-khabhyastA kriyA-saMyamAnuSThAnarUpA yena sa kRtakriyastathAbhUtazca nacApi 'mAmako' mamedamahamasya vAmItyevaM parigrahAgrahI bhavediti // 28 // kiJca channaM ca pasaMsa No kare,na ya ukkosa pagAsa maahnne|tesiN suvivegamAhie, paNayA jehiM sujosiaNdhuyN||29|| | aNihe sahie susaMvuDe, dhammaTTI uvhaannviirie|vihrej samAhiiMdie,attahiaM khuduheNa lbbhi||30|| 'channaM'ti mAyA tasyAH khAbhiprAyapracchAdanarUpalAta tAM na kuryAt , cazabda uttarApekSayA samuccayArthaH, tathA prazasyate sarvairapyavigAnenAdriyata iti prazasyo-lobhastaM ca na kuryAt , tathA jAtyAdibhirmadasthAnalaghuprakRti puruSamutkarSayatItyukarSako-mAnastamapi na kuryAditi sambandhaH, tathA'ntarvyavasthito'pi mukhadRSTibhrUbhaGgavikAraiH prakAzIbhavatIti prakAza:-krodhastaM ca 'mAhaNe' tti sAdhuna kuryAt , 'teSAM' kaSAyANAM yairmahAtmabhiH 'vivekaH parityAgaH 'Ahito' janitasta eva dharma prati praNatA iti, yadivA-teSAmeva satpuruSANAM suSTu vivekaH parijJAnarUpa AhitaH-prathitaH prasiddhiM gataH ta eva ca dharma prati praNatAH 'yaiH' mahAsatvaiH saSTha 'jaSTaM' sevitaM dhayate'STaprakAra karma taddhata-saMyamAnaSThAna. yadivA-yaiH sadanaprAyibhiH sajosioti saSTha kSipta For Private And Personal
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha infradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagara yanmandir ttiyuta sUtrakRtAGgaMdhUnanAIlAt 'dhUta' karmeti // 29 // api ca-snihyata iti strihaH na nihaH asnihaH-sarvatra mamakharahita ityarthaH, yadivA- 2 vaitAlIzIlAGkA- parISahopasagairnihanyate iti nihaH na niho'nihaH-upasagairaparAjita ityarthaH, pAThAntaraM vA 'aNahe'ti nAsAghamastItyanagho, yAdhya cAIyavR- niravadyAnuSThAyItyarthaH, saha hitena vartata iti sahitaH sahito-yukto vA jJAnAdibhiH, svahitaH-Atmahito vA sadanuSThAnapravRtteH, uddezaH 2 tAmeva darzayati-suSTu 'saMvRta' indriyanoindriyairvisrotasikArahita ityarthaH, tathA dharmaH-zrutacAritrAkhyaH tenArthaH-prayojanaM sa // 69 // eva vA'rthaH tasyaiva sadbhiryamANasAt dharmArthaH sa yasyAstIti sa dharmArthI tathA upadhAna-tapastatra vIryavAn sa evambhUto 'viharet' saMyamAnuSThAnaM kuryAt 'samAhitendriyaH' saMyatendriyaH, kuta evaM?-yata AtmahitaM duHkhenAsumatA saMsAre paryaTatA akRtadharmAnuSThAnena 'labhyate' avApyata iti, tathAhi "na punaridamatidurlabhamagAdhasaMsArajaladhivibhraSTam / mAnuSyaM khadyotakataDillatAvilasitapratimam // 1 // " tathAhi-yugasamilAdidRSTAntanItyA manuSyabhava eva tAvat durlabhaH, tatrApyAryakSetrAdikaM durApamiti, ata AtmahitaM duHkhenAvApyata iti mantavyam , apica-bhUteSu jaGgamalaM tasin pazcendriyasamutkRSTam / tasAdapi mAnuSyaM mAnuSye'pyAyadezazca // 1 // deze kulaM pradhAna kule pradhAne ca jAtirutkRSTA / jAtau rUpasamRddhI rUpe ca balaM viziSTatamam // 2 // bhavati |bale cAyuSkaM prakRSTamAyuSkato'pi vijJAnam / vijJAne samyakkhaM samyakle zIlasaMprAptiH, // 3 // etatpUrvazcAyaM samAsato mokSasAdhanopAyaH / tatra ca bahu samprAptaM bhavadbhiralpaM ca saMprApyam // 4 // tatkurutodyamamadhunA maduktamArge samAdhimAdhAya / tyaksA snggm-2||69 // nArya kArya sadbhiH sadA shreyH||5|| iti // 30 // etacca prANibhirna kadAcidavAsapUrvamityetaddarzayitumAha1sa tadarthaH pr.| For Private And Personal
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan Aradhana Kendra www.kobatirth.org haNUNa purA aNussutaM, aduvA taM taha No samuTThiyaM / muNiNA sAmAi AhitaM, nAeNaM jagasavadaMsiNA // 31 // Acharya Shri Kailashsageri yanmandir evaM mattA mahaMtaraM, dhammamiNaM sahiyA bahU jaNA / guruNa chaMdANuvattA, virayA tina mahoghamAhitaM // 32 // tibemi || ( gAthAgram 152 ) yadetat 'muninA' jagataH sarvabhAvadarzinA jJAtaputrIyeNa sAmAyikAdi 'Ahitam' AkhyAtaM, tat 'nUnaM' nizcitaM 'na hi' naiva 'purA' pUrva jantubhiH 'anuzrutaM' zravaNapathamAyAtaM athavA zrutamapi tatsAmAyikAdi yathA avasthitaM tathA nAnuSThitaM, pAThAntaraM vA 'avitaha 'nti avitathaM yathAvannAnuSThitamataH kAraNAdasumatAmAtmahitaM sudurlabhamiti // 31 // punarapyupadezAntaramadhikRtyAha - 'evam' uktarItyA''tmahitaM sudurlabhaM 'matvA' jJAtA dharmANAM ca mahadantaraM dharmavizeSaM karmaNo vA vivaraM jJAkhA, yadivA 'mahaMtaraM 'ti manuSyAryakSetrAdikamavasaraM sadanuSThAnasya jJAkhA 'enaM' jainaM 'dharma' zrutacAritrAtmakaM saha hitena vartanta iti sahitAjJAnAdiyuktA bahavo janA laghukarmANaH samAzritAH santo 'guro:' AcAryAdestIrthaGkarasya vA 'chandAnuvarttakAH' taduktamArgAnu 1 pA0 aduvA'vitahaM No aNudviaM / For Private And Personal
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavirja 4adhana Kendra sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryayavR ciyuta 1100 11 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar Granmandir SThAyino 'viratAH pApebhyaH karmabhyaH santastIrNA 'mahaugham' apAraM saMsArasAgaramevamAkhyAtaM mayA bhavatAmaparaizca tIrthakRdbhiranyeSAm, itizabdaH parisamApyarthe, bravImIti pUrvavat // 32 // vaitAlIyasya dvitIyoddezakaH samAptaH // 2 // // atha vaitAlIyAdhyayanasya tRtIyodezakasya prArambhaH // ukto dvitIyodezakaH, sAmprataM tRtIyaH samArabhyate asya cAyamabhisambandhaH - ihAnantaroddezakAnte viratA ityuktaM, teSAM ca kadAcitparIpahAH samudIryerannatastatsahanaM vidheyamiti, uddezArthAdhikAro'pi niyuktikAreNAbhihitaH yathA'jJAnopacitasya karma - No'pacayo bhavatIti, sa ca parISahasahanAdevetyataH parISahAH soDhavyA ityanena saMbandhenA''yAtasyAsyoddezakasyA''di sUtra -- saMvuDakammassa bhikkhuNo, jaM dukkhaM puDhaM abohie| taM saMjamao'vacijjaI, maraNaM hecca vayaMti paMDiyA // 1 // je vinnavaNAhi'josiyA, saMtinnehiM samaM viyAhiyA / tamhA uGkaMti pAsa ho, adakkhu kAmAi rogavaM // 2 // 1] u tiriyaM ahe taddA iti pA0 / For Private And Personal 2 vaitAlI yAdhya0 uddezaH 3 // 70 //
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharapin Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsageri yanmandir saMvRtAbhi-niruddhAni karmANi-anuSThAnAni samyagupayogarUpANi vA mithyAdarzanAviratipramAdakaSAyayogarUpANi vA181 | yasya 'bhikSoH' sAdhoH sa tathA tasya yat 'duHkham' asadvedyaM tadupAdAnabhUtaM vA'STaprakAraM karma 'spRSTa miti baddhaspRSTanikAcita|mityarthaH, taccAtra 'abodhinA' ajJAnenopacitaM sat 'saMyamato' maunIndroktAt saptadazarUpAdanuSThAnAd 'apacIyate' pratikSaNaM |kSayamupayAti, etaduktaM bhavati yathA taTAkodarasaMsthitamudakaM niruddhAparapravezadvAraM sadAdityakarasamparkAta pratyahamapacIyate, evaM | saMvRtAzravadvArasya bhikSorindriyayogakaSAyaM prati saMlInatayA saMvRtAtmanaH sataH saMyamAnuSThAnena cAnekabhavAjJAnopacitaM karma kSIyate, | ye ca saMvRtAtmAnaH sadanuSThAyinazca te 'hitvA' tyaklA 'maraNaM' maraNakhabhAvamupalakSaNakhAt jAtijarAmaraNazokAdikaM tyaktA | mokSaM vrajanti 'paNDitAH sadasadvivekinaH, yadivA-'paNDitAH sarvajJA evaM vadanti yat prAguktamiti // 1 // ye'pica tenaiva | // bhavena na mokSamApnuvanti tAnadhikRtyAha-'ye' mahAsattvAH kAmArthibhirvijJApyante yAstadarthinyo vA kAminaM vijJApayanti tA | vijJApanA:-striyastAbhiH 'ajuSTA' asevitAH kSayaM vA-avasAyalakSaNamatItAste 'santIrNaiH' muktaiH samaM vyAkhyAtAH, atIrNA api santo yataste niSkiJcanatayA zabdAdiSu viSayeSvapratibaddhAH saMsArodanvatastaTopAntavartino bhavanti, tasAd 'U miti' mokSaM yoSitparityAgAdvordhva yadbhavati tatpazyata yUyaM / ye ca kAmAn 'rogavadU' vyAdhikalpAn 'adrAkSuH' dRSTavantaste saMtIrNasamA vyAkhyAtAH, tathA coktam-"pupphaiphalANaM ca rasaM surAi maMsassa mahiliyANaM ca / jANatA je virayA te dukkarakArae 1 jhoSo'vasAnam / 2 staTAntarva0pra0 / 3 puSpaphalAnAM ca rasaM surAyA mAMsasya mahelAnAM ca / jAnanto ye viratAstAna duSkarakArakAn vande // 1 // For Private And Personal
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavidan yadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarro Granmandir A yAdhya0 sUtrakRtAGgaM 128 de||1||" tRtIyapAdasya pAThAntaraM vA 'uDe tiriyaM ahe tahA' Urdhvamiti-saudharmAdiSu, tiriyamiti-tiryakloke, adha 2vaitAlI zIlAGkA iti-bhavanapatyAdau, ye kAmAstAn rogavadadrAkSurye te tIrNakalpA vyAkhyAtA iti // 2 // punarapyupadezAntaramadhikRtyAhacAryAyavR-15 uddezaH3 ttiyA 18aggaM vaNiehiM AhiyaM, dhAratI rAINiyA ihaM / evaM paramA mahatvayA, akkhAyA u sarAibhoyaNA // 3 // || je iha sAyANugA narA, ajjhovavannAkAmehiM mucchiyaa| kivaNeNa samaM pagabbhiyA, na vi jANaMti samAhimAhitaM // 4 // 'agraM vayaM pradhAnaM ratnavastrAbharaNAdikaM tadyathA vaNigbhirdezAntarAd 'AhitaM DhaukitaM rAjAnastatkalpA IzvarAdayaH 'iha' asminmanuSyaloke 'dhArayanti' vibhrati, evametAnyapi mahAvratAni ratnakalpAni AcAryaiH 'AkhyAtAni' pratipAditAni niyojitAni 'sarAtribhojanAni' rAtribhojanaviramaNapaSThAni sAdhavo bibhrati, tuzabdaH pUrvaratnebhyo mahAvrataratnAnAM vizeSApAdaka iti, idamuktaM bhavati-yathA pradhAnaratnAnAM rAjAna eva bhAjanamevaM mahAvrataratnAnAmapi mahAsattvA eva sAdhavo bhAjanaM nAnye iti // 3 // kiJca-ye narA laghuprakRtayaH 'iha' asin manuSyaloke sAta-sukhamanugacchantIti sAtAnugAH-sukhazIlA| // 71 // aihikAmuSmikApAyabhIravaH samRddhirasasAtAgauraveSu 'adhyupapannA' gRddhAH tathA 'kAmeSu' icchAmadanarUpeSu 'mUJchitA' kAmoskaTatRSNAH kRpaNo-dIno varAkaka indriyaiH parAjitastena samAH tadvatkAmAsevane 'pragalbhitA' dhRSTatAM gatAH, yadivA-kimanena ecenese For Private And Personal
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsageri yanmandir | stokena doSeNAsamyakapratyupekSaNAdirUpeNAsatsaMyamasya virAdhanaM bhaviSyatyevaM pramAdavantaH kartavyeSvavasIdantaH samastamapi saMyama | paTavanmaNikuTTimavadvA malinIkurvanti, evambhUtAzca te 'samAdhi' dharmadhyAnAdikam 'AkhyAtaM' kathitamapi na jAnantIti // 4 // punarapyupadezAntaramadhikRtyAhavAhaNajahA va vicchae, abale hoi gavaM pcoie| se aMtaso appathAmae, nAivahai abale visIyati 5/ evaM kAmesaNaM viU, aja sue payaheja saMthavaM / kAmI kAme Na kAmae, laddhe vAvi aladdha kaNhuI // 6 // A 'vyAdhena' lubdhakena 'jahA vatti yathA 'gavanti mRgAdipazurvi vidham anekaprakAreNa kUTapAzAdinA kSataH-paravazI kRtaH zramaM vA grAhitaH praNodito'pyabalo bhavati, jAtazramasAt gantumasamarthaH, yadivA-vAhayatIti vAhaH-zAkaTikastena yathA| vadavahan gaurvividhaM pratodAdinA kSataH-pracodito'pyavalo-viSamapathAdau gantumasamartho bhavati, 'sa cAntaza:' maraNAntamapi | yAvadalpasAmathryo nAtIva voDhuM zaknoti, evambhUtazca 'abalo' bhAraM voDhumasamarthaH tatraiva paGkAdau viSIdatIti // 5 // dArzantika-18 mAha-evam' anantaroktayA nItyA kAmAnAM-zabdAdInAM viSayANAM yA gaveSaNA-prArthanA tasyAM karttavyAyAM 'vidvAn nipuNaH | kAmaprArthanAsaktaH zabdAdipaGke magnaH sa caivambhUto'dya zvo vA 'saMstavaM paricayaM kAmasambandhaM prajahyAt kileti, evamadhyavasAyyeva sarvadAvatiSThate, naca tAn kAmAn abalo balIvardavata viSamaM mArga tyaktumalaM, kiJca-na caihikAmuSmikApAyadarzitayA kAmI 1 pyacAlo pra0 / 2 yA'nveSaNA pra0 / 3 bAlo / nabala0 pra0 / 4 naivai0 pra0 / For Private And Personal
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailash o y anmandir sUtrakRtAGgaMbhUkhopanatAnapi 'kAmAn zabdAdiviSayAn vairakhAmijambanAmAdivadvA 'kAmayeta' abhilapediti, tathA kSullakakumAravat 2vaitAlIzIlAGkA- kutazcinnimittAt 'suGagAiya'mityAdinA pratibuddho 'labdhAnapi' prAptAnapi kAmAn alabdhasamAn manyamAno mahAsattvatayA yAdhya0 cAIyavR-1 | tannispRho bhavediti // 6 // kimiti kAmaparityAgo vidheya ityAzaGkayAha uddezaH 3 ttiyutaM 19 mA paccha asAdhutA bhave, aJcehI aNusAsa appgN|ahiyN ca asAhu soyatI, se thaNatI paridevatI bhuN7|| // 72 // iha jIviyameva pAsahA,taruNa evA(Ne vA)sasayassa tutttttii|ittrvaase ya bujjhaha,giddhanarA kAmesu mucchiyA haiN| mA pazcAt-maraNakAle bhavAntare vA kAmAnupaGgAd 'asAdhutA' kugatigamanAdikarUpA 'bhavet' prApnuyAditi, ato viSayAsa|GgAdAtmAnam 'atyehi tyAjaya, tathA AtmAnaM ca 'anuzAdhi' Atmano'nuzAsti kuru, yathA he jIva! yo hi 'asAdhuH' asAdhukarmakArI hiMsAnRtasteyAdI pravRttaH san durgatau patitaH adhikam-atyarthamevaM zocati, sa ca paramAdhArmikaiH kadarthyamAnastiyakSu |vA kSudhAdivedanAgrasto'tyartha 'stanati' sazabdaM niHzvasiti, tathA 'paridevate' vilapatyAkrandati subahiti-hA mAtarmiyata iti bAtA naivAsti sAmprataM kazcit / kiM zaraNaM me svAdiha duSkRtacaritasya pApasya ? // 1 // ityevamAdIni duHkhAnyasAdhukAriNaH prApnu-18 vantItyato viSayAnuSaGgo na vidheya ityevamAtmano'nuzAsanaM kurviti sambandhanIyaM // 7 // kizca-'iha' asmin saMsAre AstAM | 18 // 72 // tAvadanyajjIvitameva sakalasukhAspadamanityatA''ghrAtaM AvIcimaraNena pratikSaNaM vizarArukhabhAvaM, tathA-sarvAyuHkSaya eva vA 1 dubbala vA. cuu0| For Private And Personal
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 'taruNa eva' yuvaiva varSazatAyurapyupakramato'dhyavasAnanimittAdirUpAdAyuSaH 'truTyati' pracyavate, yadivA-sAmprataM subahapyAyurvarSa-18 zataM taca tasya tadante truTyati, tacca sAgaropamApekSayA katipayanimeSaprAyakhAt ikharavAsakalpaM vartate-stokanivAsakalpamityevaM budhyadhvaM yUyaM, tathaivambhUte'pyAyuSi 'narAH' puruSA laghuprakRtayaH 'kAmeSu' zabdAdiSu viSayeSu 'gRhA' adhyupapannA mUJchitAH tatraivA''saktacetaso narakAdiyAtanAsthAnamApnuvantIti zeSaH // 8 // apica je iha AraMbhanissiyA, aatdNddaa(dd)egNtluusgaa| gaMtA te pAvalogayaM, cirarAyaM AsuriyaM disN||9|| paNa ya saMkhayamAhu jIvitaM, tahavi ya bAlajaNo pgbbhii| paJcuppanneNa kAriyaM,ko daTuM paraloyamAgate ? // 10 // ye kecana mahAmohAkulitacetasaH 'iha' asinmanuSyaloke 'Arambhe' hiMsAdike sAvadyAnuSThAnarUpe nizcayena zritAH-saMbaddhA | | adhyupapannAste AtmAnaM daNDayantItyAtmadaNDakAH, tathaikAntenaiva jantUnAM lUpakA-hiMsakAH sadanuSThAnasya vA dhvaMsakAH, te evambhUtA 'gantAroM yAsyanti 'pApaM loka' pApakarmakAriNAM yo loko narakAdiH 'cirarAtram' iti prabhUtaM kAlaM tannivAsino bhavanti, tathA bAlatapazcaraNAdinA yadyapi tathAvidhadevakhApattistathA'pyasurANAmiyamAsurI tAM dizaM yAnti, aparapreSyAH kilbipikA devAdhamA bhavantItyarthaH // 9 // kizca-'na ca' naiva truTitaM jIvitamAyuH 'saMskattuM saMdhAtuM zakyate, evamAhuH sarvajJAH, tathAhi-daMDakaliyaM karintA vaccaMti hu rAio ya divasA ya / AuM saMvellaMtA gayA yaNa puNo niyattaMti // 1 // " 'tathApi evamapi 1 daNDakalitaM kurvatyo brajanti rAtrayaca divasAtha / AyuH saMvelayantyaH gatAzca punarna nivartante // 1 // For Private And Personal
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviyan Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashssgesuifyanmandir sUtrakRtAGgA vyavasthite jIvAnAmAyuSi 'bAlajanaH' ajJo loko nirvivekatayA asadanuSThAne pravRtti kurvan 'pragalbhate dhRSTatAM yAti, asada-18|2 vaitAlIzAlAGkA-16 namAnenApi na lajjata ityarthaH, sa cAjJo janaH pApAni karmANi kurvan pareNa codito dhRSTatayA alIkapANDityAbhimAnenedamuttara-18|| yAdhya0 cAryAyavR-% pa-16 mAha-'pratyutpannena' vartamAnakAlabhAvinA paramArthasatA atItAnAgatayovinaSTAnutpannakhenAvidyamAnakhAt 'kArya' prayojanaM, | uddezaH3 ttiyutaM | prekSApUrvakAribhistadeva prayojanasAdhakakhAdAdIyate, evaM ca satIhaloka eva vidyate na paraloka iti darzayati-kaH paralokaM dRsstte||73|| hAyAtaH, tathA cocuH-"piba khAda ca sAdhu zobhane !, yadatItaM varagAtri! tantra te / nahi bhIru! gataM nivartate, samudayamAtramidaM kalevarama // 1 // " tathA "etAvAneva puruSo, yAvAnindriyagocaraH / bhadre ! vRkapadaM pazya, yadvadantyabahuzrutAH // 2 // " iti // // 10 // evamaihikasukhAbhilASiNA paralokaM niDhuvAnena nAstikena abhihite satyuttarapradAnAyAha adakkhuva dakkhuvAhiyaM,(ta)sadahasu adkkhudNsnnaa!| haMdi hu suniruddhadaMsaNe,mohaNijeNa kaDeNa kammuNA || [6] dukkhI mohe puNo puNo, niviMdejja silogapUyaNaM / evaM sahite'hipAsae, AyatulaM pANehiM saMjae // 12 // 81 pazyatIti pazyo na pazyo'pazyaH-andhastena tulyaH kAryAkAryAvivecikhAdandhavattasyA''matraNaM he'pazyavad-andhasadRza ! pratyakSasyaivaikasyAbhyupagamena kAryAkAryAnabhijJa pazyena-sarvajJena vyAhRtam --uktaM sarvajJAgamaM 'zraddhakha' pramANIkuru, pratyakSasyai- // 73 // 4 vaikasyAbhyupagamena samastavyavahAravilopena hanta hato'si, pitRnibandhanasyApi vyavahArasyAsiddheriti, tathA apazyakasya-asarvajJa-18 1 kaH paralokaM darzayati, kaH para0 pra02 vadanti pA. For Private And Personal
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir 18 syAbhyupagataM darzanaM yenAsAvapazyakadarzanastasyA''mantraNaM he'pazyakadarzana ! khatorvAgadarzI bhavAMstathAvidhadarzanapramANazca san kAryA% kAryAvivecitayA'ndhavadabhaviSyat yadi sarvajJAbhyupagamaM nAkariSyat , yadivA adakSo vA anipuNo vA dakSovA-nipuNo vA yAdRzastA dRzo vA'cakSurdarzanamasyAsAvacakSurdarzanaH-kevaladarzana:-sarvajJastasmAdyadavApyate hitaM tat zraddhava, idamuktaM bhavati-anipuNena nipuNena vA sarvajJadarzanoktaM hitaM zraddhAtavyaM, yadivA he 'adRSTa' he arvAgadarzana ! draSTrA-atItAnAgatavyavahitamUkSmapadArthada|rzinA yadyAhRtam-abhihitamAgame tat zraddhasva, he adRSTadarzana adakSadarzana ! iti vA-asarvajJoktazAsanAnuyAyin ! tamAtmIya| mAgrahaM parityajya sarvajJokte mArge zraddhAnaM kurviti tAtparyAthaH, kimiti sarvajJokte mArge zraddhAnamasumAnna karoti ? yenaivamupadi zyate, tannimittamAha -'haMdItyevaM gRhANa, huzabdo vAkyAlaGkAre suSTu-atizayena niruddham-AvRtaM darzana-samyaga avabo| dharUpaM yasya sa tathA, kenetyAha-mohayatIti mohanIyaM-mithyAdarzanAdi jJAnAvaraNIyAdikaM vA tena svakRtena karmaNA niruddhadarzanaH / prANI sarvajJoktaM mArga na zraddhatte atastanmArgazraddhAnaM prati codyate iti // 11 // punarapyupadezAntaramAha-duHkham-asAtavedanIyamudayaprAptaM tatkAraNaM vA duHkhayatIti duHkhaM tadasyAstIti duHkhI san prANI paunaHpunyena mohaM yAti-sadasadvivekavikalo bhavati, idamuktaM bhavati-asAtodayAt duHkhamanubhavannA" mUDhastattatkaroti yena punaH punaH duHkhI saMsArasAgaramanantamabhyeti, tadevambhUtaM | | mohaM parityajya samyagutthAnenotthAya 'nirvidyeta' jugupsayet pariharedAtmazlAghAM stutirUpAM tathA 'pUjana' vastrAdilAbharUpaM pari-2 hareta, 'evam anantaroktayA nItyA pravarttamAnaH saha hitena vartata iti sahito jJAnAdiyukto vA saMyataH pravajito'paraprANibhiH eseceverceeeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha v adhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailasha y anmandir satrakatA sukhArthibhiH 'AtmatulA' AtmatulyatAM duHkhApriyakhasukhapriyavarUpAmadhikaM pazyet , AtmatulyAn sarvAnapi prANinaH pAla-1/2 vaitAlI zIlAGkA- yediti // 12 // kizca yAdhya0 cAIya. gAraMpiaAvase nare,aNuputvaM pANehiM saMjae / samatA savattha suvate, devANaM gacche salogayaM // 13 // | uddezaH 3 tiyutaM | soccA bhagavANusAsaNaM,sacce tattha karejuvakkama / savattha viNIyamacchare, uJchaM bhikkhu visuddhamAhare // 14 // // 74 // | 'agAramapi' gRhamapyAvasangRhavAsamapi kurvan 'naro' manuSyaH 'AnupUrva miti AnupUrvyA-zravaNadharmapratipattyAdi-19 lakSaNayA prANiSu yathAzaktyA samyaka yataH saMyataH tadupamadAnivRttaH, kimiti ? yataH 'samatA' samabhAvaH AtmaparatulyatA sarvatra' yatau gRhasthe ca yadivaikendriyAdau 'zrUyate' abhidhIyate Ahete pravacane, tAM ca kurvan sa gRhastho'pi suvrataH san 'devAnAM purandarAdInAM 'loka' sthAnaM gacchet , kiM punaryo mahAsattvatayA paJcamahAvratadhArI yatiriti // 13 // apica jJAnazvaryAdiguNasamanvitasya bhagavataH-sarvajJasya zAsanam-AjJAmAgamaM vA 'zrutvA' adhigabhya 'tatra' tasminnAgame tadukte vA saMyame sayo hite satye laghukarmA tadupakrama-tatprApyupAyaM kuryAt, kimbhUtaH?-savatrApanIto matsaro yena sa tathA so'rakta6 dviSTaH kSetrava(vA)stUpadhizarIraniSpipAsaH, tathA 'uMchaMti bhaikSyaM vizuddhaM-dvicavAriMzaddoSarahitamAhAraM gRhNIyAdabhyavaharedveti // 74 // 4 // 14 // kiJca So200908 1zramaNa0 pra02. vanopa0 pra0 For Private And Personal
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatirth.org | savaM naccA ahiTue, dhammaTTI uvahANavIrie / gutte jutte sadAjae, Ayapare paramAyataTThite // 15 // | vittaM pasavo ya nAio, taM bAle saraNaM ti mannai / ete mama tesuvI ahaM, no tANaM saraNaM na vijjaI // 16 // Shri Mahaviradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagar Ganmandir 'sarvam' etaddheyamupAdeyaM ca jJAlA sarvajJoktaM mArga sarvasaMvararUpam 'adhitiSThet' Azrayet dharmeNArtho dharma eva vArthaH paramArthenAnyasyAnartharUpatvAt dharmArthaH sa vidyate yasyAsau dhamArthI - dharmaprayojanavAn, upadhAnaM tapastatra vIryaM yasya sa tathA anigRhitabalavIrya ityarthaH, tathA manovAkkAyaguptaH, supraNihitayoga ityarthaH, tathA yukto jJAnAdibhiH 'sadA' sarvakAlaM yatetAsstmani parasmiMzca / kiMviziSTaH san ? ata Aha-- parama - utkRSTa Ayato- dIrghaH sarvakAlabhavanAt mokSastenArthikaH - tadabhi lASI pUrvoktavizeSaNaviziSTo bhavediti // 15 // punarapyupadezAntaramAha- 'vittaM' dhanadhAnyahiraNyAdi 'pazavaH' karituragagomahipyAdayo 'jJAtayaH' khajanA mAtApitRputrakalatrAdayaH tadetadvittAdikaM 'bAlaH' ajJaH zaraNaM manyate, tadeva dazaryati - mamaite vittapazujJAtayaH paribhoge upayokSyante teSu cArjanapAlanasaMrakSaNAdinA zepopadravanirAkaraNadvAreNAhaM bhavAmItyevaM bAlo manyate, na punarjAnIte yadarthaM dhanamicchanti taccharIramazAzvatamiti, apica - "riddhI sahAvataralA rogajarAbhaMguraM hayasarIraM / dohaMpi gama|NasIlANa kicciraM hoja saMbaMdho ? // 1 // " tathA "mAtApitRsahasrANi putradArazatAni ca / pratijanmani vartante, kasya mAtA pi 1 RSiH svabhAvataralA rogajarAbhaGguraM itakaM zarIram / dvayorapi gamanazIlayoH kiyacciraM bhavetsaMbandhaH 1 // 1 // For Private And Personal
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailash oyanmandit sUtrakRtAGga 18tA'pi vA ? // 1 // " etadevAha-'no' naiva vittAdikaM saMsAre kathamapi trANaM bhavati narakAdau patato, nApi rAgAdinopadru- vaitAlIzIlAGkA- tasya kaciccharaNaM vidyata iti / / 16 // etadevAha yAdhya cAIyavR abbhAgamitaMmi vA duhe,ahavA ukkamite bhvNtie| egassa gatI ya AgatI,vidumaMtA saraNaM Na mnnii||17||18 | uddezaH 3 ttiyutaM save sayakammakappiyA,aviyatteNa duheNa paanninno|hiNddNti bhayAulA saDhA, jAijarAmaraNehi'bhiDutA 18 / // 75 // | pUrvopAttAsAtavedanIyodayenAbhyAgate duHkhe satyekAkyeva duHkhamanubhavati, na jJAtivargeNa vittena vA kizcitkriyate, tathAca"sayaNassavi majjhagao rogAbhihato kilissaha ihego / sayaNoviya se rogaM, na viraMcar3a nevaM nAsei // 1 // " athavA upakramakAraNairupakrAnte svAyuSi sthitikSayeNa vA bhavAntare bhavAntike vA-maraNe samupasthite sati ekasyaivAsumato gatirAgatizca bhavati, 'vidvAn vivekI yathAvasthitasaMsArasvabhAvasya vettA Ipadapi tAvata zaraNaM na manyate, kutaH ? sarvAtmanA trANamiti, tathAhi| "ekasya janmamaraNe gatayazca zubhAzubhA bhavAvarte / tasmAdAkAlikahitamekenaivAtmanaH kAryam // 1 // eko karei kammaM phalamavi tassikao samaNuhavai / ekko jAyai marada ya paraloyaM ekao jAi // 2 // " // 17 // anyacca-sarve'pi saMsArodaravivaravartinaH prANinaH saMsAre paryaTantaH khakRtena jJAnAvaraNIyAdinA karmaNA kalpitAH-mUkSmabAdarapoptakApayoptakekendriyAdibhedena 475 // / 1 khajanasyApi mabhyagato rogAmihataH klizyati ihakaH / khajano'pi ca tasya roga na virecayati (hasayati) naiva nAzayati // 1 // 2 ekaH karoti karma phalamapi tasyaikakaH samanubhavati / eko jAyate mriyate ca paralokamekako yAti // 1 // ae992989929 Ree For Private And Personal
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Adana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag amande SoOOOOOOOOOOO vyavasthitAH, tathA tenaiva karmaNaikendriyAdyavasthAyAm 'avyaktena' aparisphuTena ziraHzUlAdyalakSitasvabhAvenopalakSaNArthakhAt pravya-18 ktena ca 'duHkhena' asAtAvedanIyakhabhAvena samanvitAH prANinaH paryaTanti-araghaTTaghaTIyantranyAyena tAsveva yoniSu bhayAkulAH karmakArikhAt zaThA bhramanti jAtijarAmaraNairabhidrutA-garbhAdhAnAdibhirduHkhaiH pIDitA iti // 18 // kiJcaiNameva khaNaM viyANiyA,No sulabhaMbohiM ca aahit| evaM sahie'hipAsae,Aha jiNe iNameva sesgaa19|| abhaviMsu purAvi bhikkhubo,AesAvi bhavaMti suvtaa| eyAiM guNAI Ahu te,kAsavassa annudhmmcaarinno|| | idamaH pratyakSAsannavAcikhAt imaM dravyakSetrakAlabhAvalakSaNaM 'kSaNam' avasaraM jJAkhA taducitaM vidheyaM, tathAhi-dravyaM jaGga-18 matvapaJcendriyatvasukulotpattimAnuSyalakSaNaM kSetramapyAryadezArdhaSaDviMzatijanapadalakSaNaM kAlo'pyavasarpiNIcaturthArakAdiH dharmapratipattiyogyalakSaNaH bhAvazca dharmazravaNatacchraddhAnacAritrAvaraNakarmakSayopazamAhitaviratipratipayutsAhalakSaNaH, tadevaMvidhaM kSaNamavasaraM parijJAya tathA 'bodhiM ca samyagdarzanAvAptilakSaNAM no sulabhAmiti, evamAkhyAMtamavagamya tadavAptau tadanurUpameva kuyoMditi zeSaH, akRtadharmANAM ca punardurlabhA bodhiH, tathAhi-"laddhelliyaM ca bohiM akareMto aNAgayaM ca pattheto / annaM dAI bohi || labbhisi kayareNa molleNaM ? // 1 // " tadevamutkRSTato'pArddhapudgalaparAvartapramANakAlena punaH sudurlabhA bodhirityevaM sahito jJAnAdi-12 | bhiradhipazyat-bodhisudurlabhatvaM paryAlocayet , pAThAntaraM vA 'ahiyAsae'tti parISahAnudIrNAn samyagadhisaheta / etaccAha apasacass999000000000003 10khyAtA0 pra0 2 labdhAM ca bodhimakurvan anAgatAM ca prArthayamAnaH / anyAM (tadA) bodhi lapsyase katareNa mUlyena ? // 1 // For Private And Personal
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha y amandir sUtrakRtAGgajino rAgadveSajetA nAbheyo'STApade svAn sutAnuddizya, tathA'nye'pi idameva zeSakA jinA abhihitavanta iti||19|| etadAha- ravaitAlIzIlAGkA-he bhikSavaH-sAdhavaH, sarvajJaH svaziSyAnevamAmatrayati, ye'bhUvan-atikrAntA'jinAH sarvajJAH 'AesAvitti AgamiSyAzca yAdhya0 cAryAyavaH ye bhaviSyanti, tAn vizinaSTi-'suvratAH' zobhanavratAH, anenedamuktaM bhavati-teSAmapi jinatvaM suvratatvAdevAyAtamiti, te uddezaH 3 ttiyutaM sarve'pyetAn-anantaroditAn guNAn 'AhuH' abhihitavantaH, nAtra sarvajJAnAM kazcinmatabheda ityuktaM bhavati, teca 'kAzyapasya' RSabhasvAmino varddhamAnasvAmino vA sarve'pyanucIrNadharmacAriNa iti, anena ca samyagdarzanajJAnacAritrAtmaka eka eva mokSamArga ityAvaditaM bhavatIti / / 20 // abhihitAMzca guNAnuddezata AhativiheNavi pANa mA haNe,Ayahite aNiyANa sNvudde| evaM siddhAaNaMtaso,saMpai je aannaagyaavre||21|| evaM se udAhu aNuttaranANI aNuttaradaMsI aNuttaranANadaMsaNadhare / arahA nAyaputte bhagavaM vesAlie / viyaahie||22|| ttivemi // iti zrIveyAliyaM vitIyamajjhayaNaM samattaM // (gAthA. 174) / _ 'trividhena' manasA vAcA kAyena yadivA-kRtakAritAnumatibhirvA 'prANinoM' dazavidhaprANabhAjo mA hanyAditi, prathamamidaM / mahAvratam , asya copalakSaNArthatvAt evaM zeSANyapi draSTavyAni, tathA''tmane hita AtmahitaH, tathA nAsya svargAvAptyAdilakSaNaM ni-|| dAnamastItyanidAnaH, tathendriyanoindriyairmanovAkAyairvA saMvRtastriguptigupta ityarthaH, evambhUtazcAvazyaM siddhimavApnotItyetaddarzayati-16 DecececenecekceeREEceroesesea For Private And Personal
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavixiadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir H evam' anantaroktamArgAnuSThAnenAnantAH 'siddhA' azeSakarmakSayabhAjaH saMvRttA viziSTasthAnabhAjo vA, tathA 'samprati vartamAne | 18 kAle siddhigamanayogye sidhyanti, apare vA anAgate kAle etanmArgAnuSThAyina eva setsyanti, nAparaH siddhimArgo'stIti bhA19vArthaH // 21 // etacca sudharmasvAmI jambUsvAmiprabhRtibhyaH khaziSyebhyaH pratipAdayatItyAha-'evaM se ityAdi 'evam' uddezakatra19 yAbhihitanItyA 'sa' RSabhasvAmI svaputrAnuddizya 'udAhRtavAn' pratipAditavAn , nAsyottaraM-pradhAnamastItyanuttaraM tacca ta-19 jjJAnaM ca anuttarajJAnaM tadasyAstItyanuttaranAnI tathA'nuttaradazI, sAmAnyavizeSaparicchedakAvabodhasvabhAva iti, bauddhamatanirAsa-19 10 dvAreNa jJAnAdhAraM jIvaM darzayitumAha-'anuttarajJAnadarzanadhara' iti kathazcidbhinnajJAnadarzanA''dhAra ityarthaH, 'arhan' surendrA-19 19 dipUjA) jJAtaputro barddhamAnakhAmI RSabhasvAmI vA 'bhagavAn' aizvaryAdiguNayukto vizAlyAM naga- barddhamAno'smAkamAkhyA-1 tavAn , RSabhasvAmI vA vizAlakulodbhavakhAdvaizAlikaH, tathA coktam-"vizAlA jananI yasya, vizAlaM kulameva vA / vizAlaM pravacanaM cAsya, tena vaizAliko jinaH // 1 // " evamasau jina AkhyAteti / itizabdaH parisamAptyartho, bravImIti uktAoM, nayAH pUrvavaditi // 22 // tRtIya uddezakaH samAptaH, tatsamAptau ca samAptaM dvitIyaM vaitAlIyamadhyayanaM // - 1 (vacanaM) yasa pra. For Private And Personal
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa k yanmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyavRttiyutaM // 77 // atha tRtIyasyopasargAdhyayanasya prathamoddezakaH prArabhyate // 3 upasagodhyA uddezAta uktaM dvitIyamadhyayanam , adhunA tRtIyamArabhyate-assa cAyamabhisambandhaH-ihAnantaraM svasamayaparasamayaprarUpaNAbhihitA, tathA | parasamayadoSAn svasamayaguNAMzca parijJAya svasamaye bodho vidheya ityetaccAbhihitaM, tasya ca pratibuddhassa samyagutthAnenotthitasya sataH kadAcidanukUlapratikUlopasargAH prAdurbhaveyuH, te codIrNAH samyak soDhavyA ityetadanenAdhyayanena pratipAdyate, tato'nena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramAntargato'rthAdhikArI dvedhA-adhyayanArthAdhikAra uddezArthAdhikArazca, tatrAdhyayanArthAdhikAraH 'saMbuddhassuvasaggA' ityAdinA prathamAdhyayane pratipAditaH, uddezArthAdhikAraM tUttaratra svayameva | niyuktikAraH pratipAdayiSyatIti, nAmaniSpannaM tu nikSepamadhikRtya niyuktikRdAha uvasaggaMmi ya chakkaM vve ceyaNamaceyaNaM duvihaM / AgaMtugo ya pIlAkaro ya jo so uvassaggo // 45 // nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvabhedAt upasargAH poDhA, tatra nAmasthApane kSuNNavAdanAdRtya dravyopasarga darzayati-'dravye' drvy-18|||7|| viSaye upasargo dvedhA, yatastavyamupasargaka cetanAcetanabhedAt dvividhaM, tatra tiryamanuSyAdayaH svAvayavAbhighAtena yadupasargayanti sa sacittadravyopasargaH, sa eva kaasstthaadinetrH| 'tattvabhedaparyAyAkhyeti, tatropasarga upatApaH zarIrapIDotpAdanamityAdi For Private And Personal
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagasyanmandir paryAyAH, bhedAzca tiryaGmanuSyopasargAdayaH nAmAdayazca tattvavyAkhyAM tu niryuktikRdeva gAthApazcArddhena darzayati - aparasAddivyAdeH AgacchatItyAgantuko yo'sAvupasargo bhavati, sa ca dehasya saMyamasya vA pIDAkArIti / / kSetropasargAnAha khettaM bahuoghapayaM kAlo etadsamAdIo / bhAve kammanbhudao, so duviho oghuvakamio // 46 // yasmin kSetre bahUnyoghataH-sAmAnyena padAni - krUra caurAdyupasargasthAnAni bhavanti tatkSetraM baDhoghapadaM, pAThAntaraM vA 'bobhayaM ' bahUnyoghato bhayasthAnAni yatra tattathA, tacca lADhAdiviSayAdikaM kSetramiti, kAlasvekAntaduSpamAdiH, AdigrahaNAt yo yasmin | kSetre duHkhotpAdako grISmAdiH sa gRhyata iti, karmaNAM - jJAnAvaraNIyAdInAmabhyudayo bhAvopasarga iti, sa ca upasargaH sarvo'pi sAmAnyena audhika pakramikabhedAt dvedhA, tatraudhiko'zubhakarmaprakRtijanito bhAvopasargo bhavati, aupakramikastu daNDakazAzastrAdinA'sAtavedanIyodayApAdaka iti // tatraughikaupakramikayorupasargayoraupakramikamadhikRtyAha kamio saMyamavigdhakare tatthuvakame pagayaM / davve caucciho devamaNuyatiriyAyasaMvetto // 47 // upakramaNamupakramaH, karmaNAmanudayaprAptAnAmudayaprApaNamityarthaH, etacca yadddravyopayogAt yena vA dravyeNA sAtAvedanIyAdyazubhaM | karmodIryate yadudayAccAlpasattvasya saMyamavighAto bhavati ata aupakramika upasargaH saMyamavighAtakArIti, iha ca yatInAM mokSaM prati pravRttAnAM saMyamo mokSAGgaM vartate tasya yo vibhahetuH sa evAtrAdhikriyata iti darzayati-tatra - aughikaupakramikayoraupakramike For Private And Personal
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashs y anmandir sUtrakRtAGgaM na 'prakRtaM' prastAvaH tenAtrAdhikAra itiyAvat , sa ca 'dravye' dravyaviSayazcintyamAnazcaturvidho bhavati, tadyathA-daiviko mAnuSa- 3 upasazIlAGkA- 15 starazca AtmasaMvedanazceti // sAmpratameteSAmeva bhedamAha godhya0 cArTIyava ekeko ya cauviho ahaviho vAvi solasaviho vaa|ghddnn jayaNA va tesiM etto vocchaM ahi(hI)yAraM(rA) 48 - uddezaH 1 ttiyutaM | ekaiko divyAdiH 'caturvidhaH' caturbhedaH, tatra divyastAvat hAsyAt pradveSAt vimarzAt pRthagvimAtrAtazceti, mAnuSA api / // 78 // hAsyataH pradveSAdvimarzAt kuzIlapratisevanAtaca, tairazvA api caturvidhAH, tadyathA-bhayAt pradveSAd AhArAdapatyasaMrakSaNAt, AtmasaMvedanAH caturvidhAH, tadyathA-ghaTTanAto lezanAtaH-aGgulyAdyavayavasaMzleSarUpAyAH stambhanAtaH prapAtAceti, yadivA-vAtapittazle| masaMnipAtajanitazcatudheti, sa eva divyAdizcaturvidho'nukUlapratikUlabhedAt aSTadhA bhavati, sa eva divyAdiH pratyekaM yazcaturdhA prAgdarzitaH sa caturNA catuSkakAnAM melApakAt SoDazabhedo bhavati, teSAM copasargANAM yathA ghaTanA-sambandhaH prAptiH | prAptAnAM cAdhisahanaM prati yatanA bhavati tathA'ta Uddhemadhyayanena vakSyate ityayamatrArthAdhikAra iti bhAvaH // 4 // uddezArthA-11 dhikAramadhikRtyAha paDhamaMmi ya paDilomA tI aNulomagA ya bitimi (biieNAIkayA ya annulomaa)| taie ajjhattavisohaNaM ca paravAdivayaNaM ca / / 49 // usarisehiM aheuehi samayapaDiehiM NiuNehiM / sIlakhalitapaNNavaNA kayA cautthaMmi uddese // 50 // 92000000000000000 // 7 // For Private And Personal
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahanadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsageri yanmandir prathame uddezake 'pratilomAH' pratikUlA upasargAH pratipAdyanta iti, tathA dvitIye 'jJAtikRtAH' khajanApAditA anulomA - anukU lA iti, tathA tRtIye adhyAtmaviSIdanaM paravAdivacanaM cetyayamarthAdhikAra iti, caturthodezake ayamarthAdhikAraH, tadyathA-- ' hetusa|dRzaiH' helAbhAsairye'nya tairthikairyuddhA hitAH - pratAritAsteSAM zIlaskhalitAnAM - vyAmohitAnAM prajJApanA- yathAvasthitArthaprarUpaNA svasamayapratItairnipuNa bhaNitairhetubhiH kRteti / sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM tacedam sUraM maNNai appANaM, jAva jeyaM na passatI / jujjhataM daDhadhammANaM, sisupAlo va mahArahaM // 1 // payAtA sUrA raNasIse, saMgAmaMmi uvaTTite / mAyA puttaM na yANAi, jeeNa parivicchae // 2 // kacillaghuprakRtiH saGgrAme samupasthite zUramAtmAnaM manyate - nistoyAmbuda ivAtmazlAghApravaNo vAgbhirvisphUrjan garjati, tadyathAna matkalpaH parAnIke kazcit subhaTo'stIti, evaM tAvadgarjati yAvat puro'vasthitaM prodyatAsiM jetAraM na pazyati tathA coktam"tAvadgajaH prasrutadAnagaNDaH, karotyakAlAmbudagarjitAni / yAvana siMhasya guhAsthalIpu, lAGgalavisphoTavaM zRNoti // 1 // " | dRSTAntamantareNa prAyo lokasyArthAvagamo bhavatItyatastadavagataye dRSTAntamAha-yathA mAdrIsutaH zizupAlo vAsudevadarzanAtprAk | AtmazlAghApradhAnaM garjitavAn, pazcAcca yudhyamAnaM - zastrANi vyApArayantaM dRDhaH - samartho dharmaH -svabhAvaH saGgrAmAbhaGgarUpo yasya sa tathA taM mahAn ratho'syeti mahArathaH, sa ca prakramAdatra nArAyaNastaM yudhyamAnaM dRSTvA prAggarjanApradhAno'pi kSobhaM gataH, evamuttaratra For Private And Personal Deser
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha www.kobatirth.org a Acharya Shri Kailashsag r adhana Kendra nmandir sUtrakRtAGga dArTAntike'pi yojanIyamiti / bhAvArthastu kathAnakAdavaseyaH, taccedam-vasudevasusAe~ suo damaghosaNarAhiveNa maddIe / jAo3 upasa godhya0 zIlAGkA- caumbhuo'bbhuyabalakalio kalahapattaho // 1 // dahaNa tao jaNaNI caumbhuyaM puttamabhuyamaNagdhaM / bhayaharisavimhayamuhI pucchai || cAryAyava | uddezaH1 ttiyutaM mittiyaM sahasA // 2 ||nnemittienn muNiUNa sAhiyaM tIi haddahiyayAe / jaha esa tubbha putto mahAbalo dujjao samare // 3 // 18 eyassa ya jaM dahaNa hoi sAbhAviyaM bhuyAjuyalaM / hohI tao ciya bhayaM sutassa te Natthi saMdeho // 4 // sAvi bhayaveviraMgI // 79 // 18 puttaM daseha jAva kaNhassa / tAvacciya tassa ThiyaM payaitthaM varabhuyAjuyalaM // 5 // to kaNhassa piucchA puttaM pADei pAyapITaMmi / / avarAhakhAmaNatthaM sovi sayaM se khamissAmi // 6 // sisuvAlo vi hu juvvaNamaeNa nArAyaNaM asambhehiM / vayaNehiM bhaNai sovihu khamai khamAe samatthovi // 7 // avarAhasae puNNe vArijaMto Na ciTTaI jAhe / kaNheNa tao chinnaM cakkeNaM uttamaMga se // 8 // 1 sAmprataM sarvajanapratItaM vArtamAnika dRSTAntamAha-'payAyA' ityAdi, yathA vAgbhivispharjantaH prakarSeNa vikaTapAdapAtaM 'raNazi Sead 79. 1 vasudevakhasuH muto damaghoSanarAdhipena mAdyAH / jAtazcaturbhujo'dbhutabalaka litaH prAptakalahArthaH // 1 // dRSTvA tato jananI caturbhujaM putramaddhatamanardham / bhayaharSavepirAgI pRcchati naimittikaM sahasA // 2 // naimittikena muNitvA sAdhitaM tasyai haSTahRdayAyai / yathaiSa tava putro mahAbalo durjayaH samare // 3 // etasya ca yaM dRSTvA bhavet | khAbhAvikaM bhujayugalam / bhaviSyati tata eva bhayaM sutasya te nAsti saMdehaH // 4 // sA'pi bhayavepirAjI putraM darzayati yAvara kRSNAya / tAva deva tasya sthitaM prakRtisthaM varabhujayugalam / / 5 / / tataH kRSNasya pitRSvasA putraM pAtayati paadpiitthe| aparAdhakSAmaNArtha so'pi zataM tasya kSamiSye // 6 // zizupAlo'pi yauvanamadena nArAyaNa| msbhyaiH| vacanairbhaNati so'pi ca kSamate kSamayA samartho'pi // 7 // aparAdhaza te pUrNe vAryamANo'pi na tiSThati yadA / kRSNena tatadichannaM cakreNottamAjhaM tasya // 8 // For Private And Personal
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavih Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagesyanmandir rasi' saMgrAma mUrdhanyagrAnIke yAtA- gatAH, ke te ? - 'zUrAH zUraMmanyAH - subhaTAH, tataH saGgrAme samupasthite patatparAnIkasubhaTamuktahetisaGghAte sati tatra ca sarvasyAkulIbhUtatvAt ' mAtA putraM na jAnAti' kaTIto bhrazyantaM stanandhayamapi na samyak prati| jAgarttItyevaM mAtA putrIye saGgrAme parAnIkasubhaTena jetrA cakrakuntanArA cazaktyAdibhiH pariH samantAt vividham- anekaprakAraM kSato-hatachino vA yathA kacidalpasacco bhaGgamupayAti dIno bhavatIti yAvaditi // 2 // dArzantikamAha www.kobatirth.org evaM sehevi appuTTe, bhikkhAyariyAakovie / sUraM maNNati appANaM, jAva lUhaM na sevae // 3 // jayA hemaMtamAsaMmi, sItaM phusai savagaM / tattha maMdA visIyaMti, rajjahINA va khattiyA // 4 // 'eva' miti prakrAntaparAmarzArtha:, yathA'sau zUraMmanya utkRSTisiMhanAdapUrvakaM saGgrAmazirasyupasthitaH pazcAjjetAraM vAsudevamanyaM vA yudhyamAnaM dRSTvA dainyamupayAti, evaM 'zaikSakaH' abhinavapravrajitaH parISahai: 'aspRSTaH ' acchuptaH kiM pravrajyAyAM duSkaramityevaM garjan 'bhikSAcaryAyAM' bhikSATane 'akovidaH' anipuNaH, upalakSaNArthavAdanyatrApi sAdhvAcAre'bhinavapravrajitakhAdapravINaH, sa eva|mbhUta AtmAnaM tAvacchizupAlavat zUraM manyate yAvajjetAramiva 'kSa' saMyamaM karmasaMzleSakAraNAbhAvAt 'na sevate' na bhajata iti, tatprAptau tu bahavo gurukarmANo'lpasattvA bhaGgamupayAnti // 3 // saMyamasya rUkSatvapratipAdanAyAha - 'jayA hemaMte' ityAdi, 'yadA' kadAcit 'hemantamAse' paupAdau 'zItaM' sahimakaNavAtaM ' spRzati' lagati 'tatra' tasminnasa zItasparze lagati sati eke For Private And Personal
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahanin Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavRciyutaM 1160 11 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagi yanmandir 'mandA' jaDA gurukarmANo 'viSIdanti' dainyabhAvamupayAnti 'rAjyahInA' rAjyacyutAH yathA - kSatriyA rAjAna iveti || 4 || uSNaparISahamadhikRtyAha - puTThe gimhAhitAveNaM, vimaNe supivAsie / tattha maMdA visIyaMti, macchA appodae jahA // 5 // sadA dattesaNA dukkhA, jAyaNA duppaNolliyA / kammattA dubbhagA ceva, iccAhaMsu puDhojaNA // 6 // 'grISme' jyeSThASADhAkhye abhitApastena 'spRSTaH' chupto vyAptaH san 'vimanAH ' vimanaskaH, suSThu pAtumicchA pipAsA tAM prAptonitarAM tRDabhibhUto bAhulyena dainyamupayAtIti darzayati- 'tatra' tasminnuSNaparISahodaye 'mandA' jaDA azaktA 'viSIdanti' yathA parAbhaGgamupayAnti, dRSTAntamAha - matsyA alpodake viSIdanti gamanAbhAvAnmaraNamupayAnti evaM saccAbhAvAtsaMyamAt bhrazyanta iti, idamuktaM bhavati - yathA matsyA alpatvAdudakasya grISmAbhitApena taptA avasIdanti evamalpasaccA cAritrapratipattAvapi jala| malale daklinnagAtrA vahiruSNAbhitaptAH zItalAn jalAzrayAn jaladhArAgRhacandanAdInuSNa pratikArahetUna nusarante - vyAkulita cetasaH | saMyamAnuSThAnaM prati viSIdanti // 5 // sAmprataM yAcyA parIpahamadhikRtyAha - 'sadA datte' ityAdi yatInAM 'sadA' sarvadA dantazodhanAdyapi pareNa dattam eSaNIyam - utpAdAdyeSaNAdoSarahitamupabhoktavyamityataH kSudhAdivedanArttAnAM yAvajjIvaM paradattaiSaNA duHkhaM bhavati, apiceyaM 'yAcyA' yAcJAparISaho'lpasavairduHkhena 'praNodyate' tyajyate, tathA coktam - "khijjai muhalAvaNaM 1 kSIyate mukhalAvaNyaM vAcA gilati (ghUrNati) kaNThamadhye kahakahakahita hRdayaM dehIti paraM bhaNataH // 1 // For Private And Personal 3. upasa godhya0 uddezaH 1 1160 11
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavit Aadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeerak vAyA gholei kaMThamajhami / kahakahakahei hiyayaM dehitti paraM bhaNaMtassa // 1 // gatibhraMzo mukhe dainyaM, gAvakhedo vivarNatA / maraNe | yAni cihnAni, tAni cihnAni yaacke||1||" ityAdi, evaM dustyajaM yAcyAparIpahaM parityajya gatAbhimAnA mahAsattvA jJAnAdya| bhivRddhaye mahApuruSasevitaM panthAnamanuvrajantIti / zlokapazcAddhenA''krozaparIpahaM darzayati'-pRthagjanAH' prAkRtapuruSA anAryakalpA 'ityevamAhuH' ityevamuktavantaH, tadyathA-ye ete yatayaH jallAviladehA luzcitazirasaH kSudhAdivedanAgrastAste ete pUrvAcaritaiH karma bhirAtaH pUrvasvakRtakarmaNaH phalamanubhavanti, yadivA-karmabhiH-kRSyAdibhirArtAH-tatkartumasamarthA udvignAH santo yatayaH saMvRttA iti, tathaite 'durbhagAH sarveNaiva putradArAdinA parityaktA nirgatikAH santaH pravrajyAmabhyupagatA iti // 6 // ete sadde acAyaMtA, gAmesu Nagaresu vA / tattha maMdA visIyaMti, saMgAmaMmiva bhIruyA // 7 // appege khudhiyaM bhikkhu, suNI DaMsati lUsae / tattha maMdA visIyaMti, teupuTThA va paanninno||8|| 'etAn' pUrvoktAnAkrozarUpAn tathA cauracArikAdirUpAn zabdAn soDumazaknuvanto grAmanagarAdau tadantarAle vA vyavasthitAH || 'tatra' tasin Akroze sati 'mandA' ajJA laghuprakRtayo 'viSIdanti' vimanaskA bhavanti saMyamAdvA bhrazyanti, yathA bhiirvH| 'saMgrAmeM raNazirasi cakrakuntAsizaktinArAcAkule raTatpaTahazaGkhajhallarInAdagambhIre samAkulAH santaH pauruSaM parityajyAyazaHpaTahamaGgIkRtya bhajyante, evamAkrozAdizabdAkarNanAdalpasattvAH saMyame viSIdanti // 7 // vadhaparIpahamadhikRtyAha-'appege' ityA ecoerceaeeeeeeeeeeeeeeeeeeerai For Private And Personal
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir e rana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashga mandi sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyavRttiyutaM 3.upasagodhya0 uddezaH 1 // 8 // di, apiH saMbhAvane, ekaH kazcicchAdiH.lUpayatIti lUSakaH prakRtyaiva krUro bhakSakaH, 'khudhiyaMti kSudhitaM-bubhukSitaM bhikSAmaTantaM bhikSu 'dazati' bhakSayati dazanairaGgAvayavaM vilumpati, 'tatra' tasmin zvAdibhakSaNe sati 'mandA' ajJA alpasattvatayA 'viSIdanti' dainyaM bhajante, yathA 'tejasA' agninA 'spRSTA' dahyamAnAH 'prANinoM' jantavo vedanArtAH santo viSIdanti-gAtraM |saMkocayantyArtadhyAnopahatA bhavanti, evaM sAdhurapi krUrasatvairabhidrutaH saMyamAd bhrazyata iti, duHsahatvAdvAmakaNTakAnAm // 8 // punarapi tAnadhikRtyAha appege paDibhAsaMti, paDipaMthiyamAgatA / paDiyAragatA ete, je ete eva jiivinno||9|| appege vai jujaMti, nagiNA piMDolagAhamA / muMDA kaMDUviNaTuMgA, ujallA asamAhitA // 10 // 6 apiH saMbhAvane, 'eke' kecanApuSTadharmANaH- apuNyakarmANaH 'pratibhASante' yuvate, pratipathaH-pratikUlakhaM tena caranti | prAtipanthikAH-sAdhuvidveSiNastadbhAvamAgatAH kathaJcitpratipathe vA dRSTA anAryA etad buvate, sambhAvyata aitadevaMvidhAnAM, | tadyathA-pratIkAraH-pUrvAcaritasya karmaNo'nubhavastameke gatAH-prAptAH svakRtakarmaphalabhogino 'ya ete' yatayaH 'evaMjIvina' iti paragRhANyaTanti ato'ntaprAntabhojino'dattadAnA luJcitazirasaH sarvabhogavaJcitA du:khitaM jIvantIti // 9 // kiJca-apyeke kecana kumRtiprastA anAryA vAcaM yuJjanti-bhASante, tadyathA-ete jinakalpikAdayo nagnAstathA 'piMDolaga'tti parapiNDaprA1 jujjhitaM pra0 jhajhiyaM cU. 2 tadAraveyaNijje te cU0 3 piMDesu dIyamAnesu ulleti adhamA adhamajAtayaH cU. 4 ujjAtAH naSTAH cu0 For Private And Personal
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir rthakA adhamA:-malAvilakhAta jugupsitA 'muNDA luzcitazirasaH, tathA-kacitkaNDUkRtakSatai rekhAbhirvA vinaSTAGgAvikRtazarIrAH, apratikarmazarIratayA vA kacidrogasambhave sanatkumAravadvinaSTAGgaH, tathodgato jalla:-zuSkapraskhedo yeSAM te ujjallAH, tathA 'asamAhitA' azobhanA bIbhatsA duSTA vA prANinAmasamAdhimutpAdayantIti // 10 // sAmpratametadbhApakANAM vipAkadarzanAyAha____ evaM vippaDivannege, appaNA u ajaannyaa| tamAo te tamaM jaMti, maMdA moheNa pAuDA // 11 // puTTho ya daMsamasaehiM, taNaphAsamacAiyA / na me diTTe pare loe, jai paraM maraNaM siyA // 12 // 'evama anantaroktanItyA 'eke apuNyakarmANo vipratipannAH' sAdhasanmArgadveSiNaH 'AtmanA' svayamajJAH, tuzabdAda nyeSAM ca vivekinAM vacanamakurvANAH santaste 'tamasaH' ajJAnarUpAdutkRSTaM tamo 'yAnti' gacchanti, yadivA-adhastAdapyadhastanI gatiM gacchanti, yato 'mandA' jJAnAvaraNIye nAvadhAH tathA 'mohena' mithyAdarzanarUpeNa 'prAvRtA' AcchAditAH santaH khiDgaprAyAH sAdhuvidveSitayA kumArgagA bhavanti, tathA coktam-"eka hi cakSuramalaM sahajo vivekastadvadbhireva saha saMvasativi-18 tIyam / etad dvayaM bhuvi na yasya sa tattvato'dhastasyApamArgacalane khalu ko'praadhH||1||"|| 11 // dezamazakaparISahamadhi-2 prakRtyAha-kacitsindhutAbaliptakoGkaNAdike deze adhikA daMzamazakA bhavanti tatra ca kadAcitsAdhuH paryaTastaiH 'spRSTazca' bhakSitaH tathA niSkiJcanakhAt tRNeSu zayAnastatsparza soDumazanuvan ArtaH san evaM kadAciccintayet , tadyathA-paralokArthametaduSkaramanuSThAna For Private And Personal
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagal a nmandir 3 upasagodhya0 | uddezaH 1 sUtrakRtAGga 9 kriyamANaM ghaTate, na cAsau mayA paralokaH pratyakSeNopalabdhaH, apratyakSavAt , nApyanumAnAdinopalabhyata iti, ato yadi para zIlAGkA- | mamAnena klezAbhitApena maraNaM syAt , nAnyatphalaM kiJcaneti // 15 // apicacAryAyavR. ttiyutaM saMtattA kesaloeNaM, baMbhaceraparAiyA / tattha maMdA visIyaMti, macchA viTThA va keyaNe // 13 // AyadaMDasamAyAre, micchaasNtthiybhaavnnaa| harisappaosamAvannA, keI lUsaMti'nAriyA // 14 // // 82 // samantAt taptAH santamAH kezAnAM 'loca' utpATanaM tena, tathAhi-sarudhirakezotpATane hi mahatI pIDopapadyate, tayA cAlpa| satvAH visrotasikA bhajante, tathA 'brahmacarya' bastinirodhastena ca 'parAjitA:' parAbhagnAH santaH 'tatra' tasmin kezotpATane'tidurjayakAmodreke vA sati 'mandA' jaDA-laghuprakRtayo viSIdanti saMyamAnuSThAnaM prati zItalIbhavanti, sarvathA saMyamAd vA bhrazyanti, yathA matsyAH 'ketane' matsyabandhane praviSTA nirgatikAH santo jIvitAd bhrazyanti, evaM te'pi varAkAH sarvakapakAma| parAjitAH saMyamajIvitAt bhrazyanti // 13 // kiJca-AtmA daNDyate-khaNDyate hitAt bhrazyate yena sa AtmadaNDaH 'samAcAra:' anuSThAnaM yeSAmanAryANAM te tathA, tathA mithyA-viparItA saMsthitA-khAgrahArUDhA bhAvanA-antaHkaraNavRttiryeSAM te mithyAsaMsthitabhAvanA--mithyAkhopahatadRSTaya ityarthaH, harSazca pradveSazca harSapradveSaM tadApanA rAgadveSasamAkulA itiyAvat , ta evambhUtA a1 kaDavallasaMThiA macchA pANIe paDiniyatte oyArijati khuNI emAdI For Private And Personal
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahall v adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsarayanmandir eae%8888888880000000 . nAryAH sadAcAraM sAdhu krIDayA pradveSeNa vA krUrakarmakArikhAt 'lUSayanti' kadarthayanti daNDAdibhirvAgbhirveti // 14 // etadeva | darzayitumAha appege paliyaMte siM, cAro corotti suvayaM / baMdhaMti bhikkhuyaM bAlA, kasAyavayaNehi ya // 15 // tattha daMDeNe saMvIte, muTTiNA adu phaileNa vA / nAtINaM saratI bAle, itthI vA kuddhagAmiNI // 16 // ete bho ! kasiNA phAsA, pharasA durhiyaasyaa| hatthI vA sarasaMvittA, kIvA vasa gayA gihaM // 17 // tivemi // iti tRtIyAdhyayanasya prathamoddezakaH smaaptH|| (gAthAgraM0 191) apiH saMbhAvane, eke anAryA AtmadaNDasamAcArA mithyAkhopahatabuddhayo rAgadveSaparigatAH sAdhu 'paliyaMte siMti anAryade| zaparyante vartamAnaM 'cAro'tti caro'yaM 'cauraH' ayaM stena ityevaM malA suvrataM kadarthayanti, tathAhi-'badhnanti' rajjvAdinA saMyama| yanti 'bhikSuka' bhikSaNazIlaM 'bAlA' ajJAH sadasadvivekavikalAH tathA 'kaSAyavacanaizca krodhapradhAnakaTukavacanainibharsaya|ntIti // 15 // apica-tatra' tasminnanAryadezaparyante vartamAnaH sAdhuranAyaH 'daNDena' yaSTinA muSTinA vA 'saMvItaH' prahato'thavA 'phalena yA' mAtuliGgAdinA khaDgAdinA vA sa sAdhurevaM taiH kadarthyamAnaH kazcidapariNataH 'bAla' ajJo 'jJAtInAM 1 yeSAM parasparavirodhaH cU0 2 khIlo daMDapahAro vA 3 caveDA For Private And Personal
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagl y anmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyavRttiyutaM // 83 // | vajanAnAM sarati, tadyathA-yadyatra mama kazcit sambandhI sAt nAhamevambhUtAM kadarthanAmavApnuyAmiti, dRSTAntamAha-yathA strI 3 upasakruddhA satI svagRhAta gamanazIlA nirAzrayA mAMsapezIva sarvaspRhaNIyA taskarAdibhirabhidrutA satI jAtapazcAttApA jJAtInAM smarati goMdhya0 evamasAvapIti // 16 // upasaMhArArthamAha-bho iti ziSyAmatraNaM, ya eta AditaH prabhRti dezamazakAdayaH pIDotpAdakalena / uddezaH 2 parISahA evopasargA abhihitAH 'kRtlAH ' saMpUrNA bAhulyena spRzyante-sparzendriyeNAnubhUyanta iti sparzAH, kathambhUtAH'paruSAH' paruSairanAryaiH kRtakhAt pIDAkAriNaH, te cAlpasatvairduHkhenAdhisahyante tazviAsahamAnA laghuprakRtayaH kecanAzlAghAmaGgI-|| kRtya hastina iva raNazirasi 'zarajAlasaMvItAH zarazatAkulA bhaGgamupayAnti evaM 'klIbA' asamarthA 'avazAH' paravazAH karmAyattA gurukarmANaH punarapi gRhameva gatAH, pAThAntaraM vA 'tivvasaTTe'tti tItrairupasagairabhidrutAH 'zaThAH' zaThAnuSThAnAH saMyama parityajya gRhaM gatAH, iti bravImIti pUrvavat // 17 // upasargaparijJAyAH prathamoddezaka iti // atha tRtIyAdhyayanasya dvitIyodezakaH prArabhyate // 8 // 8 // uktaH prathamoddezakaH, sAmprataM dvitIyaH samArabhyate-assa cAyamabhisambandhaH, ihopasargaparijJAdhyayane upasargAH pratipipAda 1.kulAjhA: pra. For Private And Personal
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaranmandir yiSitAH, te cAnukUlAH pratikUlAzca tatra prathamoddezake pratikUlAH pratipAditAH, iha tvanukUlAH pratipAdyanta ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddezakasyA''disUtram ahi humA saMgA, bhikkhuNaM je duruttarA / jattha ege visIyaMti, Na cayaMti javitta // 1 // appege nAyao dissa, royaMti parivAriyA / posa Ne tAya ! puTTho'si, kassa tAya ! jahAsi Ne ? // 2 // 'atha' iti Anantarye, pratikUlopasargAnantaramanukUlAH pratipAdyanta ityAnantaryArthaH, te 'ime' anantaramevAbhidhIyamAnAH pratya - kSAsannavAcikhAdidamA'bhidhIyante, te ca 'sUkSmAH prAyazcetovikArakArikhenAntarAH, na pratikUlopasargA iva bAhulyena zarIravikA - rakArilena prakaTatayA bAdarA iti, 'saGgA' mAtApitrAdisambandhAH ye ete ' bhikSUNAM ' sAdhUnAmapi 'duruttarA ' durlakyA - duratikramaNIyA iti, prAyo jIvitavibhakarairapi pratikUlopasa gairudIrNermAdhyasthyamavalambayituM mahApuruSaiH zakyam, ete khanukUlopasa| gastAnapyupAyena dharmAcyAvayanti, tato'mI duruttarA iti, 'yaMtra' yeSUpasargeSu satsu 'eke' alpasaccAH sadanuSThAnaM prati 'viSIdanti' zItalavihAritvaM bhajante sarvathA vA saMyamaM tyajanti, naivAtmAnaM saMyamAnuSThAnena 'yApayituM' - vartayituM tasmin vA vyavasthApayituM zaknuvanti' samarthA bhavantIti // 1 // tAneva sUkSmasaGgAn darzayitumAha - 'apiH' saMbhAvane 'eke' tathAvidhA 'jJAtayaH' svajanA mAtApitrAdayaH pratrajantaM pratrajitaM vA 'dRSTvA' upalabhya 'parivArya' veSTayitvA rudanti rudanto vadanti ca 1 yataH pra0 For Private And Personal
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan a dhana Kendra www.kobairthorg Acharya Shri Kailash sUtrakRtAGgaM zIlAkA- cAryAMya- ciyutaM // 84 // dInaM yathA-bAlyAt prabhRti khamamAbhiH poSito vRddhAnAM pAlako bhaviSyatItikRtvA, tato'dhunA 'na:' asAnapi tvaM 'tAta! 3 upasaputra 'poSaya' pAlaya, kasya kRte-kena kAraNena kasya vA balena tAtAsAn tyajasi, nAsmAkaM bhavantamantareNa kshcitraataa| goMdhya0 vidyata iti // 2 // kizca uddezaH 2 piyA te therao tAta!, sasA te khuDDiyA imaa|bhaayrote sagA tAta!, soyarA kiM jahAsiNe ? // 3 // mAyaraM piyaraM posa, evaM logo bhvissti| evaM khu loiyaM tAya !, je pAlaMti ya mAyaraM // 4 // he 'tAta ! putra ! pitA 'te' tava 'sthaviro' vRddhaH zetAtIkaH 'khasA' ca bhaginI tava 'kSullikA' laghvI aprAptayauvanA imA' purovartinI pratyakSeti, tathA bhrAtaraH 'te' tava 'khakA' nijAstAta ! 'sodarA ekodarAH kimityasmAn parityajasIti 2 | // 3 // tathA 'mAyarami'tyAdi, 'mAtaraM jananI tathA 'pitaraM janayitAraM 'puSANa vibhRhi, evaM ca kRte tavehalokaH paralo| kazca bhaviSyati, tAtedameva 'laukika' lokAcIrNam , ayameva laukikaH panthA yaduta-vRddhayormAtApitroH pratipAlanamiti, | tathA coktam-"gurakho yatra pUjyante, yatra dhAnyaM susaMskRtam / adantakalaho yatra, tatra zakra! vasAmyaham // 1 // " iti // 4 // " apica1 savA-yayaNanihase ciTuMti cU0 2 varSazatamAnaH For Private And Personal
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar anmandir uttarA mahurullAvA, puttA te tAta ! khuddddyaa| bhAriyA te NavA tAta!, mA sA annaM jaNaM game // 5 // ehi tAya! gharaMjAmo, mA ya kamme sahA vayaM / bitiyaMpi tAya! pAsAmo, jAmu tAva sayaM gihaM // 6 // 'uttarA' pradhAnAH uttarottarajAtA vA madhuro-manojJa ullApaH-AlApo yeSAM te tathAvidhAH putrAH 'te' tava 'tAta' putra! 'kSullakA' laghavaH tathA 'bhAryA patnI te 'navA' pratyAyauvanA abhinavoDhA vA mA asau bayA parityaktA satI anyaM janaM gacchet-unmAgeyAyinI syAd, ayaM ca mahAn janApavAda iti // 5 // apica-jAnImo vayaM yathA vaM karmabhIrustathApi 'ehi' Agaccha gRhaM 'yAmo' gacchAmaH / mA vaM kimapi sAmprataM karma kRthAH, apitu tava karmaNyupasthite vayaM sahAyakA bhaviSyAmaHsAhAyyaM kariSyAmaH / ekavAraM tAvadhakarmabhirbhagnasvaM tAta ! punarapi dvitIyaM vAraM 'pazyAmo' drakSyAmo yadasAbhiH sahAyairbhavato bhaviSyatItyato 'yAmo' gacchAmaH tAvat svakaM gRhaM kurvetadasadvacanamiti // 6 // kiJca gaMtuM tAya! puNo gacche, Na teNAsamaNo siyaa| akAmagaM parikkammaM, ko te vAreumarihati ? // 7 // jaM kiMci aNagaM tAta!, taMpi savaM samIkataM / hiraNaM vavahArAi, taMpi dAhAmu te vayaM // 8 // 'tAta' putra ! gakhA gRhaM khajanavarga dRSTvA punarAgantA'si, naca 'tena' etAvatA gRhagamanamAtreNa khamazramaNo bhaviSyasi, 'a 1 uttamA cU0 2 uttAritaM cU0 sUtra. 15 For Private And Personal
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav hradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir gAMdhya0 ciyutaM sUtrakRtAGgaM 8 kAmagaMti anicchantaM gRhavyApArecchArahitaM 'parAkramantaM' vAbhipretAnuSThAnaM kurvANaM kaH 'tvAM bhavantaM 'vArayituM' niSedha-161 3 upasazIlAGkA |yitum 'arhati yogyo bhavati, yadivA-'akAmagaMti vArddhakAvasthAyAM madanecchAkAmarahitaM parAkramantaM saMyamAnuSThAnaM prati cAryAyavR-1 kasvAmavasaraprApte karmaNi pravRttaM dhArayitumarhatIti // 7 // anyacca-'tAta' putra! yatkimapi bhavadIyamRNajAtamAsIttatsarvamasAmiH samyagvibhajya 'samIkRtaM' samabhAgena vyavasthApitaM, yadivotkaTaM sat samIkRtaM-sudeyakhena vyavasthApitaM, yacca 'hiraNyaM dravyajAtaM vyavahArAdAvupayujyate, AdizabdAt anyena vA prakAreNa tavopayogaM yAsyati tadapi vayaM dAsyAmaH, nirdhano'yamiti mA kRthaa| bhayamiti // 8 // upasaMhArArthamAha icceva NaM susehaMti, kAluNIyasamuTriyA / vibaddho nAisaMgehi, tato'gAraM pahAvai // 9 // jahA rukkhaM vaNe jAyaM, mAluyA paDibaMdhaI / eva NaM paDibaMdhaMti, NAtao asamAhiNA // 10 // Namiti vAkyAlaGkAre 'ityeva' pUrvoktayA nItyA mAtApitrAdayaH kAruNikaicobhiH karuNAmutpAdayantaH svayaM vA dainyamupasthi-18 tAH 'taM' pravajitaM pravrajantaM vA 'susehaMtitti suSTha zikSayanti vyudvAhayanti, sa cApariNatadharmA'lpasaco gurukarmA jnyaatisnggai-2||5|| vibaDo-mAtApitRputrakalatrAdimohitaH tataH 'agAraM gRhaM prati dhAvati-pravrajyAM parityajya gRhapAzamanubadhnAtIti // 9 // kizcAnyata-yathA vRkSaM 'vane' aTavyAM 'jAtam' utpannaM 'mAluyA' vallI 'pratibadhnAti' veSTayatyevaM 'Na' iti vAkyAlaGkAre For Private And Personal
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Acharya Shri Kailashsag a nmandir seeeeeeeeeeeeeeeeeera r adhana Kendra www.kcbatirth.org 'jJAtayaH svajanAH 'taM' yatiM asamAdhinA pratibadhnanti, te tatkurvante yenAsyAsamAdhirutpadyata iti, tathA coktam-"amitto mi-| ttaveseNaM, kaMThe ghettUNa royai / mA mittA ! soggaI jAhi, dovi gacchAmu duggaI // 1 // " // 10 // apica vibaddho nAtisaMgahi, hatthIvAvI navaggahe / piTTato parisappaMti, suyagova adUrae // 11 // ___ete saMgA maNUsANaM, pAtAlA va ataarimaa| kIvA jattha ya kissaMti, nAisaMgehiM mucchiyA // 12 // || a vividhaM baddhaH-paravazIkRtaH vivaddho jJAtisaGgaiH-mAtApitrAdisambandhaiH, te ca tasya tasminnavasare sarvamanukUlamanutiSThanto dhRti-181 | mutpAdayanti, hastIvApi 'navagrahe' abhinavagrahaNe, (yathA sa) dhRtyutpAdanArthamikSuzakalAdibhirupacaryate, evamasAvapi sarvAnukUlai| rupAyairupacaryate, dRSTAntAntaramAha-yathA'bhinavaprasUtA gaurnijastanandhayasya 'adUragA' samIpavartinI satI pRSThataH parisarpati, evaM te'pi nijA utpravajitaM punarjAtamiva manyamAnAH pRSThato'nusarpanti-tanmArgAnuyAyino bhavantItyarthaH // 11 // saGgadoSadarzanAyAha-| 'ete' pUrvoktAH sajyanta iti saGgAH-mAtRpitrAdisambandhAH karmopAdAnahetavaH, manuSyANAM 'pAtAlA iva' samudrA ivApratiSThitabhUmitalakhAt te 'atArimatti dustarAH, evamete'pi saGgA alpasatvairduHkhenAtilacante, 'yatra ca' yeSu saGgeSu 'klIvA' a-10 samarthAH 'klizyanti' klezamanubhavanti, saMsArAntarvatino bhavantItyarthaH, kiMbhUtAH?-'jJAtisaGgai putrAdisambandhaiH 'mUJchitA' gRddhA adhyupapannAH santo, na paryAlocayantyAtmAnaM saMsArAntarvartinamevaM klizyantamiti // 12 // apica. 1 amitramitraveSeNa kaNThe gRhItvA roditi / mA mitra ! sugatIryAH dvAvapi gacchAvo durgatim // 1 // For Private And Personal
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashg a nmandir sUtrakRtAGgaM taM ca bhikkhU parinnAya, save saMgA mahAsavA / jIviyaM nAvakaMkhijjA, soccA dhammamaNuttaraM // 13 // 3 upasazIlAGkA godhya0 ahime saMti AvaTTA, kAsaveNaM paveiyA / buddhA jatthAvasappaMti, sIyaMti abuhA jahiM // 14 // cAyIyavR uddezaH 2 ttiyutaM 1 'taM ca' jJAtisaGgaM saMsAraikahetuM bhikSurjaparijJayA ( jJAlA ) pratyAkhyAnaparijJayA pariharet / kimiti ?, yataH 'sarve'pi' ye // 86 // / kecana saGgAste 'mahAzravA' mahAnti karmaNa AzravadvArANi vartante / tato'nukUlairupasargarupasthitairasaMyamajIvitaM-gRhAvAsapAzaM || / 'nAbhikAGket' nAbhilapet, pratikUlaicopasargaH sadbhirjIvitAbhilASI na bhaved , asamaJjasakArikhena bhavajIvitaM nAbhikAGket / 1 kiM kRtA ?-'zrutvA' nizamyAvagamya, kam ?-'dharma' zrutacAritrAkhyaM, nAsyottaro'stItyanuttaraM-pradhAnaM maunIndramityarthaH // 13 // 1 anyacca-'athe' tyadhikArAntaradarzanArthaH, pAThAntaraM vA 'aho' iti, tacca visaye, 'ime' iti ete pratyakSAsannAH sarvajanavidi-1 18 takhAt 'santi' vidyante vakSyamANA Avartayanti-prANinaM bhrAmayantItyAvartAH, tatra dravyAvartA nadyAdeH bhAvAvartAstUtkaTamohoda-18 18 yApAditaviSayAbhilASasaMpAdakasaMpatprArthanAvizeSAH, ete cAvartAH 'kAzyapena' zrImanmahAvIravarddhamAnasvAminA utpannadivyajJA-19 nena 'A(pra)veditAH' kathitAH pratipAditAH 'yatra' yeSu satsu 'buddhA' avagatatacA AvartavipAkavedinastebhyaH 'apasarpanti' apramattatayA tadUragAmino bhavanti, abuddhAstu nirvivekatayA yeSvavasIdanti-AsaktiM kurvantIti // 14 // tAnevAvAn darzayitumAha eceaeeeeeeeeeeeeeeeeeeen For Private And Personal
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan Jain Pradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa a nmandir eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeees rAyANo rAya'maccA ya, mAhaNA aduva khattiyA / nimaMtayaMti bhogehi, bhikkhUyaM sAhujIviNaM // 15 // hattha'ssarahajANehiM, vihAragamaNehi ya / bhuMja bhoge ime sagghe, maharisI ! pUjayAmu taM // 16 // / 'rAjAnaH' cakravAdayo 'rAjAmAtyAzca' mantrIpurohitaprabhRtayaH tathA brAhmaNA athavA 'kSatriyA' ikSvAkuvaMzajaprabhRtayaH, ete sarve'pi 'bhogaiH zabdAdibhirviSayaiH 'nimantrayanti' bhogopabhogaM pratyabhyupagamaM kArayanti, kam ?-bhikSukaM 'sAdhujIviNamiti sAdhvAcAreNa jIvituM zIlamasyeti ( sAdhujIvI taM) sAdhujIvinamiti, yathA brahmadattacakravartinA nAnAvidhai-18 bhogaishcitrsaadhurupnimtrit iti / evamanye'pi kenacitsambandhena vyavasthitA yauvanarUpAdiguNopetaM sAdhu viSayoddezenopanimatraye| yuriti // 15 // etadeva darzayitumAha-hastyazvarathayAnaiH tathA 'vihAragamanaiH viharaNaM krIDanaM vihArastena gamanAni vihAragamanAni-udyAnAdau krIDayA gamanAnItyarthaH, cazabdAdanyaizcendriyAnukUlairviSayairupanimatrayeyuH, tadyathA-bhuja "bhogAn' zabdAdi| viSayAn 'imAn' asAbhiDhauMkitAn pratyakSAsannAn zlAghyAn' prazastAna anindyAn 'maharSe sAdho! vayaM viSayopakaraNaDhau kanena 'tvAM bhavantaM 'pUjayAmaH' satkArayAma iti // 16 // kizcAnyat vatthagaMdhamalaMkAraM, itthIo sayaNANi ya / bhuMjAhimAI bhogAI, Auso ! pUjayAmu taM // 17 // jo tume niyamo ciNNo, bhikkhubhAvaMmi suvayA! / agAramAvasaMtassa, sabo saMvijae tahA // 18 // eeseseeeeeeeeeeeeeeeees For Private And Personal
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryIya ciyurta 112011 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagasanmandir 3 upasa godhya0 'vastraM ' cInAMzukAdi 'gandhA: ' koSThapuTapAkAdayaH, vastrANi ca gandhAzca vastragandhamiti samAhAradvandvaH tathA 'alaGkAram' | kaTakakeyUrAdikaM tathA 'striyaH' pratyagrayauvanAH ' zayanAni ca ' paryaGkatUlIpracchadapa TopadhAnayuktAni imAn bhogAnindriyamano'nu| kUlAnasmAbhikitAn 'bhaGga' tadupabhogena saphalIkuru, he AyuSman ! bhavantaM ' pUjayAmaH' satkArayAma iti // 17 // api - 1) uddezaH 2 ca - yastvayA pUrva 'bhikSubhAve' pravrajyAvasare 'niyamo' mahAtratAdirUpaH 'cIrNaH' anuSThitaH indriyanoindriyopazamagatena he suvrata ! sa sAmpratamapi ' agAraM' gRham 'AvasataH' gRhasthabhAvaM samyaganupAlayato bhavatastathaiva vidyata iti, na hi sukRtadukRtasyAnucIrNasya nAzo'stIti bhAvaH // 18 // kiJca - ciraM dUijmANassa, doso dANiM kuto tava ? / icceva NaM nimaMteMti, nIvAreNa va sUryaraM // 19 // coiyA bhikkhacariyAe, acayaMtA javittae / tattha maMdA visIyaMti, ujjANaMsi va dubbalA // 20 // 'ciraM' prabhUtaM kAlaM saMyamAnuSThAnena 'dUijmANarasa 'ti viharataH sataH 'idAnI' sAmprataM doSaH kutastava ?, naivAstIti bhAvaH, | ityevaM hastyazvarathAdibhirvastragandhAlaGkArAdibhizva nAnAvidhairupabhogopakaraNaiH karaNabhUtaiH 'Na' miti vAkyAlaGkAre 'taM' bhikSu sAdhujIvinaM 'nimantrayanti' bhogabuddhiM kArayanti, dRSTAntaM darzayati-yathA 'nIvAreNa' trIhivizeSakaNadAnena 'sukaraM' varAhaM kUTake pravezayanti evaM tamapi sAdhumiti // 19 // anantaropanyastavAta pasaMhArArthamAha - bhikSUNAM - sAdhUnAmudyuktavihAriNAM For Private And Personal 1160 11
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha v adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa o yanmandir caryA-dazavidhacakravAlasAmAcArI icchAmicchetyAdikA tayA coditAH-preritA yadivA bhikSucaryayA karaNabhUtayA sIdantathoditAH-tatkaraNaM pratyAcAryAdikaiH paunaHpunyena preritAstaccodanAmazaknuvantaH saMyamAnuSThAnenAtmAnaM 'yApayituM vartayitumasamarthAH santaH 'tatra' tasmin saMyame mokSakagamanahetau bhavakoTizatAvApte 'mandA' jaDA 'viSIdanti' zItalavihAriNo bhavanti, | tamevAcintyacintAmaNikalpaM mahApuruSAnucIrNa saMyama parityajanti, dRSTAntamAha-UrdhvaM yAnamudyAna-mArgasyonnato bhAga uTTaka1 mityarthaH tasmin udyAnazirasi utkSiptamahAbharA ukSANo'tidurbalA yathA'vasIdanti-grIvAM pAtayikhA tiSThanti notkSiptabharanirvA-1 1 hakA bhavantItyevaM te'pi bhAvamandA utkSiptapaJcamahAvatabhAraM voDhumasamarthAH pUrvoktabhAvAvataiH parAbhagnA viSIdanti // 20 // kiJca acayaMtA va lUheNaM, uvahANeNa tajiyA / tattha maMdA visIyaMti, ujjANaMsi jaraggavA // 21 // evaM nimaMtaNaM laddhaM, mucchiyA giddha itthIsu / ajjhovavannA kAmehi, coijjatA gayA gihaM // 22 // tibemi // iti uvasaggapariNAe bitio uddeso sammatto // 3-2 // (gAthAgaM0 213) 'rUkSeNa saMyamenAtmAnaM yApayitumazaknuvantaH tathA 'upadhAnena' anazanAdinA sabAhyAbhyantareNa tapasA tarjitA' bAdhitAH18 santaH tatra saMyame mandA viSIdanti 'udyAnazirasi udRtamastake 'jINoM' durbalo gauriva, yUno'pi hi tatrAvasIdanaM sambhAvyate 1 bAdhitA iti pra02 taNa pra0 For Private And Personal
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri KailashsaN yanmandir sUtrakRtAGga 18/ kiM punarjaradvasyeti jIrNagrahaNam , evamAvartamantareNApi dhRtisaMhananopetasya vivekino'pyavasIdanaM sambhAvyate, kiM punarAvarte-|| 3 upasazIlAGkA-19 | rupasagitAnAM mandAnAmiti // 21 // sarvopasaMhAramAha-'evaM pUrvoktayA nItyA viSayopabhogopakaraNadAnapUrvakaM 'nimantraNaM' godhya0 cAyIya viSayopabhogaM prati prArthanaM 'labdhvA' prApya 'teSu' viSayopakaraNeSu hastyazvarathAdiSu 'mRJchitA' atyantAsaktAH tathA strISu / uddezaH 3 ttiyutaM | 'gRddhA' dattAvadhAnA ramaNIrAgamohitAH tathA 'kAmeSu' icchAmadanarUpeSu 'adhyupapannAH' kAmagatacittAH sNyme'vsiidnto'pre||8|| NodyuktavihAriNA nodyamAnAH-saMyamaM prati protsAhyamAnA nodanAM soDhumazaknuvantaH santo gurukarmANaH pravrajyAM parityajyAlpa-10 18 sattvA gRhaM gatA-gRhasthIbhUtAH / itiH parisamAptau, bravImIti pUrvavat // 22 // iti upasargaparijJA'dhyayanasya dvitIya uddezaH // eleceaeeeeeeee atha tRtIyasyopasargAdhyayanasya tRtIyoddezakaH prArabhyate // upasargaparijJAyAM ukto dvitIyoddezakaH, sAmprataM tRtIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezakAbhyAmupasargA anukUlapratikUlabhedenAbhihitAH, taizcAdhyAtmaviSIdanaM bhavatIti tadanena pratipAdyata ityanena saMbandhenAyAtasyAsyoddezakasyAdi sUtram For Private And Personal
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha v adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsage vibyanmandir jahA saMgAmakAlaMmi, piTThato bhIru vehai / valayaM gahaNaM NUma, ko jANai parAjayaM ? // 1 // muhuttANaM muhuttassa, muhutto hoi taariso| parAjiyA'vasappAmo, iti bhIrU uvehaI // 2 // dRSTAntena hi mandamatInAM sukhenaivArthAvagatirbhavatItyata AdAveva dRSTAntamAha-yathA kazcid 'bhIruH' akRtakaraNaH 'saMgrAma-19 kAle' parAnIkayuddhAvasare samupasthite 'pRSThataH prekSate' AdAvevApatpratIkArahetubhUtaM durgAdikaM sthAnamavalokayati / tadeva darza-19 yati-'valaya'miti yatrodakaM valayAkAraNa vyavasthitama udakarahitA vA gartA dAkhanirgamapravezA, tathA 'gahana' dhvaadivRkssH| | keTisaMsthAnIyaM 'NUmati pracchannaM giriguhAdikaM, kimityasAvevamavalokayati ?, yata evaM manyate tatraivambhUte tumule saGgrAme subhaTa-191 | saGkale ko jAnAti kasyAtra parAjayo bhaviSyatIti ?, yato daivAyattAH kAryasiddhayaH, stokairapi bahavo jIyanta iti // 1 // kiJca-191 muhUrtAnAmekasya vA muhUrtasyAparo 'muhUrtaH' kAlavizeSalakSaNo'vasarastAdRg bhavati yatra jayaH parAjayo vA sambhAvyate, tatraivaM vyavasthite parAjitA vayam 'avasAmo' nazyAma ityetadapi sambhAvyate asadvidhAnAmiti bhIruH pRSThata ApatpratIkArArtha | zaraNamupekSate // 2 // iti zlokadvayena dRSTAntaM pradarya dArTAntikamAha 1 kaNTisaM0 pra0 2 yuddhaviSayatvAt mAyopekSendra jAlAni kSudropAyA ime traya iti zrIhemacandravacanAdatra kSudropAyapara upekSiH For Private And Personal
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mana r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kallassa mUtrakRtAGgaM evaM tu samaNA ege, abalaM naccANa appagaM / aNAgayaM bhayaM dissa, avikappaMtimaM suyaM // 3 // 13 upasazIlAGkAcAIyako jANai viUvAtaM, itthIo udagAu vA / coijjatA pavaskhAmo, Na No atthi pakappiyaM // 4 // || godhyaH uddeza:3 ttiyutaM 'evam' iti yathA saGgrAmaM praveSTumicchuH pRSThato'valokayati-kimatra mama parAbhagnasya valayAdikaM zaraNaM trANAya syAditi ?, eva | meva 'zramaNAH' prajitA 'eke' kecanAdRDhamatayo'lpasattvA AtmAnam 'abalaM' yAvajjIvaM saMyamabhAravahanAkSama jJAkhA anaagt|| 89 // | meva bhayaM 'dRSTrA' utprekSya tadyathA-niSkiJcano'haM kiM mama vRddhAvasthAyAM glAnAdyavasthAyAM durbhikSe vA trANAya syAdityevamAjI vikAbhayamutprekSya 'avakalpayanti' parikalpayanti manyante-idaM vyAkaraNaM gaNitaM jotiSkaM vaidyakaM horAzAstraM matrAdikaM vA zruta18 madhItaM mamAvamAdau trANAya syAditi // 3 // etaccaite'vakalpayantItyAha-alpasattvAH prANino vicitrA ca karmaNAM gatiH |bahUni pramAdasthAnAni vidyante ataH 'ko jAnAti?' kaH paricchinatti 'vyApAta' saMyamajIvitAt bhraMzaM, kena parAjitasya mama | saMyamAd bhraMzaH syAditi, kim 'strItaH' strIparipahAt uta'udakAt' snAnAdyarthamudakAsevanAbhilASAda, ityevaM te varAkAH praka-| lpayanti, na 'nA' asAkaM kiJcana 'prakalpitaM' pUrvopArjitadravyajAtamasti yattasyAmavasthAyAmupayogaM yAsyati, ataH 'codyamAnA' pareNa pRcchacamAnA hastizikSAdhanurvedAdikaM kuTilaviNTalAdikaM vA 'pravakSyAmaH kathayiSyAmaH prayokSyAma ityevaM te hInasattvAH sampradhArya vyAkaraNAdau zrute prayatanta iti, na ca tathApi mandabhAgyAnAmabhipretArthAvAptirbhavatIti, tathA coktam 1 avakappaMtIti TIkA / 2 viyAvAta iti TIkAkRdamiprAyaH / 3 kuSTalamaNDalAdi0 / kuNTalaviNTalAdi / // 8 For Private And Personal
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsager a nmandir "upazamaphalAdvidyAvIjAtphalaM dhanamicchatA, bhavati viphalo yadyAyAsastadatra kimadbhutam ? / na niyataphalAH karturbhAvAH phalAnta-12 ramIzate, janayati khalu vrIhe/jaM na jAtu yavAGkuram // 1 // iti" // 4 // upasaMhArArthamAha icceva paDilehaMti, valayA paDilehiNo / vitigicchasamAvannA, paMthANaM ca akoviyA // 5 // je u saMgAmakAlaMmi, nAyA sUrapuraMgamA / No te piTumuvehiti, kiM paraM maraNaM siyA ? // 6 // 'ityevamiti pUrvaprakrAntaparAmarzArthaH, yathA bhIravaH saGgrAme pravivikSavo valayAdikaM prati upekSiNo bhavantIti, evaM pravrajitA mandabhAgyatayA alpasavA AjIvikAbhayAdyAkaraNAdikaM jIvanopAyakhena 'pratyupekSante' parikalpayanti, kimbhUtAH-viciki-14 tsA-cittaviplatiH kimenaM saMyamabhAramutkSiptamantaM netuM vayaM samarthAH uta netItyevambhUtA, tathA coktam-"lukkhamaNuNhamaNiyayaM | kAlAiktabhoyaNaM virasaM / bhUmIsayaNaM loo asiNANaM baMbhaceraM ca // 1 // " tAM samApannAH-samAgatAH, yathA panthAnaM prati | 'akovidA' anipuNAH, kimayaM panthA vivakSitaM bhUbhAgaM yAsyatyuta netItyevaM kRtacittaviplatayo bhavanti, tathA te'pi saMyama| bhAravahanaM prati vicikitsAM samApannA nimittagaNitAdikaM jIvikArtha pratyupekSanta iti // 5 // sAmprataM mahApuruSaceSTite dRSTAnta mAha-ye punarmahAsattvAH, tuzabdo vizeSaNArthaH 'saGkrAmakAle' parAnIkayuddhAvasare 'jJAtA lokaviditAH, katham ?-'zUrapuraraGgamAH zUrANAmagragAmino yuddhAvasare sainyAgraskandhavartina iti, ta evambhUtAH saGgrAmaM pravizanto 'na pRSThamutprekSante' na dugoM 1 kartuM bhA0 pra0 / 2 rUkSamanuSNamaniyataM kAlA tikrAntaM bhojanaM virasam / bhUmizayanaM loco'snAnaM brahmacaryaM ca // 1 // For Private And Personal
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir a dhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashag a nmandir sUtrakRtAGgaM gAdhya0 dikamApatrANAya paryAlocayanti, te cAbhaGgakRtabuddhayaH, api khevaM manyante-kimaparamatrAsAkaM bhaviSyati', yadi paraM maraNaM 3 upasazIlAGkA-16 sthAt, tacca zAzvataM yazaHpravAhamicchatAmasmAkaM stokaM vartata iti, tathA coktam-"vizarArubhiravinazvaramapi capailaH sthAsnu vAJchatA | cAryAyavR- vizadam / prANaiyadi zUrANAM bhavati yazaH kiM na paryAptam // 1 // " // 6 // tadevaM subhaTadRSTAntaM pradarzya dArzantikamAha- uddezaH 3 ttiyutaM evaM samuTThie bhikkhU , vosijjA'gArabaMdhaNaM / AraMbhaM tiriyaM kaddu, attattAe parivae // 7 // // 9 // tamege paribhAsaMti, bhikkhUyaM sAhujIviNaM / je evaM paribhAsaMti, aMtae te samAhie // 8 // yathA subhaTA jJAtA nAmataH kulataH zauryataH zikSAtazca tathA sannaddhabaddhaparikarAH karagRhItahetayaH pratibhaTasamitibhedino na || pRSThato'valokayanti, evaM 'bhikSurapi' sAdhurapi mahAsattvaH paralokapratisparddhinamindriyakaSAyAdikamarivarga jetuM samyaka-saMyamotthAnenotthitaH samutthitaH, tathA coktam-"kohaM mANaM ca mAyaM ca, loiM paMciMdiyANi ya / dujayaM cevamappANaM, sabamappe jie jiyaM // 1 // " kiM kRkhA samutthita iti darzayati-vyutsRjya' tyaksA 'agArabandhanaM' gRhapAzaM tathA 'Arambha | sAvadyAnuSThAnarUpaM 'tiryakRtvA' apahastya Atmano bhAva Atmasam-azeSakarmakalaGkarahitalaM tamai AtmakhAya, yadivA-A tmA-mokSaH saMyamo vA tadbhAvastassai-tadartha pari-samantAdvajeta-saMyamAnuSThAnakriyAyAM dattAvadhAno bhavedityarthaH // 7 // // 90 // | niyuktau yadabhihitamadhyAtmaviSIdanaM taduktam , idAnIM paravAdivacanaM dvitIyamAdhikAramadhikRtyAha-'ta' miti sAdhum 'eke' ye 1 krodhaH mAnazca mAyA ca lobhaH pazcendriyANi ca / durjayaM caivAtmanAM sarvamAtmani jite jitam // 1 // 2 hastayitvA pra0 / 3 parivAdi0 pr0| seceicerceraceaeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Ja p ana Kendra mandir www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagars parasparopakArarahitaM darzanamApannA ayaHzalAkAkalpAH, te ca gozAlakamatAnusAriNa AjIvikA digambarA vA, ta evaM vakSyamANaM pari-samantAdbhASante / taM bhikSukaM sAdhvAcAraM sAdhu-zobhanaM paropakArapUrvakaM jIvituM zIlamasya sa sAdhujIvinamiti, 'ye' te apuSTadharmANa evaM vakSyamANaM 'paribhASante' sAdhvAcAranindAM vidadhati ta evaMbhUtA 'antake' paryante dare 'samAdhe' mokSAkhyAtsamyagdhyAnAtsadanuSThAnAt vA vartanta iti / / 8 // yatte prabhASante tadarzayitamAha saMbaddhasamakappA u, annamannesu mucchiyA / piMDavAyaM gilANassa, jaM sAreha dalAha ya // 9 // evaM tubbhe sarAgatthA, annmnnmnnuvsaa| naTThasappahasabbhAvA, saMsArassa apAragA // 10 // | sam-ekI bhAvena parasparopakAryopakAritayA ca 'baddhAH' putrakalatrAdisnehapAzaiH sambaddhA-gRhasthAstaiH samaH-tulyaH kalpo-vyavahAro'nuSThAnaM yeSAnte sambaddhasamakalpA-gRhasthAnuSThAnatulyAnuSThAnA ityarthaH, tathAhi-yathA gRhasthA parasparopakAreNa | mAtA putre putro'pi mAtrAdAvityevaM 'mRcchitA' adhyupapannAH, evaM bhavanto'pi 'anyo'nya' parasparataH ziSyAcAryAdhupakArakriyAkalpanayA mRcchitAH, tathAhi-gRhasthAnAmayaM nyAyo yaduta-parasmai dAnAdinopakAra iti, na tu yatInAM, kathamanyo'nyaM mRcchitA iti darzayati-'piNDapAtaM' bhaikSyaM 'glAnasya' aparasya rogiNaH sAdhoH yada-yasmAt 'sAreha'tti anveSayata, tathA 'dalAha yatti glAnayogyamAhAramanviSya tadupakArArtha dadadhvaM, cazabdAdAcAryAdeH vaiyAvRttyakaraNAdyupakAreNa vartadhvaM, tato gRhasthasamakalpA 1 anveSayante pra. esesesercedeseeeeeeeeserceae patro'pi mAtrAdAvityevaM 'mAcchatA paramai dAnAdinopakAra iti, na tu tathA 'dalAha sUtrakR. 16 For Private And Personal
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi r ana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashaga nmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAyIya ttiyutaM- // 91 // iti // 9 // sAmpratamupasaMhAravyAjena dopadarzanAyAha-'evaM' parasparopakArAdinA yUyaM gRhasthA iva sarAgasthAH-saha rAgeNa 3 upasavartata iti sarAgaH-khabhAvastasmin tiSThantIti te tathA, 'anyo'nyaM parasparato vazamupAgatAH-parasparAyattAH, yatayo hi niH- godhya0 saGgatayA na kasyacidAyattA bhavanti, yato gRhasthAnAmayaM nyAya iti, tathA naSTa-apagataH satpatha:-sadbhAvaH-sanmArgaH paramArthoM uddezaH3 yebhyaste tathA / evambhUtAzca yUyaM 'saMsArasya' caturgatibhramaNalakSaNasya 'apAragA' atIragAmina iti // 10 // ayaM tAvatpUrvapakSaH, asya ca dRSaNAyAha aha te paribhAsejjA, bhikkhu mokkhavisArae / evaM tubbhe pabhAsaMtA, dupakkhaM ceva sevaha // 11 // tubbhe bhuMjaha pAesu, gilANo abhihaDaMmi yaa|tN ca vIodagaM bhoccA, tamudissAdi jaM kaDaM // 12 // 8 'atha' anantaraM 'tAn' evaM pratikUlakhenopasthitAn bhikSuH 'paribhASeta' brUyAt , kimbhUtaH 1-'mokSavizArado' mokSamA-16 rgasya-samyagajJAnadarzanacAritrarUpasya prarUpakaH, 'evam anantaroktaM yUyaM prabhASamANAH santaH duSTaH pakSo duSpakSaH-asatpratijJAbhyupagamastameva sevadhvaM yUyaM, yadivA-rAgadveSAtmakaM pakSadvayaM sevadhvaM yUyaM, tathAhi-sadoSasyApyAtmIyapakSasya samarthanAdrAgo, niSkalaGkasyApyamadabhyupagamasya dUSaNAdveSaH, artha(tha)vaM pakSadvayaM sevadhvaM yayaM, tadyathA-vakSyamANanItyA bIjodakoddiSTakRtabhojibAda HIS91 // hasthAH yatiliGgAbhyupagamAtkila prabajitAzcetyevaM pakSadvayAsevanaM bhavatAmiti, yadivA-khato'sadanuSThAnamaparazca sadanuSThAyinAM nindanamitibhAvaH // 11 // AjIvikAdInAM paratIthikAnAM digambarANAM cAsadAcAranirUpaNAyAha-kila vayamaparigrahatayA ni For Private And Personal
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailash www.kobatirth.org a Shri Maha nmandir r adhana Kendra SkiJcanA evamabhyupagama kRkhA yUyaM bhuGgdhvaM 'pAtreSu' kAMsyapAtryAdiSu gRhasthabhAjaneSu, tatparibhogAcca tatparigraho'vazyaMbhAvI, tathA''hArAdiSu mRcchA kurudhvamityataH kathaM niSparigrahAbhyupagamo bhavatAmakalaGka iti, anyacca 'glAnasya' bhikSATanaM kartumasamathesa yadaparaigRhasthairabhyAhRtaM kAryate bhavadbhiH, yaterAnayanAdhikArAbhAvAd gRhasthAnayane ca yo doSasadbhAvaH sa bhavatAmavazyaMbhAvIti, tameva darzayati--yacca gRhasthIjodakAdyupamardainApAditamAhAraM bhukkhA taM glAnamuddizyoddezakAdi 'yatkRtaM' yanniSpAditaM / tadavazyaM yuSmataparibhogAyAvatiSThate / tadevaM gRhasthagRhe tadbhAjanAdiSu bhuJjAnAstathA glAnasya ca gRhasthaireva vaiyAvRttyaM kArayanto [8] yUyamavazyaM bIjodakAdibhojina uddezikAdikRtabhojinaceti // 12 // kizcAnyat littA tivAbhitAveNaM, ujjhiA asamAhiyA / nAtikaMDUiyaM seyaM, aruyassAvarajjhatI // 13 // || tatteNa aNusiTTA te, apaDinneNa jANayA / Na esa Niyae magge, asamikkhA vatI kitI // 14 // yo'yaM SaDjIvanikAyavirAdhanayoddiSTabhojitenAbhigRhItamithyAdRSTitayA ca sAdhuparibhASaNena ca tIbrobhitApaH-karmabandharU-2 pastenopaliptAH-saMveSTitAstathA 'ujjhiya'tti sadvivekazUnyA bhikSApAtrAdityAgAtparagRhabhojitayoddezakAdibhojikhAt tathA 'asamAhitA' zubhAdhyavasAyarahitAH satsAdhupradveSikhAt , sAmprataM dRSTAntadvAreNa punarapi tadoSAbhidhitsayA''ha-yathA 'aruSaH / vraNayAtikaNDUyitaM-nakhairvilekhanaM na zreyo-na zobhanaM bhavati, api khaparAdhyati-tatkaNDUyanaM vraNasya doSamAvahati, evaM 1 prasajhApAdanaM, taiHsaMbandhamAtrasya parigrahatvAbhyupagamAt, anyathA nirmUrcha dharmopakaraNadharaNApatteH For Private And Personal
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahal Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash 4Gyanmandir be 3 upasagAMdhya uddezaH3 satrakatA ||| bhavanto'pi sadvivekarahitAH vayaM kila niSkiJcanA ityevaM niSparigrahatayA paijIvanikAyarakSaNabhUtaM bhikSApAtrAdikamapi saMyamopa-12 zIlAGkA- karaNaM parihRtavantaH, tadabhAvAccAvazyaMbhAvI azuddhAhAraparibhoga ityevaM dravyakSetrakAlabhAvAnapekSaNena nAtikaNDUyitaM zreyo bhavatIti cAryAyava- | bhAvaH // 13 // api ca-tattvena' paramArthena maunIndrAbhiprAyeNa yathAvasthitArthaprarUpaNayA te gozAlakamatAnusAriNa AjIvittiyutaM | kAdayaH boTikA vA 'anuzAsitAH' tadabhyupagamadoSadarzanadvAreNa zikSA grAhitAH, kena ?-'apratijJena' nAsya mayedamasadapi // 92 // samarthanIyamityevaM pratijJA vidyate ityapratijJo-rAgadveSarahitaH sAdhustena 'jAnatA' heyopAdeyapadArthaparicchedakenetyarthaH, kathamanuKe zAsitA ityAha-yo'yaM bhavadbhirabhyupagato mArgo yathA yatInAM niSkiJcanatayopakaraNAbhAvAt parasparata upakAryopakArakabhAva ityeSa 'na niyato na nizcito na yuktisaGgataH, ato yeyaM vAg yathA-ye piNDapAtaM glAnasyA''nIya dadati te gRhasthakalpA ityeSA 'asamIkSyAbhihitA' aparyAlocyoktA, tathA 'kRtiH karaNamapi bhavadIyamasamIkSitameva, yathA cApolocitakaraNatA bhavati bhavadanuSThAnasya tathA nAtikaNDUyitaM zreya ityanena prAglezataH pratipAditaM, punarapi sadRSTAntaM tadeva pratipAdayati // 14 // yathApratijJAtamAhaerisA jAvaI esA, aggaveNu va krisitaa| gihiNo abhihaDaM seyaM, bhuMjiuMNa u bhikkhuNaM // 15 // N dhammapannavaNA jA sA, sAraMbhA Na visohiaa|nn u eyAhiM diTTIhiM, puvamAsiM pggppiaN|| 16 // yeyamIkSA vAk yathA yatinA glAnasthAnIya na deyamityeSA agre veNuvad-vaMzavat karSitA tanvI yuktyakSamasAt durbaletyarthaH, 1 // 92 // For Private And Personal
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir hana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagaros mandir IS tAmeva vAcam darzayati-'gRhiNA' gRhasthAnAM yadabhyAhRtaM tadyatermoktuM 'zreyaH' zreyaskaraM, na tu bhikSUNAM sambandhIti, agre tanukhaM cAsyA vAca evaM draSTavyaM-yathA gRhasthAbhyAhRtaM jIvopamardaina bhavati, yatInAM tUdgamAdidoSarahitamiti // 15 // kiJcadharmasya prajJApanA-dezanA yathA-yatInAM dAnAdinopakartavyamityevambhUtA yA sA 'sArambhANAM' gRhasthAnAM vizodhikA, yata-18 | yastu svAnuSThAnenaiva vizudhyanti, na tu teSAM dAnAdhikAro'stItyetat dUSayituM prakramate-'na tu' naivaitAbhiryathA gRhasthenaiva piNDadAnAdinA yatelAnAdyavasthAyAmupakartavyaM natu yatibhireva parasparamityevambhUtAbhiH yuSmadIyAbhiH 'dRSTibhiH dharmaprajJApanAbhiH 'pUrvam Adau sarvajJaiH 'prakalpitaM' prarUpitaM prakhyApitamAsIditi, yato na hi sarvajJA evambhUtaM pariphalguprAyamartha prarUpayanti yathA-asaMyatairepaNAdyanupayuktairlAnAdevaiyAvRttyaM vidheyaM na tUpayuktena saMyateneti, apica-bhavadbhirapi glAnopakAro'bhyupagata eva, gRhasthapreraNAdanumodanAcca, tato bhavantastatkAriNastatpadveSiNazcetyApannamiti // 16 // apica___sabAhiM aNujuttIhiM, acayaMtA javittae / tato vAyaM NirAkiccA, te bhujovi pagambhiyA // 17 // rAgadosAbhibhUyappA, micchatteNa abhiDutA / Ausse saraNaM jaMti, TaMkaNA iva pavvayaM // 18 // te gozAlakamatAnusAriNo digambarA vA sarvAbhirarthAnugatAbhiyuktibhiH savereva hetudRSTAntaiH pramANabhUtairazaknuvantaH svapakSe AtmAnaM 'yApayitum' saMsthApayitum 'tataH tamAyuktibhiH pratipAdayitum sAmAbhAvAd 'vAdaM nirAkRtya' samyaghetudRSTAntaiyo vAdo-jalpastaM parityajya te tIthikA 'bhUyaH' punarapi vAdaparityAge satyapi 'pragalbhitA' dhRSTatAM gatA idamUcuH, tadyathA eeeeeeeeeeeeeeeeeeee eaeseserseseeeeeeeeeeeeseseg For Private And Personal
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir 16 ana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsa a nmandir 3.upasa godhya0 mUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyavRttiyutaM uddezaH 3 // 93 // RREeeeeeeeeeeeeeee "purANaM mAnavo dharmaH, sAGgo vedazcikitsitam / AjJAsiddhAni cakhAri, na hantavyAni hetubhiH // 1 // " anyacca kimanayA 20 bahiraGgayA yuktyA'numAnAdikayAtra dharmaparIkSaNe vidheye kartavyamasti, yataH pratyakSa eva bahujanasaMmatakhena rAjAdyAzrayaNAcAyamavAsadabhipreto dharmaH zreyAnApara ityevaM vivadante, teSAmidamuttaram-na hyatra jJAnAdisArarahitena bahunApi prayojanamastIti, uktaM ca-"eraMDakaharAsI jahA ya gosIsacaMdanapalassa / molle na hoja sariso kittiyametto gnnijNto||1||" tehavi gaNaNA| tirego jaha rAsI so na caMdanasariccho / taha niviNNANamahAjaNovi sojjhe visaMvayati // 2 // eko sacakkhugo jaha aMdhalayANaM saehiM bahuehiM / hoi varaM dadvavo Nahu te bahugA apecchaMtA // 3 // evaM bahugAvi mUDhA Na pamANaM je gaI Na yANaMti / saMsAragamaNaguvilaM NiuNassa ya baMdhamokkhassa // 4 // " ityAdi // 17 // apica-rAgazca-prItilakSaNo dveSazca tadviparItalakSaNastAbhyAmabhibhUta AtmA yeSAM paratIthikAnAM te tathA, 'mithyAtvena' viparyastAvabodhenAtattvAdhyavasAyarUpeNa 'abhidrutA' vyAptAH sadyuktibhirvAdaM kartumasamarthAH krodhAnugA 'AkrozAn' asabhyavacanarUpAMstathA daNDamuSTayAdibhizca hananavyApAraM 'yAnti' Azrayante / asinnevArthe pratipAye dRSTAntamAha-yathA 'TaDaNA' mlecchavizeSA durjayA yadA pareNa balinA khAnIkAdinAbhidrUyante tadA te nAnAvidhairapyAyudhairyoddhumasamarthAH santaH parvataM zaraNamAzrayanti, evaM te'pi kutIrthikA vAdaparAjitAH krodhAdyupahata 999999999999900 ||93 // 1 eraNDakASTharAziyathA ca gozIrSacandanapalasya / mUlyena na bhavet sadRzaH kiyanmAtro gaNyamAnaH // 1 // 2 tathApi gaNanAtireko yathA rAziH sa na candanasadRzaH / tathA nirvijJAnamahAjano'pi mUlye visaMvadate // 2 // 3 ekaH sacakSuSko yathA andhAnAM zatairbahumirbhavati varaM draSTavyo naiva bahukA aprekSamANAH // 3 // 4 evaM bahukA api mUDhA na pramANaM ye gatiM na jAnanti / saMsAragamanavakAM nipuNayorbandhamokSayozca / / 4 // For Private And Personal
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir dRSTaya AkrozAdikaM zaraNamAzrayante, na ca te idamAkalayya pratyAkroSTavyAH, tadyathA-"akkosahaNaNamAraNadhammabhaMsANa bAlasu-12 labhANaM / lAbhaM mannai dhIro jahuttarANaM abhAvaMmi // 1 // " // 18 // kizcAnyat bahuguNappagappAiM, kujA attasamAhie / jeNanne No virujjhejA, teNa taM taM samAyare // 19 // imaM ca dhammamAdAya, kAsaveNa paveiyaM / kujjA bhikkhU gilANassa, agilAe samAhie // 20 // saMkhAya pesalaM dhamma,, didimaM prinivvudde| uvasagge niyAmittA, AmokkhAe parivaejA'si // 21 // ttibemi / iti tatIyaajjhayaNassa taIo uddeso samatto // (gAthAgaM0 234) 'bahavo guNAH' khapakSasiddhiparadoSodbhAvanAdayo mAdhyasthyAdayo vA prakalpante-prAdurbhavantyAtmani yeSvanuSThAneSu tAni bahuguNaprakalpAni-pratijJAhetudRSTAntopanayanigamanAdIni mAdhyasthyavacanaprakArANi vA anuSThAnAni sAdhurvAdakAle anyadA vA 'kuryAt' vidadhyAt , sa eva viziSyate-AtmanaH 'samAdhiH' cittasvAsthyaM yasya sa bhavatyAtmasamAdhikaH, etaduktaM bhavatiyena yenopanyastena hetudRSTAntAdinA AtmasamAdhiH-vapakSasiddhilakSaNo mAdhyasthyavacanAdinA vA parAnupaghAtalakSaNaH samutpadyate tat tat kuryAditi, tathA yenAnuSThitena vA bhASitena vA anyatIrthiko dharmazravaNAdau vA'nyaH pravRtto 'na virudhyeta' na virodhaM 1 AkrozahananamAraNadharmabhraMzAnAM bAlasulabhAnA (mdhye)| lAbhaM manyate dhIro yathottarANAmabhAve // 1 // For Private And Personal
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayatiyuta // 94 // www.kobatirth.org gacchet, tena parAvirodhakAraNena tattadaviruddhamanuSThAnaM vacanaM vA 'samAcaret' kuryAditi / / 19 / / tadevaM paramataM nirAkRtyopasaM| hAradvAreNa svamatasthApanAyAha - 'ima' miti vakSyamANaM durgatidhAraNAddharmam 'AdAya' upAdAya gRhIlA 'kAzyapena' zrImanmahAvIravarddhamAnakhAminotpannadivyajJAnena sadevamanujAyAM parSadi prakarSeNa - yathAvasthitArthanirUpaNadvAreNa veditaM praveditaM cazabdA| tparamataM ca nirAkRtya, bhikSaNazIlo bhikSuH 'glAnasya' apaToraparasya bhikSovaiyAvRttyAdikaM kuryAt kathaM kuryAd 1, etadeva vizinaSTi - svato'pyaglAnatayA yathAzakti 'samAhitaH' samAdhiM prApta iti, idamuktaM bhavati - yathA yathA''tmanaH samAdhirutpadyate na tatkaraNena apATavasaMbhavAt yogA viSIdantIti, tathA yathA tasya ca glAnasya samAdhirutpadyate tathA piNDapAtAdikaM vidheyamiti | // 20 // kiM kRtvaitadvidheyamiti darzayitumAha - 'saMkhAye' tyAdi, saMkhyAya - jJAtvA kaM ?- 'dharma' sarvajJapraNItaM zrutacAritrAkhya| bhedabhinnaM 'pezalam' iti suliSTaM prANinAmahiMsAdipravRttyA prItikAraNaM, kimbhUtamiti darzayati-darzanaM dRSTiH sadbhUtapadArthagatA | samyagdarzanamityarthaH sA vidyate yasyAsau dRSTimAn yathAvasthitapadArthaparicchedavAnityarthaH, tathA 'parinirvRto' rAgadveSavirahAcchAntIbhUtastadevaM dharmaM pezalaM parisaMkhyAya dRSTimAn parinirvRta upasargAnanukUla pratikUlAnniyamya - saMyamya soDhA, nopasargairupasargito'| samaJjasaM vidadhyAdityevam 'AmokSAya' azeSakarmakSayaprAptiM yAvat pari - samantAt vrajet - saMyamAnuSThAnodyukto bhavet parivrajedU, itiH parisamAptyarthe bravImIti pUrvavat // 21 // upasargaparijJAyAstRtIyodezakaH samAptaH // 3 // -0000 Acharya Shri Kailashsadan Gyanmandir For Private And Personal 3. upasa godhya0 uddezaH 3 // 94 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa aul Gyanmandir atha tRtIyopasargAdhyayane caturthoddezakasya prArambhaH // uktastRtIyodezakaH, sAmprataM caturthaH samArabhyate - asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantaroddezake anukUla pratikUlopasargAH prati| pAditAH, taizva kadAcitsAdhuH zIlAt pracyAvyeta -- tasya ca skhalitazIlasya prajJApanA'nena pratipAdyate iti, anena sambandhenA|yAtasyAsyoddezakasyAdimaM sUtram - AhaMsu mahApurisA, putriM tattatavodhaNA / udaeNa siddhimAvannA, tattha maMdo visIyati // 1 // abhuMjiyA namI videhI, rAmagutte ya bhuMjiA / bAhue udagaM bhoccA, tahA nArAyaNe risI // 2 // kecana aviditaparamArthA 'AhuH uktavaMtaH, kiM tadityAha-yathA 'mahApuruSAH ' pradhAnapuruSA valkalacIritArAgaNarSiprabhRtaya: 'pUrva' pUrvasmin kAle taptam - anuSThitaM tapa eva dhanaM yeSAM te taptatapodhanAH - paJcAgyAditapovizeSeNa niSTaptadehAH, ta | evambhUtAH zItodakaparibhogena, upalakSaNArthatvAt kandamUlaphalAdyupabhogena ca 'siddhimApannAH' siddhiM gatAH, 'tatra' evambhUtArthasamAkarNane tadarthasadbhAvAvezAt 'manda:' ajJo'snAnAdityAjitaH prAsukodakaparibhogabhagnaH saMyamAnuSThAne viSIdati, yadivA tatraiva | zItodakaparibhoge viSIdati lagati nimajjatItiyAvat, na tvasau varAka evamavadhArayati, yathA- teSAM tApasAdivatAnuSThAyinAM For Private And Personal 2023 20200/
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashsa Shri Maha N www.kobatirth.org boyanmandir adhana Kendra sUtrakRtAGgaM kutazvijAtisaraNAdipratyayAdAvirbhUtasamyagdarzanAnAM maunIndrabhAvasaMyamapratipattyA apagatajJAnAvaraNIyAdikarmaNAM bharatAdI-18 3 upasazIlAGkA-zanAmiva mokSAvAptiH na tu zItodakaparibhogAditi // 1 // kizcAnyat-kecana kutIthikAH sAdhupratAraNArthamevamUcuH, yadivA goMdhya0 cAIyavR| svavAH zItalavihAriNa etad vakSyamANamuktavantaH, tadyathA-namIrAjA videho nAma janapadastatra bhavA vaidehAH-tannivAsino uddezaH4 ttiyutaM lokAste'sya santIti vaidehI, sa evambhUto namIrAjA azanAdikamabhuktvA siddhimupagataH tathA rAmaguptazca rAjarSirAhArAdikaM 'bhuktvaiva' bhuJjAna eva siddhi prApta iti, tathA bAhukaH zItodakAdiparibhogaM kRtvA tathA nArAyaNo nAma maharSiH pariNato|dakAdiparibhogAtsiddha iti // 2 // apica Asile devile ceva, dIvAyaNa mahArisI / pArAsare dagaM bhoccA, bIyANi hariyANi ya // 3 // ete putvaM mahApurisA, AhitA iha saMmatA / bhoccA bIodagaM siddhA, iti meyamaNussuaM // 4 // Asilo nAma maharSistathA devilo dvaipAyanazca tathA parAzarAkhya ityevamAdayaH zItodakabIjaharitAdiparibhogAdeva siddhA 8 | iti zrUyate // 3 // etadeva darzayitumAha-ete pUrvoktA namyAdayo maharSayaH 'pUrvamiti pUrvaminkAle tretAdvAparAdau 'mahApuruSA 95 // | iti pradhAnapuruSA A-samantAt khyAtAH AkhyAtAH-prakhyAtA rAjarSitvena prasiddhimupagatA ihApi Ahete pravacane RSi-17 bhASitAdau kecana 'sammatA' abhipretA ityevaM kutIrthikAH svayUthyA vA procuH, tadyathA-ete sarve'pi bIjodakAdikaM bhuktvA siddhA ityetanmayA bhAratAdau purANe zrutam // 4 // etadupasaMhAradvAreNa pariharannAha For Private And Personal
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash a nmandir tattha maMdA visIaMti, vAhacchinnA va gddbhaa| piTTato parisappaMti, piTTasappI ya saMbhame // 5 // ihamege u bhAsaMti, sAtaM sAteNa vijatI / je tattha AriyaM magaM, paramaM ca smaahie(yN)||6|| 'tatra' tasmin kuzrutyupasargodaye 'mandA' azA nAnAvidhopAyasAdhyaM siddhigamanamavadhArya viSIdanti saMyamAnuSThAne, na pu-18 | naretadvidantyajJAH, tadyathA-yeSAM siddhigamanamabhUt teSAM kutazcinnimittAt jAtajAtisaraNAdipratyayAnAmavAptasamyagjJAnacAritrANA| meva valkalacIriprabhRtInAmiva siddhigamanamabhUta , na punaH kadAcidapi sarvaviratipariNAmabhAvaliGgamantareNa zItodakabIjAdyupabho| gena jIvopamardaprAyeNa karmakSayo'vApyate, viSIdane dRSTAntamAha-vahanaM vAho-bhArodvahanaM tena chinnAH-karSitAkhuTitA rAsabhA 4 iva viSIdanti, yathA-rAsabhA gamanapatha eva projjhitabhArA nipatanti, evaM te'pi prozya saMyamabhAraM zItalavihAriNo bhavanti, | dRSTAntAntaramAha-yathA 'pRSThasarpiNo' bhagnagatayogyAdisambhrame satyubhrAntanayanAH samAkulAH pranaSTajanasya 'pRSThataH' pazcAtpa risarpanti nAgragAmino bhavanti, api tu tatraivAmyAdisambhrame vinazyanti, evaM te'pi zItalavihAriNo mokSaM prati pravRttA api tu na mokSagatayo bhavanti api tu tasminneva saMsAre anantamapi kAlaM yAvadAsata iti // 5 // matAntaraM nirAkartuM pUrvapakSayitumAha|'iheti mokSagamanavicAraprastAve 'eke' zAkyAdayaH khayUthyA vA locAdinopataptAH, tuzabdaH pUrvasmAt zItodakAdiparibhogAdvizeSamAha, 'bhASante' buvate manyante vA kacitpAThaH, kiM tadityAha-'sAta' sukhaM 'sAtena' sukhenaiva 'vidyate' bhavatIti, tathA ca vaktAro bhavanti-"sarvANi sattvAni sukhe ratAni, sarvANi duHkhAca samudvijante / tasmAtsukhArthI sukhameva dadyAt, su Keeeeeeeee For Private And Personal
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayatiyutaM // 96 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaur Gyanmandir | khapradAtA labhate sukhAni // 1 // " yuktirapyevameva sthitA, yataH kAraNAnurUpaM kAryamutpadyate, tadyathA - zAlibIjAcchAlyaGkuro | jAyate na yavAGkura ityevamihatyAt sukhAnmuktisukhamupajAyate, na tu locAdirUpAt duHkhAditi, tathA sAgamo'pyevameva vyava - sthitaH - "maNuNNaM bhoyaNaM bhoccA, maNuNNaM sayaNAsaNaM / maNuSNaMsi agAraMsi, maNuSNaM jhAyae muNI // 1 // " tathA " mRdvI zayyA prAtarutthAya peyA, bhaktaM madhye pAnakaM cAparA / drAkSAkhaNDaM zarkarA cArddharAtre, mokSathAnte zAkyaputreNa dRSTaH // 1 // " ityato | manojJAhAra vihArAdezcittasvAsthyaM tataH samAdhirutpadyate samAdheva yuktyavAptiH, ataH sthitametat - sukhenaiva sukhAvAptiH na punaH kadA canApi locAdinA kAyaklezena sukhAvAptiriti sthitaM, ityevaM vyAmUDhamatayo ye kecana zAkyAdaya: 'tatra' tasminmokSavicAraprastAve samupasthite ArAdyAtaH sarvaheyadharmebhya ityAryo mArgo jainendrazAsana pratipAdito mokSamArgastaM ye pariharanti tathA ca - | 'paramaM ca samAdhiM' jJAnadarzanacAritrAtmakaM ye tyajanti te'jJAH saMsArAntarvartinaH sadA bhavanti, tathAhi -- yattairabhihitaMkAraNAnurUpaM kAryamiti, tannAyamekAnto, yataH zRGgAccharo jAyate gomayAdvRzciko golomAvilomAdibhyo durveti yadapi mano| jJAhArAdikamupanyastaM sukhakAraNatvena tadapi vizucikAdisaMbhavAvyabhicArIti, apica - idaM vaiSayikaM sukhaM duHkhapratIkArahetutvAt sukhAbhAsa tayA sukhameva na bhavati, taduktam -- "duHkhAtmakeSu viSayeSu sukhAbhimAnaH, saukhyAtmakeSu niyamAdiSu duHkhabuddhiH / | utkIrNavarNapadapaGkirivAnyarUpA, sArUpyameti viparItagatiprayogAt // 1 // " iti kutastatparamAnandarUpasyAtyantikaikAnti| kasya mokSasukhasya kAraNaM bhavati, yadapi ca locabhUzayanabhikSATanaparaparibhavakSutpipAsAdaMzamazakAdikaM duHkhakAraNatvena bhavato - 1 manojJaM bhojanaM bhuktvA manojJe zayanAsane / manojJe'gAre manojJaM dhyAyenmuniH // 1 // For Private And Personal 3 upasa godhya0 uddezaH 4 // 96 //
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir eroecedeceaeeeeeeeeeeeeee | panyastaM tadatyantAlpasattvAnAmaparamArthadRzAM, mahApuruSANAM tu svArthAbhyupagamapravRttAnAM paramArthacintaikatAnAnAM mahAsattvatayA sarvame-18 | vaitatsukhAyaiveti, tathA coktam- "taNasaMthAraniviNNovi munivaro bhaTTarAgamayamoho / jaM pAvai muttisuhaM katto taM cakkavaTTIvi ? // 1 // " tathA / "duHkhaM duSkRtasaMkSayAya mahatAM kSAnteH padaM vairiNaH, kAyasyAzucitA virAgapadavI saMvegaheturjarA / sarvatyAga| mahotsavAya maraNaM jAtiH suhRtprItaye, saMpadbhiH paripUritaM jagadidaM sthAnaM vipatteH kutaH ? // 1 // " iti, apica-ekAntena sukhe naiva sukhe'bhyupagamyamAne vicitrasaMsArAbhAvaH syAt , tathA khargasthAnAM nityasukhinAM punarapi sukhAnubhUtestatraivotpattiH syAt, | tathA nArakANAM ca punarduHkhAnubhavAttatraivotpatteH, na nAnAgatyA vicitratA saMsArasya syAt , nacaitat dRSTamiSTaM ceti // 6 // ato vyapadizyate mA eyaM avamannaMtA, appeNaM lupahA bahuM / etassa (u)amokkhAe, aohAriva jUraha // 7 // pANAivAte vadaMtA, musAvAde asaMjatA / adinnAdANe vadaMtA, mehuNe ya pariggahe // 8 // 'enam' Arya mArga jainendrapravacanaM samyagdarzanajJAnacAritramokSamArgapratipAdakaM 'sukhaM sukhenaiva vidyate' ityAdimohena mohitA || 'avamanyamAnAH' pariharantaH 'alpena' vaiSayikeNa sukhena mA 'bahu' paramArthasukhaM mokSAkhyaM 'lumpatha' vidhvaMsatha, tathAhimanojJA''hArAdinA kAmodrekaH, tadudrekAca cittAsvAsthyaM na punaH samAdhiriti, api ca 'etasya' asatpakSAbhyupagamasa 'a. 1 tRNasaMstAraniSaNNo'pi munivaro bhraSTarAgamadamohaH / yatprApnoti muktisukhaM kutastat cakravartyapi // 1 // sUtrakR. 17 For Private And Personal
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir www.kobatirth.org Jarana Kendra Yanmandir Acharya Shri Kailashsal ttiyutaM sUtrakRtAGgaM 18 mokSe aparityAge sati 'ayohArivva jUraha'tti AtmAnaM yUyaM kadarthayatha, kevalaM, yathA'sau ayaso-lohassA''hartA || sAlAhakhA''hatvA3 upasazIlAGkA- apAntarAle rUpyAdilAbhe satyapi dUramAnItamitikatA nojjhitavAn , pazcAt svAvasthAnAvAptAvalpalAbhe sati jUritavAn-pazcA-18||rgAdhya cAryAya tApaM kRtavAn evaM bhavanto'pi jUrayiSyantIti // 7 // punarapi 'sAtena sAtamityevaMvAdinAM zAkyAnAM doSodvibhAvayiSayAha-8 uddeshH| prANAtipAtamRpAvAdAdattAdAnamaithunaparigraheSu vartamAnA asaMyatA. yUyaM vartamAnasukhaiSiNo'lpena vaiSayikasukhAbhAsena pAramArthi-12 // 97 // kamekAntAtyantikaM bahu mokSasukhaM vilumpatheti, kimiti , yataH pacanapAcanAdiSu kriyAsu vartamAnAH sAvadyAnuSThAnArambhatayA prA-2 NAtipAtamAcaratha tathA yeSAM jIvAnAM zarIropabhogo bhavadbhiH kriyate tAni zarIrANi tatsvAmibhiradattAnItyadattAdAnAcaraNaM tathA gomahiSyajoSTrAdiparigrahAttanmaithunAnumodanAdabrahmeti tathA prabajitA vayamityevamutthAya gRhasthAcaraNAnuSThAnAnmRSAvAdaH tathA dhanadhAnyadvipadacatuSpadAdiparigrahAtparigraha iti // 8 // sAmprataM matAntaradUSaNAya pUrvapakSayitumAha evamege u pAsasthA, pannavaMti aNAriyA / itthIvasaM gayA bAlA, jiNasAsaNaparammuhA // 9 // jahA gaMDaM pilAgaM vA, paripIleja muhuttgN| evaM vinnavaNitthIsu, doso tattha kao siA ? // 10 // jahA maMdhAdae nAma, thimiaM bhuMjatI dgN| evaM vinnavaNitthIsu, doso tattha kao siA ? // 11 // jahA vihaMgamA piMgA, thimiaM bhuMjatI dagaM / evaM vinnavaNitthIsu, doso tattha kao siA! // 12 // - For Private And Personal
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashsag Shri Mahavir www.kobatirth.org a nmandir dhana Kendra evamege u pAsatthA, micchadiTThI aNAriyA / ajjhovavannA kAmehiM, pUyaNA iva taruNae // 13 // | tuzabdaH pUrvasAdvizeSaNArthaH, 'evamiti vakSyamANayA nItyA, yadivA prAktana eva zloko'trApi sambandhanIyaH, evamiti || prANAtipAtAdiSu vartamAnA 'eke' iti bauddha vizeSA nIlapaTAdayo nAthavAdikamaNDalapraviSTA vA zaivavizeSAH, sadanuSThAnAta pArzve tiSThantIti pArzvasthAH, khayathyA vA pArzvasthAvasannakuzIlAdayaH strIparISahaparAjitAH, ta evaM 'prajJApayanti' prarUpayanti anAryAH, anAryakarmakAritAt , tathAhi te vadanti-"priyAdarzanamevAstu, kimanyaidarzanAntaraiH / prApyate yena nirvANaM, sarAgeNApi cetasA // 1 // " kimityevaM te'bhidadhatItyAha-'strIvazaM gatAH' yato yuvatInAmAjJAyAM vartante 'bAlA' ajJA rAgadveSopahata81 cetasa iti, rAgadveSajito jinAsteSAM zAsanam-AjJA kaSAyamohopazamahetubhUtA tatparAGmukhAH saMsArAbhiSvaGgiNo jainamArgavidve-18| SiNaH 'etad' vakSyamANamUcuriti // 9 // yadRcustadAha-yathetyudAharaNopanyAsArthaH, 'yathA' yena prakAreNa kazcit gaNDI puruSo gaNDaM & samutthitaM piTakaM vA tajjAtIyakameva taidAkUtopazamanArtha 'paripIDya' pUyarudhirAdikaM nirmAlya muhUrtamAtraM sukhito bhavati, na ca | doSeNAnuSajyate, evamatrApi 'strIvijJApanAyAM yuvatiprArthanAyAM ramaNIsambandhe gaNDaparipIDanakalpe doSastatra kutaH syAt ?, na hyetAvatA kledApagamamAtreNa doSo bhavediti // 10 // syAttatra doSo yadi kAcitpIDA bhavet , na cAsAvihAstIti dRSTAntena darzayati1 cakSuSeti pra0 / 2 AkopaH vi0pa0 tadAkRto0 pra0 / For Private And Personal
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashab yanmandit Shri Mah a www.kabaarth.org dhana Kende ttiyutaM sUtrakRtAGgaM || 'yathe tyayamudAharaNopanyAsArthaH, 'mandhAdana' iti meSaH nAmazabdaH sambhAvanAyAM yathA meSaH timitam anAloDayanudakaM || |3 upasazIlAGkA-18 pibatyAtmAnaM prINayati, na ca tathA'nyeSAM kiJcanopaghAtaM vidhatte, evamatrApi strIsambandhe na kAcidanyasya pIDA Atmanazca prI- gAMdhya0 cAya-ya- 1Nanam , ataH kutastatra doSaH syAditi // 11 // asminnevAnupaghAtArthe dRSTAntabahusakhyApanArtha dRSTAntAntaramAha-'yathA' yena prakA-18| uddezaH 4 reNa vihAyasA gacchatIti vihaMgamA-pakSiNI 'piMgeti kapiJjalA sA''kAza eva vartamAnAH 'timitaM' nibhRtamudakamApibati, NO evamatrApi darbhapradAnapUrvikayA kriyayA araktadviSTasya putrAdyartha strIsambandhaM kurvato'pi kapiJjalAyA iva na tasya doSa iti, saamprtme||98|| 18 teSAM gaNDapIDanatulyaM strIparibhogaM manyamAnAnAM tathaiDakodakapAnasadRzaM parapIDA'nutpAdakalena parAtmanozca sukhotpAdakalena kila & | maithunaM jAyata ityadhyavasAyinAM tathA kapiJjalodakapAnaM yathA taDAgodakAsaMsparzena kila bhavatyevamaraktadviSTatayA darbhAdhuttAraNAt svIgAtrAsaMsparzena putrArtha na kAmArtha RtukAlAbhigAmitayA zAstroktavidhAnena maithune'pi na doSAnuSaH, tathA cocuste-"dharmArtha | putrakAmasya, svadAreSvadhikAriNaH / RtukAle vidhAnena, doSastatra na vidyate // 1 // " iti, evamudAsInatena vyavasthitAnAM dRSTAntenaiva niyuktikAro gAthAtrayeNottaradAnAyAha 298-99999999es jaha NAma maMDalaggeNa siraM chettU Na kassai maNusso / acchejna parAhutto kiM nAma tato Na dhippejA ? // 23 // 19 // 18 // jaha vA visagaMDUsaM koI ghettUNa nAma tuNhikko / aNNeNa adIsaMto kiM nAma tato na va marejjA! // 54 // jaha nAma sirigharAo koi rayaNANi NAma ghettUNaM / acchejja parAhutto kiM NAma tato na gheppejjA ? // 55 // |!! For Private And Personal
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir | yathA [granthAnam 3000] nAma kazcinmaNDalAgreNa kasyacicchirazchittvA parAGmukhastiSTheta, kimetAvatodAsInabhAvAvalambanena 'na gRhyeta' nAparAdhI bhavet / tathA-yathA kazcidviSagaNDUSaM 'gRhIlA' pIlA nAma tUSNIMbhAvaM bhajedanyena cAdRzyamAno'sau kiM nAma 'tataH' asAvanyAdarzanAt na mriyeta? / tathA-yathA kazcit zrIgRhAd-bhANDAgArAdranAni mahAghoNi gRhIkhA parAakhastiSTheta , | kimetAvatA'sau na gRhyateti ? / atra ca yathA kazcit zaThatayA ajJatayA vA zirazchedaviSagaNDUSaratnApahArAkhye satyapi doSatraye || mAdhyasthyamavalambeta, na ca tasya tadavalambane'pi nirdoSateti, evamatrApyavazyaMbhAvirAgakArye maithune sarvadoSAspade sNsaarvrddhke| | kuto nirdoSateti, tathA coktam- "prANinAM bAdhakaM caitacchAstre gItaM maharSibhiH / nalikAtaptakaNakapravezajJAtatastathA // 1 // mUlaM || | caitadadharmasya, bhavabhAvapravardhanam / tasmAdviSAnnavattyAjyamidaM pApamanicchatA // 2 // " iti niyuktigAthAtrayatAtparyArthaH // // sAmprataM & 18 sUtrakAra upasaMhAravyAjena gaNDapIDanAdidRSTAntavAdinAM doSodvibhAvayiSayAha-'eva' miti gaNDapIDanAdidRSTAntabalena nirdoSa | maithunamiti manyamAnA 'eke' strIparISahaparAjitAH sadanuSThAnAtpArzve tiSThantIti pArzvasthA nAthavAdikamaNDalacAriNaH, tuzabdAta | khayUthyA vA, tathA mithyA-viparItA tattvAgrAhiNI dRSTiH-darzanaM yeSAM te tathA, ArAt-dUre yAtA--gatAH sarvaheyadharmebhya | ityAryAH na AryA anAryAH dharmaviruddhAnuSThAnAt , ta evaMvidhA 'adhyupapannA' gRnava icchAmadanarUpeSu kAmeSu kAmairvA karaNabhUtaiH | | sAvadyAnuSThAneSviti, atra laukikaM dRSTAntamAha-yathA vA 'pUtanA' DAkinI 'taruNake stanandhaye'dhyupapannA, evaM te'pyanAryAH kAmeSviti, yadivA 'pUyaNa'tti gaDDarikA AtmIye'patye'dhyupapannA, evaM te'pIti, kathAnakaM cAtra-yathA kila sarvapazUnAmapa ecemeseeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailasall Shri Mahav www.kabatirth.org a nmandir a dhana Kendra godhya0 ciyuta sUtrakRtAGgaM | tyAni nirudake kUpe'patyasnehaparIkSArtha kSiptAni, tatra cAparA mAtaraH svakIyastanandhayazabdAkarNane'pi kUpataTasthA rudantyastiSThanti, 8, 3 upasazIlAGkA- urabhI khapatyAtinehenAndhA apAyamanapekSya tatraivAtmAnaM kSiptavatItyato'parapazubhyaH svApatye'dhyupapanneti, evaM te'pi // 13 // kAcAyivRmAbhiSvaGgiNAM doSamAviSkurvannAha | udeza:4 aNAgayamapassaMtA, pacuppannagavesagA / te pacchA paritappaMti, khINe AuMmi jovaNe // 14 // // 99 // jehiM kAle parikaMtaM, na pacchA paritappae / te dhIrA baMdhaNummukkA, nAvakaMkhaMti jIviaM // 15 // 18 'anAgatam' eSyatkAmAnivRttAnAM narakAdiyAtanAsthAneSu mahat duHkham 'apazyantaH' aparyAlocayantaH, tathA 'pratyutpanna | vartamAnameva vaiSayikaM sukhAbhAsam 'anveSayanto' mRgayamANA nAnAvidhairupAyogAnprArthayantaH te pazcAt kSINe svAyuSi jAtasaMvegA yauvane vA'pagate 'paritapyante' zocante pazcAttApaM vidadhati, uktaM ca-"hataM muSTibhirAkAzaM, tuSANAM kaNDanaM kRtam / yanma-16 | yA prApya mAnuSyaM, sadarthe nAdaraH kRtH||1||" tathA-"vihavAvalevanaDiehiM jAI kIrati jovaNamaeNaM / vayapariNAme sa-16 riyAI tAI hiae khuDukaMti // 1 // " // 14 // ye tUttamasattvatayA anAgatameva tapazcaraNAdAvudyamaM vidadhati na te pazcAcchoca-18 ntIti darzayitumAha-'yaiH AtmahitakartRbhiH 'kAle' dharmArjanAvasare 'parAkrAntam' indriyakaSAyaparAjayAyodyamo vihito na te 'pazcAt maraNakAle vRddhAvasthAyAM vA 'paritapyante' na zokAkulA bhavanti, ekavacananirdezastu sautrazcchAndasakhAditi, IS 1 vibhavAvalepanaTitairyAni na kriyante yauvanamadena / vayaHpariNAme smRtAni tAni hRdaya vyathante // 1 // Ske&OR&&Rec&&&&ce For Private And Personal
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar anmandir keeeeeeeeeeeeeeeeee dharmArjanakAlastu vivekinAM prAyazaH sarva eva, yasAtsa eva pradhAnapuruSArthaH, pradhAna eva ca prAyazaH kriyamANo ghaTAM prAJcati, tatazca ye bAlyAtprabhRtyakRtaviSayAsaGgatayA kRtatapazcaraNAH te 'dhIrA' karmavidAraNasahiSNavo bandhanena snehAtmakena karmaNA cota-prAbalyena maktA nAvakAkSanti asaMyamajIvitaM, yadivA-jIvite maraNe vA niHspRhAH saMyamodyamamatayo bhavantIti // 15 // anyaccajahA naI veyaraNI, duttarA iha saMmatA / evaM logaMsi nArIo, duruttarA amaImayA // 16 // jehiM nArINa saMjogA, pUyaNA piTuto katA / sabameyaM nirAkiccA, te ThiyA susamAhie // 17 // yathetyudAharaNopanyAsArthaH, yathA vaitaraNI nadInAM madhye'tyantavegavAhiyAt viSamataTalAca 'dustarA' durlaGghayA 'evam' asmi-12 bapi loke nAryaH 'amatimatA' nirvivekena hInasattvena duHkhenottIryante, tathAhi-tA hAvabhAvaiH kRtavidyAnapi svIkurvanti, | tathA coktam-"sanmArge tAvadAste prabhavati puruSastAvadevendriyANAM, lajjAM tAvadvidhatte vinayamapi samAlambate tAvadeva / dhUcApAkSepamuktAH zravaNapathajuSo nIlapakSmANa ete, yAvallIlAvatInAM na hRdi dhRtimuSo dRSTibANAH patanti // 1 // " tadevaM vaitaraNInadIvat dustarA nAryoM bhavantIti // 16 // apica-'yaiH uttamasatvaiH strIsaGgavipAkavedibhiH paryantakaTavo nArIsaMyogAH pari| tyaktAH, tathA tatsaGgArthameva vastrAlaGkAramAlyAdibhirAtmanaH 'pUjanA' kAmavibhUSA 'pRSThataH kRtA' parityaktetyarthaH, 'sarvametat' For Private And Personal
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavRciyutaM // 100 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagil yanmandir strIprasaGgAdikaM kSutpipAsAdi pratikUlopasargakadambakaM ca nirAkRtya ye mahApuruSasevitapanthAnaM prati pravRttAste susamAdhinA - svasthacittavRttirUpeNa vyavasthitAH, nopasargairanukUla pratikUlarUpaiH prakSobhyante, anye tu viSayAbhiSvaGgiNaH khyAdiparISahaparAjitA aGgAropari patitamInavadrAgAgninA dahyamAnA asamAdhinA tiSThantIti // 17 // khyAdiparISahaparAjayasya phalaM darzayitumAha ete oghaM tarissaMti, samudaM vavahAriNo / jattha pANA visannAsi, kiJcaMtI sayakammuNA // 18 // taM ca bhikkhU pariNAya, suvvate samite care / musAvAyaM ca vajjijjA, adinnAdANaM ca vosire // 19 // mahe tiriyaM vA, je keI tasathAvarA / savattha viratiM kujjA, ya ete anantaroktA anukUlapratikUlopasargajetAra ete sarve'pi 'oghaM' saMsAraM dustaramapi tariSyanti dravyauSadRSTAntamAha'samudra' lavaNasAgaramiva yathA 'vyavahAriNaH ' sAMyAtrikA yAnapAtreNa taranti, evaM bhAvaughamapi saMsAraM saMyamayAnapAtreNa yatayastariSyanti tathA tIrNAstaranti ceti, bhAvaughameva vizinaSTi - 'yatra' yasmin bhAvaudhe saMsArasAgare 'prANAH' prANinaH strIviSayasaMgAdviSaNNAH santaH 'kRtyante' pIDyante 'khakRtena' AtmanA'nuSThitena pApena 'karmaNA' asadvedanIyodayarUpeNeti // 18 // sAmpratamupasaMhAravyAjenopadezAntaraditsayAha - tadetadyatprAguktaM yathA - vaitaraNInadIvat dustarA nAryo yaiH parityaktAste samAdhisthAH saMsAraM taranti, strIsaGginazca saMsArAntargatAH svakRtakarmaNA kRtyanta iti, tadetatsarva bhikSaNazIlo bhikSuH 'parijJAya' heyo For Private And Personal 3 upasa godhya0 uddezaH 4 // 100 //
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir | pAdeyatayA budhdhvA zobhanAni vratAnyasya suvrataH paJcabhiH samitibhiH samita ityanenottaraguNAvedanaM kRtamityevaMbhUtaH 'caret' saMya mAnuSThAnaM vidadhyAt, tathA 'mRSAvAdam' asadbhUtArthabhASaNaM vizeSeNa varjayet, tathA 'adattAdAnaM ca vyutsRjed' dantazodha| namAtramapyadattaM na gRhNIyAt, AdigrahaNAnmaithunAdeH parigraha iti, tacca maithunAdikaM yAvajjIvamAtmahitaM manyamAnaH pariharet // 19 // | aparatratAnAmahiMsAyA vRttikalpatvAt tatprAdhAnyakhyApanArthamAha - UrdhvamadhastiryakSvityanena kSetraprANAtipAto gRhItaH, tatra ye kecana santIti sA - dvitricatuHpaJcendriyAH paryAptAparyAptakabhedabhinnAH, tathA tiSThantIti sthAvarAH - pRthivyaptejovAyuvanaspatayaH sUkSmavA| daraparyAptakAparyAptakabhedabhinnA iti, anena ca dravyaprANAtipAto gRhItaH sarvatra kAle sarvAsvavasthAvityanenApi kAlabhAvabhedabhinnaH prANAtipAta upAtto draSTavyaH, tadevaM caturdazasvapi jIvasthAneSu kRtakAritAnumatibhirmanovAkkAyaiH prANAtipAtaviratiM | kuryAdityanena pAdonenApi zlokadvayena prANAtipAta viratyAdayo mUlaguNAH khyApitAH, sAmpratameteSAM sarveSAmeva mUlottaraguNAnAM | phalamuddezenAha saMti nivANamAhiyaM // 20 // imaM ca dhammAdAya, kAsaveNa paveditaM / kujjA bhikkhU gilANassa, agilAe samAhie // 21 // saMkhAya pesalaM dhammaM, diTTimaM parinibuDe / uvasagge niyAmittA, AmokkhAe parivajjAsi // 22 // ttibebhi / iti uvasaggaparitrANAmaM taiyaM ajjhayaNaM sammattaM // [ gAthA 256 ] For Private And Personal
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahave Acharya Shri Kailashsag www.kcbatirth.org e dhana Kendra a nmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkA cAryAyattiyuta 3 upasagoMdhya0 uddezaH4 // 10 // Boor239803200000000 / 'zAntiH' iti karmadAhopazamastadeva ca 'nirvANaM' mokSapadaM yad 'AkhyAtaM' pratipAditaM sarvadvandvApagamarUpaM tadasyAvazyaM caraNakaraNAnuSThAyinaH sAdhorbhavatIti // 20 // samastAdhyayanArthopasaMhArArthamAha-'imaM ca dhammamityAdi, 'ima' miti pUrvoktaM mUlottaraguNarUpaM zrutacAritrAkhyaM vA durgatidhAraNAt dharmam 'AdAya AcAryopadezena gRhIkhA kimbhUtamiti tadeva vizinaSTi| 'kAzyapena' zrImanmahAvIravardhamAnavAminA samutpannadivyajJAnena bhavyasattvAbhyuddharaNAbhilASiNA 'praveditam' AkhyAtaM sama-18 dhigamya 'bhikSuH' sAdhuH parISahopasagairatarjito glAnasyAparasya sAdhoyAvRttyaM kuryAt , kathamiti ?, svato'glAnatayA yathAzakti | | 'samAhita' iti samAdhi prAptaH, idamuktaM bhavati kRtakRtyo'hamiti manyamAno vaiyAvRttyAdikaM kuryAditi // 21 // anyacca'saMkhyAyeti samyak jJAkhA khasammatyA anyato vA-zrukhA 'pezalaM'ti mokSagamanaM pratyanukUlaM, kiM tad-'dharma' zrutacAritrAkhyaM 'dRSTimAn' samyagdarzanI 'parinivRta' iti kaSAyopazamAcchItIbhUtaH parinirvRtakalpo vA 'upasargAn' anukUlapratikUlAn / samyag 'niyamya' atisahya 'AmokSAya' mokSaM yAvata pari-samantAt 'vrajet saMyamAnuSThAnena gacchediti, itiH parisamAptyarthe, bravImIti pUrvavat , nayacarcApi tathaiveti // 22 // upasargaparijJAyAH samAptazcaturthoddezakaH, tatparisamAptau ca tRtIyamadhyayanamiti / graMthAnaM 775 // // 101 // 1 sahasanmatyeti tAtparya prAkRtAnukaraNaM cedam / For Private And Personal
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi d hana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa b yanmandir // atha caturthaM strIparijJAdhyayanaM prArabhyate // Saeeeeeeeserveeeeeeeee ___ uktaM tRtIyamadhyayanaM, sAmprataM caturthamArabhyate, assa cAyamabhisambandhaH, ihAnantarAdhyayane upasargAH pratipAditAH, teSAM ca 6 prAyo'nukUlA duHsahAH, tato'pi svIkRtAH, atastajjayArthamidamadhyayanamupadizyata ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasyopakramAdIni cakhAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramAntargato'rthAdhikArI dvedhA-adhyayanArthAdhikAra uddezArthAdhikArazca, tatrAdhyayanAAdhikAraH prAgvat niyuktikRtA 'thIdoSavivajaNA ceve'tyanena svayameva pratipAditaH, uddezArthAdhikAraM tUttaratra niyuktikadeva bhaNiSyati, sAmprataM nikSepaH, sa caudhanAMmasUtrAlApakabhedAtridhA, tatraughaniSpanne nikSepe'dhyayanaM, nAmaniSpanne 'strIparijJeti | | nAma, tatra nAmasthApane kSuNNakhAdanAdRtya strIzabdasya dravyAdinikSepArthamAha davvAbhilAvaciMdhe vede bhAve ya itthiNikkhevo / ahilAve jaha siddhI bhAve veyaMmi uvautto // 56 // tatra dravyastrI dvedhA-Agamato noAgamatazca, AgamataH strIpadArthajJastatra cAnupayuktaH, anupayogo dravyamitikakhA, noAgamato jJazarIrabhavyazarIravyatiriktA tridhA, ekamavikA baddhAyuSkAbhimukhanAmagotrA ceti, ciyate-jJAyate'neneti cihna-sta1 vytiriktbhedaaH| For Private And Personal
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ a dhana Kendra Acharya Shri Kailash www.kobatirth.org Shri Mahav o yanmandir sUtrakRtAGga zIlAkA- cAryAyavRttiyutaM 4 strIparisAdhya. // 102 // nanepathyAdikaM, cihnamAtreNa strI cihnastrI apagatastrIvedazchadmasthaH kevalI vA anyo vA strIveSadhArI yaH kazciditi, vedatrI tu puruSAbhilAparUpaH strIvedodayaH, abhilApabhAvau tu niyuktikRdeva gAthApazcArddhanAha-abhilapyate ityabhilApaH strIliGgAbhidhAnaH zabdaH, tadyathA-zAlA mAlA siddhiriti, bhAvasvI tu dvedhA-Agamato noAgamatazca, AgamataH strIpadArthajJastatra copayuktaH, 'upayogo bhAva' itihakhA, noAgamatastu bhAvaviSaye nikSepe 'vede' strIvedarUpe vastunyupayuktA tadupayogAnanyakhAdbhAvasvI bhavati, yathA'mAvupayukto mANavako'gnireva bhavati, evamatrApi, yadivA-strIvedanivartakAnyudayaprAptAni yAni karmANi teSu 'upayukte'ti tAnyanubhavantI bhAvastrIti, etAvAneva striyo nikSepa iti, parijJAnikSepastu zastraparijJAvad draSTavyaH // sAmprataM strIvipakSabhUtaM puruSanikSepArthamAha - NAma ThavaNAdavie khette kAle ya pajjaNaNakaMme / bhoge guNe ya bhAve dasa ee purisaNikkhevA // 7 // 'nAma' iti saMjJA tanmAtreNa puruSo nAmapuruSaH-yathA ghaTaH paTa iti, yasya vA puruSa iti nAmeti, 'sthApanApuruSaH' kASThAdinivartito jinapratimAdikaH, dravyapuruSo jJazarIrabhavyazarIravyatirikto noAgamata ekabhaviko baddhAyuSko'bhimukhanAmagotrazceti, | dravyapradhAno vA mammaNavaNigAdiriti, yo yasmin surASTrAdau kSetre bhavaH sa kSetrapuruSo yathA saurASTrika iti, yasya vA yat kSetra-1 | mAzritya puMsvaM bhavatIti, yo yAvantaM kAlaM puruSavedavedyAni karmANi vedayate sa kAlapuruSa iti, yathA-'purise NaM bhaMte! purisotti kAlao kevacciraM hoi ? go0, jahanneNaM egaM samayaM ukkoseNaM jo jammi kAle puriso bhavai, jahA koi egaMmi pakkhe puriso egaMmi | eceaeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailash a nmandit IS napuMsago'tti / prajanyate'patyaM yena tatprajananaM ziznam-liGgam tatpradhAnaH puruSaH aparapuruSakAryarahitavAt prajananapuruSaH, karma anuSThAnaM tatpradhAnaH puruSaH karmapuruSaH-karmakarAdikaH, tathA bhogapradhAnaH puruSo bhogapuruSaH-cakravartyAdiH-tathA guNAHvyAyAmavikramadhairyasaJcAdikAstatpradhAnaH puruSo guNapuruSaH, bhAvapuruSastu puMvedodaye vartamAnastadvedyAni karmANyanubhavaniti, ete 4 daza puruSanikSepA bhavanti / sAmprataM prAgulliGgitamuddezArthAdhikAramadhikRtyAha paDhame saMthavasaMlabamAihi khalaNA u hoti sIlassa / bitie iheva khaliyasa avasthA kammabaMdho ya // 28 // 8 prathame uddezake ayamarthAdhikAraH tadyathA-sIbhiH sA saMstavena paricayena tathA saMlApena bhinnakathAdyAlApena. Adi. grahaNAdaGgapratyaGganirIkSaNAdinA kAmotkocakAriNA bhavedalpasattvasya 'zIlasya' cAritrasya skhalanA tuzabdAttatparityAgo veti, // dvitIye khayamarthAdhikAraH, tadyathA-zIlaskhalitasya sAdhoH 'ihaiva' asinneva janmani khapakSaparapakSakRtA tiraskArAdikA viDa-181 18mbanA tatpratyayazca karmabandhaH, tatazca saMsArasAgaraparyaTanamiti, kiM strImiH kazcit zIlAt pracyAvyAtmavazaH kRto yenaivamucyate ?, 18|| kRta iti darzayitumAha sUrA mo mannaMtA kaitaviyAhiM uvahippahANAhiM / gahiyA hu abhayapajjoyakUlavAlAdiNo bahave // 59 // || bahavaH puruSA abhayapradyotakalavAlAdayaH zUrA vayamityevaM manyamAnAH.mohati nipAto vAkyAlaGkArAH, 'kRtrimAbhiH' sadbhAvarahitAbhiH strIbhistathA upadhiH-mAyA tatapradhAnAbhiH kRtakapaTazatAbhiH 'grahItA' AtmavazatA nItAH kecana rAjyAdapare |% sUtrakR.18 For Private And Personal
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Pathana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailashsa ham sUtrakRtAGgaM 18 zIlAt pracyAvyehaiva viDambanA prApitAH, abhayakumArAdikathAnakAni ca mUlAdAvazyakAdavagantavyAni, kathAnakatrayopanyAsastu 18 : svIpazIlAGkA-18| yathAkrama atyantabuddhivikramatapakhisakhyApanArtha iti // yata evaM tato yatkartavyaM tadAha | rijJAdhya. vArthIyavR- tamhA Na u vIsaMbho gaMtavyo Niccameva itthiisuN| paDhamuddese bhaNiyA je dosA te gaNaMteNaM // 30 // 18 uddezaH 1 ttiyutaM yasAt striyaH sugatimArgArgalA mAyApradhAnA vaJcanAnipuNAstasmAdetadavagamya naiva 'vizrambho vizvAsastAsAM vivekinA? 'nityaM sadA 'gantavyo' yAtavyaH, kartavya ityarthaH, ye doSAH prathamoddezake asyopalakSaNArthakhAt dvitIye ca tAn 'gaNayatA' // 103 // paryAlocayatA, tAsAM mUrtimatkapaTarAzibhUtAnAmAtmahitamicchatA na vizvasanIyamiti // apica susamatthA'va'samatthA kIraMtI appasattiyA purisaa| dIsaMtI sUravAdI NArIvasagA Na te sUrA // 61 // parAnIkavijayAdau suSTha samarthA api santaH puruSAH strIbhirAtmavazIkRtA 'asamarthA' bhrUtkSepamAtrabhIravaH kriyante-alpasA-19 vikAH strINAmapi pAdapatanAdicATukaraNena niHsArAH kriyante, tathA 'dRzyante' pratyakSeNopalabhyante zUramAtmAnaM vadituM zIlaM | yeSAM te zUravAdino'pi nArIvazagAH santo dInatAM gatAH, evambhUtAzca na te zUrA iti, tasmAt sthitametad-avizvAsyAH striya || iti, uktaM ca-"ko pIsaseja tAsiM kativayabhariyANa dukhiyaDDANaM! / khaNarattaviratANaM dhiratthu itthINa hiyayANaM // 1 // aNNaM bhaNati purao aNNaM pAse NivajamANIo / annaM ca tAsi hiyae jaM ca khamaM taM kariti puNo // 2 // ko eyANaM NA // 10 // 1 ko vizvasyAttAsu kaitavabhRtyu durvidagdhAsu / kSaNaraktaviraktAsu dhigastu strIhRdayAnAM // 1 // 2 anyad bhaNaMti purato'nyarapArce niSIdayantyaH / anyattAsAM hRdaye yacca kSamaM tatkurvanti punaH / / 1 // 3 ka etAsAM jJAsyati vetralatAgulmagupilahRdayAnAM / bhAvaM bhAmAzAnAM tatrotpanna bhaNaMtInAM // 1 // Se93029098236920022909202 For Private And Personal
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavira Aadhana Kendra Debes www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaanmandir hi vettalayA gummaguvilahiyayANaM / bhAvaM bhaggAsANaM tatthuSpannaM bhaNaMtINaM || 3 || mahilA ya rattamettA ucchukhaMDaM ca sakarA ceva / sA puNa virattamittA vikUre visesei // 4 // mehilA dijja kareja va mArija va saMThevija va maNussaM / tuTThA jIvAvijA ahava paraM vaMcayAvejA // 5 // vi rakkhaMte sukayaM Navi NehaM Navi ya dANasammANaM / Na kulaM Na puvayaM AyatiM ca sIlaM mahiliyAo || 6 || mau vIsaMmaha tANaM mahilAhiyayANa kavaDabhariyANaM // NiNNehaniddayANaM aliyavayaNajaMpaNarayANaM | // 7 // mArei jiyaMtaMpi mayapi aNumarai kAi bhattAraM / visaharagaiva cariyaM vaMkavivaMkaM mahelANaM // 8 // gaMgAe vAluyA sAgare jalaM himavao ya parimANaM / jANaMti buddhimatA mahilAhiyayaM Na jANaMti // 9 // rovAvaMti ruvaMti ya aliyaM jaMpaMti pattiyAvaMti / kavaDeNa ya khaMti visaM maraMti Naya jaMti sambhAvaM // 10 // cirtiti kajamaNNaM aNNaM saMThavai bhAsaI aNNaM / ADhavai kuNai aNNaM mAivaggo NiyaDisAro // 11 // aMsayAraMbhANa tahA sabesiM logagarahaNiJjANaM / paralogaveriyANaM kAraNayaM ceva itthIo // 12 // 1 mahilA va raktamAtre kSukhaMDeva zarkareva ca sA punarviraktamAtrA niMbAGkuraM vizeSayati // 1 // 2 mahilA dadyAtkuryAdvA mArayedvA saMsthApayedvA mAnuSyaM / tuSTA jIvApayet atha ca naraM vaMcayet // 1 // / 3 saMthavijja pra0 saMvaheja pra0 / 4 nApi rakSati sukRtaM nApi snehaM nApi dAnasanmAne ca / na kulaM na pUrvajaM nAyatiM ca zIlaM mahilAH || 1 || 5 mA vizvasa teSAM mahilAhRdayAnAM kapaTabhRtAM / niHsnehanirdayAnAM alIkavacana jalpanaratAnAm // 1 // 6 mArayati jIvantamadhyeva mRtamapyanumriyate kAcidbharttAraM viSadharagatiriva caritaM vakravivakaM mahelAnAM // 1 // 7 gaMgAyAM vAlukAH sAgare jalaM himavatazca parimANaM jAnaMti buddhimanto mahilAhRdayaM na jAnanti // 1 // 8 rodayanti rudanti ca alIkaM jalpanti pratyAyayanti / kapaTena khAdati viSaM triyate na ca yAnti sadbhAvaM // 1 // 9 cintayati kAryamanyadanyat saMsthApayati bhASate'nyat / Arabhate karotyanyanmAthivargoM nikRtisAraH // 1 / 10 asadAraMbhANAM tathA sarveSAM lokagaINIyANAM / paralokavairikANAM kAraNaM caiva striyaH // 1 // For Private And Personal
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir ttiyutaM sUtrakRtAGgaM havA ko juvaINaM jANai cariyaM sahAvakuDilANaM / dosANa Agaro ciya jANa sarIre vasai kAmo // 13 // mUlaM ducariyANaM 3 4 svIpazIlAGkA- havai u Narayassa vattaNI viulA / mokkhassa mahAvigdhaM vajeyavA sayA nArI // 14 // dhaNNA te varapurisA je rijJAdhya cAyIya ciya mottUNa nniyyjuviio| pavaiyA kayaniyamA sivamayalamaNuttaraM pattA // 15 // " adhunA yAdRkSaH zUro bhavati tAdRkSaM uddezaH1 drshyitumaah||10||1 | dhammami jo DhA maI so sUro sattio ya vIro y| Nahu dhammaNirussAho puriso sUro sughalio'vi // 62 // | 'dharma' zrutacAritrAkhye dRDhA-nizcalA matiryasya sa tathA evambhUtaH sa indriyanoindriyArijayAtzUraH tathA 'sAttviko mahA16 sattvopeto'sAveva 'vIraH svakarmadAraNasamartho'sAveveti, kimiti ?, yato naiva 'dharmanirutsAha sadanuSThAnanirudyamaH satpuruSAcI|NemArgaparibhraSTaH puruSaH suSTu balavAnapi zUro bhavatIti / etAneva doSAn puruSasambandhena strINAmapi darzayitumAha ete ceva ya dosA purisasamAevi itthIyANaMpi / tamhA u appamAo virAgamagaMmi tAsiM tu // 63 // ye prAka zIlapradhvaMsAdayaH strIparicayAdibhyaH puruSANAM doSA abhihitA eta evAnyUnAdhikAH puruSeNa saha yaH samAya:ke sambandhastasmin strINAmapi, yasmAddoSA bhavanti tasAt tAsAmapi virAgamArge pravRttAnAM puruSaparicayAdiparihAralakSaNo'pramAda 8 - // 10 // SI 1 athavA ko yuvatInAM jAnAti caritaM khabhAvakuTilAnAM / doSANAmAkarazcaiva yAsAM zarIre vasati kAmaH // 1 // 2 mUlaM ducaritAnAM bhavati tu narakasya vartanI CvipulA / mokSasya mahAvighnaM varjayitavyA sadA nArI ||1||3dhnyaaste barapuruSA ye caiva muktvA nijkyuvtiiH| pratrajitAH kRtaniyamAH zivamacalamanuttaraM praaptaaH||1|| e Serecedeceaerseeroecemedeces 9999999965 For Private And Personal
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mandal Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir Seeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee eva zreyAniti / evaM yaduktaM 'strIparikSeti tatpuruSottamadharmapratipAdanArtham , anyathA 'puruSaparijJe'tyapi vaktavyeti, sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedamje mAyaraM ca piyaraM ca, vippajahAya puvasaMjogaM / ege sahite carissAmi, AratamehuNo vivittesu // 1 // suhumeNaM taM parikamma, channapaeNa ithio mNdaa| uvAyapi tAu jANaMsu jahA lissaMti bhikkhuNo ege||2|| asya cAyamanantarasUtreNa saha sambandhaH, tadyathA-anantaramUtrebhihitam , AmokSAya parivrajediti, etacAzeSAbhiSvaGgavarjitasya bhavatItyato'nena tadabhiSvaGgavarjanamabhidhIyate, 'ya' kazciduttamasacco 'mAtaraM pitaraM jananI janayitAram, etadgrahaNAdanyadapi bhrAtRputrAdikaM pUrvasaMyogaM tathA zvazrUzvazurAdikaM pazcAtsaMyogaM ca 'viprahAya' tyaktA, cakArau samuccayArthI, 'eko' mAtApitrAdya|| bhiSvaGgavarjitaH kaSAyarahito vA tathA sahito jJAnadarzanacAritraiH svamai vA hitaH svahitaH-paramArthAnuSThAna vidhAyI 'cariSyAmi || saMyama kariSyAmItyevaM kRtapratijJaH, tAmeva pratijJA sarvapradhAnabhUtAM lezato darzayati-'Aratam' uparataM maithunaM-kAmAbhilASo yasyAsAvAratamaithunaH, tadevambhUto 'vivikteSu' strIpazupaNDakavarjiteSu sthAneSu cariSyAmItyevaM samyagutthAnenotthAya viharatIti, kacitpATho 'vivittesitti' 'viviktaM'-strIpaNDakAdirahitaM sthAnaM saMyamAnuparodhyeSituM zIlamasya tatheti // 1 // tasyaivaM kRtapratijJasya sAdhoryadbhavatyavivekistrIjanAttadarzayitumAha-'suhameNaM' ityAdi, 'taM' mahApuruSaM sAdhu 'sUkSmeNa' aparakAryavyapa|dezabhUtena 'channapadene ti chadmanA-kapaTajAlena 'parAkramya' tatsamIpamAgatya, yadivA-'parAkramyeti zIlaskhalanayogyatApattyA Receeeeeeeeeeeeeeecene For Private And Personal
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavil h ana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailash a nmandir mUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAIyavRttiyutaM // 105 // abhibhUya, kAH ?-'striyaH kUlavAlukAdInAmiva mAgadhagaNikAdyA nAnAvidhakapaTazatakaraNadakSA vividhavibbokavatyo bhAva- 4 svIpamandAH-kAmodrekavidhAyitayA sadasadvivekavikalAH samIpamAgatya zIlAt dhvaMsayanti, etaduktam bhavati-bhrAtRputravyapadezena , | rijJAdhya. sAdhusamIpamAgatya saMyamAd bhraMzayanti, tathA coktam-"piyaputta bhAikiDagA NattUkiDagA ya sayaNakiDagA ya / ete jovaNaki- uddezaH 1 DagA pacchannapaI mahiliyANaM // 1 // " yadivA-channapadeneti-guptAbhidhAnena, tadyathA-"kAle prasuptasya janArdanasya, meghAndhakArAsu ca zarvarISu / mithyA na bhASAmi vizAlanetre!, te pratyayA ye prathamAkSareSu // 1 // " ityAdi, tAH striyo mAyApradhAnAH pratAraNo| pAyamapi jAnanti-utpannapratibhatayA vidanti, pAThAntaraM vA jJAtavatyaH, yathA 'zliSyante vivekino'pi sAdhava eke tathAvidha|| karmodayAt tAsu saGgamupayAnti // 2 // tAneva sUkSmapratAraNopAyAn darzayitumAha pAse bhisaMNisIyaMti abhikkhaNaM posavatthaM prihiNti| kAyaM ahevi daMsaMti, bAhU uDu kakkhamaNubaje // 3 // 1 sayaNAsaNehiM jogehiM ithio egatA nnimNtNti| eyANi ceva se jANe, pAsANi virUvarUvANi // 4 // 'pArzva' samIpe 'bhRzam' atyarthamUrUpapIDamatisnehamAviSkurvantyo 'niSIdanti' vizrambhamApAdayitumupavizantIti, tathA kAmaM puSNAtIti poSa-kAmotkocakAri zobhanamityarthaH tacca tadvakhaM poSavastraM tad 'abhIkSNam' anavarataM tena zithilAdivyapadezena // 105 // paridadhati, svAbhilASamAvedayantyaH sAdhupratAraNArtha paridhAnaM zithilIkRtya punarnibadhantIti, tathA 'adhaHkAyam' UrvAdikamana 1 priyaputrabhrAtRkIDakA naptRkoDakAzca khajanakrIDakAzca ete yauvanakrIDakAH prAptAH pracchannapatayo mahilAnAM // 1 // For Private And Personal
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra Dese www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagi yanmandir | GgoddIpanAya 'darzayanti' prakaTayanti, tathA 'bAhumuddhRtya ' kakSAmAdarzya 'anukUla' sAdhvabhimukhaM 'vrajet' gacchet / sambhAvanAyAM | liG, sambhAvyate etadaGgapratyaGgasandarzakatvaM strINAmiti // 3 // api ca- 'sayaNAsaNe' ityAdi, zayyate'sminniti zayanaM paryaGkAdi tathA''syate'sminnityAsanam - AsaMdakAdItyevamAdinA 'yogyena' upabhogArheNa kAlocitena 'striyo' yoSita 'ekadA ' iti vividezakAlAdau nimantrayanti' abhyupagamaM grAhayanti, idamuktaM bhavati - zayanAsanAdyupabhogaM prati sAdhuM prArthayanti, 'etAneva' zayanAsananimatraNarUpAn sa sAdhurviditavedyaH paramArthadarzI 'jAnIyAd' avabudhyeta strIsambandhakAriNaH pAzayanti - badhnantIti pAzA - stAn 'virUparUpAna' nAnAprakArAniti / idamuktaM bhavati - striyo hyAsannagAminyo bhavanti, tathA coktam - "aMcaM vA niMbaM vA anbhAsaguNeNa Aruhai vallI / evaM itthItoci ya jaM AsannaM tamicchanti // 1 // " tadevambhUtAH striyo jJAlA na tAbhiH sArdhaM sAdhuH saGgaM kuryAt, yatastadupacArAdikaH saGgo duSparihAryo bhavati, taduktam - "jaM icchasi ghettuM je puviM taM AmiseNa giNhAhi / AmisapAsa nibaddho kAhi karja akajjaM vA // 1 // " // 4 // kiJca - no tAsu cakkhu saMdhejjA, noviya sAhasaM samabhijANe | No sahiyaMpi viharejjA, evamappA surakkhio hoi 5 AmaMtiya ussaviyA bhikkhu AyasA nimaMtaMti / etANi ceva se jANe, saddANi virUvarUvANi // 6 // 10 sanAdini0 pra0 / 2 AnaM vA nimbaM vAbhyAsaguNenArohati vahI evaM striyo'pi ya evAsannastamicchati // 1 // 2 yAn gRhItumicchasi tAnAmiSeNa pUrva gRhANa / yadAmiSapAzanibaddhaH kariSyati kAryamakArya vA // 1 // For Private And Personal
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagliyanmandir sUtrakRtAGgaM ma 'no' naiva 'tAsu' zayanAsanopanimantraNapAzAvapAzikAsu strISu 'cakSuH netraM sandadhyAt sandhayedvA, na tadRSTau svadRSTiM ni-18 4 strIpazIlAGkA-19 | vezayet , sati ca prayojane ISadavajJayA nirIkSeta, tathA coktam- "kArye'pISanmatimAnirIkSate yoSidaGgamasthirayA / asnigdhayA || rijJAdhya. cAryAyavR- dRzA'vajJayA hyakupito'pi kupita iva // 1 // " tathA nApi ca sAhasam-akAryakaraNaM tatprArthanayA 'samanujAnIyAt' prati-18 uddezaH1 ttiyutaM padyeta, tathA yatisAhasametatsaGgrAmAvataraNavadyannarakapAtAdivipAkavedino'pi sAdhoryoMSidAsaJjanamiti, tathA naiva strIbhiH sArdha // 106 // grAmAdI 'viharet' gacchet , apizabdAt na tAbhiH sArdha viviktAsano bhavet , tato mahApApasthAnametat yatInAM yat strIbhiH 1 saha sAGgatyamiti, tathA coktam- "mAtrA svasrA duhitrA vA, na viviktAsano bhavet / balavAnindriyagrAmaH, paNDito'pyatra mu-18 18| yati // 1 // " evamanena strIsaGgavarjanenAtmA samastApAyasthAnebhyo rakSito bhavati, yataH-sarvApAyAnAM strIsambandhaH kAraNam , ataH svahitArthI tatsaGgaM dUrataH pariharediti // 5 // kathaM caitAH pAzA iva pAzikA ityAha-'AmaMtiya' ityAdi, striyo hi khabhAvenaivAkartavyapravaNAH sAdhumAmaya yathA'hamamukasyAM velAyAM bhavadantikamAgamiSyAmItyevaM saGketaM grAhayikhA tathA 'ussa-12 viya'tti saMsthApyocAvacairvizrambhajanakairAlApairvizrambhe pAtayitA punarakAryakaraNAyAtmanA nimatrayanti, Atmanopabhogena sAdhuma-12 | bhyupagamaM kArayanti / yadivA-sAdhorbhayApaharaNArtha tA eva yopitaHprocuH, tadyathA-bhartAramAmavyApRcchyAhamihA''yAtA, tathA saMsthApya-bhojanapadadhAvanazayanAdikayA kriyayopacarya tatastavAntikamAgatetyato bhavatA sarvA madbhartRjanitAmAzaGkA parityajya nirbha-19 // 106 // yena bhAvyamityevamAdikavacobhirvizrambhamutpAdya bhikSamAtmanA nimatrayante, yuSmadIyamidaM zarIrakaM yAdRkSasya kSodIyaso garIyaso vA kAryasya kSamaM tatraiva niyojyatAmityevamupapralobhayanti, sa ca bhikSuravagataparamArthaH etAneva 'virUparUpAn' nAnAprakArAn area929098-992e900200 For Private And Personal
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahara Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir 'zabdAdIna' viSayAn tatsvarUpanirUpaNato jJaparijJayA jAnIyAt, yathaite strIsaMsargApAditAH zabdAdayo viSayA durgatigamanaikahetavaH sanmArgargalArUpA ityevamavabudhyeta, tathA pratyAkhyAnaparijJayA ca tadvipAkAvagamena pariharediti // 6 // anyacca - | maNabaMdhaNehiM NegehiM, kaluNa viNIyamuvagasittANaM / adu maMjulAI bhAsaMti, ANavayaMti bhinnakahAhiM // 7 // sIhaM jahA va kuNimeNaM, nibbhayamegacaraMti pAseNaM / evitthiyAu baMdhaMti, saMvuDaM egatiyamaNagAraM // 8 // mano badhyate yaistAni manobandhanAni - maJjulAlApasnigdhAvalokanAGgapratyaGgaprakaTanAdIni tathA coktam - "NAI piya kaMta sAmiya datya jiyAo tumaM maha piotti / jIe jIyAmi ahaM pahavasi taM me sarIrassa // 1 // " ityAdibhiranekaiH prapaJcaiH karuNAlApavinayapUrvakaM 'uvagasittANaM 'ti upasaMzliSya samIpamAgatya 'artha' tadanaMtaraM 'maJjulAni' pezalAni vizrambhajanakA ni kAmotkocakAni vA bhASante, taduktam - " mitamehuraribhiyajaMpullaehi IsIkaDakkhahasi ehiM / savigArehi varAgaM hiyayaM pihiyaM mayacchIe // 1 // ' tathA 'bhinnakathAbhI' rahasyAlApaimaithunasambaddhairvacobhiH sAdhozcittamAdAya tamakAryakaraNaM prati 'AjJApayanti' pravartayanti, svavazaM vA jJAlA karmakaravadAjJAM kArayantIti // 7 // apica - 'sIhaM jahe' tyAdi, yatheti dRSTAntopadarzanArthe yathA / | bandhanavidhijJAH siMhaM pizitAdinA''miSeNopapralobhya 'nirbhaya' gatabhIkaM nirbhayatvAdeva eMkacaraM 'pAzena' galayatrAdinA bananti 1 nAtha kAnta priya svAmindayita! jIvitAdapi tvaM mama priya iti jIvati jIvAmi ahaM prabhurasi tvaM me zarIrasya ||1|| 2 iyaya Au taM pra0 / 3 tumaM pra0 / 4 mitamadhuraribhitajalpAdvairISatkaTAkSahasitaiH / savikArairvarAkaM hRdayaM pihitaM mRgAkSyAH // 1 // For Private And Personal
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavia dhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashes sUtrakRtAGgaM 18| baddhA ca bahuprakAraM kadarthayanti, evaM striyo nAnAvidhairupAyaiH pezalabhASaNAdibhiH 'egatiyanti' kaJcana tathAvidham 'ana- | 4 strIpa gAraM' sAdhu 'saMvRtamapi' manovAkAyaguptamapi 'badhnanti' khavazaM kurvantIti, saMvRtagrahaNaM ca strINAM sAmopadarzanArtha, tathAhi-18/ rijAdhya. cAryAMya- saMvRto'pi tAbhirbadhyate, kiM punaraparo'saMvRta iti // 8 // kizca 18 uddezaH 1 ttiyutaM aha tattha puNo NamayaMtI, rahakArovaNemi aannupuviie| baddhe mie va pAseNa, phaMdaMte viNa muccae tAhe // 9 // // 107 // 8|aha se'NutappaI pacchA, bhoccA pAyasaM va vismissN| evaM vivegamAdAya, saMvAso navi kappae davie // 10 // 'artha' iti khavazIkaraNAnantaraM punastatra-khAbhiprete vastuni 'namayanti' pradaM kurvanti, yathA-'rathakAro' vardhakiH 'nemi-II kASThaM' cakrabAhyabhramirUpamAnupUrvyA namayati, evaM tA api sAdhU svakAryAnukUlye pravartayanti, sa ca sAdhurmugavat pAzena baddho mokSArtha spandamAno'pi tataH pAzAna mucyata iti // 9 // kiJca-'aha se' ityAdi, athAsau sAdhuH strIpAzAvabaddho mRgavat kU-18|| | Take patitaH san kuTumbakRte aharnizaM klizyamAnaH pazcAdanutapyate, tathAhi-gRhAntargatAnAmetadavazyaM sambhAvyate, tadyathA-"ko dAyao ko samacittu kAhovaNAhiM kAho dijau vitta ko ugghADau parihiyau pariNIyau ko va kumArau paDiyato jIva khaDapphaDehi para baMdhai pAvaha bhArao // 1 // " tathA yata-"mayA parijanasyArthe, kRtaM karma sudAruNam / ekAkI tena do'haM, gatAste phlbhoginH||1||" ityevaM bahuprakAraM mahAmohAtmake kuTumbakUTake patitA anutapyante, amumevArtha dRSTAntena spaSTayati-yathA / 1 kodhikaH kaH samacittaH kathaM upanaya kathaM dadAtu vittaM kaH udghATakaH parihataH pariNItaH ko vA kumArakaH patito jIvaH khaNDaspheTaiH prabadhnAti pApabhAra // 1 // 99298938292020 For Private And Personal
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavidy adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa a nmanair kazcidvipamizraM bhojanaM bhukkhA pazcAttatra kRtAvegAkulito'nutapyate, tadyathA-kimetanmayA pApena sAmpratekSiNA sukharasikatayA vi-| pAkakaTukamevambhUtaM bhojanamAkhAditamiti, evamasAvapi putrapautraduhitRjAmAtRvasabhrAtRvyabhAgineyAdInAM bhojanaparidhAnapariNayanAlaGkArajAtamRtakarmatayAdhicikitsAcintAkulo'pagatasvazarIrakartavyaH pranaSTaihikAmuSmikAnuSThAno'harnizaM tadvyApAravyAkulitamatiH paritapyate, tadevaM anantaroktayA nItyA vipAkaM khAnuSThAnasya 'AdAya' prApya, vivekamiti vA kacitpAThaH, tadvipArka viveka vA 'AdAya'-gRhIkhA strIbhizcAritraparipanthinIbhiH sArdha 'saMvAso' vasatirekatra 'na kalpate na yujyate, kasin-'dravyabhUte' muktigamanayogye rAgadveparahita vA sAdhau, yatastAbhiH sAdha saMvAso'vazyaM vivekinAmapi sadanuSThAnavighAtakArIti // 10 // strIsambandhadopAnupadaryopasaMharanAha tamhA u vajae itthI, visalittaM va kaMTagaM nccaa|oe kulANi vasavattI, AghAte Na sevi nniggNthe||11|| 81 je eyaM uMchaM aNugiddhA, annayarA huMti kusiilaannN|sutvssievi se bhikkhU, no vihare saha nnmitthiisu|12|| yasAt vipAkakaTuH strIbhiH saha samparkastasmAtkAraNAt striyo varjayet tuzabdAttadAlApamapi na kuryAt , kiMvadityAha-viSopaliptaM kaNTakamiva 'jJAtvA' avagamya striyaM varjayediti, apica-viSadigdhakaNTakaH zarIrAvayave bhagnaH sannanarthamApAdayeta striyastu saraNAdapi, taduktam-"viSasya viSayANAM ca, dUramatyantamantaram / upabhuktaM viSaM hanti, viSayAH saraNAdapi // 1 // " For Private And Personal
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahai Aadhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailash a nmandit sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryAyavattiyutaM // 108 // tathA-"vari visa khaiyaM na visayasuhu ikkasi visiNa maraMti / visayAmisa puNa dhAriyA para Naraehi paDaMti // 1 // " tathA- 4 svIpa| 'ojaH ekaH asahAyaH san 'kulAni' gRhasthAnAM gRhANi galA strINAM vazavartI tanirdiSTavelAgamanena tadAnukUlyaM bhajamAno rijJAdhya. dharmamAkhyAti yo'sAvapi 'na nirgrantho na samyak pravrajito, niSiddhAcaraNasevanAvazyaM tatrApAyasambhavAditi, yadA punaH uddezaH1 | kAcitkutazcinimittAdAgantumasamarthA vRddhA vA bhavettadA'parasahAyasAdhvabhAve ekAkyapi gakhA aparastrIvRndamadhyagatAyAH puruSasamanvitAyA vA strInindAviSayajugupsApradhAnaM vairAgyajananaM vidhinA dharma kathayedapIti // 11 // anvayavyatirekAbhyAmukto'rthaH sugamo bhavatItyabhiprAyavAnAha-'je evaM uMcha' mityAdi, 'ye' mandamatayaH pazcAtkRtasadanuSThAnAH sAmpratakSiNa etad-anantaro-18 ktam uMchanti jugupsanIyaM gadya tadatra strIsambandhAdikaM ekAkistrIdharmakathanAdikaM vA draSTavyaM, tadanu-tatprati ye 'gRddhA adhyupapannA mUchitAH, te hi 'kuzIlAnAM pArzvasthAvasannakuzIlasaMsaktayathAcchandarUpANAmanyatarA bhavanti, yadivA-kAthikapazya| kasamprasArakamAmakarUpANAM vA kuzIlAnAmanyatarA bhavanti, tanmadhyavartinaste'pi kuzIlA bhavantItyarthaH, yata evamataH 'sutapa| svyapi' vikRSTataponiSTaptadeho'pi 'bhikSuH sAdhuH Atmahitamicchan 'strIbhiH samAdhiparipanthinIbhiH saha 'na viha kacidgachennApi santiSThet , tRtIyArthe saptamI, Namiti vAkyAlaGkAre, jvalitAGgArapucavaharataH striyo varjayeditibhAvaH // 12 // katamAbhiH punaH strIbhiH sArdha na vihartavyamityetadAzaGkayAha1 baraM viSaM jagdhaM na viSayamukha ekazo viSeNa mriyte| viSayAmiSapAtitAH punarnarA narakeSu patanti // 1 // // 108 // For Private And Personal
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavia adhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir 1 avi dhUyarAhi suhAhiM,dhAtIhiM aduva daasiihi| mahatIhi vA kumArIhiM,saMthavaM se na kujjA anngaare||13|| adu NAiNaM ca suhINaM vA, appiyaM daha egatA hoti| giddhA sattA kAmehiM, rakkhaNaposaNe maNusso'si 144 apizabdaH pratyekamabhisambadhyate, 'dhRyarAhitti duhibhirapi sAdhana vihareta tathA 'snuSAH sutabhAryAstAbhirapi sAdha na 8) viviktAsanAdau sthAtavyaM, tathA 'dhAtryaH' paJcaprakArAH stanyadAdayo jananIkalpAstAbhizca sAkaM na stheyaM, athavA''satAM tAvada-18 parA yoSito yA apyetA 'dAsyo' ghaTayoSitaH sarvApasadAstAbhirapi saha samparka pariharet , tathA mahatIbhiH kumArIbhirvAzabdAlla-12 dhvIbhizca sArdha 'saMstavaM' paricayaM pratyAsattirUpaM so'nagAro na kuryAditi, yadyapi tasyAnagArasya tasyAM duhitari suSAdau vA na cittAnyathAsamutpadyate tathApi ca tatra viviktAsanAdAvaparasya zaGkotpadyate atastacchaGkAnirAsArtha strIsamparkaH parihartavya iti // 13 // aparasya zaGkA yathotpadyate tathA darzayitumAha-'adu NAiNam' ityAdi, viviktayoSitA sArdhamanagAramathaikadA dRSTvA | | yoSijAtInAM suhRdAM vA 'apriyaM' cittaduHkhAsikA bhavati, evaM ca te samAzaGkaran , yathA-sattvAH-prANina icchAmadanakAmaH 'gRddhA' adhyupapannAH,tathAhi-evambhUto'pyayaM zramaNaH strIvadanAvalokanAsaktacetAH parityaktanijavyApAro'nayA sAdhe nihIMkastiSThati, 18 4 taduktam-"muNDaM ziro badanametadaniSTagandhaM, bhikSAzanena bharaNaM ce hatodarasya / gAtraM malena malinaM gatasarvazobha, citraM tathApi manaso madane'sti vAJchA // 1 // " tathAtikrodhAdhmAtamAnasAzcaivamacaryathA-rakSaNaM poSaNaM ceti vigRhya samAhAradvandvastasin 1 bhikSATanena pra0 / 2 vihito. vihato / For Private And Personal
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavio tadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsage for Gyanmandir se Sear sUtrakRtAGgaM 18 rakSaNapoSaNe sadA''daraM kuru yatasvamasyAH 'manuSyo'si' manuSyo vartase, yadivA yadi paraM vayamasyA rakSaNapoSaNavyApRtAsvameva || 4 khIpazIlAGkA- 18| manuSyo vartase, yatasvayaiva sArdhamiyamekAkinyaharnizaM parityaktanijavyApArA tiSThatIti // 14 // kizcAnyat rijJAdhya. cAIyavR-1 uddezaH 1 ttiyutaM hai| samaNaMpi daTTadAsINaM, tatthavi tAva ege kuppNti|aduvaa bhoyaNehiM NatthehiM, itthIdosaM saMkiNo hoti 15 // kuvaMti saMthavaM tAhiM, panbhaTTA samAhijogehiM / tamhAsamaNA Na sameMti, AyahiyAe saNNisejAo // 16 // zrAmyatIti zramaNaH-sAdhuH apizabdo bhinnakramaH tam 'udAsInamapi' rAgadveSavirahAnmadhyasthamapi dRSTvA, zramaNagrahaNaM tapaH-19 | khinnadehopalakSaNArtha, tatraivambhUte'pi viSayadveSiNyapi sAdhau tAvadeke kecana rahassastrIjalpanakRtadoSakhAtkupyanti, yadivA pAThAntaraM "samaNaM dahaNudAsINaM" 'zramaNaM' prabajitaM 'udAsInam' parityaktanijavyApAra striyA saha jalpantaM 'dRSTvA' upalabhya tatrApyeke kecana tAvat kupyanti, kiM punaH kRtavikAramitibhAvaH, athavA strIdoSAzanizca te bhavanti, te cAmI strIdoSAH 'bhojana nAnAvidhairAhAraiH 'nyastaiH' sAdhvarthamupakalpitaretadarthameva saMskRtairiyamenamupacarati tenAyamaharnizamihAgacchatIti, yadivA-bhojanaH zvazurAdInAM nyastaiH ardhadattaiH sadbhiH sA vadhaH sAdhvAgamanena samAkulIbhUtA satyanyasmin dAtavye'nyaddadyAt , tataste striidossaash|| tino bhaveyuryatheyaM duHzIlA'nenaiva sahAsta iti, nidarzanamatra yathA-kayAcidvadhvA grAmamadhyaprArabdhanaTaprekSaNakagatacittayA patizva-18 zurayorbhojanArthamupaviSTayostaNDulA itikRkhA rAikAH saMskRtya dattAH, tato'sau zvazureNopalakSitA, nijapatinA kruddhena tADitA, | anyapuruSagatacittetyAzaGkaya svagRhAnnirdhATiteti // 15 // kizcAnyat-'kuvvatI'tyAdi, 'tAbhiH' strIbhiH-sanmArgArgalAbhiH 12 For Private And Personal
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar Gyanmandir |saha 'saMstarva' tadgRhagamanAlApadAna samprekSaNAdirUpaM paricayaM tathAvidhamohodayAt 'kurvanti' vidadhati, kimbhUtAH ? - prakarSeNa bhraSTA:skhalitAH 'samAdhiyogebhyaH samAdhiH- dharmadhyAnaM tadarthaM tatpradhAnA vA yogA- manovAkkAyavyApArAstebhyaH pracyutAH zItala| vihAriNa iti yasmAt strIsaMstavAtsamAdhiyogaparibhraMzo bhavati tasmAtkAraNAt 'zramaNAH' satsAdhavo 'na samenti' na gacchanti, | sat zobhanA sukhotpAdakatayA'nukUlavAnniSadyA iva niSadyA strIbhiH kRtA mAyA, yadivA strIvasatIriti, 'AtmahitAya' khahitaM | manyamAnAH, etacca strIsambadhapariharaNaM tAsAmapyaihikAmuSmikApAyaparihArAddhitamiti, kvacitpazcArddhamevaM paThyate - " tamhA samaNA u | jahAhi ahitAo sannisejjAo" ayamasyArthaH - yasmAtstrIsambandho'narthAya bhavati, tasmAt he zramaNa ! - sAdho !, tuzabdo | vizeSaNArthaH, vizeSeNa saMniSadyA - strIvasatIstatkRtopacArarUpA vA mAyA AtmahitAddhetoH 'jahAhi ' parityajeti // 16 // kiM | kecanAbhyupagamyApi pravrajyAM strIsambandhaM kuryuH 1, yenaivamucyate, omityAha | bahave gihAI avahaddu, missIbhAvaM patthuyA ya ege / dhuvamaggameva pavayaMti, vAyAvIriyaM kusIlANaM // 17 // | suddhaM ravati parisAe, aha rahassaMmi dukkaDaM kareMti / jANaMti, ya NaM tahAvihA, mAille mahAsaDhe'yaMti // 18 // 1 saditi zobhanaH pA0 / 2 paNNatA pA0 / For Private And Personal
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Si Kailas a nmandir elaeoe ttiyutaM sUtrakRtAGgaM 'bahavaH' kecana gRhANi 'apahRtya' parityajya punastathAvidhamohodayAt mizrIbhAvaM iti dravyaliGgamAtrasadbhAvAdbhAvatastu || 4 svIpazIlAGkA-18 gRhasthasamakalpA ityevambhUtA mizrIbhAvaM 'prastutAH samanuprAptA na gRhasthA ekAntato nApi pravrajitAH, tadevambhUtA api santo rijJAdhya. cA-yava dhruvo-mokSaH saMyamo vA tanmArgameva pravadanti, tathAhi te vaktAro bhavanti yathA'yamevAmadArabdho madhyamaH panthAH zreyAn , tathA | uddezaH 1 hi-anena pravRttAnAM pravrajyAnirvahaNaM bhavatIti, tadetatkuzIlAnAM vAcA kRtaM vIrya nAnuSThAnakRtaM, tathAhi te drvylinggdhaari||11|| ReNo vAGmAtreNaiva vayaM pravrajitA iti buvate natu teSAM sAtagaurava viSayasukhapratibaddhAnAM zItalavihAriNAM sadanuSThAnakRtaM vIryamastI ti // 17 // apica-sa kuzIlo vAmAtreNAviSkRtavIyaH 'padi' vyavasthito dharmadezanAvasare satyAtmAnaM 'zuddham apagatadoSamAtmAnamAtmIyAnuSThAnaM vA 'roti' bhASate athAnantaraM 'rahasye ekAnte 'duSkRtaM pApaM tatkAraNaM vA'sadanuSThAnaM 'karoti' vidadhAti, tacca tasyAsadanuSThAnaM gopAyato'pi 'jAnanti' vidanti, ke?-tathArUpamanuSThAnaM vidantIti tathAvidaH-iGgitAkAra| kuzalA nipuNAstadvida ityarthaH yadivA sarvajJAH, etaduktaM bhavati-yadyapyaparaH kazcidakartavyaM teSAM na vetti tathApi sarvajJA vida-18 |nti, tatparijJAnenaiva kiM na paryAptaM ?, yadivA-mAyAvI mahAzaThavAyamityevaM tathAvidasta dvido jAnanti, tathAhi-pracchannAkA-9 | ryakArI na mAM kazcijjAnAtyevaM rAgAndho manyate, atha ca taM tadvido vidanti, tathA coktam-"na ye loNaM loNijjai Na ya|| // 10 // tuppijjai ghayaM va tellaM vA / kiha sako vaMceuM attA annuhRykllaanno||1||"|| 18 // kizcAnyat- 10vedA pra0 / 2 na ca lavarNa lavaNIyate na mrakSyate ghRtaM ca tailaM ca / kiM zakyo vaMcayituM AtmA'nubhUtAkalyANaH // 0 3 sakA pra0 / For Private And Personal
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailash yarmandie eseseseseeeeeeeeeeeees 1 sayaM dukkaDaM ca na vadati, AiTovi pakatthati vaale| veyANuvIi mA kAsI, coijaMto gilAi se bhujo 19 // osiyAvi itthiposesu, purisA itthiveykhednnaa| paNNAsamannitA vege, nArINaM vasaM uvakasati // 20 // _ 'svayam AtmanA pracchannaM yaduSkRtaM kRtaM tadapareNAcAryAdinA pRSTo 'na vadati' na kathayati, yathA ahamasyAkAryasya kArIti, sa ca pracchannapApo mAyAvI khayamavadan yadA pareNa 'AdiSTaH' codito'pi san 'bAla: ajJo rAgadveSakalito vA 'prakatthate' | AtmAnaM zlAghamAno'kAryamapalapati, vadati ca-yathA'hamevambhUtamakArya kathaM kariSye ityevaM dhASTrayAtprakathate, tathA-vedaHpuMvedodayastasya 'anuvIci AnukUlyaM maithunAbhilASaM tanmA kArkIrityevaM bhUyaH punaH codyamAno'sau 'glAyati' glAnimupa| yAti-akarNazrutaM vidhatte, marmaviddho vA sakhedamiva bhASate, tathA coktam-"sambhAvyamAnapApo'hamapApenApi ki mayA ? / nivipasyApi sarpasya, bhRzamudvijate janaH // 1 // " iti // 19 // apica-sviyaM poSayantIti strIpoSakA-anuSThAnavizeSAsteSu | 'uSitA api vyavasthitA api 'puruSA' manuSyA bhuktabhogino pItyarthaH, tathA-strIvedakhedajJA strIvedo mAyApradhAna ityevaM nipuNA api tathA prajJayA autpattikyAdibudhdhyA samanvitA-yuktA api 'eke mahAmohAndhacetaso 'nArINAM' strINAM saMsArAvataraNavIthInAM 'vazaM tadAyattatAmupa-sAmIpyena 'kaSanti brajanti, yadyadyattAH svamAyamAnA api kAryamakArya vA bruvate tattatkurvate, na punaretajjAnanti yathaitA evambhUtA bhavantIti, tadyathA-"etA hasanti ca rudanti ca kAryahetovizvAsayanti ca 1triyaH pr.| eacsekseeeeeeeeeeeeeeeeeed For Private And Personal
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ Swi Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashga sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyava ttiyutaM // 11 // eesa Seedseaseem naraM na ca vizvasanti / tasmAnnareNa kulazIlasamanvitena, nAryaH zmazAnaghaTikA iva varjanIyAH // 1 // " tathA-"samudravIcIva 4 strIpacalakhabhAvAH, sandhyAbhrarekheva muhuurtraagaaH| striyaH kRtArthAH puruSaM nirarthakaM, niSpIDitAlaktakavattyajanti // 2||"atr ca strI-18 rijJAdhya. khabhAvaparijJAne kathAnakamidam-tadyathA-eko yuvA khagRhAnirgatya vaizikaM kAmazAstramadhyetuM pATaliputraM prasthitaH, tadantarAle jAsata, tadantarAlA uddezaH1 anyataragrAmavartinyaikayA yoSitAbhihitaH, tadyathA-sukumArapANipAdaH zobhanAkRtisvaM ka prasthito'si ?, tenApi yathAsthitameva | tasyAH kathitaM, tayA coktam vaizikaM paThikhA mama madhyenAgantavyaM, tenApi tathaivAbhyupagatam , adhItya cAsau madhyenAyAtaH, tayA | ca strAnabhojanAdinA samyagupacarito vividhahAvabhAvaizcApahRtahRdayaH saMstA hastena gRhNAti, tatastayA mahatAzabdena pUtkRtya janAga-15 | manAvasare mastake vArivardhanikA prakSiptA, tato lokasya samAkule evamAcaSTe yathA'yaM gale lagnenodakena manAka na mRtaH, tato mayodakena sikta iti / gate ca loke sA pRSTavatI-kiM khayA vaizikazAstropadezena strIsvabhAvAnAM parijJAtamiti ?, evaM strIcaritraM durvijJeyamiti nAtrAsthA kartavyeti, tathA coktam-"hRdyanyadvAcyanyatkarmaNyanyatpuro'tha pRSThe'nyat / anyattava mama cAnyat strINAM | sarva kimapyanyat // 1 // " // 20 / / sAmpratamihaloka eva strIsambandhavipAkaM darzayitumAha avi hatthapAdachedAe, aduvA vaddhamaMsauktate |avi teyasAbhitAvaNANi, tacchiyakhArasiMcaNAiM ca // 21 // 18 / adu kaNNaNAsacchedaM, kaMThacchedaNaM titikkhNtii| iti ittha pAvasaMtattA, naya biMti puNo na kAhiMti // 22 // 18| // 11 // strIsamparko hi rAgiNAM hastapAdacchedAya bhavati, 'apiH sambhAvane sambhAvyata etanmohAturANAM strIsambandhAddhastapAdacche For Private And Personal
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashsaga www.kcbatirth.org p Shri Mahavir mandir hana Kendra Deceeeeeeeeeeeeeeeeeee 8| dAdikam , athavA vardhamAMsotkartanamapi 'tejasA' agninA 'abhitApanAni' strIsambandhibhiruttejitai rAjapuruSairbhaTitrakANyapi | kriyante pAradArikAH, tathA vAsAdinA takSayikhA kSArodakasecanAni ca prApayantIti // 21 // apica-atha karNanAsikAcchedaM tathA kaNThacchedanaM ca 'titikSante' svakRtadoSAtsahante iti, evaM bahuvidhAM viDambanAm 'asminneva' mAnuSe ca janmani pApena-pApakarmaNA saMtaptA narakAtiriktAM vedanAmanubhavantIti na ca punaretadevambhUtamanuSThAnaM na kariSyAma iti bruvata ityavadhArayantItiyAvata, tadevamahikAmuSmikA duHkhaviDambanA apyaGgIkurvanti na punastadakaraNatayA nivRtti pratipadyanta iti bhAvaH // 22 // kizcAnyat sutametamevamegesiM, itthIvedeti hu suyakkhAyaM / evaMpi tA vadittANaM, aduvA kammuNA avakareMti // 23 // | annaM maNeNa ciMteti, vAyA annaM ca kammuNA annN| tamhA Na sadaha bhikkhU , bahumAyAo ithio NaccA24 | _ 'zrutam' upalabdhaM gurvAdeH sakAzAlokato vA 'etad' iti yatpUrvamAkhyAtaM, tadyathA-durvijJeyaM strINAM cittaM dAruNaH strIsa-18 mbandhavipAkaH tathA calasvabhAvAH striyo duSparicArA adIrgharokSiNyaH prakRtyA laghvyo bhavantyAtmagarvitAzca 'iti' evamekeSAM| khAkhyAtaM bhavati lokazrutiparamparayA cirantanAkhyAyikAsu vA parijJAtaM bhavati, tathA striyaM yathAvasthitasvabhAvatastatsambandhavi-12 pAkatazca vedayati-jJApayatIti strIvedo-vaizikAdikaM strIkhabhAvAvirbhAvakaM zAstramiti, taduktam-"dugrAhyaM hRdayaM yathaiva vadanaM For Private And Personal
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviraty Adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGgaM / yaddapaNAntargataM, bhAvaH parvatamArgadurgaviSamaH strINAM na vijJAyate / cittaM puSkarapatratoyataralaM naikatra santiSThate, nAryo nAma viSAGka- 4 svIpazIlAGkA- zarairiva latA doSaiH samaM vardhitAH // 1 // " apica-"sudRvi jiyAsu suTThavi piyAsu suTThaviya laddhapasarAsu / aDaIsu mahiliyAsu ||| rijJAdhya. cAryAyavR. jaya vIsaMbho neva kAyavo // 1 // ubbheu~ aMgulI so puriso sayalaMmi jIvaloyammi / kAmaMtaeNa nArI jeNa na pattAI dukkhAI hai| uddezaH1 ttiyutaM // 2 // aha eyANaM pagaI savassa kareMti vemaNassAI / tassa Na kareMti NavaraM jassa alaM ceva kAmehiM // 3 // " kinyc-akaary||112|| mahaM na kariSyAmItyevamuktApi vAcA 'aduva'tti tathApi karmaNA-kriyayA 'apakurvanti' iti virUpamAcaranti, yadivA agrataH pratipadyApi zAsturevApakurvantIti // 23 // mUtrakAra eva tatsvabhAvAviSkaraNAyAha-pAtAlodaragambhIreNa manasA'nyacintayanti | tathA zrutimAtrapezalayA vipAkadAruNayA vAcA anyadbhASante tathA 'karmaNA' anuSThAnenAnyaniSpAdayanti, yata evaM bahumAyAH striya iti, evaM jJAkhA 'tasmAt tAsAM 'bhikSuH sAdhuH 'na zraddadhIta' tatkRtayA mAyayAtmAnaM na pratArayet , dattAvaizikavat, atra caitatkathAnakam-dattAvaizika ekayA gaNikayA taistaiH prakAraiH pratAryamANo'pi tAM neSTavAn , tatastayoktam-kiM mayA daurbhAgyakalaGkAGkitayA jIvantyA prayojanam ?, ahaM khatparityaktA'gniM pravizAmi, tato'sAvavocat-mAyayA idamapyasti vaizike, 18 * tadA'sau pUrvasuraGgAmukhe kASThasamudayaM khA taM prajvAlya tatrAnupravizya suraGgayA gRhamAgatA, dattako'pi ca idamapi asti vaizike, // 11 // 10sUkSmamArga vi0 / 2 sutru vijitAsu suSTupi prItAsu suSTupi ca labdhaprasarAsu aTavISu mahilAsu ca vinambho naiva kAryaH // 1 // 3 Urdhvayatu aMguliM sa puruSaH sakale | jIvaloke kAmayatA nArIyana na prAptAni duHkhAni // 1 // 4 asAvetAsAM prakRtissarveSAmapi kurvanti vaimanasyAni tasya na kurvanti navaraM yasyAlaM caiva kAmaiH // 1 // Seeeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavit h ana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagarteynmandir eeeeeeeeeeeeeeeeeeee ityevamasau vilapannapi vAtikaizcitAyAM prakSiptaH, tathApi nAsau tAsu zraddhAnaM kRtavAn , evamanyenApi na zraddhAtavyamiti // 24 // | kizcAnyatjuvatI samaNaM brUyA,vicittalaMkAravatthagANi prihittaa| viratA carissahaM rukkhaM,dhammamAikkha Ne bhayaMtAro / adu sAviyA pavAeNaM, ahamaMsi sAhammiNI ya smnnaannN| jatukuMbhe jahA uvajoI,saMvAse vidU visIejA | .. 'yuvatiH' abhinavayauvanA strI vicitravastrAlaGkAravibhUSitazarIrA mAyayA zramaNaM brUyAt , tadyathA-viratA ahaM gRhapAzAt na / mamAnukUlo bhartA mahyaM vA'sau na rocate parityaktA vA'haM tenetyetat 'cariSyAmi kariSyAmyahaM 'rUkSa miti saMyama, maunamiti | vA kacitpAThaH tatra munerayaM maunaH-saMyamastamAcariSyAmi, dharmamAcakSva 'Ne'tti asAkaM he bhayatrAtaH!, yathA'hamevaM duHkhAnAM |bhAjanaM na bhavAmi tathA dharmamAvedayeti // 25 // kizcAnyata-athavA'nena 'pravAdena' vyAjena sAdhvantikaM yoSidupasat| yathA'haM zrAviketikRkhA yuSmAkaM zramaNAnAM sAdharmiNItyevaM prapaJcena nedIyasIbhUkhA kUlavAlukamiva sAdhuM dharmAdvaMzayati, etaduktaM | bhavati-yopitsAnnidhyaM brahmacAriNAM mahate'naya, tathA coktam- "tajjJAnaM tacca vijJAna, tattapaH sa ca saMyamaH / sarvamekapade || | bhraSTaM, sarvathA kimapi striyH||1||" asminnevArthe dRSTAntamAha-yathA jAtuSaH kumbho 'jyotiSaH' agneH samIpe vyavasthita 1 dhUtaiH vi0p0| actreatoeaeoeseseeeeeeeee For Private And Personal
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir upajyotirvartI 'vilIyate' dravati, evaM yoSitAM 'saMvAse' sAnnidhye vidvAnapi AstAM tAvaditaro yo'pi viditavedyo'sAvapi dha-18 svIpazIlAGkA-18|rmAnuSThAnaM prati 'viSIdeta' zItalavihArI bhavediti // 26 // evaM tAvatstrIsAnnidhye dopAn pradarya tatsaMsparzajaM doSaM darzayitumAha-1 rijJAdhya. patna jatukuMbhe joiuvagUDhe, Asu'bhitatte nnaasmuvyaai| evitthiyAhiM aNagArA, saMvAseNa nnaasmuvyNti||27|| uddezaH 1 // 113 // kuvaMti pAvagaM kammaM, puTThA vegevmaahiNsu| no'haM karemi pAvaMti, aMkesAiNI mamesatti // 28 // RI yathA jAtupaH kumbho 'jyotiSA' agninopagUDhaH- samAliGgito'bhitapto'gninAbhimukhyena santApitaH kSipraM 'nAzamupayAti' | dravIbhUya vinazyati, evaM strIbhiH sArdhaM 'saMvasanena' paribhogenAnagArA nAzamupayAnti, sarvathA jAtuSakumbhavat vratakAThinyaM parityajya saMyamazarIrAd bhrazyanti // 27 // apica-tAsu saMsArAbhiSvaGgiNISvabhiSaktA avadhIritaihikAmuSmikApAyAH 'pApaM kameM| maithunAsevanAdikaM 'kurvanti' vidadhati, paribhraSTAH sadanuSThAnAda 'eke kecanotkaTamohA AcAryAdinA codyamAnA 'evamAhuH' vakSyamANamuktavantaH, tadyathA-nAhamevambhUtakulapramUtaH etadakArya pApopAdAnabhUtaM kariSyAmi, mamaiSA duhitukalpA pUrvam angkesh| yinI AsIt , tadeSA pUrvAbhyAsenaiva mayyevamAcarati, na punarahaM viditasaMsArasvabhAvaH prANAtyaye'pi vratabhaGgaM vidhAsya iti // 113 // // 28 // kizca 1 mamaiSikA pr.| For Private And Personal
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav www.kobatirth.org a dhana Kendra y anmandir Acharya Shri Kallasha havAlassa maMdayaM bIyaM, jaM ca kaDaM avajANaI bhujo / duguNaM karei se pAvaM, pUyaNakAmo visannesI // 29 // 81 saMlokaNijjamaNagAraM, AyagayaM nimNtnnennaahNsu| vatthaM ca tAi ! pAyaM vA, annaM pANagaM paDiggAhe // 30 // pANIvAramevaM bujjhejA, No icche agAremAgaMtuM / baddhe visayapAsehiM, mohamAvajjai puNo maMde // 31 // ___ tibemi / iti itthIparinnAe paDhamo uddeso samatto // 4-1 // (gAthAgra. 287) 'bAlasya ajJasya rAgadveSAkulitasyAparamArthadRza etadvitIyaM 'mAnya ajJavam , ekaM tAvadakAryakaraNena caturthavratabhaGgo dvitIyaM | tadapalapanena mRpAvAdaH, tadeva darzayati-yatkRtamasadAcaraNaM 'bhUyaH' punarapareNa codyamAnaH 'apajAnIte' apalapati-naitanmayA kRtamiti, sa evambhUtaH asadanuSThAnena tadapalapanena ca dviguNaM pApaM karoti, kimarthamapalapatItyAha-pUjanaM-satkArapuraskArastatkAmaH-tadabhilASI mA me loke avarNavAdaH syAdityakArya pracchAdayati viSaNNaH-asaMyamastameSituM zIlamasyeti viSaNNaiSI // 29 // kizcAnyat-saMlokanIyaM-saMdarzanIyamAkRtimantaM kazcana 'anagAraM' sAdhumAtmani gatamAtmagatam AtmajJamityarthaH, tadevambhUtaM / / kAzcana khairiNyo 'nimantraNena' nimantraNapuraHsaram 'AhuH uktavatyaH, tadyathA-he trAyin ! sAdho vastraM pAtramanyadvA pAnAdikaM / yena kenacidbhavataH prayojanaM tadahaM bhavate sarva dadAmIti madgRhamAgatya pratigRhANa samiti // 30 // upasaMhArArthamAha-etadyoSitAM 10mAvati paatthaantrsNbhvH| eveeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee 20080920080920022 For Private And Personal
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir els sUtrakRtAGgaM zIlAGkA- ttiyutaM vastrAdikamAmantraNaM nIvArakalpaM 'budhyeta' jAnIyAt , yathAhi nIvAreNa kenacidbhakSyavizeSeNa sUkarAdivazamAnIyate, evamasAvapi | 4 svIpatenAmatraNena vazamAnIyate, atastannecched 'agAraM' gRhaM gantuM, yadivA-gRhamevAvarto gRhAvartI gRhabhramastaM 'necchet' nAbhilapet , rijJAdhya. | kimiti ?, yato 'baddho' vazIkRto viSayA eva zabdAdayaH 'pAzA' rajjubandhanAni tairbaddhaH-paravazIkRtaH snehapAzAnapatroTayituma- uddezaH 2 samarthaH san 'moha' cittavyAkulakhamAgacchati-kiMkartavyatAmUDho bhavati pauna:punyena 'mandaH' ajJo jaDa iti / itiH prismaaptau| bravImIti pUrvavat // 31 // iti strIparijJAyAM prathamoddezakaH samAptaH // 4-1 // eeeeeeeeeeeeeeeeeeeo atha caturthopasargAdhyayane dvitIyoddezakasya prArambhaH // // 114 // uktaH prathamoddazakaH, sAmprataM dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantaroddezake strIsaMstavAcAritraskhalana1 muktaM, skhalitazIlasya yA avasthA ihaiva prAdurbhavati tatkRtakarmabandhazca tadiha pratipAdyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyoddeza kasyAdisUtram SSSS For Private And Personal
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailasha y amandir oe sayA Na rajjejjA, bhogakAmI puNo virjjejaa|bhoge samaNANa suNeha, jaha bhuMjaMti bhikkhuNo ege||1|| aha taMtu bhedamAvannaM,mucchitaM bhikkhuM kaammtivh| palibhiMdiyA NaM to pacchA,pAdudu muddhi phnnNti||2|| al asya cAnantaraparamparasUtrasambandho vaktavyaH, sa cAyaM sambandho-viSayapAzairmohamAgacchati yato'ta 'oja' eko rAgadveSaviyutaH || strISu rAgaM na kuryAt , paramparasUtrasambandhastu saMlokanIyamanagAraM dRSTvA ca yadi kAcidyoSit sAdhumazanAdinA nIvArakalpena || pratArayet tatraujaH sanna rajyeteti, tatraujo dravyataH paramANuH bhAvatastu rAgadveSaviyutaH, strISu rAgAdihaiva vakSyamANanItyA nAnA-12 vidhA viDambanA bhavanti tatkRtazca karmabandhaH tadvipAkAcAmutra narakAdau tIvrA vedanA bhavanti yato'ta etanmakhA bhAvaujaH san 'sadA sarvakAlaM tAkhanarthakhaniSu strISu na rajyeta, tathA yadyapi mohodayAta bhogAbhilASI bhaveta tathApyahi kAmuSmikApAyAn parigaNayya punastAbhyo virajyeta, etaduktaM bhavati-karmodayAtpravRttamapi cittaM heyopAdeyaparyAlocanayA jJAnAGkuzena nivartayediti, tathA zrAmyanti-tapasA khidyantIti zramaNAsteSAmapi bhogA ityetacchRNuta yUyaM, etaduktaM bhavati-gRhasthAnAmapi bhogA viDambanAprAyA yatInAM tu bhogA ityetadeva viDambanAprAyaM, kiM punastatkRtAvasthAH, tathA coktam- "muNDaM zira" ityAdi pUrvavat , tathA| yathA ca bhogAn 'eke' apuSTadharmANo 'bhikSavo yatayo viDambanAprAyAn bhuJjate tathoddezakasUtreNaiva vakSyamANenottaratra mahatA prabandhena darzayiSyati, anyairapyuktam-"kRzaH kANaH khaJjaH zravaNarahitaH pucchavikalaH, kSudhAkSAmo jINe: piTharakakapAlAdita 10lArpitagalaH pra0 vi0p0| For Private And Personal
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ f radhana Kendra Shi Man Acharya Shri Kailashs www.kobatirth.org Gyanmandir mUtrakRtAGgaM 18 galaH / vraNaiH pUyaklinaiH kRmikulazatairAvilatanuH, zunImanveti zvA hatamapi ca hantyeva madanaH // 1 // " ityAdi, // 1 // bhominA 4 sIpazIlAGkA- viDambanA darzayitamAha-'athe' tyAnantayoH tuzabdo vizeSaNArthaH, strIsaMstavAdanantaraM 'bhikSaM sAdhaM 'bhedaM' zIlabhedaM cAritra rijJAdhya. cAryAyavRskhalanama 'ApannaM prAptaM santaM strISu 'mUJchitaM' gRddhamadhyupapanna, tameva vizinaSTi-kAmeSu-icchAmadanarUpeSu mateH-buddhemanaso | uddezaH2 ttiyutaM vA boM-vartanaM pravRttiryasyAsau kAmamativarta:-kAmAbhilASuka ityarthaH, tamevambhUtaM 'paribhidya' madabhyupagataH zvetakRSNapratipattA // 115 // madazaka ityevaM parijJAya yadivA-paribhidya-parisAryAtmakRtaM tatkRtaM coccAryeti, tadyathA-mayA tava luzcitaziraso jallamalAvilatayA durgandhasya jugupsanIyakakSAvakSovastisthAnasya kulazIlamaryAdAlajjAdharmAdIn parityajyAtmA dattaH khaM punarakizcitkara ityAdi bhaNikhA, prakupitAyAH tasyA aso viSayamUcchitastatpratyAyanArtha pAdayonipatati, taduktam-"vyAbhinnakesarabRhacchirasazca siMhA, nAgAzca dAnamadarAjikRzaiH kapolaiH / medhAvinazca puruSAH samare ca zUrAH, strIsannidhau paramakApuruSA bhavanti // 1 // " tato viSayeSvekAntena mUrchita iti parijJAnAt pazcAt 'pAdaM nijavAmacaraNam 'uddhRtya' utkSipya 'mUrdhni zirasi 'praghnanti tADayanti, IS evaM viDambanAM prApayantIti / / 2 // anyaccajai kesiANaM mae bhikkhU, No vihare saha nnmitthiie| kesANaviha laMcissaM, nannattha mae carijAsi // 4 // 18 // 115 / / aha NaM se hoI uvaladdho, to pesaMti tahAbhUehiM / alAucchedaM pehehi, vagguphalAiM AharAhitti // 1 // 10zata pr0|2 nipatitaH pr.| For Private And Personal
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailaserri Gyanmandir kezA vidyante yasyAH sA kezikA Namiti vAkyAlaGkAre, he bhikSo ! yadi mayA 'striyA' bhAryayA kezavatyA saha no viha restvaM, sakezayA striyA bhogAn bhuJjAno vrIDAM yadi vahasi tataH kezAnapyahaM vatsaGgamAkAGkSiNI 'luJciSyAmi' apaneSyAmi, | AstAM tAvadalaGkArAdikamityapizabdArthaH, asya copalakSaNArthavAdanyadapi yad duSkaraM videzagamanAdikaM tatsarvamahaM kariSye, vaM punarmayA rahito nAnyatra careH, idamuktaM bhavati - mayA rahitena bhavatA kSaNamapi na sthAtavyam, etAvadevAhaM bhavantaM prArthayAmi, ahamapi yadbhavAnAdizati tatsarvaM vidhAsya iti || 3 || ityevamatipezalairvizrambhajananairApAtabhadrakairAlApairvizrambhayitvA yatkurvanti taddarzayitumAha-- ' athe' tyAnantaryArthaH, Namiti vAkyAlaGkAre, vizrambhAlApAnantaraM yadA'sau sAdhurmadanurakta ityevam 'upalabdho' bhavati - AkArairiGgitaiveSTayA vA madvazaga ityevaM parijJAto bhavati tAbhiH kapaTanATakanAyikAbhiH strIbhiH, tataH tadabhiprAya parijJAnAduttarakAlaM ' tathAbhUtaiH' karmakaravyApArairapazadai: 'preSayanti' niyojayanti yadivA - tathAbhUtairiti liGgasthayogyairvyApAraiH preSayanti, tAneva darzayitumAha - 'alAu' tti alAbu - tumbaM chidyate yena tadalAbucchedaM -- pippalakAdi zastraM 'pehA hi tti prekSava | nirUpaya labhaskheti, yena pippalakAdinA labdhena pAtrAdermukhAdi kriyata iti, tathA 'valgUni' zobhanAni 'phalAni' nAlike|rAdIni alAbukAni vA tvam 'Ahara' Anayeti, yadivA - vAkphalAni ca dharmakathArUpAyA vyAkaraNAdivyAkhyAnarUpAyA vA vAco yAni phalAni - vastrAdilAbharUpANi tAnyAhareti // 4 // apica 1 0 zabdaiH pra0 kheTaM pApamapazadamiti haimaH / For Private And Personal
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir ttiyutaM sUtrakRtAGgaM 4 dArUNi sAgapAgAe, pajjoo vA bhavissatI raao| pAtANi ya me rayAvehi, ehi tA me piTuomadde // 5 // strIpa zIlAGkA vatthANi ya me paDilehehi, annaM pANaM ca aahraahitti|gNdhc raoharaNaM ca, kAsavagaM ca me samaNujANAhi 6/rijJAdhya. cAyivR| tathA 'dArUNi' kASThAni zAkaM TakkavastulAdikaM patrazAkaM tatpAkAtha, kacid annapAkAyeti pAThaH, tatrAnnam-odanAdika-18 uddeza:2 miti, 'rAtrau' rajanyAM pradyoto vA bhaviSyatItikRtA, ato aTavItastamAhareti, tathA- [granthAnam 3500] 'pAtrANi pt||116|| hAdIni 'raJjaya' lepaya, yena sukhenaiva bhikSATanamahaM karomi, yadivA-pAdAvalaktakAdinA raJjayeti, tathA-parityajyAparaM kameM || tAvad 'ehi' Agaccha 'me' mama pRSThim ut-prAbalyena mardaya bAdhate mamAGgamupaviSTAyA ataH saMbAdhaya, punaraparaM kAryazeSaM kariSyasIti // 5 // kizca-'vastrANi ca ambarANi 'me' mama jIrNAni vartante'taH 'pratyupekSakha' anyAni nirUpaya, yadivAmalinAni rajakasya samarpaya, madupadhi vA mUSikAdibhayAtpratyupekSaskheti, tathA annapAnAdikam 'Ahara' Anayeti, tathA 'gandhaM' koSThapuTAdikaM granthaM vA hiraNyaM tathA zobhanaM rajoharaNaM tathA locaM kArayitumahamazaktetyataH 'kAzyapaM nApitaM macchiromuNDanAya 18 zramaNAnujAnIhi yenAhaM bRhatkezAnapanayAmIti // 6 // kizcAnyat18 adu aMjaNiM alaMkAraM, kukkayeyaM me pycchaahi| loddhaM ca loddhakusumaM ca, veNupalAsiyaM ca guliyaM ca // 7 // kuTuM tagaraM ca agaruM, saMpiTuM samma usireNaM / tellaM muhabhijAe, veNuphalAiM sannidhAnAe // 8 // * // 116 // 1 gaMthaM iti syAtpAThAntaram / 2 ghargharamiti vi0 pa0 / 3 bhiNDalijAe pra0 / seRecenese nieeeeeeeeeeeeeee esenticeaeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsanmandir athazabdo'dhikArAntarapradarzanArthaH pUrvaM liGgasthopakaraNAnyadhikRtyAbhihitam adhunA gRhasthopakaraNAnyadhikRtyAbhidhIyate, tadyathA- 'aMjaNimiti aJjaNikAM kajalAdhArabhUtAM nalikAM mama prayacchakhetyuttaratra kriyA, tathA kaTakakeyUrAdikamalaGkAraM vA, tathA 'kukkayayaM' ti khukhuNakaM 'me' mama prayaccha, yenAhaM sarvAlaGkAravibhUSitA vINAvinodena bhavantaM vinodayAmi, tathA lodhraM ca lodhakusumaM ca, tathA 'veNupalAsiyaM' ti vaMzAtmikA lakSNalaka kASThikA, sA dantairvAmahastena pragRhya dakSiNahastena vINAvadvAdyate, tathaiauSadhaguTikAM tathAbhUtAmAnaya yenAhamavinaSTayauvanA bhavAmIti // 7 // tathA kuSTham - utpalakuSThaM tathA'garaM tagaraM ca ete dve api gandhikadravye, etatkuSThAdikam 'uzIreNa' vIraNImUlena sampiSTaM sugandhi bhavati yatastattathA kuru, tathA 'tailaM' lodhakuGkumAdinA saMskRtaM mukhamAzritya 'bhijie' tti abhyaGgAya Dhaukayakha, etaduktaM bhavati-mukhAbhyaGgArthaM tathAvidhaM saMskRtaM tailamupAhareti, | yena kAntyupetaM me mukhaM jAyate, 'veNuphalAI 'ti veNukAryANi karaNDakapeTukAdIni sannidhiH sannidhAnaM - vastrAdervyavasthApanaM tadartha - mAnayeti // 8 // kiJca - | naMdIcuNNagAIM pAharAhi, chattovANahaM ca jANAhi / satthaM ca sUvacchejAe, ANIlaM ca vatthayaM rayAve hi // 9 // | suphaNiM ca sAgapAgAe, AmalagAI dagAharaNaM ca / tilagakaraNimaMjaNasa lAgaM, ghisu me vihUNayaM vijANehi // 'nandIcuNagAI' ti dravyasaMyoganiSpAditoSThamrakSaNacUrNo'bhidhIyate tamevambhUtaM cUrNa prakarSeNa yena kenacitprakAreNa 'Ahara' 1 kukkuiyaM pra0 / 2 bhijAe / bhiMDaliMjAe0 pra0 / For Private And Personal
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcArya - i // 117 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaanmandir Anayeti, tathAssapasya vRSTervA saMrakSaNAya chatraM tathA upAnahau ca mamAnujAnIhi na me zarIramebhirvinA vartate tato dadakheti, tathA 'zastraM' dAtrAdikaM 'sUpacchedanAya' patrazAkacchedanArthaM Dhaukayasva, tathA 'vastram' ambaraM paridhAnArthaM gulikAdinA raJjaya yathA AnIlam - ISanIlaM sAmastyena vA nIlaM bhavati, upalakSaNArthatvAdraktaM vA yathA bhavatIti // 9 // tathA-suSThu sukhena vA phaNyate - kAthyate takrAdikaM yatra tatsuphaNi-sthAlIpiTharAdikaM bhAjanamabhidhIyate tacchAkapAkArthamAnaya, tathA 'AmalakAni' dhAtrI phalAni snAnArtha pittopazamanAyAbhyavahArArthaM vA tathodakamAhiyate yena tadudakAharaNaM-kuTavardhanikAdi, asya copalakSaNAkhAd ghRtatailAdyAharaNaM sarvaM vA gRhopaskaraM Dhaukayaskheti, tilakaH kriyate yayA sA tilakakaraNI - dantamayI suvarNAtmikA vA zalAkA yathA gorocanAdiyuktayA tilakaH kriyata iti, yadivA gorocanayA tilakaH kriyate (iti) saiva tilakakaraNItyucyate, tilakA vA kriyante - piSyante vA yatra sA tilakakaraNItyucyate, tathA aJjanaM-sauvIrakAdi zalAkA- akSNoraJjanArtha zalAkA aJjanazalAkA tAmAhareti / tathA 'grISme' uSNAbhitApe sati 'me' mama vidhUnaka' vyajanakaM vijAnIhi // 10 // evaM| saMDAsagaM ca phaNihaM ca, sIhalipAsagaM ca ANAhi / AdaMsagaM ca payacchAhi, daMtapakkhAlaNaM pavesAhi // 11 // pUyaphalaM taMbolayaM, sUIsuttagaM ca jANAhi / kosaM ca moyamehAe, suppukkhalagaM ca khAragAlaNaM ca // 12 // 'saMDAsakaM' nAsikAkezotpATanaM 'phaNihaM' kezasaMyamanArthaM kaGkatakaM, tathA 'sIha lipAsagaM ti vINA saMyamanArthamUrNAmayaM ka GkaNaM ca 'Anaya' Dhaukayeti, evam A - samantAdRzyate AtmA yasmin sa Adarza sa eva AdarzakastaM 'prayaccha' dadakheti, tathA For Private And Personal 4 strIparijJAdhya. uddezaH 2 // 117 //
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailash Shri Ma www.kobatirth.org Gyanmandir r adhana Kendra dantAH prakSAlyante-apagatamalAH kriyante yena taddantaprakSAlanaM-dantakASThaM tanmadantike pravezayeti // 11 // pUgaphalaM pratItaM 'nAmbUlaM' nAgavallIdala tathA sUcI ca sUtraM ca mUcyartha vA mUtraM 'jAnIhi dadakheti, tathA 'kozam' iti vArakAdibhAjanaM tat mocamehAya samAhara, tatra mocaH-prasravaNaM kAyiketyarthaH tena mehaH-secanaM tadartha bhAjanaM Dhaukaya, etaduktaM bhavati-bahirgamanaM kartumahamasamarthA rAtrau bhayAda, ato mama yathA rAtrI bahirgamanaM na bhavati tathA kuru, etaccAnyasyApyadhamatamakartavyasyopalakSaNaM draSTavyaM, tathA 'zUrpa' tandulAdizodhana tathodukhalaM tathA kizcana kSArasya-sarjikAdergAlanakamityevamAdikamupakaraNaM sarvamapyAnayeti // 12 // kiJcAnyatcaMdAlagaM ca karagaM ca, vaccagharaMca Auso ! khaNAhi / sarapAyayaM ca jAyAe, gorahagaM ca sAmaNerAe // 13 // 13 ghaDigaM ca saDiMDimayaM ca, celagolaM kumaarbhuuyaae|vaasN samabhiAvaNaM, AvasahaM ca jANa bhattaM ca // 14 // 'candAlakam' iti devatArcanikAdyartha tAmramayaM bhAjanaM, etacca mathurAyAM candAlakalena pratItamiti, tathA 'karako jalAdhAro madirAbhAjanaM vA tadAnayeti kriyA, tathA 'va]gRhaM purIpotsargasthAnaM tadAyuSman ! madartha 'khana' saMskuru, tathA zarA-ipavaH pAtyante-kSipyante yena taccharapAtaM-dhanuH tat 'jAtAya' matputrAya kRte Dhaukaya, tathA 'gorahagaMti trihAyaNaM balIvadaM ca daukayeti, 'sAmaNerAe'ci zramaNasthApatyaM zrAmaNistamai zramaNaputrAya khatputrIya gacyAdikRte bhaviSyatIti // 13 // tathA ghaTikA zrAmaNiputrAya pra. / 2 vaputrAya pr| For Private And Personal
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailasha Janmandit uddezaH 2 sUtrakRtAGgaM mRnmayakullaDikA 'DiNDimena' paTahakAdivAdinavizeSeNa saha, tathA 'celagolaM'ti vastrAtmakaM kandukaM 'kumArabhUtAya' kSullakarUpAya || 4 strIpazIlAGkA- rAjakumArabhUtAya vA matputrAya krIDanArthamupAnayeti, tathA varSamiti prAvRTkAlo'yam abhyApanna:-abhimukhaM samApanno'ta 'A- rijJAdhya. cAIyavR- vasathaM' gRhaM prAvRTkAlanivAsayogyaM tathA 'bhaktaM ca tandulAdikaM tatkAlayogyaM 'jAnIhi' nirUpaya niSpAdaya, yena sukhenaivAttiyutaM nAgataparikalpitAvasathAdinA prAvRTkAlo'tivAhyate iti, taduktam-"mAsairaSTabhirahA ca, pUrveNa vayasA''yuSA / tatkartavyaM manuSyeNa, // 118 // yasyAnte sukhamedhate // 1 // " iti // 1 // AsaMdiyaM ca navasuttaM, pAullAiM saMkamaTTAe / adu puttadohalaTAe, ANappA havaMti dAsA vA // 15 // jAe phale samuppanne, geNhasu vA NaM ahavA jahAhi / ahaM puttaposiNo ege, bhAravahA havaMti uTTA vA // 16 // Mg tathA 'AsaMdiya' mityAdi, AsandikAmupavezanayogyAM maJcikAM, tAmeva vizinaSTi nava-pratyagraM sUtraM valkavalitaM yasyAM sA | || navasUtrA tAm upalakSaNArthakhAdvadhracarmAvanaddhA vA nirUpayeti vA evaM ca-mauje kASThapAduke vA 'saMkramaNArtha' paryaTanArtha nirUpaya, 18 yato nAhaM nirAvaraNapAdA bhUmau padamapi dAtuM samartheti, athavA-putre garbhasthe dauhRdaH putradauhRdaH-antavartI phalAdAvabhilASavize-18 pastasa-tatsampAdanArtha strINAM puruSAH svavazIkRtA 'dAsA iva' krayakrItA iva 'AjJApyA' AjJApanIyA bhavanti, yathA dAsA | alajjitaiogyakhAdAjJApyante evaM te'pi varAkAH snehapAzAvapAzitA viSayArthinaH strIbhiH saMsArAvataraNavIthIbhirAdizyanta iti 1 anAgate parikalpitaM yadAvasathAdi tena / 2 antarbatnI prAramudrite, phalasya putravAcitA upariSTAspaSTA / eeeeeeeee For Private And Personal
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Aadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaldanmandir baeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee raudrakarmaNyaparanArakahananAdike 'abhiyujya' vyApArya yadivA-janmAntarakRtaM 'raudra' sattvopaghAtakAryam 'abhiyujya' ssA-18 rayikhA asAdhUni-azobhanAni janmAntarakRtAni karmANi-anuSThAnAni yeSAM te tathA tAn 'iSucoditAn zarAbhighAtapreritAna hastivAhaM vAhayanti narakapAlAH, yathA hastI vAhyate samAruhya evaM tamapi vAhayanti, yadivA-yathA hastI mahAntaM bhAraM vahatyevaM tamapi nArakaM vAhayanti, upalakSaNArthavAdasyoSTravAhaM vAhayantItyAdyapyAyojyaM, kathaM vAhayantIti darzayati-tasya nArakasyoparyeka dautrIn vA 'samAruhya samAropya tatastaM vAhayanti, atibhArAropaNenAvahantam 'AruSya' krodhaM kRkhA pratodAdinA 'vidhyanti' tudanti, 'se tasya nArakasya 'kakANaotti mamANi vidhyantItyarthaH // 15 // apica-bAlA iva bAlAH paratatrAH, picchilAM rudhirAdinA tathA kaNTakAkulAM bhUmimanukrAmanto mandagatayo balAtpreyante, tathA anyAn viSaNNacittAn' mUchitAMstarpakAkArAn 'vividham' anekadhA baddhA te narakapAlAH 'samIritAH' pApena karmaNA coditAstAnmArakAn 'kuttyitvaa'| khaNDazaH kRkhA 'baliM karititti nagarabalivaditazcetazca kSipantItyarthaH, yadivA kovaliM kurvantIti / / 16 // kiJca vetAlie nAma mahAbhitAve, egAyate pavvayamaMtalikkhe / hammati tatthA bahukUrakammA, paraM sahassANa muhuttagANaM // 17 // saMbAhiyA dukaDiNo thaNaMti, aho ya rAo pritppmaannaa| 1 marmaNi pra0 / 2 baliM kurvati itazcetazca kSipatItyarthaH, yadivA koTTabaliM kurvatIti, kurvati nagarabali-pra. / patraka.24| | For Private And Personal -
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha y anmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyavR. ttiyutaM // 139 // egaMtakUDe narae mahaMte, kUDeNa tatthA visame hatA u // 18 // 5 narakavi| nAmazabdaH sambhAvanAyAM, sambhAvyate etannarakeSu yathA'ntarikSe 'mahAbhitApe' mahAduHkhaikakArye ekazilAghaTito dIrghaH 'veyA- bhakyadhya. lie'tti vaikriyaH paramAdhArmikaniSpAditaH parvataH tatra tamorUpavAnnarakANAmato hastasparzikayA samAruhanto nArakA 'hanyante pI-1 uddezaH2 Dyante, bahUni krUrANi janmAntaropAttAni karmANi yeSAM te tathA, sahasrasaMkhyAnAM muhUrtAnAM paraM-prakRSTaM kAlaM, sahasrazabdayopalakSaNArthakhAtprabhUtaM kAlaM hanyanta itiyAvat // 17 // tathA sam-ekIbhAvena bAdhitAH pIDitA duSkRtaM-pApaM vidyate yeSAM te duSkRtino mahApApAH 'aho' ahani tathA rAtrau ca 'paritapyamAnA' atiduHkhena pIDyamAnAH santaH karuNa-dInaM 'stananti' Akrandanti, | tathaikAntena 'kUTAni' duHkhotpattisthAnAni yasmin sa tathA tasmin evambhUte narake 'mahati vistIrNe patitAH pANinaH tena ca kUTena galayatrapAzAdinA pASANasamUhalakSaNena vA 'tatra' tasinvipame hatAH tuzabdasyAvadhAraNArthakhAt stanantyeva kevalamiti // 18 // apica bhaMjaMti NaM puvamarI sarosaM, samuggare te musale gahetuM / te bhinnadehA ruhiraM vamaMtA, omuddhagA dharaNitale paDaMti // 19 // 18 // 139 // aNAsiyA nAma mahAsiyAlA, pAganbhiNo tattha sayAyakovA / khajaMti tatthA bahukUrakammA, adUragA saMkaliyAhi baddhA // 20 // For Private And Personal
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa ibyanmandir ececemeseseeeeeeeeeeeeeect 'Nam' iti vAkyAlaGkAre pUrvamaraya ivArayo janmAntaravairiNa iva paramAdhArmikA yadivA-janmAntarApakAriNo nArakA apre-4|| pAmaGgAni 'saroSaM sakopaM samudrANi musalAni gRhIkhA 'bhaJjanti' gADhaprahArairAmardayanti, te ca nArakAstrANarahitAH zastrapra| hAbhinnadehA rudhiramudvamanto'dhomukhA dharaNitale patantIti // 19 // kizca-mahAdehapramANA mahAntaH bhRgAlA narakapAlaviku|vitA 'anazitA' bubhukSitAH, nAmazabdaH sambhAvanAyAM, sambhAvyata etannarakeSu, 'atipragalbhitA' atidhRSTA raudrarUpA nirbhayAH 'tatra' teSu narakeSu sambhavanti 'sadAvakopA' nityakupitAH tairevambhUtaiH zRgAlAdibhistatra vyavasthitA janmAntarakRtabahukrUrakarmANaH zRGkhalAdibhirbaddhA ayomayanigaDanigaDitA 'adUragAH' parasparasamIpavartino 'bhakSyante' khaNDazaH khAdyanta iti // 8 // 20 // apica sayAjalA nAma nadI bhiduggA, pavijjalaM lohavilINatattA / jaMsI bhiduggaMsi pavajamANA, egAya'tANukamaNaM kareMti // 21 // eyAI phAsAI phusaMti bAlaM, niraMtaraM tattha ciradvitIyaM / Na hammamANassa u hoi tANaM, ego sayaM paJcaNuhoi dukkhaM // 22 // 1 troTavante pra.. For Private And Personal
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahal Pradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir seeeeeee sUtrakRtAGgaM sadA-sarvakAlaM jalam udakaM yasyAM sA tathA sadAjalAbhidhAnA vA 'nadI' sarid 'abhidurgA' ativiSamA prakarSeNa vivi- 5 narakavizIlAGkA dhamatyuSNaM kSArapUyarudhirAvilaM jalaM yasyAM sA pravijalA yadivA 'pavijale ti rudhirAvilakhAt picchilA, vistIrNagambhIrajalA bhakyadhya. cAyIyavR- IS vA athavA pradIptajalA vA, etadeva darzayati-agninA taptaM sat 'vilInaM' dravatAM gataM yalloham-ayastadvattaptA, atitApavilI- uddezaH 2 ttiyutaM 18 nalohasadRzajaletyarthaH, yasyAM ca sadAjalAyAM abhidurgAyAM nadyAM prapadyamAnA nArakAH 'egAyatti ekAkinovANA 'anukramaNaM' | tasyAM gamanaM plavanaM kurvantIti // 21 // sAmpratamuddezakArthamupasaMharan punarapi nArakANAM duHkhavizeSaM darzayitumAha-'ete' an||140|| ntaroddezakadvayAbhihitAH 'sparzA' duHkhavizeSAH paramAdhArmikajanitAH parasparApAditAH svAbhAvikA veti atikaTavo rUparasa| gaMdhasparzazabdAH atyaMtaduHsahA bAlamiva 'bAlam' azaraNaM 'spRzanti' duHkhayanti 'nirantaram' avizrAmaM 'acchinimIlaya'mityA| dipUrvavat 'tatra' teSu narakeSu ciraM-prabhUtaM kAlaM sthitiryasya bAlasthAsau cirasthitikastaM, tathAhi-ratnaprabhAyAmutkRSTA sthitiH | sAgaropama, tathA dvitIyAyAM zarkaraprabhAyAM trINi, tathA vAlukAyAM sapta, paGkAyAM daza, dhUmaprabhAyAM saptadaza tamaHprabhAyAM dvAviMzatimahAtamaHprabhAyAM saptamapRthivyAM trayastriMzatsAgaropamANi utkRSTA sthitiriti, tatra ca gatasya karmavazApAditotkRSTasthitikasya parairhanyamAnasya khakRtakarmaphalabhujo na kizcitrANaM bhavati, tathAhi-kila sItendreNa lakSmaNasya narakaduHkhamanubhavatastatrANo dyatenApi na trANaM kRtamiti zrutiH, tadevameka:-asahAyo yadartha tatpApaM samarjitaM te rahitastatkarmavipAkajaM duHkhamanubhavati, na | // 140 // kazciduHkhasaMvibhAgaM gRhNAtItyarthaH, tathA coktam- "mayA parijanasyArthe, kRtaM karma sudAruNam / ekAkI tena do'haM, gatAste | phlbhoginH||1||" ityAdi // 22 // kizcAnyat esee For Private And Personal
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Pengaradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsusi, Gyanmandir asa%99999999999990SAS jaM jArisaM puvamakAsi kamma, tameva Agacchati sNpraae| egaMtadukkhaM bhavamajaNittA, vedaMti dukkhI tamaNaMtadukkhaM // 23 // etANi socA NaragANi dhIre, na hiMsae kiMcaNa sbloe| egaMtadiTrI apariggahe u, bujjhija loyassa vasaM na gacche // 24 // evaM tirikkhe maNuyAsu (ma)resuM, caturanta'NaMtaM tayaNuvivAgaM / sa sabameyaM iti vedaittA, kaMkheja kAlaM dhuyamAyareja // 25 // ttibemi / iti zrInarayavibhattInAma paMcamAdhyayanaM samattaM // (gAthA0 361) / 'yat' karma 'yAdRzaM yadanubhAvaM yAdRsthitikaM vA karma 'pUrva' janmAntare 'akArSIt kRtavAMstattADageva jaghanyamadhyamotkRSTa-15 sthityanubhAvabhedaM 'samparAye' saMsAre tathA tenaiva prakAraNAnugacchati, etaduktaM bhavati-tIvramandamadhyamairbandhAdhyavasAyasthAnairyA-1 zairyadvaddhaM tattADageva tIvramandamadhyameva vipAkam-udayamAgacchatIti, ekAntena-avazyaM sukhalezarahitaM duHkhameva yasinnarakAdike bhave sa tathA tamekAntaduHkhaM 'bhavamarjayitvA' narakabhavopAdAnabhUtAni karmANyupAdAyakAntaduHkhinastat-pUrvanirdiSTaM duHkham-asAtavedanIyarUpamanantam-ananyopazamanIyamapratikAraM 'vedayanti' anubhavantIti // 23 // punarapyupasaMhAravyAjenopadezamAha-'etAna' Eeeeeeeeeeeeeeeeseed For Private And Personal
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailashsa ramandir mUtrakRtAGgaM 18 pUrvoktAnarakAn tAsthyAttavyapadeza itikRkhA narakaduHkhavizeSAn 'zrutvA' nizamya dhI:-buddhistayA rAjata iti dhIro-buddhimAn | 5narakavizIlAGkA- prAjJaH, etatkuryAditi darzayati-sarvasminnapi-trasasthAvarabhedabhinne 'loke' prANigaNe na kamapi prANinaM 'hiMsyAt' na bhatyadhya. cAryAyavRvyApAdayet , tathaikAntena nizcalA jIvAditattveSu dRSTiH-samyagdarzanaM yasya sa ekAntadRSTiH niSpakampasamyakta ityarthaH, uddezaH2 ttiyutaM tathA na vidyate pari-samantAtsukhArtha gRhyata iti parigraho yasyAsau aparigrahaH, tuzabdAdAdyantopAdAnAdvA mRssaavaadaadttaadaa||14|| namaithunavarjanamapi draSTavyaM, tathA 'lokam' azubhakarmakAriNaM tadvipAkaphalabhujaM vA yadivA-kaSAyalokaM tatsvarUpato 'budhyeta' jA nIyAt , na tu tasya lokasya vazaM gacchediti // 24 // etadanantaroktaM duHkhavizeSamanyatrApyatidizannAha-'evam' ityAdi, evamazubhakarmakAriNAmasumatAM tiryaanuSyAmareSvapi 'caturantaM' caturgatikam 'anantam' aparyavasAnaM tadanurUpaM vipAkaM 'sa' buddhimAn sarvametaditi pUrvoktayA nItyA 'viditvA' jJAlA 'dhruvaM' saMyamamAcaran 'kAlaM' mRtyukAlamAkAMkSet, etaduktaM bhavati-caturgatikasaMsArAntargatAnAmasumatAM duHkhameva kevalaM yato'to dhruvo-mokSaH saMyamo vA tadanuSThAnarato yAvajjIvaM mRtyukAlaM pratIkSeteti, itiH parisamAptau, bravImIti pUrvavat // 25 // narakavibhaktyadhyayanaM paJcamaM parisamAptamiti // zubhakarmakAriNAmasumatAM tigAdAta // 24 // etadanantaroktaM duHkhavizeSamAyaloka tatvarUpato 'budhyeta' jA 929290009002909929202902 // 14 // For Private And Personal
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa y anmandir atha zrIvIrastutyAkhyaM SaSThamadhyayanaM prArabhyate // easeeo209890002929 uktaM paJcamamadhyayanaM, sAmprataM SaSThamArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-atrAnantarAdhyayane narakavibhaktiH pratipAditA, sA 4ca zrImanmahAvIravardhamAnasvAminAbhihitetyatastasyaivAnena guNakIrtanadvAreNa caritaM pratipAdyate zAstugurukhena zAstrasya garIyasva mitikRkhA, ityanena sambandhenA''yAtasyAsyAdhyayanasyopakramAdIni cakhAryanuyogadvArANi, tatrApyupakramAntargato'rthAdhikAro mahAvIraguNagaNotkIrtanarUpaH / nikSepastu dvidhA oghaniSpanno nAmaniSpannazca, tatraughaniSpanne nikSepe'dhyayanaM, nAmaniSpanne tu mahAvIra| stavaH, tatra mahacchabdasya vIra ityetasya ca stavasya ca pratyekaM nikSepo vidheyaH, tatrApi 'yathoddezastathA nirdeza' itikRkhA pUrva mahacchabdo nirUpyate, tatrAstyayaM mahacchabdo bahukhe, yathA-mahAjana iti, asti bRhattce, yathA-mahAghoSaH, astyatyarthe, yathA-mahAbhayamiti, asti prAdhAnye, yathA mahApuruSa iti, tatreha prAdhAnye vartamAno gRhIta ityeta kAro darzayitumAha__ pAhanne mahasaho dabbe khette ya kAlabhAve ya / vIrassa uNikkhevo caukkao hoi NAyabbo // 83 // tatra mahAvIrastava ityatra yo mahacchabdaH sa prAdhAnye vartamAno gRhItaH, tacca nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvabhedAt poDhA prAdhAnyaM, nAmasthApane kSuNNe, dravyaprAdhAnyaM jJazarIrabhavyazarIravyatiriktaM sacittAcittamizrabhedAt tridhA, sacittamapi dvipadacatuSpadA1 paryAyavAttattvatastasyaivAbhidhAnaM yathA bhASAbhidhAnaM vAkyazuddhau vaakynikssepe| For Private And Personal
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga y anmandir satrakatA padabhedAt tridhaiva, tatra dvipadeSu tIrthakaracakravAdikaM catuSpadeSu hastyazvAdikamapadeSu pradhAnaM kalpavRkSAdikaM, yadivA-ihaiva ye zrImahAzIlAGkA- || pratyakSA rUparasagandhasparzarutkRSTAH pauNDarIkAdayaH padArthAH acitteSu vaiDUryAdayo nAnAprabhAvA maNayo mizreSu tIrthakaro vibhUSita || vIrastutya. cAyIya- iti, kSetrataH pradhAnA siddhirdharmacaraNAzrayaNAnmahAvidehaM copabhogAGgIkaraNena tu devakurvAdikaM kSetraM, kAlataH pradhAnaM vekAntasuttiyuta pamAdi, yo vA kAlavizeSo dharmacaraNapratipattiyogya iti, bhAvapradhAnaM tu kSAyiko bhAvaH tIrthakarazarIrApekSayaudayiko vA, tatreha // 14 // dvayenApyadhikAra iti / vIrasya dravyakSetrakAlabhAvabhedAccaturdhA nikSepaH, tatra jJazarIrabhavyazarIravyatirikto dravyavIro dravyArtha saGkrA-18 | mAdAvadbhutakarmakAritayA zUro yadivA-yatkizcit vIryavad dravyaM tat dravyavIre antarbhavati, tadyathA-tIrthakudanantabalavIryo lokamaloke kandukavat prakSepnumalaM tathA mandaraM daNDaM kRtA ratnaprabhAM pRthivIM chatravadbhibhUyAt , tathA cakravartinopi balaM 'dosolA ba|ttIsA', ityAdi, tathA viSAdInAM mohanAdisAmarthya miti, kSetravIrasta yo yasmina kSetredbhutakarmakArI vIro vA yatra vyAvayete, evaM kAle'pyAyojyaM, bhAvavIro yasya krodhamAnamAyAlobhaiH parISahAdibhizcAtmA na jitaH, tathA coktam-"kohaM mANaM ca mAyaM ca, 181 lobhaM paMceMdiyANi ya / dujayaM ceva appANaM, sabamappe jie jiyaM // 1 // jo sahassaM sahassANaM, saMgAme duJjae jiNe / ekaM ji-IX Neja appANaM, esa se paramo jao // 2 // tathA-eko paribhamau jae viyarDa jiNakesarI salIlAe / kaMdappadudADho mayaNo viDDArio jeNaM // 3 // " tadevaM vardhamAnasvAmyeva parISahopasagairanukUlapratikUlairaparAjito'dbhutakarmakArikhena guNaniSpannakhAt bhA-12|| gAnita // 14 // | 1kodho mAnazca mAyA ca lobhazca paJcendriyANi ca durjayaM caivAtmanaH sarvamAtmani jite jitaM // 1 // yaH sahasraM sahasrANAM saGgrAme durjaya jayet / eka jayedAtmAnaM 18 eSa tasya paramo jayaH // 2 // ekaH paribhrAmyatu jagati vikaTaM jinkesrii| khalIlayA kandarpaduSTadaMSTraH madano vidArito yena // 3 // For Private And Personal
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav hradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashad Syanmandir vato mahAvIra iti bhaNyate, yadivA-dravyavIro vyatirikta ekabhavikAdiH, kSetravIro yatra tiSThatyasau vyAvaya'te vA, kAlato'pyevameva, bhAvavIro noAgamato vIranAmagotrANi karmANyanubhavan , sa ca vIravardhamAnakhAmyeveti // stavanikSepArthamAha| thuiNikkhevo cauhA AgaMtuabhUsaNehiM davvathutI / bhAve saMtANa guNANa kittaNA je jahiM bhaNiyA // 84 // 4] 'stuteH' stavasya nAmAdizcaturdhA nikSepaH, tatra nAmasthApane pUrvavat , dravyastavastu jJazarIrabhavyazarIravyatirikto yaH kaTakakeyUra srakcandanAdibhiH sacittAcittadravyaiH kriyata iti, bhAvastavastu 'sadbhUtAnAM vidyamAnAnAM guNAnAM ye yatra bhavanti tatkIrtanamiti // sAmprataM AdyasUtrasaMsparzadvAreNa sakalAdhyayanasambandhapratipAdikAM gAthAM niyuktikRdAha pucchisu jaMbuNAmo aja suhammA tao kahesI ya / eva mahappA vIro jayamAha tahA jaejjAhi // 85 // ___ jambUsvAmI AryasudharmasvAminaM zrImanmahAvIravardhamAnasvAmiguNAn pRSTavAn , ato'sAvapi bhagavAn sudharmasvAmyevaMguNaviziSTo mahAvIra iti kathitavAn , evaM cAsau bhagavAn saMsArasya 'jayam' abhibhavamAha, tato yUyamapi yathA bhagavAn saMsAraM jitavAn | tathaiva yatnaM vidhatteti / / sAmprataM nikSepAnantaraM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccArayitavyaM, taccedam pucchissu NaM samaNA mAhaNA ya, agAriNo yA paratithiA ya / se kei NegaMtahiyaM dhammamAhu, aNelisaM sAhu samikkhayAe // 1 // kahaM ca NANaM kaha daMsaNaM se, sIlaM kahaM nAyasutassa AsI? / For Private And Personal
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi hana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailashes amandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAIyavR-I ciyutaM // 143 // Seade9ease jANAsi NaM bhikkhu jahAtaheNaM, ahAsutaM brUhi jahA NisaMtaM // 2 // 6zrImahA vIrastutya. asya cAnantarasUtreNa sahAyaM sambandhaH, tadyathA-tIrthakaropadiSTena mArgeNa dhruvamAcaran mRtyukAlamupekSetetyuktaM, tatra kimbhU-19 to'sau tIrthakRt yenopadiSTo mArga ityetat pRSTavantaH 'zramaNA' yataya ityAdi, paramparasUtrasambandhastu buddhyeta yaduktaM prAgiti, | etacca yaduttaratra praznaprativacanaM vakSyate tacca buddhyeteti, anena sambandhenA''yAtasyAsya sUtrasya saMhitAdikrameNa vyAkhyA pratanyate, sA ceyam-anantaroktAM bahuvidhA narakavibhaktiM zrukhA saMsArAdudvignamanasaH keneyaM pratipAditetyetat sudharmavAminam 'aprAkSuH' | pRSTavantaH 'Nam' iti vAkyAlaGkAre yadivA jambUsvAmI sudharmasvAminamevAha-yathA kenaivaMbhUto dharmaH saMsArottAraNasamarthaH pratipAdita ityetadvahavo mAM pRSTavantaH, tadyathA-'zramaNA' nigrenthAdayaH tathA 'brAhmaNA' brahmacaryAunuSThAnaniratAH, tathA 'agAriNaH'16 kSatriyAdayo ye ca zAkyAdayaH paratIrthikAste sarve'pi pRSTavantaH, kiM taditi darzayati-sa ko yo'sAvenaM dharma durgatiprasRtajantudhArakamekAntahitam 'Aha' uktavAn 'anIdRzam ananyasadRzam atulamityarthaH, tathA-sAdhvI cAsI samIkSA ca sAdhusamIkSA| yathAvasthitatattvaparicchittistayA, yadivA-sAdhusamIkSayA-samatayoktavAniti // 1 // tathA tasyaiva jJAnAdiguNAvagataye praznamAha-'kathaM' kena prakAreNa bhagavAn jJAnamavAptavAn ?, kimbhUtaM vA tasya bhagavato jJAna-vizeSAvavodhakaM 1, kimbhUtaM ca 'se||||14|| tasya 'darzana' sAmAnyArthaparicchedakaM ? 'zIlaM ca yamaniyamarUpaM kIdRk ? jJAtA:-kSatriyAsteSAM 'putroM' bhagavAn vIravardhamAna| 10mevamAha pra0 / 2 nirgranthAH pra0 / 025 For Private And Personal
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar Gyanmandir svAmI tasya 'AsId' abhUditi, yadetanmayA pRSTaM tat 'bhikSo !' sudharmasvAmin yAthAtathyena taM 'jAnISe' samyagavagacchasi 'Nam' iti vAkyAlaGkAre tadetatsarvaM yathAzrutaM tvayA zrukhA ca yathA 'nizAnta' mityavadhAritaM yathA dRSTaM tathA sarva 'brUhi' AcakSve| ti // 2 // sa evaM pRSTaH sudharmasvAmI zrImanmahAvIravardhamAnasvAmiguNAn kathayitumAha nae se kusalApanne ( 0 le mahesI ), anaMtanANI ya anaMtadasI / jasaMsiNo cakkhupa Thiyassa, jANAhi dhammaM ca dhidaM ca pehi // 3 // u aheyaM tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvara je ya pANA / se NiccaNiccehi samikkha panne, dIve va dhammaM samiyaM udAhu // 4 // saH - bhagavAn catustriMzadatizayasametaH khedaM - saMsArAntarvartinAM prANinAM karmavipAkajaM duHkhaM jAnAtIti khedajJo duHkhApanodanasamarthopadezadAnAt yadivA 'kSetrajJo' yathAvasthitAtmasvarUpaparijJAnAdAtmajJa iti, athavA kSetram - AkAzaM tajjAnAtIti kSetrajJo lokAlokasvarUpaparijJAtetyarthaH tathA bhAvakuzAn- aSTavidhakarmarUpAn lunAti - chinattIti kuzalaH prANinAM karmocchittaye nipuNa ityarthaH, Azu - zIghraM prajJA yasyAsAvAzuprajJaH sarvatra sadopayogAd, na chadmastha iva vicintya jAnAtIti bhAvaH, maharSi - riti kacitpAThaH, mahAMzcAsAvRSizca maharSiH atyantogratapazcaraNAnuSThAyikhAdatula parI pahopasargasahanAcceti, tathA anantam- avinAzyanantapadArtha paricchedakaM vA jJAnaM - vizeSagrAhakaM yasyAsAvanantajJAnI, evaM sAmAnyArthaparicchedakale nAnantadarzI, tadevambhUtasya For Private And Personal
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Hadhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavRcitaM // 144 // 19999999 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarri Gyanmandir | bhagavato yazo nRsurAsurAtizAyyatulaM vidyate yasya sa yazasvI tasya, lokasya 'cakSuH pathe' locanamArge bhavasthakevalyavasthAyAM sthitasya, lokAnAM sUkSmavyavahitapadArthAvirbhAvanena cakSurbhUtasya vA 'jAnIhi ' avagaccha 'dharma' saMsAroddharaNakhabhAvaM, tatpraNItaM vA zrutacAritrAkhyaM tathA tasyaiva bhagavatastathopasargitasyApi niSprakampAM cAritrAcalanakhabhAvAM 'dhRtiM saMyame ratiM tatpraNItAM vA 'prekSasva' samyakuzAgrIyayA buddhyA paryAlocayeti, yadivA - taireva zramaNAdibhiH sudharmasvAmyabhihito yathA vaM tasya bhagavato yazasvinacakSuSpathe vyavasthitasya dharmaM dhRtiM ca jAnISe tato'smAkaM 'pehi' ti kathayeti // 3 // sAmprataM sudharmasvAmI tadguNAn kathayi tumAha - UrdhvamadhastiryakSu sarvatraiva caturdazarajjvAtmake loke ye kecana trasyantIti trasAstejovAyurUpa vikalendriyapazcendriyabhedAt vidhA, tathA ye ca 'sthAvarA:' pRthivyAmbuvanaspatibhedAt trividhAH, eta ucchavAsAdayaH prANA vidyante yeSAM te prANina iti, | anena ca zAkyAdimatanirAsena pRthivyAdyekendriyANAmapi jIvatvamAveditaM bhavati, sa bhagavAMstAn prANinaH prakarSeNa kevalajJAnivAt jAnAtIti prajJaH [ granthAgram 4250 ] sa eva prAjJo, nityAnityAbhyAM dravyArtha paryAyArthAzrayaNAt 'samIkSya' kevalajJAne| nArthAn parijJAya prajJApanAyogyAnAhetyuttareNa sambandhaH, tathA sa prANinAM padArthAvirbhAvanena dIpavat dIpaH yadivA - saMsArArNa| vapatitAnAM sadupadezapradAnata AzvAsahetutvAt dvIpa iva dvIpaH, sa evambhUtaH saMsArottAraNasamartha 'dharma' zrutacAritrAkhyaM samyak |itaM gataM sadanuSThAnatayA rAgadveparahitatvena samatayA vA, tathA coktam - "jaihA puNNassa katthai tahA tucchassa katthaI" ityAdi, | samaM vA-dharmam ut- prAbalyena Aha-- uktavAn prANinAmanugrahArthaM na pUjAsatkArArthamiti // 4 kiJcAnyat 1 yathA pUrNasya kathyate tathA tucchasya kathyate // For Private And Personal 6 zrImahAvIrastutya. // 144 //
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir B a na Kendra Acharya Shri Kailashsaga o m andir se savadaMsI abhibhUyanANI, NirAmagaMdhe dhiimaM ThitappA / aNuttare savajagaMsi vijaM, gaMthA atIte abhae aNAU // 5 // se bhUipaNNe aNieacArI, ohaMtare dhIre aNaMtacakkhU / / aNuttaraM tappati sUrie vA, vairoyaNiMde va tamaM pagAse // 6 // 'sa' bhagavAn sarva-jagata carAcaraM sAmAnyena draSTuM zIlamasya sa sarvadazI, tathA 'abhibhUya' parAjitya matyAdIni canAryapi jJAnAni yadvartate jJAnaM kevalAkhyaM tena jJAnena jJAnI, anena cAparatIrthAdhipAdhikasamAveditaM bhavati, 'jJAnakriyAbhyAM mokSa' iti kRlA tasya bhagavato jJAnaM pradarya kriyAM darzayitumAha-nirgataH-apagata AmaH-avizodhikovyAkhyaH tathA gandho-vizodhiko TirUpo yasAt sa bhavati nirAmagandhaH, mUlottaraguNabhedabhinnAM cAritrakriyAM kRtavAnityarthaH, tathA'sahyaparISahopasargAbhidruto'pi 18/ niSprakampatayA cAritre dhRtimAn tathA-sthito vyavasthito'zeSakarmavigamAdAtmasvarUpe AtmA yasya sa bhavati sthitAtmA, etacca / jJAnakriyayoH phaladvAreNa vizeSaNaM, tathA nAsyottaraM-pradhAnaM sarvasinnapi jagati vidyate (yaH) sa tathA, vidvAniti sakalapadArthAnAM karatalAmalakanyAyena vettA, tathA bAhyagranthAt sacittAdibhedAdAntarAcca karmarUpAd 'atIto' atikrAnto granthAtIto-nirgrantha | 1 tasya paramAneDitamityAdivadavayavavAcitvena sssstthii| sUtrakR. 25 For Private And Personal
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa o yanmandir ttiyutaM sUtrakRtAGgaM 18 ityarthaH, tathA na vidyate saptaprakAramapi bhayaM yasyAsAvabhayaH samastabhayarahita ityarthaH, tathA na vidyate caturvidhamapyAyuryasya sa bhava-18| 6 zrImahAzIlAGkA- tyanAyuH, dagdhakarmabIjalena punarutpatterasaMbhavAditi // 5 // apica-bhUtizabdo vRddhau maGgale rakSAyAM ca vartate, tatra 'bhUtiprajJa' vIrastutya. cAIyavR pravRddhaprajJaH anantajJAnavAnityarthaH, tathA-bhUtiprajJo jagadrekSAbhUtaprajJaH evaM sarvamaGgalabhUtaprajJa iti, tathA 'aniyatam' apratibaddhaM pari | grahAyogAcarituM zIlamasyAsAvaniyatacArI tathaugha-saMsArasamudraM tarituM zIlamasya sa tathA, tathA dhI:-buddhistayA rAjata iti // 145 // dhIraH parISahopasargAkSobhyo vA dhIraH, tathA anantaM jJeyAnantatayA nityatayA vA cakSuriva cakSuH-kevalajJAnaM yasyAnantasya vA lokasya padArthaprakAzakatayA cakSurbhUto yaH sa bhavatyanantacakSuH, tathA yathA-sUryaH 'anuttaraM sarvAdhikaM tapati na tasAdadhikastApena kazcidasti, evamasAvapi bhagavAn jJAnena sarvottama iti, tathA 'vairocanaH' agniH sa eva prajvalitakhAt indro yathA'sau tamo'panIya prakAzayati, evamasAvapi bhagavAnajJAnatamo'panIya yathAvasthitapadArthaprakAzanaM karoti // 6 // kizca aNuttaraM dhammamiNaM jiNANaM, NeyA muNI kAsava Asupanne / iMdeva devANa mahANubhAve, sahassaNetA divi NaM visiTTe // 7 // se pannayA akkhayasAgare vA, mahodahI vAvi aNaMtapAre / | // 145 // aNAile vo akasAi mukke, sakkeva devAhivaI juImaM // 8 // 1 bhUti0 pra0 / 2 yA pr0|3 mikkhU / For Private And Personal
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailas Gyanmandir | nAsyottaro'stItyanuttarastamimamanuttaraM dharma 'jinAnAm' RSabhAditIrthakRtA sambandhinamayaM 'muniH' zrImAn vardhamAnAkhyaH | 'kAzyapaH' gotreNa 'AzaprajJaH kevalajJAnI utpannadivyajJAno 'netA' praNeteti, tAcchIlikastRn, tadyoge 'na lokAvyayani che' (pA02-3-69 ) tyAdinA SaSThIpratiSedhAddharmamityatra karmaNi dvitIyaiva, yathA cendro 'divi svarge devasahasrANAM 'mahAnu| bhAvoM' mahAprabhAvavAn 'Nam' iti vAkyAlaGkAre tathA 'netA' praNAyako 'viziSTo' rUpabalavarNAdibhiH pradhAnaH evaM bhagavAnapi sarvebhyo viziSTaH praNAyako mahAnubhAvazceti // 7 // apica-asau bhagavAn prajJAyate'nayeti prajJA tayA 'akSayaH' na tassa jJAtavye'rthe buddhiH pratikSIyate pratihanyate vA, tasya hi buddhiH kevalajJAnAkhyA, sA ca sAdyaparyavasAnA kAlato dravyakSetramAvairapyanantA, sarvasAmyena dRSTAntAbhAvAd , ekadezena khAha--yathA 'sAgara' iti, asya cAviziSTalAt vizeSaNamAha-'mahoda| ghiriva' svayambhUramaNa ivAnantapAraH yathA'sau vistIrNo gambhIrajalo'kSobhyazca, evaM tasyApi bhagavato vistIrNA prajJA svayambhUrama&NAnantaguNA gambhIrAkSobhyA ca, yathA ca asau sAgaraH 'anAvilA' akaluSajalaH, evaM bhagavAnapi tathAvidhakarmalezAbhAvAda kaluSajJAna iti, tathA-kaSAyA vidyante yasyAsau kaSAyI na kaSAyI akaSAyI, tathA jJAnAvaraNIyAdikarmabandhanAdviyukto muktaH, bhikSuriti kacitpAThaH, tasyAyamarthaH-satyapi niHzeSAntarAyakSaye sarvalokapUjyale ca tathApi bhikSAmAtrajIvitvAt bhikSurevAsI, nAkSINamahAnasAdilabdhimupajIvatIti, tathA zakra iva devAdhipatiH 'dyutimAn' dIptimAniti // 8 // kiJca1 sthityapekSayA jJeyApekSayA tu dravyAdivadanAdyanantakAlagocaraiva / eaeeeeeeeeeeeeeeewer For Private And Personal
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa heri yanmandir sUtrakRtAGgaM se vIrieNaM paDipunnavIrie, sudaMsaNe vA Nagasabase? / |6 zrImahAzIlAGkA surAlae vAsimudAgare se, birAyae NegaguNovavee // 9 // cAryAMya | vIrastutya. ttiyutaM sayaM sahassANa u joyaNANaM, tikaMDage pNddgvejyNte|| se joyaNe NavaNavate sahasse, uddhassito heTu sahassamegaM // 10 // // 146 // 'sa' bhagavAn 'vIryeNa' aurasena balena dhRtisaMhananAdibhizca vIryAntarAyasya niHzeSataH kSayAt pratipUrNavIryaH, tathA 'sudarza-12 18 no' merurjambUdvIpanAbhibhUtaH sa yathA nagAnAM-parvatAnAM sarveSAM zreSThaH-pradhAna tathA bhagavAnapi vIryeNAnyaizca guNaiH sarvazreSTha iti, tathA yathA 'surAlayaH svargastannivAsinAM 'mudAkaro harSajanakaH prazastavarNarasagandhasparzaprabhAvAdibhirguNairupeto 'virAjateM | zobhate, evaM bhagavAnapyanekairguNairupeto virAjata iti, yadivA-yathA tridazAlayo mudAkaro'nekairguNairupeto virAjata iti evamasAvapi meruriti // 9 // punarapi dRSTAntabhUtameruvarNanAyAha-sa meruyojanasahasrANAM zatamuccaislena, tathA trINi kaNDAnyasyeti trikaNDaH, tadyathA-bhauma jAmbUnadaM vaiDUryamiti, punarapyasAveva vizeSyate-'paNDakavaijayanta' iti, paNDakavanaM zirasi vyavasthitaM vaijayantIkalpaM-patAkAbhUtaM yasya sa tathA, tathA'sAvUrvamucchrito navanavatiryojanasahasrANyagho'pi sahasramekamavagADha // 146 // iti // 10 // tathA1 vAdi0 pr0| reaso oasaee28002020 For Private And Personal
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahall v adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsal layanmandir puDhe Nabhe cihai bhUmivahie, jaM sUriyA aNuparivayaMti / se hemavanne bahunaMdaNe ya, jaMsI ratiM vedayatI mahiMdA // 11 // se pavae sahamahappagAse, virAyatI kaMcaNamaTTavanne / aNuttare girisu ya pavadugge, girIvare se jalieva bhome // 12 // 'nabhasi 'spRSTo' lagno nabho vyApya tiSThati tathA bhUmi cAvagAhya sthita iti UrvAdhastiryakralokasaMsparzI, yathA 'ya' meru 'sUryA' AdityA jyotiSkA 'anuparivartayanti' yasya pAvato bhramantItyarthaH, tathA'sau 'hemavarNo' niSTaptajAmbUnadAmaH, | tathA bahUni cakhAri nandanavanAni yasya sa bahunandanavanaH, tathAhi-bhUmau bhadrazAlavanaM tataH paJca yojanazatAnyAruhya mekhalAyAM nandanaM tato dviSaSTiyojanasahasrANi paMcazatAdhikAnyatikramya saumanasaM tataH SaTtriMzatsahasrANyAruhya zikhare paNDakavanamiti, tadevamasau caturnandanavanAdyupeto vicitrakrIDAsthAnasamanvitaH, yasin mahendrA apyAgatya tridazAlayAdramaNIyataraguNena 'rati' ramaNa-18 krIDAM 'vedayanti' anubhavantIti // 11 // apica-saH-meAkhyo'yaM parvato mandaro meruH sudarzanaH suragirirityevamAdibhiH za18bdairmahAn prakAzaH-prasiddhiryasya sa zabdamahAprakAzo 'virAjate zobhate, kAzcanasyeva 'mRSTaH' zlakSNaH zuddho vA varNo yasya sa tathA, evaM na vidyate uttaraH-pradhAno yasyAsAvanuttaraH, tathA giriSu ca madhye parvabhiH-mekhalAdibhirdaSTrAparvatairvA 'durgoM viSamaH estioeeeeeeeeeeeeeehoeaesee sesesed For Private And Personal
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahato vadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir sUtrakRtAGgaM || sAmAnyajantUnAM durAroho 'girivara!' parvatapradhAnaH, tathA'sau maNibhirauSadhIbhitra dedIpyamAnatayA 'bhauma iva' bhUdeza iva jva-18|| 6 zrImahAzIlAGkA- lita iti // 12 // kiJca vIrastutya. vAIyavRciyutaM mahIi majjhami Thite NagiMde, pannAyate sUriyasuddhalese / evaM sirIe u sa bhUrivanne, maNorame joyai accimAlI // 13 // // 147 // sudaMsaNasseva jaso girissa, pavuccaI mahato pavayassa / etovame samaNe nAyaputte, jAtIjasodasaNanANasIle // 14 // 'madyA' ratnaprabhApRthivyAM madhyadeze jambUdvIpastasyApi bahumadhyadeze saumanasavidyutprabhagandhamAdanamAlyavantadaMSTrAparvatacatu zobhitaH samabhUbhAge dazasahasravistIrNaH zirasi sahasramekamadhastAdapi daza sahasrANi navatiyojanAni yojanaikAdazabhAgairdazabhira-18 |dhikAni vistIrNaH catvAriMzadyojanocchritacUDopazobhito 'nagendraH' parvatapradhAno meruH prakarSeNa loke jJAyate sUryavatzuddhalezyaH| AdityasamAnatejAH, 'evam' anantaroktaprakArayA zriyA tuzabdAdviziSTatarayA saH-meruH 'bhUrivarNa:' anekavarNo anekavarNaratnopa // 147 // zobhitakhAta mana:-antaHkaraNaM ramayatIti manoramA 'arcimAlIva' Aditya iva khatejasA dyotayati dazApi dizaH prakAzayatIti // 13 // sAmprataM merudRSTAntopakSepeNa dArzantikaM darzayati-etadanantaroktaM 'yaza' kIrtanaM sudarzanasya merugireH mahAparvatasya aoraear2988ssear2009 For Private And Personal
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavia adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga r anmandir procyate, sAmpratametadeva bhagavati dArzantike yojyate-eSA-anantaroktopamA yasa sa etadupamaH, ko'sau ?-zrAmyatIti zramaNastaponiSTaptadeho jJAtA:-kSatriyAsteSAM putraH zrImanmahAvIravarddhamAnakhAmItyarthaH, sa ca jAtyA sarvajAtimadbhyo yazasA azeSayazakhibhyo darzanajJAnAbhyAM sakaladarzanajJAnibhyaH zIlena samastazIlavayaH zreSThaH-pradhAnaH, akSaraghaTanA tu jAtyAdInAM kRtadvandvAnAmatizAyane arzaAdibAdacapratyaya vidhAnena vidheyeti // 14 // punarapi dRSTAntadvAreNaiva bhagavato vyAvarNanamAha 9929999999999900 girIvare vA nisahA''yayANaM, ruyae va seTe valayAyatANaM / taovame se jagabhUipanne, muNINa majjhe tamudAhu panne // 15 // aNuttaraM dhammamuIraittA, aNuttaraM jhANavaraM jhiyaaii| susukkasukaM apagaMDasukaM, saMkhiMduegaMtavadAtasukaM // 16 // yathA 'niSadho' girivaro girINAmAyatAnAM madhye jambUdvIpe anyeSu vA dvIpeSu dairyeNa 'zreSThaH' pradhAnaH tathA-valayAyatAnAM madhye rucakaH parvato'nyebhyo valayAyatakhena yathA pradhAnaH, sa hi rucakadvIpAntarvartI mAnuSottaraparvata iva vRttaaytH| 1 matvarthIyAt apra0 pr0| 2 vRttAyato'saM0 pra0 nacaitadyuktaM / For Private And Personal
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir 6zrImahA sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAMyaciyutaM 8 saGkhyeyayojanAni parikSepeNeti, tathA sa bhagavAnapi tadupamaH yathA tAvAyatavRttatAbhyAM zreSThau evaM bhagavAnapi jagati-saMsAre bhUtiprajJA-prabhUtajJAnaH prajJayA zreSTha ityarthaH, tathA aparamunInAM madhye prakarSeNa jAnAtIti prajJaH evaM tatsvarUpavidaH 'udAha udAhRtavanta uktavanta ityarthaH // 15 // kizcAnyat-nAsyottaraH-pradhAno'nyo dharmo vidyate ityanuttaraH tamevambhUtaM dharma 'ut' prAbalyena IrayitvA' kathayitA prakAzya 'anuttaraM' pradhAnaM 'dhyAnavaraM dhyAnazreSThaM dhyAyati, tathAhi-utpannajJAno bhagavAn yoganirodhakAle sUkSma kAyayogaM nirundhan zukladhyAnasya tRtIyaM bhedaM sUkSmakriyamapratipAtAkhyaM tathA niruddhayogazcaturtha zukladhyAnabhedaM vyuparatakriyamanivRttAkhyaM dhyAyati, etadeva darzayati-suSTu zuklabatzuklaM dhyAnaM tathA apagataM gaNDam-apadravyaM yasya tadapagaNDaM ni doSArjunasuvarNavat zuklaM yadivA-apagaNDam -udakaphenaM tattulyamiti bhAvaH / tathA zaonduvadekAntAvadAtaM-zubhraM zuklaM-zukladhyA9 nottaraM bhedadvayaM dhyAyatIti // 16 // apica // 148 // 999000000000000000 aNuttaraggaM paramaM mahesI, asesakammaM sa visohaittA / siddhiM gate sAimaNaMtapatte, nANeNa sIleNa ya daMsaNeNa // 17 // rukkhesu NAte jaha sAmalI vA, jassi ratiM veyayatI suvnnaa| vaNesu vA NaMdaNamAhu seDheM, nANeNa sIleNa ya bhUtipanne // 18 // // 148 // For Private And Personal
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir 9999999999900 tathA'sau bhagavAn zailezyavasthApAditazukladhyAnacaturthabhedAnantaraM sAdyaparyavasAnAM siddhigatiM pazcamI prAptaH, siddhigatimeva vizinaSTi-anuttarA cAsau sarvottamakhAdagryA ca lokAgravyavasthitakhAdanuttarAdryA tAM 'paramA pradhAnAM 'maharSiH' asAvatyantogratapovizeSaniSTaptadehakhAd azeSaM karma-jJAnAvaraNAdikaM 'vizodhya apanIya ca viziSTena jJAnena darzanena zIlena ca kSAyikeNa si| dvigatiM prApta iti mIlanIyam // 17 // punarapi dRSTAntadvAreNa bhagavataH stutimAha-vRkSeSu madhye yathA 'jJAta' prasiddho devakuruvyavasthitaH zAlmalIvRkSaH, sa ca bhavanapatikrIDAsthAnaM, 'yatra vyavasthitA anyatazcAgatya 'suparNA bhavanapativizeSA 'rati ramaNakrIDAM 'vedayanti' anubhavanti, vaneSu ca madhye yathA nandanaM vanaM devAnAM krIDAsthAnaM pradhAnaM evaM bhagavAnapi 'jJAnena' kevalAkhyena samastapadArthAvirbhAvakena 'zIlena' ca cAritreNa yathAkhyAtena 'zreSThaH' pradhAnaH 'bhUtiprajJaH' pravRddhajJAno bhagavAniti // | // 18 // apica thaNiyaM va sadANa aNuttare u, caMdo va tArANa mahANubhAve / gaMdhesu vA caMdaNamAhu seDhe, evaM muNINaM apaDinnamAhu // 19 // jahA sayaMbhU udahINa seTe, nAgesu vA dharaNiMdamAhu sette| khoodae vA rasa vejayaMte, tavovahANe muNivejayaMte // 20 // 929202020000000000020200 For Private And Personal
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahallvadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyattiyutaM // 149 // eeeeeeeeeee yathA zabdAnAM madhye 'stanitaM' meghagarjitaM tad 'anuttaraM pradhAnaM, tuzabdo vizeSaNArthaH samuccayArtho vA, 'tArakANAM ca' 6 zrImahAnakSatrANAM madhye yathA candro mahAnubhAvaH sakalajananivRttikAriNyA kAnyA manoramaH zreSThaH, 'gandheSu' iti guNaguNinorabhedAnma- vIrastutya. tubalopAdvA gandhavatsu madhye yathA 'candanaM gozIrSakAkhyaM malayajaM vA tajjJAH zreSThamAhuH, evaM 'munInAM' maharSINAMmadhye bhagavantaM nAsya pratijJA ihalokaparalokAzaMsinI vidyate ityapratijJastamevambhUtaM shresstthmaahuriti|| 19 // apica-svayaM bhavantIti khayambhuvo| devAH te tatrAgatya ramantIti svayambhUramaNaH tadevam 'udadhInAM samudrANAM madhye yathA svayambhUramaNaH samudraH samastadvIpasAgarapa yantavartI zreSTha pradhAnaH 'nAgeSu ca' bhavanapativizeSeSu madhye 'dharaNendra' dharaNaM yathA zreSThamAhuH, tathA 'khoodae' iti ikSu-|| kA rasa ivodakaM yasya sa ikSurasodakaH sa yathA rasamAzritya 'vaijayantaH pradhAnaH khaguNairaparasamudrANAM patAkevopari vyavasthitaH evaM 'tapaupadhAnena' viziSTatapovizeSeNa manute jagatastrikAlAvasthAmiti 'muniH bhagavAn 'vaijayantaH pradhAnaH, samastalokasya mahAtapasA vaijayantIvopari vyavasthita iti // 20 // . hatthIsu erAvaNamAhu NAe, sIho migANaM salilANa gNgaa| // 149 // pakkhIsu vA garule veNudevo, nivANavAdINiha NAyaputte // 21 // johesu NAe jaha vIsaseNe, pupphesu vA jaha araviMdamAhu / For Private And Personal
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org 10yabhiprAyaH pra0 / khattINa seTTe jaha daMtavakke, isINa seTTe taha vaddhamANe // 22 // 'hastiSu' karivareSu madhye yathA 'airAvaNaM' zatravAhanaM 'jJAtaM ' prasiddhaM dRSTAntabhUtaM vA pradhAnamAhustajjJAH, 'mRgANAM' ca zvApadAnAM madhye yathA 'siMha' kesarI pradhAnaH tathA bharatakSetrApekSayA 'salilAnAM' madhye yathA gaGgAsalilaM pradhAnabhAvamanubhavati, 'pakSiSu' madhye yathA garutmAn veNudevAparanAmA prAdhAnyena vyavasthitaH, evaM nirvANaM-siddhikSetrAkhyaM karmacyutilakSaNaM vA svarUpatastadupAyaprAptihetuto vA vadituM zIlaM yeSAM te tathA teSAM madhye jJAtAH - kSatriyAsteSAM putraH - apatyaM jJAtaputraH- zrImanmahAvIravardhamAnasvAmI sa pradhAna iti, yathAvasthitanirvANArthavAditvAdityarthaH // 21 // apica - yodheSu madhye 'jJAto' vidito dRSTAntabhUto vA vizvA-hastyazvarathapadAticaturaGgabalasametA senA yasya sa vizvasena :- cakravartI yathA'sau pradhAnaH, puSpeSu ca madhye yathA aravindaM pradhAnamAhuH, tathA kSatAt trAyanta iti kSatriyAH teSAM madhye dAntA - upazAntA yasya vAkyenaiva zatravaH sa dAntavAkya:- cakravartI yathA'sau zreSThaH / tadevaM bahUn dRSTAntAn prazastAn pradarzyAdhunA bhagavantaM dASTantikaM svanAmagrAhamAha - tathA RSINAM madhye zrImAnU vardhamAnakhAmI zreSTha iti // 22 // tathA dANA se abhaya pANaM, saccesu vA aNavajaM vayaMti / tave vA uttama baMbharaM, loguttame samaNe nAyaputte // 23 // Acharya Shri Kailashsagari Gyanmandir For Private And Personal
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ Swi Manaw a chana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashaofio amandir &&&& zIlAGkA sUtrakRtAGgaM // 4 6zrImahA ThiINa seTThA lavasattamA vA, sabhA suhammA va sabhANa seTThA / vIrastutya cAyAyavR nivANaseTTA jaha savadhammA, Na NAyaputtA paramatthi nANI // 24 // ttiyutaM za tathA svaparAnugrahArthamarthine dIyata iti dAnamanekadhA, teSAM madhye jIvAnAM jIvitArthinAM trANakArikhAdabhayapradAnaM zreSTha, IS // 150 // taduktam-"dIyate mriyamANasya, koTiM jIvitameva vA / dhanakoTiM na gRhNIyAt , sarvo jIvitumicchati // 1 // " iti, gopAlAdukA dAyata GganAdInAM dRSTAntadvAraNArtho buddhau sukhenArohatItyataH abhayapradAnaprAdhAnyakhyApanArtha kathAnakamidaM vasantapure nagare aridamano nAma rAjA, sa ca kadAciccaturvadhRsameto vAtAyanasthaH krIDAyamAnastiSThati, tena kadAciccauro raktakaNavIrakRtamuNDamAlo raktaparidhAno raktacandanopaliptazca prahatavadhyaDiNDimo rAjamArgeNa nIyamAnaH sapatnIkena dRSTaH, dRSTvA ca tAbhiH pRSTaM-kimanenAkArIti ?, tAsAmekena rAjapuruSeNA''veditaM yathA-paradravyApahAreNa rAjaviruddhamiti, tata ekayA rAjA vijJapto yathA-yo bhavatA mama prAra varaH pratipannaH so'dhunA dIyatAM yenAhamasyopakaromi kizcit, rAjJApi pratipanna, tatastayA snAnAdipuraHsaramalaGkAreNAlaGkato dInArasahasravyayena paJcavidhAn zabdAdIn viSayAnekamahaH prApitaH, punardvitIyayApi tathaiva dvitIyamaho dInArazatasahasravyayena | lAlitaH, tatastRtIyayA tRtIyamaho dInArakoTivyayena satkAritaH, caturthyA tu rAjAnumatyA maraNAdrakSitaH abhayapradAnena, tato'- 150 // sAvanyAbhiha sitA nAssa khayA kizciddattamiti, tadevaM tAsAM parasparabahUpakAraviSaye vivAde rAjJAsAveva cauraH samAhUya pRSTo yathA kena tava bahUpakRtamiti, tenApyamANi yathA-na mayA maraNamahAbhayabhItena kizcit snAnAdikaM sukhaM vyajJAyIti, abhayapradAnAkarNa eeeeeeeeeeeee && For Private And Personal
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man a Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailas a nmandir SSSSS nena punarjanmAnamivAtmAnamavaimIti, ataH sarvadAnAnAmabhayapradAnaM zreSThamiti sthitam / tathA satyeSu ca vAkyeSu yad 'anavadyam || | apApaM parapIDAnutpAdakaM tat zreSThaM vadanti, na punaH parapIDotpAdakaM satyaM, sadbhyo hitaM satyamitikakhA, tathA coktam-"loke'pi || zrUyate vAdo, yathA satyena kauzikaH / patito vadhayuktena, narake tIvedane // 1 // " anyacca-"taheva kANaM kANatti, paMDagaM 9 paMDagatti vA / vAhiyaM vAvi rogitti, teNaM corotti no vade // 1 // " tapassu madhye yathaivottamaM navavidhabrahmagupyupetaM brahmacarya pradhAnaM bhavati tathA sarvalokottamarUpasampadA-sarvAtizAyinyA zakyA kSAyikajJAnadarzanAbhyAM zIlena ca 'jJAtaputro bhagavAn zramaNaH pradhAna iti // 23 // kiJca-sthitimatAM madhye yathA 'lavasattamAH' paJcAnuttaravimAnavAsino devAH sarvotkRSTasthiti vartinaH pradhAnAH, yadi kila teSAM sapta lavA AyuSkamabhaviSyattataH siddhigamanamabhaviSyadityatolavasattamAste'bhidhIyante, 'sabhAnAM 18ca' parSadAM ca madhye yathA saudharmAdhipaparSacchreSThA bahubhiH krIDAsthAnairupetakhAttathA yathA sarve'pi dharmA 'nirvANazreSThAH' mokSapra-1] dhAnA bhavanti, kuprAvacanikA api nirvANaphalameva khadarzanaM buvate yataH, evaM 'jJAtaputrAt' cIravardhamAnakhAminaH sarvajJAt sakA-18 18 zAt 'paraM' pradhAnaM anyadvijJAnaM nAsti, sarvathaiva bhagavAnaparajJAnimyo'dhikajJAno bhavatIti bhAvaH // 24 // kizcAnyat-. puDhovame dhuNai vigayagehI, na saNNihiM kuvati Asupanne / tariuM samudaM va mahAbhavoghaM, abhayaMkare vIra aNaMtacakkhU // 25 // For Private And Personal
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtA kohaM ca mANaM ca taheva mAya, lobhaM cautthaM ajjhatthadosA / 46bhImahAzIlAGkA vIrastutya. eANi vaMtA arahA mahesI, Na kubaI pAva Na kAravei // 26 // cAIyavRttiyutaM ||| sa hi bhagavAn yathA pRthivI sakalAdhArA vartate tathA sarvasattvAnAmabhayapradAnataH sadupadezadAnAdvA savAdhAra iti, yadivA15||| yathA pRthvI sarvasahA evaM bhagavAn parISahopasargAn samyak sahata iti, tathA 'dhunAti' apanayatyaSTaprakAraM karmeti zeSaH, tathA 'vigatA' pralInA sabAhyAbhyantareSu vastuSu 'gRddhiH' gAyamabhilASo yasya sa vigatagRddhiH, tathA sanidhAnaM sannidhiH, sa ca || dravyasannidhiH dhanadhAnyahiraNyadvipadacatuSpadarUpaH bhAvasannidhistu mAyA krodhAdayo vA sAmAnyena kaSAyAstamubhayarUpamapi saM. nirSi na karoti bhagavAn , tathA 'AzuprajJaH sarvatra sadopayogAt na chamasthavanmanasA paryAlocya padArthaparicchittiM vidhatte, sa| | evambhUtaH tarikhA samudramivApAraM 'mahAbhavau,' caturgatikaM saMsArasAgaraM bahuvyasanAkulaM sarvottama nirvANamAsAditavAn , punarapi | tameva vizinaSTi-'abhayaM prANinAM prANarakSArUpaM khataH paratazca sadapadezadAnAta karotItyabhayaMkaraH, tathA'STaprakAraM kameM vizeSerayati-prerayatIti vIraH, tathA 'anantam' aparyavasAnaM nityaM jJeyAnantavAdvA'nantaM cakSuriva cakSuH kevalajJAnaM yasya sa tatheti | // 15 // // 25 // kizcAnyat-'nidAnocchedena hi nidAnina ucchedo bhavatIti nyAyAt saMsArasthitezca krodhAdayaH kaSAyAH kAraNamata | | etAn adhyAtmadoSAMzcaturopi krodhAdIn kaSAyAn 'vAntvA' parityajya asau bhagavAn 'ahaMn' tItheka jAtaH, tathA maha For Private And Personal
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir garSiH, evaM paramArthato maharSikhaM bhavati yadyadhyAtmadoSA na bhavanti, nAnyatheti, tathA na khataH 'pApaM sAvadhamanuSThAnaM karoti nApyanyaiH kArayatIti // 26 // kizcAnyat kiriyAkiriyaM veNaiyANuvAyaM, aNNANiyANaM paDiyacca ThANaM / se sabavAyaM iti veyaittA, uvaTThie saMjamadIharAyaM // 27 // se vAriyA itthI sarAibhattaM, uvahANavaM dukkhkhyttttyaae| logaM vidittA AraM paraM ca, savaM pabhU vAriya sabavAraM // 28 // socA ya dhammaM arahaMtabhAsiyaM, samAhitaM aTThapadovasuddhaM / taM sadahANA ya jaNA aNAU, iMdA va devAhiva AgamissaMti // 29 // ttibemi (gAthA0 390) iti zrI vIratyutInAma chaTThamajjhayaNaM. samattaM // tathA sa bhagavAn kriyAvAdinAmakriyAvAdinAM vainayikAnAmajJAnikAnAM ca 'sthAnaM pakSamabhyupagatamityarthaH, yadivA-sIyate'simiti sthAnaM-durgatigamanAdikaM 'pratItya paricchidya samyagavabudhyetyarthaH, eteSAM ca svarUpamuttaratra nyakSeNa vyAkhyAsyA eeeeeeeeeeeeeeese For Private And Personal
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryaya ciyutaM // 152 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir maH, lezatastvidaM - kriyaiva paralokasAdhanAyAlamityevaM vadituM zIlaM yeSAM te kriyAvAdinaH, teSAM hi dIkSAta evaM kriyArUpAyA mokSa ityevamabhyupagamaH, akriyAvAdinastu jJAnavAdinaH, teSAM hi yathAvasthita vastuparijJAnAdeva mokSaH, tathA coktam - "paJcaviM | zatitattvajJo yatra tatrAzrame rataH / zikhI muNDI jaTI vApi, siddhyate nAtra saMzayaH // 1 // " tathA vinayAdeva mokSa ityevaM go- zAlakamatAnusAriNo vinayena carantIti vainayikA vyavasthitAH, tathA'jJAnamevaihikAmuSmikAyAlamityevamajJAnikA vyavasthitAH, ityevaMrUpaM teSAmabhyupagamaM paricchidya - svataH samyagavagamya samyagavabodhena, tathA sa eva vIravardhamAnakhAmI sarvamanyamapi bauddhAdikaM | yaM kazcana vAdamaparAn sattvAn yathAvasthitatattvopadezena 'vedayitvA' parijJApyopasthitaH samyagutthAnena saMyame vyavasthito na tu yathA anye, taduktam - " yathA pareSAM kathakA vidagdhAH, zAstrANi kRtA laghutAmupetAH / ziSyairanujJAmalinopacArairvakRkhadoSAstvayi te na santi // 1 // " iti 'dIrgharAtram' iti yAvajjIvaM saMyamotthAnenotthita iti // 27 // apica - sa bhagavAn vArayitvA pratiSidhya kiM tadityAha - 'striyam' iti strIparibhogaM maithunamityarthaH, saha rAtribhaktena vartata iti sarAtribhaktaM, upala| kSaNArthavAdasyAnyadapi prANAtipAtaniSedhAdikaM draSTavyaM tathA upadhAnaM tapastadvidyate yasyAsau upadhAnavAna - taponiSTatadehaH, kimarthamiti darzayati- duHkhayatIti duHkham - aSTaprakAraM karma tasya kSayaH - apagamastadarthaM, kiJca - lokaM vidilA 'Aram' ihalokAkhyaM 'paraM' paralokAkhyaM yadivA - AraM - manuSyalokaM pAramiti - nArakAdikaM svarUpatastatprAptihetutazca viditvA sarvametat | 'prabhuH' bhagavAn 'sarvavAraM ' bahuzo nivAritavAn etaduktaM bhavati - prANAtipAtaniSedhAdikaM svato'nuSThAya parAMca sthApitavAn, na hi svato'sthitaH parAMzca sthApayitumalamityarthaH, taduktam - " buvANo'pi nyAyyaM svavacanaviruddhaM vyavaharan parAnnAlaM kazciddamayitu For Private And Personal 6 zrImahAvIrastutya. // 152 //
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha xuradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir madAntaH svayamiti / bhavAnizcityaivaM manasi jagadAdhAya sakalaM, khamAtmAnaM tAvaddamayitumadAntaM vyavasitaH // 1 // " iti, tathA"titthayaro caunANI suramahio sijjhiyavayadhuyaMmi / aNigRhiyavalavirao satvatthAmesu ujjamai // 1 // ityAdi // 28 // sAmprataM sudharmasvAmI tIrthakaraguNAnAkhyAya skhaziSyAnAha-'socA ya ityAdi, zrukhA ca durgatidhAraNAddharma-zrutacAritrAkhyamahadbhirbhASitaM samyagAkhyAtamarthapadAni-yuktayo hetavo vA tairupazuddham-avadAtaM sayuktikaM saddhetukaM vA yadivA athaiH-abhidheyaiH padaizva-vAcakaiH zabdaiH upa-sAmIpyana zuddha-nirdoSa, tamevambhUtamarhadbhirbhASitaM dharma zraddadhAnAH, tathA'nutiSThanto 'janA' lokA | 'anAyuSaH' apagatAyuHkarmANaH santaH siddhAH, sAyuSazcandrAdyA devAdhipA AgamiSyantIti / itizabdaH parisamAptau, bravImIti pUrvavat // 29 // iti vIrastavAkhyaM SaSThamadhyayanaM parisamAptamiti // Eroticescaeeeeeeeeeerserseratise 1 tIrthakarazcaturzAnI suramahitaH sedhayitavye dhuve, anigUhitabalavIryaH sarvasthAnodyacchati // 1 // For Private And Personal
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsax lanmandir esese eesesed sUtrakRtAGgaM atha saptamaM adhyayanaM prArabhyate // 7 kuzIla zIlAGkA paribhASA. cAIyavRciyutaM uktaM SaSThamadhyayanaM, sAmprataM saptamamArabhyate, assa cAyamabhisambandhaH, ihAnantarAdhyayane mahAvIrasya guNotkIrtanataH suzIlapa ribhASA kRtA, tadanantaraM tadviparyastAH kuzIlA: paribhASyante, tadanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya cakhAryanuyogadvArANi vyaa||153|| varNanIyAni, tatrApyupakramAntargato'rthAdhikAro'yaM, tadyathA-kuzIlA:-paratIrthikAH pArzvasthAdayo vA svayUthyA azIlAzca gRhasthAH 18 pari-samantAt bhASyante-pratipAdyante tadanuSThAnatastadvipAkadurgatigamanatazca nirUpyanta iti tathA tadviparyayeNa kacitsuzIlAzceti, nikSepastridhA oghanAmasUtrAlApakabhedAta, tatraughaniSpannanikSepe'dhyayanaM,nAmaniSpanne kuzIlaparibhASeti, etadadhikRtya niyuktikRdAha sIle caukka dabbe pAuraNAbharaNabhoyaNAdIsu / bhAve u ohasIlaM abhikkhamAsevaNA ceva // 86 // 'zIle' zIlaviSaye nikSepe kriyamANe 'catuSka'miti nAmAdizcaturdhA nikSepaH, tatrApi nAmasthApane kSuNNakhAdanArasya 'dravyam / iti dravyazIlaM prAvaraNAbharaNabhojanAdiSu draSTavyaM, asthAyamarthaH-yo hi phalanirapekSastatsvabhAvAdeva kriyAsu pravartate sa tacchIlaH, II tatreha prAvaraNazIla iti prAvaraNaprayojanAbhAve'pi tAcchIlyAnityaM prAvaraNakhabhAvaH prAvaraNe vA dattAvadhAna:, evamAbharaNabhojanA-12 // 153 // diSvapi draSTavyamiti, yo vA yasya dravyasya cetanAcetanAdeH khabhAvastad dravyazIlamityucyate, bhAvazIlaM tu dvidhA-oghazIlamAbhIkSNyasevanAzIlaM ceti // tatrauSazIlaM vyAcikhyAsurAha weeksee esta For Private And Personal
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir ohe sIlaM viratI virayAviraI ya aviratI asIlaM / dhamme NANatavAdI apasattha ahammakovAdI // 87 // tatrauSaH-sAmAnyaM sAmAnyena sAvadyayogavirato viratAvirato vA zIlavAn bhaNyate, tadviparyasto'zIlavAniti, AbhIkSNyasevAyAMtu-anavaratasevanAyAM tu zIlamidaM, tadyathA-'dharme dharmaviSaye prazastaM zIlaM yadutAnavaratApUrvajJAnArjanaM viziSTatapaHkaraNaM vA, AdigrahaNAdanavaratAbhigrahagrahaNAdikaM parigRhyate, aprazastabhAvazIlaM khadharmapravRttibAhyA AntarA tu krodhAdiSu pravRttiH, Adigraha||NAta zeSakaSAyAzcauryAbhyAkhyAnakalahAdayaH parigRhyanta iti / / sAmprataM kuzIlaparibhASAkhyasyAdhyayanasyAnvarthatA darzayitumAha| paribhAsiyA kusIlA ya ettha jAvaMti aviratA keI / sutti pasaMsA suddho kutti duguMchA aprisuddho|| 88 // | pari-samantAt bhASitAH-pratipAditAH 'kuzIlA:' kutsitazIlAH paratIrthikAH pArzvasthAdayazca cazabdAt yAvantaH keca-| nAviratA asimityata idamadhyayana kuzIlaparibhASetyucyate, kimiti kuzIlA azuddhA gRhyante ityAha-surityayaM nipAtaH prazasAyAM zuddhaviSaye vartate, tadyathA-saurAjyamityAdi, tathA kurityayamapi nipAto jugupsAyAmazuddhaviSaye vartate, kutIrtha kura ityAdi // yadi kutsitazIlA: kuzIlAH, kathaM tarhi ? paratIrthikAH pArzvasthAdayazca tathAvidhA bhavantItyAha aphAsuyapaDiseviya NAmaM bhujo ya sIlavAdI ya / phAsuM vayaMti sIlaM aphAsuyA mI abhuMjatA // 89 // astyayaM zIlazabdastatsvAbhAvye, tathAhi-yaH phalanirapekSaH kriyAkhAbharaNAdikAsu pravartate sa ceha dravyazIlatena pradarzitaH, | astyupazamapradhAne cAritre, tathAhi-tatpradhAnaH zIlavAnayaM tapasvIti, tadviparyayeNa duHzIla iti, sa ceha bhAvazIlagrahaNenopAtta iti, iha ca yatInAM dhyAnAdhyayanAdikaM mukkhA dharmAdhArazarIratatpAlanAhAravyApAraM ca mukkhA nAparaH kazcidyApAro'stItyatasta 9298999999eSassa For Private And Personal
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavin Aradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavRtiyutaM // 154 // www.kobatirth.org | dAzrayaNenaiva suzIlavaM duHzIlavaM ca cintyate, tatra kutIrthikaH pArzvasthAdirvA aprAsukaM - sacittaM pratisevituM zIlamasya sa bhavatyaprAsukapratisevI nAmazabdaH sambhAvanAyAM 'bhUyaH punardhArthyAcchIlavantamAtmAnaM vadituM zIlaM yasya sa zIlavAdI, kimityevaM 1 yataH 'prAkam ' acetanaM zIlaM vadanti idamuktaM bhavati yaH prAsukamudgamAdidoSarahitamAhAraM mujhe taM zIlavantaM vadanti tajjJAH, tathAhi-yatayo prAkamudgamAdidoSaduSTamevAhAramabhuJjAnAH zIlavanto bhaNyante, netara iti sthitaM, mozabdasya nipAtakhenAvadhAraNArthakhAditi || aprAsukabhojivena kuzIlavaM pratipAdayituM dRSTAntamAha Acharya Shri Kailashsagarri Syanmandir jaha NAma goyamA caMDIdevagA vAribhadagA ceva / je agnihottavAdI jalasoyaM je ya icchati // 90 // yatheti dRSTAntopakSepArthaM, nAmazabdo vAkyAlaGkAre, 'gautamA' iti gotratikA gRhItazikSaM laghukAryaM vRSabhamupAdAya dhAnyAdyarthaM pratigRhamaTanti, tathA 'caMDIdevagA' iti cakradharaprAyAH evaM 'vAribhadrakA' anbhakSAH zaivalAzino nityaM svAnapAdAdidhAvanAbhi| ratA vA tathA ye cAnye 'agnihotravAdinaH' agnihotrAdeva svargagamanamicchanti ye cAnye jalazaucamicchanti bhAgavatAdayaste sarve'|pyaprAsukAhArabhojikhAt kuzIlA iti, cazabdAt ye ca svayUthyAH pArzvasyAdaya udgamAdyayuddhamAhAraM bhuJjate te'pi kuzIlA iti / gato nAmaniSpanno nikSepaH, sAmprataM mUtrAlApaka niSpanne nikSepe askhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM tavedaM puDhavIya AU agaNI ya vAU, taNa rukkha bIyA ya tasA ya pANA / je aMDayA je ya jarAu pANA, saMseyayA je rasayAbhihANA // 1 // For Private And Personal 7 kuzIla paribhASA // 154 //
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga N anmandir eyAiM kAyAI paveditAI, etesu jANe paDileha sAyaM / eteNa kAraNa ya AyadaMDe, etesu yA vippariyAsuviMti // 2 // | 'pRthivI' pRthivIkAyikAH sacAH cakAraH khagatabhedasaMmucanArthaH, sa cAyaM bhedaH-pRthivIkAyikAH mUkSmA bAdarAzca, te ca pratyekaM paryAptakAparyAptakabhedena dvidhA, evamapkAyikA api tathAgnikAyikA vAyukAyikAzca draSTavyAH, vanaspatikAyikAn bhedena darzayati-'tRNAni' kuzAdIni 'vRkSAca' azvatthAdayo 'bIjAni' zAlyAdIni evaM vallIgulmAdayo'pi vanaspatibhedA draSTavyAH, trasyantIti 'trasA' dvIndriyAdayaH 'prANAH' prANinaH ye cANDAjAtA aNDajA:-zakunisarIsRpAdayaH 'ye ca jarAyujA' jambAlaveSTitAH samutpadyante, te ca gomahiSyajAvikamanuSyAdayaH, tathA saMkhedAjAtAH saMkhedajA yukAmatkuNakumyAdayaH 'ye ca rasajAbhidhAnA' dadhisauvIrakAdiSu rUtapakSmasannibhA iti // 1 // nAnAbhedabhinnaM jIvasaMghAtaM pradAdhunA tadupaghAte doSaM pradazayitumAha-ete' pRthivyAdayaH 'kAyA' jIvanikAyA bhagavadbhiH 'praveditAH' kathitAH, chAndasakhAnapuMsakaliGgatA, 'eteSu' ca pUrva pratipAditeSu pRthivIkAyAdiSu prANiSu 'sAtaM' sukhaM jAnIhi, etaduktaM bhavati-sarve'pi sattvAH sAtaiSiNo duHkhadviSazceti jJAkhA | 'pratyupekSakha' kuzAgrIyayA buddhyA paryAlocayeti, yathaibhiH kAyaiH samArabhyamANaiH pIDyamAnairAtmA daNDyate, etatsamArambhAdAtmadaNDo bhavatItyarthaH, athavaibhireva kAyairye 'AyatadaNDA' dIrghadaNDAH, etaduktaM bhavati-etAn kAyAn ye dIrghakAlaM daNDayantipIDayantIti, teSAM yadbhavati taddarzayati te eteSveva-pRthivyAdikAyeSu vividham-anekaprakAraM pari-samantAd Azu--kSipramupa eseseseseaeeeee eteacha For Private And Personal
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryaya ciyurta // 155 // www.kobatirth.org | sAmIpyena yAnti - vrajanti, teSveva pRthivyAdikAyeSu vividhamanekaprakAraM bhUyo bhUyaH samutpadyanta ityarthaH, yadivA - viparyAsovyatyayaH, sukhArthibhiH kAyasamArambhaH kriyate tatsamArambheNa ca duHkhamevAvApyate na sukhamiti, yadivA kutIrthikA mokSArthametaiH kAyairyA kriyAM kurvanti tathA saMsAra eva bhavatIti // 2 // yathA cAsAvAyatadaNDo mokSArthI tAn kAyAn samArabhya tadviparyayAt saMsAramApnoti tathA darzayati jAIpa aNuparimANe, tasathAvarehiM viNighAyameti / se jAti jAtiM bahukUrakamme, jaM kuvatI mijjati teNa bAle // 3 // assi ca loe aduvA paratthA, sayaggaso vA taha annahA vA / saMsAramAvanna paraM paraM te, baMdhaMti vedaMti ya dunniyANi // 4 // Acharya Shri Kailashsadyanmandir jAtInAm - ekendriyAdInAM panthA jAtipathaH, yadivA - jAtiH - utpattirvadho- maraNaM jAtizca vadhatha jAtivadhaM tad 'anuparivartamAnaH' ekendriyAdiSu paryaTana janmajarAmaraNAni vA bahuzo 'nubhavan 'traseSu' tejovAyudvIndriyAdiSu 'svAvareSu' ca pRthivya|mbuvanaspatiSu samutpannaH san kAyadaNDavipAkajena karmaNA bahuzo 'vinighAtaM ' vinAzameti - avApnoti 'sa' AyatadaNDo'sumAn 'jAtiM jAtim' utpattimutpattimavApya bahUni krUrANi - dAruNAnyanuSThAnAni yasya sa bhavati bahukrUrakarmA, sa evambhUto nirvi | vekaH sadasadvivekazUnyakhAt bAla iva bAlo yasyAmekendriyAdikAyAM jAtau yatprANyupamardakAri karma kurute sa tenaiva karmaNA 'mI For Private And Personal 7 kuzIlaparibhASA. / / 155 / /
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi Hadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaanmandir yate' zriyate pUryate yadivA 'mI hiMsAyA' mIyate hiMsyate athavA bahukrUrakarmeti cauro'yaM pAradArika iti vA ityevaM tenaiva | karmaNA mIyate - paricchidyata iti // 3 // // ka punarasau taiH karmabhirmIyate iti darzayati - yAnyAzukArINi karmANi tAnyasminneva janmani viSAkaM dadati, athavA parasmin janmani narakAdau tasya karma vipAkaM dadati, ekasminneva janmani vipAkaM tIvraM dadata 'zatAgrazo ve 'ti bahuSu janmasu yenaiva prakAreNa tadazubhamAcaranti tathaivodIryate tathA - ' anyathA veti, idamuktaM bhavati -- kiJcitkarma tadbhava evaM vipAkaM dadAti kiJcicca janmAntare, yathA-- mRgAputrasya duHkhavipAkAvye vipAkazrutAGgazrutaskandhe | kathitamiti, dIrghakAlasthitikaM khaparajanmAntaritaM vedyate, yena prakAreNa sakRttathaivAnekazo vA yadivA'nyena prakAreNa sakRtsahasrazo | vA zirazchedAdikaM hastapAdacchedAdikaM cAnubhUyata iti, tadevaM te kuzIlA AyatadaNDAzcaturgatikasaMsAramApannA arahaTTaghaTI - | yantranyAyena saMsAraM paryaTantaH 'paraM paraM ' prakRSTaM prakRSTaM duHkhamanubhavanti, janmAntarakRtaM karmAnubhavantacaikamArtadhyAnopahatA aparaM bananti vedayanti ca duSTaM nItAni durnItAni - duSkRtAni na hi svakRtasya karmaNo vinAzo'stItibhAvaH, taduktam - " mA hohi re | visanno jIva ! tumaM vimaNadummaNo dINo / gahu ciMtieNa phiTTai taM dukkhaM jaM purA rahayaM // 1 // jaii pavisasi pAyAlaM aDaviM va dariM guhaM samudaM vA / puvakayAu na cukkasi appANaM ghAyase jaivi // 2 // * // 4 // evaM tAvadoSataH kuMzIlAH pratipAditAH, tadadhunA pASaNDikAnadhikRtyAha 1 mA bhavare viSaNNo jIva ! khaM vimanA durmanA dInaH / naiva cintitena spheTate tadduHkhaM yatpurA racitaM // 1 // 2 yadi pravizasi pAtAlaM aTavIM vA darIM guhAM samudraM vA / pUrvakRtAnnaiva bhrazyasi AtmAnaM ghAtayasi yadyapi // 1 // For Private And Personal
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavira padhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir 7 kuzIla paribhASA sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAyAyavRttiyutaM // 156 // je mAyaraM vA piyaraM ca hiccA, samaNavae agaNi smaarbhijjaa| ahAhu se loe kusIladhamme, bhUtAI je hiMsati AyasAte // 5 // ujjAlao pANa nivAtaejA, nivAvao agaNi nivaayvejaa| tamhA u mehAvi samikkha dhamma, Na paMDie agaNi samArabhijA // 6 // 'ye' kecanAviditaparamArthA dharmArthamutthitA mAtaraM pitaraM ca tyakkhA, mAtApitroda'styajakhAt tadupAdAnamanyathA bhrAtRputrAdikamapi tyaktveti draSTavyaM, zramaNavrate kila vayaM samupasthitA ityevamabhyupagamyAgnikArya samArabhante, pacanapAcanAdiprakAreNa kRtakAritAnumatyaudezikAdiparibhogAcAgnikAyasamArambhaM kuryurityarthaH, atheti vAkyopanyAsArthaH, 'Ahu' riti tIrthakudgaNadharAdaya evamuktavantaH yathA so'yaM pApaNDiko loko gRhasthaloko vA'gnikAyasamArambhAt kuzIla-kutsitazIlo dharmo yasya sa kuzIladharmA, ayaM kimbhUta iti darzayati-abhUvana bhavanti bhaviSyantIti bhUtAni-prANinastAnyAtmasukhArtha 'hinasti' vyApAdayati, tathAhi-paJcAgnitapasA niSTaptadehAstathA'gnihotrAdikayA ca kriyayA pASaNDikAH svargAvAptimicchantIti, tathA laukikAH pacanapAcanAdiprakAreNAgnikArya samArabhamANAH sukhamabhilapantIti // 5 // agnikAyasamArambhe ca yathA prANAtipAto bhavati tathA darzayitu| mAha-tapanatApanaprakAzAdihetuM kASThAdisamArambheNa yo'gnikArya samArabhate so'gnikAyamaparAMzca pRthivyAyAzritAn sthAvarAMsvasAMzca prANino nipAtayet , tribhyo vA manovAkAyebhya Ayurvalendriyebhyo vA pAtayennipAtayet (tripAtayet ), tathAnikAyamudakAdinA Feeseseroecerseseseseseaesesese For Private And Personal
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir J h ana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagart A mandir Keeeeeeeeeeeeeee 'nirvApayan vidhyApayaMstadAzritAnanyAMzca prANino nipAtayetripAtayedvA tatrojvAlakanirvApakayoryo'gnikAyamujjvalayati sa bahUnAmanyakAyAnAM samArambhakaH, tathA cAgamaH-"do bhaMte ! purisA annamantreNa saddhiM agaNikAyaM samArabhati, tattha NaM ege pu-18 | rise agaNikAyaM ujAlei egeNaM purise agaNikAyaM nivavei, tesiM bhaMte ! purisANaM kayare purise mahAkammatarAe kayare vA purise 8 appakammatarAe ?, goyamA ! tattha NaM je se purise agaNikAyaM ujjAlei se NaM purise bahutarAgaM puDhavikAyaM samArabhati, evaM AukAyaM vAukAyaM vaNassaikAyaM tasakAyaM appatarAgaM agaNikAyaM samArabhai, tattha NaM je se purise agaNikAyaM nivAvei se gaM||* purise appatarAgaM puDhavikAyaM samArabhai jAva appatarAgaM tasakAyaM samArabhai bahutarAgaM agaNikAyaM samArabhai, se eteNaM aTeNaM goyamA! evaM buccai" // api coktam-"bhUyANaM esamAdhAo, havvavAho Na saMsao" ityAdi / yasAdevaM tasAt 'medhAvI' sadasadvivekaH sazrutikaH samIkSya dharma pApADDInaH paNDito nAgnikArya samArabhate, sa eva ca paramArthataH paNDito yonikAyasamArambha| kRtAt pApAnivartata iti // 6 // kathamagnikAyasamArambheNAparaprANivadho bhavatItyAzaGkayAha puDhavIvi jIvA AUvi jIvA, pANA ya saMpAima saMpayaMti / saMseyayA kaTusamassiyA ya, ete __ dahe agaNi samArabhaMte // 7 // hariyANi bhUtANi vilaMbagANi, AhAra dehAya puDho siyaaii| 1 bhUtAnAmeSa AghAto havyavAho na saMzayaH // eeeeeeeeeeeee sUtrakR. 27 For Private And Personal
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir 160adhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavRtiyutaM // 157 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagyanmandir je chiMdatI Ayasu paDucca, pAgabbhi pANe bahuNaM tivAtI // 8 // jAtiM ca vuDiM ca viNAsayaMte, bIyAi assaMjaya AyadaMDe / ahAhu se loeN aNajadhamme, bIyAi je hiMsati AyasAte // 9 // gabhAi mijjati buyAbuyANA, NarA pare paMcasihA kumArA / juvANagA majjhima theragA ya, ( pAThAMtare porusA ya) cayaMti te Aukhae palINA // 10 // na kevalaM pRthivyAzritA dvIndriyAdayo jIvA yApi ca pRthvI - mRllakSaNA asAvapi jIvAH, tathA Apatha- dravalakSaNA jIvAstadAzritAzca prANAH 'sampAtimAH zalabhAdayastatra sampatanti, tathA 'saMsvedajAH ' karISAdiSvindhaneSu ghuNapipIlikAkRmyAdayaH kASThAdyAzritAzca ye kecana 'etAn' sthAvarajaGgamAn prANinaH sa dahed yo'gnikAryaM samArabheta, tato'gnikAyasamArambho mahAdoSAyeti // 7 // evaM tAvadagnikAyasamArambhakAstApasAH tathA pAkAdanivRttAH zAkyAdayazcApadiSTAH, sAmprataM te cAnye vanaspatisa| mArambhAdanivRttAH parAmRzyante ityAha- 'haritAni' dUrvAGkurAdInyetAnyapyAhArAdervRddhidarzanAt 'bhUtAni' jIvAH tathA 'vila|mbakAnIti' jIvAkAraM yAnti vilambanti - dhArayanti, tathAhi -- kalalArbudamAMsapezIgarbhaprasavabAlakumArayuvamadhyamasthavirAvasthAto manuSyo bhavati, evaM haritAnyapi zAlyAdIni jAtAnyabhinavAni saMjAtarasAni yauvanavanti paripakAni jIrNAni parizu - SkANi mRtAni tathA vRkSA apyaGkurAvasthAyAM jAtA ityupadizyante mUlaskandhazAkhA prazAkhAdibhirvizeSaiH parivardhamAnA yuvAnaH For Private And Personal 7 kuzIlaparibhASA. // 157 //
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahave e dhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir 18 potA ityupadizyanta ityAdi zeSAkhapyavasthAkhAyojyaM, tadevaM haritAdInyapi jIvAkAraM vilambayanti, tata etAni mUlaskandhazA-6 khApatrapuSpAdiSu sthAneSu 'pRthak pratyekaM 'zritAni vyavasthitAni, na tu mUlAdiSu sarveSvapi samuditeSu eka eva jIvaH, etAni ca bhUtAni soyAsaGkhyeyAnantabhedaminnAni vanaspatikAyAzritAnyAhArArtha dehopacayArtha dehakSatasaMrohaNArtha vA''tmasukhaM 'pratItya' Azritya yacchinatti sa 'prAgalbhyAt dhAviSTambhAbahUnAM prANinAmatipAtI bhavati, tadatipAtAcca niranukrozatayA na dharmo nAzapyAtmasukhamityuktaM bhavati // 8 // kiJca-'jAtim' utpattiM tathA aGkharapatramUlaskandhazAkhAprazAkhAbhedena vRddhiM ca vinAzayan bIjAni ca tatphalAni vinAzayan haritAni chinattIti, 'asaMyataH' gRhasthaH pravrajito vA tatkarmakArI gRhastha eva, saca haritacchedavidhAyyAtmAnaM daNDayatItyAtmadaNDaH, sa hi paramArthataH paropaghAtenAtmAnamevopahanti, athazabdo vAkyAlaGkAre / 'AhuH' evamuktavantaH, kimuktavanta iti darzayati-yo haritAdicchedako niranukrozaH 'saH' asin loke 'anAryadharmA krUrakarmakArI bhavatItyarthaH, sa ca ka evambhUto yo dharmApadezenAtmasukhArtha vA bIjAni asya copalakSaNArthakhAt vanaspatikArya hai| / hinasti sa pApaNDikaloko'nyo vA'nAryadharmA bhavatIti sambandhaH // 9 // sAmprataM haritacchedakarmavipAkamAha-iha vnsptikaayo|| pamaIkAH bahuSu janmasu garbhAdikAsvavasthAsu kalalArbudamAMsapezIrUpAsu mriyante, tathA 'bruvanto'bruvantazca vyaktavAco'vyaktavA cazca tathA pare narAH paJcazikhAH kumArAH santo niyante, tathA yuvAno madhyamavayasaH sthavirAzca kacitpATho 'majjhimaporusA yati tatra 'madhyamA' madhyamavayasaH 'porusA yatti puruSANAM caramAvasthA prAptA atyantavRddhA evetiyAvat , tadevaM sarvA taercedeoeseseeeeeeee Eeeeese For Private And Personal
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha v adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa y anmandir sUtrakRtA | khapyavasthAsu bIjAdInAmupamaIkAH khAyuSaH kSaye pralInAH santo dehaM tyajantIti, evamaparasthAvarajaGgamopamaIkAriNAmapyaniyatAyu- ISI sIla zIlAGkAkalamAyojanIyam // 10 // kizcAnyat | paribhASA cAryAya- saMbujjhahA jaMtavo! mANusattaM, daTuM bhayaM bAliseNaM alaMbho / egaMtadukkhe jarie va loe, saciyutaM kammuNA vipariyAsuvei // 11 // ihega mUDhA pavayaMti mokkhaM, AhArasaMpajaNavajaNeNaM / ege // 158 // ya sIodagasevaNeNaM, hueNa ege pavayaMti mokkhaM // 12 // pAosiNANAdisu Nasthi mokkho, khArassa loNassa aNAsaeNaM / te majamaMsaM lasaNaMca bhoccA, annattha vAsaM parikappayaMti // 13 // udageNa je siddhimudAharaMti, sAyaM ca pAyaM udagaM phusaMtA / udagasta phAseNa siyAya siddhI, sijhisu pANA bahave dagaMsi // 14 // / he ! 'jantavaH' prANinaH ! sambudhyadhvaM yUyaM, na hi kuzIlapApaNDikalokatrANAya bhavati, dharma ca sudurlabhalena sambudhyadhvaM, 18 tathA coktam-"mANussakhettajAI kularUvAroggamAuyaM buddhI / savaNoggahasaddhA saMjamo ya logaMmi dulahAI // 1 // " tadevama-18In 18| kRtadharmANAM manuSyatvamatidurlabhamityavagamya tathA jAtijarAmaraNarogazokAdIni narakatiryakSu ca tIvraduHkhatayA bhayaM dRSTvA tathA 1 mAnuSyaM kSetraM jAtiH kulaM rUpaM ArogyaM AyuH buddhiH zravaNabhavaprahaH zraddhA saMyamazca loke durlabhAni // 1 // 98290See 9999 For Private And Personal
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagyanmandir 'bAlizena' ajJena sadasadvivekasyAlambha ityetaccAvagamya tathA nizcayaMnayamavagamya ekAntaduHkho'yaM jvarita iva 'lokaH' saMsAriprANigaNaH, tathA coktam - " jammaM dukkhaM jarA dukkhaM, rogA ya maraNANi ya / aho dukkho hu saMsAro, jattha kIsaMti pANiNo // // 1 // " tathA " tahA~ iyassa pANaM kuro chuhiyassa bhujjae tittI / dukkhasayasaMpattaM jariyamiva jagaM kalayalei // 1 // " iti, atra caivambhUte loke anAryakarmakArI khakarmaNA 'viparyAsamupaiti' sukhArthI prANyupamadde kurvan duHkhaM prApnoti, yadivA mokSArthI | saMsAraM paryaTatIti // 11 // uktaH kuzIlavipAko'dhunA taddarzanAnyabhidhIyante - 'ihe 'ti manuSyaloke mokSagamanAdhikAre vA, eke kecana 'mUDhA' ajJAnA''cchAditamatayaH paraizca mohitAH prakarSeNa vadanti pravadanti - pratipAdayanti, kiM tat 1 - 'mokSaM' mokSAvAsiM, keneti darzayati - Ahiyata ityAhAra - odanAdistasya sampad - rasapuSTistAM janayatItyAhArasampajjananaM - lavaNaM, tena dyA| hArasya rasapuSTiH kriyate, tasya varjanaM tenA''hArasampajjananavarjanena - lavaNavarjanena mokSaM vadanti, pAThAntaraM vA 'AhArasapaMcaya| vajjaNeNa' AhAreNa saha lavaNapazJcakamAhArasapaJcakaM, lavaNapaJcakaM cedaM tadyathA-saiMdhavaM sauvarcale biDaM raumaM sAmudraM ceti, lavaNena hi sarvarasAnAmabhivyaktirbhavati, tathA coktam- "lavaNaviNA ya rasA cakkhuvihUNA ya iMdiyaggAmA / dhammo duyAya rahio | sokkhaM saMtosara hiyaM no // 1 // " tathA 'lavaNaM rasAnAM tailaM snehAnAM ghRtaM medhyAnA' miti, tadevambhUtalavaNaparivarjanena rasapari 1 karmodaya saMpAditasukhAdipariNAmAnAM tanmate duHkharUpalAt / 2 janma duHkhaM jarA duHkhaM rogAva maraNaM ca aho duHkhaH eva saMsAraH yatra klizyanti jantavaH // 3 tRSNArditasya pAnaM kUraH kSudhitasya bhuktau tRptiH duHkhazatasamprayuktaM jvaritamiva jagatkalakalati // 1 // 4 lavaNavihInAzca rasAcakSurvihInAJcendriyaprAmAH / dharmo dayayA rahitaH saukhyaM santoSarahitaM na // 1 // For Private And Personal
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga n mandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAIyavR ttiyuta // 159 // Leseeeeeeeeeeeeeeeeeee tyAga eva kRto bhavati, tasyAgAcca mokSAvAptirityevaM kecana mUDhAH pratipAdayanti, pAThAntaraM vA 'AhArao paMcakavajaNeNaM 7 kuzIla AhArata iti lyablope karmaNi paJcamI AhAramAzritya paJcakaM varjayanti, tadyathA-lasuNaM palANDuH karabhIkSIraMgomAMsaM madya cetye- paribhASA tatpaJcakavarjanena mokSaM pravadanti, tathaike 'vAribhadrakAdayoM bhAgavatavizeSAH 'zItodakasevanena' sacittApkAyaparibhogena mokSaM pravadanti, upapattiM ca te abhidadhati-yathodakaM bAhyamalamapanayati evamAntaramapi, vastrAdezca yathodakAcchuddhirupajAyate evaM bAhyazuddhisAmarthyadarzanAdAntarApi zuddhirudakAdeveti manyante, tathaike tApasabrAhmaNAdayo hutena mokSaM pratipAdayanti, ye kila vargAdiphalamanAzaMsya samidhAghRtAdibhirhavyavizeSairhatAzanaM tarpayanti te mokSAyAgnihotraM juhati zeSAstrabhyudayAyeti, yuktiM cAtra te Ahu:yathA hyagniH suvarNAdInAM malaM dahatyevaM dahanasAmarthyadarzanAdAtmano'pyAntaraM pApamiti // 12 // teSAmasambaddhapralApinAmuttaradAnAyAha-'prAtaH lAnAdiSu nAsti mokSa' iti pratyUSajalAvagAhanena niHzIlAnAM mokSo na bhavati, AdigrahaNAt hastapAdAdi- // 7 // prakSAlanaM gRhyate, tathAhi-udakaparibhogena tadAzritajIvAnAmupamaIH samupajAyate, na ca jIvopamardAnmokSAvAptiriti, na caikAntenodakaM bAbamalasyApyapanayane samartham, athApi syAttathApyAntaraM malaM na zodhayati, bhAvazuddhyA tacchuddheH, atha bhAvarahitasyApi tacchuddhiH sAt tato matsyabandhAdInAmapi jalAbhiSekeNa muktyavAptiH syAt , tathA-kSArasya' paJcaprakArasthApi lavaNaya 'anaza|nena aparibhogena mokSo nAsti, tathAhi-lavaNaparibhogarahitAnAM mokSo bhavatItyayuktikametat na cAyamekAnto lavaNameva rasa- // 159 // puSTijanakamiti, kSIrazarkarAdibhirvyabhicArAt , apicAsau praSTavyaH-ki dravyato lavaNavarjanena mokSAvAptiH uta bhAvataH 1, yadi 10kAdereveti pra0 / 2 pAribhASikalavaNamAtrapratipattinirAsAya kSAreti, ata eva paJcaprakAra sthApIti vRttiH / 3 caNakAderapi kSArAdimattvAlavaNeti / Poeseseseisekeeeeeseen For Private And Personal
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi d hana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Si Kailashsag a rmandir 18 dravyatastato lavaNarahitadeze sarveSAM mokSaH syAt , na caiva dRSTamiSTaM vA, atha bhAvatastato bhAva eva pradhAnaM kiM lavaNavarjaneneti, tathA 'te' mRDhA madyamAMsa lazunAdikaM ca bhukkhA 'anyatra' mokSAdanyatra saMsAre vAsam-avasthAnaM tathAvidhAnuSThAnasadbhAvAt samyagdarzanajJAnacAritrarUpamokSamArgasyAnanuSThAnAcca 'parikalpayanti' samantAniSpAdayantIti // 13 // sAmprataM vizeSeNa parijihIrgharAhatathA ye kecana mUDhA 'udakena' zItavAriNA 'siddhiM' paralokam 'udAharanti pratipAdayanti-'sAyam' aparAhe vikAle vA 'prAtaca' pratyuSasi ca AdyantagrahaNAt madhyAhne ca tadevaM sandhyAtraye'pyudakaM spRzantaH snAnAdikAM kriyAM jalena kurvantaH prANino viziSTAM gatimAmuvantIti kecanodAharanti, etaccAsamyaka, yato yAdakasparzamAtreNa siddhiH syAt tata udakasamAzritA matsabandhAdayaH krUrakarmANo niranukrozA bahavaH prANinaH siddhyeyuriti, yadapi tairucyate-bAhyamalApanayanasAmarthya mudakasya dRSTamiti | tadapi vicAryamANa na ghaTate, yato yathodakamaniSTamalamapanayatyevamabhimatamapyaGgarAgaM kuGkamAdikamapanayati, tatazca puNyasthApanayanA8| diSTavighAtakRdviruddhaH syAt , kiJca-yatInAM brahmacAriNAmudakasnAnaM doSAyaiva, tathA coktam-"strAnaM madadarpakaraM, kAmAGgaM prathama 8 smRtam / tasAtkAmaM parityajya, na te strAnti dame ratAH // 1 // " apica-"nodakaklinnagAtro hi, snAta ityabhidhIyate / sa | snAto yo vratastrAtaH, sa bAhyAbhyantaraH shuciH||1||" // 14 // kizca * macchA ya kummA ya sirIsivA ya, maggU ya uTThA (TTA) dagarakkhasA y| aTThANameyaM kusalA vayaMti, keeeeeeeeeeeee 1 anyeSAmapi bhAvAzuddhaghApAdakAnAM varjanIyatvAt , madyamAMsAdibhojitvaM vakSyatyane / For Private And Personal
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha N adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAMyavRciyutaM 7zIlaparibhASA // 16 // udageNa je siddhimudAharaMti // 15 // udayaM jai kammamalaM harejjA, evaM suhaM icchAmittameva / aMdha va NeyAramaNussarittA, pANANi ce viNihaMti maMdA // 16 // pAvAI kammAI pakuvato hi, siodagaM tU jai taM harijA / sijhisu ege dagasattaghAtI, musaM vayaMte jalasiddhimAhu // 17 // huteNa je siddhimudAharaMti, sAyaM ca pAyaM agaNiM phusaMtA / evaM siyA siddhi haveja tamhA, agaNiM phusaMtANa kukammiNaMpi // 18 // yadi jalasamparkAtsiddhiH syAt tato ye satatamudakAvagAhino matsyAzca kUrmAzca sarIsRpAzca tathA madgavaH tathoSTrA-jalacaravizepAH tathodakarAkSasA-jalamAnuSAkRtayo jalacaravizeSA ete prathamaM siddhyeyuH, na caitadRSTamiSTaM vA, tatazca ye udakena siddhimudAharantyetad 'asthAnam ayuktam-asAmprataM 'kuzalA' nipuNA mokSamArgAbhijJA vadanti // 15 // kizcAnyava-yadhudakaM kamemalamapaharedevaM zubhamapi puNyamapahareda, atha puNyaM nApaharedevaM karmamalamapi nApahareta , ata icchAmAtramevaitabaducyate-jalaM kamopahArIti, evamapi vyavasthite ye snAnAdikAH kriyAH sAtamArgamanusarantaH kurvanti te yathA jAtyandhA aparaM jAtyandhameva netAramanusRtya gacchantaH kupathazritayo bhavanti nAbhipretaM sthAnamavApnuvanti evaM sArtamArgAnusAriNo jalazaucaparAyaNA 'mandA' ajJAH kartavyAkartavyavivekavikalAH prANina eva tanmayAna tadAzritAMzca pUtarakAdIn 'vinighnanti' vyApAdayanti, avazyaM jalakriyayA // 2 // For Private And Personal
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir dhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagar's firmandie IS prANavyaparopaNasya sambhavAditi // 16 // apica-'pApAni' pApopAdAnabhUtAni 'karmANi' prANyupamardakArINi kurvato'sumato yatkarmopacIyate tatkarma yadhudakamapaharet yadyevaM syAt tarhi hiH yasAdarthe yasAtprANyupamardena karmopAdIyate jalAvagAhanAccApagaccha| ti tasAdudakasattvaghAtinaH pApabhUyiSThA apyevaM siddhyeyuH, na caitadRSTamiSTaM vA, tasmAdye jalAvagAhanAsiddhimAhuH te mRSA vadanti // 17 // kizcAnyat-'agnihotraM juhuyAt svargakAma' ityasmAdvAkyAt 'ye' kecana mUDhA 'hutena' agnau havyaprakSepeNa 'siddhiM 14 sugatigamanAdikA khargAvAptilakSaNAm 'udAharanti pratipAdayanti, kathambhUtAH?-'sAyam' aparAhne vikAle vA 'prAtaca pratyu pasi agniM 'spRzantaH yatheSTehavyairagniM tarpayantastata eva yatheSTagatimabhilapanti, AhuzcaivaM te yathA-agnikAryAtsyAdeva siddhiriti, tatra ca yadyevamagnisparzena siddhirbhavet tatastasAdagniM saMspRzatAM 'kukarmiNAm aGgAradAhakakumbhakArAyaskArAdInAM siddhiH syAt , yadapi ca matrapUtAdikaM tairudAhiyate tadapi ca nirantarAH suhRdaH pratyeSyanti, yataH kukarmiNAmapyagnikArye bhasApAdanamagnihotrikAdInAmapi bhamasAtkaraNamiti nAtiricyate kukarmibhyo'gnihotrAdikaM karmeti, yadapyucyate-agnimukhA vai devAH, etadapi yuktivikalakhAt vAmAtrameva, viSThAdibhakSaNena cAgnesteSAM bahutaradoSotpatteriti // 18 // uktAni pRthak kuzIladarzanAni, ayamaI parasteSAM sAmAnyopAlambha ityAha aparikkha diTuM Na hu eva siddhI, ehiMti te ghAyamabujjhamANA / bhUehiM jANaM paDileha sAtaM, vijaM gahAyaM tasathAvarehiM // 19 // thaNaMti luppaMti tasaMti kammI, puDho jagA parisaMkhAya bhi faee0a990 For Private And Personal
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma r adhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailas a nmandit sUtrakRtAGgaM kkhU / tamhA viU virato Ayagutte, daTuM tase yA paDisaMharejjA // 20 // je dhammaladdhaM viNi- 7kuzIlazIlAGkA | paribhASA. cAIyavR hAya bhuMje, viyaDeNa sAhaTu ya je siNAiM / je dhovatI lUsayatIva vatthaM, ahAhu se jAgaNiciyuta yassa dUre // 21 // kammaM parinnAya dagaMsi dhIre, viyaDeNa jIvija ya AdimokkhaM / se biiykN||16|| dAi abhuMjamANe, virate siNANAisu itthiyAsu // 22 // 3 // yairmumukSubhirudakasamparkeNAgnihotreNa vA siddhirabhihitA taiH 'aparIkSya dRSTametat' yuktivikalamabhihitametat, kimiti ? 5 yato 'nahu' naiva 'evam' anena prakAreNa jalAvagAhanena agnihotreNa vA prANyupamaIkAriNA siddhiriti, te ca paramArthamabuddhyamAnAH || prANyupaghAtena pApameva dharmabuddhA kurvanto ghAtyante-vyApAdyante nAnAvidhaiH prakArairyasmin prANinaH sa ghAtaH-saMsArastameSyanti, // 6 // || apkAyatejaHkAyasamArambheNa hi trasasthAvarANAM prANinAmavazyaM bhAvI vinAzastadvinAze ca saMsAra eva na siddhirityabhiprAyaH, yata evaM tato 'vidvAn sadasadvivekI yathAvasthitatattvaM gRhIkhA basasthAvarairbhUtaiH-jantubhiH kathaM sAmprataM-sukhamavApyata itye|| tata pratyapekSya jAnIhi-avabaddhyaskha, etadaktaM bhavati-sarve'pyasamantaH sakhaiSiNo dAkhadviSo. na ca teSAM sukhaiSiNAM dAkhotpAda-1 kabena sukhAvAptirbhavatIti, yadivA-'vijaM gahAya'tti vidyAM jJAnaM gRhIbA vivekamupAdAya trasasthAvarairbhUtairjantubhiH karaNabhUtaiH / / 39999999 1 // For Private And Personal
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagyanmandir 'sAtaM' sukhaM 'pratyupekSya' paryAlocya 'jAnIhi ' avagaccheti, yata uktam- "paDhemaM nANaM tayo dayA, evaM ciTThaha saba saMjae / annANI kiM kAhI, kiMvA NAhI cheyapAvagaM // 1 // ityAdi " || 19|| ye puna: prANyupamarddena sAtamabhilaSantItyazIlAH kuzIlAca te saMsAre evaMvidhA avasthA anubhavantItyAha - tejaH kAyasamArambhiNo bhUtasamArambheNa sukhamabhilaSanto narakAdigatiM gatAstItraduH khaiH pIDyamAnA asahya vedanAghrAtamAnasA azaraNAH 'stananti' rudannati kevalaM karuNamAkrandantItiyAvat tathA 'luppaMtI' ti chidyante | khaGgAdibhirevaM ca kadarthyamAnAH 'trasyanti' prapalAyante, karmANyeSAM santIti karmiNaH- sapApA ityarthaH, tathA pRthak 'jagA' iti jantava iti, evaM 'parisaGkhyAya' jJAlA bhikSaNazIlo 'bhikSuH' sAdhurityarthaH yasmAtprANyupamardakAriNaH saMsArAntargatA vilupyante | tasmAt 'vidvAna' paNDito virataH pApAnuSThAnAdAtmA gupto yasya so'yamAtmagupto manovAkkAyagupta ityarthaH, dRSTvA ca trasAn caza| bdAtsthAgharAMtha 'dRSTvA' parijJAya tadupadhAtakAriNIM kriyAM 'pratisaMharet' nivartayediti // 20 // sAmprataM svayUthyAH kuzIlA a bhidhIyanta ityAha- 'ye' kecana zItalavihAriNo dharmeNa - mudhikayA labdhaM dharmalabdhaM uddezakakrItakRtAdidoSarahitamityarthaH, tadevambhUtamapyAhArajAtaM 'vinidhAya' vyavasthApya sannidhiM kRtvA bhuJjante tathA ye 'vikaTena' prAsukodakenApi saGkocyAGgAni prAyuka| eva pradeze dezasarvatrAnaM kurvanti tathA yo vastraM 'dhAvati' prakSAlayati tathA 'lUSayati' zobhArthaM dIrghamutpATayilA havaM karoti | havaM vA sandhAya dIrghaM karoti evaM lUpayati, tadevaM khArthaM parArthaM vA yo vastraM lUSayati, athAsau 'NAgaNiyassa' ti nirgranthamAvasya saMyamAnuSThAnasya dUre vartate, na tasya saMyamo bhavatItyevaM tIrthaMkaragaNadharAdaya Ahuriti // 21 // uktAH kuzIlAH, satpratipakSa1 prathamaM jJAnaM tato dayA evaM tiSThati sarvasaMyateSu ajJAnI kiM kariSyati kiM vAjJAsyati chekapApakaM // For Private And Personal
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ v adhana Kendra Shri Maha www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash M yanmandir bhUtAH zIlavantaH pratipAdyanta ityetadAha-dhiyA rAjate iti dhIro-buddhimAn 'udagaMsitti udakasamArambhe sati karmabandho bhava 7 kuzIlasUtrakRtAGgaM 10 paribhASA. zIlAGkA- ti, evaM parijJAya kiM kuryAdityAha-vikaTena' prAsukodakena sauvIrAdinA 'jIcyAt prANasaMdhAraNaM kuryAt, cazabdAt anyecA-yava- nApyAhAreNa prAsukainaiva prANavRttiM kuryAt , AdiH-saMsArastamAnmokSa AdimokSaH (taM) saMsAravimuktiM yAvaditi, dharmakAraNAnAM ttiyutaM vA''dibhUtaM zarIraM tadvimuktiM yAvat yAvajjIvamityarthaH, kiM cAsau sAdhu/jakandAdIn abhuJjAnaH, AdigrahaNAt muulptrphlaa||16|| ni gRhyante, etAnyapyapariNatAni pariharan virato bhavati, kuta iti darzayati-snAnAbhyaGgodvartanAdiSu kriyAsu niSpratikarmazarI ratayA'nyAsu ca cikitsAdikriyAsu na vartate, tathA strISu ca virataH, bastinirodhagrahaNAt anye'pyAzravA gRhyante, yazcaivambhUtaH 10 sarvebhyo'pyAzravadvArebhyo virato nAsau kuzIladoSairyajyate tadayogAca na saMsAre bambhramIti, tatazca na duHkhitaH stanati nApi nAnAvidhairupAyairvilupyata iti // 22 // punarapi kuzIlAnevAdhikRtyAha je mAyaraM ca piyaraM ca hiccA, gAraM tahA puttapasuMdhaNaM ca / kulAI je dhAvai sAugAI, ahAhu se sAmaNiyassa dUre // 23 // kulAI je dhAvai sAugAI, AghAti dhamma udarANugiddhe / ahA // 16 // hu se AyariyANa sayaMse, je lAvaejjA asaNassa heU // 24 // Nikkhamma dINe parabhoyaNaMmi, muhamaMgalIe udarANugiddhe / nIvAragiddheva mahAvarAhe, adUrae ehii ghAtameva // 25 // Deeeeeeeeeeeeeeera For Private And Personal
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahal Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha y anmandir | annassa pANassihaloiyassa, aNuppiyaM bhAsati sevamANe / pAsatthayaM ceva kusIlayaM ca, ni ssArae hoi jahA pulAe // 26 // ye kecanApariNatasamyagdharmANastyaktA mAtaraM ca pitaraM ca, mAtApitroda'styajalAdupAdAnaM, ato bhrAtaduhitrAdikamapi tyakkhetyetadapi draSTavyaM, tathA 'agAraM' gRhaM 'putram' apatyaM 'pazuM hastyazvarathagomahiSyAdikaM dhanaM ca tyakkhA samyak pravrajyotthAnenotthAya-paJcamahAvatabhArasa skandhaM dattvA punahIMnasattvatayA rasasAtAdigauravagRddho yaH 'kulAni' gRhANi 'khAdukAni' khAbhojanavanti 'dhAvati' gacchati, athAsau 'zrAmaNyasya zramaNabhAvasya dUre varttate evamAhustIrthakaragaNadharAdaya iti // 23 // etadeva vizeSeNa darzayitumAha-granthAnam 4750] yaH kulAni svAdabhojanavanti 'dhAvati' iyarti tathA galA dharmamAkhyAti bhi kSArtha vA praviSTo yadyasai rocate kathAnakasambandhaM tattasyAkhyAti, kimbhUta iti darzayati-udare'nugRddha udraanugRddhH-udrbhrnn|| vyagrastundaparimRja ityarthaH, idamuktaM bhavati-yo yudaragRddha AhArAdinimittaM dAnazraddhakAkhyAni kulAni gakhA''khyAyikAH katha-18|| | yati sa kuzIla iti, athAsAvAcAryaguNAnAmAryaguNAnAM vA zatAMze vartate zatagrahaNamupalakSaNaM sahasrAMzAderapyadho vattete iti yo bannasa hetu-bhojananimittamaparavastrAdinimittaM vA AtmaguNAnapareNa 'AlApayet' bhANayet, asAvapyAryaguNAnAM sahasrAMze vartete kimaGga punaryaH khata evA''tmaprazaMsAM vidadhAtIti // 24 // kica-yo hyAtmIyaM dhanadhAnyahiraNyAdikaM tyaksA niSkAnto niSkramya ca 'parabhojane parAhAraviSaye 'dInoM dainyamupagato jidendriyavazArlo bandivat 'mukhamAGgaliko' bhavati eeeeeeeeeeeeeeech 99298999999 sUtrakR. 28 For Private And Personal
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailash o Shri Maha www.kobatirth.org yanmandir v adhana Kendra ttiyutaM sUtrakRtAGgaM 18 mukhena maGgalAni-prazaMsAvAkyAni IdRzastAdRzasvamityevaM dainyabhAvamupagato vakti, uktaM ca-"so eso jassa guNA viyarata-18 7 kuzIlazIlAGkA- 18|nivAriyA dasadisAsu / iharA kahAsu succasi paccakkhaM aja diTTho'si // 1 // " ityevamaudarya prati gRddhaH adhyupapannA, kimiva ?- paribhASA. cAryAyavR-18'nIvAra' sUkarAdimRgabhakSyavizeSastasmin gRddha-AsaktamanA gRhIkhA ca vayUthaM 'mahAvarAho' mahAkAyaH sUkaraH sa cAhAramA zatragRddho'tisaMkaTe praviSTaH san 'adUra eva' zIghrameva 'ghAtaM' vinAzam 'eSyati prApsyati, evakAro'vadhAraNe, avazyaM tasya vinAza eva nAparA gatirastIti, evamasAvapi kuzIla AhAramAtragRddhaH saMsArodare paunaHpunyena vinAzamevaiti // 25 // kiMcAnyat , sa kuzIlo'nasa // 16 // pAnasya vA kRtejyasya vaihikArthasya vastrAdeH kRte 'anupriyaM bhASate' yadyasya priyaM tattasya vadato'nu-pazcAdbhASate anubhASate, pratizabdakavat sevakavadvA rAjAdyuktamanuvadatItyarthaH, tameva dAtAramanusevamAna AhAramAtragRddhaH sarvametatkarotItyarthaH, sa caivambhUtaH sadAcArabhraSTaH pArzvasthabhAvameva brajati kuzIlatAMca gacchati, tathA nirgataH-apagataHsArasa-cAritrAkhyo yasya sa niHsAraH, yadivAnirgataH sAro niHsAraH sa vidyate yasyAsau niHsAravAn , pulAka iva niSkaNo bhavati yathA-evamasau saMyamAnuSThAnaM niHsArIka| roti, evaMbhUtazcAsau liGgamAtrAvazeSo bahUnAM svayathyAnAM tiraskArapadavImavAnoti, paraloke ca nikRSTAni yAtanAsthAnAnyavApno. ti // 26 // uktAH kuzIlAH, tatpratipakSabhUtAna suzIlAn pratipAdayitumAha aNNAtapiMDeNa'hiyAsaejjA, No pUyaNaM tavasA AvahejA / saddehiM rUvehiM asajjamANaM, savehi 1 sa eSa yasya guNAH vicarantyanivAritA dazadizAsu itarathA kathAsu zrUyate pratyakSaM adya dRSTo'si // 1 // 18 // 16 // For Private And Personal
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir kAmehi viNIya gehiM // 27 // savAI saMgAI aicca dhIre, savvAIM dukkhAIM titikkhamANe / akhile agiddhe aNieyacArI, abhayaMkare bhikkhu aNAvilappA // 28 // bhArassa jAtA muNi bhuMjajA, kaMkheja pAvassa vivega bhikkhU / dukkheNa puTThe dhuyamAiejjA, saMgAmasIse va paraM damejjA // 29 // avi hammamANe phalagAvataTTI, samAgamaM kaMkhati aMtakassa / NidhUya kammaM Na pavaMcuvei, akkhakkhae vA sagaDaM tibemi // 30 // iti zrIkusIlaparibhAsiyaM sattamamajjhayaNaM samattaM // ( gAthA0 402 ) ajJAtazcAsau piNDazrAjJAtapiNDaH antaprAnta ityarthaH, ajJAtebhyo vA - pUrvAparA saMstutebhyo vA piNDo'jJAtapiNDo'jJAto chavRcyA labdhastenAtmAnam 'adhisahet' vartayet - pAlayet etaduktaM bhavati - antaprAntena labdhenAlabdhena vA na dainyaM kuryAt, nApyutkRSTena labdhena madaM vidadhyAt nApi tapasA pUjanasatkAramAvahet, na pUjanasatkAranimittaM tapaH kuryAdityarthaH, yadivA pUjAsatkAranimittatvena tathAvidhArthivena vA mahatApi kenacittapo muktihetukaM na niHsAraM kuryAt, taduktam - " paraM lokAdhikaM dhAma, | tapaH zrutamiti dvayam / tadevArthikhanirluptasAraM tRNalavAyate // 1 // " // yathA ca raseSu gRddhiM na kuryAt evaM zabdAdiSvapIti | darzayati- 'zabde : ' veNuvINAdibhirAkSiptaH saMsteSu 'asajana' Asaktimakartana karkazeSa ca dveSamagacchan tathA rUpairapi manojJetarai " For Private And Personal
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailash a nmandir Shri Maha www.kobatirth.org r adhana Kendra sUtrakRtAGgaM rAgadveSamakurvan evaM sarvairapi 'kAmaiH icchAmadanarUpaiH sarvebhyo vA kAmebhyo gRddhiM 'vinIya' apanIya saMyamamanupAlayediti, sarva-18 7 kuzIlazIlAGkA- thA manojJetareSu viSayeSu rAgadveSaM na kuryAt , tathA coktam- "saddesu ya bhaddayapAvaesu, soyavisayamuvagaemu / tuDeNa va ruTeNa va, paribhASA. cAryAyavR- 18 samaNeNa sayA Na hoyatvaM // 1 // ruvesu ya bhaddayapAvaesu, cakkhuvisayamuvagaesu / tuTTeNa va rudreNa va samaNeNa sayA Na hoyacaM, ttiyutaM // 2 // gaMdhesu ya bhayapAvaesu, ghANavisayamuvagaesu / tuTTeNa // 3 // bhakkhesu ya bhaddayapAvaesu, rasaNavisayamuvagaesu / tuTeNa va ruTeNa va, samaNeNa sayA Na hoyatvaM // 4 // phAsesu ya bhaddayapAvaesu, phAsavisayamuvagaesu / tuTeNa va ruTeNa va, samaNeNa sayANa ho||164|| yatvaM // 5 // " // 27 // yathA cendriyanirodho vidheya evamaparasaGganirodho'pi kArya iti darzayati-sarvAn 'saGgAn saMbandhAna AntarAna snehalakSaNAn bAhyAMzca dravyaparigrahalakSaNAn 'atItya' tyaktA 'dhIroM vivekI sarvANi 'duHkhAni zArIramAnasAni tyaktA parISahopasargajanitAni 'titikSamANaH' adhisahan 'akhilo' jJAnadarzanacAritraiH sampUrNaH tathA kAmeSvagRddhastathA 'aniyatacArI apratibaddhavihArI tathA jIvAnAmabhayaMkaro bhikSaNazIlo bhikSuH-sAdhuH evam 'anAvilo viSayakaSAyairanAkula AtmA yasyAsAvanAvilAtmA saMyamamanuvartata iti // 28 // kizcAnyat-saMyamabhArasya yAtrArtha-paJcamahAvratabhAranirvAhaNArtha 'muniH kAlatrayavettA 'bhuJjIta' AhAragrahaNaM kurvIta, tathA 'pApasya' karmaNaH pUrvAcaritasya 'viveka' pRthagbhAvaM vinAzamAkAGketa 'bhikSuH sAdhuriti, tathA-duHkhayatIti duHkha-parIpahopasargajanitA pIDA tena 'spRSToM vyAptaH san 'dhUtaM saMyamaM mokSaM vA // 16 // 1 zabdeSu ca bhadrakapApakeSu zrotraviSayamupagateSu tuSTena vA ruSTena vA zramaNena sadA na bhavitavyaM / 2 rUpeSu* cakSuH / 3 gaMtheSu0 ghrANa / 4 bhakSyeSu rasanA / 5spazeSu sprshn| eaeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavohradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsal y anmandir 'AdadIta' gRhNIyAt , yathA subhaTaH kazcit saGgrAmazirasi zatrubhirabhidrutaH 'paraM zatru damayati evaM paraM-karmaza parIpahopa| sargAbhidruto'pi damayediti / api ca-parISahopasagairhanyamAno'pi-pIDyamAno'pi samyak sahate, kimiva ?-phalakavadapakRSTaH To yathA phalakamubhAbhyAmapi pArthAbhyAM taSTaM-ghaTTitaM sattanu bhavati araktadviSTaM vA saMbhavatyevamasAvapi sAdhuH sabAhyAbhyantareNa tapasA | | niSTaptadehastanuH-durbalazarIroraktadviSTazca, antakasya-mRtyoH 'samAgamaM prAptim 'AkAGkSati' abhilaSati, evaM cASTaprakAraM 8 karma 'nidhUya' apanIya na punaH 'prapaJca jAtijarAmaraNarogazokAdikaM prapazyate bahudhA naTavadyasin sa prapazcaH-saMsArastaM 'nopaiti' | na yAti, dRSTAntamAha-yathA akSaya 'kSaye vinAze sati 'zakaTaM' gavyAdikaM samaviSamapatharUpaM prapaJcamupaSTambhakAraNAbhAvAnopayAti, evamasAvapi sAdhuraSTaprakArasya karmaNaH kSaye saMsAraprapaJcaM nopayAtIti, gato'nugamo, nayAH pUrvavad, itizabdaH parisamAptyarthe bravImIti pUrvavat // 30 // samAptaM ca kuzIlaparibhASAkhyaM saptamamadhyayanaM // beeeeeeeeeeeeeeeeeeese Seeeeeeeeeeeeeeeee -09500 For Private And Personal
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah a dhana Kendra www.kcbairth.org Acharya Shri Kailassagy armandir 8 vIryA sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAyIMyavRttiyutaM // 165|| atha aSTamaM zrIvIryAdhyayanaM prArabhyate // | dhyayanaM. uktaM saptamamadhyayanaM, sAmpratamaSTamamArabhyate-asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantarAdhyayane kuzIlAstatpratipakSabhUtAzca suzIlAH || pratipAditAH, teSAM ca kuzIlakhaM suzIlalaM ca saMyamavIryAntarAyodayAttatkSayopazamAcca bhavatItyato vIryapratipAdanAyedamadhyayanamupadizyate, tadanena saMbaMdhenAyAtasyAsyAdhyayanasya cakhAyanuyogadvArANi upakramAdIni vaktavyAni, tatrApyupakramAntargatoAdhikArojyaM, tadyathA-bAlabAlapaNDitapaNDitavIryabhedAtrividhamapi vIrya parijJAya paNDitavIrye yatitavyamiti, nAmaniSpane tu nikSepa vIryAdhyayanaM, vIrya nikSepAya niyuktikRdAha virie chakkaM davve sacittAcittamIsagaM ceva / dupayacauppayaapayaM evaM tivihaM tu sacittaM // 91 // vIrye nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvabhedAt poDhA nikSepaH, tatrApi nAmasthApane kSuNNe, dravyavIrya dvidhA-Agamato noAgamatazca, | Agamato jJAtA tatra cAnupayuktaH, noAgamatastu jJazarIrabhavyazarIravyatiriktaM sacittAcittamizramedAtridhA vIrya, sacittamapi | | dvipadacatuSpadApadabhedAt trividhameva, tatra dvipadAnAM arhaccakravartibaladevAdInAM yadvIya strIratnasya vA yasya vA yadvIya tadiha dravyavIyakhena grAhya, tathA catuSpadAnAmazvahastiratnAdInAM siMhavyAghrazarabhAdInAM vA parasya vA yadvoDhavye dhAvane vA vIrya tditi,| tathA'padAnAM gozIrSacandanaprabhRtInAM zItoSNakAlayoruSNazItavIryapariNAma iti // acittavIryapratipAdanAyAha acittaM puNa viriyaM AhArAvaraNapaharaNAdIsu / jaha osahINa bhaNiyaM viriyaM rasavIriyavivAgo // 92 // ativnijaalu For Private And Personal
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsar Gyanmandir AvaraNe kavayAdI cakkAdIyaM ca paharaNe hoMti / khittaMmi jaMmi khette kAla ja jAme kAlami / / 93 / acittadravyavIryaM khAhArAvaraNapraharaNeSu yadvIryaM taducyate, tatrA''hAravIrya 'sadyaH prANakarA hRdyA, ghRtapUrNAH kaphApahAH' ityAdi, oSadhInAM ca zalyoddharaNasaMrohaNaviSApahAra medhAkaraNAdikaM rasavIrya, vipAkavIryaM ca yaduktaM cikitsAzAstrAdau tadiha grAhyamiti, | tathA yoniprAbhRtakAnnAnAvidhaM dravyavIryaM draSTavyamiti, tathA - AvaraNe kavacAdInAM praharaNe cakrAdInAM yadbhavati vIryaM taducyata | iti / adhunA kSetrakAlavIrya gAthApazcArthena darzayati-kSetravIryaM tu devakurvAdikaM kSetramAzritya sarvANyapi dravyANi tadantargatAnyutkRSTavIryavanti bhavanti, yadvA durgAdikaM kSetramAzritya kasyacidvIryollAso bhavati yasminvA kSetre vIrya vyAkhyAyate tatkSetravIryamiti, | evaM kAlavIryamadhyekAntasuSamAdAvAyojyamiti, tathA coktam - "varSAsu lavaNamamRtaM zaradi jalaM gopayazca hemante / zizire cAmala - karaso, ghRtaM vasante guDazvAnte // 1 // " tathA " grISme tulyaguDAM susaindhavayutAM meghAvanaddhe'mbare, tulyAM zarkarayA zaradyamalayA | zuNThyA tuSArAgame / pippalyA zizire vasantasamaye kSaudreNa saMyojitAM puMsAM prApya harItakImiva gadA nazyantu te zatravaH ||1|| " bhAvavIryapratipAdanAyAha bhAvo jIvassa savIriyassa viriyaMmi laddhi'NegavihA / orassiMdiyaajjhappiesa bahuso bahuvihIyaM // 94 // | maNavaikAyA ANApANU saMbhava tahA ya saMbhavve / sottAdINaM saddAdiesa visaesa gahaNaM ca // 95 // 'savIryasya' vIryazaktyupetasya jIvasya 'vIrye' vIryaviSaye anekavidhA labdhiH, tAmeva gAthApazcArddhena darzayati, tadyathA - urasi For Private And Personal
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Afedhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashst a rmandir ESSA sUtrakRtAGgaM bhavamaurassaM zArIrabalamityarthaH, tathendriyabalamAdhyAtmikaM balaM bahuzo bahuvidhaM draSTavyamiti / etadeva darzayitumAha-AntareNa vyA-1| 8 vIryAzIlAGkA-1 pAreNa gRhIlA pudgalAn manoyogyAn manasvena pariNamayati bhASAyogyAn bhASAlena pariNamayati kAyayogyAn kAyavena AnApA-18| dhyayanaM. cAryAya nayogyAn tadbhAveneti, tathA manovAkAyAdInAM tadbhAvapariNatAnAM yadvIya-sAmarthya tadvividhaM-sambhave sambhAvye ca, sambhave tAtrattiyuta tIrthakRtAmanuttaropapAtikAnAM ca surANAmatIva pani manodravyANi bhavanti, tathAhi-tIrthakRtAmanuttaropapAtikasuramanaHparyAya jJAnipraznavyAkaraNasya dravyamanasaiva karaNAt anuttaropapAtikasurANAM ca sarvavyApArasyaiva manasA niSpAdanAditi, sambhAvye tu yo // 166 // hi yamartha paTumatinA procyamAnaM na zaknoti sAmprataM pariNamayituM sambhAvyate kheSa parikarmyamANaH zakSyatyamumartha pariNamayitumi18|ti, vAgvIryamapi dvividhaM-sambhave sambhAvye ca, tatra sambhave tIrthakRtAM yojananihoriNI vAk sarvakhakhabhASAnugatA ca tathA'nye SAmapi kSIramadhvAsravAdilabdhimatAM vAcaH saubhAgyamiti, tathA haMsakokilAdInAM sambhavati kharamAdhurya, sambhAvye tu sambhAvyate zyAmAyAH striyA gAnagAdhurya, tathA coktam - "sAmA gAyati mahuraM kAlI gAyati kharaM ca rukkhaM ce"tyAdi, tathA sambhAvayAmaH-enaM zrAvakadArakam akRtamukhasaMskAramapyakSareSu yathAvadabhilaptavyeSviti, tathA sambhAvayAmaH zukasArikAdInAM vAco mA-1 nuSabhASApariNAmaH, kAyavIryamapyaurassaM yadyasya balaM, tadapi dvividhaM-sambhave sambhAvye ca, saMbhave yathA cakravartibaladevavAsudevAdInAM yaddhAhubalAdi kAyavalaM, tadyathA-koTizilA tripRSThena vAmakaratalenoddhRtA, yadivA-'solasa rAyasahassA' ityAdi yAvadapa- // 166 // rimitabalA jinavarendrA iti, sambhAvye tu sambhAvyate tIrthakaro lokamaloke kaNdukavat prakSeptuM tathA meru daNDavadgRhIkhA vasudhAM chakavaddhartumiti, tathA sambhAvyate anyatarasurAdhipo jambUdvIpaM vAmahastena chatrakavaddhartumayatnenaiva ca mandaramiti, tathA sambhAvyate seeeeeeeeeeeeeeeeee eceneseeeeeeeeesea For Private And Personal
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagityanmandir / ayaM dArakaH parivardhamAnaH zilAmenAmuddhartuM hastinaM damayitumazvaM vAhayitumityAdi, indriyavalamapi zrotrendriyAdi svaviSayagrahaNa samartha paJcadhA ekaikaM, dvividhaM-sambhave sambhAvye ca, sambhave yathA zrotrasya dvAdaza yojanAni viSayaH, evaM zeSANAmapi yo yasya | viSaya iti, sambhAvye tu yasya kasyacidanupahatendriyasya zrAntasya kruddhassa pipAsitasya pariglAnasya vA arthagrahaNAsamarthamapi indriyaM sadyathoktadopopazame tu sati sambhAvyate viSayagrahaNAyeti / sAmpratamAdhyAtmikaM vIrya darzayitumAha____ ujjamadhitidhIrattaM soMDIrattaM khamA ya gaMbhIraM / uvaogajogatavasaMjamAdiyaM hoi ajjhappo // 96 // o AtmanyadhItyadhyAtmaM tatra bhavamAdhyAtmikam-AntarazaktijanitaM sAttvikamityarthaH, taccAnekadhA-tatrodyamo jnyaantpo'nusstthaanaa-6|| diqhatsAhaH, etadapi yathAyogaM sambhave sambhAvye ca yojanIyamiti, dhRtiH saMyame sthairya cittasamAdhAnamiti(yAvata), dhIratvaM parISahopasargAkSobhyatA, zauNDIrya tyAgasampannatA, SaTkhaNDamapi bharataM tyajatazcakravartinona manaH kampate,yadivA''padyaviSaNNatA, yadivA| viSame'pi kartavye samupasthite parAbhiyogamakurvan mayaivaitatkartavyamityevaM harSAyamANo'viSaNNo vidhatta iti, kSamAvIrya tu parairAku | zyamAno'pi manAgapi manasA na kSobhamupayAti, bhAvayati (ca tattvaM,) taccedam-"AkruSTena matimatA tattvArthagaveSaNe matiH kAryo / 18 yadi satyaM kaH kopaH ? syAdanRtaM kiM nu kopena ? // 1 // " tathA "akkosahaNaNamAraNadhammabhaMsANa bAlasulabhANaM / lAbhaM mannai dhIro jahuttarANaM abhAvaM (lAbha) mi // 1 // " gAmbhIryavIya nAma parISahopasagairadhRSyavaM, yadivA yat manazcamatkArakAriNyapi khAnuSThAne 1 AkrozahananamAraNadharmabhraMzAnAM bAlasulabhAnAM lAbhaM manyate dhIroM yathottarANAmabhAve // 1 // eeeeeeeeeeeees eeseeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi Aadhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassage a anmandir mUtrakRtAGgaM yaM, uktam ca-"cullucchaleI jaM hoi UNayaM rittayaM kaNakaNei / bhariyAI Na khumbhaMtI supurisvinaannbhNddaaii||1||" upayogazIlAGkA- vIya sAkArAnAkArabhedAt dvividhaM, tatra sAkAropayogoSTadhA'nAkArazcaturdhA tena coSayuktaH svaviSayasya dravyakSetrakAlabhAvarUpasya cAyIyavR- paricchedaM vidhatta iti, tathA yogavIrya trividhaM manovAkAyabhedAt , tatra manovIryamakuzalamanonirodhaH kuzalamanasazca pravartana, manaso ciyutaM vA ekatsIbhAvakaraNaM, manovIryeNa hi nirgranthasaMyatAH pravRddhapariNAmA avasthitapariNAmAzca bhavantIti, vAgvIryeNa tu.bhaassmaanno'ghu||167|| naruktaM niravadyaM ca bhASate, kAyavIrya tu yastu samAhitapANipAdaH kUrmavadavatiSThata iti, tapovIyaM dvAdazaprakAraM tapo yaddhalAdaglAyan vidhatta iti, evaM saptadazavidhe saMyame ekakhAdyadhyavasitasya yadalAtpravRttistatsaMyamavIrya, kathamahamaticAraM saMyame na prApnuyAmityadhyavasAyinaH pravRttirityevamAdyadhyAtmavIryamityAdi ca bhAvavIryamiti, vIryapravAdapUrve cAnantaM vIrya pratipAditaM, kimiti ?, yato'nantArtha pUrva bhavati, tatra ca vIryameva pratipAdyate, anantArthatA cAto'vagantavyA, tadyathA-"savaNaINaM jA hoja vAluyA gaNaNamAgayA santI / tatto bahuyatarAgo attho egassa puvassa // 11 // savasamuddANa jalaM jaipatthamiyaM havija saMkaliyaM / etto bahuyatarAgo attho 18| egassa puvassa // 2 // " tadevaM pUrvArthasyAnantyAdvIryasya ca tadarthavAdanantatA vIryasyeti / sarvamapyetadvIya vidheti pratipAdayitumAhasavvaMpiya taM tivihaM paMDiya bAlaviriyaM ca mIsaM ca / ahavAvi hoti davihaM agAraaNagAriyaM ceva // 97 // sarvamapyetadbhAvavIrya paNDitabAlamizrabhedAta trividhaM, tatrAnagArANAM paNDitavIrya bAlapaNDitavIrya khagArANAM gRhasthAnAmiti, tatra 1 chuDucchuleda pra0 / 2 udgirati yadbhavatyUnakaM ritakaM kaNakaNati bhRtAni na dhubhyante supuruSavijJAnabhANDAni // 1 // 3 sarvAsAM nadInAM yAvanyo bhaveyurvAlukA gaNanamAgatAH satyaH tato bahutaro'rtha ekasya pUrvasya // 1 // 4 sarvasamudrANAM jalaM yatipramitaM tat bhavetsaMkalitaM tato0 // / // 167 // For Private And Personal
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Manth Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir eeeeeeeeeeeeeeeeeee yatInAM paNDitavIrya sAdisaparyavasitaM, sarvaviratipratipattikAle sAditA siddhAvasthAyAM tadabhAvAtsAntaM, bAlapaNDitavIrya tu deza-12 | viratisadbhAvakAle sAdi sarvaviratisadbhAve tadvaMze vA saparyavasAnaM, bAlavIrya khaviratilakSaNamevAbhavyAnAmanAdyaparyavasitaM bhavyAnAM | banAdisaparyavasitaM, sAdisaparyavasitaM tu viratibhraMzAta sAditA punarjaghanyato'ntarmuhUrtAdutkRSTato'pA pudgalaparAvartAva viratisadbhAvAta sAntateti, sAdyaparyavasitasya tRtIyabhaGgakasya khasambhava eva, yadivA-paNDitavIrya sarvaviratilakSaNaM, viratirapi cAritramohanIyakSayakSayopazamopazamalakSaNAtrividhaiva, ato vIryamapi tridhaiva bhavati / gato nAmaniSpanno nikSepaH, tadanu sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccArayitavyaM, taccedaM| duhA veyaM suyakkhAyaM, vIriyaMti pavuccaI / kiM nu vIrassa vIrattaM, kahaM ceyaM pavuccaI ? // 1 // kammamege pavedeti, akammaM vAvi suvvayA / etehiM dohi ThANehiM, jehiM dIsaMti macciyA // 2 // | dve vidhe-prakArAvasyeti dvividhaM-dviprakAraM, pratyakSAsannavAcikhAt idamo yadanantaraM prakarSaNocyate procyate vIrya tavibhedaM suSvAkhyAtaM ! | svAkhyAtaM tIrthakarAdibhiH, vA vAkyAlaGkAre, tatra 'Ira gatipreraNayoH' vizeSeNa Irayati-prerayati ahitaM yena tadvIya jIvasya zaktivizeSa ityarthaH, tatra, kiM nu 'vIrasya subhaTasya vIravaM ?, kena vA kAraNenAsau vIra ityabhidhIyate, nuzabdo vitarkavAcI, etadvitarkayati-kiM tadvIrya, vIrasya vA kiMtadvIrasamiti // 1 // tatra bhedadvAreNa vIryasvarUpamAcikhyAsurAha-karma-kriyAnuSThAnamityetadeke vIryamiti pravedayanti, yadivA-karmASTaprakAraM kAraNe kAryopacArAta tadeva vIryamiti pravedayanti, tathAhi-audayikabhAvaniSpanna eeeeeeeeeeee. For Private And Personal
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha o yanmandir ttiyutaM | sUtrakRtAGgaM 18 karmetyupadizyate, audayiko'pi ca bhAvaH karmodayaniSpanna eva bAlavIrya, dvitIyabhedasvayaM-na vidyate karmAsyetyakarmA-cIryAntarAya IX 8 vIyaryozIlAGkA- kSayajanitaM jIvasya sahajaM vIryamityarthaH, cazabdAt cAritramohanIyopazamakSayopazamajanitaM ca, he suvratA evambhUtaM paNDitavIrya dhyayana. cA-yava- | jAnIta yUyaM / AbhyAmeva dvAbhyAM sthAnAbhyAM sakarmakAkarmakApAditabAlapaNDitavIryAbhyAM vyavasthitaM vIryamityucyate, yakAbhyAM ca yayorvA vyavasthitA maryeSu bhavA mAH 'dissaMta' iti dRzyante'padizyante vA, tathAhi nAnAvidhAsu kriyAsu prvrtmaanmutsaa||168|| habalasaMpannaM martya dRSTvA vIryavAnayaM martya ityevamapadizyate, tathA tadAvArakakarmaNaH kSayAdanantavalayukto'yaM martya ityevamapadizyate | dRzyate ceti // 2 // iha bAlavIya kAraNe kAryopacArAtkamaiva vIryavenAbhihitaM, sAmprataM kAraNe kAryopacArAdeva pramAdaM | karmavenApadizannAha pamAyaM kammamAhaMsu, appamAyaM tahA'varaM / tabbhAvAdesao vAvi, bAlaM paMDiyameva vA // 3 // satthamege tu sikkhaMtA, ativAyAya pANiNaM / ege maMte ahijaMti, pANabhUyaviheDiNo // 4 // pramAdyanti-sadanuSThAnarahitA bhavanti prANino yena sa pramAdo-madyAdiH, tathA coktam-"majaM visayakasAyA NiddA vig-13|| hA ya paMcamI bhaNiyA / esa pamAyapamAo NiddiTo vIyarAgehiM // 1 // " tamevambhUtaM pramAdaM karmopAdAnabhUtaM karma 'AhuH 1 vIryatraye'syaivodayaniSpannalAta , zeSaM vanyathetyuttarabhede / 2 madyaM viSayAH kaSAyA nidrA vikathA ca paMcamI bhaNitA (ete paMca pramAdA nirdiSTA ) eSa pramAdapramAdo nirdiSTo vItarAgaiH // 1 // seeeeeeeeeeeee eeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra ___www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsach a nmandir // 6|| uktavantastIrthakarAdayaH, apramAdaM ca tathA'paramakarmakamAhuriti, etaduktaM bhavati-pramAdopahatasya karma badhyate, sakarmaNazca yatkriyA- |nuSThAnaM tadbAlavIrya, tathA amattasya karmAbhAvo bhavati, evaMvidhasya ca paNDitavIrya bhavati, etacca bAlavIya paNDitavIryamiti vA pramAdavataH sakarmaNo bAlavIryamapramattasyAkarmaNaH paNDitavIryamityevamAyojyaM, 'tabbhAvAdesao vAvI ti tasya-bAlavIryasya karmaNazca paNDitavIryasya vA bhAvaH-sattA sa tadbhAvastenA''dezo-vyapadezaH tataH, tadyathA-bAlavIryamabhavyAnAmanAdiaparyavasitaM bhavyAnAmanAdisaparyavasitaM vA sAdisaparyavasitaM veti, paNDitavIrya tu sAdisaparyavasitameveti // 3 // tatra pramAdopahatasya sakarmaNo || lavIya taddazayitumAha-zastraM-khagAdigraharaNaM zAstraM vA dhanurvedAyurvedAdikaM prANyupamaIkAri tata suSTu- sAtagoravagRddhA 'eke' kecana 'zikSante udyamena gRhanti, taca zikSitaM sata 'prANinAM jantUnAM vinAzAya bhavati, tathAhi-tatropadizyate evaMvidhamAlIDhapratyAlIDhAdimirjIve vyApAdayitavye sthAna vidheyaM, taduktam-"muSTinA'cchAdayellakSyaM, muSTau dRSTiM nivezayet / hataM lakSyaM vijAnIyAdyadi mUrdhA na kampate // 1 // " tathA evaM lAvakarasaH kSayiNe deyo'bhayAriSTAkhyo madyavizeSazceti, tathA evaM caurAdeH prazUlAropaNAdiko daNDo vidheyaH tathA cANakyAbhiprAyeNa paro vaJcayitavyo'rthopAdAnArtha tathA kAmazAstrAdikaM codhamenAzubhA-18 dhyavasAyino'dhIyate, tadevaM zastrasya dhanurvedAdeH zAstrasya vA yadabhyasanaM tatsarva bAlavIrya, kizca eke kecana pApodayAt matrAnabhicArakAnA(te)dharvaNAnazvamedhapuruSamedhasarvamedhAdiyAgArthamadhIyante, kimbhUtAniti darzayati-prANA' dvIndriyAdayaH 'bhUtAni' pRthivyA-19 dIni teSAM 'vividham' anekaprakAraM 'heThakAn' vAdhakAn saMsthAnIyAn mantrAn paThantIti, tathA coktam-"SaT zatAAna sUtrakR. 29 For Private And Personal
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kcbaarth.org Acharya Shri Kailasha sUtrakRtAGgaM zIlAvAcAIyattiyutaM // 169 // niyuSyante, pazUnAM madhyamehani / azvamedhasya vacanAnyUnAni pazubhitrimiH // 1 // " ityAdi // 4 // adhunA 'satya'mityetatsapadaM sUtrasparzikayA niyuktikAraH spaSTayitamAha satthaM asimAdIyaM vijAmate ya devakammakayaM / patthivavAruNaaggeya vAU taha mIsaga ceva // 98 // zastraM-praharaNaM taca asiH-khaDgastadAdikaM, tathA vidyAdhiSThitaM, matrAdhiSThitaM devakarmakRtaM-divyakriyAniSpAditaM, tacca paJcavidha, tadyathA-pArthivaM vAruNamAgneyaM vAyavyaM tathaiva yAdimizraM ceti / kizcAnyat mAiNo kaTu mAyA ya, kAmabhoge samArabhe / haMtA chettA pagambhittA, aaysaayaannugaaminno|| 5 // maNasA vayasA ceva, kAyasA ceva aMtaso / Arao parao vAvi, duhAvi ya asaMjayA // 6 // 6 // 'mAyA' paravaJcanAdi(tmi)kA buddhiH sA vidyate yeSAM te mAyAvinasta evambhUtA mAyAH-paravaJcanAni kRlA ekagrahaNe tajAtIyagrahaNAdeva krodhino mAnino lobhinaH santaH 'kAmAn icchArUpAn tathA bhogAMzca zabdAdiviSayarUpAn 'samArabhante sevante pAThAntaraM vA 'AraMbhAya tivaI' tribhiH manovAkAyarArambhArthaM varttate, bahUn jIvAn vyApAdayan bannan apadhvaMsayan AjJApayan bhogArthI vittopArjanArtha pravartata ityarthaH, tadevama 'AtmasAtAnugAminaH skhasukhalipsavo duHkhadviSo viSayeSu gRddhAH kaSAyakaluSitAntarAtmAnaH santa evambhUtA bhavanti, tadyathA-'hantAra' prANivyApAdayitArastathA chettAraH karNanAsikAdestathA prakartayitAraH pRSThodarAderiti // 5 // tadetatkathamityAha-tadetatprANyupamardanaM manasA vAcA kAyena kRtakAritAnumatibhizca 'antazaH' // 169 // For Private And Personal
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashs Gyanmandir 18| kAyenAzakto'pi tandulamatsyavanmanasaiva pApAnuSThAnAnumatyA karma babhAtIti, tathA ArataH paratazceti laukikI vAcoyuktiri| tyevaM paryAlocyamAnA aihikAmuSmikayoH 'dvidhApi' khayaMkaraNena parakaraNena cAsaMyatA-jIvopaghAtakAriNa ityarthaH // 6 // sAmprataM jIvopaghAtavipAkadarzanArthamAha verAiM kubaI verI, tao verehiM rjtii| pAvovagA ya AraMbhA, dukkhaphAsA ya aMtaso // 7 // ___ saMparAyaM NiyacchaMti, attadukkaDakAriNo / rAgadosassiyA bAlA, pAvaM kuvaMti te bahuM // 8 // - vairamasyAstIti vairI, saMjIvopamaIkArI janmazatAnubandhIni vairANi karoti, tato'pi ca vairAdaparairairanurajyate-saMbadhyate, vairaparamparAnuSaGgI bhavatItyarthaH, kimiti 1, yataH pApaM upa-sAmIpyena gacchantIti pApopagAH, ka ete ?-'ArambhA' sAvadyAnuSThAnarUpAH 'antazo' vipAkakAle duHkhaM spRzantIti duHkhasparzA-asAtodayavipAkino bhavantIti // 7 // kizcAnyat 'samparAyaM NiyacchaMtI'tyAdi, dvividhaM karma-IryApathaM sAmparAyika ca, tatra samparAyA-bAdarakaSAyAstebhya AgataM sAmparAyika IS tat jIvopamaddekalena vairAnuSaGgitayA 'AtmaduSkRtakAriNa: svapApavidhAyinaH santo 'niyacchanti' bannanti, tAneva vizinaSTi |'rAgadveSAzritAH kaSAyakaluSitAntarAtmAnaH sadasadvivekavikalakhAta bAlA iva bAlAH, te caivambhUtAH 'pApam' asadvedya 'bahu' // anantaM 'kurvanti' vidadhati // 8 // evaM bAlavIrya pradaryopasaMjighRkSurAha evaM sakammavIriyaM, bAlANaM tu paveditaM / itto akammaviriyaM, paMDiyANaM suNeha me // 9 // For Private And Personal
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavia tadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagasti Gyanmandir ceo@eA dhyayanaM. sUtrakRtAGgaM davie baMdhaNummukke, sabao chinnabaMdhaNe / paNolla pAvakaM kamma, salaM kaMtati aMtaso // 10 // zIlAGkAcAIya- 'etat yat prAk pradarzitaM, tadyathA-prANinAmatipAtArtha zastraM zAstraM vA kecana zikSante tathA pare vidyAmatrAn prANibAdhakAciyutaM nadhIyante tathA'nye mAyAvino nAnAprakArAM mAyAM kRtA kAmabhogArthamArambhAna kurvate kecana punarapare vairiNastarakurvanti yena vairaira |nubadhyante (te) tathAhi-jamadagninA svabhAryA'kAryavyatikare kRtavIryo vinAzitaH, tatputreNa tu kArtavIryeNa punarjamadagniH, jmd||17|| || misutena parazurAmeNa sapta vArAn niHkSatrA pRthivI kRtA, punaH kArtavIryasutena tu subhUmena triHsaptakalo brAhmaNA vyApAditAH, | tathA coktam-"apakArasamena karmaNAna narastuSTimupaiti zaktimAna / adhikAM kuru vai(teDa)riyAtanAM dviSatAM jAtamazeSamuddharet // 1 // " tadevaM kaSAyavazagAH prANinastatkurvanti yena putrapautrAdiSvapi vairAnubandho bhavati, tadetatsakarmaNAM bAlAnAM vIye tuzabdAtpramAdavatAM ca prakarSaNa veditaM praveditaM pratipAditamitiyAvata , ata UrdhvamakarmaNAM-paNDitAnAM yadIyaM tanme-mama kathayataH zRNuta yUyamiti // 9 // yathApratijJAtamevAha-'dravyo' bhanyo muktigamanayogyaH 'dravyaM ca bhavya' iti vacanAt rAgadveSavirahAdvA dravyabhUto'| kaSAyItyarthaH, yadivA vItarAga iva vItarAgo'lpakapAya ityarthaH, tathA coktama-"kiM sakA vottuM je sarAgadhammaMmi koi akasAyI / saMtevi jo kasAe nigiNhai so'vi tattullo // 1 // " sa ca kimbhUto bhavatIti darzayati-bandhanAt-kaSAyAtmakAnmukto bandha-12 // 170 // 1zikyA vaktuM yatsarAgadhamma ko'pykssaayH| sato'pi yaH kaSAyAnigRhAti so'pi tattulyaH // 1 // For Private And Personal
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ Maha r adhana Kendra www.kcharth.org Acharya Shri Kailash S a manair eaeeeeeeeeeeeeeeercemer nonmuktaH, bandhanavaM tu kaSAyANAM karmasthitihetuvAt , tathA coktam-"baMdhaTTiI kasAyavasA" kaSAyavazAt iti, yadivA-bandhanonmukta iva bandhanonmuktaH, tathA'paraH 'sarvataH' sarvaprakAreNa sUkSmavAdararUpaM 'chinnam' apanItaM 'bandhana' kaSAyAtmakaM yena sa chinabandhanaH, tathA 'praNudya' prerya 'pApaM karma kAraNabhUtAnvA''zravAnapanIya zalyavacchalyaM-zeSakaM karma tat kuntati-apanayati antazo-niravazeSato vighaTayati, pAThAntaraM vA 'sallaM kaMtai appaNoti zalyabhUtaM yadaSTaprakAraM karma tadAtmanaH sambandhi | kRntati-chinattItyarthaH // 10 // yadupAdAya zalyamapanayati tadarzayitumAha neyAuyaM suyakkhAyaM, uvAdAya samIhae / bhujo bhujo duhAvAsaM, asuhattaM tahA tahA // 11 // | ThANI vivihaThANANi, caissaMti Na saMsao / aNiyate ayaM vAse, NAyaehi suhIhi ya // 12 // nayanazIlo netA, nayatestAcchIlikastRn, sa cAtra samyagdarzanajJAnacAritrAtmako mokSamArgaH zrutacAritrarUpo vA dharmo mokSa-18|| nayanazIlasAt gRhyate, taM mArga dharma vA mokSaM prati netAraM suSTu tIrthakarAdibhirAkhyAtaM khAkhyAtaM tam 'upAdAya' gRhIkhA 'samyaka' mokSAya Ihate-ceSTate dhyAnAdhyayanAdAvudyamaM vidhatte, dharmadhyAnArohaNAlambanAyAha-'bhUyo bhUyaH' paunaHpunyena yadvAlavIya | tadatItAnAgatAnantabhavagrahaNe-(pra05000) Su duHkhamAvAsayatIti duHkhAvAsaM vartate, yathA yathA ca bAlavIryavAn narakAdiSu du:khAvAseSu paryaTati tathA tathA cAsyAzubhAdhyavasAyikhAdazubhameva pravardhate ityevaM saMsArasvarUpamanuprekSamANasya dharmadhyAnaM pravartata iti 1bandhasthitI kaSAyavazAt // 2 aniie ya saMvAse iti pATho vyAkhyAkRnmataH, evaM ca cakArAvilyAde saMgatiyAkhyApAThasya / For Private And Personal
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkA cAryAMyaciyurta // 171 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaganmandir | // 11 // sAmpratamanityabhAvanAmadhikRtyAha - sthAnAni vidyante yeSAM te sthAninaH, tadyathA - devaloke indrastatsAmAni katrAyastriMzatpArSadyAdIni manuSyeSvapi cakravartibaladevavAsudevamahAmaNDalikAdIni tiryakSvapi yAni kAnicidiSTAni bhogabhUmyAdau sthAnAni tAni sarvANyapi vividhAni - nAnAprakArANyuttamAdhamamadhyamAni te sthAninastyakSyanti, nAtra saMzayo vidheya iti, tathA coktam - " azAzvatAni sthAnAni sarvANi divi ceha ca / devAsuramanuSyANAmRddhyazca sukhAni ca // 1 // " tathA'yaM 'jJAtibhiH' bandhubhiH sArdhaM sahAyaizca mitraiH suhRdbhiryaH saMvAsaH so'nityo'zAzvata iti, tathA coktam- "sucirataramuSilA bAndhavairviprayogaH, suciramapi hi ranvA nAsti bhogeSu tRptiH / suciramapi supuSTaM yAti nAzaM zarIraM, suciramapi vicintyo dharma ekaH sahAyaH // 1 // " iti cakArau dhanadhAnyadvipada catuSpadazarIrAdyanityatvabhAvanArthoM (rtha ) azaraNAdyazeSabhAvanArthaM cAnuktasamuccayArthamupAttAviti // 12 // apica evamAdAya mehAvI, appaNo giddhimuddhare / AriyaM uvasaMpajje, sabadhammamakovi ( 500 ) yaM // 13 // saha saMmaie NaccA, dhammasAraM suNettu vA / samuvaTTie u aNagAre, paJcakkhAyapAvae // 14 // anityAni sarvANyapi sthAnAnItyevam 'AdAya' avadhArya 'medhAvI' maryAdAvyavasthitaH sadasadvivekI vo AtmanaH samba|ndhinIM 'mRddhi' gA mamatvam 'uddhared' apanayet, mamedamahamasya svAmItyevaM mamatvaM kacidapi na kuryAt, tathA ArAdhAtaH sarva 1 suguptaM / 2 nedaM pra0 / For Private And Personal 8 vIryA dhyayanaM. // 171 //
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav.coradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagl y anmandir heyadharmebhya ityAryo-mokSamArgaH samyagdarzanajJAnacAritrAtmakaH, AryANAM vA-tIrthakadAdInAmayamAryo-mArgastam 'upasampayeta // adhitiSThet samAzrayediti, kimbhUtaM mArgamityAha-sarvaiH kutIrthikadharmaiH 'akopito' adUSitaH svamahimnaiva dUSayitumazakyatAt || pratiSThAM gataH (taM ), yadivA-sarvaidhaH-svabhAvairanuSThAnarUpairagopitaM-kutsitakarttavyAbhAvAta prakaTamityarthaH // 13 // sudharmapari-II jJAnaM ca yathA bhavati tadarzayitumAha-dharmasya sAraH-paramArtho dharmasArastaM 'jJAtvA' avabuddhya, kathamiti darzayati-saha sn-|| 7 matyA khamatyA vA-viziSTAbhinibodhikajJAnena zrutajJAnenAvadhijJAnena vA, svaparAvabodhakakhAt jJAnasya, tena saha, dharmasya sAraM || jhAletyarthaH, anyebhyo vA-tIrthakaragaNadharAcAryAdibhyaH ilAputravat zrukhA cilAtaputravadvA dharmasAramupagacchati, dharmasya vA sAraMcAritraM tatpratipadyate, tatpratipattau ca pUrvopAttakarmakSayArtha paNDitavIryasampanno rAgAdibandhanavimukto bAlavIryarahita uttarottara Nasampattaye samupasthito'nagAraH pravardhamAnapariNAmaH pratyAkhyAtaM-nirAkRtaM pApaka-sAvadyAnuSThAnarUpaM yenAsau pratyAkhyAtapApako 18| bhavatIti // 14 // kizcAnyat jaM kiMcuvakkama jANe, Aukkhemassa appaNo / tasseva aMtarA khippaM, sikkhaM sikkheja paMDie // 15 // |6|| 6 jahA kumme saaMgAI, sae dehe samAhare / evaM pAvAiM medhAvI, ajhappeNa samAhare // 16 // | upakramyate-saMvartyate kSayamupanIyate Ayuryena sa upakramastaM yaM kazcana jAnIyAt , kasya ?-'AyuHkSemasya' khAyuSa iti, ida-18 1 saddharma0pra0 / 2 khamatyapekSayA / eeeeeeeeeeeeeeeeees For Private And Personal
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Adhara Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashg a nmand sUtrakRtAGgaM GIN dhyayana. muktaM bhavati-svAyuSkasya yena kenacitprakAreNopakramo bhAvI yasin vA kAle tatparijJAya tasyopakramasya kAlasya vA antarAle zIlAGkA- kSipramevAnAkulo jIvitAnAzaMsI 'paNDito' vivekI saMlekhanArUpAM zikSA bhaktaparikSeGgitamaraNAdikAM vA zikSeta , tatra grahaNazicAryAya- kSayA yathAvanmaraNa vidhi vijJAyA''sevanAzikSayA khAseveteti // 15 // kizcAnyata-'yathe tyudAharaNapradarzanArthaH yathA 'kUrma' ciyutaM kacchapaH svAnyaGgAni-zirodharAdIni khake dehe 'samAhareda' gopayed-avyApArANi kuryAd evam anayaiva prakriyayA 'medhAvI' // 172 // maryAdAvAn sadasadvivekI vA 'pApAni' pAparUpANyanuSThAnAni 'adhyAtmanA' samyagdharmadhyAnAdibhAvanayA 'samAharet upa ta, maraNakAle copasthite samyak saMlekhanayA saMlikhitakAyaH paNDitamaraNenAtmAnaM samAharediti // 16 // saMharaNaprakAramAhasAhare hatthapAe ya, maNaM paMceMdiyANi ya / pAvakaM ca parINAma, bhAsAdosaM ca tArisaM // 17 // aNu mANaM ca mAyaM ca, taM paDinnAya paMDie / sAtAgAravaNihue, uvasaMte Nihe care // 18 // pAdapopagamane iGginImaraNe bhaktaparijJAyAM zeSakAle vA kUrmavaddhastau pAdau ca 'saMharedu' vyApArAnnivartayet , tathA 'manaH' anta:karaNaM taccAkuzalavyApArebhyo nivartayet , tathA-zabdAdiviSayebhyo'nukUlapratikUlebhyo'raktadviSTatayA zrotrendriyAdIni pazcApIndri-| KOI yANi cazabdaH samuccaye tathA pApakaM pariNAmamaihikAmuSmikAzaMsArUpaM saMharedityevaM bhASAdoSaM ca 'tAdRzaM' pAparUpaM sNhre| manovAkAyaguptaH san durlabhaM satsaMyamamavApya paNDitamaraNaM vA'zeSakarmakSayArtha samyaganupAlayediti // 17 // taM ca saMyame parA 1 upasaMharet pra0 // 172 // For Private And Personal
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailas a nmandir kramamANaM kazcit pUjAsatkArAdinA nimatrayet , tatrAtmotkarSo na kArya iti darzayitumAha-cakravartyAdinA satkArAdinA pUjyamAnena 'aNurapi' stoko'pi 'mAnaH' ahaGkAro na vidheyaH, kimuta mahAn ?, yadivottamamaraNopasthitenogrataponiSTaptadehena vA aho-| 'hamityevaMrUpaH stoko'pi garyo na vidheyaH, tathA paNDarAryayeva stokApi mAyA na vidheyA, kimuta mahatI, ityevaM krodhalobhAvapi na vidheyAviti, evaM dvividhayApi parijJayA kaSAyAMstadvipAkAMzca parijJAya tebhyo nivRttiM kuryAditi, pAThAntaraM vA 'ai-16 mANaM ca mAyaM ca, taM pariNNAya paMDie' atIva mAno'timAnaH subhUmAdInAmiva taM duHkhAvahamityevaM jJAkhA pariharet , idamuktaM 8 kA bhavati yadyapi sarAgasya kadAcinmAnodayaH syAttathApyudayaprAptasya viphalIkaraNaM kuryAdityevaM mAyAyAmapyAyojyaM, pAThAntaraM vA 'suyaM me ihamegesiM, eyaM vIrassa vIriyaM' yena balena saGgrAmazirasi mahati subhaTasaMkaTe parAnIkaM vijayate tatparamArthato vIrya | na bhavati, api tu yena kAmakrodhAdIn vijayate tadvIrasya-mahApuruSasya vIryam 'ihaiva' aminneva saMsAre manuSyajanmani vaikeSAM | tIrthakarAdInAM sambandhi vAkyaM mayA zrutaM, pAThAntaraM vA 'AyataTuM suAdAya, evaM vIrassa vIriyaM Ayato-mokSo'paryavasitAvasthAnakhAt sa cAsAvarthazca tadartho vA-tatprayojano vA samyagdarzanajJAnacAritramArgaH sa AyatArthastaM suSThAdAya-gRhIlA yo dhRtibalena kAmakrodhAdijayAya ca parAkramate etadvIrasya vIryamiti, yaduktamAsIt 'kiMtu vIrasya vIratva'miti tadyathA bhavati tathA vyAkhyAtaM, kizcAnyat-sAtAgauravaM nAma sukhazIlatA tatra nibhRtaH-tadarthamanuyukta ityarthaH, tathA krodhAgnijayAdupa4 zAntaH-zItIbhUtaH zabdAdiviSayebhyo'pyanukUlapratikUlebhyoraktadviSTatayopazAnto jitendriyavAttebhyo nivRtta iti, tathA niha nyante prANinaH saMsAre yayA sA nihA-mAyA na vidyate sA yaskhAsAvaniho mAyAprapaJcarahita ityarthaH, tathA mAnarahito lobha For Private And Personal
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash barmant sUtrakRtAGgaM ||4|| varjita ityapi draSTavyaM, sa caivambhUtaH saMyamAnuSThAnaM 'caret' kuryAditi, tadevaM maraNakAle'nyadA vA paNDitavIryavAn mahAvrateSUyataH18| 8 vIryAzIlAkA- sAt / tatrApi prANAtipAtaviratireva garIyasItikRlA tatpratipAdanArthamAha-"uDDamahe tiriyaM vA je pANA tasathAvarA / savattha |8| dhyayanaM. cAryAya-1|| viratiM kujA, saMti nivANamAhiyaM // 1 // " ayaM ca zloko na sUtrAdarzeSu dRSTaH, TIkAyAM tu dRSTa itikatA likhitaH, uttAciyutaM nArthazceti // 18 // kinyc||173|| pANe ya NAivAejjA, adinnaMpiya NAdae / sAdiyaM Na musaM bUyA, esa dhamme vusImao // 19 // 3 // atikammati vAyAe, maNasA vi na patthae / sabao saMvuDe daMte, AyANaM susamAhare // 20 // prANapriyANAM prANinAM prANAnnAtipAtayet , tathA pareNAdattaM dantazodhanamAtramapi 'nAdadIta' na gRhNIyAt , tathA-sahAdinA-mAyayA varttata iti sAdikaM-samAyaM mRSAvAdaM na brUyAta, tathAhi-paravaJcanArthe mRSAvAdo'dhikriyate, sa ca na mAyA-18 mantareNa bhavatItyato mRSAvAdasya mAyA AdibhUtA varttate, idamuktaM bhavati-yo hi paravazvanArtha samAyo mUSAvAdaH sa parihiyate, | yastu saMyamaguptyarthaM na mayA mRgA upalabdhA ityAdikaH sa na doSAyeti, eSa yaH prAka nirdiSTo dharma:-zrutacAritrAkhyaH khabhAvo vA 'vusImautti chAndasakhAt , nirdezArthasvayaM-vastUni jJAnAdIni tadvato jJAnAdimata ityarthaH, yadivA-cusImautti vazyasya-18 | Atmavazagasya-vazyendriyasvetyarthaH // 19 // apica-prANinAmatikrama-pIDAtmakaM mahAvratAtikramaM vA mano'vaSTabdhatayA parati-% // 17 // raskAraM vA ityevambhUtamatikramaM vAcA manasA'pi ca na prArthayet, etadyaniSedhe ca kAyAtikramo dUrata eva niSiddho bhavati, tadevaM 1 a. 3 u04 gAthA0 20 navaraM je keItti / For Private And Personal
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahar Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir | manovAkkAyaiH kRtakAritAnumatibhizca navakena bhedenAtikramaM na kuryAt , tathA sarvataH-sabAhyAbhyantarataH saMvRto guptaH tathA indri-10 yadamena tapasA vA dAntaH san mokSasya 'AdAnam' upAdAnaM samyagdarzanAdikaM suSTradyuktaH samyagvisrotasikArahitaH 'Aharet' AdadIta-gRhNIyAdityarthaH // 20 // kizcAnyatkaDaM ca kajamANaM ca, AgamissaM ca pAvagaM / savaM taM NANujANaMti, AyaguttA jiiMdiyA // 21 // je yAbuddhA mahAbhAgA, vIrA asamattadaMsiNo / asuddhaM tesi parakaMtaM, saphalaM hoi sabaso // 22 // & sAdhUddezena yadaparairanAryakalpaiH kRtamanuSThitaM pApakaM karma tathA vartamAne ca kAle kriyamANaM tathA''gAmini ca kAle yatkariSyate tatsarva manovAkAyakarmabhiH 'nAnujAnanti nAnumodante, tadupabhogaparihAreNeti bhAvaH, yadapyAtmArtha pAparka karma paraiH kRtaM kriyate kariSyate vA, tadyathA-zatroH zirazchinnaM chidyate chetsyate vA tathA cauro hato hanyate haniSyate vA ityAdikaM parAnuSThAnaM 'nAnujAnanti na ca bahu manyante, tathA yadi paraH kazcidazuddhanAhAreNopanimantrayettamapi nAnumanyanta iti, ka evambhUtA bhavantIti darzayati-AtmA'kuzalamanovAkkAyanirodhena gupto yeSAM te tathA, jitAni-vazIkRtAni indriyANi-zrotrAdIni yaiste tathA, evambhUtAH pApakarma nAnujAnantIti sthitam // 21 // anyacca-ye kecana 'abuddhA' dharma pratyavijJAtaparamArthA vyAkaraNazuSkatakarkAdiparijJAnena jAtAvalepAH paNDitamAnino'pi paramArthavastutattvAnavabodhAdabuddhA ityuktaM, na ca vyAkaraNaparijJAnamAtreNa samyakkhavyatirekeNa tattvAvabodho bhavatIti, tathA coktam-"zAstrAvagAhaparighaTTanatatparopi, naivAbudhaH samabhigacchati vastutattvam / For Private And Personal
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagi tyanmandir sUtrakRtAGgaM nAnAprakArarasabhAvagatA'pi dI, khAdaM rasasya sucirAdapi naiva veti // 1 // " yadivA'buddhA iva bAlavIryavantaH, tathA mahAntazca // zIlAGkA- |te bhAgAzca mahAbhAgAH, bhAgazabdaH pUjAvacanaH, tatazca mahApUjyA ityarthaH, lokavizrutA iti, tathA 'vIrAH parAnIkamedinaH su-|| dhyayana cAryAyavR- bhaTA iti, idamuktaM bhavati-paNDitA api tyAgAdibhirguNairlokapUjyA api tathA subhaTavAdaM vahanto'pi samyaktavaparijJAnavittiyutaM || kalA kecana bhavantIti darzayati-na samyagasamyaka tadbhAvo'samyaktvaM tadraSTuM zIlaM yeSAM te tathA, mithyAdRSTaya ityarthaH, teSAM ca || bAlAnAM yatkimapi tapodAnAdhyayanayamaniyamAdiSu parAkrAntamudyamakRtaM tadazuddha avizuddhikAri pratyuta karmabandhAya, bhAvopahata-18 // 174 // khAt sanidAnakhAdveti kuvaidyacikitsAvadviparItAnubandhIti, tacca teSAM parAkrAntaM saha phalena-karmabandhena vartata iti saphalaM 'sarvaza' iti sarvApi takriyA tapo'nuSThAnAdikA karmabandhauyevati // 22 / / sAmprataM paNDitavIryiNo'dhikRtyAhaMI je ya buddhA mahAbhAgA, vIrA sammattadasiNo / suddhaM tesi paravaMtaM, aphalaM hoi savaso // 23 // 18 tesipi tavo Na suddho, nikkhaMtA je mhaakulaa| janne vanne viyANaMti, na silogaM pavejjae // 24 // | 18 appapiMDAsi pANAsi, appaM bhAseja savae / khaMtebhinivaDe daMte. vItagiddhI sadA jae // 25 // | jhANajogaM samAhadu, kAyaM viuseja savaso / titikkhaM paramaM NaccA, AmokkhAe parivaejAsi // 26 // || // 174 // (gAthAgaM0 446 ) tibemi iti zrIvIriyanAmamamamajjhayaNaM samattaM // 1mahAntazceti nAgAca / mahAntazca te nAgAzca pr0|2 mudyamaH kRtasta / eeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav www.kobatirth.org yanmandir eceneseeeeeeeeeeeeeeeesese a dhana Kendra Acharya Shri Kailashsa | ye kecana svayambuddhAstIrthakarAdyAstacchiSyA vA buddhabodhitA gaNadharAdayo 'mahAbhAgA mahApUjAbhAjo 'vIrAH karmavidAraNasahiSNavo jJAnAdibhirvA guNairvirAjanta iti vIrAH, tathA 'samyaktvadarzinaH' paramArthatattvavedinasteSAM bhagavatAM yatparAkrAntaMtapo'dhyayanayamaniyamAdAvanuSThitaM tacchuddham avadAtaM niruparodhaM sAtagauravazalyakaSAyAdidoSAkalaGkitaM karmabandhaM prati | aphalaM bhavati-taniranubandhanirjarArthameva bhavatItyarthaH, tathAhi-samyagdRSTInAM sarvamapi saMyamatapaHpradhAnamanuSThAnaM bhavati, saMyamasya cAnAzravarUpakhAt tapasazca nirjarAphalakhAditi, tathA ca paThyate-"saMyame aNaNhayaphale tave bodANaphale" iti | // 23 // kizcAnyat-mahatkulam-ikSvAkAdikaM yeSAM te mahAkulA lokavizrutAH zauryAdibhirguNairvistIrNayazasasteSAmapi | pUjAsatkArAdyarthamutkIrttanena vA yattapastadazuddhaM bhavati, yacca kriyamANamapi tapo naivAnye dAnazrAddhAdayo jAnanti tattathAbhUtamAtmArthinA vidheyam , ato naivAtmazlAghAM 'pravedayet' prakAzayet , tadyathA-ahamuttamakulIna ibhyo vA''saM sAmprataM, punastaponiSTatadeha iti, evaM svayamAviSkaraNena na khakIyamanuSThAnaM phalgutAmApAdayediti // 24 // apica-alpaM|stoka piNDamazituM zIlamasyAsAvalpapiNDAzI yatkizcanAzIti bhAvaH, evaM pAne'pyAyojyaM, tathA cAgamaH-"he jaM va te va AsIya jattha va tattha va suhovagayaniho / jeNa va teNa (va) saMtuTTa vIra! muNio'si te appA // 1 // tathA "aDakukkuDiaMDa 1 mahAnAgAH pra0 / 2 saMyamo'nAzravaphalaH tapo vyavadAnaphalamiti / 3 yadvA tadvA azilA yatra tatra vA mukhopagatanidraH yena tena vA santuSTaH (asi) he vIra! layAtmA jJAto'sti // 1 // 4 aSTakukavyaNDakapramANAnkavalAnAhArayantralpAhAro dvAdazakavalairapArdhAvamodarikA SoDazabhivibhAgA prAptA caturvizatyA avamodarikA [triMzatA kavalaiH pramANaprAptaH dvAtriMzatkavalAH sampUrNAhAra iti // sUtrakR. 30 For Private And Personal
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavif arana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir dhyayanaM. sUtrakRtAGgaM |8| gamettappamANe kavale AhAremANe appAhAre duvAlasakavalehiM avahomoyariyA solasahiM dubhAge patte cauvIsaM omodariyA tIsa |8| 8 vIyaryozIlAkA- pamANapatte battIsaM kavalA saMpuNNAhAre" iti, ata ekaikakavalahAnyAdinonodaratA vidheyA, evaM pAne upakaraNe conodaratAM vida- 10 cAryAMya dhyAditi, tathA coktam-"thovAhAro thovabhaNio a jo hoi thovaniddo a / thovovahiuvakaraNo tassa hu devAvi paNamaMti | ttiyutaM // 1 // " tathA 'suvrataH sAdhuH 'alpaM parimitaM hitaM ca bhASeta, sarvadA vikathArahito bhavedityarthaH, bhAvAvamaudaryamadhika-12 ||175||nntyaah-bhaavtH krodhAdyupazamAt 'kSAntaH zAntipradhAna tathA 'abhinivRto' lobhAdijayAnnirAturaH, tathA indriyanoindriya damanAta 'dAntoM jitendriyaH, tathA coktam-"kaSAyA yasya nocchinnA, yasya nAtmavazaM manaH / indriyANi na guptAni, pravrajyA tasya jIvanam // 1 // " evaM vigatA gRddhirviSayeSu yasya sa vigatagRddhiH-AzaMsAdoSarahitaH 'sadA' sarvakAlaM saMyamAnuSThAne 'yateta yatnaM kuryAditi // 25 // apica-'jhANajogam' ityAdi, dhyAna-cittanirodhalakSaNaM dharmadhyAnAdikaM tatra yogo viziSTamanovAkAyavyApArastaM dhyAnayogaM 'samAhRtya' samyagupAdAya 'kArya' dehamakuzalayogapravRttaM 'vyutsRjet parityajet 'srvtH| | sarveNApi prakAreNa, hastapAdAdikamapi parapIDAkAri na vyApArayet , tathA 'titikSA kSAnti parISahopasargasahanarUpAM 'paramA' pradhAnAM jJAkhA 'AmokSAya' azeSakarmakSayaM yAvat 'parivrajeri'ti saMyamAnuSThAnaM kuryAsvamiti / itiH parisamAptyarthe / bravImI- // 175 // ti pUrvavat // 26 // samAptaM cASTamaM vIryAkhyamadhyayanamiti // 1 stokAhAraH khokabhaNitaH stoka nidrazca yo bhavati / stokopadhikopakaraNastasmai ca devA api praNamanti // 1 // For Private And Personal
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmanat atha navamaM adhyayanaM prArabhyate // aSTamAnantaraM navamaM samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH-ihAnantarAdhyayane bAlapaNDitabhedena dvirUpaM vIrya pratipAditaM, a-18 trApi tadeva paNDitavIrya dharma prati yadudyama vidhatte ato dharmaH pratipAdyata ityanena sambandhena dharmAdhyayanamAyAtaM, asya cakhAryanu18| yogadvArANi upakramAdIni prAgvat vyAvarNanIyAni, tatrApyupakramAntargato'rthAdhikAro'yaM, tadyathA-dharmo'tra pratipAdyata iti tama-18 madhikRtya niyuktikRdAha____dhammo puvvuddiDo bhAvadhammeNa ettha ahigAro / eseva hoi dhamme eseva samAhimaggotti // 99 // durgatigamanadharaNalakSaNo dharmaH prAk dazavaikAlikazrutaskandhaSaSTAdhyayane dharmArthakAmAkhye uddiSTaH-pratipAditaH, iha tu || bhAvadharmeNAdhikAraH, eSa eva ca bhAvadharmaH paramArthato dharmo bhavati, amumevArthamuttarayorapyadhyayanayoratidizabAha-eSa eva ca bhAvasamAdhirbhAvamArgazca bhavatItyavagantavyamiti, yadivaiSa eva ca bhAvadharmaH eSa eva ca bhAvasamAdhireSa eva ca tathA bhAvamArgo bhavati, na teSAM paramArthataH kazcidbhedaH, tathAhi-dharmaH zrutacAritrAkhyaH zAntyAdilakSaNo vA dazaprakAro bhavet , bhAvasamAdhirapyevaMbhUta eva, | tathAhi-samyagAdhAnam-AropaNaM guNAnAM kSAntyAdInAmiti samAdhiH, tadevaM muktimArgo'pi jJAnadarzanacAritrAkhyo bhAvadharmatayA vyAkhyAnayitavya iti / / sAmpratamatidiSTasyApi sthAnAzUnyArtha dharmasya nAmAdinikSepa darzayitumAha eeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavo Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashag a nmandir sUtrakRtAGgaM NAmaMThavaNAdhammo dabvadhammo ya bhAvadhammo ya / saccittAcittamIsagagihatthadANe daviyadhamme // 10 // IS|9 dharmAzIlAGkA- nAmasthApanAdravyabhAvabhedAccaturdhA dharmasya nikSepaH, tatrApi nAmasthApane anAdRtya jJazarIrabhavyazarIravyatirikto vyadharmaH saci-18|| dhyayanaM. cA-yava cAcittamizrabhedAt tridhA, tatrApi sacittasya jIvaccharIrasyopayogalakSaNo 'dharmaH' khabhAvaH, evamacittAnAmapi dharmAstikAyAdInAM ttiyutaM | yo yasya khabhAvaH sa tasya dharma iti, tathAhi-"gailakkhaNao dhammo, ahammo ThANalakkhaNo / bhAyaNaM sabadavANaM, nahaM avgaah||176|| | lakkhaNaM // 1 // " pudgalAstikAyopi grahaNalakSaNa iti, mizradravyANAM ca kSIrodakAdInAM yo yasya svabhAvaH sa taddharmatayA'vaga ntavya iti, gRhasthAnAM ca yaH kulanagarapAmAdidharmo gRhasthebhyo gRhasthAnAM vA yo dAnadharmaH sa dravyadharmo'vagantavya iti, tathA |coktam-"agaM pAnaM ca vastraM ca, AlayaH zayanAsanam / zuzrUSA vandanaM tuSTiH, puNyaM navavidhaM smRtam // 1 // " bhAvadharma-|| kharUpanirUpaNAyAha loiyalouttario duviho puNa hoti bhAvadhammo u / duvihovi duvihativiho paMcaviho hoti NAyavvo // 101 // ||| II bhAvadharmo noAgamato dvividhaH, tadyathA-laukiko lokottarazca, tatra laukiko dvividhaH-gRhasthAnAM pAkhaNDikAnAM ca, loko-|| pattaratrividhaH-jJAnadarzanacAritrabhedAta , tatrApyAbhinibodhAdikaM jJAnaM paJcadhA, drshnmpyaupshmiksaasvaadnkssaayopshmikvedkkssaa-16||176|| yikabhedAt paJcavidhaM, cAritramapi sAmAyikAdibhedAt paJcadhaiva / gAthAkSarANi khevaM neyAni, tadyathA-bhAvadharmo laukikalokottarabhedAvidhA, dvividho'pi cAyaM yathAsaGghavena dvividhastrividhaH, tatraiva laukiko gRhasthapAkhaNDikabhedAt dvividhaH, lokottaro For Private And Personal
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagl anmandir 9999999999808993 pi jJAnadarzanacAritrabhedAt trividhaH, jJAnAdIni pratyekaM trINyapi paMcadhaiveti // tatra jJAnadarzanacAritravAM sAdhUnAM yo dharmastaM | IS darzayitumAha pAsatthosaNNakusIla saMthavo Na kira vahatI kAuM / sUyagaDe ajjhayaNe dhammami nikAitaM eyaM // 102 // sAdhuguNAnAM pArzve tiSThantIti pArzvasthAH tathA saMyamAnuSThAne'vasIdantItyavasannAH tathA kutsitaM zIlaM yeSAM te kuzIlAH etaiH | pArzvasthAdibhiH saha saMstavaH-paricayaH sahasaMvAsarUpo na kila yatInAM vartate kartum , ataH sUtrakRte'Gge dharmAkhye'dhyayane etat 'nikAcitaM' niyamitamiti // gato nAmaniSpano nikSepaH, adhunA sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccArayitavyaM, tccedm|| kayare dhamme akkhAe, mAhaNeNa matImatA ? / aMju dhammaM jahAtacaM, jiNANaM taM suNeha me // 1 // // 8 mAhaNA khattiyA vessA, caMDAlA adu bokkasA / esiyA vesiyA suddA, je ya AraMbhaNissiyA // 2 // pariggahaniviTThANaM, veraM tesi pavaDDaI / AraMbhasaMbhiyA kAmA, na te dukkhavimoyagA // 3 // AghAyakiccamAheDaM, nAio visaesiNo / anne haraMti taM vittaM, kammI kammehiM kiccatI // 4 // jambUkhAmI sudharmasvAminamuddizyedamAha-tadyathA-'katara kimbhUto durgatigamanadharaNalakSaNo dharmaH 'AkhyAtaH pratipAdito 'mAhaNeNaM'ti mA jantUn vyApAdayetyevaM vineyeSu vAkpravRttiryaskhAsau 'mAhanoM' bhagavAn vIravardhamAnakhAmI tena , tameva vizinaSTi-manute-avagacchati jagatrayaM kAlatrayopetaM yayA sA kevalajJAnAkhyA matiH sA assAstIti matimAn tena-utpannakevala-1 Eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashsagalla Shri Mahav www.kobatirth.org anmandir a dhana Kendra dhyayana. sUtrakRtAGgaM | jJAnena bhagavatA, iti pRSTe sudharmakhAmyAha-rAgadveSajito jinAsteSAM sambandhinaM dharma 'aMjum' iti 'Rju' mAyAprapaJcarahitakhA-18/9 dharmAzIlAGkA- davakaM tathA-'jahAtacaM meM' iti yathAvasthitaM mama kathayataH zRNuta yUyaM, na tu yathA'nyaistIrthikairdambhapradhAno dharmo bhihitastathA| cAIyavR- bhagavatA'pIti, pAThAntaraM vA 'jaNagA taM suNeha meM jAyanta iti janA-lokAsta eva janakAsteSAmAmatraNaM he janakAH! taM dharma ciyuta zRNuta yUyamiti // 1 // anvayavyatirekAbhyAmukto'rthaH mUkto bhavatItyato ythoddissttdhrmprtipkssbhuuto'dhrmstdaashritaaNstaavddrshyitumaah||177|| brAhmaNAH kSatriyA vaizyAstathA cANDAlAH atha bokasA-avAntarajAtIyAH, tadyathA-brAhmaNena zUdyA jAto niSAdo brAhmaNenaiva | vaizyAyAM jAto'mbaSThaH tathA niSAdenAmbaSTyA jAto bokasaH, tathA eSituM zIlameSAmiti eSikA-mRgalubdhakA hastitApasAzca mAMsahetogAn hastinazca eSanti, tathA kandamUlaphalAdikaM ca, tathA ye cAnye pAkhaNDikA nAnAvidhairupAyairbhakSyameSantyanyAni vA 1 viSayasAdhanAni te sarve'pyeSikA ityucyante, tathA 'vaizikA' vaNijo mAyApradhAnAH kalopajIvinaH, tathA 'zUdrA' kRSIvalA dayaH AbhIrajAtIyAH, kiyanto vA vakSyanta iti darzayati ye cAnye vApasadA nAnArUpasAvadya 'Arambha(mbhe)nizritA' yatra pIDananirlAJchanakarmAGgAradAhAdibhiH kriyAvizeSairjIvopamaIkAriNaH teSAM sarveSAmeva jIvApakAriNAM vairameva pravardhata ityuttarazloke | // kriyeti // 2 // kizca-pari-samantAt gRhyata iti parigraho-dvipadacatuSpadadhanadhAnyahiraNyasuvarNAdiSu mamIkArastatra 'ni-18 // 17 // 1 viSTAnAm' adhyupapannAnAM gAya gatAnAM 'pApam' asAtavedanIyAdikaM 'teSAM prAguktAnAmArambhanizritAnAM parigrahe niviASTAnAM prakarSeNa 'varddhate' vRddhimupayAti janmAntarazateSvapi durmocaM bhavati, kacitpAThaH 'varaM tesiM pavahaitti tatra yena yasya For Private And Personal
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir yathA prANina upamardaH kriyate sa tathaiva saMsArAntarvartI zatazo duHkhabhAk bhavatIti, jamadagnikRtavIryAdInAmiva putrapautrAnugaM | vairaM pravarddhata iti bhAvaH kimityevaM ?, yataste kAmeSu pravRttAH, kAmAzvArambhaiH samyag bhRtAH saMbhRtA - ArambhapuSTA ArambhAzca jIvo| pamardakAriNaH ato na te kAmasambhRtA ArambhanizritAH parigrahe niviSTAH duHkhayatIti duHkham - aSTaprakAraM karma tadvimocakA | bhavanti - tasthApanetAro na bhavantItyarthaH // 3 // kiJcAnyat - Ahanyante - apanIyante vinAzyante prANinAM daza prakArA api prANA yasmin sa AghAto -- maraNaM tasmai tatra vA kRtam - agnisaMskArajalAJjalipradAna pitRpiNDAdikamAghAtakRtyaM tadAghAtum - AdhAya kRtvA pazcAt 'jJAtayaH' svajanAH putrakalatrabhrAtRvyAdayaH, kimbhUtAH ? - viSayAnanveSTuM zIlaM yeSAM te'nye'pi viSayaiSiNaH santastasya duHkhArjitaM 'vittaM' dravyajAtam ' apaharanti' svIkurvanti, tathA coktam - " tatastenArjitairdravyairdAraizca parirakSitaiH / krIDantyanye narA rAjan ! hRSTAstuSTA hAlaGkRtAH // 1 // sa tu dravyArjanaparAyaNaH sAvadyAnuSThAnavAn karmavAn pApI svakRtaiH karmabhiH saM| sAre 'kRtyate' chidyate pIDyata itiyAvat // 4 // svajanAca tadravyopajIvinastatrANAya na bhavantIti darzayitumAhamAyA piyA NDusA bhAyA, bhajjA puttA ya orasA / nAlaM te tava tANAya, luppaMtassa saMkammuNA // 5 // eyamaTuM sapehAe, paramaTTANugAmiyaM / nimmamo nirahaMkAro, care bhikkhU jiNAhiyaM // 6 // ciccA vittaM ca putte ya, NAio ya pariggahaM / ciccA Na aMtagaM soyaM, niravekkho parivae // 7 // For Private And Personal csese
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahar a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa nmandir ceae dhyayana sUtrakRtAGgaM 18 puDhavI u agaNI vAU, taNarukkha sabIyagA / aMDayA poyajarAU, rasasaMseyaubbhiyA // 8 // zIlAGkAcAIya. 'mAtA' jananI 'pitA' janakaH 'snuSA' putravadhUH 'bhrAtA sahodaraH tathA 'bhAryA kalatraM putrAzcaurasAH-khaniSpAditA ciyutaM ete sarve'pi mAtrAdayo ye cAnye zvazurAdayaste tava saMsAracakravAle svakarmabhirvilupyamAnasya trANAya 'nAlaM' na samarthA bhavantIti, ihApi tAvannaite trANAya kimutAmutreti, dRSTAntazcAtra kAlasaukarikasutaH sulasanAmA abhayakumArasya sakhA, sena mahAsatvena 4 // 17 // khajanAbhyarthitenApi na prANiSvapakRtam , api khAtmanyeveti // 5 / / kizcAnyat-dharmarahitAnAM khakRtakarmavilupyamAnAnaumahikAmu mikayona kazcitrANAyeti enaM pUrvoktamartha sa prekSApUrvakArI 'pratyupekSya' vicAryAvagamya ca paramaH-pradhAnabhUto (artho) mokSaH 18 saMyamo vA tamanugacchatIti tacchIlazca paramArthAnugAmukaH-samyagdarzanAdistaM ca pratyupekSya, kkhApratyayAntasya pUrvakAlavAcitayA / kriyAntarasavyapekSakhAt tadAha-nirgataM mamakhaM bAhyAbhyantareSu vastaSu yasAdasau nirmamaH tathA nirgato'haGkAra:-abhimAnaH pUrvezvaryajAtyAdimadajanitastathA tapaHkhAdhyAyalAbhAdijanito vA yasAdasau nirahaGkAro-rAgadveSarahita ityarthaH, sa evambhUto bhikSujinarAhitA-pratipAdito'nuSThito vA yo mArgo jinAnAM vA sambandhI yo'bhihito mArgastaM 'careda' anutiSThediti // 6 // apica-saMsArasvabhAvaparijJAnaparikarmitamatirviditavedyaH samyak 'tyaktvA ' parityajya kiM tad-'vittaM dravyajAtaM putrAMzca tyaktA, putreSvadhikaH sneho bhavatIti putragrahaNaM, tathA 'jJAtIn' khajanAMzca tyaktA tathA 'parigraha cAntaramamakharUpaM NakAro vAkyAlakAre antaM gacchatItyantago duSparityaja ityarthaH antako vA vinAzakArItyarthaH Atmani vA gacchatItyAtmaga Antara ityarthaH taM P92920209893900992993 // 178 // For Private And Personal
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir tathAbhUtaM 'zoka saMtApaM 'tyaktvA ' parityajya zroto vA-mithyAkhAviratipramAdakaSAyAtmakaM karmAzravadvArabhUtaM parityajya, pAThAntaraM vA-'ciccA Na'NaMtagaM soyaM antaM gacchatItyantagaM na antagamanantagaM zrotaH zokaM vA parityajya 'nirapekSaH' putradAradhanadhAnyahiraNyAdikamanapekSamANaH san AmokSAya pari-samantAt saMyamAnuSThAne 'vrajet' parivrajediti, tathA coktam-"chaliyA avayakkhaMtA nirAvayakkhA gayA aviggheNaM / tamhA pavayaNasAre nirAvayakkheNa hoyavaM // 1 // bhoge avayakkhaMtA paDaMti sNsaar|| sAgare ghore / bhogehi niravayakkhA taraMti saMsArakatAraM // 2 // " iti // 7 // sa evaM prabajitaH suvratAbasthitAtmAhiMsAdiSu vrateSu prayateta, tatrAhiMsAprasiddhyarthamAha-'puDhavI u' ityAdi zlokadvayaM, tatra pRthivIkAyikAH sUkSmavAdaraparyAptakAparyAptakabhedabhimAH tathA'prakAyikA agnikAyikA vAyukAyikAzcaivambhUtA eva, vanaspatikAyikAn lezataH sabhedAnAha-'tRNAni' kuzavaiccakAdIni 'vRkSAH' cUtAzokAdikAH saha bIjaivartanta iti sabIjAH, bIjAni tu zAligodhUmayavAdIni, ete ekendriyAH pazcApi kAyAH SaSThatrasakAyanirUpaNAyAha-aNDAjAtA aNDajAH-zakunigRhakokilakasarIsRpAdayaH tathA potA eva jAtAH potajA-hastizaramAdayaH tathA jarAyujA ye jambAlaveSTitAH samutpadyante gomanuSyAdayaH tathA rasAt-dadhisauvIrakAderjAtA rasajAstathA / saMkhedAjAtAH saMkhedajA-yakAmatkuNAdayaH 'udbhijA khaJjarITakadadurAdaya iti, ajJAtabhedA hi duHkhena rakSyanta ityato bhedenopanyAsa iti // 8 // 1 chalitA apekSamANA nirapekSamANA gatA avinena tasmAtpravacanasAre ( jJAte) nirapekSeNa bhavitavyam // 1 // 2 bhogAnapekSamANAH patanti saMsArasAgare ghore / bhogeSu nirapekSAstaranti saMsArakAntAraM // 1 // 3 bandhakA0pra0 / seeeeeeeeeeeeeeeee eek.se. For Private And Personal
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi Acharya Shri Kailassaolelyanmandir www.kobatirth.org a dhana Kendra 9dharmA tiyuta sUtrakRtAGgaM / etehiM chahiM kAehi, taM vijaM prijaanniyaa| maNasA kAyavakkeNaM, NAraMbhI Na pariggahI // 9 // zIlAGkA dhyayanaM. cAya yA-18] musAvAyaM bahiddhaM ca, uggahaM ca ajAiyA / satthAdANAI logaMsi, taM vijaM parijANiyA // 10 // // 6|| // paliuMcaNaM ca bhayaNaM ca, thaMDillussayaNANi yA / dhUNAdANAiM logaMsi, taM vijaM parijANiyA // 11 // 7 // // 179 // || dhoyaNaM rayaNaM ceva, batthIkammaM vireyaNaM / vamaNaMjaNa palImaMthaM, taM vijaM parijANiyA // 12 // 81 'ebhiH' pUrvoktaiH Sabhirapi 'kAyaiH' trasasthAvararUpaiH sUkSmavAdaraparyAptakAparyAptakabhedabhinnairnArambhI nApi parigrahI syAditi RI 18 sambandhaH, tadetad 'vidvAn' sazrutiko jJaparijJayA parijJAya pratyAkhyAnaparijJayA manovAkAyakarmabhirjIvopamardakAriNamArambhaM pari-1 grahaM ca pariharediti // 9 // zeSavratAnyadhikRtyAha-mRSA-asadbhUto vAdo mRSAvAdastaM vidvAn pratyAkhyAnaparikSayA pariharet | tathA 'bahiddhaM ti maithunaM 'avagrahaM parigrahamayAcitam-adattAdAnaM, [graM0 5250] yadivA bahiddhamiti-maithunaparigrahI avagrahamayAcitamityanenAdattAdAnaM gRhItaM, etAni ca mRpAvAdAdIni prANyupatApakArijAt zastrANIva zastrANi vartante / tathA''dIyate-gRhyate'STaprakAraM kamaibhiriti (AdAnAni) karmopAdAnakAraNAnyasin loke, tadetatsarva vidvAn jJaparijJayA parijJAya pr-18|||179|| tyAkhyAnaparijJayA pariharediti // 10 // kizcAnyat-paJcamahAvratadhAraNamapi kaSAyiNo niSphalaM svAdatastatsAphalyApAdanArthe | kaSAyanirodho vidheya iti darzayati-pari-samantAt kuzyante-vakratAmApAdyante kriyA yena mAyAnuSThAnena tatpalikuzcanaM eeeeeeee eeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Afadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir eleseseseeeeeeeeeeeeeeeeeeee |mAyeti bhaNyate, tathA bhajyate sarvatrAtmA prahIkriyate yena sa bhajano-lobhastaM, tathA yadudayena hyAtmA sadasadvivekavikalakhAta sthaNDilavadbhavati sa sthaNDila:-krodhaH, yasiMzca satyUce zrayati jAtyAdinA dodhmAtaH puruSa uttAnIbhavati sa ucchrAyo-mAnaH, chAndasakhAnapuMsakaliGgatA, jAtyAdimadasthAnAnAM bahukhAt tatkAryasyApi mAnasya bahukhamato bahuvacanaM, cakArAH svagatabhedasaMsUcanArthAH samuccayArthA vA, dhUnayeti pratyeka kriyA yojanIyA, tadyathA-palikuzcanaM-mAyAM dhUnaya dhUnIhi vA, tathA bhajanalobha, tathA sthaNDilaM-krodhaM, tathA ucchrAyaM-mAnaM, vicitrakhAt sUtrasya kramollaGghanena nirdezo na doSAyeti, yadivA-rAgasa dustyajakhAt lobhasya ca mAyApUrvakakhAdityAdAveva mAyAlobhayorupanyAsa iti, kaSAyaparityAge vidheye punaraparaM kAraNamAha-etAni palikuzcanAdIni asin loke AdAnAni varttante, tadetadvidvAn jJaparijJayA parijJAya pratyAkhyAnaparijJayA pratyAcakSIta // 11 // punarapyuttaraguNAnadhikRtyAha-dhAvanaM-prakSAlanaM hastapAdavastrAde raJjanamapi tasyaiva, cakAraH samuccayArthaH, evakAro'vadhAraNe, tathA bastikarma-anuvAsanArUpaM tathA 'virecanaM nirUhAtmakamadhovireko vA vamanam-UrdhvavirekastathA'JjanaM nayanayoH, ityevamAdikamanyadapi zarIrasaMskArAdikaM yat 'saMyamapalimanthakAri' saMyamopaghAtarUpaM tadetadvidvAn kharUpatastadvipAkatazca parijJAya pratyAcakSIta // 12 // apicagaMdhamallasiNANaM ca, daMtapakkhAlaNaM tahA / pariggahitthikammaM ca, taM vijaM parijANiyA // 13 // 1 nirUho nizcite tarke bastibhede iti haimaH / For Private And Personal
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jaf Sadhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavRtiyutaM // 180 // eseser www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaganmandir uddesiyaM kIyagaDaM, pAmiccaM ceva AhaDaM / pUyaM aNesaNijjaM ca taM vijjaM parijANiyA // 14 // AsUNimakkhirAgaM ca, giddhuvadhAyakammagaM / uccholaNaM ca kakkaM ca taM vijjaM parijANiyA // 15 // saMpasArI kayakirie, pasiNAyataNANi ya / sAgAriyaM ca piMDaM ca taM vijjaM parijANiyA // 16 // 'gandhAH' koSThapuTAdayaH 'mAlyaM' jAtyAdikaM 'snAnaM ca' zarIraprakSAlanaM dezataH sarvatazca tathA 'dantaprakSAlanaM' kadambakASThAdinA tathA 'parigrahaH' saccittAdeH svIkaraNaM tathA striyo- divyamAnuSatairabhyaH tathA 'karma' hastakarma sAvadyAnuSThAnaM vA tadetatsarvaM karmopAdAnatayA saMsArakAraNatvena parijJAya vidvAn parityajediti // 13 // kiJcAnyat - sAdhvAdyuddezena yaddAnAya vyavasthApyate taduddezikaM, tathA 'krItaM' krayastena krItaM gRhItaM krItakrItaM 'pAmicaM 'ti sAdhvarthamanyata udyatakaM yadvRhyate taducyate cakAraH samuccayArthaH evakAro'vadhAraNArthaH, sAdhvarthaM yadgRhasthenAnIyate tadAhRtaM, tathA 'pUya' miti AghAkarmAvayavasampRktaM zuddhamapyAhArajAtaM pUti bhavati, kiM bahunoktena ?, yat kenacidoSeNAnepaNIyam - azuddhaM tatsarvaM vidvAn parijJAya saMsArakAraNatayA nispRhaH san pratyAcakSIteti // 14 // kiJca yena ghRtapAnAdinA AhAravizeSeNa rasAyanakriyayA vA azUnaH san A-samantAt zUnIbhavati - balavAnupajAyate tadAzUnItyucyate, yadivA ANitti - zlAghA yataH zlAghayA kriyamANayA A - samantAt zUnavacchUno laghuprakRtiH kazciddarpAdhmAtakhAt stabdho bhavati, tathA akSNAM 'rAgo' raJjanaM sauvIrAdikamaJjanamitiyAvat, evaM raseSu zabdAdiSu viSayeSu vA 'mRddhiM gA tAtparyamAsevA, tathopaghAtakarma - aparApakArakriyA yena kenacitkarmaNA pareSAM jantUnAmupaghAto bhavati For Private And Personal 9 dharmAdhyayanaM. // 180 //
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mar a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash o yanman tadupaghAtakarmetyucyate, tadeva lezato darzayati-'uccholanaM'ti ayatanayA zItodakAdinA hastapAdAdiprakSAlana tathA 'kalkalo-10 dhAdidravyasamudAyena zarIrodvartanakaM tadetatsarva karmabandhanAyetyevaM 'vidvAn paNDitojJaparijJayA parijJAya pratyAkhyAnaparijJayA parihare-18 diti // 15 // apica-asaMyataiH sArdha samprasAraNaM-paryAlocanaM pariharediti vAkyazeSaH, evamasaMyamAnuSThAnaM pratyupadezadAnaM, | tathA 'kayakirio' nAma kRtA zobhanA gRhakaraNAdikA kriyA yena sa kRtakriya ityevamasaMyamAnuSThAnaprazaMsanaM, tathA praznasya-Ada praznAdeH 'Ayatanam AviSkaraNaM kathanaM yathAvivakSitapraznanirNayanAni, yadivA-praznAyatanAni laukikAnAM parasparavyavahAre mithyAzAstragatasaMzaye vA prazne sati yathAvasthitArthakathanadvAreNAyatanAni-nirNayanAnIti, tathA 'sAgArikaH' zayyAtarastasya piNDam-AhAraM, yadivA-sAgArikapiNDamiti sUtakagRhapiNDaM jugupsitaM vApasadapiNDaM vA, cazabdaH samuccaye, tadetatsarva vidvAn / &AnaparijJayA parijJAya pratyAkhyAnaparijJayA pariharediti // 16 // kiJcAnyat aTrAvayaM na sikkhijA, vehAIyaM ca No ve| hatthakammaM vivAyaM ca, taM vijaM parijANiyA // 17 // pANahAo ya chattaM ca, NAlIyaM vAlavIyaNaM / parakiriyaM annamannaM ca, taM vijaM parijANiyA // 18 // uccAraM pAsavaNaM, haripasu Na kare munnii| viyaDeNa vAvi sAha, NAvamaje(yamejA) kayAivi // 19 // paramatte annapANaM, Na bhuMjeja kyaaivi| paravatthaM acelo'vi, taM vijaM parijANiyA // 20 // sUtrakR. 31 For Private And Personal
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavirlaio Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarri Gyanmandir aryate ityartho dhanadhAnyahiraNyAdikaH padyate-gamyate yenArthastatpadaM-zAstraM arthArtha padamarthapadaM cANAkyAdikamarthazAstraM tana || 9 dharmAsUtrakRtAGgaM zIlAGkA IS 'zikSet' nAbhyasyet nApyaparaM prANyupamardakAri zAstraM zikSayet , yadivA-'aSTApadaM dyUtakrIDAvizeSastaM na zikSeta, nApi pUrvazi-16 dhyayanaM. cAya- kSitamanuzIlayediti, tathA 'vedho' dharmAnuvedhastaramAdatItaM saddharmAnuvedhAtItam-adharmapradhAnaM vaco no vadet yadivA-vedha iti vastrattiyutaM vedho dhUtavizeSastadgataM vacanamapi no vaded AstAM tAvatkrIDanamiti, hastakarma pratItaM, yadivA 'hastakarma' hastakriyA parasparaM hasta-2 vyApArapradhAnaH kalahastaM, tathA viruddhavAdaM vivAdaM zuSkavAdamityarthaH, caH samuccaye, tadetatsarve saMsArabhramaNakAraNaM jJaparijJayA pri||18|| 4jJAya pratyAkhyAnaparijJayA pratyAcakSIta // 17 // kiJca upAnahau-kASThapAduke ca tathA AtapAdinivAraNAya chatraM tathA 'nAlikA dyUtakrIDAvizeSastathA vAlaiH mayUrapicchaiA vyajanaka, tathA pareSAM sambandhinI kriyAmanyonyaM-parasparato'nyaniSpAdyAmanyaH karotyaparaniSpAdyA cApara iti, caH samuccaye, tadetatsarva 'vidvAn' paNDitaH karmopAdAnakAraNalena jJaparijJayA parijJAya pratyAkhyAna|| parijJayA pariharediti // 18 // tathA uccAraprasravaNAdikAM kriyAM hariteSUpari bIjeSu vA asthaNDile vA 'muni' sAdhuna kuryAt , || S| tathA 'vikaTena' vigatajIvenApyudakena 'saMhRtya apanIya bIjAni haritAni vA 'nAcameta'na nirlepanaM kuryAt , kimutAvikaTe| netibhAvaH // 19 // kizca parassa-gRhasthasyAmatraM-bhAjanaM parAmatraM tatra purakarmapazcAtkarmabhayAt hRtanaSTAdidoSasambhavAcca anaM | // 181 // | pAnaM ca munine kadAcidapi bhuJjIta, yadivA-patagrahadhAriNazchidrapANeH pANipAtraM parapAtraM, yadivA-pANipAtrasyAcchidrapANerjinakalpikAdeH patagRhaH parapAtraM tatra saMyamavirAdhanAbhayAna bhuJjIta tathA parasya-gRhasthasya vastraM paravastraM tatsAdhuracelo'pi san pazcAtkamodidoSabhayAt hRtanaSTAdidopasambhavAca na bibhRyAta , yadivA-jinakalpikAdiko'celo bhUkhA sarvamapi vastraM paravastramiti For Private And Personal
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailash Gyanmandir www.kobatirth.org Shri Maha v adhana Kendra kRkhA na vibhRyAd, tadetatsarva parapAtrabhojanAdikaM saMyamavirAdhakalena jJaparijJayA parijJAya pratyAkhyAnaparijJayA pariharediti // tathA-18 AsaMdI paliyaMke ya, NisijjaM ca gihtre| saMpucchaNaM saraNaM vA, taM vijaM parijANiyA // 21 // | ___ jasaM kittiM saloyaM ca, jA ya vaMdaNapUyaNA / sabaloyaMsi je kAmA, taM vijaM parijANiyA // 22 // 18 jeNehaM Nibahe bhikkhU , annapANaM tahAvihaM / aNuppayANamannesi, taM vijaM prijaanniyaa|| 23 // // evaM udAhu niggaMthe, mahAvIre mahAmuNI / aNaMtanANadaMsI se, dhamma desitavaM sutaM // 24 // 'AsandI' tyAsanavizeSaH, asya copalakSaNArthavAtsarvo'pyAsanavidhiyRhItaH, tathA 'paryaMkaH' zayanavizeSaH, tathA gRhasthAnta- hai| madhye gRhayorvA madhye niSadyAM vA''sanaM vA saMyamavirAdhanAbhayAtpariharet , tathA coktam- "gaMbhIrajhusirA ete, pANA duppaDilehagA / aguttI baMbhacerassa, itthIo vAvi saMkaNA // 1 // " ityAdi, tathA tatra gRhasthagRhe kuzalAdipracchanaM AtmIyazarIrAvayavapraccha(puJcha)naM vA tathA pUrvakrIDitasaraNaM cetyetatsarva 'vidvAn viditavedyaH sabanAyeti jJaparijJayA parijJAya pratyAkhyAnaparikSayA pariharet // 21 // apica bahusamarasaGghaTTanirvahaNazauryalakSaNaM yazadAnasAdhyA kIrtiH jAtitapobAhuzrutyAdijanitA zlAghA, tathA yA 1 gaMbhIravijayA iti da0 a0 6 gA0 56 aprakAzAzrayA iti vRttiH / 2 etAni gambhIracchidrANi prANA duSpratilekhyAH / aguptibrahmacaryasya striyo vApi |zaMkanaM // 1 // For Private And Personal
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa y anmandir ciyutaM sUtrakRtAGgaM ca surAsurAdhipaticakravartibaladevavAsudevAdibhirvandanA tathA taireva satkArapUrvikA vastrAdinA pUjanA, tathA sarvasinnapi loke | zIlAGkA- 18| icchAmadanarUpA ye kecana kAmAstadetatsarvaM yazaHkIrti(zlokAdika)mapakAritayA parijJAya pariharediti // 22 / / kishcaanyt-'yen| cAryAMya annena pAnena vA tathAvidheneti suparizuddhena kAraNApekSayA khazuddhena vA 'iha' asmin loke idaM saMyamapAtrAdikaM durbhikSarogAta-18 kAdikaM vA bhikSuH nirvaheta nirvAhayedvA tadanaM pAnaM vA 'tathAvidhaM dravyakSetrakAlabhAvApekSayA 'zuddha' kalpaM gRhnniiyaattthaitessaam||182|| annAdInAmanupradAnamanyasai sAdhava saMyamayAtrAnirvahaNasamarthamanutiSTheta , yadivA-yena kenacidanuSThitena 'ima' saMyama 'nirvaheta' | nirvAhayed asAratAmApAdayettathAvidhamazanaM pAnaM vA'nyadvA tathAvidhamanuSThAnaM na kuryAt , tathaiteSAmazanAdInAm 'anupradAna | gRhasthAnAM paratIrthikAnAM vayUthyAnAM vA saMghamopaghAtakaM nAnuzIlayediti, tadetatsarva jJaparijJayA jJAkhA samyak prihrediti||23|| | yadupadezenaitatsarvaM kuryAt darzayitumAha-'evam anantaroktayA nItyA uddezakAderArabhya 'udAhutti udAhatavAnuktavAn nirgataH / sabAhyAbhyantaro grantho yasmAtsa nirgrantho 'mahAvIra' iti zrImadvardhamAnasvAmI mahAzcAsau munizca mahAmuniH anantaM jJAnaM darzanaM |ca yasyAsAvanantajJAnadarzanI sa bhagavAn 'dharma' cAritralakSaNaM saMsArottAraNasamartha tathA 'zrutaM ca' jIvAdipadArthasaMsUcakaM 'dezi-11 tavAn' prakAzitavAn // 24 // kizcAnyat bhAsamANo na bhAsejjA, Neva vaMpheja mammayaM |maatittraannN vivajejA, aNuciMtiya viyAgare // 25 // // // 182 // tathimA taiyA bhAsA, jaM vadittA'NutappatI / jaM channaM taM na vattavaM, esA ANA NiyaMThiyA // 26 // For Private And Personal
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi dhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailashg a nmandar holAvAyaM sahIvAyaM, goyAvAyaM ca no vade / tuma tumaMti amaNunnaM, sabaso taM Na vattae // 27 // akusIle sayA bhikkhU , Neva saMsaggiya bhae / suharUvA tatthuvassaggA, paDibujjheja te viU // 28 // hai| yo hi bhASAsamitaH sa bhASamANo'pi dharmakathAsambandhamabhASaka eva sAt , uktaM ca-"vayaNavihattIkusalo vaogayaM bahu-18|| vihaM viyaannto| divasaMpi bhAsamANo sAha vayaguttayaM patto // 1 // " yadivA-yavAnyaH kazcidralAdhiko bhASamANastatrAntara eva sazrutiko'hamityevamabhimAnavAna bhASeta, tathA marma gacchatIti marmagaM vacona 'vaMpheja'tti nAbhilapet , yadvacanamucyamAnaM tathyamatathya vA sadyasya kasyacinmanaHpIDAmAdhatte tadvivekI na bhASeteti bhAvaH, yadivA 'mAmaka' mamIkAraH pakSapAtastaM bhASamANo'nyadA vA 'na baphejati nAbhilaSeta , tathA 'mAtRsthAnaM mAyApradhAnaM vaco vivarjayet , idamuktaM bhavati-paravaJcanabuddhyA gUDhAcArapradhAno |bhASamANo'bhASamANo vA'nyadA vA mAtRsthAnaM na kuyoMditi, yadA tu vaktukAmo bhavati tadA naitadvacaH parAtmanorubhayorvA bAdhakamityevaM prAgvicintya vacanamudAharet , taduktam-"putviM buddhIeN pehittA, pacchA vakkamudAhare" ityAdi // 25 // apica-satyA asatyA satyAmRpA asatyAmRSetyevaMrUpAsu catasRSu bhASAsu madhye tatreyaM satyAmRSetyetadabhidhAnA tRtIyA bhASA, sA ca kizcinmRSA kizcitsatyA ityevaMrUpA, tadyathA-daza dArakA asinnagare jAtA mRtA vA, tadatra nyUnAdhikasambhave sati saGkhyAyA vyabhi 1 vacana vibhaktikuzalo vacogataM bahuvidhaM vijAnan / divasamapi bhASamANaH sAdhurvacanaguptisamprAptaH // 1 // 2 tahAvi da0a0 ni| 30 nyadA vA pr.| S4 pUrva buddhyA prekSayilA pazcAd vAkyamudAharet / Saeedomoeo2020992920 For Private And Personal
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi d hana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir cArAtsatyAmRSAtvamiti, yAM caivaMrUpAM bhASAmudikhA anu-pazcAdbhASaNAjanmAntare vA tajanitena doSeNa 'tapyate pIDyate kleza 9dhamosUtrakRtAGgaM zIlAGkA bhAgbhavati, yadivA-anutapyate kiM mamaivambhUtena bhASitenetyevaM pazcAtApaM vidhatte, tatazcedamuktaM bhavati-mizrApi bhASA doSAya kiM dhyayana. cAIya punarasatyA dvitIyA bhASA samastArthavisaMvAdinI, tathA prathamApi bhASA satyA yA prANyupatApena doSAnuSaGgiNI sA na vAcyA, ttiyuta caturthyapyasatyAmRSA bhASA yA budhairanAcIrNA sA na vaktavyeti, satyAyA api doSAnuSaGgisamadhikRtyAha-yadvacaH 'channaMti 'kSaNu hiMsAyAM' hiMsApradhAnaM, tadyathA-vadhyatAM cauro'yaM lUyantAM kedArAH damyantAM gorathakA ityAdi, yadivA-'channa'nti pracchannaM yllo||183|| kairapi yatnataH pracchAdyate tatsatyamapi na vaktavyamiti, 'eSA''jJA' ayamupadezo nirgrantho-bhagavAMstasyeti // 26 // kiJca-hole tyevaM vAdo holAvAdaH, tathA sakhetyevaM vAdaH sakhivAdaH, tathA gotrodghATanena vAdo gotravAdo yathA kAzyapaMsagotre vaziSThasagotre ziveti, ityevaMrUpaM vAdaM sAdhunoM vadeta , tathA 'tumaM tumati tiraskArapradhAnamekavacanAntaM bahuvacanoccAraNayogye 'amanojJaM' mana: pratikUlarUpamanyadapyevambhUtamapamAnApAdakaM 'sarvazaH' sarvathA tatsAdhUnAM vaktuM na vartata iti // 27 // yadAzrityoktaM niyuktikAreNa tadyathA-"pAsatthosaNNakusIla. saMthavo Na kila vaTTae kAuM" tadidamityAha-kutsitaM zIlamasyeti kuzIlaH sa ca pArzvasthAdInAmanyatamaH na kuzIlo'kuzIlaH 'sadA sarvakAlaM bhikSaNazIlo bhikSuH kuzIlo na bhavet , na cApi kuzIlaiH sArdha 'saMsarga' sAGgatyaM 'bhajeta' seveta, tatsaMsargadoSodvibhAvayiSayA''ha-'sukharUpAH' sAtagauravasvabhAvAH 'tatra' tasmin kuzIlasaMsarge saMyamopa 18 // 18 // ghAtakAriNa upasargAH prAduSSyanti, tathAhi-te kuzIlA vaktAro bhavanti-kaH kila prAsukodakena hastapAdadantAdike prakSAlyamAne doSaH syAt , tathA nAzarIro dharmo bhavati ityato yena kenacitprakAreNAdhAkarmasanidhyAdinA tathA upAnacchavAdinA ca zarIraM eseseaeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha www.kcbatirth.org r adhana Kendra y anmandir Acharya Shri Kailasha 2002020000000000000002020 dharmAdhAraM vartayet , uktaM ca "appeNa bahumesejA, eyaM paMDiyalakkhaNaM" iti, tathA-"zarIraM dharmasaMyuktaM, rakSaNIyaM prayatnataH / zarIrAt sravate dharmaH, parvatAtsalilaM yathA // 1 // " tathA sAmpratamalpAni saMhananAni alpadhRtayazca saMyame jantava ityevamAdi kuzIloktaM / zrukhA alpasattvAstatrAnuSajantIti 'vidvAn' vivekI 'pratibudhyeta' jAnIyAt buddhA cApAyarUpaM kuzIlasaMsarga pariharediti // 28 // kizcAnyat nannattha aMtarAeNaM, paragehe Na nnisiiye| gAmakumAriyaM kiD, nAtivelaM hase muNI // 29 // aNussuo urAlesu, jayamANo parivae / cariyAe appamatto, puTTho tattha'hiyAsae // 30 // 7 hammamANo Na kuppeja, vuccamANo na saMjale / sumaNe ahiyAsijjA, Na ya kolAhalaM kare // 31 // // laddhe kAme Na patthejA, vivege evamAhie / AyariyAI sikkhejjA, buddhANaM aMtie sayA // 32 // tatra sAdhurbhikSAdinimittaM grAmAdau praviSTaH san paro-gRhasthastasya gRhaM paragRhaM tatra 'na niSIdet ' nopavizet utsargataH, asthA- II pavAdaM darzayati nAnyatra 'antarAyeNe ti antarAyaH zakyabhAvaH, sa ca jarasA rogAtaGkAbhyAM syAt , tasiMzcAntarAye satyupavizet yadivA-upazamalabdhimAn kazcitsusahAyo guvanujJAtaH kasyacittathAvidhasya dharmadezanAnimittamupavizedapi, tathA grAme kumArakA grAmakumArakAsteSAmiyaM grAmakumArikA kA'sau ?-'krIDA' hAsyakandarpahastasaMsparzanAliGganAdikA yadivA vaTTakandukAdikA tAM munina 1 alpena bahu eSayet etat paNDitalakSaNaM / 2 pApaM pra0 / 3 esamAhie pr.| For Private And Personal
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Ja h ana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarri framandir sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryAyaH ttiyuta dhyayana // 184 // kuryAt , tathA velA maryAdA tAmatikrAntamativelaM na haset , maryAdAmatikramya 'muniH' sAdhuH jJAnAvaraNIyAdyaSTavidhakarmabandhanabhayAna || 9 dharmA| haseta, tathA cAgamaH-"jIve NaM bhaMte! hasamANe(cA) usmUyamANe vA kai kammapagaDIo baMdhai ?, goyamA, sattavihabaMdhae ghA aTThavihabaMdhae vA" ityAdi // 29 // kizca-'urAlA' udArAH zobhanA manojJA ye cakravAdInAM zabdAdiSu viSayeSu kAmabhogA vastrAbha| raNagItagandharvayAnavAhanAdayastathA AjJaizvaryAdayazca eteSUdAreSu dRSTeSu zruteSu vA notsukaH syAt , pAThAntaraM vA na nizrito'nizritaH| apratibaddhaH syAt , yatamAnazva-saMyamAnuSThAne pari-samantAnmRlottaraguNeSu udyama kurvan 'vrajet saMyamaM gacchet tathA 'caryAyAM' bhikSAdikAyAm 'aprattamaH syAt nAhArAdiSu rasagAdhya vidadhyAditi, tathA 'spRSTazca' abhidrutazca parISahopasagaistatrAdInamanaskaH karma| nirjarAM manyamAno 'viSahet samyak sahyAditi // 30 // parISahopasargAdhisahanamevAdhikRtyAha-'hanyamAnoM' yaSTimuSTilakuTAdibhirapi hatazca 'na kupyet' na kopavazago bhavet , tathA durvacanAni 'ucyamAnaH AkruzyamAno nirbhaya'mAno 'na saMjvalet' na pratIpaM 8|| |vadeva, na manAgapi mano'nyathAtvaM vidadhyAt , kiMtu sumanAH sarva kolaahlmkurvndhisheteti||31|| kizcAnyat-'labdhAn' prAptAnapi | 'kAmAn' icchAmadanarUpAn gandhAlaGkAravastrAdirUpAnvA vairakhAmivata 'na prArthayet' nAnumanyeta na gRhNIyAdityarthaH, yadivA| yatrakAmAvasAyitayA gamanAdilabdhirUpAn kAmAMstapovizeSalabdhAnapi nopajIvyAt , nApyanAgatAn brahmadattavatprArthayed , evaM ca kurvato bhAvavivekaH 'AkhyAta' AvirbhAvito bhavati, tathA 'AryANi' AryANAM kartavyAni anAryakartavyaparihAreNa yadivA- 15 AcaryANi-mumukSuNA yAnyAcaraNIyAni jJAnadarzanacAritrANi tAni 'buddhAnAm AcAryANAm 'antike' samIpe 'sadA' sarva1jIvo bhadanta ! hasana utsukAyamAno vA katIH karmaprakRtIbadhnAti, gautama ! saptavidhabandhako vA'STavidhabaMdhako vA / For Private And Personal
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir J h ana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri siya mandir kAlaM 'zikSeta' abhyaspediti, anena hi zIlavatA nityaM gurukulavAsa AsevanIya ityAveditaM bhavatIti // 32 // yaduktaM buddhAnAmantike zikSettatvarUpanirUpaNAyAha sussUsamANo uvAsejA, suppannaM sutvssiyN| vIrA je attapannesI, dhitimantA jiiMdiyA // 33 // gihe dIvamapAsaMtA, purisAdANiyA nraa| te vIrA baMdhaNummukkA, nAvakaMkhaMti jIviyaM // 34 // agiddhe saddaphAsesu, AraMbhesu aNissie / satvaM taM samayAtItaM, jametaM laviyaM bahu // 35 // aimANaM ca mAyaM ca, taM pariNNAya paMDie / gAravANi ya savANi, NivANaM saMdhae muNi // 36 // (gAthA 482) tibemi // iti zrIdhammanAma navamamajjhayaNaM samattaM // gurorAdezaM prati zrotumicchA zuzrUSA gurvAdevaiyAvRttyamityarthaH tAM kurvANo gurum 'upAsIta' seveta, tasyaiva pradhAnaguNadvayadvA-1 reNa vizeSaNamAha-suSTu zobhanA vA prajJA'syeti suprajJaH-khasamayaparasamayavedI gItArtha ityarthaH, tathA suSThu zobhanaM vA sabAhyAbhyantaraM tapo'syAstIti sutapasvI, tamevambhUtaM jJAninaM samyakcAritravantaM guruM paralokArthI seveta, tathA coktam-"nANassa hoi / bhAgI, thirayarao daMsaNe carite ya / dhannA AvakahAe gurukulavAsaM na muMcaMti // 1 // " ya evaM kurvanti tAn darzayati-yadivA 1jJAnasya bhavatI bhAgI sthirataro darzane cAritre ca / dhanyA yAvatkathaM gurukulavAsaM na muJcanti // 1 // For Private And Personal
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir 04adhana Kendra sUtrakRtAGgaM. zIlAGkAcAryayavRtriyutaM // 185 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaganmandir ke jJAninastapakhino vetyAha- 'vIrAH karmavidAraNasahiSNavo dhIrA vA parISahopasargAkSobhyAH, dhiyA buddhyA rAjantIti vA dhIrA ye kecanAsanna siddhigamanAH, Apto- rAgAdivipramuktastasya prajJA - kevalajJAnAkhyA tAmanveSTuM zIlaM yeSAM te AptaprajJAnveSiNaH sarvajJo - ktAnveSiNa itiyAvat, yadivA - AtmaprajJAnveSiNa AtmanaH prajJA-jJAnamAtmaprajJA tadanveSiNaH AtmajJakhA (prajJA) nveSiNa Atmahi - tAnveSiNa ityarthaH, tathA dhRtiH - saMyame ratiH sA vidyate yeSAM te dhRtimantaH, saMyamadhRtyA hi pazca mahAvratabhArodvahanaM susAdhyaM bhavatIti, | tapaHsAdhyA ca sugatirhastaprApteti, taduktam - " jaissa dhiI tassa tavo jassa tavo tassa suggaI sulahA / je adhiimaMta purisA tavo'vi | khalu dulaho tesiM // 1 // " tathA jitAni - vazIkRtAni svaviSayarAgadveSavijayenendriyANi - sparzanAdIni yaiste jitendriyAH, zuzrU| SamANAH ziSyA guravo vA zuzrUSamANA yathoktavizeSaNaviziSTA bhavantItyarthaH // 33 // yadabhisaMdhAyinaH pUrvoktavizeSaNaviziSTA | bhavanti tadabhidhitsurAha - 'gRhe' gRhavAse gRhapAze vA gRhasthabhAva itiyAvat 'dIvaM'ti 'dIpI dIptau ' dIpayati- prakAzayatIti | dIpaH sa ca bhAvadIpaH zrutajJAnalAbhaH yadivA - dvIpaH samudrAdau prANinAmAzvAsabhUtaH sa ca bhAvadvIpaH saMsArasamudre sarvajJoktacAritralAbhastadevambhUtaM dIpaM dvIpaM vA gRhasthabhAve 'apazyantaH' aprApnuvantaH santaH samyak pravrajyotthAnenotthitA uttarottaraguNalAbhenaivambhUtA bhavantIti darzayati- 'narAH puruSAH puruSottamakhAddharmasya naropAdAnam, anyathA strINAmapyetadguNabhAkvaM bhavati, athavA | devAdivyudAsArthamiti, mumukSUNAM puruSANAmAdAnIyA - AzrayaNIyAH puruSAdAnIyA mahato'pi mahIyAMso bhavanti, yadivA - 1 yasya dhRtistasya tapo yasya tapastasya sugatissulabhA / ye'dhRtimantaH puruSAstapo'pi khalu durlabhaM teSAM // 1 // For Private And Personal 9 dharmAdhyayanaM * / / 185 / /
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org AdAnIyo - hitaiSiNAM mokSastanmArgoM vA samyagdarzanAdikaH puruSANAM - manuSyANAmAdAnIyaH puruSAdAnIyaH sa vidyate yeSA - miti vigRhya matvarthIyo'rzaAdibhyo'jiti, tathA ya evaMbhUtAste vizeSeNerayanti aSTaprakAraM karmeti vIrAH, tathA bandhanena sabAhyAbhyantareNa putrakalatrAdisneharUpeNot - prAbalyena muktA bandhanonmuktAH santo 'jIvitam' asaMyamajIvitaM prANadhAraNaM vA 'nAbhikAGkSati' nAbhilapantIti // 34 // kiJcAnyat- 'agRddhaH' anabhyupapanno'mUcchitaH ka ? - zabdasparzeSu manojJeSu | AdyantagrahaNAnmadhyagrahaNamato manojJeSu rUpeSu gandheSu raseSu vA agRddha iti draSTavyaM tathetareSu vA'dviSTa ityapi vAcyaM, tathA 'Ara|mbheSu' sAvadhAnuSThAnarUpeSu 'anizritaH' asambaddho'pravRtta ityarthaH, upasaMhartukAma Aha-- 'sarvametad' adhyayanAderArabhya prati|Sedhyatvena yat lapitam uktaM mayA bahu tat 'samayAd' ArhatAdAgamAdatI tamatikrAntamitikRtvA pratiSiddhaM yadapi ca vidhidvAre| NoktaM tadetatsarvaM kutsitasamayAtItaM lokottaraM pradhAnaM vartate, yadapi ca taiH kutIrthikairbahu lapitaM tadetatsarvaM samayAtItamitikRtvA nAnuSTheyamiti // 35 // pratiSedhyapradhAnaniSedhadvoraNa mokSAbhisandhAnenAha - atimAno mahAmAnastaM cazabdAttatsahacaritaM krodhaM ca, tathA mAyAM cazabdAttatkAryabhUtaM lobhaM ca tadetatsarvaM 'paNDito' vivekI jJaparijJayA parijJAya pratyAkhyAnaparijJayA pariharet | tathA sarvANi 'gAravANi' RddhirasasAtarUpANi samyag jJAkhA saMsArakAraNatvena pariharet, parihRtya ca 'muniH' sAdhuH 'nirvANam' azeSakarmakSayarUpaM viziSTazakAzadezaM vA 'sandhayet' abhisandadhyAt prArthayeditiyAvat / itiH parisamApyarthe, bravImIti pUrvavat // 36 // samAptaM dharmAkhyaM navamamadhyayanamiti // 141494 Acharya Shri Kailash Gyanmandir For Private And Personal
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavirpesadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir sUtrakRtA atha dazamaM zrIsamAdhyadhyayanaM prArabhyate // 10 samA zIlAGkA dhyadhyayana cAryAMyattiyutaM navamAnantaraM dazamamArabhyate-asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantarAdhyayane dharmo'bhihitaH, sa cAvikalaH samAdhau sati bhavatI-18 tyato'dhunA samAdhiH pratipAdyate, ityanena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya cakhAyupakramAdInyanuyogadvArANi vAcyAni, ttropkrm||186|| dvArAntargato'rthAdhikAro'yaM, tadyathA-dharme samAdhiH kartavyaH, samyagAdhIyate vyavasthApyate mokSaM tanmArga vA prati yenAtmA dharmadhyAnA| dinA saM samAdhiH-dharmadhyAnAdikaH, sa ca samyag jJAlA sparzanIyaH, nAmaniSpannaM tu nikSepamadhikRtya niyuktikRdAha AyANapadeNA''ghaM goNaM NAmaM puNo samAhitti / NikkhiviUNa samAhiM bhAvasamAhIi pagayaM tu // 103 // ||nnaamNtthvnnaadvie khette kAle taheva bhAve ya / eso u samAhIe Nikkhevo chaviho hoi // 104 // paJcasu visaesu subhesu davvaMmitA bhave smaahitti| khettaM tu jammi khette kAle kAlo jahiM jo uu|| 105 // bhAvasamAhi caubviha daMsaNaNANe tave caritte ya / causuvi samAhiyappA saMmaM caraNaDhio sAhU // 106 // AdIyate-gRhyate prathamamAdau yattadAdAnam AdAnaM ca tatpadaM ca-suvantaM tiGantaM vA tadAdAnapadaM tena 'Agha'ti nAmAsvAdhyayanasya, yasAdhyayanAdAvidaM sUtram-'ASaM maImaM maNuvIi dhamma'mityAdi, yathottarAdhyayaneSu caturthamadhyayanaM pramAdApramAdAbhidhAyakamapyAdAnapadena 'asaMkhaya'mityucyate, guNaniSpannaM punarasyAdhyayanasa nAma samAdhiriti, yasAtsa evAtra pratipAdyate, taM ca samAdhi teeeeeeeeeeeeeeeesel Destaeeeeeeeeeese // 186 // For Private And Personal
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Aadhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir eceneceseeeeeeeeeeeeeeee nAmAdinA nikSipya bhAvasamAdhineha 'prakRtam' adhikAra iti / samAdhinikSepArthamAha-nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvabhedAt eSa tu samAdhinikSepaH SaDvidho bhavati, tuzabdo guNaniSpannasyaiva nAmno nikSepo bhavatItyasvArthasyAvirbhAvanArtha iti, nAmasthApane sugamakhAdanAdRtya dravyAdikamadhikRtyAha-pazcasvapi zabdAdiSu manojJeSu viSayeSu zrotrAdIndriyANAM yathAkhaM prAptau satyAM yastuSTivizeSaH sa dravyasamAdhiH, tadanyathA basamAdhiriti, yadivA dravyayodravyANAM vA sammizrANAmavirodhinAM satAM na rasopaghAto bhavati apitu rasapuSTiH sa dravyasamAdhiH, tadyathA-kSIrazakarayodadhiguDacAturjAtakAdInAM ceti, yena vA dravyeNopabhuktena samAdhipAnakAdinA samAdhirbhavati tadravyaM dravyasamAdhiH, tulAdAvAropitaM vA yat dravyaM samatAmupaitItyAdiko dravyasamAdhiriti, kSetrasamAdhistu yasa yasin kSetre vyavasthitasya samAdhirutpadyate sa kSetraprAdhAnyAt kSetrasamAdhiH yasinvA kSetre samAdhiAvaNyata iti, kAlasamAdhirapi yasya yaM kAlamavApya samAdhirutpadyate, tadyathA-zaradi gavAM naktamulUkAnAmahani balibhujAM, yasya vA yAvantaM kAlaM samAdhi| bhavati yasminvA kAle samAdhiyAkhyAyate sa kAlaprAdhAnyAt kAlasamAdhiriti / bhAvasamAdhi adhikRtyAha-bhAvasamAdhistu darzanajJAnatapazcAritrabhedAcaturdA, tatra caturvidhamapi bhAvasamAdhi samAsato gAthApazcArdhenAha-mumukSuNA caryata iti caraNaM tatra samya caraNe-cAritrevyavasthitaH-samudyuktaH sAdhuH' munizcaturvapi bhAvasamAdhibhedeSudarzanajJAnatapazcAritrarUpeSu samyagAhito-vyavasthApita AtmA yena sa samAhitAtmA bhavati, idamuktaM bhavati-yaH samyazcaraNe vyavasthitaH sa caturvidhabhAvasamAdhisamAhitAtmA bhavati, yo | vA bhAvasamAdhisamAhitAtmA bhavati, sa samyakcaraNe vyavasthito draSTavya iti, tathAhi-darzanasamAdhau vyavasthito jinavacana|bhAvitAntaHkaraNo nivAtazaraNapradIpavana kumativAyubhirdhAmyate, jJAnasamAdhinA tu yathA yathApUrva zrutamadhIte tathA tathA'tIva bhAva sUtrakR. 32 For Private And Personal
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi d hana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag N anmandir sUtrakRtA zIlAGkA- cAryAyavRttiyutaM // 187 // sereeeeeeeeeeee samAdhAvudyukto bhavati, tathA coktam-"jaha jaha suyamavagAhai aisayarasapasarasaMjuyamaucha / taha taha palhAi muNI NavaNavasaMve- 10 samA. gasaddhAe // 1 // " cAritrasamAdhAvapi viSayasukhaniHspRhatayA niSkiJcano'pi paraM samAdhimApnoti, tathA coktam-"taNasaMthAra-1 dhyadhyayana Nisamovi maNivaro bhaTTarAgamayamoho / jaM pAvai muttisuhaM katto taM ckvttttiivi||1|| naivAsti rAjarAjasya tatsukhaM naiva deva-| rAjasya / yatsukhamiheva sAdhorlokavyApArarahitasya // 2 // " ityAdi, tapAsamAdhinApi vikRSTatapaso'pi na glAnirbhavati tathA kSuttRSNAdiparISahebhyo nodvijate, tathA abhyastAbhyantaratapodhyAnAzritamanAH sa nirvANastha iva na sukhaduHkhAbhyAM bAdhyata ityevaM caturvidhabhAvasamAdhisthaH samyakcaraNavyavasthito bhavati sAdhuriti // gato nAmaniSpanno nikSepaH, sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedaM| AghaM maImaM maNuvIya dhammaM, aMjU samAhi tamiNaM sunneh| apaDinna bhikkhU u samAhipatte, aNi. yANa bhUtesu parivaejjA // 1 // uDe ahe yaM tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvara je ya pANA / hatthehi~ pAehi~ ya saMjamittA, adinnamannesu ya No gahejA // 2 // suyakkhAyadhamme vitigi // 187 // cchatipaNe, lADhe care Ayatule payAsu / AyaM na kujjA iha jIviyaTTI, cayaM na kujA sutavassi 1 yathA yathA zrutamavagAhate'tizayarasaprasarasaMyutamapUrva / tathA 2 prahAdate munirnavanavasaMvegazraddhayA // 1 // 2 tRNasaMstAraniviSTo'pi munivaro bhraSTarAgamadamohaH | yatprAnoti muktisukhaM kutastat cakravartyapi // 1 // 98290008092092e For Private And Personal
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Ja a na Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagars cenecemesesekeeseseenese bhikkhU // 3 // saviMdiyAbhinivvuDe payAsu, care muNI savato vippmukke| pAsAhi pANe ya puDhovi satte, dukkheNa aTTe paritappamANe // 4 // assa cAyamanantarasUtreNa saha sambandhaH, tadyathA-azeSagAravaparihAreNa mu (graM0 5500) nirnivANamanusandhayedityetadbhagavAnutpannadivyajJAnaH samAkhyAtavAn etacca vakSyamANamAkhyAtavAniti, 'AghaMti AkhyAtavAn ko'sau ?-'matimAn' mananaM // | matiH-samastapadArthaparijJAnaM tadvidyate yasyAsau matimAn kevalajJAnItyarthaH, tatrAsAdhAraNavizeSaNopAdAnAttIrthakRd gRhyate, asAvapi pratyAsattevaravardhamAnakhAmI gRhyate, kimAkhyAtavAn ?-'dharma' zrutacAritrAkhyaM, katham ?-'anuvicintya kevalajJAnena jJAkhA prajJApanAyogyAna padArthAnAzritya dharma bhASate, yadivA-grAhakamanuvicintya kasvArthasyAyaM grahaNasamarthaH ? tathA ko'yaM puruSaH? | kazca nataH ? kiMvA darzanamApanna ? ityevaM paryAlocya, dharmazuzrUSavo vA manyante-yathA pratyekamasadabhiprAyamanuvicintya bhagavAn dharma | bhASate, yugapatsarveSAM skhabhASApariNatyA saMzayApagamAditi, kiMbhUtaM dharma bhASate ?--'Rjum' avakraM yathAvasthitavastukharUpanirUpa-18 | Nato, na yathA zAkyAH sarve kSaNikamabhyupagamya kRtanAzAkRtAbhyAgamadoSabhayAtsantAnAbhyupagamaM kRtavantaH tathA vanaspatimacetana khenAbhyupagamya svayaM na chindanti tacchedanAdAvupadezaM tu dadati tathA kArSApaNAdikaM hiraNyaM svato na spRzanti apareNa tu tatpa| rigrahataH krayavikraya kArayanti, tathA sAGkhyAH sarvamapracyutAnutpannasthiraikakhabhAvaM nityamabhyupagamya karmavandhamokSAbhAvaprasaGgadoSabhayAdAvirbhAvatirobhAvAvAzritavanta ityAdikauTilyabhAvaparihAreNAvakra tathyaM dharmamAkhyAtavAn , tathA samyagAdhIyate-mokSaM tanmArga eeseeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsali yanmandir zIlAGkAcAIyavRttiyutaM // 188 // DaSSO900 vA pratyAtmA yogyaH kriyate vyavasthApyate yena dharmeNAsau dharmaH samAdhistaM samAkhyAtavAn , yadivA-dharmamAkhyAtavAMstatsamAdhi c| 10 samAdharmadhyAnAdikamiti / sudharmasvAmyAha-tamima-dharma samAdhi vA bhagavadupadiSTaM zRNuta yUyaM, tadyathA-na vidyate aihikaamussmikruupaa| | dhyadhyayanaM. pratijJA-AkAsA tapo'nuSThAnaM kurvato yaskhAsAvapratijJo, bhikSaNazIlo bhikSuH turvizeSaNe bhAvabhikSuH, asAveva paramArthataH sAdhuH, dharma dharmasamAdhiM ca prApto'sAveveti, tathA na vidyate nidAnamArambharUpaM 'bhUteSu' jantupu yasyAsAvanidAnaH sa evambhUtaH sAvadyAnu-10 SThAnarahitaH pari-samantAtsaMyamAnuSThAne 'vrajedu' gacchediti, yadivA-anidAnabhUtaH-anAzravabhUtaH karmopAdAnarahitaH suSTu parivrajet | | suparivrajet , yadivA-anidAnabhUtAni-anidAnakalpAni jJAnAdIni teSu parivrajet , athavA nidAnaM hetuH kAraNaM duHkhasyAto'ni-18 dAnabhUtaH kasyaciduHkhamanupapAdayan saMyame parAkrameteti / / 1 / / prANAtipAtAdIni tu karmaNo nidAnAni vartante, prANAtipAtopi dravyakSetrakAlabhAvabhedAccaturdhA, tatra kSetraprANAtipAtamadhikRtyAha-sarvo'pi prANAtipAtaH kriyamANaH prajJApakApekSayolamadhastirya kriyate, yadivA-UvodhastiryakarUpeSu triSu lokeSu tathA prAcyAdiSu dikSu vidikSu ceti, dravyaprANAtipAtasvayaM-trassantIti sA-dvIndriyAdayo ye ca 'sthAvarAH' pRthivyAdayaH, cakAraH svagatabhedasaMsUcanArthaH, kAlaprANAtipAtasaMsUcanArtho vA divA rAtrau vA, 'prANAH' prANinaH, bhAvaprANAtipAtaM bAha-etAn prAguktAn prANino hastapAdAbhyAM 'saMyamya' bavA upalakSaNArthabAdasyAnyathA vA kadarthayikhA yatteSAM duHkhotpAdanaM tanna kuryAt , yadivaitAn prANino hastau pAdau ca saMyamya saMyatakAyaH sanna smaa||18|| hiMsyAt , cazabdAducchAsanizvAsakAsitakSutavAtanisargAdiSu sarvatra manovAkAyakarmasu saMyato bhavan bhAvasamAdhimanupAlayet , tathA : parairadattaM na gRhNIyAditi tRtIyavratopanyAsaH, adattAdAnanivedhAcArthataH parigraho niSiddho bhavati, nAparigRhItamAsevyata iti 99999992929202 Eeece For Private And Personal
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarnmandir maithunaniSedho'pyuktaH, samastavratasamyakpAlanopadezAcca mRSAvAdo 'pyarthato nirasta iti // 2 // jJAnadarzanasamAdhimadhikRtyAha| suSTvAkhyAtaH zrutacAritrAkhyo dharmo yena sAdhunA'sau khAkhyAtadharmA, anena jJAnasamAdhirukto bhavati, na hi viziSTaparijJAnamantareNa | khAkhyAtadharmatvamupapadyata iti bhAvaH, tathA vicikitsA - cittavilutirvidvajjugupsA vA tAM '[vi]tIrNaH ' - atikrAntaH 'tadeva ca | niHzaGkaM yajjinaiH praveditamityevaM niHzaGkatayA na kacizcittaviplutiM vidhatta ityanena darzanasamAdhiH pratipAdito bhavati, yena kena - citprAsukAhAropakaraNAdigatena vidhinA''tmAnaM yApayati- pAlayatIti lADhaH, sa evambhUtaH saMyamAnuSThAnaM 'cared' anutiSThet, tathA prajAyanta iti prajAH - pRthivyAdayo jantavastAkhAtmatulyaH, AtmavatsarvaprANinaH pazyatItyarthaH evambhUta eva bhAvasAdhurbhavatIti, tathA coktam - "jaha mama NapiyaM dukkhaM, jANiya emeva sahajIvANaM / Na haNai Na haNAvei ya, samamaNaI teNa so samaNo // 1 // " | yathA ca mamA''kruzyamAnasyAbhyAkhyA yamAnasya vA duHkhamutpadyate evamanyeSAmapItyevaM matvA prajAkhAtmasamo bhavati, tathA ihAsaMyamajIvitArthI prabhUtaM kAlaM sukhena jIviSyAmItyetadadhyavasAyI vA 'Arya' karmAzravalakSaNaM na kuryAt, tathA 'cayam' upacayamAhAropakaraNAderdhanadhAnyadvipadacatuSpadAdeva parigrahalakSaNaM saMcayamAyatyarthaM suSThu tapakhI sutapakhI - vikRSTataponiSTaptadeho bhikSurna kuryAditi // 3 // kiJcAnyat - sarvANi ca tAni indriyANi ca sparzanAdIni tairabhinirvRtaH saMvRtendriyo jitendriya ityarthaH, ka ? - 'prajAsu' strISu tAsu hi pazcaprakArA api zabdAdayo viSayA vidyante, tathA coktam - "kalAni vAkyAni vilAsinInAM, gatAni ramyANyavalokitAni / ratAni citrANi ca sundarINAM, raso'pi gandho'pi ca cumbanAni // 1 // " tadevaM strISu paJcendriya viSayasambhavAttadviSaye 1 yathA mama na priyaM duHkhaM jJAlA evameva sarvasatvAnAM / na hanti na ghAtayati ca samamaNati tena sa zramaNaH // 1 // For Private And Personal
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcArya - tiyuta // 189 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaanmandir saMvRtasarvendriyeNa bhAvyam, etadeva darzayati- 'caret' saMyamAnuSThAnamanutiSThet 'muniH' sAdhuH 'sarvataH' sabAhyAbhyantarAt saGgAdvizeSeNa pramukto vipramukto niHsaGgo muniH niSkizcanazzretyarthaH, sa evambhUtaH sarvabandhanavipramuktaH san 'pazya' avalokaya pRthaka pRthak | pRthivyAdiSu kAryeSu sUkSmabAdaraparyAptakAparyAptaka bhedabhinnAn 'sattvAn' prANinaH apizabdAdvanaspatikAye sAdhAraNazarIriNo'nantAnapyekalamAgatAn pazya, kiMbhUtAn ? - duHkhena - asAtAvedanIyodayarUpeNa duHkhayatIti vA duHkham - aSTaprakAraM karma tenArttAnapIDitAn pari - samantAtsaMsArakaTAhodare svakRtenendhanena ' paripacyamAnAn' kAthyamAnAn yadivA - duSpraNihitendriyAnArtadhyAnopagatAnmanovAkkAyaiH paritapyamAnAn pazyeti sambandho laganIya iti // 4 // api ca etesu bAle yapakutramANe, AvaTTatI kammasu pAvaesu / ativAyato kIrati pAvakammaM, niuMjamANe u karei kammaM // 5 // AdINavittIva kareti pAvaM, maMtA u egaMtasamAhimAhu / buddhe samAhIya rate vivege, pANAtivAtA virate ThiyappA // 6 // savaM jagaM tU samayANupehI, piyamappiyaM kassai No karejjA / uTThAya dINo ya puNo visanno, saMpUyaNaM ceva siloyakAmI // 7 // AhAkaDaM caiva nikAmamINe, niyAmacArI ya visaNNamesI / itthIsu satte ya puDho ya bAle, pariggahaM ceva pakuvamANe // 8 // For Private And Personal 10 samA dhyadhyayana // 189 //
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahawa adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir paSu karmasu satsa Avatyete' pIbyate cAra: pAradAriko eteSu' prAGgirdiSTeSu pratyekasAdhAraNaprakAreSUpatApakriyayA bAlavat 'bAla' ajJazvazabdAditaro'pi saGghaTanaparitApanApadrAvaNA3 dikenAnuSThAnena 'pApAni' karmANi prakarSaNa kurvANasteSu ca pApeSu karmasu satsu eteSu vA pRthivyAdijantuSu gataH saMstenaiva / saMghaTanAdinA prakAreNAnantazaH 'Avartyate' pIbyate duHkhabhAgbhavatIti, pAThAntaraM vA 'evaM tu bAle' evamityupapradarzane | cauraH pAradAriko vA asadanuSThAnena hastapAdacchedAn bandhavadhAdIzvehAvAmotyevaM sAmAnyadRSTenAnumAnenAnyo'pi pApakarmakArI ihA-1 mutra ca duHkhabhAgbhavati, 'Auddati 'tti kacitpAThaH, tatrAzubhAn kamavipAkAn dRSTvA zrutvA jJAtvA vA tebhyo'sadanuSThAnebhya 'Auddati 'tti nivartate, kAni punaH pApasthAnAni yebhyaH punaH pravartate nivartate vA ityAzakya tAni darzayati-'atipAtataH' prANAtipAtataH prANavyaparopaNAddhetostaccAzubhaM jJAnAvaraNAdikaM karma 'kriyate' samAdIyate, tathA parAMzca bhRtyAdIn prANAtipAtAdau 'niyojayan' vyApArayan pApaM karma karoti, tuzabdAnmRSAvAdAdikaM ca kurvan kArayaMzca pApakaM karma samucinotIti // 5 // 18 kizcAnyata-A-samantAddInA-karuNAspadA vRttiH-anuSThAnaM yasya kRpaNavanIpakAdeH sa bhavatyAdInavRttiH, evambhUto'pi pApaM karma karoti, pAThAntaraM vA AdInabhojyapi pApaM karotIti, uktaM ca-"piMDolageva dussIle, NaragAo Na muccaI" sa kadAcicchobhanamAhAramalabhamAnojhaMkhAdAtaraudradhyAnopagato'dhaH saptamyAmapyutpadyeta, tadyathA-asAveva rAjagRhanagarotsavanirgatajanasamUhavaibhAragirizilApAtanodyataH sa daivAtsvayaM patitaH piNDopajIvIti, tadevamAdInabhojyapi piNDolakAdivajjanaH pApaM karma karotItyevaM 'matvA' avadhArya ekAntenAtyantena ca yo bhAvarUpo jJAnAdisamAdhistamAhuH saMsArottaraNAya tIrthakaragaNadharAdayaH, dravya1 piNDAvalagako'pi duHzIlo narakAnna mucyate // F20099292029000000000000000 For Private And Personal
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavion radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag iltyanmandir sUtrakRtAGgaM zIlAkA- cAryAyavR. ttiyutaM / // 19 // samAdhayo hi sparzAdisukhotpAdakA anekAntikA anAtyantikAzca bhavanti ante cAvazyamasamAdhimutpAdayanti, tathA coktam samA "yadyapi niSevyamANA manasaH parituSTikArakA viSayAH / kimpAkaphalAdanavadbhavanti pazcAdatidurantAH // 1 // " ityAdi, tadevaM dhyadhyayana 'buddhaH avagatatattvaH sa caturvidhe'pi jJAnAdike rato-vyavasthito 'viveke vA' AhAropakaraNakaSAyaparityAgarUpe dravyabhAvAtmake rataH sannevaMbhUtazca syAdityAha-prANAnAM dazaprakArANAmapyatipAto-vinAzastasmAdvirataH sthitaH samyagmArgeSu AtmA yasya saH pAThAntaraM vA 'Thiyacitti sthitA zuddhasvabhAvAtmanA aciH-lezyA yasya sa bhavati sthitArciA,-suvizuddhasthiralezya ityarthaH // 6 // kiJca-'sarva carAcaraM 'jagat prANisamUhaM samatayA prekSituM zIlamasya sa samatAnuprekSI samatApazyako vA, na kazcitpriyo nApi dveSya ityarthaH, tathA coktam-"natthi ya si koi visso pio va savesu ceva jIvesu" tathA-'jaha mama Na piyaM dukkhamityAdi, JI samatopetazca na kasyacitpriyamapriyaM vA kuryAnniHsaGgatayA vihared, evaM hi sampUrNabhAvasamAdhiyukto bhavati, kazcittu bhAvasamAdhinA samyagutthAnenotthAya parISahopasargastarjito dInabhAvamupagamya punarviSaNNo bhavati viSayArthI vA kazcidgArhasthyamapyavala-18 mbate rasasAtAgauravagRddho vA pUjAsatkArAbhilASI syAt tadabhAve dInaH san pArzvasthAdibhAvena vA viSaNNo bhavati, kazcittathA sampUjanaM vastrapAtrAdinA prArthayet zlokakAmI ca' zlAghAbhilASI ca vyAkaraNagaNitajyotiSanimittazAstrANyadhIte kazciditi // 7 // kizcAnyat-sAdhanAdhAya-uddizya kRtaM niSpAditamAdhAkarmetyarthaH, tadevambhUtamAhAropakaraNAdikaM nikAmam-atyartha // 19 // yaHprArthayate sa nikAmamINetyucyate / tathA 'nikAmama' atyartha AdhAkarmAdIni tanimittaM nimatraNAdIni vA sarati-carati 1 nAsti tasya ko'pi dveSyaH priyazca sarveSu caiva jIveSu // For Private And Personal
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagli yanmandir eseseeeeeeeeeeesers. tacchIlazca sa tathA, evambhUtaH pArzvasthAvasannakuzIlAnAM saMyamodyoge viSaNNAnAM viSaNNabhAvameSate, sadanuSThAna viSaNNatayA saMsArapa-18 kAvasanno bhavatItiyAvat , apica 'strISu ramaNISu 'AsaktaH' adhyupapannaH pRthak pRthak tadbhASitahasitavibokazarIrAvayaveSviti, bAlavad 'bAla' ajJaH sadasadvivekavikalaH, tadavasaktatayA ca nAnyathA-dravyamantareNa tatsamprAptirbhavatItyato yena kenacidupAyena tadupAyabhUtaM parigrahameva prakarSeNa kurvANaH pApaM karma samucinotIti // 8 // tathA verANugiddhe NicayaM kareti, io cute sa ihamaTTaduggaM / tamhA u medhAvi samikkha dhamma, care muNI sabau vippamukke // 9 // AyaM Na kujjA iha jIviyaTThI, asajjamANo ya privejaa| NisammabhAsI ya viNIya giddhiM, hiMsanniyaM vA Na kaha karejA // 10 // AhAkaDaM vA Na NikAmaejjA, NikAmayaMte ya Na sNthvejaa| dhuNe urAlaM aNuvehamANe, ciccA Na soyaM aNave. kkhamANo // 11 // egattameyaM abhipatthaejA, evaM pamokkho na musaMti pAsaM / esappamokkho amuse varevi, akohaNe saccarate tavassI // 12 // yena kena karmaNA-paropatAparUpeNa vairamanuvadhyate janmAntarazatAnuyAyi bhavati tatra gRddho vairAnugRddhaH, pAThAntaraM vA 'AraMbha-1 ||sattotti Arambhe sAvadyAnuSThAnarUpe sakto-lagno niranukampo 'nicayaM dravyopacayaM tanimittApAditakarmanicayaM vA 'karoti' eleateeeeeeeeeeesesesece For Private And Personal
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir se sUtrakRtAGga 18 upAdatte, 'sa' evambhUta upAttavairaH kRtakarmopacaya 'itaH' asAtsthAnAt 'cyuto' janmAntaraM gataH san duHkhayatIti duHkhaM-narakAdi-18/10 samAzIlAkA- yAtanAsthAnamarthataH-paramArthato durga-viSamaM duruttaramupaiti, yata evaM tattasmAt 'medhAvI' vivekI maryAdAvAn vA sampUrNasamAdhiguNaM dhyadhyayana cAryAyavR jAnAno 'dharma' zrutacAritrAkhyaM 'samIkSya' AlocyAGgIkRtya 'muniH' sAdhuH 'sarvataH' sabAhyAbhyantarAtsaGgAt 'vipramukta' ttiyutaM apagataH saMyamAnuSThAnaM muktigamanaikahetubhUtaM 'cared' anutiSThet , syArambhAdisaGgAdvipramukto'nizritabhAvena vihareditiyAvat // 9 // // 19 // kizcAnyat-AgacchatItyAyo-dravyAderlAbhastannimittApAdito'STaprakArakarmalAbhovA tam 'iha' asin saMsAre 'asaMyamajIvitAthI bhogapradhAnajIvitA tyarthaH, yadivA-AjIvikAmayAta dravyasaJcayaM na kuryAt , pAThAntaraM vAchandaNaM kujA ityAdi, chandaH-prArthanAbhilASa indriyANAM khaviSayAbhilASo vA tat na kuryAt , tathA asajamAnaH saGgamakurvan gRhaputrakalatrAdiSu 'parivrajet udyuktavihArI bhavet tathA 'gRddhiM' gAya viSayeSu zabdAdiSu 'vinIya' apanIya 'nizamya avagamya pUrvottareNa polocya bhASako bhaveta, tadeva darzayati-hiMsayA-prANyupamardarUpayA anvitAM-yuktAM kathAM na kuryAta, na tat brUyAt yatparAtmano ubhayovo bAdhakaM vaca iti bhAvaH, tadyathA-aznIta pibata khAdata modata hata chinta praharata pacatetyAdikathA pApopAdAnabhUtAM ma kuryAditi // 10 // apica| sAdhUnAdhAya kRtamAdhAkRtamaudezikamAdhAkarmetyarthaH, tadevambhUtamAhArajAtaM nizcayenaiva 'na kAmayet nAbhilaSet tathAvidhAhArAdikaM ca nikAmayataH' nizcayenAbhilaSataH pArzvasthAdIMstatsamparkadAnapratigrahasaMvAsasambhASaNAdibhiH na saMsthApayet-nopabRMhayet tairvA // 19 // sArdha saMstavaM na kuryAditi, kiJca-'urAlaM'ti audArikaM zarIraM vikRSTatapasA karmanirjarAmanuprekSamANo 'dhunIyAt kRzaM kuryAta, / yadivA 'urAlaMti bahujanmAntarasaJcitaM karma tadudAraM-mokSamanuprekSamANo 'dhunIyAdU' apanayet, tasiMzca tapasA dhUyamAne kRzI edeoseeeeeeesee For Private And Personal
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailass a rmandir bhavati zarIrake kadAcit zokaH syAt taM tyaktA yAcitopakaraNavadanuprekSamANaH zarIrakaM dhunIyAditi smbndhH||11|| kizcApekSetetyAha-ekasam-asahAyakhamabhiprArthayeda-ekakhAdhyavasAyI sAt , tathAhi-janmajarAmaraNarogazokAkule saMsAre khakRtakarmaNA vilupyamAnAnAmasumatAM na kazcitrANasamarthaH sahAyaH syAt , tathA coktam-"ego me sAsao appA, NANadaMsaNasaMjuo / sesA me bAhirA bhAvA, save saMyogalakkhaNA // 1 // " ityAdikAmekakhabhAvanAM bhAvayed, evamanayaikakhabhAvanayA prakarSeNa mokSaH pramokSovipramuktasaGgatA, na 'mRSA' alIkametadbhavatItyevaM pazya, eSa evaikakhabhAvanAbhiprAyaH pramokSo vartate, amRSArUpaH-satyazcAyameva / tathA 'varo'pi pradhAno'pyayameva bhAvasamAdhirvA, yadivA yaH 'tapasvI taponiSTaptadeho'krodhanaH, upalakSaNArthavAdasyAmAno | nirmAyo nirlobhaH satyaratazca eSa eva pramokSa 'amRSA' satyo 'vara' pradhAnazca vartata iti // 12 // kizcAnyat___ itthIsu yA Araya mehuNAo, pariggahaM ceva akubamANe / uccAvaesu visaesu tAI, nissaM sayaM bhikkhu samAhipatte // 13 // araiM raiM ca abhibhUya bhikkhU , taNAiphAsaM taha siiyphaasN| uNhaM ca daMsaM cAhiyAsaejjA, subhi va dubhi va titikkhaejjA // 14 // gutto vaIe ya samAhipatto, lesaM samAhaTu parivaejjA / gihaM na chAe Navi chAyaejA, saMmissabhAvaM payahe 1 eko me zAzvata AtmA jJAnadarzanasaMyutaH zeSA me bAhyA bhAvAH sarve saMyogalakSaNAH // 1 // For Private And Personal
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi d hana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailasha tofanmandir sUtrakRtAGgaM zIlAkAcAyIyavR ttiyutaM // 19 // payAsu // 15 // je kei logaMmi u akiriyaAyA, anneNa puTThA dhuyamAdisati / AraMbhasattA 4|10 samA gaDhitA ya loe, dhammaM Na jANaMti vimukkhaheDaM // 16 // dhyadhyayana divyamAnuSatiryapAsu trividhAkhapistrISu viSayabhUtAsu yat 'maithunam' abrahma tasmAd A-samantAna rataH-arato nivRtta ityarthaH, tuzabdAtprANAtipAtAdinivRttazca, tathA pari-samantAdyate iti parigraho dhanadhAnyadvipadacatuSpadAdisaMgrahaH tathA AtmA''tmIyana-18 hastaM caivAkurvANaH sannucAvaceSu-nAnArUpeSu viSayeSu yadivoccA-utkRSTA avacA-jaghanyAsteSvaraktadviSTaH 'bAyI' apareSAM ca trANabhUto viziSTopadezadAnato 'niHsaMzayaM nizcayena paramArthato 'bhikssu|' sAdhurevambhUto mUlottaraguNasamanvito bhAvasamAdhi prApto bhavati, nAparaH kazciditi, uccAvaceSu vA viSayeSu bhAvasamAdhi prApto bhikSurna saMzrayaM yAti nAnArUpAn viSayAn na saMzrayatItyarthaH // 13 // viSayAnanAzrayan kathaM bhAvasamAdhimApnuyAdityAha-sa bhAvabhikSuH paramArthadarzI zarIrAdau niHspRho mokSagamanaikapravaNazca yA saMyame'| ratirasaMyame ca ratirvA tAmabhibhUya etadadhisaheta, tadyathA-niSkiJcanatayA tRNAdikAn sparzAnAdigrahaNAninonnatabhUpradezasparzAzca samyagadhisaheta, tathA zItoSNadaMzamazakakSutpipAsAdikAn parISahAnakSobhyatayA nirjarArtham 'adhyAsayed' adhisaheta tathA gandhaM / surabhimitaraM ca samyak 'titikSayet' sahyAt , cazabdAdAkrozavadhAdikAMzca paripahAnmumukSustitikSayediti // 14 // kizcAnyata- // 19 // vAci vAcA vA gupto vAggupto-maunavratI suparyAlocitadharmasambandhabhASI vetyevaM bhAvasamAdhi prApto bhavati, tathA zuddhA 'lezyAM' taijasyAdikAM 'samAhRtya' upAdAya azuddhAM ca kRSNAdikAmapahRtya pari-samantAtsaMyamAnuSThAne 'vrajet' gacchediti, kizcAnyata eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobarth.org Acharya Shri Kah a mandir gRham-AvasathaM khato'nyena vA na chAdayedupalakSaNArthavAdasyAparamapi gRhAderuragavatparakRtavilanivAsikhAtsaMskAraM na kuryAt / / anyadapi gRhasthakartavyaM parijihIrgharAha-prajAyanta iti prajAstAsu-tadvipaye yena kRtena sammizrabhAvo bhavati tatprajahyAt , etaduktaM bhavati-pravrajito'pi san pacanapAcanAdikAM kriyAM kurvan kArayaMzca gRhasthaiH sammizrabhAvaM bhajate, yadivA-prajAH-striyastAsu tAbhirvA yaH sammizrIbhAvastamavikalasaMyamArthI 'prajahyAt' parityajediti // 15 // apica-ye kecana asin loke akriya AtmA yeSAmabhyupagame te'kriyAtmAnaH-sAGkhyAH, teSAM hi sarvavyApikhAdAtmA niSkriyaH paThyate, tathA coktam-"akartA nirguNo bhoktA, AtmA kapiladarzane" iti, tuzabdo vizeSaNe, sa caitadvizinaSTi-amRrtavavyApikhAbhyAmAtmano'kriyakhameva budhyate, te cAkriyAtmavAdino'nyenAkriyale sati bandhamokSau na ghaTete ityabhiprAyavatA mokSasadbhAvaM pRSTAH santo'kriyAvAddarzane'pi | 'dhUtaM' mokSaM tadabhAvam (ca) 'Adizanti' pratipAdayanti, te tu pacanapAcanAdike snAnArtha jalAvagAhanarUpe vA 'Arambhe' sAvadhe 'saktA adhyupapannA gRddhAstu loke mokSakahetubhUtaM 'dharma' zrutacAritrAkhyaM na jAnanti' kumArgagrAhiNo na samyagavagacchantIti // 16 // kizcAnyat puDho ya chaMdA iha mANavA u, kiriyAkirIyaM ca puDho ya vAyaM / jAyassa bAlassa pakucha dehaM, pavaDatI veramasaMjatassa // 17 // AukkhayaM ceva abujjhamANe, mamAti se sAhasakAri mNde| aho ya rAo paritappamANe, ahesu mUDhe ajarAmareva // 18 // jahAhi vittaM pasavo ya satrakra.33|| For Private And Personal
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Pradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsalu Gyanmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyavRttiyutaM // 193 // savaM, je baMdhavA je ya piyA ya mittA / lAlappatI se'vi ya ei moha, anne jaNA taMsi haraMti 10 samAvittaM // 19 // sIhaM jahA khuDDamigA caraMtA, dUre caraMtI parisaMkamANA / evaM tu mehAvi sami- dhyadhyayanaM. kkha dhamma, dUreNa pAvaM parivajaejjA // 20 // pRthaka nAnA chandaH-abhiprAyo yeSAM te pRthakchandA 'iha' asinmanuSyaloke 'mAnavA' manuSyAH, turavadhAraNe, tameva nAnAbhi-18| prAyamAha-kriyAkriyayoH pRthakvena kriyAvAdamakriyAvAdaM ca samAzritAH, tadyathA-"kriyaiva phaladA paMsAM. na jJAnaM phlm| | yataH strIbhakSyabhogajJo, na jJAnAtsukhito bhavet // 1 // " ityevaM kriyeva phaladAyilenAbhyupagatA, kriyAvAdamAzritAH. evametadviparya|| yeNAkriyAvAdamAzritAH, etayozcottaratra svarUpaM nyakSeNa vakSyate, te ca nAnAbhiprAyA mAnavAH kriyAkriyAdika pRthagvAdamAzritA / / mokSahetuM dharmamajAnAnA ArambheSu saktA indriyavazagA rasasAtAgauravAbhilASiNa etatkurvanti, tadyathA-'jAtasya utpannasya 'bAlasya || ajJasya sadasadvivekavikalasya sukhaiSiNo 'dehaM zarIraM 'pakuvvatti khaNDazaH kRlA''tmanaH sukhamutpAdayanti, tadevaM paropaghAtakriyAM | // 19 // kurvato'saMyatasya kuto'pyanivRttasya janmAntarazatAnubandhi vairaM parasparopamardakAri prakarSeNa vardhate, pAThAntaraM vA-jAyAe~ bAlassa pagambhaNAe-'bAlasya ajJasya hiMsAdiSu karmasu pravRttasya niranukampasya yA jAtA 'pragalbhatA dhAya tayA vairameva pravardhata iti sambandhaH // 17 // apica-AyuSo-jIvanalakSaNaya kSaya AyuSkakSayastamArambhapravRttaH chinnadamatsyavadudakakSaye sati abudhyamAno'tIva 90090998Sata For Private And Personal
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahi www.kobatirth.org Aadhana Kendra a nmandir Acharya Shri Kailash tadhyAyI kAmAsa svAditi, bhAvita iti, evama 18i 'mamAi'tti mamatravAn idaM me ahamaya khAmItyevaM sa 'mandaH' ajJaH sAhasaM kartuM zIlamasyeti sAhasakArIti, tadyathA-kazcidvaNigra 8i mahatA klezena mahA_Ni ratnAni samAsAdyojayinyA bahirAvAsitaH, sa ca rAjacauradAyAdabhayAdrAtrau ratnAnyevamevaM ca pravezayi-|| pyAmItyevaM paryAlocanAkulo rajanIkSayaM na jJAtavAn , avagheva ratnAni pravezayan rAjapuruSe ratnebhyazyAvita iti, evamanyo'pi kiMka-15 rtavyatAkulaH khAyuSaH kSayamabudhyamAnaH parigraheSvArambheSu ca pravartamAnaH sAhasakArI svAditi, tathA kAmabhogatRSitohi rAtrI ca pari-samantAt dravyArthI paritapyamAno mammaNavaNigvadAtadhyAyI kAyenApi klizyate, tathA coktam-"ajarAmaravadvAlaH, klizyate dhanakAmyayA / zAzvataM jIvitaM caiva, manyamAno dhanAni ca // 1 // " tadevamArtadhyAnopahataH kaDayA vaccai sattho ? kiM bhaMDaM kattha kittiyA bhUmI'tyAdi, tathA 'ukkhaNai khaNai NihaNai rattiM na suyai diyAvi ya sasaMko'ityAdicittasaMklezAtsuSTha mUDho'jarAmaravaNigvadajarAmaravadAtmAnaM manyamAno'pagatazubhAdhyavasAyo'harnizamArambhe pravartata iti // 18 // kizcAnyata-bittaM' dravyajAtaM tathA 'pazavo gomahiSyAdayastAn sarvAn 'jahAhi parityaja-teSu mamakha mA kRthAH, ye 'bAndhavA mAtApitrAdayaH zvazurAdayazca pUrvAparasaMstutA ye ca priyA 'mitrANi' sahapAMsukrIDitAdayaste ete mAtApitrAdayona kiJcittasya paramArthataH kurvanti, so'pi ca vittapazubAndhavamitrArthI atyartha punaH punarvA lapati lAlapyate, tadyathA-he mAtaH! he pitarityevaM tadarthe zokAkula: pralapati, tadarjanaparazca mohamupaiti, rUpavAnapi kaNDarIkavat dhanavAnapi mammaNavaNigvat dhAnyavAnapi tilakaSThivad ityevamasAvapyasamAdhimAn muhyate(ti), yacca tena mahatA klezenAparaprANyupamardenopArjittaM vittaM tadanye janAH 'se' tasyApaharanti jIvata evaM 1 kadA brajati sArthaH kiM bhANDaM ka ca kiyatI bhUmiH / 2 utkhanati khanati nihanti rAtrau na khapiti divApi ca sazaMkaH // 1 // For Private And Personal
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha p radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir sUtrakRtAGgaM mRtasya vA, tasya ca kleza eva kevalaM pApabandhazcetyevaM makhA pApAni karmANi parityajettapazcarediti // 19 // tapazcaraNopAyamadhika 10 samAzIlAGkA- tyAha-yathA 'kSudramRgA' kSudrATavyapazavo hariNajAtyAdyAH 'carantaH' aTavyAmaTantaH sarvato vibhyataH parizaGkamAnAH siMhaM vyAghra dhyadhyayana cAIyavR-1 vA AtmopadravakAriNaM dUreNa parihatya 'caranti' viharanti, evaM 'medhAvI' maryAdAvAn , turvizeSaNe, sutarAM dharma 'samIkSya' ||8 ttiyutaM payolocya 'pApaM karma asadanuSThAnaM dUreNa-manovAkkAyakarmabhiH parihatya pari-samantAhajeta saMyamAnuSThAyI tapazcArI ca bhavediti, // 194 // dUreNa vA pApaM-pApahetukhAtsAvadyAnuSThAnaM siMhamiva mRgaH khahitamicchan parivarjayet parityajediti // 20 // apica saMbujjhamANe u gare matImaM, pAvAu appANa nivttttejaa| hiMsappasUyAI duhAI mattA, verANubaMdhINi mahabbhayANi // 21 // musaM na bUyA muNi attagAmI, NivANameyaM kasiNaM samAhiM / sayaM na kujjA na ya kAravejA, karaMtamannapi ya NANujANe // 22 // suddhe siyA jAe na dUsaejjA, amucchie Na ya ajjhovavanne / dhitimaM vimukke Na ya pUyaNaTTI, na siloyagAmI ya parivaejjA // 23 // nikkhamma gehAu nirAvakaMkhI, kAyaM viuseja niyANachinne / No jIviyaM No // 19 // maraNAbhikaMkhI, careja bhikkhU valayA vimukke // 26 // ttibemi // (gAthA0 580) / iti samAhinAma dasamamajjhayaNaM samattaM // eeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashadil anmandir mananaM matiH sA zobhanA yasyAstyasau matimAn , prazaMsAyAM matup , tadevaM zobhanamatiyukto mumukSurnaraH samyakzrutacAritrAkhyaM 6 dharma bhAvasamAdhi vA 'vudhyamAnastu' vihitAnuSThAne pravRttiM kurvANastu pUrva tAvaniSiddhAcaraNAnivarteta atastava darzayati-'pApAt | hiMsAnRtAdirUpAkarmaNa AtmAnaM nivartayet , nidAnocchedena hi nidAnina ucchedo bhavatItyato'zeSakarmakSayamicchannAdAveva AzravadvArANi nirandhyAdityabhiprAyaH, kiM cAnyata-hiMsA-prANivyaparopaNaM tayA tato vA pramutAni-jAtAni yAnyazubhAni karmANi tAnyatyantaM narakAdiSu yAtanAsthAneSu duHkhAni-duHkhotpAdakAni vartante, tathA vairamanubadhnanti tacchIlAni ca vairAnuvandhIni|| janmazatasahasradurmocAni, ata eva mahadbhayaM yebhyaH sakAzAttAni mahAbhayAnIti, evaM ca makhA matimAnAtmAnaM pApAnivartayediti, pAThAntaraM vA 'nibANabhUe va parivaejA'asthAyamarthaH-yathA hi nivRto nirvyApArakhAkasyacidupaghAte na vartate evaM sAdhurapi sAvadyA nuSThAnarahitaH pari-samantA vrajediti // 21 // tathA Apto-mokSamArgastadnAmI-tadgamanazIla AtmahitagAmI vA Apto vA prkssiinndossH| 18| sarvajJastadupadiSTamArgagAmI 'muniH' sAdhuH 'mRSAvAdam' anRtamayathArtha na brUyAt satyamapi prANyupaghAtakamiti, 'etadeva' mRSAvAdava-2 rjanaM kRtsnaM saMpUrNa bhAvasamAdhi nirvANaM cAhuH, sAMsArikA hi samAdhayaH svAnabhojanAdijanitAH zabdAdiviSayasaMpAditA vA anaikAntikAnAtyantikavena duHkhapratIkArarUpalena vA asaMpUrNA vartante / tadevaM mRSAvAdamanyeSAM vA vratAnAmaticAraM khayamAtmanA || na kuryAtrApyapareNa kArayettathA kurvantamapyaparaM manovAkAyakarmabhirnAnumanyeta iti // 22 // uttaraguNAnadhikRtyAha---udgamo- || tpAdanaiSaNAbhiH 'zuddha' nirdoSe 'syAt' kadAcit 'jAte' prApte piNDe sati sAdhU rAgadveSAbhyAM na dUSayet , uktaM ca teeeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir dhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavRtiyuta // 195 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaanmandir , "bayAlIsesaNasaM kaDaMmi gahaNaMmi jIva ! nahu chalio / ihi jaha na chalijasi bhuMjato rAgadosehiM // 1 // " tatrApi rAgasya | prAdhAnyakhyApanAyAha-na mUrchito mUrcchitaH sakRdapi zobhanAhAralAbhe sati gRddhimakurvannAhArayati, tathA anadhyupapannastamevAhAraM paunaHpunyenAnabhilaSamANaH kevalaM saMyamayAtrApAlanArthamAhAramAhArayet, prAyo viditavedyasyApi viziSTAhArasannidhAvabhilA| pAtireko jAyata ityato mUrcchito'nabhyupapanna iti ca pratiSedhadvayamuktam uktaM ca- "bhuttabhogo purA jo'vi, gIyattho'vi ya | bhAvio / saMtesAhAramAIsu, so'vi khippaM tu khumbhai // 1 // " tathA saMyame dhRtiryasyAsau dhRtimAn, tathA sabAhyAbhyantareNa granthena | vimukta:, tathA pUjanaM vastrapAtrAdinA tenArthaH pUjanArthaH sa vidyate yasyAsau pUjanArthI tadevaMbhUto na bhavet tathA zloka:| zlAghA kIrtistagAmI na tadabhilASukaH parivrajediti, kIrtyarthI na kAJcana kriyAM kuryAdityarthaH || 23 || adhyayanArthamupasaMjighRkSurAha - gehAnniHsRtya 'niSkramya ca' pravrajito'pi bhUtvA jIvite'pi nirAkAGkSI 'kArya' zarIraM vyutsRjya niSpratikarmatayA cikitsAdikamakurvan chinnanidAno bhavet, tathA na jIvitaM nApi maraNamabhikAGget 'bhikSuH' sAdhuH 'valayAt' saMsAravalayA| tkarmabandhanAdvA vipramuktaH saMyamAnuSThAnaM caret itiH parisamAptyarthe, bravImIti pUrvavat // 24 // iti samAdhyAkhyaM dazamamadhyayanaM samAptaM // , 18001 1 dvicatvAriMzadeSaNAdoSasaMkaTe gahane jIva ! naiva chalitaH / idAnIM yadi na chalyase bhuJjan rAgadveSAbhyAM ( tadA saphalaM tat ) // 1 // 2 bhuktabhogaH purA yo'pi gItArtho'pi ca bhAvitaH / satkhAddArAdiSu so'pi kSiprameva kSubhyati // 1 // For Private And Personal 10 samA dhyadhyayanaM // 195 //
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviomadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kallashsa k yanmandir atha ekAdazaM zrImArgAdhyayanaM prArabhyate / uktaM dazamamadhyayanaM, tadanantaramekAdazamArabhyate, asya cAyamabhisaMbandhaH, ihAnantarAdhyayane samAdhiH pratipAditaH, sa ca jJAnadarzanatapazcAritrarUpo vartate, bhAvamArgo'pyevamAtmaka evetyato mArgo'nenAdhyayanena pratipAdyate ityanena saMbandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya | cakhAyupakramAdInyanuyogadvArANi vAcyAni, tatrApyupakramAntargato'rthAdhikAro'yaM, tadyathA-prazasto jJAnAdiko bhAvamArgastadAcaraNaM | cAtrAbhidheyamiti, nAmaniSpanne tu nikSepe mArga ityasyAdhyayanasya nAma, tanikSepArtha niyuktikRdaah||nnaam ThavaNA davie khette kAle taheva bhAve ya / eso khalu maggassa ya Nikkhevo chavviho hoi // 107 // / phalagalayaMdolaNavittarajjudavaNabilapAsamagge ya / khIlagaayapakkhipahe chattajalAkAsadavbaMmi // 108 // | khettaMmi jaMmi khette kAle kAlo jahiM havai jo u / bhAvaMmi hoti duviho pasatya taha appasattho ya // 109 // duvihaMmivi tigabhedo nneotss(u)vinnicchoduviho|sugtiphlduggtiphlo pagayaM sugtiiphlennity||110|| duggaiphalavAdINaM tinni tisaTThA satAi vAdINaM / kheme ya khemarUve caukkagaM maggamAdIsu // 111 // 1. nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvabhedAnmArgasya SoDhA nikSepaH, tatra nAmasthApane sugamavAdanAdRtya jJazarIrabhavyazarIravyatiriktaM / IS dravyamArgamadhikRtyAha-phalakairmArgaH phalakamArgaH yatra kardamAdibhayAt phalakairgamyate, latAmArgastu yatra latAvalambena gamyate, | For Private And Personal
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashag a nmandir ecene mutrakRtA andolanamArgo'pi yatrAndolanena durgamatilaGghayate, vetramArgo yatra vetralatopaSTambhena jalAdau gamyate iti, tadyathA-cArudatto 11mArgAH zIlAkA-19 | vetralatopaSTambhena vetravatI nadImuttIrya parakUlaM gataH, rajjumArgastu yatra rajyA kizcidatidurgamatilaJjayate, 'davanaMti yAnaM / dhyayanaM mA cAya-19 tanmAgoM davanamArgaH, bilamArgo yatra tu guhAdyAkAreNa vilena gamyate, pAzapradhAno mArgaH pAzamArgaH pAzakUTavAgurAnvito mArga nikSepAH ttiyutaM rthaH, kIlakamArgo yatra vAlukotkaTe marukAdiviSaye kIlakAbhijJAnena gamyate, ajamArgo yatra ajena-vastyena gamyate, tt||196|| thA suvarNabhUmyAM cArudatto gata iti, pakSimArgo yatra bhAruNDAdipakSibhirdezAntaramavApyate, chatramArgo yatra chatramantareNa gantuM na zakyate, jalamArgo yatra nAvAdinA gamyate, AkAzamArgo vidyAdharAdInAm , ayaM sarvo'pi phalakAdiko 'dravye dravyaviSaye'vaga18ntavya iti|| kSetrAdimArgapratipAdanAyAha-kSetramArge paryAlocyamAne yasmin 'kSetre' grAmanagarAdau pradeze vA zAlikSetrAdike vA kSetre 18 yo yAti mArgo yasminvA kSetre vyAkhyAyate sa kSetramArgaH, evaM kAle'pyAyojyaM / bhAve khAlocyamAne dvividho bhavati mArgaH, tadyathA prazasto prazastazceti / prazastAprazastabhedapratipAdanAyAha-'dvividhe'pi prazastAprazastarUpe bhAvamArge pratyekaM trividho bhedo bhavati, tatrAprazasto mithyAkhamaviratirajJAnaM ceti, prazastastu samyagdarzanajJAnacAritrarUpa iti, 'tasya' prazastAprazastarUpasya bhAvamArgasya 'vi18 nizcayo' nirNayaH phalaM kArya niSThA dvedhA, tadyathA-prazastaH sugatiphalo'prazastazca durgatiphala iti / iha tu punaH 'prastAvaH' adhikAraH 9 // 196 // 'sugatiphalena' prazastamArgeNeti // tatrAprazastaM durgatiphalaM mArga pratipipAdayiSustatkarTanirdidikSurAha-durgatiH phalaM yasya sa durge18|| tiphalastadvadanazIlA durgatiphalavAdinasteSAM prAvAdukAnAM trINi tripathyadhikAni zatAni bhavanti, durgatiphalamArgopadeSTutvaM ca teSAM For Private And Personal
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahava dhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandie mithyAlopahatadRSTitayA viparItajIvAditattvAbhyupagamAt , tatsaMkhyA caivamavagantavyA, tadyathA-asiyasayaM kiriyANaM akiriyavAINa hoi culasII / aNNANiya sattaTThI veNaiyANaM ca battIsaM // 1 // teSAM ca svarUpaM samavasaraNAdhyayane vakSyata iti // sAmprataM mArga | bhaGgadvAreNa nirUpayitumAha, tadyathA-ekaH kSemo mArgastaskarasiMhavyAghrAdyupadravarahitakhAt tathA kSemarUpazca samasAttathA chAyApuSpaphalavadRkSopetajalAzrayAkulakhAcca 1, tathA paraH kSemo nizcauraH kiMkhakSemarUpa upalazakalAkulagirinadIkaNTakagAMzatAkulakhena viSamasAt , tathA'paro'kSemastaskarAdibhayopetakhAtlemarUpazcopalazakalAdyabhAvatayA samasAt , tathA'nyo na kSemo nApi kSemarUpaH siMhavyAghrataskarAdidoSaduSTakhAttathA gappASANanimnonnatAdidoSaduSTakhAcceti, evaM bhAvamArgo'pyAyojyaH, tadyathA-jJAnAdisamanvito dravyaliGgopetazca sAdhuH kSemaH kSemarUpazca, tathA kSemo'kSemarUpastu sa eva bhAvasAdhuH kAraNikadravyaliGgarahitaH, tRtIyabhaGgakagatA , nivAH, paratIrthikA gRhasthAzvaramabhaGgakavartino draSTavyAH / evamanantaroktayA prakriyayA 'catuSkaka' bhaGgakacatuSTayaM mArgAdiSvAyojyaM, AdigrahaNAdanyatrApi samAdhyAdAvAyojyamiti // samyagamithyAlamArgayoH svarUpanirUpaNAyAhasammappaNio maggo NANe taha daMsaNe caritte ya / caragaparivAyAdIciNNo micchattamaggo u // 112 // iDDirasasAyaguruyA chajjIvanikAyaghAyanirayA (y)| je uvadisaMti maggaM kumaggamaggassitA te u // 113 // tavasaMjamappahANA guNadhArI je vayaMti sambhAvaM / savvajagajjIvahiyaM tamAha sammappaNIyamiNaM // 114 // paMtho maggo NAo vihIM dhitI sugatI hiyaM (taha) suhaM ca / patthaM seyaM Nicui NivvANaM sivakaraM ceva // 115 // 1 azItizataM kriyAvAdinAmakriyAvAdinAM bhavati caturazItiH ahAnikAnAM saptaSaSTivainayikAnAM ca dvAtriMzat // 1 // 392909290920000000ce AdigrahaNAdanyatrApi taha dasaNe caritte yAvadisaMti maggaM kumaragama (6 / ihirasasApaDANA guNadhArI jagatI hiyaM (taha) mA paTidainayikAnAM ca dvA For Private And Personal
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavR ttiyutaM // 197 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir samyagjJAnaM darzanaM caritraM cetyayaM trividho'pi bhAvamArgaH 'samyagdRSTibhiH' tIrthakaragaNadharAdibhiH samyagvA yathAvasthitavastutattvanirUpaNayA praNItastaireva (ca) samyagAcIrNa iti, carakaparivrAjakAdibhistu 'AcIrNaH' Asevito mArgo mithyAtvamArgo'prazasta| mArgo bhavatIti / tuzabdo'sya durgatiphalanibandhanalena vizeSaNArtha iti // svayUthyAnAmapi pArzvasthAdInAM SaDjIvanikAyopamarda - | kAriNAM kumArgAzritatvaM darzayitumAha - ye kecana apuSTadharmANa: zItalavihAriNaH RddhirasasAtagauraveNa 'gurukAH' gurukarmANa AdhAkarmAdyupabhogAbhyupagamena SaDjIvanikAyavyApAdanaratAzca aparebhyo 'mArga' mokSamArgamAtmAnucIrNamupadizanti, tathAhi| zarIramidamAdyaM dharmasAdhanamiti malA kAlasaMhananAdihAne zvAdhAkarmAdyupabhogo'pi na doSAyetyevaM pratipAdayanti te caivaM pratiyA| dayantaH kutsitamArgAstIrthikAstanmArgAzritA bhavanti / tuzabdAdete'pi svayUthyA etadupadizantaH kumArgAzritA bhavantIti kiMpunastI| thiMkA iti // prazastazAstrapraNayanena sanmArgAviSkaraNAyAha - tapaH - sabAhyAbhyantaraM dvAdazaprakAraM tathA saMyamaH - saptadazabhedaH paJcAzrava| viramaNAdilakSaNastAbhyAM pradhAnAstapaH saMyamapradhAnAH, tathA'STAdazazIlAGgasahasrANi guNAstaddhAriNo guNadhAriNo ye satsAdhavasta evaMbhUtA yaM 'sadbhAva' paramArthaM jIvAjIvAdilakSaNaM 'vadanti' pratipAdayanti, kiMbhUtaM ! - sarvasmin jagati ye jIvAstebhyo hitaM - pathyaM tadrakSaNatasteSAM sadupadezadAnato vA taM sanmArga samyamArgajJAH 'samyaga' aviparItakhena praNItam 'AhuH' uktavanta iti // sAmprataM | sanmArgasyaikArthikAn darzayitumAha - dezAdvivakSitadezAntaraprAptilakSaNaH panthAH, sa ceha bhAvamArgAdhikAre samyaktvAvAptirUpo'va| gantavyaH 1, tathA 'mArga' iti pUrvasmAdvizuddhyA viziSTataro mArgaH, sa ceha samyagjJAnAvAptirUpo'vagantavyaH 2, tathA 'nyAya' iti 1 cAritrA0 pra0 / For Private And Personal 11 mArgAdhyayanaM bhA mArgAH 13 // 197 //
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Manoj Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir 6. ASSSSSSBSe999998 veziSTasthAnaprAptilakSaNaM yasin sati sa nyAyaH, sa ceha samyakcAritrAvAptirUpo'vagantavyaH, satpuruSANAmayaM nyAya epa padurA japAptayoH samyagdarzanajJAnayostatphalabhUtena samyakcAritreNa yogo bhavatItyato nyAyazabdenAtra cAritrayogo'bhidhIyata iti 3, tathA 'vidhi'riti vidhAnaM vidhiH samyagjJAnadarzanayoyauMgapadyenAvAptiH 4, tathA 'dhRti'riti dharaNaM dhRtiH samyagdarzane | sati cAritrAvasthAnaM mASatuSAdAviva viziSTajJAnAbhAvAdvivakSayaivamucyate 5, tathA 'sugati riti zobhanA gatirasmAt jJAnAcArivAceti sugatiH, 'jJAnakriyAbhyAM mokSa' iti nyAyAtsugatizabdena jJAnakriye abhidhIyete, darzanasya tu jJAnavizeSalAdatraivAntabhAvo'vagantavyaH 6, tathA 'hita miti paramArthato muktyavAptistatkAraNaM vA hitaM, tacca samyagdarzanajJAnacAritrAkhyamavagantavya| miti 7, atra ca saMpUrNAnAM samyagdarzanAdInAM mokSamArgale sati yadvayastasamastAnAM mokSamArgatvenopanyAsaH sa pradhAnopasarjanavivakSayA na doSAyeti, tathA 'sukha'miti sukhahetukhAtsukham-upazamazreNyAmupazAmakaM pratyapUrvakaraNAnivRttibAdarasUkSmasaMparAyarUpA guNatrayAvasthAda, tathA 'pathya'miti pathi-mokSamArge hitaM pathyaM, tacca kSapakazreNyA pUrvoktaM guNatrayaM 9, tathA 'zreya' ityupazamazreNimastakAvasthA, upazAntasarvamohAvasthetyarthaH 10, tathA nirvatihetukhAnivRtiH kSINamohAvasthetyarthaH, mohanIyavinAze'vazyaM nivRtisadbhAvAditibhAvaH 11, tathA nirvANa miti ghanaghAtikarmacatuSTayakSayeNa kevalajJAnAvAptiH12, tathA 'ziva' mokSapadaM tatkaraNazIlaM | | zailezyavasthAgamana miti 13, evametAni mokSamArgabena kiJcidbhedAd bhedena vyAkhyAtAnyabhidhAnAni, yadivaite paryAyazabdA ekA| thiMkA mokSamAgekheti / gato nAmaniSpanno nikSepaH, tadanantaraM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccArayitavyaM, taccedam kayare magge akkhAe, mAhaNeNaM maImatA ? / jaM maggaM ujju pAvittA, ohaM tarati duttaraM // 1 // For Private And Personal
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailasha Shri Mahavir W www.kobatirth.org n manda arna Kendra sUtrakRtAGgaM taM maggaM NuttaraM suddhaM, savadukkhavimokkhaNaM / jANAsi NaM jahA bhikkhU !, taM No brUhi mahAmuNI // 4|11 mArgA zIlAGkA jai No kei pucchijjA, devA aduva maannusaa| tesiM tu kayaraM maggaM, Aikkheja ? kahAhi No // 3 // dhyayanaM. cAIyaciyutaM jai vo kei pucchijjA, devA aduva mANusA / tesimaM paDisAhijjA, maggasAraM suNeha me // 4 // vicitravAtrikAlaviSayavAcU sUtrasyAgAmukaM pracchakamAzritya sUtramidaM pravRttam , ato jambUsvAmI sudharmasvAminamidamAha, // 198 // // tadyathA-'kataraH' kiMbhUto 'mArgaH' apavargAvAptisamartho'syAM trilokyAm 'AkhyAtaH' pratipAdito bhagavatA trailokyoddharaNasama-15 naikAntahitaiSiNA mA hanetyevamupadezapravRttiryasyAsau mAhanaH-tIrthakuttena, tameva vizinaSTi-matiH-lokAlokAntargatamUkSmavyava| hitaviprakRSTAtItAnAgatavartamAnapadArthAvirbhAvikA kevalajJAnAkhyA yasyAstyasau matimAMstena, yaM prazastaM bhAvamArga mokSagamanaM prati 'Rju' praguNaM yathAvasthitapadArthasvarUpanirUpaNadvAreNAvaLaM sAmAnyavizeSanityAnityAdisyAdvAdasamAzrayaNAt , tadevaMbhUtaM mArga jJAnadarzanatapazcAritrAtmakaM 'prApya' labdhvA saMsArodaravivaravartI prANI samagrasAmagrIkaH 'ogha'miti bhavaughaM saMsArasamudraM taratyatyantadustaraM, taduttaraNasAmayyA eva duSNApakhAt , taduktam-"mANussakhettajAIkularUvArogamAuyaM buddhI / savaNoggahasaddhAsaJjamo ya loyaMmi dulahAI // 1 // " ityAdi ||s eva pracchakaH punarapyAha-yo'sau mArgaH sattvahitAya sarvajJenopadiSTo'zeSakAntakauTilyavakra(tA)rahitastaM SmArga, nAsyottara-pradhAno'stItyanuttarastaM zuddhaH-avadAto nirdoSaH pUrvAparavyAhatidoSApagamAtsAvadyAnuSThAnopadezAbhAvAdvA tamiti, IS // 198 // tathA sarvANi-azeSANi bahubhirbhavairupacitAni duHkhakAraNakhAhuHkhAni-karmANi tebhyo 'vimokSaNaM'-vimocakaM tamevaMbhUtaM mArgamanuttaraM 1 mAnuSyaM kSetraM jAtiH kulaM rUpamArogyamAyuH buddhiH zravaNamavagrahaH zraddhA saMyamazca loke durlabhAni // 1 // ecemesesecemedeceae For Private And Personal
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahari Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarri Gyanmandir nirdoSaM sarvaduHkhakSayakAraNaM he bhikSo ! yathA tvaM jAnISe 'Na'miti vAkyAlaGkAre tathA taM mArga sarvajJapraNItaM 'naH' asmAkaM he mahA mune ! ' brUhi' kathayeti // 2 // yadyapyasmAkamasAdhAraNaguNopalabdheryuSmatpratyayenaiva pravRttiH syAt tathApyanyeSAM mArgaH kiMbhUto | mayA''khyeya ityabhiprAyavAnAha - yadA kadAcit 'naH' asmAn 'kecana' sulabhabodhayaH saMsArodviprAH samyagmArga pRccheyuH, ke te ? - 'devA' caturnikAyAH tathA manuSyAH - pratItAH, bAhulyena tayoreva praznasadbhAvAttadupAdAnaM, teSAM pRcchatAM kataraM mArgamaham | 'AkhyAsye' kathayiSye, tadetadasmAkaM tvaM jAnAnaH kathayeti // 3 // evaM pRSTaH sudharmasvAmyAha - yadi kadAcit 'vaH' yuSmAn | kecana devA manuSyA vA saMsAra bhrAntiparAbhavAH samyag mArga pRccheyusteSAM pRcchatAm 'ima' miti vakSyamANalakSaNaM SaDjIvanikAyapratipAdanagarbha tadrakSApravaNaM mArga 'paDisAhijje' ti pratikathayet, 'mArgasAram' mArgaparamArthaM yaM bhavanto'nyeSAM pratipAdayiSyanti tat 'me' mama kathayataH zRNuta yUyamiti pAThAntaraM vA "tesiM tu imaM maggaM Aikvejja suNeha me ti uttAnArtham // 4 // punarapi mArgAbhiSTavaM kurvansudharmakhAmyAha aNuputreNa mahAghoraM, kAsaveNa paveiyaM / jamAdAya io putraM, samudaM vavahAriNo // 5 // atariMsu taraMtege, tarissaMti aNAgayA / taM soccA paDivakkhAmi, jaMtavo taM suNeha me // 6 // puDhavIjIvA puDho sattA, AujIvA tahA'gaNI / vAujIvA puDho sattA, taNarukkhA sabIyagA // 7 // For Private And Personal
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailash www.kabaarth.org a Shri Maha nmandir Hadhana Kendra ||11maargaa zIlAGkA sUtrakRtAGgaM 18| ahAvarA tasA pANA, evaM chakkAya AhiyA / etAvae jIvakAe, NAvare koi vijaI // 8 // __ yathA'ham 'anupUrveNa' anuparipATyA kathayAmi tathA zRNuta, yadivA yathA cAnupUrvyA sAmagryA vA mArgo'vApyate tacchaNuta, dhyayanaM. cAryAya tadyathA-'paDhamillagANa udae' ityAdi tAvadyAvat 'bArasavihe kasAe khavie usAmie va jogehiM / labbhai carittalaMbho" ttiyutaM ityAdi, tathA 'caittAri paramaMgANI'tyAdi / kiMbhUtaM mArga, tameva vizinaSTi-kApuruSaiH saMgrAmapravezavat duradhyavaseyakhAt // 199 // 'mahAghoraM' mahAbhayAnakaM 'kAzyapo' mahAvIravardhamAnasvAmI tena 'praveditaM' praNItaM mArga kathayiSyAmIti, anena khamanI-18 pikAparihAramAha, yaM zuddhaM mArgam 'upAdAya' gRhIlA 'ita' iti sanmArgopAdAnAt 'pUrvam' AdAvevAnuSThitatvAhustaraM saMsAraM 18 mahApuruSAstaranti, asminnevArthe dRSTAntamAha-vyavahAraH-paNyakrayavikrayalakSaNo vidyate yeSAM te vyavahAriNaH-sAMyAtrikAH, yathA te viziSTalAbhArthinaH kizcinnagaraM yiyAsavo yAnapAtreNa dustaramapi samudraM taranti evaM sAdhavo'pyAtyantikaikAntikAbAdhasukhaiSiNaH samyagdarzanAdinA mArgeNa mokSaM jigamiSavo dustaraM bhavaughaM tarantIti // 5 // mArgavizeSaNAyAha-yaM mArga pUrva mahApuruSAcIrNamavyabhicAriNamAzritya pUrvaminnanAdike kAle bahavo'nantAH sattvA azeSakarmakacavaravipramuktA bhavaugha-saMsAram 'atArSaH' tIrNavantaH, sAmpratamapyeke samagrasAmagrIkAH saMkhyeyAH sattvAstaranti, mahAvidehAdau sarvadA siddhisadbhAvAdvartamAnatvaM na virudhyate, tathA' // 199 // 1 ittAva eva pra0 / 2 dRzyamAneSu bhussvaadshessu nAvare vijjatI kAe ityeva pATha upalabhyate, prAG mudrite tveSa IdRzaH, kvacit nAvare vijatI kaetti pAThaH chando'nulomyena kAyasya syAddhakhatA cennAsundaraH saH / 3 prAthamikAnAmudaye / 4 dvAdazavidheSu kaSAyeSu kSapiteSUpazamiteSu vA yogeH / labhate cAritralAbhaM // 5 catvAri paramAnAni / 6 bhavata iti gamyaM / 7 samAsAntAgametyAdineTo'nityatvaM / / 20SS For Private And Personal
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri MaharayAradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa y anmandir nAgate ca kAle aparyavasAnAtmake'nantA eva jIvAstariSyanti / tadevaM kAlatraye'pi saMsArasamudrottArakaM mokSagamanaikakAraNaM prazastaM bhAvamArgamutpannadivyajJAnastIrthakRdbhipadiSTaM, taM cAhaM samyak zrukhA'vadhArya ca yuSmAkaM zuzrUSaNAM 'prativakSyAmi' pratipAdayipyAmi, sudharmasvAmI jambUsvAminaM nizrIkRtyAnyeSAmapi jantUnAM kathayatItyetadarzayitumAha-he jantavo'bhimukhIbhUya taM cAritramArga mama kathayataH zRNuta yUyaM, paramArthakathane'tyantamAdarotpAdanArthamevamupanyAsa iti // 6 // cAritramArgasya prANAtipAtaviramaNamUlakhAttasya ca tatparijJAnapUrvakabAdato jIvasvarUpanirUpaNArthamAha-pRthivyeva pRthivyAzritA vA jIvAH pRthvIjIvAH, te ca pratyekazarIra| khAt 'pRthaka' pratyekaM 'sattvA' jantavo'vagantavyAH, tathA Apazca jIvAH, evamagnikAyAzca, tathA'pare vAyujIvAH, tadevaM caturma|hAbhUtasamAzritAH pRthaka sattvAH pratyekazarIriNo'vagantavyAH, eta eva pRthivyaptejovAyusamAzritAH sattvAH pratyekazarIriNaH, vakSya|mANavanaspatestu sAdhAraNazarIrakhenApRthakkhamapyastItyasyArthasya darzanAya punaH pRthakUsattvagrahaNamiti / vanaspatikAyastu yaH sUkSmaH &| sa sarvo'pi nigodarUpaH sAdhAraNo bAdarastu sAdhAraNo'sAdhAraNazceti, tatra pratyekazarIriNo'sAdhAraNasya katici dAnirdi-18 | dikSurAha-tatra tRNAni-darbhavIraNAdIni vRkSAH-cUtAzokAdayaH saha bIjaiH-zAligodhUmAdibhirvartanta iti sabIjakAH, ete | | sarve'pi vanaspatikAyAH sattvA avagantavyAH, anena ca bauddhAdimatanirAsaH kRto'vagantavya iti / eteSAM ca pRthivyAdInAM 8 |jIvAnAM jIvakhena prasiddhisvarUpanirUpaNamAcAre prathamAdhyayane zastraparijJAkhye nyakSeNa pratipAditamiti neha pratanyate / / 7|| SaSThajIvanikAyapratipAdanAyAha-tatra pRthivyaptejovAyuvanaspataya ekendriyAH sUkSmabAdaraparyAptAparyAptakabhedena pratyekaM caturvidhAH, 'atha' anantaram 'apareM anye vasantIti trasA:-dvitricatuSpazcendriyAH kRmipipIlikAbhramaramanuSyAdayaH, tatra dvitricaturi For Private And Personal
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir Bee satrakatA ndriyAH pratyekaM paryAptakAparyAptakabhedAtSaDvidhAH, paJcendriyAstu saMjhyasaMjJiparyAptakAparyAptakabhedAcaturvidhAH / tadevamanantaroktayA || 4, 11 mArgAzIlAGkA- nItyA caturdazabhUtagrAmAtmakatayA SaD jIvanikAyA vyAkhyAtAstIrthakaragaNadharAdibhiH, 'etAvAn etadbhedAtmaka eva saMkSepato dhyayanaM. cAryAMya- 'jIvanikAyo' jIvarAzirbhavati, aNDajodbhijasaMkhedajAderatraivAntarbhAvAnAparo jIvarAzirvidyate kazciditi // 8 // tadevaM par3a. ciyutaM jIvanikAyaM pradaya yattatra vidheyaM tddrshyitumaah||20|| savAhi aNujuttIhiM, matimaM paDilehiyA / save akaMtadukkhA ya, ato save na hiMsayA // 9 // 4 eyaM khu NANiNo sAraM, jaM na hiMsati kaMcaNa / ahiMsA samayaM ceva, etAvaMtaM vijANiyA // 10 // 18 uhuM ahe ya tiriyaM, je kei tasathAvarA / savattha viratiM vijA, saMti nivANamAhiyaM // 11 // pabhU dose nirAkiccA, Na virujjheja keNaI / maNasA vayasA ceva, kAyasA ceva aMtaso // 12 // sarvA yAH kAzcanAnurUpA:-pRthivyAdijIvanikAyasAdhanakhenAnukUlA yuktayaH-sAdhanAni, yadivA asiddhaviruddhAnakAntikaparihAreNa pakSadharmakhasapakSasattvavipakSavyAvRttirUpatayA yuktisaMgatA yuktayaH anuyuktayastAbhiranuyuktibhiH 'matimAn' sadvivekI pRthivyAdi-1 // 20 // jIvanikAyAn 'pratyupekSya polocya jIvana prasAdhya tathA sarve'pi prANinaH 'akAntaduHkhA' duHkhadvipaH sukhalipsavazca manvAno|4| matimAn sarvAnapi prANino na hiMsyAditi / yuktayazca tatprasAdhikAH saMkSepeNemA iti-sAtmikA pRthivI, tadAtmanAM vidrumalava-16 eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Hadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagerilyanmandir NopalAdInAM samAnajAtIyAGkarasadbhAvAd, arthovikArAGkuravat / tathA sacetanamambhaH, bhUmikhananoMdavikRtasvabhAvasaMbhavAd, darduravat / tathA sAtmakaM tejaH, tadyogyAhAravRddhyA vRddhyupalabdheH, bAlakavat / tathA sAtmako vAyuH, aparApreritaniyatatirathInagati , govat / tathA sacetanA vanaspatayaH, janmajarAmaraNarogAdInAM samuditAnAM sadbhAvAt , strIvat , tathA kSatasaMrohaNAhAropAdAnadauhadasadbhAvasparzasaMkocasAyAhnakhApaprabodhAzrayopasarpaNAdibhyo hetubhyo vanaspatezcaitanyasiddhiH / dvIndriyAdInAM tu punaH kRmyAdInAM spaSTameva caitanyaM, tadvedanAzcaupakramikAH khAbhAvikAzca samupalabhya manovAkAyaiH kRtakAritAnumatibhizca navakena bhedena tatpIDAkAriNa upamardAnivartitavyamiti // 9 // etadeva samarthayannAha-khuzabdo vAkyAlaGkAre'vadhAraNe vA, 'etadeva' anantaroktaM prANAtipAtanivartanaM 'jJAnino' jIvasvarUpatadvadharmabandhavedinaH 'sAraM' paramArthataH pradhAna, punarapyAdarakhyApanArthametadevAhayatkaJcana prANinamaniSTaduHkhaM sukhaiSiNaM na hinasti, prabhUtavedino'pi jJAnina etadeva sArataraM jJAnaM yatprANAtipAtanivartanamiti, jJAnamapi tadeva paramArthato yatparapIDAto nivartanaM, tathA coktam- "kiM tAe paDhiyAe ? payakoDIe plaalbhuuyaae| jatthittiyaM Na NAyaM parassa pIDA na kAyavA // 1 // " tadevamahiMsApradhAnaH samaya-AgamaH saMketo vopadezarUpastamevaMbhUtamahiMsAsamayametAvanta| meva vijJAya kimanyena bahunA parijJAnena?, etAvataiva parijJAnena mumukSorvivakSitakAryaparisamApterato na hiMsyAtkaJcaneti // 10 // | sAmprataM kSetraprANAtipAtamadhikRtyAha-Urdhvamadhastiryak ca ye kecana trasA:-tejovAyudvIndriyAdayaH tathA sthAvarA:-pRthivyAdayaH, kiMbahunoktena ?, 'sarvatra' prANini trasasthAvarasUkSmavAdarabhedabhinne 'viratiM' prANAtipAtanivRttiM 'vijAnIyAt kuryAt , para 1 nanAdhikRta / nanAviSkRta0 pra0 / 1 kintayA paThitayA padakovyApi palAlabhUtayA yatraitAvanna jhAtaM parasya pIDA na kartavyA // 1 // eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeech For Private And Personal
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailas a nmandi sUtrakRtAGgamArthata evamevAsau jJAtA bhavati yadi samyak kriyata iti, eSaiva ca prANAtipAtanivRttiH pareSAmAtmanazca zAntihetukhAcchAntivataMte, 9, 11 mArgAzIlAGkA- 1 yato viratimato nAnye kecana bibhyati, nApyaso bhavAntare'pi kutazciddhimeti, apica-nirvANapradhAnaikakAraNabAnirvANamapi || dhyayanaM. cA-yava prANAtipAtanivRttireva, yadivA zAntiH-upazAntatA nivRtiH-nirvANaM viratimAMzcAtaraudradhyAnAbhAvAdupazAntirUpo nirvRciyutaM |tibhUtazca bhavati // 11 // kizcAnyat-indriyANAM prabhavatIti prabhuvezyendriya ityarthaH, yadivA saMyamAvArakANi karmANyabhibhUya // 201 // mokSamArge pAlayitavye prabhuH-samarthaH, sa evaMbhUtaH prabhuH dRSayantIti doSA-mithyAkhAviratipramAdakaSAyayogAstAn 'nirAkRtya' apanIya kenApi prANinA sArdhaM 'na virudhyeta' na kenacitsaha virodhaM kuryAta, trividhenApi yogeneti manasA vAcA kAyena || caivAntazo-yAvajjIvaM, parApakArakriyayA na virodhaM kuryAditi // 12 / / uttaraguNAnadhikRtyAha18| saMvuDe se mahApanne, dhIre dattesaNaM care / esaNAsamie NiccaM, vajayaMte aNesaNaM // 13 // || bhUyAiM ca samAraMbha, tamuddissA ya jaM kaDaM / tArisaM tu Na giNhejA, annapANaM susaMjae // 14 // 18 pUIkammaM na sevijA, esa dhamme vusiimo| jaM kiMci abhikaMkhejA, savaso taM na kappae // 15 // | haNaMtaM NANujANejA, Ayagutte jiiMdie / ThANAI saMti saDDINaM, gAmesu nagaresu vA // 16 // 19 // 201 // 1 bhUyAI samAraMbha samuhissA ya jaM kaDaM smnessvaadshessu dRzyamAneSu pAThaH, TIkAyAM tu na tathA / Aeeeeee caeeeeeees For Private And Personal
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashg a nmandir Shri Mahavil/4bdhana Kendra www.kcbatirth.org AzravadvArANAM rodhenendriyanirodhena ca saMvRtaH sa bhikSurmahatI prajJA yasyAsau mahAprajJo-vipulabuddhirityarthaH, tadanena jIvAjIvAdipadArthAbhijJatAveditA bhavati, 'dhIraH' akSobhyaH kSutpipAsAdiparISahai kSobhyate, tadeva darzayati-AhAropadhizayyAdike ? svasvAminA tatsaMdiSTena vA datte satyeSaNAM carati eSaNIyaM gRhNAtItyarthaH, eSaNAyA eSaNAyAM vA gaveSaNagrahaNagrAsarUpAyAM trividhAyAmapi samyagitaH samitaH, sa sAdhurnityameSaNAsamitaH sannaneSaNAM 'varjayan' parityajansaMyamamanupAlayeta , upalakSaNArthavAdasya | zeSAbhirapIryAsamityAdibhiH samito draSTavya iti // 13 // aneSaNIyaparihAramadhikRtyAha-abhUvana bhavanti bhaviSyanti ca prANinastAni bhUtAni prANinaH 'samArabhya saMrambhasamArambhArambhairupatApayikhAtaM sAdhum uddizya'sAdhvartha yatkRtaM tadupakalpitamAhAropakaraNAdikaM | 'tAdRzam' AdhAkarmadoSaduSTaM 'susaMyataH' sutapasvI tadannaM pAnakaM vA na bhuJjIta, tuzabdasyaivakArArthavAnnaivAbhyavahared , evaM tena mArgo'nupAlito bhavati // 14 // kizca-AdhAkarmAdyavizuddhakoTyavayavenApi saMpRktaM pUtikarma, tadevaMbhUtamAhArAdikaM 'na seveta' nopabhuJjIta, eSaH-anantarokto dharmaH kalpaH khabhAvaH 'vusImaotti samyaksaMyamavato'yamevAnuSThAnakalpo yadutAzuddhamAhArAdikaM pariharatIti, kiJca-yadapyazuddhatenAbhikAGket-zuddhamapyazuddhakhenAbhizaGketa kizcidapyAhArAdikaM tat 'sarvazaH' sarvaprakAramapyAhAropakaraNapUtikarma bhoktuM na kalpata iti // 15 // kizcAnyat-dharmazraddhAvatAM grAmeSu nagareSu vA kheTakarbaTAdiSu vA 'sthAnAni' AzrayAH 'santi' vidyante, tatra tatsthAnAzritaH kazciddharmopadezena kila dharmazraddhAlutayA prANyupamardakAriNI dharmabuddhyA kUpataDAgakhananaprapAsatrAdikAM kriyAM kuryAt tena ca tathAbhUtakriyAyAH kartA kimatra dharmo'sti nAstItyevaM pRSTo'pRSTo vA tadupa1 kalpakhabhAvaH pra0 bruumH| 920909200000000002909202 For Private And Personal
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa ramandir sUtrakRtAGga rodhAdbhayAdvA taM prANino mantaM nAnujAnIyAt , kiMbhUtaH san ?-'AtmanA' manovAkkAyarUpeNa gupta AtmaguptaH tathA 'jite-411mArgAH zIlAkA- ndriyoM' vazyendriyaH sAvadyAnuSThAnaM nAnumanyeta // 16 // sAvadyAnuSThAnAnumatiM parihatukAma Aha dhyayane ku cAyA tahA giraM samArabbha, atthi puNNaMti No vae / ahavA Natthi puNNaMti, evameyaM mahabbhayaM // 17 // pataTAgAciyutaM diprazne dANaTrayA ya je pANA, hammati tsthaavraa| tesiM sArakkhaNaTrAe, tamhA athiti No vae // 18 // maunAdi. // 202 // | jesiM taM uvakappaMti, annapANaM tahAvihaM / tesiM lAbhaMtarAyaMti, tamhA Nasthitti No vae // 19 // je ya dANaM pasaMsaMti, vahamicchaMti pANiNaM / je ya NaM paDisehaMti, vitticcheyaM karaMti te // 20 // kenacidrAjAdinA kUpakhananasatradAnAdipravRttena pRSTaH sAdhuH-kimasadanuSThAne asti puNyamAhokhinnAstIti , evaMbhUtAM giraM 'samArabhya' nizamyAzritya asti puNyaM nAsti vetyevamubhayathApi mahAbhayamiti malA dopahetutvena nAnumanyeta // 17 // kimartha nAnumanyeta ityAha-annapAnadAnArthamAhAramudakaM ca pacanapAcanAdikayA kriyayA kUpakhananAdikayA copakalpayet, tatra yasAd 'hanyante' vyApAdyante trasAH sthAvarAzca jantavaH tasmAtteSAM 'rakSaNArtha' rakSAnimittaM sAdhurAtmagupto jitendriyoz2a bhavadIyAnuSThAne kI 4 // 202 // puNyamityevaM no vadediti // 18 // yadyevaM nAsti puNyamiti brUyAt , tadetadapi na brUyAdityAha-'yeSAM' jantUnAM kRte 'td'| annapAnAdikaM kila dharmabuddhyA 'upakalpayanti' tathAvidhaM prANyupamardadoSaduSTaM niSpAdayanti, taniSedhe ca yamAt 'teSAm AhArapAnArthinAM tat 'lAbhAntarAyo' vighno bhavet , tadabhAvena tu te pIDayeran , tasAtkUpakhananasatrAdike karmaNi nAsti puNya eeeeeeeeee For Private And Personal
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha olyanmandir mityetadapi no vadediti // 19 // enamevArtha punarapi samAsataH spaSTataraM bibhaNiSurAha-ye kecana prapAsatrAdikaM dAnaM bahUnAM jantUnAmupakArItikRtA 'prazaMsanti' zlAghante 'te' paramArthAnabhijJAH prabhUtataraprANinAM tatprazaMsAdvAreNa 'vadhaM' prANAtipAtamicchanti, tadAnasya prANAtipAtamantareNAnupapatteH, ye'pi ca kila mUkSmadhiyo vayamityevaM manyamAnA AgamasadbhAvAnabhijJAH 'pratiSedhanti' niSedhayanti te'pyagItArthAH prANinAM 'vRtticchedaM vartanopAyavighnaM kurvantIti // 20 // tadevaM rAjJA anyena vezvareNa 4 kUpataDAgayAgasatradAnAyudyatena puNyasadbhAvaM pRSTairmumukSubhiryadvidheyaM taddarzayitumAha- . duhaovi te Na bhAsaMti, asthi vA natthi vA punno| AyaM rayassa heccA NaM, nivANaM pAuNaMti te 214 nivANaM paramaM buddhA, NakkhattANa va caMdimA / tamhA sadA jae daMte, nivANaM saMdhae muNI // 22 // 1vujjhamANANa pANANaM, kiccaMtANa sakammuNA / AghAti sAhu taM dIvaM, patiTresA pavuccaI // 23 // Ayagutte sayA daMte, chinnasoe aNAsave / je dhamma suddhamakkhAti, paDipunnamaNelisaM // 24 // ___ yadyasti puNyamityevamUcustato'nantAnAM sattvAnAM sUkSmavAdarANAM sarvadA prANatyAga eva syAt prIganamAtraM tu punaH khalpAnAMnA khalpakAlIyamato'stIti na vaktavyaM nAsti puNyamityevaM pratiSedhe'pi tadarthanAmantarAyaH syAdityato 'dvidhApi asti nAsti vA puNyamityevaM 'te' mumukSavaH sAdhavaH punarna bhASante, kiMtu pRSTaiH sadbhimaunaM samAzrayaNIyaM, nirbandhe khasAkaM dvicakhAriMzadoSavarjita 1 vprpraakaarrodhsoH| For Private And Personal
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag yanmandir ttiyutaM diprazne sUtrakRtAGgaM AhAraH kalpate, evaMvidhaviSaye mumukSaNAmadhikAra eva nAstIti, uktaM ca-"satyaM vapreSu zItaM zazikaradhavalaM vAri pIlA prakAma, 11 mArgAzIlAGkA- vyucchinnAzeSatRSNAH pramuditamanasaH prANisArthA bhavanti / zoSaM nIte jalaughe dinakarakiraNairyAntyanantA vinAza, tenodAsInabhAvaMdhyayane kUcAyayitra- vrajati munigaNaH kUpavaprAdikArye // 1 // " tadevamubhayathApi bhASite 'rajasaH' karmaNa 'Ayo lAbho bhavatItyatastamAyaM rajaso pataTAgA maunenAnavadyabhASaNena vA 'hitvA' tyaktA 'te' anavadyabhASiNo 'nirvANaM' mokSaM prApnuvantIti // 21 // apica nivRtinirvANaM || IS tatparamaM-pradhAnaM yeSAM paralokArthinAM buddhAnAM te tathA tAneva buddhAn nirvANavAdikhena pradhAnAnityetadRSTAntena darzayati-yathAza // 203 // / maunAdi. 'nakSatrANAm azvinyAdInAM saumyakhapramANaprakAzakavairadhikazcandramAH, evaM paralokArthinAM buddhAnAM madhye ye vargacakravartisaMpanidAnaparityAgenAzeSakarmakSayarUpaM nirvANamevAbhisaMdhAya pravRttAsta eva pradhAnA nApara iti, yadivA yathA nakSatrANAM candramAH pradhAnabhAvamanubhavati evaM lokasya nirvANaM paramaM pradhAnamityevaM 'buddhA' avagatatattvAH pratipAdayantIti, yasAca nirvANaM pradhAnaM tassAkAraNAt 'sadA sarvakAlaM 'yataH' prayataH prayatnavA(06000)na indriyanoindriyadamanena dAnto 'muni:' sAdhuH 'nirvANamabhisaMdhayet' nirvANArtha sarvAH kriyAH kuryAdityarthaH // 22 // kizcAnyata-saMsArasAgarasrotobhirmithyAkhakaSAyapramAdAdikaiH | 'uhyamAnAnAM tadabhimukhaM nIyamAnAnAM tathA svakarmodayena nikRtyamAnAnAmazaraNAnAmasumatAM parahitaikarato'kAraNavatsalastIrtha-18 kRdanyo vA gaNadharAcAyodikasteSAmAzvAsabhUtaM 'sAdhu zobhanaM dvIpamAkhyAti, yathA samudrAntaHpatitasya jntorjlkllolaakuli-||||203|| tasya mumUrporatizrAntasya vizrAmahetuM dvIpaM kazcitsAdhurvatsalatayA samAkhyAti, evaM taM tathAbhUtaM 'dIpa' samyagdarzanAdikaM saMsArabhra-|| // maNavizrAmahetuM paratIthikairanAkhyAtapUrvamAkhyAti, evaM ca kRtvA pratiSThAnaM pratiSThA-saMsArabhramaNaviratilakSaNaiSA samyagdarzanA-IX Deeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahal Pradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir | dyavAptisAdhyA mokSaprAptiH prakarSeNa tattvajJaiH 'ucyate' procyata iti // 23 // kiMbhUto'sAvAzvAsadvIpo bhavati? kIdRgvidhena vA'sAvAkhyAyata ityetadAha-manovAkAryarAtmA gupto yasya sa AtmaguptaH, tathA 'sadA sarvakAlamindriyanoindriyadamanena dAntovazyendriyo dharmadhyAnadhyAyI vetyarthaH, tathA chinnAni-noTitAni saMsArasrotAMsi yena sa tathA, etadeva spaSTataramAha-nirgata AzravaH-prANAtipAtAdikaH karmapravezadvArarUpo yasmAtsa nirAzravo ya evaMbhUtaH sa 'zuddhaM samastadoSApetaM dharmamAkhyAti, kiMbhUtaM dharma ?--'pratipUrNa niravayavatayA sarvaviratyAkhyaM mokSagamanaikahetum 'anIdRzam' ananyasadRzamadvitIyamitiyAvat // 24 // evaMbhUtadharmavyatirekiNAM doSAbhidhitsayA''ha1 tameva avijANaMtA, abuddhA buddhamANiNo / buddhA motti ya mannaMtA, aMta ete samAhie // 25 // |te ya bIodagaM ceva, tamuhissA ya jaM kddN| bhoccA jhANaM jhiyAyaMti, akheyannA'[a]samAhiyA // 26 // 6 // jahA DhaMkA ya kaMkA ya, kulalA maggukA sihii| macchesaNaM jhiyAyaMti, jhANaM te kallusAdhamaM // 27 // 6 // / evaM tu samaNA ege, micchadiTTI annaariyaa| visaesaNaM jhiyAyaMti, kaMkA vA kalusAhamA // 28 // || tamevaMbhataM zuddha paripUrNamanIdRzaM dharmamajAnAnA 'aprabaddhA' avivekinaH 'paNDitamAninoM vayameva pratibaddhA dharmatattvami-IM ityevaM manyamAnA bhAvasamAdheH-samyagdarzanAkhyAdante-paryante'tidUre vartanta iti, te ca sarve'pi paratIrthikA draSTavyA iti // 25 // kimiti te tIthikA bhAvamArgarUpAtsamAdhere vartanta ityAzaGyAha-'te ca' zAkyAdayo jIvAjIvAnabhijJatayA 'bIjAni' caeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashsag www.kobatirth.org a Shri Mahavir nmandir Adana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkA- cAryAyavRttiyutaM // 204 // eeeeeeeeeeeee zAligodhUmAdIni, tathA 'zItodakam' aprAsukodakaM, tAMvoddizya tadbhaktairyadAhArAdikaM 'kRtaM' niSpAditaM tatsarvamavivekitayA |4|11 mArgA te zAkyAdayo 'bhuktvA ' abhyavahRtya punaH sAtarddhirasagauravAsaktamanasaH saMghabhaktAdikriyayA tadavAptikRte Ata dhyAnaM dhyAyanti, dhyayanaM. na baihikasukhaiSiNAM dAsIdAsadhanadhAnyAdiparigrahavatAM dharmadhyAnaM bhavatIti, tathA coktam-"grAmakSetragRhAdInAM, gavAM preSyajanasya ca / yasminparigraho dRSTo, dhyAnaM tatra kutaH zubham ? // 1 // " iti, tathA-"mohasyAyatanaM dhRtarapacayaH zAnteH pratIpo vidhiyAkSepasya suhRnmadasya bhavanaM pApasya vAso nijaH / duHkhasya prabhavaH sukhasya nidhanaM dhyAnasya kaSTo ripuH, prAjJasyApi parigraho graha iva klezAya nAzAya ca // 1 // " tadevaM pacanapAcanAdikriyApravRttAnAM tadeva cAnuprekSamANAnAM kutaH zubhadhyAnasya saMbhavaH? | iti / apica-te tIrthikA dharmAdharmaviveke kartavye 'akhedajJA' anipuNAH, tathAhi-zAkyA manojJAhAravasatizayyAsanAdika rAgakAraNamapi zubhadhyAnanimittatvenAdhyavasyanti, tathA coktam-'maNuNNaM bhoyaNaM bhucce' tyAdi, tathA mAMsaM kalkikamityupadizya | saMjJAntarasamAzrayaNAnirdoSa manyante, buddhasaGghAdinimitaM cArambhaM nirdoSamiti, taduktam-"maMsanivatiM kAuM sevai daMtikagaMti dhaNibheyA / iya caiUNAraMbha paravavaesA kuNai bAlo // 1 // " na caitAvatA tannirdoSatA, na hi lUtAdikaM zItalikAdyabhidhAnAntaramAtreNAnyathAkhaM bhajate, vipaM vA madhurakAbhidhAneneti, evamanyeSAmapi kApilAdInAmAvirbhAvatirobhAvAbhidhAnAbhyAM vinAzo| tpAdAvabhidadhatAmanaipuNyamAviSkaraNIyaM / tadevaM te varAkAH zAkyAdayo manojJoddiSTabhojinaH saparigrahatayA''tadhyAyino'samAhitA // 204 // mokSamArgAkhyAdbhAvasamAdherasaMvRtatayA reNa vartanta ityarthaH // 26 // yathA caite rasasAtAgauravatayA''rtadhyAyino bhavanti tathA 1 mAMsanivRtti kRtvA sevate idaM kalkikamiti dhvanibhedAdevaM tyaklArambhaM paravyapadezAtkaroti bAlaH // 1 // 2 madhura viSe ityukteH 200809202928 For Private And Personal
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahava radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassag y armandir | dRSTAntadvAreNa darzayitumAha-yathetyudAharaNopanyAsArthaH 'yathA' yena prakAreNa 'DhaGkAdayaH' pakSivizeSA jalAzayAzrayA AmiSajIvino matsyaprApti dhyAyanti. evaMbhUtaM ca dhyAnamAtaraudradhyAnarUpatayA'tyantakaluSamadhamaM ca bhavatIti // 27 // dAntika darzayitamAha-2 'eca'miti yathA DhakAdayo matsyAnveSaNaparaM dhyAnaM dhyAyanti taddhyAyinazca kaluSAdhamA bhavanti evameva mithyAdRSTayaH zramaNA 'eke' zAkyAdayo'nAryakarmakArikhAtsArambhaparigrahatayA anAryAH santo viSayANAM-zabdAdInAM prAptiM dhyAyanti tayAyinazca 18| kaGkA iva kaluSAdhamA bhavantIti // 28 // kizca suddhaM maggaM virAhittA, ihamege u dummatI / ummaggagatA dukkhaM, ghAyamesaMti taM tahA // 29 // jahA AsAviNiM nAvaM, jAiaMdho durUhiyA / icchaI pAramAgaMtuM, aMtarA ya visIyati // 30 // evaM tu samaNA ege, micchaTTiI annaariyaa| soyaM kasiNamAvannA, AgaMtAro mahabbhayaM // 31 // 11 imaM ca dhammamAdAya, kAsaveNa paveditaM / tare soyaM mahAghoraM, attattAe parivae // 32 // 'zuddham avadAtaM nirdoSa 'mArga' samyagdarzanAdikaM mokSamArga kumArgaprarUpaNayA 'virAdhya' dUSayilA 'iha' aminsaMsAre mokSamArgaprarUpaNaprastAve vA 'eke' zAkyAdayaH khadarzanAnurAgeNa mahAmohAkulitAntarAtmAno duSTA pApopAdAnatayA matiryeSAM te duSTamatayaH santa unmArgeNa-saMsArAvataraNarUpeNa gatAH-pravRttA unmArgagatA duHkhayatIti duHkham-aSTaprakAraM karmAsAtodayarUpaM vA taduHkhaM ghAtaM cAntazaste tathA sanmArgavirAdhanayA unmArgagamanaM ca 'eSante' anveSayanti, duHkhamaraNe zatazaH prArthayantItyarthaH / satraka. 35 For Private And Personal
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashadil Shri Mahav www.kcbatirth.org anmandir a dhana Kendra ttiyutaM zAlA bhavanti, na teSAM saMsAro-2 raNa bhavatIti bhAvaH // 31 // yataH / sAtaH samApanAH mahAbhayamAga sUtrakRtAGga 4 // 29 // zAkyAdInAM cApAyaM didarzayiSustAvadRSTAntamAha-yathA jAtyandha 'AsrAviNIM zatacchidrAM nAvamAruhya pAramAga- 11mAga zIlAGkAzantumicchati, na cAsau sacchidratayA pAragAmI bhavati, kiM tarhi ?, antarAla eva-jalamadhya eva viSIdati-nimajjatItyarthaH // 30 // dhyayana cAryAyavR dArzantikamAha-evameva zramaNA 'eke zAkyAdayo mithyAdRSTayo'nAryA bhAvasrotaH-karmAzravarUpaM kRtlaM' saMpUrNamApannAH santa ste 'mahAbhayaM paunaHpunyena saMsAraparyaTanayA nArakAdikhabhAvaM duHkham 'AgantAra' AgamanazIlA bhavanti, na teSAM sNsaaro||205|| dadherAstrAviNIM nAvaM vyavasthitAnAmivottaraNaM bhavatIti bhAvaH // 31 // yataH zAkyAdayaH zramaNAH mithyAdRSTayo'nAryAH kRtvaM srotaH samApannAH mahAbhayamAgantAro bhavanti tata idamupadizyate-'imamiti pratyakSAsannavAcikhAdidamo'nantaraM vakSyamANalakSaNaM sarvalokaprakaTaM ca durgatiniSedhena zobhanagatidhAraNAt 'dharma' zrutacAritrAkhyaM, cazabdaH punaHzabdArthe, sa ca pUrvasAvyatirekaM darzayati, yasAcchauddhodanipraNItadharmasyAdAtAro mahAbhayaM gantArobhavanti, imaM punardharmam 'AdAya' gRhIlA 'kAzyapena' zrIvardhamAnakhAminA 'praveditaM' praNItaM 'taret lakSayedbhAvasrotaH saMsAraparyaTanasvabhAvaM, tadeva vizinaSTi-'mahAghoraM' duruttarakhAnmahAbhayAnakaM, tathAhitadantavartino jantavo garbhAdgarbha janmato janma maraNAnmaraNaM duHkhAiHkhamityevamaraghaTTaghaTInyAyenAnubhavanto'nantamapi kAlamAsate / / tadevaM kAzyapapraNItadharmAdAnena satA AtmanastrANaM-narakAdirakSA tamai AtmatrANAya pariH-samantA(draje) tparivrajetsaMyamAnuSThAyI |8|| S| bhavedityarthaH, kacitpazcArdhasyAnyathA pAThaH-'kujjA bhikkhU gilANassa, agilAe samAhie' 'bhikSuH sAdhuH glAnasya vaiyAvRtyam || // 205 // 'aglAna:' aparizrAntaH kuryAtsamyaksamAdhinA glAnasya vA samAdhimutpAdayanniti // 32 // kathaM saMyamAnuSThAne parivrajedityAha virae gAmadhammehiM, je keI jagaI jagA / tesiM attuvamAyAe, thAma kuvaM parivae // 33 // For Private And Personal
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailass yanmandir aimANaM ca mAyaM ca, taM parinnAya paMDie / sabameyaM NirAkiccA, NivANaM saMdhae muNI // 34 // saMdhae sAhadhamma ca, pAvadhammaM NirAkare / uvahANavIrie bhikkhU, kohaM mANaM Na patthae // 35 // || & je ya buddhA atikatA, je ya buddhA aNAgayA / saMti tesiM paiTTANaM, bhUyANaM jagatI jahA // 36 // | grAmadharmAH-zabdAdayo viSayAstebhyo viratA manojJetareSvaraktadviSTAH santyeke kecana 'jagati' pRthivyAM saMsArodare 'jagA' iti || jantavo jIvitArthinasteSAM duHkhadviSAmAtmopamayA duHkhamanutpAdayan tadrakSaNe sAmarthya kuryAt tat kurvazca saMyamAnuSThAne parivrajedi ti // 33 // saMyamavighnakAriNAmapanayanArthamAha-atIva mAno'timAnazcAritramatikramya yo vartate cakArAdetaddezyaH krodho'pi 18 parigRhyate, evamatimAyAM, cazabdAdatilobhaM ca, tamevaMbhUtaM kaSAyavrAtaM saMyamaparipanthinaM 'paNDito' vivekI parijJAya sarvamenaM saM-18 sArakAraNabhUtaM kaSAyasamUhaM nirAkRtya nirvANamanusaMdhayet , sati ca kaSAyakadambake na samyak saMyamaH saphalatA pratipadyate, taduktam-"sAmaNNamaNucaraMtassa, kasAyA jassa ukkaDA hoti / maNNAmi ucchupuSpaM va, niSphalaM tassa sAmaNNaM // 1 // " taniSphalakhe ca na mokSasaMbhavaH, tathA coktam-"saMsArAdapalAyanapratibhuvo rAgAdayo me sthitAstRSNAbandhanabadhyamAnamakhilaM kiM vetsi nedaM jagat / / mRtyo! muzca jarAkareNa paruSa kezeSu mA mA grahIrahItyAdaramantareNa bhavataH kiM nAgamiSyAmyaham // 1 // " ityAdi / tadevamevaMbhUtakaSAyaparityAgAdacchinnaprazastabhAvAnusaMdhanayA nirvANAnusaMdhAnameva zreya iti // 34 // kizva-sAdhanAM dharmaHkSAntyAdiko da 1 zrAmaNyamanucarataH kaSAyA yasyotkaTA bhavanti / manye ikSupuSpamiva niSphalaM tasya zrAmaNyaM // 1 // For Private And Personal
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavidyadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagin yanmandir sUtrakRtAGga // zavidhaH samyagdarzanabAnacAritrAkhyo vA tam 'anusaMdhayet' pRddhimApAdayet , tadyathA-pratikSaNamapUrvajJAnagrahaNena jJAnaM tathA // 9 // 11mArgA zIlAbA- zaGkAdidoSaparihAreNa samyagjIvAdipadArthAdhigamena ca samyagdarzanam askhalitamUlottaraguNasaMpUrNapAlanena pratyahamapUrvAbhigrahagrahaNena dhyayana cAryAMya-19(ca)cAritraM(ca) vRddhimApAdayediti, pAThAntaraM vA 'saddahe sAdhudhamma ca' pUrvoktavizeSaNaviziSTaM sAdhudharma mokSamArgalena zraddadhIta-18 ciyutaM niHzaGkatayA gRhNIyAt , cazabdAtsamyaganupAlayecca, tathA pApaM-pApopAdAnakAraNaM dharma prANyupamardaina pravRttaM nirAkuryAt , tatho-18 padhAnaM-tapastatra yathAzakkyA vIrya yasya sa bhavatyupadhAnavIryaH, tadevaMbhUto bhikSuH krodhaM mAnaM ca na prArthayet na vardhayedveti // 35 // // 206 // athaivaMbhUtaM bhAvamArga kiM vardhamAnakhAmyevopadiSTavAn utAnye'pItyetadAzaGkayAha-ye buddhAH-tIrthakRto'tIte'nAdike kAle'nantAH | samatikAntAH te sarve'pyevaMbhUtaM bhAvamArgamupanyastavantaH, tathA ye cAnAgatA bhaviSyadanantakAlabhAvino'nantA eva te'pyevamevopanya- 20 siSyanti, cazabdAdvartamAnakAlabhAvinazca saMkhyeyA iti / na kevalamupanyastavanto'nuSThitavaMtazcetyetadarzayati-zamanaM zAntiHbhAvamArgasteSAmatItAnAgatavartamAnakAlabhAvinAM buddhAnAM pratiSThAnam-AdhAro buddhavasyAnyathAnupapatteH, yadivA zAntiH-mokSaH sa | teSAM pratiSThAnam-AdhAraH, tatastadavAptizca bhAvamArgamantareNa na bhavatItyataste sarve'pyenaM bhAvamArgamuktavanto'nuSThitavantazca (iti) gamyate / zAntipratiSThAnale dRSTAntamAha-'bhUtAnAM sthAvarajaGgamAnAM yathA 'jagatI' trilokI pratiSThAnaM evaM te sarve'pi buddhaaH| zAntipratiSThAnA iti // 36 // pratipannabhAvamArgeNa ca yadvidheyaM tadarzayitumAha // 206 // aha NaM vayamAvannaM, phAsA uccAvayA phuse / Na tesu viNihaNaNejA, vAraNa va mahAgirI // 37 // For Private And Personal
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah a dhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassage saMvuDe se mahApanne, dhIre dattesaNaM cre| nivvuDe kAlamAkaMkhI, evaM (ya) kevaliNo mayaM // 38 // /31 tibemi / iti mokSamArganAmakaM ekAdazamadhyayanaM samAptam // ( gAthA 546) / IT 'atha' bhAvamArgapratipatyanantaraM sAdhuM pratipannavrataM santaM sparzA:-parIpahopasargarUpAH 'uccAvacA' gurulaghavo nAnArUpA vA || 10 'spRzeyuH' abhidraveyuH, sa ca sAdhustairabhidrutaH saMsArakhabhAvamapekSamANaH karmanirjarAM ca na tairanukUlapratikulairvihanyAta, naiva saMyamA-II nuSThAnAnmanAgapi vicaleta, kimiva , mahAvAteneva mahAgiriH-meruriti / parIpahopasargajayazcAbhyAsakrameNa vidheyaH, abhyAsava zena hi duSkaramapi sukaraM bhavati, atra ca dRSTAntaH, tadyathA-kazcidgopastadahajotaM tarNakamutkSipya gavAntikaM nayatyAnayati ca, ta|| to'sAvanenaiva ca krameNa pratyahaM pravarddhamAnamapi vatsamutkSipannabhyAsavazAvihAyUnaM trihAyaNamapyutkSipati, evaM sAdhurapyabhyAsAta zanaiH // 4 zanaiH pariSahopasargajayaM vidhatta iti // 37 // sAmpratamadhyayanArthamupasaMjihIpuruktazeSamadhikRtyAha-sa sAdhuH evaM saMvRtAzravadvAratayA saMvarasaMvRto mahatI prajJA yasyAsau mahAprajJaH-samyagdarzanajJAnavAn , tathA dhI:-buddhistayA rAjata iti dhIraH parIpahopasargAkSobhyo vA sa evaMbhUtaH san pareNa datte satyAhArAdike eSaNAM caretrividhayApyeSaNayA yuktaH san saMyamamanupAlayet , tathA nirvRta iva nirvRtaH kaSAyopazamAcchItIbhUtaH 'kAlaM' mRtyukAlaM yAvadabhikAGkeca 'etat yat mayA prAk pratipAditaM tat 'kevalina:' sarvajJasya tIrthakRto mataM / etacca jambUsvAminamuddizya sudharmaskhAmyAha / tadetadyattvayA mArgasvarUpaM prazcitaM tanmayA na svamanISikayA kathitaM, kiM tarhi , kevalino matametadityevaM bhavatA grAhyaM / itiH parisamAptyarthe, bravImIti pUrvavat // 38 // iti mArgAkhyamekAdazamadhyayanaM samAptam / / eeeeeeeeeeeeeeeeeeee eeeeeeeeeeeeeeee -04 For Private And Personal
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha v adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGga atha dvAdazaM zrIsamavasaraNAdhyayanaM prArabhyate // 12 samavazIlAGkA saraNAdhya0 cAIyavR samavasaraciyuta NanikSepAH uktamekAdazamadhyayanaM, sAmprataM dvAdazamArabhyate, asa cAyamabhisaMbandhaH-ihAnantarAdhyayane mArgo bhihitaH, sa ca kumArgavyu-18 207|| dAsena samyagmArgatAM pratipadyate, ataH kumArgavyudAsaM cikIrSuNA tatsvarUpamavagantavyamityatastatsvarUpanirUpaNArthamidamadhyayanamA yAtam , asa copakramAdIni cakhAryanuyogadvArANi, tatropakramAntargato'rthAdhikAro'yaM, tadyathA-kumArgAbhidhAyinA kriyAkri-12 yA'jJAnikavainayikAnAM cakhAri samavasaraNAnIha pratipAdyante, nAmaniSpanne tu nikSepe samavasaraNamityetanAma tanikSepArtha niyuktikRdAhasamavasaraNe'vi chakkaM saccittAcittamIsagaM davve / khettaMmi jaMmi khette kAle jaM jaMmi kAlaMmi // 116 // bhAvasamosaraNaM puNa NAyavvaM chavihaMmi bhAvaMmi / ahavA kiriya akiriyA annANI ceva veNaiyA // 117 // // | athiti kiriyavAdI vayaMti Natthi akiriyavAdI ya / aNNANI aNNANaM viNaittA veNaiyavAdI // 118 // // 207 // o samavasaraNamiti 'sR gatA' vityetasya dhAtoH samavopasargapUrvasya lyuDantasya rUpaM, samyag-ekIbhAvenAvasaraNam-ekatra gamanaM | melApakaH samavasaraNaM tasinnapi, na kevalaM samAdhau, SaDvidho nAmAdiko nikSepaH, tatrApi nAmasthApane kSuNNe, dravyaviSayaM punaH sa-21 For Private And Personal
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir 200202000000000000296asm mavasaraNaM noAgamato jJazarIrabhavyazarIravyatiriktaM sacittAcittamizrabhedAtrividha, sacittamapi dvipadacatuSpadApadabhedAtrividhameva, | tatra dvipadAnAM sAdhuprabhRtInAM tIrthakRjanmaniSkramaNapradezAdau melApakaH, catuSpadAnAM gavAdInAM nipAnapradezAdau, apadAnAM tu vRkSAdInAM khato nAsti samavasaraNaM, vivakSayA tu kAnanAdau bhavatyapi, acittAnAM tu ghaNukAdyabhrAdInAM tathA mizrANAM senAdInAM samavasaraNasadbhAvo'vagantavya iti / kSetrasamavasaraNaM tu paramArthato nAsti, vivakSayA tu yatra dvipadAdayaH samavasaranti vyAkhyAyate vA samavasaraNaM yatra tatkSetraprAdhAnyAdevamucyate / evaM kAlasamavasaraNamapi draSTavyamiti / idAnIM bhAvasamavasaraNamadhikRtyAhabhAvAnAm-audayikAdInAM samavasaraNam-ekatra melApako bhAvasamavasaraNaM, tatraudayiko bhAva ekaviMzatibhedaH, tadyathA-gatizcaturdhA kaSAyAzcaturvidhAH evaM liGgaM trividhaM, mithyAkhAjJAnAsaMyatakhAsiddhakhAni pratyekamekaikavidhAni, lezyAH kRSNAdibhedena SaDvidhA bhavanti / aupazamiko dvividhaH samyaksacAritropazamabhedAt / kSAyopazamiko'pyaSTAdazabhedabhinnaH, tadyathA-jJAnaM matizrutAvadhimanaHparyAyabhedAcaturdhA ajJAnaM matyajJAnazrutAjJAnavibhaGgabhedAMtrividhaM, darzanaM cakSuracakSuravadhidarzanabhedAtrividhameva, labdhi nalAbhabhogopabhogavIryabhedAtpaJcadhA, samyakkhacAritrasaMyamAsaMyamAH pratyekamekaprakArAiti / kSAyiko navaprakAraH, tadyathA-kevalajJAnaM kevaladazenaM dAnAdilabdhayaH paJca samyakvaM cAritraM ceti / jIvanabhavyakhAbhavyakhAdibhedAtpAriNAmikastrividhaH / sAnnipAtikastu dvitricatuSpaJcakasaMyogairbhavati, tatra dvikasaMyogaH siddhasya kSAyikapAriNAmikabhAvadvayasadbhAvAdavagantavyaH, trikasaMyogastu mithyAdRSTisamyagdRSTyavirataviratAnAmaudayikakSAyopazamikapAriNAmikabhAvasadbhAvAdavagantavyaH, tathA bhavasthakevalino'pyaudAyikakSAyikapAriNAmikabhAvasadbhAvAdvileya iti, catuSkasaMyogo'pi kSAyikasamyagdRSTInAmaudayikakSAyikakSAyopazamikapAriNAmikamAvasadbhAvAta , For Private And Personal
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryaya ciyurta // 208 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaanmandir tathaupazamika samyagdRSTInAmaudayikaupazamikakSAyopazamikapAriNAmikabhAva sadbhAvAcceti, pazcakasaMyogastu kSAyikasampagTaSTInAmupazamazreNyAM samastopazAntacAritramohAnAM bhAvapaJcakasadbhAvAdvijJeya iti, tadevaM bhAvAnAM dvikatrikacatuSkapaJca kasaMyogAtsaMbhavina sAnipAtikamedAH SaD bhavanti, eta eva trikasaMyoga catuSkasaMyogagatibhedAtpaJcadazadhA pradezAntare'bhihitA iti / tadevaM SaDidhe bhAve | bhAvasamavasaraNaM - bhAvamIlanamabhihitam, athavA anyathA bhAvasamavasaraNaM niryuktikadeva darzayati-kriyAM- jIvAdipadArtho'stItyAdikAM vadituM zIlaM yeSAM te kriyAvAdinaH, etadviparyastA akriyAvAdinaH, tathA ajJAnino-jJAnanihnavavAdinaH tathA 'vainayikA' vinayena caranti tatprayojanA vA vainayikAH, eSAM caturNAmapi saprabhedAnAmAkSepaM kRtvA yatra vikSepaH kriyate tadbhAvasamavasaraNamiti, | etacca svayameva niryuktikAro'ntyagAthayA kathayiSyati / sAmpratameteSAmevAbhidhAnAnvarthatAdarzanadvAreNa svarUpamA viSkurvannAha - jIvAdipadArthasadbhAvo'styevetyevaM sAvadhAraNakriyAbhyupagamo yeSAM te astIti kriyAvAdinaH, te caivaMvAditvAnmithyAdRSTayaH, tathAhi yadi jIvo'styeve [ve'stittrameve ] tyevamabhyupagamyate, tataH sAvadhAraNatvAnna kathaJcinnAstItyataH svarUpasattAvatpararUpApattirapi syAd evaM ca nAnekaM jagat syAt, nacaitaddRSTamiSTaM vA / tathA nAstyeva jIvAdikaH padArtha ityevaMvAdino'kriyAvAdinaH, te'pyasadbhUtArthapratipAdanAnmithyAdRSTaya eva, tathAhi - ekAntena jIvAstitvapratiSedhe karturabhAvAnnAstItyetasyApi pratiSedhasyAbhAvaH, tadabhAvAcca sarvAstitvamani| vAritamiti / tathA na jJAnamajJAnaM tadvidyate yeSAM te'jJAninaH, te jhajJAnameva zreya ityevaM vadanti, ete'pi midhyAdRSTaya eva, tathAhi| ajJAnameva zreya ityetadapi na jJAnamRte bhaNituM pAryate, tadabhidhAnAccAvazyaM jJAnamabhyupagataM tairiti / tathA vainayikA vinayAdeva | kevalAtsvargamokSAvAptimabhilaSanto mithyAdRSTayo, yato na jJAnakriyAbhyAmantareNa mokSAvAptiriti / eSAM ca kimAbAdyAdInAM For Private And Personal 12 samava saraNAdhya0 bhAvAnAM kriyAdi vAdinAM vA samavasaraNaM 208
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha v adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir kharUpaM tannirAkaraNaM cAcAraTIkAyAM vistareNa pratipAditamiti neha pratanyate / sAmpratameteSAM bhedasaMkhyAnirUpaNArthamAha asiyasayaM kiriyANaM akkiriyANaM ca hoi culasItI / annANiya sattaTThI veNaiyANaM ca battIsA // 119 // tesi matANumaeNaM pannavaNA vaNiyA iha'jjhayaNe / sambhAvaNicchayatthaM samosaraNamAhu teNaM tu // 120 // sammaTTiI kiriyAvAdI micchA ya sesagA vAI / jahiUNa micchavAyaM sevaha vAyaM imaM sarca // 121 // // kriyAvAdinAmazItyadhikaM zataM bhavati, taccAnayA prakriyayA, tadyathA-jIvAdayo nava padArthAH paripATyA sthApyante, tadadhaH svataH | parata iti bhedadvayaM, tato'pyadho nityAnityabhedadvayaM, tato'pyadhastAtparipATyA kAlakhabhAvaniyatIzvarAtmapadAni paJca vyavasthApyante, jIvaH / tatazcaivaM cAraNikApakramaH, tadyathA-asti jIvaH khato nityaH kAlataH, tathA'sti jIvaH svato'nityaH kAlata eva, khataH parataH evaM parato'pi bhaGgakadvayaM, sarve'pi ca cakhAraH kAlena labdhAH, evaM svabhAvaniyatIzvarAtmapadAnyapi pratyekaM catura 4 nityaH anityaH eva labhante, tatazca pazcApi catuSkakA viMzatirbhavanti, sApi jIvapadArthena labdhA, evamajIvAdayo'pyaSTau | kAlaH svabhAvaH niyatiH Izvara AtmA pratyekaM viMzatiM labhante, tatazca nava viMzatayo mIlitAH kriyAvAdinAmazItyuttaraM zataM% bhavatIti / idAnImakriyAvAdinAM na santyeva jIvAdayaH padArthA ityevamabhyupagamavatAmanenopAyena caturazItiravagantavyA, 4 tadyathA-jIvAdIna padArthAn samAbhilikhya tadadhaH khaparabhedadvayaM vyavasthApyaM, tato'pyadhaH kAlayadRcchAniyatikhabhAve zvarA-8 tmapadAni paDa vyavasthApyAni, bhaGgakAnayanopAyasvAyaM-nAsti jIva: khataH kAlataH, tathA nAsti jIvaH parataH kAlataH, For Private And Personal
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa byanmandir kharUpa sUtrakRtAGga 18 evaM yadRcchAniyatikhabhAvezvarAtmabhiH pratyekaM dvau dvau bhaGgako labhyete, sarve'pi dvAdaza, te'pi ca jIvAdipadArthasaptakena 6, 12 samavazIlAGkA- | guNitAzcaturazItiriti, tathAcoktam-"kAlayadRcchAniyatikhabhAvezvarAtmatazcaturazItiH / nAstikavAdigaNamate na santi bhaavaaH||4|| raNAdhya. cAIyavR svaparasaMsthAH // 1 // " sAmpratamajJAnikAnAmajJAnAdeva vivakSitakAryasiddhimicchatAM jJAnaM tu sadapi niSphalaM bahudoSavaccetye-8 kriyAdittiyutaM vamabhyupagamavatAM saptapaSTiranenopAyenAvagantavyA-jIvAjIvAdIn nava padArthAn paripATyA vyavasthApya tadadho'mI sapta bhaGgakAH vAdinA // 209 // saMsthApyA:-sat asat sadasat avaktavyaM sadavaktavyaM asadavaktavyaM sadasadavaktavyamiti, abhilApasvayaM-san jIvaH ko vetti ? kiMvA tena jJAtena ! 1, asan jIvaH ko vetti? kiMvA tena jJAtena ? 2, sadasan jIvaH ko vetti ? kiM vA tena jJAtena! 3, avaktavyo jIvaH ko vetti? kiM vA tena jJAtena? 4, sadavaktavyo jIvaH ko vetti? kiMvA tena jJAtena? 5, asadavaktavyo jIvaH ko vetti ? kiM vA tena jJAtena? 6, sadasadavaktavyo jIvaH ko vetti ? kiM vA tena jJAtena 17, evamajIvAdiSvapi sapta bhaGgakAH, sarve'pi militAtriSaSTiH, tathA'pare'mI cakhAro bhaGgakAH, tadyathA-satI bhAvotpattiH ko vetti ? kiM vA'nayA jJAtayA? 1, asatI bhAvotpattiH ko vetti kiM vA'nayA jJAtayA? 2, sadasatI bhAvotpattiH ko vetti kiM vA'nayA jJAtayA? 3, | avaktavyA bhAvotpattiH ko vetti kiMvA'nayA jJAtayA? 4, sarve'pi saptapaSTiriti, uttaraM bhaGgakatrayamutpannabhAvAvayavApekSamiha bhAvotpattau na saMbhavatIti nopanyastam , uktaM ca--"ajJAnikavAdimataM nava jIvAdIn sadAdisaptavidhAn / bhAvotpattiH sdsvedhaa-2||209|| 'vAcyA ca ko vetti?||1||" idAnI vainayikAnAM vinayAdeva kevalAtparalokamapIcchatAM dvAtriMzadanena prakrameNa yojyAH, tadyathA-suranRpatiyatijJAtisthavirAdhamamAtRpitRSu manasA vAcA kAyena dAnena (ca) caturvidho vinayo vidheyaH, sarve'pyaSTau catuSkakA beeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahall@ radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir militA dvAtriMzaditi, uktaM ca "vainayikamataM vinayazcetovAkAyadAnataH kAryaH / suranRpatiyatijJAtisthavirAdhamamAtRpitaSu sadA // 1 // " sarve'pyete kriyAkriyAjJAnivainayikavAdibhedA ekIkRtAstrINi triSaSTyadhikAni prAvAdukamatazatAni bhavanti / tadevaM vAdinAM matabhedasaMkhyAMpradAdhunA teSAmadhyayanopayogikhaM darzayitumAha-'teSAM pUrvoktavAdinAM matam-abhiprAyastena yadanumataMpakSIkRtaM tena pakSIkRtena pakSIkRtAzrayaNena 'prajJApanA' prarUpaNA 'varNitA pratipAditA 'iha' asinnadhyayane gaNadharaiH, kimarthamiti | darzayati-teSAM yaH sadbhAvaH-paramArthastasya nizcayo-nirNayastadartha, tenaiva kAraNenedamadhyayanaM samavasaraNAkhyamAhurgaNadharAH, tathAhi-vAdinAM samyagavasaraNaM-melApakastanmatanizcayArthamasinnadhyayane kriyata ityataH samavasaraNAkhyamidamadhyayanaM kRtamiti / idAnImeteSAM samyagramithyAlavAdilaM vibhAgena yathA bhavati tathA darzayitumAha-samyag-aviparItA dRSTiH-darzanaM padArthaparicchittiryasyAsau samyagdRSTiH, ko'sAvityAha-kriyAm-astItyevaMbhUtAM vadituM zIlamasyeti kriyAvAdI, atra ca kriyAvAdItyetad | 'asthiti kiriyavAdI' tyanena prAk prasAdhitaM sadanUdya niravadhAraNatayA] samyagdRSTitvaM vidhIyate, tasyAsiddhatvAditi, tathAhi-asti lokAlokavibhAgaH astyAtmA asti puNyapApavibhAgaH asti tatphalaM svarganarakAvAptilakSaNaM asti kAlaH kAraNatvenAzeSasya jagataH prabhavavRddhisthitivinAzeSu sAdhyeSu tathA zItoSNavarSavanaspatipuSpaphalAdiSu ceti, tathA coktam-"kAlaH pacati bhUtAnI"tyAdi, tathA'sti svabhAvo'pi kAraNatvenAzeSasya jagataH, vo bhAvaH khabhAva itikRtvA, tena hi jIvAjIvabhavyatvAbhavyatvamUrtabAmUrtakhAnAM svasvarUpAnuvidhAnAt tathA dharmAdharmAkAzakAlAdInAM ca gatisthityavagAhaparakhAparakhAdivarUpApAdanAditi, tathA coktam-"kaH kaNTakAnA" mityAdi / tathA niyatirapi kAraNabenAzrIyate, tathA tathA padArthAnAM niyatereva niyatakhAt, tathA| seekeeeeeeeeeees besedememes For Private And Personal
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviadhana Kendra sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryIyatiyutaM // 210 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsad yanmandir coktam- " prAptavyo niyatibalAzrayeNe" tyAdi / tathA purAkRtaM tacca zubhAzubhamiSTAniSTaphalaM kAraNaM, tathA coktam - "yathA yathA | pUrvakRtasya karmaNaH, phalaM nidhAnasyamihopatiSThate / tathA tathA pUrvakRtAnusAriNI, pradIpahasteva matiH pravartate || 1||" tathA "svakarmaNA yukta eva, sarvo hyutpadyate janaH / sa tathA''kRSyate tena, na yathA svayamicchati // 1 // |" ityAdi / tathA puruSakAro'pi kAraNaM, yasyAnna puruSakAramantareNa kiJcitsidhyati, tathA coktam- " na daivamiti saMcintya, tyajedudyamamAtmanaH / anudyamena kastailaM, tilebhvaH prAptumarhati // 1 // " tathA "udyamAJcAru citrAGgi !, naro bhadrANi pazyati / udyamAtkRmikITo'pi, bhinatti mahato drumAn // 2 // tadevaM sarvAnapi kAlAdIn kAraNatvenAbhyupagacchan tathA''tma puNyapApaparalokAdikaM cecchan kriyAvAdI samyagdRSTile - | nAbhyupagantavyaH / zeSakAstu vAdA akriyAvAdAjJAnavAda vainayikavAdA mithyAvAdA ityevaM draSTavyAH, tathAhi -- akriyAvAdyatyantanAstiko'dhyakSasiddhaM jIvAjIvAdipadArthajAtamapahuvan midhyAdRSTireva bhavati, ajJAnavAdI tu sati matyAdike heyopAdeyapradarzake jJAnapaJcake'jJAnameva zreya ityevaM vadan kathaM nonmattaH syAt 1, tathA vinayavAdyapi vinayAdeva kevalAt jJAnakriyAsAdhyAM si| ddhimicchannapakarNayitavyaH, tadevaM viparItArthAbhidhAyitayaite mithyAdRSTayo'vagantavyAH / nanu ca kriyAvAdyapyazItyuttarazatabhedo'pi tatra tatra pradeze kAlAdInabhyupagacchanneva midhyAvAditvenopanyastaH tatkathamiha samyagdRSTilenocyata iti ucyate sa tatrAstyeva jIva ityevaM sAvadhAraNatayA'bhyupagamaM kurvan kAla evaikaH sarvasyAsya jagataH kAraNaM tathA svabhAva eva niyatireva pUrvakRtameva puruSakAra evetyevamapara nirapekSatayaikAntena kAlAdInAM kAraNalenAzrayaNAnmithyAkhaM, tathAhi - astyeva jIva ityevamastinA saha jIvasya | sAmAnAdhikaraNyAt yadyadasti tattaJjIva iti prAptam, ato niravadhAraNapakSasamAzravaNAdiha samyaktvamabhihitaM, tathA kAmadInAmapi For Private And Personal 12 samavaraNAdhya0 kriyAdivAdinAM svarUpaM // 210 //
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagadanmandir Shri Mahaviadhana Kendra samuditAnAM parasparasavyapekSANAM kAraNakhenehAzrayaNAtsamyaktvamiti / nanu ca kathaM kAlAdInAM pratyekaM nirapekSANAM midhyAtvasvabhA | vale sati samuditAnAM samyaktvasadbhAvaH ?, na hi yatpratyekaM nAsti tatsamudAye'pi bhavitumarhati, sikatAtailavat, naitadasti, pratyekaM | padmarAgAdimaNiSvavidyamAnApi ratnAvalI samudAye bhavantI dRSTA, na ca dRSTe'nupapannaM nAmeti yatkiJcidetat, tathA coktam- "kAlo | sahAva niyaI putrakathaM purisa kAraNegaMtA / micchattaM te caiva u samAsao hoMti saMmattaM // 1 // savevi ya kAlAI iha samudAyeNa sAhagA bhaNiyA / juJjati ya emeva ya sammaM savassa kajassa // 2 // na hi kAlAdIhiMto kevalaehiM tu jAyae kiMci / iha mu| ggaraMdhaNAdivitA save samuditA heU // 3 // jaha NegalakkhaNaguNA veruliyAdI maNI visaMjutA / rayaNAvalivavaesaM Na lahaMti mahagghamullAvi // 4 // taha NiyayavAdasuviNicchiyAci aNNo'Napakkha niravekkhA | sammadaMsaNasaddaM save'vi gayA Na pAviMti // // 5 // jaha puNa te caiva maNI jahA guNavisesa bhAgapaDibaddhA / rayaNAvalitti bhaNNat cayaMti pADikasaNNAo // 6 // taha sabai jayavAyA jahANurUva viNiuttavattavA / sammadaMsaNasaddaM labheti Na visesasaNNAo // 7 // tamhA micchaddiTThI sabeci NayA sUtrakR. 36 1 kAlaH svabhAvo niyatiH pUrvakRtaM puruSakAraH kAraNaM ekAntAt mithyAtvaM sabhAsato bhavaMti samyaktvaM // 1 // 2 sarve'pi ca kAlAdaya iha samudAyena sAdhakA bhaNitAH / yujyate ca evameva samyak sarvasya kAryasya // 1 // naiva kAlAdibhiH kevalaistu jAyate kiMcit / iha mudgaraMdhanAvapi tatsarve'pi samuditA hetavaH // 2 // yathA kalakSaNaguNA vairyAdayo maNayo visaMyutAH / ratnAvalIvyapadezaM na labhante mahArghamUlyA api // 3 // tathA nijakavAdasuvinizcitA api anyo'nyapakSanirapekSAH samyagdarzanazabdaM sarve'pi nayA na prApnuvanti // 4 // yathA punaste caiva maNayo yathA guNavizeSabhAgapratibaddhAH / ratnAvalIti bhaNyate tyajanti pratyekasaMjJAH // 5 // tathA sarve'pi nayavAdA yathAnurUpa viniyukta vaktavyAH / samyagdarzanazabdaM labhante na vizeSasaMjJAH // 6 // tasmAnmithyAdRSTayaH sarve'pi nayAH khapakSapratibaddhAH / anyo'nyanizritAH punarbhavanti samyaktvaM sadbhAvAt // 7 // For Private And Personal exx
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaw l adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir mutrakatA sapakkhapaDibaddhA / aNNoNNanissiyA puNa havaMti sammatta sambhAvA // 8 // " yata evaM tasAtyakkhA mithyAkhavAda-kAlAdipratye- 12 samavazIlAGkA-18 kaikAntakAraNarUpaM 'sevadhvam' aGgIkurudhvaM 'samyagvAda' parasparasavyapekSakAlAdikAraNarUpam 'ima' miti mayoktaM pratyakSAsamna 'satya- saraNAdhya. cAryAya- m' avitathamiti // gato nAmaniSpanno nikSepaH, sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccArayitavyaM, taccedamattiyutaM cattAri samosaraNANimANi, pAvAduyA jAiM puDho vayaMti / kiriyaM akiriyaM viNiyaMti taiyaM, // 21 // annANamAhaMsu cautthameva // 1 // aNNANiyA tA kusalAvi saMtA, asaMthuyA No vitigicchatinnA / akoviyA Ahu akoviyehiM, aNANuvIittu musaM vayaMti // 2 // sacaM asacaM iti ciMtayaMtA, asAhu sAhutti udaahrtaa| jeme jaNA veNaiyA aNege, puTThAvi bhAvaM viNaiMsu NAma // 3 // aNovasaMkhA iti te udAhU, aTresa obhAsai amha evN| lavAvasaMkI ya aNAgaehiM, No kiriyamAhaMsu akiriyavAdI // 4 // 10 // 21 // asya ca prAktanAdhyayanena sahAyaM saMvandhaH, tadyathA-sAdhunA pratipannabhAvamArgeNa kumArgAzritAH paravAdinaH samyak parijJAya | parihartavyAH, tatsvarUpAviSkaraNaM cAnenAdhyayanenopadizyate iti, anantarasUtrasthAnena sUtreNa saha saMbandho'yaM, tadyathA-saMvRto For Private And Personal
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaj anmandir mahAprajJo 'vIro dattaiSaNAM carannabhinirdhataH san mRtyukAlamabhikAjhed etatkevalino bhASitaM, tathA paratIrthikaparihAraM ca kuryAt | etacca kevalino matam , atastatparihArArtha tatsvarUpanirUpaNamanena kriyate / 'catvArI'ti saMkhyApadamaparasaMkhyAnivRttyartha 'samavasaraNAni' paratIrthikAbhyupagamasamUharUpANi yAni prAvAdukAH pRthaka pRthagvadanti, tAni cAmani anvarthAbhidhAyibhiH saMjJApadainirdizyante, tadyathA-kriyAm-astItyAdikAM vadituM zIlaM yeSAM te kriyAvAdinaH, tathA'kriyAM nAstItyAdikAM vadituM zIlaM yeSAM te'kriyAvAdinaH, tathA tRtIyA vainayikAzcaturthAstvajJAnikA iti // 1 // tadevaM kriyAkriyAvainayikAjJA navAdinaH sAmAnyena pradAdhunA taSaNArtha tanmatopanyAsaM pazcAnupUrvyapyastItyataH pazcAnupUrtyA kartumAha, yadi18|| vaiteSAmajJAnikA eva sarvApalApitayA'tyantamasaMbaddhA atastAnevAdAvAha-ajJAnaM vidyate yeSAmajJAnena vA carantItyajJA nikAH AjJAnikA vA tAvatpradarzyante, te cAjJAnikAH kila vayaM kuzalA ityevaMvAdino'pi santaH 'asaMstutA' ajJAnameva zreya ityevaMvAditayA asaMbaddhAH, asaMstutalAdeva vicikitsA-cittaviplatizcittabhrAntiH saMzItistAM na tIrNA-nAtikrAntAH, tathAhi te UcuH-ya ete jJAninaste parasparaviruddhavAditayA na yathArthavAdino bhavanti, tathAhi-eke sarvagatamAtmAnaM vadanti tathA'nye asarvagataM apare aMguSThaparvamAnaM kecana zyAmAkatandulamAtramanye mUrtamamUta hRdayamadhyavartinaM lalATavyavasthitamityAdyAtmapa| dArtha eva sarvapadArthapuraHsare teSAM naikavAkyatA, na cAtizayajJAnI kazcidasti yadvAkyaM pramANIkriyeta, na cAsau vidyamAno'pyu-12 palakSyate'gdirzinA, 'nAsarvajJaH sarva jAnAtIti vacanAta , tathA coktam-"sarvajJo'sAviti hyetattatkAle'pi bubhutsubhiH / 1 dhIro pra0 / 2 dUSaNArtha pra0 / 3 vyAkhyAnamiti zeSaH / 4 asaMbaddhabhASiNaH / / Receeeeeeeeeeeeese For Private And Personal
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir ttiyutaM sUtrakRtAGgaM tajjJAnajJeyavijJAnazUnyairvijJAyate katham ? // 1 // " na ca tasya samyak tadupAyaparijJAnAbhAvAtsaMbhavaH, saMbhavAbhAvazcetaretarAzrayakhAt , ISI 12 samavazIlAGkA- | tathAhi-na viziSTaparijJAnamRte tadavApyupAyaparijJAnamupAyamantareNa ca nopeyasya viziSTaparijJAnasyAvAptiriti, na ca jJAnaM jJeyasya saraNAdhya0 cAryAMyatra- svarUpaM paricchettumalaM, tathAhi-yatkimapyupalabhyate tasyArvAgmadhyaparabhAgairbhAvyaM, tatrAgbhiAgasyaivopalabdhirnetarayoH, tenaiva vyavahita khAt, arvAgbhAgasyApi bhAgatrayakalpanAttatsarvA rAtIyabhAgaparikalpanayA paramANuparyavasAnatA, paramANozca svbhaavviprkRssttkhaadvoN||212|| gdazeninA nopalabdhiriti, tadevaM sarvajJasyAbhAvAdasarvajJasya ca yathAvasthitavastusvarUpAparicchedAtsarvavAdinAM ca parasparavirodhena padArthasvarUpAbhyupagamAt yathottaraparijJAninAM pramAdavatAM bahutaradoSasaMbhavAdajJAnameva zreyaH, tathAhi-yadyajJAnavAn kathaJcitpAdena | zirasi hanyAt tathApi cittazuddherna tathAvidhadoSAnupaGgI syAdityevamajJAnina evaMvAdinaH santo'saMbaddhAH, na caivaMvidhAM cittavi-12 |2|| plati vitINoM iti / tatraivavAdinaste ajJAnikA 'akovidA' anipuNAH samyakaparijJAna vikalA ityavagantavyAH, tathAhi yatra |bhihitaM 'jJAnavAdinaH parasparaviruddhArthavAditayA na yathArthavAdina' iti tadbhavasvasarvajJapraNItAgamAbhyupagamavAdinAmayathArthavAdivaM, ina cAbhyupagamavAdA eva bAdhAyai prakalpyante, sarvajJapraNItAgamAbhyupagamavAdinA tu na kacitparasparato virodhaH, sarvajJakhAnyathAnupa-18 5| pariti, tathAhi-prakSINAzeSAvaraNatayA rAgadveSamohAnAmanRtakAraNAnAmabhAvAnna tadvAkyamayathArthamityevaM tatpraNItAgamavatAM na || virodhavAdikhamiti / nanu ca syAdetad yadi sarvajJaH kazcitsyAta, na cAsau saMbhavatItyuktaM prAka, satyamuktamayuktaM tUktaM, tathAhi--|| | yattAvaduktaM 'na cAso vidyamAno'pyupalakSyatendirzineti' tadayuktaM, yato yadyapi paracetovRttInAM duranvayakhAtsarAgA vItarAgA || | iva ceSTante vItarAgAH sarAgA ivetyataH pratyakSeNAnupalabdhiH, tathApi saMbhavAnumAnasya sadbhAvAttadvAdhakapramANAbhAvAca tadastikhama For Private And Personal
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir nivArya, saMbhavAnumAnaM khidaM-vyAkaraNAdinA zAstrAbhyAsena saMskriyamANAyAH prajJAyA jJAnAtizayo jJeyAvagarma pratyupalabdhaH, tadatra kazcittathAbhUtAbhyAsavazAtsarvajJo'pi svAditi, na ca tadabhAvasAdhakaM pramANamasti, tathAhi-na tAvadagdarzipratyakSeNa sarvajJAbhAvaH 9 sAdhayituM zakyaH, tasya hi tajjJAnajJeyavijJAnazUnyakhAd, azUnyakhAbhyupagame ca sarvajJatvApattiriti / nApyanumAnena, tadavyabhicA| riliGgAbhAvAditi / nApyupamAnena sarvajJAbhAvaH sAdhyate, tasya sAdRzyabalena pravRtteH, na ca sarvajJAbhAve sAdhye tAdRgvidhaM sAha zyamasti yenAsau sidhyatIti / nApyarthApatyA, tasyAH pratyakSAdipramANapUrvakatvena pravRtteH, pratyakSAdInAM ca tatsAdhakatvenApravarta| nAt tasyA apyapravRttiH / nApyAgamena, tasya sarvajJasAdhakatvenApi darzanAt , nApi pramANapaJcakAbhAvarUpeNAbhAvena sarvajJAbhAva: sidhyati, tathAhi-sarvatra sarvadA na saMbhavati tadgrAhakaM pramANamityetadarvAgdarzino vaktuM na yujyate, tena hi dezakAlaviprakRSTAnAM , | puruSANAM yadvijJAnaM tasya grahItumazakyatvAt , tadgrahaNe vA tasyaiva sarvajJatvApatteH, na cArvAgdarzinAM jJAnaM nivartamAnaM sarvajJAbhAvaM | saudhayati, tasyAvyApakatvAt , na cAvyApakavyAvRttyA padArthavyAvRttiyukteti, na ca vastvantaravijJAnarUpo'bhAvaH sarvajJAbhAvasAdhanAyAlaM, vastvantarasarvajJayorekajJAnasaMsargapratibandhAbhAvAt / tadevaM bAdhakapramANAbhAvAtsaMbhavAnumAnasya ca pratipAditatvAdasti sarvajJaH, tatpraNItAgamAbhyupagamAcca matabhedadoSo durApAsta iti, tathAhi-tatpraNItAgamAbhyupagamavAdinAmekavAkyatayA zarIramAtra-16 vyApI saMsAryAtmA'sti, tatraiva tadguNopalabdheriti, itaretarAzrayadoSazcAtra nAvataratyeva, yato'bhyasyamAnAyAH prajJAyA jJAnAtizayaH4 / 1 zAstrAbhyAse karaNavAttRtIyA yadvA'bhyAsAbhyasyayoraikyaM / 2 buddhitAratamyopalabdhervizrAntisiddhiH / 3 bhAvayati pra0 / 4 ghaTajJAne hi paTAbhAvapratItiyathA / / 5 viSayitAniyamAbhAvAt / For Private And Personal
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav i tadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyavR saraNAdhya0 ciyuta // 213 // svAtmanyapi dRSTo, na ca dRSTe'nupapannaM nAmeti / yadapyabhihitaM tadyathA 'naca jJAnaM jJeyasya svarUpaM paricchettumalaM, sarvatrArvAgbhAgena / 12 samavavyavadhAnAt , sarvArAtIyabhAgasya ca paramANurUpatayA'tIndriyatvAditi, etadapi vAmAtrameva, yataH sarvajJajJAnasya dezakAlasvabhAvavyavahitAnAmapi grahaNAnAsti vyavadhAnasaMbhavaH, arvAgdarzijJAnasyApyavayavadvAreNAvayavini pravRttenAsti vyavadhAnaM, na hyavayavI | khAvayavairvyavadhIyata iti yuktisaMgatam , apica-ajJAnameva zreya ityatrAjJAnamiti kimayaM paryudAsa AhokhitprasajyapratiSedhaH 1, tatra yadi jJAnAdanyadajJAnamiti tataH paryudAsavRttyA jJAnAntarameva samAzritaM syAt nAjJAnavAda iti, atha jJAnaM na bhavatItyajJAnaM tuccho nIrUpo jJAnAbhAvaH sa ca sarvasAmarthyarahita iti kathaM zreyAniti / apica-ajJAnaM zreya iti prasajyapratiSedhena jJAnaM zreyo na bhavatIti kriyApratiSedha eva kRtaH syAd, etaccAdhyakSabAdhitaM, yataH samyagjJAnAdartha paricchidya pravartamAnorthakriyArthI na visaM-1 vAdyata iti / kiMca-ajJAnapramAdavadbhiH pAdena ziraHsparzane'pi svalpadoSatAM parijJAyaivAjJAnaM zreya ityabhyupagamyate, evaM ca sati || pratyakSa eva svAdabhyupagamavirodho, nAnumAnaM pramANamiti / tathA tadevaM sarvathA te ajJAnavAdinaH 'akovidA' dharmopadezaM pratyanipuNAH svato'kovidebhya eva vaziSyebhya 'AhuH kathitavantaH, chAndasatvAccaikavacanaM sUtre kRtamiti / zAkyA api prAyazo'jJAnikAH, avijJopacitaM karma bandhaM na yAtItyevaM yataste'bhyupagamayanti, tathA ye ca bAlamatcasuptAdayo'spaSTavijJAnA abandhakA ityevamabhyupagamaM kurvanti, te sarve'pyakovidA draSTavyA iti / tathA'jJAnapakSasamAzrayaNAcAnanuvicintya bhASaNAnmRSA te sadA bada1 vivakSitaM niSedhyaM jJAnamatra, tathA cAnyasyApi jJAnatve na kSatiH / 2 kiriyaM akiriyamityAdyagAthAyAmekavacanasya samAdhAnamidamAbhAti / For Private And Personal
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Aadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaldanmandir nti / anuvicintya bhASaNaM yato jJAne sati bhavati, tatpUrvakatvAca satyavAdasya, ato jJAnAnabhyupagamAdanuvicintya bhASaNAbhAvaH, tadabhAvAca teSAM mRSAvAditvamiti // 2 // sAmprataM vainayikavAdaM nirAcikIrSuH prakramate-sayo hitaM 'satyaM paramArtho yathAvasthitapadArthanirUpaNaM vA mokSo vA tadapAyabhUto vA saMyamaH satyaM tadasatyam 'iti' evaM 'vicintayanto manyamAnAH, evamasatyamapi satyamiti manyamAnAH, tathAhi-samyagdarzanajJAnacAritrAkhyo mokSamArgaH satyastamasatyatvena cintayanto vinayAdeva mokSa ityetada| satyamapi satyatvena manyamAnAH, tathA asAdhumappaviziSTakarmakAriNaM vandanAdikayA vinayapratipattyA sAdhum 'iti' evam 'udA harantaH' pratipAdayanto na samyagyathAvasthitadharmasya parIkSakAH, yuktivikalaM vinayAdeva dharma ityevamabhyupagamAt , ka ete ityetadA18 ha-ye 'imeM' buddhyA pratyakSAsannIkRtA 'janA iva' prAkRtapuruSA iva janA vinayena caranti vainayikA-vinayAdeva kevalAtsva-18 gemokSAvAptirityevaMvAdinaH 'aneke bahavo dvAtriMzadbhedabhinnatvAtteSAM, te ca vinayaMcAriNaH kenaciddharmArthinA pRSTAH santo'pizabdAdapRSTA vA 'bhAvaM' paramArtha yathArthopalabdhaM vAbhiprAya vA vinayAdeva vargamokSAvAptirityevaM 'vyanaiSuH' vinItavantaHsarvadA sarvasya sarvasiddhaye vinayaM grAhitavantaH, nAmazabdaH saMbhAvanAyAM, saMbhAvyata eva vinayAtsvakAryasiddhiriti, taduktam"tasmAtkalyANAnAM sarveSAM bhAjanaM vinaya" iti // 3 // kiMcAnyat-saMkhyAnaM saMkhyA-paricchedaH upa-sAmIpyena |saMkhyA upasaMkhyA-samyagyathAvasthitArthaparijJAnaM nopasaMkhyA'nupasaMkhyA tayA'nupasaMkhyayA-aparijJAnena vyAmUDhamatayaste vainayikAH khAgraha grastA iti etad-yathA vinayAdeva kevalAtsvargamokSAvAptirityudAhRtavantaH, etaca te mahAmohAcchA1 samucayArthalAttacchabdenAnuvicinva bhASaNaparAmarzaH / 2 0kAriNaH / 3 lambhaM pra0 / Keeeeeeeeeeeeeeee Tag2020020200000000000202000 For Private And Personal
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa hoyanmandir cAryAyavR. sUtrakRtAGgaM ||ditaa 'udAhu: udAhRtavantaH-yathaivaM sarvasya vinayapratipacyA kho'rthaH-svargamokSAdikaH asmAkam 'avabhAsate' Avirbhavati || 12 samavazIlAGkA- // prApyate itiyAvat , anupasaMkhyodAhRtizca teSAmevamavagantavyA, tadyathA jJAnakriyAbhyAM mokSasadbhAve sati tadapAsya vinayAdevaika-18 saraNAdhya. sAttadavAptyabhyupagamAditi, yadapyuktaM 'sarvakalyANabhAjanaM tadapi samyagdarzanAdisaMbhave sati vinayasya kalyANabhAkvaM bhavati naittiyutaM kakasyeti, tadrahito hi vinayopetaH sarvasya prahatayA nyatkAramevApAdayati, tatazca vivakSitArthAvabhAsanAbhAvAtteSAmevaMvAdi-ga // 214 // nAmajJAnAvRtatvamevAvaziSyate, nAbhipretArthAvAptirityuktA vainyikaaH|| sAmpratamakriyAvAdidarzanaM nirAcikIrSuH pazcArdhamAha-lavaM-18 karma tasAdapazaGkitum-apasartuM zIlaM yeSAM te lavApazatino-lokAyatikAH zAkyAdayazca, teSAmAtmaiva nAsti kutastakriyA tajja-18 18. nito vA karmabandha iti, upacAramAtreNa tvasti bandhaH, tadyathA-'baddhA muktAzca kathyante, muSTigranthikapotakAH / na cAnye drvytH||4|| || santi, mussttigrnthikpotkaaH||1|| tathAhi-bauddhAnAmayamabhyupagamo, yathA-'kSaNikAH sarvasaMskArA' iti 'asthitAnAM [ca]| kutaH kriye' tyakriyAvAditvaM, yo'pi skandhapaJcakAbhyupagamasteSAM so'pi saMvRtimAtreNa na paramArthena, yatasteSAmayamabhyupagamaH, tadyathA-vicAryamANAH padArtho na kathaJcidapyAtmAnaM vijJAnena samarpayitumalaM, tathAhi-avayavI tatvAnyaktvAbhyoM vicAryamANo | na ghaTAM prAzcati, nApyavayavAH paramANuparyavasAnatayA'tisUkSmatvAjjJAnagocaratAM pratipadyante, vijJAnamapi jJeyAbhAvenAmUrtasya nirA-S kAratayA na svarUpaM vibharti, tathA coktama-"yathA yathArthAzcintyante, vivicyante tathA tathA / yadyetatsvayamarthebhyo, rocate tatra ke vayam ? // 1 // " iti, pracchannalokAyatikA hi bauddhAH, tatrAnAgataiH kSaNaiH cazabdAdatItaizca vartamAnakSaNasyAsaMgatene kriyA, nApi ca KA 1 lavAvazatinaH / agre'pi atra gAthAyAM / 2 tattvA'tattvAbhyAM pra0 / 3 avayavebhyo'bhinnasvetarAbhyAM / For Private And Personal
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir eeseeeeeeeeeeee tajanitaH karmabandha iti / tadevamakriyAvAdino nAstikavAdinaH sarvApalApitayA lavAvazaGkinaH santo na kriyAmAhuH, tathA akriya AtmA yeSAM sarvavyApitayA te'pyakriyAvAdinaH sAMkhyAH, tadevaM te lokAyatikabauddhasAMkhyA anupasaMkhyayA aparijJAneneti-etat | pUrvoktamudAhRtavantaH, tathaitattvajJAnenaivodAhRtavantaH, tadyathA-asmAkamevamabhyupagame'rtho'vabhAsate-yujyamAnako bhavatIti, tadevaM zloka-1 | pUrvArddha kAkAkSigolakanyAyenAkriyAvAdimate'pyAyojyamiti // 4 // sAmpratamakriyAvAdinAmajJAnavijRmbhitaM darzayitumAha sammissabhAvaM ca girA gahIe, se mummuI hoi aNANuvAI / imaM dupakkhaM imamegapakkhaM, AhaMsu chalAyataNaM ca kammaM // 5 // te evamakkhaMti abujjhamANA, virUvarUvANi akiriyvaaii| je mAyaittA bahave maNUsA, bhamaMti saMsAramaNovadaggaM ||6||nnaaico uei Na asthameti, Na caMdimA vaDhDhati hAyatI vA / salilA Na saMdaMti Na vaMti vAyA, vaMjho Niyato kasiNe hu loe // 7 // jahAhi aMdhe saha jotiNAvi, rUvAi No passati hINaNette / saMtaMpi te evamakiriyavAI, kiriyaM Na passaMti niruddhapannA // 8 // khakIyayA girA-cAcA svAbhyupagamenaiva 'gRhIte' tasminnarthe nAntarIyakatayA vA samAgate sati tasyA''yAtassArthasya girA pra1 lokAyakitA bauddhAH sAMkhyAH pra0 / For Private And Personal
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailas a nmandit 303929 saraNAdhya0 sUtrakRtAGgaM tiSedhaM kurvANAH 'sammizrIbhAvam' astitvanAstitvAbhyupagamaM te lokAyatikAdayaH kurvanti, vAzabdAtpratiSedhe pratipAdyastizIlAGkA- tvameva pratipAdayanti, tathAhi-lokAyatikAstAvatsvaziSyebhyo jIvAdyabhAvapratipAdakaM zAstraM pratipAdayanto nAntarIyakatayA''cAIyavR- tmAnaM kartAraM karaNaM ca zAstraM karmatApannAMzca ziSyAnavazyamabhyupagaccheyuH, sarvazUnyatve tvasya tritayasyAbhAvAnmizrIbhAvo vyatyayo ttiyuta vA / bauddhA api mizrIbhAvamevamupagatAH, tadyathA-"gantA ca nAsti kazcidgatayaH SaD bauddhazAsane proktAH / gamyata iti ca gatiH // 215 // svAcchutiH kathaM zobhanA bauddhI // 1 // " tathA-'karma [ca] nAsti phalaM cAstI' tyasati cAtmani kArake kathaM SaDgatayaH, jJAnasantAnasyApi saMtAnivyatirekeNa saMvRtimattvAt kSaNasya cAsthitatvena kriyA'bhAvAnna nAnAgatisaMbhavaH, sarvANyapi karmANyabandha nAni prarUpayanti vAgame, tathA pazca jAtakazatAni ca buddhasyopadizanti, tathA-'mAtApitarau hatvA buddhazarIre ca rudhiramutpAdya / 4 arhadvadhaM ca kRtvA stUpaM bhittvA ca paJcaite // 1 // AvIcinarakaM yAnti / evamAdikasyAgamasya sarvazUnyatve praNayanamayuktisaMgataM | || syAt , tathA jAtijarAmaraNarogazokottamamadhyamAdhamatvAni ca na syuH, eSa eva ca nAnAvidhakarmavipAko jIvAstitvaM kartRtvaM // karmavatvaM cAvedayati, tathA 'gAndharvanagaratulyA maayaasvpnoppaatghnsdRshaaH| mRgtRssnnaaniihaaraambucndrikaalaatckrsmaaH||1|| iti bhASaNAca spaSTameva mizrIbhAvopagamanaM bauddhAnAmiti / yadivA-nAnAvidhakarmavipAkAbhyupagamAtteSAM vyatyaya eveti, tatha coktam-"yadi zUnyastava pakSo matpakSanivArakaH kathaM bhavati ? / atha manyase na zUnyastathApi matpakSa evAsau // 1 // " ityAdi, tadevaM bauddhAH pUrvoktayA nItyA mizrIbhAvamupagatA nAstitvaM pratipAdayanto'stikhameva pratipAdayanti // tathA sAMkhyA api sarvavyApitayA akriyamAtmAnamabhyupagamya prakRtiviyogAnmokSasadbhAva pratipAdayantaste'pyAtmano bandhaM mokSaM ca svavAcA pratipAdaya // 215 // For Private And Personal
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailas a nmandit |nti, tatazca bandhamokSasadbhAve sati khakIyayA girA sakriyakhe gRhIte satyAtmanaH sammizrIbhAvaM vrajanti, yato na kriyAmantareNa bandhamokSau ghaTete, vAzabdAdakriyatve pratipAdye vyatyaya eva-sakriyatvaM teSAM svavAcA pratipadyate / tadevaM lokAyatikAH sarvAbhAvAbhyu| pagamena kriyA'bhAvaM pratipAdayanti bauddhAzca kSaNikatvAtsarvazUnyatvAcAkriyAmevAbhyupagamayantaH svakIyAgamapraNayanena coditAH santaH sammizrIbhAvaM khavAcaiva pratipadyante, tathA sAMkhyAzcAkriyamAtmAnamabhyupagacchanto bandhamokSasadbhAvaM ca khAbhyupagamenaiva sammizrIbhAvaM vrajanti vyatyayaM ca etatpratipAditaM / yadivA bauddhAdiH kazcitsyAdvAdinA samyagghetudRSTAntairvyAkulIkriyamANaH san samyaguttaraM dAtumasamartho yatkiJcanabhASitayA 'mummuI hoi'tti gadgadabhASitvenAvyaktabhASI bhavati, yadivA prAkRtazailyA chAndasatvAcA| yamoM draSTavyaH, tadyathA-mUkAdapi mUko mUkamUko bhavati, etadeva darzayati-syAdvAdinoktaM sAdhanamanuvadituM zIlamasyetyanuvAdI ||4| | tatpratiSedhAdananuvAdI, saddhetubhiyAkulitamanA maunameva pratipadyata iti bhAvaH, ananubhASya ca pratipakSasAdhanaM tathA'dUSayitvA ca / | svapakSaM pratipAdayanti, tadyathA-'idam' asadabhyupagataM darzanamekaH pakSo'syeti ekapakSamapratipakSatayaikAntikamaviruddhArthAbhidhAyi-| | tayA niSpratibAdhaM pUrvoparAviruddhamityarthaH, idaM caivaMbhUtamapi sadi(tkami)tyAha-dvau pakSAvasyeti dvipakSaM-sapratipakSamanaikAntikaM | pUrvAparaviruddhArthAbhidhAyitayA virodhivacanamityarthaH, yathA ca virodhivacanatvaM teSAM tathA prAgdarzitameva, yadivedamasadIyaM darzanaM dvau pakSAvasyeti dvipakSaM-karmabandhanirjaraNaM prati pakSadvayasamAzrayaNAta , tatsamAzrayaNaM cehAmutra ca vedanAM caurapAradArikAdInAmiva, te hi karacaraNanAsikAdicchedAdikAmihaiva puSpakalpAM svakarmaNo viDambanAmanubhavanti amutra ca narakAdau tatphalabhUtAM vedanAM | samanubhavantIti, evamanyadapi karmobhayavedyamabhyupagamyate. taccedaM 'prANI prANijJAna' mityAdi pUrvavat , tathedamekaH pakSo'syetyeka For Private And Personal
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha oyanmandir ttiyutaM sUtrakRtAGgaM || pakSaM iheba janmani tasya catvAracam-jApazApApata pArazApAtamAthApaya skhamAntaka paat| tadava svAdvAdinAbhiyuktAH||12 samavazIlAGkA- khadarzanamevamanantaroktayA nItyA pratipAdayanti, tathA syAdvAdisAdhanoktau chalAyatanaM chalaM navakambalo devadatta ityAdikaM saraNAdhya0 cAryAyavR 'AhuH uktavantaH, cazabdAdanyacca dUSaNAbhAsAdikaM, tathA karma ca ekapakSadvipakSAdikaM pratipAditavanta iti, yadivA paDAya tanAni-upAdAnakAraNAni AzravadvArANi zrotrendriyAdIni yasya karmaNastatpaDAyatanaM karmetyevamAhuriti // 5 // saamprtmetddss||216|| NAyAha-'te' cArvAkavauddhAdayokriyAvAdina evamAcakSate, sadbhAvamabudhyamAnA mithyAmalapaTalAvRtAtmAnaH paramAtmAnaM ca vyudagrAhayanto 'virUparUpANi nAnAprakArANi zAstrANi prarUpayanti, tadyathA-'dAnena mahAbhogAzca dehinAM suragatizca zIlena / bhA| vanayA ca vimuktistapasA sarvANi sidhyanti // 1 // tathA pRthivyApastejo vAyurityetAnyeva catvAri bhUtAni vidyante, nAparaH kazcitsukhaduHkhabhAgAtmA vidyate, yadivaitAnyapyavicAritaramaNIyAni na paramArthataH santIti, svapmendrajAlamarumarIcikAnicayadvicandrAdipratibhAsarUpatvAtsarvasyeti / tathA 'sarva kSaNikaM nirAtmaka' 'muktistu zUnyatAdRSTastadarthAH zeSabhAvanA' ityAdIni nAnA| vidhAni zAstrANi vyudgrAhayantyakriyAtmAno kriyAvAdina iti / te ca paramArthamabudhyamAnA yaddarzanam 'AdAya' gRhItvA bahavo | manuSyAH saMsAram 'anavadagram' aparyavasAnamarahaTTaghaTInyAyena 'bhramanti' paryaTanti, tathAhi-lokAyatikAnAM sarvazUnyatve pratipAye na pramANamasti, tathA coktam-"tatvAnyupaplutAnIti, yuktyabhAve na sidhyati / sAsti cetsaiva nastattvaM, tatsiddhau sarvamastu 216 // sat // 1 // " na ca pratyakSamevaikaM pramANam , atItAnAgatabhAvatayA pitRnibandhanasyApi vyavahArasyAsiddheH, tataH sarvasaMvyavahAro1nAsti pra. eeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jan Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsag a nmandir Seceae000000000000000 www.kobatirth.org cchedaH sAditi / bauddhAnAmapyatyantakSaNikalena vastunAbhAvaH prasajati, tathAhi-yadevArthakriyAkAri tadeva paramArthataH sat, na ca 81 kSaNA krameNArthakriyAM karoti, kSaNikabahAneH, nApi yaugapaghena, [tatkAryANAM] ekasineva kSaNe sarvakAryApatteH, na caitadRSTamiSTaM vA, 81 naca jJAnAdhAramAtmAnaM guNinamantareNa guNabhUtasya saMkalanApratyayasya sadbhAva ityetacca prAguktaprAyaM, yaccoktaM-dAnena mahAbhogA' ityAdi tadAhatairapi kathazcidiSyata eveti, na cAbhyupagamA eva bAdhAyai prakalpyanta iti // 6 // punarapi zUnyamatAvirbhAvanAyAha-sarvazUnyavAdino hyakriyAvAdinaH sarvAdhyakSAmAdityodmanAdikAmeva kriyAM tAvanirundhantIti darzayati-Adityo hi sarvajanapravIto jagatpradIpakalpo divasAdikAlavibhAgakArI sa eva tAvanna vidyate, kutastasyodgamanamastamayanaM vA ?, yacca jAjvalya-| mAnaM tejomaNDalaM dRzyate tad bhrAntamatInAM dvicandrAdipratibhAsamRgaSNikAkalpa vartate / tathA na candramA vardhate zuklapakSe, nApyaparapakSe pratidinamapahIyate, tathA 'na salilAni' udakAni 'syandante' parvatanijharebhyo na sravanti / tathA vAtAH satatagatayo na vAnti / kiM bahunoktena ?, kRtsno'pyayaM loko 'vandhyaH ' arthazUnyo 'niyato nizcitaH abhAvarUpa itiyAvat , sarvamidaM yadupalabhyate tanmAyAkhapnendrajAlakalpamiti // 7 // etatparihatukAma Aha-yathA hyandho-jAtyandhaH pazcAdvA 'hInanetra:' apagatacakSuH 'rUpANi' ghaTapaTAdIni 'jyotiSApi' pradIpAdinApi saha vartamAno 'na pazyati nopalabhate, evaM te'pyakriyAvAdinaH sadapi ghaTapaTAdikaM vastu tatkriyAM cAstikhAdikAM parispandAdikAM vA [kriyAM] na pazyanti / kimiti ?, yato niruddhA-AcchAditA jJAnAvaraNAdinA karmaNA prajJA-jJAnaM yeSAM te tathA, tathAhi-AgopAlAGganAdipratItaH samastAndhakArakSayakArI kamalAkarodghATanapaTIyAnAdityodmaH pratyahaM bhavaapalakSyate, takriyA ca dezAddezAntarAvApyAjanyatra devadattAdau pratItA'numIyate / candramAzca khapnendrajAlakalpAmAtIpAdinApi saha vatamAna pazyanti / kimiAta " / sUtrakR. 37 For Private And Personal
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ a dhana Kendra Shri Mahav Acharya Shri Kailashag www.kcbatirth.org a nmandir tiyutaM sUtrakRtAGgaM 18 pratyahaM kSIyamANaH samastakSayaM yAvatpunaH kalAbhivRddhyA pravardhamAnaH saMpUrNAvasthA(syA)yAM yAvadadhyakSeNaivopalakSyate / tathA saritazca 12 samavazIlAkA- prAvRSi jalakallolAvilAH syandamAnA dRzyante / vAyavazva vAnto vRkSabhaGgakampAdibhiranumIyante / yaccoktaM bhavatA-sarvamidaM saraNAdhya0 cAIya- | mAyAkhapnendrajAlakalpamiti, tadasat , yataH sarvAbhAve kasyacidamAyArUpasya satyasyAbhAvAnmAyAyA evAbhAvaH syAt , yazca mAyAM pratipAdayet yasya ca pratipAdyate sarvazUnyale tayorevAbhAvAtkutastavyavasthitiriti ?, tathA svapno'pi jAgradavasthAyAM satyAM vyavasthA-18 // 217 // pyate tasyA abhAve tasyApyabhAvaH syAttataH khapnamabhyupagacchatA bhavatA tannAntarIyakatayA jAgradavasthA'vazyamabhyupagatA bhavati, tadabhyupagame ca sarvazUnyabahAniH, na ca svapno'pyabhAvarUpa eva, svapne'pyanubhUtAdeH sadbhAvAt , tathA coktam-"aNuhUyadivaciMtiya suyapayaiviyAradevayA'NUyA / sumiNassa nimittAI puNaM pAvaM ca NAbhAvo // 1 // " indrajAlavyavasthA'pyaparasatyakhe sati bhavati, IST | tadabhAve tu kena kasya candrajAlaM vyavasthApyeta ?, dvicandrapratibhAso'pi rAtrau satyAmekasiMzca candramasyupalaMbhakasadbhAve ca ghaTate na | sarvazUnyale, na cAbhAvaH kasyacidapyatyantatuccharUpo'sti, zazaviSANakUrmaromagaganAravindAdInAmatyantAbhAvaprasiddhAnAM samAsapra-| 18 tipAghasyaivArthasvAbhAvo na pratyekapadavAcyArthasyeti, tathAhi-zazo'pyasti viSANamapyasti kiM satra zazamastakasamavAyi viSANaM nAstItyetatpratipAdyate, tadevaM saMbandhamAtramatra niSidhyate nAtyantiko vasvabhAva iti, evamanyatrApi draSTavyamiti / tadevaM vidyamAnAyAmapyastItyAdikAyAM kriyAyAM niruddhaprajJAstIrthikA akriyAvAdamAzritA iti // 8 // aniruddhaprajJAstu yathAvasthitArtheve- | // 217 // dino bhavanti, tathAhi-avadhimanaHparyAyakevalajJAninakhailokyodaravivaravartinaH padArthAn karatalAmalakanyAyena pazyanti, samasta 1 anubhUtadRSTacintitazrutaprakRtivikAradevatAnUpAH / svapnasya nimittAni puNyaM pApaM ca nAbhAvaH // 1 // 2 bendrajAlaM pra0 / For Private And Personal
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jadrana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsbymandir 4 zrutajJAnino'pi AgamabalenAtItAnAgatAnarthAn vidanti, ye'pyanye'STAGganimittapAragAste'pi nimittabalena jIvAdipadArtha- 181 paricchedaM vidadhati, tadAha saMvaccharaM suviNaM lakkhaNaM ca, nimittadehaM ca uppAiyaM ca / aDhaMgameyaM bahave ahittA, logaMsi II jANaMti aNAgatAI // 9 // keI nimittA tahiyA bhavaMti, kesiMci taM vippaDieti NANaM / te vijabhAvaM aNahijjamANA, Ahesu vijAparimokkhameva // 10 // te evamakkhaMti samiJca logaM, tahA tahA (gayA)samaNA mAhaNA yAsayaM kaDaM NannakaDaM ca dukkhaM, AhaMsu vijAcaraNaM pamokkhaM // // 11 // te cakkhu logaMsiha NAyagA u, maggANusAsaMti hitaM pyaannN| tahA tahA sAsayamAhu | loe, jaMsI payA mANava ! saMpagADhA // 12 // 'sAMvatsara' miti jyotiSaM svapnapratipAdako granthaH khapnastamadhItya 'lakSaNaM' zrIvatsAdikaM, cazabdAdAntaravAhyabheda 'nimittaM' vAkprazastazakunAdikaM dehe bhavaM daihaM-mapakatilakAdi, utpAte bhavamautpAtikam-ulkApAtadigdAhaniryAta tathA aSTAGgaM ca nimittamadhItya, tadyathA-bhaumamutpAtaM svapnamAntarikSamAjhaM kharaM lakSaNaM vyaJjanamityevaMrUpaM navamapUrvata-18 |tIyAcAravastuvinirgataM sukhaduHkhajIvitamaraNalAbhAlAbhAdisaMsUcakaM nimittamadhItya loke'sinnatItAni vastUni anAgatAni ca For Private And Personal
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavil Nadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGga zIlAGkA- cAIyavR ciyutaM // 218 // jAnanti' paricchindanti, na ca zUnyAdivAdeSvetad ghaTate, tasAdapramANakameva tairabhidhIyata iti // 9 // evaM vyAkhyAte sati / 12 samavaAha para:-nanu vyabhicAryapi zrutamupalabhyate, tathAhi-caturdazapUrvavidAmapi SaTsthAnapatisamAgama ughuSyate kiM punaraSTAGganimitta- saraNAdhya0 zAstravidAm ?, atra cAGgavarjitAnAM nimittazAstrANAmAnuSTubhena chandasArdhatrayodaza zatAni sUtraM tAvansyeva sahasrANi vRttistAvapramANalakSA paribhASeti, aGgasya tvardhatrayodazasahasrANi mUtraM, tatparimANalakSAvRttiraparimitaM vArtikamiti, tadevamaSTAGganimittavedinAmapi parasparataH SaTsthAnapatitatvena vyabhicAritvamata idamAha-'keItyAdi, chAndasatvAtprAkRtazailyA vA liGgavyatyayaH, kAnici| nimittAni 'tathyAni' satyAni bhavanti, keSAzcittu nimittAnAM nimittavedinAM vA buddhivaikalyAttathAvidhakSayopazamAbhAvena tat // |nimittajJAna 'viparyAsaM' vyatyayameti, ArhatAnAmapi nimittavyabhicAraH samupalabhyate, kiM punastIthikAnAM?, tadevaM nimittazAstrasya vyabhicAramupalabhya 'te' akriyAvAdino 'vidyAsadbhAva vidyAmanadhIyAnAH santo nimittaM tathA cAnyathA ca bhavatIti matvA te |'AhaMsu vijApalimokkhameva vidyAyAH-zrutasya vyabhicAreNa tasya parimokSaM-parityAgamAhuH uktavantaH, yadivA-kriyAyA | abhAvAdvidyayA-jJAnenaiva mokSaM-sarvakarmacyutilakSaNamAhuriti / kaciccaramapAdasvaivaM pAThaH, 'jANAmu logaMsi vayaMti maMdatti, vidyAmanadhItyaiva svayameva lokamasmin vA loke bhAvAn svayaM jAnImaH, evaM 'maMdA' jaDA vadanti, na ca nimittakha tathyatA, tathAhi-kasyacitkacikSute'pi gacchataH kAryasiddhidarzanAt , sacchakunasadbhAve'pi kAryavidhAtadarzanAd, ato nimittabalenAdezavidhAyinAM mRSAvAda eva kevalamiti, naitadasti, na hi samyagadhItasya zrutasvArthe visaMvAdosti, yadapi SaTsthAnapatitasamudghoSyate 1 bodhavaikalyAtU yadvA nimittazabdena nimittazAstrANi tena tadviSayakabuddhivaikalyAt / seeeeeeeee For Private And Personal
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man 17 Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir IS|| tadapi puruSAzritakSayopazamavazena, na ca pramANAbhAsavyabhicAre samyakpramANavyabhicArAzaGkA kartu yujyate, tathAhi-marumarIci|| kAnicaye jalagrAhi pratyakSaM vyabhicaratItikRtA kiM satyajalagrAhiNo'pi pratyakSasya vyabhicAro yuktisaMgato bhavati', na hi mazakavartiranisiddhAbupadizyamAnA vyabhicAriNIti satyadhRmasyApi vyabhicAro, na hi suvivecitaM kArya kAraNaM vyabhicaratIti, tatava pramAturayamaparAdho na pramANasya, evaM suvivecitaM nimittazrutamapi na vyabhicaratIti, yazca kSute'pi kAryasiddhidarzanena vyabhicAraH zakyate so'nupapatraH, tathAhi-kAryAkUtAva kSute'pi gacchato yA kAryasiddhiHsApAntarAle itarazobhananimittabalAtsaMjAtetyevamava8| gantavyaM, zobhananimittAsthitasyApItaranimittabalAtkAryavyAghAta iti, tathA ca zrutiH-kila buddhaH skhaziSyAnAhUyoktavAn , yathA-18 'dvAdazavArSikamatra durmikSaM bhaviSyatItyato dezAntarANi gacchata yUyaM te tadvacanAdgacchantastenaiva pratiSiddhAH, yathA 'mA gacchata yUyagam, ihAdyaiva puNyavAn mahAsattvaH saMjAtastatprabhAvAtsubhikSaM bhaviSyati' tadevamantarA'paranimittasadbhAvAttadyabhicArazaGketi sthitam // 10 // sAmprataM kriyAvAdimataM duSayiSustanmatamAviSkurvannAha-ye kriyAta eva jJAnanirapekSAyAHdIkSAdilakSaNAyA mokSamicchazanti te evamAkhyAnti, tadyathA-'asti mAtA pitA asti sucIrNasya karmaNaH phala miti, kiM kRtAta evaM kathayanti ?-kriyAta eva sarva sidhyatIti khAbhiprAyeNa 'loka' sthAvarajaGgamAtmakaM 'sametya' jJAkhA, kila vayaM yathAvasthitavastuno jJAtAra ityevamabhyupagamya sarva mastyevetyevaM sAvadhAraNaM pratipAdayanti, na kathacinAstIti, kathamAkhyAnti ?-'tathA tathA' tena (tena) prakAreNa, yathA yathA kriyA tathA tathA kharganarakAdikaM phalamiti, te ca zramaNAstIrthikA brAhmaNA vA kriyAta eva siddhimicchanti, kizca-yat kimapi saMsAre / duHkhaM tathA sakhaM ca tatsarva svayamevAtmanA kRtaM, nAnyena kAlezvarAdinA, na caitadakriyAvAde ghaTate, tatra hyakriyatAdAtmano'kRtayo For Private And Personal
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagn byanmandir sUtrakRtAGga || reva sukhaduHkhayoH saMbhavaH syAt , evaM ca kRtanAzAkRtAbhyAgamau sAtAm , atrocyate, satyamastyAtmasukhaduHkhAdikaM, na vastyeva, ||6|| 12 samava zIlAGkA-18| tathAhi-yadyastyeva ityevaM sAvadhAraNamucyate tatazca na kathaJcinnAstItyApannam , evaM ca sati sarva sarvAtmakamApayeta, tathA ca sarva-10 saraNAdhyA cAyIya- lokasya vyavahArocchedaH syAt, na ca jJAnarahitAyAH kriyAyAH siddhiH, tadupAyaparijJAnAbhAvAt , na copAyamantareNopeyamavApyata ciyutaM | iti pratItaM, sarvA hi kriyA jJAnavatyeva phalavatyupalakSyate, uktaJca-"paDhamaM nANaM tao dayA, evaM ciTThati savvasaMjae / anANI | // 219 // kiM kAhI, kiMvA nAhI cheyapAvayaM // 1 // " ityato jJAnasyApi prAdhAnyaM, nApi jJAnAdeva siddhiH, kriyArahitasya jJAnasya paGgo|riva kAryasiddheranupapatterityAlocyAha--'AhaMsu vijAcaraNaM pamokkhaMti, na jJAnanirapekSAyAH kriyAyAH siddhiH, andhasyeva, nApi kriyAvikalasya jJAnasya paGgoriva, ityevamavagamya 'AhuH uktavantaH, tIrthakaragaNadharAdayaH, kamAhuH1, mokSaM, kathaM ?, vidyA ca-jJAnaM caraNaM ca-kriyA te dve api vidyete kAraNalena yasyeti vigRhyAAdikhAnmavarthIyo'c , asau vidyAcaraNohA mokSA-jJAnakriyAsAdhya ityarthaH, tamevaMsAdhyaM mokSa pratipAdayanti / yadivA'nyathA pAtanikA, kenaitAni samavasaraNAni pratipA|ditAni ? yaccoktaM yacca vakSyate ityetadAzayAha-'te evamakkhaMtI tyAdi, aniruddhA-kacidapyaskhalitA prajJAyate'nayeti prajJAjJAnaM yeSAM tIrthakRtAM te'niruddhaprajJAH, ta 'evam anantaroktayA prakriyayA samyagAkhyAnti-pratipAdayanti 'loka' catudezarajjvAtmakaM sthAvarajaGgamAkhyaM vA 'sametya' kevalajJAnena karatalAmalakanyAyena jJAkhA tathAgatAH-tIrthakarakhaM kevalajJAnaM ca gatAH, | // 219 // 1 prathamaM jJAnaM tato dayA evaM tiSThati sarvasaMyataH / ajJAnI kiM kariSyati kiMvA jJAsyati chekapApakaM // 1 // jJAnasya jJAninAM caiva, nindApradveSamatsaraiH / upaghAtaizca | vinaizca, jJAnaghnaM karma badhyate // 2 // keSucidAdazeSu dRzyate zloko'yamazubhakriyAyA jJAnapUrvikAyAH phalavattAjJApanAya na tadA virodhaH. 2 'praNItAni' ityapi / For Private And Personal
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaanmandir 'zramaNAH' sAdhavo 'brAhmaNAH saMyatAsaMyatAH, laukikI vA vAcoyuktiH, kimbhUtAsta evamAkhyAntIti sambandhaH, tathA tatheti vA kacitpAThA, yathA yathA samAdhimArgo vyavasthitastathA tathA kathayanti etacca kathayanti - yathA yatkizcitsaMsArAntargatAnAmasumatAM duHkham - asAtodayakhabhAvaM, tatpratipakSabhUtaM ca sAtodayApAditaM sukhaM, tatsvayam - AtmanA kRtaM, nAnyena kAlezvarAdinA kRtamiti, tathA coktam- "vo puDhakayANaM kammANaM pAvae phalavivAgaM / avarAhesu guNesu ya NimittamittaM paro hoi // 1 // " etaccAhustIrthakaragaNadharAdayaH, tadyathA - vidyA - jJAnaM caraNaM - cAritraM kriyA tatpradhAno mokSastamuktavanto, na jJAnakriyAbhyAM parasparanirapekSAbhyAmiti tathA coktam -- "kriyAM ca sajjJAnaviyoganiSphalAM, kriyAvihInAM ca vibodhasampadam / nirasyatA kezasamUhazAntaye, tayA zivAyAlikhiteva paddhatiH // 1 // // 11 // kiJca - 'te' tIrthakaragaNadharAdayo'tizayajJAnino'smin loke cakSuriva cakSurvartante, yathA hi cakSuryogyadezAvasthitAn padArthAn paricchinatti evaM te'pi lokasya yathAvasthitapadArthAviSkaraNaM kArayanti, tathA'smin loke te nAyakAH - pradhAnAH, tuzabdo vizeSaNe, sadupadezadAnato nAyakA iti, etadevAha - 'mArga' jJAnAdikaM mokSamArga 'anuzAsati' kathayanti prajanA - prajAyanta iti prajAH prANinasteSAM kimbhUtaM ?, hitaM sadgatiprApaka manarthanivArakaM ca, kiJca caturdazarajjvAtmake loke paJzcAstikAyAtmake vA yena yena prakAreNa dravyAstikanayAbhiprAyeNa yadvastu zAzvataM tattathA 'ta AhuH uktavantaH, yadivA loko'yaM prANigaNaH saMsArAntarvartI yathA yathA zAzvato bhavati tathA tathaivAhuH, tadyathA - yathA yathA mithyAdarzanAbhivRddhistathA tathA zAzvato lokaH, tathAhi - tatra tIrthakarAhArakavarjyAH sarva eva karmabandhAH sambhAvyanta iti, 1 nedaM pratyantare / 2 sarvaH pUrvakRtAnAM karmaNAM prApnoti phalavipAkaM / aparAdheSu guNeSu ca nimittamAtraM paro bhavati // 1 // For Private And Personal
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsal y anmandir saraNAdhya0 sUtrakRtAGga zIlAGkAcAIyavRciyuta // 220 // 390 tathA ca mahArambhAdimizcaturbhiH sthAnarjIvA narakAyuSkaM yAvanivartayanti tAvatsaMsArAnuccheda iMti, athavA yathA yathA rAgadveSA- 12 samava| divRddhistathA tathA saMsAro'pi zAzvata ityAhuH, yathA yathA ca karmopacayamAtrA tathA tathaiva saMsArAbhivRddhiriti / duSTamanovAkAyAbhivRddhau vA saMsArAbhivRddhiravagantavyA, tadevaM saMsArasyAbhivRddhirbhavati / 'yasmiMzca saMsAre, prajAyanta iti 'prajA' jantavaH, he | mAnava !, manuSyANAmeva prAyaza upadezArhatAnmAnavagrahaNaM, samyagnArakatiryaGnarAmarabhedena 'pragADhAH' prakarSeNa vyavasthitA iti / // 12 // lezato jantubhedapradarzanadvAreNa tatparyaTanamAha je rakkhasA vA jamaloiyA vA, je vA surA gaMdhavA ya kAyA / AgAsagAmI ya puDhosiyA je, puNo puNo vippariyAsuveti // 13 // jamAhu ohaM salilaM apAragaM, jANAhi NaM bhavagahaNaM dumokkhaM / jasI visannA visayaMgaNAhiM, duhao'vi loyaM aNusaMcaraMti // 14 // na kammuNA kamma khati bAlA, akammuNA kamma khati dhIrA / medhAviNo lobhamayAvatItA, saMtosiNo no pakareMti pAvaM // 15 // te tIyauppannamaNAgayAI, logassa jANaMti thaagyaaiN| NetAro annesi aNanaNeyA, buddhA hu te aMtakaDA bhavaMti // 16 // 1 // 220 // For Private And Personal
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag l yanmandir 'ye' kecana vyantarabhedA rAkSasAtmAnaH, tadgrahaNAca sarve'pi vyantarA gRhyante tathA yamalaukikAtmAnaH, a(mbAmba)mbAdayasta-1|| | dupalakSaNAtsarve bhavanapatayaH tathA ye ca 'surAH' saudharmAdivaimAnikAH, cazabdAjjyotiSkAH sUryAdayaH, tathA ye 'gAndharvA' vidyAdharA vyantaravizeSA vA, sadgrahaNaM ca prAdhAnyakhyApanArtha, tathA 'kAyAH pRthivIkAyAdayaH SaDapi gRhyanta iti / punaranyena prakAreNa sattvAnsaMjighRkSurAha-ye kecana 'AkAzagAminaH saMprAptAkAzagamanalabdhayazcaturvidhadevanikAyavidyAdharapakSivAyavaH, tathA ye ca 'pRthivyAzritAH pRthivyaptejovanaspatidvitricatuSpaJcendriyAste sarve'pi svakRtakarmabhiH punaH punarvi vidham-anekaprakAraM paryAsaMparikSepamarahaTTaghaTInyAyena paribhramaNamupa-sAmIpyena yAnti-gacchantIti // 13 // kizcAnyat-'ya' saMsArasAgaram AhuH-u|ktavantastIrthakaragaNadharAdayastadvidaH, kathamAhuH 1-svayambhuramaNasalilaughavadapAraM, yathA svayambhuramaNasalilaugho na kenacijalacareNa ||| sthalacareNa vA lakSayituM zakyate evamayamapi saMsArasAgaraH samyagdarzanamantareNa laGghayituM na zakyata iti darzayati-'jAnIhi / avagaccha Namiti vAkyAlaGkAre, bhavagahanamidaM-caturazItiyonilakSapramANaM yathAsambhavaM saGkhyeyAsaGkhyeyAnantasthitikaM duHkhena mu-8 | cyata iti durmokSaM-duruttaramastivAdinAmapi, kiM punarnAstikAnAm ?, punarapi bhavagahanopalakSitaM saMsArameva vizinaSTi-'yatra' 18 yasin saMsAre sAvadyakarmAnuSThAyinaH kumArgapatitA asatsamavasaraNagrAhiNo 'viSaNNA' avasaktA viSayapradhAnA aGganA viSayAGga-18 18 nAstAbhiH, yadivA viSayAzcAGganAzca viSayAGganAstAbhirvazIkRtAH sarvatra sadanuSThAne'vasIdanti, ta evaM viSayAGganAdike pake | viSaNNA 'dvidhApi' AkAzAzritaM pRthivyAzritaM ca lokaM, yadivA sthAvarajaGgamalokaM 'anusaMcaranti' gacchanti, yadivA-dvidhA ececeicerceeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashadilanmandir ciyutaM sUtrakRtAGgaM 18 pi' iti liGgamAtrapravrajyayA'viratyA (ca) rAgadveSAbhyAM vA lokaM-caturdazarajjvAtmakaM svakRtakarmapreritA 'anusaJcaranti' bambhra-1 || 12 samavazIlAGkA- myanta iti // 14 // kizcAnyat-te evamasatsamavasaraNAzritA mithyAkhAdibhirdoSairabhibhUtAH sAvadyetaravizeSAnabhijJAH santaH saraNAdhya. cAIya karmakSapaNArthamabhyudyatA nirvivekatayA sAvadyameva karma kurvate, na ca 'karmaNA' sAvadyArambheNa 'karma' pApaM 'kSapayanti' vyapanayanti, 18 ajJAnavAdAlA iva bAlAsta iti, yathA ca karma kSipyate tathA darzayati-'akarmaNA tu' Azravanirodhena tu antazaH zailezyavasthAyAM // 22 // karma kSapayanti 'vIrAH' mahAsattvAH sadvaidyA iva cikitsayA''mayAniti / medhA-prajJA sA vidyate yeSAM te medhAvinaH-hitAhita prAptiparihArAbhijJA lobhamayaM-parigrahamevAtItAH parigrahAtikramAllobhAtItAH-vItarAgA ityarthaH, 'santoSiNaH' yena kenacitsantuSTA avItarAgA apIti, yadivA yata evAtItalobhA ata eva santoSiNa iti, ta evaMbhUtA bhagavantaH 'pApam' asadanuSThAnApAditaM / | karma 'na kurvanti' nAdadati, kacitpAThaH, 'lobhabhayAdatItA' lobhazca bhayaM ca samAhAradvandvaH, lobhAdvA bhayaM tasmAdatItAH santo-12 [SiNa iti, na punaruktAzaGkA vidheyeti, ato (vidheyAtra yato)lobhAtItakhena pratiSedhAMzo darzitaH, santoSiNa ityanena ca vidhyaMza iti, yadivA lobhAtItagrahaNena samastalobhAbhAvaH saMtoSiNa ityanena tu satyapyavItarAgane notkaTalobhA iti lobhAbhAvaM darzayannaparakaSAyebhyo lobhasya prAdhAnyamAha, ye ca lobhAtItAste'vazyaM pApaM na kurvanti iti sthitam // 15 // ye ca lobhAtItAste | // 221 // kimbhUtA bhavanti ityAha-'te' vItarAgA alpakaSAyA vA 'lokasya' pazcAstikAyAtmakasya prANilokasya vA'tItAni-anyajanmAcaritAni utpannAni-vartamAnAvasthAyIni anAgatAni-ca bhavAntarabhAvIni sukhaduHkhAdIni 'tathAgatAni' yathaiva sthitA For Private And Personal
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagasyanmandir ni tathaiva avitathaM jAnanti, na vibhaGgajJAnina iva viparItaM pazyanti, tathAhyAgamaH - " aNagAre NaM bhaMte / mAI micchAdiTThI rAyagihe Nayare samohae vANArasIe nayarIe ruvAI jANai pAsai 1, jAva se se daMsaNe vivajjA se bhavatI" tyAdi, te cAtItAnAgata| vartamAnajJAninaH pratyakSajJAninazcaturdazapUrvavido vA parokSajJAninaH 'anyeSAM' saMsArottitISUNAM bhavyAnAM mokSaM prati netAraH sadu| padezaM vA pratyupadeSTAro bhavanti, na ca te svayambuddhalAdanyena nIyante tatrAvavodha kArya ( dhavantaH kriyanta ityananyaneyAH, | hitAhitaprApti parihAraM prati nAnyasteSAM netA vidyata iti bhAvaH / te ca 'buddhAH' khayaMbuddhAstIrthakaragaNadharAdayaH, huzabdazca zabdArthe vizeSaNe vaoN, tathA ca pradarzita eva, te ca bhavAntakarAH saMsAropAdAnabhUtasya vA karmaNo'ntakarA bhavantIti // 16 // yAvadadyApi | bhavAntaM na kurvanti tAvatpratiSedhyamaMzaM darzayitumAha te va kuti Na kAravaMti, bhUtAhisaMkAi duguMchamANA / sayA jatA vippaNamaMti dhIrA, vi(NNA) dhIrAya havaMti ege // 17 // Dahare ya pANe buDDhe ya pANe, te Attao pAsai sabaloe / ubehatI logamiNaM mahaMtaM, buddhe'pramattesu parivvajjA // 18 // je Ayao para 1 anagAro bhadanta ! mAyI midhyAdRSTiH rAjagRhe nagare samavahataH vArANasyAM nagaryAM rUpANi jAnAti pazyati ?, yAvatsa tasya darzana viparyAso bhavati / 2 tadA khayaM padArthAnAM jJAtAraste iti svayamityAdi / 3 tattvAvabodhakAryaM ta itya0 pra0 / 4 ca pra0 / For Private And Personal
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashsak yanmandir Shri Mahav www.kobatirth.org a dhana Kendra sUtrakRtAGgaM zIlAkAcAIyavRciyutaM // 222 // o vAvi NaccA, alamappaNo hoti alaM paresiM / taM joibhUtaM ca sayAvasejjA, je pAukujA 12 samava | saraNAdhya0 aNuvIti dhammaM // 19 // attANa jo jANati jo ya logaM, gaI ca jo jANai NAgaiM ca / jo sAsayaM jANa asAsayaM ca, jAti(ca) maraNaM ca jaNovavAyaM // 20 // 'te' pratyakSajJAninaH parokSajJAnino vA viditavedyAH sAvadyamanuSThAnaM bhUtopamardAbhizaGkayA pApaM karma jugupsamAnAH santo na / svataH kurvanti, nApyanyena kArayanti, kurvantamapyaparaM nAnumanyante / tathA khato na mRSAvAdaM jalpanti nAnyena jalpayanti nA-| pyaparaM jalpantamanujAnanti, evamanyAnyapi mahAvratAnyAyojyAnIti / tadevaM 'sadA sarvakAlaM 'yatA:' saMyatAH pApAnuSThAnAnivR cA vividhaM saMyamAnuSThAnaM prati 'praNamanti' prahaubhavanti / ke te ?-dhIrA' mahApuruSA iti / tathaike kecana heyopAdeyaM vijJAyA| pizabdAtsamyakaparijJAya tadeva niHzakaM yajjinaH praveditamityevaMkRtanizcayAH karmaNi vidArayitavye vIrA bhavanti, yadivA parISa| hopasargAnIkavijayAdvIrA iti pAThAntaraM vA 'viNNattivIrA ya bhavaMti ege' 'eke' kecana gurukarmANo'lpasattvAH vijJaptiHjJAnaM, tanmAtreNaiva vIrA nAnuSThAnena, na ca jJAnAdevAbhilaSitArthAvAptirupajAyate, tathAhi-"adhItya zAstrANi bhavanti mUrkhA, // // 222 // yastu kriyAvAn puruSaH sa vidvAn / saMcintyatAmauSadhamAtaraM hi, na jJAnamAtreNa karotyarogam // 1 // " // 17 // kAni punastAni 1 jugupsantaHpra0 jugupsAM kurvanta iti nAmadhAtoH caiva zatari / 2 cakAro'pizabdArthe yadvA dhIrAvi iti bhaviSyati / 3 0ya vA ta0 pra0 / For Private And Personal
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ SM Ma www.kobatirth.org n manai Joraeaaorpora d hana Kendra Acharya Shri Klasse bhUtAni ? yacchaGkayA''rambhaM jugupsanti santa ityetadAzaGkayAha-ye kecana 'Dahare'tti laghavaH kunthvAdayaH mUkSmA vA, te sarve'pi prANAH-prANinaH ye ca vRddhavAH-bAdarazarIriNastAnsarvAnapyAtmatulyAn-Atmavatpazyati-sarvaminnapi loke yAvatpramANaM mama || tAvadeva kunthorapi, yathA vA mama duHkhamanabhimatamevaM sarvalokasyApi, sarveSAmapi prANinAM duHkhamutpadyate, duHkhAdvodvijanti, tathA ! cAgamaH-"puDhavikAe NaM bhaMte ! akaMte samANe kerisayaM veyaNaM veei !" ityAdyAH mUtrAlApakAH, iti makhA tepi nAkramitavyAna saMghaTTanIyAH, ityevaM yaH pazyati sa pazyati / tathA lokamimaM mahAntamutprekSate, SaDjIvasUkSmavAdarabhedairAkulakhAnmahAntaM, yadivA'nAdyanidhanakhAnmahAn lokaH, tathAhi-bhavyA api kecana sarveNApi kAlena na setsyantIti, yadyapi dravyataH SaDdravyAtmakatvAta kSetratazcaturdazarajjupramANatayA sAvadhiko lokatathApi kAlato bhAvatazcAnAdyanidhana khAtparyAyANAM cAnantakhAnmahAn lokastamutprekSata iti / evaM ca lokamutprekSamANo buddhaH-avagatatattvaH sarvANi prANisthAnAnyazAzvatAni, tathA nAtrApasade saMsAre sukhale| zo'pyastItyevaM manyamAnaH 'apramatteSu' saMyamAnuSThAyiSu yatiSu madhye tathAbhUta eva pariH samantAdvajet parivrajet , yadivA | buddhaH san 'pramatteSu' gRhastheSu apramattaH san saMyamAnuSThAne parivrajediti // 18 // kiJca-'yaH' svayaM sarvajJa Atmanastrailokyo-16 daravivaravartipadArthadarzI yathA'vasthitaM lokaM jJAkhA tathA yazca gaNadharAdikaH 'parataH' tIrthakarAderjIvAdIna padArthAn vidikhA pa| rebhya upadizati sa evaMbhUto heyopAdeyavedI 'AtmanastrAtumalaM' AtmAnaM saMsArAvaTAtpAlayituM samartho bhavati, tathA pareSAM ca / 1 saMbandhe SaSTI apinA dezAdivyavacchedaH / 2 upacaritasarvalavyavacchedAya, bhinnaM vA vAkyametat / 3 pRthvIkAyiko bhadanta ! AkrAntaH san kIdRzI vedanA | | vedayati / 4. vANi sthaanaa0pr0| a saeraoad202020 sUtrakR.30 For Private And Personal
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra sUtrakRtA zIlAGkA cAryayavRciyutaM // 223 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar Gyanmandir sadupadezadAnatatrAtA jAyate, 'taM' sarvajJaM svata eva sarvavedinaM tIrthaMkarAdikaM paratovedinaM ca gaNadharAdikaM 'jyotirbhUtaM' padArthapra kAzakatayA candrAdityapradIpakalpamAtmahitamicchan saMsAraduHkhodvinaH kRtArthamAtmAnaM bhAvayan 'satatam' anavaratam 'Avaset' seveta, gurvantika eva yAvajjIvaM vaset, tathA coktam- " nANasse hoi bhAgI thirayarao daMsaNe carite ya / dhannA AvakahAe gurukulavAsaM Na muMcati // 1 // " ka evaM kuryuH 1 iti darzayati-ye karmapariNatimanuvicintya " mANussakhe tajAi" ityAdinA durlabhAM ca saddharmAvAptiM saddharma vA zrutacAritrAkhyaM kSAntyAdidazavidhasAdhudharmaM zrAvakadharmaM vA 'anuvicintya' paryAlocya jJAkhA vA tameva dharmaM yathoktAnuSThAnataH 'prAduSkuryuH' prakaTayeyuH te gurukulavAsaM yAvajjIvamAsevanta iti, yadivA ye jyotirbhUtamAcArya | satatamAsevanti ta evAgamajJA dharmamanuvicintya 'loka' paJcAstikAyAtmakaM caturdazarajjvAtmakaM vA prAduSkuryuriti kriyA // 19 // | kiMcAnyat - yo hyAtmAnaM paralokayAyinaM zarIrAdvyatiriktaM sukhaduHkhAdhAraM jAnAti yazvAtmahiteSu pravartate sa AtmajJo bhavati / | yena cAtmA yathAvasthitasvarUpo'haM pratyayagrAhyo nirjJAto bhavati tenaivAyaM sarvo'pi lokaH pravRttinivRttirUpo vidito bhavati, sa eva cAtmajJo'stItyAdi kriyAvAdaM bhASitumarhatIti dvitIyavRttasyAnte kriyA / yazca 'lokaM' carAcaraM vaizAkhasthAnastha kaTisthakarayugmapuruSAkAraM cazabdAdalokaM cAnantAkAzAstikAyamAtraM jAnAti, yatha jIvAnAm 'Agatim AgamanaM kutaH samAgatA nArakAstiryazvo manuSyA devAH ? kairvA karmabhirnArakAditvenotpadyante / evaM yo jAnAti, tathA 'anAgatiM ca' anAgamanaM ca, kutra |gatAnAM nAgamanaM bhavati ? cakArAttadgamanopAyaM ca samyagdarzanajJAnacAritrAtmakaM yo jAnAti, tatrAnAgatiH - siddhirazeSakarmacyu 1 jJAnasya bhavati bhAgI sthirataro darzane cAritre ca / dhanyA yAvatkathaM gurukulavAsaM na muJcanti // 1 // 2 0 bhijJAto pra0 / For Private And Personal 12 samavasaraNAdhya 0 // 223 //
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahalifaradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha anmandir tirUpA lokAgrAkAzadezasthAnarUpA vA grAhyA, sA ca sAdiraparyavasAnA / yazca 'zAzvataM nityaM sarvavastujAtaM dravyAstikanayAzrayAd 'azAzvataM' vA'nityaM pratikSaNavinAzarUpaM paryAyanayAzrayaNAt , cakArAnnityAnityaM cobhayAkAraM sarvamapi vastujAtaM yo| jAnAti, tathA hyAgamaH-"NeraiyA davaTThayAe sAsayA bhAvayAe asAsayA" evamanye'pi tiryagAdayo draSTavyAH / athavA nirvANaMzAzvataM saMsAraH-azAzvatastadgatAnAM saMsAriNAM svakRtakarmavazagAnAmitazcetazca gamanAditi / tathA 'jAtim' utpattiM nArakatiryamanuSyAmarajanmalakSaNAM 'maraNaM ca AyuSkakSayalakSaNaM, tathA jAyanta iti janAH-savAsteSAmupapAta yo jAnAti, sa ca nArakadevayorbhavatIti, atra ca janmacintAyAmasumatAmutpattisthAnaM yonirbhaNanIyA, sA ca sacittA'cittA mizrA ca tathA zItA uSNA mizrA ca tathA saMvRtA vivRtA mizrA cetyevaM saptaviMzatividheti / maraNaM-punastiryamanuSyayoH, cyavanaM-jyotiSkavaimAnikAnAm udvartanA-bhavanapativyantaranArakANAmiti // 20 // kizca aho'vi sattANa viuddaNaM ca, jo AsavaM jANati saMvaraM ca / dukkhaM ca jo jANati nijaraM ca, so bhAsiumarihai kiriyavAdaM // 21 // saddesu rUvesu asajamANo, gaMdhesu rasesu adussamANe / No jIvitaM No maraNAhikaMkhI, AyANagutte valayA vimukke // 22 // tibemi / iti zrIsamavasaraNAdhyayanaM dvAdazamaM samattaM // (gAthAgra0 568) 1 nairayikA dravyArthatayA zAzvatA bhAvArthatayA azAzvatAH / For Private And Personal
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra sUtrakRtAGgaM zIlAGkA:cAryayavR tiyutaM // 224 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsadayanmandir 'sattvAnAM' svakRtakarmaphalabhujAmadhastAnnArakAdau duSkRtakarmakAriNAM vividhAM virUpAM vA kuTTanAM - jAtijarAmaraNarogazokakutAM zarIrapIDAM cazabdAttadadbhAvopAyaM yo jAnAti idamuktaM bhavati - sarvArthasiddhAdArato'dhaH saptamIM narakabhruvaM yAvadasumantaH sakarmANo vivartante, tatrApi ye gurutarakarmANaste'pratiSThAnanarakayAyino bhavantItyevaM yo jAnIte / tathA AzravatyaSTaprakAraM karma yena sa AzravaH sa ca prANAtipAtarUpo rAgadveSarUpo vA mithyAdarzanAdiko veti taM tathA 'saMvaram' AzravanirodharUpaM yAvadazeSayoganirodhasvabhAvaM, cakArAtpuNyapApe ca yo jAnIte tathA 'duHkham' asAtodyarUpaM tatkAraNaM ca yo jAnAti 'sukhaM' ca tadvipayayabhUtaM yo jAnAti, tapasA yo nirjarAM ca, idamuktaM bhavati yaH karmabandhahetUn tadviparyAsahetUMca tulyatayA jAnAti, tathAhi - "yathAprakArA yAvantaH, saMsArAvezahetavaH / tAvantastadviparyAsA, nirvANAveza hetavaH || 1||" sa eva paramArthato 'bhASituM' vaktumarhati, kiM tad ? ityAha- kriyAvAdam asti jIvo'sti puNyamasti pApamasti ca pUrvAcaritasya karmaNaH phalamityevaMrUpaM vAdamiti / tathAhi - jIvAjIvAzravasaMvarabandhapuNyapApanirjarAmokSarUpA navApi padArthAH zlokadvayenopAttAH, tatra ya AtmAnaM jAnAtItyanena jIvapadArthaH, lokamityanenAjIvapadArthaH, tathA gatyanAgatiH zAzvatetyAdinA'nayoreva svabhAvopadarzanaM kRtaM tathA''zravasaMvarau kharUpeNaivopAttau duHkhamityanena tu bandhapuNyapApAni gRhItAni tada vinAbhAvikhAduHkhasya, nirjarAyAstu svAbhidhAnenaivopAdAnaM, tatphalabhUtasya ca mokSasyopAdAnaM draSTavyamiti, tadevametAvanta eva padArthAstadabhyupagamena cAstItyAdikaH kriyAvAdo'bhyupagato bhavatIti, yathaitAn padArthAn 'jAnAti' abhyupagacchati sa paramArthataH kriyAvAda jAnAti / nanu cAparadarzanoktapadArthaparijJAnena samya1 AdinA'zAzvataM / 2 ajIvapakSe'nAgatiH sthitiH yadvA jIvAnAM te ajIvakRte iti / 3 vaiSayikasukhasya duHkharUpatvAnna duHkhasya puNyAvinAbhAvatvAnupapattiH / 4 jJAnAcchraddhA tataH prarUpaNeti samyagvAditvazaGkA / For Private And Personal 12 samavasaraNAdhya0 // 224 //
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Aradhana Kendra www.kobatirth.org a nmanat Acharya Shri Kailas | gvAditvaM kasAnAbhyupagamyate ?, taduktapadArthAnAmevAghaTamAnakhAt , tathAhi-naiyAyikadarzanena tAvatpramANaprameyasaMzayaprayojanaha zAntasiddhAntAvayavatarkanirNayavAdajalpavitaNDAhekhAbhAsacchalajAtinigrahasthAnAnItyete SoDaza padArthA abhihitAH, tatra heyopAdeya4 (nivRtti) pravRttirUpatayA yena padArthaparicchittiH kriyate tatpramIyate'neneti pramANaM, tacca pratyakSAnumAnopamAnazAbdabhedAcaturdA, | tatrendriyArthasaMnikarSotpannaM jJAnamavyapadezyamavyabhicAri vyavasAyAtmakaM pratyakSa, tadatrendriyArthayoryaH saMbandhastasmAdyadutpannaM, nAbhivyataM, jJAnaM, na sukhAdikam , avyapadezyamiti vyapadezyale zAbdaprApteH, avyabhicAri taddhi dvicandrajJAnavadyabhicaratIti, vyavasAyAtmakamiti nizcayAtmakaM pratyakSaM, tatrAsya pratyakSatAna budhya(yujya)te, tathAhi-yatrAtmA'rthagrahaNaM prati sAkSAyApriyate tadeva pratyakSaM, taccAvadhimanaHparyAyakevalAtmakam , etaccAparopAdhidvAreNa pravRtteranumAnavatparokSamiti, upacArapratyakSaM tu syAta, na copacArastattvacintAyAM vyApriyata iti / anumAnamapi pUrvavaccheSavatsAmAnyatodRSTamiti vidhA, tatra kAraNAtkAryAnumAnaM pUrvavat kAryAtkAraNAnumAnaM zeSavat sAmAnyatodRSTaM tu cUtamekaM vikasitaM dRSTvA puSpitAchUtA jagatIti yadivA devadattAdau gatipUrvikA sthAnAt sthAnAntarAvApti dRSTvA''ditye'pi gatyanumAnamiti, tatrApyanyathAnupapattireva gamikA, na kAraNAdikaM, tayA vinA kAraNasya kArya prati vyabhicA-10 rAt , yatra tu sA vidyate tatra kAryakAraNAdivyatirekeNApi gamyagamakabhAvo dRSTaH, tadyathA-bhaviSyati zakaTodayaH, kRttikAdarzanAditi, taduktam-"anyathA'nupapannalaM, yatra tatra trayeNa kim ? / nAnyathA'nupapannakha, yatra tatra trayeNa kim ? // 1 // " apicapratyakSasyAprAmANye tatpUrvakasAnumAnassAprAmANyamiti / prasiddhasAdhotsAdhyasAdhanamupamAnaM, yathA gaurgavayastathA, atra ca sajJAsa1 janAnAM yAtmA jJAnasvarUpa itIndriyAdinA'bhivyajyate jJAnaM teSAM tUtpadyate / 2 sukhasyApIndriyArthotpannasvAt / 3 indriyArthotthaM / For Private And Personal
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavia ffadhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashag a nmandir zrI.atrApi siddhAyAmanyayA sarva pramANaM, kitAha jJAnaM jJAnaM cAtmana sUtrakRtAntrisaMvandhapratipattirupamAnArthaH, atrApi siddhAyAmanyathA'nupapattAvanumAnalakSaNakhena tatraivAntarbhAvAtpRthakapramANakhamanupapannameva, atha || 12 samava zIlAGkA nAstyanupapattistato vyacicArAdapramANatopamAnasya / zAbdamapi na sarva pramANaM, kiM tarhi ?, AptapraNItasyaivAgamasya prAmANya, na 10 saraNAdhyaH cAryAyavRttiyutaM cAyatirekeNAparasyAptatA yuktiyukteti, etaccAnyatra niloThitamiti / kiJca-sarvamapyetatpramANamAtmano jJAnaM jJAnaM cAtmano guNaH naiyAyika (guNazca) pRthakpadArthatayA'bhyupagantuM na yukto, rUparasAdInAmapi pRthakpadArthatA''patteH, atha prameyagrahaNenendriyArthatayA te'pyAzritAH, tatvanirAsa // 225 // satyamAzritAH, na tu yuktiyuktAH, tathAhi-dravyavyatirekeNa teSAmabhAvAt tadgrahaNe ca teSAmapi grahaNaM siddhameveti na yuktaM pRthagupA dAnam / prameyaM khAtmazarIrendriyArthabuddhimanaHpravRttidoSapretyabhAvaphaladuHkhApavargAH, tatrAtmA sarvasya draSTopabhoktA ce(sace)cchAdveSaprayanasukhaduHkhajJAnAnumeyaH, saca jIvapadArthatayA gRhIta evAsAbhiriti, zarIraM tu tasya bhogAyatanaM, bhogAyatanAnIndriyANi, bhoktavyA indriyArthAH, etadapi zarIrAdikaM jIvAjIvagrahaNenoktamasmAbhiriti / upayogo buddhirityetaca jJAnavizeSaH, sa ca jIvaguNatayA jIvopAdAnatayo(neno)pAtta eva / sarvaviSayamantaHkaraNaM yugapajjJAnAnutpattiliGga manaH, tadapi dravyamanaH paudgalikamajIvagrahaNena gRhItaM, bhA-1 | vamanasvAtmaguNakhAjIvagrahaNeneti |aatmnH sukhaduHkhasaMvedanAnAM nirvartanakAraNaM pravRttiH, sApi pRthapadArthatayA nAbhyupagantuM yuktA, 18| tathAhi-pravRtcirityAtmecchA, sA cAtmaguNa eva, AtmAbhiprAyatayA jJAnavizeSakhAd, AtmAnaM dUSayatIti doSaH, tadyathA-asyA-1 tmano nedaM zarIramapUrvam , anAdikhAdasya, nApyanuttaram , anantavAtsantateriti, (zarIre'pUrvatayA sAntatayA vA)yo'yamAtmano'dhyava // 225 // sAyaH sa doSo, rAgadveSamohAdiko vA doSaH, ayamapi doSo jIvAbhiprAyatayA tadantarbhAvIti na pRthgvaacyH| pretyabhAvaH-paralokasadbhAvo'yamapi sasAdhanojIvAjIvagrahaNenopAttaH, phalamapi-sukhaduHkhopabhogAtmaka, tadapi jIvaguNa evAntarbhavatIti na pRthagupadeSTa seeeeeeeeeeee eeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarfir vyamiti, duHkhamityetadapi vividhabAdhanayogarUpamiti na phalAdatiricyate, janmamaraNaprabandhocchedarUpatayA sarvaduHkhaprahANalakSaNo | mokSaH, sa cAsAbhirupAta eveti / kimityanavadhAraNAtmakaH pratyayaH saMzayaH, asAvapi nirNayajJAnavadAtmaguNa eveti, yena prayuktaH pravartate tatprayojanaM, tadapIcchAvizeSakhAdAtmaguNa eva, avipratipattiviSayApanno'rtho dRSTAntaH, asAvapi jIvAjIvayoranyataraH, na caitAvatA'sya pRthakapadArthatA yuktA, atiprasaGgAda, avayavagrahaNena ca tasyottaratra grahaNAditi / siddhAntazcaturvidhaH, tadyathA8sarvatatrAviruddhastatre'dhikRto'rthaH sarvatatrasiddhAntaH 1, yathA sparzanAdInIndriyANi sparzAdaya indriyArthAH pramANaiH prameyasya grahaNamiti ||1, samAnatatrasiddhaH paratatrAsiddhaH pratitatrasiddhAnto yathA sAGkhyAnAM nAsata AtmalAbho na ca sataH sarvathA vinAza iti, tathA coktam-"nAsato jAyate bhAvo, nAbhAvo jAyate sataH" iti 2, yatsiddhAvanyasyArthasyAnuSaGgeNa siddhiH sodhikaraNasiddhAntaH ||3, yathendriyavyatirikto jJAtA''tmA'sti darzanasparzanAbhyAmekArthagrahaNAditi, tatrAnuSaGgiNorthA 1 indriyanAnAkha 2 niyataviSayANIndriyANi 3 svaviSayagrahaNaliGgAni ca 4 jJAtujJAnasAdhanAni 5 spAdiguNavyatiriktaM dravyaM 6 guNAdhikaraNa 7 maniyataviSayAzcetanAH 8 iti, pUrvArthasiddhAveteAH sidhyanti, naitairvinA pUrvArthaH saMbhavatIti 3, aparIkSitArthAbhyupagamAttadvizeSaparIkSaNamabhyupagamasiddhAntaH 4, tadyathA, kiM zabda iti vicAre kazcidAha-astu dravyaM zabdaH, sa tu kiM nityo'thAnityaH ?, ityevaM vicAraH, sa cAyaM caturvidho'pi siddhAnto na jJAnavizeSAdatiricyate, jJAnavizeSasyAtmaguNakhAdguNasya ca guNigrahaNena grahaNAd na pRthagupAdAnamiti4 / athAvayavAH-pratijJAhetUdAharaNopanayanigamanAni, tatra sAdhyanirdezaH pratijJA, yathA nityaH zabdo'nityo veti, hinoti-gamayati pratijJAtamarthamiti hetuH, tadyathA-utpattidharmakakhAt , sAdhyasAdharmyavaidharmyabhAve dRSTAntaH udAharaNaM, yathA For Private And Personal
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahar a dhana Kend www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGga ghaTa iti, vaidharyodAharaNaM yadanityaM na bhavati tadutpattimadapi na bhavati yathA''kAzamiti, tathA na tatheti vA pakSadharmopasaMhAra || 12 samavazIlAGkA-9 upanayaH, tadyathA-anityaH zabdaH kRtakavAd ghaTavattathA cAyaM, anityakhAbhAve kRtakasamapi na bhavatyAkAzavat na tathA'yamiti, saraNAdhya cA-yava- pratijJAhekhoH punarvacanaM nigamanaM, tasmAdanitya iti, te cAmI pazcApyavayavA yadi zabdamAtraM tataH zabdasya paugilakakhAtpudgalAnAM |naiyAyikattiyutaM cAjIvagrahaNena grahaNAna pRthagupAdAnaM nyAyyam , atha tajaM jJAnaM tato jIvaguNavAt jIvagrahaNenaivopAdAnamiti, jJAnavizeSapa-10 tatvanirAsaH // 226 // dArthatA'bhyupagame ca padArthabahukhaM khAd, anekaprakArakhAjjJAnavizeSANAmiti / saMzayAdUrdhva bhavitavyatApratyayaH sadarthapolocanA-1 tmakastarkaH, yathA bhavitavyamatra sthANunA puruSeNa veti, ayamapi jJAnavizeSa eva, na ca jJAnavizeSANAM jJAturabhinnAnAM pRthak padArthaparikalpanaM samanujAnate vidvAMsaH / saMzayatarkAbhyAmuttarakAlabhAvI nizcayAtmakaH pratyayo nirNayaH, ayamapi prAgvana jJAnAdatiricyate, kiJca-asya nizcayAtmakatayA pratyakSAdipramANAntarbhAvAna pRthagU nirdezo nyAyya iti / tisraH kathAH-vAdo jalpo vitaNDA ceti, tatra pramANatarkasAdhanopAlambhaH siddhAntAviruddhaH paJcAvayavopapannaH pakSapratipakSaparigraho vAdaH, sa ca tattvajJAnAthe ziSyAcAryayorbhavati, sa eva vijigISuNA sArdha chalajAtinigrahasthAnasAdhanopAlambho jalpaH, sa eva pratipakSasthApanAhIno vitaNDeti, tatrAsAM tisRNAmapi kathAnAM bheda eva nopapadyate, yatastattvacintAyAM tatvanirNayArtha vAdo vidheyo, na chalajalpAdinA tatvAvagamaH kartuM pAryate, chalAdikaM hi paravaJcanArthamupanyasyate, na ca tena tattvAvagatiH iti satyapi bhede naivAsAM padArthatA, yato SIm226 // yadeva paramArthato vastuvRttyA vasvasti tadeva paramArthatayA'bhyupagantuM yuktam , vAdAstu puruSecchAvazena bhavanto'niyatA vartante(tat) na teSAM padArthateti, kizca-puruSecchAnuvidhAyino vAdAH kukuTalAvakAdiSvapi pakSapratipakSaparigraheNa bhavantyatasteSAmapi tattvaprAptiH For Private And Personal
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mana r dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha y amandir eeeeeeeeeeeeeeeeeee sthAna caitadiSyata iti / asiddhAnaikAntikaviruddhA helAbhAsAH, hetuvadAbhAsanta iti helAbhAsAH, tatra samyagdhetUnAmapi na tattva| vyavasthitiH kiM punastadAbhAsAnAM ?, tathAhi-iha yanniyataM vasvasti tadeva tacaM bhavitumarhati, hetavastu kacidvastuni sAdhye he-10 | tavaH kvacidahetava ityaniyatAsta iti / atha 'chalam' arthavighAto'rthavikalpopapattyeti, tatrArthavizeSe vivakSitebhihite vakturabhiprA yAdoMntarakalpanA vAkachalaM, yathA navakambalo'yaM devadattaH, atra ca navaH kambalo'syeti vakturabhiprAyo vigrahe ca vizeSo na sa| mAse, tatrAyaM chalavAdI nava kambalA aspetyetadbhavatA'bhihitamiti kalpayati, na cAyaM tathetyevaM pratiSedhayati, tatra chalamityasa-4 |darthAbhidhAnaM, tadyadi chalaM na tarhi tattvaM, tattvaM cenna tarhi chalaM, paramArtharUpakhAttattvasyeti, tadevaM chalaM tattvamityatiriktA vAcoyu|ktiH / dUSaNAbhAsAstu jAtayaH, tatra samyagradUSaNasyApi na tatvavyavasthitiH, aniyatakhAt, aniyatattvaM ca yadevaikamin samyagradUSaNaM | tadevAnyatra dUSaNAbhAsaM, puruSazaktyapekSakhAca dRSaNadUSaNAbhAsavyavasthiteraniyatasamiti kutaH punardeSaNAbhAsarUpANAM jAtInAm ?, avAstavattvAttAsAmiti / vAdakAle vAdI prativAdI vA yena nigRhyate tannigrahasthAnaM, tacca vAdino'sAdhanAGgavacanaM prativAdinastaho(zca tattadoSodbhAvanaM vihAya yadanyadabhidhIyate naiyAyikaistatpralApamAtramiti, taca pratijJAhAniH pratijJAntaraM pratijJAvirodha ityAdikam , etacca vicAryamANaM na nigrahasthAnaM bhavitumarhati, bhavadapi ca puruSasyaivAparAdhaM kartumalaM, na khetattatvaM bhavitumarhati, vaktRguNadoSau hi parArthe'numAnedhikriyete na tu tattvamiti, tadevaM na naiyAyikoktaM tattvaM tattvenAzrayituM yujyate, tasyoktanItyA sadoSalAditi // nApi vaizeSikoktaM tattvamiti, tathAhi-dravyaguNakarmasAmAnyavizeSasamavAyAstattvamiti, tatra pRthivyatejovAyurAkAzaM kAlo digAtmA mana iti nava dravyANi, tadatra pRthivyaptejovAyUnAM pRthagdravyakhamanupapanna, tathAhi-ta eva paramANavaH prayogavitrasA For Private And Personal
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir vaizeSikata sUtrakRtAGgaM 18|| bhyAM pRthivyAditvena pariNamanto'pi na svakIyaM dravyatvaM tyajanti, na cAvasthAbhedena dravyabhedo yuktaH, atiprasaGgAditi / AkA-18| 12 samavazIlAGkA-12 zakAlayozcAsmAbhirapi dravyatvamabhyupagatameva, dizastvAkAzAvayavabhUtAyA anupapatraM pRthagdravyatvamatiprasaGgadopAdeva, Atmanazca sva- saraNAdhya0 cAIyavR zarIramAtravyApina upayogalakSaNasyAbhyupagatameva dravyatvamiti, manasazca pudgalavizeSatayA pudgaladravye'ntarbhAva iti [paramANuvat ], ttiyutaM bhAvamanasazca jIvaguNatvAdAtmanyantarbhAva iti / yadapi tairabhidhIyate, yathA pRthivItvayogAtpRthivIti, tadapi svaprakriyAmAtrameva, tvanirAsa: // 227|| yato na hi pRthivyAH pRthagbhUtaM pRthivItvamapi yena tadyogAtpRthivI bhaved, apitu sarvamapi yadasti tatsAmAnyavizeSAtmakaM nara-15 siMhAkAramubhayasvabhAvamiti, tathA coktam-"nAnvayaH sa hi bhedatvAnna bhedo'nvayavRttitaH / mRdbhedadvayasaMsargavRttijA (nA) tyantaraM ghttH||1||" tathA-"na naraH siMharUpatvAnna siMho nrruuptH| zabdavijJAnakAryANAM, bhedAjjAtyantaraM hi sH||1||" ityAdi / / 1 atha rUparasagandhasparzA rUpidravyavRttervizeSaguNAH, tathA saGkhyAparimANAni pRthakvaM saMyogavibhAgau parakhAparakhe ityete sAmAnyaguNAH | | sarvadravyavRttivAt , tathA buddhisukhaduHkhecchAdveSaprayatnadharmAdharmasaMskArA AtmaguNAH, guruvaM pRthivyudakayovavaM pRthivyudakAgniSu | sneho'mbhasyeva vegAkhyaH saMskAro mUrtadravyeSveva AkAzaguNaH zabda iti / tatra saGkhyAdayaH sAmAnyaguNA rUpAdivadravyakhabhA(vAbhA)vatvena paropAdhikatvAdguNA eva na bhavanti, athApi syustathApi na guNAnAM pRthaktvavyavasthA, tatpRthaktvabhAve dravyasvarUpahAneH 'guNaparyAyavad dravya (tattvA0a050)mitikRtvA ato nAntarIyakatayA dravyagrahaNenaiva grahaNaM nyAyyamiti na pRthagbhAvaH / kizva-tasya // 227 // bhAvastatvamityucyate, bhAvapratyayazca yasya guNasya hi bhAvAd dravye zabdanivezastadabhidhAne 'tvatalA' vityanena bhavati, tatra ghaTo rakta udakasyAhArako jalavAn savareva ghaTa ucyate, atra ca ghaTasya bhAvo ghaTatvaM raktasya bhAvo raktatvaM AhArakasya bhAva AhArakatvaM For Private And Personal
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kil a nman 2000000000 eeeeeeeeeeeeee jalavato bhAvo jalavattvamityatra ghaTasAmAnyaraktaguNakriyAdravyasaMbandharUpANAM guNAnAM sadbhAvAt dravye pRthubunAkAra udakAdyAharaNakSame | | kuTakAkhye zabdasya ghaTAderabhinivezastatra tvatalau, iha ca raktAkhyaH ko guNo? yat sadbhAvAt , kataraca tad dravyaM yatra shbdnivesho|| yena bhAvapratyayaH syAditi / kimidAnI raktasya bhAvo raktatvamiti na bhavitavyaM, bhavitavyamupacAreNa, tathAhi-rakta ityetadravyatvenopacarya tasya sAmAnyaM bhAva iti raktatvamiti, na copacArastattvacintAyAmupayujyate, zabdasiddhAveva tasya kRtArthatvAditi / zabdazcAkAzasya guNa eva na bhavati, tasya paudgalikatvAd, AkAzasya cAmUrtatvAditi / zeSaM tu prakriyAmAtraM na sAdhanadUSaNayoraGgam / kriyApi dravyasamavAyinI guNavatpRthagAzrayituM na yukteti / atha sAmAnyaM, tadvidhA-paramaparaM ca, tatra paraM mahAsattAkhyaM dravyAdipadArthavyApi, tathAcoktam-"saditi yato dravyaguNakarmasu sA sattA" aparaM ca dravyatvaguNatvakarmatvAtmakaM, tatra na tAvanmahAsattAyAH pRthakpadArthatA yujyate, yatastasyAM yaH saditi pratyayaH sa kimaparasattAnibandhana uta svata eva ?, tat | yadyaparasattAnibandhanastatrApyayameva vikalpo'to'navasthA, atha svata eva tatastadvad dravyAdiSvapi svata eva satpratyayo bhaviSyatIti | kimapairasattayA'jAgalastanakalpayA vikalpitayA ?, kizca-dravyAdInAM kiM satAM sattayA satpratyaya utAsatAM ?, tat yadi satAM khata eva satpratyayo bhaviSyati kiM tayA', asatpakSe tu zazaviSANAdiSvapi sattAyogAtsatpratyayaH syAditi, tathA coktam-| "khatoAH santu sattAvatsattayA kiM sadAtmanAm ? / asadAtmasu naiSA syAtsarvathAtiprasaGgataH // 1 // " ityAdi / etadeva dRSaNa-10 maparasAmAnye'pyAyojyaM, tulyayogakSematvAt / kiJca-asmAbhirapi sAmAnyavizeSarUpatvAdvastunaH kathaJcittadiSyata eveti, tasya ca 1 samAnakhabhAvo bhAvaH / 2 guNasya padArthakharUpatvAnna pRthakpadArthatA / 3 dravyAdibhinnayA / 0 000 For Private And Personal
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashg a nmandit sUtrakRtAGgaM kathaJcittadadhyatirekA dravyagrahaNenaiva grahaNamiti / atha vizeSAH, te cAtyantavyAvRttibuddhihetutvena parairAzrIyante, tatredaM cintyate- |12 samavazIlAGkA- yA teSu vizeSabuddhiH sA nAparavizeSahetukA''zrayitavyA, anavasthAbhayAt , svataH samAzrayaNe ca tadvad dravyAdiSvapi vizeSabuddhiH saraNAdhya0 cAryAyavR- sthAki dravyAdivyatiriktairvizeSairiti ?, dravyAvyatiriktAstu vizeSA asmAbhirapyAzrIyante, sarvasa sAmAnyavizeSAtmakatvAditi / vaizeSikataetattu prakriyAmAtra, tadyathA-nityadravyavRttayo'ntyA vizeSAH, nityadravyANi ca caturvidhAH paramANavo muktAtmAno muktamanAMsi | tvanirAsa: // 228 // anca, iti niyuktikatvAdapakarNayitavyamiti / samavAyastu-ayutasiddhAnAmAdhArAdheyabhUtAnAM ya iha pratyayahetuH sa samavAya ityu cyate, asAvapi nityazcaikazcAzrIyate, tasya ca nityatvAtsamavAyino'pi nityA Aporan , tadanityatve ca tasyApyanityatvApattiH, tadAdhArarUpatvAttasya, tadekatvAcca sarveSAM samavAyinAmekatvApattiH, tasya cAnekatvamiti / kiJca-ayaM samavAyaH saMbandhaH, tasya | |ca dviSThatvAd yutasiddhatvameva daNDadaNDinoriva, vIraNAnAM ca kaTotpattau tadrUpatayA vinAzaH kaTarUpatayotpattiranvayarUpatayA vyavasthAnamiti dugdhadanorivetyevaM vaizeSikamate'pi na samyaka padArthAvasthitiriti / / sAmprataM sAGkhyadarzane tatvanirUpaNaM prakramyate-tatra prakRtyAtmasaMyogAtsRSTirupajAyate, prakRtizca satvarajastamasAM sAmyAvasthA tato mahAn mahato'haGkAraH ahaGkArAdekAdazendriyANi paJcatanmAtrANi tanmAtrebhyaH paJca bhUtAnIti, caitanyaM puruSasya svarUpaM, sa cAkartA nirguNo bhokteti / tatra parasparaviruddhAnAM sattvAdInAM guNAnAM prakRtyAtmanAM niyAmakaM guNinamantareNaikatrAvasthAnaM na yujyate, kRSNasitAdiguNonAmiva, na ca mahadAdivi-15 // 28 // 1 vakSyamANaM / 2 etanirUpaNaM / 3 aparavizeSabhAvayordoSAt / 4 yugmayominnatvena / 5 pRthagbhUtA vargA grAhyAH, varNamayAni dravyANi, teSAM muNAnAM vA khayaM dravyAntareNa yathA nAvasthAnaM viruddhAnAM / For Private And Personal
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailash Gyanmandir ___www.kobatirth.org kAre janye prakRtivaiSamyotpAdane kazciddhetaH, tavyatiriktavasvantarAnabhyupagamAd, AtmanazcAkartRkhenAkizcitkarakhAt, khabhAva-10 vaiSamyAbhyupagame tu nirhetukakhApatternityaM sattvamasattvaM vA syAditi, uktaM ca-"nityaM sattvamasattvaM vAhatoranyAnapekSaNAt / ape|kSAto hi bhAvAnAM, kaadaacitkkhsNbhvH||1||" apica-mahadahaGkArau saMvedanAdabhinnau pazyAmaH, tathAhi-buddhiradhyavasAyo'haGkArazcAhaM sukhyahaM duHkhItyevamAtmakaH pratyayaH, tayozcidrUpatayA''tmaguNavaM, na jaDarUpAyAH prakRtervikArAvetAviti / apicayeyaM tanmAtrebhyo bhUtotpattiriSyate, tadyathA-gandhatanmAtrAtpRthivI rasatanmAtrAdApaH rUpatanmAtrAttejaH sparzatanmAtrAdvAyuH zabda|tanmAtrAdAkAzamiti, sApi na yuktikSamA, yato yadi bAhyabhUtAzrayeNaitadabhidhIyate, tadayuktaM, teSAM sarvadA bhAvAt , na kadAcidanIdRzaM jagaditikRkhA, atha pratizarIrAzrayaNAdetaducyate, tatra kila khagasthi kaThinalakSaNA pRthvI zleSmAsRgra dravalakSaNA ApaH paktilakSaNaM tejaH prANApAnalakSaNo vAyuH zupiralakSaNamAkAzamiti, tadapi na yujyate, yatovApi keSAJciccharIrANAM zukrAsakprabhavotpattiH, na tatra tanmAtrANAM gandho'pi samupalakSyate, adRSTasyApi kAraNakhakalpanetiprasaGgaH syAt, aNDajodbhijAGkarAdInAmapyanyata evotpattirbhavantI samupalakSyate, tadevaM vyavasthite pradhAnamahadahaGkArAdikotpattiryA sAMkhyaiH svaprakriyayA'bhyupagamyate | tattainiyuktikameva khadarzanAnurAgeNAbhyupagamyata iti / AtmanazcAkartRvAbhyupagame kRtanAzo'kRtAgamazca syAt bandhamokSAbhAvazca, | nirguNakhe ca jJAnazUnyatApattirityato bAlapralApamAtraM, prakRtezcAcetanAyA AtmArtha pravRttiyuktivikaleti / atha bauddhamataM nirUpyatetatra hi padArthA dvAdazAyatanAni, tadyathA-cakSurAdIni paJca rUpAdayazca viSayAH paJca zabdAryatanaM dharmAyatanaM ca, dharmAH-sukhAdayo vidhaa0pr0|2 gandhaH saMbandhalezayoH / 3 tanmAtrApazcakasya / 4 mAnasamiti zabdAntara, tasya zabdamayavicArAtmakatvAt / For Private And Personal
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kallastello Banmanst ttiyutaM sUtrakRtAGgaM 18] dvAdazAyatanaparicchedake pratyakSAnumAne dve eva pramANe, tatra cakSurAdI(didravye)ndriyANyajIvagrahaNenaivopAttAni, bhAvendriyANi tu ||4|| ||12 samavazIlAkA- jIvagrahaNeneti, rUpAdayazca viSayA ajIvopAdAnenopAttAna pRthagupAdAtavyAH, zabdAyatanaM tu paugalikakhAcchabdasyAjIvagrahaNena gRhI. saraNAdhya. cAryAyavR-IST | taM, na ca prativyakti pRthapadArthatA yuktisaMgateti, dharmAtmakaM sukhaM duHkhaM ca yadyasA(tAsA)todayarUpaM tato jIvaguNakhAjIve'ntarbhAvaH, atha tatkAraNaM karma tataH paudgalikakhAdajIva iti / pratyakSaM ca tainirvikalpakamiSyate, taccAnizcayAtmakatayA prvRttinivRttyornngg||22||| mityapramANameva, tadaprAmANye tatpUrvakalAdanumAnamapIti, zeSasvAkSepaparihAro'nyatra suvicArita iti neha pratanyata ityanayA | dizA mImAMsakalokAyatamatAbhihitatattvanirAkaraNaM svabuddhyA vidheyaM, tayoratyantalokaviruddhapadArthAnAM zrayaNAnna sAkSAdupanyAsaH | kRta iti / tasmAtpArizeSyasiddhA arhaduktA nava sapta vA padArthAH satyAH tatparijJAnaM ca kriyAvAde hetuH nAparapadArthaparijJAnamiti // 21 // sAmpratamadhyayanArthamupasaMjihIrSaH samyagvAdaparijJAnaphalamAdarzayannAha-'zabdeSu' veNuvINAdiSu zrutisukhadeSu 'rU-18 | peSu ca' nayanAnandakAriSu 'AsaGgamakurvan' gAya'makurvANaH, anena rAgo gRhItaH, tathA 'gandheSu' kuthitakalevarAdiSu 'raseSu || |ca' antaprAntAzanAdiSu aduSyamANo'manojJeSu dveSamakurvan , idamuktaM bhavati-zabdAdiSvindriyaviSayeSu manojJetareSu rAgadveSAbhyA| manapadizyamAno 'jIvitam' asaMyamajIvitaM nAbhikAGketa, nApi parISahopasargarabhidruto maraNamabhikAGkeca, yadivA jIvitamara NayoranabhilASI saMyamamanupAlayediti / tathA mokSArthinA''dIyate gRhyata ityAdAnaM saMyamastena tasinvA sati gupto, yadivA| mithyAvAdinA''dIyate ityAdAnama-aSTaprakAraM karma tasinnAdAtavye manovAkAyairgaptaH samitazca, tathA bhAvavalayaM-mAyA tayA vimukto mAyAmuktaH / itiH parisamAptyarthe / bravImIti pUrvavat / nayAH pUrvavadeva / / 22 / / samAptaM samavasaraNAkhyaM dvAdazamadhyayanamiti // For Private And Personal
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailas Gyanmandir atha trayodazaM zrIyAthAtathyAdhyayanaM prArabhyate // samAptaM samavasaraNAkhyaM dvAdazamadhyayanaM, tadanantaraM trayodazamArabhyate, asya cAyamabhisaMbandhaH-ihAnantarAdhyayane paravAdimatAni nirUpitAni tannirAkaraNaM cAkAri, tacca yAthAtathyena bhavati, tadiha pratipAdyate ityanena saMbandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatrApyupakramadvArAntargato'rthAdhikAro'yaM, tadyathA-ziSyaguNadIpanA, anyacca-anantarAdhyayaneSu dharmasamAdhimArgasamavasaraNAkhyeSu yadavitathaM yAthAtathyena vyavasthitaM yacca viparItaM vitathaM tadapi lezatotra pratipAdayiSyata iti / nAmaniSpanetu nikSepe yAthAtathyamiti nAma, tadadhikRtya niyuktikRdAhaISNAmatahaM ThavaNatahaM dadvatahaM ceva hoi bhAvatahaM / vvatahaM puNa jo jassa sabhAvo hoti dabvassa // 122 // II bhAvatahaM puNa niyamA NAyavvaM chavihaMmi bhAvaMmi / ahavA'vi nANadaMsaNacarittaviNaeNa ajjhappe // 123 // ISjaha suttaM taha attho caraNaM cAro tahatti NAyavvaM / saMtaMmi [ya] pasaMsAe asatI pagayaM duguMchAe // 124 // // AyariyaparaMparaeNa AgayaM jo u cheybuddhiie| kovei cheyavAI jamAlinAsaM sa NAsihiti // 125 // Na kareti dukkhamokkhaM ujjamamANo'vi sNjmtvesuN| tamhA anukariso vajeavvo jatijaNeNaM // 126 // For Private And Personal
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir trakRtA zIlAGkA- cAIyavRttiyutaM // 230 // asyAdhyayanasya yAthAtathyamiti nAma, tacca yathAtathAzabdasya bhAvapratyayAntasya bhavati, tatra yathAzabdollAnena tathAzabdasya 13 yAthA nikSepaM kartuniyuktikArasyAyamabhiprAyaH-iha yathAzabdo'yamanuvAde vartate, tathAzabdazca vidheyArthe, tadyathA-yathaivedaM vyava-IS tathyAdhya. sthitaM tathaivedaM bhavatA vidheyamiti, anuvAdavidheyayozca vidheyAMza eva pradhAnabhAvamanubhavatIti, yadivA-yAthAtathyamiti tathya-18 matastadeva nirUpyata iti / tatra tathAbhAvastathyaM yathAvasthitavastutA, tannAmAdi caturdhA, tatra nAmasthApane sugame, dravyatathyaM gAthApazcArdhena pratipAdayati, tatra dravyatathyaM punaryo 'yasya' sacittAdeH svabhAvo dravyaprAdhAnyAdyadyasya svarUpaM, tadyathA-upayogalakSaNo jIvaH kaThinalakSaNA pRthivI dravalakSaNA Apa ityAdi, manuSyAdervA yo yasya mArdavAdiH khabhAvo'cittadravyANAM ca gozIrSacandanakambalaratnAdInAM dravyANAM svabhAvaH, tadyathA-uNhe karei sIyaM sIe uNhattaNaM puNa karei / kaMbalarayaNAdINaM esa sahAvo muNeyaho // 1 // bhAvatathyamadhikRtyAha-bhAvatathyaM punaH 'niyamataH' avazyaMbhAvatayA SaDvidhe audayikAdike bhAve jJAtavyaM, tatra karmaNAmudayena nivRtta audayikaH-karmodayApAdito gatyAdyanubhAvalakSaNaH, tathA karmopazamena nivRtta aupazamikaH-karmAnudayalakSaNa ityarthaH, tathA kSayAjjAtaH kSAyika:-apratipAtijJAnadarzanacAritralakSaNaH, tathA kSayAdupazamAcca jAtaH kSAyopaza-8 miko-dezodayopazamalakSaNaH, pariNAmena nivRttaH pAriNAmiko-jIvAjIvabhavyakhAdilakSaNaH, paJcAnAmapi bhAvAnAM dvikAdisaMyogAniSpannaH sAnnipAtika iti / yadivA-'adhyAtmani AntaraM caturdhA bhAvatathyaM draSTavyaM, tadyathA-jJAnadarzanacAritravinayatathyamiti, tatra jJAnatathyaM matyAdikena jJAnapaJcakena yathAkhamavitatho viSayopalambhaH darzanatathyaM zaGkAyaticArarahitaM jIvA1 uSNe kurvanti zItaM zIte uSNatvaM punaH kurvanti / kambalaratnAdInAM eSa khabhAvo jJAtavyaH // 2 jJAnAdyanugatalAna vIryAdeH pRthagupAdAnaM / 992908288902929 oll For Private And Personal
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsal Gyanmandir ditasvazraddhAnaM cAritratathyaM tu tapasi dvAdazavidhe saMyame saptadazavidhai samyaganuSThAnaM, vinayatathyaM dvicalAriMzadbhedabhinne vinaye / jJAnadarzanacAritratapaaupacArikarUpe yathAyogamanuSThAnaM, jJAnAdInAM tu vitathA'sevanenAtathyamiti / atra ca bhAvatathyenAdhikAraH, yadivA bhAvatathyaM prazastAprazastabhedAvidhA, tadiha prazastenAdhikAraM darzayitumAha-'yathA' yena prakAreNa yathA paddhacyA sUtraM || | vyavasthitaM 'tathA' tenaiva prakAreNa 'arthoM' vyAkhyeyo'nuSTheyazca, etadarzayati-'caraNam' AcaraNamanuSThAtavyaM, yadivA siddhAntasUtrasya cAritramevAcaraNam ato yathA mutra tathA cAritrametadeva cAnuSTheyametacca yAthAtathyamiti jJAtavyaM / pUrvArdhasyaiva bhAvArtha gAthApazcAdhaina darzayitumAha-yavastujAtaM 'prakRtaM prastutaM yamarthamadhikRtya sUtramakAri tasinnarthe 'sati vidyamAne yathAvayAkhyAyamAne saMsArottAraNakAraNalena prazasyamAne vA yAthAtathyamiti bhavati, vivakSite kharthe 'asati' avidyamAne saMsArakAraNakhena vA jugupsAyAM satyAM samyagananuSThIyamAne vA yAthAtathyaM na bhavati, idamuktaM bhavati-yadi [yathA] sUtraM yena prakAreNa vyavasthitaM tathaivArtho yadi| bhavati vyAkhyAyate'nuSThIyate ca saMsAranistaraNasamarthazca bhavati tato yAthAtathyamiti bhavati, asati kharthe'kriyamANe ca saMsArakAraNakhena jugupsite vA na bhavati yAthAtathyamiti gAthAtAtparyArthaH / / etadeva dRSTAntagarbha darzayitumAha-AcAryAH-sudharmakhAmijambunAmaprabhavAryarakSitAdyAsteSAM praNAlikA-pAramparya tenAgataM yadyAkhyAnaM sUtrAbhiprAyaH, tadyathA-vyavahAranayAbhiprAyeNa kriyamANamapi kRtaM bhavati, yastu kutarkadaryAdhmAtamAnaso mithyAkhopahatadRSTitayA 'chekabuddhyA' nipuNabuddhyA kuzAgrIyomuSIko'hami 1 jJAne'STau darzane cAritre ca tapasi vinayasya vidheyalAdekAdaza aupacArike saptamedarUpe yadvA krameNa paJcaikasaptadazadvAdazasaptabhedarUpe / esesereeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mandi Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsak y anmandir sUtrakRtAGgatikalA 'kopayati' dUSayati-anyathA tamarthaM sarvajJapraNItamapi vyAcaSTe-kRtaM kRtamityevaM brUyAt , vakti ca na hi mRtpiNDakriyAkA-18| 13 mAthA zIlAGkA- la eva ghaTo niSpadyate, karmaguNavyapadezAnAmanupalabdheH, sa evaM 'chekavAdI' nipuNo'hamityevaMvAdI paNDitAbhimAnI 'jamAli tathyAdhya vArthIya nAzaM jamAlinihnavavat sarvajJamatavikopako 'vinayati' arahaTTaghaTIyatranyAyena saMsAracakravAle baMbhramiSyatIti, na cAsau jAnAti ttiyutaM varAko yathA ayaM loko ghaTArthAH kriyA mRtkhananAdyA ghaTa evopacarati, (tatvataH) tAsAMca kriyANAM kriyaakaalnisstthaakaalyorek||231|| kAlakhAt kriyamANameva kRtaM bhavati, dRzyate cAyaM vyavahAro loke, tadyathA-adyaiva devadatte nirgate kAnyakubja devadatto gata iti vyapadezaH, (lokoktyA) tathA dAruNi chidyamAne prasthako'yaM (iti) vyapadeza ityAdi / sAmpratamanyathAvAdinopAyadarzanadvAreNopadezaM dAtukAma Aha-yo hi durgRhItavidyAlavadadhmAtaH sarvajJavacanaikadezamapyanyathA vyAcaSTe sa evaMbhUtaH san saMyamatapassUdhamaM kurvANo'pi zArIramAnasAnAM duHkhAnAmasAtodayajanitAnAM mokSaM-vinAzaM na karoti AtmagarvAdhmAtamAnaso, yata evaM tasmAdAtmotkaSaH ahameva siddhAntArthavedI nAparaH kazcit mattulyo'stItyevaMrUpo'bhimAno varjanIyaH tyAjyo 'yatijanena' sAdhulokena, aparopi KjJAninA jAtyAdiko mado na vidheyaH kiM punarjAnamadaH, tathA coktam-"jJAnaM madadarpaharaM mAdyati yastena tasya ko vaidyaH / agado yasya viSAyati tasya cikitsA kathaM kriyate ? // 1 // " gato nAmaniSpano nikSepaH, sAmprataM sUtrAlApakaniSpannasya // 231 // nikSepasyAvasaraH, sa ca sUtre sati bhavati, mUtraM ca sUtrAnugame, sa cAvasaraprAptaH ataH sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccAraNIyaM, taccedam eroesesesekseeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ ShriMaX Aradhana Kendra www.kcharitm.org Acharya Shri Keilas Gyanmanat AhattahIyaM tu paveyaissaM, nANappakAraM purisassa jaatN|so a dhammaM asao asIlaM, saMti asaMtiM karissAmi pAuM // 1 // aho ya rAo a samuTThiehi, tahAgaehiM paDilabbha dhammaM / samAhimAghAtamajosayaMtA, satthAramevaM pharusaM vayaMti // 2 // visohiyaM te aNukAhayaMte, je AtabhAveNa viyAgarejjA / aTTANie hoi bahuguNANaM, je NANasaMkAi musaM vadejA // 3 // je yAvi puTThA paliuMcayaMti, AyANamaTuM khalu vaMcayittA (ynti)| asAhuNo te iha sAhumANI, mAyaNNi esaMti aNaMtaghAtaM // 4 // ___ asya cAnantarasUtreNa sahAya saMbandhaH, tadyathA-valayAvimuktetyabhihitaM, bhAvavalayaM rAgadveSau, tAbhyAM vinirmuktasyaiva yAthAtathyaM bhavatItyanena saMbandhenAyAtasyAssa sUtrasya vyAkhyA pratanyate-yathAtathAbhAvo yAthAtathya-tattvaM paramArthaH, tacca paramArthacintAyAM samyagrajJAnAdika, tadeva darzayati-'jJAnaprakAra miti prakArazabda Adyarthe, AdigrahaNAcca samyagdarzanacAritre gRhyete, tatra samyagdarzanam -aupazamikakSAyikakSAyopazamikaM gRhyate, cAritraM tu vratasamitikaSAyANAM dhAraNarakSaNanigrahAdikaM gRhyate, 1 etatsamyagjJAnAdikaM 'puruSasya' jantoryajAtam utpannaM tadahaM 'pravedayiSyAmi' kathayiSyAmi, tuzabdo vizeSaNe, vitathAcAriNastadoSAMzcAvirbhAvayiSyAmi, 'nAnAprakAraM' vA vicitraM puruSasya svabhAvam-uccAvacaM prazastAprazastarUpaM pravedayiSyAmi / nAnA For Private And Personal
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryayavR tiyutaM // 232 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir | prakAraM svabhAvaM phalaM ca pazcArdhena darzayati- 'sataH' satpuruSasya zobhanasya sadanuSThAyinaH samyagdarzanajJAnacAritravato 'dharma' zruta| cAritrAkhyaM durgatigamanadharaNalakSaNaM vA tathA 'zIlam' udyuktavihAritvaM tathA 'zAnti' nirvRtimazeSa karmakSayalakSaNAM 'karissAmi | pAu'tti prAduSkariSye prakaTayiSyAmi yathAvad udbhAvayiSyAmi, [granthAgraM. 7000 ] tathA 'asataH' azobhanasya paratIrthikasya gRhasthasya vA pArzvasthAdervA, cazabdasamuccitamadharma- pApaM tathA 'azIlaM ' kutsitazIla mazAntiM ca-anirvANarUpAM saMsRtiM prAdurbhAvayiSyAmIti / | atra ca sato dharma zIlaM zAnti ca prAduSkariSyAmi asatazcAdharmamazIlamazAnti cetyevaM padaghaTanA yojanIyA, anupAttasya [ca] | cazabdenAkSepo draSTavya iti // 1 // jantorguNadoSarUpaM nAnAprakAraM svabhAvaM pravedayiSyAmItyuktaM taddarzayitukAma Aha- 'ahorA |tram ' aharnizaM samyagutthitAH samutthitA sadanuSThAnavantastebhyaH zrutadharebhyaH, tathA 'tathAgatebhyo' vA tIrthakRdbhyo 'dharma' zrutacAritrAkhyaM pratilabhya saMsAraniHsaraNopAyaM dharmamavApyApi karmodayAnmandabhAgyatayA jamAliprabhRtaya ihAtmotkarSAttIrthakRdAdyA- | khyAtaM 'samAdhi' samyagdarzanAdikaM mokSapaddhatim 'ajoSayantaH' asevantaH samyagakurvANA nihavA boTikAzca svaruciviracitavyAkhyAprakAreNa nirdoSaM sarvajJapraNItaM mArga vidhvaMsayanti kumArgaM prarUpayanti, bruvate ca - asau sarvajJa eva na bhavati yaH kriyamANaM | kRtamityadhyakSaviruddhaM prarUpayati, tathA yaH pAtrAdiparigrahAnmokSamArgamAvirbhAvayati, evaM sarvajJoktamazradadhAnAH zraddhAnaM kurvanto'| pyapare dhRtisaMhananadurbalatayA yathA''ropitaM saMyamabhAraM vodumasamarthAH kacidviSIdanto'pareNAcAryAdinA vatsalatayA coditAH santastaM ' zAstAram ' anuzAsitAraM codakaM puruSaM vadanti 'karkazaM' niSThuraM pratIpaM codayantIti // 2 // kiJca - vividham - anekapra1 ivA0 pra0 / 2. AtmanepadamanityaM tena parasmAyapi siveH, dhvanitaM cedaM dhAtupArAyaNe jag dIptau ityAdI / For Private And Personal 13 yAthA tathyAdhya0 // 232 //
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha v adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsak y anmandir ocesseD000000 kAraM zodhitaH-kumArgaprarUpaNApanayanadvAreNa nirdoSatA nIto vizodhitaH samyagdarzanajJAnacAritrAkhyo mokSamArgastamevaMbhUtaM / mokSamArga 'te' khAgrahagrahAstA goSThAmAhilavadanu-pazcAdAcAryaprarUpaNAtaH kathayanti-anukathayanti / ye caivaMbhUtA AtmotkarSAtkha- ruciviracitavyAkhyAprakAravyAmohitA 'AtmabhAvena' svAbhiprAyeNAcAryapAramparyeNAyAtamapyartha vyudasyAnyathA 'vyAgRNIyuH vyAkhyAnayeyuH, te hi gambhIrAbhiprAyaM sUtrArtha karmodayAtpUrvApareNa yathAvatpariNAmayitumasamarthAH paNDitamAnina utsUtraM pratipAdayanti / AtmabhAvavyAkaraNaM ca mahate'nAyeti darzayati-'sa' evaMbhUtaH svakIyAbhinivezAd 'asthAnikaH' anAdhAro bahUnAM jJAnAdiguNAnAmabhAjanaM bhavatIti, te cAmI guNAH-"sussUsai paDipucchai suNei geNhai ya Ihae Avi / tatto apohae vA dhArei karei vA sammaM // 1 // " yadivA guruzuzrUSAdinA samyagrajJAnAvagamastataH samyaganuSThAnamataH sakalakarmakSayalakSaNo mokSa ityevaMbhUtAnAM guNAnAmanAyatanamasau bhavati, kacitpAThaH-'aTThANie hoMti bahUNivesa'ti asthAyamarthaH-asthAnam-abhAjanamapAtra-18 masau bhavati samyagjJAnAdInAM guNAnAM, kiMbhUto :-bahuH-anarthasaMpAdakavenAsadabhinivezo yasya sa bahunivezaH, yadivA-guNAnAmasthAnikaH-anAdhAro bahUnAM doSANAM ca nivezaH-sthAnam Azraya iti, kiMbhUtAH punarevaM bhavantIti darzayati-ye kecana durga-1 hItajJAnalavAvalepino jJAne-zrutajJAne zaGkA jJAnazaGkA tayA mRSAvAdaM vadeyuH, etaduktaM bhavati-sarvajJapraNIte Agame zaGkAM kurvanti, ayaM tatpraNIta eva na bhaved anyathA vA'syArthaH syAt, yadivA jJAnazaGkayA pANDityAbhimAnena mRSAvAdaM vadeyuryathA'haM 1 zuzrUSate pratipRcchati zRNoti gRhNAti Ihate cApi / tato'pohate vA dhArayati karoti vA samyak // 1 // 2 jJAnahInalAvirbhAvazakayA / / For Private And Personal
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagh y anmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkA- cAryAyavRttiyutaM |233 // bravImi tathaiva yujyate nAnyatheti // 3 // kizcAnyat-ye kecanAviditaparamArthAH khalpatayA samutsekino'pareNa pRSTAH-kasmAdA- 13 yAthA cAryAtsakAzAdadhItaM zrutaM bhavadbhiriti, te tu svakIyamAcArya jJAnAvalepana niDavAnA aparaM prasiddha pratipAdayanti, yadivA mayaivaita-19 tathyAdhya svata utprekSitamityevaM jJAnAvalepAt 'paliuMcayaMti'tti niDhuvate, yadivA-sadapi pramAdaskhalitamAcAryAdinA''locanAdike | avasare pRSTAH santo mAtRsthAnenAvarNavAdabhayAniluvate / ta evaM palikucikA-nihnavaM kurvANA AdIyata ityAdAnaM-jJAnAdikaM mokSo vA tamartha vazcayanti-bhraMzayantyAtmanaH, khaluravadhAraNe vazcayantyeva / evamanuSThAyinazcAsAdhavaste paramArthatastatvacintAyAm | 'iha' asin jagati sAdhuvicAre vA 'sAdhumAnina' AtmotkarSAta sadanuSThAnamAnino mAyAnvitAste 'eSyanti' yAsyanti ('anantazo' bahuzo 'ghAtaM' vinAzaM saMsAraM vA anavadanaM saMsArakAntAramanuparivartayiSyantIti, doSadvayaduSTakhAtteSAm , ekaM tAva-16 tkhayamasAdhavo dvitIyaM sAdhumAninaH, uktaMca-"pAvaM kAUNa sayaM appANaM suddhameva vAharai / duguNaM karei pAvaM bIyaM bAlassa maMdattaM // 1 // " tadevamAtmotkarSadoSArodhilAbhamapyupahatyAnantasaMsArabhAjo bhavantyasumanta iti sthitam // 4 // mAnavipAkamupadAdhunA krodhAdikaSAyadoSamudbhAvayitumAhaje kohaNe hoi jagabhAsI, viosiyaM je u udIraejjA / aMdhe va se daMDapahaM gahAya, avi // 233 // osie dhAsati pAvakammI // 5 // je viggahIe annAyabhAsI, na se same hoi ajhaMjhapatte / 1 tucchatayA / 2 jJAtaM / 3 pApaM kRtvA khayaM AtmAnaM zuddhameva vyAharati dviguNaM karoti pApaM dvitIyaM bAlasya maMdatvam // 1 // Eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha S adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir u(o)vAyakArI ya harImaNe ya, egaMtadiTTI ya amAirUve // 6 // se pesale suhame purisajAe, jacannie ceva suujjuyAre / bahuMpi aNusAsie je tahaccA, same hu se hoi ajhaMjhapatte // 7 // je Avi appaM vasumaMti mattA, saMkhAya vAyaM aparikkha kujjA / taveNa vAhaM sahiutti mattA, aNNaM jaNaM passati biMbabhUyaM // 8 // yo hyaviditakaSAyavipAkaH prakRtyaiva krodhano bhavati tathA 'jagadarthabhASI' yazca bhavati. jagatyarthA jagadI ye yathA vyavasthitAH padArthAstAnAbhASituM zIlamasya jagadarthabhASI, tadyathA-brAhmaNaM DoDamiti brUyAttathA vaNijaM kirATamiti / zUdramAbhIramiti zvapAkaM cANDAlamityAdi tathA kANaM kANamiti tathA khaJja kujaM vaDabhamityAdi tathA kuSThinaM kSayiNamityAdi | yo yasya doSastaM tena kharaparuSaM brUyAt yaH sa jagadarthabhASI, yadivA jayArthabhASI yathaivA''tmano jayo bhavati tathaivAvidyamAnamapyarthaM bhASate tacchIlazca-yena kenacitprakAreNAsadarthabhASaNenApyAtmano jayamicchatItyarthaH / 'viosiyaMti vividhamavasitaMparyavasitamupazAntaM dvandvaM-kalahaM yaH punarapyudIrayet , etaduktaM bhavati-kalahakAribhimithyAduSkRtAdinA parasparaM kSAmite'pi tattad brUyAyena punarapi teSAM krodhodayo bhavati / sAmpratametadvipAkaM darzayati-yathA hyandhaH-cakSurvikalo 'dnnddpthN'| | godaNDamArga [ laghumArga] pramukhojjvalaM 'gRhItvA' Azritya vrajan samyagakovidatayA 'dhRSyate' kaNTakazvApadAdibhiH pIjyate, evamasAvapi kevalaM liGgadhAryanupazAntakrodhaH karkazabhASyadhikaraNoddIpakA, tathA 'aviosie'tti anupazAntadvanduH pApam Cateeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir sUtrakRtAGga anArya karma-anuSThAnaM yasAsau pApakarmA dhRSyate caturgatike saMsAre yAtanAsthAnagataH paunaHpunthena pIDyata iti // 5 // kinA-18| 13vAthA zIlAkA- nyat-yaH kazcidaviditaparamArtho vigraho-yuddhaM sa vidyate yassAsau vigrahiko yadyapi pratyupekSaNAdikAH kriyA vidhatte tathApi yuddha-8 tathyAdhya. cAryAMya-18 priyaH kacidbhavati tathA'nyAyyaM bhASituM zIlamasya so'nyAyyabhASI yatkiJcanabhASyasthAnabhASI gurvAdyadhikSepakaro vA yathaivaMbhUto ttiyutaM nAsau 'samo' raktadviSTatayA madhyastho bhavati, tathA nApyajhaJjhAM prAptaH-akalahaprApto vA na bhavatyamAyAprApto vA, yadivA ajh||23|| jhAprAptaiH-akalahaprAptaH samyagdRSTibhirasau samo na bhavati yataH ato naivaMvidhana bhAvyam , api khakrodhanenAkarkazabhASiNA copazAntayuddhAnudIrakeNa nyAyyabhASiNA'jhaJjhAprAptena madhyasthena ca bhAvyamiti / evamanantaroddiSTadoSavarjI sannupapAtakArI-AcAryanirdezakArI yathopadezaM kriyAsu pravRttaH yadivA 'upAyakAritti sUtropadezapravartakaH, tathA hIH lajjA saMyamo mUlottaraguNa-15 bhedabhinnastatra mano yasyAsau hImanAH, yadivA-anAcAraM kurvanAcAryAdibhyo lajjate sa evamucyate, tathaikAntena tattveSu-jIvAdiSu padArtheSu dRSTiryasyAsAvekAntadRSTiH, pAThAntaraM vA 'egaMtasahi'tti ekAntena zraddhAvAn maunIndroktamArge ekAntena shrddhaalu-|| rityarthaH, cakAraH pUrvoktadoSaviparyastaguNasamuccayArthaH, tadyathA-jJAnApalikuzcakokrodhItyAdi tAvadajhaJjhAprApta iti, khata evAha-| 'amAirUvetti amAyino rUpaM yasyAsAvamAyirUpo'zeSacchArahita ityarthaH, na gurvAdIn chAnopacarati nApyanyena kenaci-18 // 234 // sArdha chadmavyavahAraM vidhatta iti // 6 // punarapi sadguNotkIrtanAyAha-yo hi kaTusaMsArodvinaH kacitpramAdaskhalite satyAcAryAdinA bahapi 'anuzAsyamAnaH' codyamAnastathaiva-sanmArgAnusAriNyarcA-lezyA cittavRttiryasya sa bhavati tathAH, yazca zikSA ra grAhyamANo'pi tathA! bhavati sa 'peMzalo miSTavAkyo vinayAdiguNasamanvitaH 'sUkSmaH' mUkSmadarzikhAtsUkSmabhASi(vi)khAdA suukssmH| brasTaTaTaTaTaTaTace For Private And Personal
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra ramanat Acharya Shri Kallashsa 'sa eva puruSajAtaH sa eva paramArthataH puruSArthakArI nAparo yonAyudhatapasvijanaparAjitenApi krodhena jIyate, tathA'sAveva 'jAtyanvitaH sukulotpannaH, sacchIlAnvito hi kulIna ityucyate, na sukulotpattimAtreNa, tathA sa eva suSTha-atizayena Rju:saMyamastatkaraNazIla:-RjukaraH, yadivA 'ujucAre'tti yathopadezaM yaH pravartate na tu punarvakratayA'cAryAdivacanaM vilomayatipratikUlayati, yazca tathAH pezala: sUkSmabhASI jAtyAdiguNAnvitaH kacidavakraH 'samo' madhyastho nindAyAM pUjAyAM ca na ruSya-1 |ti nApi tuSyati tathA ajhaMjhA-akrodho'mAyA vA tAM prApto'jhaMjhAprAptaH, yadivA'jhaMjhAprAptaiH-cItarAgaiH 'sama' tulyo bhavatIti || // 7 // prAyastapasvinAM jJAnatapo'valepo bhavatItyatastamadhikRtyAha-yazcApi kazcillaghuprakRtiralpatayA''tmAnaM vasu-dravyaM tacca 4 | paramArthacintAyAM saMyamastadvantamAtmAnaM makhA'hamevAtra saMyamavAn mUlottaraguNAnAM samyagavidhAyI nAparaH kazcinmattulyo'stIti, tathA saMkhyAyante-paricchidyante jIvAdayaH padArthA yena tajjJAnaM saMkhyetyucyate tadvantamAtmAnaM malA tathA samyak-paramArthamaparIkSyAtmotkarSavAdaM kuryAt tathA tapasA-dvAdazabhedabhinnenAhamevAtra sahito-yukto na mattulyo vikRSTataponiSTaptadeho'stItyevaM makhA''motkarSAbhimAnIti 'anyaM janaM' sAdhulokaM gRhasthalokaM vA 'bimbabhUtaM' jalacandravattadarthazUnyaM kUTakArSApaNavadvA liGgamAtradhAriNaM puruSAkRtimAtraM vA 'pazyati' avamanyate / tadevaM yadyanmadasthAnaM jAtyAdikaM tattadAtmanyevAropyAparamavadhUtaM pazyatIti // 8 // kizcAnyat egaMtakUDeNa u se palei, Na vijatI moNapayaMsi gotte / je mANaNaTeNa viuksejA, vasumanna sUtrakR. 40 For Private And Personal
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa y anmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyavRciyutaM // 23 // tareNa abujjhamANe // 9||je mAhaNo khattiyajAyae vA, tahuggaputte taha lecchaI vA / je pava- 13 yAthA Ie paradattabhoI, gotte Na je thabbhati (thaMbhabhi) mANabaddhe // 10 // na tassa jAI va kulaM va tANaM, | tathyAdhya0 NapaNattha vijAcaraNaM suciNNaM / Nikkhamma se sevai'gArikammaM, Na se pArae hoi vimoyaNAe // 11 // NikiMcaNe bhikkhu sulUhajIvI, je gAravaM hoi salogagAmI / AjIvameyaM tu abujjhamANo, puNo puNo vippariyAsurveti // 12 // kUTavatkUTaM yathA kUTena mRgAdirbaddhaH paravazaH sannekAntaduHkhabhAgbhavati evaM bhAvakUTena snehamayenaikAntato'sau saMsAracakravAlaM paryeti tatra vA prakarSeNa lIyate pralIyate-anekaprakAraM saMsAraM baMbhramIti, tuzabdAtkAmAdinA vA mohena mohito bahuvedane saMsAre pralIyate, yazcaivaMbhUto'sau 'na vidyate' na kadAcana saMbhavati munInAmidaM maunaM taca tatpadaM ca maunapada-saMyamastatra maunIndre vA pade-1|| | sarvajJapraNItamArge nAso vidyate, sarvajJamatameva vizinaSTi-gAM-vAcaM trAyate-arthAvisaMvAdanataH pAlayatIti gotraM tamin sama-| | stAgamAdhArabhUta ityarthaH, uccairgotre vA vartamAnastadabhimAnagrahagrasto maunIndrapade na vartate, yazca mAnanaM pUjanaM satkArastenArthaHprayojanaM tena mAnanArthena vividhamutkarSayedAtmAnaM, yo hi mAnanArthena-lAbhapUjAsatkArAdinA madaM kuryAnnAsau sarvajJapade vidyata | iti pUrveNa saMbandhaH, tathA vasu-dravyaM tacceha saMyamastamAdAya tathA'nyatareNa jJAnAdinA madasthAnena paramArthamabudhyamAno mAdhati &seeeeeeeeeeeeeeeeeeeee 8 For Private And Personal
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsach.coyanmandir IA paThannapi sarvazAstrANi tadartha cAvagacchannapi nAsau sarvajJamataM paramArthato jAnAtIti // 9 // sarveSAM madasthAnAnAmutpatterArabhya jA-IH timado bAdyanimittanirapekSo yato bhavatyatastamadhikRtyAha-yo hi jAtyA brAhmaNo bhavati kSatriyo vA-ikSvAkuvaMzAdikaH, tadbheda| meva darzayati-'ugrapatraH kSatriyavizeSajAtIyaH tathA 'lecchaiti kSatriyavizeSa eva, tadevamAdiviziSTakulodbhato yathAvasthi-15 tasaMsArakhabhAvaveditayA yaH 'pravrajitaH' tyaktarAjyAdigRhapAzabandhanaH paraidettaM bhoktuM zIlamasya paradattabhojI-samyaksaMyamAnuSThAyI 'gotre uccaiotre harivaMzasthAnIya samutpanno'pi naiva 'stambha garvamupayAyAditi, kiMbhUte gotre ?-'abhimAnabaddhe' abhimAnAspade iti, etaduktaM bhavati-viziSTajAtIyatayA savelokAbhimAnyo'pi pravajitaH san kRtazirastuNDamuNDano bhikSArtha para hANyaTan kathaM hAsyAspadaM garva kuryAta, naivAsau mAnaM kuryAditi tAtpayothaiH ||10||n cAsau mAnaH kriyamANo guNAyeti darzayitumAha-na hi 'tasya' laghuprakRterabhimAnoddharasya jAtimadaH kulamado vA kriyamANaH saMsAre paryaTatastrANaM bhavati, nAbhimAno jAtyAdika aihikAmuSmikaguNayorupakArIti, iha ca mAtRsamutthA jAtiH pitRsamutthaM kulam , etaccopalakSaNam , anyadapi madasthAnaM na saMsAratrANAyeti, yatpunaH saMsArottArakalena trANasamartha taddarzayati-jJAnaM ca caraNaM ca jJAnacaraNaM tamAdanyatra saMsArottAraNatrANAzA na vidyate, etacca samyakkhopabRMhitaM sat suSTu cINa sucIrNa saMsArAduttArayati, 'jJAnakriyAbhyAM mokSa' iti vacanAt , evaMbhUte satyapi mokSamArge 'niSkramyApi' pravrajyAM gRhIvApi kazcidapuSTadharmA saMsAronmukhaH 'sevate anutiSThatyabhyasyati paunaHpunyena vidhatte agAriNAM-gRhasthAnAmaGga-kAraNaM jAtyAdikaM madasthAnaM, pAThAntaraM vA 'agArikammati agAriNAM karma| anuSThAnaM sAvadyamArambha jAtimadAdikaM vA sevate, na cAsAvagArikarmaNAM sevako'zeSakarmamocanAya pArago bhavati, niHzeSakarmakSa eeeeeeeeeeeeeeees For Private And Personal
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha v adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir 13yAthA tathyAdhya0 ttiyutaM sUtrakRtAGgaM 18|yakArI na bhavatIti bhAvaH / dezamocanA tu prAyazaH sarveSAmevAsumatAM pratikSaNamupajAyata iti // 11 // punarapyabhimAnadoSAvirbhAvazIlAGkA-18 nAyAha-bAhyenArthena niSkiJcano'pi bhikSaNazIlo bhikSu:-paradattabhojI tathA suSTu rUkSam-antaprAntaM vallacaNakAdi tena jIvicAryAyavR- tuM-prANadhAraNaM kartu zIlamasya sa surUkSajIvI, evaMbhUto'pi yaH kazcidgauravapriyo bhavati tathA 'zlokakAmI' AtmazlAghAbhilASI bhavati, sa caivaMbhUtaH paramArthamabudhyamAna etadevAkiJcanavaM surUkSajIvikhaM vA''tmazlAghAtatparatayA AjIvam-AjIvikAmA | tmavartanopAyaM kurvANaH punaH punaH saMsArakAntAre viparyAsaM-jAtijarAmaraNarogazokopadravamupaiti-gacchati, taduttaraNAyAbhyudyato // 236 // | vA tatraiva nimajatItyayaM viparyAsa iti // 12 / yasAdamI doSAH samAdhimAkhyAtamasevamAnAnAmAcAryaparibhASiNAM vA tasmAdamIbhiH ziSyaguNairbhAvyamityAha je bhAsavaM bhikkhu susAhavAdI, paDihANavaM hoi visArae ya / AgADhapaNNe suvibhAviyappA, annaM jaNaM pannayA parihavejA // 13 // evaM Na se hoi samAhipatte, je pannavaM bhikkhu viuksejaa| ahavA'vi je lAbhamayAvalitte, annaM jaNaM khisati vAlapanne // 14 // pannAmayaM ceva tavomayaM ca, NinnAmae goyamayaM ca bhikkhU / AjIvagaM ceva cautthamAhu, se paMDie uttamapoggale se // // 15 // eyAiM mayAiM vigiMca dhIrA, Na tANi sevaMti sudhIradhammA / te sabagottAvagayA mahesI, uccaM agottaM ca gatiM vayaMti // 16 // 09999990000 // 236 // For Private And Personal
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsage yanmandir bhASAguNadoSajJatayA zobhanabhASAyukto bhASAvAn 'bhikSuH sAdhuH, tathA suSTu sAdhu-zobhanaM hitaM mitaM priyaM vadituM zIlamasyetyasaususAdhuvAdI, kSIramadhvAzravavAdItyarthaH tathA pratibhA pratibhAnam-autpattikyAdibuddhiguNasamanvitakhenotpannapratibhavaM tatpratibhAnaM vidyate yasyAsau pratibhAnavAn-apareNAkSiptastadanantaramevottaradAnasamarthaH yadivA dharmakathAvasare ko'yaM puruSaH kaM ca devatAvizeSa praNataH kataradvA darzanamAzrita ityevamAsanapratibhatayA ('vetya) yathAyogamAcaSTe, tathA 'vizArada: arthagrahaNasamartho bahuprakA| rArthakathanasamartho vA, cazabdAcca zrotrabhiprAyajJaH, tathA AgADhA-avagADhA paramArthaparyavasitA tattvaniSThA prajJA-buddhiryasyAsAvAgADhaprajJA, tathA suSTha vividha bhAvito-dharmavAsanayA vAsita AtmA yasyAsau suvibhAvitAtmA, tadevamebhiH satyabhASAdibhiguNaiH zobhanaH sAdhurbhavati, yazcaibhireva nirjarAhetubhUtairapi madaM kuryAt , tadyathA-ahameva bhASAvidhijJastathA sAdhuvAdyahameva ca na mattulyaH pratibhAnavAnasti nApi ca matsamAno'laukikaH lokottarazAstrArthavizArado'vagADhaprajJaH subhAvitAtmeti ca, evamAtmoskarSavAnanyaM janaM svakIyayA prajJayA 'paribhavet' avamanyeta, tathAhi-kimanena vAkakuNThena durdurUDhena kuNDikAkAsakalpena khamUcinA kAryamasti ? kacitsabhAyAM dharmakathAvasare veti, evamAtmotkarSavAn bhavati, tathA coktam- "anyaiH svecchAracitAnarthavizeSAn zrameNa vijJAya / kRtsnaM vAGmayamita iti khAdatyaGgAni darpaNa // 1 // " ityAdi // 13 // sAmpratametadoSAbhidhitsayA''ha'evam' anantaroktayA prakriyayA paraparibhavapuraHsaramAtmotkarSa kurvannazeSazAstrArthavizArado'pi tattvArthAvagADhaprajJo'pyasau 'samAdhiM' mokSamArga jJAnadarzanacAritrarUpaM dharmadhyAnAkhyaM vA na prApto bhavati, uparyevAsau paramArthodanvataH plavate, ka evaMbhUto bhavatIti darzayati yo hyaviditaparamArthatayA''tmAnaM sacchemuSIkaM manyamAnaH khaprajJayA bhikSuH 'utkarSeda' gavaM kuryAt , nAsau samAdhi Reseeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi d hana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandie kimanyaH khodarabhanandati paribhalatA bhavati, tadA sUtrakRtAGga || prApto bhavatIti prAktanena saMbandhaH, anyadapi madasthAnamuddaTTayati-'athave'ti pakSAntare, yo hyalpAntarAyo labdhimAnAtmakRte [81 13 yAthA zIlAGkA- | parasmai copakaraNAdikamutpAdayitumalaM sa laghuprakRtitayA lAbhamadAvalipto bhavati, tadavaliptazca samAdhimaprApto bhavati, sa caivaMbhUto'- tathyAdhyA cAryAyavR- nyaM janaM karmodayAdalabdhimantaM 'khiMsahatti nindati paribhavati, vakti ca-na mattulyaH sarvasAdhAraNazayyAsaMstArakAdyupakaraNottiyutaM tpAdako vidyate, kimanyaiH khodarabharaNavyagratayA kAkaprAyaH kRtyamastItyevaM 'bAlaprajJo' murkhaprAyo'parajanApavAdaM vidadhyAditi, & // 14 // tadevaM prajJAmadAvalepAdanyasin jane nindyamAne bAlasadRzairbhUyate yato'taH prajJAmado na vidheyo, na kevalamayameva na vidheyaH // 237 // anyadapi madasthAnaM saMsArajihIrSuNA na vidheyamiti tadarzayitumAha-prajJayA-tIkSNabuddhyA madaH prajJAmadastaM ca, tapomadaM ca nizcayena nAmayennirnAmayed-apanayed, ahameva yathAvidhazAstrArthasya vettA tathA'hameva vikRSTatapovidhAyI nApi ca tapaso glAnimupagacchAmItyevaMrUpaM madaM na kuryAta, tathA uccairgotre ikSvAkuvaMzaharivaMzAdike saMbhUto'hamityevamAtmakaM gotramadaM ca nAmayediti / A-samantAjjIvantyanenetyAjIva:-arthanicayastaM gacchati-AzrayatyasAvAjIvagaH-arthamadastaM ca caturtha nAmayet, cazabdAcchepAnapi madAnAmayet , tannAmanAccAsau 'paNDitaH' tattvavettA bhavati, tathA'sAveva samastamadApanodaka uttamaH pudgala-AtmA | bhavati, pradhAnavAcI vA pudalazabdaH, tatazcAyamarthaH-uttamottamo-mahato'pi mahIyAn bhavatItyarthaH // 15 // sAmprataM madasthAnAnAmakaraNIyakhamupadazyopasaMjihIrgharAha-'etAni prajJAdIni madasthAnAni saMsArakAraNalena samyaka parijJAya 'vigica'tti pRtha-18 // 237|| kuryAdAtmano'panayeditiyAvat , dhI:-buddhistayA rAjanta iti dhIrA-viditavedyA naitAni jAtyAdIni madasthAnAni sevanti-anutiSThanti, ke ete ?-ye sudhIraH-supratiSThito dharmaH-zrutacAritrAkhyo yeSAM te sudhIradharmANaH, te caivaMbhUtAH parityaktasarvamadasthAnA For Private And Personal
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma r adhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailas a nmanat maharSayastapovizeSazoSitakalmaSAH sarvamAduccairgotrAderapagatA gotrApagatAH santa uccAM-mokSAkhyAM sarvottamA vA gatiM vrajanti-za gacchanti, cazabdAtpaJcamahAvimAneSu kalpAtIteSu vA vrajanti, agotropalakSaNAccAnyadapi nAmakarmAyuSkAdikaM tatra na vidyata iti draSTavyam // 16 // kiJcabhikkhU muyacce taha diTThadhamme, gAmaM ca NagaraM ca aNuppavissA / se esaNaM jANamaNesaNaM ca, annassa pANassa aNANugiddhe // 17 // arati rati ca abhibhUya bhikkhU , bahujaNe vA taha egcaarii| egaMtamoNeNa viyAgarejA, egassa jaMto gatirAgatI ya // 18 // sayaM sameccA aduvA'vi soccA, bhAseja dhamma hiyayaM payANaM / je garahiyA saNiyANappaogA, Na tANi sevaMti sudhIradhammA // 19 // kesiMci takkAi abujjha bhAvaM, khuddapi gaccheja asadahANe / Aussa kAlAiyAraM vaghAe, laddhANumANe ya paresu aTe // 20 // 4 sa evaM madasthAnarahito bhikSaNazIlo bhikSuH, taM vizinaSTi-mRteva snAnavilepanAdisaMskArAbhAvAda -tanuH zarIraM yasya sa | mRtArcaH yadivA modanaM mun tadbhUtA zobhanArcA-padmAdikA lezyA yasya sa bhavati mudarcaH-prazastalezyaH, tathA dRSTaH-avagato For Private And Personal
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahal Yadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri KailashX Gyanmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAyAyavR. ttiyutaM // 23 // | yathAvasthito dharmaH-zrutacAritrAkhyo yena sa tathA, sa caivaMbhUtaH kacidavasare grAma nagaramanyadvA maDambAdikamanupravizya bhikSArtha-11 13 yAthA | masAvuttamadhRtisaMhananopapannaH sanneSaNAM-gaveSaNagrahaNaiSaNAdikAM 'jAnan' samyagavagacchannaneSaNAMca-udgamadoSAdikAM tatparihAraM tathyAdhya0 vipAkaM ca samyagavagacchan annasya pAnasya vA 'ananugRddhaH anadhyupapannaH samyagviharet , tathAhi-sthavirakalpikA dvica-1 khAriMzaddoSarahitAM bhikSAM gRhNIyuH, jinakalpikAnAM tu paJcakhabhigraho dvayorgrahaH, tAzcemAH-'saMsaTThamasaMsaTTA uddhaDa taha hoti appalevA ya / uggahiyA paggahiyA ujjhiyadhammA ya sattamiyA // 1 // ' athavA yo yasyAbhigrahaH sA tasyaiSaNA aparA baneSaNetyevameSaNA| neSaNAbhijJaH kacitpraviSTaH sannAhArAdAvamUrchitaH samyak zuddhAM bhikSAM gRhnniiyaaditi||17|| tadevaM bhikSoranukUlaviSayopalabdhimato'pyaraktadviSTatayA tathA dRSTamapyadRSTaM zrutamapyazrutamityevaMbhAvayuktatayA ca mRtakalpadehasya sudRSTadharmaNa eSaNAneSaNAbhijJasyAnapAnAdAvamUrchitasya sataH kacid grAmanagarAdau praviSTasyAsaMyame ratiraratizca saMyame kadAcitprAduSSyAt sA cApanetavyetyetadAha-mahAmunera| pyasnAnatayA malAvilasyAntaprAntavallacaNakAdibhojinaH kadAcitkarmodayAdaratiH saMyame samutpadheta tAM cotpannAmasau bhikSuH saMsArakhabhAvaM parigaNayya tiryakArakAdiduHkhaM cotprekSamANaH svalpaM ca saMsAriNAmAyuriyevaM vicintyAbhibhaved , abhibhUya cAsAvekAnta| maunena vyAgRNIyAdityuttareNa saMbandhaH, tathA ratiM ca 'asaMyameM sAvadhAnuSThAne anAdibhavAbhyAsAdutpannAmabhibhavedabhibhUya ca saMyamoyukto bhavediti / punaH sAdhumeva vizinaSTi-bahavo janAH-sAdhavo gacchavAsitayA saMyamasahAyA yasya sa bahujanaH, tathaika eva carati tacchIlazcaikacArI, sa ca pratimApratipanna ekallavihArI jinakalpAdirvA syAt , sa ca bahujana ekAkI vA kenacitpR1 saMsRSTA'saMsRSTA uddhRtA tathA bhavatyalpalepA ca / udgRhItA pragRhItA ujjhitadharmA ca saptamikA // 1 // Eeeeeeeeee va sudRSTadharmaNa eSaNAneSaNA rAtararatizca saMyame sAntaprAntavallaca For Private And Personal
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav www.kobatirth.org a dhana Kendra y armandir Acharya Shri Kailassag To'pRSTo vaikAntamaunena-saMyamena karaNabhUtena vyAgRNIyAt dharmakathAvasare, anyadA saMyamAvAdhayA kiJcitdharmasaMbaddhaM brUyAt , kiM parigaNayyaitatkuryAdityAha, yadivA kimasau brUyAditi darzayati-'ekasya' asahAyasya jantoH zubhAzubhasahAyasya 'gatiH' gamanaM para| loke bhavati, tathA AgatiH-AgamanaM bhavAntarAdupajAyate karmasahAyasyaiveti, uktaM ca-"ekaH prakurute karma, bhunaktyekazca tatphalam / / | jAyate mriyate caika, eko yAti bhavAntaram // 1 // " ityAdi / tadevaM saMsAre paramArthato na kazcitsahAyo dharmamekaM vihAya, etadvigaNayya munInAmayaM mauna:-saMyamastena tatpradhAnaM vA brUyAditi // 18 // kizcAnyat-'vayam' AtmanA paropadezamantareNa | 'sametya' jJAkhA caturgatikaM saMsAraM tatkAraNAni ca mithyAkhAviratipramAdakaSAyayogarUpANi tathA'zeSakarmakSayalakSaNaM mokSaM tatkA| raNAni ca samyagdarzanajJAnacAritrANyetatsarva khata evAvabudhyAnyasmAdvA''cAryAdeH sakAzAcchukhA'nyasai mumukSave 'dharma zrutacAritrAkhyaM bhASeta, kiMbhUtaM -prajAyanta iti prajA:-sthAvarajaGgamA jantavastebhyo hitaM sadupadezadAnataH sadopakAriNaM dharma brUyAditi / / | upAdeyaM pradarya heyaM pradarzayati-ye 'garhitA. jugupsitA mithyAkhAviratipramAdakaSAyayogAH karmabandhahetavaH saha nidAnena vartanta 8 | iti sanidAnAH prayujyanta iti prayogA-vyApArA dharmakathAprabandhA vA mamAmAtsakAzAkizcit pUjAlAbhasaMskArAdikaM bhaviSyatI-| | tyevaMbhUtanidAnA''zaMsArUpAstAMzcAritravighnabhUtAn maharSayaH sudhIradharmANo 'na sevante' nAnutiSThanti / yadivA ye garhitAH sanidAnA vAkprayogAH, tadyathA kutIrthikAH sAvadyAnuSThAnaratA niHzIlA nivratAH kuNTalaveNTalakAriNa ityevaMbhUtAn paradoSodghaTTanayA marmavedhinaH sudhIradharmANo vAkaNTakAn 'na sevante' na bruvata iti // 19 // kizcAnyat-keSAzcinmithyAdRSTInAM kutIrthikabhAvitAnAM khadarzanA'ahiNAM 'tarkayA' vitarkeNa svamatiparyAlocanena 'bhAvam' abhiprAyaM duSTAntaHkaraNavRttikhamabuddhA kazcitsAdhuHzrAvako vA For Private And Personal
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsa a nmandir sUtrakRtAGga svadharmasthApanecchayA tIrthikatiraskAraprAyaM vaco brUyAt , sa ca tIrthikastadvacaH 'azraddadhAnaH' arocayanapratipadyamAno'tikaTukaM || 13 yAthA zIlAGkA-19 bhAvayan 'kSudratvamapi gacched' tadvirUpamapi kuryAt , pAlakapurohitavat skandakAcAryasyeti / kSudrakhagamanameva darzayati-sa|| tathyAdhya0 cAryAyavR-9 nindAvacanakupito vakturyadAyustasyAyuSo 'vyAghAtarUpaM' parikSepasvabhAvaM kAlAticAra-dIrghasthitikamapyAyuH saMvartayet , etaduktaM / ttiyutaM | bhavati-dharmadezanA hi puruSavizeSa jJAkhA vidheyA, tadyathA-ko'yaM puruSo rAjAdiH ? kaM ca devatAvizeSaM nataH ? kataradvA // 239 // darzanamAzrito'bhigRhIto'nabhigRhIto vA'yamityevaM samyak pUrijJAya yathAhaM dharmadezanA vidheyA, yazcaitadabuvA kizciddharmadezanAdvAreNa paravirodhakadvaco brUyAt sa paramAdehikAmuSmikayomaraNAdikamapakAraM prApnuyAditi, yata evaM tato labdhamanumAnaM yena parAbhiprAyaparijJAne sa labdhAnumAnaH 'pareSu' pratipAdyeSu yathAyogaM yathAhapratipattyA 'arthAn' saddharmaprarUpaNAdikAn jIvAdIn vA |svaparopakArAya brUyAditi // 20 // api ca kammaM ca chaMdaM ca vigiMca dhIre, viNaijja u sabao(hA) AyabhAvaM / rUvehi~ luppaMti bhayAvahehiM, vijaM gahAyA tasathAvarehiM // 21 // na pUyaNaM ceva siloyakAmI, piyamappiyaM kassai No krejaa| savve aNaTe parivajayaMte, aNAule yA akasAi bhikkhU // 22 // AhattahIyaM samupehamANesavehiM | // 239 // pANehiM NihAya dNdd| No jIviyaM No maraNAhikaMkhI, parivaejA valayAvimukke [ mehAvI valayavippamukke] // 23 // ttibemi||iti zrIAhattahiyaMnAma trayodazamadhyayanaM samattaM // (gAthA0 591) For Private And Personal
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga #yanmandir 'dhIraH' akSobhyaH sadbuddhyalaGkRto vA dezanAvasare dharmakathAzrotuH 'karma' anuSThAnaM gurulaghukarmabhAvaM vA tathA 'chandam' abhiprAyaM samyak 'vivecayet' jAnIyAt , jJAkhA ca parSadanurUpAmeva dharmakathiko dharmadezanAM kuryAt sarvathA yathA tasya zroturjIvAdipadArthAvagamo bhavati yathA ca mano na dRSyate, api tu prasannatA vrajati, etadabhisaMdhimAnAha-vizeSeNa nayeda-apanayeta parSadaH | 'pApabhAvam' azuddhamantaHkaraNaM, tuzabdAdviziSTaguNAropaNaM ca kuryAt , 'AyabhAvaM' ti kacitpAThaH, tassAyamarthaH-'AtmabhAva:' anAdibhavAbhyasto mithyAkhAdikastamapanayet , yadivA''tmabhAvo-viSayagRdhnutA'tastamapanayediti / etaddarzayati-'rUpaiH' nayanamanohAribhiH strINAmaGgapratyaGgArddhakaTAkSanirIkSaNAdibhiralpasattvA vilupyante' saddharmAddhAdhyante, kiMbhUta rUpaiH ?-'bhyaavhai|' bhayamAvahanti bhayAvahAni, ihaiva tAvadrUpAdiviSayAsaktasya sAdhujanajugupsA nAnAvidhAzca karNanAsikAvikartanAdikA viDambanAH | prAdurbhavanti janmAntare ca tiryaDnarakAdike yAtanAsthAne prANino viSayAsaktA vedanAmanubhavantItyevaM 'vidvAn' paNDito dharmadeza| nAbhijJo gRhIlA parAbhiprAyaM-samyagavagamya parSadaM trasasthAvarebhyo hitaM dharmamAvirbhAvayet // 21 // pUjAsatkArAdinirapekSeNa ca sarvameva tapazcaraNAdikaM vidheyaM vizeSato dharmadezanetyetadabhiprAyavAnAha-sAdhurdezanAM vidadhAno na pUjanaM-vastrapAtrAdilAbharUpama| bhikAGgrenApi zlokaM-zlAghAM kIrtim AtmaprazaMsAM 'kAmayed' abhilaSet , tathA zroturyatpriyaM rAjakathAvikathAdikaM chalitakathAdikaM ca tathA'priyaM ca tatsamAzritadevatAvizeSanindAdikaM na kathayed , araktadviSTatayA zroturabhiprAyamabhisamIkSya yathAvasthitaM dharma samyagdarzanAdikaM kathayet , upasaMhAramAha-'sarvAnanAn' pUjAsatkAralAbhAbhiprAyeNa svakRtAn paradUSaNatayA ca parakRtAn | & 'varjayan' pariharan kathayed 'anAkula' sUtrArthAdanuttaran akaSAyI bhikSurbhavediti // 22 // sarvAdhyayanopasaMhArArthamAha Xekceeeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahar a thana Kendra www.kcbarth.org Acharya Shri Kailash sUtrakRtAGgaM & 'AhattahIya' mityAdi, yathAtathAbhAvo yAthAtathyaM-dharmamArgasamavasaraNAkhyAdhyayanatrayoktArthatattvaM sUtrAnugataM samyaktvaM cAritraM 8| 13yAthA zIlAGkA-4 vA tat 'prekSamANaH' paryAlocayan sUtrArtha sadanuSThAnato'bhyasyan 'sarveSu' sthAvarajaGgameSu sUkSmavAdarabhedabhinneSu pRthivIkAyAdiSu / tathyAdhya0 cAryAMya- daNDyante prANino yena sa daNDaH-prANavyaparopaNavidhistaM 'nidhAya' parityajya, prANAtyaye'pi yAthAtathyaM dharma nollaGgayediti / ttiyutaM etadeva darzayati-'jIvitam' asaMyamajIvitaM dIrghAyuSkaM vA sthAvarajaGgamajantudaNDena nAbhikAsI sA(kSe)t parISahaparAjito // 24 // vedanAsamudghAta(samava)hato vA tadvedanAma(bhi)sahamAno jalAnalasaMpAtApAditajantUpamardaina nApi maraNAbhikAjI syAt / tadevaM | | yAthAtathyamutprekSamANaH sarveSu prANikhUparatadaNDo jIvitamaraNAnapekSI saMyamAnuSThAnaM cared-udyuktavihArI bhavet 'medhAvI' maryAdA-18 | vyavasthito viditavedyo vA valayena-mAyArUpeNa mohanIyakarmaNA vA vividhaM prakarSeNa mukto viSamukta iti / itiH parisamAptyarthe / |bravImIti pUrvavat // 23 // samAptaM ca yAthAtathyaM trayodazamadhyayanamiti / / | // 24 // For Private And Personal
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav d hana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashag a nmandir atha granthanAmakaM caturdazamadhyayanaM prArabhyate / uktaM trayodazamadhyayanaM, sAmprataM caturdazamArabhyate, asya cAyamabhisaMbandhaH-ihAnantarAdhyayane yAthAtathyamiti samyazcAritramabhihitaM, taca bAhyAbhyantaragranthaparityAgAdavadAtaM bhavati, tattyAgazcAnenAdhyayanena pratipAdyata ityanena saMbandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya cakhAyanuyogadvArANyupakramAdIni bhavanti, tatropakramadvArAntargato'rthAdhikAro'yaM, tadyathA-sabAhyAbhyantaragranthaparityAgo vidheya iti / nAmaniSpanne tu nikSepe AdAnapadAdguNaniSpannavAcca grantha iti nAma, taM granthamadhikRtya niyuktikRdAha gaMyo puvvuddivo duviho sisso ya hoti NAyavyo / pavvAvaNa sikkhAvaNa pagayaM sikkhAvaNAe u // 127 // / so sikkhago ya duviho gahaNe AsevaNAya NAyavyo / gahaNaMmi hoti tiviho sutte atthe tadubhae ya // 128 // | AsevaNAya duviho mUlaguNe ceva uttaraguNe ya / mUlaguNe paMcaviho uttaraguNa bArasaviho u // 129 // Ayario'viya duviho pavvAvaMto va sikkhavaMto ya / sikkhAvaMto duviho gahaNe AsevaNe ceva // 130 // gAhAvito tiviho sutte atthe ya tadubhae ceva / mUlaguNa uttaraguNe duviho AsevaNAe u // 131 // / grantho dravyabhAvabhedabhinnaH kSullakanairgranthyaM nAma uttarAdhyayaneSvadhyayanaM tatra pUrvameva saprapaJco'bhihitaH, iha tu granthaM dravyabhAvabhedamina yaH parityajati ziSya AcArAdikaM vA granthaM yo'dhIte'sau abhidhIyate, sa ziSyo 'dvividho dviprakAro jJAtavyo bhava eceaeeeeeeeeeeeeos sutrakR. 41 For Private And Personal
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir W adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsakeyanmandir 14 granthAdhyayanaM. ttiyutaM mUtra kRtAGgati , tadyathA-pravrajyayA zikSayA ca, yasya pravrajyA dIyate zikSA vA yo grAhyate sa dviprakAropi ziSyaH, iha tu] punaH zikSAzi-10 zIlAGkA- SyeNa 'prakRtam' adhikAro yaH zikSAM gRhNAti zaikSakaH tacchikSayeha prastAva ityarthaH / yathApratijJAtamadhikRtyAha-yaH zikSAM gRhNAti cAryAyavR zaikSakaH sa dvividho-dviprakAro bhavati, tadyathA-grahaNe prathamamevAcAryAdeH sakAzAcchikSAM-icchAmicchAtahakkArAdirUpAM gRhNAti zikSati, tathA zikSitAM cAbhyasthati-aharnizamanutiSThati sa evaMvidho grahaNAsevanAbhedabhinnaH ziSyo jJAtavyo bhavati, tatrApi // 24 // grahaNapUrvakamAsevanamitikRtA''dAveva grahaNazikSAmAha-zikSAyA 'grahaNe' upAdAnedhikRte trividho bhavati zaikSakaH, tadyathA| sUtre'rthe tadubhaye ca, sUtrAdInyAdAveva gRhNan mUtrAdizikSako bhavatIti bhAvaH // sAmprataM grahaNottarakAlabhAvinImAsevanAma|dhikRtyAha-yathAvasthitasUtrAnuSThAnamAsevanA tayA karaNabhUtayA dvividho bhavati zikSakaH, tadyathA-'mUlaguNe' mUlaguNaviSaye Aseva| mAnaH samyagmUlaguNAnAmanuSThAnaM kurvan tathA 'uttaraguNe ca' uttaraguNaviSayaM samyaganuSThAnaM kurvANo dvirUpo'pyAsevanAzikSako bhavati, tatrApi mUlaguNe pazcaprakAra:-prANAtipAtAdiviratimAsevamAnaH paJcamahAvratadhAraNAtpaJcavidho bhavati mUlaguNeSvAsevanAzikSakaH, tathottaraguNaviSaye samyakApiNDavizuddhyAdikAn guNAnAsevamAna uttaraguNAsevanAzikSako bhavati, te cAmI uttaraguNAH'piMDassa jA visohI samiIo bhAvaNA tavo duviho / paDimA abhiggahAviya uttaraguNamo viyANAhi // 1 // yadivA setsvapyanyeSUttaraguNeSu pradhAnanirjarAhetutayA tapa eva dvAdazavidhamuttaraguNavenAdhikRtyAha-'uttaraguNe' uttaraguNaviSaye tapo dvAdazabhedabhinna yaH samyag vidhatte sa AsevanAzikSako bhavatIti // ziSyo hyAcAryamantareNa na bhavatyata AcAryanirUpaNamA(NAyA)ha-ziSyApekSayA 1 piNDasya yA vizodhiH samitayo bhAvanAstapo dvividham / pratimA abhigrahA api cottaraguNA (iti) vijAnIhi // 1 // 2 satsvapyete pra0 / // 24 // For Private And Personal
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir KA hi AcAryo 'dvividho dvibhedaH, eko yaH pravrajyAM grAhayatyaparastu yaH zikSAmiti, zikSayanapi dvividhaH-eko yaH zikSAzAstraM grAhayati-pAThayatyaparastu tadartha dazavidhacakravAlasAmAcAryanuSThAnataH sevayati-samyaganuSThAnaM kArayati / tatra sUtrArthatadubhayabhedAd grAhayannapyAcAryastridhA bhavati / AsevanAcAryo'pi mUlottaraguNabhedAddvividho bhavati / gato nAmaniSpanno nikSepaH, tadanantaraM kastaM | sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccArayitavyaM, taccedam gaMthaM vihAya iha sikkhamANo, uhAya subaMbhaceraM vasejA / ovAyakArI viNayaM susikkhe, je cheya vippamAyaM na kujjA // 1 // jahA diyApotamapattajAtaM, sAvAsagA pavitraM mannamANaM / tamacAiyaM taruNamapattajAtaM, DhaMkAi avattagamaM harejA // 2 // evaM tu sehaMpi apuTadhamma, nissAriyaM vusimaM mnnmaannaa| diyassa chAyaM va apattajAyaM, hariMsu NaM pAvadhammA aNege // 3 // osANamicche maNue samAhi, aNosie gaMtakariMti nnccaa| obhAsamANe daviyassa vittaM, Na Nikase bahiyA Asupanno // 4 // 'iha' pravacane jJAtasaMsArasvabhAvaH san samyagutthAnenotthito grathyate AtmA yena sa grantho dhanadhAnyahiraNyadvipadacatuSpadAdi-15 |'vihAya tyaktA pravrajitaH san sadutthAnenotthAya ca grahaNarUpAmAsevanArUpAM ca zikSAM ca kurvANaH-samyagAsevamAnaH suSTu-18 teeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav radhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkA cAya tiyutaM // 242 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir | zobhanaM navabhirbrahmacaryaguptibhirguptamAzritya brahmacaryaM 'vaset' tiSThet, yadivA 'subrahmacarya' miti saMyamastad Avaset taM samyak kuryAt, AcAryAntike yAvajjIvaM vasamAno yAvadabhyudyatavihAraM na pratipadyate tAvadAcAryavacanasyAvapAto-nirdezastatkAryavapAtakA| rI - vacananirdezakArI sadA''jJAvidhAyI, vinIyate- apanIyate karma yena sa vinayastaM suSThu zikSed - vidadhyAt grahaNA sevanAbhyAM | vinayaM samyak paripAlayediti / tathA yaH 'cheko' nipuNaH sa saMyamAnuSThAne sadAcAryopadeze vA vividhaM pramAdaM na kuryAt, yathA hi AturaH samyagvaidyopadezaM kurvan zlAghAM labhate rogopazamaM ca evaM sAdhurapi sAvadyagranthaparihArI pApakarmabheSajasthAnabhUtAnyAcAryavacanAni vidadhadaparasAdhubhyaH sAdhukAramazeSakarmakSayaM cAvApnotIti // 1 // yaH punarAcAryopadezamantareNa svacchandatayA gacchA|nnirgatya ekAkivihAritAM pratipadyate sa ca bahudoSabhAg bhavatItyasyArthasya dRSTAntamAvirbhAvayannAha - 'yatheti dRSTAntopapradarzanArthaH 'yathA' yena prakAreNa 'dvijapotaH pakSizizuravyaktaH, tameva vizinaSTi - patanti - gacchanti teneti patraM - pakSapuTaM na vidyate patra - | jAtaM - pakSodbhavo yasyAsAvapatrajAtastaM tathA svakIyAdAvAsakAt khanIDAt lavitum - utpatituM manyamAnaM tatra tatra patantamupalabhya taM dvijapotaM 'acAiyaM' ti pakSAbhAvAdgantumasamarthamapatrajAtamitikRtvA mAMsapezIkalpaM 'DhaGkAdayaH' kSudrasattvAH pizitAzina: 'avyaktagamaM' gamanAbhAve naMSTumasamarthaM 'hareyuH' cazcAdinotkSipya nayeyurvyApAdayeyuriti // 2 // evaM dRSTAntaM pradarzya dArzantikaM pradarzayitumAha - 'eva' mityuktaprakAreNa, tuzabdaH pUrvasmAdvizeSaM darzayati, pUrvaM hyasaMjAtapakSatvAdavyaktatA pratipAditA iha vapuSTadha|rmatayetyayaM vizeSo, yathA dvijapotamasaMjAtapakSaM svanIDAnnirgataM kSudrasacyA vinAzayanti evaM zikSakamabhinavapravrajitaM sUtrArthAniSpannamagItArtham 'apuSTadharmANaM' samyagapariNatadharmaparamArthaM santamaneke pApadharmANa: pASaNDikAH pratArayanti, pratArya ca gacchasamudrAnniH - For Private And Personal 14 granthAdhyayanaM. // 242 //
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavid y adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsach@ yanmandir sArayanti, niHsAritaM ca santaM viSayonmukhatAmApAditamapagataparalokabhayamasAkaM vaizyamityevaM manyamAnAH yadivA 'busimanti cAritraM tad asadanuSThAnato niHsAraM manyamAnA ajAtapakSaM 'dvijazAvamiva' pakSipotamiva DhaGkAdayaH pApadharmANo mithyAkhAviratipramAdakaSAyakaluSitAntarAtmAnaH kutIrthikAH khajanA rAjAdayo vA'neke bahavo hRtavanto haranti hariSyanti ceti, kAlatrayopalakSaNArtha bhUtanirdeza iti, tathAhi-pASaNDikA evamagItArtha pratArayanti, tadyathA-yuSmadarzane nAgniprajvAlanaviSApahArazikhAcchedAdikAH pratyayA dRzyante, tathANimAdyaSTaguNamaizcarya ca nAsti, tathA na rAjAdibhirbahubhirAzritaM, yA'pyahiMsocyate bhavadAgame sApi jIvAkulakhAllokasya duHsAdhyA, nApi bhavatAM snAnAdikaM zaucamastItyAdikAbhiH zaThoktibhirindrajAlakalpAbhirmugdhajanaM pratArayanti, khajanAdayazcaivaM vipralambhayanti, tadyathA-AyuSman ! na bhavantamantareNAsmAkaM kazcidasti poSakaH poSyo vA, khamevAsAkaM sarvakhaM, tvayA vinA sarva zUnyamAbhAti, tathA zabdAdiviSayopabhogAmantraNena saddharmAcyAvayanti, evaM rAjAdayo'pi draSTavyAH, tadevamapuSTadha-18 rmANamekAkinaM bahubhiH prakAraiH pratAryApahareyuriti // 3 // tadevamekAkinaH sAdhoryato bahavo doSAH prAdurbhavanti ataH sadA 4 gurupAdamUle sthAtavyamityetaddarzayitumAha-'avasAnaM gurorantike sthAnaM tadyAvajIvaM 'samAdhi' sanmArgAnuSThAnarUpam 'icchedU' | abhilapet 'manujo' manuSyaH sAdhurityarthaH, sa eva ca paramArthato manuSyo yo yathApratijJAtaM nirvAhayati, tacca sadA gurorantike || vyavasthitena sadanuSThAnarUpaM samAdhimanupAlayatA nirvAhyate nAnyathetyetadarzayati-gurorantike 'anuSitaH' avyavasthitaH khacchandavidhAyI samAdheH sadanuSThAnarUpasya karmaNo yathApratijJAtasya vA nAntakaro bhavatItyevaM jJAtvA sadA gurukulavAso'nusatavyaH, tadra1 samAptAvitistena na prthmaa| For Private And Personal
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa k yanmandir zIlAGkA sUtrakRtAGgaM hitasya vijJAnamupahAsyaprAyaM bhavatIti, uktaM ca-"na hi bhavati nirvigopakamanupAsitagurukulasya vijJAnam / prakaTitapazcAdbhAgaM 81 14grandhA15 pazyata nRtyaM mayUrasya // 1 // " tathAjAM galavilagnavAlukAM pANiprahAreNa praguNAM dRSTrA'paro'nupAsitagururajJo rAtrI saMjAtagala dhyayanaM. cAIyavR gaNDAM pANiprahAreNa vyApAditavAn , ityAdayaH anupAsitagurorbahavo doSAH saMsAravardhanAdyA bhavantItyavagamyAnayA maryAdayA| ttiyutaM gurorantike sthAtavyamiti darzayati-'avabhAsayan' udbhAsayan samyaganutiSThan 'dravyasya' muktigamanayogyasya satsAdho raagdvessr||243|| 1 hitasya sarvajJasya vA vRttam-anuSThAnaM tatsadanuSThAnato'vabhAsayed , dharmakathikaH kathanato vodbhAsayediti / tadevaM yato gurukulavAso || bahanAM guNAnAmAdhAro bhavatyato 'na niSkaset na nirgacchet gacchAdrvantikAdvA bahiH, khecchAcArIna bhaveda, 'AzumajJa' iti | kSipaprajJaH, tadantike nivasan viSayakaSAyAbhyAmAtmAnaM hiyamANaM jJAkhA kSipramevAcAryopadezAtvata eva vA 'nivartayati' satsamAdhau vyavasthApayatIti // 4 // tadevaM pravrajyAmabhi udyato nityaM gurukulavAsamAvasan sarvatra sthAnazayanAsanAdAvupayukto bhavati tadupayuktasya ca guNamudbhAvayannAhaje ThANao ya sayaNAsaNe ya, parakkame yAvi susAhujutte / samitIsu guttIsu ya Ayapanne, vi // 243 // __ yAgarite ya puDho vaejA // 5 // sadANi soccA adu bheravANi, aNAsave tesu parivaejjA / nidaM ca bhikkhU na pamAya kujA, kahaMkahaM vA vitigicchatinne // 6 // DahareNa vuDDheNANusAsi 9929999999990090sa kincha For Private And Personal
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa o yanmandir e u, rAtiNieNAvi samavaeNaM / sammaM tayaM thirato NAbhigacche, NijaMtae vAvi apArae se // 7 // viuTTiteNaM samayANusiTTe, DahareNa vuDDheNa u coie ya / aJcuTTiyAe ghaDadAsie vA, agAriNaM vA samayANusi? // 8 // yo hi nirviNNasaMsAratayA pravrajyAmabhi udyato nityaM gurukulavAsataH 'sthAnatazca sthAnamAzritya tathA zayanata AsanataH, | ekazcakAraH samuccaye dvitIyo'nuktasamuccayArthaH cakArAdgamanamAzrityAgamanaM ca tathA tapazcaraNAdau parAkramataca, (su) sAdhoH-udyu-18 tavihAriNo ye samAcArAstaiH samAyuktaH susAdhuyuktaH, susAdhurhi yatra sthAnaM-kAyotsargAdikaM vidhatte tatra samyak pratyupekSaNA-18 dikAM kriyAM karoti, kAyotsarga ca meruriva niSprakampaH zarIraniHspRho vidhatte, tathA zayanaM ca kurvan pratyupekSya saMstArakaM tadbhavaM | 18| kAyaM coditakAle gurubhiranujJAtaH khapet , tatrApi jAgradiva nAtyantaM niHsaha iti / evamAsanAdiSvapi tiSThatA pUrvavatsaMkucita-18 gAtreNa khAdhyAyadhyAnaparAyaNena susAdhunA bhavitavyamiti, tadevamAdisusAdhukriyAyukto gurukulanivAsI susAdharbhavatIti sthitamAha apica-gurukulavAse nivasan paJcasu samitiSvIryAsamityAdiSu pravicArarUpAsu tathA tisRSu ca guptiSu pravicArApravicArarUpAsu 14AgatA-utpannA prajJA yasyAsAvAgataprajJA-saMjAtakartavyAkartavyavivekaH khato bhavati, parasyApi ca 'vyAkurvan kathayan pRthaka || pRthagguroH prasAdAtparijJAtasvarUpaH samitiguptInAM yathAvasthitakharUpapratipAlanaM tatphalaM ca 'vadet' pratipAdayediti // 5 // IryA For Private And Personal
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavRttiyutaM // 244 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir | samityAdyupetena yadvidheyaM taddarzayitumAha - 'zabdAnna' veNuvINAdikAn madhurAn zrutipezalAn 'zrutvA' samAkarNyAthavA 'bhaira| vAn' bhayAvahAn karNakaTUnAkarNya zabdAn Azravati tAn zobhanatvenAzobhanalena vA gRhNAtItyAzravo nAzravo'nAzravaH teSvanukU| leSu pratikUleSu zravaNapathamupagateSu zabdeSvanAzravo - madhyastho rAgadveSarahito bhUlA pari-samantAd vrajet parivrajet saMyamAnuSThAyI |bhavet, tathA 'nidrAM ca' nidrApramAdaM ca 'bhikSuH' satsAdhuH pramAdAGgalAna kuryAt, etaduktaM bhavati -- zabdAzravanirodhena viSayapramAdo niSiddho nidrAnirodhena ca nidrApramAdaH, cazabdAdanyamapi pramAdaM vikathAkapAyAdikaM na vidadhyAt / tadevaM gurukulavAsAt sthAnazayanAsana samiti guptiSvAgataprajJaH pratiSiddhasarvapramAdaH san gurorupadezAdeva kathaMkathamapi vicikitsAM - cittavipluti| rUpAM [vi]tIrNaH - atikrAnto bhavati, yadivA magRhIto'yaM paJcamahAvratabhAro'tidurvahaH kathaM kathamapyantaM gacched ?, ityevaMbhUtAM | vicikitsAM guruprasAdAdvitIrNo bhavati, athavA yAM kAzciccittaviplutiM dezasarvagatAM tAM kRtsnAM gurvantike vasan vitIrNo bhavati anyeSAmapi tadapanayanasamarthaH syAditi // 6 // kiJcAnyat sa gurvantike nivasan kacit pramAdaskhalitaH san vayaHparyA| yAbhyAM kSullakena - laghunA 'coditaH' pramAdAcaraNaM prati niSiddha:, tathA 'vRddhena vA' vayo'dhikena zrutAdhikena vA 'anuzA - sitaH' abhihitaH, tadyathA - bhavadvidhAnAmidamIdRk pramAdAcaraNamAsevitumayuktaM, tathA 'ratnAdhikena vA' pravrajyAparyAyAdhikena | zrutAdhikena vA samavayasA vA 'anuzAsitaH' pramAdaskhalitAcaraNaM prati coditaH kupyati yathA ahamapyanena dramakaprAyeNotta| makulaprabhUtaH sarvajanasaMmata ityevaM codita ityevamanuzAsyamAno na mithyAduSkRtaM dadAti na samyagutthAnenottiSThati nApi tadanuzAsanaM samyak sthirataH - apunaHkaraNatayA'bhigacchet-pratipadyeta, coditazca praticodayed, asamyak pratipadyamAnazvAsau saMsArasrotasA For Private And Personal 14 granthAdhyayanaM * // 244 //
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir 'nIyamAna' uhyamAno'nuzAsyamAnaH kupito'sau na saMsArArNavasya pArago bhavati / yadivA'cAryAdinA sadupadezadAnataH pramAda-18 skhalitanivartanato mokSaM prati nIyamAno'pyasau saMsArasamudrasya tadakaraNato'pAraga eva bhavatIti // 7 // sAmprataM khapakSacodanAnantarata:(raM)svaparacodanAmadhikRtyAha-viruddhotthAnenotthito vyutthitaH-paratIrthiko gRhasthovA mithyAdRSTistena pramAdaskhalite coditaH khasamayena, tadyathA-naivaMvidhamanuSThAnaM bhavatAmAgame vyavasthitaM yenAbhipravRtto'si, yadivA vyutthitaH-saMyamAdbaSTastenAparaH sAdhuH skhalitaHsan khasamayena-arhatpraNItAgamAnusAreNAnuzAsito mUlottaraguNAcaraNe skhalitaH san 'codita AgamaMpradAbhihitaH, | tadyathA-naitatvaritagamanAdikaM bhavatAmanujJAtamiti, tathA anyena vA mithyAdRSTyAdinA 'kSullakena' laghutareNa vayasA vRddhena vA ku sitAcArapravRttazcoditaH, tuzabdAtsamAnavayasA vA tathA atIvAkAryakaraNaM prati utthitA atyutthitAH, yadivA-dAsIna atyantam18 tthitA dAkhA api dAsIti, tAmeva vizinaSTi-'ghaTadAsyA' jalavAhinyApi codito na krodhaM kuryAt , etaduktaM bhavati-atyu|sthitayA'tikupitayA'pi coditaH svahitaM manyamAnaH susAdhuna kupyet , kiM punaranyeneti ?, tathA agAriNAM gRhasthAnAM yaH 'samayaH | anuSThAnaM tatsamayenAnuzAsito, gRhasthAnAmapi etanna yujyate kartuM yadArabdhaM bhavatetyevamAtmAvamenApi codito mamaivaitacchreya ityevaM manyamAno manAgapi na mano dRSayediti // 8 // etadevAha Na tesu kujjhe Na ya pavahejA, Na yAvi kiMcI pharasaM vdejaa| tahA karissaMti paDissuNejA, seyaM khu meyaM Na pamAya kujjA // 9 // vaNaMsi mUDhassa jahA amUDhA, maggANusAsaMti hitaM payANaM / teNeva (teNAvi) majjhaM iNameva seyaM, jaM me buhA samaNusAsayaMti // 10 // aha teNa mUDheNa For Private And Personal
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavil Madhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsas yanmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyattiyutaM // 245 // amUDhagassa, kAyava pUyA svisesjuttaa| eovamaM tattha udAhu vIre, aNugamma atthaM uvaNeti 14granthA sammaM // 11 ||nnetaa jahA aMdhakAraMsi rAo, maggaM Na jANAti apassamANe / se sUriassa dhyayanaM. abhuggameNaM, maggaM viyANAi pagAsiyaMsi // 12 // 'teSu' khaparapakSeSu skhalitacodakeSvAtmahitaM manyamAno na krudhyed anyasmin vA durvacane'bhihite na kupyed evaM ca cintayet-18| 'AkruSTena matimatA tattvArthavicAraNe matiH kAryA / yadi satyaM kaH kopaH syAdanRtaM kiM nu kopena ? // 1 // ' tathA nApyapareNa 9 khato'dhamenApi codito'rhanmArgAnusAreNa lokAcAragatyA vAbhihitaH paramArtha paryAlocya taM codakaM prakarSeNa 'vyathet' daNDAdiprahAreNa pIDayet na cApi kizcitparuSaM tatpIDAdikAri 'vadet brUyAt , mamaivAyamasadanuSThAyino doSo yenAyamapi mAmevaM coda| yati, coditazcaivaMvidhaM bhavatA asadAcaraNaM na vidheyamevaMvidhaM ca pUrvarSibhiranuSThitamanuSTheyamityevaM vidhaM vAkyaM tathA kariSyAmItyevaM 18 madhyasthavRttyA pratizRNuyAd anutiSThecca-mithyAduSkRtAdinA nivarteta, yadetaccodanaM nAmaitanmamaiva zreyo, yata etadbhayAtkacitpunaH pramAdaM na kuryAnnaivAsadAcaraNamanutiSThediti // 9 // asArthasya dRSTAntaM darzayitumAha-'vane gahane mahATavyAM digbhrameNa kasyaci-2 vyAkulitamaternaSTasatpathasya yathA kecidapare kRpAkRSTamAnasA 'amUDhAH' sadasanmArgajJAH kumArgaparihAreNa prajAnAM 'hitam' aze- // 245 // pApAyarahitamIpsitasthAnaprApakaM 'mArga' panthAnam 'anuzAsanti pratipAdayanti, sa ca taiH sadasadvivekibhiH sanmArgAvataraNamanuzAsita AtmanaH zreyo manyate, evaM tenApyasadanuSThAyinA coditena na kupitavyam , apitu mamAyamanugraha ityevaM mantavyaM, yade For Private And Personal
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir eeeeeeeeeeeeeeeee tada baddhAH samyaganuzAsayanti-sanmArge'vatArayanti putramiva pitaraH tanmamaiva zreya iti mantavyam // 10 // punarapyassArthasya puSTyarthamAha-'athe' tyAnantaryArthe vAkyopanyAsArthe vA, yathA 'tena' mUDhena sanmArgAvatAritena tadanantaraM tasya 'amUDhasya satpathopadeTaH pulindAderapi paramupakAraM manyamAnena pUjA vizeSayuktA kartavyA, evametAmupamAm 'udAhRtavAn' abhihitavAn 'viirH'| tIrthakaro'nyo vA gaNadharAdikaH 'anugamya' buddhA 'artha' paramArtha codanAkRtaM paramopakAraM samyagAtmanyupanayati, tadyathA-ahamanena mithyAkhavanAjanmajarAmaraNAdhanekopadravabahulAtsadupadezadAnenottAritaH, tato mayA'sya paramopakAriNo'bhyutthAnavinayAdibhiH pUjA vidheyeti / asminnarthe bahavo dRSTAntAH santi, tadyathA-'gehaMmi aggijAlAulaMmi jaha NAma DajjhamANami / jo bohei suyaMta so tassa jaNo paramabaMdhU ||1||jh vA visasaMjuttaM bhattaM niddhamiha bhottukAmassa / jovi sadosa sAhai so tassa jaNo paramabaMdha // 2 // // 11 // ayamaparaH sUtreNaiva dRSTAnto'bhidhIyate-yathA hi sajalajaladharAcchAditabahalAndhakArAyAM rAtrau 'netA' nAyakoSTavyAdau svabhyastapradezo'pi 'mArga' panthAnamandhakArAvRtakhAtsvahastAdikamapazyanna jAnAti-na samyak paricchinatti / sa eva praNetA 'sUryasya AdityasyAbhyudgamenApanIte tamasi prakAzite dikcakre samyagAvibhUte pASANadarinimnonnatAdike mArga jAnAti-vivakSitapradezaprApakaM panthAnamabhivyaktacakSuH paricchinatti-doSaguNavicAraNataH samyagavagacchatIti // 12 // |evaM dRSTAntaM pradazya dArzantikamadhikRtyAha gehe'gnijvAlAkule yathA nAma dahyamAne / yo bodhayati suptaM sa tasya janaH paramabAndhavaH // 1 // yathA vA viSasaMyuktaM bhakaM snigdhaM iha bhoktukAmasya yo'pi sadoSaM sAdhayati sa tasya paramabandhurjanaH // 2 // For Private And Personal
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Adana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kallashsach W yanmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAIyavR. ttiyutaM 14 andhAdhyayanaM. // 246 // evaM tu sehevi apuTThadhamme, dhammaM na jANAi abujjhamANe / se kovie jiNavayaNeNa pacchA, sUrodae pAsati cakkhuNeva // 13 // uDe aheyaM tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvarA je ya pANA / sayA jae tesu parivaejjA, maNappaosaM avikaMpamANe // 14 // kAleNa pucche samiyaM payAsu, AikkhamANo daviyassa vittaM / taM soyakArI puDho pavese, saMkhA imaM kevaliyaM samAhiM // 15 // assiM suThiccA tiviheNa tAyI, eesu yA saMti nirohamAhu / te evamakkhaMti tilogadaMsI, Na bhujjameyaMti pamAyasaMgaM // 16 // yathA hyasAvandhakArAvRtAyAM rajanyAmatigahanAyAmaTanyAM mArga na jAnAti sUryodgamenApanIte tamasi pazcAjAnAti evaM tu 'ziSyakaH' abhinavapravajito'pi mUtrArthAniSpannaH apuSTaH-apuSkalaH samyagaparibAto dharma:-zrutacAritrAkhyo durgatiprasUtajantu-|| dharaNakhabhAvo yenAsAvapuSTadharmA, sa cAgItArthaH-mUtrArthAnabhijJakhAdabadhyamAno dharma na jAnAtIti-na samyak paricchinatti, sa| eva tu pazcAdgurukulavAsAjinavacanena 'kovidaH' abhyastasarvajJapraNItAgamakhAnipuNaH sUryodaye'pagatAvaraNazcakSuSeva yathAvasthitAna | jIvAdIn padArthAn pazyati, idamuktaM bhavati-yathA hi indriyArthasaMparkAtsAkSAtkAritayA parisphuTA ghaTapaTAdayaH padArthAH pratIyante evaM sarvajJapraNItAgamenApi sUkSmavyavahitaviprakRSTakhagopavargadevatAdayaH parisphuTA niHzaGka pratIyanta iti / apica kadAcicca ||246 // For Private And Personal
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashsaga y amandir Shri Mahavir WYNdhana Kendra www.kabatirth.org kSuSA'nyathAbhUto'pyartho'nyathA paricchidyate, tadyathA-marumarIcikAnicayo jalabhrAntyA kiMzukanicayo'jyAkAraNApIti / naca sarvajJapraNItasyAgamasya kacidapi vyabhicAraH, tadyabhicAre hi sarvajJabahAniprasaGgAt , tatsaMbhavasya cAsarvajJena pratiSedhumazakyakhAditi // 191 // 13 // zikSako hi gurukulavAsitayA jinavacanAbhijJo bhavati, tatkovidazca samyaka mUlottaraguNAn jAnAti, tatra mUlaguNAnadhikRtyAha-Urdhvamadhastiryaga dikSa vidikSa cetyanena kSetramaGgIkRtya prANAtipAtaviratirabhihitA, dravyatastu darzayati-trasyantIti trasA:-tejovAyU dvIndriyAdayazca, tathA ye ca sthAvarAH sthAvaranAmakarmodayavartinaH pRthivyabvanaspatayaH, tathA ye caitadbhedAH sUkSma-|| bAdarapayoptakApayoptakarUpA dazavidhaprANadhAraNAtprANinasteSu, 'sadA sarvakAlam , anena tu kAlamadhikRtya viratirabhihitA, yataH16 parivrajet-parisamantAdrajet saMyamAnuSThAyI bhavet , bhAvaprANAtipAtaviratiM darzayati-sthAvarajaGgameSu prANiSu tadapakAre upakAre vA manAgapi manasA pradveSaM na gacched AstAM tAvadurvacanadaNDaprahArAdikaM, teSvapakAriSvapi manasApi na maGgulaM cintayed, 'avikampamAna:' saMyamAdacalan sadAcAramanupAlayediti, tadevaM yogatrikakaraNatrikeNa dravyakSetrakAlabhAvarUpAM prANAtipAtaviratiM samyagaraktadviSTatayA'nupAlayed , evaM zeSANyapi mahAvratAnyuttaraguNAMzca grahaNAsevanAzikSAsamanvitaH samyaganupAlayediti // 14 // gurorantike vasato vinayamAha-sUtramarthaM tadubhayaM vA viziSTena-praSTavyakAlenAcAryAdevasaraM jJAkhA prajAyanta iti prajA-jantavastAsu || prajAsu-jantuviSaye caturdazabhUtagrAmasaMbaddhaM kazcidAcAryAdikaM samyagita-sadAcArAnuSThAyinaM samyak vA samantAdvA jantugataM pRcchediti / sa ca tena pRSTa AcAryAdirAcakSANaH zuzrUSayitavyo bhavati, yadAcakSANastadarzayati-muktigamanayogyo bhavyo dravyaM rAga1sarvajJapraNItAgamoktapadArthasaMbhavasya, sarvajJasaMbhavasyeti vA / 2 zatrorupakAre bAhye vA durAyatike khasya, anyathopakAre dveSAsaMbhavAt / Receeeeeeeeeeeeeesesent Leatreeseseeeeeeeeeeeeeeee sUtrakR. 42|| For Private And Personal
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagh y anmandir se sUtrakRtAGgaM || dveSa virahAdvA dravyaM tasya dravyasya-vItarAgasya tIrthakarasya vA vRttam-anuSThAnaM saMyamaM jJAnaM vA tatpraNItamAgamaM vA samyagAcakSA || | 14 granthAzIlAGkA- NaH saparyayA'yaM mAnanIyo bhavati / kathamityAha-'tada' AcAryAdinA kathitaM zrotre-karNe kartuM zIlamasya zrotrakArI-yathopade-|| dhyayanaM. cAryAyavR zakArI AjJAvidhAyI sana pRthaka pRthagupanyastamAdareNa hRdaye pravezayet-cetasi vyavasthApayeta, vyavasthApanIyaM darzayati-'saM-11% ttiyutaM | zakhyAya' samyak jJAkhA 'ima miti vakSyamANaM kevalina idaM kaivalikaM-kevalinA kathitaM samAdhi-sanmArga samyaganAnAdika mo||247|| kSamArgamAcAryAdinA kathitaM yathopadezaM pravartakaH pRthag-viviktaM hRdaye pRthagvyavasthApayediti // 15 // kiMcAnyata-'asmina' garukulavAse nivasatA yacchutaM zrukhA ca samyak hRdayavyavasthApanadvAreNAvadhAritaM tasin samAdhibhUte mokSamArge suSTu sthikhA 'trividheneti manovAkAyakarmabhiH kRtakAritAnumatibhirvA''tmAnaM trAtuM zIlamasyeti trAyI jantUnAM sadupadezadAnatastrANakaraNazIlo vA tasa khaparatrAyiNaH, eteSu ca samitiguptyAdiSu samAdhimArgeSu sthitasya zAntirbhavati-azeSadvandvoparamo bhavati tathA nirodham| azeSakarmakSayarUpam 'AhuH tadvidaH pratipAditavantaH, ka evamAhurityAha-trilokam-UrdhvAdhastiryaglakSaNaM draSTuM zIlaM yeSAM te |trilokadarzina:-tIrthakRtaH sarvajJAste 'evam anantaroktayA nItyA sarvabhAvAn kevalAlokena dRSTvA 'AcakSate pratipAdayantIti / etadeva samitiguptyAdikaM saMsArottAraNasamarthaM te trilokadarzinaH kathitavanto na punarbhUya etaM (na) 'pramAdasaGgaM madyaviSayAdikaM |saMbandhaM vidheyakhena prtipaaditvntH||16|| kizcAnyat // 247 // nisamma se bhikkhu samIhiyaTuM, paDibhANavaM hoi visArae ya / AyANaaTThI vodANamoNaM, For Private And Personal
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsage yanmandir uvecca suddheNa uveti mokkhaM // 17 // saMkhAi dhammaM ca viyAgaraMti, buddhA hu te aMtakarA bhavati / te pAragA doNhavi moyaNAe, saMsodhitaM paNhamudAharaMti ||18||nno chAyae No'viya lUsaejA, mANaM Na seveja pagAsaNaM ca / Na yAvi panne parihAsa kujjA, Na yA'siyAvAya viyAgarejA // 19 // bhUtAbhisaMkAi duguMchamANe, Na Nivahe maMtapadeNa goyaM / Na kiMci micche maNue payAsuM, asAhudhammANi Na saMvaejjA // 20 // sa gurukulavAsI bhikSuH dravyasya vRttaM 'nizamya' avagamya khataH samIhitaM cArtha-mokSArtha buddhA heyopAdeyaM samyak parijJAya nityaM gurukulavAsataH 'pratibhAnavAn' utpannapratibho bhavati / tathA samyak khasiddhAntaparijJAnAcchotRRNAM yathAvasthitArthAnAM 'vizArado bhavati' pratipAdako bhavati / mokSArthinA''dIyata ityAdAnaM-samyagjJAnAdikaM tenArthaH sa eva vA'rthaH AdAnArthaH sa vidyate yaspAsAvAdAnArthI, sa evaMbhUto jJAnAdiprayojanavAn vyavadAnaM-dvAdazaprakAraM tapo maunaM-saMyama AzravanirodharUpastadevametau tapAsaMyamAvupetya-prApya grahaNAsevanarUpayA dvividhayApi zikSayA samanvitaH sarvatrapramAdarahitaH pratibhAnavAn vizAradazca 'zuddhena' nirupAdhinA udgamAdidoSazuddhena cAhAreNAtmAnaM yApayanazeSakarmakSayalakSaNaM mokSamupaiti 'na uvei mAraMti kacitpAThaH, bahuzo niyante svakarmaparavazAH prANino yasin sa mAra:-saMsArastaM jAtijarAmaraNarogazokAkulaM zuddhena mArgeNAtmAnaM S999999999900 For Private And Personal
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahar a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsay anmi sUtrakRtAGga 8 vartayan na upaiti, yadivA maraNaM-prANatyAgalakSaNaM mArastaM bahuzo nopaiti, tathAhi-apratipatitasamyaksa utkRSTataH saptASTau vA || 14 granthAzIlAGkA-4 bhavAn mriyate nordhvamiti // 17 // tadevaM gurukulanivAsitayA dharme susthitA bahuzrutAH pratibhAnavanto'rthavizAradAzca santo yatkurvanti / dhyayanaM. cAryAyavRtadarzayitumAha-samyak khyAyate-parijJAyate yayA sA saMkhyA-sadbuddhistayA svato dharma parijJAyApareSAM yathAvasthitaM 'dharma' zrutattiyutaM cAritrAkhyaM 'vyAgRNanti' pratipAdayanti, yadivA svaparazaktiM parijJAya parSadaM vA pratipAdyaM cArtha samyagavabudhya dharma pratipAdayanti / te caivaMvidhA buddhAH-kAlatrayavedino janmAntarasaMcitAnAM karmaNAmantakarA bhavanti anyeSAM ca karmApanayanasamarthA bhavantIti darzayati-te yathAvasthitadharmaprarUpakA 'dvayorapi' parAtmanoH karmapAzavimocanayA snehAdinigaDavimocanayA vA karaNabhUtayA saMsArasamudrasya pAragA bhavanti / te caivaMbhUtAH ? 'samyak zodhitaM' pUrvottarAviruddhaM 'praznaM' zabdamudAharanti, tathAhi-pUrva buddhyA paryAlocya ko'yaM puruSaH kasya cArthasya grahaNasamartho'haM vA kiMbhUtArthapratipAdanazakta ityevaM samyak parIkSya vyAkuryAditi, athavA pareNa kazcidartha pRSTastaM praznaM samyag parIkSyodAharet samyaguttaraM dadyAditi, tathA coktam-"AyariyasayAMsA va dhArieNa attheNa 18 jhariyamuNieNaM / to saMghamajjhayAre vavahariuM je suhaM hoti // 1 // " tadevaM te gItArthA yathAvasthitaM dharma kathayantaH svaparatArakA | bhavantIti // 18 // sa ca praznamudAharan kadAcidanyathApi brUyAdatastatpratiSedhArthamAha-'sa' praznasyodAhA sarvArthAzrayavAdana // 24 // 1 abhavA u caritte iti vacanAcAritrayutaM samyaktvaM para pratipAti taditi apratipatitasamyakva iti, jaghanyArAdhanayA vA janmabhiraSTavyekaiH iti vacanAt , | saptASTAviti manuSyakAyasthityapekSa, samyaktabhavAstu palyopamAsaMkhyabhAgamitAH / 2 AcAryasakAzAd avadhAritenArthena smArakeNa jJAtrA ca tataH saMghamadhye vyava hartu mukhaM bhavati // 1 // For Private And Personal
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir karaNDakalpaH kutrikApaNa kalpo vA caturdazapUrviNAmanyataro vA kazcidAcAryAdibhiH pratibhAnavAn- arthavizAradastadevaMbhUtaH kutazcibhi| mitcAt zrotuH kupito'pi sUtrArthe 'na chAdayet' nAnyathA vyAkhyAnayet svAcArya vA nApalapet dharmakathAM vA kurvannArthaM chAdayed AtmaguNotkarSAbhiprAyeNa vA paraguNAna chAdayet tathA paraguNAnna lUSayet na viDambayet zAstrArtha vA nApasiddhAntena vyAkhyAnayeva tathA samastazAstravettA'haM sarvalokaviditaH samastasaMzayApanetA na mattulyo hetuyuktibhirarthapratipAdayitetyevamAtmakaM mAnamabhimAnaM garva na seveta, nApyAtmano bahuzrutakhena tapakhikhena vA prakAzanaM kuryAt, cazabdAdanyadapi pUjAsatkArAdikaM pariharet, | tathA na cApi 'prajJAvAn' sazrutikaH 'parihAsa' keliprAyaM brUyAd, yadivA kathaJcidabudhyamAne zrotari tadupahAsaprAyaM parihAsaM na vidadhyAt tathA nApi cAzIrvAdaM bahuputro bahudhano [ bahudharmo ] dIrghAyustvaM bhUyA ityAdi vyAgRNIyAt, bhASAsamitiyuktena bhAvyamiti // 19 // kiMnimittamAzIrvAdo na vidheya ityAha-bhUteSu - jantuSUpamardazaGkA bhUtAbhizaGkA tayA''zIrvAdaM 'sAvacaM ' sapApaM jugupsamAno na brUyAt tathA gAstrAyata iti gotraM - maunaM vAksaMyamastaM 'mantrapadena' vidyApamArjana vidhinA 'na nirvAhayet' na niHsAraM kuryAt / yadivA gotraM - jantUnAM jIvitaM 'mantrapadena' rAjAdiguptabhASaNapadena rAjAdInAmupadezadAna to 'na nirvAhayet' nApanayet etaduktaM bhavati - na rAjAdinA sArdhaM jantujIvitopamardakaM matraM kuryAt, tathA prajAyanta iti prajAH - jantavastAsu | prajAsu 'manujo ' manuSyo vyAkhyAnaM kurvan dharmakathAM vA na 'kimapi' lAbha pUjAsatkArAdikam 'icchedU' abhilaSet, tathA kutsi tAnAm asAdhUnAM dharmAn vastudAnatarpaNAdikAn 'na saMvadet' na brUyAd yadivA nAsAdhudharmAn bruvan saMvAdayed athavA dharmakathAM vyAkhyAnaM vA kurvan prajAkhAtmazlAghArUpAM kIrtiM necchediti // 20 // kiJcAnyat For Private And Personal exes esseDEDEDES
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav.co radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyavR ciyutaM // 249 // eeeeeeeeeeeeeese hAsaM pi No saMdhati pAvadhamme, oe tahIyaM pharusaM viyANe / No tucchae No ya vikaMthaijA, 14granthA dhyayana. aNAile yA akasAi bhikkhU // 21 // saMkeja yA'saMkitabhAva bhikkhU, vibhajavAyaM ca viyAgarejjA / bhAsAduyaM dhammasamuTTitehiM, viyAgarejA samayA supanne // 22 // aNugacchamANe vitahaM vijANe, tahA tahA sAhu akakkaseNaM / Na katthaI bhAsa vihiMsaijjA, niruddhagaM vAvi na dIhaijjA // 23 // samAlavejA paDipunnabhAsI, nisAmiyA samiyAaTThadaMsI / ANAi suddhaM vayaNaM bhiuMje, abhisaMdhae pAvavivega bhikkhU // 24 // yathA parAtmanohAsyamutpadyate tathA zabdAdikaM zarIrAvayavamanyAn vA pApadharmAn sAvadyAnmanovAkAyavyApArAn 'na saMdhayet / na vidadhyAt , tadyathA-idaM chinddhi bhinddhi, tathA kuprAvacanikAn hAsyaprAya notprAsayet , tadyathA-zobhanaM bhavadIyaM vrataM, tadyathA-'mRdvI zayyA prAtarutthAya peyA, madhye bhaktaM pAnakaM cAparAhne / drAkSAkhaNDaM zarkarA cArdharAtre, mokSazcAnte zAkyaputreNa / // 249 // dRssttH||1|| ityAdikaM paradoSodbhAvanaprAyaM pApabandhakamitikRlA hAsyenApi na vaktavyaM / tathA 'ojo rAgadveSarahitaH sabA-18 hyAbhyantaragranthatyAgAdvA niSkiJcanaH san 'tathya' miti paramArthataH satyamapi paruSaM vacoparacetovikAri jJaparijJayA vijAnIyA-18 tpratyAkhyAnaparijJayA ca pariharet , yadivA rAgadveSavirahAdojAH 'tathyaM paramArthabhUtamakRtrimamapratArakaM 'paruSaM karmasaMzleSAbhAvA For Private And Personal
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir Meeeeeeeeeeeeeeeee nirmamakhAdalpasattvairduranuSTheyakhAdvA karkazamantaprAntAhAropabhogAdvA paruSaM-saMyama 'vijAnIyAt tadanuSThAnataH samyagavagacchet | tathA svataH kazcidarthavizeSa parijJAya pUjAsatkArAdikaM vA'vApya 'na tuccho bhavet nonmAdaM gacchet , tathA 'na viktthyet| nAtmAnaM zlAghayet paraM vA samyaganavabudhyamAnaH 'no vikatyayet nAtyantaM camaDhayet, tathA 'anAkulo vyAkhyAnAvasare dharmakathAvasare vA'nAvilo lAbhAdinirapekSo bhavet , tathA sarvadA 'akaSAyaH' kaSAyarahito bhaved 'bhikSuH' sAdhuriti // 21 // / sAmprataM vyAkhyAnavidhimadhikRtyAha-'bhikSuH sAdhurvyAkhyAnaM kurvannagdirzikhAdarthanirNaya prati azaGkitabhAvo'pi 'zaGkata auddhatyaM pariharanahamevArthasya vettA nAparaH kazcidityevaM garvaM na kurvIta kiMtu viSamamartha prarUpayan sAzaGkameva kathayed, yadivA parisphuTamapyazaGkitabhAvamapyartha na tathA kathayet yathA paraH zaGketa, tathA vibhajyavAdaM-pRthagarthanirNayavAdaM vyAgRNIyAt yadivA vibhajyavAdaH-syAdvAdastaM sarvatrAskhalitaM lokavyavahArAvisaMvAditayA sarvavyApinaM svAnubhavasiddhaM vadeda, athavA samyagAna vibhajyapRthakakRkhA tadvAdaM vadeta , tadyathA-nityavAdaM dravyArthatayA paryAyArthatayA banityavAdaM vadeta , tathA khadravyakSetrakAlabhAvaiH sarve'pi padArthAH santi, paradravyAdibhistu na santi, tathA coktam-"sadeva sarva ko necchetsvarUpAdicatuSTayAt / asadeva viparyAsAna cenna vyavatiSThate // 1 // " ityAdikaM vibhajyavAdaM vadediti / vibhajyavAdamapi bhASAdvitayenaiva brUyAdityAha-bhASayoH-AdyacaramayoH satyAsatyAmRSayodika bhASAdvikaM tadbhApAdvayaM kacitpRSTo'pRSTo vA dharmakathAvasare'nyadA vA sadA vA 'vyAgRNIyAt' bhASeta, kiMbhUtaH san ?-samyak-satsaMyamAnuSThAnenotthitAH samutthitAH-satsAdhava udyuktavihAriNo na punarudAyinRpamArakavatkRtrimAstaiH samyagutthitaiH saha viharan cakravartidramakayoH samatayA rAgadveSarahito vA zobhanaprajJo bhASAdvayopetaH samyagdharma vyAgRNI For Private And Personal
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahar a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashali amandir sUtrakRtAGga | yAditi // 22 // kizcAnyatta syaivaM bhASAdvayena kathayataH kazcinmedhAvitayA tathaiva tamarthamAcAryAdinA kathitamanugacchan samya-18|| 14granthAzIlAsA- gavabudhyate, aparastu mandamedhAvitayA vitatham anyathaivAbhijAnIyAt , taM ca samyaganavabudhyamAnaM tathA tathA tena tena hetUdAha- dhyayana. cAIyavR- raNasayuktiprakaTanaprakAreNa mUrkhasvamasi tathA durdurUDhaHkhamUcirityAdinA karkazavacanenAnirbhartsayan yathA yathA'sau budhyate tathA tathA| ttiyutaM || 'sAdhuH suplu bodhayet na kutracitkruddhamukhahastauSThanetravikArairanAdareNa kathayan manaHpIDAmutpAdayet , tathA praznayatastadbhASAmapazabdA:19 // didoSaduSTAmapi dhig mUrkhAsaMskRtamate! kiM tavAnena saMskRtena pUrvottaravyAhatena voccAritenetyevaM 'na vihiMsyAt' na tiraskuryAd / // 250 // asaMbaddhodghaTTanatastaM praznayitAraM na viDambayediti / tathA niruddham arthastokaM dIrghavAkyamahatA zabdadardurdareNArkavidapikASTikA nyAyena na kathayet niruddhaM vA-stokakAlInaM vyAkhyAnaM vyAkaraNatarkAdipravezanadvAreNa prasaktyAnuprasakyA 'na dIrghayet' na 11 dIrghakAlikaM kuryAt , tathA coktam-'so' attho vattavo jo bhaNNai akkharehiM thovehiM / jo puNa thovo bahuakkharehiM so hoi8 18 nissAro // 1 // " tathA kiMcitsUtramalpAkSaramalpArthaM vA ityAdi caturbhaGgikA, tatra yadalpAkSaraM mahAtha tadiha prazasthata iti // 23 // apica yatpunarativiSamalAdalpAkSarairna samyagavabudhyate tatsamyagra-zobhanena prakAreNa samantAtparyAyazabdoccAraNato bhaavaarthkthnt|| cAlaped-bhASeta samAlapet, nAlpairevAkSarairukkhA kRtArtho bhaved, apitu jJeyagahanArthabhASaNe saddhetuyuktyAdibhiH zrotAramapekSya || pratipUrNabhASI syAd-askhalitAmilitAhInAkSarArthavAdI bhavediti / tathA''cAryAdeH sakAzAdyathAvadartha zrukhA nizamya avagamya // 250 // ca samyag-yathAvasthitamartha yathA gurusakAzAdavadhAritamartha-pratipAdyaM draSTuM zIlamasya sa bhavati samyagarthadarzI, sa evaMbhUtaH saMstIrtha1 so'rthoM vaktavyo yo bhaNyate'kSaraiH stokaiH / yaH punaH stoko bahubhirakSaraiH sa bhavati nissAraH // 1 // ekeeeeeeeeesesed For Private And Personal
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mana f adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Klasse 9 amani 9599999900 karAjJayA sarvajJapraNItAgamAnusAreNa 'zuddham avadAtaM pUrvAparAviruddhaM niravayaM vacanamabhiyuJjItotsargaviSaye sati utsargamapavAdavipaye cApavAdaM tathA svaparasamayayoryathAkhaM vacanamabhivadet / evaM cAbhiyuJjan bhikSuH pApavivekaM lAbhasatkArAdinirapekSatayA kAGgamANo nirdoSaM vacanamabhisandhayediti // 24 // punarapi bhASAvidhimadhikRtyAha ahAbuiyAI susikkhaejjA, jaijayA NAtivelaM vadejjA / se diTTimaM diDhi Na lUsaejA, se jANaI bhAsiuM taM samAhiM // 25 // alUsae No pacchannabhAsI, No suttamatthaM ca kareja taaii| satthArabhattI aNuvIi vAyaM, suyaM ca samma paDivAyayaMti // 26 // se suddhasutte uvahANavaM ca, dhammaM ca je viMdati tattha tattha / Adejjavake kusale viyatte, sa arihai bhAsiuM taM samAhiM // // 27 // tibemi // iti granthanAmayaM caudasamajjhayaNaM samattaM // ( gAthAgraM 518) yathoktAni tIrthakaragaNadharAdibhistAnyaharnizaM 'suSTu zikSeta' grahaNazikSayA sarvajJoktamAgamaM samyag gRhNIyAd AsevanAzikSayA banavaratamudyuktavihAritayA''seveta, anyeSAM ca tathaiva pratipAdayed , atiprasaktalakSaNanivRttaye khapadizyate, sadA grahaNAsevanAzikSayordezanAyAM yateta, sadA yatamAno'pi yo yasya kartavyasya kAlo'dhyayanakAlo vA tAM velAmatilaGghaca nAtivelaM vadedaadhyayanakartavyamaryAdAM nAtilaGghayetsa(dasa)danuSThAnaM prativrajedvA, yathAvasaraM parasparAbAdhayA sarvAH kriyAH kuryaadityrthH| sa evaMguNa kancha99990 For Private And Personal
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir t adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir mantrakatAI cAIyavRttiyutaM // 25 // jAtIyo yathAkAlavAdI yathAkAlacArI ca 'samyagadRSTimAn yathAvasthitAn padArthAn zraddadhAno dezanAM vyAkhyAnaM vA kurvan / 14granthA'dRSTiM samyagdarzanaM 'na lUSayet na dUSayet , idamuktaM bhavati-puruSavizeSa jJAkhA tathA tathA kathanIyamapasiddhAntadezanApari dhyayanaM. hAreNa yathA yathA zrotuH samyaktraM sthirIbhavati, na punaH zaGkotpAdanato dRSyate, yazcaivaMvidhaH sa 'jAnAti avabudhyate 'bhASituM prarUpayituM 'samAdhi samyagdarzanajJAnacAritrAkhyaM samyakcittavyavasthAnAkhyaM vA taM sarvajJoktaM samAdhi samyagavagacchatIti // // 25 // kiMcAnyat-'alUsae' ityAdi, sarvajJoktamAgamaM kathayan 'no lUSayet nAnyathA'pasiddhAntavyAkhyAnena dUSayet , tathA 'na pracchannabhASI bhavet siddhAntArthamaviruddhamavadAtaM sArvajanInaM tatpracchannabhASaNena na gopayet , yadivA pracchannaM vArthamapariNatAya na bhASeta, taddhi siddhAntarahasyamapariNataziSyavidhvaMsanena doSAyaiva saMpadyate, tathA coktam-"aprazAntamatau zAstrasadbhAvapratipAdanam / doSAyAbhinavodIrNe, zamanIyamiva jvare // 1 // " ityAdi, na ca sUtramanyat svamativikalpanataH svaparatrAyI kurvItAnyathA vA mUtraM tadarthe vA saMsArAtrAyI-trANazIlo jantUnAM na vidadhIta, kimityanyathA sUtraM na kartavyamityAha-parahitaikarataH zAstA tasmin zAstari yA vyavasthitA bhaktiH-bahumAnastayA tadbhaktyA anuvicintya-mamAnenoktena na kadAcidAgamabAdhA sthAdityevaM paryAlocya bAdaM vadet , tathA yacchrutamAcAryAdibhyaH sakAzAttattathaiva samyakkhArAdhanAmanuvartamAno'nyebhya RNamokSaM pratipadya-16 mAnaH 'pratipAdayet' prarUpayena sukhazIlatAM manyamAno yathAkathaMcittiSThediti // 26 // adhyayanopasaMhArArthamAha-'sa' samyagdarzanasyAlUSako yathAvasthitAgamasya praNetA'nuvicintyabhASakaH zuddham-avadAtaM yathAvasthitavastuprarUpaNato'dhyayanatazca sUtraM-pravacanaM yasyAsau zuddhasUtraH, tathopadhAnaM-tapazcaraNaM yadyasya sUtrasAbhihitamAgame tadvidyate yasyAsAvupadhAnavAn , tathA 'dharma' zrutacAri feeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mane Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailas Gyanmandir trAkhyaM yaH samyak vetti vindate vA-samyag labhate 'tatra tatreti ya AjJAgrAhyorthaH sa AjJayaiva pratipattavyo hetukastu samyagdhetunA yadivA khasamayasiddho'rthaH khasamaye vyavasthApanIyaH para(samaya)siddhazca paramin athavotsargApavAdayorvyavasthito'rthastAbhyAmeva | yathAkhaM pratipAdayitavyaH, etadguNasaMpannazca 'AdeyavAkyo' grAhyavAkyo bhavati, tathA 'kuzaloM nipuNaH AgamapratipAdane | | sadanuSThAne ca 'vyaktaH parisphuTo nAsamIkSyakArI, yazcaitadguNasamanvitaH so'hati-yogyo bhavati 'taM' sarvajJoktaM jJAnAdikaM vA| 9 bhAvasamAdhiM 'bhASituM' pratipAdayituM, nAparaH kazciditi / itiH parisamAptyarthe, bravImIti pUrvavat , gato'nugamo, nayAH prAgva-19 yaakhyeyaaH|| 27 // samAptaM caturdazaM granthAkhyamadhyayanamiti // Seeeeeeeeeeeeeeeeee iti zrIsUtrakRtAGge granthanAmakamadhyayanaM samAptam // For Private And Personal
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir mUtrakRtAGgaM atha AdAnanAmakaM paJcadazamadhyayanaM prArabhyate // 15AdAnIyAdhya0 zIlAGkA cAryAyavR ttiyutaM // 252 // __ atha caturdazAdhyayanAnantaraM paJcadazamArabhyate, assa cAyamabhisaMbandhaH-ihAnantarAdhyayane sabAhyAbhyantarasya granthasya prityaago| vidheya ityabhihitaM, granthaparityAgAccAyatacAritro bhavati sAdhuH tato yAgasau yathA ca saMpUrNAmAyatacAritratAM pratipadyate tadanenAdhyayanena pratipAdyate, tadanena saMbandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya cakhAyanuyogadvArANyupakramAdIni bhavanti, tatropakramAntargato'rthAdhikAro'yaM, tadyathA-AyatacAritreNa sAdhunA bhAvyaM / nAmaniSpanne tu nikSepe AdAnIyamiti nAma, mokSArthinA'zeSakarmakSayArtha yajjJAnAdikamAdIyate tadatra pratipAdyata itikRkhA AdAnIyamiti nAma saMvRttaM / paryAyadvAreNa ca pratipAditaM sugrahaM bhavatItyata | AdAnazabdasya tatparyAyasya ca grahaNazabdasya nikSepaM kartukAmo niyuktikRdAha AdANe gahaNaMmi ya Nikkhevo hoti doNhavi caukko / egahu~ nANaTuM ca hoja pagayaM tu AdANe // 132 // jaM paDhamassaMtimae bitiyassa utaM haveja Adimi / eteNAdANijjaM eso anno'vi pjjaao|| 133 // NAmAdI ThavaNAdI davAdI ceva hoti bhaavaadii| davvAdI puNa dabvassa jo sabhAvo sae ThANe // 134 // AgamaNoAgamao bhAvAdI taM buhA uvadisaMtI / NoAgamao bhAvo paMcaviho hoi NAyabvo // 135 // Agamao puNa AdI gaNipiDagaM hoi bArasaMgaM tu / gaMthasilogo padapAdaakkharAI ca tatthAdI // 136 // 8202028cha92raera // 252 // For Private And Personal
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir athavA 'jamatIya'ti asAdhyayanasya nAma, taccAdAnapadena, AdAvAdIyate ityAdAnaM, tacca grahaNamityucyate, tata AdAnagrahaNa-1 yonikSepArtha niyuktikRdAha-'AdANe' ityAdi, AdIyate kAryArthinA tadityAdAnaM, karmaNi lyuT pratyayaH, karaNe vA, AdIyate-5 gRhyate svIkriyate vivakSitamanenetikRkhA, AdAnaM ca paryAyato grahaNamityucyate,tata AdAnagrahaNayonikSepo(pe) bhavati dvau catuSko, 11 | tadyathA-nAmAdAnaM sthApanAdAnaM dravyAdAnaM bhAvAdAnaM ca, tatra nAmasthApane kSuNNe, dravyAdAnaM vittaM, yasmAllaukikaiH parityaktAnyakartavyamahatA klezena tadAdIyate, tena vA'paraM dvipadacatuSpadAdikamAdIyata itihakhA, bhAvAdAnaM tu dvidhA-prazastamaprazastaM ca, tatrAprazastaM krodhAyudayo mithyAkhAviratyAdikaM vA, prazastaM tUttarottaraguNazreNyA vizuddhAdhyavasAyakaNDakopAdAnaM samyagjJAnA-16 | dikaM vetyetadarthapratipAdanaparametadeva vA'dhyayanaM draSTavyamiti, evaM grahaNe'pi nAmAdikazcaturdhA nikSepo draSTavyaH, bhAvArtho'pyAdAnapadaskheva draSTavyaH, tatparyAyavAdaspeti / etacca grahaNaM naigamasaMgrahavyavahArarjumUtrArthanayAbhiprAyeNAdAnapadena sahAlocyamAnaM zakrendrAdi-4 vadekArtham-abhinnArtha bhavet , zabdasamabhirUDhetthaMbhUtazabdanayAbhiprAyeNa ca nAnArtha bhavet / iha tu 'prakRtaM' prastAva 'AdAne' AdAnaviSaye yata AdAnapadamAzrityAsyAbhidhAnamakAri, AdAnIyaM vA jJAnAdikamAzritya nAma kRtamiti // AdAnIyAbhidhAnasthAnyathA vA pravRttinimittamAha-yat padaM prathamazlokasya tadardhasya ca ante-paryante tadeva padaM zabdato'rthata ubhayatazca dvitIyazlokasthAdau tadardhasya vA''dau bhavati etena prakAreNa-AdyantapadasadRzakhenAdAnIyaM bhavati. eSa AdAnIyAbhidhAnapravRtteH 'paryAya:' abhiprAyaH anyo vA viziSTajJAnAdi AdAnIyopAdAnAditi / kecittu punarasyAdhyayanasyAntAdipadayoH saMkalanAtsaMkaliketi nAma 1 karmakaraNayorbhedAt , yadvA dhAtubhedenArthabhedAt , sAmAnya grahaNaM AdAvAdAnAdAdAnamiti vA bhedaH / sUtrakR. 43 For Private And Personal
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviridhana Kendra sUtrakRtAGgaM zIlAGkA cAyayatiyutaM // 253 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsanmandir kurvate, tasthA api nAmAdikazcaturdhA nikSepo vidheyaH, tatrApi dravyasaMkalikA nigaDAdau bhAvasaMkalanA tUttarottaraviziSTAdhyavasAyasaMkalanam, idameva vA'dhyayanam, AdyantapadayoH saMkalanAditi / yeSAmAdAnapadenAbhidhAnaM tanmatenAdau yatpadaM tadAdAnapadam, ata AdernikSepaM kartukAma Aha- AdernAmAdika turdhA nikSepaH, nAmasthApane sugamatAdanAdRtya dravyAdiM darzayati -- dravyAdiH punaH 'dravyasya' paramANvAderyaH 'svabhAvaH' pariNativizeSaH 'khake sthAne' svakIye paryAye prathamam - Adau bhavati sa dravyAdiH, dravyasya | dadhyAderya AdyaH pariNativizeSaH kSIrasya vinAzakAlasamakAlInaH evamanyasyApi paramANvAderdravyasya yo yaH pariNativizeSaH pratha| mamutpadyate sa sarvo'pi dravyAdirbhavati / nanu ca kathaM kSIravinAzasamaya eva dadhyutpAdaH 1, tathAhi --- utpAdavinAzau bhAvAbhAvarUpau vastudharmoM vartete, na ca dharmo dharmiNamantareNa bhavitumarhati, ata ekasminneva kSaNe taddharmiNordadhikSIrayoH sattA'vApnoti, etacca | dRSTeSTabAdhitamiti, naiSa doSaH, yasya hi vAdinaH kSaNamAtraM vastu tasyAyaM doSo, yasya tu pUrvottarakSaNAnugatamanvayi dravyamasti tasyAyaM doSa eva na bhavati, tathAhi - tatpariNAmidravyamekasminneva kSaNe ekena svabhAvenotpadyate pareNa vinazyati, anantadharmAtmakatvAdvastuna iti yatkiMcidetat / tadevaM dravyasya vivakSitapariNAmena pariNamato ya AdyaH samayaH sa dravyAdiriti sthitaM dravyasya | prAdhAnyena vivakSitakhAditi / sAmprataM bhAvAdimadhikRtyAha - bhAvaH - antaHkaraNasya pariNativizeSastaM 'buddhAH' tIrthakaragaNadharAda| yo 'vyapadizanti' pratipAdayanti, tadyathA-Agamato noAgamatazca tatra noAgamataH pradhAnapuruSArthatayA cintyamAnatvAt 'paJcavi - dhaH paJcaprakAro bhavati, tadyathA- prANAtipAtaviramaNAdInAM paJcAnAmapi mahAvratAnAmAdyaH pratipattisamaya iti, tathA 'Agamao' ityAdi, AgamamAzritya punarAdirevaM draSTavyaH, tadyathA - yadetadgaNinaH - AcAryasya piTakaM sarvasvamAdhAro vA tadvAdazAGgaM bhava For Private And Personal 15 AdA nIyAdhya0 // 253 //
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailash l anmandir ti, tuzabdAdanyadapyupAGgAdikaM draSTavyaM, tasya ca pravacanasyAdibhUto yo granthastasyApyAdyaH zlokastatrApyAdyaM padaM tasyApi prathamamakSaram , evaM vidho bahuprakAro bhAvAdidraSTavya iti / tatra sarvasyApi pravacanasya sAmAyikamAdistasyApi karomIti padaM tasyApi kakAro, dvAdazAnAM baGgAnAmAcArAGgamAdistasyApi zastraparijJAdhyayanamasyApi ca jIvodezakastasyApi 'surya'ti padaM tasyApi su-12 kAra iti, asya ca prakRtAGgasya samayAdhyayanamAdistasyApi AyuddezakazlokapAdapadavarNAdiSTavya iti / gato nAmaniSpanno nikSepaH, tadanantaramaskhalitAdiguNopetaM sUtramuccArayitavyaM, taccedam jamatItaM paDupannaM, AgamissaM ca nnaayo| savaM mannati taM tAI, saNAvaraNaMtae // 1 // aMtae vitigicchAe, se jANati annelisN| aNelisassa akkhAyA, Na se hoi tahiM tahiM // 2 // tahiM tahiM suyakkhAyaM, se ya sacce suAhie / sayA sacceNa saMpanne, mittiM bhUehi~ kappae // 3 // 4 // bhUehiM na virujjhejjA, esa dhamme busImao / busimaM jagaM parinnAya, assiM jIvitabhAvaNA // 4 // asya cAnantarasUtreNa saMbandho vaktavyaH, sa cAyaM, tadyathA-AdeyavAkyaH kuzalo vyakto'rhati tathoktaM samAdhi bhASituM, yazca | yadatItaM pratyutpannamAgAmi ca sarvamavagacchati sa eva bhApitumarhati nAnya iti / paramparamUtrasaMbandhastu ya evAtItAnAgatavartamAnakAlatrayavedI sa evAzeSabandhanAnAM parijJAtA troTayitA vetyetadudhyetetyAdikaH saMbandho'paramUtrairapi svabuvA laganIya iti / tadevaM pratipAditasaMbandhasyAsya sUtrasya vyAkhyA prastUyate-yatkimapi dravyajAtamatItaM yacca pratyutpannaM yaccAnAgatam-eSyatkAlabhAvi 9200000000000000202020 For Private And Personal
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir 18| tasyAsau sarvasyApi yathAvasthitasvarUpanirUpaNato 'nAyakaH' praNetA, yathAvasthitavastukharUpapraNetRvaM ca parijJAne sati bhavatyatastadu-18| 15AdAsUtrakRtAGgaM zIlAGkA padizyate-'sarvam' atItAnAgatavartamAnakAlatrayabhAvato dravyAdicatuSkasvarUpato dravyaparyAyanirUpaNatazca manute-asau jAnAti nIyAdhya0 cAryAyavR. samyak paricchinatti tatsarvamavabudhyate, jAnAnazca viziSTopadezadAnena saMsArottAraNataH sarvaprANinAM trAyyasau-trANakaraNazIlaH, ttiyutaM yadivA-'ayavayapayamayacayatayaNaya gatA' vityasya dhAtorghaJpratyayaH, tayanaM tAyaH sa vidyate yasyAsau tAyI, 'sarve gatyarthI jJAnArthA' itikRkhA sAmAnyasya paricchedako, manute ityanena vizeSasya, tadanena sarvajJaH sarvadarzI cetyuktaM bhavati, na ca kaarnnmnt||254|| reNa kArya bhavatItyata idamapadizyate-darzanAvaraNIyasya karmaNo'ntakaH, madhyagrahaNe (na)tu ghAticatuSTayasyAntakRd draSTavya iti // 1 // | yazca ghAticatuSTayAntakRtsa IdRgbhavatItyAha-vicikitsA-cittaviplatiH saMzayajJAnaM tasyAsau tadAvaraNakSayAdantakRt saMzayaviparya yamithyAjJAnAnAmaviparItArthaparicchedAdante vartate, idamuktaM bhavati-tatra darzanAvaraNakSayapratipAdanAta jJAnAd bhinnaM darzanamityuktaM / / | bhavati, tatazca yeSAmekameva sarvajJasya jJAnaM vastugatayoH sAmAnyavizeSayoracintyazaktyupetakhAtparicchedakamityeSo'bhyupagamaH so'nena pRthagAvaraNakSayapratipAdanena nirasto bhavatIti, yazca ghAtikarmAntakRdatikrAntasaMzayAdijJAnaH saH 'anIdRzam' ananyasadRzaM || jAnIte na tattulyo vastugatasAmAnyavizeSAMzaparicchedaka ubhayarUpeNaiva vijJAnena vidyata iti, idamuktaM bhavati-na tajjJAnamita-18 rajanajJAnatulyam , ato yaduktaM mImAMsakaiH--sarvajJasya sarvapadArthaparicchedakale'bhyupagamyamAne sarvadA sparzarUparasagandhavarNazabdaparicche- // 254 // dAdanabhimatadravyarasAsvAdanamapi prApnoti, tadanena vyudastaM draSTavyaM, yadapyucyate-sAmAnyena sarvajJasadbhAve'pi zeSahetorabhAvAdaha-| tyeva saMpratyayo nopapadyate, tathA coktam-"aha(ruhAna yadi sarvajJo, buddho netyatra kA pramA? / athobhAvapi sarvajJau, matabhedastayoH For Private And Personal
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir ledhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag olyanmandir katham // 1 // " ityAdi, etatparihArArthamAha-'anIdRzasya ananyasadRzasya yaH paricchedaka AkhyAtA ca nAsau 'tatra tatra' darzane bauddhAdike bhavati, teSAM dravyaparyAyayoranabhyupagamAditi, tathAhi-zAkyamuniH sarva kSaNikamicchan paryAyAnevecchati na dravya, dravyamantareNa ca nirvIjakhAt paryAyANAmapyabhAvaH prApnotyataH paryAyAnicchatA'vazyamakAmenApi tadAdhArabhUtaM pariNAmi dravyameSTavyaM, tadanabhyupagamAca nAsau sarvajJa iti, tathA apracyutAnutpannasthiraikasvabhAvasya dravyasyaivaikasyAbhyupagamAdadhyakSAdhyavasIyaS/mAnAnAmarthakriyAsamarthAnAM paryAyANAmanabhyupagamAnniSparyAyasya dravyasyApyabhAvAtkapilo'pi na sarvajJa iti, tathA kSIrodakavadabhi nayordravyaparyAyayorbhedenAbhyupagamAdulUkasyApi na sarvajJavam / asarvajJavAcca tIrthAntarIyANAM madhye na kazcidapyanIdRzaya-ananyasadRzasyArthasya dravyaparyAyobhayarUpasyAkhyAtA bhavatItyahanevAtItAnAgatavartamAnatrikAlavartinorthasya khAkhyAteti na tatra tatreti sthitam // 2 // sAmpratametadeva kutIthikAnAmasarvajJakhamahatazca sarvajJavaM yathA bhavati tathA sopapattikaM darzayitumAha-tatra tatreti vIpsApadaM yadyattenArhatA jIvAjIvAdika padArthajAtaM tathA mithyAkhAviratipramAdakaSAyayogA bandhahetava itikRlA saMsArakAraNalena tathA samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArga iti mokSAGgatayetyetatsarva pUrvottarAvirodhitayA yuktibhirupapannatayA ca suSThAkhyAtaMkhAkhyAtaM, tIrthikavacanaM tu 'na hiMsAdbhUtAnIti bhaNikhA tadupamardakArambhAbhyanujJAnAtpUrvottaravirodhitayA tatra tatra cintyamAnaM niyuktikakhAnna vAkhyAtaM bhavati, sa cAviruddhArthasyAkhyAtA rAgadveSamohAnAmanRtakAraNAnAmasaMbhavAt sadbhyo hitakhAca styH| 'khAkhyAtaH tatsvarUpavidbhiH pratipAditaH / rAgAdayo hyanRtakAraNaM te ca tasya na santi ataH kAraNAbhAvAtkAryAbhAva iti|| kRlA tadvaco bhUtArthapratipAdakaM, tathA coktam-"vItarAgA hi sarvajJA, mithyA na buvate vacaH / yasmAttasAdacasteSAM, eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Ksiles amandit sUtrakRtAGga tathyaM bhUtArthadarzanam // 1 // " nanu ca sarvajJakhamantareNApi heyopAdeyamAtraparijJAnAdapi satyatA bhavatyeva, tathA coktam-"sarva | || 15AdAzIlAGkA- pazyatu vA mA vA, taccamiSTaM tu pazyatu / kITasaMkhyAparijJAnaM, tasya naH kopayujyate // 1 // ityAzaGyAha-'sadA sarvakAlaM 81 nIyAdhya. cAIyavR- 'satyena' avitathabhASaNatvena saMpanno'sau' avitathabhASaNavaM ca sarvajJale sati bhavati, nAnyathA, tathAhi-kITasaMkhyAparijJAnA | saMbhave sarvatrAparijJAnamAzaGkayata, tathA coktam-"sadRze bAdhAsaMbhave tallakSaNameva dUSitaM syAd" iti sarvatrAnAzvAsaH, tasmAtsarvajJavaM | tasya bhagavata eSTavyam , anyathA tadvacasaH sadA satyatA na syAt , satyo vA saMyamaH santaH-prANinastebhyo hitavAd atastena tapaHpradhAnena saMyamena bhUtArthahitakAriNA 'sadA sarvakAlaM 'saMpanno' yuktaH, etadguNasaMpannazcAsau 'bhUteSu' jantuSu 'maitrI' tadrakSa-15 NaparatayA bhUtadayAM 'kalpayet' kuryAt , idamuktaM bhavati-paramArthataH sa sarvajJastattvadarzitayA yo bhUteSu maitrI kalpayet , tathA co-|| ktam-[ "mAtRvatparadArANi, paradravyANi loSTavat / ] AtmavatsarvabhUtAni, yaH pazyati sa pazyati // 1 // " // 3 // yathA || |bhUteSu maitrI saMpUrNabhAvamanubhavati tathA darzayitumAha-'bhUtaiH' sthAvarajaGgamaiH saha 'virodhaM na kuryAt' tadupaghAtakAriNamArambhaM || 18 tadvirodhakAraNaM darataH parivarjayedityarthaH sa eSaH anantarokto bhatAvirodhakArI 'dharmaH' svabhAvaH puNyAkhyo vA 'bursa | tIrthakRto'yaM satsaMyamavato veti / tathA satsaMyamavAn sAdhustIrthakRdvA 'jagat carAcarabhUtagrAmAkhyaM kevalAlokena srvjnyprnniitaag-18||255|| maparijJAnena vA 'parijJAya' samyagavabudhya 'asmin jagati maunIndre vA dharma bhAvanAH paJcaviMzatirUpA dvAdazaprakArA vA yA 1 tathA bhUtArtha0pra0 / 2 nAsti kacidapi Adarza For Private And Personal
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha y anmandir abhimatAstA 'jIvitabhAvanA' jIvasamAdhAnakAriNIH satsaMyamAGgatayA mokSakAriNIrbhAvayediti // 4 // sadbhAvanAbhASitasya / yadbhavati taddarzayitumAha bhAvaNAjogasuddhappA, jale NAvA va AhiyA / nAvA va tIrasaMpannA, sabadukkhA tiuddai // 5 // | tiuddaI u medhAvI, jANaM logaMsi pAvagaM / tujhaMti pAvakammANi, navaM kmmmkuvo||6|| 8 akuvao Na Natthi, kammaM nAma vijANai / vinnAya se mahAvIre, jeNa jAI Na mijaI // 7 // I Na mijaI mahAvIre, jassa natthi purekaDaM / vAuvva jAlamaJceti, piyA logaMsi ithio||8||18|| bhAvanAbhiryogaH-samyakpraNidhAnalakSaNo bhAvanAyogastena zuddha AtmA-antarAtmA yasya sa tathA, sa ca bhAvanAyogazuddhAtmA san parityaktasaMsArasvabhAvo nauriva jaloparyavatiSThate saMsArodanvata iti, nauriva-yathA jale'nimajanalena prakhyAtA evamasAvapi / | saMsArodanvati na nimajatIti / yathA cAsau niryAmakAdhiSThitA'nukUlavAteritA samastadvandvApagamAttIramAskandatyevamAyatacAritra-18 |vAn jIvapotaH sadAgamakarNadhArAdhiSThitastapomArutavazAtsarvaduHkhAtmakAtsaMsArAt 'truvyati' apagacchati mokSAkhyaM tIraM sarvadvandvoparamarUpamavApnotIti // 5 // apica-sa hi bhAvanAyogazuddhAtmA nauriva jale saMsAre parivartamAnastribhyo-manovAkAyebhyo'zubhebhyanuvyati, yadivA atIva sarvavandhanebhyanuyati-mucyate atitruTyati-saMsArAdativartate 'medhAvI' maryAdAvyavasthitaH sadasadvivekI vAsin 'loke' caturdazarajjvAtmake bhUtagrAmaloke vA yatkimapi 'pApaka' karma sAvadyAnuSThAnarUpaM tatkArya vA aSTaprakAraM For Private And Personal
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir 1404adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir 15AdAna ttiyutaM sutrakRtAGga 18|| karma tat jJaparijJayA jAnan pratyAkhyAnaparijJayA ca tadupAdAnaM pariharan tatakhuTyati, tasyaivaM lokaM karma vA jAnato navAni karmA-11 zIlAGkA- Nyakurvato niruddhAzravadvArasya vikRSTatapazcaraNavataH pUrvasaMcitAni karmANi truTyanti nivartante vA navaM ca karmAkurvato'zeSakarmakSayo bhava- nIyAdhya. cAIyavR- tIti // 6 // keSAzcitsatyAmapi karmakSayAnantaraM mokSAvAptau tathApi svatIrthanikAradarzanataH punarapi saMsArAbhigamanaM bhavatI(tI) damAzaGkayAha-tasyAzeSakriyArahitasya yogapratyayAbhAvAtkimapyakurvato'pi 'navaM' pratyagraM karma jJAnAvaraNIyAdikaM 'nAsti' na bhavati, kAraNAbhAvAtkAryAbhAva itihakhA, kAbhAve ca kutaH saMsArAbhigamanaM ?, karmakAryavAtsaMsArasya, tasya coparatAzeSadvandvasya svpr||256|| | kalpanA'bhAvAdrAgadveSarahitatayA khadarzananikArAbhinivezo'pi na bhavatyeva, sa caitadguNopetaH karmASTaprakAramapi kAraNatastadvipAka| tazca jAnAti, namanaM nAma karmanirjaraNaM tacca samyak jAnAti, yadivA karma jAnAti tannAma ca, asya copalakSaNArthakhAttadbhedAMzca prakRtisthityanubhAvapradezarUpAn samyagavabudhyate, saMbhAvanAyAM vA nAmazabdaH, saMbhAvyate cAsya bhagavataH karmaparijJAnaM vijJAya ca | karmabandhaM tatsaMvaraNanirjaraNopAyaM cAsau 'mahAvIraH' karmadAraNasahiSNustatkaroti yena kRtenAsin saMsArodare na punarjAyate tada| bhAvAca nApi mriyate, yadivA-jAtyA nArako'yaM tiryagrayoniko'yamityevaM na mIyate-na paricchidyate, anena ca kAraNAbhAvA saMsArAbhAvAvirbhAvanena yatkaizciducyate-'jJAnamapratighaM yasya, vairAgyaM ca jagatpateH / aizvarya caiva dharmazca, sahasiddhaM catuSTayam || |4|| // 1 // " ityetadapi vyudastaM bhavati, saMsArasvarUpaM vijJAya tadabhAvaH kriyate, na punaH sAMsiddhikaH kazcidanAdisiddho'sti, ttprtipaa-1|256|| dikAyA yukterasaMbhavAditi // 7 // kiM punaH kAraNamasau na jAtyAdinA mIyate ityAzaGkayAha-asau mahAvIraH parityaktAzeSakamA na jAtyAdinA 'mIyate' paricchidyate, na mriyate vA, jAtijarAmaraNarogazokA saMsAracakravAle paryaTan na bhriyate-na pUra For Private And Personal
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir kimiti, yatastasyaiva jAtyAdikaM bhavati yasya 'puraskR(rAkRtaM janmazatopAttaM karma vidyate, yasya tu bhagavato mahAvIrasya niruddhA-2 zravadvArasya 'nAsti' na vidyate puraskR(rAkRtaM, puraskR(rAka)takarmopAdAnAbhAvAca na tasya jAtijarAmaraNaibharaNaM saMbhAvyate, tadAzravadvAranirodhAd , AzravANAM ca pradhAnaH strIprasaGgastamadhikRtyAha-vAyuryathA satatagatirapratiskhalitatayA 'agnijvAlA dahanAtmikAmapyatyeti-atikrAmati parAbhavati, na tayA parAbhUyate, evaM 'loke' manuSyaloke hAvabhAvapradhAnakhAt 'priyA'dayitAstapriyalAca duratikramaNIyAstA atyeti-atikrAmati na tAbhirjIyate, tatsvarUpAvagamAt tajjayavipAkadarzanAceti, tathA coktam-"sitena bhAvena madena lajjayA, parAmukhairardhakaTAkSavIkSitaH / vacobhirIyAkalahena lIlayA, samastabhAvaiH khalu bandhanaM striyH||1|| tathAstrINAM kRte bhrAtRyugasya bhedaH, saMbandhibhede striya eva mUlam / aprAptakAmA bahavo narendrA, nArIbhirutsAditarAjavaMzAH // 2 // " ityevaM tatsvarUpaM parijJAya tajayaM vidhatte, naitAbhirjIyata iti sthitam / atha kiM punaH kAraNaM khIprasaGgAzravadvAreNa zeSAzravadvAropalakSaNaM kriyate na prANAtipAtAdineti ?, atrocyate, keSAzciddarzaninAmaGganopabhoga AzravadvArameva na bhavati, tathA cocuH-"na mAMsabhakSa Ne doSo, na madye na ca maithune / pravRttireSA bhUtAnAM, nivRttistu mahAphalA // 1 // " ityAdi, tanmatavyudAsArthamevamupanyastamiti, 18| yadivA madhyamatIrthakRtAM caturyAma eva dharmaH, iha tu pazcayAmo dharma ityasyArthasyAvirbhAvanAyAnenopalakSaNamakAri, athavA parANi | vratAni sApavAdAni idaM tu nirapavAdamityasyArthasya prakaTanAyaivamakAri, athavA sarvoNyapi vratAni tulyAni, ekakhaNDane sarvavirAdhanamitikakhA yena kenacinnirdezo na doSAyeti // 8 // adhunA strIprasaGgAzravanirodhaphalamAvirbhAvayannAha 1 strIvazatAphalasya narakAdeH darzanAt yadvA strINAM vazavatI na bhavatIti prAguktaM, asaMbhavi cena, tatsvarUotyAdi, anarthakAritvAvagamAd viratiH, tatra pramANa kAmajayalabhyaphaladarzanam jayopAyasya bhogajanyadAruNavipAkasya ca jJAnAdvA / 2 samantapAzaM pra0 / For Private And Personal
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashsagl Shri Mah www.kcbatirth.org a nmandie a dhara Kendra 15AdAnIyAdhya0 sUtrakRtAGgaM ithio je Na sevaMti, AimokkhA hu te jnnaa|tejnnaa baMdhaNummukkA, nAvakhaMti jIviyaM // 9 // 8 zIlAGkA-18 jIvitaM piTTao kiccA, aMtaM pAvaMti kammuNaM / kammuNA saMmuhIbhUtA, je maggamaNusAsaI // 10 // cAryAyavRttiyutaM aNusAsaNaM puDho pANI, vasumaM pUyaNAsu(sa)te / aNAsae jate daMte, daDhe ArayamehuNe // 11 // ___NIvAre va Na lIejjA, chinnasoe aNAvile / aNAile sayA daMte, saMdhi patte aNelisaM // 12 // // 257 // 1ye mahAsattvAH kaTuvipAko'yaM strIprasaGga ityevamavadhAraNa ta]yA striyaH sugatimArgArgalAH saMsAravIthIbhUtAH sarvAvinayarAjadhAnyaH || kapaTajAlazatAkulA mahAmohanazaktayo 'na sevante na tatprasaGgamabhilaSanti ta evaMbhUtA janA itarajanAtItAH sAdhava AdauprathamaM mokSa:-azeSadvandvoparamarUpo yeSAM te AdimokSAH, huravadhAraNe, AdimokSA eva te'vagantavyAH, idamuktaM bhavati-1 sarvAvinayAspadabhUtaH strIprasaGgo yaiH parityaktasta evAdimokSA:-pradhAnabhUtamokSAkhyapuruSArthodyatAH, Adizabdasya pradhAnavAcikhAt, na kevalamudyatAste janAH svIpAzavandhanonmuktatayA'zeSakarmabandhanonmuktAH santo 'nAvakAGkSanti' nAbhilaSanti asaMyamajIvitam aparamapi parigrahAdikaM nAbhilaSante, yadivA parityaktaviSayecchAH sadanuSThAnaparAyaNA mokatAnA 'jIvitaM dIrghakAlajIvitaM nAbhikAmantIti // 9 // kiMcAnyata-'jIvitam' asaMyamajIvitaM 'pRSThataH kRtvA' anAdRtya prANadhAraNalakSaNaM vA jIvi-15 // 257 // tamanAdRtya sadanuSThAnaparAyaNAH 'karmaNAM' jJAnAvaraNAdInAma 'antaM' paryavasAnaM prApnuvanti, athavA 'karmaNA' sadanuSThAnena jIvitanirapekSAH saMsArodanvato'nta-sarvadvandvoparamarUpaM mokSAyamApnuvanti, sarvaduHkhavimokSalakSaNaM mokSamaprAptA api kameNA-vizi-HS For Private And Personal
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Marath Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeo STAnuSThAnena mokSasya saMmukhIbhUtA-ghAticatuSTayakSayakriyayA utpannadivyajJAnAH zAzvatapadasAbhimukhIbhUtAH, ka evaMbhUtA ityAhaye vipacyamAnatIrthakunnAmakarmANaH samAsAditadivyajJAnA 'mArga mokSamArga jJAnadarzanacAritrarUpam 'anuzAsanti' sattvahitAya prANinAM pratipAdayanti svatazcAnutiSThantIti // 10 // anuzAsanaprakAramadhikRtyAha-anuzAsyante-sanmArge'vatAryante sadasadvivekataH prANino yena tadanuzAsanaM-dharmadezanayA sanmArgAvatAraNaM tatpRthak pRthak bhavyAbhavyAdiSu prANiSu kSityudakavat svAzayava-18 | zAdanekadhA bhavati, yadyapi ca abhavyeSu tadanuzAsanaM na samyak pariNamati tathApi sarvopAyajJasyApi na sarvajJasya doSaH, teSAmeva | svabhAvapariNatiriyaM yayA tadvAkyamamRtabhUtamekAntapathyaM samastadvandvopaghAtakAri na yathAvat pariNamati, tathA coktam-"saddharmabI-18 javapanAnaghakauzalasya, yallokabAndhava ! tavApi khilAnyabhUvan / tannAdbhutaM khagakuleSviha tAmaseSu, sUryAzavo madhukarIcaraNAvadAtAH // 1 // " kiMbhUto'sAvanuzAsaka ityAha-vasu-dravyaM sa ca mokSaM prati pravRttasya saMyamaH tadvidyate yasyAsau vasumAn , pUjanaM-devAdikRtamazokAdikamAkhAdayati-upabhuta iti pUjanAsvAdakaH, nanu cAdhAkarmaNo devAdikRtasya samavasaraNAderupabhogAtkathamasau satsaMyamavAnityAzaGyAha-na vidyate AzayaH-pUjAbhiprAyo yaskhAsAvanAzayaH, yadivA dravyato vidyamAne'pi samavasaraNAdike bhAva to'nAkhAdako'sau, tadgatagAAbhAvAt , satyapyupabhoge 'yataH' prayataH satsaMyamavAnevAsAvekAntena saMyamaparAyaNakhAt , kuto? yata KO indriyanoindriyAbhyAM dAntaH, etadguNo'pi kathamityAha-dRDhaH saMyame, Aratam-uparatamapagataM maithunaM yasya sa Aratamaithuna:-apagate cchAmadanakAmaH, icchAmadanakAmAbhAvAca saMyame dRDho'sau bhavati, AyatacAritrakhAcca dAnto'sau bhavati, indriyanoindriyadamAJca prayataH, prayatnavatvAcca devAdipUjanAnAkhAdakaH, tadanAkhAdanAca satyapi dravyataH paribhoge satsaMyamavAnevAsAviti // 11 // atha ASSO929 For Private And Personal
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha v adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir seeeeeee sUtrakRtAGgaM 18 kimityasAvuparatamaithuna ityAzaGkayAha-nIvAra:-mUkarAdInAM pazUnAM vadhyasthAnapravezanabhUto bhakSyavizeSastatkalpametanmaithunaM, yathA 15AdAzIlAGkA-18| hi asau pazurnIvAreNa pralobhya vadhyasthAnamabhinIya nAnAprakArA vedanAH prApyate evamasAvapyasumAn nIvArakalpenAnena strIprasaGgena nIyAdhya cApIya: vazIkRto bahuprakArA yAtanAH prApnoti, ato nIvAraprAyametanmaithunamavagamya sa tasmin jJAtatattvo 'na lIyeta' na strIprasaGgaM kuryAt , ttiyutaM kiMbhUtaH sanityAha-chinnAni apanItAni srotAMsi-saMsArAvataraNadvArANi yathAviSayamindriyapravartanAni prANAtipAtAdIni // 258 // vA AzravadvArANi yena sa chinnasrotAH, tathA 'anAvilaH' akaluSo rAgadveSAsaMpRktatayA malarahito'nAkulo vA-viSayApravRtteH | svasthacetA evaMbhUtazcAnAvilo'nAkulo vA 'sadA sarvakAlamindriyanoindriyAbhyAM dAnto bhavati, Igvidhazca karmavivaralakSaNaM | bhAvasaMdhim 'anIdRzam' ananyatulyaM prApto bhavatIti // 12 // kizca aNelisassa kheyanne, Na virujjhijja keNai / maNasA vayasA ceva, kAyasA ceva cakkhumaM // 13 // se hu cakkhU maNussANaM, je kaMkhAe ya aMtae / aMteNa khuro vahatI, cakaM aMteNa loTatI // 14 // aMtANi dhIrA sevaMti, teNa aMtakarA iha / iha mANussae ThANe, dhammamArAhiuM NarA // 15 // NiTriyaTThA va devA vA, uttarIe iyaM suyaM / suyaM ca meyamegesiM, amaNussesu No tahA // 16 // 258 // 5 'anIdRzaH' ananyasadRzaH saMyamo maunIndradharmo vA tasya tasmin vA 'khedajJo' nipuNaH, anIdRzakhedajJazva kenacitsAdhu na || virodhaM kurvIta, sarveSu prANiSu maitrI bhAvayedityarthaH, yogatrikakaraNatrikeNeti darzayati-'manasA' antaHkaraNena prazAntamanAH, For Private And Personal
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man 04 Aradhana Kendra www.kobatirth.org Cyanmandie Acharya Shri Kailano tathA 'vAcA' hitamitabhASI tathA kAryana niruddhaduSpraNihitasarvakAyaceSTo dRSTipUtapAdacArI san paramArthatazcakSuSmAn bhavatIti 9 // 13 // apica-huravadhAraNe, sa eva prAptakarmavivaro'nIdRzasya khedano bhavyamanuSyANAM cakSuH-sadasatpadArthAvirbhAvanAnnetrabhUto | vartate, kiMbhUto'sau ?, yaH 'kAGkSAyAH' bhogecchAyA antako viSayatRSNAyAH paryantavartI / kimantavatIti vivakSitamartha sAdhayati ?, sAdhayatyevetyamumartha dRSTAntena sAdhayannAha-'antena' paryantena 'kSuro' nApitopakaraNaM tadantena vahati, tathA cakramapirathAGgamantenaiva mArge pravartate, idamuktaM bhavati yathA kSurAdInAM paryanta evArthakriyAkArI evaM viSayakaSAyAtmakamohanIyAnta evApasadasaMsArakSayakArIti // 14 // amumevArthamAvirbhAvayannAha-'antAn' paryantAn viSayakapAyatRSNAyAstatparikarmaNArthamudyAnAdInAmAhArasya vA'ntaprAntAdIni 'dhIrAH' mahAsatvA viSayasukhaniHspRhAH 'sevante abhyasyanti, tena cAntaprAntAbhyasanena 'antakarAH' saMsArasya tatkAraNasya vA karmaNaH kSayakAriNo bhavanti, 'ihe ti manuSyaloke AryakSetre vA, na kevalaM ta eva tIrthaGkarAdayaH anye'pIha mAnuSyaloke sthAne prAptAH samyagdarzanajJAnacAritrAtmakaM dharmamArAdhya 'narAH' manuSyAH karmabhUmigarbhavyutkrAntijasaMkhyeyavarSAyuSaH santaH sadanuSThAnasAmagrImavApya 'niSThitArthA' uparatasarvadvandvA bhavanti // 15 // idamevAha-niSThitArthAH' kRtakRtyA bhavanti, kecana pracurakarmatayA satyAmapi samyakkhAdikAyAM sAmagryAM na tadbhava eva mokSamAskandanti apitu saudharmAdyAH paJco(zcAnu)ttaravimAnAvasAnA devA bhavantIti, etallokottarIye pravacane zrutam-AgamaH evaMbhUtaH sudharmakhAmI vA jambRkhAminamuddizyaivamAha-yathA mayaitallokottarIye bhagavatyarhatyupalabdhaM, tadyathA-avAptasamyakkhAdisAmagrIkaH sidhyati vaimAniko vA bhavatIti / manuSyagatAvevatannAnyatreti darzayitumAha-'suyaM meM ityAdi pazcAI, tacca mayA tIrthakarAntike 'zrutam' avagataM, gaNadharaH svazi sUtrakR. 4N For Private And Personal
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra sUtrakRtAGga zIlAGkAcAryayavRtiyutaM // 259 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagy yanmandir vyANAmekeSAmidamAha - yathA manuSya evAzeSakarmakSayAtsiddhigatibhAgbhavati nAmanuSya iti, etena yacchAkyairabhihitaM, tadyathA| deva evAzeSakarmaprahANaM kRtvA mokSabhAgbhavati, tadapAstaM bhavati, na hyamanuSyeSu gatitrayavartiSu saccAritra pariNAmAbhAvAdyathA manuSyANAM tathA mokSAvAptiriti // 16 // idameva khanAmagrAhamAha aMtaM karaMti dukkhANaM, ihamegesi AhiyaM / AghAyaM puNa egesiM, dullabhe'yaM samussae // 17 // io viddhaM mANasa, puNo saMbohi dullabhA / dullahAo tahaccAo, je dhammaTTaM viyAgare // 18 // je dhammaM suddhamati, pddipunnmnnelis| aNelisassa jaM ThANaM, tassa jammakahA kao ? // 19 // kao kayAi medhAvI, uppajjaMti tahAgayA / tahAgayA appaDinnA, cakkhU logassaNuttarA // 20 // na hyamanuSyA azeSaduHkhAnAmantaM kurvanti, tathAvidhasAmadhyabhAvAt yathaikeSAM vAdinAmAkhyAtaM, tadyathA - devA evottarottaraM sthAnamA skandanto'zeSaklezaprahANaM kurvanti, na tatheha - Arhate pravacane iti / idamanyat punarekeSAM gaNadharAdInAM svaziSyANAM vA gaNadharAdibhirAkhyAtaM, tadyathA-yugasa milAdinyAyAvAptakathaJcitkarma vivarAt yo'yaM zarIrasamucchrayaH so'kRtadharmopAyairasumadbhirmahAsa - | mudraprabhraSTaratnavatpunardurlabho bhavati, tathA coktam - " nanu punaridamatidurlabhamagAdhasaMsArajaladhivibhraSTam / mAnuSyaM khadyotakataDillatA1 iSTito'vadhAraNa vidherbhavatItyasyAgrato yojanaivakArasya, tathA cAsaMbhavavyavacchedAyaivakAro'tra, anyathA buddhasyApi manuSyatvAdanirmokSaprasaGgaH / 2 zarIrameva pugalasaMghAta vAtsanucchrayaH 'ussaya samussae vA' iti vacanAt samucchraya eva vA devAcakaH zarIrazabdastu vizeSaNaM / For Private And Personal 15 AdA* nIyAdhya0 // 259 //
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar yanmandir vilasitapratimam // 1 // " ityAdi // 17 // apica-'itaH' amuSmAt manuSyabhavAtsaddharmato vA vidhvaMsamAnassAkRtapuNyasya punara-181 sin saMsAre paryaTato 'bodhiH' samyagdarzanAvAptiH sudurlabhA utkRSTataH apArdhapudgalaparAvartakAlenaM yato bhavati, tathA 'durlabhA' durApA tathAbhUtA-samyagdarzanaprAptiyogyA 'arcA lezyA'ntaHkaraNapariNatirakRtadharmaNAmiti, yadivA'rcA-manuSyazarIraM tadapyakRtadharmabIjAnAmAryakSetrasukulotpattisakalendriyasAmagryAdirUpaM durlabhaM bhavati, jantUnAM ye dharmarUpamartha vyAkurvanti, ye dharmapratipattiyogyA ityarthaH, teSAM tathAbhUtArcA sudurlabhA bhavatIti // 18 // kizcAnyat-ye mahApuruSA vItarAgAH karatalAmalakavatsakalaja-|| gadraSTAraH ta evaMbhUtAH parahitaikaratAH 'zuddham avadAtaM sarvopAdhivizuddhaM dharmam 'AkhyAnti pratipAdayanti svataH samAcaranti ca 'pratipUrNam' AyatacAritrasadbhAvAtsaMpUrNa yathAkhyAtacAritrarUpaM vA 'anIdRzam ananyasadRzaM dharmam AkhyAnti anutisstthnti(c)| tadevam 'anIdRzasya ananyasadRzasya jJAnacAritropetasya yat sthAnaM-sarvadvandvoparamarUpaM tadavAptasya tasya kuto janmakathA?, jAto mRto vetyevaMrUpA kathA svapnAntare'pi tasya karmabIjAbhAvAt kuto vidyata? iti, tathoktam-"dagdhe bIje yathA'tyantaM, prAdurbhavati nAGkaraH / karmabIje tathA dagdhe, na rohati bhvaangkrH||1||" ityAdi // 19 // kiMcAnyata-karmabIjAbhAvAt 'kutaH' kasA. kadAcidapi 'medhAvino' jJAnAtmakAH tathA apunarAvRttyA gatAstathA gatAH punarasmin saMsAre'zucinigamodhAne samutpadyante ?, 18 na kathaJcitkadAcitkarmopAdAnAbhAvAdutpadyanta ityarthaH, tathA 'tathAgatAH' tIrthakadgaNadharAdayo na vidyate pratijJA-nidAnabandhanarUpA yeSAM te pratijJA-anidAnA nirAzaMsAH sattvahitakaraNodyatA anuttarajJAnakhAdanuttarA 'lokasya jantugaNasya sadasadartha| 1 vAntasamyakvadharmasyaitAvatA'vazyaM samyaktrasya punaH prApteH / 3292020000028802902 For Private And Personal
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkA cAryAyaH ttiyutaM // 26 // || nirUpaNakAraNatazcakSurbhUtA hitAhitaprAptiparihAraM kurvantaH sakalalokalocanabhUtAstathAgatAH sarvajJA bhavantIti // 20 // kizcAnyat- 15AdA. aNuttare ya ThANe se, kAsaveNa pavedite / jaM kiccA NivvuDA ege, ni pAvaMti paMDiyA // 21 // nIyAdhya. paMDie vIriyaM lar3e, nigghAyAya pavattagaM / dhuNe puvakaDaM kammaM, NavaM vA'vi Na kuvatI // 22 // Na kuvatI mahAvIre, aNuputvakaDaM rayaM / rayasA saMmuhIbhUtA, kammaM heccANa jaM mayaM // 23 // jaM mayaM savasAhUNe, taM mayaM sallagattaNaM / sAhaittANa taM tinnA, devA vA abhaviMsu te // 24 // 6 abhaviMsu purA dhI(vI)rA, AgamissAvi suvvatA / dunnibohassa maggassa, aMtaM pAukarA tinne // 25 // ttibemi / iti panarasamaM jamaiyaM nAmajjhayaNaM samattaM // ( gAthA 643) na vidyate uttaraM-pradhAnaM yasAdanuttaraM sthAnaM tacca tatsaMyamAkhyaM 'kAzyapena' kAzyapagotreNa zrImanmahAvIravardhamAnakhAminA za'praveditam' AkhyAtaM, tasya cAnuttarakhamAvirbhAvayannAha--'yadU' anuttaraM saMyamasthAnaM 'eke' mahAsattvAH sadanuSThAyinaH 'kRtvA' anupAlya 'nivRtAH' nirvANamanuprAptAH, nirvRtAzca santaH saMsAracakravAlasya 'niSThAM paryavasAnaM 'paNDitAH' pApADDInAH prApnuvanti, tadevaMbhUtaM saMyamasthAnaM kAzyapena praveditaM yadanuSThAyinaH santaH siddhi prApnuvantIti tAtparyArthaH // 21 // apica-'paNDi // 26 // taH sadasadvivekajJo 'vIrya' karmoddalanasamartha satsaMyamavIrya tapovIya vA 'labdhvA' avApya, tadeva vIya vizinaSTi-niHzeSakarmaNo Oceaetoe For Private And Personal
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir 'nirghAtAya ' nirjaraNAya pravartakaM paNDitavIrya, tacca bahubhavazatadurlabhaM kathaJcitkarma vivarAdavApya 'dhunIyAd' apanayet pUrvabhavebvanekeSu yatkRtam - upAttaM karmASTaprakAraM tatpaNDitavIryeNa dhunIyAt 'navaM ca' abhinavaM cAzravanirodhAnna karotyasAviti // 22 // | kiJca - 'mahAvIra' karmavidAraNasahiSNuH sannAnupUrvyeNa mithyAtvAciratipramAdakaSAya yogairyatkRtaM rajo'parajantubhistadasau 'na karoti' na vidhatte, yatastatprAktanopAttarajasaivopAdIyate, sa ca tatprAktanaM karmAvaSTabhya satsaMyamAtsaMmukhIbhUtaH, tadabhimukhIbhUtazca yanmatamaSTaprakAraM karma tatsarva 'hitvA' tyaktvA mokSasya satsaMyamasya vA sammukhI bhUto'sAviti // 23 // anyaca - 'jammaya'mityAdi, sarvasAdhUnAM yat 'matam' abhipretaM tadetatsatsaMyamasthAnaM, tadvizinaSTi - zalyaM - pApAnuSThAnaM tajjanitaM vA karma tatkarta - yati - chinatti yattacchalyakartanaM tacca sadanuSThAnaM udyuktavihAriNaH 'sAdhayitvA' samyagArAdhya bahavaH saMsArakAntAraM tIrNAH, apare | tu sarvakarmakSayAbhAvAt devA abhUvan, te cAptasamyaktvAH saccAritriNo vaimAnikatvamavApuH prApnuvanti prApsyanti ceti // 24 // | sarvopasaMhArArthamAha - 'purA' pUrvasminnanAdike kAle bahavo 'mahAvIrAH' karmavidAraNasahiSNavaH 'abhUvan' bhUtAH, tathA vartamAne ca kAle karmabhUmau tathAbhUtA bhavanti tathA''gAmini cAnante kAle tathAbhUtAH satsaMyamAnuSThAyino bhaviSyanti, ye kiM kRtavantaH | kurvanti kariSyanti cetyAha-yasya durnibodhasya - atIva duSprApasya ( mArgasya ) jJAnadarzanacAritrAkhyasya 'anta' paramakASThAmavApya tasyaiva mArgasya 'prAduH' prAkAzyaM tatkaraNazIlAH prAduSkarAH svataH sanmArgAnuSThAyino'nyeSAM ca prAdurbhAvakAH santaH saMsArArNavaM tIrNAstaranti tariSyanti ceti / gato'nugamaH, sAmprataM nayAH, te ca prAgvat draSTavyAH / itiradhyayanaparisamAptau bravImIti pUrvavat // 25 // iti AdAnIyAkhyaM paJcadazAdhyayanaM samAptam // For Private And Personal
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag yanmandir 16gAthAdhyayanaM. sUtrakRtAGgaM atha SoDazaM zrIgAthAdhyayanaM prArabhyate // zIlAGkAcAryAyavRttiyutaM uktaM paJcadazamadhyayanaM, sAmprataM poDazamArabhyate, asya cAyamabhisaMbandhaH-ihAnantarokteSu paJcadazasvapyadhyayaneSu ye'rthA abhihitA // 26 // || vidhipratiSedhadvAreNa tAn tathaivAcaran sAdhurbhavatItyetadanenAdhyayanenopadizyate, te cAmI arthAH, tadyathA-prathamAdhyayane svasamayapa-18 | rasamayaparijJAnena samyakvaguNAvasthito bhavati dvitIyAdhyayane jJAnAdibhiH karmavidAraNahetubhiraSTaprakAraM karma vidArayan sAdhurbhavati tathA tRtIyAdhyayane yathA'nukUlapratikUlopasargAn samyak sahamAnaH sAdharbhavati caturthe tu strIparIpahasya durjayakhAttajayakArIti | paJcame tu narakavedanAbhyaH samudvijamAnastatprAyogyakarmaNo virataH sansAdhulamavApnuyAta paSThe tu yathA zrIvIravardhamAnavAminA karmakSayodyatena catujJAninApi saMyama prati prayatnaH kRtastathA'nyenApi chadmasthena vidheya iti saptame tu kuzIladoSAn zAkhA tatpari|hArodyatena suzIlAvasthitena bhAvyam aSTame tu bAlavIryaparihAreNa paNDitavIryodyatena sadA mokSAbhilASiNA bhAvyaM navame tu yathoktaM sAkSAntyAdikaM dharmamanucaran saMsArAnmucyata iti dazame tu saMpUrNasamAdhiyuktaH sugatibhAgbhavati ekAdaze tu samyagdarzanajJAnacAri trAkhyaM sanmArga pratipanno'zeSaklezaprahANaM vidhatte dvAdaze tu tIrthakadarzanAni samyagguNadopavicAraNato vijAnanna teSu zraddhAnaM vidhatte trayodaze tu ziSyaguNadoSavijJaH sadguNeSu vartamAnaH kalyANabhAgbhavati caturdaze tu prazastabhAvagranthabhAvitAtmA visrotasikArahito bhavati paJcadaze tu yathAvadAyatacAritro bhavati bhikSustadupadizyata iti / tadevamanantarokteSu paJcadazasvadhyayaneSu cieaeseroececeeeeeeeeeeeeees // 26 // For Private And Personal
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mane aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailas Gyanmandir yeAH pratipAditAste'tra saMkSepataH pratipAdyanta ityanena saMbandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryupakramAdInyanuyogadvArANi bhavanti / / tatropakramAntargato'rthAdhikAro'nantarameva saMbandhapratipAdanenaivAbhihitaH / nAmaniSpanne tu nikSepe gAthASoDazakamiti nAma / tatra gAthAnikSepArtha niyuktikRdAha NAmaMThavaNAgAhA davagAhA ya bhAvagAhA ya / potthagapattagalihiyA sA hoI dabvagAhA u // 137 // hoti puNa bhAvagAhA sAgAruvaogabhAvaNipphannA / mahurAbhihANajuttA teNaM gAhatti NaM biMti // 138 // gAhIkayA va atyA ahava Na sAmuddaeNa chNdennN| eeNa hoti gAhA eso anno'vi pjjaao||139|| paNNarasasu ajjhayaNesu piMDitatthesu jo avitahatti / piDiyavayaNeNa'tthaM gaheti tamhA tato gAhA // 140 // solasame ajjhayaNe aNagAraguNANa vaNNaNA bhaNiyA / gAhAsolasaNAmaM ajjhayaNamiNaM vavadisaMti // 14 // tatra gAthAyA nAmAdikazcaturdhA nikSepaH, tatrApi nAmasthApane kSuNNakhAdanAdRtya dravyagAthAmAha-tatra jJazarIrabhavyazarIravyatiriktA dravyagAthA patrakapustakAdinyastA, tadyathA-jayati NavaNaliNakuvalayaviyasiyasayavattapattaladalaccho / vIro gaiMdamayagalasulaliyagayavikamo bhagavaM // 1 // athaveyameva gAthASoDazAdhyayanarUpA patrakapustakanyastA dravyagAtheti / bhAvagAthAmadhikRtyAhabhAvagAthA punariyaM bhavati, tadyathA-yo'sau sAkAropayogaH kSAyopazamikabhAvaniSpanno gAthAM prati vyavasthitaH sA bhAvagAthetyu 1 gAthaiva SoDazaM gAthASoDazaM tadeva gAthASoDazakaM gAthAkhyaM SoDazamadhyayanaM yatra tattathA vaa| 2 jayati navanalinIkuvalayavikasitazatapatrapatraladalAkSaH / 10 vIro gala-nmadagajendrasulalitagativikramo bhagavAn // 1 // *rapradeso90000000000000000 For Private And Personal
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag anmandir sUtrakRtAGga cyate, samastasyApi ca zrutakha kSAyopazamikabhAve vyavasthitakhAt , tatra cAnAkAropayogasyAsaMbhavAdevamabhidhIyate iti / punarapi 8|16 gAthAzIlAGkA- tAmeva vizinaSTi-madhuraM-zrutipezalamabhidhAnam-uccAraNaM yasyAH sA madhurAbhidhAnayuktA, gAthAchandasopanibaddhasya prAkRtasya madhu- dhyayanaM. cAryAyava- | rakhAdityabhiprAyaH, gIyate-paThyate madhurAkSarapravRtyA gAyanti vA tAmiti gAthA, yata evamatastena kAraNena gAthAmiti tAM bruvte| ttiyutaM Namiti vAkyAlaGkAre enAM vA gAthAmiti / anyathA vA niruktimadhikRtyAha-'gAthIkRtAH' piNDIkRtA vikSiptAH santa ekatra IS mIlitA arthA yasyAM sA gAtheti, athavA sAmudreNa chandasA vA nibaddhA sA gAthetyucyate, tacedaM chanda:-'anibaddhaM ca yalloke, gAtheti tatpaNDikhaiH proktam" / 'eSaH anantarokko gAthAzabdasya 'paryAyo' niruktaM tAtparyArthI draSTavyaH, tadyathA-gIyate'sau gAyanti vA tAmiti gAthIkRtA vArthAH sAmudreNa vA chandaseti gAthetyucyate, anyo vA svayamabhyUhya niruktavidhinA vidheya iti| | piNDitArthagrAhibamadhikRtyAha-paJcadazakhapyadhyayaneSu anantarokteSu 'piNDitaH' ekIkRto'rtho yeSAM tAni piNDitArthAni teSu hai| sarveSvapi ya evaM vyavasthito'rthastam 'avitathaM yathAvasthitaM piNDitArthavacanena yasAd praznAtyetadadhyayanaM SoDaza 'tataH piNDi-18 tArthaprathanAdgAthetyucyata iti / 'tatvabhedaparyAyAkhya'tikRtA tatvArthamadhikRtyAha-poDazAdhyayane anagArAH-sAdhavasteSAM guNA:-dhAntyAdayasteSAmanagAraguNAnAM paJcadazasvapyadhyayaneSvabhihitAnAmihAdhyayane piNDitArthavacanena yato varNanAbhihitA uktAto gAthASoDazAbhidhAnamadhyayanamidaM 'vyapadizanti pratipAdayanti / ukto nAmaniSpabanikSepaniyuktyanugamaH, tadanantaraM / // 26 // sUtrasparzikaniyuktyanugamasyAvasaraH, sa ca sUtre sati bhavati, sUtraM ca sUtrAnugame, asAvappavasaraprApta evAto'skhalitAdiguNopetaM sUtrAnugame sUtramuccAraNIyaM, taccedam For Private And Personal
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha www.kobatirth.org r adhana Kendra yamandir Acharya Shri Kailashsa ahAha bhagavaM-evaM se daMte davie vosaTTakAetti vacce mAhaNetti vA 1 samaNetti vA 2 bhivRtti vA 3 NiggaMthetti vA 4 paDiAha-bhaMte ! kahaM nu daMte davie vosaTakAetti vacce mAhaNetti vA samaNetti vA bhikkhUtti vA NiggaMthetti vA ? taM no brUhi mahAmuNI // itivirae sabapAvakammehiM pijadosakalaha0 abbhakkhANa0 pesunna0 paraparivAya0 aratirati0 mAyAmosa0 micchAdaMsaNasallavirae samie sahie sayA jae No kujhe No mANI mAhaNetti vacce 1 // 'artha' tyayaM zabdo'vasAnamaGgalArthaH, AdimaGgalaM tu cudhyetetyanenAbhihitaM, ata AyantayormaGgalavAtsarvo'pi zrutaskandho maGgala-18 mityetadanenAveditaM bhavati / Anantarye vA'thazabda:, paJcadazAdhyayanAnantaraM tadarthasaMgrAhIdaM SoDazamadhyayana prArabhyate / athAnantaramAha-'bhagavAn utpanadivyajJAnaH sadevamanujAyAM parSadIdaM vakSyamANamAha, tadyathA-evamasau paJcadazAdhyayanoktArthayuktaH sa sAdhu rdAnta indriyanoindriyadamanena dravyabhUto muktigamanayogyatvAt 'dravyaM ca bhavye' iti vacanAt raagdvesskaalikaapdrvyrhitvaadvaajaa| tyasuvarNavat zuddhadravyabhUtastathA vyutsRSTo niSpratikarmazarIratayA kAyaH-zarIraM yena sa bhavati vyutsRSTakAyaH, tadevaMbhUtaH san pUrvoktA dhyayanArtheSu vartamAnaH prANinaH sthAvarajaGgamasUkSmavAdaraparyAptakAparyAptakabhedabhivAn mAhaNatti pravRttiryaskhAsau mAhanonavabrahmacaryagaptigupto brahmacaryadhAraNAdvA brAhmaNa ityananvarokaguNakadambakayuktaH sAdhumohUno brAhmaNa [banthAnam 8000] iti vA vAcyaH, tathA 20299999990000 For Private And Personal
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharanpradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha y amandir sUtrakRtAGga zrAmyati-tapasA khidyata itikRkhA zramaNo vAcyo'thavA sama-tulyaM mitrAdiSu mana:-antaHkaraNaM yasya sa samanAH sarvatra vAsIca- 16 gAthA zIlAGkA sadhyayanandanakalpa ityarthaH, tathA coktam-"Natthi ya si koi veso" ityAdi / tadevaM pUrvoktaguNakalitaH zramaNaH san samamanA vA ityevaM cAyAyavAcyaH sAdhuriti / tathA bhikSaNazIlo bhikSurbhinatti vA'STaprakAraM karmeti bhikSuH sa sAdhurdAntAdiguNopeto bhikSuriti vAcyaH / ttiyutaM tathA sabAhyAbhyantaragranthAbhAvAnnigranthaH / tadevamanantaroktapaJcadazAdhyayanoktArthAnuSThAyI dAnto dravyabhUto vyutsRSTakAyazca [sa] // 263 // nirgrantha iti vAcya iti / evaM bhagavatokte sati pratyAha tacchiSyaH-bhagavan !-bhadanta ! bhayAnta ! bhavAnta ! iti vA yo'sau dAnto dravyabhUto vyutsRSTakAyaH san brAhmaNaH zramaNo bhikSurnigrantha iti vAcyaH tadetatkathaM ? yadbhagavatoktaM brAhmaNAdizabdavA cyavaM sAdhoriti, etanna:-asAkaM 'brUhi Avedaya 'mahAmune ! yathAvasthitatrikAlavedin // 1 // ityevaM pRSTo bhagavAn brAhma1 NAdInAM caturNAmapyabhidhAnAnAM kathaJcidbhedAdbhinnAnAM yathAkramaM pravRttinimittamAha-'iti' evaM pUrvoktAdhyayanArthavRttiH san | 18 'virato' nivRttaH sarvebhyaH pApakarmabhyaH-sAvadyAnuSThAnarUpebhyaH sa tathA, tathA prema-rAgAbhiSvaGgalakSaNaM dveSaH-aprItilakSaNaH 18 kalaho-dvandvAdhikaraNamabhyAkhyAnam-asadabhiyogaH paizunyaM (karNejapalaM ) paraguNAsahanatayA taddoSodghaTTanamitiyAvat parasya parivAdaH kAkA paradoSApAdanaM aratiH-cittodvegalakSaNA saMyame tathA ratiH-viSayAbhiSvaGgo mAyA-paravaJcanA tayA kuTilamata-12 // 263 // meSAvAdaH-asadAbhidhAnaM gAmazvaM bravato bhavati, mithyAdarzanam-atattve tattvAbhinivezastattve vA'tatvamiti, yathA-Netthi Na Nicco Na kuNai kayaM Na veei patthi NivANaM / Natthi ya mokkhovAo chammicchattassa ThANAI // 1 // ityAdi, etadeva zalyaM | 1 nAsti tasya ko'pi dveSyaH / 2 nAsti na nityo na karoti na kRtaM vedayati nAsti nirvANaM / nAsti ca mokSopAyaH paNmidhyAlasya sthAnAni // 1 // 299999999999928001 For Private And Personal
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mar a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailas a nmanat cieaeeeeeeeeeeeeee tasiMstato vA virata iti, tathA samyagitaH samitaH-IryAsamityAdibhiH paJcabhiH samitibhiH samita ityarthaH, tathA saha hitena-2 paramArthabhUtena vartata iti sahitaH, yadivA sahito-yukto jJAnAdibhiH tathA 'sadA sarvakAlaM 'yataH' prayataH satsaMyamAnuSThAne, tadanuSThAnamapi na kaSAyainiHsArIkuryAdityAha-kasyacidapyapakAriNo'pi na krudhyeta-AkruSTaH sanna krodhavazago bhUyAt , nApi mAnI bhaveduSkRSTatapoyukto'pi na garva vidadhyAt , tathA coktam-"jai so'vi nijaramao paDisiddho aTThamANamahaNehiM / avasesa | mayaTThANA parihariyavA payatteNaM // 1 // " asya copalakSaNArthakhAdrAgo'pi mAyAlobhAtmako na vidheya ityAdiguNakalitaH sAdhurmAhana iti niHzaGkha vAcya iti // 2 // sAmprataM zramaNazabdasya pravRttinimittamudbhAvayannAha etthavi samaNe aNissie aNiyANe AdANaM ca ativAyaM ca musAvAyaM ca bahiddhaM ca kohaM ca mANaM ca mAyaM ca lohaM ca pijaM ca dosaM ca icceva jao jao AdANaM appaNo padosaheU tao tao AdANAto puvaM paDivirate pANAivAyA siAdate davie vosaTukAe samaNetti vacce 2 // etthavi bhikkhU aNunnae viNIe nAmae daMte davie vosaTukAe saMvidhuNIya virU Seeeeeeeeeeeek 1 yadi so'pi nirjarAmadaH pratiSiddho'TamAnamadhanaiH / avazeSANi madasthAnAni parihartavyAni prayatnena // 1 // For Private And Personal
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav d hana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAIyattiyutaM 16 gAthAdhyayanaM. // 264 // varuve parIsahovasagge ajjhappajogasuddhAdANe uvaTThie ThiappA saMkhAe paradattabhoI bhikkhUtti vacce 3 // atrApyanantarokte viratyAdike guNasamUhe vartamAnaH zramaNo'pi vAcyaH, etadguNayuktenApi bhAvyamityAha-nizcayenAdhikyena vA 'zrito nizritAna nizrito'nizritaH kaciccharIrAdAvapyapratibaddhaH, tathA na vidyate nidAnamaskhetyanidAno-nirAkAso'zeSakamakSayArthI saMyamAnuSThAne pravarteta, tathA''dIyate-khIkriyate'STaprakAraM karma yena tadAdAnaM-kaSAyAH parigrahaH sAvadyAnuSThAnaM vA, tathA'tipAtanamatipAtA, prANAtipAta ityarthaH, taM ca prANAtipAtaM jJaparijJayA jJAkhA pratyAkhyAnaparijJayA parihare, evamanyatrApi kriyA yojanIyA / tathA mRSA-alIko vAdo mRSAvAdastaM ca, tathA 'bahiddhaM ti maithunaparigrahau tau ca samyak parijJAya pariharet / uktA mUlaguNAH, uttaraguNAnadhikRtyAha-krodham-agrItilakSaNaM mAna-stambhAtmakaM mAyAM ca-paravaJcanAtmikA lobha-mUcrchAkhabhAvaM | tathA prema-abhiSvaGgalakSaNaM tathA dveSa-svaparAtmano dhArUpamityAdikaM saMsArAvataraNamArga mokSAdhvanopadhaMsakaM samyak parijJAya 8 pariharediti / evamanyasmAdapi yato yataH karmopAdAnAd-ihAmutra cAnarthahetorAtmano'pAyaM pazyati pradveSahetUMzca tatastataH prANA| tipAtAdikAdanarthadaNDAdAdAnAt pUrvameva-anAgatamevAtmahitamicchan prativirato bhavet-sarvasAdanathahetubhUtAdubhayalokavirudvAdvA sAvadyAnuSThAnAnmumukSuviratiM kuryAt / yazcaivaMbhUtodAntaH zuddho dravyabhUto niSpratikarmatayA vyutsRSTakAyaH sa zramaNo vaacyH||3|| sAmprataM bhikSuzabdasya pravRttinimittamadhikRtyAha-'anApIti, ye te pUrvamuktAH pApakarmaviratyAdayo mAhanazabdapravRtcihetavotrApi 29999999903 // 264 // For Private And Personal
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma r www.kobatirthorg Acharya Si Kailashsa a nmanat adhana Kendra bhikSuzabdasya pravRttinimitte ta evAvagantavyAH, amI cAnye, tadyathA-na unnato'nunnataH, tatra dravyonnataH zarIreNocchritaH bhAvonatasvabhimAnagrahagrastaH, tatpratiSedhAttaponirjarAmadamapi na vidhatte / vinItAtmatayA prazrayavAn yataH, etadevAha-vinayAlaGkRto gurvAdAvAdezadAnodyate'nyadA vA''tmAnaM nAmayatIti nAmakaH-sadA gurvAdau prado bhavati, vinayena vASTaprakAraM karma nAmayati, vaiyAvRttyodyato'zeSaM pApamapanayatItyarthaH / tathA 'dAntaH' indriyanoindriyAbhyAM, tathA 'zuddhAtmA' zuddhadravyabhUto niSpratikarmatayA sRSTakAyazca' parityaktadehazca yatkaroti taddarzayati-samyak 'vidhUya' apanIya 'virUparUpAn' nAnArUpAnanukUlapratikUlAn-ucAvacAn dvAviMzatiparISahAn tathA divyAdikAnupasargAzceti, tadvidhUnanaM tu yatteSAM samyak sahanaM-tairaparAjitatA, parISahopasargAzca | [vidhayAdhyAtmayogena-supraNihitAntaHkaraNatayA dharmadhyAnena zuddham avadAtamAdAnaM-cAritraM yasya sa zuddhAdAno bhavati / tathA samyagutthAnena-saccAritrodhamenotthitaH tathA sthito-mokSAdhvani vyavasthitaH parISahopasagairapyadhRSya AtmA yasya sa sthitAtmA, tathA 'saMkhyAya' parijJAyAsAratAM saMsArasya duSprApatAM karmabhUmerbodheH sudurlabhalaM cAvApya ca sakalAM saMsArocaraNasAmagrI satsaMyamakaraNodyataH paraiH-gRhasthairAtmArtha nirvartitamAhArajAtaM tairdatvaM bhoktuM zIlamassa paradattabhojI, sa evaMguNakalito bhikSuriti vAcyaH // 3 // tathA'trApi guNagaNe vartamAno nirgrantha iti vAcyaH, amI cAnye apadizyante, tadyathA etthavi NiggaMthe ege eyaviU buddhe saMchinnasoe susaMjate susamite susAmAie AyavAyapatte biU duhaovi soyapalicchinne No prayAsakAralAbhaTTI dhammaTThI dhammaviU NiyAgapaDibanne matraka.45 For Private And Personal
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharl adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa a nmandir sUtrakRtAGgaM sami(ma)yaM care daMte davie vosaTukAe niggaMthetti vacce 4 // se evameva jANaha jamahaM bhayaMtA 16gAthA. zIlAGkA SoDazakA caaryaayvRro|| tibemi / iti solasamaM gAhAnAmajjhayaNaM samattaM // paDhamo suakkhaMdho samatto // 1 // dhyayanaM. ttiyutaM II 'eko rAgadveSarahitatayA ojAH, yadivA'smin saMsAracakravAle paryaTannasumAn khakRtasukhaduHkhaphalabhAkvenaikasyaiva paralokagamana- 1|| // 265 // tayA sadaikaka eva bhavati / tatrodyatavihArI dravyato'pyekako bhAvato'pi, gacchAntargatastu kAraNiko dravyato bhAjyo bhAvatasvekaka eva bhavati / tathaikamevAtmAnaM paralokagAminaM vettItyekavit, na me kazciduHkhaparitrANakArI sahAyo'stItyevamekavit , yadivaikAntavid6 ekAntena viditasaMsArasvabhAvatayA maunIndrameva zAsanaM tathyaM nAnyadityevaM vettItyekAntavita , athavaiko mokSaH saMyamo vA taM vettI ti, tathA buddhaH-avagatatattvaH samyak chinnAni-apanItAni bhAvasrotAMsi-saMvRtakhAtkarmAzravadvArANi yena sa tathA, suSTu saMyata:kUrmavatsaMyatagAtro nirarthakakAyakriyArahitaH susaMyataH, tathA suSTha paJcabhiH samitibhiH samyagitaH-prApto jJAnAdikaM mokSamArgamasau susamitaH, tathA suSTu samabhAvatayA sAmAyika-samazatrumitrabhAvo yasya sa susaamaayikH| tathA''tmanaH-upayogalakSaNasya jIvasyAsaMkhyeyapradezAtmakasya saMkocavikAzabhAjaH svakRtaphalabhujaH pratyekasAdhAraNazarIratayA vyavasthitasya dravyaparyAyatayA nityAnityAyanantadhamotmakasya vA vAda AtmavAdastaM prApta AtmavAdaprAptaH, samyagyathAvasthitAtmakhatatvavedItyarthaH / tathA 'vidvAn' avagatasarvapadArthakhabhAvo na vyatyayena padArthAnavagacchati / tato yat kaizcidabhidhIyate, tadyathA-eka evAtmA sarvapadArthasvabhAvatayA vizvavyApI zyAmAkataNDulamAtro'GguSThaparvaparimANo vetyAdiko'sadbhUtAbhyupagamaH parihato bhavati, tathAvidhAtmasadbhAvapratipAdakasya pramANa eseeeeeeeeeeesect 9292020009380000000 For Private And Personal
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagalanmandir | syAbhAvAdityabhiprAyaH / tathA 'dvidhA'pIti dravyato bhAvataztha, tatra dravyasrotAMsi yathAsvaM viSayeSvindriyapravRttayaH bhAvasrotAMsi tu zabdAdiSvevAnukUlapratikUleSu rAgadveSodbhavAstAnyubhayarUpANyapi srotAMsi saMvRtendriyatayA rAgadveSAbhAvAcca paricchinnAni yena sa paricchinnasrotAH, tathA no pUjAsatkAralAbhArthI kiMtu nirjarApekSI sarvAstapazcaraNAdikAH kriyA vidadhAti, etadeva darzayatidharmaH zrutacAritrAkhyastenArthaH sa eva vArtho dharmArthaH sa vidyate yasyAsau dhamArthIti, idamuktaM bhavati na pUjAdyarthaM kriyAsu prava| rtate apitu dharmArthIti / kimiti 1, yato dharma yathAktatphalAni ca khargAvAptilakSaNAni samyak vetti, dharma ca samyag jAnAno | yatkaroti taddarzayati-niyAgo - mokSamArgaH satsaMyamo vA taM sarvAtmanA bhAvataH pratipannaH niyAgapaDivannotti, tathAvidhazca yatkuryAt | tadAha - 'sami (ma) yaM' ti samatAM samabhAvarUpAM vAsIcandanakalpAM 'caret' satatamanutiSThet / kiMbhUtaH san ?, Aha-dAnto dravyabhUto vyutsRSTakAyaca, etadguNasamanvitaH san pUrvoktamAhanazramaNabhikSuzabdAnAM yat pravRttinimittaM tatsamanvitazca nirgrantha iti vAcyaH / te'pi mAhanAdayaH zabdA nirgranthazabdapravRttinimittAvinAbhAvino bhavanti, sarve'pyete bhinnavyaJjanA api kathaJcidekArthA | iti // 5 // sAmpratamupasaMhArArthamAha- sudharmasvAmI jambUsvAmiprabhRtInuddizyedamAha - 'se' iti tadyanmayA kathitamevameva jAnIta yUyaM nAnyo madvacasi vikalpo vidheyaH yasmAdahaM sarvajJAjJayA bravImi / na ca sarvajJA bhagavantaH parahitaikaratA bhayAtrAtAro rAgadveSamohAnyatarakAraNAbhAvAdanyathA bruvate, ato yanmayA''ditaH prabhRti kathitaM tadevamevAvagacchateti / itiH parisamAptyarthe / bravImIti pUrvavat / ukto'nugamaH, sAmprataM nayAH, te ca naigamAdayaH sapta, naigamasya sAmAnyavizeSAtmakatayA saMgrahavyavahArapravezAtsaMgrahAdayaH pada, samabhirUDhetthaMbhUtayoH zabdanayapravezAnnaigamasaMgrahavyavahArarjumUtrazabdAH paJca, naigamasyApyantarbhAvAccatvAro, | For Private And Personal
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kallashsag a nmandir sUtrakRtAGgaM zIlAGkAcAryAyavR. ttiyuta // 266 // vyavahArasyApi sAmAnyavizeSarUpatayA sAmAnyavizeSAtmanoH saMgraharjusUtrayorantarbhAvAtsaMgraharjusUtrazabdAstrayA, 'te ca dravyAstikaparyAyAstikAntarbhAvAdravyAstikaparyAyAstikAbhidhAnau dvau nayau, yadivA sarveSAmeva jJAnakriyayorantarbhAvAt jJAnakriyAbhidhAnI 16gAthA SoDazakA dvau, tatrApi jJAnanayo jJAnameva predhAnamAha, kriyAnayazca kriyAmiti / nayAnAM ca pratyekaM mithyAdRSTikhAjjJAnakriyayozca parasparA dhyayanaM. pekSitayA mokSAGgakhAdubhayamatra pradhAnaM, taccobhayaM sakriyopete sAdhau bhavatIti, tathA coktam-NAyammi givhiyatve agihiyavaMmi ceva atthaMmi / jaiyatvameva iti jo uvaeso so nao nAma // 1 // saMvesipi NayANaM bahuvihavattavvayaM NisAmettA / taM saba-18 nayavisuddhaM jaM caraNaguNaDhio sAhU ||2||"tti, samAptaM ca gAthAkhyaM SoDazamadhyayanaM, tatsamAptau ca samAptaH prathamaH zrutaskandha iti // [granthAnam 8106] RE-STRAMETERESTRAMETRE-ENRE STRE-STREETRASTRATRE-STRE* ||iti zrImacchIlAGkAcAryaviracitavivaraNayutaH sUtrakRtAGgIyaH prathamaH zrutaskandhaH // " " " " " " " 1 te'pi ca / 1 phalasAdhaka, anyathA pramANavAkyatApAtAt / 3 jJAte grahItavye'grahItavye caivAthai yatitavyameveti ya upadezaH sa nayo nAma // 1 // 10 // 26 // Q 4 sarveSAmapi nayAnAM bahuvidhAM vaktavyatAM nizamya tatsarvanayavizuddhaM yacaraNaguNasthitaH sAdhuH // 1 // For Private And Personal
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan Aradhana Kendra www.kobatirth.org OM namaH zrIvItarAgAya // atha zrIdvitIye sUtrakRtAMge dvitIyaH zrutaskandhaH / Acharya Shri Kailashsagiyanmandir prathamathutaskandhAnantaraM dvitIyaH samArabhyate, asya cAyamabhisambandhaH, ihAnantarathutaskandhe yo'rthaH samAsato'bhihita: asA - | vevAnena zrutaskandhena sopapattiko vyAsenAbhidhIyate, ta eva vidhayaH susaMgRhItA bhavanti yeSAM samAsavyAsAbhyAmabhidhAnamiti, yadivA pUrvazrutaskandhokta evArtho'nena dRSTAntadvAreNa sukhAvagamArthaM pratipAdyata ityanena sambandhenAyAtasyAsya zrutaskandhasya samba ndhIni sapta mahAdhyayanAni pratipAdyante, mahAnti ca tAnyadhyayanAni, pUrvazrutaskandhAdhyayanebhyo mahattvAdeteSAmiti, tatra mahacchabdAdhyayanazabdayornikSepArthaM niryuktikRdAha | NAmaMThavaNAdavie khette kAle taheva bhAve ya / eso khalu mahataMmi nikkhebo chavviho hoti // 142 // NAmaMThavaNAdavie khete kAle taheva bhAve ya / eso khalu ajjhayaNe nikkhevo chavviho hoti // 143 // NAmaMThavaNAdavie khette kAle ya gaNaNa saMThANe / bhAve ya aTTame khalu Nikkhevo puMDarIyassa // 144 // jo jIvo bhavio khalavavajjikAmo ya paMDarIyaMmi / so davvapuMDarIo bhAvaMmi vijANao bhaNio // 145 // For Private And Personal
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav www.kobatirth.org a dhana Kendra n mandir Acharya Si Kailashsaga 1 pauNDarIkAdhya. puNDarIkanikSepAH sUtrakRtAGge egabhavie ya baddhAue ya abhimuhiyanAmagoe ya / ete tinnivi desA davvaMmi ya poMDarIyassa // 146 // 2zrutaska- tericchiyA maNussA devagaNA ceva hoMti je pavarA / te hoMti puMDarIyA sesA puNa kaMDarIyA u // 147 // ndhe zIlA- jalayara thalayara khayarA je pavarA ceva hoMti kaMtA ya / je a sabhAve'NumayA te hoMti puMDarIyA u||148|| kIyAyAM arihaMta cakkavaTTI cAraNa vijAharA dasArA ya / je anne ihimaMtA te hoMti poMDarIyA u // // 149 // bhavaNavaivANamaMtarajotisavemANiyANa devANaM / je tarsi pavarA khalu te hoMti puMDarIyA u // 150 // // 26 // kaMsANaM dUsANaM maNimottiyasilapavAlamAdINaM / je a acittA pavarA te hoMti poMDarIyA u // 151 // // 6 jAI khettAI khalu suhANubhAvAiM hoMti logaMmi / devakurumAdiyAiM tAiM khettAI pavarAI // 152 // jIvA bhavahitIe kAyaThitIe ya hoMti je pavarAte hoMti poDarIyA avasesA kaMDarIyA u|| 153 // gaNaNAe rajjU khalu saMThANaM ceva hoMti cauraMsaM / eyAiM poMDarIgAiM hoMti sesAI iyarAiM // 154 // odaie uvasamie khaie ya tahA khaovasamie a / pariNAmasannivAe je pavarA tevi te ceva // 155 // ahavAvi nANadaMsaNacarittaviNae taheva ajjhappe / je pavarA hoti muNI te pavarA puMDarIyA u // 156 // etthaM puNa ahigAro vaNassatikAyapuMDarIeNaM / bhAvaMmi a samaNeNaM ajjhayaNe puMDarIaMmi // 157 // nAmasthApanAdravyakSetrakAlabhAvAtmako mahati pavidho nikSepo bhavati, tatra nAmasthApane sujJAne, dravyamahadAgamato noAgamaacitta mIsagesuM dabvesu je ya hoti pavarA u / te hoMti poMDarIyA, sesA puNa kaMDarIyA u // 1 // iti pratyantare'dhikA gAthA // eeeeeeeeeee // 267 // For Private And Personal
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa y anmandir eceaeeeeeeeeeeeeeeeeee tazca, Agamato jJAtA tatra cAnupayuktaH, noAgamatastu jJazarIrabhavyazarIravyatiriktaM sacittAcittamizrabhedAtridhA, tatrApi sacitadravyamahat audArikAdikaM zarIraM, tatraudArikaM yojanasahasraparimANaM matsyazarIraM, vaikriyaM tu yojanazatasahasraparimANaM, taijasakA| maNe tu lokAkAzapramANe, tadetadaudArikavaikriyataijasakArmaNarUpaM caturvidhaM dravyasacittamahad, acittadravyamahat samastalokavyApyacittamahAskandhaH, mizraM tu tadeva matsyAdizarIraM, kSetramahat lokAlokAkAzaM, kAlamahatsarvAddhA, bhAvamahadaudayikAdibhAvarUpatayA poDhA, tatraudAyiko bhAvaH sarvasaMsAriSu vidyata itikRkhA bahAzrayakhAnmahAn bhavati, kAlato'pyasau trividhaH, tadyathA-anAdyapayavasito'bhavyAnAmanAdisaparyavasito bhavyAnAM sAdisaparyavasito nArakAdInAmiti, kSAyikastu kevalajJAnadarzanAtmakaH sAdyaparyavasitakhAtkAlato mahAn , kSAyopazamiko'pyAzrayabahukhAdanAdyaparyavasitakhAca mahAniti, aupazamiko'pi darzanacAritramohanIyAnudayatayA zubhabhAvakhena ca mahAn bhavati, pAriNAmikastu samastajIvAjIvAzrayakhAdAzrayamahattvAnmahAniti, sAnipAtiko'pyAzrayabahukhAdeva mahAniti / uktaM mahad, adhyayanasyApi nAmAdikaM SoDhA nikSepaM darzayituM niyuktikRdAha-adhyayanasya nAmAdikaH poDhA nikSepaH, sa cAnyatra nyakSeNa pratipAdita iti neha pratanyate, atra ca zrutaskandhe sapta mahAdhyayanAni, teSAmAdyamadhyayanaM pauNDarIkAkhyaM, tasya copakramAdIni cakhAyanuyogadvArANi prarUpaNIyAni, tatropakrama AnupUrvInAmapramANavaktavyatAAdhikArasamavatAra| bhedAtyoDhA, tatra pUrvAnupUA prathamamidaM pazcAnupUyA tu saptamamanAnupUyA tu saptagacchagatAyAH zreNyA anyonyAbhyAsena dvirUpone sati pazcAzacchatAnyaSTatriMzadadhikAni bhavanti, nAmni tu SaNNAgni, tatrApi kSAyopazamike bhAve, sarvasyApi ca zrutasya kSAyopazamikakhAt, pramANacintAyAM jIvaguNapramANe, vaktavyatAyAM sAmAnyena sarveSvadhyayaneSu khasamayavaktavyatA, arthAdhikAraH pauNDarIkopa For Private And Personal
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAGkIyAyAM vRttau // 268 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaranmandir mayA svasamayaguNavyavasthApanaM, samavatAre tu yatra yatra samavatarati tatra tatra lezataH samavatAritameveti / upakramAnantaraM nikSepaH, sa ca nAmaniSpanne nikSepe pauNDarIkamityasyAdhyayanasya nAma, tanikSepArthaM nirmuktikRdAha- 'nAma' mityAdi, pauNDarIkasya nAmasthApanAdravyakSe| tra kAlagaNanAsaMsthAnabhAvAtmako'STadhA nikSepaH, tatra nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya dravyapauNDarIkamabhidhitsurAha - 'jo' ityAdi, yaH | kazcitprANadhAraNalakSaNo jIvo bhaviSyatIti bhavyaH, tadeva darzayati- 'utpatitukAmaH' samutpitsustathAvidhakarmodayAt 'pauNDarIkeSu' ve| tapadmeSu vanaspatikAya vizeSeSvanantarabhave bhAvI sa dravyapauNDarIkaH, khaluzabdo vAkyAlaGkAre, bhAvapauNDarIkaM khAgamataH pauNDarIkapadArtha| jJastatra copayukta iti| etadeva dravyapauNDarIkaM vizeSataraM darzayitumAha- 'ege' tyAdi, ekena bhavena gatenAnantarabhava eva pauNDarI keSUtpatsyate sa ekabhavikaH, tathA tadAsannataraH pauNDarIkeSu baddhAyuSkastato'pyAsannatamo'bhimukhanAmagotro'nantarasamayeSu yaH pauNDarIkeNUtpadyate, | ete anantaroktA trayo'pyAdeza vizeSA dravyapauNDarIke'vagantavyA iti, "bhUtasya bhAvino vA bhAvasya hi kAraNaM tu yalloke / tadravyaM | tattvajJaiH sacetanAcetanaM kathitam ? // 1 // " iti vacanAt, iha ca puNDarIka kaNDarIkayorbhrAtrormahArAjaputrayoH sadasadanuSThAnaparAyaNatayA zobhanAzobhanatvamavagamya tadupamayA'nyadapi yacchobhanaM tatpauNDarIkamitarattu kaNDarIkamiti / tatra ca narakavarjAsu tisRSvapi gatiSu ye zobhanAH padArthAste pauNDarIkAH zeSAstu kaNDarIkA ityetatpratipAdayannAha - 'tericchiye 'tyAdi kaNThyA, tatra tiryakSu pradhAnasya pauNDa| rIkaMtvapratipAdanArthamAha-jalacaretyAdi, jalacareSu matsyakarimakarAdayaH sthalacareSu siMhAdayo balavarNarUpAdiguNayuktA uraH parisarpeSu maM| NiphaNino bhujaparisarpeSu nakulAdayaH khacareSu haMsamayUrAdayaH ityevamanye'pi 'svabhAvena' prakRtyA lokAnumatAste ca pauNDarIkA iva pradhAnA | bhavanti / manuSyagatau pradhAnAviSkaraNAyAha-'arihaMte' tyAdi, sarvAtizAyinIM pUjAmarhantItyarhantaH, te nirupamarUpAdiguNopetAH, tathA For Private And Personal 1 pauNDa rIkAdhya. puNDarIkanikSepAH // 268 //
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir cakravartinaH SaTkhaNDabharatezvarAH tathA cAraNazramaNA bahuvidhAzcaryabhUtalabdhikalApopetA mahAtapakhinaH tathA vidyAdharA vaitAThyaparAdhipatayaH tathA dazArA harivaMzakulodbhavAH, assa copalakSaNArthavAdanye'pIkSvAkAdayaH parigRhyante, etadeva darzayati ye cAnye mahadhimanto mahebhyAH koTIzvarAste sarve'pi pauNDarIkA bhavanti, tuzabdasAnuktasamuccayArthakhAt, ye cAnye vidyAkalAkalApopetAste , pauNDarIkA iti / sAmprataM devagatau pradhAnasya pauNDarIkalaM pratipAdayannAha-'bhavaNe'tyAdi, bhavanapativyantarajyotiSkavaimAnikAnAM | caturNA devanikAyAnAM madhye ye pravarAH-pradhAnA indrendrasAmAnikAdayaste pradhAnA itikatA pauNDarIkAbhidhAnA bhavanti / sAmpra-| tamacittadravyANAM yatpradhAnaM tasya pANDarIkalapratipAdanAyAha-'kaMsaNA'mityAdi, kAMsyAnAM madhye jayaghaNTAdIni dRSyANAM cInAMzukAdIni maNInAmindranIlavaiDUryapadmarAgAdIni ratnAni mauktikAnAM yAni varNasaMsthAnapramANAdhikAni, tathA zilAnAM madhye pANDukambalAdayaH zilAstIrthajanmAbhiSekasiMhAsanAdhArAH, tathA pravAlAnAM yAni varNAdiguNopetAni, AdigrahaNAjAtyacAmIkaraM tadvikArAzcAbharaNavizeSAH parigRhyante, tadevamanantaroktAni kAMsyAdIni yAni pravarANi tAnyacittapauNDarIkANyabhidhIyanta iti / mizradravyapauNDarIkaM tu tIrthakucakravodaya eva pradhAnakaTakakeyUrAdyalaGkArAlaGkRtA iti, dravyapauNDarIkAnantaraM kSetrapauNDarIkAbhidhitsayA''ha-khittAnI'tyAdi, yAni kAnicidiha devakurvAdIni zubhAnubhAvAni kSetrANi tAni pravarANi pauNDarIkAbhidhAnAni bhavanti // sAmprataM kAlapauNDarIkapratipAdanAyAha-'jIvA' prANino bhavasthityA kAyasthityA ca ye 'pravarAH pradhAnAste |pauNDarIkA bhavanti, zeSAsvapradhAnAH kaNDarIkA iti, tatra bhavasthityA devA anuttaropapAtikA pradhAnA bhavanti, teSAM yAvadbhavaM | zubhAnubhAvakhAt, kAyasthityA tu manuSyAH zubhakarmasamAcArAH saptASTabhavagrahaNAni manuSyeSu pUrvakoTyAyuSkeSvanuparivAnantarabhave | For Private And Personal
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagh y anmandir vRttI // 269 // sUtrakRtAGge || tripalyopamAyuSkeSUtpAdamanubhUya tato deveNUtpadyanta itikatA tataste kAyasthityA pauNDarIkA bhavanti, avaziSTAstu kaNDarIkA || 1 pauNDa2zrutaska- iti / kAlapauNDarIkAnantaraM gaNanAsaMsthAnapauNDarIkadvayapratipAdanAyAha-gaNanayA-saGkhyayA pauNDarIkaM cintyamAnaM dazaprakArasya | rIkAdhya. ndhe zIlA-1 gaNitasya madhye 'rajju' rajagaNitaM pradhAnakhAtpauNDarIkaM, dazaprakAraM tu gaNitamidaM-"parikamma 1 rajju 2 rAsI 3 vavahAre 4 taha puNDarIkakIyAyAM kalAsavaNNe 5 ya / puggala 6 jAvaM tAvaM 7 ghaNe ya 8 ghaNavagga 9 vagge ya 10 // 1 // " SaNNAM saMsthAnAnAM madhye samacaturasra || nikSepAH saMsthAnaM pravarakhAtpauNDarIkamityevamete dve api pauNDarIke, zeSANi tu parikarmAdIni gaNitAni nyagrodhaparimaNDalAdIni ca saMsthAnAni 'itarANi' kaNDarIkAnyapravarANi bhavantItiyAvat // sAmprataM bhAvapauNDarIkapratipAdanAbhidhitsayA''ha-'odaI'tyAdi, au-| dayike bhAve tathaupazamike kSAyike kSAyopazamike pAriNAmike sAnnipAtike ca bhAve cintyamAne teSu teSAM vA madhye ye 'prvraaH'| 18 pradhAnAH 'te'pi' audayikAdayo bhAvAH 'ta eva' pauNDarIkA evAvagantavyAH, tathaudayike bhAve tIrthakarA anuttaropapAtikasurA stathA'nye'pi sitazatapatrAdayaH pauNDarIkAH, aupazamike samastopazAntamohAH, kSAyike kevalajJAninaH, kSAyopazamike vipulamatizcaturdazapUrvavitparamAvadhayo vyastAH samastA vA, pAriNAmike bhAve bhavyAH, sAnnipAtike bhAve dvikAdisaMyogAH siddhAdiSu khabuddhyA pauNDarIkalena yojanIyAH, zeSAstu kaNDarIkA iti / sAmpratamanyathA bhAvapauNDarikapratipAdanAyAha-'ahavAvI'tyAdi, athavApi bhAvapauNDarIkamidaM, tadyathA-samyagrajJAne tathA samyagdarzane samyakcAritre jJAnAdike vinaye tathA 'adhyAtmani' ca // 26 // dharmadhyAnAdike ye 'pravarAH' zreSThA munayo bhavanti te pauNDarIkavenAvagantavyAstato'nye kaNDarIkA iti / tadevaM sambhavinamaSTadhA 1 parikarma rajjuH rAziH vyavahArastathA kalAsavarNazca / pudgalAH yAvattAvat bhavaMti dhanaM ghanamUlaM vargaH vargamUlaM // 1 // eeeeeeeeeee feeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailas Gyanmandir 20999909808992e pauNDarIkasya nikSepaM pradAdhuneha yenAdhikArastamAvirbhAvayannAha-'atra' punadRSTAntaprastAve 'adhikAroM vyApAraH sacittatiryagyonikaikendriyavanaspatikAyadravyapoNDarIkeNa jalaruheNa, yadivA audayikabhAvavartinA vanaspatikAyapauNDarIkeNa sitazatapatreNa, tathA bhAve 'zramaNena ca' samyagdarzanacAritravinayAdhyAtmavartinA satsAdhunAsinnadhyayane pauNDarIkAkhye'dhikAra iti / gatA nikSepaniyuktiH, adhunA sUtrasparzikaniyukteravasaraH, sA ca sUtre sati bhavati, sUtraM ca sUtrAnugame, sa cAvasaraprApto'to'skhalitAdiguNopetaM mUtramuccArayitavyaM, taccedaM suyaM me AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM-iha khalu poMDarIe NAmajjhayaNe, tassa NaM ayamaDhe paNNatte-se jahANAmae pukkhariNI siyA bahuudagA bahuseyA bahupukkhalA laTThA puMDarikiNI pAsAdiyA darisaNiyA abhiruvA paDirUvA, tIse NaM pukkhariNIe tattha tattha dese dese tahiM tahiM bahave paumavarapoMDarIyA buiyA, aNupuvvuTThiyA UsiyA ruilA vaNNamaMtA gaMdhamaMtA rasamaMtA phAsamaMtA pAsAdiyA darisaNiyA abhiruvA paDirUvA, tIse NaM pukkhariNIe bahumajjhadesabhAe ege mahaM paumavarapoMDarIe buie, aNupubbuTThie ussite ruile vannamaMte gaMdhamaMte rasamaMte phAsamaMte pAsAdIe jAva paDirUve / savvAvaMti ca NaM tIse pukkhariNIe tattha tattha dese dese tahiM tahiM bahave paumavarapoMDarIyA vuiyA aNupubbuTThiyA UsiyA ruilA jAva paDirUvA, savvAvaMti ca NaM tIse NaM pukkhariNIe bahamajjhadesabhAe egaM mahaM paumavarapoMDarIe buie aNupubuTThie jAva paDirUve // 1 // aha purise puritthimAo disAo Agamma taM pukkhariNI tIse For Private And Personal
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Manaviy adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsags anmandir 1pauNDarIkAdhya sUtrakRtAGge 2zrutaskandhe zIlAkIyAyAM vRttI // 27 // pukkhariNIe tIre ThicA pAsati taM mahaM egaM paumavarapoMDarIyaM aNupubuTTiyaM jasiyaM jAva paDirUvaM / tae NaM se purise evaM vayAsI-ahamaMsi purise kheyanne kusale paMDita viyatte mehAvI abAle maggatthe maggaviU maggassa gatiparakamaNNU ahameyaM paumavarapoMDarIyaM unnikkhissAmittikaTTa iti buyA se purise abhikameti taM pukkhariNI, jAvaM jAvaM ca NaM abhikkamei tAvaM tAvaM ca NaM mahaMte udae mahaMte see pahINe tIraM apatte paumavarapoMDarIyaM No havvAe No pArAe, aMtarA pokkhariNIe seyaMsi nisapaNe paDhame purisajAe ! // 2 // ahAvare docce purisajAe, aha purise dakSiNAo disAo Agamma taM pukkhariNiM tIse pukkhariNIe tIre ThiccA pAsati taM mahaM egaM paumavarapoMDarIyaM aNupukhuTThiyaM pAsAdIyaM jAva paDirUvaM taM ca ettha egaM purisajAtaM pAsati pahINatIraM apattapaumavarapoMDarIyaM No havvAe No pArAe aMtarA pokkhariNIe seyaMsi NisannaM, tae NaM se purise taM purisaM evaM vayAsI-aho NaM ime purise akheyanne akusale apaMDie aviyatte amehAvI bAle No maggatthe No maggaviU No maggassa gatiparakkamaNNU jannaM esa purise, ahaM kheyanne kusale jAva paumavarapoMDarIyaM unnikkhissAmi, No ya khalu eyaM paumavarapoMDarIyaM evaM unnikkheyavvaM jahA NaM esa purise manne, ahamaMsi purise kheyanne kusale paMDie viyatte mehAvI abAle maggatthe maggaviU maggassa gatiparakkamaNNU ahamayaM paumavarapoMDarIyaM unnikkhissAmittikaTTha iti vaccA se purise a. bhikkame taM pukkhariNiM, jAvaM jAvaM ca NaM abhikkameha tAvaM tAvaM ca NaM mahaMte udae mahaMte see pahINe tIraM // 270 // For Private And Personal
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsur Gyanmandir seeeeeeeee apatte paumavarapoMDarIyaM No havvAe No pArAeM aMtarA pokkhariNIe seyaMsi Nisanne doce purisajAte // 3 // ahAvare tacce purisajAte, aha purise paJcatthimAo disAo Agamma taM pukkhariNiM tIse pukkhariNIe tIre ThicA pAsati taM egaM mahaM paumavarapoMDarIyaM aNupubuTTiyaM jAva paDirUvaM, te tattha donni purisajAte pAsati pahINe tIraM apatte paumavarapoMDarIyaM No havvAe No pArAe jAva seyaMsi Nisanne, tae NaM se purise evaM vayAsI-aho NaM ime purisA akheyannA akusalA apaMDiyA aviyattA amehAvI bAlA No maggatthA No maggaviU No maggassa gatiparakamaNNU, jaM NaM ete purisA evaM manne-amhe e taM paumavarapaoNDarIyaM uNNikkhissAmo, no ya khalu eyaM paumavarapoMDarIyaM evaM unnikkhetavvaM jahA NaM ee purisA manne, ahamaMsi purise kheyanne kusale paMDie viyatte mehAvI abAle maggatthe maggaviU maggassa gatiparakkamaNNU ahameyaM paumavarapoMDarIyaM unnikkhissAmittikaTTha iti buccA se purise abhikkame taM pukkhariNaM jAvaM jAvaM ca NaM abhikkame tAvaM tAvaM ca NaM mahaMte udae mahaMte see jAva aMtarA pokkhariNIe seyaMsi Nisanne, tace purisajAe // (sUtraM 4) // ahAvare cautthe purisajAe, aha purise uttarAo disAo Agamma taM pukkhariNa, tIse pukkhariNIe tIre ThicA pAsati taM mahaM egaM paumavarapoMDarIyaM aNupubbuTTiyaM jAva paDirUvaM, te tattha tinni purisajAte pAsati pahINe tIraM apatte jAva seyaMsi Nisanne, tae NaM se purise evaM vayAsI-aho NaM ime purisA akheyannA jAva No maggassa gatiparakamaNNa jaNNaM ete purisA evaM manne-amhe etaM pauma sUtrakR. 46 For Private And Personal
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH 1puNDarI kAdhya0 Rece dRSTAntaH // 27 // 'varapoMDarIyaM unnikkhissAmo No ya khalu eyaM paumagharapoMDarIyaM evaM unnikkheyavvaM jahA Na ete purisA mAne, ahamaMsi purise kheyanne jAva maggassa gatiparakamaNNU, ahameyaM SaumavarapoMDarIyaM unnikkhissAmittikA iti vuccA se purise taM pukkhariNiM jAvaM jAvaM ca NaM abhikkame tAvaM tAvaM ca NaM mahaMte udae mahale see jApa Nisanne, cautthe purisajAe // (sUtraM 5) // aha bhikkhU lUhe tIraTThI kheyane jAva gatiparakamaNNU annatarAo disAo vA aNudisAo vA Agamma taM pukkhariNiM tIse pukkhariNIe tIre ThicA pAsati taM mahaM evaM paumavarapoMDarIyaM jAva paDirUvaM, te tattha cattAri purisajAe pAsati pahINe tIraM apatte jAva paumavarapoMdurIyaM No havvAe No pArAe aMtarA pukkhariNIe seyaMsi Nisanne, taeNaM se bhikkhU evaM vayAsI-ahoNaM ime purisA akheyannA jAva No maggassa gatiparakkamaNNU, jaM ete purisA evaM manne amhe eyaM paramaparapoMsa rIyaM unnikkhissAmo, No ya khalu eyaM paumavarapoMDarIyaM evaM unnikkhetavvaM jahA NaM ete purisA majhe, ahamaMsi bhikkhU lUhe tIraTThI kheyanne jAva maggassa gatiparakkamaNNU, ahameyaM paramavarapoMDarIyaM uNNikkhissAmittikaTu iti vuccA se bhikkhU No abhikkame taM pukkhariNiM tIse pukkhariNIe tIre ThicA sadaM kujAuppayAhi khalu bho paumavarapoMDarIyA ! uppayAhi, aha se uppatite pumvrpoNddriie|| (sUtraM 6) // assa cAnantarasUtreNa saha sambandho vAcyaH, sa cAyaM-se evameva jANaha jamahaM bhayaMtAroti tadetadeva jAnIta bhayasya trAtAraH, tadyathA-zrutaM mayA'yuSmatA bhagavataivamAkhyAtam , AdisUtreNa ca saha sambandho'yaM, sabathA-yadbhagavatA''khyAtaM // 27 // % For Private And Personal
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahalin Pradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsacuri Gyanmandir mayA ca zrutaM tadudhyetetyAdikaM, kiM tadbhagavatA''khyAtamityAha 'iha' pravacane sUtrakRdvitIyazrutaskandhe vA khaluzabdo vAkyA ? laGkAre pauNDarIkAbhidhAnamadhyayanaM pauNDarIkeNa-sitazatapatreNAtropamA bhaviSyatItikRkhA, ato'syAdhyayanasya pauNDarIkamiti nAma kRtaM, tasya cAyamarthaH, Namiti vAkyAlaGkAre, 'prajJaptaH' prarUpitaH, 'sejaha'tti tadyathArthaH, sa ca vAkyoSabhyAsArthaH, nAmazabdaH | sambhAvanAyAM, sambhAvyate puSkariNIdRSTAntaH, puSkarANi-padmAni tAni vidyante yasthAmasau puSkariNI 'syAda' bhavedevambhUtA, tadyathA'bahu' pracuramagAdhamudakaM yasyAM sA bahudakA, tathA bahuH-pracuraHsIyante-avabadhyante yasinnasau seyaH-kardamaH sa yasyAM sA bahuseyA pracurakardamA bahuzvetapadmasadbhAvAt svacchodakasaMbhavAcca bahuzvetA vA, tathA 'bahupuSkalA' bahusaMpUrNA-pracurodakamRtetyarthaH / tathA 6 labdhaH-prAptaH puSkariNIzabdAnvarthatayA'rtho yayA sA labdhArthA, athavA''sthAnamAsthA-pratiSThA sA labdhA mayA sA labdhAsthA, tathA pauNDarIkANi-zvetazatapatrANi vidyante yasyAM sA pauNDarIkiNI, pracurArthe mbrthiiyotptterbhupnetyrthH| tathA prasAdaH-prasannatA | nirmalajalatA sA vidyate yasyAH sA prasAdikA prAsAdA vA-devakulasannivezAste vidyante yasyAM samantataH sA prAsAdikA, darzanIyA zobhanA satsaMnivezato vA draSTavyA darzanayogyA, tathAmimukhyena sadA'vasthitAni rUpANi-rAjahesacakravAkasArasAdIni gajamahiSamRgayathAdIni vA jalAntargatAni karimakarAdIni vA yasyAM sAbhirUpeti, tathA pratirUpANi-pratibimbAni vidyante yasyAM sA pratirUpA, etaduktaM bhavati-svacchavAttasyAH sarvatra prativimbAni samupalabhyante, tadatizayarUpatayA vA lokena tatpratibimbAni kriyante(iti) sA pratirUpeti, yadivA-'pAsAdIyA darisaNIyA abhiruvA paDirUvatti paryAyA ityete cakhAro'pya1 puSkalastu pUrNe zreSThe ityanekArthokteH, bahurvA'tra pratyayaH / For Private And Personal
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavidy adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagab a nmandir sUtrakRtAGge / tishyrmnniiykhkhyaapnaarthmupaacaaH| tasyAzca puSkariNyAH Namiti vAkyAlaGkAre 'tatra tatre tyanena vIpsApadena pauNDarIkaiApaka-19 1 puNDarI 2 zrutaska- khamAha, 'deze deze' ityanena khekaikapradeze prAcuryamAha, 'tasmiMstasminnityanena tu nAstyevAsau puSkariNyAH pradezo yatra tAnina kAdhya0 ndhe zIlA-19 santIti, yadivA-'deze deze ityetatpratyekamabhisambadhyate 'tatra tatreti, ko'rthaH ?-deze deze tasiMstasinniti ca, ko'rthaH 1, dRSTAntaH kIyAvRttiH dezakadeza iti, yadivA-atyAdarakhyApanAyaikArthAnyevaitAni trINyapi padAni, teSu ca puSkariNyAH sarvapradezeSu bahUni-pracurANi | padmAnyeva 'varANi' zreSThAni pauNDarIkANi padmavarapauNDarIkANi, padmagrahaNaM chatravyAghavyavacchedArtha, pauNDarIkagrahaNaM shvetshtptrpr||272|| | tipattyartha, varagrahaNamapradhAnanivRttyartha, tadevambhUtAni bahani padmavarapauNDarIkANi 'buiyatti uktAni-pratipAditAni vidyante itya181H, 'AnupUryeNa' viziSTaracanayA sthitAni, tathocchritAni paGkajale atilayopari vyavasthitAni, tathA 'ruciH' dIptistAM | lAnti-Adadati rucilAni-saddItimanti, tathA zobhanavarNagandharasasparzavanti, tathA prAsAdIyAni-darzanIyAni abhirUpANi pratirUpANi / tasyAzca puSkariNyAH sarvataH padmAvRtAyAHNamiti vAkyAlaGkAre 'bahadezamadhyabhAge' nirupacaritamadhya| deze ekaM mahatpadmavarapauNDarIkamuktamAnupUryeNa vyavasthitamucchritaM rucilaM varNagandharasasparzavata tathA prAsAdIyaM darzanIyaM abhirUpataraM pratirUpatira miti / sAmpratametadevAnantaroktaM sUtradvayaM 'savvAvaMti ca NaM tI'tyanena viziSTamaparaM sUtradvayaM draSTavyam, asyAya-18| marthaH-'savvAvaMti'tti sarvasyA api tasyAH puSkariNyAH sarvapradezeSu yathoktavizeSaNaviziSTAni bahUni padyAni, tathA sarvasyAzca tasyA bahumadhyadezabhAge yathoktavizeSaNaviziSTa mahadekaM pauNDarIka vidyata iti, ubhayatrApi cA samuccaye, Namiti vAkyAlaGkAre // 272 // kA iti // 1 // 'artha' anantaramevambhUtapuSkariNyAH pUrvasyA dizaH kazcidekaH puruSaH samAgatya tAM puSkariNIM tasyAzca 'tIre' taTe| Peaelaeeeeeeseved 22000299o20292020 For Private And Personal
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag vanmandir | sthitvA tadetatpadmaM prAsAdIyAdi pratirUpAntavizeSaNakalA popetaM sa puruSaH pUrvadigbhAgavyavasthitaH 'eva' miti vakSyamANanItyA 'vadet' brUyAt - 'ahamaMsi' tti ahamasmi puruSaH, kimbhUtaH :- ' kuzalo' hitAhitapravRttinivRttinipuNaH, tathA pApADDInaH | paNDito dharmajJo dezakAlajJaH kSetrajJo 'vyakto' bAlabhAvAnniSkrAntaH pariNatabuddhiH 'medhAvI' lavanotplavanayorupAyajJaH, tathA | 'abAlo' madhyamavayAH SoDazavarSoparivatI 'mArgasthaH' sadbhirAcIrNamArgavyavasthitaH tathA sanmArgajJaH, tathA mArgasya yA gatirgamanaM | vartate tathA yatparAkramaNaM - vivakSitadezagamanaM tajjAnAtIti parAkramajJaH, yadivA - parAkramaH - sAmarthya tajjJo'hamAtmajJa ityarthaH, tadeva|mbhUtavizeSaNakalApopeto'ham 'etat' pUrvoktavizeSaNakalA popetaM padmavarapauNDarIkaM puSkariNImadhyadezAvasthitamahamutkSepsyAmItikRlehAgataH 'iti' etatpUrvoktaM tat pratItyokkhA'sau puruSastAM puSkariNImabhimukhaM krAmet - abhikrAmet tadabhimukhaM gacchet yAvadyAvaccAsau tadavataraNAbhiprAyeNAbhimukhaM krAmetAvattAvacca Namiti vAkyAlaGkAre tasyAH puSkariNyA mahadagAdhamudakaM tathA mahAMtha 'seyaH' | kardamaH, tato'sau mahAkarda modakAbhyAmAkulIbhUtaH prahINaH - sadvivekena rahitastyaktvA tIraM suvyatyayAdvA tIrAtmahINaH - prabhraSTaH | aprAptazca vivakSitaM padmavarapauNDarIkaM tasyAH puSkariNyAstasyAM vA yaH seyaH - kardamastasminniSaNNo - nimagna AtmAnamuddhartumasamarthaH, tasAca | tIrAdapi prabhraSTaH, tatastIrapadmayorantarAla evAvatiSThate, yata evamata: 'no havvAe'ti nArvAktaTavartyasau bhavati 'no pArAe' ti | nApi vivakSitapradezaprAtyA pAragamanAya vA samartho bhavati / evamasAvubhaya bhraSTo muktamuktolIvadanarthAyaiva prabhavatItyayaM prathamaH puruSaH, | puruSa eva puruSajAta:- puruSajAtIya iti // 2 // 'artha' prathamapuruSAdanantaram 'aparo' dvitIyaH puruSajAtaH - puruSa iti / athaveti | vAkyopanyAsArthe, atha - kacitpuruSo dakSiNAddigbhAgAdAgatya tAM puSkariNIM tasyAzca puSkariNyAstIre sthitvA tatrasthazca pazyati For Private And Personal
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir l adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagal anmandir sUtrakRtAGge 8 mahadekaM padmavarapauNDarIkamAnupUryeNa vyavasthitaM prAsAdIyaM yAvatpratirUpam 'atra ca' abhizca tIre vyavasthitaH, taM ca pUrvavyavasi-61 puNDarI2zrutaska-18| tamekaM puruSaM pazyati, kimbhUtaM ?-tIrAtparibhraSTamanavAptapadmavarapauNDarIkamubhayabhraSTamantarAla evAksIdanta, dRSTvA ca tamevamavasthaM puruSaM ||| kAdhya ndhe zIlA- tato'sau dvitIyaH puruSaH taM prAktanaM puruSamevaM vadeva-'aho' iti khede, sarvatra Namiti vAkyAlaGkAre draSTavyo, yo'yaM kardame ni- dRSTAntaH kIyAvRttiH manaH puruSaH so'khedajJo'kuzalo'paNDito'vyakto'medhAvI bAlona mArgastho nomArgajJo no mArgasya gatiparAkramajJaH, adhuzalabAdike // 273 // kAraNamAha-'yadu' yasAdeSa puruSa etatkRtavAn , tadyathA-ahaM khedajJaH kuzala ityAdi bhaNikhA paJcavarapauNDarIkamutkSepyAmItyevaM pratijJAtavAn, na caitatpamavarapauNDarIkam 'evam' anena prakAreNa yathA'nenotkSepnumArabdhamevamutkSeptavyaM yathA'yaM puruSo manyata iti // tato'hamevAsotkSepaNe kuzala iti darzayitumAha-'ahamaMsItyAdi jAva doce purisajAe'tti, sugama // 3 / / tRtIrtha puruSa jAtamadhikRtyAha-'ahAvare tace ityAdi sugama, yAvaccaturthaH puruSajAta iti // 4-5 // sAmpratamaparaM paJcamaM tadvilakSaNaM puruSa-10 || jAtamadhikRtyAha-'athe' tyAnantarye, caturthapuruSAdayamanantaraH puruSaH tasyAmani vizeSaNAni-bhikSaNazIlo bhikSuH-pacanapAcanA disAvadyAnuSThAnarahitatayA nirdoSAhArabhojI, tathA 'rukSo' rAgadveSarahitaH, tau hi karmabandhahetutayA strigdhau, yathA hi snehAmA-16 pavAdrajo na lagati tathA rAgadveSAbhAvAtkarmareNurna lagati, atastadrahito rUkSa ityucyate, tathA saMsArasAgarasya tIrArthI, tathA kSetra-18| jJaH khedajJo vA, pUrva vyAkhyAtAnyeva vizeSaNAni, yAvanmArgasya gatiparAkramajJaH, sa cAnyatarasyA dizo'nudizo vA''gatya to // 273 // puSkariNIM tasyAzca tIre sthikhA samantAdavalokayan bahumadhyadezabhAge tanmahadekaM padmavarapauNDarIkaM pazyati, tAMzca caturaH puruSAla / 1 vaderdvikarmakalAdanyaM pratyuccAre'pi vAkyasya karmaNi dvitIyA'trApi, ayamityAdinA nAmnA nirdezo'pyasyaivaM na doSAya / caeeeeeeeee 999999990saacs % 3D For Private And Personal
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir | pazyati, yatra ca vyavasthitAniti, kimbhUtAn ? - tyaktatIrAn aprAptapadmavarapuNDarIkAn paGkajalAcamanAn punastIramapyAgantumasamarthAn dRSTvA ca tAMstadavasthAn tato'sau bhikSuH 'eva' miti vakSyamANanItyA vadet, tadyathA - aho iti khede Namiti vAkyAlajhAre, ime puruSAzcatvAro'pi akhedajJA vAktro mArgasya gatiparAkramajJAH yasmAtte puruSA evaM jJAtavanto yathA vayaM padmavarapauNDarIkanikSepsyAmaH - utkhaniSyAmo, na ca khalu tat pauNDarIkamevam - anena prakAreNa yathaite manyante tathotkSeptavyaM / api khahamasmi bhikSU rUkSo yAvadgatiparAkramajJaH, etadguNaviziSTo'hametatpauNDarIkamutkSepsyAmi - utkhaniSyAmi - samuddhariSyAmItyevamuktvA'sau 'mAbhikA| met' tAM puSkariNIM na pravizet, tatrasya eva yatkuryAttaddarzayati tasyAstIre sthitA tathAvidhaM zabdaM kuryAt, tadyathA - Urdhvamutpato[tpata, khaluzabdo vAkyAlaGkAre he padmavarapauNDarIka ! tasyAH puSkariNyA madhyadezAt evamutpatotpata, 'atha' tacchabdazravaNAdanantaraM tadutpatitamiti // 6 // tadevaM dRSTAntaM pradarzya dArzantikaM darzayitukAmaH zrImanmahAvIravardhamAnakhAmI svaziSyAnAha - kie nae samaNAuso !, aTThe puNa se jANitavve bhavati, bhaMtetti samaNaM bhagavaM mahAvIraM niggaMthA ya niggaMdhIo ya vaMdati namasaMti vadettA namasittA evaM vyAsi - kiTTie nAe samaNAuso !, ahaM puNa se Na jANAmo samaNAusotti, samaNe bhagavaM mahAvIre te ya bahave niggaMthe ya niggaMdhIo ya AmaMtettA evaM vayAsI - haMta samaNAuso ! AikkhAmi vibhAvemi kimi pavedemi saahaM saheuM sanimittaM bhujjo bhujjo vadaMsemi se bemi / (sUtraM 7) // 'kIrtite' kathite pratipAdite mayA'smin 'jJAte' udAharaNe he zramaNA AyuSmanto'rthaH punarasya jJAtavyo bhavati bhavadbhiH, eta For Private And Personal
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir sUtrakRtAGge 2 zrutaska- ndhe zIlA- kIyAvRttiH bodhanaM ||274/8/yaamidiinvN vRdeva hasatama udAharaNaM bhagA tatA Raeeeeeeeesesed duktaM bhavati-nAsyodAharaNasya paramArtha yUyaM jAnItha, evamukte(ktA) bhagavatA te bahavo nirgranthA nirgranthyazca taM zramaNaM bhagavantaM 1 puNDarImahAvIraM te nirgranthAdayo vadante kAyena namasyanti-tatpravaiH zabdaiH stuvanti vandikhA namasyikhA caivaM-vakSyamANaM vadeyuH, tadyathA- kAyadA'kIrtitaM' pratipAditaM 'jJAtam udAharaNaM bhagavatA, artha punarasya na samyak jAnIma ityevaM pRSTo bhagavAn zramaNo mahAvIrastA- STrAntikadanirgranthAdInevaM vadeta-'hante'ti saMpreSaNe, he zramaNA AyuSmanto! yadbhavadbhirahaM pRSTastatsopapattikamAkhyAmi bhavatAM, tathA 'vibhAva- zenAya saMyAmi' AvirbhAvayAmi prakaTArtha karomi, tathA 'kIrtayAmi' paryAyakathanadvAreNeti tathA 'pravedayAmi' prakarSeNa hetudRSTA-16 ntaizcittasaMtatAvAropayAmi, athavaikArthikAni caitAni / kathaM pratipAdayAmIti darzayati-sahArthena-dArTAntikArthena vartata iti | sArthaH puSkariNIdRSTAntastaM, tathA saha hetunA-anvayavyatirekarUpeNa vartata iti sahetustaM tathAbhUtamartha pratipAdayiSyAmi yathA te puruSA aprAptaprArthitArthAH puSkariNIkardame duruttAre nimagnA evaM vakSyamANAstIrthikA apAragAH saMsArasAgarasya tatraiva nimajjantItyevaMrUpo'rthaH sopapattikaH pradarzayiSyate, tathA saha nimittena-upAdAnakAraNena sahakArikAraNena vA vartata iti sanimirca-sakA-1 raNaM dRSTAntArtha bhUyo bhUyo'parairaparairhetu dRSTAntarupadarzayAmi so'haM sAmpratameva bravImi zRNuta yUyamiti // 7 // tadadhunA bhagavAn pUrvoktasya dRSTAntasya yathAkhaM dAntikaM darzayitumAha loyaM ca khalu mae appAhadu samaNAuso ! pukkhariNI buiyA, kammaM ca khalu mae appAhaTTa samaNAuso! se // 274 // udae buie, kAmabhoge ya khalu mae appAhaTTa samaNAuso! se see buie, jaNajANavayaM ca khalu mae appAhaDDa samaNAuso! te bahave paumavarapoMDarIe buie, rAyANaM ca khalu mae appAhaTu samaNAuso! se ege For Private And Personal
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa o yanmandir easagacasseases80900202000 mahaM paumavarapoMDarIe vuie, annautthiyA ya khalu mae appAhaTu samaNAuso! te cattAri purisajAyA bu* iyA, dhammaM ca khalu mae appAhaTTa samaNAuso ! se bhikkhU buie,dhammatitthaM ca khalu mae appAhamu samaNAuso ! se tIre buie, dhammakahaM ca khalu mae appAhatu samaNAuso ! se sadde buie, nivvANaM ca khalu mae appAhaTTa samaNAuso! se uppAe buie, evameyaM ca khalu mae appAha? samaNAuso! se evameyaM buiyaM // (sUtraM 8) // lokamiti manuSyakSetraM, cazabda uttarApekSayA samuccayArthaH, khaluriti vAkyAlaGkAre, mayetyAtmanirdezaH, yo'yaM loko manuSyA-18| dhArastamAtmani 'AhRtya vyavasthApya apAhRtya vA he AyuSman ! zramaNa AtmanA vA-mayA''hatya na paropadezataH, sA puSkariNI padmAdhArabhUtoktA, tathA karma cASTaprakAraM, yadbhalena puruSapauNDarIkANi bhavanti tadevaMbhUtaM karma mayA''tmanyAhRtya AtmanA vA Ahatya apAhRtya vA, etaduktaM bhavati-he zramaNa ! AyuSman sarvAvasthAnAM nimittabhUtaM karmAzritya tadudakaM dRSTAntabenopanyastaM, karma cAtra dArzantikaM bhaviSyati, tatrecchAmadanakAmAH zabdAdayo viSayAste eva bhujyanta iti bhogAH, yadivA kAmA-icchArUpA madanakAmAstu bhogAstAn mayA''tmanyAhRtya 'seyaH' kardamo'bhihitaH, yathA mahati paGke nimagno duHkhenAtmAnamuddharatyevaM viSayepvapyAsakto nAtmAnamuddhartumalamityetatkardamaviSayayoH sAmyamiti, tathA 'jana' sAmAnyena lokaM, tathA janapade bhavA jAnapadA viziSTAryadezotpannA gRhyante, te cArddhaSaDviMzatijanapadodbhavA iti, tAMzca samAzritya mayA dAAntikavenAGgIkRtya tAni bahUni | padmavarapauNDarIkANi dRSTAntalenAbhihitAni, tathA rAjAnamAtmanyAhRtya tadekaM padmavarapauNDarIkaM dRSTAntakhenAbhihitaM, tathAyitI For Private And Personal
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ d hana Kendra Acharya Shri Kailashsag www.kcbatirth.org Shri Mahav a nmandir sea sUtrakRtAGge/rthikAn samAzritya te catvAraH puruSajAtA abhihitAH, teSAM rAjapauNDarIkoddharaNe sAmarthyavaikalyAt , tathA dharma ca khalvAtmanyA-18 1 puNDarI2 zrutaska- hatya zramaNAyuSman ! sa bhikSuH rUkSavRttiranihitaH, tasyaiva cakravAdirAjapadmavarapauNDarIkoddharaNe sAmarthyasadbhAvAt , dharmatIrtha ca kAdhya0 ndhe zIlA- khalvAzritya mayA tattIramuktaM, tathA saddharmadezanAM cAzritya mayA sa bhikSusaMbandhI zabdobhihitaH, tathA 'nirvANaM' mokSapadamazeSa- upanayaH hAyAghAtakarmakSayarUpamIpatprAgabhArAkhyaM bhUbhAgoparyavasthitakSetrakhaNDaM vA''tmanyAhRtya sa padmavarapauNDarIkasyotpAtobhihita iti / sAmprataM // 275 // samastopasaMhArArthamAha-'evaM pUrvoktaprakAreNa etallokAdikaM ca khalvAtmanyAhatya-Azritya mayA zramaNAyuSman ! 'se eta-18 puSkariNyAdikaM dRSTAntatvena kizcitsAdhAdevametaduktamiti // 8 // tadevaM sAmAnyena dRSTAntadAAntikayoojanAM kRtvA'dhunA vizeSeNa pradhAnabhUtarAjadASTontikaM [ taduddharaNArthatvAtsarvaprayAsaspeti] darzayitumAhaiha khalu pAINaM vA paDINaM vA udINaM vA dAhiNaM vA saMtegatiyA maNussA bhavaMti aNupuvveNaM loga upavannA, taMjahA-AriyA vege aNAriyA vege uccAgottA vege NIyAgoyA vege kAyamaMtA vege rahassamaMtA bege | suvannA vege duvvannA vege surUvA vege durUvA vege, tesiM ca NaM maNuyANaM ege rAyA bhavai,mahayAhimavaMtamalayamaMdaramahiMdasAre acaMtavisuddhAyakulavaMsappasUte niraMtararAyalakkhaNavirAiyaMgamaMge bahujaNabahubhANapUhae savvaguNasamiddhe khattie mudie muddhAbhisitte mAupiusujAe dayappie sImaMkare sImaMdhare khemaMkare khemaM. // 275 // ghare maNussiMde jaNavayapiyA jaNavayapurohie seukare keukare narapavare purisapavare purisasIhe purisaAsI1 dvAdazAjhaM zAsanaM vaa| 2 rAjadAntikayojane hetudarzanAya TIppaNamidamityAbhAti / For Private And Personal
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Ladhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shi Ksilo kamanat eeeeeeeeeeeeeee vise purisavarapoMDarIe purisavaragaMdhahatthI aDhe ditte vitte vicchinnaviulabhavaNasayaNAsaNajANavAhaNAipaNe bahudhaNabahujAtarUvaratae AogapaogasaMpautte vicchaDDiyapaurabhattapANe bahudAsIdAsagomahisagake lagappabhUte paDipuNNakosakoTThAgArAuhAgAre balavaM duballapaJcAmitta ohayakaMTayaM niyakaMTayaM maliyakaMTayaM uddhiyakaMTayaM akaMTayaM ohayasattU niyasattU maliyasattU udviyasattU nijjiyasattU parAiyasattU vavagayadubhikkhamAribhayavippamukaM rAyavannao jahA uvavAie jAva pasaMtaDiMbaDamaraM raja pasAhemANe viharati / tassa NaM ranno parisA bhavai-uggA uggaputtA bhogA bhogaputtA ikkhAgAi ikkhAgAiputtA nAyA nAyaputtA koravvA koravaputtA bhaTTA bhaTTaputtA mAhaNA mAhaNaputtA lecchaha lecchaiputtA pasatthAro pasatthapusA seNAvaI seNAvaputtA / tesiM ca NaM egatIe saDDI bhavai kAmaM taM samaNA vA mAhaNA vA saMpahAriMsu gamaNAe, tattha annatareNaM dhammeNaM pannattAro vayaM imeNaM dhammeNaM pannavaissAmo se evamAyANaha bhayaMtAro jahA mae esa :mme suyakkhAe supannatte bhavai, taMjahA-uDU pAdatalA ahe kesaggamatthayA tiriyaM tayapariyaMte jIve esa AyApajjave kasiNe esa jIve jIvati esa mae No jIvai, sarIre dharamANe dharaha viNaTuMmi ya No dharaha, eyaMtaM jIviyaM bhavati, AdahaNAe parehiM nijai, agaNijhAmie sarIre kavotavannANi aTThINi bhavaMti, AsaMdIpaMcamA purisA gAmaM paJcAgacchaMti, evaM asaMte asaMvijamANe jesiM taM asaMte asaMvijamANe tersi taM suyakkhAyaM bhavati-anno bhavati jIvo annaM sarIraM, tamhA, te evaM no vipaDivedeti-ayamAuso ! For Private And Personal
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Aadhana Kendra sUtrakRtAGge 2 zrutaska ndhe zIlA GkIyAvRttiH // 276 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaranmandir AyA dIheti vA hasseti vA parimaMDaleti vA vaTTeti vA taMseti vA cauraMseti vA Ayateti vA chalaMsieti vA ahaMseti vA kiti vA NIleti vA lohiyahAlide sukilleti vA sugbhigaMdheti vA dubhigaMdheti vA titeti vA kaDueti vA kasAeti vA aMbileti vA mahureti vA kakkhaDeti vA maueti vA gurupati vA lahueti vA sieti vA usiNeti vA niddheti vA lukkheti vA, evaM asaMte asaMvijamANe jesiM taM sukkhAyaM bhavati - anno jIvo annaM sarIraM, tamhA te No evaM ubalabbhaMti se jahANAmae ke purise kosIo asaM abhinivvahittANaM uvadaMsejjA ayamAuso ! asI ayaM kosI, evameva Natthi kei purise abhinivvahittANaM vasettAro ayamAuso ! AyA iyaM sarIraM / se jahANAmae kei purise muMjAo isa abhinivvaTTittA NaM uvadaMsejjA ayamAuso ! muMje iyaM isiyaM, evameva natthi kei purise uvadaMsetAro ayamAuso ! AyA iyaM sarIraM / se jahANAmae kei purise maMsAo aTThi abhinivvaTTittANaM uvadaMsejjA ayamAuso ! maMse ayaM aTThI, evameva natthi kei purise uvasettAro ayamAuso ! AyA iyaM sarIraM / se jahANAmae kei purise karayalAo AmalakaM abhinivvaTTittA NaM uvadaMsejjA ayamAuso ! karatale ayaM Amalae, evameva Natthi kei purise uvadaMsettAro ayamAuso ! AyA iyaM sarIraM / se jahANAmae kei purise dahio navanIyaM abhinivvaddittANaM uvadaMsejjA ayamAuso ! navanIyaM ayaM tu dahI, evameva Natthi kei purise jAva sarIraM / se jahANAmae kei purise tilehiMto tillaM abhinivvahittA NaM For Private And Personal 1 puNDarI kAdhya0pra thamapuruSama taM nAstikyaM // 276 //
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaveg adhana Kendra www.kchairth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir uvadaMsejjA ayamAuso! tellaM ayaM pinnAe, evameva jAva sarIraM / se jahANAmae kei purise ikkhUto khotarasaM abhinivahittA NaM uvadaMsejjA ayamAuso! khotarase ayaM choe, evameva jAva sarIraM / se jahANAmae kei purise araNIto aggi abhinivahitANaM uvadaMsejA ayamAuso! araNI ayaM aggI, evameva jAva sarIraM / evaM asaMte asaMvijamANe jesiM taM suyakkhAyaM bhavati, taM0 anno jIvo annaM sarIraM / tamhA te micchA // se haMtA taM haNaha khaNaha chaNaha Dahaha payaha AluMpaha vilupaha sahasAkAraha viparAmusaha, etAvatA jIve Natthi paraloe, te No evaM vippaDivedeti, taM0-kiriyAi vA akiriyAi vA sukkaDei vA dukkaDei vA kallANei vA pAvaei vA. sAhui vA asAhui vA siddhIi vA asiddhIi vA niraei vA aniraei vA, evaM te virUvarUvehi kammasamAraMbhehiM virUvarUvAiM kAmabhogAiM samArabhaMti bhoyaNAe // evaM ege pAgabbhiyA Nikkhamma mAmagaM dhammaM pannati, taM saddahamANA taM pattiyamANA taM roemANA sAhu suyakkhAe samaNeti vA mAhaNeti vA kAmaM khalu Auso! tumaM pUyayAmi, taMjahA-asaNeNa vA pANeNa vA khAimeNa vA sAimeNa vA vattheNa vA paDiggaheNa vA kaMbaleNa vA pAyapuMchaNeNa vA tatthege pUyaNAe samAusu tatthege pUyaNAe nikAiMsu // putvameva tesiMNAyaM bhavati-samaNA bhavissAmo aNagArA akiMcaNA aputtA apasU paradattabhoiNo bhikkhuNo pAvaM kammaM No karissAmo samuhAe te appaNA appaDivirayA bhavaMti, sayamAiyaMti annevi AdiyAti annapi AyataMtaM samaNujANaMti, evameva te itthikAmabhogehiM mucchiyA giddhA sUtrakR.47 For Private And Personal
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailas a nmandit sUtrakRtAGge gaDhiyA ajjhovavannA luddhArAgadosavasahA, teNo appANaM samucchedeti te No paraMsamucchedeti teNoaNNAI 1 puNDarI2 zrutaska- pANAI bhUtAI jIvAI sattAI samucchedeti, pahINA putvasaMjogaM AyariyaM maggaM asaMpattA iti te No havAe kAdhyatandhe zIlA- No pArAe aMtarA kAmabhogesu visannA iti paDhame purisajAe tajjIvataccharIraetti Ahie // sUtra 9 // jIvatacchakIyAvRttiH 'iha' asinmanuSyaloke, khalukyAlaGkAre, ihAlin loke prAcyA pratIcyA dakSiNAyAmudIcyAmanyatarakhA vA dizi : 'santi' vidyante eke kecana tathAvidhA manuSyAH AnupUryeNemaM lokamAzrityotpannA bhavanti / tAnevAnuparyeNa drshyti||277|| 'tadyathe tyupanyAsArthaH, ArAdyAtAH sarvaheyadharmebhya ityAryAH, tatra kSetrAryA ardhaSaDviMzatijanapadotpannAH, tabyatiriktAstranAryA | eke kecana bhavanti, te cAnAryakSetrotpannA amI draSTavyAH, tadyathA-sagajavaNasabarababbara kAyamuraMDoDagoDapakkaNiyA / arabAga| hoNaromaya pArasakhasakhAsiyA ceva // 1 // DoMbilayalausabokasa bhillaMdhapaliMdakoMbabhamararuyA / koMcA ya cINacaMcuyamAlava 18|| damilA kulagdhA ya // 2 // kekayakirAyahayamuhakharamuha taha turagameMDhayamuhA ya / hayakaNNA gayakaNNA aNNe ya aNAriyA bahave // // 3 // pAvA ya caMDadaMDA aNAriyA NigSiNA NiraNukaMpA | dhammotti akkharAI jeNa Na NajaMti sumiNevi // 4 // ityaadi| tathoccairgotram-ikSvAkuvaMzAdikaM yeSAM te tathAvidhA eke kecana tathAvidhakarmodayavartinaH, vAzabda uttarApekSayA vikalpArthaH tathA 16 // 277 // 'nIcaigotra' sarvejanAvagItaM yeSAM te tathA eke kecana nIcairgotrodayavartino, na sarve, vAzabdaH pUrvavadeva, te coccairgotrA niicergotraavaa| kAyo-mahAkAyaH prAMzukhaM tadvidyate yeSAM te kAyavaMtaH, tathA 'vhakhavanto vAmanakabujavaDabhAdaya eke kecana tathAvidhanAmakarmodayavartinaH, tathA zobhanavarNAH suvarNAH-prataptacAmIkaracArudehAH, tathA durvarNAH-kRSNarUkSAdivarNA eke kecana, tathA murUpA: Sersekeeseekeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash l anmandir zasuvibhaktAvapakcArudehAH, tathA duSTarUpA-durUpA bIbhatsadehAH, teSAM coccairgotrAdivizeSaNaviziSTAnAM mahAn kazcidevaikastathAvidha-8 | karmodayAdrAjA bhavati, sa vizeSyate-mahAhimavanmalayamandaramahendrANAmiva sAraH-sAmarthya vibhavo vA yasya sa tathA ityevaM | rAjavarNako yAvadupazAntaDimbaDamaraM rAjyaM prasAdhayaMstiSThatIti, tatra DimbaH-parAnIkabhRgAliko Damara-svarASTrakSobhaH, paryAyau / vaitAvatyAdarakhyApanArthamupAttau iti / tasya caivaMvidhaguNasaMpadupetasya rAja evaMvidhA parSadbhava[tI]ti, tadyathA-upAstatkumArAthoaputrAH, evaM bhomabhogaputrAdayo'pi draSTavyAH, zeSaM sugama, yAvatsenApatiputrA iti, NavaraM 'lecchAi'tti lipsukaH sa ca vaNigAdiH, tathA prazAstAro-buddhyupajIvino matriprabhRtayaH, teSAM ca madhye kazcidevaikaH zraddhAvAn-dharmalipsurbhavati, 'kAma' mityavadhRtArthe'vadhRtametadyathA'yaM dharmazraddhAluH, avadhArya ca taM dharmalipsutayA zramaNA brAhmaNA vA 'saMpradhAritavantaH samAlocitavanto dharmapratibodhanimitta || vadantikagamanAya, tatra cAnyatareNa dharmeNa-khasamayaprasiddhena prajJApayitAro kyamityevaM nAma saMpradhArya-taM rAjAnaM khakIyena dharmeNa prajJApayiSyAma evaM saMpradhArya rAjJo'ntikaM gajaivamUcuH, tadyathA-etadyathA'haM kathayiSyAmi 'eba'miti ca vakSyamANanItyA | bhavanto-yUyaM jAnIta bhayAtrAtAro vA 'yathA' yena prakAreNa mayaiSa dharmaH khAkhyAtaH suprajJapto bhavatIti / evaM tIrthakaH svadarzanAnuraJjito'nyasyApi rAjAdeH khAbhiprAyeNopadezaM dadAti // tatrAyaH puruSajAtastajjIvataccarIvAdI rAjAnamuddizyaivaM dharmadezanAM cakre, tadyathA-'Urdhvam upari pAdatalAdadhazca kezAgramastakAttiryak ca takaparyanto jIvaH, etaduktaM bhavati-yadevaitaccharIraM sa eva | jIvo, naitamAccharIrAvyatirikto'styAtmetyatastatpramANa eva bhavatsasau, ityevaM ca kukhaiSa AtmA yo'yaM kAyo'yameva ca tasyAtmanaH rAjAntikaM pra0 / 2 etaccAhaM pra0 / 3 kathayAmi pra0 / For Private And Personal
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag r anmandir sUtrakRtAGgeparyavaH 'kRtla' saMpUrNaH 'paryAyaH' avasthAvizeSaH, tasiMca kAyAtmanyavApte tadavyatirekAjIvo'pyavApta eva bhavati, eSa ca kAyo | 1 maNDI 2 zrutaska- yAvantaM kAlaM jIveda-avikRta Aste tAvantameva kAlaM jIvo'pi jIvatItyucyate, tadavyatirekAt , tathaiva kAyo yadA 'mRto' kAdhyatandhe zIlA-1 vikArabhAgbhavati tadA jIvo'pi na jIvati, jIvazarIrayorekAtmakakhAta , yAvadidaM zarIraM paJcabhUtAtmakamavyaGgaM carati tAvadeva | jIvatacchakIyAvRttiH jIvopIti, tasmiMzca vinaSTe sati-ekasyApi bhUtasyAnyathAbhAve vikAre sati jIvasyApi tadAtmano vinAzaH, tadevaM yAvadetaccharIraM ||| rIravAdI // 278 // vAtapittazleSmAdhAraM pUrvasvabhAvAdapracyutaM tAvadeva tajjIvasya jIvitaM bhavati, tasiMzca vinaSTe tadAtmA-jIvo'pi vinaSTa itikRtA 'AdahanAya AsamantAdahanArtha zmazAnAdau nIyate yato'sau, tasiMzca zarIre'gninA dhmApite kapotavaNAnyasthIni kevalamupalabhyante na tadatirikto'paraH kazcidvikAraH samupalabhyate yata AtmAstikhazaGkA syAta, te ca tadvAndhavA jaghanyato'pi cakhAraH AsandI| maJcakaH sa paJcamo yeSAM te AsandIpaJcamAH puruSAstaM kAyamagninA dhmApayikhA punaH svagrAma pratyAgacchanti, yadi punastatrAtmA | nijazarIrAdbhinnaH syAttataH zarIrAnnirgacchan dRzyeta, na copalabhyate, tasAcajjIvastadeva zarIramiti sthitaM / tadevamuktanItyA'sau || jIvo'san-avidyamAnastatra tiSThan gacchaMzca 'asaMvedyamAnaH' ananubhUyamAnaH yeSAmayaM pakSasteSAM tatvAkhyAtaM bhavati, yeSAM punara-18 nyo jIvo'nyaccharIramevaMbhUto'pramANaka evAbhyupagamaH, tasmAtte svamUDhyA pravartamAnA 'eva' miti vakSyamANaM tenaiva 'viprativedayanti' jAnanti, tadyathA-ayamAtmA''yuSman ! zarIrAddhahirabhyupagamyamAnaH kiMpramANakaH syAditi vAcyaM, tatra kiM dIpa:-khaza // 270 |rIrAtprAMzutaraH uta havaH-aGguSThazyAmAkataNDulAdiparimANo vA?, tathA saMsthAnAnAM-parimaNDalAdInAM madhye kiMsaMsthAnaH, tathA 1.rAtmAnija.pra. eeee Seeeeeeeeeeeeeeeee seeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mall in Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir | kRSNAdInAM varNAnAM madhye katamavarNavartI ?, tathA dvayorgandhayormadhye kiMgandhaH, SaNNA rasAnAM madhye katamarasavartI?, tathA'STAnAM spa zAnAM madhye katame sparze vartate / tadevaM saMsthAnavarNagandharasasparzAnyarUpatayA kathamapyasAvagRkhamANo'sannasau, tathApi kenApi prakAhAreNa saMvedyamAno'pi yeSAM tatvAkhyAtaM bhavati yathA'nyo jIvo'yaccharIrakamityayaM pakSaH, tasAtpRthagavidyamAnakhAce zarIrAtpRthagAtma vAdino naiva vkssymaannniityaa''tmaanmuplbhnte||tdythaa nAma kazcitpuruSaH 'kozataH' parivArAd 'asiM khaham 'abhinivatye' |samAkRSyAnyeSAmupadazeyet , tadyathA-ayamAyupman ! 'asiH khago'yaM ca 'koza' parivAraH,evameva jIvazarIrayorapi nAstyupadapArzayitA, tadyathA-ayaM jIva idaM ca zarIramiti, na cAstyevamupadarzayitA kazcid ataH kAyAna bhinno jIva iti / asiMthArthe || bahavo dRSTAntAH santItyato darzayitumAha-tadyathA vA kazcitpuruSo 'mucAt tRNavizeSAt 'isiyaMti tadgarbhabhUtAM zalAkA pRtha-11 18|| kRtya darzayet , tathA mAMsAdasthi tathA karatalAdAmalakaM tathA dano navanItaM tilebhyastailaM iti tathekSo rasa tathANito'gnimabhini-18 varlsa-pRthakRtya darzayed, evameva zarIrAdapi jIvamiti, na cAstyevamupadarzayitApto'samAtmA zarIrAtpRthagasaMvedyamAnazceti / 81 prayogazcAtra-sukhaduHkhamA paralokAnuyAyI nAstyAtmA, tilazazchidyamAne'pi zarIrake pRthaganupalabdheH, ghaTAtmavat, vyatire ca kozakhAvata , tadevaM yuktimiH pratipAdite'pyAtmAbhAve yeSAM prathagAtmavAdinAM khadarzanAnurAgAdetatvAkhyAtaM bhavati, | tadyathA-anyo jIvaH paralokAnuyAyI amartaH, anyacca tadbhavavRtti martimaccharIrama, etacca pRthaG nopalabhyate tasAttanmidhyA yatkaizciducyate yathA'styAtmA paralokAnuyAyIti // etadadhyavasAyI ca 'sa' lokAyatikA khataH prANinAmekendriyAdInAM For Private And Personal
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarlos Janmandir mantrakatAle 2zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 279 // 'hantA' vyApAdako bhavati, prANAtipAte doSAbhAvamabhyupagamyAnyeSAmapi prANyupaghAtakAriNAmupadezaM dadAti, tadyathA-prANinaH 61 puNDarIkhaGgAdinA ghAtayata, pRthivyAdikaM khanatetyAdi sugama yAvad 'etAvAneva' zarIramAtra eva jIvaH, tataH paralokino'bhAvAnnA- | kAdhyatasti paralokaH, tadabhAvAcca yatheSTamAsata(dhvaM), tathA coktam-"piba khAda ca sAdhu zobhane !, yadatItaM varagAtri! tatra te / na hi / jIvatacchabhIru ! gataM nivartate, samudayamAtramidaM kalevaram // 1 // " tadevaM paralokayAyino jIvasyAbhAvAna puNyapApe staH nApi paraloka ityayaM rIravAdI yeSAM pakSaste lokAyatikAstajjIvataccharIravAdino naivaitadvakSyamANaM viprativedayanti-abhyupagacchanti, tadyathA-kriyAM vA sadanuSThAnAtmikAm akriyAM vA-asadanuSThAnarUpAm , evaM naiva te viprativedayanti, yadi hi AtmA takriyAvAptakarmaNo bhoktA syAttato'| pAyabhayAtsadanuSThAnacintA syAt , tadabhAvAcca satkriyAdicintA'pi dUrotsAditava / tathA sukRtaM duSkRtaM vA kalyANamiti vA | pApamiti vA-sAdhu kRtamasAdhu kRtamityAdikA cintaiva nAsti, tathAhi-sukRtAnAM-kalyANavipAkinA sAdhutayA'vasthAnaM duSkatAnAM ca-pApavipAkinAmasAdhukhenAvasthAnam , etadubhayamapi satyAtmani tatphalabhuji saMmavati, tadabhAvAca kuto'natheko hitAhitaprAptiparihArau syAtAM ?, tathA sukRtena-kalyANena sAdhvanuSThAnenAzeSakarmakSayarUpA siddhistadviparyayeNAsiddhiH, tathA duSkRtena-pApAnubandhinA asAdhvanuSThAnena narakonarako vA-tiryakanarAmaragatilakSaNaH sthAdityevamAtmikA cintaiva na bhavet , tadAdhArasvAtma-18 sadbhAvasthAnabhyupagamAditi bhAvaH / punarapi lokAyatikAnuSThAnadarzanAyAha-'evaM te ityAdi 'evam anantaroktena prakAreNa te-1 // 279 // nAstikA AtmAbhAvaM pratipadya virUpa-nAnAprakAraM rUpaM-svarUpaM yeSAM te tathA karmasamArambhAH-sAvadhAnuSThAnarUpAH pazudhAtamAMsabhakSaNasurApAnanirlAJchanAdikAstairevaMbhUtairnAnAvidhaiH karmasamArambhaH kRSIbalAnuSThAnAdibhirvirUparUpAna kAmabhogAn 'samArabha nAzeSakarmakSayarUpA siddhistatava na bhavet , tadAdhArA-15 // 279 // For Private And Personal
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsa a nmandit Peeeeeeeeeeeeeees nte' samAdadati tadupabhogArthamiti // sAmprataM tajIvataccharIravAdimatamupasaMjighRkSuH prastAvamAracayabAha-evaM cega' ityaadi| mUrtimataH zarIrAdanyadamUrta jJAnamAtmanyanubhUyate, tasya cAmUrtenaiva guNinA bhAvyam, ataH zarIrAtpRthagbhUta AtmA'mUrto jJAnavat tadAdhArabhUto'stIti, na cAtmAbhyupagamamantareNa tajIvataccharIravAdinaH kathaJcidvicAryamANaM maraNamupapadyate, dRzyante ca tathAbhUta eva zarIre mriyamANA mRtAzca, tathA kutaH samAgato'haM kutra cedaM zarIraM parityajya yAsyAmi ?, tathA 'idaM me zarIraM purANaM kameM tyevamAdikAH zarIrAtpRthagbhAvenAtmani saMpratyayA anubhUyante, tadevamapi svAnubhavasiddhe'pyAtmani eke kecana nAstikAH pRthagjIvAstisamazraddadhAnAH 'prAgalbhikAH prAgalbhyena caranti dhRSTatAmApanA abhidadhati-yadyayamAtmA zarIrAtpRthagbhUtaH sAt tataH saMsthA&| navarNagaMdharasasparzAnyatamaguNopetaH syAt, na ca te varAkAH svadarzanAnurAgAzca tamasAvRtadRSTaya etadvidanti yathA-mUrtasyAyaM dharmo nAmUrtasya, na hi jJAnasya saMsthAnAdayo guNAH saMbhAvyante, na ca tattadabhAve'pi nAsti, ityevamAtmApi saMsthAnAdiguNarahito'pi vidyata iti, evaM yuktiyuktamapyAtmAnaM dhArthyAnAbhyupagacchanti / tathA 'niSkramya' ca khadarzanavihitAM pravrajyAM gRhItrA nAnyo / jIvaH zarIrAdvidyata ityevaM yo dharmo madIyo'yamityevamabhyupagamya khato'pareSAM ca taM tathAbhUtaM dharma pratipAdayanti / yadyapi lokAya tikAnAM nAsti dIkSAdikaM tathA'pyapareNa zAkyAdinA pravrajyAvidhAnena pravrajya pazcAllokAyatikamadhIyAnasya(nAnA) tathAvidhapariNaS testadevAbhirucitam , ato mAmako'yaM dharmaH (iti) svayamabhyupagacchantyanyeSAM ca prajJApayanti, yadivA-nIlapaTAdyabhyupagantuH kazcidastyeva pravajyAvizeSa ityadoSa iti / sAMprataM tatprajJApitaziSyavyApAramadhikRtyAha-'taM sarahamANe'tyAdi, 'taM nAstikavAdyupa1ye mnnddlvaadikaaHpr| seseseeeeeeeeeeeecedeces For Private And Personal
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mana r adhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagar mandit sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 28 // Receneelaeeeeeeeees nyastaM dharma viSayiNAmanukUlaM 'zraddadhAnAH svamatAvatizayena rocayantaH tathA 'pratipAdayantaH avitathabhAvena gRhNantaH tathA tatra |1 puNDarIruciM kurvantaH tathA sAdhu-zobhanametadyata yathA svAkhyAto-yathAvasthito bhavatA dharmo'nyathA'sati hiMsAdiSvavartamAnAH prlokm-1| yAtsukhasAdhaneSu mAMsamadhAdiSvapravRttiM kurvanto manuSyajanmaphalavaJcitA bhaveyuH, tataH zobhanamakAri bhavatA he zramaNa! brAhmaNa ! iti jIvatacchavA yadayaM tajjIvataccharIradharmo'smAkamAveditaH, kAmamiSTametadasmAkaM dharmakathanaM, khaluzabdo vAkyAlaGkAre, he AyuSmaMstrayA vayama- rIravAdI bhyuddhRtAH anyathA kApaTikaistIthikairvazcitAH syuri(syAme) ti, tasAdupakAriNaM tvAM bhavantaM pUjayAmaH, ahamapi kazcidAyuSmato |bhavataH pratyupakAraM karomi / tadeva darzayati tadyathA 'asaNeNe'tyAdi sugama yAvatpAdapuJchanakami(kene)ti / tatraike kecana pUrvoktayA | pUjayA pUjAyAM vA 'samAurdisuti samAvRttAH-prahIbhUtAste rAjAnaH pUjAM prati pravRttAH, tadupadeSTAro vA pUjAmadhyupapannAH santastaM rAjAdikaM khadarzanapratipannameke kecana svadarzanasthityA hitAhitaprAptiparihAreSu 'nikAcitavanto niyamitavantaH, tathAhi|| bhavatedaM taJjIvataccharIramityabhyupagantavyam , anyo jIvo'nyacca zarIramityetaca parityAjyam , anuSThAnamapi etadanurUpameva vidhe-18 yamityevaM nikAcitavanta iti // tatra ye bhAgavatAdikaM liGgamabhyupagatAH pazcAlokAyatagranthazravaNena lokAyatAH saMvRttAsteSAMka || 'pUrvam' Adau pravrajyAgrahaNakAla evaitatparijJAtaM bhavati, tadyathA-parityaktaputra kalatrAH 'zramaNA' yatayo bhaviSyAmaH 'anagArA' gRh-6|| rahitAH tathA 'niSkizcanAH' kiJcanaM-dravyaM tadrahitAH tathA 'apazavoM gomahiSyAdirahitAH, paradattabhojinaH svataH pacanapAca-9 // 28 // nAdikriyArahitakhAta, bhikSaNazIlA bhikSavaH, kiyadakSyate anyadapi yatkiJcitpApaM sAvadhaM karmAnuSThAnaM tatsarve na kariSyAmI(mai)10thA pr.| For Private And Personal
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mari Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir tyevaM samyagutthAnenotthAya pUrva pazcAtte lokAyatikabhAvamupagatA AtmanaH-svataH pApakarmabhyoativiratA bhavanti, viratyabhAve ca | yatkurvanti tadarzayati-pUrva sAvadyArambhAnivRtti vidhAya nIlapaTAdikaM ca liGgamAsthAya khayamAtmanA sAvadyamanuSThAnamAdadatesvIkurvanti anyAnapyAdApayanti-grAhayantyanyamapyAdadAnaM-parigrahaM svIkurvantaM samanujAnanti / evameva-pUrvoktaprakAreNa strIpra dhAnAH striyopalakSitA vA kAmyanta iti kAmA bhujyanta iti bhogAsteSu sAtabahulatayA'jitendriyAH santasteSu kAmabhogeSu mUJchitA-1 18| ekIbhAvatAmApannA gRddhAH-kAGkAvanto grathitA-avabaddhA adhyupapannA-Adhikyena bhogeSu lubdhA rAgadveSA(SavazA)tA-rAgadve-18 pavazagAH kAmabhogAndhA vA, ta evaM kAmabhogeSu avabaddhAH santonAtmAnaM saMsArAtkarmapAzAdvA samucchedayanti-mocayanti, nApi paraM sadupadezadAnataH karmapAzAvapAzitaM samucchedayanti-karmabandhAtroTayanti, nApyanyAn dazavidhaprANavartinaHprANAn-prANinaH, tathA a| bhUvan bhavanti bhaviSyanti ca bhUtAni tathA AyuSkadhAraNAjIvAstAn tathA sattvAstathAvidhavIryAntarAyakSayopazamApAditavIryaguNopetAstAn na samucchedayanti, asadabhiprAyapravRttakhAta, te caivaMvidhAstaJjIvataccharIravAdino lokAyatikA ajitendriyatayA kAmabhogA-18 vasaktAH pUrvasaMyogAt-putradArAdikAtyahINA:-prabhraSTA ArAdyAtaH sarvaheyadharmebhya ityAryo mArgaH-sadanuSThAnarUpastamasaMprAptA iti, // evaM pUrvoktayA nItyA aihikAmuSmikalokadvayasadanuSThAnabhraSTA antarAla eva bhogeSu viSaNNAstiSThanti, na vivakSitaM pauNDarIkotkSepa-181 kANAdikaM kArya prasAdhayantIti / ayaM ca prathamaH puruSastajIvataccharIravAdI parisamApta iti // prathamapuruSAnantaraM dvitIyaM puruSajAta-18 madhikRtyAha ahAvare doce purisajAe paMcamahanbhUtietti Ahijai, iha khalu pAiNaM vA 6 saMtegatiyA maNussA, bhavaMti For Private And Personal
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga n mandir sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH 1 puNDarIkAdhya bhautikasAna // 28 // aNupuSeNaM loyaM uvavannA, taMjahA-AriyA vege aNAriyA vege evaM jAva durUvA vege, tesiM ca NaM mahaM ege rAyA bhavaha mahayA evaM ceva NiravasesaMjAva seNAvaiputtA, tesiM ca NaM egatie saDA bhavaMti kAmaMtaM samaNA ya mAhaNA ya pahAriMsu gamaNAe, tattha annayareNaM dhammeNaM pannattAro vayaM hameNaM dhammeNaM pannavaissAmo se evamAyANaha bhayaMtAro! jahA mae esa dhamme suakkhAe supannatte bhvti|| iha khalu paMca mahambhUtA, jehiM no bijjai kiriyAti vA akiriyAti vA sukaDeti vA dukkaDeti vA kallANeti vA pAvarati vA sAhati vA asAhuti vA siddhIti vA asiddhIti vA Niraeti vA aNiraeti vA avi aMtaso taNamAyamavi // taM ca pihuddeseNaM puDhobhUtasamavAtaM jANejA, taMjahA-puDhavI ege mahanbhUta Aja ducce mahanbhUte seU tace mahanbhUte vAU cautthe mahanbhUte AgAse paMcame mahanbhUte, icchete paMca mahanbhUyA aNimmiyA aNimmAvitA akaDA No kittimA No kaDagA aNAiyA aNihaNA avaMjhA apurohitA sasaMtA sAsatA AyachahA, puNa ege evamAhu-sato Natthi viNAso asato Natthi saMbhavo // etAvatAva jIvakAe, etAvatAca atyikAe, etAvatAva sabaloe, etaM muhaM logassa karaNayAe, aviyaMtaso taNamAyamavi // se kiNaM kiNAvemANe haNaM ghAyamANe parya payAvemANe avi aMtaso purisamavi kINittA ghAyaittA etthaMpi jANAhi Natthitthadoso, te No evaM vippaDivedeti, taMjahA-kiriyAi vA jAvaNiraei vI, evaM te virUvaruvehi 1 evaM pr| 10 // 28 // For Private And Personal
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri M a in Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsal Gyanmandir kammasamAraMbhehiM virUvarUvAI kAmabhogAiM samArabhaMti bhoyaNAe, evameva te aNAriyA vippaDivannA taM saddahamANA taM pattiyamANA jAva iti, te No havAe No pArAe, aMtarA kAmabhogesu visaNNA, doce purisajAe paMcamahanbhUtietti Ahie // sUtraM 10 // athazabda Anantorthe, prathamapuruSAnantaramaparo dvitIyaH puruSa eva puruSajAtaH paJcamiH (bhUtaiH) pRthivyaptejovAyvAkAzAkhyaizvarati pazcabhUtikaH paJca vA bhUtAni abhyupagamadvAreNa vidyante yakha sa paJcabhUtiko, makharthIyaSThaka, sa ca sAMkhyamatAvalambI AtmanastRNakubjIkaraNe'pyasAmarthyAbhyupagamAt bhUtAtmikAyAzca prakRteH sarvatra kartRvAbhyupagamAt draSTavyo, lokAyatamatAvalambI || vA nAstiko bhUtavyatiriktanAstikhAbhyupagamAdAkhyAyate, prathamapuruSAdanantaramayaM paJcabhUtAtmavAdyabhidhIyate ceti / atra ce prathamapuruSagamena 'iha khalu pAiNaM vetyAdiko granthaH supaNNatte bhavatItyetatparyavasAno'vagantavya iti // sAMprataM sAMkhyasya lokAyatikasya cAbhyupagamaM darzayitumAha-'iha' asin saMsAre dvitIyapuruSavaktavyatAdhikAre vA, khaluzabdo vAkyAlaGkAre, pRthivyAdImi paJca mahAbhUtAni vidyante, mahAnti ca tAni bhUtAni ca mahAbhUtAni, teSAM ca sarvavyApitayA'bhyupagamAta mahattvaM, tAni ca pazcaiva, aparasya SaSThasya kriyAkartekhenAnabhyupagamAta, yairhi paJcabhibhUtairapyupagamyamAnaiH 'na:' asAkaM kriyA-parispandAtmikA ceSTArUpA kriyate akriyA vA-nirvyApArarUpatayA sthitirUpA kriyate, tathAhi teSAM darzanaM-sattvarajastamorUpA prakRtibhUtAtmabhUtAH sarvA arthakriyAH karoti, puruSaH kevalamupamute, 'buddhyadhyavasitamartha puruSazcetayate' iti vacanAt , buddhizca prakRtireva tadvikArakhAt, tasyAzca prakRterbhUtAtmikAyAH sattvarajastamasAM cayApacayAbhyAM kriyAkriye svAtAmitikRlA bhUtebhya eva kriyAdIni pravartante, tabdha For Private And Personal
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahallvadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar mandir sUtrakRtAGge tirekeNAparasyAbhAvAditi bhAvaH / tathA suSTha kRtaM sukRtam etacca sattvaguNAdhikyena bhavati, tathA duSTaM kRtaM duSkRtam, etadapi 1 puNDarI2 zrutaska- rajastamasorutkaTatayA pravartate, evaM kalyANamiti vA pApakamiti vA sAdhviti vA asAdhviti vA ityetatsattvAdInAM guNAnAmutka kAdhya0 nutkarSatayA yathAsaMbhavamAyojanIyaM / tathepsitArthaniSThAnaM siddhiviparyayasvasiddhiH nirvANaM vA-siddhiH asiddhiH-saMsAraH saMsA bhautikasAGkIyAvRttiH . sthA riNAM tathA narakaH-pApakarmaNAM yAtanAsthAnam anarakastiryamanuSyAmarANAm , etatsarva sattvAdiguNAdhiSThitA bhUtAtmikA prakRti-18 // 282 // vidhatte / lokAyatAbhiprAyeNApIhaiva tathAvidhasukhaduHkhAvasthAne kharganarakAvitItyevamantazastRNamAtramapi yatkArya tadbhUtaireva pradhArUpApannaH kriyate, tathA coktam-'sattvaM laghu prakAzakamiSTamupaSTambhakaM balaM ca rajaH / guru caraNakameva tamaH pradIpavaccArthato vRttiH // 1 // " ityAdi / tadevaM sAMkhyAbhiprAyeNAtmanastRNakujIkaraNe'pyasAmarthyAllokAyatikAbhiprAyeNa khAtmana evAbhAvAdbhUtAnyeva sarvakAryakartaNItyevamabhyupagamaH, tAni ca samudAyarUpApannAni nAnAsvabhAvaM kArya kurvanti // taM ca teSAM samavAyaM pRthagbhUtapadoddezena jAnIyAta, tadyathA-pRthivyekA kAThinyalakSaNA mahAbhUtaM, tathA''po dravalakSaNA mahAbhUtaM, tathA teja uSNodyotalakSaNaM, tathA | vAyuhRtikampalakSaNaH, tathA'vagAhadAnalakSaNaM sarvadravyAdhArabhUtamAkAzamityevaM pRthagbhUto yaH padoddezastena kAyAkAratayA yasteSAM sama vAyaH sa ekavepi lakSyate ityetAni pUrvoktAni pRthivyAdIni, 'saMkhyA hyupAdIyamAnA saMkhyAntaraM nivartayatI'tikRkhA na nyUnA|ni nApyadhikAni, vizvavyApitayA mahAnti, trikAlabhavanAdbhUtAni, tadevametAnyeva pazca mahAbhUtAni 'prakRtemahAn mahato'haGkAra // 282 // | stasmAt gaNazca SoDazakaH / tasmAdapi SoDazakAtpaJcabhyaH paJca bhUtAni // 1 // ityevaM krameNa vyavasthitAni, apareNa kAlezvarAdinA kenacidanirmitAni-aniSpAditAni, tathA pareNAnirmApayitavyAni, tathA'kRtAni na kenacittAni kriyante, abhrendradhanurAdi eeeeeeeeeeed For Private And Personal
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsagarsanmandir | vadvikhasApariNAmena niSpannatvAt, tathA na ghaTavatkRtrimANi, kartRkaraNavyApArasAdhyAni na bhavantItyarthaH, tathA paravyApArAbhAvatayA 'no' naiva kRtakAni, apekSitaparavyApAraH svabhAvaniSpattau bhAvaH kRtaka iti vyapadizyate tAni ca visrasApariNAmena niSpa| nakhAtkRtakavyapadezabhAJji na bhavanti, tathA anAdyanidhanAni, avandhyAni - avazya kAryakartRNi, tathA na vidyate 'purohitaH' kArya prati pravartayitA yeSAM tAnyapurohitAni, svatantrANi svakAryakartRtvaM pratyaparanirapekSANi, zAzvatAni nityAni vA 'na kadAcidanIdRzaM jagaditi vacanAt, tadevaMbhUtAni paJca mahAbhUtAnyAtmapaSThAni punareke evamAhuH, AtmA cAkiJcitkaraH sAMkhyAnAM lokAyatikAnAM punaH kAyAkArapariNatAnyeva bhUtAnyabhivyaktacetanAni AtmavyapadezaM bhajanta iti / tadevaM sAMkhyAbhiprAyeNa 'sato' vidyamAnasya pradhAnAdernAsti 'vinAzaH' atyantAbhAvarUpo nApyasataH zazaviSANAdeH saMbhavaH - samutpattirasti, kAraNe kAryasya vidyamAnasyaivotpattiriSTA, nAsataH, sarvasmAtsarvasyotpattiprasaGgAt, tathA coktam - " nAsato jAyate bhAvo nAbhAvo jAyate sataH" ityAdi, tathA asataH kharaviSANAderakaraNAdupAdAnakAraNasya ca mRtpiNDAderghaTArthinopAdAnAdityAdibhyazca hetubhyaH kAraNe satkAryavAdaH / / tadevametAvAneva tAvaditi sAMkhyo lokAyatiko vA mAdhyasthyamavalambamAna evamAha, tadyathA asadyuktibhirvicAryamANastAvadetAvAneva jIvakAyo yaduta paJca mahAbhUtAni, yatastAnyeva sAMkhyAbhiprAyeNa pradhAnarUpatAmApannAni sattvAdiguNopacayApacayAbhyAM | sarvakAryakartRNi, AtmA cAkiJcitkaratvAdasatkalpa eva, lokAyatasya tu sa nAstyevetyata 'etAvAneva' bhUtamAtra eva jIvakAyaH, | tathA etAvAneva - bhUtAstitvamAtra evAstikAyo nAparaH kazcittIrthikAbhipretaH padArtho'stIti / tathA etAvAneva sarvaloko yaduta paJca | mahAbhUtAni pradhAnarUpApannAni, AtmA cAkartA nirguNaH sAMkhyasya, lokAyatikasya tu paJcabhUtAtmaka eva lokaH, tadatiriktasyAparasya sUtrakR. 48 www.kobatirth.org For Private And Personal
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar m andir 1 puNDarIkAdhyaya sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH pAzcamA tikaH // 283 // padArthasyAbhAvAditi / tathA etadeva paJcabhUtAstivaM 'mukhaM kAraNaM lokasya, etadeva ca kAraNatayA sarvakAryeSu vyApriyate, tathAhi-sAMkhyasya pradhAnAtmabhyAM sRSTirupajAyate, lokAyatikasya tu bhUtAnyeva antazastRNamAtramapi kArya kurvanti, tadatiriktasyAparassAbhAvAditi bhaavH||s caivaMvAyekatrAtmanokizcitkarakhAdanyatra cAtmano'sattvAdasadanuSThAnerapyAtmA pApaiH karmabhirna badhyata iti (manyatetada) darzayitamAha-'se kINa'mityAdi 'seti sa iti yaH kazcitpuruSaH krayArthI 'krINan kizcit krayeNa gRhaMstathAparaM kApayaMstathA prANino nan-hiMsan tathA parairghAtayan-vyApAdayan tathA pacanapAcanAdikAM kriyAM kurvastathA'paraizca pAcayan , asya copalakSaNArthabAta (anumodayan) krINataH krApayato to ghAtayataH pacataHpAcayatazcAparAMstathA apyantazaH puruSamapi paJcendriyaM vikrIya pAtayikhA, api paJcendriyaghAte nAsti doSotra evaM 'jAnIhi avagaccha, kiM punarekendriyavanaspatighAta itypishbdaarthH| tatazcaivavAdinaH sAMkhyA bArhaspatyA vA 'no' naiva 'etad vakSyamANaM 'viprativedayanti' jAnanti, tadyathA-kriyA-parispandAtmikA sAvadyAnuSThAnarUpA evamakriyA vA-sthAnAdilakSaNA yAvadevameva 'virUparUpaiH' uccAvacairnAnAprakArairjalasnAnAvagAhanAdikaistathA prANyupamardakAribhiH karmasamArambhaiH 'virUparUpAn nAnAprakArAn surApAnamAMsabhakSaNAgamyagamanAdikAn kAmabhogAn samArabhante svataH, parAMzca codayanti-nAstyatra doSa ityevaM pratAryAsatkAryakaraNAya prerayanti, evaM ca te'nAryA anAryakarmakArikhAdAryAnmArgAviruddhaM mArga pratipannAH vipratipannAH, tathAhi-sAMkhyAnAmacetanakhAtprakRteH kAryakartRvaM nopapadyate, acetanakhaM tu tasyAH 'caitanyaM puruSasya svarUpa miti vacanAt , Atmaiva pratibimbodayanyAyena kariSyatIti cettadapi na yuktisaMgataM, yato'kartRkhAdAtmano nityakhAcca pratibimbodayo na yujyate, kiMca-nityatAtprakRtermahadAdivikAratayA notpattiH syAt , apica-'nAsato jAyate bhAvo, nAbhAvo jAyate sata' ityAdyabhyupa 8 // 28 // For Private And Personal
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma i n Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir gamAtpradhAnAtmanoreva vidyamAnakhAnmahadahaGkArAderanutpattireva, ekakhAcca prakRterekAtmaviyoge sati sarvAtmanAM viyogaH syAd ekasaMbandhe vA sarvAtmanAM prakRtisaMyogo na punaH kasyacittattvaparijJAnAt prakRtiviyoge mokSo'parasya tu viparyayAtsaMsAra iti, evaM jagadvaicivyaM na syAd , AtmanazcAkartRkhe tatkRtau bandhamokSau na syAtAm , etacca dRSTeSTabAdhitaM / nApi kAraNe satkAryavAdo, yuktibhiranupapadyamAnakhAta, tathAhi-mRtpiNDAvasthAyAM ghaTotpatteH prAgghaTasaMbandhinAM karmaguNavyapadezAnAmabhAvAta , ghaTArthinAM ca kriyAsu pravRtena kAraNe kAryamiti // lokAyatikasyApi bhUtAnAmacetanakhAtkartRkhAnupapattiH, kAyAkArapariNatAnAM caitanyAbhivyaktyabhyupagame ca maraNAbhAvaprasaGgaH syAta, tasmAnna paJcabhUtAtmakaM jagaditi sthitam / apica-idaM jJAnaM svasaMvittisiddhamAtmAnaM dhrminnmupsthaap| yati, naca bhUtAnyeva dharmilena parikalpayituM yujyante, teSAmacetanatvAd, atha kAyAkArapariNatAnAM caitanyaM dharmo bhaviSyatItyeta-IIXI dapyayuktaM, yataH kAyAkArapariNAma eva teSAmAtmAnamadhiSThAtAramantareNa na bhavitumarhati, nirhetukatvaprasaGgAt, nirhetukatve ca nityaM | sattvamasattvaM vA syAditi / tadevaM bhUtavyatirikta AtmA, tasiMzca sati sadasadanuSThAnataH puNyapApe, tatazca jagadvaicitryasiddhiriti / evaM ca vyavasthite te'nAryAH sAMkhyA lokAyatikA vA paJcamahAbhUtapradhAnAbhyupagamena vipratipannA yatkuryustadarzayitumAha-'taM sa hamANA' ityAdi, 'tam' AtmIyamabhyupagamaM pUrvoktayA nItyA niyuktikamapi zraddadhAnAH paJcamahAbhUtAtmakapradhAnasya sarvakAryANi || | upagacchanti, tadeva ca satyamityevaM 'pratiyantaH' pratipadyamAnAstadeva cAtmIyamabhyupagamaM rocayantastaddharmasyAkhyAtAraM prazaMsayantaH, tadyathA-vAkhyAto bhavatA dharmo'smAkamayamatyantamabhipreta ityevaM te tadadhyavasAyAH-sAvadyAnuSThAnenApyadharmo na bhavatItyadhyavasAyinaH eeeeeeeeeeeeesese Reeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar m andir 1 puNDarIkAdhya0 | IzvarakAra NikaH sUtrakRtAGge strIkAmeSu mUJchitA ityevaM pUrvavajjJeyaM yAvattadantare kAmabhogeSu viSaNNA aihikAmuSmikobhayakAryabhraSTA nAtmatrA(natrANAya nApi 2 zrutaska-18| pareSAmiti / bhavatyevaM dvitIyaH puruSajAtaH paJcamahAbhUtAbhyupagamiko vyAkhyAta iti // sAmpratamIzvarakAraNikamadhikRtyAhandhe zIlA- ahAvare tacce purisajAe IsarakAraNie iti Ahijjai, iha khalu pAdINaM vA 6 saMtagatiyA maNussA bhavaMkIyAvRttiH ti aNuputreNaM loyaM uvavannA, taM0-AriyA vege jAva tesiMca NaM mahaMte ege rAyA bhavai jAva seNAvaiputtA, tesiM ca NaM egatIe saDDI bhavai, kAmaM taM samaNA ya mAhaNAya pahAriMsugamaNAe jAva jahA mae esa dhamme // 284 // suakkhAe supannatte bhavai // iha khalu dhammA purisAdiyA parisottariyA purisappaNIyA purisasaMbhUyA purisapajjotitA purisaabhisamaNNAgayA purisameva abhibhUya ciTThati, se jahANAmae gaMDe siyA sarIre jAe sarIre saMvuDDhe sarIre abhisamaNNAgae sarIrameva abhibhUya ciTThati, evameva dhammA purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciTThati / se jahANAmae araI siyA sarIre jAyA sarIre saMvuDDA sarIre abhisamapaNAgayA sarIrameva abhibhUya ciTThati, evameva dhammAvi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciTThati / se jahANAmae vammie siyA puDhavijAe puDhavisaMvur3e puDhaviabhisamaNNAgae puDhavimeva abhibhUya ciTThai evameva dhammAvi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciTThati / se jahANAmae rukkhe siyA puDhavijAe puDhavisaMvuDhe puDhaviabhisamaNNAgae puDhavimeva abhibhUya ciTThati, evameva dhammAvi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya citttthti| se jahANAmae pukakhariNI siyA paDhavijAyA jAva puDhavimeva abhibhUya ciTTha // 28 // For Private And Personal
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma lla Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir Seceaeeeeeeeeeeeeeee ti, evameva dhammAvi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciTThati / se jahANAmae udagapukkhale siyA udagajAe jAva udagameva abhibhUya ciTThati, evameva dhammAvi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciTThati / se jahANAmae udgabubbue siyA udagajAe jAva udagameva abhibhUya ciTThati, evameva dhammAvi purisAdiyA jAva purisameva abhibhUya ciTThati // jaMpiya imaM samaNANaM NiggaMthANaM uddiTTa paNIyaM viyaMjiyaM duvAlasaMgaM gaNipiDayaM, taMjahA-AyAro sUyagaDojAva dihivAto, sabamevaM micchA, Na eyaM tahiyaM, Na evaM AhAtahiyaM, imaM sacaM imaM tahiyaM imaM AhAtahiyaM, te evaM sannaM kuvaMti, te evaM sannaM saMThaveMti, te evaM sannaM sovaTThavayaMti, tamevaM te tajAiyaM dukkhaM NAtiuti sauNI paMjaraM jahA // te No evaM vippaDivedeti, taMjahA-kiriyA i vA jAva aNirae i vA, evAmeva te virUvasvehi kammasamAraMbhehiM virUvarUvAI kAmabhogAiM samAraMbhaMti bhoyaNAe, evAmeva te aNAriyA vippaDivannA evaM saddahamANA jAva iti te No havAe No pArAe, aMtarA kAmabhogesu visapaNetti, tace purisajAe IsarakAraNietti Ahie (sUtraM 11) // atha dvitIyapuruSAdanantaraM tRtIya IzvarakAraNika AkhyAyate, samastasyApi cetanAcetanarUpasya jagata IzvaraH kAraNaM, pramANaM cAtra| tanubhuvanakaraNAdikaM dharmilenopAdIyate, IzvarakartRkamiti sAdhyo dharmaH, saMsthAnavizeSatvAt kUpadevakulAdivat tathA sthikhA 2 pravRtte- 4 vAsyAdivat , uktaM ca-"ajJo janturanIzaH syAdAtmanaH sukhduHkhyoH| Izvaraprerito gacchetsvarga vA zvabhrameva vA // 1 // " ityAdi / tathA 'puruSa evedaM sarva yadbhUtaM yacca bhAvya' mityAdi, tathA coktam-"eka eva hi bhUtAtmA, bhUte bhUte pratiSThitaH / ekadhA bahudhA For Private And Personal
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar kAdhyaka NikA sUtrakRtAGge, caiva, dRzyate jalacandravad // 1 // " ityAdi, tadevamIzvarakAraNika AtmAdvaitavAdI vA tRtIyaH puruSajAta AkhyAyate / 'iha khalu 1 puNDarI2zrutaska- ityAdi, ihaiva-puruSajAtaprastAve, khaluzabdovAkyAlaGkAre, prAcyAdiSu dikSvanyatamasyAM dizi vyavasthitaH kazcidevaM brUyAt , tadyathAndhe zIlArAjAnamuddizya tAvadyAvatvAkhyAtaH suprajJapto dharmo bhavati // sa cAyam-iha khalu dharmAH-svabhAvAzcetanAcetanarUpAH puruSa-Izvara A izvarakArakIyAvRttiH smA vA kAraNamAdiryeSAM te puruSAdikA IzvarakAraNikA AtmakAraNikA vA, tathA puruSa evottaraM-kArya yeSAM te puruSottarAH, tathA // 285 // puruSeNa praNItAH sarvasya tadadhiSThitakhAt tadAtmakakhAdvA, tathA puruSeNa dyotitAH-prakAzIkRtAH pradIpamaNisUryAdineva ghaTapaTAdaya || iti / te ca dharmA jIvAnAM janmajarAmaraNavyAdhirogazokasukhaduHkhajIvanAdikAH, ajIvadharmAstu mUrtimatAM dravyANAM varNagandharasa-1|| // sparzA amUrtimatAM ca dharmAdharmAkAzAnAM gatyAdikA dharmAH, sarvepIzvarakRtA AtmAdvaitavAde vA''tmavivartAH, sarve'pyete puruSame-12 || vAbhibhUya-abhivyApya tiSThanti / asinnarthe dRSTAntAnAvirbhAvayannAha se jahANAmae' ityAdi, sezabdastacchabdArthe, nAmazabdaH | saMbhAvanAyAM, tadyathA nAma gaNDaM 'syAdu' bhavet , saMbhAvyate ca zarIriNAM saMsArAntargatAnAM karmavazagAnAM gaNDAdisamudbhavaH, tacca zarIre 18 |jAtaM-zarIrajAtaM zarIrAvayavabhUtaM, tathA zarIre vRddhimupagataM- zarIrAbhivRddhau ca tasyAbhivRddhiH, tathA zarIrebhisamanvAgata-zarIramA-| bhimukhyena vyApya vyavasthitaM, na tadavayavo'pi zarIrAtpRthagbhUta iti bhAvaH, tathA zarIramevAbhibhUya-Abhimukhyena pIDayitvA // 285 // tiSThati, yadivA tadupazame zarIramevAzritya taddaNDaM tiSThati na zarIrAddhahirbhavati, etaduktaM bhavati-yathA taspiTakaM zarIraikadezabhUtaM naza yuktizatenApi zarIrAtpRthagdarzayituM zakyate, evamevAmI dharmAzcetanAcetanarUpAste sarve'pIzvarakartRkA na te IzvarAtpRthakkartuM pAryante, For Private And Personal
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatirth.org Shri Matt Aradhana Kendra Acharya Shri Kailashsag a nmandir eeeeeeeeeeeeeeeeee yadivA sarvavyApina AtmanastrailokyodaravivaravartipadArthAtmano ye kecana dharmAH prAduSpanti te pRthakartuM na zakyante, yathA taddaNDaM 2 zarIravikArabhUtaM tadapRthagbhUtaM tadvinAze ca zarIramevAvatiSThate, evameva sarve'pi dharmAH puruSAdikAH puruSakAraNikAH puruSavikArarUpA vA na puruSAtpRthagbhavitumarhanti tadvikArApagame cAtmAnamevAzrityAvatiSThante-na tasmAdahirbhavantIti, zAstre ca dRSTAntaprAcuryamaviruddhaM, yadivA'sminnarthe bahavo dRSTAntAH saMbhavantIzvarakartRtvavAdasyAtmAdvaitavAdasya ca suprasiddhatvAdRSTAntabahutvamityAha-'se jahA'ityAdi, tad yathA nAmAratiH-cittodvegalakSaNA 'syAd' bhavet , sA ca zarIrajAtA ityAdi gaNDavanneyA, dArTAntike'pyevameva, sarve dharmAH puruSAdikAH puruSaprabhavA ityAdi pUrvavanneyaM / tathA tad yathA nAma valmIkaM-pRthvIvikArarUpaM syAt, tacca pRthivyAM jAtaM pRthivIsaMbaddhaM pRthivyabhisamanvAgataM pRthivImevAbhi[saMbhUya tiSThati, evameva yadetacetanAcetanarUpaM tatsarvamIzvarakAraNikamAtma& vivartarUpaM vA nAtmanaH pRthagbhavitumarhati, pRthivyA valmIkavat / tathA tat yathA nAma vRkSo'zokAdikaH syAt sa ca pRthi-10 | vIjAta ityAdi dRSTAntadASTontike pUrvavadAyojye, tad yathA nAma puSkariNI syAt-taDAgarUpA bhavet , sApi pRthivyAmeva jAtetyAdi prAgvaccaya'H, tathA tad yathA nAma puSkalaM pracuramudakapuSkalam-udakaprAcurya tacca taddharmatvAdudakameva yAvadudakamevA- 18 bhibhUya tiSThatyevaM dArzantike'pyAyojyaM, tathA tad yathA nAmodakabuddhadaH syAd , atrApi dRSTAntadA_ntike, na tasAdavayavinaH || pRthagbhUta iti sugamam // tadevaM yadIzvarakRtatvenAbhyupagamyate tatsarvaM tathyamaparaM tu mithyA ityetadAvirbhAvayannAha-yadapi cedaM saMvyavahArataH pratyakSAsannabhUtaM 'zramaNAnAM yatInAM 'nirgranthAnAM niSkiJcanAnAmuddiSTaM tadartha praNItaM vyaJjitaM teSAmabhivyaktIkRtaM dvAdazAGgaM gaNipiTakaM tadyathA-AcAra ityAdi yAvadRSTivAdaH, sarvametanmithyA anIzvarapraNItakhAt varuciviracitarathyApu For Private And Personal
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashaga 11% mandir eveloet sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH kAdhya // 286 // ruSavAkyavat , tathA naitattathyaM, mithyetyanenAbhUtodbhAvanatvamAviSkRtamacauracaurakhavat, naitattathyamityanena tu sadbhUtArthanidbhavo yathA // 1 puNDarInAstyAtmeti, tathA naitadyAthAtathyam-yathA'vasthito'rtho na tathA'vasthitamiti bhAvaH, anena sadbhUtArthanihavenAsadbhUtAthAropaNamAviSkRtaM, tad yathA gAmazvaM yuvato'zvaM vA gAmiti, ekArthikAni vaitAni zakrendrAdivadraSTavyAni / tadevaM yadetadvAdazAGgaM gaNi- izvarakArapiTakaM tadanIzvarapraNItakhAnmithyeti sthitam , idaM tu punarIzvarakatakalaM nAmAtmAdvaitaM vA satyaM yathA'vasthitArthapratipAdanAt / ta- NikaH thedameva tathyaM sadbhUtArthodbhAsanAt , tadevaM te IzvarakAraNikA AtmAdvaitavAdino vA 'evam anantaroktayA nItyA sarva tanubhuvanakaraNAdikamIzvarakAraNikaM tathA sarva cetanamacetanaM vA''tmavivartasvabhAvam , Atmana eva sarvAkAratayotpatterityevaM saMjJAnaM saMjJA tAmevaM kurvantyanyeSAM ca te svadarzanAnuraktamanasAM saMjJA saMsthApayanti, tathA ta eva evaMbhUtAM saMjJAM vakSyamANena nyAyena niyuktikAmapi suSTha upa-sAmIpyena tadAgrahitayA tadabhimukhA yuktIninISavaH 'sthApayanti' pratiSThApayanti / te caivavAdinastamIzvarakatekhavAdamAtmAdvaitavAda vA nAtivartante, tadabhyupagamajAtIyaM ca duHkha-duHkhahetutsAhaHkhaM nAtivartante na troTayanti vA, asinnarthe 1dhAntamAha-yathA zakuniH-pakSivizeSo lAvakAdikaH paJjaraM nAtivartate paunaHpunyena bhrAntvA tatraiva vartate, evaM te'pyevabhUtAbhyupa-18 gamavAdinastadApAditakarmabandhanaM nAtivartante na vA troTayanti / te ca svAgrahAbhimAnagrahAstA naitadvakSyamANaM viprativedayantina samyak jAnanti, tadyathA-iyaM kriyA-sadanuSThAnarUpeyaM cAkriyA-tadviparItetyevaM svAgrahiNo nAnyat zobhanamazobhanaM vA yAvadaya // 286 // || manaraka ityevaM sadasadvivekarahitatvAnnAvadhArayanti, evameva yathAkathaJcitte virUparUpaiH karmasamArambhaiH nAnAprakAraiH sAvadyAnuSThA- || | naivyopArjanopAyabhUtairdravyamupAdAya virUparUpAnkAmabhogAnuccAvacAnsamAcaranti bhojanAya-upabhogArthamityevamanAstei viruddhaM || For Private And Personal
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Aradhana Kendra www.kebatirth.org Acharya Shri Kailashsa h a manat teen9999900000000000000 mArga pratipannA vipratipanA na samyagvAdino bhavanti, tathAhi sarvamIzvarakartRkamityatrAbhyupagame kimasAvIzvaraH-khata evAparAn kriyAsu pravarta(ya)te utApareNa preritaH, tatra yadyAyaH pekSastadA tadvadanyeSAmapi khata eva kriyAsu pravRttirbhaviSyati kimantargaDunezvara| parikalpanena?, athAsAvapyaparapreritaH, so'pyapareNa so'pyapareNetyevamanavasthAlatA nabhomaNDalamAlinI prasarpati / kizcai asAvIzvaro mahApuruSatayA vItarAgatopetaH sannekAnarakayogyAsu kriyAsupravartayatyaparAMstu khargApavargayogyAsviti ?, atha te pUrvazubhAzubhAritodayAdeva tathAvidhAsu kriyAsu pravartante, sa tu nimittamAtram , tadapi na yuktisaMgataM, yataH prAktanAzubhapravartanamapi tadAyattameva, tathA coktam-"ano jantu"rityAdi, atha tadapi prAktanamanyena prAktanatareNa kAritamiti, evamanAdihetuparampareti, evaM ca sati tata eva zubhAzubhe sthAne bhaviSyataH kimIzvaraparikalpanena, tathA coktam-"zastrauSadhAdisaMbandhAcaitrasya vraNarohaNe / asaMbaddhasya kiM sthANoH, kAraNalaM na kalpyate // 1 // " ityAdi / yaccoktaM-sarva tanubhuvanakaraNAdikaM buddhimatkAraNapUrvakaM saMsthAnavizeSalAt devakulAdivaditi, etadapi na yuktisaMgataM, yata etadapi sAdhanaM na bhavadabhipretamIzvaraM sAdhayati, tena sAdhaM vyAptyasiddhaH, devakulAdike dRSTAnte'nIzvarasyaiva kartRkhenAbhyupagamAt , na ca saMsthAnazabdapravRttimAtreNa sarvasya buddhimatkAraNapUrvakalaM sidhyati, anyathA'nupapattilakSaNasya sAdhyasAdhanayoH pratibandhaskhAbhAvAt , athAvinAbhAvamantareNaiva saMsthAnamAtradarzanAtsAdhyasiddhiH syAd, evaM ca satyatiprasaGgaH sAt , uktaM ca-"anyathA kumbhakAreNa, mRdvikArasya kasyacit / ghaTAdeH karaNAtsiddhyevalmIkasyApi tatkRtiH // 1 // " ityAdi / na cezvarakatave jagadvaicitryaM sidhyati, tassaikarUpatrAdityuktaprAyamiti / AtmAdvaitapakSasvatyantamayuktisaMgatakhA1 parAsu kriyAsu pravartate utA. pravartayate utA0pra0 / 2 0stataH pra0 / 3 kiM cA0 / 4 pUrvAzubha. For Private And Personal
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mane www.kobatirth.org m Acharya Shri Kailashsagar Aradhana Kendra andir sUtrakRtAGge 18 nAzrayaNIyaH, tathAhi-tatra na pramANaM na prameyaM na pratipAdyaM na pratipAdako na heturna dRSTAnto na tadAbhAso bhedenAvagamyate, sarva-18/1 puNDarI 2 zrutaska- syaiva jagata ekatvaM syAd AtmanobhinnatvAt , tadabhAve ca kaH kena pratipAdyate ? ityapraNayanameva zAstrasya, AtmanazcaikatvAta sa, AtmanazcakatvAta- kAdhyanindhe zIlA- | kAryamapyekAkArameva syAdityato nirhetukaM jagadvaicitryaM, tathA ca sati-"nityaM sattvamasatvaM vA'hetoranyAnapekSaNAt / apekSAto yativAdI kAyAvRttiH hi bhAvAnAM, kAdAcitkatvasaMbhavaH // 1 // " ityAdi / tadevamIzvarakartRtvamAtmAdvaitapakSazca yuktibhirvicAryamANo na kathaJcid ghaTAM // 287 // prAJcati, tathApi ete svadarzanamohamohitAstajjAtIyAhuHkhAt zakuniH paJjarAdiva nAtimucyante, vipratipannAzca tatpratipAdikAbhiyuktibhistadeva khapakSaM pratiyanti zraddadhatIti pUrvavanneyaM yAvat 'No havAe No pArAe aMtarA kAmabhogesu visaNNa'tti ityayaM tRtIyaH puruSajAta IzvarakAraNika iti / sa hyevamAha-'yasya buddhirna lipyeta, hatvA sarvamidaM jagat / AkAzamiva paGkena, nAsau pApena lipyate // 1 // ityAdyasamaJjasabhASitayA tyaktvA pUrvasaMyogamaprApto vivakSitaM sthAnamantarAla eva kAmabhogeSu macchito viSaNNa ityavagantavyamiti // sAmprataM caturthapuruSajAtamadhikRtyAhaahAvare cautthe purisajAe NiyativAietti Ahijjai,iha khalu pAINaM vA 6 taheva jAva seNAvaiputtA vA, tesiM ca NaM egatIe saDDI bhavai, kAmaM taM samaNA ya mAhaNA ya saMpahAriMsu gamaNAe jAva mae esa dhamme // 287 // suakkhAe supannatte bhavai // iha khalu duve purisA bhavaMti-ege purise kiriyamAikkhai ege purise NokiriyamAikkhai, je ya purise kiriyamAikkhai je ya purise NokiriyamAikkhai dovi te purisA tullA For Private And Personal
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma r a nmandit www.kabatirth.org adhana Kendra Acharya Shri Kailashag egaTThA, kAraNamAvannA / / bAla puNa evaM vippaDivedeti kAraNamAvanne ahamaMsi dukkhAmi vA soyAmi vA jUrAmi vA tippAmi vA pIDAmi vA paritappAmi vA ahameyamakAsi paro vA jaM dukkhai vA soyai vA jUrai vA tippaha vA pIDaha vA paritappaDa vA paro evamakAsi,evaM se bAle sakAraNaM vA parakAraNaM vA evaM vippaDivedeti kAraNamAvanne // mehAvI puNa evaM vippaDivedeti kAraNamAvanne-ahamaMsi dukkhAmi vA soyAmi vA jUrAmi vA tippAmi vA pIDAmi vA paritappAmi vA, No ahaM evamakAsi, paro vA jaM dukkhai vA jAva paritappai vA No paro evamakAsi, evaM se mehAvI sakAraNaM vA parakAraNaM vA evaM vippaDivedeti kAraNamAvanne, se bemi pAINaM vA 6 je tasathAvarA pANA te evaM saMghAyamAgacchaMti te evaM vipariyAsamAvajaMti te evaM vivegamAgacchaMti te evaM vihANamAgacchaMti te evaM saMgatiyaMti uvehAe, No evaM vippaDivedeti, taM jahA-kiriyAti vA jAva Niraeti vA aNiraeti vA, evaM te visvarUvehiM kammasamAraMbhehiM virUvarUvAI kAmabhogAiM samArabhaMti bhoyaNAe // evameva te aNAriyA vippaDivannA taM saddahamANA jAva iti te No havAe No pArAe aMtarA kAmabhogesu visaNNA / cautthe purisajAe NiyaivAietti Ahie // iccete cattAri purisajAyA NANApannA NANAchaMdA NANAsIlA NANAdiTThI NANAruI NANAraMbhA NANAajjhavasANasaMjuttA pahINaputvasaMjogA AriyaM maggaM asaMpattA iti te No havAe No pArAe aMtarA kAmabhogesu visaNNA // (sUtraM 12) // For Private And Personal
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarh Frenmandir sUtrakRtAGge atha tRtIyapuruSAdanantaramaparazcaturthaH puruSa eva puruSajAto niyativAdika AkhyAyate pratipAdyate, sa caivamAha-nAtra kazci-1|| 1 puNDarI2 zrutaska- kAlezvarAdikaH kAraNaM nApi puruSakAraH, samAnakriyANAmapi kasyacideva niyatibalAdarthasiddheH, ato niyatireva kAraNam , ukta kAdhyanindhe zIlA- |ca-"prAptavyo niyatibalAzrayeNa yo'rthaH, so'vazyaM bhavati nRNAM zubho'zubho vA / bhUtAnAM mahati kRte'pi hi prayatne, nAbhAvyaM bhavati yativAdI na bhAvino'sti naashH||1||" ityAdi / 'iha khalu pAINaM' ityAdiko granthaH prAgvavetavyo yAvadeSa dharmo-niyativAda-12 Read rUpaH khAkhyAtaH suprajJapto bhavatIti // sa ca niyativAdI svAbhyupagama darzayitumAha-'iha khalu duve purisA bhavaMtI'tyAdi, 'iha' asin jagati khaluzabdo vAkyAlaGkAre, dvau puruSo bhavataH, tatraikaH kriyAmAkhyAti, kriyA hi dezAddezAntarAvAptilakSaNA puruSasya bhavati, na kAlezvarAdinA coditasya bhavati, apitu niyatipreritasya, evamakriyApi / yadi tAvasvatatrau kriyAvAdamakriyAvAdaM ca samAzritau tau dvAvapi niyatyadhInatvAttulyau, yadi punasto khatatrau bhavatastataH kriyAkriyAbhedAnna tulyau syAtAmiti, ata ekArthAvekakAraNApannatvAditi, niyativazenaiva tau niyativAdamaniyativAdaM cAzritAviti bhAvaH / upalakSaNArthatvAccAsyAnyo'pi yaH kazcitkAlezvarAdipakSAntaramAzrayati so'pi niyaticodita eva draSTavya iti / / sAmprataM niyativAdI paramatodvibhAvaviSayA''ha-'bAlaH' ajJaH puruSakArakAlezvaravAdItyAdikaH, punariti vizeSaNArthaH, tadeva darzayati-'evaM' miti vakSyamANanItyA / 'viprativedayati' jAnIte kAraNamApannaH sukhaduHkhayoH sukRtaduSkRtayorvA khakRta eva puruSakAraH kAlezvarAdivoM kaarnnmityevm-IS288|| 1 yatta0 pr0|2 punarapi niyativAdyeva khapakSamanyathA samarthayitumAha pra0 / 3 yuktyantaropanyAsArthaH pr0| 4 naH, kAraNamuddizya vakSyamANAca kAraNAt | niyatireva kI na puruSakArAdikamiti bhAvaH, tadeva niyativAdasamarthanakAraNaM darzayati, tadyathA-yo'haM0 pra0 / For Private And Personal
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashsagabupaanmandir Shri Mano Aradhana Kendra www.kobatirth.org bhyupapanno nAnyaniyatyAdikaM kAraNamastIti, tadevAha-tadyathA-yo'hamami 'dukkhAmi'tti zArIraM mAnasaM duHkhamanubhavAmi tathA zocAmi-iSTAniSTaviyogasaMprayogakRtaM zokamanubhavAmi, tathA 'tippAmitti zArIrabalaM kSarAmi, tathA 'pIDAmitti sabAhyAbhyantarayA pIDayA pIDAmanubhavAmi, tathA 'paritappAmitti paritApamanubhavAmi, tathA 'jUrAmitti anAryakarmaNi pravRttamAtmAnaM garhAmi, anarthAvAptau visUrayAmItyarthaH, tadevaM yadahaM duHkhamanubhavAmi tadahamevAkArSa, parapIDayA kRtavAnasItyarthaH, tathA paro'pi yahaHkhazokAdikamanubhavati mayi vA''pAdayati tatsvayameva kRtamiti, tadeva darzayati-'paro vetyAdi, tathA paropi yanmAM duHkh| yati zocayatItyAdi prAgvaneyaM tatsarvamahamakArSamityevaM dvAbhyAmAkalitojjJo vA bAla evaM 'viprativedayati jAnIte svakAraNaM IS vA parakAraNaM vA sarva duHkhAdi puruSakArakRtamiti jAnIte evaM puruSakArakAraNamApanna iti // tadevaM niyativAdI puruSakArakAraNa vAdino bAlakhamApAdya svamatamAha-medhA-maryAdA prajJA vA tadvAn medhAvI-niyativAdapakSAzrayI evaM viprativedayati-jAnIte, kAraNamApanna iti niyatireva kAraNaM su(duH)khAdyanubhavasya, tadyathA-yo'hamami duHkhayAmi zocayAmi tathA 'tippAmitti kSarAmi 'pIDAmiti pIDAmanubhavAmi 'paritappAmiti paritApamanubhavAmi, nAhamevamakArSe duHkham , api tu niyatita evaita-13 nmayyAgataM, na puruSakArAdikRtaM, yato na hi kasyacidAtmA'niSTo yenAniSTA duHkhotpAdAdikAH kriyAH samArabhate, niyatyaivAsAva| nicchannapi tatkAryate yena duHkhaparamparAbhAgbhavati, kAraNamApana iti pare'pyevameva yojanIyam / evaM sati niyativAdI medhAvIti sollaNThametat , sa kila niyativAdI dRSTaM puruSakAraM parityajyAdRSTaniyativAdAzrayeNa mahAvivekItyevamullaNThyate, svakAraNaM parakAraNaM ca duHkhAdikamanubhavanniyatikRtametadevaM viprativedayati-jAnAti nAtmakRtaM niyatikAraNamApanaM, kAraNaM cAtraikasyAsadanuSThAnaratasyApi sUtrakR. 49 For Private And Personal
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAGkIyAvRttiH // 289 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaanmandir na duHkhamutpadyate parasya tu sadanuSThAyino'pi tadbhavatItyato niyatireva kartrIti / tadevaM niyativAde sthite paramapi yatkiJcittatsarvaM niyatyadhInamiti darzayitumAha-' se bemI' tyAdi, so'haM niyativAdI yuktito nizcitya 'bravImI'ti pratipAdayAmi ye kecana prAcyAdiSu dikSu trasyantIti trasA-dvIndriyAdayaH sthAvarAzca - pRthivyAdayaH prANAH prANinaste sarve'pyevaM niyatita evaudArikAdizarIrasaMbandhamAgacchanti, nAnyena kenacitkarmAdinA zarIraM grAhyante, tathA bAlakumArayauvanasthaviravRddhAvasthAdikaM vividhaparyAyaM niyatita evAnubhavanti tathA niyatita eva 'viveka' zarIrAtpRthagbhAvamanubhavanti, tathA niyatita eva vividhaM vidhAnam - avasthAvizeSaM kubjakANakhaJjavAmana kajarAmaraNarogazokAdikaM bIbhatsamAgacchanti, tadevaM te prANinastrasAH sthAvarA ' evaM ' pUrvoktayA nItyA saMgatiM yAnti-niyatimApannA nAnAvidhavidhAnabhAjo bhavanti, ta eva vA niyativAdinaH 'saMgaiyaM' ti niyatimAzritya 'tadutprekSayA' niyativAdotprekSayA yatkiJcanakAritayA paralokAbhIravo 'no' naiva etadvakSyamANaM viprativedayanti - jAnanti tadyathA - kriyA| sadnuSThAnarUpA akriyA tu-asadanuSThAnarUpA ityAdi yAvadevaM te niyativAdinastadupari sarva doSajAtaM prakSipya virUparUpaiH karmasamA - rambharvirUparUpAn kAmabhogAn bhojanAya - upabhogArthaM samArabhanta iti / tadevameva - pUrvoktayA nItyA tenAryA virUpaM niyatimArga pratipannA vipratipannAH, anAryakhaM punasteSAM niyuktikasyaiva niyativAdasya samAzrayaNAt, tathAhi - asau niyatiH kiM svata eva niyatikhabhAvA utAnyayA niyatyA niyamyate ? kiMcAtaH 1, tatra yadyasau svayameva tathAsvabhAvA sarvapadArthAnAmeva tathAsvabhAvalaM kiM na kalpyate ?, kiM bahudoSayA niyatyA samAzritayA ? / athAnyayA niyatyA tathA niyamyate, sA'pyanyayA sA'pyanyayetyevamanavasthA | For Private And Personal Despesese 1 puNDarIkAdhya0niyativAdI // 289 //
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Martul Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir Seeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee zI tathA niyateH svabhAvaMsAniyatasvabhAvayA'nayA bhavitavyaM na nAnAsvabhAvayeti, ekakhAcca niyatestatkAryeNApyekAkAreNaiva bhavitavyaM, tathA ca sati jagadvaicitryAbhAvaH, na caitadRSTamiSTaM vA / tadevaM yuktibhirvicAryamANA niyatirna kathaJcid ghaTate, yadapyuktaMdvAvapi tau puruSI kriyAkriyAvAdinau tulyau, etadapi pratItibAdhitaM, yatastayorekaH kriyAvAdyaparastrakriyAvAdIti kathamanayostulyasam , athaikayA niyatyA tathAniyatavAttulyatA anayoH, etacca nirantarAH suhRdaH pratyeSyanti, niyaterapramANakhAt, apramANalaM ca | prAglezataH pradarzitameva, yadapyuktaM-yahuHkhAdikamahamanubhavAmi tannAhamakArpamityAdi, tadapi bAlavacanaprAyaM, yato(yat) janmAntara kRtaM zubhamazubhaM vA tadihopabhujyate, svakRtakarmaphalezvarakhAdasumatAM, tathA coktaM-'yadiha kriyate karma, tatparatropabhujyate / mUlasi4kteSu vRkSeSu, phalaM zAkhAsu jAyate // 1 // " tathA-'yadupAttamanyajanmani zubhamazubhaM vA svakarma pariNatyA / tacchakyamanyathA no kartuM devAsurairapi hi // 2 // tadevaM te niyativAdino'nAryA vipratipannAstameva niyuktikaM niyativAdaM zraddadhAnAstameva ca pratIyante ityAdi tAvanneyaM yAvadantarA kAmabhogeSu viSaNNA iti caturthaH puruSajAtaH smaaptH|| sAmpratamupasaMjighRkSurAha-'ityete' pUrvoktAstajjIvataccharIrapaJcamahAbhUtezvarakartRkhaniyativAdapakSAzrayiNazcakhAraH puruSA nAnAprakArA prajJA-matiryeSAM te tathA nAnA-bhinnazchandaHabhiprAyo yeSAM te tathA, nAnAprakAraM zIlam-anuSThAnaM yeSAM te tathA, nAnArUpA dRSTiH-darzanaM yeSAM te tathA, nAnArUpA ruciHceto'bhiprAyo yeSAM te tathA, nAnAprakAra Arambho-dharmAnuSThAnaM yeSAM te tathA, nAnAprakAreNa-parasparabhinnenAdhyavasAyana saMyuktA dharmArthamudyatAH, prahINaH-parityaktaH pUrvasaMyogo-mAtRpitRkalatraputrasaMbandho yaiste tathA, tathA ArAdyAtaH sarvaheyadharmebhya ityAryo 1 parakAraNanirapekSatvena khAbhAvikalAt / 2 ekruupyaa| For Private And Personal
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mane Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassa o m andit sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 29 // mArgo nirdoSaH pApalezAsaMpRktastamArya mArgamasaMprAptA iti pUrvoktayA nItyA te cakhAro'pi nAstikAdayo 'No havAe' iti pari 1 puNDarItyaktakhAnmAtApitrAdisaMbandhasya dhanadhAnyahiraNyAdisaMcayasya ca naihikasukhabhAjo bhavanti, tathA 'No pArAe'tti asaMprAptatvAdA kAdhya0 yasya mArgasya sarvopAdhivizuddhasya praguNamokSapaddhatirUpasya na saMsArapAragAmino bhavanti, na paralokasukhabhAjo bhavantIti, kitva bhikSuHpazcantarAla eva gRhavAsAryamArgayormadhyavartina eva kAmabhogeSu 'viSaNNA' adhyupapannA duSpArapaGkamannA iva kariNo viSIdantIti sthi 4maH vairAgyatam // uktAH paratIrthikAH, sAmprataM lokottaraM bhikSAvRttiM bhikSu paJcamaM puruSajAtamadhikRtyAha | svarUpa se bemi pAINaM vA 6saMgatiyA maNussA bhavaMti, taMjahA-AriyA vege aNAriyA vege uccAgoyA vege NIyA goyA vege kAyamaMtA vege hassamaMtA vege suvannA vege duvannA vege surUvA vege durUvA vege, tesiM ca NaMjaNajANavayAiM pariggahiyAiM bhavaMti, taM0 appayarA vA bhujayarAvA, tahappagArehiM kulehiM Agamma abhibhUya ege bhikkhAyariyAe samuTThitA sato vAvi ege NAyao (aNAyao) ya uvagaraNaM ca vippajahAya bhikkhAyariyAe samuTTitA asato vAvi ege NAyao (aNAyao) ya uvagaraNaM ca vippajahAya bhikkhAyariyAe samuTTitA, [je te sato vA asato vA NAyao ya aNAyao ya uvagaraNaM ca vippajahAya bhikkhAyariyAe | // 29 // samuhitA] putvameva tehiMNAyaM bhavai, taMjahA-iha khalu purise annamannaM mamaTThAe evaM vippaDivedeti, taMjahAkhettaM me vatthU me hiraNaM me suvannaM me dhaNaM me dhaNaM me kaMsaM me dUsaM me vipuladhaNakaNagarayaNamaNimottiyasaMkha For Private And Personal
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mantra Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir silappavAlarattarayaNasaMtasArasAvateyaM mesahA me rUvA me gaMdhA merasA me phAsA me, ete khalu me kAmabhogA ahamavi etesiM // se mehAvI puvAmeva appaNo evaM samabhijANejA, taMjahA-iha khalu mama annayare dukkhe royAtaMke samuppajejjA aNi? akaMte appie asubhe amaNunne amaNAme dukkhe No suhe se haMtA bhayaMtAro! kAmabhogAiM mama annayaraM dukkhaM royAtaMka pariyAiyaha aNiTuM akaMtaM appiyaM asubhaM amaNunnaM amaNAmaM dukkhaM No suhaM, tA'haM dukkhAmi vA soyAmi vA jUrAmi vA tippAmi vA pIDAmi vA paritappAmi vA imAo me aNNayarAo dukkhAo rogAtakAo paDimoyaha aNiTThAo akaMtAo appiyAo asubhAo amaNunAo amaNAmAo dukkhAo No suhAo, evAmeva No laddhaputvaM bhavai, iha khalu kAmabho: gA No tANAe vA No saraNAe vA, purise vA egatA puviM kAmabhoge vippajahati, kAmabhogA vA egatA puciM purisaM vippajahaMti, anne khalu kAmabhogA anno ahamaMsi, se kimaMga puNa vayaM annamannehiM kAmabhogehiM mucchAmo? iti saMkhAe NaM vayaM ca kAmabhogehiM vippajahissAmo, se mehAvI jANejA bahiraMgametaM, iNameva uvaNIyatarAgaM, taMjahA-mAyA me pitA me bhAyA me bhagiNI me bhajjA me puttA me dhUtA me pesA me nattA me suNhA me suhA me piyA me sahA me sayaNasaMgaMthasaMthuyA me, ete khalu mama NAyao ahamavi etesiM, evaM se mehAvI puvAmeva appaNA evaM samabhijANejA, iha khalu mama annayare dukkhe royAtaMke samuppajejA aNiDhe jAva dukkhe No suhe, se haMtA bhayaMtAro ! NAyao imaM mama annayaraM dukkhaM royAtaka pari For Private And Personal
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Si Kailash Gamandir sUtrakRtAGge 2zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH 41 puNDarI kAdhya bhikSuHpaJcamaH vairAgyakharUpaM // 29 // yAiyaha aNiTuM jAva No suha, tA'haM dukkhAmi vA soyAmi vA jAva paritappAmi vA, imAo me annayarAto dukkhAto royAtaMkAo parimoeha aNiTThAo jAva No suhAo, evameva No laddhaputvaM bhavai, tesiM vAvi bhayaMtArANaM mama NAyayANaM annayare dukkhe royAtaMke samupajjejjA aNiDhe jAva No suhe, se haMtA ahametesiM bhayaMtArANaM NAyayANaM imaM annayaraM dukkhaM royAtaka pariyAiyAmi aNiDhe jAva No suhe, mA me dukkhaMtu vA jAva mA me paritappaMtu vA, imAo NaM aNNayarAo dukkhAto royAtaMkAo parimoemi aNiTThAo jAva No suhAo, evameva No laddhaputvaM bhavai, annassa dukkhaM anno na pariyAiyati anneNa kaDaM anno no paDisaMvedeti patteyaM jAyati patteyaM marai patteyaM cayai patteyaM uvavajaha patteyaM jhaMjhA patteyaM sannA patteyaM mannA evaM vinnU vedaNA, iha (i) khalu NAtisaMjogA No tANAe vA No saraNAe vA, purise vA egatA puci NAtisaMjoe vippajahati, NAtisaMjogA vA egatA puSviM purisaM vippajahaMti, anne khalu NAtisaMjogA anno ahamaMsi, se kimaMga puNa vayaM annamannehiM NAtisaMjogehiM mucchAmo ?, iti saMkhAe NaM vayaM NAtisaMjogaM vippajahissAmo / se mehAvI jANejjA bahiraMgameyaM, iNameva uvaNIyatarAgaM, taMjahAhatthA me pAyA me bAhA me UrU me udaraM me sIsaM me sIla me AU me balaM me vaNo me tayA me chAyA me soyaM me cakkhU me ghANaM me jinbhA me phAsA me mamAijjai, vayAu paDijUrai, taMjahA-Auo balAo vaNNAo tayAo chAyAo soyAo jAva phAsAo susaMdhito saMdhI visaMdhIbhavai, valiyataraMge gAe // 29 // For Private And Personal
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahafai Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsageri yanmandir bhavai, kiNhA kesA paliyA bhavaMti, taMjahA jaMpi ya imaM sarIragaM urAlaM AhArovaiyaM eyaMpiya aNupudj vipahiyavaM bhavissati, evaM saMkhAe se bhikkhU bhikkhAyariyAe samuTTie duhao logaM jANejjA, taM0 - jIvA caiva ajIvA ceva, tasA ceva dhAvarA caiva // (sUtram 13 ) yAdRkAmabhogeSvasaktaH sanantarA no'vasIdati padmavarapauNDarIkoddharaNAya ca samartho bhavati tadetadahaM bravImIti / asya cArtha - | syopadarzanAya prastAvamAra cayannAha - prAcInAdikAmanyatarAM dizamuddizyaike kecana manuSyAH 'santi' bhavanti, tadyathA - AryA-AryadezotpannA magadhAdijanapadodbhavAH, tathA 'anAryAH zakayavanAdidezodbhavAH, tathA ca 'uccairgotrodbhavA' ikSvAkuharivaMzAdikulodbhavAH, tathA 'nIcairgotrodbhavA' varNApasadasaMbhUtAH, tathA 'kAyavantaH prAMzavaH, tathA 'hakhA' vAmanakAdayaH, tathA 'suvarNA durvarNA : ' surUpA dUrUpA vA eke kecana karmaparavazA bhavanti, teSAM cAryAdInAM 'Na' miti vAkyAlaGkAre 'kSetrANi' zAlikSetrAdIni 'vAstUni ' khAtocchritAdIni tAni 'parigRhItAni' svIkRtAni bhavanti, tAnyeva vizinaSTi- 'alpatarANi' stokatarANi vA prabhUtatarANi vA bhavanti / tathA te ( ye ) pAmeva ca janajAnapadAH parigRhItA bhavanti, te'pyalpatarAH prabhUtatarA vA bhaveyuH teSu cAryAdivizeSaNaviziSTeSu tathAprakAreSu kuleSvAgamyaivaMbhUtAni gRhANi gatvA tathAprakAreSu vA kuleSu 'Agamya' janma labdhvA'bhibhUya ca viSayakaSAyAdIn parISahopasargAn vA samyagutthAnenotthAya pravrajyAM gRhItvaike kecana tathAvidhasattvavanto bhikSAcaryAyAM samyagutthitAH samutthitAH tathA 'sato' vidyamAnAnapi vA eke kecana mahAsattvopetA 'jJAtIna' svajanAn ( ajJAtIn - parijanAn ) tathA 'upakaraNaM For Private And Personal
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga uy Gamandir ee sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 292 // ca' kAmabhogAGgaM dhanadhAnyahiraNyAdikaM vividha prakarSeNa 'hitvA' tyaktA bhikSAcaryAyAM samyagutthitAH, asato vA jJAtInupakaraNaM 1 puNDarIca viprahAya bhikSAcaryAyAmeke kecanApagatasvajanavibhavAH samutthitAH // yete pUrvoktavizeSaNaviziSTA bhikSAcaryAyAmabhyudyatAH kAdhya pUrvameva-pravrajyAgrahaNakAla eva tairetajjJAtaM bhavati, tadyathA-'iha' jagati khalukyAlaGkAre anyadanyadvastUddizya mamaitadbhogAya | bhikSuHpaJcabhaviSyatIti, evamasau pravrajyAM pratipannaH pravijiSurvA 'pravedayati jAnAtyevaM paricchinatti, tadyathA-kSetra zAlikSetrAdikaM |maH vairAgya| 'vAstu khAtocchritAdikaM 'hiraNyaM dharmalAbhAdikaM 'suvarNa' kanakaM 'dhanaM' gomahiSyAdikaM 'dhAnyaM zAligodhUmAdikaM 'kAMsya kharUpaM | kAMsyapAtrAdikaM tathA 'vipulAni' prabhUtatarANi dhanakanakaratnamaNimauktikAni 'zaMkhazila'tti muktazailAdikAH zilAH 'pravAlaM' vidrumaM, yadivA-'silappavAlaM'ti zriyA yuktaM pravAlaM zrIpravAlaM varNAdiguNopetaM tathA 'rattarayaNaM'ti raktaratnaM-padmarAgAdikaM tathA || 'satsAraM' zobhanasAramityarthaH zUlamaNyAdikaM, tathA 'khApateyaM rikthaM dravyajAtaM, sarvametatpUrvoktaM 'me' mamopabhogAya bhaviSyati, || tathA 'zabdA' veNvAdayo 'rUpANi' aGganAdIni 'gandhAH ' koSThapuTAdayaH 'rasA' madhurAdayaH mAMsarasAdayo vA 'spA' mRdvAdayaH, ete sarve'pi khalu me kAmabhogAH, ahamapyeSAM yogakSemArtha prabhaviSyAmItyevaM saMpradhArya // sa medhAvI pUrvamevAtmAnaM vijAnIyAd-18 evaM paryAlocayet , tadyathA-'iha' saMsAre khaluzabdo'vadhAraNe, ihaiva-asminneva janmani manuSyabhave vA mamAnyatarahuHkhaM-ziroveda-18 nAdikaM AtaGko vA''zu jIvitApahArI zUlAdikaH samutpadyate, tameva vizinaSTi-aniSTaH akAntaH apriyaH azubho'manojJo'-|| // 292 // |vanAmayatItyavanAmaH-pIDAvizeSakArI duHkharUpo yadivA na manAgamanAka 'me' mama nitarAmityarthaH duHkhayatIti duHkhaM, punarapi 10drogAya pra0 / 2 viSayAsaktaH puruSo manute iti shessH| 3 dharmalAtAdikaM pra0 / 4 aghaTitarUpyasuvarNamitiparyAyaH praaciinpustke| 5 zuddha pra0 / 92200029POSSASO9000930 For Private And Personal
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir // duHkhopAdAnamatyantaduHkhapratipAdanArthaM sukhalezasthApi parihArArthaM ca, 'no' naiva zubhaH, azubhakarmavipAkApAditabAditi / atra || ca yaduktamapi punarucyate tadatyAdarakhyApanArtha tadvizeSapratipAdanArtha ceti, tadevaMbhUtaM duHkhaM rogAtaGka vA 'hanta' iti khede bhayA| pAtAro yUyaM kSetravAstuhiraNyasuvarNadhanadhAnyAdikAH parigrahavizeSAH zabdAdayo vA viSayAH tathA he bhagavantaH ! kAmabhogA yUyaM mayA pAlitAH parigRhItAzca tato yayamapIdaM duHkhaM rogAtakaM vA 'pariyAiyaha'tti vibhAgazaH parigRhIta yUyam, atyantapIDa-| yodvignaH punastadeva duHkhaM rogAtaGka vA vizeSaNadvAreNoccArayati-aniSTamapriyamakAntamazubhamamanojJamamanAgbhUtamavanAmakaM vA duHkhame-18 | vaitat tato'zubhamityevaMbhUtaM mamotpannaM yUyaM vibhajata ahamanenAtIva duHkhAmIti duHkhita ityAdi pUrvavanneyamiti, ato'muSmAnmAma-18 nyatarasAduHkhAdrogAtaGkAdvA pratimocayata yUyam , aniSTAdivizeSaNAni tu pUrvavadyAkhyeyAni / prathamaM prathamAntAni punardvitIyAntAni sAmprataM paJcamyantAnIti / na cAyamartharatena duHkhitena 'evameveti yathA prArthitastathaiva labdhapUrvo bhavati, idamuktaM bhavatina hi te kSetrAdayaH parigrahavizeSA nApi zabdAdayaH kAmabhogAstaM duHkhitaM duHkhAdvimocayantIti / etadeva lezato darzayati-'iha' asin khalu vAkyAlaGkAre te kAmabhogA atyantamabhyastA na 'tasya' duHkhitasya trANAya zaraNAya vA bhavanti, sulAlitAnAmapi / 18 kAmabhogAnAM paryavasAnaM darzayitumAha-'puriso vA' ityAdi, purizayanAtpuruSaH-prANI 'ekadA vyAdhyutpattikAle jarAjIrNakAle vAjyasinvA rAjAdyupadrave 'tAn' kAmabhogAn parityajati, sa vA puruSo dravyAdyabhAve taiH kAmabhogairviSayonmukho'pi tyajyate, sa caivamavadhArayati-'anye' matto bhinnAH khalvamI kAmabhogAH, tebhyazcAnyo'hamami / tadevaM vyavasthite "kimiti vayaM punarete-18 vanityeSu parabhUteSvanyeSu kAmabhogeSu mRcchI kurma" ityevaM kecana mahApuruSAH 'parisaMkhyAya' samyagra jJAkhA kAmabhogAn vayaM 'vipra Sae9999999000 For Private And Personal
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashsagarrar mandir Shri Mahato fadhana Kendra www.kcbatirth.org eecemed sUtrakRtAGga jahiSyAmaH' tyakSyAma ityevamadhyavasAyino bhavanti / punaraparaM vairAgyotpattikAraNamAha-'se mehAvI sa 'medhAvI' sazrutikaH 41 puNDarI2 zrutaska- etajjAnIyAt , tadyathA-yadetatkSetravAstuhiraNyasuvarNazabdAdiviSayAdikaM duHkhaparitrANAya na bhavatItyupanyastaM tadetadvAhyataraM vartate, kAdhya. ndhe zIlA-18 idameva cAnyadvakSyamANam 'upanItataram' AsannataraM vartate, tadyathA-mAtA pitA bhrAtA bhaginItyAdayo jJAtayaH pUrvAparasaMstutA ete bhikSuHpaJcakIyAvRttiH khalu mamopakArAya jJAtayo bhaviSyanti, ahamapyeteSAM snAnabhojanAdinopakariSyAmItyevaM sa medhAvI pUrvamevAtmanaivaM samabhijAnI- maH vairaagy||293|| yAdityAdi, evaM paryAlocayatkalpitavAniti vA, etadadhyavasAyI cAsau syAditi darzayitumAha-'iha khalu' ityAdi 'iha' asin bhave mama vartamAnasyAniSTAdivizeSaNaviziSTo duHkhAtaGkaH samutpadyata tato'sau taduHkhaduHkhito jJAtInevamabhyarthayet, tadyathA-imaM mamAnyataraM duHkhAtaGkamutpannaM parigRhIta yUyamahamanenotpannena duHkhAtaGkana pIDayiSyAmI(Sya i)tyato'muSmAnmAM parimocayata yUyamiti, na caitattena duHkhitena labdhapUrva bhavati, na hi te jJAtayastaM duHkhAnmocayitumalamiti bhAvaH, nApyasau teSAM | duHkhamocanAyAlamiti darzayitumAha-'tesiM vAvI'tyAdi, sarva prAgvadyojanIyaM, yAvadevameva no labdhapUrva bhavatIti, kimityevaM nopalabdhapUrva bhavatItyAha-'aNNassa dukkha'mityAdi sarvasyaiva saMsArodaravivaravartino'sumataH svakRtakarmodayAdyaduHkhamutpadyate tadanyasya saMvandhi duHkhamanyo-mAtApitrAdikaH ko'pi na pratyApibati, na tasmAtputrAderduHkhenAsa nAtyantapIDitAH khajanA nApi taduHkhamAtmani kartumalaM, kimityevamAzaGkayAha-'aNNeNa kaDa'mityAdi, 'anyena' jantunA kapAyavazagena indriyAnukUlatayA 3 // bhogAbhilApiNA'jJAnAvRtena mohodayavartinA yatkRtaM karma tadudayamanyaH prANI no pratisaMvedayati-nAnubhavati, tadanubhavane hyakutAgamakRtanAzau syAtAM, na cemau yuktisaMgatI, ato yadyena kRtaM tatsarvaM sa evAnubhavati, tathA coktam-"parakRtakarmaNi yamAna 0902929359009090989900 13 For Private And Personal
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav d hana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailashsagar mandir kAmati saMkramo vibhAgo vA / tasmAtsattvAnAM karma yasya yattena tadvadyam // 1 // " yasAtvakRtakarmaphalezvarA jantavastasmAdetadbhavatItyAha-'patteya'mityAdi, ekamekaM prati pratyekaM sarvo'pyasumAn jAyate, tathA kSINe cAyuSi pratyekameva mriyate, uktaM ca-"ekasya / janmamaraNe gatayazca zubhAzubhA bhavAvarte / tasmAdAkAlikahitamekenaivAtmanaH kAryam // 1 // " iti, tathA pratyeka kSetravAstuhiraNyasuvarNAdikaM parigrahaM zabdAdIMzca viSayAn mAtApitRkalatrAdikaM ca tyajati, tathA pratyekamupapadyate-yujyate parigrahasvIkaraNatayA, tathA pratyekaM jhaMjhA-kalahastadgrahaNAtkaSAyAH parigRhyante, tataH pratyekamevAsumatAM mandatIvratayA kaSAyodbhavo bhavati, tathA saMjJAnaM saMjJA-padArthaparicchittiH, sApi mandamandatarapaTupaTutarabhedAtpratyekamevopajAyate, sarvajJAdAratastaratamayogena matervyavasthitakhAta, tathA pratyekameva 'mannatti mananaM cintanaM paryAlocanamitiyAvat , tathA pratyekameva 'viSNu ti vidvAn , tathA pratyekameva sAtAsAtarUpa vedanA-sukhaduHkhAnubhavaH, upasaMjighRkSurAha-'iti khalu' ityAdi, 'iti' evaM pUrvoktena prakAreNa yato nAnyena kRtamanyaH pratisaM8 vedayate pratyekaM ca jAtijarAmaraNAdikaM tataH khalvamI jJAtisaMyogAH-khajanasaMbandhAH saMsAracakravAle paryaTato'tyantapIDitasya 8 taduddharaNe na trANAya-na trANaM kurvanti, nApyanAgatasaMrakSaNataH zaraNAya bhavanti, kimiti ?, yataH puruSa 'ekadA' krodhodayAdikAle jJAtisaMyogAn 'viprajahAti' parityajati, 'khajanAzca na bAndhavA' iti vyavahAradarzanAt , jJAtisaMyogA vaikadA tadasadAcAradarzanataH pUrvameva taM puruSaM parityajanti-khasaMbandhAduttArayanti / tadevaM vyavasthite etadbhAvayet , tadyathA-anye khalvamI jJAtisaMyogA matto bhinnA isarA ebhyazcAnyo'hamasmi / tadevaM vyavasthite kimaGga punarvayamanyairanyaiAtisaMyogairmuccho kurmaH 1, na teSu mUrchA kriyamANA nyAyyA ityevaM 'saMkhyAya' jJAkhA pratyAkalayya vayamutpannavairAgyA jJAtisaMyogAMstyakSyAma ityevaM kRtAdhyavasA For Private And Personal
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maaf www.kcbatrth.org Acharya ShriKailashsgrigar svarUpa sUtrakRtAGge yino viditavedyA bhavantIti // sAmpratamanyena prakAreNa vairAgyotpattikAraNamAha-sa 'medhAvI' sathutika 'etad' vakSyamANaM jA 1 puNDarI2 zrutaska- nIyAt , tadyathA-bAhyatarametat yajjJAtisaMbandhanam , idamevAnyadupanItataram-AsannataraM, zarIrAvayavAnAM bhinnajJAtibhya Asannata- kAdhya. ndhe zIlA- rakhAt, tadyathA-hastau mamAzokapallavasadRzau tathA bhujau karikarAkArau parapuraMjayau praNayijanamanorathapUrako zatruzatajIvitAntakarau | bhikSuHpaJcakIyAvRttiH yathA mama na tathA'nyasya kasyApItyevaM pAdAvapi padmagarbhasukumArAvityAdi sugama, yAvatsparzAH sparzanendriyaM 'mamAti' mamIkaro-18 ma: vairaagy||294|| ti, yAdRne na tAdRganyasyeti bhAvaH, etacca hastapAdAdikaM sparzanendriyaparyavasAnaM zarIrAvayavasaMbandhikhena vivakSitaM yatkimapi | vayasaH pariNAmAt-kAlakRtAvasthAvizeSAt 'parijUraitti parijIryate jIrNatAM yAti pratikSaNaM vizarArutAM yAti, tasiMzca pratisa mayaM vizIryati zarIre pratisamayamasau prANI etasmAdbhazyati, tadyathA-AyuSaH pUrvanibaddhAtsamayAdihAnyA'pacIyate, AvIcImara-18 18Nena pratisamayaM maraNAbhyupagamAta , tathA balAdapacIyate, tathAhi-yauvanAvasthAyAzcyavamAne zarIrake pratikSaNaM zithilIbhavatsu saMdhi|bandhaneSu balAdavazyaM bhrazyate, tathA varNAtvacazchAyAto'pacIyate, atra ca sanatkumAradRSTAnto vAcyaH, tathA jIyeti zarIre zrotrAdInIndriyANi na samyak svaviSayaM paricchettumalaM, tathA coktam-"bAlyaM vRddhirvayo medhA bkckssuHshukrvikrmaaH| dazakeSu nivartante, manaH sarvendriyANi ca // 1 // " tathA ca viziSTavayohAnyA 'susaMdhitaH' subaddhaH saMdhiH-jAnukUparAdiko 'visaMdhirbhavati' viga|litabandhano bhavatItyarthaH, tathA valitaraGgAkulaM sarvataH zirAjAlaveSTitamAtmano'pi zarIramidamudvegavadbhavati kiMpunaranyeSAM , tathA // 294 // | coktam-"valisaMtatamasthizeSitaM, zithilasnAyuvRtaM kaDevaram / svayameva pumAn jugupsate, kimu kAntAH kamanIyavigrahAH 1 // 1 // "|| tathA kRSNAH kezA vayaHpariNAmajalaprakSAlitA dhavalatAM pratipadyante, tadevaM vayaHpariNAmApAditasanmatiretadbhAvayet , tadyathA Seeeeeeeeeeeeeeeeeeee neSu balAdAbhyupagamAt , tathA vAtasAdRzyati, tathA jIrNatAM yAti pratibandhilena vivakSita For Private And Personal
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahar Vinparadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagers ganmandir | yadapIdaM zarIramudAraM-zobhanAvayavarUpopetaM viziSTAhAropacitam, etadapi mayA'vazyaM pratikSaNaM vizIryamANamAyuSaH kSaye viprahAta vyaM bhaviSyatItyetadavagamya zarIrAnityatayA saMsArAsAratAM 'saMkhyAya' avagamya parityaktasamastagRhaprapaJco niSkiJcanatAmupagamya |sa bhikSurdehadIrghasaMyamayAtrArtha bhikSAcaryAyAM samutthitaH san dvidhA lokaM jAnIyAditi / tadeva lokadvaividhyaM darzayitumAhatadyathA-jIvAzca-prANadhAraNalakSaNAstadviparItAzcAjIvA-dharmAdharmAkAzAdayaH, tatra tassa bhikSorahiMsAprasiddhaye jIvAn vibhAgena darzayitumAha-jIvA apyupayogalakSaNA dvidhA, tadyathA-trasyantIti trasA-dvIndriyAdayaH tathA tiSThantIti sthaavraa:-pRthiviikaayaadyH| te'pi sUkSmabAdaraparyAptakAparyAptakAdibhedena bahudhA draSTavyAH, eteSu copari bahudhA vyApAraH pravartate // sAmprataM tadupamarda| kavyApArakartRn darzayannAha iha khalu gAratthA sAraMbhA sapariggahA, saMtegatiyA samaNA mAhaNAvi sAraMbhA sapariggahA, je ime tasA thAvarA pANA te sayaM samArabhaMti anneNavi samAraMbhAveMti aNNaMpi samArabhaMtaM samaNujANaMti // iha khala gAratthA sAraMbhA sapariggahA, saMtegatiyA samaNA mAhaNAvi sAraMbhA sapariggahA, je ime kAmabhogA sacittA vA acittA vA te sayaM parigiNhati anneNavi parigiNhAveMti annaMpi parigiNhataM samaNujANaMti // iha khalu gAratthA sAraMbhA sapariggahA, saMtegatiyA samaNA mAhaNAvi sAraMbhA sapariggahA, ahaM khalu aNAraMbhe apariggahe, je khalu gAratthA sAraMbhA sapariggahA, saMtegatiyA samaNA mAhaNAvi sAraMbhA sapariggahA, etesiM ceva nissAe baMbhaceravAsaM vasissAmo, kassa NaM taM he ?, jahA puvaM tahA avaraM jahA avaraM &&&&Resereeeeeee && sUtrakR. 50 For Private And Personal
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavia radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaganapanmandir se 1pauNDarIkAdhya0 pazcamarasa sAdholokanizrA sUtrakRtAGge tahA puvaM, aMjU ete aNuvarayA aNuvaTThiyA puNaravi tArisagA ceva // je khalu gAratthA sAraMbhA saparigga2 zrutaska- hA, saMtegatiyA samaNA mAhaNAvi sAraMbhA sapariggahA, duhato pAvAiM kuvaMti iti saMkhAe dohivi aMtendhe zIlA- hiM adissamANo iti bhikkhU riiejaa||se bemi pAINaM vA 6 jAva evaM se pariNNAyakamme, evaM se bavekIyAvRttiH yakamme, evaM se viaMtakArae bhavatIti makkhAyaM // (sUtraM 14) 'iha' asmin saMsAre khalukyAlaGkAre gRham-agAraM tatra tiSThantIti gRhasthAH, te ca sahArambheNa-jIvopamardakAriNoM // 295 // 1 vartanta iti sArambhAH, tathA saha parigraheNa-dvipadacatuSpadadhanadhAnyAdinA vartanta iti saparigrahAH, na kevalaM ta eva anye'pi 'santi' vidyante eke kecana 'zramaNAH' zAkyAdayaH, te ca pacanapAcanAdyanumateH sArambhA dAsyAdiparigrahAca saparigrahAH, tathA brAhmaNAzcaivaMvidhA eva, eteSAM ca sArambhakalaM spaSTataraM sUtreNaiva darzayati-ya ime prAgvyAvarNitAstrasAH sthAvarAzca prANinastAn svayameva-aparapreritA eva samArabhante, tadupamardaka vyApAra khata eva kurvantItyarthaH, tathA anyAMzca samArambhayanti samArambhaM kuveta zvAnyAn samanujAnanti // tadevaM prANAtipAtaM pradaW bhogAGgabhUtaM parigrahaM darzayitumAha-'iha khalu' ityAdi, iha khalu gRhasthAH prasArambhAH saparigrahAH santi zramaNA brAhmaNAca, te ca sArambhaparigrahakhAt kiM kurvantIti darzayati-ya ime pratyakSAH kAmapradhAnA bhogAH kAmabhogAH kAmyanta iti kAmAH-strIgAtrapariSvaGgAdayo bhujyanta iti bhogAH-srakcandanavAditrAdayaH, ta ete sacittAH-sacetanA acetanA vA bhaveyuH, tadupAdAnabhUtA vArthAH, tAMzca sacittAnacittAnvArthAn 'te' kAmabhogArthino gRhasthAdayaH || khata eva parigRhNanti anyena ca parigrAhayanti aparaM ca parigRNhantaM samanujAnata iti // sAmpratamupasaMjighRkSurAha-'iha khalu' ersercedeseeeeeeeeeeeeeeeel marambhakalaM spaSTataraM sUtreNaiva dazAntItyarthaH, tathA anyAMca samAhatyAdi, iha khalu gRhasthAH // 295 // For Private And Personal
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maran Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsapagur Gyanmandir ityAdi, iha-asmin jagati 'santi' vidyante gRhasthAstathAvidhAH zramaNA brAhmaNAzca sArambhAH saparigrahA ityevaM jJAtvA sa bhikSurevama| vadhArayed-ahamevAtra khalvanArambho'parigrahazca ye cAmI gRhasthAdayaH sArambhAdiguNayuktAstadetannizrayA - tadAzrayeNa brahmacaryaM zrAmaNyamAcariSyAmo 'nArambhA aparigrahAH santaH, dharmAdhAradehapratipAlanArthamAhArAdikRte sArambhaparigrahagRhasthanizrayA pravrajyAM karidhyAma ityarthaH / nanu ca yadi tannizrayA punarapi vihartavyaM kimarthaM te tyajyanta iti jAtAzaGkaH pRcchati - 'kasya hetoH kena kAraNena ? tadetadgRhasthazramaNabrAhmaNatyajanamabhihitamiti, AcAryo'pi viditAbhiprAya uttaraM dadAti, yathA- 'pUrvam' Adau sAra - | mbhaparigrahavaM teSAM tathA 'pazcAdapi' sarvakAlamapi gRhasthAH sArambhAdidoSaduSTAH zramaNAtha kecana yathA 'pUrvaM' gRhasthabhAve sAra - | mbhAH saparigrahAstathA 'aparasminnapi' pravrajyArambhakAle tathAvidhA eva ta iti, adhunobhayapadAvyabhicAritapratipAdanArthamAhayathA 'aparam' aparasmin pravrajyApratipattikAle tathA 'pUrvamapi' gRhasthabhAvAdAvapIti, yadivA - kasya hetostadgRhasthAdyAzra - yaNaM kriyate yatinetyAha-yathA 'pUrvaM' pravrajyArambhakAle sarvameva bhikSAdikaM gRhasthAyattaM tathA pazcAdapi, ataH kathaM nu nAmAnavadyA vRttirbhaviSyatItyataH sAdhubhiranArambhaiH sArambhAzrayaNaM vidheyaM / yathA caite gRhasthAdayaH sArambhAH saparigrahAca tathA pratyakSeNaivopa| labhyanta iti darzayitumAha - 'aMjU' iti vyaktametadete gRhasthAdayo yadivA- 'a' iti praguNena nyAyena svarasapravRttyA sAvadyAnu| SThAnebhyo 'nuparatAH parigrahArambhAcca satsaMyamAnuSThAnena cAnupasthitAH - samyagutthAnamakRtavanto ye'pi kathaJciddharmakaraNAyotthitA| ste'pyuddiSTabhojitvAtsAvadyAnuSThAnaparatvAcca gRhasthabhAvAnuSThAnamanativartamAnAH punarapi tAdRzA eva - gRhastha kalpA eveti / sAmpratamu pasaMharati- ya ime - gRhasthAdayaste 'dvidhA'pi' sArambhasaparigrahatvAbhyAmubhAbhyAmapi pApAnyupAdadate yadivA rAgadveSAbhyAmubhA For Private And Personal
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha ein Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsas ti a nmandir A sUtrakRtAGge 18bhyAmapi yadivA gRhasthapravrajyAparyAyAbhyAmubhAbhyAM pApAni kurvata ityevaM 'saMkhyAya parijJAya 'dUyorapyantayoH Arambhapari- poTI 2 zrutaska grahayo rAgadveSayorvA 'adRzyamAna: anupalabhyamAno yadivA rAgadveSayoryAvantau-abhAvI tayorAdizyamAno-rAgadveSAbhAvavRttikhe- kAdhya ndhe zIlA- nApadizyamAnaH sannityevaMbhUto 'bhikSuH' bhikSaNazIlo'navadyAhArabhojI satsaMyamAnuSThAne 'rIyeta' pravarteta, etaduktaM bhavati ya ime | pazcamasya kIyAvRttiH jJAtisaMyogA yazcAyaM dhanadhAnyAdikaH parigraho yaccedaM hastapAdAdyavayavayuktaM zarIrakaM yacca tadAyurbalavarNAdikaM tatsarvamazAzvatamani-18 sAdhorlo tyaM svapnendrajAlasadRzamasAraM, gRhasthazramaNabrAhmaNAzca sArambhAH saparigrahAzca, etatsarva parijJAya satsaMyamAnuSThAne bhikSu rIyeteti sthi- kanizrA // 296 // tam // sa punarapyahamadhikRtamevArtha vizeSitataraM sopapattikaM bravImIti-tatra prajJApakApekSayA prAcyAdikAyA disho'nytrsyaaH| samAyAtaH sa bhikSurdvayorapyantayoradRzyamAnatayA satsaMyame rIyamANaH san 'evam anantaroktena prakAreNa jJaparijJayA parijJAya 4 pratyAkhyAnaparijJayA pratyAkhyAya ca parijJAtakarmA bhavati / punarapi 'eva'miti parijJAtakarmakhAdyapetakarmA bhavati-apUrvasyAbandhako bhavatItyarthaH, punarevamityabandhakatayA yoganirodhopAyataH pUrvopacitasya karmaNo vizeSeNAntakArako bhavatIti, etacca tIrthakaragaNadharAdibhitijJeyairAkhyAtamiti // kathaM punaH prANAtipAtavirativratAdivyavasthitasya karmApagamo bhavatItyuktaM ?, yatastatpravRttasthAtmaupamyena prANinAM pIDotpadyate, tayA ca karmabandha ityevaM sarva manasyAdhAyAhatattha khalu bhagavatA chajjIvanikAya heU paNNattA, taMjahA-puDhavIkAe jAva tasakAe, se jahANAmae mama // 296 // assAyaM daMDeNa vA aTThINa vA muTThINa vA lelUNa vA kavAleNa vA AuhijamANassa vA hammamANassa vA 10yeta tiSThet pra0 / 20kAiyA jAva tasakAiyA pr0| For Private And Personal
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahnilar Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagawuri Fyanmandir tajijjamANassa vA tADijamANassa vA pariyAvijamANassa vA kilAmijamANassa vA uddavijamANassa vA jAva lomukkhaNaNamAyamavi hiMsAkAragaM dukkhaM bhayaM paDisaMvedemi, iccevaM jANa sake jIvA so bhUtA save pANA save sattA daMDeNa vA jAva kavAleNa vA AuhijamANA vA hammamANA vA tajijamANA vA tADijamANA vA pariyAvijamANA vA kilAmijamANA vA uddavijamANA vA jAva lomukkhaNaNamAyamavi hiMsAkAragaM dukkhaM bhayaM paDisaMvedeti, evaM nacA save pANA jAva sattA Na haMtavANa ajjAveyavA Na parighetavA Na paritAveyavA Na uddaveyavA // se bemi je ya atItA je ya paDuppannA je ya AgamissA arihaMtA bhagavaMtA sace te evamAikkhaMti evaM bhAsaMti evaM paNNaveMti evaM parUveMti-save pANA jAva sattA Na hatabA Na anjAveyavA Na parighetavA Na paritAveyavA Na uddaveyavA esa dhamme dhuve NItie sAsae samicca logaM kheyannehiM pavedie, evaM se bhikkhU virate pANAtivAyAto jAva virate pariggahAto No daMtapakkhAlaNaNaM daMte pakkhAlejA No aMjaNaM No vamaNaM No dhUvaNe No taM pariAviejjA // se bhikkhU akirie alUsae akohe amANe amAe alohe uvasaMte parinivvuDe No AsaMsaM purato karejA imeNa me dihraNa vA sueNa vA maeNa vA vinAeNa vA imeNa vA sucariyatavaniyamabaMbhaceravAseNa imeNa vA jAyAmAyAvRttieNaM dhammeNaM io cue pecA deve siyA kAmabhogANa vasavattI siddhe vA adukkhamasubhe etthavi siyA etthavi No siyaa|| se bhikkhU saddehiM amucchie svehiM amucchie gaMdhehiM amucchie rasehiM amucchie phAsehiM amucchie virae For Private And Personal
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailasha Shri Maha www.kcbatirth.org r anmandir r adhana Kendra sUtrakRtAGge 2zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH / 1 pauNDarIkAdhya0 ahiMsAparibhAvanA sAdhoH // 297 // kohAo mANAo mAyAo lobhAo pejAo dosAo kalahAo abhakkhANAo pesunnAo paraparivAyAo arairaIo mAyAmosAo micchAdasaNasallAo iti se mahato AyANAo uvasaMte uvaDhie paDivirate se bhikkhU // je ime tasathAvarA pANA bhavaMti te No sayaM samAraMbhai No vaNNehiM samAraMbhAveMti anne samArabhaMtevi na samaNujANaMti iti se mahato AyANAo uvasaMte uvaDhie paDivirate se bhikkhU // je ime kAmabhogA sacittA vA acittA vA te No sayaM parigiNhaMti No anneNaM parigiNhAveMti annaM parigiNhataMpi Na samaNujANaMti iti se mahato AyANAo uvasaMte uvahie paDivirate se bhikkhU // jaMpiya imaM saMparAiyaM kammaM kajai, NotaM sayaM kareti No aNNANaM kAraveti annapi kareMtaM Na samaNujANai iti, se mahato AyANAo uvasaMte uvaTTie pddivirte||se bhikkhU jANejA asaNaM vA4 assiM paDiyAe egaM sAhammiyaM samuddissa pANAI bhUtAI jIvAiM sattAI samAraMbha samuddissa kItaM pAmicaM acchijjaM aNisaha abhihaDaM AhaTThaddesiyaM taM cetiyaM siyA taM (appaNo puttAINavAe jAva AesAe puDho paheNAe sAmAsAe pAyarAsAe saMNihisaMNicao kijai ihaetesiM prANavANaM bhoyaNAe) No sayaM bhuMjai No aNNeNaM bhuMjAveti annapi bhuMjataM Na samaNujANai iti, se mahato AyANAo uvasaMte uvaDhie paDivirate // tattha bhikkhU parakaDaM paraNihitamuggamuppAyaNesaNAsuddhaM satthAIyaM satthapariNAmiyaM avihiMsiyaM esiyaM vesiyaM sAmudANiyaM pattamasaNaM kAraNaTThA pamANajuttaM akkhovaMjaNavaNalevaNabhUyaM saMjamajAyAmAyAvattiyaM bilamiva // 297 // For Private And Personal
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashsag www.kobatirth.org a Shri Maha nmandir r adhana Kendra pannagabhUteNaM appANaNaM AhAraM AhArejA annaM annakAle pANaM pANakAle vatthaM vatthakAle leNaM leNakAle sayaNaM sayaNakAle // se bhikkhU mAyanne annayaraM disaM aNudisaM vA paDivanne dhamma Aikkhe vibhae kiTTe uvaTThiesu vA aNuvaTThiesu vA sussUsamANesu pavedae, saMtiviratiM uvasamaM nivANaM soyaviyaM ajjaviyaM maddaviyaM lApaviyaM aNativAtiyaM savesiM pANANaM sabesi bhUtANaM jAva sattANaM aNuvAI kiTTae dhammaM // se bhikkhU dhammaM kimANe No annassa heuM dhammamAikkhejA, No pANassa heuM dhammamAikkhejA, No vatthassa he dhammamAikkhejjA, No leNassa heDaM dhammamAikkhejA, No sayaNassa heuM dhammamAikkhejA, No annesi visvarUvANaM kAmabhogANaM heuM dhammamAikkhejA, agilAe dhammamAikkhejA, nannattha kammanijaraTThAe dhammamAikkhejA // iha khalu tassa bhikkhussa aMtie dhammaM socA Nisamma uTThANeNaM uTThAya vIrA assi dhamme samuTThiyA je tassa bhikkhussa aMtie dhammaM socA Nisamma sammaM uTThANeNaM uTThAya vIrA assi dhamme samuTTiyA te evaM sabovagatA te evaM sabovaratA te evaM sabovasaMtA te evaM savattAe parinivvuDattibemi // evaM se bhikkhU dhammaTTI dhammaviU NiyAgapaDivaNNe se jaheyaM butiyaM aduvA patte paumavarapoMDarIyaM aduvA apatte paumavarapoMDarIyaM, evaM se bhikkhU pariNNAyakamme pariNAyasaMge pariNNAyagehavAse uvasaMte samie sahie sayA jae, sevaM vayaNijje, taMjahA-samaNeti vA mAhaNeti vA khaMteti vA daMteti vA gutteti vA muteti vA isIti vA muNIti vA katIti vA viUti vA bhikkhUti vA lUheti vA tIraTThIti vA caraNaka easraeragraprade8800000000000 For Private And Personal
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagar Gyarmandir sUtrakRtAGge |1pauNDarIkAdhya0 ahiMsAparibhAvanA sAdhoH raNapAraviuttivemi // (sUtraM 15) iti bitiyasuyakkhaMdhassa poMDarIyaM nAma paDhamajjhayaNaM samattaM // 2 zrutaska-18 'tatre'ti karmabandhaprastAve khalu vAkyAlaGkAre 'bhagavatA utpannajJAnena tIrthakRtA paDjIvanikAyA hetukhenopanyastAH, tadyathAndhe zIlA- pRthivIkAyo yAvatrasakAyo'pIti, teSAM ca pIDyamAnAnAM yathA duHkhamutpadyate tathA khasaMvittisiddhena dRSTAntena darzayitumAha- kIyAvRttiH tadyathA nAma mama 'asAtaM' duHkhaM vakSyamANaiH prakArairutpadyate tathA'nyeSAmapIti, tadyathA-daNDenAsthnA muSTinA 'lelunA' loSThena 'kapAlena' karpareNa 'AkoTyamAnasya' saMkocyamAnasya hanyamAnasya kazAdibhiH taya'mAnasyAGgulyAdibhiH tADyamAnasya kuddyaa||298|| dAvabhighAtAdinA paritApyamAnasyAmyAdau anyena vA prakAreNa pariklAmyamAnasya tathA 'apadrAvyamAnasya' mAryamANasya yAvallomotkhananamAtramapi hiMsAkaraM duHkhaM bhayaM ca yanmayi kriyate tatsarvamahaM saMvedayAmItyevaM jAnIhi, tathA sarve prANA jIvA bhUtAni sattvA ityete ekArthikAH kathazcidbhedaM vA''zritya vyAkhyeyAH, tatraiteSAM daNDAdinA''kuyyamAnAnAM yAvallomotkhananamAtramapi duHkhaM pratisaMvedayatAmetacca hiMsAkaraM duHkhaM bhayaM cotpannaM te sarve'pi prANinaH pratisaMvedayanti-sAkSAdanubhavantIti, evamAtmopamayA pIDyamAnAnAM jantUnAM yato duHkhamutpadyate'taH sarve'pi prANino na hantavyA na vyApAdayitavyA 'nAjJApayitavyA' balAtkAreNa vyApAre na prayoktavyAH tathA na parigrAhyA na paritApayitavyA naapdraavyitvyaaH|| so'haM bravImi, etat na khamanISikayA kiMtu sarvatIrthakarAjJayeti darzayati-'je atIe' ityAdi, ye kecana tIrthakRta RSabhAdayo'tItA ye ca videheSu vartamAnAH sImandharAdayo ye cAgAminyAmutsarpiNyAM bhaviSyanti padmanAbhAdayaH 'arhantaH' amarAsuranarezvarANAM pUjAhA~ bhagavanta-aizvaryAdiguNakalApopetAH | sarve'pyevaM te vyaktavAcA 'AkhyAnti pratipAdayanti evaM sadevamanujAyAM parSadi bhASante, khata eva, na yathA bauddhAnAM bodhisattvapra // 298 // For Private And Personal
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsageryri yanmandir bhAvAt kuDyAdidezanata iti, evaM prakarSeNa jJApayanti hetUdAharaNAdibhiH, evaM prarUpayanti nAmAdibhiryathA sarve prANA na hantavyA | ityAdi, 'eSa dharmaH' prANirakSaNalakSaNaH prAgvyAvarNitakharUpo 'dhruvaH' avazyaMbhAvI 'nityaH kSAntyAdirUpeNa zAzvata ityevaM ca 'abhisametya kevalajJAnenAvalokya 'loka' caturdazarajjvAtmakaM 'khedajJaiH tIrthakRdbhiH 'praveditaH kathita ityevaM sarva jJAkhA sa bhikSurviditavedyo virataH prANAtipAtAyAvatparigrahAditi, etadeva darzayitumAha-'No daMta' ityAdi, iha pUrvoktamahAvratapA lanArthamanenottaraguNAH pratipAdyante, tatra aparigraho-niSkiJcanaH san sAdhunoM 'dantaprakSAlanena' kadambAdikASThena dantAna prakSA18 layet tathA no 'aJjanaM' sauvIrAdikaM vibhUSArthamakSNordadyAt tathA no vamanavirecanAdikAH kriyAH kuryAt tathA no zarIrasya | khIyavastrANAM vA dhUpanaM kuryAt nApi kAsAdyapanayanArtha taM dhUmaM yogavartiniSpAditamApibediti // sAmprataM mUlaguNottaraguNaprastAvamupasaMjighRkSurAha-(granthAgraM9000)sa mUlottaraguNavyavasthito bhikSurnAsa kriyA-sAvadyA vidyate ityakriyA, saMvRtAtmakatayA sAMparAyikakarmAbandhaka ityarthaH, kuta evaMbhUtaH yataH prANinAmalUpaka:-ahiMsako'nupamardaka ityarthaH, tathA na vidyate krodho asatyakodhA, evamamAno'mAyojlobhaH kaSAyopazamAcopazAntaH-zItIbhUtastadupazamAca parinirvRta iva parinirvRtaH evaM tAvadaihikebhyaH kAmabhogebhyo virataH pAralaukikebhyo'pi virata iti darzayati-'no AsaMsaM ityAdi, 'no' naivAzaMsAM puraskRtya mamAnena viziSTatapasA janmAntare kAmabhogAvAptibhaviSyatItyevaMbhUtAmAzaMsAM na puraskuryAditi, etadeva darzayitumAha-'imeNa meM' ityAdi, asinneva janmanyamunA viziSTatapazcaraNaphalena dRSTenAmoSadhyAdinA tathA pAralaukikena ca zrutenAdrakadhammillabrahmadattAdInAM viziSTatapazcaraNaphalena, tathA 'maeNa vatti 'mana jJAne' jAtisaraNAdinA jJAnena, tathA''cAryAdeH sakAzAdvijJAna-avagatena Reacheeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashsag Shri Maha www.kcbatirth.org a nmandir r adhana Kendra Tara sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlA-1 kIyAvRttiH pauNDarIkAdhya ahiMsAparibhAvanA sAdhoH // 299 // mamApi viziSTaM bhaviSyatItyevaM nAzaMsAM vidadhyAt, tathA'munA sucaritataponiyamabrahmacaryavAsena tathA'munA vA yAtrAmAtrAvRttinA dharmeNAnuSThitena 'itaH' asAdbhavAcyutasya 'pretya' janmAntare svAmahaM devaH, tatrasthasya ca me vazavartinaH kAmabhogA bhaveyuH azeSakarmaviyuto vA siddho'duHkhaH (azubhaH) zubhAzubhakarmaprakRtyapekSayetyevaMbhUto'haM syAmAgAmini kAla ityevamAzaMsAM na vidadhyAditi, yadivA viziSTatapazcaraNAdinA''gAmini kAle mamANimAlaghimetyAdikA'STaprakArA siddhirbhaviSyatItyanayA ca siddhyA siddho'hamaduHkho'zubho madhyastha ityevaMrUpAmAzaMsAM na kuryAt / tadakaraNe ca kAraNamAha-'etthavi' ityAdi, 'atrApi viziSTatapazcaraNe satyapi kutazcinimittAhuSpraNidhAnasadbhAve sati kadAcitsiddhiH syAtkadAcicca naivAzeSakarmakSayalakSaNA siddhiH syAt , tathA coktam-"je jattiyA u heU bhavassa te ceva tattiyA mokkhe" ityAdi / yadivA'trApyaNimAdyaSTaguNakAraNe tapazcaraNAdau siddhiH syAtkadAcicca na syAt-tadviparyayo'pi vA syAditi, evaM vyavasthite prekSApUrvakAriNAM kathamAzaMsA kartuM yujyate iti, siddhizvASTaprakAreyaM-aNimA 1 laghimA 2 mahimA 3 prAptiH 4 prAkAmyaM 5 IzakhaM 6 vazikha 7 yatrakAmA'vasAyikhamiti 8, tadevamaihikArthamAmuSmikArtha kIrtivarNazlokAdyartha ca tapo na vidheyamiti sthitam // sAmpratamanukUlapratikUleSu zabdAdiSu viSayeSu rAgadvepAbhAvaM darzayitumAha-sa bhikSaH sarvAzaMsArahito veNuvINAdiSu zabdeSu 'amUcchitaH' agRddhojnadhyupapannaH, tathA rAsabhAdizabdeSu karkazeSu adviSTaH, evaM rUparasagandhasparzeSvapi vAcyamiti / punarapi sAmAnyena krodhAdyupazamaM darzayitumAha-'virae kohaao| ityAdi, krodhamAnamAyAlobhebhyo virata ityAdi sugama yAvaditi 'se mahayA AyANAo uvasaMte uvaTTie paDivirae 1 icchA'namiSAtaH / 2 sthAvareSvapyAjJAkAritvaM / 3 bhUmAvapyunmajananimajane / 4 satyasaMkalpatA / // 299 // 393929 For Private And Personal
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash yanmandir se bhikkhutti, sa bhikSurbhavati yo mahataH karmopAdAnAdupazAntaH satsaMyame vopasthitaH sarvapApebhyazca virataH prativirata iti // 15 | etadeva ca mahataH karmopAdAnAdviramaNaM sAkSAddarzayitumAha-'je imeM ityAdi, ye kecana prasAH sthAvarAzca prANino bhavanti, tAn sarvAnapi 'no' naiva svayaM satsAdhavaH samArabhante prANyupamardakamArambhaM nArambhanta itiyAvat , tathA nAnyaiH samArambhayante na 1 cAnyAn samArabhamANAn samanujAnata ityevaM mahataH karmopAdAnAdupazAntaH prativirato bhikSurbhavatIti // sAmprataM kAmabhoganivatimadhikRtyAha-je ime' ityAdi, ye kecanAmI kAmyanta iti kAmA bhujyanta iti bhogAH, te ca sacittA acittA. vA bhaveyuH, | tAMzca na khato gRNhIyAnnApyanyena grAhayeta nApyaparaM gRhNantaM samanujAnIyAdityevaM karmopAdAnAdvirato bhikSarbhavatIti // sAmprataM | | sAmAnyataH sAmparAyikakarmopAdAnaniSedhamadhikRtyAha-yadapIdaM saMparyeti tAsu tAsu gatiSvanena karmaNeti sAMparAyika, tacca tatpradveSanihavamAtsaryAntarAyAzAtanopaghAtairbadhyate, tatkarma tatkAraNaM vA na kRtakAritAnumatibhiH karoti sa bhikSurabhidhIyata iti // sAmprataM bhikSAvizuddhimadhikRtyAha-se bhikkhU' ityAdi sa bhikSuryatpunarevaMbhUtamAhArajAtaM jAnIyAt 'assi paDiyAe'tti 'etatpratijJayA' AhAradAnapratijJayA yadivA 'asminparyAye sAdhuparyAye vyavasthitamekaM sAdhu sAdharmikaM samuddizya kazcicchAvakaH prakRtibhadrako vA sAdhvAhAradAnArtha 'prANinaH' vyaktendriyAn 'bhUtAni trikAlabhAvIni 'jIvAn' AyuSkadharaNalakSaNAn / 'sattvAn sadA sattvopetAn 'samArabhya tadupamardakamArambhaM vidhAya 'samuddizya tatpIDAM samyaguddizya, krItaM krayeNa dravyavinimayena 'pAmicchati udyatakam 'Acchedya' mityanyasAdAcchidya 'anisRSTamiti pareNAnutsaMkalitam 'abhyAhRta miti sAdhvabhimukhaM grAmAderAnItam 'AhRtya' upetya sAdhvartha kRtamuddezikamityevaMbhUtamAhArajAtaM sAdhave dattaM syAt , taccAkAmena tena pari BOOPO20020299992800001 For Private And Personal
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashga to mandir sUtrakRtAGge 18| gRhItaM syAt , tadevaM doSaduSTaM ca jJAkhA svayaM na bhuJjIta nApyapareNa bhojayet na ca bhuJjAnamaparaM samanujAnIyAdityevaM duSTAhAradoSA-18 1pauNDarI2 zrutaska- nivRtto bhikSurbhavatIti // atha punarevaM jAnIyAdityAdi, tadyathA-vidyate teSAM gRhasthAnAmevaMbhUto vakSyamANaH 'parAkramaH' sAmarthya- kAdhya0 mAhAranivartanaM pratyArambhastena ca yadAhArajAtaM nirvartitaM 'yasya cArthAya' yatkRte tat 'cetita'miti dattaM niSpAditaM 'syAdura ahiMsApakIyAvRttiH bhavet , yatkRte ca tanniSpAditaM tatvanAmagrAhamAha, tadyathA-AtmanaH khanimittamevAhArAdipAkanirvartanaM kRtamiti, tathA putrAdyartha ribhAvanA sAdhoH // 30 // yAvadAdezAya-Adizyate yasminnAgate saMbhrameNa parijanastadAsanadAnAdivyApAre sa Adeza:-prAghUrNakastadartha vA pRthakapraheNArtha yA / viziSTAhAranirvartanaM kriyate, tathA zyAmA-rAtristasthAmazanamAzaH zyAmAzastadartha, prAtarazanaM prAtarAzaH-pratyUpasyeva bhojanaM tadartha 'sannidhisaMnicayo viziSTAhArasaMgrahasya saMcayaH kriyate / anena caitatpratipAditaM bhavati-bAlavRddhaglAnAdinimittaM pratyUSAdi| samayeSvapi bhikSATanaM kriyate, tasa cAyamabhihitaH saMbhavaH, sa ca 'saMnidhisaMcaya' ihaikeSAM mAnavAnAM bhojanArthaM bhavati, tatra bhikSurudyatavihArI parakRtaparaniSThitamudgamotpAdanaiSaNAzuddhamAhAramAharet , atra ca parakRtaparaniSThite cakhAro bhaGgAH, tadyathA-tasya kRtaM | tasyaiva ca niSThitaM, tasya kRtamanyasya niSThitam , anyasya kRtaM tasyaiva niSThitam, anyasya kRtamanyasya niSThitamityayaM caturtho bhnggH| sUtreNopAttaH, ayaM ca zuddho dvitIyazca anyasya niSThitakhAta, tatrAdhAkarmoddezikAdaya udgamadoSAH SoDaza tathotpAdanAdoSA dhAtrI-18 | ityAdikAH SoDazaiva tathaiSaNAdoSAH zaGkitAdayo daza, evamebhirdvicakhAriMzaddoSa rahitakhAcchaddhaM, tathA zastram-azyAdikaM tenAtItaM // 30 // prAsukIkRtaM 'zastrapariNAmita miti zastreNa svakAyaparakAyAdinA nirjIvIkRtaM varNagandharasAdibhizca pariNamitaM, hiMsAM prAptaM hiM1 Adizabdasya prakArArthatvAd duhitRsnuSAH, yAvacchandazca dhAnyAdyartham / 2 0zanAsanadA0 pra0 / 3 samudAyasya / For Private And Personal
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha f radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir raceaeseeeeeeeeeeeee sitaM virUpaM hiMsitaM vihiMsitaM-na samyak nirjIvIkRtamityarthaH, tatpratiSedhAdavihisitaM, nirjIvamityarthaH, tadapyeSitam-anveSitaM | bhikSAcaryAvidhinA prAptaM, 'vaiSika miti kevalasAdhuveSAvAptaM na punarjAtyAdyAjIvanato nimittAdinA votpAditaM, tadapi 'sAmudAnika' samudAna-bhikSAsamUhastatra bhavaM sAmudAnikam , etaduktaM bhavati-madhukaravRttyAvAptaM sarvatra stokaM stokaM gRhItamityarthaH / tathA prajJasyedaM prAjhaM-gItArthenopAttamazanam-AhArajAtaM, tadapi vedanAvaiyyAvRttyAdike kAraNe sati, tatrApi pramANayuktaM nAtimAtra, pramANaM cedam-"addhamasaNassa sarvajaNassa kujA davassa do bhAe / vAupaviyAraNaTThA chabbhAgaM UNayaM kujA // 1 // " iti / etadapi na varNabalAdyartha kiMtu yAvanmAtreNAhAreNa dehaH kriyAsu pravartate, tatra dRSTAntadvayamAha-tadyathA-akSasyopAJjanam-abhyaGgo vraNasya ca lepanaM-1 pralepastadupamayA AhAramAhareta, tathA coktam-"abbhaMgeNa va sagaDaM Na tarai vigaI viNA u jo sAhU / so rAgadosarahio mttaaeN| vihIi ta seve // 1 // " etadeva darzayati-saMyamayAtrAyAM mAtrA saMyamayAtrAmAtrA yAvatyA''hAramAtrayA saMyamayAtrA pravartate sA tathA tayA-saMyamayAtrAmAtrayA vRttiryasya tattathA, tadapi bilapravezapannagabhUtenAtmanA''hAramAharet , etaduktaM bhavati-yathAhirbilaM pravizan | tUrNa pravizati evaM sAdhunA'pyAhArastatsvAdamanAsvAdayatA zIghraM pravezayitavya iti, yadivA saNevAhAro labdhvA'svAdamabhyavahAryata iti / tadeva cAhArajAtaM darzayitumAha-'annaM bhaktam 'annakAle sUtrArthapauruSyuttarakAlaM bhikSAkAle prApte, puraHpazcAtkarmaparihataM bhavati yathoktabhikSATanena, grahaNakAlAvAptaM bhaikSaM paribhogakAle bhuJjIta, tathA pAnakaM pAnakAle, nAtivRSito bhuJjIta nA-| 1 arddhamazanasya savyaMjanasya kuryAdravasya dvau bhAgau vAtapravicAraNArtha SaSThaM bhAgamUnaM kuryAt // 1 // 2 abhyajheneva zakaTaM na zaknoti vikRtiM vinaiva yaH sAdhuH / sa] rAgadveSarahito mAtrayA vidhinA tAM seveta // 1 // matraka. 1 For Private And Personal
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahalla adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir satrakatA hA pyatibubhukSitaH pAnakaM pibediti, tathA vastraM vastrakAle gRhNIyAd, upabhoga vA kuryAt , tathA 'layana' guhAdikamAzrayastasya varSA-18 pauNDarI2 zrutaska khavazyamupAdAnam anyadA khaniyamaH, tathA zayyatesinniti zayanaM-saMstArakaH sa ca zayanakAle, tatrApyagItArthAnAM praharadvayaM 9 kAdhyaya0 ndhe zIlA- nidrAvimokSo gItArthAnAM praharamekamiti // sa bhikSarAhAropadhizayanasvAdhyAyadhyAnAdInAM mAtrAM jAnAtIti tadvidhijJaH san anya-bhikSAvRttiH kIyAvRttiH tarAM dizamanudizaM vA 'pratipanna:' samAzrito dharmamAkhyApayeta-pratipAdayet yadyena vidheyaM tadyathAyogaM vibhajed dharmaphalAni ca kIrtayed-AvirbhAvayet , tacca dharmakathanaM parahitArthapravRttena sAdhunA samyagupasthiteSu ziSyeSu anupasthiteSu vA-kautukAdipravRtteSu / // 301 // 'zuzrUSamANeSu' zrotuM pravRtteSu svaparahitAya 'pravedayeda' AvedayetprakathayeditiyAvat / zrotumupasthiteSu yatkathayettaddazeyitumAha| 'saMtiviraI' ityAdi zAntiH-upazamaH krodhajayastatpradhAnA prANAtipAtAdibhyo viratiH zAntiviratiH, yadivA zAnti:-aze-|| |paklezopazamarUpA tasyai-tadartha viratiH zAntiviratistAM kathayeta, tathA 'upazamam' indriyanoindriyopazamarUpaM rAgadveSAbhAvajanitaM | tathA 'nivRti' nivoNamazeSadvandvoparamarUpaM tathA 'soyaviyaMti zaucaM tadapi bhAvazaucaM sarvopAdhivizuddhatA vratAmAlinyaM 'aja|| virya'ti Arjevam-amAyilaM tathA mArdavaM-mRdubhAvaH sarvatra prazrayavattvaM vinayanamratetiyAvat , tathA 'lAghaviyati karmaNAM || lAghavApAdanaM karmagurorvA''tmanaH karmApanayanato laghvavasthAsaMjananaM, sAmpratamupasaMhAradvAreNa sarvazubhAnuSThAnAnAM mUlakAraNamAha-ati // 30 // patanam-atipAtaH prANyupamardanaM tadvidyate yasyAsAvatipAtikastatpratiSedhAdanatipAtikastaM sarveSAM prANinAM bhUtAnAM yAvatsattvAnAM dharmamanuvivicyAnuvicintya vA 'kIrtayet kathayeta, idamuktaM bhavati-sarvaprANinAM rakSAbhUtaM dharma kathayediti / / sAmprataM dharmakItenaM yathA nirupadhi bhavati tathA darzayitamAha-sa bhikSaH parakataparaniSThitAhArabhojI yathAkriyAkAlAnuSThAyI zuzrUSatsu dharma For Private And Personal
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma n Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir kIrtayet nAnnasya hetormamAyamIzvaro dharmakathApravaNo viziSTamAhArajAtaM dAsyatItyetannimittaM na dharmamAcakSIta, tathA pAnavastrala-13 yanazayananimittaM na dharmamAcakSIta, anyeSAM vA virUparUpANAm-uccAvacAnA kAryANAM kAmabhogAnAM vA nimittaM na dharmamAcakSIta tathA glAnimanupagacchan dharmamAcakSIta, karmanirjarAyAzcAnyatra na dharma kathayeda, aparaprayojananirapekSa eva dharma kathayediti // dharma-18 kathAzravaNaphaladazenadvAreNopasaMjighRkSarAha-iha khalu tassetyAdi, 'iha' asin jagati khalu vAkyAlaGkAre 'tasya' bhiksso-15|| hai| guNavataH 'antike' samIpe pUrvoktavizeSaNaviziSTaM dharma zrukhA 'nizamya' avagamya samyagutthAnenotthAya 'vIrA' karmavidAraNasa-18 18|| hiSNavo ye caivaMbhUtAste 'evaM pUrvoktavizeSaNaviziSTAnuSThAnatayA sarvaminnapi mokSakAraNe samyagdarzanAdike upa-sAmIpyena gtaaH|| 8 sarvopagatAH, tathaiva sarvebhyaH pApasthAnebhya uparatAH sarvoparatAH tathA ta eva sarvopazAntA jitakaSAyatayA zItalIbhUtAH tathA ta eva | 2 sarvAtmatayA-sarvasAmarthena sadanuSThAne udyama kRtavanto ye caivaMbhUtAste'zeSakarmakSayaM kRkhA pari-samantAnivRtAH parinirvRtAH aze|SakamekSayaM kRtavantaH, iti bravImIti pUrvavat // sAmpratamadhyayanopasaMhArArthamAha-'eva'miti pUrvoktavizeSaNakalApaviziSTaH sa | | bhikSuH punarapi sAmAnyato viziSyate-dharmaH-zrutacAritrAkhyastenArthI dharmArthI, yathAvasthitaM paramArthato dharma sarvopAdhivizuddhaM jAnAtIti dharmavit , tathA niyAgaH-saMyamo vimokSo vA kAraNe kAryopacAraM kRkhA taM pratipanno niyAgapratipannaH, sa caivaMbhUtaH paJca mapuruSajAtaH, taM cAzritya tat-yathedaM prAk pradarzitaM tatsarvamuktaM, sa ca prApto vA syAtpadmavarapauNDarIkam-anugrAhyaM puruSavizeSa | kacakravatyodikaM, tatprAptizva paramArthataH kevalajJAnAvAptau satyAM bhavati. sAkSAdyathA'vasthitavastukharUpaparicchitteH, aprApto vA syAt 4 matizrutAvadhimanaHparyAyajJAnairvyastaiH samastairvA samanvitaH, sa caivaMbhUtaH prAgvyAvarNitagaNakalApopeto bhikSuH pari-samantAt jJAta kancha99298999999000 For Private And Personal
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi Haradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar X m andir seekerse mantrakatAle 2 zrutaska- ndhe zIlA- kIyAvRttiH // 302 // karma svarUpato vipAkatastadupAdAnatazca yena sa parijJAtakamo, tathA parijJAtaH saGgaH-saMbandhaH sabAhyAbhyantaro yana sa tathA, pari-4|1pauNDarI jJAto niHsAratayA gRhavAso yena sa tathA, upazAnta indriyanoindriyopazamAt, tathA samitaH paJcabhiH samitibhiH, tathA saha kAdhyaya0 hitena vartata iti sahito jJAnAdibhirvA sahitaH-samanvitaH, 'sadA sarvakAlaM 'yataH' saMyataH prAgvyAvarNitaniyamakalApopetaH, bhikSAvRtti sa evaMguNakalApAnvita etadvacanIyaH, tadyathA-zrAmyatIti zramaNaH samamanA vA, tathA mA prANino jahi-vyApAdayetyevaM pravRttiH| upadezo yasya sa mAhanaH sa brahmacArI vA brAhmaNaH, kSAntaH sa kSamopeto, dAnta indriyanoindriyadamanena, tathA tisabhiguptibhiguptaH, tathA mukta iva muktaH, tathA viziSTatapazcaraNopeto maharSiH, tathA manute jagatastrikAlAvasthAmiti muniH, tathA kRtamaskhAstIti kRtii| puNyavAn paramArthapaNDito vA, tathA vidvAn sadvidyopetaH, tathA bhikSurniravadyAhAratayA bhikSaNazIlaH, tathA'ntaprAntAhAralena rUkSaH, tathA saMsAratIrabhUto mokSastadarthI, tathA caryata iti caraNaM-mUlaguNAH kriyata iti karaNam-uttaraguNAsteSAM pAraM-tIraM paryantaga| manaM tadvattIti caraNakaraNapAraviditi / itizabdaH parisamAptau / bravImIti tIrthakaravacanAdAryaH sudharmakhAmI jambUsvAminamuddizya evaM bhaNati-yathA'haM na svamanISikayA bravImIti // sAmprataM samastAdhyayanopAttadRSTAntadAntikayostAtparyArtha gAthAbhirniyuktikRddarzayitumAhauvamA ya puMDarIe tasseva ya uvacaeNa nijttii| adhigAro puNa bhaNio jiNovadeseNa siddhitti // 158 // suramaNuyatiriyaniraovaMge maNuyA pahU carittammi / aviya mahAjaNaneyatti cakkavaTimi adhigAro // 159 // aviya hubhAriyakammA niyamA ukkassanirayaThitigAmI te'vi hajiNovadeseNa teNeva bhaveNa sijhaMti // 160 // 2 // For Private And Personal
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma r adhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagaidamandir jalamAlakaddamAlaM bahuvihavalligahaNaM ca pukkhariNiM / jaMghAhi va bAhAhi va nAvAhi va taM duravagAhaM // 161 // |paumaM ullaMghettuM oyaramANassa hoi vaavttii| kiM natthi se uvAo jeNullaMgheja avivnno||162|| vijA va devakamma ahavA AgAsiyA viuvnnyaa| paumaM ullaMghettuM na esa innmojinnkkhaao||163 // suddhappaogavijA siddhA u jiNassa jANaNA vijA / bhaviyajaNapoMDarIyA u jAe siddhigatimuveti // 164 // ___ iha 'upamA' dRSTAntaH 'pauNDarIkeNa' zvetazatapatreNa kRtaH, tasbehAbhyarhitakhAt, tavaiva copacayena sarvAvayavaniSpattiryAvadviziSToA pAyenoddharaNaM, dAntikAdhikArastu punaratra bhaNitaH-abhihitazcakravartyAderbhavyasya jinopadezena siddhiriti, tasyaiva pUjyamAnakhA-6 | diti / pUjyakhameva darzayitumAha-'suramaNuya' ityAdi, surAdiSu caturgatikeSu jantuSu madhye manujAzcaritrasya-sarvasaMvararUpasya prabhavaH-18 zaktA vartante, na zeSAH surAdayaH, teSvapi manujeSu mahAjananetArazcakravAdayo vartante, teSu prabodhiteSu pradhAnAnugAmilAt itarajanaH supratibodha eva bhavatItyatotra cakravartyAdinA pauNDarIkakalpenAdhikAra iti / punarapyanyathA manujaprAdhAnyaM darzayitumAha'aviya hu' ityAdi, gurukarmANo'pi manujA AsaMkalitanarakAyuSo'pi-narakagamanayogyA api te'pyevaMbhUtAjinopadezAttenaiva bhavena samastakarmakSayAt siddhigAmino bhavantIti / tadevaM dRSTAntadAAntikayostAtparyArtha pradarya dRSTAntabhUtapauNDarIkA''dhArAyAH puSkariNyA duravagAhilaM sUtrAlApakopAttaM niyuktikRddarzayitumAha-'jalamAle' tyAdi, jalamAlAm-atyarthapracurajalAM tathA kardamamAlAm-apratiSThitatalatayA prabhUtatarapaGkAM tathA bahuvidhavalligahanAM ca puSkariNI javAbhyAM vA bAhubhyAM vA nAvA vA dustarAM puSkariNI, dRSTuti kriyAdhyAhAraH, kiMcAnyat-'pauma' ityAdi, tanmadhye pAvarapauNDarIkaM gRhIlA samuttarato'vazyaM vyApattiHprANAnAM bhavet , Receaeleteerseeroesesesekesesesed For Private And Personal
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaleanmandir sUtrakRtAGge 2zrutaskandhe zIlA- jhIyAvRttiH kiM tatra kazcidupAyaH sa nAsti ? yenopAyena gRhItakamalaH san tAM puSkariNImullaGyedavipanna iti / tadullaGghanopAyaM darzayitumAha- 1 pauNDarI'vidyA ve tyAdi, vidyA vA kAcitprajJaptyAdikA devatAkarma vA'thavA''kAzagamanalabdhirvA kasyacidbhavet tenAsAvavipanno gRhItapau kAdhyaya0 NDarIkaH saballaGyettAM puSkariNIm , eSa ca jinarupAyaHsamAkhyAta iti / sarvopasaMhArArthamAha-'suddhappe tyAdi, zuddhaprayogavidyA siddhA bhikSAvRttiH jinasyaiva vijJAnarUpA vidyA nAnyasya kasyacidyayA vidyayA tIrthakaradarzitayA bhavyajanapauNDarIkAH siddhimupagacchantIti / gato'nugamaH, sAmprataM nayAH, te ca pUrvavadraSTavyA iti // samAptaM pauNDarIkAkhyaM dvitIyazrutaskandhe prathamAdhyayanamiti // [granthAnam 1030] // 30 // eeeeeeeeeeee Neelam ___ iti zrIsUtrakRtAGge pauNDarIkAkhyamAdyamadhyayanaM samAptam // Ca5K // 30 // For Private And Personal
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir atha dvitIyakriyAsthAnAkhyAdhyayanasya praarmbhH|| - - vyAkhyAtaM prathamAdhyayanaM, sAmprataM dvitIyamArabhyate, assa cAyamabhisaMvandhaH, ihAnantarAdhyayane puSkariNIpauNDarIkadRSTAntena || tIrthikAH samyaGmokSopAyAbhAvAtkarmaNAM bandhakAH pratipAditAH, satsAdhavazca samyagdarzanAdimokSamArgapravRttavAnmocakAH sadupadezadAnato'pareSAmapIti / tadihApi yathA karma dvAdazabhiH kriyAsthAnabadhyate yathA ca trayodazena mucyate tadetatpUrvoktameva bandhamokSayoH pratipAdanaM kriyate, anantarasUtreNa cAyaM saMbandhaH, tadyathA-bhikSuNA caraNakaraNavidA karmakSapaNAyodyatena dvAdaza kriyAsthAnAnikarmabandhakAraNAni samyak parihartavyAni, tadviparItAni ca mokSasAdhanAni AsevitavyAni, ityanena saMbandhenA''yAtasyAsyAdhyayanasopakramAdIni cakhAryanuyogadvArANi bhavanti, tatrApyupakramAntargato'rthAdhikAro'yaM, tadyathA-karmaNAM bandho'nena pratipAdyate tadvimokSazceti / nAmaniSpanne tu nikSepe kriyAsthAnamiti dvipadaM nAma, tatrApi kriyApadanikSepArtha prastAvamAracayaniyuktikRdAhakiriyAo bhaNiyAo kiriyAThANaMti teNa ajjhayaNaM / ahigAro puNa bhaNio baMdhe taha mokkhamagge y||16|| dave kiriejaNayA ya payoguvAyakaraNijasamudANe / iriyAvahasaMmatte sammAmicchA ya micchatte // 166 // nAmaM ThavaNA davie khette'ddhA uDDa uvaratI vshii| saMjamaparagahajohe acalagaNaNa saMdhaNA bhAve // 167 // Seeeeeeeeeeeeeeecha For Private And Personal
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavo radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga n mandir sutrakRtAGge 18 saMmudANiyANiha tao saMmapautte ya bhAvaThANaMmi / kiriyAhiM purisa pAvAie u save parikkhejA // 168 // 18 2 kriyA2 zrutaska-18 | tatra kriyanta iti kriyAstAzca karmabandhakAraNalenA''vazyakAntarvatini pratikramaNAdhyayane 'paDikkamAmi terasahi kiriyAThANehiM' sthAnAdhya ndhe zIlA- |ti asminmuutrbhihitaaH| yadivA ihaiva kriyAH 'bhaNitA' abhihitAstenedamadhyayanaM kriyAsthAnamityucyate / tacca kriyAsthAnaM kri ya0kriyAkIyAvRttiH | yAvatkheva bhavati nAkriyAvatsu, kriyAvantazca kecidvadhyante kecinmucyante'to'dhyayanArthAdhikAraH punarabhihito bandhe tathA mokSamArge sthAnayoceti / tatra nAmasthApane sugamakhAdanAdRtya dravyAdikAM kriyAM pratipAdayitumAha-tatra dravye-dravyaviSaye yA kriyA ejanatA 'ejU nikSepAH // 304 // Skampane jIvasyAjIvasya vA kampanarUpA calanasvabhAvA sA dravyakriyA, sApi prayogAdvisrasayA vA bhavet , tatrApyupayogapUrvikA || vA'nupayogapUrvikA vA akSinimeSamAtrAdikA sA sarvA dravyakriyeti / bhAvakriyA khiMyaM, tadyathA prayogakriyA upAyakriyA kara-K NIyakriyA samudAnakriyA iyopathakriyA samyakkhakriyA samyamithyAkhakriyA mithyAkhakriyA ceti / tatra prayogakriyA manovAkA| yalakSaNA tridhA, tatra sphuradbhirmanodravyairAtmana upayogo bhavati, evaM vAkAyayorapi vaktavyaM, tatra zabde niSpAdye vAkAyayordvayora|pyupayogaH, tathA coktam-"giNhaI ya kAieNaM Nisirai taha vAieNa jogeNa" gamanAdikA tu kAyakriyaiva 1, upAyakriyA tu| ghaTAdikaM dravyaM yenopAyena kriyate, tadyathA-mRtkhananamardanacakrAropaNadaNDacakrasalilakumbhakAravyApAryAvadbhirupAyaiH kriyate sA || | sarvopAyakriyA 2, karaNIyakriyA tu yadyena prakAreNa karaNIyaM tattenaiva kriyate nAnyathA, tathAhi-ghaTo mRtpiNDAdikayaiva sAmayyA // 304 // kriyate na pASANasikatAdikayeti 3, samudAnakriyA tu yatkarma prayogagRhItaM samudAyAvasthaM satprakRtisthityanubhAvapradezarUpatayA 1 AcArAvRttiH "patre / 20yaM draSTavyA pra0 / 3 kAyayogayuktasya / 4 prayojanaM vyApAraH / 5 gRhNAti ca kAyikena nissArayati vAcikena yogena // For Private And Personal
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagyanmandir yayA vyavasthApyate sA samudAnakriyA, sA ca mithyAdRSTerArabhya sUkSmasaMparAyaM yAvat bhavati 4, IryApathakriyA tUpazAntamohAdArabhya sayogikevalinaM yAvaditi 5, samyaklakriyA tu samyagdarzanayogyAH karmaprakRtIH saptasaptatisaMkhyA yayA badhnAti sA'bhidhIyate 6, samyagmithyAtvakriyA tu tadyogyAH prakRtIzcatuHsaptatisaMkhyA yayA kriyayA badhnAti sA'bhidhIyate 7, mithyAtvakriyA tu sarvAH prakRtIviMzatyuttarazatasaMkhyAstIrthakarAhArakazarIratadaGgopAGgatrikarahitA yayA badhnAti sA mithyAtvakriyetyabhidhIyate 8 / sAmprataM sthAnanikSepArthamAha- iyaM ca gAthA''cAraprathamazrutaskandhe dvitIyAdhyayane lokavijayAkhye ' je guNe se mUladvANe' ityatra sthAnaza - | bdasya sUtrasparzikaniryuktyAM prabandhena vyAkhyAteti neha pratanyate / iha punaryayA kriyayA yena ca sthAnenAdhikArastaddarzayitumAha - kriyANAM madhye samudAnikA kriyA yA vyAkhyAtA, tasyAzca kaSAyAnugatakhAt bahavo bhedA yatastatastAsAM sAmudAnikAnAM kriyANAmiha prakaraNe 'tautti adhikAro vyApAraH, samyakprayukte ca bhAvasthAne, tacceha viratirUpaM saMyamasthAnaM prazastabhAvasaMghanArUpaM ca gRhyate, samyakprayuktabhAvasthAnagrahaNasAmarthyAdaryApathikI kriyApi gRhyate, sAmudAnikA kriyAgrahaNAccAprazastabhAvasthAnAnyapi gRhItAni, Abhizca pUrvoktAbhiH kriyAbhiH pUrvoktAn puruSAn tadvArAyAtAnprAvAdukAMzca parIkSeta sarvAnapIti / yathA caivaM tathA svata | eva sUtrakAra: 'taMjahA se egaiyA maNussA bhavaMtI' tyAdinA tathA prAvAdukaparIkSAyAmapi 'NAyao uvagaraNaM ca vippajahAya bhikkhAyariyAe samuTTiyA' ityAdinA vakSyatIti / gato niryuktyanugamaH, sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccArayitavyaM, taccedam For Private And Personal
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra sUtrakRtAGge 2 zrutaska ndhe zIlAGkIyAvRttiH // 305 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagadanmandir suyaM me AusaMta bhagavayA evamakkhAyaM-iha khalu kiriyAThANe NAmajjhayaNe paNNatte, tassa NaM ayamaTTheiha khalu saMjUheNaM. duve ThANe evamAhijjaMti, taMjahA - dhamme ceva adhamme ceva uvasaMte ceva aNuvasaMte caiva // tattha NaM je se paDhamassa ThANassa ahammapakkhassa vibhaMge tassa NaM ayamaTThe paNNatte, iha khalu pAINaM vA 6 saMgatiyA maNussA bhavaMti, taMjahA - AriyA vege aNAriyA vege uccAgoyA vege NIyAgoyA vege kAyamatA vege hassamaMtA vege suvaNNA vege dukhaNNA vege surUvA vege durUvA vege | tesiM ca NaM imaM etArUvaM daMDasamAdANaM saMpehAe taMjahA - Neraiesa vA tirikkhajoNiesu vA maNussesu vA devesu vA je yAvanne tahappagArA pANA vinnU veyaNaM veyaMti // tesiM pi ya NaM imAI terasa kiriyAThANAhaM bhavatItimakkhAyaM, taMjahA - aTThAdaMDe 1 aNaTThAdaMDe 2 hiMsAdaMDe 3 akamhAdaMDe 4 diTThIvipariyAsiyAdaMDe 5 mosavantie 6 adinnAdANavattie 7 ajjhatthavattie 8 mANavattie 9 mittadosavattie 10 mAyAvattie 11 lobhavatie 12 iriyAvahie 13 // ( sUtraM 16 ) sudharmakhAmI jambUkhAminamuddizyedamAha, tadyathA - zrutaM mayA''yuSmatA bhagavataivamAkhyAtam -- iha khalu kriyAsthAnaM nAmAdhyayanaM bhavati, tasya cAyamartha: - iha khalu 'saMjUheNaM' ti 'sAmAnyena' saMkSepeNa samAsato dve sthAne bhavataH, ya ete kriyAvantaste sarve'pyanayoH sthAnayorevamAkhyAyante, tadyathA - dharme caivAdharme caiva, idamuktaM bhavati - dharmasthAnamadharmasthAnaM ca, yadivA - dharmAdanapetaM dharmya viparItamadharmya, kAraNazuddhyA ca kAryazuddhirbhavatItyAha-upazAntaM yattaddharmasthAnam, anupazAntaM cAdharmasthAnaM, tatropazAnte - upaza For Private And Personal 2 kriyAsthAnAdhya ya0trayodazakriyAsthAnAni // 305 //
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shi Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailas Gyanmanat eeeeeeeee eeeeeeeeee | mapradhAne dharmasthAne dharmyasthAne vA kecana mahAsattvAH samAsanottarottarazubhodayA vartante, pare ca tadviparyaste viparyastamatayaH saMsArAbhiSvaGgiNo'dho'dhogatayo vartante / iha ca yadyapyanAdibhavAbhyAsAdindriyAnukUlatayA prAyazaH pUrvamadharmapravRtto bhavati lokaH pazcAtsadupadezayogyAcAryasaMsargAddharmasthAne pravartate tathA'pyabhyarhitakhAtpUrva dharmasthAnamupazamasthAnaM ca pradarzitaM, pazcAttadviparyastamiti // sAmprataM tu yatra prANinAmanupadezataH svarasapravRttyA''dAveva sthAnaM bhavati tadadhikRtyAha-'tattha NaM' ityAdi, tatreti vAkyopanyAsArthe | Namiti vAkyAlaGkAre yo'sau prathamAnuSTheyatayA prathamasyAdharmapakSasya sthAnasya vividho bhaGgo vibhaGgo-vibhAgo vicArastasthAyamartha iti / 'iha' asmin jagati prAcyAdiSu dikSu madhye'nyatarasyAM dizi 'santi' vidyante eke kecana 'manuSyAH puruSAH , te caivaMbhUtA bhavantItyAha, tadyathA-ArAdyAtAH sarvaheyadharmebhya ityAryAH tadviparItAzcAnAryA eke kecana bhavanti yAva(rUpAH surUpAzceti / 'teSAM ca' AryAdInAm 'idaM vakSyamANametadrUpaM daNDayatIti daNDa:-pApopAdAnasaMkalpastasya samAdAnaM-grahaNaM 'saMpehAe'tti saMprekSya, tacca caturgatikAnAmanyatamasya bhavatIti darzayati-taMjahe' tyAdi, tadyathA-nArakAdiSu, ye cAnye tathAprakArAsta davartinaH suvarNadurvarNAdayaH 'prANA' prANino vidvAMso vedanA-jJAnaM tad 'vedayanti' anubhavanti, yadivA sAtAsAtarUpAM vedanAmanubhavantIti, atra cakhAro bhaGgAH, tadyathA-saMjJino vedanAmanubhavanti vidanti ca 1 siddhAstu vidanti nAnubhavanti 2 asaMjJino'nubhavanti na punarvidanti 3 ajIvAstu na vidanti nApyanubhavantIti 4, iha punaH prathamatRtIyAbhyAmadhikAro dvitIyacaturthAvavastubhUtAviti, 'teSAM ca' nArakatiryamanuSyadevAnAM tathAvidhajJAnavatAm 'imAni vakSyamANalakSaNAni trayodaza kriyAsthAnAni bhavantItyevamAkhyAtaM tIrthakaragaNadharAdibhiriti / kAni punastAnIti darzayitumAha-'taMjahe tyAdi, tadyathetyayamu For Private And Personal
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagat a nmandir sUtrakRtAGge |dAharaNavAkyopanyAsArthaH, 'AtmArthAya' svaprayojanakRte daNDo'rthadaNDaH pApopAdAnaM 1, tathA'narthadaNDa iti niSprayojanameva 2kriyA2 zrutaska-18 sAvadhakriyAnuSThAnamanarthadaNDaH 2, tathA hiMsanaM hiMsA-prANyupamardarUpA tayA saiva vA daNDo hiMsAdaNDaH 3, tathA'kasmAd anupayu-18 sthAnAdhyandhe zIlA- tasya daNDokamAiNDaH, anyasya kriyayA'nyasya vyApAdanamiti 4, tathA dRSTaviparyAso-rajjvAmiva sarpabuddhistayA daNDo dRSTivipa- ya01arthakAyAAtAryAsadaNDaH, tadyathA-leSThukAdibuddhA zarAdyabhighAtena caTakAdivyApAdanaM 5, tathA mRSAvAdapratyayikA, sa ca sadbhUtanihavAsadbhUtA daNDakriyA // 306 // ropaNarUpaH 6, tathA adattasya parakIyasyA''dAnaM-khIkaraNamadattAdAnaM-steyaM tatpratyayako daNDa iti 7, tathA''tmanyadhyadhyAtma tatra bhava AdhyAtmiko daNDaH, tadyathA-ninimittameva durmanA upahatamanaHsaMkalpo hRdayena dUyamAnazcintAsAgarAvagADhaH saMtiSThate 8, tathA jAtyAdyaSTamadasthAnopahatamanAH parAvamadarzI tasya mAnapratyayiko daNDo bhavati 9, tathA mitrANAmupatApena doSo mitradoSastatpratyayiko daNDo bhavati 10, tathA mAyA-paravacanabuddhistayA daNDo mAyApratyayikaH 11, tathA lobhapratyayiko-lobhanimittodaNDa iti 12, tathA evaM paJcabhiH samitibhiH samitasya tisRbhirguptibhiguptasya sarvatropayuktasryApratyayikA sAmAnyena karmabandho bhavati 13, etacca trayodazaM kriyAsthAnamiti // 'yathoddezastathA nirdeza' itikRtA prathamAkriyAsthAnAdArabhya vyAcikhyAsurAhapaDhame daMDasamAdANe ahAdaMDavattietti Ahijai, se jahANAmae kei purise AyaherDa vA jAiherne vA agAraheGa vA parivAraheDa vA mittahe vA NAgaheuvA bhUtahe vA jakkhahevA taM daMDaM tasathAvarehiM pANehi // 306 // sayameva Nisiriti aNNeNavi NisirAveti aNNaMpi NisiraMtaM samaNujANai, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajaMti Ahijjai, paDhame daMDasamAdANe aTThAdaMDavattietti Ahie // (sUtraM 17) For Private And Personal
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man (4Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir haraeeeeeeeeeeeeee yatprathamamapAtaM daNDasamAdAnamarthAya daNDa ityevamAkhyAyate tasyAyamarthaH, tadyathA nAma kazcitpuruSaH, puruSagrahaNamupalakSaNaM sarvo'pi cAturgatikaH prANI 'Atmanimittam AtmArtha tathA 'jJAtinimittaM' khajanAdyartha tathA agAraM-gRhaM tannimittaM tathA / 'parivAroM' dAsIkarmakarAdikaH parikaro vA-gRhAdevRttyAdikastanimittaM tathA mitranAgabhUtayakSAdyartha 'taM' tathAbhUtaM khaparopaghAtarUpaM daNDaM trasasthAvareSu prANiSu svayameva 'nisRjati' nikSipati, daNDamiva daNDamupari pAtayati, prANyupamardakAriNI kriyAM karo-|| tItyarthaH, tathA'nyenApi kArayati, aparaM daNDaM nisRjantaM samanujAnIte, evaM kRtakAritAnumatibhireva tasyAnAtmajJasya tatpratya-16 yikaM sAvadhakriyopAttaM karma 'AdhIyate saMbadhyate iti / etatprathamaM daNDasamAdAnamarthadaNDapratyayikamityAkhyAtamiti // __ ahAvare docce daMDasamAdANe aNaTThAdaMDavattietti Ahijjai, se jahANAmae kei purise je ime tasA pANA bhavaMti te No accAe No ajiNAe No maMsAe No soNiyAe evaM hiyayAe pittAe vasAe picchAe pucchAe vAlAe siMgAe visANAe daMtAe dADhAe NahAe NhAruNie aTThIe aTThimaMjAe No hisisu metti No hiMsaMti metti No hiMsissaMti metti No puttaposaNAe No pasuposaNayAe No agAraparivUhaNatAe No samaNamAhaNavattaNAheuM No tassa sarIragassa kiMci vippariyAdittA bhavaMti,se haMtA chettA bhettA lupaittA viluMpaittA uddavaittA ujjhiu~ bAle verassa AbhAgI bhavati, aNahAdaMDe // se jahANAmae kei purise je ime thAvarA pANA bhavaMti, taMjahA-ikaDAi vA kaDiNAi vA jaMtugA i vA paragAi vA mokkhA i vA taNA i vA kusA i vA kucchagA i vA pavagA i vA palAlA i vA, te No puttaposaNAe No pasuposa sUtrakR. 52 // For Private And Personal
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha n mandir sUtrakRtAGge NAe No agArapaDivUhaNayAe No samaNamAhaNaposaNayAe No tassa sarIragassa kiMci vipariyAiptA bhavaM. 2 kriyA2 zrutaska- ti, se haMtA chettA bhettA lupaittA vilupaittA uddavaittA ujjhiuM bAle verassa AbhAgI bhavati, aNaTThA- sthAnAdhyandhe zIlA- daMDe // se jahANAmae kei purise kacchaMsi vA dahaMsi vA udagaMsi vA daviyaMsi vA valayaMsi vA NU- anarthadaNDaH kIyAvRttiH maMsi vA gahaNaMsi vA gahaNaviduggaMsi vA vaNaMsi vA vaNaviduggaMsi vA pavvayaMsi vA pacayaviduggaMsi vA taNAI Usaviya Usaviya sayameva agaNikAyaM Nisirati aNNeNavi agaNikAyaM NisirAveti aNNaMpi // 307 // agaNikAyaM NisiritaM samaNujANai aNaTThAdaMDe, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajanti Ahijjai, docce daMDasamAdANe aNaTThAdaMDavattietti aahie|| sUtram 18 // tathAparaM dvitIyaM daNDasamAdAnamanarthadaNDapratyayikamityabhidhIyate, tadadhunA vyAkhyAyate, tadyathA nAma kazcitpuruSo ninimisameva nirvivekatayA prANino hinasti, tadeva darzayitumAha-'je ime' ityAdi, ye kecana 'amI' saMsArAntarvartinaH pratyakSA bastAdayaHprANikA nastAMzcAsau hiMsanna -zarIraM 'no naivArcAya hinasti, tathA'jinaM-carma nApi tadarthama . evaM mAMsazoNitahadayapittavasApicchapacchavAlazRGgaviSANanakhasnAyvasthyasthimajjA ityevamAdikaM kAraNamuddizya, naivAhisiSurnApi hiMsanti nApi hiMsayiSyanti mAM madIyaM / ceti, tathA no 'putrapoSaNAyeti putrAdika poSayiSyAmItyetadapi kAraNamuddizya na vyApAdayati, tathA nApi pazUnAM poSaNAya, IS tathA'gAraM-gRhaM tasya paribRMhaNam-upacayastadartha vA na hinasti, tathA na zramaNabrAhmaNavartanAhetuM, tathA yattena pAlayitumArabdhaM For Private And Personal
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsageri yanmandir no tasya zarIrasya kimapi paritrANAya 'tat' prANavyaparopaNaM bhavati, ityevamAdikaM kAraNamanapekSyaivAsau krIDayA tacchIlatayA vya| sanena vA prANinAM hantA bhavati daNDAdibhiH tathA chettA bhavati karNanAsikA vikartanataH tathA bhettA zUlAdinA tathA lumpayitA | anyatarAGgAvayavavikartanataH tathA vilumpayitA akSyutpATanacarmavikarttanakarapAdAdicchedanataH paramAdhArmikavatprANinAM nirnimittameva nAnAvidhopAyaiH pIDotpAdako bhavati tathA jIvitAdapyapadrAvayitA bhavati, sa ca sadvivekamujjhitvA''tmAnaM vA parityajya bAlava| DrAla :- ajJo'samIkSitakAritayA janmAntarAnubandhino vairasyAbhAgI bhavati, tadevaM nirnimittameva paJcendriyaprANipIDanato yathA'na| rthadaNDo bhavati tathA pratipAditam adhunA sthAvarAnadhikRtyocyate- 'se jahe' tyAdi, yathA kacitpuruSo nirvivekaH pathi gacchan | vRkSAde: pallavAdikaM daNDAdinA pradhvaMsayan phalanirapekSastacchIlatayA vrajati, etadeva darzayati- 'je ime' ityAdi, ye kecana 'amI' pratyakSA: sthAvarA vanaspatikAyAH prANino bhavanti, tadyathA - ikkaDAdayo vanaspativizeSA uttAnArthAstadiheya mikkaDA mamA| nayA prayojanamityevamabhisaMdhAya na chinatti, kevalaM tatpatrapuSpaphalAdi nirapekSastacchIlatayA chinattItyetatsarvatrAnuyojanIyamiti, tathA na putrapoSaNAya no pazupoSaNAya nAgArapratibRMhaNAya na zramaNabrAhmaNavRttaye nApi zarIrasya kizcitparitrANaM bhaviSyatIti, kevalameva- / | mevAsau vanaspatiM hantA chettetyAdi yAvajanmAntarAnubandhino vairasyAbhAgI bhavati, ayaM vanaspatyAzrayo'narthadaNDo'bhihitaH // sAmpratamanyAzritamAha-' se jahe 'tyAdi, tadyathA nAma kacitpuruSaH sadasadviveka vikalatayA kacchAdikeSu dazasu sthAneSu vanadurgaparyanteSu tRNAni - kuzapuSpakAdIni paunaHpunye nordhvAdhaH sthAni kRkhA 'agnikArya' hutabhujaM 'nissRjati' prakSipatyanyena vA'gnikArya bahusattvApakAriNaM davArtha 'nisarjayati' prakSepayatyanyaM ca nisRjantaM samanujAnIte / tadevaM yogatrikeNa kRtakAritAnumatibhistasya For Private And Personal
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Adhana Kendra sUtrakRtAGge 2 zrutaska ndhe zIlAGkIyAvRttiH // 308 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarnmandir | yatkiJcanakAriNaH 'tatpratyayikaM' davadAnanimittaM 'sAvayaM karma' mahApAtakamAkhyAtam, etacca dvitIyamanarthadaNDasamAdAnamAkhyAtamiti // tRtIyamadhunA vyAcikhyAsurAha - ahAvare tacce daMDasamAdANe hiMsAdaMDavattietti Ahijjaha, se jahANAmae kei purise mamaM vA mami vA ana vA annaM vA hiMsiMsu vA hiMsai vA hiMsissai vA taM daMDa tasathAvarehiM pANehiM sayameva Nisirati aNNevi NisirAveti annaMpi NisiraMtaM samaNujANai hiMsAdaMDe, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajraMti Ahii, tace daMDasamAdANe hiMsAdaMDavattieti Ahie // sUtram 19 // athAparaM tRtIyaM daNDasamAdAnaM hiMsAdaNDapratyayikamAkhyAyate, tadyathAnAma kazcit 'puruSaH' puruSakAraM vahan khato maraNabhIrutayA vA mAmayaM ghAtayiSyatItyevaM makhA kaMsavaddevakIsutAn bhAvato jaghAna madIyaM vA pitaramanyaM vA mAmakaM - mamIkAropetaM parazurAmavaskArtavIryaM jaghAnAnyaM vA kaJcanAyaM sarpasiMhAdirvyApAdayiSyatIti matkhA sarpAdikaM vyApAdayati anyadIyasya vA kasyaciddhiraNyapa| zvAderayamupadravakArItikRtvA tatra daNDaM nisRjati, tadevamayaM mAM madIyamanyadIyaM vA hiMsitavAn hinasti hiMsiSyatItyevaM saMbhAvite trase sthAvare vA 'taM daNDaM' prANavyaparopaNalakSaNaM svayameva nissRjati anyena nisarjayati nissRjantaM vA'nyaM samanujAnIte / itye| tattRtIyaM daNDasamAdAnaM hiMsA daNDapratyayikamAkhyAtamiti // ahAvare catthe daMDasamAdANe akasmAt daNDavattietti Ahijjaha se jahANAmae kei purise kacchaMsi vA jAva vaNaviduragaMsi vA miyavattie miyasaMkappe miyapaNihANe miyavahAe gaMtA ee miyantikArDa annaya For Private And Personal 2 kriyA sthAnAdhya hiMsAdaNDa // 308 //
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah www.kcbatirth.org Aradhana Kendra a nmandir Acharya Shri Kailashsach eeeeeeeeeeeeeeTara rassa miyassa vahAe usu AyAmettA NaM NisirejjA, sa miyaM vahissAmittikaTTa tittiraM vA vagaM vA caDagaM vA lAvagaM vA kavoyagaM vA kaviM vA kaviMjalaM vA vidhittA bhavai, iha khalu se annassa aTThAe aNNaM phusati akamhAdaMDe // se jahANAmae kei purise sAlINi vA vIhINi vA koddavANi vA kaMgUNi vA paragANi vA rAlANi vA NilijjamANe annayarassa taNassa vahAe satthaM NisirejA, se sAmagaM taNagaM kumudgaM vIhIUsiyaM kalesuyaM taNaM chiMdissAmittikaTTha sAliM vA vIhiM vA koddavaM vA kaMguM vA paragaM vA rAlayaM vA chidittA bhavai, iti khalu se annassa aTThAe annaM phusati akamhAdaMDe, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajaM Ahijjai, cautthe daMDasamAdANe akamhAdaMDavattie Ahie // sUtram 20 // athAparaM caturtha daNDasamAdAnamakasmAddaNDapratyayikamAkhyAyate, iha cAkamAdityayaM zabdo magadhadeze sarveNApyAgopAlAGganAdinA saMskRta evoccAryata iti tadihApi tathAbhUta evoccarita iti / tadyathA nAma kazcitpuruSo lubdhakAdikaH kacche vA yAvadanadurge vA galA mRgaiH-hariNairATavyapazubhivRttiH-varcanaM yasya sa mRgavRttikA, sa caivaMbhUto mRgeSu saMkalpo yasyAsau mRgasaMkalpaH, etadeva darzayati-mRgeSu praNidhAnam-antaHkaraNavRttiryasya sa mRgapraNidhAna:-ka mRgAndrakSyAmItyetadadhyavasAyI san mRgavadhArtha kacchAdiSu gantA bhavati, tatra ca gataH san dRSTvA mRgAnete mRgA ityevaM kRtA teSAM madhye'nyatarasya mRgasya vadhArtham 'iSu' zaraM 'AyAmettatti AyAmena samAkRSya mRgamuddizya nisRjati, sa caivaM saMkalpo bhavati-yathA'haM mRgaM haniSyAmIti iSu kSiptavAn , sa ca tenepuNA tittirAdikaM pakSivizeSa vyApAdayitA bhavati, tadevaM khalvasAvanyasyArthAya nikSipto daNDo yadAjnyaM 'spRzati' ghAtayati For Private And Personal
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahalluvadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir 2kriyA| sthAnAdhya akassA STivipayA sadaNDau sUtrakRtAGge | so'kasAddaNDa ityucyate // adhunA vanaspatimuddizyAkassAddaNDamAha-se jahe' tyAdi, tadyathA nAma kazcitpuruSaH kRSIvalA2zrutaska- |diH zAlyAdeH-dhAnyajAtasya 'zyAmAdikaM tRNajAtamapanayan dhAnyazuddhiM kurvANaH sannanyatarasya tRNajAtasthApanayanArtha 'zastraM ndhaM zIlA-1|| dAtrAdikaM nisRjeta , sa ca zyAmAdikaM tRNaM chetsyAmItikRkhA'kamAcchAliM vA yAvat rAlakaM vA chinyAdrakSaNIyasyaivAsAvakassAkIyAvRttiH ||cchettaa bhavati, ityevamanyasyArthAya-anyakRte'nyaM vA 'spRzati' chinatti, yadivA 'spRzatI' tyanenApi paritApaM karotIti drsh||309|| yati, tadevaM khalu tasya' tatkartuH 'tatpratyayikam akasAddaNDanimittaM 'sAvadha miti pApam 'AdhIyate saMbadhyate, tadetaccaturtha daNDasamAdAnamakasmAddaNDapratyayikamAkhyAtamiti // ahAvare paMcame daMDasamAdANe dihivipariyAsiyAdaMDavattietti Ahijjai, se jahANAmae kei purisa mAIhiMvA piIhiM vA bhAIhiM vA bhagiNIhiM vA bhajAhiM vA puttehiM vA dhUtAhiM vA suNhAhi vA saddhiM saMvasamANe mittaM amittameva mannamANe mitte hayapuve bhavai didvivipariyAsiyAdaMDe ||se jahANAmae kei purise gAmaghAyaMsi vA garaghAyaMsi vA kheDa0 kabbaDa0 maDaMbaghAyaMsi vA doNamudghAyaMsi vA paTTaNaghAyaMsi vA AsamaghAyaMsi vA sannivesaghAyaMsi vA niggamaghAyaMsi vA rAyahANighAyaMsi vA ateNaM teNamiti mannamANe ateNe hayapuve bhavai didvivipariyAsiyAdaMDe, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajaMti Ahijai, paMcame daMDasamAdANe dihivipariyAsiyAdaMDavattietti Ahie // sUtram 21 // athAparaM paJcamaM daNDasamAdAnaM dRSTiviparyAsadaNDapratyayikamityAkhyAyate, tadyathA nAma kazcitpuruSaH-cArabhaTTAdiko mAtRpitRbhrA. Descaceaeaeaeagra // 309 // For Private And Personal
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavia padhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarrifyinmandir tRbhaginIbhAryAputraduhitRsnuSAdimiH sArtha (saM)vasan tiSThan jJAtipAlanakRte mitrameva dRSTiviparyAsAdamitro'yamityevaM manyamAno 'hanyAt' vyApAdayet tena ca dRSTiviparyAsavatA mitrameva hatapUrva bhavatIti ato dRSTiviparyAsadaNDo'yam / / punarapyanyathA tamevAha-'se jahe tyAdi, tadyathA nAma kazcitpuruSaH puruSakAramudvahan grAmaghAtAdike vibhrame bhrAntacetA dRSTiviparyAsAdacaurameva cauro'yamityevaM manyamAno vyApAdayet, tadevaM 'tena' bhrAntamanasA vibhramAkulenAcaura eva hatapUrvo bhavati, so'yaM dRSTiviparyAsadaNDaH, tadevaM khalu 'tasya dRSTiviparyAsavat tatpratyayikaM sAvadhaM karmAdhIyate / tadevaM paJcamaM daNDasamAdAnaM dRssttivipryaasprtyyikmaakhyaatmiti|| ahAvare chaThe kiriyaTThANe mosAvattiesi Ahijjai, se jahANAmae kei purise AyaheuM vA jAiheuM vA agAraheuM vA parivAraheDa vA sayameva musaMvayati aNNeNavi musaM vAei musaM vayaMtaMpi apaNaM samaNujANai, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajaMti Ahijai, chaThe kiriyaTThANe mosAvattietti Ahie // sUtram 22 // athAparaM SaSThaM kriyAsthAnaM mRSAvAdapratyAyikamAkhyAyate, tatra ca pUrvoktAnAM paJcAnAM kriyAsthAnAnAM satyapi kriyAsthAnale prAyazaH paropaghAto bhavatItikRlA daNDasamAdAnasaMjJA kRtA, SaSThAdiSu ca bAhulyena na paravyApAdanaM bhavatItyataH kriyAsthAnamityeSA saMjJocyate, tadyathA nAma kazcitpuruSaH svapakSAvezAdAgrahAdAtmanimittaM yAvatparivAranimittaM vA sadbhUtArthanihnavarUpamasadbhUtodbhAvanakhabhAvaM vA svayameva mRSAvAdaM vadati, tadyathA-nAhaM madIyo vA kazciccauraH, sa ca cauramapi sadbhUtamapyarthamapalapati, tathA paramacauraM cauramiti vadati, tathA'nyena mRSAvAdaM bhANayati, tathA'nyAMzca mRSAvAdaM vadataH samanujAnIte / tadevaM khalu tasya to900 atte'tte For Private And Personal
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGge ||6|| yogatrikakaraNatrikeNa mRSAvAdaM vadatastatpratyayikaM sAvadhaM karma 'AdhIyate' saMvadhyate, tadetatpaSThaM kriyAsthAnaM mRSAvAdapratyAya-18/2 kriyA2 zrutaska- kamAkhyAtamiti // sthAnAdhyaka ndhe zIlA- ahAvare sattame kiriyaTThANe adinnAdANavattietti Ahijai, se jahANAmae kei purise Ayaha vA mRSAvAdAkIyAvRttiH jAva parivArahau~ vA sayameva adinnaM Adiyai anneNavi adinnaM AdiyAveti adinnaM AdiyaMtaM annaM dhyAtmika daNDAH // 31 // samaNujANai, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajaMti Ahijai, sattame kiriyaTThANe adinnAdANavattietti Ahie // sUtram 23 // athAparaM saptamaM kriyAsthAnamadatcAdAnapratyayikamAkhyAyate, etadapi prAgvanneyaM, tadyathA nAma kazcitpuruSa AtmanimittaM yAvatpari-1 vAranimittaM paradravyamadattameva gRhNIyAdaparaM ca grAhayeguhnantamapyaparaM samanujAnIyAdityevaM tasyAdattAdAnapratyayikaM karma saMbadhyate / iti saptamaM kriyAsthAnamAkhyAtamiti // ahAvare aTTame kiriyaTThANe ajjhatthavattietti Ahijjai, se jahANAmae kei purise Natthi NaM kei kiMci visaMvAdeti sayameva hINe dINe duDhe dummaNe ohayamaNasaMkappe ciMtAsogasAgarasaMpaviDhe karatalapalhatyamuhe ajjhANovagae bhUmigayadihie jhiyAi, tassa NaM ajjhatthayA AsaMsaiyA cattAri ThANA eva // 310 // mAhijjai (jaMti), taM0-kohe mANe mAyA lohe, ajjhatthameva kohamANamAyAlohe, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajaMti Ahijai, aTThame kiriyaTThANe ajjhatyavattietti Ahie // sUtram 24 // seeeeeeeeeeeeeeeed eeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir SSSSSSSSS athAparamaSTamaM kriyAsthAnamAdhyAtmikamiti-antaHkaraNodbhavamAkhyAyate, tadyathA nAma kazcitpuruSazcintotprekSApradhAnaH, tasya ca | nAsti kazcidvisaMvAdayitA-na tasya kazcidvisaMvAdena paribhAvena vA'sadbhUtodbhAvanena vA cittaduHkhamutpAdayati, tathApyasau svayameva varNApasadavaddIno durgatavaddhIno duzcittatayA duSTo durmanAstathopahato'khasthatayA manaHsaMkalpo yasya sa tathA, tathA cintaiva zoka iti vA | (sa eva) sAgaraH cintAzokasAgarazcintApradhAno vA zokazcintAzokaH sa eva sAgaraH tatra praviSTaH cintAzokasAgarapraviSTaH / tathA | bhUtazca yadavastho bhavati taddarzayati-karatale paryastaM mukhaM yasya sa tathA'harnizaM bhavati, tathA''rtadhyAnopagato'pagatasadvivekatayA dharmadhyAnAddUravartI ninimittameva dvandvopahatavaddhyAyati / tasyaivaM cintAzokasAgarAvagADhasya sata AdhyAtmikAni-antaHkaraNodbhavAni manaHsaMzritAnyasaMzayitAni vA-niHsaMzayAni cakhAri vakSyamANAni sthAnAni bhavanti, tAni caivamAkhyAyante, tadyathA-krodhasthAnaM | mAnasthAnaM mAyAsthAnaM lobhasthAnamiti / te cAvazyaM krodhamAnamAyAlomA Atmano'dhi bhavantyA(ntItyA)dhyAtmikAH, ebhireva sadbhirduSTa mano bhavati / tadevaM tasya durmanasaH krodhamAnamAyAlobhavata evamevopahatamanaHsaMkalpasya 'tatpratyayikam' adhyAtmanimittaM sAvA | karma 'AdhIyate' saMvadhyate / tadevamaSTamametakriyAsthAnamAdhyAtmikAkhyamAkhyAtamiti // ahAvare Navame kiriyaTThANe mANavattietti Ahijjai, se jahANAmae kei purise jAtimaeNa vA kulamaeNa vA balamaeNa vA rUvamaeNa vA tavamaeNa vA suyamaeNa vA lAbhamaeNa vA issariyamaeNa vA pannAmaeNa vA annatareNa vA mayaTThANeNaM matte samANe paraM hIleti nideti khiMsati garahati paribhavai avamaNNeti, ittarie ayaM, ahamaMsi puNa visiTThajAikulabalAiguNovavee, evaM appANaM samukkasse, dehacue kammavi eeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha @ radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar a nmandir sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH 2 kriyAsthAnA0 mAnadaNDa: // 31 // tie avase payAi, taMjahA-ganbhAo gambhaM 4 jammAo jammaM mArAo mAraM NaragAo NaragaM caMDe thaddhe cavale mANiyAvi bhavai, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajjati Ahijjai, Navame kiriyAThANe mANavattietti Ahie // sUtram 25 // athAparaM navamaM kriyAsthAnaM mAnapratyayikamAkhyAyate, tadyathA nAma kazcitpuruSo jAtyAdiguNopetaH san jAtikulabalarUpatapAzrutalAbhaizvaryaprajJAmadAkhyairaSTabhirmadasthAnairanyatareNa vA mattaH paramavamabudhA hIlayati tathA nindati jugupsate garhati paribhavati, etAni caikArthikAni kathaJcidbhedaM votprekSya vyAkhyeyAnIti / yathA paribhavati tathA darzayati-itaro'yaM jaghanyo hInajAtikA tathA mttH| kulabalarUpAdibhirdUramapabhraSTaH sarvajanAvagIto'yamiti / ahaM punarviziSTajAtikulabalAdiguNopetaH, evamAtmAnaM samutkaSayediti / sAmprataM mAnotkarSavipAkamAha-'dehacue' ityAdi, tadevaM jAtyAdimadonmattaH sanihaiva loke garhito bhavati, atra ca jaatyaadipdv|| yAdisaMyogA draSTavyAH, te caivaM bhavanti-jAtimadaH kasyacinna kulamadaH, aparasya kulamado na jAtimadaH, parasyobhayam , aparasyAnubhayamityevaM padatrayeNASTau caturbhiH SoDazetyAdi yAvadaSTabhiH padaiH SaTpaMcAzadadhikaM zatadvayamiti, sarvatra madAbhAvarUpazcaramabhaGgaH zuddha iti / paraloke'pi ca mAnI duHkhabhAgbhavatItyanena pradarzyate-svAyuSaH kSaye dehAcyuto bhavAntaraM gacchan zubhAzubhakarmadvitIyaH karma-18 1 lAbhaizvaryaikyAt yogazAstre 'jAtilAbhe'tyatra na prajJAmadaH pRthak prazamaratau ca jAtikulelyAdau naizvaryamada iti prasiddhayanurodhenAnyatarAvivakSaNAdvASTabhiriti / 20yitumAha pra0 / 3 paJcamyantasyAsmado rUpam / 4 atyantaM, 5 vakSyamANaH tadevamityAditaH zuddha iti paryantaH pATho'tratya AbhAti / paraloke'pIti vAkyaM ca | bhvtiilsyaaye| eeeeeeeeeeeeeeeee // 311 // For Private And Personal
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag i layanmandir eoerenlococacoesececececeocoeoer parAyattakhAdavaza:-paratatraH prayAti, tadyathA-gabhodbhe pazcendriyApekSaM tathA gabhodagarbha vikalendriyeSatpadyamAnaH punaragoMdrabhemecama-18 garbhAdagarbham etaca narakakalpagabheduHkhApekSAyAmabhihitam , utpadyamAnaduHkhApekSayA khidamabhidhIyate-janmana ekasAdaparaM janmAMtaraM vrajati, tathA maraNaM mArastasmAnmArAntaraM brajati, tathA narakadezyAt-zvapAkAdivAsAdratnaprabhAdikaM narakAntaraM brajati, yadivA narakAtsImantakAdikAduddhatya siMhamatsyAdAvutpadya punarapi tIvrataraM narakAntaraM vrajati / tadevaM naTavadraGgabhUmau saMsAracakravAle strInapuMsakAdIni bahUnyavasthAntarANyanubhavati / tadevaM mAnI paraparibhave sati caNDo raudro bhavati parasyApakaroti, tadabhAve hyAtmAnaM vyApAdayati / tathA stabdhazcapalo yatkiJcanakArI mAnI san sarvo'pyetadavastho bhavatIti / tadevaM 'tatpatyayika mAnanimittaM sAvadhaM karma 'AdhIyate saMbadhyate / navamametakriyAsthAnamAkhyAtamiti // ahAvare dasame kiriyaTThANe mittadosavattietti Ahijjai, se jahANAmae kei purise mAIhiM vA pitIhiM vA bhAIhiM vA bhaiNIhiM vA bhajAhiM vA dhUyAhiM vA puttehiM vA suNhAhi vA saddhiM saMvasamANe tesiM annayaraMsi ahAlahugaMsi avarAhasi sayameva garuyaM daMDaM nivatteti, taMjahA-sIodagaviyaDaMsi vA kArya uccholittA bhavati,usiNodagaviyaDeNa vAkAyaM osiMcittA bhavati,agaNikAeNaM kAyaM uvaDahittA bhavati, jotteNa vA vetteNa vA NetteNa vA tayAi vA kaNNaNa vAchiyAevA layAe vA(annayareNa vA davaraeNa) pAsAI uddAlittA bhavati, daMDeNa vA aTThINa vA muTThINa vAlelUNa vAkavAleNa vA kAyaM AuhittA bhavati, tahappagAre purisajAe saMvasamANe dummaNA bhavati, pavasamANe sumaNA bhavati, tahappagAre purisajAe daMDapAsI daMDagurue SPOS999999990SS For Private And Personal
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar Il Simandir sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlA Seceae // 312 // daMDapurakaDe ahie imaMsi logaMsi ahie paraMsi logasi saMjalaNe kohaNe piTThimaMsi yAvi bhavati, evaM | 2 kriyAkhalu tassa tappattiyaM sAvajaMti Ahijjati, dasame kiriyaTThANe mittadosavattietti Ahie // sUtram 26 // sthAnA0 athAparaM dazamaM kriyAsthAnaM mitradoSapratyayikamAkhyAyate, tadyathA nAma kazcitpuruSaH prabhukalpo mAtApitRsuhRtsvajanAdibhiH sArdha | mitradveSa | parivasaMsteSAM ca mAtApitrAdInAmanyatamenAnAbhogatayA yathAkathaMcillaghutame'pyaparAdhe vAcike durvacanAdike tathA kAyike hastapAdAdike saMghaTTanarUpe kRte sati khayameva-AtmanA krodhAdhmAto gurutaraM 'daNDaM duHkhotpAdakaM 'nirvartayati' karoti, tadyathA-zItodake 'vikaTeM prabhUte zIte vA zizirAdau 'tasya' aparAdhakartuH kAyamadho bolayitA bhavati, tathoSNodakavikaTena 'kArya' zarIramapasiJcayitA bhavati, tatra vikaTagrahaNAduSNatelena kAJjikAdinA vA kAyamupatApayitA bhavati, tathA agnikAyena ulmukena taptAyasA vA kAyamupadAhayitA bhavati, tathA yotreNa vA vetreNa vA netreNa vA 'tvacA vA' sanAdikayA latayA vA'nyatamena vA davarakeNa tADanataH 'tasya' aparAdhakartuH 'zarIrapArvANi uddAlayituM' ti carmANi lumpayituM bhavati, tathA daNDAdinA kAyamupatADayitA bhavatIti / tadevamalpAparAdhinyapi mahAkrodhadaNDavati tathAprakAre puruSajAte ekatra vasati sati tatsahavAsino mAtApitrAdayo durma-10 |nasastadaniSTAzaGkayA bhavanti, tasiMca 'pravasati' dezAntare gacchati gate vA tatsahavAsinaH sumanaso bhavanti / tathAprakArazca puru. pajAto'lpe'pyaparAdhe mahAntaM daNDaM kalpayatIti, etadeva darzayitumAha-daNDasya pArzva daNDapArzva tadvidyate yaskhAsau daNDapArthI sva- // 312 // lpatayA stokAparAdhe'pi kupyati daNDaM ca pAtayati / tamapyatigurumiti darzayitumAha-daNDena guruko daNDaguruko yasya ca daNDo mahAn bhavati asau daNDena gururbhavati, tathA daNDaH puraskRtaH sadA puraskRtadaNDa ityarthaH, sa caivaMbhUtaH svassa pareSAM ca 'asmin For Private And Personal
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbadirth.org farmandie Acharya Shri Kailasso loke asminneva janmani ahitaH prANinAmahitadaNDApAdanAta , tathA paraminnapi janmanyasAvahitaH, tacchIlatayA cAsau yasa kasyacideva yena kenacideva nimittena kSaNe kSaNe saMjvalayatIti saMjvalanaH, sa cAtyantakrodhano vadhabandhachavicchedAdiSu zIghrameva | kriyAsu pravartate, tadabhAve'pyutkaTadveSatayA marmodghaTTanataH pRSThimAMsamapi khAdet tattadasau brUyAt yenAsAvapi paraH saMjvaleta jvali| tazcAnyeSAmapakuryAt , tadevaM khalu tasya mahAdaNDapravartayitustaddaNDapratyayikaM sAvadhaM karmA''dhIyate / tadetaddazamaM kriyAsthAnaM mitradrohapratyayikamAkhyAtamiti / apare punaraSTamaM kriyAsthAnamAtmadoSapratyayikamAcakSate, navamaM tu paradoSapratyayika, dazamaM punaH prANattikaM kriyAsthAnamiti // ahAvare ekkArasame kiriyaTThANe mAyAvattietti Ahijjai, je ime bhavaMti-gUDhAyArA tamokasiyA ulugapattalahuyA paccayaguruyA te AyariyAvi saMtA aNAriyAo bhAsAovi paujjaMti, annahAsaMtaM appANaM annahA mannaMti, annaM puTThA annaM vAgaraMti, annaM AikkhiyatvaM annaM AikkhaMti // se jahANAmae kei purise aMtosalle taM sallaM No sayaM Niharati No anneNa NiharAveti No paDividdhaMsei, evameva niNhavei, aviumANe aMtoaMto riyai, evameva mAI mAyaM kaTu No Aloei No paDikkamei No jiMdai No garahai No viui No visohei No akaraNAe anbhuDhei No ahArihaM tavokammaM pAyacchittaM paDivajaha, mAI assi loe paJcAyAi mAi paraMsi loe ( puNo puNo) paJcAyAi niMdai garahai pasaMsai Nicarai Na niyaTTai Nisi sUtrakR. 53 For Private And Personal
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH 2 kriyAsthAnAdhya0 mAyApratyayikaM 11 // 313 // seeeeeeeeeeeeee riyaM daMDaM chAeti, mAI asamAhaDasuhalesse yAvi bhavai, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajaMti Ahijjai, ekArasame kiriyaTThANe mAyAvattietti Ahie // sUtraM 27 // athAparamekAdazaM.kriyAsthAnamAkhyAyate, tadyathA-ye kecanAmI bhavanti puruSAH, kiMviziSTAH-gRDha AcAro yeSAM te gRDhAcA rA:-galakartakagranthicchedAdayaH, te ca nAnAvidhairupAyairvizrambhamutpAdya pazcAdapakurvanti, pradyotAderabhayakumArAdivat / te ca mAyAzIlakhenAprakAzacAriNaH, tamasi kaSituM zIlaM yeSAM te tamasikApiNasta eva ca kApikAH, parAvijJAtAH kriyAH kurvantItyarthaH / te ca vaceSTayaivolUkapatravallaghavaH, kauzikapicchavallaghIyAMso'pi parvatavadgurumAtmAnaM manyante, yadivA'kAryapravRtteH parvatavanno stambhayituM zakyante, te cA'yadezotpannA api santaH zAkhyAdAtmapracchAdanArthamaparabhayotpAdanArtha cAnAryabhASAH prayuJjate, paranyAmohArtha svamatiparikalpitabhASAbhiraparAviditAbhi pante, tathA'nyathAvyavasthitamAtmAnam anyathA-sAdhvAkAreNa manyante vyavasthApayanti ca, tathA'nyatpRSTA mAtRsthAnato'nyadAcakSate, yathA''mrAn pRSTAH kedArakAnAcakSate, vAdakAle vA kazcinnAtha (vyAya) vAditayA vyAkaraNe pravINasta(NaM tarkamArgamavatArayati, yathA vA 'zaradi vAjapeyena yajete'tyasya vAkyasyArtha pRSTastadarthAnabhijJaHkAlAtipAtArtha | zaratkAlaM vyAvarNayati, tathA'nyasiMzcArthe kathayitavye'nyamevArthamAcakSate // teSAM ca sarvArthavisaMvAdinAM kapaTaprapaJcacaturANAM vipAkodbhavanAya, dRSTAntaM darzayitumAha-'se jahe tyAdi, tat yathA nAma kazcitpuruSaH saMgrAmAdapakrAnto'ntaH-madhye zalyaM| tomarAdikaM yasya so'ntaHzalyaH, sa ca zalyaghaTTanavedanAbhIrutayA tacchalyaM na svato 'nirharati apanayati-uddharati nApyanyenodvArayati, nApi tacchalyaM vaidyopadezenauSadhopayogAdibhirupAyaiH 'pratidhvaMsayati' vinAzayati, anyena kenacitpRSTo vA'pRSTo vA elesedeeseeeeeeeeeeeeeeee // 31 3 // For Private And Personal
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha o yanmandir zatacchalyaM niSprayojanameva 'nihute' apalapati, tena ca zalyenAsAvantarvatinA 'aviumANe'tti pIDyamAnaH 'aMto aMtotti madhye madhye pIbyamAno'pi rIyate vrajati, tatkRtAM vedanAmadhisahamAnaH kriyAsu pravartata ityarthaH / sAmprataM dArzantikamAha| "evameve'tyAdi, yathA'sau sazalyo duHkhabhAgbhavati evamevAso 'mAyI' mAyAzalyavAn yatkRtamakAyeM tanmAyayA nigRhayana mAyAM | kRkhA na tAM mAyAmanyasai 'Alocayati' kathayati, nApi tasmAt sthAnAtpratikrAmati-na tato nivartate, nApyAtmasAkSika tanmAyAzalyaM nindati, tadyathA- dhimAM yadahamevaMbhUtamakArya karmodayAttat kRtavAn , tathA nApi parasAkSikaM garhati-AlocanAIsamIpe gato nApi ca jugupsate, tathA 'no viuti' nApi tanmAyAkhyaM zalyamakAryakaraNAtmaka vividham-anekaprakAraM troTayatiapanayati, yadyasyAparAdhasya prAyazcittaM tattena punastadakaraNatayA (na) nivartayatItyarthaH, nApi tanmadyAdikamakArya sevikhA''locanAhAyAtmAnaM nivedya tadakAryAkaraNatayA'bhyuttiSThate, prAyazcittaM pratipadyApi noyuktavihArI bhavatItyarthaH, tathA nApi gurvAdibhirabhidhIyamAno'pi 'yathA'rham' akAryanirvahaNayogyaM prAyaH cittaM zodhayatIti prAyazcittaM-tapaHkarma viziSTaM cAndrAyaNAdyAtmakaM 'pratipadyate' abhyupagacchati / tadevaM mAyayA satkAryapracchAdako'sinneva loke mAyAvItyevaM sarvakAryeSvevAvizrambhaNakhena 'pratyAyAti' prakhyAtiM yAti, tathAbhUtazca sarvasyApi avizvAsyo bhavati, tathA coktam-"mAyAzIlaH puruSaH" (yadyapi na karoti kizcidaparAdhaM / sarvasyAvizvAsyo bhavati tthaapyaatmdosshtH|11) ityAdi, tathAtimAyAvikhAdasau paramin loke janmAntarAvAptau sarvAdhameSu yAtanAsthAneSu narakatiryagAdiSu 'paunaHpunyena pratyAyAti' bhUyobhUyasteSvevAraghaTTaghaTIyatranyAyena pratyAgacchatIti / tathA nAnAvidhaiH prapaJcairvazcayitA paraM nindati jugapsate, tadyathA-ayamajJaH pazukalpo nAnena kimapi prayojanamiti, evaM paraM nindayikhA''tmAnaM prazaM Recenese For Private And Personal
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir manakatA 2 zrataska- ndhe zIlAkIyAvRttiH 12 // 314 // sayati, tadyathA-asAvapi mayA vazcita ityevamAtmaprazaMsayA tuSyati, tathA coktam-"yenApatrapate sAdhurasAdhustena tuSyatI"ti / evaM || kriyAcAsau labdhaprasarodhikaM nizcayena vA carati-tathAvidhAnuSThAyI bhavatIti nizcarati / tatra ca gRddhaH saMstasmAnmAtRsthAnAna nivartate, sthAnAdhya0 tathA'sau mAyAvalepena 'daNDaM prANyupamardakAriNaM 'nisRjya pAtayikhA pazcAt 'chAdayati' apalapati anyasya vopari prakSipati, sa lobhakriyA |ca mAyAvI sarvadA vaJcanaparAyaNaH saMstanmanAH sarvAnuSThAneSvapyevaMbhUto bhavati-asamAhRtA-anaGgIkRtA zobhanA lezyA yena sa tathA ArtadhyAnopahatatayA'sAvazobhanalezya ityarthaH / tadevamapagatadharmadhyAno'samAhito'zuddhalezyazcApi bhavati / tadevaM khalu tasya 'tatpratyayikaM' mAyAzalyapratyayikaM sAvadhaM karmA''dhIyate / tadetadekAdazaM kriyAsthAnaM mAyApratyayika vyAkhyAtaM // etAni cArthadaNDAdIni ekAdaza kriyAsthAnAni sAmAnyenAsaMyatAnAM bhavanti, idaM tu dvAdazaM kriyAsthAnaM pAkhaNDikAnuddizyAbhidhIyate ahAvare bArasame kiriyaTThANe lobhavattietti Ahijai, je ime bhavaMti, taMjahA-AraniyA AvasahiyA gAmaMtiyA kaNhuIrahassiyA No bahusaMjayA No bahupaDivirayA sabapANabhUtajIvasattehiM te appaNo sacAmosAI evaM vijaMti, ahaM Na hatabo anne haMtacA ahaM Na ajAyabo anne anjAveyacA ahaM Na parighetako anne parighetavA ahaM Na paritAveyavo anne paritAveyavA ahaM Na uddaveyavo anne uddaveyavA, evameva te itthikAmehiM mucchiyA giddhA gaDhiyA garahiyA ajjhovavannA jAva vAsAiM caupaMcamAiM chaddasamAI appayaro vA // 314 // bhujayaro vA bhuMjittu bhogabhogAiM kAlamAse kAlaM kiccA annayaresu Asuriesu kibbisiesu ThANesu uvavattAro bhavaMti, tato vippamuccamANe bhujo bhujo elamUyattAe tamyattAe jAimUyattAe paJcAyaMti, evaM For Private And Personal
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri MET in Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir seeeee khalulassa tappattiya sAkajaMti Ahijjai, duvAlasame kiriyaTThANe lobhavattietti Ahie // iccaiyAI duvAlasa kiriyaTThANAiM davieNaM samaNeNa vA mAhaNeNa vA sammaM suparijANiabAI bhavaMti // sUtraM 28 // II ekAdazAt kriyAsthAnAdanantaramathAparaM dvAdazaM kriyAsthAnaM lobhapratyayikamAkhyAyate, tadyathA-ya ime vakSyamANA araNye vasantItyAraNyakAH, te ca kandamUlaphalAhArAH santaH kecana vRkSamule vasanti, kecanAvasatheSu-uTajAkAreSu gRheSu, tathA apare prAmAdikamupajIvanto grAmasyAnte-samIpe vasantIti nAmAntikAH, tathA 'kacit' kArya maNDalapravezAdike rahassaM yeSAM te kacidrAhasikAH, te ca 'na bahusaMyatA' na sarvasAvadyAnuSThAnebhyo nivRttAH, etaduktaM bhavati-na bAhulyena traseSu daNDasamArambhaM vidadhati, ekendriyopajIvinasvavigAnena tApasAdayo bhavantIti, tathA 'na bahuviratA' na sarveSyapi prANAtipAtaviramaNAdiSu vrateSu vartante, kiMtu ? dravyataH katipayavratavartino na bhAvato, manAmapi tatkAraNasa samyagdarzanasyAbhAvAdityabhiprAyaH, ityetadAvibhAvayitumAha'sabapANe'tyAdi, te hyAraNyakAdayaH sarvaprANibhUtajIvasattvebhya AtmanA-svataH aviratAH-taduSamardakArambhAdaviratA ityrthH| tathA te pApaNDikA AtmanA-khato bahuni satyA(tya)mRSAbhUtAni vAkyAni 'evaM vakSyamANanItyA vizeSeNa 'yuJjanti prayuJjanti buvata ityarthaH, yadivA satyAnyapi tAni prANyupamardakalena mRSAbhUtAni satyA(tya)mRSANi, evaM te prayuJjantIti darzayati-tadyathA| ahaM brAhmaNakhAddaNDAdibhirna hantavyo'nye tu zUdrakhAddhantavyAH, tathAhi tadvAkyaM-'zUdraM vyApAdya prANAyAma japet , kiMcidvA dadyAt // | tathA kSudrasatvAnAmanasthikAnAM zakaTabharamapi vyApAdya brAmaNaM bhojaye(di)'tyAdi, aparaM cAhaM varNottamalAta nAjJApayitavyo |jye tu maco'dhamAH samAjJApayitavyAH, tathA nAI paritApayitavyo'nye tu paritApayitavyAH, tathA'haM vetanAdinA karmakaraNAya na elesed / For Private And Personal
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 315 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaanmandir grAhyo'nye tu zudrA grAhyA iti, kiM bahunoktena ?, nAhamupadrAvayitavyo - jIvitAdaparopayitavyo'nye tu aparopayitavyA iti / tadevaM | teSAM parapIDopadezanato'timUDhatayA saMbaddhapralApinAmajJAnAvRtAnAmAtmaMbharINAM viSamadRSTInAM na prANAtipAtaviratirUpaM vratamasti, asya copalakSaNArthakhAt mRSAvAdAdattAdAnaviramaNAbhAvo'pyAyojyaH / adhunA tvanAdibhavAbhyAsAddustyajavena prAdhAnyAt sUtreNa - vAbrahmAdhikRtyAha - 'evameve 'tyAdi, 'evameva' pUrvoktenaiva kAraNenAtimUDhatvAdinA paramArthamajAnAnAste tIrthikAH strIpradhAnAH kAmAH strIkAmAH yadivA strISu kAmeSu ca zabdAdiSu mUrchitA gRddhA grathitA abhyupapannAH / atra cAtyAdarakhyApanArthaM prabhUtapa - zrayagrahaNam, etacca strISu zabdAdiSu ca pravartanaM prAyaH prANinAM pradhAnaM saMsArakAraNaM, tathA coktam - "mUlameyamahammassa, mahAdosasamussaya' mityAdi, iha ca strIsaGgAsaktasyAvazyaMbhAvinI zabdAdiviSayAsaktirityataH strIkAmagrahaNaM, tatra cA''saktA yAvantaM | kAlamAsate tatsUtreNaiva darzayati- yAvadvarSANi catuSpaJcaSaDdazakAni, ayaM ca madhyamakAlo gRhItaH, etAvatkAlopAdAnaM ca sAbhiprAyakaM, prAyastIrthikA atikrAntavayasa eva pravrajanti, teSAM caitAvAneva kAlaH saMbhAvyate, yadivA madhyagrahaNAttata Urdhvamadhazva gRhyate | iti darzayati tasmAccopAttAdalpataraH prabhUtataro vApi kAlo bhavati / tatra ca te tyaktvApi gRhavAsaM 'bhuktvA bhoga bhogAn' iti strIbhoge sati avazyaM zabdAdayo bhogAH bhoga bhogAstAn bhukkhA, te ca kila vayaM pravrajitA iti, na ca bhogebhyo vinivRttAH, yato mithyAdRSTitayA'jJAnAndhatvAtsamyagviratipariNAma [ granthAnaM 9500 ] rahitAH, te caivaMbhUtapariNAmAH svAyuSaH kSaye | kAlamAse kAlaM kRtvA vikRSTatapaso'pi santo'nyatareSvAsurikeSu kilviSikeSu sthAneSUtpAdayitAro bhavanti, te hyajJAnatapasA mRtA 1 mUle vyatyayena / 2 mUlametadadharmasya mahAdoSasamucchrayaM / For Private And Personal 2 kriyA sthAnAdhya0 lobhakriyA 12 // 315 //
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa y anmandir api kilbiSikeSu sthAneSatpatsyante, tasAdapi sthAnAdAyuSaH kSayAdvipramucyamAnAH-cyutAH kilbipabahulAstakarmazeSeNailavanmakA elamUkAstadbhAvenotpadyante, kilbiSikasthAnAcyutaH sannanantarabhave vA mAnuSakhamavApya yathailako mUko'vyaktavAk bhavati evamasAvapyavyaktavAk samutpadyata iti / tathA 'tamUyattAe'tti tamaslena-atyantAndhatamasakhena jAtyandhatayA atyantAjJAnAvRtatayA vA tathA jAtimUkalenApagatavAca iha pratyAgacchantIti / tadevaMbhUtaM khalu teSAM tIthikAnAM paramArthataH sAvadyAnuSThAnAdanivRttAnAmAdhAkarmA dipravRttestatprAyogyabhogabhAjAM 'tatpratyayikaM' lobhapratyayikaM sAvadhaM karmAdhIyate / tadetallobhapratyAyika dvAdazaM kriyAsthAnamAkhyA18 tamiti // sAmpratameteSAM dvAdazAnAmapyupasaMhArArthamAha-'itiH' upapradarzane 'etAni' arthadaNDAdIni lobhapratyayikakriyAsthAnaparya8 vasAnAni dvAdazApi kriyAsthAnAni karmagranthidrAvaNAvaH-saMyamaH sa vidyate yasyAsau draviko muktigamanayogyatayA vA dravyabhUtaH zramaNaH-sAdhuH, tameva vizinaSTi-mA vadhIrityevaM pravRttiryasyAsau mAhanastenaiva etadguNa viziSTenaitAni samyagyathAvasthitavastukharUpanirUpaNato mithyAdarzanAzritAni saMsArakAraNAnItikRkhA jJaparijJayA jJAtavyAni pratyAkhyAnaparijJayA parihartavyAni bhavantIti // ahAvare terasame kiriyaTThANe iriyAvahietti Ahijjai, iha khalu attattAe saMvuDassa aNagArassa IriyAsamiyassa bhAsAsamiyassa esaNAsamiyassa AyANabhaMDamattaNikkhevaNAsamiyassa uccArapAsavaNakhelasiMghANajallapAriTThAvaNiyAsamiyassa maNasamiyassa vayasamiyassa kAyasamiyassa maNaguttassa vayaguttassa kAyaguttassa gutidiyassa guttabaMbhayArissa AuttaM gacchamANassa AuttaM ciTThamANassa AuttaM NisIyamANassa AuttaM tuyaTTamANassa AuttaM bhuMjamANassa AuttaM bhAsamANassa AuttaM vatthaM paDiggahaM kaMbalaM pA ekseeeeeeeeeeeeees For Private And Personal
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kcbairth.org Acharya Shri Kailashsaga armandit sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 316 // yapuMchaNaM giNhamANassa vA NikkhivamANassa vA jAva cakkhupamhaNivAyamavi asthi vimAyA suhamA ki 2 kriyAriyA IriyAvahiyA nAma kajjai, sA paDhamasamae baddhA puTThA bitIyasamae veiyA taiyasamae NijiNNA sA sthAnAdhya0 badA puTThA udIriyA veiyA NijiNNA seyakAle akamme yAvi bhavati, evaM khalu tassa tappattiyaM sAvajaM 13 Iyopa thikakriyA ti Ahijai, terasame kiriyaTThANe IriyAvahietti Ahijai // se bemi je ya atItA je ya paDupannA je ya AgamissA arihaMtA bhagavaMtA sace te eyAI ceva terasa kiriyaTThANAiMbhAsiMsu vA bhAseMti vA bhAsissaMti vA pannaviMsu vAM pannaviti vA pannavissaMti vA, evaM ceva terasamaM kiriyaTThANaM seviMsu vA sevaMti vA sevissaMti yA // sUtraM 29 // athAparaM trayodazaM kriyAsthAnamIryApathikaM nAmAkhyAyate, IraNamIryA tasyAstayA vA panthA IryApathastatra bhavamIryAparthikam // etacca zabdavyutpattinimittaM, pravRttinimittaM khida-sarvatropayuktassAkaSAyasya samIkSitamanovAkAyakriyasya yA kriyA tayA yatkameM tadIryApathika, saiva vA kriyA IryApathiketyucyate / sA kasya bhavati ? kiMbhUtA vA? kITakkarmaphalA vA ? ityetaddarzayitumAha'iha khalu' ityAdi, 'iha' jagati pravacane saMyame vA vartamAnasya khaluzabdo'vadhAraNe'laGkAre vA Atmano bhAva AtmasaM tadarthamA-II tsakhArtha saMvRtasya manovAkkAyaiH, paramArthata evaMbhUtasyaivAtmabhAvo'parasya basaMvRtasthAtmatvameva nAsti, sadbhUtAtmakAryAkaraNAt , tadeva-18 // 316 // 10pazcaH sa vizvate yasya sAdhorapramattasya tadIryA (sa IryApadhikaH tasyedamIryA0) pra. pravRttyapekSayA sAdhvetat / For Private And Personal
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri March Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailas Gyanmandir HmAtmArtha saMghRtasyAnagAraparyApathikAdibhiH paJcabhiH samitibhirmanovAkkAyaiH samitasya tathA tisabhirguptibhirguptasya, punarguptigraha-I NametAbhireva guptibhirgupto bhavatItyasvArthasyAvirbhAvanAyAtyAdarakhyApanArtha veti / tathA guptendriyasya navabrahmacaryagupyupetabrahmacAriNazca sataH, tathopayuktaM gacchatastiSThato niSIdatasvakvartanAM kurvANasya tathopayuktameva vastraM patadgrahaM kambalaM pAdapuJchanakaM vA gRhNato || nikSipato vA yAvaccakSuHpakSmanipAtamapyupayuktaM kurvataH sato'tyantamupayuktasyApi asti-vidyate vividhA mAtrA vimAtrA tadevaMvidhA / sUkSmAkSipakSmasaMcalanarUpAdikeryApathikA nAma kriyA kevalinA'pi kriyate, tathAhi sayogI jIvo na zaknoti kSaNamapyekaM nizcalaH | sthAtum , agninA tApyamAnodakavatkArmaNazarIrAnugataH sadA parivartayannevAste, tathA coktam-"kevalI NaM bhaMte ! assi samayasi || jesu AgAsapaesesu" ityAdi / tadevaM kevalino'pi sUkSmagAtrasaMcArA bhavanti, iha ca kAraNe kAryopacArAcayA kriyayA yadhyate karma nasya ca karmaNo yA avasthAstAH kriyAH, tA eva darzayitumAha-sA paDhamasamaye' ityAdi, yAsAvakaSAyiNaH kriyA tayA yavadhyate karma tatprathamasamaya eva baddhaM spRSTaM cetikRyA takriyaiva baddhaspRSTetyuktA, tathA dvitIyasamaye veditetyanubhUtA tRtIyasamaye || nirjINA, etaduktaM bhavati-karma yoganimicaM badhyate, tatsthitizca kaSAyAyattA, tadabhAvAca na tasya sAMparAyikasyeva sthitiH, kiMtu yogasaddhAvAdvadhyamAnameva spRSTatAM-saMzleSaM yAti, dvitIyasamaye banubhUyate, tacca prakRtitaH sAtAvedanIyaM sthitito dvisamayasthitikamanubhAvataH zubhAnubhAvaM anuttaropapAtikadevasukhAtizAyi pradezato bahupradezamasthirabandhaM bahuvyayaM ca, tadevaM seyopathikA kriyA 1 kevalI bhadanta ! basmin samaye yeSvAkAzapradezeSu / 2 badhyamAnasya baddhalAdAdyasya gaNanA tRtIyasya tu nijAryamANasya nirjIrNalAna sthitau gaNaneti uttamitthaM, | bhASye tatvArthasya tu ekasamayasthitikamiti / For Private And Personal
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavid a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar a nmandir sUtrakRtAGge / prathamasamaye baddhaspRSTA dvitIyasamaye uditA veditA nirjIrNA bhavati, 'seyakAle'tti AgAmini tRtIyasamaye tatkarmApekSayA'karma-1||2 kriyA2 zrutaska-15 | tApi ca bhavati, evaM tAvadvItarAgasvaryApratyayika karma 'AdhIyate' saMvadhyate / tadetatrayodazaM kriyAsthAnaM vyAkhyAtaM / ye puna- sthAnAdhyaka ndhe zIlA- stebhyo'nye prANinasteSAM sAMparAyiko bandhaH, te tu yAni prAguktAnIryApathavAni dvAdaza kriyAsthAnAni teSu vartante teSAM ca 13 iyopakIyAvRttiH | tadvartinAmasumatAM mithyAkhAviratipramAdakaSAyayoganimittaH sAMparAyiko bandho bhavati, yatra ca pramAdastatra kaSAyA yogAzca niya |thikakriyA // 317 // mAdbhavanti, kaSAyiNazca yogAH, yoginuskhete bhAjyAH, tatra pramAdakapAyapratyayiko bandho'nekaprakArasthitiH, tadrahitastu kevala| yogapratyayiko dvisamayasthitireveryApratyayika iti sthitam / / etAni trayodaza kriyAsthAnAni na bhagavadvardhamAnakhAminavoktAni api khanyairapItyetaddarzayitumAha-'se bemI'tyAdi, so'haM bravImIti, yatprAguktaM tadvA bravImIti, tadyathA ye te'tikrAntA RSabhAdayastIrthakato ye ca vartamAnAH kSetrAntare sImandharasvAmiprabhRtayo ye cAgAminaH padmanAbhAdayo'hento bhagavantaH sarve'pi te pUrvoktAnyetAni trayodaza kriyAsthAnAnyabhASiSuHbhASante bhASiSyante ca / tathA tatsvarUpatastadvipAkatazca prarUpitavantaH prarUpayanti prarUpayiSyanti ca / tathaitadeva trayodazaM kriyAsthAnaM sevitavantaH sevante seviSyante ca, yathA hi jambUdvIpe sUryadvayaM tulyaprakAzaM bhavati yathA vA sadRzopakaraNAH pradIpAstulyaprakAzA bhavanti evaM tIrthakRto'pi nirAvaraNakhAt kAlatrayavartino'pi tulyopadezA | bhavanti // sAmprataM trayodazasu kriyAsthAneSu yannAbhihitaM pApasthAnaM tadvibhaNiSurAha // 317|| aduttaraM ca NaM purisavijayaM vibhaMgamAikkhissAmi, iha khalu NANApaNNANaM NANAchaMdANaM NANAsIlANaM 10H sthititaH pra0 / 2 'mithyA na bhASAmi vizAlanetre / ' iti vatparasmai / 90000000000000000 seekeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Manaf Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir eeeeeeeeeeeeeeeeee NANAdiTThINaM NANArUINaM jANAraMbhANaM NANAjhavasANasaMjuttANaM NANAvihapAvasuyajjhayaNaM evaM bhavai, taMjahA-bhomaM uppAyaM suviNaM aMtalikkhaM aMgaM saraM lakkhaNaM vaMjaNaM ithilakkhaNaM purisalakkhaNaM hayalakvaNaM gayalakkhaNaM goNalakkhaNaM miMDhalakkhaNaM kukkaDalakkhaNaM tittiralakkhaNaM vagalakkhaNaM lAvayalakkhaNaM cakkalakvaNaM chattalakkhaNaM cammalakkhaNaM daMDalakkhaNaM asilakkhaNaM maNilakkhaNaM kAgiNilakSaNaM subhagAkaraM dubbhagAkaraM gabbhAkaraM mohaNakaraM AhavvaNiM pAgasAsaNiM davahoma khattiyavijaM caMdacariyaM sUracariyaM sukkacariyaM bahassaicariyaM ukkApAyaM disAdAhaM miyacakaM vAyasaparimaMDalaM paMsurhi kesavuDhi maMsavuddhi ruhiravadi vetAliM adbhavetAliM osovaNiM tAlugaghADaNiM sovAgiM sovariM dAmiliM kAliMgiM goriM gaMdhAri ovataNiM uppayaNi jaMbhaNiM thaMbhaNiM lesaNiM AmayakaraNiM visallakaraNiM pakkamaNi aMtaddhANiM AyamiNiM, evamAiAo vijAo annassa heuM pati pANassa heuM pauMjaMti vatthassa heuM pauMjaMti leNassa he pauMjaMti sayaNassa heuM pati, annesi vA virUvarUvANaM kAmabhogANa he pauMjaMti, tiricchaM te vijaM seveMti, te aNAriyA vippaDivannA kAlamAse kAlaM kiccA annayarAiM AsuriyAI kibbisiyAiM ThANAI uvavattAro bhavaMti, tato'vi vippamuccamANA bhujjo elamUyatAe tamaaMdhayAe paJcAyati // sUtraM 30 // amAtrayodazakriyAsthAnapratipAdanAduttaraM yadatra na pratipAditaM tadadhunottarabhUtenAnena sUtrasaMdarbheNa pratipAdyate, yathA''cAre pratha-| | mazrutaskandhe yannAbhihitaM taduttarabhUtAbhizcalikAbhiH pratipAdyate, tathA cikitsAzAstre mUlasaMhitAyAM zlokasthAnanidAnazArIraci Keeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavde radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGge kitsitakalpasaMjJakAyAM yannAbhihitaM taduttare'bhidhIyate, evamanyatrApi chaMdazcittyAdAvuttarasadbhAvo'vagantavyaH, tadihApi pUrveNa || 2 kriyA2 zrutaska-18 yatrAbhihitaM tadanenottaragranthena pratipAdyata iti, caH samuccaye, Namiti vAkyAlaGkAre, puruSA vicIyante-mRgyante vijJAnadvAreNA- sthAnAdhya0 nveSyante yena sa puruSavicayaH puruSavijayo vA keSAzcidalpasattvAnAM tena jJAnalavenAvidhiprayuktenAnarthAnuvandhinA vijayAditi, bhaumAdinakIyAvRttiH / sa ca vibhaGgavad-avadhiviparyayavadvibhaGgo-jJAnavizeSaH puruSavicayazcAsau vibhaGgazca puruSavicayavibhaGgastamevaMbhUtaM jJAnavizeSamAkhyAsyA yoktu phalaM // 318 // mi-pratipAdayiSyAmi, yAdRzAnAM cAsau bhavati tAllezataH pratipAdayitumAha-'iha khalu' ityAdi, 'iha' jagati manuSyakSetre pravacane vA nAnAprakArA-vicitrakSayopazamAt prajJAyate'nayeti prajJA sA citrA yeSAM te nAnAprajJAH, tayA cAlpAlpatarAlpatamayA cintyamAnAH puruSAH SaTsthAnapatitA bhavanti, tathA chanda:-abhiprAyaH sa nAnA yeSAM te tathA teSAM, nAnAzIlAnAM tathA nAnArUpA dRSTiH-antaHkaraNapravRttiryeSAM te tathA teSAmiti, teSAM ca trINi zatAni triSaTyadhikAni pramANamavagantavyaM, tathA nAnA ruciryeSAM te nAnArucayaH, tathAhi-AhAravihArazayanAsanAcchAdanAbharaNayAnavAhanagItavAditrAdiSu madhye'nyasyAnyA'nyasyAnyA rucirbhavati teSAM nAnArucInAmiti, tathA nAnArambhANAM kRSipAzupAlyavipaNizilpakarmasevAdiSvanyatamArambheNeti, tathA nAnAdhyavasAyasaMyutAnAM zubhA'zubhAdhyavasAyabhAjAmihalokamAtrapratibaddhAnAM paralokaniSpipAsAnAM viSayatRSitAnAmidaM nAnAvidhaM || pApazrutAdhyayanaM bhavati, tadyathA-bhUmau bhavaM bhauma-nirghAtabhUkampAdikaM, tathotpAta-kapihasitAdikaM, tathA svapnaM-gajavRSabhasiMhAdikaM, ||| // 318 // tathA'ntarikSam-amoghAdikaM, tathA ale bhavamAnam-akSibAhusphuraNAdikaM, tathA kharalakSaNaM-kAkakharagambhIrakharAdikaM, tathA lakSaNaM-yavamatsyapadmazaGkhacakrazrIvatsAdikaM vyaJjana-tilakamaSAdikaM, tathA strIlakSaNaM raktakaracaraNAdikaM, evaM puruSAdInAM aeeeeeeeeeeeeeee 9999999 For Private And Personal
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mar www.kobatirth.org a thana Kendra Acharya Shri Kailassa | kAkiNIratnaparyantAnAM lakSaNapratipAdakazAstraparijJAnamavagantavyam // tathA matravizeSarUpA vidyAH, tadyathA-durbhagamapi subhagamAka-18 || roti subhagAkarAM, tathA subhagamapi durbhagamAkaroti durbhagAkarAM, tathA garbhakarAM-garbhAdhAna vidhAyinI, tathA moho-vyAmoho vedodayo 18| vA tatkaraNazIlAmAtharvaNImAtharvaNAbhidhAnAM sadyo'narthakAriNI vidyAmadhIyate, tathA pAkazAsanIm [AtharvaNIm ] indrajAlasaM zikAM tathA nAnAvidhaivyaiH-kaNavIrapuSpAdibhirmadhughRtAdibhirvoccATanAdikaH kAryomo-havanaM yasyAM sA dravyahavanA tAM, tathA kSatriyANAM vidyA dhanurvedAdikA'parA vA yA khagotrakrameNAyAtA tAmadhItya prayuJjate, tathA nAnAprakAraM jyotiSamadhItya vyApArayatIti darzayati-'caMdacariya' mityAdi, candrasya-grahapatezcaritaM candracaritamiti, tacca varNasaMsthAnapramANaprabhAnakSatrayogarAhugrahAdikaM, sUryacaritaM khida-sUryasya maNDalaparimANarAziparibhogodyotAvakAzarAhUparAgAdikaM, tathA zukracAro-vIthItrayacArAdikaH, tathA bRhaspaticAraHzubhAzubhaphalapradaH saMvatsararAziparibhogAdikazca, tatholkApAtA digdAhAzca vAyavyAdiSu maNDaleSu bhavantaH zastrAIS MEETITIHlAnA savatsarasAza nikSutpIDAvidhAyino bhavanti, tathA mRgA-hariNazUmAlAdaya AraNyAsteSAM darzanarutaM grAmanagarapravezAdau sati zubhAzubhaM yatra cintyate tanmRgacakraM, tathA vAyasAdInAM pakSiNAM yatra sthAnadikakharAzrayaNAt zubhAzubhaphalaM cintyate tadvAyasaparimaNDalaM, tathA pAMsukezamAMsarudhirAdivRSTayopaniSTaphaladA yatra zAstre cintyante tattadabhidhAnameva bhavati, tathA vidyA nAnAprakArAH kSudrakaryakArijyaH, tAzcemA:-vaitAlI nAma vidyA niyatAkSarapratibaddhA, sAca kila katibhirjapairdaNDamutthApayati, tathA'rdhavaitAlI tamevopazamayati, tathApa(va)vApinI tAlodghATanI zvapAkI zAmbarI tathA'parA drAviDI kAliGgI gaurI gAndhAryavapatanyutpatanI jRmbhaNI stambhanI lepaNI AmayakaraNI vizalyakaraNI prakrAmaNyantardhAnakaraNItyevamAdikA vidyA adhIyate, AsAM cArthaH saMjJAto'vaseya iti, Eeeeeeeeeeeeeeee matraka.54 IN For Private And Personal
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaville ladhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsage danmandir sUtrakRtAGge ndhe zIlAkIyAvRttiH navaraM zAmbarIdrAviDIkAliGgayastaddezodbhavAstadbhASAnibaddhA vA citraphalAH, avapatanI tu japan svata eva patatyanya vA pAtayatye- 2 kriyAvamutpatanyapi draSTavyA / tadevamevamAdikA vidyA AdigrahaNAtprajJayAdayo gRhyante / etAzca vidyAH pASaNDikA aviditaparamArthA / sthAnAdhya0 gRhasthA vA khayuthyA vA dravyaliGgadhAriNo'nnapAnAdyartha prayuJjanti, anyeSAM vA virUparUpANAm uccAvacAnAM zabdAdInAM kAma adharmapakSebhogAnAM kRte prayuJjanti / sAmAnyena vidyA''sevanamaniSTakArIti darzayitumAha-'tiriccha'mityAdi, tirazcInAm-ananukUlAM 'nugAmuka tvAdyAH | sadanuSThAnapratighAtikAM te anAryA vipratipannA vidyA sevante, te ca yadyapi kSetrAryA bhASAryAstathApi mithyAkhopahatabuddhayo'nAryaka| makArikhAdanAryA eva draSTavyAH, te ca khAyuSaH kSaye kAlamAse kAlaM kRkhA yadi kathaJcidevalokagAmino bhavanti tato'nyatareSu AsurIyakeSu kilbiSikAdiSu sthAneSUtpatsyante, tato'pi vipramuktAH-cyutA yadi manuSyeSUtpadyante, tatra ca tatkarmazeSatayaiDamUkalenAvyaktabhASiNastamastenAndhatayA mUkatayA vA pratyAgacchanti, tato'pi nAnAprakAreSu yAtanAsthAneSu narakatiryagAdiSUtpadyante // sAmprataM gRhasthAnuddizyAdharmapakSasevanamucyate se egaio AyaheuM vA NAyaheuM vA sayaNaheuM vA agAraheuM vA parivAraheuM vA nAyagaM vA sahavAsiyaM vA NissAe aduvA aNugAmie 1 aduvA uvacarae 2 aduvA paDipahie 3 aduvA saMdhichedae 4 aduvA gaMThichedae 5 aduvA urambhie 6 aduvA sovarie 7 aduvA vAgurie 8 aduvA sAuNie 9 aduvA // 319 // macchie 10 aduvA goghAyae 11 aduvA govAlae 12 aduvA sovaNie 13 aduvA sovaNiyaMtie 14 // egaio ANugAmiyabhAvaM paDisaMdhAya tameva aNugAmiyANugAmiyaM haMtA chettA bhettA luMpaittA vilupaittA SSSSSS99999 // 319 // For Private And Personal
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash a nmandir uddavaittA AhAraM AhAreti, iti se mahayA pAvehiM kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai // se egahao uvacarayabhAvaM paDisaMdhAya tameva uvacariyaM haMtA chettA bhettA luMpaittA vilupaittA uddavaittA AhAraM AhAreti, iti se mahayA pAvehiM kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai // se egaio pADipahiyabhAvaM paDisaMdhAya tameva pADipahe ThiccA haMtA chettA bhettA lupaittA vilupaittA uddavaittA AhAraM AhAreti, iti se mahayA pAvahiM kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai // se egaio saMdhichedagabhAvaM paDisaMdhAya tameva saMdhi chettA bhettA jAva iti se mahayA pAvehiM kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai // se egaio gaMThichedagabhAvaM paDisaMdhAya tameva gaMThiM chettA bhettA jAva iti se mahayA pAvahiM kammehiM attANaM uvakkhAittA bhavaha // se egaio urambhiyabhAvaM paDisaMdhAya urabhaM vA aNNataraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai / eso abhilAvo savattha // se egaio soyariyabhAvaM paDisaMdhAya mahisaM vA aNNataraM vA tasaM pANaM jAva uvakkhAittA bhavai // se egaio vAguriyabhAvaM paDisaMdhAya miyaM vA aNNataraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhava // se egaio sauNiyabhAvaM paDisaMdhAya saurNi vA aNNataraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhava // se egaio macchiyabhAvaM paDisaMdhAya macchaM vA aNNataraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai // se egaio goghAyabhAvaM paDisaMdhAya tameva goNaM vA aNNayaraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai // se egaio govAlabhAvaM paDisaMdhAya tameva govAlaM vA parijaviya For Private And Personal
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Aadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar a nmandir 2kriyAsthAnAdhyaka adhapakSe'nugAmuka tvAdyAH sUtrakRtAGge parijaviya haMtA jAva uvakkhAittA bhavai // se egaIo sovaNiyabhAvaM paDisaMdhAya tameva suNagaM vA 2 zrutaska- annayaraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai // se egaio sovaNiyaMtiyabhAvaM paDisaMdhAya tameva ndhe zIlA- maNussaM vA annayaraM vA tasaM pANaM haMtA jAva AhAraM AhAreti, iti se mahayA pAvahiM kammehiM attANaM dvIyAvRttiH uvakkhAittA bhavai // sUtraM 31 // // 32 // sa ekaH kadAcinistriMzaH sAmpratApekSI apagataparalokAdhyavasAyaH karmaparatayA bhogalipsuH saMsArasvabhAvAnuvartI AtmanimittaM vetyetAnyanugAmukAdInyanyakartavyahetubhUtAni caturdazAsadanuSThAnAni vidhatte, tathA-jJAtayaH-khajanAstanimittaM tathA'gAranimittaM-gRhasaMskaraNArtha sAmAnyena vA kuTumbArtha parivAranimittaM vA-dAsIdAsakarmakarAdiparikarakRte tathA jJAta eva jJAtakaH-paricitastamu|ddizya tathA sahavAsikaM vA-prAtivezmikaM nizrIkRtyaitAni vakSyamANAni kuryAditi saMbandhaH / tAni ca darzayitumAha-'aduve tyAdi, athavetyevaM vakSyamANApekSayA pakSAntaropalakSaNArthaH, gacchantamanugacchatItyanugAmukaH, sa cAkAryAdhyavasAyena vivakSitasthAna8 kAlAdyapekSayA virUpakartavyacikIrSustaM gacchantamanugacchati, athavA tasyApakartavyasthApakArAvasarApekSyupacarako bhavati, athavA tasya prAtipathikobhavati-pratipathaM-saMmukhInamAgacchati, athavA''tmasvajanArtha saMdhicchedako bhavati-caurya pratipadyate, athavoratraiHmeSaizcaratyaurabhrikA athavA saukariko bhavati, athavA zakunibhiH-pakSibhizvaratIti zAkunikaH athavA vAgurayA-mRgAdivandhanarajjvA carati vAgurikaH, athavA matsyaizcarati mAtsyikaH, athavA gopAlabhAvaM pratipadyate, athavA goghAtakaH syAd , athavA zvabhizcarati zauvanikaH zunAM paripAlako bhavatItyarthaH, athavA 'sovaNiyaMti zvabhiH pApAI kurvanmRgAdInAmantaM karotItyarthaH // // 320 // For Private And Personal
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagyanmandir | tadevametAni caturdazA pyuddizya pratyekamAditaH prabhRti vivRNoti - tatraikaH kacidAtmAdyarthaM aparasya ganturgrAmAntaraM kiJcidravyajAtamavagamya tadAditsustasyaivAnugAmukabhAvaM 'pratisaMdhAya ' sahagantRbhAvenAnukUlyaM pratipadya vivakSitavaJcanAvasarakA lAdyapekSI tameva gacchantamanuvrajati, tameva cAbhyutthAnavinayAdibhiratyantopacArairupacaryAnuvrajya ca vivakSitamavasaraM labdhvA tasyAsau hantA daNDAdibhiH tathA chettA khaDgAdinA hastapAdAdeH tathA bhettA vajramuSTyAdinA tathA lumpayitA kezAkarSaNAdikadarthanataH tathA vilumpa yitA kazAprahArAdibhiratyantaduHkhotpAdanena tathA apadrAvayitA jIvitAdvyaparopaNato bhavatItyevamAdikaM kRtvA''hAramAhArayatyasau, | etaduktaM bhavati - galakartakaH kazcidanyasya dhanavato'nugAmukabhAvaM pratipadya taM bahuvidhairupAyairvizrambhe pAtayitvA bhogArthI mohAndhaH sAmpratekSitayA tasya rikthavato'pakRtyAhArAdikAM bhogakriyAM vidhatte / ityevamasau mahadbhiH krUraiH karmabhiH - anuSThAnairmahApAtakabhUtairvA tIvrAnubhAvairdIrghasthiti kairAtmAnamupakhyApayitA bhavati, tathAhi --- ayamasau mahApApakArItyevamAtmAnaM loke khyApayati, aSTaprakArairvA karmabhirAtmAnaM tathA bandhayati yathA loke tadvipAkApAditenAvasthAvizeSeNa satA nArakatiryaGnarAmararUpatayA''khyAta iti // tadevamekaH kazcidakartavyAbhisaMdhinA parasya svApateyavatastadvaJcanArthamupacarakabhAvaM 'pratisaMdhAya ' pratijJAya pazcAttaM nAnAvidhairvinayopAyairupacarati, upacarya ca vizrambhe pAtayitvA tadravyArthI tasya hantA chettA bhettA yAvadapadrAvayitA bhavatItyevamasAvAtmAnaM 'mahadbhiH' bRhadbhiH pApaiH karmabhiH upAkhyApayitA bhavatIti // athaikaH kazcitpratipathena - abhimukhena caratIti prAtipathikastadbhAvaM pratipadyA parasyArthavatastadeva prAtipathikatvaM kurvan pratipathe sthitA tasyArthavato vizrambhato hantA chettA yAvadapadrAvayitA bhavatItyevamasAvAtmAnaM pApaiH karmabhiH khyApayatIti / athaikaH kazcidvirUpakarmaNA jIvitArthI 'saMdhicchedakabhAva' For Private And Personal
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaldanmandir sUtrakRtAGge khatrakhananakha pratipadyAnenopAyenAtmAnamahaM kartayiSyAmItyevaM pratijJAM kRtA tameva pratipadyate, tato'sau saMdhiM chindana-khatraM khanan 2kriyA2zrutaska- prANinAM (hantA) chettA bhattA vilumpayitA bhavatIti, etacca kRkhA''hAramAhArayatIti, etaccopalakSaNamanyAMzva kAmabhogAn sthAnAdhya0 ndhe zIlA-1 khato bhuGkte'nyadapi jJAtigRhAdikaM pAlayatItyevamasau mahadbhiH pApaiH karmabhirAtmAnamupakhyApayati // athaikaH kazcidasadanuSThAyI adharmapakSekIyAvRttiH ghughurAdinA granthicchedakabhAvaM pratipadya tamevAnuyAti, zeSaM pUrvavat // athaikaH kazcidadharmakarmavRttiH urabhrA-uraNakAstaizcarati 'nugAmuka tvAdyAH // 32 // yaH sa aurabhrikaH, sa ca tadarNayA tanmAMsAdinA vA''tmAnaM vartayati, tadevamasau tadbhAva pratipadyorabhraM vA'nyaM vA trasaM prANinaM khamAMsapuSTayartha vyApAdayati, tasya vA hantA chettA bhettA bhavatIti zeSaM pUrvavat // atrAntare saukarikapadaM, tacca svabuddhyA | vyAkhyeyaM, saukarikAH-zvapacAzcANDAlAH khaTTikA ityarthaH // athaikaH kazcit kSudrasattvo 'vAgurikabhAvaM lubdhakalaM 'pratisaMdhAya' pratipadya vAgurayA 'mRga' hariNamanyaM vA trasaM prANinaM zazAdikamAtmavRtyartha khajanAdyartha vA vyApAdayati, tasya ca | hantA chettA bhettA bhavati, zeSaM pUrvavat // athaikaH kazcidadhamopAyajIvI zakunA-lAvakAdayastaizcarati zAkunikastadbhAvaM prati saMdhAya tanmAMsAdyarthI zakunamanyaM vA trasaM vyApAdayati, tasya ca hananAdikAM kriyAM karotIti, zeSaM pUrvavat // athaikaH || zakazcidadhamAdhamo mAtsyikabhAvaM pratipadya matsyaM vA'nya(vA)jalacaraM prANinaM vyApAdayet, hananAdikAH vA kriyAH kuryAt , zeSaM | sugamam // athaikaH kazcidgopAlakabhAvaM pratipadya kasyAzciddoH kupitaH san tAM gAM 'parivicya pRthak kRkhA tasyA hantA / // 32 // chettA bhettA bhUyo bhUyo bhavati, zeSaM pUrvavat // athaikaH kazcitkrUrakarmakArI goghAtakabhAvaM pratipadya gAmanyataraM vA trasaM prANinaM vyApAdayet , tasya ca hananAdikAH kriyAH kuryAditi // athaikaH kazcijaghanyakarmakArI 'zauvanikabhAvaM prati eeeeeeeeeeeeeeeese For Private And Personal
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahallo vadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir padya' sArameyapAparddhibhAvaM pratijJAya tameva zvAnaM tena vA 'paraM' mRgasUkarAdikaM trasaM prANinaM vyApAdayet tasya ca hananAdikAH kriyAH kuryAditi // athaikaH kazcidanAryoM nirvivekaH 'sovaNiyaMtiyabhAvaM'ti zvabhizcarati zauvanikaH anto'syAstItyantiko'nte vA caratyAntikaH paryantavAsItyarthaH, zauvanikazcAsAvAntikazca zauvanikAntika:-krUrasArameyaparigrahaH pratyantanivAsI ca pratyantanivAsibhirvA zvabhizcaratIti, tadasau tadbhAva pratisaMdhAya-duSTasArameyaparigrahaM pratipadya, manuSyaM vA kaJcana pathikamabhyAgata| manyaM vA mRgasUkarAdikaM trasaM prANinaM hantA bhavati, ayaM ca tAcchIlikastRn luTpratyayo vA draSTavyaH, tRci tu sAdhyAhAraM prAgvadyAkhyeyaM, tadyathA-puruSaM vyApAdayet tasya ca hantA chattA ityAdi, tRnluTpratyayau prAgapi yojanIyAviti / tadevamasau mahAkrUrakarmakArI mahadbhiH karmabhirAtmAnamupakhyApayitA bhavatIti // uktA'sadAjIvanopAyabhUtA vRttiH, idAnIM kacitkutazcinimittAdabhyupagamaM darzayati se egaio parisAmajjhAo udvittA ahameyaM haNAmittikaTTa tittiraM vA vagaM vA lAvagaM vA kavoyagaM vA kaviMjalaM vA annayaraM vA tasaM pANaM haMtA jAva uvakkhAittA bhavai // se egaio keNai AyANeNaM viruddhe samANe aduvA khaladANeNaM aduvA surAthAlaeNaM gAhAvatINa vA gAhAvaiputtANa vA sayameva agaNikAeNaM sassAI jhAmei anneNavi agaNikAeNaM sassAiM jhAmAvei agaNikAeNaM sassAI jhAmaMtaMpi annaM samaNujANai iti se mahayA pAvakammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai // se egaio keNai AyANeNaM viruddha samANe aduvA khaladANeNaM aduvA surAthAlaeNaM gAhAvatINa vA gAhAvaiputtANa vA For Private And Personal
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash mandir sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH 2 kriyAsthAnAdhya. naimittikA | dhamavRttiH // 322 // udhANa vA goNANa vA ghoDagANa vA gaddabhANa vA sayameva ghUrAo kappeti anneNavi kappAveti kappaMtaMpi annaM samaNujANai iti se mahayA jAva bhavai // se egaio keNai AyANeNaM viruddha samANe aduvA khaladANeNaM aduvA surAthAlaeNaM gAhAvatINa vA gAhAvaiputtANa vA usAlAo vA goNasAlAo vA ghoDagasAlAo vA gaddabhasAlAo vA kaMTakaboMdiyAe paDipehittA sayameva agaNikAeNaM jhAmei anneNavi jhAmAvei jhAmaMtaMpi annaM samaNujANai iti se mahayA jAva bhavai // se egaio keNai AyANeNaM viruddha samANe aduvA khaladANeNaM aduvA surAthAlaeNaM gAhAvatINa vA gAhAvaiputtANa vA kuMDalaM vA maNiM vA mottiyaM vA sayameva avaharai anneNavi avaharAvai avaharaMtaMpi annaM samaNujANai iti se mahayA jAva bhava // se egaio keNaivi AdANeNaM viruddhe samANe aduvA khaladANeNaM aduvA surAthAlaeNaM samaNANa vA mAhaNANa vA chattagaM vA daMDagaM vA bhaMDagaM vA mattagaM vA larhi vA bhisigaM vA celagaM vA cilimiligaM vA cammayaM vA cheyaNagaM vA cammakosiyaM vA sayameva avaharati jAva samaNujANai iti se mahayA jAva uvakkhAittA bhavai // se egaio No vitigiMchai taM0-gAhAvatINa vA gAhAvaiputtANa vA sayameva agaNikAeNaM osahIo jhAmei jAva annapi jhAmaMtaM samaNujANai iti se mahayA jAva uvakkhAittA bhavati // se egaio No vitigiMchai, taM0-gAhAvatINa vA gAhAvaiputtANa kA uhANa vA goNANa vA ghoDagANa vA gahabhANa vA sayameva ghUrAo kappei anneNavi kappAve // 322 // For Private And Personal
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash a nmandir ti annaMpikappataM samaNujANai // se egaio No vitigiMchai taM0-gAhAvatINa vA gAhAvaiputtANa vA usAlAo vA jAva gaddabhasAlAo vA kaMTakaboMdiyAhiM paDipehitA sayameva agaNikAeNaM jhAmei jAva samaNujANai // se egaio No vitigiMchai, taM0-gAhAvatINa vA gAhAvaiputtANa vA jAva mottiyaM vA sayameva avaharai jAva samaNujANai // se egaio No vitigiMchaha taM0-samaNANa vA mAhaNANa vA chattagaM vA daMDagaM vA jAva cammacchedaNagaM vA sayameva avaharai jAva samaNujANai iti se mahayA jAva uvakkhAittA bhavai // se egaio samaNaM vA mAhaNaM vA dissA NANAvihehiM pAvakammehiM attANaM uvakkhAittA bhavai, aduvA NaM accharAe AphAlittA bhavai, aduvA NaM pharusaM vadittA bhavai, kAleNavi se aNupaviTThassa asaNaM vA pANaM vA jAva No davAvettA bhavai, je ime bhavanti vonamaMtA bhArakaMtA alasagA vasalagA kivaNagA samaNagA pavvayaMti te iNameva jIvitaM dhijjIvitaM saMpaDibrUheMti, nAi te paralogassa aTThAe kiMcivi silIsaMti, te dukkhaMti te soyaMti te jUraMti te tippaMti te piddati te paritappaMti te dukkhaNajUraNasoyaNatippaNapiTTaNaparitippaNavahabaMdhaNaparikilesAo appaDivirayA bhavaMti, te mahayA AraMbheNaM te mahayA samAraMbheNaM te mahayA AraMbhasamAraMbheNaM virUvarUvehiM pAvakammakiccehiM urAlAI mANussagAI bhogabhogAI bhuMjittAro bhavaMti, taMjahA-annaM annakAle pANaM pANakAle vatthaM vatthakAle leNaM leNakAle sayaNaM sayaNakAle saputvAvaraM ca NaM pahAe kayavalikamme 09009929290822000202020 For Private And Personal
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagod sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH 2 kriyAsthAnAdhya adharmapakSe bhoginaH // 323 // kayakouyamaMgalapAyacchitte sirasA AhAe kaMThemAlAkaDe AviddhamaNisuvanne kappiyamAlAmaulI paDibaddhasarIre vagdhAriyasoNisuttagamalladAmakalAve ahatavatthaparihie caMdaNokkhittagAyasarIre mahatimahAliyAe kUDAgArasAlAe mahatimahAlayaMsi sIhAsaNaMsi itthIgummasaMparivuDe savarAieNaM joiNA jhiyAyamANeNaM mahayAhayanadRgIyavAiyataMtItalatAlatuDiyaghaNamuiMgapaDupavAiyaraveNaM urAlAI mANussagAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharai, tassa NaM egamavi ANavemANassa jAva cattAri paMca jaNA avuttA ceva anbhuTuMti, bhaNaha devANuppiyA ! kiM karemo ? kiM Aharemo ? kiM uvaNemo? kiM AciTThAmo ! kiM bhe hiyaM icchiyaM ? kiM bhe Asagassa sayai, tameva pAsittA aNAriyA evaM vayaMti-deve khalu ayaM purise, devasiNAe khalu ayaM purise, devajIvaNijje khalu ayaM purise, annevi ya NaM uvajIvaMti, tameva pAsittA AriyA vayaMti-abhikaMtakUrakamme khalu ayaM purise atidhunne aiyAyarakve dAhiNagAmie neraie kaNhapakkhie AgamissANaM dullahabohiyAe yAvi bhavissaha // icceyassa ThANassa uTTiyA vege abhigijjhaMti aNuTThiyA vege abhigijhaMti abhijhaMjhAurA abhigijjhaMti, esa ThANe aNArie akevale appaDipunne aNeyAue asaMsuddhe asallagattaNe asiddhimagge amuttimagge anivvANamagge aNijjANamagge asavadukkhapahINamagge egaMtamicche asAhu esa khalu paDhamassa ThANassa adhammapakkhassa vibhaMge evamAhie // sUtraM 32 // ayaM cAtra pUrvamAdvizeSaH-pUrvatra vRttiH pratipAditA pracchannaM vA prANavyaparopaNaM kuryAt , iha tu kutazcinimittAtsAkSAjanamadhye // 323 // For Private And Personal
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Afedhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar mandir Eeeeeeeeeeeeeeeeeee prANivyApAdanapratijJAM vidhAyodyacchata iti darzayati / athaikaH kazcinmAMsAdanecchayA vyasanena krIDayA kupito vA parSado madhyAdabhyutthAyaivaMbhUtAM pratijJAM vidadhyAt-yathA'ham 'enaM' vakSyamANaM prANinaM haniSyAmIti pratijJA kRtA pazcAttittirAdikaM hantA bhettA chetteti tAcchIlikastun luTpratyayo vA, tasya vA hantetyAdi, yAvadAtmAnaM pApena karmaNA khyApayitA bhavatIti / / iha cAdharmapAkSikeSvabhidhIyamAneSu sarve'pi prANidrohakAriNaH kathaJcidabhidhAtavyAH, tatra pUrvamanaparAdhakruddhA abhihitAH, sAmprata maparAdhakruddhAn darzayitumAha-'se egaio' ityAdi, athaikaH kazcitprakRtyA krodhano'sahiSNutayA kenacidAdIyata ityAdAnaM4 zabdAdikaM kAraNaM tena viruddhaH samAnaH parasyApakuryAt , zabdAdAnena tAvatkenacidAkruSTo nindito vAM vAcA virudhyeta, rUpAdA-18 nena tu bIbhatsaM kazcana dRSTvA'pazakunAdhyavasAyena kupyeta, gandharasAdikaM khAdAnaM mUtreNaiva darzayitumAha-athavA khalasya-kuthitAdiviziSTasya dAnaM khalasya vA'lpadhAnyAderdAnaM khaladAnaM tena kupitaH, athavA surAyAH sthAlakaM-kozakAdi tena vivakSitalAbhAbhAvAt kupitaH gRhapatyAderetat kuryAdityAha-svayamevAmikAyena-agninA tatsasyAni-khalakavartIni zAlivrIhyAdIni 'dhmaapyed'| dahedanyena vA dAhayeddahato vA'nyAnsamanujAnIyAdityevamasau mahApApakarmabhirAtmAnamupakhyApayitA bhavatIti / sAmpratamanyena prakAreNa pApopAdAnamAha-athaikaH kazcitkenacittu khaladAnAdinA''dAnena gRhapatyAdeH kupitastatsaMbandhina uSTrAdeH svayamevaAtmanA parazvAdinA 'ghUrIyA(rA)otti janAH khalakA vA 'kalpayati' chinatti anyena vA chedayati anyaM vA chindantaM samanujA. nIte, ityevamasAvAtmAnaM pApena karmaNopAkhyApayitA bhavati // kiJca-athaikaH kazcitkenacinimittena gRhapatyAdeH kupitastatsaMbandhinAmuSTrAdInAM zAlA-gRhANi 'kaMTakaboMdiyAe'tti kaNTakazAkhAbhiH 'pratividhAya' pihilA sthagitA svayamevAgninA 2999999909999999 For Private And Personal
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGge 18|| dahen / zeSaM pUrvavat // apica-athaikaH kazcitkenacidAdAnena kupito gRhapatyAdeH saMbandhi kuNDalAdika dravyajAtaM khayamevApa-18| 2 kriyA2 zrutaska- haredavaziSTaM pUrvavat // sAmprataM pAkhaNDikopari kopena yatkuryAttaddarzayitumAha-athaikaH kazcitsvadarzanAnurAgeNa vA vAdaparA sthAnAdhya. ndhe zIlA- jito vA'nyena vA kenacinnimittena kupitaH sacetatkuryAdityAha-tadyathA-zrAmyantIti zramaNAsteSAmanyeSAmapi tathAbhUtAnAM adharmapakSaH DIyAvRttiH kenacidAdAnena kupitaH san daNDakAdikamupakaraNajAtamapaharet anyena vA hArayedanyaM vA harantaM samanujAnIyAt ityAdi pUrva vat // evaM tAvadvirodhinobhihitAH, sAmpratamitare'bhidhIyante-athaikaH kazcit dRDhamUDhatayA 'no vitigiMchaitti 'na ||324 // vimarSati' na mImAMsate, yathA'nena kRtena mamAmutrAniSTaphalaM syAt , tathA madIyamidamanuSThAnaM pApAnubandhItyevaM na paryAlocayati, tadbhAvApannazca yatkiJcanakAritayA ihaparalokavirodhinIH kriyAH kuryAt , etadevoddezato darzayati-tadyathA-gRhapatyAderninimittameva-tatkopamantareNaiva khayamevAtmanA'nikAyena-agninauSadhI:-zAlivrIhyAdikAH dhmApayet-daheta tathA'nyena dAhayeddahantaM |ca samanujAnIyAdityAdi // tathehAmutra ca doSAparyAlocako nistriMzatayA gRhapatyAdisaMbandhinAM kramelakAdInAM jalAdInava| yavAMzchindyAt // tathA zAlAM dahet // tathA gRhapatyAdeH saMbandhi kuNDalamaNimauktikAdikamapaharet // tathA zramaNabrAhmaNA dInAM daNDAdikamupakaraNajAtamapaharedityevaM prAktanA evAlApakA AdAnakupitasya ye'bhihitAsta eva tadabhAvenAbhidhAtavyA // iti // sAmprataM viparyastadRSTayaH AgADhamithyAdRSTayo'bhidhIyante-athaikaH kazcidabhigRhItamithyAdRSTirabhadrakaH sAdhupratyanI // 324 // katayA zramaNAdInAM nirgacchatAM pravizatAM vA svatazca nirgacchan pravizana vA nAnAvidhaiH pApopAdAnabhUtaiH karmabhirAtmAnamupakhyApayitA bhavatIti, etadeva darzayati-'athave'tyayamuttarApekSayA pakSAntaropagrahArthaH, kacitsAdhudarzane sati mithyAlopahataha eaeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri M . Gyanmandir Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashs hitavApazakuno'yamityevaM mamyamAnaH san dRSTipathAdapasArayan sAdhumuddizyAvannayA 'apsarAyA' cappuSTikAyAH AsphAlayitA bhavakhathavA saciraskAramApAdayan paruSaM vacoyAva , tadyathA-odanamuNDa ! nirarthakakAyaklezaparAyaNa durbuddhe'pasarAgrataH, tadasau bhukuTiM vidadhyAdasatyaM vA brUyAt , tathA bhikSAkAlenApi 'se tasya mikSoranyebhyo bhikSAcarebhyo'nu-pazcAtpraviSTasya sato'tyantaduSTatayA'nAdenoM dApayitA bhavati, aparaM ca dAnodyataM niSedhayati tatpratyanIkatayA, etacca brUte-ye ime pASaNDikA bhavanti ta evaMbhUtA bhavantItyAha'boNNanti tRNakASThahArAdikamadhamakarma tad vidyate yeSAM te tadvantaH, tathA bhAreNa-kuTumbamAreNa pohalikAdibhAreNa vA''krAntAHparAbhagnAH sukhalipsavo'lasA:-kramAgataM kuTumba pAlayitumasamarthAH te pASaNDavratamAzrayanti, tathA coktam-'gRhAzramaparodharmo, na bhUto mabhaviSyati / pAlayanti narAdhanyAH, klIvAH paapnnddmaashritaaH||1|| ityAdi, tathA 'vasalaga tivRSalA-adhamAH zUdrajAtayastrivargapraticArakAH, tathA 'kRpaNA' klIvA akizcitkarAH zramaNA bhavanti-pravrajyAM gRhnnntiiti||saamprtmessaamgaarikaannaamsyntviprystmtiinaamsvRttmaavirbhaavynnaah-te hi sAdhuvargApavAdinaH saddharmapratyanIkA idameva 'jIvitaM parApavAdodghaTTanajIvitaM 'dhigajIvitaM kutsitaM jIvitaM sAdhujugupsAparAyaNaM saMpratibRhanti, etadevAsavRttajIvitaM prazaMsantIti bhaavH| te cehalokapratibaddhAH sAdhujugupsAjIvinomohAndhAH sAdhUnapavadanti, nApi ca te pAralaukikassArthasya sAdhanam-anuSThAnaM 'kizcidapi svalpamapi 'zliSyanti' samAzrayanti, kevalaM te parAn sAdhana vAgAdibhiranuSThAnairduH khayanti-pIDAmutpAdayanti AtmanaH pareSAM ca, tathA te'jJAnAndhAstathA varSamti anAdhikaM zocante, parAmapi zocayanti-durbhASitAdibhiH zokaM cotpAdayanti, tathA te parAn 'jUrayanti' garhanti, tathA viSyanti-masAlyAvayantyAtmAnaM parAdha, vathA ve varAkA apuSTadharmANo'sadadhAmA khataH pIbyante parAMca pIDayanti, tathA te pApe sUtrakR. 55 For Private And Personal
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan radhana Kendra sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAGkIyAvRttiH // 325 || www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaganmandir na karmaNA paritapyante antardahyanteparAMzca paritApayanti / tadevaM te'sadvRttayaH santo duHkhanazocanAdiklezAdaprativiratAH sadA bhavanti / evaMbhUtAzca santaste mahatA''rambheNa - prANivyApAdanarUpeNa tathA mahatA samArambheNa - prANiparitApanarUpeNa tathobhAbhyAmapyArambhasamArambhAbhyAM 'virUparUpaizca' nAnAprakAraiH sAvadyAnuSThAnaiH pApakarmakRtyaiH 'udArAn' atyantodbhaTAn samagrasAmagrI kAn madhumadyamAMsAdyupetAn 'mAnuSyakAn' manuSyabhavayogyAn bhogebhyo'pyutkaTAn bhogabhogAn te sAvadyAnuSThAyino bhoktAro bhavanti / etadeva darzayitumAha- 'taMja' tyAdi, tadyathetyupapradarzane, annamannakAle yathepsitaM tasya pApAnuSThAnAtsaMpadyate, evaM pAnavastrazayanAsanAdikamapi / sarvametadyathAkAlaM sapUrvAparaM saMpadyate, saha pUrveNa - pUrvAhna kartavyenApareNa ca - aparAhnakartavyena yadivA pUrvaM yat kriyate snAnAdikaM | tathA paraM ca yat kriyate vilepanabhojanAdikaM tena saha vartata iti sapUrvAparam idamuktaM bhavati - yadyadA prArthyate tattadA saMpadyata iti, abhilaSitArthaprAptimeva lezato darzayitumAha- tadyathA - vibhUtyA strAtastathA kRtaM devatAdinimittaM balikarma yena sa tathA, tathA | kRtAni kautukAni - avatAraNakAdIni maGgalAni ca suvarNacandanadadhyakSatadUrvAsiddhArtha kAdarzakasparzanAdIni tathA duHsvapnAdipratighAtakAni prAyazcittAni yena sa kRtakautukamaGgalaprAyazcittaH, tathA kalpitazcAsau mAlApradhAno mukuTa 2 sa tathA vidyate yasya sa bhavati kalpitamAlAmukuTI, tathA pratibaddhazarIro- dRDhAvayavakAyo yuvetyarthaH, tathA 'vagghAriyaM'ti pralambitaM zroNIsUtraM - kaTisUtraM malladAmakalApazca yena sa tathA tadevamasau zirasisnAtaH nAnAvidhavilepanAvaliptazca kaNThekRtamAlastathA'parayathokta bhUSaNabhUSitaH sanmahatyAm - uccAyAM 'mahAliyAe 'tti vistIrNAyAM kUTAgArazAlAyAM tathA 'mahatimahAlaye' vistIrNe 'siMhAsane' bhadrAsane samupaviSTaH 'strIgulmena' yuvatijanena sArddhamaparaparivAreNa 'saMparivRto' veSTitaH, tathA 'mahatA' bRhattareNa prahatanATyagItavAditra For Private And Personal 2 kriyAsthAnAdhya0 adhArmika pakSaH // 325 //
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar Syanmandir tatryAdirakheNodArAnmAnuSyakAn bhogabhogAnbhuJjAno 'viharati ' pravicarati vijRmbhatItyarthaH // tasya ca kacitprayojane samutpanne sati ekamapi puruSamAjJApayato yAvaccatvAraH paJca vA puruSA anuktA eva samupatiSThante, te ca kiM kurvANAH 1 etadvakSyamANamUcuH, tadyathA-bhaNa - AjJApaya khAmin ! dhanyA vayaM yena bhavatA'pyevamAdizyante, kiM kurma ityAdi sugamaM yAvaddhRdayepsitamiti, tathA kiM ca 'te' yuSmAkam ' Asyakasya' mukhasya 'khadate' khAdu pratibhAti ?, yadivA yadevAsya - bhavadIyAsyasya sravati - nirgacchati tadeva vayaM kurma iti / tathA 'tamevetyAdi, tameva rAjAnaM tathA krIDamAnaM dRSTvA anye'nAryA evaM vadanti, tadyathAdeva: khalvayaM puruSaH, tathA 'devasnAtako' devazreSTho bahUnAmupajIvyaH, tathA tamevaM sAmpratekSitayA'sadanuSThAyinaM dRSTvA 'AryA' vivekinaH sadAcAravanta evaM bruvate, tadyathA - abhikrAnta krUrakarmA khalvayaM puruSo, hiMsAdikriyApravRtta ityarthaH, tathA dhUyate| reNuvadvAyunA saMsAracakravAle bhrAmyate yena tadbhUtaM - karma, auNAdiko nakpratyayaH, atIva-prabhUtaM dhUtam - aSTaprakAraM karma yasya so'tighRtaH, tathA'tIvAtmanaH pApaiH karmabhiH rakSA yasya so'tyAtmarakSaH, tathA dakSiNasyAM dizi gamanazIlo dakSiNagAmukaH, idamuktaM bhavati - yo hi krUrakarmakArI sAdhunindAparArAyaNastaddAnaniSedhakaH sa dakSiNagAmuko bhavati - dAkSiNAtyeSu narakatirghagmanuSyAmareSu utpadyate, tAdRgbhUtazcAyamato dakSiNagAmuka ityuktaM, idamevAha - 'neraie' ityAdi, narakeSu bhavo nArakaH, kRSNaH pakSo'syAstIti kRSNapAkSikaH, tathA AgAmini kAle narakAdudvRtto durlabhabodhikazvAyaM bAhulyena bhaviSyati, idamuktaM bhavati - dikSu madhye dakSiNA dig azastA, gatiSu narakagatiH, pakSayoH kRSNapakSaH, tadasya viSayAndhasyendriyAnukUlavartinaH paralokanispRhamateH sAdhu| pradveSiNo dAnAntarAyavidhAyino digAdikamazastaM darzitam, anyadapi yadazastaM tiryaggatyAdikamabodhilAbhAdikaM ca tadyojanIya For Private And Personal
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahadl a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsao 15 amander sUtrakRtAGgeza masyeti / etadviparItasa tu viSayaniHspRhasya indriyAnanukUlasya paralokabhIroH sAdhuprazaMsAvataH sadanuSThAnaratasyAdakSiNagAmukalaM / | 2 kriyA2 zrutaska- sudevakhaM zuklapAkSikavaM tathA samAnupakhAyAtasya sulabhabodhikhamityevamAdikaM saddharmAnuSThAyinaH sarva bhavatIti // sAmpratamupasaM | sthAnAdhya ndhe zIlA- jighRkSurAha-ityetasya pUrvoktasya sthAnasya aizvaryalakSaNasya zRGgAramUlasya sAMsArikasya parityAgabuyA eke kecana viparyastamatayaH adhArmikakIyAvRttiH pASaNDikotthAnenotthitAH paramArthamajAnAnA 'abhigijhaMtitti Abhimukhyena 'lubhyante' lobhavazagA bhvntiityrthH| tathA // 326 // eke kecana sAmpratakSiNastasmAtsthAnAdanupasthitA gRhasthA eva santaH 'abhijhaMjhatti jhaJjhA-tRSNA tadAturAH santo'rtheSva tyartha lubhyante, yata evamato'daH sthAnamanAryAnuSThAnaparakhAdanArya mahApuruSAnucINa na bhavati, tathA na vidyate kevalamasminnityake8valam-azuddhamityarthaH, tathetarapuruSAcIrNakhAdaparipUrNa sadguNavirahAttucchamityarthaH, tathA nyAyena carati naiyAyikaM na naiyAyikamanai yAyikam-asanyAyavRttikamityarthaH, tathA 'rage lage saMvaraNe' zobhanaM laganaM-saMvaraNaM indriyasaMyamarUpaM sallagastadbhAvaH sallagakhaM na vidyate sallagakhamasinnityasallagalam indriyAsaMvaraNarUpamityarthaH, yadivA zalyavacchalyaM-mAyAnuSThAnamakArya tadgAyatikathayatIti, tacchalyagaM yatparijJAnaM tannAtretyazalyagakhamiti, tathA na vidyate siddheH-mokSasya viziSTa sthAnopalakSitasya mArgo yasiMstadasiddhimArga, tathA na vidyate mukteH-azeSakarmapracyutilakSaNAyA mArgaH samyagdarzanajJAnacAritrAtmako yasiMstadamuktimArga, tathA na vidyate parinivRteH-parinirvANasyAtmasvAsthyApattirUpasya mArgaH-panthA yasin sthAne tadaparinirvANamArga, tathA na vidyate | IQ // 326 // sarvaduHkhAnA-zArIramAnasAnAM prakSayamArgaH sadupadezAtmako yasmiMstadasarvaduHkhaprakSINamArga, kuta evaMbhUtaM tatsthAnamityAzaGkayAha'egate'tyAdi, ekAntenaiva tatsthAnaM yato mithyAbhUtaM-mithyAkhopahatabuddhInAM yatastadbhavatyata evAsAdhu asadvRttakhAt, na hyayaM sa For Private And Personal
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahathir Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagl yanmandir tpuruSasevitaH panthA yena viSayAndhAH pravartanta iti / tadayaM prathamasya sthAnasyAdharmapAkSikasya pApopAdAnabhUtasya vibhaGgo-vibhA| go vizeSaH svarUpamitiyAvat // 57 // sAmprataM dvitIyaM dharmopAdAnabhUtaM pakSamAzrityAha ahAvare docassa hANassa dhammapakkhassa vibhaMge evamAhijai, iha khalu pAINaM vA paDINaM vA udINaM vA dAhiNaM vA saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taMjahA-AyariyA vege aNAriyA vege uccAgoyA vege NIyAgoyA vege kAyamaMtA vege hassamaMtA vege suvannA vege duvannA vege surUvA vege durUvA vege, tesiM ca NaM khettavatthUNi pariggahiyAiM bhavaMti, eso AlAvago jahA poMDarIe tahA Netabo, teNeva abhilAveNa jAva sabovasaMtA sabattAe parinibuDettibemi // esa ThANe Arie kevale jAva sabadukkhappahINamagge egaMtasamma sAha, doccassa ThANassa dhammapakkhassa vibhaMge evamAhie // sUtraM 33 // 'athe' tyadharmapAkSikasthAnAdanantaramayamaparo dvitIyasya sthAnasya 'dharmapAkSikasya' puNyopAdAnabhUtasya 'vibhaGgo' vibhaagH| svarUpaM samAdhIyate-samyagAkhyAyate, tadyathA-prAcInaM pratIcInamudIcInaM dakSiNaM vA digvibhAgamAzritya 'santi' vidyante eke kecana kalyANaparamparAbhAjaH 'puruSA' manuSyAH, te ca vakSyamANakhabhAvA bhavanti, 'tadyathe'tyayamupapradarzanArthaH, AryA eke keca-|| nAryadezotpannAH, tathA'nAryAH zakayavanazabarabarbarAdaya ityAyevaM yathA pauNDarIkAdhyayane tathehApi sarva niravayavaM bhaNitavyam yAvatte 'evaM pUrvoktena prakAreNa sarvebhyaH pApasthAnebhya upazAntAH, tathA ata eva sarvAtmatayA parinirvRtA ityahamevaM bravImi // % eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir vIyAvRttiH // sUtrakRtAGge tadevametatsthAnaM 'kaivalikaM' pratipUrNa naiyAyikamityAdi prAgvadviparyayeNa neyaM yAvadvitIyasya sthAnasya dhArmikasyaiSaH 'vibhaGgo vibhAgaH 2kriyA2zatakAkharUpamAkhyAtamiti // sAmprataM dharmAdharmayuktaM tRtIya sthAnamAzrityAha sthAnAdhya. ndhe zIlA- ahAvare taccassa hANassa missagassa vibhaMge evamAhijai, je ime bhavaMti AraNiyA AvasahiyA gAma- mizrapakSazca NiyaMtiyA kaNhuIrahassitA jAva te tao vippamuccamANA bhujjo elamUyattAe tamUttAe paJcAyaMti, esa- dharmapakSaH ThANe aNArie akevale jAva asambadukkhapahINamagge egaMtamicche asAhU, esa khalu taccassa ThANassa mi||327|| ssagassa vibhaMge evamAhie // sUtraM 34 // athAparastRtIyasya sthAnasya mizrakAkhyasya 'vibhaGgo vibhAgaH kharUpamAkhyAyate / atra cAdharmapakSeNa yukto dharmapakSo mizra ityucyate, tatrAdharmaspeha bhUyiSThakhAdadharmapakSa evAyaM draSTavyaH, etaduktaM bhavati-yadyapi mithyAdRSTayaH kAzcittathAprakArAM prANAtipAtAdinivRttiM vidadhati tathApyAzayAzuddhakhAdabhinave pittodaye sati zarkarAmizrakSIrapAnavadUSarapradezavRSTivadvivakSitArthAsAdhakakhAnnirarthakatAmApadyate, tato mithyAkhAnubhAvAt mizrapakSo'pyadharma evAvagantavya iti / etadeva darzayitumAha-'je ime bhavaMtI'tyAdi, ye ime'nantaramucyamAnA araNye carantItyAraNyikAH-kandamUlaphalAzinastApasAdayo ye cAvasathikAH-Avasatho-gRhaM tena cara-18 ntItyAvasathikAH-gRhiNaH, te ca kutazcit pApasthAnAnivRttA api prabalamithyAkhopahatabuddhayaH, te yadyapyupavAsAdinA mahatA | // 327 // kAyaklezena devagatayaH kecana bhavanti tathApi te AsurIyeSu sthAneSu kilviSikeghRtpadyanta ityAdi sarva pUrvoktaM bhaNanIyaM yAvattatayutA manuSyabhavaM pratyAyAtA elamUkalena tamo'dhatayA jAyante / tadevametatsthAnamanAryamakevalam-asaMpUrNamanaiyAyikamityAdi yAva 22000000000 00000 For Private And Personal
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsak Fyanmandir 15| dekAnta mithyAbhataM sarvathaitadasAdhviti, tRtIyasthAnasya mizrakasyAyaM 'vibhaGgo' vibhAgaH kharUpamAkhyAtamiti // uktAnyadharmadharmamizrasthAnAni, sAmprataM tadAzritAH sthAninobhidhIyante yadivA prAktanamevAnyena prakAreNa vizeSitataramucyate-tatrAdyamadhArmikasthAnakamAzrityAha__ ahAvare paDhamassa ThANassa adhammapakkhassa vibhaMge evamAhijai-iha khalu pAINaM vA 4 saMgatiyA maNassA bhavaMti-gihatthA mahicchA mahAraMbhA mahApariggahA adhammiyA adhammANuyA(NNA) adhammiTThA adhammakkhAI adhammapAyajIviNo adhammapa(vi)loI adhammapalajjaNA adhammasIlasamudAyArA adhammeNaM ceva vittiM kappemANA viharaMti ||hnn chiMda bhiMda vigattagA lohiyapANI caMDA ruddA khuddA sAhassiyA ukuMcaNavaMcaNamAyANiyaDikUDakavaDasAisaMpaogabahulA dussIlA duvayA duppaDiyANaMdA asAhU savAo pANAivAyAo appaDivirayA jAvajIvAe jAva sabAo pariggahAo appaDivirayA jAvajjIvAe savAo kohAo jAva micchAdasaNasallAo appaDivirayA, savAo pahANummadaNavaNNagagaMdhavilevaNasaddapharisarasarUvagaMdhamallAlaMkArAo appaDivirayA jAvajIvAe savAo sagaDarahajANajuggagillithillisiyAsaMdamANiyAsayaNAsaNajANavAhaNabhogabhoyaNapavittharavihIo appaDivirayA jAvajjIvAe savAo kayavikkayamAsaddhamA sarUvagasaMvavahArAo appaDivirayA jAvajjIvAe sabAohiraNNasuvaNNadhaNadhaNNamaNimottiyasaMkhasilappavAlAo appaDivirayA jAvajjIvAe sabAo kUDatulakUDamANAo appaDivirayA jAvajIvAe savAo For Private And Personal
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH 2 kriyAsthAnAdhya0 adharmapakSavantaH // 328 // AraMbhasamAraMbhAo appaDivirayA jAvajjIvAe savAo karaNakArAvaNAo appaDivirayA jAvajjIvAe savAopayaNapayAvaNAo appaDivirayA jAvajIvAe savAo kuTTaNapiTTaNatajjaNatADaNavahabaMdhaparikilesAo appaDivirayA jAvajjIvAe, je AvaNNe tahappagArA sAvajjA abohiyA kammaMtA parapANapariyAvaNakarA je aNAriehiM kajaMti tato appaDivirayA jAvajjIvAe, se jahANAmae kei purise kalamamasUratilamuggamAsanipphAvakulatthaAlisaMdagapalimaMthagamAdiehiM ayaMte kUre micchAdaMDa pauMjaMti, evameva tahappagAre purisajAe tittiravagalAvagakavotakaviMjalamiyamahisavarAhagAhagohakummasirisivamAdiehiM ayaMte kUre micchAdaMDaM pauMjaMti, jAviya se bAhiriyA parisA bhavai, taMjahA-dAse i vA pesei vA bhayae i vA bhAille i vA kammakarae ivA bhogapurise i vA tesipi ya NaM annayaraMsi vA ahAlahugaMsi avarAhaMsi sayameva garuyaM daMDaM nivattei, taMjahA-imaM daMDeha imaM muMDeha imaM tajeha imaM tAleha imaM aduyabaMdhaNaM kareha imaM niyalabaMdhaNaM kareha imaM haDDibaMdhaNaM kareha imaM cAragabaMdhaNaM kareha imaM niyalajuyalasaMkodhiyamoDiyaM kareha imaM hatthachinnayaM kareha imaM pAyachinnayaM kareha imaM kannachiNNayaM kareha imaM nakkaohasIsamuhachinnayaM kareha veyagachahiyaM aMgachahiyaM pakkhAphoDiyaM kareha imaM NayaNuppADiyaM kareha imaM dasaNuppADiyaM vasaNuppADiyaM jinbhuppADiyaM olaMbiyaM kareha ghasiyaM kareha gholiyaM kareha sUlAiyaM kareha mUlAbhinnayaM kareha khAravattiyaM kareha vajjhavattiyaM kareha sIhapucchiyagaM kareha vasabhapucchiyagaM kareha davaggidaDDayaMgaM kAgaNimaMsakhAviyaMgaM eeseeeeeeeeeeees // 32 // For Private And Personal
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri MaharaAradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaganmandir bhattapANaniruddhagaM imaM jAvajjIvaM vahabaMdhaNaM kareha imaM annayareNaM asubheNaM kumAreNaM mAreha // jAvi ya se abhitariyA parisA bhavai, taMjahA - mAyA i vA piyA i vA bhAyA i vA bhagiNI i vA bhajjA i vA putAi vA dhUtA i vA suNhA i vA, tesiMpi ya NaM annayaraMsi ahAlahugaMsi avarAhaMsi sayameva garuyaM daMDa Nivatte, sIodagaviyaDaMsi uccholittA bhavai jahA mittadosavattie jAva ahie paraMsi logaMsi, te dukkhaMti soya'ti jUra'ti tipyaMti pidRMti paritappaMti te dukkhaNasoyaNajUraNatippaNapiTTaNaparita paNavahavaMdhaNaparikilesAo apaDivirayA bhavaMti // evameva te itthikAmehiM mucchiyA giddhA gaDhiyA ajjhovavannA jAva vAsAI capaMcamAI chaddasamAI vA appataro vA bhujjataro vA kAlaM bhuMjittu bhoga bhogAI . pavisuittA verAyataNAI saMciNittA bahUI pAvAI kammAI ussannAI saMbhArakaDeNa kammaNA se jahANAmae ayagole i vA selagole i vA udgaMsi pakkhitte samANe udgatalamaivaintA ahe dharaNitalapaiTThANe bhavai, evameva taha pagAre purisajAte vajjabahule dhUtabahule paMkabahule verabahule appattiyabahule daMbhabahule Ni bahule sAibahule asabahule ussannatasapANaghAtI kAlamAse kAlaM kiccA dharaNitalamaivaittA ahe ragatalapaTTANe bhavai // sUtraM 35 // athAparo'nyaH prathamasya sthAnasyAdharmapAkSikasya 'vibhaGgo' vibhAgaH svarUpaM vyAkhyAyate - 'iha khalu' ityAdi, sugamaM yAvanma - |nuSyA evaMsvabhAvA bhavantIti / ete ca prAyo gRhasthA eva bhavantItyAha - 'mahecchA' ityAdi, mahatI - rAjyavibhavaparivArAdikA For Private And Personal
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahava radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagal lanmandir sthAnAdhyaka adharmapakSa vanta: 18 sarvAtizAyinI icchA-antaHkaraNapravRttiryeSAM te mahecchAH, tathA mahAnArambho-vAhanoSTramaNDalikAgatrIpravAhakRSiSaNDapoSaNAdiko 2 zrutaska- yeSAM te mahArambhAH, ye caivaMbhUtAste mahAparigrahAH-dhanadhAnyadvipadacatuSpadavAstukSetrAdiparigrahavantaH kacidapyanivRttAH, ata tA, ata ndhe zIlA- || evAdharmeNa carantItyAdharmikAH, tathA adharmiSThA nistriMzakarmakArikhAdadharmabahulAH, tatazcAdharme kartavye anujJA-anumodanaM yessaaN| kIyAvRttiH te bhavantyadharmAnujJAH, evamadharmam AkhyAtuM zIlaM yeSAM te tathA, evamadharmaprAyajIvinaH, tathA adharmameva pravilokayituM zIlaM yeSAM // 329 // te bhavantyadharmapravilokinaH, tathA adharmaprAyeSu karmasu prakarSeNa rajyanta iti adharmapraraktAH, ralayoraikyamiti rasya sthAne lakArotra K kRta iti, tathA'dharmazIlA adharmakhabhAvAH tathA'dharmAtmakaH samudAcAro-yatkiJcanAnuSThAnaM yeSAM te bhavantyadharmazIlasamudAcArAH, tathA'dharmeNa-pApena sAvadyAnuSThAnenaiva dahanAGkananilAJchanAdikena karmaNA vRttiH-vartanaM 'kalpayanta:' kurvANA 'viharantIti kAlamativAhayanti // pApAnuSThAnameva lezato darzayitumAha-haNa chinda bhinde'tyAdi svata eva hananAdikAH kriyA: kurvANA apareSAmapyevamAtmakamupadezaM dadati, tatra hananaM daNDAdibhistatkArayanti tathA chinddhi karNAdikaM mindri zUlAdinA, vikartakAH-prANinAmajinApanetAraH ata eva lohitapANayaH, tathA caNDA raudrA-nistriMzAH kSudrAH kSudrakarmakArikhAt tathA 'saahsikaa'| asamIkSitakAriNaH, tathA utkuzcanavazcanamAyAnikRtikUTakapaTAdibhiH sahAtisaMprayogo-gAya tena bahulA:-tatpracurAste tathA, tatrocaM kuzcanaM-zUlAdhAropaNArthamutkuzcanaM vazcanaM-pratAraNaM tat yathA abhayakumAraH pradyotagaNikAbhirdhArmikavaJcanayA vaJcitaH mAyA-vacanabuddhiHprAyo vaNijAmiva nikRtistu bakavRtyA kurkuTAdikaraNena dambhapradhAnavaNikzrotriyasAdhvAkAreNa paravacanArtha galakartakAnAmivAvasthAnaM, dezabhASAnepathyAdiviparyayakaraNaM kapaTaM yathA ASADhabhUtinA naTenevAparAparaveSaparAvRttyA''cAryopA // 329 // For Private And Personal
Page #663
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga n mandir dhyAyasaMghATakAtmArtha cakhAro modakA avAptAH, kUTaM tu-kASApaNatulAprasthAdeH paravaJcanArtha nyUnAdhikakaraNam, etairutkuzcanAdibhiH / sahAtizayena saMprayogo yadivA-sAtizayena dravyeNa-kastUrikAdinA'parasya dravyasya saMprayogaH sAtisaMprayogastagahulA:-tatpradhAnA ityarthaH, uktaM ca-"so hoI sAtijogo davaM jaM chAdiyaNNadavesu / dosaguNA vayaNesu ya atthavisaMvAyaNaM kuNai // 1 // " ete cotkuJcanAdayo mAyAparyAyA indrazakrAdivat kathaJcitkriyAbhede'pi draSTavyAH / tathA duSTaM zIlaM yeSAM te duHzIlA:|ciramupacaritA api kSipraM visaMvadanti, duHkhAnumeyA dAruNakhabhAvA ityarthaH, tathA duSTAni vratAni yeSAM te tathA yathA mAMsabhakSaNavratakAlasamAptau prabhUtatarasattvopaghAtena mAMsapradAnam , anyadapi naktabhojanAdikaM teSAM duSTavratamiti, tathA'nyamin janmAntare madhumadyamAMsAdikamabhyavahariSyAmItyevamajJAnAndhA janmAntaravidhidvAreNa sanidAnameva vrataM gRhNanti, tathA duHkhena pratyAnanyante duSpratyAnanyAH, idamuktaM bhavati-tairAnanditenApareNa kenacitpratyupakArepsunA garvAdhmAtA duHkhena pratyAnandyante, yadivA satyapyupakAre pratyupakArabhIravo naivAnanyante pratyuta zaThatayopakAre doSamevotpAdayanti, tathA coktam-"pratikartumazaktiSThA, narAH pUrvopakAriNAm / doSamutpAdya gacchanti, madnAmiva vaaysaaH||1||" yata evamato'sAdhavaste pApakarmakArikhAt , tathA 'yAvajjIvaM' yAvatprANadhAraNena sarvasAprANAtipAtAdaprativiratA lokanindanIyAdapi brAhmaNaghAtAderaviratA iti sarvagrahaNaM, evaM sarvasAdapi kUTasAkSyAderapativiratA iti, tathA sarvasmAtstrIbAlAdeH paradravyApaharaNAdaviratAH, tathA sarvasmAtparastrIgamanAmaithunAdaviratAH, evaM sarvasmAtparigrahAdyonipoSakAdapyaviratAH, evaM sarvebhyaH krodhamAnamAyAlomebhyo viratAH, tathA premadveSakalahAbhyAkhyAnapaizunya1 sa bhavati sAtiyogo dravyaM yacchAdayitvA'nyadravyaiH doSaguNAMzca vacanairarthavisaMvAdanaM karoti // 1 // For Private And Personal
Page #664
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagt) tanmandir ca varNakagrahaNa/8/2 kiyA mANiyatti zivakAzayAnaM 'gilividheH parikararUpA sUtrakRtAGge / paraparivAdAratiratimAyAmRSAvAimithyAdarzanazalyAdibhyo'sadanuSThAnebhyo yAvajjIvaM yeativiratA bhavantIti / tathA sarvasAtsvA- 2 kriyA2 zrutaska- bonmardanavarNakavilepanazabdasparzarUparasagandhamAlyAlaGkArAtkAmAnAnmohajanitAdaprativiratA yAvajIvayeti, iha ca varNakagrahaNena sthAnAdhya0 ndhe zIlA- varNavizeSApAdakaM lodhrAdikaM gRhyate, tathA sarvataH zakaTarathAderyAnavizeSAdikAtprativistaravidheH parikararUpAtparigrahAdaprativiratAH, adhapakSakIyAvRttiH iha ca zakaTaracAdikameva thAnaM zakaTarathayAnaM, yugyaM-puruSokSiptamAkAzayAnaM 'gillitti puruSadvayotkSiptA jhollikA 'thillitti vantaH // 330 // bepasarAdvayavinirmino bAnavizeSaH tathA 'saMdamANiya'tti zivikAvizeSa eva, tadevamanyasAdapi vastrAdeH parigrahAdupakaraNabhUtAdaviratAH, tathA sarvataH-sarvasAtkrayavikrayAbhyAM karaNabhUtAbhyAM yo mASakAdhamASakarUpakArSApaNAdibhiH paNyavinimayAtmakaH saMmyavahArastamAdaviratA yAvajjIvayeti, tathA sarvasAddhiraNyasuvarNAdeH pradhAnaparigrahAdaviratAH, tathA kUTatulakUTamAnAderaviratAH, tathA sarvataH kRSipAzupAlyAdeyatvataH karaNamanyena ca yatkiJcitkArayati tasmAdaviratAH, tathA pacanapAcanataH tathA kaNDanakuTTanapiTTanatarjanatADanavadhabandhAdinA yaH pariklezaHprANinAM tasmAdaviratAH, sAmpratamupasaMharati-ye cAnye tathAprakArAH parapIDAkA-| | riNaH sAvadyAH karmasamArambhA abodhikAH-boddhabhAvakAriNaH tathA paramANaparitApanakarA-gogrAhabandigrahagrAmaghAtAtmakA ye'nA-1 maiMH krUrakarmabhiH kriyante tato'prativiratA yAvaJjIvayeti // punaranyathA bahuprakAramadhArmikapadaM pratipipAdayiSurAha-'tadyathetyupatradarzanArtho nAmazabdaH saMbhAvanAyAM, saMbhAvyate asinvicitre saMsAre kecanairvabhUtAH puruSAH ye kalamamamUratilamudgAdiSu pc-15||330|| | napAcanAdikayA kriyayA svaparArthamayatA-aprayatnavanto niSkRpAH krUrA mithyAdaNDaM prayuJjanti, mithyaiva-anaparAdhiSveva doSamA-IS ropya daNDo mithyAdaNDataM vidadhati, tathaivameva-prayojanaM vinaiva tathAprakArAH puruSA niSkaruNA jIvopaghAtaniratAstittiravartakalA deseeeeeeeee For Private And Personal
Page #665
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain, Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaguri farmandir vakAdiSu jIvanapriyeSu prANiSvayatAH krUrakarmANo mithyAdaNDaM prayuJjanti / teSAM ca krUradhiyAM "yathA rAjA tathA prajA" iti pravAdAt parivAro'pi tathAbhUta eva bhavatIti tathA darzayitumAha-'jAvi ya se' ityAdi, yA'pi ca teSAM bAhyA parSadbhavati, tadyathA-'dAsa' khadAsIsutaH 'preSyaH preSaNayogyo bhRtyadezyo 'bhRtako vetanenodakAdyAnayanavidhAyI tathA 'bhAgiko yaH SaSThAMzAdilAbhena kRSyAdau vyApriyate 'karmakara: pratItaH tathA nAyakAzritaH kazcidbhogaparaH, tadevaM te dAsAdayo'nyasa laghAvapyaparAdhe | gurutaraM daNDaM prayuJjanti prayojayanti ca / sa ca nAyakasteSAM dAsAdInAM bAhyaparSadbhUtAnAmanyatarasiMstathA laghAvapyaparAdhe-zabdAzra| vaNAdike gurutaraM daNDaM vakSyamANaM prayuGkte, tadyathA-imaM dAsaM preSyAdikaM vA sarvakhApahAreNa daNDayata yUyamityAdi sUtrasiddhaM yAvadi| mamanyatareNAzubhena kutsitamAreNa vyApAdayata yUyam // yA'pica krUrakarmavatAmabhyantarA parSadbhavati, tadyathA-mAtApitrAdikA, mitradoSapratyayikakriyAsthAnavad neyaM yAvadahito'yamamin loke iti, tathA hi Atmano'pathyakArI parasminnapi loke, tadevaM te | mAtApitrAdInAM svalpAparAdhinAmapi gurutaradaNDApAdanato duHkhamutpAdayanti, tathA nAnAvidhairupAyaisteSAM zokamutpAdayanti-zoka| yantItyevaM te prANinAM bahuprakArapIDotpAdakAH yAvadvadhavandhapariklezAdaprativiratA bhavanti // te ca viSayAsaktatayA eta kurvantItyetaddarzayitumAha-evameva pUrvoktakhabhAvA evaM te niSkRpA niranukrozA bAhyAbhyantaraparSadorapi karNanAsAvikartanAdinA daNDapAtanakhabhAvAH strIpradhAnAH kAmAH strIkAmAH yadivA strISu-madanakAmaviSayabhUtAsu kAmeSu ca-zabdAdiSu icchAkAmeSu mUcchitA 16|| gRddhA prathitA adhyupapanAH, ete ca zakrapurandarAdivatparyAyAH kazcidbhedaM vA''zritya vyAkhyeyAH, te ca bhogAsaktA vyapagatapara-1 lokAdhyavasAyA yAvadvarSANi catuHpaJca SaT sapta vA daza vA'lpataraM vA kAlaM prabhUtataraM vA kAlaM bhukkhA bhogabhogAn indriyAnukU sUtrakR.55 For Private And Personal
Page #666
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahari dan pradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsage Granmandir sUtrakRtAGge 18 lAn madhumadyamAMsaparadArAsevanarUpAn bhogAsaktatayA ca parapIDotpAdanato 'vairAyatanAni vairAnubandhAna anuprasUya-utpAdya 2 kriyA2 zrutaskavidhAya tathA 'saMcayitvA' saMcintyopacitya 'bahUni prabhUtatakAlasthitikAni 'krUrANi' krUravipAkAni narakAdiSu yAtanA | sthAnAdhya. ndhe zIlAsthAneSu krakacapATanazAlmalyavarohaNataptatrapupAnAtmakAni karmANyaSTaprakArANi baddhaspRSTanidhattanikAcanAvasthAni vidhAya tena ca adharmapakSakIyAvRttiH vantaH saMbhArakRtena karmaNA preryamANAstatkarmaguravo vA narakatalapratiSThAnA bhavantItyuttarakriyayA''pAditabahuvacanarUpayeti saMbandhaH / asmi||33|| nevArthe sarvalokapratItaM dRSTAntamAha-'se jahANAmae' ityAdi, tadyathA nAmAyogolaka:-ayaspiNDaH 'zilAgolako vRttAzmaza-12 | kalaM vodake prakSiptaH samAnaH salilatalamativartya-atilaGghayAdho dharaNItalapratiSThAno bhavati / adhunA dArzantikamAha-'evameve'tyAdi, yathA'sAvayogolako vRttakhAcchIghramevAdho yAtyevameva tathAprakAraH puruSajAtaH, tameva lezato darzayati-vajravadanaM gurukhAtkarma tadbhahula:-tatpracuro badhyamAnakakarmagururityarthaH tathA dhRyata iti dhRtaM-prArabaddhaM karma tatpracuraH, punaH sAmAnyenAhapaGkayatIti pata-pApaM tadbahulaH, tathA tadeva kAraNato darzayitumAha-'vairabahulo bairAnubandhapracuraH, tathA 'apattiyaMti manaso duSpraNidhAnaM tatpradhAnaH, tathA dambho-mAyayA paravaJcanaM tadutkaTaH, tathA nikRtiH-mAyA veSabhASAparAvRtticchadmanA paradrohabuddhistanmayaH, tathA 'sAtibahula' iti sAtizayena dravyeNAparasya hInaguNasya dravyasya saMyogaH sAtistadvahula:-tatkaraNapracuraH, tathA | ayaza:-azlAghA asadvRttatayA nindA, yAni yAni parApakArabhUtAni karmAnuSThAnAni vidhatte teSu teSu karmasu karacaraNacchedanAdiSu // 33 // ayazobhAgbhavatIti, sa evaMbhUtaH puruSaH'kAlamAse khAyuSaH kSaye kAlaM kRkhA pRthivyAH-ratnaprabhAdikAyAstalam 'ativatye' yojanasahasraparimANamatilazca narakatalapratiSThAno'sau bhavati // narakasvarUpanirUpaNAyAha For Private And Personal
Page #667
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir te NaM NaragA aMto vaTTA bAhiM cauraMsA ahe khurappasaMThANasaMThiyA NicaMdhakAratamasA vavagayagahacaMdasUranakkhattajoisappahA medavasAmasaruhirapUyapaDalacikkhillalittANulevaNatalA asuI vIsA paramadunbhigaMdhA kaNhA agaNivannAbhA kakkhaDaphAsA durahiyAsA asubhA garagA asubhA Naraesu veynnaao||nno ceva Naraesu neraiyA NihAyaMti vA payalAyaMti vA suI vA ratiM vA dhiti vA matiM vA uvalabhaMte, te NaM tattha ujjalaM viulaM pagADhaM kaDDayaM kakkasaM caMDaM dukkhaM duggaM ticaM durahiyAsaM NeraDyA veyaNaM pacaNubhavamANA viharaMti // sUtraM 36 // Namiti vAkyAlaGkAre te narakAH sImantakAdikA bAhulyamaGgIkRtyAntaH-madhye vRttA bahirapi caturasrA adhazca kSuraprasaMsthAnasaMsthitAH, etacca saMsthAnaM puSpAvakIrNAnAzrityoktaM, teSAmeva pracurakhAt , AvalikApraviSTAstu vRttavyasracaturasrasaMsthAnA eva bhavanti, | tathA nityamevAndhatamasaM yeSu te nityAndhatamasAH, kacitpATho nityAndhakAratamasA iti, meghAvacchannAmbaratalakRSNapakSarajanIvat tamobahulAH, tathA vyapagato grahacandrasUryanakSatrajyotiHpatho yeSAM te tathA / punarapyaniSTApAdanArtha teSAmeva vizeSaNAnyAha-'medavase'tyAdi, duSkRtakarmakAriNAM te narakAstaduHkhotpAdanAyaivaMbhUtA bhavanti, tadyathA-medavasAmAMsarudhirapUyAdInAM paTalAni-saGghAstailiptAni-picchilIkRtAnyanulepanatalAni-anulepanapradhAnAni talAni yeSAM te tathA, azucayo viSThA'mRkkledapradhAnakhAd ata eva vizrAH kuthitamAMsAdikalpakardamAvaliptakhAt , evaM paramadurgandhAH kuthitagomAyukalevarAdapi asahyagandhAH, tathA kRSNAgnivarNAbhA rUpataH sparzatastu karkaza:-kaThino vajrakaNTakAdapyadhikataraH sparzo yeSAM te tathA, kiMbahunA ?, atIva duHkhenAdhisadyante, kimi peeeeeeeeeeeeeeeeeesesecess For Private And Personal
Page #668
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org elo Acharya Shri Kailashsaga n mandir sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 332 // ti ?, yataste narakAH paJcAnAmapIndriyArthAnAmazobhanakhAdazubhAH, tatra ca sattvAnAmazubhakarmakAriNAmugradaNDapAtinAM ca vajrapracurA-2 2kriyA| NAM tIvrA atiduHsahavedanAH zArIrAH prAdurbhavanti, tayA ca vedanayAbhibhUtAsteSu narakeSu te nArakA naivAkSinimeSamapi kAlaM sthAnAdhya0 nidrAyante, nApyupaviSTAdyavasthA akSisaMkocanarUpAmIpannidrAmavApnuvanti, na hyevaMbhUtavedanAbhibhUtasya nidrAlAbho bhavatIti darzayati, adharmapakSe | tAmujjvalAM tIvrAnubhAvanotkaTAmityAdi vizeSaNaviziSTAM yAvadvedayanti-anubhavantIti // ayaM tAvadayogolakapASANadRSTAntaH narakasva. zIghramadhonimajanArthapratipAdakaH pradarzitaH, adhunA zIghrapAtArthapratipAdakamevAparaM dRSTAntamadhikRtyAha durlabhavose jahANAmae rukkhe siyA pavayagge jAe mUle chinne agge garue jao NiNNaM jao visamaM jao duggaM dhitA ca tao pavaDati, evAmeva tahappagAre purisajAe ganbhAto gambhaM jammAto jammaM mArAo mAraM NaragAo NaragaM dukkhAo dukkhaM dAhiNagAmie Neraie kaNhapakkhie AgamissANaM dullabhabohie yAvi bhavai, esa ThANe aNArie akevale jAva asavadukkhapahINamagge egaMtamicche asAha paDhamassa ThANassa adhammapakkhassa vibhaMge evamAhie // sUtraM 37 // tadyathA nAma kazcidvRkSaH parvatAne jAto mUle chinnaH zIghraM yathA nimne patati, evamasAvapyasAdhukarmakArI tatkarmavAteritaH zIghra-18 | meva narake patati, tato'pyudvRtto garbhAdgarbhamavazyaM yAti na tasya kiMcitrANaM bhavati, yAvadAgAminyapi kAle'sau durlabhadharmapratipa-18|| // 332 // cirbhavatIti / sAmpratamupasaMharati--'esa ThANe' ityAdi, tadetatsthAnamanArya pApAnuSThAnaparakhAdyAvadekAntamithyArUpamasAdhu / tadevaM || prathamasyAdharmapAkSikasya sthAnasya 'vibhaGgo vibhAgaH svarUpameSa vyaakhyaatH|| For Private And Personal
Page #669
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma n Aradhana Kendra www.kobatirth.org r anmandir Acharya Shri Kailasaf ahAvare docassa ThANassa dhammapakkhassa vibhaMge evamAhijjai-iha khalu pAiNaM vA 4 saMtegatiyA maNussA bhavaMti, taMjahA-aNAraMbhA apariggahA dhammiyA dhammANuyA dhammiTThA jAva dhammeNaM ceva vittiM kappemANA viharaMti, susIlA suvvayA suppaDiyANaMdA susAhU savato pANAtivAyAo paDivirayA jAvajIvAe jAva je yAvanne tahappagArA sAvajA abohiyA kammaMtA parapANapariyAvaNakarA kajaMti tato vipaDiviratA jAvajIvAe // se jahANAmae aNagArA bhagavaMto IriyAsamiyA bhAsAsamiyA esaNAsamiyA AyANabhaMDamattaNikkhevaNAsamiyA uccArapAsavaNakhelasiMghANajallapAriTThAvaNiyAsamiyA [maNasamiyA vayasamiyA kAyasamiyA maNaguttA vayaguttA kAyaguttA guttA guttidiyA guttabaMbhayArI akohA amANA amAyA alobhA saMtA pasaMtA uvasaMtA pariNivvuDA aNAsavA aggaMthA chinnasoyA niruvalevA kaMsapAi va mukkatoyA saMkho iva NiraMjaNA jIva iva apaDihayagatI gagaNatalaMpiva nirAlaMbaNA vAuriva apaDibaddhA sAradasalilaM va suddhahiyayA pukkharapattaM va niruvalevA kummo iva guttidiyA vihaga iva vippamukkA khaggivisANaM va egajAyA bhAraMDapakkhIva appamattA kuMjaro iva soMDIrA vasabho iva jAtatthAmA sIho iva duddharisA maMdaro iva appakaMpA sAgaro iva gaMbhIrA caMdo iva somalesA sUro iva dittateyA jaccakaMcaNagaM va jAtarUvA vasuMdharA iva sabaphAsavisahA suhayahayAsaNo viva teyasA jalaMtA // Natthi NaM tesiM bhagavaMtANaM katthavi paDibaMdhe bhavai, se paDibaMdhe cauvihe paNNatte, taMjahA-aMDae i vA poyae i vA uggahe i vA paggahe For Private And Personal
Page #670
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir eeRE sUtrakRtAGge 2zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH 2kriyA| sthAnAdhya dharmapakSavanta: // 333 // i vA jannaM jannaM disaM icchaMti tannaM tannaM disaM apaDibaddhA suibhUyA lahubhUyA apparagaMthA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANA viharaMti // tesiM NaM bhagavaMtANaM imA etAruvA jAyAmAyAvittI hotthA, taMjahAcautthe bhatte chaThe bhatte aTThame bhatte dasame bhatte duvAlasame bhatte caudasame bhatte addhamAsie bhatte mAsie bhatte domAsie timAsie cAummAsie paMcamAsie chammAsie aduttaraM ca NaM ukkhittacarayA NikkhittacarayA ukkhittaNikkhittacaragA aMtacaragA paMtacaragA lUhacaragA samudANacaragA saMsaTTacaragA asaMsaTTacaragA tajjAtasaMsaTTacaragA diTThalAbhiyA adiTTalAbhiyA puTThalAbhiyA apuTThalAbhiyA bhikkhalAbhiyA abhikkhalAbhiyA annAyacaragA uvanihiyA saMkhAdattiyA parimitapiMDavAiyA suddhesaNiyA aMtAhArA paMtAhArA arasAhArA virasAhArA lUhAhArA tucchAhArA aMtajIvI paMtajIvI AyaMbiliyA purimaDDiyA nivigaiyA amajamaMsAsiNo No NiyAmarasabhoI ThANAiyA paDimAThANAiyA ukkaDaAsaNiyA NesajiyA vIrAsaNiyA daMDAyatiyA lagaMDasAiNo appAuDA agattayA akaMDayA aNigRhA] (evaM jahovavAie) dhutakesamaMsuromanahA sabagAyapaDikammavippamukkA ciTThati // teNaM eteNaM vihAreNa viharamANA bahaiM vAsAI sAmannapariyAgaM pAuNaMti 2 bahubahu AbAhaMsi uppannaMsi vA aNuppannaMsi vA bahAI bhattAI paccakkhanti paJcakkhAittA bahUI bhattAI aNasaNAe chediti aNasaNAe chedittA jassaTTAe kIrati naggabhAve muMDabhAve aNhANabhAve adaMtavaNage achattae aNovAhaNae bhUmisejA phalagasejjA kaTThasajA kesaloe baMbhaceravAse paragharapavese laddhA // 333 // For Private And Personal
Page #671
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mare Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa S anmandir valaddhe mANAvamANaNAo hIlaNAo niMdaNAo khiMsaNAo garahaNAo tajaNAo tAlaNAo uccAvayA gAmakaMTagA bAvIsaM parIsahovasaggA ahiyAsijati tamaDheM ArAhaMti, tamar3he ArAhittA caramehiM ussAsanissAsehiM aNaMtaM aNuttaraM nivAghAtaM nirAvaraNaM kasiNaM paDipuNNaM kevalavaraNANadaMsaNaM samuppADeti, samuppADittA tato pacchA sijhaMti bujhaMti mucaMti pariNivAyaMti sabadukkhANaM aMtaM kareMti // egaccAe puNa ege bhayaMtAro bhavaMti, avare puNa puvakammAvaseseNaM kAlamAse kAlaM kiccA annayaresu devaloesudevattAe uvavattAro bhavaMti, taMjahA-mahaDiesu mahajjutiesu mahAparakkamesu mahAjasesu mahAbalesu mahANubhAvesu mahAsukkhesute NaM tattha devA bhavaMti mahaDDiyA mahajjutiyA jAva mahAmukkhA hAravirAiyavacchA kaDagatuDiyarthabhiyabhuyA aMgayakuMDalamaTTagaMDayalakannapIDhadhArI vicittahatthAbharaNA vicittamAlAmaulimauDA kallANagaMdhapavaravatthaparihiyA kallANagapavaramallANulevaNadharA bhAsuraboMdI palaMbavaNamAladharA diveNaM sveNaM diveNaM vanneNaM diveNaM gaMdheNaM diveNaM phAseNaM diveNaM saMghAeNaM diveNaM saMThANaNaM divAe iDDIe divAe juttIe divAe pabhAe divAe chAyAe divAe acAe diveNaM teeNaM divAe lesAe dasa disAo ujjovemANA pabhAsemANA gaikallANA ThiikallANA AgamesibhaddayA yAvi bhavaMti, esa ThANe Ayarie jAva sabadukkhapahINamagge egaMtasamme susAhU / doccassa ThANassa dhammapakkhassa vibhaMge evamAhie // sUtraM 38 // For Private And Personal
Page #672
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha v adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashag a nmandir sUtrakRtAGge athAparasya dvitIyasya sthAnasya 'vibhaGgo' vibhAgaH kharUpam 'evaM' vakSyamANanItyA vyAkhyAyate, tadyathA-'iha khalu kriyA2 zrutaska- | ityAdi, prAcyAdiSu dikSu madhye'nyatarasyAM dizi 'santi' vidyante, te caivaMbhUtA bhavantIti, tadyathA-na vidyate sAvadha Arambho sthAnAdhya0 ndhe zIlA- | yeSAM te tathA, tathA 'aparigrahA' niSkiJcanAH, dharmeNa carantIti dhArmikA yAvaddharmeNaivAtmano vRttiM parikalpayanti, tathA dharmapakSavakIyAvRttiH |suzIlAH suvratAH supratyAnandAH susAdhavaH sarvasmAtprANAtipAtAdviratA evaM yAvatparigrahAdviratA iti / tathA ye cAnye tathAprakArA: // 334 // sAvadyA ArambhA yAvadabodhikAriNastebhyaH sarvebhyo'pi viratA iti // punaranyena prakAreNa sAdhuguNAn darzayitumAha-tadyathA nAma kecanottamasaMhananadhRtibalopetA anagArA bhagavanto bhavantIti, te paJcabhiH samitibhiH samitAH 'eva'mityupapradarzane aupapAtikamAcArAGgasaMbandhi prathamamupAGgaM tatra sAdhuguNAH prabandhena vyAvarNyante tadihApi tenaiva krameNa drssttvymitytideshH| yAvadbhUtam-apanItaM kezazmathulomanakhAdikaM yaiste tathA, sarvagAtraparikarmavipramuktA niSpratikarmazarIrAstiSThantIti // te cogravihAriNaH pravrajyAparyAyamanupAlya, avAdhArUpe rogAtaGke samutpanne'nutpanne vA bhaktapratyAkhyAnaM vidadhati, kiMbahunoktena yatkR| te'yamayogolakavannirAkhAdaH karavAladhArAmArgavaduradhyavasAyaH zramaNabhAvo'nupAlyate tamartha-samyagdarzanajJAnacAritrAkhyamArAdhya | avyAhatamekamanantaM mokSakAraNaM kevalajJAnamApnavanti, kevalajJAnAvAplerUvaM sarvadaHkha vimokSalakSaNaM mokSamavApnuvantIti / eke punareI| kayAyA-ekena zarIreNaikasAtA bhavAtsiddhigatiM gantAro bhavanti, apare punastathAvidhapUrvakarmAvazeSe sati tatkarmavazagAH kAlaM ||6|| // 334 // kalA anyatameSu vaimAnikeSu devepatpadyante tatrendrasAmAnikatrAyaviMzalokapAlapArSadAtmarakSaprakIrNeSu nAnAvidhasamRddhiSu bhavantIti, nagranthA010000] vAbhiyogikakilyiSikAdiSviti / etadevAha-'taMjahe tyAdi, tadyathA mahAdiSu devalokepUtpadyante / devAskhe For Private And Personal
Page #673
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashg a nmanse vaMbhUtA bhavantIti darzayati-'te NaM tattha devA' ityAdi, te devA nAnAvidhatapazcaraNopAttazubhakarmANo mahAdiguNopetA bhavantItyA-S dikaH sAmAnyaguNavarNakaH, tato hAravirAjitavakSasa ityAdika AbharaNavastrapuSpavarNakaH, punaratizayApAdanArtha divyarUpAdipratipAdanaM cikIrSurAha-'diveNaM rUveNa mityAdi, divi bhavaM divyaM tena rUpeNopapetA yAvaddivyayA dravyalezyayopapetA dazApi dizaH samudyotayantaH, tathA 'prabhAsayantaH' alaMkurvanto 'gatyA' devalokarUpayA kalyANAH-zobhanA gatyA vA-zIghrarUpayA prazastavihAyogatirUpayA vA kalyANAH, tathA sthityA utkRSTamadhyamayA kalyANAste bhavanti, tathA''gAmini kAle bhadrakAH zobha-11 |namanuSyabhavarUpasaMpadupapetAH, tathA saddharmapratipattArazca bhavantIti / tadetatsthAnamAryamekAntenaiva samyagbhUtaM susAdhvitItyetadvitIyasya | sthAnasya dharmapAkSikasya vibhaGga evmaakhyaatH|| ahAvare taccassa ThANassa mIsagassa vibhaMge evamAhijai-iha khalu pAINaM vA 4 saMtegatiyA maNussA bhavaMti, taMjahA-appicchA appAraMbhA appapariggahA dhammiyA dhammANuyA jAva dhammeNaM ceva vitti kappemANA viharaMti susIlA suvvayA supaDiyANaMdA sAha egaccAo pANAivAyAo paDiviratA jAvajIvAe egacAo appaDivirayA jAva je yAvaNNe tahappagArA sAvajA ayohiyA kammaMtA parapANaparitAvaNakarA kajvati tatovi egacAo appaDivirayA // se jahANAmae samaNovAsagA bhavaMti abhigayajIvAjIvA uvaladvapuNNapAvA AsavasaMvaraveyaNANijjarAkiriyAhigaraNabaMdhamokkhakusalA asahejadevAsuranAgasuvaNNajakkharakkhasakinnarakiMpurisagarulagaMdhazvamahoragAiehiM devagaNehiM niggaMthAo pAvayaNAo aNaikkamaNijjA For Private And Personal
Page #674
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma www.kobatirth.org sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH a nmandir 2 kriyAsthAnAdhya mizre dharmapakSe zrAvakava0 // 335 // Aradhana Kendra Acharya Siri Kailashsag iNameva niggaMthe pAvayaNe NissaMkiyA NikaMkhiyA nivitigicchA laTThA gahiyaTThA pucchiyaTThA viNicchiyaTThA abhigayaTThA advimiMjapemmANurAgarattA ayamAuso ! niggaMthe pAvayaNe aDhe ayaM paramaTe sese aNaDhe usiyaphalihA avaMguyaduvArA aciyattaMteuraparagharapavesA cAuddasaTTamuhiThThapuNNimAsiNIsu paDipunnaM posahaM sammaM aNupAlemANA samaNe niggaMthe phAsuesaNijjeNaM asaNapANakhAimasAimeNaM vatthapaDiggahakaMbalapAyapuMchaNeNaM osahabhesajjeNaM pIThaphalagasejjAsaMthAraeNaM paDilAbhemANA bahahiM sIlavvayaguNaveramaNapaJcakkhANaposahovavAsehiM ahApariggahiehiM tavokammehiM appANaM bhAvemANA viharaMti // te NaM eyAraveNaM vihAreNaM viharamANA bahaiM vAsAiMsamaNovAsagapariyAgaM pAuNaMti pAuNittA AvAhaMsi uppannasi vA aNuppannaMsi vA bahaI bhattAI paccakkhAyaMti bahaI bhattAI paccakkhAettA bahaI bhattAI aNasaNAe chedenti bahAiM bhattAI aNasaNAe cheittA AloiyapaDikaMtA samAhipattA kAlamAse kAlaM kiccA annayaresu devaloesu devatAe uvavattAro bhavaMti, taMjahA-mahaDiesu mahajjuiesu jAva mahAsukkhesu sesaM taheva jAva esa ThANe Ayarie jAva egaMtasamma sAha / taccassa ThANassa missagassa vibhaMge evaM Ahie // aviraI paDucca bAle Ahijjai, viraiM paDucca paMDie Ahijai, virayAviraiM paDucca bAlapaMDie Ahijai, tattha NaM jA sA savato aviraI esa ThANe AraMbhaTThANe aNArie jAba asabadukkhappahINamagge egaMtamicche asAhU, tattha NaM jA sA savato viraI esa ThANe aNAraMbhaTThANe Arie jAva sabadukkhappahINamagge egaMtasamma sAhU, tattha // 335 // For Private And Personal
Page #675
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashs y anmandir NaM jA sA savao virayAviraI esa ThANe AraMbhaNoAraMbhaTThANe esa ThANe Arie jAva sabadukkhappahINamagge egaMtasamma sAhU // sUtraM 39 // athAparasya tRtIyasya sthAnasya mizrakAkhyasya vibhaGgaH samAkhyAyate-etacca yadyapi mizrakhAddharmAdharmAbhyAmupapetaM tathApi dharmabhUyiSThakhAddhArmikapakSa evAvatarati, tadyathA-bahupu guNeSu madhyapatito doSo nAtmAnaM labhate, kalaGka iva candrikAyAH, tathA bahUdakamadhyapatito mRcchakalAvayavo nodakaM kalupayitumalam , evamadharmo'pi dharmamiti sthitaM dhArmikapakSa evAyaM / 'iha' asmin jagati prAcyAdiSu dikSu eke kecana zubhakarmANo manuSyA bhavantIti, tadyathA-alpA-stokA parigrahArambheSvicchA-antaHkaraNapravRttiryeSAM te tathA evaMbhUtA dhArmikavRttayaH prAyaH suzIlAH suvratAH supratyAnandAH sAdhavo bhavantIti / tathaikasmAt-sthUlAtsaMkalpakRtAt pratinivRttA ekasAca sUkSmAdArambhajAdapratinivRttA evaM zeSANyapi vratAni saMyojyAnIti / | etasmAdapi sAmAnyena nivRttA ityatidizannAha-'je yAvaNNe' ityAdi, ye cAnye sAvadyA narakAdigamanahetavaH karmasamAra-1%8 mbhAstebhya ekasmAdyatrapIDananilAJchanakRSIvalAdenivRttA ekasAcca krayavikrayAderanivRttA iti // tAMzca vizeSato darzayitumAha-viziSTopadezArtha zramaNAnupAsate-sevanta iti zramaNopAsakAH, te ca zramaNopAsanato'bhigatajIvAjIvakhabhAvAH tathopalabdhapuNyapApAH / iha ca prAyaH sUtrAdarzaSu nAnAvidhAni sUtrANi dRzyante na ca TIkAsaMvAdyako'pyasmAbhirAdarzaH samupalabdho'ta ekamAdarzamaGgIkRtyAsAbhirvivaraNaM kriyate ityetadavagamya sUtravisaMvAdadarzanAcittavyAmoho na vidheya iti / te zrAvakAH parijJAtavandhamokSasvarUpAH santo na dharmAcyAvyante meruriva niSprakampA dRDhamAIte darzane'nuraktAH / atra cArthe sukhapratipa Haorae20029292020823929 For Private And Personal
Page #676
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAGkIyAvRttiH // 336 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaganmandir tyarthaM dRSTAntabhUtaM kathAnakaM, taccedaM tadyathA - rAjagRhe nagare kathidekaH parivrAT vidyAmatrauSadhilabdhasAmarthyaH parivasati, sa ca | vidyAdivalena pattane paryaTan yAM yAmabhirUpatarAmaGganAM pazyati tAM tAmapaharati, tataH sarvanAgarai rAjJe niveditaM yathA deva ! pratyahaM pattanaM muSyate kenApi, nIyate sarvasAramaGganAjano'pi, yastasyAnabhimataH so'tra kevalamAste, tadevaM (deva ! ) kriyatAM prasAdastada| nveSaNeneti / rAjJA'bhihitaM - gacchata yUyaM vizrabdhA bhavata avazyamahaM taM durAtmAnaM lapsye kiMca - yadi paJcaSairahobhirna labhe cauraM vi|marzayukto'pi ca tyakSyAmyAtmAnamahaM jvAlAmAlAkule vahnau, tadevaM kRtapratijJaM rAjAnaM praNamya nirgatA nAgarikAH rAjJA ca savi| zeSaM niyuktA ArakSakAH / AtmanA'pyekA kI khaGgakheTakasameto'nveSTumArabdhaH, na copalabhyate cauraH, tato rAjJA nipuNataramanveSayatA | paJcame'hani bhojanatAmbUlagandhamAlyAdikaM gRhNan rAtrau svato nirgatenopalabdhaH sa parivrAT, tatpRSThagAminA nagarodyAnavRkSa koTara pra| vezena guhAbhyantaraM pravizya vyApAditaH, tadanantaraM samarpitaM yadyasya satkamaGganAjano'pIti / tatra caikA sImantinI atyantamauSa| dhibhirbhAvitA necchatyAtmIyamapi bhartAraM tatastadvidbhirabhihitaM yathA'syAH parivrATsatkAnyasthIni dugdhena saha saMghRSya yadi dIyante tadeyaM tadAgrahaM muJcati, tatastatsvajanairevameva kRtaM yathA yathA cAsau tadasthyabhyavahAraM vidhatte tathA tathA tatsnehAnubandho'paiti, | sarvAsthipAne cApagataH premAnubandhaH, tadanu raktA nije bhartari / tadevaM yathA'sAvatyantaM bhAvitA tena parivrAjA necchatyaparam evaM | zrAvakajano'pi nitarAM bhAvitAtmA maunIndrazAsane na zakyate anyathAkartum, atyantaM samyaktvauSadhena vAsitatvAditi / punarapi | zrAvakAn vizinaSTi - 'jAva usiyaphalihA' ityAdi, ucchritAni sphaTikAnIva sphaTikAni - antaHkaraNAni yeSAM te tathA, eta| duktaM bhavati - maunIndradarzanAvAptau satyAM parituSTamAnasA iti, tathA aprAvRtAni dvArANi yaiste tathA, udghATitagRhadvArAstiSThanti For Private And Personal 2 kriyAsthAnAdhya0 mizra dharma pakSe zrAva kava 0 // 336 //
Page #677
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma Janmandir r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha aciyattaH-anabhimato'ntaHpurapravezavatparagRhadvArapravezo'nyatIrthikapravezo yeSAM te tathA, anavarataM zramaNAnuyuktavihAriNo nimranthAn prAsukenaiSaNIyenAzanAdinA tathA pIThaphalakazayyAsaMstArakAdinA ca pratilAbhayaMtaH tathA bahuni varSANi zIlavataguNavratapratyAkhyAnapauSadhopavAsairAtmAnaM bhAvayantastiSThanti // tadevaM te paramazrAvakAH prabhUtakAlamaNuvrataguNavratazikSAvratAnuSThAyinaH sAdhUnAmauSadhavastrapAtrAdinopakAriNaH santo yathoktaM yathAzakti sadanuSThAnaM vidhAyotpanne vA kAraNe'nutpanne vA bhaktaM pratyAkhyA| yAlocitapratikrAntAH samAdhiprAptAH santaH kAlamAse kAlaM kRkhAnyatareSu deveghRtpadyanta iti / etAni cAbhigatajIvAjIvAdikAni padAni hetuhetumadbhAvena netavyAni, tadyathA-yasAda bhigatajIvAjIvAstasAdupalabdhapuNyapApAH, yasmAdapalabdhapuNyapApAstasAducchritamanasaH, evamuttaratrApi ekaikaM padaM tyajadbhirekaikaM cottaraM gRhNadbhirvAcyaM, te ca pareNa pRSTA apRSTA vA etadRcuH, tadyathAayameva maunIndrokto mArgaH sadarthaH zeSasvanartho, yasmAdevaM pratipadyante tasmAtte samucchritamanasaH santaH sAdhudharma zrAvakadharma ca prakAzayanto vizeSeNaikAdazopAsakapratimAH spRzanto viharanto'STamIcaturdazyAdiSu pauSadhopavAsAdau sAdhUna prAsukena pratilAbhayanti, pAzcAtye ca kAle saMlikhitakAyAH saMstArakazramaNabhAvaM pratipadya bhaktaM pratyAkhyAyAyuSaH kSaye deveghRtpadyante / tato'pi cyutAH sumAnuSabhAvaM pratipadya tenaiva bhavenotkRSTataH saptasvaSTasu vA bhaveSu sidhyantIti / tadetatsthAnaM kalyANaparamparayA sukhavipA| kamitikavAyamiti / ayaM vibhaGgastRtIyasya sthAnasya mizrakAkhyasyAkhyAta iti // uktA dhArmikAH, adhArmikAstadubhayarU| pAzcAbhihitAH, sAmpratametadeva sthAnatrikamupasaMhAradvAreNa saMkSepato vibhaNiSurAha-yeyamaviratiH-asaMyamarUpA samyaktvAbhAvAmithyAdRSTe vyato viratirapyaviratireva tAM pratItya-Azritya bAlavadvAla:-ajJaH sadasadvivekavikalakhAt ityevam 'AdhIyate' satraka.57 For Private And Personal
Page #678
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha l ladhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashag G a nmandit sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 337 // seeeeeer vyavasthApyate AkhyAyate vA, tathA viratiM ca 'pratItya Azritya pApADDInaH paNDitaH paramArthajJo vetyevamAdhIyate AkhyAyate vA, 2 kriyAtathA viratAviratiM cAzritya bAlapaNDita ityetatprAgvadAyojyamiti / kimityavirati (viratAvirati) viratyAzreyaNa (bAla) bAla- sthAnAdhya0 pANDityapANDityApattirityAzaGyAha-'tattha Na' mityAdi, 'tatra' pUrvokteSu sthAneSu yeyaM 'sarvAtmanA' sarvasmAt 'avirtiH'| viratipariNAmAbhAvaH etatsthAnaM sAvadyArambhasthAnamAzraya etadAzritya sarvANyakAryANi kriyante, yata evamata etadanArya sthAnaM niH-18 zakatayA yatkiJcanakArikhAdyAvadasarvaduHkhaprakSINamArgo'yaM tathaikAntamithyArUpo'sAdhuriti / tatra ca yeyaM 'viratiH samyaksapUrvikA sAvadyArambhAnivRttiH sA sthagitadvArakhAt pApAnupAdAnarUpeti, etadevAha-tadetatsthAnam anArambhasthAnaM sAvadyAnuSThAnarahitakhA| saMyamasthAnaM, tathA caitatsthAnamAryasthAnam-ArAdyAtaM sarvaheyadharmebhya ityArya tathA sarvaduHkhaprakSINamArgaH-azeSakarmakSayapatha iti, tathaikAntasamyagbhUtaH, etadevAha-'sAdhu riti, sAdhubhUtAnuSThAnAtsAdhuriti / tatra ca yeyaM (viratA) viratirabhidhIyate saiSA mizrasthAnabhUtA, tadetadArambhAnArambharUpasthAnam , etadapi kathaJcidAyameva, pAramparyeNa sarvaduHkhaprakSINamArgaH, tathaikAntasamyagbhUtaH sAdhuceti / tadevamanekavidho'yamadharmapakSo dharmapakSastathA mizrapakSazceti saMkSepeNAbhihitaH pakSatrayasamAzrayaNena // sAmpratamasAvapi mizrapakSo dharmAdharmasamAzrayaNenAnayorantarvartI bhavatIti darzayatievameva samaNugammamANA imehiM ceva dohiM ThANehiM samoaraMti, taMjahA-dhamme ceva adhamme ceva uvasaMte // 337 // ceva aNuvasaMte ceva, tattha NaM je se paDhamassa ThANassa adhammapakkhassa vibhaMge evamAhie, tattha NaM imAI tinni tevaTThAI pAvAdayasayAI bhavaMtIti makkhAyAI (yaM), taMjahA-kiriyAvAINaM akiriyAvAINaM annA 2920200092eos20002020 For Private And Personal
Page #679
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaranmandir NiyavAINaM veNaiyavAINaM, te'vi parinivANamAhaMsu, te'vi mokkhamAhaMsu te'vi lavaMti, sAvagA ! te'vi lavaMti sAvaittAro // sUtram 40 // 'evameva' saMkSepeNa 'samyaganugamyamAnA' vyAkhyAyamAnAH samyaganugRhyamANAH 'anayoreva ' dharmAdharmasthAnayoranupatanti / kimiti ?, yato yadupazAntasthAnaM taddharmapakSasthAnamanupazAntasthAnamadharmapakSasthAnamiti / tatra ca yadadharmapAkSikaM prathamaM sthAnaM tatrAmUni trINi tripazyadhikAni prAvAdukazatAnyantarbhavantItyevamAkhyAtaM pUrvAcAryairiti / etAni ca sAmAnyena darzayitumAha| 'taMja' tyAdi, tadyathetyupadarzanArthaH kriyAM - jJAnAdirahitAmekAmeva svargApavargasAdhanatvena vadituM zIlaM yeSAM te kriyAvAdinaH, te ca dIkSAta eva mokSaM vadantItyevamAdayo draSTavyA iti teSAM ca bahavo bhedAH, tathA akriyAM paralokasAdhanalena vadituM zIlaM | yeSAM te tathA teSAmiti, ajJAnameva zreyaH ityevaM vadituM zIlaM yeSAM te bhavantyajJAnavAdinasteSAM tathA vinaya eva paralokasAdhane pradhAnaM kAraNaM yeSAM te tathA teSAmiti / atra ca sarvatra paSThIbahuvacanenedamAha, tadyathA - kriyAvAdinAmazItyuttaraM zataM akri| yAvAdinAM caturazItirajJAnikAnAM saptaSaSTirvainayikAnAM dvAtriMzaditi / tatra ca sarve'pyete maulAstacchiSyAzca pravadanazIlatvAtprAvA| dukAH, teSAM ca bhedasaMkhyAparijJAnopAya AcAra evAbhihita iti neha pratanyate / te sarve'pyArhatA iva parinirvANam - azeSadvandvoparamarUpamavarNagandharasasparzasvabhAvamanupacarita paramArthasthAnaM brahmapadAkhyamanAdhAtmakaM paramAnandasukhakharUpamAhuH uktavantaH, tathA te'pi prAvAdukAH saMsArabandhanAnmocanAtmakaM mokSamAhuH, pUrveNa nirupAdhikaM kAryameva nirvANAkhyamuktam, anena tu tadeva kAraNopAdhikamityayaM vizeSaH / tatra yeSAmapyAtmA nAsti jJAnasantativAdinAM teSAmapi karmasaMtateH saMsAra nibandhanabhUtAyA vicche For Private And Personal sebewese
Page #680
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Abdhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagars mandir // 2 kriyAsthAnAdhyA sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 338 // dAnmokSabhAvAvirodhaH, teSAM copAdAnakSayAdanAgatAnutpatteH saMtaticcheda eva mokSaH, pradIpasyeva tailavayaMbhAve nirvANamiti, tathA cAhu:-"na tasya kizcidbhavati, na bhavatyeva kevala miti / etacca teSAM mahAmohavijRmbhitaM, yataH-"karma cAsti phalaM cAsti, kartA naivAsti karmaNAm / saMsAramokSavAdilamaho dhyAnthyavijRmbhitam // 1 // " iti / yeSAM cAtmA'sti sAMkhyAdInAM teSAM prakativikAraviyogo mokSaH, kSetrajJasya paJcaviMzatitattvaparijJAnAdeva vidyamAnaH pradhAnavikAravimocanaM mokSa iti, teSAmapyekAntanityavAditayA mokSAbhAvaH / evamanye'pi naiyAyikavaizeSikAdayaH saMsArAbhAvamicchanto'pi na mucyante, samyagdarzanAdikasyopAyasyAbhAvAda , ityabhyUhyAha-yadi na teSAM mokSaH kathaM te lokasyopAsyA bhavantItyAzaGkayAha-'te'pi tIthikA'lapanti' buvate, mokSa prati dharmadezanAM vidadhati, zRNvantIti zrAvakAH he zrAvakA! evaM gRhIta yUyaM yathA'haM dezayAmi, tathA tepi dharmazrAvayitAraH santa evaM 'lapanti' bhASante yathA'nenopAyena svargamokSAvAptiriti tadvacanaM mithyAtvopahatabuddhayovitathameva gRhNanti, kUTapaNyadAyinAM viparyastamataya iveti / tadevamAditIrthikAstacchiSyAzca pAramparyeNa mithyAdarzanAnubhAvAtparAnpratArayanti, te'pi ca teSAM pratIyanti, Aha-kathamete prAvAdukA mithyAvAdino bhavantIti? , atrocyate, yataste'pyahiMsAM pratipAdayanti na ca tAM pradhAnamokSAGgabhUtAM samyaganutiSThanti, katham ?, sAMkhyAnAM tAvajjJAnAdeva dharmo na teSAmahiMsA prAdhAnyena vyavasthitA, kiM tu pazca yamA | ityAdiko vizeSa iti / tathA zAkyAnAmapi daza kuzalA dharmapathA ahiMsApi tatroktA, na tu saiva garIyasI dharmasAdhanakhena tairA- zritA / vaizeSikANAmapi abhisecanopavAsabrahmacaryagurukulavAsaprasthAdAnayajJAdinakSatramantrakAlaniyamA dRSTAH' teSu cAbhiSecanAdiSu 1 jJAnasaMtAnasya kSaNaparamparakasya vA 2 jJAnaM santAnAntyabhAgarUpaM 3 hetutvApekSayA tRtIyA, hetutvaM ca mokSasya tadavinAbhAvitvAt 4 prasthAna0 prasthAdana0 saeeeeeeeeeeeeeeeeeee // 33 // For Private And Personal
Page #681
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Manuel Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandar | paryAlocyamAneSu hiMsaiva saMpadyate / vaidikAnAM ca hiMsaiva garIyasI dharmasAdhanaM, yajJopadezAt , tasya ca tayA'vinAbhAvAdityabhiprAyaH, uktaM ca-"dhruvaH prANivadho yajJe0" / / tadevaM sarvaprAvAdukA mokSAGgabhUtAmahiMsAM na prAdhAnyena pratipadyanta iti darzayitumAhate save pAvAuyA AdikarA dhammANaM NANApannA NANAchaMdA NANAsIlA NANAdiTThI NANAI NANAraMbhA NANAjjhavasANasaMjuttA egaM mahaM maMDalibaMdhaM kiccA save egao ciTThati // purise ya sAgaNiyANaM iMgAlANaM pAI bahupaDipunnaM aomaeNaM saMDAsaeNaM gahAya te savve pAvAue Aigare dhammANaM NANApanne jAva NANAjjhavasANasaMjutte evaM vayAsI-haMbho pAvAuyA ! AigarA dhammANaM NANApannA jAva NANAajjhavasANasaMjuttA! imaM tAva tunbhe sAgaNiyANaM iMgAlANaM pAI bahupaDipunnaM gahAya muhuttayaM muhuttagaM pANiNA dhareha, No bahusaMDAsagaM saMsAriyaM kujjA No bahuaggithaMbhaNiyaM kujjA No bahu sAhammiyaveyAvaDiyaM kujA No bahuparadhammiyaveyAvaDiyaM kujjA ujuyA NiyAgapaDivannA amAyaM kucamANA pANiM pasAreha, iti vuccA se purise tesiM pAvAyANaM taM sAgaNiyANaM iMgAlANaM pAI bahupaDipunnaM aomaeNaM saMDAsaeNaM gahAya pANiMsu Nisirati, tae NaM te pAvAduyA AigarA dhammANaM NANApannA jAva NANAjhavasANasaMjuttA pANiM paDisAharaMti, tae NaM se purise te satve pAvAue Adigare dhammANaM jAva NANAjjhavasANasaMjutte evaM vayAsI-haMbho pAvAyA ! AigarA dhammANaM NANApannA jAva NANAjhavasANasaMjuttA ! kamhA NaM tumbhe For Private And Personal
Page #682
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir 2kriyAsthAnAdhyaka sUtrakRtAGge 2zrutaskandhezIlAvIyAvRttiH // 339 // eededeeseseeeeeeeeees pANiM paDisAharaha ?, pANiM no DahijjA, daDDe kiM bhavissai ?, dukkhaM dukkhaMti mannamANA paDisAharaha, esa tulA esa pamANe esa samosaraNe, patteyaM tulA patteyaM pamANe patteyaM samosaraNe, tattha NaM je te samaNA mAhaNA evamAtikkhaMti jAva paruti-save pANA jAva save sattA haMtavA ajAveyatvA parighetavA paritAveyavA kilAmetavA uddavetavA, te AgaMtucheyAe te AgaMturbhayAe jAva te AgaMtujAijarAmaraNajoNijammaNasaMsArapuNabbhavagambhavAsabhavapavaMcakalaMkalIbhAgiNo bhavissaMti, te baraNaM daMDaNANaM bahaNaM muMDaNANaM tajaNANaM tAlaNANaM aMdubaMdhaNANaM jAva gholaNANaM mAimaraNANaM piimaraNANaM bhAimaraNANaM bhagiNImaraNANaM bhajjAputtadhUtasuNhAmaraNANaM dAridANaM dohaggANaM appiyasaMvAsANaM piyavippaogANaM bahUNaM dukkhadommaNassANaM AbhAgiNo bhavissaMti, aNAdiyaM ca NaM aNavayaggaM dIhamaddhaM cAuraMtasaMsArakaMtAraM bhujjo bhujo aNupariyaTissaMti, te No sijhissaMti No bujhissaMti jAva No sabadukkhANaM aMtaM karissaMti, esa tulA esa pamANe esa samosaraNe patteyaM tulA patteyaM pamANe patteyaM samosaraNe // tattha NaM je te samaNA mAhaNA evamAikkhaMti jAva paruveMti-save pANA save bhUyA save jIvA save sattA Na haMtavA Na ajjAveyavA Na parighetavA Na uddaveyavA te No AgaMtucheyAe te No AgaMtubheyAe jAva jAijarAmaraNajoNijammaNasaMsArapuNabbhavagabbhavAsabhavapavaMcakalaMkalIbhAgiNo bhavissaMti, te No bahaNaM daMDaNANaM jAva No bahaNaM muMDaNANaM jAva bahaNaM dukkhadommaNassANaM No bhAgiNo bhavissaMti, aNAdiyaM ca NaM aNavayaggaM *aaa098880090020 // 339 // For Private And Personal
Page #683
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mosh Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir dIhamaddhaM cAuraMtasaMsArakatAraM bhujo bhujo No aNupariyaTissaMti, te sijjhissaMti jAva savvadukkhANaM aMtaM karissaMti // (sUtraM 41) // pravadanazIlAH prAvAdukAH 'sarve'pi te' triSaSTyuttaratrizataparimANA api AdikarA yathAstraM dharmANAM, ye'pi ca tacchiSyAste'pi sarve nAnA-bhinnA prajJA-jJAnaM yeSAM te nAnAprajJAH, AdikarA ityanenedamAha-svaruciviracitAste na khanAdipravAhAyAtAH, nanu |cAhatAnAmapi AdilavizeSaNamastyeva, satyamasti, kiMtu anAdihetuparamparetyanAditvameva, teSAM ca sarvajJapraNItAgamAnAzrayaNAni|bandhanAbhAvaH tadabhAvAcca bhinna parijJAnam , ata eva nAnAchandAH, chanda:-abhiprAyaH, bhinnAbhiprAyA ityarthaH, tathAhi-utpAdavyayadhrauvyAtmake vastuni sAMkhyairakAntenAvirbhAvatirobhAvAzrayaNAdanvayinameva padArtha satyakhenAzritya nityapakSaM (te) samAzritAH, tathA zAkyA atyantakSaNikeSu pUrvottarabhinneSu padArtheSu satsu sa evAyamiti pratyabhijJApratyayaH sadRzAparAparotpattivipralabdhAnAM bhavatItyetatpakSasamAzrayaNAdanityapakSaM samAzritA iti / tathA naiyAyikavaizeSikAH kepAzcidAkAzaparamANvAtmAdInAmekAntena nityakha| meva kAryadravyANAM ca ghaTapaTAdInAmekAntenAnityavamevAzritAH / evamanayA dizA'nye'pi mImAMsakatApasAdayo'bhyUhyA iti / tathA te tIthikA nAnA zIlaM yeSAM te tathA, zIlaM-vratavizeSaH, sa ca bhinnasteSAmanubhavasiddha eva / tathA nAnA dRSTiH-darzanaM | yeSAM te tathA, tathA nAnA ruciryeSAM te nAnArucayaH, tathA nAnArUpamadhyavasAnam-antaHkaraNapravRttiryeSAM te tathA, idamuktaM | bhavati-ahiMsAtra pradhAnaM dharmAGga, sA ca teSAM nAnAbhiprAyakhAdavikalakhena na vyavasthitA / tasyA eva sUtrakAraH prAdhAnyaM darzayitumAha-te sarve'pi prAvAdukA yathAsvapakSamAzritA ekatra pradeze saMyutA maMDalibandhamAdhAya tiSThanti, teSAM For Private And Personal
Page #684
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsage danmandir 2 kriyAsthAnAdhya. sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 340 caivaM vyavasthitAnAmekaH kazcitpuruSasteSAM saMvityartha jvalatAmagArANAM pratipUrNA pAtrIma-ayomayaM bhAjanamayomayenaiva saMdaMzakena gRhIlA teSAM DhaukitavAn, uvAca ca tAn yathA-bhoH prAvAdukAH! pUrvoktavizeSaNaviziSTA idamaGgArabhRtaM bhAjanamekaikaM muhUrta pratyekaM vibhRta yUyaM, na cedaM (ha) saMdaMzakaM sAMsArikaM nApi cAgnistambhanaM vidadhyuH nApi ca sAdharmikAnyadhArmikANAmagnidAhopazamAdinopakAraM kuyuriti, 'Rjavo mAyAmakurvANAH pANiM prasArayata, te'pi ca tathaiva kuyuH, tato'sau puruSaH tadbhAjanaM pANau samarpayati, te'pi ca dAhazaGkayA hastaM saGkocayeyuriti, tato'sau tAnuvAca-kimiti pANiM pratisaMharata yUyaM ?, evamabhihitAste UcuH-dAhabhayAditi, etaduktaM bhavati-avazyamagnidAhabhayAna kazcidamyabhimukhaM pANiM dadAtItyetatparo'yaM dRSTAntaH / pANinA dagdhenApi kiM bhavatAM bhaviSyatIti ?, duHkhamiti cedyadyevaM bhavanto dAhApAditaduHkhabhIravaH sukhalipsavaH, tadevaM sati sarve'pi jantavaH saMsArodaravivaravartina evaMbhUtA evetyevam 'AtmatulayA' Atmaupamyena yathA mama nAbhimataM duHkhamityevaM sarvajantUnAmityavagamyAhiMsaiva prAdhAnyenAzrayaNIyA, 'tadetatpramANaM' saiSA yuktiH 'AtmavatsarvabhUtAni, yaH pazyati sa| pazyati / tadetat samavasaraNaM sa eva dharmavicAro yatrAhiMsA saMpUrNA tatraiva paramArthato dharmaH, ityevaM vyavasthite tatra ye kecanAviditaparamArthAH zramaNabrAhmaNAdayaH 'evaM vakSyamANamAcakSate pareSAmAtmadADhyotpAdanAyaivaM bhASante tathaivameva dharma 'prajJApayanti | | vyavasthApayanti, tathA anena prANyupatApakAriNA prakAreNa pareSAM dharma 'prarUpayanti' vyAcakSate, tadyathA-'sarve prANA' ityAdi, yAvaddhantavyA daNDAdibhiH paritApayitavyA dharmArthamaraghaTTAdivahanAdibhiH parigrAhyA viziSTakAle zrAddhAdau rohitamatsyAdaya iva tathA'padrAvayitavyA devatAyAgAdinimittaM bastAdaya ivetyevaM ye zramaNAdayaH prANinAmupatApakAriNI bhASAM bhASante (te) AgAmini // 34 // For Private And Personal
Page #685
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kilas Gyanmanai kAle'neko bahuzaH svazarIracchedAya bhedAya ca bhASante, tathA te sAvadyabhASiNo bhaviSyati kAle jAtijarAmaraNAni bahUni prApnuvanti / yonyAM janma yonijanma tadanekazo garbhavyutkrAntajAvasthAyAM prApnuvanti, tathA saMsAraprapazcAntargatAstejovAyupUccairgotrodvalanena kalaGkalIbhAvabhAjo bhavanti bahuzo bhaviSyanti ca, tathA te bahUnAM daNDAdInAM zArIrANAM duHkhAnAmAtmAnaM bhAjanaM kurvanti, tathA te nirvivekA mAtRvadhAdInAM mAnasAnAM duHkhAnAM tathA'nyeSAmapriyasaMprayogArthanAzAdibhirduHkhadaurmanasyAnAmAbhAgino bhaviSyantIti / kiMbahunoktena ?, upasaMhAravyAjena gurutaramanarthasaMbandhaM darzayitumAha-'aNAdiyaM' ityAdi, nAsyAdi| rastItyanAdiH-saMsAraH, tadanenedamuktaM bhavati yatkaizcidabhihitaM yathA'yamaNDakAdikrameNotpAdita ityetadapAstaM, na vidyate'vada|| graM-paryanto yasya so'yamanavadagro'paryanta ityarthaH, tadanenedamuktaM bhavati-yaduktaM kaizcidyathA pralayakAle'zeSasAgarajalaplAvanaM dvAdazA|dityodgamena cAtyantadAha ityAdikaM sarva mithyeti, 'dIrgha' mityanantapudgalaparAvartarUpakAlAvasthAnaM, tathA catvAro'ntA-gatayo yasya sa tathA, cAturgatika ityarthaH, tatsaMsAra eva kAntAraH saMsArakAntAro, nirjalaH sabhayatrANarahito'raNyapradezaH kAntAra iti / tadevaMbhUtaM 'bhUyo bhUyaH' paunaHpunyenAnuparivartiSyante-arahaTTaghaTInyAyena tatraiva bhramantaH sthAsyantIti, ata evAha-yataste | prANinAM hantAraH, kuta etaditi cetsAvadyopadezAd , etadapi kathamiti cedantataH auddezikAdiparibhogAnujJayetyevamavagantavyamityataste kuprAvacanikA naiva setsyanti-naiva te lokAgrasthAnamAkramiSyanti, tathA na te sarvapadArthAn kevalajJAnAvApyA bhotsyante, anena jJAnAtizayAbhAvamAha, tathA na te'STaprakAreNa karmaNA mokSyante, anenApyasiddherakaivalyAvAptezca kAraNamAha, tathA parinivRtiH parinirvANaM-AnandasukhAvAptistAM te naiva prApsyante, anenApi sukhAtizayAbhAvaH pradarzito bhavatIti, tathA naite zArIramAnasAnAM For Private And Personal
Page #686
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav 1. Radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar mandir SE sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 34 // duHkhAnAmAtyantikamantaM kariSyantItyanenApyapAtizayAbhAvaH pradarzito bhavati / 'eSA tulA' tadetadupamAnaM yathA sAvadyAnuSThA-62 kriyAnaparAyaNAH sAvadyabhASiNazca kuprAvacanikA na sidhyantyevaM svayathyA apyaudezikAdiparibhogino na sidhyantIti / tadetatpramANaM- sthAnAdhyaka pratyakSAnumAnAdikaM, tathAhi-pratyakSeNaiva jIvapIDAkArI caurAdirbandhanAnna mucyate, evamanye'pIti, anumAnAdikamapyAyojyaM / tathA tadetatsamavasaraNam-AgamavicArarUpamiti, pratyekaM ca pratiprANi pratiprAvAdukametattulAdikaM draSTavyamiti // ye punarviditatattvA Atmaupamyena-AtmatulayA sarvajIveSvahiMsAM kurvANA evamAcakSate, tadyathA-sarve'pi jIvA duHkhadviSaH sukhalipsavaste | na hantavyA ityAdi / tadevaM pUrvoktaM daNDanAdikaM sapratiSedhaM bhaNanIyaM yAvatsaMsArakAntAramacireNaiva te vyatikramiSyantIti / / bhaNitAni kriyAsthAnAni, sAmpratamupasaMjighRkSaretadeva pUrvoktaM samAsena vibhaNiSurAhaiccetehiM bArasahiM kiriyAThANehiM vaTTamANA jIvA No sijhisu No vuddhiMsu No muciMsu No pariNivAiMsu jAva No sabadukkhANaM aMtaM kareMsu vA No kareMti vA No karissaMti vA // eyaMsi ceva terasame kiriyAThANe vadyamANA jIvA siddhiMsu buddhiMsu muciMsu pariNivAiMsu jAva sabadukkhANaM aMtaM kareMsu vA karaMti vA karissaMti vA / evaM se bhikkhu AyaTThI Ayahite Ayagutte Ayajoge Ayaparakkame Ayarakkhie AyANukaMpae AyanipheDae AyANameva paDisAharenjAsi ttibemi // (sUtraM 42) // iti bIyasuyakkhaMdhassa kiri // 34 // yAThANaM nAma bIyamajjhayaNaM samattaM // 1 pagamA0 kvacit kvaciMca nApyAyAti 2 AtyantikaduHkhanAzAbhAva iti / eeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #687
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashs y anmandir ityeteSa dvAdazasu kriyAsthAneSvadharmapakSo'nupazamarUpaH samavatAyate, ata eteSu vartamAnA jIvA nAtIte kAle siddhA na vartamAne | sidhyanti na bhaviSyati setsyanti, tathA na bubudhire na budhyante na ca bhotsyante, tathA na mumucuna muzcanti na ca mokSyante, tathA na nivRtA na nirvAnti na ca nirvAsyanti, tathA na duHkhAnAmantaM yayurna punaryAnti na ca yAsyantIti // sAmprataM trayodazaM kriyAsthAnaM dharmapakSAzritaM darzayitumAha-etasmiMstrayodaze kriyAsthAne vartamAnA jIvAH siddhAH sidhyanti setsyantIti yAvatsarvadaHkhAnAmantaM kariSyantIti sthitaM / tadevaM sa bhikSuryaH pauNDarIkAdhyayane bhihitodvAdazakriyAsthAnavarjakaH adharmapakSAnupazamaparityAgI dharmapakSe sthita upazAnta AtmanA Atmano vArthaH AtmArthaH sa vidyate yasya sa tathA, yo hyanyamapAyebhyo rakSati sa AtmArthyAtmavAnityucyate. ahitAcArAzca caurAdayo nAtmavanto'yaM khAtmahita aihikAmuSmikApAyabhIrukhAt, tathA''tmA gupto yasya sa tathA, etaduktaM bhavati-khayamevAsau saMyamAnuSThAne parAkramate, tathA''tmayogI Atmano yogaH-kuzalamanaHpravRttirUpa AtmayogaH sa yassAsti sa tathA, sadA dharmadhyAnAvasthita ityarthaH, tathA''tmA pApebhyo dugatigamanAdibhyo rakSito yena sa tathA, durgatigamanahetunibandhanasya sAvadyAnuSThAnasya nivRttakhAditibhAvaH, tathA''tmAnamevAnarthaparihAradvAreNAnukampate zubhAnuSThAnena sadgatigAminaM / vidhatta iti, tathA''tmAnaM samyagdarzanAdikenAnuSThAnena saMsAracArakAniHsArayatIti, tathA''tmAnamanarthabhUtebhyo dvAdazabhyaH kriyAsthAnebhyaH pratisaMharet , yadivopadezaH-AtmAnaM sarvApAyebhyaH pratisaMhiyAta sarvAnarthebhyo nivartayedityetasinmahApuruSe saMbhAvyata iti / itiH parisamAptyarthe, bravImIti pUrvavata / nayAH pUrvavadyAkhyeyAH / samApta kriyAsthAnAkhyaM dvitIyamadhyayanamiti // 1 kartariprayoge Adyadvaye karmaNa itydhyaahaarH| For Private And Personal
Page #688
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir 3 AhAraparijJA. sUtrakRtAGge atha dvitIyazrutaskandhe tRtIyAdhyayanaprArambhaH // 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH dvitIyAdhyayanAnantaraM tRtIyamArabhyate, asya cAyamabhisaMbandhaH-karmakSapaNArthamudyatena bhikSuNA dvAdazakriyAsthAnarahitenAntya kriyAsthAnasevinA sadA''hAraguptena bhavitavyaM, dharmAdhArabhUtasya zarIrasyAdhAro bhavatyAhAraH, sa ca mumukSuNoddezakAdidoSarahito // 342 // grAhyaH, tena ca prAyaH pratidinaM kAryamityanena saMbandhenAhAraparijJAdhyayanamAyAtam , asya catvAryanuyogadvArANyupakramAdIni bhavanti, || tatredamadhyayanaM pUrvAnupUyA tRtIyaM pazcAnupUrtyA pazcamamanAnupUvyoM khaniyatamiti, arthAdhikAraH punaratrAhAraH zuddhAzuddhabhedena | nirUpyate / nikSepastrividhaH oghAdiH, tatrauSaniSpanne nikSepe'dhyayanaM, nAmaniSpanne tu AhAraparikSeti dvipadaM nAma, tatrAhArapadanikSepArthamAha niyuktikAraHnAmaMThavaNAdavie khette bhAve ya hoti boddhayo / eso khalu AhAre nikkhevo hoi paMcaviho // 169 // dave sacittAdI khette nagarassa jaNavao hoi / bhAvAhAro tiviho oe lome ya pakkheve // 170 // sarIreNoyAhAro tayAya phAseNa lomaahaaro| pakkhevAhAro puNa kAvalio hoi nAyavo // 171 // oyAhArA jIvA save appajattagA muNeyavA / pajattagA ya lome pakkheve hoi (hoti) nAyavA // 172 // egidiyadevANaM neraiyANaM ca natthi pakkhevo / sesANaM pakkhevo saMsAratthANa jIvANaM // 173 // SSSSSSSSS // 342 // For Private And Personal
Page #689
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha Shri Ma www.kcharth.org a rmandir r adhana Kendra Acharya Siri Kailash ekaca do va samae timi va samae muhatsamaddhaM thaa| sAdIyamanihaNaM puNa kAlamaNAhAragA jIvA // 174 // ekaMca do va samae kevaliparivajiyA aNAhArA / maMthaMmi doNi loe ya pUrie tinni samayA u // 175 // aMtomuttamaddhaM selesIe bhave aNAhArA / sAdIyamanihaNaM puNa siddhA ya'NahAragA hoti // 176 // joeNa kammaeNaM AhAreI aNaMtaraM jIvo / teNa paraM mIseNaM jAva sarIrassa nipphattI // 177 // NAmaM ThavaNaparinA dave bhAve ya hoi nAyavA / davaparinnA tivihA bhAvaparinnA bhave duvihA // 178 // nAmasthApanAdravyakSetrabhAvarUpaH paJcaprakAro bhavati nikSepa AhArapadAzraya iti, tatra nAmasthApane anAdRtya dravyAhAraM pratipAdayitumAha-dravyAhAre cintyamAne sacittAdirAhArastriviMdho bhavati, tadyathA-sacitto'citto mizrazca, tatrApi sacittaH SaDvidhaH | pRthivIkAyAdikaH, tatra sacittasya pRthivIkAyasya lavaNAdirUpApannasyAhAro draSTavyaH, tathA'pakAyAderapIti, evaM mizro'cittazca yojya:, navaramanikAyamacittaM prAyazo manuSyA AhArayanti, odanAdestadrUpakhAditi / kSetrAhArastu yasinkSetre AhAraH kriyate | utpadyate vyAkhyAyate vA, yadivA nagarasya yo dezo dhAnyendhanAdinopabhogyaH sa kSetrAhAraH, tadyathA-mathurAyAH samAsanno deza: paribhogyo mathurAhAro moDherakAhAraH kheDAhAra ityAdi / bhAvAhArasvayaM-kSudhodayAdbhakSyaparyAyApanaM vastu yadAhArayati sa bhAvAhAra iti / tatrApi prAyaza AhArasya jihvendriyaviSayabAsitakaTakaSAyAmlalavaNamadhurarasA gRhyante, tathA coktam-"rAibhatte polikAdI sacittAmikaNikAkhAdanaM bahA cakorAdayo'rbhakSakA iti kiMvadantI 2 odanAdInAmaminiSpannatvenAcittAgnirUpANAM bhasmAdInAM ca tadrUpatayA pariNAmAdadhunAmacittAgnikAvatA, bhagavatIvatI agnipariNAmavyAkhyAnamapyodanAdInAmauSNyayogAdeva rAtribhaktaM bhAvatastikaM vA yAvanmadhuraM vA / 900000000000000000rea satraka.58 For Private And Personal
Page #690
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma r adhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGge 18|bhAvao titte vA jAva madhure"tyAdi, anyadapi prasaGgena gRhyate, tadyathA-kharavizadamabhyavahArya bhakSyaM, tatrApi bASpADhya odanaH || 3 AhAra2 zrutaska-18 prazasyate na zItaH, udakaM tu zItameva, tathA coktaM-"zaityamapAM pradhAno guNaH" evaM tAvadabhyavahArya dravyamAzritya bhAvAhAraH prati- parijJA ndhe zIlA- pAditaH, sAmpratamAhArakamAzritya bhAvAhAraM niyuktikRdAha-bhAvAhArastrividhaH-triprakAro bhavati, AhArakasya jantotribhiH prakAkIyAvRttiH rairAhAropAdAnAditi, prakArAnAha-'oe'tti taijasena zarIreNa tatsahacaritena ca kArmaNenAbhyAM dvAbhyAmapyAhArayati yAvadapara maudArikAdikaM zarIraM na niSpadyate, tathA coktam-"teeNa kammaeNaM AhArei aNaMtaraM jIvo / teNa paraM misseNaM jAva sarIrassa // 343 // niSphattI // 1 // " tathA-oAhArA jIvA satve AhAragA apjjttaa|" lomAhArastu zarIraparyApyuttarakAlaM bAhyayA bacA, | lomabhirAhAro lomAhAraH, tathA prakSepaNa kavalAderAhAraH prakSepAhAraH, sa ca vedanIyodayena caturbhiH sthAnairAhArasaMjJAsadbhAvAdbhavati, tathA coktam-"cauhi ThANehiM AhArasaNNA samuppajai, taMjahA-omakoTTayAe 1 chuhAveyaNijassa kammassa udaeNaM 2 maIe 3 tayaTThovaogeNaM"ti / sAmpratameteSAM trayANAmapyekayaiva gAthayA vyAkhyAnaM kartumAha-taijasena kArmaNena ca zarIreNaudArikAdizarIrAniSpattermizreNa ca ya AhAraH sa sarvo'pyojAhAra iti, kecidyAcakSate-audArikAdizarIrapotyA paryAptako'pIndriyAnApAnabhASAmanaHparyAptibhiraparyAptakaH zarIreNAhArayan ojAhAra iti gRhyate, taduttarakAlaM tu tvacA sparzendriyeNa ya AhAraH sa | lomAhAra iti, prakSepAhArastu 'kAvalikaH' kavalaprakSepaniSpAdita iti jJAtavyo bhavati / punarapyeSAmeva khAmivizeSeNa vizeSamA- 393 // | 1 taijasena kArmaNena cAhArayatsanantaraM jIvaH tataH paraM mizreNa yAvaccharIrasya niSpattiH // 1 // 2 ojaAhArA jIvAH sarve AhArakA aparyAptAH // 1 // 3 caturbhiH sthAnairAhArasaMjJA samutpadyate tadyathA-vAmakoSThatayA kSudhAvedanIyasya karmaNa udayena malA tadarthopayogena // 1 // For Private And Personal
Page #691
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir virbhAvayannAha-yaH prAguktaH zarIreNaujasA''hArastenAhAreNAhArakA jIvAH sarve'pyaparyAptakA jJAtavyAH, sarvAbhiH paryAptibhiraparyA-18 sAste veditavyAH, tatra prathamotpattau jIvaH pUrvazarIraparityAge vigraheNAvigraheNa votpattideze taijasena kArmaNena ca zarIreNa taptasnehapatita-18 saMpAnakavattatpradezasthAnAt (sthAn) pudgalAnAdatte, taduttarakAlamapi yAvadaparyAptakAvasthA tAvadojaAhAra iti, paryAptakAstvindriyAIS dibhiH paryAptibhiH paryAptAH keSAMcinmatena zarIraparyAptakA vA gRhyante, tadevaM te lomAhArA bhavanti, tatra sparzendriyeNoSmAdinA | taptazchAyayA zItavAyunodakena vA prIyate prANI garbhastho'pi, paryApyuttarakAlaM lomAhAra eveti, prakSepAhAre tu bhajanIyAH, yadaiva / / prakSepaM kurvanti tadaiva prakSepAhArA nAnyadA, lomAhAratAtu vAyvAdisparzAtsarvadeveti, sa ca lomAhArazcakSuSmatAm-arvAgdRSTimatAMna dRSTipathamavatarati, ato'sau pratisamayavartI prAyazaH, prakSepAhArastUpalabhyate prAyaH, sa ca niyatakAlIyaH, tadyathA-devakurUttarakuru (vAdi) prabhavA aSTamabhaktA(dyA)hArAH, saMkhyeyavarSAyuSAmaniyatakAlIyaH prakSepAhAra iti||saamprtN prakSepAhAraM svAmivibhAgena darzayitumAhaekameva sparzendriyaM yeSAM te bhavantyekendriyAH-pRthivIkAyAdayasteSAM devanArakANAM ca nAsti prakSepaH, te hi popyuttarakAlaM sparzandriyeNaivAhArayantItikRtA lomAhArAH, tatra devAnAM manasA parikalpitAH zubhAH pudgalAH sarveNaiva kAyena pariNamanti nArakANAM tvazubhA iti, zeSAstvaudArikazarIrA dvIndriyAdayastiyaanuSyAzca teSAM prakSepAhAra iti, teSAM saMsArasthitAnAM kAyasthiterevAbhAvAprakSepamantareNa, kAvalika AhAro jihvendriyasya sadbhAvAditi, anye tvAcAryA anyathA vyAcakSate-tatra yo jihendriyeNa sthUlaH | zarIre prakSipyate sa prakSepAhAraH, yastu ghrANadarzanazravaNairupalabhyate dhAtubhAvena pariNamati sa ojAhAraH, yaH punaH sparzendriyeNe 1 vAyusparzAllomAhArasya sArvadikatvAt , vigrahAdau vyabhicAravAraNAya prAyaza iti / 09999999999990SA For Private And Personal
Page #692
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar ! mandir 3 AhAra parijJA sUtrakRtAGge zavopalabhyate dhAtubhAvena(ca) prayAti sa lomAhAra iti / / sAmprataM kAlavizeSamadhikRtyA'nAhArakAnabhidhitsurAha-tatra 'viggahagaimA2 zrutaska- vanA kevaliNo samuhayA ayogI yA / siddhA ya aNAhArA sesA AhAragA jIvA // 1 // asyA lezato'yamarthaH-utpattikAle ndhe zIlA-1 |vigrahagatI-vakragatAvApannAH kevalino lokapUraNakAle samudghAtAvasthitA ayoginaH-zailezyavasthAH siddhAzcAnAhArakAH, zeSAstu vIyAvRttiH jIvA AhArakA ityavagantavyaM, tatra bhavAdbhavAntaraM yadA samazreNyA yAti tadAnAhArako na labhyate, yadApi vizreNyAmekena // 344 // vakreNotpadyate tadApi prathamasamaye pUrvazarIrasthanAhAritaM dvitIye khavakrasamaye samAzritazarIrastheneti, vakradvaye tu trisamayotpattI madhyamasamaye'nAhAraka iti itarayosvAhAraka iti, vakratraye tu catuHsamayotpattike madhyavartinoH samayayoranAhArakaH, catuHsamayotpattizcaivaM bhavati-trasanADyA bahirupariSTAdadho'dhastAdvoparyutpadyamAno dizo vidizi vidizo vA dizi yadotpadyate tadA labhyate, | tatraikena samayena trasanADIpravezo dvitIyenoparyadho vA gamanaM, tRtIyena ca bahiniHsaraNaM, caturthena tu vidizrutpattideze prAptiriti / | paJcasamayA tu sanADyA bahireva vidizo vidikSatpattau labhyate tatra ca madhyavartiSu (triSu) anAhAraka ityavagantavyam , Ayantasamaya yosvAhAraka iti / kevalisamudghAte'pi kArmaNazarIravartikhAta tRtIyacataHpazcamasamayeSvanAhArako draSTavyaH / zeSeSu tu audArikatan| mizrazarIravartikhAdAhAraka iti / 'muhattamaddhaM cati antarmahataM gRhyate. tacca kevalI svAyuSaHkSaye sarvayoganirodhe sati ikhapazcAkSarodriNamAtrakAlaM yAvadanAhAraka ityevamavagantavyaM / siddhajIvAstu zailezyavasthAyA AdisamayAdArabhyAnantamapi kAlamanAhArakA iti // sAmpratametadeva khAmivizeSavizeSitataramAha-kevaliparivarjitAH saMsArasthA jIvA ekaM dvau vA anAhArakA bhavanti / 1 upalakSaNApUrNatAsaMharaNayoH 2 tato'rvAk, sAmIpye ca saptamI / // 344 // For Private And Personal
Page #693
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashga mandir teca vivigrahatrivigrahotpattau tricatuHsAmayikAyo draSTavyAH, caturvigrahapazcasamayotpattistu khalpasavAzriteti na sAkSAdupAcA, | tathA cAnyatrApyabhihitam-"ekaM dvau vA'nAhArakaH" (tattvA0 a02 mU031), vAzabdAt trIn vA, AnupUrvyA apyudaya utkRSTato | vigrahagatau catura: samayAnAgame'bhihitaH, te ca paJcasamayotpattau labhyante nAnyatreti / bhavasthakevalinastu samudghAte manthe tatkaraNopasaMhArAvasare tRtIyapaJcamasamayau dvau lokapUraNAcaturthasamayena sahitAstrayaH samayA bhavantIti / / punarapi niyuktikAraH sAdikamaparyavasAnaM kAlamanAhArakalaM darzayitumAha-zailezyavasthAyA Arabhya sarvadAnAhArakaH siddhAvasthAprAptAvanantamapi kAlaM yAva diti, pUrva tu kAvalikavyatirekeNa pratisamayamAhArakaH kAvalikena tu kAdAcita iti / nanu kevalino ghAtikarmakSaye'nantavI18 WkhAna bhavatyeva kAvalika AhAraH, tathAhi-AhArAdAne yAni vedanAdIni paT kAraNAnyabhihitAni teSAM madhye ekamapi na vidyate kevalini tatkathamasAvAhAraM bahudoSaduSTaM gRhNIyAt ?, tatra na tAvattasya vedanotpadyate, tadvedanIyasya dagdhara sthAnikakhAt , satyAmapi na tasya tatkRtA pIDA, anantavIryakhAt, vaiyAvRtyakAraNaM tu bhagavati surAsuranarAdhipatipUjye na saMbhAvyata eveti, IryApathaH punaH kevalajJAnAvaraNaparikSayAtsamyagavalokayatyevAsau, saMyamastu tasya yathAkhyAtacAritriNo niSThitArthakhAnAhAraahaNAya kAraNIbhavati, prANavRttistu tasyAnapavartivAta AyuSo'nantavIryasAccAnyathA siddheva, dharmacintAvasarasvapagato niSThitA khAta, tadevaM kevalinaH kAvalikAhAro yahapAyakhAna kathaJcid ghaTata iti sthitam, atrocyate, tatra yattAvaduktaM 'pAtikamekSaye kavelajJAnotpattAvanantavIryatAba kevalino bhukti'riti, tadAgamAnabhijJasya tattvavicArarahitasya yuktihRdayamajAnato vacanaM, tathA1 antarANi saMhatya manthIbhavanasamayaH 2 sati kAraNatAjJApanAya / For Private And Personal
Page #694
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsaga omandit sUtrakRtAGge hi-yadAhAranimittaM vedanIyaM kama tattasya tathaivA''ste, kimiti sA zArIrI sthitiH prAktanI na bhavAte ?, pramANa ca-asti keva-||3 AhAra2 zrutaska lino bhuktiH, samagrasAmagrIkatvAtpUrvabhuktivat , sAmagrI ceyaM prakSepAhArasya, tadyathA-paryAptatvaM 1 vedanIyodayaH 2 AhArapakti- | paritrAyAM ndhe zIlAnimittaM taijasazarIraM 3 dIrghAyuSkatvaM 4 ceti, tAni ca samastAnyapi kevalini santi, yadapi dagdharajasaMsthAnikatvamucyate vedanI kevalino kIyAvRttiH yasya tadapyanAgamikamayuktisaMgataM ca, Agame dhatyantodayaH sAtasya kevalinyabhidhIyate, yuktirapi-yadi ghAtikarmakSayAjjJAnAdaya muktiH // 345 // |stasyAbhUvan vedanIyodbhavAyAH kSudhaH kimAyAtaM yenAsau na bhavati, na tayozchAyAtapayoriva sahAnavasthAnalakSaNo nApi bhAvA bhAvayoriva parasparaparihAralakSaNaH kazcidvirodho'stIti, sAtAsAtayozcAntarmuhUrtaparivartamAnatayA yathA sAtodaya evamasAtodayo'pItyanantavIryatve satyapi zarIrabalApacayaH kSudvedanIyodbhavA pIDA ca bhavatyeva, na cAhAragrahaNe tasya kiMcitkSIyate, kevlmaaho|| puruSikAmAtrameveti / yadapyucyate-vedanIyasyodIraNAyA abhAvAtprabhUtatarapudgalodayAbhAvastadabhAvAccAtyantaM vedanIyapIDA'bhAva 18 iti vAmAtraM, tathAhi-aviratasamyagdRSTyAdiSvekAdazasu sthAnakeSu vedanIyasya guNazreNIsadbhAvAtprabhUtapudgalodayasadbhAvaH tataH kiM teSu || kA prAktanebhyo'dhikapIDAsadbhAva iti, apica-yo jine sAtodayastIvaH kimasau pracurapudgalodaye neti , ato yatkiJcidetaditi / chAtadevaM sAtodayavadasAtodayo'pi kevalinyanivArita iti, tayorantamahatakAlena parivartamAnatvAt / yadapi kacitkaizcidabhidhIyate-18 | vipacyamAnatIrthakaranAmno devasya cyavanakAle SaNmAsakAlaM yAvadatyantaM sAtodaya evetyasAvapi yadi sthAna no bAdhAye, keva-12 // 345|| linI bhuktaranivAritatvAt / yadapyucyate-AhAraviSayAkAkArUpA kSudbhavati, abhikAnA cAhAraparigrahabuddhi, sA ca mohanIya 1 AtmazaktyAviSkaraNamAtraM 2 pUrvottavAdimiH, SaNmAsAdhikAyuSAmapi kevalAdveti / For Private And Personal
Page #695
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma a Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha y anmandir vikAraH, tassa cApagatatvAtkevalino na bhuktiriti, etadapyasamIcInaM, yato mohanIyavipAkA kSunna bhavati, tadvipAkasya pratipa-2 kSabhAvanayA pratisaMkhyAnena nivartyamAnatvAt , tathAhi-kaSAyAH pratikUlabhAvanayA nivartyante, tathA coktam-"uvasameNa haNe kohaM, mANaM maddavayA jiNe | mAyaM ca'avabhAveNa, lobhaM saMtuhie jiNe // 1 // " mithyAtvasamyaktvayozca parasparanivRttirbhAvanAkRtA pratI-15 IS taiva, vedodayo'pi viparItabhAvanayA nivartate, taduktam-"kAma ! jAnAmi te mUlaM, saMkalpAtkila jAyase / tatastaM na kari pyAmi, tato me na bhaviSyasi // 1 // " hAsyAdiSaTkamapi cetovikArarUpatayA pratisaMkhyAnena nivartate, kSudvedanIyaM tu rogazIto-ISM pmAdivajIvapudgalavipAkitayA na pratIpavAsanAmAtreNa nivartate'to na mohavipAkakhabhAvA kSuditi / tadevaM vyavasthite yatkaizcidA-18|| 6) grahagRhItairabhidhIyate, yathA-'apavartyate'kRtArtha nAyurjJAnAdayo na hIyante / jagadupakRtAvanantaM vIrya kiM gatatapo bhuktiH // 1 // tadetat plavate, yatazchadmasthAvasthAyAmapyetadastIti tatrApi kimiti bhukte ?, tatra samastavIryAntarAyakSayAbhAvAnbhuktisadbhAva iti cet,18 tadayukta, yataH kiM tatrAyuSo'pavartanaM syAt kiM vA caturNA jJAnAnAM kAciddhAniH syAyena bhuktiriti, tasmAdyathA dIrghakAlasthiterAyuSkaM kAraNamevamAhAro'pi / yathA siddhigateyupastakriyasya dhyAnasya caramakSaNaH kAraNamevaM samyaktvAdikamapIti / anantavI| yetApi tasyAhAragrahaNe sati na virudhyate, yathA tasya devacchandAdIni vizrAmakAraNAni gamananiSIdanAni ca bhavantyevamAhArakri-2 | yApi, virodhAbhAvAt , napatra balavattaravIryavato'lpIyasI kSuditi, evaM ca sthite yatkiJcidetat / api ca-ekAdaza priisshaa| vedanIyakRtA jine prAduSSyanti, apare tu ekAdaza jJAnAvaraNIyAdikRtAstatkSaye'pagatA itIyamapyupapattiH kevalini bhuktiM sAdha1 upazamena hanyAt krodhaM mAnaM mAIvatayA jayet mAyAM cArjavabhAvena lobhaM santoSato jayet / / 1 // 2 moharahitasya, AkAGkSAyA moharUpatvAt / For Private And Personal
Page #696
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagal a nmandir sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlA. kIyAvRttiH // 346 // yati, tathAhi-kSutpipAsAzItoSNadaMzamazakanAzyAratistrIcaryAniSadyAzayyA''krozavadhayAjAlAbharogatRNasparzamalasatkArapuraskArapra- 3AhAra jJAjJAnadarzanAnItyete dvAviMzatirmumukSuNA parisoDhavyAH pariSahAH, teSAM ca madhye jJAnAvaraNIyotthau prajJAjJAnAkhyau, darzanamohanIyasaMbha- parijJAyAM vo darzanapariSahaH, antarAyottho'lAbhapariSahaH, cAritramohanIyasaMbhUtAstvamI-nAmyAratistrIniSadyA''krozayAjAsatkArapuraskArAH, kevalinI ete caikAdazApi jine kevalini na saMbhavanti, tatkAraNAnAM karmaNAmapagatatvAt , na hi kAraNAbhAve kacitkAryopapattiH, zeSA- muktiH |stvekAdaza jine saMbhavanti, tatkAraNasya vedanIyasya vidyamAnatvAta, te cAmI-kSutpipAsAzItoSNadaMzamazakacaryAzayyAvadharogatRNasparzamalAkhyAH, ete ca vedanIyaprabhavAH, tacca kevalini vidyante, na ca nidAnAnucchede nidAnina ucchedaH saMbhAvyate, ata: kevalini kSudvedanIyAdipIDA saMbhAvyate, kevalamasAvanantavIryatvAnna vihalIbhavati, na cAsau niSThitArtho niSprayojanameva pIDAma|dhisahate, na ca zakyate vaktum-evaMbhUtameva tasya bhagavataH zarIraM yaduta kSutpIDA na bAdhate AhAramantareNa(ca) vatete, yathA svabhA| venaiva prakhedAdirahitamevaM prakSepAhArarahitamityetaccApramANakalAdapakarNanIyam / api ca kevalotpatteH prAg bhukterabhyupagamArakeva| lotpattAvapi tadevaudArikaM zarIramAhArAdyupasaMskAryama, athAnyathAbhAvaH kaizciducyate asAvapi yuktirahitakhAdabhyupagamamAtra eveti / tadevaM dezonapUrvakoTikAlasya kevalisthiteH saMbhavAdaudArikazarIrasthitezca yathA''yuSkaM kAraNamevaM prakSepAhAropi, tathAhi-tejasazarIraNa mRdkRtasyAbhyavahatasya dravyasya svaparyApyA pariNAmitasyottarottarapariNAmakrameNaudArikazarIriNAmanena prakAreNa vadudbhavo bhavati / vedanIyodaye sati, iyaM ca sAmagrI sarvApi bhagavati kevalini saMbhavati, takimarthamasau na mukte, na ca ghAti 101 // 346 // 1vIrghakAlasthitidarzanAya / 2 vizeSaNArthaH / 3rIrAdirUpaH / 0000000000000000 For Private And Personal
Page #697
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir eeeeeeeeeeeeeeeee catuSTayasya sahakArikAraNabhAvo'sti yena tadabhAvAttadabhAva ityucyate / tadevaM saMsArasthA jIvA vigrahagato jaghanyena samayaM utkRSTataH samayatrayaM bhavasthakevalI ca samudghAtAvasthaH samayatrayamanAhArakaH zailezyavasthAyAM khantarmuhUrta, siddhAstu sAdikamaparyantaM kAlamanAhArakA iti sthitaM // sAmprataM prathamAhAragrahaNaM yena zarIreNa karoti tadarzayati-jyotiH-tejastadeva tatra vA bhavaM taijasaM tena kArmaNena cAhArayati, taijasakAmaNe hi zarIre AsaMsArabhAvinI, tAbhyAmeva cotpattidezaM gatA jIvAH prathamamAhAraM kurvanti, tataH paramaudArikamizreNa vaikriyamizreNa vA yAvaccharIraM niSpadyate tAvadAhArayanti, zarIraniSpattau khaudArikeNa vaikriyeNa vA'hArayantIti sthitam // sAmprataM parijJAnikSepArthamAha-tatra nAmasthApanAdravyabhAvabhedAtparijJA caturdhA, tatrApi nAmasthApane kSuNNatvAdanAdRtya dravyaparikSAM pratipAdayan gAthApazcAImAha-'dravyaparijJeti dravyasya dravyeNa vA parijJA dravyaparijJA, sA ca paricchedyadravyaprAdhAnyAttasya ca sacittAcittamizrabhedena traividhyAtrividheti / bhAvaparijJApi jJaparijJApratyAkhyAnaparijJAbhedena dvividheti, zeSastvAgamanoAgamajJazarIrabhavyazarIravyatiriktAdiko vicAraH zastraparijJAvadraSTavyaH / gatA nikSepaniyuktiH, adhunA sUtrAnugame:skhalitAdiguNopetaM sUtramuccArayitavyaM, taccedam suyaM me AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM-iha khalu AhArapariNANAmajjhayaNe, tassa NaM ayamaDhe-iha khalu pAINaM vA 4 savato sadyAvaMti ca NaM logaMsi cattAri bIyakAyA evamAhiti, taMjahA-aggabIyA mUlabIyA poravIyA khaMdhabIyA, tesiM ca NaM ahAbIeNaM ahAvagAseNaM ihegatiyA sattA puDhavIjoNiyA puDhavIsaMbhavA puDhavIvukamA tajjoNiyA tassaMbhavA tavakkamA kammovagA kammaNiyANeNaM tatthavukamA NANA For Private And Personal
Page #698
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mane radhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Keilassage mandir sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH 3 AhAraparijJAyAM vRkSAdhikAra: // 347 // vihajoNiyAsu puDhavIsu rukkhattAe viudaMti // te jIvA tesiM NANAvihajoNiyANaM puDhavINaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAreMti puDhavIsarIraM AusarIraM teusarIraM vAusarIraM vaNassaisarIraM // NANAvihANa tasathAvarANaM pANANaM sarIraM acittaM kuvaMti parividdhatthaM taM sarIraM puvAhAriyaM tayAhAriyaM vipariNayaM sArUviyakaDaM saMtaM // avare'vi ya NaM tesiM puDhavijoNiyANaM rukkhANaM sarIrA NANAvaNNA NANAgaMdhA NANArasA NANAphAsA NANAsaMThANasaMThiyA NANAvihasarIrapuggalaviuvitA te jIvA kammovavannagA bhavaMtittimakkhAyaM // (sUtraM 43) // ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA rukkhajoNiyA rukkhasaMbhavA rukkhavukamA tajoNiyA tassaMbhavA taduvakamA kammovagA kammaniyANaNaM tatthavukamA puDhavIjoNiehiM rukkhehiM rukkhattAe viudRti, te jIvA tesiM puDhavIjoNiyANaM rukkhANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAreMti puDhavIsarIraM AuteuvAuvaNassaisarIraM NANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM sarIraM acittaM kuvaMti parividdhatthaM taM sarIraM puvAhAriyaM tayAhAriyaM vippariNAmiyaM sArUvikaDaM saMtaM avarevi ya NaM tesiM rukkhajoNiyANaM rukkhANaM sarIrA NANAvaNNA NANAgaMdhA NANArasA NANAphAsA NANAsaMThANasaMThiyA NANAvihasarIrapuggalaviuviyA te jIvA kammovavannagA bhavaMtItimakkhAyaM // (sUtraM 44) // ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA rukkhajoNiyA rukkhasaMbhavA rukkhavukamA tajjoNiyA tassaMbhavA taduvakamA kammovagA kammaNiyANeNaM tatthavukamA rukkhajoNiesu rukkhattAe viuti, te jIvA tesiM rukkhajoNiyANaM // 347 // For Private And Personal
Page #699
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mall Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir BReseeeeeeeeeeeeeeeee rukkhANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAreMti puDhavIsarIraM AuteuvAuvaNassaisarIraM tasathAvarANaM pANANaM sarIraM acittaM kuvaMti, parividvatthaM taM sarIraM puvAhAriyaM tayAhAriyaM vipariNAmiyaM sArUvikaDaM saMtaM avare'vi ya NaM tesiM rukkhajoNiyANaM rukkhANaM sarIrA NANAvanA jAva te jIvA kammovavannagA bhavaMtItimakkhAyaM // (suutrN45)||ahaavrN purakkhAyaM ihegaiyA sattA rukkhajoNiyA rukkhasaMbhavA rukkhavukamA tajjoNiyA tassaMbhavA taduvakamA kammovagA kammaniyANeNaM tatthavukamA rukkhajoNiesu rukkhesu mUlattAe kaMdattAe khaMdhattAe tayattAe sAlattAe pavAlattAe pattattAe pupphattAe phalattAe bIyattAe viuiMti, te jIvA tesiM rukkhajoNiyANaM rukkhANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAreMti puDhavIsarIraM AuteuvAuvaNassai0 NANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM sarIraM acittaM kuvaMti parividdhatthaM taM sarIragaM jAva sArUvikaDaM saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM rukkhajoNiyANaM mUlANaM kaMdANaM khaMdhANaM tayANaM sAlANaM pavAlANaM jAva bIyANaM sarIrA NANAvaNNA NANAgaMdhA jAvaNANAvihasarIrapuggalaviuviyA te jIvA kammovavannagA bhavaMtItimakkhAyaM // (sUtraM 46) // ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA rukkhajoNiyA rukkhasaMbhavA rukkhavukamA tajjoNiyA tassaMbhavA taduvakamA kammovavannagA kammaniyANeNaM tatthavukamA rukkhajoNiehiM rukkhehiM ajjhArohattAe viuddeti, te jIvA tesiM rukkhajoNiyANaM rukkhANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAreMti puDhavIsarIraM jAva sArUvikaDaM saMtaM, avarevi ya NaM tesiM rukkhajoNiyANaM ajjhAruhANaM sarIrA CReseeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeea For Private And Personal
Page #700
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAGkIyAvRttiH // 348 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarmandir NANAvannA jAvamakkhAyaM // (sUtraM 47) || ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA ajjhArohajoNiyA ajjhArohasaMbhavA jAva kammaniyANeNaM tatthavukkamA rukkhajoNiesu ajjhArohesu ajjhArohattAe viuti, te jIvA tesiM rukkhajoNiyANaM ajjhArohANaM siNehamAhAreMti, te jIvA puDhavIsarIraM jAva sArUvikaDaM saMtaM, avarevi yaNaM tesiM ajjhArohajoNiyANaM ajjhArohANaM sarIrA NANAvannA jAvamakkhAyaM // ( sUtraM 48 ) // ahAvaraM purakhAyaM itiyA sattA ajjhArohajoNiyA ajjhArohasaMbhavA jAva kammaniyANeNaM tatthavukkamA ajjhArohajoNiesu ajjhAMrohattAe vijayaMti, te jIvA tesiM ajjhArohajoNiyANaM ajjhArohANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAraMti puDhavisarIraM AusarIraM jAva sArUvikaDaM saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM ajjhArohajoNiyANaM ajjhArohANaM sarIrA NANAvannA jAvamakkhAyaM // (sUtraM 49 ) // ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA ajjhArohajoNiyA ajjhArohasaMbhavA jAva kammaniyANeNaM tatthavukkamA ajjhArohajoNiesu ajjhArohesu mUlattAe jAva bIyattAe viuti te jIvA tesiM ajjhArohajoNiyANaM ajjhArohANaM siNehamAhAreMti jAva avare'vi ya NaM tesiM ajjhArohajoNiyANaM mUlANaM jAva bIyANaM sarIrA NANAvannA jAvamakkhAyaM ||(suutrN50)| ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA puDha vijoNiyA puDhavisaMbhavA jAva NANAvihajoNiyA puDhavI taNasAe viuTTaMti, te jIvA tesiM NANAvihajoNiyANaM puDhavINaM siNehamAhAreMti jAva te jIvA kammovavannA bhavatItimakkhAyaM // (sUtraM 51) // evaM puDhabijoNiesu taNesu tattAe viuti For Private And Personal 3 AhAra parijJAyAM vRkSAdhi kAraH // 348 //
Page #701
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma r adhana Kendra www.kcharth.org a nmands Paekeeeeeeeeeeeeeeeeeee Acharya Shri Kailashag jAvamakkhAyaM // sUtraM 52 // evaM taNajoNiesu taNesu taNattAe viuddeti, taNajoNiyaM taNasarIraM ca AhAreMti jAvamakkhAyaM // evaM taNajoNiesu taNesu mUlattAe jAva bIyattAe viudghati te jIvA jAva evamakkhAyaM // evaM osahINavi cattAri AlAvagA // evaM hariyANavi cattAri AlAvagA // sUtraM 53 // ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA puDhavijoNiyA puDhavisaMbhavA jAva kammaniyANeNaM tatthavukkamA NANAvihajoNiyAsu puDhavIsu AyattAe vAyattAe kAyattAe kUhaNattAe kaMdukattAe ucehaNiyattAe nivehaNiyattAe sachattAe chattagattAe vAsANiyattAe kUrattAe viuddeti, te jIvA tesiM NANAvihajoNiyANaM puDhavINaM siNehamAhAreMti, tevi jIvA AhAreti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'viya gaMtesiM paDhavijoNiyANaM AyattANaM jAva karANaM sarIrA NANAvaNNA jAvamakkhAyaM, ego ceva AlAvago sesA tiNNi Natthi // ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA udagajoNiyA udgasaMbhavA jAva kammaniyANeNaM tatthavukamA NANAvihajoNiesu udaesa rukkhattAe viuddeti, te jIvA tesiM NANAvihajoNiyANaM udagANaM siNehamAhAreti, te jIvA AhAreMti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM udagajoNiyANaM rukkhANaM sarIrA NANAvaNNA jAvamakvAyaM / jahA puDhavijoNiyANaM rukkhANaM cattAri gamA ajjhAruhANavi taheva, taNANaM osahINaM hariyANaM cattAri AlAvagA bhANiyavA ekeke // ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA udgajoNiyA udgasaMbhavA jAva kammaNiyANeNaM tatthavukamANANAvihajoNiesu udaesu sUtrakR. 59 For Private And Personal
Page #702
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahar tadhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashaga mandir 3 AhAra parijJAdhya sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 349 // udagattAe avagattAe paNagattAe sevAlattAe kalaMbugattAe haDatAe. kaserugattAe kacchabhANiyattAe uppalattAe paumattAe kumuyattAe naliNattAe subhagattAe sogaMdhiyattAe poMDariyamahApoMDariyattAe sayapattattAe sahassapatsattAe evaM kalhArakoMkaNayattAe araviMdattAe tAmarasattAe bhisabhisamuNAlapukkhalattAe pukkhalacchibhagattAe viudaMti, te jIvA tersi NANAvihajoNiyANaM udagANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAreMti puDhavIsarIra jAva saMtaM, avare'viya NaM tesiMudagajoNiyANaM udgANaM jAva pukkhalacchibhagANaM sarIrA NANAvaNNA jAvamakkhAyaM, egoceva aalaavgo||suutrN 54 // ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA tesiM ceva puDhavIjoNiehiM rukkhehiM rukkhajoNiehiM rukkhehiM rukkhajoNiehiM mUlehiM jAva bIehiM rukkhajoNiehiM ajjhArohehiM ajjhArohajoNiehiM ajjhAruhehiM ajjhArohajoNiehiM mUlehiM jAva bIehiM puDhavijoNiehiM taNehiM taNajoNiehiM taNehiM taNajoNiehiM mUlehiM jAva bIehiM evaM osahIhivi tinni AlAvagA, evaM hariehivi tinni AlAvagA, puDhavijoNiehivi AehiM kAehiM jAva kUrehiM udgajoNiehiM rukkhehiM rukkhajoNiehiM rukkhehiM rukkhajoNiehiM mRlehiM jAva bIehiM evaM ajjhAruhehivi tiNNi taNehipi tiNNi AlAvagA, osahIhiMpi tiSiNa, hariehiMpitipiNa, udgajoNiehiM udaehiM avaehiM jAva pukkhalacchibhaehiM tasapANattAe viuddeti // te jIvA tesiM puDhavIjoNiyANaM udgajoNiyANaM rukkhajoNiyANaM ajjhArohajoNiyANaM taNajoNiyANaM osahIjoNiyANaM hariyajoNiyANaM rukkhANaM ajjhA TaTaTaTaTaTaaeeeeeeeee // 349 // For Private And Personal
Page #703
--------------------------------------------------------------------------
________________ X in Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir ruhANaM taNANaM osahINaM hariyANaM mUlANaM jAva bIyANaM AyANaM kAyANaM jAva kuravA(kUrA) NaM udgANaM avagANaM jAva pukkhalacchibhagANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAreMti puDhavIsarIraM jAva saMtaM, avare'vi yaNaM tesiM rukkhajoNiyANaM ajjhArohajoNiyANaM taNajoNiyANaM osahijoNiyANaM hariyajoNiyANaM mUlajoNiyANaM kaMdajoNiyANaM jAva bIyajoNiyANaM AyajoNiyANaM kAyajoNiyANaM jAva karajoNiyANaM udagajoNiyANaM avagajoNiyANaM jAva pukkhalacchibhagajoNiyANaM tasapANANaM sarIrA NANAvaNNA jAvamakkhAyaM // sUtraM 55 // sudharmasvAmI jambUsvAminamuddizyedamAha-tadyathA-zrutaM mayA''yuSmatA tu bhagavatedamAkhyAtaM, tadyathA-AhAraparizedamadhyayanaM, tasya cAyamarthaH-prAcyAdiSu dikSu 'sarvata' ityUrvAdho vidikSu ca 'savAvaMti'tti sarvasinnapi loke kSetre prajJApakabhAvadigAdhArabhUte'sin loke cakhAro 'bIjakAyA' bIjameva kAyo yeSAM te tathA, bIjaM vakSyamANaM, cakhAro 'bIjaprakArAH samutpattibhedA bhavanti, tadyathA-agre bIjaM yeSAmutpadyate te talatAlIsahakArAdayaH zAlyAdayo vA, yadivAgrANyevotpattau kAraNatAM pratipadyante theSAM koraNTAdInAM te agrabIjAH, tathA mUlabIjA ArdrakAdayaH, parvabIjAsvikSvAdayaH, skandhabIjAH sallakyAdayaH, nAgArjunIyAstu paThanti-"vaNassaikAiyANa paMcavihA bIjavakaMtI evamAhijai-taMjahA-aggamUlaporukkhaMdhabIyaruhA chaTThAvi egeMdiyA saMmucchimA bIyA jAyate" yathA dagdhavanasthalISu nAnAvidhAni haritAnyudbhavanti pabhinyo vAbhinavataDAgAdAviti / teSAM ca caturvidhAnAmapi vanaspatikAyAnAM yadyasya bIjam-utpattikAraNaM tadyathAbIjaM tena yathAbIjeneti, idamuktaM bhavati-zAlyaGkarasya For Private And Personal
Page #704
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mang aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar mandir sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH 3 AhAraparijJAdhya. // 350 // zAlibIjamutpattikAraNam , evamanyadapi draSTavyaM, 'yathAvakAzeneti yo yasthAvakAzaH yadyasyotpattisthAnamathavA bhUmyambukAlAkAzabIjasaMyogA yathAvakAze gRhyante teneti, tadevaM yathAbIjaM yathAvakAzena ca 'iha' asmin jagatyeke kecana saccA ye tathA-15 | vidhakarmodayAdvanaspatitpitsavaH, te hi vanaspatAvutpadyamAnA api pRthivIyonikA bhavanti, yathA teSAM vanaspatibIjaM kAraNamevamAdhAramantareNotpatterabhAvAtpRthivyapi zaivAlajambAlAderudakavaditi, tathA pRthivyAM saMbhavaH-sadA bhavanaM yeSAM vanaspatInAM te tathA, idamuktaM bhavati-na kevalaM te tadyonikAH tatsthitikAzceti, tathA pRthivyAmeva vividhamut-prAbalyena krama:-kramaNaM yeSAM te pRthivyukramAH, idamuktaM bhavati-pRthivyAmeva teSAmacaMkramaNalakSaNA vRddhirbhavati, evaM ca te tadyonikAstatsaMbhavAstavyukramA itye| tadanUdyAparaM vidhAtukAma Aha-'kammovagA ityAdi, te hi tathAvidhena vanaspatikAyasaMbhavena karmaNA preryamANAsteSveva vanaspatidhUpa-sAmIpyena tasyAmeva ca pRthivyAM gacchantIti karmopagA bhaNyante, te hi karmavazagA vanaspatikAyAdAgatya teSveva punarapi vanaspatitpadyante, na cAnyatroptA anyatra bhaviSyantIti, uktaM ca "kusumapuropte bIje mathurAyAM nAGkuraH samudbhavati / yatraiva tasya bIjaM tatraivotpadyate prsvH||1||" tathA te jIvAH karmanidAnena kAraNena samAkRSyamANAstatra-pRthivyAM vanaspatikAye vA vyukramAH samAgatAH santo nAnAvidhayonikAsu pRthivISvityanyeSAmapi SaNNAM kAyAnAmutpattisthAnabhUtAsu sacittAcittamizrAsu vA zvetakRSNAdirvaNatiktAdirasasurabhyAdigandhamRdukarkazAdisparzAdikavikalpahuprakArAsu bhUmiSu vRkSatayA vividhaM vartante vivartante, te ca tatrotpannAstAsAM pRthivInAM 'sneha' snigdhabhAvamAdadate, sa eva ca teSAmAhAra iti, na ca te pRthivIzarIramAhArayantaH ! pRthivyAH pIDAmutpAdayanti // evamakAyatejovAyuvanaspatInAmapyAyojyam , atra ca pIDAnutpAdane'yaM dRSTAntaH, tadyathA 202829202992292020200 // 350 // For Private And Personal
Page #705
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassa a nmandie | aNDodbhavAdyA jIvA mAturuSmaNA vivardhamAnA garbhasthA evodaragatamAhArayanto nAtIva pIDAmutpAdayanti, evamasAvapi vanaspatikAyikaH pRthivIsnehamAhArayannAtIya tasyAH pIDAmutpAdayati utpadyamAnaH, samutpannazca vRddhimupagato'sadRzavarNarasAdhupetakhAt bAdhA vidadhyAdapIti / evamapkAyasya bhaumasyAntarikSasya vA zarIramAhArayanti, tathA tejaso bhasAdikaM zarIramAdadati, evaM vAyvAderapIti | draSTavyaM, kiMbahunoktena, nAnAvidhAnAM trasasthAvarANAM prANinAM yaccharIraM tatte samutpadyamAnAH 'acitta'miti khakAyenAvaSTabhya prAsukIkurvanti, yadivA parividhvastaM pRthivIkAyAdizarIraM kiJcittAsukaM kiJcitparitApitaM kurvanti, te vanaspatijIvA eteSAM | prathivIkAyAdInAM taccharIraM 'pUrvamAhArita'miti taireva pRthivIkAyAdibhirutpattisamaye AhAritamAsIta-khakAyakhena pariNAmitamAsIta tadadhunA'pi vanaspatijIvastatrotpadyamAna utpanno vA khacA-sparzanAhArayati, AhArya ca skhakAyakhena vipariNAmayati, vipariNAmitaM ca taccharIraM skhakAyena saha svarUpatAM nItaM sattanmayatAM pratipadyate, aparANyapi zarIrANi mUlazAkhApratizAkhApatrapuSpaphalAdIni teSAM pRthivIyonikAnAM vRkSANAM nAnAvarNAni, tathAhi-skandhasyAnyathAbhUto varNo mUlasya cAnyAdRza iti, evaM | yAvannAnAvidhazarIrapudgala vikurvitAste bhavantIti, tathAhi-nAnArasavIyavipAkA nAnAvidhapudgalopacayAtsurUpakurUpasaMsthAnAH tathA dRDhAlpasaMhananAH kRzasthUlaskandhAzca bhavantItyevamAdikAni nAnAvidhasvarUpANi zarIrANi vikurvantIti sthitaM / keSAMcicchAkyAdInAM vanaspatyAdyAH sthAvarA jIvA eva na bhavantItyatastatpratiSedhArthamAha-'te jIvA' ityAdi, 'te' vanaspatiSUtpannA jIvA nAjIvAH, upayogalakSaNakhAjIvAnAM, tathAhi teSAmapyAzrayotsarpaNAdikayA kriyayopayogo lakSyate, tathA viziSTAhAropacayApacayAbhyAM zarIropacayApacayasadbhAvAdarbhakavat jIvAH sthAvarAH tathA chinnaprarohaNAtsvApAtsarvakhagapaharaNe maraNAdityevamAdayo hetabo For Private And Personal
Page #706
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahar a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga n mandir makatA|| draSTavyAH, yadatra kaizcitspaSTe'pi vanaspatInAM caitanye'siddhAnakAntikakhAdikamuktaM khadarzanAnurAgAt tadapakarNanIyaM, nahi || AhAra2zrutaska- samyagArhatamatAbhijJo'siddhaviruddhAnekAntikopanyAsena vyAmohyate, sarvasya kathaJcidabhyupagatakhAtpratiSiddhakhAcceti / te ca jIvA- 18 parijJAdhya. ndhe zIlA- statra vanaspatiSu tathAvidhena karmaNA upapannagAH, taccedam-ekendriyajAtisthAvaranAmavanaspatiyogyAyuSkAdikamiti, tatkarmodayena vIyAvRttiH tatrotpannA ityucyante na punaH kAlezvarAdinA tatrotpAdyante ityevamAkhyAtaM tIrthakarAdibhiriti / evaM tAvatpRthivIyonikA vRkSA | abhihitAH / / sAmprataM tadyonikeSveva vanaspatiSu apare samutpadyanta ityetaddarzayitumAha-sudharmakhAmI shissyoddeshenedmaah-athaap||351|| rametadAkhyAtaM purA tIrthakareNa yadivA tasyaiva vanaspateH punaraparaM vakSyamANamAkhyAtaM, tadyathA-'iha' asin jagatyeke kecana tathA|vidhakarmodayavartinaH 'sattvAH' prANino vRkSA eva yoniH-utpattisthAnamAzrayo yeSAM te vRkSayonikAH, iha ca yatpRthivIyonikeSu | vRkSeSvabhihitaM tadeteSvapi vRkSayonikeSu vanaspatiSu tadupacayakartR sarvamAyojyaM yAvadAkhyAtamiti // sAmprataM vanaspatyavayavAnadhikRtyA''ha-athAparametadAkhyAtaM (yadAkhyAtaM) taddarzayati-'iha' asin jagatyeke na sarve tathAvidhakarmodayavartino vRkSayonikAH sattvA bhavanti tadavayavAzritAzca pare vanaspatirUpA eva prANino bhavanti, tathA yo hyeko vanaspatijIvaH sarvavRkSAvayavavyApI bhavati, / tasya cApare tadavayaveSu mUlakandaskandhakhakzAkhApravAlapatrapuSpaphalabIjabhUteSu dazaSu sthAneSu jIvAH samutpadyante, te ca tatrotpadyamAnA vRkSayonikA vRkSodbhavA vRkSavyutkramAzcocyante iti, zeSaM pUrvavat , iha ca prAkcaturvidhArthapratipAdakAni sUtrANyabhihitAni, // 351 // tadyathA-vanaspatayaH pRthivyAzritA bhavantItyekaM 1, taccharIraM akAyAdizarIraM vA''hArayantIti dvitIyaM 2, tathA vivRddhAstadAhAritaM zarIramacittaM vidhvastaM ca kRkhA''tmasAtkurvantIti tRtIyaM 3, anyAnyapi teSAM pRthivIyonikAnAM vanaspatInAM zarIrANi Seceaseeeee For Private And Personal
Page #707
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir see Eeeeeeeeeeeeeee malakandaskandhAdIni nAnAvarNAni bhavantIti caturthe 4, evamatrApi vanaspatiyonikAnAM vanaspatInAmevaMvidhArthapratipAdakAni catuHprakArANi sUtrANi draSTavyAnIti yAvatte jIvA vanaspatyavayavamUlakandaskandhAdirUpAH karmopapannagA bhavantyevamAkhyAtama // sAmprataM vRkSoparyutpannAn vRkSAnAzrityAha-athAparametatpurA'khyAtaM yadvakSyamANamihaike sattvA vRkSayonikA bhavanti, tatra ye ve pRthivIyonikA vRkSAsteSveva pratipradezatayA ye'pare samutpadyante tasyaikasya vanaspatermUlArambhakasyopacayakAriNaste vRkSayonikA ityabhidhIyante, yadivA ye te mUlakandaskandhazAkhAprazAkhAdikAH pUrvoktadazasthAnavartinasta evamabhidhIyante, teSu ca vRkSayonikeSu Su karmopAdAnaniSpAditeSu uparyupari adhyArohantItyadhyAruhAH-vRkSoparijAtA vRkSA ityabhidhIyante, te ca vlliivRkssaabhidhaanaaH| kAmavRkSAbhidhAnA vA draSTavyAH, tadbhAve cApare vanaspatikAyAH samutpadyante vRkSayonikeSu vanaspatiSviti, ihApi prAgvaccakhAri sUtrANi draSTavyAni, tadyathA-vRkSayonikeSu vRkSeSvapare'dhyAruhAH samutpadyante, te ca tatrotpannAH skhayonibhUtaM vanaspatizarIramAhAra| yanti, tathA pRthivyaptejovAyavAdInAM ca zarIrakamAhArayanti, tathA taccharIramAhAritaM sadacittaM vidhvastaM vipariNAmitamAtmasAtkRtaM khakAyAvayavatayA vyavasthApayanti, aparANi ca teSAmadhyAruhANAM nAnAvidharUparasagandhasparzopetAni nAnAsaMsthAnAni zarIrANi bhavanti, te jIvAstatra svakRtakarmopapannA bhavantItyetadAkhyAtamiti prathamaM sUtram, dvitIyaM khidam-athAparaM purA''khyAtaM | ye te prAgvRkSayonikeSu vRkSeSu adhyAruhAH pratipAditAsteSvevopari pratipradezopacayakartAro'dhyAruhavanaspatilenopapadyante, te ca jIvA adhyAruhapradezeSUtpannA adhyAruhajIvAsteSAM skhayonibhUtAni zarIrANyAhArayanti, tatrAparANyapi pRthivyAdIni zarIrANi AhArayanti aparANi cAdhyAruhasaMbhavAnAmadhyAruhajIvAnAM nAnAvidhavarNakAdikAni zarIrANi bhavantItyevamAkhyAtam , tRtIyaM khidam For Private And Personal
Page #708
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Pradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga l anmandir satrakatAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 352 // seeeeeeeeeeeeeeeeee athAparaM purAkhyAtaM, tadyathA-ihaike sattvA adhyAruhasaMbhaveSvadhyAruheSvadhyAruhalenotpadyante, ye caivamutpadyante te'dhyAruhayo-12 3AhAranikAnAmadhyAruhANAM yAni zarIrANi tAni AhArayanti, dvitIyasUtre vRkSayonikAnAmadhyAruhANAM yAni zarIrANi tAnyapare parijJAdhya. adhyAruhajIvA AhArayanti, tRtIye sadhyAruhayonikAnAmadhyAruhajIvAnAM zarIrANi draSTavyAnIti vizeSaH, idaM tu caturthakaM, tadyathA-athAparamidamAkhyAtaM, tadyathA-ihaike sattvA adhyAruhayonikeSvadhyAruheSu mUlakandaskandhalakzAkhApravAlapatrapuSpaphalabIjabhAvanotpadyante, te ca tathAvidhakarmopagA bhavantItyetadAkhyAtamiti, zeSaM tadeveti // sAmprataM vRkSavyatiriktaM zeSaM vanaspa(granthAgraM 10500)tikAyamAzrityAha-athAparamidamAkhyAtaM yaduttaratra vakSyate, tadyathA-ihaike sattvAH pRthivIyonikAH pRthivIsaMbhavAH pRthivIvyutkramA ityAdayo yathA vRkSeSu cakhAra AlApakA evaM tRNAnyapyAzritya draSTavyAH, te cAmI-nAnAvidhAsu | pRthivIyoniSu tRNalenotpadyante pRthivIzarIraM cAhArayanti dvitIyaM tu pRthavIyonikeSu tRNeghRtpadyante tRNazarIraM cAhArayantIti | tRtIyaM tu tRNayonikeSu tRNeghRtpadyante tRNayonikatRNazarIraM cAhArayantIti caturthaM tRNayonikeSu tRNAvayaveSu mUlAdiSu dazaprakA-18 reghRtpadyante tRNazarIraM cAhArayanti, ityevaM yAvadAkhyAtamiti / evamauSadhyAzrayAzcakhAra AlApakA bhaNanIyAH, navaramoSadhigrahaNaM / kartavyam / evaM haritAzrayAzcakhAra AlApakA bhaNanIyAH / kuhaNeSu leka evAlApako draSTavyaH, tadyonikAnAmapareSAmabhAvAditi / |bhAvaH / iha cAmI vanaspativizeSA lokavyavahArato'nugantavyAH prajJApanAto vA'vaseyA iti / atra ca sarveSAmeva pRthivIyonika ||352 // khAtpRthivIsamAzrayakhenAbhihitAH / iha ca sthAvarANAM vanaspatereva praspaSTacaitanyalakSaNakhAttasyaiva prAka pradarzitaM caitanyam, sAmpra| tamapkAyayonikasya vanaspateH svarUpaM darzayitumAha-athAnantarametadvakSyamANamAkhyAtaM, tadyathA-ihaike sattvAstathAvidhakarmodayAdu For Private And Personal
Page #709
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga n mandir peo29088888888888 dakaM yoniH-utpattisthAnaM yeSAM te tathA, tathodake saMbhavo yeSAM te tathA, yAvatkarmanidAnena saMdAnitAstadupakramA bhavantIti / | te ca tatkarmavazagA nAnAvidhayoniSUdakeSu vRkSavena vyutkrAmanti-utpadyante / ye ca jIvA udakayonikA vRkSalenotpannAste taccharI| ram-udakazarIramAhArayanti, na kevalaM tadevAnyadapi pRthivIkAyAdizarIramAhArayantIti / zeSaM pUrvavat neyaM / yathA pRthivIyonikAnAM vRkSANAM cakhAra AlApakA evamudakayonikAnAmapi vRkSANAM bhavantItyevaM draSTavyaM, tadutpannAnAM tvaparavikalpAbhAvA| deka evAlApako bhavati, eteSAM hi udakAkRtInAM vanaspatikAyAnAM tathA avakapanakazavalAdInAmaparasya prAgutasya vikalpa-| sthAbhAvAditi / ete ca udakAzrayA vanaspativizeSAH kalambukAhaDAdayo lokavyavahArato'vaseyA iti // sAmpratamanyena prakAreNa vanaspatyAzrayamAlApakatrayaM darzayitumAha-tadyathA-pRthivIyonikaivRkSavRkSayonikaivRkSastathA vRkSayonikairmUlAdibhiriti, evaM vRkSayonikairadhyAruhaistathA'dhyAruhayonikairadhyAruhastathAdhyAruyonikairmUlAdibhiriti / evamanye'pi tRNAdayo drssttvyaaH| evamudaka| yonikeSvapi vRkSeSu yojanIyaM // tadevaM pRthivIyonikavanaspaterudakayonikavanaspatezca bhedAnupadAdhunA tadanuvAdenopasaMjighRkSurAha-'te jIvA'ityAdi, te vanaspatitpannA jIvAH pRthivIyonikAnAM tathodekavRkSAdhyAruhatRNauSadhiharitayonikAnAM vRkSANAM yAvatslehamAhArayantItyetadAkhyAtamiti, tathA sAnAM prANinAM zarIramAhArayantyetadavasAne draSTavyamiti / tadevaM vanaspatikAyikAnAM supratipAdyacaitanyAnAM svarUpamabhihitaM, zeSAH pRthvIkAyAdayazcavAra ekendriyA uttaratra pratipAdayiSyante, sAmprataM trasakAyasyAvasaraH, sa ca nArakatiryamanuSyadevabhedabhinnaH, tatra nArakA apratyakSatvenAnumAnagrAhyAH-(tathAhi) dusskRtkrmphlbhujH| 1 evamanyeSvapi tRNAdiyonikeSvapi vRkSeSu yojanIyaM, tadevaM pra. 2 tathodakAnAM vRkSA0 pra0 / For Private And Personal
Page #710
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shi Kailashsa h armant 3 AhAraparijJAdhya. sUtrakRtAGge kecana saMtItyevaM te grAhyAH / tadAhAro'pyekAntenAzubhapudgalanivartita ojasA na prakSepeNeti / devA apyadhunA bAhulyenAnumAna2 zrutaska-18 | gamyA eva, teSAmapyAhAra: zubha ekAntenaujonivartito na prakSepakRta iti, sa cAbhoganivartito'nAbhogakRtazca, tatrAnAbhogakRtaH ndhe zIlA pratisamayabhAvI AbhogakRtazca jaghanyena caturthabhaktakRta utkRSTatastu trayastriMzadvarSasahasraniSpAdita iti / zeSAstu tiryamanuSyAH, kIyAvRttiH teSAM ca madhye manuSyANAmabhyahitakhAttAneva praagdrshyitumaah||353|| ahAvaraM purakkhAyaM NANAvihANaM maNussANaM taMjahA-kammabhUmagANaM akammabhUmagANaM aMtaradIvagANaM AriyANaM milakakhuyANaM, tesiM ca NaM ahAbIeNaM ahAvagAseNaM itthIe purisassa ya kammakaDAe joNie ettha NaM mehuNavattiyAe [va] NAmaM saMjoge samuppajjai, te duhaovi siNehaM saMciNaMti, tattha NaM jIvA itthittAe purisattAe NapuMsagattAe viuTuMti, te jIvA mAouyaM piusukaM taM tadubhayaM saMsarTa kalusaM kivisaM taM paDhamattAe AhAramAhAreMti, tato pacchA jaM se mAyA NANAvihAo rasavihIo AhAramAhAreti tato egadeseNaM oyamAhAreMti, ANuputreNa vuDDA palipAgamaNupavanA tato kAyAto abhinivadRmANA itthi vegayA jaNayaMti purisaM vegayA jaNayaMti NapuMsagaM vegayA jaNayaMti, te jIvA DaharA samANA mAukkhIraM sappiM AhAreMti, ANupuveNaM vuDDA oyaNaM kummAsaM tasathAvare ya pANe, te jIvA AhAreti puDha1 srvessvaadshessvsti pATha eSaH, tathApi TIppaNIto'ntaHpraviSTa iti jnyaayte| 2 lomAhAro'pyatraujastayA vivakSitastena kevalaH prakSepaH pratiSiddhaH / // 353 // For Private And Personal
Page #711
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mane Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir eeeeeeeeeeeeeeeed visarIraM jAva sArUvikaDaM saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM NANAvihANaM maNussagANaM kammabhUmagANaM akammabhamagANaM aMtaraddIvagANaM AriyANaM milakkhUNaM sarIrA NANAvaNNA bhavaMtItimakkhAyaM // sUtraM 56 // athAnantarametat 'purA' pUrvamAkhyAtaM, tadyathA-AryANAmanAryANAM ca karmabhUmijAkarmabhUmijAdInAM manuSyANAM nAnAvidhayonikAnAM svarUpaM vakSyamANanItyA samAkhyAtaM, teSAM ca strIpuMnapuMsakabhedabhinnAnAM 'yathAbIjeneti yadyasya bIjaM, tatra striyAH saMbandhi zoNitaM puruSasya zukra etadubhayamapyavidhvastaM, zukrAdhikaM satpuruSasya zoNitAdhikaM striyAstatsamatA napuMsakasya kAraNatAM pratipadyate, tathA 'yathAvakAzeneti yo yasyAvakAzo mAturudarakukSyAdikaH, tatrApi kila vAmA striyo dakSiNA kukSiH puruSakhobhayAzritaH SaNDha iti / atra cAvidhvastA yoniravidhvastaM bIjamiti cakhAro bhaGgAH, tatrApyAdya eva bhaGgaka utpatteravakAzo na zeSeSu triSviti / atra ca strIpuMsayorvedodaye sati pUrvakarmanivartitAyAM yonau 'maithunapratyayiko'ratAbhilASodayajanito'gnikAraNayoraraNikASThayoriva saMyogaH samutpadyate, tatsaMyoge ca tacchukrazoNite samupAdAya tatrotpitsavo jantavastaijasakANAbhyAM zarIrAbhyAM karmarajjusaMdAnitAstatrotpadyante / te ca prathamamubhayorapi snehamAcinvantyavidhvastAyAM yonau satyAmiti, vidhvasyate tu yoniH paJcapazvAzikA (yadA) nArI saptasaptatikaH pumAn iti, tathA dvAdaza muhUtAni yAvacchukrazoNite avidhvastayonike bhavataH tata Urdhva dhvaMsamupagacchata iti / tatra ca jIvA ubhayorapi snehamAhArya svakarmavipAkena yathAvaM strIpunapuMsakabhAvena 'viudaMti'tti vartante samutpadyanta itiyAvat , taduttarakAlaM ca strIkukSau praviSTAH santaH striyA''hAritasyAhArasya niryAsaM snehamAdadati, tatsnehena ca teSAM jantUnAM kramopacayAd anena krameNa niSpattirupajAyate-'sattAhaM kalalaM hoi, sattAhaM hoi bubbuyaM' ityAdi / tadevamanena krameNa tadekadezena vA mAturAhAramojasA mizreNa vA lomabhirvA''nupUryeNAhArayanti 'yathAkramam AnupUryeNa vRddhimupAgatAH santo Eacoeaeeeeeeeeeeeeeeeeeeee 18 samutpadyanta itiyAvatInaca jIvA ubhayorapi snehamAza muhatoni yAvacchukrazoNitamAmati, vidhvaste tu yoniH pacapa-18 For Private And Personal
Page #712
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga n mandir 3AhAra parijJAdhya. sUtrakRtAGge garbhaparipAka' garbhaniSpattimanuprapannAstato mAtuH kAyAdabhinivartamAnAH pRthagbhavantaH santastadyonernirgacchanti / te ca tathAvidha2 zrutaska- karmodayAdAtmanaH strIbhAvamapyekadA 'janayanti' utpAdayantyapare kecana puMbhA napuMsakamAvaM ca, idamuktaM bhavati-strIpuMnapuMsa- ndhe zIlA- kabhAvaH prANinAM svakRtakarmanivartito bhavati, na punaryo yAdRgiha bhave so'muSminnapi tAdRgeveti, te ca tadaharjAtavAlakAH santaH kIyAvRttiH / pUrvabhavAbhyAsAdAhArAbhilASiNo mAtuH stanastanyamAhArayanti, tadAhAreNa cAnupUryeNa ca vRddhAstaduttarakAlaM nvniitddhyodnaa||354|| | dikaM yAvatkulmASAn bhuJjate, tathA''hArakhenopagatAMstrasAn sthAvarAMzca prANinaste jIvA AhArayanti, tathA nAnAvidhapRthivIzarIraM lavaNAdikaM sacetanamacetanaM vA''hArayanti, taccAhAritamAtmasAtkRtaM sArUpyamApAditaM sat 'rasAsRnAMsamedo'sthimajjAzukrANi dhAtava' iti saptadhA vyavasthApayanti, aparANyapi teSAM nAnAvidhamanuSyANAM zarIrANi nAnAvarNAnyAvirbhavanti, te ca tadyonikakhAttadAdhArabhUtAni nAnAvarNAni zarIrANyAhArayantItyevamAkhyAtamiti / evaM tAvadgarbhavyukrAntijamanuSyAH pratipAditAH, tadanantaraM saMmUrchanajAnAmavasaraH, tAMzcottaratra pratipAdayiSyAmi, sAmprataM tiryagyonikAH, tatrApi jalacarAnuddizyAha ahAvaraM purakkhAyaM NANAvihANaM jalacarANaM paMciMdiyatirikkhajoNiyANaM, taMjahA-macchANaM jAva suMsumArANaM, tesiM ca NaM ahAbIeNaM ahAvagAseNaM itthIe purisassa ya kammakaDA taheva jAva tato egadeseNaM oyamAhAreMti, ANuputveNaM vuDDA palipAgamaNupavannA tato kAyAo abhinivadRmANA aMDaM vegayA jaNayaMti poyaM vegayA jaNayaMti, se aMDe unbhinjamANe itthiM vegayA jaNayaMti purisaM vegayA jaNayaMti napuMsagaM vegayA jaNayaMti, te jIvA DaharA samANA AusiNehamAhAreti ANuputreNaM vuDDA vaNassatikAyaM tasathA // 354 // For Private And Personal
Page #713
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatirth.org mandir Acharya Shri Kailashsagar vare ya pANe, te jIvA AhAreMti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM NANAvihANaM jalacarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM macchANaM susumArANaM sarIrA NANAvaNNA jAvamakkhAyaM ||ahaavrN purakkhAyaM NANAvihANaM cauppayathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM, taMjahA-egakhurANaM dukhurANaM gaMDIpadANaM saNapphayANaM, tesiM ca NaM ahAbIeNaM ahAvagAseNaM itthipurisassa ya kamma jAva mehuNavattie NAmaM saMjoge samuppajjai, te duhao siNehaM saMciNaMti, tattha NaM jIvA itthittAe purisattAe jAva viudRti, te jIvA mAouyaM piusukkaM evaM jahA maNussANaM ithipi vegayA jaNayaMti purisaMpi napuMsagaMpi, te jIvA DaharA samANA mAukkhIraM sappiM AhAreMti ANuputreNaM vuDDA vaNassaikAyaM tasathAvare ya pANe, te jIvA AhAreti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM NANAvihANaM cauppayathalayarapaMceMdiyatirikkhajoNiyANaM ega khurANaM jAva saNapphayANaM sarIrA NANAvaNNA jAvamakkhAyaM // ahAvaraM purakkhAyaM NANAvihANaM uraparisappathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM, taMjahA-ahINaM ayagarANaM AsAliyANaM mahoragANaM, tesiM ca NaM ahAvIeNaM ahAvagAseNaM itthIe purisa jAva ettha NaM mehuNe evaM taM ceva, nANattaM aMDaM vegaiyA jaNayaMti poyaM vegaiyA jaNayaMti, se aMDe unbhijjamANe itthiM vegaiyA jaNayaMti purisaMpi NapuMsagaMpi, te jIvA DaharA samANA vAukAyamAhAreMti ANupuveNaM vuDDA vaNassaikAyaM tasathAvarapANe, te jIvA AhAreMti puDha For Private And Personal
Page #714
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavis adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar mandir 3AhAra | parijJAdhya sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 355 // visarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM NANAvihANaM uraparisappathalayarapaMciMdiyatirikkha0 ahINaM jAva mahoragANaM sarIrA NANAvaNNA NANAgaMdhA jAvamakkhAyaM // ahAvaraM purakkhAyaM NANAvihANaM bhuyaparisappathalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM, taMjahA-gohANaM naulANaM sihANaM saraDANaM sallANaM saravANaM kharANaM gharakoiliyANaM vissaMbharANaM musagANaM maMgusANaM payalAiyANaM birAliyANaM johANaM cauppAiyANaM, tesiM ca NaM ahAvIeNaM ahAvagAseNaM itthIe purisassa ya jahA uraparisappANaM tahA bhANiyavaM jAva sArUvikaDaM saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM NANAvihANaM bhuyaparisappapaMciMdiyathalayaratirikkhANaM taM0 gohANaM jAvamakkhAyaM // ahAvaraM purakkhAyaM NANAvihANaM jalacarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM, taMjahAcammapakkhINaM lomapakkhINaM samuggapakkhINaM vitatapakkhINaM tesiM ca NaM ahAbIeNaM ahAvagAseNaM itthIe jahA uraparisappANaM, nANattaM te jIvA DaharA samANA mAugAttasiNehamAhAreMti ANupuveNaM vuDDA vaNassatikAyaM tasathAvare ya pANe, te jIvA AhAraiti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tersi NANAvihANaM khahacarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM cammapakkhINaM jAvamakkhAyaM ( sUtraM 57 ) // athAnantarametadvakSyamANaM pUrvamAkhyAtaM, tadyathA-nAnAvidhajalacarapaJcendriyatiryagyonikAnAM saMbandhinaH kAMzcitsvanAmagrAhamAha, tadyathA-'macchANaM jAva suMsumArANa'mityAdi, teSAM matsyakacchapamakaragrAhasusumArAdInAM yathAbIjena-yasya yathA yabIjaM yathAbIjaM tena tathA yathAvakAzena-yo yasyodarAdAvavakAzastena striyAH puruSasya ca svakarmanivartitAyAM yonAvutpadyante / te ca tatrAbhivyaktA mAtu // 355|| For Private And Personal
Page #715
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagars mandir rAhAreNa vRddhimupagatAH strIpuMnapuMsakAnAmanyatamatvenotpadyante, te ca jIvA jalacarA garbhAdvayutkrAntAH santastadanantaraM yAvad 'Dahara 'tti laghavastAvadaprasneham - apkAyamevAhArayanti AnupUrvyeNa ca vRddhAH santo vanaspatikArya tathA'parAMzca trasAn | sthAvarAMzcAhArayanti yAvatpazcedriyAna pyAhArayanti tathA coktam - " asti matsyastimirnAma, zatayojanavistaraH / timiGgila| gilo'pyasti, tadvilospyasti rAghava ! // 1 // " tathA te jIvAH pRthivIzarIraM - kardamakharUpaM krameNa vRddhimupagatAH santa AhArayanti, taccAhAritaM satsamAnarUpIkRtamAtmasAtpariNAmayanti, zeSaM sugamaM yAvatkarmopagatA bhavantItyevamAkhyAtam | sAmprataM | sthalacarAnuddizyAha- 'ahAvara 'mityAdi, athAparametadAkhyAtaM nAnAvidhAnAM catuSpadAnAM tadyathA - ekakhurANAmityazvakharAdInAM | tathA dvikhurANAM - gomahiSyAdInAM tathA gaNDIpadAnAM - hastigaNDakAdInAM tathA sanakhapadAnAM - siMhavyAghrAdInAM yathAvIjena yathAva| kAzena sakalaparyAptimavApyotpadyante te cotpannAH santastadanantaraM mAtuH stanyamAhArayantIti, krameNa ca vRddhimupagatAH santo'pareSAmapi zarIramAhArayantIti zeSaM sugamaM yAvatkarmopagatA bhavantIti // sAmpratamuraH parisarpAnuddizyAha- 'nAnAvidhAnAM' bahuprakArANAmurasA ye prasarpanti teSAM tadyathA - ahInAmajagarANAmAzAlikAnAM mahoragANAM yathAbIjavena yathAvakAzena cotpacyA 'NDajakhena | potajakhena vA garbhAnnirgacchantIti / te ca nirgatA mAturUSmANaM vAyuM cAhArayanti teSAM ca jAtipratyayena tenaivAhAreNa kSIrAdineva vRddhirupajAyate, zeSaM sugamaM yAvadAkhyAtamiti / sAmprataM bhujaparisarpAnuddizyAha - nAnAvidhAnAM bhujAbhyAM ye parisarpanti teSAM tadyathA - godhAnakulAdInAM svakarmopAttena yathAvIjena yathAvakAzena cotpattirbhavati, te cANDajakhena potajakhena cotpannAstadanantaraM mAturUSmaNA vAyunA cA''hAritena vRddhimupayAnti, zeSaM sugamaM yAvadAkhyAtamiti / sAmprataM khacarAnuddizyAha- nAnAvidhAnAM For Private And Personal
Page #716
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav P radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar mandir sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 356 // khecarANAmutpattirevaM draSTavyA-tadyathA-carmapakSiNAM-carmakITavalgulIprabhRtInAM tathA lomapakSiNAM-sArasarAjahaMsakAkAkAdInAM tathA / 3 AhArasamudgapakSivitatapakSiNAM bahidvIpavartinAmeteSAM yathAbIjena yathAvakAzena cotpannAnAmAhArakriyaivamupajAyate, tadyathA-sA pakSiNI 2 parijJAdhya. tadaNDakaM svapakSAbhyAmAvRtya tAvattiSThati yAvattadaNDakaM taduSmaNAhAritena vRddhimupagataM sat kalalAvasthAM parityajya caJcAdikAnavayavAna parisamApayya bhedamupayAti, taduttarakAlamapi mAtropanItenAhAreNa vRddhimupayAti, zeSaM prAgvat // vyAkhyAtAH paJcendriyA manuSyAstiryazcazca, teSAM cAhAro dvedhA-Abhoganivartito'nAbhoganirvartitazca, tatrAnAbhoganivartitaH pratikSaNabhAvI Abhoganirvartitastu | yathAkhaM kSudvedanIyodayabhAvIti / sAmprataM vikalendriyAnuddizyAha ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA NANAvihajoNiyANANAvihasaMbhavA NANAvihavukamA tajjoNiyA tassaMbhavA taduvakkamA kammovagA kammaNiyANeNaM tatthavukamA NANAvihANaM tasathAvarANaM poggalANaM sarIresu vA sacittesu vA acittesu vA aNusUyattAe viuddeti, te jIvA tesiMNANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhArati puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tersi tasathAvarajoNiyANaM aNusUyagANaM sarIrA NANAvaNNA jAvamakkhAyaM // evaM durUvasaMbhavattAe // evaM khuradugattAe // (sUtraM 58) // 356 // athAnantarametadAkhyAtaM 'iha' asin saMsAre eke kecana tathAvidhakarmodayavartinaH 'sattvAH ' prANino nAnAvidhayonikAH ! karmanidAnena-khakRtakarmaNopAdAnabhUtena tatrotpattisthAne 'upakramya' Agatya nAnAvidhanasasthAvarANAM zarIreSu sacitteSu acitteSu / For Private And Personal
Page #717
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yamandir vA 'aNusUyattAe'tti aparazarIrAzritatayA paranizrayA vivartante samutpadyante itiyAvat, te ca jIvA vikalendriyAH sacitteSu / manuSyAdizarIreSu yUkAlikSAdikatvenotpadyante,tathA tatparibhujyamAneSu maJcakAdiSvacitteSu matkuNatvenAvirbhavanti, tathA'cittIbhUteSu | manuSyAdizarIrakeSu vikalendriyazarIreSu vA te jIvA anusyUtatvena-paranizrayA kRmyAditvenotpadyante, apare tu sacitte tejAkAyAdau mUSikAditvenotpadyante, yatra cAgnistatra vAyurityatastadudbhavA api draSTavyAH, tathA pRthivImanuzritya kunthupipIlikAdayo varSAdAvRSmaNA saMkhedajA jAyante, tathodake pUtarakADollaNakabhramarikAchedanakAdayaH samutpadyante, tathA vanaspatikAye panakabhramarAdayo jAyante / tadevaM te jIvAstAni skhayonizarIrANyAhArayanti ityevamAkhyAtamiti // sAmprataM paJcendriyamaMtrapurIpodbhavAnasumataH pratipAdayitumAha-'eva'miti pUrvoktaparAmarzaH, yathA sacicAcittazarIranizrayA vikalendriyAH samutpadyante tathA tatsaMbhaveSu matrapurI vAntAdiSu apare jantavo duSTaM virUpaM rUpaM yeSAM kumyAdInAM te durUpAstatsaMbhavatvena-tadbhAvanotpadyante, te ca tatra viSThAdau dehAnirgate'nirgata vA samutpadyamAnA utpannAzca tadeva viSThAdikaM svayonibhUtamAhArayanti, zeSaM prAgvat // sAmprataM sacittazarIrAzrayAn / jantUn pratipAdayitumAha-evaM miti, yathA mUtrapurISAdAvutpAdastathA tiyekzarIreSu 'khuradugattAe'tti carmakITatayA samutpa dhante, idamuktaM bhavati-jIvatAmeva gomahiSyAdInAM carmaNo'ntaH prANinaH saMmRccharyante, te ca tanmAMsacamaNI bhakSayanti, bhakSayasantazcarmaNo vivarANi vidadhati, galacchoNiteSu vivareSu tiSThantastadeva zoNitamAhArayanti, tathA acittagavAdizarIre'pi, tathA | sacittAcittavanaspatizarIre'pi ghuNakITakAH saMmRcchayante, te ca tatra saMmUrcchantastaccharIramAhArayantIti // sAmpratamapUkAyaM pratipi| pAdayiSustatkAraNabhUtavAtapratipAdanapUrvakaM pratipAdayatItyAha Peeroeneweseeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #718
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra sUtrakRtAGge 2 zrutaska ndhe zIlAGkIyAvRttiH // 357 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaanmandir ahAvaraM purakhAyaM ihegatiyA sattA NANAvihajoNiyA jAva kammaNiyANeNaM tatthabukamA NANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM sarIresu sacittesu vA acittesu vA taM sarIragaM vAyasaMsiddhaM vA vAyasaMgahiyaM vA vAyapariggahiyaM uDavA uDDabhAgI bhavati ahevAesa ahebhAgI bhavati tiriyavAesa tiriyabhAgI bhavati, taMjA - osA himae mahiyA karae harataNue suddhodae, te jIvA tesiM NANAvihANaM tasadhAvarANaM pANANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAreMti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM tasathAvarajoNiyANaM osANaM jAva suddhodagANaM sarIrA NANAvaNNA jAvamakkhAyaM // ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA udgajoNiyA udgasaMbhavA jAva kammaNiyANeNaM tatthavukamA tasathAvarajoNiesa udaesa udgatA viuti, te jIvA tesiM tasathAvarajoNiyANaM udagANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAreMti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM tasathAvarajoNiyANaM udagANaM sarIrA NANAvaNNA jAvamakkhAyaM // ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA udagajoNiyANaM jAva kammaniyANeNaM tatthavukamA udagajoNie udare udagattAe vijayaMti te jIvA tesiM udgajoNiyANaM udagANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAreMti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM udgajoNiyANaM udagANaM sarIrA NANAvannA jAvamakkhAyaM // ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA udgajoNiyANaM jAva kammaniyANaM tatthavukamA udgajoNiesa udayasu tasapANastAe biuti, te jIvA tesiM udagajoNiyANaM For Private And Personal 3 AhAraparijJAdhya. 1357 //
Page #719
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir udagANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhAreMti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM udgajoNiyANaM tasapANANaM sarIrA NANAvaNNA jAvamakkhAyaM // (sUtraM 59) athAnantarametadvakSyamANaM 'purA' pUrvamAkhyAtaM, 'iha' asin jagatyeke savAstathAvidhakarmodayAd nAnAvidhayonikAH santoyAvakarmanidAnena 'tatra' tasminvAtayonike'pUkAye 'vyutkramya' Agatya 'nAnAvidhAnAM' bahuprakArANAM 'trasAnAM darduraprabhRtInAM 'sthAvarANAM ca haritalavaNAdInAM prANinAM sacittAcittabhedabhinneSu zarIreSu tadapUkAyazarIraM vAtayonikakhAdaprakAyasya vAyunopAdAnakAraNabhUtena samyak 'saMsiddhaM' niSpAditaM tathA vAtenaiva samyag gRhItamabhrakapaTalAntanivRttaM tathA vAtenAnyo'nyAnugatakhAtparigataM tathordhvagateSu vAteSUddhabhAgI bhavatyapkAyo, gaganagatavAtavazAdivi saMmUcrchate jalaM, tathA'dhastAdgateSu vAteSu tadvazAdbhavatyadhobhAgI apakAyaH, evaM tiryaggateSu vAteSu tiryagbhAgI bhavatyapkAyaH, idamuktaM bhavati-vAtayonikakhAda kAyasya yatra yatrAsau tathAvidhapariNAmapariNato bhavati tatra tatra tatkAryabhUtaM jalamapi saMmRcchete, tasya cAbhidhAnapUrvakaM bhedaM darzayitumAha-tadyathA'osatti avazyAyaH 'himayeti zizirAdau vAteritA himakaNA mahikA:-dhRmikAH karakAH-pratItAH 'haritaNuya'tti tRNAgravyavasthitA jalabindavaH zuddhodakaM-pratItamiti / 'iha' asminnudakaprastAve eke sattvAstatrotpadyante svakarmavazagAstatrotpannAste | jIvAsteSAM nAnAvidhAnAM trasasthAvarANAM khotpatyAdhArabhUtAnAM snehamAhArayanti, te jIvAstaccharIramAhArayanti, anAhArakA na bhavantItyarthaH, zeSaM sugamaM yAvadetadAkhyAtamiti // tadevaM vAtayonikamapakAyaM pradAdhunAekAyasaMbhavamevApkAyaM darzayitumAhaathAparamAkhyAtaM 'iha' asin jagati udakAdhikAre vA eke sattvAstathAvidhakarmodayAdvAtavazotpannatrasasthAvarazarIrAdhAramudakaM For Private And Personal
Page #720
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar 26 nmandir sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 358 // eeseseaeeeeeeeeeeeeee yoniH-utpattisthAnaM yeSAM te tathA, tathodakasaMbhavA yAvatkarmanidAnena tatrotpitsavasvasasthAvarayonikepadakeSvaparodakasayA ||3AhAra'vivartante' samutpadyante, te codakajIvAsteSAM trasasthAvarayonikAnAmudakAnAM snehamAhArayanti anyAnyapi pRthivyAdizarIrANyA parijJAdhya. | hArayanti, tacca pRthivyAdizarIramAhAritaM sat sArUpyamAnIyAtmasAtprakurvantyaparANyapi tatra trasasthAvarazarIrANi vivartante, teSAM codakayonikAnAmudakAnAM nAnAvidhAni zarIrANi vivartante ityetadAkhyAtam // tadevaM trasasthAvarazarIrasaMbhavamudakaM yonitvena pradAdhunA nirvizeSaNamapkAyasaMbhavamevApkAyaM darzayitumAha-athAparametadAkhyAtaM 'iha' asmin jagatyudakAdhikAre vA eke sattvAH svakRtakarmodayAdudakayoniSUdakeSutpadyante, te ca teSAmudakasaMbhavAnAmudakajIvAnAmAtmAdhArabhUtAnAM zarIramAhArayanti, zeSaM sugamaM| yAvadAkhyAtamiti // sAmpratamudakAdhArAn parAn pUtarakAdikAMstrasAn darzayitumAha-athAparametadAkhyAtamihake sattvA udakeSu udakayoniSu codakeSu trasaprANitayA pUtarakAdikhena 'vivartante' samutpadyante, te cotpadyamAnAH samutpannAzca teSAmudakayonikAnAmudakAnAM snehamAhArayanti, zeSaM sugama yAvadAkhyAtamiti // sAmprataM tejaHkAyamuddizyAha ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA NANAvihajoNiyA jAva kammaniyANeNaM tatthavukamA NANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM sarIrasu sacittesu vA acittesu vA agaNikAyattAe viuddeti, te jIvA tesiM NANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM siNehamAhAreMti, te jIvA AhArati puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi // 358 yaNaM tersi tasathAvarajoNiyANaM agaNINaM sarIrA NANAvaNNA jAvamakkhAyaM, sesA tinni AlAvagA jahA udagANaM // ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA NANAvihajoNiyANaM jAva kammaniyANeNaM tattha For Private And Personal
Page #721
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma i n Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassa syanmandir bukkamA NANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM sarIresu sacittesu vA acittesu vA vAukAyattAe viuiMti, jahA agaNINaM tahA bhANiyavA, cattAri gamA // (sUtraM 60) // athaitadaparamAkhyAtaM 'iha' asmin saMsAre eke kecana 'sattvAH ' prANinastathAvidhakarmodayavartino nAnAvidhayonayaH prAk santaH pUrvajanmani tathAvidhaM karmopAdAya tatkarmanidAnena nAnAvidhAnAM trasasthAvarANAM prANinAM zarIreSu sacitteSvaciteSu cAgnikhena 'vivartante' prAdurbhavanti, tathAhi-paJcendriyatirazcAM dantimahiSAdInAM parasparaM yuddhAvasare viSANasaMgharSe sati agniruttiSThate, evamacitteSvapi tadasthisaMgharSAdagnarutthAnaM, tathA dvIndriyAdizarIreSvapi yathAsaMbhavamAyojanIyaM, tathA sthAvareSvapi vanaspatyupalAdipu sacittAcitteSvagnijIvAH samutpadyante, te cAgnijIvAstatrotpannAsteSAM nAnAvidhAnAM sasthAvarANAM snehamAhArayanti, zeSa sugama yAvadbhavantItyevamAkhyAtam / apare trayo'pyAlApakAH prAgvad draSTavyA iti / sAmprataM vAyukAyamuddizyAha-'ahAvara'mityAdi, athAparametadAkhyAtamityAdyagnikAyagamena vyAkhyeyam / / sAmpratamazeSajIvAdhAraM pRthivIkAyamadhikRtyAha ahAvaraM purakkhAyaM ihegatiyA sattA NANAvihajoNiyA jAva kammaniyANeNaM tatthavukamA NANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM sarIrasu sacittesu vA acittesu vA puDhavittAe sakkarattAe vAluyattAe imAo gAhAo aNugaMtavAo-'puDhavI ya sakkarA vAluyA ya uvale silA ya loNUse / aya tauya taMba sIsaga ruppa suvaNNe ya vaire y||1|| hariyAle hiMgulae maNosilA sAsagaMjaNapavAle / abbhapaDala1 dantajayoH parigrahApekSayA sacittAMzayuktasApekSayA vA acittabhedabhinnatA 2 asotpattiyuktAH / ececemeanchoeaeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #722
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav adhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Si Kailashsagar mandir 3 AhAra parijJAdhya sUtrakRtAGge 2zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 359 // bhavAlaya bAyarakAe maNivihANA // 2 // gomejae ya ruyae aMke phalihe ya lohiyakkhe ya / maragayamasAragalle bhuyamoyaga iMdaNIle ya // 3 // caMdaNa geruya haMsagambha pulae sogaMdhie ya boddhave / caMdappabha verulie jalakaMte sUrakaMte y||4|| eyAo eesu bhANiyabAo gAhAo jAva sUrakaMtattAe viudaMti, te jIvA tesiMNANAvihANaM tasathAvarANaM pANANaM siNehamAhAraMti, te jIvA AhAreMti puDhavisarIraM jAva saMtaM, avare'vi ya NaM tesiM tasathAvarajoNiyANaM puDhavINaM jAva sUrakaMtANaM sarIrA NANAvaNNA jAvamakkhAyaM, sesA tiSiNa AlAvagA jahA udagANaM // (sUtra 61) // athAparametatpUrvamAkhyAtaM ihaike sattvAH pUrva nAnAvidhayonikAH svakRtakarmavazA nAnAvidhanasasthAvarANAM zarIreSu sacitteSu acitteSu vA pRthivIkhenotpadyante, tadyathA-sapeziraHsu maNayaH karidanteSu mauktikAni vikalendriyeSvapi zuktyAdiSu mauktikAni sthAvareSvapi vevAdiSu tAnyeveti, evamacitteSarAdiSu lavaNabhAvanotpadyante, tadevaM pRthivIkAyikA nAnAvidhAsu pRthivISu zarkarAvAlukopalazilAlavaNAdibhAvena tathA gomedakAdiratnabhAvena ca bAdaramaNi vidhAnatayA samutpadyante, zeSaM sugama yAvaccakhAro'pyAlApakA udakagamena netanyA iti // sAmprataM sarvopasaMhAradvAreNa sarvajIvAn sAmAnyato vibhaNiSurAha ahAvaraM purakkhAyaM save pANA saje bhUtA save jIvA satve sattA NANAvihajoNiyA NANAvihasaMbhavA NANAvihayuktamA sarIrajoNiyA sarIrasaMbhavAsarIravukamA sarIrAhArA kammovagA kammaniyANA kammagatIyA kammaThiiyA kammaNA ceva vippriyaasmuti||se evamAyANaha se evamAyANittA AhAragutte sahie samie // 359 // For Private And Personal
Page #723
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri M W Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashadit y anmandir eceneceseseakceseroececes sayA jae tibemi // (sUtraM 62 ) // viyasuyakkhaMdhassa AhArapariNNA NAma taIyamajjhayaNaM samattaM // athAparametadAkhyAtaM, tadyathA-sarve 'prANAH' prANinotra ca prANibhUtajIvasattvazabdAH paryAyatvena draSTavyAH, kathazcidbhedaM 6 & vA''zritya vyAkhyeyAH, te ca nAnAvidhayonikA nAnAvidhAsu yonighRtpadyante, nArakatiryaGnarAmarANAM parasparagamanasaMbhavAt , te ca yatra yatrotpadyante tattaccharIrANyAhArayanti, tadAhAravantazca tatrAguptAstadvArAyAtatatkarmavazagA nArakatiryanarAmaragatiSu 4 jaghanyamadhyamotkRSTasthitayo bhavanti, anenedamuktaM bhavati-yo yAdRgiha bhave sa tAdRgevAmutrApi bhavatItyetannirastaM bhavati, apitu karmopagAH karmanidAMnAH karmAyattagatayo bhavanti, tathA tenaiva karmaNA sukhalipsavo'pi tadviparyAsaM-duHkhamupagacchantIti // sAmpratamadhyayanArthamupasaMjighRkSurAha-yadetanmayA''ditaH prabhRtyuktaM, tadyathA-yo yatrotpadyate sa taccharIrAhArako bhavati AhArAguptazca karmAdatte karmaNA ca nAnAvidhAsu yoniSu arahaTTaghaTInyAyena paunaHpunyena paryaTatItyevamAjAnIta yUyaM, etadviparyAse duHkhamupagacchantIti / etatparijJAya ca sadasadvivekyAhAraguptaH paJcabhiH samitibhiH samito yadivA samyagjJAnAdike mArge itogataH samitaH tathA saha hitena vartate sahitaH san sadA-sarvakAlaM yAvaducchAsaM tAvadyateta satsaMyamAnuSThAne prayatnavAn bhavediti / / itiH parisamAptyarthe, bravImItipUrvavat / gato'nugamaH / sAmprataM nayAH, te ca prAgvad draSTavyAH // samAptamAhAraparijJAkhyaM tRtIyamadhyayanam // 3 // iti zrIsUtrakRdaGge dvitIyazrutaskandhe AhAraparijJAkhyaM tRtIyamadhyayanaM savRttikaM samAptimagAt For Private And Personal R
Page #724
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar e nmandir atha dvitIyazrutaskandhe caturthapratyAkhyAnAdhyayanaprArambhaH // 4 pratyAkhyAnAdhya sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 360 // tRtIyAdhyayanAnantaraM caturthamArabhyate, asya cAyamabhisaMbandhaH-ihAnantarAdhyayane AhArAguptasya karmabandhobhihito'totra tatpratyAkhyAnaM pratipAdyate, yadivottaraguNasaMpAdanArtha zuddhatarAhAra vivekArthamAhAraparijJoktA, sA cottaraguNarUpA pratyAkhyAnakriyAsamanvitasya bhavatItyata AhAraparijJAnantaraM pratyAkhyAnakriyAdhyayanamArabhyate ityanena saMbandhenAyAtasyAsyAdhyayanasyopakramAdIni catvAryanuyogadvArANi bhavanti, tatropakramAntargato'AdhikAro'yam , tadyathA-iha karmopAdAnabhUtasyAzubhasya pratyAkhyAnaM pratipAdyata iti / sAmprataM nikSepaH, tatrApyopaniSpanne'dhyayanaM nAmaniSpanne pratyAkhyAnakriyeti dvipadaM nAma, tatra pratyAkhyAnapadanikSepArtha niyuktikRdAha NAmaThavaNAdavie aiccha, paDisehae ya bhAve ya / eso pacakkhANassa chaviho hoi nikkhevo // 179 // mUlaguNesu ya pagayaM paJcakkhANe ihaM adhIgAro / hoja hu tappaJcaiyA appaccakkhANakiriyA u // 18 // nAmasthApanAdravyAditsApratiSedhabhAvarUpaH pratyAkhyAnasyAyaM poDhA nikSepaH, tatrApi nAmasthApane sugame, dravyapratyAkhyAnaM tu dravyasya dravyeNa dravyAd dravye dravyabhUtasya vA pratyAkhyAnaM dravyapratyAkhyAnaM, tatra sacittAcittamizrabhedasya dravyasya pratyAkhyAnaM | dravyapratyAkhyAnaM, dravyanimittaM vA pratyAkhyAnaM yathA dhammillasya, evamaparANyapi kArakANi svadhiyA yojanIyAni, tathA dAtu // 36 // For Private And Personal
Page #725
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma H amant radhana Kendra www.kchairm.org Acharya Shri Kailash S micchA ditsA na ditsA aditsA tayA pratyAkhyAnamaditsApratyAkhyAnaM-satyapi deye sati ca saMpradAnakArake kevalaM dAturdAtu-1 micchA nAstItyato'ditsApratyAkhyAnaM, tathA pratiSedhapratyAkhyAnamidaM, tadyathA-vivakSitadravyAbhAvAdviziSTasaMpradAnakArakAbhAvAdvA | satyAmapi ditsAyAM yaH pratiSedhastatpratiSedhapratyAkhyAnaM, bhAvapratyAkhyAnaM tu dvidhA-antaHkaraNazuddhasya sAdhoH zrAvakasya vA | mUlaguNapratyAkhyAnamuttaraguNapratyAkhyAnaM ceti, cazabdAdetad dvividhamapi noAgamato bhAvapratyAkhyAnaM draSTavyaM, nAnyaditi / sAmprataM kriyApadaM nikSeptavyaM, tacca kriyAsthAnAdhyayane nikSiptamiti na punarnikSipyate / iha punarbhAvapratyAkhyAnenAdhikAra iti | darzayitumAha-mUlaguNA:-prANAtipAtaviramaNAdayasteSu prakRtam-adhikAraH prANAtipAtAdeH pratyAkhyAnaM kartavyamitiyAvata 'iha' pratyAkhyAnakriyAdhyayaneAdhikAro, yadi mUlaguNapratyAkhyAnaM na kriyate tato'pAyaM darzayitumAha-pratyAkhyAnAbhAve'niyatatvAdyakizcanakAritayA tatpratyayikA-tanimittA bhaved-utpadyeta apratyAkhyAnakriyA-sAvadyAnuSThAnakriyA tatpratyayikazca karmabandhaH tanimittazca saMsAra ityataH pratyAkhyAnakriyA mumukSuNA vidheyeti / gato nAmaniSpanno nikSepaH, adhunA sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccArayitavyaM, taccedam suyaM me AusaMteNaM bhagavayA evamakkhAyaM-iha khalu paJcakkhANakiriyANAmajjhayaNe,tassa NaM ayamaDhe paNNate-AyA apaJcakkhANI yAvi bhavati AyA akiriyAkusale yAvi bhavati AyA micchAsaMThie yAvi bhavati AyA egaMtadaMDe yAvi bhavati AyA egaMtabAle yAvi bhavati AyA egaMtamutte yAvi bhavati AyA aviyAramaNavayaNakAyavake yAvi bhavati AyA appaDihayaapacakkhAyapAvakamme yAvi bhavati, sUtra. 61 For Private And Personal
Page #726
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahai hana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailashsagarde mandir sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 361 // 92000000000000000%aran esa khalu bhagavatA akkhAe asaMjate avirate appaDihayapaJcakkhAyapAvakamme sakirie asaMvuDe ega 4pratyAtadaMDe egaMtavAle egaMtasutte, se bAle aviyAramaNavayaNakAyavake suviNamavi Na passati, pAve ya se khyAnA0 kamme kajai // (sUtraM 63) // aviratasya asya cAnantaraparamparasUtraiH saha saMbandho vaktavyaH, sa cAyam-ihAnantarAdhyayanaparisamAptAvidaM mUtram-'AhAraguptaH samitaH pApabandhaH sahitaH sadA yateteti etanmayA zrutamAyuSmatA bhagavatedamAkhyAtam , evamanayA dizA paramparasUtrairapi saMbandho'bhyUyaH, 'ihara asmin pravacane mUtrakRtAGge vA 'khalviti vAkyAlaGkAre pratyAkhyAnakriyAnAmAdhyayanaM tasyAyamartho-vakSyamANalakSaNaH, atatItyAtmA -jIvaH prANI, sa cAnAdimithyAkhAviratipramAdakapAyayogAnugatatayA khabhAvata evApratyAkhyAnyapi bhavati, apizabdAtsa eva kutazcinimittAtpratyAkhyAnyapi, tatrAtmagrahaNamaparadarzanavyudAsArtha, tathAhi-sAGkhyAnAmapracyutAnutpannasthiraikakhabhAva AtmA, sa ca / tRNakunjIkaraNe'pyasamarthatayAkiJcitkaratvAnna pratyAkhyAnakriyAyAM bhavitumarhati, bauddhAnAmapyAtmano'bhAvAt jJAnasya ca kSaNikatayA sthiterabhAvAt kutaH pratyAkhyAnakriyeti, evamanyatrApi pratyAkhyAnakriyAyA abhAvo vAcyaH, tathA sadanuSThAnaM kriyA tasyAM | kuzalaH kriyAkuzalastatpratiSedhAdakriyAkuzalo'pyAtmA bhavati, tathA''tmA mithyAtvodayasaMsthito'pi bhavati, tathaikAntenAparAn | prANino daNDayatIti daMDastadevaMbhUtazcAtmA bhavati, tathA'sAratApAdanAdrAgadveSAkulitakhArAlavadvAla AtmA bhavati, tathA suptavatsuptaH, | yathA hi dravyasuptaH zabdAdIna viSayAn na jAnAti hitAhitaprAptiparihAravikalazca tathA bhAvasupto'pyAtmaivaMbhUta eva bhavatIti, // 36 // | evamavicAraNIyAni-azobhanatayA'nirUpaNIyAnyaparyAlocanIyAni manovAkkAyavAkyAni yasya sa tathA, tatra mana:-antaHkaraNaM For Private And Personal
Page #727
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaranmandir | bAga-vANI kAyo- deha: arthapratipAdakaM padasamUhAtmakaM vAkyamekati subantaM vA, tatra vAggrahaNenaiva vAkyasya gatArthatvAdyatpunarvAkyagrahaNaM karoti tadevaM jJApayati- iha vAgvyApArasya pracuratayA prAdhAnyaM prAyazastatpravRttyaiva pratiSedhavidhAnayoranyeSAM pravarttanaM bhavati, tadevamapratyAkhyAnAkriyaH san AtmA'vicAritamanovAkkAyavAkyazcApi bhavatIti, tathA pratihataM - pratiskhalitaM pratyAkhyAtaM - | nirAkRtaM viratipratipacyA pApakarma - asadanuSThAnaM yena sa pratihata pratyAkhyAtapApakarmA tatpratiSedhAdasadanuSThAnaparathAtmA bhavatIti / tadevameSa- pUrvokto'saMyato'virato'pratihatapratyAkhyAtapApakarmA sakriyaH sasAvadyAnuSThAnaH, tathAbhUtazcAsaMvRto manovAkkAyairagupto'gu| sakhA cAtmanaH pareSAM ca daNDahetutvAddaNDaH, tadevaMbhUtazca san ekAntena bAlavadvAlaH suptavadekAntena suptaH, tadevaMbhUtazca bAlasuptatayA vicArANi - avicAritaramaNIyAni paramArthavicAraNayA yuktyA vA vighaTamAnAni manovAkkAyavAkyAni yasya sa tathA, yadivA parasaMbandhyavicAritamanovAkkAyavAkyaH san kriyAsu pravarttate, tadevaMbhUto nirvivekatayA paDuvijJAnarahitaH svapnamapi na pazyati, tasya | cAvyaktavijJAnasya svapnamapyapazyataH pApaM karma badhyate, tenaivaMbhUtenAvyaktavijJAnenApi pApaM karma kriyata iti bhAvaH // tatra caivaM vyavasthite codakaH prajJApakamevamavAdIt - atra cAcAryAbhiprAyaM codako'nUdya pratiSedhayati -- tattha coyae pannavarga evaM vayAsi - asaMtaeNaM maNeNaM pAvaeNaM asaMtiyAe vatIe pAviyAe asaMtaeNaM kANaM pAvaeNaM ahaNaMtassa amaNakkhassa aviyAramaNavayakAyavakkassa suviNamavi apassao pAvakamme No kajjai, kassa NaM taM he ?, coyae evaM bavIti- annayareNaM maNeNaM pAvaeNaM maNavattie pAve kamme kajjara, annayarIe vatie pAviyAe vativattie pAve kamme kajjai, annayareNaM kAraNaM pAvaeNaM kAyavattie pAve kamme For Private And Personal
Page #728
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra sUtrakRtAGge 2 zrutaskanye zIlAzrIyAvRciH // 362 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagars mandir kajjai, haNaMtassa samaNakkhassa saviyAramaNavayakAyavakkassa suviNamavi pAsao evaMguNajAtIyassa pAve kamme kajjai / puNaravi coyae evaM bavIti-tattha NaM je te evamAhaMsu-asaMtaeNaM maNeNaM pAvaeNaM asaMtIyA vatie pAviyA asaMtaeNaM kAraNaM pAvaeNaM ahaNaMtassa amaNakkhassa aviyAramaNavayaNakAyavakkassa suviNamavi apassao pAve kamme kajjaha, tattha NaM je te evamAhaMsu micchA te evamAhaMsu / tattha pannavae coyagaM evaM vayAsI-taM sammaM jaM mae putraM vRttaM, asaMtaeNaM maNeNaM pAvaeNaM asaMtiyAe bati pAviyAe asaMtaeNaM kAraNaM pAvaeNaM ahaNaMtassa amaNakkhassa aviyAramaNavayaNakAyavakssa suviNamavi apasao pAve kamme kajjati, taM sammaM, kassa NaM taM heDaM ?, AcArya Aha-tattha khalu bhagavayA chajIvaNikAyaheU paNNattA, taMjA - puDhaMvikAiyA jAva tasakAiyA, icceehiM chahiM jIvaNikAehiM AyA appaDihayapaccakkhAyapAvakamme niccaM pasaDhaviDavAtacittadaMMDe, taMjahA-pANAtivAe jAva pariggahe kohe jAva micchAdaMsaNasalle | AcArya Aha-tattha khalu bhagavayA vahae dihaMte paNNatte, se jahANAmae vahae siyA gAhAvaissa vA gAhAvaiputtassa vA raNNo vA rAyapurisassa vA khaNaM niddAya pavisissAmi khaNaM laddhaNaM vahissAmi pahAremANe se kiM nuM hu nAma se vahae tassa gAhAvaissa vA gAhAvaiputtassa vA raNNo vA rAyapurisaMssa vA khaNaM niddAya pavisissAmi khaNaM laddhUNaM vahissAmi pahAremANe diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA 1 tiddhAe pra0 / 2 kiNhu / 3 puttassa ( TIkA ) / For Private And Personal 4 pratyA khyAnA0 aviratasya pApabandhaH // 362 //
Page #729
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Masin Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsal syanmandir amittabhUe micchAsaMThite nicaM pasaDhaviuvAyacittadaMDe bhavati ?, evaM viyAgaremANe samiyAe viyAgare coyae-haMtA bhavati // AcArya Aha-jahA se vahae tassa gAhAvaissa vA tassa gAhAvaiputtassa vA raNo vA rAyapurisassa vA khaNaM niddAya pavisissAmi khaNaM laghRNaM vahissAmitti pahAremANe diyA vArAo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUe micchAsaMThite nicaM pasaDhaviuvAyacittadaMDe, evameva bAlevi sanvesiM pANANaM jAva savesiM sattANaM diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUe micchAsaMThite nicaM pasaDhaviuvAyacittadaMDe, taM0-pANAtivAe jAva micchAdasaNasalle, evaM khalu bhagavayA akkhAe asaMjae avirae appaDihayapaccakkhAyapAvakamme sakirie asaMvuDe egaMtadaMDe egaMtabAle egaMtasutte yAvi bhavaha, se bAle aviyAramaNavayaNakAyavakke suviNamavi Na passaha pAve ya se kamme kajai // jahA se vahae tassa vA gAhAvaissa jAva tassa vA rAyapurisassa patteyaM patteyaM cittasamAdAe diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUe micchAsaMThite nicaM pasaDhaviuvAyacittadaMDe bhavai, evameva bAle sanvesiM pANANaM jAva savesiM sattANaM patteyaM patteyaM cittasamAdAe diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUte micchAsaMThite nicaM pasaDhaviuvAyacittadaMDe bhavai // (sUtraM 64) // 'asaMtaeNamityAdi, avidyamAnena-asatA manasA'pravRttenAzobhanena tathA vAcA kAyena ca pApenAsatA tathA sattvAnaghnataH tathA'manaskasyAvicAramanovAkkAyavAkyasya svapnamapyapazyataH svapnAntikaM ca karma nopacayaM yAtItyevamavyaktavijJAnasa pApaM For Private And Personal
Page #730
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha v adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar m andir sUtrakRtAGge 8 karma na badhyate, evaMbhUtavijJAnena.pApaM karma na kriyata itiyAvat / 'kasya hetoH?' kena hetunA kena kAraNena tatpApaM karma badhyate ?, / 4 pratyA2zrutaska nAtra kazcidavyaktavijJAnavAtpApakarmabandhaheturiti bhAvaH / tadevaM codaka eva khAbhiprAyeNa pApakarmabandhahetumAha-'annayareNa'mi- khyAnA0 ndhe zIlAtyAdri, karmAzravadvArabhUtairmanovAkAyakarmabhiH karma badhyata iti darzayati-anyatareNa kliSTena prANAtipAtAdipravRttyA manasA vAcA aviratasya kIyAvRttiH kAyena ca tatpratyayikaM karma badhyata iti, idameva spaSTataramAha-natassattvAnsamanaskasya savicAramanovAkAyavAkyasya svapnamapi pazyataH pApabandhaH // 363 // praspaSTavijJAnasyaitadguNajAtIyasya pApaM karma vadhyate, na punarekendriyavikalendriyAdeH pApakarmasaMbhava iti, teSAM ghAtakasya manovAkAyavyApArasyAbhAvAt , athaitadvayApAramantareNApi karmabandha iSyate evaM ca sati muktAnAmapi karmabandhaH syAt , na caitadiSyate, tasAnaivamasvapnAntikamavijJopacitaM ca karma badhyata iti, taMtra yadevaMbhUtaireva manovAkAyavyApAraiH karmabandho'bhyupagamyate / tadevaM vyavasthite sati ye te evamuktavantaH-tadyathA-avidyamAnairevAzubhayogaiH pApaM karma kriyate, mithyA ta evamuktavanta iti sthitam // tadevaM | codakenAcAryapakSaM dUSayikhA svapakSe vyavasthApite satyAcArya Aha-tatrAcAryaH svamatamanUdya tatsopapattikaM sAdhayitumAha-'taM samma'mityAdi, yadetanmayoktaM prAg yathA'spaSTAvyaktayogAnAmapi karma badhyate tatsamyak-zobhanaM yuktisaMgatamiti, evamukte para Aha|'kasya hetoH ? kena kAraNena tatsamyagiti cedAha-'tattha khalu' ityAdi, tatreti vAkyopanyAsArtha khaluzabdo vAkyAlaGkAre bhagavatA vIravarddhamAnasvAminA par3a jIvanikAyAH karmabandhahetukhenopanyastAH, tadyathA-pRthivIkAyikA ityAdi yAvatrasakAyikA ra // 363 // 1 nodakasyaiva vAkyaM prajJApakaM prati / 2 nodakapakSe / 3 yadyevaM0 pra0 tasmAdityAdivAkyasyAyaM hetubhUtaH syAt / 4 spaSTavijJAnayuktaiH / 5 AcAryavAkyamidaM | pUrvapakSe hetudarzanAya / eeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #731
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri S adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Syanmandir ececeaeseeneseeeeesesedesi iti / kathamete par3a jIvanikAyAH karmabandhasya kAraNamityAha-'icceehi mityAdi, ityeteSu pRthivyAdiSu SaDjIvanikAyeSu pratihataMvinitaM pratyAkhyAtaM-niyamitaM pApaM karma yena sa tathA, punarnasamAsenApratihatapratyAkhyAtapApakamA ya AtmA-jantustathA tadbhAvakhAdeva nityaM sarvakAlaM prakarSeNa zaThaH prazaThastathA vyatipAte-prANavyaparopaNe cittaM yasya sa vyatipAtacittaH svaparadaNDahetukhAddaNDaH prazaThazcAsau vyatipAtacittadaNDazceti karmadhAraya iti, etadeva pratyekaM darzayitumAha-'taMjahe'tyAdi, tadyathA prANAtipAte| vidheye prazaThavyatipAtacittadaNDaH, evaM mRSAvAdAdattAdAnamaithunaparigraheSvapi vAcyaM, yAvanmithyAdarzanazalyamiti / teSAmihakendriyavikalendriyAdInAmanivRttavAnmithyAkhAviratipramAdakaSAyayogAnugatalaM draSTavyaM, tadbhAvAca te kathaM prANAtipAtAdidoSavanto na bhavanti, prANAtipAtAdidoSavattayA cAvyaktavijJAnA api santo'svapnAdyavasthAyAmapi te karmabandhakA eva / tadevaM vyavasthite yatprAguktaM pareNa yathA-nAnyaktavijJAnAnAmanatAmamanaskAnAM karmabandha ityetat plavate // sAmpratamAcAryaH svapakSasiddhaye dRSTAnta| mAha-'tattha khalu bhagadhayA' tatreti vAkyopanyAsArthamAha, khaluzabdo vAkyAlaGkAre, bhagavatA-aizvaryAdiguNopetena catustriMzadatizayasamanvitena tIrthakRtA vadhakadRSTAntaH 'prajJaptaH' prarUpitaH, tadyathA nAma vadhakaH kazcitsyAditi, kutazcinimittAtkupitaH san kasyacidvadhapariNataH kazcitpuruSo bhavati, yasyAsau vadhakastaM vizeSeNa darzayitumAha-'gAhAvaissa ve'tyAdi, gRhassa patigRhapatistatputro vA, anena sAmAnyataHprAkRtapuruSo'bhihitaH, tasyopari kutazcinimittAdvadhakaH kazcitsaMvRttaH, sa ca vadhapariNAmapariNato'pi kasmiMzcitkSaNe popakAriNamenaM ghAtayiSyAmIti / tathA rAjJastatputrasya vopari kupita etatkuryAdityAha-'khaNaM nihAya' 1 yogye'vasare / 2 apAyasya / For Private And Personal
Page #732
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar 4 pratyAkhyAnA0 aviratara pApabandha sUtrakRtAGge | ityAdi, kSaNam-avasaraM 'NiddAya'tti prApya labdhvA vadhyasya pure gRhe vA pravekSyAmItyetadadhyavasAyI bhavati, tathA kSaNam-avasaraM 2 dhrutaska- chidrAdikaM vadhyasya labdhvA taduttarakAlaM taM vadhyaM haniSyAmItyevaM saMpradhArayati, etaduktaM bhavati-gRhapateH sAmAnyapuruSasya rAjJo vA ndhe zIlA- viziSTatamasya kasyacidvadhapariNato'pyAtmano'vasaraM labdhvAparakAryakSaNe sati tathA vadhyasya ca chidramapekSamANastadavasarApekSI kaMcikIyAvRttiH kAlamudAste, sa ca tatraudAsInyaM kurvANo'parakArya prati vyagracetAH saMstasinnavasare vadhaM pratyaspaSTavijJAno bhavati, sa caivaMbhUto'pi // 364 // yathA taM vayaM prati nityameva prazaThavyatipAtacittadaNDo bhavati, evamavidyamAnairapi pravyaktairazubharyogairekendriyavikalendriyAdayo'spaTavijJAnA api mithyAkhAviratipramAdakaSAyayogAnugatakhAtprANAtipAtAdidoSavanto bhavantIti, na ca te'vasaramapekSamANA udAsInA apyavairiNa iti, evamaspaSTavijJAnA apyavairiNo na bhavantIti, atra ca vadhyavadhakayoH kSaNApekSayA cakhAro bhaGgAH, tadyathAvadhyasthAnavasaro 1 vadhakasya ca 2 ubhayorvA'navasaro 3 dvayorapyavasara iti 4 / nAgArjunIyAstu paThanti-'appaNNo akkhaNayAe tassa vA purisassa chidaM alabhamANe No vahei, taM jayA me khaNo bhavissai tassa purisassa chidaM labhissAmi tayA me sa purise 15 avassaM vaheyave bhavissai, evaM maNo pahAremANe'tti sUtraM, nigadasiddham // sAmpratamAcArya eva khAbhipretamartha parapraznapUrvakamA virbhAvayannAha-'se kiM nu ha'ityAdi, AcAryaH svato hi nirNItArtho'mayayA paraM pRcchati-kimiti paraprazne, nuriti vitarke huzabdo vAkyAlaGkAre, kimasau vadhakapuruSo'vasarApekSI 'chidram' avasaraM 'pradhArayan' paryAlocayanaharnizaM supto jAgradavastho vA 'tasya gRhapate rAjJo vA vadhyasvAmitrabhUto mithyAsaMsthito nityaM prazaThavyatipAtacittadaNDo bhavatyAhokhinnati ?, evaM pRSTaH paraH samatayA 1 kazcitkAraNakopAdvadhapariNato'pyA0pra0 / 2 paracittasthA yA'sUyA-yathArthe'yathArthatodbhAvanarUpA tayA hetubhUtayA / 364 // For Private And Personal
Page #733
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsap s yanmandir eesesekeeeeeeeeroeseroeaei mAdhyasthyamavalambamAno yathAvasthitameva vyAgRNIyAt , tadyathA-hantAcArya ! bhavatyasAvamitrabhUta itItyAdi / tadevaM dRSTAntaM pradarya || dArTAntikaM darzayitumAha-yathA'sau vadhaka ityAdinA dRSTAntamanUdha dArzantikamartha darzayitumAha-'evameve'tyAdi, evameveti yathAsaura vadhako'vasarApekSitayA vadhyasya vyApattimakurvANo'pyamitrabhUto bhavatyevamevAsAvapi bAlavaddhAlo'spaSTavijJAno bhavatyeva, nivRttera-16 bhAvAdyogyatayA sarveSAM prANinAM vyApAdako bhavati yAvanmithyAdarzanazalyopeto bhavati, idamuktaM bhavati-yadyapyutthAnAdikaM vinayaM kutazcinnimittAdasau vidhatte tathA'pyudAyinRpavyApAdakavadantarduSTa eveti, nityaM prazaThavyatipAtacittadaNDazca yathA parazurAmaH kRta-18 vIrya vyApAdyApi taduttarakAlaM saptavAraM niHkSatrAM pRthivIM cakAra, Aha hi- "apakArasamena karmaNA na narastuSTimupaiti zakti|mAn / adhikAM kurute'riyAtanAM dviSatAM mUlamazeSamuddharet // 1 // " ityevamasAvamitrabhUto mithyAvinItazca bhavatIti / sAmpratamupasaMharan prAk pratipAditamarthamanuvadannAha-'evaM khalu bhagavayA ityAdi, yathA'sau vadhakaH svapararAvasarApekSI sanna tAvad ghAtayatyatha cAnivRttatvAddoSaduSTa eva, evamasAvapyakendriyAdiko'spaSTavijJAno'pi tathAbhUta evAviratApratihatapratyAkhyAtAsaskriyAdidoSaduSTa iti, zeSaM sugamaM yAvatpApaM karma kriyata iti // tadevaM dRSTAntadAAntikapradarzanena pUrvapratipAditArthasya nigamanaM kRtvA'| dhunA sarveSAmeva pratyekaM prANinAM duSTa AtmA bhavati ityetatpratipAdayitukAma Aha-yathA'sau vadhakaH parAtmanoravasarApekSI tasya gRhapatestatputrasya vA'bhyarhitasya vA rAjAdestatputrasya vaikameka-pRthak pRthak sarveSvapi vadhyeSu ghAtakacittaM samAdAya prAptAvasaro| hamenaM vairiNaM madAdhividhAyinaM ghAtayiSyAmItyevaM pratijJAya divA vA rAtrau vA supto vA jAgradvA sarvAsvavasthAsu sarveSAmeva vadhyAnAM | pratyekamamitrabhUto'vasarApekSitayA'nannapi mithyAsaMsthito nityaM prazaThavyatipAtacittadaNDo bhavati, evaM rAgadveSAkulito vAlavAlo | For Private And Personal
Page #734
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar mandir // 365 // 8 // sUtrakRtAGge 18 jJAnAvRta ekendriyAdirapi sarveSAmeva prANinAM viraterabhAvAttadyogyatayA pratyekaM vadhyeSu ghAtakacittaM samAdAya nityaM prazaThavyatipAtaci-18 4 pratyA2 zrutaska- ttadaNDo bhavatIti, idamuktaM bhavati-yathA'sau tasmAdgRhapatirAjAdidhAtAdanupazAntavairaH kAlAvasarApekSitayA vadhamakurvANo'pyavirati- khyAnA0 ndhe zIlA sadbhAvAdvairAnna nivarttate tatpratyayikena ca karmaNA badhyate evaM te'pi ekendriyavikalendriyAdayastatpratyayikena [ca karmaNA badhyante, evaM aviratasya kIyAvRttiH mRSAvAdAdattAdAnamaithunaparigraheSvapi pratijJAhetudRSTAntopanayanigamanArthavidhAnena paJcAvayavatvaM vAcyamiti, ihavaM paJcAvayavasya pApabandha: vAkyasya sUtrANAM vibhAgo draSTavyaH, tadyathA-'AyA apaJcakkhANI yAvi bhavatItyata Arabhya yAvatpAve ya se kamme kajaItti itIyaM pratijJA, tatra paraHpratijJAmAtreNoktamanuktasamamitikRkhA codayati, tadyathA-'tattha coyae paNNavarga evaM vayAsItyata Arabhya | yAvaje te evamAhaMsu micchaM te evamAsu'tti / tatra prajJApakacodakaM pratyevaM vadeta , tadyathA-yanmayA pUrva pratijJAtaM tatsamyak, kasya hetoH ?-kena hetuneti cet , tatra hetumAha-'tattha khalu bhagavayA cha jIvanikAyA heU paNNattA ityata Arabhya yAvat micchAdaMsaNasalle ityayaM hetuH, tadasya hetoranaikAntikakhavyudAsArtha svapakSe siddhiM darzayituM dRSTAntamAha, tadyathA-'tattha khalu bhagavayA vahae diTuMte paNNatte ityata Arabhya yAvat khaNaM laNaM vahissAmIti pahAremANe ti, tadevaM dRSTAntaM pradarya tatra ca hetoH sattA svAbhi-% pretAM pareNa bhANayitumAha-se kiM nu hu NAma se vahae ityAderArabhya yAvaddhantA bhavati tadevaM hetodRSTAnte sattvaM prasAdhya hetoH% | pakSadharmavaM darzayitumupanayArtha dRSTAntadharmiNi hetoH sattA pareNAbhyupagatAmanuvadati-'jahA se vahae ityata Arabhya yAvaNNicaM pasa // 365 // DhaviuvAyacittadaMDe'tti, sAmprataM hetoH pakSadharmakhamAha-'evameva bAle avItyAdItyata Arabhya yAvatpAve ya se kamme kajaItti / tadevaM pratijJAhetudRSTAntopanayapratipAdakAni yathAvidhi sUtrANi vibhAgataH pradAdhunA pratijJAheloH punarvacanaM nigamanamitye Keeee For Private And Personal
Page #735
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga y anmandir Socceeeeeeeeeeee tatpratipAdayitumAha-'jahA se vahae tassa vA gAhAvaissa ityAdi yAvaNNicaM pasaDhaviuvAyacittadaMDe'tti, etAni ca pratijJAhetudRSTAntopanayanigamanAnyarthataH sUtraiH pradarzitAni, prayogasvevaM draSTavyaH-tatrApratihatapratyAkhyAtakriya AtmA pApAnu|bandhIti pratijJA, sadA SaDjIvanikAyeSu prazaThavyatipAtacittadaNDakhAditi hetuH, svaparAvasarApekSitayA kadAcidavyApAdayannapi rAjAdivadhakavaditi dRSTAntaH, yathA'sau vadhapariNAmAdanivRttakhAdhyasyAmitrabhUtastathA''tmA'pi viraterabhAvAtsarveSvapi sattveSu nityaM prazaThavyatipAtacittadaNDa ityupanayaH, yata evaM tasAtpApAnubandhIti nigamanam / evaM mRpAvAdAdimvapi paJcAvayavakhaM yoja-1 nIyamiti, kevalaM mRSAvAdAdizabdoccAraNaM vidheyaM, taccAnena vidhinA nityaM prazaThamithyAvAdacittadaNDakhAt tathA nityaM prazaThAda| tAdAnacittadaNDakhAdityAdi // tadevaM sarvAtmanA SaTsvapi jIvanikAyeSu pratyekamamitrabhUtatayA pApAnubandhile pratipAdite parI vyabhicAraM darzayAha No iNaDhe sama? [codakaH ] iha khalu bahave pANA0 je imeNaM sarIrasamussaeNaM No diTThA vA suyA vA nAbhimayA vA vinnAyA vA jesiMNo patteyaM patteyaM cittasamAyAe diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUte micchAsaMThite niccaM pasaDhaviuvAyacittadaMDe taM0 pANAtivAe jAva micchAdasaNasalle ||(suutrN65) AcArya Aha-tattha khalu bhagavayA duve diDhatA paNNattA, taM0-sannidiTuMte ya asannidiTuMte ya, se kiM taM sannidiTuMte ?, je ime sannipaMciMdiyA pajattagA etesi NaM chajIvanikAe paDucca taM0-puDhavIkArya jAva tasakAyaM, se egaio puDhavIkAeNaM kicaM kareivi kAraveivi, tassa NaM evaM bhavai-evaM khalu ahaM puDhavIkAraNaM For Private And Personal
Page #736
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mar a thana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagar mandir sUtrakRtAGge 2 zrutaska ndhe zIlA |4 pratyAkhyAnA0 aviratasya pApabandha: kIyAvRttiH // 366 // kiccaM karemivi kAravemivi, No ceva NaM se evaM bhavai imeNa vA imeNa vA, se eteNaM puDhavIkAraNaM kicaM kareivi kAraveivi seNaM tAto puDhavIkAyAo asaMjayaavirayaappaDihayapacakkhAyapAvakamme yAvi bhavai, evaM jAva tasakAetti bhANiyavaM, se egaio chajIvanikAehiM kicaM kareivi kAraveivi, tassa NaM evaM bhavai-evaM khalu chajIvanikAehiM kiccaM karemivi kAravemivi, No ceva NaM se evaM bhavai-imehiM vA imehiM vA, se ya tehiM chahiM jIvanikAehiM jAva kAraveivi, se ya tehiM chahiM jIvanikAehiM asaMjayaavirayaappaDihayapaccakkhAyaNavakamme taM0 pANAtivAe jAva micchAdaMsaNasalle, esa khalu bhagavayA akkhAe asaMjae avirae appaDihayapaccakkhAyapAvakamme suviNamavi apassao pAve ya se kamme kajaise taM sannididrute // se kiM taM asannidiTuMte ?, je ime asanniNo pANA taM0-puDhavIkAiyA jAva vaNassaikAiyA chaTThA vegaiyA tasA pANA, jarsi No takkA ivA sannA ti vA pannA ti vA maNA ti vA vaI vA sayaM vA karaNAe annahiM vA kArAvettae karataM vA samaNujANittae, te'vi NaM bAle sanvesiM pANANaM jAva savesi sattANaM diyA vA rAo vA sutte vA jAgaramANe vA amittabhUtA micchAsaMThiyA nicaM pasaDhaviuvAtacittadaMDA taM0-pANAivAte jAva micchAdasaNasalle. icceva jAva No ceva maNo No ceva vaI pANANaM jAva sattANaM dukkhaNayAe soyaNayAe jUraNayAe tippaNayAe piTTaNayAe paritappaNayAe te dakkhaNasoyaNajAvaparitappaNavahabaMdhaNaparikilesAo appaDivirayA bhavaMti // iti khalu se asanniNo'vi sattA ahonisiM pANAtivAe // 366 // For Private And Personal
Page #737
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Aradhana Kendra www.kobatirth.org anmandir sannikAe saMkamaMti manAvavicittA aviNi hAti asanniNo hunAlAijati, [ evaM Acharya Siri Kailasha S uvakkhAijjati jAva ahonisiM pariggahe uvakkhAijjati jAva micchAdasaNasalle uvakkhAijjati, [ evaM bhUtavAdI] savvajoNiyAvi khalu sattA sanniNo hucA asanniNo hoMti asanniNo huccA sanniNo hoMti, hocA sannI aduvA asannI, tattha se avivicittA avidhUNittA asaMmucchittA aNaNutAvittA asannikAyAo vA sannikAe saMkamaMti sannikAyAo vA asannikAyaM saMkamaMti sannikAyAo vA sannikArya saMkamaMti asannikAyAo vA asannikArya saMkamaMti, je ee sanni vA asanni vA sance te micchAyArA nicaM pasaDhaviuvAyacittadaMDA, taM0-pANAtivAe jAva micchAdasaNasalle, evaM khalu bhagavayA akkhAe asaMjae avirae appaDihayappacakkhAyapAvakamme sakirie asaMvuDe egaMtadaMDe egaMtabAle egaMtasutte se bAle aviyAramaNavayaNakAyavakke suviNamaviNa pAsai pAve ya se kamme kajai // (sUtraM 66) // nAyamarthaH samartha iti-pratipattuM yogyaH, tadyathA-sarve prANinaH sarveSAmapi sattvAnAM pratyekamamitrabhUtA iti, tatra paraH svapakSasidvaye sarveSAM pratyekamamitrAbhAvaM darzayituM kAraNamAha-'iha' asmiMzcaturdazarajjvAtmake loke bahavo'nantAH prANinaH sUkSmavAdara-2 paryAptakAparyAptakAdibhedabhinnAH santi, yadyevaM tataH kimityAha-te ca dezakAlakhabhAvaviprakRSTAstathAbhUtA bahavaH saMti ye prANinaH sUkSmaviprakRSTAdyavasthAH 'amunA zarIrasamucchayeNe'tyanenedamAha-pratyakSAsannavAcikhAdidamo'nenAgdirzijJAnasamanvitasamucchra yeNa na kadAcidRSTAzcakSuSA na zrutAH zravaNendriyeNa vizeSato nAbhimatA-iTA na ca vijJAtAH prAtibhena khayamevetyataH kathaM tadviSaya-| lAstasvAmitrabhAvaH sAta ?, atasteSAM kadAcidapyavijJAtAnAM kathaM pratyeka vadhaM prati cittasamAdAnaM bhavati, na cAsau tAn prati niyaM SSSSS -GATORadrasease sUtrakR. 62 For Private And Personal
Page #738
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maro fradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya SmiKalasheegliN sUtrakRtAGge 2 zrutaska- ndhe zIlAkIyAvRttiH // 367 // prazaThavyatipAtacittadaNDo bhavatIti, zeSaM sugamam , // evaM vyavasthite na sarvaviSayaM pratyAkhyAnaM yujyate // ityevaM pratipAdite 18| 4 pratyApareNa satyAcArya Aha--yadyapi sarveSvapi sattveSu dezakAlasvabhAvaviprakRSTeSu vadhakacittaM notpadyate tathApyasAvaviratipratyayakhAtteSva- khyAnAdhya. | muktavaira eva bhavati, assa cArthasya sukhapratipattaye bhagavatA tIrthakRtA dvau dRSTAntau 'prajJaptau prarUpitau, tadyathA-saMjJidRSTAnto'saMjJidRSTAntazca / atha ko'yaM saMjJidRSTAnto ?, ye kecana 'imeM pratyakSAsannAH Sabhirapi paryAptibhiH paryAptAH IhApohavimarzarUpA | saMjJA vidyante yeSAM te saMjJinaH, paJcendriyANi yeSAM te paJcendriyAH, karaNaparyApyA paryAptakAH, eSAM ca madhye kazcidekaH pajIva| nikAyAn pratItyaivaMbhUtAM 'pratijJA' niyamaM kuryAt , tadyathA-ahaM SaTsu jIvanikAyeSu madhye pRthivIkAyenaivaikena vAlukAzilopala| lavaNAdikharUpeNa 'kRtyaM kArya kuryA, sa caivaM kRtapratijJastena tasin tasmAttaM vA karoti kArayati ca, zeSakAyebhyo'haM vinivRttaH, | tasya ca kRtaniyamasyaivaMbhUto bhavatyadhyavasAyaH, tadyathA-evaM khalvahaM pRthivIkAyena kRtyaM karomi kArayAmi ca, tasya ca sAmAnyakRtaprati jJasya vizeSAbhisaMdhiva bhavati, tadyathA-amunA kRSNenAmunA vA zvetena pRthivIkAyena kArya karomi kArayAmi ca, sa tasmAtpU|thivIkAyAdanivRttopratihatapratyAkhyAtapApakarmA bhavati, tatra khananasthAnaniSIdanavagvartanocAraprazravaNAdikaraNakriyAsadbhAvAd, evamaptejovAyuvanaspatiSvapi vAcyaM, tatrAprakAyena snAnapAnAvagAhanabhANDopakaraNadhAvanAdiSu upayogaH, tejaHkAyenApi pacanapAcanavitApanaprakAzanAdiSu, vAyunA'pi vyaJjanatAlavRntoDupAdivyApArAdiSu prayojanaM, vanaspatinA'pi kandamUlapuSpaphalapatravak // 367 // zAkhAyupayogaH, evaM vikalendriyapazcendriyeSvapyAyojyamiti / tathaikaH kazcit SaTsvapi jIvanikAyeSu avirataH asaMyatakhAcca tairasau 'kArya' sAvadyAnuSThAnaM svayaM karoti kArayati ca tatparaiH, tasya ca kacidapi nivRtterabhAvAdevaMbhUto'dhyavasAyo bhavati, tadya For Private And Personal
Page #739
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mah Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir thA-evaM khalvahaM Sabhirapi jIvanikAyaiH sAmAnyena kRtyaM karomi, na punastadvizeSapratijJeti, sa ca teSu SaTsvapi jIvanikAye-1 | vasaMyato'virato'pratihatapratyAkhyAtapApakarmA bhavati, evaM mRSAvAde'pi vAcyaM, tadyathA-idaM mayA vaktavyamanRtamIdRgbhUtaM tu na vaktavyaM, sa ca tasmAnmRpAvAdAdanivRttakhAdasaMyato bhavati, tathA'dattAdAnamapyAzritya vaktavyaM, tadyathA-idaM mayA'dacAdAnaM grAhyamidaM tu na grAhyamityevaM maithunaparigraheSvapIti / tathA krodhamAnamAyAlobheSvapi svayamabhyUhya vAcyaM / tadevamasau hiMsAdInyakurvannapyaviratakhAttatpratyayika karmAzravati, tathA cAsAvaviratipratyayika karma cinotIti, evaM dezakAlakhabhAvaviprakRSTeSvapi jantuSvamitrabhUto sau bhavati tatpratyAyikaM ca karmAcinotIti, so'yaM saMjJidRSTAnto'bhihitaH / sa ca kadAcidekameva pRthivIkArya vyApAdayati zeSeSu nivRttaH kadAcivAvevaM trikAdikAH saMyogA bhaNanIyA yAvatsarvAnapi vyApAdayatIti / sa caivaM sarveSAM vyApAdakalena vyavasthApyate, sarva viSayArambhapravRtteH, tatpravRttirapi tadanivRtteH, yathA kazcid grAmaghAtAdau pravRtto yadyapi ca na tena vivakSitakAle | kecana puruSA dRSTAstathA'pyasau tatpravRttinivRtterabhAvAttadyogyatayA tadghAtaka ityucyate, ityevaM dArzantike'pyAyojyam // |saMjJidRSTAntAnantaramasaMjJidRSTAntaH prAgupanyastaH so'dhunA pratipAdyate-saMjJAnaM saMjJA sA vidyate yeSAM te saMjJinastatpratiSedhAdasaMjJino manaso dravyatAyA abhAvAttIbAtIbrAdhyavasAyavizeSarahitAH prasuptamattamUchitAdivaditi, ye ime'saMjJinaH tadyathA-pRthivI-18 | kAyikA yAvadanaspatikAyikAH, tathA SaSThA apyeke trasAH prANino vikalendriyA yAvatsaMmRcchinaH paJcendriyAH, te sarve'pyasaMjJino | yeSAM no 'tarko' vicAro mImAMsA viziSTavimarzo vidyate yathA kasyacitsaMjhino mandamandaprakAze sthANupuruSocite deze kimayaMka 1 karttavyAkartavyabhedAnapekSya bahutvaM / 2 vyApArayati pra0 / 3 na pravRttaH / 4 upayogasya bhAvamanorUpatAsvIkArAt , sa cAsti teSAM / 5 tIvrAH saMjJiparyAptakasyotkaTayoginaH atIvrastu sUkSmasaMparAyANAM / 6 guNadoSAnveSaNapurassaraH // deceaeserceaeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #740
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsi mandir sutrakRtAGge 4 sthANuruta puruSa ityevamAtmaka UhastarkaH saMbhavati, naivaM teSAmasaMjJinAM tarkAH saMbhavantIti, tathA saMjJAnaM saMjJA-pUrvopalabdhe'rthe tadutta-8/4 pratyA2 zrutaska- rakAlaparyAlocanA, tathA prajJAnaM prajJA-khabuddhyotprekSaNaM sa evAyamityevaMbhUtaM pratyabhijJAnaM ca, tathA mananaM mano-matirityarthaH, sA cAva- khyAnAdhya ndhe zIlA- grahAdirUpA, tathA praspaSTavarNA vAk sA ca na vidyate teSAmiti, yadyapi ca dvIndriyAdInAM jihvendriyagalavivarAdikamasti tathApi kIyAvRttiH na teSAM praspaSTavarNavaM, tathA na caiSAM pApaM hiMsAdikaM karomi kArayAmi vetyevaMbhUtAdhyavasAyapUrvikA vAgiti, tathA svayaM karomyanyairvA | kArayAmItyevaMbhUto'dhyavasAyo na vidyate teSAM / tadevaM te'pyasaMjJino bAlavadvAlAH sarveSAM prANinAM ghaatnivRtterbhaavaattdyogy||368|| tayA ghAtakA vyApAdakAH, tathAhi-dvIndriyAdayaH paropaghAte pravartante eva, tadbhakSaNAdinA, anRtabhASaNamapi vidyate teSAmavi| ratakhAt , kevalaM karmaparatatrANAM vAgabhAvaH, tathA'dattAdAnamapi tepAmastyeva dadhyAdibhakSaNAt tathedamasadIyamidaM ca pArakyamityevaMbhUtavicArAbhAvAceti, tathA tIvranapuMsakavedodayAnmaithunAviratezca maithunasadbhAvo'pi, tathA'zanAdeH sthApanAtparigrahasadbhAvo'pItyevaM krodhamAnamAyAlobhA yAvanmithyAdarzanazalyasadbhAvazca teSAmavagantavyaH, tatsadbhAvAcca te divA rAtrau vA suptA jAgradavasthA vA nityaM prazaThavyatipAtacittadaNDA bhavaMti, tadeva darzayitumAha-'taMjahA ityAdi, te hyasaMjJinaH kacidapi nivRtterabhAvAttatpratyayikakarmabandhopetA bhavaMti, tadyathA-prANAtipAtayAvanmithyAdarzanazalyavanto bhavanti, tadvattayA ca yadyapi te viziSTamanovAgvyApArarahitAstathApi sarveSAM prANinAM duHkhotpAdanatayA tathA zocanatayA-zokotpAdanakhena tathA 'jUraNatayA jUraNaM-vayohAnirUpaM | IN // 368 / / tatkaraNazIlatayA tathA tribhyo-manovAkAyebhyaH pAtanaM tripAtanaM tadbhAvastayA yadivA 'tippaNayAe'tti paridevanatayA tathA 1 madhyamAdhyavasAyavattvAt , cittamatrAdhyavasAyasya tAdRzasya vAcakaM bhAvamanovAcakaM vA / For Private And Personal
Page #741
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir Decemeseeeeeeeeeeeeeeeee 'piTTaNayAe'tti muSTiloSTAdiprahAreNa tathA 'tathAvidhaparitApanatayA' bahirantazca pIDayA, te cAsaMjJino'pi yadyapi dezakAlakhabhAvaviprakRSTAnAM na sarveSAM duHkhamutpAdayanti tathApi viraterabhAvAttadyogyatayA duHkhaparitApaklezAderapativiratA bhavanti, tatsadbhAvAcca tatpratyayikena karmaNA badhyante / tadevaM viprakRSTaviSayamapi karmabandhaM pradopasaMjihIpurAha-itirupapradarzane khaluzabdo vAkyAlaGkAre vizeSaNe vA, kiM vizinaSTi ? ye ime pRthivIkAyAdayo'saMjJinaH prANinasteSAM na tarko na saMjJA na prajJA na mano na vAk na svayaM kartuM nAnyena kArayituM na kurvantamanumantuM vA pravRttirasti, te cAharnizamamitrabhUtA mithyAsaMsthitA nityaM praza-| ThavyatipAtacittadaNDA duHkhotpAdanayAvatparitApanapariklezAderapativiratA asaMjJino'pi santo'harnizaM sarvakAlameva prANAtipAte kartavye tadyogyatayA tadasaMprAptAvapi grAmaghAtakavadupAkhyAyante yAvanmithyAdarzanazalya upAkhyAyanta iti, upAkhyAnaM cAsaMjJino'pi 8 yogyatayA pApakarmAnivRtterityabhiprAyaH / tadevaM darzite dRSTAntadvaye tatpratibaddhamevArthazeSa pratipAdayituM codyaM kriyate, tadyathAkimete sattvAH saMjJino'saMjJinazca bhavyAbhavyasavaniyatarUpA evAhosvitsaMjJino bhUkhA'saMjJikha pratipadyante asaMjJino'pi saMzikhamityevaM codite satyAhAcArya:-'sabajoNiyAvi khalu'ityAdi, yadivA santyevaMbhUtA vedAntavAdino ya evaM pratipAdayanti-'puruSaH | puruSakhamaznute pazurapi pazukha miti, tadatrApi saMjJinaH saMjJina eva bhaviSyantyasaMjJino'pyasaMjJina iti, tnmtvyvcchedaarthmaah-||5|| 'sabajoNiyAvI'tyAdi, yadivA kiM saMjJino'saMjJikarmabandhaM prAktane satyeva karmaNi kurvanti kiMvA netyevamasaMjJino'pi saMjJikarma| bandhaM prAktane satyeva kurvantyAhokhinnetyetadAzaGkhyAha-'savvajoNiyAvI'tyAdi, sarvA yonayo yeSAM te sarvayonayaH saMvRtavivRto 1 saMjJisamuzcayAya / 2 aprativiratatAsadbhAvAt / 3 saMjJitvAvAptau yadvaddhaM tasmin-vedyAdike / yadvA saMjJitvAvAptinimitte sekeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #742
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsagar Alamandir sUtrakRtAGgeza bhayazItoSNobhayasacittAcittobhayarUpayonaya ityarthaH, te ca nArakatiryaGnarAmarA apizabdAdviziSTaikayonayo'pi, khalviti vize-18| 4 pratyA2zrutaska- ||ssnne, etadvizinaSTi-tajanmApekSayA sarvayonayo'pi sattvAH paryAptyapekSayA yAvanmanaHparyAptina niSpadyate tAvadasaMjJinaH karaNataH khyAnAdhya. ndhe zIlA- santaH pazcAtsaMjJino bhavantyekasminneva janmani, anyajanmApekSayA tvekendriyAdayo'pi santaH pazcAnmanuSyAdayo bhavantIti, tthaakiiyaavRttiH| bhUtakarmapariNAmAt , na punarbhavyAbhavyakhavat vyavasthAniyamo, bhavyAbhavyatve hi na karmAyatte ato nAnayorvyabhicAraH, ye punaH karma-19 // 369 // vazagAste saMjJino bhUkhAjyatrasaMjJino bhavantyasaMjhinazca bhUkhA saMjJina iti / vedAntavAdimatasya tu pratyakSeNaiva vyabhicAraH samupalabhyate, tadyathA-saMzyapi kazcinmRcchAdyavasthAyAmasaMjJikha pratipadyate, tadapagame tu punaH saMjJikhamiti, janmAntare tu sutarAM vyabhicAra iti / tadevaM saMzyasaMjJinoH karmaparatatrakhAdanyo'nyAnugatiraviruddhA, yathA pratibuddho nidrodayAtsvapiti suptazca pratibudhyate ityevaM svApapratibodhayoranyo'nyAnugamanamevamihApIti / tatra prAktanaM karma yadudIrNa yacca baddhamAste tasmin satyeva tadavivicya-a| pRthakkRtya tathAvidhya-asamucchidyA'nanutApyate cAvivicyAdayazcavAro'pyekArthikA avasthA vizeSa vA'zritya bhedena vyAkhyAtavyAH / tadevamaparityaktaprAktanakarmaNo'saMjJikAyAt saMjJikAyaM saMkrAmanti tathA saMjJikAyAdasaMjJikAyamiti saMjJikAyAtsaMjJikArya asaMjJikAyAdasaMjJikAyaM yathA nArakAH sAvazeSakarmANa eva narakAduddhRtya pratanuvedaneSu tiryakSutpadyante, evaM devA api prAyazasta // 369 // kamazeSatayA zubhasthAneSUtpadyante ityavagantavyaM, atra ca caturbhagakasaMbhavaM sUtreNaiva darzayati / sAmpratamadhyayanArthamupasaMjighRkSuH prAkpratipannamartha nigamayannAha-'je ete setyAdi, ye ete sarvAbhirapi paryAptibhiH paryAptAH labdhyA karaNena ca tadvikalAzcApaptikAH anyo'nyasaMkramabhAjaH saMjJino'saMjJino vA sarve'pyete mithyAcArA apratyAkhyAnikhAdityabhiprAyaH, tathA sarvajIveSvapi For Private And Personal
Page #743
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mal in Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag yanmandir khalu bhagavayA nityaM prazaThavyatipAtacittadaNDA bhavantItyevaMbhUtAzca prANAtipAtAyeSu sarveSvapyAzravadvAreSu vatenta iti / tadevaM vyavazine yI |coTakena-'tadyathA-ihAvidyamAnAzubhayogasaMbhave kathaM pApaM ko badhyata' ityetannirAkRtya viraterabhAvAttadyogyatayA pApakarmamatA darzayati-'evaM khalu ityAdi evaM' uktanItyA khakhavadhAraNe'laGkAre vA bhagavatA tIrthakRtetyAdinA yatprAk pratijJAtaM tadanuvadati yAvatpApaM ca karma kriyata iti // tadevamapratyAkhyAninaH karmasaMbhavAttatsaMbhavAca nArakatiryaGnarAmaragatilakSaNaM saMsAramavagamya saMjAtavairAgyazcodaka AcArya prati pravaNacetAH praznayitumAha codakaH-se kiM kuvaM kiM kAravaM kahaM saMjayavirayappaDiyapaccakkhAyapAvakamme bhavai ?, AcArya Ahatattha khala bhagavayA chajjIvaNikAya heU paNNattA, taMjahA-puDhavIkAiyA jAva tasakAiyA, se jahANAmae mama assAtaM DaMDeNa vA aTThINa vA muTThINa vA lelUNa vA kavAleNa vA AtoDijamANassa vA jAva uvaddavijamANassa vA jAva lomukkhaNaNamAyamavi hiMsAkAraM dukkhaM bhayaM paDisaMvedemi. iccevaM jANa save pANA jAva save sattA daMDeNa vA jAva kavAleNa vA AtoDijamANe vA hammamANe vA tajijamANe vA tAlijamANe vA jAva uvaddavijamANe vA jAva lomukkhaNaNamAyamavi hiMsAkAraM dukkhaM bhayaM paDisaMvedeti, evaM NaccA sacce pANA jAva save sattA na haMtavA jAva Na uddaveyavA, esa dhamme dhuve Niie sAsae samica logaM kheyannehiM pavedie, evaM se bhikkhU virate pANAivAyAto jAva micchAdasaNasallAo, se bhikkha No daMtapakkhAlaNeNaM daMte pakkhAlejjA, No aMjaNaM No vamaNaM No dhUvaNittaM piAite, se bhikkhu akirie alasae yA muTThINa vA lalAkha bhayaM paDisaMvedIma, vA tAlija: For Private And Personal
Page #744
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar p anair sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 37 // akohe jAva alobha uvasaMte parinivvuDe, esa khalu bhagavayA akkhAe saMjayavirayapaDihayapaccakkhAyapAva- 4 pratyAkamme akirie saMvuDe egaMtapaMDie bhavai ttibemi (sUtraM 37) // iti bIyasuyakkhaMdhassa paccakkhANakiriyA NAma khyAnAdhya, cautthamajjhayaNaM samattaM // 2-4 // ___ atha kimanuSThAnaM svataH kurvan kiM vA paraM kArayan 'kathaM vA kena prakAreNa saMyataviratapratihatapratyAkhyAtapApakarmA janturbhavati ?, saMyatasya hi viratisadbhAvAtsAvadyakriyAnivRttistannivRttezca kRtakarmasaMcayAbhAvastadabhAvAnarakAdigatyabhAva ityevaM pRSTe satyAcArya | Aha-'tattha khalu ityAdi,[granthAgraM 11000] tatra-saMyamasadbhAveSaD jIvanikAyA bhagavatA hetukhenopanyastAH, yathA pratyAkhyAnarahitasya SaD jIvanikAyAH saMsAragatinibandhanalenopanyastAH evaM ta eva pratyAkhyAnino mokSAya bhavantIti, tathA coktam -18 "je' jattiyA ya heU bhavassa te ceva tattiyA mokkhe / gaNaNAIyA logA doNhavi puNNA bhave tullA ||1||"ityaadi, idamukta || bhavati-yathA''tmano daNDAdyupaghAte duHkhamutpadyate evaM sarveSAmapi prANinAmityAtmopamayA tadupaghAtAnnivartate, eSa 'dharmaH' sarvA- 13 pAyatrANalakSaNo 'dhruvaH' agracyutAnutpannasthirasvabhAvo 'nitya' iti pariNAmAnityatAyAmapi satyA svarUpAcyavanAt tathA Adi| tyodgatiriva zazvadbhavanAcchAzvataH-paraiH kacidapyaskhalito yuktisaMgatakhAdityabhiprAyaH, ayamevaMbhUtazca dharmaH 'sametya' avagamya 'lokaM' catudarzarajjvAtmakaM 'khedajJaiH' sarvajJaiH praveditaH, tadevaM sa bhikSurnivRttaH sarvAzravadvArebhyo dantaprakSAlanAdikAH kriyA: akuvan sAvadhakriyAyA abhAvAdakiyokriyakhAca prANinAmalUSakaH avyApAdako yAvadekAntenaivAsau paNDito bhavati / itiH pari- // 370 // samAptyarthe, bravImIti pUrvavat , nayAH prAgvadvacAkhyeyAH // samAptaM pratyAkhyAnAkhyaM caturthamadhyayanamiti // 4 // 1ye yAvanto hetavazca bhavasya te tAvantazcaiva mokSasya / gaNanAtigA lokA dvayorapi pUrNA bhveyustulyaaH||1|| For Private And Personal
Page #745
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mart Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir atha paJcaramAcArazrutAdhyayanaprAraMbhaH / sAmprataM pazcamamArabhyate, asya cAyamabhisaMbandhaH, ihAnantarAdhyayane pratyAkhyAnakriyoktA, sA cAcAravyavasthitasya sato bhavatItyatastadanantaramAcArazrutAdhyayanamabhidhIyate, yadivA'nAcAraparivarjanena samyak pratyAkhyAnamaskhalitaM bhavatItyato'nAcArazrutAdhyayanamabhidhIyate, yadivA pratyAkhyAnayuktaH sannAcAravAn bhavatItyataH pratyAkhyAnakriyA'nantaramAcArabhutAdhyayanaM tatpratipakSabhUtamanAcArazrutAdhyayanaM vA pratipAdyata ityanena saMbandhenA''yAtasyAsyAdhyayanasyopakramAdIni catvAryanuyogadvArANi bhavanti / tatropakra-13 mAntargato'rthAdhikAro'yaM, tadyathA-anAcAraM pratiSidhya sAdhUnAmAcAraH pratipAdyate, nAmaniSpanne tu nikSepe AcArazrutamiti dvipadaM nAma, tadanayonikSepArthe niyuktikRdAha__NAmaMThavaNAyAre dave bhAve ya hoti nAyavo / emeva ya suttassA nikkhevo cauviho hoti // 181 // AyArasuyaM bhaNiyaM vajeyavA sayA aNAyArA / abahusuyassa hu hoja virAhaNA ittha jaiyatvaM // 182 // eyassa u paDiseho ihamajjhayaNaMmi hoti naayvo| to aNagArasuyaMti ya hoI nAmaM tu eyassa // 183 // tatrAcAro nAmasthApanAdravyabhAvabhedabhinnazcaturdhA draSTavyaH, evaM zrutamapIti / tatrAcArazrutayoranyatrAbhihitayolAghavArthamatidezaM // kurvanAha-AcArazca zrutaM ca AcArazrutaM dvandvaikavadbhAvastadubhayamapi 'bhaNitam' uktaM, tatrAcAraH kSullikAcArakathAyAmabhihitaH zrutaM PASSSSSSSSSS2929292020 For Private And Personal
Page #746
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mar a thana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashg a nmanair sUtrakRtAGge || tu vinayazrute, bhAvArthastu 'varjayitavyAH' parihAyoH 'sadA' sarvakAla yAvajIvaM sAdhunA'nAcArAH, tAMzca 'abahuzrutaH' agItArtho || |5AcAra2 zrutaska- na samyag jAnAtItyatastasya virAdhanA bhavet , huzabdo'vadhAraNe, abahuzrutasyaiva virAdhanA na gItArthasthetyataH 'atra' sadAcAre tatpa- zrutAdhya. ndha zAlA- 1 rijJAne ca yatitavyaM, yathA hi mArgajJaH pathikaH kumArgavarjanena nApathagAmI bhavati na conmArgadopaiyujyate evamanAcAraM varjayakAyASTAttaHnAcAravAn bhavati na cAnAcAradopaiyujyata ityatastatpratiSedhArthamAha-'etasya' anAcArasya sarvadoSAspadasya durgtigmnaikhetoH|| // 37 // 'pratiSedho nirAkaraNaM sadAcArapratipattyartham iha-adhyayane jJAtavyaH, sa ca paramArthato'nagArakAraNamiti, tataH keSAMcinmatenaitasyAdhyayanasthAnagArazrutamityetanAma bhavatIti / gato nAmaniSpanno nikSepaH, tadanantaraM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM mUtramucArayitavyaM, taccedam AdAya baMbhaceraM ca, Asupanne imaM vaiM / assi dhamme aNAyAraM, nAyareja kayAivi // 1 // (sUtraM) asya cAnantaraparamparasUtraiH saMbandho vAcyaH, tatrAnantarasUtreNa sahAyam-ekAntapaNDito bhavati, katham ?-'AdAya brahmacaryamiti, paramparasUtrasaMvadhastvayaM-'budhyeta tathA troTayed bandhanaM' kiM kRtyAha-AdAya brahmacaryamiti, evamanyairapi sUtraH saMbandho vAcyaH, arthasvayam-'AdAya' gRhIkhA, kiM tad , brahmacarya-satyatapobhUtadayendriyanirodhalakSaNaM taccaryate-anuSThIyate yasmin tanmaunIndraM pravacanaM brahmacaryamityucyate tadAdAya 'AzuprajJaH' paTuprajJaH sadasadvivekajJaH, kkhApratyayasyottarakriyAsavyapekSikhAtAmAha // 37 // | 'imAM samastAdhyayanenAbhi dhIyamAnAM pratyakSAsannabhUtAM vAcam-'idaM zAzvatameve'tyAdikAM kadAcidapi 'nAcaret nAbhidadhyAta, tathA'sindharma-sarvajJapraNIte vyavasthitaH sannanAcAra-sAvadyAnuSThAnarUpaM 'na samAcaretna vidadhyAditi saMbandhaH, yadivA''zu For Private And Personal
Page #747
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Pradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashag a nman | prajJaH sarvajJaHpratisamayaM kevalajJAnadarzanopayogikhAttatsaMbandhini dharme vyavasthitaH 'imAM vakSyamANAM vAcam anAcAraM ca kadAcidapi | SI 19 nAcareditizlokArthaH // 1 // tatrAnAcAraM nAcaredityuktam , anAcArazca maunIndrapravacanAdaparo'bhidhIyate, maunIndrapravacanaM tu || 1 mokSamArgahetutayA samyagdarzanajJAnacAritrAtmakaM, samyagdarzanaM tu tattvArthazraddhAnarUpaM, tattvaM tu jIvAjIvapuNyapApAzravabandhasaMvaranirja-19 / rAmokSAtmakaM, tathA dharmAdharmAkAzapudgalajIvakAlAtmakaM ca dravyaM nityAnityasvabhAvaM, sAmAnyavizeSAtmako'nAdyaparyavasAnazcaturda-18 | zarajjvAtmako vA lokastattvamiti, jJAnaM tu matizrutAva dhimanaHparyAyakevalasvarUpaM paJcadhA, cAritraM sAmAyikacchedopasthApanIya18 parihAravizuddhIyasUkSmasaMparAyayathAkhyAtarUpaM paJcadhaiva mUlottaraguNabhedato vA'nekadhetyevaM vyavasthite maunIndrapravacane 'na kadAcida-18 nIdRzaM jagaditikRkhA'nAdyaparyavasAne loke sati darzanAcArapratipakSabhUtamanAcAraM darzayitukAma AcAryo yathAvasthitalokasvarUpodghaTTanapUrvakamAha aNAdIyaM parinnAya, aNavadaggeti vA guNo / sAsayamasAsae vA, iti dihiM na dhArae // 2 // (sUtra) eehiM dohiM ThANehiM, vavahAro Na vijaI / eehiM dohiM ThANehiM, aNAyAraM tu jANae // 3 // (sUtraM) nAsya caturdazarajjvAtmakasya lokasya dharmAdharmAdikasya vA dravyasyAdiH-prathamotpattirvidyata ityanAdikastamevaMbhUtaM 'parijJAya' pramANataH paricchidya tathA 'anavadanam ' aparyavasAnaM ca parijJAyobhayanayAtmakavyudAsenaikanayadRSTyA'vadhAraNAtmakapratyayamanAcAraM darzayati-zazvadbhavatIti zAzvataM-nityaM sAMkhyAbhiprAyeNApracyutAnutpanna sthiraikakhabhAvaM svadarzane cAnuyAyinaM sAmAnyAMzamava| 1 pramANarUpatvAnmaunIndrAgamasyobhayanayAtmakatA / 2 0tmakaM pratyayaH, pratyayaM jJAnaM, pratItyasya cAdhyAhAraH / 3 mithyAtvakAraNakaM / 4 UrdhvatArUpaM / 9929899002020 For Private And Personal
Page #748
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir 1 Lahana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagat fanmandir 5AcAra sUtrakRtAGge 2 zrutaska- ndhe zIlAkIyAvRttiH zutAdhya. // 372 // lambya dharmAdharmAkAzAdiSvanAdikhamaparyavasAnasaM copalabhya sarvamidaM zAzvatamityevaMbhUtAM dRSTiM 'na dhAraye diti evaM pakSaM na samAzrayet / tathA vizeSapakSamAzritya 'vartamAnanArakAH samucchetsyantI'tyetacca mUtramaGgIkRtya yatsattatsarvamanityamityevaMbhUtabauddhadarzanAbhiprAyeNa ca sarvamazAzvatam-anityamityevaMbhUtAM ca dRSTiM na dhArayediti // 2 // kimityekAntena zAzvatamazAzvataM vA vasvityevaMbhUtAM dRSTiM na dhArayedityAha-sarva nityamevAnityameva vaitAbhyAM dvAbhyAM sthAnAbhyAmabhyupagamyamAnAbhyAmanayorvA pakSayorvyavaharaNaM vyavahAro-lokassaihikAmuSmikayoH kAryayoH pravRttinivRttilakSaNo na vidyate, tathAhi-apracyutAnutpanna sthiraikasvabhAvaM sarva nitya| mityevaM na vyavahiyate, pratyakSeNaiva navapurANAdibhAvena pradhvaMsAbhAvena vA darzanAt , tathaiva ca lokasya pravRtteH, AmuSmike'pi nitya| khAdAtmano bandhamokSAyabhAvena dIkSAyamaniyamAdikamanarthakamiti nai vyavahviyate / tathaikAntAnityavepi loko dhanadhAnyaghaTapaTAdikamanAgatabhogArtha na saMgRhNIyAt , tathA'muSmike'pi kSaNikakhAdAtmanaH pravRttirna syAt , tathA ca dIkSAvihArAdikamanarthaka, tassAnnityAnityAtmake eva sAdvAde sarvavyavahArapravRttiH, ata eva tayonityAnityayoH sthAnayorekAntalena samAzrIyamANayoraihikAmuSmikakAryavidhvaMsarUpamanAcAraM maunIndrAgamabAhyarUpaM vijAnIyAta, tuzabdo vizeSaNArthaH, kathaJcinnityAnitye vastuni sati | vyavahAro yujyata ityetadvizinaSTi, tathAhi-sAmAnyamanvayinamaMzamAzritya syAnityamiti bhavati, tathA vizeSAMzaM pratikSaNamanyathA ca anyathA ca navapurANAdidarzanataH syAdanitya iti bhavati, tathotpAdavyayadhrauvyANi cAhadarzanAzritAni vyavahArAGgaM bhavati / / 1 pradhvaMsarUpo'bhAvaH, tena tadrUpeNetyarthaH, IyayA sAdhuritivad prakRtyA cArvitivadvA tRtIyA / 2 anarthakatayA nivRttirUpaphaladatayA / 3 sAmAnyAMzApekSayA napuM0 / || 4 vizeSAMzApekSayA puMstvaM / 5 bhavanti ( vidheyatotpAdAdInAM ) pra. / // 372 // For Private And Personal
Page #749
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra sUtrakR. 63 0 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir | tathA coktam- " ghaTamaulisuvarNArthI, nAzotpAdasthitiSvayam / zokapramodamAdhyasthyaM, jano yAti sahetukam // 1 // ityAdi / tadevaM | nityAnityapakSayorvyavahAro na vidyate, tathA'nayorevAnAcAraM vijAnIyAditi sthitam // 3 // tathA'nyamapyanAcAraM pratiSeddhukAma AhasamucchihiMti satthAro, save pANA aNelisA / gaMTiMgA vA bhavissaMti, sAsayaMti va No vae // 4 // eehiM dohiM ThANehiM, vavahAro Na vijjai / eehiM dohiM ThANehiM, aNAyAraM tu jANae // 5 // ( sUtra ) samyak - niravazeSatayA 'ucchetsyanti' ucchedaM yAsyanti-kSayaM prApsyanti sAmastyenot - prAbalyena setsyanti vA siddhiM yAsyanti, ke te ? - zAstAraH - tIrthakRtaH sarvajJAstacchAsanapratipannA vA 'sarve' niravazeSAH siddhigamanayogyA bhavyAH, tatazvocchinnabhayaM jagatsyAditi, zuSkatarkAbhimAnagrahagRhItA yuktiM cAbhidadhati - jIvasadbhAve satyapyapUrvotpAdAbhAvAdabhavyasya ca siddhigamanAsaMbhavA|tkAlasya cAnantyAdanArataM siddhigamanasaMbhavena tadvyayopapatterapUrvAyAbhAvAdbhavyoccheda ityevaM no vadet, tathA sarve'pi 'prANino' | jantavaH 'anIdRzA' visadRzAH sadA parasparavilakSaNA eva, na kathaJcitteSAM sAdRzyamastItyevamapyekAntena no vadet, yadivA| sarveSAM bhavyAnAM siddhisadbhAve'vaziSTAH saMsAre 'anIdRzA' abhavyA eva bhaveyurityevaM ca no vadet, yuktiM cottaratra vakSyati / | tathA karmAtmako grantho yeSAM vidyate te granthikAH, sarve'pi prANinaH karmagranthopetA eva bhaviSyantItyevamapi no vadet, idamuktaM | bhavati - sarve'pi prANinaH sessyantyeva karmAvRtA vA sarve bhaviSyantItyevamekamapi pakSamekAntikaM no vadet / yadivA - 'granthi - kA' iti granthikasattvA bhaviSyantIti, granthibhedaM kartumasamarthA bhaviSyantItyevaM ca no vadet, tathA 'zAzvatA' iti zAstAra : 'sadA' sarvakAlaM sthAyinastIrthakarA bhaviSyanti 'na samucchesyanti' nocchedaM yAsyantItyevaM no vadediti // 4 // tadevaM darzanAcAravA For Private And Personal
Page #750
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kallashsagarri Gyanmandir sUtrakRtAGge dainiSedhaM vAmAtreNa pradAdhunA yuktiM darzayitukAma Aha-'etayoH anantaroktayoyoH sthAnayoH, tadyathA-zAstAraH kSayaM // 5AcAra2 zrutaska- yAsyantIti zAzvatA vA bhaviSyantIti, yadivA sarve zAstArastaddarzanapratipannA vA setsyanti zAzvatA vA bhaviSyanti, yadivA sarve | zrutAdhya. dhe zIlA prANino hyanIdRzAH-visadRzAH sadRzA vA, tathA granthikasattvAstadrahitA vA bhaviSyantItyevamanayoH sthAnayorvyavaharaNaM vyavahArastadakIyAvRttiH stile yukterabhAvAna vidyate, tathAhi-yattAvaduktaM 'sarve zAstAraH kSayaM yAsyantI'tyetadayuktaM, kSayanibandhanasya krmnno'bhaavaatsi||373|| ddhAnAM kSayAbhAvaH, atha bhavasthakevalyapekSayedamabhidhIyate, tadapyanupapanna, yato'nAdyanantAnAM kevalinAM sadbhAvAtpravAhApekSayA tadabhAvAbhAvaH / yadapyuktam-'apUrvasyAbhAve siddhigamanasadbhAvena ca vyayasadbhAvAdbhavyazUnyaM jagat syAdityetadapi siddhAntaparamArthAvedino vacanaM, yato bhavyarAze rAddhAnte bhaviSyatkAlasyevAnantyamuktaM, taccaivamupapadyate yadi kSayona bhavati, sati ca tasin AnanyaM na syAta, | nApi cAvazyaM sarvasyApi bhavyasya siddhigamanena bhAvyamityAnantyAvyAnAM tatsAmagryabhAvAdyogyadalikapratibhAvattanupapattiriti / / tathA nApi zAzvatA eva, bhavasthakevalinAM zAstRRNAM siddhigamanasadbhAvAtpravAhApekSayA ca zAzvatakhamataH kathazcicchAzvatAH kathaMci-| dazAzvatA iti / tathA sarve'pi prANino vicitrakarmasadbhAvAnnAnAgatijAtizarIrAGgopAGgAdisamanvitakhAdanIdRzAH-visadRzAsta4 thopayogAsaMkhyeyapradezakhAmUrtakhAdibhirdharmaH kathaJcitsadRzA iti, tathollasitasadvIryatayA kecidbhinnagranthayo'pare ca tathAvidhapariNAmAbhAvAd granthikasattvA eva bhavantItyevaM ca vyavasthite naikAntenaikAntapakSo bhavatIti pratiSiddhaH, tadevametayoreva dvayoH sthAnayoru-| // 373 // ktanItyA'nAcAraM vijAnIyAditi sthitam / apica-Agame anantAnantAsvapyutsarpiNyavasarpiNISu bhavyAnAmanantabhAga eva siya1 darzanAnAcAravAdaniSedhaM pra0 / 2 darzanAcAraviSaye vAdasya niSedhaM / 3 yogyatA ca sAmanyAyupetatArUpA / 4 sakalabhavyAnAM muktyanupapatteH / For Private And Personal
Page #751
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga tItyayamarthaH pratipAdyate, yadA caivaMbhUtaM tadAnantyaM tatkathaM teSAM kSayaH 1, yuktirapyatra - saMbandhizabdAvetau, muktiH saMsAraM vinA na bhavati, saMsAro'pi na muktimantareNa, tatazca bhavyocchede saMsArasyApyabhAvaH syAdato'bhidhIyate nAnayorvyavahAro yujyata iti // 5 // adhunA cAritrAcAramaGgIkRtyAha je ke khuddagA pANA, aduvA saMti mahAlayA / sarisaM tehiM veraMti, asarisaMtI ya No vade // 6 // ehiM dohiM ThANehiM, vavahAro Na vijjii| eehiM dohiM ThANehiM, aNAyAraM tu jANae // 7 // ( sUtra ) ye kecana kSudrakAH saccA:- prANina ekendriyadvIndriyAdayo'lpakAyA vA paJcendriyA athavA 'mahAlayA' mahAkAyAH 'santi' vidyante teSAM ca kSudrakANAmalpakAyAnAM kunthvAdInAM mahAnAlayaH - zarIraM yeSAM te mahAlayA - hastyAdayasteSAM ca vyApAdane sadRzaM 'vaira' miti vajraM karma virodhalakSaNaM vA vairaM tat 'sadRzaM' samAnaM tulyapradezatvAtsarvajantUnAmityevamekAntena no vadet, tathA 'visadRzam' asadRzaM tadvayApattau vairaM karmabandho virodho vA indriyavijJAnakAyAnAM visadRzatvAt satyapi pradezatulyatve na sadRzaM vairamityevamapi no vadet, yadi hi vadhyApekSa eva karmabandhaH syAttadA tatadvazAtkarmaNo'pi sAdRzyamasAdRzyaM vA vaktuM yujyeta, na ca tadvazAdeva | bandhaH api ladhyavasAyavazAdapi, tatazca tIvrAdhyavasAyino'lpakAyasacvavyApAdane'pi mahadvairam, akAmasya tu mahAkAya satvavyA| pAdane'pi svalpamiti // 6 // etadeva sUtreNaiva darzayitumAha- AbhyAmanantaroktAbhyAM sthAnAbhyAmanayorvA sthAnayoralpakAyamahAkAya vyApAdanApAditakarmabandhasadRzatvAsa dRzatvayorvyavaharaNaM vyavahAro niryuktikatvAnna yujyate, tathAhi na vadhyasya sadRzatvamasadRzatvaM 1 atra hi havadIrghatvavad ghaTatadabhAvavatsattvApekSatA na tu kAryakAraNarUpeNa, tathA ca na muktimantareNa na saMsAra ityatra virodhaH / For Private And Personal Gyanmandir
Page #752
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGge caikameva karmabandhasa kAraNam , apitu vadhakasya tIvrabhAvo mandabhAvo jJAnabhAvo'jJAnabhAvo mahAvIryasamalpavIryavaM cetyetadapi / 5AcAra 2 zrutaska tadevaM vadhyavadhakayorvizeSAtkarmabandhavizeSa ityevaM vyavasthite vadhyamevAzritya sadRzakhAsadRzakhavyavahAro na vidyata iti / tathA'nayoreva zrutAdhya. ndhe zIlA- sthAnayoH pravRttasthAnAcAraM vijAnIyAditi, tathAhi-yajIvasAmyAtkarmabandhasadRzavamucyate, tadayuktaM, yato na hi jIvavyApakIyAvRttiH kyA hiMsocyate, tasya zAzvatakhena vyApAdayitumazakyavAd , api khindriyAdivyApattyA, tathA coktam-'paJcendriyANi trividhaM balaM &ca, ucchvAsaniHzvAsamathAnyadAyuH / prANA dazaite bhagavadbhiruktAsteSAM viyojIkaraNaM tu hiMsA // 1 // " ityAdi / apica bhaav||374|| savyapekSasyaiva karmabandho'bhyupetuM yuktaH, tathAhi-vaidyasyAgamasavyapekSasya samyak kriyAM kurvato yadyapyAturavipattirbhavati tathApi na | vairAnuSaGgo bhAvadoSAbhAvAd, aparasya tu sarpabuvA rajjumapi nato bhAvadoSAkarmabandhaH, taMdrahitasa tu na bandha iti, uktaM | cAgame 'uccAliyaMmi pAe'ityAdi, taNDulamatsyAkhyAnakaM tu suprasiddhameva // tadevaMvidhavadhyavadhakabhAvApekSayA syAt sadRzalaM | sthAdasadRzakhamiti, anyathA'nAcAra iti // 7 // punarapi cAritramadhikRtyAhAraviSayAnAcArAcArau pratipAdayitukAma Aha ahAkammANi bhuMjaMti, aNNamaNNe sakammuNA / uvalitteti jANijjA, aNuvalitteti vA puNo // 8 // (suu0)| eehiM dohi ThANehiM, vavahAro Na vijii| eehiM dohi ThANehiM, aNAyAraM tu jANae // 9 // (sU0) / sAdhuM pradhAnakAraNamAMdhAya-Azritya karmANyAdhAkarmANi, tAni ca vastrabhojanavasatyAdInyucyante, etAnyAdhAkamoNi ye bhuJja- M // 374 // 1 // 1 asaMkhyapradezatvAdinA / 2 bhavedoSA0pra0 / 3 zAstraprasiddhatvAtpUrva vyatirekiNaM pradarya anvayI eSa karmabandha iti / 4 bhAvadoSarahitasya / 5 ucAlite pAde / 6 mAdAya pr.| Deepesesesesesesesesee maNNe sakammaNA / bAlamadhikRtyAhAraviSayAnAcArAcA hohiM ThANehi, For Private And Personal
Page #753
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha N adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa hoy anmandir Deeeeeeeeeeeeeeees nte-etairupabhogaM ye kurvanti 'anyo'nyaM parasparaM tAn svakIyena karmaNopaliptAna vijAnIyAdityevaM no vadet , tathA'nupaliptA-1 niti vA no vadeva , etaduktaM bhavati-AdhAkApi zrutopadezena zuddhamitikRkhA bhuJjAnaH karmaNA nopalipyate, tadAdhAkarmopabhoge-18 nAvazyatayA karmabandho bhavatItyevaM no vadet , tathA zrutopadezamantareNAhAragRyA''dhAkarma bhuJjAnasya tanimittakarmabandhasadbhAvAt ato'nuliptAnapi no vadeva , yathAvasthitamaunIndrAgamajJasya khevaM yujyate vaktum-AdhAkarmopabhogena syAtkarmavandhaH sthAneti, yata uktam-"kiMcicchuddhaM kalpyamakalpyaM vA syAdakalpyamapi kalpyam / piNDaH zayyA vastraM pAtraM vA bheSajAdyaM vaa||1||" tathA'nyairapya| bhihitam-"utpadyeta hi sA'vasthA, dezakAlAmayAnprati / yasyAmakArya kArya syAtkama kArya ca varjayed ||1||"ityaadi // 8 // kimityevaM syAdvAdaHpratipAdyata ityAha-AbhyAM dvAbhyAM sthAnAbhyAmAzritAbhyAmanayorvA sthAnayorAdhAkarmopabhogena karmabandhabhAvAbhAvabhUtayovryavahAro na vidyate, tathAhi-yadyavazyamAdhAkarmopabhogenaikAntena karmabandho'bhyupagamyeta evaM cAhArAbhAvenApi kacitsu| tarAmanarthodayaH syAt , tathAhi-kSutpapIDito na samyagIryApathaM zodhayet tatazca vajan prANyupamaImapi kuryAt mRcchAdisadbhAvatayA ca dehapAte satyavazyaMbhAvI trasAdivyAghAto'kAlamaraNe cAviratiraGgIkRtA bhavatyArtadhyAnApattau ca tiryaggatiriti, Agamazca"savattha saMjamaM saMjamAo appANameva rakkhejjA"ityAdinApi tadupabhoge karmabandhAbhAva iti, tathAhi-AdhAkarmaNyapi niSpA-15 dyamAne SaDjIvanikAyavadhastadvadhe ca pratItaH karmabandha ityato'nayoH sthAnayorekAntenAzrIyamANayorvyavaharaNaM vyavahAro na bujyate, tathA | ''bhyAmeva sthAnAbhyAM samAzritAbhyAM sarvamanAcAraM vijAnIyAditi sthitam // 9 // punarapyanyathA darzanaM prati vAganAcAraM darzayitumAha 1 sarvatra saMyama saMyamAdAtmAnameva rakSet / coepencoercerescontoeneseseo For Private And Personal
Page #754
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagh y anmandir sUtrakRtAGge 2zrutaskandhe zIlAbIyAvRttiH // 375 // jamidaM orAlamAhAraM, kammagaM ca taheva ya (tameva tN)| savattha vIriyaM atthi, Nathi savattha vIriyaM ||10||(suu0) 5AcAraeehiM dohiM ThANehiM, vavahAro Na vijaI / eehiM dohiM ThANehiM, aNAyAraM tu jANae // 11 // (sU0) || zrutAdhya. yadivA yo'yamanantaramAhAraH pradarzitaH sa sati zarIre bhavati zarIraM ca paJcadhA tasya caudArikAdeH zarIrasya bhedAbhedaM prati-18 pAdayitukAmaH pUrvapakSadvAreNAha-'jamidamityAdi, yadidaM sarvajanapratyakSamudAraiH pudgalainivRttamaudArikametadevorAlaM nissArakhAd etacca tiryaanuSyANAM bhavati, tathA caturdazapUrvavidA kacitsaMzayAdAvAhiyata ityAhAram , etadgrahaNAca vaikriyopAdAnamapi draSTavyaM, tathA karmaNA nirvRttaM kArmaNam , etatsahacaritaM taijasamapi grAhyama / audArikavaikriyAhArakANAM pratyekaM taijasakArmaNAbhyAM saha yugapadupalabdheH kasyacidekakhA''zaGkA syAdatastadapanodArtha tadabhiprAyamAha-'tadeva tada' yadevaudArikaM zarIraM te eva taijasakAmaNe zarIre, evaM vaikriyAhArakayorapi vAcyaM, tadevaMbhUtAM saMjJAM no nivezayedityuttarazloke kriyA, tathaiteSAmAtyantiko bheda ityevaMbhUtAmapi saMjJAM no nivezayet / yuktizcAtra-yadyekAntenAbheda eva tata idamaudArikamudArapudgalaniSpannaM tathaitatkarmaNA nircita kArmaNaM sarvasyaitasya saMsAracakravAlabhramaNasya kAraNabhUtaM tejodravyairniSpannaM teja eva taijasaM AhArapaktinimicaM taijasalabdhinimittaM cetyevaM bhedena saMjJA niruktaM kArya ca na syAt / athAtyantiko bheda eva tato ghaTavadbhinnayordezakAlayorapyupalabdhiH syAt, na niyatA yugapadupalabdhiriti, evaM ca vyavasthite kathaJcidekopalabdherabhedaH kathaJcicca saMjJAbhedAr3heda iti sthitaM / tadevamaudArikAdInAM // 37 // zarIrANAM bhedAbhedau pradaryAdhunA sarvasyaiva dravyasya bhedAbhedau pradarzayitukAmaH pUrvapakSaM zlokapazcArddhana darzayitumAha-'savvattha 1 audArikakAryasya dharmAdharmArjanamuktyavAptyAdeH prasiddhatvAnna nirdezaH / For Private And Personal
Page #755
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagio Branmandir vIriya'mityAdi, 'sarva sarvatra vidyata' itikRtA sAMkhyAbhiprAyeNa sattvarajastamorUpasya pradhAnasyaikakhAttasya ca sarvasyaiva kAraNakhAta || ataH sarva sarvAtmakamityevaM vyavasthite 'sarvatra' ghaTapaTAdau aparasya-vyaktasa 'vIrya' zaktirvidyate, sarvasyaiva hi vyaktasya pradhAnakA yakhAtkAryakAraNayozcaikakhAd, ataH sarvasya sarvatra vIryamastItyevaM saMjJAM no nivezayet , tathA 'sarve bhAvAH svabhAvena, svasvabhAvavyavaI sthitA' iti pratiniyatazaktivAnna sarvatra sarvasya 'vIrya'zaktirityevamapi saMjJAM no nivezayet / yuktiyAtra-yattAvaducyate 'sAMkhyAbhi-18 prAyeNa sarva sarvAtmakaM dezakAlAkArapratibandhAttu na samAnakAlopalabdhi riti, tadayuktaM, yato bhedena sukhaduHkhajIvitamaraNadUrAsannamUkSmavAdarasurUpakurUpAdikaM saMsAravaicitryamadhyakSeNAnubhUyate, na ca dRSTe'nupapannaM nAma, na ca sarve mithyetyabhyupapattuM yujyate, yato dRSTahAniradRSTakalpanA ca pApIyasI / kiMca-sarvathaikye'bhyupagamyamAne saMsAramokSAbhAvatayA kRtanAzo'kRtAbhyAgamazca balAdApatati, yaccaitat satvarajastamasAM sAmyAvasthA prakRtiHpradhAnamityetatsarvasyAsya jagataH kAraNaM tannirantarAH suhRdaH pratyeSyanti, niyuktikakhAd, apica-sarvathA sarvasya vastuna ekale'bhyupagamyamAne sattvarajastamasAmapyekalaM syAt , tadbhede ca sarvasya tadvadeva bheda iti / tathA yadapyucyate-'sarvasya vyaktasya pradhAnakAryakhAtsatkAryavAdAcca mayUrANDakaraNe caJcapicchAdInAM satAmevotpAdAbhyupagamAd asadutpAde cAmraphalAdInAmapyutpattiprasaGgAdityetadvAnAtraM, tathAhi-yadi sarvathA kAraNe kAryamasti na tadyutpAdo niSpannaghaTaskheva, apica mRtpiNDA(vasthAyAmeva ghaTagatAH karmaguNavyapadezA bhaveyuH, na ca bhavanti, tato nAsti kAraNe kAryam, athAnabhivyaktamastIti cenna tarhi sarvAtmanA vidyate, nApyekAntenAsatkAryavAda eva, tadbhAve hi vyomAravindAnAmapyekAntenAsatAM mRtpiNDAderghaTAderivotpattiH syAt , na caitaha1 kAryasya / 2 zaktayaH / 3 kharUpeNa / 4 khaskhAdhArapadArtheSu / 5 papannaM pr.| eeeeeeeeeees seeee For Private And Personal
Page #756
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsage yanmandir sUtrakRtAGge 18STamiSTaM vA, apica-evaM sarvasya sarvasAdutpatteH kAryakAraNabhAvAniyamaH syAd, evaM ca na zAlyakurArthI zAlIvIjamevAdadyAd api |5AcAra2 zrutaska- tu yatkiJcideveti, niyamena ca prekSApUrvakAriNAmupAdAnakAraNAdau pravRttiH, ato nAsatkAryavAda iti / tadevaM sarvapadArthAnAM sattva- zrutAdhya. ndhe zIlA-18| jJeyakhaprameyakhAdibhidharmaH kathaJcidekakha tathA pratiniyatArthakAryatayA yadevArthakriyAkAri tadeva paramArthataH saditikRyA kazcidbheda / DIyAvRttiH iti sAmAnyavizeSAtmakaM vastiti sthitam / anena ca syAdasti syAnnAstItibhaGgakadvayena zeSabhaGgakA api draSTavyAra, tatazca sarva vastu saptabhaGgIsvabhAvaM, te cAmI-khadravyakSetrakAlabhAvApekSayA syAdasti, paradravyAdyapekSayA sthAnnAsti, anayoreva dharmayoryogapadye-18 nAbhidhAtumazakyakhAtsyAdavaktavyaM, tathA kasyacidaMzasya vadravyAdyapekSayA vivakSitakhAtkasyaciccAMzasya paradravyAdyapekSayA vivakSita-II 18 khAt syAdasti ca syAnnAsti ceti, tathaikasyAMzasya khadravyAdyapekSayA parasya tu sAmastyena vaparadravyAdyapekSayA vivakSitakhAtsyAdasti cAvaktavyaM ceti, tathaikasyAMzasya paradravyAdyapekSayA parasya tu sAmastyena svadravyAdyapekSayA vivakSitakhAt sthAnAsti cAvaktavya || ceti, tathaikasyAMzasya vadravyAdyapekSayA parasya tu paradravyAdyapekSayA'nyasya tu yaugapona khaparadravyAdyapekSayA vivakSitatAtsyAdasti ca nAsti cAvaktavyaM ceti, iyaM ca saptabhaGgI yathAyogamuttaratrApi yojanIyeti // 10 // 11 // tadevaM sAmAnyena sarvasyaiva vastuno ||% 1| bhedAbhedau pratipAdyAdhunA sarvazUnyavAdimatanirAsena lokAlokayoH pravibhAgenAstivaM pratipAdayitukAma Aha-yadivA 'sarvatra : 18| vIryamasti nAsti sarvatra vIrya'mityanena sAmAnyena vasvastivamuktaM, tathAhi-sarvatra vastuno 'vIrya' zaktirakriyAsAmarthyamantazaH || // 376 // khaviSayajJAnotpAdanaM, taccaikAntenAtyantAbhAvAcchazaviSANAderapyastItyevaM saMjJA na nivezayeta , sarvatra vIrya nAstIti no evaM saMjJA | 1rtha manasaH pra0 / 2 bhAvAbhAvA pra0 / 3 sarvatra vIryamityevaMrUpAM / For Private And Personal
Page #757
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavidy adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir foeer290828892e2e2eoa nivezayediti, anenAviziSTaM vasvastivaM prasAdhitam , idAnIM tasyaiva vastuna ISadvizeSitakhena lokAlokarUpatayA'stivaM prasAdhayannAha Nasthi loe aloe vA, NevaM sannaM nivesae / atthi loe aloe vA, evaM sannaM nivesae // 12 // Natthi jIvA ajIvA vA, NevaM sannaM nivese| asthi jIvA ajIvA vA, evaM sannaM nivesae // 13 // (sU0) 'lokaH' caturdazarajjvAtmako dharmAdharmAkAzAdipazcAstikAyAtmako vA sa nAstItyevaM saMjJAM no nivezayet / tathA''kAzAstikAyamAtrakastvalokaH sa ca na vidyate evetyevaM saMjJAM no nivezayet / tadabhAvapratipattinibandhanaM khida, tadyathA-pratibhAsamAnaM vasvavayavadvAreNa vA pratibhAsetAvayavidvAreNa vA ?, tatra na tAvadavayavadvAreNa pratibhAsanamutpadyate, niraMzaparamANanAM pratibhAsanAsaMbhavAt , sarvArAtIyabhAgasya ca paramANvAtmakakhAtteSAM ca chadmasthavijJAnena draSTumazakyakhAt , tathA coktam-"yAvadRzyaM parastAvadbhAmaH sa ca na dRzyate / niraMzasya ca bhAgasya, nAsti chadmasthadarzanam // 1 // ' ityAdi, nApyavayavidvAreNa, vikalpyamAnakhAvayavina evAbhAvAt , tathAhi-asau khAvayaveSu pratyekaM sAmastyena vA varteta ? aMzAMzibhAvena vA?, na sAmastyenAvayacibahulaprasAda, nApyaMzena pUrvavikalpAnatikrameNAnavasthAprasaGgAt , tasmAdvicAryamANaM na kathaJcidvasvAtmabhAvaM labhate, tataH sarvamevaitammAyAkhAnendrajAlamarumarIcikAvijJAnasadRzaM, tathA coktam-"yathA yathArthAzcintyante, vivicyante tathA tathA / yadyete (tat) svayamarthebhyo, rocante (te) tatra ke vayam // 1 // " ityAdi / tadevaM vasvabhAve tadvizeSalokAlokAbhAvaH siddha evetyevaM no saMjJA nivezayet / | kiMkhasti loka UodhastiryagrUpo vaizAkhasthAnasthitakaTinyastakarayugmapuruSasadRzaH paJcAstikAyAtmako vA, tanvatiriktavAloko'pyasti, saMbandhizabdasAta, lokavyavasthA'nyathA'nupapatteriti bhAvaH, yuktizcAtra-yadi sarva nAsti tata sarvAntaHpAtitA For Private And Personal
Page #758
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Adana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagal l anmandir sUtrakRtAGge 18 pratiSedhako'pi nAstItyatastadbhAvAtpratiSedhAbhAvaH, api ca-sati paramArthabhUte vastuni mAyAkhAnendrajAlAdivyavasthA, anyathA kimA-| | 5AcAra 2 zrutaska- zritya ko vA mAyAdikaM vyavasthApayediti / apica-"sarvAbhAvo yathA'bhISTo, yuktyabhAve na siyati / sAsti cetsava nastattvaM,8| zrutAdhya. ndhe zIlA tasiddhau sarvamastu sad // 1 // " ityAdi / yadapyavayavAvayavivibhAgakalpanayA dUSaNamabhidhIyate tadapyArhatamatAnabhijJena, tanmataM kIyAvRttiH tvevaMbhUtaM, tadyathA-naikAntenAvayavA eva nApyavayavyeva cetyataH syAdvAdAzrayaNAtpUrvoktavikalpadoSAnupapattirityataH kthnycilloko||377|| 'styevamalokopIti sthitam // 12 // tadevaM lokAlokAstivaM pratipAdyAdhunA tadvizeSabhUtayorjIvAjIvayorastilapratipAdanAyAhaISNatthi jIvA ajIvetyAdi, jIvA upayogalakSaNAH saMsAriNo muktA vA te na vidyante, tathA ajIvAzca dharmAdharmAkAzapudgala kAlAtmakA gatisthityavagAhadAnacchAyAtapodyotAdivartanAlakSaNA na vidyanta ityevaM saMjJA-parijJAnaM no nivezayet , nAstikhanibandhanaM khidaM-pratyakSeNAnupalabhyamAnakhAjIvA na vidyante, kAyAkArapariNatAni bhUtAnyeva dhAvanavalganAdikAM kriyAM kurvantIti / tathA''tmAdvaitavAdamatAbhiprAyeNa 'puruSa evedaM niM sarvaM yadbhUtaM yacca bhAvya'mityAgamAt tathA ajIvA na vidyante sarvasyaiva cetanAcetana rUpasyAtmamAtravivattatvAt no evaM saMjJAM nivezayeta, kiMtvasti jIvaH sarvasyAssa sukhaduHkhAdernibandhanabhUtaH khasaMvittisiddho'haMpratyaya18 grAhyaH, tathA tadvyatiriktA dharmAdharmAkAzapudgalAdayazca vidyante, sakalapramANajyeSThena pratyakSeNAnubhUyamAnatvAttadguNAnAM, bhUtacaitanya vAdI ca vAcyaH kiM tAni bhavadabhipretAni bhUtAni nityAnyutAnityAni ?, yadi nityAni tatoacyutAnutpannasthiraikakhabhAvatvAnna 377 // kAyAkArapariNatiH, nApi prAgavidyamAnasya caitanyasya sadbhAvo, nityatvahAneH / athAnityAni kiM teSvavidyamAnameva caitanyamutpadyate 1 sarva vastu pra0 / 2 pkssaabhyucye| 3 vivatti0 pr0| 4 narUpaH pr.| For Private And Personal
Page #759
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavira Madhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaranmandir AhokhidvidyamAnaM 1, na tAvadavidyamAnamatiprasaGgAd, abhyupetAgamalopAdvA, atha vidyamAnameva siddhaM tarhi jIvakham / tathA''tmAdvai| tavAdyapi vAcyaH - yadi puruSamAtramevedaM sarvaM kathaM ghaTapaTAdiSu caitanyaM nopalabhyate, tathA tadaikye'bhedanibandhanAnAM pakSahetudRSTAntA| nAmabhAvAtsAdhyasAdhanAbhAvaH, tasmAnnaikAntena jIvAjIvayorabhAvaH, apitu sarvapadArthAnAM syAdvAdAzrayaNAjjIvaH syAjIvaH syAdajIvaH | ajIvo'pi ca syAdajIvaH syAjjIva iti etacca syAdvAdAzrayaNaM jIvapudgalayoranyo'nyAnugatayoH zarIrapratyakSatayA'dhyakSeNaivopalabhAdraSTavyamiti // 13 // jIvAstikhe ca siddhe tennibandhanayoH sadasatkriyAdvArAyAtayordharmAdharmayorastitvapratipAdanAyAhaNatthi dhamme adhamme vA, NevaM sannaM nivesae / asthi dhamme adhamme vA, evaM sannaM nivesa // 14 // Natthi baMdhe va mokkhe vA, NevaM sannaM nivesae / atthi baMdhe va mokkhe vA, evaM sannaM nivesa // 15 // ( sU0 ) 'dharmaH' zrutacAritrAtmako jIvasyAtmapariNAmaH karmakSayakAraNam, evamadharmo'pi mithyAtvAviratipramAdakaSAyayogarUpaH karmabandhakAraNamAtmapariNAma eva, tAvevaMbhUtau dharmAdharmo kAlakhabhAvaniyatIzvarAdimatena na vidyete ityevaM saMjJAM no nivezayet -- kAlAdaya | evAsya sarvasya jagadvaicitryasya dharmAdharmavyatirekeNaikAntataH kAraNamityevamabhiprAyaM na kuryAd, yataH ta evaikakA na kAraNamapi tu samuditA eveti, tathA coktam - "naM hi kAlAdIhiMto kevalaehiMto jAyae kiMci / iha muggaraMdhaNAivi tA save | samudiyA heU // 1 // ityAdi / yato dharmAdharmAntareNa saMsAravaicitryaM na ghaTAmiyartyato'sti dharmaH samyagdarzanAdiko'dharmazca 1 abhedasiddhinibandhanAnAM / bhedanibandhanAnAmiti ced bhedajAnAmityarthaH / 2 naiva kAlAdibhyaH kevalebhyo jAyate kiMzcidapi / iha mudgarandhanAdyapi tataH sarve samuditA hetuH // 1 // 3 nArakatvAdiviziSTajIvanibandhanayoH bahuvrIhirvA / For Private And Personal
Page #760
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi S adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir sUtrakRtAGge || mithyAtvAdika ityevaM saMjJAM nivezayediti // 14 // satozca dharmAdharmayodhamokSasadbhAva ityetadarzayitumAha-bandhaH-prakRtisthityanu-18||5AcAra2 zrutaska- bhAvapradezAtmakatayA karmapudgalAnAM jIvena khavyApArataH khIkaraNaM, sa cAmRtasyAtmano gaganasyeva na vidyata ityevaM no saMjJAM nive- zrutAdhya. ndhe zIlA-IS zayet , tathA tadabhAvAca mokSasyApyabhAva ityevamapi saMjJAM no nivezayet / kathaM tarhi saMjJAM nivezayedityuttarArddhana darzayati-asti kIyAvRttiH bandhaH karmapudgalairjIvasyetyevaM saMjJAM nivezayediti, yattUcyate-amUrtasya mUrtimatA saMbandho na yujyata iti tadayuktam , AkAzakha sarvavyApitayA pudgalairapi saMbandho durnivAryaH, tadabhAve tavyApitvameva na sAi, anyacca akha vijJAnasya hRtpUramadirAdinA vikAraH // 378 // samupalabhyate na cAsau saMbandhamRte ato yatkiJcidetat / apica-saMsAriNAmasumatAM sadA taijasakArmaNazarIrasadbhAvAdAtyantikamamUrtatvaM na bhavatIti / tathA tatpratipakSabhUto mokSo'pyasti, tadabhAve bandhasyApyabhAvaH sthAdityato'zeSavandhanApagamasvabhAvo mokSo'stItyevaM ca saMjJAM nivezayediti // 15 // bandhasadbhAve cAvazyaM bhAvI puNyapApasadbhAva ityatastadbhAvaM niSedhadvAreNAha Natthi puNNe va pAve vA, NevaM sannaM nivesae / atthi puNNe va pAve vA, evaM sannaM nivesae // 16 // Natthi Asave saMvare vA, NevaM sannaM nivesae / asthi Asave saMvare vA, evaM sannaM nivesae // 17 // (sU0) 'nAsti' na vidyate 'puNyaM zubhakarmaprakRtilakSaNaM tathA 'pApaM tadviparyayalakSaNaM 'nAsti' na vidyate ityevaM saMjJAM no nivezayet / tadabhAvapratipacinibandhanaM lidaM-tatra keSAzcinnAsti puNyaM, pApameva dhutkarSAvasthaM satsukhaduHkhanibandhanaM, tathA pareSAMpApaM mAsti, puNyameva // 378 // hyapacIyamAnaM pApakArya kuryAditi, anyeSAM tUbhayamapi nAsti, saMsAravaicitryaM tu niyatikhabhAvAdikRtaM, tadetadayuktaM, yataH puNyapApa1 mUrtasyAmUrtimatA pra0 / 2 tadbhAve pra0 karmapudgalAnAmanirjaraNena mokSAbhAvAtsarveSAM kAlenAdAnAdapareSAM cAbhAvAdbandhAbhAvaH ) / 3 saMbandhizabdatvAt / eeeeeeeeeeeeeeeeeo eeseseeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #761
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mana A radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir || zabdau saMbandhizabdau saMbaMdhizabdAnAmekAMzasya sattA'parasattAnAntarIyakA ato naikatarasya satteti, nApyubhayAbhAvaH zakyate vaktaM, nirnibandhanasya jagadvaicitryasyAbhAvAt, na hi kAraNamantareNa kvacitkAryasyotpattidRSTA, niyatisvabhAvAdivAdastu naSTottarANAM pAdanasArikAprAyaH, api ca-tadvAde'bhyupagamyamAne sakalakriyAvaiyarthya tata eva sakalakAryotpatterityato'sti puNyaM pApaM cetyevaM saMjJAM nivezayet / puNyapApe caivarUpe, tadyathA-"pudalakarma zubhaM yattatpuNyamiti jinazAsane dRSTam / yadazubhamatha tatpApamiti bhavati sarvajJanirdiSTam // 1 // " iti ||16||n kAraNamantareNa kAryasyotpattirataH puNyapApayoH prAguktayoH kAraNabhUtAvAzravasaMvarau tatpratiSedhaniSedhadvAreNa darzayitukAma Aha-Azravati-pravizati karma yena sa prANAtipAtAdirUpa AzravaH-karmopAdAnakAraNaM, tathA tanirodhaH saMvaraH, etau | dvAvapi na sta ityevaM saMjJAM no nivezayet , tadabhAvapratipattyAzaGkAkAraNaM khida-kAyavAGmanaHkarma yogaH, sa Azrava iti, yathedamuktaM tathedamapyuktameva-'uccAliyaMmi pAe'ityAdi, tatazca kAyAdivyApAreNa karmabandho na bhavatIti, yuktirapi-kimayamAzrava Atmano bhinna utAbhinnaH, yadi bhinno nAsAvAzravo ghaTAdivad, abhede'pi nAzravalaM, siddhAtmanAmapi AzravaprasaGgAt , tadabhAve ca tannirodhalakSaNasya saMvarasyApyabhAvaH siddha evetyevamAtmakamadhyavasAyaM na kuryAt / yato yattadanaikAntikalaM kAyavyApArasya 'uccAlayaMmi pAe' ityAdinoktaM tadasmAkamapi saMmatameva, yato nahyasmAbhirapyupayuktasya karmabandho'bhyupagamyate, nirupayuktasya khastyeva karmabandhaH, tathA bhedAbhedobhayapakSasamAzrayaNAtadekapakSAzritadoSAbhAva ityastyAzravasadbhAvaH, tanirodhazca saMvara iti, uktaM ca-"yogaH 1 uccAlite pAde iriyAsamiyassa sNkmtttthaae| vAvajinna kuliMgI marija taM jogamAsajja ||1||n ya tassa taNNimitto baMdho bahumo'vi desio sme| aNavajjo u paogeNa sA upamAdotti nidihA // 2 // eakeeeeeeeeeeeeeeeeeeee sUtrakR. 64 For Private And Personal
Page #762
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kilassa a nmandir sUtrakRtAGge 18|zuddhaH puNyAzravastu pApasa tadviparyAsaH / vAkAyamanoguptinirAzravaH saMvarastUktaH // 1 // " ityato'styAzravastathA saMvarazcetyevaM // 45 AcAra 2 zrutaska- saMjJAM nivezayediti // 17 // AzravasaMvarasadbhAve cAvazyaMbhAvI vedanAnijerAsadbhAva ityatastaM (tat) pratiSedhaniSedhadvAreNAha zrutAdhya. ndhe zIlA- Natthi veyaNA NijarA vA, NevaM sannaM nivesae / atthi veyaNA NijjarA vA, evaM sannaM nivesae // 18 // kIyAvRttiH Natthi kiriyA akiriyA vA, NevaM sannaM nivesae / asthi kiriyA akiriyA vA, evaM sannaM nivesae // 19 // sUtraM / vedanA-karmAnubhavalakSaNA tathA nirjarA-karmapudgalazATanalakSaNA ete dve api na vidyate ityevaM no saMjJAM nivazayata / / // 379 // || tadabhAvaM pratyAzaGkAkAraNamidaM, tadyathA-palyopamasAgaropamarzatAnubhavanIyaM kamontamuhartenaiva kSayamupayAtItyabhyupagamAta , tadaktama-18 "jaM aNNANI kamma khavei bahuyAhiM vAsakoDIhiM / taM NANI tihi gutto khavei UsAsamitteNaM // 1 // " ityAdi, tathA kSapa-10 zreNyAM ca jhaTityeva karmaNo bhasIkaraNAdyathAkramabaddhasya cAnubhavanAbhAve vedanAyA abhAvaH tadabhAvAca nirjasayA apItyevaM no ra | saMjJAM nivezayet / kimiti ?, yataH kasyacideva karmaNa evamanantaroktayA nItyA kSapaNAttapasA pradezAnubhavena ca aparasya tUdayo| dIraNAbhyAmanubhavanamityato'sti vedanA, yata Agamo'pyevaMbhUta eva, tadyathA-''viM duciNNANaM duppaDikaMtANaM kammANaM veittA / mokkho, Natthi aveittA" ityAdi, vedanAsiddhau ca nirjarA'pi siddhavetyato'sti vedanA nirjarA cetyevaM saMjJAM nivezayediti // 18 // | 1Azrave bandhAt tato vedanA saMvarAttapastato nirjarAyA astitvaM / 2 niSedhadvAreNa pra0 / 3 jAtau bahutvaM, tathA ca koTAkoTyA'nubhavopyaviruddhaH, tatra kSapaNe'pi // 379 // na vedanA'stIti hetudarzanAya / 4 yadajJAnI karma kSapayati bahukAbhirvarSakoTIbhiH / tajjJAnI tribhirguptaH kSapayatyucvAsamAtreNa // 1 // 5 pUrva duzcIrNAnAM duSprati-12 kAntAnAM karmaNAM vedayitvA mokSo nAstyavedayitvA / / For Private And Personal
Page #763
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Marath Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kilas Gyanmandir IS vedanAnirjare ca kriyAkriyAyatte, tatastatsadbhAva pratiSedhaniSedhapUrvakaM darzayitumAha-kriyA-parispandalakSaNA tadviparyastA khakriyA, te / dve api 'na sto' na vidyate, tathAhi-sAMkhyAnAM sarvavyApikhAdAtmana AkAzasyeva parispandAtmikA kriyA na vidyate, zAkyAnAM tu | kSaNikakhAtsarvapadArthAnAM pratisamayamanyathA cAnyathA cotpatteH padArthasatteva, na tavyatiriktA kAcitkriyAsti, tathA coktam-"bhUtiyaiSAM kriyA saiva, kArakaM saiva cocyate" ityAdi, tathA sarvapadArthAnAM pratikSaNamavasthAntaragamanAtsakriyakhamato'kriyA na vidyate ityevaM saMjJAM no nivezayet , kiM tarhi ?, asti kriyA akriyA cetyevaM saMjJAM nivezayet , tathAhi-zarIrAtmanordezAddezAntarAvApti18 nimittA parispandAtmikA kriyA pratyakSeNaivopalabhyate, sarvathA niSkriyakhe cAtmano'bhyupagamyamAne gaganasyeva bandhamokSAdyabhAvaH, sa ca dRSTeSTabAdhitaH, tathA zAkyAnAmapi pratikSaNotpattireva kriyetyataH kathaM kriyAyA abhAvaH, api ca-ekAntena kriyA'bhAve || saMsAramokSAbhAvaH syAdityato'sti kriyA, tadvipakSabhUtA cAkriyetyevaM saMjJAM nivezayediti // 19 // tadevaM sakriyAtmani sati krodhA saMsAramArzayitumAha-...... eseeeeeeeeeeeee kohe va mANe vA, evaM sa Natthi kohe va mANe vA, NevaM sannaM nivesae / asthi kohe va mANe vA, evaM sannaM nivesae // 20 // | Nasthi mAyA va lobhe vA, jevaM sannaM nivesae / asthi mAyA va lobhe vA, evaM sannaM nivesae // 21 // Natthi peje va dose vA, NevaM sannaM nivesae / atthi pejje va dose vA, evaM sannaM nivesae // 22 // sUtraM svaparAtmanoraprItilakSaNaH krodhaH, sa cAnantAnubandhyapratyAkhyAnapratyAkhyAnAvaraNasaMjvalanabhedena caturdhA''game paThyate, tathai4 tAvadbheda eva mAno garvaH, etau dvAvapi 'na sto' na vidyate, tathAhi-krodhaH keSAMcinmatena mAnAMza eva abhimAnagrahagRhItasya For Private And Personal
Page #764
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGge tatkRtAvatyantakrodhodayadarzanAt , kSapakazreNyAM ca bhedena kSapaNAnabhyupagamAt , tathA kimayamAtmadharma AhokhitkarmaNa utAnya-12 speti ?, tatrAtmadharmakhe siddhAnAmapi krodhodayaprasaGgaH, atha karmaNastatastadanyakaSAyodaye'pi tadudayaprasaGgAt mUrtakhAcca karmaNo 5AcAra 2 zrutaska zrutAdhya ndhe zIlA- ghaTasyeva tadAkAropalabdhiH syAd, anyadharmale khakizcitkarasamato nAsti krodha ityevaM mAnAbhAvo'pi vAcya ityevaM saMjJAM no kIyAvRttiH | nivezayet , yataH kaSAyakarmodayavartI daSToSThaH kRtabhukuTImaGgo raktavadano galatsvedabindusamAkulaH krodhAdhmAtaH samupalabhyate, na cAsau mAnAMzaH, tatkAyakiraNAt tathA paranimittotthApitakhAceti, tathA jIvakarmaNorubhayorapyayaM dharmaH, taddharmave ca prtye||380|| | kavikalpadoSAnupapattiH, anabhyupagamAt , saMsAryAtmanAM karmaNA sArddha pRthagbhavanAbhAvAttadubhayasya ca narasiMhavadvastvantarakhAdityato 'sti krodho mAnazcetyevaM saMjJAM nivezayet // 20 // sAmprataM mAyAlobhayorastikha darzayitumAha-atrApi prAgvanmAyAlobhayo-18 |rabhAvavAdinaM nirAkRtyAstivaM pratipAdanIyamiti // 21 // sAmpratameSAmeva krodhAdInAM samAsenAstitvaM pratipAdayannAha prItilakSaNaM prema-putrakalatradhanadhAnyAdyAtmIyeSu rAgastadviparItastvAtmIyopaghAtakAriNi dveSaH, tAvetau dvAvapi na vidyate, tathAhi| keSAzcidabhiprAyo yaduta-mAyAlobhAvevAvayavau vidyate, na tatsamudAyarUporAgo'vayavyasti, tathA krodhamAnAveva staH, na tatsamudAyarUpo'vayavI dveSa iti, tathAhi-avayavebhyo yadyabhinno'vayavI tarhi tadabhedAtta eva nAsau atha bhinnaH pRthagupalambhaH syAd ghaTapaTavadityevamasadvikalpamUDhatayA no saMjJAM nivezayet , yato'vayavAvayavinoH kathaJcidbheda ityevaM bhedAbhedAkhyatRtIyapakSasamAzra X // 380 // 1mAnakriyAyAM mAnikriyAyAM vaa| 2 anantAnubandhyapratyAkhyAnapratyAkhyAnAvaraNAnAM yugapatkSapaNAt saMjvalana krodhasyApi mAnadalikeSu kSepaNa kSapaNAt / INH3 karmabhUtakrodhasya khatantrAkAropalabdhiprasaGgAt / 4 tatkAryatacAparani pr.| For Private And Personal
Page #765
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir eeeeeeeeeeeee | yaNAtpratyekapakSAzritadoSAnupapattiriti, evaM cAsti prItilakSaNaM premAprItilakSaNazca dveSa ityevaM saMjJAM nivezayet // 22 // sAmprataM | kaSAyasadbhAve siddhe sati tatkAryabhUto'vazyaMbhAvI saMsArasadbhAva ityetatpratiSedhaniSedhadvAreNa pratipAdayitumAha___Natthi cAuraMte saMsAre, NevaM sannaM nivesae / asthi cAuraMte saMsAre, evaM sannaM nivesae // 23 // ___Nasthi devo va devI vA, NevaM sannaM nivesae / atthi devo va devI vA, evaM sannaM nivesae // 24 // sUtraM catvAro'ntA-gatibhedA narakatiryaGnarAmaralakSaNA yasya saMsArasthAsau caturantaH saMsAra eva kAntAro bhayaikahetutvAt , sa ca catuvidho'pi na vidyate, apitu sarveSAM saMmRtirUpatvAtkarmabandhAtmakatayA ca duHkhaikahetutvAdekavidha eva, athavA nArakadevayoranupalabhyamAnatvAttiryamanuSyayoreva sukhaduHkhotkarSatayA tadvyavasthAnAd dvividhaH saMsAraH, paryAyanayAzrayaNAttvanekavidhaH, atazcAturvidhyaM na kathaJcid ghaTata ityevaM saMjJAM no nivezayed , apitu asti caturantaH saMsAra ityevaM saMjJAM nivezayet / yattUktam-ekavidhaH saMsAraH, tannopapadyate, yato'dhyakSeNa tiryamanuSyayorbhedaH samupalabhyate, na cAsAvekavidhatve saMsArasya ghaTate, tathA saMbhavAnumAnena nArakadevAnAmapyastitvAbhyupagamAd dvaividhyamapi na vidyate, saMbhavAnumAnaM tu-santi puNyapApayoH prakRSTaphalabhujA, tanmadhyaphalabhujAM tiryamanuSyANAM darzanAd, ataH saMbhAvyante prakRSTaphalabhujo, jyotiSAM pratyakSeNaiva darzanAd, atha tadvimAnAnAmupalambhaH, evamapi tadadhiSThAvRbhiH kaizcidbhavitavyamityanumAnena gamyante, grahagRhItavarapradAnAdinA ca tadastitvAnumitiH, tadastitve tu prakRSTapuNyaphalabhuja iva prakRSTapApaphalabhugbhirapi bhAvyamityato'sti cAturvidhyaM saMsArasya, paryAyanayAzrayaNe tu yadanekavidhatvamucyate tadayuktaM, yataH saptapRthivyAzritA api nArakAH samAnajAtIyAzrayaNAdekaprakArA eva, tathA tiryazco'pi pRthivyAdayaH sthAvarAstathA dvitricatuHpaJcendriyAzca chaeleteeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #766
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir ledhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGge 2zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 38 // 'Deceaeseseeeeeeeeeeeeeeeeee dviSaSTiyonilakSapramANAH sarve'pyekavidhA eva, tathA manuSyA api karmabhUmijAkarmabhUmijAntaradvIpakasaMmUrchanajAtmakabhedamanAtyaika-18 5AcAra| vidhatvenaivAzritAH, tathA devA api bhavanapativyantarajyotiSkavaimAnikabhedena bhinnA ekavidhatvenaiva gRhItAH, tadevaM sAmAnyavi zrutAdhya. | zeSAzrayaNAcAturvidhyaM saMsArasya vyavasthitaM naikavidhatvaM, saMsAravaicitryadarzanAta , nApyanekavidhatvaM sarveSAM nArakAdInAM khajAtyanatikramAditi // 23 // 24 // sarvabhAvAnAM sapratipakSatvAtsaMsArasadbhAve sati avazyaM tadvimuktilakSaNayA siddhyApi bhavitavyamityato'dhunA sapratipakSAM siddhi darzayitumAha Natthi siddhI asiddhI vA, NevaM sannaM nivese| atthi siddhI asiddhI vA, evaM sannaM nivesae // 25 // Natthi siddhI niyaM ThANaM, NevaM sannaM nivesae / atthi siddhI niyaM ThANaM, evaM sannaM nivesae // 26 // sUtraM / siddhiH azeSakarmacyutilakSaNA tadviparyastA cAsiddhirnAstItyevaM no saMjJAM nivezayed, api tvasiddheH-saMsAralakSaNAyAzcAturvidhyenAnantarameva prasAdhitAyA avigAnenAstitvaM prasiddhaM, tadviparyayeNa siddherapyastitvamanivAritamityato'sti siddhirasiddhirvetyevaM saMjJAM 8 | nivezayediti sthitam , idamuktaM bhavati-samyagdarzanajJAnacAritrAtmakasya mokSamArgasya sadbhAvAtkarmakSayasya ca pIDopazamAdinA:dhyakSeNa darzanAdataH kasyacidAtyantikakarmahAnisiddharasti siddhiriti, tathA coktam- "dossaavrnnyohaaniniHshessaa'stytishaayinii| kacidyathA khahetubhyo, bahirantarmalakSayaH ||1||"ityaadi, evaM sarvajJasadbhAvo'pi saMbhavAnumAnAdraSTavyaH, tathAhi-abhyasyamAnAyAH T // 38 // prajJAyA vyAkaraNAdi nA zAstrasaMskAreNottarottaravRddhyA prajJAtizayo dRSTA, tatra kasyacidatyantAtizayaprApteH sarvajJatvaM syAditi saMbha|vAnumAnaM, na caitadAzaGkanIyaM, tadyathA-tApyamAnamudakamatyantoSNatAmiyAnnAgnisAdbhaveta , tathA 'dazahastAntaraM vyoni yo nAmo Caeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #767
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Manex Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir plutya gacchati / na yojanamasau gantuM, zakto'bhyAsazatairapi // 1 // " iti, dRSTAntadAAntikayorasAmyAt , tathAhi-tApyamAnaM jalaM pratikSaNaM kSayaM gacchet prajA tu vivarddhate, yadivA ploSopalabdheravyAhatamagnitvaM, tathA plavanaviSaye'pi pUrvamaryAdAyA anatikramAdyojanotplavanAbhAvaH, tatparityAge cottarottaraM vRkSyA prajJAprakarSagamanavadyojanazatamapi gacchedityato dRSTAntadAAntikayorasAmyAdetannAzaGkanIyamiti sthitam , prajJAvRddhazca bAdhakapramANAbhAvAdasti sarvajJatvaprAptiriti / yadivA aJjanabhRtasamudkadRSTAntena jIvAkulatvAjjagato hiMsAyA durnivAratvAtsiddhyabhAvaH, tathA coktam-"jale jIvAH sthale jIvA, AkAze jIvamAlini / jIvamAlAkule loke, kathaM bhikSurahiMsakaH ? ||1||"ityaadi, tadevaM sarvasyaiva hiMsakatvAtsiddhyabhAva iti, tadetadayuktaM, tathAhi-sadopayuktasya | pihitAzravadvArasya paJcasamitisamitasya triguptiguptasya sarvathA niravadyAnuSThAyino dvicatvAriMzaddoSarahitabhikSAbhuja IryAsamitasya | | kadAcidravyataH prANivyaparopaNe'pi tatkRtabandhAbhAvaH, sarvathA tasyAnavadyatvAt , tathA coktam-"uccAliyaMmi pAe," ityAdi pratItaM, / tadevaM karmabandhAbhAvAtsiddheH sadbhAvo'vyAhataH, sAmagryabhAvAda siddhisadbhAvo'pIti // 25 // sAmprataM siddhAnAM sthAnanirUpaNA-18 | yAha-'Natthi siddhI'tyAdi, siddheH-azeSakarmacyutilakSaNAyA nijaM sthAnaM-ISatprAgbhArAkhyaM vyavahArato nizcayatastu tadupari 3 yojanakrozaSaDbhAgaH, tatpratipAdakapramANAbhAvAtsa nAstItyevaM saMjJAM no nivezayeta, yato bAdhakapramANAbhAvAtsAdhakasya cAga-18 | masya sadbhAvAttatsattA durnivAreti / apica-apagatAzeSakalmaSANAM siddhAnAM kenacidviziSTena sthAnena bhAvyaM, taccaturdazarajjvAtmakasya lokasyAgrabhUtaM draSTavyaM, na ca zakyate vaktumAkAzavatsarvavyApinaH siddhA iti, yato lokAlokavyApyAkAzaM, na cAloke'paradravyasa saMbhavaH, tasyAkAzamAtrarUpatvAt , lokamAtravyApitvamapi nAsti, vikalpAnupapatteH, tathAhi-siddhAvasthAyAM teSAM vyApi-10 For Private And Personal
Page #768
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsak y anmandir 2 zrutaska-18 | tvamabhyupagatamuta prAgapi , na tAvatsiddhAvasthAyAM, tadvyApitvabhavane nimittAbhAvAt , nApi prAgavasthAyAM, tadbhAve sarvasaMsAriNAM 5AcAra sUtrakRtAGge pratiniyatasukhaduHkhAnubhavo na syAt , na ca zarIrAddhahiravasthitamavasthAnamasti, tatsattAnibandhanasya pramANasyAbhAvAt, ataH sarva- zrutAdhya. ndhe zIlA vyApilaM vicAryamANaM na kathaJcid ghaTate, tadabhAve ca lokAgrameva siddhAnAM sthAnaM, tadgatizca 'karmavimuktakhordhva gati'ritikRtA | bhavati, tathA coktam-"lAu eraMDaphale aggI dhUme ya usu dhaNuvimukke / gai puvapaogeNaM evaM siddhANavi giio||1||"ityaa |di / tadevamasti siddhistasyAzca nijaM sthAnamityevaM saMjJAM nivezayediti // 26 // sAmprataM siddheH sAdhakAnAM sAdhanAM ttprtipkss||382|| bhUtAnAmasAdhUnAM cAstitvaM pratipipAdayiSuH pUrvapakSamAha Natthi sAhU asAhU vA, NevaM sannaM nivesae / atthi sAhU asAhU vA, evaM sannaM nivesae // 27 // Natthi kallANa pAve vA, NevaM sannaM nivesae / asthi kallANa pAve vA, evaM sannaM nivesae // 28 // sUtraM 'nAsti' na vidyate jJAnadarzanacAritrakriyopeto mokSamArgavyavasthitaH sAdhuH, saMpUrNasya ratnatrayAnuSThAnasyAbhAvAt , tadabhAvAcca tatpratipakSabhUtasyAsAdhorapyabhAvaH, parasparApekSitvAdetavyavasthAnasyaikatarAbhAve dvitIyasyApyabhAva ityevaM saMjJA no nivezayet, api // tu asti sAdhuH, siddheHprAksAdhitatvAt , siddhisattA ca na sAdhumantareNa, ataH sAdhusiddhiH, tatpratipakSabhUtasya cAsAdhoriti / yazca ||| saMpUrNaratnatrayAnuSThAnAbhAvaH prAgAzaGkitaH sa siddhAntAbhiprAyamabuddhaiva, tathAhi-samyagdRSTarupayuktasAraktadviSTasya satsaMyamavataH zrutA- / 382 // nusAreNA'hArAdikaM zuddhabuddhyA gRhNataH kacidajJAnAdaneSaNIyagrahaNasaMbhave'pi satatopayuktatayA saMpUrNameva ratnatrayAnuSThAnamiti, 1 alAbukairaNDaphalAgnidhUmeSu dhanurmukta iSau pUrvaprayogeNa gatirevaM siddhAnAmapi gatayaH // 1 // eaeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #769
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir eeeeeeeeeeeeeesex yazca bhakSyamidamidaM cAbhakSyaM gamyamidamidaM cAgamyaM prAsukameSaNIyamidamidaM ca viparItamityevaM rAgadveSasaMbhavena samabhAvarUpasya | sAmAyikasyAbhAvaH kaizciccodyate tatteSAM codanamajJAnavijRmbhaNAt , tathAhi-na teSAM sAmAyikavatAM sAdhanAM rAgadveSatayA bhakSyA| bhakSyAdivivekaH, apitu pradhAnamokSAGgasya saccAritrasya sAdhanArtham , api ca-upakArApakArayoH samabhAvatayA sAmAyikaM na punabhakSyAbhakSyayoH samapravRttyeti // 27 // tadevaM muktimArgapravRttasya sAdhutvamitarasya cAsAdhutvaM pradazyAMdhunA ca sAmAnyena kalyANapApavatoH sadbhAvaM pratiSedhaniSedhadvAreNAha-'Natthi kallANa pAve vA ityAdi, yatheSTArthaphalasaMprAptiH kalyANaM tanna vidyate, srvaa-hai| zucitayA nirAtmakatvAcca sarvapadArthAnAM bauddhAbhiprAyeNa, tathA tadabhAve kalyANavAMzca na kazcidvidyate, tathA''tmAdvaitavAdyabhiprAyeNa 8| 'puruSa evedaM sarva'mitikRtvA pApaM pApavAn vA na kazcidvidyate, tadevamubhayorapyabhAvaH, tathA coktam-"vidyAvinayasaMpanne, brAhmaNe gavi hastini / zuni caiva zvapAke ca, paNDitAH samadarzinaH // 1 // " ityevameva kalyANapApakAbhAvarUpAM saMjJAM no nivezayed, api tvasti kalyANaM kalyANavAMzca vidyate, tadviparyastaM pApaM tadvAMzca vidyate, ityevaM saMjJAM nivezayet / tathAhi-naikAntena kalyANAbhAvo yo bauddharabhihitaH, sarvapadArthAnAmazucitvAsaMbhavAt , sarvAzucitve ca buddhasyApyazucitvaprApteH, nApi nirAtmAnaH khadravyakSetrakAlabhAvApekSayA sarvapadArthAnAM vidyamAnatvAta paradravyAdibhistu na vidyante, sadasadAtmakatvAdvastunaH, taduktam-"svaparasattAvyudAsopAdAnApAdyaM hi vastuno vastutva"miti / tathA''tmAdvaitabhAvAbhAvAtpApAbhAvo'pi nAsti, advaitabhAve hi sukhI duHkhI sarogo nIrogaH surUpaH kurUpo durbhagaH subhago'rthavAna daridrastathA'yamantiko'yaM tu davIyAn ityevamAdiko jagadvaicitryabhAvo'dhyakSasiddho'pi na syAt / yacca samadarzitvamucyate brAhmaNacANDAlAdiSu tadapi samAnapIDotpAdanato draSTavyaM, na punaH kopAdita | sarogo nAgApA hi vastuno vidyamAnatvAta yAvA, sarvAcita For Private And Personal
Page #770
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra sUtrakRtAGge 2 zrutaska ndhe zIlAGkIyAvRttiH // 383 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaganmandir | vaicitryabhAvo'pi teSAM brAhmaNacANDAlAdInAM nAstIti tadevaM kathaJcitkalyANamasti tadviparyastaM tu pApakamiti / na caikAntena | kalyANaM kalyANameva, yataH kevalinAM prakSINaghanaghAtikarmacatuSTayAnAM sAtAsAtodayasadbhAvAttathA nArakANAmapi paJcendriyatvaviziTajJAnAdisadbhAvAnnaikAntena te'pi pApavanta iti tasmAtkathaJcitkalyANaM kathaJcitpApamiti sthitam // 28 // tadevaM kalyANapApayoranekAntarUpatvaM prasAdhyaikAntaM dUSayitumAha kallA pAvae vAvi, vavahAro UT 'vijjai / jaM veraM taM na jANaMti, samaNA bAla paMDiyA // 29 // ase akkhayaM vAvi, saGghadukkheti vA puNo / vajjhA pANA na vajjhanti, iti vAyaM na nIsare // 30 // air samiyAyArA, bhikkhuNo sAhujIviNo / ee micchovajIvaMti, iti dihiM na dhArae // 31 // sUtraM kalyaM - sukhamArogyaM zobhanatvaM vA tadaNatIti kalyANaM tadasyAstIti kalyANo matvarthIyAcpratyayAnto'rza Adibhyo'jityanena, kalyANavAnitiyAvat / evaM pApakazabdo'pi matvarthIyAcpratyayAnto draSTavyaH / tadevaM sarvathA kalyANavAnevAyaM tathA pApavAne vAya| mityevaMbhUto vyavahAro na vidyate, tadekAntabhUtasyaivAbhAvAt, tadabhAvasya ca sarvavastUnAmanekAntAzrayaNena prAkprasAdhitatvAditi / | etacca vyavahArAbhAvAzrayaNaM sarvatra prAgapi yojanIyaM, tadyathA - sarvatra vIryamasti nAsti vA sarvatra vIryamityevaMbhUta ekAntiko vyavahAro na vidyate, tathA nAsti loko'loko vA tathA na santi jIvA ajIvA iti cetyevaMbhUto vyavahAro na vidyata iti sarvatra saMbandha| nIyaM / tathA vairaM vajraM tadvatkarma vairaM virodho vA vairaM tadyena paropaghAtAdinaikAntapakSasamAzrayaNena vA bhavati tatte 'zramaNAH' tIrthikA bAlA iva rAgadveSakalitAH 'paNDitAH' paNDitAbhimAninaH zuSkatarkadapadhmAtA na jAnanti, paramArthabhUtasyAhiMsAlakSaNasya dharma For Private And Personal 5 AcAra zrutAdhya. 1136311
Page #771
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kallashsa yanmandir syAnekAntapakSasya vA'nAzrayaNAditi / yadivA yadvairaM tatte zramaNA bAlAH paNDitA vA na jAnantItyevaM vAcaM na nisRjedityuttareNa saMvandhaH, kimiti na nisRjet ?, yataste'pi kizcijjAnantyeva / apica teSAM tanimittakopotpatteH, yaccairvabhUtaM vacastanna vAcyaM, yata uktam-"appattiyaM jeNa siyA, Asu kuppija vA paro / sabaso taMNa bhAsejA, bhAsaM ahiyagAmiNi ||1||"ityaadi // 29 // apa ramapi vAksaMyamamadhikRtyAha-'asesa'mityAdi, azeSa-kRtsnaM tatsAMkhyAbhiprAyeNa akSataM nityamityevaM na brUyAt , pratyartha prati-|| & samayaM cAnyathA'nyathAbhAvadarzanAt sa evAyamityevaMbhUtasyaikatvasAdhakasya pratyabhijJAnasya lUnapunarjAteSu kezanakhAdiSvapi pradarzanAt , 18 tathA apizabdAdekAntena kSaNikamityevamapi vAcaM na nisRjet, sarvathA kSaNikatve pUrvasya sarvathA vinaSTatvAduttarasya nirhetuka utpAdaH sthAt , tathA ca sati 'nityaM sattvamasattvaM vAhetoranyAnapekSaNA diti / tathA sarva jagahuHkhAtmakamityevamapi na brUyAt , sukhAtmakasthApi samyagdarzanAdibhAvena darzanAt , tathA coktam-'taNasaMthAranisaNNo'vi muNivaro bhttttraagmymoho| jaM pAvai muttisuhaM kattotaM cakkavaTTIvi ? // 1 // " ityAdi, tathA vadhyAzcaurapAradArikAdayo'vadhyA vA tatkarmAnumatiprasaGgAdityevaMbhUtAM vAcaM khAnuSThAnaparAyaNaH sAdhuH paravyApAranirapekSo na nisRjet , tathA hi siMhavyAghramArjArAdInparasattvavyApAdanaparAyaNAn dRSTvA mAdhyasthyamavalambayet , tathA coktam-"maitrIpramodakAruNyamAdhyasthyAni sattvaguNAdhikaklizyamAnAvineyeSvi"ti, (tattvA0a07mU06) evamanyo'pi ST 1 aprItikaM yayA syAdAzu kupyadvA paraH sarvathA tAM na bhASeta bhASAmahitagAminIM // 2 tRNasaMstArakaniSaNNo'pi munivaro bhraSTarAgamadamohaH / yatprApnoti mukti|| sukhaM kutastat cakravartyapi // 1 // 3 vadhyakathane hiMsAdikarmaNAM avadhyakathane cauryAdikarmaNAM / 4 evamarthaprativAkye samuccaye itivacanAtsamuccaye na bAcaM nisRjet mAdhyasthyaM ca avalambayet iti / For Private And Personal
Page #772
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir 5AcAra zrutAdhya. sUtrakRtAGge vAsaMyamo draSTavyaH, tadyathA-amI gavAdayo vAhyA na vAhyA vA tathA'mI vRkSAdayazchedyA na chedyA vetyAdikaM vaco na vAcyaM sAdhu2 zrutaska neti // 30 // ayamaparo vAksaMyamaprakAro'ntaHkaraNazuddhisamAzritaH pradazyate-'dIsaMtI'tyAdi, 'dRzyante' samupalabhyante svazAstroktena | ndhe zIlA- vidhinA nibhRtaH-saMyata AtmA yeSAM te nibhRtAtmAnaH, kacitpAThaH 'samiyAcAra'tti samyak svazAstravihitAnuSThAnAdaviparIta kIyAvRttiH AcAraH-anuSThAnaM yeSAM te samyagAcArAH, samyagvA-ito vyavasthita AcAro yeSAM te samitAcArAH, ke te ?-bhikSaNazIlA bhikSavo bhikSAmAtravRttayaH, tathA sAdhunA vidhinA jIvituM zIlaM yeSAM te sAdhujIvinaH, tathAhi-te na kasyaciduparodhavidhAnena jIvanti, // 384 // tathA kSAntA dAntA jitakrodhAH satyasaMdhA dRDhavratA yugAntaramAtradRSTayaH parimitodakapAyino mauninaH sadA tAyino viviktakAntadhyAnAdhyAsinaH akaukucyAstAnevaMbhUtAnavadhAryApi 'sarAgA api vItarAgA iva ceSTante' iti matvaite mithyAtvopajIvina ityevaM dRSTiM na dhArayet naivaMbhUtamadhyavasAyaM kuryAnnApyevaMbhUtAM vAcaM nisRjed yathate mithyopacArapravRttA mAyAvina iti, chadmasthena hyAgdarzinaivaMbhUtasya nizcayasya kartumazakyatvAdityabhiprAyaH, te ca svayathyA vA bhaveyustIrthAntarIyA vA, tAvubhAvapi na vaktavyo sAdhu| nA, yata uktam-"yAvatparaguNaparadoSakIrtane vyApRtaM mano bhavati / tAvadvaraM vizuddhe dhyAne vyagraM manaH kartum // 1||"ityaadi 2 // 31 // kiMcAnyat dakSiNAe paDilaMbho, atthi vA Natthi vA puNo / Na viyAgareja mehAvI, saMtimaggaM ca vUhae // 32 // icceehiM ThANehiM, jiNadihahiM sNje| dhArayaMte u appANaM, AmokkhAe parivaejAsi ||33||ttibemi // sUtraM iti bIyasuyakkhaMdhassa aNAyAraNAma paMcamamajjhayaNaM samattaM / / Seeeeeeeeeeeeeeee Eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee // 384 // For Private And Personal
Page #773
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatirth.org ti tathA brUyAdityathA, sare vAcyaM, tathA uttarekAntaniSedhadvAraNA | Shri Manat Haradhana Kendra Acharya Shri Kailashs k anmandir dAnaM dakSiNA tasyAH pratilambhaH-prAptiH sa dAnalAbho'smAdvahasthAdeH sakAzAdasti nAsti vetyevaM na vyAgRNIyAt medhAvI|maryAdAvyavasthitaH / yadivA svayathyasya tIrthAntarIyasya vA dAnaM grahaNaM vA prati yo lAbhaH sa ekAntenAsti-saMbhavati nAsti vetyevaM na | brUyAdekAntena, tahAnagrahaNaniSedhe doSotpattisaMbhavAt , tathAhi-tadAnaniSedhe'ntarAyasaMbhavastadvaicityaM ca, tadAnAnumatAvapyadhikaraNodbhava ityato'sti dAnaM nAsti vetyevamekAntena na brUyAt / kathaM tarhi brUyAditi darzayati-zAntiH-mokSastasya mArgaH-samyagdarzanajJAnacAri trAtmakastamupabRhayed-vardhayet , yathA mokSamArgAbhivRddhirbhavati tathA brUyAdityarthaH, etaduktaM bhavati-pRSTaH kenacidvidhipratiSedhamanta-31 | reNa deyapratigrAhakaviSaya nivadyameva brUyAdityevamAdikamanyadapi vividhadharmadezanAvasare vAcyaM, tathA coktam-'sAvajaNavajANaM | vayaNANaM jo na jANai visesaM'ityAdi // 32 // sAmpratamadhyayanArthamupasaMjighRkSarAha-'icceehi mityAdi, ityetairakAntaniSedhadvAreNA nekAntavidhAyibhiH sthAnaiksiMyamapradhAnaH samastAdhyayanokta rAgadveSarahitairjinadRSTaiH-upalabdhainai khamativikalpotthApitaiH saMyataH| satsaMyamavAnAtmAnaM dhArayan-ebhiH sthAnarAtmAnaM vartayannAmokSAya-azeSakarmakSayAkhyaM mokSaM yAvatpariH-samantAtsaMyamAnuSThAne baje | gacchestvamiti vidheyasyopadezaH / iti parisamAptyarthe, bravImIti pUrvavat / nayA abhihitAH abhidhAsthamAnalakSaNAzceti // 33 // | samAptamanAcArazrutAkhyaM paJcamamadhyayanamiti / / // iti zrIsUtrakRtAGge dvitIyazrutaskandhe pazcamamanAcArAdhyayanaM samAptam // 32 // sAmpratamadhyayanArthamupasAjinadRSTeH upalabdhaina khamAtApAyamAnuSThAne bajeH / / Pos2090808080920000000000 1 sAvadyAnavadyAnAM vacanAnAM yo na jAnAti vizeSaM / sUtrakR. 65|| For Private And Personal
Page #774
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassac ( anmandir sUtrakRtAGge atha SaSThamadhyayanam // 6AdrakA 2 zrutaska dhyayana. ndhe zIlAkIyAvRttiH ukta paJcamamadhyayanaM. sAmprataM paSThamArabhyate, asya cAyamabhisaMbandhaH-ihAnantarAdhyayane AcAraH pratipAdito'nAcAraparihA // raca, sa ca yenAcIrNaH parihRtazcAsAvadhunA pratipAdyate, yadivAnantarAdhyayane svarUpamAcArAnAcArayoH pratipAditaM, taccAzakyA-1 // 385 // hai| nuSThAnaM na bhavatyatastadAsevako dRSTAntabhUta AdrekA pratipAdyata iti, athavA'nAcAraphalaM jJAkhA sadAcAre prayatnaH kAryoM yathA'-11 kamAreNa kRta ityetadarzanArthamidamadhyayanam / asya cakhAyenuyogadvArANyupakramAdIni vAcyAni, tatropakramAntargato'rthAdhikAro'yaM // 4 // 18 tadyathA-ArdrakakumAravaktavyatA, yathA'sAvabhayakumArapratimAvyatikarAtpratibuddhaH tathA sarva pratipAdyata iti / nikSepavidhA-18 / tatraughaniSpanne nikSepe'dhyayanaM, nAmaniSpanne nikSepe tvArdrakIyaM, tatrArdrapadanikSepArthaM niyuktikRdAha nAmaMThavaNAaI davaI ceva hoi bhAvaI / eso khalu addassa u nikkhevo cauviho hoi // 184 // udagaI sAradaM chaviyaha vasaha tahA silesaI / eyaM davaiM khalu bhAveNaM hoi rAgaI // 185 // egabhaviyabaddhAue ya abhimuhae ya nAmagoe ya / ete tinni pagArA dabadde hoMti nAyabA // 186 // addapure addasuto nAmaNaM addaotti aNagAro / tatto samuTThiyamiNaM ajjhayaNaM addaijjati // 187 // kAmaM duvAlasaMgaM jiNavayaNaM sAsayaM mahAbhAgaM / sabajjhayaNAiMtahA sabakkharasaNNivAyA ya // 188 // For Private And Personal
Page #775
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavici adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandar tahavi ya koI atyo uppajati tammitaMmi smyNmi| puzvabhaNio aNumato ahoi isibhAsiesu jahA // 18 // nAmasthApanAdravyabhAvabhedAccaturdhA''rdrakasya nikSepo draSTavyaH, tatra nAmasthApane anAdRtya dravyArdrapratipAdanArthamAha-tatra dravyAI | dvidhA-Agamato noAgamatazca, Agamato jJAtA tatra cAnupayuktaH 'anupayogo dravya'mitikRkhA, noAgamatastu jJazarIrabhavyazarI ravyatiriktaM yadudakena mRttikAdikaM dravyamArdIkRtaM tadudakAI, sArA, tu yahiHzuSkAkAramapyantarmadhye sArdramAste. yathA zrIparNI-1 1 sovarcalAdikaM 'chaviadaM tu yat snigdhavanadravyaM muktAphalaraktAzokAdikaM tadabhidhIyate, vasayopaliptaM vasA, tathA zleSAdra vajra-1 6 lepAyupaliptaM stambhUkuDyAdikaM yadravyaM tatsnigdhAkAratayA zleSAmityabhidhIyate, etatsarvamapyudakArdAdikaM dravyAmevAbhidhIyate, &khaluzabdasyaivakArArthakhAt / bhAvArdra tu punaH rAgaH-sneho'bhiSvaGgastenA, yajjIvadravyaM tadbhAvAmityabhidhIyate / sAmpratamArdrakaku-18 mAramadhikRtyAnyathA dravyAce pratipAdayitumAha-ekena bhavena yo jIvaH khargAderAgatyAkakumArakhenotpatsyate tathA tato'pyAsanataro baddhAyuSkaH tathA tato'pyAsannatamo'bhimukhanAmagotro-yo'nantarasamayamevAkalena samutpatsyate, ete ca trayo'pi prakArA | dravyAke draSTavyA iti / sAmprataM bhAvArdrakamadhikRtyAha-ArdrakAyuSkanAmagotrANyanubhavan bhAvAo bhavati, yadyapi zRGgaberAdInAmapyAdrakasaMjJAvyavahAro'sti tathApi nedamadhyayanaM tebhyaH samutthitamato na tairihAdhikAraH, kiMkhArekakumArAnagArAtsamutthitamatastenaivehAdhikAra itihakhAtadvaktavyatAbhidhIyate / etadeva niyuktikRdAha-asyAH samAsenAyamarthaH-Adrakapure nagare Ardrako nAma rAjA, tatsuto'pyAkAbhidhAnaH kumAraH, tadvaMzajAH kila sarve'pyAdrakAbhidhAnA eva bhavantItikRtA, sa cAnagAraH saMvRttaH, tasya |ca zrImanmahAvIravarddhamAnasvAmisamavasaraNAvasare gozAlakena sArddha hastitApasaizca vAdo'bhUta , tena ca te etadadhyayanArthopanyA 9999999999999 For Private And Personal
Page #776
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahallv adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailash a nmandir AIkAdhyayana sUtrakRtAGge : sena parAjitA ata idamabhidhIyate-'tataH tasmAdArdrakAtsamutthitamidamadhyayanamArdrakIyamiti gAthAsamAsArthaH / vyAsArtha tu 2 zrutaska- svata eva niyuktikRdAkapUrvabhavopanyAsenottaratra kathayiSyatIti / nanu ca zAzvatamidaM dvAdazAGgamapi gaNipiTakam ArdrakakathAnakaM ve zIlA |tu zrIvardhamAnatIrthAvasare tatkathamasya zAzvatakhamityAzakyAha-'kAma'mityetadabhyupagame iSTamevaitadasmAkaM, tadyathA-dvAdazAGgamapi dIyAvRttiH | jinavacanaM nityaM zAzvataM 'mahAbhAga' mahAnubhAvamAmauSadhyAdiRddhisamanvitakhAt na kevalamidaM sarvANyapyadhyayanAnyevaMbhUtAni, // 386 // | tathA sarvAkSarasannipAtAzca-melApakA dravyArthAdezAniyA eveti / nanu ca matAnujJAnAma nigrahasthAnaM bhavata ityAzaGyAha--'jaivi' yadyapi sarvamapIdaM dravyArthataH zAzvataM tathApi ko'pyarthastasminsamaye tathA kSetre ca kutazcidAkAdeH sakAzAdAvirbhAvamAskandati sa tena vyapadizyate / tathA pUrvamapyasAvartho'nyamaddizyokto'numatazca bhavati, RSibhASiteSattarAdhyayanAdiSu yatheti / sAmprataM 18/ viziSTataramadhyayanotthAnamAha ajaddaeNa gosAlabhikkhubaMbhavatItidaMDINaM |jh hatthitAvasANaM kahiyaM iNamo tahA bucchaM // 190 // gAme vasaMtapurae sAmahato gharaNisahito nikkhNto| bhikkhAyariyAdiTTA ohAsiyabhattavehAsaM // 191 // saMvegasamAvanno mAI bhattaM caittu diyaloe / caiUNaM addapure ahasuo addao jaao|| 192 // pItI ya doNha dUo pucchaNamabhayassa paTTave so'vi / teNAvi sammaddihitti hoja paDimA rahaMmi gayA // 193 // dasaMbuddho rakkhio ya AsANa vAhaNa plaato| pavAvaMto dharito rajjaM na kareti ko anno ? // 194 // agaNito nikkhaMto viharai paDimAi dArigA vrio| suvaNNavasuhArAo ranno kahaNaM ca devIe // 195 // | 900090995 // 38 // For Private And Personal
Page #777
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagi yanmandir taM neha pitA tIse pucchaNa kahaNaM ca varaNa dovAre / jANAhi pAyabiMbaM AgamaNaM kahaNa niggamaNaM // 196 // DimAgatassamave sapparIvArA abhikkha paDivayaNaM / bhogA sutANa pucchaNa sutabaMdha puNNe ya niggamaNaM // 197 // rAyagihAgama corA rAyabhayA kahaNa tesi dikkhA ya / gosAlabhikkhubaM bhI tidaMDiyA tAvasehi saha vAdo // 198 // vAde parAiittA saveviya saraNamanbhuvagatA te / addagasahiyA sadhe jiNavIrasagAse nikkhatA // 199 // |Na dukkaraM vA NarapAsamoyaNaM, gayassa mattassa varNami rAyaM! / jahA uvattAvalieNa taMtuNA, sudukkaraM me paDihAi moya 200 AryArdrakeNa samavasaraNAbhimukhamuccalitena gozAlakabhikSostathA brahmavratinAM tridaNDinAM yathA hastitApasAnAM ca kathitamidamadhyanArthajAtaM tathA vakSye sUtreNeti / / sAmprataM sapUrvabhavamArdrakakathAnakaM gAthAbhireva niryuktikRdAha - 'gAme' ityAdi gAthASTakaM, AsAM cArthaH kathAnakAdavaseyaH, taccedaM - magadhAjanapade vasantapurako grAmaH, tatra sAmAyiko nAma kuTumbI prativasati, sa ca saMsArabhayodvino dharmaghoSAcAryAntike dharma zrukhA sapatnIkaH pravrajitaH, sa ca sadAcArarataH saMcitraiH sAdhubhiH sArddhaM viharati, itarApi sAdhvIbhiH saheti / kadAciccAsAvekasminnagare bhikSArthamaTantIM dRSTvA tAmasau tathAvidhakarmodayAtpUrvaratAnusmaraNena tasyAmadhyupapannaH, tena cAtmIyo'bhiprAyo | dvitIyasya sAdhorniveditaH, tenApi ca tatpravartinyAH, tayA'pi tasyAH, tayA'pi cAbhihitaM na mama dezAntare ekAkinyA gamanaM yujyate, | na cAsau tatrApyanubandhaM tyakSyatItyato mamAsminnavasare bhaktapratyAkhyAnameva zreyo na punarbratavilopanamityatastayA bhaktapratyAkhyAna| pUrvakamAtmodbandhanamakAri, mRtA cAsau agAddevalokaM / zrukhA cainaM vyatikaramasau paraM saMvegamupagatazcintitaM ca tena-tayA vratabhaGgabha For Private And Personal
Page #778
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavidy adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGge 2zrutaska ndhe zIlA bIyAvRttiH // 387 // Keeeeeeeeeees | yAdidamanuSThitaM mama basau saMjAta evetyato'hamapi bhaktapratyAkhyAnaM karomItyAcAryasa sau mAyAvI atha ca paramasaMvegApannaH asAvapi bhaktaM pratyAkhyAya divaM gataH, tato'pi ca pratyAgatyAdrapure nagare Ardrakasuta ArdrakAbhidhAno jAtaH, sA'pica dhyayana. devalokAcyutA vasantapure nagare zreSThikule dArikA jAtA / itaropi ca paramarUpasaMpanno yauvanasthaH saMvRttaH, anyadA'syAkapitA rAjagRhe nagare zreNikasa rAjJaH snehAviSkaraNArtha paramaprAbhRtopetaM mahattamaM preSayati, ArdrakakumAraNAsau pRSTo yathA-kasyaitAni mahAhoNyatyugrANi prAbhRtAni matpitrA preSitAni yAsyantIti, asAvakathayad-yathA Aryadeze tava pituH paramamitraM zreNiko mahArAjaH tasyaitAnIti, ArdrakakumAreNApyamANi-kiM tasyAsti kazcidyogyaH putraH?, astItyAha, yadyevaM matprahitAni prAbhRtAni bhavatA tasya | samarpaNIyAnIti bhaNikhA mahAhoNi prAbhRtAni samAbhihitaM-vaktavyo'sau madvacanAta yathA'rdrakakumArasvayi nitarAM snihyatIti, | sa ca mahattamo gRhItobhayaprAbhRto rAjagRhamagAt , galA ca rAjadvArapAlanivedito rAjakulaM praviSTo, dRSTazca zreNikaH, praNAmapUrvaka niveditAni prAbhRtAni, kathitaM ca yathAsaMdiSTa, tenApyAsanAzanatAmbUlAdinA yathArhapratipacyA sanmAnitaH, dvitIye cAyAkakumArasatkAni prAbhRtAnyabhayakumArasya samarpitAni, kathitAni ca tattrItyutpAdakAni tatsaMdiSTavacanAni, abhayakumAreNApi pAriNAmikyA buddhyA pariNAmitaM-nUnamasau bhavyaH samAsanamuktigamanazca tena mayA sArddha prItimicchatIti, sadidamatra prAptakAlaM yadAditIrthakarapratimAsaMdarzanena tasyAnugrahaH kriyata iti makhA tathaiva kRtaM, mahANi ca preSitAni prAbhRtAnIti, uktathAsau mahattamo ||| // 387 // yathA-matprahitaprAbhRtametadekAnte nirUpaNIyaM, tecApi tathaiva pratipana, gatazcAsAbAkapuraM, samarpitaM ca prAbhRtaM rAjJaH, dvitIye cAyAkakumAraspati, kathitaM ca yathAsaMdiSTaM, tenApyekAnte sthikhA nirUpitA pratimA, tAM ca nirUpayata IhApohavimarzanena samutpanna For Private And Personal
Page #779
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavis Vain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagarsuri Gyanmandir jAtisaraNaM, cintitaM ca tena yathA-mamAbhayakumAreNa mahAnupakArokAri saddharmapratibodhata iti, tato'sAvAkaH saMjAtajAtima| raNocintayat-yasya mama devalokabhogaiyethepsitaM saMpadyamAnastRpti bhUt tasyAmIbhistucchaiAnuSaiH svalpakAlInaH kAmabhogaistRptirbha|viSyatIti kutastyamiti, etatparigaNayya nirviNNakAmabhogo yathocitaM paribhogamakurvan rAjJA saMjAtabhayena mA kacidyAspati |ataH paJcabhiH zatai rAjaputrANAM rakSayitumArebhe, ArdrakakumAro'pyazvavAhanikayA vinirgataH pradhAnAzvena prapalAyitaH / tatazca pratra jyAM gRhNan devatayA sopasarga bhavato'dyApIti bhaNikhA nivArito'pyasAvAko rAjyaM tAvanna karoti ko'nyo mAM vihAya pravrajyAM & grahISyatItyabhisaMdhAya tAM devatAmavagaNayya prvrjitH| viharannanyadA'nyatarapratimApratipannaH kAyotsargavyavasthito vasantapure tayA deva lokacyutayA zreSThiduhitrA'paradArikAmadhyagatayA ramantyai(mamANaya)Sa mama bhatretyevamukte satyanantarameva tatsannihitadevatayA trayodazakoTiparimANA zobhanaM vRtamanayeti maNilA hiraNyavRSTirmuktA, tAM ca hiraNyavRSTiM rAjA gRhNan devatayA sadyutthAnato vidhRto'bhihitaM ca tayA yathA-etaddhiraNyajAtamasyA dArikAyAH nAnyasya kasyacidityatastatpitrA sarva saMgopitam , ArdrakakumAro'pyanukUlopasarga itimakhA''zvevAnyatra gataH, gacchati ca kAle dArikAyA varakAH samAgacchanti, pRSTau ca pitarau tayA-kimeSAmAgamanaprayojanaM , kathitaM ca tAbhyAM yathaite tava varakA iti, tatastayoktaM-tAta ! sakRtkanyAH pradIyante nAnekazaH, dattA cAhaM tasai yatsaMbandhi hiraNyajAtaM bhavadbhigRhItaM, tataH sA pitrAmANi-kiM tvaM taM jAnISe ?, tayoktaM-tatpAdagatAbhijJAnadarzanato jAnAmIti, tadevamasau | tatparijJAnArtha sarvasya bhikSArthino bhikSAM dApayituM nirUpitA, tato dvAdazabhirvaSairgataiH kadAciccAsau bhavitavyatAniyogena satraiva viharan samAyAtaH, pratyabhijJAtazca tayA tatpAdacihnadarzanataH, tato'sau dArikA saparivArA tatpRSThato jagAma, ArdrakakumAropi For Private And Personal
Page #780
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Aadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagah a nmandir sUtrakRtAGge devatAvacanaM saraMstathAvidhakarmodayAcAvazyaMbhAvibhavitavyatAniyogena ca pratibhannastayA sAI bhunakti bhogAn , putrazcotpannaH, AdrakA 2 zrutaska- punarAkakumAreNAsAvabhihitA-sAmprataM te putro dvitIyaH ahaM ca khakAryamanutiSThAmi, tayA sutavyutpAdanArtha kAsakarttanamArabdhaM, dhyayana. ndhe zIlA- | pRSTA cAsau bAlakena-kimambaitadbhavatyA prArabdhamitarajanAcaritaM ?, tato'sAvavocad-yathA tava pitA prabajitukAmaH tvaM cAdyApi kIyAvRttiH zizurasamarthojine tato'hamanAthA strIjanocitenAnindhena vidhinA''tmAnaM bhavantaM ca kila pAlayiSyAmItyetadAlocyedamArabdha | miti / tenApi bAlakenotpannapratibhayA tatkartitasUtreNava kAyaM maddho yAsyatIti manmanabhASiNopaviSTa evAsau pitA pariveSTitaH, // 388 // | tenApi cintitaM-yAvanto'mI bAlakakRtaveSTanatantavastAvantyeva varSANi mayA gRhe sthAtavyamiti, nirUpitAzca tantavo yAvad dvAdaza tAvantyeva voNyasau gRhavAse vyavasthitaH, pUrNeSu ca dvAdazasu saMvatsareSu gRhAnirgataH prabajitazceti / tato'sau sUtrArthaniSpanna ekA-1101 | kivihAreNa viharan rAjagRhAbhimukhaM prasthitaH, tadantarAle ca tadrakSaNArtha yAni prAk pitrA nirUpitAni paJca rAjaputrazatAni tasi|| nazvena naSTe rAjabhayAdvailakSyAca na rAjAntikaM jagmuH, tatrATavIdarge cauryeNa vRtti kalpitavantaH, taizcAsau dRSTaH pratyabhijJAtazca, te |ca tena pRSTAH-kimiti bhavadbhirevaMbhUtaM karmAzritaM ?, taizca sarva rAjabhayAdikaM kathitama, ArdrakakumAravacanAcca saMbuddhAH pravrajitAzca / || tathA rAjagRhanagarapraveze gozAlako hastitApasAH brAhmaNAzca vAde parAjitAH / tathA''kakumAradarzanAdeva hastI bandhanAdvimuktaH, te ca hastitApasAdaya ArdrakakumAradharmakathAkSiptA jinavIrasamavasaraNe niSkrAntAH / rAjJA ca viditavRttAntena mahAkutUhalApUrita-meen | hRdayena pRSTo-bhagavan ! kathaM khaddarzanato hastI nirargalaH saMvRtta iti ?, mahAn bhagavataH prabhAva ityevamabhihitaH sannAdrekakumArobavIt navamagAthayottaraM-na duSkarametadyannarapAzairbaddhamattavAraNasya vimocanaM vane rAjan ! etattu me pratibhAti duSkaraM yaccatatrAvalitena Reseeeeeeeeee For Private And Personal
Page #781
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir Saeeeeeeeeesea tantunA baddhasya mama pratimocanamiti / snehatantavo hi jantUnAM durucchedA bhavantIti bhAvaH / gatamArdrakakathAnakam , nAmaniSpannanikSepazca / tadanantaraM mUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccArayitavyaM, taccedampurAkaDaM aha ! imaM suNeha, megaMtayArI samaNe purAsI / se bhikkhuNo uvaNettA aNege, Aikkhatihi puDho vitthareNaM // 1 // sA''jIviyA paTThavitA'thireNaM, sabhAgao gaNao bhikkhumajjhe / AikkhamANo bahujannamatthaM, na saMdhayAtI avareNa putvaM // 2 // egaMtamevaM aduvA viiNhi, do'vaNNamannaM na sameti jmhaa| sUtraM // yathA gozAlakena sArddha vAdo'bhUdAkakumArasya tathA'nenAdhyayanenopadizyate, taM ca rAjaputrakamAIkakumAraM pratyekabuddhaM bhagava| samIpamAgacchantaM gozAlako'bravIt-yathA he Ardraka ! yadahaM bravImi tacchRNu-'purA' pUrva yadanena bhavattIrthakRtA kRtaM, taccedamiti darzayati-ekAnte janarahite-pradeze carituM zIlamasyetyekAntacArI, tathA zrAmyatIti zramaNaH purA''sIttapazcaraNodyuktaH, sAmprataM tUpraistapazcaraNavizeSanirbhasito mAM vihAya devAdimadhyagato'sau dharma kila kathayati, tathA 'bahan bhikSun 'upanIya prabhUtazipyaparikaraM kRtA bhavadvidhAnAM ca mugdhajanAnAmidAnI pRthak pRthagvistareNAcaSTe dharmamiti zeSaH // 1 // punarapi gozAlaka eva 'sAjIvie'tyAdyAha, yeyaM bahujanamadhyagatena dharmadezanA yuSmadguruNA''rabdhA sA''jIvikA prakarSeNa sthApitA prasthApitA, ekAkI viharaMlokikaiH paribhUyata itimakhA lokapatinimittaM mahAn parikaraH kRtaH, tathA cocyate-"chatraM chAtraM pAtraM vastraM yaSTiM ca carca| yati bhikSuH / veSeNa parikareNa ca kiyatA'pi vinA na bhikSApi // 1 // " tadanena dambhapradhAnena jIvikArthamidamArabdhaM / kiMbhUtena ?-asthireNa, pUrva hyayaM mayA sArddhamekAkyantaprAntAzanena zUnyArAmadevakulAdau vRttiM kalpitavAt , na ca tathAbhUtamanuSThAnaM Eeeeeeeee For Private And Personal
Page #782
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavohradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsatlanmandir sUtrakRtAGge 8 sikatAkavalavanirAkhAdaM yAvajjIvaM kartumalam ato mAM vihAyAyaM bahUn ziSyAn pratAvaMbhUtena sphaTATopena viharatItyataH kartavye |6ArdrakA 2 zrutaska- | 'asthiraH capalaH, pUrvacaryAparityAgenAparakalpasamAzrayAt , etadeva darzayati-'sabhAyAM gataH sadevamanujaparSadi vyavasthito dhyayana. ndhe zIlA 'gaNao'tti gaNazo bahuzo'nekaza itiyAvat bhikSuNAMmadhye 'gato' vyavasthita AcakSANo bahujanebhyo hitaH artho bahajanyo'rthakIyAvRttiH / stamartha bahujanahitaM kathayan viharati, etaccAsyAnuSThAnaM pUrvApareNa na saMdhatte, tathAhi-yadi sAmpratIyaM vRttaM prAkAratrayasiMhAsanAzo-12 // 389 // 18|| kavRkSabhAmaNDalacAmarAdikaM mokSAGgamabhaviSyattato yA prAktanyekacaryA klezabahulA'nena kRtA sA klezAya kevalamasyeti, yadi sAkarma-IS nirjaraNahetukA paramArthabhUtA tataH sAmpratAvasthA parapratArakatvAimbhakalpetyataH pUrvottarayoranuSThAnayoH-maunavratikadharmadezanArUpayoH parasparato virodha iti // 2 // apica-yokAntacAritvameva zobhanaM pUrvamAzritatvAta tataH sarvadA'nyanirapekSaistadeva kartavyam, atha cedaM sAmprataM mahAparivAravRtaM sAdhuM manyase tatastadevAdAvayAcaraNIyamAsId, apica dve apyete chAyAtapavadatyantavirodhinI vRtte naikatra samavAyaM gacchataH, tathA yadi mAnena dharmastataH kimiyaM mahatA prabandhena dharmadezanA?, athAnayaiva dharmastataH kimiti pUrva maunavratamanenAlalambe ?, yasAdevaM tsaatpuurvottrvyaahtiH| tadevaM gozAlakena paryanuyukta ArdrakakumAraH zlokapazcArddhanottaradAnAyAha-18 puddhiM ca ihi ca aNAgataM vA, egaMtamevaM paDisaMdhayAti // 3 // samicca logaM tasathAvarANaM, khemaMkare samaNe mAhaNe vA / AikkhamANovi sahassamajhe, egaMtayaM sArayatI tahacce // 4 // dhammaM kahatassa u Natthi doso, // 389 // khaMtassa daMtassa jitiMdiyassa / bhAsAya dose ya viSajagassa, guNe ya bhAsAya Nisevagassa // 5 // mahatvae paMca aNavae ya. taheva paMcAsava saMvare y| virati ihassAmaNiyaMmi panne, lavAvasakI samaNettibemi // 6 // sUtraM For Private And Personal
Page #783
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaanmandir 'pUrva' pUrvasminkAle yanmaunavratikatvaM yA caikacaryA tacchadmasthatvAd ghAtikarmacatuSTayakSayArtha, sAmprataM yanmahAjanaparivRtasya dharmadezanA | vidhAnaM tatprAgvaddhabhavopagrAhikarmacatuSTayakSapaNodyatasya vizeSatastIrthakaranAmno vedanArthaM aparAsAM coccairgotrazubhAyurnAmAdInAM zubhaprakR| tInAmiti / yadivA pUrva sAmpratamanAgate ca kAle rAgadveSarahitatvAdekatva bhAvanAnatikramaNAccaikatvamevAnupacaritaM bhagavAnazeSajanahitaM dharmaM kathayan pratisaMdadhAti, na tasya pUrvottarayoravasthayorAzaMsArahitatvAdbhedosti, ato yaducyate bhavatA - pUrvottarayoravasthayorasAGgatyaM | tat lavata iti // 3 // syAdetad- dharmadezanayA prANinAM kazcidupakAro bhavatyuta neti ?, bhavatItyAha - 'samicca loya' mityAdi, samyag - yathAvasthitaM 'lokaM' par3adravyAtmakaM 'matvA' avagamya kevalAlokena paricchidya trasyantIti trasA:- trasanAmakarmodayA dvIndriyAdayaH, tathA tiSThantIti sthAvarAH - sthAvaranAmakarmodayAtsthAvarAH pRthivyAdayasteSAmubhayeSAmapi jantUnAM 'kSemaM' zAntiH rakSA tatkaraNazIlaH | kSemaMkaraH zrAmyatIti zramaNo- dvAdazaprakArataponiSTaptadehaH, tathA mA haNatti pravRttiryasyAsau mAno brAhmaNo vA sa evaMbhUto 'nirmamo' rAgadveSarahitaH prANihitArthaM na lAbhapUjAkhyAtyarthaM dharmamAcakSANo'pi prAgvat chadmasthAvasthAyAM maunavratika iva vAksaMyata eva, | utpannadivyajJAnatvAdbhASAguNadoSavivekajJatayA bhASaNenaiva guNAvApteH, anutpannadivyajJAnasya tu maunavratikatveneti, tathA devAsuranaratiryaksahasra madhye'pi vyavasthitaH paGkAdhArapaGkajava taddoSavyAsaGgAbhAvAnmamatvavirahAdAzaMsAdoSavikalatvAdekAntamevAsau 'sArayati' prakhyAtiM nayati sAdhayatItiyAvat / nanu caikAki parikaropetAvasthayorasti vizeSaH, pratyakSeNaivopalabhyamAnatvAt, satyam, | asti vizeSo bAhyato na tvAntarato'pi, darzayati- ' tathA ' prAgvadarcA- lezyA zukladhyAnAkhyA yasya sa tathArcaH, yadivA arcA-zarIraM tacca prAgvadyasya sa tathArca:, tathAhi asAvazokAdyaSTaprAtihAryopeto'pi notlekaM yAti nApi zarIraM saMskArAyataM vidadhAti sa hi For Private And Personal
Page #784
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan a dhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashes anmandi sUtrakRtAGge bhagavAnAtyantikarAgadveSaprahANAdekAkyapi janaparivRto'pyekAkI, na tasya tayoravasthayoH kazcidvizeSo'sti, tathA coktam-"rAgadveSau ||6ArdrakA2 zrutaska-1 vinirjitya, kimaraNye kariSyasi ? / atha no nirjitAvetau, kimaraNyekariSyasi ? // 1 // " ityato bAbamanaGgamAntarameva kaSAyaja- dhyayana. ndhe zIlA- | yAdikaM pradhAnaM kAraNamiti sthitam // 4 // apagatarAgadveSasya prabhASamANasyApi doSAbhAvaM darzayitumAha-tasya bhagavato'pagataghanaghA-15 kIyAvRttiH tikalaGkasyotpannasakalapadArthAvi vijJAnasya jagadabhyuddharaNapravRttasyaikAntaparahitapravRttasya khakAryanirapekSasya dharma kathayato'pi ||| // 39 // tuzabdasyApizabdArthatvAt nAsti kshciddossH| kiMbhUtasyetyAha-kSAntasya zAntisaMpannasyAnena krodhanirAsamAha, tathA 'daantsy| | upazAntasyAnena tu mAnavyudAsaM, tathA jitAni khaviSayapravRttiniSedhenendriyANi yena sa jitendriyo vazyendriyo'nena tu lobhanirAsamAcaSTe, mAyAyAstu lobhanirAsAdeva nirAso draSTavyaH, tanmUlatvAttasyAH, bhASAyA doSA-asatyAsatyAmRSA-1 | karkazAsabhyazabdoccAraNAdayastadvivarjakasya-tatparihartustathA bhASAyA ye guNA-hitamitadezakAlAsaMdigdhabhASaNAdayastanniSevakasya |sato buvato'pi nAsti doSaH, chadmasthasya hi bAhulyena maunavratameva zreyaH, samutpannakevalasya tu bhASaNamapi guNAyeti // 5 // kiMbhUtaM dharmamasau kathayatItyAha-'mahatvae paMce'tyAdi, mahAnti ca tAni vratAni-prANAtipAtaviramaNAdIni tAni ca sAdhUnAM prajJApitavAn , paJcApi tadapekSayA'NUni-laghuni vratAni aNuvratAni paJcaiva tAni zrAvakAnuddizya prajJApitavAn , pazcAzravAnprANAtipAtAdirUpAn karmaNaH pravezadvArabhUtAna tatsaMvaraM ca saptadazaprakAraM saMyama pratipAditavAn , saMvaravato hi viratirbhavatItyato | // 390 // viratiM ca pratipAditavAn cazabdAttatphalabhUtI nirjarAmokSau ca, 'iha' asminpravacane loke vA zramaNabhAvaH zrAmaNyaM-saMpUrNasaMyamastasmin vA vidheye mUlaguNAn-mahAvratANuvratarUpAn tathottaraguNAn-saMvaraviratyAdirUpAn 'pUrNe' kRtsne saMyame vidhAtavye 'prAjJa' verseekeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #785
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashag a nmandir Shri Mahar a dhana Kendra / iti kA kacitpAThaH, prajJAvAnetatpratipAditavAniti / kiMbhUto'sau ?-lavaM-karma tasmAd 'avasakkaitti avasarpaNazIlo'vasappI hai| zrAmyatIti zramaNaH-tapazcaraNayukta ityetadahaM bravImi, svayameva ca bhagavAnpaJcamahAvratopapanna indriyanoindriyagupto viratazcAsau lavAvasapI san svato'nyeSAmapi tathAbhUtamupadezaM dattavAnityetad bravImIti / yadivA''kakumAravacanamAkAsau gozAlakastapratipakSabhUtaM artha vaktukAma idamAha-ityetadvakSyamANaM yadahaM bravImi tacchRNu khamiti // 6 // yathApratijJAtamevAha gozAlaka:sIodagaM sevau bIyakAyaM, AhAyakammaM taha itthiyaao| egaMtacArissiha amha dhamme, tavassiNo NAbhisameti pAvaM // 7 // sItodagaM vA taha bIyakAyaM, AhAyakammaM taha itthiyaao| eyAiM jANaM paDisevamANA, agAriNo assamaNA bhavaMti // 8 // siyA ya bIodaga itthiyAo, paDisevamANA samaNA bhavaMtu / agAriNo'vI samaNA bhavaMtu, sevaMti u taM'vi tahappagAraM // 9 // je yAvi bIodagabhoti bhikkhU , bhikkhaM vihaM jAyati jIviyaTThI / te NAtisaMjogamavippahAya, kAyovagA NaMtakarA bhavaMti // 10 // bhavatedamudrAhitaM-parArtha pravRttasyAzokAdiprAtihAryaparigrahastathA ziSyAdiparikaro dharmadezanA ca na doSAyeti yathA tathA'sAkamapi siddhAnte yadetadvakSyamANaM tanna doSAyeti / zItaM ca taddakaM ca zItodakam-aprAsukodakaM tatsevanaM-paribhogaM karotu, tathA bIjakAyopabhogamAdhAkarmAzrayaNaM strIprasaGgaM ca vidadhAta, anena ca khaparopakAraH kRto bhavatItyasadIye dharma pravRttasya 'ekAntacAriNa: ArAmodyAnAdiSvekAkivihArodyatasya tapakhino 'nAbhisameti' na saMbandhamupayAti 'pApam' azubhakarmeti, idamukta bhavati-etAni zItodakAdIni yadyapIpatkarmabandhAya tathApi dharmAdhAraM zarIraM pratipAlayata ekAntacAriNastapakhino bandhAya na satraha 66 For Private And Personal
Page #786
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha H adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsach c yanmandir satrakatA bhavantIti // 7 // etatparihartukAma Aha-'sItodaga'mityAdi, 'etAni' prAgupanyastAni aprAsukodakaparibhogAdIni prati-M||6ArdrakA 2 zrutaska- 1 || sevanto'gAriNo gRhasthAste bhavanti azramaNAca-apravajitAzcaivaM jAnIhi, yataH-'ahiMsA satyamasteyaM, brahmacaryamalubdhatA' ityetta- || dhyayana. ndhe zIlA- cchramaNalakSaNaM, taccaiSAM zItodakabIjA''dhAkarmastrIparibhogavatAM nAstItyataste nAmAkArAbhyAM zramaNA na paramArthAnuSThAnata iti // 8 // kIyAvRttiH punarapyAka evaitahakSaNAyAha-sthAdetadbhavadIyaM mataM-yathA te ekAntacAriNaH kSutpipAsAdipradhAnatapazcaraNapIDitAzca tatkathaM te na tapakhina ityetadAzaGkhyAka Aha-yadi bIjAyupabhoginopi zramaNA ityevaM bhavatA'bhyupagamyate evaM tabagAriNo'pi-gRhasthAzramaNA | // 391 // bhavantu, teSAmapi dezikAvasthAyAmAzaMsAvatAmapi niSkiJcanatayaikAkivihArikhaM kSutpipAsAdipIDanaM ca saMbhAvyate / ata Aha'sevaMti u' turavadhAraNe sevantyeva 'te'pi' gRhasthAstathAprakAramekAkivihArAdikamiti // 9 // punarapyAko bIjodakAdibhojinA doSAbhidhitsayA''ha-'je yAvI'tyAdi, ye cApi 'bhikSavaH' pravrajitA bIjodakamojinaH santo dravyato brahmacAriNo'pi | bhikSAM cATanti jIvitArthinaste tathAbhUtA 'jJAtisaMyogaM svajanasaMbandhaM 'viprahAya tyaktA kAyAn kAyeSu vopagacchantIti kAyopagAstadupamaIkArambhapravRttavAt saMsArasyAnantakarA bhavantIti, idamuktaM bhavati-kevalaM strIparibhoga eva taiH parityakto'sAvapi dravyataH, zeSeNa tu bIjodakAdyupabhogena gRhasthakalpA eva te, yattu bhikSATanAdikamapanyastaM teSAM tadvahasthAnAmapi keSAzcitsaMbhAvyate, naitAvatA zramaNabhAva iti // 10 // adhunaitadAkarNya gozAlako'paramuttaraM dAtumasamartho'nyatIthikAnsahAyAn vidhAya // 391 // |solluNThamasAraM vaktukAma Aha imaM vayaM tu tuma pAukuvaM, pAvAiNo garihasi saba eva / pAvAiNo puDho kiyaMtA, sayaM sayaM dihi kareMti / 10 // adhunaitadA patta bhikSATanAdikamupanyatAparibhoga eva taiH parityaktAtIti / For Private And Personal
Page #787
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Ma r adhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailas a nman pAu // 11 // te annamannassa u garahamANA, akkhaMti bho samaNA mAhaNA ya / sato ya atthI asato ya NatthI, garahAmo dihi Na garahAmo kiMci // 12||nn kiMci sveNa'bhidhArayAmo, sadihimaggaM tu kare pAuM / magge ime kihie AriehiM, aNuttare sappurisehiM aMjU // 13 // ur3e aheyaM tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvara je ya pANA / bhUyAhisaMkAbhi duguMchamANA, No garahatI busimaM kiMci loe // 14 // (sU0) / 'imA pUrvoktAM vAcaM tuzabdo vizeSaNArthaH kha 'prAduSkurvan prakAzayan sarvAnapi prAvAdukAn 'garhasi' jugupsase, yasAtsarve'pi tIthikA bIjodakAdibhojino'pi saMsArocchittaye pravarttante, te tu bhavatA nAbhyupagamyante, te tu prAvAdukAH pRthak pRthaka khIyAM khIyAM dRSTi-pratyeka khadarzana kIrtayantaH 'prAduSkurvanti' prakAzayanti / yadivA zlokapazcArddhamAkakumAra Aha-sarve'pi prAvAdukA yathAvasthitaM svadarzanaM prAduSkurvanti, tatprAmANyAca vayamapi svadarzanAvirbhAvanaM kurmaH, tathAhi-aprAsukena bIjodakAdiparibhogena karmabandha eva kevalaM na saMsAroccheda itIdamasadIyaM darzanam , evaM vyavasthite kAtra paranindA ko vA''tmotkarSa iti | // 11 // kiM ca-'te aNNamaNNasse'tyAdi, 'te' prAvAdukAH 'anyo'nyasya' paraspareNa tu khadarzanapratiSThAzayA paradarzanaM gaheMS| mANAH khadarzanaguNAnAcakSate, tuzabdAtparasparato vyAhatamanuSThAnaM cAnutiSThanti, te ca 'zramaNA' nirgranthAdayo 'brAhmaNA'dvijA tayaH sarve'pyete vakaM pakSaM samarthayanti parakIyaM ca daSayanti / tadeva pazcArddhana darzayati-'khata' iti khakIye pakSe svAbhyupagame'sti puNyaM tatkArya ca svargApavargAdikamasti, asvatazca-parAbhyupagamAca nAsti puNyAdikamityevaM sarve'pi tIthikAH parasparavyAghAtena pravRttAH, ato vayamapi yathAvasthitatattvaprarUpaNato yuktivikalakhAdekAntadRSTiM 'gomo'jugupsAmo-na hyasAvekAnto Beeseeeeeeeeeeeeees rasparato vyAhatamA tadeva pacAna deNyAdikamityevaM saka For Private And Personal
Page #788
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan Aradhana Kendra sUtrakRtAGge 2 zrutaska ndhe zIlAGkIyA ttiH // 392 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir | yathAvasthitataccAvibhavako bhavatIti, evaM ca vyavasthite tattvasvarUpaM vayamAcakSANA na kaMcidrahamaH kANakuNTodghaTTanAdiprakAreNa, | kevalaM svaparasvarUpAvirbhAvanaM kurmo, na ca vastusvarUpAvirbhAvane parApavAdaH, tathA coktam - "netrairnirIkSya bilakaNTakakITasarpAn, | samyak pathA vrajeti tAnparihRtya sarvAn / kujJAnakuzrutikumArgakudRSTidoSAn samyagvicArayata ko'tra parApavAdaH 1 || 1 ||" ityAdi / | yadicaikAntavAdinAmeva - astyeva nAstyeva nityamevAnityameva sAmAnyameva vizeSA evetyAdyabhyupagamavatAmayaM parasparagarhAkhyo doSo, nAsmAkamanekAntavAdinAM sarvasyApi sadasadAdeH kathaJcidabhyupagamAt / etadeva zlokapazcArddhena darzayati- 'svata' iti, svadravyakSe|trakAlabhAvairasti, tathA 'parata' iti paradravyAdibhirnAstItyevaM parAbhyupagamaM dUSayanto garhAmo'nyAnekAntavAdinaH, tatsvarUpanirUpaNa| tastu rAgadveSavirahAnna kiJciddarhAma iti sthitam // 12 // etadeva spaSTataramAha-na kaJcana zramaNaM brAhmaNaM vA svarUpeNa - jugupsi - | tAGgAvayavodghaTTanena jAtyA talliGgagrahaNodghaTTanena vA 'abhidhArayAmo' garhaNAbuddhyodyayAmaH kevalaM 'svadRSTimArga' tadabhyupagataM darzanaM 'prAduSkurmaH' prakAzayAmaH, tadyathA - " brahmA lUnazirA haridezi sarugNyAluptazino haraH, sUryo'pyullikhito'nalo'pyakhilabhuk somaH kalaGkAGkitaH / kharnAtho'pi visaMsthalaH khalu vapuH saMsthairupasyaiH kRtaH, sanmArgaskhalanAdbhavanti vipadaH prAyaH prabhrUNAmapi // 1 // ityAdi / etacca taireva svAgame pApaThyate vayaM tu zrotAraH kevalamiti / ArdrakakumAra eva parapakSaM dUSayitvA svapakSasAdha| nArthaM zlokapazcArddhenAha - ayaM 'mArgaH' panthAH samyagdarzanAdikaH 'kIrttito' vyAvarNitaH, kaiH ? - 'AryaiH sarvajJaistyAjyadharmadUravatibhiH kiMbhUto dharmo :- nAsmAduttaraH- pradhAno vidyata ityanuttaraH pUrvAparAvyAhatatvAdyathAvasthita jIvAdipadArthakharUpanirUpaNAcca, 1 vrajata pra0 kriyA'bhivyAhAre tapratyayaH luDDA / 2 kANakuNDAdi / For Private And Personal 6 ArdrakA dhyayana. // 392 //
Page #789
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir eeeeeeeeeeeeeeeeese kiMbhUtairAyaH ?-santazca te puruSAzca satpuruSAstaizcatustriMzadatizayopetairAvirbhUtasamastapadArthAvirbhAvakadivyajJAnaiH, kiMbhUto mArgo ?- 191 | 'aMja' vyaktaH nirdoSatvAtprakaTaH RjurvA vakAntaparityAgAdakuTila iti // 13 // punarapi saddharmasvarUpanirUpaNAyAha-'uDe aheya'mityAdi, UrdhvamadhastiyakSvevaM sarvAkhapi dikSu prajJApakApekSayA bhAvadigapekSayA vA tAsu ye trasA ye ca sthAvarAH prANinaH cazabdau khagatAnekabhedasaMsUcakau, 'bhUtaM' sadbhUtaM tathyaM tatrAbhizaGkayA-tathyanirNayena prANAtipAtAdikaM pAtakaM jugupsamAno garhamANo vA yadivA bhUtAbhizaGkayA prANyupamardazaGkayA sarvasAvadyamanuSThAnaM jugupsamAno naivAparalokaM kazcana 'garhati nindati 'busimati saMyamavAniti / tadevaM rAgadveSaviyuktasya vastusvarUpAvirbhAvane na kAcidgati, atha tatrApi gahare bhavati na targhaSNo'gniH zItamudakaM viSaM mAraNAtmakamityevamAdi kizcidvastusvarUpamAvirbhAvanIyamiti // 14 // sa evaM gozAlakamatAnusArI trairAziko nirAkRto punaranyena prakAreNAha AgaMtagAre ArAmagAre, samaNe u bhIte Na uveti vAsaM / dakkhA hu saMtI bahave maNussA, UNAtirittA ya lavAlavA ya // 15 // mahAviNo sikkhiya buddhimaMtA, suttehi atthehi ya NicchayannA / pucchisu mA Ne aNagAra anne, iti saMkamANo Na uveti tattha // 16 // No kAmakiccA Na ya bAlakicA, rAyAbhiogeNa kuo bhaeNaM / viyAgareja pasiNaM navAvi, sakAmakiceNiha AriyANaM // 17 // gaMtA ca tatthA aduvA agaMtA, viyaagrejjaasmiyaasupnne|annaariyaa daMsaNao parittA, iti saMkamANoNa uveti ttth||18|| (sU0) For Private And Personal
Page #790
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavidyadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGge sa vipratipannaH sannAIkamevamAha-yo'sau bhavatsaMbandhI tIrthakaraH sa rAgadveSabhayayuktaH, tathAhi-asAvAgantukAnAM kA 6AIkA2zrutaska- kAdInAmagAramAgantAgAraM tathA''rAme'gAramArAmAgAraM tatrAsau 'zramaNoM bhavattIrthakaraH, tuzabda evakArArthe, bhIta evAsau tadapa- dhyayana. ndhe zIlA- dhvaMsanabhayAt 'tatra' AgantAgArAdau 'na vAsamupaiti na tatrAsanasthAnazayanAdikAH kriyAH kurute / kiM tatra bhayakAraNamiti kIyAvRttiH cettadAha-'dakSAH' nipuNAH prabhUtazAstravizAradAH, huzabdo yasmAdarthe, yasmAdbahavaH santi manuSyAH tasAdasau tadbhIto na vAsaM // 393 // tatra samupaiti-na tatra vAsamAtiSThate / kiMbhUtAH ?-'nyUnAH svato'vamA hInA jAtyAdyatiriktA vA tAbhyAM parAjitasya mahAzchAyAbhraMza iti / tAneva vizinaSTi-lapantIti lapA-vAcAlAH ghoSitAnekatarkavicitradaNDakA tathA alapA-maunavratikA niSThita| yogAH guDikAdiyuktA vA yadazAdabhidheyaviSayA vAgeva na pravartate tatastadbhayenAsau yuSmattIrthakadAgantAgArAdau naiva vrajatIti // 15 // punarapi gozAlaka evAha-'mehAviNo'ityAdi, medhA vidyate yeSAM te medhAvino-grahaNadhAraNasamarthAH, tathA''cAryAde: | samIpe zikSA grAhitAH zikSitAH tathautpattikyAdicaturvidhabuddhyupetA buddhimantaH, tathA 'sUtre' mUtraviSaye vinizcayajJAH tathA arthakA viSaye ca nizcayajJA yathAvasthitasUtrArthavedina ityarthaH / te caivaMbhUtAH sUtrArthaviSayaM mA praznaM kAryuranye'nagArA eke kecanetyevamasau || zaGkamAna:-teSAM vibhyanna 'tatra' tanmadhye upaiti-upagacchatIti, tatazca na RjurmArgaH, iti bhayayuktalAttasya, tathA mlecchaviSayaM gatA na kadAciddharmadezanAM ca karoti, Aryadeze'pi na sarvatra apitu kutracidevetyato viSamadRSTikhAdAgadveSavaya'sAviti // 16 // etagozAlakamataM parihatukAma AIka Aha-sa hi bhagavAnprekSApUrvakAritayA nAkAmakRtyo bhavati, kamanaM kAmaH-icchA na kAmo'kAmastena kRtyaM kartavyaM yasyAsAvakAmakRtyaH, sa evaMbhUto na bhavati, anicchAkArI na bhavatItyarthaH, yo hyaprekSApUrvakAritayA vatete edeceaeseseeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #791
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavior adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir soniSTamapi svaparAtmanonirarthakamapi kRtyaM kurvIta, bhagavAMstu sarvajJaH sarvadazI parahitaikarataH kathaM svaparAtmanonirupakArakamevaM kuryAt , tathA ca bAlasyeva kRtyaM yasya sa bAlakRtyo, na cAsau bAlavadanAlocitakArI, na parAnurodhAnnApi gauravAddharmadezanAdikaM vidhatte apitu yadi kasyacidbhavyasattvasyopakArAya tadbhASitaM bhavati tataH pravRttirbhavati, nAnyathA, tathA na rAjA|bhiyogenAsau dharmadezanAdau kathaJcitpravartate, tataH kutastasya bhayena pravRttiH syAdityevaM vyavasthite kenacitkacitsaMzayakRtaM praznaM vyAgRNIyAd yadi tasyopakAro bhavati, upakAramantareNa 'na ca' naiva vyAgRNIyAd , yadivA'nuttarasurANAM manaHparyAyajJAninAM ca dravyamanasaiva tannirNayasaMbhavAdato na vyAgRNIyAdityucyate / yadapyucyate bhavatA-yadi vItarAgo'sau kimiti dharmakathAM karotIti cedityAzaGgyAha-'khakAmakRtyena' svecchAcArikAritayA'sAvapi tIrthakunAmakarmaNaH kSapaNAya na | yathAkathaMcid, ato'sAvaglAnaH 'iha' asinsaMsAre AryakSetre vopakArayogye, AryANAM sarvaheyadharmadUravartinAM tadupakArAya dharmade- zanAM vyAgRNIyAdasAviti // 17 // kiMcAnyat-'gaMte'tyAdi, sa hi bhagavAn parahitaikarato gavApi vineyAsannamathavA'pyagakhA ||| yathA yathA bhavyasattvopakAro bhavati tathA tathA bhagavanto'rhanto dharmadezanAM vidadhati, upakAre sati gakhApi kathayantyasati tu sthitA api na kathayantItyato na teSAM rAgadveSasaMbhava iti, kevalamAzuprajJa-sarvajJaH 'samatayA' samadRSTitayA cakravartidramakAdiSu || pRSTo'pRSTo vA dharma vyAgRNIyAt 'jahA puNNassa katthai tahA tucchassa katthaI' iti vacanAdityato na rAgadveSasadbhAvastasyeti / yatpu1. naranAyedezamasau na vrajati tatredamAha-anAryAH kSetrabhASAkarmabhirbahiSkRtA darzanato'pi pari-samantAditAH-gatAH prabhraSTA iti yAvat / tadevamasau bhagavAnityetatteSu samyagdarzanamAtramapi kathaJcinna bhavatItyAzaGkamAnastatra na vrajatIti / yadivA-aviparIta eseeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #792
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahar adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailas a nmandir sUtrakRtAGge darzanAH-sAmpratekSiNo dIrghadarzanino na bhavantyanAryAH zakayavanAdayaH, te hi vartamAnasukhamevaikamaGgIkRtya pravartante na pAralaukikama-18| ArdrakA2 zrutaska- gIkurvantyataH saddharmaparAmukheSu teSu bhagavAnna yAti, na punastadveSAdibuddhyeti / yadapyucyate khayA-'yathA'nekazAstravizAradaguDi- dhyayana. ndha zAlA || kAsiddhavidyAsiddhAditIrthikaparAbhavabhayena na tatsamAje gacchatI'tyetadapi bAlapralapitaprAya, yataH sarvajJasya bhagavataH samastairapi IST kIyAvRttiH prAvAdukarmukhamapyavalokayituM na zakyate vAdastu dUrotsAdita evetyataH kutastatparAbhavaH ?, bhagavAMstu kevalAlokena yatraiva svpro||394|| pakAraM pazyati tatraiva gatvApi dharmadezanAM vidhatta iti // 18 // punaranyena prakAreNa gozAlaka AhapannaM jahA vaNie udayaTThI, Ayassa heuM pagareti saMgaM / taUvame samaNe nAyaputte, icceva me hoti matI viyakA // 19 // navaM na kujjA vihuNe purANaM, ciccA'maI tAi ya sAha evaM / etovayA baMbhavatitti vuttA, tassodayaTThI samaNettibemi // 20 // samArabhaMte vaNiyA bhUyagAmaM, pariggahaM. ceva mmaaymaannaa| te NAtisaMjogamavippahAya, Ayassa heu~ pagaraMti saMgaM // 21 // vittesiNo mehuNasaMpagADhA, te bhoyaNaTThA vaNiyA vayaMti // vayaM tu kAmesu ajjhovavannA, aNAriyA pemarasesu giddhA // 22 // AraMbhagaM ceva pariggahaM ca, aviussiyA Nissiya AyadaMDA / tesiM ca se udae jaM vayAsI, cauraMtaNaMtAya duhAya Neha // 23 // gaMta NacaMtiva odae // 394 // so, vayaMti te do viguNodayaMmi / se udae sAtimaNaMtapatte, tamudayaM sAhayai tAi NAI // 24 // ahiMsayaM sabapayANukaMpI, dhamme ThiyaM kammavivegaheuM / tamAyadaMDehiM samAyaraMtA, abohIe te paDirUvameyaM // 25 // For Private And Personal
Page #793
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavaradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaganmandir yathA vaNik kazcid 'udayArthI' lAbhArthI 'paNyaM' vyavahArayogyaM bhANDaM karpUrAgarukastUrikAmbarAdikaM gRhIlA dezAntaraM galA vikrINAti, tathA 'Ayassa' lAbhasya 'hetoH kAraNAnmahAjanasaGgaM vidhatte, tadupamo'yamapi bhavattIrthakaraH zramaNo jJAtaputra ityevaM 'me' mama matirbhavati, vitaka-mImAMsA veti // 19 // evamukte gozAlakenAIka Aha- 'navaM na kujjA' ityAdi, yogyaM bhavatA dRSTAnta pradarzitaH sa kiM sarvasAdharmyeNota dezataH ?, yadi dezatastato na naH kSatimAvahati, yato vaNigvat yatraivopacayaM pazyati | tatraiva kriyAM vyApArayati na yathAkathaJcidityetAvatA sAdharmyamastyeva, atha sarvasAdharmyeNa tanna yujyate, yato bhagavAn viditavedyatayA sAvadyAnuSThAnarahito 'nava' pratyagraM karma na kuryAt, tathA 'vidhUnayati' apanayati purAtanaM yadbhavopagrAhi karma baddhaM, tathA | tyaktvA 'amatiM' vimatiM ' trAyI' bhagavAn sarvasya paritrANazIlo, vimatiparityAgena caivaMbhUta eva bhavatIti bhAvaH, tAyI vA mokSaM prati, ayavayamayapayacayatayaNaya gatAvityasya rUpaM, sa eva - bhagavAnevAha-yathA vimatiparityAgena mokSagamanazIlo bhavatItyetAvatA ca saMdarbheNa brahmaNo - mokSasya vrataM brahmavratamityetaduktaM, tasmiMzvokte tadarthe cAnuSThAne kriyamANe tasyodayasyArthIlAbhArthI zramaNa iti bravImyahamiti // 20 // na caivaMbhUtA vaNija ityetadArdrakakumAro darzayitumAha - te hi vaNijazvaturdazaprakAramapi 'bhUtagrAmaM' jantusamUhaM 'samArabhante' tadupamardikAH kriyAH pravarttayanti krayavikrayArthaM zakaTayAnavAhanoSTramaNDalikAdibhiranuSThAnairiti, tathA 'parigraha' dvipadacatuSpadadhanadhAnyAdikaM 'mamIkurvanti' mamedamityevaM vyavasthApayanti, te | hi vaNijo 'jJAtibhiH' khajanaiH saha yaH saMyogastam 'aviprahAya' aparityajya 'Ayasya' lAbhasya 'heto:' nimittAdapareNa sArddha 'saGgaM' saMbandhaM kurvanti / bhagavAMstu SaDjIvarakSAparo'parigrahastyaktasvajanapakSaH sarvatra pratibaddho dharmA''yamanveSayan gakhApi For Private And Personal
Page #794
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcharitm.org Acharya Shri Kailashsagar ArdrakA dhyayana. sUtrakRtAGge dharmadezanAM vidhatte, ato bhagavato vaNigbhiH sArdhaM na sarvasAdharmyamastIti // 21 // punarapi vaNijA doSamudbhAvayannAha- 2 zrutaska- 'vittesiNo' ityAdi, vittaM-dravyaM tadanveSTuM zIlaM yeSAM te vittaiSiNaH, tathA 'maithune' strIsaMparke 'saMpragADhA' adhyupapannAH, ndhe zIlA- | tathA te 'bhojanArtham ' AhArArtha vaNija itazcetazca vrajanti vadanti vA / tAMstu vaNijo vayamevaM bamo-yathaite kAmeSvadhyapakIyAvRttiH pannA-gRddhAH, anAryakarmakArikhAdanAryA raseSu ca-sAtAgauravAdiSu gRddhA-mUrchitAH, na tvevaMbhUtA bhagavanto'rhantaH, kathaM teSAM taiH| // 395 // saha sAdharmyamiti ?, dUrata eva nirastaiSA katheti // 22 // kiMcAnyat-'ArambhaM sAvadyAnuSThAnaM ca tathA parigrahaM ca 'avyasatsRjya' aparityajya taminnevArambhe krayavikrayapacanapAcanAdike tathA parigrahe ca-dhanadhAnyahiraNyasuvarNadvipadacataSpadAdika | nizcayena zritA-avabaddhA ni:zritA vaNijo bhavanti, tathA''tmaiva daNDayatIti daNDo yeSAM te bhavantyAtmadaNDA asadAcArapravatteriti. bhAvo'pi caiSAM vaNijAM parigrahArambhavatAM sa udayo lAbho yadartha te pravRttAH yaM ca khaM lAbhaM vadasi sa teSAM 'caturantaH' caturgatiko yaH saMsAro'nantastasmai-tadarthaM bhavatIti, tathA duHkhAya ca bhavatIti, na cehAsAvekAntena tatpravRttasyApi bhavatIti // 23 // etadeva darzayitumAha-'NegaMtiNacaMti ityAdi, ekAntena bhavatItyekAntikaH, tathA na, lAbhArtha pravRttasya viparyayasyApi darzanAta , tathA nApyAtyantikaH sarvakAlabhAvI, tatkSayadarzanAt , sa teSAM udayo-lAbhojnaikAntiko'nAtyantikazcetyevaM tadvido vadanti / tau ca dvAvapi bhAvau vigataguNodayau bhavataH, etaduktaM bhavati-kiM tenodayena lAbharUpeNa yo'naikAntiko'nAtyantikazca, | yazcAnathAyeti / yazca bhagavataH 'se' tasya divyajJAnaprAptilakSaNaH 'udayo' lAbho yo vA dharmadezanAvAptanirjarAlakSaNaH sa ca sAdiranantazca, tamevaMbhUtamudayaM prApto bhagavAnanyeSAmapi tathAbhUtamevodayaM 'sAdhayati' kathayati zlAghate vaa| kiMbhUto bhagavAn ?-'tAyI // 395 // For Private And Personal
Page #795
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir 'ayavayapayamayacayatayaNaya gatA' vityasya daNDakadhAtoNinipratyaye rUpaM, mokSaM prati gamanazIla ityarthaH, trAyI vA AsannabhavyAnAM trANakaraNAta , tathA 'jJAtI' jJAtA:-kSatriyA jJAtaM vA vastujAtaM vidyate yasya sa jJAtI, viditasamastavedya ityarthaH / tadevaMbhUtena bhagavatA teSAM vaNijAM nirvivekinAM kathaM sarvasAdharmyamiti ? // 24 // sAmprataM devakRtasamavasaraNapadmAvalIdevacchandakasiMhAsanAdhu pabhogaM kurvannapyAdhAkarmakRtavasatiniSevakasAdhuvatkathaM tadanumatikRtena karmaNA'sau na lipyata ityetadgozAlakamatamAzaGyAha18 asau bhagavAn samavasaraNAdyupabhogaM kurvannapyahiMsakaH, sa upabhogaM karoti, etaduktaM bhavati-na hi tatra bhagavato manAgapyAzaMsA pratibandho vA vidyate, samatRNamaNimuktAloSTakAJcanatayA tadupabhogaM prati pravRtteH, devAnAmapi pravacanodvibhAvayiSUNAM kathaM nu nAma || bhavyAnAM dharmAbhimukhaM pravRttiryathA syAdityevamarthamAtmalAbhArthaM ca pravartanAdato'sau bhagavAnahiMsakaH, tathA sarveSAM prajAyanta iti | prajA-jantavastadanukampI ca tAnsaMsAre paryaTato'nukampate bhagavAn tacchIlazca tamevaMrUpaM dharme paramArthabhUte vyavasthitaM karmavivekahetubhUtaM | bhavadvidhA AtmadaNDaiH samAcaranta-AtmakalpaM kurvanti vaNigAdibhirudAharaNaiH, etacAbodheH-ajJAnasya pratirUpaM vartate, eka tAvadida| majJAnaM yatsvataH kumArgapravartanaM dvitIyaM caitatpratirUpamajJAnaM yadbhagavatAmapi jagadvandyAnAM sarvAtizayanidhAnabhUtAnAmitaraiH samakhApAda-15 namiti // 25 // sAmpratamArdrakakumAramapahastitagozAlakaM tato bhagavadabhimukhaM gacchantaM dRSTvA'pAntarAle zAkyaputrIyA bhikSava idamUcuHpinnAgapiMDImavi vid mUle, kei paejjA purise imetti / alAuyaM vAvi kumAraetti, sa lippatI pANivaheNa amhaM // 26 // ahavAvi vibhrUNa milakkhu mUle, pinnAgabuddhIi naraM pejaa| kumAragaM vAvi alAvu1 AdhAkarmakRtavasateniSedho yasya sa AdhAkarmakRtavasatiniSedhakaH / 290920992692002202929 For Private And Personal
Page #796
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsa a nmandir ArdrakA dhyayana. // 396 // sUtrakRtAGgeza yaMti, na lippai pANivaheNa amhaM // 27 // purisaM ca vidrUNa kumAragaM vA, mUlaMmi keI pae jaaytee| 2 zrutaska pinnAya piMDaM satimAruhettA, buddhANa taM kappati pAraNAe // 28 // (sU0) ndhe zIlAkIyAvRttiH __ yadetadvaNigdRSTAntadUSeNana bAhyamanuSThAnaM dRSitaM tacchobhanaM kRtaM bhavatA yato'tiphalguprAya bAhyamanuSThAna, Antarameva tvanuSThAnaM | saMsAramokSayoH pradhAnAGgam , asmatsiddhAMte caitadeva vyAvayete, ityetadAkakumAra bho rAjaputra ! khamavahitaH zRNu zrukhA cAvadhArayeti bhaNikhA te bhikSukA AntarAnuSThAnasamarthakamAtmIyasiddhAntAvirbhAvanAyedamAhuH-'pinnAge'tyAdi, 'piNyAka' khalastasya 'piNDi' bhinnakaM tadacetanamapi sat kazcit saMbhrame mlecchAdiviSaye kenacinnazyatA prAvaraNaM khalopari prakSiptaM, taca mlecchenAnveSTuM pravRttena | puruSo'yamiti makhA khalapiNDyA saha gRhItaM, tato'sau mleccho vastraveSTitAM tAM khalapiNDI puruSabuddhyA zUle protAM pAvake paceta , | tathA 'alAvukaM' tumbakaM kumArako'yamiti makhA'mAveva papAca, sa caivaM cittasya duSTakhAtprANivadhajanitena pAtakena lipyate asatsi| ddhAnte, cittamUlakhAcchubhAzubhavandhasyeti, evaM tAvadakuzalacittaprAmANyAdakurvannapi prANAtipAtaM prANighAtaphalena yujyate // 26 // amumeva dRSTAntaM vaiparItyenAha-athavApi satyapuruSaM khalabuddhyA kazcinmlecchaH zUle protamanau pacet , tathA kumArakaM ca lAbukabudhyA'mAveva pacet , na cAsau prANivadhajanitena pAtakena lipyate'sAkamiti // 27 // kiMcAnyat-'purisamityAdi, puruSa vA kumArakaM vA viddhA zUle kazcitpacet 'jAtatejasi agnAvAruhya khalapiNDIyamiti makhA 'satI' zobhanAM, tadetaduddhAnAmapi 'pAraNAya' bhojanAya 'kalpate' yogyaM bhavati. kimutApareSAm ?, evaM sarvAsvavasthAsvacintitaM-manasA'saMkalpitaM karma cayaM na ga Deceeeeeeeeeeeera weeeeeeeeeeeeee // 396 // Fer Private And Personal
Page #797
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatirth.org m ant Shri Mahavishyarana Kendra Acharya Shri Kailashsagai cchatyasasiddhAnte, taduktam-"avijJAnopacitaM parijJAnopacitamIryApathika svapnAntikaM ceti karmopacatraM na yAti" // 28 // | punarapi zAkya eva dAnaphalamadhikRtyAha siMNAyagANaM tu duve sahasse, je bhoyae Niyae bhikkhuyANaM / te punnakhadhaM sumahaM jiNittA, bhavaMti Aroppa mahaMtasattA // 29 // ajogarUvaM iha saMjayANaM, pAvaM tu pANANa pasajjha kAuM / abohie doNhavi taM asAhu, vayaMti je yAvi paDissuNaMti // 30 // uDDhe aheyaM tiriyaM disAsu, vinAya liMgaM tasathAvarANaM / bhUyAbhisaMkAi duguMchamANe, vade karejA va kuo viha'tthI? // 31 // purisetti vinnattina evamasthi, aNArie se purise tahA hu / ko saMbhavo ? pinnagapiMDiyAe, vAyAvi esA buiyA asaccA // 32 // vAyAbhiyogeNa jamAvahejA, No tArisaM vAyamudAharijA / aTThANameyaM vayaNaM guNANaM, No dikkhie jUya surAlameyaM // 33 // laddhe aDhe aho eva tumbhe, jIvANubhAge suviciMtie va / puvaM samudaM avaraM ca puDhe, uloie pANitale Thie vA // 34 // jIvANubhAgaM suviciMtayaMtA, AhAriyA annavihIya sohiM / na viyAgare channapaopajIvi, eso'Nudhammo iha saMjayANaM // 35 // siNAyagANaM tu duve sahasse, je bhoyae niyae bhikkhuyANaM / asaMjae lohiyapANi se U, Niyacchati garihamiheba loe // 36 // snAtakA-bodhisattvAH, tuzabdAtpaJcazikSApadikAdiparigrahaH, teSAM bhikSukANAM sahasradvayaM 'nije zAkyaputrIye dharme vyavasthitaH 18| kazcidupAsakaH pacanapAcanAbapi kUtA bhojayeta samAMsagaDadADimeneSTena bhojanena, te puruSA mahAsattvAH zraddhAlavaH puNyaskama sUtrakR.67 For Private And Personal
Page #798
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagl y anmandir dhyayana. satrakatA 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 397 // mahAntaM samAvaya' tena ca puNyaskandhenAropyAkhyA devA bhavantyAkAzopagAH(mAH), sarvottamA devagati gacchantItyarthaH // 29 // tadevaM ||2|| 6 ArdrakA. baDhena dAnamalaH zIlamUlazca dharmaH praveditaH, tad 'ehiM Agaccha bauddhasiddhAntaM pratipadyakhetyevaM bhikSukairabhihitaH sannAdreko'nAkulayA dRSTyA tAnvIkSyovAcedaM vakSyamANamityAha-'ajogarUva'mityAdi, 'iha' asin bhavadIye zAkyamate 'saMyatAnA' bhikSUNAM yaduktaM prAktadatyantenAyogyarUpam-aghaTamAnakaM, tathAhi-ahiMsArthamutthitasya triguptiguptasya pazcasamitisamitasya sataH pravrajitasya samyagjJAnapUrvikA kriyAM kurvato bhAvazuddhiH phalavatI bhavati, tadviparyastamatestrajJAnAvRtasya mahAmohAkulIkRtAntarAsmatayA khalapuruSayorapi vivekamajAnataH kutastyA bhAvazuddhiH, ato'tyaMtamasAmpratametaduddhamatAnusAriNAM yatkhalabuddhyA puruSasya zUlapotanapacanAdikaM, tathA buddhassa pinAkabuddhyA pizitabhakSaNAnumatyAdikamiti / etadeva darzayati-prANAnAm-indriyAdInA| mapagamena tuzabdasyaivakArArthakhAtpApameva kRkhA rasasAtAgauravAdigRddhAstadabhAvaM vyAvarNayanti, etacca teSAM pApAbhAvavyAvarNanam 'abodhya abodhilAbhArthaM tayordvayorapi saMpadyate, ato'sAdhvetat / kayoyorityAha-ye vadanti piNyAkabuddhyA puruSapAke'pi pAtakAbhAvaM, ye ca tebhyaH zRNvanti, etayoyorapi vargayorasAdhvetaditi / apica-nAjJAnAvRtamUDhajane bhAvazuddhyA zuddhirbhavati, yadi ca syAtsaMsAramocakAdInAmapi tarhi karmavimokSaH syAt , tathA bhAvazuddhimeva kevalAmabhyupagacchatAM bhavatAM zirastuNDamuNDa| napiNDapAtAdikaM caityakarmAdikaM cAnuSThAnamanarthakamApadyate, tasAnnaivaMvidhayA bhAvazuddhyA zuddhirupajAyata iti sthitam // 30 // // 397 // parapakSaM dUSayikhAkaH svapakSAvirbhAvanAyAha-UrdhvamadhastiyakSu yA dizaH prajJApakAdikAstAsu sarvAsvapi dikSu trasAnAM sthAvarANAM ca jantUnAM yatrasasthAvarakhena jIvaliGga-calanaspandanAGkarodbhavacchedamlAnAdikaM tadvijJAya ato 'bhUtAbhizaGkayA'jIvopamardo'tra Sea For Private And Personal
Page #799
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahari tadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa is anmandir I bhaviSyatItyevaMbuyA sarvamanuSThAnaM jugupsamAnaH-tadupamaI pariharan vadet kuryAdapyataH kuto'stIha-asinnevabhUte'nuSThAne kriyamANe procyamAne vA'satpakSe yuSmadApAdito doSa iti // 31 // adhunA piNyAke puruSabuddhA asaMbhavameva darzayitumAha-'purise'tyAdi, tasyAM piNyAkapiNDyAM puruSo'yamityevamatyantajaDasyApi vijJaptireva nAsti, tasAdya evaM vakti so'tyantaM puruSastathAbhyupagamena huzabdasyaivakArArthatvena anArya evAsau yaH puruSameva khalo'yamitimalA hate'pi nAsti doSa ityevaM vadeva, tathAhi-kaH saMbhavaH pinnAkapiNDyAM puruSabuddherityato vAgapIyamIgasatyeti sattopaghAtakakhAt , tatazca niHzaGkaprahAryanAlocako nirvivekatayA bayate, tasAtpiNyAkakASThAdAvapi pravarttamAnena jIvopamaIbhIruNA sAzakena pravartitavyamiti // 32 // kizcAnyat-vAcAbhiyogo vAgabhiyogastenApi 'yada' yasAdAvahetpApaM karma ato vivekI bhASAguNadoSajJo na tAdRzI bhASAmudAharet-nAbhidadhyAd, yata evaM tato'sthAnametadvacanaM guNAnAM, na hi pravajito yathAvasthitArthAbhidhAyI etad 'udAraM' suSTu paristharaM niHsAraM nirupapattikaM vacanaM brUyAta , tadyathA-piNyAko'pi puruSaH puruSo'pi piNyAkaH, tathA'lAbukameva bAlako bAlaka eva vA'lAbukamiti // 33 // sAmpratamArdrakakumAra eva taM bhikSukaM yuktiparAjitaM santaM solluNThaM vibhaNiSurAha-laddhe ityAdi, aho yuSmAbhiratha-anantaraM evaMbhUtAbhyupagame sati labdho'rtho-vijJAnaM yathAvasthitaM tattvamiti, tathA'vagataH sucintito bhavadbhirjIvAnAmanubhAga:-karmavipAkastatpIDeti, tathaivaMbhUtena vijJAnena bhavatAM yazaH pUrvasamudramaparaM ca spRSTaM, gatamityarthaH, tathA bhavadbhirevaMvidhavijJAnAvalokanenAvalokitaH pANitalastha ivAyaM loka iti aho! bhavatAM vijJAnAtizayo yaduta-bhavantaH piNyAkapuruSayorvAlAlAbukayorvA vizeSAnabhijJatayA pApasya karmaNo yathaitadbhAvAbhAvaM prAkkalpitavanta iti // 34 // tadevaM parapakSaM dayitA svapakSasthApanAyAha-maunIndrazAsanapratipannAH sarvajJokta 9525020209092520393029 For Private And Personal
Page #800
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagolyanmandir kA sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 398 // mArgAnusAriNo jIvAnAmanubhAgama-avakhAvizeSaM tadapamardaina pIDAM vA suSTha 'vicintayanta:' polocayanto'navidhau zaddhim 'AhRtavantaH' khIkRtavanto dvicakhAriMzaddoSarahitena zuddhenAhAreNAhAraM kRtavanto na tu yathA bhavatAM pizitAyapi pAtrapatitaM na || dhyayana doSAyeti / tathA 'channapadopajIvI' mAtRsthAnopajIvI san na vyAgRNIyAd 'eSaH anantarokto'nu-pazcAddharmo'nudharmastIrthakarAnuSThAnAdanantaraM bhavatItyanunA viziSyate, 'iha' amin jagati pravacane vA samyagyatAnAM saMpatAnA-satsAdhUnAM na tu punarevaM | vidho bhikSaNAmiti / yacca bhavadbhirodanAderapiM prANyaGgasamAnatayA hetubhUtayA mAMsAdisAyaM coyate tadavijJAya lokatIrthAntarIyamataM, tathAhi prANyaGgatve tulye'pi kiJcinmAMsaM kiciccAmAMsamityevaM vyavahriyate, tadyathA-gokSIrarudhirAdemekSyAbhakSyanyavasthitiH, tathA samAne'pi strItve bhAryAskhasrAdau gamyAgamyavyavasthitiriti / tathA zuSkatakadRSTyA yo'yaM prANyaGgalAditi heturtha|vatopanyasyate tadyathA-'bhakSaNIyaM bhavenmAMsaM. prANyaGgatvena hetunA / odanAdivadityevaM, kazcidAhAtitArkikaH // 1 // sosi-|| ddhAnakAntikaviruddhadoSaduSTakhAdapakarNanIyaH, tathAhi-niraMzavAdastunastadeva mAMsaM tadeva ca prANyaRmiti pratijJArthaMkadezAsiddhaH, tadyathA-nityaH zabdo nityakhAda, atha bhinna prANyaGgaM tataH sutarAmasiddho, vyadhikaraNakhAd, yathA devadattasya gRhaM kAkakha kA. |NyAta, tathA'nekAntiko'pi zvAdimAMsasyAbhakSyakhAta , atha tadapi kacitkadAcitkeSAzcidbhakSyamiti cedevaM ca satyasthyAderabhakSyakhAdanakAntikalaM, tathA viruddhAvyabhicAryapi, yathA'yaM heturmAsakha bhakSyakhaM sAdhayatyevaM buddhAsthnAmapUjyatamapi / tathA lokavirodhinI ceyaM pratijJA, mAMsaudanayorasAmyAdRSTAntavirodhazcetyevaM vyavasthite yaduktaM prAgU yathA buddhAnAmapi pAragAya kalpata etaditi, tadasAdhviti sthitam // 35 // anyadapi bhikSukoktamArdrakakumAro'nUya dUSayitumAha-'siNAyagANaM tu' ilAvi, 'khAtakAnAM' SO295 For Private And Personal
Page #801
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha tadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha amani bodhisattvakalpAnAM bhikSUNAM nityaM yaH sahasradvayaM bhojayedityuktaM prAk tadUSayati-asaMyataH san rudhiraklinnapANiranArya iva 'gahA~' nindA jugupsApadavIM sAdhujanAnAmihaloka eva nizcayena gacchati paraloke cAnAryagamyAM gatiM yAtIti // 36 // evaM tAvatsAvadyAnuSThAnAnumantRRNAmapAtrabhUtAnAM yaddAnaM tatkarmabandhAyetyuktaM, kiMcAnyat thUlaM urabhaM iha mAriyANaM, uddibhattaM ca pagappaettA / taM loNatelleNa uvakkhaDettA, sapippalIyaM pagaraMti maMsaM // 37 // taM bhuMjamANA pisitaM pabhUtaM, No uvalippAmo vayaM raeNaM / icevamAhaMsa aNajjadhammA, aNAriyA bAla rasesu giddhA // 38 // je yAvi bhuMjaMti tahappagAraM, sevaMti te pAvamajANamANA / maNaM na evaM kusalA kareMtI, vAyAvi esA buiyA u micchA // 39 // savesi jIvANa dayaTThayAe, sAvajadosaM parivajayaMtA / tassaMkiNo isiNo nAyaputtA, uddibhattaM parivajayaMti // 40 // bhUyAbhisaMkAe~ duguMchamANA, savesi pANANa nihAya daMDaM / tamhA Na bhuMjaMti tahappagAraM, eso'Nudhammo iha saMjayANaM // 41 // niggaMthadhammami imaM samAhiM, assi suThicA aNihe crejaa|buddhe muNI sIlaguNovavee, aJcatthataM(o) pAuNatI silogaM // 42 // ArdrakumAra eva tanmatamAviSkurvannidamAha, 'sthUlaM' bRhatkAyamupacitamAMsazoNitamurabhram-UraNakamiha-zAkyazAsane bhikSukasaMghoddezena 'vyApAya' ghAtayikhA tathoddiSTabhaktaM ca prakalpayitvA vikartya vA tamurabhraM tanmAMsaMca lavaNatailAbhyAmupaskRtya pAcayitA sapippalIkamaparasaMskArakadravyasamanvitaM prakarSeNa bhakSaNayogyaM mAMsaM kurvantIti // 37 // saMskRtya ca yatkRrvanti tadda eeeeeeeeeeeee MPSC For Private And Personal
Page #802
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi radhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir // 399 // sUtrakRtAGge ziyitumAha-'taM bhuMjamANA' ityAdi, 'tat pizitaM zukrazoNitasaMbhUtamanAryA iva bhuJjAnA api prabhUtaM tadrajasA-pApena / 6 ArdrakA2zrutaska- karmaNAna vayamupalipyAmaha ityevaM dhAopetAH procuH anAryANAmiva dharmaH-svabhAvo yeSAM te tathA anAryakarmakArikhAdanAryA bAlA dhyayana, nve zIlA-15 iva bAlA vivekarahitavAdraseSu ca-mAMsAdikeSu 'gRddhA' adhyupapannAH // 38 // ityetacca teSAM mahate'nAyeti darzayatikIyAvRttiH ye cApi rasagauravagRddhAH zAkyopadezavartinastathAprakAraM sthUlorabhrasaMbhUtaM ghRtalavaNamaricAdisaMskRtaM pizitaM 'bhuJjate' aznanti | tenAryAH 'pApa' kalmaSamajAnAnA nirvivekinaH 'sevante' Adadate, tathA coktam-"hiMsAmUlamamedhyamAspadamalaM dhyAnasya raudrasya yadvIbhatsaM rudhirAvilaM kRmigRhaM durgadhi pUyAdim / zukrAhakprabhavaM nitAntamalinaM sadbhiH sadA ninditaM, ko bhute narakAya rAkSasasamo |mAMsaM tadAtmadruhaH // 1 // " apica-"mAMsa bhakSayitAmutra, yasya mAMsamihAnyaham / etanmAMsasya mAMsakha, pravadanti manISiNaH // 2 // " tathA / "yotti yasya ca tanmAMsamubhayoH pazyatAntaram / ekasya kSaNikA tRptiranyaH prANairviyujyate // 3 // " (granthAgraM12000) tadevaM mahAdoSaM mAMsAdanamiti makhA yadvidheyaM taddarzayati tadevaMbhUtaM mAMsAdanAbhilASarUpaM manaH-antaHkaraNaM 'kuzalA' nipuNA mAMsAzikhavipAkavedinastannivRttiguNAbhijJAzca na kurvanti, tadabhilASAt mano nivartayantItyarthaH, AstAM tAvadbhakSaNaM, vAgapyeSA ra | yathA 'na mAMsabhakSaNe doSa ityAdikA bhAratyapyabhihitA-uktA mithyA, tuzabdAnmano'pi tadanumatyAdau na vidheyamiti, tanivRttau || cehaivAnupamA zlAghA'mutra ca svargApavargagamana miti, tathA coktam-"zrukhA duHkhapamparAmatighRNAM mAMsAzinAM durgati, ye kurvanti | // 399 // zubhodayena virati mAMsAdanasyAdarAt / saddIrghAyurakSitaM gadarujA saMbhAvya yAsyanti te, maryeSadbhaTabhogadharmamatiSu svargApavargeSu ca 9||2||"ityaadi // 39 // na kevalaM mAMsAdanameva parihAryam , anyadapi mumukSUNAM parihartavyamiti darzayitumAha-'sabesimi Deseeeeeeeeeeer For Private And Personal
Page #803
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagl y anmandir tyAdi, sarveSAM jIvAnAM prANArthinAM na kevalaM paJcendriyANAmeveti sarvagrahaNaM, 'dayArthatayA' dayAnimittaM sAvadyamArambhaM mahAnayaM doSa ityevaM malA taM parivarjayantaH sAdhavastacchaMkino-doSazaGkinaH 'RSayo mahAmunayo 'jJAtaputrIyAH' zrImanmahAvIravarddhamAnaziSyAH 'uddiSTaM dAnAya parikalpitaM yadbhaktapAnAdikaM tatparivarjayanti // 40 // kiJca-'bhUtAnAM' jIvAnAM upamaddezaGkayA sAvadyamanuSThAnaM 'jugupsamAnAH' pariharantaH, tathA sarveSAM prANinAM daNDayatIti daNDaH-samupatApastaM 'nidhAya parityajya samyagutthAnenotthitAH satsAdhavo-yatayastato na bhuJjate tathAprakAramAhAramazuddhajAtIyam eSo'nudharmaH 'iha' asin pravacane | 'saMyatAnAM yatInAM, tIrthakarAcaraNAdanu-pazcAccaryata ityanunA vizeSyate, yadivA'Nuriti stokenApyaticAreNa bAdhyate zirISapu pamiva sukumAra ityato'NunA vizeSyata iti // 41 // kiMcAnyat-'NiggaMthadhamma'mityAdi, nAsinmaunIndradharme bAhyAbhyantararUpo grantho'ssAstIti nirgranthaH sa cAsau dharmazca nigranthadharmaH sa ca zrutacAritrAkhyaH kSAntyAdiko vA sarvajJoktastaminnevabhUte dharme vyavasthitaH 'ima' pUrvoktaM samAdhimanuprAptaH asiMcAzuddhAhAraparihArarUpe samAdhau suSTha-atizayena sthikhA 'aniha: amAyo'thavA nihanyata iti niho na niho'nihaH-parIpaharapIDito yadivA 'striha baMdhane astriha iti sneharUpabandhanarahitaH saMyamAnuSThAnaM caret , tathA buddho'vagatatattvo 'muniH kAlatrayavedI 'zIlena' krodhAdyupazamarUpeNa 'guNaizca' mUlottaraguNabhUtairupapeto-yukta ityevaMguNakalito'tyarthatAM(taH)-sarvaguNAtizAyinI sarvadvandvoparamarUpAM saMtoSAtmikA 'zlAghAM' prazaMsA loke lokottare vA''pnoti, tathA coktam- "rAjAnaM tRNatulyameva manute zakrepi naivAdaro, vittopArjanarakSaNavyayakRtAH prApnoti no vedanAH / saMsArAntaravartyapIha labhate zaM muktavanirbhayaH, saMtoSAtpuruSo'mRtakhamacirAdyAyAtsurendrArcitaH ||1||"ityaadi // 42 // tadevamAdrekakumAra nirAkRtago eeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #804
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahan a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir l sUtrakRtAGge 18| zAlakAjIvakabauddhamatamabhisamIkSya sAmprataM dvijAtayaH procuH, tadyathA-bho AIkakumAra! zobhanamakAri bhavatA yadete vedabAye de | 6ArdrakA2 zrutaska- api mate niraste, tatsAmpratametadapyAhataM vedabAhyamevAtastadapi nAzrayaNAhaM bhavadvidhAnAM, tathAhi-bhavAn kSatriyavarA, kSatriyANAM dhyayana. ndhe zIlA- ca sarvavarNottamA brAhmaNA evopAsyA na zUdrAH, ato yAgAdividhinA brAhmaNasevaiva yuktimatItyetatpratipAdanAyAhakIyAvRttiH siNAyagANaM tu duve sahasse, je bhoyae Niyae mAhaNANaM / te punnakhaMdhe sumahajaNittA, bhavaMti devA iti veyvaao||43|| siNAyagANaM tu duve sahasse, je bhoyae Niyae kulAlayANaM / se gacchati loluvsNp||40|| gADhe, tibAbhitAvI NaragAbhisevI // 44 // dayAvaraM dhamma duguMchamANA, vahAvahaM dhamma pasaMsamANA / egaMpi 1 je bhoyayatI asIla, Nivo NisaM jAti kuo surehiM ? // 45 // duhaovi dhammami samuTThiyAmo, asti / suviccA taha-esakAlaM / AyArasIle buieha nANI, Na saMparAyaMmi visesamasthi // 46 // tuzabdo vizeSaNArthaH, SaTkarmAbhiratA vedAdhyApakAH zaucAcAraparatayA nityaM snAyino brahmacAriNaH svAtakAsteSAM sahasradvayaM nityaM ye bhojayeyuH kAmikAhAreNa te samupArjitapuNyaskandhAH santo devAH kharganivAsino bhavantItyevaMbhUto vedavAda iti // 43 // adhunA''drakakumAra etaddUSayitumAha-'siNAyagANaM tu ityAdi, svAtakAnAM sahasradvayamapi nityaM ye bhojayanti, kiMbhUtAnAM :kulAni-gRhANyAmiSAnveSaNArthino nityaM yeSTanti te kulATA:-mArjArAH kulATA iva kulATA brAhmaNAH, yadivA-kulAni- // 40 // kSatriyAdigRhANi tAni nityaM piNDapAtAnveSiNAM paratarkukANAmAlayo yeSAM te kulAlayAsteSAM-nindhajIvikopamatAnAmevaMbhUtAnAM snAtakAnAM yaH sahasradvayaM bhojayetso'satpAtranikSiptadAno gacchati bahuvedanAsu gatiSu / kiMbhUtaH san ?-'lolupaiH' AmiSamRddhai eaeae For Private And Personal
Page #805
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir | rasasAtAgauravAdyupapanaiH jihendriyavazagaiH saMpragADho-vyApto, yadivA kiMbhUte narake yAti ?-lolupaiH-AmiSagRnubhirasumadbhiApto yo narakastasiniti, kiMbhUtazcAsau dAtA narakAbhisevI bhavati tadarzayati-tIvraH-asahyo yo'bhitApa:-krakacapATanakumbhIpAkatasatrapupAnazAlmalyAliGganAdirUpaH sa vidyate yasyAsau sa tIvrAbhitApItyevaMbhUtavedanAbhitaptastrayastriMzatsAgaropamANi yAvadapratiSThAnanarakAdhivAsI bhavatIti // 44 // apica-dayA-prANiSu kRpA tayA varaH-pradhAno yo dharmastamevaMbhUtaM dharma 'jugupsamAnoM nindan tathA vadhaM-prANyupamaImAvahatIti vadhAvahastaM tathAbhUtaM dharma 'prazaMsan ' stuvan ekamapyazIlaM-nizzIlaM nivrataM SaDjIvakAyopamardaina yo bhojayet , kiM punaH prabhUtAn ?, nRpo rAjanyo vA yaH kazcinmUDhamatirdhArmika AtmAnaM manyamAnaH, sa varAko nizeva nityAndhakArakhAnizA-narakabhUmistAM yAti, kutastasyAsureSvapi-adhamadeveSvapi prAptiriti tathA karmavazAdasumatAM vicitrajAtigamanAjAterazAzvatakhamato na jAtimadro vidheya iti / yadapi kaizciducyate-yathA 'brAhmaNA brahmaNo mukhAdvinirmatA bAhubhyAM kSatriyA UrubhyAM vaizyAH padbhyAM zUdrAH' ityetadapyapramANakhAdatiphalgumAyaM, tadabhyupagame ca na vizeSo varNAnAM svAda, ekamAtA sUterbudhnazAkhApratizAkhAgrabhUtapanasodumbarAdiphalavad , brahmaNo vA mukhAdevayavAnAM cAturvarNyAvAptiH syAt , na caitadiSyate bhavadbhiA, / tathA yadi brAhmaNAdInAM brahmaNo mukhAderudbhavaH sAmprataM kiM na jAyate?, atha yugAdAvetaditi evaM ca sati dRSTahAniradRSTakalpanA / syAditi / tathA yadapi kaizvidabhyadhAyi sarvavanikSepAvasare, tadyathA-sarvajJarahito'tItaH kAlaH kAlakhAdvartamAnakAlavat, evaM ca sakhetadapi zakyate vaktuM yathA-nAtItaH kAlo brahmamukhAdivinirgatacAturvarNyasamanvitaH kAlakhAdvartamAnakAlabada, bhavati ca vizeSe pakSIkRte sAmAnyaM heturityataH pratijJArthaMkadezAsiddhatA nAzaGkanIyeti / jAtezvAnityatvaM yuSmasiddhAnta evAbhihitaM, tadyathA-'zU For Private And Personal
Page #806
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir en pradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGge gAlo vai eSa jAyate yaH sapurIpo dahyata'ityAdinA, tathA 'sadyaH patati mAMsena, lAkSayA lavaNena ca / vyahena zUdrIbhavati, brA2 zrutaska- hmaNaH kSIravikrayI ||1||ityaadi, paraloke cAvazyaMbhAvI jAtipAtaH, yata uktam-"kAyikaiH karmaNAM doSairyAti sthAvaratAM dhyayana. ndhe zIlA naraH / vAcikaiH pakSimRgatA, mAnasairantyajAtitAm ||1||"ityaadi, guNairapyevaMvidhairna brAhmaNalaM yujyate, tadyathA-"SaT zatAni kIyAvRttiH niyujyante, pazUnAM madhyamehani / azvamedhasya vacanAnyUnAni pshubhistribhiH||1||"ityaadi, vedoktakhAnAyaM doSa iti cet | // 401 // nanvidamabhihitameva-'na hiMsyAtsarvabhUtAnI'tyataH pUrvottaravirodhaH, tathA "AtatAyinamAyAntamapi vedAntagaM raNe / jighAMsantaM 6 jighAMsIyAnna tena brahmahA bhavet // 1 // " tathA 'zUdraM havA prANAyAma japet apahasitaM vA kuryAt yatkiJcidvA dadyAt', tathA 'anasthijantUnAM zakaTabharaM mArayikhA brAhmaNaM bhojayed' ityevamAdikA dezanA vidvajjanamanAMsi na raJjayatItyato'tyarthamasamaJjasamiva lakSyate yuSmadarzanamiti / tadevamAdbhakakumAraM nirAkRtabrAhmaNavivAdaM bhagavadantikaM gacchantaM dRSTvA ekadaNDino'ntarAle evocuH, tadyathA-bho ArdrakakumAra ! zobhanaM kRtaM bhavatA yadete sarvArambhapravRttA gRhasthAH zabdAdiviSayaparAyaNAH pizitAzanena rAkSasakalpA dvijAtayo | nirAkRtAH, tatsAmpratamasatsiddhAntaM zRNu zrukhA cAvadhAraya, tadyathA-sattvarajastamasAM sAmyAvasthA prakRtiH, prakRtemahAMstato'haGkArasta sAdgaNazca SoDazakastasmAdapi SoDazakAtpaJcabhyaH paJca bhUtAni, tathA caitanyaM puruSasya svarUpamityetattvArhatairapyAzritam , ataHza paJcaviMzatitattvaparijJAnAdeva mokSAvAptirityato'smasiddhAnta eva zreyAnnApara iti // 45 // tathA na yuSmasiddhAntotireNa | S|| // 401 // bhidyata ityetaddarzayitumAha-'duhao'vI'tyAdi, yo'yamasaddharmo bhavadIyazcAhataH sa ubhayarUpo'pi kathaJcitsamAnaH, tathAhiyuSmAkamapi jIvAstikhe sati puNyapApabandhamokSasadbhAvo na lokAyatikAnAmiva tadabhAve pravRttiH nApi bauddhAnAmiva sarvAdhAra For Private And Personal
Page #807
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaviradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagsyanmandir bhUtasyAntarAtmana evAbhAva:, tathA'smAkamapi paJca yamAH ahiMsAdayo bhavatAM ca ta eva paJca mahAvratarUpAH, tathendriyanoindriyaniyamo 'pyAvayostulya eva, tadevamubhayasminnapi dharme bahusamAne samyagutthAnotthitA yUyaM vayaM ca tasmAddha meM suSThu sthitAH pUrvasmin kAle vartamAne eSye ca yathAgRhItapratijJAnirvoDhAro, na punaranye, yathA vratezvarayAgavidhAnena pravrajyAM muktavanto muJcanti mokSanti ceti, tathA''cArapradhAnaM zIlamuktaM yamaniyamalakSaNaM na phalgu kalkakuhakA jIvanarUpam athAnantaraM jJAnaM ca mokSAGgatayA'bhihitaM tacca | zrutajJAnaM kevalAkhyaM ca yathAsvamAvayordarzane prasiddhaM, tathA saMparyante - svakarmabhirbhrAmyante prANino yasminsa saMparAyaH - saMsAra| stasmiMzrAvayorna vizeSo'sti, tathAhi--yathA bhavatAM kAraNe kArya naikAntenAsadutpadyate asmAkamapi tathaiva dravyAtmatayA nityatvaM bhavadbhirapyAzritameva, tathotpAdavinAzAvapi yuSmadabhipretAvAvirbhAvatirobhAvAzrayAdasmAkamapIti // 46 // punarapi ta evaikadaNDinaH sAMsArika jIvapadArthasAmyopAdanAyAhu: avatarUvaM purisaM mahaMtaM, saNAtaNaM akkhayamavayaM ca / sarvvasu bhUtesuvi saGghato se, caMdo va tArAhiM samattarUve // 47 // evaM Na mijaMti Na saMsaraMtI, Na mAhaNA khattiya vesa pesA / kIDA ya pakkhI ya sarIsivAya, narA ya sabai taha devalogA // 48 // puri zayanAtpuruSo - jIvastaM yathA bhavanto'bhyupagatavantastathA vayamapi, tameva vizinaSTi-amUrttakhAdavyaktaM rUpaM - svarUpamasyAsAvavyatarUpaH taM, karacaraNazirogrIvAdyavayavatayA svato'navasthAnAt, tathA 'mahAntaM' lokavyApinaM tathA 'sanAtanaM' zAzvataM dravyA1 vakSyamANAnAM vizeSaNAnAM sApekSamabhyupagamApekSayA / For Private And Personal
Page #808
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailash Gyanmandir sUtrakRtAGge ||6|rthatayA nityaM, nAnAvidhagatisaMbhave'pi caitanyalakSaNAtmakharUpasyAcyuteH, tathA 'akSayaM kenacitpradezAnAM khaNDazaH krtumshky-6||6aardrkaa2 zrutaska- khAt , tathA 'avyayam ' anantenApi kAlenaikasyApi tatpradezasya vyayAbhAvAt , tathA sarveSvapi bhUteSu kAyAkArapariNateSu pratiza- dhyayana. ndhe zIlA- rIraM sarvataH sAmastyAviraMzavAdasAvAtmA saMbhavati, ka iva ?-'candra iva' zazIva 'tArAbhiH' azvinyAdibhirnakSatraiH yathA kIyAvRttiH 'samastarUpaH' saMpUrNaH saMbandhamupayAti evamasAvapi AtmA pratyekaM zarIraiH saha saMpUrNaH saMbandhamupayAti / tdevmekdnnddibhird||402|| rzanasAmyApAdanena sAmavAdapUrvakaM khadarzanAropaNArthamAIkakumArobhihito, yatraitAni saMpUrNAni-nirupacaritAni pUrvoktAni vizeSaNAni dharmasaMsArayorvidyante sa eva pakSaH sazrutikena samAzrayitavyo bhavati / etAni cAsadIya eva darzane yathoktAni santi, nA''hate, ato bhavatA'pyasaddarzanamevAbhyupagantavyamiti // 47 // tadevamabhihitaH sannAdrekakumArastaduttaradAnAyAha-'eva'mityAdi, | yadivA prAktanaH zlokaH 'avattarUva'mityAdiko vedAntavAdyAtmAdvaitamatena vyAkhyAtavyaH, tathAhi-te ekamevAvyaktaM puruSam AtmAnaM mahAntamAkAzamiva sarvavyApinaM sanAtanam anantamakSayamavyayaM sarveSvapi bhUteSu-cetanAcetaneSu sarvataH-sarvAtmatayA'sau thita ityevamabhyupagatavanto, yathA sarvAsvapi tArAsveka eva candraH saMbandhamupayAtyevamasAvapIti / asya cottaradAnAyAha-'eva'mityAdi, 'eva'miti yathA bhavatAM darzane ekAntenaiva nityo'vikAryAtmA'bhyupagamyate ityevaM padArthAH sarve'pi nityAH, tathA ca sati kuto bandhamokSasadbhAvaH1, bandhAbhAvAcca na nArakatiryanarAmaralakSaNazcaturgatikaH saMsAraH, mokSAbhAvAca nirarthakaM vratagrahaNaM bhavatAM paJcarAnopadiSTayamaniyamapratipattizceti, evaM ca yaducyate bhavatA-yathA 'Avayostulyo dharma' iti, tadayuktamuktaM, tathA saMsArAntargatAnAM ca padArthAnAM na sAmyaM, tathAhi-bhavatAM dravyaikasavAdinAM sarvasya pradhAnAdabhinnatAtkAraNamevAsti, kArya ca kAraNAbhinnakhA 2 // For Private And Personal
Page #809
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Sri Kalahas fram sarvAtmanA tatra vidyate, asAkaM ca dravyaparyAyobhayavAdinA kAraNe kArya dravyAtmatayA vidyate na paryAyAtmakatayA, apica-a-18| sAkamutpAdavyayadhrauvyayuktameva sadityucyate, bhavatAM tu dhrauvyayuktameva saditi, yAvapyAvirbhAvatirobhAvau bhavatocyete tApaSi notpAdavinAzAvantareNa bhavitumutsahete, tadevamaihikAmuSmikacintAyAmAvayona kathaJcitsAmyaM / kiMca-sarvavyApile satyAtmanA| mavikArikhe cAtmAdvaite cAbhyupagamyamAne nArakatiryaGnarAmarabhedena bAlakumArasubhagadurbhagADhyadaridrAdibhedena vA na mIyeranna paricchioran , nApi svakarmacoditA nAnAgatiSu saMsaranti, sarvavyApikhAdekakhAdvA, tathA na brAhmaNA na kSatriyA na vaizyA na preSyA-na zUdrA nApi kITapakSisarIsRpAzca bhaveyuH, tathA narAzca sarve'pi devalokAzcetyevaM nAnAgatibhedena na bhidheran , ato na sarvavyApI AtmA, nApyAtmAdvaitavAdo jyAyAna, yataH pratyekaM sukhaduHkhAnubhavaH samupalabhyate, tathA zarIrakhaparyantamAtra evAtmA,81 tatraiva tadgaNavijJAnopalabdheriti sthitam, tadevaM vyavasthite yuSmadAgamo yathArthAbhidhAyI na bhavati, asarvajJapraNItakhAd, asarvajJapraNItalaM caikAntapakSasamAzrayaNAditi // 49 // evamasarvajJasya mArgodbhAvane doSamAvirbhAvayannAhaloyaM ayANittiha kevaleNaM, kahaMti je dhmmmjaannmaannaa| NAsaMti appANa paraM ca NaTThA, saMsAra ghorAme aNorapAre // 49 // loyaM vijANaMtiha kevaleNaM, punneNa nANeNa smaahijuttaa| dhamma samattaM ca kahati je u, tAraMti appANa paraM ca tinnA // 5 // 'lokaM' caturdazarajjvAtmakaM carAcaraM vA lokamajJAlA kevalena divyajJAnAvabhAsena 'iha' asim jagati ye tIthikA 'aMjA-16 nAmA' avidvAMso 'dharma' durgatigamanamArgasvArgalAbhUtaM 'kathayanti' pratipAdayanti te svato naSTA aparAmapi nAzayanti, ka? Ectersectroeceaeeeeeeeeeeee sUtrakR. 68|| For Private And Personal
Page #810
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir 6AdrekI yA0 sUtrakRtAGge ||ghore' bhayAnake saMsArasAgare 'aNorapAretti arvAgbhAgaparabhAgavarjite'nAdyanante iti, evaMbhUte saMsArANave AtmAnaM prakSipantIti2 zrutaska-18 yAvat / / 49 // sAmprataM samyagjJAnavatAmupadeSTaNAM guNAnAvirbhAvayannAha-'loya'mityAdi, 'loka' caturdazarajjvAtmakaM keva- ndhe zIlA lAlokena kevalino vividham-anekaprakAra jAnanti-vidantIha-asin jagati, prakarSeNa jAnAti prajJaH, puNyahetubAdvA puNyaM, kIyAvRttiH tena tathAbhUtena jJAnena samAdhinA ca yuktAH samastaM 'dharma' zrutacAritrarUpaM ye tu parahitaiSiNaH 'kathayanti' pratipAdayanti te // 40 // mahApuruSAH svataH saMsArasAgaraM tIrNAH, paraM ca tArayanti sadupadezadAnata iti / kevalino lokaM jAnantItyuktepi yatpunarjJAnene tyuktaM tad bauddhamatocchedena jJAnAdhAra AtmA astIti pratipAdanArthamiti, etaduktaM bhavati-yathA dezikaH samyagamArgajJa AtmAnaM paraM ca tadupadezavartinaM mahAkAntArAdvivakSitadezaprApaNena nistArayati, evaM kevalino'pyAtmAnaM paraM ca saMsArakAntArAnistArayantIti // 50 // punarapyAkakumAra evamAha je garahiyaM ThANamihAvasaMti, je yAvi loe caraNovaveyA / udAhaDaM taM tu samaM maIe, ahAuso vippari18 yAsameva // 51 // saMvacchareNAvi ya egamegaM, bANeNa mAreu mahAgayaM tu| sesANa jIvANa dayaTThayAe, vAsaM vayaM vitti pakappayAmo // 52 // asarvajJaprarUpaNamevaMbhUtaM bhavati, tadyathA-ye kecitsaMsArAntarvatino zubhakarmaNopapetAH-samanvitAstadvipAkasahAyA 'garhitaM' ninditaM jugupsitaM nirvivekijanAcaritaM 'sthAnaM padaM karmAnuSThAnarUpamiha-asin jagatyAseva(vasa)nti-jIvikAhetumAzrayanti, tathA ye ca sadupadezavartino lokezasin 'caraNena' viratipariNAmarUpeNopapetAH-samanvitAH, teSAmubhayeSAmapi yadanuSThAnaM zobhanA // 403 // For Private And Personal
Page #811
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaan Gyanmandir zobhanasvarUpamapi sat tadasarvajJaiH - arvAgdarzibhiH 'sama' sadRzaM tulyamudAhRtaM - upanyastaM 'khamatyA' khAbhiprAyeNa, na punaryathAvasthitapadArthanirUpaNena, athavA''yuSman he ekadaNDin ! 'viparyAsameva ' viparyayamevodAhared asarvajJo - yadazobhanaM tacchobhanakhenetaracitaratheti, yadivA viparyAsa iti madonmattapralApavadityuktaM bhavatIti // 51 // tadevamekadaNDino nirAkRtyArdrakakumAro | yAvadbhagavadantikaM vrajati tAvaddhastitApasAH parivRtya tasthuridaM ca procurityAha - 'saMvacchareNa' ityAdi, hastinaM vyApAdyAtmano vRttiM kalpayantIti hastitApasAsteSAM madhye kacidvRddhatama etaduvAca tadyathA - bho ArdrakakumAra ! sazrutikena sadA'lpabahulamA| locanIyaM tatra ye abhI tApasAH kandamUlaphalAzinaste bahUnAM sattvAnAM sthAvarANAM tadAzritAnAM codumbarAdiSu jaGgamAnAmupaghAte varttante, ye'pi ca bhaikSyeNAtmAnaM vartayanti te'pyAzaMsAdopadUSitA itazcetazcATAvyamAnAH pipIlikAdijantUnAM upaghAte vartante, vayaM tu saMvatsareNApi apizabdAt SaNmAsena caikaikaM hastinaM mahAkAryaM bANaprahAreNa vyApAdya zeSasattvAnAM dayArthamAtmano 'vRtti' varttanaM | tadAmiSeNa varSamekaM yAvatkalpayAmaH, tadevaM vayamalpasattvopaghAtena prabhUtatarasactvAnAM rakSAM kurma iti // 52 // sAmpratametadevArddhakaku| mAro hastitApasamataM dUSayitumAha saMvacchareNAvi ya egamegaM, pANaM haNaMtA aNiyattadosA / sesANa jIvANa vaheNa laggA, siyA ya thovaM gihiNo'vi tamhA // 53 // saMvaccharaNAvi ya egamegaM, pANaM haNaMtA samaNavaesu / AAhie se purise aNaje, Na tArise kevaliNo bhavati // 54 // buddhassa ANAeN imaM samAhiM, assiM suThiccA tiviNa For Private And Personal
Page #812
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir ArdrakI sUtrakRtAGge 2 zrutaskadhe zIlAkIyAvRtiH yA. // 404 // tAI / tariuM samudaM va mahAbhavoghaM, AyANavaM dhammamudAharejjA // 55 // ttivemi, iti addaijaNAma chaTTha- majjhayaNaM samattaM // saMvatsareNaikaikaM prANinaM nato'pi prANAtipAtAdanivRttadoSAste bhavanti, AzaMsAdoSazca bhavatAM paJcendriyamahAkAyasattvavadhaparAyaNAnAmatiduSTo bhavati, sAdhUnAM tu sUryarazmiprakAzitavIthiSu yugamAtradRSTyA gacchatAmIryAsamitisamitAnAM dvicakhAriMzaddoSarahitamAhAramanveSayatAM lAbhAlAbhasamavRttInAM kutastya AzaMsAdoSaH pipIlikAdisattvopaghAto vetyarthaH, stokasacopaghAtenaivaMbhUtena doSAbhAvo bhavatA'bhyupagamyate, tathA ca sati gRhasthA api vArambhadezavartina eva prANino pranti zeSANAM ca jantUnAM kSetrakAlavyavahitAnAM || | bhavadabhiprAyeNa vadhe na pravRttAH, yata evaM tasmAtkAraNAtsyAdevaM 'stoka miti khalpaM yasmAt pranti tataste'pi doSarahitA iti // 53 // | sAmpratamArdrakakumAro hastitApasAndUSayitA tadupadeSTAraM dUSayitumAha-'saMvacchareNe'tyAdi, zramaNAnAM yatInAM vratAni zramaNavratAni | teSvapi vyavasthitAH santa ekai saMvatsareNApi ye nanti ye copadizanti te'nAyoH, asatkarmAnuSThAyitvAt , tathA AtmAnaM pareSAM cAhitAste puruSAH, bahuvacanamASakhAta , na tAdRzAH kevalino bhavanti, tathAhi-ekasya prANinaH saMvatsareNApi pAte ye'nye pizi-1 tAzritAstatsaMskAre ca kriyamANe sthAvarajaGgamA vinAzamupayAnti te taiH prANivadhopadeSTrabhina dRSTAH, na ca tairniravadyopAyo mAdhukaryA vRttyA yo bhavati sa dRSTaH, ataste na kevalamakevalino viziSTavivekarahitAzceti / tadevaM hastitApasAnnirAkRtya bhagavadantikaM gacchantamAIkakumAraM mahatA kalakalena lokenAbhiSTrayamAnaM taM samupalabhya abhinavagRhItaH sarvalakSaNasaMpUrNo vanahastI samutpannatathAvidhavivekocintayata-yathAdhyamAIkakumAropAkRtAzeSatIrthako niSpratyahaM sarvajJapAdapadmAntika vandanAya brajati tathA'hamapi HeroenocefCReeeeeeeeeeeeeee |404|| For Private And Personal
Page #813
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maharadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagyanmandir yadyapagatAzeSabandhanaH syAM tata enaM mahApuruSamArdrakakumAraM pratibuddhataskarapaJcazatopetaM tathA pratibodhitAnekavAdigaNasamanvitaM paramayA bhaktyaitadantikaM gatvA vandAmItyevaM yAvadasau hastI kRtasaMkalpastAvatraTatraTaditi truTitasamastabandhanaH sannArdrakakumArAbhimukhaM pradatta| karNatAlastathordhvaprasAritadIrghakaraH pradhAvitaH, tadanantaraM lokena kRtahAhAravagarbhakala kalena pUtkRtaM - yathA dhik kaSTaM hato'yamArdrakakumAro maharSirmahApuruSaH, tadevaM pralapanto lokA itazcetazca prapalAyamAnAH (santi), asAvapi vanahastI samAgatyArdrakakumArasamIpaM bhakti- | | saMbhramAvanatAgrabhAgottamAGgo nivRttakarNatAlastriH pradakSiNIkRtya nihitadharaNItaladantAgrabhAgaH spRSTakarAgrataccaraNayugala : supraNihita| manAH praNipatya maharSiM vanAbhimukhaM yayAviti / tadevamArdrakakumAra tapo'nubhAvAdbandhanonmuktaM mahAgajamupalabhya sapaurajanapadaH zreNikarAjastamArdrakakumAraM maharSi tattapaHprabhAvaM cAbhinandyAbhivandya ca provAca bhagavannAzcaryamidaM yadasau vanahastI tAdRgvidhAcchatrA|cchedyAcchRGkhalAbandhanAdyuSmattapaHprabhAvAnmukta ityetadatiduSkaramityevamabhihite ArdrakakumAraH pratyAha - bhoH zreNika mahArAja ! naita| duSkaraM yadasau vanahastI bandhanAnmuktaH, api khetaduSkaraM yatsnehapAzamocanaM, etacca prAGganiryuktigAthayA pradarzitaM / sA ceyaM - "Na dukaraM vA NarapAsamoyaNaM, gayassa mattassa varNami rAyaM / / jahA u cattAvalieNa taMtuNA, sudukaraM me paDihAra moyaNaM // 1 // evamArdrakakumAro rAjAnaM pratibodhya tIrthakarAntikaM gatvA'bhivandya ca bhagavantaM bhaktibharanirbhara AsAMcakre, bhagavAnapi tAni | paJcApi zatAni pravrAjya tacchiSya venopaninya iti // 54 // sAmprataM samastAdhyayanArthopasaMhArArthamAha - 'buddhasse' tyAdi, 'buddha:' avagatatattvaH sarvajJo vIravarddhamAnakhAmI tasyAjJayA tadAgamena imaM 'samAdhiM' saddharmAvAptilakSaNaM avApyAsiMzca samAdhau suSThu sthitA manovAkkAyaiH supraNihitendriyo na mithyAdRSTimanumanyate, kevalaM tadAvaraNajugupsAM trividhenApi karaNena vidhatte, sa evaMbhUta A | For Private And Personal
Page #814
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagh yanmandir yA0 sUtrakRtAGge ra tmanaH pareSAM ca trAyI-trANazIlastAyI vA-manazIlo mokSaM prati, sa evaMbhUtastarItum atilaGghaya samudramiva dustaraM mahAbhavauSaM 8 2zrutaska- |mokSArthamAdIyata ityAdAnaM-samyagdarzanajJAnacAritrarUpaM tadvidyate yasyAsAvAdAnavAn-sAdhuH, sa ca samyagdarzanena satA parandhe zIlA | tIrthikatapaHsamRyAdidarzanena maunIndrAdarzanAna pracyavate, samyagajJAnena tu yathAvasthitavastuprarUpaNataH samastaprAvAdukavAdanirAkIyAvRttiH karaNenApareSAM yathAvasthitamokSamArgamAvirbhAvayatIti, samyakcAritreNa tu samastabhUtagrAmahitaiSitayA niruddhAzravadvAraH san tpovi||405|| | zeSAcAnekabhavopArjitaM karma nirjarayati svato'nyeSAM caivaMprakArameva dharmamudAhareda-vyAgRNIyAt AvirbhAvayedityarthaH / itiH pari-15 | samAptyarthe / bravImIti nayAzca prAgvadeva vAcyAH, vakSyante cottaratra // 55 // samAptaM cedamAIkIyAkhyaM SaSThamadhyayanamiti // 6 // Wed n eededese.sasnasedese.com Yasxesxasxenxexcxandaneaxasyanendene2050mmonAGOREGISTER iti zrIsUtrakRtAGge idamAIkIyAkhyaSaSThamadhyayanaM samAptam // // 405 // For Private And Personal
Page #815
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir atha saptamanAlandIyAdhyayanaprArambhaH / vyAkhyAtaM SaSThamadhyayanam , adhunA saptamamArabhyate, asya cAyamabhisaMbandhaH-iha prAgvyAkhyAtenAkhilenApi sUtrakRtAGgena khasamayaparasamayaprarUpaNAdvAreNa prAyaH sAdhUnAmAcArobhihito'nena tu zrAvakagato vidhirucyate, yadivA'nantarAdhyayane paravAdanirAkaraNaM kRkhA sAdhvAcArasya ya upadeSTA sa udAharaNadvAreNa pradarzitaH, iha tu zrAvakadharmasya ya upadeSTA sa udAharaNadvAreNaiva pradazyate, yadivA'nantarAdhyayane paratIrthikaiH saha vAda iha tu svayUthyairiti / anena saMbandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya catvAryanuyogadvArANyupavarNitavyAni upakramAdIni, tatrApi nAmaniSpanne nikSepe nAlandIyAbhidhAnamidamadhyayanam , idaM caivaM vyutpAdyate-pratiSedhavAcino nakArasya tadarthasyaivAlaMzabdasya 'DudA dAne' ityetasya dhAtormIlanena nAlaM dadAtIti nAlaMdA, idamuktaM bhavati-pratiSedhapratiSedhena dhAtarthasyaiva prAkRtasya gamanAtsadArthibhyo yathAbhilaSitaM dadAtIti nAlandA-rAjagRhanagarabAhi rikA tasyAM bhavaM nAlandIyamidamadhyayanaM, anena cAbhidhAnena samasto'pyupodghAta upakramarUpa Avedito bhavati, tatsvarUpaM ca paryante svata eva niyuktikAraH 'pAsAvacije' ityAdigAthayA nivedayiSyatIti / sAmprataM saMbhavinamalaMzabdasya nikSepaM nadau parityajya kartumAha NAmaalaM ThavaNaalaM davaalaM ceva hoi bhAvaalaM / eso alasarpamiu nikkhevo cauviho hoi // 201 // pajjattIbhAve khalu paDhamo bIo bhave alaMkAre / tatito u paDisehe alasaddo hoi nAyavo // 202 // For Private And Personal
Page #816
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Madhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagal a nmandir e SESee sUtrakRtAGge paDisehaNagArassA itthisaheNa ceva alsddo| rAyagihe nayaraMmI nAlaMdA hoi bAhiriyA // 203 // 7nAla 2 zrutaska- nAlaMdAe samive maNorahe bhAsi iMdabhUiNA u / ajjhayaNaM udgassa u evaM nAlaMdaijaM tu // 204 // ndIyAdhyA ndhe zolA- satra amAnonAH pratiSedhavAcakAH, tadyathA-agauH aghaTa ityAyakAraH prAyo dravyasyaiva pratiSedhavAcItyalaMdAnena sahAya prayokIyAvRttiH gAbhAvaH, mAkArasvanAgatakriyAyA niSedhaM vidhatte, tadyathA-mA kAsvimakArya mA maMsthAH saMsthA mo yuSmadadhiSThitadigeva viitaa||406|| yetyAdi, nokArastu dezaniSedhe sarvaniSedhe ca vartate, tadyathA-no ghaTo ghaTaikadezo ghaTaikadezaniSedhena, tathA hAsyAdayo nokaSAyA: kaSAyamohanIyaikadezabhUtAH, nakArastu samastadravyakriyApratiSedhAbhidhAyI, tadyathA-ma dravyaM na karma na guNo'bhAvaH, tathA nAkArya na karomi na kariSyAmItyAdi, tathA'nyairapyuktaM-"na yAti na ca tatrAsIdasti pazcAnnavAMzavat / jahAti pUrva nAdhAramaho vysnsNttiH||1||" kiMcAnyat-"gataM na gamyate tAvadagataM naiva gamyate / gatAgatavinimuktaM, gamyamAnaM tu gamyate ||"ityaadi / tadevamatra nakAraH pratiSedhavidhAyako'pyupAttaH, alaMzabdo'pi yadyapi 'alaM paryApti 'vAraNabhUSaNeSvapIti triSvartheSu paThyate, tathApIha pratiSedhavAcakena nA sAhacaryAtpratiSedhArtha eva gRhyate, tatra cAlaMzabde nAmasthApanAdravyabhAvabhedAcaturvidho nikSepo bhavati, tatra nAmAlaM yasya cetanasya acetanasya vA'lamiti nAma kriyate, sthApanAlaM tu yatra kaciccitrapustakAdau pApanimedhaM kuvensAdhuH thApyate // 4 // dravyaniSedhastu noAgamato jJazarIrabhavyazarIravyatirikto dravyaya caurAdyAhRtasaihikApAyabhIruNA yo niSedhaH kriyate sa dravya- // 406 // // niSedhaH, evaM dravyeNa dravyAd dravye vA niSedhaH, bhAvaniSedhaM tu svata eva niyuktikAro'laMzabdasya saMbhavinamartha darzayanvibhaNipurAha paryAptibhAvaH-sAmarthya tatrAlaMzabdo vartate, alaM mallo mallAya, samartha ityarthaH, lokottare'pi "nAlaM te tava tANAe vA saraNAe vaa"| eeeeeeeeeeere kan00000000000 e For Private And Personal
Page #817
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashash a mani anyairapyuktam-"dravyAstikarathArUDhaH, paryAyodyatakArmukaH / yuktisannAhavAnvAdI, kuvAdibhyo bhavatyalam // 1 // " ayaM prathamo'laMzabdArtho bhavati, khaluzabdo vAkyAlaGkAre, dvitIyasvartho'laGkAra-alaGkAraviSaye bhavet , saMbhAvanAyAM liG, tadyathA-alaM kRtaM deva ! devena khakulaM jagacca nAbhimUnunetyAdi / tRtIyaskhalaMzabdArthaH pratiSedhe jJAtavyo bhavati, tadyathA-alaM me gRhavA sena, tathA 'alaM pApena karmaNA' uktaM ca-"alaM kutIthairiha paryupAsitairalaM vitarkAkulakAhalaimataH / alaM ca me kaamgunnairnisse|| vitairbhayaMkarA ye hi paratra ceha ca // 1 // " tadiha pratiSedhavAcinA'laMzabdenAdhikAra ityetadarzayitumAha-satyapyalaMzabdasvArthatraye hai| nakArasya sAnnidhyAtpratiSedhavidhAyyeveha gRhyate, tatazca niruktavidhAnAdayamarthaH-nAlaM dadAtIti nAlandA, cAhirikAyAH striyoddezakalena vAcakakhena ca nAlandazabdasya strIliMgatA, sA ca sadaihikAmuSmikasukhahetulena sukhapradA rAjagRhanagarabAhirikA dhanakanakasamRddhakhena satsAdhvAzrayakhena ca sarvakAmapradeti / sAmprataM pratyayArtha darzayitukAma Aha-nAlandAyAH samIpe manorathAkhye udyAne indrabhUtinA gaNadharaNodakAkhyanirgranthapRSTena tuzabdasyaivakArArthakhAttasyaiva bhASitamidamadhyayanaM / nAlandAyAM bhava nAlandIyaM nAlandAsamIpodyAnakathanena vA nivRttaM nAlandIyaM / yathA cedamadhyayanaM nAlandAyAM saMvRttaM tathottaratra "pAsAvaJcije" ityAdikayA sUtrasparzikagAthayA''viSkariSyate, sAmprataM sUtrAnugame'skhalitAdiguNopetaM sUtramuccArayitavyaM, taccedaM teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe nAmaM nayare hotthA, riddhisthimitasamiddhe vaNNao jAva paDirUve, tassa NaM rAyagihassa naparassa bahiyA uttarapuracchime disIbhAe, ettha NaM nAlaMdAnAma bAhiriyA hotyA, aNegabhavaNasayasanniviTThA jAva paDirUvA (suu068|| tattha NaM nAlaMdAe bAhiriyAe lebenAmaMgAhAbaI hotthA, eeeeeeeeeeeeeeeeeeeasy ciccccesceseeeeeeeeeeeeeeee kariSyate, sAmprataM sUtrAnusAra hotyA, riddhisthimitamAnAma bAhiriphA hotyA For Private And Personal
Page #818
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi Ney Pradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGge aDDhe ditte vitte vicchiNNavipulabhavaNasayaNAsaNajANavAhaNAiNNe bahudhaNabahujAyasvarajate Aogapao- 7 nAla2 zrutaska-2 gasaMpauttevicchaDDiyapaurabhattapANe bahudAsIdAsagomahisagavelagappabhUe bahujaNassa aparibhUe yAvi hotthaa|| // ndIyAdhya. ndhe zIlAkIyAvRttiH asya cAnantaraparamparasUtraiH saha saMbandho vAcyaH, tatrAnantarAdhyayanaparyante sUtramidam-AdAnavAn dharmamudAharet , dharmazca 18 sAdhuzrAvakabhedena dvidhA, tatra pUrvoktenAGgadvayena prAyaH sAdhugato vidhirabhihito'nena tu zrAvakagato vidhirucyate / prmprsuutrsNb||407|| ndhastvayaM-'budhyate tyetadAdi sUtraM, kiM tatra budhyeta ?, yadetadvakSyata iti / sUtrArthasvayaM-saptamyarthe tRtIyA, yasinkAle yasmiMzcAvasare rAjagRhaM nagaraM yathoktavizeSaNaviziSTamAsIt , tamin kAle tasiMzca samaye idamabhidhIyate / rAjagRhameva vizinaSTi-prAsAdAH saMjAtA yasiMstatprAsAditamAbhogamadvA, ata eva darzanIyaM-darzanayogyaM dRSTisukhahetukhAt, tathA''bhimukhyena rUpaM yasya tadabhirUpaM, tathA'pratirUpamananyasadRzaM, pratirUpaM vA-pratibimba vA varganivezasa, tadevaMbhUtaM rAjagRhaM nAma nagaraM 'hotthati AsIt , yadyapi tatkAlatraye'pi sattAM bibharti tathApyatItAkhyAnakasamAzrayaNAdAsIdityuktaM / tasya ca rAjagRhasya bahiruttarapUrvasvAM dizi nAlandA nAma bAhirikA AsIt, sA caanekbhvnshtsnnivissttaa-anekbhvnshtsNkiirnnetyrthH|| tasyAM ca lepo nAma 'gRhapatiH' kuTumbika AsIt ,sa cATyo dIptaH-tejasvI 'vittaH sarvajanavikhyAto vistIrNavipulabhavanazayanAsanayAnavAhanAkIrNo bahudhanabahujAtarUparajataH // 407 // AyogA:-arthopAyA yAnapAtroSTramaMDalikAdayaH tathA prayojanaM prayogaH-prAyogika tairAyogaprayogaiH saMprayuktaH samanvitaH, tathetazce eemaeeeeeeeeees 1 dIyamA0 pra0 Abhogava0 pra. varuNacchatrayatnayoriti yatnabaddhA mUlapAThe tu paripUrNatAvat / For Private And Personal
Page #819
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir | tazca vikSiptapracurabhaktapAno bahudAsyAdiparivRto bahujanasyAparibhUtazcAsIt / tadiyatA vizeSaNakadambakenaihikaguNAviSkaraNena dravyasaMpadabhihitA // adhunA''muSmikaguNAvirbhAvena bhAvasaMpadabhidhIyate se NaM leve nAma gAhAvaI samaNovAsae yAvi hotthA, abhigayajIvAjIve jAva viharaha, niggaMthe pAvayaNe nissaMkie nikaMkhie nivitigicche laDhe gahiyaDhe pucchiyaDhe viNicchiyaDhe abhigahiyaDhe advimiMjApemANurAgaratte, ayamAuso ! niggaMthe pAvayaNe ayaM ahe ayaM paramaTe sese aNahe, ussiyaphalihe appAvayaduvAre ciyattaMteurappavese cAuddasamuddiTTapuNNamAsiNIsu paDipunnaM posahaM sammaM aNupAlemANe samaNe niggaMthe tahAviheNaM esaNijeNaM asaNapANakhAimasAimaNaM paDilAbhemANe bahUhiM sIlavayaguNaviramaNapaccakkhANaposahovavAsehiM appANaM bhAvemANe evaM ca NaM viharai // (suu069)|| Namiti vAkyAlaGkAre, sa lepAkhyo gRhapatiH zramaNAn-sAdhanupAste-pratyahaM sevata iti zramaNopAsakaH, tadanena vizeSaNena tasya jIvAdipadArthAvirbhAvakazrutajJAnasaMpadAveditA bhavati, etadeva darzayati abhigatajIvAjIvetyAdinA granthena yAvadasahAyo'pi devAsurAdibhirdevagaNairanatikramaNIyaH-anatilakanIyodharmAdapracyAvanIya itiyAvat , tadiyatA vizeSaNakalApena tasya samyagjJAnikha-15 |mAveditaM bhavati / sAmprataM tasya viziSTasamyagdarzanikhaM pratipAdayitumAha-niggaMthe' ityAdi, 'nirgranthe Ahete pravacane nirgatA zaGkA dezasarvarUpA yasya sa niHzaGkaH, 'tadeva satyaM niHzaGkaM yajjinaH pravedita'mityevaM kRtAdhyavasAyaH, tathA nigetA kAsA-anyA|| nyadarzanagrahaNarUpA yasyAsau nirAkAsaH, tathA nirgatA vicikitsA-cittaviplatirvidvajjugupsA vA yasyAsau nirvicikitso, yata keeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #820
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagal anmandir sUtrakRtAGge 8 evamato labdhaH--upalabdho'rthaH paramArtharUpo yena sa labdhArtho jJAtatattva ityarthaH, tathA gRhItaH svIkRto'rtho mokSamArgarUpo yena || 7 nAla2 zrutaska- sa gRhItArthaH, tathA vizeSataH pRSTo'rtho yena sa pRSTArtho, yata evamato vinizcitArthaH tato'bhigataH-pRSTanirvacanataH pratIto'rtho ndIyAdhya. ndhe zIlA- yena sobhigatArthaH, tathAsthimiJjA-asthimadhyaM yAvat sa dharma premAnurAgeNa raktaH atyantaM samyaksavAsitAntazcetA itiyAvata, kIyAvRttiH etadevAvirbhAvayannAha-'ayamAuso'ityAdi, kenaciddharmasarvastraM pRSTaH sannetadAcaSTe, tadyathA-mo AyuSmannidaM naigranthaM mauniindr||408|| pravacanamarthaH sadbhUtArthaH tathAprarUpaNatayA, tathedamevAha-ayameva paramArthaH, kapatApacchedairasyaiva zuddhalena nighaTitakhAt , zeSastu sarvo'pi laukikatIrthikaparikalpito'narthaH, tadanena vizeSaNakadambakrena samyaktvaguNAviSkaraNaM kRtaM bhavati / sAmprataM tasyaiva samyagdarzanajJAnAbhyAM kRto yo guNastadAviSkaraNAyAha-'ussiya'ityAdi, ucchRtaM-prakhyAtaM sphaTikavanirmalaM yazo yasyAsAvucchritasphaTikaH, prakhyAtanirmalayazA ityarthaH, tathAAvRtam-asthagitaM dvAraM-gRhamukhaM yasya soprAvRtadvAraH, idamuktaM bhavati-gRhaM pravizya paratIrthiko'pi yadyatkathayati tadasau kathayatu na tasya parijano'pyanyathA bhAvayituM samyaktvAcyAvayituM zakyata itiyAvat , tathA rAjJAM vallabhAntaHpuradvAreSu praveSTuM zIlaM yasya sa tathA, idamuktaM bhavati-pratiSiddhAnyajanapravezAnyapi yAni sthAnAni bhANDAgArAntaHpurAdIni teSvapyasau prakhyAtazrAvakAkhyaguNavenAsvalitapravezaH, tathA caturdazyaSTamyAdiSu tithi padiSTAsu-mahA| kalyANakasaMbandhitayA puNyatithikhena prakhyAtAsu tathA paurNamAsISu ca tisRSvapi caturmAsakatithiSvityarthaH, evaMbhUteSu dharma // 408 // divaseSu suSTha-atizayena pratipUrNo yaH pauSadho-vratAbhigrahavizeSastaM pratipUrNam-AhArazarIrasatkArabrahmacaryAvyApArarUpaM pauSadha-IN manupAlayana saMpUrNa zrAvakadharmamanucarati, tadanena vizeSaNakalApena viziSTaM dezacAritramAveditaM bhavati / sAmprataM tasyaivottaraguNakhyA 2029298992928001 For Private And Personal
Page #821
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir panena dAnadharmamadhikRtyAha-'samaNe niggaMthe' ityAdi, sugamaM yAvat paDilAbhemANe'tti, sAmprataM tasyaiva zIlatapobhAvanAtmakaM // 3 // dharmamAvedayannAha-bahUhi mityAdi, bahubhiH zIlavataguNaviramaNapratyAkhyAnapauSadhopavAsaistathA yathAparigRhItaizca tapaHkarmabhirAtmAnaM bhAvayan , evaM cAnantaroktayA nItyA viharati-dharmamAcaraMstiSThati caH samuccaye Namiti vAkyAlaGkAre // tassa NaM levassa gAhAvaissa nAlaMdAe bAhiriyAe uttarapuracchime disibhAe ettha NaM sesadaviyA nAmaM udagasAlA hotthA, aNegakhaMbhasayasanniviTThA pAsAdIyA jAva paDirUvA, tIse NaM sesadaviyAe udagasAlAe uttarapuracchime disibhAe, etthaNaMhatthijAme nAmavaNasaMDe hotthA,kiNhe vpnnovnnsNddss||(suu.70) tassiM ca NaM gihapadesaMmi bhagavaM goyame viharai, bhagavaM ca NaM ahe ArAmaMsi / ahe NaM udae peDhAlaputte bhagavaM pAsAvacije niyaMThe meyajje gotteNaM jeNeva bhagavaM goyame teNeva uvAgacchai, uvAgacchaittA bhagavaM goyama evaM vayAsI-AusaMto ! goyamA atthi khalu me kei padese pucchiyace, taM ca Auso! ahAsuyaM ahAdarisiyaM me viyAgarehi savAyaM, bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputtaM evaM vayAsI-aviyAi Auso ! socA nisamma jANissAmo savAyaM, udae peDhAlaputte bhagavaM goyamaM evaM vyaasii-|| (sU.71) tasya caivaMbhUtasya lepopAsakassa gRhapateH saMbandhinI nAlandAyAH pUrvottarasyAM dizi zeSadravyAbhidhAnA-gRhopayuktazeSadravyeNa kRtA zeSadravyetyetadevAbhidhAnamasyA udakazAlAyAH, saivaMbhUtA''sIdanekastambhazatasaniviSTA prAsAdIyA darzanIyAbhirUpA prati18|| rUpeti, tasyAzcottarapUrvadigvibhAge hastiyAmAkhyo vanakhaNDa AsIt , kRSNAvabhAsa ityAdivarNakaH // tasiMzca vanakhaNDagRhapradeze || sUtrakR.69 For Private And Personal
Page #822
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahir Adana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandit sUtrakRtAGge 18 | bhagavAn gautamakhAmI zrIvardhamAnakhAmigaNadharo viharati / athAnantaraM bhagavAn gautamakhAmI tasinArAme saha sAdhubhirvyavasthitaH, II 7 nAla2 zrutaska-2'artha' anantaraM Namiti vAkyAlaGkAre udakAkhyo nimranthaH peDhAlaputraH 'pArthApatyasya' pArzvakhAmiziSyasthApatyaM-ziSyaH pArthA- ndIyAdhya, ndhe zIlA patyIyaH, sa ca medAryo gotreNa, yenaiveti saptamyarthe tRtIyA, yasyAM dizi yasminvA pradeze bhagavAn zrIgautamakhAmI tasyAM dizi kIyAvRttiH / tasminvA pradeze samAgatyedaM-vakSyamANaM provAceti / atra niyuktikAro'dhyayanotthAnaM tAtparya ca gAthayA drshyitumaah||409|| pAsAvacino pucchiyAio ajagoyama udago / sAvagapucchA dhammaM souM kahiyaMmi uvasaMtA // 205 // pArzvanAthaziSya udakAbhidhAna Aryagautama pRSTavAn , kiM tat ?-zrAvakaviSayaM praznaM, tadyathA-bho indrabhUte ! sAdhoH zrAva-18 kANuvratadAne sati sthUlaprANAtipAtAdiviSaye tadanyeSAM mUkSmabAdarANAM prANinAmupadhAte satyAraMbhajanite tadanumatipratyayajanitaH karmabandhaH kasAna bhavati ?, tathA sthUlaprANAtipAtatinastameva paryAyAntaragataM vyApAdayato nAgarikavadhanivRttasya tameva bahiHstha vyApAdayata iva tadvatabhaGgajanitaH karmabandhaH kamAnna bhavatItyetatpraznasyottaraMgRhapaticauragrahaNavimokSaNopamayA dattavAn, tacca zrAvakapraznasyaupamyaM gautamasvAminA kathitaM zrukhodakAkhyo nirgranthaH 'upazAMtaH' apagatasaMdehaH saMvRtta iti / sAmprataM sUtramanusriyate'sa' udako gautamaskhAmisamIpaM samAgatya bhagavantamidamavAdIt , tadyathA-AyuSmangautama ! 'asti mama vidyate kazcitpradezaH // 409 // praSTavyaH' tatra saMdehAt , taM ca pradezaM yathAzrutaM bhavatA yathA ca bhagavatA saMdarzitaM tathaiva mama 'vyAgRNIhi pratipAdaya / evaM pRSTaH, sa cAyaM bhagavAn , yadivA saha vAdena savAdaM pRSTaH sadvAcaM vA-zobhanabhAratIkaM vA praznaM pRSTaH, tamudakaM peDhAlaputramevamavAdIta , Meroeaeeeeeeeeeeeee Fer Private And Personal -
Page #823
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagt dyanmandir IS tadyathA-apicAyuSmannudaka! zrukhA bhavadIyaM praznaM nizamya ca-avadhArya ca guNadopavicAraNataH samyagahaM zAse, tadacyatA vizrabdhaM bhavatA svAbhiprAyaH 'savAyaM sadvAcaM codakaH, savAdaM sadvAcaM vodakaH peDhAlaputro bhagavantaM gautamamevamavAdIt // Auso ! goyamA atthi khalu kumAraputtiyA nAma samaNA niggaMthA tumhANaM pavayaNaM pavayamANA gAhAvaI samaNovAsagaM uvasaMpannaM evaM paJcakkhAti-NaNNattha abhioeNaM gAhAvaicoraggahaNavimokkhaNayAe tasehiM pANehiM NihAya daMDaM, evaM grahaM paJcakkhaMtANaM duppaJcakkhAyaM bhavai, evaM NhaM paJcakkhAvemANANaM dupaccakkhAviyatvaM bhavai, evaM te paraM paJcakkhAvemANA atiyaraMti sayaM patiNNaM, kassa NaM taM he ?, saMsAriyA khalu pANA thAvarAvi pANA tasattAe paJcAyaMti, tasAvi pANA thAvarattAe paJcAyaMti, thAvarakAyAo vippamuccamANA tasakAyaMsi uvavajaMti, tasakAyAo vippamuccamANA thAvarakAryasi uvavanaMti, tesiM ca NaM thAvarakAyaMsi uvavaNNANaM ThANameyaM ghattaM // (sU.72) evaM NhaM paccakkhaMtANaM supacakkhAyaM bhavai, evaM NhaM paccakkhAvamANANaM supaccakkhAviyaM bhavai, evaM te paraM pacakkhAvemANA NAtiyaraMti sayaM paiNNaM, NaNNastha abhiogeNaM gAhAvaicoraggahaNavimokkhaNayAe tasabhUehiM pANehiM NihAya daMDaM, evameva sai bhAsAe parakame vijamANe je te kohA vA lohA vA paraM paJcakkhAveMti ayaMpi No uvaese No NeAue bhavai, aviyAI Auso! goyamA! tumbhaMpi evaM royai ? (sU.73) savAyaM bhagavaM goyame ! udayaM peDhAlaputtaM evaM bayAsI-AusaMto! udagA no khalu amhe evaM royai, je te samaNA vA mAhaNA vA evamAikkhaMti Pakestseeeeeeeeeeeer For Private And Personal
Page #824
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar mandir 7nAla ndIyAdhya sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH jAva parUvati No khalate samaNA vANiggaMthA vA bhAsaM bhAsaMti, aNutAviyaM khalu te bhAsaM bhAsaMti, anbhAikkhaMti khalu te samaNe samaNovAsae vA, jehiMvi annehiM jIvehiM pANehiM bhUehiM sattehiM saMjamayaMti tANavi te anbhAikkhaMti, kassa NaM taM heuM ?, saMsAriyA khalu pANA, tasAvi pANA thAvarattAe paJcAyaMti thAvarAvipANA tasattAe paJcAyati tasakAyAo vippamuccamANA thAvarakAyaMsi uvavajjaMti thAvarakAyAo vippamuccamANA tasakAyaMsi uvavajaMti, tesiM ca NaM tasakAyaMsi uvavannANaMThANameyaM aghattaM ||(suu.74) tadyathA-bho gautama ! astItyayaM vibhaktipratirUpako nipAta iti baharthavRttirgRhItaH, tatazcAyamarthaH-'santi' vidyante kumAra-1 putrA nAma nirgranthA yuSmadIyaM pravacanaM pravadantaH, tadyathA-gRhapatiM zramaNopAsakamupasaMpanna-niyamAyotthitamevaM 'pratyAkhyApayanti' pratyAkhyAnaM kArayanti, tadyathA-sthaleSu prANiSu daNDayatIti daNDaH-prANyupamardastaM 'nihAya parityajya, prANAtipAtanivRttiM kurvanti, tAmevApavadati-nAnyatreti, svamanISikAyA anyatra rAjAdyabhiyogena yaH prANyupaghAto na tatra nivRttiriti / tatra kila sthUlaprANivizeSaNAttadanyeSAmanumatipratyayadoSaH syAdityAzaGkAvAnAha-gAhAvaI'ityAdi, assa cArthamuttaratrAvibharbhAvayiSyAmaH / yenAbhiprAyeNodakazcoditavAMstamAviSkurvanAha-'evaM Nha'mityAdi, hamiti vAkyAlaGkAre, avadhAraNe vA, evameva trasaprANivizeSaNabenAparatrasabhUtavizeSaNarahitakhena pratyAkhyAnaM gRhNatAM zrAvakANAM duSpratyAkhyAnaM bhavati, pratyAkhyAnabhagasadbhAvAt , tathaivameva pratyAkhyApayatAmapi sAdhanAM duSTaM pratyAkhyAnadAnaM bhavati, kimityata Aha-evaM te zrAvakAH pratyAkhyAnaM gRhNantaH sAdhavazva paraM pratyAkhyApayantaH khAM pratijJAmaticaranti-atilayanti / 'kassa NaM heDa'ti prAkRtazailyA kasA OMOMOMOMOMOMOM // 410 // // 410 // For Private And Personal
Page #825
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mana f adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsage Fyanmandir khetorityarthaH / tatra pratijJAbhaGgakAraNamAha-saMsAriyA ityAdi, saMsAro vidyate yeSAM te sAMsArikAH, khaluralaGkAre, 'prANA' Me jantavaH sthAvarAH 'prANinaH pRthivyaptejovAyuvanaspatayaH santo'pi tathAvidhakarmodayAtrasatayA-trasalena dvIndriyAdibhAvena pratyA yAnti-utpadyante, tathA vasA api sthAvaratayeti, evaM ca parasparagamane vyavasthite satyavazyaMbhAvI pratijJAvilopaH, tathAhi nAgariko mayA na hantavya ityevaMbhUtA yena pratijJA gRhItA sa yadA bahirArAmAdau vyavasthitaM nAgarika vyApAdayet kimetAvatA tasya na bhavetpratijJAvilopaH, evamatrApi yena trasavadhanivRttiH kRtA sa yadA tameva saM prANinaM sthAvarakAyasthitaM vyApAdayet kiM tasya na bhavetpratijJAvilopaH ?, bhavatyevetyarthaH / evamapi trasasthAvarakAye samutpannAnAM trasAnAM yadi tathAbhUtaM kiJcidasAdhAraNaM liGgaM sthAt tataste trasAH sthAvarasenApyutpannAH zakyante parihatu, na ca tadastItyetadarzayitumAha-'thAvarakAyAo'ityAdi, sthAvarakA-18 | yAtsakAzAdvividham-anekaiH prakAraHprakarSeNa mucyamAnAH sthAvarakAyAyuSA tadyogyaizcAparaiH karmabhiH sarvAtmanA trasakAye samutpadyante, tathA trasakAyAdapi sarvAtmanA vimucyamAnAstatkarmabhiH sthAvarakAye samutpadyante, tatra cotpannAnAM tathAbhUtatrasaliGgAbhA-| vAtpratijJAlopa ityetatsUtreNaiva darzayitumAha-'tesiM ca NamityAdi, 'teSAM ca trasAnAM sthAvarakAye samutpannAnAM gRhItatrasaprANAtipAtavirateH zrAvakasyApyArambhapravRttakhenaitatsthAvarAkhyaM ghAsaM sthAnaM bhavati, tasAda nivRttavAcaspeti // tadevaM vyavasthite nAgarikadRSTAntena trasameva sthAvarakhenAyAta vyApAdayato'vazyaMbhAvI pratijJAvilopo yataH tata eva maduktayA vakSyamANanItyA pratyAkhyAnaM kurvatAM supratyAkhyAtaM bhavati, evameva ca pratyAkhyApayatAM supratyAkhyApitaM bhavati, evaM ca te pratyAkhyApayanto nAticaranti svIyAM pratijJAmityetaddarzayitumAha-'NaNNatthe' tyAdi, tatra gRhapatiH pratyAkhyAnamevaM gRhNAti, tadyathA-'sabhUteSu vartamAnakAle 9 Preverseeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #826
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga a nmandir sUtrakRtAGge 2zrutaskandhe zIlA 7 nAlandIyAdhya // 41 // sakhenotpanneSu prANiSu daNDayatIti daNDaH-prANyupamardastaM 'vihAya' parityajya pratyAkhyAnaM karoti, tadiha bhUtabavizeSaNAtsyA- varaparyAyApanavadhe'pi na pratijJAvilopaH / tathA 'nAnyatrAbhiyogene ti rAjAdyabhiyogAdanyatra pratyAkhyAnamiti / tathA gRhapati| cauravimokSaNatayeti, etacca bhavadbhiH samyaguktaM, etadapi trasakAye bhUtakhavizeSaNamabhyupagamyatAmiti, etadabhyupagame'pi hi yathA | kSIravikRtipratyAkhyAyino dadhibhakSaNepi na pratijJAvilopaH tathA trasabhUtAH sattvA na hantavyA ityevaM pratijJAvataH sthAvarahiMsAyAmapi na pratyAkhyAnAticAraH / tadevaM vidyamAne sati 'bhASAyAH' pratyAkhyAnavAcaH 'parAkrameM bhUtavizeSaNAddoSaparihArasAmarthya evaM pUrvoktayA nItyA sati doSapariharaNopAye ye kecana krodhAdvA lobhAvA 'paraM' zrAvakAdikaM nirvizeSaNameva pratyAkhyApayanti, teSAM pratyAkhyAnaM dadatAM mRSAvAdo bhavati, gRhNatAM cAvazyaMbhAvI vratavilopa iti, tadevamayamapi naH asadIyopadezAbhyupagamo bhUtakhavizeSaNaviziSTaH pakSaH kiM bhavatAM 'no' naiva 'naiyAyiko'nyAyopapanno bhavati ?, idamuktaM bhavati-bhUtabavizeSaNena hi asAn sthAvarotpannAn hiMsato'pi na pratijJAticAra iti, api caitadAyuSman gautama! tubhyamapi rocate-evametadyathA mayA vyAkhyAtam / evamabhihito gautamaH sadAcaM savAdaM vA tamudakaM peDhAlaputramevaM vakSyamANamavAdIta , tadyathA nokhalvAyuSmanudakAsabhyametadevaM yadyathA khayocyate tadrocata iti, idamuktaM bhavati-yadidaM trasakAyaviratau bhUtakhavizeSaNaM kriyate tannirarthakatayA'sabhyaM na rocata iti / tadevaM vyavasthite bho udaka! ye te zramaNA vA brAhmaNA vA evaM bhUtazabdavizeSaNakhena pratyAkhyAnamAcakSate, paraiH pRSTAstathaiva bhASante pratyAkhyAnaM, khataH kurvantaH kArayantazcaivamiti-savizeSaNaM pratyAkhyAnaM bhASante, tathaivameva savizeSaNapratyAkhyAnaprarUpaNAvasare sAmAnyena prarUpayanti, evaM ca prarUpayanto na khalu te zramaNA vA nirgranthA vA yathArthI bhASA bhASante, apikhanutApa For Private And Personal -
Page #827
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Manc e radhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailasha bo yanmandar | yatItyanutApikA tAM, tathAbhUtAM ca khalu te bhASA bhASante, anyathAbhASaNe hyapareNa jAnatA bodhitasya sato'nutApo bhavatItya| to'nutApiketyucyata iti / punarapi teSAM savizeSaNapratyAkhyAnavatAmulvaNadoSodvibhAvayiSayA''ha-'anbhAikkhaMtI'tyAdi, te hi savizeSaNapratyAkhyAnavAdino yathAvasthitaM pratyAkhyAnaM dadataH sAdhUna gRhNatazca zramaNopAsakAnabhyAkhyAnti-abhUtadoSodbhA|vanato'bhyAkhyAnaM dadati / kiMcAnyata-'jehiMvi'ityAdi, yeSvapyanyeSu prANiSu bhUteSu jIveSu sattveSu viSayabhUteSu viziSya ye saMyama kurvanti saMyamayanti, tadyathA-brAhmaNo na mayA hantavya ityukte sa yadA varNAntare tiryakSu vA vyavasthito bhavati tadvadhe brAhmaNavadha Apadyate, bhUtazabdAvizeSaNAta , tadevaM tAnyapi vizeSavratAni sUkaro mayA na hantavya ityevamAdIni te bhUtazabdavizeSaNavAdino'bhyAkhyAnti-dUSayanti / kimityata Aha-'kassa Na'mityAdi kasmAddhetostadasadbhUtaM dUSaNaM bhavatIti, | yasmAtsAMsArikAH khalu prANAH parasparajAtisaMkramaNabhAjo yatastatastrasAH prANinaH sthAvarakhena pratyAyAnti sthAvarAzca trasabeneti / vasakAyAca sarvAtmanA vasAyuSkaM parityajya sthAvarakAye tadyogyakarmopAdAnAdutpadyante, tathA sthAvarakAyAca tadAyuSkAdinA karmaNA | vimucyamAnAstrasakAye samutpadyante, teSAM ca trasakAye samutpannAnAM sthAnametatrasakAyAkhyamaghAtyam-aghAtAha bhavati, yasAttena |zrAvakeNa trasAnuddizya sthUlaprANAtipAtaviramaNaM kRtaM, tasya tIvrAdhyavasAyotpAdakakhAllokagarhitabAceti, tatrAsau sthUlaprANAtipAtAnivRttaH, tannivRttyA ca trasasthAnamaghAtyaM vartate, sthAvarakAyAccAnivRtta iti tadyogyatayA tatsthAnaM ghAtyamiti / tadevaM bhavada bhiprAyeNa viziSTasattvoddezenApi prANAtipAtanivRttau kRtAyAmaparaparyAyApana prANinaM vyApAdayato vratabhaGgo bhavati, tatazca na kasya18 cidapi samyagvratapAlanaM spAdityevamabhyAkhyAtam-asadbhUtadoSodbhAvanaM bhavanto dadati / yadapi bhavadbhirvartamAnakAlavizeSa For Private And Personal
Page #828
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavlamadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir ed se sUtrakRtAGge 6 gakhena kilAyaM bhUtazabda upAdIyate asAvapi vyAmohAya kevalamupatiSThate, tathAhi-bhUtazabdo'yamupamAne'pi vartate, tadyathA-8 nAla2 zrutaska- devalokabhUtaM nagaramidaM, na devaloka eva, tathAtrApi trasabhUtAnAM trasasadRzAnAmeva prANAtipAtanivRttiH kRtA sthAva, na tu trasA- ndIyAdhya. ndhe zIlA- nAmiti, atha tAdarthe bhUtazabdo'yaM, yathA zItIbhUtamudakaM, zItamityarthaH, evaM trasabhUtAstrasavaM prAptAH, tathA ca sati trasazabdenaiva kIyAvRttiH | gatArthakhAtpaunaruktyaM syAd, athaivamapi sthite bhUtazabdopAdAnaM kriyate, tathA ca satyatiprasaGgaH syAt , tathAhi-kSIrabhUtavi kRteH pratyAkhyAnaM karomyevaM ghRtabhUtaM me dadakhaivaM ghaTabhUtaH paTabhUta ityevamAdAvapyAyojyamiti // tadevaM niraste bhuutshbde||412|| satyudaka Aha savAyaM udae peDhAlaputte bhagavaM goyamaM evaM vayAsI kayare khalu te AusaMto goyamA ! tumbhe vayaha tasA | pANA tasA Au annahA ?, savAyaM bhagavaM goyame udyaM peDhAlaputtaM evaM vayAsI-AusaMto udagA ! je tunbhe vayaha tasabhUtA pANA tasA te vayaM vayAmo tasA pANA, je vayaM vayAmo tasA pANA te tumbhe vayaha tasabhUyA pANA, ee saMti duve ThANA tullA egaTThA, kimAuso ! ime bhe suppaNIyatarAe bhavai tasabhUyA pANA tasA, ime bhe duppaNIyatarAe bhavai-tasA pANA tasA, tato egamAuso ! paDikkosaha eka abhiNaMdaha, // 412 // ayaMpi bhedo se No NeAue bhavai // bhagavaM ca NaM udAha-saMtegaiA maNussA bhavaMti, tesiM ca NaM evaM vuttaputvaM bhavai-No khalu vayaM saMcAemo muMDA bhavittA agArAo aNagAriyaM pavaittae, sAvayaM NhaM aNuputveNaM For Private And Personal
Page #829
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir eeeeeeeeeeeeeee guttassa lisissAmo, te evaM saMkhaveMti te evaM saMkhaM ThavayaMti te evaM saMkhaM ThAvayaMti nannattha abhioeNaM gAhAvaicoraggahaNavimokkhaNayAe tasehiM pANehiM nihAya daMDaM, taMpi tesiM kusalameva bhavai // (sU075) sadvAcaM savAdaM vodakA peDhAlaputro bhagavantaM-gautamamevamavAdIt , tadyathA-he AyuSman gautama ! katarAnprANino yUyaM vadatha, trasA | eva ye prANAH-prANinasta eva trasAHprANA ityutAnyatheti, evaM pRSTo bhagavAn gautamastamudakaM sadvAcaM peDhAlaputramevamavAdIta , tadyathAAyuSmannudaka ! yAnprANino yUyaM vadatha trasabhUtAH-sakhenAvirbhUtAHprANino nAtItA nApyeSyAH, kiM tu ? vartamAnakAla eva trasAH prANA iti, tAneva vayaM vadAmastrasAH-trasavaM prAptAstatkAlavartina eva trasAH prANA iti, etadeva vyatyayena bimaNiSurAha-'je vaya'mityAdi, yAn vayaM vadAmanasA eva prANAstrasAH prANAstAneva yUyamevaM vadatha-trasabhUtA eva prANAstrasabhUtAH prANAH, evaM ca vyavasthite ete anantarokte dve api sthAne ekArthe-tulye bhavato, na hyatrArthabhedaH kazcidastyanyatra zabdabhedAditi, evaM ca vyavasthite kimAyuSman ! yuSmAkamayaM pakSaH suSTu praNItataro-yuktiyuktaH pratibhAsate ?, tadyathA-trasabhUtA eva prANAstrasabhUtAH || prANA iti, ayaM tu pakSo duSpraNItataro 'bhavati' pratibhAsate bhavatAM ?, tadyathA-sA eva prANAstrasAH prANAH, santi caikArtha| tvena (sati caikArthatve ) bhavatAM ko'yaM vyAmoho ? yena zabdabhedamAtramAzrityAta ekaM pakSamAkozayatha dvitIyaM khabhinandatha / iti / tadayamapi tulye'pyarthe satyekasya pakSasyAkrozanamaparasya savizeSaNapakSasyAbhinandanamityeSa doSAbhyupagamo bhavatAM 'no naiyAyiko na nyAyopapano bhavati, ubhayorapi pakSayoH samAnakhAt , kevalaM savizeSaNapakSe bhUtazabdopAdAnaM mohamAvahatIti / / yaca bhavatA'smAkaM prAgdoSodbhAvanamakAri, tadyathA-sAnAM vadhanivRttau tadanyeSAM vadhAnumatiH syAt sAdhoH, tathA bhUtazabdAnu For Private And Personal
Page #830
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha v adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa yanmandir sUtrakRtAGge pAdAne'nantarameva trasaM sthAvaraparyAyApannaM vyApAdayato vratabhaGga ityetatkucodyajAtaM parihatukAma Aha-Namiti vAkyAlaGkAre, bhaga-18 7 nAla2 zrutaska-1 vAngautamakhAmI, cazabdaH punaHzabdArthe, punarAha, tadyathA-'santi' vidyante eke kecana laghukarmANoM manuSyAH pravrajyA kartumasa- ndIyAdhya. ndhe zIlA- marthAH, tadvyatirekeNaiva dharma cikIrSavaH, teSAM caivamadhyavasAyinAM sAdhodharmopadezapravaNasyAgrata idamuktapUrva bhavati, tadyathA-moH kIyAvRttiH 18 sAdho! na khalu vayaM zakumo muNDA bhavituM-pravajyAM grahItumagArAd-gRhAdanagAratA sAdhubhAvaM pratipattuM, vayaM tvAnupUvryeNa-kramazo // 413 // 'gotrasyeti gAM trAyata iti gotraM-sAdhukhaM tasya sAdhubhAvasya paryAyeNa-paripATyA''tmAnamanuzleSayiSyAmaH, idamuktaM bhavati-pUrva dezaviratirUpatayA zrAvakadharma gRhasthayogyamanindhamanupAlayAmaH, tato'nukrameNa pazcAcchramaNadharmamiti / tata evaM te 'saMkhyAM vyavasthA 'zrAvayanti' pratyAkhyAnaM kurvantaH prakAzayanti, tadyathA-nAnyatrAbhiyogena, sa cAbhiyogo rAjAbhiyogo gaNAbhiyogo balAbhiyogo devatAbhiyogo gurunigrahazcetyevamAdinA'bhiyogena vyApAdayato'pi trasaM na vratabhaGgaH / tathA gRhapaticoravimokSaNatayetyasyAyamarthaH kasyacidgRhapateH SaT putrAH, taizca satyapi pitRpitAmahakramAyAte mahati vitte tathAvidhakarmodayAdrAjakulabhANDAgAre cauryamakAri, rAjapuruSaizca bhavitavyatAniyogena gRhItAste ityeke, pare khanyathA vyAcakSate, tadyathA-ratnapure nagare ratnazekharo nAma rAjA, tena ca parituSTena ratnamAlAgramahiSIpramukhAntaHpurasa kaumudIpracAro'nujJAtaH, tadavagamya nAgaralokenApi rAjAnumatyA khakIyasya strIjanasya tathaiva krIDanamanumataM, rAjJA ca nagare saDiNDimazabdamAghoSita, tadyathA-astamanopari kaumudImahotsave | // 413 // pravRtte yaH kazcitpuruSaH samupalabhyate nagaramadhye tasyAvijJaptikaH zarIranigrahaH kriyata iti, evaM ca vyavasthite satyekasa vaNijaH SaT putrAH, te ca kaumudIdine krayavikrayasaMvyavahAravyagratayA tAvasthitA yAvatsavitA'stamupagataH / tadanantarameva sthagitAni ca For Private And Personal
Page #831
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man: Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashs: Gyanmandir nagaradvArANi, teSAM ca tatkAlAtyayAnna nirgamanamabhUt , tataste bhayasaMbhrAntA nagaramadhya evAtmAnaM gopayikhA sthitAH, tato ni| krAnta kaumudIpracAre rAjJA''rakSikAH samAhRyAdiSTA:-yathA samyak nirUpayata yUyaM nAtra nagare kaumudIcAre kazcitpuruSo vyavasthita ? iti, tairapyArakSikaiH samyag nirUpayadbhirupalabhya paDvaNikputravRttAnto yathAvasthita eva rAjJe niveditaH, rAjJA'pyAjJAbhaGgakupitena teSAM SaNNAmapi vadhaH samAdiSTaH, tatastatpitA putravadhasamAkarNanaguruzokavihvalo'kANDApatitakulakSayoddhAntalocanaH kiMkartavyatAmUDhatayA gaNitavidheyAvidheyavizeSo rAjAnamupasthito'vAdIca gadgadayA girA-yathA mA kRthA devAsAkaM kulakSayaM, | gRhyatAmidamasadIyaM kulakramAyAtaM svabhujopArjitaM prabhUtaM draviNajAtaM, mucyatAM mucyatAmamI SaT putrAH, kriyatAmayamasAkamanugraha iti / evamabhihito rAjA tadvacanamanAkarNya punarapi savizeSamAdideza, asAvapi vaNiksarvavadhAzaGkI sarvamocanAnabhiprAyaM rAjAnamavetya paJcAnAM mocanaM yAcitavAn , tAnapyasau rAjA na moktumanA ityevamabhigamya caturmocanakRte sAdaraM vijJaptavAn taM, tathApi rAjA tamanAdRtya kupitavadana eva sthitaH, tatastrayANAM vimocane kRtAdarastatpitA'bhUta , tAnapyamuzcantaM rAjAnaM jJAlA gaNitasvAparAdho dvayormocanaM prArthitavAn , tatrApyavajJApradhAnaM nRpatimavagamya tataH pauramahattamasameto rAjAnamevaM vijJaptavAn , tadyathA| devAkANDa evAsmAkaM kulakSayaH samupasthitaH, tassAcca bhavanta eva trANAyAlam , ataH kriyatAmekamatputravimocanena prasAda iti bhaNikhA pAdayoH sapauramahattamaH patito, rAjJApi saMjAtAnukampena muktastadeko jyeSThaputra iti / tadevamasya dRSTAntasya dASTontika| yojaneyaM, tadyathA-sAdhunA'bhyupagatasamyagdarzanamavagamya zrAvakamakhilaprANAtipAtaviratigrahaNaM prati codito'pyazaktitayA yadA na sarvaprANAtipAtaviratiM pratipadyate, yathA'sau rAjA vaNijA'tyartha vijJApito'pi na paDapi putrAn mumukSati, nApi pazcacatuslidvi For Private And Personal
Page #832
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha amandir saMkhyAna 7 nAlandIyAdhya sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 414 // Deeeeeeeeeeeeee putrAniti, tata ekavimokSaNenAtmAnaM kRtArthamiva manyamAnaH sthito'sau, evaM sAdhorapi zrAvakasya yathAzakti vrataM gRhNatastadanurUpamevANuvratadAnamaviruddhamiti, yathA ca tasya vaNijo na zeSaputravadhAnumatilezo'pyasti, evaM sAdhorapi na zeSaprANivadhAnumatipratyayajanitaH karmabandho bhavati, kiM tarhi 1, yadeva vrataM gRhItvA yAneva sattvAn bAdarAn saMkalpajaprANivadhanivRttyA rakSati tanni-1 mittaH kuzalAnubandha evetyetatsUtreNaiva darzayitumAha-'tasehimityAdi, trasyantIti trasAH-dvIndriyAdayastebhyaH sakAzAnidhAya nihAya vA parityajyetiyAvat ke ?-daNDayatIti daNDastaM parityajya, traseSu prANAtipAtaviratiM gRhItvetyarthaH, 'tadapi ca trasaprANAtipAtaviramaNavrataM teSAM' dezaviratAnAM kuzalahetutvAtkuzalameva bhavati // yacca prAgabhihitaM, tadyathA-tameva trasaM sthAvaraparyAyApannaM nAgarakamiva bahiHsthaM vyApAdayato'vazyaMbhAvI vratabhaGga ityetat parihatukAma Aha tasAvi vucaMti tasA tasasaMbhArakaDeNaM kammuNA NAmaM ca NaM anbhuvayaM bhavai, tasAuyaM ca NaM palikkhINaM bhavai, tasakAyahiiyA te tao AuyaM vippajahaMti, te tao AuyaM vippajahittA thAvarattAe paJcAyaMti / thAvarAvi bucaMti thAvarA thAvarasaMbhArakaDeNaM kammuNA NAmaM ca NaM anbhuvagayaM bhavai, thAvarAuyaM ca NaM palikkhINaM bhavai, thAvarakAyadviiyA te tao AuyaM vippajahaMti tao AuyaM vippajahitA bhujjo paraloiyattAe paJcAyaMti, te pANAvi vucaMti, te tasAvi vucaMti, te mahAkAyA te cirahiiyA // (sUtraM 76) 'sA api' dvIndriyAdayo'pi trasA ityucyante ca trasAH trasasaMbhArakRtena karmaNA bhavanti, saMbhAro nAmAvazyaMtayA karmaNo // 41 // For Private And Personal
Page #833
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav www.kobatirth.org a nmandir esteeeeeeeeeeeeeeo a dhana Kendra Acharya Shri Kailashsag vipAkAnubhavena vedanaM, tacceha trasanAma pratyekanAmetyAdikaM nAmakarmAbhyupagataM bhavati, trasabena yatparibaddhamAyuSkaM tadyadodayaprApta bhavati, tadA prasasaMbhArakRtena karmaNA vasA iti vyapadizyante, na tadA kathaJcitsthAvarakhavyapadezaH, yadAca tadAyuH parikSINaM bhavati, Namiti vAkyAlaGkAre, trasakAyasthitikaM ca karma yadA parikSINaM bhavati, tacca jaghanyato'ntarmuhUrtamutkRSTataH sAtirekasahasradvayasAgaro| pamaparimANa, tadA tatastrasakAyasthiterabhAvAttadAyuSkaM te parityajanti, aparANyapi tatsahacaritAni karmANi parityajya sthAvarakhena pratyAyAnti, sthAvarA api sthAvarasaMbhArakRtena karmaNA tatrotpadyante, sthAvarAdinAma ca tatrAbhyupagataM bhavati, aparANyapi tatsaha caritAni sarvAtmanA sarva parityajya sthAvarakhenodayaM yAnti iti, evaM ca vyavasthite kathaM sthAvarakAyaM vyApAdayato gRhItatrasakA|| yaprANAtipAtanivRtteH zrAvakasya vratabhaGga iti ? / kiMcAnyat-thAvarAjyaM ca NamityAdi, yadA tadapi sthAvarAyuSkaM pari-18 kSINaM bhavati tathA sthAvarakAyasthitiva, sA jaghanyato'ntarmuhUrtamutkRSTato'nantakAlamasaMkhyeyAH pudgalaparAvartA iti, tatastatkAyasthi| terabhAvAttadAyuSkaM parityajya 'bhUyaH punarapi pAralaukikalena sthAvarakAyasthiterabhAvAt trasabena sAmarthyAtpratyAyAnti, teSAM ca trasAnAMmanvarthikAnyabhidhAnAnyabhidhitsurAha-'te pANAvI tyAdi, te trasasaMbhArakRtena karmaNA samutpannAH santaH sAmAnyasaMjJayA prANA apyucyante, tathA vizeSataH 'trasa bhayacalanayoriti dhAtvarthAnugamAdbhayacalanAbhyAmupapetAstrasA apyucyante, tathA mahAna kAyo yeSAM te mahAkAyAH yojanalakSapramANazarIravikurvaNAt , tathA cirasthitikA apyucyante, bhavasthityapekSayA trayastriM| zatsAgaropamAyuSkasadbhAvAt , tatastrasaparyAyavyavasthitAnAmeva pratyAkhyAnaM tena gRhItaM, na tu sthAvarakAyatvena vyavasthitAnAma|pIti / yastu nAgarakadRSTAnto bhavatopanyastaH asAvapi dRSTAntadArzantikayorasAmyAtkevalaM bhavato'nupAsitagurukulavAsitvamAvi sUtrakR. 70 For Private And Personal
Page #834
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mar a thana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Keilassa a nmanair sUtrakatAGge ||karoti, tathAhi-nagaradharmayukto nAgarikaH sa ca mayA na hantavya iti pratijJAM gRhItvA yadA tameva vyApAdayati bahi:sthitaM | 7 nAla2 zrutaska- paryAyApannaM tadA tasya kila vratabhaGga iti bhavataH pakSa iti, sa ca na ghaTate, yato yo hi nagaradhamairupetaH sa bahiHstho'pi nAga-1 ndIyAdhya. dhe zIlA- |rika eva, ataH paryAyApana ityetadvizeSaNaM nopapadyate, atha sAmastyena parityajya nagaradharmAnasau vartate atastamevetyetadvizeSaNaM | zrAvakakIyAvRttiH nopapadyate, tadevamatra saH sarvAtmanA trasatvaM parityajya yadA sthAvaraH samutpadyate tadA puurvpryaayprityaagaadprpryaayaapntvaatrs| tyAkhyAna sya sviss||415|| || evAsau na bhavati, tadyathA-nAgarikA palyAM praviSTastaddharmopetatvAtpUrvadharmaparityAgAcca nAgarika evAsau na bhavatIti // yatA punarapyanyathodakaH pUrvapakSamAracayitumAha savAyaM udae peDhAlaputte bhayavaM goyama evaM vayAsI-AusaMto goyamA ! Natthi NaM se kei pariyAe jaNNaM samaNovAsagassa egapANAtivAyaviraevi daMDe nikkhitte, kassa NaM taM herDa, saMsAriyA khalu pANA, thAvarAvi pANA tasattAe paJcAyaMti, tasAvi pANA thAvarattAe paJcAyaMti, thAvarakAyAo vippamuccamANA save tasakAyaMsi uvavajaMti, tasakAyAo vippamuccamANA sajve thAvarakAyaMsi uvavajaMti, tesiM ca NaMthAvarakAyaMsi uvavannANaM ThANameyaM dhattaM // savAyaM bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputtaM evaM vayAsI-No khalu Auso ! asmAkaM vattavaeNaM tumbhaM ceva aNuppavAdeNaM atthi NaM se pariyAe je NaM samaNovAsagassa saba 415 // pANehiM sababhUehiM sabajIvahiM sabasattehiM daMDe nikkhitte bhavai, kassa NaM taM he ?, saMsAriyA khalu pANA, tasAvi pANA thAvarattAe paJcAyaMti, thAvarAvi pANA tasattAe paJcAyaMti, tasakAyAo vippamuccamANA For Private And Personal
Page #835
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga a nmandir save thAvarakAyAMsa uvavajnati, thAvarakAyAo vippamuccamANA save tasakAyaMsi uvavajbaMti, tesiM ca NaM tasakAyaMsi uvavannANaM ThANameyaM aghattaM,te pANAvi vucaMti, te tasAvi vuccaMti, te mahAkAyA te ciraTThiiyA, te bahuyaragA pANA jehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavati, te appayarAgA pANA jehiM samaNovAsagassa apaccakkhAyaM bhavai, se mahayA tasakAyAo uvasaMtassa uvaDhiyassa paDivirayassa jannaM tumbhe vA anno vA evaM vadaha-Natthi NaM se kei pariyAe jasi samaNovAsagassa egapANAevi daMDe Nikkhitte, ayaMpi bhede se No NeyAue bhava // sUtraM 77 // sadvAcaM savAdaM vodakaH peDhAlaputro bhagavantaM gautamamevamavAdIt , tadyathA-AyuSman gautama ! nAstyasau kazcitparyAyo yasine-18 | kamANAtipAtaviramaNe'pi zramaNopAsakasya viziSTaviSayAmeva prANAtipAtanivRttiM kurvato daNDa:-prANyupamardanarUpo nikSiptapUrva:parityaktapUrvo bhavati, idamuktaM bhavati-zrAvakeNa saparyAyamekamuddizya prANAtipAtavirativrataM gRhItaM, saMsAriNAM ca parasparagamanasaMbhavAt te ca trasAH sarve'pi kila sthAvarakhamupagatAstatazca trasAnAmabhAvAnirviSayaM tatpratyAkhyAnamiti / etadeva praznapUrvakaM darzayitumAha-'kassa NaM taM heu'mityAdi, Namiti vAkyAlaGkAre, kassa hatoridamabhidhIyate, kena hetunetyarthaH / sAMsArikAH prANAH parasparasaMsaraNazIlA yatastataH sthAvarAH sAmAnyena trasatayA pratyAyAnti, vasA api sthAvaratayA pratyAyAnti / tadevaM saMsAriNAM parasparagamanaM pradAdhunA yatpareNa vivakSitaM tadAviSkurvannAha-'thAvarakAyAo'ityAdi, sthAvarakAyAdvipramucyamAnAH svAyuSA tatsahacaritaizca karmabhiH sarve-niravazeSAstrasakAye samutpadyante, sakAyAdapi tadAyuSA vipramucyamAnAH sarve sthAvarakAye Reseseeeeeeeeeseem For Private And Personal
Page #836
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Hadhana Kendra sUtrakRtAGge 2 zrutaska ndhe zIlAkIyAvRttiH // 416 // www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaanmandir samutpadyante teSAM ca trasAnAM sarveSAM sthAvarakAyasamutpannAnAM sthAnametad ghAtyaM vartate tena zrAvakeNa sthAvara kAyavadhanivRterakara - | NAd, ataH sarvasya trasakAyasya sthAvarakAyatvenotpatternirviSayaM tasya zrAvakasya trasavadhanivRttirUpaM pratyAkhyAnaM prApnoti, tadyathA| kenacidvatamevaMbhUtaM gRhItaM yathA - mayA nagaranivAsI na intavyaH, taccodvasitaM nagaram, ato nirviSayaM tattasya pratyAkhyAnam, eva| matrApi sarveSAM trasAnAmabhAvAnnirviSayatvamiti / evamudakenAbhihite sati tadabhyupagamenaiva gautamakhAmI dUSayitumAha-sadvAcaM savAdaM vA tamudakaM peDhAlaputraM gautamasvAmyevamavAdIt, tadyathA - no khalvAyuSmannudaka ! asmAkamityetanmagadhadeze AgopA| lAGganAdiprasiddhaM saMskRtamevoccAryate tadihApi tathaivoccAritamiti, tadevamasmAkaM saMbandhinA vaktavyena naitadazobhanaM kiM tarhi ?, | yuSmAkamevAnupravAdenaitadazobhanaM idamuktaM bhavati - asmadvaktavyenAsya codyasyAnutthAnameva, tathAhi--naitadbhUtaM na ca bhavati nApi kadAcidbhaviSyati yaduta - sarve'pi sthAvarA nirlepatayA trasatvaM pratipadyante, sthAvarANAmAnantyAtrasAnAM cAsaMkhyeyatvena tadAdhAra| tvAnupapatterityabhiprAyaH, tathA trasA api sarve'pi na sthAvaratvaM pratipannA na pratipadyante nApi pratipatsyante, idamuktaM bhavati - | yadyapi vivakSitakAlavartinastrasAH kAlaparyAyeNa sthAvarakAyatvena yAsyanti tathApi aparAparatrasotpatyA trasajAtyanucchedAca kadAcidapi sakAyazUnyaH saMsAro bhavatIti, tadevamasmanmatena codyAnutthAnameva, abhyupagamya ca bhavadIyaM pakSaM yuSmabhyupagamenaiva parihiyate tadeva parAbhiprAyeNa pariharati-astyasau paryAyaH - sa cAyaM bhavadabhiprAyeNa yadA sarve'pi sthAvarAstrasatvaM pratipadyante | yasminparyAye - avasthAvizeSe zramaNopAsakasya kRtatrasaprANAtipAtanivRtteH sataH trasatvena ca bhavadabhyupagamena sarvaprANinAmutpatteH : taizca sarvaprANibhinasatvena bhUtaiH - utpannaiH karaNabhUtaisteSu vA viSayabhUteSu daNDo nikSiptaH - parityaktaH, idamuktaM bhavati yadA For Private And Personal 7 nAla ndIyAdhya zrAvakapra tyAkhyAnasya saviSa yatA // 416 //
Page #837
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa h a nmandir eceeeeeeeeeeeeeee sarve'pi sthAvarAH bhavadabhiprAyeNa trasatvenotpadyante tadA sarvaprANiviSayaM pratyAkhyAnaM zramaNopAsakasa bhavatIti / etadeva praznapUrvakaM darzayitumAha -'kassa NaM heu'mityAdi, sugamaM yAvatrasakAye samutpannAnAM sthAnametadaghAtyam-aghAtAI, tatra viratisadbhAvAdityabhiprAyaH / te ca sA narakatiryaGnarAmaragatibhAjaH sAmAnyasaMjJayA prANino'pyabhidhIyante, tathA vizeSasaMjJayA bhayacalanopetatvAtrasA apyucyante, tathA mahAn kAyaH zarIraM yeSAM te mahAkAyAH, vaikriyazarIrasya yojanalakSapramANatvAditi / tathA cirasthitikAH trayastriMzatsAgaropamaparimANatvAdbhavasthiteH, tathA (ca) te prANinakhasA bahutamA-bhUyiSThA yaiH zramaNopAsakasya supratyAkhyAnaM bhavati, sAnuddizya tena pratyAkhyAnasya grahaNAt tadabhyupagamena ca sarvasthAvarANAM trasatvenotpatterataste'lpatarakAH prANino yaiH karaNabhUtaiH zrAvakasyApratyAkhyAnaM bhavati, idamuktaM bhavati-alpazabdasyAbhAvavAcitvAna santyeva te yeSvapratyAkhyAnamitItyevaM pUrvoktayA nItyA 'se' tasya zramaNopAsakasya mahatastrasakAyAdupazAntasya-uparatasya prativiratasa sataH supratyAkhyAnaM 4 bhavatIti saMbandhaH, tadevaM vyavasthite Namiti vAkyAlaGkAre yadyUyaM vadathAnyo vA kazcittadyathA-nAstyasAvityAdi sugama yAvat 'yoNeyAue bhavati // sAmprataM trasAnAM sthAvaraparyAyApanAnAM vyApAdanenApi na vratabhako bhavatItyarthasva prasiddhaye dRSTAntatrayamAha seriaelesesersectioera bhagavaM ca NaM udAhu niyaMThA khalu pucchiyavA-AusaMto! niyaMThA iha khalu saMtegaiyA maNussA bhavaMti, tesiM ca evaM vRttapuvaM bhavai-je ime muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavaie, esiM ca NaM AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte, je ime agAramAvasaMti eesi NaM AmaraNaMtAe daMDe No Nikkhitte, keI caNaM samaNma For Private And Personal
Page #838
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagl a nmandir sUtrakRtAGge 2zrutaskandhe zIlAkIyAvRtiH 7 nAlandIyAdhya zrAvakatyAkhyAna sya saviSa. // 417 // yatA jAva vAsAiM caupaMcamAiM chaTTaddasamAI appayaro vA bhujayarovA desaM duIjjittA agAramAvasejjA ?, haMtAvasejjA, tassa NaM taM gAratthaM vahamANassa se paccakkhANe bhaMge bhavai ?, No tiNaDhe samaDhe, evameva samaNovAsagassavi tasehiM pANehiM daMDe Nikkhitte, thAvarehiM pANehiM daMDe No Nikkhitte, tassa NaM taM thAvarakAyaM vahamANassa se paccakkhANe No bhaMge bhavai, se evamAyANaha ? NiyaMThA!, evamAyANiyavaM // bhagavaM ca NaM udAhu niyaMThA khalu pucchiyavA-AusaMto niyaMThA! iha khalu gAhAvei vA gAhAvaiputto vA tahappagArehiM kulehi Agamma dhammaM savaNavattiyaM uvasaMkamajjA?, haMtA uvasaMkamejA, tesiMcaNaM tahappagArANaM dhammaM Aikkhiyo?, haMtA Aikkhiyatve, kiM te tahappagAraM dhammaM socA Nisamma evaM vaejjA-iNameva niggaMthaM pAvayaNaM sacaM aNuttaraM kevaliyaM paDipuNNaM saMsuddhaM NeyAuyaM sallakattaNaM siddhimaggaM muttimaggaM nijANamaggaM nivANamaggaM avitahamasaMdiddhaM sabadukkhappahINamaggaM, etthaM ThiyA jIvA sijhaMti bujhaMti muccaMti pariNivAyaMti sabadukkhANamaMtaM kareMti, tamANAe tahA gacchAmo tahA ciTThAmo tahA NisiyAmo tahA tuyaddAmo tahA bhuMjAmo tahA bhAsAmo tahA abbhuTThAmo tahA uTThAe uThemotti pANANaM bhUyANaM jIvANaM sattANaM saMjameNaM saMjamAmotti vaejjA ?, haMtA vaejjA, kiM te tahappagArA kappaMti pavAvittae 1, haMtA kappaMti, kiM te tahappagArA kappaMti muMDAvittae ?, haMtA kappaMti, kiM te tahappagArA kappaMti sikkhAvittae ?, haMtA kappaMti, kiM te tahappagArA kappaMti uvaTThAvittae ?, haMtA kappaMti, tesiM ca NaM tahappagArANaM sabapANehiM jAva sabasattehiM // 417 // For Private And Personal
Page #839
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailasha y anmandir daMDe NikkhittetA Nikkhitte, seNaM eyAraveNaM vihAraNaM viharamANA jAva vAsAiM caupaMcamAiM chaTTahasamAI vA appayaro vA bhujayaro vA desaM dRijjettA agAraM vaejjA ?, haMtA vaejjA, tassaNaM sabapANehiM jAva sabasattehiM daMDe Nikkhitte ?, No iNaDhe samaDhe, se je se jIve jassa pareNaM sabapANehiM jAva sabasattehiM daMDe No Nikkhitte, se je se jIve jassa AreNaM savapANehiM jAva sattehiM daMDe Nikkhitte, se je se jIve jassa iyANi sabapANehiM jAva sattehiM daMDe No Nikkhitte bhavai, pareNaM asaMjae AreNaM saMjae, iyANiM asaMjae, asaMjayassa NaM sabapANehiM jAva sattehiM daMDe No Nikkhitte bhavai, se evamAyANaha ? NiyaMThA !, se evamAyANiyatvaM // bhagavaM ca NaM udAhu NiyaMThA khalu pucchiyavA-AusaMto! niyaMThA iha khalu parivAiyA vA parivAiAo vA annayarehito titthAyayaNehito Agamma dhammaM savaNavattiyaM uvasaMkamejA ?, haMtA uvasaMkamejA, kiM tesiM tahappagAreNaM dhamme Aikkhiyatve ?, haMtA Aikkhiyace, taM ceva uvaTThAvittae jAva kappaMti ?, haMtA kappaMti, kiM te tahappagArA kappaMti saMbhuMjittae ?, haMtA kappaMti, teNaM eyAraveNaM vihAreNaM viharamANA taM ceva jAva agAraM vaenA ?, haMtA vaejA, te NaM tahappagArA kappaMti saMbhuMjittae ?, No iNaDhe samaDhe, se je se jIve je pareNaM no kappaMti saMbhuMjittae, seje se jIve AreNaM kappaMti saMbhuMjittae, se je se jIve je iyANI No kappaMti saMbhuMjittae, pareNaM assamaNe AreNaM samaNe, iyANiM assamaNe, assamaNeNaM saddhiM No kappaMti samaNANaM niggaMthANaM saMbhuMjittae, se evamAyANaha ? NiyaMThA !, se evamAyANiyatvaM // sUtraM 78 // cheeeeeeeeeeeeeeees For Private And Personal
Page #840
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Ladhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashag a nmandir sUtrakRtAle yatA Namiti vAkyAlaGkAre, cazabdaH punaHzabdArtha, punarapi bhagavAn gautamasvAmyevAha-khauddhatyapariharaNArthamaparAnapi tatsthavirAn | 2 zrutaska-12 sAkSiNaH kartumidamAha-'nigrenthA' yuSmatsthavirAH khalu praSTavyAH, tadyathA-AyuSmanto nirgranthA! yuSmAkamapyetadvakSyamANamabhima-18 ndIyAdhya. ndhe zIlA- tamAhokhinneti, avaSTambhena cedamAha, yuSmAkamapyetadabhipretaM yadahaM vacmi, tadyathA-zAntiH-upazamastatpradhAnA eke kecana manuSyA zrAvakamakIyAvRttiH | bhavanti, na nArakatiryagdevAH, kiM tarhi ?, manuSyAH, te'pi nAkarmabhUmijA nApi mlecchA anAryA vA, teSAM cAryadezotpannAnAmu tyAkhyAnapazamapradhAnAnAm etad uktapUrva bhavati-ayaM vratagrahaNavizeSo bhavati, tadyathA-ya ime muNDA bhUtvA'gArAd-gRhAnirgatyAnagAratAM sya sviss||418|| pratipannAH-pravrajitA ityarthaH, eteSAM coparyAmaraNAntaM mayA daNDo nikSiptaH-parityakto bhavati, idamuktaM bhavati-kazcittathA| vidho manuSyo yatInuddizya vrataM gRhNAti, tadyathA-na mayA yAvajjIvaM yatayo hantavyAH, tathA ye cemegAraM-gRhavAsamAvasanti teSAM daNDo nikSipta ityevaM keSAMcid vratagrahaNavizeSe vyavasthite sati idamapadizyate-tatra kecana zramaNAH prabajitAH kiyantamapi kAlaM pravrajyAparyAyaM pratipAlya, tameva kAlavizeSa darzayati-yAvadvarSANi catvAri paJca vA SaDa daza vA, akha copalakSaNArthatvAdanyo'pi kAlavizeza draSTavyaH, tamevAha-alpataraM vA prabhUtataraM vA kAlaM tathA dezaM ca 'ijitati vihRtya kRtazcitkarmodayAttathAvidhapariNateragAraM-gRhavAsaM baseyuH-gRhasthA bhaveyurityevaMbhUtaH paryAyaH kiM saMbhAvyate ? uta netyevaM pRSTA nigranthAH pratyUcuH-hanta gRhavAsaM brajeyuH, tasya ca yativadhagRhItavratasya taM gRhasthaM vyApAdayataH kiM vratabhaGgo bhaveduta neti ?, Ahurneti, evameva shrmnnopaask-||418|| sthApi traseSu daNDo nikSipto na sthAvareSviti, atastrasaM sthAvaraparyAyApanaM vyApAdayatastatpratyAkhyAnabhaGgo na bhavatIti // sAmprataM punarapi paryAyApanasyAnyathAtvaM darzayituM dvitIyaM dRSTAnvaM pratyAkhyAviSayagataM darzayitukAma Aha-bhagavAneva gautamakhAmyAha, For Private And Personal
Page #841
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavia adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagaanmandir | tadyathA - gRhasthAH yatInAmantike samAgatya dharma zrutvA samyaktvaM pratipadya taduttarakAlaM saMjAtavairAgyAH pravrajyAM gahItvA punastathAvidhakarmodayAttAmeva tyajanti, te ca pUrva gRhasthAH sarvArambhapravRttAstadArataH pravrajitAH santo jIvopamarddaparityaktadaNDAH punaH pratrajyAparityAge sati no parityaktadaNDAH, tadevaM teSAM pratyAkhyAtRRNAM yathAvasthAtraye'pyanyathAtvaM bhavatyevaM trasasthAvarayorapi draSTavyam, etacca 'bhagavaM ca NamudAhu' rityAdergranthasya 'se evamAyANiyavaM' ityetatparyavasAnasya tAtparya, akSaraghaTanA tu sugameti svabuddhyA kAryA // tadevaM dvitIyaM dRSTAntaM pradarzyAdhunA tRtIyaM dRSTAntaM paratIrthikoddezena darzayitumAha- 'bhagavaM caNaM udAhu ityAdi, yAvat se evamAyANiyavaM 'ti uttAnArthaM / tAtparyArthastvayaM - pUrva parivrAjakAdayaH santo'saMbhogyAH sAdhUnAM gRhItazrAmaNyAH sAdhUnAM saMbhogyAH saMvRttAH punastadabhAve tvasaMbhogyA ityevaM paryAyAnyathAtvaM trasasthAvarANAmapyAyojanIyamiti // tadevaM dRSTAntatraye prathame dRSTAnte hantavyaviSayabhUto yatigRhastha bhAvana paryAyabhedo darzito dvitIye dRSTAnte pratyAkhyAtRviSayagato gRhasthayati punargRhasthabhedena paryA| yabhedaH pradarzitaH, tRtIye tu dRSTAnte paratIrthikasAdhubhAvo niSkramaNabhedena saMbhogAsaMbhogadvAreNa paryAyabhedo vyavasthApita iti / tadevaM | dRSTAntaprAcuryeNa nirdoSAM dezaviratiM prasAdhya punarapi tadgatameva vicAraM kartukAma Aha bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA samaNovAsagA bhavati, tesiM ca NaM evaM vRttaputraM bhavai - No khalu vayaM saMcAmo muMDA bhavitA agArAo aNagAriyaM pacaittae, vayaM NaM cAuddasamuddidvapuNNimAsiNIsu paDipuNNaM posa samma aNupAlemANA viharissAmo, thUlagaM pANAivAyaM pacakvAissAmo, evaM thUlagaM musAvAyaM thUlagaM adinnAdANaM dhUlagaM mehuNaM dhUlagaM pariggadaM paJcakvAissAmo, icchAparimANaM karissAmo, duvihaM tivi For Private And Personal
Page #842
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGge 2 zrutaska ndhe zIlAkIyAvRttiH DO 7nAlandIyAdhya. zrAvakapra. tyAkhyAnasya saviSayatA // 419 // heNaM, mA khalu mamaTThAe kiMci kareha vA karAveha vA tatthavi paccakkhAissAmo, te NaM abhoccA apiccA asiNAittA AsaMdIpeDhiyAo paccAruhitA, te tahA kAlagayA ki vattavaM siyA-sammaM kAlagatatti, vattavaM siyA, te pANAvi vuccaMti te tasAvi vucaMti te mahAkAyA te cirahiiyA, te bahutaragA pANA jehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te appayarAgA pANA jehiM samaNovAsagassa apacakkhAyaM bhavai, iti se mahayAo jaNNaM tumbhe vayaha taM ceva jAva ayaMpi bhede se No NeyAue bhvi|| bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaDyA samaNovAsagA bhavaMti, tesiM ca NaM evaM vuttapura bhavai, No khalu vayaM saMcAemo muMDA bhavittA agArAo jAva pavaittae, No khalu vayaM saMcAemo cAuddasaTTamuddipuNNamAsiNIsu jAva aNupAlemANA viharittae, vayaMNaM apacchimamAraNaMtiyaM saMlehaNAjUsaNAjUsiyA bhattapANaM paDiyAikkhiyA jAva kAlaM aNavakaMkhamANA viharissAmo, savaM pANAivAyaM paJcakkhAissAmo jAva satvaM pariggahaM paJcakkhAissAmo tivihaM tiviheNaM, mA khalu mamaTThAe kiMcivi jAva AsaMdIpeDhiyAo paccoruhittA ete tahA kAlagayA, kiM vattavaM siyA saMmaM kAlagayatti, vattavaM siyA, te pANAvi vuccaMti jAva ayaMpi bhede se No NeyAue bhavai // bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taMjahA-mahaicchA mahAraMbhA mahApariggahA ahammiyA jAva duppaDiyANaMdA jAva savAo pariggahAo appaDivirayA jAvajIvAe, jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte, te tato AugaM vippajahaMti, tato bhujjo sagamAdAe S // 419 // For Private And Personal
Page #843
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi Shana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagar m andir duggaigAmiNo bhavaMti, te pANAvi vucaMti te tasAvi vucaMti te mahAkAyA te cirahiiyA te bahuyaragA AyANaso, iti se mahayAo NaM jANaM tunbhe vadaha taM ceva ayaMpi bhede se No NeyAue bhavai // bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taMjahA-aNAraMbhA apariggahA dhammiyA dhammANuyA jAva sabAo pariggahAo paDivirayA jAvajIvAe, jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte te tao AugaM vippajahaMti te tao bhujo sagamAdAe soggaigAmiNo bhavaMti, te pANAvi vucaMti jAva No NeyAue bhavai // bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taMjahA-appecchA appAraMbhA appapariggahA dhammiyA dhammANuyA jAva egaccAo pariggahAo appaDivirayA, jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte, te tao AugaM vippajahaMti, tato bhujjo sagamAdAe soggaigAmiNo bhavaMti, te pANAvi vuccaMti jAva No NeyAue bhavai // bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA maNussA bhavaMti, taMjahA-AraNNiyA AvasahiyA gAmaNiyaMtiyA kaNhuI rahassiyA, jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte bhavai, No bahusaMjayA No bahupaDivirayA pANabhUyajIvasattehi, appaNA saccAmosAI evaM vippaDivedeti-ahaM Na haMtavo anne haMtavA, jAva kAlamAse kAlaM kiccA annayarAI AsuriyAI kicisiyAI jAva uvavattAro bhavaMti, tao vippamuccamANA bhujo elamuyattAe tamorUvattAe pacAyaMti, te pANAvi vucaMti jAva No NeyAue bhavai // bhagavaM ca NaM udAha saMtegaiyA pANA dIhAuyA For Private And Personal
Page #844
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahav a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH easesea 7nAlandIyAdhya zrAvakatyAkhyAna kha saviSayatA // 420 // ta pANAvi vucaMtita bahuyaragA jehiM samaNovAta jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe jAva daMDe Nikkhitte bhavai, te puvAmeva kAlaM kareMti, karittA pAraloiyattAe paJcAyaMti, te pANAvi vucaMti te tasAvi vucaMti te mahAkAyA te cirahiyA te dIhAuyA te bahuyaragA, jehiM samaNovAsagassa supaJcakkhAyaM bhavai, jAva NoNeyAue bhavai // bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA pANA samAuyA, jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe jAva daMDe Nikkhitte bhavai, te sayameva kAlaM kareMti karittA pAraloiyattAe paJcAyaMti, te pANAvi vucaMti tasAvi vucaMti te mahAkAyA te samAuyA te bahuyaragA jehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai jAva No NeyAue bhavai // bhagavaM ca NaM udAha saMtegaiyA pANA appAuyA, jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe jAva daMDe Nikkhitte bhavai, te puvAmeva kAlaM kareMti karettA pAraloiyattAe paJcAyaMti, te pANAvi vucaMti te tasAvi vucaMti te mahAkAyA te appAuyA te bahuyaragA pANA, jehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, jAva No NeyAue bhavai // bhagavaM ca NaM udAhu saMtegaiyA samaNovAsagA bhavaMti, tersi ca NaM evaM vRttaputvaM bhavai-No khalu vayaM saMcAemo muMDe bhavittA jAva pavaittae, No khalu vayaM saMcAemo cAuddasaTTamu. viThThapuNNamAsiNIsu paDipuNNaM posahaM aNupAlittae, No khalu vayaM saMcAemo apacchimaM jAva viharittae, vayaM ca NaM sAmAiyaM desAvagAsiyaM puratthA pAINaM vA paDiNaM vA dAhiNaM vA udINaM vA etAvatA jAva sabapANehiM jAva sabasattehiM daMDe Nikkhitte sabapANabhUyajIvasattehiM khemaMkare ahamaMsi, tattha AreNaM je bhavaha // bhagavaM ca 9 // 420 // For Private And Personal
Page #845
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Aradhana Kendra www.kobatirth.org tasA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe Nikkhitte, tao AuM vippajahaMti vippajahitA tattha AreNaM caiva je tasA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso jAva tesu paJcAyati, jehiM samaNovAsagassa supaJcakkhAyaM bhavai, te pANAvi jAva api bhede se0 // (sUtraM 79 ) // punarapi gautamasvAmyudakaM pratIdamAha - tadyathA - bahubhiH prakAraikhasasadbhAvaH saMbhAvyate, tatazvAzUnyastaiH saMsAraH, tadazUnyatve na nirviSayaM zrAvakasya trasavadhanivRttirUpaM pratyAkhyAnaM / tadadhunA bahuprakAratrasasaMbhUtyA'zUnyatAM saMsArasya darzayati -- bhagavAnAha 'santi' vidyante zAntipradhAnA vA eke kecana zramaNopAsakA bhavanti teSAM cedamuktapUrvaM bhavati -- saMbhAvyate ca zrAvakANAmevaMbhUtasya vacasaH saMbhava iti, tadyathA- na khalu vayaM zaknumaH pravrajyAM grahItuM, kiMtu ? vayaM Namiti vAkyAlaGkAre caturddazyaSTamIpaurNamAsISu saMpUrNa pauSadhamAhArazarIrasatkArabrahmacaryAvyApArarUpaM pauSadhaM samyaganupAlayanto vihariSyAmaH, tathA sthUlaprANAtipAtamRSAvAdAdattAdAnamaithunaparigrahaM pratyAkhyAsyAmo 'dvividha' miti kRtakAritaprakAradvayena anumateH zrAvakasyApratiSiddhatvAt tathA | 'trividhene 'ti manasA vAcA kAyena ca, tathA 'mA' iti niSedhe 'khalu' iti vAkyAlaGkAre madarthaM pacanapAcanAdikaM pauSadhasthasya mama kRte mA rkASTa, tathA pareNa mA kArayata tatrApyanumatAvapi sarvathA yadasaMbhavi tatpratyAkhyAsyAmaH, te evaMbhUtakRtapratijJAH | santaH zrAvakAH abhuktA'pIlAlAlA ca pauSadhopetakhAdAsandIpIThikAtaH pratyAruhya avatIrya samyak pauSadhaM gRhIlA kAlaM kRtavantaH, te tathAprakAreNa kRtakAlAH santaH kiM samyak kRtakAlA utAsamyagiti 1, kathaM vaktavyaM syAditi 1, evaM pRSTairnirgranthairava| zyamevaM vaktavyaM syAt samyakkAlagatA iti, evaMca kAlagatAnAmavazyaMbhAvI teSAM devalokeSUtpAdaH, tadutpannatha trasa eva, tatatha kathaM sUtrakR. 71 For Private And Personal Acharya Shri Kailashsa Gyanmandir
Page #846
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavidyadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsaga yanmandir sUtrakRtAGge || nirviSayatA prtyaakhyaansyopaasksyeti|| punaranyathA zrAvakoddezenaiva pratyAkhyAnasya viSayaM pradarzayitumAha-gautamaskhAmyavAha-tadyathA nAla2 zrutaska- santi' vidyante eke kecana zramaNopAsakAH, teSAM caitaduktapUrva bhavati, tadyathA-khalu na zaknumo vayaM pravrajyAM grahItuM, nApindIyAdhya. ndhe zIlA- jayAdiSa samyaka pauSadhaM pAlayituM, vayaM cApazcimayA saMlekhanakSapaNayA kSapitakAyA yadivA saMlekhanAjoSaNayA-sevanayA kIyAvRttiH joSitAH-sevitA uttamArthaguNarityevaMbhUtAH santo bhaktapAnaM pratyAkhyAya 'kAlaM' dIrghakAlamanavakAGkSamANAvihariSyAmaH, idmukt| bhavati- vayaM dIrghakAlaM pauSadhAdikaM vrataM pAlayituM samarthAH, kiMtu vayaM sarvamapi prANAtipAtAdikaM pratyAkhyAya saMlekhanayA // 42 // saMlikhitakAyAzcatarvidhAhAraparityAgena jIvitaM parityaktumalamiti, etatsUtreNaiva darzayati-'savaM pANAivAya'mityAdi, sugama, yAvatte tathA kAlagatAH kiM vaktavyametatsyAt-samyak te kAlagatA iti, evaM pRSTA nirgranthA etaducuH, yathA-te sanmanasaHzobhanamanasaste kAlagatA iti, te ca samyaksaMlekhanayA yadA kAlaM kurvanti tadA'vazyamanyatameSu devaloketRtpadyante, tatra cotpannA yadyapi te vyApAdayituM na zakyante tathApi trasatvAtte zrAvakasya trasavadhanivRttasya viSayatAM pratipadyante // punarapyanyathA pratyAkhyAnasya viSayamupadarzayitumAha-bhagavAnAha-eke kecana manuSyA evaMbhUtA bhavanti, tadyathA-mahecchA mahArambhA mahAparigrahA ityAdi sugama, yAvadhairyeSu vA zramaNopAsakasyAdIyata ityAdAnaM-prathamavatagrahaNaM, tata ArabhyA''maraNAntAddaNDo nikSipta:-parityako bhavati. te ca tAgvidhAstasmAdbhavAtkAlAtyaye vAyuSaM vijahanti, tyaktvA trasajIvitaM te bhUyaH punaH svakarma-khakRtaM kilviSa // 42 // mAdAya-gRhIlA durgatigAmino bhavanti, etaduktaM bhavati-mahArambhaparigrahalAte mRtAH punaranyatarapRthivyAM nArakatrasatvenotpadyante, te ca sAmAnyasaMjJayA prANino vizeSasaMjJayA vasA mahAkAyAH cirasthitikA ityAdi pUrvavadyAvata 'No NeyAuesi punarapyanye Deseeeeeeeee / For Private And Personal
Page #847
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha r adhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailashsal yanmandir na prakAreNa pratyAkhyAnasya viSayaM darzayitumAha 'bhagavaM ca NaM udAhurityAdi, pUktibhyo mahArambhaparigrahavadAdibhyo viparyastAH suzIlAH suvratAH supratyAnandAH sAdhava ityAdi sugama yAvat 'No NeyAue bhavaItti, ete ca sAmAnyabhAvakAH, te'pi sedhvevAnyatareSu deveSatpadyante, tato'pi na nirviSayaM prtyaakhyaanmiti|| kiJcAnyat-'bhagavaM ca NaM udAharityAdi sumana baavt| 'No NeyAue bhavaItti, ete cAlpecchAdivizeSaNaviziSTA avazyaM prakRtibhadrakatayA sadgatigAmitvena trasakAyetpavanta iti draSTavyaM / kizcAnyat 'bhagavaM ca NaM udAhu' rityAdi-gautamaskhAmyeva pratyAkhyAnasa viSayaM darzayitumAha-eke kecana manuSyA evaMbhUtA bhavanti, tadyathA-araNye bhavA AraNyakAH-tIrthikavizeSAH tathA AvasathikAH-tIrthikavizeSA eva, tathA prAmanimatrikAH tathA 'kaNhuIrahassiya'tti kacitkArye rahasyakAH kacidrahasyakAH, ete sarve'pi tIrthikavizeSAH, te ca no bahusaM| yatA hastapAdAdikriyAsu, tathA jJAnAvaraNIyAvRtakhAta na bahu viratAH sarvaprANabhUtajIvasattvebhyastasvarUpAparijJAnAttaddhAdaviratA | ityrthH| te tIrthikavizeSA bahvasaMyatAH khato viratA AtmanA satyAmRSANi vAkyAni 'eva'miti vakSyamANanItyA viyuJjanti, S'evaM vippaDivedeti' kacitpATho'syAyamarthaH-evaM vidhaprakAreNa pareSAM prativedayanti-jJApayanti, tAni punarevaMbhUtAni vAkyAni darzayati, tadyathA-ahaM na hantavyo'nye punahantavyAH tathA'haM nAjJApayitavyo'nye punarAjJApayitavyA ityAdInyupadezavAkyAni dadati, te caivamevopadezadAyinaH strIkAmeSu mUcchitA gRddhA adhyupapannA yAvarSANi catuHpaJcamAni vA paidazamAni vA ato'pyalpataraM vA prabhUtataraMvA kAlaM bhuktvA utkaTA bhogA bhogabhogAstAn te tathAbhUtAH kizcidajJAnatapaHkAriNaH kAlamAse kAlaM kanA-1|| 'nyatareSvAsurIyeSu sthAneSu kilviSeSvasuradevAdhameSu sthAnedhUpapattAro bhavanti, yadivA prANyupaghAtopadezadAyino bhogAmilASukA | 0209080920292909 For Private And Personal
Page #848
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailashsaga Shri Mahav www.kobatirth.org p anmandir a dhana Kendra nALa sUtrakRtAGge 2 zrutaska- ndhe zIlA- kIyAvRttiH // 422 // 'asUryeSu nityAndhakAreSu kilviSapradhAneSu narakasthAneSu te samutpadyante, te ca devA nArakA vA trasatvaM na vyabhicaranti, teSu ca / yadyapi dravyaprANAtipAto na saMbhavati tathApi te bhAvato yaH prANAtipAtastadvirateviSayatAM pratipadyante, tato'pi ca devalokAcyutA / ndIyAdhya. narakoddhRtAH kliSTapaJcendriyatiryakSu tathAvidhamanuSyeSu caiDamUkatayA samutpadyante, tathA 'tamorUvattAe'tti andhavadhiratayA pratyAyAnti, se cobhayorapyavasthayostrasatvaM na vyabhicaranti ityato na nirviSayaM pratyAkhyAnam , eteSu ca dravyato'pi prANAtipAtaH saMbhavatIti // sAmprataM pratyakSasiddhameva viraterviSayaM darzayitumAha-'bhagavaM ca NaM udAharityAdi,bhagavAnAha-yo hi pratyAkhyAnaM gRhNAti tasAdIrghAyuSkAH 'prANAH' prANinaH, te ca nArakamanuSyadevA dvitricatuHpaJcendriyatiryaJcazva saMbhavanti, tataH kathaM nirviSayaM pratyAkhyAna| miti ?, zeSa sugarma, yAvat 'No NeyAue bhavaI' // evamuttarasUtramapi tulyAyuSkaviSayaM samAnayogakSemakhAnyAkhyeyaM // tathA'lpA| yuSkasUtramapyatispaSTakhAtsUtrasiddhameva, iyAMstu vizeSo-yAvatte na mriyante tAvatpratyAkhyAnasya viSayastraseSu vA samutpannAH santo, viSayatAM pratipadyanta iti // punarapi zrAvakANAmeva digvatasamAzrayaNataH pratyAkhyAnasya viSayaM darzayitumAha-'bhagavaM ca Na| mityAdi sugama yAvat 'vayaM NaM sAmAiyaM desAvakAsiyaMti deze'vakAzo dezAvakAzaH tatra bhavaM dezAvakAzikaM, idamuktaM | bhavati-pUrvagRhItasya digvatasya yojanazatAdikasya yatpratidinaM saMkSiptataraM yojanaganyUtipattanagRhamaryAdAdikaM parimANaM vidhatte | | taddezAvakAzikamityucyate / tadeva darzayati--'puratthA pAyINa'mityAdi, 'purasthi ci prAtareva pratyAkhyAnAvasare digAzritame // 22 // vaMbhUtaM pratyAkhyAnaM karoti, tadyathA-'prAcInaM pUrvAbhimukhaM prAcyAM dizyetAvanmayA'dya gantavyaM, tathA 'pratIcIna' pratIcyAmaparasyAM dizi, tathA dakSiNAbhimukhaM dakSiNasyAmevamudIcyAM dizyetAvanmayA'dya pazcayojanamAtraM tadadhikamUnavaraM vA gantavyamityevaMbhUtaM For Private And Personal
Page #849
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavidyadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsagh y anmandir sa pratidinaM pratyAkhyAnaM vidhatte, tena ca gRhItadezAvakAzikenopAsakena sarvaprANibhyo gRhItaparimANAtpareNa daNDo nikSiptaH-11 parityakto bhavati, tatazcAsau zrAvakaH sarvaprANabhUtajIvasatveSu kSemakaro'hamasi ityevamadhyavasAyI bhavati, tatra gRhItaparimANe deze | ye AreNa trasAH prANA yeSu zramaNopAsakasyAdAna ityAderArabhyA'maraNAnto daNDo nikSiptaH parityakto bhavati, te ca trasAH prANAH svAyuSkaM parityajya tatraiva gRhItaparimANadeza eva yojanAdidezAbhyantara eva trasAH prANAsteSu pratyAyAnti, idamuktaM | bhavati-gRhItaparimANadeze vasAyuSkaM parityajya traseSvevotpadyante, tatazca teSu zramaNopAsakasya supratyAkhyAnaM bhavati, ubhayathApi |sakhasadbhAvAt , zeSa sugama, yAvat 'No NeyAue bhavati // tattha AreNaM je tasA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe daMDe mikkhitte te tao AuM vippajahaMti vippajahittA tattha AreNaM ceva jAva thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa aTThAe daMDe aNikkhitte aNaTThAe daMDe Nikkhitte tesu paJcAyaMti, tehiM samaNovAsagassa aTThAe daMDe aNikkhitte aNaTThAe daMDe Nikkhitte te pANAvi vucaMti te tasA te cirahiiyA jAva ayaMpi bhede se0|| tattha je AreNaM tasA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe0 tao AuM vippajahaMti vippajahittA tattha pareNaM je tasA thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe. tesu paccAyaMti, tehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te pANAvi jAva ayaMpi bhede se0|| tattha je AreNaM thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa aTThAe daMDe aNikkhitte aNaTTAe nikkhitte te tao AuM vippajahaMti vippa asceness20000000000020 For Private And Personal
Page #850
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mar a thana Kendra www.kobairthorg Acharya Shri Kailasha amani 7nAlandIyAdhya. sUtrakRtAGge 2zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 423 // jahittA tattha AreNaM ceva je tasA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe0 tesu paJcAyati tesu samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te pANAvi jAva ayaMpi bhede se nno0|| tattha je te AreNaM je thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa aTThAe daMDe aNikkhitte aNaTThAe Nikkhitte, te tao AuM vippajahaMti vippajahittA te tattha AreNaM ceva je thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa aTThAe daMDe aNikkhiste aNaTThAe Nikkhitte tesu paJcAyaMti, tehiM samaNovAsagassa aTThAe aNaTThAe te pANAvi jAva ayaMpi bhede se nno|| tattha je te AreNaM thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa aTThAe daMDe aNikkhitte aNaTThAe Nikkhitte tao AuM vippajahaMti vippajahittA tattha pareNaM je tasathAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe0 tesu paJcAyaMti tehi samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te pANAvi jAva ayaMpi bhede se No NeyAue bhavai // tattha je te pareNaM tasathAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe0 te tao AuM vippajahaMti vippajahittA tattha AreNaM je tasA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe. tesu paJcAyaMti, tehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te pANAvi jAya ayaMpi bhede se No NeyAue bhavai // tattha je te pareNaM tasathAvarA pANA jehi samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe0 te tao AuM vippajahaMti vippajahittA tattha AreNaM je thAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa aTTAe daMDe aNikkhitte aNaTThAe Nikkhitte tesa paJcAyaMti. jehiM samaNovAsagamma aTAe aNi // 423 // For Private And Personal
Page #851
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir N adhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir kkhitte aNaTThAe Nikkhitte jAva te pANAvi jAva ayaMpi bhede se nno0|| tattha te pareNaM tasathAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe0 te tao AuM vippajahaMti vippajahitA te tattha pareNaM ceva je tasathAvarA pANA jehiM samaNovAsagassa AyANaso AmaraNaMtAe. tesu paJcAyaMti, jehiM samaNovAsagassa supaccakkhAyaM bhavai, te pANAvi jAva ayaMpi bhede se nno0|| bhagavaM ca NaM udAhaNa etaM bhUyaM Na etaM bhavaM Na etaM bhavissaMti japaNaM tasA pANA vocchijihiMti thAvarA pANA bhavissaMti, thAvarA pANAvi vocchinjihiMti tasA pANA bhavissaMti, avocchinnehiM tasathAvarehiM pANehiM jaNNaM tubbhe vA anno vA evaM vadaha-Natthi NaM se kei pariyAe jAva No NeyAue bhavaha // (sUtraM 80) // evamanyAnyapyaSTa sUtrANi draSTavyAni sarvANyapi, navaraM tatra prathame sUtre tadeva yadvyAkhyAtaM, taccaivaMbhUtaM, tadyathA-gRhItaparimANe deze ye sAste gRhItaparimANadezasthAsteSveva trasepRtpadyante / tathA dvitIyaM sUtraM khArAdezavartinastrasAH ArAddezavartiSu sthAvaretyadhante // tRtIye bArAddezavartinavasA gRhItaparimANAddezAbahirye trasAH sthAvarAzca teSUtpadyante // tathA caturthasUtra khArAddezavartino ye sthAvarAste taddezavartiSveva trasepUtpadyante // paJcamaM sUtraM tu ArAddezavartino ye sthAvarAste taddezavartiSveva sthAvareSUtpadyante // SaSThaM sUtraM tu paradezavartino ye sthAvarAste gRhItaparimANasthe(paradezavArti)Su sasthAvaretpadyante // saptamasUtraM khidaM-paradezavartino | ye trasasthAvarAste ArAddezavartiSu trasepatpadyante // aSTamasUtraM tu paradezavartino ye trasasthAvarAste ArAddezavartiSu sthAvareSUtpadyante // 18 navamasUtraM tu paradezavartino ye trasasthAvarAste paradezavartiSveva sasthAvaretRtpadyante / evamanayA prakriyayA navApi sUtrANi bhaNanI For Private And Personal
Page #852
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahaveedhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailashga to mandir sUtrakRtAGga 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 424 // yAni, tatra yatra yatra trasAstatrAdAnazaH-AderArabhya zramaNopAsakenAmaraNAnto daNDastyakta ityevaM yojanIya, yatra tu sthAvarAsta-18 7nAkavArthAya daNDo na nikSipto-na parityakto'narthAya ca daNDaH parityakta iti / zeSAkSaraghaTanA tu svabuddhyA vidheyeti // tadevaM / ndIyAdhya bahubhidRSTAntaH saviSayatAM zrAvakapratyAkhyAnasya prasAdhyAdhunAtyantAsaMbaddhatAMcodyasya sUtreNaiva darzayitumAha-'bhagavaM ca NaM udAhu rityAdi, bhagavAn gautamakhAmyudakaM pratyetadAha, tadyathA-naitadbhUtamanAdike kAle prAgatikrAnte nApyetadeSye'nante kAle bhAvyaM nApyetadvartamAnakAle bhavati ye (yat) trasAH prANAH sarvathA nirlepatayA khajAtyucchedenocchetsyanti-sthAvarA bhaviSyantIti, tathA sthAvarAzca prANinaH kAlatraye'pi naiva samucchetsyanti-trasA bhaviSyanti, yadyapi teSAM parasparasaMkrameNa gamanamasti tathApi na sAmastyenAnyatareSAmitaratra sadbhAvaH, tathAhi-na hyevaMbhUtaH saMbhavo'sti yaduta pratyAkhyAninamekaM vihAyApareSAM nArakANAM dvIndriyAdInAM tirazcA manuSyadevAnAM ca sarvadA'pyabhAvaH, evaM ca trasaviSayaM pratyAkhyAnaM nirviSayaM bhavati yadi tasya pratyAkhyAnino jIvata eva sarve'pi nArakAdayastrasAH samucchidyante, na cAsya prakArasya saMbhavo'styuktanyAyeneti, sthAvarANAM cAnantAnAmanantalAdeva nAsaMkhyeyeSu traseprUtpAda iti supratItamidaM / tadevamavyavacchinnaikhasaiH sthAvaraizca prANibhiryadvadata yUyamanyo vA kazcidvadati, tadyathA-nAstyasau | paryAyo yatra zramaNopAsakasyaikatrasaviSayo'pi daNDaparityAga iti, tadetaduktanItyA sarvamazobhanamiti // sAMpratamupasaMjighRkSurAha bhagavaM ca NaM udAhu AusaMto! udgA je khalu samaNaM vA mAhaNaM vA.paribhAsei mitti mannaMti Agami- // 424 // ttA NANaM AgamittA daMsaNaM AgamittA carittaM pAvANaM kammANaM akaraNayAe se khalu paralogapalimaMthattAe ciTTai, je khalu samaNaM vA mAhaNaM vA No paribhAsai mitti mannaMti AgamittA NANaM AgamittA For Private And Personal
Page #853
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Man Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailas Gyanmandir daMsaNaM AgamittA carittaM pAvANaM kammANaM akaraNayAe se khalu paralogavisuddhIe ciTThai, tae NaM se udae peDhAlaputte bhagavaM goyamaM aNADhAyamANe jAmeva disiM pAunbhUte tAmeva disiM pahArettha gamagAe // bhagavaM ca NaM udAhu AusaMto udagA! je khalu tahAbhUtassa samaNassa vA mAhaNassa vA aMtie egamavi AriyaM dhammiyaM suvayaNaM socA nisamma appaNo ceva suhumAe paDilehAe aNuttaraM jogakhemapayaM laMbhie samANe sovi tAva taM ADhAi parijANeti vaMdati namaMsati sakArei saMmANei jAva kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM pajjuvAsati // tae NaM se udae peDhAlaputte bhagavaM goyamaM evaM vayAsI-etesi NaM bhaMte! padANaM puviM annANayAe asavaNayAe abohie aNabhigameNaM adivANaM asuyANaM amuyANaM avinnAyANaM abogaDANaM aNigUDhANaM avicchinnANaM aNisiTThANaM aNivUDhANaM aNuvahAriyANaM eyamaDheM No saddahiyaM No pattiyaM No roiyaM, etesi NaM bhaMte ! padANaM ehi jANayAe savaNayAe bohie jAva uvahAraNayAe eyamaI saddahAmi pattiyAmi roemi evameva se jaheyaM tumbhe vadaha // tae NaM bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputtaM evaM vayAsIsadahAhi NaM ajo! pattiyAhi NaM ajo roehi NaM ajo! evamayaM jahA NaM amhe vayAmo, tae NaM se udae peDhAlaputte bhagavaM goyamaM evaM vayAsI-icchAmi NaM bhaMte! tumbhaM aMtie cAujjAmAo dhammAo paMcamahatvaiyaM sapaDikkamaNaM dhamma uvasaMpajjittA NaM viharittae // tae NaM se bhagavaM goyame udayaM peDhAlaputtaM gahAya jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai, uvAgacchaittA tae NaM se udae peDhAlaputte samaNaM bhagavaM mahA For Private And Personal
Page #854
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavohradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir sUtrakRtAGge vIraM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karittA vaMdai namasati, vaMdi2 zrutaska-IS tA namaMsitsA evaM vayAsI-icchAmi NaM bhaMte ! tunbhaM aMtie cAujjAmAo dhammAo paMcamahatvaiyaM sapha ndIyAdhya. ndhe zIlA DikkamaNaM dhamma uvasaMpajjittA NaM viharittae, tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre udayaM evaM vayAsI-ahAsuhaM kIyAvRttiH devANuppiyA!mA paDibaMdhaM karehi, tae Ne se udae peDhAlaputte samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie // 425 // cAujAmAo dhammAo paMcamahatvaiyaM sapaDikkamaNaM dhamma uvasaMpajittA NaM viharai tibemi // (sUtraM 81) / iti nAlaMdaijjaM sattamaM ajjhayaNaM samattaM // iti sUyagaDAMgavIyasuyakkhaMdho smtto|| graMthAgraM.' 'bhagavaM ca NaM udAhurityAdi gautamaskhAmyAha-AyuSmanudaka! yaH khalu zramaNaM vA-yathoktakAriNaM mAhanaM vA-sahamacaryopetaM 'paribhASate' nindati maitrI manyamAno'pi, tathA samyaga jJAnamAgamya tathA darzanaM cAritraM ca pApAnAM karmaNAmakaraNAya samu-18 tthitaH, sa khalu laghuprakRtiH paNDitamanyaH 'paralokasya sugatilakSaNasya tatkAraNasya vA satsaMyamasya 'palimanyAya tadviloDa-18 || nAya tadvighAtAya tiSThati, yastu punarmahAsattvo ratnAkaravadgambhIro na zramaNAdIn paribhASate teSu ca paramAM maitrI manyate samyagdarza-2|| najJAnacAritrANyanugamya tathA pApAnAM karmaNAmakaraNAyotthitaH sa khalu paralokavizuddhyAvatiSThate, anena ca paraparibhASAvarjanena yathAvasthitArthakharUpadarzanato gautamakhAminA khauddhatyaM parihRtaM bhavati, tadevaM yathAvasthitamartha gautamasvAminAkgamito'pyudakaH // 425 // |peDhAlaputro yadA bhagavantaM gautamamanAdriyamANo yassA eva dizaH prAdurbhUtastAmeva dizaM gamanAya saMpradhAritavAn // taM caivamabhiprA| yamudakaM dRSTvA bhagavAngautamakhAmyAha, tadyathA-AyuSmannudaka! yaH khalu tathAbhUtasya zramaNasya brAhmaNasya kAntike-samISe ekamapi ! eeeeeeeeeeeeee eeeeeeeeeeeeee For Private And Personal
Page #855
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Maha Pradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsa y anmandir IS yogakSemAya padyate-gamyate yenArthastatpadaM yogakSemapadaM, kiMbhUtam ?-Aryam AryAnuSThAnahetulAdArya, tathA dhArmika tathA zobhanavacana | suvacanaM sadgatihetukhAt tadevaMbhUtaM padaM zrukhA nizamya-avagamya cAtmana eva tadanuttaraM yogakSemapadamityevamavagamya sUkSmayA kuzAgrIyayA buddhyA 'pratyupekSya' paryAlocya tadyathA ahamanenaivaMbhUtamarthapadaM 'lambhitaH prApitaH sannasAvapi tAvallaukikastamupadezadAtAramAdriyate-pUjyo'yamityevaM jAnAti, tathA kalyANaM maGgalaM devatAmiva stauti paryupAste ca, yadyapyasau pUjanIyaH kimapi necchati | tathApi tena tasya paramArthopakAriNo yathAzakti vidheyam // tadevaM gautamasvAminAbhihita udaka idamAha-tadyathA-eteSAM padAnAM pUrvamajJAnatayA'zravaNatayAbodhyA cetyAdinA vizeSaNakadambakena na zraddhAnaM kRtavAn , sAmprataM tu yuSmadantike vijJAyanamartha zraddadhe'haM // evamavagamya gautamakhAmyudakamevAha-yathA asinnarthe zraddhAnaM kuru, nAnyathA sarvajJoktaM bhavatItimalA, punarapyudaka evamAha-iSTamevaitanme, kiM khamuSmAcAturyAmikAddharmAtpazcayAmikaM dharma samprati sapratikramaNamupasaMpadya vihartumicchAmi // tato'sau gautamakhAmI taM gRhIkhA tIrthakarAntikaM jagAma / udakazca bhagavantaM vandikhA paJcayAmikadharmagrahaNAyotthitaH, bhagavatA'pi tasya sapra|tikramaNaH pazcayAmo dharmo'nujJAtaH, sa ca taM tathAbhUtaM dharmamupasaMpadya viharatIti / iti parisamAptyarthe / bravImIti pUrvavat , sudhamakhAmI khaziSyAnidamAha, tadyathA-so'haM bravImi yena.mayA bhagavadantike zrutamiti / gto'nugmH| | sAMprataM nayAH, te cAmI-naigamasaMgraharavyavahAra3rjumUtrazabda5samabhirUDha6vaMbhUtAkhyAH sapva, teSAM ca madhye naigamAdyAzcakhAro'pyarthanayAH arthameva prAdhAnyena zabdopasarjanamicchanti, zabdAdyAstu trayaH zabdanayAH zabdaprAdhAnyenArthamicchanti / tatra naigamasyedaM 1 devatApratimArUpatvAdhaityasya devatayA gatArthatvAnna pRthagnirdezaH, sUtre tu sthApanAyAH pUjyatamatvApekSayA spaSTaM pRthagnirdezaH iti bhAti / Meeeeeeeeeeeeeeeae Recessecseeace Kee For Private And Personal
Page #856
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavi d hana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir se sUtrakRtAGge 2 zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH // 426 // | svarUpaM, tadyathA-sAmAnya vizeSAtmakasya vastuno naikena prakAreNAvagamaH-paricchedo nigamastatra bhavo naigamo, naikagamo vA naigamaH-18 7 nALamahAsAmAnyApAntarAlasAmAnyavizeSANAM paricchedakaH, tatra mahAsAmAnyaM sarvapadArthAnuyAyinI sattA apAntarAlasAmAnyaM dravyakhajI- |ndIyAdhya. vakhAjIvakhAdikaM, vizeSAH paramANvAdayastadgatA vA zuklAdayo guNAH, tadetatritayamapyasAvicchatIti, nilayanaprasthakAdidRSTAntai-| ranuyogadvAraprasiddhaistatsvarUpamavaseyam , ayaM ca naigamaH sAmAnyavizeSAtmakavastusamAzrayaNe'pi na samyagdRSTiH, bhedenaiva sAmAnyavizeSayorAzrayaNAt , tanmatAzritanaiyAyikavaizeSikavat / tathA saMgraho'pyevaMvarUpaH, tadyathA-samyak padArthAnAM sAmAnyAkAratayA grahaNaM saGgrahaH, tathAhi-apracyutAnutpanna sthiraikakhabhAvameva sattArUpaM vaskhasAvabhyupagacchati, sattAto vyatiriktastrAvastutvaM kharaviSANasyeva, sa ca saMgrahaH sAmAnyavizeSAtmakasya vastunaH sAmAnyAMzasyaivAzrayaNAnmithyAdRSTiH, tanmatAzritasAMkhyavat / vyavahAranayasya tu svarUpamidaM, tadyathA-yathAlokagrAhameva vastu, yathA ca zuSkatArkikaiH svAbhiprAyakRtalakSaNAnugataM tathAbhUtaM vastu na bhavatyeva, nahi pratilakSaNamarthAnAmAtmabhedo bhavati, kiM tarhi ?, yathA yathA lokena viziSTabhUyiSThatayArthakriyAkAri vastu vyavahiyate | tathaiva tadvasvityAbAlagopAlAGganAdiprasiddhatvAdvastukharUpasyeti, ayamapyutpAdavyayadhauvyayuktasya vastuno'nabhyupagamAt mithyAdRSTiH, tathAvidharathyApuruSavaditi / RjusUtramataM vidaM-Rju-praguNaM taca vinaSTAnutpannatayA'tItAnAgatavaparityAgena vartamAnakAlakSaNa // 426 // | bhAvi yadvastu tatsUtrayati-pratipAdayatyAzrayatIti RjusUtraH, tasyaivArthakriyAkAritayA vastukhalakSaNayogAditi, ayamapi sAmAnyavizeSobhayAtmakasya vastunaH sAmAnyAMzaparityAgena vizeSAMzasyaiva samAzrayaNAcchauddhodanivanna samyagdRSTiH, kAraNabhUtadravyAnabhyupagamena tadAzritavizeSasyaivAbhAvAditi / zabdanayasvarUpaM khidaM, tadyathA-zabdadvAreNaivAssArthapratItyabhyupagamAlliGgavacanasAdhanopa For Private And Personal
Page #857
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Nadhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsag a nmandir grahakAlabhedAbhihitaM vastu bhinnamevecchati, tatra liGgabhedAbhihitaM vastanyadeva bhavati, tadyathA-puSyastArakA nakSatramevaM saMkhyAbhinna | jalamApo varSA RtuH, sAdhanabhedasvayaM-ehi manye rathena yAsyasi, nahi yAtaste pitA, asthAyamarthaH-evaM tvaM manyase yathA'haM rathena | 6 yAsyAmItyatra madhyamottamapuruSayoyatyayaH, upagrahastu parasmaipadAtmanepadayorvyatyayaH, tadyathA-tiSThati pratiSThate ramate uparamatI-18 tyAdi, kAlabhedastu agniSTomayAjI putro'sya bhavitA, asthAyamarthaH-agniSTomayAjI agniSTomeneSTavAn, bhUte NiniH, bhaviteti bhaviSyadanadyatane luda, tatrAyamarthaH-Ninipratyayo bhavitetyasya saMbandhAdbhUtakAlatAM parityajya bhaviSyatkAlatAM pratipadyate, tenedamuktaM bhavati-evaMbhUto'sya putro bhaviSyati yo'gniSTomena yakSyati / tadevaMbhUtaM vyavahAranayaM zabdanayo necchati, liGgAdhabhinnAMstu paryAyAn anekaviSayakhenecchati, tadyathA-ghaTaH kuTaH kumbhaH indraH zakraH purandara ityAdi, ayamapyarthavyaJjanaparyAyobhayarUpasya vastuno vyaJjanaparyAyasyaiva samAzrayaNAnmithyAdRSTiriti / tathA paryAyANAM nAnArthatayA samabhirohaNAtsamabhirUDho, na dyayaM ghaTAdiparyAyA| NAmekArthatAmicchati, tathAhi-ghaTanAd ghaTaH kuTanAtkuTaH ko bhAtIti kumbho, nahi ghaTanaM kuTanaM bhavati, tathendanAdindraH purdAraNAtpurandara ityAderapi zabdapravRttinimittasya na parasparAnugatiriti, tadayamapi mithyAdRSTiH, paryAyAbhihitadharmavadvastuno'nAzrayaNAd gRhItapratyekAvayavAndhahastijJAnavaditi / evaMbhUtAbhiprAyasvayaM-yadaiva zabdapravRttinimittaM ceSTAdikaM tasinghaTAdike vastuni | tadaivAsau yuvatimastakArUDha udakAdyAharaNakriyApravRtto ghaTo bhavati, na nirvyApAraH, evaMbhUtasyArthasya samAzrayaNAdevaMbhUtAbhidhAno nayo bhavati, tadayamapyanantadharmAdhyAsitasya vastuno'nAzrayaNAnmithyAdRSTiH, ratnAvalyavayave padmarAgAdau kRtaratnAvalIvyapadezapuruSavaditi / tadevaM sarve'pi nayA: pratyekaM mithyAdRSTayo'nyo'nyasavyapekSAstu samyaktvaM bhajanti / atra ca jJAnakriyAbhyAM mokSa iti sUtrakR. 72 // For Private And Personal
Page #858
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir a dhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailashsach a nmandir ercel sUtrakRtAGga 2zrutaskandhe zIlAkIyAvRttiH kRkhA jJAnakriyAnayayoH sarve'pyete skhadhiyA samavatAraNIyAH / tatrApi jJAnanaya aihikAmuSmikayoAnameva phalasAdhakatvenecchati 7 nAlana kriyAM, kriyAnayastu kriyAmeva na jJAnaM, paramArthastUbhayamapi samuditamanyo'nyasavyapekSaM paMgvandhavadabhipretaphala siddhaye'lamiti / ndIyAdhya. etadubhayayukta eva sAdhurabhipretamartha sAdhayati, uktaM ca-"sanvesipi NayANaM bahuvihavattavvayaM NisAmettA // taM savaNayavisuddhaM jaM caraNaguNaDio sAhU // 1 // " samAptamidaM nAlandAkhyaM saptamamadhyayanam // iti samApteyaM sUtrakRtadvitIyAGgasya TIkA / kRtA ceyaM zIlAcAryeNa vAharigaNisahAyena // yadavAptamatra puNyaM TIkAkaraNe mayA samAdhibhRtA / tenApetatamasko bhavyaH kalyANabhAga bhavatu // 1 // graMthAgraM (12850) // 1 sarveSAmapi nayAnA bahuvidhavaktavyatAM nizamya / tat sarvanayasaMmataM yat caraNaguNasthitaH sAdhuH // 1 // // 427 // ke iti zrImacchIlAGkAcAryaviracitavivRtiyute zrIsUtrakRtAGge dvitIyaH zrutaskandhaH samAptaH samAptaM ca dilIpaGamevam // 12082 // 427 // For Private And Personal
Page #859
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mata Jain Aradhana Kendra www. k it.org Acharya Shri Kallashisagarsuri Gyarmantar For Private And Personal