Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASita nn ratnabhANDAgArama SUBHASITA - RATNA - BHANDAGARA WITH SOURCES OF VERSES nAnAkavIndravacanAni manoharANi saMkhyAvatAM paramakaNThavibhUSaNAni / AkampakAni zirasazca mahAkavInAM teSAM samuccayamanardhamahaM vidhAsye // 1952 NIRNAYA SAGAR PRESS, BOMBAY 2
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ SUBHASITA-RATNA-BHANDAGARA OR GEMS OF SANSKRIT POETRY BEING A Collection of witty, Epigrammatic, Instructive and Descriptive Verses With their Sources ENLARGED AND RE-EDITED WITH SOURCES ETC., BY NARAYAN RAM ACHARYA "Kavyatirth " "Why are not more gems from our great authors scattered over the Country P Great books are not in every body's reach; and though it is better to know them thoroughly than to know them only here and there, yet it is a good work to give a little to those who have neither time por means to get more". --Coleridge I have gathered a posie of other men's flowers, and nothing but the thread that binds them is mine owo." -Montaigue EIGHTH EDITION : 1932 NIRNAYA SAGAR PRESS, BOMBAY 2 Price Rupees 12
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ All rights reserved by the publisher] Printer & Publisher-Laxmibai Narayan Chaudhari, for the Nirnaya Sagar Press, 26-28, Kolbhat Street, Bombay 2
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram nAma vividhakAvyAlaGkAra-nATaka- kathA - purANa- smRtyAdisubhASitagranthebhyaH samuddhRtaH sthAnanirdezasametaH sahRdayahRdayAhlAdakaH sUktisamuccayaH "taM sajjanAH sukavizAkhikavitvapuSpANyAdAya gumphitavataH suguNairmamaitat / saMdhArayantu kusumojvalahArarUpaM kaNThe subhASitamapAstasamastadoSam // " zrImadindirAkAntatIrthacaraNAntevAsibhiH nArAyaNa rAma AcArya " kAvyatIrtha " ityetaiH sthAnanirdezAdibhiralaGkRtya saMzodhitam parivardhitamaSTamaM saMskaraNamH 1952 nirNayasAgara presa, muMbaI 2 - zArGgadharaH
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ INTRODUCTION : This edition of the Subhasita-ratna-bhandagara replaces the seventh, published by the Nirnaya Sagar Press in 1935 and long out of print. During the course of its growth through the first seven editions, the work had already become the largest published and probably the largest known collection of Sanskrit epigrams. Such lyric and gnomic verse is one of the glories of Sanskrit literature. Even the greatest of our poets, in composing a mahakavya, drama, or connected narrative on a classical theme took pains to insert such polished stanzas, each of which is complete in itself as well as independent of its context. A collection such as the present thus serves a much broader purpose than that of a specialized anthology. In its way, it is an essence, as it were, of the whole of classical Sanskrit literature; moreover, a considerable proportion of the lines carry a moral or at least & sententious weight of their own which has made them bywords, adages, .. maxims, with their own translations or equivalents in every modern Indian language that possesses a literature. They are thus an important segment of India's literary heritage. The whole of this explanation would have seemed trivially obvious in the days of our grandparents. But modern Indian education has reduced Sanskrit, like every other subject, to the dead level of examination study, where the student is tested for his ability in rapid extrusion during the course of a three hour examination paper. This collection will not serve the purpose of such an examination textbook, but is meant to give the reader some idea of the variety of secular thought and emotion transmitted to us by our ancestors. The words are their own; if the expression and style vary from the most lucid and penetrating to the stilted and mannered superficiality, it is for us to inquire into the reasons, to draw the proper conclusions, which may not always be those the author intended to convey. Certain major changes have been made in this edition. To the original six prakaranas a seventh on miscellaneous topics has been added in the general tradition of classical anthologies. Throughout the entire work, some stanzas which seemed to have little merit have been dropped, being generally replaced by others which convey the sentiment with more force or charm. This is necessarily a matter of taste; here I have exercised an editor's prerogative as fully as did my predecessors. It should be kept in mind that the Subhasita-ratna-bhandagara is not an anthology that was made centuries ago, but began as, and still remains, an eclectic collection of choice Sanskrit verse made by the learned pundits associated with the Nirnaya Sagar Press.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) The earlier editions were rather perfunctory about citation of the sources from which they drew the stanzas. In the index to this edition source of an epigram is given as far as it could be traced. It would be quite out of the question to trace every stanza to a definite author, seeing that most of the verses have been current for a millennium or so, during which the greater portion have been known only from citations, often anonymous and sometimes self-contradictory, in the older anthologies. But at least the reader has now something to go upon and can make his own further researches with more of a start than was given by our previous editions. In conclusion, it is a great pleasure to thank the management and the workers of this Press for their cheerful co-operation during a period of hardship, both internal and external for all of us. I also acknowledge my gratitude to the ever-obliging Librarian Shri D. N. Marshall, M. A., Dip. Lib. for access to the Bombay University's collection of books and manuscripts. To my friend Prof. D. D. Kosambi of the Tata Institute of Fundamental Research I owe many valuable suggestions for possible improvements within the framework of the original plan of the edition. Sastri Department, NIRNAYA SAGAR Press, Bombay, May 1, 1952) N. R. ACHARYA
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasya viSayAnukramakozaH 1. maGgalAcaraNaprakaraNam viSayAH pRSThe | zlokAH viSayAH zlokAH viSayAH | pRSThe | zlokAH parabrahma 1-19 | trimUrtayaH gaNezaH . ... 2 1-35 | viSNuH / sarakhatI 3, 1-13 | zaGkhaH zivaH -3 1-167 cakram jaTAjUTa: 9120-122/ garuDaH gaGgA 9123-134| zeSaH zazilekhA 9135-135 lakSmIH locanam 9/138-142/ samudraH kaNThaH 10143-146 brahmA ziromAlikA ... 10147 dazAvatArAH gaNAH ... 10148 | matsyaH nandI 10149 . tANDavam 10150-160 varAhaH ardhanArIzvaraH 10161-165/ nRsiMhaH pArvatI 11 1-54 | SaNmukhaH 13 1-3 | parazurAmaH hariharau ... 13 1-10 / rAmacandraH 14 1-4 (sItA) 1-49 (hanUmAn )... 21 94-95 44-45 (rAmakRSNau) 21 96-98 16-47 kRSNaH 22/ 99-194 48 (balabhadraH)... 26/195-197 16 49, . (rukmiNI)... 26/198 / 16 1-15 (rAdhA) ... 26/199-200 17 15 (nandakaH) 26201 17) 1-4 26202 17 1-212/ buddhaH 26/203-209 18 5-15 kalkiH .27210-212 18 16-22 27 1-20 1823-40 (kiraNAH) ... 27/ 17-19 19-41-59 (turagAH) ... 2820 20 60-68 | candraH 20 1-3 20 69-74 | pRthivI 20 75-92 / (veNuH) kUrmaH : : : ... 41/ mmm : 1-10 mammnamamanaman | 2. sAmAnyaprakaraNam subhASitaprazaMsA . ... 29/ 1-21 | bihaNaH ... 35/ 29 chAndasaprazaMsA vidyAprazaMsA 1-16 bhaTTAraharicandraH ... chAndasanindA kAvyaprazaMsA 1-50 bhavabhUtiH 36 31-33 vaiyAkaraNaprazaMsA nATyaprazaMsA ... 32 1-2 bhAsaH 36 34 vaiyAkaraNanindA kukAvyanindA mayUraH naiyAyikaprazaMsA sAmAnyakaviprazaMsA ... 32/ 1-68 mAtAdivAkaraH... naiyAyikanindA viziSTakaviprazaMsA 2-71 murAriH ... 38-40 mImAMsakaprazaMsA amarasiMhaH ....34 ratnakheTadIkSitaH... 36 41 . mImAMsakanindA kAlidAsaH 2-7 rAjazekharaH 42-43 vaidyaprazaMsA gaNezvaraH pAlmIkiH 44-52 | kuvaidyanindA guNAbyaH vijayA gaNakaprazaMsA govindarAjaH ... vijjakA kugaNakanindA jagannAthapaNDitaH 35/ 13-16 vyAsaH 36 55-58 - paurANikanindA jayadevaH 35/ 17 zAkalamallaH purohitanindA jyotirIzaH sAtavAhanaH kAyasthanindA daNDI .... 35/ 19-20 sudarzanaH sajanaprazaMsA droNaH ... 35/ 21 subandhuH durjananindA dhanadaH kavivRndam 37 63-71 lakSmIkhabhAvaH narahariH kukavinindA 37/ 1-30 dhanaprazaMsA pravarasenaH ... 35/ 24 . paNDitaprazaMsA ... 38 1-28 dhananindA bANaH .. 35 25-20 | kupaNDitanindA ... 39 1-77 | dhaniprazaMsA . 1-2 .1-9 12 1-6 e* * * * * 22058222825 ... 1-4 1-278 1-283 ... 25/ 22 1-16 -1-20 ... 65/ 1-15
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasya viSayAH zlokAH . viSayAH pRSThe | zlokAH viSayAH zlokAH 1-14 70 71 1-13 1-12 1-131 1-18 74 1-2 1-5 daridranindA dAnaprazaMsA lobhanindA udAraprazaMsA kRpaNanindA yAcakanindA paropakAraprazaMsA kRtaghnanindA saMtoSaprazaMsA tRSNAnindA dhIraprazaMsA vIraprazaMsA tejakhiprazaMsA manakhiprazaMsA apauruSatvanindA guNaprazaMsA udyamaprazaMsA saMhatiprazaMsA 1-87 kSamAprazaMsA putraprazaMsA 1-28 vinayaprazaMsA kanyApitRnindA 1-11 satyaprazaMsA 83 1-3 satputraprazaMsA 1-44 asatyanindA ... 83 1-4 kuputranindA 1-61 AtmazlAghAnindA ... daivAkhyAnam 1-48 khabhAvavarNanam 83 1-23 jarAvarNanam 1-14 vAgvarNanam 84 1-17 kSudhAvarNanam vAmmiprazaMsA 1-15 bhikSukaH 1-19 maunaguNA; ... 86] 1-4 paragRhavAsaH 1-57 sthAnamAhAtmyam 1-14 udarapUraNadUSaNam 1-14 satsaMgatiprazaMsA 1-36 sevakanindA 1-15 asatsaMgatinindA 1-13 jIvitasAphalyam 1-23 snehavacanam RNam / 1-49 sumitraprazaMsA 1-20 / pravAsaH 1-2 kumitranindA ... 88 1-2 vyApAriNaH 1-48 saMsAraH kalimahimA 1-20 gRhasthAzramaprazaMsA madyapAnagarhaNam -3 | gRhasthAzramadUSaNam ... 89, 1-4 / tamAkhuH .../ 1-14 1-18 1-11 1-3 1-4 1-33 1136 karNaH rAjasabhAvaNenama .../101/ 1-1 rAjamilanam ...101 1 sAmAnyarAjaprazaMsA 101 1-295 viziSTarAjaprazaMsA ... 113 1-19 akabaraH |113 1-4 anaGgabhImaH ... 113 13) 5 arjunendraH ... 113/ 7-10 karNATavasuMdharAdhipaH 114 11 kalinezvaraH ...114 12-13 kalyANadAsaH 114 14 kAbilendraH 114 15-16 kArtavIyaH 114.17 kusumendrasAhiH 4 18 kRSNaH 9-22 gurjarAdhIzaH colendraH jagaddevaH ...114 janakaH ...114 27 dalapatirAyaH 28 115 29dillIndracUDAmaNiH 115, 31 nAnA ...115/32 nijAmazAhaH 115 33-4. nRsiMhaH 115/ 41-58 parazurAmaH 116, 59-61 pANDyaH ....116] 62-64 3. rAjaprakaraNam pArasIkakSitIzaH 116/ 65 vikramArkaH ...122/178-181 pRthvIrAjaH vigraharAjaH 122182 baGgAlidAsaH ... vIrabhAnuH 122 183-184 ballAlaH vIravaraH 12.2/185-186 baGgAlakSoNipAlaH vIrasiMhaH ... 122/187-189 bIsalaH ...116 veGkaTapatiH ... 123/19. bhAvasiMhaH zAhijahAnaH ... 123 191 bhImaH sindhurAdhIzvaraH... 123 192 bhairavaH / hammIraH... ... 123/193-194 bhojaH ....11774-98 rAjavibhUSAvarNanam ...123 1-8 maNipAlaH 117 99 gajaprazaMsA mallazAhaH 118100-102 turagaprazaMsA ... 123 1-11 mANikaH 118103-107 khaDgaprazaMsA ... 124 1-18 mAdhavaH 118108 rAjayAtrAvarNanam ... 125/ 1-43 mAnasiMhaH 118109 patAkA ... 126 28 mAlavAkhaNDalaH ... 118 110 dundubhiH ... 126 29-31 ... mukundadevaH ... 118111 gavAkSavilokanam 126 32-43 ...118112 raNasAmagrI 27 1-24 muddApharazAhaH ... 118113 raNavarNanam 127 1-125 rAjAbahAduraH ... 118114 aripalAyanam 1-47 rAjendrasiMhaH 118115 pratApavarNanam 1-30 rAmacandraH 118116-168 kIrtivarNanam 1-91 rAmajAma: 122/169 kIrtipratApau 1300 1-9 rAmanAthaH 122/170 rAjyAdhikAragahaNam 1-5 .... 122/171-175 rAjasevakaH / ... 139/ 1-9 rUpanArAyaNaH ... 122/176 rathavegavarNanam ...139 rUpamaNiH ....122/177 | samudravarNanam .... 140 ... 114 ....114 mujaH - : : ...114 : - dazarathaH : - sy sy s sy : - : :
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramakozaH viSayAH zlokAH viSayAH | pRSThe | zlokAH viSayAH pRSThe | zlokAH .... 1 ...141 parvatavarNanam 1-5 turagAH sarovarNanam khaDnaH vanazrIvarNanam sainyam mRgayAvarNanam ...141 1-7 durgaH mRgayAnivRttiH RSyAzramavarNanam ... 141 1-14 bhANDAgArI rAjanItiH ... 142 1-423 lekhakaH rAjA 1-15 pratIhArI sabhAsadaH 42 16-17 sUpakAraH purohitaH 18 cArAH dharmAdhyakSaH 4219 antaHpuravargAH vaidyaH 14220 striyaH mantrI ...142/ 21-32 | mahiSI senApatiH ...143/33-34 | bhRtyAH gajAH ....143 35-49 snAnam : 143, 50-57 tAmbUlam 143, 58-59 zastradhAraNam 143 60-62 chatradhAraNam cAmaram 69-73 / siMhAsanam mAlAdhAraNam candanalepaH mRgayA ...144 77 kaTakaprayANam upavanAni taravaH 4480-81 nItiH 144 82 sAmAnyanItiH 144 83-102 ...144103 144104 145/105 145/106 ...145/107 145107 145108 145/108 145/109 145110 ... 145/111-112 145113-114 145/115-423 1531-1058 76 : : : : mahokSaH ...2074 15 dhenuH rr - - rAsabhaH ajaH - meSaH - - karmaguptam - myN - 4. citraprakaraNam samasyAkhyAnam ...181 1-77 mAtrAcyutakAdayaH .../195/ 1-15 / prahelikAH .... 84 1-39 mAtrAcyutakam ...195 1-2 apahRtayaH 1-15 binducyutakam ... kUTAni 1-96 visargacyutakam ... kriyAguptAdayaH 93, 1-53 akSaracyutakam ...1 * kriyAguptam 93 1-17 sthAnacyutakam ... 195 9-10 kartRguptam 94 18-25 vyaJjanacyutakam... 196/ 11-12 94 26-28 cyutadattAkSaram ...196 13-15 karaNaguptam ... 94 29-30 antarAlApAH 1-44 saMpradAnaguptam ...194 31-32 bahirAlApAH 1-120 apAdAnaguptam ...19 | 33-34 praznottarANi 1-10 saMbandhaguptam ... 194 35-37 citram 1-18 adhikaraNaguptam 194 38-39 bhASAcitram 1-3 Amantritaguptam 40-43 jAtivarNanam 1-41 kartRkriyAguptam siMhaH 1-4 kartRkarmakriyAguptam 195 45-46 tarakSuH saMdhiguptam ... 195 kariNaH samAsaguptam ... 48-49 bhRgaH liGgaguptam ...195/ 50-51 bhallaH subvacanaguptam -195/ 52 hayaH tivacanaguptam 195 53 kapiH 14 ...205 mayUraH cAtakaH pArAvataH bakaH 23-24 kukuTaH 25-26 gaurakharakRkalAsau 208 27 sarpaH 208 28 pulindaH 08 29 pathikaH 08 30-33 zUraH bAlAH 35-36 kumAraH ...208 nartakI lekhanakI ...208 kalamakaNDanIgItayaH ...208 48 ...208 - 8 - 39-40 13. sUryAnyoktayaH candrAnyoktayaH meghAnyoktayaH vAyvanyoktayaH parvatAnyoktayaH himAcalaH 215 5. anyoktiprakaraNam meruH ...215/ 5 rohaNaH ...215/ 13-15 vindhyaH 215/ (parvatadarI)...215/ 16 malayaH (girinirjharaH) 215, 17 mandaraH 215/ samudrAnyoktayaH 5/ 1-82 mainAkaH 215/ 10-11 / kSIrasAgaraH ...217 40-41 lokAlokaH..215 12 agastyaH 217 42-46 209) 1-18 09/ 1-49 1-84 ...214| 1-13 ...215/ 1-17 ....215 2-4 /
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasya 18 viSayAH zlokaH viSayAH pRSThe | zlokaH viSayAH pRSThe | zlokAH lm lm kUrmaH l l l lm l l l l yUthI palANDuH ...243/193 tRNAni ... 243/194-194 kalamAH 243/196-197 tAmbUlam 243/198-199 tumbI 243 200-201 vaMzaH ... 243202 ...243 203-204 kamalAni 243205-242 latAH saMkIrNAnyoktayaH 245/ 1-104 zivaH ...245/ 1-6 parazurAmaH rAmacandraH sItA ... 245/ 10 smaraH ...245/ 11 AkAzam pRthvI ....245/ 13 jalam ...245/ 1-15 mArutaH ...245 16 mRgatRSNikA ... 245/ 17 suvarNam 18-19 . 246 20-22 suvarNakAraH 246 23 hAraH 246 24-29 kaJcakaH 30 kuNDalam 246 31. nAsAbhUSaNam ... 246 32 valayaH ... 246 l 79-88 l 89 l l l l lh l lh 1 .../246) l lh mauktikam l lm ratnAni ...217 47-63 (zeSaH) ...235/165-165/ (vajramaNiH ) 218 64 jalacarAnyoktayaH ... 235/ 1-5 / (kaustubhamaNiH)21865 matsyaH ...235/ 1 (somakAnta-sUrya (rohitaH)...235/ 2 kAntau)...21866 (rAghavaH)...235/ 3 (candrakAntaH) 218 67 ... 235 4-5 (sphaTikaH)...21868 vRkSAnyoktayaH 36, 1-243| (marakataH)...21869-71 kalpadrumaH 237 31-37 (mANikyam) 218 72 pArijAtaH 237 38-39 kAcaH ...218 32 candanaH 237 40-61 218 74-80 agaruH 238 62-63 (pAJcajanyaH) 21881-82 campakaH 3864-71 nadyanyoktayaH ...218 1-11 bakulaH ... 238 72-73 gaGgA ...219 9-10 azokaH ... 238 74-77 zoNaH / ...238 78 taDAgAnyoktayaH ...219 1-19 mAlatI ...238 mAnasam ... 220 20 mallikA kUpAnyoktayaH ....220 1-9 damanakaH marusthalAnyoktayaH ... ketakI 39 91-96 dAvAnalAnyoktayaH ...220 1-9 pATalA 239 97 // vADavAnalaH ... sahakAraH 239 98-132/ vyomacarAnyoktayaH ... 1-239 panasaH 240 133 / garuDaH ...221 1-2 tamAla: 241/134 | haMsaH 21 - 3-40 kadalI ... 241/135 madhukaraH 222, 41-114 drAkSA 241/136-137 225/115-147 dADimaH 241/138-139 cAtakaH 26148-168 nAlikeraH 241/140 mayUraH 226169-178 tAlaH 241141-142 cakravAkaH 226 179-180 bhUrjaH 241/143-144 zukaH 227/181-203 azvatthaH 241145 / kAkaH 228204-225/ nyagrodhaH 241/146-148] bakaH 229226-232 madhUkaH 241/149-150 // ghUkaH zAlmaliH 241151-154 khadyotaH ...229234-239 nimbaH 241/155-159 sthalacarAnyoktayaH 229/ 1-165 babbulaH 242/160-163 1-54 khadiraH 242/164-166 gajaH ...231 55-98 242/167-169 mRgaH 33 99-123/ zAkhoTaH ... 242/170-171 karabhaH 34124-13 pIluH 242/172 rAsabhaH ...234138 karIraH ...242/173-174 vRSabhaH 234139-149/ bilvaH 242/175 kapiH 235/150-152 . zAliH 242/176 varAhaH 235/153-154 kuTajaH 242/177 (AdivarAhaH) 235/155 242/178-180 zvA 235/156 lavaGgI 248181-183 vRzcikaH 235/157 kAposaH 242/184-186 ...235158-159 zaNaH 243/187 jambukaH 235/160 kaNTakArikA 243/188 sapaH ...235161-163 // dhatturaH ...243189-192 lh kokila lh lm & lh lh lm l l l l & l vINAdaNDa: HMMMMM lm muralI 229233 ...246 lm siMhaH kuvindaH lAGgulika: karNadhAraH tailikaH paJjaralAvakaH vyAdhaH viSamantrI 40-41 42 m 'kiMzukaH m lh ...246 44-45 l .../247 46 ...247 lm mAlAkAra: ...247 l h kAyasthaH kaviH bAlA: zailUSaH kuzIlavAH bAlA pallIpatiputrI ... 247 54 pAnthaH ...247 55-56 kastUrikA ...24757-61 .../247 bhekaH
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ . viSayAnukramakozaH viSayAH pRSThe | zlokAH viSayAH pRSThe | zlokAH viSayAH pRSThe zlokAH dIpaH zaraH lampAkaH ...248 75 tulA ...247 62-67 ...247 68-69 ...248 70-71 ...248 72 ...248 73 248 74 nandanavanam vasantaH musalaH saMkIrNAH ...248 24884-104 kalaza: dugdham baDizadaNDaH kaNTakA kAlakUTam jihvA 24877 ..248 78 ...248 79 ...24880 gulpho lalATaH nAsA 6. navarasaprakaraNam zRGgArarasanirdezaH 250 valitrayam ...267328-33 mayUraviSayakoktiH 283/166 manasijaprazaMsA ... 1-22 romAvalI 267339-369 muktAkalApaM strIprazaMsA 1-61 pRSThabhAgaH 268370 pratyuktiH ...283/167 yuvavarNanam 1-9 nitambaH ...268371-379| viyoginyA vipralApAH 283/ 2-49 bAlAvaNenam ...253 .1-48 (kAJcI) ...268380-381 madanaM pratyuktayaH 285/ 43-45 vayaHsaMdhivarNanam jaghanam 268382-385/ candraM pratyuktayaH 46-48 taruNIpRthagavayavavarNana 17/ 1-432 madanamandiram 268386-387 rohiNIM pratyuktiH kezapAzaH UrU 268388-390 nAyikA prati sakhI(abhyaGgArambhaH) 257 27-29 jace 269399-402 vacanam 1-33 (sImantaracanam ) 258 30-37 caraNau .....269/403-416| dUtI prati svAvasthA.(sImantasindUram )258 38-39 ....269417 kathanam ...28 1-10 pAdAGgulyaH 269418 nAyakaM prati dUtIpreSaNam 1-9 (tilakaH) ... 258 41-51 nAkhAH ...269419-421/ nAyakasyAgre dUtyuktayaH 287 1-97 ...258 52-59 (gamanam) 269/422-425/ nAyaka prati nAyikA....259 60-96 (jRmbhA) ...269426-427|| saMdezaH ...291 1-4 (kaTAkSaH) ... 260 97-112/ (nidrA) ...270428-430 nAyikAM prati saMdeza- | (azrUNi) ... 260/113 kAntiH ) ... 270431-432/ preSaNam preSaNam ...291/ ...260114-115 samagrastrIsvarUpavaNenam 270 1-77 | nAyikA prati nAyaka- / (nAsAbhUSaNam) 260118-122| parasparadarzanam ...273, 1-2 saMdezaH ...291 kau ....260 123-130 nAyakadarzanam ...273, 1-6 dUtIM prati nAyikA (karNabhUSaNam) 261/131-133| nAyikAdarzanam ...273/ 1-34 | praznAH ... 292 / 1-3 kapolo 261134-136 virahaH dUtyupahAsapraznAH ... 1-12 adharaH 261137-154 viyogino'vasthA nAyikAM prati nAyakAdantAH 261155-158 varNanam ...274 1-9 vasthAkathanam .....293/ 1-5 cibukaH ...261/159. viyoginyA avasthA sUryAstamanasamayavarNamukham 262160-206 ....275/ 1-73 (smitam) 1-65 263 207-10 | viyogino vipralApAH 263211-217 277 | cakravAkAvasthAkhyAnam 296 1-13 1-16 (vANI) ...263 218-223 madanaM pratyuktayaH 282/123-143/ saMdhyAvarNanam 264/224-229/ candra pratyuktayaH 282144-148 rajanivarNanam ...296 1-6 264/230-235 pavana pratyuktayaH 283/149-150 tamovarNanam ...296/ 1-40 (kaGkaNam) meghaM pratyuktayaH ...283/151-153/ abhisArikAsaMcAra...264236-242 hastarekhA)...264243 azoka pratyuktiH 283/154-155/ kathanam 98 1-23 aDalyaH ...264244-245/ tamAlaM pratyuktiH 283/156 / nakSatrodayavarNanam ...299 1-2 (mudrikA) 264246 mRNAlAhAraM pratyuktiH 283157 candrodayavarNanam ...299, 1-164 stanau ....264/247-298 madhukaraM pratyuktayaH 283158-161 candrakalAvarNanam 303/123 ... 266/299 haMsa pratyuktiH 283/162 jyotsnAvarNanam ...303124-138 266300-311 cakoraM pratyuktiH ... 283/163 sakalaGkacandravarNanam 303/139-164 madhyadezaH ...266312-323|| kRSNasAraM pratyuktiH 283/164 nAyakAgamanAvasthAnAbhiH 267324-327 sAraGga pratyuktiH ...283/165 varNanam __ varNanam nam kaNThaH kacukI
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasya viSayAH pRSThe zlokAH viSayAH pRSThe zlokAH viSayAH pRSThe | zlokAH nAyakAgamane nAyikA nAyakaM prati nAyiko kandukakrIDA ...346 34-43 prati sakhIvacanam 304 1-4 ___ ktayaH ...330 1-8 hemantavAyavaH ...347 44-4 nAyakAtithyavarNanam 305/ 1-4 nAyika prati sakhI hemantapathikaH ...347 47-52 nAyakasya nAyikA vAkyam ...330 1-4 ziziravarNanam ...347/ 1-22 prati praznaH ...305 1-3 sakhAyaM prati nAya- ... zizirasamayakhabhApraNayakalahe nAyikoktiH ...330 vAkhyAnam ... 347 2-15 kAnunayaH ...305 1-70 nAyikA prati sakhI dRDmIlanakrIDA ... 348 16-67 sakhyanunayaH 1-23 vAkyam ... 330 1 ziziravAyavaH ... 348 18-19 kalahAntaritApralA dezAntaropagato nAyakaH 1-3 zizirapathikaH ...348 20-22 pAkhyAnam 1-16 vasantavarNanam ...330 1-144 strIkhabhAvanindA ...348 1-83 nAyakAnunayaH 1-4 vasantasamayakhabhA satIvarNanam ...350 1-41 nAyakayoruktipratyu vAkhyAnam ...331, 4-101| asatIcaritam ktayaH 1-12 madanapUjA ...333 102 pAnthasaMketaH ... 354 67-88 nAyakazikSA 1-8 kusumAvacayaH ...334103-119/ vezyAgarhaNam ...355/ 1-11 nAyikAprasAdaH ...310 1-5 vasantavAyavaH ...334120-137 aSTanAyikAH 1-103 parasparaprasAdaH 1-32 vasantapathikAH ...335138-147 khAdhInapatikA ... 355 1-9 priyacATUktayaH ...312 1-79 | grISmavavarNanam ...335/ 1-130 khaNDitA ...356 10-21 pAnagoSThIvarNanam ...314 1-67 grISmasamayakhabhA abhisArikA ... 22-40 dyUtakrIDAvarNanam ...316 1-6 vAkhyAnam ...335, 3-32 kalahAntaritA ... | 41-68 bAhyaratakrIDAvarNanam 316 1-28 madhyAhnaH ...336 33-58 vipralabdhA . ... 358 69-79 / AliGganam 1-11 jalakeliH ...337 59-116 proSitabhartRkA 80-87 cumbanam 12-16 prapApAlikA ... 339117-123 vAsakasajjA 88-96 vihAraH ...317 17-28 grISmavAyavaH ...339124-126 utkA 97-103 surataprazaMsA ...317 prISmapathikAH ...339127-130| vIrarasanirdezaH...360 1-51 navavadhUsaMgame sakhI vaSovaNenam ...340 1-111karuNarasanidezaH 1-41 vAkyam 1-4 varSAsamayasvabhA adbhutarasa nirdezaH 1-23 navavadhUsaMgamaH 1-19 vAkhyAnam ...340 ... 5-72 hAsyarasanirdezaH 363, 1-56 1-51 suratakelikathanam ...318 dolAkeliH ...342 73-77 bhayAnakarasa- 363 varSAvAyavaH ... 342/ 78-80 viparItaratakriyA ... 1-21 na nirdezaH ... 365/ 1-14 varSApathikAH ... 342 81-96 bIbhatsarasanirdezaH 366 1-7 suratanivRttiH / ... 321 1-34 varSApathikakAminI 343 97-109 raudrarasanirdezaH... 366, 1-16 candrAstasamayavarNanam 1-14 khadyotaH ...343/110 zAntarasanirdezaH 1-263 madhyarAtrakrIDAvarNanam 1-5 ...344111 vairAgyam ...367 1-114 prabhAtavarNanam ...323 1-68 zaravaNenam ...344 1-58 viSayopahAsaH ...371115-137 prabhAtavAyuvarNanam ... 325 1-41 zaratsamayasvabhA- | garbhavAsaprayukta sUryodayavarNanam ...327 1-25 vAkhyAnam ...344 4-47 duHkham ...372138-143 nAyikAnirgamanam ... 1-6 bhramarakrIDA ...345/ 48-54 anityatAnirUpasaMbhogAviSkaraNam ...3 1-23 zaradvAyavaH 5/ 55-56 Nam ...372144-188 priyaprasthAnAvasthA zaratpathikaH ...345/ 57-58 kAlAcaritam ...373/189-204 kathanam | hemantavarNanam ...345/ 1-52 pazcAttApaH ...374205-230 sakhI prati nAyikA hemantasamayakhabhA vicAraH ...375231-263 vAkyam ...330 1-2 / vAkhyAnam ...345 4-33 haMsaH 7. saMkIrNaprakaraNam saMkIrNazlokAH 3771-706
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ ABBREVIATIONS AND SOURCES THE EDITOR EXPRESSES HIS GRATITUDE TO DR. V. RAGHAVAN FOR THE HELP AND CO-OPERATION KINDLY EXTENDED BY HIM.] N. B.-NSP refers to a publication of the Nirnaya Sagar Press, by year; KM denotes a volume of the NSP Kavyamala Series, by number. . 27. = TITAH of Murari, styled Balavalmiki, son of Vardhamana; 9th c. A.D.; probably patronised by a Kalacuri King of Mahismati. NSP 1908. HHE. = Health (also called Srngarasataka) of Amaruka, 8th cent. A. D. NSP 1929. sterft. = erite: probably Arisimha, teacher and associate of Amaracandra, of the time of Vastupala, first half of the 13th cent. A. D. M. ST. = , & FTCRIETH: of Visvesvara Pandita (Pandeya) of Almora; son of Laksmidhara ; beginning of the 18th cent. NSP 1898. STO. A. = of Rajanaka Ruyyaka of Kashmir; son of Tilaka, guru of Mankhuka; c. 1150 A. D. NSP 1893. 27. 2TT.; T. TI. = farmapaligrace of Kalidasa. NSP 1947. 310. G. - Eat Ptd. HAEBERLIN's Anthology and Jivananda's Kavyasamgraha. STELEE. (Echitat.) - aitamol of Anandavardhana of Kashmir; son of Nona ; end of the 9th cent. K.Mix. AsI. pra. = AsInagaraprAkAraprazastiH quoted in the Sarigadharapaddhati. 376.; GTI. TT. = EARTHREE of Bhavabhuti, son of Nilakantha and Jatakarni. He was a contemporary of Vakpatiraja and lived under Yasovarman of Kanauj; beginning of the 8th cent. A. D. NSP 1949. sitferci.= sifarretakaai of Ksemendra of Kashmir; styled Vyasadasa; pupil of Abhinavagupta, son of Prakasendra, guru of Bhatta Udayasimha and prince Laksmanaditya; wrote under the Kashmirian kings Ananta and Kalasa; first half of 11th cent.; KM 1. FreOT. = 2101a: of Sivadasa; a late work. UTH. Fefferit: of Somadeva of Kashmir, son of Rama; written for Suryamati, queen of King Ananta (1028-1063 A. D.). NSP 1930 and also cf. Hermann Brockhaus. fa. . = Affuseur of Ksemendra. KM iv, written under King Ananta. See also above. kavitA.= kavitAmRtakUpaH A. choice collection of Sanskrit couplets compiled and published in Calcutta, 1826. peltos. = al-STARME of Visvesvara Pandita (Pandeya) KM vIII. See above under Alankara Kaustubha. T. .; el. = Bourgat: of Dandin, 7th cent. ed. 4. dhe afariat, Bibl. Indica 1863 and also of Pt. Rangacarya Reddy 1938. 21. ffa.; ari. ft. - Argenteaftfa: c. 700 A. D.; ed. Triv. Skt. Ser. no. xIv.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA. pra.; kAvya. pra. = 1 of Mammata Bhatta and Allata (Alaka) (10501100 A.D). Ed. Vamanacarya Jhalakikar 1917. kAvyapra. = : of Govinda Bhatta (Thakkura) of Mithila; son of Kesava; c. end of 15th cent. NSP 1933. kAvyAlaM. = kAvyAlaMkAraH of Rudrata surnamed zatAnanda, son of Vamuka ( 850A. D.). NSP 1886. kAvyAlaM. sU. = of Vamana, minister under Jayapida of Kashmir (779-813 A. D.). NSP 1926. kAzIkhaNDa: from Skandapurana. enfrei. fara. faxia of Bharavi; first mentioned in the Aihole inscription (634 A. D.); c. 550 A. D. NSP 1942. kumAra. kuva. = 2 = = kuTTanImata. : of Damodaragupta, of the court of Jayapida of Kashmir (779-813 A. D.). KM ; edited also with commentary by T. M. Tripathi, Gujarati Printing Press, Bombay, 1924. a of Kalidasa. NSP 1946. = gobhaTTa. of Appayya Diksita of Tamil country; author of 101 works; patronised by Cinna Bomma of Vellore and Venkatapatiraya of Vijayanagar; flourished between 1552 and 1624 or 1520 and 1593. NSP 1942. kRSNa. karNA. = of Lilasuka-Bilvamangala, son of Damodara and Nili, pupil of Isanadeva; 11th cent. . See above under Aucityavicaracarca and Kavikanthabharana; author also of Kavikarnika, Suvrttatilaka, Ramayanamanjari, Bharatamanjari, Brhatkathamanjari, Lavanyavati, Nitilata, Munimatamimamsa Caturvarga sangraha, Bauddhavadana-kalpalata, Avasarasara, Lalitaratnamala, Citrabharatanataka, Vatsyayanasutrasara, Samayamatrka, Pavanapancasika, Sevyasevakopadesa, Carucarya, Kalavilasa, Padya-Kadambari, Saisvamsa, Kanakajanaki, Desopadesa, Narmamala, Muktavali, Amrtatarangakavya, Darpadalana, Dasavataracarita, Rajavali, Lokaprakasa, Vinayavalli and Vyasastaka. khaNDapra.; khaNDaprazasti = khaNDaprazastikAvyam attributed to Hanumat Kavi; a Ms. garuDa. - garuDapurANam NSP 1938. gIta. : = gItagovindam or aSTapadI of Jayadeva Misra of Kindubilva in Orissa ; son of Bhojadeva; flourished in the court of Laksmansena of Bengal; 12th cent. A. D. NSP 1949. Ptd. HABERLIN'S guNa. ; guNa. ratna. = gua Subhasita; ascribed to Bhavabhuti, Anthology and Jivananda's Kavyasamgraha. = mor : Styled Suci-Gobhata; quoted in Saduktikarnamrta and Suktimuktavali. ghaTa. kha. = ghaTakharparakAvyam of Ghatakharpara (also called yamakakAvyam ), of ten attributed to Kalidasa. Ptd. in the Kashmir Text Series with Abhinavagupta's commentary. cANakya. = are: of Canakya ed. Haberlin.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Th.= $126 Ptd. in Haeberlin's Anthology. al. eft. - (vy), aupa of Canakya; a Ms. etc. g. atvail of Bilhana of Kashmir; came south to the Calukya court of Vikramaditya VI (1076-1127 A. D.) ed. Bohlen. pa.= BRENTA7124# quoted in Dasarupa, Sarasvatikankhabharana, Srngara prakasa, Nalyadarpana, etc. Fatrafta = of Raghunandana Bhattacarya (A. D. 1490-1570); quoted in the Nirnayasindhu (1612). at; &.= qdferent of Nilaratnasarma ed. EfterAGT ETT 9780 (A. D. 1843) (Bengali and Sankrit). af. F. = Accoth of Ksemendra. See above. KM vi. RT.; TIT. = Ar64# of Dhananjaya, son of Visnu, of the court of king Munja Vakpatiraja of Dhara (974 A. D.); brother of Dhanika, author of Dasa rupakavaloka. NSP 1941. 19. = nHrafne of Dandin. See above under Kavyadarsa. NSP 1951. dR. za.; dRSTAMta.= dRSTAntakalikAzatakam or dRSTAntazatakam of Kusumadeva; quoted by Valla bhadeva; in his Subhasitavali. KM xiv and also cf. Haberlin's Anth. TAHTI. - Hafantasyritt: of Kancana, son of Narayana Vagisvara; wrote by the r of King Jayadeva, in his court, presided over by Gadadhara; quoted by Simhabhupala ( Rasarnavasudhakara c. 400). TH., a. - wiada: of Halayudha (1000-1100 A. D.). Haberlin Anth. A.= AAHITA: of Jyotirisvara Kavisekhara of Mithila 14th cent. A. D. Ed. CAPPELLER and LASSEN. Eqf2m. = R1101*: of Anandavardhana. See above under Devisataka. NSP 1935. 7795. = Mentioned in Brahmavaivaswatapurana. A. T. - Hacerea Ptd. HABERLIN. nala. caM. = nalacaMpUH or damayantIkathA of Trivikrama Bhatta, of Sandilya gotra, son of Nemaditya and grandson of Sridhara; composed the Nausari inscription of Rastrakuta Indra III in 915 A. D. NSP 1931. TET. FITATE. - TAIE aan of Padmagupta alias Parimala; c. 1005 A. D.; celebrates Sindhuraja of Malwa. arm. - Marea of King Harsavardhana, 7th century A. D. Triv. Skt. Series no. LIX. aftfan. - fax : of Visvesvaradatta. uftfar. .= sifarciteq Ed. Gildemeister lib. fag. = fangia: of Vetala Bhatta; Ptd. HABERLIN and JIVANANDA. 19.- Noturafat of Sriharsa, son of Hira and Mamalladevi; wrote under Vijayacandra and Jayacandra of Kanauj; 2nd half of the 12th century A. D. NSP 1952 and Calcutta 1836. GE. TG.= Garanth Ptd. HABERLIN. 9.a., a. Taas of Visnusarman with Sarala Comm. NSP 1950 and also cf. Kosegarton.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Talaut= Pergunt of Venidatta, son of Jagajjivana, composed in 1644 A. D. Ptd. CALCUTTA. PET. . = quint: of Kavibhatta. Ptd. Haberlin. great. T.= radioforth of Vamanabhatta-bana; son of Komatiyajvan and pupil of Vidyaranya; patronised by Komati Vemabhupala of Kondavidu; begin ning of the 15th cent. NSP 1923. Oreg. . = 3+lath of Candrasekhara, the father of Visvanatha author of the Sahityadarpana. (1300-1384 A. D.). qealicen getalla122 Ptd. Jivananda, Kavyasamgraha and also edited by Sri Dinanatha Nyayaratna, 1869. 984. = gat; g. 4.- gatvestas of Krsnamisra; written for the Candella King Kirtivarman ; 2nd half of the 11th, cent. A. D. NSP 1985. 9. .; JET. import an anthology ; Ptd. Grantharatnamala IV. nos. 10, 11 Bombay. pra. rA.pra. rAghava: prasannarAghavam of Jayadeva poet and logician, son of Mahadeva and Sumitra known also as Paksadharamisra and Piyusavarsa; author of Candra loka etc. ; 13th cent. A. D. NSP 1922. ato. 7.= ataRTOTE Nataka of Rajasekhara, author of Kavyamimamsa, Haravilasa etc.; son of Durduka and Silavati; flourished in the courts of Mahendrapala and Mahipala of Kanauj; beginning of the 10th cent. A. T. = See above under Corapancasika. Author also of Vikramankadeva carita, and Karnasundari; from Kashmir migrated to the court of Karna : of Dahala, Calukya Karnadeva of Anhilvad (1064-94) and Calukya Vikramatya of Kalyan (1076-1127). g. aftfa. - Etufa taar: (1159_) agis. = AenvegerurBombay edn. HEF= HATCH of Bhatti or Bhartrsvamin; written in Valabhi under Sridhara sena; 7th cent. A. D. NSP 1934. .= HER Tafter of Bhartphari ed. Bohlen. See below under Bharthari Subhasita Samgraha. Hel. .= HERE antaarding: a collection of couplets generally attributed to Bhar tphari. Critical edn. by Prof. D. D. KOSAMBI. TEE. = Percent of poet Bhallata; wrote in the reign of Sankaravarman of Kashmir (883-902). KM iv. feter.= macamora Bombay edn. PT.; C. = HETARGE Calcutta ed. 1834-39; also Bombay edn. with Nila kanthi commentary. TT. = maaggio NSP 1950 and also ed. Burnouf. Hasit. = H o me: of Jagannatha Panditaraja, a Tailanga brahmin, son of Perubhatta, pupil of his father and Sesa Viresvara at Benaras; flourished in the court of Shah Jehan (1628-1658 A. D.); patronised also by Asaf Khan of the same court (died 1641 A. D.), and prince Dara Shikoh and King Prananarayana of Assam. NSP 1928.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ HTC. = aruan of Bhavamisra, a Ms. HIFT.; 19. = H apa: of Ballala ; 16th cent. A. D. 'N SP 1932. HHCT. - WATC++ Ptd. Jivananda, Kavgasamgraha. A.; HET. - Harta: of Manu with comm. of Kullukabhatta NSP 1946. A. eft. a.; Elett. = Aaraitafan of Bhavabhuti. See above under Uttararama carita. NSP 1926. HET. FT. = HETATS of Hanumat Kavi; 11th cent. A. D. Gildemeister's Lib. AFR. g. = . Arrage/u14 Bombay edn. HT. AT.; hic eft. - Hretiravan of Bhavabhuti. See above under U. R. Carita, NSP 1937. Hefa.= H aftan of Kalidasa. NSP 1935. E. - TAI of Kulasekhara, traditionally identified with the Tamil Vaisnava Saint, the Cera king of that name; hymn earlier than the 10th cent. A. D. NSP 1952. GT. 97. - Jer of Visakhadatta; 9th cent. A. D. NSP 1935. ICT.; cf. See above under Anargharaghava. 40959. = negarea of Sudraka. NSP 1950. #9. = tegar of Kalidasa. NSP 1935. HVELF. HEURTH Ascribed to Sankaracarya. Haberlin's Anth. TH. = 96ttyfa: of Yajnavalkya Muni. NSP 1926. RET.= of Varahamihira, died 586 A. D. = gata of Kalidasa with comm. of Mallinatha and extracts from 5 comm. NSP 1948. . . FT. - Cacakt Natika of Harsavardhana. See above under Nagananda. NSP 1938. C; Tartu. - TARTOTE of Valmiki. NSP 1930 and also ed. Schlegel. = (-a) aya: author of the Candraprabhavijaya ; quoted in the Jaya mangala on the Kamasutras. TANTE HITTET: of Jagannatha Panditaraja. See above under Bhaminivilasa. NSP 1947. : TH. a. ; (TFT.= Tharfituit of Kalhana of Kashmir; son of Campaka, minister of Harsa ; written in 1149-50 A. D. under Jayasimha. Ptd. Calcutta 1835. TEST. = Tiitegadig: of Sambhu Kavi of Kashmir, written in praise of King Harsa of Kashmir (1989-1101); Sambhu wrote also Anyoktimuktalata (KMn) and is mentioned by Mankhuka (SKC XXV. 96-97) as the father of the celebrated vaidya Ananda, {7919.- 99ca: father of Gopala, Damodara and Devadasa, grandfather of Sar ngadhara (au. of Sarngadharapaddhati); flourished in the court of Hammira (died 1295 A. D.).
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAghavacaitanya = Au. of Mahaganapatistotra (KM I) and Kavikalpalata (?); quoted ___in Sarigadharapaddhati. rAghavavi.- rAghavavilAsakAvyam of Visvanatha Kaviraja, quoted in sAhityadarpaNa, rAghavA. = rAghavAnanda quoted in sAhityadarpaNa. rAmarakSA.= of Valmiki. lakSmaNasena. = King of Bengal, son of Ballala Sena and patron of Jayadeva, Umi. patidhara, Dhoyi and Govardhana; completed the Adbhutasagara begyn in 1168 A. D. by his father. laTaka.= laTakamelakaprahasanam of Sankhadhara au. of Kavikarpatika; written under Govindacandra of Kanauj in the beginning of the 12th cent. NSP 1900. varAha.= varAhapurANam Bombay edn. vAkyapa. jona.= jonarAja's commentary on vAkyapadIpa a work on the philosophy of grammar, by Bhartshari. vAnarA.= vAnarASTakam Ptd. Haberlin and Jivananda. vAnarya. = vAnaryaSTakam Ptd. Haberlin and Jivananda. vAmana. sU.= kAvyAlaMkArasUtrANi See above under Kavyalankarasatrani. vAyu.= vAyupurANam Bombay edn. vAlmI.= vAlmIkiH vAsavadattA.= vAsavadattA of Subandhu, middle of 7th cent. A. D. ed. Fitz. Edward ___Hall in Bibl. Ind. vAsiSTha.= yogavAsiSTham attributed to Valmiki; 11th century (?) NSP 1937. vikrama.; vikramaca.= vikramacaritam or Lekharambha, a Ms. vikrama. u. vikramo. = vikramorvazIya of Kalidasa. NSP 1942. vikramAGka.de.= vikramAGkadevacaritam of Bilhana; historical poem on Calukya Vikrama ditya VI Tribhuvanamalla (1076-1127 A.D.) of Kalyan. See above under Corapancasika and Bilhana. vidagdha. mu. = vidagdhamukhamaNDanam enigmatology of the Buddhist Dharmadasa. NSP 1926. viddha. zA. viddha. = viddhazAlabhaJjikA nATikA of Rajasekhara. See above under Bala ramayana. Ed. K. R. Godbole, Poona 1886 and also a Ms. viSNu. purANa.= viSNupurANam Bombay edn. vR. cA. vR. cANakya.= (vRddha) cANakyazatakam of Canakya. Ed. Bombay saMvat 1915. ve.= vetAlapaMcaviMzatikA a Ms. aufiza = author of Padyaveni and Pancatattvaprakasika (Lex.); son of Jagajjivana grandson of Laksmana. See above under weravit. veNI.; . saM.= veNIsaMhAram of Bhatta Narayana, before 800 A. D. N SP 1905. zazi.vaM. = zazivaMzaH of Ksemendra. See above under Aucityavicaracarca and Ksemendra. zAM za., zAMtiza. = zAntizatakam of Silhana ; before 1205 A. D. Ptd. HABARLIN and JIVANANDA.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ RIT. 4.= : of Sarngadhara. See above under Raghavadeva; compiled in 1363 A. D. Ed. DR. P. PETERSON 1888. zArGgadhara. author of the Sarngadharapaddhati. See above. zizu. = zizupAlavadham (also called mAghakAvyam) of Magha son of Dattaka Sarvasraya, and grandson of Suprabhadeva minister of Varmalata; 7th century A. D. NSP 1933. zuka. gafa: ed. Lassen; also some Mss. zaM.; zaM. ti. - zRMgAratilakam of Rudra Bhatta ; K MIII. au. also of a work Tripuravadha. zRMgArati. ; zRMgAra. = zRGgAratilakam attributed to Kalidasa. NSP 1952. zRGgArazatakam of Amaruka. See above under Amaru. zRMgAraza. = zaunakI. nI. = zaunakIyanItisAraH (garuDapurANa) .. of Mankhaka, son of Visvavarta, author of Mankhakosa etc., 1135-45 A. D. NSP 1900. saMskRtapAThopakArakatattvabodhinI saM. pAThopa. sa. kaM. = sapta. ratna. - sahRdayA. = sahRdayAnandam of Krisnananda of Kapinjala race, quoted in sAhityadarpaNa. NSP 1910. 'sAhi. kau. - sAhityakaumudI of Baladeva Vidyabhusana, of the Caitanya School; wrote his Utkalikavallari in 1765 A. D.; refers to Prataparudra Gajapati of Orissa. NSP 1897. = = = 9th-10th century A. D.; a. .= need of Visvanatha Kaviraja, son of Candrasekhara, great grandson of Narayana. He quotes his works Candrakala, Kuvalyasvacarita, Prabhavati-parinaya, Prasastiratnavali and Raghavavilasa in his ..(c. 1300-1380 A. D.) NSP 1931. sAdhana. = of Sankaracarya. NSP 1952. su. = radio of Bhoja (1005-1055 A. D.); NSP 1934. Ptd. Jivananda's Kavyasamgraha. gunta: of Vallabhadeva of Kashmir; quoted by Sarvananda in his commentary on the Amarakosa (1160 A. D.); text inflated later. Ed. DR. PETERSON 1886. = suvRtta. ti. = suvRttatilakam of Ksemendra; see above under Aucityavicaracarca and Ksemendra. KM II. suzru. ggae of Susruta. NSP 1938. sUkti. faga of Jalhana, surnamed Arohaka-Bhagadatta; edn. GOS, no. 82. Compiled for him by Vaidya Bhanu Pandita in A. D. 1257, during the reign of the Yadava King Krsna of Devagiri, sUktisahasram a collection of thousand elegant verses. sUkti. sa . = sUrya. za. = sUryazatakam Or mayUrazatakam of Mayura ; 7th century NSP 1927. skAnda. = skAndapurANam Bombay ed.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 1. THE of Hanumat - Kavi. See above-under Mahanataka. Ptd. Sanskrit Book Depot, Benaras, 1934... erat. = elasa: of Ratnakara, of Kashmir, styled Vagisvara Ja; flourished under Jayapida and Avantivarman; middle of 11th cent. NSP 1914. a : = farta ed. Calcutta also Bombay 77 1783.. = SEM: P= featuda: of Narayana Pandita ; c. 10th-14th A. D. NSP 1947. g
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIH subhASitaratnabhANDAgAram prathamaM maGgalAcaraNaprakaraNam parabrahma .. atha svasthAya devAya nityAya haitapApmane / tyaktamavibhAgAya caitanyajyotiSe namaH // 1 // dikkAlAdyainavacchinnAnantacinmAtramUrtaye / svAnubhUtyekamanAya namaH zAntAya tejase // 2 // anantanAmadheyAya sarvAkAravidhAyine / samastamantravAcyAya vizvaikapataye namaH // 3 // karNikAdiviva svarNamarNavAdiSvivodakam / bhediSvabhedi yattasmai parasmai mahase namaH // 4 // namo vAGmanasA tItamahine parameSThine / triguNASTaguNAnantaguNanirguNamUrtaye // 5 // yathA tathApi yaH pUjyo yatra tatrApi yo'rcitaH / yo'pi vA so'pi vA yo'sau devastasmai namo'stu me // 6 // namaH svatantracicchaktimudritasva vibhUtaye / avyaktavyaktarUpAya kasmaicinmantramUrtaye // 7 // `carAcarajaMgatsphArasphurattAmAtradharmiNe / durvijJeya rahakhAya yuktairapyAtmane namaH // 8 // bhavabIjAGkurajaladA rAgAdyAH kSayamupAgatA yasya / brahmA vA viSNurvA haro jino vA namastasmai // 9 // nityaM nirAvRti nijAnubhabaikamAnamAnandadhAma jagadaGkurabIjamekam / digdezakAlakalanAdisamastahastamardAsahaM dizatu zarma mahanmaho vaH // 10 // lokatrayasthitilayodaya kelikAraH kAryeNa yo hariharazruhiNatvameti / devaH sa vizvajanavAGmanasA tivRtta - zaktiH zivaM dizatu zazvadanazvaraM vaH // 11 // sarvaH kilAyamavazaH puruSANukarma kAyAdikAraNagaNo yadanupraheNa / vizvaprapaJzvaracanAcaturatvameti sa trAyatAM tribhuvanaikamahezvaro vaH // 12 // madhyAhnArkamairIcikAviva paMthaHpUro yadajJAnataH khaM vAyurjvalano jalaM kSitiriti trailo 1 nAzitakilbiSAya 2 vidhiH 3 aviSayIkRtA 4 pramA Nam. 5 AkAze dRzyamAna galajjalAyamAnarazmisamUhaH, mRga tRSNeti yAvat. kyamunmIlati / yattattvaM viduSAM nimIlati punaH saimbhogibhogopamaM sAndrAnandamupAsmahe tadamalaM svAtmAvabodhaH // 13 // yasmAdvizvamudeti yatra ramate yasminpunarlIyate bhAsA yasya jagadvibhAti sahajAnandojjvalaM yanmahaH / zAntaM zAzvatamaikriyaM yamapunarbhAvAya bhUtezvaraM dvaitadhvAntamapAsya yAnti kRtinaH prastaumi taM puruSam // 14 // yaH sRSTisthiti saMhRtIrvitanute brahmAdimUrtitrikairyasyAdhInatayA sthitAni sadasatkarmANyapi prANinAm / nityecchAkRtibuddhimAnatha paro jIvAtparAtmA svayaM so'yaM vo vidadhAtu pUrNamacirAcetogataM yadbhavet // 15 // zakyaM yanna vizeSato nigadituM premNaiva yacintitaM mRdvaGgIvadanendumaNDalamiva svAnte vidhatte mudam / yanmugdhAnayanAntaceSTitamivAdhyakSe'pi no lakSitaM tattejo vinayAdamaindahRdayAnandAya vandA - mahe // 16 // viSNurvA tripurAntako bhavatu vA brahmA surendro'thavA bhAnuva zazalakSaNo'tha bhagavAnbuddho'tha siddho'thavA / rAgadveSaviSArtimoharahitaH sattvAnukampodyato yaH sarvaiH saha saMskRto guNagaNaistasmai namaH sarvadA // 17 // vizvazo vaH sa pAyAtriguNasacivatAM yo'valambyaunuvAraM vive~drIcInasRSTisthitivilayamajaH svecchayA nirmimIte / yasyeyaittAmatItya prabhavati mahimA ko'pi lorkevyatItastyakto yazcakSurAdyairapi nipuNatamaivakSaNAdikriyAsu // 18 // zrahmA dakSaH kubero yamavaruNamarudvahnicandrendrarudrAH zailA nadyaH 1 brahmabhinnatayA tattvena bhramaviSayIbhavati. 2 khavAyvAdi rUpatadbhinnatvena bhramAviSayIbhavati. 3 bhrameNa gRhIto mAlAyAM sarpakAya iva 4 niviDAnandasvarUpam 5 brajhAtmakazAnasvarUpam . 6 tejaH 7 nizcalam 8 punarutpazyabhAvAya 9 A nandam 10 samIpasthe'pi 11 bahu. 12 sasvarajastamaH - sahAyatAm 13 vAraMvAram. 14 carAcaraniSTham 15 sImAm. / 16 sakalalokAtItaH *
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 1 prakaraNam 1 samudrA grahagaNamanujA daityagandharvanAgAH / dvIpA nakSatra - lIlA karazIkarANAM karotu vaH prItimibhAnanasya // 17 // tAravivasumunayo vyoma bhUrazvinau ca saMlInA yasya sarve dantAgranirbhinnahimAcalorvIrandhrotthitAhIndramaNiprabhaughe vapuSisa bhagavAn pAtu vo vizvarUpaH // 19 // nAgAnanaH stambhaMdhiyA kapolau gharSanpitRbhyAM hasitaH punAtu // 18 // dentAJcalena dharaNItalamunnamayya pAtAlakeliSu dhRtAdivarAhalIlam / ullAghanotphaNaphaNAdharagIyamAnakrIDAvadAnamibharAjamukhaM namAmaH // 19 // AnandamAtramakarandamanantagandhaM yogIndrasusthiramilindamapAstabandham / vedAntasUryakiraNaikavikAsazIlaM herambapAdazaradambujamAnato'smi // 20 // gaNDasthalIgaladamandamada pravAhamAdyaddi rephamadhurakharadattakarNaH / harSAdivAlasanimIlitanetrayugmo vighnacchide bhavatu bhUtapatirgaNezaH // 21 // lakSmIM tanotu sutarAmitarAnapekSamaGghridvayaM nigamazAkhizikhApravAlam / hairambamamburuhaDambaracauryanighnaM vighnAdvibhedazaitadhAradhuraMdharaM naH // 22 // pAyAdgajendravadanaH sa imAM trilokIM yasyodgatena gagane mahatA kareNa / mUlAvalagnasitadantavisAGkureNa nAlAyitaM tapanabimbasaroruhasya // 23 // aviralamadadhArAdhautakumbhaH zaraNyaH phaNivaravRtagAtraH siddhasAdhyAdivandyaH / tribhuvanajana vighnadhvAnta gaNezaH vande vendArumandAramindubhUSaNanandanam / amandAnandasaMdohabendhuraM sindhurAnanam // 1 // Alambe jagadAlambe herambacaraNAmbuje / zuSyanti yadrajaHsparzAtsadyaH pratyUhavArdhayaH // 2 // gajAnanAya mahase pratyUhatimiracchide / apArakaruNApUrataraGgitadRze namaH // 3 // namastasmai gaNezAya yatkaNThaH puSkarAyate / madAbhogaghanadhvAna nIlakaNTha tANDave // 4 // aMgajAnanapadmAkaM gajAnanamaharnizam / anekadaM taM bhaktAnAmekadantamupAsmahe // 5 // calatkarNAniloddhUtasindUrAruNitAmbaraH / jayatyakAle'pi sRjansaMdhyAmiva gajAnanaH // 6 // ekadantadyutisitaH zaMbhoH sUnuH zriye'stu vaH / vidyAkanda ivodbhinnanavAGkuramanoharaH // 7 // abhipretArthasiddhyarthaM pUjito yaH surAsuraiH / sarvavighnacchide tasmai gaNAdhipataye namaH // 8 // duritasa- vidhvaMsadakSo vitaratu gajavaktraH saMtataM maGgalaM vaH // 24 // mUhabalAhakapaTalIsaMharaNapavamAnam / zivayoraGkAbharaNaM vande | jetuM yastripuraM hareNa hariNA vyAjAdvaliM baghnatA sraSTuM vArikaMcidgajAnanaM tejaH // 9 // aviralavigalanmadajalakapola | bhavodbhavena bhuvanaM zeSeNa dhartuM dharAm / pArvatyA mahiSAsurapAlInilInamadhupakulaH / udbhinnanavazmazruzreNiriva dvipamukho pramathane siddhAdhipaiH siddhaye dhyAtaH pacaizareNa vizvajitaye jayati // 10 // ekarada dvaimAtura nistriguNa caturbhujo'pi pAyAtsa nAgAnanaH // 25 // vighnadhvAntanivAraNaikataraNipaJcekara / jaya SaNmukhanuta saptacchadgandhimadaSTatanutanaya vighnATavIi~vyavADDimavyAlakulAbhimAnagaruDo vighnebhapacA - nanaH / vighnottuGgagiriprabhedanapavirvighnAmbudhau vADavo vighnaa|| 11 // maGgalakalazadvayamaya kumbhamadambhena bhajata gajavadanam / yaddAnatoyataralaistilatulanAlambirolambaiH // 12 // ghaughaghana pracaNDapavano vighnezvaraH pAtu vaH // 26 // uccairbrazivayoH sudhAharidrAdIptimatoH sArabhRjagatpitroH / tribhuvana- hmANDakhaNDadvitaryasahacaraM kumbhayugmaM dadhAnaH preGkhannagAripavighnadhvaMsI 'kaeNrikalpaH kazcidaruNimA jayati // 13 // | kSetreti bhaTavikaTa zrotratAlAbhirAmaH / devaH zaMbhorapatyaM bhujagayugapatsvagaNDacumbanalolau N pitarau nirIkSya herambaH / tanmu- patitanuspardhivardhiSNurhastatrailokyAzcaryamUrtiH sa khamelanakutukI svAnanamapanIya parihasanpAyAt // 14 // hastapaGkajaniviSTamodakavyAjasaMcaradazeSapumartham / kiMcidavadhU nitazuNDAdaNDakuNDalitamaNDitagaNDam // 15 // antarAyatimiropazAntaye zAntapAvanamacintyavaibhavam / tanaraM vapuSi kuJjaraM mukhe manmahe kimapi tundilaM mahaH // 16 // azeSavighnapratiSedhadakSamantrAkSatAnAmiva diSmukheSu / vikSepa - jayati jagatAmIzvaraH kuJjarAsyaH // 27 // dorghotaddantakhaNDaH sakalasuragaNA DambareSu pracaNDaH sindUrAkIrNagaNDaH prakaTitavilasaccArucAndrIyakhaNDaH / gaNDasthAnanteghaiNDaH smaraharatanayaH kuNDalIbhUtazuNDo vighnAnAM kAladaNDaH sa bhavatu bhavatAM bhUtaye vakratuNDaH // 28 // vighnezo vaH sa pAyA - dvihRtiSu jaladhInpuSkarAgreNa pItvA yasminnuddhRtya toyaM vamati tadakhilaM dRzyate vyoni devaiH / kvApyambhaH kApi viSNuH kvacana kamalabhUH kvApyenaintaH kvacicchrIH kApyaurvaH 1 bhaktananakalpavRkSam 2 sundaram 3 gajAnanam 4 jagadAdhArabhUte. 5 vighnasamudrAH 6 mRdaGgavadAcarati. 7 nibiDadhvaniH. 8 pArvatI. 9 mokSAyaneka vastudAtAram. 10 gaNezam. 11 pArvatI. gaGgArUpamAtRdvayavattvAdityartha. 12 zuNDAmAdAya paJcakaratvamityarthaH. 13 aSTamUrtirmahAdevaH 14 bhramaraiH 15 cUrNam. 16 hastitulyaH 17 kubdhau 18 vinnaH. 1 dantAgreNa 2 harSitaM. 3 adhInam 4 vajram. 5 brahmaNA. 6 mada* nena. 7 agniH 8 tulyam. 9 Adhunvan. 10 garuDaH 11 pratispardhI. 12 guNDAdaNDaH 13 bhramaraH 14 guNDAmeNa 15 zeSa.. 16 vADavaH.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaNezaH, sarasvatI, ziyaH kvApi zailAH kvacana maNigaNAH kvApi nakrAdisattvAH // 29 // karabadarasadRzamakhilaM bhuvanatalaM yatprasAdataH kavayaH / vighnezaHsa rvavighnAnpariharatu sa yatkarNatAlAdudazcadvAyuvyAdhUta- pazyanti sUkSmamatayaH sA jayati sarasvatI devI // 6 // kaNThasthalayugalagaladbharisindUrapUraiH / AruNyAdvaitabhAvaM zaraNaM karavANi zarmadaM te caraNaM vANi carAcaropajIvyam / gatavati jagati kApi no bhAti, bhAnu vAsau zItabhAnuH karuNAmasRNaiH kaTAkSapAtaiH kuru mAmamba kRtArthasArthavAham kvacidapi nitarAM bhAsate vA kRzAnuH // 30 // kroDaM tA- // 7 // AzAsu rAzIbhavadaGgavallIbhAsaiva dAsIkRtadugdhatasya gacchanvizadabisadhiyA zAvakaM zItabhAnorAkarSanbhAla- sindhum / mandasmitairninditazAradendaM vande'ravindAsanavaizvAnaranizitazikhArociSA tapyamAnaH / gaGgAmbhaH pAtu- mundari tvAm // 8 // vacAMsi vAcaspatimatsareNa sAgaNi micchurbhujagapatiphaNAtkRtairdayamAno mAtrA saMbodhya nIto labdhaM grahamaNDalIva / muktAkSasUtratvamupaiti yasyAH sA duritamapanayedbAlaveSo gaNezaH // 31 // uccairuttAlagaNDa- saprasAdAstu sarasvatI vaH // 9 // jyotistamoharamalocasthalabahulagaladdAnapAnapramattasphItAlibAtagItizratividhRtika- nagocaraM tajihAdurAsadarasaM madhunaH pravAham / dUre tvacaH lonmIlitArdhAkSipakSmA / bhaktapratyUhapRthvIruha nivahasamu- pulakabandhi paraM prapadye sArasvataM kimapi kAmadughaM rahasyam nmUlanocairudazcacchuNDAdaNDAgra ugrArbhaka ibhavadano vaH sa // 10 // tava karakamalasthAM sphATikImakSamAlAM nakhakiraNapAyAdapAyAt // 32 // kalyANaM vo vidhattAM karaTamedadhunI- vibhinnAM dADimIbIjabuddhyA / pratikalamanukarSan yena kIro lolakallolamAlAkheladrolambakolAhalamukharita dikcakravAlA- niSiddhaH sa bhavatu mama bhUtyai vANi te mandahAsaH // 11 // ntarAlam / pranaM vetaNDaranaM satataparicalakarNatAlapraroha- tamogaNavinAzinI sakalakAlamuddayotinI dharAtalavihAriNI dvAtAGkarA jihIrSAdaravivRtaphaNAGgabhUSAbhujaMgam // 33 // jaiDasamAjavidveSiNI / kailAnidhisahAyinI lasadalolayaH sindhau phenarAzibhuvi kumudavanaM vyomni nakSatralakSmIrabdhau saudAminI madantaravalambinI bhavatu kApi kodambinI muktAsamUhastaruSu sumanaso mAnase haMsasaMghaH / zrIkaNThe // 12 // yA kundendutuSArahAradhavalA yA zubhravastrAvRtA bhUtilezaH zikhariSu maNayo dikSu nIhArapAtaH pANDuH zu- yA vINAvaradaNDamaNDitakarA yA zvetapadmAsanA / yA brahmANDAgrajanmA jayati gaNapateH zIkarANAM vilAsaH // 34 // cyutazaMkaraprabhRtibhirdevaiH sadA vanditA sA mAM pAtu sara* sAnandaM nandihastAhatamurejaravAhUtakaumArebehitrAsanniAsA- khatI bhagavatI niHzeSajADyApahA // 13 // arandhaM vizati phaNipatau bhogasa~kocabhAji / gaNDoDDInAlimAlAmukharitakakumastANDave zUlapANevainAyakyazciraM vo vadanavidhurtayaH pAntu cItkAravatyaH // 35 // zivaH namastuGgazirazcumbicandracAmaracArave / trailokyanagarArasarasvatI mbhamUlastambhAya zaMbhave // 1 // vAmAGgIkRtavAmAGgi kuNDalIkRtakuNDali / Avirastu puro vastu bhUtibhUtyambadhAtuzcaturmukhIkaNTharAGgATakavihAriNIm / nityaM pragalbha-rAmbaram // 2 // nirupAdAnasaMbhoramabhittAveva tanvate / bAcAlAmupatiSThe sarasvatIm // 1 // sUkSmAya zucaye tasma jagacitraM namastasmai kalAzlAghyAya zUline // 3 // candrAnamo vAktattvatantave / vicitro yasya vinyAso vidadhAti | | nanArdhadehAya candrAMzusitamUrtaye / candrArkAnalanetrAya cajagatpaTam // 2 // taddivyamavyayaM dhAma sArakhatamupAsmahe / / ndrArdhazirase namaH // 4 // bhujaGgakuNDalI vyaktazazizubhrAMzuyatprasAdAtpralIyante mohAndhatamasacchaTAH // 3 // pAtu vo | zItaguH / jagantyapi sadA'pAyAdavyAccatoharaH zivaH // 5 // nikaSagrAvA matihenaH sarasvatI / praoNjJetaraparicchedaM vacasaiva | pinAkaphaNibAlendubhasamandAkinIyutA / pavargaracitA karoti yA // 4 // zAradA zAradAmbhojavadanA vadanAmbuje / mUrtirepavargapradAstu vaH // 6 // digambaranitambinyAH kimasarvadA sarvadAsmAkaM saMnidhiM sannidhiM kriyAt // 5 // 1 kuzAgrabuddhayaH. 2 snigdhaiH. 3 sphaTikamayIm. 4 japamAlAm. 1 bahu. 2 bhramarasamudAyaH. 3 vRkSaH. 4 gaNDasthalam. 5 mado-5 mizrAm. 6 pratikSaNam. 7 zuka: 8 samR. 9 ajJAnam ; pakSe, dakasarita. 6 purAtanam. 7 gajazreSThaH. 8 ISat. 9 agrabhAgaH | andhakAra. 10 mandabuddhi pakSe,-DalayoH sAvayAt jalam. 10 himapAtam. 11 mRdaGgaH. 12 mayUraH. 13 bhayAt. 14 phaNA-11 vidvajjanaH; pakSe,-candra. 12 sarasvatI; pakSe,-meghamAlA. 15 nRtye. 16 cAlanam. 17 catuSpatham. 18 samUhAH. 19 svarNA- | 13 strI. 14 sarpaH. 15 digambaram. 16 upakaraNam ; pakSe,diparIkSaNazilA. 20 paNDitamUrkhayomeMdam. 21 sarvadAtrI. tUlikAdikam. 17 saMpattiH, pakSe,-samUhaH-18 nAnAkAram ; pakSe, 22 uttamanidhim. | Alekhyam. 19 candrakalA pakSe,-AlekhyakriyAkauzalam. 20 mokSa:
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArama [1 prakaraNam mbaravibhUSaNam / ityambaraharaH pAyAtparIrambhaharaH parau mabhAGkSInnamastasmai // 24 // upaharaNaM vibhavAnAM saMharaNaM // 7 // OM namaH paramArthakarUpAya paramAtmane / khecchAva- sakaladuritajAlasya / uddharaNaM saMsArAcaraNaM vaH zreyase'stu bhAsitAsatyabhedabhinnAya zaMbhave // 8 // namaH zivAya niH- vizvapateH // 25 // AdRtakupitabhavAnIkRtakaramAlAdibazeSaklezaprazamazAline / triguNagranthidurbhedabhavabandhavibhedine ndhanavyasanaH / kelikalAkalahAdau devo vaH zaMkaraH pAyAt // 9 // samastalakSaNAyoga eva yasyopalakSaNam / tasmai // 26 // bhikSuko'pi sakalepsitadAtA pretabhUminilayo'pi namo'stu devAya kasmaicidapi zaMbhave // 10 // saMsArakani- pavitraH / bhUtamitramapi yo'bhayasatrI taM vicitracaritaM zivamittAya saMsArakavirodhine / namaH saMsArarUpAya niHsaMsArAya mIDe // 27 // pANigrahe parvatarAjaputryAH pAdAmbujaM pANizaMbhave // 11 // sadasattvena bhAvAnAM yuktA yA dvitayI saroruhAbhyAm / azmAnamAropayataH smarAremandasmitaM sthitiH / tAmullaGghaya tRtIyasmai namazcitrAya zaMbhave // 12 // | maGgalamAtanotu // 28 // pArzvasthapRthvIdhararAjakanyAprakopa. AsannAya sudUrAya guptAya prakaTAtmane / sulabhAyAtidurgAya visphUrjathukAtarasya / namo'stu te mAtariti praNAmAH zinamazcitrAya zaMbhave // 13 // saMsevitabhRgutujhaM vidyotita- vasya saMdhyAviSayA jayanti // 29 // va tiSThataste pitarau vedavedAGgam / parinartitabhavaraGgaM manasijabhaGgaM samAzraye mamevetyaparNayokte parihAsapUrvam / kva vA mameva zvazurau taveti liGgam // 14 // sa jayati himakaralekhA cakAsti ya- tAmIrayan sasmitamIzvaro'vyAt // 30 // sa pAtu vo yasya syomayotsukAnnihitA / nayanapradIpakajjalajighRkSayA rajata- jaTAkalApe sthitaH zazAGkaH sphuTahAragauraH / nIlotpalAzuktiriva // 15 // pANigrahe pulakitaM vapuraizaM bhUtibhU- nAmiva nAlapule nidrAyamANaH zaradIva haMsaH // 31 // SitaM jayati / aGkurita iva manobhUryasmin bhasmAvazeSo'pi jagatsisRkSApralayakriyAvidhau prayatnamunmeSanimeSavibhramam / // 16 // mA vama saMvRNu viSamidamiti sAtakaM pitAmahe- vadanti yamyekSaNalolapakSmaNAM parAya tasmai parameSThine namaH noktaH / prAtarjayati salajjaH kajjalamalinAdharaH zaMbhuH // 32 // vANi paJca kucayoH pratibimbitAni dRSTvA // 17 // jayati priyApadAnte garalaveyakaH smarArAtiH / dazAnanasamAgamanabhrameNa / bhUyo'pi zailaparivRttibhayena gADhaviSamavizikhe vizanniva zaraNaM galabaddhakaravAlaH // 18 // bhAliGgito girijayA girizaH punAtu // 33 // saMdhyAsaMdhyAsalilAJjalimapi kaGkaNaphaNipIyamAnamavijAnan / natau narapuraMghritanoH saroSamutsArite girijayA nijapANigaurImukhArpitamanA vijayAhasitaH zivo jayati // 19 // padme / utsarpikaGkaNaphaNIndraphaNApaNena pUrNo'Jjalijayati praNayakupitapriyApadalAkSAsaMdhyAnubandhamadhurenduH / tadvalaya- bAlamRgAGkamauleH // 34 // yasyAhurAgamavidaH paripUrNakanakanikaSagrAvagrIvaH zivo jayati // 20 // ahibhU- zakteraMze kiyatyapi niviSTamamuM prapaJcam / tasmai tamAlaruciSaNo'pyabhayadaH sukalitahAlAhalo'pi yo nityaH / digva- bhAsurakaMdharAya nArAyaNIsahacarAya namaH zivAya // 35 // sano'pyakhilezastaM zazadharazekharaM vande // 21 // jayati vyomnIva nIradabharaH sarasIva vIcivyUhaH sahasramahasIva jaTAkijalkaM gaGgAmadhu muNDavalayabIjamayam / galagaralapa- sudhAMzudhAma / yasminnidaM jagadudeti ca lIyate ca tacchAMGkasaMbhavamambhoruhamAnanaM zaMbhoH // 22 // pratibimbitagaurI- bhavaM bhavatu vaibhavamRddhaye vaH // 36 // yaH kandukairiva puraMmukhavilokanotkampazithilakaragalitaH / khedabharapUryamANaH | darapadmasadmapadmApatiprabhRtibhiH prabhuraprameyaH / khelatyalaDhyazaMbhoH salilAJjalirjayati // 23 // AdAya cAmacalaM mahimA sa himAdrikanyAkAntaH kRtAntadalano laghayatvaghaM kRtvAhInaM guNaM viSabhedRSTiH / yazcitramaicyutazaro lakSya- | vaH // 37 // muktirhi nAma paramaH puruSArtha ekastAmanta | rAyamavayanti yadantarajJAH / kiM bhUyasA bhavatu saiva sudhAma 1 pariNaye. 2 saMjAtapulakam. 3 bhasanA zobhitam. 4 madanaH | yUkhalekhAzikhAbharaNabhaktirabhaGgurA vaH // 38 // dizyAtsa 5 kaNThAbhUSaNam. 6 madane. 7 ArambhaH 8 kesara. 9trilocano himAcalaM dhanuH, vAsuki jyAm . viSNuM zaraM ca vidhAya tripurAsuraM zItakiraNAbharaNaH zivaM vo yasyottamAGgabhuvi visphuradUrmijaghAneti prakRto'rthaH. calanazUnyaM dhanu:- ahIno dhanurdaNDAdanyUno pakSA / haMsIva nirmalazazAGkakalAmRNAlakandArthi guNaH, viSamA lakSyAdanyatra nihitA dRSTiH na cyutaH zaro yasya sarinnabhasaH papAta // 39||shreyaaNsi vo di tathAvidhaH, tathApi lakSyabhaGga iti virodhAbhAsa:- 10 sthiram / pksse,-prvtm| 11 guNarahitam, pakSe,-ahInamiti padacchedAtAbhrazubhrA vibhrAjate surasaridvaramaulimAlA / UrvekSaNasarparAja guNaM kRtvetyarthaH. 12 asamadRk pakSe,-trilocanatvAdvi jvalanatApavilIyamAnacandrAmRtapravitatAmRtavAhinIva // 40 // SamadRSTi: 13 na cyutaH zaro yasya pakSe, acyuto viSNuH sa eva zaro yasya. 14 zaravyamtripuramityarthaH 1 babhaja. 2 dAtAram. 3 vajranirghoSa:
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivaH SaDAsyo hantaikastanaya itaro vAraNamukhaH / sadA bhaikSyaM zazvatprabhavatu kathaM vartanamiti zvasantyAM pArvatyAmatha jayati zaMbhuH smitamukhaH // 51 // maunAdastamitaiva cATubhaNitiH srastaikahastAdgataM dUre'pyaJjalibandhanaM praNamanaM stabdhArdhamUrdhnaH kutaH / itthaM saMghaTitaikavigrahatayA vyaMgro girigrAmaNIjIyAM jAtaruSaM jayatyanu nayandevastrilokIguruH // 52 // yasminbudbudasaMkarA iva bahubrahmANDakhaNDAH kacidbhAnti kvApi ca sIkarA iva virizvAdyAH sphuranti bhramAt / cidrUpA laharIva vizvajananI zaktiH kvaciddayotate khAnandAmRta nirbharaM zivamahApAthonidhiM taM numaH // 53 // kalpAnte zamitatrivikrama mahArkeGkAlabaddhasphuraccheSasyUtanRsiMhapANinakharaprotAdikolAmiSaH / vizvaikArNavatAvizeSamuditau tau matsya kUrmAvubhau karSandhIvaratAM gataH syatu saiMtAM mohaM mahAbhairavaH // 54 // bhItirnAsti bhujaMgapuMgavaviSAtprItirna candrAmRtAnnAzaucaM hi kapAladAmalulanAcchaucaM na gaGgAjalAt / nodvegazcitibhasmanA na ca sukhaM gaurIstanAliGganAdAtmArAmatayA hitAhitasamaH svastho haraH pAtu vaH // 55 // vedAnteSu yamAhurekapuruSaM vyApya sthitaM rodasI yasminnIzvara ityananyaviSayaH zabdo yathArthAkSaraH / antaryazca mumukSubhirniyamitaprANAdibhirmRgyate sa sthANuH sthirabhaktiyogasulabho niHzreyasAyAstu vaH // 56 // Ananda lathitAH samAdhiSu mukhe gauryA vilAsollasAH saMbhrAntAH kSaNamudgatAH kSaNamatha smerA nije vaikRte / krUrAH kRSTazarAsane manasije dagdhe ghRNAkUNitAstatkAntArudite'zrupUrataralAH zaMbhoIzaH pAntu vaH // 57 // rsvarbhAnuH suravartmanAnusarati grAsAbhilASAdasAvindorindumukhi seta kimuta bhrAntyA bhavatyA mukham / itthaM nAthagirA nabhorpitadRzo vaktre bhavAnyA bhRzaM mAninyAH kRtacumbanastrinayanastAdiSTasiddhyai satAm // 58 // viSNorAgamanaM nizamya sahasA kRtvA phaNIndraM 'guNaM kaupInaM paridhAya carma kariNaH zaMbhau puro dhAvati / dRSTvA viSNurethaM sakampahRdayaH sarpo'patadbhUtale 'kRttirvi skhalitA hiyAnatamukho nagno haraH pAtu vaH // 59 // bhasmAndhoraga phUtkRti sphuTa bhavadbhAlasthavaizvAnara 1 trizUlI ; pakSe,--zUlarogavAn- 2 vaidyam. 3 zivaH pakSe jvAlAkhinnasudhAMzumaNDalagalatpIyUSadhArArasaiH / saMjIvamayUraH 4 mayUravANI. 5 zR. 6 zivaH; pakSe, chinnavRkSa prakANDam. 7 pArvatyAH; pakSe kroSTyAH 8 tripurasaMhAre zarIkRtasya dvipacarmagarjitabhayabhrAmyadvRSAkarSaNavyAsaktaH sahasAdvijopahaviSNorvizrAntisthAnatvAt 9 vyAsapramukhAH 10 vAhanAnAm, sito nano haraH pAtu vaH // 60 / / eko'nte dvisamastri - vedAnAmityarthaH adhivAhA vAhanAdhikRtAH 11 sarpabhUSaNatvAdityarthaH 12 pAtAlam. 13 AkAzam 14 puSpasthAnIyacandrodvamAdhAratvAt. 15 digambaratvena dizAmeva zATIrUpatvAt. 16 indrAdayo dikpAlA ityarthaH. 17 candanasthAnIya bhasma saMbandhitvAt madanabhasmanA zivAsyAGgAnAmanulepanasya prasiddheH 18 oghaH. | kusumazaravilAse bhaGgurasyAdriputrIkaratalavalayasya kSmAga - tasyArdhamekam / nijamiva zazikhaNDaM yAcamAnasya zaMbhorbhavatu saha vivAdaH kAntayA kautukAya // 41 // kathayata kathameSA menayA vipradattA ziva ziva giriputrI vRddhakApAlikAya / iti vadati puraMdhrImaNDale siddhilezavyayakRtavaraveSaH pAtu vaH zrImahezaH // 42 // aruNanayanaM sabhrabhaGgaM darasphuritAdharaM sutanu zazinaH kliSTAM kAntiM karotu tavAnanam / kRtamanunayaiH kopo'yaM te manasvini vardhatAmiti gaditayAzliSTo devyA zivAya zivo'stu vaH // 43 // praNayakupitAM dRSTA devIM sasaMbhramavismi tastribhuvanagururbhItyA sadyaH praNAmaparo'bhavat / namitaziraso gaGgAloke tayA caraNAhatAvavatu bhavatakhyakSasyaitadvilakSamavasthitam // 44 // kastvaM zUlI mRgaya bhiSajaM nIlekaNThaH priye'haM kekAmekAM kuru pazupatirnaiva dRzye viSANe sthANurmugdhe na vadati tarurjIvitezaH zivAyA gacchATavyAmiti hatavacAH pAtu vazcandracUDaH // 45 // vande devaM jaladhizaradhiM devatAsArvabhaumaM vyAsapraSThA bhuvanaviditA yasya vAha vAhAH / bhUpApeTI bhuvanamedharaM puSkaraM puSpavATI zoTIpAlAH zaitaimakhamukhAzcandanadurmanoH // 46 // dIvya - nmaulitridazapariSajjIvanIyena dhAmnA pazyadbhAlaM valabhitakaraM prANatA kaGkaNena / vAmAGgena sphuTamabhidadhanmAnmathIM brahmavidyAM jIyAdoja stripura yuvatIpatravalIlavitram // 47 // cyutAmindorlekhAM ratikalahabhagnaM ca valayaM dvayaM cakrIkRtya prahasitamukhI zailatanayA / avocadyaM pazyetyavatu sa zivaH sA ca girijA sa ca krIDAcandro dazana kiraNApUritatanuH // 48 // namastubhyaM devAsuramukuTamANikya kiraNapraNAlIsaMbhedasnapitacaraNAya smarajite / mahAkalpasvAhAkRta bhuvanacakre'pi nayane niroddhuM bhUyastatprasaramiva kAmaM hutavate // 49 // asoDhA tatkAlollasada sahabhAvasya tapasaH kathAnAM vizrambheSvapi ca rasikaH zailaduhituH / pramodaM vo dizyAtkapaTabaTubeSApanayane tvarAzaithilyAbhyAM yugapadabhiyuktaH smaraharaH // 50 // sahasrAsyo nAgaH prabhurapi mataH pazvavadanaH 5 1 zarIram. 2 AkulaH. 3 vAmanaH 4 asthipaMjaraH 5 varAhaH * 6 satAM mohaM syatu khaNDayatuH 7 dyAvApRthivyau . 8 vikAre. 9 dayAsaMkucitAH 10 rAhuH 11 sUtram 12 garuDam. 13 gajacarma.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [1 prakaraNam locana iti khyAtazcaturbhiH stuto vedaiH paJcamukhaH SaDAnana- Aya tatparam / saMbhrAmyagujadaNDapakSapaTaladvandvena haMsAyipitA saptarSimirvanditaH / aSTAGgo navatulya AmaragaNe tastrailokyavyayanATikAnayanaTaH svAmI jagatrAyatAm // 71 // vAso dazAzA dadhatskhazcaikAdaza so'vatAnna vijito yo | yannATyabhramighUrNamAnavasudhAcakrAdhirUDhe bhRzaM merau pArzanivAdvAdazAtmAMzubhiH // 61 // lIlAchUtajitAM kalAdhara- sivAsaranizAcitre paribhrAmyati / taijasyastaDito bhavantu kalAM maulau dRDhaM kIlitAM svIkartuM yugamunnamayya bhujayorvi- zatazo dRSTA hi tAstAH kathaM tomasyo'pi sa vaH punAtu zleSayantyAstadA / pArvatyAH kucakumbhapArzvayugale sapremadatte- jagatAmantyeSTiyajvA vibhuH // 72 // tatkAlaurabhaTIviz2ambhakSaNaH kAlakSepaNamindumocanavidhau devaH sa no rakSatu NaparivAsAdiva bhrazyatA vAmArdhena tadekazeSakaraNaM binndvpu|| 62 // bhUtyAlepanabhUSitaH pravilasannetrAgnidIpAGkuraH bhairavam / tulyaM cAsthibhujaMgabhUSaNamasau bhogIndrakaGkAlakaikaNThe pannagapuSpadAmasubhago gaGgAjalaiH pUritaH / ISattAmraja- rbibhrANaH paramezvaro vijayate kalpAntakauntikaH // 73 // TAgrapallavayuto nyasto jaganmaNDape zaMbhurmaGgalakumbhatAmu- caJcaccandrikacandracArukusumo mAdhajjaTApallavo dRpyahAruNapagato bhUyAtsatAM zreyase // 63 // mallImAlyadhiyA sudhAkara- dandazUkamaNimAMstatpaJcazAkhAlayaH (1) / sthANurma phalado bhavakalAM kaNThazriyaM kajjalanAntyA bhAlavilocanAnalazikhAM | tvatitarAM gaurImukhendudravatpIyUSadravadohadAdiva dadhaddevanumatvaM sindUrapUrAzayA / kailAse pratibimbitAtsvavapuSo gRhNanha- | sadA // 74 // vakrAmbhoruhi vismitAH stabakitA vakSosantyA muhuH pArvatyA pratikarmakarmaNi ciraM mugdho haraH pAtu | ruhi sphAritAH zroNIsImani gumphitAzcaraNayorakSNoH punarvivaH // 64 // dAsye'haM parirambhaNAni kitava dyUte jitAni stRtAH / pArvatyAH pratigAtracitragatayastanvantu bhadrANi tvayA dhairya dhehi yataH kRtaH zatamahorAtrANi ttraavdhiH| vo viddhasyAntikapuSpasAyakazarairIzasya dRgbhaGgAyaH // 75 // ityuktaH zivayA nizAdivasakRjyotirmayAkSidvayadrAgunmeSa- zailendrapratipAdyamAnagirijAhastopagUDhollasadromAJcAdivisaMSThunimeSakoTighaTanAvyagro haraH pAtu vaH // 65 // maulau lAkhilavidhivyAsaGgabhaGgAkulaH / AH zaityaM tuhinAcakiM nu maheza mAnini jalaM kiM vaktramambhoruhaM kiM nIlAla- lassa karayorityUcivAnsasmitaM zailAntaHpuramAtRmaNDalakaveNikA madhukarI kI bhUlatA vIcikA / kiM netre zapharau gaNairdRSTo'vatAdvaH zivaH // 76 // dikkAlAtmasamaiva yasya kimu stanayugaM preDadrathAGgadvayaM sAzaGkAmiti vazcayangirisutAM vibhutA yastatra vidyotate yaMtrAmuSya sudhIbhavanti kiraNA gaGgAdharaH pAtu vaH // 66 // devyAH prAparirambhaNe kila rAzeH sa yAMsAmabhUt / 'yastaitpittaimuSaHsu yo'sya haviSe karau dvau dvau punastatkarau roddhaM tanmukhamunmukhaM racayituM yastasya jIvAtave voDhA yadguNameSa manmatharipostAH pAntu dvau cAdharAsvAdane / dvau netrAntapalAlakApanayane moktuM ca no mUrtayaH // 77 // jIrNe'pyutkaTakAlakUTagarale pluSTe nIvIM dRDhAM dvAvitthaM saphalIkRtAkhilakaraH pAyAtsa vaH zaM- tathA manmathe nIte bhAsurabhAlanetratanutAM kalpAntadAvAnale / karaH // 67 // na krodhaH kriyatAM priye sa tu bhavanmaulistha- yaH zaktayA samalaMkRto'pi zazinaM zailAtmajAM svadhunIM dhatte gaGgodare mugdhe mAnamapUjitaM tyaja kRtaM yuSmanniyogadvayam / kautukarAjanItinipuNaH pAyAtsa vaH zaMkaraH // 78 // kiM vake zleSamamuM nirAkuru kadAzliSTo'si vake mayA vAmA- gotraM kimu jIvanaM kimu dhanaM kA janmabhUH kiM vayaH kiM gayeti hRtottaraH smaraharaH merAnanaH pAtu vaH // 68 // cAritramamuSya ke sahacarAH ke vaMzajAH prAktanAH / kA aGgaM yena rathIkRtaM nayanayoyugmaM rathAGgIkRtaM patraM khaM ratha- mAtA janakaH zivasya ka iti pralaeNNa pRthvIbhatA pRSTAH karmasArathikRtaM shvaasaasturNgiikRtaaH| kodaNDIkRtamAtmavIrya- sasmitanamramUkavadanAH saptarSayaH pAntu vaH // 79 // macirAnmaurvIkRtaM bhUSaNaM vAmAjhaM vizikhIkRtaM dizatu naH kSemaM tAdRksaptasamudramudritamahIbhUbhanirabhraMkaSaiH srotobhiH parivAsa dhanvI pumAn // 69 // nRtyArambharasatrasadvirisutAriktAgha- ritA dizi dizi dvIpaiH samantAdayam / yasya sphAraphaNAsaMpUrtaye nivyUDhamramivibhramAya jagatAmIzAya tubhyaM nmH| valImaNicaye majjakalaGkAkRtiH zeSaH so'pyagamadyadaGgAdapadaM yacaDAbhujagezvaraprabhRtibhistAdRgbhramantIdizaH pazyanirdhana- tasmai namaH zaMbhave // 8 // torInAyakazekharAya jagadAghUrNamAnanayanaiH zAnto'pi na zraddadhe // 70 // uddAmabhramivega 1 karburavarNaH. 2 tamomayAH 3 nATyabheda: 4 sarpaH. vistRtajaTAvallIpreNAlIpatatvargaGgAjaladaNDikAvalayitaM ni- | 5 dIyamAnam. 6 AkAzasya. 7 sUryaH. 8 candre. 9 sUryasya. 1 kurvaniti zeSa:. 2 akSapUrva. 3 cakravAkaH. 4 AliGgane/10 candra:- 11 apAm. 12 agniH. 13 apAm. 14 zuci5 sarpa. 6 bANIkRtam.7 samAptaM. 8 bhramaNam. 9 jalasya nirgamanamAgeM | rudakam. 15 yajamAnaH. 16 agneH. 17 vAyuH. 18 yajamakaramukhAdirUpA. 10 daNDaH. | mAnasya. 19 pRthivyA. 20 vAyuH. 21 namreNa. 22 IzvarAya.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivaH .... .............. vvvvvvm-MAM dhArAya dhArAdharacchAyAdhArakakandharAya girijAsaGkabhRGgA- // 91 // trAtA bhItibhRtAM patizcidacitAM klezaM satAM zaM. riNe / nadyA zekhariNe dRzA tilakine nArAyaNenAstriNe satAM hantA bhaktimatAM satAM vasamatAM kartApakartA'satAm / nAgaiH kaGkaNine nagena gRhiNe nAthAya nityaM natiH // 81 // devaH sevakabhuktimuktiracanAbhUrbhUrbhuvaHsvastrayInirmANasthitikeyUrIkRtakaGkaNIkRtajaTAjUTAvataMsIkRtajyAvallIkRtakuNDalI- saMhRtiprakaTitakrIDo mRDaH pAtu vaH // 92 // eSA te hara kRtakaTIsUtrIkRtAhIzvaraH / pAyAdvastilakIkRtapriyatamAda- kA sugAtri katamA mUrdhni sthitA kiM jaTA haMsaH kiM bhajate zIkRtAkSIkRtaghtArambhapaNIkRtenduzakalaH kAtyAyanIkAmukaH jaTo nahi zazI candro jalaM sevate / mugdhe bhUtiriyaM ku|| 82 // kAntAM kAmapi kAmayatyanudinaM dhyAnApadezAdayaM to'tra salilaM bhUtistaraMgAyate yazcaivaM vinigahate tripathagAM yenAmuM munayo'pyanAdinidhanaM dhyAyanti dhautaspRhAH / pAyAtsa vaH zaMkaraH // 93 // mAtIva kimetadaGgulipuTe ityAtsvakare hRte girijayA pAde ca padmAsanAdvizvaM pAtu tAtena gopAyyate vatsa khAdu phalaM prayacchati na me gatvA puraMdhrinaddhavapuSaH zaMbhoH samAdhivyayaH // 83 // snAtaH | gRhANa svayam / mAtraivaM prahite guhe vighaTayatyAkRSya sNsvrgtrngginniijlbhrainetrotylenaanycitH pArvatyAH sitabhUti- | dhyAJjaliM zaMbhobhinnasamAdhiruddharabhaso hAsodgamaH pAtu vaH candanacathairAliptagAtrojvalaH / devazcandrakalAsitabhratilako | // 94 // saMdhyAM yatpraNipatya lokapurato baddhAJjaliryAcase gaurIvivAhotsavArambhe shailkRtaahnnstrijgtaamyo haraH | dhatse yacca nadI vilajja zirasA tannAma soDhaM mayA / zrIryApAtu vaH // 84 // ujjhitvA dizamambaraM varataraM vAso tAmRtamanthane yadi hariM kasmAdviSaM bhakSitaM mA strIlaMpaTa vasAnazciraM hitvA vAsarasaM punaH pitRvane kailAsahAzrayaH / mAM spRzeti gadito gauryA haraH pAtu vaH // 95 // tAvatsaptatyaktvA bhasma kRtAGgarAganicayaH zrIkhaNDasAradravairdevaH | samudramudritamahI bhUbhRdbhirabhraMkaSaistAvadbhiH parivAritA pAtu himAdrijApariNayaM kRtvA gRhasthaH zivaH // 85 // pRthutIMpaiH samantAdiyam / yasa sphAraphaNAmaNau nilakrIDanmandarakandarodaravalanmandAravRndAvane krodhAndhAndha- yinI tiryakphaNAlaMkRtiH zeSaH so'pyagamadyadaGgAdapadaM rudrAya kaTAtaTAsuharaNe jambhatrizUlodmaH / trailokyAkhilasaMkaTo- tasmai namaH // 96 // cintAcakriNi hanta cakriNi bhiyA skaTabhayoTelAndhakArAMzumAn pAyAdvastripurapramAthanapaTurdevo hi kubjAsane'bjAsane nazyaddhAmani tigmadhAmani dhRtAzaGke pazcAnanaH // 86 // garjanImabhujaMgabhISaNaphaNAphUtkArabhI- zazAGke bhRzam / bhrazyacetasi ca pracetasi zucA tAnte tipradaH krIDatpretapizAcarAkSasagaNaH pratyakSataH prAntataH / kRtAnte ca yo vyagro'bhUtkaTakAlakUTakavalIkArAya pAbhAlasthapralayAnalodbhaTazikhaH saMkrAntasarvAspadaH zArdUlAjina- yAtsa vaH // 97 // tAtaM tattAtatAtaM kathaya harakule'laMkRte bhRdbhayAnakabhayo bhUyAdbhavo bhUtaye // 87 // gaurIcumbanaca- saMpradAne tacchrutvA candramauli tamukhakamalo jAtalajjo bacalaM paricaladgaNDaprabhAmaNDale vyAvalagatkaNikuNDale ratirasa- bhUva / brahmAvAdIttadAnIM zRNuta harakulaM vedakaNThograkaNThau prakhinnagaNDasthalam / prauDhapremaparamparAparicayaprotphullanetrAJcalaM | zrIkaNThAnnIlakaNThaH prahasitavadanaH pAtu vazcandracUDaH // 9 // zaMbhorastu vibhUtaye hi bhavatAmunmattagaGgaM ziraH // 88 // yA sRSTiH sraSTurAdyA vahati vidhihutaM yA haviryA ca hotrI ye dve pANau kaGkaNamutphaNaM phaNipatinatraM lasatpAvakaM kaNThaH kuNThitakAlakUTa viSamo vastraM gajendrAjinam / gaurIlocanalo | kAlaM vidhattaH zrutiviSayaguNA yA sthitA vyApya vizvam / yAbhanAya subhago veSo varassAsti me gaNDollAsavibhAvitaH mAhuH sarvabIjaprakRtiriti yayA prANinaHprANavantaH pratyakSAbhiH pazupaterhAsodgamaH pAtu vaH // 89 // divyaM vAri kathaM yataH prapannastanubhiravatu vstaabhirssttaabhiriishH||99 // ekaizcaryasthisuradhunI maulau kathaM pAvako divyaM taddhi vilocanaM kathama to'pi praNatabahuphalo yaH svayaM kRttivAsAH kAntAsaMmizra deho'pyaviSayamanasAM yaH purastAdyatInAm / aSTAbhiryasya kRtsnaM hidivyaM sa cAGge tava / tasmAddayUtavidhau tvayAdya muSito jagadapi tanubhirbibhrato nAbhimAnaH sanmArgAlokanAya vyapanahAraH parityajyatAmitthaM zailabhuvA vihasya lapitaH zaMbhuH | yatu sa nastAmasI vRttimIzaH // 100 // kailAsAdrAvudaste zivAyAstu vaH // 90 // zrIkaNThasa sakRttikArtabharaNI mUrtiH sadArohiNI jyeSThA bhadrapadA panarvamayatA viparicalati gaNeSullasatkautukeSu koDaM mAtaH kamAre vizati | viSamuci prekSamANe saroSam / pAdAvaSTambhasIdavapuSi dazamukhe zAkhAnvitA / dizyAdakSatahastamUlaghaTitASADhA maghAlaM. kRtA zreyo vaizravaNAnvitA bhagavato nakSatrapAlIva vaH / 1 udakarUpA. 2 agnirUpA. 3 yajamAnarUpA. 4 sUryacandrarUpe. | 5 AkAzarUpA.6 pRthvIrUpA. 7 vAyurUpA. 8 urikSapte. 9 bhujAntare. 1 zapathavizeSaH, 1 10 sa.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ mubhASitaratnabhANDAgAram [1 prakaraNam nvrnhnAmAvArrrrr yAti pAtAlamUlaM kruddho'pyAzliSTamUrtibhayadhanamumayA pAtu dhanuAlatAkarSaNAni // 110 // kalpAnte krodhanasya tripurahRSTaH zivo naH // 101 // krodheddhedRSTipAtaistribhirupazamitA vijayinaH krIDayA saMcariSNoH kRtvApi prANijAtairnijamukhavahnayo'mI yo'pi trAsArtA Rtvijo'dhazcapalagaNahRto- kuharAtithyamaprAptatRpteH / digbhittIH prekSya zUnyAH pralayajalaniSNISapaTTAH patanti / dakSaH stotyasya patnI vilapati dhiprekSitAtmIyamUrtiyAsavyAsaktamoghazramajanitaruSaH pAntu vo kRpaNaM vidrutaM cApi devaiH zaMsannityAttahAso makhamathanavidhau garjitAni // 111 // paryagranthibandhatriguNitabhujagAzleSapAtu devyai zivo vaH // 102 // AsIne paeNSNi tUSNIM | saMvItajAnorantaHprANAvarodhavyuparatasakalajJAnaruddhendriyasya / vyasanini zazini vyomni kRSNe satRSNe daityendre jAta-, kRSNa satRSNa datyandra jAta: AtmanyAtmAnameva vyapagaMtakaraNaM pazyatastattvadRSTyA zaMbhorvaH nidre dravati maghavati klAntakAntau kRtAnte / abrahmaNyaM | pAtu zUnyekSaNaghaTitalayabrahmalagnaH samAdhiH // 112 // vRttAbruvANe kamalapuTakuTIzrotriye zAntyupAye pAyAdvaH kAlakUTaM| | bhikhyAM hRtAryAM zritavividhagaNAM chandasAM varNanIyAM yAtAM jhaTiti kavalayallIlayA nIlakaNThaH // 103 // keyaM mUi | | sarvAdimattvaM suragaNakalitAM bhAsamattvaM dadhAnAm / yuktaM ndhaMkAre timiramiha kutaH subhrakAntenduyukte kAntAcyatrAsti | sthAnaM nayantIM laghumapi sakalaM bibhratIM mAlayAyAnvande kAcinnanu bhavatu mayA pRSTametAvadeva / nAhaM dvandvaM karomI- | vArdhIbhavarNI dhRtamuniyatikA sragdharAM zaMbhumUrtim // 113 // tyapanaya zirasastUrNamenAmidAnI mitthaM prokto bhavAnyA prati- | vacanajitaH pAtu vazcandracUDaH // 104 // dhanyA keyaM sthitA dehArdhAnaddhakAntAkacakusumacayo bhAlanetrAnalArciH pInoSmA. te zirasi zazikalA kiM nu nAmaitadasyA nAmaivAsyAstadetatpa maulikhelanmukharasuranadInIraramyo jaganti / sphItottasenduricitamapi te vismRtaM kasya hetoH / nArI pacchAmino kAntidviradadRtihaDhAcchAdanavyaktazItaH zaMbhurbhUSAsthikandapra. kathayatu vijayA na pramANaM yadIndurdevyA nihotamicyorita karaparivRtaH pAtu sarvatumUrtiH // 114 // heyopAdeyazUnya surasaritaM zAThyamavyAdvibhorvaH // 105 // harSAdambhojajanma munigaNamanasAmadvayAnandahetuH setuH saMsAravArAMnidhisukhataprabhRtidiviSadAM saMsadi prItimatyA zvazvA maulau purArerduhitR raNe zrImahezAnasaMjJam / prAleyaM jyotirantaHpariNatatimirapariNaye sAkSataM cumbyamAne / tadvaktraM maulivaktre militamiti | | vyUhavicchedadakSaM kiMcidvAcAmadhIzaM sphuratu mama hRdi tyakSaraM bhRzaM vIkSya candraH sahAso dRSTvA tadvRttamAzu smitasubhagamukhaH | vizvasAkSi // 115 // zuddhAnte sIdhupAnonmadamadanamadopAtu vaH pnycvktrH||106|| kalpAntakarakeliH kratukadanakaraH / nmAdamattAlikAlItAlIsaMtADyamAnodbhaTamurajaravADambarollAkundakapUrakAntiH krIDankailAsakUTe kalitakumudinIkAmukaH | sitAGgaH / nRtyannano vilajjazcalavikaTataTaiH saMstrayairlocanAkAntakAyaH / kaGkAlakrIDanotkaH kalitakalakalaH kAlakAlI- dhadRSTaH strIbhiH sahAsaM prahasanamuditaH pAtu vo vAmadevaH kalatraH kAlindIkAlakaNThaH kalayatu kuzalaM ko'pi kApA- // 116 // bibhratpAthaH kapardai suranagaranarImindulekhAM lalATe liko naH // 107 // dRSTaH saprema devyA kimidamiti bhayAtsaM- | netrAntaH kAlavahiM garalamapi gale vyaaghrcrmaanggbhaage| paJcAbhramAcAsurIbhiH zAntAntastattvasAraiH sakaruNamRSibhirviSNunA so vai trinetro vRSabhagatiratirvAmabhAgArdhavAmaH saMdizyAtsaMpadaM sasmitena / AdAyAstraM sagarvairupazamitavadhUsaMbhramaidaityavIraiH vaH saha sakalaguNairagutAkAra IzaH // 117 // rAjA rAjA. sAnandaM devatAbhirmayapuradahane dhUrjaTiH pAtu yuSmAn // 108 // ciMtAGgeranupacitakalo yassa cUDAmaNitvaM nAgA nAgAtmajAdha kSipto hastAvalamaH prasabhamabhihato'pyAdadAnoM'zukAntaM na bhasitadhavalaM yadvapurbhUSayanti / mA rAmArAgiNI bhUnmagRhNan kezeSvapAstazcaraNanipatito nekSitaH saMbhrameNa / Ali- tiriti yaminAM yena vo'dAhi mAraH saptAH saptAzvanunnAruNajhan yo'vadhUtastripurayuvatibhiH sAzrunetrotpalAbhiH kAmIvA- kiraNanibhAH pAtu bibhratrinetraH // 118 // ekaM dantacchadasya parAdhaH sa dahatu duritaM zAMbhavo vaH zarAgniH ||109||klyaannN sphurati jayavazAdardhamanyatprakopAdekaH pANiH praNantuH zirasi vaH kriyAsurmilada~TaniyugasthAsgIrvANabhogistraiNavyatyastaka- kRtapadaH kSeptamanyastameva / ekaM dhyAnAnnimIlatyaparamaviSahaM lpadrumanavasumanonAgahArAvalIni / nAlIkAzliSTalakSmIka-vIkSituM cakSaritthaM tulyAnicchApi vAmA tanuravatu sa vo ratalakamalodvAntamadhviIkadhArAtimyatphAlekSaNAni tripurahara- yasya saMdhyAvasAne // 119 // 1 dakSiNagArhapatyAhavanIyAkhyA. 2 dInasvareNa. 3 sUrye. 4 brahmaNi. 5 andhakaripau; pakSe,-tayasi. 6 brahmA. 7dhanuSkoTi:. 1 yogazAstraprasiddhAsanavizeSaH. 2 saMdhiH . 3 AvRta. 8 sthirataram. 9 viSNurUpaH zaraH. 10 puSparasaH. 11 vayA. 4 nivRtta. 5. cakSurAdInyekAdazendriyANi buddhirahaMkArazceti trayodaza smakaM tRtIyalocanam. vidham. 6 prapaJcAbhAva. 7 cittaikAgratA.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zivaH wwwnnnwwAANWANTERANrnamRAwnnnnn jaTAjUTa: dudyadudAradarduradarIdIrghAderidrumadrohodrekamahormimeramadA sa dhUrjaTijaTAjUTo jAyatAM vijayAya vaH / yatraikapalita- mandAkinI mandatAm // 131 // zaivAlazreNizobhA bhrAntiM karotyadyApi jAhnavI // 120 // cUDApIDakapAla- dadhati harajaTAvallayo hanta yasyAstaddhAsollAsavelladvarasaMkulagalanmandAkinIvArayo vidyutprAyalalATalocanapuTa- zapharatulAM yatra dhatte kalAvAn / unmIlanogijyotirvimizratviSaH / pAntu tvAmakaThoraketakazikhAsaMdigdha- bhogAvanisubhagasitAmbhojasaMbhAvitAmbhA gaGgAnaGgArisaGgA mugdhendavo bhUtezasya bhujaMgavallivalayasraGnaddhajUTA jaTAH mahati tava vidhau maGgalAnyAtanotu // 132 // dRSTAH // 121 // gaGgAvAribhirukSitAH phaNiphaNairutpallavAstacchikhA- saMkaSTadAhAH zravaNapathagatAH puNyapuJjAvagAhAH spRSTAH saMsAraratnaiH korakitAH sitAMzukalayA smaraikapuSpazriyaH / Ana- pAthonidhipatitadharoddhAradhuryA varAhAH / pItAstApopazAntindAzrupariplutAkSihutabhugdhUmaimiladdohadA nAlpaM kalpalatAH phalaM prajananapaTavaste sadhAvArivAhAH kalyANaM kalpayantAM kalidadatu vo'bhISTaM jaTA dhUrjaTeH // 122 // kaluSaharA viSNupadyAHpravAhAH // 133 // tAvatkarNAdhvayAtA gaGgA janadhanakaluSAdhUnane gandhavAhA dRSTAH kiM havyavAhAH sakRparvatabhedi pavitraM jaitraM narakasya bahumatagahanam / harimiva | daghadahane svargatau puNyavAhAH / spRSTAH saMsArahAhAravakaTukaharimiva harimiva surasaridambhaH patannamata // 123 // iyaM mahAmbhodhimagne varAhAH pItAH pIyUSadhArAdhikataramadhurAH cidrUpApi prakaTajaDarUpA bhagavatI yadIyAmbhobindurvitarati- | pAntu gododavAhAH // 134 // ca zaMbhorapi padam / punAnA dhunvAnA nikhilamapi nAnA __ zazilekhA vidhamaghaM jagatkRtsnaM pAyAdanudinamapAyAt suradhunI // 124 // pUrNanakhendudviguNitamaJjIrA premazRGkhalA jayati / haracUDAzItakarastanaMdhayasudhAnIraeNndhragandhaspRzaH krIDAkaGkaNa- | zazilekhA gaurIcaraNAGgulimadhyagulpheSu // 135 // jayati pannagezvaraphaNApItAvaziSTA muhuH| aGkAsInagirIndrajAstanata- parimaSitalakSmA bhayAdanupasarpateva hariNena / iha kesarikaraTIhArAvalIlolanAH saMtApaM zamayantu vo harajaTAgaGgAtaraGgA- | tarajA- | jAGkarakuTilA haramaulividhulekhA // 136 // zrIkaNThasya kapardanilAH // 125 // vAte vAti yadaGgasaMgamavazAcchrIzaMbhurUpa- | bandhanaparizrAntoragagrAmaNIsaMdaSTAM mukuTAvataMsakalikAM vande prade gaurI ruSyati tuSyati tvahipatirvindhyATavI zocati / kalAmaindavIm / yA bimbapratipUraNAya parito niSpIDya saMdaMcandrastramyati kupyate harirapi brahmA paraM kampate sA gaGgA nikhilaM zikAyantreNeva lalATalocanazikhijvAlAbhirAvartyate // 137 // kalaGkanicayaM bhaGgaM taraGgairnayet // 126 // zAI brahmakama locanam NDaloradhigataiH prApi tIrthAzritAM yairmRtyuMjayatAmanAyi | garalagrasto jaTAjUTagaiH / yebhyo'zikSata mAdhurI mRdujaTAjUTe |. __ jayati lalATakaTAkSaH zazimauleH pakSmalaH priyApraNatau / dhanuSi mareNa nihitaH sakaNTakaH ketakeSuriva // 138 // maThe candramAstAnImAni payAMsi gautami tava zreyAMsi yaccha-: | antarnADIniyamitamarullaGghitabrahmarandhra svAnte zAntipraNantu naH // 127 // yannAmnaH prathamAkSaraM vijayate bhAnau dvitIyAkSaraM nityaM nRtyati satkavIndravadane bhUtvAntyavarNadvayam / yini samunmIladAnandasAndram / pratyagjyotirjayati yaminaH rAmo rAvaNamAjaghAna samare zaMbhoH ziraHzAlinI sA sarvA- | spaSTalAlATanetravyAjavyaktIkRtamiva jagadvyApi candrArdhamauleH kSaramAlinI bhavatu me bhAgyAya bhAgIrathI // 128 // mu- // 139 // sAnandA gaNanAyake sapulakA gaurImukhAmbhoktAmA nRkapAlazuktiSu jaTAvallISu mallInibhA vahnau lAja- | ruhe sakrodhAH kusumAyudhe sakaruNAH pAdAnate vajriNi / nibhA dRzormaNinibhA bhogotkare bhoginAm / nRtyAvartavi- | sasmerA girijAsakhISu sanayAH zailAdhinAthe vahanbhUmIndra vartaneritapayaHsaMmUrcchanocchAlitAH khelanto haramUrdhni pAntu | pradizantu zarma vipulaM zaMbhoH kaTAkSacchaTAH // 140 // bhavato gaGgApayobindavaH // 129 // eSA dharmapatAkinI | ekaM dhyAnanimIlanAnmukulitaM cakSurdvitIyaM punaH pArvatyA taTasudhAsevAvasannAkinI zuSyatpAtakinI bhagIrathatapaHsApha- | vadanAmbujastanataTe zRGgArabhArAlasam / anyaharavikRSTacApalyadevAkinI / premArUDhapinAkinI girisutAsyAkekarAlo- | madanakrodhAnaloddIpitaM zaMbhobhinnarasaM samAdhisamaye netra'kinI pApADambaraDAkinI tribhuvanAnandAyaH mandAkinI trayaM pAtu vaH // 141 // pakSmAlIpiGgalinaH kaNa // 130 // svacchandocchaladacchakacchakuharacchAtetarAmbucchaTA- | iva taDitAM yasya kRtsnaH samUho yasminbrahmANDamISamUrchanmohamaharSiharSavihitasnAnAhikAhrAya vaH / bhindyA- | dvighaTitamukule kAlayajvA juhAva / arciniSTaptacUDA 1 kezAdau jarasA yacchauklyaM tat. 2 tiryaGnaddhamAlA. 3 nibiDa. / 1 vyaktIbhavat. 2 akSINAnAm ; mahatAmityarthaH. 3 sAndranigdhaH. 4 tiryagdRSTayA. 5 anUpasadRzaH kazcinnadyAderupAntadezaH. 6 balavAn. | 4 mAndyam. 5 jaTAjUTaH. 6 kartarikA. 7 zAntimati. 8 vyAptam. 7 pati: 8 nazyat. 9 jhaTiti. | 9 adhogAmi.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [1 prakaraNam zazigalitasudhAghorajhAMkArikoNaM tArtIyaM yatpurArestadavatu caNDabhramivyAnRtyagujadaNDamaNDalabhuvo jhaJjhAnilAH pAntu madanaploSaNaM locanaM vH||142 // . vaH / yeSAmucchalatAM javena jhagiti vyUheSu bhUmIbhRtAmuDDIkaNThaH neSu biDaujasA punarasau dembholirAlokitaH // 152 // pAtu vo nIlakaNThasya kaNThaH shyaamaambudopmH| gaurI-| yasyAM maulimilatsudhAMzukalayA saMpUrNabimbAyitaM bhAlAvabhujalatA yatra vidyullekheva rAjate // 143 // pAtu vaH | sthitalocanena sahasaivAlAtacakrAyitam / AvAyitamAzitikaNThasya tamAlazyAmalo galaH / saMsaktapArvatIbAhu- | kapardamamarasrotakhatIdhArayA pAtu trINi jaganti khaNDaparazoH suvarNanikaSopalaH // 144 // kastUrI tilakanti bhAla- sA tANDavAGgabhramiH // 153 // pAdasyAvirbhavantImavanatiphalake devyA mukhAmbhoruhe rolambanti tamAlabAlamu- | maivane rakSataH khairapAtaiH saMkocenaiva doSNAM muhurabhinayataH kulottaMsanti mauliM prati / yAH karNe vikacotpalanti kuca- | sarvalokAtigAnAm / dRSTiM lakSyeSu nogrAM jvalanakaNamucaM yoraMse ca kAlAgurusthAsanti prathayantu tAstava zivaM zrI- banato dAhabhIterityAdhArAnurodhAtripuravijayinaH pAtu vo kaNThakaNThatviSaH // 145 // kastUrIyanti bhAle tadanu na- duHkhanRtyam // 154 // mUrdhavyAdhUyamAnadhvanadamaradhunIyanayoH kanalIyanti karNaprAnte nIlotpalIyantyurasi mara- | lolakallolajAlodbhatAmbhaiHkSodadambhAtprasabhamabhinabhaHkSiptanakSakatAlaMkRtIyanti devyAH / romAlIyanti nAbherupari hari-tralakSam / UrdhvanyastAjhidaNDabhramibhavarabhasodyannabhasvatpravezamaNImekhalIyanti madhye kalyANaM kuryurete trijagati puraji- bhrAntabrahmANDakhaNDaM pravitaratu zivaM zAMbhavaM tANDavaM vaH kaNThabhAsAM vilaasaaH||146|| // 155 // zarvANIpANitAlaizcalavalayajhaNatkAribhiH zlAziromAlikA dhyamAnaM sthAne saMbhAvyamAnaM pulakitavapuSA zaMbhunA prekSakeNa / pitroH pAdAbjasevAgata giritanayAputrapatrotibhItakSubhya- khelapicchAli kekAkalakalakalitaM krauJcabhidarhiyUnA herabhUSAbhujaMgazvasanagurumaruddIptanetrAmitApAt / vidyanmaulIndu- mbAkANDaihAtalitamanasastANDavaM tvAM dhinotu // 156 // khaNDasratabahalasadhAsekasaMjAtajIvA pUrvAdhItaM paThantI jhavata pAyAdAyAsakhedakSubhitaphaNiphaNAratneniryatnaniryacchAyAmAyAvidhiziromAlikA zUlino vaH // 147 // ptnggdyutimuditviyaahiniickrvaakm| abhrAntAbhrAntacUDA'gaNAH tuhinakarakarAnIkainAlIkanAlacchedAmodAnudhAvadrudhiramiva saMdhyAtANDavaDambarapraNayino devasya caNDIpatebhraSTApIDa- khage dhUrjaTestANDavaM naH // 157 // uccairuttAlakheladbhujavanavizIrNamuNDacayanavyagrA gaNAH pAntu vaH / yairautsukyavazI- pavanodbhUtazailaughapAtasphArodazcatpayodhiprakaTitamukuTavardhanIkRtaigrahagaNAdAhI gRhIte haThAtsUryAcandramasormithaH smita- | sNgmaani| jIyAsustANDavAni sphuTavikaTajaTAMkoTisaMghaTTabhU. vatorjAtaM karAsphAlanam // 148 // ribhrazyannakSatracakravyavasitasumanovRSTipAtAni shNbhoH||158|| nandI devastraiguNyabhedAtsRjati vitanute saMharatyeSa lokAnasyaiva kaNThAlaMkAraghaNTAghaNaghaNaraNitAdhmAtaroHkaTAhaH kaNThe- | vyApinIbhistanubhirapi jagadyAptamaSTAbhireva / vandyo nAkAlAdhirohocitaghanasubhagaMbhAvukasnigdhapRSThaH / sAkSAddharmo seti pazyanniva caraNagataH pAtu puSpAJjalirvaH zaMbhotyAvapuSmAn dhavalakakudanidhUtakailAsakUTaH kUTastho vaH kakudmA- | vatAre valayamaNiphaNAphUtkRtairviprakIrNaH // 159 // caJcanibiDataratamaHstomatRNyAM vitaNyAt // 149 // ddevendrakuTyazcalitadazadizAkIrNakoTIrakoTyaH saMgAyatsvarva___ tANDavam dhUTyaH sarabhasavinamasiddhagandharvadhATyaH / vizliSyacarmapaTyo devA dikpatayaH prayAta parataH khaM muzcatAmbhomucaH | vigalitazatapatrAsanodyatkaroTyayuTyatkailAsatavyastripuravijapAtAlaM vraja medini pravizata kSoNItalaM bhUdharAH / brahmanna- | yinaH pAntu mAmA TyaH // 160 // naya dUramAtmabhuvanaM nAthasya no nRtyataH zaMbhoH saMkaTame ardhanArIzvaraH tadityavatu vaH protsAraNA nandinaH // 150 // dordaNDa- | mandAramAlAlulitAlakAyai kapAlamAlAGkitazekharAya / dvayalIlayA calagiribhrAmyattaduccairavadhvAnogItajagadramatpada- divyAmbarAyai ca digambarAya namaH zivAyai ca namaH bharAlolatphaNAyyoragam / bhRGgApiGgajaTATavIparisaroda- zivAya // 161 // ekaH stanastugataraH parasya vArtAmiva yormimAlAcalaccandra cAru mahezvarasya bhavatAM niHzreyase 1 indreNa. 2 vajram. 3 pRthivyAH . 4 yatheSTa kSepaNaiH. 5 atikAtANDavam // 151 // saMdhyAtANDavaDambaravyasanino bhargasya | ntacaturdazabhuvanAnAm. 6 AdhArasya pRthivyAderanurodhAdanusA1 SaDAnanaH 2 vAhanam ; mayUra ityarthaH. 3 pUrita. 4 dyAvA. rAt. 7 kaNA. 8 pArvatI. 9 ucitam. 10 barhapatayaH. 11 SaDApRthivyau. 5zaMkaraH. 6 subhagaM bhavatIti tat. 7 paribhUta. 8 nizcalaH; nanaH. 12 akAle bhavam. 13 garjitam. 14 kSubdhacetasaH meghanirvikAratayA cirajIvItyarthaH. 9 azAnanivahaH, 10 tRNasamUhaH. nirghoSabhrAntyeti bhAvaH. 15 anAyAsam. 16 surasarit. 17 bANaH11 khAdatu. 12 meghA 13 sAnunayanirdeza 28 tANDavaprAcaNDyam.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ zivaH, pArvatI praSTumagAnmukhAgram / yasyAH priyArdhasthitimudvahantyAH aGkanilInagajAnanazaGkokulabAhuleyaha~tavasanau / sasmitaharasA pAtu vaH parvatarAjaputrI // 162 // yasyopavIta- karakalitau himagiritanayAstanau jayataH // 10 // kaNThoguNa eva phaNAvRtaikavakSoruhaH kucapaTIyati vAmabhAge / cito'pi huMkRtimAtranirastaH pa~dAntike patitaH / yasyAzcatasmai mamAstu tamasAmavasAnasImne candrArdhamaulizirase ma- ndrazikhaH smarabhallanibho jayati sA caNDI // 11 // virazcihase namasyA // 163 // khedAvAmakuccamaNDanapatrabhaGga- | nArAyaNavandanIyo mAnaM vinetuM girizo'pi yasyAH / kRpAsaMzoSidakSiNakarAGgulibhasmareNuH / strIpuMnapuMsakapadavyati- kaTAkSeNa nirIkSaNAni vyapekSate sAvatu vo bhavAnI // 12 // laGginI vaH zaMbhostanuH sukhayatu prakRtizcaturthI // 164 zirasi dhRtasarApage smraaraavrunnmukhendrucirgiriindrptrii| saMbhogAnatiricyamAnavibhavo yadvipralambho rasastaddivyaM mi- | atha caraNayugAnate svakAnte mitasarasA bhavato'stu thunaM parasparaparisyUtaM namaskurmahe / ekasyAH pratibimbasaMbhRta- bhUtihetuH // 13 // tadvaH pramASTuM vipadaH praNatArtihacyA viparyAse muhurdapaNe savyAGgasthitikautukaM zamayati svAmI nyastaM padaM mahiSamUrdhani caNDikAyAH / vairI yadIyanakharAMzusa yatrAparaH // 165 // AzleSAdharabimbacumbanasukhAlApa- parItazaGgaH zakrAyudhAGkitanavAmbudharaprabho'bhUt // 14 // smitAnyAsatAM dUre tAvadidaM mitho na sulabhaM jAtaM mukhA- zrutvA SaDAnanajanurmuditAntareNa paJcAnanena sahasA catulokanam / itthaM vyarthakRtaikadehaghaTanopanyAsayorAvayoH keyaM | rAnanAya / zArdUlacarma bhujagAbharaNaM sabhasma dattaM nipremaviDambanetyavatu vaH mero'rdhanArIzvaraH // 166 // zamya girijAhasitaM punAtu // 15 // paJcAsyapaJcasvacchandaikastanazrIrubhayadalamilanmaulicandraH phaNIndraprAcI- dazanetrapidhAnadakSA dAkSAyaNImRdukarAH kRtinaH punantu / nauvItavAhI sukhayatu bhagavAnardhanArIzvaro vaH / yasyArdhe dvau vallakI kathamaketi ca vAdayantAvaSTAdazo'pi ghaTayanstutivizvadAhavyasanavisRmarajyotirardhe kRpodyadbASpaM cAnyonya- maunamudrAm // 16 // AnandamantharapuraMdaramuktamAlyaM maulau vegaprahatisimasimAkAri cakSustRtIyam // 167 // | haThena nihitaM mahiSAsurasya / pAdAmbujaM bhavatu vo vijayAya | maJju maJjIraziJjitamanoharamambikAyAH // 17 // brahmAdayopArvatI 'pi yadapAGgataraGgabhaGgayA sRSTisthitipralayakAraNatAM vrajanti / harakaNThagrahAnandamIlitAkSI namAmyumAm / kAlakUTa lAvaNyavArinidhivIcipariplutAyai tasyai namo'stu satataM viSasparzajAtamUrchAgamAmiva // 1 // pArvatImoSadhImekA haravallabhAyai // 18 // jyAkRSTibaddhakhaTakAmukhapANipRSThapreDamaparNI mRgayAmahe / zalI hAlAhalaM pItvA yayA muMtyuMjayo nnkhaaNshucysNvlito'mbikaayaaH| tvAM pAtu maJjaritapallavakarNa'bhavat // 2 // aparNaiva latA sevyA vidvadbhiriti me mtiH| pUralobhabhramadramaravibhramabhRtkaTAkSaH // 19 // paulastyapInabhujayayA vRtaH purANo'pi sthANuH sUte'mRtaM phalam // 3 // saMpadudasyamAnakailAsasaMbhramaviloladRzaH priyaayaaH| zreyAMsi vo mRNAlavyAlavalayA veNIbandhakapardinI / harAnukAriNI pAtu | dizatu nidbhutakopacihnamAliGganotpulakamAsitamindumauleH lIlayA pArvatI jagat ||4||.jnmaantriinnrmnnsyaanggsngg | // 20 // dizyAnmahAsuraziraHsarasIpsitAni preGkhannakhAsamutsukA / salajjA cAntike sakhyAH pAtu naH pArvatI | valimayUkhamRNAlanAlam / caNDyAzvalacaTulanUpuracaJcarIkasadA // 5 // tapasvI kAM gato'vasthAmiti merAnanAviva / jhAMkArahAri caraNAmburuhadvayaM vaH // 21 // racayati sahasA '| yacitrametatprapaJcaM prazamayati ca tadvatkenacitkautukena / avigirijAyAH stanau vande bhavabhUtisitAnanau // 6 // ciramAviSkRtaprItibhItayaH pAntu vo dviSAm / valayajyAravonmi ditamaparaistaccaNDamuNDAdinAnAdanujadalanadakSaM zarvasarvasvamazrAzcaNDyAH kodaNDakRSTayaH // 7 // caNDIjaGghAkANDaH zirasA vyAt // 22 // pracaNDacaNDamuNDayormahAbalaikakhaNDinI hyanekacaraNaspRzi priye jayati / zaMkaraparyantajito vIrastambhaH ruNDamuNDayugraNe balaikadAyinI / kvacittvazaktikAriNI ramAvismarasyeva // 8 // unnAlanAbhipaGkaruha iva yenAvabhAti zaMbhu lAsadAyinI mudde'stu kAlikA sadA smstpaaphaarinnii||23|| rapi / jayati puruSAyitAyAstadAnanaM shailknyaayaaH|| 9 // | 1 stanayoH kumbhikumbhasAmyAditi bhAvaH. 2 kathaM mAM vihAyai nameva saMgopya bahukAlaM stanyaM prayacchatIti dhiyeti bhAvaH. 3 kArti1 kabukIbhavati. 2 yajJopavItam. 3 prasArI. 4 parvatasaMbandhinIm ; keyaH. 4 gajAnananirNayArthamiti bhAva: 5 AliGganA)'pi%B pakSe,-parvataputrIm. 5 parNarahitAm ; pakSe, etannAmnI pArvatIm. | pakSe,-ardhacandrAkAratayA kaNThalakSyayogyo'pi. 6 na tu karatarjanA6 zUlarogavAn ; pakSe,-trizUladhArI. 7 mRtyunAzakaH; pakSe,-eta-| | dinA; pakSe, bANAdinA. 7 praNAmArthamiti bhAvaH; pakSe,-vegavanAmnA prasiddhaH zivaH. 8 svataH sukhavizeSajanakatayA tucchaviSayaparA- | zAditi bhAvaH. 8 hastavinyAsavizeSaH. 9 indumauleH priyAyAH mukhasyApyetAdRzyavasthAsaMpAdanAditi bhAvaH / pArvatyAH. 10 zarvasya zivasya sarvasvaM paarvtiiruupm|
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 1 prakaraNam purAritanuhAriNI duritasaGghasaMhAriNI bhajanmativivardhinI sAndracandanacayaM dorvallibandhazramAdUrdhvazvAsapariskhalatsmaraprabaladAnavonmardinI / tuSAragirinandinI munihRdantarA - kathaM saMdeSTadantacchadam / sItkArAJcitalocanaM sapulakaM bhrAlambinI kumAramukhacumbinI haranitambinI pAtu vaH // 24 // ntabhru nRtyatkaraM pArvatyAM surataM mude rasanatAmAstAM mRDAnIsattvAdisthairagaNitaguNairhanta vizvaM prasUya vyaktaM dhatte prahasana - pateH // 34 // svedaste kathamIdRzaH priyatame tvannetravahnervibho karIM yA kumArIti saMjJAm / mohadhvAntaprasaraviratirvizva- kasmAdve pitametadinduvadane bhogIndrabhItestava / romAJcaH kathamUrtiH samantAdAdyA zaktiH sphuratu mama sA dIpavadeha - meSa devi bhagavangaGgAmbhasAM sIkarairitthaM bhartari bhAvagopanaparA gehe // 25 // autsukyena kRtatvarA sahabhuvA vyAvartamAnA gaurI ciraM pAtu vaH // 35 // zampAkasya rajaH pramRjya hriyA taistairbandhuvadhUjanasya vacanairnItAbhimukhyaM punaH / dRSTvA caraNe datto mayA yauvako nirmRjya stanakumale ca sitaM 'gre varamAttasAdhvasarasA gaurI nave saMgame saMrohatpulakA patrAGkuro nirmitaH / svacchandaM vihareti jalpitagiraM sA - hareNa hasatAzliSTA zivAyAstu vaH // 26 // Adau prema- kUtamAlIjanaM dRSTyA kevalamAnnatI kuTilayA dAkSAyaNI kaSAyitA haramukhavyApAralolA zanairtrIDAbhAravighUrNitA muku- pAtu vaH // 36 // vakraM zItakaro'dharo ghanarasaH kAmaprado litA dhUmodgamavyAjataH / patyuH saMmilitA dRzA sarabhasa - vigrahaH zvAso gandhavahaH saroruhasuhRtpANiH smitAbhA vyAvartanavyAkulA pArvatyAH pariNItimaGgalavidhau dRSTiH zuciH / vakSaH pIrnapaiyodharAdhikaraNaM pRthvI nitambasthalI tyaSTau zivAyAstu vH||27|| pretyAsanna vivAhamaGgalavidhau devArcana- dhUrjaTimUrtayaH smarabhayAddurgAzritAH pAntu vaH // 37 // vyazrayA dRSTvA'gre paeNriNetureva likhitAM gaGgAdharasyAkRtim / pAdAgrasthitayA muhuH stanabhareNAnItayA namratAM zaMbhoH unmAdasmita roSalajjitadhiyA gauryA kathaMciccirAdRddhastrIvaca - saspRhalocanatrayapathaM yAntyA tadArAdhane / hrImatyA zirasI 1 12 subhASitaratnabhANDAgAram nAtpriye vinihitaH puSpAJjaliH pAtu vaH // 28 // romA dyAcaya medinIM dhanapaterbIjaM bailAlAGgalaM pretezAnmahiSaM tavAsti vRSabhaH phalaM trizUlaM tava / zaktA'haM tava cAnnadAna karaNe skando'sti gorakSaNe khinnA'haM hara bhikSayA kuru kRSiM gaurIvacaH pAtu vaH // 29 // he heramba kimamba rodiSi kathaM karNau luThatyaMgnibhUH kiM te skanda viceSTitaM mama purA saMkhyA kRtA cakSuSAm / naitatte'pyucitaM gajAsya caritaM nAsAM mimIte'mba me tAvevaM sahasA vilokya hasita - vyagrA zivA pAtu vaH // 30 // mAtastAtajaTAsu kiM surasari - tkiM zekhare candramAH kiM bhAle hutabhugluThatyurasi kiM nAgAdhipaH kiM kaTau / kRttiH kiM jaghanadvayAntaragataM yaddIrghamAlambate zrutvA putravaco'mbikA smitamukhI lajjAvatI pAtu vaH // 31 // dhUmavyAkuladRSTirindukiraNairAhlAditAkSI punaH pazyantIva samutsukA natamukhI bhUyo hiyA brahmaNaH / serSyA pAdana khendu darpaNagate gaGgAM dadhAne hare sparzAdutpulakA karagrahavidhau gaurI zivAyAstu vaH // 32 // gonAMsAya niyojitAgadarajAH sarpAya baddhauSadhiH kaNThasthAya viSAya vIryamahataH pANau maNInbibhratI / bharturbhUtagaNAya gotrajairetInirdiSTamantrAkSarA rakSatvadrisutA vivAhasamaye prIta ca bhItI~ ca vaH // 33 // svedayandita - 1 samIpavartI. 2 bhartuH 3 cittavibhramaH 4 parazurAmAt. 5 kube - rAt. 6 balabhadrAt 7 yamAt. 8 kRSakaH 9 skandaH 10 gonAsAdisarpabhaya nivRttaya ityarthaH. gonAsaH sarpajAti vizeSaH- 11 vRddhA. 12 yAva jjIvaM kRtatapasaH phalonmukhatvaM samIkSyetyarthaH 13 bhUtagaNAdisAhityA - dyAlokyetyarthaH. hitaH sapulakasvedodgamotkampayA vizliSyankusumAJjali - girijayA kSipto'ntare pAtu vaH // 38 // kailAsAlayabhAlalocanarucA nirvartitAlaktakavyaktiH pAdanakhadyutirgiribhuvaH sA vaH sadA trAyatAm / spardhAbandhasamRddhayeva sudRDhaM rUDhA yayA netrayoH kAntiH kokairnadAnukArasarasA sadyaH samutsAryate // 39 // labhaH kelikacagrahazlathajaTAlambena nidrAntare mudrAGkaH zitikandharenduzakalenAntaH kapolasthalam / pArvatyA nakhalakSmazaGkitasakhIna rmasmitanrIDayA pronmRSTaH karapallavena kuTilAtAmracchaviH pAtu vaH // 40 // savrIDA dayitAnane sakaruNA mAtaGgacarmAmbare satrAsA bhujage savismayarasA candre'mRtasyandini / serSyA jahnusutAvalokanavidhau dInA kapAlodare pArvatyA navasaMgamapraNayinI dRSTiH zivAyAstu vaH // 49 // bhikSuH kvAsti balermakhe pazupatiH kiM nAstyasau gokule mugdhe pannagabhUSaNaH sakhi sadA zete ca tasyopari / Arye muzca viSAdamAzu kamale nAhaM prakRtyA ceMlA cetthaM vai girijAsamudrasutayoH saMbhASaNaM pAtu vaH // 42 // he gaGgAgharapatni cakrivadhu kiM kutrAstyasau nartako vRndAraNyabhuvi kka sarpakutukI syAtkAliyasya hRde / bhikSuH kutra gato'sti 1 cumbitAvityarthaH 2 nimIlita 3 romaharSaNam. 4 svAbhiprAya. 5 lAkSArasaH 6 bhasma 7 udakam; pakSe, adhikarasaH 8 zarIram. yajamAnarUpam 9 kamalAnAM mitram, sUrya ityarthaH ; pANipakSe, - saroruhAnAM sadRzI kAntiryasya 10 agniH 11 stanau; pakSe, - meghAH. 12 sthAnam . AkAzaM meghAnAM sthAnamiti prasiddham. 14 raktotpalam. 15 khedam; pakSe, - viSamattIti viSAdastaM zivam16 caJcalA; pakSe, - lakSmIH. 13 iSTa:.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ pArvatI, SaNmukhaH, hariharau 13 guhasya 1 yajJasadane kvAsau viSAdI bakIkoDe syAditi padmajAgiri - nidezaratakAmAdi nirjaravadhUH / bhImA harasya nutabhAmA jaipAjayorvAgbhaGganyaH pAntu vaH // 43 // veNIbandhakapardinI sadRzabhA mAnanIyacaritA sA mAmavatvakhilasAmAdRtastutisitatanuH zrIkhaNDapAMsUtkaraiH ketakyekadalendu bhRdvisalatA rasAmAnyamuktisukhadA // 53 // bAlIyutazravaNapAlIyugA vyAlopavItinyapi / prAkpANigrahaNAdvinodarabhasA sakhyAH lalitacUlIvirAjibakulA kelIgatAnugamarAlIkulA madhuramApuro lIlayA kurvANAnukRtiM harasya dizatu zreyAMsi vaH lIbhirAdRtakathA / nAlIkahakkasumanAlIkapANiriha kAlIpArvatI // 44 // yasyAGghridvitayaM namanti vibudhAH sa tvekakaH | yazAsisahajA tAlIdalAbhatanumAlI sadA bhavatu kAlI sarvavittaM mRtyuMjayamAmananti munayaH so'dyApi yAtitratA : ( ? ) / zubhAya mama sA // 54 // ityAkarNya kathAM rahasyapi yayA patyurvivAhAtpurA bhaGktvA - GgAni vijRmbhitaM giribhuvo moTTAyitaM pAtu vaH // 45 // SaNmukhaH saMdhyArAgavatI svabhAvakuTilA gaGgA dvijihnaH phaNI vakrAdvaizailarAjatanayAstanayugmavyApRtAsyayugalasya rmalinaH zazI kapimukho nandI ca mUrkho vRSaH / itthaM zeSavakrakamalAni malaM vo dugdhapAnavidhurANi harantu // 1 // durjanasaMkaTe patigRhe vastavyametatkathaM gaurItthaM nRkapAla - vikasadamaranArInetranIlAbjakhaNDAnyadhivasati sadA yaH saMyapANikamalA cintAnvitA pAtu vaH // 46 // bhikSArthI sakka mAdhaH kRtAni / na tu rucirakalApe vartate yo mayUre vitaratu yAtaH sutanu balimakhe tANDavaM kvAdya bhadre manye vRndA - sa kumAro brahmacaryazriyaM vaH // 2 // arciSmanti vidArya vanAnte kva nu sa mRgazizurnaiva jAne varAham / bAle kaccinna vakrakuharANyAsRkkito vAsukeraGgulyA viSakarburAngaNayataH dRSTo jeraThavRSapatirgopa evAsya vettA lIlAsaMlApa itthaM jala- saMspRzya dantAGkurAn / ekaM trINi ca sapta paJca SaDiti nidhihimavatkanyayostrAyatAM vaH // 47 // dIptakSudvegayogA- pradhvasyasaMkhyAkramA vAcaH krauJca ripoH zizutvavikalAH zreyAMsi dvadanalahalahallambajihvAgralIDhabrahmANDakSaudra binduprabalatarabhavapuSNantu vaH // 3 // jATharAgnisphuliGgAm / kAlIM kaGkAlazeSAmatulagalacalamuNDamAlA karAlI guJjAsaMvAdinetrAma jinanivasanAM pAzAsihastAm // 48 // udvAhAropitArdrAkSatanijapadayoH jAhnavI mUrdhni pAde vA kAlaH kaNThe vapuSyatha / kAmAriM saMgatAmindumaulAvAnamre yAM sudhAMzorvyadhita kila kalAM tUrNamevAnnapUrNAm / saktAnAmakSatAnAmamRtadRganalopAdhitaH kAmatAtaM vA kaMciddevaM bhajAmahe // 1 // gAGgayAmunayogena pakkabhAvAnnAnArthairannapUrNA praNatajanatateH pUrNatAmAtanotu | tulyaM hAriharaM vapuH / pAtu nAbhigataM padmaM yasya tanmadhyagaM // 49 // jaGghAkANDorunAlo nakha kiraNalasatkesarAlI - yathA // 2 // balADhya vigrahazrIrairmartyanatirakSamAlayopetaH / karAlaH pratyagrAlaktakAbhAprasarakisalayo maJjumaJjIrabhRGgaH / pazcakramoditamukhaH pAyAtparamezvaro muhurainAdiH // 3 // pannagaHbharturnRttAnukAre jayati nijatanusvacchalAvaNyavApIsaMbhUtA- dhArikarAgro gaGgomAlakSito'Ggado'grabhujaH / - zazikhaNDambhojazobhAM vidadhadabhinabho daNDapAdo bhavAnyAH // 50 // zekhara umAparigraho muhuranAdiravatu tvAm // 4 // 'vIzavidrANe rudravRnde savitari tarale vajriNi dhvastavane jAtAzaGke patro naMga~jArtihArI kumAratAtaH 'shaishikhnnddmauliH| rlaGkezazazAGke viramati maruti tyaktavaire kubere / vaikuNThe kuNThitAstre mahiSamatiruSaM pauruSopaghnanighnaM nirvighnaM nighnatI vaH zamayatu duritaM bhUribhAvA bhavAnI // 51 // vakSaHpIThe nirIkSya sphaTikamaNizilAmaNDalasvacchabhAsi svAM chAyAM sAbhyasUyA tvamiyamiti muhuH satyamAzvAsitApi / vAme me dakSiNe'syAH zravasi kuvalayaM nAhamityAlapantI dattAzleSA sahAsaM madanavijayinA pArvatI vaH punAtu // 52 // rAmArcitAribhirAmAkRtiH kRtavirAmA suparvavipadAM kAmArtihRtsaphalakAmA naumi hariharau 1 jIrNa. 2 palAyite. 3 pauruSopannAnAM parAkramiNAM nighna Ayattastam- 4 prabhUtaprabhAvA. 5 pratibimbam 6 serSyA. 7 karNe. 8 daityakRtadevavipattInAm. 1 strI. 2 krodhaH asuravadhakAlotpanna ityarthaH 3 arumetyarthaH. 4 karNabhUSaNavizeSaH 5 kezapAzaH 6 sakhIbhiH 7 kamalanayanA. 8 puSpazarahastA 9 kAlIyaH sarpastaM zAstIti sa kRSNastatsahA bhaginI. yazododare durgAprAdurbhAvasya bhAgavate prasiddhatvAt 10 pArvatyardhAGgIkaraNAt; pakSa, balADhyo baliSThaH 11 devasaMpUjitaH; pakSe,mRtyulokasaMpUjitaH tasya rakSaNAt 12 akSamAlA japamAlA ; pakSe, - kSamAlayaM pRthvI. 13 paJcAnanaH pakSe, cakreNa moditaM mukhaM yasya saH 14 paramezvaraH zivaH, ramezvaro; viSNuH 15 na vidyate Adis saH ; pakSe, AdyavarNarahitaH 16 gavIzo vRSo vAhanaM yasya ; pakSe' - AdyAkSarasya lopAt bIzo garuDo vAhanaM yasya. 17 pArvatIduHkhanAzakaH pakSe, gajendra pIDAhArakaH 18 kArtikeyapitA; pakSe, -madanapitA. 19 candraH zirasi yasya; pakSe, - mayUrapicchAni zirasi yasya. 20 rAvaNapUjitacaraNakamalaH; pakSe, ko brahmA, IzaH zivaH, etAbhyAM pUjitapAdapadmaH.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 subhASitaratnabhANDAgAram [1 prakaraNam saMpUjitapAdapadmaH pAyAdanAdiH paramezvaro vaH // 5 // spha- | hInaM purAtanam / advitIyamahaM vande madvastrasadRzaM harim TikamarakatazrIhAriNoH prItiyogAttadavatu vapurekaM kaamkNs-||2|| lakSmIkapolasaMkrAntakAntapatralatojjvalAH / dordvamAH dviSorvaH / bhavati girisutAyAH sArdhamambhodhiputryA sadRza- | pAntu vaH zaureghanacchAyA mahAphalAH // 3 // jayati sa mahasi kaNThe yatra sImA vivAdaH // 6 // saMprApta makaradhvajena bhagavAnkRSNaH zete yaH zeSabhogazayyAyAm / madhyepayaH payomathanaM tvatto madarthe purA tadyuktaM bahumArgagAM mama puro nirlajja | dherapara ivAmbhonidhiH kRSNaH // 4 // ativipulaM kujayugalaM voDhustava / tAmevAnunayasva-bhAvakuTilA he kRSNa kaNThagrahaM rahasi karairAmRzanmuhurlakSmyAH / tadapahRtaM nijahRdayaM jayati muzcetyAha ruSA yamadritanayA lakSmIzca pAyAtsa vaH // 7 // harimaMgayamANa iva // 5 // jayati sa nAmirjagatAM yau tau zaGkhakapAlabhUSitakarau mAlAsthimAlAdharau devau dvAraM- | vanAbhirandhrodbhavajjagadbIjaH / dAmodaro nijodaragahvaranirviSTavatIzmazAnanilayau nAgArigovAhanau / dvityakSau balidakSa- jagadaNDaH // 6 // zrIkarapihitaM cakSuH sukhayatu vaH puNDayajJamathanau zrIzailajAvallabhI pApaM vo haratAM sadA hariharau | rIkanayanasya / jaghanamivekSitumAgatamabjanibhaM nAbhisuSizrIvatsagaGgAdharau // 8 // lole behi kapAlikAmini pitA | reNa // 7 // zyAmaM zrIkucakuGkamapiJjaritamuro muradviSo kaste patiH pAthasAM kaH pratyeti jalAdapatyajananaM pratyeti yaH | jayati / dinamukhanabha ika kaustubhavibhAkaro yadvibhUSayati prastarAt / itthaM parvatasindhurAjasutayorAkarNya vAkcAturI | | // 8 // pratibimbitapriyAtanu sakaustubhaM jayati madhubhido saMsmerasya harerharasya ca mudo ninantu vighnaM tu vaH // 9 // vakSaH / puruSAyitamabhyasyati lakSmIryadvIkSya mukuramiva yasmAdAsItkumAraH kuvalayadalavallIlayovAha gaGgAM vAmA ya // 9 // kelicalAGgulilambhitalakSmInAbhirmuradviSazcaraNaH / syAGgasaGgA pihitajanacayo yo gavIzadhvajo'pi / laGke- | laGka- sa jayati yena kRtA zrIra-rUpA padmanAbhasya // 10 // zAdhekanAtho himakararucibhRdbhavizeSAzayo'sau varNasyAdyasya romAvalI murAreH zrIvatsanivezitAgrabhAgA vaH / unnAlanAlopAdapaharatu hariH pAtakaM vaH smarAriH // 10 // bhinalinacchAyevottApamapaharatu // 11 // kamalAkucakana kAcalajaladharamAbhIrasundarImadanam / adhitatazeSaphaNAvalitrimUrtayaH (su) kamalavanabhRGgamacyutaM vande // 12 // jIyAdambudhitanayAdhanamastrimUrtaye tubhyaM prAksRSTeH kevalAtmane / guNatrayavi- | rarasamAsvAdayanmurArirayam / ambudhimathanaklezaM kalayanvibhAgAya pazcAndredamupeyuSe // 1 // namo vizvasRje pUrva vizvaM | phalaM ca saphalaM ca // 13 // zrIdhAni dugdhodadhipuNDarIke tadanu bibhrate / atha vizvasya saMharne tubhyaM tredhAsthitAtmane | yazcazvarIkadyutimAtanoti / nIlotpalazyAmaladehakAntiH // 2 // rajojuSe janmani sattvavRttaye sthitau prajAnAM pralaye | savo'stu bhUtyai bhagavAnmukundaH // 14 // vakSasthalI rakSatu tamaHspRze / ajAya sargasthitinAzahetave trayImayAya tri- | sA jaganti jagatprasUtergaruDadhvajasya / zriyo'GgarAgeNa guNAtmane namaH // 3 // zyAmazvetAruNAGgA jaladharaNidharo- | vibhAvyate yA saubhAgyahemnaH kaSepaTTikeva // 15 // vRndArakA tphullapaGkeruhasthA momAsAvitryupetA rathacaraNapinAkograhuMkAra- | | yasya bhavanti bhRGgA mandAkinI yanmakarandabinduH / tavArazastrAH / devA dvivyaSTanetrA jagadavanasamucchedanotpattidakSAH | vindAkSa padAravindaM vande caturvargacatuSpadaM tat // 16 // prItA vaH pAntu nityaM hariharavidhayastArzvagohaMsapatrAH // 4 // jayatyupendraH sa cakAra dUrato bibhitsayA yaH kSaNalabdha lakSyayA / dRzaiva kopAruNayA riporuraH svayaM bhayAdbhinnamivAviSNuH srapATalam // 17 // padmApayodharataTIparirambhalagnakAzmIranamastribhuvanotpattisthitisaMhArahetave / viSNave'pAra- | ra- | mudritamuro madhusUdanasya / vyaktAnurAgamiva khelanaGgakhedasaMsArapArottaraNasetave // 1 // AdimadhyAntarahitaM dazA 1 na vidyate Adiryasya saH; pakSe,-AdyAkSarazUnyaH. 2 zivaH | 1 lakSmIH. 2 ratarItivasanavihInatayA lajjAvazAditi bhAvaH. pakSe,taviSNuH. 3 zivapakSe madanena; viSNupakSe samudreNa, 4 vinAzaH3; 3 pihite'pi cakSurgolake'nyamArgeNa puNDarIkanayanamutpAdayitvA jaghanapakSe,-viloDanam. 5 nadIm. gaGgAmityarthaH; pakSe,-vezyAm. kaMsasya vilokanaM kRtamityarthaH. 4 randhram. 5 raktIkRtam. dRDhAliGganA diti kubjAM dAsImityarthaH. 6 kRSNakaNTha nIlakaNTha grahaM nirbandhaM muJca ; pakSe,- bhAvaH.6 prAtaHkAlInanabhasaH khato nIlimatvAt. 7 kaustubhamaNireva kRSNakaNThagrahaM matkaNThagrahaM muJcaH 7 pASANAt. pArvatyAH parvatagarbha- sUryo yasmina. 8 viparItaratam. 9 darpaNam. 10 spaSTaH. 11 caraNarUpasaMjananatvAt. 8 strI pakSe-mA lakSmI. 9candraH; pakSe,-mIna: padmanAbhitveneti bhAvaH.12 romAvalyAM nAlacchAyotprekSA zrIvatse ca 10 mA lakSmIH; umA pArvatI. 11 cakram. 12 garuDaH. 13 vastrasya | nalinacchAyotprekSA. 13 mahAsaMtApam. 14 bhRGgaH- 15 nikaSagrAvA. prAntabhAgasthAH sUtravartikA.. 16 suratAyAsa
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSNuH AranMr khedAmbupUramanupUrayatu priyaM vaH // 18 // zreyaH sadA dizatu | kchilAdanyatra pratiSedhamAtmani vidhiM zRNvanhariH pAtu sAlasapakSmapAte nidrAyite api dRzau bhRzamunnamayya / saMvA- vaH // 29 // nAbhIpadmavasaccaturmukhamukhodgItastavAkarNanaprohyamAnacaraNAmbujajAtaharSI lakSmImukhekSaNaparaH paramezvaro vaH miiltkmniiylocnklaakhelnmukhendudyutiH| sakrodhaM mdhu|| 19 // sakalabhuvanabandhovairamindoH sarojairanucitamiti kaiTabhau sakaruNasnehaM sutAmambudheH sotprAsapraNayaM sarojamatvA yaH svapAdAravindam / ghaTayitumiva mAyI yojayatyA- vasatiM pazyanhariH pAtu vaH // 30 // niSpratyUhamupAsmahe nanendau vaTadalapuTazAyI maGgalaM vaH kRSISTa // 20 // kaca- | bhagavataH kaumodakIlakSmaNaH kokaprIticakorapAraNapaTukucacubukAgre pANiSu vyApRteSu prathamajaladhiputrIsaMgame'naGga- jyotiSmatI locane / yAbhyAmardhavibodhamugdhamadhurazrIrardhanidrAdhAgni / grathitanibiDanIvIbandhanirmocanArtha caturadhika- yito nAbhIpalvalapuNDarIkamukulaH kamboH sapatnIkRtA karAzaH pAtu vazcakrapANiH // 21 // viramati mahAkalpe naabhii-|| 31 // bhaktiprahavilokanapraNayinI nIlotpalaspardhinI pathaikaniketanastribhuvanapuraHzilpI yassa prtikssnnmaatmbhuuH| dhyAnAlambanatAM samAdhiniratai tehitaprAptaye / lAvaNyaikimadhikaraNaM kIdRkkasya vyavasthitirityasAvudaramavizadraSTuM kamahAnidhI rasikatAM lakSmIdRzostanvatI yuSmAkaM kurutAM tasmai jagannidhaye namaH // 22 // lakSmIpANidvayaviracitaM bhavArtizamanaM netre tanurvA hareH // 32 // catvAraH prathayantu mUlamUrdhazrutInAM vyaktaM vande caraNakamaladvandvamAdyasya puMsaH / vidrumalatAraktAGgulizreNayaH zreyaH zoNasarojakorakarucaste yatraikasya vyadhita balinA pAdyatoyairvitIrNairArdrasyaiva praNati-zAhmiNaH pANayaH / bhAleSvabjabhuvo likhanti yugapadye taralaH kSAlanaM padmayoniH // 23 // anAdRtacamUpatiprahita- puNyavarNAvalIH kastUrImakarIH payodharayuge gaNDadvaye ca hastamasvIkRtapraNItamaNipAdukaM kimiti vismitAntaHpuram / zriyaH // 33 // AkalpaM murajinmukhendumadhuronmIlanmaruavAhanapariSkriya patagarAjamArohataH karipravarahite bhaga-nmAdhurIdhIrodAttamanoharaH sukhayatu tvAM pAzcajanyadhvaniH / vatastvarAyai namaH // 24 // dRkpAtaH kamalAsane'stu lIlAlaGghitameghanAdavibhavo yaH kumbhakarNavyathAdAyI dAnabhavato. jJAnaM manAmArute zrIkaMTho'yamitaH surAniti | vadantinAM dazamukhaM dikcakramAkrAmati // 34 // natAMstAryeNa vijJApitaH / preyasyAH kva tadAsanaM ka ca | | bhrAmyanmandarakaMdarodaradarIvyAvartibhirvAridheH kallolairalamAkulaM rutaM kaNThaH ka cetyullasalakSmyAvAsitamAnaso vijayate supta- | kalayato lakSmyA mukhAmbhoruham / autsukyAttaralAH prabuddho hariH // 25 // nirmagnena mayAmbhasi smarabharAdAliH | smarAdvikasitA bhItyA samAkaJcitAH krodhena jvalitA mudA samAliGgitA kenAlIkamidaM tavAdya kathitaM rAdhe mudhA mukalitAH zauredRzaH pAntu vaH // 35 // paryaGkIkRtanAgatAmyasi / ityutsvamaparamparAsu zayane zrutvA vacaH zAGgiNaH nAyakaphaNAzreNImaNInAM gaNe saMkrAntapratibimbasaMyalanayA savyAja zithilIkRtaH kamalayA kaNThagrahaH pAtu vaH | bibhradapurvikriyAm / pAdAmbhoruhadhArivAridhisutAmakSNAM // 26 // yaM zaivAH samupAsate ziva iti brahmeti vedA- | didRkSuH zataiH kAyavyUhamivAcarannupacitAkUto hariH pAtu ntino bauddhA buddha iti pramANapaTavaH karteti naiyaayikaaH|| | vaH // 36 // manthakSmAdharaghUrNitArNavapayaHpUrAntarAlollasaarhannityatha jainazAsanaratAH karmeti mImAMsakAH so'yaM vo lakSmIkandalakomalAGgadalanaprAdurbhavatsaMbhramAH / harSotkavidadhAtu vAJchitaphalaM trailokyanAtho hariH // 27 // | NTakitatvaco madhuripordevAsarAkarSaNavyApAroparamAya pAntu yenotthApya samUlamandaragirizchatrIkRto gokule rAhuryena | jagatImAbaddhavIpsA giraH // 37 // cakra brahi vibho mahAbalaH suraripuH kAryAdazeSIkRtaH / kRtvA trINi padAni gade jaya hare kambo samAjJApaya bho bho nandaka jIva pannagayena vasudhA baddho balirlIlayA so'yaM pAtu yuge yuge yuga- | ripo kiM nAtha bhinno mayA / ko daityaH katamo hiraNyapatitrailokyanAtho hariH // 28 // mugdhe muzca viSAdamatra | kazipuH satyaM bhavadbhyaH zape kenAstreNa nakhairiti pravadato balabhitkampo gurustyajyatAM sadbhAvaM bhaja puNDarIkanayane viSNormukhaM pAtu vaH // 38 // pratyagronmeSejimI kSaNamAnyAnimAnmAnaya / itthaM zikSayataH svayaMvaravidhau dhanvantare- manabhimukhI ratnadIpaprabhANAmAtmavyApAragurvI janitajalalavA 1 brahmaNi pakSe,-lakSmyA Asane. 2 vAyau; pakSa,-lakSmyAH zabde. | 1 zasasya. 2 bhaktiprahlAdivizeSaNAni netrapakSe tanupakSe ca krameNa 3 zivaH, pakSe,-lakSmyAH kaNThaH 4 sakhI. 5 asatyam dvivacanaikavacanAntAni. 3'nItA IhitaprAptaye' iti tanupakSe chedaH. 6 kupyasi. 7 khedam / pakSe,-zivam. 8 balaM bhinattIti tam; 4 pazyataH.5 adattaparaputrikAprAnarthatvena. 6 saMbaddha.7 bahuzarIratAm. pakSe,-indram. 9 bahu; pakSe,-bRhaspatiH. 10 suSTubhAvam ; pakSe,- 8 samRddhakAmabhAva:. 9 unmIlanam. 10 kuTilA. 11 zeSazira:sadbhAvena. 11 kamalalocane pakSe,-viSNau. | sthAnAmityarthaH
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [1 prakaraNam jRmbhitaiH sAGgabhaGgaiH / nAgAkaM bhoktumicchoH zayanamuru lakSmIH phaNAcakravAlopadhAnaM nidrAcchedAbhitAmrA ciramavatu haredRSTirAkekarA vaH // 39 // zrIrAjIvAkSavakSaHsthalanilaya jayanti jagatAM mAtuH stanakuGkumabindavaH / mukundA zleSasaMkrAntakaustubhazrIviDambinaH // 1 // pAyAtpayodhiramAhastavAstavyalolallIlAbjAnniHsarantI madhuramadhujharI | duhituH kpolaamlcndrmaaH| yatra saMkrAntabimbena hariNA nAbhipane murAreH / astokaM lokamAtrA dviguMgamukhazizorA- | | heriNAyitam // 2 // deve'rpitavaraNasaji bahumAye vahati naneSvarNyamANaM zaGkhaprAntena divyaM paya iti vibudhaiH zaGkaya- | kaiTabhIrUpam / jayati surAsurahasitA lajjAjirNokSaNA mAnA punAtu // 40 // kiMcinnirmucyamAne gagana iva mukhe zAThyanidrApayodainyakkurvANe svabhAsA phaNipatizirasAM | lakSmIH // 3 // talpIkRtAhiragaNitagaruDo hArAbhihatavidhiratnadIpAMzujAlam / pAyAstAM vo murAreH zazitapanamaye rjayati / phaNazatapItazvAso rAgAndhAyAH zriyaH keliH locane yadvibhAsA lakSmyA hastasthamadhaiM vikasati kamala- | // 4 // merAnanena hariNA saspRhamAkAravedinAkalitam / sArdhamabhyeti nidrAm // 41 // ekasthaM jIviteze tvayi | jayati puruSAyitAyAH kamalAyAH kaiTabhIdhyAnam // 5 // sakalajagatsAramAlokayAmaH zyAme cakSustavAsminyapuSi nivi- | kamalAsanakamalekSaNakamalArikirITakamalabhRdvAhaiH / nutapadazate nAlpapuNyasya puNsH| kasyAnyatrAmRte'sminnatirativipulA | kamalA kamalA karadhRtakamalA karotu me kamalam // 6 // dRSTirevAmRtaM te daityairityucyamAno munibhirapi hariH straiNa- | kiJjalkarAjiriva nIlasarojalagnA lekheva kAJcanamayI nikruupo'vtaadvH||42|| yasyodyadbANabAhudrumagahanavanacchedagoSThI- SopalasthA / saudAminI jaladamaNDalagAminIva pAyAduraHsthakuThAraM cakra niSkAntatIvrAnalabahalakaNAkIrNadhAra vicinty| lagatA kamalA murAreH // 7 // dantaiH korakitA smitaijAtapAsAvasAyo divasakRtilasanmAMsalAMzupravAhe muhyatya- | | vikasitA bhrUvibhramaiH patritA do* pallavitA nakhaiH kusumitA dyApi rAhuH sa dahatu duritAnyAzu daityAntako vaH // 43 // lIlAbhirudvelitA / uttuGgastanamaNDalena phalitA bhaktAbhizaH lASe hitA kAcitkalpalatA surAsuranutA pAyAtsudhAbdheH bhindannarAtihRdayAni hareH punAtu niHzvAsavAtamukharIkRta- sutA // 8 // uttuGgastanamaNDaloparilasatprAlambamuktAmaNekoTaro vH| saMkrAntakukSikuharAspadasaptasindhusaMghaTTaghorataraghoSa | rantarbimbitamindranIlanikaracchAyAnukAridyuti / lajjAvyAjaivAzu shngkhH||44|| pAyAtsa vaH kumudakundamRNAlagauraH / mupetya namravadanA spaSTaM murArervapuH pazyantI muditA mude'stu zaGkho hareH karatanAmbarapUrNacandraH / nAdena yasya surazatruvilA- | | bhavatAM lakSmIvivAhotsave // 9 // AkhyAte hasitaM pitAsinInAM kAzcyo bhavanti zithilA jaghanasthalISu // 45 // | maha iti trastaM kapAlIti ca vyAvRttaM gururityayaM dahana cakram ityAviSkRtA bhIrutA / paulomIpatirityasUyitamatha brIDA. dRSTasya yasya hariNA raNamUrdhni mUrtirudbhUtaduHsahamahaHprasarA vinamrazriyA pAyAdvaH puruSottamo'yamiti yo nyastaH sa puSpAsamantAt / tallocanasthitaravipratibimbagarbhavAbhAti cakramari- aliH // 10 // krIDAbhinnahiraNyazuktikuhare raktAtmanAvacakranude'stu tadvaH // 46 // udvattadaityapRtanApatikaNThapITha- sthitAnhAraM hAramudArakuGkumarasAnavyAjabhavyAnnakhaiH / vIracchedocchaladbahalazoNitazoNadhAram / cakra kriyAdabhimatAni zrIkucakumbhasInni likhato vIrasya patrAvalIstatkAlocitaharerudAradigdAhadAruNanabhaHzriyamuhadvaH // 47 // bhAvabandhamadhuraM mandasmitaM pAtu vaH // 11 // padmAyAH garuDaH stanahemasadmani maNizreNIsamAkarSake kiMcitkaJcakasaMdhisaMnisauvarNAGkitapatramArutahRtAhivAtakAntAkucasphUrjanmaukti- / dhigate zaureH kare taskare / sadyo jAgRhi jAgRhIti valayakabhUSaNaH khagapatiH pUrNendubimbAnanaH / padmAdhIzvarapAdapadma- dhvAnaidhruvaM garjatA kAmena pratibodhitAH praharikA romAyugalasparzAmalAGgAnataH pAyAdvo vinatAsuto harikRpA- kurAH pAntu vaH // 12 // yAdRgjAnAsi jAmbUnadagirilokaikapAtrIkRtaH // 48 // zikhare kAntirindoH kalAnAmityautsukyena patyau smitamadhura mukhAmbhoruhaM bhASamANe / lIlAdolAyamAnazrutikamalamibrahmANDakumbhakAra bhujagAkAraM janArdanaM naumi / sphAre | laTTaGgasaMgItasAkSI pAyAdambhodhijAyAH kusumazarakalAnATyayatphaNacakre dharA zarAvazriyaM vahati // 49 // | nAndInakAraH // 13 // uttiSThantyA ratAnte bharamuragapatau pANinaikena kRtvA dhRtvA cAnyena vAso vigalitakabarIbhAra1 zeSanAgakroDarUpam 2 bRhat. 3 maNDalam. 4 ISatsaMkucitA. | 5 bahu.6 brahmaNaH 1 hariNa ivAcaritam.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ brahmA, dazAvatArA: maMse vahantyAH / bhUyastatkAlakAntidviguNitasurataprItinA matsyaH zauriNA vaH zayyAmAliGgaya nItaM vapuralasalasadbAhu lakSmyAH mame merau patati tapane toyabindAvivendAvantalIne punAtu // 14 // | jaladhisalile vyAkule devaloke / mAtsyaM rUpaM mukhapuTataTAsamudraH kRSTanirmuktavArdhi zrIkAntasya sthalajalagataM vetyalakSyaM punAtu vatse mA gA viSAdaM zvasanamurujavaM saMtyajordhvapravRttaM // 5 // viyatpucchAtucchocchalitajalaga: nidhirapAmapAMnAthaH kaeNmpaH ko vA guruste kimiha balabhidA jRmbhitenAtra yAhi / / pothaH pRthulalavastho viyadabhUt / nidhi sAmaurvo pratyAkhyAnaM surANAmiti bheyazamanacchadmanA kArayitvA yasmai | dinapatirabhUdaurvadahanazcalatkAye yasminsa jayati harimarmInalakSmImadAdaH sa dahatu duritaM manthamugdhaH payodhiH // 15 // | vapuSA // 6 // jIyAsuH zaMkulAkRterbhagavataH puccha cchaTAcchoTanAdudyantaH zatacandritAmbaratalaM te bindavaH brahmA saindhavAH / yaiAvRtya patadbhiraurvazikhinastejojaTAlaM vapuH taM vande padmasadmAnamupavItacchaTAcchalAt / gaGgA srota pAnomAnavazAdairocakarujAM cakre cirAyAspadam // 7 // strayeNaiva yaM sadaiva niSevate // 1 // kulazailadalaM pUrNasuvarNa- | dizyAdaH zakulAkRtiH sa bhagavAnnaiHzreyasI saMpadaM yasya girikarNikam / namo'dhitiSThate'nantanAlaM kamalaviSTaram | | sphUrjadatucchapucchazikharaprekholanakrIDanaiH / vissvgvaardhismu12|| kRtakAntakelikutukazrIzItazvAsasekanidrANaH / ghorita | cchalajjalabharairmandAkinIsaMgatairgaGgAsAgarasaMgamapraNayinI jAtA vitatAliruto nAbhisaroje vidhirjayati // 3 // avi | vihA~yaHsthalI // 8 // mAyAmInatanostanotu bhavatA ratAmbujasaMgatisaMgaladbahalakesarasaMvaliteva vaH / lalita puNyAni paGkasthitiH pucchAcchoTasamucchalajjalaguruprAgmAravastuvidhAnasukhollasattanuruhA tanurAtmabhuvo'vatAt // 4 // riktodadheH / pAtAlAvaTamadhyasakaiTetayA paryAptakaSTasthiteveMdoddhAraparAyaNasa satataM nArAyaNasya prabhoH // 9 // jummA vistRtavakrapaGkajavidhertRtvA zrRMtIH sAgare lInaM prastasamastadazAvatArAH nakranikaraM zahaM jaghAnaujire / pucchotkSiptajalotkaraiH prativedAnuddharate jagannivahate bhUgolamudvibhrate daityaM dArayate | dizaM "saMtardA yo vai dharAM pAyAGkaH sa mRNAlakomalatanubaliM chalayate kSatrakSayaM kurvate / paulastyaM jayate haiM kailayate mInAbhidhAno hariH // 10 // haMho mInatano hare kimudadhe kAruNyamAtanvate mlecchAnmUrcchayate dazAkRtikRte kRSNAya | kiM vepase zaityataH khinnaH kiM vaDavAnalAtpulakitaH kamAtubhyaM namaH // 1 // yasyAlIyata zalkasImni jaladhiH pRSThe | tvabhAvAdaham / itthaM sAgarakanyakAmukhazazivyAlokanenAjaganmaNDalaM daMSTrAyAM dharaNI nakhe ditisutAdhIzaH pade rodsii| dhikaprodyatkAmajacihnanihu~ tiparaH zauriH zivAyAstu vaH koce kSatragaNaH zare dazamukhaH pANI pralambAsuro dhyAne // 11 // pucchaM cedahamunnayAmyanavadhistuccho bhavedambudhiH vizvamasAvadhArmikakulaM kalaicidamai namaH // 2 // pAThInaH krIDAM cetkalaye manAgapi jale pIDA paraM yAdasAm / kamaThaH kiTinarahariH kharvAkRtirbhArgavo rAmaH kaMsaniSUdano | nispando bhRzamAmRzanniti bharabrahmANDamANDakSayakSobhAkuzcitadezabalaH kalkI ca nArAyaNaH / yuSmAkaM sa vibhUtaye'stu veSa eSa bhagavAnprINAtu mInAkRtiH // 12 // candrAdityobhagavAnseturbhavAmbhonidhAvuttArAya yuge yuge yugapatitrailokya-| 1 bahuH. 2 udakara. 3 vipulaH. 4 daridraH. 5 sUryaH. 6 vaDavAnAtho hariH // 3 // vedA yena samuddhatA vasumatI pRSThe nalaH, yadA pAnIyaM mInAkRtyA bhagavatA svapucchenocchalitam , tadA vRtApyuddhatA daityezo nakharairhataH phaNipaterlokaM baliH praapitH| sarvamapi sAmudraM jalaM viyati gatam tatra ca ravivartata eva, sa vaDavAnalAkRtyA dRzyata ityarthaH- 7.samudre pAnIyAbhAvAtsamudrasyAmA'kSatrA jagatI dazAsyarahitA mAtA kRtA rohiNI hiMsA kAzakalpanA. tatra ca vADavAgneH sUryopameti bhAvaH. 8 matsyAkRteH. doSavatI dharApyayavanA pAyAtsa nArAyaNaH // 4 // 9itastata AloDanam. 10 Urdhva gacchantaH. 11 tejogyaaptm| | 12 agnisaMyogAbhAva. 13 arucirogANAm. 14 yo nidAgha 1 khedam ; pakSe,-haram. 2 zvAsam; pakSe,-pavanam. 3 mahA- jvarAdirugAkAnto bahupAnIyaM pibati, tasya pazcAtpAnIyasyArucirjAvegam. 4 kaM jalaM pAtIti tathA varuNaH; pakSe, kampaH. 5 mahAn yate tathaitasya vADavAgmerapIti bhAvaH. 15 dolA. 16 AkAzasthalI. pakSe-bRhaspatiH. 6 balaM prasiddha, tadbhidA nAzakena, pakSe, balA- yataH sAgarajalaM matsyapucchenocchalitaM suranayAH sAmavApa tato khyadaityanAzakenendreNa. 7 zrIkRSNasaMnidhau. 8 varjanam. 9 bhayani- gaGgAsAgarasaMgamatIrtha nabhasyapi jaza iti bhAvaH. 17 uDolanamU. vAraNavyAjena. 10 lAGgalam. 11 dhArayate. 12 tvaka. 13 khane. 18 bhUrandhram. 19 saMkIrNatayA. 20 vedAn. 21 raNAgaNe. 14 matsya.. 15 varAha- 16 buddha 22 datvA. 23 apalapanam 3 su.ra.bhA.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 subhASitaratnabhANDAgAram [1 prakaraNam runetraH kamalabhavabhavasphArapRSThapratiSTho bhAsvatkAlAgnijihvaH | bAlendudyutitaskarI / daMSTrA mahAvarAhasya pAtAlagRhapRthulagalaguhAdRSTaniHzeSavizvaH / adbhiH pucchotthitAbhizcakita- dIpikA // 24 // harerlIlAvarAhasya daMSTrAdaNDaH sa pAtu suravadhanetrasaMsUcitAbhirmatsyazchinnAbdhilaM gaganatalamalaM vaH / hemAdrikalasA yatra dhAtrI chatrazriyaM dadhauM // 25 // kSAlayanvaH punAtu // 13 // ya dRSTvA mAnarUpa sphuradanala-1 sa jayati mahAvarAho jalanidhijaThare ciraM nimagno'pi / zikhAyuktasaMraktanetraM loladvistIrNakarNakSubhitajalanidhiM nIlajImUtavarNam / zvAsocchAsAnilaughaiH pracalitagaganaM pItavAriM yenAtreriva saha. phaNigaNebalAduddhRtA dharaNI // 26 // pAtu murAriM dieNDho'bhUtsa zaGkhaH sa bhavatu bhavatAM bhUtaye mIna- vaH kapaTakolakezavo yasya niHshvsitmaarutoddhtaa| ucchrirUpaH // 14 // diGmUDhaM taM surAri kila zitadazanaiH pIDya- | tiprapatanairecIkupatkelikandukatulAmilA muhuH // 27 // mAnaM raTantaM hRtvA tIre payodheH karatalakalitaM pUrayAmAsa | merUrukesaramudAradigantapatramAmUlalambicalazeSazarIranAlam / zaGkham / nAdenAkSobhya vizvaM pramuditavibudhaM trastadaityaM sa | yenoddhRtaM kuvalayaM salilAtsalIlamuttaMsakArthamiva pAtu sa vo devairdattAghaH padmayoneH prahasitavadanaH pAtu vo dattavedaH // 15 // | varAhaH // 28 // na paGkarAlepaM kalayati dharitrIvyayabhayAnna kUrmaH mustAmAdatte'pyuraganagarabhraMzabhayataH / na dhatte brahmANDasphuTa' niravadhi ca nirAzrayaM ca yasya sthitamanivartitakautuka- nabhayato gharghararavaM mahAkroDaH pAyA diti sakalasaMkocitaprapaJcam / prathama iha bhavAnsa kUrmamUrti yati caturdaza- mukhaH // 29 // na mRdgIyAnmRdvI kathamiva mahI potranikaSairmulokavallikandaH // 16 // bhrAmyanmahAgirinigharSaNalabdhapRSTha khAgnijvAlAbhiH kanakagirirIyAnna vilayam / na zuSyeyuH kaNDUyanakSaNasukhAyitagADhanidraH / suSvApa dIrghataraghargharaghora- | | zvAsaiH salilanidhayaH sapta ca kathaM varAho yaH pAyAditi ghoSaH zvAsAbhibhUtajaladhiH kamaThaH sa vo'vyAt // 17 // vipulcintaaprikrH||30||paatu trINi jaganti saMtatamakUpAnamaskurmaH kUrma namadamarakoTIranikaraprasarpanmANikyacchavi | rAtsamabhyuddharandhAtrI kolakalevaraH sa bhagavAnyasyaikadaMSTrAGkure / militamAJjiSThavapuSam / jarIjRmbhaDDimbhadyumeNiramaNIyAMzu-| kUrmaH kandati nAlati dvirasanaH patranti digdantino meruH laharIparIrambhasUrjadbalabhidupailAdripratibhaTam // 18 // niSpra- | kozati medinI jalajati vyomApi rolambati // 31 // tyUhamanalpakalpacaritastrailokyarakSAguruH krIDAkUrmakalevaraH sa | pAtu zrIstanapatrabhaGgimakarImudrAGkitoraHsthalo devo vaH sa bhagavAndizyAdamandA mudam / kalpAntodadhimadhyamajanavazAyAsarpataH saMluThatpRSThe yasa babhUva saikatakaNacchAyaM dhari jgtptirmdhuvdhuuvkraabjcndrodyH| krIDAkoDatanonavendutrItalam // 19 // pRSThabhrAmyadamandamandaragirigrAvAgrakaNDU vizade daMSTrAGkure yasya bhUrbhAti sma pralayAbdhipalvalataloyanairnidrAloH kamaThAkRterbhagavataH zvAsAnilAH pAntu vaH / / khAtaikamustAkRtiH // 32 // dRpyadaityanitambinIjanamanaHyasaMskArakalAnuvartanavazAdvelAchalenAmbhasAM yAtAyAtamata- saMtoSasaMkocanaH kuryAdvizvamanazvaraM sa bhagavAn kroDAvatAro ndritaM jalanidhernAdyApi vizrAmyati // 20 // dRgbhyAM yasya hariH / yadaMSTrAGkurakoTikoTaraikuTIkoNAntarastheyasI 'pRthvI vilokanAya jagato drAgISaduttolitagrIvAyopari visphuradraha- bhAtyavadAtaketakadalAlIneva bhRGgAGganA // 33 // aSTau yasa gaNe chatrAyitAyAM bhuvi / hA dhigbhUH kimabhUdabhUttadita- dizo dalAni vipulaH kozaH suvarNAcalaH kAntaM kesarajAlaratkiM ceti paryAkulo hanyAdeSa haThAdaghAni kamaThAdhIzaH markakiraNA bhRGgAH payodAvalI / nAlaM zeSamahoragaH pravitataM vAkaThorANi vaH // 21 // yo 'dhatte zeSanAga 'ta~danu vasumatI | rAMnidherlIlayA tadvaH pAtu samuddharankuMvalayaM kroDAkRtiH kezavaH khargapAtAlayuktAM yuktAM sarvaiH samudrarhimagirikanakaprasthamukhyai // 34 // bibhrANo'bhinavendukoTikuTilaM daMSTrAGkaraM lIlayA kronaMgendraiH / etadbrahmANDamasyAmRtaghaTasadRzaM bhAti "vaMze murAreH DAkAradharo hariH sa bhagavAnbhUyAdvibhUtipradaH / yassotkSiptavataH pAdiH kUrmadehaH prakaTitamahimA mAdhavaH kAmarUpI // 22 // - varAhA . 1 varAhaH. 2 akarot. 3 yathA kandukaH krIDayA zizubhi"namastasai varAhAya helayoddharate mahIm / khuramadhyagato. rukSipyate'pakSipyate ca, tatheyaM bhUrapi zvAsavAyupreritodhi:patanaiH kaMdukatulAM tulayatIti bhAvaH. 4 yadyahaM dhariyAM sAmudre par3e yasya meruH khurakhurAyate // 23 // pAtu vo medinIdolA | luThiSyAmi tadeyaM bhUmaMdapuSyeva vilayaM yAsyatIti vicArya: 5 samuH * 1 gariSTha. 2 brahmaNo jAtam, brahmANDamityarthaH. 3 savismayaM drAt. 6 kanda ivAcarati. 7 nAlamivAcarati. 8 patrANIvAcaranti. dRSTAbhiH. 4 byAkula:. 5 tIkSNadantaiH. 6 vAdayAmAsa. 7 ava- 9 koraka ivAcaranti. 10 kamalamivAcarati. 11 bhramara ivAcarati. sthAnam. 8 mukuTa:. 9 lohitam. 1. atizayena vikasan 12 yathA candrodaye'bjAni saMkocamApnuvanti tathA harerudayAnmadhuvadhU11 taruNaH. . 12 sUryaH.. 13. indranIlaparvatasadRzam. 14 AkuJcana- vAmbhoruhANi ni:zrIkANyabhavanniti bhAvaH. 13 agram. 14 ni: prasAraNAdi. 15 pRSTha iti zeSaH. 16 tadupari.. 17 pRSThavaMze- |' ekuhamavanam. 15 ujjvalam. 16 pRthvImaNDalam ; pakSe, nalinam .
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazAvatArA: wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww kSamAkamalinImAlambamAnaH kSaNaM lolabAlamRNAlanAlatulanAM | medasi sphuTaravo'sthini SThAgiti / punAtu bhavato hareramarabheje bhujaGgezvaraH // 35 // muktairyAsati kutracidvasumatI vairivakSaHsthalakaNatkarajapaJjarakrakecakASajanmAnalaH // 48 // daMSTrAGkarastheyasI kukSau kSobhamavApsyati tribhuvanaM ruddhairamIbhiH | sasatvaramitastatastataivihastahastATavInikRttasurazatruhRtkSatajakramAt / ityaskhalpavikalpamIlitamateH kaNThe luThanto muhuH | siktavakSaHsthalaH / sphuradaragabhastibhiH sthagitasaptasaptidya ti koDAkAradharasya kaiTabhajitaH zvAsAnilAH pAntu vaH // 36 // samastanigamastuto nRharirastu naH vastaye // 49 // cazcabhUyAdeSa satAM hitAya bhagavAnkolAvatAro hariH sindhoH caNDanakhAgrabhedavigaladaityendravakSaHkSaradraktAbhyaktasupATalodbhaTaklezamapAsya yasya dazanaprAnte naTantyA bhuvaH / tArA hArati | saTAsaMbhrAntabhImAnanaH / tiryakkaNThakaThoraghoSaghaTanAsarvAGgavAridastilakati svarvAhinI mAlyati krIDAdarpaNati kSapA- | kharvIbhavaddimAtaGganirIkSito vijayate vaikuNThakaNThIravaH patirahadevazca tATaGkati // 37 // lIne zrotraikadeze nabhasi | // 50 // daMSTrAsaMkaTavakrakandaralalajihvasa havyAzanajvAlAnayanayostejasi kvApi naSTe zvAsapAsopabhukte maruti jala- bhAsurabhUrikesarasaTAbhArasya daityadruhaH / vyAvalgabalavaddhiraNyanidhau pAdarandhrArdhapIte / potramAntaikaromAntaravivaragatAM kazipukoDa sthalAsphAlanasphAraprasphuTadasthipaJjararavakrUrA nakhAH mArgatazcakrapANeH kroDAkArasya pRthvImakalitavibhavaM vaibhavaM vaH | pAntu vaH // 51 // somArdhAyitaniSpidhAnadazanaH saMdhyApunAtu // 38 // sindhuSvaGgAvagAhaH khuravivaravizattuccha- yitAntarmukho bAlArkAyitalocanaH suradhanurlekhAyitabhrUlataH / toyeSu nAptaH prAptAH pAtAlapaGke na luThitarucayaH potramAtropa- | antarnAda nirodhapIvaragalaravakkUpaniryattaDittArasphArasaTAvaruddha, yogAt / daMSTrAviSTeSu nAptaH zikhariSu ca punaH skandhakaNDU- gaganaH pAyAnnRsiMhaH sa vaH // 52 // vidyucakra karAlakesaravinodo yenoddhAre dharitryAH sa jayati vibhutAviniteccho | saTAbhArasya daityadruhaH zoNannetrahutAzaDambarabhRtaH siMhAkRteH varAhaH // 39 // kedAnIM darpitAste dhanamadamadirAmodino zAGgiNaH / visphUrjadgalagarjitarjitakakummAtaGgadodayAH digdvipendrA he mero mandarAdre malaya himagire. sAdhu vaH / saMrambhAH sukhayantu vaH kharanakhakSuNNadviSadvakSasaH // 53 // mAdharatvam / zeSa zlAghyo'si dIrdheH pRthubhuvanabharoccaNDa- | daityAnAmadhipe nakhAGkarakuTIkoNapraviSTAtmani sphArIbhUtazauNDaiH zirobhiH zaMsansotprAsamuccairiti dharaNibhRtaH pAtu karAlakesarasaTAsaMghAtaghorAkRteH / sakrodhaM ca saviyuSmAnvarAhaH // 40 // | smayaM ca saguruvrIDaM ca sAntaHmita krIDAkesariNo nRsiMhaH harevijayate tatkAlamAlokitam // 54 // kiM kiM siMha . surAsuraziroratnakAntivicchuritAJjaye / namastribhuvane stataH kiM narasadRzavapurdeva citraM . gRhIto naitAdRkvApi zAya haraye siMharUpiNe // 41 // zatroH prANAnilAH jIvo'ddhatamupanaya me deva saMprApta eSaH / cApaM cApaM na pazca. vayaM daza jayo'tra kaH / iti kopAdivAtAmrAH | cApityahahahahahahA karkazatvaM nakhAnAmitthaM daityendravakSaHpAntu vo nRharenakhAH // 42 // projvalajjvalanajvAlAvika kharanakhamukharairjanivAnyaH sa vo'vyAt // 55 / / bhUyaH kaNThAna TorusaTAcchaTaH / zvAsakSiptakulakSmAbhRtpAtu vo narakesarI | VvdhuutivytikrtrlottNsnksstrmaalaabaalendukssudrghnnttaarnnit|| 43 // vyAdhUtakesarasaTAvikarAlavakraM hastAgravisphuritaza | dazadizAdanticItkArakArI / avyAdvo daityarAjaprathamayamayugavAsicakram / AviSkRtaM sapadi yena nRsiMharUpaM nArAyaNaM tamapi vizvasRjaM namAmi // 44 // daityAsthipaJjaravi- 3 | purIyAnaghaNTAninAdo nAdo digbhittibhedaprasarasarabhasaH kUTadAraNalabdharandhraraktAmbunirjarasariddhanajAtapaGkAH / bAlendu- kaNThIravasya // 56 // antaHkrodhojihAnajvalanabhavazikhAkArakoTikuTilAH zukacaJcubhAsA rakSantu siMhavapuSo nakharA jihvAvalIDhaprauDhabrahmANDamANDaH pRthubhuvanaguhAgarbhagambhIraharevaH // 45 // dizyAtsukhaM naraharirbhuvanaikavIro yasyAhave | nAdaH / dRpyatpArIndramUrtirmurajidavatu vaH suprabhAmaNDalIbhiH ditisutodalanodyatasya / krodhoddhataM mukhamavekSitumakSamatvaM kurvannidhUMmadhUmadhvajanicitamiva vyoma romacchaTAnAm jAne'bhavannijanakheSvapi yannatAste // 46 // vapurdalenasaMbhra- // 57 // pAyAnmAyAmRgendro jagadakhilamasau yattanUdarcimAtsvanakharaM praviSTe ripau va yAta iti vismayAtprahita- | 1 nakhAH. 2 karapatrakam. 3 vistINI. 4 vyAkulau. 5 rudhiram. locanaH sarvataH / vRtheti karatADanAnnipatitaM puro dAnavaM 6 AcchAditA. 7 sUryaH. 8 vedaH. 9 vidAraNam. 10 sikkA nirIkSya bhuvi reNuvajjayati jAtahAso hariH // 47 // 11 saMkIrNaH. 12 utsaGgasthalam. 13 romakUpAH. 14 raktIbhavana caTaccaTiti carmaNi cchamiti cocchalacchoNite dhagaddhagiti 15 hiraNyakazipostadanucarasya coktipratyuktayaH- 16 kiM bhayami tyarthaH. 17 uccaiHsthAyinI. 18 utpadyamAna. 19 siMhaH. 20 agni 1 varAhamukhAgre. 2 vidAraNamU. 3 bhayAt. / 21 vyAptam.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 subhASitaratnabhANDAgArama [1 prakaraNam rarciAlAjAlAvalIDhaM bata bhuvi sakalaM vyAkulaM kiM na | jodaralalitatalau paGkajAkSasya pAdau // 67 // kastvaM brahmabhUyAt / na syAJcedAzu tasyAdhikavikaTasaTAkoTibhiH napUrvaH ka ca tava vasatiryA'khilA brahmasRSTiH kaste nAtho pAvyamAnAdindorAnandakandAttadupari tuhinAsArasaMdohavRSTiH hyanAthaH kva ca tava janako naiva tAtaM smarAmi / kiM te||58 // AdityAH kiM dazaite pralayabhayakRtaH svIkRtA- 'bhISTaM dadAmi tripadaparimitA bhUmiralpaM kimetatrailokyaM bhAvakAzadezAH kiM volkAmaNDalAni tribhuvanadahanAyodyatAnIti | garbha balimidamavadadvAmano vaH sa pAyAt // 68 // bhItaiH / pAyAsurnArasiMha vapuramaragaNairbibhrataH zAGgapANerdRSTA parazurAmaH dRptAsuroraHsthaladaraNagaladraktaraktA nakhA vaH // 59 // kulAcalA yasya mahIM dvijebhyaH prayacchataH sImadRSattva. vAmanaH mApuH / babhUvurutsargajalaM samudrAH sa raiNukeyaH zriyamAtaavyAdvo vAmano yasa kaustubhapratibimbitA / notu // 69 // kiM doA kimu kArmukopaniSadA kautukAlokinI jAtA jATharIva jagatrayI // 60 // bhairgaprasAdena kiM kiM vedAdhigamena bhAsvati bhRgorvaze ca anidaNDo harerUrdhvamutkSipto balinigrahe / vidhiviSTerapadmasya | kiM janmanA / kiM vAnena mamAdbhutena tapasA pIDAM kRtAnAladaNDo sude'stu naH // 61 // kharvagranthivimuktasaMdhi nto'pi cedviprANAM kurute'ntarityanuzayo rAmasya puSNAtu vaH vilasadvakSaHsphuratkaustubhaM nirynnaabhisrojkumlputtiigmbhii-||| 70 // nAziSyaH kimabhUdbhavaH kimabhavannAputriNI reNukA rasAmadhvani / pAtrAvAptisamutsukena balinA sAnandamAlo- nAbhUdvizvamakArmukaM kimiti vaH prINAtu rAmatrapA / viprANAM kitaM pAyAdvaH kramavardhamAnamahimAzcarya murArervapuH // 62 // pratimandiraM maNigaNonmizrANi daNDAhatenAbdhInAM sa mayA haste zastrakiNAGkito'ruNavibhAkirmIritoraHsthalo nAbhi- | yamo'pi mahiSeNAmbhAMsi nodvAhitaH // 71 // pAyAdvo predddlirvilocnyugprodbhutshiitaatpH| bAhUMrmizritavahnireSa | | jamadagnivaMzatilako vIravratAlaMkRto rAmo nAma munIzvaro taditi vyAkSipya vAkyaM kaeNvestArairadhyayanairharanbalimanaH nRpavadhe bhAvatkuThArAyudhaH / yenAzeSahatAhitAGgarudhiraiH saMtapAyAjagadvAmanaH // 63 // svasti svAgatamarthyahaM vada rpitAH pUrvajA bhaktyA cAzvamakhe samudravasanA bhUrhantakArIvibho ki dIyatAM medinI kA mAtrA mama vikramatrayapadaM kRtA // 72 // dvAre kalpataruM gRhe suragavI cintAmaNInaGade dattaM balaM dIyatAm / mA dehItyuzanAbravIddharirayaM pAtraM | pIyUSaM sarasISu vipravadane vidyAzcatasro daza / evaM kartumayaM kimasAtparaM cetyevaM balinArcito makhamukhe pAyAtsa do tapasyati bhRgovaMzAvataMso muniH pAyAdvo'khilarAjakamayabAmanaH // 64 // svAmI sanbhuvanatrayasya vikRti nIto'si | karo bhUdevabhUSAmaNiH // 73 // no saMdhyAM samupAsate yadi kiM yAtrayA yadvA vizvasRjA tvayaiva na kRtaM tabIyatAM te tadA lokApavAdAdyaM sA cetsvIkriyate bhaviSyati tadA kutaH / dAnaM zreSThatamAya tubhyamatulaM bandhAya no muktaye | rAjanyabIje natiH / itthaM cintayatazcire bhUgupateniHzvAsavijJapto balinA niruttaratayA hIto hariH pAtu vaH // 65 // koSNIkRto netrAntaHpratibimbazoNasalilaH saMdhyAJjaliH brahmANDacchatradaNDaH zatadhRtibhavanAmbhoruho nAladaNDaH kSoNI- pAtu vaH // 74 // naupadaNDaH kSaradamarasaritpaTTikAketudaNDaH / jyotizcakrI rAmacandraH kSadaNDastribhuvanavijayastambhadaNDo'chidaNDaH zreyaspaivikramaste ___ vandAmahe mahezAnacaNDakodaNDakhaNDanam / jAnakIvitaratu vibudhadveSiNAM kAladaNDaH // 66 // yasmAdA- | hRdayAnandacandanaM raghunandanam // 75 // namo rAmakrAmato dyAM gairuMDamaNizilAketudaNDAyamAnAdauzyotantyA- | padAmbhojaM reNavo yatra saMtatam / kurvanti kumudaprItimaraNyababhAse surasaridamalA vaijayantIva kAntA / bhamiSTo yasta- gRhamedhinaH // 76 // svarNaNAjinazayano yojitanayano thAnyo bhuvanagRhamahAstambhazobhAM dadhAnaH pAtAmetau 'payo- 1 yadA brAhmaNebhyo bhUrdattA, tadA teSAM svasvabhUmisImArtha kula parvatA evAsanniti bhAvaH. 2 yadA yAcakebhyo dAnaM dIyate, tadA 1bandhane. 2 Asanam. 3 brahmaNaH sAmavedadhvaniH 4 yato dAnAtmAgdAtabhirutsargajalaM dIyate. atastenetAvadAnaM dattaM yena harebhagavato hRdaye kaustubhamaNiohitacchavirasti, atastatprabhAbhiH | samadrA utsargajalatayAbhUvanniti bhAvaH. 3 dhanurvedavidyAjJAnarahasyena. karburitatvaM vakSaHsthalasyApIti bhAva: 5 yato harenAbhau kamalaM vartate, 4 yato mahatAmanugrahastadA saphalaH syAt, yadyupakAraH kasyacitkata atastatra tatsurabhigandhalolupatayA bhramarAgamanaM ghaTata eveti bhAvaH | zakyataH paraM mayA tatpIDApi nivAritA na bhavati, ataH zaMbhuprasAdena 6 laharI. 7 zukrasya. 8 brahmA. 9 guNavRkSa. 10 nAbhikSepya-| kimityarthaH. 5yatastapasA'sAdhyamapi sAdhyate paraM yadi mayA tatkRtya dArudaNDa:- 11 triSu lokeSu pAdanyAso yasya tasya. 12 marakatama- nAsAdhi, tadAnena tapasA kimiti bhAvaH. 6 zatravaH. 7 brAhmaNebhyo cinirmitadhvajadaNDAyamAnAt. 13 kSarantI. 14 pAtakA. 15 Ara- deyatvena vihitetyarthaH 'pAsapramANe bhikSA syAdagraM prAsacatuSTayam / katalAviti bhAvaH. / agraM caturguNaM prAhurhantakAraM dvijottmaaH|| ityuktatvAt. 8 sUrya.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazAvatArAH dazAsyadigbhAge / muhuravalokitacApaH ko'pi durApaH sa nIlimA zaraNam // 77 // adhipaJcavaTI kuTIravartisphuTitendIvarasundarorumUrtiH / api lakSmaNalocanaikasakhyaM bhajata brahma saroruhAyatAkSam // 78 // kanakanikaprabhAsA sItayA liGgitAGgo navakuvalayadAmazyAmavarNAbhirAmaH / abhinava iva vidyunmaNDito meghakhaNDaH zamayatu mama tApaM sarvato rAmacandraH // 79 // pariNayavidhau bhaktyAnaGgadviSo dhanurato janakasutA dattAM kaNThe srajaM hRdi dhArayan / kusumadhanuSA pAzeneva prasahya vazIkRto'vanatavadano rAmaH pAyAtrapAvinayAnvitaH // 80 // utphullAmalako malotpaladalazyAmAya rAmAmanaHkAmAya prathamAnanirmalaguNagrAmAya rAmAtmane / yogArUDhamunIndramAnasasarohaMsAya saMsAravidhvaMsAya sphuradojase raghukulottaMsAya puMse namaH // 81 // yo rAmo nijaghAna vakSasi raNe taM rAvaNaM sAyakairhRdyasya prativAsaraM vasati sau tasyA hyayaM rAghavaH / yasyAste bhuvanAvalI parivRtA dvIMpaiH samaM saptabhiH sa zreyo vidadhAtu nastribhuvanatrANaikacintAparaH // 82 // rAjyaM yena paTAntalagnatRNavattyaktaM gurorAjJayA pAtheyaM parigRhNa kArmukavaraM ghoraM vanaM prasthitaH / svAdhInaH zazimaulicApaviSaye prApto na vai vikriyAM pAyAdvaH sa vibhiissennaa - . prajanihA rAmAbhidhAno hariH // 83 // kAruNyAmRtanIramAzritajanazrIcAtakAnandadaM zAkhaNDala cApamambujabhavAnIndrAdibarhISTadam / cArusmeramukhollasajjanakajAsaudAminIzobhitaM zrIrAmAmbudamAzraye'khilajagatsaMsAratApApaham // 84 // kUrmo mUlavadAlavAlavadapAMrAzilatAvaddizo meghAH palavavatprasUnaphalavannakSatrasUryendavaH / svAminvyomataruH krame mama kiyAJchrutveti gAM mAruteH sItAnveSaNamAdizandizatu vo rAmaH salajjaH zriyam // 85 // etau dvau dazakaNThakaNThakadalIkAntArakAnticchidau vaidehiikuckumbhkungkumrjHsaandrrunnaangkaangkitau| lokatrANavidhAnasAdhusavanaprArambhayUpau bhujau deyAstAmuruvikramau raghupateH zreyAMsi bhUyAMsi vaH // 86 // bAlakrIDanaminduzekharadhanurbhaGgAvadhi prahRtA tAte kAnana - sevanAvadhi kRpA sugrIvakhyAvadhi / AjJA vAridhibandhanAvadhi yazo laGkezanAzAvadhi zrIrAmasya punAtu lokacazatA jAyapekSAvadhi // 87 // kalyANAnAM nidhAnaM kalimala - mathanaM pAvanaM pAvanAnAM pAtheyaM yanmumukSoH sapadi parapadaprAptaye prasthitasya / vizrAmasthAnamekaM kavivaravacasAM jIvanaM sajjanAnAM bIjaM dharmadrumasya prabhavatu bhavatAM bhUtaye rAmanAma 1. samUhaH 2 sItA. 3 bibhISaNasyAgrajanmA rAvaNastaM hantIti saH 4 vAcam. 21 // 88 // kalyANollAsasImA kalayatu kuzalaM kAlameghAbhirAmA kAcitsAketadhAmA bhavagaha nagati klAntihAripraNAmA / saundaryahINakAmA dhRtajanakasutAsAdarApAGgadhAmA prakhyAtabhUmA diviSadabhinutA devatA rAmanAmA // 29 // yoddhA yoddhAvadhIttAnsapadi pailabhujaH saMpairAye pairA ye yenAyenAzritAnAM stutiravana mitezAnacApena caiNpe| laGkAlaMkArahartA kakubhi kakubhi yaH kAntayA sItayAsIdUMno ino'tha hRSTaH sa vibhuravatu vaH svaH sabhAryaH sabhAryaH // 90 // RkSANAM bhUridhAmnAM zritamadhipatinA prasphuradbhImetAraM sphAraM netrInalena prasabhaniyamitoccapamInadhvajena 1 romAyattaM purAreH kumudazuci lasaiMnnIlasugrIvamaGgaM plAvaGgaM vApi sainyaM dezavadanagalitamalabharaM manyate sma svamevaM nAjJAsIjjajJire yanmama zirazchedahetu zriye'stu // 91 // yastIrthAnAmupastyA caraNarajaH pAdapUtAnyamUni / pAdasparzena kurvanjhaTiti vighaTitagrAvabhAvAmahalyAM kausalyA sUnurUnaM vyapanayatu sa vaH zreyasA ca zriyA ca // 92 // sItA unmRSTaM kucasImni patramakaraM dRSTvA haThAliGganAtkopo mAstu punarlikhAmyaimumiti smere raghUNAM vare / kopenAruNito'zrupAta dalitaH premNA ca vistArito datto maithilakanyayA dizatu naH kSemaM kaTAkSAGkuraH // 93 // hanUmAn azeSalaGkApatisainyahantA zrIrAmasevAcaraNaikakartA / anekaduHkhAhatalokagoptA tvasau hanUmAMstava saukhya kartA // 94 // kRtakrodhe yasminnamaranagarI maGgalaravA nevAtaGkA laGkA samajani vanaM vRzcati sati / sadA sItAkAntapraNatimativikhyAtamahimA hanUmAnavyAdvaH kapikulaziromaNDanamaNiH // 95 // rAmakRSNau trAtaH kAkodaro yena drogdhApi karuNAtmanA / tenAmAraNakhyAtaH sa me'stu zaraNaM prabhuH // 96 // 1 nizcitam 2 rAkSasAn 3 yuddhe. 4 zatravaH 5 bhAgyena. 6 prAptAH 7 virahitaH 8 duHsthitamanAH 9 devasabhAsvAmI. 10 RkSANAM bhallakAnAmadhipatinA jAmbavatA; pakSe, nakSatrANAmadhipatinA candreNa. 11 bhImastAro vAnaravizeSaH pakSe, -bhImA tArA netrakanInikA 12 netrA nAyakena nalena nalanAmnA vAnareNa; pakSa, - netrAnalena tRtIyanetrAgninA 13 uccA Apo yasminsa uccApo mInadhvajaH samudraH; pakSe, udgatacApo mInadhvajaH kAmaH 14 rAmAyattaM rAmacandrAdhInam ; pakSe, - rAmAyAH pArvatyA adhInam. 15 kumuda* sugrIvazca vAnarA; pakSa, nIlA nIlavarNA zobhanA grIvA. 17 dazavanAmnA vAnareNa zuci, pakSe, kumudapuSpavacchuci zubhram. 16 nIlaH danazirazchedahesviti sainyapakSe sphuTam anyatra zivaprasAdanArthaM rAvaNenAtmanaH zirAMsi cchinnAnIti prasiddhiH 18 sevanayA. 19 patra makaram. 20 navabhayA. 21 adaro bhayazUnyaH kAkaH; pakSe, kAliya sarpaH 22 pUtanAmA pavitranAmA raNe khyAtazcaH pakSe, pUtanAyA rAkSasyA mAraNena khyAtaH
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [1 prakaraNam sarditarAvaNakaMsau sarayUyamunAvihAriNau devau / arpitavipra- | Ggam / spRzantamanyaM stanamaGgulIbhirvande yazodAGkagataM kumArau haripaMtihariketanapriyA vande // 97 // yaH pUtanA- | mukundam // 116 // bhujaprabhAdaNDa ivordhvagAmI sa pAtu mAraNalabdhakIrtiH kAkodaro yena vinItadarpaH / yazodayA- | vaH kaMsaripoH kRpANaH / yaH pAJcajanyapratibimbabhajhyA dhArAlaMkRtamUrtiranyAtpatiryadUnAmathavA raghUNAm // 98 // mbhasaH phenamiva vyanakti // 117 // vihAya pIyUSarasaM - kRSNaH munIzvarA mamAnirAjIvarasaM pibanti kim / iti khapAdA- indIvaradalazyAmamindirAnandakandalam / vandArujana- | mbujapAnakautukI sa gopabAlaH zriyamAtanotu vaH // 118 // mandAraM vande'haM yadunandanam // 99 // devaH pAyAdapAyAnnaH vilikhya satyAkucakumbhasImni patrAvalinyAsamiSeNa rAdhAm / marendIvaralocamaH / saMsAradhvAntavidhvaMsahasakaMsaniSUdanaH | lIlAravindena tayA saroSaM pAyadviTaH ko'pyabhihanyamAnaH // 100 // pAntu vo jaladazyAmAH zArGgajyAghAtakarkazAH / // 119 // sa pAtu vo yasya hatAvazeSAstattulyavarNAJjanatrailokyamaNDapastambhAzcatvAro haribAhavaH // 101 // darpaNA- | raJjiteSu / lAvaNyayukteSvapi vitrasanti daityAH khakAntArpitamAlokya mAyAstrIrUpamAtmanaH / AtmanyevAnurakto vaH nayanotpaleSu // 120 // kuJcitAdharapuTena pUrayanvaMzikA zivaM dizatu kezavaH // 102 // hRdayaM kaustubhodbhAsi pracaladaGgalikramaH mohayannikhilavAmalocanAH pAtu ko'pi hareH puSNAtu vaH zriyam / rAdhApravezarodhAya dattamudramiva navanIradacchaviH // 121 // atasIkusumopameyakAntiryamunAzriyA // 103 // dehi matkandukaM rAdhe paridhAnanigRhitam / tIrakadambamadhyavartI / navagopavadhUvinodazAlI vanamAlI iti virsesayannIvIM tasyAH kRSNo mude'stu naH // 104 // vitanotu maGgalaM vaH // 122 // gAyantInAM gopasImanticaNDacANUradordaNDamaNDalIkhaNDamaNDitam / avyAdvo bAla- nInAM sphItAkAGkSAmakSirolambamAlAm / nizcAzcalyAmAtmaveSasya viSNorgopatanorvapuH // 105 // mImAMsArNavasomaM vakrAravinde kurvannavyAddevakInandano vaH // 123 // puJjIlasadakai tarkapadmasya / vedAntavipinasiMhaM vande govinda- | bhUtaM prema gopAGganAnAM mUrtIbhUtaM bhAgadheyaM yadUnAm / sAbhidhaM brahma // 106 // avalokitamanumoditamAliGgita- | ekIbhUtaM guptavittaM zrutInAM zyAmIbhUtaM brahma me saMnidhamaGganAbhiranurAgaiH / adhivRndAvanakuJja marakatapujhaM namasyAmaH ttAm // 124 // aanndmaaddhtmaaytlocnaanaamaaniil|| 107 // makarIviracanabhaGgyA. rAdhAkucakalazapIDanavya mAvalitakaMdharamAttavaMzam / ApAdamAmukuTamAkalitAmRtaughasanI / Rjumapi rekhAM lumpanballavaveSo harirjayati // 108 // mAkAramAkalayatAmupamAntaraM naH // 125 // tvAM pAtu kaThinataradAmaveSTanalekhAsaMdehadAyino yasya / rAjanti vali nIlanalinIdaladAmakAnteH kRSNasya pANisarasIruhakozavibhaGgAH sa pAtu dAmodaro bhavataH // 109 // khinno'si | bandhaH / rAdhAkapolamakarIlikhaneSu yo'yaM karNAvataMsakamalaM muzca zailaM bibhRmo vayamiti vadatsu zithilabhujaH / bharabhuna- vipulIcakAra // 126 // utphullamAnasarasIruhacArumadhyavinatabAhuSu gopeSu hasanharijayati // 110 // nItaM navanItaM niryanmadhuvratabharadyatihAriNIbhiH / rAdhAvilocanakaTAkSaparakiyaditi pRSTo yazodayA kRSNaH / iyaditi gurujanasaMsadi mparAbhidRSTo haristava sukhAni tanotu kAmam // 127 // karadhRtarAdhApayodharaH pAtu // 111 // rAdhAmadhusUdanayoranu- govardhanoddharaNahRSTasamastagopanAnAstutizravaNalajjitamAnasasya / dinamupacIyamAnasya / praNayataroriva kusumaM mitho'valoka smRtvA varAhavapurindukalAprakAzadaMSTroddhRtakSiti hareravatu smitaM smitaM pAyAt // 112 // zrutimapare smRtimapare bhAratamapare | TA bhajantu bhavabhItAH / ahamiha nandaM vande yasyAlinde paraM vaH // 128 // abhinavanavanItaprItamAtAmranetraM vikacanalinabrahma // 113 // taptaM kairna tapobhiH phalitaM tadgopabAlA-lamA lakSmIspardhi sAnandavakram / hRdayabhavanamadhye yogibhirdhyAnanAm / locanayugale yAsAmaJjanamAsInniraJjanaM brahma // 114 // | gamyaM navagaganatamAlazyAmalaM kaMcidIDe // 129 // abhimadamayamadamayaduragaM yamunAmavatIrya vIryazAlI yaH / mama | nava | navanavanItasnigdhamApItadugdhaM dadhikaNaparidigdhaM mugdhamaGgaM ratimamaratiraskRtizamanaparaH sa kriyAtkRSNaH // 115 // murAraH / dizatu bhu | murAreH / dizatu bhuvanakRcchraccheditApicchagucchacchavi stanaMdhayantaM jananImukhAbjaM vilokya mandasmitamujjvalA- | navazikhi picchAlAJchitaM vAJchitaM vaH // 130 // kanakakala | zasvacche rAdhApayodharamaNDale navajaladharazyAmAmAtmadyutiM prati1 arjunaH, 2 pUtanAyA mAraNena labdhA kIrtiryena; pakSe,- bimbitAm / asitasicayapAntabhrAntyA muhurmuhurutkSipaJjayati vitranAmA, raNe labdhA kIrtizca yena. 3 kAliyaH sarpaH, pakSa,-janitavrIDAhAsapriyAhasito hariH // 131 // dhRSTaH kAkaH..4 yazodayA mAtrAlaMkRto deho yasya pakSe,-yazasA dayayA cAlaMkRto deho yasya. 5. dhArayAmaH.......... , 1 dukUlam.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazAvatArAH lalitagamanA noryo raujanmanojanitAntabhAH suratisadRzastAH / pratyadhvakuJjadrumaM rAdhAmAdhavayorjayanti yamunAkUle rahaHkelayaH sanmukhyo bhavAnapi tave / vanabhuvamito gehAdeko na | // 141 // kaunteyessa sahAyatA karuNayA gatvA vinItAgacchatu mAM vinetyasakRduditaH putraH pitrA jayatyanagho hariH tmano yenollacitasatpathaH kurupatizcakre kRtAntA~tithiH / // 132 // devaH pAyAtpayasi vimale yAmune maeNjjatInAM yAca- trailokyasthitisUtradhAratilako devaH sadA saMpade sAdhUnAmasuntInAmanunayapadairvaJcitAnyaMzukAni / lajjAlolairalasavalitai- | rAdhinAthamathanaH stAddevakInandanaH // 142 // AtApre nayane runmipatpazcabANairgopastrINAM nayanakusumairazcitaH kezavo naH | sphurankucabharaH zvAso na vizrAmyati khedAmbhaHkaNadanturaM // 133 // vRndAraNye tapanatanayAtIravAnIrakule guJjanmaJjabhramara- tava mukhaM hetustu no lakSyate / dhikko veda manaH striyA paTalIkAkalIkelibhAji / AbhIrANAM madhuramuralInAdasaM- iti girA ruSTAM priyAM bhISayaMstasyAstatkSaNakAtarekSaNaparispRSTo mohitAnAM madhye krIDannavatu niyataM nandagopAlabAlaH // 134 // hariH pAtu vaH // 143 // saMsaktAniva pAtumaupaniSadavyAzirazchAyAM kRSNaH kSaNamakRta rAdhAcaraNayorbhujAvallicchAyA- | hAramAdhvIrasAmunmASTuM vrajasundarIkucataTIpATIrareNUniva / miyamapi tadIyapratikRtau / iti krIDAkope nibhRtamubhayo- | unmIlanmuralIninAdabahulAmodopasIdadgavIjihvAlIDhamalIkarapyanunayaprasAdau jIyAstAmapi gurusamakSaM sthitvtoH||135|| | ballavazizoH pAdAmbujaM pAtu vaH // 144 // kRSNo gorasaavemavyApArAkalana turIsparzamacirAdanunmIlattantuprakaraghaTa- | cauryamamba kurute kiM kRSNa mAtaH surApAnaM na prakaromi rAma nAyAsamasakRt / viSIdatpAJcAlIvipadapanayaikapraNayinaH paTAnAM | kimidaM nAhaM parastrIrataH / kiM govinda vadatyasau haladharo nirmANa pataMgapatiketoravata naH // 13 // kapole patrAlI pala- mithyeti tAM vyAharangopIgopakadambakaM vihasayanmugdho muku kini vidhAtuM vyavasitaH svayaM zrIrAdhAyAH karakalitavartima- | ndo'vatu // 145 // mAtastarNakarakSaNAya yamunAkacchaM dhuripuH / abhUdvavendau yannihitanayanaH kampitabhajastadetatsA- | na gacchAmyahaM kasmAdvatsa pinaSTi pIvarakucadvandvena marthya tadabhinavarUpasya jayati // 137 // jayazrIvinyastairmahita | gopIjanaH / bhrUsaMjJAvinivArito'pi bahuzo jalpanyazoiva mandArakusumaiH svayaM sindUreNa dviparaNamudA 'muMdrita iva / dAgrato gopIpANisarojamudritamukho gopIpatiH pAtu vaH bhujApIDakrIDAhatakuvalayApIDakariNaH prakIrNAsagbindarjayati // 146 // kAsi tvaM vada cauryakAriNi kutaH kastvaM | puro yAmikaH kiM brUSe muSitau suvarNakalazau bhUpasa kena bhujadaNDo murajitaH // 138 // suparNaH svarNAdrI racitama | tvayA / kutra staH prakaTau tavAJcalataTe kutreti tatpazyatANizRGge jaladhijAmukhAmbhoje bhRGgo nigamavilasatpaJjarazukaH / mityukte dhRtaballavIkucayugastvAM pAtu pItAmbaraH // 147 // trilokIkastUrItilakakamanIyo vrajavadhUvihArI zrIkRSNo kRSNa tvaM paTha kiM paThAmi nanu re zAstraM kimu jJAyate tattvaM dizatu bhavatAM zarma satatam // 139 // kva yAsi khalu kasya vibhoH sa kastribhuvanAdhIzazca tenApi kim / jJAnaM caurike pramuSitaM sphuTaM dRzyate dvitIyamiha mAmakaM vahasi bhaktiratho viraktiranayA kiM muktirevAstu te dadhyAdIni kandu kaJcake / tyajeti navagopikAkucayugaM pramaznanbalAlla bhajAmi mAturuditaM vAkyaM hareH pAtu vaH // 148 // kRSNa satpalakapaJjaro jayati gokule kezavaH // 140 // meghama-tvaM navayauvano'si capalAH prAyeNa gopAGganAH kaMso bhUpatiduramambaraM vanabhuvaH zyAmAstamAladrumainaktaM bhIrurayaM tvameva | ranjanAlamRdulagrIvA vayaM goduhaH / tadyAce'JjalinA bhavantatadimaM rAdhe gRhaM prApaya / itthaM nandanidezatazcalitayoH | madhunA vRndAvanaM madvinA mA yAsIriti nandagopavacasA 1 gopIpakSe,-lalita gamanaM yAsAM tAH kRSNapakSe lalite gAne namrI hariH pAtu vH|| 149 // kastvaM kRSNamavehi mAM mano yasya saH. 2 striyaH; pakSe, nAstyAryaH zreSTho yasmAtsaH | kimiha te manmandirAzaGkayA yuktaM tannavanItabhAjanapuTe 3 rAjatA manojena madanena nitAntAtyantA bhAH kAntiAsAM tAH | nyastaH kimartha krH| kartuM tatra pipIlikApanayanaM suptAH pakSe,-rAjanmanojaniH zobhamAnamadanastAnto mlAno yasyAstAdRzI bhI yasya saH. 4 zobhAyamAnayA ratyA kAmapalyA sadRzaH; pakSe,- | kimudbodhitA bAlA vatsagati vivektumiti saMjalpanhariHpAtu nuSTha ratau ramaNe yogyaH. 5 santi zobhanAni mukhAnyAnanAni | vaH // 150 // svAmI mugdhataro vanaM ghanamidaM bAlAhamekAvAsA tAH; pakSe-satsu prazasteSu kelicatureSu mukhyaH. 6 svacche. | kinI kSoNImAvaNute tamAlamalinacchAyA tamaHsaMhatiH / 7 snAnaM kurvatInAm. 8 vemA vastravyUtidaNDastadyApArarahitam | 9 turI tantubAyAnAM yatravizeSaH, tatsparza vinA. 10 patagAH tanme sundara kRSNa muzca sahasA vatmeti gopyA giraH zrutvA pakSiNasteSAM patirgaruDaH sa keturyasya tasya. kRSNasyetyarthaH. 11 vikSiptaiH. 12 pUjitaH. 13 citritaH. 14 raktabinduH. 15 vyAptamityarthaH. 1 ekAntakrIDA. 2 yudhiSThirasya. 3 mArita:- 4 vRSabAla.. 16 rAtrau. 5 nagararakSaka
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 subhASitaratnabhANDAgAram [1 prakaraNam tAM parirabhya manmathakalAsakto hariH pAtu vaH // 151 // prathamaM vinA va sahajo varNo maNestAdRzaH / strIrUpaM kathamasya mAtaH kiM yadunAtha dehi caSakaM kiM tena pAtuM payastannAstyadya liGganiyamAtpRcchAmi badhvAkRtiM mugdhe tvatpratibimbamityapalakadAsti tanizi nizA kA vAndhakArodaye / AmIlyAkSi- | panrAdhAM hariH pAtu vaH // 160 // yAM dRSTvA yamunAM pipAsuyugaM nizApyupagatA dehIti mAtuH punarvakSojAmbarakarSaNodyata- | ranizaM vyUho gavAM gAhate vidyuttvAniti nIlakaNThanivaho yAM karaH kRSNaH sa puSNAtu naH // 152 // ardhonmIlitaloca- draSTumutkaNThate / uttaMsAya tamAlapallavamiti cchindanti yAM nasya pibataH paryAptamekaM stanaM sadyaHprastutadugdhadigdhamaparaM hastena | gopikAH kAntiH kAliyazAsanasya vapuSaH sA pAvanI pAtu sNmaarjtH| mAtrA cAmulilAlitasya cibuke serAyamANe mukhe | | vaH // 161 // zrImadgopavadhUsvayaMgrahapariSvaGgeSu tuGgastanaviSNoH kSIrakaNAmbudhAmadhavalA dantadyutiH pAtu vaH // 153 // vyAmardAnagalite'pi candanarajasyaGge vahansaurabham / kazcijjAgacchAmyacyuta darzanena bhavataH kiM tRptirutpadyate kiM svevaM garajAtarAganayanadvandvaH prabhAte zriyaM bibhratkAmapi veNunAdavijenasthayohatajanaH saMbhAvayatyanyathA / ityAmantraNabhaiGgi- | rasiko jArAgraNIH pAtu vaH // 162 // kaNThAliGganamaGgalaM sUcitavRthAprasthAnakhedAlasAmAzliSyanpulakAGkurAzcitavapurgopI ghanakucAbhogopabhogotsavaM zroNIsaMgamasaubhagaM ca satataM hariH pAtu vaH // 154 // rAmo nAma babhUva huM tadabalA sIteti matpreyasInAM purH| prAptuM ko'yamitIrNyayeva yamunAkUle balAdyaH hUM to piturvAcA paJcavaTIvane nivasatastAmAharadrAvaNaH / svayaM gopInAmaharaDhukUlanicayaM kRSNaH sa puSNAtu naH // 163 // kRSNeneti purAtanI nijakathAmAkarNya mAtreritAM saumitre ka kRSNenAmba gatena rantumasakRnmRdbhakSitA khecchayA satyaM kRSNa dhanurdhanurdhanuriti proktA giraH pAntu vaH // 155 // ko'yaM ka evamAha musalI mithyAmba pazyAnanam / vyAdehIti dvAri hariH prayAyupavanaM zAkhAmRgasthAtra kiM kRSNo'haM dayite | vikAsite ca vadane dRSTvA samastaM jaganmAtA yasya jagAma bibhemi sutarAM kRSNAdahaM vAnarAt / rAdhe'haM madhusUdano vraja | vismayapadaM pAyAtsa vaH zrIpatiH // 164 // amba zrAmyasi latAM tAmeva puSpAnvitAmitthaM nirvacanIkRto dayitayA hINo | tiSTha gorasamahaM manAmi manthAnakaM pAlambya sthitamIzvaraM hariH pAtu vaH // 156 // pIThe pIThaniSaNNabAlakagale | saramasaM dInAnano vAsukiH / sAsUyaM kamalAlayA suratiSThansagopAlako yatrAntaHsthitadugdhabhANDamavabhidyAcchAdya | gaNaH sAnandamudyadvayaM rAhuH prekSata yaM sa vo'stu zivado ghaNTAravam / vakropAntakRtAJjaliH kRtaziraHkampaM pibanyaH payaH gopAlabAlo hariH // 165 // kAlindyAH pulineSu kelipAyAdAgatagopikAnayanayogaNDUSaphUtkArakRt // 157 // | kupitAmutsRjya sase raisaM gacchantImanugacchato'zrRMkaluSAM kaMsapadme tvannayane smarAmi satataM bhAvo bhavatkuntale nIle muhyati dviSo rAdhikAm / tatpAdapratimAnivezitapadasyodbhUtaromodgatekiM karomi 'mahitaiH krIto'smi te vibhramaiH / ityutsvamavaco | rakSuNNo'nunayaH prasannadayitAdRSTasya puSNAtu vaH // 166 // nizamya saruSA nirbhasito rAdhayA kRSNastatparameva tadvyapadi- | kaMsaM dhvaMsayate muraM tirayate haMsaM tathA hiMsate bANaM kSINayate zankrIDAviTaH pAtu vaH // 158 // dRSTayA kezava goparAMga- bakaM laghayate pauNDu tathA lumpate / bhaumaM kSAmayate balAdbalahatayA kiMcinna dRSTaM mayA tenAtra skhalitAsmi nAtha patitAM | bhido darpa parAkurvata kliSTaM ziSTagaNaM praNamramavate kRSNAya kiM nAma nAlambase / ekastvaM viSameSukhinnamanasAM sarvAbalAnAM tubhyaM namaH // 167 // rAsollAsabhareNa vibhramabhRtAmAbhIragatigApyevaM gaditaH 'salezamavaMtAgoSThe harirvazcirama // 159 // vAmabhruvAmabhyarNe parirabhya nirbharamuraH premAndhayA rAdhayA / keyaM bhAgyavatI tavorasi maNI brUSe'varNa vinA kRtvAsyAH | sAdhu tvadvadanaM sudhAmayamiti vyAhRtya gItastutivyAjATa cumbitaH smitamanohArI hariH pAtu vaH // 168 // sAkUta.1 pAnapAtram. 2 ekAntagatayoH. 3 racanA. 4 yathA mAtA mitamAkulAkulagaladdhammillamullAsitabhrUvallIkamalIkaidarzitakhaputraprasvApanAya purAtanAH kathAH kathayati, tathA yazodApi rAma iti kazcidrAjAsIditi vadati sma. tacchutvA kRSNo'pi huMkAraM bhujAmUlAdhadRSTastanam / gopInAM nibhRtaM nirIkSya dattavAn. 5 vAnara pakSe, kRSNa. 6kRSNavarNaH; pakSe, kRSNanAmA pakSa kRSNa kRSNavarNa, pakSa, kRSNanAmA | lalitaM kAMcicciraM cintayannanta / haratu vaH 7 amaraH; pakSe, madhusUdananAmA. 8 AlambamAno rajjupajara., zikya iti prasiddhaH. 9 he rame; pakSa, padmarUpe. 10 pUjyaiH. 11 gope 1 balabhadraH. 2 vikAsaya. 3 samudramathane rajjUkRtasya mama evAmi yo rAga AsattistatayApahRtayA; pakSe,-gavA parAgaidhUli- | punarapi sa eva bhayaMkara prasaGga Agata iti trAsena zeSaH. 4 mama sapalI bhiptiyA. 12 yuktAyuktam / pakSa, samaviSamam. 13 patitvam | kAcidadbhaviSyatItyasUyayA. 5 amRtaprAptirbhaviSyatIti ghiyA. pakSa,-patanaM prAptAm. 14 viSameSuH paJcazarastena khinnamanasAm, pakSe,- 6 ziracchedo bhaviSyatIti budhdyA. 7rAgam. 8 saphalA. 9 gApita viSameSu saMkaTeSu khinnamanasam. 15 strINAm ; pakSe, balarahitAnAm | kAnAm. 10 samIpam. 11 prakaTam. 12 uccaiHkRtA. 13 jRmbha16 sasUcanam. 17 gosthAnam. 18 agravarNo ra iti, ramaNItyarthaH / NAdicchalenetyarthaH. 14 gopyabhAvam .
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazAvatArAH 25. 15 klezaM naivaH kezavaH // 169 // tiryakkaNThavilolamauli- visraMsanaH stabdhAkarSaNadRSTiharSaNamahAmantraH kuraGgIdRzAm / taralottaMsasya vaMzoccaradgItasthAnakRtAvadhAnalalanAlakSairna dRpyaddAnavadUyamAnadiviSadurvAraduHkhApadAM bhraMzaH kaMsariporvyaposaMlakSitAH / saMmugdhaM madhusUdanasya madhure rAdhAmukhendo hayatu vo'zreyAMsi vaMzIvaH // 179 // maulau keki zikhaNDinI mU~duspandaM pallavitAzciraM dadatu vaH kSemaM kaTAkSormayaH madhurimAdhArAdhare vaMzinI pInAMse vanamAlinI hRdi lstkaa|| 170 // vRSTivyAkulagokulAvainarasAduddhRtya govardhanaM ruNyakallolinI / zroNyAM pItadukUlinI caraNayorvyatyastavibibhradballavavallabhAbhiradhikAnandAcciraM cumbitaH / kaMdarpaNa nyAsinI lIlA kAcana mohinI vijayate vRndAvanAvAsinI tadarpitAdharataTIsindUramudrAGkito bAhurgopatanostanotu bhavatAM // 180 // mAlAbarhamanojJakuntalabharAM vanyaprasUnokSitAM zailezreyAMsi kaMsadviSaH // 171 // rAdhAmugdhamukhAravindamadhupastrai- yAgurusakta citratilakAM zazvanmanohAriNIm / lIlAveNuravAlokyamaiAlisthalInepa~thyocitanIlaratnamavanIbhArAvatArakSamaH / mRtaikarasikAM lAvaNyalakSmImayIM bAlAM bAlatamAlanIlavapuSaM svacchandatrajasundarIjanamanastoSapradoSazciraM kaMsadhvaMsanadhUmaketu- vande parAM devatAm // 189 // aMsAlambitavAmakuNDalaracatu tvAM devakInandanaH // 172 // kiM vibhrAmyasi kRSNa dharaM mandonnatabhrUlataM kiMcitkuJcitakomalAdharapuTaM sAciprabhogirbhavane bhANDIrabhUmIruhi bhrAtaryAsi na dRSTigocaramitaH sArIkSaNam / AlolAGgulipallavairmuralikAmApUrayantaM mudA sAnandanandAspadam / rAdhAyA vacanaM tadadhvagamukhAnnandAntike mUle kalpatarostribhaGgalalitaM dhyAye jaganmohanam // 182 // gopato govindasya jayanti sAyamatithiprAzastyagarbhA kastUrItilakaM lalATapaTale vakSaHsthale kaustubhaM nAsAgre giraH // 173 // sAndrAnandapuraMdarAdidiviSadvRndairamandAdarA- navamauktikaM karatale veNuM kare kaGkaNam / sarvAGge dAnamrairmukuTendranIlamaNibhiH saMdarzitendIvaram / svacchandaM haricandanaM suvimalaM kaNThe ca muktAvalIM bibhra makarandasundaragalanmandAkinI meduraM zrIgovindapadAravindatstrIpariveSTito vijayate gopAlacUDAmaNiH // 183 // kAlimazubhaskaindAya vandAmahe // 174 // prAtanIla nicola- ndIpulinodareSu musalI yAvadgataH krIDituM tAvakairburikApayaH piba hare vardhiSyate te zikhA / itthaM bAlatayA pratAraNaparAH macyutamuraH saMvIta pItAMzukaM rAdhAyAzcakitaM vilokya hasati zrutvA yazodA giraH pAyAdvaH svazikhAM spRzanpramuditaH kSIresvairaM sakhImaNDale / vrIDAcazJcalamacalaM nayanayorAdhAya rAdhA - 'rdhapIte hariH // 184 // Anandena yazodayA samadnaM nane svAdusmeramukho'yamastu jagadAnandAya nandAtmajaH gopAGganAbhizciraM sAzaGkaM balavidviSA sakusumaM siddhaiH // 175 // prItiM vastanutAM hariH kuvalayApIDena sArdhaM raNe pRthivyAkulam / se gopakumArakaiH sakaruNaM pauraiH suraiH rAdhApInapayodharasmaraNakRtkumbhena saMbhedavAn / " patre bibhyati sasmitaM yo dRSTaH sa punAtu vo madhuripuH protkSiptagovardhanaH mIlati kSaNamapi kSipraM tadAlokanAyAmohena jitaM jitaM // 185 // rAdhAmohanamandiraM jigamiSozcandrAvalImandijitamabhUdyololakolAhalaH // 176 // tvAmaprApya mayi svayaM- rAdrAdhe kSemamiti priyasya vacanaM zrutvAha candrAvalI / kSemaM varaparAM kSIrodatIrodare zaGke sundari kAlakUTamapibanmUDho kaMsa tataH priyaH prakupitaH kaMsaH kva dRSTastvayA rAdhA ti mRDAnIpatiH / itthaM pUrvakathAbhiranyamanaso vikSipya vAsozcalaM tayoH prasannamanasorhAsodgamaH pAtu vaH // 186 // dRSTaH kvApi rAdhAyAH stanakorakoparilasannetro hariH pAtu vaH // 977 // sa kezavo vrajavadhUmAdAya kAMcidgataH sarvA eva hi vaJcitAH vAmAMsasthalacumbikuNDalarucA jAtottarIyacchaviM vaMzIgIti - khalu vayaM so'nveSaNIyo yadi / dve dve gacchata ityudIrya bhavatribhaGgavapuSaM bhrUlAsya lIlAparam / kiMcitsrastazikhaNDa- sahasA rAdhAM gRhItvA kare gopIveSadharo nikuJjabhavanaM zekharamatisnigdhAlinIlAlakaM rAdhAdipramadAzatAvRtamahaM vande prApto hariH pAtu vaH // 187 // kiM yuktaM bata mAmananyamakizorAkRtim // 178 // antarmohana mauli ghUrNanevalanmandAra- nasaM vakSaHsthalasthAyinIM bhaktAmapyavadhUya kartumadhunA kAntAsa - hasraM tava / ityuktvA phaNabhRtphaNAmaNigatAM svAmeva matvA tanuM nidrAcchedakaraM hareravatu vo lakSmyA vilakSasmitam // 188 // svamAsAditadarzanAmanunayanprANezvarImAdarA daMse'sminpatitairapAGgavalitairyadbodhito'pyazrubhiH / pratyAyyastvamato mayA nanu hare ko'yaM kramavyatyayaH pAtu tvAM vrajayoSitetyabhihitaM lajjAkaraM 17 18 1 anicchorityarthaH 2 gaurItIrtha, dhacUrajalaM vA* 1 taruNaH. 2 avyaktam. 3 kiMcizcalanaM yathA syAttathA 4 rakSaNam. 5 anurAgaH 6 nIlatvAdadharapAnakartRtvAcca 7 alaMkAra:: 8 rAtrimukhe hi nArthastuSyantIti bhAvaH 9 bhogI sarpaH tasya bhavane; pakSe,-bhoginaH zRGgAriNo vilAsagRhe. 10 bhANDIranAmni vaTavRkSe. 11 saMgopanaM kurvataH 12 saMdarzita indIvarasya nIlotpalasya bhramo vatra. 13 nAzAya. 14 vastram- 15 paridhAnIkRtam. 16 kaTAkSaH 17 vAhane. 18 mRte sati. 19 caJcalaH 20 sAdhu sAdhviti ziraH kampanam 21 gumphitam. 4 su. ra. bhA.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram 26 zArGgiNaH // 189 // asminkuje vinApi pracalati pavanAdvartate ko'pi nUnaM pazyAmaH kiM na gatvetyanusarati gaNe bhItabhIte'rbhakANAm / tasminrAdhAsakho vaH sukhayatu vilasallIlayA kaiTabhArirvyAtanvAno mRgAri prabalaghuraghurArAvaraudrAnninAdAn // 190 // aGgulyA kaH kepATaM praharati kuTile mAdhavaH kiM vasanto no caikI kiM kulAlo nahi dhairaNidharaH kiM dvijihnaH phaNIndraH / nAhaM ghorAhimardI kimuta khagapatino hariH kiM kapIndra ityevaM satyabhAmAprativacanajitaH pAtu vazcakrapANiH // 199 // vRndAraNye carantI vibhurapi nandakaH sAndrAM mudaM yacchatu nandako vaH sollAsalakSmIpratibimbasatataM bhUrbhuvaH svaH sRjantI nandodbhUtApyanAdiH zizurapi garbhaH / kurvannajasraM yamunApravAhasalIlarAdhAsmaraNaM murAreH nigamairlakSitA vIkSitApi / vidyullekhAvanaddhonnamadamalamahA- | // 201 // mbhodasacchAyakAyA mAyA pAyAdapAyAdavihitamahimA kApi patAmbarI vaH // 992 // nAmodastAkhilAmo damaniyamayujAM baH prakAmodavAhazyAmo darpADhyadhAmodayamilitayazodhArayA modate yaH / vAmodanyAsadAmodarataraladRzAM dattakAmodayo veNuH kreGkAraH smarakArmukasya suratakrIDApikInAM kho zaGkAro ratimaJjarImadhulihAM lIlAca korIdhvaniH 1 tanvyAH yaH sAmodaH zrIlalAmo dalayatu duritaM so'tra dAmodaro kabulikApasAraNabhujAkSepaskhalatkaGkaNakvANaH prema tanotu bo vaH // 193 // mallaiH zailendrakalpaH zizurakhilajanaiH puSpacApo - navavayolAsyAya veNukhanaH // 202 // 'GganAbhirgopaistu prAkRtAtmA ditriM kulizabhRtA vizvakAyo'prameyaH / kruddhaH kaMsena kAlo bhayacakitadRzA yogibhirthyeyamUrtirdRSTo raGgAvatAre hariramarajanAnandakRtpAtu yuSmAn // 194 // balabhadraH niSpAtyAzu himAMzumaNDalamadhaH pItvA tadantaHsudhAM kRtvainaM caSakaM hasanniti halApAnAya kautUhalAt / bho deva dvijarAji mAdRzi surAsparzo'pi na zreyase mAM muzceti tadarthito haladharaH pAyAdapAyAjjagat // 195 // premonnAmitarevatImukhagatAmAsvAdya kAdambarImunmattaM kvacidutpatatkvacidapi bhrAmyatkvaci - tpraskhalat / raktApAGgamadhIralAGgalamalizyAmAmbarADambaraM klezaM naH kavalIkarotu sakalaM pAkAbhirAmaM mahaH // 196 // uSNAlu kvacidarkadhAmani manAG nidrAlu zItAnile hAlAnAM gRhayAlu cumbada sakRllajjAlu jAyAmukham / nityaM niSpatayAlu tiryagavanIzayyAzayAlu kSaNaM gItebhyaH spRhayAlu dhAma dhavalaM dIne dayAlu zraye // 197 // rukmiNI zlAghyAzeSatanuM sudarzanakaraH sarvAGgalIlAjitatrailokyAM zvaraNAravindalalitenAkrAntaloko hariH / bibhrANAM mukhamindusundararucaM candrAtmacakSurdadhatsthAne yAM svatanorapazyadadhikAM sA rukmijI vosvatAt // 198 // [ 1 prakaraNam 1 dvAram 2 lakSmIpatiH; pakSe, - vasantaH 3 cakradhArI pakSe,kulAla: 4 viSNuH ; pakSe, zeSaH 5 kRSNapakSe, ahi: kAliya: ; garuDapakSe, ahiH sarpaH 6 garuDaH. 7 viSNuH; pakSe, -vAnaraH 8 surApAnapAtram. 9 candreNa prArthita rAdhA rAdhA punAtu jagadacyutadattacittA manthAnamAkalayatI dadhiriktapAtre / yasyAH stanastabakacUcukalola dRSTirdevo'pi dohanadhiyA vRSabhaM dudoha // 199 // sudhAdhAmnaH kAntistava vadanapaGkeruhaguNairjiteva mlAnatvaM vrajati sahasA prANadayite / vadatyevaM kAnte divasavirahAtaGkacakitA tadaGge saMlagnA tava dizatu rAdhA priyazatam // 200 // buddhaH beTcakre *bhAvanApairigataM hRtpadmamadhyasthitaM saMpazyacchivarUpiNaM layavazAdAtmAnamaidhyAzritaH / yuSmAkaM madhusUdano budhavapurdhArI sa bhUyAnmude yastiSThetkamalAsane kRMtarucirbuddhaikaliGgekRtiH // 203 // retoraktamayAnyamUni bhavinAM viNmUtrapUrNodarANyAlokyaiva kalevarANi vigalasoyArdrarandhrANi yaH / mAyAjAlainiyantritAni ghRNayA nonmIlayatyakSiNI nirvyAjapraiNidhAnanizcalamatirbuddhyai sa buddho'stu vaH // 204 // dhyAnavyAjamupetya cintayasi kAmunmIlya cakSuH kSaNaM pazyAnaGgazarAturaM janamimaM trAtApi no rakSasi / mithyAkAruNiko'si nirghRNatarastvattaH kuto'nyaH pumAJchazvanmAravadhUbhirityabhihito buddho jinaH pAtu vaH // 205 // AbAhUdgatamaNDalAgrarucayaH saMnaddhavakSaHsthalAH soSmANo vraNino vipakSahRdayapronmAthinaH karkazAH / utsRSTAmbaradRSTavigrahabharA yasya smarAgresarA yodhA vAravadhUstanAzca na dadhuH kSobhaM sa vosvyAjjinaH // 206 // baddhA padmAsanaM yo nayanayugamidaM nyasya nAsAgradeze dhRtvA 'mUrtI ca zAntau samarasamilitau candrasUryAkhyavAtau / pazyannantarvizuddhaM 1 zabdaH 2 mUlAdhAra - svAdhiSThAna maNipUra - anAhata - vizuddhi A zAkhyAni SaT cakrANi 3 paripATI 4 vAsanA. 5 vyAptam. 6 cittaikAgryavazAda. 7 sthitaH 8 'jaGghAyA madhyabhAge tu saMzleSo yatra jagayA | padmAsanamiti proktaM tadAsanavicakSaNaiH // 9zAnI. 10 jJAnam. 11 saMsAriNAm 12 baddhAni 13 cetaH samAdhinA. 14 zarIre.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazAvatArAH 27 kimapi ca paramaM jyotirAkArahInaM saukhyAmbhodhau nimagnaH sa mAmi nityam // 8 // sindUraspRhayA spRzanti kariNAM dizatu bhavatAM jJAnabodhaM budho'yam // 207 // kAmenA- kumbhasthamAdhoraNA millI pallavazaGkayA vicinute sAndradrumAM kRSya cApaM hatapaTupaTahaM valgubhirmAravIraibhrUbhaGgotkSepajRmbhA - droNiSu / kAntAH kuGkumazaGkayA karatale mRganti lagnaM ca smitalalitadRzA divyanArIjanena / siddhaiH prahottamAGgaiH pula- yattattejaH prathamodbhavaM bhramakaraM sauraM ciraM pAtu vaH // 9 // kitavapuSA vismayAdvAsavena dhyAyanyo yogapIThAdacalita ekasminnayane bhRzaM tapati yaH kAle sa dAhakramo yenAtaiti vaH pAtu dRSTo munIndraH // 208 // kiM syAdbhAkhAnna nyata yatprakAzasamayenaiSAM padaM durlabham / sA vyomAvayavasya bhAnoramRtaghanarasasyandinaH santi pAdAH kiM vA rAkA - | yanna viditA loke gatiH zAzvatI zrIsUryaH surasevizazAGko nahi tuhinaruciH kutracinniSkalaGkaH / sAkSAccintA - to'pi hi mahAdevaH sa nastrAyatAm // 10 // maNiH kiM vipulaphalamaNeH saukumArya kutastyaM saMdehAnmugdha- jaimbhArAtIbhakumbhodbhavamiva dadhataH sAndrasindUrareNuM raktaiH ghIbhiH prathamamiti muneH pAtu dRSTaM vapurvaH // 209 // siktA ivauSairudayagiritaTIdhAtudhArAdravasya / AyAntyA kalkiH tulyakAlaM kamalavanarucevAruNA vo vibhUtyai bhUyAsuudyatkarakaravAlaH zakatimiradhvaMsane mahAnipuNaH / kalki - rbhAsayanto bhuvanamabhinavA bhAnavo bhAnavIyAH // 11 // harirvaH pAyAdapAyataH kalinizAntotthaH // 210 // yavanI- bhaktiprahvAya dAtuM mukulapuTakuTIkoTarakoDalInAM lakSmImAtranayanAmbudhoraNIbhirdhariNInAmapanIya tApavahnim / sukRtadruma TukAmA iva kamalavanodghATanaM kurvate ye / kAlAkArAndhakArAsekamAcarantaM dhRtakalkaM praNamAmi nirvikalpam // 219 // nanapatitajagatsAdhvasadhvaMsakalyAH kalyANaM vaH kriyAsuH kisapreGkhadvA jitaraMgamunmadgajagrAhapragalbhaM bhaTavyAvalgatsphuTapuNDa - layarucayaste karA bhAskarasya // 12 // sATopavyomahaTToSitarIkanilayaM DiNDIrapiNDAvalim / mlecchAnIkamahArNavaM suvi- rajanivaNiGnAyakonmuktatArA muktAhArApahArAttaralakhaga rakhapulaM sagrAmakalpAvadhau yazcaurvAgnirivAbhavaddeyatu vaH kalpAni protthitA kIrtizAntyai / karSannambhojakumbhodara kuhara bahirniHsara - kalkI hariH // 212 // SaTpadAlIkAlavyAlIM kareNAkalayatu dinakRtkalmaSonmUlanaM vaH // 13 // caikrI cakrArapaGkti herirapi ca ha~rIndhUrjaTirdhUrdhvajAntArnakSaM nakSatranAtho'ruNamapi varuNaH kUMbarAgraM kuberaH / raMhaH saGghaH surANAM jagadupakRtaye nityayuktasya yasya stauti prItiprasanno'nvahamahimaruceH so'vatAtsyandano vaH // 14 // kiM chatraM kiM nu ratna tilakamuta tathA kuNDalaM kaustubho vA cakraM vA varijaM vetyamararyurvaitibhiryadbalidveSidehe / UrdhvaM maulau lalATe zravasi hRdi kare nAbhideze ca dRSTaM pAyAttadvo'rkabimbaM sa ca danujaripurvardhamAnaH krameNa // 15 // zIrNaprANAGghripANI ntraiNibhiraipaghanairghargharAvyaktaghoSAndIrghAghratAnaghaughaiH punarapi ghaTayatyeka ullAghayanyaH / dhairmazostasya vozAntizItavIryaiH / timirahatamayaM mahobhiraJjaJjayati jaga- 'ntarddhiguNava'ne'ghRNAnighnanirvibhravRtterdattArghAH siddhasaMghairvidadhatu nnayanaughamuSNabhAnuH // 5 // yadvimbamambaramaNiryadapAM prasUti- ghRNayaH zIghramahovighAtam // 16 // rnaktaM niSiJcati yadagnizikhAsu bhAsaH / jyotsnA nizAsu himadhAmni ca yanmayUkhAH pUSA purANapuruSaH sa namo'stu tasmai // 6 // yo raktatAmatitarAmatulaM dadhAno dikprauDhadAraparimohanavAptavAsaH / yoSidvayIpativiDambanabhRtsa zazva - tyAyAdapAyasamudAyaharo ravirnaH // 7 // brahmANDasaMpuTakale - varamadhyavarti caitanyapiNDamiva maNDalamasti yasya / Alo - kito'pi duritAni nihanti yastaM mArtaNDamAdipuruSaM praNa- | 10 sUryaH khaiNDitAnetrakaMjAlimaJjaraJjanapaNDitAH / maNDitAkhiladikprAntAzcaNDAMzoH pAntu bhAnavaH // 1 // zukatuNDacchavi savituzcaNDaruceH puNDarIkavanabandhoH / maNDalamuditaM vande kuNDalamaiM|khaNDalAzAyAH // 2 // ativitatagaganasaraNiprasaraNaparimuktavizramAnandaH / marudullAsita saurabhakamalAkarahrAsakRdravirjayati // 3 // prAcIkuGkumatilakaM pUrvAcala - rohaNekamANikyam / tribhuvanagRhaikadIpaM vande lokaikalocanaM devam // 4 // kaTubhirapi kaThoracakravAkotkaravirahajvara kiraNAH 1 indraH. 2 krayavikrayasthAnam. 3 viSNuH 4 kIlakaH 5 indraH. 6 azvAn 7 yAnamukham 8 cakra. 9 yugaMdhara 10 vegaH11 cUDAra lam. 12 yato viSNornA bhideze kamalaM vartate. 13 vAmanA kRtyA. 14 kuSTharogAvizIrNa nAsikApAdapANIn: 15 kSataviziSTaiH. 16 zarIraiH- 17 cirakAlaM grastAn. 18 sUryasya 19 satatakRpA * 20 razmayaH 21 pApanAzam. 1 phenapiNDaH 2 khaNDayatu. 3 pApAni 4 nAyikA vizeSA. 5 kamalam. 6 pUrvadizaH. karajAlamapUrvaceSTitaM vastadadbhISTapradamastu tigmabhAsaH / kriyate bhavabandhanAdvimuktiH praNatAnAmupasevitena yena // 17 // yuSmAkamambaramaNeH prathame mayUkhAste maGgalaM vidadhatUdayarAga
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 subhASitaratnabhANDAgAram [1 prakaraNam bhAjaH / kurvanti ye divasajanmamahotsaveSu sindUrapATala- ravimAvasate satAM kriyAyai sudhayA tarpayate surAnpitRRzca / tamasAM mukhIriva dikpuraMdhrIH // 18 // sindUrANIba sIdatkRpaNa- | nizi mUrcchatAM vihantre haracUDAni hitAtmane namaste // 2 // kulavadhUmUrdhni ye saMcarantaH prekSyante dikSu zailAH zikharabhuvi svarbhAnuprativArapAraNamiladdantaughayatrodbhavazvabhrAlIpa'tayAludIdhilasatpadmarAgAGkarA yaiH / dhunvante dhvAntadhArAH saha durita- tisdhaasaarstussaardyutiH| puSpeSvAsanatatpriyApariNayAnandAcayairdUradRzyAH sudRzyAH pAntu tvAM padmabandhorakaraNakiraNAH bhiSekotsave devaH prAptasahasradhArakalazazrIrastu nastuSTaye // 3 // pUraNAH padmabandhoH // 19 // turagAH avatu naH savitusturagAvalI samatilacitatuGgapayodharA / / sphuritamadhyagatAruNanAyakA mairakataikalateva nabhazriyaH // 20 // pRthivI khargokobhiradonivAsipuruSArabdhAtizuddhAdhvarasvAhAkAracandraH valkiyotthamamRtaM khAdIya AdIyate / AmnAyapravaNairalaMkRtilAlayantamaravindavanAni kSAlayantamabhito bhuvanAni / juSe'muSyai manuSyaiH zubhaidivyakSetrasaritpavitravapuSe devyai . pAlayantamatha kokakulAni jyotiSAM patimahaM mahayAmi // 1 // | pRthivyai namaH // 1 // 1 meghAH, pakSe,-stanau. 2 aruNarUpo nAyakaH sArathiryasyAH; pakSa, aruNa Arakto nAyako hAramadhyamaNi:- 3 sUryaturaMgamANAM 1 gilanam. 2 chidrakaraNasAdhanam.3 dantadazanakRtavivaraparamparA. haritavarNatvAdityarthaH | 4 patanazIlA. 5 madanaH. 6 vivAhaH. 7 devaiH. . iti zrIsubhASitaratnabhANDAgAre prathama maGgalAcaraNaprakaraNaM samAsam ARTHA
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIyaM sAmAnyaprakaraNam subhASitaprazaMsA saMpadyate khAdu // 15 // yasya vakrakuhare subhASitaM nAsti bhASAsu mukhyA madhurA divyA gIrvANabhAratI / tasmAddhi nApyavasare prajalpati / AgataH sadasi dhImatAmasau lepyekAvyaM madhuraM tasmAdapi subhASitam // 1 // subhASitena nirmita ivAvabhAsate // 16 // subhASitaM hAri vizatyadho gItena yuvatInAM ca lIlayA / mano na bhidyate yasya sa galAnna durjanasyAkariporivAmRtam / tadeva dhatte hRdayena yogI hyathavA pazuH // 2 // subhASitamayaivyaiH saMgrahaM na sajano harirmahAratnamivAtinirmalam // 17 // nAyaM prayAti | vikRti viraso na yaH syAnna kSIyate bahujanairnitarAM karoti yH| so'pi prestAvayajJeSu kAM pradAsyati dakSiNAm // 3 // saMsArakaTuvRkSasya dve phale hyamRtopame / subhA nipItaH / jADyaM nihanti rucimeti karoti tRpti nUnaM SitarasAsvAdaH saMgatiH sujane jane // 4 subhASitarasA | subhASitaraso'nyarasAtizAyI // 18 // dhanyAH zucIni khAdabaddharomAJcakaJcakAH / vinApi kAminIsaGgaM kavayaH surabhINi guNombhitAni vAgvIrudhaH svavadanopavanodgatAyAH / sukhamAsate // 5 // pRthivyAM trINi ratnAni jalamannaM uccitya sUktikusumAni satAM viviktavarNAni karNapulineSva vataMsayanti // 19 // kiM hAraiH kimu kaGkaNaiH kimasamaiH karNAsubhASitam / mUDhaiH pASANakhaNDeSu ratnasaMjJA vidhIyate // 6 // dharmo yazo nayo dAkSyaM manohAri subhASitam / ityAdi vataMsairalaM keyUrairmaNikuNDalairalamalaM sADambarairamberaiH / puMsAme kamakhaNDitaM punaridaM manyAmahe maNDanaM yanniSpIDitapArvaNAguNaratnAnAM saMgrahI nAvasIdati // 7 // saMgItamapi sAhityaM mRtakarasyandopamAH sUktayaH // 20 // khinnaM cApi subhAsarasvatyAH stanadvayam / ekamApAtamadhuramanyadAlocanA pitena ramate svIyaM manaH sarvadA zratvAnyasya sabhASitaM khala mRtam // 8 // zizurvetti pazurvetti vetti gAnarasaM phnnii| manaH zrotuM punarvAJchati / ajJAjJAnavato'pyanena hi vazIsAhityarasamAdhurya zaMkaro vetti vA na vA // 9 // drAkSA- | kartuM samartho bhavetkartavyo hi subhASitasya manujairAvazyakaH mlAnamukhI jAtA zarkarA cAzmatAM gatA / subhASitarasasyAgre | saMgrahaH // 21 // suvyAhRtAni dhIrANAM phalataH paricintya sudhA bhItA divaM gatA // 10 // saMsadi tadeva bhUSaNa yaH / adhyavasyati kAryeSu ciraM yazasi tiSThati // 22 // mupakArakamavasare dhanaM mukhyam / sUktaM dadhati suvarNa suvyAhRtAni sUktAni sukRtAni tatastataH / saMcinvan dhIra kalyANamanarghamiha dhanyAH // 11 // kathamiha manuSyajanmA AsIta zilAhArI zilaM yathA // 23 // saMpravizati sadasi vibudhagamitAyAm / yena na subhASitAmRtamAlAdi nipItamAtRpteH // 12 // aMkalitazabdAlaMkRtiranuMkUlA skhalitapadanivezApi / abhisArikeva ramayati vidyAprazaMsA sUktiH sotkarSazRGgArA // 13 // AkhAditadayitAdhara- apUrvaH ko'pi kozo'yaM vidyate tava bhArati / vyayato sudhArasasyeva sUktayo madhurAH / akalitarasAlamukulo na vRddhimAyAti kSayamAyAti saMcayAt // 1 // anekasaMzayokokilaH kailamurdazcayati // 14 // avasarapaThitaM sarva subhA- | cchedi parokSArthasya darzakam / sarvasya locanaM zAstraM yasya SitatvaM prayAtyasUktamapi / kSudhi kadazanamapi nitarAM bhoktuH | nAstyandha eva saH // 2 // sarvadravyeSu vidyaiva dravyamAhuranu | ttamam / ahAryatvAdanaya'tvAdakSayatvAca sarvadA // 3 // 1 prasaGgaH. 2 na nazyati. 3 pASANatAm. 4 kAnanam; pakSe, | hatuna gocaraM yAti dattA bhavati vistRtA / kalpAnte'pi suSTupadairyuktam. 5 paNDitapUrNAyAM devayuktAyAM ca. 6 na kalitA zabdasyAlaMkRtiyayA. anuprAsAdizabdAlaMkRtizUnyetyarthaH; pakSe,-aka-na yA nazyatkimanyadvidyayA samam // 4 // jJAtibhirvaNTyate litaH zabdo yayaitAdRzyalaMkRtibhUSaNa yasyA.. sazabdabhUSaNava- | naiva coreNApi na jIyate / dAne naiva kSayaM yAti vidyAratnaM sve'nyasya zAnaM bhaviSyatIti dhiyeti bhAvaH. 7 drutaM rasapratyAyikA pakSe,-nAyakacittAnukUlyavatI. 8 kUTapadAnAM grathanaM yatra; 1 bile. 2 paGkaracita. 3 rAho.. 4 kaustubhamaNiH. 5 vikAram . pakSe,-sthAnAdanyatra patanaM yathA syAttathA caraNavinyAso yasyAH. 9 subhASitam, pakSa,-zobhanoktimatI. 10 utkRSTazAlizRGgAra 6 mAndyam. 7 anyarasAnatikramya vartata ityarthaH. 8 karNabhUSaNaiH. rasavatI; pakSe,-ahamasyAyaM mameti ratiparipoSavatI. 11 madhuram | 9 vastrAdibhiH 20 pUrNaH. 11 | 9 vastrAdibhiH. 10 pUrNaH. 11 kiraNAH. 12 nAstyuttamaM yasmAt. 12 vadati. / 13 vibhajyate.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 2 prakaraNam mahAdhanam // 5 // saMyojayati vidyaiva nIcagApi naraM grathanakauzalAt // 6 // sarasApi kavervANI harinAmAGkitA yadi / sAdaraM gRhyate tajjJaiH zuktirmuktAnvitA yathA // 7 // kAvyasyAmraphalasyApi komalasyetarasya ca / bandhacchAyA vizeSeNa raso'pyanyAdRzo bhavet // 8 // zabdazaktyaiva kurvANA sarvadAnavanirvRtim / kAvyavidyA zrutigatA syAnmRtasyApi jIvanI // 9 // zliSTA saibhaGgA sadvarNya nirdoSA sadguNA mRduH / nAnAbhaGgIvilAsA cetkRti vikRtiranyathA // 10 // dhamArthakAmamokSeSu vaicakSaNyaM kalAsu ca / karoti kIrtiM prItiM ca sAdhukAvyaniSevaNam // 11 // umAmimAM samudvIkSya zItadIdhitizekhara / eSApi bhAratI bhAnuyutaM sItkRtya nartati // 12 // adhvani paidagrahaparaM madayati hRdayaM na vA na vA zrayaNam / kAvyamabhijJasabhAyAM maJjIraM kelivelAyAm // 13 // sarit / samudramiva durdharSe nRpaM bhAgyamataH param // 6 // vidyA zastraM ca zAstraM ca dve vidhe pretipattaye / AdyA hAsyAya vRddhatve dvitIyAdriyate sadA // 7 // zunaH pucchamiva vyartha jIvitaM vidyayA vinA / na gugopane zaktaM na ca daMzenivAraNe // 8 // sadvidyA yadi kA cintA vairAkodara - pUraNe / zuko'pyazanamAmoti rAma rAmeti ca bruvan // 9 // anapekSitaguruvacanA sarvAnpranthInvibhedayati samyak / prakaTayati pararahasyaM vimarzazaktirnijA jayati // 10 // vasumatIpatinA nu sarasvatI balatratA ripuNApi na nIyate / samavibhAgaharairna vibhajyate vibudhabodhabudhairapi sevyate // 11 // zriyaH pradugdhe vipado ruNaddhi yazAMsi sUte malinaM pramArSTi / saMskArazaucena paraM punIte zuddhA hi buddhiH kila kAmadhenuH // 12 // na corahAryaM na ca rAjahArye na bhrAtRbhAjyaM na ca bhArakAri / vyaye kRte vardhata eva nityaM vidyAdhanaM sarvadhanapradhA _nam // 13 // mAtetra rakSati piteva hite niryuGkte kAnteva cAbhiramayatyapanIya khedam / lakSmIM tanoti vitanoti ca dikSu kIrtiM kiM kiM na sAdhayati kalpalateva vidyA // 14 // vidyA nAma narasya rUpamadhikaM pracchannaguptaM dhanaM vidyA bhogakarI yazaH sukhakarI vidyA gurUNAM guruH / vidyA bandhujano videzagamane vidyA paraM daivataM vidyA rAjasu pUjyate nahi dhanaM vidyAvihInaH pazuH // 15 // vidyA nAma narasya kIrtira - tulA bhAgyakSaye cAzrayo dhenuH kAmadudhA ratizca virahe netraM tRtIyaM ca sA / satkArAyatanaM kulasya mahimA ratnairvinA bhUghaNaM tasmAdanyamupekSya sarvaviSayaM vidyAdhikAraM kuru // 16 // 30 kAvyaprazaMsA kAnpRcchAmaH surAH kharge nivasAmo vayaM bhuvi / kiM vA kAvyarasaH svAduH kiM vA svAdIyasI sudhA // 1 // nirkhadhAna padyAni dhanADhyasya kA kSatiH / bhikSukakSAvinikSiptaH kimikSuraso bhavet // 2 // yAtA yAnti ca yAtAro lokAH zokAdhikA bhuvi / kAvyasaMbandhinI kIrtiH sthAyinI nirapAyinI // 3 // navoktirjAtiragrAmyA zleSo'kliSTaH sphuTo rsH| vikaTAkSarasaMbandhaH kRtsnamekatra duSkaram // 4 // sadbhirbhAvye hite kAvye vRthA durjanagarjanam / caNDIzAGgI - kRte candre'ruMtudaH kiM vidhuMtudaH // 5 // ta eva padavinyAsAstA evArthavibhUtayaH / tathApi navyaM bhavati kAvyaM 1 jJAnAya 2 makSikA 3 kSulakam 4 niyojayati. 5 antahiMtam. 6 utkRSTAni 7 marmaspRk. 10 15 aviditaguNApi sukaverbhaNitiH karNeSu vaimeti madhudhArAm / hyanadhigataparimalApi hi harati dRzaM mAlatImAlA // 14 // khyAtiM gamayati sujanaH sukavirvidadhAti kevalaM kAvyam / puSNAti kamalamambho lakSmyA tu ravirniyojayati // 15 // kRtamandapadanyAsA vikecazrIrzvoruzabdabhaGgavatI / kasya na kampayate kaM jareva jIrNasya satkavervANI // 16 // sarasA sAlaMkArA supadanyAsA suvarNamayamUrtiH / AryA tathaiva bhAryA na labhyate puNyahInena // 17 // sA kavitA sA vanitA yasyAH zravaNena darzanenApi / kavihRdayaM viTahRdayaM saralaM taralaM ca satvaraM bhavati // 18 // rahitA sA kacavastrINAM kucavaca serasahitA / lersadakSarapIyUSAdharavatkavitA mahAtmanAM jIyAt // 19 // satpAtroparnayocitarsetpratinimbAbhinavavastu / kasya na janayati harSe satkAvyaM madhuravacanaM ca // 20 // satsUtrasaMvidhAnaM sadalaMkAraM suvRttamacchiMdram / ko dhArayati na kaNThe satkAvyaM mAlyamarghya ca // 21 // 1 kaThinasyetyarthaH . 2 sarvakAlaM nabasaukhyam; pakSe, sarveSAM rakSasAmAnandam 3 kavitA; pakSe, kAvyasya zukrasya vidyA. saMjIvinItyarthaH 4 nAnArthazabdayuktA 5 padacchedavaicitryAdanekArthaM padabatI- 6 kavitA. 7 rogaH- duHkhadatvAt. 8 vyaGgyArthaMzUnyam. yattu dhvaniruttamaM kAvyaM tadbhinnamityarthaH ; pakSe, -ziJjitazUnyam. 9 anuprAsamAtrArthaM padagrahaH paramutkRSTo yatra pakSe, atyanta caraNasaMlagnam. 10 uktiH. 11 varSati. 12 suptiGantAdi pakSe, - caraNa:14 cAravo ye zabdabhaGgA racanAvizeSAstadvatI; pakSe, skhalita13 praphullazobhA; pakSe, vigatA kacazrIH kezazobhA yasyAH zabdavatI. 15 ziraH 16 bhramarebhyo bhRGgebhyo hitA; pakSe, bhrameNa bhrAntyA rahitA 17 saraimAlAbhiH sahitA; pakSe, sarasebhyo hitA. 18 lasacchobhAyamAnamakSaramavinAzi pIyUSaM tadvanmAdhurye yasmin; pakSe, lasantyakSarANi varNA eva pIyUSaM vasyAm. 19 sthApanam. 20 samyagbodhaH 21 doSarahitam.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAvyaprazaMsA w wwwwwwwwwwww yadasevanIyamasatAmamRtaprAyaM suvarNavinyAsam / surasArthamayaM limpejaranmahiSasya kH||35|| amRtajaladheH pAyaM pAyaM payAMsi kAvyaM triviSTapaM vA samaM vidmaH // 22 // satkavirasa nAzUpI- payodharaH kirati karakAstArAkArA yadi sphaTikAvanau / tadiha nistuSatarazabdazAlipA~kena / tRpto dayitAdharamapi nAdriyate tulanAmAnIyante kSaNaM kaThinAH punaH satatamamRtasyandodvArA kA sudhA dAsI // 23 // kAvyasyAkSaramaitrIbhAjo na ca giraH pratibhAvatAm // 36 // prayacchati camatkRtiM viracanAvidhau kazA na ca grAmyAH / zabdA api puruSA api sAdhava cetasaH sabhAsu paThito bhavatyasamasAdhuvAdAptaye / prathAmupaevArthabodhAya // 24 // antagUDhAnathAnavyaJjayataH presAda- gatastanotyatitarAmudAraM yazo na puSyati manorathaM kamiSa rahitasya / saMdarbhasya nadasya ca na rasaH prItyai rasajJAnAm kAvyacintAmaNiH // 37 // samullAso vAcAM srsmdhu|| 25 // Antaramiva bahiriva hi vyaJjayituM rasamazeSataH niSyandalaharI samunmeSadveSI sklrspossopjnkH| na keSAsatatam / asatI satkavisUktiH kAcaghaTIti trayaM veda mAdhatte manasi paritoSaM navanavairvilAsairunmIladvi kcitmedhuulii||26|| na brahmavidyA na ca rAjyalakSmIstathA yatheyaM kavitA parimalaH // 38 // yathA yUnastadvatparamaramaNIyApi ramaNI kavInAm / lokottare puMsi nivezyamAnA putrIva harSe hRdaye kumArANAmantaHkaraNaharaNaM naiva kurute / maduktizcedantarmadakaroti // 27 // anabhravRSTiH zravaNAmRtasya sarasvatIvibhrama- yati sudhIbhUya sudhiyAM kimasyA nAma syAdarasapuruSAjanmabhUmiH / vaidarbharItiH kRtinAmudeti saubhAgyalAbhaprati- nAdarabharaiH // 39 // paricchinnasvAdo'mRtaguDamadhukSaudrapayasAM bhUH padAnAm // 28 // sahodarAH kuGkamakesarANAM bhavanti / kadAciccAbhyAsAgajati nanu vairasyamadhikam / priyAbimbauSThe nUnaM kavitAvilAsAH / na zAradAdezamapAsya dRSTasteSAM yada- vA rucirakavivAkye'pyanavadhirnavAnandaH ko'pi sphurati tu nyatra mayA prarohaH // 29 // namo namaH kAvyarasAya tasmai raso'sau nirupamaH // 40 // pa~sattayaH pAtraM tilakayati yaM niSiktamantaH pRSatApi yasya / suvarNatAM vakramupaiti sAghordu- sUktiracanA ya AdyaH svAdUnAM zruticulukalekhena madhunA / dharNatAM yAti ca durjanasya ||30||artho girAmapihitaH pihitazca | yadAtmAno vidyAH pariNamati yazcArthavapuSA sa gumpho kazcitsaubhAgyameti marahaTTavadhUkucAbhaH / nAndhrIpayodhara ivA- vANInAM kavivRSaniSevyo vijayate // 41 // sadA madhye titarAM prakAzo no gurjarIstana ivAtitarAM nigUDhaH // 31 // yAsAmiyadamRtaniSyandasarasA sarasvatyuddAmA vahati bahumArgA rere khalAH zRNuta madvacanaM samastAH svarge sudhAsti sulabhA parimalam / prasAdaM tA etA dhanaparicitAH kena mahatAM na tu sA bhavadbhiH / kurmastadanna bhavatAmupakArakAri kAvyA- mahAkAvyavyomni sphuritamadhurA yAntu rucayaH // 42 // mRtaM pibata tatparamAdareNa // 32 // vANI mamaiva sarasA naiva vyAkaraNajJameti pitaraM na bhrAtaraM tArkikaM dUrAtsaMkuciyadi raJjayitrI na prArthaye rasavidAmavadhAnadAnam / sAyaMta- | teva gacchati punazcANDAlavacchAndasAt / mImAMsAnipuNaM nISu makarandavatISu bhRGgAH kiM mallikAsu paramaMtraNamArabhante napuMsakamiti jJAtvA nirastAdarA kAvyAlaMkaraNajJametya kvitaa|| 33 // AkhyAtanAmaracanAcaturasrasaMdhisaddhAtvalaMkRtiguNaM kAntA vRNIte svayam // 43 // ramyArthoktitanUjvalA sarasaM suvRttam / AseduSAmapi divaM kavipuMgavAnAM tiSThatya- rasamayaprANA guNollAsinI cetoraJjakarItivRttikavitApAkaM khaNDamiha kAvyamayaM zarIram // 34 // sarasapariSatkarNazrAvyaM vayo bibhratI / bhAvAlaMkaraNocitAgamavatI sarvatra nirdoSapavitvarasAyanaM virasamanasAM netuM nehAmahe zravaNAntikam / tAzayyAmazcati kAminIva kavitA kasyApi puNyAtmanaH sugamadarasaM bimboSThInAM kaThorakucocitaM jaghananikaTe klinne // 44 // nidiM krakacakSataiH kirati kiM karNAmRtaM vallakI 1 sahRdayabhinnAnAm ; pakSe,-pApavatAm. 2 amRtatulyam ; pakSa, - kiM vA muJcati mAlatI parimalaM pASANaniSpeSaNaiH / itthaM amRtabahulam. 3 zobhanAkSarANAM vinyAso grathanaM yatra pakSa- tArasakarkazAM dhiyamasau jalpairvikAlyAkulairAkUTaM kamanIyasuvarNamayam. 4 zobhanarasArthapracuram ; pakSe,-devasamUhabahulam. kAntidamita kArya kathaM syandate // 45 // yatrAkRSTasuvarNa5 prasphoTanam. 6 nidoSaH. 7 nirdoSakAvyAsvAdenetyarthaH. 8 eka-mamiva yatpadyaM sumerostaTAdunmIlatkuruvindakandala iva vargaghaTitatvAdirUpA:. 9 zrutikaTakaH, pakSa,-krUramatayaH. 10 avidaaprayuktAH; pakSa, grAmamAtravAsinaH. 11 vyAkaraNasiddhAH; pakSe,- svacchaH padArthastu yaH / yatrApyullasadaMzukAntaralasatkAntAnirmalamatayaH. 12 abhyantare gUDhasthitAn; pakSe,-abhyantare nilI- kucAntopamaM vyaGgyaM yattadaho kavitvamaparaM vAgdevatopaplavaH gan. 13 pratipAcaviSayAn pakSe,-padArthAn. 14 vyajanAviSa- 1 // gamphaH paGkajakamaladyatirurastatkesarollAsavAnApAna kurvataH; pakSe,-aprakaTayataH. 15 prasAdena kAvyaguNena rahitasyAH pakSe,-nirmalatayA rahitasya. 16 kAvyasya. 17 zRGgArAdiH 'pyantarasaurabhapratinibhaM vyaGgyaM camatkAri yat / dvitrairyadrasikaipake-jalam. 18 kAzmIradezam. 19 anyeSAmabhimatam / anyaiH saha vicAravinimayo vA. 1 viduSAm. 2 muravalI. 3 Anandasya. 4 gacchati.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 2 prakaraNam yaH paThatyavizaGkitaH / sa kavistAni kAvyAni kAvye tasya parizramaH // 2 // sukaveH zabdasaubhAgyaM sukavirvetti nAparaH / kailAdavanna jAnAti paraH kaGkaNacitratAm // 3 // santi zvAna ivAsaMkhyA jAtibhAjo gRhe gRhe / utpAdakA na bahavaH kavayaH zarabhA iva // 4 // kavayaH parituSyanti netare kavisUktibhiH / na hyekUpAravatkUpA vardhante vidhukAntibhiH // 5 // kavInAM mAnasaM naumi taranti pratibhAmbhasi / yatra haMsavayAM - sIva bhuvanAni caturdaza // 6 // apUrvo bhAti bhAratyAH kAvyAmRtaphale rasaH / carvaNe sarvasAmAnye svAduvitkevalaM kaviH // 7 // utphullagalairAlApAH kriyante durmukhaiH sukham / jAnAti hi punaH samyakkavireva kaveH zramam // 8 // dhanyAste mahAtmAnasteSAM loke sthitaM yazaH / yairnibaddhAni kAvyAni ye vA kAvyeSu kIrtitAH // 9 // amRtotprekSaNe rAgaM kurvantyuragavajjanAH / kavirgaruDavanmAnyamindravajrAdivRttakRta pratyaGkamaGkuritasarvarasAvatAranavyollasatkusumarAjivirAji - // 10 // kAvyamayyo giro yAvaccaranti vizadA bhuvi / bandham / dharmetarAMzuriva vakratayAtiramyaM nATyaprabandhamati - tAvatsArasvataM sthAnaM kavirAsAdya tiSThati // 11 // anantamaJjulasaMvidhAnam // 1 // devAnAmidamAmananti munayaH kAntaM padavinyAsaracanA sairasA kaivaiH / budho yadi samIpastho na RtuM cAkSuSaM rudreNedamumAkRtavyatikare svAGge vibhaktaM dvidhA ku~janmA puro yadi // 12 // kaviH karoti padyAni lAlayatraiguNyodbhavamatra lokacaritaM nAnArasaM dRzyate nAvyaM bhinna- tyuttamo janaH / taruH prasUte puSpANi marudvahati saurabham rucerjanasya bahudhApyekaM samArAdhanam // 2 // // 13 // kaviH karoti kAvyAni svAdaM jAnanti paNDitAH / sundaryA api lAvaNyaM patirjAnAti no pitA // 14 // kaviH pitA poSayati pAlako rasikaH patiH / kavitAyuvaternUnaM sodarAstu vivekinaH // 15 // tattvaM kimapi kAvyAnAM jAnAti viralo bhuvi / mArmikaH ko marandAnAmantareNa madhuvratam // 16 // sAdhvIva bhAratI bhAti suktisadvratacAriNI / grAmyArthavastusaMsparzabahiraGgA mahAkaveH // 17 // katipaya nATya prazaMsA / kukAvyanindA kiM tena kila kAvyena mRdyamAnasya yasya tAH / udadhe - riva nAyAnti rasAmRtaparamparAH // 1 // kiM tena kAvyamadhunA - plAvitA rsnirjhraiH| jaDAtmAno'pi no yasya bhavantyaGkuritAntarAH // 2 // yadA prakRtyaiva janasya rAgiNo bhRzaM pradIpto hRdi manmathAnalaH / tadAtra bhUyaH kimanarthapaNDitaiH kukAvya- nimeSavartini janmajarAmaraNavihvale jagati / kalpAntakoTihavyAhutayo nivezitAH // 3 // tatkiM kAvyamanalpapItamadhuvatkuryAnna yaddhRdgataM mAtsaryAvRtacetasAM rasavazAdapyudvaitiM lomasu / kampaM mUkapolayugmamaruNaM bASpAvile locane adhyAropitavastukIrtanaparaM vAcaH karAlambanam // 4 // yA sAdhUniva sAdhuvAda mukharAnmAtsaryamUkAnapi proccairno kurute satAM matimatAM dRSTirna sA vAstavI / yA yAtAH zrutigocaraM ca sahasA harSollasatkaMdharA stiryaJco'pi na muktazaSpakavalAstAH kiM kavInAM giraH // 5 // bandhuH sphurati kavInAM yezaHprasaraH // 18 // kavivAkyAmRtatIrthasnAnaiH pUtA bhRzaM yazodehAH / yeSAM bhU jIvanti mRtA vRthaivAnye // 19 // kAvyaprapaJcacuzca racayati kAvyaM na sAravidbhavati / taravaH phalAni suvate vindati sAraM pataGgasamudAyaH // 20 // viguNo'pi kAvyabandhaH sAdhUnAmAnanaM gataH svadate / phUtkAro'pi 'suvaMzairanUdyamAnaH zrutiM harati // 21 // vidvatkavayaH kavayaH kevalakavayastu kevalaM kapayaH / kulajA yA sA jAyA kevalajAyA tu kevalaM mAyA 32 zciraM sahRdayairbhRGgairivAsvAdyate tatkAvyaM na punaH pramatakukaveyatkicidujjalpitam // 47 // nindyante yadi nAma mandamatibhirvakrAH kavInAM giraH stUyante na ca nIrasairmRgadRzAM vatrAH kaTAkSacchaTAH / tadvaidagdhyavidAM satAmapi manaH kiM neha vakratAM dhatte kiM na haraH kirITazikhare vAM kalAmaindavIm // 48 // sAnandapramadAkaTAkSavizikhairyeSAM na bhinnaM mano yaiH saMsArasamudrapAtavidhureSvanyeSu potAyitam / yairdurvArasarasvatIvilasitaM dvitraiH padairgumphitaM teSAmapyupari sphuranti matayaH kasyApi puNyAtmanaH // 49 // vANi tvatpadapadmareNukaNikA yA svAntabhUmiM satAM saMprAptA kavitAlatA pariNatA saiveyamujjRmbhate / svatkarNe'pi cirAya yatkisalayaM sUktApadezaM ziraHkampabhraMzitapArijAtakalikAgucche vidhatte padam // 50 // sAmAnyakaviprazaMsA jayanti te sukRtino rasasiddhAH kavIzvarAH / nAsti yeSAM yezaHkAyai jarAmaraNajaM bhayam // 1 // prastAve hetuyuktAni 1 loma saMharSam 2 kIrtizarIre. 1 svarNakAraH 2 samudraH 3 anekapadAni pakSe, viSNupadam . AkAzamityarthaH 4 zRGgArAdirasasahitA; pakSe - vRSTipradA. 5 kava pakSa, kuH pRthvI tasyA janma yasya maGgala ityarthaH saugandhyam. yituH; pakSe, - zukrasya. 6 paNDitaH; pakSe budhagrahaH. 7 nIcaH; 9 kIrtiprakAzaH 10 vittaH; nipuNaH 11 suveNubhiH
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyakaviprazaMsA 33 // 22 // avayaH kevalakavayaH kIrA syuH kevalaM dhiiraaH| zcakAsti kavitA savitA dvitiiyH| zaMsanti yasya mahimAvIrAH paNDitakavayastAnavamantA tu kevalaM gavayaH // 23 // tizayaM zirobhiH pAdagrahaM vidadhataH pRthivIbhRto'pi // 40 // ahamapi pare'pi kavayastathApi paramantaraM parijJeyam / aikyaM zabdArthamAtramapi ye na vidanti te'pi yAM mUrcchanAmiva mRgAH ralayorapi yadi tatkiM karabhAyate kalabhaH // 24 // divama- zravaNaiH pibantaH / saMruddhasarvakaraNaprasarA bhavanti citrasthitA pyupayAtAnAmAkalpamanalpaguNagaNA yeSAm / ramayanti jaga- iva kavIndragiraM numastAm // 41 // sphAreNa saurabhabhareNa nti giraH kathamiva kavayo na te vandyAH // 25 // yAsyati kimeNanAbhestaddhAnasAramapi sAramasArameva / sraksaumanasyapi na sajjanahastaM ramayiSyati taM bhavecca nirdoSA / utpAditayApi puSyati saumanasyaM prasyandate yadi madhudravamuktidevI // 42 // kavistAmyati kathayA duhitreva // 26 // zIlAvijjAmArulA- api mudamupayAnto vAgvilAsaiH svakIyaiH parabhaNitiSu tRpti morikAdyAH kAvyaM kartuM santu vijJAH striyo'pi / vidyAM vettuM yAnti santaH kiyantaH / nijaghanamakarandasyandapUrNAlavAlaH vAdino nirvijetuM dAtuM vaktuM yaH pravINaH sa vandyaH // 27 // kalazasalilamekaM nehate kiM rasAlaH // 43 // padavyaktivyaktIsahRdayAH kavigumphanikAsu ye katipayA ta ime na kRtasahRdayAnandasaraNau kavInAM kAvye na sphurati budhamAtrasya vizRGkhalAH / rasamayISu latAviva SaTpadA hRdayasArajaSo na dhiSaNA / navakrIDAvezavyasanapizuno yaH kulavadhUkaTAkSANAM mukhaspRzaH // 28 // laGkApateH saMkucitaM yazo yadyatkIrtipAnaM panthAH sa khalu gaNikAnAmaviSayaH // 44 // ayaM me raghurAjaputraH / sa sarva evAdikaveH prabhAvo na kopanIyAH vAra MA | vAggumpho vipadapadavedagdhyamadhuraH sphuradvandho vandhyo jaDahadi kavayaH kSitIndraH // 29 // jayanti te paJcamanAdamitra kRtArthaH kavihRdi / kaTAkSo vAmAjhyA daradalitanetrAntacitroktisaMdarbhavibhUSaNeSu / sarasvatI yadvadaneSu nityamAbhAti galitaH kizore niHsAraH sa tu kimapi yUnaH sthagayati // 45 // vINAmiva vAdayantI // 30 // kuNThatvamAyAti guNaH kavInAM marduktizcedantarmadayati sudhIbhUya sudhiyaH kimasyA nAma sAhityavidyAzramavarjiteSu / kuryAdanArdeSu kimaGganAnAM kezeSu | syAdairasapuruSAnAdarabharaiH / yathA yUnastadvatparamaramaNIyApi ramaNI kumArANAmantaHkaraNaharaNaM naiva kurute // 46 // bhujatarukRSNAgurudhUpavAsaH // 31 // mahIpateH santi na yasya pArzve kavIzvarAstasya kuto yazAMsi / bhUpAH kiyanto na vanacchAyAM yeSAM niSevya mahaujasA jaladhirazanA medinyAsIbabhUvuruA nAmApi jAnAti na ko'pi teSAm // 32 // | dasAvakutobhayA / smRtimapi na te yAnti kSmApA vinA yada nugrahaM prakRtimahate kurmastasmai namaH kavikarmaNe // 47 // kiM cArucAritravilAsazUnyAH kurvanti bhUpAH kavisaMgraheNa / yadi prabhurudAradhIH surasakAvyakautUhalastathaiva ca sabhAsadAH kiM jAtu guJjAphalabhUSaNAnAM suvarNakAreNa vanecarANAm | sadasi tadguNagrAhiNaH / suvarNasadalaMkRtirbhavati tatra nRtyodyatA // 33 // pratIyamAnaM punaranyadeva vastvasti vANISu mahAkavI | madIyAsanAnaTI rasaMghaTIyamAnandabhUH // 48 // vadantu katinAm / yattatprasiddhAvayavAtiriktamAbhAti lAvaNya mivAGganA ciddhaThAtkhaphachaTheti varNAJchaThA ghaTaH paTa itItare paTu raTantu yAH // 34 // kaverabhiprAyamazabdagocaraM sphurantamArTeSu padeSu vAkpATavAt / vayaM bakulamaJjarIgaladamandamAdhvIjharIdhurINakevalam / vadbhiraGgaiH kRtaromavikriyairjanasya tUSNIMbhavato padarItibhirbhaNitibhiH pramodAmahe // 49 // he rAjAnastyajata 'yamaJjaliH // 35 // svaprajJayA kuzcikayeva kaMcitsArasvataM sukavipremabandhe virodhaM zuddhA kIrtiH sphurati bhavatAM nUnametavakrimabhaGgibhAjam / kavIzvaraH ko'pi padArthakozamuddhATya | tprasAdAt / tuSTaibaddhaM tadalaghu raghukhAminaH saccaritraM kruddhairnItavizvAbharaNaM karoti // 36 // tarkeSu karkazatarAH syurathApi stribhuvanajayI hAsyamArga dazAssaH // 50 // arthAnkecidupuMsAM kAle bhavanti mRdavaH kavitAsu vAcaH / daityendrazailaku- pAsate kRpaNavatkecittvalaMkurvate vezyAvatkhalu dhAtuvA dina lizaM dayitAkapole nAthasya komalamudAharaNaM nakhaM naH // 37 // | ivodbadhnanti kecidrasAn / arthAlaMkRtisasadravamucAM vAcAM khyAtA narAdhipatayaH kavisaMzrayeNa rAjAzrayeNa ca gatAH | prazastispRzAM kartAraH kavayo bhavanti katicitpuNyairagaNyairiha kavayaH prasiddhim / rAjJA samo'sti na kaveH paramopakArI // 51 // mandaM nikSipate paidAni paritaH zabdaM samudrIkSate rAjJo na cAsti kavinA sadRzaH sahAyaH // 38 // te'nantavAGmayamahArNavadRSTapArAH sAMyAtrikA iva mahAkavayo jaya- | | 1 kavitA. 2 toSayati. 3 nIrasa. 4 zobhanAnyakSarANi pakSe, hema. 5 kAvyarasa, pakSe,-udakam. 6 vaiyAkaraNAH. 7 naiyAyikAH nti / yatsUktipelavalavaGgalavairavaimi santaH sadaHsu vadanAnya- | 8 dravyam ; pakSe,-kAvyArthAn. 9 bhUSaNAni; pakSe, kAvyAlaMkaraNAni. dhivAsayanti // | 10 pArada; pakSe,-kAvyarasa.. 11 suptiGantAdIni; pakSe,-pAdavikSepe caraNAn. 12 zabdaH zuddho vApazabdo veti samyagvicArayati; pakSe,1 vAlmIke:. 2'cAvI'iti loke. dhvanimAkarNayati. 5 su. ra. bhAM.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 subhASitaratnabhANDAgAram nAnArthAharaNaM ca kAGkSati mudAlaMkAramAkarSati / Adatte sakalaM suvarNanicayaM dhatte rasAntargataM doSAnveSaNatatparo vijayate coropamaH satkaviH // 52 // svecchAbhaGgurabhAgyameghataDitaH zakyA na roddhuM zriyaH prANAnAM satataM prayANapaTaha - zraddhA na vizrAmyati / trANaM ye'tra yazobhaye vapuSi vaH kurvanti kAvyAmRtaistAnArAdhya gurUnvidhatta sukavInnirgarvamurvIzvarAH // 53 // kalyANaM bhagavatkathAkathanataH kAvyaM vidhAtuH kavestasyaivAGgatayA kvacidracayataH zRGgAravIrAdikam / ko doSo bhavitA yatra kavitAzIlaiH samAzrIyate panthA vyAsa - vasuMdharAzrutibhavagranthAdiSu prekSitaH // 54 // te bhUmIpatayo jayanti natayo yeSAM dviSabhRtAM te vandyA yatayo vizanti matayo yeSAM pare brahmaNi / te zlAghyAH kavayo vayomadabharavyAjRmbhamANAGganAdRkpAtA iva toSayanti hRdayaM yeSAM girAM saMcayAH 55 // bhUtAvezanivezitAzaya iva zlokaM karotyAzu yaH zlAghante kaviradbhuto'yamiti taM mithyA janA vismitAH / dvitrANyeva puraH padAni racayanpazcAtsamAlocayandUraM yaH kavitAM ninISati kaviH kAmIva sa stUyatAm // 56 // satyaM santi gRhe gRhe'pi kavayo yeSAM vacazcAturI sve harmye kulakanyakeva labhate svalyairguNaigauravam / duSprApaH sa tu ko'pi kovidamatiryadvAgrasagrAhiNAM paNyastrIva kalAkalApakuzalA cetAMsi hartu kSamA // 57 // dhanyAste kavayo yadIyarasanA - rUkSAdhvasaMcAriNI dhAvantIva sarasvatI drutapadanyAsena niSkrAmati / asmAkaM rasapicchile pathi girAM devI navInodayatpI - nottuGgapayodhareva yuvatirmAntharyamAlambate // 58 // sAhitye sukumAravastuni dRDhanyAsagrahagranthile tarphe vA mayi saMvidhAtari samaM lIlAyate bhAratI / zayyA vAstu mRdUttaracchadapaTA darbhAGkurairAstRtA bhUmirvA hRdayaMgamo yadi patistulyA ratiryoSitAm // 59 // yeSAM komalakAvyakauzalakalAlIlAvatI bhAratI teSAM karkazatarkavakravacanodgAre'pi kiM hIyate / yaiH kAntAkucamaNDale kararuhAH sAnandamAropitAstaiH kiM mattakarIndrakumbhazikhare nAropaNIyAH zarAH // 60 // tarphe karkazavakravAkyagahane yA niSThurA bhAratI sA kAvye mRduloktisArasurabhau syAdeva me komalA / yA prAyaH priyaviprayuktavanitAhRtkartane kartarI preyolAlitayauvaMte na mRdulA sA 1 zleSeNa dhvaninA vAnekArthAnAM saMpAdanam ; pakSe, - suvarNarUpyAdInAM haraNam. 2 icchati. 3 upamAdyalaMkAram ; pakSe, kaGkaNAdibhUSaNam. 4 suruciravarNAnAM saMcayam; pakSe, hemasaMcayam. 5 zRGgArAdirasa mizram; pakSe, rasA pRthvI tadantargatam. 6 kAvyadoSANAM gaveSaNe tatparaH; pakSe, - doSA rAtristasyAmanveSaNa AsaktaH 7 vasuMdharA pRthvI tasyAH zrutirlakSaNayA valmIkaM tatra bhavo vAlmIkiH 8 virahitaH 9 yuvatisamUhe. [ 2 prakaraNam kiM prasUnAvalI // 61 // mAtaGgImiva mAdhurIM dhvanivido naiva spRzantyuttamAM vyutpattiM kulakanyakAmiva rasonmattA na pazyantyamI / kastUrIghainasArasaurabhasuhRdyutpattimAdhuryayoryogaH karNarasAyanaM sukRtinaH kasyApi saMjAyate // 62 // yatsAraskhatavaibhavaM gurukRpApIyUSapAkodbhavaM talabhyaM kavinaiva naiva haThataH pAThapratiSThAjuSAm / kAsAre divasaM vasannapi payaH pUraM paraM paGkilaM kurvANaH kamalAkarasya labhate kiM saurabha sairibhaH // 63 // asthAne gamitA layaM hatadhiyAM vAgdevatA kalpate dhikkArAya parAbhavAya mahate tApAya pApAya vA / sthAne tu vyayitA satAM prabhavati prakhyAtaye bhUtaye cetonirvRtaye paropakRtaye prAnte zivAvAptaye // 64 // valmIkaprabhaveNa rAmanRpatirvyAsena dharmAtmajo vyAkhyAtaH kila kAlidAsakavinA zrIvikramAGko nRpaH / bhojazcittavihRNaprabhRtibhiH karNo'pi vidyApateH khyAtiM yAnti narezvarAH kavivaraiH sphArairna bherIkhaiH // 65 // ye'pyAsannibhakumbhazAyitapadA ye'pi zriyaM lebhire yeSAmapyavasanpurA yuvatayo geheSvahazcandrikAH / tAMloko'yamavaiti lokatilakAnsvapne'pyajAtAniva bhrAtaH satkavikRtya kiM stutizatairandhaM jagattvAM vinA // 66 // maulau mandAradAmabhramadalipaTalI kAkalIM zroNibimbe kUjatkA svIkalApaM caraNakamalayormaJju maJjIra zikSAm / utsaGge kIragItiM stanabhuvi masRNaM vallakIpazcamaM vA yatkAvye dattakarNA ziva ziva manute bhAratIM bhArameva // 67 // kasyacidvAci kaizcinnanu yadi vihitaM dUSaNaM durdurUDhaizchinnaM kiM nastadAsyAtprathitaguNavatAM kAvyakoTIzvarANAm / vAhAzvedgandhavAhA dhikavihitajavAH pazcaSAzcAndhakhaJjAH kA hAniH zerazAhakSitipakulamaNerazvakoTIzvarasya // 68 // viziSTa viprazaMsA amarasiMhaH prayogavyutpattau pratipadavizeSArthakathane prasattau gAmbhIrye rasavati ca kAvyArtharacane / agamyAyAmanyairdizi pariNatAvarthavacasormataM cedasmAkaM kaviramarAsaMho vijayate // 1 // kAlidAsaH kavayaH kAlidAsAdyAH kavayo vayamapyamI / parvate paramANau ca padArthatvaM pratiSThitam // 2 // nirgatAmalavAkyasya kAlidAsasya sUktiSu / prItirmadhurasArdrAsu maJjarISviva jAyate // 3 // kaviramaraH kaviracalaH kavirabhinandazca kAlidAsazca / anye kavayaH kapayazcApalamAtraM paraM dadhati // 4 // vayamapi kavayaH kavayaH kavayo'pi ca kAli1 karpUraH 2 mahiSaH 3 mRte.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ viziSTa viprazaMsA dAsAdyAH / dRSado bhavanti dRSadazcintAmaNayo'pi hA dRSadaH 11 // sAkUtamadhurakomailavilAsinIkaNThakUjitaprAye / zikSAsamaye'pi mude ratalIlAkAlidAsotI // 6 // purA kavInAM gaNanAprasaGge kaniSThikAdhiSThitakAlidAsAH / adyApi tattalyakaverabhAvAdanAmikA sArthavatI babhUva // 7 // gaNezvaraH gaNezvarakavervacoviracanaikavAcaspateH prasannagirinandinIcaraNapallavaM dhyAyataH / tathA jayati bhAratI bhagavatI yathA sA sudhA mudhIbhavati subhruvAmadharamAdhurI mlAyati // 8 // guNADhyaH zazvadvANadvitIyena namadAkAradhAriNA / dhanuSeva guNADhyena niHzeSo raJjito janaH // 9 // saimuddIpita kaMdarpA kRtagaurIprasAdhanA / haralIleva lokasya vismayAya bRhatkathA // 10 // atidIrghajIvidoSAdvyAsena yazo'pahAritaM hanta / kairnocyeta guNADhyaH sa eva janmAntarApannaH // 11 // govindarAjaH induprabhArasavidaM vihagaM bihAya kIrAnane sphurasi bhArati kA ratiste / AdyaM yadi zrayasi jalpatu kaumudInAM govindarAjavacasAM ca vizeSameSaH // 12 // jagannAthapaNDitaH / kavayati paNDitarAje kavayantyanye'pi vidvAMsaH / nRtyati pinAkapANau nRtyantyanye'pi bhUtavetAlAH // 13 // mAdhuryairapi dhuryaidrakSAkSIrekSumAkSikAdInAm / vandhyaiva mAdhurIyaM paNDitarAjasya kavitAyAH // 14 // girAM devI vINAguNaraNanahInAdarakarA yadIyAnAM vAcAmamRtamayamAcAmati rasam vacastasyAkarNya zravaNasubhagaM paNDitapateradhunvanmUrdhAnaM nRpazurathavAyaM pazupatiH // 15 // madhu drAkSA sAkSAdamRtamatha vAmAdharasudhA kadAcitkeSAMcitkhalu hi vidadhIrannapi mudam dhrubaM te jIvanto'pyahaha mRtakA mandamatayo na yeSAmAnandaM janayati jagannAthabhaNitiH // 16 // / jayadevaH sAdhvI mAdhvIka cintA na bhavati bhavataH zarkare karka - zAsi drAkSe drakSyanti ke tvAmamRta mRtamasi kSIra nIraM rasaste / mAkanda kainda kAntAdhara dharaNitalaM gaccha yacchanti bhAvaM yAvacchRGgArasArakhatamiha jayadevasya viSvaigvacAMsi // 17 // 1 sAbhiprAyam. 2 rasotkarSAdhAyakarasaniSThaguNavat. 3 zabdaguzAli. 4 anvarthA. 5 kAmoddIpikA; pakSe, bhasmIkRtamadanA 6 varNita gaurImAhAtmyA; pakSe, alaMkRtA pArvatI yayA 7 guNAyakRto granthaH 8 jIvitvam 9 zavAH 10 he madho 11 AkrozaM * kuru. 12 sarvataH 35 jyotirIzaH yazcatvAri zatAni banghaghaTanAlaMkArabhAJji drutaM zlokAnAM vidadhAti kautukavazAdekAhamAtre kaviH / khyAtaH kSmAtalamaNDaleSvapi catuHSaSTeH kalAnAM nidhiH saMgItAgamanAgaro vijayate zrIjyotirIzaH kRtI // 18 // daNDI jAte jagati vAlmIkau kavirityabhidhAbhavat / kavI iti tato vyAse kavayastvayi daNDini // 19 // trayo'gnayastrayo vedAstrayo devAstrayo guNAH / trayo daNDiprabandhAzca triSu lokeSu vizrutAH // 20 // droNaH sarasvatIpavitrANAM jAtistatra na dehinAm / vyAsaspardhI kulAlo'bhUdyaddddroNo bhArate kaviH // 21 // dhanadaH yatheyaM vAgdevI sukavimukhavAsa vyasaninI kuhUkaNThIkaNThe vilasati tathA cedanavadhiH / tadA bhUmIbhAge nirupama tamaH kiMcidiva vA samAdhatte sAmyaM dhanadabhaNitInAM madhurimA // 22 // narahariH yazodhananidheryadA naraharervaco varNyate tadA gatamadA madAlasamarAlabAlAravAH / na vibhramacarIkarIbhavati cAdharI mAdhurI sudhAkarasudhAjharImadhukathA vRthA jAyate // 23 // pravarasenaH kIrtiH pravarasenasya prayAtA kumudojvalA / sAgarasya paraM pAraM kapiseneva sertunA // 24 // bANaH hRdi lagnena bANena yanmando'pi padakramaH / bhavetkavikuraGgANAM cApalaM tatra kAraNam // 25 // zabdArthayoH samo gumphaH pAJcAlI rItirucyate / zIlAbhaTTArikAvAci bANoktiSu ca sA yadi // 26 // jAtA zikhiNDanI prAgyathA zikhaNDI tathAvagacchAmi / prAgalbhyamadhikamAtuM vANI bANo babhUveti // 27 // zleSe kecana zabdagumphaviSaye kecidrase cApare'laMkAre katicitsadarthaviSaye cAnye kathAvarNake / AH sarvatra gabhIradhIrakavitAvindhyATavIcAturIsaMcArI kavikumbhikumbhabhiduro bANastu pabcAnanaH // 28 // 1 bihnaNaH bindudvandvataraGgitAgrasaraNiH kartA zirobindukaM karmeti 1 kumudava cchubhrA pakSe, kumudo nAma kapiH zobhate yatra. 2 digantare pakSe - samudramullaGghaya laGkAdeze, 3 kAvyavizeSaH ; pakSe,setubandhaH 4 drupadaputrI 5 yathA 'rAvaNaH sItAM jahAra' iti vAkye 'rAvaNaH' iti padaM bindudvandva (visarga) yuktaM kartR, 'sItA' iti zirobindu (anusvAra) yuktaM karma evameva kartRkarmapade sarvatra bhagavata iti nizcayavanto janAH.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam wwwwwww wwww pratibodhitAnvayavido ye ye'pi tebhyo namaH / ye tu grantha- | ratnakheTadIkSite / bRhaspatiH ka jalpati prasarpati va sarpasahasrazANakaSaNatruTyatkalaGkagirAmullekhaiH kavayanti bihUNa- | rADasaMmukhastu SaNmukhaH sudurmukhazcaturmukhaH // 41 // kavisteSveva saMnayati // 29 // rAjazekharaH bhaTTAraharicandraH ___ babhUva valmIkabhavaH kaviH purA tataH prapede bhuvi bhartRpaidabandhojvalo horI kRtavarNakramasthitiH / bhaTTArahari- | meNThatAm / sthitaH punaryo bhavabhUtirekhayA sa vartate saMprati candrasya gadyabandho nRpAyate // 30 // | rAjazekharaH // 42 // pAtuM zrotrarasAyanaM racayituM vAcaH satAM saMmatA vyutpattiM paramAmavAptumavadhiM labdhuM rasasrotasaH / bhavabhUtiH sukavidvitayaM manye nikhile'pi mahItale / bhavabhUtiH / | bhoktuM svAdu phalaM ca jIvitataroyadyasti te kautukaM tadrAtaH | zRNu rAjazekharakaveH sUktIH sudhAsyandinIH // 43 // zukazcAyaM vAlmIkistu tRtIyakaH // 31 // bhavabhUteH saMba vAlmIkiH ndhA dharabhUreva bhAratI bhAti / etatkRtakAruNye kimanyathA ___ kavIndaM naumi vAlmIkiM yasya rAmAyaNI kathAm / candriroditi pAvA // 32 // ratnAvalIpUrvakamanyadAstAmasIma | kAmiva cinvanti cakorA iva sAdhavaH // 44 // sadUSaNApi bhogasya vacomayasya / payodharasyeva himAdrijAyAH paraM vibhUSA | nirdoSA sakhairApi sukomalA / namastasmai kRtA yena ramyA bhavabhUtireva // 33 // | rAmAyaNI kathA // 45 // yogIndrazchandasAM sraSTA rAmAyaNa bhAsaH mahAkaviH / valmIkajanmA jayati prAcyaH prAcetaso muniH sUtradhArakRtArambhairnATakaibahubhUmikaiH / sarpatAkaiyazo lebhe // 46 // laukikAnAM hi sAdhUnAmartha vAganuvartate / RSINAM bhAso devakulairiva // 34 // punarAdyAnAM vAcamartho'nudhAvati // 47 // AdikavI catumayUraH rAsyau kamalajavalmIkajau vande / lokazlokavidhAtroryayormidA tAvatkavivihaMgAnAM dhvnilokessu zasyate / yAvanno vizati lezamAtreNa // 48 // tamRSi manuSyalokapravezavizrAmazAkhinaM zrotre mayUramadhuradhvaniH // 35 // darpa kavibhujaMgAnAM gatA | vAcAm / suralokAdavatAraprAntarakhedacchidaM vande // 49 // zravaNagocaram / viSavidyeva mAyUrI mAyUrI vAGgikRntati // 36 // vihitaghanAlaMkAraM vicitravarNAvalImayasphuraNam / zakAmAtaGgadivAkaraH yudhamiva vaikaM valmIkabhuvaM muni naumi // 50 // sati aho prabhAvo vAgdevyA yanmAtaGgadivAkaraH / zrIharSasyA kAkutsthakulonnatikAriNi rAmAyaNe'pi kiM . kAvyam / bhavatsabhyaH samo bANamayUrayoH // 37 // rohati kulyA gaGgApUre kiM bahurase vahati // 51 // bhAvamurAriH dvaMzavataMsakIrtiramaNIraGgaprasaGgasvanadvAditraprathamadhvanirvijayate bhavabhUtimanAdRtya nirvANamatinA mayA / murAripada- valmIkajanmA muniH / pItvA yadvadanendumaNDalagalatkAvyAcintAyAmidamAghIyate manaH // 38 // murAripadabhaktizcattadA mRtAbdheH kimapyAkalpaM kavinUtanAmbudamayI kAdambinI mA~dhe ratiM kuru / murAripadabhaktizcettadA mAM'dhe ratiM kuru varSati // 52 // // 39 // devIM vAcamupAsate hi bahavaH sAraM tu sArasvataM vijayA jAnIte nitarAmasau gurukulakliSTo murAriH kaviH / abdhi- ___ sarasvatIva kAATI vijayAGkA jayatyasau / yA vaidarbhalekhita eva vAnarabhaTaiH kiM tvasya gambhIratAmApAtAlanimagna- | girAM vAsaH kAlidAsAdanantaram // 53 // pIvaratanurjAnAti manthAcalaH // 40 // vijakA . ratnakheTadIkSitaH nIlotpaladalazyAmAM vijjakAM mAmajAnatA / vRthaiva vipazcitApazcime vivAdakelinizcale sapatnajityayatnatastu | daNDinA proktaM sarvazuklA sarasvatI // 54 // 1 suptiGantAdyakSarasamUhaH; pakSe,-caraNaH. 2 manohara pakSe,- 1 vAsukiH 2 dUSaNo rAkSasavizeSaH, pakSe,-kAvyadoSAH. 3 kharo muktAhArairyuktaH.3 akSarANi pakSe,-brAhmaNakSatriyAdiH. 4 zivaizvaryasya. | rAkSasa vizeSaH; pakSa, karkazatvam. 4 vAlmIkyAdInAm. 5 le lakAre 5 nagendrakanyA. 6 sarasvatI. 7 bhavabhUtikRte karuNArasapradhAne nATake | zakAramAtrayogeNa lokazlokayorbhedaH; pakSe,-kiMcinmAtram. 6 vihitA uttararAmacarita ityarthaH 8 api grAvA rodityapi dalati vajrasya hRda dhanA bahavo'laMkArA upamAdayo yena tam ; pakSe,-vihitaM dhanAnAM meghAnAyam' iti padye 9 nATakAcAryaH; pakSe,-vAstuvidyAzAtA. 10 prastA- malaMkaraNaM yena tam. 7 vicitrA varNAnAmakSarANAM yAvalI patistatpracuraM vanA; pakSe,-aTTAlAdigRhAvayavavizeSaH. 11 nATakAvayavavizeSaH | sphuraNaM sphUrtiryasya tam pakSa,-varNA nIlapI tAdayastatpaktivikAra:sphurapakSe,-dhvajaH. 12 zivaizvaryam ; pakSe,-etannAmAnaM kavim. 13 viSNuH Namutpattiryasya tam. 8 vakroktikuzalam pakSe, yathAzrutam.9 vAlmIkim ; pakSe, kavivizeSaH. 14 mAghakAvye. 15 aghe pAtake mA prIti | pakSe,-valmIkAjjAtam. indradhanuSo'pi tata evotpattiriti laukikam. kuvityarthaH. 16 mandarAdi.17 pUrva ityarthaH. 'valmIkAnAtprabhavati dhanuHkhaNDamAkhaNDalasya' iti kAlidAsaH.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ viziSTakaviprazaMsA-kukavinindA vyAsaH hRdayavasatiH paJcabANastu bANaH keSAM naiSA kathaya kavitAnamaH sarvavide tasmai vyAsAya kavivedhase / cakre puNyaM | kAminI kautukAya // 68 // bhAso rAmilasomilo sarasvatyA yo varSamiva bhAratam // 55 // acaturvadano vararuciH zrIsAhasAGkaH kavirmeNTho bhAravikAlidAsataralAH brahmA dvibAhuraparo hariH / abhAlalocanaH zaMbhurbhagavAnbAda- | skandaH subandhuzca yaH / daNDI bANadivAkarau gaNapatiH rAyaNaH // 56 // zravaNAJjalipuTapeyaM viracitavAn bhAratA- | kAntazca ratnAkaraH siddhA yasya sarasvatI bhagavatI ke kasya khyamamRtaM yaH / tamahamarAgamatRSNaM kRSNadvaipAyanaM vande sarve'pi te // 69 // vAcaH pallavayatyumApatidharaH sNdrbh|| 57 // vyAsagirAM niyosaM sAraM vizvasya bhArataM vande / zuddhiM girAM jAnIte jayadeva eva zaraNaH zlAghyo durUhabhUSaNatayaiva saMjJAM yedaGkitAM bhAratI vahati // 58 // druteH / zRGgArottarasatprameyaracanairAcAryagovardhanaspardhI ko'pi zAkallamallaH na vizrutaH zrutidharo dhoyIkavikSmApatiH // 70 // mAghazvoro eko'bhUtpulinAttatastu nalinAccAnyo'pi nAkora- | mayUro muraripuraparo bhAraviH sAravidyaH zrIharSaH kAlidAsaH bhUtyAcyAste traya eva divyakavayo dIvyantu devyA girA / kaviratha bhavabhUtyAhRyo bhojarAjaH / zrIdaNDI DiNDimAkhyaH arvAco yadi gadyapadyaracanAcAturyavAguddhatAstAnsarvAnatizayya zrutimukuTagurubhalTo bhaTTabANaH khyAtAzcAnye subandhvAdaya iha khelatitarAM zAkallamallaH kaviH // 59 // kRtibhirvizvamAhlAdayanti // 71 // sAtavAhanaH avinAzinamagrAmyamakarotsAtavAhanaH / vizuddhajAtibhiH kukavinindA koze ratnairiva subhASitaiH // 60 // apragalbhAH padanyAse jananIrAgahetavaH / santyeke sudarzanaH na mugdhadayitAdhare na viSabhAji ratnAkare na rAhumukha | bahulAlApAH kavayo bAlakA iva // 1 // kavibhipasevAsu vittAlaMkArakAriNI / vANI vezyeva lobhena paropakaraNIkRtA koTare na kila tAyapakSAntare / sudarzanakavIzvare rasikacakra | // 2 // anyavarNaparAvRttyA bandhacihnanihanaiH / anAcUDAmaNau guNaukasi sudhAM budhAstyajata sAndra- khyAtaH satAM madhye kavizcauro vibhAvyate // 3 // prAyaH candraprabham // 61 // kukavayo loke rA~gAdhiSThitadRSTayaH / kokilA iva jAyante subandhuH vAcAlAH kAmakAriNaH // 4 // kiM kavestasya kAvyena kavInAmagaladdo nUnaM vAsavadattayA / zaktyeva pANDu | sarvavRttAntagAminI / katheva bhAratI yasya na prAmoti putrANAM gatayA karNagocaram // 62 // digantaram // 5 // kiM kavestasya kAvyena kiM kANDena kavivRndam dhanuSmataH / parasya hRdaye lagnaM na pUMrNayati yacchiraH // 6 // upamA kAlidAsasya bhAraverarthagauravam / daNDinaH | mukhamAtreNa kAvyasya karotyahRdayo janaH / chAyAmacchAmapi padalAlityaM mAghe santi trayo guNAH // 63 // mAghena | zyAmAM rAhustArApateriva // 7 // zlokArthavAdakAle tu vinitotsAhA notsahante padakrame / smaranto bhAravereva | zabdotpattivicintakAH / nIvIvimokSavelAyAM vastramaulyavikavayaH kapayo yathA // 64 // zrIrAmAyaNabhAratabRhatkathAnAM cintakAH // 8 // adhibhillapalligalaM syAdballavapallavo'pi vAkavInnamaskurmaH / trisrotA iva sarasA sarasvatI sphurati cAlaH / nAgaranaravarapariSadi kasya mukhAdakSaraM kSarati // 9 // yairbhinnA // 65 // prAcetasavyAsaparAzarAdyAH prAzcaH / | gaNayanti nApazabdaM na vRttabhaGgaM kSayaM na cIrthasya / rasikakavIndrA jagadaJcitAste / goSThI navInApi mahAkavInAM | tvenAkalitA vezyopatayaH kukavayazca // 10 // darjanahatAzapUjyA guNajhuMbhuvanopakartI // 66 // dhanvantarikSapaNakAmara- | taptaM kAvyasuvarNa vizuddhimAyAti / darzayitavyaM tasmAnmatsarisiMhazaGkuvetAlabhaTTaghaTakharparakAlidAsAH / khyAto varAhami | manasaH prayatnena // 11 // kaviranuharati cchAyAM padamekaM hiro nRpateH sabhAyAM ratnAni vai vararucirnava vikramasya pAdamekamadha vaa| sakalaprabandhaharne sAhasakartre namastasmai // 67 // yasyAzcorazcikuranikaraH karNapUro mayUro bhAso // 12 // vipulahRdayAbhiyogye khidyati kAvye jaDo na hAsaH kavikulaguruH kAlidAso vilAsaH / harSoM harSoM 1 kavivizeSaH. 2 suptiGantAdi pakSe,-abhiH. 3 janAnAM nIrAgo 1 vyAsa'. 2 bhAratacihnitAm. 3 vyAsaH. 4 brahmadevaH | | virasatA tasya hetavaH; pakSe,-jananyA mAtU rAgahetavaH prItihetubhUtA:5 vAlmIkiH. 6 cirasthAyinam pakSe,-nAzaM na gacchantam. 7 mAtrA- | 4 bahulA AlApA yeSAm; pakSa,-bahI yA lAlA tAM pibanti te. chandAdi; pakSe,-mUlyavantam. 8 granthavizeSaH; pakSe,-bhANDAgAram. | 5 varNAntaraparivartanena. 6 gopanaiH. 7 raktatayA; pakSe, kopena. 9 etannAmnA prabandhena pakSe-iMdradattayA. 10 indriyavizeSam : pakSe | 8 cAlayati. 9 duHzabdam. 10 indravajrAdi; pakSe,-zIlam. kurusenAnAyaka: 11 vAcyasya; pakSe,-dravyasya. 12 jArA:.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam maurye sve / nindati kaJcukameva prAyaH zuSkastanI nArI niyAmakaH pariSadaH zAntAH svatantraM jagat / tadyayaM kavayo paNDitaprazaMsA 13 11 atiramaNIye kAvye pizuno'nveSayati vayaM vayamiti prastAvanAhuMkRtisvacchandaM pratisadma garjata vayaM dUSaNAnyeva / atiramaNIye vapuSi vraNameva hi makSikA - maunavratAlambinaH // 28 // svargAnargalanirgalatsurasaritpAthaHnikaraH // 14 // bAlA kaTAkSasUtritamasatInetra tribhAgakRta - prapAtaprathApratyAkhyAnapaTIyasApi vacasA jihreti jiheha bhASyam / kavimANavakA dUtIvyAkhyAtamadhIyate bhAvam naH / ekadvyakSarakaTa piSTaracanAduvIragarvagrahAH kanthAmAtra kuvi - // 15 // drAghIyasA' dhASTaryaguNena yuktAH kaiH kairapUrvaiH ndakAH kavayituM sajjanti lajjAmucaH // 29 // yaH syAparakAvyakhaNDaiH / oDambaraM ye vacasAM vahanti te ke'pi tkevalalakSyalakSaNarato no tarkasaMparka bhRnnAlaMkAravicAracArukanthAkavayo jayanti // 16 // karNAmRtaM sUktirasaM vimucya dhiSaNaH kAvyajJazikSojjhitaH / tasmAccedrasazAli kAvyadoSeSu yatnaH sumahAnkhalasya / avekSate kelivanaM praviSTaH mudayedekAntataH sundaraM prAsAdo dhavalastadA kSitipate *melakaH kaNTakajAlameva // 17 // sAhityapAthonidhi - kAkasya kArNyAdbhavet // 30 // manthanotthaM kAvyAmRtaM rakSata he kavIndrAH / yattasya daityA | itra luNThanAya kAvyArtha corAH praguNIbhavanti // 18 // gRhNantu sarve yadi vA yathecchaM nAsti kSatiH kvApi kavIpaNDite hi guNAH sarve mUrkhe doSAzva kevalAH / tasmAzvarANAm / ratneSu lupteSu bahudhvamartyairadyApi ratnAkara eva nmUrkhasahasrebhyaH prAjJa eko viziSyate // 1 // yatra vidvasindhuH // 19 // daivIrgiraH ke'pi kRtArthayanti tAH kuNTha- jjano nAsti zlAghyastatrAlpadhIrapi / nirastapAdape deze yantyeva punarvimUDhAH / yA vipruSaH zuktimukheSu daivyastA eva eraNDo'pi drumAyate // 2 // kiM kulena vizAlena vidyAmuktA na tu cAtakeSu // 20 // parizramajJaM janamantareNa hInasya dehinaH / akulIno'pi vidyAvAndevairapi sa pU~jyate maunivrataM bibhrati vAgmino'pi / vAcaMyamAH santi vinA // 3 // rohaNaM sUktiratnAnAM vande vRndaM vipazcitAm / vasantaM puMskokilAH pazJcamazvo'pi // 21 // kAvyaM yanmadhyapatito nIcaH kAco'pyuccairmahIyate // 4 // vidvAkiroSi kimu te suhRdo na santi ye tvAmudIrNapavanaM na neva vijAnAti vidvajjanaparizramam / nahi vandhyA vijAnAti nivArayanti / gavyaM ghRtaM piba nivAtagRhaM pravizya vAtA - gurvI presavavedanAm // 5 // prAjJo hi jalpatAM puMsAM zrutvA dhikA hi puruSAH kavayo bhavanti // 22 // yaH satpadastha - vAcaH zubhAzubhAH / guNavadvAkyamAdatte haMsaH kSIramivAmiha kAvyamadhu prasannaM muSNanparasya tanute nijapadyamadhye / mbhasaH // 6 // vidvattvaM ca nRpatvaM ca naiva tulyaM kadAcana / asthAnadoSajaniteva pipIlikAlI kAlI vibhAti likhitA - svadeze pUjyate rAjA vidvAnsarvatra pUjyate // 7 // alaMkSarapaGktirasya // 23 // haThAdAkRSTAnAM katipayapadAnAM karoti yaH zlokaM zuka eva na madhyamaH / alaM karoti yaH racayitA janaH spardhAluzcedahaha kavinA vazyavacasA / zlokaM zuka eva namadhyamaH // 8 // sadoSamapi nirdoSaM bhavedudya N zvo vA kimiha bahunA pApini kalau ghaTAnAM bhavatya vipazcitaH / rAmasyevairjunavapuH kavezca sarasaM vacaH nirmAtustribhuvanavidhAtuzca kalahaH // 24 // stuvadbhavani // 9 // guNadoSau budho gRhNannindukSveDovivezvaraH / zirasaH vartake sati hrarau kaviH sUktibhiH karoti varavarNinIcarita- lA~ghate pUrva paraM kaNThe niyaicchati // 10 // sthirA zailI varNanaM garhitam / anItiravanIpatirbata zunItanuM mauktikai- guNavatAM khalabuddhayA na bAdhyate / ratnadIpasya hi zikhA rvibhUSayati devatAmukuTabhAgayogyairyathA // 25 // zrInAtha - vAtyayApi na nAzyate // 11 // vezyAnAmitra vidyAnAM stavanAnurUpakavanAM vANIM manohAriNIM kaSTaM hA kavayaH | mukhaM kaiH kairna cumbitam / hRdayagrAhiNastAsAM dvitrAH santi kadaryakuTilakSmaupAlasAtkurvate / dUropAhRtasaurasaindhavapayo na santi vA // 12 // viduSAM vadanAdvAcaH sahasA yAnti devAbhiSekocitaM saMseke viniyuJjate sumatayaH zAkhAlavA - no bahiH / yAtAzcenna parAzcanti dviradAnAM radA iva lasya kim // 26 // lIlAluNThitazAradApurama hA saMpadbharANAM // 13 // arthAharaNakauzalyaM kiM stumaH zAstravAdinAm / puro vidyAsadmavinirgalatkaNamuSo valganti cetpAmarAH / adya zvaH phaNinAM zakuntazizavo dantAvalAnAM vRkAH siMhAnAM ca sukhena mUrdhasu padaM dhAsyanti sAlAvRkAH // 27 // svAdhIno rasanAzJcalaH paricitAH zabdAH kiyantaH kvacitkSoNIndro na 15 || 38 1 atidIrgheNa. 2 prAgalbhyam. 3 uSTraH 4 alaMkArAdiprapA dakazAtrasAgaramanthanodbhavam 5 rAjavarNanaparAm 6 gaGgAjalam 1 vRkSavadAcarati. 2 vistIrNena. 3 pUjyate 4 mahatIm. 5 prasavakAle yA vedanA tAm 6 niSedhati tiraskarotItyarthaH. 7 namadhyamaH zuko nakAro madhye yasyaivaMvidhaH zunakaH zvA iti bhAvaH 8 doSasahitama; pakSe, - doSo hastastatsahitam 9 parazurAmasya. 10 sahasrArjunazarIram. 11 jAnan; pakSa - upAdadAnaH 12 garalam. 13 abhinandayatiH pakSe, dhArayati. 14 niruNaddhi vAcA kaNThAdvahinodghATayatItyarthaH ; pakSe, sthApayati. 15 rItiH
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNDitaprazaMsA-kupaNDitanindA avyayebhyo'pi ye cArthanniSkarSanti sahasrazaH // 14 // prayAti nidhanaM vidyAkhyamantardhanaM yeSAM tAnprati mAnamujhata sa eva rasiko loke zrutvA kAvyaM paraiH kRtam / utpadyate | nRpAH kastaiH saha spardhate // 28 // ca yugapadvadane'kSNozca yasya vAH // 15 // zrute mahAkaveH kAvye nayane vadane ca vAH / yugapadyasya nodeti sa vRSo kupaNDitanindA mahiSo'thavA // 16 // vidyA vinayopetA harati na cetAMsi yasya nAsti svayaM prajJA zAstraM tasya karoti kim / lokasya manujasya / kAJcanamaNisaMyogo no janayati kasya | canAbhyAM vihInasya darpaNaH kiM kariSyati // 1 // makhacilocanAnandam // 17 // vyAkhyAtumeva kecitkuzalAH | hAni SaDiti garyo darvacanaM mukhe / virodhI viSavAdI ca zAstraM prayoktumalamanye / upanAmayati karo'nnaM rasAMstu jihvava jAnAti // 18 // satyaM tapo jJAnamahiMsatA ca kRtyAkRtyaM na manyate // 2 // mUl hi jalpatAM puMsAM zrutvA vAcaH zubhAzubhAH / azubhaM vAkyamAdatte purISamiva zUkaraH vidvatpraNAmaM ca suzIlatA ca / etAni yo dhArayate sa vidvAnna kevalaM yaH paThate sa vidvAn // 19 // kavIzvarANAM // 3 // upadezo hi mUrkhANAM prakopAya na zAntaye / payaHpAnaM vacasAM vinodainandanti vidyAnidhayo na cAnye / candropalA bhujaMgAnAM kevalaM viSavardhanam // 4 // varaM parvatadurgeSu bhrAntaM eva karairhimAMzomadhye zilAnAM sarasA bhavanti // 20 // | vanacaraiH saha / na mUrkhajanapasaMkaH surendrabhavaneSvapi // 5 // zAstrANyadhItyApi bhavanti mUrkhA yastu kriyAvAnpuruSaH sa va dRSTvA ca candanAdapi zItalaH / yadi pazyati vidvAn / sacintitaM cauSadhamAtarANAM na nAmamAtreNa karo- vidvAMsa manyate pitRghAtakam // 6 // antaHsAravihInasya tyarogam // 21 // na paNDitAH sAhasikA bhavanti zratvApi sahAyaH kiM kariSyati / malaye'pi sthito veNurveNureva na te saMtalayanti tatvama ta samAdAya samAcAvA candanaH // 7 // yasya nAsti vivekastu kevalaM yo bahuprakurvanti parasya cArtham // 22 // iha turagazataiH prayAntu | zrataH / na sa jAnAti zAstrArthAndarvI pAkarasAniva // 8 // mUDhA dhanarahitAstu budhAH prayAntu padbhyAm / girizikhara- rUpayauvanasaMpannA vishaalkulsNbhvaaH| vidyAhInA na zobhante gatApi kAkapatiH puMlinagataina samatvameti haMsaiH // 23 // nirgandhAH kiMzukA iva // 9 // vidyAvidhivihInena kiM kulIsantazcediha guNabindavo budhastAnsaMtuSTaH kavalayati sphuTe'pi nena dehinAm / akulIno'pi yo vidvAndaivatairapi pUjyate doSe / saMyuktAnapi payasaH kaNAnvicinvannambhasto asati // 10 // madopazamanaM zAstraM khalAnAM kurute madam / cakSuHhi masa mallikAkSaH // 24 // anyA jagaddhitamayI manasaH / prakAzakaM teja ulUkAnAmivAndhatAm // 11 // jJAnavidyApravRttiranyaiva kApi racanA vacanAvalInAm / lokottarA ca vihInasya vidyAjAlaM nirarthakam / kaNThasUtraM vinA nArI kRtirAkRtiraGgahRdyA vidyAvatAM sakalameva girAM daivIyaH hyanekAbharaNairyutA // 12 // mUrkhaH svalpavyayatrAsAtsarvanAzaM // 25 // adhigataparamArthAnpaNDitAnmA'vamaMsthAstRNamiva | karoti hi / kaH sudhIH saMtyajedbhANDaM zulkasyaivAtisAdhvasAt laghu lakSmI va tAnsaMruNaddhi / madamilitamilindazyAmagaNDa- // 13 // mAtA zatruH pitA vairI yena bAlo na pAThitaH / sthalAnAM na bhavati bisatantarvAraNa dhIraNAnAma // 26 // na zobhate sabhAmadhye haMsamadhye bako yathA // 14 // pustazAstropaskRtazabdasundaragiraH ziSyapradeyAgamA vikhyAtAH | keSu ca nAdhItaM nAdhItaM gurusaMnidhau / na zobhate sabhAmadhye kavayo vasanti viSaye yasya prabhornirdhanAH / tajoDyaM haMsamadhye bako yathA // 15 // vidyayA zasyate loke pUjyate vasudhAdhipasya kavayo hyathai vinApIzvarAH kutsyAH syuH kupa- | cottamaiH sadA / vidyAhIno naraH prAjJaH sabhAyAM naiva zobhate rIkSakA na maNayo yairarghataH pAtitAH // 27 // hartaryAti na / // 16 // zobhate viduSAM madhye naiva nirguNamAnasaH / antare gocaraM kimapi zaM puSNAti sarvAtmanA hyarthibhyaH prati tamasAM dIpaH zobhate nArkatejasAm // 17 // boddhAro pAdyamAnamanizaM prApnoti vRddhi parAm / kalpAnteSvapi na | matsaragrastAH prabhavaH smayadUSitAH / abodhopahatAzcAnye jIrNa maGge subhASitam // 18 // padadvayasya saMdhAnaM kartumapratibhAH 1 avyayebhyaH. avyayAnAmanekArthatvAta; pakSe,-vyayarahitebhyaH khalAH / tathApi parakAvyeSu dusskressvpysNbhrmaaH|| 19 // kRpaNebhya iti yAvat. 2 udakam ; pakSe,-'vAH vAH' iti laukikazabdaH. 3 nayane vAH salilam. AnandAzrujalamityarthaH. vadane ca vAH 'vAhavA' kka doSo'tra mayA labhya iti saMcintya cetasA / khalaH kAiti prazaMsAbodhako dezI zabda:..4 saikatagataiH. 5 rAjahaMsaH. 6 loka- vyeSu sAdhUnAM zravaNAya pravartate // 20 // upapattibhiramlAnA hitapracurA. 7 atidUram. 8 avamAnaM mA kuru. 9rodhaM na kurute. darthitAH / svasaMvedanasaMvedyasArAH sahRdayoktayaH 10 gajAnAm . 11 zAstrasaMskAreNa zuddhA ye zabdAstaiH sundarA giro yeSAM te. 12 paNDitA. 13 deze. 14 maukharyam. 15 mUlyataH 1 tyajata. 2 spardhA karoti. 3 viSThA. 4 surendrANAM bhavaneSu, svargA- 16 acintyam. 17 sukham. 18 dIyamAnam. 19 nirantaram. dilokeSvapIti bhAvaH. 5 netavyAnetavyavastusaMbandhI rAjagrAhyo bhAgaH.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam // 21 // keSAMcidvAci zukavatpareSAM hRdi mUkavat / kasyA- nAma na syAt // 40 // vinA na sAhityavidAparatra guNaH pyA hRdayAdvakre valgu valganti sUktayaH // 22 // bahUni kathaMcitprathate kavInAm / Alambate tatkSaNamambhasIva vistAnarazIrSANi lomazAni bRhanti ca / grIvAsu pratibaddhAni kiM ramanyatra na tailabinduH // 41 // atyarthavakratvamanarthakaM yA citteSu sakarNakam // 23 // kavInAM mahatAM sUktaigUDhArthAntara- zUnyA tu sarvAnyaguNairvyanakti / aspRzyatAdUSitayA tayA kiM sUcibhiH / vidhyamAnazrutermA bhUdurjanasya kathaM vyathA // 24 // tucchazvapucchacchaTayeva vAcA // 42 // nIcastanotvazru nitAajJaH sukhamArAdhyaH sukhataramArAdhyate vizeSajJaH / jJAnalava- ntkaaye puSNAtu sAdharmyabhRdaJjanena / vinA tu jAyeta durvidagdhaM brahmApi naraM na raJjayati // 25 // guNigaNagaNa- kathaM tadIyakSodena sArasvatadRkprasAdaH // 43 // vivinakti nArambhe na patati keThinI susaMbhramAdyasya // tenAmbA yadi na didArvidhaH svayameva svahitaM pethagjanaH / yadadIritamasaiMtinI vada vandhyA kIdRzI bhavati // 26 // nirguNa iti pyadaH parairna vijAnAti tadadbhutaM mahat // 44 // viduremRta iti ca dvAvekArthAbhidhAyinau viddhi / pazya dhanurguNa- | vyadapAyamAtmanA parataH zraddadhate'tha vA budhAH / na parozUnyaM nirjIvaM yadiha zaMsanti // 27 // antarbhUto nivasati | pahitaM na ca svataH praimimIte'nubhavAdRte'lpadhIH / / 45 // jeDe jaDaH ziziramahasi hariNa iva / ajaDe zazIva tapane atha vAbhiniviSTabuddhiSu vrajati vyarthakatAM subhASitam / sa tu praviSTo'pi niHsarati // 28 // jIvita iva kaNThagate ravirAgiSu zIrtarociSaH karajAlaM kamalAkareSviva // 46 // sUkte duHkhAsikA kavestAvat / nayanavikAsavidhAyI saceta- itarakarmaphalAni yadRcchayA vilikha tAni sahe catarAnana / nAbhyAgamo yAvat // 29 // sAhityasaMgItakalAvihInaH | arasikeSu kavitvanivedanaM zirasi mA likha mA likha mA sAkSAtpazuH pucchaviSANahInaH / tRNaM na khAdannapi jIvamAna | likha // 47 // kticiduddhtnirbhrmtsraaH| katicidAtmavacaHstanAgadheyaM paramaM pazUnAm // 30 // jaDeSu jAtapratibhAbhi- | mAnAH khalAH kavIndroktiSu ke varAkAH / prAptAgninirvApaNa- . stutizAlinaH / ahaha ke'pi nirakSarakukSayastadiha saMprati garvamambu ratnAkurajyotiSi kiM karoti // 31 // yeSAM na | | kaM prati me zramaH // 48 // ye ke vicitrarasazAliSu satkavInAM vidyA na tapo na dAnaM jJAnaM na zIlaM na guNo na dhrmH|| pakaNapatra hAna na zIlaM na guNo na dhrmH| sUktaSu karNapathagAmiSu nAdriyante / te mAlatI te mRtyuloke bhuvi bhArabhUtA manuSyarUpeNa mRgAzcaranti | kandalatsu nAsApuTaM karatalena pidadhyureva // 49 // madvANi mA // 32 // muktAphalaiH kiM mRgapakSiNAM ca mRSTAnnapAnaM kimu kuru viSAdamanAdareNa mAtsaryamagnamanasAM sahasA khalAnAm / gardabhAnAm / andhasya dIpo badhirasya gItaM mUrkhasya kiM kAvyAravindamakarandamadhuvratAnAmAsyeSu dhAsyasitamAM kiyato dharmakathAprasaGgaH // 33 // ajJAtapANDityarahasyamudrA ye vilAsAn // 50 // cetaHprasAdajananaM vibudhottamAnAmAkAvyamArge dadhate'bhimAnam / te gAruDIyAnanadhItya mantrA- | nandi sarvarasayuktamatiprasannam / kAvyaM khalasya na karoti hRdi nhAlAhalAvAdanamArabhante // 34 // avadyajembAlagaveSa- | pratiSThAM pIyUSadAnamiva vakravivarti rAhoH // 51 // bavA NAya kRtodyamAnAM khalasairibhANAm / kavIndravAjiranijha- | yadarpaNarasena vimardapUrvamarthAnkathaM jhaTiti tAnprakRtAnna dadhuH / riNyAM saMjAyate vyarthamanorathatvam // 35 // varaM daridraH | caurA ivAtimRdavo mahatAM kavInAmarthAntarANyapi haThAdvizrutizAstrapArago na cApi mUrko bahuratnasaMyutaH / sulocanA taranti zabdAH // 52 // artho'sti cenna padazuddhirathAsti jIrNapaTApi zobhate na netrahInA kanakairalaMkRtA // 36 // sApi no rItirasti yadi sA ghaTanA kutastyA / sApyasti vyAlAzca rAhuzca sudhAprasAdAjjihAzironigrahamugramApuH / cenna navavakragatistadetadvyartha vinA rasamaho gahanaM kavitvam itIva bhItAH pizunA bhavanti parAGmukhAH kAvyarasAmRteSu // 53 // zlAdhyaiva vakrimagavirghanadAyabandhostasyAH kvi|| 37 // sarasvatImAturabhUciraM na yaH kavitvapANDityaghana- pravarasuktidhanulatAyAH / karNAntikapraNayabhAji guNe yadIye stanaMdhayaH / kathaM sa sarvAGgamanAptasauSThavo dinAddinaM prauDhi- cetAMsi matsaravatAM jhaTiti truTanti // 54 // araNyavizeSamaznute // 38 // vitIrNazikSA iva hRtpadasthasarasvatI- | ruditaM kRtaM zavazarIramurtitaM sthale'bjamavaropitaM suciravAhanarAjahaMsaiH ye kSIranIrapravibhAgadakSA vivekinaste kava- | maSare varSitam / zvapucchamevanAmitaM badhirakarNajApaH kRto yo jayanti // 39 // kAvyAmRtaM durjanarAhunItaM prApyaM bhavenno | dhRto'ndhamukhadarpaNo yadabudho janaH sevitaH // 55 // prasahya sumanojanasya / saccakramavyAjavirAjamAnataikSNyaprakarSa yadi | / 1 buddhizUnyaH 2 pAmarajanaH. 3 AgAminam. 4 jAnAti. 1 vikRtibhAvaM gatam, 2 rajayitumasamartho bhavati. 3 khaTikA | 5 darAgrahagrastacitteSu 6 zItabhAno.. 7 svecchayA. 8 pretaza'khaDU' iti loke, na patati sadyo yasya nAma na likhati. 4 putriNI. | rIram 9 urtanaM yavagodhUmAdicUrNana malApakarSaNa tena sugandhi. 5 mUrkha pakSe,-jalarUpatvAt. 6 mUrkha; pakSe,-pazutvAt. 7 zRGgam tam. 10 nirjalapradeze 11 kSAramRdbhUmau. 12 RjutAsaMpAdanAya. 8 daivam- 9 kardamaH namrIkRtam. 13 karNamatra. 14 balAtkAraM kRtvA.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ kupaNDitanindA - maNimuddharenmakaravaktradaMSTrAGkurAtsamudramapi saMtaretpracaladurmi- sulabhaM bhajasva kumate mUrkhasya cASTau guNA nizcinto bahumAlAkulam / bhujaMgamapi kopitaM zirasi puSpavaddhArayenna tu bhojano'timukharo rAtriMdivaM svAmabhAka / kAryAkAryavicAraNApratiniviSTamarkhajanacittamArAdhayeta // 56 // labheta sike- dhabadhiro mAnApamAne samaH prAyeNAmayavarjito dRDhavaparmarkhaH tAsu tailamapi yatnataH pIDayanpibecca mRgatRSNikAsu salilaM sukhaM jIvati // 66 // vyAlaM bAlamRNAlatantubhirasau ror3e pipAsArditaH / kadAcidapi paryaTaJchazaviSANamAsAdayenna tu samujjRmbhate chettuM vajramaNIzirISakusumaprAntena saMnahyate / pratiniviSTamUkhajanacittamArAdhayet // 57 // yadA kiMci- mAdhurya madhubindunA racayituM kSArAmbudherIhate netuM vAJchati jjJo'haM dvipa iva madAndhaH samabhavaM tadA sarvajJo'smItyabha- yaH khalAnpathi satAM sUktaiH sudhAsyandibhiH // 67 // zakyo vardavaliptaM mama manaH / yadA kiMcitkiMcidudhajanasakAzAda- vArayituM jalena hutabhukchatreNa sUryAtapo nAgendro nizitAvagataM tadA mUryo'smIti jvara iva mado me vyapagataH // 58 // kuzena samado daNDena gogardabhau / vyAdhirbhaSajasaMgrahaizca ziraH zA svargAtpazupatizirastaH kSitidharaM mahIdhrAduttuGgAda- vividhairmatraprayogairviSaM sarvasyauSadhamasti zAstravihitaM mUrkhasya vanimavanezcApi jaladhim / adho'dho gaGgeyaM padamupagatA nAstyauSadham // 68 // toyaM nirmathitaM ghRtAya madhune nistokamadhunA vivekabhraSTAnAM bhavati vinipAtaH shtmukhH||59|| SpIDitaH prastaraH pAnArtha mRgatRSNikormitaralA bhUmiH samAparazlokAnstokAnanudivasamabhyasya nanu ye catuSpAdI kuryu- | lokitA / dugdhA seyamacetanena jaratI dugdhAzayA sUkarI behava iha te santi kavayaH / avicchinnodgacchajjaladhilaharI- kaSTa yatkhalu dIghayA dhanatRSA nIco janaH sevitaH // 69 // rItisuhRdaH suhRdyA vaizA ddhati kila keSAMcana giraH // 6 // | kAvye bhavyatame'pi vijJanivahairAvAdyamAne muhurdoSAnveSaNavitarati guruH prAjJe vidyAM yathaiva tathA jaiDe na tu khalu | " meva matsarajuSAM naisargiko durgrahaH / kAsAre'pi vikAsitayohIne zaktiM karotyai pahanti vA / bhavati ca puna yonbhedaH paGkajacaye khelanmarAle punaH krozcazcaJcupuTena kuJcitavapuH phalaM prati tadyathA prabhavati zucibimbaigrAhe maNina maidAM zambUkamanveSate // 70 // vidye hRdyatarAsi kiM nu kRpaNAcayaH // 61 // avinayabhuvAmajJAnAnAM zamAya bhavannapi | | saMbhAvanairlajjase santyanye tava toSaNAhitadhiyo dhanyA vadAprakRtikuTilAdvidyAbhyAsaH khalatva vivRddhaye / phaNibhayabhRtA vaTAmitA nyA bhuvi / kAntAnAM kucakumbhakauzalarucAM no hAniretAmastUcchedakSamastamasAmasau viSadharaphaNAratnAloko bhayaM tu | | vatA SaNDhAnAM hRdaye'pi yatpraNayate nAnaGgarAgodayaH // 71 // bhRshaayte||62|| vyAsAdInkavipuMgavAna citairvAkyaiH salIlaM mImAMsA paThitA na yerupaniSannaiva zrutA tattvataH zrImacchaGkarasahannuccailpa nimIlya locanayugaM zlokAnsagarva paTha / bhASyato bhagavatI gItApyadhItA na yaiH / siddhAntApagataM kAvyaM dhikkuru yatparairviracitaM spardhasva sArdhaM budhairyadyabhyarthayase ziromaNimataM jJAtvA'pi kiMcittato bhaTTAcAryapadaM gatAH kazrutena rahitaH pANDityamAptuM balAt // 63 // ye saMsatsu thamaho lajjAM labhante na te // 72 // peTIcIvarapaTTavastravivAdinaH parayazaHzUlena zalyAkulAH kurvanti svaguNasta | paTalazvetAtapatracchaTAzATIhArakaghoTakasphuTaghaTATopAya tubhyaM vena guNinAM yatnAdguNAcchAdanam / teSAM roSakaSAyitodaradR namaH / yenAnakSarakukSayo'pi jagataH kurvanti sarvajJatAbhrAnti zAM kopoSNaniHzvAsinAM dIptA ratnazikheva kRSNaphaNinAM yena vinA tu hAsyapadavIM santo'pi kaSTaM gatAH // 73 // vidyA janodvejinI // 64 // grIvastimbhabhRtaH paronnati-: | sAkUtaM nijasaMvidekaviSayaM tattvaM sacetA bruvannagre nUnamabodha mohitadhiyAM hAsyatvamAyAsati / tadyuktaM viduSo janasya kathAmAtre ziraHzUlinaH sodvegabhramaNapralApavipulakSobhAbhibhUta | jaDavajoSaM tu nAmAsituM jAtyandhaM pratirUpavarNanavidhau ko'yaM sthiteH / antardvaSaviSapravezaviSamakrodhoSNaniHzvAsinaH kaSTA vRthaivodyamaH // 74 // ye tAvatsvaguNopabaMhitadhiyasteSAmaraNya nUnamaipeNDitasya vikRti majvarArambhabhUH // 65 // mUrkhatvaM jagadye'pyete kRtamatsarAH paraguNaM svapme'pi necchanti ye / 1 zAnalezazUnyatvena viparItArthagrAhI. 2 vAlukAsu. 3 marI- anyeSAmanurAgiNAM kvacidapi snigdhaM mano nirvatAvitthaM yAnta cikAsu. 4 zRGgam. 5 gajaH. 6 sagarvam. 7 zarvasaMbandhiH | tapovanAni mahatAM sUktAni mnye'dhunaa|| 75 // yAtAste rasa8 mastakAt. 9 dadAti. 10 mUrkhe. 11 nAzayati. 12 mahAn. sArasaMgrahavidhi niSpIDya niSpIDya ye vAktattvekSalatAM purA 13 vimbagrahaNe. 14 mRtpiNDaH. 15 kavizreSThAn. 16 ayogyaiH | katipaye tattvaspRzazcakrire / jAyante'dya yathAyathaM tu kavayaste 17 roSeNa kapAyita tAmramudaraM garbho yasyA evaMvidhA dRgyeSAm. 18 kRSNasarpANAm. 19 trAsadAtrI. 20 grIvAstambhaM dhArayataH 1 rogavarjitaH. 2 sarpam. 3 bisam. 4 hIrakAdIn . 5 saMnaddho .21 parotkarSaH. 22 mUrkhasya. 23 vikAra:. 24 dAruNajvarArambhakahetuH | bhavati. 6 icchati. 7 amRtasrAvibhiH. 8 tIkSNa. 6 su.ra. bhA.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [1 prakaraNam tatra saMtanvate ye'nuprAsakaThoracitrayamakazleSAdizalkoccayam phaNAbhRdIzagirAM durApA budharAjagoSThI / abuddha cApazrutipaddha. // 76 // prAduHSyAtpaNDitAnAM kavivacasi kathaM pratnanUnatva- tInAM yuddhakSamevoddhRtayoddhRsArthA // 6 // nAGgIkRtavyAkaracintA vidyeranyadyavadyAnyabhijahati tathA gRhNate syurguNAzcet / NauSadhAnAmapATavaM vAci sugADhamAste / kasmiMzcidukte tu anyastvanyapramANaH paramavatanute chidyate tAvatA kiM nAyaM pade kathaMcitsvairaM vapuH svidyati vepate ca // 7 // zabdaratnasya doSo dRSaditi yadidaM kSipramandhAH kSipanti // 77 // zAstramanadhItya yaH pumAn vaktumicchati vacaH samAntare / bandhumicchati vane madotkaTaM hastinaM kamalanAlatantunA // 8 // chAndasaprazaMsA nAdhyApayiSyannig2amAzrameNopAdhyAyalokA yadi ziSya vaiyAkaraNanindA vargAn / nirvedavAdaM kila nirvitAnamurvItalaM hanta tadAbha- TiTThANadvayasacuTUGasiGasostiptasjhisipthasthamibvasmastA viSyat // 1 // hshicssttunaasstturtinyshshcho'vyco'ntyaaditti| lopovyorvalivR. dvireciyacibhaMdAdhAdhvadApchecaTerityabdAnakhilAnneyanti kati cicchabdAnpaThantaH kaiTUn // 1 // sUtraiH pANininirmitairbahutaraichAndasanindA niSpAdya zabdAvaliM vaikuNThastavamakSamA racayituM mithyAzramAH AH kaSTamaprahRSTAH ziSTA api vittacApalAviSTAH / adhyA- shaabdikaaH| pakvAnnaM vividhaM zrameNa vividhApUpAgyasUpAnvitaM payanti vedAnAdAya cirAya mAsi mAsi bhRtim // 1 // mandAmIna rundhate mitabalAnAghrAtumapyakSamAn // 2 // ku pvo ka pau ca zeSodhyasakhi sasajuSoruvirAmo'vasAnaM zazlo 'TItyAdizabdaiH sadasi yadi zaMThAH zAbdikAH paNDitAH vaiyAkaraNaprazaMsA syuH / teSAM ko vAparAdhaH kathayata satataM ye paThavaiyAkaraNakirA~tAdapazabdamRgAH ka yAnti saMtrastAH / ntIha thontattAthayyAthayyathayyAdhigadhigadhigadhikthayyathavyeti jyotirnaTaM viTaMgAyakamiSaMgAnanagaDharANi yadi na syuH // 1 // zabdAn // 3 // yadyapi bahu nAdhISe tathApi paTha putra vyAkaraNam / khajanaH zvajano mA bhUtsakalaM zakalaM sakRcchakRt // 2 // kRtadu naiyAyikaprazaMsA ritanirAkaraNaM vyAkaraNaM caturadhIradhIyAnaH / budhagaNagaNanAvasare kaniSThikAyAM paraM jayati // 3 // 'sUtraM pANinibaddhaM adbhutastarkapAthodhiragAdho yasya vardhakaH / akSapAdokalayanpuruSaH samudvahati sudRzam / varNAdInAM dharmAnbuvA | 'tamaHspRSTastvakalaGkaH kailAnidhiH // 1 // aparIkSitavidhivatpreyule'sau // 4 // potaM jale viSNupadApagAyA | | lakSaNapramANairaparAmRSTapadArthasArthatattvaiH / avazIkRtajaitreyukti | jAlairalametairanadhItatarkavidyaiH // 2 // mohaM ruNaddhi vimalIpAtaJjale cApi naye'vegAham / A~cakSate zuddhidamI | kurute ca buddhiM sUte ca saMskRtapadavyavahArazaktim / zAprasUterauM ca kSate rAgamadhokSaje ca // 5 // nRNAmanabhyasta strAntarAbhyasanayogyatayA yunakti tarkazramo na tanute kimi- 1 prAdurbhavet. 2 kAvye. 3 doSAH. 4 vedAn. 5 vetanam. hopakAram // 3 // keNabhakSakazca zrI6 bhilaH. 7 bhItAH. 8 gaNakAH. 9 nATyakArAH. 10 jArA: pakSilo'pyudayanaH sa ca vardhamAnaH / gaGgezvaraH zazadharo 11 vaidyA. 12 guhAH. 13 viSThA. 14 vyAkaraNasUtram, pakSe,kaGkaNam. 15 pANininA baddhaM racitam. pakSe,-pANau haste nibaddham. | 1 duSprApA. 2 paNDitarAjasabhA. 3 ajJAtadhanurvedamArgANAm vivAhakAle sUtranirmite kaGkaNe vadhUvarayohastayorbaghnantIti prasiddhiH. 4 kampate. 5 vyAkaraNam. 6 adhyayanamakRtvA. 7 bisatantunA. 16 arthajJAnapUrvakaM vicArayan; pakSe,-dhArayan. 17 samyagdhArayati 8 varSANi. 9 yApayanti. 10 karNakaThorAn. 11 viSNustavam. pakSe, samyagudvahati ; pANigrahaNapUrvakaM svIkarotItyarthaH. 18 zobhanA 12 kRtveti zeSaH. 13 anukurvanti. 14 dhUrtAH. 15 gAyakAnAM | tAlazabdAnukaraNametat. 16 tarkasamudraH 17 gautamaH, pakSa,etAdRzI striyam. 19 akAraprabhRtivarNAdInAm ; pakSe, brAhmaNavarNA- kSapAM dadAtIti kSapAdaH, sa na bhavatIti tathA vidhaH; candra ityarthaH. dInAm. 20zAtvA. 21 yathAzAstram. 22 prayogaM karoti; pakSe,-18 ajJAnena; pakSe, rAhuNA. 19 kalAnAM nidhiH; pakSe,yojayati. 23 patanam. 24 gaGgAyA. 25 pataJjalinirmite. | candraH. 20 azAtapadArthasamUhatattvaiH. 21 jayayukti. 22 ashaanm| 26 vyAkaraNazAstre. 27 majanam pakSe,-abhyAsam. 28 vadantiH | 23 rodhayati, nAzayatItyarthaH. 24 utpAdayati. 25 yojayati. 29 jananAdArabhya. 30 maraNAntaM ca. 31 anadhItamahAbhASyANAm / 26 gAtama:. 27 kaNAda:. pakSe, samyagudvahati ; pANimityApakSe,-zobhanA dRgyasyA | MeIti kSapAdaH, sa na bha
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ naiyAyikanindA, mImAMsakaprazaMsA, mImAMsakanindA, vaidyaprazaMsA bahavazca navyA granthairvyarundhata ime hRdayAndhakAram // 4 // prAyaH kAvyairgamitavayasaH pANinIyAmburAzeH sArajJasyA - pyaparikalitanyAyazAstrasya puMsaH / vAdArambhe vaditumanaso vAkyamekaM sabhAyAM praihvA jihvA bhavati kiyatIM pazya kaSTAmavasthAm // 5 // naiyAyika nindA parAmRzanto liGgAni vyabhicAravicArakAH / tArkikA yadi vidvAMso viTaiH kimaparAdhyate // 1 // gurorgiraH paJca - dinAnyadhItya vedAntazAstrANi dinatrayaM ca / amI samAghrAtavitarkavAdAH samAgatAH kukkuTapAdamizrAH // 2 // karkazatarkavicAravyagraH kiM vetti kAvyahRdayAni / grAmya iva kRSivilagnazcazcalanayanAvacorahasyAni // 3 // naiyAyikAnAM malinAmbarANAM janurgataM rAsabhacintayaiva / tathApi vezyAstanasaMnivezastotuH kaveH ko'pi vizeSa eva // 4 // na jighratyAmnAyaM spRzati na teMdaGgAnyapi sakRtpurANaM nAdatte na gaNayati kiM ca smRtigaNam / paThazuSkaM tarka paraparibhavAktibhirasau nayatyAyuH sarve nihataparalokArthayatanaH // 5 // prayatnaira~stokaiH paricitakutarkaprakaraNAH paraM vAcovazyAnkatipayapadaughAnvidadhataH / sabhAyAM vAcATAH zrutikaTu raTanto ghaTapaTAnna lajjante mandAH svayamapi tu jihreti vibudhaH // 6 // '$rmabrahmavicAraNAM vijahato bhogApavargapradAM ghoSaM kaMcana kaNThazoSaphalakaM kurvantyamI tArkikAH / pratyakSaM na punAti nApaharate pApAni pIluccheTAvyAptirnAvati naiva pAtyanumitirno pakSatA rakSati // 7 // hetuH ko'pi viziSTaMdhI mitau na jJAnayugmaM mairuttvAco neti ca moghavAdarmukharA naiyAyikAzcedbudhAH / meSasyANDamiyatpalaM 'bailibhujo dantAH kiyantastathetyevaM saMtatacintanaiH zramajuSo na syuH kathaM paNDitAH // 8 // sAdhu vyAkaraNaM hitAya vizadaM kAvyaM pikIgItavanmImAMsA zrutitatparA tadanugaM sAMkhyaM sapAtaJjalam / tvaM tu nyAya vizuddhavaidikavidhivyA kopabauddhAgamavyAghAtAya nigUDhatarkagahana kAmodamAdhAsyasi // 9 // he he mitra jitA mayAtibalino viprA dhanaM cArjitaM zeSebhyaH zarayantra dAnamapiM satsaMpAditaM bhUrizaH / granthAzcApi kRtAH sutarka 1 buddherazAnam 2 anabhyasta 3 vA 4 vedam. 5 vedAGgAni . 6 nIrasam 7 bahubhiH 8 mUrkhAH 9 lajjAM prApnoti. 10 karmacintanaM brahmacintanaM ca. 11 paramANusamudAyaH 12 vyAptiviziSTapakSadharmatAjJAnaviziSTaH 13 pUrvoktagatAMzadvayam 14 lagindriyapratyakSaH 15 jalarakA 16 kAkAH 43 ghaTakAH zAstrANi saMdRSya vai so'haM tarkavibhUSaNo'tra gahane dhAtrA zRgAlaH kRtaH // 10 // mImAMsakaprazaMsA bhagavadanabhyupagamanaM daivatacaitanyanirhravazcaiSAm / karmazraddhAvardhakatatprAdhAnyapradarzanAyaiva // 1 // AgamarUpavicAriNyadhikaraNasahasrazikSita vipakSe / svAmini jaimini yoginyuparajyati hRdayamasmadIyamidam // 2 // zabarakumArilaguravo maNDanabhavadevapArthasArathayaH / anye ca vizvamAnyA jayanti saMtrAyamANatantrAste // 3 // naiyAyikA vA nanu zAbdikA vA traiyIziraHsu zramazAlino vA / vAdAhave bibhrati jaiminI - yanyAyoparodhe sati maunamudrAm // 4 // Adau dharme pramANaM vividhavidhibhidAzeSatAM ca prayukti paurvAparyAdhikArau tadanu bahuvidhaM cAtidezaM tathoham / bAdhaM tantraM prasaGgaM nayamanayazataiH samyagAlocayadbhyo bhinnA mImAMsakebhyo vidadhati bhuvi ke sAdaraM vedarakSAm // 5 // mImAMsakanindA te mImAMsAzAstralokaprasiddhAH sarvarSINAM sehire naiva sattAm / caitanyasyApahnavaM devatAnAM cakrurvizvaM nazvaraM manyamAnAH // 1 // mImAMsakAH katicidatra milanti vedaprAmANyasAdhanakRto'pi na te'bhivandyAH / udghoSito'pyupaniSadbhizeSazeSI brahmaiva nAbhyupagataH puruSottamo yaiH // 2 // vaidya prazaMsA guroradhItAkhilavaidyavidyaH pIyUSapANiH kuzalaH kriyAsu / gataspRho dhairyadharaH kRpAluH zuddho'dhikArI bhiSagIdRzaH syAt // 1 // rAgAdirogAnsutatAnuSaktAna zeSakAyaprasRtAnazeSAn / autsukyamohAratidAJjaghAna yo'pUrvavaidyAya namosstu tasmai // 2 // anyAni zAstrANi vinodamAtraM prApteSu vA teSu na taizca kiMcit / cikitsitajyotiSamantravAdAH pade pade pratyayamAvahanti // 3 // mAbodhi vaidyakamathApi mahAma| yeSu prApteSu yo bhiSagiti prathitastameva / aukArayatyakhila eva vizeSadarzI loko'pi tena bhiSageSa na dUSaNIyaH // 4 // maiMste duHsahavedanAkavalite magne svare'ntargalaM taptAyAM 1 apalApaH. 2 zAstradIpikA kartA pArthasArathimizrapaNDitaH. 3 vedatrayI 4 vAdayuddhe 5 nyAyarUpe pratibandhake. 6 sAmAnyavizeSabhedena. 7 pratItapadArthaiH sahAvicAlyaH. 8 amRtaM pANa saH amRtavadavazyamArogyada ityarthaH. 9 avicArya kAryapravRttiH. 10 vicArAzaktiH 11 asaMtoSaH 12 Ahvayati. 13 mastake.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 subhASitaratnabhANDAgAram [1 prakaraNam * jvarapAvakena ca tanau tAnte hRSIkabaje / dUne bandhujane daivajJamanye kimutArthacittAH // 2 // na daivaM na pitryaM ca kRtapralapane dhairya vidhAtuM punaH kaH zaktaH kalitAmayaprazamano karmAvasiddhayenna yatrAsti deze nanu jyotiSajJaH / na tArA vaidyAtparo vidyate // 5 // bhrAntA vedAntinaH kiM paThatha na cArA navAnAM grahANAM na tithyAdayo vA yatastatra buddhAH zaThatayAdyApi cAdvaitavidyAM pRthvItattve luThanto vimRzatha // 3 // dUto na saMcarati khe na calecca vArtA pUrva na satataM karkazAstArkikAH kim / vedairnAnAgamaiH kiM glapayatha jalpitamidaM na ca saMgamo'sti / vyoni sthitaM ravizazigrahaNaM hRdayaM zrotriyAH zrotrazUlaivaidya sarvAnavayaM vicinuta zaraNaM prazastaM jAnAti yo dvijavaraH sa kathaM na vidvAn // 4 // prANasaMprINanAya // 6 // vRddhihrAsau kumudasuhRdaH puSpavantoparAgaH zukrAdInAmudaya | vilayAvityamI sarvadRSTAH / AviSkurvantyakhilavacaneSvatra kuvaidyanindA kumbhIpulAkanyAyAjyotirnayagatividAM nizcalaM mAnabhAvamU vaidyarAja namastubhyaM yamarAjasahodara / yamastu harati // 5 // bhAnoH zItakarasya vApi bhujagAse puro nizcite tIrthAnAmaTanaM janasya ghaTate tApatrayoccATanam / iSTe prAgavaprANAnvaidyaH prANAndhanAni ca // 1 // vaidyarAja namastubhyaM kSapitAzeSamAnava / tvayi vinyastabhAro'yaM kRtAntaH sukhame dhArite sati dhRtestuSTezca lAbho bhavedRSTe tu vyasane'tra tapadhate // 2 // citAM prajvalitAM dRSTvA vaidyo vismayamAgataH / rihRtiH kartuM japAdyaiH kSamA // 6 // nAhaM gato na me bhrAtA kasyedaM hastalAghavam // 3 // kaSAyairupavAsaizca kRtAmullAghatAM nRNAm / nijauSadhakRtAM vaidyo kugaNakanindA nivedya harate dhanam // 4 // ajJAtazAstrasadbhAvAzastramAtra gaNayati gagane gaNakazcandreNa samAgamaM vishaakhaayaaH| parAyaNAn / tyajeddarAdbhiSakpAzAnyAzAnvaivasvatAniva // 5 // vividhabhujaMgakrIDAsaktAM gRhiNI na jAnAti // 1 // mithyauSadhairhanta mRSAkaSAyairasahalekhairayathArthatailaiH / vaidyA ime gaNikAgaNako samAnadharmoM nijapazcAGganidarzakAvubhau / janavazcitarugNavargAH picaNDabhANDaM paripUrayanti // 6 // naTo- mAnasamohakAriNau tau vidhinA vittaharau vinirmitau // 2 // 'pi dadyAdNako'pi dadyAtsaMprArthitaH pAzupato'pi dadyAt / asukhamatha sukhaM vA karmaNAM paktivelAkhahaha niyatamete vaidyaH kathaM dAsyati yAcamAno yo martukAmAdapi hatukAmaH | bhulate dehabhAjaH / tadiha purata eva prAha mauhUrtikazcetkathaya // 7 // na dhA~tovijJAnaM na ca paricayo vaidyakanaye na phalamamISAmantataH kiM tataH syAt // 3 // vilikhati rogANAM tattvAvagatirapi no vastuguNadhIH / tathApyete vaidyA sadasadvA janmapatraM janAnAM phalati yadi tadAnIM darzayatyAiti taralayanto jaDajanAnasUnmRtyorbhRtyA iva vasu harante tmadAkSyam / na phalati yadi lagnadraSTurevAha mohaM harati gadajuSAm // 8 // satkoNaM lolanetraM kulayuvatimukhaM dhana mihavaM hanta devajJapAzaH // 4 // pramode khede vApyupadRzyate sAnukampai raNDAnAmadhalajAzcitamadhipulakaM spRzyate namati puMsAM vidhivazAnmayaivaM prAgevAbhihitamiti mithyA pInamaGgam / klIvAnAM khAdyate'ntazciranihitadhanaM kASThamUlA kathayati / janAniSTAniSTAkalanaparihAraikaniratAnasau meSAmitoyaiH pUrvA siddhA kalAnAM sakalaguNanidhirvaidyavidyA dInAM parigaNanayaiva bhramayati // 5 // jyotiHzAstramahodadhau bhivandyA // 9 // bahutarotsargApavAdAtmabhiH kallolairnibiDe kaNAnkatipayA~labdhvA kRtArthA itra / dIrghAyuHsutasaMpadAdikathanaidaivajJapAzA ime gehaM gehamanupravizya dhaninAM mohaM muhuH kurvate // 6 // gaNakaprazaMsA caturaGgabalo rAjA jagatIM vazamAnayet / ahaM paJcAGga paurANikanindA balavAnAkAzaM vazamAnaye // 1 // ekAsanasthA jalavAyubhakSA mumukSavastyaiktaparigrahAzca / pRcchanti te'pyambaracAricAra __ paurANikAnAM vyabhicAradoSo nAzaGkanIyaH kRtibhiH ka dAcit / purANakartA vyabhicArajAtastasyApi putro vyabhicA1 mlAne. 2 indriyasamUhe. 3 duHkhite. 4 vedAdhyAyinaH. 5 karNa rajAtaH // 1 // kaTubhiH 6 sarveSAM madhye nirdoSam. 7 nIrogatAm. 8 vAstavAnarthAn. 9 kutsitA bhiSajo bhiSakpAzAstAn. 10 yamasaMbandhinaH- 11 rogisamUhaH. 12 udarabhANDam. 13 pAradAdeH. 1kSayavRddhI. 2 candrasya. 3 sUryAcandramasoH. 4 grahaNam. 5 sthAlI14 bhrAmayantaH. 15 prANAn. 16 yamasya. 17 dravyam. 18 rogiNAm. pulAkanyAyena. 6 grahaNe. 7 duHkhe. 8 parihAra:. 9 paripAkakAleSu. 19 mokSecchavaH. 20 tyaktaH parigrahaH kalatraM yaiste. 21 AkAza- 10 svacAturyam. 11 kudaivajJa. 12 harSe. 13 bhramaM karoti. 14 sAmAsaMcArigrahagatim. / nyaniyamaH, apavAdaHprasiddhaH. 15 kujyautiSikAH. 16 vyAsa:.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ purohitanindA, kAyasthanindA, sajjanaprazaMsA purohitanindA mAnAtripUnapi / sapatnIH prApayantyabdhi sindhavo naganimnagAH purISasya ca roSasya hiMsAyAstaskarasya ca / AdyAkSarANi // 14 // mukhena nodgiratyUcaM hRdayena nayatyadhaH / jarayasaMgRhya vedhAzcake purohitam // 1 // tyantare sAdhurdoSaM viSamivezvaraH // 15 // vikRtiM naiva gacchanti saGgadoSeNa sAdhavaH / AveSTitaM mahAsarpazcandanaM na viSAyate // 16 // mAnyA eva hi mAnyAnAM mAnaM kurvanti kAyasthanindA netare / zaMbhurbibharti marnendaM svarbhAnustaM jighRkSati // 17 // kAkAllaulyaM yamAkraurya sthapatedRDhaghAtitAm / AdyAkSa- sujanaM vyajanaM manye cAruvaMzasamudbhavam / AtmAnaM ca parirANi saMgRhya kAyasthaH kena nirmitaH // 1 // kAyasthenodara- bhrAmya bhrAmya paratApanivAraNam // 18 // udaye savitA rakto sthena mAturAmiSazaGkayA / atrANi yanna bhuktAni tatra hetu- raktazcAstamaye tathA / saMpattau ca vipattau ca mahatAmekaradantatA // 2 // vinA madyaM vinA mAMsaM parasvaharaNaM vinaa| rUpatA // 19 // Arabhante'lpamevAjJAH kAmaM vyagrA bhavanti vinA parApavAdena diviro divi roditi // 3 // kalamAna- | ca / mahArambhAH kRtadhiyastiSThanti ca nirAkulAH // 20 // nirgatamaSIbinduvyAjena sAJjanAzrukaNA / kAyasthaluNThya- sadbhistu lIlayA proktaM zilAlikhitamakSaram / asadbhiH mAnA roditi khinneva rAjazrIH // 4 // zapathenApi jale likhitamakSaram // 21 // hareH paidAhatiH zlAghyA na zlAghyaM khararohaNam / spardhApi viduSA yuktA sajjanaprazaMsA na yuktA mUrkha mitratA // 22 // sAdhoH prakopitasyApi mano nAyAti vikriyAm / nahi tApayituM zakyaM sAgarAaho kimapi citrANi caritrANi mahAtmanAm / lakSmI mbhastRNolkayA // 23 // nArikelasamAkArA dRzyante'pi tRNAya manyante tadreNa namantyapi // 1 // nAlpIyasi ni hi sajjanAH / anye badarikAkArA bahireva manoharAH badhnanti padamunnatacetasaH / yeSAM bhuvanalAbhe'pi niHsImAno | // 24 // snehacchede'pi sAdhUnAM guNA nAyAnti vikrimanorathAH // 2 // aJjalisthAni puSpANi vAsayanti karadva yAm / bhaGgenApi mRNAlAnAmanubadhnanti tantavaH // 25 // yam / aho sumanasAM prItirvAmadakSiNayoH samA // 3 // vajrAdapi kaThorANi mRdUni kusumAdapi / lokottarANAM cetAMsi paropadeze pANDityaM sarveSAM sukaraM nRNAm / dharme svIyama nuSThAnaM kasyacitsumahAtmanaH // 26 // saMpatsu mahatAM cittaM ko hi vijJAtumarhati // 4 // gavAdInAM payo'nyeyuH sadyo | ghA bhavatyutpalakomalam / Apatsu ca mahAzailazilAsaMghAtakevA jAyate dadhi / kSIrodadhestu nAdyApi mahatAM vikRtiH ta kaizam // 27 // patanti vyasane daivAdAruNe dAruNAtmani / kutaH // 5 // gaGgA pApaM zazI tApaM dainyaM kalpatarustathA / saMvarmayati vajreNa dhairyeNa mahatAM manaH // 28 // santaH pApaM tApaM ca dainyaM ca nanti santo mahAzayAH // 6 // chAyA- | " svataH prakAzante guNA na parato nRNAm / Amodo nahi banto gatavyAlA svArohAH phaladAyinaH / mAgedrumA mahA- kamataryAH zapathena vibhAvyate // 29 // pAtito'pi karAntazca pareSAmeva bhUtaye // 7 // saMpado mahatAmeva mahatAmeva . 19 ghAtairutpatatyeva kandukaH / prAyeNa hi suvRttAnAmasthAyinyo cApadaH / vardhate kSIyate candro na tu . tArAgaNaH kvacit / | vipattayaH // 30 // sakRtkandukapAtenotpatatyAryaH patannapi / // 8 // apakurvannapi prAyaH prApnoti mahataH phalam / aurve | | tathA tvanAryaH patati mRtpiNDapatanaM yathA // 31 // dantidahantamevAmiM saMtarpayati sAgaraH // 9 // mahatAM prArthanenaiva | " dantasamAnaM hi niHsRtaM mahatAM vacaH / kUrmagrIveNa vipattirapi zobhate / dantabhaGgo hi nAgAnAM zlAghyo giri- nIcAnAM punarAyAti yAti ca // 32 // zlokastu zlokatAM vidAraNe // 10 // guNagrAmAvisaMvAdi nAmApi hi mahAtma- yAti yatra tiSThanti sAdhavaH / lekAro lupyate tatra yatra nAm / yathA suvarNazrIkhaNDaratnAkarasudhAkarAH // 11 // tiSThantyasAdhavaH // 33 // kimatra citraM yatsantaH parAnugrahavahanti zokazaGkha ca kurvanti ca yathocitam / ko'pyeSa tatparAH / nahi khadehazaityAya jAyante candanadrumAH mahatAM hanta gAmbhIryAnuguNo guNaH // 12 // nAguNI // 34 // kAkaiH saha vivRddhasya kokilasya kalA giraH / guNinaM vetti guNI guNiSu matsarI / guNI ca guNarAgI ca | viralaH saralo janaH // 13 // mahAtmAno'nugRhNanti bhaja- 1 jIrNaM karoti. 2 rAhuH. 3 grahItumicchati. 4 veNuH; pakSe, kulam 5siMhasya. 6 pAdatADanam 7 vikAram 8 saMvandhaM ku ti. 1 kAyasthaH 2 tRNavanmanyante. 3 lakSmIbhareNa. 4 udAracetasaH. 9 kaThinam. 10 saMgopayati. 11 kSaNikAH. 12 lakAralopA. 5 anyasmindivase. 6 vikAra. 7 stutyaH. 8 parvatabhedane. / cchoka evAvatiSThate. 13 avyaktamadhurAH.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam khalasaGge'pi naiSThurya kalyANaprakRteH kutaH // 35 // yathA mahAzANagharSaNaM na tu mRtkaNaH // 55 // sajjanA eva citta tathA vAco yathA vAcastathA kriyAH / citte vAci | sAdhUnAM prathayanti guNotkaram / puSpANAM saurabhaM prAyastenute kriyAyAM ca sAdhUnAmekarUpatA // 36 // vivekaH saha dikSa mArutaH // 56 // svabhAvaM naiva muJcanti santaH saMsasaMyatyA vinayo vidyayA saha / prabhutvaM prazrayopetaM cihnameta- rgato'satAm / na tyajanti rutaM manu kAkasaMparkataH pikAH nmahAtmanAm // 37 // upakartuM priyaM vaktuM kartuM snehame- // 57 // saMpattau komalaM cittaM sAdhorApadi karkazam / kRtrimam / sajanAnAM svabhAvo'yaM kenenduH zizirIkRtaH sukumAraM madhau patraM taroH syAtkaThinaM su~cau // 58 // svabhAvaM // 38 // nirguNeSvapi sattveSu dayAM kurvanti sAdhavaH / na jahAtyeva sAdhurApadgato'pi san / karpUraH pAvakaspRSTaH nahi saMharate jyotsnAM candrazcANDAlavezmasu // 39 // saurabha labhatetarAm // 59 // apyApatsamayaH sAdhoH prayAti upakAriSu yaH sAdhuH sAdhutve tasya ko guNaH / apakAriSu zlAghanIyatAm / vidhorvidhutudAskanda vipatkAlo'pi sundaraH yaH sAdhuH sa sAdhuH sadbhirucyate // 40 // hRdayAni // 60 // vinA parIkSAM no tattvaM prasiddhaM jJAyate sataH / satAmeva kaThinAnIti me matiH / khalavAgvizikhaistIkSNairbhi- svavarmabandhAnno zuddhirjJAyate karSaNaM vinA // 61 // dRSTadurjanadyante na manAgyataH // 41 // apekSante na ca snehaM na daurAtmyaH sajjane rajyate janaH / Aruhya parvataM pAnthaH sAnA pAtraM na dezAntaram / sadAlokahite yuktA rakhadIpA ivo- nirvRtimetyalam // 62 // kSayakSayiNi sApAye bhoge rajyanti ttamAH // 42 // brUte'nyasyAsato'pyAryoM guNAndoSAMstu nottmaaH| saMtyajyAmbhojakiJjalkaM na prArthayati zaivalam // 63 // durjanaH / tulye'pyasattve kiM tveko gacchatyUlamadho'paraH uttamaM suciraM naiva vipado'bhibhavantyalam / rAhugrasanasaMbhUtiH // 43 // santo manasi kRtvaiva pravRttAH kRtyavastuni / kSaNaM vicchAyayedvidhum // 64 // prAyaH khabhAvaM muJcanti santaH kasya pratizRNoti sma kamalebhyaH zriyaM raviH // 44 // saMsargato'satAm / caNDAzcaNDAtapAtpAdA himAMzoramRtasRjaH AmaraNAntAH praNayAH kopAstatkSaNabhaGgarAH / parityAgAzca // 65 // tulyaM paropatApitvaM kruddhayoH sAdhunIcayoH / na niHsaGgA bhavanti hi mahAtmanAm // 45 // santa eva dAhe jvalatobhinnaM candanendhanayoH kvacit // 66 // mahatAM satAM nitymaapduddhrnnkssmaaH| gajAnAM paGkamagnAnAM gajA | tAdRzaM tejo yatra zAmyantyanaujasaH / astaM yAnti prakAzena eva dhuraMdharAH // 46 // nUnaM dugdhAbdhimanthotthAvimau | tArakA hi vivakhataH // 67 // AsthAmAlambya nIteSu vazaM sujanadurjanau / kiM vindoH sodaraH pUrvaH kAlakUTasya cetaraH | kSudreSvarAtiSu / vyaktimAyAti mahatAM mAhAtmyamanukampayA // 47 // gotrasthitiM na muzcanti sadA snntimaashritaaH| // 68 // na guNAH kvApi pUjyante satsvIkAro hi gauravam / udanvantazca santazca mahAsaravatayAnayA // 48 // viga- pItimA guNasAmye'pi haridrAsvarNayoriva // 69 // AH hItaH padAkrAnto bhUyobhUyazca khnndditH| mAdhuryamevAvahati kimarthamidaM cetaH satAmambhodhidubharam / iti krudheva durvedhAH suzloka iva sajanaH // 49 // prakRtipratyayopetaH sadvattaH paraduHkhairapUrayat // 70 // kAco maNirmaNiH kAco yeSAM sAdhusaMmataH / arthArpaNasamarthazca suzloka iva sajjanaH | te'nye hi dehinaH / santi te sudhiyo yeSAMkAcaH kAco // 50 // guNo'pi nUnaM doSAya duSidhAtoH khalasya c| maNimaNiH // 71 // doSAnapi guNIkartu doSIkatu sanmAgesiddhaye vRddhimRjeH sAdhujanasya ca // 51 // maJca-guNAnapi / zakto vAdI na tattathya doSA doSA guNA guNAH ntazcApalarasaM prasthitAH pAvane pathi / ghanA ivAhRdayAH // 72 // guNarAzimahAbhAranirbharApUritAntarAH / santo santo jIvanahetavaH // 52 // dhanino'pi mAnA gauravamAyAnti yadi tatra kimadbhutam // 73 // svAtmanyeva yuvAno'pi na caJcalAH / prabhavo'pyapramattAste mahAmahima- layaM yAti tAdRzo guNinAM guNaH / svayaM prakhyApyamAno'pi zAlinaH // 53 // sAdhureva pravINaH syAtsadguNAmRta- yastRNAya na manyate // 74 // suvRttasyaikarUpasya paraprItyai carvaNe / navacUtAGkarAsvAdakuzalaH kokilaH kila // 54 // dhRtonnateH / sAdhoH stanayugasyeva patanaM kasya tuSTaye // 75 // uttamaH klezavikSobhaM kSamaH soDhaM na hItaraH / maNireva cyuto'pyudgacchati punaH prajJAvAnna tu mUDhadhIH / kandukaH pata1 vinayaH. 2 niSkapaTam. 3 prANiSu. 4 candrakAntim. 5 cA | notthAyI na tu kAntAkucadvayI // 76 // nAlokaH kriyate NDAlagRhe 6 kiMcidapi. 7 maitrIm ; pakSa, ghRtAdim. 8 yogyatAm ; sUrye bhUH pratIpaM na dhAryate / nahi pratyupakArANAmapekSA satsu pakSe,-bhANDam. 9 avasthAntaram ; pakSe,-sUtravartim. 10 lokAnAM vidyate // 77 // dRSTvApi dRzyate dRzyaM zrutvApi zrUyate punH| hitaM tasminnAsaktAH; pakSe,-AlokaH prakAzastadeva hitaM tasminnAsaktAH 11 kulamayoMdAm ; pakSe,- parvasthitim. 12 sannamanam. 13 samudrAH. 1 kapa pASANam ; 'kasoTI' iti loke. 2 prasArayati.3 jyeSThamAse 14 prANinaH pakSe,-dhairyam. | 4 'ceMDU' iti loke prasiddhaH HHHHHHHHATHER
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ sajjanaprazaMsA 47 satyaM na sAdhuvRttasya dRzyate punaruktatA // 78 // satpakSA | kurute sujano behudoSamapyadoSamiva / ya RjavaH zuddhAH saphalA guNasevinaH / tulyairapi guNaizcitraM malimlucA iva punaH pizunAH // 97 // mahatoH suvRttayoH santaH santaH zarAH zarAH // 79 // lAbhapraNayino nIcA sakhi hRdayagrahayogyayoH samasthitayoH / sajjanayoH stanayomAnakAmA manakhinaH / maiguH sarasi matsyArthI haMsasyeSTA prasannatA rapi nirantaraM saMgataM bhavati // 98 // maMhato'pi hi vizvA // 80 // paraduHkhaM samAkarNya svabhAvasaralo janaH / upakArAsam- sAnmahAzayA dadhati nAlpavati lavaH / saMvRNute'drInudadhirthatvAtprApnoti hRdaye vythaam|| 81 // vitte tyAgaH kSamA zaktau | niMdAghanadyo na bhekamapi // 99 // vaiguNye'pi hi mahatAM duHkhe dainyavihInatA / nirdambhatA sadAcAre svabhAvo'yaM vinirmitaM bhavati karma zobhAyai / durvahanitambamantharamapi mahAtmanAm // 82 // na kadAcitsatAM cetaH prasaratyagha- harati nitambinInRtyam // 100 // sajjana eva hi vidyA krmsu| jaleSu drutamapyantaH sarpirAzyAnatAM vrajet // 83 // zobhAyai bhavati durjane moghA / na vidUradarzanatayA kaisA~gase'pi na kupyanti kRpayA copakurvate / bodhaM svasyaiva cidupAdIyate gRdhraH // 101 // bhavati subhagatvamadhikaM necchanti te vizvoddharaNakSamAH // 84 // sAbhimAnamasaMbhAvya vistAritaparaguNasya sujanasya / vahati vikAsitakumudo maucityacyutamapriyam / duHkhAvamAnadInaM vA na vadanti dviguNaruciM himakaroddayotaH // 102 // vadanaM prasAdaguNonnatAH // 85 // Apatsveva hi mahatAM zaktirabhivyajyate sadanaM sadayaM hRdayaM sudhAmuco vAcaH / karaNaM paropana saMpatsu / agurostathA na gandhaH prAgasti yathAgnipatitasya karaNaM yeSAM keSAM na te vandyAH // 103 // upakArameva tanute // 86 // zUnye'pi ca guNavattAmAtanvAnaH svakIyaguNajAlaiH / vipagataH sadguNo mahatAm / mUrcchAM gato mRto vA nidarzanaM vivarANi mudrayandrAgUrNAyuriva sajjano jayati // 87 // pArado'tra rasaH // 104 // girayo guravastebhyo'pyurvI gurvI tarumUlAdiSu nihitaM jalamAvirbhavati pallavAgreSu / nibhRtaM tato'pi jagadaNDam / tasmAdapyatiguravaH pralaye'pyacalA yadupakriyate tadapi mahAnto vahantyucaiH // 88 // saMpadi mahAtmAnaH // 105 // anavarata paropakaraNavyagrIbhavadamalayasya na harSo vipadi viSAdo raNe ca dhIratvam / taM bhuvanatraya- cetasAM mahatAm / ApAtakATavAni sphuranti vacanAni tilakaM janayati jananI sutaM viralam // 89 // durjanavacanA- bheSajAnIva // 106 // na bhavati bhavati ca na ciraM bhavati GgArairdagdho'pi na vipriyaM vadatyAryaH / agururapi dahyamAnaH ciraM cetphale visaMvAdI / kopaH satpuruSANAM tulyaH snehena svabhAvagandhaM parityajati kiM nu // 90 // apriyavacanadaridraiH nIcAnAm // 107 // ikSoragrAtkramazaH parvaNi parvaNi yathA priyavacanADhyaiH svadAraparituSTaiH / parapairivAdanivRttaiH kvacitkka- rasavizeSaH / tadvatsajjanamaitrI viparItAnAM ca viparItA // 108 // cinrmaNDitA vasudhA // 91 // patito'pi rAhuvadane tairaiNi- upacaritavyAH santo yadyapi kathayanti naikamupadezam / baurdhayati padmakhaNDAni / bhavati vidyepi mahatAmaGgIkRtava- yAsteSAM svairaikaithAstA eva bhavanti zAstrANi // 109 // stunirvAhaH // 92 // chinno'pi rohati taruzcandraH kSINo'pi sujano na yAti vairaM parahitanirato vinAzakAle'pi / chede'pi vardhate loke / iti vimRzantaH santaH saMtapyante na loke - candanataruH surrebhayati mukhaM kuThArasya // 110 // atikupitA 'smin // 93 // vAsaragamyarmanaeNrorambaramavanI ca vAmanaika- api sujanA yogena mRdUbhavanti na tu nIcAH / hemnaH kaThipadA / jaladhirapi portelaGghayaH satAM manaH kena tulayAmaH nasyApi dravaNopAyo'sti na tRNAnAm // 111 // anukurutaH // 94 // gaurIpatergarIyo garalaM gatvA gale jIrNam / jI- khalasujanAvagrimapAzcAtya bhAgayoH sUcyAH / videdhAti yeti karNe mahatAM durvAdo nAlpamapi vizati // 95 // nija- rantrameko guNavAnanyastu pidadhAti // 112 // AstAmanyapardaigatiguNaraJjitajagatAM kariNAM ca satkavInAM ca / vahatAmapi 'mahimAnaM zobhAyai saijrjjanA eva // 96 // bANaM haririva 1 jalakAkaH 2 ghanatvam. 3 sAparAdhe'pi 4 vyaktA bhavati. 5 lUtA. 6 ekAnte. 7 zreSTham. 8 aniSTam. 9 dUSaNam. 10 zobhitA. 11 sUryaH. 12 vikAsayati. 13 saMkaTakAle. 14 aruNasya 15 naukA. 16 pAdavinyAsAH; pakSe, - padaprayoga zAnam. 17 mahatparimANam ; pakSe, pratiSThAm. 18 satpuruSAH; pakSe, - gajAnAM sajjIkaraNam 19 bANAsuram. pakSe, -bAdurahitam 3 samagradoSam; pakSe, yAvadrAtrim 4 tadviSaya1 guNabhinno doSaH; pakSe, bahutarabahuzAlinam. 2 doSazUnyam ; kagaveSaNAvanto bhavanti; pakSe, nidrAbhAvavanto bhavanti 5 taskarAH 6 zreSThayoH; pakSe, - mahAparimANazAlinoH 7 sucaritayoH; pakSe,suvartulayoH. 8 AliGganayogyayoH; pakSe, - vakSaHsthale virAjamAnayoH 9 zreSThAnapi ; pakSe, mahAparimANAnapi 10 zreSThAH pakSe, gabhIrAH 11 nIcAH; pakSe, svalpaparimANazAlinaH 12 sevyAH 13 svairA lApAH. 14 sugandhayati * 15 parazoH. 16 anukaraNaM kurutaH. 17 karoti* 18 sUtrayuktaH; pakSe, vidyA vinayAdiguNayuktaH 19 AcchAdayati.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam tsujanAH paropakAraikakaraNadurlalitAH / saMtApiTapizuneSu sva- kSamA mahAnmocito yadi kathaMcit / mandaragiririva hi talaM guNeSvapi hanta khidyante // 113 // zaradi na varSati garjati nivartate na tu sa samavApya // 132 // svAdhInaiva samRddhirjanovarSati varSAsu niHsvano meghH| nIco vadati na kurute na | pajIvyatvamucchyazchAyA / satpuMso marubhUriva jIvanamAtraM samAvadati sujanaH karotyeva // 114 // yadamI dazanti dazanA | zAsyam // 133 // sarvasya sarvadApi sparzanayogena tApamapanetum / rasanA tatsvAdamanubhavati / prakRtiriya vimalAnAM klizyanti | sujanasya vyajanasya ca zaktimasaMgRhNataH pazya // 134 // kiM yadanyakAryeSu // 115 // tadapakRtaM vidhinArthiSu yatsantaH | madhunA kiM vidhunA kiM sudhayA kiM ca vasudhayAkhilayA / yadi khalpasaMpado vihitAH / tucche payasi dhanAnAM sIdati bata hRdayahAricaritaH puruSaH punareti nayanayoreyanam // 135 // jIvaloko'yam // 116 // amRtaM kirati himAMzurviSameva te vandyAste kRtinaH zlAghyA teSAM hi janmanotpattiH / yairuphaNI samudvirati / guNameva vakti sAdhurdoSamasAdhuH prakAza- jjhitAtmakAryaiH suhRdAmA hi sAdhyante // 136 // khayati // 117 // guNinAmapi nijarUpapratipattiH parata eva lpApi sAdhusaMpadogyA mahatAM na pRthvyapi khalazrIH / sArasameva saMbhavati / svamahimadarzanamakSNormukuratale jAyate yasmAt payastRSamapaharati na vAridherjAtu // 137 // doSo guNAya // 118 // utkarSavAnnijaguNo yathA yathA yAti karNamanyasya / guNinAM mahadapi doSAya doSiNAM sukRtam / tRNamiva dugdhAya dhanuriva suvaMzajanmA tathA tathA sajjano namati // 119 // gavAM dugdhamiva viSAya sarpANAm // 138 // viSamagatA durjanavadanavinirgatavacanabhujaMgena sajjano daSTaH / tadviSanAza- api na budhAH paribhavamizrAM zriyaM hi vAJchanti / na pibanti nimittaM sAdhuH saMtoSamauSadhaM pibati // 120 // kamaThakulA- | bhaumamambhaH sarajasamiti cAtakA ete // 139 // yogyatayaiva caladiggajaphaNipatividhRtApi calati vasudheyam / pratipanna- vinAzaM prAyo'nAryeSu yAnti guNavantaH / sphuTa vacanA eva mamalamanasAM na calati puMsAM yugAnte'pi // 121 // antaH zukAH paJjarabandhaM niSevante // 140 // nirguNamapyanuraktaM kaTurapi laghurapi sadvRttaM yaH pumAnna saMtyajati / sa bhavati | bhavani prAyo na samAzritaM jahati santaH / saha vRddhikSayabhAjaM vahati sadyo vandyaH sarSapa iva sarvalokasya // 122 // adyApi | zazAGkaH kalaGkamapi // 141 // antyAvastho'pi budhaH svaguNaM durnivAraM stutikanyA bhajati kaumAram / sayo na rocate | na jahAti jAtizuddhatayA / na zvetabhAvamujjhati zaGkhaH zirkhisA santo'pyasyai na rocante // 123 // mUkaH parApavAde bhuktamukto'pi // 142 // sAptapadInaM sakhyaM bhavetprakRtyA paradAranirIkSaNe'pyandhaH / paGguH paradhanaharaNe sa jayati vizuddhacittAnAm / kimutAnyonyaguNakathAvisrambhanibaddhabhAlokatraye puruSaH // 124 // pezalamapi khalavacanaM dahatitarAM rAnAm // 143 // spRhaNIyAH kasya na te sumateH saralAmAnasaM sutattvavidAm / paruSamapi sujanavAkyaM malayajarasava zayA mahAtmAnaH / trayamapi yeSAM sadRzaM hRdayaM vacanaM tathA cAraH // 144 // guNinaH samIpavartI pUjyo lokasya guNavitpramodayati // 125 // bhaktirbhave na vibhave vyasanaM zAstre | hIno'pi / vimalekSaNaprasaGgAdaJjanamApnoti kANAkSi // 145 // na yuvatikAmAstre / cintA yazasi na vapuSi prAyaH paridRzyate | ta | sahasiddhamidaM mahatAM dhaneSvanAsthA guNeSu kRpaNatvam / paramahatAm // 126 // upari karavAladhArAkArAH krUrA bhujaMga- | | duHkhe kAtaratA mahacca dhairya svaduHkheSu // 146 // upakRtimasadRkSAH / antaH sAkSAdrAkSAdIkSAguravo jayanti ke'pi sAhasikatayA kSatimapi gaNayanti no guNinaH / janayanti hi janAH // 127 // svasthAnAdapi vicalati majati jaladhau ca prakAzaM dIpazikhAH svAGgadAhena // 147 // upakartumaprakAzaM nIcamapi bhajate / nijapakSarakSaNamanAH sujano mainAkazaila iva | | kSantuM nyUneSvayAcitaM dAtum / abhisaMdhAtuM ca guNaiH zateSu // 128 // durjanasahavAsAdapi zIlotkarSe na sajjanastyajati / | kecidvijAnanti // 148 // mA bhUtsajjanayogo yadi yogo pratiparva tapanavAsI niHsRtamAtraH zazI zItaH // 129 // | mA punaH snehaH / sneho yadi viraho mA yadi viraho jIvitAzA vipriyamapyAkarNya brUte priyameva sarvadA sujanaH / kSAraM pibati payodhervapatyambhodharo madhuramambhaH // 130 // khalasakhyaM kA // 149 // ambaramanUrulaGghayaM vasuMdharA sApi vAmanaikaprAmadhuraM nayo'ntarAle nidAghadinamante / ekAdimadhyapari padA / abdhirapi potalavayaH satAM manaH kena tulyaM syAt NatiramaNIyA~ sAdhujanamaitrI // 131 // na vimocayituM zakyaH // 150 // kimapekSya phalaM payodharAndhvaMnataH prArthayate mRgA dhipaH / prakRtiH khalu sA mahIyasaH sahate nAnyase munnatiM 1 zabdarahitaH. 2 varSati. 3 rajaH; pakSe,-vinayAdiH. 4 karNapradeze pakSe,-zrutigocaratAm. 5 veNuH; pakSe,-kulam . 6 stutireva | 1 amRtena. 2 sthAnam.3 khaleSu. 4 agni. 5 laghubhiH, pakSyAdikanyA. 7 kumArikAtvam. 8 komalam . 9 khagam. 10 sadA'vikRtA. kairityarthaH. 6 naukA. 7 zabdAnkurvataH. 8 svabhAvaH. 9 utkarSam.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ sajjanaprazaMsA yayA // 151 // vacanairasatAM mahIyaso na khalu vyeti | pakAraH / yathAsyamadhye patito'pi rAhoH kalAnidhiH punnygurutvemuddhtaiH| kimapati raMjobhiraurvairairavakIrNasya maNermahArdhatA ceyaM dadAti // 169 // pibanti nadyaH svayameva nAmbhaH // 152 // prakaTAnyapi naipuNaM mahatparavAcyAni cirAya svayaM na khAdanti phalAni vRkSAH / nAdanti yaM khalu goSitum / vivarItumathAtmano guNAnbhRzamAkauzalamAryaceta- vArivAhAH paropakArAya satAM vibhUtayaH // 170 // ratnAkaraH kiM kurute svaratnairvindhyAcalaH kiM karibhiH karoti / zrIkhasAm // 153 // kimivAkhilalokakIrtitaM kathayatyAtmaguNaM mahAmanAH / rvaMditA na laghIyaso'paraH svaguNaM tena vadatyasau NDakhaNDairmalayAcalaH kiM paropakArAya satAM vibhUtayaH // 171 // svayam // 154 // visRjakantya~vitthinaH pare viSamAzI- zlAghyaH sa eko bhuvi mAnavAnAM sa uttamaH satpuruSaH sa dhanyaH / yasyArthino vA zaraNAgatA vA nAzAbhibhaGgAdvimukhAH viSavannarAH krudham / dadhato'ntaresArarUpatAM dhvanisArAH paTahA ivetare // 155 // jitaroSarayA mahAdhiyaH sapadi krodha - prayAnti // 172 // santastRNotsAraNamuttamAGgAtsuvarNajito laghurjanaH / vijitena jitasya durmatermatimadbhiH saha koTyarpaNamAmananti / prANavyaye vApi kRtopakArAH khalAH kA virodhitA // 156 // iyamunnatasattvazAlinAM mahatAM pare vairamihodvahanti // 173 // kaTu kvaNanto maladAyakAH kApi kaThoracittatA / upakRtya bhavanti dUrataH parataH pratyukhalAstudantyalaM bandhanazRGkhalA iva / manastu sAdhudhvanibhiH pakArazaGkayA // 157 // sAvalepamupalipsite parairabhyupaiti pade pade haranti santo maNinUpurA iva // 174 // vikRtiM rajasyapi / arthitastu na mahAnsamIhate jIvitaM kSAraM jalaM vArimucaH pibanti tadeva kRtvA madhuraM vamanti / kimu dhanaM dhanAyitum // 158 // AdimadhyanidhaneSu sauhRdaM santastathA durjanadurvacAMsi pItvA ca sUktAni samudgiranti sajjane bhavati netare jane / chedatApanavidharSatADanairnAnyabhAva- // 175 // ayaM svabhAvaH svata eva yatparazramApanodapravaNaM mahAtmanAm / sudhAMzureSaH svayamarkakarkazaprabhAbhitaptAmavati kSitiM kila // 176 // karNejapAnAM vacanaprapaJcAnmahAtmanaH kvApi na dUSayanti / bhujaGgamAnAM garalaprasaGgAnnApeyatAM yAnti mahAsarAMsi // 177 // apAMnidhiM vAribhirarcayanti dIpena sUrya pratibodhayanti / tAbhyAM tayoH kiM paripUrNatA syAdbhaktyA hi tuSyanti mahAnubhAvAH // 178 // dAnAya lakSmIH sukRtAya vidyA cintA parabrahmavinizcayAya / paropakArAya vacAMsi yasya vandyastrilokItilakaH sa ekaH // 179 // na durjanAnAmiha ko'pi doSasteSAM svabhAvo hi guNAsahiSNuH / dveSyaiva keSAmapi candrakhaNDavipANDurA puNDrakazarkarApi // 180 // dIpAH sthitaM vastu vibhAvayanti kulapradIpAstu bhavanti kecit / ciravyatItAnapi pUrvajAn ye prakAzayanti svaguNaprakarSAt // 181 // vrate vivAdaM vimatiM viveke satye'tizaGkAM vinaye vikAram / guNe'vamAnaM kuzale niSedhaM dharme virodhaM na karoti sAdhuH // 182 // vandyaH sa puMsAM tridazAbhinandyaH kAruNyapuNyopacayakriyAbhiH / saMsArasAratvamupaiti yasya paropakArAbharaNaM zarIram // 183 // kiM candramAH pratyupakAralipsayA karoti gobhiH kumudAvabodhanam / svabhAva evonnatacetasAM satAM paropakAravyasanaM jIvitam // 184 // cirAya satsaMgamazuddhamAnaso na // 168 // aho mahattvaM mahatA pUrva vipattikAle'pi paro - yAtyasatsaMgatamAtmavAnnaraH / manoharendIvarakhaNDagocaro na jAtu bhRGgaH kuMNape nilIyate // 185 // idaM hi mAhAtmya 49 mupayAti kaJcanam // 159 // cAtakastricaturAnpayaHkaNAn yAcate jaladharaM pipAsayA / so'pi pUrayati vizvamambhasA hanta hanta mahatAmudAratA // 160 // doSajAtamavadhIrya mAnase dhArayanti guNameva sajjanAH / kSArabhAvamapanIya gRhNate vAridheH salilameva vAridAH // 169 // sajjanasya hRdayaM navanItaM yadvadanti kavayastadalIkam / anyadehavilasatparitApAtsajjano dravati no navanItam // 162 // upakAriNi vItamatsare vA sadayatvaM yadi tatra ko'tirekaH / ahite sahasAparAddhalabdhe saghRNaM yasya manaH satAM sa dhuryaH // 163 // tuGgAtmanAM tuGgatarAH samarthA manorathAnpUrayituM na nIcAH / dhArAdharA eva dharAdharANAM nidAghadAhaM 'zemituM na nadyaH // 164 // prakAmamabhyasyatu nAma vidyAM saujanyamabhyAsavazAdalabhyam / karNau sapatnyaH pravizAlayeyurviMzAlayedakSiyugaM na ko'pi // 165 // santo'pi santaH kva kirantu tejaH ka na jvalantu kva nanu prathantAm / vidhAya ruddhA nanu vedhasaiva brahmANDakoSe ghaTadIpakalpAH // 166 // prasAdamAdhuryaguNopapannA yatnAdanaucityapararAGmukhANAm / arthAH kavInAmiva sajjanAnAM sarvasya sarvAvasaropayogAH // 167 // vane'pi siMhA mRgamAMsabhakSaNo bubhukSitA naiva tRNaM caranti / evaM kulInA vyasanAbhibhUtA na nIcakarmANi samAcaranti 1 niSThuraiH 2 bhaubhaiH 3 channasya 4 kauzalam 5 paradUSaNAni. 6 vaktA 7 anAtmazlAghinaH 8 krUrasarpavat. 9 abhyantare. 10 vikRtim . 11 suvarNam. 12 zamayitum 13 saMkaTavyAptAH 14 alaukikam | 6 zirasaH 7 trilokyAM tilako bhUSaNabhUtaH 8 indukaraiH 9 mRtadehe . 1 mukhamadhye 2 vRddhim . 3 dhAnyam. 4 meghAH 5 aizvaryANi 7 su. ra. bhA.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 subhASitaratnabhANDAgAram - [2 prakaraNam vizeSasUcakaM vadanti cihna mahatAM mniissinnH| mano ya- | vA karoti rucirAGgaruhAnmayUrAn / kazcotpaleSu dalasaMnicayaM deSAM sukhaduHkhasaMbhave prayAti no harSaviSAdavazyatAm // 186 // | karoti ko vA karoti vinayaM kulajeSu puMsu // 199 // subhASitaiH prItiranunnatiH zriyA parArthaniSpattipaTIyasI kriyaa| adyApi nojjheti haraH kila kAlakUTaM kUrmo bibharti dharaNI guNeSvatRptirguNavatsu cAdaro nigUDhametaccaritaM mahAtmanAm | khalu pRSThabhAge / ambhonidhirvahati durvahavADavAgnimaGgIkRtaM. // 187 // vipadi dhairyamathAbhyudaye kSamA sadasi vAkpaTutA sukRtinaH paripAlayanti // 200 // vizvAbhirAmaguNagauravayudhi vikramaH / yazasi cAbhirucirvyasanaM zrutau prakRtisiddhamidaM gumphitAnAM roSo'pi nirmaladhiyAM ramaNIya eva / lokapriyaiH hi mahAtmanAm // 188 // avirataM parakAryakRtAM satAM | parimalaiH paripUritasya kAzmIrajasya kaTutApi nitAntamadhurimAtizayena vacomRtam / api ca mAnasamambunidhiryazo | ramyA // 201 // kiM janmanA ca mahatA pitRpauruSeNa zaktyA vimalazAradapArvaNacandrikA // 189 // yadi dahatyanalo'tra | hi yAti nijayA puruSaH pratiSThAm / kumbhA na kUpamapi kimadbhataM yadi ca gauravamadriSu kiM tataH / lavaNamambu sadaiva | zoSayituM samAH kumbhodbhavena muninAmbudhireva piitH||202|| mahodadheH prakRtireva satAmaviSAditA // 190 // ApadgataH | Arabhyate na khalu vighnabhayena nIcaiH prArabhya vighnavihatA khalu mahAzayacakravartI vistArayatyakRtapUrvamudArabhAvam / / | viramanti mdhyaaH| vinaiH punaHpunarapi pratihanyamAnAH prArakAlAgarurdahanamadhyagataH samantAllokottaraM parimalaM prakaTI.bdhamuttamajanA na parityajanti // 203 // saujanyadhanyakaroti // 191 // yaH prINayetsucaritaiH pitaraM sa putro | januSaH puruSAH pareSAM doSAnapAsya guNameva gaveSayanti / yadbhartureva hitamicchati tatkalatram / tanmitramApadi sukhe ca | tyaktvA bhujaMgamaviSANi paTIragarbhAtsaurabhyameva pavanAH parisamakriyaM yadetatrayaM jagati puNyakRto labhante // 192 // | zIlayanti // 204 // Akrozito'pi sujano naM vadatyapremaiva mAstu yadi cetpaeNthikena sArdhaM tenApi cedguNavatA na | vAcyaM niSpIDito madhuramudvamatIkSudaNDaH / nIco jano saMmaM kadAcit / tenApi cedbhavataH mAsta kadApi | guNazatairapi sevyamAno hAsyena tadvadati yatkalahe'pyavAbhaGgo bhaGgo'pi cedbhavatu vazyamavazyamAyuH // 193 // | cyam // 205 // yadvazcanAhitamatirbahucATugarbha kAryonmukhaH candraH kSayI prakRtivakratanurjaDAtmA dorSIkaraH sphurati | | khalajanaH kRtakaM bravIti / tatsAdhavo na na vidanti vidanti | kiM tu kartuM vRthA praNayamasya na pArayanti // 206 // sadvaMmitravipattikAle / mUrdhA tathApi vidhRtaH paramezvareNa naivA paramavaraNa napA- | zajasya paritApanudaH suvRttazuddhAtmanaH sakalalokavibhUSaNasya / zriteSu mahatAM guNadoSazaGkA // 194 // doSAkaro'pi chidraM prajAtamapi sAdhujanasya daivAnmuktAmaNeriva guNAya bhavakuTilo'pi kalaGkito'pi mitrAvasAnasamaye vihitodayo'pi / tyavazyam // 207 // nyAyaH khalaiH parihRtazcalitazca dharmaH kAlaH candrastathApi haravallabhatAmupaiti naivAzriteSu mahatAM guNadoSa- | kaliH kaluSa eva paraM pravRttaH / prAyeNa durjanajanaH prabhaviSNuzaGkA // 195 // lajjAguNaughajananI jananImiva khAma- reva nizcakrikaH paribhavAspadameva sAdhuH // 208 // satyaM guNA tyantazuddhahRdayAmanuvartamAnAm / tejasvinaH sukhamasUnapi | guNavatAM vidhivaparItyAdyatnArjitA api kalau viphalA saMtyajanti satyavratavyasanino na punaH pratijJAm // 196 // bhavanti / sAphalyamasti sutarAmidameva teSAM yattApayanti satpuruSaH khalu hitAcaraNairamandamAnandayatyakhilalokamanukta | hRdayAni punaH khalAnAm // 209 // pApaM samAcarati vItaghRNo eva / ArAdhitaH kathaya kena karairudArairindurvikAsayati | jaghanyaH prApyApadaM saghRNa eva tu madhyabuddhiH / prANAtyaye'pi kairaviNIkulAni // 197 // dAtA na dApayati dApayitA na tu sAdhujanaH suvRttaM velAM samudra iva lavayituM samarthaH na datte yo dAnadApanaparo madhuraM na vakti / dAnaM ca dApa- // 210 // zuddhaH sa eva kulajazca sa eva dhIraH zlAghyo namatho madhurA ca vANI trINyapyamUni khalu satpuruSe vasa- | vipatsvapi na muJcati yaH svabhAvam / taptaM yathA dinakarasya nti // 198 // kenAJjitAni nayanAni mRgAGganAnAM ko marIcijAladehaM tyajedapi himaM na tu zItalatvam // 211 // | yAcApadaM maraNaduHkhamivAnubhAvya dattena kiM khalu bhavatyati1 udayakAle. 2 vaktRtvazaktiH. 3 zAstra. 4 svabhAvasiddham. 5 pAnthena sArdhaM mAstu.6 saha. 7 vidhAtaH. 8 prakalyA svabhAvena va bhUyasApi / kalpadrumAnparihasanta iveha santaH saMkalpitairatanuryasya. 9 jaDasvabhAvaH; pakSe,-DalayoH sAvarNAjalAtmA jalarUpaH | tidadatyarkaMdarthitaM yat // 212 // te sAdhavo bhuvanamaNDala10 doSAM rAtriM karotIti doSAkarazcandraH; pakSa,-doSANAmAkaraH. maulibhUtA ye sAdhutAM nirupakAriSu darzayanti / Atmaprayokhaniriti yAvat. 11 mitraH sUryastasya vipattikAlo'stakAlastasmin pakSe,-mitraM suhRttadvipattikAlaH. 12 sadAzivena ; pakSa, kenacitsvA- 1 manoharalomnaH. 2 na tyajati. 3 sundara. 4 kuGkumasya. minA. 13 sUryAstasamaye pakSe,-mitravyasanakAle. 14 zivapriyatAm. / 5 agastyena. 6 doSazUnyam. 11
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ sajjanaprazaMsA janavazIkRtakhinnadehaH pUrvopakAriSu khalo'pi hi sAnukampaH kroDAdhInaM payonidhirAdarAdahaha mahatAM niHsImAnazcaritra // 213 // nAntarvicintayati kiMcidapi pratIpamAko- bhUbhUtayaH // 226 // aNurapi maNiH prANatrANakSamo viSapito'pi sujanaH pizunena pApam / arkadviSo'pi hi mukhe bhakSiNAM zizurapi ruSA siMhIsUnuH samAhvayate gajAn / tanupatitAgrabhAgAstArApateramRtameva karAH kiranti // 214 // hetoH rapi taruskandhodbhuto dahatyanalo vanaM prakRtimahatAM jAtyaM kuto'pyasadRzAH sujanA garIyaH kArya nisargaguravaH sphuTamAra- tejo na mUrtimapekSate // 227 // sukhalavadazA harSaklaibye bhante / utthAya kiM kalazato'pi na sindhunAthamuTThIcimAlama- khalaH khalu khelate skhalati bhajate lezakleze viSAdaviSUcipibadbhagavAnagastyaH // 215 // pAtraM pavitrayati naiva guNAnkSi- kAm / bhavati na satAM doddAmA na dainyamayI matirdurabhiNoti snehaM na saMharati nApi malaM prasUte / doSAvasAna- bhavatA gambhIrANAM sukheSvasukheSu ca // 228 // ghRSTaM ghRSTaM rucirazcalatAM na dhatte satsaMgamaH sukRtasadmani ko'pi dIpaH punarapi punazcandanaM cArugandhaM chinnaM chinnaM punarapi punaH khAdu // 216 // udadhiraivadhirurvyAstaM hanUmAMstaitAra niravadhi caivekSukANDam / dagdhaM dagdhaM punarapi punaH kAJcanaM kAntavarNa gaganaM cetkANDakoze vilInam / iti parimitimanto bhAnti na prANAnte prakRtivikRtirjAyate cottamAnAm // 229 // sarve'pi bhAvAH sa tu niravadhirekaH sajanAnAM vivekaH kenAdiSTau kamalakumudonmIlane puSpavantau vizvaM toyaiH // 217 // nahi bhavati viyogaH snehavicchedaheturjagati snapayitumasau kena vA vArivAhaH / vizvAnandopacayacaturo guNanidhInAM sajjanAnAM kadAcit / ghanatimiranibaddho durjanAnAM durApaH zlAghyo loke jayati mahatAmujjvalo'yaM dUrasaMstho'pi candraH kimu kumudavanAnAM premabhaGgaM karoti nisargaH // 230 // kasyAdezAtkSapayati tamaH saptasaptiH // 218 // dhavalayati samagraM candramA jIvalokaM kimiti prajAnAM chAyAhetoH pathi viTapinAmaJjaliH kena baddhaH / nijakalaGka nAtmasaMsthaM premATi / bhavati viditametatprAyazaH | abhyarthyante jalalavamucaH kena vA vRSTihetojAtyaivaite parahitasajjanAnAM parahitaniratAnAmAdaro nAtmakArye // 219 // vidhau sAdhavo baddhakakSAH // 231 // yairvAtUlo bhavati prathamavayasi pItaM toyamalpaM smarantaH zirasi nihitabhArA | pura | purataH kathyamAnairjanAnAM kAmapyantarvidadhati rujaM ye'pyanunAlikerA narANAm / dadati jalamanalpAsvAdamAjIvitAntaM dgIryamANAH / te'bhiprAyAH kimapi hRdaye kaNThalagnAH sphuranto nahi kRtamupakAraM sAdhavo vismaranti // 220 // manasi yasyAkhyeyAstamiha suhRdaM puNyavanto labhante // 232 // vacasi kAye puNyapIyU~SapUrNAstribhuvanamupakArazreNibhiH prINa udanvacchannA bhUH sa ca nidhirapAM yojanazataM sadA pAnthaH pUSA gaganaparimANaM kalayati / iti prAyo bhAvAH sphuradavayantaH / paraguNaparamANUnparvatIkRtya nityaM nijahRdi vika- | dhimudrAmukulitAH satAM prajJonmeSaH punarayamasImA vijayate santaH santi santaH kiyantaH // 221 // udayati yadi bhAnuH | // 233 // yadetannetrAmbhaH patadapi samAsAdya taruNIkapole pazcime digvibhAge pracalati yadi meruH zItatAM yAti vahniH / vyAsaGgaM kucakalazamasyAH kalayati / tataH zroNIbimbaM vikasati yadi padma parvatAgre zilAyAM na bhavati punaruktaM vyavasitavilAsaM tadacitaM svabhAvasvacchAnAM vipadapi sukhaM bhASitaM sajjanAnAm // 222 // vyatikaritadigantAH shvetmaa-| nAntarayati // 234 // yadindoranveti vyasanamudayaM vA nairyazobhiH sukRtavilasitAnAM sthAnamUrjasvalAnAm / akalita- nidhirapAmupAdhistatrAyaM jayati janikartuH prakRtitA / ayaM mahimAnaH ketanaM maGgalAnAM kathamapi bhuvane'smiMstAdRzAH kaH saMbandho yadanuharate tasya kumudaM vizuddhAH zuddhAnAM dhruvasaMbhavanti // 223 // vapuravihitasiddhA eva lakSmIvilAsAH | manabhisaMdhipraNayinaH // 235 // guNAyante doSAH sujanapratijanakamanIyaM kAntimatketayanti / amalinamiva ratnaM vadane durjanamukhe guNA doSAyante tadidamapi no visayapadam / razmayaste manojJA vikasitamiva padma bindavo mAkarandAH | mahAmeghaH kSAraM pibati kurute vAri madhuraM phaiNI kSIraM pItvA // 224 // api vibhavavihInaH pracyuto vA svadezAnnahi vamati garalaM duHsahataram // 236 // priyaMprAyA vRttirvinakhalajanasevAM prArthayatyunnatAtmA / tanu tRNamupabhuGkte na yamadhuro vAci niyamaH prakRtyA kalyANI matiranavagItaH kSudhArto'pi siMhaH pibati rudhiramuSNaM prAyazaH kuJjarANAm pricyH| puro vA pazcAdvA tadidamaviparyAsitarasaM rahassaM // 225 // vahati bhuvanazreNI zeSaH phaNAphalakasthitAM sAdhUnAmanupadhi vizuddhaM vijayate // 237 // asAdhuH sAdhurvA kamaThapatinA madhyepRSThaM sadA sa ca dhAryate / tamapi kurute bhavati khalu jAtyaiva puruSo na saGgAdaurjanyaM na hi sujanatA 1 maryAdA. 2 tIrNavAn. 3 brahmANDakoze. 4 gADhAndhakAraH 1 sUryaH. 2 Azcarya viSayam. 3 sarpaH. 4 AnandAtmikA. 5 nAzayatItyarthaH. 6 amRtatulyam. 7 amRtam. 8 patibhiH / 5 kApaTyarahitam.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 2 prakaraNam kasyacidapi / prarUDhe 'saMsarge maNibhujagayorjanmajanite nirdoSAnspRzati na tu sarpo maNiguNAn // 238 // na sAdhuH kutrApi vrajati khalu doSaM na guNatAM khalAnAM saMsagairapi kRtanivAso'pi nipuNaH / yathA pakSivyAlairapihita - tanuzcandanatarurna vaikRtyaM yAti kSapayati ca tApaM sumanasAm // 239 // kare zlAghyastyAgaH zirasi gurupAdapraNayitA mukhe satyA vANI vijayi bhujayorvIryamaitulam / hRdi svasthA vRttiH zrutamadhigataikavrataphalaM vinApyaizvaryeNa prakRtimahatAM meNDanamidam // 240 // acintyAH panthAnaH kimapi mahatamandhakariporyadakSNo'bhUttejastaidakRta kathAmapyamadanAm / munernetrAdatreryadajani punarjyotirahaha pratene tenedaM madanamayameva tribhuvanam // 241 // ihAneke santaH satatamupakAriyupakRtiM kRtajJAH kurvanto jagati nivasanto'pi sudhiyaH / kiyantaste santaH sukRtaparipAkapraNayino vinA svArtha yeSAM bhavati parakRtyavyasanitA // 242 // abhedenopAste kumudamudare vA sthitavato vipakSAdambhojAdupagatavato vA madhulihaH / aparyAptaH ko'pi khaparaparicaryAparicayaprabandhaH sAdhUnAmayamanabhisaMdhAnamadhuraH // 243 // tRSArtaiH sAraMgaiH prati jaladharaM bhUri virutaM dhanairmuktA dhArAH sapadi payasastAnprati muhuH / khagAnAM ke meghAH ka iha vihagA vA jalamucAmayAcyo nArtAnAmanupakaraNIyo na mahatAm // 244 // zilA bAlA jAtA caraNarajasA yatkulazizoH sa evAyaM sUryaH sapadi nijapAdairgirizilAm / spRzanbhUyo bhUyo na khalu kurute kAmapi vadhUM kule kazciddhanyaH prabhavati naraH zlAghyamahimA // 245 // parArthavyAsaGgAdupajahadapi svArthaparatAmabhedaikatvaM yo vahati guru bhUteSu satatam / svabhAvAdasyAntaH sphurati lalitodAttamahimA samartho nityaM sa jayatitaraH ko'pi puruSaH // 246 // tamAMsi dhvaMsante pariNamati bhUyAnupazayaH sakRtsaMvAde'pi prathata iha cAmutra ca zubham / atha pratyAsaGgaH kamapi mahimAnaM vitarati prasannAnAM vAcaH phalamaparimeyaM prasuvate // 247 // priyA nyAyyA vRttirma - linamasumeGge'pyasukaraM tvasanto naubhyarthyAH suhRdapi na rAhorugrakairIlavaRkuharagrAsAbhibhUto'pyalaM candraH kiM na pradAnaM precchannaM gRhamupagate saMbhramavidhiH priyaM kRtvA maunaM sadasi kathanaM nApyupakRteH / anutseko lakSmyAM nirrabhibhavasArAH parakathAH satAM kenoddiSTaM viSamamasidhArAvratamidam // 249 // vijetavyA laGkA caraNataraNIyo jalanidhirvipakSaH paulastyo raNabhuvi sahAyAzca kapayaH / tathApyeko rAmaH sakalamavadhIdrAkSasakulaM kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe // 250 // rathasyaikaM cakraM bhujagayamitAH sapta turagA nirAlambo mArgacaraNarahitaH sArathirapi / ravirgacchatyantaM pratidinamapArasya nabhasaH kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe // 259 // dhanuH pauSpaM maurvI madhukaramayI cazcaladRzAM dRzAM koNo bANaH suhRdapi jeDAtmA himakaraH / tathApyeko'naGgastribhuvamapi vyAkulayati kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe // 252 // vipakSaH zrIkaNTho jaDatanuramAtyaH zazadharo vasantaH sAmantaH kusumamiSavaH sainyamabalAH / tathApi trailokyaM jayati madano dehereMhitaH kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe // 253 // ghaTo janmasthAnaM mRgaparijano bhUrjavasano vane vAsaH kandAzanamapi ca duHsthaM vapuridam / tathApyeko'gastyaH sakalamapibadvAridhijalaM kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe // 254 // jayanti jitamatsarAH parahitArthamabhyudyatAH parAbhyudayasusthitAH paravipattikhedAkulAH / mahApuruSasatkathAzravaNajAtakautUhalAH samastaduritArNavaprakaTasetavaH sAdhavaH // 255 // ye jAte vyasane niraukuladhiyaH saMpatsu nAbhyunnatAH prApte naiva parAGmukhAH praNayini prANopayogairapi / hrImantaH svaguNaprakAzanavidhAvanyastutau paNDitAste bhUmaNDalamaNDanaikatilakAH santaH kiyanto janAH // 256 // kSudrAH santi sahasrazaH svabharaNavyApAramAtrodyatAH svArtho yasya padArtha va sa pumAnekaH satAmaNIH / duSyUrodarapUraNAya pibati trota:patiM vaDivo jImUtaistu nirdorghatApitajagatsaMtApavicchitaye // 257 // majjanto'pi vipetpayodhigahane niHzaGkadhairyAvRtAH kurvantyeva paropakAramanizaM santo yathAzakti vai / 52 subhASitaratnabhANDAgAram yAcyaH kRshedhnH / vipadyuccaiH stheyaM padamainuvidheyaM ca mahatAM 17 18 16 satAM kenoddiSTaM viSamamasidhArAvratamidam // 248 // 1 saMbandhe. 2 sarpasya 3 dAnam. 4 nistulam 5 bhUSaNam. 6 zaMkarasya. 7 akarot 8 vArtAvaziSTo madano yasmiMstattathAvidham 9 nyAyAnusAriNI. 10 vartanam 11 pAtakam. 12 prANavyaye. 13 na yAcitavyAH 14 kSINadhanaH . 15 anusartavyam 16 upadiSTam. 17 atikaThinam 18 kha dhArA tANDavarUpam * 1 guptam. 2 atithau . 3 anudghATanam 4 upakArasya 5 garvAbhAvaH 6 nindA 7 rAvaNaH 8 kAryasiddhiH 9 sAmagryAm 10 anUruH. 11 puSpamayam. 12 jyA 13 bhramararUpA. 14 buddhirahitaH pakSe, DalayoH sAvarNyAt jalAtmA jalarUpaH. 15 anaGgaH 16 utpattisthAnam. 17 mRgA eva parijanaH 18 samudram . 19 vyagracittAH 20 saMkaTe. 21 avyAkulacittA: 22 lajjAvantaH. 23 nIcAH 24 agresaraH 25 samudram 26 vADavAgniH 27 meghaH 28 grISmaH 29 vipadeva vipadAM vA payodhiH samudraH 30 bhayaMkaram.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ sajjanaprazaMsA janaM karoti sukhinaM grAsAvazeSaiH karaiH // 258 // vAJchA | svayaM na kurute khetatsatAM lakSaNam // 268 // kiM kUrmasya sajjanasaMgame paraguNe prItirgurau namratA vidyAyAM vyasanaM bharavyathA na vapuSi kSmAM na kSipatyeSa yatkiM vA nAsti khaMyoSiti ratirlokApavAdAdbhayam / bhaktiH zUlini zakti- parizramo dinapaterAste na yannizcalaH / kiM cAGgIkRtarAtmadamane saMsargamuktiH khaleSvete yeSu vasanti nirmalaguNA- mutsRjanhi manasA zlAghyo jano lajjate nirvAhaH pratipannastebhyo narebhyo namaH // 259 // dRzyante bhavi bhari nimba- vastuSu satAmetaddhi gotravratam // 269 // setRpakramakautu. taravaH kutrApi te candanAH pASANaiH paripUratA vasumatI | kAhRtagiriprakSepavegocchalanniHzeSAmbuparisphuTodaradarIgambhIvajro maNirdulabhaH / zrUyante karaTAravAzca satataM caitre kuhU-| rimA sAgaraH / cakre goSpadavadvilacitavato'pyantarbhayaM kUjitaM tanmanye khalasaMkulaM jagadidaM dvitrAH kSitau sajanAH | mAruteH pUrNatvAdatiricyate hi mahatastucchasya durlaGghayatA // 260 // dharmArta na tathA suzItala jalaiH snAnaM na | // 270 // zUrAH santi sahasrazaH pratipadaM vidyAvido'nemuktAvalina zrIkhaNDavilepanaM sukhayati pratyaGgamapyarpitam / kazaH santi zrIpatayo nirastadhanadAste'pi kSitau bhUrizaH / prItyai sajanabhASitaM prabhavati prAyo yathA cetasaH sadyaktyA ye karmaNyanirIkSya vAnyamanujaM duHkhArditaM yanmanastAdrUpyaM ca puraskRtaM sukRtinAmAkRSTimantropamam // 261 // dharme pratipadyate jagati te satpUruSAH paJcaSAH // 271 // khyAti tatparatA mukhe madhuratA dAne samutsAhitA mitre'vazcakatA yatra guNA na yAnti guNinastatrAdaraH syAtkutaH kiM kuryAdbahugurau vinayitA citte'tigambhIratA / AcAre zucitA guNe zikSito'pi puruSaH pASANabhUte jane / premArUDhavilAsinIrasikatA zAstre'tivijJAnitA rUpe sundaratA harau bhajanitA madavazavyAvRttakaNThasvanaH sItkAro hi manoharo'pi badhire satsveva saMdRzyate // 262 // saujenyAmRtasindhavaH parahita- kiM nAma kuryAdguNam // 272 // tRSNAM chindhi bhaja kSamA prArabdhavIravratA vAcAlAH paravarNane nijaguNAlApe ca jahi madaM pApe ratiM mA kRthAH satyaM brahmanuyAhi sAdhupadavIM maunavratAH / aupatsvapyaviluptadhairyanicayAH saMpatsvanutsekino sevasva vidvajjanAn / mAnyAnmAnaya vidviSo'pyanunaya hyAcchAmA bhUvankhalavakranirgataviSajvAlAtatAH sajjanAH // 263 // daya svAnguNAnkIrtiM pAlaya duHkhite kuru dayAmetatsatAM ye dIneSu dayAlavaH spRzati yAnalyo'pi na zrImado vyagrA | lakSaNam // 273 // svAmye pezalatA guNe praNayitA harSe ye ca paropakArakaraNe heSyanti ye yAcitAH / svasthAH santi | nirutsekatA patre saMvRtatA zrute sumatitA vittodaye tyAgitA / ca yauvanonmadamahAvyAdhiprakope'pi ye taiH stambhairiva sAdhau sAdaratA khale vimukhatA pApe paraM bhIrutA duHkha susthitaiH kalibharaklAntA dharA dhAryate // 264 // kSAro klezasahiSNutA ca mahatAM kalyANamAkAGkSati // 274 // gehaM vArinidhiH kalaGkakaluSazcandro ravistApakRtparjanyazcapalAzrayo- durgatabandhubhirgurugRhaM chAtrairahaMkAribhirhaDhe pattanavazcakairmuni'bhrapaTalAdRzyaH suvarNAcalaH / zUnyaM vyoma rasA dvijihva- janaiH zAponmukhairAzramAn / siMhAdyaizca vanaM khalairnRpasabhAM vidhRtA svardhAmadhenuH pazuH kASThaM kalpataruSatsuramaNistatkena caurairdigantAnapi saMkIrNAnyavalokya satyasaralaH sAdhuH kva sAmyaM satAm // 265 // kasmAdindurasau dhinoti jagatIM vizrAmyati // 275 // dInAnAM kalpavRkSaH suguNaphalanataH pIyUSagarbhaH karaiH kasmAdvA jaladhArayaiva dharaNiM dhArAdharaH sajjanAnAM kuTumbI hyAdarzaH zikSitAnAM sucaritanikaSaH siJcati / bhrAmaM bhrAmamayaM ca nandayati vA kasmAtrilokI zIlavelAsamudraH / satkartA nAvamantA puruSaguNanidhidakSiraviH sAdhUnAM hi paropakArakaraNe nopAdhyapekSaM mnH||266|| NodArasattvo hyekaH zlAghyaH sa jIvatyadhikaguNatayA cocchusaadvaitaM sukhaduHkhayoranugataM sarvAsvavasthAsu yadvizrAmo hRdayasya ntIva cAnye // 276 // namratvenonnamantaH paraguNakathanaiH yatra jarasA yasminnahAryo rsH| kAlenAvaraNAtyayAtpariNate svAnguNAnkhyApayantaH svArthAnsaMpAdayanto vitatabahutarArayatsnehasAre sthitaM bhadraM tasya samAnuSasya kathamapyekaM hi mbhayatnAH parArthe / kSAntyaivAkSeparUkSAkSaramukharamukhAndurmukhAtatprArthyate // 267 // garva nodvahate na nindati parAnno bhASate nduHkhayantaH santaH sAzcaryacaryA jagati bahunatAH kasya niSThuraM proktaM kenacidapriyaM ca sahate krovaM ca nAlambate / nAbhyarthanIyAH // 277 // vakra velgAprakarSaH saimarabhuvi tava zrutvA kAvyamalakSaNaM parakRtaM saMtiSThate mUkavadoSAMzchAdayate prANarakSApi daivAtsvecchAcAro na cAste nahi bhavati tathA | bhAravAho nitAntam / ityukto'zvaH khareNa prahasitavadano 1 kiraNaiH. 2 svastriyAm. 3 zaMkare. 4 manojaye. 5 hIrakamaNiH- maka evAvatasthe tasma jAtyA mahAnto'dhamajanaviSaye mAna6 kAkazabdAH. 7 kokilazabdA.. 8 muktAsaraH. 9 sujanatAmRta. samudrAH. 10 vipattikAleSu. 11 garvarahitA. 12 harSayuktA bhavanti. mevAzrayante // 278 // 13 pRthvI. 14 vidyut. 15 pRthvI. 1 prakaTayantaH. 2 mukhabandhana(lagAma )sauSThavam. 3 saGgrAmAGgaNe.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 subhASitaratnabhANDAgAram durjananindA khalaH sarSapamAtrANi paracchidrANi pazyati / Atmano bilbamAtrANi pazyannapi na pazyati // 1 // na vinA paravAdena ramate durjano janaH / kAkaH sarvarasAnbhuktvA vinAmedhyaM na tRpyati // 2 // vizikhevyAlayorantyavarNAbhyAM yo vinirmitaH / pa'rasya' hara'ti prANAnnaitaccitraM kulocitam // 3 // viSaimA ma~linAtmAno dvijihvA jima~gA iva / jagatprANaharA nityaM kasya nodvejakAH khalAH // 4 // durjanaH parihartavyo vidyayAlaMkRto'pi san / maNinA bhUSitaH sarpaH kimasau na bhayaMkaraH // 5 // khalAnAM kaNTakAnAM ca dvividhaiva pratikriyA / upAnanmukhabhaGgo vA dUrato vA visarjanam // 6 // apUrvaH ko'pi kopAgniH sajjanasya khalasya ca / ekasya zAmyati snehAdvardhate'nyasya vAritaH // 7 // UrjitaM sajjanaM dRSTvA dveSTi nIcaH punaH punaH / kavalIkurute svasthaM vidhuM divi vidhuMtudaH // 8 // kvacitsarpo'pi mitratvamiyAnnaiva khalaH kvacit / na zeSazAyino'pyasya vaze duryodhano hareH // 9 // upakAro'pi nIcAnAmapakAro hi jAyate / payaHpAnaM bhujaMgAnAM kevalaM viSavardhanam // 10 // alakAzca khalAzcaiva mUrdhabhiH sujanairdhRtAH / uparyupari saMskAre'pyAviSkurvanti vakratAm // 11 // khalAnAM dhanuSAM cApi sadvaMzajanuSAmapi guNalAbho bhavedAzu parahRdbhedakArakaH // 12 // beniSkapaTa - drohI bahudhAnyopaghAtakaH / rentrAnveSI ca sarvatra dUSako mUSako yathA // 13 // nauzca durjanajihvA ca ' prtikuulvisrpinnii| pairapratAraNAyaiva dAruNA kena nirmitA // 14 // yasminvaMze samutpannastameva nijaceSTitaiH / dUSayatyacireNaiva ghuNaikITa ivAdhamaH // 15 // svabhAvakaThinasyAsya kRtrimAM bibhrato naitim / guNo'pi parahiMsAyai cApasya ca khalasya ca // 16 // ayaHpiNDa ivottapte khalAnAM hRdaye kSaNAt / patitA api nekSyante guNAstoyakaNA iva // 17 // varjanIyo matimatA durjanaH sakhyavairayoH / zvA bhavatyapakArAya I / 1 viSThAdyazuci. 2 bANaH 3 sarpaH 4 antyavarNaiau 'khala' iti 5 kuTilAH, 6 malinAntaHkaraNAH 7 sarpAH 8 pratIkAraH 9 upAnahA pAdasthacarma'NA mukhabhaGgaH. 10 nivAraNAta; pakSe, - jalAta. 11 kulam, pakSe, veNuH 12 vinayAdiH ; pakSe, mauvIM. 13 bahu-niSkapaTa-drohI; pakSe,-bahu-niSka-paTa-drohI iti padacchedaH 14 bahudhA anyopaghAtakaH ; pakSe, - bahu-dhAnya- upaghAtakaH iti padacchedaH 15 dUSaNAnveSI; pakSe,chidrAnveSI. 16 pratitIram; pakSe, - viruddham 17 pareSAM prakarSeNa tAraNAya; pakSe, - pareSAM vaJcanAya 18 bhayaMkarA; pakSe, kASThena. 19 veNI ; pakSe, kule. 20 svakarmabhiH 21 kASThavedhakaH kRmiH 22 kriyayA nirvRttAm; pakSe,-kapaTayuktAm 23 namratvam. 24 maurvI pakSe, - vinayAdiH 25 dhanuSaH. [ 2 prakaraNam lihannapi dazannapi // 18 // vakratAM bibhrato yasya guhyameva prakAzate / kathaM khalu samo na syAtpucchena pizunaH zunaH // 19 // snehene bhUtidAnena kRtaH svaccho'pi durjanaH / darpaNazcAntike tiSThankarotyekamapi dvidhA // 20 // AjanmasiddhaM kauTilyaM khalasya ca hailasya ca / soDhuM tayormukhAkSepamala mekaiva sA kSamA // 21 // yathA yathaiva snehena bhUyiSTharmupacaryate / dhatte tathA tathA tApaM mahAvaizvAnaraH khalaH // 22 // stokenonnatimAyAti stokenAyAtyadhogatim / aho nu sadRzI vRttistulAkoTeH khalasya ca // 23 // durjanaH kRtazikSo'pi sajjano naiva jAyate / api gaGgAjalasnAnAnnAdhaHkezaH kuzAyate // 24 // dahyamAnAH sutItreNa nIcAH parayazo'gninA / azaktAstatpadaM gantuM tato nindAM prakurvate // 25 // khalaH satkriyamANo'pi dadAti kalahaM satAm / dugdhadhauto'pi kiM yAti vAyasaH kalahaMsatAm // 26 // durjanasya viziSTatvaM paropadravakAraNam / vyAghrasya copavAsena pAraNaM pazumAraNam // 27 // saMtyajya zUrpavaddoSAnguNAngRhNAti paNDitaH / doSagrAhI guNatyAgI 'paMllolIva hi durjanaH // 28 // khalo na sAdhutAM yAti sadbhiH saMbodhito'pi san / saritpUraprapUrNo'pi kSAro na madhurAyate // 29 // sarpadurjanayormadhye varaM sarpo na durjanaH / sarpo dazati kAlena durjanastu pade pade // 30 // akasmAdeva kupyanti prasIdantyanimittataH / zIlametadasAdhUnAmabhraM 'pAriplavaM ythaa||31|| azaktAH zaktimAtmIyAM zlAghyante ca durjanAH / te bhavantyupahAsAya mahatAmeva saMnidhau // 32 // sarpaH krUraH khalaH krUraH sarpatkarataraH khalaH / mantreNa zAmyate sarpo ena khalaH zAmyate kadA // 33 // durjanaM prathamaM vande sajjanaM tadanantaram / mukhaprakSAlanAtpUrve gudaprakSAlanaM yathA // 34 // durjanaH sujano na syAdupAyAnAM zatairapi / apAnaM mRtsahasreNa dhautaM cAsyaM kathaM bhavet // 35 // khalAstu kuzalAH sAdhorhitapratyUhekarmaNi / nipuNAH phaNinaH prANAnapahartuM nirogaisAm // 36 // aho bata mahatkaSTaM viparItamidaM jagat / yenapatrapate sAdhurasAdhustena tuSyati // 37 // takSakasya viSa dante makSikAyA viSaM ziraH / vRzcikasya viSaM pucchaM sarvAGge durjano viSam // 38 // durjano nArjavaM yAti sevyamAno'pi nityazaH / svedanAbhyaJjanopAyaiH zvapucchamiva nA 1 1 tailena; pakSe, - mamatayA 2 bhasma; pakSe, vaibhavam. 3 lAGgalam. 4 pRthvI ; pakSe, zAntiH 5 bAhulye na. 6 pUjyate 7 agniH; pakSe, - vaizvAnaraH iti cchedaH 8 tulAyaSTeH 9 rAjahaMsatvam. 10 cAlanI. 11 caJcalam. 12 hite'ntarAyAcaraNe. 13 niraparAdhAnAm. 14 lajjAM prApnoti. 15 saralatAm.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ durjananindA mitam // 39 // vardhanaM vAtha saMmAnaM khalAnAM prItaye kutaH / 'pi ca vedAnte sAdhutvaM naiti durjanaH / ciraM jalanidhau phalantyamRtaseke'pi na pathyAni viSadrumAH // 40 // durjanai- | mano mainAka iva mArdavam // 59 // khalaH sajjanakArpAsarucyamAnAni vacAMsi madhurANyapi / akAlakusumAnIva bhayaM dhakSaNaikahutAzanaH / paraduHkhAgnidhamanamArutaH kena varNyasaMjanayanti hi // 41 // zataM dadyAnna vivadediti vijJasya | tAm // 60 // yezaHsaurabhyalazunaH zAntizaityahutAzanaH / saMmatam / vinA hetumapi dvandvametanmUrkhasya lakSaNam // 42 // | kAruNyakusumAkAzaH khalaH sajjanaduHkhadaH // 61 // antarmaaho khalabhujaMgasya viparIto vadhakramaH / anyasya dazati linadehena bahirAhlAdakAriNA / mahAkAlaphaleneva ke khalena zrotramanyaH prANairviyujyate // 43 // na yatnakoTizatakairapi na vaJcitAH // 62 // aho prakRtisAdRzyaM zlaSmaNo durjanasya duSTaH sudhIbhavet / kiM mardito'pi kastUryAM lazuno yAti ca / madhuraiH kopamAyAti kaTukenaiva zAmyati // 63 // saurabham // 44 // pASANo bhidyate Tarvajra vajreNa bhidyte| Ipalabdhapravezo'pi snehavicchedakArakaH / kRtakSobho nerInasarpo'pi bhidyate mantrairduSTAtmA naiva bhidyate // 45 // durja- ti khalo manthAnadaNDavat // 64 // vivRNvatI purastaikSNyaM no doSamAdatte durgandhimiva sUkaraH / sajjanazca guNagrAhI | pRSThataH kurvatI guNam / karNAnvidhyati lokasya sUcIvatsUhaMsaH kSIramivAmbhasaH // 46 // apUrvA rasanAvyAlAH | cakasya vAk // 65 // sarvathA vyavahartavyaM kuto khavacakhalAnanabilezayAH / karNamUle spRzantyanyaM harantyanya- nIyatA / yathA strINAM tathA vAcAM sAdhutve dujano janaH sya jIvitam // 47 // durjanena samaM sakhyaM prItiM cApi na | // 66 // kApUruSaH kukkurazca bhojanakaparAyaNaH / lAlitaH kArayet / uSNo dahati cAGgAraH zItaH kRSNAyate | pArzvamAyAti vArito naca gacchati // 67 // mAlinyamakaram // 48 // durjanaH priyavAdI ca naitadvizvAsakAraNam / valambeta yadA darpaNavatkhalaH / tadaiva tanmukhe deyaM rajo nAnyA madhu tiSThati jihvAgre hRdaye tu halAhalam // 49 // pratikriyA // 68 // nIcaH samutthito'vazyamanavApya parAzramanasyanyadvacasyanyatkArye cAnyavarAtmanAm / manasyekaM vaca- yam / chidraM na ratimAmoti dRSTAnto'tra 'kaTIbhavaH // 69 // kheka karmaNyekaM mahAtmanAm // 50 // jIvanagrahaNe namrA | dujenaH parihartavyaH pratyakSo dvipadaH pazuH / vidhyate vA kazagRhItvA punaruMnnatAH / kiM kaniSThAH kimu jyeSThA gheTIyantra | lyena adRSTaH kaNTako yathA // 70 // yathA vRSTiH samudreSu bhukha durjanAH // 51 // bibhrANA garalaM kaNThe bhujaMgapari ktasyopari bhojanam / evaM prItiH khalaiH saardhmutpnne'rthe'vvessttitaa| zAMbhavIva tanuH kasya na vandyA daurjanI sabhA sIdati // 71 // kvacitkAryavazAnnIco'pyalaM bhavati no m|| 52 // akSamAlApavRttijJA kuzAsanaparigrahA / brAhmIva hA kAra | hAn / kAMsyasyaiva hi rAjJo'pi darpaNaH kanakasya na // 72 // daurjanI saMsadvandanIyA samekhalA // 53 // khalaH karoti durjano dUSayatyeva satAM guNagaNaM kSaNAt / malinIkurute dhUdurvRttaM nUnaM phalati sAdhuSu / dazAnano'haratsItAM bandhanaM | maH sarvathA vimalAmbaram // 73 // yathA doSo vibhAtyasya jaca mahodadheH // 54 // kurvate svamukhenaiva bahadhAnyasya kha- | nasya na tathA guNaH / prAyaH kalaGka evendoH prasphuTo na prasaNDanam / namaH patanazIlAya musalAya khalAya ca // 55 // nnatA // 74 // saMpattau karkazaM cittaM khalasyApadi komalam / apavAdAdabhItasya samasya gunndossyoH| asadvatteraho vattaM | zItalaM kaThinaM prAyastaptaM mRdu bhavatyayaH // 75 // prAyaH prakudurvibhAvyaM vidheriva // 56 // na devAya na dharmAya na - pyatitarAM prItyaiva prakhalo janaH / nayanaM snehasaMparkAtkAluSyaM bandhubhyo na cArthine / durjanasyArjitaM vittaM bhujyate rAja samupaityalam // 76 // prApya vittaM jaDAstUrNa nirvRtiM yAnti taskaraiH // 57 // mukhaM padmadalAkAraM vAcA candanazItalA / nAnyathA / toyamAsAdya garjanti na riktAH stanayitnavaH // 77 // tohRdayaM krodhasaMyuktaM trividhaM dhUrtalakSaNam // 58 // niSNA | sadA khaNDanayogyAya tuSapUrNAzayAya ca / namo'stu bahuvIjA ya khalAyolUkhalAya ca // 78 // jihvAdUSitasatpAtraH piNDArthI 1 jihvArUpAH sarpAH. 2 udakam ; pakSe,-prANAH. 3 adhomukhAH; | klhotkttH| tulyatAmazucinityaM bibharti pizunaH shunH||79|| pakSe,-vinItAH. 4 UrdhvamukhAH. pakSe,-uddhatAH. 5 ekarajjusaMbaddhadhaTamAlArUpaM 'rAhATa' iti prasiddham. 6 sarpAH; pakSe,- jArAH. 1dahanamU. 2 kIrtireva saugandhyaM tannAzakatvAlazuna iva. lazuno 7 durjanasaMvandhinI. 8 akSamA ya AlApAsteSAM vRttizA; pakSe,- hi kastUryAdeH saugandhyaM nAzayatIti prasiddhi. 3 zAntireva zaityaM akSamAlA japamAlA tasyA apavRttibhraMmaNaM jAnAtIti sA. | tannAzakatvAdagniriva. 4 kAruNyameva kusumaM tasyAkAzaH. AkAzasya 9 kusmitaM yacchAsanaM zikSA tasya parigraho'valambo yasyAH yathA puSpaM kadApi nopalabhyate tadvatkhale kAruNyaM sarvathA'saMbhAvyaM sA; pakSe,-kuzAsanaM darbhAsanaM tatparigrahaH svIkAro yasyAH sA. ityarthaH. 5 dhattUraphalena. 6 svabhAvasAmyam. 7 kaphasya. 10 same sAdhau khalA; pakSe,-mekhalayA sahitAH. 11 bahudhA anyasya8 sAdhudravyaiH; pakSe,-suvacanaiH. 9 punaH punanRtyati. 10 puru* parasya khaNDanam ; pakSe,-puSkaladhAnyastha khaNDanaM vituSIkaraNam. vyaJjanam. 11 loham. 12 meghAH. 13 bhakSyecchu:.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 subhASitaratnabhANDAgAram / / aho bata khalaH puNyairmUrkho'pyazrutapaNDitaH / svaguNodIraNe zeSaH paranindAsu vaakptiH|| 80 // khalaH sujanapaizunye sarvato'kSiziromukhaH / sarvataH zrutimAMlloke sarvamAvRtya tiSThati // 81 // satsAdhuvAde mUrkhasya mAtsarya galarogiNaH / jihvA kaGkamukhenApi kRSTA naiva pravartate // 82 // mAyAmayaH prakRtyaiva rAgadveSamadAkulaH / mahatAmapi mohAya saMsAra iva durjanaH // 83 // khacitramapi mAyAvI racayatyeva lIlayA / laghuzca mahatAM madhye tasmAtkhala iti smRtaH // 84 // khalena dhanamattena nIcena prabhaviSNunA / pizunena padasthena hA praje kva gamiSyasi // 85 // ye zramaM hartumIhante mahatAM cirasaMbhRtam vandyAste'saralAtmAno durjanAH sajjanA iva // 86 // aho kuTilabuddhInAM durgrAhamasatAM manaH / anyadvacasi kaNThe'nyadnyadoSThapuTe sthitam // 87 // khaleSu satsu niryAtA vayamarjayituM guNAn / iyaM sA taskaragrAme ratnatrayaviDambanA // 88 // vardhate spardhayeobhau saMpadA zatazAkhayA / aGkuro'vaiskaro - dbhutaH puruSazcAkulodbhavaH // 89 // yatsmRtvaiva parAM yAnti santaH saMtApasaMtatim / tadasanto hasanto'pi helayaiva hi kurvate // 90 // guNadoSAvazAstrajJaH kathaM vibhajate janaH kimandhasyAdhikAro'sti rUpabhedopalabdhiSu // 91 // prAyaH prakAzatAM yAti malinaH sAdhubAdhayA / nAgrasiSyata cedarke ko'jJAsyatsiMhikAsutam // 92 // prAyaH paropatApAya durjanaH satatodyataH / avazyakaraNIyatvAnna kAraNamapekSate // 93 // yathA gajapatiH zrAntazchAyArthI vRkSamAzritaH / vizramyaM taM drumaM hanti tathA nIcaH svamAzrayam // 94 // cArutA paradArArthaM dhanaM lokopaitaptaye / prabhutvaM sAdhunAzAya khale khalatarA guNAH // 95 // paropakAra - vijJAnamAtralAbhoSa'jIvi'nAm / dAzAnAmiva dhUrtAnAM jAlAya guNasaMgrahaH // 96 // karoti pUjyamAno'pi lokavyasanadIkSitaH / darzane darzane trAsaM gRhAhiriva durjanaH // 97 // satyadharma cyutAtpuMsaH kruddhAdAzIviSAdiva / nAstiko'pi hyudvijate janaH kiM punarAstikaH // 98 // yeSAM prANivadhaH krIDA narma marmacchido giraH / kArya paropatApitvaM te mRtyorapi mRtyavaH // 99 // na tathecchantya kalyANAH pareSAM vedituM guNAn / yathaiSAM jJAtumicchanti nairguNyaM pApa - cetasaH // 100 // ato hAsyataraM loke kiMcidanyanna vidyate / yatra durjana ityAha durjanaH sajjanaM janam // 101 apakAramasaMprApya tuSyetsAdhurasAdhutaH / naiSa lAbho bhujaM gena veSTito yanna dRzyate // 102 // lubdhaH stabdho'nRjurmUrkhaH prabhurekAntadAruNaH / bahUneSa khalaH sAdhUnmArayitvA // [ 2 prakaraNam mariSyati // 103 // kA khalena saha spardhA sajjanasyAbhimAninaH / bhASaNaM bhISaNaM sAdhudUSaNaM yasya bhUSaNam // 104 // mukhenaikena vidhyanti pAdamekasya kaNTakAH / dUrAnmukhasahasreNa sarvaprANaharAH khalAH // 105 // nirmAya khalajihvAgraM sarvaprANaharaM nRNAm / cakAra kiM vRthA zastraviSavahnInprajApatiH // 106 // yathA paropakAreSu nityaM jAgarti sajjanaH / tathA parApakAreSu jAgarti satataM khalaH // 107 // bibheti pizunAnnIcaH prakAzanapaTIyasaH / na punarmUDhahRdayo nindanIyAtsvakarmaNaH // 108 // vRthAjvalitakopAneH paruSAkSaravAdinaH / durjanasyauSadhaM nAsti kiMcidanyadanuttarAt // 109 // jIvannapi na tatkartuM zaknoti sujanastathA / durjano yanmRtaH kuryAtparebhyo'hitamuttaram // 110 // yadyadiSTatamaM tattaddeyaM guNavate kilaM / ata eva khalo doSAsevyo hi sajjanaH / na tu prANaharastIkSNaH zaravatsaphalaH sAdhubhyaH saMprayacchati // 111 // varamatyantaviphalaH sukhakhalaH // 112 // svabhAvenaiva nizitaH kRtapakSagrahopa san / zaravadguNanirmuktaH khalaH kasya na bhedakaH // 113 // durjanaH sujanIkartuM yatnenApi na zakyate / saMskAreNApi lazunaM kaH sugandhIkariSyati // 114 // naivAtmano vinAzaM gaNayati pizunaH paravyasanahRSTaH / prApya sahasravinAzaM samare nRtyati mudA kebandha iva // 115 // ravirapi na dahati tAdRgyAdRk saMdahati vAlukAnikaraiH / anyasmAllabdhapado nIcaH prAyeNa duHsaho bhavati // 116 // tyaktvApi nijaprANAnparahitavighnaM khalaH karotyeva / kavale patitA sadyo vaimayati khalu makSikAnnabhoktAram // 117 // kRtamapi mahopakAraM paya iva pItvA nirrItaGkam / pratyuta hantuM yatate kAkodarasodaraH khalo jagati // 118 // nalikAgatamapi kuTilaM na bhavati saralaM zunaH puccham / tadvatkhalajanahRdayaM bodhitamapi naiva yAti mAdhuryam // 119 // ete snigdhatamA iti mA mA kSudreSu yAta vizvAsam / siddhArthAnAmeSAM 'sneho - 'rghyazrUNi pAtayati // 120 // guNinAM guNeSu pizunajano doSamAtramAdatte / puSpe phale virAgI melakaH kaNTakaughamiva // 121 // sujanAnAmapi hRdayaM pizunapariSvaGgaliptamiha bhavati / pavanaH parAgavAhI rethyAsu vahanrejaikhalo bhavati // 122 // paripUrNe'pi taTAke kAkaH kumbhodakaM pibati / anukUle'pi ' kalatre nIcaH paradAralampaTo bhavati // 123 // durjanadUSitamanasAM puMsAM sujane'pi nAsti vizvA 1 saMmArjitapAMsu saMcaya sthAnam, 'ukIraDA' iti loke - 2 rAhum* 3 paropatApAya 4 matsyajIvi dhIvarANAm. 5 kuTila:. 1 aziraskaM kalevaram. 2 pAMsupuJjaH 3 vAnti kArayati. 4 niHzaGkam 5 vaiparItye. 6 sarpabandhuH 7 zvetasarSapANAm ; pakSe, siddho'rthaH kAryaM yeSAM te. 8 tailam ; pakSe, snehabhAvaH 9 bASpANi. 10 uSTraH. 11 vIthISu. 12 rajoyuktaH 13 bhAryAyAm.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ durjananindA wwwwwwwwwww saH / bAlaH payasA dagdho dadhyapi phUtkRtya bhakSayati // 124 // bhiSake'kAraNatAM vRSTiranubhavati // 141 // yadvIkSyate khaviSadharato'pyativiSamaH khala iti na mRSA vadanti vi- | lAnAM mAhAtmyaM vApi daivayogena / kAkAnAmiva zauklyaM dvAMsaH / yadayaM nakuladveSI sa kuladveSI punaH pizunaH // 125 // tadapi hi na cirAdanAya // 142 // yatkhalu khalamukhaatimaline kartavye bhavati khalAnAmatIva nipuNA dhIH / hutavahavinihitamapi zuddhimeva parameti / tadanalazaucamivAMtimire hi kauzikAnAM rUpaM pratipadyate dRSTiH // 126 // | zukamiha loke durlabhaM prema // 143 // vaMzAvalambanaM yadyo labdhocchAyo nIcaH prathamataraM svAminaM parAbhavati / bhUmirajo vistAro guNasya yA ca natiH / tajjAlasya khalasya ca nijArathyAdAvutthApakameva saMvRNute // 127 // upakRtamanena suptapraNAzAya // 144 // sugRhItamalinapakSA la~ghasuhRdayamityasatAmasti na kvacidapekSA / hotuH svahasta- vaH perabhedinastIkSNAH / puruSI api vizikhA api mAzritamudvatto'nirdahatyeva // 128 // paravAde dazavadanaH guNacyutAH kasya na bhayAya // 145 // khekapolena pararandhranirIkSaNe sahasrAkSaH / sadvattavittaharaNe bAhusahasrA- prakaTIkRtaM pramattatvakAraNaM kimapi / dviradasya durjanasya rjunaH pizunaH // 129 // parizuddhAmapi vRttiM samAzrito durjanaH | ca madaM cakAraiva dAnamapi // 146 // saMtApamohakampAparAnvyathate / pavanAzino'pi bhujagAH paropatApaM na muzcanti nsaMpAdayituM nihantumapi jantUn / sakhi durjanasya bhUtiH // 130 // prerayati paramanAryaH zaktivihIno'pi jagadabhi- prasarati dUraM jvarasyeva // 147 // arthagrahaNe na tathA drohe / tejayati zastradhArAM svayamasamarthA zilA chettam // 131 // vyathayati kaTukUjitaryathA pizunaH / rudhirAdAnAdadhikaM zirasi nihito'pi nityaM yatnAdapi sevito behusnehaiH / taru- dunoti karNe kuNanmazakaH // 148 // kSudrodbhavasya kaTutAM NIkaca iva nIcaH kauTilyaM naiva vijahAti // 132 // vyomni prakaTayato vidadhatazca madamuccaiH / madhuno'dhamapuruSasya ca sa vAsaM kurute citra nirmAti sundaraM pavane / racayati rekhAH garimA ladhimA ca bhedAya // 149 // tyajati ca guNAsalile carati khale yastu satkAram // 133 // atipelavama- nsudUraM tanumapi doSaM nirIkSya gRhNAti / muktvAlaMkRtakezAn tiparimitavarNa laghutaramudAharati zaThaH / paramArthataH sa hRdayaM yUkAmiva vAnaraH pizunaH // 150 // doSAlokananipuNAH vahati punaH kAlakUTaghaTitamiva // 134 // mRddhaTavatsukhabhedyo | paruSagiro durjanAzca ghUkAzca / darzanamapi bhayajananaM yeSA kHsaMdhAnazca durjano bhavati / sujanastu kanakaghaTavadurbhedyazcAzu- manimittapizunAnAm // 151 // pizunatvameva vidyA parasaMdheyaH // 135 // mRgamInasajjanAnAM tRNajalasaMtoSavihita- | dUSaNameva bhUSaNaM yeSAm / paraduHkhameva saukhyaM ziva ziva vRttInAm / lubdhakadhIvarapizunA niSkAraNavairiNo jagati | te kena vedhasA sRSTAH // 152 // hasta iva bhUtimalino // 136 // re khala tava khalu caritaM viduSAmagre vivicya laGghayati yathA yathA khalaH sujanam / darpaNamiva taM kurute vakSyAmi / athavAlaM pApAtman kRtayA kathayApi te hatayA tathA tathA nirmalacchAyam // 153 // anyasya lagati // 137 // vidhvastaparaguNAnAM bhavati khalAnAmatIva malina- karNe jIvitamanyasya harati bANa iva / hRdayaM dunoti tvam / antaritazazirucAmapi 'salilamucAM 'melinimAbhya- pizunaH kaNTaka iva pAdalagno'pi // 154 // svarasena dhikaH // 138 // paraguhyaguptinipuNaM guNamayamakhilaiH samIhi- | banatAM karamAdAne kaNTakotkaraistudatAm / pizunAnAM panataM nitarAm / 'lalitAmbaramiva sajjanamAkhava iva dUSayanti sAnAM kozAbhogo'pyavizvAsyaH // 155 // vaMze ghuNa iva khalAH // 139 // dUrasthApitahRdayo gUMDharahasyo nikAmIzaGkaH / AzleSo bAlAnAM bhavati khalAnAM ca saMbhedaH // 140 1 kAkai lAne kRte vRSTirna bhavatIti vRddhavyavahAraH. 2 kulasya ; dharmArambhe'pyasatAM parahiMsaiva prayojikA bhavati / kAkAnAma pakSe,-veNoH. 3 janyatvam ; pakSa,-Azritatvam. 4 Adhikyam / pakSe,-daiya'm. 5 pANDityazauryAdeH. pakSe, rajjo.. 6 vizvastanAzA yetyarthaH. 7 samyaggRhIto duSTAnAM pakSo'GgIkAro yaiH; pakSe,-jhaTiti 1 phUtkAraM kRtvA. 2 nakula-dveSI; pakSe, na kula dveSI. 3 atyanta- niSkAsanAnauMH. zyAmapakSavanta ityarthaH. 8 nIcAH; pakSe,-alpamaladUSite. 4 pUrNA. 5 tamasi. 6 ghUkAnAm. 7 vyathAM karoti. pariNAmavantaH. 9 parAnmedayanti te. anyeSAM parasparabhedajananena 8 vAyubhakSakAH. 9 bahuprakAraiH snehaiH sugandhatailAdibhiH; pakSe,-bahvayA | kalahaprarvatakA ityarthaH pakSe,-itaracchedakAraka. 10 krUrakarmANa pakSe,protyA. 10 duHkhena saMdhAtuM zakyaH. 11 vyAdhaH. 12 niSkA- yathAzrutam. 11 sAdhutvAdiguNahInAH pakSe,-jyAyAzyutAH. 12 khasya raNazatravaH. 13 nAzitAH. 14 meghAnAm. 15 mAlinyam. | gaNDasthalena prakaTIkRtam. dAnasya tata utpatteriti bhAvaH; pakSe,16 guhyagopane nipuNam. 17 tantupracuram ; pakSe, dayAdAkSiNyAdipra- | svamukhe nAbhihitam. evaM mayA dAnaM kRtamiti. 13 guNaguNeti zabda curam. 18 mUlyavadvastramiva. 19 dUre sthApitaM hRdayaM yenA pakSe,-dUre | kurvan. 14 madhumakSikA; pakSe,-nIcaH. 15 rUkSatAm ; pakSe,-kaTusthApitamantaHkaraNaM yena. 20 antaHkaraNaviSayIbhUtam ; pakSe, mantrAdi. bhASitAm. 16 unmAdam ; pakSe,-garvam. 17 sUkSmam, 18 dUSaNAni; 21 bhItiH; pakSe,-vizvAsAbhAvaH pakSe,-rAtriH. 19 manogataprayatnAH pakSe,-antaHsAra. 20 kASThakRmiH. 8 su. ra. bhA.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam na vizati doSo rasabhAvite satAM manasi / rasamapi tu na hajalavadbhavatyasaMzleSaH / dUre'pi satAM vasatAM prItiH kumudepratIcchati bahudoSaH saMnipAtIva // 156 // paraparitApana- nduvadbhavati // 175 // sAdhayati yatprayojanamajJastattasya kutukI gaNayati nAtmIyamapi tApam / parahatihetoH kAkatAlIyam / daivAtkathamapyakSaramutkirati ghuNo'pi kASTheSu pizunaH saMdaMza iva svapIDanaM sahate // 157 // saguNApi // 176 // prAyaH khalaprakRtayo nAparibhUtA hitAya kalpante / hanta viguNA bhavati khalAsyAdvicitravarNApi / AkhumukhA- puSpyatyadhikamazoko gaNikAcaraNaprahAreNa // 177 // diva zATI padaparipATI kaveH kApi // 158 // katipaya- | paramarmaghaTTanAdiSu khalasya yatkauzalaM na tatkRtye / yatsAmadinaparamAyuSi madakAriNi yauvane durAtmAnaH / vidadhati rthyamupahatau viSasya tannopakArAya // 178 // atisatkRtA tathAparAdhaM janmaiva yathA vRthA bhavati // 159 // duzcaritaireva api zaThAH sahabhuvamujjhanti jAtu na prakRtim / zirasA mahenijairbhavati durAtmA vizaGkito nityam / darzanapathamApannaM zvareNApi nanu dhRto vakra eva zazI // 179 // vAyuriva pannagakulamAkulIbhavati // 160 // svayamapi bhUricchiMdrazcA- khalajano'yaM prAyaH pararUpameti saMparkAt / santastu ravikarA iva palamapi sarvatomukhaM tanvan / titaiustuSasya pizuno doSasya sadasadyoge'pyasaMzliSTAH // 180 // dUre'pi parasyAgasi! // 161 // vizanaH khala sajanAnAM khala-paTarjano nAtmanaH samIpe'pi / khaM vraNamakSi na pazyati za-1 meva puro nidhAya jetavyaH / kRtvA jvaramAtmIyaM jigAya zini kalaGka nirUpayati // 181 // sAdhuSvevAtitarAmaraMtudAH' bANaM raNe viSNuH // 162 // vakrAH kapaTasnigdhA malinAH svAM vivRNvate vRttim / vyAdhA nighnanti mRgAnmRtamapi na karNAntike prasajjantaH / kaM bhedayanti na sakhe khalAzca gaNi- tu siMhamAdadate // 182 // avikAriNamapi sajanamaniza-' kAkaTAkSAzca // 163 // kastUrikAmRgANAmaNDAdgandhaguNa- manAryaH prabAdhate'tyartham / kamalinyA kimiha kRtaM himasya makhilamAdAya / yadi punarahaM vidhiH syAM khalajihvAyAM nive / / pAda punaraha vAyA sA khalAjahvAyA niva-yattAM sadA dahati // 183 // svaguNAniva paradoSAzayiSyAmi // 164 // Acarati dujeno yatsahasA manaso-vaktaM na sato'pi zaktavanti budhAH / svaguNAniva paradoSAna'pyagocarAnon / tanna na jAne jAne spRzati manaH kiM tu | sato'pi khalAstu kathayanti // 184 // kRtvApi yena lajjAnaiva niSThuratAm // 165 // naSTamapAtre dAnaM naSTa hitamaphala- mupaiti sAdhuH paroditenApi / tadakRtvaiva khalajanaH khayabuddhyavajJAne / naSTo . guNo'guNajJe naSTaM dAkSiNyamakRtajJe madiratIti dhiglaghatAma // 185 // prakRtikhalatvAdasatA // 166 // rogo'NDajo'Gkuro'gnirviSamava'taro ghuNAH | puNa doSa iva guNo'pi bAdhate lokAn / viSakusumAnAM gandhaH kRmayaH / prakRtikRtaghnazca naraH khAzrayamavinAzya naidhante surabhirapi manAMsi mohayati // 186 // mRgmdkrpuuraaguru|| 167 // Adau lajjayati kRtaM madhye paribhavati riktamavasA- candanagandhAdhivAsito lazunaH / na tyajati gandhamazubhaM prakRne / khalasaMgatasya kathayata yadi susthitamasti kiMcidapi timiva sahotthitAM nIcaH // 187 // upakRtireva khalAnAM // 168 // paramarmadivyadArzaSu jAtyaivocitanigUDhavaireSu / doSasya garIyaso bhavati hetuH / anukUlAcaraNena hi kupyanti kaH khalu khaleSu zaGkAM zlathayiSyati dambhanirateSu // 169 // vyAdhayo'tyartham // 188 // na paraM phalati hi kiMciasthAnAbhinivezI prAyo jaDa eva bhavati no vidvAn / bA- | khala evAnarthamAvahati yAvat / mArayati sapadi viSatarulAdanyaH ko'mbhasi jighRkSatIndoH sphuradvimbam // 170 // rAzrayamANaM zramApanude // 189 // svArthanirapekSa eva hi labdhodayo'pi hi khalaH prathamaM svajanaM tanoti paritApam / u- | paropaghAto'satAM vyasanameva / azanAyodanyA vA viramati dgacchandavedahano janmabhuvaM. dAru nirdahati // 171 // alpa- phaNino na saMdazataH // 190 // ekIbhAvaM gatayorjalapazrutalava eva prAyaH prakaTayati vAgvibhavamuccaiH / sarvatra ku- | yasormitracetasozcaiva / vyatirekakRtau zakti hasAnAM durjanAnAM naTa eva hi nATakamadhikaM viDambayati // 172 // prakhalA | ca // 191 // zalyamapi rakhaladantaH soDhuM zakyeta eva guNavatAmAkramya dhuraM puraH prakarSanti / tRNakASThameva jala-| hAlahaladigdham / dhIrairna punarakAraNakupitakhalAlIkadurvacagherupari plavate na ratnAni // 173 // mahatAM yadeva mUrdhasu nam // 192 // prArambhato'tivipulaM bhRzakRzamante vimedakRtadeva nIcAstRNAya manyante / liGgaM praNamanti budhAH kAkaH nmalinam / mahiSaviSANamivAnju paruSaM bhayadaM khalaprema punarAsanIkurute // 174 // saha vasatAmapyasatAM jalaru- // 193 // hepayati priyavacanairAdaramupadarzayankhalIkurute / 1 yatravizeSaH, 'cimaTA' 'sAMDasI' iti loke. 2 paridhAnavastra- utkarSayazca laghayati mUrkhasuhRtsarvathA varvyaH // 194 // aguNavizeSaH. 3 bahuvAcyaH; pakSe,-bahurandhaH. 4 maukharyam ; pakSe,-cApalyam. kaNo guNarAzidvayamapi daivena khalamukhe patitam / prasarati taila5 sakalajanasamakSam ; pakSe,-sarvadigviSayam. 6 cAlanI 7 niNeye mivaikaH salile ghRtavajjaDatvametyanyaH // 195 // tasmingatApakSe, svIkAre. 8 'kheMcara' iti loke; mAtaraM binihatyaivAsya janma bhavati.9 dAvAnalaH. 1 pipAsA.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ durjananindA bhAve vItarase zuNThizakala iva puruSe / api bhUtibhAji manyamAnaH khalo'yaM paurobhAgyaM sUktimuktAsu dhatte / sarvAnamaline nAgarazabdo viDambAya // 196 // paritoSayitA na ndinyaGgake kAminInAmIma mArgatyeSa vai bmbhraaliH||210|| kazcana svagato yasya guNo'sti dehinaH / paradoSakathAbhiralpakaH | bodhito'pi bahusUktivistaraiH kiM khalo jagati sajjano khajanaM toSayituM kilecchati // 197 // sahajAndhadRzaH khadanaye bhavet / snApito'pi bahuzo nadIjalaigardabhaH kimu hayo paradoSekSaNadivyacakSuSaH / svaguNoccagiro munivratAH paravarNa- bhavetkvacit // 211 // vidyayA vimalayApyalaMkRto durjanaH grahaNeSvasAdhavaH // 198 // sukumAramaho laghIyasAM hRdayaM saMdasi mAstu kazcana / sAkSarA hi viparItatAM gatAH kevalaM tadtamapriyaM yataH / sahasaiva samudvirantyamI kSamayantyeva hi | jagati te'pi rAkSasAH // 212 // doSapoSamabhiyAti paraM tanmanISiNaH // 199 // upakAraparaH khabhAvataH satataM sarva- yo bAdhameti bahusajjanayogAt / saMmatau vimatimAtrasahAyo janasya sajjanaH / asatAmanizaM tathApyaho guruhRdrogakarI dujano bhrama ivAticakAsti // 213 // unnataM padamavApya tadunnatiH // 200 // paritapyata eva nottamaH paritapto'pya- yo leghurhalayaiva sa patediti bruvan / zailazekharagataH paraH susaMvRtiH / paravRddhibhirAhitavyathaH sphuTanirbhinnadurAza- | pRSadgaNazcArumArutadhuteH patatyadhaH // 214 // 'bhagnakumbha gAya yo'dhamaH // 201 // anirAkRtatApasaMpadaM phailahInAM suma- | | zakalena vai malaM bAlakasya jananI vyapohati / tadvadoSThavadanobhirujjhitAm / khalatAM khelatAmivAsatI pratipadyeta kathaM | | nena durjano mAtRtaH zataguNAdhiko bhavet // 215 // budho janaH // 202 // api vetti SaDakSarANi cedupadeSTuM "ziti- | | evameva nahi jIvyate khalAttatra kA nRpativallabhe kathA / | pUrvameva hi suduHsaho'nalaH kiM punaH prblvaayuneritH||216|| kaNThamicchati / vasanAzanamAtramasti ceddhanadAdapyatiricyate | nadAdapyAtAracyata | akaruNatvamaikAraNavigrahaH paradhane parayoSiti ca spRhA / khalaH // 203 // ahameva guruH sudAruNAnAmiti hAlAhala | sujanabandhujanadhvasahiSNutA prakRtisiddhamidaM hi durAtmanAma mA ma tAta. dRpyaH / nanu santi bhavAdRzAni bhUyo bhuvne'smi-||| 217 // itaradeva bahirmukhamucyate hRdi tu yatsphuratItaranvacanAni durjanAnAm // 204 // vadane vinivezitA bhujaMgI | deva tat / caritametadadhIravitArakaM dhuri payaHpratibimbamipizunAnAM resanAmiSaNa dhAtrA / anayA kathamanyathAvalIDhA | vAsatAm // 218 va pizunasya gatiH pratihanyate dazati nahi jIvanti janA manAgamantrAH // 205 // amarairamRtaM dRSTamapi zrutamapyasau / atisuduSkaramavyatiriktadRkchutibhina pItamabdhena ca hAlAhalamulbaNaM hareNa / vidhinA nihitaM rapyatha dRSTiviSairidam // 219 // namaH khalebhyaH ka ivAthavA khalasya vAci dvayametadvahirekamantaranyat // 206 // vahati na tAnalaM namasyediha yo jijIviSuH / vinaiva ye doSamRSiviSadharAnpeTIrajanmA zirasi maSIpaTalaM dadhAti dIpaH / prakANDavannayanti zApena rasAtalaM narAn // 220 // akAvidhurapi bhajatetarAM kalaGka pizunajanaM khalu bibhrati kSitIndrAH | raNAviSkRtavairadAruNAdasajjanAtkasya bhayaM na jAyate / viSaM // 207 // madhurimaruciraM vacaH khalAnAmamRtamaho prathamaM | mahAheriva yasya durvacaH suduHsahaM saMnihitaM sadA mukhe pRthu vyanakti / atha kathayati mohahetumantargatamiva hAla- // 221 // tathAribhirna vyathate zilImukhairhato digante hRdaye halaM viSaM tadeva // 208 // prakaTamapi na saMvRNoti doSa na dUrataH / yathA khalAnAM kudhiyAM duruktibhirdivAnizaM guNalavalampaTa eSa sAdhuvargaH / atiparuSaruSaM vinApi doSaiH | tapyati marmatADitaH // 222 // guNApavAdena tadanyaropaNAdpizunagunAM bhaSatAM prayAti kAlaH // 209 // antarvANiM | zAdhirUDhasya samaJjasaM janam / dvidheva kRtvA hRdayaM nigU ----- hataH sphurannasAdhorvivRNoti. vAgasiH // 223 // na durjanaH 1 tuccha:. 2 svAbhAvikI andhA apazyantI dRgyeSAM te. 3 svadoSe. 4 AtmaprazaMsAyAM pragalbhavAca ityarthaH. 5 maunavratinaH sajjanatAmupaiti bahuprakArairapi sevyamAnaH / bhUyo'pi siktaH 6 parastutivacaneSu. 7 zobhanA. saMvRtiH paritApagopanaM yasya | payasA ghRtena na nimbavRkSo madhuratvameti // 224 // saH. 8 utpAditasaMtApaH. 9 sphuTe nibhinnaH prakAzito durA- na lajjate sajjanavarjanIyayA bhujaMgavakrakriyayApi durjanaH / zayaH parazubhadveSalakSaNo durabhiprAyo yasya saH. 10 anirAkRtA na nivAritA tApasaMpattApAtizayo yayA tAm; pakSe saMtApajananaika- 1 doSaikadRktvam. 2 sUktaya eva muktAphalAni tAsu. 3 sarveSAkhabhAvAda paratrAsatazchAyAvirahAt. 11 ihAmutra copakArazUnyAm : mAhAdake. 4 vraNam. 5 zodhayati. 6 makSikA. 7 sabhAyAm . pakSe, sarvArtharahitAm. 12 budhairujjhitAm ; pakSe,-puSpairvarjitAm. 13 khasya latAm. gaganalatikAmityarthaH. 14 duSTAm ; pakSe,-nirupA 8 utkarSam ; pakSe,-uccasthAnam. 9 alpabuddhiH; pakSe, alpaparimANaH. khyAm...15 zivam. 16 kuberAt. 17 zreSThaH. 18 atitI. | 10 ambukaNasamudAyaH. 11 mandena. 12 kampitaH. 13 utkarSAvANAm. 19 goMddhato mA bhava. 20 jihvAcchalena. 21 sarpAn. ddhIyate; pakSe,-adhodeze patati. 14 bhinnazarAvakhaNDena. 15 nirartha22 candanam. 23 zAstravit, sajjano vA. kavirodhaH. 16 icchA. 17 asahanazIlatA. 18:svabhAvasiddham .
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam wwwwwwwwwwwwwww dhiyaM kumAyAsamayAbhicAriNI vidagdhatAmeva hi manyate | kastUrikAM tRNabhujAmaTavImRgANAM nikSipya nAbhiSu cakAra khalaH // 225 // samarpitAH kasya na tena doSA haThAdguNA | ca tAnyadhArhAn / mUDho vidhiH sakaladurjanalolajihvAmUle vA na hRtAH khalena / tathApi doSairna viyujyate'sau spRSTo- sma nikSipati cetsakalopakAraH // 240 // rUkSaM virauti 'pi naikena guNena citram // 226 // ArAdhyamAno bahubhiH | parikupyati nirnimittaM sparzena dUSayati vArayati pravezam / prakArairnArAdhyate nAma kimatra citram / ayaM tvapUrvaH pratibhA- lajjAkaraM dazati naiva ca tRpyatIti kauleyekasya ca khalasya vizeSo yatsevyamAno riputAmupaiti // 227 // vidvAnu- ca ko vizeSaH // 241 // yuktaM yayA kila nirantarapAlambhamavApya doSAnnivartate'sau paritapyate ca / jJAtastu labdhavRttarasyAbhimAnatamasaH prasaraM niroddham / vidvattayA doSo mama sarvatheti pApo janaH pApataraM karoti | jagati tAmavalambya kecittanvantyahaMkRtimaho shtshaakhmaa|| 228 // vidyA vivAdAya dhanaM madAya zaktiH pareSAM dhyam // 242 // prAyaH svabhAvamanilo mahatAM samIpe tiSThaparipIDanAya / khalasya sAdhoviparItametajjJAnAya dAnAya ca nkhalaH prakurute'rthijanopaghAtam / zIlArditaiH sakalalokarakSaNAya // 229 // sadvaMzajAtaM guNakoTiyuktaM dhanuH kathaM sukhAvaho'pi dhUme sthite nahi sukhena niSecyate'gniH pArthivavAmahaste / zaraH paraprANavihAradakSaH sapakSapAto'pya- // 243 // dhUmaH payodharapadaM kathamapyavApya varSAmbubhiH dhamo garIyAn // 230 // dRSTo vA sukRtazatopalAlito zamayati jvalanasya tejaH / devAdavApya kaluSaprakRtivA zliSTo vA vyasanazatAbhirakSito vA / dauHzIlyAjanayati mahattvaM prAyaH svabandhujanameva tiraskaroti // 244 // naiva jAtvasAdhurvisambhaM bhujaga ivAGkamadhyasuptaH // 231 // nAzcaryametadadhunA hatadaivayogAduccaiHsthitiryadadhamo na ekaH khalo'pi yadi nAma bhavetsabhAyAM moghIkaroti viduSAM mahAnubhAvaH / rathyAkalaGkazatasaMkarasaMkulo'pi pRSThe nikhilaprayAsam / ekApi pUrNamudaraM madhuraiH padArthai rAloDya bhavatyavakaro na punarnidhAnam // 245 // bisarecayati hanta na makSikA kim // 232 // hAlAhalaM malamazanAya khAdu pAnAya toyaM zayanamavanipRSThe valkale khalu pipAsati kautukena kAlAnalaM paricucumbipati prakA vAsasI ca / navadhanamadhupAnabhrAntasairvandriyaNAmavinayamanumam / vyAlAdhipaM ca yatate parirabdhumaddhA yo durjanaM vaza mantuM notsahe durjanAnAm // 246 // malayabhuvi virUDhayituM kurute manISAm // 233 // te dRSTimAtrapatitA zcandanenAbhivRddho na bhajati kila veNuH sauramaM candanakha / api kasya nAtra kSobhAya pakSmasadRzAmalakAH khalAzca / tadiha nahi vicitraM sarvadoSAkarANAM nahi bhavati khalAnAM nIcAH sadaiva savilAsamalIkalagnA ye kAlatAM kuTilatA sAdhutAgandhalezaH // 247 // hasati lasati harSAttIvraduHkhe pareSAM skhalati galati mohAdAtmanaH klezaleze / nadati mapi na tyajanti // 234 // prAkpAdayoH patati khAdati vadati nindyaM mAninAM kiM ca nIcaH paruSavacanamalpaM zrAvito pRSThamAMsaM karNe kalaM kimapi rauti zanairvicitram / chidraM hantumeti // 248 // digante khelantI sarasahRdayAnandanirU~pya sahasA pravizatyazaGkaH sarva khalasya caritaM mazakaH | | jananI mayA nItA duSTapracuranagarI kApi kavitA / akasmAkaroti // 235 // hitvA madaM samamasajanasajjanau tau vande danmIlaskhalavadanavalmIkarasanAbhujaMgIdaSTAGgI ziva ziva nitAntakuTilapraguNasvabhAvau / ekaM bhiyA nirabhisaMhita- samAptiM gatavatI // 249 // abhUdambhorAzeH saha vasativairibhAvaM prItyA paraM paramanivRtipAtrabhUtam // 236 // rAsItkamalayA guNAnAmAdhAro nayanaphalaminduH prathayati / pAdAhato'pi dRDhadaNDasamAhato'pi yaM daMSTrayA spRzati taM kathaM siMhIsUnustamapi turdeti prauDhadazanairguNAnAmAsvAdaM pizukila hanti sarpaH / harSAdivaiSa pizuno'tra manuSyadharmA karNe narasanA kiM rasayati // 250 // vRthA dugdho'naDDAn stanaparaM spRzati hanti paraM samUlam // 237 // udAsitAkhila- bharanatA gauriti ciraM pariSvaktaH SaNDho yuvatiriti lAvakhalasya vizrRGkhalasya prAgjAtavismRtanijAdhamakarmavRtteH / NyasahitA / kRtA vaiDUryAzA vikaTakiraNe kAcazakale mayA daivAdavAptavibhavasya guNadviSo'sya nIcassa gocaragataiH mUDhena tvAM kRpaNamaguNazaM praNamatA // 251 // svapakSaccheda sukhamApyate kaiH // 238 // saMvardhito'pi bhujagaH payasA na vA samucitaphalabhraMzamathavA svamUrterbhaGgaM vA patanamazucau vazyastatpAlakAnapi nihanti balena siMhaH / duSTaH parairupa- | nAzamathavA / zaraH grAmotyetAnhRdayapathasaMstho'pi dhanuSa RjokRtastadaniSTakArI vizvAsaleza iha naiva budharvidheyaH // 239 // rvakrAzleSAdbhavati khalu suvyaktamazubham // 252 // guNA1 veNuH; pakSe,-kulam. 2 mauvIM; pakSe,-vidyAvinayAdi. nAM sA zaktirvipadamanubadhnanti yadamI prasannastadvedhA mama 3 agram, pakSe,-saMkhyAvizeSaH. 4 matim. 5 zabdaM karoti. 1 vanam. 2 zvAnasya. 3 rAhuH. 4 grasati, piiddytiityrthH| 6 pakSe,-prApya. 7 AviSkRtasakaladuSTasya. 8 amaryAdasya. 5 prasRtakiraNe.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ durjananindA yadi na tairyogamakarot / viSaNNaM daurgatyAditi guNinamAlokya guNinAM yo durjanairnAGkitaH // 263 // poto dustaravAriviguNaH karoti va gehe dhruvamatisamRddhyotsavamasau // 253 // rAzitaraNe dIpo'ndhakArAgame nirvAte vyajanaM madAndhakaavekSya khAtmAnaM viguNamaparAnicchati tathA phalatyatanno riNAM dopazAntyai sRNiH / itthaM tadbhavi nAsti yasya vidhinA cedvilapati na santIha gunninH| nimASTuM zaptuM vA paribhavitu- | nopAyacintA kRtA manye durjanacittavRttiharaNe dhAtApi mudyacchati tato'pyaho nIce ramyA saguNavijigISA | maignodyamaH // 264 // dhAtastAta tadaiva dUSaNamidaM yannAma kastUvidhikRtA // 254 // na viSamamRtaM kartuM zakyaM prayatnazatai- rikA kAntArAntaracAriNAM tRNabhujAM yannAbhimUle kRtA / yadyevaM rapi tyajati kaTutAM na svAM nimbaH sthito'pi payohade / pizunassa hanta rasanAmUle'kariSyastadA prAyAsena vinAbhaguNaparicitAmAryA vANI na jalpati durjanazciramapi balA- | viSyadatulA kIrtizca nirdoSatA // 265 // eke satpuruSAH dhmAte lohe kutaH kanakAkRtiH // 255 // yadi paraguNA | parArthaghaTakAH svArthe parityajya ye sAmAnyAstu parArthamudyamana kSamyante yatasva tadarjane na hi parayazo nindAvyAjairalaM bhRtaH svArthAvirodhena ye / te'mI mAnuSarAkSasAH parahitaM parimArjitum / viramasi na cedicchAdveSaprasaktamanoratho svArthAya nighnanti ye ye tu nanti nirarthakaM parahitaM te ke na dinakarakarAnpANicchatrairnudazramameSyasi // 256 // zamayate jAnImahe // 266 // nArINAM vacanena karma kurute dInaM yazaH klezaM sUte dizatyazivAM gatiM janayati janodvegAyAsaM vaco bhASate nAlasyaM vijahAti tigmakiraNe prauDhe smuttisstthti| | kiMcitvApi na sAhasaM vitanate dehe ciraM yate no vA nayatyupahAsyatAm / bhramayati matiM mAnaM hanti kSiNoti ca vindati pauruSaM kupuruSaH ko'pyeSa nirNIyatAm // 267 // jIvitaM kSipati sakalaM kalyANAnAM kulaM khalasaMgamaH // 257 jiyo lokaH kathayati purA hanta hitvA guNaughAnambhaH vakratvaM nanu kuntalAdiva mukhe taizNyaM kaTAkSAdiva karatvaM kSAraM guNagaNanidhestasya ratnAkarasya / vizve chidrAnusaraNa kucamaNDalAdiva sunaighRNyaM khacittAdiva / mAlinyaM nayanAsamArUDhasarvendriyANAM doSe dRSTiH pizunamanasAM nAnurAgo anAdiva kilAdhairya svabhAvAdiva khairiNyaiva suzikSito'si | khala kiM jAto'syato'raMtudaH // 268 // vAtAhAratayA guNeSu // 258 // santaH saccaritodayavyasaninaH prAdurbhava va- jagadviSadharairAzvAsya niHzeSitaM te grastAH punarabhratoyakaNicantraNAH sarvatraiva janApavAdacakitA jIvanti duHkhaM sadA / kAtIvrattaibarhibhiH / te'pi krUracamUrucarmavasanainItAH kSayaM avyutpannamatiH kRtena na satA naivAsatA vyAkulo yuktA- labdhakaidambhasya sphuritaM vidannapi jano jAlmo guNAnIhate yuktavivekazUnyahRdayo dhanyo janaH prAkRtaH // 259 // // 269 // kastvaM bhadra khalezvaro'hamiha kiM ghore vane yA lobhAsavidhe khalasa surasA vANI budhairnIyate no sthIyate zArdUlAdibhireva hiMsrazubhiH khAMdyo'hamityAzayA / jAnAti sa tAmacetanatayA saiva svayaM lIyate / bhartuH sneha- kasmAtkaSTamidaM tvayA vyavasitaM maddehamAMsAzinaH pratyutpannacayAtpravizya dahane bhasmIbhavatyaGganA gADhAliGganatatpareNa nRmAMsabhakSaNadhiyaste ghnantu sarvAnnarAn // 270 // bhikSo manasA preto na vetti priyAm // 260 // nAgacchannupahUyate / mAMsaniSevaNaM prakuruSe kiM tena madyaM vinA madyaM cApi tava na vacanotthAnAsanaiH pUjyate no pRcchannanubhASyate na ca priyaM priyamaho vArAGganAbhiH saha / vezyA dravyaruciH dRzA sAndrAdaraM vIkSyate / IrSyAvezakaSAyite hRdi ghRNA- kutastava dhanaM dyUtena cauryeNa vA coryadyUtaparigraho'pi bhavato lezo'pi na spRzyate kiM tvekaH pravadansamaJjasamapi prAjJaH naSTasya kAnyA gatiH // 271 // vezyAvezmasu sIdhugandhazaTherhasyate // 261 // dUrAducchritapANirArdranayanaH protsAri- lalanAvakAsavAmoditairnItvA nirbharamanmathotsavasukhairulidratArdhAsano gADhAliGgagnatatparaH priyakathAprazneSu dattAdaraH / candrAH kSapAH / sarvajJA iti dIkSitA iti cirAtprAptAgnihotrA antarbhUtaviSo bahirmadhumayazcAtIva mAyApaTuH ko nAmAya iti brahmajJA iti tApasA iti divA dhUtairjagadvazyate // 272 // vRttiM svAM bahu manyate hRdi zucaM dhatte'nu* sapUrvanATakavidhiryaH zikSito durjanaiH // 262 // jADyaM kampoktibhirvyaktaM nindati yogyatAM mitamatiH kurvanstutIrAhImati gaNyate -tarucau dambhaH zucau kaitavaM zUre nirNatA tmanaH / goMpAyaniSevaNaM kathayati sthAsnu vadanvyApadaM zrutvA sunau vimatitA dainyaM priyAlA pini / tejasvinyaivailiptatA duHkhamaraMtudAM vitanute pIDAM janaH prAkRtaH // 273 // mukharatA vaktaryazaktiH sthire tatko nAma guNo bhavetsa pAkazcanna zubhasya me'dya tadasau prAgeva nAdAkimu khArtha 1 kuTila:. 2 khecchAcaraNanirodho yeSAM te. 3 anipuNa- zcanna bhayAsya kiM na bhajate dInAnvabandhUnayam / matto matiH. 4 nIcaH. 5 antike. 6 kapaTapaTuH. 7 lajjAvati. 1 naukA. 2 aGkazaH. 3 bhagnaprayatnaH. 4 durgmmaargsNcaari| vrateSu ruciH prItiryasya tasmin. 9 zAThyam. 10 nirdayatA- NAm. 5 sUcakasya. 6 jihvAmUle. 7 prakRSTena yatnena. 8 khala11 mananazIle. 12 dInatvam. 13 sagarvatA. 14 vAcAlatvam. rAjaH. 9 vyAghrAdibhiH. 10 ghAtakapazubhiH. 11 bhakSaNIyaH.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam randhradRzo'sya bhIryadi na tallabdhaH kimeSa tyajedityantaH lakSmIsvabhAvaH puruSo'dhamaH kalayati prAyaH kRtopakriyaH // 274 // ___ yA svasadmani padme'pi ' saMdhyAvadhi vijRmbhate / indirA sAzcarya yudhi zauryamapratihataM tatkhaNDitAkhaNDalaM yAcyo- mandire'nyeSAM kathaM tiSThati sA ciraim // 1 // guNinaM janamAttAnakaraH kRtaH sa bhagavAndAnena lakSmIpatiH / aizvarya | | lokya nijbndhnshngkyaa| rAjalakSmIH kuraGgIva dUra dUra vakarAptasaptabhuvanaM labdhAbdhicAraM yazaH sarve durjanasaMgamena | | palAyate // 2 // zUraM tyajAmi vaidhavyAdudAra lajayA punaH / sahasA spaSTaM vinaSTaM kaleH // 275 // varNasthaM gurulAghavaM | na gaNayatyAzaGkate na kvacidrUpaM naiva parIkSate na puruSaM | : sApalyAtpaNDitamapi tasmAtkRpaNamAzraye // 3 // gobhiH vRtteSu vArtA kutaH / kaSTaM nAyazaso bibheti mahato naivApa-| | krIDitavAnkRSNa iti gosamabuddhibhiH / krIDatyadyApi sA zabdAntarAnmRtyumUrkhakaviH khalaH kunRpatizcaurasya tulyakriyAH lakSmIraho devI pativratA // 4 // atyaarymtidaataarmti||276|| vandyAnnindati duHkhitAnupahasatyAbAdhate bAndhavA- zUramativratam / prajJAbhimAninaM caiva zrIbhayAnnopasapati JcharAndveSTi dhanacyutAnparibhavatyAjJApayatyAzritAn / guhyAni // 5 // anAgatavidhAtAramapramattamakopanam / sthirArambhaprakaTIkaroti ghaTayana yatnena vairAzayaM brate zIghramavAcyamujjha- | madInaM ca naraM zrIrupatiSThate // 6 // manye satyamahaM lakSmIH ti guNAn gRhNAti doSAnkhalaH // 277 // karNe tatkathayanti samudrAlirutthitA / pazyanto'pi na pazyanti santo vihvaladundubhiravai rASTre yaduddhoSitaM tannamrAGgatayA vadanti karuNaM locanAH // 7 // samAyAti yadA lakSmI rikelaphalAmbuvat / yasmAtrapAvAnbhavet / zlAghante tadudIryate yadariNApyugraM na | viniryAti yadA lakSmIrgajabhuktakapitthavat // 8 // lakSmImarmAntakRye kecinnanu zAThyamaugdhyanidhayasta bhUbhRtAM | yadioniyAdo nAdo vAdocitaM vacaH / bibhyatI dhIvarebhyo raJjakAH // 278 // bhaiNDa stANDavamaNDape caTukathAvIthISu | yA jaMDeSveva nimajjati // 9 // kuTilA lakSmIryatra kanthAkavirgoSThazvA svagRhAGgaNe zikharibhUgarte khaTAkhuH sphu- | prabhavati na sarasvatI vasati tatra / prAyaH zvazrUsnuSayorna Tam / piNDIzUratayA viTazca paTutAM bhUbhRdgRhe gAhate gacchanti dRzyate sauhRdaM loke // 10 // avyavasAyinamalasaM devaraM haidakRSTakacchapatulAM citraM tato'nyatra te.|| 279 // bhikSo sAhasAcca parihInam / premadA patimiva vRddhaM necchati lakSmIkanthA zlathA te nahi zapharivadhe jAlamanAsi matsyAMste vai madyopadaMzAH pibasi madhu samaM vezyayA yAsi vezyAm / / | rupasthAtum // 11 // guNavadbhiH saha saMgamamuccaiHpadamAptumudattvAni mUrdhyarINAM tava kimu ripavo bhittibhettAsmi yeSAM tsukA lakSmIH / vIrakaravAlavasatirdhavamasidhArAvrataM carati coro'si cutahetostvayi sakalamidaM nAsti naSTe vicAraH | // 12 // zrIparicayAjaDA api bhavantyabhijJA vidgdhcri|| 280 // devAdapyuttamAnAmapaharati yadA darjano vA tAnAm / upadizati kAminInAM yauvanamada eva lalitAni kathaMcinmAnaM nAmoti teSAmanujanitaguNAneva kutrAdhikatvam / // 13 // vAkcakSuHzrotralayaM lakSmIH kurute narasya ko doSaH / kharbhAnurbhAnavIyAnharati yadi punaH zItarazmemarIcInbrahmANDa- | garalasahodarajAtA taccitraM yanna mArayati // 14 // anusyaha khaNDe tadapi narapate kiM grahezatvameti // 281 // he | bhavata dadata vittaM mAnyAnmAnayata sajanAnbhajata / atipakSinnAgatastvaM kuta iha sarasastatkiyo vizAlaM kiM maddhA- | paruSapavanavilulitadIpazikhAcaJcalA lakSmIH // 15 // ratnAno'pi bADhaM tadatizaTha mahApApa mA brUhi mithyA / itthaM kUpo- | karatanujanuSi dvijarAje rAjani zriyo mitre / amRtakare ca darasthaH zapati taTagataM darduro rAjahaMsaM nIcaH prAyaH zaThArtho | kalAvati padmini vAmA kuto bhavatI // 16 // pUrayati pUrNabhavati hi viSamo nAparAdhena hRSTaH // 282 // AkhuH meSAM taraGgiNIsaMhatiH samudramiva / lakSmIradhanasya punarlocanakailAsazailaM tulayati kareTastArthyamAMsAbhilASI babhrulAGgalamUlaM mArge'pi nAyAti // 17 // suvyavasAyini zUre klezasahicalayati capalastakSakAhiM jighAMsuH / bhekaH pAraM yiyAsubhu- | SNAvanAkulArambhe / mayi pRSThato vilagne yAsyasi kamale jagamapi mahAghasmarasyAmburAzeH prAyeNAsannapAtaH smarati kiyadaram // 18 // api do* paribaddhA baddhApi guNairanesamucitaM karma na kSudrakA // 283 // apUrvaH ko'pi kopAmiH | baMdhA nipuNaiH / nirgacchati kSaNAdiva jaladhijalotpattipisajjanasya khalasya ca / ekasya zAmyati snehAdvadhate'nyasya | cchilA lakSmIH // 19 // haribhAmini sindhusaMbhave kamale vAritaH // 284 // visRjya zUpabaddoSAn guNAngRhNanti sAdhavaH / doSagrAhI guNatyAgI cAlanIva hi durjanaH // 285 // 1 saMdhyAkAlaparyantam. 2 virajate. 3 lakSmIH. 4 sthirA. 5 mRgIva 6 samudrasya.7 jalajantu:. 8 ado vaco vAdocitaM na. 9 kaivartebhyaH; pakSe-buddhizreSThebhyaH. 10 mUrkheSu; pakSe,-DalayoH sAvarSyAt udakeSu. 1 azlIlavAkyabhASI. andhamUSakaH 2 jalAzayAvahirA kRSTa- | 11 antargacchati; pakSa,-susthiraM tiSThati. 12 anudyoginam. kacchapatulyAM dazAm 4 rAhuH. 5kAka:- 6 nakula:. / 13 niyatiparam. 14 taruNastrIH. 15 khNg|
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakSmIsvabhAvaH 63 bhIrUnapi zrIrlabdhaprasareva vezevanitA duHkhopacaryA bhRzam // 32 // kasmaicitkapaTAya kaiTabharipUraH pIThadIrghAliyAM devi tvAmabhivAdya kupyasi na cettatkiMcidAcamahe / yate mandiramambujanma kimidaM vidyAgRhaM yacca te nIcAnnIcataropasarpaNamapAmetatkimAcAryakam // 33 // padme mUDhajane dadAsi vibhavaM vidvatsu kiM matsaro nAhaM matsariNI na cApi capalA naivAsti mUrkhe ratiH / mUrkhebhyo draviNaM dadAmi nitarAM tatkAraNaM zrUyatAM vidvAnsarvaguNeSu pUjitatanurmUrkhasya nAnyA gatiH // 34 tiryaktvaM bhajatu pratArayatu vA dharmakriyAkovidaM hantu svAM jananIM pivatvapi surAM zuddhAM vadhUmujjhatu / vedAnnindatu vA hinastu janatA kiM vA'nayA cintayA lakSmIryasya gRhe sa eva bhajati prAyo jagadvandyatAm // 35 // AlasyaM sthiratAmupaiti bhajate cApalyamudyogitAM mUkatvaM mitabhASitAM vitanute mauDhathaM bhavedArjavam / tava prasAdavazato doSA amI syurguNAH // 36 // he pAtrApAtravicAraNAvirahitA yacchatyudArAtmatAM mAtarlakSmi cottamapAtramicchasi khale prAyeNa duzcAriNI / ye devArcanalakSmi kSaNike svabhAvacapale mUDhe ca pApe'dhame na tvaM satyazaucaniratA ye cApi dharme ratAstebhyo lajjasi nirdaye gatamatinAco jano vallabhaH // 37 // nAhaM duzcariNI na cApi capalA mUrkho na me rocate no zUro na ca paNDito na ca zaTho hInAkSaro naiva ca / pUrvasminkRtapuNyayogavibhavo bhuGkte sa me satphalaM lokAnAM kimasAtA rAkhi punardRSTvA parAM saMpadam // 38 // hanturbandhujanAndhanArthamainadhAngantuH parastrIzataM ranturjantu vihiMsakaiH saha janaiH saMtudhyato vaJcanaiH / vaktustIkSNamayuktameva vacanaM pekturmitaM caudanaM nityaM nRtyasi mandireSu kamale ka~tyaM tavaitanmatam // 39 // yatrAbhyAgatadAnamAnacaraNaprakSAlanaM bhojanaM satsevA pitRdevatArcanavidhiH satyaM gavAM pAlanam / dhAnyAnAmapi saMgraho na kalahazcittAnurUpA priyA hRSTA grAha hariM vasAmi kamalA tasmingRhe nizcalA // 40 // yeSAmanyaikalatradarzanakalAvyutpattizUnye dRzau mUDhaM hRcca parArthacintanabhrodakaistAmyatasteSAM lakSmi gRhAndRzApi bhayabhIteveha no vidhau mithyAlabhijJaM mukham / aprajJAtapazUnbubhukSita zizUnavIkSase // 41 // no jAnAti kulInamuttamaguNaM sattvAnvitaM dhArmikaM nAcArapravaNaM na kAryakuzalaM na prajJayAlaMkRtam / nIcaM krUramapetasattvamadayaM yasmAdiyaM sevate tadvaMzAnuguNaM payodhisutayA lakSmyA pramANIkRtam // 42 // pIto'ga kiM kathayAmi te guNAn / anurajyasi hA jaDe jane guNa - gaure puruSe virajyasi // 20 // vIkSitAni tava vAridhi - kanye yatra pAlitajaganti laganti / citramatra ca paratra ca dehI hizabda mapahAya cakAsti // 21 // yadvadanti capaletyapavAdaM naiva dUSaNamidaM kaimalAyAH / dUSaNaM jalanidherhi bhavettadyatpurANapuruSAya dadau tAm // 22 // cAJcalyamucaiHzravasasturaMgAtkauTilyamindorviSato vimohaH / iti zriyA zikSi sahodarebhyo na vedmi kasmAdguNavadvirodhaH // 23 // zvazrUM vinA vRttiriha svatantrA prAyaH snuSANAmapavAdahetuH / yadvANi loke ramayA vihInAM satImapi tvAmasatIM vadanti // 24 // utsAha saMpannamadIrghasUtraM kriyAvidhijJaM vyasane dhvasaktam / zUraM kRtajJaM dRDhasauhRdaM ca lakSmIH svayaM yAti nivaashetoH|| 25 // hAlAhalo naiva viSaM viSaM reMmA janAH paraM vyaMtyayamatra manvate / nipIya jAgarti sukhena taM zivaH spRzannimAM muhyati nidrathA hariH // 26 // tApApahe suhRdaye rucire prabuddhe mitrAnurAganirate dhRtasadguNaughe / svAGgapradhAna ripUritaSaTpadaughe yuktaM taveha kamale kamale sthitiryat // 27 // ratnAkarastava pitA kamale nivAso bhrAtA sudhAmayatanuH patiraoNdidevaH / kenApareNa kamale bata zikSitAni sAraGgazRGgakuTilAni viceSTitAni // 28 // lakSmi kSamasva vacanIyamidaM duruktamandhIbhavanti puruSAstvadupAsanena / no cetkathaM kamalapatravizAlanetro nArAyaNaH svapiti pannagabho - gatalpe // 29 // a~saubhAgyaM dhatte paramasukhabhogAspadamayaM vicitraM tadgehaM bhavati pRthukArtasvaramayam / niviSTaH palyaGke kalayati sa 'kauntArataraNaM prasAdaM kopaM vA janani bhavatI yatra tanute // 30 // samudrasyApatyaM prathitamahimAmudrita - bhuvaH svasA praleyAMzostrinayanazirodhAmavasateH / muraurA - teryoSitsarasiruhakiJjalkanilayA tathApi zrIH strItvAtprakRticapalA''liGgati khalAn // 31 // tIkSNAdudvijate mudau paribhavatrAsAnna saMtiSThate mUrkhAndveSTi na gacchati praNayitA - matyantavidvatsvapi / zUrebhyo'pyadhikaM bibhetyupahasatyekAnta - | 1 1 lakSmyAH. 2 nArAyaNAya; pakSe,-vRddhAya. 3 viSabheda:- 4 lakSmIH 5 viparIta bhAvam. 6 candraH 7 nArAyaNaH 8 hariNazRGgavadvakrANi. 9 sarpazarIrazayyAyAm. 10 he janani; bhavati yatra yasminpuruSe prasAdaM tanute karotyasau puruSo bhAgyamaizvarye dhatte yatra kopaM tanute so'saubhAgyaM saubhAgyA'bhAvaM dhatte. ayaM prasAda viSayaH paramasukhabhogAnAmAspadam* ayaM kopaviSayaH paramatyantamasukhabhogA spadam bhavatIti zeSaH 11 tasya pUrvoktasya puruSasya gehaM vividhacitrayuktaM tathA pRthu mahatkArtasvaraM svarNa tanmayaM bhavati; pakSe, citrarahitaM tathA pRthukAnAM bAlAnAmannAdyabhAva prayuktenArtasvareNa pracuram. 12 suvarNamayam. 13 pUrvoktaH puruSaH kAntAyA rataM ramaNaM tadeva raNaM yuddham ; pakSe, kAntAraM durgamAraNyaM tattaraNaM kalayati. 14 candrasya. 15 viSNoH. 1 vezyA. 2 priyaH. 3 niSpApAn. 4 prANivighAtakaiH. 5 ayogyam. 6 mitaMpacam ; kRpaNa miti bhAvaH 7 kiM prakArakam 8 parastrI. 9 payo nIcaireva gacchati, samudre krUrajalacarAH prasiddhAH, ata eva siddhamasya sArthakatvam /
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 styena tAtazcaraNatalahato vallabho'nyena roSAdAbAlyAdvipravaryaiH svavadanavivare dhAritA vairiNI me / gehaM me chedayanti pratidivasamumAkAntapUjAnimittaM tasmAtkhinnA sadAhaM dvijakulasadanaM nAtha nityaM tyajAmi // 43 // subhASitaratnabhANDAgAram [ 2 prakaraNam - nandati pitA bhrAtA na saMbhASate bhRtyaH gacchati sutaH kAntA ca nAliGgate / arthaprArthanazaGkayA na kurute sabhASaNaM vai suhRttasmAdravyamupArjayakha sumate dravyeNa sarve vazAH // 16 // dhanaprazaMsA / | aho kanakamAhAtmyaM vaktuM kenApi zakyate / nAmasAmyAdaho citraM dhaittUro'pi madapradaH // 1 // na vittaM darzayetprAjJaH kasyacitsvalpamapyaho / munerapi yatastasya darzanA - calate manaH // 2 // dhanamarjaya kAkutstha dhanamUlamidaM jagat / antaraM naiva pazyAmi nirdhanasya mRtasya ca // 3 // brahmaghno'pi naraH pUjyo yasyAsti vipulaM dhanam zazinA tulyavaMzo'pi nirdhanaH paribhUyate // 4 // kuta Agatya ghaTate vighaTya kva nu yAti ca / na lakSyate gatizcitrA ghanasya ca dhanasya ca // 5 // strIrUpaM mohakaM puMso khUna eva bhavetkSaNam / kanakaM strIbAlavRddhaSaNDhAnAmapi sarvadA // 6 // na narasya naro dAso dAsazcArthasya bhUpate / gauravaM lAghavaM vApi dhanAdhananibandhanam // 7 // vibhavo hi yathA loke na zarIrANi dehinAm / cANDAlo'pi naraH pUjyo yasyAsti vipulaM dhanam // 8 // yasyAsti vittaM sa naraH kulInaH sa paNDitaH sa zrutavAnguNajJaH / sa eva vaktA sa ca darzanIyaH sarve guNAH kAJcanamAzrayanti // 9 // tyajanti mitrANi dhanairvihInaM putrAzca dArAzca suhRjja - nAzca / tamarthavantaM punarAzrayanti hyartho hi loke puruSasya bandhuH // 10 // bubhukSitairvyAkaraNaM na bhujyate pipAsitaiH kAvyaraso na pIyate / na cchandasA kenaciduddhRtaM kulaM hiraNyamevArjaya niSphalA guNAH // 11 // dhanairniSkulInAH kulInA bhavanti dhanairApadaM mAnavA nistaranti dhanebhyaH paro bAndhavo nAsti loke dhanAnyarjayadhvaM dhanAnyaH rjayadhvam // 12 // dundubhistu sutarAmacetanastanmukhAdapi dhenaM dhanaM dhanam / itthameva ninadaH pravartate kiM punaryadi janaH sacetanaH // 13 // tyaktvA yuvA svayuvatiM suvilAsayogyAM duraM videzabasatau nivasandhanArthI / rAtryAgame smarati tAM na sameti tasmAtkAntAbhramAdapi varaH kanakabhramo'yam // 14 // jAtiryAtu rasAtalaM guNagaNastasyApyadho gacchatu zIlaM zailataTAtpatatvabhijanaH saMdahyatAM vahninA / zaurye vairiNi bajramAzu nipatatvartho'stu naH kevalaM yenaikena vinA guNAstRNalavaprAyAH samastA ime // 15 // mAtA nindati nAbhi / 1. samudraH. 2 bhRguNA. 3 sarasvatI. 4 kamalam. 5 'dhacaraH kanavAhvayaH' iti kozaH. 6 paribhavaM prApnoti. 7 zAstrazaH 8 prekSaNIyaH 9 'dhanaM dhanaM dhanam' ityanukaraNazabdaH; pakSe, vittam. dhananindA arthArthI jIvaloko'yaM zmazAnamapi sevate / janitAramapi tyaktvA niHkhaM gacchati dUrataH // 1 // lakSmIvanto na jAnanti prAyeNa paravedanAm / zeSe dharAbharaklAnte zete nArAyaNaH sukham // 2 // vairaM hAlAhalaM pItaM sadyaH prANaharaM viSam / na tu dRSTaM dhanAndhasya bhrUbhaGgakuTilaM mukham // 3 // bhaikte dveSo jaiMDe prItirarucirgurulaGghanam / mukhe ca rkaTutA nityaM dhaninAM jvariNAmiva // 4 // AliGgitAH parairyAnti praskhalanti sa~me pathi / avyaktAni ca bhASante dhanino madyapA iva // 5 // AjanmAnugate'pyasminnAle vimukhamambujam / prAyeNa guNapUrNeSu rItirlakSmIvatAmiyam // 6 // dhanaM tAvadasulabhaM labdhaM kRcchreNa rakSyate / labdhanAzo yathA mRtyustasmAdetanna cintayet // 7 // janayantyarjane duHkhaM tApayanti vipattiSu / mohayanti ca saMpattau kathamarthAH sukhAvahAH // 8 // yathAmiSaM jale matsyaibhakSyate zvApadairbhuvi / AkAze pakSibhizcaiva tathA sarvatra vittavAn // 9 // rAjataH salilAdagbhezvorataH svajanAdapi / bhayamarthavatAM nityaM mRtyoH prANabhRtAmiva // 10 // dhanAzayA khalIkAraH kasya nAma na jAyate / dUrAdAmiSalobhena badhyate khecaraH khagaH // 11 // badhirayati karNavivaraM vAcaM mUkayati nayanamandhayati / vikRtayati gAtrayaSTiM saMpadrogo'yamadbhuto rAjan // 12 // lakSmyA paripUrNo'haM na bhayaM me'stIti mohanidraiSA / paripUrNasyaivendorbhavati bhayaM siMhikAMsunoH // 13 // arjunI yati yadarjane jano varjanIyajanaitairjanAdibhiH / me nazyati cirAya saMcitA vazcitA jagati ke na saMpadA // 14 // arthArthI jIvaloko'yaM jvalantamupasarpati kSINakSIrAM nirAjIvyAM vatsaratyajati mAtaram zatAMzenApi mokSArthI tAni cenmokSamAmuyAt // 16 // // 15 // arthArthI yAni kaSTAni mUDho'yaM kurute janaH / arthAnAmarjane duHkhamarjitAnAM ca rakSaNe / Aye duHkhaM vyaye 1 manA kpriyam 2 bhrukuTimoTanena vakram. 3 bhaktAH sevakAsteSAM dveSaH; pakSe, bhaktamannaM tadveSaH 4 jaDeSu mUrkheSu prItiH; (pakSe DalayoH sAvarNyAt) jale ruciH 5 gurUNAM pitrAdInAmulaGghane; pakSe, -guru yalaGghanamupavAsastasmin. 6 kaTubhASitvam; SakSe, kaTutvam. 7 aviSame. 8 AkAze carannapi 9 vilakSaNaH 10 rAhoH 11 sahasra bAhuvadAcarati. 12 bhayatrAsAdibhiH 13 jhaTili.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhananindA - dhaniprazaMsA - daridranindA duHkhaM dhigarthAH kaSTasaMzrayAH // 17 // varamasidhArA tarutalavAso varamiha bhikSA varamupavAsaH / varamapi ghore narake patanaM na ca dhanagarvitabAndhavazaraNam // 18 // tAnIndriyANyavikelAni manastadeva sA buddhirapratihatA vacanaM tadeva / arthoSmaNA virahitaH puruSaH sa eva syanyaH kSaNena bhavatIti vicitrametat // 19 // ApadgataM hasasi kiM draviNAndha mUDha lakSmIH sthirA na bhavatIti kimatra citram / etAnprapazyasi ghaTAJjalayantracakre riktA bhavanti bharitA bharitAzca riktAH // 20 // dhanamapi paradattaM duHkhamaucityabhAjAM bhavati hRdi tadevAnandakArItareSAm / malayajarasabindurbA - dhate netramantarjanayati ca sa evAhlAdamanyatra gAtre // 21 // lamedyaidayutaM dhanaM taddhanaM dhanaM yadyapi labheta niryutaM dhanaM nidhanameva tajjAyate / tathA gha~naparArdhakaM tadapi bhAvahInAtmakaM yadakSarapadadvayAntaragataM dhanaM taddhanam // 22 // dAyAdAH spRhayanti taskaragaNA muSNanti bhUmIbhujo dUreNa lamAkalayya hutebhugbhasmIkaroti kSaNAt / plAvayate kSitau vinihitaM yakSA haranti dhruvaM 'durvRttAstanayA nayanti nidhanaM dhigdhigdhanaM tadbahu // 23 // ambhaH dhaniprazaMsA dhanavAnbalavA~loke sarvaH sarvatra sarvadA / prabhutvaM dhanamUlaM hi rAjJAmapyupajAyate // 1 // vayovRddhAstapovRddhA jJAnavRddhAzca ye pare / te sarve dhanavRddhasya dvAre tiSThanti kiMkarAH // 2 // na sA vidyA na tacchIlaM na taddAnaM na sA kalA / arthArthibhirna tacchaurye dhaninAM yanna kIrtyate // 3 // patanti khaDgadhArAsu vizanti mairkairAlayam / kiM na kurvanti subhage kaSTamarthArthino janAH // 4 // ehi gaccha patottiSTha vada maunaM samAcara / evamAzAgrahagrastaiH krIDanti dhanino - 'rthibhiH // 5 // yasyArthAstasya mitrANi yasyArthastasya bAndhavAH / yasyArthAH sa pumAlloke yasyArthAH sa ca paNDitaH // 6 // ko nAma nAnuvRttiM sumahAnapi dhanavataH kurute / vittezabhavanabhitteH samIpamupasevate zaMbhuH // 7 // hetupramANa 1 vaikalya ra hitAni . 2 akhaNDitA. 3 dravyarUpoSNatayA. 4 vipaddhastam. 5 dazasahasram; pakSe, akAreNa yutaM dhanam, adhanamityarthaH . 6 lakSasaMkhyAkam ; pakSe, nizabdena yutaM dhanam, nidhana - mityarthaH. 7 dhanasya parArdhaM saMkhyAvizeSaH ; pakSe, dhanazabdasaMbandhi paramarSe 'na' iti tacca bhAvahInAtmakam abhAvabodhakamityarthaH . 8 akSaraH paramAtmA taccaraNadvayAntare gataM prAptaM yaddhanaM mokSarUpaM dhanaM tadeva dhanam pakSe, akSarayoH pakAradakArAtmakayormadhyavarti manaM ityetadakSaradvayarUpam dhanamityarthaH 9 haranti 10 kapaTam. 11 agniH. 12 duSTAcaraNAH. 13 nAzam 14 samudram. 9 su. ra. bhA. 65 yuktaM vAkyaM na zrUyate daridrasya / aya'tiparuSamasatyaM pUjyaM vAkyaM samRddhasya // 8 // vaibhavabhAjAM dUSaNamapi bhUSaNapakSa eva nikSiptam / guNamAtmanAmadharma dveSaM ca gRNanti kANAdAH // 9 // vANI daridrasya zubhA hitApi hyarthena zabdena ca saMprayuktA / na zobhate vittvataH samIpe bherIninA dopahateva vINA // 10 // yAdRzi tAdRzi vittasanAye pazca pizAcazatAni vasanti / yAni punarni - vasanti mahIze tAni na kenacidAkalitAni // 11 // na vidyayA naiva kulena gauravaM janAnurAgo dhanikeSu sarvadA / kaipAlinA maulidhRtApi jAhnavI prayAti ratnAkarameva satvaram // 12 // gaGgAM ca dhArayati mUrdhni sadA kapAlI sA tasya cumbati mukhaM na kadAcideva / ratnAkaraM prati cucu sahasravatrairgaGgA yato yuvatayaH sadhanAnukUlAH // 13 // dhigastvetAM vidyAM dhigapi kavitAM dhik sujanatAM vayo rUpaM dhigdhigdhigapi ca yazo nirdhanavataH / asau jIyAdekaH sakalaguNahIno'pi dhanavAnbahiryasya dvAre tRNalavanibhAH santi guNinaH // 14 // parikSINaH kazcitspRhayati yavAnAM prasRtaye sa pazcAtsaMpUrNaH kalayati dharitrIM tRNasamAm / atazcAnaikAntyAdgurulaghutayArtheSu dhaninAmavasthA vastUni prathayati ca saMkocayati ca // 15 // 1 daridranindA utthAya hRdi lIyante daridrANAM manorathAH / bAlavaidhavyadagdhAnAM kulastrINAM kucA iva // 1 // he dAridya namastubhyaM siddho'haM tvatprasAdataH / pazyAmyahaM jagatsarvaM na mAM pazyati kazcana // 2 // iha loke'pi dhaninAM paro'pi svajanAyate / svajano'pi daridrANAM tatkSaNAddurjanAyate // 3 // parIkSya satkulaM vidyAM zIlaM zaurya surUpatAm / vidhirdadAti nipuNaH kanyAmiva daridratAm // 4 // yenaivAmbarakhaNDena saMvIto nizi candramAH / tenaiva ca divA bhAnuraho daurgatyametayoH // 5 // cANDAlazca daridrazca dvAvetau sadRzAviha / cANDAlasya na gRhNanti daridro na prayacchati // 6 // arthena tu vihInasya puruSasyAlpamedhasaH / kriyAH sarvA vinazyanti grISme kusarito yathA // 7 // dvAvimAvambhasi kSepyau gADhaM baddhA gale zilAm / dhaninaM cApradAtAraM daridraM cAtapasvinam // 8 // atyantavirmukhe daive vyarthe yatte ca pauruSe / manakhino daridrasya vanAdanyatkutaH 1 atikaThoram. 2 vaizeSikazAstrapravartakAH. 3 kalyANI. dundubhidhvani lupte, 5 zaMkareNa. 6 mastakaH 7 vadhUpakSe, - 'kulamAdau parIkSeta' iti vidhiH; anyatra - prAyo hi paNDitA akiJcanA iti dRSTacaram. 8 AkAzam ; pakSe, vastram . 9 parAJjakhe. 1 4
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 subhASitaratnabhANDAgAram / sukham // 9 // dUye kAntAkaraM vIkSya meNikaGkaNavarjitam ataH paraM pairaM dUye maeNNikaM kaiNavarjitam // 10 // rAtrau jAnurdivA bhAnuH kRzAnuH saMdhyayordvayoH / pazya zItaM mayA nItaM jAnubhAnukRzAnubhiH // 11 // kiM karomi kva gacchAmi kamupaimi durAtmanA / durmareNodareNAhaM prANairapi viDambitaH // 12 // duHkhaM duHkhamiti brUyAnmAnavo narakaM prati / dAridryAdadhikaM duHkhaM na bhUtaM na bhaviSyati // 13 // kiM cAnyaiH sukulAcAraiH sevyatAmeti pUruSaH / dhanahInaH svapatnIbhistyajyate kiM punaH paraiH // 14 // kiM vAcyaM sUryazazinordAridryaM mahatAM puraH / dinarAtri vibhAgena paridhatto ya~dambaram // 15 // maurya sarvApadAM niSThA kA hi nApadajAnataH / tasminnapyaviSaNNo yaH kka so'nyatra vipatsyati // 16 // yadi nAma kule janma tatkimartha daridratA / daridratve'pi mUrkhatvamaho duHkhaparamparA // 17 // kaH svabhAva - gabhIrANAM jAnIyAdvahirApadam / bAlApatyena bhRtyena yadi sA na prakAzyate // 18 // santo'pi na virAjante hInArthasyetare guNAH / Aditya iva bhUtAnAM zrIrguNAnAM prakAzinI // 19 // varaM hi narake vAso na tu duzcarite gRhe / narakAtkSIyate pApaM kugRhAtparivardhate // 20 // nAtaH pApIyasIM kazcidavasthAM zambaro'bravIt / yasyAM naivAdya na prAtarbhojanaM tAta vidyate // 21 // na tathA bAdhyate rAjanprakRtyA nirdhano janaH / yathA bhadrANi saMprApya tairvihInaH sukhocitaH // 22 // kubjasya kITakhAtasya daavnisskussittvcH| tarorapyUSarasthasya varaM janma na cArthinaH // 23 // dharmArthakAmahInasya parakIyAnnabhojinaH / kAkasyaiva daridrasya dIrghamAyurviDambanA // 24 // zItamadhvA kadannaM ca vayotItAzca yoSitaH / manasaH prAtikUlyaM ca jarAyAH pazca hetavaH // 25 // suhRdAM hi ghanaM bhuktvA kRtvA praNayamIpsitam / pratikartumazaktasya jIvitAnmaraNaM varam // 26 // lajjAvataH kulInasya yAcituM dhanamicchataH / kaNThe pArAva - tasyeva vAkkaroti gatAgatam // 27 // kaNThe gadgadatA svedo mukhe vaivarNyavepathU / triyamANasya cihnAni yA tAnyeva yAcataH // 28 // dhanyAste ye na pazyanti dezabhaGgaM kulakSayam / paracittagatAndArAnputraM ca vyasanAturam // 29 // zeSabhASyaM tu kAvyena kAvyaM gItena hanyate / gItaM tu strIvilAsena strIvilAso bubhukSayA // 30 // jIvantyarthakSaye nIcA yAcJopadravavaJcanaiH / kulAbhimAnamUkAnAM [ 2 prakaraNam sAdhUnAM nAsti jIvanam // 31 // zUnyamaputrasya gRhaM cirazUnyaM nAsti yasya sanmitram / mUrkhasya dizaH zUnyAH sarve zUnyaM daridrasya // 32 // pakSa vikalazca pakSI zuSkazca taruH sarazca jalahInam / sarpoddhRtadaMSTrastulyaM loke daridrazca // 33 // ambA tuSyati na mayA na snuSayA sApi nAmbayA na mayA / ahamapi na tayA na tathA vada rAjankaisya doSo'yam // 34 // pRthukArtasvarapAtraM bhUSitaniH zeSaparijanaM deva / vilasatkareNugahanaM saMpratisamamAvayoH sadanam // 35 // dAridyAnmaraNAdvA maraNaM saMrocate na dAridryam / alpaklezaM maraNaM dAridryamanantakaM duHkham // 36 // tAvatsanti sahAyA yAvajjanturna kRcchramApnoti / abhipatati zirasi mRtyau kaM kaH zaktaH paritrAtum // 37 // vikasAmi vAvudite saMkocamupaimi cAstamupayAte / dAridryasarasi magnaH paGkajalIlAmanubhavAmi // 38 // ghRtalavaNatailataNDulazAkendhanacintayAnudinam / vipulamaterapi puMso nazyati dhIrmandavibhavatvAt // 39 // vINA vaMzazcandanaM candrabhAsaH zayyA yAnaM yauvanasthAstaruNyaH / naitadramyaM kSutpipAsArditAnAM sarvArambhAstaNDulaprasthamUlAH // 40 // dAridrya bhostvaM paramaM viveki guNAdhike puMsi sadAnuraktam / vidyAvihIne guNavarjite ca muhUrtamAtraM na raitiM karoSi // 41 // dAri zocAmi bhavantamevamasmaccharIre suhRdiryuSitvA / vipannadehe mayi maindabhAgye mameti cintA kva gamiSyasi tvam, // 42 // eko hi doSo guNasannipAte nimajjatIndoriti yo 12 babhASe / na tena dRSTaM kavinA samastaM dAridyamekaM guNakoTihAri // 43 // dhanairvimuktasya narasya loke kiM jIvitenAdita eva tAvat / yasya pratIkAranirarthakatvAtkopaprasAdA viphalIbhavanti // 44 // aho nu kaSTaM satataM pravAsastato'tikaSTaH pareMgehavAsaH / kaSTAdhikA nIcajanasya sevA tato'tikaSTA dhanahInatA ca // 45 // varaM vanaM vyAghragajendrasevitaM drumAlayaH patraphalAmbubhojanam / tRNAni 1 khedaM prApnomi 2 maNiyuktaM yatkaMkaNaM tena varjitam 3 atyamRtam: 4 mRNmayapAtram. 5 dhAnyakaNarahitam. 6 agniH 7 AkAzam pakSe, vastram: 1 daridrasya doSa ityarthaH . 2 pRthUni kArtasvarasya suvarNasya pAtrANi yasmiMstat; pakSe, - pRthukAnAM bAlAnAmArtasvarA ruditazabdAsteSAM pAtraM bhAjanam 3 bhUSitA alaMkRtA niHzeSAH parijanA yasmin; pakSe, bhuvi uSitA niHzeSAH parijanA yasmin . 4 vilasantyaH zobhamAnAH kareNavo hastinyastAbhirgahanaM nibiDam; pakSe, bavayoH sAvarNyAt bile sIdantIti bilasadaH, bilasada eva vilasatkA bilavartino ye reNavo dhUlayastai gahanaM vyAptam. 5 guham. 6 vicArazIlam. 7 prItim8 sthitvA 9 vinaSTazarIre 10 hatabhAgye 11 guNasamudAye. 12 kAlidAsaH. 'eko hi doSo guNasaMnipAte nimajjatIndoH kiraNeSvivAGkaH' iti kumArasaMbhavasthe pathe. 13 koTiguNanAzakamiti bhAvaH14 paragRhavAsaH.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ daridranindA www zayyA vasanaM ca valkalaM na bandhumadhye dhanahInajIvanam | maho gRhaM kArAtulyaM bhavati khalu duHkhAya gRhiNaH // 59 // // 46 // yadA tu bhAgyakSayapIDitAM dazAM naraH kRtAntopa- | sakhe khedaM mA gAH kalaya kila tAstA nijakalAH khakIhitAM prapadyate / tadAsya mitrANyapi yAmtyamitratAM cirAnu- | | vardhasva ka nu khalu tavaitavyavasitam / na tanmoghatyatra rakto'pi virajyate janaH // 47 // dAnaM na dattaM na sphuritamiti cennaitaducitaM vicitrotsAhAnAM kimidamiyadeva tapazca taptaM nArAdhitau zaMkaravAsudevau / agnau raNe vA na | tribhuvanam // 60 // dadhati na janAstannairAzyAdadRSTavihutazca kAyaH zarIra kiM prArthayase sukhAni // 48 // bhUtayo yaducitasukhabhraMzAhuHkhaM nijacyutasaMpadaH / bhavati phalAzino mUlatRNAmbubhakSA vivAsaso nistarazA- | hi tathA jAtyandhAnAM kuto hRdi vedanA nayanaviSayaM yinazca / gRhe vimUDhA munivaccaranti tulyaM tapaH kiM smRtvA smRtvA yathoddhRtacakSuSAm // 61 // mArodIzviratu phalena hInam // 49 // arthA na santi na ca | mehi vastrarucirAndRSTvAdya bAlAnimAnAyAtastava vatsa dAmuzcati mAM durAzA dAnAnna saMkucati durlalitaM mano me / syati pitA aveyekaM vAsasI / zratvaivaM gRhiNIvacAMsi yAcyA ca lAghavakarI svavadhe ca pApaM prANAH svayaM vrajata nikaTe kuMDyasya niSkicano niHzvassAzrujalaplavaplutamukhaH kiM hi vilambanena // 50 // bhagnA vayaM paribhavAsibhirugra- | pAnthaH punaH prasthitaH // 62 // vAsaHkhaNDamidaM prayaccha dhArairdAridyacaNDadahanena nitaantdgdhaaH| bandhUpakAraviSamittha- | yadi vA khAGke gRhANArbhakaM riktaM bhUtalamatra nAtha bhavataH * mapIha muktaM jIvAma eva ravijasya kimasti nidrA | pRSThe palAloccayaH / daMpatyoriti jallitaM nizi yadA cauraH // 51 // dhanaM yadi gataM gataM caraNayugmareNUpamaM dharA | praviSTastadA labdhaM karpaTamanyatastadupari kSiptvA rudannirgataH yadi gatA gatA kathaya me kimetAvatA / idaM puna- // 63 // vRddho'ndhaH patireSa maJcakagataH sthUNAvazeSaM gRhaM runtudaM dhanigaNairidAnIMtanairdaridragaNanAvidhau yadahamapAte kAlo'bhyarNajalAgamaH kuzalinI vatsasya vArtApi no / dhRtaH // 52 // gate suhRdi zatrutAM satatanirviveke prabhau gRhe yatnAtsaMcitatailabindughaTikA bhaneti paryAkulA dRSTvA garbhakugRhiNIvacaHkrakacadArite vA hRdi / mahAjanavivarjite bharAlasAM nivadhU zvazrazciraM roditi // 64 // no sevA sadasi mAninAM zreyase varaM maraNameva vA zaraNamanyadezAnta- | vihitA gurorapi manAGo vA kRtaM pUjanaM devAnAM vidhivanna ram // 53 // aprastAvastutibhiranizaM karNazUlaM karoti vA ziva ziva snigdhAdayaH sevitAH / kiM tu tvaccaraNau khaM dAridyaM vadati vasanaM darzayatyeva jIrNam / chAyAbhUtazca- | sarasvati rasAdAjanmanaH sevitau tasmAnmAM vijahAti sA lati na puraH pArzvayo va pazcAnniHsvaH khedaM dizati dhaninAM bhagavatI zaGke sapatnI tava // 65 // kSutkSAmAH zizavaH vyAdhivaddazcikitsyaH // 54 // nivAsazcintAyAH paraparibhavo zavA iva bhRzaM mandAzayA bAndhavA liptA jajarakarI vairamaparaM jugupsA mitrANAM khajanajanavidveSakaraNam / vanaM gantuM jalavairno mAM tathA bAdhate / gehinyA truTitAMzukaM ghaTayituM buddhirbhavati ca kalatrAtparibhavo hRdisthaH zokAgninaM ca dahati katvA soka mitaM kupyantI prativezilokagRhiNI sUcI saMtApayati ca // 55 // aye lAjAnuccaiH pathi vacanamAkarNya | yathA yAcitA // 66 // dagdhaM khANDavamarjunena balinA gRhiNI zizoH karNau yatnAtsupihitavatI dInavadanA / mayi kSINopAye yadakRta dRzAvazruzabale tadantaHzalyaM me divyairdumaiH sevitaM dagdhA vAyusutena rAvaNapurI laGkA punaH | svarNabhUH / dagdhaH paJcazaraH pinAkapatinA tenApyayuktaM kRtaM tvamiva punaruddhartumucitaH // 56 // vidhAturdU kanye sugati dAridyaM janatApakArakamidaM kenApi dagdhaM nahi // 67 // raparA durgatirabhUttayorAdyAM dhAtA guNakulavihInAya sa dadau / | uttiSTha kSaNamekamuha sakhe dAridyabhAraM mama zrAntastAvadahaM tataH pazcAttApAdiva suguNasajjAtamadhunA kulInaM vidvAMsaM : varamiha vareNyaM mRgayate // 57 // na bhikSA durbhikSe milati cirAnmaraNa seve tvadIyaM sukham / ityuktaM dhanavarjitasya duravasthAH kathamRNaM labhante karmANi dvijaparivRDhAnkArayatu | vacanaM zrutvA zmazAne zavo dAridyAnmaraNaM varaM varamiti kaH / adattvaiva grAsa grahapatirasAvastamayate va yAmaH kiM jJAtvaiva tUSNIM sthitaH // 68 // bhadre vANi kuruSva tAvadakurmo gRhiNi gahano jIvanavidhiH // 58 // nirastha malAM varNAnupUrvI mukhe cetaH svAsthyamupaihi yAhi karuNe nAlIkaM kSudupahatasIdatparijanaM vinA dIpAnnaktaM sukha- 1 rodanaM mA kuru. 2 kaNThabhUSaNam. 3 vastre. 4 bhitteH. gahanasaMruddhatimiram / anAkrAntadvAra praNayibhirapUrNotsava 5daridraH 6 dhAnyatRNasrastaraH- 7jIrNavastrakhaNDam. 8 zayyA. 9 gRhastambha 10 samIpaH. 11 vyAkulA. 12 khuSAm. 1 AstaraNahInabhUpRSThazAyinaH. 2 laghutvakAriNI. 3 kAladai- 13 lakSmIrityarthaH. 14 cAlanIsadRzaH sacchidraH kumbhaH. 15 lAkSAdhyeNeti yAvat. 4 marmaspRk. 5 chAditavatI. khaNDaiH. 16 stavasahitam. 17 madanaH. 18 dhAraya.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam prajJe sthiratvaM bhaja / lajje tiSTha parAGmukhI kSaNamaho tRSNe | yatyapAsyati matiM vistArayatyathitAM puMsaH kSINadhanasya kiM puraH sthIyatAM pApo yAvadahaM bravImi dhaninaM dehIti dInaM na kurute vairaM kuTumbagrahaH // 79 // dAridyeNa samIritApi vacaH // 69 // yo gaGgAmatarattathaiva yamunAM yo narmadAM zarmadAM | bahazaH kaNThaM samAlambate kaNThAtkaSTazataiH kathaM kathamapi kA vArtA saridambulaGghanavidhau yazcArNavAMstIrNavAn / prAmoti jihvAtalam / jihvAkIlakakIliteva sudRDhaM tasmAnna so'smAkaM. ciramAsthito'pi sahasA dAridyanAmA sakhA niryAtyasau vANI prANaparikSaye'pi mahatAM dehIti nAstIti ca tvaddAnAmbusaritpravAhalaharImano ne saMbhAvyate // 70 // // 0 // dRSTaM durjanaceSTitaM paribhavo labdhaH samAnAjanAtpiNDArthe dAridyAdriyameti dvIpariMgataH sattvAtparibhrazyate niHsattvaH pari- dhaninAM kRtaM zvalaDitaM bhuktaM kapAleSvapi / payAmadhvani bhUyate paribhavAnnidaimApadyate / nirviNNaH zucameti zoka- | saMprayAtamasakRtsuptaM tRNaprastare yaccAnyatra kRtaM kRtAnta kuru he nihato buddhyA parityajyate nirbuddhiH kSayametyaho nidhanatA | tatrApi sajjA vayam // 81 // Ase cetsvagRhe kuTumbasarvApadAmAspadam // 71 // zItenoddhaSitasya mASazimiva- | bharaNaM kartuM na zakto'smyahaM seve cetsukhasAdhanaM munivanaM cintArNave majjataH zAntAgniM sphuTitAdharasya dhamataH kSutkSAma- | muSNanti mAM taskarAH / zvabhre cetsvatanuM tyajAmi narakAdIkaNThasya me / nidrA kvApyavamAniteva dayitA saMtyajya dUraM | rAtmahatyAvazAnno jAne karavANi daiva kimahaM martuM na vA gatA satpAtrapratipAditeva vasudhA na kSIyate zarvarI // 72 // jIvitum // 82 // mA bhUjanma mahAkule tadapi cenmA dAridyAtpuruSasya bAndhavajano vAkye na saMtiSThate susnigdhA | bhUdvipatsApi cenmA bhUdbhari kalatramasti yadi tanmA bhUddayA . vimukhIbhavanti suhRdaH sphArIbhavantyApadaH / sattvaM | manaH / tacedasti tadastu mRtyuratha cettasyApi nAsti kSaNastahAsamupaiti zIlazazinaH kAntiH parimlAyate pApaM janmAntaranirvizeSasadasaddezAntare'stu sthitiH // 83 // yaiH karma ca yatparairapi kRtaM tattasya saMbhAvyate // 73 // kAruNyaparigrahAnna gaNitaH khArthaH parArthe prati yaizcAtyantasaGgaM naiva hi kazcidasya kurute saMbhASyate nAdarA- | dayAparane vihitA vandhyArthinAM prArthanA / ye cAsanparaduHkhasaMprApto gRhamutsaveSu dhaninAM sAvajJamAlokyate / durAdeva duHkhitadhiyaste sAdhavo'staM gatAzcakSuH saMhara bASpavegamamahAjanasya viharatyalpacchado lajayA manye nirdhanatA prakA- | dhunA kasyAgrato rudyate // 84 // saktUcchoSayati drutAnpramamaparaM SaSThaM mahApAtakam // 74 // paurebhyo na bhayaM na | tikarotyAkrandato bAlakAnpratyAsiJcati karpareNa salilaM daNDapatanaM trAso na vA bhUpateniHsaGgaM zayanaM nizAsu gamanaM zayyAtRNaM rakSati / dhRtvA mUrdhni purANazUrpazakalaM zUnye gRhe durgeSu mArgeSu ca / dAridyaM sukhameva kevalamaho doSadvayaM | vyAkulA kiM tadyanna karoti durgatavadhUve bhRzaM varSati // 85 // vartate jAyA nindati cAGgabhogasamaye muzcanti vai yAcakAH | dAridyakSitipaH sa me nijapatistasya prasAdAdabhUdyAcyA jiiv|| 75 // vAsazcarma vibhUSaNaM zavaziro bhasmAGgalepaH sadA | namambaraM daza dizo vAsazca devAlaye / asmadvairiNi labdhakheko gauH sa ca lAGgalAdyakuzalaH saMpattiretAdRzI / ityA- saMgatiriti tvayyAzraye kupyatA madvRttiM viniyojitAstvadarayaH , locya vimucya zaMkaramagAdatnAkaraM jAhnavI kaSTaM nirdhani- | kA nAma vRttirmama // 86 // AsIttAMmramayaM zarIramadhunA kassa jIvitamaho dArairapi tyajyate // 76 // maddehe muSa- | sauvarNavaNe gataM muktAhAralatAzrubindunivahainiHzvasya me kIva mUSakavadhUmUSIva mArjArikA mArjArIva zunI zunIva kAlpatA klpitaa| svalpaM svalpamanalpakalpamadhunA dIrgha vayaH kalpitaM svAminduHkha bhavatprasAdavazataH kiM kiM na labdhaM mayA // 87 // gRhiNI vAcyaH kimanyo janaH / ityApannazizUnasUnvijahato dRSTvA tu jhillIravai tAtantuvitAnasaMvRtamukhI cullI ciraM roditi // 77 // pIThAH kacchapavattaranti salile saMmArjanI dAnaprazaMsA mInavaddavI sarpaviceSTitAni kurute saMtrAsayantI zizUn / anukUle vidhau deyaM yataH pUrayitA hariH / pratikUle zUrpArdhAvRtamastakA ca gRhiNI bhittiH prapAtonmukhI rAtrau vidhau deyaM yataH sarve hariSyati // 1 // yaddadAti yadaznAti pUrNataDAgasaMnibhamabhUdrAjanmadIyaM gRham // 78 // zIlaM tadeva dhanino dhanam / anye mRtasya krIDanti dArairapi zAtayati zrutaM zamayati prajJAM nihantyAdaraM dainyaM dIpayati dhanairapi // 2 // yaddadAsi viziSTebhyo yaccAnAsi dine , kSamA kSapayati brIDAmapi basyati / tejo jarjara- dine / tatte vittamahaM manye zeSamanyasya rakSasi // 3 // 1 sukhadAtrIm. 2 na dRzyate. 3 lajAM prApnoti. 4 lajA- tyAga eko guNaH zlAghyaH kimnyairgunnraashibhiH| tyAgAyukta. 5 khedam. 6 sthAnam. 7 AsanAni. / 1 garte. 2 daive. 3 puurnnkrtaa|
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAnaprazaMsA-lobhanindA 69 - jagati pUjyante pazupASANapAdapAH // 4 // bhavanti narakAH vidhinA vitIrNaH sa prItidAyo bahumantumarhaH // 24 // tpApaM dAridyasaMbhavam / dAridyamapradAnena tasmAddAnaparo dAnena bhUtAni vazIbhavanti dAnena vairANyapi yAnti nAzam / bhavet // 5 // grAsAdardhamapi grAsamarthibhyaH kiM na ycchsi| paro'pi bandhutvamupaiti dAnairdAnaM hi sarvavyasanAni hanti icchAnurUpo vibhavaH kadA kasya bhaviSyati // 6 // // 25 // turagazatasahasraM gogajAnAM ca lakSa kanakarajata. gauravaM prApyate dAnAnna tu vittasya saMcayAt / sthitiruccaiH | pAtraM medinI sAgarAntAm / vimalakulavadhUnAM koTikanyAzca payodAnAM payodhInAmadhaH sthitiH // 7 // daridrAnbhara kaunteya | dadyAnnahi nahi samametairannadAnaM pradhAnam // 26 // kAmaM mA prayacchezvare dhanam / vyAdhitasyauSadhaM pathyaM nIrujasya | vAcaH katicidaphalAH santu loke kavInAM santyevAnyA madhukimauSadhaiH // 8 // dAtavyamiti yaddAnaM dIyate'nupakAriNe / ripukathAH saMstavAtkAmadogbhyaH / vittaM kAmaM bhavatu viphalaM deze kAle ca pAtre ca taddAnaM sAttvikaM viduH // 9 // dattamazrotriyebhyaH pAtre dattairbhavati hi dhanairdhanyatA bhUridAtuH upArjitAnAM vittAnAM tyAga eva hi rakSaNam / taDAgodara- // 27 // deyaM bho hyadhane dhanaM sukRtibhirnI saMcitaM sarvadA saMsthAnAM parIvAha ivAmbhasAm // 10 // dAnopabhogavandhyA zrIkarNasya balezca vikramapateradyApi kIrtiH sthitaa| Azcarya madhuyA suhRdviryA na bhujyate / puMsAM yadi hi sA lakSmIralakSmIH | dAnabhogarahitaM naSTaM cirAtsaMcitaM nirvadAditi pANipAdayugalaM katamA bhavet // 11 // kiM tayA kriyate lakSmyA yA vadhUriva gharSantyaho makSikAH // 28 // 'kevalA / yA na vezyeva sAmAnyA pathikairupabhujyate // 12 // AyAsazatalabdhasya prANebhyo'pi garIyasaH / gatirekaiva vittasya lobhanindA dAmamanyA vipattayaH // 13 // dAnena zlAdhyatAM yAnti | lobhaH pratiSThA pApasya prasUtirlobha eva ca / dveSakrodhAdipazupASANapAdapAH / dAnameva guNaH zlAghyaH kimanyairguNa- janako lobhaH pApasya kAraNam // 1 // lobhAtkrodhaH prabhakoTibhiH // 14 // dAnaM bhogo nAzastisro gatayo bhavanti vati lobhAtkAmaH prajAyate / lobhAnmohazca nAzazca lobhaH vittasya / yo na dadAti na bhuta tasya tRtIyA gatirbhavati | pApasya kAraNam // 2 // lobhAkodhaH prabhavati krodhAdrohaH // 15 // yo na dadAti na bhuGkte sati vibhave naiva tasya pravartate / droheNa narakaM yAti zAstrajJo'pi vicakSaNaH tahavyam / laeNNamayakRtrimapuruSo rakSati sasya parasyArthe // 3 // mAtaraM pitaraM putraM bhrAtaraM vA suhRttamam / lobhAviSTo // 16 // dAtavyaM bhoktavyaM sati vibhave saMcayo na naro hanti svAminaM vA sahodaram // 4 // lobhena kartavyaH / pazyeha madhukarINAM saMcitamartha harantyanye buddhizcalati lobho janayate tRSAm / tRSArto duHkhamAmoti. // 17 // mIyatAM kathamabhIpsitameSAM dIyatAM drutamayAcita- paratreha ca mAnavaH // 5 // lobhAviSTo naro vittaM vIkSate na meva / taM dhigastu kalayannapi vAJchAmarthivAgavasaraM sahate sa cApadam / dugdhaM pazyati mArjAro na tathA laguDAhatim yaH // 18 // prApitena caTughAkuvirDambaM lambhitena bhuyaa-||6|| prAyeNa dhaninAmeva dhanalobho nirantaram / pazya canalajjAm / arthinA yadaghamarjati dAtA tanna lumpati vila- koTidveyopetaM lakSAya praNataM dhanuH // 7 // lobhaH sadA mbya dadAnaH // 19 // yatpradeyamupanIya vadAnyairdIyate vicintyo lubdhebhyaH sarvato bhayaM dRSTam / kAryAkAryavicAro salilamarthijanAya / yAcanoktiviphalatvavizaGkAtrAsamUrchana- | lobhavimUDhasya nAstyeva // 8 // satyaprazamatapobhiH satyadhanaiH cikitsitametat // 20 // arthine na tRNavaddhanamAtraM kiMtu zAstravedibhirvijitaH / lobhoTaM praviSTaH kuTilaM hRdayaM jIvanamapi pratipAdyam / evamAha kuzavajjaladAyI dravyadAna- | kirATInAm // 9 // snehopapanna iti pUrNadazAvizeSazAlI vidhiruktividagdhaH // 21 // paGkasaMgaravigarhitamahaM na | svamAtmani vasuprakaraM nidhAya / labdhodaye tamatha gRhNati zriyaH kamalamAzrayaNAya / arthipANikamalaM vimalaM tadvAsa- | padmabandhau dIpA bhavanti kaluSA balavAnhi lobhaH // 10 // vezma vidadhIta sudhIstat // 22 // dAnapAtramadhamaNamihai- yA pravImaTanti vikaTaM kAmanti dezAntaraM gAhante kagrAhi koTiguNitaM divi dAyi / sAdhureti sukRtairyadi gahanaM samudramathanaklezaM kRSi kurvate / sevante kRpaNaM pati kartuM pAralaukikakusIdamasIdat // 23 // artho vinaivArtha- | gadaghaTAsaMghaTTaduHsaMcaraM sarpanti pa~dhanaM dhanAndhitadhiyastallobhanayopasIdannAlpo'pi dhIraraivadhIraNIyaH / mAnyena manye visphUrjitam // 11 // 1 anekopabhogyA. 2 nAza ityarthaH. 3 tRNakRtakapaTapuruSAkAraH 1 tiSThatIti zeSaH. 2 dhanuSaH prAntabhAgadvayam, hRdayaguhAyAmityarthaH. sasyarakSaNArthamuccapradeze zRgAlAdibhayahetustRNAdighaTitaH puruSaH sthApyata 3 lakSa lakSyam ; pakSe,-lakSasaMkhyA. 4 gatam. 5 kirATo vaNigjAtiiti prasiddham. 4 aizvarye. 5 bhramarINAm. 6 hAsyatvam, vizeSaH. 6 gahanAm. 7 araNyam. 8 yuddhama. 9 vilAsa:.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam M udAraprazaMsA tanurapi yA zrInivezitA sansu / avaziSyate himAMzoH saiva zateSu jAyate zUraH sahasreSu ca paNDitaH / vaktA daza- | | kalA yA sthitA zaMbhau // 22 // kiyatI paJcasahasrI kiyatI sahasreSu dAtA bhavati vA na vA // 1 // adAtA puruSastyAgI . lakSApi koTirapi kiyatI / audAryonnatamanasAM ratnadhanaM saMtyajya gacchati / dAtAraM kRpaNaM manye mRto'pyartha na | vatI vasumatI kiyatI // 23 // pratyupakurvatpUrva kRtopakAramuJcati // 2 // rakSanti kRpaNAH pANau dravyaM vyamivA | mapi lajjayati cetaH / yastu vihitopakArAdupakAraH tmanaH / tadeva santaH satatamutsRjanti yathA malam // 3 // so'dhiko mRtyoH // 24 // jIvaJjIvayati hi yo jJAtijanaM yAcito yaH prahRSyeta dattvA ca prItimAnmavet / taM dRSTvApya- || | parijanaM ca suhRdazca / tasya saphalA gRhazrIrdhiganupajIvyAM thavA zrutvA naraH svargamavAmuyAt // 4 // AkAramAtravijJAna- dhanasamRddhim // 25 // yacchaJjalamapi jalado vallabhatAmeti saMpAditamanorathAH / te dhanyA ye na zRNvanti dInAH praNa- sarvalokasya / nityaM prasAritakaraH savitApi bhavatyacakSuSyaH yinAM giraH // 5 // karNalatiguNotkarSAstyAgino dhanvi- | // 26 // nAptaM yatkenacidapi manorathA api yato nivanastathA / niSphalAnna vimuJcanti mArgaNAnsamakhe sthitAna | rtante / tadyadi na labhyate'nyanmanakhinaH kimabhimAnaphalam // 6 // dehi dehIti jalpanti tyAgino'pyarthino'pi ca / // 27 // ghaTanaM vighaTanamathavA kAryANAM bhavati vidhiAlokayanti rabhasAdasti nAstIti na kvacit // 7 // niyogena / ucite'nucite karmaNi vRttinivRttI samAdatte yudhyante pakSipazavaH paThanti zukasArikAH / dAtuM zaknoti // 28 // kalpasthAyi na jIvitamaizvarya nApyate ca yadayo vittaM sa zUraH sa ca paNDitaH // 8 // ayaM nijaH paro | "" | bhimatam / lokastathApyakArya kurute kArya kimuddizya veti gaNanA laghucetasAm / udAracaritAnAM tu vasudhaiva | | // 29 // dhanabAhulyamahetuH ko'pi nisargeNa muktkr|| kuTumbakam // 9 // lakSmIpayodharotsaGgakaGkamAruNito prAvRSi kasyAmbumucaH saMpattiH kimdhikaambunidheH||30|| hareH / dhanyo baliH sa yenAsya bhikSApAtrIkRtaH karaH // 10 // pAnI m am| draviNArjanajaH parizramaH phalito'pyasya janasya nIrasaH / karNastvacaM zibirmIsaM jIvaM jImUtavAhanaH / dadau dadhIci- | | draviNArjanamAtmatuSTaye paramAvarjayituM guNArjanam // 31 // rasthIni nAstyadeyaM mahAtmanAm // 11 // dAtA nIco'pi | nAkSamA nAkSarANi paThatA kimapAThi pAThito'pi kimu vismRta eva / sevyaH syAnniSphalo na mahAnapi / jalArthI vAridhi rAmyA itthamarthijanasaMzayadolAkhelanAM khalu cakAra nakAraH // 32 // pazya kUpaM niSevate // 12 // puMsAmunnatacittAnAM sukhA- 1 | yaH prazaMsati naro naramanyaM devatAsu varadAsu satISu / mugdhavahamidaM dvayam / sarvasaGganivRttirvA vibhUtirvA suvistarA | dhAdhanala | dhIrdhanalavaspRhayAlustaM nRzaMsamahamAdyamavaimi // 33 // // 13 // jarAmaraNadaurgatyavyAdhayastAvadAsatAm / janmaiva | yathA zarIraM kila jIvitena vinAkRtaM kASThamivAvabhAti / kiM na dhIrasya bhUyo bhUyastrapAkaram // 14 // api | tathaiva tajjIvitamapyami lokottareNa sphuritena zUnyam nAma sa dRzyeta puruSAtizayo bhuvi / garvocchanamukhA yena | // 34 // jAtazca nAma na vinavayati cetyayuktamutpAda dhanino nAvalokitAH // 15 // pRthvI pRthvIguNA mAnyAH | eva niyamena vinAzahetuH / tulye ca nAma maraNavyasanosanti bhUpA vivekinaH / parAbhavApadaM yAnti kamAdunnata- | patApe mRtyurvaraM parahitAvahitAzayasya // 35 // utpAditA buddhayaH // 16 // paripUrNaguNAbhogagarimodgAra eva saH / khayamiyaM yadi tattanUjA tAtena vA yadi tadA bhaginI trijagatspRhaNIye'sminna rucirdraviNe'pi yat // 17 // khalu zrIH / yadyanyasaMgamavatI ca tadA parastrI tattyAgabaddhatyAgo guNo vittavatAM vittaM tyAgavatAM guNaH / parasparavi- manasaH sudhiyo bhavanti // 36 // tvayi sati zivadAtaryayuktau tu vittatyAgau viDambanA // 18 // nRNAM dhuri sa | smadebhyarthitAnAmitaramanusaranto darzayanto'rthimudrAm / caramaevaiko yaH kazcittyAgapANinA / nirmArTi prArthanApAMsudhUsaraM | caraNapAtairdugrahaM dogdhukAmAH karabhamanusarAmaH kAmadhenau mukhamarthinAm // 19 // buddhiryA sattvarahitA strItvaM tatkevalaM | sthitAyAm // 37 // iyatyapyetasminniravadhimahatyadhvani matam / sattvaM cAnayasaMpannaM tatpazutvaM na pauruSam // 20 // guNAsta evAmI dvitrA jaraThajaraThA yAnti gaNanAm / atyadgutamimaM manye svabhAvamamanasvinaH / yadupakriyamANo'pi | aho grAmyo lokaH sa na paramamIbhiH kRtadhRtiH mayaprIyate na vilIyate // 21 // saiva paraM na vinazyati | stabdho yAvatkalayati samagraM tRNamidam // 38 // khacitta - | paricintayaiva paritApamAtmanyamI na bibhrati manasvino 1 mAMsam. 2 bANAn , pakSe,-yAcakAn. 3 svakIyaH. 4 etannAmako rAjA-5 nRpazreSTha:.6 munIzvaraH.7 samudram. 8 sphItavadanAH | 1 alpA. 2 yAcitAnAm. 3 pAzcAtyacaraNapAtaiH. 4 uSTram.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ udAraprazaMsA-kRpaNanindA yadamunA na tAvatkSatiH / aharnizamihaiva ye paramanonuvRttyA bhikSAdvArA gRhe gRhe / dIyatAM dIyatAM nityamadAtuH phalapunarvahanti vijigISutAM kimiva te'nukampAspadam // 39 // | mIdRzam // 9 // dvAra dvAraM raTantIha bhikSukAH pAtrapANayaH / bhujyante svagRhasthitA iva sukhaM yasyArthibhiH saMpadaH paTvI darzayantyeva lokAnAmadAtuH phalamIdRzam // 10 // na yasya matistamaHprahataye dvAveva tau prANitaH / yastvAtmabhari- | dAtuM nopabhoktuM ca zaknoti kRpaNaH zriyam / kiM tu spRzati runnate'pi vibhave hInazca vidvattayA tassAlekhyamaNerivA- hastena napuMsaka iva striyam // 11 // kiMzuke kiM zukaH kRtidhRtaH sattApyasattA nanu // 40 // AdhArAya dharAvakA- | kuryAtkalite'pi bubhukSitaH / adAtari samRddhe'pi kiM kuryuzavidhaye'pyAkAzamAlokane bhAvAnAtmamahattvasAdhanavidhA- | rupajIvinaH // 12 // varaM vibhavahInena prANaiH saMtarpitovanye guNAH kecana / ityasminnupakArakAriNi sadA varge paraM | 'nalaH / nopacAraparibhraSTaH kRpaNaH prArthito janaH // 13 // dustyaje dainyavrIDakalaGkamujjhatu kathaM ceto mahAcetasAm | udAracaritastyAgI yAcitaH kRpaNo'dhikaH / eko dhanaM // 41 // nityaM yA gurubhRtyabandhusujanairna svecchayA bhujyate | tataH prANAnanyaH prANAMstato dhanam // 14 // nopabhoktumapi pazyanti spRhayAlavo na ripavo yAM vikramAsAditAm / klIbo jAnAtyupacitAM zriyam / grAmyo virAgayatyeva ramayasyAH sAdhuparikSayeNa suhRdA nAzena vA saMbhavo no saMpa- | yannapi kAminIm // 15 // kRpaNaH svavadhUsaGgaM na karoti dvipadeva sA guNavatAM prItistayA kIdRzI // 42 // nyAyyaM bhayAdiha / bhavitA yadi me putraH sa me vittaM harediti mArgamanujjhataH sukRtino daivAdvantyApado yAstAH santu // 16 // yadadho'dhaH kSitau vittaM nicakhAna mitaMpacaH / balerivAdipuruSAyovI khayaM yacchataH / zakrasyeva jugu- | tadhonirayaM gantuM cakre panthAnamagrataH // 17 // nijasaukhyaM psitaiH subahubhirninyairbhRzaM karmabhirdevAnAmupari prabhutvamapi | nirandhAno yo dhanArjanamicchati / parArtha bhAravAhIva klezame mA bhUtrapAkAraNam // 43 // rudro'di jaladhiM harirdi- | smaiva hi bhAjanam // 18 // asaMbhogena sAmAnyaM kRpaNasya viSado pUraM vihAyaHzritA bhogIndrAH prabalA api | dhanaM paraiH / aspadamiti saMbandho hAnau duHkhena gamyate prathamataH pAtAlamUle sthitAH / lInAH padmavane sarojanilayA // 19 // sati drAkSAphale kSIre mRdAmAsvAdanaM mude / manye'rthisArthAdbhiyA dInoddhAraparAyaNAH kaliyuge satpuruSAH | aho mAturiyaM rItiH kRpaNe garbhavartini // 20 // adAtukevalam // 44 // nisaM kApi na spRzanti kavegiraH / doSAyaiSAtivRddhasya vilAsAstaruNIkRtAH // 21 // zaraNaM kiM prapannAni viSava nmArayanti kim / na tyajyante na bhujyante kRpaNena dhanAni kRpaNanindA yat // 22 // dhanaM yadiha me datse vidhe mA dehi karhicit / kRpaNena samo dAtA na bhUto na bhaviSyati / aspRzanneva audArya dhanino dehi yanmadIye hRdi sthitam // 23 // cittAni yaH parebhyaH prayacchati // 1 // yadaya'te pariklezai- | vINeva zrotrahInasya lolAkSIva vicakSuSaH / vyasoH kusurarjitaM yanna bhujyate / vibhajyate yadante'nyaH kasyacinmAstu | mamAleva zrIH kadaryasya niSphalA // 24 // lubdho na taddhanam // 2 // yatkarotyaratiM klezaM tRSNAM mohaM prajAga- | visRjatyartha naro dAridyazaGkayA / dAtApi visRjatyartha tayaiva ram / na taddhanaM keMdaryANAM hRdaye vyAdhireva saH // 3 // mRtyuH | nanu zaGkayA // 25 // yA vipattirdhanApAye navA bhogivdaanyyoH| zarIragoptAraM dhanarakSaM vasuMdharA / duzcAriNI ca hasati svapatiM prajJApakarSAtyAgeva prAptA hi kRpaNena sA // 26 // gRhamadhyaputravatsalam // 4 // tyAgabhogavihInena dhanena dhanino | nikhAtena dhanena ramate yadi / sa tu tenAnusAreNa ramate kiM padi / bhavAmaH kiM na tenaiva dhanena dhanino vayam // 5 // na meruNA // 27 // atisaMcayakartRNAM vittamanyasya kAraNAt / dAnopabhogarahitA divasA yasya yAnti vai / sa lohakAra- | anyaiH saMcIyate yatnAdanyaizca madhu pIyate // 28 // viDabhasleva zvasannapi na jIvati // 6 // abudhairarthalAmAya paNya- mbanaiva puMsi zrIH prprnnypaasule| kAnti kAmiha kurvIta zIbhiriva svayam / AtmA saMskRtya saMskRtya paropakaraNIkRtaH | kuNau kaTakakalpanA // 29 // kRtvopakAraM yastasmAdvAJchati // 7 // kRpaNena zaveneva mRtenApi na dIyate / mAMsaM vardhayatA | pratyupakriyAm / dInastRSNA vidheyatvAdvAntamapyupaleDhi saH tena kAkasyopakRtiH kRtA // 8 // bodhayanti na yAcante // 30 // daivavazAdutpanne sati vibhave yasya nAsti bhogecchaa| 1 saipAdyate. 2 avasAne. 3 asvasthatvam. 4 vicArAzakti. 1bhikSukA iti zeSaH. 2 tyajatIti zeSaH. 3 AropayAmAsa. 5paNAnAm . 6 pIDaiva. 7 kasya kA upakRtirupakAraH kRtA, api | 4 narakam. 5 caJcalAkSI. mRganayaneti yAvat 6 andhasya. tu na kasyApi kApItyarthaH; pakSe, kAkasya pakSiNaH. | 7 prANarahitasya pretaspeti yAvat.8 dAribazaGkayaiva.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam na ca paralokasamIhA sa bhavati dhanapAlako mUrkhaH // 31 // | mRto'pi // 47 // loka eSa paralokamupetA hA vidhAya nidhane upabhogakAtarANAM puruSANAmarthasaMcayaparANAm / kenyAmaNiriva dhanamekaH / ityamuM khalu tadasya ninISatyarthibandhurudayasadane tiSThatyarthaH parasyArthe // 32 // yadi bhavati dhanena | iyacittaH // 48 // saMcitaM kratuSu nopayujyate yAcitaM dhanI kSititalanihitena bhogarahitena / tasmAdvayamapi dha- | guNavate na dIyate / tatkadaryaparirakSitaM dhanaM caurapArthivaninastiSThati naH kAJcano meruH // 33 // nandanarendradraviNairduSkR- gRheSu gacchati // 49 // varamamI taravo vanagocarAH tamiva kimapi vihitamatighoram / vasudhAtaloSmapAko vira- zakunisArthaviluptaphalazriyaH / na tu dhanADhyagRhAH kRpaNAH mati nAdyApi yattebhyaH // 34 // dRDhataranibaddhamuSTeH koza- | phaNAnihitaratnabhujaMgamavRttayaH // 50 // na niryiyAsanti niSaNNasya sahajamalinasya / kRpaNasya kRpANasya ca keva- | kadaryahastAddhanAni pAMsoriva tailalezAH / daivAtkadAcidvinilamAkArato bhedaH // 35 // kRpaNasamRddhInAmapi bhoktAraH | yoktureva nirgantumicchantyasubhiH sahaiva // 51 // susaMvRtairjIsanti kecidatinipuNAH / jalasaMpado'mburAzeryAnti vazaM vitavatsurakSitairnije'pi dehe kRtayantraNasya ca / tavAnumArga sarvadaiva vaDavAneH // 36 // prAptAnapi na labhante bhogAnbhoktuM vrajato bhavAntare zaThairghanaiH pazcanadI na pUritA // 52 // aho vakarmabhiH kRpaNAH / mukhapAkaH kila bhavati drAkSApAke dhanAnAM mahatI vidagdhatA sukhoSitAnAM kRpaNasya vezmani / 'balibhujAM hi // 37 // atisAhasamatidaSkaramatyAzcarya ca | vrajanti na tyAgadazAM na bhogyatAM parAM ca kAMcitpratha dAnamarthAnAm / yo'pi dadAti zarIraM na dadAti sa vitta- nivRtim // 53 // phalaM svecchAlabhyaM prativanamakhedaM kSitilezamapi // 38 // ke'pi svabhAvalubdhAstIvratarAM yAtanA- | ruhAM payaH sthAne sthAne ziziramadhuraM puNyasaritAm / mRdusparzA mapi sahante / na tu saMtyajanti vitta mAtsaryamivAdhamAH | zayyA sulalitalatApallavamayI sahante saMtApaM tadapi satatam // 39 // aurvA ivAtilubdhA bhavanti dhanalavaNa- | dhaninAM dvAri kRpaNAH // 54 // yadete sAdhUnAmupari vivAribahutRSNAH / tRNalavamiva nijadehaM tyajanti lezaM na | mukhAH santi dhanino na caiSAvadveSAmapi tu nijavittavyayavittasya // 40 // 'arthini kavayati kavayati paThati ca | bhayam / ataH khedo nAsminparamamanukampaiva bhavati khamAMsatrapaThati stavodyate stauti / pazcAdyAmItyukte kRpaNaH praNato- | stebhyaH ka iha hariNebhyaH paribhavaH // 55 // na zAntAnta'JjaliM kurute // 41 // dAnaM bhogaM ca vinA dhanasattAmAtra- | stRSNA dhanalavaNavArivyatikaraiH kSatacchAyaH kAyazciravikeNa ceddhaninaH / vayamapi kimiti na dhaninastiSThati naH | rasarUkSAzanatayA / anidrA mandAgnipasalilacaurAnalakAzcano meruH // 42 // dhanino'pyadAnabhogA gaNyante bhayAtkadaryANAM kaSThaM sphuTamadhanakaSTAdapi param // 56 // dhuri mahAdaridrANAm / hanti na yataH pipAsAmataH samu- | jahAti sahasAnanaM jhaTiti pRcchati khAgataM namasyati dro'pi maruriva // 43 // abhyupayuktAH sadbhirgatAgatai- | kRtAJjaliH zrutimanoharaM bhASate / dadAti kusumaM phalaM zithiraharahaH sunirviNNAH / kRpaNajanasaMnikarSe saMprApyArthAH | layatyabhISTAM kriyAmaho na paricIyate kRpaNavaJcanAcAturI khapantIva // 44 // te mUrkhatarA loke yeSAM dhanamasti // 57 // ayazcaNakacarvaNaM phaNiphaNAmaNeH karSaNaM kareNa nAsti ca tyaagH| kevalamarjanarakSaNaviyogaduHkhAnyanubhavanti | giritolanaM jalanidheH padA laGghanam / pa~suptaharibodhanaM // 45 // yAcamAnajanamAnasavRtteH pUraNAya bata janma na | nizitakhaDgasaMsparzanaM kadAcidakhilaM bhavenna ca zaThAddhanasyArjayasya / tena bhUmiratibhAravatIyaM na drumairna giribhirna samudraiH | nam // 58 // ekaikAtizayAlavaH paraguNajJAnaikavaijJAnikAH // 46 // mA dhanAni kRpaNaH khalu jIvastRSNayArpayatu jAtu santyete dhanikAH kalAsu sakalAkhAcAryacaryAcaNAH / parasmai / tatra naiSa kurute mama citraM yattu nArpayati tAni | apyete sumanogirAM nizamanAdvibhyatyaho zlAghayA dhUte . 1 icchA. 2 uttamakanyA. 3 bhUmyantargatena. 4 upabhogahInena. mUrdhani kuNDale keSaNataH kSINe bhavetAmiti // 59 // 5 navanavatikoTimitAH kanakadInArAH pATaliputramahIpatinA nandena | prItiM na prakaTIkaroti suhRdi dravyavyayAzaGkayA bhItaH bhUmau nihitA adyApi tiSThantIti prasiddhiH. 6 dRDhataramatinibiDaM pratyapakArakAraNabhayAnnAkRSyate sevayA / mithyA jalpati nibaddhA muSTiyana pakSe,-dRDhataraM nibaddhA muSTiH saryasya. 7 kozAgAre niSaNNasya sthitasya; pakSe,-koze khagApidhAne vittamArgaNabhayAtstutyApi na prIyate kInAzo vibhavavyayavyasthitasya. 8 svabhAvamalinasya. malinaveSatvAt pakSe,-kRSNavarNatvAt. | tikaratrastaH kathaM prANiti // 60 // matvA sAraM guNAnAM 9 AkArata AkRtyA bhedaH; pakSe,-kRpaNazabde'kAro vartate. kRpANazabda AkAro vatete. etAvataiva bhedo bhinnatvam, kRpANaH khalaH- 1 udyatkaruNa cittaM yasya. 2 kezarahitam. 3 vRkSANAm. 10 samudrasya. 11 vADavAjheH. 12 mukharogaH. 13 kAkAnAm- 4 satvaram. 5 karNamadhuram. 6 loham. 7 nidritA hotthApanam . 14 yAcake. 15 kavitAM karoti. 16 namraH 8 tIkSNaH. 9 gharSaNataH
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAcakanindA 73 zirasi yadi zazI sthApito daivayogAdIzena kSINabimbaH | yorbhedaH karAbhyAmeva sUcitaH // 18 // hRdi lajjodare vahniH sakalamupacayaM kiM na nItaH kSaNena / mithyaivaM khyApayanto svabhAvAdagnirucchikhaH / tena me dagdhalajjasya punarAgamanaM guNini saralatAM lokabhaktyarthamuccairADhyAH kurvanti vitta- | nRpa // 19 // seveva mAnamakhilaM jyotsneva tamo jareva vyayacakitadhiyo mAnamarthana zUnyam // 61 // lAvaNyam / hariharakatheva duritaM guNazatamapyarthitA harati // 20 // yAcakavIro dhanyaH karadAnagrAhakaH khadA yAcakanindA tRbhyaH / kurute parAGmukha vA hyatinanaM vA haratyasau vepaithurmalinaM vakaM dInA vAggadgadaH svaraH / maraNe yAni | puNyam // 21 // anusarati karikapolaM bhramaraH zravaNena cihnAni tAni cihnAni yAcake // 1 // vidyAvataH kulI- tADyamAno'pi / gaNayati na tiraskAraM dAnAndhavilocano nasya dhanaM yAcitumicchataH / kaNThe pArAvatasyeva vAkkaroti nIcaH // 22 // kataratpurahara paruSaM hAlAhalakavalayAcanAgatAgatam // 2 // dekSiNAzApravRttasya prasAritakarasya ca / vacasoH / ekaiva tava rasajJA tadubhayarasatAratamyajJA // 23 // tejastejasvino'rkasya hIyate'nyasya kA kathA // 3 // agre laghimA pazcAnmahatApi pidhIyate nahi mahinA / vAmana sAdhurevArthibhiryAcyaH kSINavitto'pi sarvadA / zuSko'pi iti trivikramamabhidadhati dazAvatAravidaH // 24 // tAvahi nadImArgaH khanyate salilArthibhiH // 4 // tRNAdapi nmahatAM mahatI yAvatkimapi hi na yAcyate lokam / balilaghustUlastUlAdapi ca yAcakaH / vAyunA kiM na nIto'sau manuyAcanasamaye zrIpatirapi vAmano jAtaH // 25 // gurumAmayaM prArthayediti // 5 // dehIti vacanaM zrutvA dehasthAH | tAmupayAti yanmRtaH puruSastadviditaM mayAdhunA / nanu lAghavapazca devatAH / mukhAnnirgatya gacchanti zrIhIdhIdhRtikIrtayaH | heturarthitA na mRte tiSThati sA manAgapi // 26 // yAcanA // 6 // navInadInabhAvasya yAcakasyAtimAninaH / vaco- | hi puruSasya mahattvaM nAzayatyakhilameva tathA hi / sadya eva jIvitayorAsItpuroniHsaraNe raNaH // 7 // adRSTamukhabhaGgasya | bhagavAnapi viSNuAmano bhavati yAcitumicchan // 27 // yuktamandhasya yAcitum / aho bata mahatkaSTaM cakSuSmAnapi uttamarNadhanadAnazaGkayA pAvakotthazikhayA hRdisthayA / deva yAcate // 8 // gatebhaGgaH svaro hIno gAtre khedo mahadbhayam / dagdhavasanA sarasvatI nAsyato bahirupaiti lajjayA // 28 // maraNe yAni cihnAni tAni cihnAni yAcake // 9 // dAriyA- nIcatAmanavalambya janaH ko yAcanAdavacinoti phalAni / nalasaMtApaH zAntaH saMtoSavAriNA / yAcakAzA vighAtAntardAhaH | hanta vAmanapadaM pratipede bhikSutAmupagato jagadIzaH // 29 // kenopazAmyati // 10 // daridrasya parA mUrtistRSNA na anyato yadi nijopacikIrSA mAnahAniriti bhItiranItiH / draviNAlpatA / jaradvadhanaH zaMbhustathApi paramezvaraH // 11 // zrIdharo'pi hi baleH zriyamicchanmAnamAtanuta vAmanavadanAcca bahiryAnti prANA yAcyAkSaraiH saha / dadAmItyakSarai- meva // 30 // saMtApitAnAM madhurairvacobhirmithyopacAraizca dAtuH punaH karNAdvizanti hi // 12 // dehIti vaktukA- vazIkRtAnAm / AzAvatAM zraddadhatAM ca loke kimarthinAM masya yaduHkhamupajAyate / dAtA cettadvijAnIyAddadyAtsvapizi- | vaJcayitavyamasti // 31 // svArtha dhanAni dhanikAtpratigRhNato tAnyapi // 13 // kAka Ahvayate kAkAn yAcako na tu | yadAsyaM bhajenmalinatAM kimidaM vicitram / gRhNanparArthamapi yAcakAn / kAka-yAcakayormadhye varaMkAko na yaackH||14|| tIkSNadhAreNa khaDnena varaM jihvA dvidhaakRtaa| na tu mAnaM | vArinidheH payo'pi megho'yameti sakalo'pi ca kAlimAparityajya dehi dehIti bhASitam // 15 // purataH preraya nam // 32 // janasthAne bhrAntaM kanakamRgatRSNAkulatayA tyAzA lajjA pRSThAvalambinI / tato lajjAzayormadhye dolA- | | vaco vaidehIti pratipadamudazrupralapitam / kRtAlaMkAbhartuyatyarthinAM manaH // 16 // karAnprasArya raviNA dekSiNAzA- 1 candrakAntiH. 2 yAcakatvam. 3 karAddhastAdAnasya grAhakA; balambinA / na kevalamanenAtmA divaso'pi lghuukRtH|| 17 // pakSe, karo rAjagrAhyo daNDastasya dAnaM samarpaNaM tabAhakaH. 4 he ekena tiSThatA'dhastAdanyenopari tiSThatA / dAtR-yAcaka ziva. 5 lakSmIpatirapi. 6 havaH; pakSe,-laghuH. 7 kiMcidapi. 8 janAnAM sthAnAni nagarapattanAdIni teSu bhramaNaM kRtam : pakSe,1 kampaH. 2 mRto'pi dakSiNasyAM dizi gacchati, tasya vA; pakSe,- janasthAne nAsikAkhyajanapade paribhramaNaM kRtam . 9 kanakaM dravyameva dakSiNAyA AzA tayA pravRttasya. 3 prasAritA vistAritAH karAH mRgatRSNA marIcikA tayA; pakSe, kanakasya mRgo mAyArUpadhArI kiraNA yenA pakSe,-prasArita karo hasto yena. 4 kAsaH. 5 ahama-mArIco rAkSasastasya tRSNA tayA. 10 vai iti padaccheda:- dehIti imikayA agrato niHsaraNe. 6 vRddhavRSabha evaM dhanaM yasya sa zivastathApi pralapitam : pakSe,-vaidehI jAnakIti pralapitam. 11 kAbhartuH kutsita'paramezvara' iti kathyate. 7 mAMsAni. 8 kiraNAn : pakSe, hastAn svAmino badanaparipATISu ghaTanA alamatyarthaM kRtA; pakSe,-laMkAbhatU 9 dakSiNadikA pakSe, dakSiNAyA AzA spRhA. rAvaNasya badanaparipATyAmiSughaTanA bANaracanA kRtA. 1.su.ra.bhA.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram rvadanaparipATISu ghaTanA mayAptaM rAmatvaM kuzalavasutA natvadhigatA // 33 // kva gantAsi bhrAtaH kRtavasatayo yatra dhaninaH kimarthaM prANAnAM sthitimanuvidhAtuM kathamapi / dhanai ryAcJAlabdhairnanu paribhavo'bhyarthanaphalaM nikeAro'gre pazcAddhanamahaha bhostaddhi nidhanam // 34 // paGgo vandyastvamasi na gRhaM yAsi yo'rthI pareSAM dhanyo'ndha tvaM dhanamadavatAM nekSase yanmukhAni / zlAghyo bhUka tvamapi kRpaNaM stauSi nArthAzayA yaH stotavyastvaM badhira na giraM yaH khalAnAM zRNoSi // 35 // bhrAtardhAtarazeSayAcakajane vairAyase sarvadA yasmAdvikramazAlivAhanamahIbhRnmuJjabhojAdayaH / atyantaM cirajIvino naM vihitAste vizvajIvAtavo mArkaNDavalomazaprabhRtayaH sRSTAH prabhUtAyuSaH // 36 // uDDInA guNapatriNaH sukhaphalAnyAroMdvikIrNAnyadhaH paryastAH parito yazaHstabakitAH saMpalatA - pllvaaH| prAgevAprasRtapramodahariNacchAyA kathAntaM gatA dainyAraNyamataMgajena mahatA bhagne'bhimAnadrume // 37 // zUrAH ke'pi puraHsthitAM ripunarazreNi sahante sukhaM dhIrAH kecana kAmabANasadRzAM kAntAdRgantAhatim / kecitkrUraravAMzca paJcavadanAndantIcapeTAnbhaTA naivArthiprakaraM prasAritakaraM kazcidvi. soDhuM kSamaH // 38 // daurgatyena samIritA hRdayataH kaNThaM samAlambate kaNThAtkaSTataraM kathaM kathamapi prApnoti jihvAzJcalam lajjAkIlakakIliteva nibiDaM tasmAnna niryAtyaho vAcA prANaparikSaye'pi mahatAM dehIti nAstIti ca // 39 // vaktrAdvasa me haThAdadhivasa tvaM vANi vakraM manAgIzAnAM paropakAraH kartavyaH prANairapi dhanairapi / paropakArajaM puNyaM tadanu krudhA bhajatu mAM lakSmIrimAnujjhatu / pazcAtteSu paThatsu na syAtkratuzatairapi // 1 // dhanAni jIvitaM caiva parArthe mAM prati yazogAthAvalIstRSNayA vakraM mayyatha vakrayatyanu- prAjJa utsRjet / tannimitto varaM tyAgo vinAze niyate bhavantvete'pi tadyAtanAm // 40 // tAvatsarvaguNAlayaH sati // 2 // ravicandrau ghanA vRkSA nadI gAvazca sajjanAH / paTumatiH sAdhuH satAM vallabhaH zUraH saccaritaH kalaGkarahito | ete paropakArAya yuge devena nirmitAH // 3 // tRNaM cAha mAnI kRtajJaH kaviH / dakSo dharmarataH suzIlaguNavAMstAvatya - varaM manye narAdanupakAriNaH / ghAso bhUtvA pazUnpAti tiSThAnvito yAvanniSThuravajrapAtasadRzaM dehIti no bhASa- bhIrUnpAti raNAGgaNe // 4 // pairopakRtikairvailye torleyitvA te // 41 // AsvAdya svayameva vacmi mahatIrmarmacchido janArdanaH / gurvImupakRtiM matvA vatArAndazAgrahIt // 5 // vedanA mA bhUtkasyacidapyayaM paribhavo yAcJeti saMsAriNaH AtmArthaM jIvaloke'sminko na jIvati mAnavaH / paraM pazya bhrAtariyaM hi yauvanajarAdhikkAra kelisthalI mAnamlAna- paropakArArtha yo jIvati sa jIvati // 6 // paropakAramI guNavyatikaraprAgalbhyagarvacyutiH // 42 // prANAnAM zUnyasya dhimanuSyasya jIvitam / jIvantu pazavo yeSAM bata kiM bruve kaThinatAM taireva sAviSkRtA niSkrAmanti kathaM- carmapyupakariSyati // 7 // rAgaNi naline lakSmIM divaso cideva hi na ye yAcJAvacobhiH samam / AtmAnaM punarA- nidadhAti dinakaraprabhavAm / anapekSitaguNadoSaH paropakAraH kSipAmi viditasthairyo'pi yeSAmaho mithyAzaGkitatadviyoga satAM vyasanam // 8 // kRcchrAnuvRttayo'pi hi paropakAraM tyajanti na mahAntaH / tRNamAtrajIvanA api kariNo dAna / paropakAraprazaMsA / 74 [ 2 prakaraNam vidhuro yatprArthaye sarvazaH // 43 // vAso valkalamAstaraH kisalayAnyokaitarUNAM talaM mUlAni kSataye kSudhAM girinadItoyaM tRSAzAntaye / krIDA mugdhamRgairvayAMsi suhRdo naktaM pradIpaH zazI svAdhIne vibhave tathApi kRpaNA yAcanta ityadbhutam // 44 // santi svAduphalA vaneSu taravaH svacchaM payo naijharaM vAso valkalamAzrayo giriguhA zayyA latAvallarI / AlokAya nizAsu candrakiraNAH sakhyaM kuraGgaiH saha svAdhIne vibhave'pyaho narapatiM sevanta ityadbhutam // 45 // niSkandAH kimu kandarodarabhuvaH kSINAstarUNAM tvacaH kiM zuSkAH saritaH sphuradgirigurugrAvaskhaladvIcayaH / pratyutthAnamitastataH pratidinaM kurvadbhirudrIvibhiryadvArArpitadRSTibhiH kSitibhujAM vidvadbhirapyAsyate // 46 // kAmaM jIrNapalAzasaMhatikRtAM kanthAM vasAno vane kuryAmambubhirapyayAcitasukhaiH prANAnubandhasthitim / sAGgaglAni savepitaM sacakitaM sAntarnidAghajvaraM vaktuM na tvahamutsahe sakRpaNaM dehIti dInaM vacaH // 47 // dvAre dvAre'vareSAmaviralamaTati dvArapAlaiH kerAlairdRSTo yo'pyAhataH sanraNati gaNayati khApamAnaM tu naiv| kSantuM zaknoti nAnyaM svasadRza mitarAgAramapyAzrayantaM zrAmyatyAtmodarArthe kathamahaha zunA no samo yAcakaH syAt // 48 // 1 kuzalaM ca vasu ca dravyaM tadbhAvo na saMpAditaH; pakSe-kurAlavau sutau yasyAH sA vaidehIna prAptA. 2 tiraskAraH 3 guNA eva pakSiNaH 4 samIpe. 5 dainyamevA raNyamataMgajaH. 6 kAntAkaTAkSavedham. 7 siMhAn / 1 gRham . 2 vikarAleH 3 bhItAn 4 paropakAraH 5 mokSaH. 6 ubhayoratulanAM kRtvA 7 zreSThAm 8 matsyAdIn 9 jagrAha
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ paropakAraprazaMsA, kRtaghnanindA, saMtoSaprazaMsA, tRSNAnindA dravAI karAH // 9 // paropakArAya phalanti vRkSAH paropa- AtmAdhInazarIrANAM svapatAM nidrayA svayA / kaidannamapi kArAya vahanti nadyaH / paropakArAya duhAnti gAvaH paropa- mAnAmamRtatvAya kalpate // 7 // sarvatra saMpadastasya kArArthamidaM zarIram // 10 // bhavanti namrAstaravaH phalodga- saMtuSTaM yasya mAnasam / upAnadDhapAdasya nanu carmAvRtaiva mainavAmbubhibhUrivilambino ghanAH / anuddhatAH satpuruSaH samR- bhuuH|| 8 // te dhanyAH puNyabhAjasta taistIrNaH klezasAgaraH / ddhibhiH svabhAva evaiSa paropakAriNAm // 11 // 'zrotraM jagatsaMmohajananI yairAzAzIviSI jitA // 9 // akiMcazrutenaiva na kuNDalena dAnena pANirna tu kaGkaNena / vibhAti nasya dAntasya zAntasya samacetasaH / sadA saMtuSTamanasaH kAyaH khalu sajjanAnAM paropakAreNa na candanena // 12 // sarvAH sukhamayA dizaH // 10 // na yojanazataM dUraM bAdhyapadmAkaraM dinakaro vikacaM karoti candro vikAsayati kairava- mAnasya tRSNayA / saMtuSTasya karaprApte'pyarthe bhavati nAdaraH cakravAlam / nAbhyarthito jaladharo'pi jalaM dadAti santaH // 11 // arthI karoti dainyaM labdhArtho garvamaparitoSaM ca / khayaM parahiteSu kRtAbhiyogAH // 13 // dAtuH paropa- | naSTadhanazca sa zokaM sukhamAste niHspRhaH puruSaH // 12 // kRtinirbharacittavRttarAsannadUragaNanA nahi saMzriteSu / bhAnurvi- | tanmUlaM gurutAyAstatsaukhyaM tadyazastadaurjityam / tatsaukAsayati hanta sarojakhaNDaM pANisthapaGkajasamaM bhuvanAnta- bhAgyaM puMsAM yadetadaprArthanaM nAma // 13 // sarpAH pibanti reSu // 14 // pavanaM na ca durbalAste zuSkaistRNairvanagajA balino bhavanti / kandaiH phalairmunivarAH kSapayanti kAlaM saMtoSa eva puruSasya kRtaghnanindA paraM nidhAnam // 14 // cIrANi kiM pathi na santi dizanti bhikSAM naivAnipAH phalabhRtaH sarito'pyazuSyan / ruddhA guhAH brahmaghne ca surApe ca core bhagnavrate tathA / niSkRti | kimajito'vati nopapannAnkasmAdbhajanti kavayo dhanadurmavihitA loke kRtaghne nAsti niSkRtiH // 1 // upakAriNi dAndhAn // 15 // mannindayA yadi janaH paritoSameti vizrabdhe zuddhamatau yaH samAcarati pApam / taM janamasatyasaMdhaM bhagavati vasudhe kathaM vahasi // 2 // vyomani zambAkurute nanvaprayatnasulabho'yamanugraho me / zreyorthino'pi puruSAH citra nirmAti yatnataH salile / snapayati pavanaM salilairyastu pairaMtuSTihetorduHkhArjitAnyapi dhanAni parityajanti // 16 // khale carati satkAram // 3 // zokaM mA kuru kukkura sattve vayamiha parituSTA valkalaistvaM ca lakSmyA sama iha paritoSo vahamadhama iti muMdhA sAdho / kaSTAdapi kaSTataraM dRSTvA zvAnaM nirvizeSo vizeSaH / sa hi bhavati daridro yasya tRSNA vizAlA manasi ca parituSTe ko'rthavAn ko daridraH // 17 // kRtaghnanAmAnam // 4 // gandhADhyAM navamallikAM madhukarastyaktvA gato yUthikAM tAM dRSTvAzu gataH sa candanavanaM pazcAtsarojaM gataH / baddhastatra saMtoSaprazaMsA nizAkareNa sahasA rodityasau mandadhIH saMtoSeNa vinA parAsaMtoSAmRtatRptAnAM yatsukhaM zAntacetasAm / kutastaddhana- bhavapadaM prApnoti sarvo janaH // 18 // mRtyurmAdyati mUrdhni lubdhAnAmitazcetazca dhAvatAm // 1 // akRtvA parasaMtApa- | zazvaduragI ghorA jarArUpiNI tvAmeSA asate parigrahamayaimagatvA khalanamratAm / anutsRjya satAM mAgai yatsvalpamapi dhairjagadsyate / dhUtvA bodhajalairabodhabahulaM tallobhajanyaM rajaH tadbahu // 2 // AgamiSyanti te bhAvA ye bhAvA mayi bhaavinH| saMtoSAmRtasAgarAmbhasi ciraM magnaH sukhaM sthAsyasi // 19 // ahaM tairanugantavyo na teSAmanyato gatiH // 3 // yo me garbhagatasyApi 'vRttiM kalpitavAnsvayam / zeSavRttividhAne ca tRSNAnindA sa kiM supto'thavA mRtaH // 4 // acintitAni duHkhAni ___ tRSNe devi namastubhyaM dhairyaviplavaikAriNi / viSNustrailokyayathaivAyAnti dehinAm / sukhAnyapi tathA manye dainyamatrA- | tiricyate // 5 // paJcame'hani SaSThe vA zAkaM pacati yo | nAtho'pi yattvayA vAmanIkRtaH // 1 // tRSNe kRSNe'pi te gRhe / anRNI cApravAsI ca sa vAricara modate // 6 // zaktirdRSTA maryeSu kA kathA / trailokyavyApi yadrUpaM tadrUpaM vAmanIkRtam // 2 // tRSNAM ceha parityajya ko daridraH ka 1 karNaH. 2 zAstreNa. 3 kAsAram. 4 kumudamaNDalam | 2 kutsitamannam. 2 upAnanyAM gUDhau pihitau pAdau yasya. 5 asatyaprAtazam. 5 vyAmanyAkAza zambAkuruta halana kSatra vAradvaya 3 sarpiNI. 4 gauravasya. 5 utsAhazIlatvam. 6 ayAcanam. karSati. 7 Alekhyam. 8 pUjAm. 9 he bhaSaka. 10 vyartham. 7 vRkSAH-8 bhagavAn. 9 saMtoSam. 10 prasAda.. 11 kalyANecchavaH. 11 jIvanopAyam. 12 ihodaranirvAhAdiprabandhe. 13 viziSyate / 12 anyasaMtoSaH. 13 vilayam. 14 hasvIkRta
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam IzvaraH / tasyAzcetprasaro datto dAsyaM ca zirasi sthitam tAvadguNA gurutvaM ca yAvannArthayate param / arthitve vartamAnasya // 3 // balibhirmukhamAkAnta palitairaGkitaM ziraH / gAtrANi na guNA na ca gauravam // 26 // vidvattA caiva zaurya ca saujanyaM zithilAyante tRSNaikA taruNAyate // 4 // nAstyanyA ca kulInatAm / khalIkaroti yAccaikA duHzIlevAGganA tRSNayA tulyA kApi strI subhagA kvacit / yA prANAnapi kulam // 27 // AzAyA ye dAsAste dAsAH sarvalokasya / muSNantI bhavatyevAdhikaM priyA // 5 // cyutA dantAH sitAH AzA yeSAM dAsI teSAM dAsAyate lokaH // 28 // dantA kezA dRGgirodhaH pade pade / pAtasajjamimaM dehaM tRSNA sAdhvI vizlathadantAH kezAH kAzaprasUnasaMkAzAH / nayanaM tamasAna muJcati // 6 // tRSNe tvamapi tRSNArtA triSu sthAneSu mayanaM tathApi cittaM dhanAGganAyattam // 29 // tvAmudara rajyasi / vyAdhiteSvanapatyeSu jarApariNateSu ca // 7 // sAdhu manye zAkairapi yadasi labdhaparitoSam / hatahRdayaM tRSNe devi namastubhyaM yA tvaM sarvasya sarvadA / utpAdayasya- hyadhikAdhikavAJchAzatadurbharaM na punaH // 30 // icchati zatI yatnena goSpade sAgarabhramam // 8 // api merU~pamaM prAjJamapi sahasraM sasahasraH koTimIhate kartum / koTiyuto'pi nRpatvaM zUramapi sthiram / tRNIkaroti tRSNaikA nimeSeNa narottamam nRpo'pi bata cakravartitvam // 31 // cakradharo'pi surasvaM // 9 // AzA nAma manuSyANAM kAcidAzcaryazRGkhalA / yayA suro'pi surarAjyamIhate kartum / surarAjo'pyUrdhvagatiM tathApi baddhAH pradhAvanti muktAstiSThanti paGguvat // 10 // tenAdhItaM na nivartate tRSNA // 32 // aGgaM galitaM palitaM muNDaM zrutaM tena tena sarvamanuSThitam / yenAzAM pRSThataH kRtvA nairA- dezanavihInaM jAtaM tuNDam / vRddho yAti gRhItvA daNDaM zyamavalambitam // 11 // 'girimahAngirerabdhirmahAnabdhe- tadapi na muJcatyAzA piNDam // 33 // dinayAminyau sAyaMnebho mahat / nabhaso'pi mahadbrahma tato'pyAzA garIyasI prAtaH ziziravasantau puratAyAtaH / kAlaH krIDati gcch|| 12 // Azaiva rAkSasI puMsAmAzaiva viSamaJjarI / Azeva tyAyastadapi na muJcatyAzAvAyuH // 34 // AzAvalambopajIrNamadirA dhigAzA sarvadoSabhUH // 13 // kSuttRDAzAH citA na kasya tRSNAlatAnarthaphalaM prasUte / dine dine kuTumbinyo mayi jIvati nAnyagAH / tAsAmAzA mahAsAdhvI labdharucirvivasvAnmInaM ca meSa ca varSa ca bhuGkte // 35 // kadAcinmAM na muJcati // 14 // yauvanaM jarayA astamA vibhUtiraghatyapi yAcakAnAM na durgataM kecidihAdriyante / rogyaM vyAdhibhirhatam / jIvitaM mRtyurabhyeti tRSNaikA niru pItAmbaro'bdheH samavApa lakSmI digambarasyopanato'rdhapadravA // 15 // yacca kAmasukhaM loke yacca divyaM mahatsa-| candraH // 36 // bhikSAzanaM tadapi nIrasamekavAraM zayyA kham / tRSNAkSayasukhasyaite nAItaH SoDazI kalAm // 16 // ca bhUH parijano nijadehamAtram / vastraM sujIrNazatakhaNDamayI dAridyasya parA mUrtistRSNA na draviNAlpatA / jaradvadhanaH zaMbhustathApi paramezvaraH // 17 // tRSNA hi cetparityaktA ko ca kanthA hA hA tathApi viSayAnna jahAti cetaH // 37 // daridraH ka IzvaraH / tasyAzcetprasaro datto dAsyaM ca zirasi yA sA jagatparibhavasya nimittabhUtA hetuH svayaM surapaterapi sthitam // 18 // manoratharathArUDhaM yuktamindriyavAjibhiH / lAghavasya / sA mAM viDambayati nAtha sadaiva tRSNA chindhi bhrAmyatyeva jagatkRtsnaM tRSNAsArathicoditam // 19 // yathA prasahya bhagavannapunarbhavAya // 38 // dugdhaM ca yattadanu yatkahi zRGgaM goH kAle vardhamAnasya vardhate / evaM tRSNApi cittena thita tato nu mAdhuryamasya hRtamunmathitaM ca vegAt / jAtaM vardhamAnena vardhate // 20 // akartavyeSvasAdhvIva tRSNA | punaghRtakRta | punaghRtakRte navanItavRtti sneho nibandhanamanarthaparamparANAm prerayate janam / tameva sarvapApebhyo lajjA mAteva rakSati // 39 // gadodantA dantAH palitakalitaH kuntlbhrstmH|| 21 // AzA balavatI kaSTaM nairAzyaM paramaM sukham / | kSetre netre'viSayapaTunI na shrutiputte| abhUdaGga raGgadvalivalayaAzA nirAzAH katyA ta sakhaM svapiti piDalA vallIvilulitaM tathApyetaccatastaruNa iva dhAvatyanudinam tRSNAkhaniragAdheyaM duSpUrA kena pUryate / yA mahadbhirapi | // 40 // gataM tattAruNyaM taruNihRdayAnandajanakaM vizIrNA dantAlirnijagatiraho yeSTizaraNA / jaDIbhUtA dRSTiH zravaNakSiptaiH pUraNaireva khanyate // 23 // AsannAnpurato bhAvA rahitaM karNayugalaM mano me nirlajaM tadapi viSayebhyaH spRhandarzayitvA puraH puraH / chAgo haritamuSTayeva dUra nIto'smi yati // 41 // vapuH kubjIbhUtaM gatirapi tathA yaSTizaraNA tRSNayA // 24 // vartate yena na vinA naro vAJchatu nAma tat / tato'dhikArthapraNayI pRSTo dayAtkimuttaram // 25 // 1 ziraH 2 dantAH. 3 mukham. 4 AzrayaH.5 sUryaH. 6 matsyaH / 1 harantI. 2 vRddheSu. 3 merusadRzam. 4 tRNavalaghUkaroti. 5 parvataH pakSe, mInarAziH. 7 eDakaH; pakSe,-meSarAzi:. 8 vRSabhaH; pakSe,6 kavRddhavRSabhaH sa eva dhanaM yasya sa. 7 tannAmakA vezyA. vRSabharAziH. 9 daNu eva zaraNaM rakSako yasyAH sA.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRSNAnindA, dhIraprazaMsA vizIrNA dantAliH zravaNavikalaM zrotrayugalam / ziraH zuklaM paragRhe sAzaGkayA kAkavat / sAkSepaM bhrukuTIkaTAkSakuTilaM cakSustimirapaTalairAvRtamaho mano me nirlajaM tadapi viSayebhyaH dRSTaM khalAnAM mukhaM tRSNe devi yadanyadicchasi punastatrA pi spRhayati // 42 // khalollApAH soDhAH kathamapi tadArAdhana- sajjA vayam // 53 // bhrAntaM dezamanekadurgaviSamaM prApta tayA nigRhyAntarbASpaM hasitamapi zUnyena mnsaa| kRta- na kiMcitphalaM tyaktvA jAtikulAbhimAnamucitaM sevA kRtA zcittastambhaH pratihatadhiyAmaJjalirapi tvamAze moghAze kimu niSphalA / bhuktaM mAnavivarjitaM paragRheSvAzaGkayA kAkavaparamito nartayasi mAm // 43 // nivRttA bhogecchA bahu- tRSNe jambhasi pApakarmanirate nAdyA pi saMtuSyasi // 54 // paruSamAno vigalitaH samAnAH svaryAtAH sapadi sahado jIvita- AsiSye sakhito gRhIti vihito mohena dAragrahastatsaGgAsamAH / zanairyaSTayutthAnaM ghanatimiraruddhe ca nayane aho tsutadAsabAndhavasuhRtsaMbandhinAmudbhavaH / tannirvAhakadarthanAdaSTaH kAyastadapi maraNApAyacakitaH // 44 // amISAM paribhavAnaucityacintAjuSaH kiM saukhyaM katamA gRhasthiti prANAnAM tulitabisinIpatrapayasAM kRte kiM nAsmAbhirvigalita- rato'noM mayA khIkRtaH // 55 // zAntermAturvivekAvivekairvyavasitam / yadADhyAnAmagre draviNamadaniHsaMjJamanasAM piturapi kRpaNaM maGgha kRtvA pRthabmAmAzA yoSA khatatrA kRtaM vItavrIDairnijaguNakathApAtakamapi // 45 // samArambhA vrajati paragRhAnsarvadA vItalajjA / saMdhatte matkRzatvaM mama bhagnAH kati kati na vArAMstava pazo pipAsostucche'smindra- yamaniyamau bhrAtarau bhartsayantI puSTvA caivAtmabandhUMstadapi viNamRgatRSNArNavajale / tathApi pratyAzA viramati na te mUDha punaraho hanta vandhyAM zrayAmaH // 56 // laje tvaM majja zatadhA na dIrNa yacceto niyatamazanigrAvaghaTitam // 46 // sindhau girivarazikhare tvaM ca tiSTha pratiSThe zAnte prAnte vidhekavyAkoze vikasati zame zAmyati tRSA pariSvaGge tuGge dizAnte kuru vasatimaho garva kharvo bhavAzu / tejaH pAtAlaprasaratitarAM sA pariNatiH / jarA jIrNaizcaryagrasanagahanAkSepa- mUlaM bhaja bhuvi bhagavanmAna mA nAma te'stu premNaikAmAzrakRpaNastRSApAtraM yasyAM bhavati marutAmapyadhipatiH // 47 // yantI satatamahamimAM tUrNamAzAM zrayiSye // 57 // aho tRSNAvezyA sakalajanatAmohanakarI vidagdhA mugdhAnAM harati vivazAnAM zamadhanam / vipaddIkSAdakSAsahataralatAraiH dhIraprazaMsA praNayinIkaTAkSaH kUTAkSaiH kapaTakuTilaH kAmakitavaH sa eva dhanyo vipadi svarUpaM yo na muJcati / tyjty||48|| utkhAtaM nidhizaGkayA kSititalaM dhmAtA girerdhA- kakaraistaptaM himaM dehaM na zItatAm // 1 // calanti girayaH tabo nistIrNaH saritAMpatirnRpatayo yatnena saMtoSitAH / kAmaM yugAntapavanAhatAH / kRcche'pi na calatyeva dhIrANAM mantrArAdhanatatpareNa manasA nItAH zmazAne nizAH prAptaH nizcalaM manaH // 2 // kRtaM puruSazabdena jAtimAtrAvalambikANavarATako'pi na mayA tRSNe'dhunA muJca mAm // 49 // nA / yo'GgIkRtaguNaiH zlAghyaH savismayamudAhRtaH // 3 // niHkho vaSTi zataM zatI dazazataM lakSaM sahasrAdhipo lakSezaH asamAnamivaujAMsi sahasA gauraveritam / nAma yasyAmi. kSitirAjatAM kSitipatizcakrezatAM vAJchati / cakrezaH surarAja- nandanti dviSo'pi sa mataH pumAn // 4 // saha parijanena tAM surapatibrahmAspadaM vAJchati brahmA viSNupadaM hariH ziva- vilasati ghIro gahanAni tarati punarekaH / viSamekena nipItaM padaM tRSNAvadhiM ko gataH // 50 // mAne necchati vAraya- tripurajitA saha surairamRtam // 5 // zlAghyA mahatAmunnatityupazame kSmImAlikhantyAM hriyAM svAtatrye parighRtya tiSThati | radbhutamadhyavasitaM ca dhIrANAm / kanakagiriranabhilaGghayo karau vyAdhUya dhairye gate / tRSNe tvAmanubadhnatA phalamiyatprAptaM raviranizamanujjhitArambhaH // 6 // aGgaNavedI vasudhA kulyA janenAmunA yaH spRSTo na padA sa eva caraNau spraSTuM na jaladhiH sthalI ca pAtAlam / valmIkazca sumeruH kRtapratijJasaMmanyate // 51 // dantairuccalitaM dhiyA taralitaM pANyatriNA sya dhIrasya // 7 // kaMdarthitasyApi hiM dhairyavRttena zakyate kampitaM dRgbhyAM kulitaM balena galitaM rUpazriyA proSitam / dhairyaguNaH pramoSTum / adhomukhasyApi kRtasya vaDhernAdhaH prAptAyAM yamabhUpateriha mahAdhATyAM dharAyAmiha tRSNA zikhA yAnti kadAcideva // 8 // arthaH sukhaM kIrtirakevalamekikaiva subhaTI dhIrA puro nRtyati // 52 // bhrAntaM pIha mA bhUdanartha evAstu tathApi dhIrAH / nijapratijJAmayAcanatatpareNa manasA dehIti vAkpreritA bhuktaM mAna vivarjitaM nurudhyamAnA mahodyamAH karma samArabhante // 9 // ratnairmahAha 1 dhanikAnAm, 2 zUnyamanasAn.3 vajrapASANaghaTitam. 4 indraH 1 zIghram. 2 gatalajjA. nilajjatyarthaH. 3 aho ityAzcaya. 5dhananikSepakalpanayA. 6sacchidrApi kapardikA. 7 icchati. 8 pRthvI. 4 dastarANi. 5 zaMkareNa. 6 vyApAra. 7 ajiram. 8 kRtrimasarita. . 9 tavAnubandhaM kurvatetyarthaH. 10 mukulitam. 9 daridrasya. 10 dUrIkartum.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam stutuSurna devA na bhejire bhImaviSeNa bhItim / sudhAM vAptiviSayAM dyutiM saiMhI kiM zvA dhRtakanakamAlo'pi vinA na prayayurvirAmaM na nizcitArthAdviramanti dhiiraaH|| 10 // labhate // 10 // ko vIrasya manasvinaH svaviSayaH ko vA nindantu nItinipuNA yadi vA stuvantu lakSmIH samAvizatu videzastathA yaM dezaM zrayate tameva kurute bAhupratApArjitam / gacchatu vA yatheccham / adyaiva vA maraNamastu yugAntare yadaMSTrAnakhalAGgalapraharaNaH siMho vanaM gAhate tasminneva vA nyAyyAtpatheH pravicalanti padaM na dhIrAH // 11 // hatadvipendrarudhiraistRSNAM chinattyAtmanaH // 11 // sAmokAntAkaTAkSavizikhA na lainanti yasya cittaM na nirdahati pAyanayaprapaJcapaTavaH prAyeNa ye bhIravaH zUrANAM vyavasAya kopakRzAnutApaH / karSanti bhUri viSayAMzca na lobhapAzA eva hi paraM saMsiddhaye kAraNam / visphUrjadvikaTATavIgajalokatrayaM jayati kRtsnamidaM sa dhIraH // 12 // Apatsamuddha- | ghaTApIThaikasaMcUrNanavyApAraikarasasya santi vijaye siMhasya ke raNadhIradhiyaH pareSAM jAtA mahatyapi kule na bhavanti sarve / matriNaH // 12 // kAkutsthasya dazAnano na kRtavAndArApahAra vindhyATavISu viralAH khalu pAdapAste ye dantidantamusalo- | yadi kvAmbhodhiH kva ca setubandhaghaTanA kottIrya laGkAjayaH / llikhanaM sahante // 13 // virama virasAyAsAdaramAduradhyava- | pArthasyApi parAbhavaM yadi ripu dhAkva tAdRktapo nIyante sAyato vipadi mahatAM dhairyadhvaMsaM yadIkSitamIhase / ayi ripabhiH samannatipadaM prAyaH paraM mAninaH // 13 // vahiM jaDa vidhe kalpApAyavyapetanijakramAH kulazikhariNaH kSudrA zItayituM himaM jvalayituM vAtaM niroddhaM payo mUrta vyoma nete na vA jlraashyH|| 14 // vidhAtumunnamayituM netuM natiM vA mahIm / uddhartuM kila bhUbhRtaH sthalayituM sindhuM ca saMbhAvyate zaktiryasya janaiH sa eva nRpatiH zeSAH paraM pArthivAH // 14 // nAsminsaMtataveSTanolbaNavIraprazaMsA tamaistalpairudeti vyathA granthibhyazcalitairna cAlamasubhirmarmavyathA ekenApi hi zUreNa padAkrAntaM mahItalam / kriyate jAyate / krandadvandhujanArtanAdacakitasvAntaM na vA sthIyate na bhAskareNeva sphArasphuritatejasA // 1 // bahavaH paGgavo'pIha vetanmaraNaM sukhasya subhagA kApyeva saMprAptibhUH // 15 // . narAH zAstrANyadhIyate / viralA ripukhaDgAradhArApAtasahiSNavaH // 2 // anantodbhUtabhUtaughasaMkule bhUtale'khile / zastre zAstre tricaturAzcaturA yadi mAdRzAH // 3 // mahinAmantaraM tejasviprazaMsA pazya zeSAheH sAbdhibhUdharA / phaNAsahasrasragdAni bhramarIva | bAlasyApi raveH pAdAH patantyupari bhUbhRtAm / tejasA vibhAti bhUH // 4 // spRhayati bhujayorantaramAyatakaravAla- saha jAtAnAM vayaH kutropayujyate // 1 // ekaH sa eva kararuhavidIrNam / vijayazrIvArANAM vyutpannaprauDhavaniteva // 5 // tejasvI saiMhikeyaH suradviSAm / ziromAtrAvazeSeNa jIyante bhuje vizAle vimale'sipatre ko'nyasya tejasvikathAM saheta / yena zatravaH // 2 // maunI pAdaprahAre'pi na kSamI nIca eva gatAsurapyAhavasIgni vIro dvidhA vidhatte ravimaNDalaM yH||6|| | saH / AkRSTazastro mitre'pi na tejasvI khalo hi saH // 3 // lokottaraM caritamarpayati pratiSThAM puMsAM kulaM nahi nimitta- | tulye'parAdhe svAnurbhAnumantaM cireNa yat / himAMzumAzu mudAratAyAH / vAtApitApanamuneH kalazAtprasUtirlIlAyitaM asate tandmadinaH sphuTaM phalam // 4 // svayaM praNamate'lpe'pi punarmudrasamudrapAnam // 7 // nAyAti vADavazikhAkkathanena | paravAyAvupeyuSi / nidarzanamasArANAM laghubahutRNaM naraH // 5 // tApaM zaityaM himAdripayasA vizatA ca nAbdhiH / kazcidgabhIra- tejasvimadhye tejasvI 'daivIyAnapi gaNyate / paJcamaH paJcatapasamanasAM satataM viSAdakAle pramodasamaye ca samo'nu- | stapano jAtavedasAm // 6 // akRtvA helayA pAdamuccaimUrdhasu bhAvaH // 8 // saMprApnuvanti nanu maNDalamekameva kSmApA jaye samassIni vapustu hitvA / caNDAMzamaNDalamathAbhi- 1 kAntim. 2 siMhasaMbandhinIm. 3 suvarNamAlAlaMkRto'pi. matAni kAmaM premAInirjaravadhUstanamaNDalAni // 9 // 4 paradezaH. 5 daMSTrAnakhalAGgalAzca praharaNaM yasya. nakhA eva lAGgalAni vidArakatvAt halAni iti rUpakam. 'pAntu vo narasiMhasya vinApyarthairvIraH spRzati bahumAnonnatipadaM samAyukto'pyarthaiH | nakhalAGgalakoTayaH' iti kasyacitprayogaH. 6 pravizati. 7 kiraNAH paribhavapadaM yAti kRpaNaH / svabhAvAdudbhUtAM guNasamudayA- pakSe,-caraNAH, 8 parvatAnAm ; pakSe,-rAjJAm. 9 rAhuH. 10 rAhuH. 1 nyAyAdanapetAt. 2 mArgAt. 3 kaTAkSA eva vizikhA bANA.. | 11 sUra | 11 sUryam. 12 candram. 13 mArdavasya.. 14 dRSTAntaH. 15 durbalA. 4 na chindanti. 5 kopaH koSaH sa eva kazAnaragnistattApaH. nAm. 16 niSpauruSaH 17 tRNakalpamityarthaH. 18 dUrastho'pi. 6 saMpUrNam. 7 agAdhasamudrapAnam. 8 parAjayasthAnam. / 19 paJcAgnisAdhyaM tapo yasya.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ tejasviprazaMsA, manakhiprazaMsA 79 wanawwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww vidviSAm / kathaMkAramanAlambA kIrtiryAmadhirohati // 7 // tu tattaya kSudhaH zAntaye / siMho jambukamaGkamAgatamapi aGkAdhiropitamRgazcandramA mRglaanychnH| kesarI niSThurakSipta- tyaktvA nihanti dvipaM sarvaH kRcchragato'pi vAJchati janaH mRgayUtho mRgAdhipaH // 8 // tejasvini kSamopete nAtikA- sattvAnurUpaM phalam // 22 // zamayati gajAnanyAn gandhadvipaH kazyamAcaret / atinirmanthanAdagnizcandanAdapi jAyate // 9 // kalabho'pi sanbhavati sutarAM vegodagraM bhujaMgazizorviSam / tejohIne mahIpAle khe pare ca vikurvate / niHzaGko hi bhuvamadhipatirbAlAvastho'pyalaM parirakSituM na khalu vayasA jano dhatte padaM bhasmanya'nUSmaNi // 10 // ekacakro ratho jAtyaivAyaM svakAryasaho bharaH // 23 // yantA vikalo viSamA hayAH / Akramatyeva tejasvI tathApyarko nabhastalam // 11 // sAdhanaM sumahadyasya yannAnyasya vilokyate / tasya dhIzAlinaH ko'nyaH sahetArA litAM manakhiprazaMsA bhravam // 12 // yena pASANakhaNDasya mUlyamalpaM vasuMdharA / kAmaM priyAnapi prANAnvimuzcanti manakhinaH / icchanti anastamitasArasya tejasastadvijambhitam // 13 // siMhaH na tvamitrebhyo mahatImapi satkriyAm // 1 // brUta nUtanazizurapi nipatati madamalinakapolabhittiSu gajeSu / kUSmANDaphalAnAM ke bhavantyamI / aGgulIdarzanAdyena vilIprakRtiriyaM sattvavatAM na khalu vayastejaso hetuH // 14 // yante manasvinaH // 2 // brahmANDamaNDalImAtraM kiM lobhAya yadacetano'pi pAdaiH spRSTaH prajvalati saviturinakAntaH / manasvinaH / zaipharIsphuritIbdheH kSubdhalA jAtu jAyate // 3 // tattejasvI puruSaH parakRtavikRtiM kathaM sahate // 15 // | kusumastabakasyeva dvayI vRttirmanasvinaH / mUrdhni vA sarva | lokasya zIryate vana eva vA // 4 // pAdAhataM sadutthAya darzitatauMpocchrAyaistejovadbhiH sugotrsNjaataiH| hIrairapsviva | | mUrdhAnamadhirohati / saMsthAdevApamAne'pi dehinastadvaraM dhIrairApatsvapi gamyate nAdhaH // 16 // dIpyantAM ye dIptyai dAtya | rajaH // 5 // samUlaghAtamannantaH parAnnodyanti mAninaH / ghaTitA maNayazca vIrapuruSAzca / tejaH svavinAzAya tu | pradhvaMsindhitamasastatrodAhaNaM raviH // 6 // sa pumAnartha bhavati tRNAnAmiva laghUnAm // 17 // madasiktamukhaimanAdhipaH | | vajanmA yasa nAmni puraHsthite / nAnyAmaGgulimabhyeti karibhirvartayate svayaMhataiH / laghayankhalu tejasA jaganna saMkhyoyAmudyatAGgaliH // 7 // sthityatikrAntibhIrUNi svamahAnicchati bhUtimanyataH // 18 // tIvroSNadurviSahavIrya- cchAnyA~kulitAnyapi / toyAni toyarAzInAM manAMsi ca bhRtaH pareSAM tejasvino na gaNayanti vapurmahattvam / yatpadma- manasvinAm // 8 // 'zaktivaikalyanamrasya niHsAratvAllaMghIrAgazakalAkRtiradrituGga kAlayana bhasmayati kASThacayaM yasaH / 'janmino mAnahInasya tRNasya ca samA gatiH // 9 // sphuliGgaH // 19 // na tejastejasvI prasRtamapareSAM alaGgayaM tattadudvAkSya yadyaduccairmahIbhRtAm / priyatAM jyAprasahate sa tasya skho bhAvaH prakRtiniyatatvAdakRtakaH / yasI mA gAnmahatAM kena tuGgatA // 10 // tAvadAzrIyate mayUkhairezrAntaM tapati yadi devo dinakaraH kimA- | lakSyA tAvadasya sthiraM yazaH / puruSastAvadevAsau yAvanmAmeyagrAvA nikRta iva tejAMsi vamati // 20 // hastI | nAnna hIyate // 11 // durAsadavanajyAyAngamyastuGgo'pi sthUlatanuH sa cAGkazavazaH kiM hastimAtro'Gkazo vajreNAbhi- bhuudhrH| na jahAti mahojaskaM mAnaprAMzumalaTyatA // 12 // hatAH patanti girayaH kiM zailamAtraH paviH / dIpe prajvalite gurUnkurvanti te vaMzyAnanvarthA tairvasuMdharA / yeSAM yazAMsi vinazyati tamaH kiM dIpamAnaM tamastajo yasya virAjate sa | zubhrANi hRpayantIndumaNDalam // 13 // udAharaNamAzIHSu balavAn sthUleSu kaH pratyayaH // 21 // svalpasnAyuvasAvazeSa- | prathame te manasvinAm / zuSke'zanirivAma! yairarAtiSu malinaM nirmAsamapyasthi goH zvA labdhvA paritoSameti na pAtyate // 14 // tuGgatvamiterI nAdrau nedaM sindhAva 1 kathamityarthaH. 2 nirAdhArA. 3 hataH. 4 uSNatvarahite. 5 sArathiH. 1prabhAvAnurUpam. 2 yatheccham. 3 matsyIsphuraNena. 4 kadAcit. 6 anUruH-aruNaH. 7 turaMgA. 8 kuTilitAm. 9prazastakapoleSu. 5gucchasya. 6 avyagrAt.7 cetanAt. 8 anunmUlayantaH. 9 zatrUn. 10 balavatAm. 11 sUryakAntaH. 12 apamAnam. 13 kAntiH pakSe, 10 gADhaM tamaH. 11 sArthakajanmA. 12 puruSagaNanAprastAve. 13 ma-pratApaH. 14 kAntyAdhikyam, pakSa,dhanuSa aunnatyam. 15 prakAza- yAMdolanAddhetobhI rUNi. 14 saMkSobhitAni. 15 utsAhAdizakti katvam ; pakSe,-sAmartham. 16 parvataH; pakSe, kulam. 17 vidhAta. | vaidhuryeNa pakSe,-avaSTambhasAmarthya viraheNa. 16 prahIbhUtasya; pakSe,niSpAditA.. 18 vistRtam. 19 svabhAvAdhInatvAt. 20 akRtrimaH | vidheyabhUtasya. 17 durbalatvAt ; pakSe,-sthirAMzarahitatvAt. 18 gaura21 kiraNaiH. 22 saMtatam. 23 sUryakAnta:. 24 vikRta iva.25 vajram | vahInasya; pakSe,-nIrasasya. 19 jantoH . 20 pratApasaMpannam . 26 vizvAsa J21 mAnonnatapuruSam. 22 agAdhatA. 23 tuGgatvam
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 2 prakaraNam gAdhatA / alaGghanIyatAheturubhayaM tanmanasvini // 15 // na | kvacidbhUmau zayyA kvacidapi ca paryaGkazayanaM kvacicchAkAkvacicca bahiryAnti mAninAM prArthanAgiraH / yadi niryAtumi- hArI kvacidapi ca zAlyodanaruciH / kvacitkanthAdhArI cchanti tadA prANapuraHsarAH // 16 // asevitezvaradvAramadRSTa- | kvacidapi ca divyAmbaradharo manasvI kAryArthI na gaNayati virahavyatham / anuktaklIbavacanaM dhanyaM kasyApi jIvitam duHkhaM na ca sukham // 35 // sa jAtaH ko'pyaasiinmdn|| 17 // mAnino hatamAnasya mAno'pi na sukhapradaH / ripuNA mUrdhni dhavalaM kapAlaM yasyoccairvinihitamalaMkAravidhaye / jIvanaM mAnamUlaM hi mAne mlAne kutaH sukham // 18 // nRbhiH prANatrANapravaNamatibhiH kaizcidadhunA namadbhiH kaH manasvI mriyate kAmaM kArpaNyaM na tu gacchati / api puMsAmayamatuladarpajvarabharaH // 36 // vipulahRdayairdhanyaiH nirvANamAyAti nAnalo yAti zItatAm // 19 // manasvi-| kaizcijagajanitaM purA vidhRtamaparairdattaM cAnyairvijitya tRNaM hRdayaM dhatte roSeNaiva prasannatAm / bhasmanA mukuraH prAyaH prasAdaM yathA / iha hi bhuvanAnyanye dhIrAzcaturdaza bhuJjate katipayalabhatetarAm // 20 // manasvino na manyante parataH | purasvAmye puMsAM ka eSa madajvaraH // 37 // varamahimukhe prApya jIvanam / balibhugbhyo na kAkebhyaH spRhayanti hi krodhAdhmAte karo vinivezito viSamapi varaM pItvA suptaM kokilAH // 21 // dUrvAGkuratRNAhArA dhanyAste vai vane mRgaaH| kRtAntanivezane / girivarataTAnmuktazcAtmA varaM zatadhA vibhavonmattacittAnAM na pazyanti mukhAni yat // 22 // kRto na tu khalajanAvAptairathaiH kRtaM hitamAtmanaH // 38 // sukhaM jIvanti hariNA vaneSvaparasevinaH / athairayatnasulabhai- nAnIyante madhuni madhupAH pArijAtaprarohai bhyarthyante tuhinajaladarbhAGkurAdibhiH // 23 // upakAreNa dUyante na sahante'nu- rucinA candrikAyAM cakorAH / asmadvAcAM dhuri madhurimA kampitAm / Apatsvapi durArAdhyA nityaduHkhA mana- | yadyapUrvAvatAraH sollAsAH syuH svayamiha budhAH kiM mudhAbhyasvinaH // 24 // jalasekena vardhante taravo naashmsNcyaaH| rthanAbhiH // 39 // mRtpiNDo jalarekhayA valayitaH sarvobhavyo hi dravyatAmeti kriyAM prApya tathAvidhAm // 25 // | 'pyayaM nanvaNUnaGgIkRtya sa eva saMyugazatai rAjJAM gaNaibhujyate / avRttibhayamantyAnAM madhyAnAM maraNAdbhayam / uttamAnAM tu taddadyurdadate'thavA na kimapi kSudrA daridrA bhRzaM digdhiktAsattvAnAmavamAnAtparaM bhayam // 26 // na sadazvAH kazAghAtaM npuruSAdhamAn dhanakaNaM vAJchanti tebhyo'pi ye // 40 // na siMhA ghanagarjitam / parairaGgulinirdiSTaM na sahante | tvaM cennIcajanAnunAgarabhasAdasmAsu mandAdaraH kA no mAnada manasvinaH // 27 // kAmaM vaneSu hariNAstRNena jIvantya- | mAnahAniriyatI bhUH kiM tvadekaprabhuH / guJjApuJjaparamparAyatnasulabhena / dhaniSu na dainyaM vidadhati te khalu pazavo paricayAdillIjanairujjhitaM muktAdAma na dhArayanti kimaho vayaM sudhiyaH // 28 // pratyupakurvanbahapi na bhavati pUrvo- | kaNThe kuraGgIdRzaH // 41 // tvaM rAjA vayamapyupAsitagurupakAriNA tulyaH / eko'nukaroti kRtaM niSkAraNameva prajJAbhimAnonnatAH khyAtastvaM vibhavairyazAsi kavayo dikSu kurute'nyaH // 29 // na naTA na viTA na gAyakA na paradroha- pratanvanti naH / itthaM mAnada nAtidUramubhayorapyAvayorantara nibaddhabuddhayaH / nRpasadmani nAma ke vayaM stanabhArAnamitA | yadyasmAsu parAkhnukho'si vayamapyekAntato niHspRhAH // 42 // na yoSitaH // 30 // abhimAnadhanasya gatvarairasubhiH sthAsnu brahmANDaM kiyadasti tatra vasudhApiNDaM kimAcakSmahe tatrApyeyazazcicISataH / acirAMzuvilAsacaJcalA nanu lakSmIH | kataraM tu khaNDamamitAstasminnRpAH kecana / tebhyo dainyazatophalamAnuSaGgikam // 31 // jvalitaM na hiraNyaretasaM caya- | panItavibhavA dRSTAnukampAstu te dhiGmUDhAH spRhayanti hanta mAskandati bhasmanAM janaH / abhibhUtibhayAdasUnataH sukha- kimapi svArthena tebhyo'pi ye // 43 // pAtAlAnna vimomujjhanti na dhAma mAninaH // 32 // puro vA pazcAdvA cito bata balinIto na mRtyuH kSayaM nonmRSTaM zazalAJchanasya vayamupavizAmaH kSitibhujAM tataH kiM nazchinnaM vacanaracanA- malinaM nonmUlitA vyAdhayaH / zeSasyApi dharAM vidhRtya krItajagatAm / agAre kAntAre kucakalazabhAre mRgadRzAM na kRto bhArAvatAraH kSaNaM cetaH satpuruSAbhimAnamanizaM maNestulyaM mUlyaM sahajasubhagasya dyutimtH|| 33 // abhuktAyAM | mithyA vahankhidyase // 44 // nAsmAkaM zibikA na cAsti yasyAM kSaNamapi na yAtaM nRpazatairbhuvastasyA lAme ka iva kaTakAdyAlaMkriyAsatkriyA nottuGgasturago na kazcidanugo bahumAnaH kSitibhujAm / tadaMzasyApyaMze tadavayavaleze'pi nApyambaraM sundaram / kiM tu kSmAtalavaya'zeSaviduSAM sAhityapatayo viSAde kartavye vidadhati jaDaH pratyuta mudam // 34 // vidyAjuSAM cetastoSakarI zironatikarI vidyA'navadyAsti 1 pratyupakAra kurvan. 2 anukaraNaM karoti. 1 sarpamukhe. 2 krodhapUrNe. 3 yamagRhe.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ manasviprazaMsA, apauruSatvanindA, guNaprazaMsA naH // 45 // lakSmInivRtimeti hInacaritaireva tacchikSayA svayam / nahi kastUrikAmodaH zapathena nivAryate // 6 // kiM nAdyaiva karomi tAmanucarI rAmAM sakAmAmiva / brahmANDe | kimADhayatvagurutvAbhyAM caramo'pi guNairguruH / ketakIkusume nipatatyapi skhalati na prAyeNa yeSAM manasteSAmAryamanasvinAmanu- | pazya laghupatre'pi gauravam // 7 // ketakIkusumaM bhRGgaH padaM gantAsmi nAhaM yadi // 46 // puNye grAme vane vA mahati khaNDyamAno'pi sevate / doSAH kiM nAma kurvanti guNApahRtasitaipaTacchannapAlI kepAlImAdAya nyAyagarbha dvijahutahuta-| cetasaH // 8 // zarIrasya guNAnAM ca dUramatyantamantaram / bhugdhUmadhUmropakaNTham / dvAra dvAraM pravRtto varamudaradarIpUraNAya | zarIraM kSaNavidhvaMsi kalpAntasthAyino guNAH // 9 // guNekSudhA" mAnI prANI svadeze na punaranudinaM tulyakulyeSu Sveva hi kartavyaH prayatnaH puruSaiH sadA / guNayukto daridrodInaH // 47 // arthAnAmIziSe tvaM vayamapi ca girAmI- 'pi nezvarairagaNaiH samaH // 10 // guNaiH sarvajJakalpo'pi zmahe yAvaditthaM zUrastvaM vAdidarpajvarazamanavidhAvakSayaM sIdatyeko nirAzrayaH / anarghamapi mANikyaM hemAzrayamapekSate pATavaM naH / sevante tvAM dhanADhayA matimalahataye mAmapi // 11 // guNeSu kriyatAM yatnaH kimoTopaiH prayojanam / zrotukAmA mayyapyAsthA na cettattvayi mama sutarAmeSa rAja- vikrIyante na ghaNTAbhirgAvaH kssiirvivrjitaaH|| 12 // guNaireMgato'smi // 48 // zreyasvI yatra mAnaM vrajati durita- ravamAyAti na mahatyApi saMpadA / pUrNendu tathA vandyo niSkakRccApamAnaM manuSyairajJeyaM yatra dUtaiH prabhumanu manujo nIyate | laGko yathA kRzaH // 13 // svayaM svamukhavistArApUrNanAbhaH caanpekssH| mRtyorgehaM varaM tanna tu kudhanavatAM yatra sarvApamAno patatyadhaH / tameva saMharanbhUyaH padamuccairvigAhate // 14 // lokairvijJAyamAnaH svayamatithitayA yatra cArthI prayAti // 49 // guNo dUSaNatAM yAti dUSaNaM guNatAM kvacit / tathA hi namratA | doSaH stanayoH stabdhatA guNaH // 15 // guNairuttuGgatAM yAti | noccairAsanasaMsthitaH / prAsAdazikharastho'pi kAkaH kiM apauruSatvanindA garuDAyate // 16 // aho guNAnAM prAptyartha yatante bahudhA mAjIvanyaH parAvajJAduHkhadagdho'pi jIvati / tasyAjena- | narAH / muktA yadarthe bhagnAsyA itareSAM ca kA kathA // 17 // nirevAstu jananIklezakAriNaH // 1 // asaMpAdayataH kaMci- guNena spRhaNIyaH sAnna rUpeNa yuto janaH / saugandhyavayaM dartha jAtikriyAguNaiH / yadRcchAzabdavatpuMsaH saMjJAyai janma | nAdeyaM puSpaM kAntamapi kvacit // 18 // prabhubhiH pUjyate kevalam // 2 // | loke kalaiva na kuliintaa| kalAvAnmAnyate mUrdhni satsu deveSu zaMbhunA // 19 // guNayukto'pi pUrNo'pi kumbhaH kUpe guNaprazaMsA nimajjati / tasya bhArasaho nAsti guNakagrAhako yadi // 20 // aho vaicitryametasya saMsArasya kimucyate / guNo'pi klezaguNAH kurvanti dUtatvaM dUre'pi vasatAM satAm / ketakI- hetuH syAdvizrAntaH kaNThakandale // 21 // jAtyutkRSTasya hi gandhamAghrAya svayamAyAnti SaTpadAH // 1 // guNavajanasaMparkA- maNernocitaM zANagharSaNam / Adarza citrakAraiH kiM likhyate ghAti svalpo'pi gauravam / 'puSpANAmanuSaGgeNa sUtraM zirasi pratibimbitam // 22 // guNayukto'pyadho yAti riktaH dhAryate // 2 // kalAvataH saiva kalA yayA~dhaHkriyate bhavaH / kUpe ghaTo yathA / nirguNo'pi bhRtaH pazya janaiH zirasi bahvIbhizca kalAbhiH kiM yAbhiraGkaH pradarzyate // 3 // na dhAryate // 23 // guNino'pi hi sIdanti guNagrAhI na putratvena pUjyante guNairAsAdyate padam / raveApAramAdatte cediha / saguNaH pUrNakumbho'pi kUpa eva nimajjati // 24 // pradIpo na punaH zaniH // 4 // guNAH sarvatra pUjyante pitR- guNo guNAntarApekSI svarUpakhyAtihetave / svabhAvaramyaM vaMzo nirarthakaH / vAsudevaM namasyanti vasudevaM na lAvaNyaM tAruNyena manoharam // 25 // guNaiH pUjA bhavemAnavAH // 5 // yadi santi guNAH puMsAM vikasantyeva te puMsAM naikasmAjjAyate kulAt / cUDAratnaM zazI zaMbhIryAnamu 1 zubhravastreNa pihitA pAlI yasyAH. 2 bhikSApAtram | caiHzravA hareH // 26 // sarvatra guNavAneva cakAsti prathito 3 gahita jIvatIti mAjIvan. 4 paraiH kRtA yA'vajJA tadeva duHkha nrH| maNimUrdhni gale bAhau pAdapIThe'pi zobhate // 27 // tena dagdhaH khinnaH. 5 anutpattiH. 6 brAhmaNatvAdi:- 7ijyAdhyayanAdiH. 8 zauryAdiH. 9 bhramarAH. 10 candrasya; pakSa,-viduSaH 1 guNAkRSTAntaHkaraNasya.. 2 zivatulyaH. 3 duHkhaM prApnoti 11 SoDazo bhAgaH; pakSa,-catuHSaSTikalAnAmanyatamA. 12 adho- 4 amUlyam. 5 ADambaraiH. 6 rAjabhavanam. 7 mauktikAni pakSe,bhAge dhiyate; pakSe,-tiraskriyate. 13 zivaH pakSe,-saMsAra: mokSamApannA:. 8 rajjuyuktaH, pakSe,-vinayAdiguNasaMpanna. 9 riktaH, 14 kalaGkaH pakSe,-doSaH.. | pakSe,-nirdravyaH. 10 pUrNaH. 11 rajjubaddhaH. 12 azvaH. 13 indrasya. 11 su. ra. bhA.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam guNAnanti jantUnAM na jAti kevalAM kvacit / sphATikaM jagati guNinaH kAryaudAryAtparAnatizerate // 44 // guNAbhAjanaM bhagnaM kAkinyApi na gRhyate // 28 // nahi janmani nAmajJAtA pracuradhanadAtApi na mude mude vidyAjJAtA bhavati jyeSThatvaM jyeSThatvaM guNa ucyate / guNAdgurutvamAyAti dadhi | mitadAtApi guNinAm / dRzau grAmyA datte na punaravadhatte dugdhaM ghRtaM yathA // 29 // guNavAnsucirasthAyI daive- ca caturo dRzaH prAntaM dattvA vazayati nitAntaM puravadhUH nApi na sahyate / tiSThatyekAM nizAM candraH zrImAnsaMpUrNa- | // 45 // upAdAtA yAvanna bhavati guNAnAM guNavatAmasamaNDalaH // 30 // sarvatra guNavAndeze cakAsti prathate- | tkalpAstAvatribhuvanamahArghA api guNAH / api prAgdaityAretarAm / maNimUrdhni gale bAhau pAdapIThe'pi zobhate // 31 // hRdayavasateH kaustubhamaNiH sa kiM nAsIdabdhau zrutirapi na guNa AkarSaNayogyo dhanuSa ivaiko'pi lekSalAbhAya / lUtA- yasya kvacidabhUt // 46 // vivAdaprArambhaH prathayati paraM tantubhiriva kiM guNairvimardAsahaibahubhiH // 32 // anavasare dambhamatulaM guNAnAM gAmbhIrya tava bhavati sAkSI kalakalaH / guNavAnapi hRdayAdavatAryate hAraH / pazya zalAkAvasare | payaHpUrNaH kumbho dhvanati na tathA vAtavalito yathA rikto tRNe'pi bhUpaiH prasAryate svakaraH // 33 // guNavantaH klizyante |. bhAMbhAMdhvanimanibhRtaM muzcati muhuH // 47 // kauzeyaM kRmijaM prAyeNa bhavanti nirguNAH sukhinaH / bandhanamAyAnti suvarNamupalAddapi goromaitaH paGkAttAmarasaM zazAGka udadheri 5 zukA yatheSTasaMcAriNaH kAkAH // 34 // guNini guNajJo ndIvaraM gomayAt / kASThAdamiraheH phaNAdapi maNirgopittato ramate nAguNazIlasya guNini paritoSaH / alireti rocanA prAkAzyaM svaguNodayena guNino gacchanti kiM vanAtkamalaM na rdurastannivAso'pi // 35 // avala janmanA // 48 // mbitaviSNupadaH karSitajanacakSaratalagatiH / patramayo'pi padArthaH paMtaGgatAmeti guNayogAt // 36 // amita udyamaprazaMsA guNo'pi padArtho doSeNaikena nindito bhavati / / udyogaH khalu kartavyaH phalaM mArjAravadbhavet / janmaprabhRti nikhilarasAyanamehito gandhenogreNa lazuna iva // 37 // gaurnAsti payaH pibati nityazaH // 1 // udyamaM sAhasaM dhairya doSamapi guNavati jane dRSTA guNarAgiNo na khidyante / buddhiH zaktiH parAkramaH / SaDete yatra vartante tatra devaH prItyaiva zazini patitaM pazyati lokaH kalaGkamapi // 38 // sahAyakRt // 2 // udyamena hi sidhyanti kAryANi na antargatairguNaiH kiM dvitrA api yatra sAkSiNo viralAH / manorathaiH / nahi suptasya siMhasya pravizanti mukhe mRgAH sa guNo gIteryadasau vanecaraM hariNamapi harati // 39 // // 3 // na daivamiti saMcintya tyajedudyogamAtmanaH / anuguNA guNajJeSu guNIbhavanti te nirguNa prApya bhavanti dossaaH| dyamena kastailaM tilebhyaH prAptumarhati // 4 // vihAya pauruSaM susvAdutoyAH pravahanti nadyaH samudramAsAdya bhavantyapeyAH | yo hi devamevAvalambate / prAsAdasiMhavattasya mUrdhni tiSThanti // 40 // guNeSu yatnaH puruSeNa kAryoM na kiMcidaprApyatamaM | vAyasAH // 5 // pUrvajanmakRtaM karma tadevamiti kathyate / tasmAguNAnAm / guNaprakarSAdduDupena zaMbhoralakSyamullakhitamutta- | tpuruSakAreNa vinA devaM na sidhyati // 6 // yathA dhekena cakreNa mAGgam // 41 // niSkalaGkakalayaikayApi yaH saMyutaH | na rathasya gatibhavet / evaM puruSakAreNa vinA devaM na sidhyati sa khalu pUjyate jnaiH| bhadra pazya jalajo'pi dhAryate // 7 // yathA mRtpiNDataH kartA kurute yadyadicchati / evamAtmazaMkareNa zirasA nishaakrH|| 42 // vakro'pi paGkajani- | kRtaM karma mAnavaH pratipadyate // 8 // nipAnamiva maNDUkAH saraH to'pi durAsado'pi vyaulAzrito'pi viphalo'pi sakaNTa- | pUrNamivANDajAH / sodyogaM naramAyAnti vivazAH sarvasaMpadaH ko'pi / gandhena bandhurasi ketakapuSpajena hyeko guNaH | // 9 // devaM puruSakAreNa sAdhyasiddhinibandhanam / 'yo'tikhalu nihanti samastadoSAn // 43 // na khanati khuraiH | kramitumiccheta sa loke nAvasIdati // 10 // yojanAnAM kSoNIpRSThaM na nardati sAdaraM prakRtipuruSaM prekSyApyagre na | sahasraM tu zanairgacchetpipIlikA / agacchanvainateyo'pi padakupyati gocaram / vahati ca dhuraM dhuryo dhairyAda dvaitakaMdharo | mekaM na gacchati // 11 // kAmapi zriyamAsAdya yastadvRddhA 1 vicArakSamaH, pakSa,-yathAzrutam. 2 lakSasaMkhyAkadhanalAbhAya; pakSe, | na ceSTate / tasyAyatiSu na zreyo bIjabhojikuTumbavat vedhyalAbhAya. 3 vicArAsahaiH; pakSe,-AkarSaNAsahai:. 4 kezaM prApnuvanti. 1 pASANAt. 2 dhenukezebhyaH. 3 kardamAt. 4 raktakamalam . 5 bhramaraH 6 meka:. 7 AkAzAzrayaH. 8 pataGgaH sUryaH, pakSa,-patra | 5 nIlaM kamalam. 6 Azrayati. 7 prAsAde devAlayazikhare yaH (kAgada)nirmita sUtranibaddhaH krIDArtha gagane uDDAyyate. 'pataMga' iti | pASANanirmitaH siMhastadvat.8 kUpa:. 9 udyamena. 10 sAdhyasiyadhInaM nAmnaiva dezabhASAyAM prasiddhaH.9 pUjitaH.10 candreNa.11 nirmalavidyayA. | tadAyattamityarthaH. 11 ulaGghayitum. 12 vyApAra na karoti. 13 uttara12 duSprApaH. 13 sAzrito'pi. 14 phalahIno'pi. 15 saMnamitagrIva.. | kAleSu, bhaviSyakAle ityarthaH. 14 kalyANam.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMhatiprazaMsA, kSamAprazaMsA, vinayaprazaMsA, satyaprazaMsA, asatyanindA, AtmazlAghAnindA, svabhAvavarNanam 83 // 12 // udyoginaH karAlambaM karoti kemalAlayA / anudyogikarAlambaM karoti kemalAgrajA // 13 // kAkatAyatprAptaM dRSTvApi nidhimagrataH / na svayaM daivamAdatte puruSArthamapekSate // 14 // AlasaM hi manuSyANAM zarIrastho mahAnripuH / nAstyudyamasamo bandhuH kRtvA yaM nAvasI - dati // 15 // saMpadA susthitamanyo bhavati svalpayApi yaH / kRtakRtyo vidhirmanye na vardhayati tasya tAm // 16 // na labhante vinodyogaM jantavaH saMpadAM padam / surAH kSIrodavikSobhamanubhUyAmRtaM papuH // 17 // nAtyuccazikharo merurnA - tinIcaM rasAtalam / vyavasAyadvitIyAnAM nApyapAro mahodadhiH // 18 // pUrvajanmajanitaM purAvidaH karma daivamiti saMpracakSate / udyamena tadupArjitaM cirAddaivamudyamavazaM na tatkatham // 19 // udyoginaM puruSasiMhamupaiti lakSmIrdeva hi daivamiti kApuruSA vadanti / daivaM nihatya kuru pauruSamA - tmazaktyA yatne kRte yadi na sidhyati ko'tra doSaH // 20 // saMhatiprazaMsA saMhatiH zreyasI rAjanviguNeSvapi bandhuSu / tuSairapi paribhraSTA na rprarohanti taNDulAH // 1 // alpAnAmapi vastUnAM saMhatiH kAryasAdhikA / tRNairgurNatvamApannairbadhyante mattadantinaH // 2 // bahUnAmalpasArANAM samavAyo duratyayaH / tRNairvidhIyate rajjurbadhyante tena dantinaH // 3 // kSamAprazaMsA kSemAzastraM kare yasya durjanaH kiM kariSyati / atRNe patito vahniH svayamevopazAmyati // 1 // narasyAbharaNaM rUpaM rUpasyAbharaNaM guNaH / guNasyAbharaNaM jJAnaM jJAnasyAbharaNaM kSamA // 2 // kSamA balamazaktAnAM zaktAnAM bhUSaNaM kSamA / kSamA vazIkRtirloke kSamayA kiM na sidhyati // 3 // vinayaprazaMsA tiSTha'tAM tapasi puNyamAsu~jansaMpado'nuguNayansukhaiSiNAm / yoginAM "pairiNamanvaiirmuktaye kena nAstu vinayaH satAM priyaH // 1 // 1 lakSmIH. 2 alakSmIH. 3 kAkAgamane sati tAlapatanamiva kAkatAlIyaM tadvat. avitarkitam. akasmAditi yAvat 4 khinno na bhavati. 5 puruSazreSTham. 6 kutsita puruSAH 7 saMghAtaH 8 dhAnyatvakU 9 aGkurajananakSamA na bhavantIti bhAvaH 10 rajjutvam. 11 zAnti: 12 taponiSThAnAm. 13 saMpAdayan. 14 anukUlayan. 15 saMpadyamAnaH 16 apavargIya. satyaprazaMsA sUnRtaM sarvazAstrArthanizcitajJAnazobhitam / bhUSaNaM sarvavacasAM lajjeva kulayoSitAm // 1 // azvamedhasahasraM ca satyaM ca tulayA dhRtam / azvamedhasahasrAdi satyameva vizidhyate // 2 // gobhirvipraizca vedaizca satIbhiH satyavAdibhiH / alubdhairdAnazUraizca saptabhirdhAryate mahI // 3 // asatya nindA nAsatyavAdinaH sakhyaM na puNyaM na yazo bhuvi / dRzyate nApi kalyANaM kAlakUTamivAznataH // 1 // asatyamaipratyayamUlakAraNaM kuvAsanAsadmasamRddhivAraNam / vipannidAnaM parvacanorjitaM kRtAparAdhaM kRtibhirvivarjitam // 2 // yazo yasmAdbhasmIbhavati anavahneriva vanaM nidAnaM duHkhAnAM yadavaniruhANAmiva jalam / na yatra syAcchAyAtapa iva tapaHsaMyamakathA kathaMcittanmithyAvacanemabhidhatte na matimAn // 3 // jihvaikaiva satAmubhe pheNavatAM saMSTuzcatasrazca tAstAH saptaiva vibhavasorniyamitAH SaTrArtikeyasya ca / paulastyasya dazAbhavaNipaterjihvAsahasradvayaM jihvAlakSazataikakoTiniyamo no durjanAnAM mukhe // 4 // AtmazlAghAnindA paraiH proktA guNA yasya nirguNo'pi guNI bhavet / indro'pi laghutAM yAti svayaM prakhyApitairguNaiH // 1 // na sukhaM na ca saubhAgyaM svayaM svaguNavarNane / yathaiva ca puraMzrINAM svahastakucamardane // 2 // svayaM tathA na kartavyaM svaguNAkhyApanaM punH| svaguNAkhyApanaM yuktatyA paradvArA prayojayet // 3 // na saukhyasaubhAgyakarA guNA nRNAM svayaM gRhItAH sudRzAM kucA iva / parairgRhItA dvitayaM vitanvate na tena gRhNanti nijaM guNaM budhAH // 4 // nijaguNagarimA sukhAkaraH syAtsvayamanuvarNayatAM satAM na tAvat / nijakarakamalena kAminInAM kucakalazAkalanena ko vinodaH // 5 // svabhAvavarNanam sarvasya hi parIkSyante svabhAvA netare guNAH / 'atItya hi guNAnsarvAnkhabhAvo mUrdhni vartate // 1 // kiM kuleno 1 viSam 2 bhakSayataH 3 avizvAsaH 4 vipatteH kAraNam5 kuzalaiH 6 dAvAgneH 7 AdikAraNam 8 vRkSANAm 9 vakti10 sarpANAm. 11 brahmaNaH 12 agneH 13 rAvaNasya. 14 zeSasya. 15 atikramya.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 subhASitaratnabhANDAgAram / padiSTena zIlamevAtra kAraNam / bhavanti sutarAM sphItAH sukSetre kaNTakidrumAH // 2 // yaH svabhAvo hi yasyAste sa nityaM duratikramaH / zvA yadi kriyate rAjA tatkiM nAznAtyupAnaham // 3 // paropadezakuzalA dRzyante bahavo janAH svabhAvamativartantaH sahasreSvapi durlabhAH // 4 // kiM kulena vizAlena zIlamevAtra kAraNam / kRmayaH kiM na jAyante kusumeSu sugandhiSu // 5 // sati zIle guNA bhAnti puMsAM zauryAdayo yathA / yauvane sadalaMkArAH zobhAM bibhrati subhruvaH // 6 // adrohaH sarvabhUteSu karmaNA manasA girA / anugrahazca dAnaM ca zIlametadvidurbudhAH // 7 // vRttaM yatnena saMrakSedvittamAyAti yAti ca / akSINo vittataH kSINo vRttatastu hato hataH // 8 // yathA hi malinairvastrairyatra tatro - pavizyate / evaM calitavRttastu vRttazeSaM na rakSati // 9 // nakulaM vRttahInAnAM pramANamiti me matiH / anyeSvapi hi jAtAnAM vRttameva viziSyate // 10 // akulInaH kulInazca maryAdAM yo na laGghayet / dharmApekSI mRdurdAnto na kulInazatairvaraH // 11 // zIlaM rakSatu medhAvI prAptumicchuH sukhatrayam / prazaMsAM vittalAbhaM ca pretya kharge ca modanam // 12 // videzeSu dhanaM vidyA vyasaneSu dhanaM matiH / paraloke dhanaM dharmaH zIlaM sarvatra vai dhanam // 13 // raktatvaM kamalAnAM satpuruSANAM paropakAritvam / asatAM ca nirdayatvaM svabhAva - siddhaM triSu tritayam // 14 // vaco hi satyaM paramaM vibhUSaNaM yathAGganAyAH kRzatA kaTau tathA / dvijasya vidyaiva punastathA kSamA zIlaM hi sarvasya narasya bhUSaNam // 15 // na dharmazAstraM paThatIti kAraNaM na cApi vedAdhya - yanaM durAtmanaH / svabhAva evAtra tathAtiricyate yathA prakRtyA madhuraM gavAM payaH // 16 // nimnonnataM vakSyati ko jalAnAM vicitrabhAvaM mRgapakSiNAM ca / mAdhuryamikSau kaiTutAM ca nimbe svabhAvataH sarvamidaM hi siddham // 17 // varaM vindhyATavyAmanazanatRSArtasya maraNaM varaM sarpAkIrNe tRNapihitakUpe nipatanam / varaM gartAvarte gahanajalamadhye vilayanaM na zIlAdvibhraMzo bhavatu kulajasya zrutavataH // 18 // vahnistasya jalAyate jalanidhiH kulyAyate tatkSaNAnmeruH svalpazilAyate mRgapateH saMghaH kuraMgAyate / vyAlo mAlyaguNAyate viSarasaH pIyU~SavarSAMyate yasyAGge'khila lokavallabhatamaM zIlaM samunmIlati // 19 // aizvaryasya vibhUSaNaM sujanatA zauryasya vaksaMyamo jJAnasyopazamaH kulasya vinayo vittasya pAtre [2 prakaraNam vyayaH / akrodhastapasaH kSamA balavatAM dharmasya nirvyAjatA sarveSAmapi sarvakAraNamidaM zIlaM paraM bhUSaNam // 20 // kAkaH padmavane ratiM na kurute haMso na kUpodake mUrkhaH paNDitasaMgame na ramate dAso na siMhAsane / kustrI sajjanasaMgame na ramate nIcaM janaM sevate yA yasya prakRtiH svabhAvajanitA kenApi na tyajyate // 21 // vyAghraH sevati kAnanaM sugahanaM siMho guhAM sevate haMsaH sevati padminIM kusumitAM gRdhraH zmazAnasthalIm / sAdhuH sevati sAdhumeva satataM nIco'pi nIcaM janaM yA yasya prakRtiH svabhAvajanitA kenApi na tyajyate // 22 // pANDityasya vibhUSaNaM madhuratA zauryasya vAksaMyamo jJAnasyopazamaH zrutasya vinayo vittasya pAtre vyayaH / akrodhastapasaH kSamA prabhavato dharmasya nirvyAjatA sarvasyAsya punastathaiva jagataH zIlaM paraM bhUSaNam // 23 // 1 atikramya vartate. 2 nIcoccam. 3 tIkSNatAm. 4 kRtrima saridivAcarati. 5 sarpaH. 6 mAlA. 7 amRtam 8 vijRmbhate. 9 sauja nyam. 10 vAGniyamanam . 11 zAntiH. vAgvarNanam tAstu vAcaH sabhAyogyA yAzcittAkarSaNakSamAH / sveSAM pareSAM viduSAM dviSAmaviduSAmapi // 1 // gaunAbdhestu paraM pAraM nopeyAya sarasvatI / ato nimajjanabhayAttumbIM vahativakSasi // 2 // prasannAH kAntihAriNyo nAnA zleSavicakSaNAH / bhavanti kasyacitpuNyairmukhe vAco gRhe striyaH // 3 // varNaiH kaMtipayaireva grathitasya 'svarairiva / anantA vADayayasyAho geyasyeva vicitratA // 4 // bahvapi sveccheyA kAmaM prakIrNamabhidhIyate / anujjhitArthasaMbandhaH prabandho durudAharaH // 5 // 'vedIyasImapi dhenAmanalpaguNa kalpitAm / prasArayanti kuzalAcitrAM vAcaM peMTImiva // 6 // sarvAlaMkArayuktApi na zliSTo vaniteva sA / vANI mainojAtasukhaM praudanAM na tanoti hi // 7 // yA karSati nijayogAdantargatajIvanAni 1 niSkapaTatvam. 2 sukhabhAvaH 3 gAnasamudrasya 4 gAyanasamudra | parapAraM na prApa. 5 ikSvAkuphalam. jalataraNArthaM tumbyAH saMgrahaM lokAH kurvantIti prasiddham. 6 prasannavadanAH; pakSe,--uttAnArthAH. 7 kAntyA zobhayA manohAriNyaH; pakSe, - bhASaNaguNena manohAriNyaH. 8 AliGganam ; pakSe, zleSaH 9 parimitaiH 10 niSAdAdibhiH. 11 svapratibhAnusAreNa. 12 yatheSTam 13 asaMgatam. 14 durvacaH 15 atisukumArAkSarAm; pakSe, - lakSNatarAm. 16 arthagurvIm ; pakSe, sAndrAm; kadalIdalakalpAmityarthaH 17 SAdibhiH pakSe tantubhiH 18 racitAm ; pakSa - nirmitAm 19 zabdAdivicitrAm ; pakSe, vicitrarUpAm. 29 zATImiva. 21 upamAdibhiH; pakSe, kaGkaNAdibhiH 22 SarahitA; pakSe, -AliGganarahitA 23 manaH prati jAtaM yatsukhaM tat; pakSe, - kAmaharSam- 24 caturANAm pakSe, -prakarSeNa vidhipUrvakaM vivAhitAnAm 25 hRdgatAni jIvanAni; pakSe, - udakAni *
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAgvarNanam , vAgmiprazaMsA 20 sarasAnAm / vANI saiva guNavatI ghaTIva yadvA vaidhUTIva nulomArthAnpravAcaH kRtinAM giraH // 1 // tIkSNA nAraMtudA // 8 // ratarItivItavasanA priyeva zuddhApi vAGmade sarasA / buddhiH karma zAntaM pratApavat / nopatApi manaH soSma vAgekA arasA sAlaMkRtirapi na rocate zAlabhaJjIva // 9 // sukhaya- vAgminaH sataH // 2 // prasAdaramyamojasvi garIyo lAghatitarAM na rakSati paricayalezaM geNAGganeva zrIH / kulakAmi- vAnvitam / sAkAsamanupaskAraM viSvaggati nirAkulam // 3 // nIva nonjhati vAgdevI janmajanmApi // 10 // vAGmAdhuryA- nyAyaniNItasAratvAnnirapekSamivAgame / aprakampyatayAnyeSAnAnyadasti priyatvaM vAkpAruSyAccopakAro'pi neSTaH / kiM mAmnAyavacanopamam // 4 // alaGghayatvAjanairanyaiH 'kSubhitotadravyaM kokilenopanItaM ko vA loke gardabhasyAparAdhaH // 11 // kImAndugdhe viprakarSatyalakSmI kIrti sUte duSkRtaM yA hinasti / / danvarjitam / audAryAdarthasaMpatteH zAntaM cittamRSeriva // 5 // tAM cApyetAM mAtaraM maGgalAnAM dhenuM dhIrAH sUnRtAM vAcamAhuH | idamITagguNopetaM laibdhAvasarasAdhanam / vyAkuryAtkaH priyaM // 12 // viviktavarNAbharaNA sukhazrutiH prasAdayantI hRda vAkyaM yo vaktA nedRgAzayaH // 6 // zratisiddhAntazUrasya yAnyapi dviSAm / pravartate nAkRtapuNyakarmaNAM prasannagambhIra- | tadviruddhAnnirundhataH / valgitaM vavidUkasya kRtinaH kiM na padA sarasvatI // 13 // keyUrI na vibhUSayanti puruSaM hArA | zobhate // 7 // alpAkSararamaNIyaM yaH kathayati nizcitaM na candrojjvalA na snAnaM na vilepanaM na kusumaM naoNlaMkRtA | sa khalu vAgmI / bahuvacanamalpasAraM yaH kathayati vipralApI mUrdhajAH / vANyekA samalaMkaroti puruSaM yA saMskRtA dhAryate | " saH // 8 // zuddhakAMsyaracitApi lAlitA jihvayA yadi kSIyante khalu bhUSaNAni satataM vAgbhUSaNaM bhUSaNam // 14 // na yA na yojitA bhavet / kiM tayA kairaNamasti ghaNTayA jihvayA astya dyApi catuHsamudraparikhAparyantamurvItalaM vartante'pi ca jAnamatA hi pUjyayA // 9 bhavAnta te sabhyatamA vipa. rakA gItA eka citAM manogataM vAci nivezeyanti ye| nayanti teSvapyupaibhavati cetanyo bhavetsAdaro vAgdevI vadanAmbuje vasati pannanaipuNA gebhIramartha katicitprakAzatAm // 10 // cetko nAma dIno janaH // 15 // ye sUktIndukalAkalaGka- stuvanti gurvImabhidheyasaMpadaM vizuddhimukterapare vipazcitaH / janakA ye gADhagarvajvarA ye vA kevalatarkakarkazadhiyaH | iti sthitAyAM pratipUruSaM rucau sudurlabhAH sarvamanoramA giraH sAkSAcca ye zrotriyAH / ye vA dveSamaSImalImasadhiyastAnprAjJa- // 11 // pikastAvatkRSNaH paramaruNayA pazyati dRzA parApagoSThIrasaprauDhaprAvRDavagrahAnpariharanvAcA prasAraM kuru // 16 // tyadveSI svasutamapi no pAlayati yaH / tathApyeSo'mISAM tathyaM pathyaM sahetu priyamitamRdulaM sAravadainyahInaM sAbhiprAyaM sakalajagatAM vallabhatamo na doSA gaNyante khalu madhuravAcAM durApaM savinayamazaThaM citramalpAkSaraM ca bahvartha kopazUnyaM kvacidapi // 12 // AvAdyeSa kaSAyamaGkuramurupremAnubaddhAsmitayutadhanadAkSiNyasaMdehahInaM vAkyaM brUyAdrasajJaH pariSadi zayo mAkandasya yazAMsi kokilayuvA nirmAti digbhittiSu / samaye saprameyApramattam // 17 // mAdhvIkAni nipIya tasya madhupAstatraiva guJjantyamI ko ta 1 pragalbhavAcaH. 2 kuzalAnAm ; 3 abhimAnoSNam. 4 prasAdaH vAgmiprazaMsA prasiddhArthapadatvaM tena ramyam. 5 samAsabhUyiSTham. 6 arthabhUyastvavirodhivacaso mUkAnvAgIzAnapi kurvate / jaDAnadhya- parigatam. na tu zabdADambaramAtramityarthaH 7 vistaradoSarahitam. | 8 AkAsAvatpadakadambAtmAkam na tu dazadA DimAdivAkyavadanA1 rasikAnAm, pakSa, kUpAdInAm. 2 prAgalbhyAdiguNayuktA: kAlitamityarthaH 9 adhyAhAradoSarahitam. 10 kRtsvArthapratipApakSe, rajju yuktA. 3 strIva. 4 anuprAsopamAdyalaMkArarahitApi. | dakam. na tu sAvazeSArdhamityarthaH- 11 asaMkIrNArtham. 12 nyAyena 5 zRGgArAdimatI. pakSa,-zRGgArarasavatI. 6 rasazUnyA. 7 alaM yuktyA nizcitArthatvAt. 13 svatabramiva. 14 zAstre. 15 anumAkRtiyutApi; pakSe,-kaTakakuNDalayutApi. 8 kASThaputtalIva. 9 vezyeva, nAdibhirabAdhyatvAdapratyAkhyAtatayA. 16 vedavAkyatulyamityarthaH. 10 manorathAn. 11 prapUrayati. 12 satyAm. 13 viviktAH saMyogA- 17 anullaGghanIyatvAt. 18 udvelAmbhodhigambhIram. 19 agrAmyAdinAzliSTAH; sphuToccaritA varNA akSarANyevAbharaNAni yasyAH sA%B dhatvAt, pakSa, tyAgitvAt. 20 prayojanasaMpatte, pakSe,-aNimApakSe,-viviktAni zuddhAni varNo rUpamAbharaNAni ca yasyAH sA. disamRddheH. 21 labdhe prApte avasarasAdhane kAlopAyau yena tat. 14 sukhA zrutiH zravaNaM yasyAH sA. zrAvyetyarthaH; pakSe,-zrUyata 22 vyAharet. 23 paJcamaSaSThapadyadvayaM vizeSakaM jJeyam. 24 pratiiti zrutiksiA sukhA yasyAH sA; maJjabhASiNItyarthaH- 15 prasannAni vaH. 25 ghaNTAjihA. 26 kartavyam, na kiMcitkAryamastIti vAcakAni gambhIrANyarthagarbhANi ca padAni suptiGantarUpANi yasyAH bhAvaH. 27 sabhAyAM sAdhutamA nipuNatamAH. 28 viduSAm / sA; pakSe,-prasannA vimalA gambhIrapadAlasacaraNA. 16 bAhubhUSaNAni. | 29 vAcogirantItyarthaH. 30 vaktRSu. 31 saMbhAvitakauzalA.. 17 candravadujvalA:. 18 sugandhatailAdinA saMskRtAH 19 kezAH | 32 nigUDham. 33 arthasaMpattim. 34 sAmarthyam. 35 zabdasya. . 20 samyagalaMkaroti. 21 sarasvatI. 22 vaktA. 23 anukUlavAdinaH | 36 kokilaH. 37 AraktayA.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam tAmasatAM satAM ca vacasAM vAtigaM ceSTitam // 13 // prAbhotyutkarSamAzrayAnmahataH / mattebhakumbhataTagatameti zRGgAzrotanmUkayati bruvansthiratamaM kurvannamISAM mano nirbASpaH ratAM bhasma // 9 // azvaH zastraM zAstraM vINA vANI narazca parabASpakRtparadRzAmekAzrayo nAnyadRk / yastyaktAGgavikampanaH nArI c| puruSavizeSa prAptA bhavanti yogyA ayogyAzca pracalayannityaM satAM mastakaM kSIraM zrotRSu mukhyamAtmani // 10 // Azrayavazena satataM gurutA laghutA ca jAyate guNaM dhatte sa vaktottamaH // 14 // tadvaktA sadasi bravItu jantoH / 'vindhye vindhyasamAnAH kariNo bata darpaNe vacanaM yacchRNvatAM cetasaH prollAsa rasapUraNaM zravaNayo- laghavaH // 11 // jAnAmi nAgendra tava prabhAva kaNThe sthito rakSayorvikAsazriyam / kSunnidrAzramaduHkhakAlagatihRtkAryA- garjasi zaMkarasya / sthAnaM pradhAnaM na balaM pradhAnaM sthAne sthitaH ntaraprasmRti protkaNThAmanizaM zrutau vitanute zokaM virA- kApuruSo'pi zUraH // 12 // ubhau zvetau pakSau carati gaganemAdapi // 15 // 'vAritagatiH sadA mInaM bhuGkte vasati sakalaH sthANuzi rasi / bake cAndraH sarvo guNasamudayaH kiMcidadhiko guNAH maunaguNAH sthAne mAnyA naravara na tu sthAnarahitAH // 13 // siMhaAtmano mukhadoSeNa badhyante shuksaarikaaH| bakAstatra kSuNNakarIndrakumbhagalitaM raktAktamuktAphalaM kAntAre badarIna badhyante maunaM sarvArthasAdhanam // 1 // rUpavAMzcApi mUryo- dhiyA drutamagAdillasya patnI mudA / pANibhyAmavagRhya zukla'pi gatvA ca vipulAM sabhAm / saMrakSecca svikAM jihvAM bhAryA kaThina tadvIkSya dUre jahAvasthAne patatAmatIva mahatAmetAduzcAriNoM yathA // 2 // svAyattamekAntaguNaM vidhAtrA vini- | dRzI syAdgatiH // 14 // rmitaM chAdanamajJatAyAH / vizeSataH sarvavidAM samAje vibhUSaNaM maunamapaNDitAnAm // 3 // kolAhale kAkakulassa jAte satsaMgatiprazaMsA virAjate kokilakUjitaM kim / parasparaM saMvadatAM khalAnAM mahAnubhAvasaMsargaH kasya nonnatikArakaH / rathyAmbu maunaM vidheyaM satataM sudhIbhiH // 4 // jAhnavIsaGgAtrirdazairapi vandyate // 1 // mahAjanasya saMsargaH kasya nonnatikArakaH / padmapatrasthitaM vAri dhatte muktAphalazristhAnamAhAtmyam yam // 2 // mahAnubhAvasaMsargaH kasya nonnatikArakaH / harinakraH svasthAnamAsAdya gajendramapi karSati / sa eva hastagataH zaGkhaH pavitraH prathito bhuvi // 3 // malayAcalagapracyuteH sthAnAcchunApi paribhUyate // 1 // kiMcidAzrayasaM ndhena vindhanaM candanAyate / tathA sajanasaGgena durjanaH sajjayogAddhatte zobhAmasAdhvapi / kAntAvilocane nyastaM malI nAyate // 4 // vINAvaMzAzrayA tumbI cumbatyuccaiH kucau striyH| masamivAJjanam // 2 // kusthAnasya pravezena guNavAnapi pibatyanAryasaMyogAdraktaM naktaMcarI yathA // 5 // candanaM pIDyate / vaizvAnaro'pi lohasthaH korukairabhihanyate // 3 // zItalaM loke candanAdapi candramAH / candracandanayormadhye paidesthitasya padmasya mitre varuNabhAskarau / paidaicyutasya zItalA sAdhusaMgatiH // 6 // sAdhUnAM darzanaM puNyaM tIrthatasyaiva klezadAhakarAvubhau // 4 // rAjA kulavadhUrviprA mantri bhUtA hi sAdhavaH / kAlena phalate tIrthe sadyaH sAdhusamANazca payodharAH / sthAnabhraSTA na zobhante dantAH kezA narA gamaH // 7 // karoti nirmalAdhArastucchasyApi mahAryatAm / nakhAH // 5 // sthAnabhraSTA na zobhante dantAH kezA nakhA ambuno binduralpo'pi zuktau muktAphalaM bhavet // 8 // hIyate narAH / iti vijJAya matimAnsvasthAnaM na parityajet // 6 // | hi matistAta hInaiH saha samAgamAt / samaizca samatAmeti pAtravizeSe nyastaM guNAntaraM vrajati zilpamAdhAtuH / jalamiva | | viziSTaizca viziSTatAm // 9 // mando'pyamandatAmeti saMsargeNa samadazakto muktAphalatAM 'payodasya // 7 // atimAtrabhAkha- vipazcitaH / paGkacchidaH phalasyeva nikarSaNAvilaM pyH||10|| ratvaM puSyati bhAnoH parigrahAdanalaH / adhigacchati mahimAnaM kITo'pi sumanaHsaGgAdArohati satAM ziraH / azmApi candro'pi nizAparigRhItaH // 8 // prAyo yatkiMcidapi yAti devatvaM mahadbhiH supratiSThitaH // 11 // kAcaH kAzcana 1 mUkAnkaroti. 2 acalam, taTasthamiti yAvat. 3 prakarSeNo | saMsargAddhatte mArakatIdyutIH / tathA satsaMnidhAnena mUryo lAsaM vikAsam. 4 rasAnAM zRGgArAdInAM pUraNam. 5 anyakAryavismRtim. 6 svasyAdhInam. 7 pidhAnam. 8 mUrkhatAyA:. 9 sabhA- 1 vindhyaparvate. 2 matsyAn pakSe, mInarAzim. 3 taruzalAdayaH3; yAm. 10 makaraH. 11 bhaSakeNa. 12 lohakAraiH. 13 padaM - sthAnam , pakSe,-zivaH. 4 devaiH, 5 AzrayaH. 6 mahAmUlyatvam. 7 katakaphalasyeva. jalAzayam. 14 kauzalam. 15 mauktikatvam. 16 meghasya. 8 kaluSam. 9 udakam. 10 pASANaH. 11 marakatasaMbandhinI.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ satsaMgatiprazaMsA, asatsaMgatinindA yAti pravINatAm // 12 // yathodayagirau dravyaM saMnikarSaNa | dUrIkaroti kumatiM vimalIkaroti cetazciraMtanamaghaM culukIdIpyate / tathA satsaMnidhAnena hInavarNo'pi dIpyate // 13 // karoti / bhUteSu kiM ca karuNAM bahulIkaroti saGgaH satAM bhuktimuktikRdekAntasamAdezanatatparaH / kasya nAnandanisya- kimu na maGgalamAtanoti // 30 // kAntArabhUmirahamaulindaM vidadhAti sadAgamaH // 14 // yadi satsaMganirato nivAsazIlAH prAyaH palAyanaparA janavIkSaNena / kUjanti bhaviSyasi bhaviSyasi / atha durjanasaMsarge patiSyasi pati- | te'pi hi zukAH khalu rAmanAma saGgaH svabhAvaparivartavidhau pyasi // 15 // alabdhvApi dhanaM rAjJaH saMzritA yAnti | nidAnam // 31 // eke kecidyatikaragatAH pAtrasaMjJAM lasaMpadam / mahAhadasamIpasthaM pazya nIlaM vanaspatim // 16 // bhante gAyantyanye sarasamadhuraM vINayA saMprayuktAH / eke teSAM saGgaH sarvAtmanA tyAjyaH sa cettyaktuM na zakyate / sa sadbhiH sahajagativazAhustaraM tArayanti kecitteSAM jvalitahRdayA saha kartavyaH santaH saGgasya bheSajam // 17 // kSudro'pi raktamevApibanti // 32 // saMtaptAyasi saMsthitasya payaso tanute tAta tejastejasvisaGgataH / arkasaMparkataH pazya darpaNe nAmApi na zrayate muktAkAratayA tadeva nalinIpatrasthitaM dahanadyutim // 18 // bRhatsahAyaH kAryAntaM kSodIyAnapi rAjate / khAtyAM sAgarazuktisaMpuTagataM tajjAyate mauktikaM gacchati / saMbhUyAmbhodhimabhyeti mahAnadyA nagApagA // 19 // prAyeNAdhamamadhyamottamaguNaH saMsargato jAyate // 33 // gaGgesajjanasaGgo mA bhUdyadi saGgo mAstu tatpunaH snehaH / sneho | vAghavinAzinI janamanaHsaMtoSasaccandrikA tIkSNAMzorapi sayadi mA viraho yadi viraho mAstu jIvitasyAzA // 20 // | prabheva jgdjnyaanaandhkaaraaphaa| chAyevAkhilatApanAzanakarI vaMzabhavo guNavAnapi saGgavizeSeNa pUjyate puruSaH / nahi svardhenuvatkAmadA puNyaireva hi labhyate sukRtibhiH satsaMgatitumbIphalavikalo vINAdaNDaH prayAti mahimAnam // 21 // durlabhA // 34 // kIrtirnRtyati nartakIva bhuvane vidyotate gururapi laghUpanIto na nimajjati niyatamAzaye nihitaH / | sAdhutA jyotneva pratibhA sabhAsu sarasA gaGgeva saMmIlati / vAnarakaropanItaH zailo makarAlayasyeva // 22 // gaivAza- | cittaM raJjayati priyeva satataM saMpatprasAdocitA saMgatyA na nAnAM sa zRNoti vAkyamahaM hi rAjanvacanaM munInAm / bhavatsatAM kila bhavetkiM kiM na lokottaram // 35 // buddhiM na cAsya doSo na ca madguNo vA saMsargajA doSaguNA | vardhayati zriyaM vitanute vaidagdhyamAmuzcati zreyaH pallavayatyabhavanti // 23 // kalpadrumaH kalpitameva sUte sA kAmadhukkA- ghAni dalayatyunmIlayatyunnatim / vijJAnaM parizodhayatyupacimitameva dogdhi / cintAmaNizcintitameva datte satAM hi saGgaH notyucaiH kalAkauzalaM kiM kiM nArabhate hareriva kathA'jaya sakalaM prasUte // 24 // asajjanaH sajjanasaGgisaGgAtkaroti satAM saMgatam // 36 // duHsAdhyamapIha sAdhyam / puSpAzrayAcchaMbhuziro'dhirUDhA pipIlikA cumbati candrabimbam // 25 // zAkhoTakaizcandanasaMgato'pi vakSojayoH krIDitamAyatAkSyAH / payo'pi madyaM | asatsaMgatinindA zvapace hi manyate saMsargajA doSaguNA bhavanti // 26 // aho durjanasaMsargAnmAnahAmiH pade pade / pAvako lohasaMsatsaGgAdbhavati hi sAdhutA 'khalAnAM sAdhUnAM nahi khalasaMga- Drena mudgarairabhihanyate // 1 // antarmalinasaMsargAcchrutavAnapi mAtkhalatvam / AmodaM kusumabhavaM mRdeva dhatte mRdgandhaM nahi duSyati / yaccakSuHsaMnikarSaNa karNo'bhUtkuTilAzrayaH // 2 // kusumAni dhArayanti // 27 // kiM vApareNa bahunA pari- duSTatAM duSTasaMsargAdaduSTamapi gacchati / surAbindunipAtena jalpitena saMsarga eva mahatAM mahate phalAya / ambhonidhestaTa- | paJcagavyaghaTI yathA // 3 // aNurapyasatAM saGgaH sadguNaM rahAstaravo'pi yena velaajlocchlitrtnkRtaalvaalaaH||28|| hanti vistRtam / guNarUpAntaraM yAti takrayogAdyathA jADyaM dhiyo harati siJcati vAci satyaM mAnonnatiM payaH // 4 // durvRttaH kriyate dhUrteH zrImAnAtmavivRddhaye / kiM dizati pApamapAkaroti / cetaH prasAdayati dikSu tanoti nAma khalasaMsargaH kurute nAzrayAzavat // 5 // AnandamRgakIrti satsaMgatiH kathaya kiM na karoti puMsAm // 29 // dAvAgniH zIlazAkhimadadvipaH / jJAnadIpamahAvAyurayaM khala1 udayaparvate. 2 sUryasaMnidhAnena. 3 prakAzito bhavati. 4 anta: samAgamaH // 6 // asatsaGgAdguNajJo'pi viSayAsaktamAnasaH / karaNe; pakSe,-madhye. 5 yavanAnAm. yavanagRhasthitaM sahodara zuka akasmAtpralayaM yAti gItarakto yathA mRgaH // 7 // AhRtya muddizya munigRhasthitasya zukasyoktiriyam . 6 kalpavRkSaH- 7 kAma 1 tumbItyarthaH. 2 lohe. 3 Ananda eva mRgastasya dAvAgniriva dhenuH. 8 sugandham . 9 mAnyam . 10 dadAti. 11 nirAkaroti. dAhakatvAt. 4 zIlameva zAkhI vRkSastasya madadvipa iva. unmUla. 12 vistArayati. / katvAt. 5 zAnameva dIpastasya mahAvAta iva; nirvANakaraNatvAt.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 subhASitaratnabhANDAgAram rakSyamANApi yatnenAntavirAgiNI / asanmaitrI ca vezyA ca zrIzca kasya kadA sthirA // 8 // pAtremapAtrIkurute dahati guNaM smAzu nAzayati / amale mailaM niyacchati dIpa - jvAleva khalamaitrI // 9 // durjanajanasaMsargAtsajjanapuruSo'tra doSamAyAti / rAvaNakRtAparAdhAjjaladherapi bandhanaM prAptam // 10 // saMgatiM svaviparItaguNaistvaM mA kRthAH khalu sakhe samaye'smin / pazya pUrvamapi kRSNarUpatAmairjuno'pi samavApa nizcitam // 11 // durvRttasaMgatiranarthaparamparAyA hetuH satAM bhavati kiM vacanIyamatra / laGkezvaro harati dAzaratheH kalatraM prApnoti bandhanamasau kila sindhurAjaH // 12 // haMso'dhvagaH zramamapohayituM dinAnte kAraNDakAkabakakoka kulaM prvissttH| mUko'yamityupahasanti lunanti pakSAnnIcAzrayo hi mahatAmapamAnahetuH // 13 // - snehavacanam saMkhi sAhajikaM prema dUrAdapi virAjate / cakorInayanardvandvamAnandayati candramAH // 1 // vendormaNDalamambudhiH kva ca raviH padmAkaraH kva sthitaH kvAbhrAH santi mayUrapaGkiramalA kAliH kka vA mAlatI / haMsAnAM ca kulaM kka dUraviSaye kvAste saro mAnasaM yo yasyAbhimataH sa tasya nikaTe dUre'pi sanvallabhaH // 2 sumitraprazaMsA 1 karAviva zarIrasya netrayoriva pakSmaNI / avicArya priyaM kuryAttanmitraM mitramucyate // 1 // yasya mitreNa saMbhASA yasya mitreNa sNsthitiH| mitreNa saha yo bhuGkte ta~to nAstIha puNyavAn // 2 // zucitvaM tyAgitA zaurya sAmAnyaM sukhaduHkhayoH / dAkSiNyaM cAnuraktizca satyatA ca suhRdguNAH // 3 // anyathaiva hi sauhArda bhavetsvacchAntarAtmanaH / pravartate'nyathA vANI zAThayopahatacetasaH // 4 // utsave vyasane caiva durbhikSe rASTraviplave / rAjadvAre zmazAne ca yastiSThati sa bAndhavaH // 5 // sa bandhuryo vipannAnAmApaduddharaNe kSamaH / natu bhItaparitrANavastUpAlambhapaNDitaH // 6 // aurasaM kRtasaMbandhaM tathA vaMzakramAgatam / rakSitaM vyasanebhyazca mitraM jJeyaM caturvidham // 7 // yAcate kAryakAle yaH sa kiM bhRtyaH sa kiM suhRt / akAryakAryakartA yastvanA diSTo 1 ayogyam 2 sUtram ; pakSe, vinayAdiH 3 tailam; pakSe,prItiH 4 maSIm ; pakSe, - doSam 5 madhyamapANDavaH pakSe, -zukravarNaH 6 mitho bhASaNam 7 tasmAtpuruSAt 8 nirmalacittatvam. 9 dAnazIlatvam. 10 samAnasya bhAvaH sAmAnyam; samatvamityarthaH 11 saralatvam. 12 prItiH. [2 prakaraNam 'pyasau suhRt // 8 // tadevAsya paraM mitraM yatra saMkrAmati dvayam / dRSTe sukhaM ca duHkhaM ca praticchAyeva darpaNe // 9 // vyAdhitasyArthahInasya dezAntaragatasya ca / narasya zokadagdhasya suhRddarzanamauSadham // 10 // darzane sparzane vApi zravaNe bhASaNe'pi vA / yatra dravatyantaraGgaM sa sneha iti kathyate // 11 // svAbhAvikaM tu yanmitraM bhAgyenaivAbhijAyate / taidakRtrimasauhArdamApatsvapi na muJcati // 12 // na mAtari na dAreSu na sodarye na cAtmani / vizvAsastAdRzaH puMsAM yAdRmitre svabhAvaje // 13 // zokArAti bhayatrANaM prItivizrambhabhAjanam / kena ratnamidaM sRSTaM mitramityakSaradvayam // 14 // udayanneva savitA padmeSvarpayati zriyam / vibhAvayan samRddhInAM phalaM suhRdanugraham // 15 // nahi buddhiguNenaiva suhRdAmartha| darzanam / kAryasiddhipathaH sUkSmaH snenApyupalabhyate // 16 // prANairapi hitA vRttiradroho vyAjavarjanam / AtmanIva priyAdhAnametanmaitrImahAvratam // 17 // pApAnnivArayati yojayate hitAya guhyAni gUhati guNAnprakaTIkaroti / ApagataM ca na jahAti dadAti kAle sanmitralakSaNamidaM pravadanti santaH // 18 // mitraM prItirasAyanaM nayanayorAnandanaM cetasaH pAtraM yatsukhaduHkhayoH saha bhavenmitreNa taddurlabham / . ye cAnye suhRdaH samRddhisamaye dravyAbhilASAkulAste sarvatra milanti tattvanikaSa grAvA tu teSAM vipat // 19 // kSIreNAtmagatodakAya hi guNA dattAH purA te'khilAH kSIre tApamavekSya tena payasA hyAtmA rkuzAnau hutaH / gantuM pAvakasunmanastadabhavaddRSTvA tu mitrApadaM yuktaM tena jalena zAmyati satAM maitrI punastvIdRzI // 20 // kumitranindA parokSe kAryahantAraM pratyakSe priyavAdinam / varjayettAdRzaM mitraM viSakumbhaM payomukham // 1 // rahasyabhedo yAMcyA ca naiSThuye calacittatA / krodho niHsatyatA dyUtametanmitrasya dUSaNam // 2 // saMsAra: saMsAra tava niHsAra paidevI na 'devIyasI / antarA dustarA na syuryadi re madirekSaNAH // 1 // saMsAraviSavRkSasya dvephale mRtopame / kAvyAmRtarasAsvAda AlApaH sajjanaiH 1 akapaTamitratA. 2 zatruH 2vizvAsaH 4 suhRtsvanugrahaH prasAdastam. 5 prIte rasAyanamiva rasAyanam. prItivardhakamityarthaH. 6 agnau 7 mitravipattim 8 guptaprakAzanam. 9 prArthanam . 10 mArgaH: 11 atidUrA. 12 madhye.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAraH, gRhasthAzramaprazaMsA, gRhasthAzramadUSaNam , putraprazaMsA saha // 2 // duHkhAGgArakatIvraH saMsAro'yaM mahAnaso ghnH| yatra nAsti gurugauravapUjA tAni kiM bata gRhANi vanAni iha viSayAmRtalAlasa mAnasamArjAra mA nipata // 3 // // 1 // na viprapAdodakapaGkilAni na vedazAstradhvanigarjiayamavicAritacArutayA saMsAro bhAti ramaNIyaH / atra punaH | tAni / khAhAsvadhAkAravivarjitAni zmazAnatulyAni paramArthadRzA na kimapi sAramaNIyaH // 4 // kvacidvidva- gRhANi tAni // 2 // krozantaH zizavaH savAri sadanaM goSThI kacidapi surAmattakalahaH kvacidvINAvAdaH kvacidapi ca paGkAvRtaM cAGgaNaM zayyA darzavatI ca rUkSamazanaM dhUmena pUrNa hAheti ruditam / kvacidramyA rAmA kvacidapi jarAjarjaratanuna | gRham / bhAryA niSThurabhASiNI prabhurapi krodhena pUrNaH sadA jAne saMsAraH kimamRtamayaH kiM viSamayaH // 5 // kRcchNA - | snAnaM zItalavAriNA hi satataM dhigdhiggRhasthAzramam // 3 // medhyamadhye niyamitatanubhiH sthIyate garbhagarte kAntAvizleSa- | tAvadvidyA'navadyA guNagaNamahimA rUpasaMpattizaurya svasthAne duHkhavyatikaraviSame yauvane viprayogaH / nArINAmapyavajJA | sarvazomA paraguNakathane vAkpaTustAvadeva / yAvatpAkAkulAbhiH vilasaMti niyataM vRddhabhAvo'pyasAdhuH saMsAre re manuSyA svagRhayuvatibhiH preSitApatyavatrAddhe bAbA nAsti tailaM na ca vadata yadi sukhaM stokamapyasti kiMcit // 6 // | lavaNamapItyAdivAcAM pracAraH // 4 // . gRhasthAzramaprazaMsA . putraprazaMsA nyAyArjitadhanastattvajJAnaniSTho'tithipriyaH / zAstravitsa- idaM tatsnehasarvakhaM samamAnyadaridrayoH / acandanamanauzIraM tyavAdI ca gRhastho'pi virmucyate // 1 // yadi romA yadi | hRdayasyAnulepanam // 1 // gRhe jAnucaraH kelyAM mugdhasmitaca raimA yadi tanayo vinydhiigunnopetH| tanaye tanayotpattiH | mukhAmbujaH / putraH puNyavatAmeva pAtrIbhavati netrayoH // 2 // suravaranagare kimAdhikyam // 2 // saviprapAdodakakardamAni | | svagarbhazuktinirbhinnaM suvRttaM sutamauktikam / vaMzazrItilakIsavadazAstradhvanigAjatAni / khAhAvadhAkArAnarantarANi bhUtaM mandabhAgyasya durlabham // 3 // vardhate na ciraM lokaM khAnandatulyAni gRhANi tAni // 3 // sAnandaM saMdenaM sutAzca | vaMzalakSmIrasaMtatiH / svalpAvazeSitasnehavartimAleva dIpikA sudhiyaH kAntA na durbhASiNI sanmitraM sudhanaM skhayoSiti | // 4 // antaHkaraNatattvasya daMpatyoH snehasaMzrayAt / AnaratizcAjJAparAH sevakAH / AtithyaM zivapUjanaM pratidinaM | ndagranthireko'yamapatyamiti kathyate // 5 // digvAsasaM gatamRSTAnnapAnaM gRhe sAdhoH saGgamupAsate hi satataM dhanyo gRha- vIDaM jaTilaM dhUlidhUsaram / puNyAdhikA hi pazyanti gaGgAsthAzramaH // 4 // mAnuSyaM varavaMzajanma vibhavo dIrghAyurA- | dharamivAtmajam // 6 // dhUlidhUsarasarvAGgo viksddntkesrH| rogyatA sanmitraM susutaH satI priyatamA bhaktizca nArAyaNe / Asta kasyApi dhanyasya dvAri dantI gRhe'rbhakaH // 7 // vidvattvaM sujanatvamindriyajayaH satpAtradAne ratiste puNyena | nindyate pitRbhistaptairnirapatyadhanaH pumAn / adhvanInairativinA trayodaza guNAH saMsAriNAM durlabhAH // 5 // vaMzo zrAntairavakezIva pAdapaH // 8 // kiM mRSTaM sutavacanaM mRSTataraM vizvAvataMso januranupahataM. svAntamaunnatyakAntaM lIlA zIlA- kiM tadeva sutavacanam / mRSTAnmRSTatamaM kiM zrutiparipakvaM nukUlA kSapitakalimalA kApi vidyaanvdyaa| vANI veNI tadeva sutavacanam // 9 // 'uroruhAdudgamitaiH payobhirApUrya guNAnAM samadhikayazasAM sAdhikA sAdhikA zrIH zrImaigaurI | kelyA nijamAsyagarbham / phUtkRtya mAturvadane hasantaM tanUmayUrImudira purahara tvatkRpAyA vipAkaH // 6 // bhavaM pazyati ko'pi dhanyaH // 10 // kRtacakramaNaM gaNeSu kiMcitkaNavatkiMkiNiriGgadajhipadmam / yadi sanmahitaM sutaM gRhasthAzramadUSaNam zritaM syAttadidaM sadma hitaM bhavettadAnIm // 11 // ahaM yatra nAsti dadhimanthanaghoSo yatra no laghulaghUni shishuuni| kimambA kimabhISTatApade taveti mAtudhuri tAtapRcchayA / 1 pAkagRham. 2 azucimalA di tanmadhye. 3 jarAyuNA baddhazarIraiH | prailobhyatulyaM pravadantamarmakaM mudA haisaJjighrati mUrdhni puNya4 garbhAzaye. 5 avamAnaH. 6 alpam. 7 nyAyena saMpAditaM dhanaM | bhAk // 12 // AlakSyadantamukulAnanimittahAsairavyaktayena. 8 mukto bhavati. 9 strI. 10 lakSmIH . 11 brAhmaNacaraNakSAlanodakena pahilA ni. 12 gRham. 13 uttamakula utpattiH 1 udakapUrNam. 2 matkuNapUrNAH 3 asnigdhamU. 4 kaThorabhASiNI. 14 aizvaryam. 15 vizvabhUSaNam. 16 antaHkaraNam. 17 nirdoSA. 5 idaM tu pitulaukikaM saMbodhanam . 6 jAnubhyAM caratIti saH, 18 pravAhaH. 19 sAdhayitrI. 20 gauryaiva mayUrI tasyA mudiro megha; riGgamANa ityarthaH. 7 saMtatirahitA. 8 namam. 9 pAnthaiH 10 vandhyaH. pakSe, kAmuka vallabhaH. 21 he tripuranAzaka. 22 pariNAmaH, phalami- | 11 stanAta. 12 mAtA. 13 iSTasthAne. 14 pralobhyasya pralobhanArtha svarthaH. 23 zizuzabda syAtra napuMsakatvaM cintyam dArzatasya vastuno'nurUpam. 15 avaghrANaM karoti. 12 su. ra. bhAM.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam varNaramaNIyavacaHpravRttIn / aGkAzrayapraNayinastanayAnvahanto kuputranindA dhanyAstadaGgarajasA malinIbhavanti // 13 // AnandasutirA- kiM tena jAtu jAtena mAtRyauvanahAriNA / Arohati na smano nayanayorantaHsudhAbhyaJjanaM prastAraH praNayasya manmathataroH yaH svasya vaMzasyAgre dhvajo yathA // 1 // kiM tayA kriyate puSpaM prasAdo rateH / AlAnaM hRdayadvipasya viSayAraNyeSu saMcA dhenvA yA na dogdhrI na garbhiNI / ko'rthaH putreNa jAtena riNo daMpatyoriha labhyate sukRtataH saMsArasAraH sutaH // 14 // yo na vidvAnna dhArmikaH // 2 // ekena zuSkavRkSeNa dahyakanyApitRnindA mAnena vahninA / dahyate tadvanaM sarva kuputreNa kulaM yathA // 3 // / jAteti kanyA mahatI hi cintA kasmai pradeyeti mahA koTarAntaHsthito vahnistarumekaM dahetkhalu / kuputrastu kule nvitakaH / dattA sukhaM yAsyati vA na veti kanyApitRtvaM jAtaH svakulaM nAzayatyaho // 4 // ajAtamRtamUrkhANAM varakhalu nAma kaSTam // 1 // mAdyau na cAntimaH / sakRduHkhakarAvAdyAvantimastu pade pade // 5 // ajAtamRtamUrkhebhyo mRtAjjAtau sutau varam / satputraprazaMsA yatastAvalpaduHkhAya yAvajjIvaM jaDo dahet // 6 // yasya eko'pi guNavAnputro nirguNaiH kiM zatairapi / ekazcandro | putro na vai vidvAna zUro na ca dhArmikaH / aprakAzaM kulaM jagaccakSurnakSatraiH kiM prayojanam // 1 // ekenApi suvRkSaNa tassa naSTacandreva zarvarI // 7 // avinItaH suto jAtaH puSpitena sugandhinA / vAsitaM tadvanaM sarva suputreNa kulaM | kathaM na dahanAtmakaH / vinItastu suto jAtaH kathaM na puruSoyathA // 2 // prajJayA vA visAriNyA yo balena dhanena vA / ttamaH // 8 // dAne tapasi zaurye ca yasya na prathitaM yshH| dhuraM vahati gotrasya jananI tena putriNI // 3 // ekenApi | vidyAyAmarthalAbhe ca mAturuccAra eva saH // 9 // nirutsAhaM suputreNa vidyAyuktena bhAsate / kulaM puruSasiMhena candreNeSa | narAnanda navA | nirAnandaM nirvIryamarinandanam / mA sma sImantinI kAcihi zarvarI // 4 // ko dhanyo, bahubhiH putraiH kuzUlApUraNA- | | janayetputramIdRzam // 10 // varaM garmasrAvo varamRtuSu ca DhakaiH / varamekaH kulAlambI yatra vizrUyate pitA // 5 // | naivAbhigamanaM varaM jAtapreto varamapi ca kanyaiva janitA / puNyatIrthe kRtaM yena tapaH kvApyatiduSkaram / tasya putro | vara vanthya / yo varaM vandhyA bhAryA varamapi ca garbheSu vasatirna cAvidvAn rUpabhavedvazyaH samRddho dhArmikaH sudhIH // 6 // varameko guNI | draviNaguNayukto'pi tanayaH // 11 // pitrorneva vacaH zRNoti putro na ca mUrkhazatAnyapi / ekazcandrastamo hanti na ca | divasatyAge vrajatyAlayaM yAntImiyuvatIbhiradhvani muhuH kautUtArAgaNo'pi ca // 7 // ekenApi suputreNa siMhI svapiti halaM vindati / bandhUnAmupadezavAci vadati krodhaikatAnaM vacaH nirbhayam / sahaiva dazabhiH putrairbhAraM vahati sabhI // 8 // sAdhUnnindati durjanaM ca manute mitraM kuputro janaH // 12 // 'ekenApi suputreNa jAyamAnena satkulam / zazinA caiva gaganaM | sarvadaivojvalIkRtam // 9 // kiM jAtairbahubhiH putraiH zoka- | daivAkhyAnam . saMtApakArakaiH / varamekaH kulAlambI yatra vizrAmyate kulam | // 10 // kumbhaH parimitamambhaH pibatyasau kumbhasaMbhavo'- davamullakSya yatkAya kriyata phalavanna tat / sambhizcAmbhodhim / atiricyate sujanmA kazcijanakaM nijena cari- | takenAttaM galarandhreNa gacchati // 1 // bhAgyavaMtaM prasUyethA tena // 11 // vidyAvihInA bahavo'pi putrAH kalpAyuSaH | mA zUraM mA ca paNDitam / zUrAzca kRtavidyAzca vane sIdanti santu pituH kimetaiH / kSayiSNunA vApi kalAvatA vA tasya | pANDavAH // 2 // na kevalaM manuSyeSu devaM deveSvapi prabhu / pramodaH zazineva sindhoH // 12 // pAtraM na tApayati | sati mitre dhanAdhyakSe carmaprAvaraNo haraH // 3 // sacchidro naiva 'malaM prasute snehaM na saMharati naiva guNAnkSiNoti / madhyakuTilaH karNaH svarNasya bhAjanam / dhigdaivaM nirmalaM cakSuH dravyAvasAnasamaye calatAM na dhatte satputra eSa kulasadmani | pAtraM kaMjalabhasanaH // 4 // bhagavantau jagannetre sUryAcandrako'pi dIpaH // 13 // masAvapi / pazya gacchata evAstaM niyatiH kena lacyate // 5 // kiM karoti naraH prAjJaH zUro vApyatha paNDitaH / daivaM 1 lAlanArthamakArUDhazizUn. 2 gajabandhanastambhaH. 3 prasaraNa 1 kadAcit. 2 yauvanalopahetunA. 3 dohanazIlA. 4 prakAzazIlayA. 4 kAryabhAram 5 puruSazreSThena. 6 rAtriH. 7 gardabhI. gayA. tilAna ra hitam. 5 vinayarahita, pakSe,-avinA meSeNa nItaH. agnemeSo vAha12 kaThApUrNena. 13 dIpapAtraM; pakSe,-mAtApitarau. 14 kalaI pakSe.- | nam. 6 agnisvarUpa. 7 vinaya yuktA pakSe,-vinA pakSiNA garuDena maSIm. 15 anurAgaM, pakSe,-tailam. 16 kulameva sama gRhaM tasmin / nIta. puruSazreSThaH pakSe,-viSNuH. 9 makavisarjanam. 10 daivam.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ daivAkhyAnam 91 yasya phalAnveSi karoti viphalAH kriyAH // 6 // daive vimu- | mevAsau balIvardaH kapardinaH // 28 // avazyaMbhAvibhAvAnAM khatAM yAte na ko'pyasti sahAyavAn / pitA mAtA tathA pratIkAro bhavedyadi / tadA duHkhaina lipyerannalarAmayudhiSThirAH bhAryA bhrAtA vA'tha sahodaraH // 7 // pibanti madhu pacheSu // 29 // bhavitavyaM yathA yena nAsau bhavati cAnyathA / bhRGgAH kesaradhUsarAH / haMsAH zaivAlamaznanti dhigdaivamasamaJja- nIyate tena mArgeNa svayaM vA tatra gacchati // 30 // kiM sam // 8 // karotu nAma nItijJo vyavasAyamitastataH / karoti naraH prAjJaH preryamANaH svakarmaNA / prAgeva hi manuphalaM punastadevAsya yadvidhermanasi sthitam // 9 // daivaM phalati SyANAM buddhiH karmAnusAriNI // 31 // likhitA citraguptena sarvatra na vidyA na ca pauruSam / samudramathanAlebhe hari- lalATe'kSaramAlikA / tAM devo'pi na zaknoti ghyulladhya lakSmI haro viSam // 10 // daivaM phalati sarvatra na vidyA likhituM punaH // 32 // yena yatraiva bhoktavyaM sukhaM vA duHkhana ca pauruSam / pASANasya kuto vidyA yena devatvamAgataH | meva vA / sa tatra bavA rajjveva balAdevena nIyate // 33 // // 11 // yathA dhenusahasreSu vatso vindeti mAtaram / tathA | sA sA saMpadyate buddhiH sA matiH sA ca bhaavnaa| sahAyApUrvakRtaM karma kartAramanugacchati // 12 // acodyamAnAni | stAdRzA eva yAdRzI bhavitavyatA // 34 // anurAgavatI yathA puSpANi ca phalAni ca / skhaM kAlaM nAtivartante tathA saMdhyA divasastatpuraHsaraH / aho devagatizcitrA tathApi na karma purA kRtam // 13 // vipattau kiM viSAdena saMpattau | niviSAdena saMpattI | samAgamaH // 35 // aghaTitaghaTitaM ghaTayati sughaTitaghaTiharSaNena kim / bhavitavyaM bhavatyeva karmaNAmIdRzI gatiH | tAni durghaTIkurute / vidhireva tAni ghaTayati yAni pumAnnaiva // 14 // hariNApi hareNApi brahmaNA tridazairapi / lalATa F aura ilalATa.| cintayati // 36 // vikaTATavyAmaTanaM zailArohaNamapAMlikhitA rekhA na zakyA parimArjitum // 15 // suhRdo | nidhestaraNam / nigaDaM guhApraveza vidhiparipAkaH kathaM na jJAtayaH putrA bhrAtaraH pitarAvapi / nAnusmaranti svajanaM yasya sNdhaayH|| 37 // kiM tvaM na vetsi jagati prakhyAtaM lAbhadaivamaMdakSiNam // 16 // acintitAni duHkhAni yathaivA- | kAraNe mUlam / vidhilikhitAkSaramAlaM phalati kapAlaM na yAnti dehinAm / sukhAnyapi tathA manye daivamatrAtiricyate / bhUpAlaH // 38 // dvIpAdanyasmAdapi madhyAdapi jlnidhe|| 17 // ayAcitaH sukhaM datte yAcitazca na yacchati / dizo'pyantAt / AnIya jhaTiti ghaTayati vidhirabhimatamabhisarvakhaM cApi harate vidhirucchRGkhalo nRNAm // 18 // mano- mukhIbhUtaH // 39 // anukUle sati dhAtari bhavatyaniSTAdapISTarathAnkarotyuccairjano daivahatAnapi / siddhyasiddhyoH samaM kuryA- | mavilambam / pItvA viSamapi zaMbhurmRtyuMjayatAmavApa tatkAdaivaM hi phalasAdhanam // 19 // pitA ratnAkaro yasya lakSmI- | lam // 40 // anucitamevAcaritaM pazupatinA yadvidheH yasya sahodarI / zaGko roditi bhikSArthI phalaM bhAgyAnu- | zirazchinnam / chinno na cAsya hasto yenAyaM durlipiM likhasArataH // 20 // tAdRzI jAyate buddhirvyavasAyo'pi | ti // 41 // nahi bhavati yanna bhAvyaM bhavati ca bhAvyaM tAdRzaH / sahAyAstAdRzAzcaiva yAdRzI bhavitavyatA // 21 // vinApi yatnena / karatalagatamapi nazyati yasya hi bhavitabhavitavyaM bhavatyeva nArikelaphalAmbuvat / gantavyaM gatami- | vyatA nAsti // 42 // sarvAGgamarpayantI lIlAsuptaM krameNa tyAhurgajabhuktakapitthavat // 22 // mahatAmAzrayaH puMsAM phalaM | | zayyAyAm / alasamapi bhAgyavantaM bhajate puruSAyiteva zrIH bhAgyAnusArataH / Izasya kaNThalagno'pi vAsukirvAyubhakSakaH // 43 // Arohatu girizikharaM taratu samudraM prayAtu paataa|| 23 // karmaNA bAdhyate buddhirna buddhayA karma bAdhyate / | lam / vidhilikhitAkSarabhAlaM phalati kapAlaM na bhUpAla: subuddhirapi yadrAmo haimaM hariNamanvagAt // 24 // guNo'pi | | // 44 // sRjati ca jagadidamavati ca saMharati ca helayai | va yo niyatam / avasaravazataH zapharo janArdanaH so'pi doSatAM yAti vakrIbhUte vidhAtari / sAnukUle punastasmin | | citramidam // 45 // yanmanorathazatairagocaraM na spRzanti doSo'pi ca guNAyate // 25 // avazyaMbhAvino bhAvA bhavanti ca giraH kaverapi / svamavRttirapi yatra durlabhA lIlayaiva vidamahatAmapi / nagnatvaM nIlakaNThasya mahAhizayanaM hareH dhAti tadvidhiH // 46 // arakSitaM tiSThati daivarakSitaM // 26 // puruSaH pauruSaM tAvadyAvadaivaM tu sanmukham / surakSitaM daivahataM vinshyti| jIvatyanAtho'pi vane visaviparItagate daive puruSo na ca pauruSam // 27 // rjitaH kRtaprayatno'pi gRhe vinazyati // 47 // dAtA baliH na dezasevayA yAti karmabandhaH parikSayam / jaghAsa ghAsa- | 1 zivasya.2 raktimA; pakSe, ratiH. 3 agravatI; pakSe,-AzAkara: 1 parAkramaH. 2 prAmoti. 3 apreryamANAni. 4 khedena. 5 devaiH 4 daive. 5 zivena. 6 durlekham. 7 puruSavadAcarantI strI kAmazAstre 6 vAmam pratikUlamiti yAvat. 7 suvarNamayam. 8 pratikUlatvamApanne daive. prasiddhA, tadvat. 8 matsyAvatAraH.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam prArthayitA ca viSNurdAnaM bhuvo vAjimakhasya kAlaH / namo- | khalu viSamaH purAkRtAnAM bhavati hi jantuSu karmaNAM vipAkaH 'stu tasyai bhavitavyatAyai yasyAH phalaM bandhanameva jAtam // 64 // ka nu kulamakalaGkamAyatAkSyAH ka nu rjniicr|| 48 // prAptavyamartha labhate manuSyo devo'pi taM laGghayituM saMgamApavAdaH / ayi khalu viSamaH purAkRtAnAM bhavati hi na zaktaH / tasmAnna zocAmi na vismayo me yadasmadIyaM jantuSu karmaNAM vipAkaH // 65 ||k vanaM taruvalkabhUSaNaM nahi tatpareSAm // 49 // mA dhAva mA dhAva vinaiva devaM nRpalakSmIH kva mahendravanditA / niyataM pratikUlavartino bata no dhAvanaM sAdhanamasti lakSmyAH / ddhAvanaM sAdhanamasti dhAtuzcaritaM suduHsaham // 66 // sRjati tAvadazeSaguNAkaraM lakSmyAH zvA dhAvamAno'pi labheta lakSmIm // 50 // IzaH puruSaratnamalaMkaraNaM bhuvaH / tadapi tatkSaNabhaGgi karoti cedahaha karasthIkRtakAJcanAdriH kuberamitraM rajatAcalasthaH / tathApi | kaSTamapaNDitatA vidheH // 67 // gajabhujaMgamayorapi bandhanaM bhikSATanamasya jAtaM vidhau ziraHsthe kuTile kutaH zrIH zazidivAkarayograhapIDanam / matimatAM ca samIkSya dri||51|| svayaM mahezaH zvazuro negezaH sakhA dhanezastanayo dratAM vidhiraho balavAniti me matiH // 68 // yadapi gaNezaH / tathApi bhikSATanameva zaMbhorbalIyasI kevalamIzvare- janma babhUva payonidhau nivasanaM jagatIpatimastake / tadapi cchA // 52 // asaMbhavaM hemamRgasya janma tathApi rAmo nAtha purAkRtakarmaNA patati rAhumukhe khalu candramAH // 69 // lulubhe mRgAya / prAyaH samAsannavipattikAle dhiyo'pi puMsAM pratikUlatAmupagate hi vidhau viphalatvameti bahusAdhanatA / malinIbhavanti // 53 // na bhUtapUrvo na ca kena dRSTo hemnaH | avalambanAya dinabharturabhUnna patiSyataH karasahasramapi // 7 // kuraMgo na kadApi vArtA / tathApi tRSNA raghunandanasya | yasmAca yena ca yathA ca yadA ca yacca yAvacca yatra ca vinAzakAle viparItabuddhiH // 54 // dhanAni bhUmau pazavazca zubhAzubhamAtmakarma / tasmAca tena ca tathA ca tadA ca goSThe bhAryA gRhadvAri janaH zmazAne / dehazcitAyAM paraloka- tacca tApacca tatra ca vidhAtRvazAdupaiti // 71 // naivAkRtiH mArge karmAnugo gacchati jIva ekaH // 55 // vane jane phalati naiva kulaM na zIlaM vidyApi naiva na ca yatnakRtApi zatrujalAgnimadhye mahArNave parvatamastake vA / suptaM pramattaM sevA / bhAgyAni pUrvatapasA kila saMcitAni kAle phalanti * viSamasthitaM vA rakSanti puNyAni purA kRtAni // 56 // " .1 " | puruSasya yathaiva vRkSAH // 72 // AkAzamutpatatu gacchatu sukhasya duHkhasya na ko'pi dAtA paro dadAtIti kubuddhireSA / vA digantamambhonidhiM vizatu tiSThatu vA yatheccham / janmAahaM karomIti vRthAbhimAnaH svakarmasUtragrathito hi lokaH | ntarArjitazubhAzubhakRnnarANAM chAyeva na tyajati krmphlaanu|| 57 // yaH sundarastadvanitA kurUpA yA sundarI sA | bandhaH // 73 // bhImaM vanaM bhavati tasya puraM pradhAnaM sarvo patirUpahInA / yatrobhayaM tatra daridratA ca vidhervicitrANi | janaH sujanatAmupayAti tasya / kRtsnA ca bhUrbhavati sannidhiviceSTitAni // 58 // bhramanvanAnte navamaJjarI ratnapUrNA yasyAti pUrvasukRtaM vipulaM narasya // 74 // kaivartagandhaphalImajighrat / sA kiM na ramyA saca kiM na rantA karkazakaragrahaNacyuto'pi jAlAntare nipatitaH zapharo vraakH| balIyasI kevalamIzvarecchA // 59 // vidhau viruddhe na payaH : daivAttato vigalito gilito bakena vakre vidhau vada kathaM payonidhau sudhaughasindhau na sudhA sudhAkare / na vAJchitaM vyavasAyasiddhiH // 75 // daive samarpya cirasaMcitakarmajAlaM sidhyati kalpapAdape na hema hemaprabhave girAvapi // 60 // avazyabhavyeSvenavagrahagrahA yayA dizA dhAvati vedhasaH spRhA / susthAH sukhaM vasata kiM parayAcanAbhiH / meruM pradakSiNayato'pi tRNena vAtyava tayAnugamyate janasya cittena bhRzAvazAtmanA | divAkarasya te tasya sapta turagA na kadAcidaSTau // 76 // // 61 // nipatati kila durbaleSu devaM tadavitathaM nanu yena yenAzcalena sarasIruhalocanAyAstrAtaH prabhUtapavanAdudaye pradIpaH / tenaiva so'stasamaye'stamayaM vinItaH Rddhe vidhau kAraNena / balavati na tathA yathAbalAnAM prabhavati kRSTazarA bhajati mitramamitrabhAvam // 77 // AdhoraNAGkuzabhayAtkarisano manobhUH // 62 // harazirasi zirAMsi yAni rejuH ziva kumbhayugmaM jAtaM payodharayugaM hRdaye'GganAnAm / tatrApi vallabhaziva tAni luThanti gRdhrapAde / ayi khalu viSameH purAkRtAnAM nakhakSatabhedaminnaM naivAnyathA bhavati yallikhitaM vidhAtrA // 78 // bhavati hi jantuSu karmaNAM vipAkaH // 63 // ka ca nanu saMjAtasAndramakarandarasA krameNa pAtuM gatazca kalikAM kamajanakAdhirAjaputrI kva ca dazakaMdharamandire nivAsaH / ayi lasya bhRGgaH / dagdhA nipatya sahasaiva himena saiSA vAme vidhau 1 azvamedhasya. 2.daivAya. 3 daive; pakSe,-candre. 4 vakre; pakSe, nahi phalantyabhivAJchitAni // 79 // siMho balI giriviparIte. 5 himAlayaH.6 pUrvasaMcitakarmasaMbaddhaH. 7 bhramaraH. 8 campakakalikAm. 9 durAsadA, duHpratIkArA vA. 10 nitAntacaJcalasvabhAvena. | 1 mUrkhatA. 2 daivam. 3 daivavazAt. 4 kaivarto dhIvaraH, tasya 11 madanaH. 12 kvezada. 13 pariNAmaH. kaThorakaragrahaNAcyutaH. 5 zatrusvabhAvam.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ daivAkhyAnam guhAgahanapravAsI vAsodare vasati bhUmibhRtAM biDAlaH / no pari kiM vA na vasavi // 90 // lailAye gomAyau mRgapariSadi pauruSaM kulamapi pracurA na vANI daivaM balIya iti muzca sakhe zvApadakule kariSyankArpaNyaM kimiha mahimAnaM gamayasi / viSAdam // 80 // sadasi vidurabhISmadroNazAradUtAnAM nimagnaH paGke'sminnanubhava karIndrAdhipadazAmabhadraM bhadraM vA patibhiraimarakalpaiH paJcabhiH pAlitApi / ahaha paribhavasya vidhilikhitamunmUlayati kaH // 91 // dhunoti dhvAntAni draupadI pAtramAsIdalavati sati daive bandhubhiH kiM vidheyam vyapanayati nIhArapaTalaM kulaM rAjIvAnAM dalayati rathAGgaM // 81 // guNavadaguNavadvA kurvatA kAryamAdau pariNatirabaMdhAryA ramayati / jagadvyApI devaH sukhayati janAnAM ca nayanaM na yatnataH paNDitena / atirabhasakRtAnAM karmaNAmAvipattarbhavati yAti sthamAnaM yadi tadiha devaM jayatu kaH // 92 // ta hRdayadAhI zalyatulyo vipAkaH // 82 // sa hi gagana- evAmI bANAstadapi haralabdhaM dhanuridaM sa evAhaM pArthaH vihArI kalmaSadhvaMsakArI dazazatakarakArI jyotiSAM madhya- pramathitasurArAtinicayaH / imAstAstA gopyo haricaraNacArI / vidharapi vidhiyogAdayA gaNAma cittaikazaraNA hriyante gopAlairvidhiriha balIyAnna tu naraH lalATe projjhituM kaH samarthaH // 83 // ayamamRtanidhAnaM | | // 93 // alaMkAraH zaGkAkaranarakapAlaM parijano vizIrNAGgo nAyako'pyoSadhInAM zatabhiSaganuyAtaH zaMbhumUrbho'vataMsaH / bhRGgI vasu ca vRSa eko bhuvyaaH| avastheyaM sthANorapi bhavati virahayati na cainaM rAjayakSmA zazAGka hatavidhiparipAkaH | sarvAmaragurovidhau vakra mUrdhni sthitavati vayaM ke punaramI kena vA laGghanIyaH // 84 // zazini khalu kalaGkaH kaNTakaH // 94 // pitA ratnAdhAraH zucisahacarAste ca maNayaH khasA padmanAle yuvatikucanipAtaH pakkatA kezajAle / jaladhijala snigdhA lakSmIrayamavarajaH kalpaviTapI / aho kAmyaM dhAtumapeyaM paNDite nirdhanatvaM vayasi dhanaviveko nirviveko stadapi khalu zaGkhaH pratipadaM ruditvA yadIrgha dizi dizi vidhAtA // 85 // priyasakhi vipaddaNDaprAntaprapAtaparamparApari vairITaM mRgayate // 95 // patraM naiva yadA karIraviTape doSo cayacale cintAcakre nidhAya vidhiH khalaH / mRdamiva vasantasya kiM golUkena vilokyate yadi divA sUryasya kiM dUSaNam / dhArA naiva patanti cAtakamukhe meghasa kiM dUSaNaM balAtpiNDIkRtya pragalbhakulAlavadramayati mano no jAnImaH yaddhAtrA nijabhAlapaTTalikhitaM tanmArjituM kaH kSamaH // 96 // yA kimatra kariSyati // 86 // kvacitpANiprAptaM ghaTitamapi kArya vighaTayatyazakyaM kenApi kvacidaghaTamAnaM ghaTayati / | sAdhUMzca khalAnkaroti viduSo mUrkhAnhitAndveSiNaH pratyakSaM tadevaM sarveSAmupari parito jAgrati vidhAvupAlambhaH ko'yaM | kurute parokSamamRtaM hAlAhalaM tatkSaNAt / tAmArAdhaya sakriyAM janatanudhanopArjanavidhau // 87 // namasyAmo devAnnanu hata- levAsthAM vRthA mA kRthAH // 97 // brahmA yena kulAlava bhagavatIM bhoktuM phalaM vAJchitaM he sAdho vyasaninguNeSu vipuvidheste'pi vazagA vidhirvandyaH so'pi pratiniyatakamaka- niyamito brahmANDamANDodare viSNuryena dazAvatAragahane kSiptaH phaladaH / phalaM karmAyattaM yadi kimamaraiH kiM ca vidhinA sadA saMkaTe / rudro yena kapAlapANipuTake bhikSATanaM kAritaH namastatkarmabhyo vidhirapi na yebhyaH prabhavati // 88 // sUryo bhrAmyati nityameva gagane tasmai namaH karmaNe // 98 // trilokezaH zoGgI zabarazaralakSyatvamagamadvidhAtA lokAnA- yAtrA nijabhAlapaTTalikhitaM stokaM mahadvA dhanaM tatprAmoti malabhata ziraHkRntanavidhim / prayAtau tau rAhordinakara- marusthale'pi nitarAM merau tato nAdhikam / taddhIro bhava zazAGko kavalatAM prabhunagnaH zaMbhuH zirasi likhitaM laGayati vittavatsu kRpaNAM vRttiM vRthA mA kRthAH kUpe pazya payonidhAkaH // 89 // sudhAMzorjAteyaM kathamapi kalaGkasya kaNikA vapi ghaTo gRhNAti tulyaM jalam // 99 // netA yasya vidhAturdoSo'yaM na ca guNanidhestasya kimapi / sa kiM nAtreH bRhaspatiH praharaNaM vajraM surAH sainikAH svargo durgamanugrahaH putro na kimu haracUDArcanamaNirna vA hanti vAntaM jagada- kila harerairAvato vAraNaH / ityAzcaryabalAnvito'pi balabhi dvagnaH paraiH saMgare tadyaktaM varameva devazaraNaM dhigdhigvRthA 1 sabhAyAm. 2 devatulyaiH. 3 parAbhavasya. 4 pariNAmaH. 5 nizvetavyA. 6 atitvarayA. 7 AkAzasaMcArI. 8 andhakAranAzakartA. | pauruSam // 100 // jAtaH sUryakule pitA dazarathaH kSoNI9 nakSatrANAm. 10 nakSatravizeSeNa pakSe,-bhiSajAM vaidyAnAM zatena. bhujAmagraNIH sItA satyaparAyaNA praNayinI yasyAnujo 11 samartho bhavati. 12 kRSNaH. 13 zabaro jarAnAmA bhillaH prabhAse | lakSmaNaH / dordaNDena samo na cAsti bhuvane pratyakSaviSNuH parasparaM kalahenAkhilayAdavopasaMhArAnantaramazvatthasyAdhastAdvAmorau 1 mahiSe. 2 mRgadhUrta ke. 3 tamAMsi. 4 himapaTalam. 5hastinAm. dakSiNaM pAdaM nidhAyAsthite bhagavati jarAnAmnA bhillena dUrato bhagavaccaraNaM 6 cakram. 7 sUryaH. 8 dRDhatvam. 9 candre pakSe,-deve. 10 kapadakam / dRSTvA mRgamukhabhramAdbhagavatpAdo bANena viddha iti bhAgavate. 14 brahmA- 11 divAbhItena. 12 zodhamitum. 13 samarthaH. 14 kumbhakAra:. 15 zirakatanam. 16 grAsatAm. 27 andhakAram. '15 kSArabhUmau. 16 AyuSam. 17 gajaH. 18 indra. 19 nRpaannaam|
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 2 prakaraNam svayaM rAmo yena viDambito'pi vidhinA cAnye jane kA kUpayantraghaTikAnyAyaprasakto vidhiH // 111 // tulyaM bhUbhRti janma tulyamubhayormUlyaM ca tulyaM vapustulyaM dAyamudagraTaGkadalanaM tulyaM ca pASANayoH / ekasyAkhilavandanAya vidhinA devatvamAropitaM tadvAre vihitA parasya tu padAghAtA kathA // 101 // jAmAtA puruSottamo bhagavatI lakSmIH svayaM kanyakA dUto yasya babhUva kauzikamuniryajvA vasiSThaH svayam / dAtA zrIjanakaH pradAnasamaye caikAdazasthA grahAH kiM brUmo bhavitavyatAM hatavidhe rAmo'pi yAto vanam // 102 // |spadaM AsAdyApi mahodadhiM na vitRSo jAto jalairvADavo meghaM prApya na cAtako'pi caraNau bhAnuM na lebhe'ruNaH / candraH zaMkarazekhare'pi nivasanpakSakSaye kSIyate prAyaH sajjanasaMgato'pi labhate daivAnurUpaM phalam // 103 // AhAre zucitA dhvanau madhuratA vAcAlatA mAdhave bandhau nirmamatA janeSu niratA nIDai parAdhInatA / etaireva guNairyutAH pairabhRtastyaktvA kimete janA vandante khalu khaJjanaM kRmibhujaM citrA gatiH karmaNAm // 104 // gItaM kokila te mudA rasavidaH zRNvanti karNAmRtaM no kiMcidvitaranti te tarudalaireva svayaM jIvasi / karNAyurharamudgiranti virutaM kAkAstu tebhyo baliM prAjJA eva dizanti hanta dhigidaM vakraM vidheH krIDitam // 105 // chittvA pAzamapAsya kUTaracanAM bhaGktvA balAdvAgurAM paryantAgnizikhAkalApa jaTilAnniHsRtya dUraM vanAt / vyAdhAnAM zaragocarAdatijavenotlutya dhAvanmRgaH kUpAntaH patitaH karoti vimukhe kiM vA vidhau pauruSam // 106 // labdhaM janma saha zriyA svayamapi trailokyabhUSAkaraH sthityartha paramezvarAbhyupagatastenApi mUrdhnA dhRtaH / vRddhiM zItakarastathApi na gataH kSINaH paraM pratyuta prAyaH prAktanameva karma balavatkaH kasya kartuM kSamaH // 107 // rAme pratrajanaM balerniyamanaM pANDoH sutAnAM vanaM bRRSNInAM nidhanaM nalasya nRpate rAjyAtparibhraMzanam / kArAgAraniSevaNaM ca maraNaM saMcintya laGke - zvare sarvaH kAlavazena nazyati naraH ko vA paritrAyate // 108 // bhagnAzasya kaeNraNDapiNDitatanorlAnendriyasya kSudhA kRtvAkhurvi - varaM svayaM nipatito naktaM mukhe bhoginaH / tRptastatpizitena satvaramasau tenaiva yAtaH pathA lokAH pazyata daivameva hi nRNAM vRddhau kSaye kAraNam // 109 // mAtA yasya dharAdharendraduhitA tAto mahezastathA bhrAtA vighnekulAntakaH pitRsakho devo dhainAnAM pa'tiH / khyAtaH krauJcavidAraNe surapateH senAgragaH SaNmukhastaddurdaivabalena kutra ghaTate nAdyApi 'pANigrahaH // 110 // kAMzcittucchayati prapUrayati vA kAMzcinnayatyunnatiM kAMzcitpAtavidhau karoti ca punaH kAMzcinnayatyAkulAn / anyonyaM pratipakSa saMhatimimAM lokasthitiM bodhayanneSa krIDati 94 1 yasminvivAhe iti zeSaH. 2 vasante. 3 kulAye. 4 kokilAH 5 mRgabandhanI. 6 yAdavavaMzIyAnAm 7 maJjUSA saMkucitazarIrasya. 8 pArvatI 9 gajAnanaH 10 kuberaH 11 vivAhaH dehalI // 112 // yadbhanaM dhanurIzvarasya samare yajjAmadayo jitastyaktA yena gurorgirA vasumatI setuH payodhau kRtaH / ekaikaM dazakaMdharakSayakRto rAmasya kiM varNyate daivaM varNaya yena so'pi sahasA nItaH kathAzeSatAm // 113 // khalvATo divasezvarasya kiraNaiH saMtApito mastake vAJchan dezamanAtapaM vidhivazAttAlasya mUlaM gataH / tatrApyasya mahAphalena patatA bhannaM sazabdaM ziraH prAyo gacchati yatra bhAgyarahitastatrApadAM bhAjanam // 114 // bhUyiSThaM viNAtmajaM janayituM lipsAvatA cetasA nAryaH paJca mayA krameNa kulajAH kAle saimudvAhitAH / sadvidyA kavitA videzavasatiH sevA tathAbhyarthanA daivena pratibandhakena yugapadvandhyAH samastAH kRtAH // 115 // majjatvambhasi yAtu meruzikharaM zatrUJjayavAhave vANijyaM kRSisevanAdisakalA vidyAH kalAH zikSatu / AkAzaM sakalaM prayAtu khagavatkRtvA prayatnaM paraM no'bhAvyaM bhavatIha karmavazato bhAvyasya nAzaH kutaH // 116 // lakSmIkaustubhapArijAtasahajaH sUnuH sudhAmbhonidherdevena praNayaprasAdavidhinA mUrdhnA dhRtaH zaMbhunA / adyApyujjhati naiva daivavihitaM kSaiNyaM kSapArvalabhaH kenAnyena vilaGghayate vidhigatiH pASANarekhAsakhI // 117 // ambhodhiH sthalatAM sthalaM jaladhitAM dhUlIlavaH zailatAM merurmRtkaNatAM tRNaM kuMlizatAM vajraM tRNaprAyatAm / vahniH zItalatAM himaM dahanatAmAyAti yasyecchayA lIlAdurlalitAdbhutavyasanine daivAya tasmai namaH // 118 // janma brahmakule'grajo dhanapatiryaH kumbhakarNAgrajaH sUnurvAsavajitsvayaM dazazirA dordaNDakA viMzatiH / astra kAmagamaM vimAnamajayaM madhyesamudraM purI sarve niSphalametadeva niyataM daivaM paraM durjayam // 119 // yatrAkhaNDaladantidantamusalAnyAkhaNDitAnyAhave dhArA yatra pinAkapANiparazorA kuNThitAmAgatAH / tanme tAvaduro nRsiMhakarajairvyAdIryate sAMprataM daive durbalatAM gate tRNamapi prAyeNa vajrAyate // 120 // doHsaMdehavazaMvadatribhuvanazrIgarvasarvakaSaH kailAsoddharaNapracaNDacarito vIraH kuberAnujaH / yatrAryaM svayamasti seyamamarAvatyApi vandyA purI nItA markaTakena kAmapi dazAM 1 parvate . 2 dRDhatA. 3 udagrA ye TaGkAstairdalanam 4 draviNaM dravyaM tadevAtmajaH putrastam. 5 vivAhitAH 6 niSphalAH 7 yuddhe. 8 candraH 9 vajratAm. 10 icchAnukUlagati 11 indrasyairAvataH 12 zivaH 13 hiraNyakaziporuktiriyam. 14 samUha:.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ daivAkhyAnam , jarAvarNanam dhigdaivamAvazyakam // 121 // yenAkAri mRNAlapatramazanaM janakatanayAnveSaNe preSito'haM yo'rtho'saMbhAvanIyastamapi krIDA kariNyA saha svacchandaM bhramaNaM ca kandaragaNe pItaM ghaTayate krUrakarmA vidhAtA // 131 // payo naijharam / so'yaM vanyakarI nareSu patitaH puSNAti dehaM tRNairya daivena lalATapatralikhitaM tatprojjhituM kaH kSamaH // 122 // jarAvarNanam devena prabhuNA svayaM jagati yadyasya pramANIkRtaM tattasyopaname- | alaMkaroti hi jarA rAjAmAtyabhiSagyatIn / viDambamanAgapi mahAnnaivAzrayaH kAraNam / sarvAzAparipUrake jala jala- | yati paNyastrImallagAyanasevakAn // 1 // kSaNAtprabodhamAdhare varSatyapi pratyahaM sUkSmA eva patanti cAtakamukhe dvitrAH | yAti laGyate tamasA punaH / nirvAsyataH pradIpasya zikheva payobindavaH // 123 // kAntaM vakti kapotikAkulatayA jarato matiH // 2 // zazinIva himArtAnAM dharmArtAnAM ravAnAthAntakAlo'dhunA vyAdho'dho dhRtacApasajjitazaraH zyenaH viva / mano na ramate strINAM jarAjINendriye patau // 3 // paribhrAmati / itthaM satyahinA sa daSTa iSuNA zyeno'pi tenAhata- | malinairelakairetaiH zuklatvaM prakaTIkRtam / tadoSAdiva niryAtA stUrNa tau tu yamAlayaM prati gatau daivI vicitrA gatiH | vadanAdvaidanAvaliH // 4 // vRddhatvAnaladagdhasya saaryauvn|| 124 // revAvAriNi vAraNena vipule rAjIvarAjIrajaH- vastunaH / dRzyate dehageheSu bhasmaiva palitacchalAt // 5 // puJjApiJjaritormiNi pravigaladdAnAmbugandhotkaTe / dhautaM yena vIkSyate palitazreNi va vRddhasya mUrdhani / mRSaiva nItaM janmeti mRgAriraktamasakRdantAntarAlasthita koSNaM so'pi payaH papo | kiM tu bhasma vidhiyadhAt // 6 // iyatyAmapi sAmagryAM sukRtaM hatavidheH ko gocare nAgataH // 125 // keSAMcinnijavezmani na kRtaM tvayA / itIva kupito dantAnantakaH pAtayatyalam sthitavatAmAlasyanidrAvatAM dRzyante phalitA latA iva phalai- // 7 // yamamiva karadhRtadaNDaM harimiva saMgadaM zazAGkamiva rAcUlamUlaM zriyaH / adi laGghayatAM giriM prayatatAM pRthvItale | vakram / zivamiva ca virUpAkSaM jarA karotyakRtapuNyamapi dhAvatAmudyogavyavasAyasAhasaghiyAM tannAsti yetpacyate // 8 // vadanaM dezanavihInaM vAco na parisphuTA gatA zaktiH / // 126 // sthAlyAM vaidUryamayyAM pacati tilakaNAMzcAndanairi- | avyaktendriyazaktiH punarapi bAlyaM kRtaM jarayA // 9 // paTu ndhanaudhaiH sauvarNairlAGgalAnikhanati vasadhAmarkamalasya hetoH| raTati palitadUto mastakamAsAdya sarvalokasya / paribhavati chittvA karpUrakhaNDAnvRtimiha kurute kodrevANAM samantAtprApyemAM | jarA maraNaM kuru dharma virama pApebhyaH // 10 // zaitamanyu karmabhUmiM na carati manujo yastapo mandabhAgyaH // 127 // deNDadharaM 'kuberamapi zUlinaM tathA 'gadinam / kurute jarA na paJcaite pANDuputrAH kSitipatitanayA dharmabhImArjunAdyAH zUrAH | tA / |sA kiM kuryAnnIrUpanAmakaM manujam // 11 // kRSNavarmani satyapratijJA dRDhataravapuSaH kezavenApi gUDhAH / te vIrAH | | guNAngaNayantI "jIvane'pi jereyantyanurAgam / AgatA bata pANipAtre kRpaNajanagRhe bhikSucaryA pravRttAH ko vA kArye | narava jareva himAnI sevyatAM suraitaraMgavatIyam // 12 // kRtAsamartho bhavati vidhivazAdbhAvinI karmarekhA // 128 // yatra | |ntasya dUtI jarA karNamUle samAgatya vaktIti lokAH zRNuzyAmAkabIjAnyapi caTakavadhUcaJcakoTicyutAni procIyante / dhvam / parastrIparadravyavAJchAM tyajadhvaM bhajadhvaM ramAnAthapAdArasvavezmanyazanavirahite nirdhanazrotriyANAm / deve dAtayaka vindam // 13 // varNa sitaM samabhivIkSya ziroruhANAM sthAna smAJcaTulazizukarAkRSTahArAvalIto bhraSTAstatraiva dRSTA yuvati jarA paribhavasya yadeva puMsAm / AropitAsthizakalaM parihRtya bhiralasaM cUrNitA mauktikaughAH // 129 // yanmAtA | 1 hanumata uktiriyam. 2 kezaiH. 3 dantapakli:- 4 vArdhakyaM viSNunAbhiH patirapi ca sato yasya sAkSAtprajAnAM lIna tadevAnalastena dagdhasya. 5 palitamiSeNa. 6 pakli:- 7 vyarthameva. zrayAbhUdyadapi karatale bhAratI saMbabhAra / bhAna 8 nikSiptavAn. 9 puNyam. 10 yamaH. 11 gadayA AyudhavizeSeNa | sahitam / pakSe,-gadena rogeNa sahitam. 12 vikRtAkSam. 13 dantatadapi sarasijaM kSINamindormayUkhaistrAtuM naivotsahante gata rahitam. 14 zuknukezatvameva dUtaH. 15 indram / pakSe,-kopanam, sukRtaphalaM prAptakAlaM sahAyAH // 130 // kutrAyodhyA va 16 yamam ; pakSe, yaSTidharam. 17 dhanAdhipam ; pakSe,-kutsitarAmo dazarathavacanAddaNDakAraNyamAgAvAsau mArIcanAmA zarIram. 18 zivam / pakSe,-zUlayuktam. 19 viSNum ; pakSe,kanakamayamRgaH kutra sItApahAraH / sugrIve | gadayuktam. 20 agnau; pakSe,-kRSNasya vatmai mArgastasmin. 21 udake. pakSe,-prANe. 22 dUrIkurvANA. 23 himasaMhatiH. 24 surate raGgavatI; 1 narmadodake. 2 bhojanArthamiti zeSaH. 3 ranavizeSaH. 4 Artikyam | pakSe,-surANAM taraMgavatI bhAgIrathI. 25 kezAnAm. 26 Aropita '5'bAjarI' iti prasiddhadhAnyAnAm. 6 brahmA | masyaH zakalaM khaNDaM yasmin. 27 aspRzyatvAditi bhAva: A meta mert
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 subhASitaratnabhANDAgAram [ 2 prakaraNam yAnti cANDAlakUpamiva dUrataraM taruNyaH // 14 // zrutiH nirato rato'rbhakagaNe piNDeSu dattAdaro nAnAzrAddhagaNaikacAzithilatAM gatA smRtirapi pranaSTAdhunA gaitirvipathamAgatA litamanA bhaTTottamo rAjate // 3 // uccairaidhyayanaM purAtanavigalitA dvijAnAM tatiH / gavAmapi ca saMhatiH samucita - kathA strIbhiH sahAlApanaM tAsAmerbhakalAlanaM paitinutistatpAkriyAtazyutA kRtA na jarayA tayA kaliyugasya sAdharmyatA kamithyAstutiH / Adezasya karAvalambanavidhiH paannddity|| 15 // gAtraM saMkucitaM gatirvigalitA bhraSTA ca dantAva- lekhakriyA horAgAruDamatratantrakavidhirbhikSorguNA dvAdaza // 4 // liSTirnazyati vardhate badhiratA vakraM ca lAlAyate / vAkyaM prAtaH kSAlitalocanAH karatale caJcatpavitrAGkarAstattatsthAnAdriyate ca bAndhavajanairbhAryA na zuzrUSate hA kaSTaM puruSasya nanivezitordhvatilakAcailAntabaddhAkSatAH / ko jAtazca mRtojIrNavayasaH putro'pyamitrAyate // 16 // sthUlaprAvaraNo'ti- |'thavA mRtatithiH kasyAlaye vartate cetthaM harSazatairyutAH vRttakathakaH kAsAzrulAlA vilo bhagnora : kaTipRSThajAnujaghano pratidinaM dhAvantyaho bhikSukAH // 5 // mugdho'tithInvArayan / zRNvandhRSTavadhUvacAMsi dhanuSA saMtrA - sayanvAyasAnAzApAzanibaddhajIva vibhavo vRddho gRhe glIyati // 17 // pAdau saMstambhayantI mukhamapi namayantyaGgamAkuJcayantI hastAvutkampayantI praNayijanavaco na zrutIH zrAvayantI / ratyormudvejayantI 'vailitatanumatI nUtanoDhA jarA vA tulyA pUrvA tu puMsati ta perA bhItiheturnarasya // 18 17 // kSudhAvarNanam nAsti kSudhAsamaM duHkhaM nAsti rogaH kSudhAsamaH / nAstyAhArasamaM saukhyaM nAsti krodhasamo ripuH // 1 // zayyA vastraM candanaM caru hAsyaM vINA ghANI sundarI yA ca nArI / na bhrAjante kSutpipAsAturANAM sarvArambhAstaNDulaprasthamUlAH // 2 // bhikSukaH pratidinamayatnasulabhe bhikSukajanani sAdhusaGghakalpalate / nRpanamananarakatAriNi bhagavati bhikSe namastubhyam // 1 // agastitulyAzca ghRtAbdhizoSaNe dammolitulyA yaTikAdribhedane / zAkAvalIkonanavahnirUpAsta eva bhaTTA itare bheTAzca // 2 // agryo muktimatAM prayogasamaye mantreSu pRSThaM gataH pAkAgAragatastu pAcakamanastoSAya vAcaspatiH / uccAyAM 1 1 karNendriyam; pakSe, vedaH 2 smaraNam; pakSe, manvAdi - vAkyam. 3 AcaraNam ; pakSe, gamanam 4 dantAnAm; pakSe, brAhmaNAnAm . 5 indriyANAm ; pakSe, dhenUnAm 6 samAnadharmatvam 7 zatruvadAcarati. 8 atikrAntAni vRttAni kathayatIti dhASTarya yuktatrovacanAni 10 khedaM prApnoti 11 pAdayoH stambhanaM kurvatI. 12 udvegaM kurvatI. 13 valayaH carmavalayaH saMjAtA yasyAH sA valitA, sA cAsau tanuzca tadvatI; pakSe, balitaM valamaM tadyuktAyA tadvatI. 14 navInavivAhitA strI. 15 nUtanoDhA. 16 puruSAt. 17 udvegaM prApnoti. 18 jarA. 19 bhayakAraNam. 20 sundaram 21 vajrasadRzAH. 22 araNyam. 23 yoddhAraH 24 agragaNyaH 25 bhoktRNAm. 26 bRhaspativat kuzalaH. 27 dakSiNAyAm; ayaM tu vaidikairevAvagamyo dakSiNA saMbaddhaH sAMketikaH zabdaH paragRhavAsaH zirasA dhAryamANo'pi somaH somena zaMbhunA / tathApi kRzatAM dhatte kaSTaH khalu parAzrayaH // 1 // vinA kAryeNa ye mUDhA gacchanti paramandiram / avazyaM laghutAM yAnti kRSNapakSe yathA zazI // 2 // kaSTaM khalu mUrkhatvaM kaSTaM khalu yauvaneSu dAridryam / kaSTAdapi kaSTataraM paragRhavAsaH parAnnaM ca // 3 // uDuMgaNaparivAro nAyako'pyoSadhInAmamRtamayazarIraH kAntiyukto'pi candraH / bhavati vigataraMzmirmaNDalaM prApya bhAnoH parasadananiviSTaH ko leghutvaM na yAti // 4 // udarapUraNa dUSaNam 17 asya dagdhodarasyArthe kiM na kurvanti paNDitAH / vAnarI - miva vAgdevIM nartayanti gRhe gRhe // 1 // kimakAri na kArpaNyaM kasyAlaGghi na dehalI / asya pApodarasyArthe kimanATi na nATakam // 2 // ekaH sa eva jIvati hRdayavihIno'pi sahRdayo rAhuH / yaH sakalairleghimakAraNamudaraM na bibharti duHpUram // 3 // kaMdharAM samapahAya kaM dharAM prApya saMyati jahAsa kasyacit / mAM kilAnamayataH svapUrtaye durbharAtkimudarAdviyogataH // 4 // ahitahitavicArazUnyabuddheH 'zrutisamayairbahubhistiraskRtasya / udarabharaNamAtrakevalecchoH puruSapazozca pazozca ko vizeSaH // 5 // iyamudaradarI durantapUrA yadi na bhavedabhimanabhaGgabhUmiH / kSaNamapi na sahe bhavAdRzAnAM kuTilakaTAkSanirIkSaNaM nRpANAm // 6 // apa 18 1 paThanam 2 zizuH 3 stutiH 4 bhAvizubhAzubhaphalakathanaprAgarabhyamiti bhAvaH 5 janmapatrAdiphalakathanam 6 vastrAn 7 umAsahitena 8 nakSatrasamUhaH parivAro yasyaH 9 vanaspatInAm 10 nistejAH 11 sUryasya. 12 paragRham. 13 hInadazAm 14 laghutvakAraNam 15 dhArayati. 16 duHkhena pUrayituM zakyam. 17 mastakam. 18 yuddhe. 19 zrauta siddhAntaiH 20 avamAnakAraNam.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ udarapUraNadUSaNam, sevakanindA, jIvitasAphalyam AMAVAN harati mahattvaM prArthanA kiM na jAne janayati gurulajjAmityahaM svAtatryaM yaccharIrasya mUDhaistadapi hAritam // 4 // varaM vanaM kiM na vedmi / tadapi vada vadAnyaM taM sadA pratyahaM mAM jaThara- varaM bhakSyaM varaM bhAropajIvanam / puMsAM vivekahInAnAM sevayA piTharavartI vahnirarthIkaroti // 7 // gaGgAtaraMgakaNazIkarazI- na dhanArjanam // 5 // yA prakRtyaiva capalA nipatatyazucAvapi / talAni vidyAdharAdhyuSitacAruzilAtalAni / sthAnAni kiM svAmino bahu manyante dRSTiM tAmapi sevakAH // 6 // manuSyahimavataH pralayaM gatAni yatsAvamAnapara piNDarato manuSyaH jAtau tulyAyAM bhRtyatvamatigarhitam / prathamo yo na tatrApi // 8 // abhimatamahAmAnagranthiprabhedapeTIyasI gurutaraguNagrA- sa kiM jIvatsu gaNyate // 7 // tAvajjanmAtiduHkhAya tato mAmbhojasphuTojvalacandrikA / vipulavilasallajjAvallIvitAna- durgatatA sadA / tatrApi sevayA vRttiraho duHkhaparamparA // 8 // kuThArikA jaiTharapiTharI duSpUreyaM karoti viDambanam // 9 // nAnAti sevayautsukyAdvinidro na prabudhyate / na niHzaGka ye vardhante dhanapatipuraHprArthanAduHkhabhAjo ye cAlpatvaM dadhati vaco brUte sevako'pyatra jIvati // 9 // bhUzayyA brahmacarya viSayAkSepaparyastabuddheH / teSAmantaHsphuritahasitaM vAsarANAM ca kRzatvaM laghu bhojanam / sevakasya yateyadvadvizeSaH sareyaM dhyAnacchede zikhaMrikuharayAvazayyAniSaNNaH // 10 // pApadharmajaH // 10 // zItAtapAdikaSTAni sahate pAni mAta taH paramanucitaM yatkhalAnAM purastAdastAzaGkha jaThara- | sevakaH / dhanAya tAni cAlpAni yadi dharmAya mucyate piTharIpUrtaye nartitAsi / tatkSantavyaM sahajasarale vatsale vANi // 11 // mRdunAtisuvRttena sumRSTenAtihAriNA / modakekuryo prAyazcittaM guNagaNanayA gopaveSasya viSNoH // 11 // nApi kiM tena niSpattiryasya sevayA // 12 // svayaM dIno dInamukhaistathaiva zizakairAkRSTajIrNAmbarAM krozadbhiH jahAti sevakaH sukhaM ca mAnameva ca / yadarthamarthamIhate kSudhitairnirannavidhurAM pazyenna cedhinIm / yAcyAbhaGgabhayena tadeva tasya hIyate // 13 // praNamatyunnatihetorjIvitahetogadgadagalatruTyadvilInAkSaraM ko dehIti vadetsvadagdhajaTharasyArthe | | vimuJcati prANAn / duHkhIyati sukhahetoH ko mUDhaH sevakAmanasvI janaH // 12 // hiMsAzUnyamayatnalabhyamazanaM dhAtrA danyaH // 14 // maunAnmUkaH pravacanapaTurvAtulo jelpako vA marutkalpitaM vyAlAnAM pazavastRNAGkarabhujaH sRSTAH sthalI- | | dhRSTaH pArthe vasati ca sadA dUratastvapragalbhaH / kSAntyA zAyinaH / saMsArArNavalaGghanakSamadhiyAM vRttiH kRtA sA nRNAM bhIryadi na sahate prAyazo nAbhijAtaH sevAdharmaH paramagahano yAmanveSayatAM prayAnti satataM sarve samApti guNAH // 13 // yoginAmapyagamyaH // 15 // vijJaiH snigdhairupakRtamapi dveSakiM kandAH kandarebhyaH pralayamupagatA nijharA vA giribhyaH tAmeti kazcitsAkSAdanyairapakRtamapi prItimevopayAti / citraM pradhvastA vA tarubhyaH sarasaphalabhRto valkalinyazca zAkhAH / citraM kimatha caritaM naikabhAvAzrayANAM sevAdharmaH paramagahano vIkSyante yanmukhAni praisa~bhamapagataprazrayANAM khalAnAM duHkho yoginAmapyagamyaH // 16 // bhaktAnAmupakAriNAM parahitapAttAlpavittasmayapaivanavazAnnartitabhralatAni // 14 // vyApArayuktAtmanAM sevAsaMvyavahAratattvaviduSAM drohacyutAnAmapi / vyApattiH skhalitAntareSu niyatA siddhirbhavedvA na vA tasmAdambupaterivAvanipateH sevA sadAzaGkinI // 17 // sevakanindA AhAre vaDavAnalazca zayane yaH kumbhakarNAyate saMdeze badhiraH khAbhiprAyaparokSasya paracittAnuvartinaH / svayaM vikrIta palAyanavidhau siMhaH zRgAlo raNe / andho vastunirIkSaNe'tha dehasya sevakasya kutaH sukham // 1 // caleSa vAma gamane khaMJjaH paTuH krandane bhAgyenaiva hi labhyate punarasau citteSu sulabhe pizune jane / yadi jIvantyaho citraM kSaNama | sarvottamaH sevakaH // 18 // pyupaMjIvinaH // 2 // sevA zvavRttiyairuktA na taiH samyagu jIvitasAphalyam dAhRtam / svacchandacArI kutra zvA vikrItAsuH kva sevakaH | // 3 // sevayA dhanamicchadbhiH sevakaiH pazya yatkRtam / jIvitaM tasya nAtmArthe ko hi jIvati // 1 // yasya mitrANi ___ yasya jIvanti dharmeNa putrA mitrANi bAndhavAH / saphalaM 1 ambukaNaH. 2 samarthoM. 3 jaTharabhANDam. 4 upahAsaH | | mitrANi zatravaH zatravastathA / anukampyo'nukampyazca 5 viSayAkSepeNa paryastA bhraSTA buddhiryasya. 6 zikharI parvatastasya kuharaM | sa jAtaH sa ca jIvati // 2 // vANI rasavatI yasya bhAyoM bilaM tatsaMbandhI yo grAvA pASANaH sa eva zayyA tasyAM niSaNNa upaviSTaH, 7 udarabhANDam. 8 gopaveSadhAriNaH kRSNasya. 9 kRpaNaH. 10 rodanaM 1 nAzitam samakSA* 2 bhAravAhakatva kurvadbhiH- 11 bhAyoM. 12 nAgAnAm. 13 avinItAnAm. 14 garvaH. 5 bahubhASaka: 6 bhayazIla. 7 anartha nAzo vA. 8.samudrasya. 15 sUcake. 16 sevakAH. 17 vikrItA asavaHprANA yena sa.. 9 vArtAharaNe. 10 pAdavikala.. 11 rodane. 13 su. ra. bhAM.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ . subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam putravatI satI / lakSmIrdAnavatI yasya saphalaM tasya jIvi- | saMyujyante suciravirahotkaNThitAbhiH satIbhiH saukhyaM dhanyAH tam // 3 // sa jIvati yazo yasya kIrtiryasya sa jIvati / kimapi dadhate sarvasaMpatsamRddhAH // 3 // AkiMcanyAdatiayazo'kIrtisaMyukto jIvannapi mRtopamaH // 4 // calaM | paricayAjjAyayopekSyamANo bhUpAlAnAmananusaraNAdvibhyadevAvittaM calaM cittaM cale jIvitayauvane / calAcalamidaM sarve khilebhyaH / gehe tiSThankumatiralasaH kUpakUmaiMH saidharmA kiM kIrtiryasya sa jIvati // 5 // yasmiJjIvati jIvanti bahavaH jAnIte bhuvanacaritaM kiM sukhaM copabhute // 4 // tIrthAnAsa tu jIvati / kAko'pi kiM na karate cazvA svodarapura- mavalokanaM paricayaH sarvatra vittArjanaM nAnAzcaryanirIkSaNaM Nam // 6 // sa jAto yena jAtena yAti vaMzaH samunnatim / caturatA buddheH prazastA giraH / ete santi guNAH pravAsaparivartini saMsAre mRtaH ko vA na jAyate // 7 // aJjali- viSaye doSo'sti ko mahAnyanmuMgdhAmadhurAdharAdharasudhApAnaM rakAri lokai nimanAptvaiva raJjitA jgtii| saMdhyAyA iva vinA sthIyate // 5 // vasatiH svalpApi sakhe sukhAyaiva // 8 // yajjIvati kSaNamapi prathitaM manuSyairvijJAnavikramayazobhirabhajyamAnam / tannAma vyApAriNaH jIvitamiha pravadanti tajjJAH kAko'pi jIvati cirAya AsItsatyayuge balistadnu ca tretAyuge bhArgavo rAmaH baliM ca bhungkte||9|| yo nAtmaje na ca gurau na ca satyaparAkramo'tha bhagavAndharmastathA dvApare / dAtA ko'pi na bhRtyavarge dIne dayAM na kurute na ca bandhuvarge / kiM tasya cAsti saMprati kalau jIvanti kenArthinazcetyevaM kRtanizcayena jIvitaphalaM hi manuSyaloke kAko'pi jIvati cirAya baliM vidhinA vyApAriNo nirmitAH // 1 // zakrodyAnanivAsitAmaca bhute // 10 // jAtaH kUrmaH sa ekaH pRthubhuvanabharAyApitaM dhigato dAtA sa kalpadrumaH pAtAlaM kila kAmadhenurapi sA kAmayena pRSThaM zlAghyaM janma dhruvassa bhramati niyamitaM yatra tejasvi prasUranvagAt / itthaM vizvasRjA vicintya yavanAgArAdhikArAcakram / saMjAtavyarthapakSAH parahitakaraNe nopariSTAnna vA'dho rthinaH sadvidyAnidhirakSaNArthamadhunA vyApAriNo nirmitaaH||2|| brahmANDodumbarAntarmazakavadapare jantavo jAtanaSTAH // 11 // | kaupInaM dhRtavAnharo'pi bhagavAnviSNuH praviSTo jalaM vArAM | rAzirapeyatAmupagataH ko nAma dAtuM kSamaH / itthaM vizvasRjA RNam vicintya yavanAgArAdhikArArthinaH sadvidyAnidhijIvanArthamana viSaM viSamityAhubrahmasvaM viSamucyate / viSamekAkinaM dhunA vyApAriNo nirmitAH // 3 // vyApArAntaramutsRjya hanti brahmakhaM putrapautrakam // 1 // pApaM kartumRNaM kartuM vIkSamANo vadhUmukham / yo gRheSveva nidrAti daridrAti manyante mAnavAH sukham / pariNAmo'tigahano mahatAmapi sa durmatiH // 4 // nAzakRt // 2 // lokadvayapratibhayaikanidAnametaddhiprANinAmRNamaho 'pariNAmaghoram / ekaH sa eva hi pumAnparamasti kalimahimA loke kruddhasa yena dhanikasya mukhaM na dRSTam // 3 // . yavanairavaniH kAntA hindavo vindhyamAvizan / balinA vedamArgo'yaM kalinA kavalIkRtaH // 1 // sIdanti cAmihopravAsaH trANi gurupUjA praNazyati / kumAryazca prasUyante prApte kaliyuge yo na saMcarate dezAnyo na seveta paNDitAn / tasya sadA // 2 // parAnnena mukhaM dagdhaM hastau dagdhau pratigrahAt / saMkucitA buddhighRtabindurivAmbhasi // 1 // yastu saMcarate | | parastrIbhirmano dugdhaM kutaH zApaH kalau yuge // 3 // rAkSasAH dezAnyastu seveta paNDitAn / tasya vistAritA buddhistaila | kalimAzritya jAyante brahmayoniSu / brAhmaNAneva bAdhante bindurivAmbhasi // 2 // deze deze kimapi kutukAdadbhutaM | | tatrApi zrotriyAnkRzAn // 4 // kuzalAH zabdavArtAyAM lokamAnAH saMpAdyaiva "viNamatulaM sajhe bhUyo'pyavApya / | vRttihInAH surAgiNaH / kalau vedAntino bhAnti phAlgune bAlakA iva // 5 // vAguccArotsavaM mAtraM tattriyAM kartuma1 dAnAdiprabhavA kIrtiH zauryAdiprabhavaM yazaH. 2 bhramaNazIle. 3 arghadAnArthamiti bhAvaH, pakSe,-aJjalikaraNena loke AzAkAritvaM kssmaaH| kalau vedAntino bhAnti phAlgune bAlakA iva dhvanyate. 4 nistejaskatvam ; pakSe,-asAmarthyam. 5 AraktatA nItA; // 6 // kRte ca reNukA kRtyA tretAyAM jAnakI tathA / pakSe, anurAgavatI kRtA. 6 prakhyAtam. 7 udumbaraphale yathA dvApare draupadI kRtyA kalau kRtyA gRhe gRhe // 7 // madhugajantavastiSThanti tathA tAdRzA manuSyA brahmANDarUpodumbare tiSThanti. 8 RNam. 9 kAraNam. 10 pariNAme bhayaMkaram. 11 Azcaryam. 1 dAridyAt. 2 avamAnita:. 3 sadRzaH. 4 SoDazavArSikI. 12 vIkSamANA- 13 dravyam. 14 bahulam, 15 gRham, 16 punaH5 adharoSThaH. 6 daridro bhavati. "
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalimahimA madhyotpannAH kRtayugadharmAnusAriNaH kimiti / iti roSAdiva dRzam // 20 // ye muSNanti nizi pravizya bhavanaM ye vA kalinA pIDyante sAdhavo balinA // 8 // nAdhIte'tra jano balAtkAnanaM naite svAmidhanaM haranti nanu tAnnindanti corA yadi kazvidadhIte zate sahasre vA / dustarkeSu zrAmyati dUrI- iti / sadyo hanta haranti poSakadhanaM saMkhyAM viparyasya ye kurute zrutismRtisutarkAn // 9 // sIdanti santo vilasantya- kaSTaM tAnapi vazcakAniha puraskurvanti sarve janAH // 21 // santaH putrA mriyante janakazcirAyuH / pareSu maitrI svajaneSu sauhArdai zazazRGgavatsujanatA vaindhyAsutaspardhinI kiM brUmo vairaM pazyantu lokAH kalikautukAni // 10 // etAdRze guNinAM guNagrahilatA vyomaprasUnopamA / dRSTiH zIlasudhAkaliyuge'pi zateSu kazcijjAtAdaro jagati yaH zrutimArga halAhalamayI rAjJAM sudhAmaNDale loke saMprati yatkale sa jayati eva / yatkiMcidAcaratu pAtramasau stutInAM zlAghyaM mitApa- tvadRSTilIlArasaH // 22 // nirvIryA pRthivI niroSadhirasA mapi kiM na marau sarazcet // 11 // upanayanavivAhAvutsavai- nIcA mahatvaM gatA bhUpAlA nijakarmadharmarahitA viprAH kumArge kapradhAnau kalivibhavata eSAM kAlabhedAnabhijJAH / vijahati ratAH / bhAryA bhartRvirodhinI pararatA putrAH piturdRSiNo hA na kadAcidvedapAThaikayogye vayasi ca yavanAnIvAcanAbhyA- kaSTaM khalu vartate kaliyuge dhanyA narA ye mRtAH // 23 // samete // 12 // na deve devatvaM kapaTapaTavastApasajanA jano dUrAdarthinamAkalayya bhajate sadyo virUpAkSatAM saGge kiM ca mithyAvAdI viralataravRSTirjaladharaH / prasaGgo nIcAnAmavani- virocanatvamatha saMsthAne nRsiMhAkRtim / pANDityoktiSu vekapatayo duSTamanaso janA bhraSTA naSTA ahaha kalikAlaH prabha- tuNDaracanAM dAne tvaparNAtmatAmekaH paJcasurAtmakaH prabhuraho vati // 13 // gatA gItA nAzaM kvacidapi purANaM vyapagataM bhAgyaiH kalau labhyate // 24 // dharmaH pravrajitastapaH pracalitaM vilInAH smRtyarthA nigamanicayo dUramagamat / idAnIM raidA- satyaM ca dUre gataM pRthvI mandaphalA narAH kapaTinazcittaM ca saprabhRtivacanairmokSapadavI tadevaM jAnImo kaliyuga tavaivaiSa zAThyorjitam / rAjAno'rthaparA na rakSaNaparAH putrAH piturdaimahimA // 14 // apArayApArairahariha nayanto'zanadazA- SiNaH sAdhuH sIdati durjanaH prabhavati prApta kalau duryuge // 25 // vatha snAtAH saMdhyAM vidadhati na jAtu svasamaye / tyajantaH | tukhasamaya / tyajantaH santaH kvApi na santi santi yadi vA duHkhena jIvanti te khAM vRttiM dvijakulabhavagrAmagaNakIbhavanto hantAmI kathamapi vidvAMso'pi na santi santi yadi vA mAtsaryayuktAzca te / ca jIvanti bahavaH // 15 // kukSeH pUrvaM yavanavitatebhRtya- rAjAno'pi na santi santi yadi vA lobhAddhanagrAhiNo kRtyAni kartuM vikrINIte vapurapi nijaM vetanairetadAstAm / / dAtAro'pi na santi santi yadi vA sevAnukUlAH kalau vipro bhUtvApyahaha gaNanAnaipuNervaJcayitvA svarNasteyaM racayati // 26 // harmyasthAnamadharmakarmavitaterturmAnamarmAsanaM zAstrajanaH khAminAM poSakANAm // 16 // vedavyAsaH sa nava daza | stomalalATabhUlipilayaH zAntiH saMvAnAmapi / sarvAmnAyavacaHyo veda vedAkSarANi zlokaM tvekaM paripaThati yaH sa svayaM jIva | samApanadinaM saMsthA sadarcAvidherAzAjanibhUrabhUdiha mahAeva / ApastambaH sa iha kalayetsamyagaupAsanaM yaH kaSTaM ziSTa narthAvaho'yaM kaliH // 27 // prAtarhanta kRtAplavo'pi rajakakSatikRti kalau kAyamacchanti vidyaaH|| 17 // ye kAyastha spRSTAJjaDo rAsamai rUDhAndhArayate paTAnanudinaM dhRtvA bahirgajanAzca ye nRpasutA ye ca dvijAH zastriNaste yatnAdanusRtya cchati / gatvA mlecchamukhAzucInspRzati ca spRSTvApi na nirdayatayA zuSkAMsturuSkAdhipAn / devAnbhUmisurAMzca pAnti | kRtinaste cenmudhodAsate brAhmaNyAya jalAJjaliH kila bhavi snAtyaho na snAto'pyatha bhuGkta eva capalo bhuktvApi na prAjJaiH pradeyo bhavet // 18 // AkrAntAsu vasuMdharAsu yava |vIDati // 28 // zastrairjIvati zAstramujjhati paraM zUdrAhanarAsatuhemAcalaM vidroNe kSitibhadraNe vikaNe niti | tarambubhiH snAtvAcAmati devatAH snapayati kheraM pacatyodanArAyaNe / nirvighnaprasare kalAvapi balAnniSkaNTakaM vaidika nam / ucchiSTAnna bibheti yAti yavanairuccAvacaiH saMgatiM panthAnaM kila tatra tatra paripAtyeko hi lokottaraH // 19 // 1 vandhyAmutatulyA. 2 vikRtanetratvam ; pksse,-shivtaam| ajJAnAmavirAmalaukikavacobhAjAmamISAM punarmatroccAraNa eva 3 rucirAhityam ; pakSe,-sUryatvam. 4 nRsiMhasyeva krUrAmAkRtim / paryavasitaM maunavrataM karmasu / grAmAyavyayalekhana nayatAM pakSe-nRsiMhasyAkRtim. 5 vakA yA tuNDasya racanA tAm; mukhakAlAnazeSAnaho pAramparyata IdRzAmiha nRNAM brAhmaNyamanyA- | vakratvamityarthaH; pakSe, vakratuNDasya gaNapateriva yA racanA tAm. | gaNezarUpamityarthaH. 6 na vidyante parNAnyapi yasya tAm. akiMcanatva1 adhyayanaM na karoti. 2 khalpaz2alam. 3 marudeze. 4 rAjAnaH- mityarthaH pakSe.-aparNA pArvatI tadrUpatAm. 7 suvarNanirmitamAsanam. 5 bRhaspatiH. 6 smArtA nim. 7 prAmuvanti. 8 mlecchavizeSAn. 8 yazAnAm. 9 vedavacasAm. 10 maraNam. 11 snAnam. 12 gardamai. 9 udAsInA bhaveyuH. 10 naSTe. 13 na lajjate. 14 annam. 25 uccanIcairanekabheda bhinnaiH.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 subhASitaratnabhANDAgAram [2 prakaraNam mAtaGgAnnikaTaM gatAnagaNayanmArgAnmuhu~rgAhate // 29 // nIcai tamAkhuH duryavanaiH zunaubhirapi vA niHzaGkamAlokitaM bhuGkte paMktivi- tamAkhupamaM rAjendra bhaja mAjJAnadAyakam / tamAkhupatraM dUSakaiH saha narairajJAtavedAkSaraiH / madyAkhAdanamattacittajana- .rAjendra bhaja mAjJAnadAyakam // 1 // dAridrayazIlo'pi naratAmohAya bhIhAnitaH karmANyArabhate zrutismRtivacodUrANyai- stamAkhaM naiva muJcati / nivArito'pi mArjArastamAlu sArANyaho // 30 // vidvattA vasudhAtale vigalitA pANDi- naiva muJcati // 2 // biDaujAH purA pRSTavAnpadmayoni dharityadharmo gataH zrotRNAM hRdayeSvabuddhiradhikA jJAnaM gataM caarnne| trItale sArabhUtaM kimasti / caturbhirmukhairityayocadviriJcigAthAgItavinodavAkyaracanAyuktyA jagadraJjita jyotibaMdhaka- stamAkhustamAkhustamAkhustamAkhuH // 3 // na svAdu nauSadhazAstrasAramakhilaM kSudreSu jAtaM kalau // 31 // dhiktvAM re kali- midaM na ca vA sugandhi nAkSipriyaM kimapi zuSkatamAkhukAla yAhi vilayaM keyaM viparyastatA hA kaSTaM zrutizAlinAM cUrNam / kiM cAkSirogajanakaM ca tadasya bhoge bIjaM nRNAM vyavahRtirlecchocitA dRzyate / ekairvAGmayadevatA bhagavatI nahi nahi vyasanaM vinAnyat // 4 // suparNaparisevitastadanu vikretumAnIyate niHzaGkaraparaiH parIkSaNavidhau sarvAGgamuddhATyate sAdhupUgAnvito dvijAvanamahApaTustadanu sArasaMdhAnabhAk / // 32 // kanyAM kAmapyudUhya pravijahaddayadyauvanAmajJa enAM sadaiva sudhayAzanaM bhavati yasya viSNoH samastamAkhuriti dravyAzApAzakRSTo bhramati cirataraM hanta dezAntareSu / anyo- sevyatAM bhavati vai yato 'rAgitA // 5 // zrIkRSNaH pUtanyAzleSavAJchAvigalitavayasorAttamAlinyamatyoda'patyorvyAkRtaM nAyAH stanamalamapibatkAlakUTena pUrNa praskannaM bhUpradeze vai hatavidhirubhayorlokayoH zokayogam // 33 // kimapi ca pibato yattadA tasya vaktrAt / tasmAdeSA tamAkhuH suravaraparamocchiSTametadurApaM stutvA natvA militvA khanizamadyapAnagarhaNam matimadA sevyate vaiSNavAgryaiH // 6 // bhrAtaH kastvaM tamAvaikalyaM dharaNIpAtamayathocitajalpanam / saMnipAtasya | khurgamanamiha kuto vAridheH pUrvapArAtkakha tvaM daNDadhArI cihAni madyaM sarvANi darzayet // 1 // ekatazcaturo vedA brahma- nahi tava viditaM zrIkalereva rAjJaH / cAturvarNya vidhAtrA carya tathaikataH / ekataH sarvapApAni madyapAnaM tathaikataH // 2 // vividhaviracitaM brahmaNA dharmahetorekIkartuM balAttannikhila madyapasya kutaH satyaM dayA mAMsAzinaH kutaH / kAminazca jagati re zAsanAdAgato'smi // 7 // kuto vidyA nirdhanasya kutaH sukham // 3 // ayuktaM bahu bhASante yatra kutrApi zerate / nagmA vikSipya gAtrANi bAlakA iva madyapAH // 4 // matto hinasti sarva mithyA pralapati 1 AkhurmUSikA patraM vAhanaM yasya. 2 mA lakSmI. 3 azAnadAyaka hi vikalayA buddhyA / mAtaramapi kAmayate sAMvajhaM madyapAna tamAkhupatraM mA bhajeti. 4 indraH 5 brahmadevam. 6 suparNena mattaH san // 5 // citte bhrAntirjAyate madyapAnAbhAnte citte garuDena sevitaH; pakSe,-suSThapaNena nAgavallIdalena' saha parisevita:. pApaMcaryAmupaiti / pApaM kRtvA 'durgatiM yAnti mUDhAstasmAnmayaM 7 sAdhUnAM pUgaiH saMdhairanvitaH; pakSe,-sAdhuH samyakpUgaH kramukastenaiva peyaM na peyam // 6 // nAnvitaH. 8 dvijA dvijanmAno brAhmaNAdayasteSAmavanaM rakSaNaM tasminmahAsamarthaH; pakSe,-dvijA dantAH-*9 sAraM zreSThavastu mokSAdi tasya saMdhAnaM saMdhi bhajati pakSe,-sAra khadirasArastena saMdhAnaM samyajhelanaM 1 cANDAla:. 2 pravizati. 3 duSTayavanaiH 4 patibAdyaiH. 5 zruti- | bhavati. 10 sudhayAmRtana yasya bha bhavati. 10 sudhayAmRtena yasya bhojanaM bhavati; pakSe, sudhayA cUrNena smRtibAhyAni. 6 niSphalAni. 7'naTAdau. 8 nIceSu. 9 saMjAtayauva- sahaiva yasya bhakSaNaM bhavati. 11 yato viSNorarAgitA viSayeSvaprItinAm. 10 vikalatvam. 11 ayuktapralApaH. 12 tridoSasya. 13 lakSa-rjAyate; pakSe,-yatastamAkhostamAkhupatrAdAgitA mukharaktimA jAyate. NAni. 14 nAzayati. 15 icchati. 16 pApAcaraNam. 17 narakam | 12 jagatkA , brahmaNo vizeSaNam. iti zrIsubhASitaratnabhANDAgAre dvitIyaM sAmAnyaprakaraNaM samAptam
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyaM rAjaprakaraNam wwwww rAjasamAvarNanam rAjamilanam sabhAkalpataraM vande vedazAkhopazobhitam / zAstrapuSpa- kSutkSAmA kasaMbhramoktinigaDaiH kirmIritA narmato bhAryAsamAkIrNa vidvaGgamaramaNDitam // 1 // vidvAMsaH kavayo bhaTTA kranditakuntakIlitahRdo garvAdgurutvaM gataH / prabhraSTAH padataH gAyakAH parihAsakAH / itihAsapurANajJAH sabhA saptAGga- kadApi nahi ye te'dya tvadIyairguNairAkRSTA viduSAM varA vayasaMyutA // 2 // dhanadairdharmarAjaizca kavibhirgurubhivRtA / sabhA | maho tvAM draSTumabhyAgatAH // 1 // te bhAti bhUmIndra sudharmAto'dhikA kSitau // 3 // suvarNa- | varNalalitA padavinyAsazAlinI / vANIva bhAti lalitA sabhA te jagatIpate // 4 // vibudhAvalisaMpUrNA sukhapUrNa sAmAnyarAjaprazaMsA digIzvarA / caturAnanasaMpUrNA svargAdapi sabhAdhikA // 5 // rAjaMstvadarzanenaiva galanti trINi tatkSaNAt / ripoH gururekaH kevirekaH sadasi maeNghonaH klaadhro'pyekH| adbhuta- zastraM kaverdainyaM nIvIbandho mRgIdRzAm // 1 // cirAdyatkaumatra sabhAyAM guravaH kavayaH kalAdharAH sarve // 6 // aneka- tukAviSTaM kalpavRkSamudIkSitum / tanme saphalamadyAsInnetraM vidvajjanaratnapUrNa vedodakanyAyataraMgaramyam / alaGghanIyaM guru- tvayyavalokite // 2 // sarvadA sarvado'sIti mithyA saMstU. tIrthamekaM sabhAsamudraM zirasA namAmi // 7 // sArasvate yase jnaiH| nArayo lebhire pRSThaM na vakSaH parayoSitaH // 3 // srotasi dUramagnaiH sudhIvarairuddhRtasUktiratne / na tatkimapyurvaritaM tvayA vIra guNAkRSTA RjudRSTayA vilokitAH / lekSaM labdhvaiva yadeSAmupAyanIkRtya puro bhaveyam // 8 // sadvedimadhyottama- gacchanti mArgaNA iva mArgaNAH // 4 // kalpadrumo na hemakumbhastanA suvarNAdhikRtA prasannA / sadranabhUSAvimalA jAnAti na dadAti bRhaspatiH / ayaM tu jaMgatIjAnirjAtvayAsau kAnteva saMsannRpa bhAti ramyA // 9 // padmAnanA nAti ca dadAti ca // 5 // raviH karasahasreNa dezAzApadmapalAzanetrA padmacchaviH padmakarAmalAMzukA / padmIzanAthaiH paripUrakaH / tvamekena kareNaiva sahasrAzAprapUrakaH // 6 // baliH parizIlanIyA lakSmIrivAbhAti nareza te sabhA // 10 // pAtAlanilayo'dhaHkRtazcitramatra kim / adhaHkRto divisAmayo'pi kila zItalazIlA vizrutA api bahu shrutbntH| stho'pi citraM kalpadrumastvayA // 7 // AtAMnAmiha jantUpaNDitA api jaDAH paravAde zrotriyA iha sadA nivasanti nAmArticchedaM karoti yaH / zaGkhacakragadAhIno dvibhujaH // 11 // kvaciccArucAmIkarArambharamyA kvacidranavidyotita- | paramezvaraH // 8 // bahudhA rAjyalAbhena yastoSastava bhUpate / dhvAntadakSA / kvaciddhIrakazreNikailAsahAsA kvacitkSIravIrapra- 11. | bahudhArAjyalAbhena sa toSo mama bhUpate // 9 // bhujaMgabhogavIraprakAzA // 12 // nAhUtApi puraH padaM racayati prAptopa | saMkrAntA kalatraM tava medinI / ahaMkAraH parAM koTimAkaNThaM haThAtpRSTA na prativakti kampamayate stambhaM samAlambate / | rohati kutastava // 10 // tulAmAruhya raviNA 'vRzcike vaivarNya svarabhaGgamaJcati balAnmandAkSamandAnanA kaSTaM bhoH prati nihitaM padam / bhavatA zirasi nyastamayatnenaiva bhoginAm bhAvato'pyabhisabhaM vANI navoDhAyate // 13 // cintAsakta // 11 // kiM kRtena na yatra tvaM yatra tvaM kimasau kaliH / nimamamantrisalilaM dUtormizaGkhAkulaM paryantasthitacAranakramakara, | kalau cedbhavato janma kalirastu kRtena kim // 12 // nAgAzvahiMsrAzrayam / nAnAvAzakakaGkapakSiruciraM kAyasthasIspadaM nItikSuNNataTaM ca rAjakaraNaM hiMH samudrAyate // 14 // 1 vairiNaH. 2 palAyanAbhAvAdityarthaH. 3 uraHsthalam. 4 jyA; pakSe,-vinayAdi. 5 zaravyam; pakSe,-lakSadravyam. 6 yAcakA. 7 bANA. 8 pRthivIpatiH. 9 kiraNA hastAzca. 10 dizo manorathAzca. 11 bahudhArA galanti yasya tadAjyaM dhRtam: 12 zeSaH 1 bRhaspatiH. 2 zukra. 3 indrasya. 4 candraH. 5 hasti- pakSe, jAra:. 13 phaNA pakSe,-upabhogaH. 14 bhAryA. 15 tulAnAthaiH. 6 prApnoti. 7 guptacarAH. 8 zabdaM kurvANAH pizunA ityarthaH | rAzim. 16 vRzcikarAzau. 17 srpaannaam| pakSe, kAminAma. 9 rAzo'dhikaraNam. "! 18 kRtayugenaH . 13
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam paribhUtA asidhArApathe nAtha zatruzoNitapicchile / AjagAma kathaM bhavAnhi bhagavAneva gato bhedaH parasparam / mehatyAgadayAlakSmInirjagAma kathaM yazaH // 13 // ko'pyanyaH kalpa- yuktaH satyabhAmAsamAzritaH // 30 // ekameva guNaM prApya vRkSo'yameko'sti kSitimaNDale / yatpANipallavo'pyekaH kuru- namratAmagamaddhanuH / tavAzeSaguNA rAjJaH stabdhateti suvismayaH te'dhaH suradrumam // 14 // apUrvayaM dhanurvidyA bhavatA // 31 // bhUSaNAdyapabhogena prabhuna bhavati prabhuH / paraira zikSitA kutaH / mArgaNaudhaH samAyAti guMgo yAti diganta- jJastvamiva prabhurucyate // 32 // kaste zauryamado yoddhaM tvayyekaM ram // 15 // yudhiSThiro'si bhImo'si caritairarjuno bhavAn / saptimAsthite / saptasaptisamArUDhA bhavanti paripanthinaH prajJayA sahadevo'si vAcyatA nakulasya te // 16 // // 33 // hutamiSTaM ca taptaM ca dharmazcAyaM kulasya te / gRhAbalikarNadadhIcAdyAH purA paJcatvamAgatAH / paJcatvaM na gatA- pratinivartante pUrNakAmA yadarthinaH // 34 // phaNIndraste zcitraM tvayi jIvati paJcame // 17 // eka eva mahAndoSo | guNAnvaktuM likhituM haihayAdhipaH / draSTumAkhaNDalaH zaktaH bhavatAM vimale kule / lumpanti pUrvajAM kIrti jAtA jAtA| kvAhameSa va te guNAH // 35 // amitaH samitaH prAptairuguNAdhikAH // 18 // bhanAsu ripusenAsu narendra tvaM mahA- tkarSaharSadaH prabho / ahitaH sahitaH sAdhuyazobhirasatAmasi mahAH / khaDgAntarnijamevaikamadrAkSIH saMmukha mukham // 19 // // 36 // svapne'pi samareSu tvAM vijayazrIna muzcati / kiM varNyatAM kucadvandvamasyAH kamalacakSuSaH / Asamudrakara- prabhAvaprabhavaM kAntaM svAdhInapatikA yathA // 37 // pazyantyagrAhI bhavAnyatra karapradaH // 20 // vedhA veda'nayAzliSTo saMkhyApathagAM tvaddAnajalavAhinIm / deva tripathagAtmAnaM govindo'pi gadAnvitaH / zaMbhuH zUlI viSAdI ca deva | gopayatyugramUrdhani // 38 // yadvIrya kUrmarAjasya yazca zeSasya kenopamIyase // 21 // tRSNApahArI vimalo dvijAvAso| vikramaH / pRthivyA rakSaNe rAjannekatra tvayi tatsthitam janapriyaH / hRdaH padmakaraH kiM tu budhastvaM sa jalAzrayaH // 39 // tvayi saMgarasaMprApte dhanuSAsAditAH zarAH / shairr|| 22 // sadA haMsAlasaM bibhranmAnasaM pracalajjalam / bhUbhR- | rizirastana bhUstayA tvaM tvayA yazaH // 40 // yayorAronnAtho'pi nAyAti yasya sAmyaM himAlayaH // 23 // mImAM- pitastAro hArasta'rivadhUjanaiH / nidhIyante tayoH sthUlAH 'sako mahIpo'yamanyathA zaktimAnkatham / naiyAyiko'pi stanayora bindavaH // 41 // madhupAnapravRttAste suhRdbhiH sthAdeva parazaktestu khaNDanAt // 24 // rAjandauvArikAdeva | saha vairiNaH / zrutvA kuto'pi tvannAma lebhire viSamAM prAptavAnasmi vAraNam / mardavAraNamicchAmi tvatto'haM jaga- | dazAm // 42 // yasya cetasi nirvyAja dvayaM tRNakaNAyate / tIpate // 25 // rAjankanakadhArAbhistvayi sarvatra varSati / krodhe virodhinAM sainyaM prasAde kanakAcalaH // 43 // devaabhAgyacchatrasaMcchanne mayi nAyAnti bindavaH // 26 // vaddAnapAthodhau dAridrayasya nimajjataH // na ko'pi hi karAsarvajJa iti loko'yaM bhavantaM bhASate mRSA / paramekaM na | lambaM datte mattebhadAyaka // 44 // rAjacandra samAlokya jAnAsi vaktuM nAstIti yAcake // 27 // AzvAsasneha- | tvAM tu bhUtalamAgatam / ratnazreNimiSAnmanye nakSatrANyapyubhaktInAmekamAlambanaM mahat / prakRSTasyeva dharmasya prasAdo | pAgaman // 45 // dhArayitvA tvayAtmAnaM mahAtyAgadhanAmUrtisaMcayaH // 28 // satyabhAmAsamAzliSTaH sAdhuvRndAvane | dhunA / mocitA balikarNAdyAH svayazoguptakarmaNaH // 46 // rataH / yazodayAsamAyuktastvAM pAyAttvAdRzo hariH // 29 // | kSaNamapyanugRhNAti yaM dRSTiste'nurAgiNI / IrSNayeva tyaja | tyAzu taM narendra daridratA // 47 // yo'sakRtparagotrANAM 1 yAcakAH; pakSe, bANAH. 2 vinayAdiH, pakSe, jyA. | pakSacchedakSaNakSamaH / zaitakoTidatAM bibhradvibudhendraH sa rAjate 3 atra vaMze pUrvApekSayottarottaraH puruSo na ko'pi nyUnaguNo'bhUtkiH // 48 // tAmbUlena vinA rAjaJjaDIbhUtA srkhtii| na tu viziSTaguNa evAbhavaditi bhAvaH. 4 vedanayA duHkhenAzliSTaH pakSe,-vedena nayena cAliSTaH 5 gadena rujAnvitaH; pakSa, gadayA | niHsarenmukhAdvANI gRhAtkulavadhUriva // 49 // ArthipratyasahitaH. 6 zUlena yuktaH, pakSe,-trizUlena yuktaH. 7 duHkhI; pakSe,-viSamattIti sa. 8 tRSA; pakSe,-AzA. 9 pakSiNaH | 1 gakAreNa pakSe,-naSTaH. 2 mahatI yA gadA tayA yukta, pakSe,pakSe,-brAhmaNAH 1. kamalam : pakSe,-lakSmI. 11 paNDitaH | maha utsavastyAgo dAnaM dayA karuNA tairyuktaH 3 satyabhAmaya 12 udakAzrayaH, pakSe,-DalayoH sAvAt jaDAzrayo mUrkhAzrayaH samanvitaH pakSe,-satyaM sUnRtaM bhA kAntiA lakSmIrAbhiH samyagyukta. 13 gajam; pakSe-nivAraNa. 14 madena yuktaM vAraNam, pakSe, | 4 azvam. 5 sUryamaNDalamedina ityarthaH. 6 zatravaH- 7 sahasramat-avAraNam. 15 satyabhAmayAliGgitaH; pakSe,-satyaM bhA kAntirmA lakSmIretAbhiryuktA. 16 sAdhu yadRndAvanaM tasminrataH pakSe,-sAdhUnAM bAhurarjuna8 yuddhAt. 9 zivamastake. 10 zatrukulAnAm ; pakSe,vRndaM samUhastasyAvanaM rakSaNaM tasminnAsaktaH. 17 yazodayA nandapalyA prakRSTaparvatAnAm. 11 sahAyaH, pakSa,-patatraH- 12 zatasya koTezca yuktaH, pakSa, yazaH kIrtirdayA kAruNyaM tAbhyAM yuktaH dAtRtAm pakSe,-vajreNa khaNDakRtAm. 13 paNDitAH pakSe,-devA..
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyarAjaprazaMsA . 103 thilakSairapyaparAGmukhacetasam / tvAM parAGmukhatAM ninyuH kevalaM pamimIsahe nRpa bhavantam // 67 // saralapriyaM guNADhyaM lembiparayoSitaH // 50 // tava nirvarNayadvarga svarNa varNayato giraa| tamAlaM vicitratilakaM ca / manamiva vapustavaitatkathamavanaM tvatkozagehAnnirgatya tIrtheSu vasati dhruvam // 51 // na nRpa janasyAsya // 68 // bANakaravIradamanakazatapatrakabasamAsaH samarthasya vasu vyAkaraNasya te / vigraho naiva kenApi ndhujIvakusumAni / nRpa vividhaviTaparUpastathApi viTaeNpaH na paraH sarvanAmabhAk // 52 // arthinAM kRpaNA dRSTistva- kathaM nAsi // 69 // stanayugamazrusnAtaM samIpataravarti hRdayanmukhe patitA sakRt / tadavasthA punardeva nAnyasya mukhamI- zokAgneH / carati vimuktAhAraM vratamiva bhavato ripustrIkSate // 53 // dhairyalAvaNyagAmbhIryapramukhaistvamudanvataH / NAm // 70 // kalpatarukAmadogdhrIcintAmaNidhanadarzaGkAgaNaimtavyo'si bheTamta vaSaiveTona ne non kitanAm / racito raijobharapayastejazvAsAntarombaraireSaH // 71 // tigmAcirA mahAlokaprakAzitajagatrayaH / stUyate deva sadvaMzamuktAratnaM | kIlaH / mati maunatattvavRttiH pretipadapakSAgraNIrvibhAti bhavAn // 72 // na kairbhavAn // 55 // zAsati tvayi he rAjannakhaNDAvanimaNDalam / na manAgapi nizcinte maNDale zatrumitrayoH // 56 // zanirarzanizca tamuccairnihanti kupyasi narendra yasmai tvam / matvA lokamadAtAraM saMtoSe yaiH kRtA matiH / tvayi rAjani | yatra prasIdasi punaH sa bhAtyudAro'nudArazca // 73 // kSaNate rAjanna tayA vyavasAyinaH // 57 // padmodayadinAdhIzaH | dAsAvakSaNadA vanamavanaM vyasanamavyasanam / bata vIra tava sadAgatisamIraNaH / bhUbhRdAvalidambholireka eva bhavAnbhuvi | | dviSatAM parAGmukhe tvayi parAGmukhaM sarvam // 74 // pradhanA ' / dhvani dhIradhanurdhvanibhRti vidhurairayodhi tava divasam / div|| 58 // sennArIbharaNomA yamArAdhya vidhuzekharam / sannArI | sena tu narapa bhavAnayuddha vidhisiddhasAdhuvAdapadam // 75 // bharaNo'mAyastatastvaM pRthivIM jaya // 59 // deva tvameva | | girayo'pyanunnatiyujo marudapyacalo'bdhayo'pyagambhIrAH / pAtAlamAzAnAM tvaM nibandhanam / tvaM cAmaramarudbhamireko | | vizvaMbharApyatilaghurnaranAtha tavAntike niyatam // 76 // lokatrayAtmakaH // 60 // jitendriyatayA samyagvidyAvRddha samadamataMgajamadajalanisyandataraGgiNIpariSvaGgAt / kSitiniSeviNaH / atigADhaguNasyAssa nAjavagaGgurA guNAH | | tilaka tvayi taTajuSi zaMkaracUDApagApi kAlindI // 77 // // 61 // akhaNDamaNDalaH zrImAnpazyaiSa pRthivIpatiH / na | vidalitasakalArikulaM tava balamidamabhavadAzu vimalaM ca / nizAkaravajAtu kalAvaikalyamAgataH // 62 // arAtivikra- | prakhalamukhAni narAdhipa malinAni ca tAni jAtAni // 78 // mAlokavikakharavilocanaH / kRpANodagradordaNDaH sa sahasrA- pallavataH kalpataroreSa vizeSaH karasya te vIra / bhUSayati yudhIyati // 63 // kAnane sariduddeze girINAmapi kandare / | karNamekaH parastu karNa tiraskurute // 79 // haravanna viSemepazyantyantakasaMkAzaM tvAmekaM ripavaH puraH // 64 // uddaNDe dRSTiIrivanna vibho vidhutavitatavRSaH / ravivanna cAtiduHsahabhujadaNDe tava kodaNDe parisphurati / arimaNDalaravimaNDala- | keratApitabhUH kadAcidasi // 80 // stanayugamuktAbharaNAH rambhAkucamaNDalAni vepante // 65 // bhavatAmahamiva bahavo mama tu bhavAniva bhavAneva / kumudinyAH kati na vidhorvi- saralA vRkSavizeSAH priyaMgavazcateSAM samAhArastenAdayaM pUrNam / dhuriva vidhureva kumudinyAH // 66 // labdhArdhacandra IzaH | pakSe, saralaM ca tatpriyaM hRdyaM ca guNaigauravarNatvAdibhiryuktam. 2 lambikRtakasabhayaM ca pauruSaM viSNoH / brahmApi nAbhijAtaH keno- nastamAlA yasiMstat; pakSe, lambimAlA mAlyaM yasya. 3 vicitrA nAnAvidhAstilakA vRkSavizeSA yasmiMstat, pakSe,-vicitro vicitra1 mitraH sUryaH. 2 satInArIvibharti pAlayatIti sannArIbharaNA varNastilaka: kastUrIkuGkamAdikRto yasmiMstat. 4 biTAnpAlayatIti sa. 5 kubera. 6 vidhivizeSaH 7 parAgasamUhaH. 8 zaGkhAbhyantaratAdazImumAM yAti patnItvena prApnoti yastam . 3 sannA avasannA prakAzam. 9 eSa rAjA kalpavRkSAdInAM krameNa rajobharAdibhiH arINAmimA hastino yasmAttAdRzo raNo yasya tAdRzo'mAyo'kapaTaH | paJcabhirbhUtai racita ityanvayaH. 10 vidhurANAM zatrUNAM nizeva nizA. 4 alamatyarthaM pAtA pAlaka pakSe,-pAtAlalokara. 5 AzAnAmabhi- maraNaM tatkartA. 11 matirvastutatvASadhAraNakSamA buddhiH; mAnaM pramANaM lASANAM nivandhana mUlam / po-AzAnAM dizAM nivandhanaM sApakaH, tAbhyAM tattve yAthAyeM vRttiranusaraNaM yasya saH.12 pratipadaM pratisthAna bhUloka ityarthaH. 6 cAmaramarutAM cAmarIyavAyUnAM bhUmirAzrayaH cAma | pakSANAmAtmIyAnAmagraNIragrasara 13 zanigrahaH. 14 vajram. ravIjyamAnatvAt; pakSe,-amarANAM marudgaNAnAM ca bhUmirAzrayaH, 15 mahAn. 16 anugatA dArA banitA yasya. vazIkRtavanita ityarthaH. svargaloka ityarthaH. 7 maNDalaM rAjyaM bimba ca. 8 kalAvaidagdhyaM candra 17 anutsavadA. 18 rakSakam. zatrUNAM palAyanasthAnatvAt. 19 jUta nRtyAdi. 20 avistIrNam duHkhadazAyAM tadavistArAt. 21 rAdheyam. SoDazAMzazca. 9 candrakalA; pakSe,-galahastaH. 10 kRtakaMsabhayam ; pakSe | dAnAtizayenetyarthaH. 22 asamadRSThiH pakSe,-trilocanaH. 23 sukRtam , -kRta-kaMsa-bhayam. 11 na-abhijAta: kulIna pakSe, nAbhijAta. 'pakSe,-vRSAsuraH. 24 rAjagrAhyabhAgaH; pakSe,-kiraNAH
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 3 prakaraNam kaNTakakalitAGgayaSTayo deva / tvayi kupite'pi prAgiva vizva- nyAyanaye nivezaH // 99 // svataHprakAzo manaso mahattvaM stAste ripustriyo jAtAH // 81 // saMtatamusalAsaGgAbahuta- dharmeSu zaktirna tathAnyathA dhIH bhUpAlagopAlapadaikamakteraragRhakarmaghaTanayA nRpate / dvijapatnInAM kaThinAH sati bhavati nyaiva naiyAyikatA taveyam // 100 // yasyeSavaH saMyugayAmikarAH sarojasukumArAH // 82 // kamaleva matirmatiriva nISu protapratikSmApatimauliratnAH / gRhItadIpA iva bhindate kamalA tanuriva vibhA vibheva tanuH / dharaNIva dhRtikRtiriva | | ma khaDgAndhakAre ripucakravAlam // 101 // labdhvA yadadharaNI satataM vibhAti yasya tava // 83 // ratnasAnuzikharA- | ntaHpurasundarINAM lAvaNyaniHsyandamupAntabhAjAm / gRhItagaNaphullatkalpapAdapataleSu niSaNNAH / udguNanti nRpahaMsa sArastridazaiH payodhiH pIyUSasaMdarzanasaukhyamApa // 102 // suvarNa tvadyazaH pravarakiMnararAmAH // 84 // gADhakAntadaza- yadi trilokI gaNanAparA syAttasyAH samAptiryadi nAyuSaH nakSatavyathAsaMkaTAdarivadhUjanasya yH| oSThavidrumadalAnyamo- syAt / pAre parArdhe gaNitaM yadi syAdgaNeyaniHzeSaguNo'pi sa cayannirdazanyudhi ruSA nijAdharam // 85 // balamArtabhayo- syAt // 103 // etadyazaHkSIradhipUragAhi patatyagAdhe pazAntaye viduSAM saMmataye bahuzrutam / vasu tasya na kevalaM vacanaM kavInAm / etadguNAnAM gaNanAGkayAtaH pratyarthikIrtIvibhorguNavattApi paraprayojanam // 86 // tAvakAH kati na khaTikAH kSiNoti // 104 // devAdhipo vA bhujagAdhipo santi mAdRzA mAdRzastu bhavadekajIvinaH / ambudasya kati vA narAdhipo vA yadi haihayaH syAm / saMdarzanaM te guNavA na cAtakAzcAtakasya punareka eva sH|| 87 // nikhi- kIrtanaM te sevAJjaliM te tadahaM vidhyAm // 105 // atyAdaleSu guNeSu citratA te manaso vaibhavamadbhutaM tavaiva / na ca te rAdadhyayanaM dvijAnAmarthopalabdhyA phalavadvidhAya / kratUnatuparataH pramANabhAvastadapi nyAyaniviSTatAticitram // 88 // cchAnavituM tavaiSA mImAMsakAdyAdhikRtiH prasiddhA // 106 // sphuradadbhutarUpamutpratApajvalanaM tvAM sRjatAnavadyavidyam / tucchAntarAdhyAsamasaMnikRSTamadhyakSamatyantamanicchataste / vidhinA sasRje navo manobhUrbhuvi satyaM savitA bRhaspatizca akhyAtisakhyAnugatadviSazca khyAtiH sthitA'nirvacanIyarUpA // 89 // kaluSaM ca tavAhiteSvakamAtsitapaGkeruhasodarathi // 107 // anyArthamaGgIkRtavAripANau vizaGkamAnAstava dAnacakSuH / patitaM ca mahIpatIndra teSAM vapuSi prasphuTamApadAM nIram / parasparaM dInamukhA na ke vA devAH sumeruM zuzucuH kaTAkSaH // 90 // guNabhedavidagrimaprasaGge vyavadhAnAdanupa- svabhUmim // 108 // tavAgrato vIra mahImahendra mandaM gajAH sthitaM purastAt / api vAjinamAtrazeSamiSTau ghaTayanvAjibhi- zRGkhalino vibhAnti / AvAsadAnAdaribhUpatInAmAzAntararthyase vidhijJaiH // 91 // yadi vai manasi prazAntiruccaiH kuru zIlA iva sAparAdhAH // 109 // kAmaM nRpAH santi sahasraH kalpadrumadAnakauzalam / na bhavediti vA vada sphuTaM kalivarNa zo'nye rAjanvatImAhuranena bhUmim / nakSatratArAgrahasaMkulApi pratiyAmi mandiram // 92 // nAnanvayaste na ca te viro- | jyotiSmatI candramasaiva rAtriH // 110 // dAridyadAyAdadho'laMkArakoTau tava nopamApi / kSitIza no te viSamaM na | gaNAdhamena dIno dvijo'rtharNapadAtisAtkRtaH / jAgarti nAthe kiMcitsAhityasauhityanidhistathApi // 93 // avirala- tvayi bho dvijAnAM vidhehi tayena sukhaM bhaje nRpa // 111 // karavAlakampanairdhakuTItarjanagarjanairmuhuH / dadRze tava vairiNAM kamalabhUtanayA vadanAmbuje vasatu te kamalA karapallave / madaH sa gataH kvApi tavekSaNe kSaNAt // 94 // tavAhave | vapuSi te ramatAM kamalAGgajaH pratidinaM hRdaye kamalAsAhasakarmazarmaNaH karaM kRpANAntikamAninISataH / bhaTAH pareSAM patiH // 112 // udeti pUrva kusumaM tataH phalaM dhanodayaH vizarArutAmagurdadhatyavAte sthiratAM hi paaNsvH||95 // vizAM- prAktadanantaraM payaH / nimittanaimittikayorayaM vidhistava pate vistarato na vaktuM jAnAmi jAnannapi te guNaughAn / yasyaiva prasAdasya purastu saMpadaH // 113 // anena sarvArthikRtArthayo'si prathamAnakIrte sa eva tadvAniti nirnirUDhi // 96 // tA kRtA hatArthinau kAmagavIsuradrumau / mithaH payaHsecanapallayazodayAmaNDitakAntadeho bAlye'pi gopAlajanasya netA / vAzane pradAya dAnavyasanaM samAmutaH // 114 // mayi sthitigomaNDalaM pAsi balena yuktaH kathaM na rAjanpuruSottamo'si namratayaiva labhyate digeva tu stabdhatayA vilaGghayate / itIva // 97 // nakSatrabhUH kSatrakulaprasUteryukto na bhogaiH khalu bhoga- | cApaM dadhadAzugaM kSipannayanayaM samyagupAdizadviSAm // 115 // bhaajH| sujAtarUpo'pi na yAti yasya samAnatAM kAMcana kAJca- | nRpaH karAbhyAmudatolayannije nRpAnayaM yAnpatataH padanAdiH // 98 // ' akhaNDitA zaktirathopamAnaM na svIkRtaM | dvaye / tadIyacUDAkuruvindarazmibhiH sphuTeyametatkarapAdaraJjanA na cchalarItirasti / aspRSTasaMdehaviparyayasya ko'yaM tava // 116 // idaM nRpaprArthibhirujjhito'rthibhirmaNipraroheNa vivRSya
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyarAjaprazaMsA 105 rohaNaH / kiyaddinarambaramAvariSyate mudhA munirvindhyamaruddha tvamitthamupakArasAdaraH / nijakIrtikAntikalitojjvale jagabhUdharam // 117 // kRtaM ca garvAbhimukhaM manastvayA kimanya- | tyatha satsutAdibhiralaM sukhaM bhaja // 134 // abhyuddhRtA devaM nihatAzca no dviSaH / tamAMsi tiSThanti hi tAvadaMzumAnna vasumatI dalitaM ripUraH kroDIkRtA balavatA balirAjalakSmIH / yAvadAyAtyudayAdrimaulitAm // 118 // anena paryAsayatA- ekatra janmani kRtaM yadanena rAjJA janmatraye tadakarotpuruSaH zrubindUnmuktAphalasthUlatamAnstaneSu / pratyarpitAH zatruvilAsi- purANaH // 135 // ekatridhA vasasi cetasi citramatra deva nInAmAkSepasUtreNa vinaiva hArAH // 119 // aghItibodhA- dviSAM ca viduSAM ca mRgIdRzAM ca / tApaM ca saMmadarasaM ca rasiM caraNapracAraNairdazAzcatasraH praNayannupAdhibhiH / caturdazatvaM kRtavA- ca puSNanzauryoSmaNA ca vinayena ca lIlayA ca // 136 // nkutaH svayaM na veni vidyAsu caturdazasvayam // 120 // zaktiM pramApayati vIra tavopamAnaM prAmANyamAptavacaneSu amuSya vidyA rasanAgranartakI trayIva nItAGgaguNena vistaram / paraiva jAtiH / jAtau guNA guNagaNAzrayiNo vizeSA agAhatASTAdazatAM jigISayA navadvayadvIpapRthagjayazri- vaizeSikaM kimapi darzanamadbhutaM te // 137 // kiM kAraNaM yAm // 121 // digIzavRndAMzavibhUtirIzitA dizAM sa sukavirAja mRgA yadete vyomotpatanti vilikhanti bhuvaM kAmaprasarAvarodhinIm / babhAra zAstrANi dRzaM dUyAdhikAM varAhAH / deva tvadanacakitAH zrayituM svajAtimeke mRgAGkanijatrinetrAvataratvabodhikAm // 122 // padaizcaturbhiH sukRte mRgamAdivarAhamanye // 138 // saMbhAvyamiSTabhuvanAbhayadAnasthirIkRte kRte'munA ke na tapaH prapedire / bhuvaM yadekAnika- puNyasaMbhAramasya vapuratra hi visphuranti / lakSmIzca sAttvikaniSThayA spRzandadhAvadharmo'pi kRzastapasvitAm // 123 // guNajvalitaM ca tejo dharmazca mAnavijayau ca parAkrasphuraddhanurnivanataddhanAzugapragalbhavRSTivyayitasya saMgare / mazca // 139 // pratyakSarasrutasudhArasanirviSAbhirAzIrbhirabhyanijasya tejaHzikhinaH paraHzatA vitenuraGgAramivAyazaH pare dhikabhUSitabhogabhAjaH / gAyanti knycukvinidbhutromhrss||124 // analpadagdhAripurAnalojvalairnijapratApairvalayaM jvala- khedormayastava guNAnuragendrakanyAH // 140 // bhadrAtmano duvaH / pradakSiNIkRtya jayAya sRSTayA rarAja nIrAjanayA sa duradhirohatanovizAlavaMzonnateH kRtazilImukhasaMgrahasya / rAjaghaH // 125 // sitAMzuvarNairvayati sma tadguNairmahAsivemnaH yasyAnupaplutagateH paravAraNasya donAmbusekasubhagaH satataM sahakRtvarI bahum / digaGganAGgAbharaNaM raNAGgaNe yazaHpaTaM karo'bhUt // 141 // sAkaM kuraMgakadRzA madhupAnalIlAM tagaTacAturIturI // 126 // pratIpabhUpairiva kiM tato bhiyA kartuM suhRdbhirapi vairiNi te pravRtte / anyAbhidhAyi tava nAma viruddhadharmerapi bhettRtojjhitA / amitrajinmitrajidojasA sa vibho gRhItaM kenApi tatra viSamAmakarodavasthAm // 142 // yadvicAradRkcAragapyavartata // 127 // ayaM daridro atyAyateniyamakAribhiruddhatAnAM divyaiH prabhAbhiranapAyamayaibhavateti vaidhasI lipiM lalATe'rthijanasya jAgratIm / rupAyaiH / zauribhujairiva caturbhiradaH sadA yo lakSmIvilAsamRSA na cakre'lpitakalpapAdapaH praNIya dAridyadaridratA bhavanabhuvanaM babhAra // 143 // nAnAvidhAharaNairnRpa saMpranRpaH // 128 // vibhajya meruna yadarthisAtkRto na sindha- hAre vIkRtya dAruNaninAdavataH prahArAn / dRptArivIravisarutsargajalavyayairmaruH / amAni tattena nijAyazoyugaM | | reNa vasuMdhareyaM nirvipralambhaparilambhavidhirvitIrNA // 144 // dvikAlabaddhAzcikurAH ziraHsthitam // 129 // ajasramabhyAsa- antaHpurIyasi raNeSu sutIyasi tvaM pauraM janaM tava sadA mupeyuSA samaM mudaiva devaH kavinA budhena ca / dadhau paTI- ramaNIyate zrIH / dRSTaH priyAbhiramRtadyutidarzamindrasaMcAramatra yAnsamayaM nayannayaM dinezvarazrIrudayaM dine dine // 130 // bhuvi saMcarasi kSitIza // 145 // rAjanvibhAnti bhavatazcaadhovidhAnAtkamalapravAlayoH ziraHsu dAnAdakhilakSamA | ritAni tAni indodyutiM dadhati yAni rasAtale'ntaH / bhujAm / puredamUrdhvaM bhavatIti vedhasA padaM kimasyAGkita- | dhIdorbale atitate ucitAnuvRttI AtanvatI vijayasaMpadamUrdhvarekhayA // 131 // saduttaMsa daivAdayaM ko'pi dIno | | metya bhAtaH // 146 // pauraM sutIyati janaM samarAntare'sARNAndhau vilIno vihIno guNena / bhavatsaMnidhiM sannidhiM | vantaHpurIyati vicitracaritracaJcaH / nArIyate samarasImni prApya pIno babhUvAzu mIno yathA nIrapUram // 132 // | 1 rAjapakSe-bhadrazilImukhavAraNadAnakarazabdaM yathAkramaM zobhanabANakati no viSayA nibhAlitAH kati nivArakavitaraNahastabodhakA; hastipakSe tu-bhadrajAtibhramarahastimadacazIlitAH / dharaNIdhara tAvakAnguNAnavadhAyajagaNaM guruM lazuNDAdaNDabodhakA- 2 hastimadajalaM. 3 upAyAnAM satatAnuSThAna mevAyatatvaM bhujAnAmAjAnulambitatvam. 4 uddhRttAnAM janAnAm / laghum // 133 // tava nityamutsavaparamparA bhavatvanizaM / pakSe,-asurANAm. 5sAmadAnavidhibhedarUpaiH pakSe, caturbhiH. 14 su. ra. bhAM. na
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam wwwwwwwwwwww HAR kRpANapANerAlokya tasya caritAni sapatnasenA // 147 // paraM lakSmIgarbhaMrdviradahayaratnAdiphaladaiH / nijairdAnAmbhobhirnido| titIrSati taraGgavatIbhujaMgamAdAtumicchati kare hari- | yatatulitakSIrajaladhizciraM jIyAjjIyAdadhidharaNi so'yaM NAGkabimbam / mere lilaGghayiSati dhruvameSa deva yaste guNA- narapatiH // 160 // ayaM mArtaNDaH kiM sa khalu turagaiH ngaditumudyamamAdadhAti // 148 // himaziziravasantagrISma- saptabhiritaH kRzAnuH kiM sarvAH prasarati dizo naiSa niyavarSAzaratsu stanatapanavanAmbhoharmyagokSIrapAnaiH / sukhamanubhava | tam / kRtAntaH kiM sAkSAnmahiSavahano'sAviti ciraM samArAjaMstvadviSo yAntu nAzaM divasakamalalajjAzarvarIreNu- lokyAjau tvAM vidadhati vikalpAnpratibhaTAH // 161 // pakaiH // 149 // vidadhatu dharaNIzA dAnamuccaidharAyAM prabha- tulAdhAro dhAtA vahati vasudhA zUrpapadavIM phaNIzaH syAtsUtraM vatu sujanastatprerakaH puNyazIlaH / nijaparamatihInaH kevalaM kanakazikharI mAnapalikA / tulAdaNDaH satyaM yadi bhavati satsvadInastvamiha nRpa kulInaH kAryakartA vibhAsi // 150 // dAmodaragadA tathApyeSo'zakyastava guNasamUhastulayikavInAM saMtApo bhramaNamabhito durgatiriti trayANAM paJcatvaM tum // 162 // na tUNAduddhAre na guNagheTane na zrutizikhaM racayasi na taccitramadhikam / caturNA vedAnAM vyaraci navatA samAkRSTau dRSTina viyati na lakSye na ca bhuvi / nRNAM dRzye vIra bhavatA dviSatsenAlInAmayutamapi lakSaM tvamakRthAH | deva : vacana vizikhAnkiMtu ptitdvissdvkssorndhairnumi|| 151 // samAje samrAjAM sadasi viduSAM dhAmni dhaninAM tiramUngocarayati // 163 // amuSyorvIbhartuH prasRmaracamUnikAye nIcAnAmapi ca taruNInAM pariSadi / vayaM yatraiva smaH | sindhurabhavaravaimi prArabdhe (mathubhiravazyAyasamaye / na kampakSaNamatithayastatra zRNumaH sphuradromojhedAH subhaga bhavataH ntAmantaH pratinRpabhaTA mlAyatu na tadvadhUvakrAmbhojaM bhavatu pauruSakathAH // 152 // na lopo varNAnAM na khalu parataH | na sa teSAM kudivasaH // 164 // yazaHpUraM dUraM tanu sutanupratyayavidhirnipAto nAstyeva kvacidapi na bhagnAH prkRtyH| netrotpalavanItamastandrAcandrAtapa tapa sahasrANi zaradAm / guNo vA vRddhirvA satatamupakArAya jagatAM munerdAkSIputrAdapi iyaM cAstAM yuSmadguNakathanapIyUSapaTalazritotsaGgAnandatsuratava samarthaH padavidhiH // 153 // na mithyAvAdaste na narabhujaGgA trijagatI // 165 // svasukhanirabhilASaH ca viguNacarcAsvabhiratirna vA vAcyaM kiMcidvacasi na manA- | khidyase lokahetoH pratidinamathavA te vRttirevaMvidhaiva / mAyini matiH / tathApyetaccitraM yadasi jagatIjAniradhunA anubhavati hi mUrdhA pAdapastIvramuSNaM zamayati paritApaM tvamevaiko loke nigamaparabhAgArthanipuNaH // 154 // cakorANAM chAyayA saMzritAnAm // 166 // niyamayasi kumArgaprasthitAnAcandraH kusumasamayaH kAnanabhuvAM sarojAnAM bhAnuH kuvalaya- ttadaNDaH prazamayasi vivAdaM kalpase rakSaNAya / atanuSu vibhakadambaM madhulihAm / mayUrANAM meghaH prathayati yathA cetasi veSu jJAtayaH santu nAma tvayi tu parisamAptaM bandhukRtyaM prajAnAm sukhaM tathAsmAkaM prItiM janayati tavAlokanamidam // 155 // // 167 // abhimataphaladAtA tvaM ca kalpadrumazca prakaTamiha adAtAraM dAtRpravaramanayaM vizvavinayaM virUpaM rUpADhyaM vigata- vizeSa kaMcanodAharAmaH / kathamiva madhuroktipremasaMmAnamizra jayinaM vizvajayinam / akulyaM kulyaM tvAmahamavadamAzAparava- tulayati surazAkhI deva dAnaM tvadIyam // 168 // akANDazAnmRSAvAdetyuktistvayi khalu mRSAvAdini mayi // 156 // dhRtamAnasavyavasitotsavaiH sArasairakANDapaTutANDavairapi zikhayazaHstomAnuccairupaicinu cakorapraNayinIrasajJApANDityacchidu-NDinAM maNDalaiH / dizaH samavalokitAH sarasanirbharaprollarazazidhAmabhramakarAn / api tvattejobhistamasi zamite rakSati | sadbhavatpRthuvarUthinIrajanibhUrajaHzyAmalAH // 169 // sahadizAmasau yAtrAmaitrI nabhasi nitarAmambaramaNiH // 157 // sakarapUraNAnikhilajantuvAmbujaprakAzakaraNAdatha prabalavairisurANAM pAtAsau sa punaratipuNyaikahRdayo grahastasyAsthAne tejovadhAt / daridratimiroddhRterakhilabhUpacUDAmaNirjaganmagururucitamArge sa nirataH / karastasyAtyarthe vahati zatakoTi- NiraharmaNijagadidaM ca dhattaH samam // 170 // yazaHkaraNapraNayitAM sa sarvakhaM dAtA tRNamiva surezaM vijayate // 15 // dhoraNItulitarohiNIvallabha tvayA kSaNamudIkSyate jagati yo manobhUrmugdhAsu kSipati yadi bANAvalimasau kathaM tAbhiH daridro janaH / payodharamahIdhare naTati tasya vAmadhruvAM kSiptAstvayi nayanavikSepavizikhAH / atha jJAtaM brUmaH zRNu | raNatkanakakiGkiNIkalaraveNa deva smaraH // 171 // yamaH subhaga zRGgAranalinIvanakrIDAhaMsaM smaramiva vidustvAM | pratimahIbhRtAM hutavaho'si tannIvRtAM satAM khalu yudhiSThiro mRgadRzaH // 159 // yazazcandrairudyatsukRtanarakalpadrumakaraiH | | dhanapatirdhanAkAGkSiNAm / gRhaM zaraNamicchatAM kulizakoTibhi | 1parimANapAtratAm. 2 parimANapASANaH. 3 saMdhAne. 4 A1 lakSasaMkhyAkam ; pakSe, zaravyam. 2 pANineH. 3 vardhaya. 'karNAntam. 5 bANAn. 6 prasAriNaH. 7 karazIkaraiH. 8 nIhArakAle.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyarAjaprazaMsA nirmitaM tvameka iha bhUtale bahuvidho vidhAtrA dAnabhAji kathamapyAstAM sa kalpadrumaH / Aste nirvyayaratnakRtaH // 172 // AlokAntapratihatatamovRttirAsAM prajAnAM saMpadudayodagraH kathaM yAcakazreNIvarjanaduryazonibiDitabIDastu tulyodyogastava ca savituzcAdhikAro mato naH / tiSThatyekaH | ratnAcalaH // 183 // deva tvatkaranIrade dizi dizi prArabdhakSaNamadhipatijyotiSAM vyomamadhye SaSThe kAle tvamapi labhase puNyonnatau caJcatkaGkaNaratnakAntitaDiti svarNAmRtaM varSati / deva vizrAntimahnaH // 173 // adhyAkrAntA vasatiramunA- | sphItA kIrtitaraMgiNI samabhavattRptA guNagrAmabhUH pUrNa cArthipyAzrame sarvabhogye rakSAyogAdayamapi tapaH pratyahaM saMci- saraH zazAma viduSAM dAridyadAvAnalaH // 184 // deva tvAmesanoti / asyApi dyAM spRzati vazinazcAraNadvandvagItaH puNyaH mAnadAnanihitairathaiH kRtArthIkRtatrailokyaM phalabhArabhaGgarazirAH zabdo muniriti muhuH kevalaM rAjapUrvaH // 174 // naita- | kalpadrumo nindati / Ta.cchedanavedanAviramaNAtsaMjAtasaucitraM yadayamudadhizyAmasImAM dharitrImekaH kRtsno nagarapari- khyasthitiH prAcInatraNitAGgarohaNatayA zrIrohaNaH 'stauti ghaprAMzubAhu nakti / AzaMsante samitiSu surAH saktavairA ca // 185 // gaNDau pANDimasAttanUstanimasAtpakSAvalI bASpahi daityairasyAdhijye dhanuSi vijayaM pauruhUte ca vaje // 175 // sAtkIraH paJjarasAnmano'pi harasAtkaNTho'pi kaivalyasAt / trAtuM lokAniva pariNataH kAyavAnastravedaH kSAtro dharmaH Asandeva camUvareNya bhavataH pratyarthivAmadhruvAM kodaNDe zrita iva tanuM brahmakoSasya guptyai / sAmarthyAnAmiva samudayaH / pariveSabhAji vijayazrIsAdhane yodhane // 186 // deva saMcayo vA guNAnAmAvibhUya sthita iva jagatpuNyanimoNa- | tvaM malayAcalo'si bhavataH zrIkhaNDazAkhI bhujastasminkAlarAziH // 176 // heSante yajjitajaladharadhvAnamete turaMgA bhujaMgamo nivasati sphUrjatkRpANacchalAt / eSa vAgamanabhUmi pAdaiyadapi ca muhurdakSiNairAlikhanti / yAnautsukyaM gelaM rieNtaruskandheSu saMghaTTayandIrghavyomavisAri nirmalayazo yadapi calanAdvAladheLaJjayanti tvadordaNDadvitayavazagA nirmokamanmuJcati // 187 // karpUrapratipanthino himagiritatsamagrA jayazrIH // 177 // dRSTaH sAkSAdasuravijayI grAvAgrasaMgharSiNaH kSIrAmbhonidhimadhyagarbhajayino gaGgaughasarvanAkinAM cakravartI mAtsyo nyAyaH kathayati yathA vAruNI | kssaaH| svacchandaM haricandanadyutitudaH kundendusaMvAdinastadaNDanIteH / pAtAlendrAdahibhayamathAstyeva nityAnuSaktaM syAsannaravindakandarucayo'neke guNAH kecana // 188 // tannaH puNyairajani bhavatA vIra rAjanvatI bhUH // 178 // manye sparzamaNiM tavainamatulaM pANiM dvijAbhyarcane durvarNAnyapi yatkIrtyA dhavalIkRtaM tribhuvanaM mUl jaganmohitaM bhaktyezaH bhikSubhAlaphalakAnyAsansuvarNAni yat / taccitraM paramatra mitra paritoSitaH sucaritairAnanditAH sajjanAH / pUrNAzA bahavaH bhavatA dattAH svahastAdimA durvarNA na suvarNatAmupagatAH kRtA vitaraNairyena tvayA yAcakAstaramai sarvaguNAzrayAya bhavate kSudrAstu mudrAH katham // 189 // saMtaptazramahArizItalatale dIrghAyurAzAsmahe // 179 // dAne kalpatarunaye suraguruH puNyAzramAlaMkRtAvudyadaivadavAnalena kalite vidvattarUNAM caye / kAvye kavistejasi prauDhagrISmaravirdhane dhanapatiH satye sadyo varSa suvarNavArida vibho svarNAmbudhArAstato vizvadayAyAM ziviH / gAmbhIrye saritAMpatinirupame zaurya subhadrApatiH vyApiyazAH ziro'vanibhRtAmAkramya nandAnizam // 19 // zrImAndharmaratirmahIpatirayaM jIyAtsahasraM samAH // 180 // industvadyazasA jito'vanipate bhAsAMnidhistejasA kandarSo vidvanmAnasahaMsa vairikamalAsaMkocacandradyate durgAmArgaNa- | vapuSA sudhAjalanidhirvAcovilAsena ca / tathyaM te jayazIlanIlalohita samitsvIkAravaizvAnara / satyaprItividhAnadakSa | 1 lajjAsaMvaraNopAyAsaMbhavAditi bhAvaH. 2 pAnIyam. 3 jalavijayaprAgbhAvabhIma prabho sAmrAjyaM varavIra vatsarazataM vairi bharairvRddhi prAptA. 4 gugasamUhabhUmiH. 5 anupamadAnAya nyastaiH camuccaiH kriyAH // 181 // hastanyastakuzodake tvAya na suvarNAdibhiH. 6 yatastvayA dAnena sarve yAcakAH saphalIkRtA bhUH savasahA vapata davAgAratayA sa kAJcanAgArAzcatta na patta atastatphalAnAM gRhayAlaya ke'pi ca nAsanniti bhAvaH. 7 khanitraiH. bhayam / ajJAtadvipabhikSabhikSukakulAvasthAnadusthAzayA 8 nivraNatayA. 9 parvataH. 10 yatastathaiva sarveSAM saratnatayA ratnArthivepante madadantinaH paramamI bhUmIpate tAvakAH // 182 // no'bhAvAnna kaizcidapi vidAryata iti bhAvaH. 11 senApradhAna. 12 pari veSo maNDalIkaraNaM dhanuSastaM bhajate sevate'sau pariveSabhAktasmiAte arthibhraMzabahUbhavatphalabharavyAjena kubjAyitaH satyasminnati sati. karNAntamAkarSaNena kuNDalatAM prApte satItyarthaH. 13 raNe. 14 candanavRkSaH. 15 khaDgaH- 16 yatheccham. 17 ripumastakeviti 1 lokAlokaparvataparyantam. 2 divasasya. 3 aimne 4 sAkSAt. yAvat. 18 kaJcakam. 19 yathA kazcana sarpastaruskandhe saMghaTTanaM 5 pucchasya. 6 'kR'dhAtoliM. 7 asaMbhavena. 8 vyayAbhAvAdupacI- kurvan kaJcakaM parityajati tathA tvatkRpANAhiH zatrutaruskandheSu - yamAnasya. 1 lajjayaiveti bhAvaH. 10dAnazauNDe. | saMkSiSya yazakacukaM muJcatIti bhAvaH bhaH sarvamA
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam metadadhunA tvaddAnamadainyayormadhye kaM nu vijeSyatIti viSaye asya kSoNipateH parArdhaparayA lakSIkRtAH saMkhyayA prajJAdolAyate me manaH // 191 // yaH pRSThaM yudhi darzayatyari- cakSuravekSyamANabadhirazrAvyAH kilAkIrtayaH / gIyante svaramabhaTazreNISu yo vakratAM tvAM pratyeva bibharti yazca kirati TamaM kalayatA jAtena vandhyodarAnmUkAnAM prakaraNa kUrmarakrUradhvaniM niSThuraH / doSaM tasya tathAvidhasya bhajatazcApasa maNIdugdhodadhe rodhasi // 201 // dvAra khagibhirAvRtaM bahigRhNanguNaM vikhyAtaH sphuTameka eva hi bhavAn sImA guNa- rapi prasvinnagaNDairgajairantaH kaeNzcakibhiH sphuranmaNidharairadhyAgrAhiNAm // 192 // deva tvaM jaya yasya rAjati mahArASTrIku- sitA bhuumyH| AkrAntaM mahiSIbhireva zayanaM tvadvidviSAM coccaM kulaM lATIvAGmRdu narma cedivanitAnAbhIgabhIraM mnH| mandire rAjansaiva ciraMtanapraNayinI zUnye'pi rAjyaAbhIrIkaTivistRtA matirasirgoDIkacazyAmalA kATIrati- sthitiH // 202 // zaurya kesariNA paropakaraNaM kalpadrumeniSTharo raNarasaH kIrImukhAbhaM yazaH // 193 // te kopIna- NArpita lAvaNyaM makaradhvanena ca zaraccandreNa zubhraM yazaH / dhanAsta eva hi paraM dhAtrIphalaM bhannate teSAM dvAri naidanti ! vAjinivahAstaireva labdhA kSitiH / tairetatsamalaMkRtaM nija- | | tu tavaiva kevalamidaM tatkena no vidmahe // 203 // kulaM kiMvA bahu brUmahe ye dRSTAH paramezvareNa bhavatA ruSTena | | kAmaM kAmasamastvamatra jagati khyAto'si yatsarvadA rUpetuSTena vA // 194 // sAzaGkasa samAkulIkRtamateratyanta-: Naiva mahIpate tava dhanuHpANDityamanyAdRzam / tvaM yasminvinistajasazchinnAGgasya vikampamAnahRdayasyArUDhamanyobhRzam / / zikhaM vimuzcasi tamevoddizya muktatrayaM truTyatkaJcakamudgatalajjAM saMtyajataH kramaM vimRzato vighnAnbahUnpazyataH klezo spRhamaho dhAvanti devAGganAH // 204 // sarva luNThitayo'rthijanasya vaktumanaso mA bhUtsa te vidviSAm // 195 // | | mudraTaistava bhaTaistena dviSatsubhravastrANAya tvayi yojino kAmaH pratihanyate praNayiSu svame'pi nAtha tvayA naivAdhaH | tAJjalipuTaM kAkUktimAtanvate / trANaM dUrata eva tiSThatu kuruSe vRSaM dvirasanA vyAlA na te vallabhAH / no baDhayastava | manastAsAM tvayA luNThitaM tadgambhIra vadAmi kupyasi na mUrtayo na ca tanurnityaM jaDAnugrahavyamA no viSamA ca | | cetsAdhorayaM kaH kramaH // 205 // kodaNDastava hastagoM dRktvamatha ca khyAtaH kSitAvIzvaraH // 196 // saMgrAmAGgaNa- ! - hRdi valatyartistava dveSiNAM tvaM dAtA rabhasena mArgaNagaNasaMgatena bhavatA cApe samAropite devAkarNaya yena yena | | stAneva saMsevate / deva vaM tu jayasyamitramanizaM te yAnti sahasA yadyatsamAsAditam / kodaNDena zarAH zarairariziraste rAta vaikuNThatAM saMgrAme tava bhUpate mahadidaM citraM samAlokyate nApi bhUmaNDalaM tena tvaM bhavatA ca kIrtiratulA kIrtyA ca 1 // 206 // medinyAM viSameSurityanudinaM zRGgAravIrodbhaTAlokatrayam // 197 // hArAnAhara deva candradhavalAnno | | cAryaH zrIjagatIpatiH kamalahakkairnAma no gIyate / zayyAyAM cetpayodhestaTIM saMprApte tvayi sainyavAraNagaNairmajadbhirakSo- | ca raNAgaNe ca patitAH sIdanti nizcetanAH kAminyazca bhitam / sindUrAruNamambu meghapaTalIpItojjhitaM zuktiSu | virodhinazca zatazo yenAmunA khaNDitAH // 207 // dordaNDakhalpaireva dinaiH kariSyasi mahImAtAmramuktAphalAm // 198 // dvayakuNDalIkRtalasatkodaNDacaNDAMzugadhvastoddaNDavipakSamaNDalakRSNatvaM ghanamaNDalasya galitaM lagnaM mukhe tvadviSAM vidyuddAma matha tvAM vIkSya madhyeraNam / valgadgANDivamuktakANDajagAma tAvakamatiM garjirbhavadundubhim / vRSTistvatparipanthi valayajvAlAvalItANDavabhrazyatkhANDavaruSTapANDavamaho ko na pArthivavadhUnetreSu cakre sthitiM cApaM te vasudhAdhinAtha balabhi kSitIzaH smaret // 208 // ko daNDaM na dadAti deva bhavate kodaNDakAntiH zritA // 199 // nAliGganti kucadvayaM | kodaNDamAtanvate ko nArAtirupaiti pAramudadheH koNAruNe bhavadibhaprottuGgakumbhadvayatrAsAdveNilatAsu naiva dadhati prIti locane / kA kuzcAntarametya vairitaruNI kAkuM na vA bhASate tavAsibhramAt / bhrUbhaGgAnbhavadIyadurvaradhanurdhAntyA bhajante na rAjangarjati vAraNe tava puraH ko vA raNe vartatAm // 209 // te vairikSoNibhujo nijAmbujazAM bhUmaNDalAkhaNDala // 20 // dRSTvA maNDalamadhyalagnamadhuliDetaNDalakSasphurattatkodaNDalasalla1 kaupInameva dhanaM yeSAm ; pakSa,-kau pRthivyAM pInadhanAH puSTaH teSu laharIH ko na kSamAkhaNDale / svArAttANDavabhAgakANDadhanA. 2 AmalakIphalam ; pakSe,-pRthvIphalam ; rAjyamityarthaH. 3 na | vanabhugdhArAjvalatkhANDavakrudhyatpANDavakANDavarSamatulaM brahmANDaiti padaccheda, gajAzvasamUhAH, pakSe,-vAjinivahA azvasamUhA 1 parArdhasaMkhyAmatikAntayA. 2 andhaH asya rAzo'kItireva nadanti heSitaM kurvantItyarthaH. 4 kSayaH, pakSe, bhUmiH 5 samalaM nAstIti bhAvaH. 3 svIkurvatA. 4 samUhena. 5 tIre. 6 khagadhAribhiH sadoSaM kRtam ; pakSe, samyagalaMkRtam. 6 yuddhabhUmim. 7 dhanuSi. | pakSe, gaNDakai. 7dArapAlaiH; pakSe,-saH. 8 padmabhiSiktastrIbhiH 8 sajjIkate. / pajhe, mahipatIbhiH
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyarAjaprazaMsA 109 - - - vama smaret // 210 // AlAnaM jayakuJjarasya dRSadAM nAkSepabuddhirmanAgvyAghAto'pi na vA mukhe'pyatha kathaM sAhisetarvipadAridheH pUrvAdiH karavAlacaNDamahaso lIlopadhAnaM tyatarkajJatA // 219 // megho bhAti jalena gaustu payasA zriyaH / saMgrAmAmRtasAgarapremathanakrIDA vidhau mandaro rAja- vidvanmukhaM bhASayA tAruNyena ca kAminI madhurayA vANyA rAjati vairirAjavanitAvaidhavyadaste bhujaH // 211 // lAva- | pikaH khaM jalAt / mAlinyAnnayanaM zriyA ca sadanaM tAmbUlaNyaukasi sapratApagarimaNyagresare tyAginAM deva tvayyavanI- | rAgAnmukhaM brahmANDaM sakalaM tvayA narapate bhAti ma citraM bharakSamabhuje niSpAdite vedhasA / induH kiM ghaTitaH kimeSa | mahat // 220 // dAridyopahato yathA ghanadhanaM cAndrIM vihitaH pUSA kimutpAditaM cintAratnamaho mudhaiva kimamI cakoraH prabhAM kAmArtastaruNI kSudhAparigataH sayaJjanaM bhojasRSTAH kulakSmAbhRtaH // 212 // nAnAbhUSaNabhUSitaH prati- | nam / sacchiSyaH suguruM viyogavidhuro vatso yathA mAtaraM bhayApAtraM prabhUtA sthiti rAsaktakaro bhavAdhikarucibhUrI- tadvadvaH satataM smarAmi manasA madvatsalAndhImataH // 221 // kRtAzvadvipaH / zazvatsaMgatabhAsamAnamukuTo bhikSupravRddhA- lakSmIste sadane sadA viharatAM vitte ca cintAmaNiH svardhedarastvaM rAjendra ripustavApi nitarAM bhedaH paraM bheda- nustava gokule surataruzcArAmabhUmau tava / vANI te vadane kRt // 213 // pratyAvAsakasajjatAM prathamatastvoM dayA nayanayordAnaM kare cAnvahaM viSNuzcetasi te matizca yoddhamutkaNThitA yodhAste'bhisRtA manAgaricamUH svAdhIna- | vasatAM kIrtizca lokatraye // 222 // gaGgAyatyasitApagA 'nAthA sthitA / bhItyA proSitabhartRkA samabhavattvatsAyakaiH phaNigaNaH zeSIyati zrIpatiH zrIkaNThIyati kairavIyati kulaM khaNDitA dUrAdantaritA vidhAya kalahaM hA vipralabdhA vidhaM nIlotpalAnAM ca vai / karpUrIyati kajjalaM pikakulaM liilaamraa|| 214 // prAmANyaM svata eva neva parato vijJAyate mAnatA lIyati svaHkambhIyati kumbhinAmapi ghaTA tvatkItisaMghaTTataH zabdasyApi yathArthatA stutivacorAzermanovRttayaH / vizva- // 223 // lakSmIste hRdi bhAratI ca vadane maulau sadA vyApakatAM gato na ca mahAnanyo bhramaH kvApi te nAste deva kezavazcaNDI te bhajadaNDayogaNanidhe gehe kuberasthitiH / mataM kimasti bhavataH zAstreSu na jJAyate // 215 // cittaM nAtha tavAstu dharmasadane dAnaprasaGgaH kare sarvAste prAmANyaM parataH svato'pi bhavato vijJAyate sanmate bhUmIndra vipadaH prayAnta vipine tvaM dIrghajIvI bhava // 224 // pracurakSaNasthiratayA varNAzciraM sthApitAH / sarvajJaikasadIzvaro- Ayuste naravIra vardhatu sadA hemantarAtriryathA lokAnAM priya'pi na paraM brate bhavAnIzvaraM tannaiyAyikanAyakasya bhavato vardhano bhava sadA hemantasUryo yathA / lokAnAM bhayavardhano mImAMsakatvaM kutaH // 216 // ekaM vastu yadasti vizva- bhava sadA hemantatoyaM yathA nAzaM yAntu tavArayo'pi satata janatAnandapramodAtmakaM satyaM tattvamasIti vAkyamakhilaM tvayyeva baccana hemantapadmaM yathA // 225 // yadbAhU vahataH parAkramahatavizrAmyati / tvAmAkarNya na kiMcidanyadavanIrAGgAra bhI manyate pratyarthisImantinIcakSaHkajjalakAlikAmiva dhanuvi kiNatvayyApte janakAdikIrtijanake kiM jJAnamImAMsayA // 217 // | zyAmikAm / yaddordumadakarmakArmukaguNaprottAlakolAhalairitvadANeSu yamo jayeSu niyamaH pAte sthiraM cAsanaM bhrAntau strIkalamekhalAkalakalAH pItA ivAstaM gatAH // 226 // zvAsavinigraho guNagaNe pratyAhRtiH zrImataH / dhyAnaM zUlini moTara madanAdapi prathayati proTiprakarSa parAM bhettAraM madanAdhAraNA ca dharaNedharme samAdhiryatastanniviNNahRdaH kimIzvara- rimapyadharayatyuddAmadoHkrIDitam / mugdhatvaM madanArimaulipo vAJchanti pAtaJjale // 218 // dRSTAnto na tavAsti zazino'pyatkarSamAlambate martestatkimasau raseviracitaH zRGgAravAci na ca te saMdehalezaH kvacidyAjoktirna kadApi zAstra- vIrAdbhataiH // 227 // AdAya pratipakSakIrtinivahAnbrahmAkalane naivAnumAne ruciH / sAmAnyaM ca vizeSavanna manuSe | NDabhUSAntare nirvighnaM dhamatA nitAntamuditaiH svaireva tejo gnibhiH / tattAdRkpuTapAkazodhitamiva prAptaM guNotkarSiNAM 1bandhanastambhaH.2 anenAsya setoravinazvaratvaM sUcitam . 3 udayA. | piNDasthaM ca mahattaraM ca bhavatA niHkSAratAraM yazaH // 228 // calaH. 4 sUryaH. 5 viloDanalIlA.6 yathA kSIrAbdhimanthane mandarAcalastathA saMgrAmAmRtasAgaraviloDane tvadvajaH yathA ca tatrAmRtamutpannaM vyAsaM naikatayAsthitaM zrutigaNaM janmI na valmIkato nAbhI tathAtra yaza iti bhAvaH. 7 yatastvameva vimalasakalalAvaNyagRhamata- nAbhavamacyatasya samahadbhASyaM ca nobhASiSam / citrAthA na stvatpuraH sakalaGkasya candrasya lAvaNyamayatvena ghaTanaM vyarthameveti bhAvaH | 8 yataH pUSA svatpratApagarimalakSAMzamapi nApnotIti bhAvaH. 9 yatazcitAratasyAyaM prabhAvo yadyAcakayAcitArthAnAM sadya eva pUraNaM bhavati | 1 anekazAkhArUpeNa na vistAritavAn, tatkartA vyAso nAbhavamitazca tvasa eva bhavatIti. atazcintAmaNyutpattitheti bhAvaH. 10 yataH tyarthaH. 2 vedasamUham . 3 nAhaM vAlmIkirityarthaH. 4 nAhaM caturmukha pRthvIbhArastvayA bhujAbhyAmeva dhArito'tastadutpattibartheti bhAvaH / ityarthaH-5 nAhaM sahasrajita ityarthaH.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam bRhatkathAmacakathaM sutrAmNi nAsaM gururdevaM tvadguNavRndavarNanamahaM yabinduzriyamindurazcati jalaM cAvizya dRzyetaro yasyAsau kartuM kathaM zaknuyAm // 229 // ekAbhUtkusumAyudheSudhiriva jaladevatAsphaTikabhUrjAgarti yogezvaraH // 238 // yuvA pravyaktapuDAvalI jeturmaGgalapAlikeva pulakairanyA kapola- cAbhimukhaM raNasya caraNasyaivAdasIyasya yA buddhvAntaH svaparAsthalI / lolAkSI kSaNamAtrabhAvivirahaklezAsahAM pazyato ntaraM nipatatAmunmucya bANAvalIH / chinnaM vAvainatIbhavannidrAgAkarNayatazca vIra bhavataH prauDhAhavADambaram // 230 // jabhiyaH khinnaM bhaireNAthavA rAjJAnena haThAdviloThitamabhUddhayeSAM dobalameva durbalatayA te saMmatAstairapi prAyaH kevala- mAvarINAM ziraH // 239 // rAjJAmasya zatena kiM kalayato nItirItizaraNaiH kArya kimurvIzvaraiH / ye mAzaka punaH parA- heti zataghnIM kRtaM lakSalakSabhido dRzaiva jayataH padmAni pe:kramanayasvIkArakAntakamAste syu va bhavAdRzAstrijagati | ralam / kartuM sarvaparaicchidaH kimapi no zakyaM parArdhana vA dvitrAH pavitrAH param // 231 // atyuccAH paritaH sphuranti tatsaMkhyApagamaM vinAsti na gatiH kAcidvataitadviSAm // 240 // girayaH sphArAstathAmbhodhayastAnetAnapi bibhratI kimapi na kSIrodanvadapaH pramathya 'mathitA deze'marairnirmite svAkramyaM klAntAsi tubhyaM namaH / AzcaryeNa muhurmuhuH stutimiti sRjatastadasya yazasaH kSIrodasiMhAsanam / keSAM nAjani vA prastaumi yAvadbhuvastAvadvibhradimAM smRtastava bhujo vAcastato janena jagatAmetatkavitvAmRtasrotaHprotapipAsukarNakalazIbhAmudritAH // 232 // yeSAM kaNThaparigrahapraNayitAM saMprApya | jAbhiSekotsavaH // 241 // nistriMzatruTitArivAraNaghaTAkumbhAdhArAdharastIkSNaH so'pyanurajyate ca kamapi snehaM parAmoti | sthikUTAveTa sthAnasthAyukamauktikotkarakiraH kairasya nAyaM karaH / ca / teSAM saMgararaGgasaktamanasAM rAjJAM tvayA bhUpate pAMsUnAM | unnItazcaturaGgasainyasamaratveGgatturaMgejhurakSuNNAsu kSitiSu kSipa - paTalaiH prasAdhanavidhinirvaya'te kautukam // 233 // dveSyA niva yazaHkSoNIjeMbIjavrajam // 242 // yatkasyAmapi kIrtikalindazailasutayA nadyAsya yaddordvayIkIrtizreNimayI bhAnumAnna kakubhi sthAnamAlambate jAtaM yaddhanakAnanaikasamAgamamagAdakA raNaprAGgaNe / tattasminvinimajya bAhuja- zaraNaprAptena dAvAgninA / eSaitadbhajatejasA vijitayostAvattabhaTairArambhi rambhAparIrambhAnandaniketanandanavanakrIDAdarADa- yocitI dhiktaM vaoNDavamambhasi dviSi bhiyA yena praviSTa mbaraH // 234 // asmindigvijayodyate patirayaM me punaH // 243 // Atmanyasya sa~muccitIkRtaguNasyAhotarAmaustAditi dhyAyati kampaM sAttvikabhAvamaJcati ripukSoNIndradArA citI yadvAtrAntaravarjanAdajanayadbhajAnireSa dviSAm / bhUyodharA / asyaivAbhimukhaM nipatya samare yAsyadbhivaM nijaH 'haMkriyate sma yena ca hRdA skandho na yazcAnamattanmarmANi panthA bhAsvati dRzyate bilamayaH pratyarthibhiH pArthivaiH // 235 // dailaMdalaM samidailaMkarmINabANavrajaH // 244 // yadbhartuH kuruvidrANe raNacatvarAdarigaNe trasta samaste punaH kopAtko'pi te'bhiSeNa mayaM zako bhuvaH sA dhruvaM digdAhairiva bhasmabhinivartate yadi bhaTaH kIrtyA jagatyudbhaTaH / Agacchannapi maghavatA sRSTaidhRtolanA / zaMbhormA bata sAMdhyavelanaTanaM saMmukhaM vimukhatAmevAdhigacchatyasau drAgetacchurikArayeNa bhauji vrataM drAgiti kSoNI nRtyati mUrtiraSTavapuSo'sRgvRSTi'ThaNiti cchinnApasarpacchirAH // 236 // hitvA daitya riporuraH saMdhyAdhiyA // 245 // prAgetadvapurAmukhendu sRjataH sraSTuH svabhavanaM zUnyatvadoSasphuTAsIdanmarkaTakITakRtrimasiMtacchatrI samagrastviSAM koSaH zoSamagAdagAdhajagatIzilpe'pyanalpAbhavatkaustubham / ujjhitvA nijasana padmamapi taiyaktAvanaddhIkRtaM lUtAtantumirantaradya bhujayoH zrIrasa vizrAmyati 1 sAvarNAdadRzyaH. 2 induH. 3 zivaliGgaH. 4 amuSya. // 237 // sindhorjetramayaM pavitramasajattatkIrtipadataM | 5 namrIbhavat . 6 bhAreNa. 7 parivartitam . 8 Ayudham . 9 alam . 10 lakSasaMkhyA; pakSe,-zaravyam. 11 paJcasaMkhyayA; pakSe,-abjAni. yatra mAnti jaganti santi kavayaH ke vA na vA~cayamAH / | 12 panasaMkhyAbhiH. 13 zatrucchidaH. 14 parArdhasaMkhyayA; pakSe,1 nAhaM guNADhya ityarthaH. 2 indre. 3 nAhaM vAcaspatirityarthaH. pareSAmarINAmadhena. 15 ekatvAdiH; pakSe,-yuddham . 16 viloDya. 4 vistIrNAH. 5 khaDgam . 6 tailAdi pakSe,-mitratvam . 7 yamunayA. 17 mathanodbhUto nirjalo dadhikSIravikAra. 18 rUpAntare, rUpA. 8 kSatriyabhaTaiH. 9 etadvirodhinAM maraNameva zaraNamiti bhAvaH tarApAdanena kSIrAbdhAvabhAvaM gamite satItyarthaH. 19 svenAkramaNA10 autpAtike bhUkampa sAttvikotprekSA. 11 prApnoti. 12 Urva dham. 20 pUrite. 21 khagaH 22 saMghAtaH 23 gartapradeza. lokam . 23 AsannamRtyorAdityamaNDalaM sacchidramiva dRzyate. 24 sthAyina- 25 samUhaH- 26 utprekSitaH 27 saMcarat. 14 sUryamaNDale. 15 raNAGgaNAt . 16 prasiddhaH. 17 parAGmukhatvam / | 28 kRSdhAsu. 29 vapanniva. 30 vRkSaH. 31 sUryaH. 32 sthiratvam. pakSe,-vigatamukhatvam . 18 ThaNiti kazcidanukaraNazabda:.19 viSNoH | 33 aucityam. 34 agnerjalam. sahajadveSi tasmin. 35 samA 20 riktatAdoSa:- 21 tantuvAyakITA. 22 baddham . 23 lakSmI hatagaNasya. 36 daNDanamakarodityarthaH. 37 dalayitvA. 38 amA 24 jetu jayazIlam, tato'pyadhikamityarthaH.25 khAtam . 26 sarve'pi vANa ityarthaH 39 senayAbhiyAnam.40 dhRtabhasmAnulepanA. kavayo maunino bhavanti, varNayitumazakyatvAditi bhAvaH. / 41 mA abhaji.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyarAjaprazaMsA 111 yitaH / niHzeSadyutimaNDalavyayavazAdISallabhaireSa vA zeSaH jayadhvajanavastambhaH pratApAMzumatpUrvA dikparipanthibhUpatikezamayaH kimandhatamasastomaistato nirmitaH // 246 // mhaasNpnmRgiivaaguraa| udyatpuNyalatAlavAlamatanUnmattadvipAlAassAriprakaraH zarazca nRpateH saMkhye patantAvubhau sItkAraM ca nakaM yaH zrIkeliniketanaM guNamaNizreNI navInAkaraH // 256 // na saMmukhau racayataH kaimpaM ca na prApnutaH / tadyuktaM na puna- ratnAnyambudhitoyagarbhamagamanmeruH surAzizriye svIyAGka nivRttirubhayorjAgarti yanmuktayorekastatra bhinatti mitramapara- kamalAM nidhAya vidadhe nidrAM harinIradhau / yasminditsati zvAmitramityadbhutam // 247 // etasyonnatasarvakarmakRti- bhUri dAtari nRNAM bhAlasthale durlipiM brIDAnamrazirAH kamaNDanatrailokyacUDAmaNeH zaMbhubrahmapuraMdaraprabhRtayaH stutyai na zaktA lumayaM jagrAha mASTuM vidhiH // 257 // lakSmIzcenna sarasvatI yadi / devaH pannaganAyako bhagavatI vANI svayaM tadubhayaM yadyasti nodAratA sA caitatritayaM bhavecca kuhacityucejaDA saundaryasya nirUpaNe vada kathaM zakto bhavenmA- NyairagaNyairapi / saujanyaM na vijRmbhate tadapi cennAste'vakuptA navaH // 248 // ardhe dAnavavairiNA girijayApyadhaiM matistatsarvaM paramezvarasya kRpayA tvayyeva saMbhAvyate // 258 // harasyAhRtaM devetthaM bhuvanatraye smaraharAbhAve semunmIlati / zatrUNAM yamadaNDatAM mRgadRzAM kaMdarpakordaNDatAM gIrvANagumagaGgA sAgaramambaraM zazikalA zeSazca pRthvItalaM sarvajJa- bhAvamarthividuSAM madhye trayANAmiti / Azcarya manujendraratna tvamadhIzvaratvamagamattvAM mAM ca bhikSATanam // 249 // bhavato yAhudaNDadvayaM nAnAtvaM gatamekameva jagatAM madhye anyAstA guNaratnarohaNabhuvo dhanyA mRdanyaiva sA saMbhArAH trayANAmiti // 259 // raktenaiva vilocanena karuNAratnAkaraNa khalu te'nya eva vidhinA yaireva sRSTo yuvA / zrImatkAnti- tvayA dRzyante naradevaratna suhRdAM vidveSiNo no nRpAH / juSAM dviSAM karatalAstrINAM nitambasthalAddaSTe yatra patanti kiM siktAH prathamaM sudhAbhirabhavandAvAnalaiH kiM paraiH pUrva mUDhamanasAmastrANi vastrANi ca // 250 // yadRSTo'si tadA pallavitAH kutaH kimapare bhasmatvamAsAditam // 260 // lalATapatitapAsaprahAro yudhi sphItAsRksrutipATalIkRtapu- yA lAkSAvalayAni bAhuyugale kaNThe ca kAcanajaM manyante robhAgaH parAndArayan / teSAM duHsadakAmadehadahanaprodbhatanetrA- bahubhUSaNAni vanitA dInadvijAnAM purA / tA mANikyaJcalajvAlAlIbharabhAsure puraripAvastaM gataM kautukam // 251 // citAni hemavalayAnyujjhanti muktAsrajaM yadbhArAdahudAnazIlaye'NutvaM manasi svake vivRNute rItyA kayApi sphuTaM kANA- nRpate tvattyAgalIlAyitam // 261 // merurduragato himAdAcaraNasya tatsamucitaM manye pratikSmAbhRtAm / nyAyAbhi- layagiriH prAleyarUpo'bhavaccandre zrIsahaje'pi yAcakabhayAjJatamo'pi yatprathayase citte mahattvaM nije mImAMsAmatapakSa- kSINatvamunmIlati / kaupInaM kRtavAnharo'pi bhagavAnviSNupAtata idaM manye tvayAGgIkRtam // 252 // ye labdhAzraya- jalaM sevate vArAM rAzirapeyatAmupagataH ko nAma dAtuM mAyataH phalabhRtaM kurvanti kiMcidguNaM vArdhI vArimuco na kSamaH // 262 // kalyANaM bhavatAM yazaH prasaratAM dharmaH kasya viditAste karmamImAMsakAH / Alocyaiva nirAzrayAnpha- sadA vardhatAM saMpattiH prathatAM prajA praNamatAM zatrukSayo jAyalabharaiH saMbandhataH sadguNAzrImadrAma tavAdbhutaM punaridaM mImAM- tAm / vAkyaM saMvadatAM vapuH prabhavatAM lakSmIpatiH prIyatAsakatvaM stumaH // 253 // trailokyAbhayalagnakena bhavatA | mAyuste zaradAM zataM vijayatAM dAnAya dIrghAyuSe // 263 // vIreNa vismAritaH sajjIbhUtamuhUrtamaNDaladhanuHpANDityamA- | dRSdaivAGkazamudrayA nigaDito dAridyadantAvalo vAcA sundakhaNDalaH / kiM cAjasramakhArpitena haviSA saMphullamAMsollasa- rayArcayAM mama kRto gaGgAvagAhotsavaH / abhyutthAnanamasarvAGgINavalIviluptanayanavyUhaH kathaM vartate // 254 // skiyArdhaghaTanairmAno'pi dAnottaro lIleyaM bhavatA vayaM tu kalpakSoNiruho'yamityanudinaM bhUmIsurairbhAvyase kAmo'sA- | viduSAM mUrdhAnamadhyAsitAH // 264 // padmA sammani kezaviti kAminIbhirabhitazcitte ciraM cintyase / zrInArAyaNa vasya gahane ratnAni ratnAkare hemAdrirhimasAnunA vyavahitaH eva kevalamiti premNA zriyA dhyAyase tvaM kAlo'yamiti | svarge surANAM truH| jambudvIpadharAsu bhUmipatayo jAmbUpratikSitidharaireko'pyanekAtmabhRt // 255 // nItistrImukuro nadairdumadAstvaM tAvatsakalAptaye'si sulabho bhAgyairdvijAnA miha // 265 // rAjannabhyudayo'stu jIva zaradA sAyaM 1 sulabhaiH. 2 yugapat . 3 duHkhAbhAvAt; pakSe,-nirgatyabhAvAt . zataM te'rayo rogairyAntu layaM yazaHzazadharaH kASThAsu dedIpya4 bhayAbhAvAt; pakSa,-duSprayogAbhAvAt. 5 agamAditi bhAvaH pakSe,-pratyakSAditi bhAvaH. 6 saMsArAdityarthaH; pakSe, cApAdiH tAm / ziSTAnpAhi budhAnnaya praNatimirdeyarthinAM khaM sadA 7 sUryam, pakSe, yathAzrutam. 8 hariNA hariharAtmakasyaikasya vigrahasya prasiddheH. 9 prakAzamAne. 10 parvatavizeSaH. 1 AlAnakaM gajabandhanastambhaH.2 dayAsAgareNa.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam vANI te vadane ramA pratidinaM gehe bhuje stAjjayaH prasthAnakAlodbhavavAditradhvanibhItabhAnuharayo drAgambaraM praag|| 266 // prabhrazyacchutimastakaH pravigalatsadvarNaviprasthiti- man / tasminnevamupadrave kila viparyassaM samasta raveNugyaH nazyatsvAGgabalaH prnssttvcnpraagbhaavpuurnnsmRtiH| vRddho'tyanta- saptarathAGgamekamapadaH sUtazvirAdudbhamaH // 277 // garvagranthimayaM svayaM kalimahAmlecchena nirmUlito dharmaH saMprati lagurjarajvarakaraH karNATakarNATavIdAvAgnidraviDendravIryadalano cAlyate tava karAlambena bhUmIpate // 267 // bandIkRtya gauDendranidrAharaH / hammIrapramadAmadAlasalasadbhanartanastambhananRpa dviSAM mRgadRzastAH pazyatAM preyasAM zliSyanti praNayanti prasthAne tava vIra DiNDimacamatkAraH samujjambhate // 278 // lAnti paritacumbanti te sainikaaH| asmAkaM sukRtairdazorni- cintAgambhIrakUpAdanavaratacaladbharizokAraghaTTavyAkRSTaM niHzvapatito'saucityavArAMnidhe vidhvastA vipado'khilAstaditi santyaH pRthunayanaghaTIyantranirmuktadhAram / nAsAvaMzapraNAlItaiH pratyarthibhiH stUyate // 268 // hitvA tvAmuparodhazUnya- | viSamapathapatadvASpapAnIyametA deva tvadvairinAryaH kucakalazamanasAM manye na mauliH paro lajjAvarjanamantareNa na ramAma- yugenAnvahaM saMvahanti // 279 // tvatprArabdhapracaNDanyatra saMdRzyate / yastyAgaM tanutetarAM mukhazatairetyAzritAyAH dhananinitArAtivIrAtirekakrIDatkIlAlakulyAMvalibhiralazriyaH prApya tyAgakRtAvamAnanamapi tvayyeva yasyAH | bhata syandamAkandamurvI / dambholistambhamAsvadbhuja bhujagasthitiH // 269 // dharma pAlaya nandaya dvijagaNAnAmaM jagadbharturAbharturenAM tenAyaM mUrdharatnAtitatimiSataH zobhate samArAdhaya pratyarthikSitipAlabhUruhavanaM nirmUlamunmUlaya / zobhAvaH // 280 // AsIdAsImabhUmIvalayamalayajAle. kAntAcittasarojasaubhagavane bhRGgatvamAsAdaya sphItAM kIrtima- | panepathyakIrtiH saptAkUpArapArIsadanajanaghanodgItacApapratApaH / zeSalokajayinImAkalpamAkalpaya // 270 // aizvarya nahuSasya | vIrAdasmAtparaH kaH padayugayugapatpAtibhUpAtibhUyacUDAratno zaMbhuviSayazraddhA dazAsyasya sA zaurya zrIraghunAyakasya DupatnIkaraparicaraNAmandanandannakhenduH // 281 // etenosahajaM gaambhiirymmmonidheH| dAtRtvaM balikarNayoriha | skRttakaNThapratisubhaTaneMTArabdhanATyAdbhutAnAM kaSTaM draSTaiva nAbhUjagatyekatra cetsyAttadA zrIvIrakSitipAlamaulinRpateH sAmyaM | dbhuvi samarasamAlokilokAspade'pi / azvaraskhairavegaiH kRtakathaMcigavet // 271 // bhikSudvAri sadAnavArimadhupa- | | khurakhuralImaisarbudhamAnakSmApRSThottiSThadandhaMkaraNaraNadhuroreNuzreNImibhAndUbhramAddhatte yantRvadhUrvadhUkaratalaM zoNAmbujA | dhArAndhakArAt // 282 // mandodbhutaiH shirobhirmnnibhrgushngkyaa| saivAnveti palAyiteti cakitA hastAgramAdhunvatI rubhiH prauDharomAJcadaNDasphAyannirmokasaMdhiprasaradavigalatsaMmadamugdhA vIramahIpate tadakhilaM tvaddAnalIlAyitam // 272 // | vedapUrAH / jihvAyugmAbhipUrNAnanaviSamasamudgIrNavarNAbhirAmaM zrIvIra kSitipAla te sulalitaM dAnodyame yadvacaH vAste velAzailAGkabhAjo bhujagayuvatayastvadguNAnudNanti // 283 // sarvahiraNyamityudabhavattatkAlamAkarNya tat / tApaH prApa | A zailendrAcchilAntaHskhalitasuradhunIzIkarAsArazItAdAhiraNyaretasi jani jADyaM hiraNyAcale khedAmbho'pi hiraNya | tIrAnnaikarAgasphuritamaNiruco dakSiNasyArNavasya / AgatyAgarbhavapuSi khApAya saMtrAsataH // 273 // rAjAnaH zazi- | | gatya bhItipraNatanRpazataiH zazvadeva kriyante cUDAratnAMzugarbhAbhAskarAnvayabhuvaH ke ke na saMjajJire bhartAraM punarekameva hi | | stava caraNayugasyAGgulIrandhrabhAgAH // 284 // zrAvaM zrAvaM bhuvastvAM vIra manyAmahe / yenAGgaM parimRdya kuntalamathAkRSya | vyudasvAyataM colaM prApya ca madhyadezamasakR-kAzyAM karaH tvadIyaM guNagaNamakhilaM sarvadA yAcakebhyastvatprAptAbhIpsiprApitaH // 274 // svAnte vaibhavamasti naiva parataH prAmANya tebhyaH sakalaviSayajaM bhUpavarga vihAya / tvatto'haM prAptuminirdhAraNaM naivAtadvati tatprakArakamatirnaivopamAnaM tava / tvaddezeSu cchurvibudhatilakatAM tvatsamIpe'tidUrAdAyAtastvaM zatAyubhava vibhAti na cchalakathA no vA kvacitsaMzayaH zrIvIra prathitA kuru ca tathA yena nAnyaM bhaje'ham // 285 // vidyAvanto kathaM punariyaM naiyAyikatvaprathA // 275 // vIra kSIra vinItAH prasabhamabhisabhaM vAkprapaJceSu jIvAH ke kA naivAra bhante trijagati vitatAM kIrtivallImatallIm / teSAmAdhAsamudrasAndralaharIlAvaNyalakSmImuSastvatkIrtestulanAM mRgAGkamalino dhattAM kathaM candramAH / syAdetattvadarAtisaudha- 1 azvAH. 2 jalamArgaH. 3 saMgrAmaH 4 vinAzaM prAptAH. zikharapodbhutadUvoGkarapAsavyagramatiH patedyadi punastasyAGka- | 5 rudhiranadI. 6 zreNayaH, 7 kSaraNam. 8 vajram. 9 zeSasya. zAyI mRgaH // 276 // zrImadvIra mahImahendra bhavataH | 10 raktimA. 11.samudraparatIrANAm. 12 nirantaram. 13 aMzavaH | pakSe,-hastA. 14 chinnakaNThaiH. 15 nartaka 16 yuddhaprekSaka janAlaye'pi. 17 amandavegaiH. 18 khurasaMcAraiH. 19 sapadi. 1 andUH pAdakalA. 2 brahmaNi. 20 saMcUyamAnAt.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyarAjaprazaMsA, viziSTarAjaprazaMsA // rabhAvaM bhuvanabharabhRto bibhrato ye lasante te tu trailokyatuGgA vimalaphalajuSaH svaHpatiM svalpayanti // 286 // vakrA mbhojaM sarasvatyadhivasati sadA zoNe evAdharaste bAhu: kAkutsthavIryasmRtikaraNapaTurdakSiNaste saimudraH / vahinyaH pArzvametAH suciraparicitA naiva muJcantyabhIkSNaM svacche'ntamanase'sminkathamavanipate te'mbupAnAbhilASaH // 287 // kecidvaddhAH sahelaM nijabhavanagatA mocitAH ke'pi kecidgahAgehAntarANi kSaNamapi gamitAH ke'pi nItA nibandham / hatvA hatvA ca kecitpratipadamadayaM prApitA vyarthabhAvaM kSoNInAthasya tasyonnatabhujaparighenArayaH sArayazca // 288 uccaiH kalyANavAhI karajitavasudhaH sarvadA pUrNakAmo vikhyAtaH karNavRttyA na ca vacasi kaTucitrapAkAnubhAvI / koSApekSI parasmAducita bahukathastatparaH puNyaloke citraM rAjAdhirAja tvamiva tava ripustatra kaeNmpaM pratImaH // 289 // utpattyutpannaziSTA vividhaguNagaNA yatra yAnti pratiSThAM bAdhena prAktanAnAM na ca niyamavidhirnApi saMkhyArthadAne / UhaH sarvatra yasya sphurati ca sakalaH satya evArthavAdo mImAMsAbhAvamaJcatyabhinavamadhunA mUrtireSA tvadIyA // 290 // helAprasthAnavelA hatapRthupRtanAdundubhidhvAnadhArAdhArAvAhiprasaGgAdasamannRpasakRtsaMbhramabhrAntacittAH / daivAdAkuJcitAGgaM vigalitanayanaspandamindIvarAkSyo lIyante tvadvipUNAM nijagRhavalabhIcArucitrAGganAsu // 299 // zrIkaNThAsaktahasto'dhigatamaNigaNaH zaizavAbhyastavidyo lAvaNyadhvastakAmaH kavijanamilito yauvanAptaprakAmaH / AdattakSoNidaNDo dvijavazakRtaghIH kaGkaNAhArayuktaH sa zrImAnvIra vIra svamiva tava ripustatra muktAdivarNaH // 292 // lokAnAM mAnamAtraM manujajanaratistvaM sasUdAtirakSo rAjJAmAsattvadakSaH kRtasamayarucirmaNDito vIravargaiH / kAyatvamInaketuH karakalitayavA koSamAnairvihInaH zrImadvIrAdhirAja tvamiva tava ripustatra mendaM pratImaH // 293 // vAdAnAzAnuyukto nagarakRtamatiryauvanAkrAntadehaH saMgrAmaprAptadhairyo na vidalitarucI rAjalakSmyAtihInaH / nityaM dArAsabhasthaH prakharatanunibho yaH subhikSAnuvartI zrImadvIrAdhirAja tvamiva tava riSustatra muktAdivarNaH // 294 // zrIvIra tvadvipUNAM raNazirasi zarairbhinnazIrSAGgakANAM vIrAvezAddvatAnAM divamadhikaruSAnyonyazauNDIryabhAjAm / zleSedivyAGganAnAM bhuvi 1 vANI, pakSe, nadI vizeSaH. 2 AraktaH; pakSe, - nada vizeSaH. 3 mudrAbhiH sahitaH pakSe, abdhiH. 4 senA; pakSe, nadyaH. 5 antaHkaraNe; pakSe, - sarovizeSe. 6 aSTApadAkhyakrIDanakasya guTikAH 7 kakArasthAne pakAram. 8 iha padhe zatrupakSa AdyAkSarasyAgaH 9 padye'smin makArasthAne ikAraH paThatIyaH 15 su. ra. bha. 113 kacanicayo drAkkaTAkSe zarAsAsISu bhrAntyArivIra bhramakuTilahRdAmA jirAvartate sma // 295 // viziSTarAjaprazaMsA akabaraH hastAmbhojAlimAlA nakhazazirucirazyAmalacchAyavIci - stejo'gnerdhUmadhArA vitaraNakariNo gaNDadAnapraNAlI / vairizrIveNidaNDo lavaNimasarasI bAlazaivAlavallI vellatyambhoghara zrIrakabaradharaNIpAlapANau kRpANaH // 1 // vIra tvaM kArmukaM cedakabara kalayasyugraTaGkAraghoSaM dUre sadyaH kalaGkA iva dharaNibhRto yAnti kaGkAlazeSAH / zaGkApannazca dvisRjati gRhiNIM kiM ca laGkAdhinAthaH // 2 // karNA kAraNamiti manasA bhrAntipaGkAyitena tyaktvAhaMkAramaGkAdehi karNAdhikavidhibihitatyAga lATaM lalATaprottuGga drAviDaM vA pracalabhujabalaprauDhimAgADharADham / prasphUrjagurjaraM vA dalitaripubadhUgarbha vaidarbhakaM vA gAjI rAjIvadRSTe kuzazatamathavA zAhajalAludIna // 3 // gAjIjalAludIna kSitipakulamaNe drAkprayANe pratIte preyasyaH prArabhante taralataragativyAkulA maGgalAni / netrAmbhaHpUrapUrNastanakalazamukhanyastabAlapravAlA truTyanmuktAkalApacyutakucakusumacchadmanAkIrNalAjAH // 4 // anaGgabhImaH pRthvI zrImadanaGgabhIma mahatI tadveSTanaM vAridhiH pIto'sau kalazodbhavena muninA sa vyomni khadyotavat / tadviSNordanujAdhinAthajayinaH pUrNa padaM nAbhavaddevazcetasi vartate tava sadA tvatto mahAnnAparaH // 5 // arjunendraH AyAtaste samIpaM tava guNavimalAnpaNDito vAdakartA kAvye bhavye hi revAbhavavigatarase rugyuge rogahartA / nAhaM jAne cikitsAM sakalaguNanidhe durdaridratvaroge zrImadrAjArjunendra prabalamapi yate kalpitA sA cikitsA // 6 // karNaH bhuMkhe hArAvAptirnayanayugale kaGkaNabharo nitambe patrAlI saitilakamabhUtpANiyugalam / araNye zrIkarNa tvadariyuvatInAM vidhivazAdapUrvo'yaM bhUSAvidhirahaha jAtaH kimadhunA // 7 // tvaM dvitrANi padAni gacchasi mahImullaGghya yAnti dvirSaistvaM bANAndaza paJca muzcasi pare sarvANi zastrANyapi / te devIpatayastvadastranihatAstvaM mAnuSINAM patirnindA teSu kathaM stutistava kathaM zrIkarNa nirNIyatAm // 8 // lokezaH karNa 1 akabarasyaiva nAmAntaram. 2 mukhe hAhA iti rAvasya zabdasyAvAptiH 3 nayanayugale kaM udakaM tasya kaNAsteSAM bharaH 4 nitambe patrANAmAliH paGktiH 5 tilaka vRkSAlambipANiyugalam . 6 vairiNaH. 7 devAnanAsvAminaH
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 3 prakaraNam rAjAdbhutakanakamayastAvakInapratApAbrahmANDAnAM samUho drava kRSNaH iva bhavitetyeva saMbhAvya yatnAt / tasyApi plAvanArtha jalanidhi- zrIkRSNa tvatpratApena prataptAGgIrdigaGganAH / diggajA nikare vyarthatAmatra yAte deva tvadvairinArInayananayanarnirmame vIjayantyeva karNatAlaiH punaHpunaH // 19 // manye'raNye nIradhina ||9||shriikrnn prauDhatejAH prabalaripubalAsahyasaMtApadakSo kulagiriguhAgahare paryaTantI viddhA damaH kimapi caraNe nAyaM zrImatpratApo jagati vilasati zrImahArAja kiMtu / vAsudevasya kiirtiH| indau kunde kumudamukule cAmare candane manye'haM kauzikenAnupamitamahsA nUtanavargasRSTAbutkRSTaH sRSTa vA dattvA dattvA mRduni purataH pAdameSA prayAti // 20 // eSa prakharatarakaro bhAskaro'sau dvitIyaH // 10 // kSIrakSAlitapAzcajanyakiraNazrIgarvasarvakaSAH zrIkRSNArjuna_____ karNATavasuMdharAdhipaH | sArathe'suraripo tvatkIrtivisphUrtayaH / kailAsanti himAcalanti - mAgAH pratyupakArakAtaradhiyA vaivarNyamAkarNaya zrIkarNATa- vikasatkundanti kandanti ca kSIrodanti halAyudhanti vibudhAvasuMdharAdhipasudhAsiktAni sUktAni naH / vaNyante kati hAranti hIranti ca // 21 // tvadvAhaddhatadhUlyaH karikaraninAma nArNavanadIdAvAgnivindhyATavIsaMdhyAmArutanijharaprabhRtaya- karaiH sIkarAzca prayuktA vyoma vyApuH samantAdyadumukuTamaNe stebhyaH kimAptaM mayA // 11 // tatra paGko'dbhuto'bhUt / AgacchadbhiH suraiH kSmAM tava bhajanakRte kalilezvaraH AyurdAnamahotsavasya vinatakSoNIbhRtAM mUrtimAnvizvAso sphATikIbhiH zilAbhirbaddhaH panthAstadAnIM surasariditi taM mAnavA mAnayanti // 22 // nayanotsavo mRgadRzAM kIrteH prakAzaH paraH / AnandaH kalitAkRtiH sumanasAM vIrazriyo jIvitaM dharmasyaiSa niketanaM gurjarAdhIzaH kAlindi brUhi kumbhodbhava jaladhirahaM nAma gRhNAsi vijayate vIraH kaliGgezvaraH // 12 // dhammille navamallikAsamudayo haste sitAmbhoruhaM hAraH kaNThataTe payodharayuge | kasmAcchatrorme narmadA'haM tvamapi kathamaho matsapatnyAzca nAma / zrIkhaNDalepo ghnH| eko'pi trikaliGgabhUmitilaka tvatkIrti- mAlinyaM brUhi kiM te praviralavigalatkajjalairmAlavInAM netrArAziyayau nAnAmaNDanatAM puraMdarapurIvAmabhravAM vigrahe // 13 // mbhobhiH kimAsAM samajani kupito gurjarANAmadhIzaH // 23 // kalyANadAsaH colendraH . kIrtivargataraMgiNIhimagirividyAnaTIraGgabhAvaNyAmRta- tvatkhaDgakhaNDitasa~patnavilAsinInAM bhUSAbhavantyabhinavA bhAjanaM rasikatAvallIrasAladrumaH / kAntApAGgamRgasthalI bhuvanaikavIra / netreSu kaGkaNamathoruSu patravallI colendrasiMha taruNatAlakSmIvilAsAmbujaM jIyAdvizvavibhUSaNaM narapatiH tilaka karapallaveSu // 24 // siJjAnamaJjarIti stanakalazayugaM kalyANadAsAbhidhaH // 14 // cumbitaM caJcarIkaistatrAsollAsalIlAH kisalayamanasA pANayaH kAbilendraH kIradaSTAH / tallopAyAlapantyaH pikaninadadhiyA tADitAH _ visphArya byomagaGgAbaladurulaharIkaitavAtkesarAlIrucarma- kAkalokairitthaM colendrasiMha tvadarimRgadRzAM nApyaraNyaM stiSkadeze himakarakapaTAnmaNDalIkRtya puccham / diGgAgAra- | zaraNyam // 25 // bdhalambastava vizadayaza kesarI kAbilendra brahmANDAraNyavIthI jagaddevaH girigahanadarIsaMbhramI baMbhramIti // 15 // velAmullaGghaya cakraH papraccha pAnthaM kathaya mama sakhe nAsti sa kvApi helAdalitadharaNibhRdvAhinIkoTipUrairudvellatkAbilendraprabalajala- dezo vastuM no yatra rAtrirbhavati bhuvi khagAyeti sa pratyuvAca / nidhiH plAvanAyojajambhe / syAnmamA medinIyaM prabalabhuja- nIte merau samApti kanakavitaraNaiH zrIjagaddevanAnA sUrye'nantabalaprauDhatacandrahAsajvAlAbhiH saMtataM cenna dahati vaDavAvI- hite'sminkatipayadivasairvAsarAdvaitasRSTiH // 26 // tihotrovaghetA (1) // 16 // janakaH kArtavIryaH jyAghAtaH kArmukasya zrayati karatalaM kaNThamoMkAranAdakASThAnuSaGgAtparivardhamAne jAgratpratApajvalane tvadIye / stejo bhAti pratApAbhidhamavanitale jyotirAtmIyamantaH / zrIkArtavIrya prasabhaM patanti pratyarthipRthvIpatayaH pataGgAH // 17 // rAjyaM siMhAsanazrIH zamamapi paramaM vakti padmAsanazrIryeSAM kusumendrasAhiH te yUyamete nimikulakumudAnandacandrA narendrAH // 27 // vIra zrIkusumendrasAhinRpateH prauDhapratApo varaH kanyA kAcana mAlavakSitipateH sAmrAjyalakSmIriyam / tasyA veSa- 1 narmadAyAH samudrasya ca saMvAdo'yam. 2 yamunAbhrAntyA samu. karagrahasya samaye tatkumbhasaMsthApanaM kartu maNDapabandhanaM viracituM dreNa kAlindItyukte kopAtsAkUta midaM narmadAyA uttaram-'he kumbhodbhavaM viprA vayaM pressitaaH||18|| . agastyamune' brUhi iti. 3 zatru:- 4 jalakaNam ; pakSe,-valayam. 5 patrayuktA pakSe,-patrikAracanA. 6 tilayuktaM kaM jalam ; pakSe,1 dhRtAkAraH. 2 sthAnam. 3 kezacUDe. 4 balAtkAreNa. 'lalATabhUSaNam. 7 AzrayasthAnam.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ viziSTarAjaprazaMsA 115 - - - dalapatirAyaH nabhonimnagAdantidantAH // 39 // aGgAH saMjAtabhaGgAdyanavacandraM candrArdhacUDaM caturudadhicayaM candrikA candrakAntaM navasatiprAptaraGgAH kaliGgAstailaGgAH svargagaGgAbhiSavaNamatayaH cArvaGgIlocanAntaM camarasahacarIbAlabhAroccayaM ca kharvIkurvanti zIryadaGgAzca vaGgAH / lATAH khidyallalATAH padagamanadRDhAdarvIkaratilakama pi dhvastagurvItibhIti svavIMthipasthitAste zvAsalolAzca colA jAyante zrInijAma pRthuraNa bhavataH dalapatigRhiNI tvadyazastomasomAH // 28 // prauDhaniHsANanAdAt // 40 // dazarathaH nRsiMhaH cirAdakSNorjADyaM zamayati samastAsuravadhUkacAkRSTikrIDA - Ahave jagaduddaNDarAjamaNDalarAhave / zrInRsiMha mahIpAla prasamasubhagaMbhAvukabhujaH / trilokIjaGghAlojjvalasahajatejAbhanukulaprasUtiH sutrAmNo vijayasahakRtvA dazarathaH // 29 // vastyastu tava bAhave // 41 // tvayi locanagocaraM gate yasyodyadbhujadaNDacaNDimavalatkodaNDalIlAyitairniSpIte danu saphalaM janma nRsiMhabhUpate / ajaniSTa mameti sAdaraM yudhi jendracandravadanAdbhavallarIvibhrame / lakSmImasravipATalakSatamayI vijJApayati dviSAM gaNaH // 42 // kaumudIva tuhinAMzumaNDalaM mAlambate kevalaM paulomIkarajAGkaravyatikarAdAkhaNDalIyaM / jAhnavIva zazikhaNDamaNDanam / pazya kIrtiranurUpamAzritA vapuH // 30 // tvAM vibhAti narasiMhabhUpate // 43 // geNDAbhoge viharati dillIndracUDAmaNiH madaiH picchile diggajAnAM vairistrINAM nayanakamaleSvaJjanAni - rAjeti kSaNadAkaraM vijayate dAnorulakSmIriti svAgaM pramArTi / yadyapyeSA himakarakarAdvaitasaubastikI te kIrtirdikSu bahuvAhinIpatiriti kSIrodamAskandati / durgAdhIza iti sphurati tadapi zrInRsiMhakSitIndra // 44 // vidyAratnaM sphuTaM puraripuM vidveSTi bhogodbhaTazrIrityarhati vAsukiM skhayazasA sarasakavitA yAnaratnaM turaMgo vAJchAratnaM paramapadavI bhogaratnaM dillIndracUDAmaNiH // 31 // mRgAkSI / srotoratnaM vibudhataTinI mAsaratnaM vasanto bhUbhRdratnaM nAnA kanakazikharI bhUparatnaM nRsiNhH||45|| nizAratnaM candraH zayanajayazriyaH kRpANIyaM veNI nAnAkhyabhUpateH / asyAM talaratnaM zazimukhI sabhAratnaM vidvAn zravaNapuTaratnaM harikathA / karagRhItAyAmasAvabhimukhI tava // 32 // | kalAratnaM gAnaM divigamanaratnaM dinakaro mahIratnaM manye sapadi . nijAmazAhaH | narasiMhaH kSitipatiH // 46 // zrIlakSmInarasiMhasAndrajalade nRpatinijAma tavAdbhutacaraNArpaNabahalapIDAbhiH / racayati caJcannakhAlItaDiddhAni cchannaripupratApatapane kopAvaliM varSati / bahiriva rasanAmaruNadhvajakaitavAdavaniH // 33 // dharaNidhara pUrNA zoNitavAhinI suramanaHsaMtApadAvAnalaH zAnto'bhUdviranijAmazAha yuSmatkarakaravAlakarAlakAlasapeH / dvipadasupavanaM rAma vairivanitAsImantamArgodayaH // 47 // niryacchoNitanipIya pIno dizi dizi muJcati kaJcukaM yazasta // 34 // paratAmravapuSaH svairaM rudanto muhurdeva zrInarasiMha te ripujanA aTatkaTakaghoTakaprakaTacApaTaGkAravacaTaccaTaditi sphuTaM sphuTati diggasaso nistrapAH / udgacchajjaTharAcanAlasahitAste nUnamedinI karparam / nijAmadharaNIpatau valati kautukADambarA- mAsanpunarjanmAno raNabhUmimAturudarAttatkAlameva cyutaaH||48|| didaM bhuvanamaNDalaM daradarIdarIdaryaho // 35 // kSoNIkAma deva tvattaruNapratApazikhino niHzeSamedhAyate zatrUNAM paTalaM nijAmazAha bhavataH praudvaiH pratApAnalaiAgeva dravarUpatAmupagate | | tadIyamayazo jAnAmi dhUmAyate / mArtaNDAMzulasannakhAvalirasau cAmIkarANAM caye / bhrazyadvAsavadhAmadhoraNi muhurmajjadraha- jyA ha- jvAlAkalApAyate duHkhAnAM nikarastathA sumanasAM saGghaH grAmaNi trasyatkAmini niHpatadvanitalaM meroH samunmIlati // 36 // kSoNIkAma nijAma tAvakabhujaM labdhvA bhujaMgIzvaraM | ! | pataGgAyate // 49 // kiM madhyAhnadivAkaro'yamaparaH kiM vAyajAnImaH karavAlakAlabhujagI kiM nAma garbhiNyabhUt / mattebhendra | maurvAnalaH kiM vAsau capalAcayaH pazupateH kiM bhAlanetrAnalaH / vibhinnakumbhavidalanmuktAkalApacchalAdacchAmaNDaparamparAmadhi- kiM vA'sau pralayAnalaH kimathavA sarvo'pi bhaumAnalaH zrImatsiMha raNaM sUte sphurantI muhuH||37|| vAhavyUhakhurakSatAM vasamatI bhavatpratApamahimA nodeti keSAM matiH // 50 // kAThinyaM saMvIkSya mUrchAvatI bherIjhAkRticaJcalena payasA vArAMnidhiH kucakumbhayonayanayozvAJcalyametadvayaM bho brahmanbhavatA kathaM na siJcati / digbAlA tanute nijAmanRpatervAtaM patAkAMzukaidhUlI- | padayorasmAkamAsAditam / itthaM zrInarasiMha te tribhuvanAdhIzasya ghoraNirazvinIsutamiva praSTuM divaM dhAvati // 38 // vidvadgoSThI- | dhATIbhiyA kAntAreSu mithaH palAyanaparA jalpanti vairistriyaH gariSTha pratibhaTadamana zrInijAmaH pratImaH kRtvA tvatkIrtigAthA | // 51 // etAH saMprati garbhagauravabharAdrAjJo'varodhAGganAH kAntAvahati gaNavidhiM padmayoniH kaThinyA / vakrAlekhA gurUNAma- | reSu palAyitu bata kathaM padbhyAM bhaveyuH kSamAH / itthaM cetasi mRtakarakalAM kaJcamallImarAlAH zuddhA lekhA laghUnAM visabhujaga- | - | 1 candrakalAbhUSaNam ; haramityarthaH 2 gaNDapradeze. 3 pahile. * 1 dalapatirAyaH kazcinRpastatpanIsaMbodhanam 2 indrasya.3 suvarNam | 4 pronchati. 5 svastItyAhetyarthaH; atizubhretyarthaH. 6 indhanAyate.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam saMvibhAvya sadayaM vaikuNThakaNThIrava tvannAdAvalibhiH sakhIbhiriva pANDyAkhaNDala vIra pANDya bhavataH kiM kiM na lokokiM tadgarbhapAtaH kRtaH // 52 // snAtastvadripuraktapAthasi yazo ttaram // 63 // etaddantibalairvilokya nikhilAmAliGgidhautAmbaraM dhArayalakSmIza tvadarAtivakrakamalairbhUdevatAM pUjayan / tAGgI bhuvaM saMgrAmAGgaNasIgni jaMgamagiristomabhramAdhAyibhiH / juhvaccaitadasunprakopadahane yuSmatpratApodayaH zatrucchatradharArtha- pRthvIndraH pRthuretadugrasamaraprekSopanamrAmarazreNImadhyacaraH puraH darpayazasAM prANAhutIrAdade // 53 // kIrtiH zrInarasiMha te kSitidharakSepAya dhatte dhiyam // 64 // tripathagA tatroditaM kairavaM cAndraM maNDalamatra nIlamiva | pArasIkakSitIzaH yattaGgavRndaM kimu / yadvA tvaddalitAridhRndataruNIcittandhanAgneH yadapi kaTakayAtrArodhi pAthodhinA te dizi dizi mama sthalaM candrastatra vibhAti nIlamiva yamaH sa manyAmahe patyA pArasIkakSitIza / tadapi kuru mudhA no jIvitAntaM // 54 // antarviSNostrilokI nivasati phaNinAmIzvare | nitAntaM kathayati bahubhArya naikanArIviyogaH // 65 // so'pi zete sindhoH so'pyekadeze tamapi culukayAM kumbhayo pRthvIrAjaH nizcakAra / dhatte khadyotalIlAmayamapi nabhasi zrInRsiMha mandazcandrakirITapUjanarase tRSNA na kRSNArcane stambhaH kSitIndra tvatkIrteH karNanIlotpalamidamapi ca prekSaNIyaM | zaMbhunitambinIpraNatiSu vyagro na dhAturgRhe / asmAkaM paramarda 4 | no'sti vadane nyastena saMrakSitaH pRthvIrAjanarezvarAditi tRNaM vibhAti // 55 // mRtyadbhargATTahAsacayasahacaraistAvakInairya tatpattane pUjyate // 66 // zobhidhAvalyaM nIyamAne trijagati paritaH zrInRsiMhakSitIndra / baGgAlidAsaH negyoSa nAbhIkamalaparimalaprauDhimAsAdayiSyaddevAnAM nAbhaviSyatkathamapi kamalAkAmukassAvabodhaH // 56 // zrImadvaikuNTha- nitambinISu / prANanti bandhuSu virodhiSu pANDavanti deva baGgAlidAsa bhavataH zubhanAmavarNAH paJceSupaJcavizikhanti kaNThIrava tava ninadAkarNanatrAsadhAvacchakebhodbhinnagaNDasthala drumanti kavipaNDitamaNDalISu // 67 // vigalatikhacchamuktAmaNInAm / mAlA tArAvalIyaM vilasati ca ballAla patadAnapAthaHpayodhioM cetkatyA nu tArAvaliratha lavaNaH sAga ballAla kSoNipAla tvadahitanagare saMcarantI kirAtI ro'sau kutastyaH // 57 // dvirbhAvaH puSpaketorvibudhaviTapinAM kIrNAnyAlokya ratnAnyurutarakhadirAGgArazaGkAkulAGgI / paunaruktyaM vikalpazcintAratnasya vIpsA tapanatanubhuvo vAsavasya dviruktiH / dvaitaM devasya daityAdhipamathanakalAkelikArasya kurva- | | muktvA zrIkhaNDakhaNDaM tadupari mukulIbhUtanetrA dhamantI sva. zvAsAmodAnuyAtairmadhukaranikaraighUmazaGkAM bibharti // 68 // nAnandaM kovidAnAM jagati vijayate shriinRsiNhkssitiindrH||58|| bAGgAlakSoNipAlaH / parazurAmaH AmeyAstrapravINaprabalamRgabhaTAH zatrusaMkSobhadakSA yasya AdarzAya zazAGkamaNDalamidaM hAya hemAcalaM dIpAya prauDhapratApAnalabahalazikhAsvindhanatvaM prayAnti / so'yaM dhumaNiM mahImiva kathaM no bhikSave dattavAn / ditsApallavita- prAcIpayodhiprahitakaratatItUrNasaMpUrNakopo bAGgAlakSoNipAlapramodasalilavyAkIrNanetrAmbujo jAnImo bhRgunandanastadakhilaM stribhuvanajanatAgItakIrtiprarohaH // 69 // na prAyazo dRSTavAn // 59 // gotrAcAravicArapAragatayA bIsalaH bRddhAbhirAdiSTayA mAtrA vastuSu teSu teSu purataH prastAriteSu kra __ A vindhyAdA himAdrorvarracitavijayastIrthayAtrAprasaGgAmAt / annaprAzanavAsare sarabhasaM vakSobharotsarpiNA yenAttaM dhanurI- | kSitAzca sapadi kSatrAvataMsA dishH||60|| tanvantI timiradyuti | | duhrIveSu praharSAnnRpatiSu vinamaskandhareSu prapannaH / AryAvarta kRtavatI pratyarthicakravyathAmeSA bhArgava tAvakI vijayate nistriM- | yathArtha punarapi kRtavAnmlecchavicchedanAbhirdevaH zAkaMbharIndro jagati vijayate bIsalaH kSoNipAlaH // 70 // zadhArA nizA // yuddhakruddhavipakSapakSavidalatkumbhIndrakumbhasthala bhAvasiMhaH bhrazyanmauktikakaitavena paritastArAvalI varSati // 61 // | yasyAgniH kopapuLe vasati khurapuTe vAjinAM gandhavAho pANDyaH lakSmIH sasnehadRSTau kamaThakulamaNervAci vAcAmadhIzA / raukSe tavAGgaNe sundara vIra pANDya mataMgajAH zaGkhalino kaukSeyakAgre kSapitaripugaNe kopano'sau kRtAntaH kastaM vibhAnti / AvAsadAnAdaribhUpatInAmAzAntazelA iva zrIbhAvasiMha prabalamakhabhujAmAzrayaM nAzrayeta // 71 // sAparAdhAH // 62 // vindhyAdriH karasAdhanI nirupamo ratnA bhImaH karaH kozabhRtsaugandhI malayAcalaH paricarAH sarve'pi / vidyaadhraaH| vizvAzAparipUraNaM vitaraNaM dezo'pyaho dakSiNaH. rudhiravisaraprasAdhitakarAlakaravAlarucirabhujaparidhaH / jhaTiti | bhrukuTiviTaGkitalalATapaTTo vibhAti nRpabhImaH // 72 // 1 viSNorudare. 2 zeSe. 3 jyotiriGgaNaH.4 vistArasya. 5 sadRzaiH | 6 kIrtivacchukla ityarthaH / 1 upagatAnAm . 2 mahatI. 3 khagAgre.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ viziSTarAjaprazaMsA bhairavaH dhanAni vidvatkavimaNDalISu paceSubANAnapi kAminISu / varSanti vajrANyaridhoraNISu zrIbhairavakSoNimaNeH kaTAkSAH // 73 // bhojaH / tvacitte bhoja nirvyAjaM dvayaM tRNakaNAyate / krodhe virodhinAM sainyaM prasAde kanakoccayaH // 74 // bhoja tvaddAnapAthodhau daridrasya nimajjataH / na ko'pi hi bhujAlambaM datte me'bhayadAyakam // 75 // nijAnapi gajAnbhojaM dadAnaM prekSya pArvatI / gajendravadanaM putraM rakSatyatha punaH punaH // 76 // pratApabhItyA bhojasya tapano mitratAmagAt / aurvo vADavatAM dhatte taDitkSaNikatAM zritA // 77 // bhoja tvatkIrtikAntAyA nabhobhAlasthitaM mahat / kastUrItilakaM rAjanguNAgAraM virAjate // 78 // asya zrIbhojarAjasya dvayameva sudurlabham zatrUNAM zRGkhalairlohaM tAmraM zAsanapatrakaiH // 79 // dhAreza svatpratApena parAbhUtastviSAMpetiH / suvarNapAtravyAjema deva svAmeva sevate // 80 // svadyazojaladhau bhoja nimajjanabhayAdiva / sUryendubimbamiSato dhatte kumbhadvayaM nabhaH // 81 // zuktidvayapuTe bhoja yazobdhau tava rodasI / manye tadudbhavaM muktAphalaM zItAMzumaNDalam // 82 // atha dhArA sadAdhArA sadAlambA sarasvatI / paNDitA maNDitAH sarve bhojarAje bhuvaM gate // 83 // zrIbhoja sAmyaM tava kalpavRkSaH sadA vadAnyo'pi kathaM prayAti / yato bhavaddAnasupuSTaviprahavyena kukSiMbharirasya rbhertA // 84 // bhojapratApaM tu vidhAya dhAtrA zeSairnirastaiH paramANubhiH kim / hareH kare'bhUtpavirambare ca bhAnuH payodherudare kRzAnuH // 85 // bhojapratApAgnirapUrva eSa jAgarti bhUbhRtkaTakasthalISu / yasminpraviSTe ripupArthivAnAM tRNAni rohanti gRhAGgaNeSu // 86 // yathA yathA bhojayazo vivardhate sitAM trilokImiva kartumudyatam / tathA tathA me hRdayaM vidUyate priyAlakAlIdhavalatvazaGkayA // 87 // panthAH saMhara dIrghatAM tyaja nijaM tejaH kaThoraM rave zrImanvindhyagire prasIda sadayaM sadyaH samIpe bhava / itthaM dUrapalAyanazramavatIM dRSTvA nijapreyasIM zrImagoja tava dviSaH pratidinaM jalpanti mUrcchanti ca // 88 // dhArAdhIza dharAmahendragaNanA kautUhalI yAmayaM vedhAstvadguNane cakAra khaTikAkhaNDena rekhAM divi / saiveyaM tridazApagA samabhavattvattulyabhUmIdharAbhAvAttu tyajati sma so'yamavanIpRSThe tuSArAcalaH // 89 // rAjanmuJjakula 1 sUryaH. 2 gaNDasthala dvitayam. 3 dyAvApRthivyau . 4 indraH 5 kutUhalaviziSTaH 6 'khaDU' iti prasiddhena kaThinI zakalena. 117 pradIpa sakalakSmApAlacUDAmaNe yuktaM saMcaraNaM tavAdbhutamaNicchatreNa rAtrAvapi / mA bhUttvadvadanAvalokanavazAhrIDAbhinamraH zazI mA bhUceyamarundhatI bhagavatI duHzIlatAbhAjanam // 90 // channaM sainyarajobhareNa bhavataH zrIbhojadeva kSamArakSAdakSiNa dakSiNakSitipatiH prekSyAntarikSaM kSaNAt / niHzaGko nirapatrapo niranugo nirbAndhavo niHsuhRnniHstrIko nirapatyako niranujo nirhATako nirgataH // 91 // muktAH 'kelivisUtrahAragalitAH saMmArjanIbhirhatAH prAptAH prAGgaNasIni mantharacaladvAlA milAkSAruNAH / dUrAddA DimabIjazaGkitadhiyaH karSanti kelIzukA yadvidvadbhavaneSu bhojanRpatestattyAgalIlAyitam // 92 // vidvadvRndaguNAnurUpavibhavatyAgaikakalpadrume svarge vAsini bhojarAjannRpatau vidyAnavadyAtmani / dAtAro bhuvi naiva bhUmivalaye mA santu kiM tAvatA jJAtAro'pi na santi hanta nitarAmetAvatA dUyate // 93 // spRSTAkRSTAsi piSTotkaTa karaTighaTA kumbhakUTAvaTAntarniSThatA sRktaTinyAstaTanikaTaraTatkoNapAdATTahAsaH / bhojendra tvadraNazmAkSatabhaTavikaToraHsthalatroTa kuSyaddRdhaughatroTikoTiprakaTacaTacaTAzabda raudro'bhavadrAk // 94 // bho bhoH zrIbhojadevaM zrayata vinayataH zatravaH kSatravargAH prANatrANAya naukA na bhavati bhavatAM kvApyaraNyaM zaraNyam / matvA mAtaGgakumbhadvitayamiti purA krUravRttirbhinatti kruddhaH zuddhAntakAntAkucakalazayugaM raMha~sA siMhazAvaH // 95 // nIrakSIre gRhItvA sakalakhagapatIn yAti nAlaikajanmA cakraM dhRtvA karAbje sakalajalanidhIMzcakrapANirmukundaH sarvAnuddhRtya zailAndahati : pazupatirbhAlanetreNa pazyanvyAptA tvatkIrtikAntA sakalavasumatI bhojarAja kSitIndra // 96 // svargagopAla kutra brajasi suramune bhUtale kAmadhenorvatsasyAnetukAmastRNacayamadhunA mugdha dugdhaM na tasyAH / zrutvA zrIbhojarAjapracuravitaraNaM vrIDazuSkastanI sA vyartho hi syAtprayAsastadapi tadaribhizcarvitaM sarvamurvyAm // 97 // kUrmaH pAtAlagaGgApayasi viharatAM tattaTIrUDhamustA mAdattA - mAdipotrI zithilayatu phaNAmaNDalaM kuNDalIndraH / diSmAtaGgA mRNAlIkavalanakalanAM kurvatAM parvatendrAH sarve svairaM carantu tvayi vahati vibho bhoja devIM dharitrIm // 98 // maNipAlaH I prAmANyaM parato na zakti gaNanA sAdRzyalopaH sadA kArya cezvarakartR nanvanumitau jJAnaM viziSTAtmakam / sarva nyAyanayAnusAri vibudhe caitanyanAzopamAnnazyettanmaNipAla bhUpa bhavato naiyAyikatvaM kutaH // 99 // 1 suratakrIDAyAM vicchinna sUtrAdvArAdgalitAH 2 apasAritAH 3 javena. 4 brahmA.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam mallazAhaH rthivaMzolbaNavijayakarinAnadAnAmbupaTTaH khaDgaH kSmAsauvidallaH mRgaH pramIlalocanaH pikaH kRtoktimocanaH zritAnatiH samiti vijayate mAlavAkhaNDalasya // 110 // kRtAtatirmarAlikAskhaladgatiH / nirIkSyate lasanmate sumalla mukundadevaH . zAhabhUpate tavArikAminI vRthAdbhutaM hutATavI yathA karavAriraheNa saMdhunAne taravAriM nRpatau mukundadeve / vr|| 100 // palAyitA tavArivAmalocanA yadA yadA yantyamarAvatItaruNyaH prathamaM kAzcanArijAtamAlAH // 111 // pulindanAyakaiH suliptakAlakUTasAyakaiH / vihAya nAsikAsu mauktika srajaM ca mauktikI viluNThitAH pumarthapaJcameha lakSmIryAsyati govinde vIrazrI:rameSyati / gate mujhe mallabhUpate // 101 // AdAyAdAya muktAstadanu zikhi- yazaHpuLe nirAlambA sarasvatI // 112 // dhiyAdAya mANikyavagai dhUmabhrAnti vahantyaH svavadanakamalA mudApharazAhaH modalubdhAlivRnde / paktuM bhillayaH pravRttAH sarabhasamasakRdyaviSatpattaneSu brUmaH kiM kIrtipUraM dhavalitavasudhaM malla AkAza prasara prasarpata dizastvaM pRthvi pRthvI bhava zAhasya tasya // 102 // pratyakSIkRtamAdirAjayazasAM yuSmAbhirujjRmbhitam / zrImuddApharamANikaH zAhapArthivayazorAzeH samujjambhaNAbIjocchAsavidIrNadADimayazaHzazAGkAbhyudaye pravRddho dviSadvadhUnetrajalAmburAziH / 5 dazAM brahmANDamArokSyati // 113 // naSTaM hi dAridyatamo budhAnAM tava kSitau mANika bhUmipAla rAjabahAduraH // 103 // sadagrahArairbhavatA pradattairmadaGganA knntthtttaagrhaaraiH| nityaM vRddhimupaiSi saMkalayase sarvAH kalAH sarvadA sAnandaM zrImANikakSoNipate pratuSTA yathA yazo gAyati tadvidhehi kumudAkaraM vitanuSe nAste kalaGkastava / sarvAzAH pripuur|| 104 // saMjAte dravarUpatAM hi rajatAdrau svarNazaile drutaM yansamudayaM dhatse'nizaM sarvato na zrIrAjabahAdurendra nRpate bhUmIpAlalalAma mANikavibho praudvaiH pratApAnalaiH / yoge- | candrAdhikastvaM katham // 114 // 'bhUdanayoH supANDuraruciH sAte'rikAntAjanainItA khIya- | rAjendrasiMhaH / kapolayozca virahavyAjena gopAyate // 105 // bhogAsaktai- mUrdhA kalyANavAhI karajitavasudhaH sarvadA pUrNakAmo kacetA bhayavazasukhakRdgItihA khAzritAnAM bhogAnbhavyAya vikhyAtaH karNavRttyA vacasi na ca paTuzcitrapAkAnubhAvI / yacchaJjagati bhavanataH sAdhu bhaNDAratizca / bhUpAnAM glAnikartA koSApekSI parasmAducitabahukathaH sarvadA pUrNaloka itthaM bhaTanagajabhayadhvaMsadeho hi bhallAkIrNaH zrImANikendrastvamiva rAjendrasiMha tvamiva tava ripustatra kampaM pratImaH // 115 // tava ripustatra dambhaM pratImaH // 106 // saGgrAmakSoNidRpya rAmacandraH capalaripucamUsindhukIlAlamAlAM pItvA kAlaH kRpANo'mbuda ___ ekAdazarudrANAmekA gaurItyanaucitIM matvA / rAghava upasamaraM garjate vIraghoSaiH / varSatyuddAmagauraM dizi dizi nRpa tava yazasA dazApi gaurIkRtA haritaH // 116 // tava bhoH kIrtivArIbhakumbhaprodyanmuktAhimAzmacchurita | tvadvairibhavanalikhitAM sItAmAhartumuddhRtya / kapikoNapamaNDamaritatermANikakSoNipAla // 107 // layoH ziva ziva bhUyo bhavanti saMrambhAH // 117 // zarAsane mAdhavaH sAyakamAdadhAne zrIrAmabhadrakSitipAlamaulau / surAGganAnAM satyAsaktamanA guNAkaralatAkIrNo na dInAzrayo'riSTadhvaM varalAlasAnAM vAmAni netrANi parisphuranti // 118 // saparAjayazca sumanovRndairalaM vanditaH / nAnAsthAnakalA gAyantu kiMnaragaNAH saha kiMnarIbhiH zrIrAmacandra zikhareSu pradhAnamahimA nityaM sadAnandakaH zrImAnmAdhava eva mAdhava- himAcalasya / zeSendakundadalabAlamRNAlanAlanIhArahAraharasamaH kSoNItale rAjate // 108 // hAsasitaM yazaste // 119 // nAlIkabhaGgakRdatIva naMdImAnasiMhaH nabandhunakSatrapo nevasudhAvibhavakahetuH / rAjA kimindurapi kAJcI kAzcI na dhatte kalayati na dRzA kelitalpaM nAryabhimAnahArI rAjA paraM jayati rAghavasArvabhaumaH // 120 // kaliGgI sindaraM dara eva kSipati karatalanyastamAdhI prNdhii|| nRpatimukuTaratna tvatprayANaprazasti plavagapa saurASTrI mArTi bhUyaH sapadi nayanayo raktatA raktimAnaM kArNATI karNikAyAM malinayati mano mAnasiMhaprayANe | ntabhogaH / likhati dazanaTakhairunnamadbhirnamadbhirjaraThakamaThabhartuH // 109 // pare sarparAjaH // 121 // raghutilaka nRpAla tvadviSatkSoNimAlavAkhaNDala: 1 dizaH. 2 alIkabhaGgakRta; pakSe,-kamalavikAsakRt. 3 anAthaparyaGko rAjalakSmyA haritamaNimayaH pauruSAbdhestaraGgaH | bandhuH; pakSe, nadInaH samudrastadvandhuH. 4 kSatriyazreSThaH; pakSe,-nakSatra nAyakaH. 5 vasudhaizvaryasya kAraNam ; pakSe,-navInAyAH sudhAyA yo snggraamtraastaamynmurlptiyshohNsniilaambuvaahH| bhagnapratya vibhavastasya mukhyakAraNam. 6 zatrumAnahArI; pakSe,-nArINAM mAna 1vaMzaparaMparayA vasumatIpradAnaiH. hAraka: 7 zarIram. 8 kapAle. 9 zeSarAjaH.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ viziSTarAjaprazaMsA pAlapratilasadapakIrtizyAmale vizvajAle / bhagavati bhajamAne kRSNatAM zUlapANau kimudadhigiriputryau cakratustanna vidmaH // 122 // adhAkSIno laGkAmayamayamudanvantamatara - dvizalyaM saumitrerayamupaninAyaiauSadhivanam / iti smAraM smAraM tvadarinagarIbhittilikhitaM hanUmantaM dantairdazati kupito rAkSasagaNaH // 123 // yadi kSuNNaM pUrvairiti jahati rAmasya caritaM guNairetAvadbhirjagati punaranyo jayati kaH / svamAtmAnaM tattadguNagarimagambhIramadhurasphuradvAgbrahmANaH kathamupakariSyanti kavayaH // 124 // jhagiti jagatImAgacchantyAH pitAmahaviSTapAnmahati pathi yo devyA vAcaH zramaH samajAyata / atha kathamasau muzcedenaM na cedavagAhate raghupatiguNagrAmazlAghAsudhAmayadIrghikAm // 125 // lajjA kIrtirjanakatanayA zaivakodaNDabhaGge tisraH kanyA nirupamatayA bhejire rAmacandram / antyA pANigrahaNasamaye jyAyasI jAtakopA bhUpaiH sArdhaM khalu gatavatI madhyamA'tho dinantAn // 126 // gehe gehe subhaga bhavato rAmabhadra kSitIza tvAmAlikhya svamapi savidhe saspRhaM bhAvayantyaH / tasminnAkasmikamupagate vallabhe bhItibhAjaH pauSpaM cApaM taya karatale vepamAnA likhanti // 127 // aho raghuziromaNerabhinavapratApAvalipracaNDakiraNaprathAprasarasAdhvasAdAzvayam / surAdhipatirambudAnkamalamindirA sevate himAMzurapi candramAH satatamambudhau majjati // 128 // kIrtiH zrIraghuvaMzaratna bhavataH vahinIgAhinI dikpAlAnakhilAnparItya dadhatI pANyoH pratApAnalam / saptAmbhonidhimaNDalAnyadhigatA tvayyaikapatnIvratakhyAtyai viSNupadaM spRzatyanudinaM zeSasya zIrSA - Nyapi // 129 // kIrtau vyAptimavetya vairivanitAbASpodadheH sAdhanAduttuGge pRthivIbhujAM parivRDhe zazvadvipakSe sthitam / sarvakSmApatimaulimaNDanamaNe zrIrAmacandra prabho citraM pazya tava pratApadahanaM jAnanti sattArkikAH // 130 // zrIrAma tvadanekacitra caritaproddAmakIrtizrutiprAgalbhyAdaivadhUtamUrdhni sakalatrailokyaloke'pi yat / azrotrAH phaNinastadetaducitaM no cedahikhAminA vyAdhUte 1 svasatItvatajJApanAya divyakaraNaM yuktameva atrAyaM bhAvaH - yA hi strI divyaM kartumicchati sA pUrva gaGgAM gAhate, aparaM devatAH pradakSiNIkRtya pANyoranalaM dadhatI saptamaNDalAnyatikrAmati; tato viSNupadaM spRzati tathA sarpe karSati tadvadiyaM tvatkIrtirapi jalAgnirAjapadaviSNupadasarpasparzanAkhyAni paJca divyAni svasatIsvanirvAhAya viSanta iti 2 utkaTA. 3 kampitaH 4 zeSa zirovadhUnane bhUmeH pAta eva syAttatasteSAM giryAdivastUnAM kAvasthAnaM bhavedyatasteSAM bhUmyAzritatvAttasyAzca zeSAzritatvAdityarthaH. 119 zirasi kva bhUH kva girayaH kkAmI dizAmIzvarAH // 131 // bhrAntvA bhUvalayaM dazAsyadamana tvatkIrtihaMsI divaM yAtA brahmamarola saMgamavazAtsA tatra garbhiNyabhUt / pazya svargataraMgiNIperisare kundAvadAtaM tayA muktaM bhAti vizAlamaNDakamidaM zItadyutermaNDalam // 132 // ye majjanti nimajjayanti ca parAMste prastarA dustare vAdhai~ vIra taranti vAnarabhaTAnsaMtArayante'pi ca / naite grAvaguNA na vAridhi - guNA no vAnarANAM guNAH zrImaddAzaratheH pratApamahimA so'yaM samujjRmbhate // 133 // kIrtiH zrIraghuvaMzadIpa bhavato dUtI murAreH priyoM yasmAttubhyamadAttedAdi girizobhUrdaMrdhanArIzvaraH / brahmAccaturAnanaH surapaticakSuHsahasraM dadhau skando mandamatizcakAra na karasparza striyAH zaGkitaH // 134 // ekaM kauzcanabhUdharaM suvalayaM vAsaH sudhAvAridhiM 'tAraM tArakarAjamaNDalamidaM saMprApya satkuNDalam / dUreahileva yAcatitarAM zrIrAma kIrtistava // 135 // saMgrAmo sthApi ca tena tena sadRzaM tvAM bhUSaNaM cAparaM strIM manadivasIyate tava bhujaH pUrvAcalendrAyate tvatkrodho'pyaruNAyate tava lasacchaurya prakAzAyate / tvadvairI timirauyate tad 1 haMsaH. 2 tIre. 3 kundavadujjvalam 4 lakSmIm. 5 tadAprabhRti. 6 mahezvareNetthaM tarkitam - yadyahamumAM svapArzve na sthApayiSyAmi tadaivaM kIrtidUtI lakSmImivApahRtya mama kAminIM gaurImapi rAmapra bhiyA svAGga eva gaurI sthApitA. tatprabhRtyardhanArIzvaro hara iti khyAtiH 7 brahmaNA svapalIrakSaNArthaM catasRSvapi dikSu mukha nirmitAnIti bhAvaH 8 yato bahUni cakSUMSi mama cedbhaviSyanti tadA svApsarasaH pralobhyApahartumAgacchantIM kIrtidUtIma va loka miSyAmIti prAkstriyaM pariNeSyAmi tathApi tadapaharaNe mama tasyA viyoga eva bhAvI, bhAvaH 9 mandA vivAhe'lasA matiryasya saH 10 yatazcedahaM kRcchreNa tataH kimanena pariNayanArambheNeti vicArAditi bhAvaH 11 manaikaH kAJcanagirirdakSiNe kare kaTako'sti, vAme tu na kimapItyeka netrAJjanavana zobhete pANI, ato'paraM tAdRzaM valayAkhyaM bhUSaNaM mamaM dehIti prArthayate. 12 yato na hyekaM vAsa uparyadhazcAGge paridhAtuM zakyate. 13 ujjavalam 14 idamekaM tArakANAM rAjA candrastasya maNDalaM satkuNDalamekasminkarNe saMprApya tatsamamaparakuNDalaM dvitIyakarNIrthe yAcati. 15 dikUparyantaM prAptApi . 16 striyA yo mAnaH* svapatisaubhAgyasurUpatvAdigarvastena mahilA grahagRhItA. 17 anyApi yA mAninI mAnagrahagRhItA bhavetsA videzasthApi patiM prabhaviSNuM tattadvastuM yAcate yadbhUmaNDale'pi nApyate tatheyaM kIrtirapyaparaM bhUSaNaM yAcata ityarthaH saMgrAme svaspaSTatAM prakaTayatItyarthaH 19 yathA bhAnurudayAcale bhAsate 18 yathA divase sUryaH prabhApragalbhatAmupaiti tathA tvatkhaGgabhAnurapi bhavati tathA krodho'pi raktamukhanetrAdinA prAdurbhavatItyarthaH. 21 yathA tathA cAsau khaguje bhAsata ityarthaH 20 yathAruNo raktavarNo'gre prAdusUryasyodaye sarvatra prakAzaH prasarati tathA tvatkhadgabhAnorudaye tava spaSTamudetItyarthaH 22 yathA sUryodaye tamAMsi nAzamAyAnti tathA svasvaGgabhAnUdaye tava vairiNo digantagAmino bhavantItyarthaH.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam balAhRtsUryakAntAyatetvatkIrtiH kamalAyate raghupate tvatkhaGga- // 142 // AkRSTa kavacAdahIndrarasanAkailpe kRpANe caNDadyuteH // 136 // asmAkaM paramandirasya caritaM yadyapya- tvayA zrImannAyaka rAmacandra bhavataH pratyarthinAM vezmasu / vAcyaM bhavetsvAmI tvaM kathayAmi tena bhavataH kiMcitpriyA- gAhante sahasA lulAyacamarIzArdUlazAkhAcarIyakSorakSazRgAladUSaNam / zrImadrAma nRpa tvayA raNamukhe pANigrahaH sAdaraM kolazalabhRdbhallukabhillAdayaH // 143 // repha vyaJjanarAjayasyAH sAsilatA parasya hRdaye dRSTA laiThantI mayA | tA tava tavAkAraprakarSaH khareSvantyasyApi makAra visphu|| 137 // satyaM sA bahurUpiNI samabhavasiddhikharUpA rati te vargAkSareSvAditA / yaiH saMbhUya nigadyate raghubhavatkIrtiH zrIraghuvaMzaratna vimalA jAgarti vizvodare / kulAlaMkArahIrAGkaro devaH kSoNisutApayodharataTIzRGgArakSmApAre ripumandire bhUpapure ratnAkare nirjhare kAntAre giri- hAro hariH // 144 // khedAmbhaHkaNamaNDalAni khuralIzekhare viSadharAgAre tathaivAmbare // 138 // garvAveza- khelodbhavAnyanvahaM tadbAhvo seyanmahAbala iti khyAti vizAlarAvaNabhujaprotpratApAnalajvAlAjAlanavAmbudaH kathama- gato mArutaH / taM cAkhAdya muhuH sahasraphaNitAsau sItApatirvarNyate / yasyArAtinRpAH kRpANajaladhau manAH zAlI balIyonahitte komalakomalairapi phaNaiH zrIrAmapuro gauravAdatyucargatayo bhavanti ca punarbhittvA ravemaNDalam candra sthirIma // 145 // zrIrAme mRgayAM gate'pi // 139 // bhImaM yajjaladhiM javena hanumAnullaGghaya dhanuSA bANe samAropite'pyAkarNAntagate'tha muSTigalite'pyelaGkAM gato yacAzokamahAvanaM dalitavAnakSaM ca yatkSuNNa- NAligne'pi ca / na trastaM na palAyitaM na cakitaM notkabAn / sItopAyanamauliratnasahitaH prAptazca yastvAmau pitaM na dUtaM mRgyA madazagaM karoti dayitaM kAmo'yamitatrApyeSa bhavatpratApamahimA niryavraNaH kAraNam // 140 // 0 // tyAzayA // 146 // gAmbhIryeNa mahodayena zaraNatrANena ' dhatte nAyaka rAma tAvakayazo rAme zazAGke marudvAhe svarga- maryAdayA sarvAzAparipUraNena mahatA sthairyeNa dhairyeNa ca / gaje hare phaNipatau vANyAM vRSe bhe rucim / anyeSAM tu teMda- rAma tvAmanukartumicchatitarAM vArAMnidhiH kiM tvasau pIto mbare tedehite tadyaJjane tanmade tatkaNThe ca tadIkSaNe vAnaralaDitaH pramathito baddhaH zriyA tyAjitaH // 147 // tadalake tetrothake tetpathe // 141 // zrImannAyaka rAma- deva zrInRpa rAmacandra bhavato digjaitrayAtrotsave dhAvadvIrabhadra bhavataH pANau kRpANaM raNe dRSTvA yadyadabhUdarikSiti turaMgacaJcalakhurakSuNNakSamAmaNDalAt / vAtodbhutarajomilatsurabhujAM tattatsamAkarNaya / aGge vepathurandhatA nayanayorvakre tRNaM | nadIsaMjAtapaGkasthalIdUrvAcumbanacaJcavo harihayAstenaiva 'vRddhaM bhUyasI bhItizcetasi vAci saMstutikathA hastadvayaM mastake dinaiH // 148 // sAdharyeNa kathaM guNantu yamunAvaNI 1 yathA bhAnorudaye sUryakAntamaNiSu mahAMstApaH saMjAyate tathA | kRpANI ca te zrImadrAma camUvareNya bhavato vAgbrahmasiddhAcaitadudaye sati vairistrIhRdayeSu mahAnpazcAttApo bhavatItyarthaH 2 yathA | ntinaH / nAkRSTAM halinA na kAliyavazAtkRrAM na dhArAmAnorudaye kamalAni vikasvarANi bhavanti tathA tvatkhagabhAnorudaye jaDo na cchAyAjanitAM na vakrebahulAM na praptibhaGgAM kvacit svakIrtivikAsamupaitItyarthaH. 3 tigmAMzutvAtkhaDgasya sarvathA sUryopa- // 19 // AbAlyaM patireSa me jagadidaM jAnAti matvamastIti zeSaH. 4 parastriyAH- 5 yato bhaktAH svasvAminaH kathamapi hAni sodumakSamAH. strIdurlakSaNaM tu paramapamAnakAraNamato : tattvaM punarbhUmadhye samupAgatA tadapi te vikhyAyate yaH patiH / avImItyarthaH. 6 yathA kAcitpANigrahItI paraparuSasya hRdaye vilAsa vRddhA nAsya gRhe vasAmi suciraM tiSThansthirAtreti tanmAtsakuryAttadA tasyA asatItvalakSaNena puruSasya mahahaSaNaM lagnaM bhaveta. yAdiva rAma bhUpa bhavataH kItidigantaM gatA // 150 // 7 nAnArUpatvena vizvavyApinyabhUditi bhAvaH. 8 aNimAthaSTasiddhi kA zRGgArakathA kutUhalakathA gItAdikAnAM kathA mAdyaddamatI. 9 yathA yoginI siddhA giridaryAdiSu svakAmacAriNI bhavettathA tvatkIrtirapIti bhAvaH. 10 dedIpyamAnAH. 11 samUhaH- 12 anyo 1 sadRze. 2 tanmandirANAM zUnyatvena vanacaratirazvA tatra prave'pyanalo'mbudena zAmyati yathA tathA tatpratApAgnirapi rAmeNa zAmita zasyAnivAryatvAditi bhAvaH. 3 vanagAvaH. 4 vyAghrAH. 5 vAnaryaH iti bhAvaH. 13 svargayAyino bhavanti. anyo hi yo jaladhau nimagno 6 zUkarA. 7 zalyakAH.8 RkSAH. 9 vyaaneSu zreSThatvam. 10 kakha. bhavati sa ca nIcairgatireva bhavatIti prasiddham. 14 mAritavAna. gAdiSu. 11 zastrAbhyAsa:. 12 AsvAdayan. 13 yadA svayA vairiNo 15 askhalitaH. 16 balabhadre. 17 uccaiHzravasi. 18 airAvate. hatAstadA tvaddhajayoH parizramajaH kheda utpannastacchoSaNAdvAyumahA19 nakSatre. 20 rAmavastre. tadvastrasva nIlatvAditi bhAvaH 21 candra balo'bhUditi bhAvaH. 14 zeSaH, 15 pRthvIm. 16 dUrvAGkaramazatrau. rAhA vityarthaH. 22 vRSanAsikAyAm. 23 nakSatrapathe. AkAza | kSaNe ratA aruNena preritA api na tUrNa prayAnti kiM tu zanaireva. ata ityarthaH. 24 kaMpa. 25 yeSAM mukhe tRNaM dRzyate te zUrA api govadavadhyA eva grISmatoM mahAnto divasA jAyanta iAta bhAvaH evaM grISmatoM mahAnto divasA jAyanta iti bhAvaH. 17 kathayantu iti bhAvaH, 26 zirasi karadvayaM tvapraNAmArtha kRtavanta ityarthaH- 18 chAyA sUryabhAryA. 19 pAnIyavAhA.. 20 jAtataraGgAm.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ viziSTarAjaprazaMsA 121 me enasammance ntikathA turaMgamakathA kodaNDadIkSAkathA / ekaivAsti paraM kIrtivallestavaiSA sthUNA kailAsazailo gaganamiha mahAmapalAyanakathA tvadvairibhUmIbhujAM deva zrIraghunAtha nAtha jagati NDapaH pANDudaNDAH / dantIndrasthUladantA dailatatiratulA svame'pi nAnyA kathA // 151 / / tvaM cetkalpatarurvayaM suma- | zAradAbhrANi sArAstArAMH puSpANi candraH phalamidamamalaM nasastvaM cetsudhAtmA kalAH saMpUrNA vayamIzvaro yadi bhavAn rAmarAjendra manye // 161 // karmaH pAdo'sya yeSTibhujagakhacchA vibhUtirvayam / saMpUrNaH kamalAkaro yadi bhavAn patirasau bhAjanaM bhUtadhAtrI tailApUrAH samudrAH kanakagirizrIrAjahaMsA vayaM svAmitvaM zRNu rAmacandra nRpate kiM kiM | rayaM vRttavartiprarohaH / jyotizcaNDAMzarocigaMganamalinimA na te'GgaM vayam // 152 // bAlakrIDanaminduzekharadhanubha- kajalaM dahyamAnA zatruzreNI pataGgA jvalati raghupate tvatpragAvadhi prahatA tAte kAnanasevanAvadhi kRpA sugrIvasakhyA- tApapradIpaH // 162 // zaktiH sarvAtiriktA vilasati na vadhi / AjJA vAridhibandhanAvadhi yazo lakezanAzAvadhi ca te pIlapAkapriyatvaM vAkyaM dharma pramANaM svayamapi caritaM zrIrAmasya punAtu lokavazatA jAnakyupekSAvadhi // 153 // | nAnya Izo'sti kazcit / no vAyaM bheda Aste kvacidapi tvatkIrtidhanikA dhanaM madhurimA tasyAdhamarNA sudhA zItAMzuH / viSaye naiva mithyApravAdazcitraM pANDityametadvahasi raghupate gautapratibhUstadarthanakRte saiSA divaM dhAvati / sA lInA taya vAci rAmanRpate candro nirastadhvaniH zaGkAtaGkabhRdaMzukA mAdyairataya'm // 163 // pUrvatrAsiddhabuddhirdviguNitakaraNevRtatanunaktaM samutsarpati // 154 // astrAmAsa tRNaM zriyA 'pyasti te'lpaprayatno yaH kazcinnaiva lopaM bhajati bahutarAdruhi tRNAmAsa smarArerdhanurdArAmAsa muneH zilApi nava- | | pekSiNo'pyantaraGgAH / no vA bAdhaH pareNa kvacidapi viSaye rAmAsa svayaM paadukaa| kulyAmAsa mahArNavo'pi kapayo nApavAdo guNAnAM vRddhInAM varNamAtraM sadanamiti navo rAmayodhAMbabhUvustadA paulastyo mazakIbabhUva bhagavaMstvaM mAnu- sAdhutvamArgaH // 164 // proDhiM dhattAM kalAsu prethayatu pAmAsithAH // 155 // uptA kIrtilatA guNaistava vibho kumudaM satpathe "saMcaredvA netrAnandaM vidhattAM bhavetu ca vibudhAsiktA ca dAnodakairmarustambhamavApya dikSu vitatA prAptA | nastu rAjA tathApi / doSanveiSI kalaMkI sahajajaDatanuH nabhomaNDalam / dhUpaistvatpratipakSalakSavanitAniHzvAsajai--- sakSayaH pakSapAtI nakSatrezaH kathaM vA kalayatu tulanAM rAmapitA akSaiH korakitendunA kusumitA zrIrAmacandra candreNa candraH // 165 // mAdyadvaiteNDagaNDacyutamadaprabho // 156 // yadvIjAni ca mauktikAni kariNAM dantA .. / madirAsaMcaracaJcarIkIjhAMkArAnandagItAH kavibhavanabhuvastAH yadIyAkurA yatpatrANi zaraddhanA himagiriyasyAH prakANDo | | purastAdbhavanti / pazcAdaJcanti yeSAmupari karuNayA rAmamahAn / yatpuSpANi ca tArakA himaruciryasyAH phalaM sundaraM | seyaM rAjati rAmakIrtilatikA brahmANDamANDo- 1 stambhaH. 2 zvetayaSTikA. 3 parNasaMtatiH. 4 avaSTambhahetuH. dare // 157 // no glAniM bhajate dine na ca sarAdhI 5 dIpadaNDa:- 6 dIpAdhArapAtram . 7 madhyavartitvAdvartuladazAGkaraH. 8 candrapakSe,-tathA kalAsvaMzeSu prauDhiM prAgalbhyaM dhattAM bibhartu samApIyate no rAhughusate na vA mRgadRzAM vatraiH parAjIyate / rAmapakSe, yathA kalAsu vijJAneSu prauDhiM dhatte. 9 candrapakSe,-tathA no meghezca pidhIyate na ca kuhakAle'pi saMkSIyate zrIrAma- kumudaM prakAzaM prathayatu vistArayatu; rAmapakSe,-yathA ko pRthivyAM kSitipAla bhAti jagati tvatkIrticandraH sadA // 158 // mudaM harSa janayati. 10 candrapakSe,-tathA satAM devAnAM panthAH satpatha AkAzasta minsaMcaret ; rAmapakSa,-yathA satpathe satAM yogye AkRSTe yudhi kArmuke raghupate vAmo'bravIddakSiNa puNye karmaNi mArge saMcarati. 11 candrapakSe,-tathA netrANAM locanAnAmAnanda bhojane ca bhavataH prAgalbhyamasminna kim / vAmAnyaH | vidhattAM kurutAm ; rAmapakSe,-yathA netRNAM rakSakANAmAnandaM janayati. punarabravInna mama bhIH pRcchAmyahaM svAminaM chindyA rAvaNavaktra-vibadhApaNDitAnavati. 13 candrapakSe,-tathA ca rAjA zobhitoDa 12 candrapakSe,-tathA vibudhAndevAnavatu rakSatu; rAmapakSe,-yathA patimathavetyekaikamAdizyatAm // 159 // ambhaH kaMda- stu; rAmapakSe,-tathA nAmnA kriyayA guNaizca rAjA. 14 candrapakSe, matAmupaiti sahasA paGkaH punaH pAMsutAM reNurvAraNakarNatAlayu- doSA rAtristAmanveSave tacchIlaH; rAmapakSe, na doSamanveSate kiMtu galedikprAntanIhAratAm / nignatvaM girayaH samaM viSamatAM guNAn / 15 candrapakSe,-kalaGkavAn rAmapakSe, kalakI na. 16 candrapakSe, sahajato jalamayI tanuryasya saH rAmapakSe,zUnyaM janAkIrNatAM niyAte tvayi rAmacandranRpate tyakta- nisargato mUDhasvabhAvo na. 17 candrapakSe,-kRSNapakSa ekaikasvarUpaM jagat // 160 // pAta mUlaM phaNipatirabhitaH | kalAkSayAtsakSayaH; rAmapakSa,-na kadAcana tasya kSayaH, kiMtu sarvadA vRddhireva. 18 candrapakSe,-pakSe'tIte'mAyAM patanazIlaH; rAmapakSe,1 yato'mbhaso dravatve'pi bhavadIyAzvAdyutthApitarajaHsaMparkAttasya pakSapAtI na. 19 candrapakSe, nakSatrANAM tArakANAmIzaH svAmI; kardamatA jAteti bhAvaH. 2 ghoTakakhurakSuNNAH santaH. 3 tvatsevayA | rAmapakSe,-na ca nakSatrezaH; kiMtu sarveSAM kSatrANAmIzaH 20 hastI. - bane pravezAdaraNyamapi janapadavadbhavati. 4 manoharam . 21 bhramarI16 su.ra. bhAM.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam wwwwwwwwwwwww wwww---- bhUpAlamaulerudvelladugdhavIcIbahaladhavalimAbaddhakakSAH kaTAkSAH ____rUpamaNiH // 166 // bIjaM cintAmaNizcetkanakagiritaTIjanmabhUmi- zrImadrUpamaNe guNena yadayaM hIno'pi nIto gururgADhaM bhaveccatsektrI cetkAmadhenurvidhikulamakhilaM mUlasaMskArabhRccet / gauravamAdareNa bhavatA tenAsti zaMbhurbhavAn / yattenApyaRjuH vittezo rakSitA cetsarasijanilayA maJjarI cettadA kalaGkavikalo doSAkaro'pi sphuTaM viprAdhIzapade vidhAya syAdrAma kSamApAlamaule tava bhujalatayA kalpavRkSaH sadRkSaH | vidhRtazcandro'nizaM mastake // 177 // // 167 // manye mRtyoH sapatnI jagati suviditA vikramArkaH kAlakUTasya kanyA dhAtrI karkoTakasya smaraNabhayakarI kiM ca | tatkRtaM yanna kenApi tahattaM yanna kenacit / tatsAdhitamasAdhya vajrasya mAtA / kalpAntAgneH puraMdhrI prabhavati bhaginI yadvikramArkeNa bhUbhujA // 178 // sArasavattA vihatA navakA bhISaNA kAlarAtre(tIyaM te kRpANI surapurasudRzAM rAmacandra vilasanti carati no kaGkaH / sarasIva kIrtizeSaM gatavati bhuvi kSitIza // 168 // vikrmaaditye|| 179 // hastI vanyaH sphaTikaghaTite bhitti bhAge svabimbaM dRSTvA dRSTvA pratigaja iti tvadviSAM mandireSu / rAmajAmaH dantAghAtAdalitadazanastaM punarvIkSya sadyo mandaM mandaM spRzati kSubhyatpratyarthipRthvIpatihRdayasarastoSazoSaM dadhAne tvaddoSNAM kariNIzaGkayA vikramArka // 180 // kIrtiste dayitA tadIyasupratApe tapati bahuguNe rAmajAma kSitIndra / sUryo mitra. jaThare lokatrayaM vartate tasmAttvaM jagataH pitA pitRdhanaM yenAtvamAyAtsamajani dahanaH kRSNavA nimajjanpArAvArAmbupUre thinAM tvaddhanam / vIra zrIvara vikramArka bhavatastyAgaM na manyAnivasati vaDavAvahiranyatkimu dyAm // 169 // mahe kastyAgaH svakuTumbapoSaNavidhAvarthavyayaM kurvataH // 181 // rAmanAthaH vigraharAjaH karakampitakhaDyaSTibhIme raNasaMnAhitarAmanAthavIre / ari- brUte saMprati cAhuvANatilakaH zAkaMbharIbhUpatiH zrImAndhibhUbhRdamartya sundarINAmacalandakSiNavAmalocanAni // 170 // graharAja eSa vijayI saMtAnajAnAtmanaH / asmAbhiH karadaM | vyadhAyi himavadvindhyAntarAlaM bhuvaH zeSasvIkaraNAya mAstu katipayadivasaiH kSayaM prayAyAtkanakagiriH kRtavAsarAva- | bhavatAmudyogazUnyaM manaH // 182 // sAnaH / iti mudamupayAti cakravAkI vitaraNazAlini vIrabhAnaH vIrarudradeve // 171 // kavIndrANAmAsamprathamataramevAGgaNa- laGkAdhAmani vIrabhAnanRpateH prekSya pratApodayaM pratyAgArabhuvazcalagaGgAsaGgAkulakarimadAmodamadhurAH / amI pazcAtteSA- madhIranIrajadRzo bhUyo hutAzabhramAt / kSubhyadvANi vidhUtapANi mupari patitA rudranRpateH kaTAkSAH kSIrodaprasaraduruvIcI- vigalanmuktAmaNi praskhaladvASpazreNi vilolaveNi dayitaM sahacarAH // 172 // bhUyobhUyastvadaridalanAdvAsanAzAsa kaNThasthale bibhrati // 183 // bherIjhAGkatibhisturaMganinadaiH kAzAdyAtairvAtairahaha taraNerulbaNeSu vraNeSu / sAyaM sAyaM | | kumbhIndrakolAhalaiH prasthAne tava vIrabhAna dalitaM brahmANDalavaNasalilasparzabAdhAsamAdhAvasyAlasyAkalitavapuSo rudra kaH | | bhANDodaram / AdhAya jvalati pratApadahane rakaiH punarvedhasA | tArAnAyakatArakAsurasariyAjAdivAyojitam // 184 // syAdupAyaH // 173 // candro'nena kalaGkito bata vane rAmo' vIravaraH munA vaJcitaH kiM cAnena kulAGganAnayanayolAvaNyalakSmIhRtA / / kAmo vAmadRzAM nidhirnayajuSAM kAlAnalo vidviSAM sasyAnAmabhilASakasya bhavataH zrIrudracandra prabho tanmanye svaHzAkhI vidaSAM gururguNavatAM pArtho dhanurdhAriNAm / lIlAhariNasya hanta hananAyAkheTakopakramaH // 174 // rudrasyApi vAsagRhaM kalAkulajuSAM karNaH suvarNArthinAM zrImAnvIravaraH digambarasya kRpayA kharge'marAH koTizo yAcante na kadApi kSitIzvaravaro varvarti sarvopari // 185 // jambudvIpagRhaprakAzakAzcanamaho zazvatsadA bhuJjate / eko'haM vasudhAtale na ca punaH nakarI snehakSamAdhAyinI nItyodtIrNamaSItatiH khalajanazreNIsnehasya pAtraM sadA yAciSye kathamanyabhUpatimataH zrIrudrabhUmIpate pataGgAntakRt / gAjIndrAkabarakSitIzvaramanazcintAndhakArApahA // 175 // yasya kSoNipaterarAjadakhilaM dIpopamA lekhanI // 186 // rUpanArAyaNaH vIrasiMhaH aye yadi samIhase parapurAvarodhaM sadA samAkalaya madvacaH vIrasiMhArinArINAmaJjanAktAzruvindavaH / uroje patitA kimapi rUpanArAyaNa / pratIpanRpanAgarInayananIrakallolinI- rejaH saroje madhupA iva // 187 // yassocchinnA na vedA samuttaraNacAturI turagarAjamadhyApaya // 176 // manasi sadayatA dUSaNAnAmabhAvo dakSo dUre'NudRSTayA jahati 1 kavacita. 2 aspaiH. 3 meru. 4 nAzaH. 5 dAnam . 6 vyAdhaH. ' kaThinatAM dAnazaktirgariSThA / Adhatte yazca kundaM zirasi
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ viziSTarAjaprazaMsA, rAjavibhUSAvarNanam , gajaprazaMsA, turagaprazaMsA 123 daravatAM yazca dUrIkRtArtiH sa zrImAnvIrasiMha tvamiva vibhAtyeSa rAjan // 5 // tArAdhinAthamabhijitya mukhazritava ripustatra dambhaM pratImaH // 188 // vaikuNThAbhaprakAmaH yAddhA rAjaMstvayA padakakaitavato vyalambi / bandIkRtA kamalayutazirAH kuJjarAkRSTadRSTiH kodaNDodAranAmApyamita- iva tadIyavadhUsamUhA hAracchalena tava vakSasi bhAnti parijano vizvavikhyAtakIrtiH / sundaryAsaktacittaH samaraNa- nUnam // 6 // dhavalakusumabhAsvatkaJcakasyopariSTAtkanakaparivijayI kaGkaNAhArayukto vIra zrIvIrasiMha tvamiva tava ripuH kareNa bhrAjase rAjarAja / zaradi ghanagaNodyadvidyudukiMtu muktAdivarNaH // 189 // dAmarekhAkalita iva dharendraH pronnato vindhyazailaH // 7 // veGkaTapatiH svabhAvAraktazrInakharasuSamAnaddhakanakasphuradviAdrAjatkaTakayugaatra manmathamivAtisundaraM dAnavA rimiva divyatejasam / lAbhyAM tava karau / vibhAtaH kAzmIradravavilulitAvindrazaila~rAjamiva dhairyazAlinaM vedmi veGkaTapatiM mahIpatim // 190 // vijaye hRte khargadvArArgala iva vibho dvidasthitikRte // 8 // zAhijahAnaH . bhUbhRnmaulitaTISu varSati mahAdhArAdhare'sminnasau jAtA | gajaprazaMsA bhUpa sarasvatI vijayinI kallolinI pAvanI / zrImacchAhi nItA kumbhasthalakaThinatA kAminInAmurojaisteyaM dhRtvA jahAM bravImi tadidaM mAhAtmyamasyAH kathaM yasyAM majjati paGkajIyati zivastanmUrdhajo lIyati // 191 // | dhRtamaNigaNaiH kazcakairAvRtaiva / ityAkhyAtuM narapati gRhadvAri kumbhendraDimbhAH zuNDAdaNDairvapuSi bahulAM lisindhurAdhIzvaraH muddhalayanti // 1 // sindUradyutimugdhamUrdhani dhRtaskandhAvadhiazarmadahanajvalatkaTukaTAkSarUkSekSaNakSaNakSapitazAtrave jayati | zyAmike vyomAntaHspRzi sindhure'sya samarArambhoddhere sindhurAdhIzvare / vayaM na bahu manmahe nijabhujAnamadgANDiva dhAvati / jAnImo nu yadi pradoSatimiravyAmizrasaMdhyAdhiyecyutAstrazikhitANDavajvalitakhANDavaM pANDavam // 192 // vAstaM yAnti samastabAhujabhujAtejaHsahasrAMzavaH // 2 // hammIraH muJcati muJcati koSaM bhajati ca bhajati |kmpmrivrgH| etadgandhagajastRSAmbhasi bhRzaM kaNThAntamajjattanuH phenaiH hammIravIrakhane tyajati tyajati kSamAmAzu // 193 // mA cakra pANDuritaH svadikkarijayakrIDAyazaHspardhibhiH / dantadvandvaceMkrivirahajvarakAtaro bhUH saMkocamambuja na yAhi na yAminI jalAnubimbanacaturdantaH karAmbhomivyAjAdaMbhramuvallabhe na virahaM nirvApayatyambudheH // 3 // svIyoddAnayam / hammIrabhUpahayapAda vidIrNabhUmIreNUtkarairayamakAri pragandhaprakupitahRdayottAritodaNDazuNDairudgacchatpucchagucchapratidivAndhakAraH // 194 // | karaTidhiyA sindharairdhAvamAnaiH / tatpAdanyAsanamrIbhavadacala | bharoddhAntidhArAvaghUrNatpArAvArAmbupUrNA dharaNiratitarAM zaGkarAjavibhUSAvarNanam mAnA cakampe // 4 // yazaHpaTo'yamadbhuto na te mahIpa kaJjakaH / supuNyakarma | bhAtyado jayapradaM surakSaNam // 1 // prajJAtRtIyogravilocanasya bhUtyojvalasyezvarakAmadAtuH / kAmArimutsRjya turagaprazaMsA mudA sakAmA uSNISagaGgA tava bhAti mUrdhni // 2 // mekhalIyati medinyAH kakumaH kaGkaNIyati / maNDalIcitrAbhirasyopari maulibhAjAM bhAbhirmaNInAmanaNIyasIbhiH / sturagaH kurvaJjagataH kuNDalIyati // 1 // dhAvantamanuanekadhAtucchuritAzmarAzergovardhanasyAkRtiranvakAri // 3 // dhAvanti hariNaM. tava vAjinaH / nAbhinirmuktakastUrIlubdhA tamaGgade mandarakUTakoTivyAghaTTanottejanayA maNInAm / iva samIraNAH // 2 // anUnavegAdayamadvitIyazchAyAturaMgAbaMhIyasA dIptivitAnakena cakAsayAmAsaturullasanti // 4 // dapi lajamAnaH / khuroddhatIra turaMgamaste rajobhirahnAMziroveSTanavyAjataste mukhendoH paraM pakSapAtAdrasatyeva patimAvRNoti // 3 // prayAtumasmAkamidaM kiyatpadaM dharA rAhum / ruSA mUrdhni baddhaM kacacchadmanAlaM zazAGko'GgahIno tadambhodhirapi sthalAyatAm / itIva vAhairnijavegadarpitaiH 1 dakAre bhakAram. 2 iha padye zatrupakSa AdyAkSaratyAgaH. payodhirodhakSamamuddhataM rajaH // 4 // iyatI jagatI kiyatI 3 viSNuH 4 haram. 5 madanazAsakatvAt. 6 pidhAnam : pakSe,bhANDAgAram. 7 ullAsanam ; pakSe,-prakRSTakampam. 8kSAntim. 1 abhraMkaSe. 2 anargala ityarthaH. 3 kSatriya. 4 sUryAH. pakSe, pRthvIm. 9 cakravAkIvirahAturaH 5 pratibimbena. 6 karazIkara ityarthaH. 7 airAvatena. 8 azvaiH.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 subhASitaratnabhANDAgAram [ 3 prakaraNam // bhavitA namitA na na yAmiti yAti hayaH / viyadaGgaNariGgaNa- zociH / vIrairyaloki yudhi kopakaSAyakAntiH kAlIraGgaNabhUrvimRzanniva nartanamAtanute // 5 // kimaGgAravadgAM khuraiH kaTAkSa iva yassa kare kRpANaH || 6 || dhArAdharastvadasireSa sparzayantaH kuraGgA ivAGgAni saMkocayantaH / aTanto narendra citraM varSanti vairivanitAjanalocanAni / kozena naTanto bhaTa toSayantasturaMgAH suraGgAH puraM gAhayanti saMtatamasaMga tirAhave'sya dAridryamabhyudayati prtipaarthi|| 6 // alakSitagatAgataiH kulavadhUkaTAkSairiva kSaNAnunaya- vAnAm // 7 // kuraMgAkSyA veNIM subhaga viparIte ratividhAzItalaiH praNayakelikopairiva / suvRttamasRNonnatairmRgadRzA - adhiskandhaM dRSTvA kimapi nipatantImaribhaTaH / adhigrIvaM murojairiva tvadIyaturagairidaM dharaNicakramAkramyate // 7 // yuSmatpracalakaravAlavyatikaraM smaranneva stabdho viramati parI - nirmAsaM mukhamaNDale parimitaM madhye laghu karNayoH skandhe rambharabhasAt // 8 // kRpANIyaM kAlI tava ripuyazaHkSIrabandhuramapramANamurasi snigdhaM ca romodgame / pInaM pazcima- manizaM pibantI vyAlIva prathayati tathA durviSahatAm / pArzvayoH pRthutaraM pRSThe pradhAnaM jave rAjA vAjinamAruroha yathA dUrAdasyAH sphuraNamapi saMbhAvya sahasA vimuhyanti sakalairyuktaM prazastairguNaiH // 8 // dhUlIbhirdavamandhayanbadhiraya- prauDhapraharaNabhRto'pi pratibhaTAH // 9 // rAjanvIra vipakSanAzAH khurANAM raivairvAtaM saMyati khaJjayaJjavajayaiH stotRRngu - lakSasuvadhUvaidhavyadIkSAguruH saGgha mAdhvara karmamarmakuzalaH pratyarthiNairmUkayan / dhairmArAdhanasaMniyuktajagatA rAjJAmunAdhiSThitaH pRthvIbhujAm / prANAnarthamaNermayApaharaNaM nAka kiMtu sAndrotphAlamiSAdvigAyati padA spraSTuM turaMgo'pi gAm // 9 prabho bhrUbhaGgena taveti divyamapibatkozaM sa khaGgaH paraH // 10 // vAtaM sthAvarayannabhaH puTakayansrotasvatIM sUtrayansindhuM palvalayanvanaMM viTapayanbhUmaNDalaM loSTayan / zailaM sarSapayandiza assAsirbhujagaH svakozavivarAkRSTaH sphuratkRSNimA kamponmIladerAlalIlavalanesteSAM bhiye bhUbhujAm / saGgrAmeSu capalaya~lokatrayaM kroDayanhelAravdharayo hayastava kathaMkAraM girAM gocaraH // 10 // taptAM gAmiva saMspRzanti gati- nijAGgulImayamahAsiddhaupaghIvIrudhaH pa~rvAsye vinivezya jAGgubhirdyAmutpatanto muhuzcAntevAsina AjavazrutagatIvAdhyApaya- likatA kairnAma nAlambitA // 11 // bhUbhRnmaulitaTISu darzitasamArambho'yamambhodharastvatkhaGgaH pratipakSapa GkapaTaleM nto'nilAt / deva svIyakhurAgradIrNavasudhAdhUlIvitAnaM balArAtyazvo naTanaM paThiSyati hi vastanvanti vAhAstava // 11 // prakSAlayandhArayA / yuddhakruddhaviruddha sindhuragalagaNDasthalapraskhalanmuktAbhiH karakAbhirAzu samare kSoNItale varSati // 12 // Azcarya samarAmbare ripuyazazcandrapratApArkayoH sarvagrAsamayaM sahaiva tanute tvatkhagarAhuH katham / kiM cAnyatparalokanibhaya bhavAMstasminmahatyutsave gRhNAti tyajatAmakampahRdayo rAjJAM samastA bhuvaH // 13 // deva tvatkarapadmakozavigalanmatAlimAlAmasiM vaidhavyodbhaTadhUmaketumapare tvadvairivAmabhruvAm / veNa kAlavadhoH pratApahutabhugdhUmaM ca kecijjagurmanye kAlabhujaMga lolarasanA hAlAhalavyApRtA // 14 // siktAyAM vIrakaNThasthalabahulaMgaladraktadhArAmbuvarSairmAdyanmAtaMga kumbhoddalanavilulitairmauktikaiH puSpitAyAm / saGgrAmodyAnabhUmau turagakhurapuTotkhAtakRSTasthalAyAM jAtaM te khaDga-vallayAH phalamatularasAsvAdahRdyaM jayazrIH // 15 // sapavaiSA kRpANI taba bhujabhujagAsaMgataH saMgarAdau sadyaH kRttArikhaNDacyutarudhirarajoyogamayAvahantI / hRpyaddAnAmbupUrotkaTakarighaTanA gaNDazaileSu lInA sUte sadyaH kilANDAnyativimalagaladbhUrimuktAcchalena // 16 // lekhantI vyomagarbhe dizi vidizi muhuniSpatantI harantI zazvatprauDhAndhakArAnakhilajanamanovismayaM 1 vakravilAsAH 2 prakaTakulagatirityarthaH 3 granthim. 4 viSavaidyatA. khaDgaprazaMsA varNayAmi vimalatvamambhasaH kiM tvadIyakaravAlavartinaH / eti yatprabhavamaindavIM dyutiM vizvazuktipuTamauktikaM yazaH // 1 // khaDgavAri bhavataH kimucyate lolazaivalamivArikuntalaiH / yatra rAjati nivezitaM tvayA rAjahaMsanivahopamaM yazaH // 2 // na pakSavRttirna sapakSavRttirvipakSavRttiH karavAladhUmaH / tathApi te bhUmipate jagatyAM pratApavahnipramitiM karoti // 3 // ripuzriyaH kiM kacasaMcayo'yaM pratApavahneH kimu dhUmarAjiH / vilokya yatpANigataM kRpANamevaM janastarkayate raNeSu // 4 // sadyaH karasparzamavApya citraM raNe raNe yasya kRpANalekhA / tamAlanIlA zaradindupANDu yazastrilokyAbharaNaM prasUte // 5 // darpAndhagandhagajakumbhakapATakUTa saMkrAnta nighnaghanazoNitazoNa 1 antarikSacAriNAM dRSTIH pratibadhnannityartha: : 2 tatratyAnprANina ityarthaH 3 vAyorapyathiMkavega ityarthaH 4 jagato dharmaikasAdhanakA riNA 5 vegAtizayatvAnnirantara mUrdhacaraNanikSepavyAjAt. 6 bhuvam; pakSedhenum. 'gobrAhmaNAnalAnbhUmiM gocchiSTaM na padA spRzet' iti niSedhAditi bhAvaH
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ khaDgaprazaMsA, rAjayAnAvarNanam 125 vardhayantI / yasya sphArAsidhArA taDidiva taralA vairikaNTho- . dyame harikhuravAtakSatakSmAtalAtprodbhute rajasaH parAgapaTale pakaNThaM prAptA sadyo naTIya praNayakutukinI mohamAvi- dikcakramAkrAmati / akSNAM patizatAni nindati ni karoti // 17 // cUDApIDAbhirAmaH sphuradurumaNibhirmudri- hastadvayaM nindati khAM nindatyanimeSatAM parikAkalpabhUtairdiNDaH kuNDalIndrastava jayati jaganmaNDalAdhAra patadbASpAmbudhAro hariH // 12 // yuSmadvAjijitAjirAjieSaH / kSIrabhrAntyArikIrtiM sapadi samuditAM pAtukAmaH caraNakSepakSatairmohinI maGkha kSoNimavekSya siJcati dhanairbhartA grasarvajihvAmuccaiH kimenAM capalayati camatkAriNI khaDga- nadInAM jalaiH / AzAmaNDalamutkaTadhvajapaTairvAtaM tanoti drutaM dhArAm // 18 // caJcaccaJcalareNurAzvinamivAnetuM divaM gacchati // 13 // dhUdhioraNa deva vAsavakarI paGkena liptaH kathaM nItaH svarga taraMgiNIjalamasau tatrAsti paGkaH kutaH / sarvAzAvijayorAjayAtrAvarNanam tsavaM prati kRtodyoge dharAdhIzvare sphAyante karikarNatAlaprayANe tava rAjendra muktA vairimRgIdRzAm / rAjahaMsa- pavanodbhatAzcamUreNavaH // 14 // deva tvadgajavAjipatrepaiTalagatiH payAmAnanena zazidhutiH // 1 // diGnArINAM spRzatyako proddhatadhulIbharairAkAzaM vasuMdhAyate kharakaraH somAyate niSprarajaHsaMdUSitAmbaram / prasthAne nRpate santo'paryAnti rajo- bhaH / kiM cAdho bharakuJcitaH phaNavatAM nAthaH sa karmAvRtAH // 2 // tvadvAjirAjinidhUtadhUlIpaTalapaGkilAm / na yate karmoM bhogapatIyate kimaparaM rAtrIyate vAsaraH // 15 // dhatte zirasA gaGgAM bhUribhArabhiyA haraH // 3 // yAtrAsu yasya vellatpakSati rAjahaMsayuvatiTyanmRNAlAvalibhrAmyatSaTpadabhUridhvajinIbhareNa dolAyamAnA sakalA dharitrI / AdravraNAdhi- jhAkRtipataJcakrIkatakreti / paryasyannavapadmasaMhati patahigyaThitapRSThapIThamakarmaThaM kUrmapatiM cakAra // 4 // asya prayA- tivegasthiti prasthAnadhvajavAtalolamajani svargApagAyAH NeSu samagrazaktaragresaraMvAjibhirutthitAni / kurvanti sAmanta- payaH // 16 // satyaM tvaM puruSottamo'si niyataM tatrApi zikhAmaNInAM premAprarohAstamayaM rajAMsi // 5 // yadasya rAmo bhavAnprasthAne tava lajjayeva namati vyaktaM yato mediyAtrAsu valoddhataM rajaH sphuratpratApAnaladhUmamaJjitam / tadeva nI / drAkpUrvAcalapazcimAcalakucAvAvRNvatI procchalaDDakkAgatvA patitaM sudhAmbudhaH dadhAti pakIbhavadatAM vidhau // 6 // rAvacalatpayodhilaharIcelAJcalaizcaJcalaiH // 17 // prasthAne tvayyAgate kimiti vepata eSa sindhustvaM setumanthakRdataH tava bhUmipAla vasudhA jAtA rajodoSalA tvaTviTdArapayokimasau bibheti / dvIpAntare'pi na hi te'styavazaMvado'dya dharo'JjanavRtaM varSatyadho'zradakam / jhaJjhAzvAsahimApamoktikatvAM rAjapuMgava niSevata eva lakSmIH // 7 // tvayi praca- gaNAnyAmAH kiranti dviSastaccotpAta iti pratApadahane lati prabho turagavalganAsu sphuraddharAvalayadhUlibhiH sakalameva yAsyanti te zatravaH // 18 // etaddattAsighAtasravadasRgasuhakINa nabhaH / divAkarahayAvalI niravalambasaMcArataH zramApanayanAya kiM vasumatIyamUrya gatA // 8 // colI colI 1 azvaH- 2 samUhaH. 3 dazazatAni. 4 yatazcaitAvadjaH na tu kalayate gurjarA jarjarAGgI bhUrjAkrAntaM vizati samucchalitaM yena tasya sahasranetrANi tirohitAni babhUvustena yadi mama netrasahasraM nAbhaviSyattadA caitAvadrajonikarastatra nApatiSyadato vipina mAlavI sAlavIthim / no saMgIta racayati manAgaGgA nesaha mama kimarthamabhavaditi. 5 satyapi netrasahasre tattiro. baGgI kRzAGgI nAGgI rAgaM rahasi tanute bhUpate tvatprayANe // 9 // / rahAsa tanuta bhUpata tvatprayANe // 9 // dhAnAya yadi hastasahasramapyabhaviSyattadA hastaiH sarvanetrAcchAdanaM deva tvadvijayaprayANavilasatsadvAjirAjivrajakSuNNakSmAtalalIna- kartuM zakyamato mama pANidvayaM vyarthameveti. 6 yato mayA paaNsupttlcyaapto'nimessekssnnH| saMtrAmA baha manyate phaNipati devatvAdanimeSatA pakSmapAtAbhAvaH kimiti prAptaH yasmAcakSuSAM pAtAlamUlasthitaM so'pyuddAmakarIndradardharabharakAntaH sahase. rajaHpaTalAkAntatvamabhUyadi ca me nayaneSvanimeSatA nAbhaviSyattadA | raja-pAto'pi nAbhaviSyadataH svAmanimeSatAM nindatIti bhAvA. kSaNam // 10 // deve digvijayodyate dhRtadhanuHpratyAMthasImantinI- jAsaMsargAtparipatantI nirgacchantI netrebhyo bASpAmbudhArAvaidhavyavratadAyini pratidizaM kruddhe paribhrAmyati / AstA- zrujalapravAho yasya saH. 8 indraH. 9 azvinIkumAra vaidyam. manyanitambinI ratirapi prAyo na pauSpaM kare bharturdhartumaMdA- 10 vAhanam. 11 tvadvAhinyetAvatI vipulAsIdyattatsaMmardAdAkAnmadAndhamadhupInIlInicolaM dhnuH|| 11 // deva tvadvijayo- zamapi rajomayaM babhUveti bhAvaH. 12 caNDAMzuH. 13 yathA kUrmaHkhaM zarIraM saMkocayati tathA zeSo'pi tvadAhinIbhareNa saMkucitazarI1 rAjakumArA:.2 setuzca manthazceti. 3 indraH. 4 zatravaH.5 yadi | ro'bhUditi bhAvaH. 14 saMkucitazarIro'pi pralambakAyo'bhUdityarthaH. mama bhatA kAmo dhanurdhArayiSyati tadAyaM rAjA madbhari dhanurdharatvAddha- 15 yatastAdRktvadvAhinyA dhUlIpaTalaM samucchalitaM yena dinamapyandha-niSyatIti bhayAtsvabha; dhanurnAgrAhayaditi bhAvaH. kAravazAdAvirevAbhavaditi bhAvaH. 16 cakravAkI.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 subhASitaratnabhANDAgAram [ 3 prakaraNam dvaMzasAndrendhanaitaddoruddAmapratApajvaladanalamiladbhUmabhUmabhramAya / dundubhiH etaddigjaitrayAtrAsamasamarabharaM pazyataH kasya nAsIdetannAsI- gaGgAmbhasi suratrANa tava niHsANaniHsvanaH / snAtIvAriravAjivrajakhurajarajorAjirAjisthalISu // 19 // tattaddi- | vadhUvargagarbhapAtanapAtakI // 29 // brahmANDaM pravikhaNDya bhUdharagjaitrayAtroddhuraturagakhurAgroddhatairandhakAraM nirvANAripratApAna- guhAsuptAnharInbodhayan garbhAnvairivadhUvrajasya nRpate niSpAtya hA lajamiva sRjatyeSa rAjA rajobhiH / bhUgolacchAyamAyAmaya- pAtakI / kIlAlaM parizoSya ca pratibhaTAnAM tejasA te'dbhutaM gaNitavidunneyakAyo miyAbhUdetatkIrtipratA vidhubhiriva yudhe zoddhaM viSNupadaM spRzatyadhipayorAzi plato dundubhiH // 30 // rAhurAhUyamAnaH // 20 // gAndhArA guptadArAstvayi calati pArIndrANAM dhurINairavanidharaguhAgartataH procchaladbhiH svApabhraMzAgaladvASpadhArA vihArA rAgastrAsAnvagArAH kSitipakulamaNe | parAdhapracalitanayanaprAntamAkarNyamAnaH / tvatprasthAnAntarudyatpralagurjarA jrjraashaaH| tailaGgAstyaktaliGgAstribhuvanatilaka klizya- yajaladharadhvAnadhikkAradhIro ghRSTakSIrAmbutIro jagati vijayate daGgAH kaliGgA moraGgA muktaraGgAH sapadi samabhavanvIra dundubhidvandvanAdaH // 31 // gaGgAvihaGgAH // 21 // kAcitkIrNA rajobhirdivamanuvidadhau mandavakendulakSmIrazrIkAH kAzcidantardiza iva dadhire dAha gavAkSavilokanam muddhAntasattvAH / bhremurvAtyA ivAnyAH pratipadamaparA bhUmi- AlokamArga sahasA vrajantyA kayAcidudveSTanavAntamAlyaH / vatkampamAnAH prasthAne pArthivAnAmazivamiti purobhAvi nAryaH | baTuM na saMbhAvita eva tAvatkareNa ruddho'pi ca kezapAzaH zazaMsuH // 22 // jAne yuSmatprayANe kSititilaka rajoyoga- // 32 // prasAdhikAlambitamagrapAdamAkSipya kAciddvarAgameva / doSAdazeSA digyoSAH snAnti sadyastvadarinRpavadhUnetranIrApa- utsRSTalIlAgatirAgavAkSAdalaktakAGkAM padavIM tatAna // 33 // gAsu / saMgamya tvatpratApaistadnu kimu dadhurdohanaM deva tAsAM vilocanaM dakSiNamaJjanena saMbhAvya tadvazcitavAmanetrA / tathaiva prAcI prAtaH prasate yadiyamurumaho'khaNDamArtaNDabimbam // 23 // | vAtAyanasaMnikarSa yayau zalAkAmaparA vahantI // 34 // ghUrNante tUrNametatkuladharaNibhRto digdvipA digvidikSu | jAlAntarapreSitadRSTiranyA prasthAnabhinnAM na babandha nIvIm / kSubhyanti kSobhayanti kSitimatimRdito marmaNA kUrmarAjaH / nAbhipraviSTAbharaNaprabheNa hastena tasthAvavalambya vAsaH // 35 // prasthAne yasya garjatkaraTighanaghaTAsaMbhramanyazcadurvImurvI darvI- ardhAJcitA satvaramutthitAyAH pade pade durnimite galantI / karendraH kalayitumuditazcAyamAti bibharti // 24 // nRtyattva- kasyAzcidAsIdrazanA tadAnImaGguSThamUlArpitasUtrazeSA // 36 // dvAjirAjiprasarakhurapuTaproddhataidhUlijAlairAlokAlokabhUmIdhara- stanaM dhayantaM tanayaM vihAya vilokanAya tvarayA vajantI / matulanirAlokabhAvaM prayAte / vizrAnti kAmayante rajani- | saMprastA yAM padavIM stanAbhyAM siSeca kAcitpayasA gavAriti dhiyA bhUtale sarvalokAH kokAH krandanti zokAnala- kSam // 37 // abhivIkSya sAmikRtamaNDanaM yaMtIH karavikalatayA kiM ca nandantyulUkAH // 25 // indraH prakSubdha- ruddhanIvigaladaMzukAH striyaH / dadhire'dhibhitti paTahapratisvanaiH citto dizi dizi sakalAndikpatInsAvadhAnAnkurvanvajrA- sphuTamaTTahAsamiva saudhapatayaH // 38 // rabhasena hArapadacchapANiH suravaravalitAM devasenAM nigRhya / svargadvAre yadI- dattakAJcayaH pratimUrdhajaM nihitakarNapUrakAH / parivartitAmbayoddhatabalanihataprauDhaDhakkAninAdaM zrutvA tiSThanprakampatkuca- rayugAH samApatanvalayIkRtazravaNapUrakAH striyaH // 39 // kalazataTIkiMnarIgIyamAnaH // 26 // Ajau tvadvAjirA- | vyatanodapAsya caraNaM prasAdhikAkarapallavAdrasavazena kAcana / jiprakharakhurataranyAsalIlAbhiruA dIrNAyAM deva niryana- drutayAvakaikapadacitritAvaniM padavIM gateva girijA harArdhaviralamavanIpAla pAtAlavahniH / aznIyAdvizvameva pratinRpati- tAm // 40 // vyacalanvizaGkaTakaTIrakasthalIzikharaskhalavadhUnetradhArAmbudhArAvArA yadyenamArAdarikuladamana drAG na nmukharamekhalAkulAH / bhavanAni tuGgatapanIyasaMkramakramaNakkanirvApayeyuH // 27 // NatkanakanU purAH striyaH // 41 // karayugmapadmamukulApavarjitaiH patAkA prativezma lAjakusumairavAkiran / avadIrNazuktipuTamuktabhayena kRSNAnyaruNAni rAgAtpANDUni kAntAdiviyoga- mauktikaprakarairiva priyarathAGgamaGganAH // 42 // nalinAntikobhAjAm / dviSAM manAMsi dhvajakaitavena lolAni mostvAM nRpa pahitapallavazritA vyavadhAya cAru mukhamekapANinA / sphurisaMzrayanti // 28 // tAGgulIvivaraniHsRtollasaddazanaprabhAGkuramajRmbhatAparA // 43 // 1 veNavaH. 2 senAmukham . 3 raNabhUmiSu. 4 ucchRGkhalaH. 5 kapaTam. 6 gaNitazAstraikavedyaH. 7 jyoti-zAstrapramANakaM 1 'sultAna' iti padasya zodhanaM suratrANa iti. 2 siMhAnAm . yadAhorbhUcchAyAtmakaM tadetatkIrticandrabhiyetyutprekSA. | 3 ardham . 4 gacchantIH .
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ raNasAmagrI, raNavarNanam raNasAmagrI kSamitarajazcayAnadhaH / uparyavasthitaghanapAMsu maNDalAnalokayattatapaTamaNDapAniva // 17 // tUNIrabandhapariNaddhabhujAntaathoccakairjaraTha kapotakaMdharA tanUruhaprakaravipANDuradyuti / barAlamA karNalambi zikhipicchakalApadhAri / kodaNDapANi nilaizcalaJccaraNavidhUtamuccaraddhanAvalI rudacarataH kSamArajaH // 1 // nadatpratirodhakAnAmApAta duSprasaha mAvirabhUdanIkam // 18 // viSaGgibhirbhRzamitaretaraM kvacitturaMgamairupari niruddhanirgamAH / AdAveva gajendramaulivilasaddaNDA patAkAvalI pazcAdvAraNacalAcalairanupadamAhatAH khurairvibabhramuzciramadha eva dhUlayaH rAjadhoraNiratiproddAmayodhAzritA / uddnndddhvjlaanychitaa||2|| garIyasaH pracuramukhasya rAgiNo rajo'bhavadvyavahitasattvapyatha ghanIbhUtA rathAnAM tatistatpazcAtturagAvalI vijayate mutkaTam / sisRkSataH sarasijajanmano jagadbalasya tu kSaya- yodhaiH samaM sarvataH // 19 // yodhaireva vazIkRtAH kathamapi mapanetumicchataH // 3 // purA zarakSatijanitAni saMyuge proddAmaroSAnvitA gADhadhvAntadharAdharA iva raNakSoNIM samAlanayanti naH prasabhamasRJji paGkatAm / iti dhruvaM vyavadhi- mbitAH / ISanmIlitaghUrNitaM pratidizaM prakSiptanetrAzcalA mandASurAttabhItayaH khamuJccakairainalasakhasa ketavaH // 4 // kvaci - ndolitamaulayo madajalairAbhAnti dantAvalAH // 20 // lasaddhananikurambakarburaH kvaciddhiraNmayakaNapuJjapiJjaraH / kvaci- | ArUDhakSitipAlabhAlavigalatkhedAmbusekoddhatA bherIjhAGkRticcharacchazadharakhaNDapANDuraH khurakSatakSititalareNurudyayaiau // 5 // cApaTaMkRticamatkArollasanmAnasA / kSubhyatkSoNitalaM sphuramahIyasAM mahati digantadantinAmanIkaje rajasi mukhAnuSaGgi- tkhupuTaM cazcaccalatkezaraM mandabhrAntavilocanaM pratidizaM Ni / visAritAmajihata kokilAvalI malImasAM jaladamadAmbunRtyanti vAjinrajAH // 21 // anyUnonnatayo'timAtrarAjayaH // 6 // ziroruhairalikulakomalairamI mudhA mRdhe pRthavaH pRthvIdharazrIbhRtastanvantaH kanakAvalIbhirupamAM saudA - bhUSata yuvAna eva mA / baloddhataM dhavalitamUrdhajAniti dhruvaM minIdAmabhiH / varSantaH zamamAnayannupalasacchRGgAralekhAyudhAH janAJjarata ivAkarodrajaH 7 // susaMhatairdadhadapi dhAma kAle kAliyakAyakAlavapuSaH pAMsUngajAmbhomucaH // 22 // nIyate tiraskRtiM bahubhirasaMzayaM paraiH / yataH kSiteravayava - heSAghoSairharINAM jitadhananinadairgRhitaiH kuJjarANAM jyAghAtosaMpado'NavastviSAMnidherapi vapurAvarISata // 8 // drutadravadratha- sthairninAdaiH paTupaTaharavairmardaloddAmazabdaiH / prAptaiH karNopacaraNakSatakSamAtalolasadbahularajovaguNThitam / yugakSayakSaNa- kaNThaM madagajanivaha skandhaghaNTApraNAdaiH zRGgArAya tvarate niravagrahe jagatpayonidherjala iva magnamAbabhau // 9 // samu- tridazamRgadRzo vIravargAnuraktAH // 23 // sajjantAM kumbhasaddinakaravaktrakAntayo rajasvalAH parimalitAmbarazriyaH / bhitticyutamadamadirAmattabhRGgAH karIndrA yujyantAM syandaneSu digaGganAH kSaNamavilokanakSamAH zarIriNAM pariharaNIyatAM prasabhajitamaruJcaNDavegAsturaMgAH / kuntairnIlotpalAnAM vanayayuH // 10 // nirIkSituM viyati sametya kautukAtparAkramaM miva kakubhAmantarAle sRjantaH pAdAtAH saMcarantu prasabhasamaramukhe mahIbhRtAm / rajastatAva nimiSalocanotpalavyathA - masilasatpANayaH pattayo'pi // 24 // kRti tridazagaNaiH palAyyata // 11 // viSaGgiNi pratipadamApibatyo hatAciradyutini samIralakSmaNi / zanaiHzanairupacitapaGkabhArikAH payomucaH prayayurapetavRSTayaH // 12 // nabhonadIvyatikaradhautamUrtibhirviyadgatairanadhigatAni lebhire / calacamUturagakhurA hatotpatanmahI rajaH strapana sukhAni diggajaiH // 13 // gajatrajAkramaNa bharAvanamrayA rasAtalaM yadakhilamA - bhuvA / nabhastalaM bahulatareNa reNunA tato'gamatrijagadivaikatAM sphuTam // 14 // samasthalIkRtavivareNa pUritA mahIbhRtAM balarajasA mahAguhAH / rahastrapAvidhuravadhU - ratArthinAM nabhaHsadAmupakaraNIyatAM yayuH // 15 // gate mukhacchadapaTasAdRzIM dRzaH pathastirodadhati ghane rajasyapi / madAnilairadhimadhucUtagandhibhirdvipA dvipAnabhiyayureva raMhasA // 16 // madAmbhasA parigalitena saptadhA gajAJjanaH 1 vAyordhvaja bhUtAni rajAMsi 2 mA triyantAm. 127 varNanam tanutrANaM tanutrANaM zastraM zastraM ratho rathaH / iti zuzruvire viSvagudbhaTAH subhaToktayaH // 1 // pattiH pattimabhIyAya raNAya rathinaM rathI / turaGgasthaM turaGgastho dantisthaM dantini sthitaH // 2 // saGgrAmAnandavardhiSNau vigrahe pulakAGkite / AsItkavaca vicchedo vIrANAM milatAM mithaH // 3 // nirdayaM khaDga bhinnebhyaH kavacebhyaH samucchritaiH / AsandhyomadizastUlaiH pelitairiva pANDurAH // 4 // khaDgA rudhirasaMliptA - caNDAMzukarabhAsurAH / itastato'pi vIrANAM vaidyutaM vaibhavaM dadhuH // 5 // gRhItAH pANibhirvIrairvikozAH khaGgarAjayaH / kAntijAlacchalAdAjau vyahasansamadA iva // 6 // khaGgAH 1 paritaH 2 vRddhatvamidarzakaca bikRtiH.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 subhASitaratnabhANDAgAram [ 3 prakaraNam zoNitasaMdigdhA nRtyanto vIrapANiSu / rajoghane raNe'nante sa cchinnamUlaH kSatajena reNustasyopariSTAtpavanAvadhUtaH / aGgAravidyutAM vibhramaM dadhuH // 7 // zastrabhinnebhakumbhebhyo maukti- zeSasya hutAzanasya pUrvotthito dhUma ivAbabhAse // 29 // kAni cyutAnyadhuH / AhavakSetramabhyuptakIrtibIjotkarazriyam AdhoraNAnAM gajasaMnipAte zirAMsi cakrairnizitaiH kSurAgraiH / hR. // 8 // vIrANAM viSamairghoSairvidrutA vAraNA raNe / zAsyamAnA tAnyapi zyenanakhAgrakoTivyAsaktakezAni cireNa petuH||30|| api trAsA judhUtAGkuzA dizaH // 9 // raNe bANagaNai- tanutyajAM varmabhRtAM vikozaivahatsu danteSvasibhiH ptdbhiH| bhinnA bhramanto bhinnayodhinaH / nimamajurgaladraktanimagnAsu udyantamagniM zamayAMbabhUvurgajA vivignAH karazIkareNa // 31 // mahAgajAH // 10 // khaganinamUrdhAno nipatanto'pi zilImukhotkRttaziraHphalADhyA cyutaiH zirastraizcaSakottareva / vAjinaH / prathamaM pAtayAmAsurasinA dAritAnarIn // 11 // raNakSitiH zoNitamadyakulyA rarAja mRtyoriva paanbhuumiH||32|| vIrANAM zastrabhinnAnAM zirAMsi nipatantya pi / adhAvandanta- kecidgadAH ke'pi sacApabANAnanye kRpANImapare ca zUlam / daSTauSThabhISaNAnyariSu krudhA // 12 // zirAMsi varayodhAnAmadha- zaktyaSTimanye musalaM pare ca prottAnahastAH parinartayanti // 33 // candrahRtAnyapi / AdadAnA bhRzaM pAdaiH zyenA vyAnazire saroSayuddhAGganamadhyadhAvanmattadvipAnAmadhikotsukAnAm / pAdAdizaH // 13 // utkSiptA api hastIndraiH kopanaiH pattayaH | bhighAtAbhihatAH patanti rathAzca yodhAzca turaMgamAzca // 34 // karaiH / te ripUnahanankhaDgapAtaiH khassa puraH prabhoH // 14 // rambhAtarUnuddhatavAtapUrA yathA tathA vAraNayUthanAthAH / saGgrAmautkSipya karibhira muktAnAM yodhinAM divi / prApi bhUmau vinipAtayanti rathAMzca yodhAMzca turaMgamAMzca // 35 // jIvAtmabhirdivyAGganAkaNThaparigrahaH // 15 // kruddhasya paraspareNa kSatayoH prahorutkrAntavAyvoH samakAlameva / amadantinaH pattijighRkSorasinA karam / nirbhidya dantamusalA- rtyabhAve'pi kayozcidAsIdekApsaraHprArthitayovivAdaH // 36 // nyAruroha jighRkSayA // 16 // khaGgenAmUlato hatvA danti mahAsvanaH sainyavimardasaMbhavaH karNAntamUlaMkaSatAmupeyivAn / no'nicatuSTayam / prapatiSNoH praviSTo'pi padAtiniragA- payonidheH kSubdhatarasya manthano babhUva bhUmnA bhavanodaraMdrutam // 17 // kareNa kariNA vIraH sugRhIto'pi bhariH // 37 // mahAgajAnAM guruhitaiH zataiH suheSitairghorakopinA / asinAsUJjahArAzu tasyaiva svayamakSataH // 18 // taraizca vAjinAm / ghanai rathAnAM calacaNDacItkRtaistiroturaGgI turagArUDhaM prAsenAhatya vakSasi / patatastasya nAjJA- hito'bhUtpaTahasya niHsvanaH // 38 // ghanarvilokya sthagisItprAsaghAtaM svake hRdi // 19 // turaGgasAdinaM zastrahRta- tArkamaNDalaizcamUrajobhirnicitaM nabhastalam / . ayAyi haMsairaprANaM gataM bhuvi / AnADhyo'pi mahAvAjI nAtrastanayano- bhimAnasaM ghanabhrameNa sAnandamanati kekibhiH // 39 // 'tyajat // 20 // dviSA prAsahRtaprANo vaajipRsstthdRddhaasnH| vilokya dhUlIpaTalaibhRzaM bhRtaM dyAvApRthivyoralamantaraM mahat / hastoddhRtamahApAso bhaTo jIvannivAbhramat // 21 // khaGgena kimUrdhvato'dhaH kimadhasta Urdhvato rajo'bhyupatIti janaizitadhAreNa bhinno'pi ripuNAzvagaH / nAmUrcchatkopato hantu- ratayaMta // 40 // noya na cAdho na puro na pRSThato na miyeSa ca patannapi // 22 // rathino rathibhirvANaihataprANA pArthato'bhUtkhalu cakSuSo gtiH| sUcyaMgrabhedyaiH pRtanArajodRDhAsanAH / kRtakArmukasaMdhAnAH saprANA iva menire // 23 // bhairaiH sunirbharaM prANigaNasya sarvataH // 41 // uddAmadAnadvipamitho'rdhacandraninamUrdhAnau ruSitau ruSA / khecarau bhuvi hitaiH zatainitAntamuttuGgaturaMgaheSitaiH / calaGkajasyandanamRtyantau svakabandhAvapazyatAm // 24 // pattiH padAti rathinaM neminiHsvanairabhUnnirucchAsamathAkulaM nabhaH // 42 // mahAsthezasturaMgasAdI turagAdhirUDham / yantA gajasyAbhyapatadga gajAnAM gurubhistu garjitairvilolaghaNTAraNite raNojjvalaiH / jasthaM tulyapratidvandvi babhUva yuddham // 25 // utthApitaH vIraprabhedaiH pramadapramedurairvAcAlatAmAdadhiretarAM dizaH // 43 // saMyeti reNura zvaiH sAndrIkRtaH syandanavaMzacakraH / vistAritaH dantIndradAnAmbudhivArivIcibhiH sadyo'pi nadyo bahu tAH kuJjarakarNatAlairnetrakrameNoparurodha sUryam // 26 // ratho pupUrire / dharArajobhisturagakSataibhRtaM vAH paGkatAmetya rajasvarathAGgadhvaninA vijajJe vilolaghaNTAkkaNitena nAgaH / svabhartR lIkRtam // 44 // nimnapradezAH sthalatAmupAgamannimnatvamunAmagrahaNAdbabhUva sAndre rajasyAtmaparAvabodhaH // 27 // cairapi sarvataH sthalam / turaGgamANAM bajatAM khuraH kSitI AvRNvato locanamArgamAjI rajondhakArasya vijRmbhitasya / rathairgajendraiH paritaH samIkRtA // 45 // nabhodigantapratigho pabhISaNaimahAmahIbhRttaTadAraNolbaNaiH / payodhinidhUnanakelibhizastrakSatAzvadvipavIrajanmA bAlAruNo'bhUdrudhirapravAhaH // 28 // jagadbabhUva bherIskhanitaiH samAkulam // 46 // itastato 1 kuntena. 2 yuddhe. 3 nAdena vAtavidhUtacaJcalairArodhitAzAgamanairdhvajAMzukaiH / laghukkaNa
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ raNavarNanam 129 kAJcanakiMkiNIkulairamajji dhUlIjaladhau nabhogataiH // 47 // zrImannAma zrAvayanti sma nenAH // 62 // mizrIbhUte tatra ghaNTAravai raudratarairnirantaraivisRtvaraigajaravaiH subhairavaiH / madadvi- sainyadvaye'pi prAyeNAyaM vyaktamAsIdvizeSaH / AtmIyAste ye pAnAM prathayAMbabhUvire na vAhinInAM paTahasa niHsvnaaH||48|| parAJcaH purastAdamyAvartI saMmukho yaH paro'sau // 63 // karAlavAcAlamukhaizcamUravaiH srastAmbarA vIkSya rajasvalA sarcAzatvAdaGgasaMsaGginItvaM nItvA kAmaM gauraveNAvabaddhA / dizaH / tirobabhUve gagane dinezvaro rajo'ndhakAre paritaH nItA hasta vaJcayitvA pareNa drohaM cakre kasyacitsvA kuto'pyasau // 49 // AkrAntapUrvA rabhasena sainikairdigaGganA kRpANI // 64 // nIte bhedaM dhautadhArAbhighAtAdambhodAbhe vyomarajobhidUSitA / bherIravANAM pratizabditairghanai garna gADhaM zAtraveNAparasya / sAsRgrAjistIkSNamArgasya mArgo vidyuddIptaH gurumatsarAdiva // 50 // gurusamIrasamIritabhUdharA iva gajA kaGkaTe lakSyate sma // 65 // AmUlAntAtsAyakenAyatena gaganaM vijagAhire / gurutarA bahuvAribharAdhanA bhuvamatIva syUte bAhau maNDukazliSTamuSTeH / prApyAsahyAM vedanAmastadhairyAnamanta ivAbhavan // 51 // saMjagmAte tAvapAyAnapekSau dapyabhrazyacarma nAnyasya pANeH // 66 // bhittvA ghoNAmAyasenAmbhodhI dhIranAdau rayeNa / pakSacchedAtpUrvamekatra deze senAdhivakSaH sthUrIpRSTho gArdhapakSaNa viddhH| zikSAhetorgADhavAcchantau vA vindhyasayau niletum // 52 // pattiH pattiM rajveva baddho hartu vakraM nAzakadumukho'pi // 67 // virvacojimeyAya vAjI nAgaM nAgaH syandanastho rathastham / itthaM drIcIvikSipansainyavIcIrAjAvantaH kvApi dUraM prayAtam / senA vallabhasyeva rAgAdaGgenAGgaM pratyanIkasya bheje // 53 // babhrAmaiko bandhumiSTaM dikSuH sindhau vAdyo maNDalaM gorvarathyAghoSaNaiAraNAnAmaikyaM gacchanvAjinAM heSayA ca / rAhaH // 68 // yAvaccake nAJjanaM bodhanAya vyutthAnajJo vyomavyApI saMtataM bundubhInAmavyakto'bhUdIziteva praNAdaH hasticArI madasya / senAsvAnAddantinAmAtmanaiva sthuulaastaa||54 // roSAvezAdvacchatAM pratyamitraM darotkSiptasthUla vtpraavhndaankulyaaH||69 // pratyAsanne dantini prAtibAhudhvajAnAm / dIrghAstiryagvaijayantIsadRzyaH pAdAtAnAM pakSe yantrA nAgaH prAstavatracchado'pi / krodhAkrAntaH krUrabhrajire khagalekhAH // 55 // udyannAdaM dhanvibhirniSThurANi nidAritAkSaH prekSAMcake naiva kiMcinmadAndhaH // 70 // anyosthUlAnyuccarmaNDalatvaM dadhanti / AsphAlyante kArmukANi nyeSAM puSkarairAmRzanto dAnodvedAnuccakai gnabAlAH / unmUrdhAnaH sma kAmaM hastyArohaiH kuJjarANAM zirAMsi // 56 // ghaNTA- saMnipatyAparAntaiH prAyudhyanta spaSTadantadhvanIbhAH // 71 // nAdo niHsvano DiNDimAnAM aveyANAmAravo bRMhitAni / dAghIyAMsaH saMhatAH sthamabhAjazvArUdagrAstIkSNatAmatyajantaH / AmetyevaM pratyavocagajAnAmutsAhAtha vaacmaadhornnsy||57|| dantA dantairAhatAH saumajAnAM bhaGgaM jagmurna svayaM sAmaroSAvezAdAbhimukhyena kaucitpANigrAhaM raMhasaivopayAtau / jAtAH // 72 // mAtaGgAnAM dantasaMghaTTajanmA hemacchedacchAyahitvA heptImallavanmuSTighAtaM mantau bAhUbAhavi vyAsRje- caJcacchikhAgraH / lagno'pyagnizvAmareSu prakAmaM mAJjiSTheSu tAm // 58 // zuddhAH saGgaM na kvacitprAptavanto dUrAnmuktAH vyajyate na sma sainyaiH // 73 // oSAmAse matsarotpAtavAzIghratAM darzayantaH / antaHsenaM vidviSAmAvizanto yuktaM tAzliSyahantakSmAruhAM gharSaNotthaiH / yaugAntairvA vahibhirvAracakraH sAyakA vAjitAyAH // 59 // AkramyAjeragrimaska- NAnAmuccairmUrdhavyomni nakSatramAlA // 74 // sandrAmbhodazyAmale gdhamuccairAsthAyAtho vItazaGkaH zirazca / helAlolA vartma sAmajAnAM vRnde nItAH zoNitaiH zoNimAnam / dantAH zobhAgatvAtima] dyAmArohanmAnabhAjaH sukhena // 60 // rodo- mApurambhonidhInAM kandodbhedA vaidrumA vAriNIva // 75 // randhra vyaznavAnAni lolairaGgasyAntApitaiH sthAvarANi / ukSipyoccaiH praspharantaM radAbhyAmISArdantaH kuJjaraM zAtravIkecidva:metya saMyanniSadyAM krINanti sma prANamUlye- yam / zRGgaprotaprAvRSeNyAmbudasya spaSTaM prApatsAmyamuvIryazAMsi // 61 // vIryAtsAha zlAghi kRtvAvaMdAnaM saGgrAmAge dharasya // 76 // vyAptaM lokairduHkhalabhyApasAraM saMrambhitvAdetya mAninAM lajjitAnAm / ajJAtAnAM zatrubhiyuktamucceH dhIro mahIyaH / senAmadhyaM gAhate vAraNaH sma brahmeva prAgA didevodarAntaH // 77 // bhRGgazreNizyAmabhAsAM samUhairnArA1 azvam 2 priyatamasya. yathA kAntA kAntasyorumUruNA karaM cAnAM viddhanIrandhradehaH / nirmItatvAdAhavenAhateccho hRSyakareNa mukhaM mukhena bhajati, tathA senA pratisainyasya pattiM pattinA'zvamazvenetyAdikrameNa bheja ityarthaH. 3.zastrANi. 4 anurUpaM 1 bandinaH. 2 parAGmavAH. 3 saraktarekhA. 4 khaDgasya. karmaH 5 pakSavattAyAH. 6 yathA kathaMcitkazcitskandhamUrdhvArohaNakrameNa 5 kavace. 6 nAsAm. 7 lohamayena. 8 navArUDhaH. 9 bANavizeSeNa. kiMciDrArohamadritaTAdikamArohati tadvaditi bhAvaH. 7 ApaNam | 10 sarvavyApinI. 11 pRthivyAH- 12 zuNDAyaiH. 13 gajAnAm. prazasta karmaH 14 dagdhetyarthaH. 15 yugAntabhavairiva. 16 mahAdantaH. 17 saMlagna. 17 su. ra. bhA.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 3 prakaraNam svargatAvapyabhUtAm - 3 hastI hRSTaromeva reje // 78 // AtAmrAbhA roSabhAjaH kaTAntAdAzutkhAte mArgaNe dhUrgatena / nizyotantI nAga - rAjasya jajJe dAnasyAho lohitasyeva dhArA // 79 // kurva - yotsnAviSAM tulyarUpastArastArAjAlasArAmiva dyAm / khaDgAghAtairdAritAddantikumbhAdAbhAti sma procchalanmauktikaughaH // 80 // dUrotkSiptAkSipracakreNa kRttaM matto hastaM hastirAjaH svameva / bhImaM bhUmau lolamAnaM saroSaH pAde nAsRkpaGkapeSaM pipeSa // 81 // ApaskArAlUna gAtrasya bhUmiM niHsAdhAraM gacchato'vAGmukhasya / labdhAyAmaM dantayoryugmameva khaM nAgasya prApaduttambhanatvam // 82 // hastenAgre vItabhItaM gRhItvA kaMcidyAlaH kSiptavAnUrdhvamuccaiH / AsInAnAM vyomni tasyaiva hetordivyastrINAmarpayAmAsa nUnam // 83 // AkramyaikAmagrapAdena jaGghAmanyAmucairAdadAnaH kareNa / sausthiskhAnaM dAruvaddAruNAtmA kaMcinmadhyAtpATayAsAsa duntI // 84 // utyAderdhacandreNa lUne vakre'nyasya krodhadaSToSThadante / sainyaiH kaNThacchedalIne kabandhAdbhUyo bibhye valgataH sAsipANeH // 85 // pratyAvRttaM bhagnabhAji svasainye tulyaM muktairAkiranti sma kaMcit / ekaughena svarNapuGkhairdviSantaH siddhA mAnyaiH sAdhuvAdairdvaye'pi // 86 // bANAkSiptArohazUnyAsanAnAM prakrAntAnAmanyasainyairgrahItum / saMrabdhAnAM bhrAmyatAmAjibhUmau vArI vAraiH sasmare vAraNA - nAm // 87 // kazcinmUrcchAmetya gADhaprahAraH siktaH zItaiH zIrkarairvAraNasya / ucchazvAsa prasthitA taM jighRkSu I anyonyAvaSTambhasAmarthya yogAdUrbhAva // 95 // bhagnairdaNDairAtapatrANi bhUmau paryastAni prauDhacandratIni / AhArAya pretarAjasya raupyasthAlInIva sthApita sma bhAnti // 96 // rejurbhraSTA vakSasaH kuGkumAGkA muktAhArAH pArthivAnAM vyasUnAm / hAsA lakSyAH pUrNakAmasya manye mRtyodantAH pattiraktAsavasya // 97 // nimneSvoghIbhUtamastrakSatAnAmasaM bhUmau yaccakAsAMcakAra / rAgArthaM tatkiM nu kausumbhamambhaH saMvyAnAnAmantakAntaHpurasya // 98 // rAmeNa triHsaptakRtvo hRdAnAM citraM cakre paJcakaM kSatriyAsaiH / raktAmbhobhistatkSaNAdeva tasminsaMkhye'saMkhyAH prAvahandvIpavatyaH // 99 // saMdAnAntAdastribhiH zikSitAstrairAvizyAdhaH zAtazastrAva - lUnAH / kUrmaipamyaM vyaktamantarnadInAmaibhAH prApannamayo'sRGmayInAm // 100 // padmAkArairyodhavatrairibhAnAM karNabhraSTaizcAmaraireva haMsaiH / sopaskArAH prAvahannasratoyAH srotakhinyo vIciSUccaistaradbhiH // 101 // utkAntAnAmAmiSAyopariSTAdadhyAkAzaM babhramuH patravAhAH / mUrtaH prANA nUnamadyApyavekSAmAsuH kAyaM tyAjitA dAruNAstraiH // 102 // AtanvadbhirdikSu patrAgranAdaM prAptairdUrAdAzu tIkSNairmukhAyaiH / Adau raktaM sainikAnAma jIvairjIvaiH pazcArtyaM tripUgairapAyi // 103 // ojobhAjAM yadraNe saMsthitAnAmAdattIvraM sArdhamaGgena nUnam / jvAlAvyAjAdudvamantI tadantastejastAraM dIptajihvA va~vAze // 104 // nairantaryacchinnadehAntarAlaM durbhakSyasya jvAlinA vAzitena / yo durbINaprotamA dIpya mAMsaM pAkApUrvasvAdamAde zivAbhiH // 105 // glAnicchedi kSutprabodhAya pItvA raktAriSTaM zoSitAjIrNazeSam / svAduMkAraM kAlakhaNDopadaMza kroSTA DimbaM vyaSNayasvanacca // 106 // kravyAtpUgaiH puSkarANyAnakAnAM pratyAzAbhirmedaso dAritAni / abhIlAni prANinaH pratyavazyankAlo nUnaM vyAdadAvAnanAni // 107 // kIrNA reje sAjibhUmiH samantAdaprANadbhiH prANabhAjAM 'pratIkaiH / bahvArambhairarthasaMyojitairvA rUpaiH sraSTuH sRSTikarmAntazAlA // 108 // tvatpatramuktavizikhairazaniprakAzairAmUlalUnanavaketakakAntadantAH / trAsAvasannamadadhArakapolabhAgAH saMpAdayanti kariNaH kariNIbhramaM naH // 109 // militamihirabhAsaM maulimetasya dRSTvA paravaratanupAdAlaktakaM tarkayantyA / tvadaridharaNijAnirbhAnubimbena gacchansuranagaramRgAkSyA vIkSyate sAbhyasUyam // 110 // bhavanturaga kUtA nAkanArI mumUrccha // 88 // lUnagrIvAtsAyakenAparasya dyAmatyuccairAnanAdutpatiSNoH / se mugdhaiH saiMhikeyAnukArAdraudrAkArAdapsarovaRcandraiH // 89 // vRttaM yuddhe zUramAzliSya kAMcidrantuM tUrNa merukuJja jagAma / tyaktvA nAgnau dehameti sma yAvatpatnI sadyastadviyogAsamartha // 90 // tyaktaprANaM saMyuge hastinIsthA vIkSya premNA tatkSaNAdudgatAsuH / prApyAkhaNDaM devabhUyaM satItvAdAzizleSa svaitra kaMcitpuraMdhrI // 91 // svarge vAsaM kArayantyA cirAya pratyagratvaM pratyahaM dhArayantyA / kazcidbheje divyanAryA parasmiMlloke lokaM prINayantyeha kIrtyA // 92 // gatvA nUnaM vaibudhaM sadma ramyaM mUrcchabhAjAmAjagAmAntarAtmA / bhUyo dRSTapratyayAH prAptasaMjJAH sAdhIyaste yadraNAyAdriyante // 93 // kazcicchastrApAtamUDho'pavodurlabdhvA bhUyazcetanAmAhavAya / vyAvartiSTa krozataH sakhyuruccaistyaktazcAtmA kA ca lokAnuvRttiH // 94 // minnoraskau zatruNAkRSya dUrAdAsannatvAtkacidekeSuNaiva / 130 subhASitaratnabhANDAgAram 1 AmUlAt 2 Ayatam 3 duSTahastI 4 bhajyamAnAsthipaTakAra zabdayuktam. 5 bANena. 6 bandhanasthAnam 7 vRndaiH 8 jalakaNaiH / 1 uttarIyANAm. 2 nadyaH 3. gulphadezamadhikRtya. 4 sapari karA: 5 mRtAnAm 6 pakSiNaH; pakSe, bANAH 7 rauti sma. 8 kalevaram. 9 bhuktavAn. 10 mukhAni 11 tUryANAm. 12 tRSNAbhiH 13 bhayaMkarANi 14 abhyavaharan. 15 avayavaiH.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ raNavarNanam , aripalAyanam awranARAAAAAAAAAAAArrrrrrrrrrrrrrrrrrrAAAAAAAAAAAAAAmraparmananew s niSThurakSuradRDhavraNairAcitA kSaNAtsamaravicyutapratinRpAlacelI- lbaNarudhiraparAmRSTabukkAjighatsAdhAvadbhrAdhirAjApratimatanuruhaJcitA / iyaM raNadharA bhavadviradadAnadhArAjalaiH kimu vraNa- cchAyayA vAritoSNAH / vizrAmyanti kSaNArdhaM pradhanaparitale'pitaM vasanapaTTamAsiJcati // 111 // kRpANakiraNAnalaM sareSveva muktAbhiyogA vIrAH zastraprahAravaNabhararudhirodgArarudhiranIrapUracchaTAjaTAvratatisaMkulaM bhaTatimiGgilairAkulam / digdhAkhilAGgAH // 123 // jIvAkRSTiM sa cakre mRdhabhuvi pramathya samarArNavaM varamakarSi lakSmIstvayA vidhAya madamantharaM dhanuSaH zatrurAsIdgatAsurlakSAptirgiNAnAmabhavadaribale tadyazamathanamandaraM sindhuram // 112 // jhaNajjhaNitakaGkaNakkaNi- stena labdham / muktA tena kSameti tvaritamarigaNairuttamAGgaiH takiGkiNIkaM dhanurdhvanadguruguNATanIkRtakarAlakolAhalam / pratiSThA paJcatvaM dveSisainye sthitamavanipati pa saMkhyAntaraM saH vitatya kiratoH zarAnaviratasphuracaDayovicitramabhivardhate // 124 // yuSmadordaNDamaNDalyavanamitaraNacaNDakodaNDabhuvanabhImamAyodhanam // 113 // pratIkSyante vIrAH pratimu- daNDonmukteSucchinnamUrcchatpratinRpatibhujAkhaNDamuNDAvakIrNA / khamurobhiH sarabhasaM vipakSANAM hetiH pratiniyatadhairyAnubhavataH / gA | gAyannRtyatpravalgadrajanicaravadhUdattatAlaiH karAlaitAlairaTTahAsa / prakaTitadazanaiyuddhabhUrbhAti bhImA // 125 // vidIrNatvambhArAdalitapizitacchinnadhamaniprakANDAsthisnAyaH sphuTataravilakSyAvanivahAH // 114 // zitairvANaireke mRdhabhuvi pare tIkSNanakharaiH kriyAsAtatyenApyahamahamikAkAnta __ aripalAyanam manasaH / mitho vindhyanti sma prabalatamasamavidalatkSiti- sAlakAnanayuktApi sAlakAnanavarjitA / hArAvaruddhakSodaHpiSTAtakasurabhivakSastaTabhRtaH // 115 // bhallaibhinnAH | kaNThApi vihArArivadhUstava // 1 // vicaranti vilAsinyo yatra pratinRpatayaH zaGkhanAdAnudArAzrutvA rAjanpunarapi bhujAdaNDa- zroNibharAlasAH / vRkakAkazivAstatra dhAvantyaripure tava // 2 // kaNDUtibhAjaH / AliGgantyAstridazasudRzo bhrUlatAM vIkSya vakAntavakAntAro yadvairisudRzAmabhUt / jaghanastanamuccoM bhumnAM zApabhrAntyA capalamanaso hastamAvartayanti // 116 // vyalikhatkaNTakainakhaiH // 3 // kAThinyaM kucayoH sraSTuM vAJchamuJcaddhirmadavAri vAraNagaNairmaghAyitaM kAmakairetaiH zakrazarAsa- ntyaH pAdapadmayoH / nindanti vizvadhAtAraM tvaddhATIvarinAyitamadhazchatraiH zilIndhrAyitam / khadyotAyitamasraghaTTana yossitH|| 4 // vane'khilakalAsaktAH parihRtya nijastriyaH / samudbhutasphuliGgaiH sphurannArAcaizcapalAyitaM raNabhuvA sainyai tvadvairivanitAvRnde pulindAH kurvate ratim // 5 // vIra tvadripuramaNI paridhAtuM pallavAni saMspRzya / na harati nabhasyAthitam // 117 // bhugnabhrayugalaiH krudhA samadhikasphA vanabhuvi nijakararuharucikhacitAni pANDupatradhiyA // 6 // rAruNAkSaiH kSaNAtsvedAmbhaHpaTalaprakRSTatilakairdaSTAdharoSThairapi / | tvadvairiNo vIra palAyitasya prakAzayannaktamaraNyamArgAn / dRSTazmazrubhirutpatadbhirabhitaH saMkIrNamAlakSyate tvaddhastAstra - kRzAnurAsIdabhinandanIyastuGgeSu lagno ripumandireSu // 7 // nikRttavairibhaTasuzreNIzirobhirviyat // 118 // zveDAbhiH | | rAjandviSasta bhayavidrutasya bhAlasthalaM kaNTakino vanAntAH / kakubhaH pRsstknikraiyom dvidhAkhaNDitairdahai vidviSatAM dharAtala tara adyApi kiM vA'nubhaviSyatIti vyapATayandraSTumivAkSarANi // 8 // mapi pracchAdayantau ciram / kurvAte'zrujalAvilekSaNapathAnye- | itastrasadvidrutavairibhUbhRtpriyAtha dRSTA vanamAnavIjanaiH / zazaMsa tAvakANDoccaradromAJcAni savepathUnyapi muhurvamANi naH pazya- | pRSTAdbhatamAtmadeze zItadviSaH zItalazIlatAM kila // 9 // tAm // 119 // AguJjagirikuJjakuJjaraghaTAvistIrNakarNajvaraM | jyAnirghoSamamandadundubhiravairAdhmAtamujRmbhayan / veladrava- netrA / nitAntaM vihastA svahastAravindaividhatte purastA samastAvanInAthamaule bhavattaH parAstA dviSaH padmavistAribhUriruNDanikaraivIro vidhatte bhuvastRpyatkAlakarAlavaRvidhasa durastADanAni // 10 // alasabhujalatAbhirnAdRto nAgarIbhivyAkIryamANA iva // 120 // no cApAkalanaM na patridharaNaM bhavanadamanakAnAM nAtithirvA babhUva / tvadarinagaramadhye na jyAsamAkarSaNaM no bAhusphuraNaM na bANagamanaM saMlakSyate te saMcaraMzcaitrajanmA jaradajagarapItaH kSIyate gandhavAhaH // 11 // raNe / kiMtu prauDhakarIndrakumbhavigalanmuktAgaNaprasphuratpra- tvadarinRpatimAzAvAsasaM dhUlidhArAdhavalamahaha bhikSu vIkSya tyarthikSitipAlamaulimaNibhirvidyotate bhUriyam // 121 // bhargabhrameNa / murabhidudadhivelAkAnanaM gAhamAno dizati kusumavIrANAM ruNDatuNDapravighaTanapaTusphAradordaNDakhaNDavyApArakSi- bANaM dUrato nirgamAya // 12 // tvadarinRpatikelIsaudhapyamANapratibhaTavikaTATopavarmaprarUDhaH / kUTaH ko'pyeSa saMrUDhadUrvAGkarakavalavilolaM vIkSya raGku sudhAMzoH / upavanayuddhAjirabhuvi jaraThazcitrakUTAnakArI lIyante yatra zatruprapatanavivazAH koTizaH zUrakITAH // 122 // prAsaprotapravIro- gatiryasyAH. 4 vyAptAni. 5 vAyuH. 6 mRgam / / 1 vRkSayuktamaraNyam . 2 alakena yuktamAnanaM yasyAH. 3 panyAM
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam hariNInAmunnato bhralatAnAM prasarati ratijAniglAnijanmA yaNA tava vibho riporaGganA muhurvalitakaMdharaM mihiramaNDalaM vivartaH // 13 // varSAsu bhItamavazAnibhujaM bhujaMgamekaM nigR- vIkSate // 26 // dharAdhara tava dviSAM vanajuSAM vihInatviSAM hya zirasi sthitamaJjanAbham / zUnye tavArinagare zabarI dadhe guNanidhe dhanurviguNamapyanekaM guNam / phalAharaNayaSTikAsazaGkamAditsate kanakamuSTikRpANalobhAt // 14 // sphuTa- karaNakandarAntaHzivAnivAraNavihaMgikAkaraNacullikAkarSaNaiH taramaTavInAM prAntare paryaTantI harihatagajakumbhonmuktamu- // 27 // rAjanarAjasutA na pAThayati mAM devyo'pi tUSNI sthitAH ktAphalAni / parikarayati hastAmbhojazoNaprabhAbhiH pariharati* kubje bhojaya mAM kumArasacivairnAdyApi kiM bhujyate / itthaM ca dUrAnmasu guJjAbhrameNa // 15 // ye kandarAsu nivasanti nAtha zukastavAribhavane mukto'dhvagaiH paJjarAcitrasthAnavalokya sadA himAdrestvatpAtazaGkitadhiyo vivazA dviSaste / apyaGga- zUnyavalabhAvekaikamAbhASate // 28 // kAmantyaH kSatakomamutpulakamudvahatAM sakampaM teSAmaho bata bhiyAM na budho'pya- lAguligaladraktaiH sadarbhAH sthalIH pAdaH pAtitayAvakairiva bhijJaH // 16 // kurubaka kucAghAtakrIDAsukhena viyujyase galadvASpAmbudhautAnanAH / bhItA bhatRkarAvalambitakarAstvabakulaviTapinsmartavyaM te mukhAsavasecanam / caraNaghaTanAvandhyo dvairinAryo'dhunA dAvAgniM parito bhramanti punarapyudyadvivAhA yAsyasyazoka sazokatAmiti nijapuratyAge yasya dviSAM jagadaH iva // 29 // tanvImujjhitabhUSaNAM kalagiraM romodgamaM bibhrastriyaH // 17 // anAratapariskhalannayanavAridhArAzatapravRddha-tI vepantIM vraNitAdharAM vivasanAM sItkAramAtanvatIma pathanimnagAsalilaruddhayAnodhamA / tvadIyaripukAminI bahuvide- do| caNDatuSArapAtasabhayAmAliGgaya kaNThe bhRzaM khAM mUrti zayAnaiSiNI vinindati valadRzA gururuSAzrupaM prAvRSam // 18 // dayitAmivAtirasikAM tvadvidviSaH zerate // 30 // bhUsaMparkaitazvetazcAdbhirvighaTitataTaH seturudare dharitrI durlakyA rajonipAtamalinAH svasmAdhAtpacyutAH sAmAnyairapi jantubhiH bahAlahimapar3o girirayama / idAnIM nivate karitA karatalainiHzaGkamAliGgitAH / saMlagnAH kvaciMdekatAmupagatAH nIrAjanavidhau na jAne yAtArastava ca ripavaH kena ca kApi prabuddhAH kvacitsuptAH kvApi ca sArivatpratigRhaM bhrAntApathA // 19 // kSaNaM kAntAgAraprasaravilasanmAnasaratiH stavAristriyaH // 31 // karSadbhiH sicayAJcalAnyatirasAtkukSaNaM zailotsaGge dvijakularavAkRSTahRdayaH / kSaNaM patradhvAnazruti vadbhirAliGganaM gRhNAnaiH kacamAlihadbhiradharaM vibhrAmayadbhiH pulakito yadbhayabharAddhasanprApto'raNye ripuravanipAlasthiti | karau / pratyakSe'pi bhavadvirodhinRpaterantaHpurANAmaho dhikkaSTaM miva // 20 // aye mAtastAtaH kva gata iti yadvairizi- viTapaiviTariva vane kiM nAma no ceSTitam // 32 // zunA darIgehe lInA nibhRtamiha pRSTA svajananI / kareNAsyaM snAtAH prAvRSi vArivAhapaTalaiH prodbhutadUrvAGkaravyAjenAttakuzAH tasya drutamatha niruddhyAzrubhRtayA viniHzvasya phAra ziva praNAlasalilairdattvA nivApAJjalIn / prAsAdAstava vidviSAM ziva dRzaivocarayati // 21 // aparNeyaM bhUbhRdvanamaTati valkA- paripatatkuDyasthapiNDacchalAtkurvanti prativAsaraM nijapatimbaradharA jaTAlo digvAsAH zikhariNi zivo'yaM nivasati / pretAya piNDakriyAH // 33 // mAliM mAnavidhiM vinA iti bhrAntyAnyonyaM kSaNamilitayoH kSoNitilaka viSapatyo namayituM hAraM svayaM gumphituM niyAtuM dayitasya pANikamalaste ziva ziva zivanti praNatayaH // 22 // pazyetkazciJcala cchAyAM vinA varmani / nidrAtuM ca vinAGkapAlizayanaM draSTuM capala re kA tvarAhaM kumArI hastAlamba vitara hahahA ca zUnyA dizaH sakhyA tvatprativIranIrajamukhI sAkUtavyutkramaH kkAsi yAsi / itthaM pRthvIparivRDha bhavadvidviSo'ra madhyApyate // 34 // ghAtaM tAlaphalAzayA stanataTaM bimbaNyavRtteH kanyA kaMcitkalakisalayAnyAdadAnAbhidhatte // 23 // bhrameNAdharo daSTaH pAkavidIrNadADimadhiyA lIDhAH sphuranto svalpaM brUmaH kimapi caritaM vIravarya tvadIyaM mithyAvAdAH radAH / bhrAmyantI bhramaniHspRhAnuvipinaM tvadvairisImantinI kavaya iti no duHpravAdo ruNaddhi / muktA muktA malayazikhare nidrANA muhurAhatAM muhurapi kSiptA ca zAkhAmRgaiH // 35 // tvadvipakSAvarodhairaNDabhrAntyA bhujagalalanAH sAdaraM pAla tvatpretyarthivasuMdharezataruNIH saMtrAsataH satvaraM yAntIrvIra yanti // 24 // kSoNIpAla tvadarihariNIlocanA zocamAnA | viluNThituM sarabhasaM yAtAH kirAtA vane / tiSThanti stimitAH | prarUDhapalakAste vistatopakramAstAsAmettaralaiH stanairatitarAM guJjAhAraM kucakalazayoniHzvasantI karoti / kSubhAtkSIrAmbudhi lolairapAGgairapi // 36 // etasminvijane vane'tanutarucchalaharisaMkSobhibhistvadyazobhiaura muktAphalamayamivAvindate | ra muktAphalamayamivAvindate | nnAvakAze sukhaM tiSThAmIti tava dviSAmadhipatiryAvadvidhatte nandatanvA // 25 // vimuJcati pade pade ruciracIrahArAdikaM | 1 lAkSArasaH. 2 zatravaH. 3 bhayAt. 4 stabdhAH. 5 aticazukaM gRhasamutsukaM tyajati caiva jIvAdhikam / palAyanaparA- ' palaiH. 6 mahadbhiH.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ aripalAyanam, pratApavarNanam 133 matim / tAvattatra nipAtitaM bhuvi bhavannAmAGkasellAhataM dRSTvA dhAvanto vindhyabhUbhRdvanaghanakuhare kaNTakAkRSTakezAstrAyacaM kesariNaH karaGkamasamatrAso muhumUrcchati // 37 // kA tvaM muJcateti pratihatavikalA vairiNaH saMgirante // 47 // puni narendra lubdhakavadhUrhaste kimetatpalaM kSAmaM kiM sahaja bravImi nRpate yadyasti te kautukam / gAyanti tvadaripriyAzrutaTinItIreSu siddhAGganA gItAndhA na tRNaM caranti hari pratApavarNanam NAstanAmiyaM durvalam // 38 // svapne'pi kSitipAvataMsa citraM tapati rAjendra pratApatapanastava / anAtapatramubhavato bhItyA vajantI vanaM nirmamA pratipakSavairiramaNI kalo- sRjya sAtapatraM dviSadgaNam // 1 // rAjansaptApyakUpArAstvalinIpAthasi / utkSiptAnanamunnatana caraNavyAsaktamuktAphalaM pratApAnizoSitAH / punastvadvarivanitAbASpapUreNa pUritAH bhUyaH sphAritabAhuvalli zayanAdudbhAntamuttiSThati // 39 // tA- // 2 // dIpayanrodasIrandhrabheSa jvalati sarvataH / pratApastava dRgdaNDavivartanartitamamI cakrAdapakrAmitAH kvApi kvApi ca rAjendra vairivaMzadavAnalaH // 3 // tvatpratApAnardhahemasaMpuTekATakairupagatA rekhoparekhAbhramam / yasya prauDhatarapratApadahana- 'timanohare / brahmANDazAligrAmo'sau dharAdhIza virAjate jvAlAbhirante dizAmApAke nipatanti pArthivaghaTAH zIryanti // 4 // tavArinArInayanAmbupUraM nipIya rAjanbhramati pratApaH / vIyanti ca // 40 // AgacchAgaccha sajjaM kuru varaturagaM riGgattaraMgAvalinIratuGga yathA samudra vaDavAhutAzaH // 5 // saMnidhehi drutaM me khaGgaH kvAsau kRpANImupanaya dhanuSA kiM tvatpratApatapanAtapataptastIkSNarazmirapi dikSu nitAntam / kimaGgapraviSTam / saMrambhonidritAnAM kSitibhRti gahane'nyonya dhAvati pratidinaM mukaTeza tvadyazo'dya ptitstuhinaaNshuH||6|| mevaM pratIcchanvAdaH svapnAbhidRSTe tvayi cakitadRzAM vidviSA- udite'pi tavAvanIndra tejastapane sphAragabhastibhArabhAji / mAvirAsIt // 41 // yAtItaH pAntha panthA vrajati tanu tava varinRpAyazastamAMsi sphuradujjRmbhitamAcaranti citram kathaM sthAvaraM vartma mugdhe mArga pRcchAmi pRccha sthitamidamiha // 7 // pratyarthivAmanayanAnayanAmbupUraiH sadyaH skhaladahalate vismitaM vIkSya netre / adhAnaM brahmapetadhvani bhavati vaca- | kajjalajAlanIlaiH / yuSmatpratApatapanastapanAdyavIyAnArabhyate zvaramuddAmanetrA dRzyante dAvamUDhAH pathi pathikaviTaistvahiSAM yadamunA yamunAsahasram // 8 // mArtaNDamaNDalasamaM bhavataH nAtha nAryaH // 42 // Atte sImantaratne marakatini hRte | pratApaM ye varNayanti nahi te kavayaH pravINAH / ambhonidhau vilayameti paraM pataGgaH pAraM prayAti jaladhestu tava hematATaGkapatre luptAyAM mekhalAyAM kanakamaNitulAkoTiyugme gRhIte / zoNaM bimboSThakAntyA tvadarimRgadRzAmitvarINAma pratApaH // 9 // ullAsya kAlakaravAlamahAmbuvAhaM devena yena raNye rAjanguJjAphalAnAM saja iti zabarA naiva hAra haranti | / nirvApitaH sakala eva raNe ripUNAM // 43 // prAptAstrAsAtpipAsAtizayamupagatAH pAtamAraNya dhArAjalestrijagati jvalitaH pratApaH // 10 // vadanta deva mambho yuSmadvidveSiyoSAH zvasitasamudayaistattadIyaragoSitAvakaM pratApameva pAvakaM mahAtuSArazItalaM vadAmahe vayaM etatsaMvIkSya mUrchAnipatitatanavo naiva jIveyuretAzcintopetAH yataH / sumerukandarodarasthito gRhItakambalastavArivargazabaryo nijanayanajalaiH palvalaM pUrayeyuH // 44 // vIra | paGkajaH prakampate muhurmuhuH // 11 // aye nRpatimaNDalItvadvairidArA gahanagiriguhAgaharAntastamisaM tvatrAsAdguhyavA | mukuTaratna yuSmadgujAmahoSma'tatisaMjuSA bata bhavatpratApArciSA / sA darakalitahRdo yadyadeva prapannAH / tattajyotsnAyamAnaM dviSAmatibhRzaM yazaHprakaTapArado dhmApanAdudasphuTata tArakAdharaNiparivRDha prekSya yuSmadyazobhiH sadyo mohAndhakArAnu kapaTato vihAyastaTe // 12 // atyuktau yadi na prakupyasi saraNazaraNA vAsarAnvAhayanti // 45 // etagItArinArI | mRSAvAdaM na cenmanyase tadrUmo'dbhutadarzanena rasanA keSAM giribilavigaladvAsarA niHsarantI skhakrIDAhaMsamohagrahila na kaNDUyate / deva tvattaruNapratApadahanajvAlAvalIzoSitAH zizubhRzaprArthitonidracandrA / Anandadbhari yattannayanajalami sarve vAridhayastavArivanitAnetrAmbubhiH pUritAH // 13 // deva laccandrahaMsAnubimbapratyAsattiprahRSyattanayavihasitairAzvasIyazva tvattaruNapratApatapanatrAsAdiva tryambako no gaGgAM vijahAti sIca // 46 // dhUlIdhArAbhirandhAstadanu badhiratAmAgatAH niHsarati na kSIrAmbudhermAdhavaH / tAmyaMstAmarasAntarAlavasa tirdevaH svayaMbhUrabhUtpAtAlAvadhipaGkamagnavapuSastiSThanti kUrmAsphArabherIbhUyojhAGkArarAvairaimRtakarakulApIDayatsainyayAne / dayaH // 14 // abdairvArijighRkSayArNavagataiH sAkaM vrajantI 1 zastravizeSaH. 2 asthipaJjaram. 3 atulatrAsaH. 4 mAMsam . | muhuH saMsargAdvaDavAnalasya samabhUdApannasattvA taDit / 5 yadi neti zeSaH. 6 he candrakulAvataMsa. 1 samudrAH.2 kaThinam . 3 Urjasvalam . 4 prApitaH.5 AtapabhAjA. 4 jaratojita
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 subhASitaratnabhANDAgAram [ 3 prakaraNam 2 manye deva tayA krameNa janito yuSmatpratApAnalo yenArAti - khyo'sau pratApAnalo'sthApi drAgudakAJjalI kRtacatuHpAthovadhUvilocanajalaiH sikto'pi 'saMvardhate // 15 // deva tvadru- dhinA zrImatA // 24 // deva tvadbhujadaNDacaNDimacamatkArijadaNDadarpagarimodgIrNapratApAnalajvAlApakrimakIrtipAradaghaTI- pratApAnalajvAlAjAlabhayAdivAbhivizati kSIrAmbudhiM mAdhavaH / visphAritA bindavaH / zeSAhi : kati tArakAH kati kati kSIro- bhargaH svargadhunIM dadhAti zirasA tyaktatrilokIkRtirvedhAH kiM dadhiH katyapi prAleyAcalazaGkhazuktikarakAH karpUrakundendavaH tu muhuH kamaNDalujalairAtmAnamAsizcati // 25 // shriimdvii|| 16 // bheGgAkIrtimaSImalImasatayA pratyarthisenAbhaTa zreNI- rAdhidhIra pRthutaramahasastvatpratApAdmikIlIcchrutvAndheH zoSatindukakAnaneSu vilasatyasya pratApAnalaH / asmAdutpatitAH vAtI zaraNamanugataH kutracitkazcideva / candraH kI sphuranti jagadutsaGge sphuliGgAH sphuTaM bhAlodbhUtabhaivAkSi- sudhAsye tridazataruvaraH pANipadme ca koze lakSmIH 'veDaM ca bhAnuhutabhugjambhArirdaMmbholayaH // 17 // tAdRgdIrghavirizci- kope jaladharakusumaM vairikAntAdRgante // 26 // drAgAtravAsaravidhau jAnAmi yatkartRtAM zaGke yatpratibimbamambudhi- myodayAhiM cairamagirimatispardhayA tigmarazmermeruM paryaTya payaH pUrodare vADavaH / vyomavyA pivipakSarAjakayazastArAparA - laGkAnagaramupagataH kautukAccatpratApaH / vIkSyAmuM vItibhAvukaH kAsAmasya na sa pratApatapanaH pAraM girAM gAhate hotraM punarapi vipadaM deva nizcinvatInAM yaH kSobho rAkSasInAM // 18 // zaMbhurmAnasasaMnidhau suradhunIM mUrdhnA dadhAnaH sthitaH kSaNamajani sa hi tvadviSAM sarvadAstAm // 27 // tvatkhazrIkAntazcaraNasthitAmapi vahannatAM nilIno'mbudhau / mamaH GgAghAtajAtavyatharipuvanitA muktabAppAmbudhArAsArAdArAdudApaGkaruhe kamaNDalugatAmenAM dadhannAbhibhUrmanye vIra tava pratA- rAddizi dizi saritAmudbhavAzcedbhaveyuH / kalpAntakrUra ke lipadahanaM jJAtvolbaNaM bhAvinam // 19 // yuSmatprauDhatarapratA- prakaravijayino visphuratvatpratApAtpArAvArAnapArAnapi sapadi patapanajvAlAvalIvyAkule brahmANDe madhusUdano'hizayane zete parAzuSyataH pUrayetkaH // 28 // durvArArAtivA jIvanadavadahanaH payaHsAgare / zaMbhurjahnusutAM dadhAti zirasA bhUmistuSArAcalaM kauGkumo digvadhUnAM sarvAGgINo'GgarAgastribhuvanabhavanadhvAntatApavyAkulitaH patatyatitarAM bhAnuH samudre muhuH // 20 // vidhvaMsadIpaH / tvaddoruddAmada kara mukha hutabhugbhUtadhAtrI puraMdhyA nAryaH kuGkumazaGkayA niTilagaM proJchantyapAstadviSAM sAMdhyaM vAso mAJjiSThamurvI ramaNakulamaNe jAgarIti pratApaH // 29 // rAgamamuM vibhAvya gagane gacchanti kelI gRham / mugdhA bhUjAne kiM na jAne bhavadatulabhujabhrAjamAnapratApajyotirjvadAvadhiyo'rayastava vibho yAnti drutaM kAnane lAkSArAga lAvalIbhirjalanidhivalayaM nirjalaM kiM na bhUyAt / yuSmatpratyaiti prakupyati dhave kAntA pratApAdaye // 21 // yo rthipRthvIparivRDhavanitAnIranetra savantI sUtra srotaH sahasairayamiha nAstAcalamastakaM prati gato dInatvamAlambate yo nAyAti paritazcanna pUryata sadyaH // 30 // nizAsu saMzayapadaM nodeti giryAzrayAt / yo rAhorapi karka - zeSu dazaneSvAsInna vA gocaraH so'yaM bhUpa tava pratApatapano varvarti sarvopari // 22 // kAntAre jalavRkSavairiNi muhustvadvairivAmabhruvo bAlairAkulalocanaiH pratipadaM ruddhakramAcaGkrame / pRthvIcaNDaruce paTaccaradazA saMghaTTadIptaprabhaM siJcantyaJjalisaMcitAzrubhiralaM yuSmatpratApAnalam // 23 // adhyAyodhanavedi mArgaNakuzAnAstIrya khaDgamucA hutvAre: palalaM caruM havirasRktanmastakasvastikaiH / saMveSTyAhavanIyamAnasadasi - 1 atrAyaM bhAvaH - vairistriyaH svabhartRmaraNAdyathA yathA'dhikaM rudanti tathA tathA'dhikaM tannetrAmbubhistvatpratApAgniH saMvardhate tvatpratApA 'dhiko bhavatIti yAvat; yataH sa pratApAbhirvaDavAnalA tpitustaDitazca mAtuH samutpannastau ca pitarau pAnIyayogAdevojjRmbhete 'tastatputro'pi tvampratApo bhavadvairiramaNInetrAmbubhiH sicyamAno vRddhimA motyetaducita meveti. 2 parAjayaH 3 kAlaskandhavaneSu. 4 tindukakASThebhyo dadyamAnebhyo mahAntaH sphuliGgA uttiSThantIti vRddhavyavahAraH. 5 haraniTilanetram 6 kulizam. 7 'caturyugasahasraM tu brahmaNo dinamucyate' iti. kIrtivarNanam rAjaMstvatkIrticandreNa tithayaH pUrNimAH kRtAH / mahAnna bahiryAti tithirekAdazI bhayAt // 1 // asthivadadhivazcaiva kuSThavatpiMSTavattathA / rAjaMstava yazo bhAti zaraccandramarIci - vat // 2 // sarasvatI sthitA vakre lakSmIrvezmani sthitA / kIrtiH kiMku pitA rAjan yena dezAntaraM gatA // 3 // yadguNairgrathitaiH zuddheramitairbrahmagolakaH / vidhatte kIrtikanyAyAH krIDAkandukakauzalam // 4 // siktaM sphaTikakumbhAntaH sthitaM zvetIkRtairjalaiH / mauktikaM cellatAM sUte tatpuSpaiste samaM yazaH // 5 // aho vizAlaM bhUpAla bhuvanatritayodaram / mAti mAtumazakyo'pi yazorAziryadatra te // 6 // tvatkIrtirAjahaMsyA vairivadhUvadanabhAjanasthamapi / 2 garalam. 3 astAcala:. 4 dhArAsaMpAtaH 1 arciH 5 aparimitaH.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ kIrtivarNanam - - - pItaM hAsakSIraM vyaktIkRtamazrunIraM ca // 7 // kucakalazeSva- laistava yazobhirazobhi vizvam // 22 // pratinagaramaTantI balAnAmalakAyAmatha payonidheH puline / kSitipAla kIrta- pratyagAra vrajantI pratinarapativakSaHkaNThapIThe luThantI / giriyaste hAranti haranti hIranti // 8 // rajanISu vimalabhAnoH garimanitambAcchAdane sAvadhAnA tadapi ca tava kIrtinirmakarajAlena prakAzita vIra / dhavalayati bhuvanamaNDala- laiveti citrama // 23 // tyajasi yadapi lakSmI kIrtimAmakhilaM tava kIrtisaMtatiH satatam // 9 // dUre'pi zrutvA sAdya dAnaivrajati tadapi kIrtiH sindhupAraM na lakSmIH / kathaya bhavadIyakIrti karNau hi tRptau na ca cakSuSI me / tayorvi yAviH ka iha hetu raveza tvadIye vasati hRdayapajhe nandasUnurmuvAdaM parihartukAmaH samAgato'haM tava darzanAya // 10 // rAriH // 24 // anukSaNamanukSaNaM kSitipa rakSyamANA tvayA AkarNya bhUpAla yazastvadIyaM vidhUnayantIha na ke zirAMsi / prayAti vidizo daza prabalakIrtirekAkinI / iyaM niyatamavizvaMbharAbhaGga bhayena dhAtrA nAkAri kI bhujagezvarasya // 11 // rthiSu pratidinaM vitIrNA ramA jahAti na tavAntikaM dvitayayasyAJjanazyAmalakhaDgapaTTajAtAni jAne dhavalatvamApuH / metadatyadbhatam // 25 // samunnataghanastanastabakacumbituarAtinArIzarakANDapANDugaNDasthalInilaThanAdyazAMsi // 12 // mbIphalakvaNanmadhuravINayA vibudhalokavAmabhravA / tvadIyamuyaH koTihomAnaladhUmajAlairmalImasIkRtya dizAM mukhAni / pagIyate harakirITakoTisphurattuSArakarakandalI kiraNapUragaura tatkIrtibhiH kSAlayati sma zazvadakhaNDatArApatipANDurA- yazaH // 26 // vaneSa vanadevatA divi divaukasAM vallabhA bhiH // 13 // iyaM yazAMsi dviSataH sudhArucaH kimaGkametaDvi bhujaMgakulakanyakA bhujagalokalIlAvane / yazaH samarasaMcitaM pataH kimAnanam / yazobhirasyAkhilalokadhAvibhivibhISitA | naramRgendra gAyanti te prabhAvijitakaumudIkumudapANDatA dhAvati tAmasI masI // 14 // adaH samitsaMmukhavIrayauvaMta Dambaram // 27 // apAyi muninA purA punaramAyi maryAtruTadbhujAkaimbumRNAlahAriNI / dviSadgaNastraiNadRgambunihare yazomarAlAvalirasya khelati // 15 // aniHsarantImapi dehagarbhA- | dayA]tAri kepinA purA punaradAhi laGkAriNA / amanthi kIrti pareSAmasatIM vadanti / khairaM carantImapi ca trilokyAM muravairiNA punarabandhi laGkAriNA va nAma vasudhApate taya tvakIrtimAhuH kavayaH satI nu // 16 // karavAlakarAlavAri- yazombudhiH kvAmbudhiH // 28 // mahArAja zrImaJjagati dhArA yamunA divyataraMgiNI ca kIrtiH / tava kAmada tIrtha- yazasA te dhavalite payaHpArAvAraM paramapuruSo'yaM mRgayate / rAja dUrAdanubadhnAti sarasvatI kavInAm // 17 // trijaga- kapardI kailAsaM surapatirapi skhaM 'kerivaraM kailAnAthaM rAhuH daGganalaGghanajAviSkaistava yazobhiratIva pavitritAH / prathama- kamalabhavano haMsamaMdhuMnA // 29 // 'kuMvindastvaM tAvatpaTayasi pArthivapuMgavakIrtayo vibudhasindhujalairiva sindhavaH // 18 // guNagrAmamabhito yazo gAyantyete dizi dizi ca namAstava tvatkIrtimauktikaphalAni guNaistvadIyaiH saMdarbhituM vibudhavAma- vibho / zarajyotsnAgaurasphuTavikaTasarvAGgasubhagA tathApi dRzaH pravRttAH / nAnto guNeSu na ca kIrtiSu randhralezo hAro tvatkIrtibhramati vigatAcchAdanamiha // 30 // patatyetattena jAta iti tAzca mitho hasanti // 19 // pRthvIpate johutabhuji kadAcidyadi tadA pataGgaH syAdaGkIkRtatamazubhamate bhavato bhavasya bemo vayaM suyazasA kiyadantaraM pataGgApadudayaH / yazo'muSyevopArjayitumasamarthana vidhinA vA / gaurI cakAra girizo nijamadhamaGgaM gaurIkRtaM ca kathaMcitkSIrAmbhonidhirapi kRtastatpratinidhiH // 31 // bhavatA bhuvanaM samastam // 20 // kIrtistava kSitipa yAti indolakSma tripurajayinaH kaNThamUlaM murAridiGgAgAnAM madabhujaGgagehaM mAtaGgasaMgamakarI ca digantakeSu / tyaktvAmbaraM jalamapIbhauji gaNDasthalAni / adyApyu-valayatilakabhajati nandanamapyagamyaM kiM kiM karoti na nirargalatAM gatA zyAmalignAnuliptAnyAbhAsante vada dhavalitaM kiM yazobhistvastrI // 21 // nirmuktazeSadhavalairacalendramanthasaMkSubdhadugdhamaya 1pIta:. 2 agastinA. 3 mitaH. 4 tIrNaH. 5 hanumatA. saagrgrbhgauraiH| rAjannidaM bahulapakSadalanmRgAGkacchedojva- 6 mathitaH. 7 baddhaH. 8 kSIrasamudram . 9 viSNuH. 10 zivaH. 11 indraH. 12 airAvatam . 13 candram . 14 vidhiH. 15 yataH sarveSAM 1 kampayanti. 2 pRthvI. 3 zeSasya. 4 yuvatisamUhaH. 5 zasava samudrANAM parvatAnAM gajAnAM sarvabhakSyANAM pakSiNAM ca tvacchetakIrtyA layAni. 6 guMphitum. 7 devAGganAH. 8 nAgalokam ; pakSe,-gaNikA- | zvetatvAtkSIrAbdhyAdAnAmanava zvetatvAtkSIrAbdhyAdInAmanavagamasteSAmatastai tAnsarbatrAvalokayantIti patigeham. 9airAvatAdInAmaSTadiggajAnAM samAgamakarI pakSe,- bhAva.. 16 tantuvAya, pakSa, kuM pRthivIM vindati labhate sa. 17 paTa caNDAlasaMgamakAriNI. 10 dikparyanteSu pakSe,-vijanapradezeSu. vastraM karoSi; pakSe,-paTuM karoSi. 18 tantuH, pakSa, sadgaNaH 11 vyoma, pakSa,-vastram. 12 surAlayavanam. pakSe.-putram.13 gantuma- 19 nanA; pakSe, stutipAThakA:- 20 kalaGka: 21 diggajAnAm . zakyam ; pakSe,-gamanAnaham. 14 niSpratibandhatvam . / 22 yuktAni. 23 nIlimnA.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam THEaamanamA dIyaH // 32 // kiM vRttAntaiH paragRhagataiH kiMtu nAhaM zvetAbhistava kIrtibhirdhavalitA saptArNavA medinI // 43 // samarthastUSNIM sthAtuM prakRtimukharo dAkSiNAtyasvabhAdhaH / gehe deva tvadyazasA sadA sumahasA gIrvANavRnde'khile zambhormAgehe vipaNiSu tathA catvare pAnagoSThyAmunmatteva bhramati vamavA pite tu sahasA yatkautukaM tacchRNu / sAkUtAH sakutUbhavato vallabhA deva kIrtiH // 33 // kailAsasya prathama- halAH sacakitAH sotkaNThitAH sAdbhutAH sAzaGkAzca muhurmuzikhare veNusaMmUrcchanAbhiH zrutvA kIrti vibudharamaNIgIya- hurmadhuripo lakSmyAdRzaH pAtitAH // 44 // kiM zItAMzumamAnAM yadIyAm / srastApAGgAH sarasabisinIkANDasaMjAta- rIcayaH kimu surasrotakhinIvIcayaH kiMvA ketakasUcayaH zaGkA diGmAtaGgAH zravaNapuline hastamAvartayanti // 34 // kimathavA candropalAnAM cayaH / itthaM jAtakutUhalAbhirabhitaH adhyAhAra smaraharazirazcandrazeSasya zeSasyAhe bhUyaH phaNasa- sAnandamAlokitAH kAntAbhistridivaukasAM dizi dizi mucitaH kAyayaSTInikIyaH / dugdhAmbhodhermuniculukanatrAsa- krIDanti yatkIrtayaH // 45 // zrImadrAjazikhAmaNe tulayituM nAzAbhyupAyaH kAyavyUhaH ka jagati na jAgartyadaH kIrti pUraH dhAtA tvadIyaM yazaH kailAsaM ca nirIkSya tatra laghutAM nikssi||35|| kathamavanipa do yannizAtAsidhArAdalanagalitamUnA | savAnpUrtathe / ukSANaM taduparyamAsahacaraM tanmUrdhni gaGgAjalaM vidviSAM svIkRtA zrIH / nanu tava nihatArerapyasau kiM tasyAgre phaNipuMgavaM tadupari sphAraM sudhAdIdhitim // 46 // na nItA tridivamapagatAGgervallabhA kItirebhiH // 36 // bhAratyA vadanaM zriyA ca sadanaM zrIkaNThabhaktyA mano dharmeNa samitipatinipAtAkarNanadrAgaidIrNapratinRpatimRgAkSIlakSavakSaH zravaNI paraizca caraNau zauryaNa bAhudvayam / dAnenApi karI sazilAsu / likhitalipirivorastADanavyastahastaprakharanakharaTa | mIkSya sakalaM yasyAjJayA bhUtalaM sthAtuM cAnavakAzatAM kathayituM bairasya kIrtiprazastiH // 37 // susitavasanAlaMkArAyAM kIrtistu dUraM gatA // 47 // asyo:ramaNasya pArvaNavidhu dvairAzasajjaM yazaH sarvAGgojvalazarvaparvatasitazrIgarvanirvAsi kadAcana kaumudImahasi sudRzi khairaM yAntyAM gato'stamabhUdvidhuH / tadanu bhavataH kIrtiH kenApyagIyata yena sA yat / tatkambupratibimbitaM kimu zaratparjanyarAjizriyaH priyagRhamagAnmuktAzaGkA ka nAsi zubhapradaH // 38 // deva paryAyaH kimu dugdhasindhupayasAM servAnuvAdaH kimu // 48 // tvadyazasi prasarpati jagalakSmIsudhoccaiHzravazcandrarAvaNako- kapUrAnta sudhAdravAnta kamalAhAsanti hasanti * karpUranti sudhAdravanti kamalAhAsanti haMsanti ca prAlestubhaH sthitimivAmanyanta dugdhAmbudhau / kiM tvekaH puna- yanti himAlayanti karakAsAranti hAranti ca / trailokyArasti dUSaNakaNo yannopayAti bhramAtkRSNaM zrIH zitikaNTha- | GganaraGgalacimagatiprAgalbhyasaMbhAvitAH zItAMzoH kiraNamadritanayA nIlAmbaraM revatI // 39 // indu nindati cchaTA iva jayantyetarhi tatkIrtayaH // 49 // kiM citraM candanaM na sahate mallosrajaM nekSate hAraM dveSTi sitAjamu bhuvanAni pAvayati yadyaccAhitAnAM yazo haMsAnmajayati pratA padahanaM nirvApayatyAzu yat / Azcarye nRpanAyakasya. bhavato jjhati visastomaM vigRhNAti ca / zrIbhUpAla mahIdhareSu | yatkIrtimandAkinI tAnArohati bhUdharAJjalanidhInullaGghaya vipineSvambhodhitIreSu ca tvatkIrtistvadaripriyA ca vila gacchatya pi // 50 // ardhAGgAhitapaurvakIrtivanitAdIvyatsisatyuccaiH sphuratpANDimA // 40 // induM nindati candanaM tAMzuprabhaM kailAsIkRtadikkarIndrazirasi nyastasvapAdAmbujam / na sahate vidveSTi paGkeruhaM hAraM bhAramavaiti naiva kurute karpUrapUre manaH / svargaGgAmavagAhate himagiri gADhaM samAliGgate vizvavyApyavinAzi zaMkarapadaM yAyAttvadIyaM yazo na sAdasya tvatkIrtivirahAtureva na manAgekatra vizrAmyati // 41 // yadi kSitIza bhavato dAnAdikebhyo janiH // 51 // kRtvA merumulUkhalaM prahasatA vRndena digyoSitAM vargaGgAmusalena yasya kSoNipatervihAyasi yazorAzau camatkurvati dvAkarpUra pUra- zAlaya iva tvatkIrtayaH kaNDitAH / tAsAM rAzirasau tuSArarajobhrameNa vaNijo vIthImupaskurvate / cacuM caJcalayanti candra | zikharI tArAgaNAstatkaNAH kiM cAnyacchazikhaNDazUpavisarakiraNabhrAntyA cakorAH payobuddhyA vyogni niyojayanti jyotsnAcaM tatpAMsavaH // 52 // kailAsIyati kairavIyati kalazImAnIya vAmabhravaH // 42 // karpUrAdapi ketakAdapi lasankarpUrapuJjIyati kSIrodIyati mauktikIyati nabhogaGgAtadalatkundAdapi svarNadIkalolAdapi kairavAdapi calatkAntA- raGgIyati / haMsaudhIyati mAnasIyati zaranmeghIyati kSoNidRgantAdapi / dUronmuktakalaGkazaMkaraziraHzItAMzukhaNDAdapi bhRnnAthIyatyamRtIyati kSititale deva tvadIyaM yazaH // 53 // gaGgIyatyasitApagA phaNigaNaM zeSIyati zrIpatiH zrIkaNThIyati 1 zeSapUraka. 2 samUhaH. yAvatphaNaM kAyairbhavitavyamiti bhAvaH. 3 kAyasaMghAtaH. 4 abhinnA, akSaravinyAsayogyA iti yAvat . 1 saMnaddham . 2 kailAsasya 3. kailAsAdapi zubhram, 4 rUpAntaram / 5 balabhadram . 5. sarvasyApi punaruktiH
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ kIrtivarNanam kairavIyati kulaM nIlotpalAnAM vane / karpUrIyati kajjalaM | kalaGkamalino dhatte kathaM candramAH / sAdevaM tvadarAtisaudhapikakulaM lIlAmarAlIyati khaHkumbhIyati ku~mbhinAmapi ghaTA valabhIprodbhutavAGkarapAsavyagramatiH patedyadi punastasyAGkatvatkIrtisaMghaTTataH // 54 // pUrNenduH karakanduko himagiriH zAyI mRgaH // 63 // bhogIndraH pramadottaraGgamuragIsaMgItakrIDAvihArasthalI kSIrAbdhihadIrghikA priyasakhI vAcAM pati- goSThISu te kIti deva zRNotu viMzatizatI yaccakSuSAM vartate / devatA / zayyA diggajarAjadantavalabhI tvatkIrtikanyAkRte raktAbhiH surasundarIbhirabhito gItaM ca karNadvayIduHsthaH pAJcAlImithunaM vyadhAyi vidhinA gaurIgirIzAvapi // 55 // zroSyati nAma kiM sa hi sahasrAkSo na cakSuHzravAH // 64 // zatrukSatrakalatranetrasalilairjambAlajAlaspRzi bhrAntvA bhUpati- gIyante yadi pannagIbhiranizaM tvatkIrtayastadvayaM tuSTA eva bhAlabhUSaNa bhavatkIrti vo maNDale / yadyAntI vibudhA- paraMtu cetasi camatkAro'yamArohati / tAsAM tAdRzabhAvalayaM prati sudhAkuNDe sudhAMzoLadhAdezikSAlanamityayaM kila bhaGgacalanAsaMsthAnasaMdarzini vyAlendre'pyavadhUtamUrdhani mahImalastasmingataH smaratAm // 56 // etatkIrtivivartadhauta- cakraM punarbhrAmyati // 65 // yadgandhadvipadAnavAribhirabhUtsanikhilatrailokyanirvAsitairvizrAntiH kalitA kathAsa retAM zAmabhUH paGkilA tasyAM vairikarIndramauktikamayaM bIjaM ca zyAmaiH samagrairapi / jajJe kIrtimayAdaho bhayabhararasmAda- yenAhitam / tasmAtprAdurabhUdhazastarurayaM tasyodgatAH korakAkIrtiH punaH, sA yannAsya kathApathe'pi malinacchAyA stArAstaSu ca pUrNacandrakapaTAdekaika ujjambhate // 66 // babandha sthitim // 57 // tvattejaHpratibhAbhayAdapa- yatkAAtavalaya bhuvaH suvimalaM saMpAdya saMcArataH krAntvA meru | giriM vidhAya saritAMnAthasya sakhyaM dRDham / ArAdhyAmRtasRtAH pratyarthibhUbhRtstriyaH kAntAre ghanakaNTakidruma bhAnuzekharamalaM saMpAdya tadrUpatAM gacchantI tridazAlayaM drutavanavyastaprayuktAmbarAH / AyoNAM puratastrapAparavazA | gatiH zItAMzunA spardhate // 67 // zailUSI tava kIrtiraddhagaccheyuretAH kathaM kSaumAkAtarayA na cetpariNamettattAvakInaM | yazaH // 58 // candrazcandanamindurinduramaNaM pIyUSamIzAdayo | ' takarI dRSTvA samastA dizo meruM vaMzavaraM parItya paritastUrNaM vizvasyopakRtAvanena mahatA te te'vatArA dhRtAH / etadyatra | | samAruhya tam / bhrAmyantI paritaH pranartitatanurmuktAvalImauna vidyate tribhuvane na sthAnamevaMvidhaM jAne jaGgamapArijAta |ktikaistArAbhistaralIkaroti gaganaM bhUmaNDalAkhaNDala // 66 // | tvatkIrtiH zazinaH samIpamagamatkAntipratispardhayA dRSTvA taM saguNaM brahmeva pUrva yazaH // 59 // candrAdrUpyakamaNDaloH svara " ca kalaGkinaM punarasau snAtuM jagamAmbudhim / zrutvA taM ca samudayagaurAMzugaGgAjalaijyotsnAcandanacarcanairvikasitaistArApra | ghaTodbhavena muninA pItojjhitaM tatpayaH puNyaM brahmakamaNDaluM sUnairapi / etadviSNupadaM kimazcati bhavatkIrtimahAyoginI kalayituM brahmANDamanyaM yayau // 69 // kailAsIyati pUjAmUrtividhAyi lakSma tulasIdAmnA kadA'nviSyati // 60 // | ketakIyati hasatkundIyati procchalatkSIrodIyati candanIgaGgAsAgarasaMgame kRtazatasnAnA badaryAzrame sthitvAsau pari- yati lasatkarpUrapUrIyati / pIyUSIyati zarkarIyati zaraccandrIdhAya tadguNamayaM zvetaM dukUlaM punaH / brAhmaM vaiSNavamendramezvara- yati mApate svargaGgIyati zaMkarIyati bhavatkIrtiH karImapi sthAnaM spRzantI muhuH kIrtiste patidevatA yugazata ndrIyati // 70 // vizvAso bhavatA yazasvapi nije kAryo dIrghAyurAkAGkSati // 61 // arghAyAmbudhirindumaNDalamapi | na zauryAdhike mA kozAdivazAnnapuMsakamiti jJAtvAvahelA zrIcandanaM taNDulAstArA bilvadalaM nabhaH suradhunI dhUpaH kRthAH / yajaGghAladhuraMdhareNa dharaNInAtha dvidhA kurvatA pradIpo raviH / kheTAH paJcaphalAni kiMca kakubhastAmbUlamA | brahmANDaM vidadhe'munA bhavadarikSoNIbhujAM nirgamaH // 71 // rArtikaM meruH zrIjagatIpate tava yazoyAgezvarasyArcane // 62 // | riGgattuGgataraGgasundarasudhAsindhuM taratyujjvalA rAgAccharvapuraHdeva kSIrasamudrasAndralaharIlAvaNyalakSmImuSastvatkIrtestulanAM sarAnabhisabhaM devAnmudAliGgati / krUrAhIzvaramAzliSatyadhi1 jale. 'jIvanaM bhuvanaM vanaM' iti kozaH. 2 airAvaNamivAcarati gRhaM yAti dhruvaM bhUpate sAdhvIzabdaratA tathApi kutukaM 3 hastinAm . 4 sarasvatI. 5 tvatkItireva kanyA tadartham . 6 putrikA- kIrtiH prabhaktA kSitau // 72 // kastUrI sitimAnamAgatavayugalam . 7 vairirAjaH. 8 kardamaH. 9 atrAya bhAvaH- yaccandrAntaH tI zauklayaM gatAH kuntalA nIlaM colamabhUtsitaM dhavalimA kAluSyamavalokyate tatpaGkilabhUbhramaNena kardamAGkitacaraNayA tvatkI | jAto maNInAM gaNe / dhvAntaM zAntamabhUtsamaM narapate candrAmRtakuNDe svamalinapAdakSAlanato janitamiti. anyo'pi hi yo | tvatkIrticandrodaye trailokye'pyabhisArasAhasarasaH zAntaH devatAlayaM yAti sa jalapUrNakuNDe caraNau prakSAlya yAti tatheyamapIti. 10 vilAsaiH. 11 niSkAsitaiH. 12 vRddhAnAm . 13 zyAmavastubhiH. | kuraGgIdRzAm // 73 // snAtuM vAJchasi kiM mudhaiva dhavala. 14 vastram . 15 yazorUpasya yAgezvarasya zivasya. kSIrodapUrodaracchAyAhAriNi vAriNi yusarito vikpUravi18 su.ra. bhAM.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ - subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam w wwwwwwwwwAAMArwww stAriNi / Aste te kalikAlakalmaSamaSIprakSAlanakakSamA yitvA niraguriva madhudhvaMsinaH pANDupadmacchadmApannAni tAni kIrtiH saMnihitaiva saptabhuvanasvacchandamandAkinI // 74 // dvipadazanasanAbhIni nAbhIpathena // 83 // deva brahmANDakSIrodIyanti sadyaH sakalajaladhayo vAsukIyanti nAgAH | bhANDe sadasi vikasitanyAyanAndIninAdairbhUtezaprItihetokailAsIyanti zailA divi ca diviSadaH zaMkarIyanti sarve / bhuvanadhavalanaM nATakaM nATayantyAH / tvatkIrtemUrtayo'mI kumuyauSmAkINe samantAtpracalati dhavale cArukIrtipratAne madyo- dakumudinIkAntakarpUrakundakSIrAbdhikSIramuktAmaNivibudhasaripAkAcabhUSAH kimiti na sahasA mauktikIyanti deva // 75 // tArakAzeSazaGkhAH // 84 // bIjaM cedindradantisphuritagalataudyadvAlAGkarazrIrdizi dizi dazanairebhirAzAgajAnAM roha- TImuktamuktAmaNiH syAcandrazcedAlavAlaM yadi bhavati sudhAnmUlAsugaurairuragapatiphaNairatra pAtAlakukSau / asminnAkAza- vArisekIndumauliH / tatrotpannA latA kApyamRtakaranibhaM cetpradeze vikasitakusumA rAzibhistArakANAM nAtha tvakIrtivallI sUna prasUte manye tatsyAttadAnImavanidhava bhavatkIrtilezophalati phalamidaM bimbamindoH sudhAbdhim // 76 // vApI pamArtham // 85 // dugdhAmbhodhAvagAdhe viharati sudhayA pAtAlamUlaM jalamuraganadI kacchapaH svacchakandaH zeSo kSAlayatyaniyugmaM kRtsnAM jyotsnA dukUlaM kalayati malayonAlaM dalAnAM vitatirapi phaNAH karNikA zaivazailaH / tArA-gatacatanoti / khacchandaM nRtyati drAgbhujagapatizirasyeva stArAH parAgA madhu ca madhumatI kesarA dantidantAsta- nidrAti candre tvatkIrtiH svAminIva trijagati viharatyevamusmiMstvatkIrtipadme bhramati madhukaraH zarvarIsArvabhaumaH // 77 // rvIza gurvI // 86 // kharge kalpadrumAdhastava jayati yazaHnepAlInAmarAle viracayati kace ketakIpatrakRtyaM kaNThe | puJjayAgezvaro'yaM yaM nityaM devarAjaH snapayati niyataM kAmamuktAkalApAndviguNayati sitApANDyasImantinInAm / dhugdugdhapUraiH / yanmaulau bilvapatradyutimidamamalaM vyoma dhattekarNe karNATakInAM prakaTayatitamAM dantatATaGkalakSmI kArparI atinIla candraH pATIrapaGkaM tadupari lalitAstArakAstaNDupatravallI bhavati tava yazo gaNDayoH keralInAm // 78 // lAni // 87 // yatkIrtiH kApi gaGgAkhilamalanicayaM lagnaM rAgAvRtAGgyA sudRDhamiha yayaivAsi yaSTyArikaNThe - nAzayantI gabhIraM kSIrAbdhi yatpratApajvalanakaragaNaiH zoSitaM mAtaGgAnAmapIhopari parapuruSairyA ca dRSTA patantI / tatsa | pUrayantI / bhUlokasyAntarAlasphuradatulamahAduHkhapApaughapaGka kto'yaM na kiMcidgaNayati viditaM te'stu tenAsmi dattA .. bhUyaH prakSAlayantI trijagati mahitA saukhyamAviSkaroti bhRtyabhyaH zrIniyogAdgaditumiti gatevAmbadhiM yasya kIrtiH // 88 // tuGgabrahmANDasiMhAsanamidamudayaccitramadhyAsya nitya nyazcaddivyasravantIsitacamaracayaM lAlayandigvadhUbhiH / raakaa|| 79 // zaktirnistriMzajeyaM tava bhujayugale nAtha doSAkarazrIrvakre pArthe tathaiSA prativasati mahAkuTTanI khaDgayaSTiH / / candrAtapatraM dinakaramukuTaM grAhayallopakAlAnnirjityaindra karIndraM tava jayati yazazcakravartI baghela // 89 // kAliAjJeyaM sarvagA te vilasati ca punaH kiM mayA vRddhayA | te procyevetthaM prakopAcchazikarasitayA yasya kIrtyA prayA ndInarmadAmbhaHsrutamadasalilotsaGginau puSpavantau bibhrANaH kumbhayugmaM gaganatalagataH svadhunIpUrazuNDaH / ghaNTAlaH tam // 80 // antaH saMtoSabASpaiH sthagayati na dRzastAbhirAkarNayiSyannaGgenaoNnastilomA racayati pulakazreNimAna- | | sAdhuvAdairanabhimatayazomRnmalaM saMdadhAnaH kIrtistomAbhrandakandAm / na kSoNIbhaGgabhIruH kalayati ca ziraHkampanaM | | kumbhI jagadudarasaraHsaMbhramI bambhramIti // 90 // sphUrjatanna vidmaH zRNvannetasya kIrtIH kathamuragapatiH prItimAvi brahmANDazuktau tava bhujajaladodAmadAnaughavarSaprodyattvatkIrtikaroti // 81 // yAvatpaulastyavAstUbhavadbhayaharillomare- | | muktAphalamamalamaho vAmakarNe nidhAya / anyaM tenaiva tulyaM khottarIye setuprAleyazailau carati narapatestAvadetasya kIrtiH / / dharaNidharasutA prArthayAmAsa patyau tasyAlAbhena manye prabhurapi jagatAmardhanArIzvaro'bhUt // 91 // yAvatprAkpratyagAzAparivRDhanagarArambhaNastambhamudrAvadrI saMdhyApatAkAruciracitazikhAzoNazobhAvubhau ca // 82 // Aste dAmodarIyAmiyamudaradarI yAdhizayya trilokI saMmAtuM zaktimanti prathimabharavazAdatra naitadyazAMsi / tAmetAM pUra kIrtipratApI rAtrau raverdivA cendorabhAvAdiva sa prabhuH / bhUmau pratA1 AcchAdayati. 2 dRgbhiH. 3 avidyamAnalomA. 4 vibhISaNavai- payazasI sRSTavAnsatatodite // 1 // malinayituM khalavadanaM zravaNayoH. 5 dakSiNottaradezAvityarthaH 6 prabhU, indravaruNAvityarthaH. 7 udayAstazailA vityarthaH. 8 vaiSNavIm . 9 mahimAtizayavazAt viSNoH. 2 nAbhipuNDarIkavyAjApannAni. 3 sUryAcandramasau.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ kIrtipratApau, rAjyAdhikAragarhaNam, rAjasevakaH rathavegavarNanam 139 PAKRAMAN PA vimalayati jaganti deva kIrtiste / mitrAhlAdaM kartuM mitrAya namainukUlaM kalayati // 4 // channaM kAryamupakSipanti puruSA druhyati pratApo'pi // 2 // sindUraM sImantAsmitaM mukhA- nyAyena dUrIkRtaM svAndoSAnkathayanti nAdhikaraNe rAgAbhidvairirAjavanitAnAm / yasya pratApayazasI harataH sma saha- | bhUtAH svayam / taiH pakSAparapakSavardhitavalaiSaiirnRpaH spRzyate gguNAsahane // 3 // tadojasastadyazasaH sthitAvimau vRtheti | saMkSepAdapavAda eva sulabho draSTuguNo dUrataH // 5 // citte kurute yadA yadA / tanoti bhAnoH pariveSakaitavAttadA vidhiH kuNDalanAM vidhorapi // 4 // kIAMsya candrakarako rAjasevakaH malayAtizubhraM zoNaM navArkakiraNapratimapratApaiH / zyAmadhuti | rAjasevA manuSyANAmasidhArAvalehanam / vyAghrIgAtradvivadakIrtimaSIbhiritthaM citraM tadAmbaramarAjata digvadhU- | pariSvaGgo vyAlIvadanacumbanam // 1 // saMpattayaH parAdhInAH nAm // 5 // kSitipa kimapi citraM jAgarUke'pi yuSma sadA cittamanirvRtam / svajIvite'pyavizvAsasteSAM ye rAjadyazasi zazikadambe tvatpratAperka bimbe / nayanakuvalayAni sevakAH // 2 // antaHpurANAM vihitavyavasthaH pade pade'haM tvatiSatkAminInAmapi ca vadanapadmAnyAzu ytsNkucnti||6|| skhalitAni rakSan / jarAturaH saMprati daNDanItyA sarva nRpaguNAgAre gaure yazasi paripUrNe vilasati pratApo vA | sthAnukaromi vRttam // 3 // azubhapuSi kalAvapyapramattA bhinnAndahati tava bhUmIndratilaka / navaiva dravyANItyakatha svadharmAdanudinamupakArAnAcarante budhAnAm / bahujanapariyadaho mUDhatamadhIzcaturdhA tejo'pi vyabhajata kaNAdaH | puSTA baddhadIkSAsta ete tanusukhamapi hitvA tanvate rAjasekathamasau // 7 // kIrtisvargataraGgiNIbhirabhito vaikuNThamAplA- | vAm // 4 // naiSAM saMdhyAvidhiravikalo nAcyutArcApi sAjhA vitaM kSoNInAtha tava pratApatapanaiH saMtApitaH kSIradhiH / | na kAle havananiyamo nApi vedArthacintA / na kSudveityevaM dayittAyugena hariNA tvaM yAcitaH khAzrayaM hRtpadmaM | lAniyatamazanaM nApi nidrAvakAzo na dvau lokAvapi tanuharaye zriye khabhavanaM kaNThaM gire dattavAn // 8 // bhRtAM rAjasevAparANAm // 5 // sarvaH kalye vayasi yatate bhUzakrasya yazAMsi vikramabhareNopArjitAni kramAdetasya stuma he | labdhumarthAnkuTumbI pazcAtputrairupahitabharaH kalpate vizramAya / mahebhadazanaspardhIni kairakSaraiH / limpadbhiH kRtakaM kRto'pi asmAkaM tu pratidinabhiyaM sAdayantI pratiSThAM sevAkAkuH rajataM rAjJAM yazaHpAradairasya svarNagiriH pratApadahanaiH svarNa pariNatirabhUtstrISu kaSTo'dhikAraH // 6 // noccaiH satyapi punarnirmitaH // 9 // cakSuSIkSitumalaM zrutvApi nAkarNitaM zaktenApyadhikAra itya dhikRtA yaSTiH samAlamvyate / sarvatra skhaliteSu dattamanasA . rAjyAdhikAragarhaNam yAtaM mayA noddhataM sevAvIkRtajIvitasya jarasA kiM nAma paraiH saMbhujyate rAjyaM svayaM pApasa bhAjanam / dharmA | yanme kRtam // 7 // bhetavyaM nRpatestataH sacivato rAjJatikramato rAjA siMho hastivadhAdiva // 1 // autsukya stato vallabhAdanyebhyazca bhavanti ye'sya bhavane labdhaprasAdA mAtramavasAdayati pratiSThA kliznAAte labdhaparipAlanavRttireva / viTAH / dainyAdunmukhadarzanApalapanaiH piNDArthamAyasyataH sevAM lAghavakAriNI kRtadhiyaH sthAne zvavRttiM viduH // 8 // nAtizramApanayanAya yathA zramAya rAjyaM sahastadhRtadaNDa aprAjJena ca kAtareNa ca guNaH syAdbhaktiyuktena kaH prajJAmivAtapatram // 2 // parArthAnuSThAne jaDayati nRpaM svArtha vikramazAlino'pi hi bhaveki bhaktihInAtphalam / prajJAparatA parityaktakhArtho niyatamayathArthaH kSitipatiH / parArtha- | vikramabhaktayaH samuditA yeSAM guNA bhUtaye te bhRtyA nRpateH zvetsvArthAdabhimatataro hanta paravAnparAyattaH prIte kathamiva | kalatramitare saMpatsu cAtpasu ca // 9 // rasaM vettu puruSaH // 3 // bhayaM tAvatsevyAdabhinivizate sevakajanaM tataH pratyAsannAdvati hRdayeSveva nihitam / ato'dhyArUDhAnAM padamasujanadveSajananaM matiH socchrAyANAM pata- | rathavegavarNanam AliGganto vasudhAM nijakhuradalitAmivAnunetumamI / 1 suhRt. 2 sUryAya. 3 paridhiH. 4 chalAt. 5 kuNDalanAM vaiyarthya | vadanavinirgatacaraNA iva lakSyante javAdazvAH // 1 // uddhRtasUcikAM rekhAveSTanAm. 6 rajadbhiH. 7 kRtrimam. 8 rasaliptasuvarNa rajatasuvarga bhavati tatpunaragnidAhAtprakRtithaM bhavatIti prasiddhameva. | 1 niyatam. 2 satyamapyasatyenAsatyamapi satyena cAvRtam. 3 arthi9 nAzayati. 10 gurutA. 11 nikaTasthAyijanAt. 12 atizaya pratyarthiprabhRtayaH. 4 khaDgadhArA. 5 jihvayA ghaTTanam. 6 sarpiNI. - prAptamahinAm. 13 durjanasya. 14 unnatAnAm. 7 prathame. 8 yogyo bhavati.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 3 prakaraNam pAMsupaTalAnumitaprabandhadhAvatkhurarAgracayacumbitabhUmibhAgAH / rati vRhadazmA parvataH prItimakSNoH // 2 // dadhati kuhara - nirmathyamAnajaladhidhvanighoradhoSamete rathaM gaganasImni vahanti bhAjAmatra bhallUkayUnAmainurasitagurUNi tyAnamaimbUkRtAni / vAhAH // 2 // mukteSu razmiSu nirAyatapUrvakAyA niSka- zizirakaTukaSAyaH styAyate sallakInAmibhadalita vikIrNampacAmarazikhA nibhRtordhvakarNAH / vAtoddhatairapi rajobhi - 'nthiniSyandagandhaH // 3 // iha samadazakuntAkrAntavanIralaGghanIyA dhAvantyamI mRgajavAkSamayeva rathyAH // 3 // vIrutprasavasurabhizItasvacchatoyA vahanti / phalabharepairiNAmayadAloke sUkSmaM vrajati sahasA tadvipulatAM yadantarvicchinnaM zyAmajambUnikuJjaskhalanamukharabhUrisrotaso nirjhariNyaH // 4 // bhavati kRtasaMdhAnamiva tat / prakRtyA yadvakraM tadapi samarekhaM ete te girikUTa saMghaTazilA saMghaTTazIrNAmbhasaH preGkhaccAmaracAnayanayorna me dUre kiMcitkSaNamapi na pArzve rathajavAt // 4 // rUsIkarakaNasmerA darInirjharAH / yatpAteSu nikuJjakuJjaramukhavicchinnA rathacakrapaddhatiriyaM helAplutairvAjinAmAyAntIva bhrazyanmRNAlAGkuragrAsogranthitaTaM raTanti paritaH kaNThIravA javena saMmukhamamI mArgasthitAH zAkhinaH / khedaM pAdatalA - bhairavam // 5 // hateriva puro gantuM gato nehate pAdAnAmanukUlamArutabharo dbhUto'pi dhUlivrajaH // 5 // agre yAnti rathasya reNuvadamI cUrNI bhavanto ghanAzcakrabhrAntirarAntareSu janayatyanyAmivA 140 sarovarNanam netrairivotpalaiH padmarmukhairiva saraH zriyaH / pade pade vibhA rAvalim / citranyastamivAcalaM hayazirasyAyAmavaccAmaraM nti sma cakravAkaiH stanairiva // 1 // yaSTya ca samaM sthito dhvajapaTaH prAnte ca vegAnilAt // 6 // zrIvarNanam samudravarNanam nIpaskandhe nivasati lasadbabhAro mayUro dIrghApAGgazcasAkSAtkilASTamUrtestasyaiSA mUrtirammayI prathamA / gItaH rati ca tRNaM zAdvale'yaM kuraMgaH / kumbhenoccaiH spRzati viTape sAgara iti nRbhiraparicchedyAtmagAmbhIryaH // 1 // lakSmIrasya sallakIM kuJjaro'sau kasmai nAyaM kamalanayane rocate'raNyaMhi yAdaH kRSNoraH sthApi subhaTabhujavasatiH / induH sa ca bhAgaH // 1 // hariNacaraNakSuNNopAntAH sazAdvalanirjharAH mRDacUDAmaNirapi jagatAmalaMkAraH // 2 // AzliSTabhUmiM kusumalalitairviSvagvAtaistaraGgitapAdapAH / vividhavihagazreNIrasitAramuccairlaladbhujAkArabRhattaraGgam / phenAyamAnaM patimApa - citradhvanipratinAditA manasi na mudaM keSAM dadhyuH zivA gAnAmasAvapasmAriNamAzazaGke // 3 // nAbhiprabhinnAmburuhAsa - vanabhUmayaH // 2 // vAnIraprasavairnikuJjasaritAmasiktavAsaM nena saMstUyamAnaH prathamena dhAtrA / amuM yugAntocitayoga- payaH paryanteSu ca yUthikAsumanasAmujjRmbhitaM jAlakaiH / nidraH saMhRtya lokAnpuruSo'dhizete // 4 // syAdeva toyama- unmIlatkuTaja prahAsiSu girerAlambya sAnUnitaH prAgbhAreSu mRtaprakRtiryadi syAnnekAntamadbhutamidaM punaradbhutaM naH / lakSmI - zikhaNDitANDavavidhau meghairvitAnAyate // 3 // jRmbhAjairjaratuSArakarakaustubhapArijAtadhanvantariprabhRtayo yadapAM vivartaH DimvaDambaraghanazrImatkadamba dumAH zailAbhogabhuvo bhavanti // 5 // AkaNThadRSTazirasApyabhibhAvyapRSThapArzvodareNa cira| kakubhaH kadambinIzyAmalAH / udyatkendalakAnta ketakabhRtaH mRgbhirupAsyapAnaH / nAbhIsaroruhajuSA caturAnanena zete kacchAH saritsrotasAmAvirbhUtazilIndhralodhrakusumasmerA vanAnAM kilAtra bhagavAnaravindanAbhaH // 6 // tatiH // 4 // niSkrUjastimitAH kvacitkvacidapi proccaiNDasattvakhanAH svacchAsuptagabhIrabhogabhujagazvAsapradIptAgnayaH / sImAnaH pradarodareSu vilasatsvalpAmbhaso yAsvayaM tRSyadbhiH pratisUryakairajagarasvedadravaH pIyate // 5 // vRntaiH kSudrapravAla parvatavarNanam ayametijaraThAH prakAmagurvIralaghuvilambipeyodharoparuddhAH / satatamasumatAmagamyarUpAH pairiNatadikkarikAstuTIrbibharti // 1 // ayamabhinavameghazyAmalottuGgasAnurmadamukharamayUrImuktasaMsaktakekaH / zakunizaibarlaMnI DAno kaha snigdhavarSma vita 1 giripakSe,--kaThinAH, vRddhavezyApakSe, jIrNAH 2 meghaH pakSe, kucAH. 3 pariNatAstiryagdantaprahAriNo diggajA yAsu tAH; pakSe, pariNate prakaTe dikkarike digvartulaM dazanakSatam karikA nakhakSataM yAsAM tAH. 4 militAH 5 karburaiH 6 pakSivAsavRkSAH 7 zarIram 1 vipulazilaH. 2 guhAvAsinAm 3 pratiraveNa sthUlAni. 4 ghanatAm . 5 sazleSmakathUtkAradhvanayaH. 6 niviDIbhavati. 7 vRkSamedAnAm. 8 khaNDita. 9 vistIrNa. 10 parva 11 vetasalatAnAm 12 puSpaiH. 13 paripAkena. 14 lagnasaurabham 15 zikhareSu. 16 vikAsena. 17 pRthagbhUtaH 18 golakaH 19 ADhambareNa 20 meghamAlAzyAmAH. 21 vikasitaiH. 22 navAGkuraiH 23 kUlAni 24 niHzabdatayA gambhIrAH 25 bhISaNAH. 26 vanajantUnAm 27 bhUvidAramadhyeSu. 28 kRkalAsaH
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ vanazrIvarNanam , mRgayAvarNanam , mRgayAnivRttiH, RSyAzramavarNanam 141 sthagitamiva talaM bhAti zephAlikAnAM gandhaH saptacchadAnAM mRgayAnivRttiH sapadi gajamadAmodamohaM karoti / ete connidrapadmacyutabaha gAhantAM mahiSA nipAnasalilaM zRGgairmuhustADitaM chAyAlarajaHkAya piGgAGgarAgA gAyantyatrApyavAcaH kimapi madhu-/ | baddhakadambakaM mRgakulaM romanthamabhyasyatu / vizrabdhaiH kriyatAM liho vAruNIpAnamattAH // 6 // zrotraM haMsasvano'yaM sukhayati / 1 varAhapatibhirmustAkSatiH palvale vizrAnti labhatAmidaM ca dayitAnU purAhAdakArI dRSTiprItiM vidhatta taTataruvivarAla- zithilajyAbandhamasmaddhanuH // 1 // kSitA saudhamAlA / gandhenAmbhoruhANAM parimalapaTunA jAyate ghANasaukhyaM gAtrANAM hlAdamete vidadhati maruto vArisaMparkazItAH // 7 // RSyAzramavarNanam viSvaktapovanakumArasamalmANazyAmAkataNDulahRtAM ca | pipIlikAnAm / zreNIbhirAzramapathAH prathamAnacitrapatrAvalI valayino mudamudvahanti // 1 // vyAjRmbhamANavadanasya hareH mRgayAvarNanam kareNa karSanti kesarasaTAH kalabhAH kilaike / anye ca nihata nihata tUrNa dhatta dhatta tvarAbhirmilata milata ke kesarikizorakapItamuktaM dugdhaM mRgendravanitAstanajaM pibanti ke kutra kutra prayAnti / ita ita ita ete yAnti yAntItya- // 2 // madhuramiva vadanti svAgataM bhRGganAdai timiva phalaraNyAdatulakalakalazrIH sarvataH prAdurAsIt // 1 // anavarata- nanaiH kurvate'mI zirobhiH / nanu dadata ivArdhaM puSpavRSTiM dhanuAsphAlanakrUrakarmA ravikiraNasahiSNuH svedalezairabhinnaH / kirantaH kathamatithisaparyA zikSitAH zAkhino'pi // 3 // upacitamapi gAtraM vyAyatatvAdalakSyaM giricara iva nAgaH | nIpaskandhe kuhariNi zukAH svAgataM vyAharanti ghrANagrAhI prANasAraM bibharti // 2 // mArga dehi padaM nidhehi nibhRtaM harati hRdayaM havyagandhaH samIraH / etA mRgyaH salilapulitaM zabdamAkarNaya zvAnaM vAraya kandalAtkalakalaH ko'yaM nopAntasaMsaktadarbha pazyantyo'smAnsacakitadRzo nirjharAmbhaH sakhe tAvakaH / ityanyonyamanekadhA mRgavadhavyApArapAraMgamai- pibanti // 4 // kulyAmbhobhiH pavanacapalaiH zAkhino yAdhaiH ko'pyadhiko rasaH pratipadaM jalpadbhirutpAdyate // 3 // dhautamUlA bhinno rAgaH kisalayarucAmAjyadhUmodgamena / ete zvelAtarjitasiMhagarjitabhayabhrAmyadgajagrAmaNIbhITAradravadakSada- cArvAgupavanabhuvi cchinnadarbhAGkurAyAM naSTAtaGkA hariNazizavo zanakRtabhrUbhaGgazAkhAmRgam / kuntakSuNNatarakSuvakragalitakSo- mandamandaM caranti // 5 // rasAlAnAmantarmadakalaraNatkoNIniSaNNAbhakaghrANaM vyApRtarohitAhitabahUkAraM vanAbhyanta- kilakulaM samantAdunmIladvakulamukulAmodabharitam / dhanaram // 4 // eSa kSumnAti pakaM delati kamalinImatti snigdhacchAyaM kramukakadalIzItalatalaM nanu prItiM dhatte navagundrAprarohAnArAnmustAsthalAni sthapuTayati jalAnyutkase- | midamRSerAzramapadam // 6 // nIvArAH zukakoTarArbhakamukhatani yAti / prAptaH prAptaH praviSTo vanagahanamayaM yAti bhraSTAstarUNAmadhaH asnigdhAH kvacidiGgadIphalabhidaH sUcyanta yAtIti sainyaiH pazcAdanviSyamANaH pravizati viSamAnkAnanA- evopalAH / vizvAsopagamAdabhinnagatayaH zabdaM sahante mRgAntAnvarAhaH // 5 // AstIryantAmupAnte vanavRtinipuNairjA- stoyAdhArapathAzca valkalazikhAniSyandarekhAGkitAH // 7 // likairjAlabandhA mucyantAM zRGkhalAbhyaH zvagaNibhiraTavIgahvare tattAdRktRNapUlakopanayanaklezAcciradveSibhirmedhyA vatsatarI sArameyAH / AkIryantAM sthalAni zramazithilahayaiH sAdibhiH | vihasya baTubhiH soluNThamAlabhyate / apyeSa pratanUbhavatyatipAzahastaiAdhUyantAM kRtAntairiva mahiSacarairdaNDibhiH kAna- thibhiH socchAsanAsApuTerApIto madhuparkapAkasurabhiH prAgvaMzanAni // 6 // zaGkucyAkIrNaraGkudrutanizitazarakSuNNadIvyattara- janmAnilaH // 8 // pratyAsannatuSAradIdhitikaraklizyattamokSuvyAghoSakSubdhakaNThIravaravacakitavyastamAtaGgayUtham / khaDga- vallarIkalpAbhirmakhadhUmavallibhiramI saMmIlitavyaJjanAH / zvaH vyAlUnakaNThaM tumulakalakalaprAntakUjacchakuntaM bhalladhvastA- saMcIvarayiSyamANabaTukavyAdhautazuSyattvaco nidrANAtithayastacchabhalaM vanabhuvi mRgayAkarma tena pratene // 7 // povanagRhAH kurvanti naH kautukam // 9 // nIvAraudanama NDamuSNamadhuraM sadyaHprasUtapriyApItAdapyadhikaM tapovanamRgaH paryAptamAcAmati / gandhena sphuratA manAganusRto bhaiktassa seM1 viloDayati. 2 vimardayati. 3 viSamonnatAni karoti. |rpiSmataH karkandhUphalamizrazAkapacanAmodaH paristIryate // 10 // 4 utkAH saMzayamArUDhAH setavo yeSAM tAni. 5 araNya veSTanapaTubhiH / 1 agrarasam. 2 pibati. 3 annasya. 4 saghRtasya.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 3 prakaraNam AmUlaM kvaciduddhRtA kvacidapi cchinnA sthalI berhiSAmAnamrA kriyate zarIram // 14 // utkhAtAnpratiropayankusumitAMzcikusumoccayAcca sadayAkRSTAzAkhA latA / ete pUrvavilUna- nva~laghUnvardhayannatyuccAnnamayannatAnsamudayanvizleSayansaMhatAn / valkalatayA rUDhavraNAH zAkhinaH sadyazchedamamI vahanti kSudrAnkaNTakino bahirnirasayanmlAnAnpunaH secayanmAlAkAra samidhAM prasyandinaH pAdapAH // 11 // vAso'rtha dayayaiva iva prayoganipuNo rAjA ciraM nandati // 15 // nAtipRthavaH kRttAstaruNAM tvaco bhagnAnekajaratkamaNDalu nabhaHsvacchaM payo nairjharam / dRzyante truTitojjhitAzca baTubhirmauJjyaH kvacinmekhalA nityAkarNanayA zukena ca padaM sAnAmidaM gIyate // 12 // krIDanmANavakAGghritADanazatairujjAgarasya kSaNaM zArdUlasya nakhAGkureSu kurute kaNDUvinodaM mRgaH / caJcaJcandrazikhaNDituNDaghaTanAnirmokanirmocitaH kiM cAyaM pibati prasuptanakulazvAsAnilaM pannagaH // 13 // pakkAni pracyavante kramukaviTapinAmucchritAnAM phalAni spandante rAjarambhAH phalabharanamitA vAti mandAnile'pi / saMdRzyante vipAkacyutamadhuraphalavyAptamUlA rasAlA bhAreNAmI phalAnAM yuvatikucabharaspardhino nAlikerAH // 14 // 142 rAjanIti: rAjA sabhAsadaH dharmazAstrArthakuzalAH kulInAH satyavAdinaH / samAH zatrau ca mitre ca nRpateH syuH sabhAsadaH // 16 // zrutyadhyayanasaMpannA dharmajJAH satyavAdinaH / rAjJA sabhAsadaH kAryA ripau mitre ca ye samAH // 17 // | rAjAsya jagato vRddherhetuvRddhAbhisaMgataH / nayanAnandajananaH zazAGka iva vAridheH // 1 // rAjAnaM prathamaM vindettato bhAryAM tato dhanam / rAjanyasati loke'sminkuto bhAryA kuto dhanam // 2 // dhArmikaM pAlanaparaM samyakparapuraMjayam / rAjAnamabhimanyante prajApatimiva prajAH // 3 // parjanya iva bhUtAnAmAdhAraH pRthivIpatiH / vikale'pi hi parjanye jIvyate na tu bhUpatau // 4 // sadAnuraktaprakRtiH prajApAlanatatparaH / vinItAtmA hi nRpatirbhUyasI zriyamakSute // 5 // sarvadevamayo rAjA manunA saMprakIrtitaH / tasmAttameva seveta na vyalIkena karhicit // 6 // sarvadevamayasyApi vizeSo bhUpaterayam / zubhAzubhaphalaM sadyo nRpAddevAdbhavAntare // 7 // bAlo'pi nAvamantavyo manuSya iti bhUmipaH / mahatI devatA hyeSA nararUpeNa tiSThati // yasya prasAde padmAste vijayazca parAkrame / mRtyuzca vasati krodhe sarvatejomayo hi saH // 9 // azucirvacanAdyasya zucirbhavati pUruSaH / zucizcaivAzuciH sadyaH kathaM rAjA na daivatam // 10 // nikaTasthaM dahatyagnirna tu dUrApasarpitam / kulaM dahati rAjAgbhiH sapazudravyavAndhavam // 11 // pAtre tyAgI guNe rAgI bhogI parijanaiH saha / bhAvaboddhA raNe yoddhA prabhuH paJcaguNo bhavet // 12 // AkSepavacanaM tasya na vaktavyaM kadAcana / anukUlaM priyaM cAsya vaktavyaM janasaMsadi // 13 // indrAtprabhutvaM jvalanAtpratApaM krodho yamAdvaizrava - NAcca vittam / parAkramaM rAmajanArdanAbhyAmAdAya rAjJaH 11 1 kuzAnAm. purohitaH vedavedAGgatattvajJo japahomaparAyaNaH / AzIrvAdaparo nityameSa rAjapurohitaH // 18 // - dharmAdhyakSaH kulazIlaguNopetaH sarvadharmaparAyaNaH / pravINaH prekSaNAdhyakSo dharmAdhyakSa vidhIyate // 19 // vaidyaH AyurvedakRtAbhyAsaH sarveSAM priyadarzanaH / AryazIlaguNopeta eSa vaidyo vidhIyate // 20 // mantrI mantratatrArpitaprItirdezakAlocitasthitiH / yazca rAjJi bhavedbhaktaH so'mAtyaH pRthivIpateH // 21 // sAmAtyaH sadA prANA na bhUpateH // 22 // kamaNDalUpamo'mAtyastanutyAgo zreyAnkAkinIM yaH pravardhayet / kozaH kozavataH prANAH prANAH bahugrahaH / nRpatiH kiMkSaNo mUrkho daridraH kiM varATakaH // 23 // prAptArthagrahaNaM dravyaparivarto'nurodhanam / upekSA buddhihInatvaM bhogo'mAtyasya dUSaNam // 24 // khaderAjaM kulAcAraM vizuddhamathavA zucim / manrajJamavyasaninaM vyabhicAravivarjitam // 25 // adhItavyavahArajJaM maulaM khyAtaM vipazcitam / arthasyotpAdukaM caiva vidadhyAnmantriNaM nRpaH // 26 // antaHsArairakuTilairacchidraiH supriikssitaiH| mantribhirdhAryate rAjyaM sustambhairiva mandiram // 27 // saMgrahaM nAkulInasya sarpasyeva karoti yaH / sa eva zlAdhya mantrI samyag gAruDako yathA // 28 // pRSTo brUte na satyaM yaH pariNAme sukhAvaham / mantrI cetpriyavaktA syAtkevalaM sa ripuH smRtaH // 29 // mUrkha vyasaninaM lubdhamapragalbhaM bhayAkulam / krUramanyAyakartIraM nAdhipatye niyojayet // 30 // dUrAdarthaM ghaTayati navaM dUratazcApazabdaM tyaktvA bhUyo bhavati nirataH satsabhAraJjaneSu / mandaM mandaM racayati padaM lokacittAnuvRttyA kAmaM maMtrI kaviriva sadA khedabhArairamuktaH // 31 // zAstrajJaH kapaTAnusArakuzalo vaktA na ca krodhanastulyo mitraparaskhakeSu caritaM dRSTvaiva dattottaraH / klIbAnpAlayitA 1 na akulInasya pakSe, - nAkurvalmIkaM tatra lInasya.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjanItiH / 143 trinipuNa sanipaNaH zaThAnvyathayitA dhaya''tilobhAnvito dvirbhAve paratattvabaddha- dhIrAstAvaddhAyanti vegaM paramapi dadhataH saMmukhInAsturaGgAH / hRdayo rAjJazca kopApahaH // 32 // zUrArUDhaH susajjo madamuditamanA mAnimAnaM vidhunvanyAvannAsenApatiH yAti kopAtkRtavividharavATopa eko'pi nAgaH // 49 // samassanItizAstrajJo vAhane pUjitazramaH / zauryavIrya turagAH guNopetaH senAdhyakSo vidhIyate // 33 azvA yasya jayastasya yasyAzvAstasya medinI / azvA kRtazAstrakarmA saGgrAmakelicaturazca turaGgayuktaH / bhaturnidezava- yasya yazastasya yasyAzvAstasya kAJcanam // 50 // nipatya zago'bhimatazca tatre senApatirnarapatervijayAgamAya // 34 // yudhi vegena miSatAM sarvadhanvinAm / zatru nihatya yAtyekaH gajAH zUro bAjiprabhAvataH // 51 // zastrAstrairbhinnadeho'pi yataH satyaM tato dharmA yato dharmastato dhanam / yato rUpaM zrAnto'pi gurubhArataH / na muJcati raNe nAthamataH ko'nyo tataH zIlaM yato nAgAstato jayaH // 35 // yato gajaivinA hayAtsuhRt // 52 // dUrastho'pi balI zatruna zete rajanIrAjJAM rAjyazobhA na jAyate / jayapratApau sainyasya rakSA | Svapi / tasya bhItyA gRhe yasya harayo vegavattarAH // 53 // tasmAdihocyate // 36 // yadvadvanamasiMhaM ca yadvadrASTramapArthi- | vam / yadacchauryamazastraM tu tadvatsainyamaJjaram // 37 // na gajena nare: kArya siddhimabhyeti bhUbhRtAm / tathA nimeSaprAkAragopurATTAlakapATodghATanAdiSu / bhaJjane mardane caiva mAtreNa yathA vAhaiH susAdhitaiH // 54 // rAjyaM zatakratusamRddhinAgA vajropamAH smRtAH // 38 // zarajAlAJcitamukhaH samAnamazcaira zvaiH zriyaH sakalakAmadudhA bhavanti / azvairyazAMsi ko'nyaH zaktaH paraM gajAt / hantuM prAkAramunmathya | vipulAni samullasanti nAzvaiH prayAnti sadRzatvamibhAdayo'pi rathAMzca narakuJjarAn // 39 // ekazaktiprahAreNa mriyate'zvo | // 55 // tIkSNAgrahetihatibhiH sRtaloladantaM caJcatkarAlanaro'pi ca / sahecchataM prahArANAM mahAyuddheSu vAraNaH karavAlavighaTTitAbhim / ko'nyo vihAya hayamAhavajAta mUrcchayANaprayANasamaye'vatumIzamIzaH // 56 // pAdAH // 40 // krIDAsu ca narendrANAM cale puSpitapaGkaje / snapayanti kandukavasthitizca girivadveSAravo meghavannetre nIrajavajjavaH gajA hastailagnapuSkarapuSkaraiH // 41 // striyo'vatArayantyete mRNmayA iva nizcalAH / nAsti hastisamo bandhurnAsti | pavanavaccAsphAlanaM siMhavat / vinyAso naTavanmukhaM kula vadhUvakrenduvadvAjino yasya kSoNibhujo vizastaditare sAmrAhastisamaH sakhA // 42 // calanti yeSAM na zataM gajendrAH puraH prayANe bata zailatulyAH / vAJchanti caivaM jyamurvItale // 57 // vijayaM kathaM te rAjeti zabdaM ca kathaM labhante // 43 // khagaH rakSanti pakSaM muditAH svakIyaM mananti sainyaM kupitAH | __ khaDgAlakSmIstathA rAjyaM yazaH khaDgAdavApyate / khaDgApareSAm / prANairapIcchanti hitaM prabhUNAM gajaiH samAnaM va balaM dvaMrivinAzaM ca yatnAttamabhidhmahe // 58 // yasminkhar3e balIyaH // 44 // sainyottAraNato dhunISu satataM yo vAri zarIraM pratiphalati yathA khaDgarAjo'bhivandyo vandyo'yaM vandhAyate yo mananparitaH paroddhatabalaM yuddheSu yodhAyate / / 11 | devavRndairapi yadi sa bhavedardhacandropapannaH / nAnAvaNairyutazcetsa yaH svIyakSitinAtharakSaNavidhau, procaikadurgAyate sa prAjJairvi | bhavati nRpateH zatrunAzaikahetuH seturlakSmIpravAhe nikhilaripujigISubhirgajagaNaH kaiH pArthivairno'rthyate // 45 // mAta- | | kuladhvaMsane dhUmaketuH // 59 // hairatha yairmahendrabhavanaM puNyAdhikaM janyate yaiH shyaamairpi| sainyam sarvalokamahitA kIrtiH sitA tanyate / yairmattairapi saMgare ___ prathamaM yuddhakAritvaM samastavalapAlanam / diGmArgayodharipumadaH zoSaM samAnIyate te'mI bhAgyavataH prayAnti purataH | zodhitvaM pattikarma pracakSate // 60 // svabhAvazUramasrajJastamberamA bhUpateH // 46 // cItkArairnAzayantaH svapatibha- | maviraktaM jitazramam / prasiddhakSatriyaprAyaM balaM zreSThatamaM viduH Tamano modayanto madADhyAH prauDhAH saGgrAmasImni svabalabaha // 61 // varamalpabalaM sAraM na vahI muNDamAlikA / latAM bADhamADhaukamAnAH / zuNDAdaNDaprahAraiH paramamapi balaM | kuryAdasArabhaGgo hi sArabhaGgamapi sphuTam // 62 // kampayantaH pareSAM yeSAM sarve gajendrA bhuvi vijayavidhau te durgaH . matA bhUmipAlAH // 47 // setuM saMbhedayanto balavikaTabhaTa- na gajAnAM sahasreNa na lakSeNa ca vAjinAm / tathA pronnatiM troTayantaH prAkAraM dArayantaH paramanasi parAM bhIti- sidhyanti kAryANi yathA durgaprabhAvataH // 63 // adurgoM mutpAdayantaH / vyUhaM vidrAvayantaH sughanamapi vanaM helayo- | viSayaH kasya nAreH paribhavAspadam / adurgo'nAzrayo pATayanto yeSAmAjau gajendrAH khalu dharaNibhujAM tajjayaH siddha rAjA potacyutamanuSyavat // 64 // viSahIno yathA nAgo eva // 48 // tAvadgarjanti vIryAtparanidhanavidhau yuddhamadhye'pi madahIno yathA gajaH / sarveSAM vazyatAM yAti durgahInastathA
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam nRpaH // 65 // zatameko'pi saMdhatte prAkArastho dhanurdharaH / bhRtyAH tasmAddurga prazaMsanti nItizAstravido janAH // 66 // bahUnAmapyasArANAM samudAyo hi dAruNaH / rAjJA bhRtyAH ekaH zataM yodhayate prAkArastho dhanurdharaH / zataM sahasrANi prakartavyAste hi sarvakriyAkSamAH // 83 // tRNairAveSTyate tathA sahasraM lakSameva ca // 67 // durgANi rAjJA kAryANi | rajjustayA nAgo hi badhyate / evaM jJAtvA narendreNa bhRtyAH sajalAni dRDhAni ca / dravyamannaM ca teSveva sthApanIyaM | kAryA vicakSaNAH // 84 // na vinA pArthivo bhRtyairna prayatnataH // 68 // bhRtyAH pArthivaM vinA / teSAM ca vyavahAro'yaM paraspara nibandhanaH // 85 // bhRtyairvinA svayaM rAjA lokAnugrahamedhAvI vAkpaTuH prAjJaH paracittopalakSakaH / dhIro ra kAryapi / mayUkhairiva dIptAMzustejasvyapi na zobhate // 86 // yathoktavAdI ca eSa dUto vidhIyate // 69 // udyateSvapi araiH saMdhAryate nAbhirnAbhau cArAH pratiSThitAH / svAmiseva | kayorevaM vRtticakra pravartate // 87 // zirasA vidhRtA zastreSu dUto vadati nAnyathA / sadaivAvadhyabhAvena yathArthasya : | nityaM tathA snehena pAlitAH / kezA api virajyante hi vAcakaH // 70 // bhakto guNI zucirdakSaH pragalbho- | | niHsnehAH kiM na sevakAH // 88 // tADito'pi durukto'pi 'vyasanI kSamI / brAhmaNaH paramarmajJo dUtaH syAtpratibhAnavAn | daNDito'pi mahIbhujA / na cintayati yaH pApaM sa bhRtyo'rho // 71 // sAkAro niHspRho vAgmI nAnAzAstravicakSaNaH / || mahIbhujAm // 89 // yo'nAhUtaH samabhyeti dvAre tiSThati paracittAvagantA ca rAjJo dUtaH sa iSyate // 72 // niyogibhivinA rAjyaM nAsti bhUpe hi kevale / tasmAdamI // 9 // anAdiSTo'pi bhUpasya dRSTvA hAnikaraM ca yaH / / sarvadA / pRSTaH satyaM mitaM brUte sa bhRtyo'ho mahIbhujAm vidhAtavyA rakSitavyAH prayatnataH // 73 // yatate tasya nAzAya sa bhRtyorho mahIbhujAm // 91 // bhANDAgArI na kSudhA pIDyate yastu nidrayA na kadAcana / na ca pravINo vAkpaTu/mAnsvAmibhaktazca nityazaH / alubdhaH | zItAtapAdyaizca sa bhRtyo'rho mahIbhujAm // 92 // zrutvA satyavAdI ca bhANDAgArI sa iSyate // 74 // sAnAmikI vArtA bhaviSyAM svAminaM prati / prasannAsyo lekhakaH bhavedyastu sa bhRtyo'rho mahIbhujAm // 93 // sImA vRddhi sakRduktagRhItArthoM laghuhasto jitendriyaH / zabdazAstra- | samAyAti zuklapakSa ivoDurAda / niyogasaMsthite yasminsa parijJAtA eSa lekhaka iSyate // 75 // bhRtyo'rho mahIbhujAm // 94 // sImA saMkocamAyAti vahnau pratIhArI carma ivAhitam / sthite yasminsa tu tyAjyo bhRtyo rAjya iGgitAkAratattvajJo balavAnpriyadarzanaH / samayajJaH | samIhatA // 95 // svAmyAdiSTastu yo bhRtyaH samaM viSakhAmibhaktaH pratIhArI sa iSyate // 76 // | mameva ca / manyate na ca saMdhAryo bhUbhujA bhUtimicchatA sUpakAraH // 96 // khAmyAdezAtsubhRtyasya na bhIH saMjAyate kvacit / putrapautraguNopetaH zAstrajJo mRSTapAcakaH / zUrazca | pravizenmukhamAheyaM dustaraM vA mahArNavam // 97 // kaThinazcaiva sUpakAraH sa iSyate // 77 // sAlasaM mukharaM karaM stabdhaM vyasaninaM zaTham / asaMtuSTamabhaktaM cArAH ca tyajeddhatyaM nraadhipH||98|| svAmyukte yo na yatate bhavetsvapararASTrANAM kAryAkAryAvalokane / cAracakSurmahI- sa bhRtyo bhRtyapAzakaH / tajjIvanamapi vyarthamajAgala. bharturyasa nAstyandha eva saH // 78 // kucAviva // 99 // dvijA api na gacchanti yAM gatiM naiva antaHpuravargAH / yoginaH / svAmyartha saMtyajanprANAMstAM gatiM yAti sevakaH kANAH kubjAzca SaNDhAzca tathA vRddhAzca paGgavaH / ete // 100 // rAjA tuSTo'pi bhRtyAnAM mAnamAtra prayacchati / cAntaHpare nitya niyoktavyAH kSamAbhRtA // 79 // | te'pi saMmAnamAtreNa prANaiH pratyupakurvate // 101 // sArAstriyaH | sAraparicchecA svAmI bhRtyasya durlabhaH / anukUlaH zucirdakSaH pakvAnnamiva rAjendra sarvasAdhAraNAH striyaH / parokSe prabho tyo'pi durlabhaH // 102 // ca samakSe ca rakSitavyAH prayatnataH // 80 // sUkSmebhyo'pi snAnam prasaGgebhyo rakSyA nAryoM hi sarvadA / dvayohi kulayoH zoka- snAnaM nAma manaHprasAdajananaM duHsvamavidhvaMsanaM zaucasyA. mAvaheyurarakSitAH // 81 // | yatanaM malApaharaNaM saMvardhanaM tejasaH / rUpoddayotakara gadapramahiSI zamanaM kAmAgnisaMdIpanaM nArINAM ca manoharaM zramaharaM snAne mahiSyA hRSTayA bhAvyaM gRhakAryeSu dakSayA / susaMskRto- | dazaite guNAH // 103 // paskarayA vyaye cAmuktahastayA // 82 // 1 kutsitabhRtyA.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjanItiH 145 mundeiari tAmbUlam janAcArairatizuddhaH pratApavAn / dhArmiko nItikuzalaH sa svAmI tAmbUlaM mukharoganAzi nipuNaM saMvardhanaM tejaso nityaM yujyate bhuvi // 116 // prajAM saMrakSati nRpaH sa vardhayati jATharavahnivRddhijananaM durgandhadoSApaham / vakrAlaMkaraNaM praharSa- | pArthivam / vardhanAdrakSaNaM zreyastannAze'nyatsadapyasat // 117 // jananaM vidvannRpAgre raNe kAmasyAyatanaM samudbhavakaraM lakSmyAH AtmAnaM prathamaM rAjA vinayenopapAdayet / tato'mAtyAMstato sukhasyAspadam // 104 // bhRtyAMstataH putrAMstataH prajAH // 118 // rAjJi dharmiNi zastradhAraNam dharmiSThAH pApe pApAH same samAH / lokAstamanuvartante yathA duSTAvinItazatrUNAM bhayakRdvandhusaMnibham / zastradhAraNa rAjA tathA prajAH // 119 // nRpANAM ca narANAM ca kevalaM maujasyaM rakSovidhudrahApaham // 105 // tulyamUrtitA / AdhikyaM tu kSamA dhairyamAzA dAnaM parAkramaH chatradhAraNam varSAnilarajodharmahimAdInAM nivAraNam / rAjyalakSmyA | // 120 // prajAM na raJjayedyastu rAjA rakSAdibhirguNaiH / ajAgRhaM dhanyaM cakSuSyaM chatradhAraNam // 106 // galastanasyeva tasya janma nirarthakam // 121 // ajAmiva prajAM cAmaram hanyAdyo mohaatpRthiviiptiH| tasyaikA jAyate tRptirdvitIyA na cAmaraM zrIkaraM divyaM rAjyazobhAkara param / kathaMcana // 122 // prajApIDanasaMtApAtsamudbhuto hutAzanaH / siMhAsanam rAjJaH kulaM zriyaM prANAnnAdagdhvA vinivartate // 123 // siMhAsanaM sukhaizvaryakaraM lokAnuraJjanam // 107 // yathA bIjAGkuraH sUkSmaH prayatnenAbhivardhitaH / phalaprado bhavemAlAdhAraNam kAle tallokAH surakSitAH // 124 // nijavarSAhitasnehA sumanovararatnAnAM dhAraNaM divyarUpakRt / bahubhaktajanAnvitAH / sukAlA iva jAyante prajApuNyena candanalepaH bhUbhRtaH // 125 // yadi na syAnnarapatiH samyakretA tataH pApAlakSmIprazamanaM candanAdyanulepanam // 108 // prajA / akarNadhArA jaladhau vipaveteha nauriva // 126 // mRgayA medacchedakRzodaraM laghu bhavatyutthAnayogyaM vapuH sattvA- | prakRtiH khAminaM tyaktvA samRddhApi na jIvati / api dhanvanAmapi lakSyate vikRtimaccittaM bhayakrodhayoH / utkarSaH sa ca | | ntarirvadyaH kiM karoti gatAyuSi // 127 // nareze jIvadhanvinAM yadiSavaH sidhyanti lakSye cale mithyaiva vyasanaM loko'yaM nimIlati nimIlati / udetyudIyamAne ca ravAviva vadanti mRgayAmIgvinodaH kutaH // 109 // saroruham // 128 // hiraNyadhAnyaratnAni gajendrAzcApi kaTakaprayANam vAjinaH / tathAnyadapi yatkiMcitprajAbhyaH syAnmahIpateH vAjI cArugatiH zazAdhavalaM chatraM priyA pRSThataH / // 129 // mA tAta sAhasaM kArSIvibhavegarvamAgataH / prottuGgAstanamaNDalA vijayino bhRtyAH puraH paJcaSAH / tAmbUlaM svagAtrANyapi bhArAya bhavanti hi viparyaye // 130 // madhuraM sakhA sucaturaH saMpadyate cetpathi prAhustatkaTakaprayANa- mA tvaM tAta bale sthitvA bAdhiSThA durbalaM janam / nahi mitaratprANaprayANa budhaaH|| 110 // durbaladagdhAnAM kAle kiMcitprarohati // 131 // yAni upavanAni mithyAbhibhUtAnAM patantyazrRNi rodatAm / tAni saMtApanavaM vayo hAri vapurvaroganAH sakhI kalAvitkalavalakIsvanaH / dhanaM hi sarva viphalaM sukhaiSiNo vinA vihAro kAnnanti saputrapazubAndhavAn // 132 // mA tAta saMpadApavanAni bhUpateH // 111 // paMsA sarvasakhaikasAdhanaphalAH magramArUDho'smIti vizvasIH / dUrArohaparibhraMzavinipAto saundaryagau rakrIDAlolavilAsinIjanamanaHsphItapramodA- hi dAruNaH // 133 // kitaivAyaM prazaMsanti yaM prazaMsanti vahAH / guJjadgaGgavinidrapaGkajabharasphArollasaddIrghikAyaktAH cAraNAH / yaM prazaMsanti bendhakyaH sa pArtha puruSAdhamaH 'santi gRheSu yasya vipulArAmAH sa pRthvIpatiH // 112 // // 134 // rAjAno yaM prazaMsanti yaM prazasanti vai dvijAH / taravaH sAdhavo yaM prazaMsanti sa pArtha puruSottamaH // 135 // prajJAgu. bahubhirvata kiM jAtaiH putrairdhrmaarthvrjitaiH| varamekaH pathi taru- | ptazarIrasya kiM kariSyanti saMhatAH / gRhItahastacchatrasya yaMtra vizramate janaH // 113 // dazakUpasamA vApI dazavA- | vAridhArA iyArayaH // 136 // ko'tretyahamiti brUyAtsapIsamo hRdaH / dazahadasamaH putro dazaputrasamo drumaH // 114 // myagAdezayeti ca / AjJAmavitathAM kuryAdyathAzakti nItiH mahIpateH // 137 // alpecchu timAnprAjJazchAyevAnugataH sulabhAH puruSA rAjansatataM priyavAdinaH / apriyasya ca sadA / AdiSTo na vikalpeta sa rAjavasatiM vaset // 138 // paithyasya vaktA zrotA ca durlabhaH // 115 // yaH kulAbhi 1 karNadhArarahitA naukA yathA jaladhau zIryate tadvat. 2 satisaptamI. | 3 zaTha / dhUrtA vA. 4 stutipAThakAH. 5 kulaTA: 19 su.ra. mo. --- - - --- - ..1 hitasya.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 3 prakaraNam aprAptakAlaM vacanaM vRhaspatirapi bruvan / prApnuyAhuddhyavajJAna- sya mAhAtmyaM mRtpiNDaH pAtratAM gataH // 161 // yasmimapamAnaM ca zAzvatam // 139 // kiM bhaktenAsamarthena kiM nevAdhikaM cakSurAropayati pArthivaH / kulIno vA'kulIno vA zaktenApakAriNA / bhaktaM zaktaM ca mAM rajannAvajJAtuM tvamarhasi sa zriyo bhAjanaM bhavet // 162 // rAjJi mAtari devyAM ||140||jnN janapadA nityamarcayanti nRpArcitam / nRpeNAva- ca kumAre mukhyamantriNi / purohite pratIhAre samaM varteta mato yastu sa savairavamanyate // 141 // nAnivedya prakurvIta bharnu rAjavat // 163 // pAnamakSAstathA nAryo mRgayA gItavAkiMcidapi svayam / kAryamApatpratIkArAdanyatra jagatIpateH | dite / etAni yuktyA seveta prasaGgo hyatra doSavAn // 164 // // 142 // ativyayo'napekSA ca tathArjanamadharmataH / mokSaNaM AyAccaturthabhAgena vyayakarma pravartayet / prabhUtatailadIpo hi dUrasaMsthAna koSavyasanamucyate // 143 // kSipramAyamanA- 1 ciraM bhadrANi pazyati // 165 // karmaNA manasA vAcA locya vyayAnazca khavAJchayA / parikSIyata evAsau cakSuSApi caturvidham / prasAdhayati lokaM yastaM loko nu dhanI vaizravaNopamaH // 144 // yo yatra kuzalaH kArye taM tatra prasAdati // 166 // sabhAjana sakathana saMprazno'tha samAviniyojayet / karmasvadRSTakarmA yaH zAstrajJo'pi vimukhati gamaH / jJAtibhiH saha kAryANi na virodhaH kadAcana // 167 // // 145 // ekaM hanyAnna vA hanyAdiSumukto dhanuSmatA / mRdoH paribhavo nityaM vairaM tIkSNasya nityazaH / utsRjya buddhirbuddhimatA yuktA hanti rASTra sanAyakam // 146 // tadvayaM tasmAnmadhyAM vRttiM samAzrayet // 168 // abuddhina tacchatrairna nAgendrairna hayaina ca pattibhiH / kArya saMsiddhi mAzritAnAM ca kSantavyamaparAdhinAm / nahi sarvatra pANDityaM mabhyeti yathA buddhyA prasAdhitam // 147 // duryodhanaH sulabhaM puruSa kacit // 169 // kimapyasAdhyaM mahatAM samartho'pi durmantrI pralayaM gataH / rAjyamekazcakAroccaiH sumantrI siddhimeti ladhIyasAm / pradIpo bhUmigehAntadhvAntaM hanti candraguptakaH // 148 // azRNvannapi voddhavyo matribhiH na mAnumAn // 170 / / arAvapyucita kAyamAtithya gRhapRthivIpatiH / yathA khadoSanAzAya vidureNAmbikAsutaH mAgate / chettumapyAgate cchAyAM nopasaMharate drumaH // 171 // // 149 // sabhA vA na praveSTavyA vaktavyaM vA samaJjasama / agAdhahRdayA bhUpAH kUpA iva durAsadAH / ghaMTakA guNino abruvanvibruvanvApi naro bhavati kilbiSI // 150 // no cetkathaM labhyeta jIvanam // 172. // kathaM nAma na tasmAtsabhyaH sabhAM gatvA rAgadveSavivarjitaH / vacastathAvidhaM sevyante yatnataH paramezvarAH / acireNaiva ye tuSTAH pUrayanti brUyAdyathA na narakaM vrajet // 151 // mAtA pitA gurutA manorathAn // 173 // bhoginaH kaJcakAsaktAH krUrAH bhAryA putraH purohitaH / nAdaNDyo nAma rAjJo'sti svadharme yo kuTilagAminaH / suduSTA mantrasAdhyAzca rAjAnaH pannagA iva na tiSThati // 152 // vizodhayenmahIpAlo mntrishaalaamshesstH| // 174 // akasmAdveSTi yo bhaktamAjanmaparisevitam / ayukto nAhati sthAtumasyAM manarahasyavit // 153 // na vyaJjane ruciryasya tyAjyo nRpa ivAturaH // 175 // SaTurNo bhidyate maitrazcatuHkarNaH sthiro bhavet / dvikarNasya tu sugandha ketakIpuSpaM kaNTakaiH pariveSTitam / yathA puSpaM tathA mavasya brahmApyantaM na gacchati // 154 // trividhAH puruSA rAjA dujaneH pariveSTitaH // 176 // asatpralApaH pAruSyaM rAjannuttamAdhamamadhyamAH / niyojayettathaivaitAMstrividheSvapi karma- pazunyamanRtaM tathA / catvAri vAcA rAjendra na jalpennaiva su // 155 // tulyArtha tulyasAmarthya sarvajJa vyavasAyi- cintayet // 177 // prAjJe niyojyamAne tu santi rAjJanam / adharAjyaharaM bhRtyaM yo na hanyAtsa hanyate // 156 // strayA guNAH / yazaH khaganivAsazca vipulazca dhanAgamaH nirvizeSo yadA rAjA samaM mRtyeSu tiSThati / tatrodyamasa- // 17 // 178 // mUrkha niyojyamAne tu trayo doSA mahIpateH / marthAnAmutsAhaH parihIyate // 157 // prasAdo niSphalo ayazazcArthanAzazca narake gamanaM tathA // 179 // idameva yasya yasya krodho nirarthakaH / na taM rAjAnamicchanti SaNDhaM ME narendrANAM svargadvAramanagalam / yadAtmanaH pratijJA ca prajA patimivAGganAH // 158 // avivekini bhUpAle nazyanti | ca paripAlyate // 180 // mantro yodha ivAdhIraH sarvAGgeH guNinAM guNAH / pa~vAsarasike kAnte yathA sAdhvyAH stano saMvRtairapi / ciraM na sahate sthAtuM parebhyo bhedazaGkayA // 181 // nnatiH // 159 // na kazciccaNDakopAnAmAtmIyo nAma bhUbhR AtmodayaH paraglAnirdvaya nItiritIyatI / tadUrIkRtya kRtitAm / hotAramapi juhvantaM dahatyeva hatAzanaH // 160 // 1 kAryasAdhakA pakSe, kumbhA. 2 guNavanta: pakSe, rajjuyuktAH cakra sevyaM nRpaH sevyo na sevyaH kevalo nRpaH / pazya cakra 3 jIvanopAyabhUtaM dravyam ; pakSe, udakam. 4 vilAsinaH; pakSe, bhogavantaH. 5 kavacam ; pakSa,-sarpakacakam. 6 vicAraH; pakSe,1 bhedaM prApnoti, sarveSAM zAnaviSayo bhavatIti bhAvaH. 2 vicAra:- zAbarAdi. 7 sarpAH. 8 sevakam ; pakSe,-odanam. 9 rAjacihveSuH 3 pAram. 4 sadA pravAsini bhartari sati viyogena bhAyA yauvanaM pakSe,-lekhAdau. 10 rogI. 11 rahasyaM suguptamapi yoddhavadekatra na yathA nazyati tadvat. 5 homakartAram . / sthAtuM sahate.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjanItiH -wwwwwww.inravrrenKAMwinwwwwwww.narw-----~AAAAA AMPAR bhirvAcaspatyaM pratAyate // 182 // tRptiyogaH pareNApi mahi- // 205 // AjJAbhaGgakarAnarAjA na kSAmyetsvasutAnapi / nA na mahAtmanAm / pUrNazcandrodayAkAGkSI dRSTAnto'tra vizeSaH ko'nurAgasya rAjacittagatasya ca // 206 // mahArNavaH // 183 // buddhizastraH prakRtyaGgo ghanasaMvRti- taskarebhyo niyuktabhyaH zatrubhyo nRpavallabhAt / nRpatirnijakakSukaH / cArekSaNo dUtamukhaH puruSaH ko'pi paarthivH||184|| lobhAca prajA rakSetpiteva hi // 207 // bhogasya tejaH kSamA vA naikAntaM kAlajJasya mahIpateH / naikamojaH | bhAjana rAjA na rAjA kAryabhAjanam / rAjakAryaparidhaMprasAdo vA rasabhAvavidaH kaveH // 185 // kRtApacAro'pi | sAnmantrI doSeNa lipyate // 208 // varaM prANaparityAgaH parairanAviSkRtavikriyaH / asAdhyaH kurute kopaM prApte kAle | ziraso vApi kartanam / na tu khAmipadAvAptipAtakecchogado yathA // 186 // mRduvyavahitaM tejo bhoktumarthAnpra- | rupekSaNam // 209 // viSadigdhasya bhaktasya dantasya kalpate / pradIpaH hamAdatta dazayAbhyantarasthayA // 187 // cAlatasya ca / amAtyasya ca duSTasya mUlAduddharaNaM sukhama nAlambate daiSTikatAM na niSIdati pauruSe / zabdArthI satkavi- // 210 // yaH kuryAtsacivAyattAM zriyaM tayasane sati / riva dayaM vidvAnapekSate // 188 // sthAyino'rtha pravartante / so'ndhavajjagatIpAlaH sIdetsaMcArakairvinA // 211 // bhAvAH saMcAriNo yathA / rasasyaikasya bhUyAMsastathA neturmahI- sadAmAtyo na siddhaH syAtsamRddhaH sarva eva hi / siddhAbhRtaH // 189 // tatrAvApavidA yogaimaNDalAnyavitiSThatA / nAmayamAdeza RddhizcittavikAriNI // 212 // mUlabhRtyAsunigrahA narendreNa phaNIndrA iya zatravaH // 190 // nparityajya nAgantUnpratimAnayet / nAtaH parataro dopo karapaceyAbhuttuGgaH prabhuzakti prathIyasIm / prajJAvalavahanmUlaH rAjyabhedakaro yataH // 213 // mantrabIjamidaM guptaM rakSaphalatyutsAhapAdapaH // 191 // sa doSaH sacivasyaiva NIyaM yathA tathA / manAgapi na bhidheta tadinnaM na prarohati yadasatkurute nRpaH / yAti yantuH gramAdena gajo vyAla // 214 // mantriNA pRthivIpAlacittaM vighaTitaM kvacit / tvavAcyatAm // 192 // na sarpasya mukhe raktaM na daSTasya | valayaM sphaTikasyeva ko hi saMdhAtumIzvaraH // 215 // kalevare / na prajAsu na bhUpAle dhanaM duradhikAriNi || | vajraM ca rAjatejazca dvayamevAtibhISaNam / ekamekatra patati // 193 // yadyapi kSitipAlAnAmAjJA sarvatragA svayam / patatyanyatsamantataH // 216 // mRtaH prApnoti vA svarga tathApi zAstradIpena caratyeva matiH satAm // 194 // zatru hatvA sukhAni vA / ubhAvapi hi zUrANAM guNAvetau asAdhyamanyathA doSaM paricchidya zarIriNAm / yathA | sudurlabhau // 217 // yatrAyuddhe dhruvaM mRtyuyuddhe jIvitavaidyastathA rAjA zastrapANirviSahyati // 195 // saMzayaH / tameva kAlaM yuddhasya pravadanti manISiNaH jAtamAtraM na yaH zatru vyAdhi vA prazamaM nayeta / ati- // 218 // ayuddhe hi yadA pazyanna kiMciddhitamAtmanaH / yudhyamAnastadA prAjJo mriyate ripuNA saha // 219 // puSTAGgayukto'pi sa pazcAttena hanyate // 196 // pAtakAnAM samastAnAM dve pare tAta pAtake / ekaM duHsacivo rAjA | jaye ca labhate lakSmI mRte cApi surAGganAm / kSaNavidhvaMdvitIyaM ca tadAzrayaH // 197 // rAjA saMpattihIno'pi sinaH kAyAH kA cintA maraNe raNe // 220 // pitA sevyaH sevygnnaashryH| bhavatyAjIvanaM tasmAtphalaM kAlA- vA yadi vA bhrAtA putroM vA yadi vA sahRt / prANacchedantarAdapi // 198 // sa jayI varamAtaGgA yasya tasyAsti karA rAjJA hantavyA bhUtimicchatA // 221 // rAjyalobhAmedinI / kozo yasya sudurdharSoM durgastasya sa durjayaH / dahaMkArAdicchataH svAminaH padam / prAyazcittaM tu // 199 // suvarNaiH paTTacelaizca zobhA syAdvArayoSitAm / tasyaikaM jIvotsargo na cAparam // 222 // Atmanazca pareSAM parAkrameNa dAnena rAjante rAjanandanAH // 200 // yaM yaM ca yaH samIkSya balAbalam / antaraM naiva jAnAti sa nRpo'nurAgeNa saMmAnayati saMsadi / tasya tastrotsAraNAya | tiraskriyate'ribhiH // 223 // rAjA mattaH zizuzcaiva yatante rAjavallabhAH // 201 // brAhmaNaH kSatriyo bandhurnA- pramAdI dhanagarvitaH / aprApyamapi vAJchanti kiM punarlabhyadhikAre prazasyate / brAhmaNaH siddhamapyartha kRcchreNApi ni- te'pi yat // 224 // varNAkArapratidhvAnairnetravaRvikArataH / yacchati // 202 // niyuktaH kSatriyo dravye khaDgaM darzayate apyUhanti mano dhIrAstasmAdrahasi mantrayet // 225 // dhruvam / sarvasvaM grasate bandhurAkramya jJAtibhAvataH // 203 // AkArairiGgitargatyA ceSTayA bhASaNena ca / netravaRvikArAaparAdhe'pi niHzaGko niyogI cirasevakaH / sa svAminama- bhyAM jJAyate'ntargataM manaH // 226 // SaTurNo bhidyate vajJAya carecca niravagrahaH // 204 // upakartA'dhikArasthaH / mantrastathA prAptazca vArtayA / ityAtmanA dvitIyena mantraH khAparAdhaM na manyate / upakAraM dhajIkRtya sarvamevAvalumpati kAryoM mahIbhRtA // 227 // matrabhede'pi ye doSA bhavanti * 1 hastipakasya. 2 apasArayitumiti bhAvaH. 3 agrekRtya. | pRthivIpateH / na zakyAste samAdhAtumiti nItividAM
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam matam // 228 // na tathotthApyate grAvA prANibhirdAruNA khyApitAni nijAni taiH // 250 // sarpAnvyAghrAngajAnsiMyathA / alpopAyAnmahAsiddhiretanmantraphalaM mahat // 229 // hAndRSTvopAyairvazIkRtAn / rAjeti kiyatI mAtrA dhImatAmavijetuM prayatetArInna yuddhena kadAcana / anityo vijayo pramAdinAm // 251 // rAjAnameva saMzritya vidvAnyAti yasmAdRzyate yudhyamAnayoH // 230 // sAmnA dAnena | parAM gatim / vinA malayamanyatra candano na prarohati bhedena samastairathavA pRthak / sAdhituM prayatetArInna yuddhena | // 252 // dhavalAnyAtapatrANi vAjinazca manoramAH / | sadA mattAzca nAgendrAH prasanne sati bhUpatI // 253 // kadAcana // 231 // balinA saha yoddhavyamiti nAsti . suvarNapuSpAM pRthivIM cinvanti puruSAstrayaH / zUrazca kRtanidarzanam / yadyaddhaM hastinA sAdha narANAM mRtyumAvahet vidyazca yazca jAnAti sevitama // 254 // sA sevA // 232 // sa mUrkhaH kAlamaprApya yo'pakartari vartate / yA prabhuhitA grAhyA vAkyavizeSataH / Azraye pArthivaM kalibalavatA sArdhaM kITapakSodgamo yathA // 233 // vidvAMstadvAreNaiva nAnyathA // 255 // yo na vetti guNAn mahatyalpe'pyupAyajJaH samameva bhavetkSamaH / samunmUlayituM | yasya na taM seveta paNDitaH / nahi tasmAtphalaM tasya vRkSAMstRNAnIva nadIrayaH // 234 // dhAnyAnAM saMgraho sukRSTAdUSarAdiva // 256 // dravyaprakRtihIno'pi sevyaH vRttamaH saveMsaMgrahAt / nikSiptaM hi mukhe ratnaM na savyaguNAnvitaH / bhavatyAjIvana tasmAtphale kAlAntarAdapi NadhAraNam // 235 // yathA prabhukRtAnmAnAdyudhyante // 257 // api sthANuvadAsInaH zuSyanparigataH kssudhaa| bhuvi maanvaaH| na tathA bahubhirdattaviNairapi bhUpate na tvevAnAtmasaMpannAdvRttimIheta paNDitaH // 258 // // 236 // avidvAnapi bhUpAlo vidyAvRddhopasevayA / sevakaH svAminaM dveSTi kRpaNaM paruSAkSaram / AtmAnaM kiM parAM zriyamavApnoti jalAsannataryathA // 237 // pAnaM sa na dveSTi sevyAsevyaM na vetti yaH // 259 // yamAzritya strI mRgayA cUtamarthadUSaNameva ca / vAgdaNDayozca pAruSyaM na vizrAmaM kSudhAtA yAnti sevakAH / so'rkavannapatistyAjyaH vyasanAni mahIbhujAm // 238 // ziSTairapyavizeSajJa sadA puSpaphalo'pi san // 260 // jIveti prabruvanproktaH ugrazca kRtanAyakaH / tyajyate kiM punarnAnyairyazcApyAtmabhari- | kRtyaM kRtyavicakSaNaH / karoti nirvikalpaM yaH sa bhavedrAnaraH // 239 // satyaM zaurya dayA tyAgo nRpasyaite javallabhaH // 261 // prabhuprasAdajaM vittaM supAtre yo mahAguNAH / ebhirmukto mahIpAlaH prAmoti khalu niyojayet / vastrAdyaM vidhAtyaGge sa bhavedrAjavallabhaH vAcyatAm // 240 // yo yena pratibaddhaH syAtsaha tenodayI // 262 // antaHpuracaraiH sArdha yo manaM na samAcaret / na vyayI / sa vizvasto niyoktavyaH prANeSu ca dhaneSu | kalatrairnarendrasya sa bhavedrAjavallabhaH // 263 // saMmato'haM ca // 241 // dhUrtaH strI vA zizuryasya matriNaH syurmahI- prabhonityamiti matvA vyatikramet / kRccheSvapi na maryAdA pateH / anItipavanakSiptaH kAryAbdhau sa nimajjati // 242 // sa bhavedrAjavallabhaH // 264 // dviSi dveSaparo nityamiSTAnAharSakrodhI samA yasya zAstrArtha pratyayaH sadA / nityaM miSTakarmakRt / yo naro naranAthasya sa bhavedrAjavallabhaH bhRtyAnapekSA ca tasya syAddhanadA dharA // 243 // dAtA | // 265 // dyUtaM yo yamadUtAbhaM hAlAM hAlAhalopamAm / kSamI guNagrAhI svAmI duHkhena labhyate / zucirdakSo'nu- | pazyeddArAnvRthAkArAnsa bhavedrAjavallabhaH // 266 // yuddharaktazca jAne bhRtyo'pi durlabhaH // 244 // AhaveSu ca kAle'grago yaH syAtsadA pRSThAnugaH pure| prabhoHrAzrito ye zUrAH svAmyarthe tyktjiivitaaH| bhartRbhaktAH kRtajJAzca harye sa bhavedrAjavallabhaH // 267 // durArAdhyA hi te narAH svargagAminaH // 245 // kRtakRtyasya bhRtyasya rAjAnaH parvatA iva sarvadA / vyAlAkIrNAH suviSamAH kRtaM naiva praNAzayet / phalena manasA vAcA dRSTyA cainaM kaThinA duHkhasevitAH // 268 // durArohaM padaM rAjJAM praharSayet // 246 // kopaprasAdavastUni ye vicinvanti sarvalokanamaskRtam / khalpenApyapacAreNa brAhmaNyamiva sevakAH / Arohanti zanaiH pazcAddhanvantamapi pArthivam duSyati // 269 // durArAdhyAH zriyo rAjJAM durApA // 247 // vidyAvatAM mahecchAnAM zilpavikramazAlinAm / duSparigrahAH / tiSThantyApa ivAdhAre ciramAtmani sevAvRttividAM caiva nAzrayaH pArthivaM vinA // 248 // saMsthitAH // 270 // anabhijJo guNAnAM yo na bhRtyairanuga myate / dhanADhyo'pi kulIno'pi kramAyAto'pi bhUpatiH ye jAtyAdimahAgarvAnnarendrAnnopayanti ca / teSAmAmaraNaM // 271 // savyadakSiNayoryatra vizeSo nopalabhyate / mikSA prAyazcittaM vinirmitam // 249 // ye ca prAhu 1 marubhUme. 2 vyAghrAdizvApadasaMkulAH; pakSe, sacivAdikuTilardurAtmAno durArAdhyA mahIbhujaH / pramAdAlasyajADyAni matiparivRtAH
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjanItiH - .. . kastatra kSaNamapyAryoM vidyamAnagatirvaset // 272 // kAce rAniva // 292 // nRpadIpau dhanasnehaM prajAbhyaH saMharannapi / maNirmaNau kAco yeSAM buddhiH pravartate / na teSAM saMnidhau antarasthairguNaiH zubhairlakSyate naiva kenacit // 293 // bhRtyo nAmamAtro'pi tiSThati // 273 // yasminkRtyaM yathA gaurduhyate kAle pAlyate ca tathA prajA / sicyate samAvezya nirvizaGkana cetasA / Asyate sevakaH sa syAtka- | cIyate caiva latA puSpaphalapradA // 294 // lokAnugrahalatramiva cAparam // 274 // yaH kRtvA sukRtaM rAjJo kartAraH pravardhante narezvarAH // lokAnAM saMkSayAcaiva kSayaM duSkaraM hitamuttamam / lajayA vakti no kiMcittena rAjA | yAnti na saMzayaH // 295 // uttiSThamAnastu paro sahAyavAn // 275 // kutaH sevAvihInAnAM cAmarodbhuta- nopekSyaH pathyamicchatA / samau hi ziSTairAmnAtau vaya'ntAvA. saMpadaH / uddaNDadhavalacchatravAjivAraNavAhinI // 276 // mayaH sa ca // 296 // mRtAnAM svAminaH kArye bhRtyAapi svalpamasatyaM yaH puro vadati bhUbhujAm / devAnAM nAmanuvartinAm / bhavetsvarge'kSayo vAsaH kIrtizca dharaNIca vinazyeta sa drutaM sumahAnapi // 277 // akalI- tale // 297 // na yajvAno'pi gacchanti tAM gatiM no'pi mUryo'pi bhUpAlaM yo'tra sevate / api saMmAnahI. naiva yoginaH / yAM yAnti projjhitaprANAH svAmyarthe no'pi sa sarvatrApi pUjyate // 278 // api kApuruSo sevakottamAH // 298 // cArataskaradurvRttaistathA sAhasibhIruH sAcennRpatisevakaH / yadAmoti balaM lokAttasyAMza- kAdibhiH / pIDyamAnAH prajA rakSyAH kUTacchAdibhimapi no guNI // 279 // yatsakAzAnna lAbhaH syAtke- stathA // 299 // prajAnAM dharmaSaDbhAgo rAjJo bhavati valAH syurvipattayaH / sa svAmI dUratastyAjyo vizeSAdanu- rakSituH / adharmAdapi SaDbhAgo jAyate yo na rakSati jIvibhiH // 280 // phalahInaM nRpaM bhRtyAH kulInamapi // 300 // rAjA bandhurabandhUnAM rAjA cakSuracakSuSAm / connatam / saMtyajyAnyatra gacchanti zuSkaM vRkSamivANDajAH rAjA pitA ca mAtA ca sarveSAM nyAyavartinAm // 301 // // 281 // bhUpaH kUpa ivAbhAti namajjanasukhAvahaH / guNAlayo'pyasanmantrI nRpatirnAdhigamyate / prasannasvAdudadAti guNasaMbandhAdyathA pAtrAnurUpataH // 282 // api | salilo duSTagrAho yathA hRdaH // 302 // citrAkhAdakathaisaMmAnasaMyuktAH kulInA bhaktitatparAH / vRttibhaGgAnmahIpAlaM bhRtyairanAyAsitakArmukaiH / ye ramante nRpAsteSAM ramante ripavaH tyaktvA yAnti susevakAH // 283 // kAlAtikramaNaM zriyA // 303 // yaH saMmAnaM samAdhatte bhRtyAnAM vRtoM na kurvIta bhUpatiH / kadAcittaM na muJcanti kSitipo'dhikam / vittAbhAve'pi taM dRSTvA te tyajanti na bharsitA api sevakAH // 284 // dezAnAmupari mApA | karhi cit // 304 // vizvAsaH saMpadAM mUlaM tena yUthapatiAturANAM cikitskaaH| vaNijo grAhakANAM ca mUrkhA- gajaH / siMho mRgAdhipatye'pi na mRgairupayujyate // 305 // NAmapi paNDitAH // 285 // pramAdinAM tathA caurA kAruNyaM saMvibhAgazca yasya bhRtyeSu sarvadA / saMbhavetsa bhikSukA gRhamedhinAm / gaNikAH kAmukAnAM ca sarvalo- mahIpAlastrailokyasyApi rakSaNe // 306 // apRSTastu naraH kasya zilpinaH // 286 // sAmAdisajjitaiH pAzaiH pratI- kiMcidyo brUte rAjasaMsadi / na kevalamasaMmAnaM labhate ca kSante divAnizam / bhuJjate ca yathAzakti jalajAJjalajA viDambanama // 307 // ajanmA puruSastAvadgatAsustRNameva yathA // 287 // zanaiH zanaizca yo rAjyamupabhuGkte yathA- | vA / yAvanneSubhirAdatte viluptamaribhiryazaH // 308 // balam / rasAyanamiva prAjJaH sa puSTiM paramAM vrajet vipAkadAruNo rAjJAM ripuralpo'pyaraMtudaH / udvejayati // 288 // vidhinA mantrayuktena rUkSApi mathitApi ca / prayacchati phalaM bhUmiraraNIva hutAzanam // 289 // | sUkSmo'pi caraNaM kaNTakAGkaraH // 309 // nirviSo'pi yathA | sarpaH phaTATopairbhayaMkaraH / tathADambaravAnarAjA na paraiH paribhUyate prajAnAM pAlanaM zassaM svargakozasya vardhanam / pIDanaM dharma // 310 // bhUmirmitraM hiraNyaM vA vigrahasya phalatrayam / nAzAya pApAyAyazase sthitam // 290 // gopAlena | nAstyekamapi yadyeSAM na tatkuryAtkathaMcana // 311 // sAmaiva prajAdhenorvittadugdhaM zanaiH zanaiH / pAlanAtyoSaNAdrAhyaM | rAkha | hi prayoktavyamAdau kArya vijAnatA / sAmasiddhAni kAryANi nyAyyAM vRtti samAcaret // 291 // phalArthI nRpatirlo- tina cita // 312 // zapathaiH saMdhitasyApi na kAnpAlayedyalamAsthitaH / dAnamAnAditoyena ma rAhu~ | vizvAsaM vrjedripoH| rAjyalobhodyato vipraH zakreNa zapathairhataH 1. namanto namrA ye janAsteSAM sukhAvahaH; pakSe,-majjane sukhAvaho // 313 // upakAragRhItena zatruNA zatrumuddharet / na bhavatIti namajjanasukhAvahaH- 2 vidyAvinayAdiH, pakSe janaH pAdalagna karasthana kaNTakeneva kaNTakam // 314 //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 [ 3 prakaraNam / // 336 // nAparIkSya nayeddaNDaM na ca mantraM prakAzayet / visRjennaiva lubdhebhyo vizvasenApakAriSu // 337 // careddhImAnakaTako yuJjetsnehaM na nAstikaH / anRzaMsazcaredarthaM caretkAryamanuddhataH // 338 // saMdadhIta na cAnAyairvigRhNIyAnna bandhubhiH / nAbhaktaM cArayeccAraM kuryAtkAryamapIDayA // 339 // sarve yatra vinetAraH sarve yatrAbhimAninaH / sarve mahattvamicchanti kulaM tadavasIdati // 340 // akRtvA nijadezasya rakSAM yo vijigISate / sa nRpaH paridhAnena vRtamauliH pumAniva // 349 // vijigISurarirmitraM pASNigrAho'pyamadhyamaH / udAsIno'ntarAntardhirityeSA nRpateH sthitiH // 342 // gRdhrAkAro'pi sevyaH syAdvaMsAkAraiH sabhAsadaiH / haMsAkAro'pi saMtyAjyo gRdhrAkAraiH sabhAsadaiH || 343 // ye hyAhaveSu vadhyante svAmyarthamaparAmukhAH / vikaTairAyudhairyAnti te svargaM yogino yathA // 344 // padAni RtutulyAni AhaveSvanivartinAm / rAjA sukRtamAdatte hatAnAM vipalAyinAm // 345 // tavAhaMvAdinaM klIvaM nirhetiM paramAgatam / na hanyAdvinivRttaM ca yuddhaM prekSitumAgatam // 346 // sutabhRtya suhRdvairikhAmisadgurudaivate / ekaikottarato vRddhyA zrIkAraH patramUrdhani pakSahIno mRgendro'pi bhUmisaMstho nirIkSate // 348 // // 347 // sapakSo labhate kAko vRkSasya vividhaM phalam / sapakSo labhate lakSaM guNamukto'pi mArgaNaH / na lakSastha vipakSaH syAdguNairApUryate yadi // 349 // parasparAnuraktA ye yodhAH zArGgadhanurdharAH / saMnaddhAsturagArUDhAste jayanti raNe ripUn // 350 // jite lakSmIrmRte svargaH kIrtizca dharaNItale / tasmAdyuddhaM vidhAtavyaM hantavyA paravAhinI // 351 // kSe zete te'bhimArutam // 352 // sadvaMzasaMbhavaH zuddhaH vidhAya vairaM sAmarSe naro'rau ya udAsate / prakSipyoderciSaM koTidospi guNAnvitaH / kAmaM dhanuriva krUro varjanIyaH satAM prabhuH // 353 // asamAptajigISasya strIcintA kA manasvinaH / anAkramya jagatkRtsnaM no saMdhyAM bhajate raviH // 354 // cintyate naya evAdAvamandaM samupepsubhiH / vinamya pUrve siMho'pi hanti hastinamojasA // 355 // svajAtIyaM vinA vairI na jayyaH syAtkadAcana / vinA vajramaNi muktAmaNirbhedyaH kathaM bhavet // 356 // yuktyA parokSaM bAgheta vipakSakSapaNakSamaH / zoSayatyacireNaiva prAntarasthamalaM payaH // 357 // durgadezapraviSTo'pi zUro'bhyeti parAbhavam / gADhapaGkanimanAGgo mAtaGgo'pyavasIdati // 358 // naye1 jvAlAmAlinamagnim. 2 tRNasamUhe. 3 zatruvargIyonmUlana subhASitaratnabhANDAgAram nopekSitavyo vidvadbhiH zatruralpo'pyavajJayA / vahiralpo'pi saMvRddhaH kurute bhasmasAdvanam // 395 // kaurma saMkoca - mAsthAya prahArAnapi marSayet / prApte kAle ca matimAnuttiSThetkRSNasarpavat // 316 // svAmyamAtyazca rAjyaM ca I durge suhRt / etAvaducyate rAjyaM sattvabuddhivyapAzrayam // 317 // saMdhivigrahayAnAni saMsthitiH saMzrayastathA / dvaidhIbhAvazca bhUpAnAM SaDguNAH parikIrtitAH // 318 // utsAhasya prabhormantrasyaivaM zaktitrayaM matam / AtmanaH suhRdazcaiva tanmitrasyodayAstrayaH // 399 // sAmadAne bhedadaNDAvityupAyacatuSTayam / hastyazvarathapAdAtaM senAGgaM syAccatuSTayam // 320 // kSatriyasyorasi kSatraM pRSThe brahma vyavasthitam / tena pRSThaM na dAtavyaM pRSThado brahmahA bhavet // 321 // rakSAdhikArAdIzatvAddUtAnugrahakAraNAt / yadeva kurute rAjA tatpramANamiti sthitiH // 322 // rAjA nAma caratyeSa bhUmau sAkSAtsahasradRkU na tasyAjJAmatikramya saMtiSTherannimAH prajAH // 323 // rAjJAmAjJAbhayAdyasmAnna cyavante pathaH prajAH / vyavahAra - stato jJeyaH zAntito rAjazAsanam // 324 // nityAryapRthivIpAlaizcAritravidhayaH kRtAH / cAritrebhyastataH prAhurgarIyo rAjazAsanam // 325 // puSpairapi na yoddhavyaM kiM punarnizitaiH zaraiH / jaye bhavati saMdehaH pradhAnapuruSakSayaH // 326 // abhibhUto'pyavajJAto yo rAjJAM dvAri tiSThati / sa tu rAjJAM zriyaM bhuGkte nAbhimAnI kadAcana // 327 // antaHpuradhanAdhyakSairvairibhUte nirAkRte saMsarge na brajelloke binA pArthivazAsanAt // 328 // jRmbhAM niSThIvanaM kraurya kopaM paryaGkakAM zramam / bhrukuTiM vAtamudrAM ca tatsamIpe vivarjayet // 329 // rAjJastu darzanaM kuryAjjJAtvAvasarasauSThavam / guNAdikhyApanAtpUrvamupanIto mahAzayaiH // 330 // darzanaM nAdhamadvArA rAjJaH kArye vipazcitA / gariSTho'pyati nIcaH syAdupa | nIto laghurbhavet // 339 // zatroratyantamitraM yattena maitrIM vivarjayet / ardayettadvirodhena pratiSThAghAtakAriNA // 332 // yatrAtmIyo jano nAsti bhedastatra na vidyate / kuThArairdaNDanirmuktairbhidyante taravaH katham // 333 // etadarthaM kulInAnAM nRpAH kurvanti saMgraham / AdimadhyAvasAneSu na te yAsyanti vikriyAm // 334 // sarva eva janaH zUro hyanAsAditasaMgaraH / adRSTaparasAmarthyaH sadarpaH ko bhavennahi // 335 // ruSTo'pi rAjA yaddadyAnna tattuSTa | vaNigjanaH / ato bhUmipatiH sevyastyAjyo dUratareNa saH / samarthaH /
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjanIti: 151 1 nAGkuritaM zaurya jayAya na tu kevalam / anyayuktaM viSaM bhuktaM pathyaM syAdanyathA mRtiH // 359 // mRdubhirbahubhiH zUraH puMbhireko na bAdhyate / kapotapotakairekaH zyeno jAtu na bAdhyate // 360 // vipakSamakhilIkRtya pratiSThA khalu durlabhA / anItvA paGkatAM dhUlimudakaM nAvatiSThate // 361 // priya yAvadeko'pi ripustAvatkutaH sukham / puraH kliznAti somaM hi saiMhikeyo'suradruhAm || 362 // riktAH karmaNi paTavastRtAstvasA bhavanti bhRtyA ye / teSAM jalaukasAmiva pUrNAnAM riktatA kAryA // 363 // gantavyA rAjasabhA draSTavyA rAjapUjitA lokAH / yadyapi na bhavantyarthastathA pyanarthA vinazyanti // 364 // atitejasvyapi rAjA pAnA - sakto na sAdhayatyarthAn / tRNamapi dagdhumazakto vaDavAgniH saMpivatyadhdhim // 365 // acirAdhiSThitarAjyaH zatruH prakRtirUDhamUlatvAt / navasaMropaNazithilastaruriva sukaraH samuddhartum // 366 // sapratibandhaM kArya prabhuradhigantuM sahAyavAneva / dRzyaM tamasi na pazyati dIpena vinA sacakSurapi // 367 // abhimukhanihatasya satastiSThatu tAvajjayo'thavA svargaH / ubhayavalasAdhuvAdazravaNasukha syaiva nAstyantaH // 368 // avivekamatirnRpatirmazrI guNavatsu vaktigrIvaH / yatra khalAzca prabalAstatra kathaM sajjanAvasaraH // 369 // atigambhIre bhUpe kUpa iva janasya duravatArasya / dadhati samIhitasiddhiM guNavantaH pArthivA ghaTakAH || 370 // sedabanarmesadanuzAsanamAzritabharaNaM ca rAjacihnAni / abhiSekaH paTabandho bAlavyajanaM vraNasyApi // 372 // yadi tava hRdayaM vidvansunayaM svapne'pi mA sma seviSThAH / saccivajitaM SaNDhalitaM yuvatijitaM caiva rAjAnam // 372 // Azrayatavyo narapatirarjayitavyAni bhUri vittAni / ArabdhavyaM vitaraNamAnetathyaM yazo'pi dazadigbhyaH // 373 // asamaiH samIyamAnaH samaizca parihIyamANasatkAraH / dhuri yo na yujyamAnastribhirarthapatiM tyajati bhRtyaH // 374 // anuyA - tAnekajanaH parapuruSairuhyate'sya nijadehaH / adhikArasthaH puruSaH zava iva na zRNoti vIkSate kumatiH // 375 // sa kSatriyastrANa sahaH satAM yastatkArmukaM karmasu yasya zaktiH / bahandvayIM yadyaphale'rthajAte karotyasaMskAra hatAmivoktim / // 376 // kSAtkila cAyata ityudyaH kSatrasya zabdo bhuvaneSu rUDhaH / rAjyeMna kiM tadviparItavRtteH prANairupakrozamalImasairvA // 377 // atyucchrite matriNi pArthive ca viSTabhya pAdAvupatiSThate zrIH / sA strIsvabhAvAdasahA bharasya 1 satAmavanaM rakSaNam 2 duSTazAsanam 3 atyunnate. tayordvayorekataraM jahAti // 378 // yaH kAkinImapyapathaprapannAM samuddharenniSkasahasra tulyAm / kAleSu koTiSvapi muktahastastaM rAjasiMhaM na jahAti lakSmIH // 379 // upekSitaH kSINavalospi zatruH pramAdadoSAtpuruSairmadAndhaiH / sAdhyo'pi bhUtvA prathamaM tato'sAvasAdhyatAM vyAdhiriva prayAti // 380 // mitrANi zatrutvamivAnayantI mitratvamapyavazAca zatrUn / nItirnayatyasmRtapUrvavRttaM janmAntaraM jIvata eva puMsaH // 389 // sanmatriNA vardhayate nRpANAM lakSmImahIdharmayazaHsamUhaH / durmantriNA nAzayate tathaiva lakSmImahIdharmayazaHsamUhaH // 382 // niyuktahastArpitarAjyabhArAstiSThanti ye saudhavihArasArAH / biDAlavRndArpita dugdhapUrAH svapanti mUDhadhiyaH kSitIndrAH // 383 // suhRdAmupakArakAraNAdviSatAmapyapakArakAraNAt / nRpasaMzraya iSyate budhairjaTharaM ko na bibharti kevalam // 384 // viSa'mo'pi vigAhyate nayaH kRtatIrthaH payasAmivAzayaH / sa tu tatra vizeSadurlabhaH sedupanyasyati tyavartma yaiH // 285 // dviSatAmudayaH sumaighasA gururakhantataraH sumarSaNaH / na mahAnapi bhUtimicchatA phalasaMpatpravaNaH parikSayaH // 386 // acireNa parasya bhUyasIM viparItAM vigaNayya cAtmanaH / kSayayuktimupekSate kRtI kurute tatpratikAramanyathA // 387 // anupAlayatAmudeSyatIM prabhuzaktiM dviSatAmanIhayA / apayAntyacirAnmahIMbhujAM jananirvAdabhayAdiva zriyaH // 388 // kSayayuktamapi svabhAvajaM dadhataM dhama zivaM samRddhaye / praNayantyanapAyamusthitaM pratipaccandramiva prajA nRpam // 389 // prabhavaH khalu " kozadaNDayoH kRtapaJcAGgavinirNayo nayaH / sa vidheyapadeSu dakSatAM niyatiM loka ivAnurudhyate // 390 // abhimAnavato manasvinaH priyamuccaiH padamArurukSataH / vinipAtanivartanakSamaM matamAlambanamAtmapauruSam // 391 // vipado - 'bhibhavantyavikramaM rahayatyApadupetamAyatiH / niyatA laghutA nirAyateragarIyAnna padaM nRpazriyaH // 392 // caJcalaM vasu . nitAntamunnatA medinImapi harantyarAtayaH / bhUdharasthiramupe 9 1 dudho'pi pakSe, - duHpravezo'pi. 2 vigRhyate; pakSe, - pravizyate. 3 kRtAbhyAsadyapAyaH san; pakSe, kRtajalAvatAraH san. 4 dezakAlAdyaviruddham, yathArthamityarthaH pakSe, gartagrAhapASANAdirahitam 5 saMdhivigrahAdikAryam; pakSe, -lAnAdikam . 6 yathA kecitkRta - tIrthe payasi gambhIre'pi praveSTAraH santi, tIrthaMkarastu viralaH, tadvannItAvapi nigUDhamapi tattvaM sati vaktari boddhAraH santi, vaktA tu na sulabha ityarthaH 7 atyantadurantaH kSayonmukha ityarthaH 8 phalasi. Dyu mukhaH 9 anutsAhena. 10 kSAtraM tejaH; pakSe, - prakAzam . 11 ardharAziH. 12 turaMgasainyam. 13 'sahAyAH sAdhanopAyA vibhAgo dezakAlayoH / vinipAtaH pratIkAraH siddhiH pazcAGga iSyate // iti.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNama xvvvvvvvvvvvvx-------- rAmAgataM mAvamasta suhRdaM mahIpatim // 393 // AjJA knntthpiitthocchldrudhirraajiviraajitaaNsaaH| nApi priyApRthupayokIrtiH pAlanaM brAhmaNAnAM dAnaM bhogo mitrasaMrakSaNaM ca / yeSA- dharapatrabhaGgasaMkrAntakuGkamarasAH khalu niSphalAste // 408 // mete SaDguNA na pravRttAH ko'rthasteSAM pArthivopAzrayeNa // 394 // narapatihitakartA dveSyatAM yAti loke janapadahitakartA tyajyate sa kiMsakhA sAdhu na zAsti yo'dhipaM hitAnna yaH saMzaNute pArthivena / iti mahati virodhe vidyamAne samAne nRpatijanasa kiMprabhuH / sadAnukuleSu hi kurvate ratiM nRpeSvamAtyeSu ca | padAnAM durlabhaH kAryakartA // 409 // niyataviSayavartI sarvasaMpadaH // 395 // narAdhipA nIcajanAnuvartino budho- prAyazo daNDayogAjjagati paravaze'smindurlabhaH sAdhuvRttaH / padiSTena na yAnti ye pathA / vizantyato durgamamArganirgamaM kRzamapi vikalaM vA vyAdhitaM vA'dhanaM vA patimapi kulanArI samastasaMbAdhamanarthapaJjaram // 396 // nRpo'pakRSTaH saci- | daNDabhItyA'bhyupaiti // 410 // nRpaH kAmAsakto gaNayati vAttadarpaNaH stanaMdhayo'tyantazizuH stanAdiva / adRSTaloka- na kArya na ca hitaM yathecchaM khacchandazcarati kila matto gaja vyavahAramUDhadhIrmuhartamapyutsahate na vartitam // 397 // iva / tato mAnAdhmAtaH patati tu yadA zokagahane tadA brajanti te mUDhadhiyaH parAbhavaM bhavanti mAyAviSa ye na bhRtya doSAnkSipati na nijaM vettyavinayam // 411 // mAyinaH / pravizya hi nanti zaThAstathAvidhAnasaMvRtAGgAnni- | aba avajJAnAtprAjJo bhavati matihInaH parijanastatastatprAmANyAzitA iveSavaH // 398 // Rtau vivAhe vyasane ripukSaye dbhavati na samIpe budhajanaH / budhaistyakte rAjye na hi bhavati yazaskare karmaNi mitrasaMgrahe / priyAsu nArISvadhaneSu bandhuSu | | nItiguNavatI vipannAyAM nItI sakalamavazaM sIdati jagat dhanavyayasteSu na gaNyate budhaiH // 399 // paraM vinItatvamu // 412 // ayuktaM yuktaM vA yadabhihitamajJena vibhunA stuyApaiti sevayA mahIpatInAM vinayo hi bhUSaNam / pravRttadAno | detannityaM jaDamapi guruM tasya vinuyAt / vivatsu spRhya kathamRdusaMcaratkaraH karIva bhadro vinayena zobhate // 400 // mapi sabhAyAmabhinayetsvatkArya saMtuSTe kSitibhRti rahasyeva avandhyakopasya vihanturApadAM bhavanti vazyAH svayameva kathayet // 413 // muhurlakSyodbhedA muhuradhigamAbhAvadehinaH / amarSazUnyena janasya jantunA na jAtahAna na gahanA muhuH saMpUrNAGgI muhuratikRzA kAryavazataH / muhavidviSAdaraH // 401 // yadi samaramapAsya nAsti mRtyo- bhrazyadvIjA muhurapi bahuprApitaphaletyahI citrAkArA niyatibhayamiti yuktamito'nyataH prayAtum / atha maraNamavazya riva niitinyvidH|| 414 // icchedyastu sukhaM nivastumeva jantoH kimiti mudhA malinaM yazaH kriyeta // 402 // | maiMvanau gacchetsa rAjJaH sabhAM kalyANI girameva saMsadi vadeAsannameva nRpatirbhajate manuSyaM vidyAvihInamakulInamasaMgataM " tkAryaM vidadhyAtkRtI / aklezAddhanamarjayedadhipaterAvarjayedveyA / prAyeNa bhUmipatayaH pramadA latAzca ya: pAlla bhAnkurvItopakRti janasya janayetkasyApi nApakriyAm taM pariveSTayanti // 403 // satyAntA ca "ruSA priyavA- // 415 // ajJo vA yadi vA viparyayagate jJAne'tha saMdehadinI ca hiMsro dayAlurapi cArthaparA vadAnyA / 'nityavyayA | bhRdRSTAdRSTavirodhi karma kurute yastasya goptA guruH / pracuranityadhanAgamA ca vezyAGganeva nRpanItiranekarUpA niHsaMdehaviparyaye sati puna ne viruddhakriyaM rAjA cetpuruSaM na // 404 // rAjan,dhukSasi yadi kSitidhenumetAM tenAdya vatsa zAsti tadayaM prAptaH prajAviplavaH // 416 // sUcImAtramiva lokamamuM puSANa / tasiMzca samyaganizaM paripoSyamANe vibhedasaMbhramaguNaH kSoNIzavAmabhruvAmuttuGgastanamaNDaleSu labhate nAnAphalaiH phalati kalpalateva bhUmiH // 405 // sidhyanti lIlArati kaJcakaH / nArAcairnibiDaivibhinnavapuSAM puMsAM mahAkarmasu mahatsvapi yenniyojyAH saMbhAvanAguNamavehi tamI- | yodhane svargastrIkucakumbhasaMbhramaparIrambhaH kathaM durlabhaH // 417 // ekaM bhUmipatiH karoti sacivaM rAjye pramANaM zvarANAm / kiM prAbhaviSyadaruNastamasAM vadhAya taM cetsahasrakiraNo dhuri nAkariSyat // 406 // tAtAryamantrisuta- | nirbhinnasya padaM karoti hRdaye tasya svatantraspRhA svAta sa- | yadA taM mohAcchyate madaH sa ca madAlasyena nirbhidyate / sodarapaNDitAnAM nityaM bhajanti vibhajIkRtabhavyabhogAn / / tasmAtkadAcana rahassapi tadvidhAnAmAjJAM vibhajya na dizanti | | vyaspRhayA tataH sa nRpateH prANAntikaM druhyati // 418 // mahIM mahIzAH // 407 // ye bAhavo na yudhi vairikaThora-/ | aizvaryAdanapetamIzvaramayaM loko'rthataH sevate taM gacchantyanu 1 uktam. 2 tadguroH stavanaM kuryAt. 3 niHspRhatAm. 4 abhi1 tIkSNaH- 2 karaH hastaH; pakSe,-zuNDAdaNDaH. 3 jAtalehena. nayapUrvakaM darzayet. 5 ekAnte. 6 pRthivyAm. 7 manojJAm. 4 karkazA. 5ghAtukA. 6 dAnazauNDA. 7 dohanaM kartumicchasiH | 8 sabhAyAm. 9priyAn. 10 apakAram. 11 pratikRlatAM gate. sa | 12 vikalpAtmakaH.13 prajAnAza-saMprApta iti bhAvaH.14 yAvanmaraNaM 8 SoSaNaM kuru. 9 bhRtyA. 10rAzAm. 11 sUryasArathiH. 12 sUryaH / drohamAcarati, talmaraNAyaiva yatati. 12
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjanItiH, sAmAnyanItiH ye vipattiSu punaste tatpratiSThAzayA / bharturye pralaye'pi pUrvasukRtAsaGgena niHsaGgayA bhaktyA kAryadhuraM vahanti kRtinaste durlabhAstAdRzAH // 419 // dvAre ruddhamupekSate kathamapi prAptaM puro nekSate vijJaptau gajamIlanAni kurute gRhNAti vAkya cchalam / niryAtasya karoti doSakathanaM tadvidviSAmagrataH sa svAmI yadi sevyate kumatibhiH kiM naH pizAcaiH kRtam // 420 // vRtticchedavidhau dvijAtimaraNe mitrArthasaMpreSaNe saMprApte maraNe kalatraharaNe svAmigrahe gograhe / prANatrANaparA - yaNaikamanasAM yeSAM na zastragrahastAnAlokya vilokate ca manasA sUryo'pi sUryAntaram // 421 // dharmaH prAgeva cintyaH sacivagatimatI bhAvanIye sadaiva jJeyA lokAnuvRttirvaracara - nayanairmaNDalaM vIkSaNIyam / pracchAdyau rAgaroSau mRduparuSayutau varjanIyau ca kAle svAtmA yatnena rakSyo raNazirasi punaH so'pi nApekSaNIyaH // 422 // ko'haM kau dezakAlau samaviSamaguNAH ke'rayaH ke sahAyAH kA zaktiH ko'bhyupAyaH phalamiha ca kiyatkIdRzI daivasaMpat / saMpattau ko nibandhaH praviditavacanasyottaraM kiM nu me syAdityevaM kAryasiddhAvavahitamanaso hastagAH saMpadaH syuH // 423 // sAmAnyanItiH 1 anugantuM satAM vartma kRtsnaM yadi na zakyate / svalpama - pyanugantavyaM mArgastho nAvasIdati // 1 // pratyahaM pratyavekSeta narazcaritamAtmanaH / kiM nu me pazubhistulyaM kiM nu satpuruSairiMti // 2 // sadbhireva sahAsIta sadbhiH kurvIta saMgatim / sadbhirvivAdaM maitrIM ca nAsadbhiH kiMcidAcaret // 3 // na dviSanti na yAcante paranindAM na kurvate / anAhUtA na cAyAnti tenAzmAno'pi devatAH // 4 // paThato nAsti mUrkhatvaM japato nAsti pAtakam / mauninaH kalaho nAsti na bhayaM cAsti jAgrataH // 5 // gate'pi vayasi grAhyA vidyA sarvAtmanA budhaiH / yadyapi syAnna phaladA sulabhA sA'nyajanmani // 6 // yasya cApriyamanvicchettasya kuryAtsadA priyam / vyAdhA mRgavadhaM kartuM samyaggAyanti sukharam // 7 // prahariSyanpriyaM brUyAtprahRtyApi priyottaram / api cAsya zirazchittvA rudyAcchocettathApi ca // 8 // sumantrite suvikrAnte sukRtau suvicArite / prArambhe kRtabuddhInAM siddhiravyabhicAriNI // 9 // nAlasAH prApnuvantyarthAnna zaThA na ca maayinH| na ca lokaravAdbhItA na ca zazvatpratIkSiNaH // 10 // nodanvAnarthitAmeti sadA'mbhobhiH prapUryate / AtmA tu pAtratAM 1 vRddhatve'pi. 20 su. ra. bhAM. 153 1 neyaH pAtramAyAnti saMpadaH // 11 // kAkatAlIyayogena yadanAtmavati kSaNam / karoti praNayaM lakSmIstadasyAH strItva - cApalam // 12 // yo yamartha prArthayate yadarthaM ghaTate ca / avazyaM tadavApnoti na cecchrAnto nivartate // 13 // kecidajJAnato naSTAH kecinnaSTAH pramAdataH / kecijjJAnAvalepena kecinnaSTaistu nAzitAH // 14 // mitrakhajanabandhUnAM buddhervairyasya cAtmanaH / ApannikaSapASANe naro jAnAti sAratAm // 15 // duSTairapi nijaireva prAvRtaM sarvamuttamam / varaM jIrNAmbaraM vApi haTTe kaTamarhati // 16 // cintanIyA hi vipadAmAdAveva pratikriyAH / na kUpakhananaM yuktaM pradIpte vahninA gRhe // 17 // varaM dAridyamanyAyaprabhavAdvibhavAdiha / kRzatA'bhimatA dehe pInatA na tu zophataH // 18 // strI vinazyati rUpeNa brAhmaNo rAjasevayA / gAvo dUrapracAreNa hiraNyaM lobha lipsayA // 19 // atidAnAdbalirbaddho hyatimAnAtsuyodhanaH / vinaSTo rAvaNo laulyAdati sarvatra varja - yet // 20 // dhanamastIti vANijyaM kiMcidastIti karSaNam / sevA na kiMcidastIti bhikSA naiva ca naiva ca // 21 // spRzannapi gajo hanti jinnapi bhujaMgamaH / hasannapi nRpo hanti mAnayannapi durjanaH // 22 // gItazAstravinodena kAlo gacchati dhImatAm / vyasanena tu mUrkhANAM nidrayA kalahena vA // 23 // jAnanti pazavo gandhAdvedAjjAnanti paNDitAH / cArAjjAnanti rAjAnazcakSurmyAmitare janAH // 24 // yuktiyuktaM pragRhNIyAdvAlAdapi vicakSaNaH / raveraviSayaM vastu kiM na dIpaH prakAzayet // 25 // vRthA vRSTiH samudreSu vRthA tRptasya bhojanam / vRthA dAnaM samarthasya vRthA dIpo divApi ca // 26 // ajAyuddhamRSizrAddhaM prabhAte meghaDamba - ram / daMpatyoH kalahacaiva pariNAme na kiMcana // 27 // arthanAzaM manastApaM gRhe duzcaritAni ca / vaJcanaM cApamAnaM ca matimAnna prakAzayet // 28 // avRttikaM tyajeddezaM vRttiM sopadravAM tyajet / tyajenmAyAvinaM mitraM dhanaM prANaharaM tyajet // 29 // sauhRdena parityaktaM niHsnehaM khalavattyajet / sodaraM bhrAtaramapi kimutAnyaM pRthagjanam // 30 // yannimittaM bhavecchoko duHkhaM vA trAsa eva ca / AyAso vA yataH zUlastadekAGgamapi tyajet // 31 // tyajedekaM kulasyArthe grAmasyArthe kulaM tyajet / grAmaM janapadasyArthe hyAtmArthe pRthivIM tyajet // 32 // na gaNasyAgrato gacchetsiddhe kArye samaM phalam / yadi kAryavipattiH syAnmukharastatra hanyate // 33 // dhanikaH zrotriyo rAjA nadI vaidyastu paJcamaH / paJca yatra na vidyante na tatra divasaM vaset 1 I
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam mmar -- // 34 // calatyekena pAdena tiSThatyekena pnndditH| nAsamIkSya zeSaH zatruzeSastathaiva ca / punaH punaH pravartante tasmAccheSaM paraM sthAnaM pUrvamAyatanaM tyajet // 35 // anAyake na na rakSayet // 57 // kubhojyena dinaM naSTaM kukalatreNa zarvarI / vastavyaM na vasedvahunAyake / strInAyake na vastavyaM na vasedvAla- kuputreNa kulaM naSTaM tannaSTaM yanna dIyate // 58 // barbarazca nAyake // 36 // sarvathA saMtyajedvAdaM na kaMcinmarmaNi tapasvI sthAcchrazcApyakRtatraNaH / madyapA strI satI rAjaniti spRzet / sarvAnparityajedAnsvAdhyAyasya virodhinaH // 37 // na zraddadhAmahe // 59 // nAgnistRpyati kASThAnAM nApagAnAM anabhidhyA parasveSu sarvasattveSu sauhRdam / karmaNAM phalama- mahodadhiH / nAntakaH sarvabhUtAnAM na puMsAM vAmalocanA stIti manasA tritayaM caret // 38 // prANAtipAtaH // 60 // sA bhAryA yA priyaM brUte sa putro yatra nivRtiH / stainyaM ca paradArAbhimarzanam / trINi pApAni viduSA nityazaH tanmitraM yatra vizvAsaH sa dezo yatra jIvyate // 61 // parivarjayet // 39 // na kazcidapi jAnAti kiM kasya zvo vajatyadhaH prayAtyuccainaraH khaireva ceSTitaiH / adhaH kUpasya bhaviSyati / ataH zvaH karaNIyAni kuryAdadyaiva buddhi- khanaka Urdhva prAsAdakArakaH // 62 // kuryAnna paradArecchAM mAn // 40 // anena martyadehena yallokadvayazarmadam / vizvAsaM strISu varjayet / hato dazAsyaH sItArthI hataH vicintya tadanuSTheyaM karma heyaM tato'nyathA // 41 // patnyA vidUrathaH // 63 // na madyavyasanI kSIbaH kuryAupakAraH paro dharmaH parArthaM marma naipuNam / pAtre dAnaM paraH dvetAlaceSTitam / vRSNayo hi yayuH kSIbAstRNaiH praharaNaiH kAmaH paro mokSo vitRSNatA // 42 // aJjanasya kSayaM kSayam // 64 // dAnaM sattvAzritaM kuryAnna pazcAttApavAnbhadRSTvA valmIkasya tu saMcayam / avandhyaM divasaM kuyAdAnA- vet / balinAtmArpito bandhe dAnazeSasya zuddhaye // 65 // dhyayanakarmasu // 43 // paradArA na gantavyAH sarvavarNeSu na strIjitaH pramUDhaH syAdvADharAgavazIkRtaH / putrazokAdakarhicit / na hIdRzamanAyuSyaM triSu lokeSu vidyate // 44 // zaratho jIvaM jAyAjito'tyajat // 66 // kSipedvAkyamAtrA khasrA duhitrA vA naikazayyAsano bhavet / balavAni- zarAghorAnna pAruSyaviSaplatAn / vAkpAruSyaruSA cakre bhImaH ndriyagrAmo vidvAMsamapi karSati // 45 // paradAraparadravya kurukulakSayam // 67 // pareSAM klezadaM kuryAnna paizunya prdrohpraangmukhH| gaGgA brUte kadAgatya mAmayaM pAvayiSyati prabhupriyam / paizunyena gatau rAhozcandrALa bhakSaNIyatAm // 46 // brahmahatyA surApAnaM steyaM gurvaGganAgamaH / // 68 // kuryAnnIcajanAbhyastA na yAcAM mAnahAriNIm / mahAnti pAtakAnyAhustatsaMsargI ca paJcamaH // 47 // baliprArthanayA prApa laghutAM puruSottamaH // 69 // vakraiH strIbAlasvAmimitraghno gopno vizvAsaghAtakaH / surApo brahmahA karatarailubdhaina kuryAtprItisaMgatim / vasiSThasyAharaddhenuM vizvAcoro yAntyete sarvanArakAn // 48 // kUTasAkSI mRSAvAdI mitro nimantritaH // 70 // tIvra tapasi lInAnAmindriyazcAsadanuzAsti vai / te mohamRtyavaH sarve tathA ye veda- yANAM na vizvaset / vizvAmitro'pi sotkaNThaM kaNThe jagrAha nindakAH // 49 // ghaTaM bhindyAtpaTaM chindyAtkuryAdrAsabha- | menakAm // 71 // bhaktaM raktaM sadAsaktaM nirdoSa na pariniHsvanam / yena kena prakAreNa prasiddhaH puruSo bhavet // 50 // tyajet / rAmastyaktvA satI sItAM zokazalyAkulo'bhavat na hIdRzaM saMvananaM triSu lokeSu vidyate / dayA maitrI // 72 // varjayedindriyajayI nirjane jananImapi / putrIca bhUteSu dAnaM ca madhurA ca vAk // 51 // vivAdo kRto'pi pradyumnaH kAmitaH zambarastriyA // 73 // prabhuprasAde dhanasaMbandho yAcanaM strISu saMgatiH / AdAnamagrataH sthAnaM vizvAsaM na kuryAtsvamasaMnibhe / nandena mantrI nikSiptaH maitrIbhaGgasya hetavaH // 52 // darzitAni kalatrANi gRhe zakaTAro'pi bandhane // 74 // apyunnatapadArUDhaH pUjyAnnaimuktamazaGkitam / kathitAni rahassAni sauhRdaM kimataH | vApamAnayet / nahuSaH zakratAM prApya cyuto'gastyAvamAnaparam // 53 // duHkhena zliSyate bhinnaM zliSTaM duHkhena bhidyate / nAt // 75 // hitopadezaM zRNuyAtkurvIta ca yathoditam / bhinnazliSTA tu yA prItiH sA duHkhaikapradAyinI // 54 // vidaroktamakRtvAbhUtkauravaH zokazalyabhAk // 76 // na yayoreva samaM vittaM yayoreva samaM kulam / tayomaitrI | putrAyattamaizvaryaM kuryAdAyaH kathaMcana / putrAptiprabhutvo'bhUddhRtavivAhazca na tu puSTavipuSTayoH // 55 // uttamA AtmanA | rASTrastRNopamaH // 77 // zrutismRtyuktamAcAraM na tyajekhyAtAH pituH khyAtAzca madhyamAH / adhamA mAtulA- | sAdhusevitam / daityAnAM zrIviyogo'bhUtsatyadharmakriyAmukhyAtAH zvazurAccAdhamAdhamAH // 56 // RNazeSazvAmi- cAm // 78 // nadInAM nakhinAM caiva zuGgiNAM zastra 1 asalyavAdisAkSI. 2 vazIkaraNam.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyanItiH pANinAm / vizvAso naiva kartavyaH strISu rAjakuleSu ca // 79 // na kuryAdabhicArogravazyAdikuhakakriyAm / lakSmaNenendrajitkRtyAbhicArasamaye hRtaH // 80 // vyAkulo'pi vipatpAtaiH smaredviSNuM sadA hRdi / zaratalpagato bhISmaH sasmAra garuDadhvajam // 81 // cintA jarA manuSyANA - manadhvA vAjinAM jarA / asaMbhogo jarA strINAM vastrANA - mAtapo jarA // 82 // priyavAkyapradAnena sarve tuSyanti jantavaH / tasmAttadeva vaktavyaM vacane kA daridratA // 83 // paJcabhiH saha gantavyaM sthAtavyaM paJcabhiH saha / paJcabhiH sad vaktavyaM na duHkhaM paJcabhiH saha // 84 // yAnti nyAyapravRttasya tiryaJco'pi sahAyatAm / apanthAnaM tu gacchantaM sodaro'pi vimuJcati // 85 // vidyAbhyAso vicArazca samyoreva zobhate / vivAhazca vivAdazca samayoreva zobhate // 86 // lakSmIrvasati jihvAgre jihvAgre mitrabAndhavAH / jihvAgre bandhanaM prAptaM jihvAgre maraNaM dhruvam // 87 // yasmindeze na saMmAno na prItirna ca bAndhavAH / na ca vidyAgamaH kazcinna tatra divasaM vaset // 88 // vahedamitraM skandhena yAvatkAlaviparyayaH / athaivamAgate kAle bhindyAdghaTamivAzmani // 89 // sarvanAze samutpanne hyardhaM tyajati paNDitaH / ardhe kArya sarvanAzo na jAyate // 90 // mUrkhaziSyopadezena duSTastrIbharaNena ca / dviSatAM saMprayogeNa paNDito'pyavasIdati // 91 // mitradruhaH kRtaghnasya strIghnasya pizunasya ca / I caturNAmapi caiteSAM niSkRtirnaiva vizrutA // 92 // gatazrI - rgaNakAndveSTi gatAyuzca cikitsakAn / gatazrIzca gatAyuzca brAhmaNAndveSTi bhArata // 93 // AtmabuddhiH sukhAyaiva gurubuddhirvizeSataH / parabuddhirvinA'zAya strIbuddhiH pralayAvahA // 94 // vismayaH sarvathA heyaH pratyUhaH sarvakarmaNAm / tasmAdvismayamutsRjya _sAdhyasiddhirvidhIyatAm // 95 // viSAdapyamRtaM grAhyamamedhyAdapi kAJcanam / nIcAdapyuttamAM vidyAM strIratnaM duSkulAdapi // 96 // lubdhamarthana gRhIyAtkuddhamaJjalikarmaNA / mUrkha chandAnuvRttyA ca tattvArthena ca paNDitam // 97 // jAnIyAtsaMgare bhRtyAnbAndhavAnvyasanAgame / ApatkAleSu mitrANi bhAryAM ca vibhavakSaye // 98 // kharaM zvAnaM gajaM mattaM raNDAM ca bahubhASiNIm / rAjaputraM kumitraM ca dUrataH parivarjayet // 99 // dUrasthaM jalamadhyasthaM dhAvantaM dhanagarvita / taM taM namaskAre'pi varjayet // 100 // pipIlikArjitaM dhAnyaM 1 nyAyamArgAnusAriNaH 2 tiryagjAtIyAH pazava ityarthaH 3 tajjanitapApaparihAraH 4 tyAjyaH 5 vighnarUpaH. 155 makSikAsaMcitaM madhu / lubdhena saMcitaM dravyaM samUlaM ca vinazyati // 101 // na sAraNIyA dhIreNa rasanA nIrase jane / ko nAma kurute pherau nAyakaH sAyakakSatim // 102 // dhAtuvAdeSu vittAzA mokSAzA kaulike mate / jAmAtari ca putrAzA trayametannirarthakam // 103 // dvAvimau puruSau loke sukhinau na kadAcana / yazcAdhanaH kAmayate yazca kupyatyanIzvaraH // 104 // dvAvimau puruSau loke parapratyayakArakau / striyaH kAmitakAminyo lokaH pUjitapUjakaH // 105 // dvAvimau puruSau loke sUryamaNDalabhedinau / parivrAD yogayuktazca raNe cAbhimukho hataH // 106 // dvAvimau puruSau loke svargasyopari tiSThataH / prabhuzca kSamayA yukto daridrazca pradAnavAn // 107 // dvAvimau puruSau loke na bhUto na bhaviSyataH / prArthitaM yazca kurute yazca nArthayate param // 108 // dvAvimau puruSau loke ziraHzUlakarAvubhau / gRhasthazca nirArambho yatizca saparigrahaH // 109 // zatrurdahati saMyoge viyoge mitramapyaho / ubhayorduHkhadAyitvaM ko bhedaH zatrumitrayoH // 110 // duSTA bhAryA zaThaM mitraM bhRtyazcottaradAyakaH / sasarpe ca gRhe vAso mRtyureva na saMzayaH // 111 // dadato yudhyamAnasya paThataH pulako na cet / Atmanazca pareSAM ca ciktyAgaM pauruSaM zrutam // 112 // na tadbhuktaM na tatpItaM na tatp na tadgatam / yanmAMsamAhiSakSIralelanAvAjivarjitam // 113 // niHsArasya padArthasya prAyeNADambaro mahAn / na suvarNe dhvanistAdRgyAdRkkAMsye prajAyate // 114 // mAsi mAsi samA jyotsnA I pakSayorubhayorapi / tatraikaH zuklapakSo'bhUdyazaH puNyairavApyate // 115 // matsyAdayo'pi jAnanti nIrakSIravivecanam / paraM prasiddhirhasasya yazaH puNyairavApyate // 116 // paJcabhiH kAmitA kuntI tadvadhUratha paJcabhiH / satIM vadati loko'yaM yazaH puNyairavApyate // 117 // saubhAgyaM viralasya syAtsamakarmaguNeSvapi / SaDUiMzadAyudhA pRthvI khaDgAyattaiva dRzyate // 118 // hastAdapi na dAtavyaM gRhAdapi na dIyate / paropakaraNArthAya vacane kiM daridratA // 119 // banAni dahato vahneH sakhA bhavati mArutaH / sa eva dIpanAzAya kuze kasyAsti sauhRdam // 120 // bhojyaM bhojanazaktizca ratizaktirvarastriyaH / vibhavo dAnazaktizca nAlpasya tapasaH phalam // 121 // jAnanti hi guNAnvaktuM tadvidhA eva tAdRzAm / vetti vizvaMbharA bhAraM girINAM garimAzrayan // 122 // jIvanto'pi nRtAH paJca vyAsena parikIrtitAH / daridro vyAdhito mUrkhaH pravAsI nityasevakaH // 123 // 1 jaMbuke. 2 strI. 3 azvaH . 4 mitrabhAvaH.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam atyAsannA vinAzAya dUratazcAphalapradAH / madhyabhAvena se- stanapAne svAcchA mRgagrahaNe zuciH // 144 // bhartA devo vyante rAjA vahnirguruH striyaH // 124 // amRtaM durlabhaM gururbhA dharmatIrthavratAni ca / tasmAtsarvaM parityajya patimekaM nRNAM devAnAmudakaM tathA / pitRNAM durlabhaH putrastanaM zakrasya bhajetsatI // 145 // asAre khalu saMsAre sArametaccatuSTadurlabham // 125 // zanaiH panthAH zanaiH kanthA zanaiH parvata- yam / kAzyAM vAsaH satAM saGgo gaGgAmbhaH zaMbhusevanam mastake / zanairvidyA zanairvittaM paJcaitAni zanaiH zanaiH // 126 // // 146 // udArasya tRNaM vittaM zUrasya maraNaM tRNam / anvayAgatavidyAnAmanvayAgatasaMpadAm / viduSAM ca prabhUNAM | viraktasya tRNaM bhAryA niHspRhassa tRNaM jagat // 147 // ca hRdayaM nAvalipyate // 127 // makSikA mazako vezyA saptaitAni na pUryante pUryamANAnyanekazaH / brAhmaNo'gniryamo mUSako yAcakastathA / grAmaNIgaNakazcaiva saptaite parabhakSakAH rAjA payodhirudaraM gRham // 148 // klpaantvaassNkssobh|| 128 // akRtopadravaH kazcinmahAnapi na pUjyate / lacitAzeSabhUbhRtaH / sthairyaprasAdamaryAdAstA eva hi mahoarcayanti narA nAgaM na tAya na gajAdikam // 129 // dadheH // 149 // saMpat sarasvatI satyaM saMtAnaM sadanugrahaH / zobhante vidyayA viprAH kSatriyA vijyshriyaa| zriyo'nukUla- sattA sukRtasaMbhAraH sakArAH sapta durlabhAH // 150 // dAnena lajjayA ca kulAGganAH // 130 // brAhmaNA abhracchAyA khalaprItirnavasasyAni yoSitaH / kiMcitkAlopagaNakA vezyAH sArameyAzca kukkuTAH / dRSTeSvanyeSu kupyanti bhogyAni yauvanAni dhanAni ca // 151 // paro'pi hitavAn na jAne tasya kAraNam // 131 // putrapautravadhUbhRtyaiH bandhurbandhurapya hitaH paraH / ahito dehajo vyAdhirhitamAsaMpUrNamapi sarvadA / bhAryAhInagRhasthasya zUnyameva gRhaM raNyamauSadham // 152 // jalabindunipAtena kramazaH pUryate matam // 132 // akSaradvayamabhyastaM nAsti nAstIti yatpurA / ghaTaH / ma hetuH sarvavidyAnAM dharmasya ca dhanasya ca // 153 // tadidaM dehi dehIti viparItamupasthitam // 133 // nave sauvarNAni sarojAni nirmAtuM santi zilpinaH / tatra vayasi yaH zAntaH sa zAnta iti me matiH / dhAtuSu kSIya- saurabhanirmANe caturazcaturAnanaH // 154 // sAkSaraM puruSaM dRSTvA mANeSu zAntiH kasya na jAyate // 134 // dhiggRhaM gRhi- yo naro nAbhimanyate / balIvardasamo loke khurazRGgavivaNIzUnyaM dhikkalatramaputrakam / dhikputramavinItaM ca dhigjyo- jitaH // 155 // ko na yAti vazaM loke mukhe piNDena tiSamajAtakam // 135 // azvaM naiva gajaM naiva vyAghra naiva pUritaH / mRdaGgo mukhalepena karoti madhuradhvanim // 156 // ca naiva ca / ajAputraM baliM dadyAddevo durbalaghAtakaH // 136 // lubdhAnAM yAcakaH zatruzcorANAM candramA ripuH / jArastrINAM durmantrI rAjyanAzAya grAmanAzAya kuJjaraH / zyAlako gRha- patiH zatrumUrkhANAM bodhako ripuH // 157 // amantramakSaraM nAzAya sarvanAzAya mAtulaH // 137 // jale tailaM khale nAsti nAsti mUlamanauSadham / ayogyaH puruSo nAsti yojakaguhyaM pAtre dAnaM manAgapi / prAjJe zAstraM svayaM yAti vistAraM statra durlabhaH // 158 // paropadezavelAyAM ziSTAH sarve vastuzaktitaH // 138 // udyogaH kalahaH kaNDUtaM madyaM bhavanti vai / vistarantIha ziSTatvaM svakArye samupasthite prstriyH| AhAro maithunaM nidrA sevanAttu vivardhate // 139 // // 159 // guNinAM nirguNAnAM ca dRzyate mahadantaram / kRtArthaH khAminaM dveSTi kRtadArastu mAtaram / jAtApatyA hAraH kaNThagataH strINAM nUpurANi ca pAdayoH // 160 // patiM dveSTi gatarogazcikitsakam // 140 // cakSaHptaM nyase- | alabhyaM labdhukAmasya janasya gatirIdRzI / alabhyeSu manatpAdaM vastrapUtaM jalaM pibet / satyapUtAM vadevANI manaHpUtaM | stApaH saMcitArtho vinazyati // 161 // zatruvAkyAmRtaM zrutvA samAcaret // 141 // nAsti yajJaH striyaH kazcinna vrataM | tena sauhArdamArjavam / nahi dhIreNa kartavyamAtmanaH zubhaminopavAsakam / yA tu bhartari zuzrUSA tayA varga jayatyasau / ON cchatA // 162 // zUrAzca kRtavidyAzva rUpavatyazca yossitH| yatra yatra gamiSyanti tatra tatra kRtAdarAH // 163 // // 142 // zuci bhUmigataM toyaM zucirnArI pativratA / zuciH kSemakaro rAjA saMtoSI brAhmaNaH zuciH // 143 // catvAro dhanadAyAdA dharmAninRpataskarAH / teSAM jyeSThAvamAnityamAsaM zuci strINAM zakuniH phalapAtane / vatso'pi | nena trayaH kupyanti bAndhavAH // 164 // zIlabhAravatI kAntA puSpabhAravatI latA / arthabhAravatI vANI bhajate 1 paJcasu vAkyeSu ativATate sidhyati Arohati prApyate vardhate iti | kAmapi zriyam // 165 // pUrotpIDe taDAgasya parIvAhaH paJcakriyAdhyAhAraH. 2 mArgAtivAhanAdIni. 3 etAni tvarayA na pratikriyA / zokakSobhe ca hRdayaM pralApareva dhAryate bhavantItyarthaH. 4 vaMzaparamparAgata vidyAnAm. 5 sagarva na bhavati. 6 kulastriyaH. 7 zvAnA. 8 gajaH. 9 svalpamapi. 10 vastumA. 1sa kramaH sarvavidyAdhanArjane'pi coktaH. 2 mukkAhAraH. 3 a. hAtnyena. 11 kRtA dArAH strI yena saH- 12 vaidham. 13 pavitram. 'cintyAm. 4 zobhAm. 5pravahaNam. 6 upAya..
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyanItiH // 166 // upabhoktuM na jAnAti zriyaM prApyApi mAnavaH / eSa saMsAraH sAraM sAraGgalocanAH / tadartha dhanamicchanti AkaNThajalamano'pi zvA lihatyeva jihvayA // 167 // tattyAge tu dhanena kim // 187 // satyAnusAriNI ArtA devAnnamasyanti tapaH kurvanti rogiNaH / lakSmIH kIrtistyAgAnusAriNI / abhyAsasAriNI vidyA nirdhanA dAnamicchanti vRddhA nArI pativratA // 168 // buddhiH karmAnusAriNI // 188 // upAdhyAyazca vaidyazca jAmAtA jaTharaM jAyA jAtavedA jalAzayaH / pUritA RtukAle varastriyaH / sUtikA dUtikA naukA kAryAnte naiva pUryante jakArAH paJca durbharAH // 169 // te ca zaSpavat // 189 // vizAkhAntA gatA meghAH jananI janmabhUmizca jAhnavI ca janArdanaH / janakaH prasUtAntaM ca yauvanam / praNAmAntaH satAM kopo yAcapaJcamazcaiva jakArAH paJca durlabhAH // 170 // sA nAntaM hi gauravam // 190 // kRtAntapAzabaddhAnAM devozrIryA na madaM kuryAtsa sukhI tRSNayojjhitaH / tanmitraM pahatacetasAm / buddhayaH kubjagAminyo bhavanti mahatAmapi yatra vizvAsaH puruSaH sa jitendriyaH // 171 // sulabhaM // 191 // sadayaM hRdayaM yasya bhASitaM satyabhUSitam / vastu sarvasa na yAtyAdaraNIyatAm / khadAraparihAreNa para- kAyaH parahite yasya kalistasya karoti kim // 192 // dArArthino janAH // 172 // ekasya karma saMvIkSya karo- apatyadarzanasyArthe prANAnapi ca yA tyajet / tyajanti tyanyo'pi garhitam / gatAnugatiko loko na lokaH tAmapi krUrA mAtaraM dArahetave // 193 // putrasUH pAramArthikaH // 173 // kacidruSTaH kacittuSTo ruSTastuSTaH | pAkakuzalA pavitrA ca pativratA / padmAkSI paJcapainArI kSaNe kSaNe / avyavasthitacittasya prasAdo'pi bhayaMkaraH bhuvi saMyAti gauravam // 194 // dAturunnatavittasya gunn|| 174 // gurupatyAM nizAdhIzo brAhmaNyAM pAkazAsanaH / yuktassa cArthinaH / durlabhaH khalu saMyogaH sadbIjakSetrayogataH paJceSulakSyatvaM kA kathA'nyasya dehinaH // 175 // riva // 195 // AjJAmAtraphalaM rAjyaM brahmacaryaphalaM tapaH / yasminruSTe bhayaM nAsti tuSTe naiva dhanAgamaH / nigrahA- parijJAnaphalaM vidyA dattabhuktaphalaM dhanam // 196 // nugrahI na staH sa ruSTaH kiM kariSyati // 176 // AyurvittaM gRhacchidraM mantramauSadhamaithune / dAnaM mAnApaAlasyopahatA vidyA parahastagatAH striyaH / alpabIjaM mAnau ca nava gopyAni kArayet // 197 // amau hataM kSetraM hataM sainyamanAyakam // 177 // nirviSeNApi dagdhaM jale magnaM hRtaM taskarapArthivaiH / tatsarvaM dAnasarpaNa kartavyA mahatI phaTA / viSamastu na cApyastu mityAhuryadi klaibyaM na bhASate // 198 // saMbhramaH phaTATopo bhayaMkaraH // 178 // eka eva padArthastu snehamAkhyAti vapurAkhyAti bhojanam / vinayo vaMzamAtridhA bhavati vIkSitaH / kuMNapaH kAminI mAMsa khyAti dezamAkhyAti bhASitam // 199 // kiM yogibhiH kAmibhiH zvabhiH // 179 // nArI paramukha- vidyayA kiM tapasA kiM yogena zrutena ca / kiM draSTrI kaviravyavahAravit / apathyasevI rogI ca kiya- viviktena maunena strIbhiyasya mano hRtam // 200 // dvirnopahasyate // 180 // anyadA bhUSaNaM puMsAM kSamA | " yazca mUDhatamo loke yazca buddheH paraM gataH / tAvubhau lajjeva yoSitAm / parAkramaH paribhave vaiyAtyaM surateSviva | | sukhamedhete klizyatyantarito janaH // 201 // tyje|| 181 // sAMsArikasukhAsaktaM brahmajJo'sIti / | khAminamatyugramatyugrAtkRpaNaM tyajet / kRpaNAdavizeSajJa vAdinam / karmabrahmobhayabhraSTaM taM tyajedantyajaM yathA | | tasmAcca kRtazAsanam // 202 // paatraapaatrviveko|| 182 // zaile zaile na mANikyaM bhauktikaM na gaje gaje / sti dhenupannagayoriva / tRNAtsaMjAyate kSIraM kSIrAtsaMsAdhavo nahi sarvatra candanaM na vane vane // 183 // jAyate viSam // 203 // zanairvidyAM zanairAnAroheprItirlakSmIrvyayaH klezaH sA kiM sA kiM sa kiM sa kim / tparvataM zanaiH / zanairadhvasu varteta yojanAnna paraM vrajet yA lobhAyA paradrohAtparArthe yaH parArthakRt // 184 // // 204 // ghRtaM pustakavAdye ca nATakeSu ca saktatA / mano madhukaro medho mAninI madano marut / mA mado striyastandrI ca nidrA ca vidyAvighnakarANi SaT // 205 // markaTo matsyo makArA daza caJcalAH // 185 // atithirbAlakaH patnI jananI janakastathA / paJcaite gRhiNaH yAvajjIvaM sukhaM jIveNaM kRtvA ghRtaM pibet / bhalI poSyA itare ca svazaktitaH // 206 // gADhaM guNavatI bhUtasya jIvasya punarAgamanaM kutaH // 186 // asAra vidyA na mude vinayaM vinA / mUrkhatApi mude bhUyAnmahatsu 1 nindhan. 2 zavaH vinayAnvitA // 207 // aho sAhajikaM prema dUrAdapi.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam virAjate / cakoranayanadvandvamAhAdayati candramAH // 208 // maNDale / dIptirvA dIptihAnirvA muhUtIdeva jAyate // 230 // sAkSarA viparItAzcedrAkSasA eva kevalam / saraso viparIta- viSasya viSayANAM hi dRzyate mahadantaram / upabhuktaM viSaM zvetsarasatvaM na muJcati // 209 // yadIcchasi vazIkartuM hanti viSayAH smaraNAdapi // 231 // purANAnte zmazAjagadekena karmaNA / parApavAdasaspebhyo gAM carantI nivA- nAnte maithunAnte ca yA mtiH| sA matiH sarvadA cetsyAtko raya // 210 // ekastapo dviradhyAyI tribhirgItaM catuH patham / na mucyeta bandhanAt // 232 // AkAreNaiva caturAstarkasapta paJca kRSINAM ca saGgrAmo bahubhirjanaiH // 211 // yanti pare Ggitam / garbhastha ketakIpuSpamAbhodeneva SaTpadAH kAkaH pakSiSu cANDAlaH smRtaH pazuSu gardabhaH / narANAM // 233 // na jJAtuM nApyanujJAtuM nekSituM nApyupekSitum / ko'pi cANDAlaH smRtaH sarveSu nindakaH // 212 // khajanaH svajane jAtaM vipatpAtaM samIhate // 234 // dAtatvaM priyavaktatvaM dhIratvamucitajJatA / abhyAsena na prAyo darantaparyantAH saMpado'pi darAtmanAma / bhavanti hi labhyeyazcatvAraH sahajA guNAH // 213 // lobhamUlAni sakhodarkA vipado'pi mahAtmanAma // 235 // udarka pApAni rasamUlAni vyAdhayaH / iSTamUlAni zokAni bhatimicchadbhiH sadbhiH khala na dRzyate / caturthIcandralekheva trINi tyaktvA sukhI bhava // 214 // pradoSe dIpakazcandraH | parastrIbhAlapaTTikA // 236 // akANDapAtajAtAnAmArdrANAM prabhAte dIpako raviH / trailokye dIpako dharmaH suputraH marmabhedinAm / gADhazokaprahArANAmacintaiva mahauSadham kuladIpakaH // 215 // sukhArthI tyajate vidyAM vidyArthI // 237 // anirloDitakAryasya vAgjAlaM vAgmino vRthaa| tyajate sukham / sukhArthinaH kuto vidyA kuto vidyArthinaH nimittAdaparAddheSordhAnuSkasyeva valgitam // 238 // zaMbhuH sukham // 216 // annadAnAtparaM dAnaM vidyAdAnamataH param / zvetArkapuSpeNa candramA vastratantunA / acyutaH smRtimAtreNa annena kSaNikA tRptiryAvajjIvaM ca vidyayA // 217 // sAdhavaH karasaMpuTaiH // 239 // akRtvA pauruSaM yA zrIvidUrasthAH parvatA ramyA vezyA ca mukhamaNDane / yuddhasya | ..| kAsinyapi kiM tayA / jaradvavo'pi cAznAti daivAdapagataM vArtA ramyA ca trINi ramyANi dUrataH // 218 // mAtA | tRNam // 240 // mandA tRNam // 240 // mandAkinIpayaHpAnaM mandAkSImukhacumbayadi viSaM dadyAdvikrINAti pitA sutam / rAjA harati nam / mandaropavanakrIDA mandAnuSThAnataH kutaH // 241 // sarvakhaM tatra kA paridevanA // 219 // aheriva gaNAdbhItaH dIpo bhakSayate dhvAntaM kajjalaM ca prasUyate / yadannaM bhakSayeparAnnAca viSAdiva / rAkSasIbhya iva strIbhyaH sa nnityaM jAyate tAdRzI prajA // 242 // maunaM kAlavilavidyAmadhigacchati // 220 // avajJAtruTitaM prema mbazca prayANaM bhUmidarzanam / bhRkucyanyamukhI vArtA nakAraH navIkartuM ka IzvaraH / saMdhiM na yAti sphuTitaM SaDidhaH smRtaH // 243 // akSarANi parIkSyantAmambarADalAkSAlepena mauktikam // 221 // saMnikarSo'tra mAnA- mbareNa kim / zaMbhurambarahIno'pi sarvajJaH kiM na jAyate manAdaraNakAraNam / gAGgaM hitvA yathA'nyAmbhastatratyo yAti // 244 // doSo'pi guNatAM yAti prabhorbhavati cetkRpA / zuddhaye // 222 // lekhanI pustakaM rAmA parahaste gatA gtaa| | aGgahIno'pi sUryeNa sArathye yojito'ruNaH // 245 // kadAcitpunarAyAtA bhraSTA muSTA ca cumbitA // 223 // | uttama praNipAtena zUraM bhedena yojayet / nIcamalpapradAnena pUrvadatteSu yA vidyA pUrvadatteSu ca yaddhanam / pUrvadatteSu yA | iSTaM dharmeNa yojayet // 246 // akule patito rAjA mUrkhabhAryA agre dhAvati dhAvati // 224 // zrutvA dharma | putro hi paNDitaH / nirdhanasya dhanaprAptistRNavanmanyate jagat vijAnAti zrutvA tyajati durmatim / zrutvA jJAnamavA- // 247 // lokeSu nirdhano duHkhI RNagrastastato'dhikam / proti zratvA mokSaM ca vindati // 225 // mano dhAvati tAbhyAM rogayuto daHkhI tebhyo duHkhI kumAryakaH // 248 // savatra madAnmattagajandravat |jaanaashsmaa buddhistasya | AjJAbhaGgo narendrANAM viprANAM mAnakhaNDanam / pRthakzayyA nizcalate manaH // 226 // iccheccedvipulAM maitrI trINi tatra na | |ca nArINAmazastravadha ucyate // 249 // prastAvasadRza kArayet / vAgvAdamarthasaMbandhaM tatpatnIparibhASaNam // 227 // vAkyaM sadbhAvasadRzaM priyam / Atmazaktisama kopaM kuvANI ayuktaM khAmino yuktaM yuktaM nIcasya dUSaNam / amRtaM na vinazyati // 250 // paThakaH pAThakazcaiva ye cAnye rAhave mRtyurviSaM rudrasya bhUSaNam // 228 // paNDite caiva | zAstrapAThakAH / sarve vyasanino jJeyA yaH kriyAvAnsa paNDitaH mUrkhe ca balavatyapi durjane / Izvare ca daridre ca mRtyoH sarvatra | // 251 // paNDitaiH saha sAMgatyaM paNDitaiH saha sNkthaaH| paNDitaiH tulyatA // 229 // saGgrAme subhaTendrANAM kavInAM kavi-saha mitratvaM kurvANo nAvasIdati // 252 // zIlaM zauryamanA
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyanIti 159 lakhaM pANDityaM mitrasaMgrahaH / acoraharaNIyAni paJcaitAnyakSayo | zuklena karmaNA / na kalpamapi kRSNena lokadvayavirodhinA nidhiH // 253 // mAtRvatparadArANi paradravyANi loSTavat / // 276 // gate zoko na kartavyo bhaviSyaM naiva cinta AtmavatsarvabhUtAni yaH pazyati sa pazyati // 254 // yet / vartamAnena kAlena vartayanti vicakSaNAH // 277 // dharmArthakAmamokSANAM yasyaiko'pi na vidyate / ajAgalasta- | svabhAvena hi tuSyanti devAH satpuruSAH pitA / jJAtayanasyeva tasya janma nirarthakam // 255 // sa jIvati guNA stvannapAnena vAkpradAnena paNDitAH // 278 // narANAM yasya dharmo yasya sa jIvati / guNadharmavihIno yo niSphalaM nApito dhUrtaH pakSiNAM caiva vAyasaH / catuSpadAM zRgAlastu tasya jIvitam // 256 // guruzuzrUSayA vidyA puSkalena svecchAcArI tapasvinAm // 279 // cANDAlaH pakSiNAM dhanena vA / athavA vidyayA vidyA caturthI nopalabhyate // 257 // kAkaH pazUnAM caiva kukkuraH / kopo munInAM cANDAlaHSaTpadaH puSpamadhyastho yathA sAraM samuddharet / tathA sarveSu cANDAlaH sarvanindakaH // 280 // bhramatsaMpUjyate cakraM bhramazAstreSu sAraM gRhNanti paNDitAH // 258 // guNAnbhUSayate saMpUjyate dvijaH / bhramansaMpUjyate rAjA strI bhramantI rUpaM zIlaM bhUSayate kulam / siddhibhUSayate vidyAM bhogo vinazyati // 281 // na pazyati ca janmAndhaH kAmAndho bhUSayate dhanam // 259 // aguNasya hataM rUpamazIlasya / | naiva pazyati / na pazyati madonmatto hyarthI doSaM na pazyati hataM kulam / asiddhestu hatA vidyA abhogasya hataM dhanam | | // 282 // svayaM karma karotyAtmA svayaM tatphalamaznute / // 260 // divA pazyati nolUkaH kAko naktaM na pazyati / svayaM bhramati saMsAre svayaM tasmAdvimucyate // 283 // apUrvaH ko'pi kAmAndho divA naktaM na pazyati // 261 // khaDgamUlaM bhavedrAjyamatrImUlaM sthiraM bhavet / prajAmUlaM bhaveyauvanaM dhanasaMpattiH prabhutvamavivekitA / ekaikamapyanarthAya | darthA vairamUlaM vinazyati // 284 // RNakartA pitA kimu yatra catuSTayam // 262 // mukhyamekaM puraskRtya zUnyA- zatrurmAtA ca vyabhicAriNI / avinItA ripurbhAryA putraH tmAno'pi sAdhakAH / bhavanti taM vinA naiva yathA saMkhyA- zatrurapaNDitaH // 285 // nAsti kAmasamo vyAdhirnAsti moha bindavaH // 263 // vacastatraiva vaktavyaM yatroktaM saphalaM samo ripuH / nAsti krodhasamo vahviAsti jJAnAtparaM sukham bhavet / sthAyIbhavati cAtyantaM raGgaH zuklapaTe yathA // 264 // // 286 // vidyA mitraM pravAseSu bhAryA mitraM gRheSu ca / piNDe piNDe matibhinnA kuNDe kuNDe navaM payaH / jAtau vyAdhitasyauSadhaM mitraM dharmo mitraM mRtasya ca // 287 // jAtau navAcArA navA vANI mukhe mukhe // 265 // gAndharva | nAsti meghasamaM toyaM nAsti cAtmasamaM balam / nAsti gandhasaMyuktaM tAmbUlaM bhAratI kathA / iSTA bhAryA priya mitra- | cakSuHsamaM tejo nAsti dhAnyasamaM priyam // 288 // adhanA mapUrvANi dine dine // 266 // vidyayA saha martavyaM kuzi- dhanamicchanti vAdamicchanti garvitAH / mAnavAH svargamidhyAya na dApayet / tathApi dIyate vidyA pazcAtsaMjAyate ripuH cchanti mokSamicchanti devatAH // 289 // satyena // 267 // markaTasya surApAnaM tasya vRzcikadaMzanam / tanmadhye | dhAryate pRthvI satyena tapate raviH / satyena vAyavo vAnti bhUtasaMcAro yadvA tadvA bhaviSyati // 268 // pustakeSu ca sarva satye pratiSThitam // 290 // hastasya bhUSaNaM dAnaM yA vidyA parahasteSa yaddhanama / saGgAme ca gahe sainyaM tisraH satyaM kaNThasya bhUSaNam / zrotrasya bhUSaNaM zAstraM bhUSaNe puMsAM viDambanAH // 269 // asAvadhAne pANDityaM kraya- kiM prayojanam // 291 // yuktamuktaM purAvidbhizcintA krItaM ca maithunam / bhojanaM ca parAdhInaM tisraH puMsAM viDa- | jUrtiH sudAruNA / na bheSajailaGghanairvA na cAnyarupazAmyati mbanAH // 270 // pAdena kramyate panthA mAnahInaM ca // 292 // AvAsaH kriyatAM gAGge pApahAriNi vAriNi / bhojanam / avivekiprabhoH sevA pAtakaM kimataH param // 271 // stanamadhye taruNyA vA manohAriNi hAriNi // 293 // tuSyanti bhojanaiviprA mayUrA ghanagarjitaiH / sAdhavaH parasaM- subhASitarasAkhAdaH prauDhastrIsaMgamastathA / sevA vivekino toSaH khalAH paravipattiSu // 272 // pratyakSe guravaH stutyAH rAjJo duHkhanirmUlanaM trayam // 294 // IyI ghRNI tvasaMparokSe mitrabAndhavAH / karmAnte dAsabhRtyAzca putrA naiva tathA tuSTaH krodhano nityazaGkitaH / parabhAgyopajIvI ca SaDete striyaH // 273 // vinayaM rAjaputrebhyaH paNDitebhyaH sabhA- duHkhamAginaH // 295 // navaM vastraM navaM chatraM navyA strI nUtanaM Sitam / amRtaM cUtakArebhyaH strIbhyaH zikSeta kaitavam // 274 // gRham / sarvatra nUtanaM zastaM sevakAnne purAtane // 296 // dhanadhAnyaprayogeSu vidyAsaMgrahaNeSu ca / AhAre vyavahAre ca | vRddhasya vacanaM grAhyamApatkAle ghupasthite / sarvatraivaM vicAsyaktalajaH sukhI bhavet // 275 // muhUrtamapi jIveta naraH / 1 mUrkhaH. 1 jvaraH
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam - - wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww - ~~~ ~- ~~- ~~-~ reNa nAhAre na ca maithune // 297 // atidUrapathazrAntA- vidyA avidyasya kuto dhanam / adhanasya kuto mitramamizchAyAM yAnti ca zItalAm / zItalAzca punaryAnti kA trasya kutaH sukham // 320 // anarghyamapi mANikyaM hemAkasya paridevanA // 298 // apamAnaM puraskRtya mAnaM zrayamapekSate / anAzrayA na zobhante paNDitA vanitA latAH kRtvA ca pRSThataH / svakAryamuddharetprAjJaH kAryadhvaMso hi mUrkhatA // 321 // viprArtheSu dhanakSINaM svadAragatayauvanam / svaami|| 299 // kRtasya karaNaM nAsti mRtasya maraNaM tathA / kArya hataprANamante tiSThati mAdhavaH // 322 // na vizvasegatasya zocanaM nAsti hyetadvedavidAM matam // 300 // damitrasya mitrasyApi na vizvaset / kadAcitkupitaM mitraM nAkAle mriyate janturviddhaH zarazatairapi / kuzakaNTaka- sarva guhyaM prakAzayet // 323 // abhracchAyA tRNAgnizca viddho'pi prAptakAlo na jIvati // 301 // nimagnasya payo- khale prItiH sthale jalam / vezyAsaktiH kumitraM ca SaDete rAzau parvatAtpatitasya ca / takSakeNApi daSTasya AyurmarmANi budbudopamAH // 324 // pramadA madirA lakSmIvijJeyA trivirakSati // 302 // nAnRSiH kurute kAvyaM nArudraH krama- dhA surA / dRSTvaivonmAdayatyekA pItA cAnyAtisaMcayAt pAThakaH / nAdevAMzo dadAtyanna nAviSNuH pRthivIpatiH // 325 // rAjapatnI guroH patnI bhrAtRpatnI tathaiva ca / // 303 // kavayaH kiM na pazyanti kiM na bhakSanti patnImAtA svamAtA ca paJcatA mAtaraH smRtAH // 326 // ghAyasAH / madyapAH kiM na jalpanti kiM na kurvanti yoSitaH ikSudaNDAstilAH zUdrAH kAminI hema medinI / dadhi cndn||304 // vahnijvAleva gRhiNI rakSaNIyA prayatnataH / tAmbUle mardanaM guNavardhanam // 327 // parAdhInaM vRthA janma vRddhikSayavikArAbhyAM svAzrayakSemamicchatA // 305 // parastrISu vRthA sukham / paragehe vRthA. lakSmIvidyA yA pustadadAti pratigRhNAti guhyamAkhyAti pRcchati / bhute ke vRthA // 328 // asaMmAne tapovRddhiH saMmAnAcca tapaHbhojayate caiva SaDvidhaM prItilakSaNam // 306 // asthiraM kSayaH pUjayA / puNyahAniH syAnnindayA sadgatirbhavet jIvitaM loke asthire dhanayauvane / asthirA putradArAzca // 329 // dhyAnazastraM bakAnAM ca vezyAnAM mohazastrakam / dharmaH kIrtirdvayaM sthiram // 307 // lAlayetpazca varSANi daza | sAdhutvazastraM maindAnAM paraprANArthahArakam // 330 // varSANi tADayet / prApte tu poDaze varSe putra mitravadAcaret lalitAntAni gItAni prasUtAntaM ca yauvanam / // 308 // gaNezaH stauti mArjAraM svavAhasyAbhirakSaNe / vizAkhAntA meghamAlA takrAntaM khalu bhojanam // 331 // mahAnapi prasaGgena nIcaM sevitumicchati // 309 // zyAmA dhAtuH parIkSA durbhikSe trIparIkSA ca nirdhane / yuddhe zUramantharagAminyaH piinonntpyodhraaH| mahiSyazca mahiSyazca | parIkSA ca mRtyoratyantamApadi // 332 // anyamAzrayate santi puNyavatAM gRhe // 310 // pade pade ca ratnAni | lakSmIstvanyamanyaM ca medinI / ananyagAminI puMsAM kIrtiyojame rasakUpikA / bhAgyahInA na pazyanti bahuratnA vasuM- rekA pativratA // 333 // na kAlaH khaDgamudyamya ziraH dharA // 311 // rAjA vezyA yamo vahniH prAghUrNA bAlayA- kRntati kasyacit / kAlasya balametAvadviparItArthadarzanam cakau / paraduHkhaM na jAnAti hyaSTamo grAmakaNTakaH // 312 // // 334 // jAnannapi jano daivAtprakaroti vigarhitam / na krodho mUlamanarthAnAM krodhaH saMsArabandhanam / dharmakSayakaraH karma garhitaM loke kasyacidrocate kRtam // 335 // sadbhAvena krodhastasmAtkrodhaM vivarjayet // 313 // prema satyaM tayoreva jayenmitraM sadbhAvena ca bAndhavAn / strIbhRtyAndAnamAnAbhyAM yayoryogaviyogayoH / vatsarA vAsarIyanti vAsarIyanti dAkSiNyenetaraM janam // 336 // saMtoSastriSu kartavyaH svavatsarAH // 314 // kiM dhanena kuberasya subhASitaguNena kim / dAre bhojane dhane / triSu caiva na kartavyo dAne tapasi pAThane vAcaspatezca dIpena raveH sindhozca bindunA // 315 // // 337 // na putrAtparamo lAbho na bhAryAyAH paraM sukham / madhunA siJcayennimba nimbaH kiM madhurAyate / jAtisvabhAva- na dharmAtparamaM mitraM nAnRtAtpAtakaM param // 338 // jyAdoSo'yaM kaTakatvaM na muJcati // 316 // kartavyameva karta- yAMsamapi zIlena vihInaM naiva pUjayet / api zUdraM ca vyaM prANaiH kaNThagatairapi / akartavyaM na kartavyaM prANaiH kaNTha- dharma sadvRttamabhipUjayet // 339 // zatrorapi guNA vAcyA gatairapi // 317 // agnihotraM gRhaM kSetraM mitraM bhAryA sutaM doSA vAcyA gurorapi / sarvadA sarvayatnena putre ziSyavadAzizum / riktapANirna pazyeta rAjAnaM devatAM gurum // 318 // caret // 340 // sukule yojayetkanyAM putraM vidyAsu uttamaM svArjitaM bhuktaM madhyamaM piturarjitam / kaniSThaM yojayet / vyasane yojayecchatrumiSTaM dharmeNa yojayet // 341 // bhrAtRvittaM ca strIvittamadhamAdhamam // 319 // alasasya kuto 1 variSTham.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyanItiH nakSatrabhUSaNaM candro nArINAM bhUSaNaM ptiH| pRthivIbhUSaNaM yAnAM yAsu khedo bhayaM yataH / tAsAM kiM yanna duHkhAya viparAjA vidyA sarvasya bhUSaNam // 342 // lAlane bahavo dAmiva saMpadAm // 365 // durAsadAnarInugrAndhRtervizvAsadoSAstADane bahavo guNAH / tasmAtputraM ca ziSyaM ca tADa- janmanaH / bhogAnmogAnivAheyAnadhyAsyApanna durlabhA // 366 // yenna tu lAlayet // 343 // dUrataH zobhate mUl lambazATa- nAntarajJAH zriyo jAtu priyairAsAM na bhUyate / AsaktAstApaTAvRtaH / tAvacca zobhate mUryo yAvatkiMcinna bhASate svamI mUDhA vAmazIlA hi jantavaH // 367 // ko'pavAdaH // 344 // sakRduSTaM ca mitraM yaH punaH saMdhAtumicchati / sa stutipade yadazIleSu caJcalAH / sAdhuvRttAnapi kSudrA vikSimRtyamupagRhNAti garbhamazvatarI yathA // 345 // na kazika- pantyava saMpadaH // 368 // kRtavAnanyadeheSu kartA ca vidhuraM sya cinmitraM na kazcitkasyacidripuH / kAraNena hi jAyante mi- manaH / apriyairiva saMthogo viprayogaH priyaiH saha // 369 // trANi ripavastathA // 346 // hastI hastasahasreNa zatahastena zUnyamAkIrNatAmeti tulyaM vyasanamutsavaiH / vipralambho'pi vAjinaH / zRGgiNo dazahastena sthAnatyAgena durjnH||347|| lAbhAya sati priyasamAgame // 370 // tadA ramyANyaraApadatha dhanaM rakSedArAnrakSeddhanairapi / AtmAnaM satataM rakSe- myANi priyAH zalyaM tadAsavaH / tadaikAkI sabandhuH sanniSTena ddArairapi dhanairapi // 348 // paradArAnparadravyaM parIvAdaM parasya rahito yadA // 371 // yuktaH pramAdyasi hitAdapetaH paritaca / parIhAsaM guroH sthAne cApalyaM ca vivarjayet // 349 // pyase / yadi neSTAtmanaH pIDA mA saji bhavatA jane // 372 // janmino'sya sthiti vidvAllakSmImiva calAcalAm / bhavAnmA apragalbhasya yA vidyA kRpaNasya ca yaddhanam / yacca bAhubalaM | bhIroyarthametatrayaM bhuvi // 350 // zarIranirapekSasya dakSasya | sma vadhIcyAyyaM nyAyAdhArA hi sAdhavaH // 373 // avivyavasAyinaH / buddhiprArabdhakAryasya nAsti kiMcana duSkaram | jJAtaprabandhasya vaco vAcaspateriva / bajatyaphalatAmeva ny|| 351 // asUyayA hatenaiva pUrvopAyodyamairapi / kartRNAM druha ivehitam // 374 // karmAyattaM phalaM puMsAM buddhiH karmAgRhyate saMpatsuhRdbhirmanibhistathA // 352 // atidAkSiNya- | nusAriNI / tathApi sudhiyA bhAvyaM suvicAryeva kurvatA yuktAnAM zaGkitAnAM pade pade / parApavAdabhIrUNAM dUrato | | // 375 // manasA cintitaM karma vacasA na prakAzayet / yAnti saMpadaH // 353 // AdAnasya pradAnasya kartavyasya | anyalakSitakAryasya yataH siddhina jAyate // 376 // kudezaM ca karmaNaH / kSipramakriyamANasya kAlaH pibati tadrasam |ca kuvRttiM ca kubhAyo kunadI tathA / kudravyaM ca kubhojyaM // 354 // na svalpasya kRte bhUri nAzayenmatimAnnaraH / ca varjayettu vicakSaNaH // 377 // asti putro vaze yasya etadeva hi pANDityaM na svalpAdbharinAzanam // 355 // bhRtyo bhAryA tathaiva ca / abhAve sati saMtoSaH svargastho'sau aphalAni durantAni samavyayaphalAni ca / azakyAni ca mahItale // 378 // mAtA yasya gRhe nAsti bhAryA cAprivastUni nArabheta vicakSaNaH // 356 // kiM na me syAdidaM yavAdinI / araNya tena gantavyaM yathAraNyaM tathA gRham kRtvA kiM nu me syAdarvataH / iti saMcintya manasA prAjJaH // 379 // kokilAnAM svaro rUpa nArIrUpa pativratam / kurvIta vA na vA // 357 // 'dehe pAtini kA rakSA yazo | vidyA rUpaM kurUpANAM kSamA rUpaM tapakhinAm // 380 // rakSyamapAtavat / naraH patitakAyo'pi yazaHkAyena jIvati avidha jIvanaM zUnyaM dikzUnyA cedabAndhavA / putrahInaM gRhaM // 358 // nimeSamAtramapi te vayo gacchanna tiSThati / zUnyaM sarvazUnyA daridratA // 381 // adAtA vaMzadoSeNa tasmAddeheSvanityeSu kIrtimekAmupArjaya // 359 // budhAgre na karmadoSAddaridratA / unmAdo mAtRdoSeNa pitRdoSeNa mUrkhatA guNAnyAtsAdhu vetti yataH svayam / mUrkhAgre'pi ca na // 382 // atidarpa hatA laGkA hyatimAne ca kauravAH / brUyAdbudhaproktaM na vetti saH // 360 // yAvatsvasthamidaM dehaM atidAne balibaddhaH sarvamatyantagarhitam // 383 // vastrayAvanmRtyuzca dUrataH / tAvadAtmahitaM kuryAtprANAnte kiM kari- hInastvalaMkAro ghRtahInaM ca bhojanam / stanahInA ca yA nArI pyasi // 361 // yaH karoti vadhodako niHzreyasakarIH vidyAhInaM ca jIvanam // 384 // putraprayojanA dArAH putraH kriyAH / glAnidoSacchidaH svacchAH sa mUDhaH paGkayatyapaH | piNDaprayojanaH / hitaprayojanaM mitraM dhanaM sarvaprayojanam // 362 // mUlaM doSasya hiMsAderarthakAmau ma mA muSaH / // 385 // durlabhaM saMskRtaM vAkyaM durlabhaH kSemakRtsutaH / durlabhA tau hi tattvAvabodhassa durucchedAvupaplavau // 363 // abhi- | sadRzI bhAryA durlabhaH svajanaH priyaH // 386 // azocyo droheNa bhUtAnAmarjayangatvarIH zriyaH / udanvAniva sindhU- nirdhanaH prAjJo'zocyaH paNDitabAndhavaH / azocyA vidhavA nAmApadAmeti pAtratAm // 364 // yA gamyAH satsahA- | nArI putrapautrapratiSThitA // 387 // avidyaH puruSaH zocyaH 21 su.ra. bhAM.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDe/gAram [ 3 prakaraNam tu // sasyaM ca gRhamAgatam // 410 // asaMtuSTA dvijA naSTAH saMtuSTAzca mahIbhujaH / salajjA gaNikA naSTA nirlajjAzca kulastriyaH // 411 // avaMzapatito rAjA mUrkhaputrazca paNDitaH / adhanena dhanaM prAptaM tRNavanmanyate jagat // 492 // pustakasthA yA vidyA parahastagataM dhanam / kAryakAle samutpanne na sA vidyA na taddhanam // 413 || pAdapAnAM bhayaM vAtAtpadmAnAM zizirAdbhayam / parvatAnAM bhayaM vajrAtsAdhUnAM durjanAdbhayam 414 // yasya kSetraM nadItIre bhAryA vinayo nAsti mRtyureva na saMzayaH // 495 // asaMbhAvyaM na vaktavyaM pratyakSamapi dRzyate / zilA tarati pAnIyaM nityaM sukhamarogiNa / bhAryA bhartuH priyA yasya tasya gItaM gAyati vAnaraH // 416 // subhikSaM kRSake nityaM nityotsavaM gRham // 417 // lA kAryazA buddhinAzAya nirdhanam / yAcanA mAnanAzAya kulanAzAya bhojanam // 498 // prathame nArjitA vidyA dvitIyenArjitaM dhanam / tRtIye nArjitaM puNyaM caturthe kiM kariSyati // 419 // yatsyAtsarvaM tadviphalaM bhavet // 420 // kUpodakaM vaTacchAyA nadIkUle ca ye vRkSAH parahastagataM dhanam / kArye strIgocaraM zyAmA strI ceSTakAlayam / zItakAle bhaveduSNaM grISmakAle ca zItalam // 421 // viSaM caGkramaNaM rAtrau viSaM rAjJo'nukUlatA / viSaM striyo'pyanyahRdo viSaM vyAdhiravIkSitaH 422 // duradhItA viSaM vidyA ajIrNe bhojanaM viSam / viSaM goSThI daridrasya vRddhasya taruNI viSam // 423 // pradoSe nihataH panthAH patitA nihatAH striyaH / alpabIjaM hataM kSetraM bhRtyadoSAddhataH prabhuH // 424 // hatamazrotriyaM zrAddhaM hato yajJastvadakSiNaH / hatA rUpavatI vandhyA hataM sainyamanAyakam // 425 // kiM kariSyanti vaktAraH zrotA yatra na vidyate / namekSapaNake deze raMjakaH kiM kariSyati // 426 // ajarAmaravatprAjJo vidyAmarthaM ca cintayet / gRhIta iva kezeSu mRtyunA dharmamAcaret // 427 // AyuH karma ca vittaM ca vidyA nidhanameva ca / paJcaitAnyapi sRjyante garbhasthasyaiva dehinaH // 428 // yadabhAvi na tadbhAvi bhAvi cenna tadanyathA / iti cintAviSaghno'yamagadaH kiM na pIyate // 429 // nAdravye nihitA kAcitkriyA phalavatI bhavet / na vyApArazatenApi zukavatpAThyate bakaH // 430 // zokasthAnasahasrANi bhayasthAnazatAni ca / divase divase mUDhamAvizanti na paNDi - tam // 431 // utthAyotthAya boddhavyaM mahadbhayamupasthitam / maraNavyAdhizokAnAM kimadya nipatiSyati // 432 // aniSTAdiSTalAbhe'pi na gatirjAyate zubhA / yatrAste viSasaMsargo' // 1 digambara sAdhuvyAvRte pradeze 2 vastranirNejakaH, raako vA. 162 / / sarve zocyaM maithunamaprajam / nirAhArAH prajAH zocyAH zocyaM rAjyamarAjakam // 388 // kulInaiH saha saMparka paNDitaiH saha mitratAm / jJAtibhizca samaM melaM kurvANo na vinazyati // 389 // kaSTA vRttiH parAdhInA kaSTathe vAso nirAzrayaH nirdhano vyavasAyazca sarvakaSTA daridratA // 390 // taskarasya kuto dharmo durjanasya kutaH kSamA / vezyAnAM ca kutaH snehaH kutaH satyaM ca kAminAm // 391 // preSitasya kuto mAnaH kopanasya kutaH sukham / strINAM kutaH satItvaM ca kuto maitrI khalasya ca // 392 // durbalasya balaM rAjA bAlAnAM rodanaM balam / balaM mUrkhasya maunitvaM caurANAmanRtaM balam // 393 // yo dhruvANi parityajya adhruvaM pariSevate dhruvANi tasya nazyanti adhruvaM naSTameva ca // 394 // zuSkaM mAMsaM striyo vRddhA bAlArkastaruNaM dadhi / prabhAte maithunaM nidrA sadyaHprANaharANi SaT // 395 // sadyomAMsaM navAnnaM ca bAlA strI kSIrabhojanam / ghRtamuSNodakaM caiva sadyaH prANakarANi SaT // 396 // siMhAdekaM bakAdekaM SaT zunastrINi gardabhAt / vAyasAtpazJca zikSeca catvAri kukkuTAdapi // 397 // prabhUtamalpakArye vA yo naraH kartumicchati / sarvArambheNa tatkuryAtsiMhAdekaM prakIrtitam // 398 // ndriyANi saMyamya vakatratpatito janaH / kAladezopapannAni sarvakAryANi sAdhayet // 399 // bahvAzI svalpasaMtuSTaH sunidraH shiighrcetnH| prabhubhaktazca zUrazca jJAtavyAH SaT zuno guNAH // 400 // avizrAmaM vahedbhAraM zItoSNaM ca na vindati / sasaMtoSastathA nityaM trINi zikSeta gardabhAt // 401 // gUDhamaithunadhASTarthe ca kAle cAlayasaMgraham / apramAdamanAlasya pazca zikSeta vAyasAt // 402 // yuddhaM ca prAtarutthAnaM bhojanaM saha bandhubhiH / striyamApagatAM rakSecatuH zikSeta kukkuTAt // 403 // ko'tibhAraH samarthAnAM kiM dUraM vyavasAyinAm / ko videzaH savidyAnAM kaH paraH priyavAdinAm // 404 // ApadAM kathitaH panthA indriyANA - masaMyamaH / tajjayaH saMpadAM mArgo yeneSTaM tena gamyatAm // 405 // na ca vidyAsamo bandhurna ca vyAdhisamo ripuH / na cApatyasamaH sneho na ca daivAtparaM balam // 406 // samudrAvaraNA bhUmiH prAkArAvaraNaM gRham / narendrAvaraNA dezAcaritrAvaraNAH striyaH // 407 // ghRtakumbhasamA nArI taptA - GgArasamaH pumAn / tasmAddhRtaM ca vahniM ca naikatra sthApayedbudhaH // 408 // AhAro dviguNaH strINAM buddhistAsAM caturguNA / SaDuNo vyavasAyazca kAmazvASTaguNaH smRtaH // 409 // jIrNamannaM prazaMsIyAdbhAryA ca gatayauvanAm / raNAtpratyAgataM zUraM 1
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyanItiH 1 / // mRtaM tadapi mRtyave // 433 // na saMzayamanAruhya naro bhadrANi pazyati / saMzayaM punarAruhya yadi jIvati pazyati // 434 // gatAnugatiko lokaH kuTTanImupadezinIm / pramANayati no dharme yathA goghnamapi dvijam // 435 // prANA yathAtmano 'bhISTA bhUtAnAmapi te tathA / Atmaupamyena bhUteSu dayAM kurvanti sAdhavaH // 436 // pratyAkhyAne ca dAne ca sukha - duHkhe priyApriye / Atmaupamyena puruSaH pramANamadhigacchati // 437 // abazendriyacittAnAM hastisnAnamiva kriyA durbhagAbharaNaprAyo jJAnaM bhAraH kriyAM vinA // 438 // zaGkAbhiH sarvamAkrAntamannaM pAnaM ca bhUtale / pravRttiH kutra kartavyA jIvitavyaM kathaM nu vA // 439 // sumahAntyapi zAstrANi dhArayanto bahuzrutAH / chettAraH saMzayAnAM ca klizyante lobhamohitAH // 440 // SaDdoSAH puruSeNeha hAtavyA bhUtimi - cchatA / nidrA tandrA bhayaM krodha AlasyaM dIrghasUtratA // 441 mAtA mitraM pitAceti svabhAvAtritayaM hitam / kAryakAraNatazcAnye bhavanti hitabuddhayaH // 442 // jAtimAtreNa kiM kazciddhanyate pUjyate kvacit / vyavahAraM parijJAya vadhyaH pUjyo'thavA bhavet // 443 // tRNAni bhUmirudakaM vAk caturthI ca sUnRtA / etAnyapi satAM gehe nocchidyante kadAcana // 444 // Apatsu mitraM jAnIyAdyuddhe zUramRNe zucim / bhAryAM kSINeSu vitteSu vyasaneSu ca bAndhavAn // 445 // suhRdAM hitakAmAnAM yaH zRNoti na bhASitam / vipatsaMnihitA tasya sa naraH zatrunandanaH // 446 // aparAdho me'stIti naitadvizvAsakAraNam / vidyate hi nRzaMsebhyo bhayaM guNavatAmapi // 447 // dIpanirvANagandhaM ca suhRdvAkyamarundhatIm / na jighranti na zRNvanti na pazyanti gatAyuSaH // 448 // mArjAro mahiSo meSaH kAkaH kApuruSastathA vizvAsAtprabhavantyete vizvAsastatra no hitaH // 449 // yadazakyaM na tacchakyaM yacchakyaM zakyameva tat / nodake zakaTaM yAti na ca naurgacchati sthale // 450 // dravatvA - tsarvalohAnAM nimittAnmRgapakSiNAm / bhayAllobhAcca mUrkhANAM saMgataM darzanAtsatAm // 459 // paTutvaM satyavAditvaM kathAyogena budhyate / astabdhatvamacApalyaM pratyakSeNAvagamyate // 452 // lokayAtrA bhayaM lajjA dAkSiNyaM tyAgazIlatA / pazca yatra na vidyante na kuryAttatra saMsthitim // 453 // aputrasya gRhaM zUnyaM sanmitrarahitasya ca / mUrkhasya ca dizaH zUnyAH sarvazUnyA daridratA // 454 // pari cchedo hi pANDityaM yadApannA vipattayaH / apariccheda - kartRRNAM vipadaH syuH pade pade // 455 // pAnIyaM vA nirA na / 163 yAsaM svAdvannaM vA bhayottaram / vicArya khalu pazyAmi tatsukhaM yatra nirvRtiH // 456 // jalamagnirviSaM zastraM kSuyAdhiH patanaM gireH / nimittaM kiMcidAsAdya dehI prANAnvi - muJcati // 457 // nAprApyamabhivAJchanti naSTaM necchanti zocitum / Apatsvapi na muhyanti narAH paNDitabuddhayaH // 458 // sukhamApatitaM sevyaM duHkhamApatitaM tathA / cakravatparivartante duHkhAni ca sukhAni ca // 459 // vRttyarthaM nAticeSTeta sA hi dhAtraiva nirmitA / garbhAdutpatite jantau mAtuH prasravataH stanau // 460 // yena zuklIkRtA haMsAH zukAzca haritIkRtAH / mayUrAzcitritA yena sa te vRttiM vidhAsyati // 461 // dharmArthaM yasya vittehA varaM tasya nirIhRtA / prakSAlanAddhi paGkasya dUrAdasparzanaM varam // 462 // janmani klezabahule kiM nu duHkhamataH param / icchAsaMpadyato nAsti yacecchA na nivartate // 463 // yadyadeva hi vAJcheta tato vAJchA pravartate / prApta evArthataH so'rtho yato vAJchA nivartate // 464 // ammAMsi jalajantUnAM durge durganivAsinAm / svabhUmiH zvApadAdInAM rAjJAM mantrI paraM balam // 465 // kAyaH saMnihitApAyaH saMpadaH padamApadAm / samAgamAH sApagamAH sarvamutpAdi bhaGguram // 466 // adho'dhaH pazyataH kasya mahimA nopacIyate / uparyupa pazyantaH sarva eva daridrati // 467 // alabdhaM caitra lipseta labdhaM rakSedaverkSayA / rakSitaM vardhayetsamyagvRddhaM tIrtheSu nikSipet // 468 // zItavAtAtapaklezAnsahante yAnparAzritAH / tadaMzenApi medhAvI tapastyaktvA sukhI bhavet // 469 // etAvajjanmasAphalyaM yadanAyattavRttitA / ye parAdhInatAM yAtAste vai jIvanti ke mRtAH // 470 // AzritAnAM bhRtau svAmisevAyAM dharmasevane / putrasyotpAdane caiva na santi pratihastakAH // 471 // pRSThataH sevayedarka jaThareNa hutAzanam / svAminaM sarvabhAvena paralokamamAyayA // 472 // paJcabhiyati dAsatvaM purANaiH ko'pi mAnavaH / ko'pi lakSaiH kRtI ko'pi lakSairapi na labhyate // 473 // vAjivAraNalohAnAM kASThapASANavAsasAm / nArIpuruSatoyAnAmantaraM mahadantaram // 474 // Aropyate zilA zaile yatnena mahatA yathA / nipAtyate kSaNenAdhastathAtmA guNadoSayoH // 475 // anAhUto vizedyastu apRSTo bahu bhASate / AtmAnaM manyate prItaM bhUpAlasya sa durmatiH // 476 // ma svabhAvena sundaraM vApyasundaram / yadeva rocate yasmai bhavettattasya sundaram // 477 // yasya yasya 1 nANakavizeSaH, rUpyakairiti yAvat 2 punaH punadarzanena.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 3 prakaraNam yo bhAvastena tena hi taM naram / anupravizya medhAvI prahartavyamabhItavat // 500 // supUrA syAtkunadikA supUro kSipramAtmavazaM nayet // 478 // doSabhIteranArambhasta- mUSakAJjaliH / susaMtuSTaH kApuruSaH svalpakenApi tuSyati tkApuruSalakSaNam / kairajIrNabhayAtrAtarbhojanaM parihIyate // 501 // ambhasA bhidyate setustathA mantro'pyarakSitaH / // 479 // sthAna eva niyojyante bhRtyAzcAbharaNAni paizunyAdbhidyate sneho vAcA bhidyeta kAtaraH // 502 // ca / nahi cUDAmaNiH pAde nUpuraM mUrdhni dhAryate // 480 // anyapratApamAsAdya yo dRDhatvaM na gacchati / jAtuSAbharaNamukuTe ropitaH kAcazcaraNAbharaNe maNiH / nahi doSo maNe- syeva rUpeNApi hi tasya kim // 503 // bhaye vA yadi rasti kiMtu sAdhoravijJatA // 481 // bAlAdapi grahItavyaM vA harSaM saMprApte yo vimarzayet / kRtyaM na kurute vegAnna yuktamuktaM manISibhiH / raveraviSaye kiM na pradIpasya prakA - sa saMtApamApnuyAt // 504 // na vadhyante hyavizvastA zanam // 482 // bandhustrIbhRtyavargasya buddheH sattvasya balibhirdurbalA api / vizvastAstveva vadhyante cAtmanaH / ApannikaSapASANe naro jAnAti sAratAm durbalairapi // 505 || mahAmatirapi prAjJo na vizvAsaM vrje|| 483 // ApadyunmArgagamane kAryakAlAtyayeSu ca / dripau / vizvAsAtridazendreNa ditergarbho vidAritaH // 506 // kalyANavacanaM brUyAdapRSTo'pi hito naraH // 484 // kurva- matriNAM bhinnasaMghAne bhiSajAM sAMnipAtike / karmaNi vyajyate nnapi vyeA yaH priyaH priya eva saH / anekadoSaduSTo'pi prajJA svastha ko vA na paNDitaH // 507 || amRtaM zizire kAyaH kasya na vallabhaH // 485 // apriyANyapi kurvANo vahniramRtaM priyadarzanam / amRtaM rAjasaMmAnamamRtaM kSIrabhojanam yaH priyaH priya eva saH / dagdhamandirasAre'pi kasya vahAva // 508 // sarpANAM ca khalAnAM ca paradravyApahAriNAm / nAdaraH // 486 // apriyasyApi pathyasya pariNAmaH sukhA- abhiprAyA na sidhyanti tenedaM vartate jagat // 509 // vahaH / vaktA zrotA ca yatrAsti ramante tatra saMpadaH nAvidagdhaH priyaM brUyAtsphuTavaktA na vaJcakaH / niHspRho // 487 // na parasyAparAdhena pareSAM daNDamAcaret / Atma- nAdhikArI syAnnAkAmI maNDanapriyaH // 510 // auSadhAnAvagataM kRtvA badhnIyAtpUjayecca vA // 488 // guNadoSAva- rthasumantrANAM buddhezcaiva mahAtmanAm / asAdhyaM nAsti loke nizcitya vidhirna grahanigrahe / svanAzAya yathA nyasto 'tra yadbrahmANDasya madhyagam // 511 // na yasya ceSTitaM darpAtsarpamukhe karaH // 489 // parAbhavaM paricchetuM yogyA vidyAnna kulaM na parAkramam / na tasya vizvasetprAjJo yadIccheyogyaM na vetti yaH / astIha yasya vijJAnaM sa kRcchre'pi na cchreya AtmanaH // 592 // naSTaM mRtamatikrAntaM nAnuzocanti sIdati // 490 // yayoreva samaM vittaM yayoreva samaM balam paNDitAH / paNDitAnAM ca mUrkhANAM vizeSo'yaM yataH smRtaH tayorvivAdo maitrI vA nottamAdhamayoH kvacit // 491 // // 593 // azocyAnIha bhUtAni yo mUDhastAni zocati / balavAnapi nistejAH kasya nAbhibhavAspadam / niHzaGkaM dIyate sa duHkhe labhate duHkhaM dvAvanarthoM niSevate // 514 // sa lokaiH pazya bhasmacaye padam // 492 // bandhuH ko nAma suhRdvyasane yaH syAtsa putro yastu bhaktimAn / sa bhRtyo yo duSTAnAM kupyetko nAtiyAcitaH / ko na tRpyati vittena viveyejJaH sA bhAryA yatra nirvRtiH // 515 // yatra dezekukRtye ko na paNDitaH // 493 // dharmArthakAmatattvajJo 'thavA sthAne bhogAnmuktvA svavIryataH / tasminvibhavahIno naikAntakaruNo bhavet / nahi hastasthamapyannaM kSamAvAnbhakSituM | yo vasetsa puruSAdhamaH // 596 // yenAhaMkArayuktena ciraM kSamaH // 494 // kSamA zatrau ca mitre ca yatInAmeva bhUSaNam / vilasitaM purA / dInaM vadati tatraiva yaH pareSAM sa ninditaH aparAdhiSu sattveSu nRpANAM saiva dUSaNam // 495 // sevi - // 517 // mUrkhINAM paNDitA dveSyA nirdhanAnAM mahAdhanAH / tavyo mahAvRkSaH phalacchAyAsamanvitaH / yadi daivAtphalaM vratinaH pApazIlAnAmasa~tInAM kulastriyaH // 518 // nAsti chAyA kena nivAryate // 496 // hInasevA na kartavyA mitradrohI kRtaghnazca tathA vizvAsaghAtakaH / te narA narakaM kartavyo mahadAzrayaH / payo'pi zauNDikIhaste vAruNItya - yAnti yAvazcandradivAkarau // 519 // jihvAlaulyaprasaktAnAM bhidhIyate // 497 // mahAnapyalpatAM yAti nirguNe guNavi- jalamadhyanivAsinAm / acintito vadho'jJAnAM mInAnAstaraH / AdhArAdheyabhAvena gajendra iva darpaNe // 498 // miva jAyate // 520 // vyasanedhveva sarveSu yasya buddhirna vaidyAnAmAturaH zreyAnvyasanI mauniyoginAm / viduSAM hIyate / sa teSAM pAramabhyeti tatprabhAvAdasaMzayam // 521 // jIvanaM mUrkhaH sadvarNo jIvanaM satAm // 499 // tAvadbha- mitravAnsAdhayatyarthAnduHsAdhyAnapi vai yataH / tasmAyAddhi bhetavyaM yAvadbhayamanAgatam / AgataM tu bhayaM vIkSya 1 apriyANi 2 surAvikrayaM kurvatyA haste. / 164 1 lAkSAnirmitasya 2 kartavyAkartavyajJAnavAn. 3 vyabhicAriNInAm 4 bhakSaNalolupAnAm.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyanItiH - FAAAAAAAAAAAAAAAAAAD nmitrANi kurvIta samAnAnyeva cAtmanaH // 522 // api yaH pRSTA kurute kArya praSTavyAnsvAnhitAngurUn / na tasya saMpUrNatAyuktaH kartavyAH suhRdo budhaiH / nadIzaH paripUrNA- jAyate vighnaH kasmiMzcidapi karmaNi // 544 // kalahA'pi candrodayamapekSate // 523 // yo mitraM kurute mUDha tAni hANi kuvAkyAntaM ca sauhRdam / kurAjAntAni Atmano'sadRzaM kudhIH / hIna vA'pyadhika vApi hAsyatAM rASTrANi kakarmAntaM yazo nRNAma // 545 // kRte pratiyAtyasI janaH // 524 // kAraNAnmitratAM yAti kAraNA- kRtiM kuryAddhisite pratihiMsitam / na tatra doSaM pazyAmi dyA ti zatrutAm / tasmAnmitratvamevAtra yojyaM vairaM na duSTe duSTa samAcaret // 546 // sarvahiMsAnivRttA ye narAH dhImatA // 525 // upakArAcca lokAnAM nimittAnmRga- sarvasahAzca ye / sarvasyAzrayabhUtAzca te narAH svargagAminaH pakSiNAm / bhayAllobhAca mUrkhANAM maitrI sthAddarzanAtsatAm // 547 // yo'tti yasya yadA mAMsamubhayoH pshytaant|| 526 // yasya na jJAyate vIrya na kulaM na viceSTitam / ram / ekasya kSaNikA prItiranyaH prANairvimucyate // 548 // na tena saMgatiM kuryAdityuvAca bRhaspatiH // 527 // zanaiH- martavyamiti yaduHkhaM puruSasyopajAyate / zakyate nAnumAnena zanaizca bhoktavyaM svayaM vittamupArjitam / rasAyanamiva pareNa parivarNitum // 549 // svacchandavanajAtena zAkeprA helayA na kadAcana // 528 // mRto daridraH puruSo nApi prapUryate / asya dagdhodarasyArthe kaH kuryAtpAtakaM mRtaM maithunamaprajam / mRtamazrotriyaM zrAddhaM mRto yajJastvada- mahat // 550 // vidyayA vinayAvAptiH sA cedvinyaavhaa| kSiNaH // 529 // guroH sutAM mitrabhAryA svAmisevakage- kiM kurmaH kaM prati bUmo gairadAyAM khamAtari // 551 // vedhA hinIm / yo gacchati pumA~lloke tamAhubrahmaghAtinam dvedhA bhramaM cakre kAntAsu kanakeSu ca / tAsu teSvapyanAsaktaH // 530 // ayazaH prApyate yena yena cApagatirbhavet / sAkSAgA narAkRtiH // 552 // dviH zaraM nAbhisaMdhatte dviH vargAcca bhrazyate yena tatkarma na samAcaret // 531 // yaH sthApayati nAzritAn / dvirdadAti na cArthibhyo rAmo dvirnAbhitokenApi saMtoSaM kurute mandadhIrjanaH / tasya bhAgyavihInasya bhASate // 553 // munerapi vanasthasya svAni karmANi dattA zrIrapi mAyate // 532 // kRtanizcayino vandyAstu- kurvataH / tatrApi saMbhavantyete mitrodAsInazatravaH // 554 // zimA nopabhujyate / cAtakaH ko varAko'yaM yasyendro paJcaitAni vilikhyante garbhasthasyaiva dehinaH / AyuH karma ca 'vArivAhakaH // 533 // tAvatsyAtsarvakRtyeSu puruSo'tra svayaM vidyA ca vitta nidhanameva ca // 555 // nAsti satya prabhuH / strIvAkyAGkazavikSuNNo yAvanno dhriyate balAt dyUtakAre na zauca vRSalIpatau / madyape sauhRdaM nAsti // 534 // akRtyaM manyate kRtyamagamyaM manyate sugam / dhUrteSu tritayaM na hi // 556 // sarvasahA ye RjavaH pratijJAabhakSyaM manyate bhakSyaM strIvAkyaprerito naraH // 535 // tArthapAlakAH / paropakAriNaH sevyA nirdhanA api te amihotraphalA vedAH zIlavRttaphalaM zratam / ratiputraphalA janAH // 557 // zaraNAgatarakSArtha strIgodvijahitAya ca / dArA dattabhuktaphalaM dhanam // 536 // ApannAzAya khAmyartha yastyajetprANAMstasya lokAH sanAtanAH // 558 // vibudhaiH kartavyAH suhRdo'malAH / na taratyApadaM kazcidyo'tra kRtaghnasya zizudhnasya strInastha pizunasya ca / caturNAmapi mitravivarjitaH // 537 // vyasanaM prApya yo mohAtkevalaM caiteSAM niSkRtiM naiva zuzrumaH // 559 // paraM palitakAyena paridevayet / krandanaM vardhayatyeva tasyAntaM nAdhigacchati kartavyaH zrutasaMgrahaH / na tatra dhanino yAnti yatra yAnti // 538 // kevalaM vyasanasyoktaM bheSajaM nayapaNDitaiH / bahuzrutAH // 560 // vizvAsapratipannAnAM vazcane kA chedasamArambho viSAdaparivarjanam // 539 // nadInAM vidgdhtaa| aGkamAruhya suptAnAM hantuH kiM nAma pauruSam ca kulAnAM ca munInAM ca mahAtmanAm / parIkSA na praka- // 561 // nAjArajaH pitRdveSI nAjarA bhartRvairiNI / rtavyA strINAM duzcaritasya ca // 540 // sadbhiH saMbodhya- nAlampaTo'dhikArI khAnnAkAmI bhaNDanapriyaH // 562 // mAno'pi durAtmA pApapUruSaH / dhRSyamANa ivAGgAro nirma- | acalA kamalA kasya kasya mitraM mhiiptiH| zarIraM ca latvaM na gacchati // 541 // janitA copenetA ca yazca sthiraM kassa kasya vazyA varAGganA // 563 // gardabhaH vidyAM prayacchati / annadAtA bhayatrAtA paJcaite pitaraH paiTaho dAsI grAmaNyaH pazavaH striyaH / daNDenAkramya bhuJjIsmRtAH // 542 // kanyA varayate rUpaM mAtA vittaM pitA yAnna te saMmAnamAjanam // 564 // bahubhina viroddhavyaM zrutam / bAndhavAH kulamicchanti miSTAnnamitare jnaaH||543|| durjanaiH khajanairapi / sphurantamapi nAgendraM bhakSayanti pipI1 utpAdaka. 2 upanayanakartA. 1 viSadAyinyAm. 2 zaMkara:. 3 prAyazcittam. 4 vAcavizeSa:,
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 3 prakaraNam rrrrr likAH // 565 // kSantavyo mandabuddhInAmaparAdho manI- sukhaM pare / svayaM pAdasya pAtraM syAtsiMho gajavadhAdiva SiNA / nahi sarvatra pANDityaM sulabhaM puruSe kvacit // 566 // // 588 // yathA kASThamayo hastI yathA carmamayo rAjA pazyati karNAbhyAM yuktyA pazyanti paNDitAH / pazuH mRgaH / tathA vedaM vinA viprastrayaste nAmadhArakAH // 589 // pazyati gandhena bhUtaiH pazyanti barbarAH // 567 // pratyUhaH varaM kRtadhvastaguNAdatyantamaguNaH pumAn / prakRtyA hyaguNaH sarvasiddhInAmuttApaH prathamaH kila / atizItalamapyambhaH kiM zreyAnnalaMkArazcyutopalaH // 590 // dUrastho'pi samIpastho bhinatti na bhUbhRtaH // 568 // avyApAreSu vyApAra yo yo yasya hRdi vartate / yo yassa hRdaye nAsti samIpastho'pi naraH kartumicchati / sa tatra nidhanaM yAti kIlotpATIva dUragaH // 591 // madyapAH kiM na jalpanti kiM na bhakSanti vAnaraH // 569 // hataM jJAnaM kriyAhInaM hatAzcAjJAnino vAyasAH / kavayaH kiM na pazyanti kiM na kurvanti yoSitaH narAH / hataM cAnAyakaM sainyamabhartAro hatAH striyaH // 570 // // 592 // azaktaH satataM sAdhuH kurUpA ca pativratA / kanyA niSkAsitA zreSThA vadhUH zreSThA pravezitA / anna saMka-vyAdhito devabhaktazca nirdhanA brahmacAriNaH // 593 // litaM zreSThaM dharmaH zreSTho dine dine // 571 // satyaM satyaM tAvanmahattvaM pANDityaM kalInatvaM vivekitA / yAvajjvalati munervAkyaM nAdattamupatiSThate / ambubhiH pUritA pRthvI cAta- nAGgeSu khataH paJceSupAvakaH // 594 // vAhitaM cAzvavAkasya marusthalI // 572 // na svamena jayennidrAM na kAmena | NijyaM rAjasevA tapovanam / dhIrAzcatvAri kurvanti kRSi striyaM jayet / nendhanena jayedvahiM na pAnena surAM jayet kurvanti kAtarAH // 595 // na devo vidyate kASThe na // 573 // tadgRhaM yatra vasatistadbhogyaM yena jIvati / pASANe na mRnmaye / bhAveSu vidyate devasvasmAdbhAvo hi tanmuktaye yadevoktaM jJAnamajJAnamanyathA // 574 // pitA kAraNam // 596 // anyAyopArjitaM dravyaM daza varpANi rakSati kaumAre bhartA rakSati yauvane / putrastu sthAvire bhAve tiSThati / prApte caikAdaze varSe samUlaM ca vinazyati // 597 // na strI svAtanyamahati // 575 // pAnaM durjanasaMsargaH / tRptyartha bhojanaM yeSAM saMtAnArthaM ca maithunam / vAksatyavacapatyA ca viraho'Tanam / khapnamanyagRhe vAso nArINAM nArthAya durgANyatitaranti te // 598 // nityaM krodhAcchyiM dUSaNAni SaT // 576 // hantuM meSo'pasarati mRgendraH rakSettapo rakSecca matsarAt / vidyAM mAnApamAnAbhyAmAtmAnaM saMkucatyapi / buddhimantaH sahante ca nidhAya hRdi kiMcana tu pramAdataH // 599 // kSamAtulyaM tapo nAsti na sNto||577|| yadapathyamatAmAyuryadanItimatAM zriyaH / tadetatkA SAtparaM sukham / na tRSNAyAH paro vyAdhina ca dharmo dayAkatAlIyaM tadetacca ghuNAkSaram // 578 // vastraM gAM ca paraH // 600 // dAnena bhogI bhavati medhAvI vRddhasevayA / bahukSIrAM jalapAtramupAnahau / auSadhaM bIjamAhAraM saMkrI AhiMsayA ca dIrghAyuriti prAhurmanISiNaH // 601 // yacchakyaM NIta yathAnuyAt // 579 // rAge dveSe ca mAne ca drohe grasituM prAsaM prastaM pariNamecca yat / hitaM ca pariNAme syAttapApe ca karmaNi / apriye caiva kartavye cirakArI prazasyate tkArya bhUtimicchatA // 602 // buddhau kalupitAyAM ca // 580 // bandhUnAM suhRdAM caiva bhRtyAnAM strIjanasya ca / | vikAre pratyupasthite / anayo nayasaMkAzo hRdayAnnApasarpati avyakteSvaparAdheSu cirakArI prazasyate // 581 // cireNa | // 603 // yadaiva bhartA jAnIyAnmantramUlaparAM striyam / mitraM saMdhIyAcireNa na kRtaM tyajet / cireNa vihitaM mitraM | udvijeta tadaivAsyAH sarpAdvezmagatAdiva // 604 // na ciraM vAraNamarhati // 582 // lAbhasteSAM jayasteSAM kutasteSAM parAjayaH / yeSAM hRdistho bhagavAnmaGgalAyatano hariH | kAva | krodhayAtudhAnasya dhImAngacchedvidheyatAm / nipItabhrAtR | rudhiraH prApa nindAM vRkodaraH // 605 // na lokAyatavAdena // 583 // dhanAzA jIvitAzA ca gurvI prANabhRtAM sadA / vRddhasya taruNI bhAryA prANebhyo'pi garIyasI // 584 // : | nAstikaH syaaddaivtH| harirhiraNyakazipu jaghAna stambhacitrIsvAtI gatAvarSAH prasUtA gatayauvanA / pravAsI gata nirgataH // 606 // saMdeho vaiSNave mArge na kAryo'nyaiH kudarzanaiH / rAmaprabhAvamadyApi payodhau pazya setunA saukhyazca yAcanA gatagauravA // 585 // zAkhAmRgasya | // 607 // gaurgauH kAmadudhA samyakprayuktA maryate budhaiH / zAkhAyAH zAkhAM gantuM parAkramaH / ullavito yadambhodhiH | ! prabhAvaH prabhavo hi saH // 586 // rAH puNyaM ca kalatrANi | duHprayuktA punagItvaM prayoktuH saiva zaMsati // 608 // na putrotpattinidhistathA / sukRtAdeva labhyante naiva pArtha | jAtu kAmaH kAmAnAmupabhogena zAmyati / haviSA kRSNaparAkramAt // 587 // dharmahAnyarjite vitte'nubhavanti | vardeva bhUya evAbhivardhate // 609 // nApRSTaH kasyacidrU1 ete ghRNotpAdakA 1 vANI. 2 pazutvam /
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyanItiH 167 yAnna cAnyAyena pRcchataH / jAnannapi hi medhAvI jaDavalloka | vAso na kartavyaH kadAcana / ghaTI pibati pAnIyaM tAjyate Acaret // 610 // dharmArtho yatra na syAtAM zuzrUSA vApi jhallarI yathA // 632 // tRNaM brahmavidaH svargastRNaM zUrasya tadvidhA / tatra vidyA na vaktavyA zubhaM bIjamivopare jIvitam / jitAkSasya tRNaM nArI niHspRhassa tRNaM jagat // 611 // vidyayaiva samaM kAma martavyaM brahmavAdinA / Apa- // 633 // gurorapyavaliptasya kAryAkAryamajAnataH / utpadyapi hi ghorAyAM na tvenAmiriNe vapet // 612 // sAvitrI- thapratipannasya nyAyyaM bhavati zAsanam // 634 // manasaiva mAtrasAro'pi varaM vipraH suyantritaH / nAyantritazcaturvedaH kRtaM pApaM na zarIrakRtaM kRtam / yenaivAliGgintA kAntA tenesarvAzI sarva vikrayI // 613 // na hAyanaina palitairna vAliGgitA sutA // 635 // bhinne citte kutaH prItiH vittena na bandhubhiH / RSayazcakrire dharma yo'nUcAnaH sa no syAdvA prItiH kutaH sukham / tvaM ca smarasi taM putraM pucchamahAn // 614 // nAraMtudaH syaadaato'pi na prdrohkrmbhiH| cchedaM smarAmyaham // 636 // makSikA vraNamicchanti dhanayayA'syodvijate vAcA nAlokyAM tAmudIrayet // 615 // micchanti pArthivAH / nIcAH kalahamicchanti zAntiyathA khanankhanitreNa naro vAryadhigacchati / tathA gurugatAM micchanti sAdhavaH // 637 // hastI cAGkuzahastena kazAvidyAM zuzrUSuradhigacchati // 616 // yaM mAtApitarau klezaM hastena vAjinaH / zRGgI laguDahastena khaDgahastena durjanaH sahete saMbhave nRNAm / na tasya niSkRtiH zakyA ka varSa- // 638 // dezAnutsRjya gacchanti siMhAH satpuruSA gjaaH| zatairapi // 617 // pitronityaM priyaM kuryAdAcAryasya ca tatraiva nidhanaM yAnti kAkAH kApuruSA mRgaaH|| 639 // sarvadA / teSu hi triSu tuSTeSu tapaH sarva samApyate // 618 // vAgvAdamarthasaMbandhaM parokSe vAradarzanam / yadIcchedvipulAM zraddadhAnaH zubhAM vidyAmAdadItAvarAdapi / antyAdapi paraM dharma prIti trINi tatra na kArayet // 640 // arthAnAmarjanaM strIratnaM duSkulAdapi // 619 // yadyatparavazaM karma tattadya- kAya vadhanaM rakSaNaM tathA / bhakSyamANo nirAdAyaH sumerurapi nana varjayet / yadyadAtmavazaM tu syAttatsatseveta yavataH hIyate // 641 // Apadartha dhanaM rakSenmahatAM kuta ApadaH / // 620 // yatkarma kurvato'sya syAtparitoSo'ntarAtmanaH / kadAcitkupito devaH saMcitaM cApi nazyati // 642 // tatprayatnena kurvIta viparItaM tu varjayet // 621 // na yudhyanti pazavaH sarve paThanti zukasArikAH / dAtuM jAnAti dravyANAmavijJAya vidhiM dharmya pratigrahet / prAtaH pratigrahaM yo vittaM sa zUraH sa ca paNDitaH // 643 // nadItIreSu kuryAdavasIdannapi kSudhA // 622 // sarveSAmeva zaucAnA- ye vRkSA yasya nArI niraGkuzA / mabrihIno bhavedAjA tasya marthazaucaM paraM smRtam / yo'rthe zuciH sa hi zucirna mRdvA- rAjyaM vinazyati // 644 // guNaM pRcchakha mA rUpaM zIlaM rizuciH zuciH // 623 // nAsti vidyAsamaM cakSurnAsti | pRcchasva mA kulam / siddhiM pRcchasva mA vidyAM bhogaM satyasamaM tapaH / nAsti rAgasamaM duHkhaM nAsti tyAgasamaM pRcchakha mA dhanam // 645 // guNo bhUSayate rUpaM zIlaM sukham // 624 // nAtyarthamarthitayA lubdhamudvejayejanam / bhUSayate kulam / siddhibhUSayate vidyAM bhogo bhUSayate dhanam abdhirdatvA'zvaratnaM strIrmathyamAno'sRjadviSam // 625 // // 646 // yasya na jJAyate zIlaM kulaM vidyA narasya ca / kastena na sthAtavyaM na gantavyaM kSaNamapyadhamaiH saha / payo'pi saha vizvAsaM pumAnkuryAdvicakSaNaH // 647 // kA prItiH saha zoNDikIhaste maMdirAM manyate janaH // 626 // akiMci- mAjAraH kA prItiravanIpatau / gaNikAbhizca kA prItiH kA dapi kurvANaH saukhyaidaHkhAnyapohati / tattasya kimapi dravyaM prItirbhikSukaiH saha // 648 // dhIrANAM bhUSaNaM vidyA matriNAM yo hi yasya priyo janaH // 627 // atyuSNAtsaghRtAda bhUSaNaM nRpaH / bhUSaNaM ca patiH strINAM zIlaM sarvasya bhUSaNam nAdacchidrAccaiva vaassH| aparapreSyabhAvAcca bhUya icchanpata- // 649 // mahAnadIprataraNaM mahApuruSavigraham / mahAjanatyadhaH // 628 // ApadAmApatantInAM hito'pyAyAti virodhaM ca dUrataH parivarjayet // 650 // nAruhedviSamaM vRkSa hetutAm / mAtRjaGghava vatsasya stambho bhavati bandhane jIrNA nAvaM na cAruhet / kUpe nAlokayettoyaM na cAtmAnaM // 629 // bhavatyekasthale janma gandhasteSAM pRthakpRthak / vinAzayet // 651 // saMkaTe na ca gantavyaM viSame na utpalasya mRNAlasya matsyasya kumudasya ca // 630 // | kadAcana / mahApathe na gantavyaM gantavyaM cAtmanaH patham | // 652 // anAdAyI vyayaM kuryAdasahAyI raNapriyaH / tatra mitra na vastavyaM yatra nAsti catuSTayam / RNadAtA ca vaidyazca zrotriyaH sajalA nadI // 631 // sacchidranikaTe | AturaH sarvabhakSI ca naraH zIghraM vinazyati // 653 // 1 sagarvasya. ra unmArgavartinaH. 3 'parastrI saMkaTaM prokai raNDA 1 sarubhUmau. 2 apAtre. 3 madhavikrayakatrI. 4 madham ca viSamaM patham / vezyA mahApathaM proktaM svaparyAyaH pitA shrutH||'.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam susaMdigdhasya bhaktasya dantasya calitasya ca / amAtyasya ca saMpadyAsta paraiH sAkaM vipadi svajanairjaDaH / jambhatyambhoduSTasya mUlAduddharaNaM varam // 654 // dIrghazRGgamanaDAhaM ruhe bhRGgaH zuSyatyudakazaivalaiH // 676 // nIcAvamAnaraNDAM ca bahubhASiNIm / zUdramakSarasaMyuktaM dUrataH parivarjayet malinAM yo bhuGkte saMpadaM pumAn / lazunAktAM sa // 655 // siddhaM mantrauSadhaM dharma gRhacchidraM ca maithunam / karpUracarcI vitanute tanau // 677 // vyasanAnantaraM saukhyaM kubhuktiM kuzrutaM caiva vacanaM na prakAzayet // 656 // svalpamapyadhikaM bhavet / kASAyarasamAkhAdya svAdvatIvAmbu dhaneSu jIvitavyeSu strISu bhojanavRttiSu / atRptA mAnavAH sarve vindate // 678 // guNAnAmantaraM prAyastajjJo jAnAti yAtA yAsyanti yAnti ca // 657 // sauhArdasvarNarekhANAmuccA- netaraH / mAlatImallikAmodaM prANaM vetti na locanam vacabhidAjuSAm / parokSamiti ko'pyasti parIkSAnikaSopalaH // 679 // prabhUtavayasaH puMso dhiyaH pAkaH pravartate / // 658 // parApakAraniratairdurjanaH saha saMgatiH / vadAmi jIrNasya candanatarorAmoda upajAyate // 680 // dhanAbhavatastattvaM na vidheyA kadAcana // 659 // naratvaM durlabhaM game'dhikaM puMsAM lobhamabhyeti mAnasam / nidAghakAle loke vidyA tatra sudurlabhA / kavitvaM durlabhaM tatra zaktistatra prAleyaH prAyaH zaityaM vahatyalam // 681 // sahajo'pi sudurlabhA // 660 // vArijeneva sarasI zazineva nizI- guNaH puMsAM sAdhuvAdena vardhate / kAmaM surasalepena kAnti thinI / yauvaneneva vanitA nayena zrImanoharA // 661 // vahati kAJcanam // 682 // nindAM yaH kurute dAnaM vittAdRtaM vAcaH kIrtidharmoM tathAyuSaH / paropakaraNaM sAdhostathA khaM dUSayatyasI / ve bhUtiM yastyajeduJcaikAyAvasArAtsAramAharet // 662 // zrutaM kRtadhiyAM saGgA- mUrdhni tasyaiva sA patet // 683 // zubhaM vApyazubhaM jAyate vinayaH zrutAt / lokAnurAgo vinayAnna kiM lokA- karma phalakAlamapekSate / zaradyeva phalatyAzu zAlina nurAgataH // 663 // kimArAdhyaM sadA puNya kazca sevyaH surabhI kvacit // 684 // bhogecchA nopabhogena sadAgamaH / ko dhyeyo bhagavAnviSNuH kiM kAmyaM paramaM | bhoginAM jAtu zAmyati / lavaNenAntarAlena tRSNA padam // 664 // ekAmiSAbhilASo hi bIjaM vairamahAtaroH / pratyuta jAyate // 685 // durlabho'pyuttamaH prAyaH tilottamAbhilASo hi yathA sundopasundayoH // 665 // khajAtIyena labhyate / karNakoTaragaM vAri vAriNevAvakRSyate AcAntakAntirunnidrermayUkhairahimatviSaH / dhUsarApi kalA // 686 // jantornirupabhogasya dRzyate bhuvi rUkSatA / cAndrI kiM na badhnAti locanam // 666 // heturnaisargikaH vAtAzino dvijihvatvaM vihitaM pazya vedhasA // 687 // ko'pi prIteryaddhi na vartate / mAlatI madhurA'stIti madhupaH AkAraH kAraNaM jantodaurjinyasya na jAyate / kAlakUTaH kena zikSyate // 667 // deve tIrthe dvije mantre daivajJe bheSaje sudhAsindhoH prANinAM prANahArakaH // 688 // na gurau / yAdRzI bhAvanA yasya siddhirbhavati tAdRzI // 668 // vyAptireSA guNino guNavAJjAyate dhruvam / candano'nalasaMna mAtA zapate putraM na doSaM labhate mahI / na hiMsAM dagdho na bhasma surabhi kvacit // 689 // kAryApekSI kurute sAdhuna devaH sRSTinAzakaH // 669 // prAyaH janaH prAyaH prItimAviSkarotyalam / lobhArthI zauNDikaH santyupadezArhA dhImanto na jaDAzayAH / tilAH kusuma zaSpaimeSaM puSNAti pezalaiH // 690 // durjano jIyate saugandhyayAhino na yavAH kvacit // 670 // saMsthitasya yuktyA vigraheNa na dhImatA / nipAtyate mahAvRkSastaguNotkarSaH prAyaH prasphurati sphuTam / dagdhasyAgurukhaNDasya tsamIpakSitikSayAt // 691 // svabhAvasundaraM vastu na saMskAramapekSate / muktAratnasya zANAzmagharSaNaM nopayujyate skArIbhavati saurabham // 671 // upakartuM yathA svalpaH // 692 // yenAtmA paNyatAM nItaH sa evAnviSyate samartho na tathA mahAn / prAyaH kUpastRSAM hanti | janaiH / hastI hemasahasreNa krIyate na mRgAdhipaH / satataM na tu vAridhiH // 672 // jaDe prabhavati prAyo duHkhaM bibhrati sAdhavaH / zItAMzAvudite padmAH saMkocaM // 693 // vikrItaM nijamAtmAnaM vagaiH saMskurute jaDaH / | parebhyaH svazarIrasya ke vA bhUSAM vitanvate // 694 // yAnti vAriNi // 673 // kazcitkasyacideva syAtsu asaMbhavaguNastutyA jAyate svAtmanasrapA / karNikAra hRdvisambhabhAjanam / padmaM vikAsayatyarkaH saMkocayati kairavam // 674 // IzvarAH pizunAnzazvadvibhratIti kimadbhu sugandhIti vadanko nopahAsyate // 695 // taTasthaiH tam / prAyo nidhaya evAhIndvijihvAndadhatetarAm // 675 // khyApitAzceto vizanti guNinAM guNAH / utkocitAnAM padmAnAM gandho vAyubhirAhRtaH // 696 // nijAzayavadA1 parAbhiprAyaH. , ... 1surAvikrayakartA. 2'pAMgArA' ityAkhyavRkSavizeSasya puSpam.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyanItiH . 169 bhAti puMsAM citte parAzayaH / pratimA mukhacandrasya kRpANe // 718 // rogazokaparItApabandhanavyasanAni ca / AtmAyAti dIrghatAm // 697 // adharma * bAdhate bhUyo parAdhavRkSANAM phalAnyetAni dehinAm // 719 // bhUmiduHkhavego na tRttamam / pAdadvayaM rujatyAzu zItasparzI patAvarthapatI bAle vRddhe taponidhau viduSi / yoSiti mUrkhe na cakSuSI // 698 // yata evAgato doSastata eva guruSu ca viduSA naivottaraM deyam // 720 // kaTukaM vA nivartate / agnidagdhasya visphoTazAntiH syAdagninA madhuraM vA prastutavAkyaM manohAri / vAme gardabhanAdazcittadhruvam // 699 // buddhimattvAbhimAnaH ko bhavetprajJo- prItyai prayANeSu // 721 // atiparicayAdavajJA saMtatagamapajIvinAm / anyadIyairalaMkArairnAhaMkAro vibhUSaNe // 700 // nAdanAdaro bhavati / lokaH prayAgavAsI kUpe snAnaM samAuttamo'pyadhamasya syAdyAJAnamrakaraH kvacit / kaustu- carati // 722 // atiparicayAdavajJA saMtatagamanAdanAbhAdIni ratnAni yayAce harirambudhim // 701 // prayatne daro bhavati / malaye millapuraMdhrI candanatarukASThamindhanaM samake kecideva syuH phalabhAginaH / kSIrodamathanA- kurute // 723 // atiparicayAdavajJetyetadvAkyaM mRSaiva devaramRtaM prApi nAsuraiH // 702 // bhogaH paropatApena tadgAti / atiparicite'pyanAdau saMsAre'sminna jAyatepuMsAM duHkhAya na sthiraH / pAnamapyasRjaH kSipraM khapIDAyai 'vajJA // 724 // avidheyo bhRtyajanaH zaThAni mitrANyadAjalaukasAm // 703 // nopabhogaparAnarthAnko'pi saMci- yakaH svAmI / avinayavatI ca bhAryA mastakazUlAni nute ciram / AkhavaH kimalaMkArAnAtmanyAhRtya kurvate para catvAri // 725 // vaidyastarkavihIno nirlajjA kulvdhuury|| 704 // vivarNavacanairmRtyugUDho'pyantaH prakAzate / indha- | tirmUrkhaH / kaTake ca prAghuNiko mastakazUlAni catvAri nAntarasaMsthaizca jvalatyagniH payaHkaNaiH // 705 // // 726 // zaktirahito'pi kupyati sevAsakto'pi mAnanikaTasthaM garIyAMsamapi loko na manyate / pavitrAmapi mudahati / adhano'pi hi kAmayate jAnAti vidhiviDambayanmA na namasyanti jAhnavIm // 706 // vajanaH yitum // 727 // tyajati bhayamakRtapApaM sumitramayazaH svAtmavajantuJjayate guNavAnparaiH / gopairgopavadAjJAyi pramAdinaM vidyA / hrIH kAminamalasaM zrIH krUraM strI durjanaM lokaH // 728 // anucitakArambhaH svajanavirodho harivo jagatpatiH // 707 // uttamastoSamAyAti tadaGgaM / | balIyasA spardhA / premadAjanavizvAso mRtyudvArANi catvAri poSyate yadi / vRkSaH prasIdati prAyaH pAdAbhyaGgena // 729 // anyamukhe durvAdo yaH priyavadane sa eva parina svayam // 708 // durbhagaH syAtprakRtyA yo vibhU hAsaH / itarendhanajanmA yo dhUmaH so'gurubhavo dhUpaH // 730 // tyApi na tAdRzaH / gomayaM zrInivAso'sti na tathApi | azaThamalobhamaMjilaM tyAginamanurAgiNaM vizeSajJam / yadi manoharam // 709 // Agacchadutsavo bhAti yathaiva na | nAzrayati naraM zrIH zrIreva hi vaJcitA tatra // 731 // tathA gataH / himAMzorudayaH sAyaM cakAsti na tathoSasi | vyathayatitarAmupetaH svasthaprakRteravadyalezo'pi / bhRshmudvi|| 710 // saMtoSakSataye puMsAmAkasmikadhanAgamaH / sarasAM | jate cakSuH saktena rajaHkaNenApi // 732 // zaradi samayasetubhedAya varSoMdhaH sa ca na sthiraH // 711 // saMtuSyatyu- nizAkarakarazatahatatimirasaMcayA rajanI / jaladAntaritAttamaH stutyA dhanena mahatAdhamaH / prasIdanti japairdavA bali- kAmapi divasacchAyAM na pUrayati // 733 // yatra na phalibhibhUtavigrahAH // 712 // svajAtIyavidhAtAya mAhAtmyaM tAstaravo vikasitasarasIruhAH sarasyo vA / naca sajjanAH dRzyate nRNAm / zyeno vihaMgamAneva hinasti na bhuja- sa dezI gacchatu nidhanaM zmazAnasamaH // 734 // guNamadhigamAn // 713 // guruM prayojanoddezAdarjayanti na bhaktitaH / / gatamapi dhanavAnacirAnnAzayati rakSati daridraH / majayati dugdhadAtrIti gauteMhe poSyate na tu dharmataH // 714 // rajjumambhasi pUrNaH kumbho na khalu tucchaH // 735 // gururagnirdvijAtInAM varNAnAM brAhmaNo guruH / patireko guruH abudhA ajaMgamA api kayApi gatyA paraM padamavAptAH / strINAM sarvasyAbhyAgato guruH // 715 // bahubhirmUrkha- matriNa iti kIrtyante naryabalaguTikA iva janena // 736 // saMghAtairanyonyaM pazuvRttibhiH / pracchAdyante guNAH sarve meghai- svalpA iti rAmabalairye nyastA nAzaye payorAzeH / te zailAH riva divAkaraH // 716 // manAganabhyAvRttyA vA kAmaM sthitimanto hanta laghimnaiva bahumAnaH // 737 // yatrArjavena kSAmyatu yaH kSamI / kriyAsamabhihAreNa virAdhyantaM kSameta kaH // 717 // kAmAya spRhayatyAtmA saMyato'pi manI 1 malayaparvate. 2 bhillastrI. 3 AgantukaH. 4 strISu vizvAsa.. |5 duSTabhASaNam. 6 kASTham. 7 saralam. 8 dAnazIlam . .SiNaH / vIthIniyamito'pyukSA zaSpamAsAdya dhAvati ! 9 laghunIMco vA. 10 'caturaGgA'khyakIDanakasya pAzA 22 su.ra. bhAM.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam laghimA garimANaM vakratA tanute / chandaHzAstra ivA- // 753 // arasikajanabhASaNato rasikajanaiH saha varaM smilloke saralaH sakhe kimasi // 738 // suhRdi nirantara- kalahaH / lambakucAliGganato likucakucApAdatADanaM zreyaH citte guNavati bhRtye priyAsu nArISu / svAmini zakti- // 754 // Apadi mitraparIkSA zUraparIkSA raNAGgaNe bhavati / samete nivedya duHkhaM janaH sukhI bhavati // 739 // prApya vinaye vaMzaparIkSA striyaH parIkSA tu nirdhane puMsi // 755 // calAnadhikArAzatruSu mitreSu bandhuvargeSu / nApakRtaM nopa- anavasare ca yaduktaM subhASitaM tacca bhavati hAsyAya / rahasi kRtaM na satkRtaM kiM kRtaM tena // 740 // vittaM parimita- prauDhavadhUnAM ratisamaye vedapATha iva // 756 // Arogya madhikavyayazIlaM puruSamAkulIkurute / UnAMzukamiva pInastana- vidvattA sajjanametrI mahAkule janma / svAdhInatA ca puMsAM jaghanAyAH kulInAyAH // 741 // apratibuddhe zrotari vaktu- mahadaizvarya vinApyarthaiH // 757 // avasarapaThitA vANI guNa kyaM prayAti vaiphalyam / nayanavihIne bhartari lAvaNyamiveha gaNarahitApi zobhate puMsAm / ratisamaye yuvatInAM bhUSAhAnikhaJjanAkSINAm // 742 // behatarahite rasAtala uttiSThante vibhUSaNaM bhavati // 758 // avyAkaraNamadhItaM bhinnadroNyA hi sumanasastapasi / kAntArairjanavegaM viSaya sadrasaphalAstu taraGgiNItaraNam / bheSajamapathyasahitaM trayamidamakRtaM varaM viralAH syuH // 743 // pratigRhakoNaM guNino lUtAkITA na kRtam // 759 // yaH paThati likhati pazyati pariiva sphuranti zatam / tadbhAsakaH khagobhiH ko vA raviriva pRcchati paNDitAnupAzrayati / tasya divAkarakiraNenalinIguNajJo'sti // 744 // ramaNIyaH sa hi puruSo ramaNI dalamiva vikAsyate buddhiH // 760 // viralA jAnanti yatraiva rajyati vidagdhA / zlokaH sa eva subhagazcittaM saktaM guNAnviralAH kurvanti nirdhane sneham / viralAH parakAryaratAH hi yatra rasikasya // 745 // AparitoSAdviduSAM na sAdhu paraduHkhenApi duHkhitA viralAH // 761 // udvejayati manye prayogavijJAnam / balavadapi zikSitAnAmAtmanyapratyayaM daridraM paramudrAyA jhaNatkAraH / gRhapatiratimilitAyAH cetaH // 746 // abalA yatra prabalA zizuravanIto nira- kaGkaNanAdo yathA jAram // 762 // ko'ndho yo'kAryarataH kSaro mantrI / nahi nahi tatra dhanAzA jIvita AzApi ko badhiro yaH zRNoti naitAni / ko mUko yaH kAle durlabhA bhavati // 747 // jvalati calatendhano'gnirvipra- priyANi vaktuM na jAnAti // 763 // kutra vidheyo yatno kRtaH pannagaH phaNAM kurute / prAyaH khaM mahimAnaM kSobhAtpra- vidyAbhyAse sadauSadhe dAne / avadhIraNA va kAryA khalaparatipadyate jantuH // 748 // rAjani viduSAM madhye varasura- yoSitparadhaneSu // 764 // kutra vidheyo vAsaH sajjanakaNThe tAnAM samAgame strINAm / sA~dhvasadaSitahRdayo vAkpaTarapi yathA kAzyAm / kaH parihAryo dezaH pizunayuto lubdhabhUpazca kAtaro bhavati // 749 // aliranusarati parimalaM lakSmI- // 765 // dadhi madhuraM madhu madhuraM drAkSA madhurA sudhApi ranusarati nayaguNasamRddhim / nimnamanusarati salilaM vidhili- | madhuraiva / tasya tadeva hi madhuraM yasya mano yatra saMlagnam khitaM buddhiranusarati // 750 // svAdhIne'pi kalatre nIcaH / // 766 // aviditaparamAnando vadati jano viSayameva paradAralampaTo bhavati / saMpUrNe'pi taDAge kAkaH kumbho | ramaNIyam / tilatailameva mRSTaM yena na dRSTaM ghRtaM kvApi dakaM pibati // 751 // kiM krUra phaNihRdayaM punarapi kiM| // 767 // rogI cirapravAsI parAnnabhojI parAvasathazAyI / RramaGganAhRdayam / krUrAtkarataraM kiM patisutadhanahInakAbhi- yajjIvati tanmaraNaM yanmaraNaM so'sya vizrAmaH // 768 // nIhRdayam // 752 // anukUlAM vimalAGgIM kalajAM kazalAM ko dharmo bhUtadayA kiM saukhyamarogitA jagati / kaH snehaH suzIlasaMpannAm / paJcalakArAM bhAryA puruSaH puNyodayAllabhate sadbhAvaH kiM pANDityaM paricchedaH // 769 // dAnaM priyavA | ksahitaM jJAnamagarva kSamAnvitaM zauryam / vittaM tyAganiyuktaM 1 alpaM vastram. 2 mUrkhe. 3 kharITanayanAnAm. 4 ta-rahite durlabhametaccaturbhadram // 770 // kalpayati yena vRttiM yena rasAtale-rasAle AmravRkSe ityarthaH, 5 puSpANi pakSe,-zobhanamanasaH ca loke prazasyate sadbhiH / sa guNastena ca guNinA rakSyaH munaya ityarthaH. 6 mAghamAse; pakSe, tapazcaryAyAm. 7 kAntAramaraNyam. durgamamArga iti yAvat. tatsaMbandhi ejanave kA saMvardhanIyazca // 771 // durjanagamyA nAyaH prAyeNApAtrabhUviSaya sahitvA sadsAni phalAni yeSAmevaMvidhA viralAH syuH pale- gavati rAjA / kRpaNAnusAri ca dhanaM megho girijaladhivarSI kAntA strI, rA dravyaM, janavego janasaMtApaH etAnmarSayitvA sadraso ca // 772 // kRtazatamasatsu naSTaM subhASitazataM ca naSTamamokSarasaH sa eva phalaM yeSAmetAdRzA viralAH syuH. 8 prakAzaka:. 9 svavANImiH; pakSe, svakiraNaiH. 1. caturA. 11 avizvastam. | budheSu / vacamazatamavacanakare buddhizatamacetane naSTam // 12 jIvane. 13 bhayam. 14 vAgmI. // 773 // dakSaH zriyamadhigacchati pathyAzI kalyatAM
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyanItiH sukhmrogii| udyukto vidyAntaM dharmArthayazAMsi ca vinItaH parIkSA zUraparIkSA raNAGgaNe bhavati / vinaye bhRtyaparIkSA // 774 // niratizayaM garimANaM tena jananyAH smaranti dAnaparIkSA ca durbhikSe // 793 // AlasyaM strIsevA sarovidvAMsaH / yatkamapi vahati garne mahatAmapi yo gururbhavati gatA janmabhUmivAtsalyam / saMtoSo bhIrutvaM SaD vyAghAtA // 775 // aprakaTIkRtazaktiH zakto'pi janastiraskriyAM mahattvasya // 794 // apyekavaMzajanuSoH pazyata pUrNatvalabhate / nivasannantAruNi laGghayo vahninaM tu jvalitaH tucchatAbhAjoH / jyAkArmukayoH kazcidguNabhUtaH kazcidapi // 776 // viSamasthavAduphalagrahaNavyavasAyanizcayo yeSAm / bhartA // 795 // andhatvamandhasamaye badhiratvaM badhirakAla uSTrANAmiva teSAM manye'haM zaMsitaM janma // 777 // Alambya / zrIkezavayoH praNayI parameSThI nAbhivAstavyaH duradhigamaH parabhAgo yAvatpuruSeNa pauruSaM na kRtam / jayati // 796 // niyataiH padainiSevyaM skhalite'nAvahaM samAzrayati / tulAmadhirUDho bhAkhAnapi jaladapaTalAni // 778 // saMbhavadanyagatiH kaH saMkramakASThaM durIzaM ca // 797 // Apadi yenApakRtaM yena ca hasitaM dazAsu viSamAsu / samyaganiSpannaH san yo'rthastvarayA sphuTIkriyate / sa vyaGgya apakRtya tayorubhayoH punarapi jAtaM naraM manye // 779 // eva bhavati prathamo vinatAtanUja iva // 798 // adharasya asatI bhavati salajA kSAraM nIraM ca zItalaM bhavati / dambhI madhurimANaM kucakAThinyaM dRzostathA taikSNyam / kavitAyAH bhavati vivekI priyavaktA bhavati dhUrtajanaH // 780 // paripAkAnanubhavarasiko vijAnAti // 799 // savitA vidhapazyati parasya yuvatiM sakAmamapi tanmanorathaM kurute / vati vidhurapi savitarati tathA dinanti yAminyaH / yAmijJAtvaiva tadaprAptiM vyartha manujo hi pApabhAgbhavati // 781 // nayanti dinAni ca sukhaduHkhavazIkRte manasi // 800 // strINAM hi sAhacaryAdbhavanti cetAMsi bhartRsadRzAni / madhu- nijadoSAvRtamanasAmatisundarameva bhAti viparItam / pazyati rApi hi mUrcchayate viSeviTapisamAzritA vaillI // 782 // pittopahataH zazizubhraM zaGkhamapi pItam // 801 // sakRdapi dRSTvA puruSaM vibudhA jAnanti sAratAM tasya / rAjye sAraM vasudhA vasudhAyAmapi puraM pure saudham / hastatulayApi nipuNAH palapramANaM vijAnanti // 783 // saudhe talpaM talpe varAGganAnaGgasarvasvam // 802 // kavihRdayeSvanasUyA kastUrIkardameSvamAlinyam / akSAratA | vApyo bhavanti vimalAH sphuranti kamalAni vApISu / kamapayodhAvavanIpAleSu pANDityam // 784 // vastuni leSu patantyalayaH karoti saMgItamaliSu padam // 803 // cirAbhilaSite kathamapi daivAtprasaktasaMghaTane / prAkprAptAnyapi saMnihite'pi durApe vastuni manaso'navAptaviSayasya / bahuzo duHkhAni paraM sukhAni jAyante // 785 // visrabdha- bhavati na saMzayanAzo bahuzo'dhyAzvAsyamAnasya // 804 // ghAtadoSaH svavadhAya khalasya vIrakopakaraH / navatarubhaGga- | svavazaH karoti karma pramAdayuktastu paravazo bhavati / dhvaniriva harinidrAtaskaraH kariNaH // 786 // satyapi svavazo rohati vRkSaM nipatatyavazastataH puruSaH // 805 // ca sukRtakarmaNi durnItizcecchriyaM haratyeva / tailaiH sado- bhogAkSamasya rakSAM dRGmAtreNaiva kurvato'nabhimatasya / vRddhasya payuktAM dIpazikhAM dalati vAtAliH // 787 // upacAraH | pramadApi zrIrapi bhRtyasya bhogAya // 806 // sarvathA kartavyo yAvadanutpannasauhRdAH puruSAH / utpannasauhRdAnAmu- svahitamAcaraNIyaM kiM kariSyati jano bahujalpaH / vidyate pacAraH kaitavaM bhavati // 788 // sneho hi varamaghaTito nahi sa kazcidupAyaH sarvalokaparitoSakaro yaH // 807 // na varaM saMjAtavighaTitasnehaH / hRtanayano hi viSAdI na | kasyacitkimapi no haraNIyaM marmavAkyamapi noccaraNIyam / viSAdI bhavati jAtyandhaH // 789 // nalinIdalagatajala- | zrIpateH padayugaM smaraNIyaM lIlayA bhavajalaM taraNIyam vattaralaM kiM yauvanaM dhanaM cAyuH / ke zazadharakaranikarAnu- // 808 // AsuraM kulamanAdaraNIyaM cittametadamalIkaraNIkAriNaH sajjanA eva // 790 // kiM krUraM strIhRdayaM kiM | yam / rAmadhAma zaraNIkaraNIyaM lIlayA bhavajalaM taraNIyam gRhiNaH priyahitAya dAraguNAH / kaH kAmaH saMkalpaH kiM // 809 // jIvitaM tadapi jIvitamadhye gaNyate sukRtibhiH duSkarasAdhanaM prajJA // 791 // vitarati yAvaddAtA tAva- | kimu puMsAm / jJAnavikramakalAkulalajjAtyAgabhogarahitaM tsakalo'pi bhavati kalabhASI / virate payasi ghanebhyaH | viphalaM yat // 810 // loka eSa gatalocanatrapaH, kasya zAmyanti zikhaNDinAM dhvanayaH // 792 // vyasane mitra- vA na vivRNoti vAcyatAm / locanotsavamazeSajIvanaM yatkalaGkayati candramaNDalam // 811 // yaH parasya viSama 1 guNotkarSaH. 2 viSavRkSAzritA. 3 latA. 4 vizvastaH. 5 nidrApahArI. 6 miSTabhASiNaH. 1 svadezalobhaH.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 subhASitaratnabhANDAgAram [ 3 prakaraNam garjitaM ca strINAM ca cittaM puruSasya bhAgyam / avarSaNaM cApyativarSaNaM ca devo na jAnAti kuto manuSyaH // 828 // rASTrasya cittaM kRpaNasya vittaM manorathaM durjanamAnuSANAm / striyazcaritraM puruSasya bhAgyaM devo na jAnAti kuto manuSyaH // 829 // kiM pauruSaM rakSati yo na vArtAnkiM vA dhanaM nArthijanAya yatsyAt / sA kiM kriyA yA na hitAnubaddhA kiM jIvitaM sAdhuvirodhi yadvai // 830 // anyAyavittena kRto'pi dharmaH savyAja ityAhurazeSalokAH / nyAyArjitArthena sa eva dharmo nirvyAja ityAryajanA vadanti // 831 // yazo'dhigantuM sukhalipsayA vA manuSyasaMkhyAmativartituM vA / nirutsukAnAmabhiyogabhAjAM samutsukevAGgamupaiti siddhiH // 832 // zAstreSu niSThA sahajazca bodhaH prAgalbhyamabhyastaguNA ca vANI / kAlAnurodhaH pratibhAnavattvamete guNAH kAmadughAH kriyAsu || 833 // na svalpamapyadhyavasAyabhIroH karoti vijJAnavidhirguNaM hi / andhasya kiM hastatalasthito'pi prakAzayatyarthamiha pradIpaH // 834 // na kasyacitkazcidiha svabhAvAdbhavatyudAro'bhimataH khalo vA / loke gurutvaM viparItatAM vA svaceSTitAnyeva naraM naiyanti // 835 // apAyasaMdarzanajAM vipattimupAyasaMdarzanajAM ca siddhim / medhAvino nItividhiprayuktAM puraH sphurantImiva darzayanti // 836 // dantasya niSkoSaNakena rAjankarNasya kaNDUyanakena vApi / tRNena kArya bhavatIzvarANAM kimaGga vAkpANimatA nareNa // 837 // tyajetkSudhArto mahilAM saputrAM khAdetkSudhArtA bhujagI svamaNDam / bubhukSitaH kiM na karoti pApaM kSINA niSkaruNA bhavanti // 838 // dAreSu kiMcitsvajaneSu kiMcidgopyaM vayaseSu suteSu kiMcit / yuktaM na vA yuktamidaM vicintya vadedvipazcinmahato'nurodhAt // 839 // mRgA mRgaiH saGgamanuvrajanti gAvazca gobhisturgaasturNgaiH| mUrkhAzca mUrkheH sudhiyaH sudhIbhiH samAnazIlavyasaneSu sakhyam // 840 // tyAjyaM na dhairya vidhure'pi kAle dhairyAtkadAcigatimAmuyAtsaH / yathA samudre'pi ca potabhaGge sAMyAtriko nAnyo lobhAcca nAnyo'sti paraH pRthivyaam| vibhUSaNaM vAJchati tartumeva // 841 // dAnena tulyo vidhirasta zIlasamaM na cAnyatsaMtoSatulyaM dhanamasti nAnyat // 842 // ekasya duHkhasya na yAvadantaM gacchAmyahaM pAramivArNavasya / tAvadvitIyaM samupasthitaM me chidreSvanarthA bahulIbhavanti // 843 // kSate prahArA nipatantyabhIkSNaM dhanakSaye vardhati jATharAgniH / Apatsu vairANi samudbhavanti chidreSvanarthA bahu bhavanti // 844 // arthAturANAM na gururna bandhuH kAmA / / tricintayetprAmuyAtsa kumatiH svayaM hi tat / pUtanA hari vadhArthamAyayau prApa saiva vadhamAtmanastataH // 812 // kAke zaucaM dyUtakAre ca satyaM sarpe kSAntiH strISu kAmopazAntiH / klIbe dhairya madyape tattvacintA rAjA mitraM kena dRSTaM zrutaM vA // 813 // eko devaH kezavo vA zivo vA ekaM mitraM bhUpatirvA yatirvA / ekA bhAryA sundarI vA darI vA eko vAsaH pattane vA vane vA // 814 // cittAyataM dhAtubaddhaM zarIraM naSTe citte dhAtavo yAnti nAzam / tasmAccittaM sarvadA rakSaNIyaM svasthe citte buddhayaH saMbhavanti // 815 // zukle pakSe zItarazmirbalIyAnna prAdhAnyaM tArakAyAstu dRSTam zaktyA yukte vidyamAne'pi kAnte na prAdhAnyaM yoSitAM kvApi dRSTam // 816 // dAtA dAnasyAntarA syAtpRthivyAM gehe gehe yAcakAnAM samUhaH / cintAratnasyAsti sattve vivAdo mArge mArge reNavaH santyasaMkhyAH // 817 // mAMsaM mRgANAM dezanau gajAnAM mRgadviSAM carma phalaM drumANAm strINAM surUpaM ca nRNAM hiraNyamete guNA vairakarA bhavanti // 818 // zAkhyena dharma kapaTena mitraM paropatApena samRddhi - bhAvam / sukhena vidyAM paruSeNa nArIM vAJchanti ye vyaktamapaNDitAste // 819 // rAjA ghRNI brAhmaNaH sarvabhakSI strI cAvazA duSTabuddhiH sahAyaH / preSyaH pratIpo'dhikRtaH pramAdI tyAjyA ime yazca kRtaM na vetti // 820 // mUrkho dvijAtiH sthaviro gRhasthaH kAmI daridro dhanavAMstapasvI vezyA kurUpA nRpatiH kadaryo loke SaDetAni viDambitAni // 821 // dAnaM daridrasya vibhozva zAntinAM tapo jJAnavatAM ca maunam / icchAnivRttizca sukhAnvitAnAM dayA ca bhUteSu divaM nayanti // 822 // arthA gitA ca priyA ca bhAryA priyavAdinI ca / vazyazca putro - 'rthakarI ca vidyA SaD jIvalokasya sukhAni rAjan // 823 // ArogyamAnRNyamavipravAsaH saMpratyayA vRttirabhItivAsaH / sadbhirmanuSyaiH saha saMprayogaH SaD jIvalokasya sukhAni rAjan // 824 // mRtasya lipsA kRpaNasya disA vimArgagAyAzca ruciH svakAnte / sarpasya zAntiH kuTilasya maitrI vidhAtRsRSTau nahi dRSTapUrvA // 825 // ArambhagurvIM kSayiNI krameNa laghvI purA vRddhimatI ca pazcAt / dinasya pUrvArdhaparArdhabhinnA chAyeva maitrI khalasajja - nAnAm // 826 // bhAryAviyogaH svajanApavAdo RNasya zeSaM kRpaNasya sevA | dAridyakAle priyadarzanaM ca vinAgninA pazca dahanti kAyam // 827 // azvaplutaM vAsavaDa / - 1 dantau . 2 siMhavyAghrAdInAm 3 lobhaH 4 dAnecchA.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyanItiH 173 - - turANAM na bhayaM na lajjA / vidyAturANAM na sukhaM na nidrA | samIH // 862 // pativratAyAH kucakumbhayugmamatyugrazArdUlakSudhAturANAM na rucirna velA // 845 // vivAhakAle Rtu- nakhAvalizca / vIrasya zastraM kRpaNasya vittaM labhyAni saMprayoge prANAtyaye sarvadhanApahAre / viprasa cArthe'pyanRtaM catvAri tadantakAle // 863 // dezATanaM paNDitamitratA vadeyuH pazcAntAnyAhurapAtakAni // 846 // yatrAsti lakSmI- ca vArAGganA rAjasabhApravezaH / anekazAstrArthavilokanaM ca vinayo na tatra hyabhyAgato yatra na tatra lakSmIH / ubhau ca cAturyamUlAni bhavanti paJca // 864 // na vetti yo yasya tau yatra na tatra vidyA naikatra sarvo guNasaMnipAtaH // 847 // guNaprakarSa sa taM sadA nindati nAtra citram / yathA kirAtI dvAri praviSTaH sahasA tataH kiM dRSTaH prabhuH soramukhastataH karikumbhajAtAM muktAM parityajya bibharti guJjAm // 865 // kim / kathA zrutA zrotrarasA tataH kiM vyathA na zAntA girau mayUrA gagane payodA lakSAntare'rkazca jaleSu padmam / yadi jATharIyA // 848 // supAtradAnAca bhaveddhanADhyo dhana- indurdvilakSaM kumudasya bandhuryo yasya mitraM nahi tasya dUram prabhAveNa karoti puNyam / puNyaprabhAvAtsuralokavAsI puna- // 866 // subhASitajJena janena sAkaM saMbhASaNaM suprabhusevanaM dhanADhyaH punareva bhogI // 849 // kupAtradAnAcca bhaveddaridro ca / AliGganaM tuGgapayodharANAM pratyakSasaukhyaM trayameva loke ghadASaNa karAti pApam / pApaprabhAvAnnaraka prayAti puna- // 867 // artho narANAM patiraGgAnAnAM varSA nadInAmadaridraH punareva pApI // 850 // prabhurvivekI dhanavAMzca dAtA | turAT tarUNAm / svadharmacArI nRpatiH prajAnAM gataM gataM vidvAnvirAgI pramadA suzIlA / turaMgamaH zastranipAtadhIro | yauvanamAnayanti // 868 // jitendriyatvaM vinayasya kAraNaM bhUmaNDalasyAbharaNAni paJca // 851 // svadezajAtasya | guNaprakarSoM vinayAdavApyate / guNAdhike puMsi jano'nurajyate narasya nUnaM guNAdhikasyApi bhavedavajJA / nijAGganA yadyapi janAnurAgaprabhavA hi saMpadaH // 869 // saMpUrNakumbho na rUparAzistathApi lokaH paradArasaktaH // 852 // gandhaH karoti zabdama| ghaTo ghoSamupaiti nUnam / vidvAnkulIno suvarNe phalamikSudaNDe nAkAri puSpaM khalu candaneSu / vidvAndha-| na karoti garva jalpanti mUDhAstu guNairvihInAH // 870 // nADhyo na tu dIrghajIvI dhAtuH purA ko'pi na buddhido'bhUt | | dhigjIvitaM zAstrakalojjhitasya dhigjIvitaM codyamavarjitasya / // 853 // sarpasya ratne kRpaNasya vitte satyAH kuce kesari dhigjIvitaM vyarthamanorathakha dhigjIvitaM jJAtiparAjitasya Nazca keze / mAnonnatAnAM zaraNAgate ca mRtau bhavedanyakara- | // 871 // rUpaM jarA sarvasukhAni tRSNA khaleSu sevA purupracAraH // 854 // zrutivibhinnA smRtayazca bhinnA naiko SAbhimAnam / yAtrA gurutvaM guNamAtmapUjA cintA balaM muniryasya vaco'pramANam / dharmasya tattvaM nihitaM guhAyAM intyadayA ca lakSmIm // 872 // zuSkandhane vahirupaiti mahAjano yena gataH sa panthAH // 55 // prAgalbhyahInasya vRddhiM bAleSu zokazcapaleSu kopaH / kAntAsu kAmo nipuNeSu narasya vidyA zastraM yathA kApuruSasya haste / na tRptimutpAda- vittaM dharmoM dayAvatsu mahatsu dhairyam // 873 // nirvANadIpe yate zarIre vRddhasya dArA iva drshniiyaaH|| 856 // rAjA- kima tailadAnaM caure gate vA kimu sAvadhAnam / vayogate zrayastaskaratAzvapaNyamAtharvaNaM cApi samudrayAnam / etAni kiM vanitAvilAsaH payogate kiM khalu setubandhaH // 874 // sidhyanti mahAphalAni viparyaye prANaharANi paJca // 857 // trivikramo'bhadapi vAmano'sau sa zUkarazceti sa vai nRsiMhaH / vargacyutAnAmiha bhUmiloke catvAri cihnAni vasanti dehe| nIcairanIcairatinIcanIcaiH sarvairupAyaiH phalameva sAdhyam dAnaprasaGgo madhurA ca vANI surArcanaM brAhmaNatarpaNaM ca paNa ca // 875 // kugrAmavAsaH kujanasya sevA kubhojanaM krodh|| 858 // nirakSare vIkSya mahAdhanatvaM vidyAnavadyA viduSA mukhI ca bhAryA / mUrkhazca putro vidhavA ca kanyA dahantyamI na heyA / ratnAvataMsAH kulaTAH samIkSya kimAyenAyaH vahimate zarIram // 876 // alpIyasAmeva nivAsabhUmikulaTA bhavanti // 859 // gIrbhirgurUNAM paruSAkSarAbhistira- tyAgAdvipattirmahatAM na jAtu / ratnAkarAtsanmaNayo'bhiyAnti skRtA yAnti narA mahattvam / alabdhazANotkaSaNA nRpANAM rAjJAM ziraH kAkamukhAni bhekaH // 877 // anekazAstra na jAtu maulau maNayo vasanti // 860 // kimiSTamannaM khara- baha veditavyamalpazca kAlo bahavazca vighnAH / yatsArabhUtaM sUkarANAM kiM ratnahAro mRgapakSiNAM ca / andhasya dIpo tadupAsitavyaM haMso yathA kSIramivAmbumadhyAt // 878 // badhirasya gItaM mUrkhasya kiM zAstrakathAprasaGgaH // 861 // anantapAraM kila zabdazAstraM svalpaM tathAyurbahavazca vighnAH / ye zAntadAntAH zrutipUrNakarNA jitendriyAH strIviSaye sAraM tato grAhyamapAsya phalgu haMso yathA kSIramivAmbunivRttAH / pratigrahe saMkucitAgrahastAste brAhmaNAstArayituM / madhyAt // 879 // krodho hi zatruH prathamo narANAM deha
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam sthito deha vinAzanAya / yathA sthitaH kASThagato hi vahniH vidyA nRpaterapi kSamA parAkramaH zastrabalopajIvinAm // 897 // sa eva vahnirdahate zarIram // 880 // yathA vihaMgAstaru- dhanena kiM yo na dadAti yAcake balena kiM yazca ripuM na mAzrayanti nadyo yathA sAgaramAzrayanti / yathA taruNyaH bAdhate / zrutena kiM yo na ca dharmamAcaretkimAtmanA yo na patimAzrayanti sarve guNAH kAJcanamAzrayanti // 881 // jitendriyo bhavet // 898 // zrutena buddhirvyasanena mUrkhatA yatI vratI cApi pativratAzca vIrAzca zarAzca dayAparAzca / madena nArI salilena nimnagA / nizA zazAGkena dhutiH tyAgI ca bhogI ca bahuzrutazca khasaGgamAtreNa dahanti pApam samAdhinA nayena cAlaMkriyate narendratA // 899 // prkiirnn|| 882 // vasantyaraNyeSu caranti dUrvAH pibanti toyAnya- kezAmanavekSyakAriNI sadA ca bhartuH pratikUlabhASiNIm / parigrahANi / tathApi vadhyA hariNA narANAM ko lokamArA- parasya vezmAbhiratAmapatrapAmevaMvidhAM yoSitamAzu varjayet dhayituM samarthaH // 883 // na sA sabhA yatra na santi vRddhA // 900 // satImapi jJAtikulaikasaMzrayAM jano'nyathA bhartRvRddhA na te ye na vadanti dharmam / dharmo na vai yatra ca matI vizaGkate / ataH samIpe pariNeturiSyate priyApriyA nAsti satyaM satyaM na tadyacchalanAnuviddham // 884 // varaM vA pramadA svabandhubhiH // 901 // manISiNaH santi sakhe satpuruSApamAnito na nIcasaMsargaguNairalaMkRtaH / varAzva- na te hitaiSiNo hitaiSiNaH santi na te manISiNaH / pAdena hato virAjate na rAsabhasyopari saMsthito nrH||885|| suhRcca vidvAnapi durlabho nRNAM yathauSadhaM svAdu hitaM ca AdityacandrAvanalAnilau ca dyaurbhUmirApo hRdayaM yamazca / durlabham // 902 // paro'vajAnAti yadajJatAjaDastadunnaahazca rAtrizca ubhe ca saMdhye dharmazca jAnAti narasya vRttam tAnAM na vihanti dhIratAm / samAnavIryAnvayapauruSeSu yaH // 886 // upAdhibhiH saMtatasaMgato'pi nahi khabhAvaM karotyatikrAntimasau tiraskriyA // 903 // yadA vigRvijahAti bhAvaH / Ajanma yonmajati dugdhasindhau tathApi hvAti hataM tadA yazaH karoti maitrImatha dUSitA guNAH / kAkaH kila kRSNa eva // 887 // kiM vAsasA tatra vicA- sthiti samIkSyobhayathA parIkSakaH karotyavajJopahataM pRthagjaraNIyaM vAsaH pradhAnaM khalu yogytaayaaH| pItAmbaraM vIkSya nam // 904 // vaneSu doSAH prabhavanti rAgiNAM gRheSu dadau khakanyAM carmAmbaraM vIkSya viSaM smudrH|| 888 // karoti paJcandriyanigrahastapaH / akutsite karmaNi yaH pravartate nivRttano'zeSajanAtiriktAM saMbhAvanAmarthavatI kriyAbhiH / saMsatsu rAgasya gRhaM tapovanam // 905 // sujIrNamannaM suvijAte puruSAdhikAre na pUraNI taM samupaiti saMkhyA // 889 // cakSaNaH sutaH suzAsitA strI nRpatiH susevitaH / sucintya narasya cidraM narakAgatasya virodhitA bandhujaneSu nityam / coktaM suvicArya yatkRtaM sudIrghakAle'pi na yAti vikrisarogatA nIcagateSu sevA hyatIva doSaH kaTukA ca vANI yAm // 906 // tRNAni nonmUlayati prabhaJjano mRdUni // 890 // khAdanna gacchAmi hasanna jalpe gataM na zocAmi kRtaM nIcaiH praNatAni sarvataH / samucchritAneva tarUnprabAdhate mahAna manye / dvayostRtIyo na bhavAmi rAjankenAsmi mUl vada nmahatsveva karoti vikramam // 907 // nimittamuddizya hi kAraNena // 891 // yasminkule yaH puruSaH pradhAnaH sa sarvayatnena yaH prakupyati dhruvaM sa tasyApagame prasIdati / akAraNadveSi hi rakSaNIyaH / tasminvinaSTe sakalaM vinaSTaM na nAbhibhaGge harakA | manastu yasya vai kathaM janastaM paritoSayiSyati // 908 // vahanti // 892 // purANamityeva na sAdhu sarva na cApi na sAhasaikAntarasAnuvartinA na cApyapAyopahatAntarAtmanA / kAvyaM navamityavadyam / santaH parIkSyAnyataragajante mUDhaH vibhUtayaH zakyamavAptumUrjitA naye ca zaurye ca vasanti parapratyayaneyabuddhiH // 893 // saMcintya saMcintya jagatsamastaM saMpadaH // 909 // mudaM viSAdaH zaradaM himAgamastamo vivatrayaH padArthA hRdayaM praviSTAH / ikSorvikArAH kRtayaH kavInAM vAnsukRtaM kRtaghnatA / priyopapattiH zucamApadaM nayaH zriyaH mugdhAGganApAGgataraGgitAni // 894 // bAlasakhitvamakAraNa- samRddhA api hanti durnayaH // 910 // udIrito'rthaH pazuhAsaM strISu vivAdamasajjanasevA / gardabhayAnamasaMskRtavANI | nApi gRhyate hayAzca nAgAzca vahanti coditaaH| anuktaSaTsu naro laghutAmupayAti // 895 // vayasi gate kaH | mapyUhati paNDito janaH paregitajJAnaphalA hi buddhayaH kAmavikAraH kSINe vitte kaH parivAraH / zuSke nIre kaH // 911 // asatyatA niSThuratA'kRtajJatA bhayaM pramAdo'lakAsAro jJAte tattve kaH saMsAraH // 896 // javo hi sapteH satA viSAditA / vRthAbhimAno hyatidIrghasUtratA tathAGgaparamaM vibhUSaNaM trapA'GganAyAH kRzatA tapakhinaH / dvijasya raukSyAdi vinAzanaM zriyaH // 912 // daridratA dhIratayA 1azvasya. 1 avicAraparAm. 2 patyu. 3 dhIrodAttAnAm. 4 nIcam.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyanItiH // virAjate kurUpatA zIlatayA virAjate / kubhojanaM coSNatayA virAjate kuvastratA zubhratayA virAjate // 993 // yathA caturbhiH kanakaM parIkSyate nigharSaNacchedanatApatADanaiH / tathA caturbhiH puruSaH parIkSyate zrutena zIlena kulena karmaNA // 994 // kudezamAsAdya kuto'rthasaMcayaH kuputramAsAdya kuto jalAJjaliH / kugehinIM prApya gRhe kutaH sukhaM kuzivyamadhyApayataH kuto yazaH // 995 // mAtrA samaM nAsti zarIrapoSaNaM cintAsamaM nAsti zarIrazoSaNam / bhAryAsamaM nAsti zarIratoSaNaM vidyAsamaM nAsti zarIrabhUSaNam // 996 guNI guNaM vetti na vetti nirguNo balI balaM vetti na vetti nirbalaH / piko vasantasya guNaM na vAyasaH karI ca siMhasya balaM na mUSakaH // 997 // sukhaM hi duHkhAnyanubhUya zobhate ghanAndhakAreSviva dIpadarzanam / sukhAcca yo yAti naro dari dratAM dhRtaH zarIreNa mRtaH sa jIvati // 998 // sa dIkSito yaH sakalaM sadIkSate sa paNDito yaH karaNairakhaNDitaH / sa tApaso yaH paratApakarSaNaH sa dhArmiko yaH paramarma na spRzet // 999 // yazaskare karmaNi mitrasaMgrahe priyAsu nArIStradhaneSu bndhussu| kratau vivAhe vyasane ripukSaye dhanavyayastveSu na gaNyate budhaiH // 920 // vivAdazIlAM svayamartha coriNIM parAnukUlAM bahupAkapAkinIm / sakrodhinIM cAnyagRheSu vAsinIM tyajanti bhAryA dazaputra mAtaram // 929 // atipracaNDa bahuduHkhabhAginI vivAdazIlA paragehagAminI / bhartuH svayaM nindati yA ca taskarI tyajetsvabhAryA dazaputraputriNIm // 922 // kule kalaGkaH kavale kadAnnatA sutaH kubuddhirbhavane daridratA / rujaH zarIre kalahapriyA priyA gRhAgame durgatayaH SaDete // 923 // prakaTaM mRdu nAma jalpataH paruSaM sUcayato'rthamantarA / zakunAdiva mArgavartibhiH puruSAdudvijitavyamIdRzAt // 924 // matireva balAgarIyasI yadabhAve kariNAmiyaM dazA / iti ghoSayatIva DiNDimaH kariNo hastipakAhataH kvaNan // 925 // mahatAM yadi nindane ratirguNasaMkhyaiva tadA vidhIyatAm / asatAmapi cetave ratirnanu taddRSaNameva gaNyatAm // 926 // avagacchati mUDhacetanaH priyanAzaM hRdi zalyamarpitam / sthira - ghIstu tadeva manyate kuzaladvAratayA samuddhRtam // 927 // mahatastarasA vilaGghayannijadoSeNa kudhIrvinazyati / kurute na khalu svayecchayA zalabhAnindhanamiddhadIdhitiH // 928 // kriyate dhavalaH khalUccakairdhavalaireva sitetarairadhaH / zirasaudhamadhatta zaMkaraH surasindhormadhujittamAi // 929 // kRtinAmakRtI kathaM kathaM vA tulanAM yAtu kRtairvacaH prapaJcaiH / 1 175 bahubhirvidhRtaiH kacaiH kalApairvidhavA kiM saghavopamAnameta // 930 // arucirnizayA vinA zazI zazinA sApi vinA mahattamaH / ubhayena vinA manobhavasphuritaM naiva cakAi kAminoH // 939 // upakArakamAyaterbhRzaM prasavaH karmaphalasa bhUriNaH / anapAyi nibarhaNaM dviSAM na titikSAsama - masti sAdhanam // 932 // jarA rUpaM harati hi dhairyamAzA mRtyuH prANAndharmacaryAmasUyA / kAmo hriyaM vRttamanArya sevA krodhaH zriyaM sarvamevAbhimAnaH // 933 // guNavAnapi nopayAti pUjAM puruSaH satpuruSairakathyamAnaH / na hi sauramaNiH svabhAvakAnti ravipAdairana dhiSThitaH karoti // 934 // sahasA vidadhIta na kriyAmavivekaH paramApadAM padam / vRNute hi vimRzyakAriNaM guNalubdhAH svayameva saMpadaH // 935 // vinA gorasaM ko raso bhojanAnAM vinA gorasaM ko raso bhUpatInAm / vinA gorasaM ko rasaH kAminInAM vinA gorasaM ko rasaH paNDitAnAm // 936 // sakalApi kalA kalAvatAM vikalAM puNyakalAM vinA khalu / sakale nayane vRthA yathA tanubhAjAM hi kanInikAM vinA // 937 // sukulajanma vibhUtiranekadhA priyasamAgamasaukhyaparamparA / nRpakule gurutA vimalaM yazo bhavati puNyataroH phalamIdRzam // 938 // kainakabhUSaNa saMgrahaNocito yadi maNistrapuNi praNidhIyate / na sa virauti na cApi hi zobhate bhavati yojayiturvacanIyatA // 939 // sahajamalinavakrabhAvabhAjAM bhavati bhavaH prabhavAtmanAzahetuH / jaladharapadatrImavApya dhUmo jvalanavinAzamanuprayAti nAzam // 940 // pariharata parAGganAnuSaGga bata yadi jIvitamasti vallabhaM vaH / harahara hariNIdRzo nimittaM daza dazakaMdharamaulayo luThanti // 949 // zizurapi nipuNo gurorgarIyAnna tu vapuSaiva mahAnmahatpratiSThaH / maNiraNurapi bhUSaNAya puMsAM na tu pRthulaiva zilA vilAsa hetuH // 942 // anudinamanukUlamAcarantaM vihitamatiH pratikUlamAcaretkaH / zamitagaralajAtakaNThadAhaM zitikaNThaH zazinaM ziraHsu dhatte // 943 // nitambo vizAlaH kaTirmadhyasUkSmA kucadvandvamatyantabhavyaM mukhaM ca / vacazcenna kiMcidrasAlaM ramaNyAstataH kiM tataH kiM tataH kiM tataH kim // 944 // stabdhasya nazyati yazo viSamasya maitrI naSTakriyasya kulamarthaparasya dharmaH / vidyAphalaM vyasaninaH kRpaNasya saukhyaM rAjyaM pramattasacivasya narAdhipasya // 245 // durmantriNaM kamupayAnti na nItidoSAH saMtApayanti kamapathyabhujaM na rogAH / 1 aizvaryam. 2 gauravam. 3 suvarNAlaMkArasaMgrahayogyaH 4 hIrakAdiH. 5 baje. 6 nindA 7 zAstravettA. 8 zreSThaH 9 mahatsu pratiSThA
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 subhASitaratnabhANDAgAram [ 3 prakaraNam - - - kaM zrIna darpayati kaM na nihanti mRtyuH kaM svIkRtA na viSayA nijajAtimAMsam / jalpanti naiva madhupA nijamarmavAkyaM nanu tApayanti // 946 // vittena kiM vitaraNaM yadi kurvanti no yuvatayaH puruSeSu 'bIjam // 960 // kIrti nAsti dIne kiM sevayA yadi paropakRtau na yatnaH / kiM mRNAlakamanIyabhujAmanindracandrAnanAM smitasaroruhacArunesaMgamena tanayo yadi nekSaNIyaH kiM yauvanena viraho yadi trAm / jyotsnAsmitAmapahatAM dayitAmiva khAM labdhaM na vallabhAyAH // 947 // kiM bhUSaNaM sudRDhamatra yazo na ratnaM kaM paramupakramamAtanoti // 961 // zAstraM sunizcaladhiyA kiM kAryamAryacaritaM sakataM na doSaH / kiM cakSarapratihataM paricintanIyaM sevyo nRpo'pi satataM parisevanIyaH / ar3e dhiSaNA na netraM jAnAti kastvadaparaH sadasadvivekam sthitApi yuvatiH parirakSaNIyA zAstre nRpe ca yuvatau ca kutaH // 948 // prAptAH zriyaH sakalakAmajuSastataH kiM dattaM padaM sthiratvam // 962 // haMso vibhAti nalinIdalapuJjamadhye zirasi vidviSatAM tataH kim / saMtarpitAH praNayino vibhavai- siMho vibhAti girigahvarakaMdarAsu / jAtyo vibhAti turago stataH kiM kalpaM sthitaM tanubhRtAM tanubhistataH kim raNayuddhamadhye vidvAnvibhAti puruSeSu vicakSaNeSu // 963 // // 949 // Adau na vA praNayinAM praNayo vidheyo datto- haMso na bhAti balibhojanavRndamadhye gomAyumaNDalagato 'thavA pratidinaM paripoSaNIyaH / utkSipya utkSipati tatpraka utkSipya ulipati tatpraka- na vibhAti siMhaH / jAtyo na bhAti turagaH kharayUthamadhye roti lajjA bhUmau sthitasya patanAdbhayameva nAsti // 950 // vidvAnna bhAti puruSeSu nirakSareSu // 964 // vizvezvarastu sudhiyA galite'pi bhede bhAvena bhaktisahitena samarcanIyaH / vAJchaiva sUcayati pUrvataraM bhaviSyaM puMsAM yadanyatanujaM tvazubhaM zubhaM vA / vijJAyate zizurajAtakalApacihnaH pratyudgatairapasara prANezvarazcaturayA milite'pi citte cailAJcalavyavahitena nsarasaH (1) kalApi // 951 // zastrairhatAstu ripavo na hatA nirIkSaNIyaH // 965 // kiM kokilasya virutena gate vasante bhavanti prajJAhatAzca nitarAM suhatA bhavanti / zastraM nihanti kiM kAtarasya bahuzastraparigraheNa / mitreNa kiM vyasanakAlapapuruSasya zarIramekaM prajJA kulaM ca vibhavaM ca yazazca hanti ra rAGmukhena kiM jIvitena puruSasya nirakSareNa // 966 // hAraH // 952 // sthAneSu ziSyanivahairviniyujyamAnna vidyA guruM | pralambitapayodharamadhyavartI zuSkastanAntaragato varakaJcakazca / hi guNavattaramAtanoti / AdAya zuktiSu balAhakaviprakIrNe | kANekSaNAJjanamUrdhni ca puSpamAlA dInAzrayo budhajanaH khalu ratnAkaro bhavati vAribhiramburAziH // 953 // vArtA ca paJca duHkham // 967 // nIcaM samRddhamapi sevati nIca eva kautukakarI vimalA ca vidyA lokottaraH parimalazca kuraMga | taM dUrataH pariharanti punarmahAntaH / zAkhoTakaM madhurapakvaphalenAbhaH / tailasya binduriva vAriNi durnivArametatrayaM prasarati |' | rupetaM sevanti vAyasagaNA na tu raajhNsaaH||968 // mAkasvayameva bhUmau // 954 // atyantamanthanakadarthanamutsahante / ndarAjaparirambhaNalAlitA'pi mallIvadhUrmadhuparAgavatI babhUva / maryAdayA niyamitAH kimu sAdhavo'pi / lakSmIsudhAkarasudhA dRSTvApi tatkuTilatAM na jahAti cUtaH prAyaH kujAtinidhupanIya zeSe ratnAkaro'pi garalaM kimu nojagAra // 955 // vaheSu kuto'bhimAnaH // 969 // kAlakrameNa pariNAmavazAarthA hasantyucitadAnavihInalubdhaM bhUmyo hasanti mama danavyA bhAvA bhavanti khalu pUrvamatIva tucchAH / muktAmaNibhUmiriti avANam / jArA hasanti tanayAnupalAlayantaM | jaladatAyakaNA'pyaNAyAnsapadyate ca cirakAcakarandhramadhye mRtyurhasatyavanipaM. raNaraGgabhIrum // 956 // vaidyA vadanti // 970 // yacintitaM tadiha dUrataraM prayAti yaccetasApi kaphapittamarudvikArAjyotirvido grahagatiM parivartayanti / na kRtaM tadihAbhyupaiti / itthaM vidhevidhiviparyayamAkalayya bhUtAbhiSaGga iti bhUtavido vadanti prAcInakarma balavanmunayo santaH sadA surasarittaTamAzrayanti // 971 // antaHprataptamavadanti // 957 // kasApi ko'pyatizayo'sti sa tena | | rusaikatadahyamAnamUlasya campakataroH ka vikAsacintA / prAyo loke khyAti prayAti nahi sarvavidastu sarve / kiM ketakI bhavatyanucitasthitidezabhAjAM zreyaH svajIvaparipAlanamAtraphalati kiM panasaH supuSpaH kiM nAgavallayapi ca puSpaphalai kiM nAgavalayapi ca papaphale meva // 972 // ucitamanucitaM vA kurvatA kAryajAtaM pariNarupetA // 958 // zIlAvalambanamaharnizamiSTacintA vittAnu tiravadhAryA yatnataH paNDitena / atirabhasakRtAnAM karmaNAmA rUpamazanAbharaNAdi kAryam / vArya ca durjanasamAjanijaprazaM- vipatterbhavati hRdayadAhI zalyatulyo vipAkaH // 973 // sAhAsyAdi sajanavaco hRdaye nidheyam // 959 // vyatiSajati padArthAnAntaraH ko'pi heturna khalu bahirupAdhIpazyanti naiva kavayo nijakAvyadoSa bhakSanti no balibhujo nprItayaH saMzrayante / vikasati hi paitaGgasyodaye puNDarIkaM 1 vRttAntaH. 2 kulUhalakAriNI. 3 bhUtabAdhA. 4 vAyasA ! 1 vIryam. 2 kAryasamUham. 3 pariNAma:. 4 sUryasya.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyanItiH dravati ca himarazmAbudgate candrakAntaH // 974 // prathama- // 986 // dRDhaH premA bhagnaH sadasiriva saMdhiM na bhajate divasacandraH sarvalokaikavandyaH sa ca sakalakalAbhiH pUrNacandro bhajetApi prAyaH skhalati khalu yatnairapi dhRtaH / skhalenno na vandyaH / atiparicayadoSAtkasya no mAnahAnirnavanavaguNa- cetsAmyaM bhajati na bhajedvA na bhavati cyutAzaGkazcatsyAtsmRrAgI prAyazaH sarvalokaH // 975 // bhavati hRdayahArI timupagatastu vyathayati // 987 // iyaM prItirvallI hRdayabhuvi ko'pi kasyApi heturna khalu guNavizeSaH premabandhaprayoge / daivAtsamuditA tathA yatnAdrakSyA prakRtimRdulApAyabahulA / kisalayitavanAnte kokilArAvaramye vikasati na vasante yathA nainAM sphItAM pizunajanadurvAkyadahano dahatyantaH mAlatI ko'tra hetuH // 976 // parIvAdastathyo bhavati zoSaM vrajati na punaH sauhRdanidheH // 988 // na ramyaM vitatho vApi mahatA tathApyuccairdhAmno harati mahimAnaM jana- nAramyaM prakRtiguNato vastu kimapi priyatvaM yatra syAditaradapi ravaH / tulottIrNasyApi prakaTitahatAzeSatamaso ravestAdRktejo tadrAhakavazAt / rathAGgAhAnAnAM bhavati vidhuraGgArazakaTI nahi bhavati kanyAM gatavataH // 977 // bahiH sarvAkAra- paTIrAmbhaHkumbhaH sa bhavati cakorInayanayoH // 989 // praguNaramaNIyaM vyavaharanparAbhyUhasthAnAnyapi tanutarANi araNyaM sAraGgairgirikuharagarbhAzca hairibhirdizo dimAtaGgaiH sthagayati / janaM vidvAnekaH sakalamabhisaMdhAya kapaTaistaTasthaH salilamuSitaM paGkajavanaiH / priyAcakSurmadhyastanavadanasaundaryavikhAnandhaTayati ca maunaM ca bhajate // 978 // kalAratnaM jitaiH satAM mAne mlAne maraNamathavA dUragamanam // 990 // gItaM gaganatalaratnaM dinamaNiH sabhAratnaM vidvAzravaNapuTaratnaM nabhobhUSA pUSA kamalavanabhUSA madhukaro vacobhUSA satyaM harikathA / nizAratnaM candraH zayanatalaratnaM zazimukhI mahIratnaM varavibhavabhUSA vitaraNam / manobhUSA maitrI madhusamayabhUSA zrImAJjayati raghunAtho nRpavaraH // 979 // narAH saMskArArhA manasijaH saMdobhUSA sUktiH sakalaguNabhUSA ra jagati kila kecitsukRtinaH samAnAyAM jAtAvapi vayasi // 991 // kalAsImA kAvyaM sakalaguNasImA vitaraNaM satyAmapi dhiyi / ayaM dRSTAnto'tra sphuTaparicayAdamyasanataH bhaye sImA mRtyuH sakalasukhasImA suvadanA / tapaH zukaH zlokAnvaktuM prabhavati na kAkaH kvacidapi // 980 // sImA muktiH sakalakRtisImAzritabhRtiH priye sImAhlAdaH varaM tuGgAcchRGgAdguruzikhariNaH kvApi puline patitvAyaM zravaNasukhasImA harikathA // 992 // zazI divasadhUsaro kAyaH kaThinadRSadantarvidalitaH / varaM nyasto hastaH phaNipa- galitayauvanA kAminI saro vigatavArijaM mukhamanakSaraM timukhe tIvradazane varaM vahnau pAtastadapi na kRtaH zIla- svAkRteH / prabhudhanaparAyaNaH satataDhuMrgataH sajjano nRpAGganavilayaH // 981 // vidaivajJaM grAmaM vibudhavidhurAM bhUpatisamAM gataH khalo manasi sapta zalyAni me // 993 // prasarati mukhaM zrutyA hInaM manujapatizUnyaM ca viSeyam / anAcArA- manaH kAryArambhe dRDhIbhavati spRhA svayamupanayannAnmantro na ndArAnapaharikathaM kAvyamapi ca pravaktatvApetaM gurumapi gacchati viplavam / phalati sakalaM kRtyaM cittaM samunnatimaznute subuddhiH pariharet // 982 // maNiH zANollIDhaH samaravijayI bhavati ca ratiH zlAdhye kRtye narasya bhaviSyataH // 994 // hetinihato madakSINo nAgaH zaradi saritaH shyaanpulinaaH| sarasi bahuzastArAcchAye kSaNAtparivaJcitaH kumudaviTapAnveSI kalAzeSazcandraH suratamRditA bAlavanitA tanimnA zobhante haMso nizAsu vicakSaNaH / na dazati punastArAzaGkI divApi galitavibhavAzcArthiSu nRpAH // 983 // kimAsevyaM puMsAM sitotpalaM kuhakacakito lokaH satye'pyapAyamapekSate // 995 // savidhamanavA saritaH kimekAnte dhyeyaM caraNayugalaM svaphalanicayaH zAkhAbhaGgaH karoti vanaspatergamanamalasaM vAkaustubhabhRtaH / kimArAdhyaM puNyaM kimabhilaSaNIyaM ca karuNA TopaH karoti zikhaNDinaH / caturagamano jAtyo yo'zvaH yadAsaktyA ceto niravadhi vimuktI prabhavati // 984 // sa gauriva vAhyate guNavati jane prAyeNaite guNAH khalu dUSavaraM maunaM kArya na ca vacanamuktaM yadanRtaM varaM klaibya puMsAM na ca Nam // 996 // kRmikulacitaM lAlAklinnaM vigandhi juguparakalatrAbhigamanam / varaM prANatyAgo na ca pizunavAkye- psitaM nirupamarasaprItyA khAdannarAsthi nirAmiSam / suraMpatidhvabhirucirvaraM bhikSAzitvaM na ca paradhanAsvAdanasukham mapi zvA pArzvasthaM vilokya na zaGkate nahi gaNayati kSudro // 985 // varaM zUnyA zAlA na ca khalu varo duSTavRSabho jantuH parigrahaphalgutAm // 997 // madhukaragaNazcUtaM varaM vezyA patnI na punarravinItA kulavadhUH / varaM vAso'raNye na tyaktvA gato navamallikAM punarapi gato raktAzokaM kadambapunaravivekAdhipapure varaM prANatyAgo na punaradhamAnAmupagamaH 1 samIcInaH khaGga iva. 2 mRgaiH. 3 siMhai:. 4 diggajaiH.5 sUrya:..1 rahisAm. 2 dezam. 3 nikaSapASANenollikhitaH 4 AyudhaiH kRta- 6 sabhA. 7 daridraH. 8 kITakasamUhaiAptam. 9 lAlayAm. 10 AmakSataH-5hastI.6 zuSka.7 napuMsakatvam. 8duzcaritA.9durvivekirAjye. gandhiH 11 garhitam. 12 nirmAsam. 13 indram. 14 kSuchakatvam. 23 su.ra.bhA.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam vanaM tataH / tadapi suciraM sthitvA tebhyaH prayAti saroruhaM zamairbAndhavAn / atyugraM stutibhirguruM praNatibhimUrkha kathAparicitajanadveSI loko navaM navamIhate // 998 // dadyA- | bhibudhaM vidyAbhI rasikaM rasena sakalaM zIlena kuryAdvazam tsAdhuryadi nijapade durjanAya pravezaM tannAzAya prabhavati tato // 1009 // daurmavyAnnRpativinazyati yatiH saGgAtsuto vAJchamAnaH svayaM saH / tasmAddeyo vipulamatibhirnAvakA- lAlanAdvipro'nadhyayanAtkulaM kutanayAcchIlaM khalopAsanAt / zo'dhamAnAM jAro'pi syAgrahapatiriti zrUyate vAkyato'tra | strI madyAdanavekSaNAdapi kRSiH snehaH pravAsAzrayAnmaitrI caaprnn|| 999 // maune maunI guNini guNavAnpaNDite paNDito'sau yAtsamRddhiranayAtyAgAtpramAdAddhanam // 1010 // ko'rthAdIne dInaH sukhini sukhavAnbhogini prAptabhogaH / murkhe mukhoM nprApya na garvito bhuvi naraH kasyApado'staM gatAH strIbhiH yuvatiSu yuvA vAgmiSu prauDhavAgmI dhanyaH ko'pi tribhuvanaH kasya na khaNDitaM bata manaH ko nAma rAjJAM priyaH / kaH jayI yo'vadhate'vadhUtaH // 10.0 // vidyAtIrthe jagati kAlasya na gocaro dhanakRte ko'rthI gato gauravaM ko vA vibudhAH sAdhavaH satyatIrthe gaGgAtIrthe malinamanaso yogino dujanavAgurAnipatitaH kSemeNa yAto gRham // 1011 // dhyAnatIrthe / dhArAtIrthe dharaNipatayo dAnatIrthe dhanADhayA lajjA- vaidyaM pAnarataM naTaM kupaThinaM svAdhyAyahInaM dvijaM yodhaM kAputIrthe kulayuvatayaH pAtakaM kSAlayanti // 1001 // sAdhvIstrINAM ruSaM hayaM gatarayaM mUrkha parivrAjakam / rAjAnaM ca kumatribhiH dayitavirahe mAninAM mAnabhaGge sallokAnAmapi janarave nigrahe parivRtaM dezaM ca sopadravaM bhAryA yauvanagarvitAM pararatAM muJcapaNDitAnAm / anyodreke kuTilamanasAM nirguNAnAM videze nti te paNDitAH // 1012 // vRkSaM kSINaphalaM tyajanti bhRtyAbhAve bhavati maraNaM kiM tu saMbhAvitAnAm // 1002 // vihagAH zuSkaM saraH sArasA nidravyaM puruSaM tyajanti gaNikA zIte'tIte vasanamazanaM vAsarAnte nizAnte krIDArambhaM kuva- bhraSTaM nRpaM mantriNaH / puSpaM paryuSitaM tyajanti madhupA dagdhaM layadRzAM yauvanAnte vivAham / setobandhaM payasi calite vanAntaM mRgAH sarvaH kAryavazAjano'bhiramate tatkasya ko vArdhake tIrthayAtrAM vitte'tIte vitaraNamatiM kartumicchanti vallabhaH // 1013 // santazcedamRtena kiM yadi khalastatkAmUDhAH // 1003 // zreyo nUnaM vrajati sa pumAzikSayA lakUTena kiM dAtAro yadi kalpazAkhibhiralaM yadyarthinaH kiM vardhito yaH svacchandaM yazcarati sa parAbhUtimApnoti kAle / tRNaH / kiM kapUrazalAkayA yadi dRzaH panthAnameti priyA pUjyo veNurbhavati ca natiM prApito bhUpatInAmanyaM nRttocita- saMsAre'pi satIndrajAlamaparaM yadyasti tenApi kim // 1014 // miti kare nartakAH kalpayanti // 1004 // bAle bAlA lobhazcedaguNena kiM pizunatA yadyasti kiM pAtakaiH satyaM cettaviduSi vibudhA gAyane gAyanezAH zUre zUrA nigamavidi pasA ca kiM zuci mano yadyasti tIrthena kim / saujanya cAmnAyalIlAgRhANi / siddhe siddhA muniSu munayaH satsu yadi kiM guNaiH svamahimA yadyasti kiM maNDanaiH sadvidyA santo mahAntaH prauDhe prauDhAH kimiti vacasA tAdRzA yAha- yadi kiM dhanairapayazo yadyasti kiM mRtyunA // 1015 // zeSu // 1005 // cAndrI lekhAM dazati dazanairdAruNaH saiMhi- chedazcandanacUtacampakavane rakSApi zAkhoTake hiMsA haMsakeyo navyAM vallI davadahanakazcAndanIM dandahIti / apyu- mayUrakokilakule kAkeSu nityAdaraH / mAtaGgena kharakrayaH nmattaH kuvalayamayIM mAlikAmAlunIte mUlAdunmUlayati samatulA karpUrakAsiyoreSA yatra vicAraNA guNigaNe dezAya nalinI duSTahastI kareNa // 1006 // yAvatsvasthamidaM zarIra- tasmai namaH // 1016 // yA rAkA zazizobhanA gataghanA sA marujaM yAvajjarA dUrato yAvaccendriyazaktirapratihatA yAva- yAminI yAminI yA saundaryaguNAnvitA patiratA sA kAminI kSayo nAyuSaH / Atmazreyasi tAvadeva viduSA kAryaH prayatno kAminI / yA govindarasapramodamadhurA sA mAdhurI mAdhurI mahAnsaMdIpte bhavane tu kUpakhananaM pretyudyamaH kIdRzaH // 1007 // yA lokadvayasAdhanI tanubhRtAM sA cAturI cAturI // 1017 // nivRttAdhvarakRtya Rtvijamaho tIpigo nAvikaM yuddhAnte kiM tIrthe haripAdapadmabhajanaM ki ranamacchA matiH kiM zAstraM suMbhaTaM ca siddhavijayo voDhAramAptasthalaH / vRddhaM vAravadhUjanaM zravaNena yasya galati dvaitAndhakArodayaH / kiM mitraM satatoca kirtavo nighRSTatadyauvano dhvastAtacayazcikitsakamapi pakArarasikaM tattvAvabodhaH sakhe kaH zatrurvada khedadAnakuzalo dveSTi pradeyArthinam // 1008 // mitraM svecchatayA ripa durvAsanAsaMcayaH // 1018 // kSAntizcedvacanena kiM kimanayebalairlubdhaM dhanairIzvaraM kAryeNa dvijamAdareNa yuvatiM premNA |ribhiH krodho'sti cedehinAM jJAtizcedanalena kiM yadi suhR divyauSadhaiH kiM phalam / kiM sapa'ryadi durjanAH kimu dhanairvi1 rujArahitam. 2 udyogaH. 3 saMpAditayazakRtya. 4 uttIrNA nadI yena sa. 5 yoddhAram. 6 dhUrtaH. 7nirastarogasaMcayaH dyAnavadyA yadi brIDA cetkimu bhUSaNaiH sukavitA yadyasti 8 baidyam. 9 nItizaktibhiH. 1 svArthaparatvAt. 2 duSTatA. 3 sahanazIlatA.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyanItiH 179 rAjyena kim // 1019 // sUnuH saccaritaH satI priyatamA bhAramapAcakAra sahasA pAJcAlajAyAH svayaM ko jAnAti svAmI prasAdonmukhaH snigdhaM mitramavazcakaH parijano niHkleza- jano janArdanamanovRttiH kadA kIdRzI // 1030 // arthI lezaM manaH / AkAro ruciraH sthirazca vibhavo vidyAvadAtaM lAghavamucchrito nipatanaM kAmAturo lAJchanaM niHsvo vaJcanamukhaM tuSTe viSTapakaSTahAriNi harau saMprApyate dehinA // 1020 // munmanA vikalatAM doSAkulaH saMzayam / lubdho'kIrtimasaMkA zlAghyA guNinAM kSamA paribhavaH ko yaH khakulyaiH kRtaH garaH paribhavaM duSTo'nyadoSe ratiM durvAgapriyatAM 1rodaravazaH kiM duHkhaM parasaMzrayo jagati kaH zlAghyo ya AzrIyate / ko prApnoti kaSTaM muhuH // 1031 // nItibhUmibhujA natirguNamRtyurvyasanaM zucaM jahati ke yairnirjitAH zatravaH kairvijJAta- vatAM hrIraGganAnAM ratirdapatyoH zizavo gRhasya kavitA buddheH midaM virATanagare channasthitaiH pANDavaiH // 1021 // sa prasAdo girAm / lAvaNyaM vapuSaH zrutaM sumanasaH zAntirrisnigdho'kuzalAnnivArayati yastatkarma yannirmalaM sA strI yAnu- jasya kSamA zaktasya draviNaM gRhAzramavatAM svAsthyaM satAM vidhAyinI sa matimAnyaH sadbhirabhyarcyate / sA zrIryA na maNDanam // 1032 // kArpaNyena yazaH krudhA guNacayo madaM karoti sa sukhI yastRSNayA mucyate tanmitraM yadakRtrimaM dambhena satyaM kSudhA maryAdA vyasanairdhanaM ca vipadA sthairya pramAsa puruSo yaH khidyate nendriyaiH // 1022 // prAyeNAtra dairdvijaH / paizunyena kulaM madena vinayo duzceSTayA pauruSaM dArikulAnvitaM kukulajAH zrIvallabhaM durbhagA dAtAraM kRpaNA RjU- gheNa janAdaro mamatayA cAtmaprakAzo htH|| 1033 // nanujako vittAnvitaM nidhnaaH| varUpyopahatAzca kAntavapuSa ma sAjomA niko natimA kAsAra dhamAzrayaM pApino nAnAzAstravicakSaNa ca puruSa nindanti kama nA ta kumudaM vane picuvanaM dAnaM dvipe'nairgale / AnRNyaM gRhiNAM mile| AmA TiNAM mUrkhA janAH // 1023 // paulastyaH kathamanyadAraharaNe | gRhasya gRhiNI pitroH zubhA saMtatilAvaNyaM tanute dvijedoSa na vijJAtavAnrAmeNApi kathaM na hemahariNasthAsaMbhavo lakSi- 'tipalite vidvcctrthaashrmH|| 1034 // mAdhurya pramadAjaneSu taH / akSezcApi yudhiSThireNa sahasA prApto banarthaH kathaM pratyA- lalitaM dAkSiNyamArye jane zaurya zatra namratA garujane dharmisannavipattimUDhamanasAM prAyo matiH kSIyate // 1024 // SThatA sAdhaSa / marmajJeSvanuvartanaM bahavidhaM mAnaM jane paNDite siMho vyAkaraNasya karturaharatprANAnpriyAnpANinermImAMsAkRta- | zAThyaM pApijane narasa kathitAH paryantamaSTau guNAH munmamAtha sahasA hastI muni jaiminim / chandojJAnanidhiM // 1035 // indu nindati taskaro gRhapatiM jAro suzIla jaghAna makaro velAtaTe piGgalaM hyajJAnAvRtacetasAmatiruSAM khalaH sAdhvImapyasatI kulInamakulo jahyAjarantaM yuvA / ko'rthastirazcAM guNaiH // 1025 // zaktenApi satA janena | vidyAvantamanakSaro dhanapatiM nIcazca rUpojjvalaM vairUpyeNa hataH viduSA kAlAntaraprekSiNA vastavyaM khalu vajrapAtaviSame kSudre- prabuddhamabudhotkRSTaM nikRSTo janaH // 1036 // vidvAn saMsadi 'pi pApe jane / dIvyagrakareNa dhUmamalinenAyAsayuktena kiM pAkSikaH paravazo mAnI daridro gRhI dravyADhyaH kRpaNo yatibhImenAtibalena matsyabhavane'pUpA na saMghaTTitAH // 1026 // vasumanA vRddho vivAhodyataH / rAjA duHsacivapriyaH sukulajo siddhiM vAJchayatA janena viduSA tejo nigRhya svakaM sattvo- mUrkhaH pumAntrIjito vedAntI hatasakriyaH kimaparaM hAsyAtsAhavatApi daivagatiSu sthairya prakArya kramAt / devendradruhi- spadaM bhUtale // 1037 // kA vidyA kavitAM vinArthini NopamairbahuguNairabhyarcito bhrAtRbhiH kiM kliSTaH suciraM virATa- jane tyAgaM vinA zrIzca kA ko dharmaH kRpayA vinA kSitibhavane pUrva na dharmAtmajaH // 1027 // rUpeNApratimena | patiH ko nAma nIti vinA / kaH sUnurvinayaM vinA kulavadhUH yauvanaguNaiH zreSThe kule janmanA gantavyAni dinAni daiva- kA khAmibhaktiM vinA bhogyaM kiM ramaNI vinA kSititale vazato bhUyo dhanaM vAgchatA / sairandhrIti vigarhitA yuvatibhiH kiM janma kIrti vinA // 1038 // dokSiNyaM svajane sAkSepamAjJAbhayAdraupadyA kila matsyarAjabhavane ghRSTaM na kiM dayA parajane zAThyaM sadA durjane prItiH sAdhujane yo nRpacandanam // 1028 // kiM citraM yadi rAjanItikuzalo jane vidvajjane'SyArjavam / zaurya zatrujane kSamA gurujane nArIrAjA bhaveddhArmikaH kiM citraM yadi vedazAstranipuNo vipro jane dhUrtatA ye cai puruSaH kalAsu kuzalAsteSveva lokabhavetpaNDitaH / taccitraM yadi rUpayauvanavatI sAdhvI bhavetkA- sthitiH // 1039 // svAdhInA dayitA sutAvadhi suto'sau minI taccitraM yadi nirdhano'pi puruSaH pApa na kuryAtvacit 1 kalaGkam. 2 nirdhanaH. 3 asvasthAntaHkaraNaH. 4 adRSTayuddhaprasaGgaH. // 1029 // vAsAMsi vrajacArivArijadRzAM hRtvA haThAducca- 5 durvacanazIlaH. 6 dyUtavazaH. 7 lajjA. 8 prasannatA. 9 krodhena. keyaH prAgbhUruhamAruroha sa punarvastrANi vistArayana / vrIDA-10 guNasamudAyaH. 11 vikasanaM. 12 kArpAsavanaM. 13 catudikprati baMdharahitasya. 14 sabhAyAm.15 pakSadhArI. 16 gRhasthAzramI.17 straiNaH - 1 rAvaNaH. 2 pAzaH. 3 prAptavipadstacittAnAm. 4 virATanagare. | 18 hAsyaviSayaH. 19 saralabhAvaH. 20 nItiH. 21 putrajanmAvadhi.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 subhASitaratnabhANDAgAram [3 prakaraNam SoDazAbdAvadhi syAtkanyA karapIDanAvadhi sutastrI tadvazatvA- gacchatItyevaM kAMsyasamudbhavaH pratidinaM nAdo vadatyuccakaivadhi / jAmAtA bahulArpitAvadhi sakhA sAdhupralApAvadhi // 1049 // mAnuSye sati durlabhA puruSatA puMstve punaH ziSyo guhyanirUpaNAvadhi pare caite'dhanatvAvadhi // 1040 // vipratA vipratve bahuvidyatAtiguNatA vidyAvato'rthajJatA / strINAM yauvanamarthinAmanugamo rAjJAM pratApaH satAM svAsthyaM arthajJasya vicitravAkyapaTutA tatrApi lokajJatA lokajJasya khalpadhanasya saMhatirasadvattezca vAgDambaraH / svAcArasa sada- samastazAstraviduSo dharme matirdulabhA // 1050 // AyAte cana pariNatervidyA kulasyaikatA prajJAyA dhanamunnateratinatiH ca tirohito yadi punadRSTo'nyakArye rato vAci smeramukho zAnteviveko balam // 1041 // nAgo bhAti madena 'kaM jala-| viSaNNavadanaH khaklezavAde muhuH / antarvezmani vAsamiruhaiH pUrNendunA zarvarI zIlena pramadA javena turago nityotsa- cchati bhRzaM vyAdhIti yo bhASate bhRtyAnAmaparAdhakIrtanaparavairmandiram / vANI vyAkaraNena haMsamithunairnadyaH sabhA paNDitaiH stanmandiraM na vrajet // 1051 // bandI vindati cedamAsatputreNa kulaM nRpeNa vasudhA lokatrayaM viSNunA // 1042 // tyapadavI ziSTairalaM bhUribhiH puMbhizcetpratipAdyate ratikalA kkaiNIehi svAgatamAvizAsanamidaM kasmAccirAdRzyase kA vArtA dRzAmAdaraH / vizrAntA yadi vaikharISu kavitA kAvyena paridurbalo'si nitarAM prIto'smi te darzanAt / ityevaM samu- bhavyena kiM bhUpAle yavane samastabhuvane vaidagdhyamastaM gatam pAgataM dvijavaraM saMbhAvayantyAdarAtteSAM yuktamazaGkitena manasA // 1052 // AhUteSu vihaMgameSu mazako nAyAnpuro vAryate geheSu gantuM sadA // 1043 // syAdatyantanirakSaraH kSiti- madhyevAridhi vA vasaMstRNamaNidhatte maNInAM rucam / khadyopatiH zrIkAramAtrAzrayAnmantrI tatkathitArthalekhanaparastatsevako to'pi na kampate pravicalanmadhye'pi tejasvinAM dhiksAjAyate / adhyetA tadagArameva bhajate vidvAMstu taM yAcate mAnyamacetasaM prabhumivAnAmRSTatattvAntaram // 1053 // yAvAnyasya girA samaM paricayastAvAnvidUre shriyH||1044|| mUrkhA'zAntastapasvI kSitipatiralaso matsarI dharmazIlo ko lAbho guNisaMgamaH kimasukhaM prAjJetaraiH saMgatiH kA hAniH duHstho mAnI gRhasthaH prabhuratikRpaNaH zAstrabhRddharmahInaH / samayacyutinipuNatA kA dharmatattve ratiH / kaH zUro viji- AjJAhIno narendraH zucirapi satataM yaH parAnnopabhojI vRddho tendriyaH priyatamA kAnuvratA kiM dhanaM vidyA kiM sukhamapra- rogI daridraH sa ca yuvatipatirdhigviDambaprakArAn // 1054 // vAsagamanaM rAjyaM kimAjJAphalam // 1045 // sasyAni svaya- khyAtaH zakro bhagAGko vidhurapi malino mAdhavo gopajAto matti cedvasumatI mAtA sutaM hanti cedvelAmambanidhirvila- vezyAputro vasiSTho ratipatiratanuH sarvabhakSI hutAzaH / vyAso chayati cedmi dhetpaavkH| AkAzaM janamastake patati | matsyodarIyo lavaNajalanidhiH pANDavA jArajAtA rudraH pretAcedannaM viSaM cedbhavedanyAyaM kurute yadi kSitipatiH kastaM | sthidhArI tribhuvanaviSaye kasya doSo na cAsti // 1055 // nirorbu kSamaH // 1046 // vAsaH zubhramRturvasantasamayaH prANAghAtAnnivRttiH paradhanaharaNe saMyamaH satyavAkyaM kAle | zaktyA pradAnaM yuvatijanakathAmUkabhAvaH pareSAm / tRSNAsrotopuSpaM zaranmAlatI dhAnuSkaH kusumAyudhaH parimalaH kastUri vibhaGgo guruSu ca vinayaH sarvabhUtAnukampA sAmAnyaH sarvazAkAsraM dhanuH / vANI tarkarasojvalA priyatamA zyAmA vayo nUtanaM mArgaH zAMbhava eva paJcamalayA gItiH kavirbihnaNaH sneSvanupahatavidhiH zreyasAmeSa panthAH // 1056 // aavirbhuu||1047|| rolambaina vilambitaM vighaTitaM dhUmAkulaiH koki tAnurAgAH kSaNamudayagirerujihAnasya bhAnoH patracchAyaiH puralairmAyUraizcalitaM puraiva rabhasAtkIredhIrairgatam / ekenApi | stAdupavanataravo dUramAzveva gatvA / ete tasminnivRttAH punasupallavena taruNA dAvAnalopaplavaH soDhaH ko na vipatsu muzcati | ritarakakuSprAntaparyastabimbe prAyo bhRtyAstyajanti pracalitajano mUnopi yo laalitH||1048|| kSoNIzAzrayiNAM paro. vibhava svAmina sevamAnAH // 1057 // maNinA valayaM valayena maNirmaNinA valayena vibhAti karaH / kavinA ca pakaraNAbhAvAdevAptazriyAM kArpaNyAtsudhiyAmanadhyayanato yUnAM | vibhurvibhunA ca kaviH kavinA vibhunA ca vibhAti sabhA / pravAsAzrayAt / jJAtRNAM jagadIzabhaktivirahAdAyurvRthA zazinA ca nizA nizayA ca zazI zazinA nizayA ca 1 udakam. 2 vegena. 3 kRzaH. 4 atyantadUre. 5 mUba vibhAti nabhaH / payasA kamalaM kamalena payaH payasA kamalena va 6 bhramaraiH. 7 vilambo na kRtaH. 8 mayarasamaDeH 9zakaiH | vibhAti srH|| 1058 // 10 rAjAzrayavatAm. 11 dhaninAm. iti zrIsubhASitaratnabhANDAgAre tRtIyaM rAjaprakaraNaM samAptam
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha citraprakaraNam samasyAkhyAnam anyonyAlApasukhinoyUnozcandrAyate raviH // 16 // svasti sahasrazIrSA puruSaH sahasrAkSaH sahasrapAt / dalitazcaki- kSatriyadevAya jagaddevAya bhUbhuje / yadyazaHpuNDarIkAntargaganaM tazchannastava sainye visarpati // 1 // kAmaM kAmadudhaM dhujhva bhramarAyate // 17 // sphurite jaThare viSNornavanItabhujaH mitrAya varuNAya ca / vayaM dhIreNa dAnena sarvAnkAmAnazI- zizAH / mAkSakApAdadhAtana kAmpata bhuvanatrayam // 18 // mahi // 2 // asamAne samAnatvaM bhavitA kalahe mama / atasIpuSpasaMkAzaM khaM vIkSya jaladAgame / ye viyoge'pi iti matvA dhruvaM mAnI mRgAsiMhaH palAyate // 3 // hIna- jIvanti na teSAM vidyate bhayam // 19 // vAgarthAviva hatyA dadhAtyeva lAghavaM mahatAmapi / iti matvA dvipadveSI saMpRktau zatakoTipravistaram / turAsAhaM purodhAya nemuH sarve mRgAsiMhaH palAyate // 4 // tiSThArjunAdya saGgrAme tvAM hani- surAH zivA // 20 // ASADhI kArtikI mAghI vacA zuNThI SyAmyahaM zaraiH / tiSThAmi karNa kiM mUDha mRgAsiMhaH palAyate harItakI / gayAyAM piNDadAnena puNyA zleSmaharAnRNI // 5 // RSarasyAzrame puNye zApasaMtrastamAnasaH / mudbodha- // 21 // jambUphalAni pakkAni patanti vimale jale / to'pi prAyo'yaM mRgAtsiMhaH palAyate // 6 // ayaM mRgaH samA- kapikampitazAkhAbhyo gulugugguluguggulU // 22 // vidagdhe yAti tvaritaistvaritaiH padaiH / tato vegAtpalAyasva mRgAtsiMhaH sumukhe rakte nitambopari saMsthite / kAminyAzliSTasugale palAyate // 7 // vidyAyAM durmado yeSAM kArpaNyaM vibhave | kUjitaM ratikUjitam // 23 // pralayasahAyakarA iti golAsati / teSAM devAbhizaptAnAM salilAdagnirutthitaH // 8 // nAcamya sakalabhUmiruhAm / vilasati davadahanAvaliriha sItAsamAgamotkaNThAkarNAntAkRSTadhanvanaH / rAghavasya zerA- jalavAhaH paraM zaraNam // 24 // nijapatirAdhaH praNayI kAraiH samudrAdagnirutthitaH // 9 // dAmodarakarAghAtavihvalI- haridvitIyaH karomi kiM gopi / zRNu sakhi pANinisUtraM kRtacetasA / dRSTaM cANUramallena zatacandra nabhastalam // 10 // vipratiSedhe paraM kAryam // 25 // daityAnAM manasi dayA calattaraGgaraGgAyAM gaGgAyAM pratibimbitam / sacandraM zobhate-jAtA kRSNaM hi rakSituM kasmAt / draSTuM devamajasraM daityastrINA'tyartha zatacandraM nabhastalam // 11 // vidhe pidhehi zItAMzaM mapi prItiH // 26 // zrInAtha naH zrutamiti bahudhA bhramatA yAvannAyAti me priyH| Agate dayite kuryAH zatacandraM mayA nRlokeSu / zIlaM vAravadhUnAM daityastrINAmapi prItiH nabhastalam // 12 // sumeruzikharaprAntasphuraddivyavadhUmukham / / / / // 27 // rAmAbhiSeke madavihvalAyA hastAcyuto hemaghaTaparitaH sphuritaiH zaGke zatacandraM nabhastalam // 13 // ghRtaM staruNyAH / sopAnamAsAdya karoti zabdaM ThaThaMThaThaMThaMThaThaThaMThaThaMThaH na zrUyate karNe dadhi khame'pi durlabham / mugdhe dugdhasya kA | / (16) 'yUnozcandrAyate ravi.' iti samasyA. (17) 'gaganaM bhrmraayte| vArtA takaM zakrasya durlabham // 14 // akratvaGgamatastakaM | iti samasyA (18) 'makSikApAdadhAtena kampitaM bhuvanatrayam' iti ca na zatakratunA hutam / nAdattamiti vAkyArthAttakaM zakrasya samasyA (19) 'atasIpuSpasaMkAzam', 'na teSAM vidyate bhayam' iti ca durlabham // 15 // bhiissmgriissmrtusNtptshuunyrthyaantrsthyoH| samasyA. (20) 'vAgarthAviva saMpRktau', 'zatakoTipravistaram' iti ca samasyA. (21) 'puNyA zleSmaharAnRNI' iti samasyA. (22) 'gulugu(1) 'sahasrazIrSA puruSaH sahasrAkSaH sahasrapAt' iti samasyA. (2) gguluguggulu' iti samasyA- (23) 'kUjitaM ratikUjitam' iti samasyA. 'kAmaM kAmadurgha dhuva', 'mitrAya varuNAya ca', 'sarvAnkAmAnazImahi' (24) 'pralayasahAyakarA iti golAnAcamya' iti samasyA. (25) vipra iti ca samasyA. (3,4,5,6,7,) 'mRgAsiMhaH palAyate' iti tiSedhe para kAryam' iti samasyA. (26, 27) daityastrINAmapi prIti samasyA. (8) 'salilAdagnirutthitaH' iti samasyA. (9) 'samudrAdagni iti samasyA. rutthitaH' iti samasyA- (10, 11, 12, 13,)'zatacandraM nabhastalam' iti samasyA. (14, 15) 'takaM zakrasya durlabham' iti samasyA. 1 anyonyabhASaNena jAtAhAdayoH. 2 indram. 3 pArvatIzaMkarau. | 4 ASADhI kArtikI mAghI ekAdazI puNyA. vacA zuNThI harItakI 1zarA evAhArA. 2 ayazAGgam. 3 indreNa. 4 dAruNaH. veSmaharA. gayAyAM piNDadAnenAnRNI pitrarNAnmukta iti yojanA.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 subhASitaratnabhANDAgAram [4 prakaraNam // 28 // karpUrapUracchavivAdavidyAsaMvAvadUkadyatizuktitAne / haste nipetuH| iti vadati dazAsyo hastatAlaM vitatya indau nRpadveSi tamovitAnaM sUryodaye roditi cakravAkI mazakagalakarandhre hastiyUthaM praviSTam // 41 // mRgazizunayanAyA // 29 // vilokya bAlAmukhacandrabimba kaNThe ca muktAvali- akSipakSmaprakoNe vilasati taralA yA tArakA tArakeva / haartaaraaH| punarnizAyA bhayabhItabhItA sUryodaye roditi pratiphalita ihoSTe bhrAntirAste janAnAM tilatuSapuTakoNe cakravAkI // 30 // sarvasya jantorbhavati pramodo virodhivarge makSikoSTra prasUtA // 42 // madhau mandaM mandaM maruti zizire paribhUyamAne / tirohite tvadyazasA narendra candrodaye nRtyati vAti rucire kulastrIbhiH kRSNe viharati tathA vRSNinikare / cakravAkI // 31 // na kvApi rAmAhitasaMzayAyA vinA uSA yoSA toSAdvadanamaliruddhasya miSato puraH patyuH kAmAnamAtvaM(?) janakAtmajAyAH / puraH surANAGkapuraHsarANA- cchazuramiyamAliGgati satI // 43 // svayaM saMrAdhyezaM maGgArapUrNa kamalaM praphullam // 32 // puJjAyamAnAruNaratnahAre purabhidamanalpena tapasA mahendraM saMtoSya tridazaripunAzAdasukAntorasi srAvadanaGga bhAti / sidhyedamuSyopamitiryadi karAt / samAyAte pArthe drupadatanayA klezavikalA puraH patyuH sAdagArapUrNa kamalaM praphullam ||33||re putra satsaGgamavAmuhi kAmAcchazuramiyamAliGgati satI // 44 // kadAcitpAtvamasatprasaGgaM tvarayA vihAya / dhanyo'pi nindAM labhate cAlI vipinabhuvi bhImena bahuzaH kRzAGgi zrAntAsi kusaGgAsindUrabindurvidhavAlalATe // 34 // zrutvA pradagdhaM kSaNamiha niSIdeti gaditA / zanaiH zItacchAyaM taTaviTapinaM tanayaM sazokA punarnizamyAptazarIrabhAvam / pazyatsu deveSu prApya muditA puraH patyuH kAmAcchzuramiyamAliGgati satI ca dhAvamAnA ramA mudA 'zaMkaramAliliGga // 35 // sutaM // 45 // tapApAye godAparataTabhuvi sthAtumanasi praviSTe patantaM prasamIkSya pAvake na bodhayAmAsa patiM ptivrtaa| tatpUraM bhagavati munau kumbhajanuSi / drutaM lopAmudrA svayamatadA hyasau tadratazaktipIDito hutAzanazcandanapaGkazItalaH vikalaM gantumuditA puraH patyuH kAmAcchaMzuramiyamAliGgati // 36 // unnamayya saMkacagrahamAsaM cumbati priyatame satI // 46 // sarvasya dve sumatikumatI saMpadApattihetU eko haThavRttyA / pUjitA jayati mAnadhanAyA hUMhuhUMhuhuhuhUM- gotre prabhavati pumAnyaH kuTumbaM bibharti / vRddho yUnA saha hahahahaM // 37 // mama karagrahaNAya paNIkRtaM na yadi rAgha- paricayAtyajyate kAminIbhiH strIpaMvacca prabhavati yadA taddhi vato'pyadhirohati / sakhi tadaivamabhUnmama jIvite zazaka- gehaM vinaSTam // 47 // ye pApaM zamayanti saMgatibhRtAM zRGgabhayaM kaThinaM dhanuH // 38 // nIlAbjadyutinayanaM nitAnta- ye dAnazRGgAriNo yeSAM cittamatIva nirmalataraM yeSAM vRttamAsyazrIparicitacandrikAvilAsam / nAtAyAH sarasi na bhagnaM vratam / ye sarvAnsukhayanti hi pratidinaM vilokya vakracandraM madhyAhne mukulitamambujaM vanAnte // 39 // te sAdhavo durlabhA gaGgAvadgajagaNDavadgaganavadgAGgeyavadnekAMcidinArdhasamaye 'ravirazmitaptAM 1'nIlAMzukAJcalanilI- yavat // 48 // hAro bhAti kucadvayaM tava zubhe madhyaM namukhendubimbAm / tAM tAdRzI samanuvIkSya kavirjagAda vapuH sadvacaH kezA nAsikamauktikaM suvadanaM dIGgarAgo rohurdivA asati parva vinA kilendum // 40 // bahala- dRzaH / gaGgAvajadgagaNDavadgaganavagAGgeyavadyavajjambUvajjalabalasamarthA meghanAdAdayo me sapadi yudhi vizantaH kITa- binduvajjalajavajambAlavajjAlavat // 49 // yatkaNThe garalaM | virAjatitarAM zIrSe ca mandAkinI utsaGge ca zivAmukhaM (28) 'ThaThaMThaThaMThaMTha ThaMThaThaMThaH' iti samasyA. (29, 30) 'sUryodaye roditi cakravAkI' iti samasyA. (31) 'candrodaye nRtyati cakravAkI| (41) 'mazakagalakarandhre hastiyathaM praviSTam' iti samasyA. (42) iti samasyA. (32, 33) 'aGgArapUrNa kamalaM praphullam' iti samasyA- 'tilatuSapuTakoNe makSikoSrTI prasUtA' iti samasyA. (43, 44, 45, (34) 'sindUrabinduvidhavAlalATe' iti samasyA. (35) 'ramA mudA 46) 'puraH patyuH kAmAcchUzuramiyamAliGgati satI' iti samasyA. zaMkaramAliliGgA' iti samasyA. (36) hutAzanazcandanapazItalaH' iti (47) sarvasya dve', 'eko gotre', 'vRddho yUnA','strIvacca' iti catvAri samasyA. (37) 'hUMhuhUMhuhuhuhUMhuhuhUMhUM' iti samasyA. (38) 'zazakazRGga pANineH sUtrANi samasyA. (48) 'gaGgAvadgajagaNDavadgaganavadgAGgeyavadneyamayaM kaThinaM dhanuH' iti samasyA. (39) 'madhyAhe mukulitamambujaM vat' iti samasyA. (49) 'gaGgAvadgajagaNDavadgaganavadA yavadreyavat', vanAnte' iti samasyA. (40) 'rAhurdivA asati parva vinA kilendum' 'jambUvajjalabiMduvajjalajavajjambAlavajjAlavat' iti ca samasyA. iti samasyA. | 1 draupadyAH zvazuro vAyuH. 2 lopAmudrAyAH zvazuraH pUrataraNa1 zreSThacandanam. 2 kezagrahasahitam. 3 mukham. 4 cumbanaM sAdhanaM kumbhaH. 3 ye gaGgAvatsaMgatibhRtAM pApaM kSamayanti. ye gajakurvati sati. 5 kAnte. 6 balAtkAreNa. 7 kaNThe'vyaktazabdaH | gaNDavaddAnazRGgAriNaH, yeSAM cittaM gaganavadatIva nirmalataram , yeSAM 8mAna eva dhanaM yasyAH mAninyA ityarthaH, 9madhyAhe. 10 sUrya-vrataM gAGgeyavanna bhagnam , ye geyavatsarvAnsukhayanti iti yojanA. kiraNasaMtaptAm. 11 nIlavastrAJcalapihitamukhacandrAm. 12 svarbhAnuH 4 kastUrikAkRto'GgarAgaH.5 kardamavat.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ samasyAkhyAnam 183 kaTitaTe zArdUlacarmAmbaram / mAyA yasya ruNaddhi vizvama- patInAM kSayaH / matvaivaM kila rAjadeva nRpate tvajjaitrayAtrotsave khilaM tasmai namaH zaMbhave jambUvajjalabinduvajjalajavajjambA- | matssI roditi makSikA ca hasati dhyAyanti vaambhrvH|| 60 // lavajjAlavat // 50 // khyAtastvaM phalavRSTipuSTisumanaHsvA- zrutvA sAgarabandhanaM dezazirAH sarvairmukhairekadA tUrNa pRcchati dhInajAmbUnadaH zIrNAste ripusaMpadaH pratidinaM mitrodaye vArtikAnsacakito bhItyA paraM saMbhramAt / baddhaH satyamapAMnimodase / pAnthAnAM kuruSe vilambanamaho dattAntarastejasA | | dhirjalanidhiH kIlAladhistoyadhiH pAthodhirjaladhiH payodhirudajambUvajjalabinduvajjalajavajambAlavajAlavat // 51 // dhirvArAMnidhirvAridhiH // 61 // pASANAH payasi prabaddhavapuSasaGgrAme ripubhUbhujAM mukharucirjIvazca devAGgaNAcakSuH prollasa- | stiSThanti setuM gatAH zrutvaivaM vadatAM dazAnanadharaH kruddhaH samudra dasramAMsanivahastanmedinImaNDanam / tvaccApodgatabANasaMhati- prati / dhiktvAM nAma tavAmbudhiH saliladhiH pAnIyadhistoyadhiH rabhUcchIrAma bhUmIpate jambUvajalabinduvajalajavajjambAlava- pAthodhirjaladhiH payodhirudadhirvArAMnidhirvAridhiH // 62 // jAlavat // 52 // vaidehIM samavApya dAzarathinArabdhe prayA- ambA kupyati tAta mUrti vidhatA gaGgenyamutsRjyatAM vidvandhaNe'grato dRSTAH puSpakasaMsthitena rabhasAdAkAzamArohatA / pramukha kA gatirmama ciraM mUrdhni sthitAyA vada / kopAvezavalaGkAsAgarajAnakIvanaraNakSoNyazcamatkArikA jambUvajjalabi- zAdazeSavadanaiH pratyuttaraM dattavAnpAthodhirjaladhiH payodhirudadhinduvajjalajavajambAlavajjAlavat // 53 // yA drANAcalamA- vArAMnidhirvAridhiH // 63 // mAdhvIke vidhumaNDale varavadhUvakre dadhau karatale yo'tItaratsAgaraM yazcotkhAtitavAMstarUnuda- ca gItAntare sakte vakracatuSTaye dazamukho vijJApitastaccaraiH / vahatpucchena dAvAnalam / yo rakSAnsamare'ruNatkapivaraH baddho'sAviti cetarairbhayavazAce vacaHsaMbhramAtpAthodhijaladhiH pAyAddhanUmAnasau jambUvajjalabinduvajjalajavajjambAlavajjAla- payodhirudadhirvArA nidhirvAridhiH // 64 // pItastvaM kalazovat // 54 // kastUrItilakaM lalATaracitaM nAsAmaNiM nistalaM dbhavena muninA dhvasto'si devAsurairAbaddho'si ca rAghaveNa vakaM kuzcitakezapAzamanizaM dRSTiM nisRSTAM puraH / puMsAM mAnasa- | mRdanA zokhAmRgailakhitaH / nAmnAmArabhaTI vRthaiva bhavato matsyabandhanavidhau dhatse'tra vatse svayaM jambUvajjalabinduva- lokairiyaM ghuSyate pAthodhijaladhiH payodhirudadhirvArAMnidhirvAjalajavajambAlavajjAlavat // 55 // viddhi zrIhRdayaM sadA- ridhiH||65|| tat parvatasaMnibhena kapinaulAbUM kRtAM vakSasi ntamalinaM bhImaM bhavAmbhonidhiM vijJAne surataM mahIzabhavanaM kSipraM vIkSya nimajatImatha tava spRSTAstarantIH shilaaH| gUDhaM dRDhaM kaNTakaiH / dArAgArasamAgamaM suviSamaM mohaM paraM dustaraM loke nRtyapare vibhISaNajane sItAha setUdyame tumbI majjati jambUvajjalabinduvajjalajavajambAlavajjAlavat // 56 // saMtaranti dRSadaH preto divA nRtyati // 66 // tvaM no gotrazuNThIgokSurayorvicArya manasA kalkAzanaM yanmayA proktaM patistavendaradhipastasyAmataM tvatkare tena vyAdhazarAhatAM tadviparItakaM kRtamaho goH khUramAtraM dadau / nArtho mUrkhajanA- praNayinImenAM punarjIvaya / ityUrdhva gagane nizApatimRge laye na ca sukhaM no vA yazo labhyate sadvaidya kavibhUpato kAruNyamAtanvataH zuGgAgrAdapatanmRgasya rudato bASpAmbu harihare lAbhaH paraM govadhaH // 57 // paJcAsyasya parAbhavAya | bhamaNDale // 67 // unnAdAmbudavAMdhatAndhatamasi prabhraSTabheSako mAMsena gobhUyasA dadhyannairapi pAyasaiH pratidinaM saMva- diGmaNDale kAle yAmikajAgradugrasubhaTavyAkIrNakolAhale / dhito yo mayA / so'yaM siMharavAdguhAntaragamadgItyAkulaH karNasyAsuhRdarNavAmbubaDabAvarteryadantaHpurAdAyAtAsi tadambusaMbhramAddhantAzA vilayaM gatA hatabidhe lAbhaH paraM govadhaH // 58 // pArIndrasya parAbhavAya surabhImAMsena / (60) 'matsyI roditi makSikA ca hasati dhyAyanti vAmabhuvaH' iti poSyante kila pIvarAH kaTAgiraH zvAnaH prytnaadmii| na tvebhi- samasyA. (61) 'apAMnidhirjalanidhiH kIlAladhistoyadhiH pAthothirna: ladhiH payodhirudadhiArAnidhirvAridhiH' iti samasyA. (62) 'ambudhimaMdamattavAraNacamUvidrAvaNaH kesarI jetavyo bhavatA kirAta saliladhiH pAnIyadhistoyadhiH pAthodhirjaladhiH payodhirudadhirvArAninRpate lAbhaH paraM govadhaH // 59 // asmAkaM jailajIvinAM dhivAridhiH' iti samasyA. (63. 64,65) 'pAthodhirjaladhiH payodhijalamidaM sadvAjirAjivrajaH pAtavyaM pararaktasaktamanasAM tRptiH / rudadhirAMnidhirvAridhiH' iti samasyA. (66) 'tumbI majjati saMta ranti dRSada: preto divA nRtyati' iti samasyA. (67) zRGgAgrAdapata(50, 51, 52, 53, 54,55, 56) 'jambUvajjalabinduvajjalajava- nmRgasya rudato bASpAmbu bhUmaNDale' iti samasyA. jjambAlavajjAlavat' iti samasyA. (57,58,59) 'lAbhaH paraM govadhaH' / 1 vijayAtrotsave. 2 cintayanti. 3 setubandham. 4 rAvaNaH. iti samasyA. 5 jhaTiti.6 vRttAntazApakAn. 7 mAtA. 8 mastake. 9 tyajyatAm. 1 siMhastha. 2 zvAnassa. 3 jalaikajIvitAnAm. 4 turaMgapatisamahe:., 10 krodhaparatvena.11SabhirmukhairityarthaH.12 markaTaiH.13 alAbustumbI
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [4 prakaraNam mh yh wh yh khh yh khh r bh mh rh by by sy h jAkSi kRtakaM manye bhayaM yoSitAm // 68 // ugragrAhamuda- tava varadaH ko'sti vandyo garIyAn / zrutvA vAcaM priyAyA nvato jalamatikrAmatyanAlambane vyoni bhrAmyati durgamakSi- iti dazamukhataH prAha vAkyaM dazAsyaH zUlI zaMbhuH pinAkI tibhRtAM mUrdhAnamArohati / vyAptaM yAti viSAkulairahikulaiH | zivabhavapazupaH zarva Izazca bhargaH // 77 // pAtAlamekAkinI kIrtiste madanAbhirAma kRtakaM manye bhayaM yoSitAm // 69 // citraM nartanamambare zikhariNau zItAMzu prahelikAH bimbe tamaH saMcAraM jalajaM kapotaraNitaM kAmAgamaprakriyAH / mInau vidyati tArakA vitaraNa jyotsA vikozAmbaje kaLate apado dUragAmI ca sAkSaro na ca paNDitaH / amukhaH kurute karoti kurutaH kurvantyalaMkurvate // 70 // yasya dvAri sphuTavaktA ca yo jAnAti sa paNDitaH // 1 // sadA samIravaruNau saMmArjana havyavATa pAkaM zItagurAtapatra- vane jAtA vene tyaktA vane tiSThati nityazaH / karaNaM dasro pratIhAratAm / devA lAsavidhiM ca dAsyamamarA | paNyastrI na tu sA vezyA yo jAnAti sa paNDitaH // 2 // varyo dazAsyaH kathaM kurvAte kurute karoti kurutaH kurvantya- gopAlo naiva gopAlastrizUlI naiva zaMkaraH / cakrapANiH sa laMkurvate // 71 // kazcitpAnthastRSArtaH pathi taMpanaRtau no viSNuryo jAnAti sa paNDitaH // 3 // ucchiSTaM zivagamyamAno'nyapAnthaM papracchAnandalIno vada pathika kuto nirmAlyaM vamanaM zavakarpaTam / kAkaviSThAsamutpannaH paJcaite'tijajhukanyApravAhaH / tenAsau zIghravAcA pracalitamanasA vipra- | pavitrakAH // 4 // anekasuSiraM vAdyaM kAntaM ca RSisaMjJivaryaNa coce sUcyagre kRpaSaTaM tadupari nagarI tatra gaGgA- tam / cakriNA ca sadArAdhyaM yo jAnAti sa paNDitaH pravAhaH // 72 // rAma tvatkIrtivRkSAdbahutaramamalAdutthitAH // 5 // vane vasati ko vIro yo'sthimaaNsvivrjitH| koramA ye tanmadhye maTarUpo'pyajana yazAkorakastasya asivatkurute kArya kArya kRtvA vanaM gataH // 6 // ' ravijA | zazikundAmA tApahArI jagatpriyA / vardhate vanasaGgena na cAgre / asya zrotrAkSikUpAstadupari ca zirastatra cAsti sravantI sUcyagre kUpaSaTuM tadupari nagarI tatra gaGgApravAhaH tApi yamunApi na // 7 // taruNyAliGgitaH kaNThe nitamba sthalamAzritaH / gurUNAM saMnidhAne'pi kaH kUjati muhurmahuH // 73 // uddAmArkIzudIpyaddinamaNimaNibhirbhasmitAnte samantAdvAyuvyAdhUyamAnajvalanakaNagaNAkIrNadhUliprakIrNe / kAntAre | // 8 // avalokya stanau vadhvA guJjAphalavibhUSitau / 'sminnapAte pathi pathikabhave kApi pAthodasenA(?)sUcyagre kUpa niHzvasya rodituM lagnA kuto vyAdhakuTumbinI // 9 // SaTaM tadupari nagarI tatra gaGgApravAhaH // 74 // mAM sAkSI- (77) 'zUlI zaMbhuH pinAkI zivabhavapazupAH zarva Izazca bhargaH kRtya mugdhe vijayamabhilaballekhayAmAsa zaMzurbhUtyA manmauli- | iti samasyA. mAlAM sadazenavazatImakSapAtAnvijitya / gauryapyAnaJjadRSTI- 1 lekhapatram. (2) naukA. (3) mahokSaH. (4) dugdhaM gaGgA madhu paTTAjitanakhanavabhUtanvi zeSA taditthaM zIrSANAM saiva vandhyA vara pi mbara pipalazca. (5) valmIkam. (6) kulAladorakaH. (7) takram (8) kalazaH. (9) zabarastrI putrajAyAyAH stanau gujAphalAlaMkRtau bhaima navatirabhUllocanAnAmazItiH // 75 // pratyekaM dikpatI-.. dRSTvA kuto niHzvasya ruroda. yato matputra etAmanuraktastathA kSINatAM zAnilatapanavasUnsannatastvaM yathA bhUrazrauSIstvaM yathA ca | gato yathA gajAnvinihatya tadgaNTasthalamuktAphalahAraiH stanau vibhU. kharasahitalasanmUrcchanAgrAmatAlAt / kRSNanyastAnyamaulIkSaNa- | SayituM nAlam, ato'tiprayAsalabhyairgulAphalaivibhUSayati kSINe vadavasare sA ca sA ca prasAdAcchISANAM zeSa vandhyA nava-ca sati putre tadajitadhananirvAhyavRttikasya sarvasyApi kuTumbasya navatirabhUllocanAnAmazItiH // 76 // indrAdyA lokapAlA | jIvitasaMdehaH. ato vyAdhakuTumbinI duHkhAnniHzvasya rodituM lagnA. harividhutapanA nAgavidyAdharAdyA dveSyAH sarve'pi devAH priya 1 araNye kASTharUpeNotpannA- 2 udake. 3 mUlyaM datvA bhogyA (68,69) 'kRtakaM manye bhayaM yoSitAm' iti samasyA. (70,71) strI. gaNikA yathA dravyadAnena bhogyA tatheyamapItyarthaH. 4 dhenUna 'kurvAte kurute karoti kurutaH kurvantyalaMkurvate' iti samasyA. (70, 73, patitvAtpAlaka: 5 taptatrizUlAkitatvAttacihnavAn. 6bAhI taptaca. 74) 'sUcyagre kUpaSaTkaM tadupari nagarI tatra gaGgApravAhaH' iti samasyA. kAGkitatvAttacihnavAn. 7 bilam. 8 vakAra Ayo yasya. 9 kakA ro'nte yasya. 10 saNa. 11 raviriti mahArASTrabhASAyAM manthA(75 'zIrSANAM saiva vandhyA mama navatirabhUlocanAnAmazItiH' iti nadaNDasya nAma. 12 kumbhaH kUpasarovarAdau jalena bhRtvA zirasyAsamasyA. (76) 'zIrSANAM zeSa vandhyA nava navatirabhUlocanAnAma- ropaNasamaye taruNyA hastAbhyAmAliyate. bhartApi taruNyA sotkaNThazItiH' iti samasyA. mAliGgayate. 13 kumbho nitambasthAne gRhyate. bhApi nitambasthAne guhyapradeze tiSThet. 14 kumbho gurUNAM vRddhaghaTAnAmupayupavizya kUjati 1 nidAghe. 2 1920 iti saMkhyA. 3 sahasraziraso dvisahasrA. baDabaDAyate. bhartApi gurUNAM mAtRpitRzvazrUzvazurajanAnAmagre striyaM kSasya svabhAryA prati gaurIgirIzadyUtakrIDopanyAsa: kAmayate. 15 zabdaM karoti.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ samasyAkhyAnam 185 ApANDu pInakaThinaM vartulaM sumanoharam / karairAkRSyate- miha jAnAti paNDitaH // 28 // anunetuM mAninyA dayita'tyarthe kiM vRddhairapi saspRham // 10 // ekacakSurna kAko'yaM zvaraNe sarAgacaraNAyAH / yAvatpatitaH sa tayA tatkSaNamabilamicchanna pannagaH / kSIyate vardhate caiva na samudro na vadhIritaH kasmAt // 29 // gItvA kimapi vyAdhaH zRGgaM candramAH // 11 // chatradhArI na rAjAsau jaTAdhArI na jagrAha taruNahariNasya / tamatha samIkSyodyatakarameNImapi cezvaraH / sRSTikartA na sa brahmA chidrakartA na taskaraH lajjitA vyAdhI // 30 // kAcinmRgAkSI priyaviprayoge // 12 // asthi nAsti ziro nAsti bAhurasti nirngguliH| nizIthinIpAramapArayantI / AgAtumAdAya kareNa vINAnAsti pAdadvayaM gADhamaGgamAliGgati svayam // 13 // asti mudrIvamAlokya zanairahAsIt // 31 // sadArimadhyApi na grIvA ziro nAsti dvau bhujau karavarjitau / sItAharaNasA- vairiyuktA nitAntaraktApi sitaive nityam / yathoktavAdinyapi mo na rAmo na ca rAvaNaH // 14 // naranArIsamutpannA naiva dUtI kA nAma kAnteti nivedayAzu // 32 // vRkSAgrasA strI dehavivarjitA / amukhI kurute zabdaM jAtamAtrA vAsI na ca pakSirAjastrinetradhArI na ca zUlapANiH / tvagvastravinazyati // 15 // dantahInaH zilAbhakSI nirjIvo bahu- dhArI na ca siddhayogI jalaM ca bibhranna ghaTo na meghaH // 33 // bhASakaH / guNasyUtisamRddho'pi parapAdena gacchati // 16 // vRkSAgravAsI na ca pakSijAtistRNaM ca zayyA na ca raajyogii| na tasyAdirna tasyAnto madhye yastasya tiSThati / tavApyasti suvarNakAyo na ca hemadhAtuH puMsazca nAmnA na ca rAjaputraH mamApyasti yadi jAnAsi tadvada // 17 // ya evAdiH // 34 // cakrI trizUlI na harina zaMbhurmahAnbaliSTho na ca sa evAnto madhye bhavati madhyamaH / ya etannAbhijAnIyA- bhImasenaH / svacchandacArI nRpatirna yogI sItAviyogI na ca tRNamAtraM na vetti saH // 18 // parvatAgre ratho yAti bhUmau rAmacandraH // 35 // Ayena hInA jaladhAvadRzyaM madhyena hIna tiSThati sArathiH / calate vAyuvegena padamekaM na gacchati muvi varNanIyam / antena hInaM dhvanate zarIraM hemAbhidhaH sa // 19 // 3yAmaM ca vartulAkAraM puMnAma caturakSaram / zakA- zriyamAtanotu // 36 // sarvakhApaharo na vasyukulajaH khaTvAGgarAdi makArAntaM yo jAnAti sa paNDitaH // 20 // ardha (28) karatAla:. vAcavizeSaH vA karavAlaH (29) rajasvalA yataH. candravadAkAraM strInAmAtha ca vyakSaram / nakArAdi rikA (30) vyAdhaH kimapyadbhutaM gItaM gItvA gItamUcchitavilInacittasya rAntaM yo jAnAti sa paNDitaH // 21 // aSTapAdazcatuHkoM taruNahariNasya zuSaM jagrAha. kimartham ? yato madgItasukhitastvaM yAcakasya dvimukhI dvimukhastathA / rAjadvAre paTheddhoro na ca devo na ma idaM ziro dAnaM dehIti. atha taM ca hariNaM zirodAnAyodyatakaraM rAkSasaH // 22 // vRkSasyAgre phalaM dRSTaM phalAgre vRkSa eva samIkSya tajjAyAM hariNImapi patyubhaktyA nijazirodAnAyodyatakarA samIkSya dharmArthacAriNI vyAdhI lajjitA. kena hetunA' yato'yaM hariNo ca / akArAdi sakArAntaM yo jAnAti sa paNDitaH // 23 // dAtA, evaM ca hariNI patibhaktA dAtRjAyA, matkAntastu yAcakaH. ahaM caturmukho na ca brahmA vRSArUDho na zaMkaraH / nirjIvI ca | ca yAcakajAyA. varamete pazavo na vayaM manuSyAH ityabhipretya lajjinirAhArI ajasraM dhAnyabhakSaNam // 24 // kRSNamukhI na teti prathamo'rthaH // athavA vyAdhajAyAyAH pUrvapariNItapuruSo mRtaH, sa mArjArI dvijihvA na ca sarpiNI / paJcabhI na pAJcAlI | ca vidyamAnaH saMgRhIto dvitIyaH puruSaH, taM ca vilokya cintitavatI. yato nijakAntaviyogAsahiSNu zirodAnAyodyatakarA patibhaktA varayo jAnAti sa paNDitaH // 25 // apUrvo'yaM mayA dRSTaH miyaM hariNI. ahaM ca pariNItapriyamaraNe'pi jIvitA saMgRhItabhartRkA kAntaH kamalalocane / zo'ntaraM yo vijAnAti sa vidvA- cAsatI mAnuSI. iti lajjiteti dvitiiyo'rthH|| athavA iti cintitaM nAtra sNshyH|| 26 // parvatAgre rathArUDho bhUmau tiSThati tayA yato yena karNena gItaM zrutaM tasya dAtuH karNasya puro yAcAyai karo sArathiH / cakravadramate pRthvI tasyAhaM kulabAlikA // 27 // ityanucitaM kRtaM mUDhena. kRte'pyanaucitye svayaM mRgayUthapatigItarasazo na prasArito vyAdhena. nIrasasya kaThinakuTilasya zRGgasya tu puraHprasArita adhecandrasamAyuktaM nAma catarakSaram / kakArAdi lakArAnta- tapAtra vicAraH svabhAvakapaNaM yAcakaM jAnannijazirodAnAyodyata karo jAtaH, ato vyAdhI taM. hariNaM caturaM jJAtvA taM ca vyAdhaM mUrkha (10) pakkabilvaphalaM kucayugalaM ca. (11) sUcikA. (12) puMdhvajaH. zAtvaiNI caitAdRzacaturapatipatnItvena subhagAM saMbhAvya lajiteti tRtI(13) viSayadaNDaH. (14) kaJcakaH (15) choTikA. (16) upAnat. yo'rthaH. (31) yato'yaM gItapriyo mRgAne mRgo mahatprayuktaM gItamAka(17) nayanam. (18) yavasam. (19) kulAlacakradaNDau. (20) zAli. NayituM candrAccedavatarettadA candro niSkalaGka: syAt tena manmukhagrAmaH. (21) 'nevarI' iti loke. (22) vAdyacaturghaTaH 'caughaDA' sAmyaM ca labheta. priyaviprayoge ca saMtApakaro me himAMzuH. ato'sya iti bhASAyAm (23) ananasa. (24) vRSabhastho goNaH. (25) lekhanI. zatrozcandramaso manmukhasAmyaM mA bhUdityAzayena vINAmahAsIdityarthaH. (26) azokaH. (27) kumbhakArasya. (32) sArikA. (33) nArikeraphalam. (34) AmraH. (35) vRSabhaH 1 nAsikAcUrNanikSepaNAthai vRddhairapi niyata iti prasiddhiH. 2 aGga (36) karajaH. madhyamAkulI. 3 adbhutam / 1rikAromadhye yasyAH.2 sakAreNetA yuktA.3 kakAro'nto yasyA. 24 su.ra.bhAM.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 subhASitaratnabhANDAgAram [4 prakaraNam bhRnnezvaro doSAniSTakaro na dharmanirataH kIlAlapo naasurH| // 10 // nAtha mayUro nRtyati turagAnanavakSasaH kathaM nRtyam nRNAM pRSThapalAzano na pizunaH zIghraMgamo no hayaH zazvadrAtri- nahi kathayAmi kalApinamiha sukhalApI priye ko'sti // 11 // caro na rAkSasagaNaH ko'yaM sakhi brUhi me // 37 // sarva- | akSaramaitrIbhAjaH sAlaMkArasya cAruvRttasya / kiM brUmo sakhi yUno khApaharo na taskaragaNo rakSo na raktAzanaH so naiva bile- nahi nahi sakhi padyabandhasya // 12 // iha puro'nilakampitazayo'khilanizAcArI na bhUto'pi ca / antardhAnapaTurna siddha- | vigrahA milati kA na vanaspatinA ltaa| smarasi kiM sakhi puruSo nApyAzugo mArutastIkSNAsyo na tu sAyakastamiha ye kAntaratotsavaM nahi dhanAgamarItirudAhRtA // 13 // tanvI jAnanti te paNDitAH // 38 // jAtA zuddhakule jaghAna pitaraM cArupayodharA suvadanA zyAmA manohAriNI nItA niSkaruNena hatvApi zuddhA punaH strI caiSA vanitA pitaiva satataM vizvasya yA | kenacidaho dezAntarAdAgatA / utsaGgocitayA tayA rahitayA jIvanam / saGgaM prApya pitAmahena janakaM prAsUta yA kanyakA | kiM jIvanaM prekSase bhikSo te dayitAsti kiM nahi nahi prANasA sarvairapi vanditA kSititale sA nAma kA nAyikA // 39 // | priyA tumbikA // 14 // yA pANigrahalAlitA susaralA tanvI suvaMzodvA gaurI sparzasukhAvahA guNavatI nityaM manohAapahRtayaH | riNI / sA kenApi hRtA tyA virahito gantuM na zakto'smyahaM re bhikSo tava kAminI nahi nahi prANapriyA yaSTikA // 15 // vadantI jAravRttAntaM patyau dhUrtA sakhIdhiyA / patiM buddhA sakhi tataH prabuddhAsmItyapUrayat // 1 // rucirasvaravarNapadA rasabhAvavatI jaganmano harati / tatkiM taruNI nahi nahi vANI kUTAni bANasya madhurazIlasya // 2 // sItkAraM zikSayati vrnnytydhrN| kezavaM patitaM dRSTvA droNo harSamupAgataH / rudanti tanoti romAzcam / nAgarikaH kiM milito nahi nahi sakhi | kauravAH sarve hA kezava kathaM gataH // 1 // pAnIyaM pAtumicchAmi haimainaH pavanaH // 3 // kAle payodharANAmapatitayA naiva / tvattaH kamalalocane / yadi dAsyasi necchAmi no dAsyasi zakyate sthAtum / utkaNThitAsi bAle nahi nahi sakhi | pibAmyaham // 2 // viSa bhuva mahArAja svajanaiH paripicchilaH panthAH // 4 // praharati na paJcabANaH kevalamabale vAritaH / vinA kena' vinA nAbhyAM kRSNAjinamakaNTakam nimeSo'pi / varSati paraM na devaH kSaNadAyI viprayogaM te // 5 // // 3 // arjunasya ime bANA neme bANAH zikhaNDinaH / madhurakhanA dhRtorNA maNyAbharaNA suzobhanA suMdatI / matska- sIdanti mama gAtrANi mAghamA segavA iva // 4 // yasya dhocitadaNDA bhikSo dayitAsti kiM na me vINA // 6 // rA~gI SaSThI caturthI ca vihasya ca vihAya ca / ahaM kathaM dvitIyA bhinatti nidrAM talpaM na jahAti niSThuraM dazati / cature kiM syAdvitIyA~ syAmahaM katham // 5 // samare hemarekhAGka prANezo nahi nahi sakhi matkuNavrAtaH // 7 // Adau gRhIta- bANaM muJcati rAghave / sarAvaNo'pi mumuce madhyerItidharaM pANiH pshcaadaaruuddhjghnkttibhaagaa| nakhamukhalAlanasukhadA sA zaram // 6 // zilArpitapadadvandvA nAsArpitakaradvayA / abhUkiM rAmAsti naiva bhoH pAmA // 8 // nAtha vilokaya meghaM nahi dyaktastanI nArI kathametadbhaviSyati // 7 // suvarNasya suvenahi pApaM tavAtipuNyAyAH / nahi kathayAmi payodharamapasAraya kakSukImurasaH // 9 // paJcadazIrajanisamA tArAmaNibhUSaNApi 1 me uraH' iti padaccheda:. 2 samIpe sthAtuM yogyayAH pakSe, | aGkamAroDhuM yogyayA. 3 vivAhaH, pakSe,-pANI dhAraNam. 4 kulam kokilavAk / candrasamA gatavasanA hastagatA strI na me vINA pakSe,-veNuH. 5 jale. 6 mRtakam. 7 kRSNakAkaH. 8 zRgAlA: (37, 38) matkuNa:- (39) jalavRSTiH. yataH sA zuddhajalasamudAya | 9 yadi dAsI asi necchAmi. no dAsI asi tadA pibAmyaha miti bhUtameghAdudbhaya svajanmanA svotpAdakaM medhaM vinAzayati, tathApi svayaM padacchedaH. 10 vigataH SakAro yasmAt. 11 kakAreNa vinA. zuddhA svacchajalAsti. pituriva samastasya jagato jIvanaM ca bhavati. 12 nakAradvayarahitam. 13 kRSNAjinam . atra kakAra-SakAra nakA. sUryakiraNaiH samudrodake zoSite sati tasmAnmeghotpattirbhavatIti samudro rANAM niSkAsane 'ka Aji am' iti sthite saMdhau kRte rAjyam'. meghapitA. sA pUrvoktA jalavRSTimeghasya pitrA svapitAmahIbhUtena sAgareNa | 14 zatrurahitam. 15 'mAghamA karkaTI proktA tadapatyAni segavAH' saha nathAdidvArA saMgamaM prApya tena tajjalaM vardhayitvA punarmaMghotpattaya | ityukteH karkaTathA apatyAni yathA janmasamaye tasyA aGgAni vidArya eva heturbhavatIti janakaM prAsUtetyasyAbhiprAyaH. bahiryAnti tadvadime bANA mamAGgAni vidArayantItyarthaH. 16 sahadha1 hemantasaMbandhI. 2 pati vinA pakSe,-patanAbhAvena. 3 pachilaH.miNI. 17 madhyabhAge rItiH pittalaM tadviziSTam ; pakSe,-madhye 4 dhRtorNA didazA pakSe,-dhRtorNAvastrA. 5 zobhanA dantA yasyAHsArIkAraviziSTaM zaram. zarIramityarthaH. 18 'adhastAdAruNi zilA'. pakSe,-hastihantanirmitAlaMkAravatI. 6 anuraktaH, pakSe, raktavarNaH. | 19 'nAsA dArUpari sthitam'. 20 ujvalavarNasya. 21 zobhanA kaNDUroga.8 ambudam pakSe,-me'paMpApam. 9 megham pakSe, stanam / varNA nAmAkSarANi yatra tasya.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUTAni 187 rNasya suvarNasya ca jAnaki / preSitA tava rAmeNa suvarNasya sarayUM gatA / viMzatiH punarAyAtA eko vyAgheNa bhakSitaH ca mudrikA // 8 // nizcitaM sasuraH ko'pi na kulInaH seme- // 19 // 'trailokye nopamaitasyAH sakhe kimiti bhASase / 'matiH / sarvathA surasaMbaddhaM kAvyaM yo nAbhinandati // 9 // anantarA sA nAdirvA na tRtIyeti me matiH // 20 // yenAkAri parAbhUtirdinenAyakasUnave / yadgotrItmabhavAkAntaM suvarNAlaMkRtA kanyA hemAlaMkAravarjitA / sA kanyA vidhavA tanmahaH zreyase'stu vaH // 10 // vijitAtmabhavadveSiguru- jAtA gRhe roditi tatpatiH // 21 // ahaM ca tvaM ca padihato janaH / himApahAmitradharaiAptaM vyomAbhinandati rAjendra lokanAthAvubhAvapi / bahuvrIhirahaM rAjaSaSThItatpuruSo ||11||'shNkrN patitaM dRSTvA 'pArvatI harSanirbharA / ruruduH bhavAn // 22 // apaH pibanprapApAlImanurakto vilokayan / pannagAH sarve hA hA zaMkara zaMkara // 12 // hanUmati hatA agastyaM cintayAmAsa caturaH sApi sAgarAn // 23 // rAme vAnarA harSanirbharAH / rudanti rAkSasAH sarva hA hA rAma brahma nAntamapi klIbaM manaH mAntaM na pazyati / kiM citra hatA hatAH // 13 // virAjarAjaputrAreyennAma caturakSaram / lokajanakaM vAkAntA naityakAntakam // 24 // ardharAtre pUrvArdha tava zatrUNAM parArdha tava saMgare // 14 // adRzUlA dinasyArdhe ardhacandre'rdhabhAskare / rAvaNena hRtA sItA janapadAH zivazUlAzcatuSpathAH / pramadAH keshshuulinyo| kRSNapakSe sitASTamI // 25 // 'zemIgarbhasya yo garbhastasya bhaviSyanti kalau yuge // 15 // kundakuJjamamuM pazya sarasI garbhasya yo ripuH / ripugarbhasya yo bhartA sa me viSNuH ruhalocane / amunA kundakuJjena sakhi me kiM prayojanam / // 16 // rAjankamalapatrAkSa tatte bhavatu cAkSayam / prasIdatu // 26 // kahamasmi guhAvakti prazne'muSminkiAsAdayati yadUpaM kareNuH karaNairvinA // 17 // stanamaNDala- muttaram / kathamuktaM na jAnAsi kadarthayasi yatsakhi // 27 // mAzritya nakhasya varayoSitAm / kadAkarNayate gItaM ramayA vihaMgI vAhanaM yeSAM trikaMcadherapANayaH / pAsAlasahitA saha raGgarAH // 18 // ekonA viMzatiH strINAM snAnArthe / devAH sadA tiSThantu te gRhe // 28 // zastraM 'na khalu kartavya1 azItiraktikAparimitasya. 2 kAJcanasya. 3 surayA sahitaH. 1 kazcitvanAyikA stauti. taM prati anyA pratibhASate. he sakhe ! etasyAspailokye upamA nAstIti kimiti kuto bhASase. yataH sA madyapa ityarthaH; pakSe,-sasuraH iti padacchede suro devaH 4 satkulaprasUtaH; pakSe, kolIna. 5same sAdhI amatiH. zraddhArahita iti | upamaiva anantarA madhyavarNarahitA umeti yAvat. athavA saiva umA yAvat ; pakSe,-same viSNau matiryasya saH. 6 zobhanarasaviziSTaM baddhaM anAdiH AdyavarNarahitA mA lakSmIriti yAvat. upamA upamAnamaracitam, pakSe,-asuraiH saMbaddhaM yuktam. 7 kavikRtim / pakSe,-zukram. stIti bhAvaH tRtIyA nAstIti me buddhiH. 2 suSThavarNena kAntyAlaMkRtA. 3 vidityarthaH. 4 vividhA dhavAH patayo yasyAH sA. kulaTetyarthaH. 8 parAjayaH; pakSe,-parA utkRSTA tiraizvaryam. 9 karNAya sugrIvAya yamAya ca. 10 gAstrAyanve te gopAsteSAmAtmabhavA gopikAstAsAM |5 bahuhIhipakSe,-lokA janA nAthA: svAmino yasyaivaMvidho'ham kAntaM manoharam. atha ca gotrAyAH pRthvyA AtmabhavA sItA. sA yAcakatvAt. SaSThItatpuruSapakSe, lokAnAM janAnAM nAtha evaMvidhakAntA yasya tat. atha ca gotrasya himAlayasyAtmabhavA pArvatI sA stvam. rAjatvena pAlakatvAt. 6 samudramapi kare culukayato muneH kAntA yasya tat. 11 kRSNAkhyaM rAmAkhyaM zivAkhyaM ca. 12 vinA sAmarthya mama cetsyAttarhi jhaTiti tRTzAntyabhAvAcciramenAM pazyAgaruDenAmRtAharaNasamaye jita indrastadAtmabhavo'rjunastadveSI karNasta- mIti pAnthAbhiprAyaH. yadi caturaH sAgarAH saMnihitAH syustadAnaguruH pitA sUryastatpAdahastatatkiraNasaMtaptaH. himApaho'gnistadamitraM varataM jaladhArAM visRjantI cirametaddarzanasukhamanubhaveyamiti prapApApAnIyaM taddharo meghaH. sUryakiraNasaMtapto jano meghAcchannamAkAzamabhi- lyabhiprAyaH. 7 na vidyate'nto yasya tat, pakSe,-nakArAntam. nandatIti tAtparyArthaH. 13 zreSThacandanam. 14 parvatavAsinI strI | 8 antena sahitam, pakSe,-sakArAntam. 9 kakAro'nte yasyAH ; bhillI. 15 hate ArAme. rAvaNasyodyAne dAhite satItyarthaH. 16 vayaH pakSe,-kAntA ramaNI. 10 akasya duHkhasyAntakaM nAzakam pakSe,pakSiNastaSAM rAjA garuDastadrAjA viSNustatputro madanastadariH kakArAntaM na bhavatIti tat sAntaM mano nAntaM brahma na pazyatIti zivastasya caturakSaraM nAma 'mRtyuMjayaH iti. tatpUrvArdha mRtyuriti saMgare | yuktameva. paraM svayaM kAntA vAk akAntakamapi lokajanakatvAtkAntaM tava zatrUNAm. uttarArdhaM jaya iti tava. 17 'aTTamannaM zivo vedo brahma naitIti citramiti bhAvaH. 11 kRSNapakSe,-yASTamI tasya dinasyArdhe brAhmaNazca catuSpathaH / kezo bhaga iti proktaH zUlo vikraya ucyte||' rAvaNena sItA hRtA. kiMlakSaNASTamI? ardharAtre sitA. pu0 ki0 iti. 18 mukArarahitena. mukundakujeneti yAvat. 19 kareNuH kara- ardhacandre. kiMbhUte'rdhacandre. ardha bhAH karoti ardhabhAskarastasmingairvinA kakAra-repha-NakArairvinA yadUpamAsAdayati prApnoti tatte'kSayaM | 12 zamyAH zamIvRkSasya garbho'nta-sArastasya garbho'gnistanmanthanenobhavatvityanvayaH. uktavyajanatrayarahitam 'a eu' iti svaratrayam. dUyamAnatvAt , tasyAne ripujalaM tadgarbho lakSmIstasyAH sAgaramathanena tatra a e ityatra vRddhI ai uH ityatra AyAdeze AyuH' iti siddhm| jalajAtvAt tasyA bhartetyAdi. zamIgarbhapadena azvattha ityapi kecit 20 khasyAkAzasya maNDalamAzritya he kada megha! mA stana garjitaM mA tadApi suvacaM azvatthasyApi valiyonitvAt. 13 kahamityatra kathaM 'khaghakuru. yato raGgarADaGganAtho ramayA saha varayoSitAM gItamAkarNayata | thadhabhAm' iti kAtyAyanasUtreNa prAkRte thakArasthAne hakAraH. 14 viH ityanvayaH. 21 ekonA iti viMzatervizeSaNena virodhaH. eko nA| garuDaH, haMsaH, gauH vRSabhaH 15 trizUlaH, kambuH. cakram. 16 pArvatI, naraH iti padacchedena parihAraH. | sAvitrI, lakSmI.. 17 nakhAn lunAtIti nakhalu nakhacchedakam.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 subhASitaratnabhANDAgAram [ 4 prakaraNam hayAgadalanaMbhaSaH / yasyaitAni na vidyante sa yAti paramAM gatim // 38 // tAtena kathitaM putra lekhaM likha mamAjJayA / ne tena likhito lekhaH piturAjJA na lopitA // 39 // vAsanAvAsudevasya vAsitaM bhuvanatrayam / sarvabhUtanivAsInAM vAsudeva namo'stu te // 40 // trilocanasaMbhUtajyotirudgamabhAsibhiH / sadRzaM zobhate'tyartha bhUpAla tava ceSTitam // 41 // mudAlI dhRtavyAlI kavIndra vituSA katham / bhaktavallabhasaMyogAjAtA va // 42 // prabhrabhrAGghiSNudhAmApya virSamAzvaH karotyayam / nidrAM sahasraparNAnAM palAyanaparAyaNAm // 43 // kabarIbhAraH sumanaHsaGgAtpriye'ti " nIlatvAt / bhavati ca kailApavattvAnnirjaraseyaH kathaM na syAt // 44 // yAmi vidhavabhyudite punareSyAmIti yaduditaM bhavatA / jArnItyudantametaM nedaM tattvena mugdhavadhUH // 45 // adhunA madhukarapatinA gilito'dhyapakAradaMpatI yena / trAtaH sa pAlayettvAM I miti pitrA niyojitaH / tadeva zastraM kRtavAnpiturAjJA na laGghitA // 29 // kAnte dhAvaya me pAdAviti bhartrA niveditA / ne tayA dhAvitau pAdau bharturAjJA na laGghitA // 30 // devairAjo mayA dRSTo vArivAraNamastake / bhakSayi tvArkaparNAni viSa pItvA kSeyaM gataH // 31 // kumArasaMbhavaM dRSTvA raghuvaMze mano'dadhat / rAkSasAnAM kulazreSTho rAmo rAjIvalocanaH // 32 // vinA yauvanamArgeNa gacchantau lapitaM mayA / hareH kRtyaM darzayatAM pazyetyukte na dRzyate // 33 // vinAyakapateH zatrustasya nAma SaDakSaram / pUrvArdha taba rAjendra u'ttairArdhe tu vairiNAm // 34 // kola - kRtirapArevo morohaMso jalodarI / kaMsArirAtalIlo vo vAghalo bhUkalo'vatu // 35 // romaiMrA me'tirAme'tirame rAme manorame / sahasranAmatattulyaM rAmanAma varAnane // 36 // yethA nayati kailAsaM nagaM gAnasarasvatI / tathA nayati kailAsaM na gaGgA na sarasvatI // 37 // momArAmamamAdaMdve / 1 natayA namrIbhUtayA. 2 he devara ! ajazchAgaH 3 setuH 4 pAnIyam 5 vAsaH 6 raghuvaMze kulazreSTho rAjIvalocano rAmo rAkSasAnAM kuM pRthivIM mArayati pIDayatIti kumAraH pRthvIpIDaka iti yAvat tAdRzaM saMbhavamudbhavaM dRSTvA tatra teSAM nAze mano'dadhat nizcikA yetyarthaH 7 yau vinA pakSiNA garuDena vAhanena vanamArgeNa jalamArgeNa kSIrAbdhAditi yAvat gacchantau staH, atra vAkye mayA lakSmyA sahitasya harerviSNoH kRtyaM lapitaM proktamasti paraM darzayatAM darzanaM kArayanti teSAmatra pazyetyukte satyapi avimRzadbhistatkRtyaM na dRzyate na jJAyate 8 vInAM pakSiNAM nAyako garuDastasya patirviSNustasya 9 'hiraNyakazipuH' ityarthaH 10 hiraNyaM suvarNam. 11 kazipustalpam tava zatravo nidritA bhavantviti bhAvaH 12 kaMsAriH zrIkRSNo vo yuSmA navatu rakSatu kathaMbhUtaH kaMsAriH ? kola kRtiH, kolakasya sUkarasya rUpaM yasya saH pu0 ka0, apArevaH apAre saMsAre avati rakSati tathA yadvA, apAre samudre vasatIti kSIrasaH; samudrazAyItyarthaH pu0 ka0, morohaMsaH mAyAH lakSmyAH uro vakSastatra haMsa iva haMsaH pu0 ka0, jalodarI. jale udake udaraM gRhaM yasyAstIti saH pu0 ka0, Atta lIla:. AttA aGgIkRtA lIlA vilAso yena saH pu0 ka0, vAghalaH vA nizcayena aghaM lunAtIti saH pu0 ka0, bhUkalaH bhuvaM kalayati uddharatIti saH. 13 he varAnane ! ahaM rAme atirame kathaMbhUte rAme atirAme atikrAntA rAmA yenAsau tasminzuddhe brahmaNi. pu0 ka0, manorame manoramayatIti tasmin kathaMbhUtaH aham ? rAmarAH rAma eva rA dravyaM yasya saH yataH kAraNAnme mama sahasranAmabhistulyaM rAmanAma ata iti kAraNAt / athavA ahaM rAme atirame. kathaMbhUte rAme / varAnane varamAnanaM yasyAsau tasmin uta pArvatyAH saMbodhanaM vA kathaMbhUtaM rAmanAma ? sahasranAmatat sahasranAma tanotIti sahasranAmatat. 'ramante yogino yatra parAnande cidAtmani / ato rAmapadenAsau paraM brahmAbhidhIyate // ' iti. 14 gAnasarasvatI yathA kailAsaM nagaM nayati tathA na gaGgA na sarasvatI prApayati. 15 mohaH mAyA rAgaH madaH malaH mAnaM dambhaH dveSaH iti prathamAkSarAnukrameNa grahaNam. 1 natena namrIbhUtena. 2 he vAsana vAsayatIti vAsanastasya saMbuddhau. tvaM bhuvanatrayaM ava rakSa pAlaya. kathaMbhUtaM bhuvanatrayam sarvabhUtanivAsi sarvANi bhUtAni nivasantyasmiMstat. he asudeva prANezvara ! ina kAmA dInAM vAsitaM sya antaM kuru he vAsudeva ! te tubhyaM namaH astu // athavA astute na stautiIti astut tasmai stotumazakyAya vasubhidA - vyatIti vAsudevaH tasya saMbuddhau he vAsudeva ! athavA vasudevazabditaM zuddhaM satvaM tatra bhavo vAsudevastasya saMbuddhau te tubhyaM namaH astu. amUndadAtIti asudevaH, yadvA asUnAM devaH asudevaH he asudeva // gaNezapakSe, he sarvabhUtanivAsIna sarvabhUtaiH saha nivAsakArI rudraH sa inaH pitRtvAtsvAmI yasyeti tathoktastathA he ambAsuda ! ambA pArvatI mAtA tasyai sukhaM dadAti tathoktaH he pArvatIMnandanetyarthaH tathA he iva iM mahIM vAti bhaktAnanugrahItuM prApnotIti tatsaMbuddhau te tubhyaM namo natirastu tvaM bhuvanatrayaM trilokIM avasi pAlayasi . kathaMbhUtaM bhuvanatrayam ? avA sitam vAsa Azrayo jAto yasyeti vAsitam, na vAsitaM avAsitam nirAzrayamityarthaH kayA avasi ? vAsa evAzraya eva nauH duHkhasAgarataraNAya hetubhUtA tarI tayA. kiM0, sude zobhanaprade varadAnaparAyaNe varadasamUhe zreSThe iti zeSaH // haripakSe, he ina svAmin! tathA he ambAsuda ambAvanmAtRvat suzobhanaM dadAtIti he tathokta tathA he iva IM lakSmI vAti prApnoti sa ivaH tatsaMbuddhau yadvA, he ambAsudeva ityekaM saMbodhanapadam ambA mAtA asudaH prANadAtA pitA kathyate tathaiva lakSmIM vAti prApnotIti he tathokta. jagatAM mAtRtvaM pitRtvaM veti saMbodhanAbhiprAyaH te namo'stu . 3 candravikAsibhiH kumudairityarthaH 4 jalade 8 padmAnAm 9 ka iva brahmeva Acarati. 10 puSpANAm ; pakSe, - bhrAjamAnaH. 5 AkAzam 6 saptAzvaH sUryaH ityarthaH 7 saMkocam. devAnAm 11 a iva viSNurivAcarati. 12 bhava iva ziva ivAcarati13 kalApo bhUSaNaM tadvattvAt; pakSe, kalApazcandrastadvattvAt. 14 jarArahitaistaruNaiH sevyaH; pakSe, - nirjarairdevaiH sevyaH. 15 deve; pakSe, - candre. 16 vRttAntam ; pakSe, ukArAntam 17 idaM tattvena satyatvena - pakSe - idantatvena dakArAntatvena. 18 apagato dhukAro yasmAttena. 19 madhukara patirmakara patistena. 20 pakArazUnyo daMpatI intItyarthaH.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUTA ni virgatavikAro vinAyako lakSmyAH // 46 // uparigataM hi nizaM zaMbhum / rAhumapi rAmacandraM rAmAnujamapi ca pannagAsavarNa hRtvA karato dadAsi rantuM me / dhanyaH sarojayugalaM rAtim // 52 // sa jayati citracaritro yasya hi vairacatyaktvA stanayugamathAspRzatkRSNaH // 47 // acyutabhakti- | raNapuSkarakareNuH / mahiSImRSisiMhasya prAjIjanadapi vRSovazAdiha samabhAvastatprasaGgena / sAramaterabhyudayati ratiriti daye hetuH // 53 // ravisutakRtagokarNaH zrutiviSayagunaivAdbhutaM kiMcit // 48 // maiJjaladhau saMbhAvitaguNe kaci NAmbaro vanAtmadharaH / narakazirA jagadakhilaM ciramavyAdannApadAdhAre / ayi sakhi tatropapatau mama ceto na tvanIdRze samarukpANiH // 54 // sAyakasahAyabAho ma~karadhvajaniyamitakSamAdhipate / abjarucibhAkharaste bhAtitarAmavanipapatyau // 49 // ayi sakhi zastaH sakhivatpatiriti zlokaH // 55 // tAcchItira ripro'raM vo haratAnmahAsurItvaM na jAnAsi / zasto'tisakhivadupapatirityAli kathaM tvayApi nAbodhi // 50 // rdvandvo dvigurapi cAhaM mahe lambodara tava caraNAvAdarato yo na pUjayati / bhavati dayitaH / vrIDanrAjya naukA vArvAhAmossamastAnAH // 56 // nityamavyayIbhAvaH / taMtpuruSa karma dhAraya yenAhaM syAM bahu- vizvamitro durvAsA gautamaizceti // 57 // mbaramambuni vrIhiH // 51 // tvaMdvirahamasahamAnA nindati bAlA divA - patramarAtiH pItamahInagaNasya dadAha / yasya vadhUstanayaM gRhamabjA pAtu sa vo haralocanavahniH // 58 // vAyumitrasutabandhuvAhanArAtibhUSaNa zirovalambinI / tajjavairibhaginIpateH sakhA pAtu mAM kamalalocano hariH // 59 // atanujvarapIDitAsi bAle tava saukhyAya mato mamopavAsaH / samarpaya vaidyanAtha nAhaM bhavadAveditalaGghane samarthA // 60 // a~kuberapurIvilokanaM na dherAsnukaraM kadAcana / atha tatpratikArahetave'demeyantIpatilocanaM bhaja // 61 // rAmaM sItAM lakSmaNaM jIvikArthe vikrINIte yo narastaM ca dhigdhikU / asminpadye yo'pazabdAnna vetti vyarthaprajJaM paNDitaM taM ca 189 2 vigato vikAro yasmAtsa vinAyakaH, nAyaka ityarthaH 2 kRSNo rAdhikAM pRcchati uparigataM savarNa samAnavarNa sarojayugalaM karato hRtvA svahastena AhRtya me rantuM dadAsi tato rAdhayA tasmindAtuM gRhIte sati uvarNena parigataM yuktaM savarNarahitaM evAdRzaM sarojayugalaM urojayugalameva iti dhiyA kamalayugaM tyaktvA stanayugalameva kRSNo'spRzat. 3 iha saMsAre acyutabhaktivazAtsamabhAvaH samatvaM zatrumi trAdiSu. tatprasaGgena bhaktiprasaGgena sAramateH zreSThabuddheH puMsaH ratiH prItiH abhyudayati iti na kiMcidatrAdbhutam // vyAkaraNapakSe bho acyutabha ! acyutA ahInA bhA pratibhA yasya ktivazAt ktipratyayavazAt sa prasiddho mabhAvaH makArasyAbhAvo lopaH bhavatIti zeSaH satprasaGgena ktipratyayaprasaGgena ramaterdhAtoH sA ratiH abhyudayatItyapi nAdbhutam ra krIDAyAmityasmAddhAtoH ktini anudAttopadezeti malope ratiriti rUpaM sidhyati 4 kApi viduSitarA nAyikA sakhIM prati vadati. ayi sakhi ! tatra tasminnupapatau mama cetaH astIti zeSaH kIdRze ? maJjulaghau. maJjuH sundaraH sa cAsau laghuriSTazca pu0 kI 0. saMbhAvita guNe. saMbhAvitA guNAH saundaryAdayo yatra. pu0 kI 0 . kacitkadA cidapi na ApadAdhAre Apadrahite ityarthaH anIdRze uktaguNarahite patyau mama ceto nAstIti // vyAkaraNapakSe, - upapatau upapatizabde mama mano'sti, kI 0. maJjulA ghisaMjJA yasmin saMbhAvita H 'gherDiti' iti guNo yasya nA iti padasya 'AGo nAstriyAm' iti sUtravi hitasyAdhAre Azraye. anIdRzadhisaMjJAguNanAdezarahite kevale pati zabde. 5 ayi sakhi ! patiH sakhivat zastaH mitravadvizvasanIya iti tvaM kiM na jAnAsi ? sakhI pratyAha - he Ali ! upapatirjAraH atisakhivat atizayita mitravat zastaH iti tvayApi kathaM nAbodhi // vyAkaraNapakSe - patizabdaH zastaH zasa isi zastaH paJcamyantAttasiH. dvitIyAbahuvacanAtparaM sakhivatsakhitulyarUpo jJeyaH nAdezabhAvena kAryaikyAt. upapatizabdaH zastaH dvitIyAbahuvacanAtparaM atisakhi zabdavat nAdezabhAk . 6 yataH strIpuruSarUpavyaktidvayAtmakaH 7 dvau gAvau yasya. 8 bhAvo vastumAtram avyayI vyayAbhAvavAna madre he kasyApi vastuno vyayo nAstItyarthaH yadvA avyayIbhavanaM avyayIbhAvaH 9 tattasmAddhe puruSa ! yenAhaM bahuvrIhibahudhAnyaviziSTaH syAM tatkarma dhArayetyanvayaH samAsaSaTkapratipAdanamatra citram 10 manmathAvazeSaNAcchaMbhum, candrAvazeSaNAdrAhum, malayAdyavizeSaNAdrAmacandram / manmathajanakatvAdvalarAmAnujam, vAyubhakSisarpahananAtpannagArAtiM garuDaM ninditavatIti bhAvaH. 1 varaH zreSTho yazcaraNakamalasaMbandhI reNuH 2 RSizreSThasya gautamasya patnIm. 3 vRSaH sukRtam 4 utkRSTacaraNazuNDAgro gajaH siMhasya mahiSIM janayAmAsa vRSo vRSabhastasyodaye heturiti citram 5 na samo'samo viSamaH sa cAsau rukU ca samaruku zUlarogaH trizUlamityAyudhavizeSaH sa pANau haste yasya saH zUlapANiH ziva ityarthaH, 6 khaGgaH 7 samudraH 8 candraH. 9 yazaH 10 vAtAcchItiH vArta atti sa vAtAt zeSastasminzItiH zayanaM yasya saH arighraH ari cakraM dharati saH vArvAhAbhaH vArvAho meghastasyevAbhAti saH asamastAnAH asamastaM khaNDitaM anaH zakaTaM yena saH naukAH naH sUryaH okaH nivAsasthAnaM yasya saH IdayitaH I: lakSmIstatpatirviSNuraraM drutaM vo yuSmAkaM. bIDavrAjyAH vrIDayanti tA vrIDAstrapAvahAzca tA brAjyAH ajJAnakRtasaMsArabhramaNAni tAH saMsRtIharatAditi 11 jagataH zatruH. 12 malinavastraH 13 pazuH 14 sa kRSNo vo yuSmAnpAtu yasyAmbaraM pItam yasya gRhamambuni yasya patraM vAhanaM ahInagaNasyArAtirgaruDaH. yasya vadhUrabjA kamalA- yasya tanayaM haralocanavahniH dadAha. 15 vAyumitramagnistatsutaH SaNmukhastadvandhurgajAnanastadvAhanaM mUSakastadarAtiH sarpastadbhUSaNaH zivasvacchirovalambinI gaGgA tajjo bhISmastadvairI zikhaNDI tadbhaginI draupadI tasyAH patirarjunastatsakhA kRSNaH. 16 mahAn pakSe, kAmaH 17 laGghanam; pakSe, samIpasthitiH. 18 bheSajam; pakSe, prItim. 19 upavAse; pakSe, ullaGghane. 20 analakA vidhavetyarthaH. 21 maGgalakArakam 22 analalocanaM zivam. 23 'jIvikArthe cApaNye' ityatra apaNye ityuktatvAddhastikAnvikrINIte ityatreva rAmakaM sItakAM lakSmaNakaM iti prayogA eva sAdhavaH.
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 subhASitaratnabhANDAgAram [4 prakaraNam PAAR dhigdhik // 62 // gogajavAhanabhojanabhakSyodbhatapamitra- sadAzivo vaH // 69 // puSpeSumAtA puruSAyamANA lajjAvatI sapatnajazatroH / vAhanavairikRtAsanatuSTA mAmiha pAtu jaga- vizvasRjaM vilokya / nAbhIsaroje nayanaM murAreAmetaraM vArayati trayajuSTA // 63 // nedIja laGkezavanAriketurnagAhvayonAma sma citram // 70 // muMgatrayaM bhAti vapuSyaveze phalAni nagArisUnuH / eSo'GganAveSadharaH pramAthI jitvAva yaM catvAri sumAni paJca / kapolaSaTkaM pramadAlatAyAH pRcchanti neSyati cAdya gA vaH // 64 // gokarNarADAbharaNaM yadIyaM madhya viduSaH kavIndrAH // 71 // indIvarAkSyAH sphuTavidruyadvyahavyAdajamAdadAha / kuM bhenacUDAmaNirAdigantAtpA- | moSThyAH saMketamuddizya bane crntyaaH| cauraiH samastAbharayAdapAyAduragAtmajAdhaH // 65 // vilAsinI kAzcanapaTTi- NAni hRtvA nAsAmaNirno'pahRtaH kimetat // 72 // nRsiMkAyAM poTIrapaGkevirahI vilikhya / tasyAH kapole vyali- hadeve calite bhareNa pratyarthibhUtaiH kriyate bhareNa / kaNThe khapavarga tavargamoSThe caraNe vargam // 66 // kAcidviyo- kuThAraH kamaThe ThakAraH zeSe DhakArastapane cakAraH // 73 // gAnalataptagAtrI prANAnsamAdhArayitaM lilekha / bAhorbhajaMgaM | kudhranasuprInayanAzrayAzadagdhonmadA da1raharSakAle / svajanmahRdi rAhubimba nAbhau ca karpUramayaM mahezam // 67 // netaH bhakSapriyabhojanAzA nRtyanti bhImAnujagojabhAjaH // 74 // prayANonmukhatA samIkSya nakSatramuktAvalimasya kaNThe / adhA zirasi devanadI puravairiNaH sapadi vIkSya dharAdharakanyakA / | nibiDamAnavatI ramaNADake vacana cumbanamArabhate sma sA rayatsA sa tu vAsarANAM saMkhyAparo'bhUtsakhi ko'tra bhAvaH // 68 // gaurIkSaNaM bhUdharajAhinAthaH patraM tRtIyaM dayito // 75 // kAcidvilolanayanA ramaNe svakIye dUraM gate sati pavItam / yasyAmbaraM dvAdazalocanAkhyaH kASThA sutaH pAtu | manobhavabANakhinnA / tyaktuM zarIramacirAnmalayAdrivAyu | saurabhyazAlinamaho pibati sma citram // 76 // kAntA ruciM 1 gavAgacchatIti gogaH zivastajjaHkArtikeyastasya vAhanaM mayUrastasya bhojanaM bhakSyaM sarpastasya bhakSyaM vAyustadbhUto hanUmAMstaM pAtIti sa tatpaH 1 puSpeSormadanasya mAtA lakSmIH puruSAyamANA puruSavadAcarantI, sugrIvastasya mitraM rAmastasya sapalo rAvaNastajja indrajittasya zatrurindra- viparItarataM kurvatItyarthaH; vizvasRjaM bhagavannAbhisarojasthaM brahmANaM vilokya stasya vAhanaM airAvatastasya vairI siMhastatropaviSTA ata eva sarvopari lajjAvatI satI murArerdakSiNaM nayanaM vArayati sma. yato bhagavannetre hi tuSTA ambikA mAM pAtu rakSatu. 2 bho nadIja gaGgAtanaya bhISma! sUryacandrAtmake, tatra dakSiNasya sUryAtmakatvAttadvAraNena sarojaM mukulitaM eSa dRzyamAnaH aGganAveSadharaH strIrUpadhArI lakezavanAriketu-rAvaNa bhavet. tatazca brahmApi sarojakoze'ntarhito bhavet. iti manasi kRtvA vanabhaJjakahanUmaddhajaH nagAhvayo'rjunanAmA nagArisUnurindraputraH. bho tadvArayAmAseti bhAvaH. 2-3 upari akSNoH nIlacchAyA. adhastAt bhoH kauravAH! ayaM pramAthI hantA adya vo yuSmAJjitvA gAzca neSya oSThasya raktavarNacchAyA. tayoH pratibimbitaM nAsAmauktikaM gulAphalatItyarthaH. 3 uH zivaH kuM dharaNiM apAyAnAzAtpAyAdrakSatu. saH kaH. miti manasi kRtvA corairna hRtam ityabhiprAyaH.4 nRsiMhadeve senAbhareNa gokarNAH sarpAsteSAM rAT vAsukiH yadIyaM AbharaNam hUyate taddhavyam. saha yAtrArtha calati pratyarthibhUtaiH zatrubhUpatibhiH senAbhiH saha palAgoridaM gavyaM, gavyaM ca taddhavyaM ca gavyahavyam. gavyahavyamattIti gavyaha yamAnairbhareNa sAdhvasAdhikyena kaNThe kuThAraH kriyate kuThAraghAtatulyA vyAd vahniH yasya zivasya. gavyahavyAvadbhirityanena tryambakasya tRtIya pITAnubhUyate. tathA ca bhareNa senAsamUhagurutvena kamaThe ThakAraH kriyate netrotthavahnirityarthaH. saH ajaM anaGgaM AdadAha. yasya tRtIyanetrottho bhUbharadharaH kUrmAvatAro'GgasaMmardabhItyA pANipAdamukhamantaH saMkocya gavyahavyAvaviH madanaM bhasmIcakAretyarthaH. kiMbhUtaH. bhAnAM RkSANAM inaH ThakAratulyo'bhUt. tathA kevalaM maNDalAkRtistasthau tathA zeSo'pi eka sminneva bhuvaH pradeze'dhikabhareNa DhakAratulyo vakrIkRtagrIvakuNDalikoDasvAmI candraH sa eva cUDAmaNimukuTaratnaM yasya saH. pu0 ka0. agAtmajA pArvatI ardhe ardha vA yasya saH. AdigantAddigantebhya A iti bhUt. tapane sUrye ca. cakAraH samuccayaH kriyate. atibhItyA teSAM zatrUNAM dizAmantaM maryAdIkRtya AdigantaM tasmAt. 4 candanadravaiH. 5 galle. zatasUrya nabhastalaM pazyatA ityarthaH. 5 kuM pRthvI dharanti te kudhAH parvatA | steSAminaH svAmI himAcalastasya sUH putrI pArvatI tAM prINAtIti 6 pavargasya oSThasthAnIyatvAt oSThAbhyAM tava cumbanaM kariSyAmIti | prImahAdevastasya nayanasya AzrayAzo netravahistena dagdho yaH kAmastena mucitam. 7 tavargasya dantasthAnatvAintaistavauSThau khaNDayiSyAmIti unmadA unmattAH.6 dardurANAM maNDUkAnAM harSakAlo varSAkAlastasmina. mUcitam. 8 Tavargasya mUrdhasthAnatvAdyadi tvaM ruSTAsi tarhi tvAM zirasA 7 svasmAjjanma yeSAM tAni svajanmAni svApatyAni tAni bhakSayanti te namAmIti mUcitam. 9 sapegrAsamItyA prANAH svato na nigemiSya- svajanmabhakSAH sAsta eva priyA bhojanasya AzA yepAMta IdRzAH ntItyAzayena bAhvorbhujaMgaM lilekha. candrazca svabhAgatayA zrutisiddhaM mayUrA ityarthaH. 8 atra bhImAnujagojabhAjaH ityasya bhImAnujo'rjunamRtAnAM mano grahItumAgacchedityAzayena hRdi rAhum , manmathatrAsAya | statsaMzakA ye gojAH goH pRthivyA jAyante te gojA vRkSAstatsevina: zivaM ca lilekheti bhAvaH. 10 nakSatramAlAdhAraNena nakSatrodayavelAyA- sphuTitArjunavRkSA yenAdhitiSThanta iti yAvadityarthaH eSA TIkA vidamAgamanaM kartavyamiti tayA sUcyate. vAsarasaMkhyAkaraNena saptadina- gdhamukhamaNDane'pi nyUnaiva. 9 saviSe gale. 10 malayasthacandaneSvanizaM madhya eva mayA gamyata iti tena sUcitam. 11 sa sadAzivo vo sarpanivAsAttacchAsasaMpRktasya vAyoH saviSatvAttatyAnena jhaTiti me yuSmAnpAtu. saH kaH? yasya gauH vRSabhaH patraM rathaH tathA IkSaNaM tRtIyaM maraNaM syAditi buddhyA taM papAviti gUDhAzayaH. 11 kAntA hAre ruciM yasya. bhUdharajA pArvatI dayitA yasya. ahinAthaH zeSaH upavItaM yasya dhatta, munijano hare ruciM dhatte, aviyogI taruNo himakare ruciM dhatte, ambaraM vastraM kASThA dizo yasya. dvAdazalocanAkhyaH kumAraH suto kAmo makare nijacihnabhUte ruciM dhatte, ratnamaNirujjvalakaGkaNena saha yasya ityanvayaH | kare kucabhUSaNena saha payodharayuge ca ruciM dhatte.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUTAni 191 - munijanastaruNo'viyogI kAmazca ratnamaNirujvalakaGkaNena / vilokyAlaMkAraM nijamatha ca zAkaM narapatiM nirAkAjhaM dhatte payodharayuge kucabhUSaNena hAre hare himakare makare kare cakre kathaya kathametatprabhavati // 82 // stanAnte no hAro ca // 77 // vikasati nayanAbhyAM kairavaM paGkajaM ca rajatagirimUle na dhanadaH sukezInAM madhye viharati na zlathayati caraNAmbu brahmacarya payodheH / urasi lasati kAmo navayuvA / rasAnte naivAbdhirvibudhanagarIsIgni na yasya zreyasAM saMpradAyaH sa phaNinamadhizete padmayA padmanAbhaH surastathAnyasminpaye sphuTamavatu daivaM kimapi naH // 83 // // 78 // ahiripupatikAntAtAtasaMbaddhakAntAharatanayani- kAcidbAlA remaNavasatiM preSayantI karaNDaM sA tanmUle hantRprANadAtRdhvajasya / sakhisutasutakAntAtAtasaMpUjyakA- sabhayamalikhadyAlamasyopariSTAt / gaurInAthaM pavanatanayaM ntApitRzirasi patantI jAhnavI naH punAtu // 79 // campakaM cAsya bhAvaM pRcchatyAryAnprati kathamidaM mallinAthaH uditavati parasminpratyaye zAstrayonau gatavati vilayaM ca kviindrH|| 84 // sarvajJaH sanvadasi bahudhA dIyate dIyate prAkRte'tiprapaJce / sapadi padamudItaM kevalaH pratyayo vai dAdhAtUnAM bhavati sadRzaM rUpameSAM caturNAm / dvau dAnArthoM yastadiyamiti ca vaktaM kaH kSamaH paNDito'pi // 8 // bhavati ca tathA pAlane khaNDane vA no jAnImaH kathayati haridrAyAM rAhuprasarapihitecchApariSadi prayuktAlaMkRtyai bhavAnkasya dhAtoH prayogam // 85 // caJcadvAdazaviyuta urutAM, durgakuraTIm / vayaM sArkopetAH prahara iti nIlanIrajayutaM saptAmbujodbhAsitaM nityaM SoDazazoNapadmaruciraM senAdhipakRtAmamAtyebhyo lekhAM pratidizati siMha kSitipatiH dhAtrAnizaM sevitam / kSIrAmbhodhigRhaM shsrdlstpryngk|| 81 // gaitA sA kiM sthAnaM pathi saha tayA kA vizrAnti yatpAyAdvaH kamalAGgasaGgizayanaM tannIlarocirmahaH sthitavatI nRpeNetthaM pRSTA sakhi caturadUtI sthitavatI / // 86 // rAmaM vAnaravAhinIM puraripuM rAhuM rakheH sArathiM kumbhIgarbhasamudvaM muraripuM mArasya maurvIravam / tanvI 1sa padmanAbhaH padmayA saha phaNinaM zeSamadhizete. yasya nayanAbhyAM nUtanapallavairviracite zayyAtale zAyinI sakhyA vIjitatAcandrasUryalakSaNAbhyAM kairavaM paGkajaM ca vikasati. yasya caraNAmbu gaGgAjalaM payAdhabrahmacaya lathayati dUrIkaroti. gaGgAyAH samudrapatnItvAt, 1-2 priyanivAsam. 3 karaNDasthitapuSpasaurabhaM gandhavAho harediti yasyorasi zreyasAM saMpradAyaH kaustubhamaNirlasati. evaMvidhaH padmanAbhaH tadbhakSakaM sarpam. 4 puSpabANo bANArtha harediti tadvairiNaM zivam.5 sUryaH phaNinamadhizete. 2 ahiH sarpastadripurgaruDastatpatirviSNustakAntA- puSpaM svakaraiH zoSayediti janmakAle eva bhakSyabuddhyA hartuM pravRttaM bhayalakSmIstattAtaH samudraH sa samyagbaddho yena sa rAmastatkAntA jAnakI jananAya hanUmantam. 6 tanmakarandaM bhRGgo harediti campakamalikhaditi tasyA haro hA rAvaNastattanaya indrajittanihantA lakSmaNastatprANadAtA bhAvaH. campake bhRGgA na gacchantIti prasiddheH. 7 tvaM sarvajJaH san bahudhA hanUmAnsa dhvaje yasyaitAdRzo'rjunastasya sakhA kRSNastatsuto madanasta- | vAraMvAra dIyate dIyate iti vadasi. dIyate iti rUpaM caturNAmapi dAdhAtsuto'niruddhastatkAntA uSA tattAto bANAsurastasya samyakpUjyaH tUnAM sadRzaM bhavati. tanmadhye dvau dAnA; dANU dAne, DudAdAne,iti. zivastatkAntA pArvatI tatpitA himAlayastacchirasi patantI jAhnavI ekaH pAlane de rakSaNe iti. ekaH khaNDane; do'vakhaNDane iti etabhAgIrathItyarthaH. 3 siMha kSitipatiH senAdhipakRtAM lekhAM amAtyebhyaH madhye bhavAnkasya dhAtoHprayogaM kRtvA vadati taM na jAnImaH. 8 tannIpradhAnebhyaH prati dizati kathayati iti. lekhAM pratIti kim. vayaM larociH zyAmaprabhamahastajA kRSNalakSaNaM voyuSmAnpAyAt. tamkibhUtam. sArkopetAH arkazabdena inaH lakSyate sayuktaH inaH senopetAH haridrAyAM | kamalAGgasaGgizayanaM lakSmIsanAthaM zayyam. pu0 kiM0.sahasradalasatparyakanizAyAM rAhuprasarapihitecchApariSadi satyAm. rAhuzabdena tamaH, vizrAnti sahastraphaNadivyazayanazeSasthitam. pu0 kiM0. kSIrAmbho. hitazabdenAcchAdanam. icchAzabdena AzA dizA, pariSacchabdena dhigRhaM dugdhasamudranivAsam. pu0 kiM0. dhAtrA nAbhisaroruhasthena maNDalam. prayukto yo'laMkAraH hAraH tasya kRtyai prahArArtham viyuta- brahmaNA anizaM sevitamadhyAsitam. pu0 kiM0. SoDazazoNapadmaruciraM garutAm. garutpakSa ucyate vikArayuktAnAM pakSANAM vipakSANAm. SoDazAruNakamalamanoharam. SoDazazoNapadmAnAM vivRtiH-viSNodurgakuraTIm. kuraTIzabdena nagarI lakSyate. durganagarI prahara ityarthaH zcatvAro hastAH dvau caraNau tAvanta eva brahmaNaH dvau karau do caraNau 4 kazcidrAjA kAMcinnAyikA svagRhamAnayat. tatazca tadbhartAramAgataM lakSmyAH . ityevaM SoDazazoNapadmaruciram. pu0kiM0. nityamavinAzi-pu0 dRSTvA tAM svagRhaM prApayituM dUtImAjJApayati sma. sA ca dUtI tAM svagRhaM kiM0. saptAmbujodbhAsitaM saptakamalazobhitam saptAmbujAnAM vivRtiHprApayya punA rAjanikaTe Agatya sthitavatI. tAM pratyAha rAjA.sA ki catvAri mukhAni brahmaNaH. ekaM nAbhisaroruham. ekaM viSNormukham. svasthAnaM gatA. gatavatyA tayA saha pathi mArge kA sthitavatI. evaM rAjJA ekaM lakSmImukham. ityevaM saptAmbujodbhAsitam. pu0 kiM0. caJcapRSTA caturA dUtI sthitavatI satI nijamalaMkAraM 'pohoMcI' iti mahA- dvAdazanIlanIrajayutaM zobhamAnadvAdazanIlotpalayuktam. dvAdazanIlarASTrabhASAprasiddha tathA zAkaM 'methI' iti mahArASTrabhASAprasiddha zAkavizeSa nIrajAnAM vivRtiH-aSTau nayanAni brahmaNaH. dve viSNo dve lakSmyA. cAvalokya tAvanmAtreNaiva narapati nirAkAsamuttaraviSaye AkAGkhArahitaM | ityevaM dAdazanIlarajayutam. 9 kokilarakSakakAkAvazeSakatvAdrAcakre. etadalaMkArazAkAvalokanaM kathaM prabhavati rAjJo nairAkAkSya- mam. malayAdyavazeSaNAdvAnaravAhinIm. manmathAvazeSaNAtpuraripum. saMpAdane kathaM samartha bhavatIti. kathayeti kavipraznaH. atra prathamapraznasya | candrAvazeSaNAdAhum. raveH zIghramastAdriprApaNena rAtrisaMpAdanAdaprAptetyarthakaM 'pohocI' iti hindIbhASayottaram. dvitIyapraznasya tu nUrum. candrotpAdakasamudrAvazeSaNAdagastyam. manmathotpAdanAnmuraripuM ahamAsamityarthakaM 'me thI' iti hindIbhASAyottaramiti tAtparya bodhyam ninindeti bhAvaH. kokilAdInAM kAmoddIpakatvaM rasazAstre prasiddham,
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 subhASitaratnabhANDAgAram [4 prakaraNam lavRntapavanA bAlA muhunindati // 87 // satyAsaktamanAH priyaH / yasyAhuH zazimacchirohara iti stutyaM ca nAmAmarAH pravRddhanarakacchedI dvijendrAzrayo yuktAnekasukhodbhavAspadamalaM so'vyAdiSTabhujaMgahAravalayastvAM sarvado mAdhavaH // 89 // zrIyaMtra saMrAjate / yo gaMgAM ca bibharti yazca sazivo yaH | yo vyomADinago'harIDuDupagoyugmaH kagadho'pabhIrbhImamarvakAmadehAzrayaH saGghaH sAmyamayaM prayAtu bhavatAM kRSNena ryasukI ramArataraso nAbhyabruDAsInakaH / dyosaccambavanamyarudreNa vA // 88 // yena dhvastamanobhavena balijitkAyaH patsalilajo vArdhikhapo'STArdhadorAdyo gadyasivADaghAdamRtapAH purA strIkRto yo gaMgA ca dadhe'ndhakakSayakaro yo barhipatra- pAyAtsa vaH kaMdabhAH // 90 // lakSmIvankRtakUrasU raNada hindUdhakkSamaH pApaDIlADUDho'kalaghI vaDAMchana vaDI khAjA1 ayaM bhavatAM saGghaH kRSNena rudreNa vA sAmyaM prayAtu prApnotu. kiMbhU. tena kRSNena. arthavazAdvipariNAmaH. kiMbhUtaH satyAlaktamanAH satyabhA- 1kaM jalaM dadAtIti kaMdAsteSAM bhA iva bhA yasya saH zrIkRSNo vo mAyAmAsaktaM mano yasyAsau. nAmaikadeze nAmagrahaNam. pravRddho naraka- yuSmAnpAyAdrakSatu. saH kaH. yaH vyomADinagaH vyomATAM pakSiNAM surastaM chinattIti. dvijAnAM pakSiNAmindro garuDastasyAzrayaH sevya: ino garuDastena gacchatIti saH. tathA ahnAM IT aharIT sUryaH uDuyuktAnyanekamukhAni yasya brahmaNastasya udbhavo yasmAtkamalAttat yasyA pazcandrastau goyugmaM netradvayaM yasya saH. tathA kuH pRthvI agAH girayaH spadam. alamatyartha yatra zrIlakSmI rAjate. yo'gaM govardhanaM gAM pRthvI tAndharatIti tathA. apagatA bhIrbhadhaM yasmAtsa tathA. pu0 ka0 bhImaca bibharti. zivena saha vartamAnaH 'viSNozca hRdayaM zivaH' iti vaca varyasukI.. RbhUNAM devAnAM arayaH RbhvarayaH bhImAzca te abhvarayazca nAt yaH kAmadehaH prdyumnstsyaashryH|| kiMbhUto rudraH satyAmamAsaktaM bhImavarayaH bhImavarINAM asUn prANAn kiratIti saH. RbhavaH arayaH cittaM yasya 'umA gaurI satI caNDI' ityabhidhAnAt. prabuddhaM yannarasya teSAmarayo daityAH bhImAzca te Rbhvarayazca bhImabhvaryazca teSAmasUna brahmaNaH kaM zirastasya chettA. dvijAnAM brAhmaNAnAmindrazcandrastasyAzrayaH kirati kalevarAdviyojayati tathA. tathA ramA lakSmI tasyA rate anekamukhAnAmudbhavo yasya kArtikeyasya tadAspadam. zrIyaMtra saMrAjate krIDAyAM rasa Asaktiryasya saH. apsu ruhati iti abuT kamala nidhipatitvAt. yo gaGgAM bibharti. yaH zivayA pArvatyA saha vartamAnaH nAbhAvabruTi AsInaH kaH brahmA yasyeti tathA pu0 kA dyosadAM devAnAM kAmaM yati khaNDayati evaMvidhA yA IhA. tasyA aashryH|| kiMbhUtaH cambA saMdhena avanamyaM patsalilajaM caraNakamalaM yasya. vAdhauM svapi. saGghaH satyA sUnRtA vAkU tatra lagnaM mano yasya saH pravRddhaM yannarakaM duHkhaM | tIti tathA. aSTArdha catvAro doSA bAhavo yasya. AdyaH anAdiritasya nAzakaH. dvijendrA brAhmaNAsteSAmAzrayaH yuktAni yogyAni yAni tyarthaH. gadI gadAdharaH asiM khamaM vahati. mokSaM dadAti. 2 he anekamukhAni tebhyaH udbhavo yasya dharmavArtAyAH tasyA Aspadam yatra lakSmIvan tvaM mAM sevakaM avyAH rakSa. kathaMbhUtastvam / kRtakUH kRtaM zrIH zobhA rAjate. yo gAM vANI dhatte kAmaM dadAtIti kAmadA IhA koH pRthivyAH UH avanaM rakSaNaM yenAsau. pu0 ka0. asUH. sUyate icchA tadAzrayaH. 2 tvAM sarvadA sa umAdhavo'vyAdrakSatu. saH kaH ? yena utpadyate asau sUH na sUH asUH aja ityarthaH. pu0 0. raNadahin baliM jitavAniti balijidviSNustasya kAyaH zarIraM purA tripuravadhakA- raNaM saMgrAmaM dadati te raNadAH zatravastAnhinasti asau. zatruhA le'strIkRto'stratvena saMpAditaH kiMbhUtena. dhvasto manobhavo mAro yena ityarthaH. pu0 ka0. dUdhakU. duvaM duHkhaM dahatIti dUdhaka. pu0 ka0. dhvastamadanaH.pu0 sa kaH ? yo gaGgAM dadhe. punaH kIdRzaH andhakanAmA kSamaH kSamAsyAstIti saH. pu0 ka0. pApaDI. Dala yorabhedAt pApalI. daityastasyAntakaraH: pu0 kIdRzaH yo bahIM mayUra eva patraM ratho yasya pApaM lunAtItisaH. pu. ka0. ilAda ilAyAM pRthivyAM aTatIti sa skandaH priyo yasya saH. pu0 kI0. stutyamIDyaM nAma yasya amarA sa. pu0 kA0. stutyamADya nAma yasya amarA | ilATa. purA vAmanAdirUpeNa baleH sakAzaM prApta:. uktaM ca-'bahavo iti AhuH. itIti kim. hara iti. kiMbhUtaH zazimacchira:. zazi-mAM na jAnanti mama mAyAvimohitAH / sadAhaM dvijarUpeNa vicarAmi rasti yasistacchazimat tAdRzaM ziro yasya saH hArAzca valayAni ca mahItale // ' iti bhAratavacanAt. pu0 ka0. vivibhunA rUDhaH vInAM hAravalayam iSTAzca te bhujaMgAzca iSTabhujaMgAH te hAravalayAni yasya saH | hAna yasya saH patriMNAM vibhurgaruDastena UDhaH vAhyamAna ityarthaH. pu0 ka0. akalaghI. iSTA vallabhA bhujagAH sapA hAraH kaNThabhUSaNe valaya kaTakaM bAhubhUSaNa- akaM duHkhaM lakSyatIti akalaghI: pu0 ka0. avalAnchana avagata mityarthaH. yadvA,-iSTAni bhujaMgA eva hAravalayAni yasyeti // haripakSe- lAJchanaM yasya saH avalAJchanastasya saMvuddhau he avalAjchana ! avAsarva dadAtIti sarvadaH sa mAdhavo lakSmIpatiH mA lakSmIstasyA dhavo pyorupasargayorakAralopaH. pu. kA. vaDA. vabayoH halayozca pAvabhartA mAdhavaH tvAmavyAt. saH kaH bhayena bhavenetyutpannamAtreNa dhRtavigra- yAta balI. balamasyAstIti sa. pa. kA. khAjAmbudAlIraciH. heNetyarthaH. ano dhvasta zakaTAkRti danuja hatavAnityarthaH. athavA abha- khe AkAze ajanti gacchanti te khAjAH gaganacarAH. te ca te ambuveneti ghorasaMsArasAgare prAktanakarmAnusAreNa vidyate bhavo janma yasya dAzca teSAmAliH pazistasyA ruciriva ruciryasyAsau. dhanazyAma saH. tena kRSNalIlAmRtavigraha iti. pu0 sa kA? yenAmRtavibhAgArtha ityarthaH. pu0 ka0. maDDAzAkarakhaNDanaH. mallAzcANUrAdayasteSAmAzA rudramohArtha vA balijiccAsau kAyazcati purA svIkRtaH strIbhAvaM prApitaH. vAJchA tasyA AkaraH samUhaH taM khaNDa yatIti saH malecchAsamUhanApu0 kI0 yaH agaM govardhanam gAM pRthvI ca dadhe. pu0 kI0. yaH andhe zana ityarthaH. pu0 ka0. kSIrAvasaH kSIre kSIrasamudre AsamantAdbhAagAdhe ke jale kSayaM gRhaM karotIti. viSNustu jalazAyIti. pu0 kI0 vena vasatIti tasya saMbuddhau he kSIrAvasaH. he atulya nAsti tulyo bahiNo mayUrasya patrANi bahINi picchAni priyANi vallabhAni yasya saH. | yasya saH tasya saMbodhane. kIdRzaM mAm ! sAsum. asavaH prANAstaiH pu0 kI0. amarA yasya iti stutyaM nAma AhuH.itIti kim zazima- saha vartamAnam. pu0 ka0. alitannibhAnavasanaH aGga ca vasanaM. cchirohara iti zazinaM candraM manAtIti zazimat rAhuH tasya ziraH ca aGgavasane. alizca taDicca alitaDito tayonibheva nibhA yayoste. haratIti sa tathA iSTaH bhujaMgahA garuDo yasya saH. tathA araM suda- alitaDinnime anavasane yasyAsau alitaDignibhAGgavasanaH pu0 ka0, naM balayaM yasya saH. tathA rave parabrahmaNi layo yasya saH. ravalayaH iti / sAravAn sAro balamasyAstIti saH pAlanasamartha ityarthaH.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ kUTAni, kriyAguptAdayaH 193 mbudAlIruciH / maDDAzAkarakhaNDano vivibhunA kSIrAvasA- | dhagdhRtoDadhipatiH kudhreDjajAnirgaNeGgorADAruDuraHsareDurutaratulya mAM sAsU hAlitaDinnibhAGgavasano'vyAH sevakaM sAra- | aveyakabhrADaram / unIDraGnarakAsthidhRtridRgibheDAAjinAvAn // 91 // khATIcchAzipalehapApaDavaDIyA'roDabhAjI cchacchaviH sa stAdambumadambudAligalarugdevo mude vo gaNo yadbhakto'nimiSIva vA kulacaNA dhyAyanti yAM mRDaH // 96 // yoginaH / kAlAbhIlakarAlabhUkhalamahAdaityendramAthArthinI sA sAsUyarasA tavAghataTaye stAtkarmamoTI ciram // 92 // kriyAguptAdayaH sUdArA ulapADimekhalataTI kacchoTajA bibhratI pUtA kriyAguptam rebharaDInanIlajasamA nAgIva pAtAlagA / khAdho'sAvaja- AgatAH pANDavAH sarve duryodhanasamIhayA / tasmai gAM ca kAliyArihariNavyAdhaiH samaM pIDitAmAmoghogharavAghavAraNa- | suvarNa ca ratnAni vividhAni ca // 1 // nirudyamAnavadyAGgayApadaM mandAkinI vaH kriyAt // 93 // jAyante nava sau tathAmi cakAnduHkhasaMcayAn / atra kriyApadaM gupta yo jAnAti sa ca nava bhyAmbhisbhyasAM saMgame SaTsaMkhyAni SaDeva supyatha paNDitaH // 2 // prAtaH prAtaH samutthAya dvau munI ca kamaNDalU / zasi trINyeva tadvajjasi / catvAryanyavacaHsu yasya vibudhAH | atra kriyApadaM vaktumavadhibrahmaNo vyH|| 3 // lalATatilazabdasya rUpANi tajAnante yadi zaktirasti gadituM pANmA- | kopetaH kRSNaH kamalalocanaH / gokule'tra kriyAM vaktuM | maryAdA dazavArSikI // 4 // pampAsarasi rAmeNa sasneha siko'trAvadhiH // 94 // mudgIdAlisuzAlitUarataNIgAvaM | svilaasyaa| sItayA kiM kRtaM sArdhamatraivottaramIkSyatAm // 5 // sudugdhaM ghRtaM nIkAhapalehapApaDavaDI korIvadhArImaDA / mUlA- | rAjannavaghanazyAma nistriMzAkarSa durjaya / AkalyaM vasudhAmetAM koThakuThIvaDA ca kapiTATITIdurAcIbhaDA AdAsUraNarAyatA- vidviSo dya raNe bahUn // 6 // kAntayA kAntasaMyoge kimakAri hyadivaDA kurvantu vo maGgalam // 95 // vaoNzcAreDdhvaja- navoDhayA / atrApi cottaraM vaktumavadhirbrahmaNo vayaH // 7 // 1 sA karmamoTI cAmuNDA tavAghataTaye aghaharaNAya stAt astu. dAmodarAya puNyAtmanpuSpamUlaphalAnyapi / atra kriyApadaM kathaMbhUtA sA? sAsUyarasA. asUyA kopastasya rasaH. tena saha varta- guptaM yo jAnAti sa paNDitaH // 8 // virATanagare rAjankImAnA. kathaMbhUtA sA kAlAH kRSNavarNAH bhIlA bhISaNAH tebhyo'pi cakAdupakIcakam / atra kriyApadaM guptaM yo jAnAti sa paNDitaH karAlAH, atiraudrA ityarthaH. bhuvi khalAH bhUkhalAH durjanAH, te ca te mahAdaityAzca teSAM mAtho mathanaM tamardhayatIti evaMvidhA tathA vA kula // 9 // kAntaM vinA nadItIraM madamAlokya kekinI / caNAH kulakhyAtAH yoginaH dhyAyanti tathA yadbhakto gaNa yasyA-sevako atra kriyApadaM guptaM yo jAnAti sa paNDitaH // 10 // gaNaH yatprasAdenAnimiSIva devarAja iva. 'vartate' iti vAkyazeSa: amlAnapaGkajA mAlA kaNThe rAmasya sItayA / mudhA budhA tAmeva vizinaSTi-khe viyatyaTatIti khATI. icchayA aznAtIti icchAzI. pale AmiSe IhA spRhA asyeti palehaH. tathA ddlyo| | (1) yaH dhanasamIhayA dhanecchayA Agatastasmai sarve pANDavAH gAM ca kyAt pApa lunAtIti pApaDaH. bavayostathaikyAt balamasyAstIti | suvarNa ca vividhAni ratnAni ca 'aduH' dadati sma. (2) nirudyamAnyAcanAbalI. tathA Iya'yA rolaM lolaM bhajate iti sa cAsau sa ca iti | ghAgahAnAnApa yAcakAn avarakSA dukhata yogahInAnapi yAcakAn ava rakSa. duHkhasaMcayAn dha khaNDaya. (3) prAtaH' karmadhArayaH. 2 ulapAni haritatRNAni teSAmAliH patiH saiva mekhalA iti kriyA. prA pUraNe laT. prathamapuruSadvivacanam. (4) 'lalATa' kAJcI yasyAstadvidhA taTI bhRguryasyAH sA. tathA kacche jalaprAye deze iti. laT bAlye liT. (5) 'sale' iti. SNA zauce. karmaNi liTuTajAni parNakuTIH bibhratI bibhrANA. tathA pUtA pAvanA. tathA (6) 'ava' iti. ava rakSaNe. 'dha' iti ca. do'vakhaNDane. loTarebhaH zabdaH taM rAti aGgIkarotIti rebharA sazabdA. mukharA ityarthaH. (7) 'atrApi' iti. apUS lajjAyAm. karmaNi luG. (8) he dAmo tathA lInAnAM ekAntagatAnAM nIrajAnAM paGkisthAnAm. haMsacakraH dara puSpamUlaphalAni 'Aya' Anaya iTakiTakaTI ityatra prazliSTasya IdhAvAkakalahaMsAdInAmityarthaH. sabhA pariSat sabhA yasyAH sA. tathA torApUrvasya loTo rUpamidam. upasargasamabhivyAhareNa AnayanArthakhAdhaH ambarAdadhaH nAgIva pAtAlagA, bhogavatI ityarthaH. tathAjo katvam. (9) viH pakSI kIcakAvaNo kIcakAntaraM 'ATa' babhrAma. brahmA kAliyAriH hariNavyAdho rudraH taiH samaM sahaiva yugapadityathaiH (10) kekinI mayUrI iramadaM meghajyotiH. vidyutamiti yAvat. pIDitAvagAhitetyarthaH. tathA mA mIyate iti mA tadviruddhA, iyattA Alokya 'vinAnadIti'. vizeSeNa punaH punarvA zabdaM karotItyarthaH. zUnyA ityarthaH. amodho netRNAM mokSapradaH ogharavaH srotodhvaniryasyAH sA jAyA yasya saH kutreDjajAniH. gaNAnAM pramathAnAmIzaH. gavAM rAjA sA. tathA evaMguNaviziSTA mandAkinI sUdArA sutarAM udArA vo yuSmAkaM nandI tamArohatIti AruTU. urasA saranti te bhujaMgAsteSAmITsa evo. iti zeSaH. aghavAraNapadaM aghavAraNasya padaM avasthiti kriyAt karotu. rutaraM graiveyakaM kaNThabhUSaNaM tena aramatyantaM bhrAjate tathA. uDUnAmIzasya yadvA, vo yuSmAn aghavAraNapadaM aghavAraNasamarthA nityarthaH. 2 gavAkza. ruka yasya saH. narakapAlAsthidhArakaH. trinetraH ibhAnA hastinAmida dasvetyarthaH. 3 vArSu caranti teSAM iT svAmI makaraH sa dhvajo | tasyAjinaM tenAcchA chaviryasya saH mRDaH devaH vaH mude stAt. AziSi yasya taM kAmaM dahatIti vAzcAreDdhvajadhakU. dhRta uDUnAM nakSatrANAma- | 'as bhuvi' ityasya loTo rUpam. ambu vidyate yeSAM te ambumantaH dhipatiyana. kuM pRthvI bharanti teSAmoda himAlayastasmAjjAtA pArvatI etAdRzA ambudA mevAsteSAmAlirmAlA seva kaNThacchaviyasya etAdRzaH. 25su.ra.bhA.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 subhASitaratnabhANDAgAram [4 prakaraNam saMpradAnaguptam bhramantyatra pratyakSe'pi kriyApade // 11 // nArasiMhA karmaguptam kRtiM vIkSya vane mattamataMgajaH / atra kriyApadaM guptaM zIkarAsArasaMvAhisarojavanamArutaH / prakSobhayati pAntha strIniHzvAsairiva maaNslH||26|| subhaga tavAnanapaGkajadarzanayo jAnAti sa paNDitaH // 12 // saMdhyAvandanavelAyAM | saMjAtanirbharaprIteH / zamayati kurvandivasaH puNyavataH kasya taDAgAnte dvijottamaiH / atra kriyApadaM guptaM yo jAnAti ramaNIyaH // 27 // ehi he ramaNi pazya kautukaM dhUlisa paNDitaH // 13 // puMskokilakulasyaite nitAntamadhurAravaiH / dhUsaratanuM digambaram / sApi tadvadanapaGkajaM papau bhrAtasahakAradrumA ramyA vasante kAmapi zriyam // 14 // ruktamapi kiM na budhyate // 28 // bimbAkAraM sudhAdhAraM kAntAvadanapaGkajam / atra kriyApadaM | karaNaguptam guptaM maryAdA dazavArSikI // 15 // rAghavasya zaraiporai|ra- . pUtipaGkamayetyartha kAsAre duHkhitA amI / durvArA mAnasaM haMsA gamiSyanti ghanAgame // 29 // ahaM mahAnasAyAtaH rAvaNamAhave / atra kriyApadaM guptaM maryAdA dazavArSikI | kalpito narakastava / mayA mAMsAdikaM bhuktaM bhImaM jAnIhi // 16 // pAmArAgAbhibhUtasya zleSmavyAdhinipIDita / yadi mAM baka // 30 // te jIvitassecchA tadA bhoH zItalaM jalam // 17 // kartRguptam ambhoruhamaye snAtvA vApIpayasi kAminI / dadAti bhaktisaMpannA putrasaubhAgyakAmyayA // 31 // prazastyAyuktagaurInakharasAdRzyazraddhayA zazinaM dadhau / ihavai gopyate mArgasa tava saMmAnitAM zritAH / spRhayanti na ke nAma kartA varSeNApi na labhyate // 18 // annavastrasuvarNAni | guNaratnAlaya prabho // 32 // . ratnAni vividhAni ca / brAhmaNebhyo nadItIre dadAti apAdAnaguptam braja satvaram // 19 // rAkSasebhyaH sutAM hRtvA janakasya | zilImukhaistvayA vIra durvAraunirjito ripuH / bibhetyapurIM yayau / atra kartRpadaM guptaM maryAdA dazavArSikI // 20 // | tyantamalino vane'pi kusumAkule // 33 // sarasItozyAmau tava stanAvetau pibanti satataM mudA / atra | yamuddhRtya janaH kaMdapekArakam // pibatyambhojasurabhi svaccha mekAntazItalam // 34 // kartRpadaM guptaM maryAdA dazavArSikI // 21 // vyayavAsAH saMbandhaguptam paJcazirA yari-nAribhUSaNaH / asiromA kriyAdurvaH zaGka tUNeva madhumAse'sminsahakAramaJjarI / iyamunnidramukulai lAyanavIkSaNaH // 22 // vyAmohaM tava bhindantu chindantu | ti nyastazilImukhA // 35 // bhAnurvai jAyate lakSmyA duritAni ca / kartRguptamimaM zlokaM ye jAnanti vicakSaNAH | sarasvatyAthavA matA / atra SaSThIpadaM guptaM maryAdA dazavArSikI // 23 // na karoti nAma ropaM na vadati paruSaM na hantyayaM | // 36 // prAptamado madhumAsaH prabalA rukpriyatamo'pi dUrasthaH / zatrun / raJjayati mahImakhilAM tathApi dhIrasya vIrasya | asatI saMnihiteyaM saMhRtazIlA sakhI niyatam // 37 // // 24 // zaradindukundadhavalaM nagapatinilayaM manoharaM ___ adhikaraNaguptam , devam / yaiH sukRtaM kRtamanizaM teSAmeva prasAdayati // 25 // yA kaTAkSacchaTApAtaiH pavitrayati monavam / ekAnte ropitaprItirasti sA kamalAlayA // 38 // vipadyamAnatA (11) 'pratyakSepi' kSiptA (12) gajaH siMhasyAkRti vIkSya 'nAra' na | siddhA sarvasyaiva nirUSmaNaH / yathAtra bhasma padbhyAM ca nirvANaM jagAma. Rgato. kartari liTra. (13) he dvijottama 'ai.' Agaccha. hantyayaM janaH // 39 // (14) 'adhuH' dadhati sa. (15) pUrvoktaM kAntAvadanaM 'daza' cumbasveti. (26) pAnthastrIniHzvAsaiausalaH puSTa ivetyutprekSA. zIkarAsArasaMvA(16) he rAghava! tvaM rAvaNaM Ave zaraiH kRtvA 'sya' mAraya iti. (17) hijavanaH mAruto vegavAnvAyuH 'sa' prakSobhayati. (27) divasaH 'zaM' bho zleSmavyAdhinipIDita ! yadi jIvitasyecchA tarhi zItalaM jalaM 'mA sukhaM kurvan ayati gacchati. (28) he ramaNi ! ehi kau pRthivyAM turka pA' mA pibeti. (18) i. kAmastaM hantIti 'ihA' Izvara iti. bAlakaM dhUlidhUsaratarnu digambaraM pazya. (29) duSTaM vAH jalaM durvAH, (19) he brAhmaNa! 'ibhyaH' samRddhaH (20) rAkSasAnA ibhyaH tena 'duvArA' kaluSitajalena. (30) mahacca tat ana:zakaTaM ca mahAna: svAmI rAvaNaH. janakasya sutAM sItAM hRtvA purI laGkAM yayau. (21) tena 'mahAnasA' mahatA zakaTena AyAtaH AgataH narako mRtyu zyAmautavaH kRSNamArjArAH. (22) 'uH' mahAdevaH. (23) uH, (31) ambhoruhamaye ityatra 'aye' i. kAmaH tasmai. (32) prazastyAzivaH brahmA aH viSNuH ityanena vyaH iti jAtam. tasya bahuvacane yuktamArgasya ityatra 'prazastyai' kalyANAya uktamArgasya. (33) 'alina' 'nyA' hara-vidhi-harayaH tava mohaM bhindantu duritAni chindantu. ye bhramarAt. (34) 'sarasItaH sarovarAt, kaM jalam. (35) unnidramu kulA 'e' iti bhinne pade kriyete. i. kAmastasya e:. (36) bhA kartRzAste vicakSaNA. (24) ayaM puruSo roSaM na karoti. paruSaM kAntiH .'nu' narasya. (37) 'mAsa' candrasya. ado madhu madyaM prAptam. kaThoraM na vadati. zatrUnna hanti. nAmeti prasiddham. tathApi asya | (38) 'e' kRSNe 'kAnte' bhartari. (39) vipadyamAnatA ityatra 'vipadi vIrasya 'dhI: akhilAM mahIM raJjayati. (25) yairanizaM sukRtaM kRtaM kaSTe. nirgataH USmA dravyarUpo yasmAttasya nirUSmaNaH. amAnatA teSAmeva 'mana' zaradindukundadhavalaM nagapatinilayaM devaM hara prsaadyti.| AdarAbhAvaH, zAntamUSmarahitamityarthaH hijavanaH mAnalamAsalaH puSTa ivetyutprekSA. 'tarhi zItalaM jalaM
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ kriyAMguptAdayaH, mAtrAcyutakAdayaH 195 __ Amantritaguptam liGgaguptam kamale kamale nityaM madhUni pibatastava / bhaviSyanti na | nitAntasvacchahRdayaM sakhi preyAnsamAgataH / tvAM cirAsaMdehaH kaSTa doSAkarodaye // 40 // sarvajJena tvayA | darzanaprItyA yaH samAliGgaya rayate // 50 // kalikAlamiyaM kiMcinnAstya vijJAtamIdRzam / mithyAvacastathA ca tvamasatyaM yAvadagastyasya munerapi / mAnasaM khaNDayatyatra zazikhaNDAnuvetsi na kvacit // 41 // pibataste zarAveNa vAri | kAriNI // 51 // kahArazItalam / kenemo durvidagdhena hRdaye saMniropito subvacanaguptam // 42 // vaTavRkSo mahAneSa mArgamAvRtya tiSThati / / pramodaM janayatyeva sadArA gRha medhinaH / yadi dharmazca tAvattvayA na gantavyaM yAvannAnyatra gacchati // 43 // kAmazca bhavetAM saMgatAvimau // 52 // kartRkriyAguptam tivacanaguptam dhanaghanAghanakAntighano'dhanuddanujapuJjaminAtrijagurvigaH / / kasmAttvaM durbalAsIti sakhyastA paripRcchati / tvayi sakamalo'pinaDardhasamA kriyAmiha vilokayituM ca sakartR- | saMnihite tAsu dadyAtkathaya sottaram // 53 // kAm // 44 // ___ kartRkarmakriyAguptam mAtrAcyutakAdayaH bhavAnizaMkaromezaM prati pUjAparAyaNaH / kartRkarmakriyAguptaM mAtrAcyutakam yo jAnAti sa paNDitaH // 45 // vIramatyadbhutaM loke | mahAzayamatikhacchaM nIraM saMtApazAntaye / khalavAsAdatikimahaM vacmyataH param / kartRkarmakriyAguptaM maryAdA brahmaNo zrAntAH samAzrayata he janAH // 1 // tuSAradhavalaH sphuurjnmhaavyH||46|| maNidharo'naghaH / nAgarAjo jayatyekaH pRthivIdharaNakSamaH // 2 // saMdhiguptam binducyutakam na mayA gorasAbhijJaM cetaH kasmAtprakupyasi / asthAna- suzyAmA candanavatI kAntA tilakabhUSitA / kasyaiSAruditairetairalamAlohitekSaNe // 47 // naGgabhUH prItiM bhujaMgasya karoti na // 3 // yathA satprasavaH samAsaguptam snigdhaH sanmArgavihitasthitiH / tathA sarvAzrayaH satyamayaM viSAdI bhaikSyamaznAti sadArogaM na muJcati / ruSTenApi me vakuladrumaH // 4 // visargacyutakam tvayA vIra zaMbhunAriH samaH kRtaH // 48 // nityamArAdhitA ___ mahIruho vihaMgAnAmete hRdyaikalApinAm / virutaiH svAgatAdevaiH kaMsasya dviSatastanuH / maNDalAye gadA zaGkha cakra jayati bibhratI // 49 // | nIva nIravAhAya kurvate // 5 // agastyasya muneH zApAdbrahmasya ndanamAsthitaH / mahAsuH khAtparibhraSTo nahuSaH sarpatAM gataH // 6 // (40) kamale ityatra 'kaM ale' iti padacchedaH. he 'ale' bhramara ! kaM sukhaM yathA syAttathA pibatastava. (41) sarvajAnAtIti sarvazastasya inaH svAmI (51) iyaM agastyasya vRkSasya kalikA alamatyantaM munermanaH khaNDatatsaMbodhanaM he sarvajJena paNDitazreSTha ! (42) he 'eNa' mRga! kahArazItalaM yati. strIliGganirdeza:. (52) sadArAH ityatra 'rAH' iti prathamaikavacanaM vAri udakaM pibatAte hRdaye kena durvidagdhena imau zarau bANau saMniropito subantam gRhamedhinaH iti SaSThI. (53) atizayena pRcchatIti pariityanvayaH (43) bavayoraikyAt, he 'baTo' brAhmaNa! RkSaH bhallUka: AvRtya pRcchati. 'iti' yaGlugante anti parato rUpamasti. idameva rUpame kavacanaM zAyate. natu bahuvacanena iti. tivacanaguptam. ruddhA. (44) ghanaH sAndraH sa cAsau dhanAdhanaH parjanyazca tasya kAntista (1) ekasminnarthe 'nIra' jalam dvitIye'rthe nIrazabdasya IkArasthAne dvat dhanaH sundaraH. dhanavatsundara ityarthaH tathA aghanut aghahantA inaH akAraH kriyate. tadA 'naraM' puruSaM ityavaziSyate. (2) ekaminnarthe sUryaH atrijazcandraH tAveva gAvau netrayugme yasya saH tathA vinA garu 'nAgarAjaH' zeSaH. dvitIye'rthe nAgarAja ityasya AkArasthAne akAraH Dena gacchatIti 'vigaH'. kamalayA lakSmyA saha vartate iti. ataH viSNuH rAmAvatAre kRSNAvatAre ca danujapuoN daityanicayaM 'apinaT' kriyate tadA 'nagarAja' himAcalaH iti syAt. (3) ekasminnarthe 'anacUrNitavAn. atra zloke sakartRkAM ka; saha vartamAnAM kriyAM kriyApadaM gabhU' kAmasya sthAnaM IdRzI strI. dvitIye'rthe anusvAro lupyate tadA bilokayituM ardhasamAM ardhavarSa dadAmIti zlokakartA pratizAM karoti. | 'nagabhU' parvatasya bhUmiH ityavaziSyate. (4) ekasminnarthe 'ayaM meM' mama (45) he 'kara' hasta ! 'umeza' prati anizaM pUjAparAyaNo bhavaH' (46) 'vakuladrumaH' bavayoraikyAt. dvitIye'rthe anusvAratyAgena 'ayameva kulavIra, ahamatyadbhutaM vIraM loke pazyAmi ataH paraM kiM vacmi. (47) na drumaH' iti sthitam. ayaM pumAn kule druma iva. drumo vRkSaH. (5) ekaniSedhaH me mama AgorasAbhizamiti padacchedaH me cetaH AgorasAbhijJa sinnarthe 'hRdyaiH' manoharaiH virutaiH zabdaiH dvitIye'rthe visargalope kRte aparAdharasAbhijJaM netyarthaH. (48) viSAdI khinnaH; pakSa,-viSaM kAlakUTama 'hRyaikalApinAm' iti jAtam. hRdyaM sundaraM eka advitIyaM lapanti tIti saH viSAdI. tatpuruSasamAsaH. sadA sarvadA rogaM vyAdhi na vadanti te hRdyaikalApinasteSAM vihaMgAnAm. (6) ekasminnarthe 'mahAsuH' mujati. pakSe,dAraiH saha vartamAnaH sadAraH sastrIkaH agaM zailaM na mahAnto'savaH prANA yasya saH 'khAt' AkAzAt. dvitIye'rthe muJcati. tatpuruSasamAsaH (49) nityaM devaiH ArAdhitA; pakSe,-nityaM visargalope 'mahAsukhAt' mahacca tatsukhaM ca tasmAt. rAjyAt. mA lakSmIryasyAM sA nityamA devaiH rAdhitA. bahuvrIhisamAsaH (50) | 1 yatra prazna mAtrAbinduvisargANAM cyutakeSu kRteSu satsu dvitIyo'rthaH ayaM nitAntamatizayena svacchaM nirmalaM hRt hRdayaM yasya saH nitAntasva- | prakaTo jAyate tanmAtrAcyutakA dikam. cyutakazabdena kutracitsthAne cchahRt preyAn samAgataH puMliGganirdezaH. nAzaH, kutracidvinimayaH
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaramabhANDAgAram [4 prakaraNam akSaracyutakam carati kA ramyA kA japyA kiM vibhUSaNam / ko vandyaH kIdRzI mahAnapi sudhIro'pi bahuratnayuto'pi san / virasaH kuparI- laGkA vIramarkaTakampitA // 2 // sImantinISu kA zAntA vAro nadInaH kena sevyte||7|| suzIlaH varNagaurAGgaH pUrNacandra- rAjA ko'bhUdguNottamaH / vidvadbhiH kA sadA vandyA atrainibhAnanaH / sugataH kasya na prItiM tanoti hRdi saMsthitaH // 8 // voktaM na budhyate // 3 // yudhiSThiraH kasya putro gaGgA vahati sthAnacyutakam kiidRshii| haMsasya zobhA kA vAsti dharmasya tvaritA gatiH tanotu te yasya phaNI garutmAn pANI murAridayitA ca // 4 // bhojanAnte ca kiM peyaM jayantaH kasya vai sutaH / zayyA / nAbhau sphuranbhadramazubhradezaH padmA gatizcakramasau | kathaM viSNupadaM proktaM takaM zakrasya durlabham // 5 // pRthvI. vidhAtA // 9 // haraH kSayI tApakaraH sudezaH shaanto| saMbodhanaM kIdRkkavinA parikIrtitam / kenedaM mohitaM vizvaM harirgotraripurvivasvAn / candro dvijihvAzrita ityupekSya lakSmyA vRtaH pAtu vidhirjaganti // 10 // prAyaH kenApyate yazaH // 6 // kaH kuryAdbhuvanaM sarve kaH samu. vyaJjanacyutakam | nmUlayedumAn / kiM pratIke bhavenmukhyaM kaH paratreti puNyatAm bhikSavo rucirAH sarve rasAH sarvajanapriyAH / kSamAyAmabhi- // 7 // bhavata ivAtisvacchaM kasyAbhyantaramagAdhamatizizisaMpannA dRzyante magadhe param // 11 // satyAzIladayopeto dAtA | ram / kAvyAmRtarasamanastvamiva sadA kaH kathaya sarasaH // 8 // sucirmtsrH| jinaH sarvAtmanA sevyaH padamuccairabhIpsatA // 12 // vIre saruSi ripUNAM niyataM kA hRdayazAyinI bhavati / nabhasi cyutadattAkSaram prasthitajalade kA rAjati hanta vada tArA // 9 // bhramarahitaH sadAgatihayocchAyastamaso vazyatAM gataH / astameSyati kIdRkSo bhavatitarAM vikasitaH padmaH / jyotiSikaH kIdRkSaH dIpo'yaM vidhurekaH zive sthitaH // 13 // pUrNacandramukhI prAyo bhuvi pUjyate lokaiH // 10 // prabhavaH ko gaGgAyA nagaramyA kAminI nirmalAmbarA / tanoti kasya na vAntamekAntamadanAturam // 14 // kUjanti kokilAH sAle yauvane patiratisubhagazRGgadharaH / ke sevyante sevakasAthairatyarthamartharataiH phullamambujam / kiM karota karakAkSI vadanena // 11 // ayamudito himarazmirvanitAvadanasya kIdRzaH nipIDitA // 15 // sadRzaH / nIlAdikopalambhaH sphurati pratyakSataH kasya // 12 // gairikamanaHzilAdiH prAyeNotpadyate kuto nagataH / yaH khalu antarAlApAH na calati puruSaH sthAnAduktaH sa kIdRkSaH // 13 // kasya merau kastUrI jAyate kasmAtko hanti kariNAM kulam / kiM | duradhigamaH kamale kaH kathaya viracitAvAsaH / kaistuSyati kuryAtkAtaro yuddhe mRgAsiMhaH palAyanam // 1 // kaH khe cAmuNDA ripavaste vada kuto bhraSTAH // 14 // kaM saMjaghAna (7) ekasminnarthe nadInAM inaH svAmI 'nadInaH' samudraH dvitIye'rthe kRSNaH kA zItalavAhinI gaGgA / ke dArapoSaNaratAH kaM balanadInaH ityasmAt nakAraH sasvaro lupyate tadA 'dIna' iti tiSThati. vantaM na bAdhate zItam // 15 // kaH ko ke kaM ko kAn hasati dInazabdena kRpaNadhanI pumAn. (8) ekasminnarthe 'sugato' buddhaH jinaH. dvitIye'rthe sugata ityasmAt gakAraH sasvaro lupyate tadA 'suta' iti (2) khe kaH carati vipakSI-ramyA-ramA. japyA' Rk vibhUSaNamsyAt. sutaH putraH- (9,10) eSAM zlokAnAM madhye arthayojanikAyAM kaTakam. vanyaH-pitA. laGkA-vIramarkaTairhanUmadAdibhiH kampitA nAzikRtAyAM satyAM yojanikA sthAnAntare dhRtA'stiH yo yasya zabdasya / tetyarthaH. (3) caraNAdyantAkSarayormelanenottaram yathA sItA rAmaH vidyA. anvayatvena lagati sa zabdastatpArthe dhRto nAsti. (11) ekasminnarthe (4,5) caturthapAdasthapadatrayeNa praznatrayasyottaram. (6) 'kavinA' he 'bhikSavaH zvetAmbarA:. dvitIye'rthe bhikSava iti padAt bhakAralopaH | ko he pRthvi ! inA kAmena. kavinA kAvyakartA(7,8) 'sarasa' taDAkriyate tadA 'ikSavaH' guTavRkSAH. (12) ekasminnarthe 'jino' vItarAgaH gasya. rasena zRGgArAdinA saha vartamAnaH (9) 'tArA' ArA carmapradvitIye'rthe jina ityasmAjakAro lupyate tadA 'ina' iti sthitam. inaH bhedinI zatrUNAM manasi duHkharUpA. tArA nakSatram. (10) 'bhramarahitaH' svAmI rAjA vA. (13) ekasminnarthe 'dIpa'. dvitIye'rthe dIpa ityatra bhramarANAM bhRGgANAM hito hitakRt bhrameNa mithyAmatyA rahitaH zuddhazApakAraM luptvA tatsthAne nakAro dIyate tadA 'dIna' iti. ayaM dIno navAn. (11) 'prabhavaH' utpattisthAnam. mahAntaH IzvarAH. (12) vidhuzcandraH eka eva zive sthitaH (14) ekasminnarthe 'kAminI' strI. 'sadRzaH samAna iva dRzyate'sau. tulya ityarthaH dRzA netreNa saha vartadvitIye'rthe 'yAminI' rAtriH (15) atra 'rasAle' iti vaktavye 'sAle' mAnaH sadRk tasya sanetrasya manuSyasya. (13) 'nagata' nagAtparvatAt. iti razyutaH. 'vane' ityatra 'yauvane' iti yordattaH. 'vadanena' ityatra na gataH sa na jagAmetyarthaH. (14) 'kasya' kaM jalaM tasya. 'ka' brahmA. 'madanena' iti mazzyuto vo dattaH. 'ka' mastakai: 'kuta' pRthvyAH sakAzAt. pRthvyAdhikArAtpatitA ityarthaH, (1) kastUrI kasmAt jAyate? mRgAt. kariNAM kulaM ko hanti ? | (15) kRSNaH kaM saMjadhAna' kaMsam. zItalavAhinI gaGgA kA? kAzI. siMhaH. kAtaro yuddhe kiM kuryAt / palAyanam-iti yojanA. dArapoSaNaratAH ke? kedArapoSaNaratAH. zItaM balavantaM ka na bAdhate? 1 kartRkarmakriyApadAnAM sthAnAntare dhRtatvAt anvayo durlabho yasya kambalavantam-iti yojanA. vRttasya tat sthAnacyutakam. 2 'sphoTayitvAkSaraM kiMcitpunaranyasya dAnataH / yacAparo bhavedarthazcyutadattAkSaraM hi tat // iti. / 1 marudeze.
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ antarAlApAH ca hasato hasanti hariNAkSyAH / adharaH pallavamanI haMsau mInagaNA vikalpaM kiM vApadaM vadati kiM kurute vivasvAna / candasya korakAndantAH // 16 // kA zaMbhukAntA kimu vidyullatAvalayavAnpathikAGganAnAmudvejako bhavati kaH khalu kundrakAntaM kAntAmukhaM kiM kurute bhujaMgaH / kaH zrIpatiH kA vArivAhaH // 29 // zabdaH prabhUgata iti pracurAbhidhAyI viSamA samasyA gaurImukhaM cumbati vAsudevaH // 17 // kIdRgbhavedvadata zabdavido vicintya / kIdRgbRhaspatimate kA lokamAtA kimu dehamukhyaM rateH kimAdau kurute | vihitAbhiyogaH prAyaH pumAnbhavati nAstikavargamadhyaH // 30 // manuSyaH / ko daityahantA vada vai krameNa gaurImukhaM cumbati kaH prArthyate madanavihvalayA yuvatyA bhAti va puNDUkamupaiti vAsadevaH // 18 // kA zailaputrI kimu netraramyaM zukArbhakaH kathaM batAyaH / kvAnAdaro bhavati kena ca rajyate'bja kiM kurute phalAni / mokSasya dAtA smaraNena ko vA gaurI- | bAhyAsti kiM phalamudAhara nAlikeram // 31 // va vasati mukhaM cumbati vAsudevaH // 19 // ke bhUSayanti stanamaNDalAni laghu jantuH kiM nidAnaM hi vAntejhaTiti vada pazuM kaM kIdRzyumA candramasaH kutaH zrIH / kimAha sItA dazakaNTha- lambakaNThaM vadanti / prasavasamayaduHkhaM vetti yA kAminInAM nItA hArAmahAdevaratAtamAtaH // 20 // raveH kaveH kiM tilatuSapuTakoNe makSikoSTra prasUtA // 32 // ko nirdagdhasamarasya sAraM kRSerbhayaM kiM kimuzanti bhRGgAH / khalAdayaM stripuraripuNA kazca karNasya hantA nadyAH kUlaM vighaTayati viSNupadaM ca keSAM bhAgIrathItIrasamAzritAnAm // 21 // kaH kaH parastrIratazca / kaH saMnaddho bhavati samare bhUSaNaM kiM vrajanti padmAni kadA vikAsaM priyA gate bhartari kiM kroti| kucAnAM kiM duHsaGgAdbhavati mahatAM mAnapUjApahAraH // 33 // rAtrau ca nityaM virahAkulA kA sUryodaye roditi cakravAkI kaH kAntAramagApiturvacanataH saMzliSya kaNThasthalI kAmI // 22 // santazca lubdhAzca maharSisaMghA viprAH kRSisthAH kiM kurute ca gRdhrahaThatazchinnaM prarUDhaM ca kim / kA rakSaH khalu mAnanIyAH / kiM kiM samicchanti tathaiva sarve kulakAlarAtrirabhavaccandrAtapaM dveSTi ko rAmazcumbati rAvaNasya necchanti kiM mAdhavadAghayAnam // 23 // kA pANDupatnI vadanaM sItAviyogAturaH // 34 // kImattamataMgajaH gRhabhUSaNaM kiM ko rAmazatruH kimagastyajanma / kaH sUryaputro | kamabhinatpAdena nandAtmajaH zabdaM kutra hi jAyate yuvatayaH viparItapRcchA kuntIsuto rAvaNakumbhakarNAH // 24 // kasminsati vyAkulAH / vikretuM dadhi gokulAtpracalitA karoti zobhAmalake striyAH ko dRzyA na kAntA vidhinA ca kRSNana mAga dhRtA gopA kAcana ta kimAha karuNa dAnA koktA / aGge tu kasmindahanaH purAreH sindUrabindurvidha- anokhe bhaye // 35 // kiM kurvantyuSasi dvijAH pratidinaM vAlalATe // 25 // kiM bhUSaNaM sundarasundarINAM kiM ke mAnanIyAH prabhoH kA vA sAhasikI nizAsu satataM dyauH dUSaNaM pAnthajanasya nityam / kasminvidhAtrA likhitaM janAnAM | kIdRzI vartate / kutrAste madhu nAlikerajaphale kaiH syAtmisindUrabindurvidhavAlalATe // 26 // kIdRkSA girizatanurjaye | pAsAzamaH saMdhyAvandanamAcaranti vibudhA nArIbhagAntarjalaiH ma dhAturviSNau kA vibudhjraatmstRtiiyaa| madhyANe sati // 36 // laMkAbhUpanizAcaro raghupatiM yuddhe kathaM dRSTavAn dInaM kathamAtmako'sti dezaH somAjyaM sakalakalA jasAtasAhA pAti piteva yaH pazupatiH kastasya vAhaH priyaH / kenaa|| 27 // vivAhe puraMdhrIjanairlipyate kA na ke mAnamAyAnti | yAti pUrvaphalaM naraiH sukRtibhiH kasminsthale bhujyate jArA ye garvonnatA kA / ghane vAridhau rAmataH kampate kA haridrA | bhuvi tAnprazAsti katamo hyeSAmihaivottaram // 37 // daridrAH saridrAvaNazrIH // 28 // kasminvasanti vada (29) 'vArivAha.. vAri jale. vA vikalpArthe. ahaH dinam vAri vAho meghaH. 30 nAsti kavargamadhyaH na vidyate kavargo gakAro madhye (16) hariNAkSyAH kaH ke hasati ? adharaH pallavam. kau kau yasya saH prabhUtazabdaH prabhUtaH pracuravAcI. nAstikAnAM apunarjanma hasataH1 aGgrI haMsau. ke kAn hasanti / dantA:. kundasya korakAn. (17,18,19) gaurI. mukham. cumbati. vAsudevaH. gaurImukhaM vAdinAM vargaH samUhastasya madhye'ntarvatI. (31) 'nAlikeram. nA cumbati vAsudevaH bhujaMgo jAraH. (20) hArAH mahAdevaratA. tamAtaH puruSaH alike bhAle. araM zIghram. punaH pratilomam rake kSudre. alinA rAtritaH. hA rAma. hA devara, hA tAta, hA mAtaH. (21) bhA kAntiH . bhramareNa bAhye'sthi yasya evaMvidhaM nAlikeram. (32) caturthapAdasthapadagIH vANI. rathI yoddhA. ItiH anAvRSTayAdiH. bhRGgA rasaM uzanti | catuSTayena praznacatuSTayasyottaram. (33) mAraH madana:. naraH vAJchanti. AzritAnAm bhAgIrathItIrasamAzritAnAm. (22) sUryo pUra:. jAraH paraH. hAraH. mAna pUjApahAraH mAnapUjayorapahAro nAza: daye. roditi cakravAkI. 23 mAnam. dhanam. vanam. dAnam. | (34) caturthapAdasthapadairanukrameNa uttarANi. (35) dAnI dAnamasyAghanam. yAnam mAdhavadAghayAnaM mAdhave vaizAkhe dAghaH USmA tasmin yAnaM gamanaM necchanti. (24, 25, 26) caturthapAdasthapadaiH praznasyotta- | stAti. | stIti. anaH zakaTam. khe AkAze. bhaye sati. dAnI anokhe bhaye ram. (27) somA jiI lakSmIH. (28) caturthapAdasthacaturbhiH padaiH / yAvanIbhASayA pratyuttaram. (36) caturdhapAda sthapadairanukrameNottarANi - krameNa catvAri uttarANi. (37) laMkA-kAlaM. dInaM-naMdI. kena sukhena-nAke svargejArAH-rAjA.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 subhASitaratnabhANDAgAram kutrodetyudayAcalasya teraNI ramyA yatiH kasya khe kAntyA bhAnti ca kiM karoti gaNako yaSTiM vidhRtyaiti kaH / kasmiAgrati jantavo na ca kadA sUte ca kA kaH priyaH zRGgAgre turagasya bhAni gaNayatyandho'hni vandhyAsutaH // 38 // anyastrIspRhayAlavo jagati ke padbhyAmagamyA ca kA ko dhAturdarzane samastamanujaiH kA prArthyate'harnizam / dRSTvaikAM yavanezvaro nijapure padmAnanAM kAminIM mitraM prAha kimAdareNa sahasA yArAnadI daMzamA // 39 // kasminzete murAriH kva na khalu vasatirvAyasI ko niSedhaH strINAM rAgastu kasminkka nu khalu sitimA~ zaurisaMbodhanaM kim / saMbuddhiH kA himAMzorvidhiharavayasAM cApi saMbuddhayaH kA brUte lubdhaH kathaM vA kurukulahananaM kena tatkezavena // 40 // gacchanti kAjivahau hutanijatanavaH kA bhinatti svakUlaM kiM syAdyojyaM vikalpe kraeNkacanibhanakhaiH kiM nRsiMhena bhinnam / kIdRgdityAH prasUtiH kimanalazamanaM kA nRpaiH pAlanIyA ko vandyaH kaH pramArSTi tribhuvanakaluSaM svardhunI - vAripUraH // 41 // puMsaH saMbodhanaM kiM vidadhati kariNAM ke co'rdviSatkiM kA zUnyA te ripUNAM naravaranarakaM ko'va - dhIdrocakaM kim / ke vA varSAsu na syurbisamiva hariNA kiM nakhAgrairvibhinnaM ko vA mArge visarpanvighaTayati tarUnnarmadAvAripUraH // 42 // kiM tRSNAkAri kIdRgrathacaraNamaho 'rauti kaH kAbdhikAzciH ko'pasmArI bhujaMge kimu kalizamanaM tvAryasaMbodhanaM kim / kA sundaryAmapInduH kathamacalabhRtaH kA ca saMbuddhiragnerbIjaM kiM kIMvanIjAramaNamatiharA hemasAraGgalIlA // 43 // tArAviSNUraNAviTkha gahRdayaramAskanda saMbuddhayaH ka kva syAddhAtutrayaM lugvikaraNapaThitaM kutra tattvAvabodhaH / catvAra (38) caturthapAdasthapadairanukrameNottarANi (39) yArA jArAH nadI. daMza. mA lakSmIH. yArAnadIdaM zamA he mitra, etAdRzI dIpakalikA mayA kadApi na dRSTA ityathaikaM yAvanIbhASayA uttaram. (40) ke udake. zave prete. na nave. zake yatranavizeSe. kezava. ina ka. Iza. ve na kezavena. (41) svaH svarge. dhunI nadI. vA. ripUraH riporhiraNyakaziporuraH sthalam. svardhunI sva svarge dhUnayati kampayatIti tAdRzI. vAri udakam. pUH purI. aH viSNuH svardhunIvAripUra:. (42) naH madA. vAri. pUH nagarI. aH viSNuH narma krIDAnarma. dAvAH dAvAnalAH ripUraH hiraNyakaziporuraHsthalam* narmadAvAripUraH (43) hema. sAraM arAbhiH sahitam. galI prazastakaNThaH, ilA pRthvI. lAlI lAlAvAn- garaM viSam. sAma sAntvam. he. helA lIlA. malI malavAn. kalaGkIti yAvat. sAga agairvRkSaiH sahita. ram. hemasAraGgalIlA hemnaH suvarNasya sAro mRgaH tasya lIlA. [ 4 prakaraNam staddhitAH syuH ka khalu vigataikaikavarNasvarUpAH kiM sUtraM pANinIyaM vikasati na sahasroktibhirbhAsvare'pi // 44 // 1 kasminpradeze. 2 sUryaH. 3 zvetavattvam 4 saMgrAmAnau . 5 tyaktani jadehAH 6 karapatrasadRzanakhaiH 7 zobhA. 8 ramaNIyam 9 gAyati 10 avanijA sItA tadramaNo rAmaH bahirAlApAH pUjAyAM kiM padaM proktamastanaM ko bibhartyaraH / ka AyughatayA khyAtaH pralambAsuravidviSaH // 1 // ko durADhyasya mohAya kA priyA muravidviSaH / padaM praznavitarphe kiM ko dantacchadabhUSaNam // 2 // pakSizreSThasakhIbasurA vAcyAH kathaM vada / jyeSThe mAsi gatAH zoSaM kIdRzyo'lpajalA bhuvaH // 3 // vizvaMbharA pralambanatrI himAnuSasaMyugAH / kathaM vAcyA bhavantyetA dinAnte, vikasanti kAH // 4 // Anandayati ko'tyartha sajjanAneva bhUtale / prabodhayati padma tamAMsi ca nihanti kaH // 5 // aTavI kIdRzI prAyo durgamA bhavati priye / priyasya kIdRzI kAntA tanoti suratotsavam // 6 // kIdRkkiM syAnna matsyAnAM hitaM svecchAvihAriNAm / guNaiH pareSAmatyartha modate kIdRzaH pumAn // 7 // agastyena payorAzeH kiyatkiM pItamujjham / tvayA vairikulaM vIra samare kIdRzaM kRtam // 8 // ke sthirAH ke priyAH strINAM ko'priyo naktamAhvaya / nRtyabhUH kIdRzI ramyA nadI kIdRgghanAgame // 9 // kAkRta viSNunA kIdRgyoSitAM kaH prshsyte| asevyaH kIdRzaH (44) he bha. he a. a. bhA. ve. bhAva. i. bhAve. bhA. dIptau vA gatigandhanayo: iNa gatau. bhAve. bhavasyApatyaM bhAvi avasyAviH vasya 'bhAkhare' ityasminpade 'bhAve' ityuttaraM sphurati. 'bhAsvare' ityatra sakAra viH asya iH sazca razca azca srAH teSAmuktayaH sroktayaH tAbhiH saha akAra rephairvinA 'bhAve' iti pANinisUtra mudbhava tItyarthaH. (1) 'sunAsIra:' suH pUjAyAm nA puruSaH sIro halam. (2). 'rAmAnurAgaH' rAH dhanam mA lakSmIH nu iti vitarke. rAgaH Araktatvam. (3) 'vivarAlInakulIrAH ' viH pakSI. varaM zreSTham AlI sakhI. nakulI nakulastrI- irA madirA vivareSu chidreSu AlInAH praviSTAH kulIrAH jalacarajIva vizeSA yAsu tAH. (4) 'kuvalayavanarAjayaH' kuH pRthvI. (bavayoraikyAt) balo balabhadraH yavo dhAnyabhedaH naro manuSya : Aji: saMgrAmaH kuvalayAnAM kamalAnAM vanAnAM rAjayaH paGkayaH. (5) 'mitrodayaH' mitrANAM sakhInAmudayo vRddhiH. mitrasya sUryasya udaya udgamanam . (6) 'madanavatI.' madanA madanavRkSA vidyante yasyAM sA atigahanatvAddurgamA. madanaH kAmo vidyate yasyAH sA sayau - vanA ityarthaH. (7) 'vimatsaraH' vayaH pakSiNo vidyante yasmiMstat vimat IdRzaM sarastaDAgam. vigato matsaro'haMkAro yasya saH. (8) 'sakalaM - kamH' sakalaM samastaM kaM pAnIyaM mUtraM ca. kalaGkena lAnchanena saha vartamAnaM kRtam . ( 9 ) ' agAdhavAripUrajanitataraGgA' agAH parvatAH dhavAH bhartAraH ripuH zatruH. he rajani ! tataraGgA tato vistIrNo raGgo nartanamaNDapo yasyAM sA. agAdhena atalasparzena vAripUreNa janasamUhena janitA utpAditAstaraGgA lahayoM yasyAM sA.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahirAlApAH 199 svAmI ko nihantA nizAtamaH // 10 // lakSmaNetyuttaraM zlAghate kasmai nIco bhuvi kimuttamam / kartaryapi rucAdInAM yatra praznaH sthAdatra kIdRzaH / grISme dviradavRndAya vanAlI dhAtUnAM kiM padaM bhavet // 20 // kimavyayatayA khyAtaM kIdRzI hitA // 11 // prAyaH kArye na muhyanti narAH kasya lopo vidhIyate / brUta zabdavido jJAtvA samAhAraH sarvatra kiidRshaaH| nAdhA iti bhavecchabdo nauvAcI vada ka ucyate // 21 // ko vikhyAtAvaheH zatrU zokaM vadati kIdRzaH // 12 // kAmukAH syuH kathA nIcAH sarvaH kasmi- kiM padam / ko'bhISTo'tidaridraya sevyante ke ca bhikSubhiH pramodate / arthinaH prApya puNyAhaM kariSyadhve vasUni kim // 22 // kiM muzcanti payovAhAH kIdRzI harivallabhA / // 13 // ko duHkhI sarvakAryeSu kiM bhRzArthasya vAcakam / pUjAyAM kiM padaM ko'gniH kaH kRSNena hato ripuH // 23 // yo yasmAdvirato nityaM tataH kiM sa kariSyati // 14 // vada vallabha sarvatra sAdhurbhavati kIdRzaH / govindenAnasi vAreNendro bhavetkIdRkprItaye bhRGgasaMhateH / yadyavazyaM tadAsmai | kSipte nandavezmani kAbhavat // 24 // yatnAdanviSya kA kimakariSyamahaM dhanam // 15 // kAle deze yathAyuktaM grAhyA lekhakairmasimallikA / ghanAndhakAre niHzaGka modate kena naraH kurvannupaiti kAm / bhuktavantAvalapsyetAM kimannama- | bandhakI // 25 // kimanantatayA khyAtaM pAdena vyaGgamAhvaya / kariSyatAm // 16 // himAnIsthagirau syAtAM kIdRzau janAnAM locanAnandaM ke tanvanti ghanAtyaye // 26 // zazibhAskarau / kaH pUjyaH kaH pramANebhyo na prabhAkarasaMmataH | prAyeNa nIcalokasya kaH karotIha garvatAm / Adau vrnn|| 17 // ke pravINAH kuto hInaM jIrNa vAsoM'zumAMzca kaH / dvayaM dattvA brUhi ke vanavAsinaH // 27 // sAnujaH kAnanaM nirAkariSNavo bAhyaM yogAcArAzca kIdRzAH // 18 // na | gatvA naikaSayAJjaghAna kH| madhye varNatrayaM dattvA rAvaNaH zlAghate khalaH kasmai suptiGantaM kimucyate / lAdezAnAM kIdRzo vada // 28 // dhatte viyoginIgaNDasthalapANDuphalAni navAnAM ca tiGAM kiM nAma kathyatAm // 19 // satataM kA / vada varNo vidhAyAnte sItA hRSTA bhavetkayA // 29 // viSNoH kA vallabhA devI loktritypaavnii| varNAvAdya(10) 'kumudavanabAndhavodayaH.' koH pRthivyAH mut kumut. pRthivyA madhye prItiH kRtetyarthaH. avanaM rakSaNaM vidyate yasyAsau avanavAn rakSAkaraH ntayordattvA kaH zabdastulyavAcakaH // 30 // puruSaH kIdRzo dhavo bhartA. nAsti dayA yasya saH adayaH dayArahitaH. kumudAnAM candraH. | vetti prAyeNa sakalAH kalAH / madhyavarNadvayaM tyaktvA vikAsikamalAnAM vanAnAM bAndhavo bhrAtA candrastasyodayaH. (11) 'kAsArasahitA.' sArasasya pakSiNo hitA priyA kA iti praznaH sArasasya | brUhi kaH syAtsurAlayaH // 31 // yajamAnena kaH vargahetuH yoSit lakSmaNA kAsAreNa AkhAtasarovareNa sahitA sahavartamAnA. | samyagvidhIyate / vihAyAdyantayorvau~ gotvaM kutra sthitaM (12) 'sAvadhAnAH saha avadhAnena samAdhinA vartata iti. avya | vada // 32 // nIceSu yAvanI vANI kA kaH syAcchubhado gracittA ityarthaH. sau. adhA nA s iti padacchedaH. asyArthaH. aukAreNa sahavartamAnaH sau. na dhA adhA dhArahitaH evaMvidhaH nA iti zabda:. | (20) 'Atmanepadam.' Atmane svassai. padaM pratiSThAsthAnam. AtmasakArasya visargaH. 'nauH' iti nauvAcI bhavediti yojanA. (13) nepadaM ta AtAm jha ityAdIni nava vacanAni bhavanti iti bhAvaH. 'dAsyAmahe. dAsyA vezyayA. mahe mahotsave. dAsyAmahe dAnaM (21) 'svaritaH. svar svaravyayaM svarge nipAtaH itaH itsaMzakasya. dAsyAmaH. (14) 'prayAsthatI.' prayAsa AyAso'syAstIti prayAsI. svaritaH hasvAdayastrayaH svarAH pratyekamudAttAnudAttasvaritasaMzAH ati bhRzam. prayAsyati. prakarSeNa tatsthAnaM vimucya gamiSyati. (15) 'samadAsya' samadaM madasahitaM AsyaM mukhaM yasya saH samAdAsyaH. bhramarA samAhAraH svaritaH iti tAtparyArthaH(22) 'bIhArA:.' vizca vizva hi gajAnAM madamAghrAya hRSyanti. samadAsyaH tvaM dAnaM vyatariSyaH vI garuDamayUro. hA iti khede. rAH dravyam. vIhArAH tIrthabhUmayaH. (16) 'ahAsyatAm.' hAsyasya bhAvo hAsyatA. na hAsyatA. ahAsyatA (23) 'kaMsAsuraH kaM jalam. sA ena kRSNena sahavartamAnA lakSmIH . tAm. yuktakriyAM kurvato na kazciddhasedityarthaH. ohAra tyAge. kriyA suH pUjAyAm. ra: agniH kaMsAsuraH etannAmA daityaH. (24) 'dInarakSItipattau syap. tadannaM tAvatyakSyatAmityarthaH. (17) 'abhAvaH. abhau kSIranadI' dInAnduHsthAn bhikSAcarAdIn rakSata ityevaMzIlo dInarakSI nAsti bhA dIptiryayosto kAntirahito. aH kRSNaH. abhAvaH pramANa dInapAlaka: kSIraM dugdhaM tasya nadI kSIranadI. (25) 'nAlikerajAzAstre prasiddhaH saptamaH padArthaH. prAbhAkarAstu abhAvarUpaM saptamaM padArtha jArakelinA.' nAlikerAjjAtA nAlikerajA. jAreNa upapatinA saha pramANatvena na manyante. (18) 'vijJAnavAdinaH.' vidyA vizeSaNa | keliH krIDA tayA jArakelinA. (26) 'khaMjanAH.' khaM AkAzam. jAnanti te caturA:. navAt nUtanAt. jIrNa hi vastraM navAt. hInamUlyaM AkAzasya sarvatra vartamAnatvAdanto nAsmi. he khaa. khaJjanAH pakSisyAdityabhiprAyaH inaH sUryaH. vijJAnavAdinaH vizeSeNa jJAnasya tattvA vizeSAH (27) 'zavarA:.' rA dravyam. zavarAH bhillAH (28) 'rAkSasodhaMjJAnasya vAdo vidyate yeSu te vizAnavAdina iti padaM bauddhazAstre ttamaH rAmaH dAzarathiH. rAkSasottamaH rAkSasAnAM madhye uttamaH zreSThaH. prasiddham. (19) 'parasmaipadam.' AtmavyatiriktaH paraH tasmai parasmai (29) 'lavalIlayA.' lavalI latAvizeSaH lavalIlayA lavo nAma putraanyasmai na stauti. padaM padasaMzaM suptiGantaM padam. parasmaipadaM navAnA stasya lIlA krIDA tayA. (30) 'samAnaH' mA lakSmIH samAnaH tulyaH. mapi tiGA tip-tasa-jhi ityAdInAM parasmaipadasaMjJA. (31) 'nAgarika' nAgarikaH nagaranivAsI caturo vA. nAkaH svargaH. (32) 'yAgavidhiH.' yAgaH yajanaM tasya vidhiH. gavizabde gotvaM vartate - 1 bAdhazUnyatvavAdino yogAcArA bauddhavizeSAH. 1 matsyAdhArapAtram
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 subhASitaratnabhANDAgAram [4 prakaraNam jane / zaMbhorAvaraNaM kiM kaM bhajante vyAdhayo janam // 33 // dezaM jigamiSurekAkI vAryate sa katham // 46 // ko nayati kasminkhapiti kaMsAriH kA vRttiradhamA nRNAm / kiM brUte pitaraM jagadazeSa kSayamatha bibharAMbabhUva kaM viSNuH / nIcaH kutra bAlaH kiM dRSTvA ramate manaH // 34 // kimicchati naraH kAzyAM sagarvaH pANinisUtraM ca kIdRkSam // 47 // kiM syAdvizeSyabhUpAnAM ko raNe hitaH / ko vandyaH sarvadevAnAM dIyatAmeka- | niSThaM kA saMkhyA vadata pUraNI bhavati / nIcaH kena muttaram // 35 // bhAgIrathI kathaMbhUtA kAminI prAha kiM sagarvaH sUtraM candrasya kIdRkSam // 48 // sukaparivindaH priyam / ekamevottaraM dehi zAstralaukikabhASayA // 36 // budhaH zabdaH subrahmaNyasya vAcakaH kena / stanabharanamitA nArI kIdRgvaco brUte ko rogI kazca nAstikaH / kIdRkcandraM nama- kenopAyena raJjayetkAntam // 49 // kIdRggRhaM yAmyagRha santi kiM sUtraM pANinervada // 37 // rAjJaH saMbodhanaM kiM syAtsu. gatasya kAstrANamambhastaraNe janAnAm / bhUSA kathaM kaNTha na grIvasya tu kA priyA / adhanAstu kimicchanti AteH kiM te nu pRSTe muktAkalApairiti cottaraM kim // 50 // kIkriyate vada // 38 // kimasti yamunAnadyAM jArAnki vakti gvanaM syAnna bhayAya pRSTe yaduttaraM tasya ca kIdRzasya / jaarinnii| AndhragIrvANabhASAbhyAmekamevottaraM vada // 39 // vAcyaM bhavedIkSaNajAtamambu kaM cAdhizete gavi ko'rcanIyaH kA kAntA kAliyArAteH punararthe kimavyayam / kiM vandyaM // 51 // dadhau hariH kaM zuci kIdRgabhraM pRcchatyakaH sarvadevAnAM phaleSu kimu sundaram // 40 // kedAre kIdRzo | kiM kurute sazokaH / zlokaM vidhAyApi kimityudAraH kavirna mArgaH kutra zete janArdanaH / strIcittaM kutra ramate khAmI kiM| toSaM samupaiti bhUyaH // 52 // lakSmIdharaH pRcchati kIdRzaH vakti ceTikAm // 41 // ghanasamaye zikhiSu syAnnRtyaM syAnnRpaH sapatnerapi durnivaarH| akAri kiM brUhi nareNa samyakIdRkSu kiM ghanAtpatati / prAvRSi kasya na gamanaM mAnasagamanAya pitRtvamAropayituM svakIyam // 53 // kIdRzaM vada marukIdRzA haMsAH // 42 // cAdaya iti yatra syAduttaramatha tatra sthalaM mataM dvAri kutra sati bhUSaNaM bhavet / grUhi kAnta kIdRzaH praznaH / kathaya tvaritaM ke syunaukAyA vAhano- sabhaTaH sakArmakaH kIdRzo bhavati katra vidviSAma // 54 // pAyAH // 43 // vadatAnuttamavacanaM dhvanirucarucyate sa kA priyeNa rahitA varAGganA dhAgni kena tanayena nanditA / kIdRkSaH / tava suhRdo guNanivahai ripunivahaM kiM nu kartAraH kIdRzena puruSeNa pakSiNAM bandhanaM samabhilaSyate sadA // 55 // // 44 // ko mAdyati makarandaistanayaM kamasUta janakarAja- | (44) 'yamo gandhane' yamaH kRtAntaH agaM govardhanam. dhane. yamo sutaa| kathaya kRSIvala sasyaM pakkaM kimacIkarastvamapi // 45 // gandhane pANinIyavyAkaraNamadhye idaM sUtramasti. (48) 'vizeSaNamekArthena.' pRcchati puruSaH ke'syAM smbhuuvnvjrkRttpksstyH| bahabhaya- vizeSaNam. ekAzUnyAnAM saMkhyApUrakaM ekameva bhavati. ekAdI aGko likhyate tadA bindUnAM sAphalyaM syAdanyathA zUnyameva. arthena dravyeNa. (33) 'avelAbhojinam / ave lAbhaH. ajinam. ovelAbhoji- vizeSaNamekArthena idaM candravyAkaraNasUtramasti. (49) 'upari viharaNena.' nam. (34) 'shessesevaavaaprruupm| 'zeSe. sevA. vA. pararUpam' (35) Adhe sukaparivindazabde u pa ri vi ityeteSAM varNAnAM haraNena nisskaa'mRtyuNjyH| mRtyum. jayaH. mRtyuMjayaH (36) 'malApahA. malApahA. sanena skandaH iti zabdaH subrahmaNyasya paDhAnanasya vAcako bhavati. malA pahA. (37) 'ardhavadadhAturapratyayaH prAtipadikam! ardhavat. dvitIye upari viharaNena ityasya viparItaratenetyarthaH- (50) 'hArAvi. adhAtuH. apratyayaH. prAtipadikam. arthavadadhAturapratyayaH prAtipadikam. nAva.' hArAvi. hA iti khede. hA iti rAvaH zabdo vidyate yasiMstat(38) devtaaraadhnm|' devaH tArA. dhanam. devatArAdhanam. (39) | nAvaH naukA: he hArAH, vo yuSmAnvinA (51) 'ahilamahimaH' ahikAliyaH kAli yaH. (40) 'mAtuliGgam mA. tu. liGgam. mAtuliGgam sam na santi hiMsrA ghAtukA jIvavizeSA yasmistat. ahimaH na (41, 42) 'samutsukamanasaH' samutsu mudA harSeNa saha vartamAnAH samu- vidyate him ahim tasya ahimaH sataH ko'rthaH- yadA ahiMsrazabdAta dasteSu kaM pAnIyam. anasaH zakaTasya. samutsukaM utkaNThAyuktaM mano him dUrIkriyate tadA asaM iti tiSThet. astraM netrajalaM azrupAtaH. ahi yeSAM te samutsukamanasaH. (43) kenipAtA:.' atra, ke nipAtA iti zeSanAgam. aH kRSNaH pUjyaH san adhizete. (52) 'agamakamakaro. praznaH. prathamavArameva. dvitIyavAraM tUttaram. nipAtAH ke bhavantIti diti. agaM govardhanam. akaM na vidyate ke jalaM yatra tat. he aka na prazna: cAdayo nipAtasaMjJAH. ke pAnIye nipatanti te kenipAtAH aritrANi. (44) 'avamaMtAra.' avamaM nIcArthavAcakam. tAraH atyuccai vidyate ke sukhaM yasya saH he duHkhin ! roditi rodanaM karoti. aga makamakaroditi evaM zlokaM agamyaM akarot iti vicArayan tuSTona niHavamantAraH asminmitrANi ripUNAmapamAnaM kariSyanti ityarthaH. (45) 'alIlavam alI 'bhramaraH, lavaM lavanAmAnaM putram, ahaM alI bhavati. (53) 'samajanitanayaH' he sama mA lakSmIstayA saha vartamAna he lavaM chedanamakaravam. (46) 'mAnavanagA' he mAnava! nagAH parvatAH / lakSmAdhara ! jAnatana lakSmIdhara! janitanayaH kRto nayo nyAyo yena saH samajani tanayaH, indreNa hi parvatAnAM pakSacchedaH kRta iti paurANikI kathA, mAnavana tanayaH putraH ra tanayaH putraH samajani utpAditaH. (54) 'avAritoraNe'-avAri na gAH he anavana! na vidyate avanaM rakSaNaM yasya saH anavanaH tatsaMbodhanaM vidyate vAri jalaM yasmistat. toraNe bahidAre sati. avArito raNe he arakSita! tvaM mA gAH gamanaM mA kuryAH. raNe saMgrAme avAritaH na vArayituM zakyate saH. (55) 'zakuntalAbhara tena. zakuntalAnAmnI RSeH putrI bharatanAmnA putreNa, nanditA ityarthaH1 saMskRtayA mahArASTabhASayA ghetyarthaH 2 tailaMgabhASayA saMskRtayA ca. zakuntAnAM pakSiNAM lAbho'rjanaM tatra rata Asaktastena, vyAdhenetyarthaH
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahirAlApAH kIdRzaM hRdayahAri kUjitaM kaH sakhA yazasi bhUpatermataH / kastavAsti vipine bhayAkulaH kIdRzazca na bhavennizAkaraH // 56 // kIdRzI nirayabhUranekadhA sevyate paramapApakarmabhiH / pretarAkSasa - pizAcasevitA kIdRzI ca pitRkAnanasthalI // 57 // kesara - dumataleSu saMsthitaH kIdRzo bhavati mattakuJjaraH / tattvataH zivamapekSya lakSaNairarjunaH samiti kIdRzo bhavet // 58 // nirjitasakalArAtiH pRcchati ko naiko mRtyorbhayamRcchati / meghA - tyayakRtarucirAzAyAH kiM timirakSayakAri nizAyAH // 59 // vihagapatiH kaM hatavAnahitaM kIdRgbhavati puraM janamahitam / kiM kaThinaM viditaM vada dhimanyAdaH patirapi kIdRgbhayakRt // 60 // anukUlavidhAyidaivato vijayI syAnnanu kIdRzo nRpaH / virahi - yapi jAnakI vane nivasantI mudamAdadhau kutaH // 61 // kusumaM patadetya nAkato vada kasmai spRhayanti bhoginaH / adhigamya rataM varAGganA kva nu yatnaM kurute suzikSitA // 62 // kavayo vada kutra kIdRzAH kaThiNaM kiM viditaM samantataH / adhunA tava vairiyoSitAM hRdi tApaH prabalo vihAya kAH // 63 // vasati kutra saroruha saMtatirdinakRto nanu ke timiracchidaH / pavanabhakSasapatnaraNotsukaM puruSamAhvaya ko jagati priyaH // 64 // na bhavati malayasya kIdRzI bhUH ka iha kucaM na bibharti kaM gatA zrIH / bhavadarinivaheSu kAsti nityaM balamathanena vipadvyadhAyi keSAm // 65 // samayamiha (56) 'kalaMkavirahitaH'. kalaM madhuraH zabdaH kaviH kAvyAdikRt ahitaH zatruH. kalaGkena mRgarUpAbhijJAnena virahitaH na syAt iti bhAvArtha:. (57) 'narakapAlaracitA' narakANAM pAlAH nArakajIvarakSA yamabhaTAstai racitA'. upaskRtA. narANAM kapAlAni karparANi taiH kRtvA racitA. zmazAnabhUmistu manuSyANAM muNDaiH sahitA bhavati (58) 'dAnava kulabhramarahitaH dAnena madena bakulAnAM vRkSANAM bhramarebhyaH sakAzAt hitaH hitakRtadityarthaH dAnavAnAM daityAnAM kule yo bhramo dAnavA amI yudhyantIti mithyAjJAnaM tena rahitaH (59) 'vidhutArAtejaH' he vidhutArAte ! vidhutAH kampitAH arAtayaH zatravo yena sa tatsaMbodhanam. ajaH brahmA. vidhuzcandraH tArA nakSatrANi tAsAM tejaH prakAzaH. (60) 'ahimakaramayaH' ahiM sarpam. akaraM nAsti karo rAjadaNDo yasmiMstat. ayaH loham ahayaH sarpAH makarAH matsyavizeSA stanmayaH. (61) 'kuzalavardhitaH kuzalaiH zubhasUcaka zakunairvardhito vardhA pitaH kuzazca lavazca kuzalavau etannAmAnau putrau tayorRddhiH saMpattasmAt (62) 'suratarave.' suratarave kalpavRkSAya vAJchanti. suratasya saMbho gasya ravaH zabdastasmin. (63) 'girisAra mukhA:' giri vANyAM sAraM pradhAnaM sphuToccAraNavanmukhaM vadanaM yeSAM te girisAraM loham. ukhAH sthAya:. (64) 'kekiraNotkarAH' ke pAnIye. kiraNAnAM utkarAH samUhAH he ke kiraNotka, kekA vidyate yeSAM te kekinaH teSAM mayUrANAM raNe zabde utka utsukaH tatsaMbodhanam rAH dravyam. (65) 'vipannagA nAm' vigatAH pannagAH sarpA yasyAH sA vipannagA nakiMtu pannagasa hitaiva. nA pumAn aM kRSNam vipatsaMpattyabhAvaH daridratA nagAnAM parvatAnAm 26 su. ra. bhAM. 201 vadanti kaM nizIthaM zamayati kAnvada vArivAhavRndam / vitarati jagatAM manaHsu kIdRGmudamatimAtramayaM mahAtaDAgaH // 66 // kimakaravamahaM harirmahIbhraM svabhujabalena gavAM hitaM vidhitsuH / priyatamavadanena pIyate kaH pariNatabimba phalopamaH priyAyAH // 67 // pariharati bhayAttavAhitaH kiM kamatha kadApi na vindatIha bhItaH / kathaya kimakarorimAM dharitrIM nRpatiguNairnRpate svayaM tvamekaH // 68 // pRcchati zirasiruho madhumathanaM madhumathanastaM zirasiruhaM ca / kaH khalu capalatayA bhuvi viditaH kA nanu yAnatayA gavi gaditAH // 69 // kIdRktoyaM dustaraM syAttitIrSoH kA pUjyAsminkhaGgamAmatrayasva / dRSTvA dhUmaM dUrato mAnavijJAH kiM kartAsmi prAtarevAzrayAzam // 70 // kIdRkprAtardIpavarteH zikhA syAduSTraH pRcchatyAbhajante mRgAH kim / devAmAtye kiM gate prAyazo - 'smi~llokaH kuryAnno vivAhaM viviktaH // 71 // kIdRksenA bhavati raNe durvArA vIraH kasmai spRhayati lakSmImicchan / kA saMbuddhirbhavati bhuvaH saMgrAme kiM kurvIdhvaM subhaTajanA bhrAtRvyAn // 72 // kaMsArAtervada gamanaM kena syAtkasmindRSTiM saMlabhate khalpecchuH / kaM sarveSAM zubhakaramUcurdhIrAH kiM kuryAstvaM sujana sazokaM lokam // 73 // kIdRkSaH sakalajano bhavetsurAjJaH kaH kAlo vidita ihAndhakArahetuH / kaH zreyAnkumudavanasya ko nihanti bhrAtRvyaM vada zirasA jitastvayA kaH // 74 // saMgrAme sphuradasinA hatAstvayA ke duHkhaM ke bata niraye narasya kuryuH / kasminnudbhavati kadApi naiva loma jJAtAH ke jagati mahAlaghutvabhAjaH // 75 // kIdRkSaM (66) 'araviMdavAn-' araviM nAsti raviH sUryo yasminsaH aravistam. davAndAvAnalAn. aravindavAn aravindAni kamalAni vidyante yasminsaH. (67) 'adharaH.' he kRSNa ! tvaM govardhanaparvataM adharaH haste dhRtavAn. adharaH oSThaH (68) 'samaraMjayam' samaraM saMgrAmam. jayaM jayavAdam. ahaM samaraMjayaM rAgiNIM pRthvImakaravam. (69) 'kezava naukA' he keza* vanaukAH vane oko gRhaM yasyAsau vAnaraH he kezava ! naukA nAvaH (10) 'anumAtAse.' anu na vidyate nauH yatra tat naukAra hitamityarthaH. mAtA janitrI. he ase khaDga ! anumAtAse tvaM anumAnaM kariSyasi . (71) 'vibhAkarabhavanam ' vibhA vigatA bhA kAntiryasyAH sA. he karabha uSTra ! vanam vibhAkarabhavanaM vibhAkarasya sUryasya bhavanaM gRhaM tat. siMharAArIM gate jIve lokAH vivAhAdizubhakAryANi na kurvanti. siMhasyAdhipatiH sUryaH. (72) 'parAjayemahi' parA utkRSTA. utkRSTA eva senA jayaM prApnuyAdityarthaH Ajaye saMgrAmAya. he mahi he pRthvi ! vayaM parAjayemahi jayema. (73) 'vinodayeyam ' vinA garuDena. udaye sati parasyonnatau satyAm ayaM bhAgyam ahaM taM vinodayeyaM vinodena yuktaM kuryAmityarthaH. (74) 'vidhuravirahitaH ' vidhureNa kaSTena virahitaH sukhItyarthaH vidhuzca ravizca vidhuravI candrAdityau tAbhyAM rahitaH, vidhuzcandraH aviH UrNAyuH ahitaH zatruH (75) 'narakareNavaH' narAzca kareNavazca manuSyahastina: narakasya reNavo dhUlyaH agnirUpA vAlukA ityarthaH narakare puruSANAM hastatale. aNavaH paramANavaH
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 subhASitaratnabhANDAgAram [4 prakaraNam samiti balaM nihanti zatru viSNoH kA manasi mudaM sadA vasudhAsahitaM ka ekaH / Amantrayakha dharaNIdhararAjaputrIM tanoti / tucchaM saccharadhimukhaM nigadyate kiM paJcatyaiH samama- ko bhUtibhasmanicitAGgajanAzrayaH smAt // 87 // kau pamAna eva keSu // 76 // kAmarirahitAmicchati bhUpaH zaMkarasya valayAvapayodharaH kaH kIdRkparasya niyataM vazameti kAmuddharayati zUkararUpaH / kenAkAri hi manmathajananaM kena bhUpaH / saMbodhayoragapatiM vijayI ca kIdRgduryodhano nahi vibhAti ca taruNIvadanam // 77 // himAMzukhaNDaM kuTilo- bhavedvada kIdRzazca // 88 // kAmujjahAra harirambudhimadhyajvalaprabhaM bhavedvarAhapravarasya kIdRzam / vihAya varNa pada- magnAM kIdRkzrutaM bhavati nirmalamAnasAnAm / Amantrayava madhyasaMsthitaM na kiM karotyeva jinaH karoti kim // 78 // vanamagnizikhAvalIDhaM taccApi ko dahati ke madayanti bhRGgAn vasantamAsAdya vaneSu kIdRzAH pikena rAjanti rsaalbhuuruhaaH| // 89 // meghAtyaye bhavati kiM subhagAvagAhaM kA vA nirasya varNadvayamatra madhyamaM tava dviSAM kAntatamA tithizca viDambayati vAraNamallavezyAH / durvAravIryavibhavasya bhavedraNe kA // 79 // uraHsthala ko'tra vinA payodharaM bibharti kaH kAH saravakasubhagAstaraNiprabhAbhiH // 90 // kalyANasaMbodhaya mArutAzanam / vadanti kaM pattanasaMbhavaM janAH phalaM vAktvamiva kiM padamatra kAntaM sadbhapatestvamiva kaH paritoSaca kiM gopavadhUkucopamam // 80 // vasantamAsAdya vaneSu kArI / kaH sarvadA vRSagatistvamivAtimAtraM bhUtyAzritaH rAjate vikAsi kiM vallabha puSpamucyatAm / vihaMgamaM kaM ca kathaya pAlitasarvabhUtaH // 91 // sUryasya kA timirakuJjaraparisphuTAkSaraM vadanti kiM paGkajasaMbhavaM viduH // 81 // samudyate vRndasiMhI satyasya kA sukRtavAridhicandralekhA / pArthazca kutra na yAti pAMsulA samudyate kutra bhayaM bhavejalAt / samudyate kIdRgaridAvahutAzano'bhUtkA mAlatIkusumadAma harasya mUrdhni kutra tavApayAtyariH prahINasaMbodhanavAci kiM padam // 82 // // 92 // meghAtyaye bhavati kA subhagAvagAhA vRttaM vasantatapakhino'tyantamahAsukhAzayA vaneSu kasmai spRhayanti | tilakaM kiyadakSarANAm / bho bhoH kadaryapuruSA viSuvaddine ca sattamAH / ihApi varNadvitayaM nirasya bhoH sadA sthitaM kutra vittaM ca vaH subahu takriyatAM kimetat // 93 // prApte ca sattvamucyatAm // 83 // padamanantaravAci kimiSyate vasantasamaye vada kiM tarUNAM kiM kSIyate virahiNAmuragaH kapipativijayI nanu kIdRzaH / paraguNaM gadituM gatamatsarAH kimeti / kiM kurvate madhuliho madhupAnamattAH kIdRgvanaM kuruta kiM satataM bhuvi sajanAH // 84 // vadati rAmamanuSya mRgagaNAstvaritaM tyajanti // 94 // durvAravIrya saruSi jaghanyajo vasati kutra sadAlasamAnasaH / api ca zakrasutena tvayi kA prasuptA zyAmA sapatnahRdaye supayodharA ca / tuSTe tiraskRto ravisutaH kimasau vidadhe tvayA // 85 // meghA (87) 'kAlikApAlikamaTha:.' kAlikA zyAmatA. apagatA alayo tyaye bhavati kaH samada subhagaM ca kiM kamadharanmurajit / bhramarA yasmAttadapapAli bhramararahitam. kamaThaH kacchapaH. he kAli he kuTutailamizritaguDo niyataM vinihanti kaM triguNasaptadinaiH | pArvati ! kApAliko yogI tasya maThaH. (88) 'ahInAkSatanaya' ahI sau. nA pumAn. kSatanayaHkSataH khaNDito nayo nyAyo yena // 86 // varSAsu kA bhavati nirmadhu kIdRgabjaM zeSaM bibharti saH. anyAyavAn. he ahIna sANAM svAmin ! akSatanayaHna kSato nayo nyAyo yena saH akhaNDanyAyavAn. hIne akSiNI yasyAsau (76) 'abhimAniSu. abhi nAsti bhIyaM yasya tat. mA lakSmIH. | hInAkSo'ndhastasya tanayaH putraH. na hInAkSatanayo ahInAkSatanaya:aniSu na vidyante iSavo bANA yastit. abhimAniSu garvavatsu. | dhRtarASTro hi hInAkSo'ndha iti paurANikAH. tatputro duryodhano'hI. (77) 'kuMkumena! kuM pRthvIm. kuM dharAm. ena kRSNena. kuGkumena. nAkSatanayo na bhavati, kiMtu andhaputra ityarthaH. (89) 'kunda(78) 'daMSTrAbham' daMSTrA dADhA tadvat AbhA zobhA yasya tat. dvitI- | makarandabindavaH' kuM pRthvIm. damakaraM upazamakSamAyuktaM bhavati yAyAmudayaM prAptazcandro vakrojvalaguNena sUkaradaMSTyA sahopamIyate. ityarthaH. he davin davo vidyate yasiMstat davi tatsaMbodhanam. dambhaM kapaTaM jinaH na karoti. bhadraM kalyANaM jinaH karoti. (79) | davaH vanAgniH kundamakarandabindavaH kundAnAM puSpavizeSANAM maka'kAntagirA' kAntA girA kAntA manoharA gIrvANI yasyAsau | randaH puSparasastasya bindavaH kaNA.. (90) 'sarojarAjayaH' sarastaDAkAntagIstena. kArA bandigRham. rAkA pUrNamAsI. (80) 'nAgaraMgam gam. jarA vayohAni : jayaH. sarojarAjayaH kamalazreNayaH. (91) nA pumAn. he nAga he sarpa! nAgaraH nagare bhavastam. nAgara nAra- zaMkaraH zaM sukham. karo rAjabhAgaH zaMkaro mahAdevaH. (92) 'bhAgIGgIphalam (81) 'kiMzukam'. kiMzukaM palAzam zukaM kIram. kaM brahmA- | rathI.' bhA kAntiH . gIH vANI rathI ratho vidyate yasya saH. bhAgIrathI Nam (82) 'himakare.' himakare candre udgate sati. makare matsye utpanne | gaGgA. (93) 'nadIyatAm / nadI. iyatAM etAvadakSarANAm. na dIyasati. kare hasta sAyudhe UrvIkRte sati. re re dAsa iti cAmatraNe. | tAm. (94) 'davavikalam.' dalam, balam. bilam. kalaM avyakta (83)'tapase' tapoguNAya. se sakArabhAvaH sakAre vartate. (84) 'anu | madhuram davavikalaM dAvAgninA byAkulam. sarAma:.' anu pazcAdvAci. rAmeNa saha vartamAna. sarAmaH. anusarAmaH vayaM paraguNaM prati anusaraNaM kurmaH (85) 'anujagRhe' he anuja bhrAtaH! 1 zyAmavarNo lohamayatvAt; pakSe, SoDazavArSikI. 2 suSThu payaH gRhe mayA. anujagRhe anugRhItaH. (86) 'shvaasrogm|' zvA teSu | jalaM dharatIti supayodharA. lohanirmite zastre pAnIyaM dIyate iti dineSu maithuneccho bhavet sarasastaDAgam. agaM govardhanam. zvAsarogam. prasiddhiH; pakSe,-sustanI.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahirAlApAH punaH praNatazatrusarojasUrye saivAdyavarNarahitA vada nAma kA iha sattvapIDAkaraM kulaM bhavati kIdRzaM galitayauvanaM yoSisyAt // 95 // urasi murabhidaH kA gADhamAliGgitAste tAm / babhAra harirambudherupari kAM ca kena stuto hataH sarasijamakarandAmoditA nandane kA / girisamelaghuvarNairaNa- kathaya kastvayA nagapaterbhayaM kIdRzAt // 103 // harirvahati vAkhyAtisaMkhyagurubhirapi kRtA kA chandasAM vRttirasti kAM tavAstyariSu kA gatA kaM ca kA kamarcayati rogvaandh|| 96 // samarazirasi sainyaM kIdRzaM durnivAraM vigataghana --| navatI purI kIdRzI / hariH kamadharadvaliprabhRtayo dharAM kiM nizIthe kIdRze vyomni zobhA / kamapi vidhivazena prApya | 11 vyadhuH kayA sadasi kastvayA budha jito'mbudhiH kIdRzaH yogyAbhimAnaM jagadakhilamanindyaM durjanaH kiM karoti // 97 // bhavati gamanayogyA kIdRzI bhU rathAnAM kimati- . // 104 // pavitramatitRptikRtkimiha kiM bhaTAmantraNaM bravIti madhuramamlaM bhojanAnte pradeyam / priyatama vada nIcAmantraNe dharaNIdharazca kimajIrNasaMbodhanam / harirvadati ko jito kiM padaM syAtkumatikRtavivAdAzcakrire kiM samarthaiH // 98 // madanavairiNA saMyuge karoti nanu kaH zikhaNDikulatANDavADabhavati jathinI kAjI senAhayAdharabhUSaNaM vahati kimahiH mbaram // 105 // ko mohAya durIzvarasya viditaH saMbopuSpaM kIdRkkusumbhasamudbhavam / mahati samare vairI vIra tvayA dhanIyo guruH ko dhAnyAM viralaH kalau navadhanaH kiMvanna vada kiM kRtaH kamalamukule bhRGgaH kIdRkpibanmadhu rAjate kIdRgdvijaH / kiM lekhAvacanaM bhavedatizayaM duHkhAya kii|| 99 // AhvAnaM kiM bhavati hi taroH kasyacitpraznavijJAH khalaH ko vighnAdhipatirmanobhavasamo mUrtyA pumAnkIdRzaH prAyaH kArya kimapi na kalau kurvate ke pareSAm / pUrNa // 106 // kAminyAH stanabhAramantharagateIlAcalaccakSuSaH candraM vahati nanu kA pRcchati mlAnacakSuH kenodanyAja- kaMdakavilAsanityavasateH kIdRkpumAnvallabhaH / helAkRSTanitamasamaM kaSTamApnoti lokaH // 100 // kA saMbuddhiH kRpANapATitagajAnIkAtkutaste'rayaH zvAsAyAsavizuSkakaNThasubhaTa bhavato brUhi pRcchAmi samyakprAtaH kIdRgbhavati vipinaM saMprabuddhairvihaMgaiH / lokaH kasminprathayati mudaM kA kuharA niryAnti jIvArthinaH // 107 // daityArAtirasau tvadIyA ca jaitrI prAyo loke sthitamiha sukhaM jantunA | varAhavapuSA | varAhavapuSA kAmujahArAmbudheH kA rUpaM vinihanti ko kIdRzena // 101 // gatakkezAyAmA vimalamanasaH kutra madhuvadhUvaidhavyadIkSAguruH / khacchandaM navasallakIkavalanaiH munayastapasyanti svasthAH suraripuripoH kA ca dayitA / pampAsaromajjanaiH ke vindhyAdrivane vasantyabhimatakrIDAbhikavipreyAH kiM syAnnavalaghuyutairaSTagurubhirbudhA vRttaM varNaiH sphuTa- rAmasthitAH // 108 // kA cakre hariNA dhane kRpaNadhIH ghaTitabandhaM kathayata // 102 // bibharti vadanena kiM ka (103) 'viSamapAdanikuMjagatAhitaH! viSaM garalam. apAt. sarpaH (95) "zastrI. AdyavarNarahitA 'strI.' he durvAravIrya ! tvayi | ani nAsti iH kAmo yasmin tat kaMdarparahitam. kuM pRthvIm. jagatA saruSi sati sapanahRdaye kA prasuptA zastrI, praNatazatrusarojasUrye saMsAreNa. ahitaH zatruH. viSamapAdanikuJjagatAhitaH. viSamANAM durgamANAM pAdAnAM pratyantaparvatAnAM nikujeSu gahanasthAneSu gatA ahayaH tvayi tuSTe sati sapatnahRdaye prasuptA saivAdyavarNarahitA kA? strI. (96) sapA yasminsaH. viSamapAdanikuJjagatAhistasmAta. yatra parvate zilAyA 'mAlinI' mA lakSmIH. alinI bhramarI. mAlinI nAma chandovRttam. adhastAtsA nirgacchanti tataH parvatAdvibhIyate. (104) 'kuMbhIramIna(97) 'abhibhavati.' abhi nAsti bhIryasya tat bhayarahitam. bhavati | makarAgamadurgavAriH' kuM pRthvIm. bhIH bhayam. aM viSNum. I. lakSmI. bhAni nakSatrANi vidyante yasmiMstat bhavat tasminnakSatrayukte- abhibhavati | inaM sUryam. akarA nAsti karo rAjadaNDo yasyAM sA. agaM govardhanaparAbhavati. nIco vRddhiMgato duHkhadAyaka eva bhavediti bhAvaH. (98) pavatam aduH dadati ma. gavA vANyA vAdena kRtvA. ariH prati | vAdI. kumbhIramInamakarAgamadurgavAriH kumbhIrA nakrAzca mInA matsyAzca 'samAdadhire' samA aviSamA. dadhi kSIrajam. re iti nIcasaMbodhana makarAzca teSAM Agamo Agamanagamane tAbhyAM kRtvA durga dustaraM vAri dIyate. samAhitAH. (99) 'parAgaraMjitaH' parA utkRSTA. he rAga Ara jalaM yasyAsI IdRzaH samudro bhavati. (105) payodharasamayaH.' payo ktatva- garaM garalam. raji rakhatItyevaMzIlaM tat. jitaH parAgaraJjitaH jalam. he yodha! he dhara parvata! he rasa ajIrNa! he sama! mA lakSmIparAgeNa kesareNa raJjitaH prINitamanAH. (100) 'nIrApakAreNa.' he stayA sahavartamAna hare. mayaH mayanAmA kazcidaityavizeSo hareNa hata nIpa vRkSavizeSa ! pare anye. AtmanaH kAryANi sarve kurvanti para kAryakRttu iti bhAvArthaH payodharasamayaH payodharasya meghasya samayaH kAlaH meghAvirala:. rAkA pUrNimA. he kANa ekAkSa! nIrApakAreNa nIrasya jalasya game hi mayUrA vizeSeNa nRtyantItyarthaH. (106) 'raajiivsnnibhvdnH| apakAraH abhAvastena. nIraM vinA tRSA kaSTaM dadAti. (101) 'vIhAra | rAdravyam. he jIva he guro. san sajjanaH. ibhavat hastivat. na sevinA. he vIra! ravi ravaH zabdo vidyate yasmin tat zabdayuktam. vidyate aH kRSNo'sminniti ana:. brAhmaNo hi kRSNarahitaH kadAcinna hAse hAsye. senA sainyam. vIhArase vinA vIhAra upabanAdiSu khelanaM syAdityarthaH. rAjI patiH vasan nivAsaM kurvan. ibhavadanaH ibhavat sevate ityevaMzIlastena. (102) 'zikhariNI.' zikharANi vidyante yasmi hastitulyaM vadanaM mukhaM yasyAsau. gaNeza ityarthaH. rAjIvena kamalena nasau zikharI parvataH tasmin zikhAraNi. I lakSmIH, zikhariNI chandaH. saMnibhaM sadRzaM vadanaM mukhaM yasyAsau rAjIvasaMnibhavadanaH (107) 'sama1 viSNoH. 2 aSTAbhilaghubhiH saptabhizca gurubhirityarthaH. rataH' samaM tulyaM rataM bhogakriyA yasya saH saMgrAmAt. (108) 'kuJjarA, 3 kavipriyam. | kuM pRthvIm. jarA vRddhatvam. aH kRSNaH kujarA hastina:
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 subhASitaratnabhANDAgAram [4 prakaraNam kIdRgbhujaMge'sti kiM kIhakkumbhasamudbhavasya jaTharaM kIdRgyi- dInvinivArayanti pathi ke pAnthasya dInasya ca / kA yAsurvadhUH / zlokaH kIdRgabhIpsitaH sukRtinAM kIdRGnabho| saMbuddhiriha zriyazca tamasaH ko nAzako procyatAM gacchantaM nirmalaM kSoNImAya sarvagaM kimuditaM rAtrau saraH kIdRzam pathikaM kimAha yavanaH saGgAbhilASAnvitaH // 114 // kaH // 109 // muNDaH pRcchati kiM murArizayanaM kA hanti khe bhAti hato nizAcarapatiH kenAmbudhau majati kaH rUpaM nRNAM kIdRgvIrajanazca ko'tigahanaH saMbodhayAvazcitam / kIdRktaruNIvilAsagamanaM ko nAma rAjJAM priyaH / patraM kiM kA dhAtrI jagato bRhaspativadhUH kIdRkkaviH kkAdRtaH ko'rthaH nRpateH kimapsu lalitaM ko rAmarAmAharo matpraznottaramadhyakiM bhavatA kRtaM ripukulaM kIhaksaro vAsare // 110 // mAkSarapadaM yattattavAzIrvacaH // 115 // kiM trANaM jagatAM kasmai yacchati sajano bahadhanaM sRSTaM jagatkena vA zaMbho ti na pazyati ca kaH ke devatAvidviSaH kiM dAtuH karabhUSaNaM ca ko gale yuvatibhirveNyAM ca kA dhAryate / gaurIzaH | nirudaraH kaH kiM pidhAnaM dRzAm / ke khe khelanamAcaranti kamatADayaccaraNataH kA rakSitA rAkSasairArohAdavarohataH sudRzAM kiM cArutAbhUSaNaM buddhyA brUhi vicArya sUkSmamatimaMkalayatAmekaM dvayoruttaram // 111 // kaH syAdambudayAcako stvaka dvayoruttaram // 116 // kaH kaNoripitA girIndrayuvatayaH kaM kAmayante patiM lajjA kena nivAryate nikaTake tanayA kasya priyA kasya tukko jAnAti pareGgitaM viSamaguH dAse kathaM yAvanI / bhASA darzayateti vastuSu mahArASTra | kutrodabhUtkAminAm / bhAryA kasya videha jA tudati kA kadA vA bhavedAdyantAkSarayohi loparacanAcAturyataH pUrya- bhome'dvi nindyazca kastatpratyuttaramadhyamAkSarapadaM sarvArthasaMpatkatAm // 112 // kA meghAdupayAti kRSNadayitA kA vA ram // 117 // lAvaNyaM ka nu yoSitAM nabhasi ke saMcArasabhA kIdRzI kAM rakSatyahihA zaradvikacayetkaM dhairyahantrI ca mAtanvate kAsAmuccatarA bhavanti ninadAH kva krIDato kA / kaM dhatte gaNanAyakaH karatale kA caJcalA kathyatAmA daMpatI / keSu zrIH prakaTIcakAra bhagavAnsItApatiH pauruSaM rohAdavarohatazca nipuNairekaM dvayoruttaram // 113 // kutra matpraznottaramadhyavarNaghaTito devo mude so'stu vaH // 118 // zrIH sthiratAmupaiti bhuvi ko duHkhI kimISatpadaM dharmA | kaH pUjyaH sujanatvameti katamaH ka sthIyate paNDitaiH zrImatyA zivayA ca kena bhuvane yuddhaM kRtaM dAruNam / kiM vAJchanti (109) 'kumudavanaparAgaraMjitAmbhovihitagamAgamakokamugdharekham sadA janA yuvajanA dhyAyanti kiM mAnase matpraznottaramakumud pRthvyA harSo'kAri, pRthvI uddhRtA ityarthaH. avanaparA avanaM dhyamAkSarapadaM bhUyAttavAzIrvacaH // 119 // kSINI ke sahate rakSaNaM dhanasya gopanaM tatra parA sAvadhAnA. garaM viSam. jitAni pItAni ambhAMsi jalAni yena tajitAmbhaH vihitagamA vihitaH karoti divi kA nRtyaM zivAyAH patirbhUtAnAM kamayaGa kRto gamo gamanaM yayA sA. gamakaH arthAbhiprAyeNa gamyate prApyate jIvaharaNe kA rAmazatroH purI / kaM rakSanti ca sAdhavaH sa gamakaH. akamuk kaM pAnIyaM muJcanti te kamuco meghAH na vidyante pazupateH kiM vAhanaM procyatAmAlomapratilomazAstracaturairekaM kamuco yasmin tat akamuk, medhai rahitamityarthaH. he dhare he pRthvi ! khaM AkAzam. kumudavanaparAgaraJjitAmbhovihitagamAgamakokamugdharekhaM dvayoruttaram // 120 // kumudAnAM candravikAsikamalAnAM vanAni teSAM parAgeNa rajasA rajitaM raGgayuktaM kRtaM ambho jalaM yasmin tat IdRzaM sara: punaH kiidRshm| (114) ime uttare ardhasphorite evAnyeSAM yojanAsaukaryAya vihitau niSpAditau gamAgamau gamanAgamane yAbhyAM to vihitagamA-likhyete-e viSNau, bhayI bhItiyuktaH, A khalA (DalayorabhedAt gamau tau ca tau kokau ca tAbhyAM kRtvA mugdhA sundarA rekhA patirya- khaDA) evaM e bhayyA khaDA. (115) ahezaH rAmeNa. mainAka: smin tat. yatastau cakravAkI vakravAko anyonyaM 'viyuktau santau maMtharam. sacivA. turaMgaH gajA. rAjIvam. rAvaNa:- etanmadhya. rAtrau milanAya tIrAttIraM paryaTataH' tayorgamanAgamanena jalarekhAyAH mAkSaraghaTinaM vAkyaM 'he me nAtha! ciraM jIva' iti rAjAnaM prati bhavAt rAtrau sara IdRzaM iti bhAvaH. (110) 'vikacavArijarAjisamudbha- AzIrvacanam. (116) andhaH annaM dRgvihInazca. dAnavAH daityAH vocchalitabhUriparAgavirAjitam' he vikaca vigatAH kacAH kezA dAnavAri ca, dAnodakamityarthaH. tamaH rAhuH andhakArazca. vayaH yasya saH tatsaMbodhanaM he vAlarahita! vAri jalam , mahApralaye hariH pakSiNaH tAruNyaM ca. (117) vAsavaH- harasya. hasvasya tugAgamo zeSazayyAyAM samudrajale zete. jarA vRddhatvam, Ajisamud Ajau 'hasvasya piti kRti tuk' iti sUtreNa. matimAn. namasi. rAmasya. saMgrAme. samut saharSaH, bhavaH saMsAra, he acchalita he avazcita ! bhUH kustuti. abhyaGgaH etanmadhyamAkSaraghaTitavAkyaM sarasvati namastupRthvI. iparA kAmastena parA utkRSTA nityayauvanavatI, gavi | bhyam iti. viSamAH paJca gAvo bANA yasyati viSamaguH kAma:vANyAma, rA. dravyam, jitam. 'vikacavArijarAjisamudbhavocchalita- | (118) naipuNye, aNDajAH, pArINAM, ekAnte, rakSAsu, madhyamavarNoddhAbhUriparAgavirAjita' vikacAnAM praphullAnAM vArijAnAM kamalAnAM rAjiH | rAtpuNDarIkAkSaH-ityuttaram. pArINAmityasya nadIpUra ityarthaH. 'karkapatistasyAH samudbhavastana ucchalito yo bhUri pracuraH parAgaH tena | rIpUrayo pArI pAdarajvAM ca hastinaH' iti vizvaH (119) bhUdevaH, virAjitaM zobhitam. (111) sAdhave-vedhasA, kAlimA-mAlikA, khavazaH, saMsadi, durgeNa (daityaH) vaibhavaM, yuvati, madhyamAkSaroddhareNa deva. kAlaM-laMkA. (112, 113) dhArA-rAdhA. vaMdyA-dyAvaM. (ahihA | sarge bhava ityuttaram. uccakoTisthaH syAH iti tAtparyam. (120) indra) kAzaM-zaMkA. pAzaM-zaMpA. (vidyut.) | bhAraM-raMbhA. kAlaM-laMkA. dInaM-naMdI.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ praznottarANi, citram 205 praznottarANi citram bhArataM cekSudaNDaM ca sindhumindaM ca varNaya / pAdamekaM namAmi mAmanonunnamAnaM munimamAninam / nAnAnamanamApradAsyAmi pratiparvarasodayaH // 1 // kiyanmAnaM jalaM vipra nAmamoMnAmAnamumenamum // 1 // tAratAratarairetairuttarottaratto jAnudannaM narAdhipa / tathApIyamavasthA te nahi sarve bhavA- rutaiH| ratArtA tittirI rauti tIre tIre tarau tarau // 2 // dRzAH // 2 // aho kenezI buddhidAruNA tava nimitaa| tanutA tanutAM nItA tena te nItanItinA / nAtA nUtanatA triguNA zrUyate buddhina tu dArumayI kvacit // 3 // bhUri- tAnti tanau tenAtanoti naH // 3 // yA mAtAmamatA mAyA bhArabharAkrAnto bAdhati skandha eSa te / na tathA bAdhate / mA parokSakSaropamA / tArone gagane'ro tAmakSagacchachagakSama skandho yathA bAdhati bAdhate // 4 // nirarthakaM janma gataM // 4 // sara khatiprasAdaM me sthitiM cittasarasvati / saranalinyAM yayA na dRSTaM tuhinAMzubimbam / utpattirindorapi niSphalaiva kRtA vinidrA nalinI na yena // 5 // aGgaNaM | khati kuru kSetrakurukSetrasarasvati // 5 // saMsAra sAkaMtadidamunmadadvipazreNizoNitavihAriNo hreH| ullasattaruNa darpaNa kaMdarpaNa sasArasA / zaraM navAnA bibhrANA nAbibhrANA kelipallavAM sallakIM tyajati kiM mataGgajaH // 6 // idamanu zarannavA // 6 // mArArizakarAmebhamukhairAsAraraMhasA / sArAcitamakramazca puMsAM yadiha jarAsvapi mAnmathA vikArAH / rabdhastavA nityaM tadartiharaNakSamA // 7 // mAtA natAnAM idamapi na kRtaM nita mbinInAM stanapatanAvadhi jIvitaM rataM | saMghaTTaH zriyAM baadhitsNbhrmaa| bhAnyAtha sImA rAmANAM zaM vA // 7 // yadetacandrAntarjaladalavalIlAM vitanate tadAcaSTe vitanane naTAna me dizyAdumA dijA // 8 // saralA bahalArambhataralAlilokaH zazaka iti no mAM prati tathA / ahaM vinduM manye | (1) yakSaraM padyam. namAmi namaskaromi. kam. uM viSNum. na tvadarivirahAkrAntataruNIkaTAkSolkApAtavraNakiNakalaGkAGkita | kevalaM tameva api tu umenaM pArvatInAtham, hariharamityarthaH. kiMbhUtam / tanum // 8 // bhavitrI rambhoru tridazavadanaglAniradhunA | mAmanonunnamAnaM mA lakSmIstasyA manaso nunno'pahRto mAno yena sa sa rAmo me sthAtA na yudhi parato lakSmaNasakhaH / iyaM yAsya- tathA taM lakSmIcAcalyagarvApahAriNam. pu0 kiM01 muniM yogIzvaraM. amAninaM mAnarahitam. pu0 kiM01 nAnAnanaM nAnAvidhAni AnanAni tyuccairvipadamadhunA. vAnaracamUrlaghiSThedaM SaSThAkSaraparavilopAtpaTha mukhAni yasyAsau taM dazAvatAratvAdanekavidhamukham. pu0 kiM01 amApunaH // 9 // aSTau hATakakoTayastrinavatirmuktAphalAnAM tulAH | nAmaM amAnamAkAzamamati atikrAmatItyamAnAmastam. pu0 kiM0 pazcAzanmadhugandhamattamadhupAH krodhoddhatAH sindhurAH / azvA onAmAnaM brahmasvarUpam. evaMvidaM umenaM haraM uM hariM ca namAmi. (2, 3) dvathakSaraH. (4) u iti saMbodhanam. he akSagacchachagakSama! akSainAmayutaM prapaJcacaturaM paNyAGganAnAM zataM daNDe pANDyanRpeNa rindriyairgacchanti pratipadyante te akSagacchAH viSayAH teSAM chagaH nAza: DhaukitamidaM vaitAlikAyArpaNam // 10 // tatra kSamaH samarthaH tasya saMbodhanam. he mahAyogin ! gagane AkAze tAM ara prApa. kiMbhUte gagane tArone tArAbhiH UnaM tasmin. tAM kAm yA mAtA arthAt vizvasya mAtA. pu0 kI01 yA mamatA mama tAsvarUpeNa vartate. yA vaiSNavI mAyA. pu0 kI01 yA mA lakSmI.. (1) pUrvAdha bhojarAjasyoktiH uttarArdhe tu kAlidAsasya pratyuktiH pu0 kI01 yA parokSakSaropamA parazcAsau ukSA ca parokSA vRSabhaH tena (2) prathamapAdastRtIyapAdazca nadImattitIrSA bhojsyoktiH. dvitIyapAda-kSarati gacchatIti sa zrImahAdevaH tena upamIyateti sA. (5) svatiprazcaturthapAdazca rAjadarzanArthaM chadmanA kASThabhAravAhapaNDitasya pratyuktiH. sAdaM sundarAtiprasannatAM sara prApnuhi. cittasarasvati cittasamude. kSetraM (3) pUrvArdha mAninImanunayato vallabhasyoktiH. uttarArdhaM tu tasya | zarIrameva kurukSetra tatra sarasvatyAkhyanadIrUpe. nadyAH samudrasthiterauvakroktiH. (4) pUrvAdha mRgayAyA gRhamAgacchataH zibikArUDhasya bhoja- cityena mama cittasamudre sthitiM kuru ityarthaH. (6) navA zarat kaMdarparAjasyoktiH. uttarArdhaM ca rAjadarzanArtha gacchataH zibikAvAhakasya rUpeNa darpaNa sAkaM sasAra. kiMbhUtA? sasArasA sArasena pakSivizeSeNa paNDitasya pratyuktiH. (5) pUrvAdha bihaNasyoktiH. uttarArdhaM rAjaka- pajhena vA sahitA. zaraM kANDaM bibhrANA poSayantI. paripAkaM prApayanyAyAH. (6) pUrvArdhaM taccittaparIkSikAyA rAjakanyAyA uktiH. utta- | ntItyarthaH. navAnA navamanaH zakaTaM kardamAbhAvena pathi yasyAM rArdha tadanuraktasya bihaNasya pratyuktiH. (7) pUrvArdhaM sArakrIDAM kurvatyAH | sA. na avibhrANA vInAM pA sA. na avibhrANA vInAM pakSiNAM bhrANaH zabdaH na tena rahitA ca. zIlAbhaTTArikAyAH. uttarArdhaM ca bhojasya. (8) pUrvArdhe rAtrI candra | (7,8) khaDgabandho'yam. umA gaurI zaM sukha me mahyaM dizyAdhyAt. varNayato bhojasyoktiH, uttarArdhaM ca rAjadarzanArtha Agatasya chAnaura kIdRzI. AdijA jagadAdibhavA. tathA mArAriH zaMbhuH, zaka indra.. paNDitasya. (9) praticaraNasaptamAkSaravilopAt. dvitIyo'rtha udbhavati. rAmo jAmadagyo dAzarathiA, ibhamukho gaNAdhipastairAsAraraMhasA vegapUrvacaraNatrayaM rAvaNasyoktiH sItAM prati. caturthacaraNastu tasyAH varSavadvegenAdarAvezAtsAra utkRSTa ArabdhaH prakRtaH stavaH stutiryasyAH pratyuttaram. (10) nikhilamapi padyaM vijJApayato bhANDAgArikasyoktiH. sA. tathA nityaM sadA teSAM mArAriprabhRtInAmarteH pIDAyA haraNe'panavaitAlikAyArpaya iti ca saptAkSaraNi vaitAlikagItadattakarNasya vikramA yane kSamA samarthA. tathA natAnAM mAteva mAtA. vatsalatvAt. tathAdityasya pratyuktiH. saMghaTTaH samUhaH. kAsAM zriyAmRddhInAm. tathA bAdhito nAzito bhaktAnAM saMbhramo bhayaM yayA sA tathAbhUtA. tathA mAnyA pUjyA. atha - 1 krUrA pakSe,-kASThena. sImA maryAdA rAmANAM strINAm, sarvottametyarthaH
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 subhASitaratnabhANDAgAram [4 prakaraNam yase balAravA / bAralAbahalAmandakaralA bahalAmalA // 9 // bhAsate tvaM vizvaMbhare zivazive triguNAtmamUrte / ciyomato'pi pratimAsArarasAbhAtAhatAvitA / bhAvitAtmA zubhA vAde paramAM prathamAM vadanti tvAM yoginaH stutiparAH praNidhAnadevAbhA bata te sabhA // 10 // mAramAsuSamA cAru rucA dRSTyA // 17 // pAyAdvaH karaNo'raNo raNaraNo rANo raNomAravadhUttamA / mAttadhUrtatamAvAsA sA vAmA me'stu mA vAraNo dattA yena ramAramAramaramA rAmAramAH sA ramA / ramA // 11 // rasA sArarasA sAra sAyatAkSa kSatAyasA / sa zrImAnudayodayo'dayadayo dAyodayodedayo viSNurjiSNusAtAvAta tavAtAsA rakSatastvastvatakSara // 12 // yadAna | rabhIrabhIrabhirabhIrAbhIrabhIsArabhIH // 18 // to'yadAnato nayAtyayaM na yAtyayam / zive hitAM zivehitAM smarAmitAM smarAmi tAm // 13 // AmnAyAnAmAhAntyAvA bhASAcitram gItirnItirbhItiH prItiH / bhogo rogo modo moho dhyeyeccecchetkSeme deze // 14 // nAgavizeSe zeSe zeSe'zeSe'pi saMhRte utsaraGgakalitorukaTArIbhAjirA uta bhayaMkarabhAlAH / jagati / haMsyasikAlaM kAlaM kA laGkAlaGghane stutirbhavataH santu pAyakagaNA jaya testvaM gAmagoharabhilAva ilAvI // 15 // vinAyameno nayatAsukhAdinA vinA yamenonayatA // 1 // haranayanahutAzajvAlayA jo jalAyA ratinayanasukhAdinA / mahAjano'dIyata mAnasAdara mahAjanAdI- (17) asya vasantatilakAchandaso dargAstatirUpasya padyasya caturNAyatamAnasAdaram // 16 // vizvasya / mapi pAdAnAM SaSThasaptamASTamAkSaralopena indravajrAvRttaM zivastutizca jAyate. (18) saH purANaprasiddhaH. veveSTi vyApnotI te viSNurbhagavAnvo (9) murajabandho'yam. zaradarNanametat.saralo dIrgha AsamantAdahalena yuSmAnpAyAdityarthaH vaH iti bahuvacanena sarvasamatvaM sUcitam. mAyayA prabhUtenArambheNa taralAnAM caJcalAnAmalibalAnAM bhramarasainyAnAmAravaH spRSTasya tasya kathaM rakSakatvaM bhavatvityata Aha-zrImAniti. zrInityazabdo yasyAM sA saralAbahalArambhataralAlibalAravA. tathA vAralAhi masyAstIti zrImAn mAyA vinAbhUdityarthaH. nanu bahUnAM rakSaNaparipasIbhirbahalA saMtatA. yadi vA vAreNa paripATayA lAvI lavanaM yeSAM tAni thinAM vidyamAnatvAtkathamasya rakSakatva mityAha-viSNuriti. jayanazIla tathAvidhAni halAni halakRSTadhAnyakSetrANi yasyAMsA tathAvidhA-tathA karaM ityrthH| tathA ca rakSaNaparipanthino'pi tadvazagA iti bhAvaH idAnIM va: lAnti gRhNanti ye te karalA nRpAH. amandA yAtrAyAM somAH karalA iti bahuvacanokaM sarvasamatvaM draDhayitumavatAravizeSaNamukhenAha-karaNa yasyAM sA tathAvidhA. tathA bahalAni prabhUtAnyAmalAnyAmalakIphalAni iti. kaM jalaM raNati gacchatIti karaNaH. matsya kUrmAvatAravA nityarthaHyasyAM sA tathA vidhA. yadi vA bahalamatyarthamamalA nirmalA bahulAmalA. punaH araNaM na vidyate raNaH saMgrAmo yasya sa tathA. anena ca brahmakarma(10,11) padmabandhaH. (12) sarvatobhadraH.he sAra utkRSTa ! tava rakSataHpAla mAtrapragayI vAmanAvatAra ukto bhavati. yasyeti zeSaH. sa kaH? yasya yataH sataHsA rasA pRthvI sarasA utkRSTarasAstu bhavatu he AyatAkSa dIrgha viSNoH rANaH raNasyAyaM rANaH; raNasaMbandhItyarthaH. raNaraNaH raNAcchabdAlocana, tathA sA kSatAyasA cAstu kSato nAzita Ayo'rthAgamo yaiste jjAyamAno raNaH zabdo raNaraNaH pratizabdaH raNovAraNaH raNasya u: kSatAyAzcaurAdayastAnsyatyantaM nayatIti kRtvA tathA sAtaM sukhamavatIti lakSmaNaM vraNAdicihna yeSAM te raNavaH vIrA-tAn vArayatIti raNovAraNaH sAtAvA,zreyaskarItyarthaH asviti sarvatra yojyam. he ata, atati nityaH abhUt. ukAraritvaha lakSaNam. anena nRsiMhAvatAra ukto bhavati. mevocamaM bhajata ityarthaH tathA atAsA akSayA rasA. bhavatvityatrApi yogaH kaH saH yena araM zIghraM arINAM samUho AraM arivRndaM minoti hina. turniyame rakSata eva,natvavaliptasya tathA he atakSara ! tatkSaNaM takSastanUka stIti AramAH tena AramA arikulanihalA ramA lakSmIviprebhyo raNaM taM rAti dadAtIti takSaraH, na takSaro'takSaraH, puSTida ityarthaH (13) paNTi ityarthaH (13) vizrANitA dattA. tathA ramayA ramate asau ramAramo viSNustasminrayasyAmAnato'yaM janAna yAtyayaM nItivizleSaM na yAti. kutaH ayadAnataH mante te ramAramaramAH brAhmaNAstAn Aramayati AlAdayati saH, tathA arthAt tathaivAsya zubhAvaha vidhidAnAt. zive maGgale hitAM anukUlAm. Asa babhUvetyarthaH. anena kSatriyAntakAriparazurAmAvatAra ukto bhavati. zivena mahAdevena IhitAM prArthanIyAmaH smareNa kaMdarpaNa amitAM mAta- pu0 ka01 udayodayaH. yAti prApnotIti yaH na yaH ayaH aprAptaH udayo mayogyAm. anabhibhUtAmityarthaH- (14) caturmAtriko vidyunmAlAchandaH / yena tat ayodaya bhUdharAdi. ut uddha yena tat ayodayaM bhUdharAdi. ut uddhRtaM ayodayaM aprAptodayaM jalaniAmnAyAnAM vedAnAmantyA vAk upaniSad Aha akathayata. kim ? ItiH | mana bhUdharAdi naye saH tathA. anena AdivarAha ukto bhavati pu0. nItiH bhItiHprotiH bhogaH rogaH modaH mohaH kSeme zubhe deze sthAne A- | ka01 adayadayaH adayeSu dayate sa tathA. krUreSvapi dayAvAnityarthaH. tmaparAtmano dhyeyet icchecca. (15) sAnuprAsaH. he rAma! tvayA azeSe | anana bAddhAvatAra uktA bhavAta. pudeg kdeg| dAyAdayAdadayaH dAyAtha samaste'pi jagati saMhRte tvaM nAgavizeSe zeSanAge zeSe svapiSi tathA asi. | vibhAgArtha uddhRtaM ayo lohamayaM zastraM yaiste dAyodayAH dhArtarASTrAH vat khagavat kAlaM kRSNaM kAlaM haMsi mArayasi. ato bhavatastava laGkAyA | tAnyati khaNDayatIti tathAvidho'rjunaH tasmin dayate sa tathA. anena laGghane pAragamane kA stutiH stavanaM na kimapItyarthaH (16) mRtaM jaTAyuSaM kRSNAvatAra ukto bhavati. pu0 ka0 1 abhIrabhIrabhiH parAGganAharaNAdRSTvA rAmaM prati lakSmaNoktiriyam ayaM vinA pakSisvarUpaHpuruSaH jaTAyaH dibhyaH kRtyebhyo abhIrA nirbhayAH rAvaNAdayasteSu bhiyai bhayAthai rabhate yamena yatamAnasAdaraM yatamAnAnAM rakSitumudyatAnAM sAdaM viSAdaM rAte rAbhasyena vartate sa tathA. anena rAmAvatAra ukto bhavati. pu0 ka.. dadAtIti tat yathA syAttathA araM zIghraM mAnasAmAnasaM cittameva mAnasaM abhIrAbhIrabhIsArabhIH abhIrAH zUrAH bhIrAH kAtarAH teSvapi koTyA mAnasasarastasmAt adIyata akhaNDayata-ayaM kiMbhUtaHmahAjanaHmahAtmA lobhAdivazAt bhiyaM sArayanti prayacchanti te duSTamlecchAsteSAM bhIH mahAjanodI ca mahaM utsavamajanti kSipanti ye durjanAstannodItadapasA- yasmAt sa tathA. anena kalkyavatAra ukto bhavati. rakaH. yamena kiMbhUtena eno vinA aparAdhamRte nayatA svapuraM prApayatA (1) he rAjan ! tava pAyakagaNAH sevakalokA utsaraGgakalitorukaasukhAdinA prANabhakSakeNa sukhAdinA UnayatAca hInaM kurvatA ca ityarthaH - TArImAjirAH utsaraGgA atimuditAH kalitorukaTAH sajitapRthulaka
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAcitram , jAtivarNanam jalaughe khAka bAkI bahAyA / tadapi dahati cittaM mAkakyA maiM karoMgI madanasarasi bhUyaH kyA balA Aga lAgI yAvacchakalito vAyurekIbhavitumarhati / tAvadeva turNgo||2|| nUnaM bAdalazAi zohapasarI niHsANazabdaH kharaH | 'yamAjagAma jagAma ca // 9 // maNDale maNDalAkAro rekhA zatru pADi luTAlito vihaNiso evaM bhaNantyugaTAH / rUDhe | | vAjImayI jave / savyApasavye dvimukho nakulAdhiSThito hayaH gardabharAmadhAli sahasA re kaM tamere kahe kaNThe pApanivezi // 10 // puro nunnaH pazcAdrajati vidhRtazcocchritatanuH samutpa tyottAnaH patati pathi lokAnpravizati / hayaH kiMcidgacchedyadi yAhi zaraNaM zrImalladevaM prabhum // 3 // nayati pattiM kvacidaho kazAghAte tiSThatyatha caraNaghAtena khanati // 11 // AkarSanniva gAM vamanniva khurau pazcArdhajAtivarNanam mujjhanniva svIkurvanniva khaM pibanniva dizo vAyUMzca muSNanniva / siMhaH sAGgAraprakarAM spRzanniva bhuvaM chAyAmamRSyanniva preDaccAmaragarjanhariH sAmbhasi zailakule pratidhvanInAtmakRtAnni- | vIjyamAnavadanaH zrImAnhayo dhAvati // 12 // pazcAdanI zamya / padaM babandha kramituM saroSaH pratarkayannanyamRgendranAdam prasArya trikanativitataM drAghayitvAGgamuccairAsajyAbhugnakaNTho // 1 // lIDhagrastavipANDurAgranakhayorAkarNadIrNa mukhaM vinya- mukhamurasi saTAM dhUlidhUmrAM vidhUya / ghAsagrAsAbhilASAdanavasAnimayoyuge caraNayoH sadyo vibhinnadvipaH / etasminmada- ratacalatprAthatuNDasturaGgo meM | ratacalatprothatuNDasturaGgo mandaM zabdAyamAno vilikhati gandhavAsitasaTaH sAvajJatiryakcalatsRkvAntAhatidhUtalolamadhupaH | zayanAdutthitaH mAM khureNa // 13 // kuoSu zete hariH // 2 // pazyodazcadavAJcadazcitavapuH pazcArdha . kapiH pUrvArdhabhAvastabdhottAnitapRSThaniSThitamanAgbhugnAgralAGgulabhRt / yadIzuklAntasphuradaruNapuSpodaradhiyA praviSTo nAsAntaH kvaNitamaNi DimbhaH prakurute / kapiH sthitvA sthitvA daMSTrAkoTivizaGkaTAsyakuharaH kurvansaTAmutkaTAmutkarNaH kurute tadidamanuzRNvanvicakito dhunotyAsaM rauti pracalati kramaM karipatI krUrAkRtiH kesarI // 3 // utkarNo'yamakANDaca calatyucchalati ca // 14 // NDimapaTuH sphArasphuratkesaraH krUrAkArakarAlavakravikaTastabgho mahokSaH lAlabhRt / citreNApi na zakyate'bhilikhituM sarvAGgasaMko garjitvA meghadhIraM prathamamatha zanairmaNDalIkRtya deha canAcItkurvanirikuJjakuJjaraziraHkumbhasthalastho hariH // 4 // zRGgAbhyo bhISayantAvabhimukhamabanIM dArayantau khurAgaH / | mandaM mandaM sametya sthiranihitapadaM dattaghAtau saroSa yudhyete lAlenAbhihatya kSititalamasakRddhArayannagrapayAmAtmanyevA- cAlayantau kuTilitamasakRtpucchametau mahokSau // 15 // palIya drutamatha gaganaM protpatanvikrameNa / sphUrjaddhaMkAraghoSaH pratidizamakhilAndrAvayanneSa jantUnkopAviSTaH praviSTaH prativana- ___ AhatyAhatya mUrnA drutamanupibataH prasnutaM mAturUdhaH mrunnocchuunckssustrkssuH||5|| kiMcitkubjaikajAnoranavaratacalaccArupucchasya dhenuH / utkarNa kariNaH tarNakasya priyatanayatayA dattahuMkAramudrAviSesatkSIradhArAlavaambhomucAM salilamudvamatAM nizIthe tAlIvaneSu nibhRtaM zabalamukhasyAGgamAtRpti leDhi // 16 // sthirakarNatAlAH / AkarNayanti kariNo'rdhanimIlitAmA | rAsabhaH dhaaraarvaandshnkottinissnnnnhstaaH||6|| AghAyAghrAya gandhaM vikaTamukhapuTo darzayandantapati mRgaH | dhAvatyunmuktanAdo muhurapi ca rasAdRSTayA pRSThalagnaH / gardamyAH grIvAbhaGgAbhirAmaM muhuranupatati syandane baddhadRSTiH pazcArdhana pAdaghAtadviguNitasurataprItirAkRSTazizno vegAdAruhya muhyannavapraviSTaH zarapatanabhayAdbhayasA pUrvakAyam / dabhairardhAvalIDhaiH | tarati kharaH khaNDitecchazcireNa // 17 // zramavivRtamukhabhraMzibhiH kIrNavAM pazyodagraplutatvAdviyati ajaH bahutaraM stokamuA prayAti // 7 // prAtvA zroNImajAyA vitatamabhimukhaM vaktrasaMkocamaGgaM sthitvA sUrya nirIkSya pravikasitasaTo ghaTTayankSmAM khureNa / nayanapathanirodhAtkrodhanibUMtabhAlabhramadaviralaromastomabaddhA- bobokArAnprakurvanmaNizakalanibhaM cAlayannetrayugmaM chAgazcATUnandhakAraH / kRmikavalanalobhotkhAtavalmIkarandhrotthitaphaNi- nekAMzcatura iva viTo manmathAndhaH karoti // 18 // phaNaghAtairucchalatyeSa bhallaH // 8 // meSaH polA ye arIbhAH zatrugajAsteSAM yo'sau AjiH saMgrAmaH taM rAnti pArthAsphAlAvalepAcaTulitacaraNollekhitAkAzadezaH saMghadadatIti te santu. uta puna: bhayaMkarabhAlAH bhRkuTIbhISaNalalATAH santu. | TATopakopaprasaritarasanApallavAlIDhasakkaH / kiMcitsAcIkRteH pAyakagaNeH ilAvaH pRthvIrakSakaH ilAvIjitakaMdarpastvaM agoharaM tAsyaH sphuradadharapuTaH sphAritAtAmracakSurghANAghAtAbhilASAagograhaM yathA syAttathaivaM gAM pRthvI jada paradezAnAtmIyAnkuru. dapasarati ruSaM darzayanneSa meSaH // 19 // dhenuH bhallu
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 4 prakaraNam mayUraH vicintayati / samaviSamaM na ca vindati gRhagamanasamutsukaH maNDalIkRtya barhANi kaNThairmadhuragItibhiH / kalApinaH pathikaH // 30 // mAtardharmapare dayAM kuru mayi zrAnteya pranRtyanti kAle jImUtamAlini // 20 // vaidezike dvArAlindakakoNake sunibhRtaM yAsyAmi suhavA nizi / ityukte sahasA pracaNDagRhiNIvAkyena nirbhatsitaH skandhanyastapalAlamuSTivibhavaH pAnthaH punaH prasthitaH // 31 // bhadraM te sadRzaM yadadhvagazataiH kIrtistavoddhuSyate sthAne rUpamanuttamaM sukRtinA dAnena karNo jitaH / ityAlokya bhRzaM dRzA karuNayA zItAtureNa stutaH pAnthenai kapalAlamuSTiru cinA kalakvaNitagarbheNa kaNThenAghUrNitekSaNaH / pArAvataH parAvRtya gavayate hAlikaH // 32 // dezairantaritA zataizca saritAmuriraMsuzrumbati priyAm // 22 // bhRtAM kAnanairyatnenApi na yAti locanapathaM kAnteti bakaH jAnannapi / uDrIvazcaraNArdharuddhavasudhaH kRtvAzrupUrNe dRzau tAmAzAM pathikastathApi kimapi dhyAyanmuhurvIkSate // 33 // zUraH raktanetro hasati jRmbhate // 34 // khaDgahasto'rimAlokya harSAmarSasamanvitaH / zUraH pulakito pArAvataH bAlaH 208 cAtakaH dambholisphUrjadambhodharavipulataDiddambhagambhIranAdairambhaHsaMbhAsaMbhAvanakutukikulaM cAtakAnAM pranRtyat / UrdhvaM vinyastacaJcapuTamupari paribhrAmyadutpAtavAtairambhodonmuktamambhaH kaNamapi na cirAtprApya namraM mitho'bhUt // 21 // nAleneva sthitvA pAdenaikena kuJcitagrIvam / janayati kumudazrAntiM vRddhabako bAlamatsyAnAm // 23 // sthitvA dhairyAdupAmbhaH samajaTharazirAzcakramUrtirmuhUrta dhUrtaH saMtyaktatIraH katicidapi padAnyuccakaiH kuJcitAGghriH / pazcAdrIvAM prasArya tvaritagatirapAM madhyamAvizya cazvA caJcantImUrdhvakaNThaH kathamapi zapharIM sphAritAkSo bako'tti // 24 // kukkuTaH nyaJcaJcaJcalacaJcacumbanacalaccUDAgramugraMpataccakrAkArakarAlakesarasaTAsphArasphuratkandharam / vAraMvAramudavicaJcalaghanazya - nnakhakSuNNayordRSTA kukkuTayordvayoH sthitiriti krUrakramaM yudhyatoH // 25 // pakSAvutkSipya dhunvansakalatanuruhAn bhogavistAri - tAtmA prAgevoDDInanidraH sphuradaruNakarodbhAsitaM khaM nirIkSya | prAtaH protthAya nIDasthitacapalatanurghargharadhvAnamuccairudrIvaM pUrvakAyonnatavikaTasaTaH kukkuTo rAraTIti // 26 // gaurakhara- kRkalAsau grISmAdityakaraprataptasikatAmadhyopaviSTaH sukhaM zete gaurakharo marusthalabhuvi prothaM nidhAya kSitau / guJjajjAhakakaNTakAhatamarudbhUtotpataddhUlibhizchinnAGgaH kRkalAsako'pi nibhRtaM mArtaNDamudvIkSate // 27 // dhUlIdhUsaratanavo rAjyasthitiracanakalpitaikanRpAH / kRtamukhavAdyavikArAH krIDanti sunirbharaM bAlAH // 35 // AyAto vihAya zizubhiH krIDArasAnprastutAn / dUrAtsmeramukhaH bhavataH piteti sahasA mAturnizamyoditaM dhUlIdhUsarito prasArya lalitaM bAhudvayaM bAlako nAdhanyasya puraH sameti parayA prItyA raTanghargharam // 36 // kumAraH akUrcArambho'pi praticubukadezaM karatalaM pratijJAyAM kurvan yuvatiSu dRzaM snigdhataralAm / kumAro'haMkArAtpariSadi samAnAnagaNayanbhujau vakSaH pazyannavavayasi kAntiM vitanute // 37 // nartakI svedakleditakaGkaNAM bhujalatAM kRtvA mRdaGgAzrayAM ceTIhastasamarpitaikacaraNA maJjIrasaMdhitsayA / sA bhUyaH kucakampasUcitarayaM niHzvAsamAmuJcatI raGgasthAnamanaGgasAtkRtavatI tAlAvadhI tasthuSI // 38 // sarpaH AlokatrastanArIkRtasabhayamahAnAdadhAvajjanaughavyAptadvArapradeza pracurakalakalAkarNanastabdhacakSuH / kASThaM daNDaM gRhANetyatimukharajanaistADito loSTaghAtairbhItaH sarpoM gRhasyAnadhigatavivaraH koNataH koNameti // 28 // pulindaH vAmaskandhaniSaNNazArGgakuTilaprAntArpitAdhomukhayandacchoNitalambamAnazazakAnveNIskhalaccAmarAn / jyAntaprota kapotapotanipatadraktAktatUNIrakAnso'pazyatkarikumbhabhedajanitAskandAnpulindAnpuraH // 29 // pathikaH gAyati hasati ca nRtyati hRdayena dhRtAM priyAM sthala truTadgamakasaMkulAH kalamakaNDanIgItayaH // 41 // iti zrI subhASitaratnabhANDAgAre caturtha prakaraNaM samAptam / lekhanakartrI kitena prathayati mayyanurAgaM kapolena // 39 // yadbhrUlate unnamitaikabhrUlatamAnanamasyAH padAni rcyntyaaH| kaNTataralite yadudaGgulIkaH pANiH puro yadapi cakSuralabdhalakSyam / unmudritAdharadalaM ca yadAsyamasyAstatkAvyakarmaNi niSiktamavaimi cetaH // 40 // kalamakaNDanIgItayaH vilAsamasRNollasanmusalalokadoH kandalIparasparapariskhaladvalayaniHsvanodbandhurAH / lasanti kalahuMkRtiprasabhakampitoraH
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcamamanyoktiprakaraNam sUryAnyoktayaH | vAridhau vrajatu varuNAgAradvAraM prabhAbhiranAdRtaH / tadapi taraNiraverevodayaH zlAghyaH ko'nyeSAmudayagrahaH / na tamAMsi dattvA pAdaM ziraHsu mahIbhRtAM dalitatimiravrAtaH prAtaH punaH na tejAMsi yasminnamyudite sati // 1 // khadyoto dyotate | sakRdeSyati // 14 // yenonmathya tamAMsi mAMsalaghanatAvadyAvannodayate zazI / udite tu sahasrAMzau na khadyoto | spardhIni sarve jagaccakSuSmatparamArthataH kRtamidaM devena tigmana candramAH // 2 // tasyaivAbhyudayo bhUyAdbhAnoryasyodaye tviSA / tasminnastamite vivasvati kiyAnkrUro jano durjano sati / vikAsamAjo jAyante guNinaH kamalAkarAH // 3 // | yadbadhnAti dhRtiM zazAGkazakalAloke pradIpe'thavA // 15 // nimIlanAya padmAnAmudayAyAlpatejasAm / tamasAmavakAzAya | yatpAdAH zirasA na kena vidhRtAH pRthvIbhRtAM madhyatastabajatyastamasau raviH // 4 // kairasphoTo'mbaratyAgastejohAniH sminbhAsvati rAhuNA kavalite lokatrayIcakSuSi / khadyotaH sarAMgatA / vAruNIsaMgajAvasthA bhAnunApyanubhUyate // 5 // sphuritaM tamobhiruditaM tArAbhirujjRmbhitaM ghUkairutthitamAH ajasraM lasatpadminIvRndasaGgaM madhUni prakAmaM pibantaM mili- kimatra karave kiM kiM na kaizceSTitam // 16 // pUrvAhne pratindam / ravirmocayatyabjakArAgRhebhyo dayAlurhi no duSTava- | bAdhya paGkajavanAnyutsAya naza tamaH kRtvA candramasaM prakAdoSadarzI // 6 // etAvatsarasijakuDmalasya kRtyaM bhittvAmbhaH | 20 | zarahitaM nistejasaM tejasA / madhyAhne saritAM payaH pravitataisarasi vinirgamo bahiryat / Amodo vikasanamindirA- rApAra dAsaH / | rApIya dIptaiH karaiH sAyAhne ravirastameti vivazaH kiM nAma nivAsastatsarve dinakarakRtyamAmananti // 7 // devo // devo | zocyaM bhavet // 17 // dUraM yAntu nizAcarAH zazikarAH harirvahatu vakSasi kaustubhaM tanmanye ca kAcana punarghamaNeH klezaM labhantAMtarAmuddathotaM kalayantu hanta na ciraM khadyotakA pratiSThA / yatpAdasaMgatisamarpitasaurabhANi dhatte sa eva zirasA | ramA | dyotale / dhvAntaM dhvaMsamupaitu haMsanivahaH padmAkare zAmyatu sarasIruhANi // 8 // udyantvamUni subahUni mahAmahAMsi | prAcIparvatamaulimaNDanamaNiH sUryaH samujjRmbhate // 18 // candro'pyalaM bhuvanamaNDalamaNDanAya / sUryAdRte na tadudeti na cAstameti yenoditena dinamastamitena rAtriH // 9 // candrAnyoktayaH dikzrItamohatijagajanaraJjanAdi sarve bhaviSyati raveriva AlokavantaH santyeva bhUyAMso bhAskarAdayaH / kalAcandrato'pi / kiM tvastagAmini ravau bhavitA na jAne rAjIva- vAneva tu grA~vadrAvakarmaNi 'krmtthH||1|| daivAdyadyapi tulyojIvanavidhau katamaH prakAraH // 10 // adhigamanamanekA- 'bhUbhRtezasya parigrahaH / tathApi kiM kapAlAni tulA stArakA rAjamAnAH pratigRhamapi dIpAH prApnuvanti prati- yAnti kalAnidheH // 2 // aho nakSatrarAjasya sAbhimAnaM chAm / dizi dizi vikasantaH santi khadyotapotAH savitari viceSTitam / parikSINasya vakratvaM saMpUrNasya suvRttatA // 3 // udite'sminkiM nu lokairaloki // 11 // gate tasminmAnau vyajyamAnakalaGkasya vRddhau sati kalAnidheH / AzAmahe tribhuvanasamunmeSavirahavyathAM candro neSyatyanucitamito vayaM pUrvI sarvazlAghyAM kRzAM dazAm // 4 // kSINaH kSINaH nAsti kimapi / idaM cetastApaM janayatitarAmatra yadamI samIpatvaM pUrNaH pUrNo'tidUratAm / upaiti mitraudyacandro pradIpAH saMjAtAstimirahatibaddhoddharazikhAH // 12 // pAtaH yuktaM tanmalinAtmanaH // 5 // nizAcaro'pi dIno'pi pUSNo bhavati mahate nopatApAya yasmAtkAlenAstaM ka iha sakalaGko'pi candramAH / cakorInayanadvandvamAnandayati na gatA yAnti yAsyanti cAnye / etAvattu vyathayati sarvadA // 6 // haramukuTe surataTinInikaTa sthitilAbhato yadAlokabAkhaistamomistasminneva prakRtimahati vyoni labdho--- 'vakAzaH // 13 // patatu nabhasA gacchatvasta nimajjatu | 4 graste. 5 divA.6 unnidrANi kavA. 7 nizAsaMbandhi. 8 prakA 1 kiraNAH; pakSe,-caraNAH. 2 zailAnAm ; pakSe,-rAjJAm. 3 sUrye. 1 jyotiriGgaNaH. 2 sUrye. 3 kiraNAH; pakSe,-hastA. 4 AkAzaH; zavantaH. 9 bahavaH. 10 pASANaH. 11 samarthaH 12 kapAlAsthIni. pakSe, vastram. 5 varuNadik pakSe, madyavizeSaH. 13 sUryAt ; pakSe,-snigdhAt.14 kalakina 27 su.ra.bhI.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 subhASitaratnabhANDAgAram [ 5 prakaraNam pArvaNa zazAGka / suciraM hanta na sahate hatavidhiriha susthitaM kamapi // 8 // yadyapi ziro'dhirohati raudraH krodhena siMhikAtanayaH / tyajati na zaraNaM yAtaM sAgarasUnurmRgaM tadapi // 9 // proSitavati rajanikare bandhutayA na khalu kairavANyeva / mlAyanti kiMtu sahasA bhuvanAnyapi tamasi majjanti // 10 // zaMkarazirasi nivezitapadeti mA garvamudvahendukale / phalametasya bhaviSyati tava caNDIcaraNareNumRjA // 11 // yA mahezaziraso vibhUSaNaM yA triloka - janalocanotsavaH / seyamindukalikA dinAtyaye tApitA kamiha nAtitApayet // 12 // raJjitA na kakubho nivezitA nArciSo bata cakoracakSuSu / kaSTamindurudaye nipIyate dAruNena temasA balIyasA // 13 // kirati prakaraM gavAM prakarSe sumanaHsvacchataraM vidhau kalAnAm / kati cetkalayanti yatpra - bodhaM kati cenneti sa tatsvabhAva eva // 14 // nidheH kalA - nAmapi rItireSA marmANi me saMspRzatIva bhUyaH / kuto vizeSAtkumude'nurAgaH kuto virAgazca kuzezayeSu // 15 // niSpIDito yadyapi daivayogAnnizAkarazcApi vidhuMtudena / tathApi pIyUSavizeSavarSI sudhAkaraH kairavakAnaneSu // 16 // | vakro'stu bAlye tadanu pravRddhaH kalaGkavAnastu jaDo'stu dvijendreNa / api garalaM phaNiphUtkRtirIkSNatIkSNAzuzukSaNiH paramezvareNa cUDAmaNau na gaNito'sya kalaGkadoSaH // 24 // kSAntaH // 7 // nijakaranikarasamRddhyA dhavalaya bhuvanAni zreyAnvidhorbahulapakSaparikSayo'pi no pUrNatApi jaladhairiha varNanIyA / yadvAri na spRzati hanta pRthagjano'pi yasyAmRtairmakhabhujo'pi mudaM labhante // 25 // mArasya mitrami kiM ca sudhAmayUkha zaMbhAvapi preNayitAM prakaTIkaroSi / vizvAsapAtramasi yadviSatostayorapyetattava prakRtizuddhatanozvarim // 26 // ratnAkaro janayitA sahajazca vargaH kiM kathyatAmamRtakaustubhapArijAtAH / kiM tairacintyamiha tatpunaranyadeva tattvAntaraM kumudabandhurasau yadinduH // 27 // nAnandi kairavamavardhi na vAmburAzirAdIpi nAmbaramahAri na vAndhakAraH / dhigdaivadurvilasitaM yadasau sudhAMzurabhyudyatazca taimasA kavalIkRtazca // 28 // candraM samAzrayati nAma tithistvanekA kSINastu bimbaparipUrNamapUraNAya / evaM punaH sakalamaNDalapUrNavarNa sA pUrNimaiva khalu pUrayituM samarthA // 29 // smerA dizaH kumudamudbhiduraM pibanti jyotsnAkarambhamudaraMbharayazcakorAH / AH kIdRgatrimunilocanadUSikAyAM pIyUSadIdhitiriti prathito'nurAgaH // 30 // himakara parabhAgaM bhUSayiSyansumerorvrajasi yadi tadAhaM na kSamaH saMniroddhum / iti tu bahuvidhAbhiH kAkubhiH prArthaye tvAM punarapi kumudAnAmetyahAryo viSAdaH // 31 // kalAstAstAH samyagvahasi yadasi tvaM dvijapatirdyutistAdRgbhUtvA janirapi ca ratnAkarakule | bahu candraH / mahezamaulau ca padaM dadhAtu jAyeta vandyo vividho- brUmaH kiMvA puraharaziromaNDalamasi tvadIyaM tatsarvaM zazadhara kalaGkAdviphalitam // 32 // pAdanyAsaM kSitidharagurormUrdhni kRtvA sumeroH kAntaM yena kSapitatamasA madhyamaM dhAma viSNoH / so'yaM candraH patati gaganAdalpazeSairmayUkhairdUrAroho bhavati mahatAmapyapabhraMzahetuH // 33 // tvaM bhoH zaMbhornicakhasi zirodezamAzritya nityaM tattvAM yAce jagadupakRtivyApRtivyapramindo / yaH sadbhAvastava pariNataH kairave vA cakore spRzyastena pratinizamasau cakravAko varAkaH // 34 // yajjAto'si payonidhau harajaTAjUTe prasiddho'si yadvizvasyodaradIpako'si vidhinA sRSTo'si yaccAmRtaiH / bhrAtaH zItamayUkha sarvamadhunA mlAnIkRtaM tattvayA rAjIvaM yadapAsya kairavakulaM nItaM vikAsAspadam // 35 // pIyUSaM vapuSo'sya heturudayo vizvasya netrotsavaH pluSTaM bhAnukarairidaM tribhuva jyotsnAbharaiH sizcati / sarvAzApratirodhakAndhatamasadhvaMsAya baddhodyamo dhigdhAtAramihApi lakSma likhituM yasya pravRttaM manaH // 36 // uccaiH sthAnakRtodayairbahuvidhairjyotirbhirudyatprabhaiH zukrAdyaiH kimamIbhiratra vitathAM prauDhiM dadhAnairapi / yAvalokatamopahena bhavatA lakSmIrna vistAryate tAvaJcandra kathaM 1 madanasya 2 prItim. 3 rAhuNA. 4 nakSatraiH. | / kalaGka pakArAt // 17 // tArAgaNAzcandramasaM bhajante na jAtu nAthaM nalinAkarANAm / etAvatA tasya kimasti hAnirjJAtA tayorantarameSa lokaH // 18 // yasyodayenaiva dizAM prasAda - stApApanodo'pi jagatrayasya / cakoracaJcapuTapAraNe tu candrasya tasyAsti kiyAnprayAsaH // 19 // prakurvatA saMgatimindunAdhunA kiM kiM ca labdhaM jagadIzvareNa vai hAniH surasindhusaMgamaH kalAkSayitvaM ca padaM tathoccakaiH // 20 // nayanamasi janArdanasya zaMbhormukuTamaNiH sudRzAM tvamAdidevaH / tyajasi na mRgamAtramekamindo ciramiti yena kalaGkinaM vadanti // 21 // virama timira sAhasAdamuSmAdyadi ravirastamitaH svatastataH kim / kalayasi na puro mahormidhArAdyutinidhirabhyudayatyayaM zazAGkaH // 22 // Aste vidhuH paramanirvRta eva maulau zaMbhoriti trijagatIjanacittavRttiH / antarnigU~DhanayanAnaladAhaduHkhaM jAnAti kaH paramRte bata zItara'zmeH // 23 // ekaiva sAmRtamayI sutarAmanardhyA kApyastyasau himakarasya kalA yayaiva / Aropito guNavidA 1 tRtIya netrasthitastIkSNAgniH 2 rAhuNA. 3 rAhuNA. 4 kumuda baneSu. 5 sUryam. 6 ayathAbalamArambhAt. 7 pazya si. 8 guptaH.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ candrAnyoktayaH, meghAnyoktayaH prayAti paramAM vRddhiM sa ratnAkaraH // 37 // janma kSIramahArNave | locanAmukhatulAmAyAsi kAlakramAtkSINo'pi kSaNadApate sahabhuvaH zrIpArijAtAdayo bimbaM yasya sudhAmayaM tribhu- pazupaterAyAsi bhUSAspadam / etasminnatha saiMhikeyakavalakke ze vanAdhIzasya mUrdhni sthitiH / itthaM sarvacarAcarapriyakare yasyo - manAgvartini tvaM sAdhAraNavatsudhAkara mudhA hA hanta kiM daye cedbhavetsaMkocaH kamalasya duSkRtirasau nindyo na tAmyasi // 48 // bhIto vADavavAsato jananidhau zaMbhoH tArAdhipaH // 38 // induM nindatu nAma vAtha nalinIM ziraH svIkRtaM tatra tryambakamaulivAsukiviSajvAlAvalInindantu catrAhayA naivAnena sudhAkarasya suSamAhAnirna vA trAsitaH / tasmAllokamagAddivaM nipatitastatraiva rAhormukhaM prAyo duryazaH / etenaiva kRtArthatAsya janatA yanmodamAlambate gacchati yatra bhAgyarahitastatraiva yAntyApadaH // 49 // yajyotsnAsu ciraM cakorapariSacaJcapuTaM nyasyati // 39 // lakSmIkeligRhe kuzezayadRzAM pANidyutidrohiNi zyAmAsuktisudhAsahodaramadhuprasyandasaMdohini / jIvAtustridivaukasAM trijagatAmApyAyanaM candramastvaM cedamburuhe na rajyasi guNazlAghA batAstaM gatA // 40 // yAteyaM rajanI sahaiva bhavatA bhAvI prakAzo dizAM sUryeNApi ciraM cakoranicayaiH stheyaM kvacitkAnane / udyaddAruNacaNDa bhAnujadvajvAle jaganmaNDale kasmai candra samarpya kairavakulaM vyomAntamAlambase // 41 // nakSatrANi bahUni santi paritaH pUrNodayAnyambare kiM taiH zAntimupaiti dIrghatimiraM kiM vadhirujju - mbhate / kiM syAdArtacakorapAraNavidhirbhrAtaH sudhAdIdhite tannUnaM bhuvanaikatApazamanaH zlAghyastavaivodayaH // 42 // dhmAtA bhAlatalAnalaiH kavalitA kaNThasthahAlAhalairAlIDhAtha jaiTATavI viluThitairAzIviSANAM gaNaiH / channA bhasmabhirAhatAsthipaTalaiH klinnArdracarmAmbaraiH svIyAM muJcati mAdhurIM haraziroratvaM kimindoH kalA // 43 // zrImAhezvaramaulimaNDanamaNirvaizvaMbharaM locanaM tvaM ratnAkarasaMbhavaH kimaparaM bhUdevadevo bhavAn yadbhAlAnalasaGgadoSarabhasAddandahyase nograjAjjAtaM tatkimi - hAsti te sumanasazcitraM kalAnAM nidhe // 44 // yenAsyabhyuditena candra gamitaH klAnti ravau tatra te yujyeta pratikartumeva na punastasyaiva pAdagrahaH / kSINenaitadanuSThitaM yadi tataH kiM lajjase no manAgastvevaM jaDadhAmatA tu bhavato yayoni visphUrjase // 45 // janma kSIranidhau tathaiva vipulaM pIyUSapUrNa vapuH saMtApArtiharaM harasya zirasi sthAnaM sadA sundaram / tArAnAtha nizAmukhaikatilaka khyAtauSadhInAM pate candra tvAM vasanAzJcalasya dazayA saMbhAvayAmaH katham // 46 // induryadyudayAdrimUrdhni na bhavatyadyApi tanmA sma bhUnnAsIre'pi tamaH samuccayamamUrunmUlayanti tviSaH / apyakSNormudamudvahanti kumudairAmodayante dizaH saMpratyUrdhvamasau tu lAnchanamabhivyaktaM prakA ziSyate // 47 // pUrNaH paGkaja / 1 samudraH 2 tApitA. 3 jaTArUpA yA aTavI araNyaM tasminviluThitaiH 4 sarpANAm. 5 kedayuktA. 211 meghAnyoktayaH prAvRSeNyasya mAlinyaM doSaH ko'bhISTavarSiNaH / zAradAbhrasya zubhratvaM vada kutropayujyate // 1 // cAtakaH svAnumAnena jalaM prArthayate'mbudAt / sa vaudAryatayA sarvAM plAvayatyambunA mahIm // 2 // tvayi varSati parjanye sarve pallavitA drumAH / asmAkamarkavRkSANAM pUrvapatre'pi sNshyH|| 3 // AsanyAvanti yAcJAsu cAtakAzrUNi cAmbuda / tAvanto'pi tvayA megha na muktA vArivindavaH // 4 // tvameva cAtakAdhAra iti keSAM na gocaraH / dhigambhodhara tasyApi kArpapyoktiM pratIkSase // 5 // yadambukaNamAdAya prApto'si jaladonnatim / tasyoparyambudhergaja malinasyocitaiva te // 6 // nopekSA na ca dAkSiNyaM na prItirna ca saMgatiH / tathApi 'mbhoda vetti kaH samayaM tava / rauti no yadi sAraGgastadoccaiH harate tApaM lokAnAmudyato ghanaH // 7 // samAgamiSyatokhe puraHsaraH 8 // AzrayaH kiyatAmeSa taruH sanmArgamA - zritaH / pAthoda sicyatAM kAle nopekSyo dUrabhAvataH // 9 // santi kUpAH sphuradrUpAH sAgaraH saritastathA / tathApi cAtakasyaikaH phalado jaladodayaH // 10 // nadebhyo'pi hRde - bhyo'pi pibantyanye sadA payaH / cAtakasya tu jImUta bhavAnevAvalambanam // 11 // ekasya tasya manye dhanyAmamyunnatiM jaladharasya / vizvaM sazailakAnanamAnanamavalokate yasya // 12 // saMprati na kalpataravo na siddhayo nApi devatA varadAH / jalada tvayi vizrAmyati sRSTiriyaM bhuvanalokasya // 13 // kSaNadRSTanaSTataDito nijasaMpatteH payodanivahena / jJAtaM sAdhu yaducitaM bhuvanebhyo vitaratA vAri // 14 // jaladhara jalabharanikarairapahara paritApamuddhataM jagataH / no cedapasara dUraM himakarakaradarzanaM vitara // 15 // ayi jalada yadi na dAsyasi katicittvaM cAtakAya jalakaNikAH / tadayamacireNa bhavitA salilAJjalidAna - yogyaste // 16 // naitAH svayamupabhokSyasi mokSyasi jalado 1 prAvRTkAlikasya 2 malinatA. 3 akhilajanatAyAH.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 5 prakaraNam bhavanti yatrApaH // 17 // dhIredhvanibhiralaM te nIrada me mAsiko garbhaH / unmadavAraNabuddhyA madhyejaTharaM samuccha lati // 18 // jaladaH samudrasevAmAcarati samagrabhuvanabhara - NAya / kurute tAmapi hetamatirau~tmaMbhariranizamaurvAgniH // 19 // sarve vanaM tRNAlyA pihitaM pItAH sitAMzuravitArAH / pradhvastAH panthAno malinenodgamya meghena // 20 // prAvRSi zailazreNInitambamujjhandigantaraM bhramasi / capalAntara ghana kiM tava vacanIyaM pavanavazyo'si // 21 // yadyapi santi bahUni sarAMsi svAdusuzItalasurabhipayAMsi / cAtakapotastadapi ca tAni tyaktvA yAcati jaladajalAni // 22 // etadatra pathikaikajIvitaM pazya zudhyatitarAM mahatsaraH / dhiG mudhAmbudhara ruddhasadgatirvardhitA kimiha te'drivAhi - nI // 23 // muJca muJca salilaM dayAnidhe nAsti nAsti samayo vilambane / adya cAtakakule mRte punarvAri vAridhara kiM kariSyasi // 24 // cAtakasya khalu cacusaMpuTe no patanti kila vAribindavaH / sAgarIkRtamahItalasya kiM doSa eSa jaladasya dIyate // 25 // USareSu vivareSu cAmbhasAM vIcayo'pi bhavatA vinirmitAH / kSetrasIni nihitAstu bindavo vArivAha bhavato navo nayaH // 26 // Apo vimuktAH kvacidApa eva kvacinna kiMcidgaralaM kvacicca / yasminvimuktAH prabhavanti muktAH payoda tasminvimukhaH kutastvam // 27 // pAnIyamAnIya parizrameNa pAthoda pAthonidhimadhyatastvam / kalpadrume sIdati sAbhilASe mahoSare muJcasi kiMnimittam // 28 // papAta pAthaHkaNikA na bhUmAvavApa zAntiM kakubhAM na tApaH / dRSTvaiva jIvAturayaM taDi - tvAnkRSIvalAnAM mudamAtatAna // 29 // prathito'si yata - stataH pRthivyAmapi jImUta janasya jIvanena / viSayAnapi gacchataH kimetAndhvanibhirbhISayasIha rAjahaMsAn // 30 // garjitabadhirIkRtakakubhA kimapi kRtaM na ghanena / kiyatI cAtakacakSupuTI sApi bhRtA na jalena // 31 // garjasi megha na yacchasi toyaM cAtakapakSI vyAkulito'ham / daivA - diha yadi dakSiNavAtaH kva tvaM kvAhaM kva ca jalapAtaH // 32 // vitara vArida vAri vAture cirapipAsitacAtakapotake / pracalite meruMti kSaNamanyathA kva ca bhavAnka payaH kva ca cAtakaH // 33 // kisalayAni kutaH kusumAni vA kva ca phalAni tathA navavIrudhAm / ayamakAraNakAruNiko na parAdiSu kApi / tatkiM tatra na muJcasi muktA bhuktA cedvitaratIha payAMsi payodharaH // 34 // payoda he vAri dadAsi vA na vA tvadekacittaH punareSa yAcakaH / varaM mahatyA mriyate pipAsayA tathApi nAnyasya karotyupAsanAm // 35 // dInAnAmiha parihAya zuSkasasyAnyaudArya prakaTayato mahIdhareSu / aunnatyaM paramamavApya durmadasya jJAto'yaM jaladhara tAvako vivekaH // 36 // amyo candanatarormahanIyamUrteH sekArthamutsahati tadguNabaddhatRSNaH / zAkhoTakasya punarasya mahAzayo'yamambhoda eva zaraNaM yadi nirguNasya // 37 // AzvAsya parvatakulaM tapanoSmataptaM durdAvavahnividhurANi ca kAnanAni / nAnAnadInadazatA ca pUrayitvA rikto'si yajjalada saiva tavottamA zrIH // 38 // eteSu hA taruNamArutadhUyamAnadAvAnalaiH kavaliteSu mahIruheSu / ambho na cejjalada muJcasi mA vimuJca vajraM punaH kSipasi nirdaya kasya hetoH // 39 // zoSaM gate sarasi zaivalamaJjarINAmantastimirluThati tApavizIrNadehaH / atrAntare yadi na vArida vAripUrairAplAvayestadanu kiM mRtamaNDanena // 40 // zRNvanpuraH puruSagarjitamasya hanta re pAntha vihvalamanA na manAgapi syAH / vizvArtivAraNasamarpitajIvano'yaM nAkarNitaH kimu sakhe bhavatAmbuvAhaH // 41 // yattAdRzeSu saraleSu na pakSapAto jAto bata sphuTamasau kuTajeSu rAgaH / vizvaikajIvanapaTorapi vArivAha durvAravAyuvazagasya na tadvicitram // 42 // yatpallavaH samabhavatkusumaM yadAsIttatsarvamasya bhavataH payasaH prasAdaH / yadbhUruhe phalavidhau na dadAsi vAri prAcInamambuda yazo malinIkaroSi // 43 // naivAlavAlavalayaM bharitaM drumANAM nAdrakRtApi bata cAtakapotacacuH / dAvAnalA kulataruH zamito na zIghraM bhArAya vAridhara vAripadaM tavAbhUt // 44 // ke vA na santi bhuvi vAriruhAvataMsA haMsAvalIvalayino jalasaMnivezAH / kiM cAtakaH phalamapekSya sa vajrapAtAM pauraMdarIM kalayate navavAridhArAm // 45 // vAtairvidhUnaya vibhISaya bhImanAdaiH saMcUrNayatvamathavA karakAbhighAtaiH / tvadvAri binduparipAlitajIvitasya nAnyA gatirbhavati vArida cAtakasya // 46 // vyAjastuti - stava payoda mayoditeyaM yajjIvanAya jagatastava jIvanAni / stotraM tu te mahadidaM ghana dharmarAjasAhAyyamarjayasi yatpathikAnnihatya // 47 // saMpAditAH sapadi darduradIrghanAdA yatkokilAkalarutAni nirAkRtAni / niSpItamambu lavaNaM na tu devanadyAH parjanya tena bhavatA vihito vivekaH // 48 // yasyodaye gurumanorathamanthareNa saMcintitaM kimapi cetasi 1 matsyavizeSaH 2 zobhayA. 212 1 gambhIrazabdaiH 2 mattahastibuddhyA 3 uDDayanaM karoti. 4 samudrasevAm . 5 mandamatiH. 6 svodarapUrakaH 7 ahorAtram . 8 vADavAgbhiH. 9 dAvAnalapIDite. 10 vAyau.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ meghAnyoktayaH 213 cAtakena / AH kaSTamiSTaphaladAna vidhAnahetorambhodharAtpatati nayAgurutaroretasya dAvajvaram / brUmastvAmupakArakAtara gatasaMprati vajravahniH // 49 // devadaha najaTAlajvAlajAlAhatAnAM prAyAH payaH saMpado dagdho'pyeSa tarurdizaH parimalairApUrya nirvAparigalitalatAnAM mlAyatAM bhUruhANAm / ayi jaladhara syati // 61 // yAvattiSThati cAtako'yamasubhiH kaNThasthalazailazreNizRGgeSu toyaM vitarasi bahu ko'yaM zrImadastAva - sthAyibhistAvaddehi payaH payoda phalatu tvadvAri kalpadrumaH / kInaH // 50 // nabhasi niravalambe sIdatA dIrghakAlaM tvada- no cedasya tRSArtapIDitatanoH prANaiH prayANe kRte kasmai bhimukhaniSaNNottAnacaJcapuTena / jaladhara jaladhArA dUratastAva - dAsyasi ko grahISyati punastApastu te sthAsyati // 62 // dAstAM dhvanirapi madhuraste na zrutazcAtakena // 51 // aye kUpe pAnamadhomukhaM bhavati me nadyo varAkyaH striyaH sAmAnyaM helAvelAlulitakulazaile jalanidhau kuto vArAmoghaM bata jalada bakaTiTTibhaH saha sarasyevaM samAlokayan / zuSyattAlumoghaM vitarasi / samantAduttAlajjalada nalakIlA kavalanaklamope - galo'pi kampitatanuH zrutvA gabhIradhvaniM dhairyAduddhRtakandharo tAnetAnupakuru payobhirviTapinaH // 52 // amuM kAlakSepaM tyaja jaladhara tvAM yAcate cAtakaH // 63 // mArgo bhUri jalaM jalada gambhIra~madhuraiH kimebhirnirghoSaiH sRja jhaTiti jhAGkAri marusthalabhuvi svapne'pi no labhyate tIvro vAti samIraNaH salilam / aye pazyAvasthAmakaruNasamIravyatikarajvaladdAva- kvacidapi cchAyAbhRto na drumAH / aGgAraprakarAnkiranniva jvAlAvalijaiTilamUrtervirTa pinaH // 53 // akUpArAdvAri ravigrISme tapatyambare tadbhoH pAnthahitAya pUraya dharAM pAthoda pracurataramAdAya jaladaH sa dAnAdhyakSo'pi prakirati jalaM pAthobharaiH // 64 // bhekaiH koTarazAyibhirmRtamiva kSmAntargataM nAdbhutamidam / sa megho dhanyo yatparikirati muktAphalatayA kacchapaiH pAThInaiH pRthupaGkapIThaluThitairyasminmuhurmUcchitam / yadIyAsau kIrtirnaTati nRpanArIkucataTe // 54 // tavaiva tasminzuSkasarasyakAlajaladenAgatya taJceSTitaM yatrAkumbhaniprAvINyaM jalada jagadAnandakaraNaM yadambhaH pAlIrAharasi khala- magnavanyakariNAM yUthaiH payaH pIyate // 65 // kAlAtikramaNaM sattvAjjalanidheH / nisargAtkSArAstA nayasi ca kathaMcinmadhuratAmathAsAraistAsAM yugapadupakartAsi jagataH // 55 // vilapati tathA sAraGgo'yaM bhavAnayamunnato jalamapi ca te saMyogo'yaM kathaMcidupasthitaH / upakuru kuru prahvaM ceto na vetsi yadagrato jaladhara punaH kva tvaM kvAyaM kva te jalabindavaH // 56 // nIraM dUraM tadapi virasaM jaMgamA no latAdyAstasmindAtaryapi jalanidhau ko labhetAmbubindum / dAnAdhyakSe tvayi jaladhara kvApi kutrApi zailAH zAlAvanto'mRtanibhajalai - tarpitAH sarva te // 57 // tRptyA nadyaH kamalasarasI rAjahaMsAvataMsAH puNyAzveto himagiribhuvastvatkRte yena muktAH / saMprApte'smiJjalada dahanocaNDadA nidAghe parjanya svIkuru tamadhunA cAtakaM pAtakaM vA // 58 // zaileyeSu zilAtaleSu ca gireH zRGgeSu garteSu ca zrIkhaNDeSu bibhItakeSu ca tathA pUrNeSu rikteSu c| snigdhena dhvaninAkhile'pi jagatIcakre samaM varSato vande vArida sArvabhauma bhavato vizvopakAri vratam // 59 // nIhArAkarasArasAgarasaritkAsAra - nIrazriyaM tyaktvA toyada cAtakena mahatI sevA samAlambitA / tasyaitatphalitaM samujjhasi zilAsaMtADanaM mastake gADhaM garjasi vajramujjhasi taDillekhAbhirAtarjasi // 60 // aurAmAbharaNasya pallavacayairApItatigmatviSaH pAthoda prazamaM 1 dAvAgniH 2 glAniM prApnuvatAm 3 vyomotthitairmeghagarjitaiH. 4 zIghram 5 vyApta dehasya 6 vRkSasya 7 udyAnabhUSaNasya. kuruSva taDitAM visphUrjitaistrAsaya sphArairbhISaNagarjitairatitarAM kArNya mukhe darzaya / asyAnanyagateH payoda manaso jijJAsayA cAtakasyAdhehi tvamihAkhilaM tadapi na tvattaH paraM yAcate // 66 // bhUyo garjitamambuda prakaTitA vidyutkhamApUritaM dUrAvagraha tiSTha tiSTha tadalaM vRSTyA tavAtaH param / nirdagdhAkhilazAlihAlikavadhUsaMnaddhanetraiH paraM nairAzyAdiha varSitavyamadhunA kedArapUraM payaH // 67 // garjannambu dadA tacca kaNikArUpeNa yatra kvacidvarSAkAlamapekSya dAnasamaye kASrNya vidhatte mukhe / pazcAtpANDuratAmupaiti ghu bhUyastataH zrImadrAma nRpAlazekhara vibho dAtA kiyAnvAridaH // 68 // AsaktAH pratikoTeraM viSadharA bhAnoH karA mUrdhani jvAlAjAla karAladAvadahanaH pratyaGgamAliGgati / sarvAnandanacArucandanataroretasya jIvAtave re jImUta vimuJca vAri bahuzo yuSmadyazo jRmbhatAm // 69 // te te cAtakapotakA vitRSitA dAvAgnimagnaM vanaM saMnirvApitamuSNatApitamahI nirvApitA sarvataH / kausArAH paripUritAH pRthupayodhArAbhirambhodhara tvayyevAyamaho mahorjitamahAdAnAvadAnakramaH // 70 // tApaM lumpasi sarvato vitarase muktAphalaM zuktiSu kSetraM cii kiM ca pallavayasi zrIkhaNDamukhyAndrumAn / kSAraM kSAramidaM jalaM jalanidherAdAya jImUta he vizvaM jIvayasi bravItu jagati prauDho'pi kaste guNAn // 71 // saMtApaM jagato 1 kRSNatAm 2 pratibilam 3 jalAzayAH.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram vAyvanyoktayaH bilumpasi dharAM dhArAbhirAsizcasi kSetrANyaGkurayasya mUnmukula - yasyahnAya nIpadrumAn / sAraGgasya nabhonivezitadRzazcaJcapuTI - pUraNe vaimukhyaM vahasi tvamambuda yadi pratyetu ko nAma tat // 72 // kUpAmbhAMsi pibantu kUparasikA vApISu vApIjuSo nAdeyAzca patatriNo'pi muditA AsvAdayantAmapaH / sAraGgasya nabhonivezitadRzaH kiM tena yAvanmahImambhobhiH strapayannasAvudayate na prAvRSeNyo ghanaH // 73 // kartavyo hRdi vartate yadi tarorasyopakArastadA mA kAlaM gamayAmbuvAha samaye sizcainamambhobharaiH / zIrNe puSpaphale dale vigalite mUle gate zuSkatAM kasmai kiM hitamAcariSyati parItApastu te sthAsyati vAyureva mahAbhUtaM vadantu nikhilA janAH / AyurevaiSa // 74 // no cintAmaNibhirna kalpatarubhirno kAmadhenvAdibhirno bhUtAnAmiti manyAmahe vayam // 1 // alipaTalairanuyAtAM devaizca paropakAranirataiH sthUlairma sUkSmairapi / ambhodeha nira- svahRdayahRdayajvaraM vilumpantIm / mRgamadaparimalalaharIM ntaraM jalabharaistAmurvarAM sizcatA dhaureyeNa dhuraM tvayAdya vahatA samIra kiM pAmareSu re kirasi // 2 // paramo marutsakhAnemanye jagajjIvitam // 75 // he pAthoda yathonnatena bhavatA stejovRddhiM tanotu taM jetum / dIpaM harati tadasya jJAnaM pratidigvyAvRtA sarvato manye dhIra tathA kariSyasi khalu kSIrAbdhi- pattinirvahaNam // 3 // prAthamikI ghanavRSTiH prAptA zikhino tulyaM saraH / kiM tveSa kSamate nahi kSaNamapi grISmoSmaNA vyA- nidAghataptasya / Akasmikena sA punarapanItA vApi va kulaH pAThInAdigaNastvadekazaraNastadvarSaM tAvatkiyat // 76 // // 4 // varataruvighaTanapaTavaH kaTavazcaJcanti vAyavo bahavaH / nAndhau skendhanatiH saraHsu na mano vApISu nApIhitaM karNe- tatkusumabahalaparimalaguNavinyAse kRtI tvekaH // 5 // 'pyarNavasaMkathA na ca kRtA nAdyApi nadyAM manaH / sAraGgeNa gandhavAha gahanAni gAhase gandhajAtamiha saMcinoSi samuttaraGgarasanAdaNDena caNDAtapaklAntenApi nirantaraM jalada ca / naipuNacyutiriyaM tu tAvakI yatra taMtra sadasadvivecanam he tvayyeva dattaM manaH // 77 // niHpadmaM zizireNa dhIvaragaNai // 6 // ahaha caNDasamIraNa dAruNaM kimidamAcaritaM rnirmatsyaniHkUrmakaM vyAdhairnirvihagaM nirambu raviNA nirnAlakaM caritaM tvayA / yadiha cAtakacaJcupuTodare patati vAri tadeva dantibhiH / niHzAlUkamakAri zUkaragaNairnAmaikamAtra saro he nivAritam // 7 // anila nikhilavizvaM prauNiti tvatprayuktaM jImUta paropakAraka payodAnena mAM pUraya // 78 // kAsA- sapadi ca vinimIlatyAkulaM tvadviyogAt / vapurasi paramezareSu saritsu sindhuSu tathA nIceSu nIragrahaM dhiktatrApi ziro syocitaM nocitaM te surabhima surabhiM vA yatsamaM svIkaroSi natiH kiMmaparaM heyaM bhavenmAninAm / ityAlocya vimucya cAta- // 8 // rAjIvinIvipinasaurabhasAragandhiryo'bhUdbasantadivaseSu kayuvA teSu spRhAmAdarAdudrIvastava vArivAha kurute dhArA- janaikabandhuH / rathyArajAMsi vikiranvirujannagendrAnunmattavadharAlokanam // 79 // re dhArAdhara dhIra nIranikaraireSA rasA dramati pazyata so'dya vAyuH // 9 // ye jAtyA laghavaH nIrasA zeSA pUSakarotkarairatikharairApUri bhUri tvayA / ekAntena sadaiva gaNanAM yAtA na ye kutracitpadbhyAmeva vimarditAH bhavantamantaragataM svAntena saMcintayannAzcarye paripIDito'bhi - pratidinaM bhUmau vilInAzciram / utkSiptAzcapalAzayena marutA ramate yaccAtakastRSNayA // 80 // ArAmAdhipatirvivekavikalo pazyAntarikSe sakhe tuGgAnAmupari sthitiM kSitibhRtAM kurvanUnaM rasA nIrasA vAtyAbhiH paruSIkRtA daza dizazcaNDA tapo ntyamI pAMsavaH // 10 // haMho dagdhasamIra sarpati bhavatyasmi - duHsahaH / evaM dhanvani campakasya sakale saMhArahetAvapi nvane zAkhinAM zAkhAgharSaNajaH sa ko'pi suciraM jajvAla tvaM siJcannamRtena toyada kuto'pyAviSkRto vedhasA // 81 // dAvAnalaH / yenAdAhi palAyamAnahariNaM bhasmIbhavadbhUruhaM zuSyagrISme bhISmataraiH karairdinakRtA dagdho'pi yaccA kastvAM nnirjharamutpatatkhagakulaM ceSTadbhujaMgaM vanam // 11 // haMho dhIra dhyAyanghana vAsarAnkathamapi drAghIyaso nItavAn / daivAho- samIra hanta jananaM te candanakSmAbhRto dAkSiNyaM jagaduttaraM paricanagocareNa bhavatA tasminnidAnIM yadi svIcakre karakAcayo godAvarIvAribhiH / pratyaGgaM dahatIha me tvamapi cedunipAtanakRpA tatkaM prati brUmahe // 82 // sa kSAro jaladhiH 1 mahAbhUtamiti janA vadantvityanvayaH. 2 vAyurityatra vAzabdasyaivakArArthatvAdeSa bhUtAnAmAyureveti bhAvaH 4 malayAcalAt. | 3 jIvati. 1 kUpe. 2 bhujaziraHsaMkocaH 3 IpsitArthaH. 214 [ 5 prakaraNam sarAMsi vitarantyabhyAgatebhyo mitaM gRhyante saritaH zrameNa parito'pyAdhArabandhaM balAt / prApyaM kUpakataH kathaMcana kimapyAropya kaNThe padaM tattvAM tyAginamekameva bhagavanparjanya manyAmahe // 83 // harSa varSanvidhatse cirasamayatRSAzuSyatAM cAtakAnAM bhUmestApopazAntiM vitarati tarasA lokazokaM dhunoSi / ambhodaitattavaikaM paramamanucitaM yatpidhatse sudhAMzuM vAcAmIzaM kaviM vA budhamapi vahasi prema khadyotavarge // 84 //
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAyvanyoktayaH, parvatAnyoktayaH, samudrAnyoktayaH 215 hAmadAvAgnivanmatto'yaM malinAtmako vanacaraH kiM vakSyate pAthonidhau nivasatA bhavatArjitAtra // 10 // varaM pakSacchedaH kokilaH // 12 // ko'yaM bhrAntiprakArastava pavana ghanAva- samadamaghavanmuktakulizaprahArairudcchadbahaladahamodgAragurubhiH / skarasthAnajAtaM tejasvitAtasevye nabhasi nayasi yatpAMsupUraM tuSArAdreH sUnorahaha pitari klezavivaze na cAsau saMpAtaH pratiSThAm / asminnatthApyamAne jananayanapathopadravastAvadAstAM payasi payasAM patyurucitaH // 11 // kenopAyena sahyo vapuSi kaluSatAdoSa eSastavaiva // 13 // lokAlokaH parvatAnyoktayaH ekasyAyamudeti mUrdhani gireranyasya caiva kramAdastaM yAti nAdhanyAnAM nivAsaM vidadhati girayaH zekharIbhUtacandrAH | kalAnidhistadubhayorastaH prazasto'calaH / ko nAmodayinaM zRGgairyotsnApravAhaM drutamiva tuhinaM diGmukheSu kSipantaH / karoti na ziromANikyamastaM punaryAtaM yaH kurute bhavAniya sa yeSAmuccaistarUNAmavihatagatinA vAyunA kampitAnAmAkAze | duHprApo'sti pRthvItale // 12 // viprakIrNaH kusumacaya ivAbhAti tArAgrahaughaH // 1 // ' rohaNaH himAcalaH rohaNAcala zaileSu kastulAM tulayettava / yasya pASANatarukulasuSamApaharAM janayantIM jagati jIvajAta khaNDAni maNDanAni mahIbhRtAm // 13 // ratnAnAM na kena guNena bhavAnItAta himAnImimAM vahasi // 2 // kimAlayo jalanidhiH kiM na sthirA medinI kiM na vyoma vindhyamandarasumerubhUbhRtAM yatpatistuhinaparvato'bhavat / Izvara- mahatpadaM sukRtinAM kiM nAma naivonnatam / haMho rohaNa zvazuratAprabhAvatastaduvaM jagati jRmbhate yazaH // 3 // kiM na yAcakacamUniHzaGkaTaGkAhitakSAntisvIkaraNena gotrakSoNI yasya hiraNmayI maNimayaH prAkArazilpoccayaH kuJjAH tilakatrailokyavandyo bhavAn // 14 // yAmaste zivamastu kalpalatAmayAH suradhunIdhArAmayo nirjharaH / kiM candrAdi- rohaNagire mattaH sthitipracyutA vartiSyanta ime kathaM samastadikpatipurImayyanti yatpallavAH zailaH so'pi girirvayaM kathamiti svapne'pi maivaM kRthAH / bhrAtaste maNayo vayaM yadi ca girayastvayyeva me kA matiH // 4 // bhavannAmaprasiddhAstataH kiM zRGgAraparAyaNAH kSitibhujo nAGgImeruH kariSyanti naH // 15 // ye saMtoSasukhaprabuddhamanasasteSAmabhinno mRdo ye'pyanye dhana parvatadarI lobhasaMkuladhiyasteSAM tu dUre nRNAm / itthaM kasya kRte yasyAM sa kesariyuvA padamAbabandha gandhadvipendrarudhirAkRtaH sa vidhinA tAdRkpadaM saMpadA khAtmanyeva samAptahema- | ruNitAGganAyAm / tAmadya parvatadarIM dhutadhUmralomA gomAyureSa mahimA merurna me rocate // 5 // vapuSA malinIkaroti // 16 // vindhyaH girinirjharaH AcakSmahe tava kimadyatanImavasthAM tasyAdya vindhyazikharasya kallolasaMcaladagAdhajalairalolaiH kallolinIparivRddhaiH kimamanoharasya / yatraiva sapta munayastapasA niSeduH so'yaM vilAsa- peyatoyaiH / jIyAtsa jarjaratanurgirinirjharo'yaM yadvivApi basatiH pizitAzanAnAm // 6 // | tRSitA vitRSIbhavanti // 17 // malayaH kiM tena hemagiriNA rajatAdriNA vA yatrAzritA hi samudrAnyoktayaH taravastaravasta eva / manyAmahe malayameva yadAzrayeNa zAkhoTanimbakuTajA api candanAni // 7 // vidyotante kati gotanta kati nAvajJA nApyevaidagdhyamudadhermahimaiva saH / yattIrapaGkana girayasteSu kiM nodayante zAkhAvantaH khadirabadarIzAla- mamAni mahAratnAni zerate // 1 // yadyapi svacchabhAvena darzayazAkhoTakAdyAH / dhanyastAvanmalayazikharI yatra jAtAsta eva | tyudadhirmaNIn / tathApi jAnudaghno'yamiti cetasi mA khairAmodestribhuvanamatha prINayantaH sphuranti // 8 // kRthAH // 2 // ratnairApUritasyApi madalezo'sti nAmbudheH / muktAH katipayAH prApya mAtaGgA madavihalAH // 3 // adhaHmurArAtirlakSmI tripuravijayI zItakiraNaM karIndra paulomI- | karoSi ratnAni mUrdhA dhArayase tRNam / doSastavaiSa jaladhe patirapi ca lebhe jalanidheH / tvayA kiM vA labdhaM kathaya mathito ratnaM ravaM tRNaM tRNam // 4 // bAtollAsitakallola dhikte mandaragire zaraNyaH zailAnAM yadayamadayaM rtnnilyH||en | sAgara grjitm| yasya tIre tRSAkrAntaH pAnthaH pRcchati mainAkaH vApikAm // 5 // ayaM ratnAkaro'mbhodhirityasevi dhanA zayA / dhanaM dUre'stu vadanamapUri kSAravAribhiH // 6 // zakAdarakSi yadi pakSayugaM tathApi mainAka santi tava | yadyapi baddhaH zailaiyadyapi girimathanamuSitasarvasvaH / tadapi neha gatAgatAni / niHsattvatA ca nirapaMtrapatA ca kiMtu | 1 avamAnaH 2 acaturatvam. 3 jAnupramANa. 4 vAyunollA1 rAkSasAnAm. 2 meruNA. 3 kailAsena. 4 nirbalatvam sitA utpAditA kallolA mahormayo yasya. 5girimathanena hRtaM sarva 5 nirlajjatvam khaM caturdazarabAtmakaM dhanaM yasya.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 subhASitaratnabhANDAgAram [5 prakaraNam parabhItabhUdhararakSAyAM dIkSito jaladhiH // 7 // kiM khalu nIragrahaNarasikairudhvagairujjhito'si // 22 // ayaM vArAmeko ratnaretaiH kiM punarabhrAyitena vapuSA te / salilamapi yanna tAvaka- | nileya iti ratnAkara iti zrito'smAbhistRSNAtaralitamanomarNava vadanaM prayAti tRSitAnAm // 8 // mA kuru gurutA- | mirjalanidhiH / ka evaM jAnIte nijakarapuTIkoTaragataM garva laghuranyo nAsti sAgara tvattaH / jalasaMgrahamanya- | kSaNAdenaM tAmyattimimakaramApAsyati muniH // 23 // aye smAttvayi sati kurvanti potasthAH // 9 // kimadhikamasya | vArAMrAze kulizakarakopapratibhayAdayaM pakSapremNA girivarabrUmo mahimAnaM vAridhehariyaMtra / ajJAta eva zete kukSau sutastvAmupagataH / tvadantarvAstavyo yadi punarayaM vADavazikhI nikSipya bhuvanAni // 10 // laghurayamAha na lokaH kAmaM pradIptaH pratyaGgaM glapayati tataH ko'sya zaraNam // 24 // garjantamapi patiM payasAm / sarvamalajjAkaramiha yatkurvantIha itaH svapiti kezavaH kulamitastadIyadviSAmitazca zaraNArthinaH paripUrNAH // 11 // tRSAM dharAyAH zamayatyazeSAM yaH | zikharipatriNaH zerate / ito'pi vaDavAnalaH saha samastaso'mbudo garjati garjatUccaiH / yastveSa kasyApi na hanti saMvartakairaho vitatamUrjitaM bharasahaM ca sinorvapuH tRSNAM sa kiM vRthA garjati nistrapo'bdhiH // 12 // // 25 // grAvANo maNayo harijalacaro lakSmIH payomAnuSI tvamadya sindho jagadekabandho ratnAni dAtuM vimukho'si muktaughAH sikatAH pravAlalatikAH zaivAlamambhaH sudhA / tIre kasmAt / kiM vA sutaH kalpamahIruhaste dAnaiH kRtArthI- | kalpamahIruhAH kimaparaM nAmnApi ratnAkaro dUre karNarasAyanaM kurute jaganti // 13 // ayi roSamurIkaroSi no | nikaTatastRSNApi no zAmyati // 26 // etasmAdamRtaM cetkimapi tvAM prati vAridhe vadAmaH / jaladena tavArthinA suraiH zatamukhenoccaiHzravAH sadguNaH kRSNenAdbhutavibhramaikavimuktAnyapi toyAni mahAnna hA jahAsi // 14 // vasatIlakSmIH samAsAditA / ityAdi pracurAH purAtanakathAH toyAnAmadhipatirAkaro maNInAM zailAnAmabhayapadaM mhaanmhnggyH| sarvebhya eva zrutA asmAbhirna ca dRSTamatra jaladhau mRSTaM agrAhyo bhavasi yadi tvameva tAvatko nu sthAjagati tadA payo'pi kvacit // 27 // saMkhyeyA na bhavanti te yugazataijanAvalambaH // 15 // vastyastu vidrumavanAya namo maNibhyaH | gAmbhIryamukhyA guNAH satyaM vArinidhe tathApi tadidaM citte kalyANinI bhavatu mauktikazuktimAlA / prAptaM mayA vidhatte vyathAm / svacchandena timiMgilAnnijakulagrAsaM muhaH sakalameva phalaM payodhe yaddAruNairjalacarairna vidArito'smi kurvato yatte vArayituM nije'pi viSaye na svAmitA vidyate // 16 // AdAya bAri paritaH saritAM mukhebhyaH kiM // 28 // kallolaiH sthagayanmukhAni kakubhAmabhraMliherambhasA tAvadarjitamanena durarNavena / kSArIkRtaM ca vaDavAdahane hutaM ca kSAreNApi divAnizaM jalanidhe garjanna vizrAmyasi / etatte yadi pAtAlakukSikuhare vinivezitaM ca // 17 // niHpItapIna- ghoranakranilayaM svAdu vyadhAsyadvidhiH kiM kartAsi tadA na vebhi timirANi manoharANi ratnAni santi na kiyanti tavA- taralaiH khaireva duzceSTitaiH // 29 // dyAmArohati vAJchati sthagantikeSu / etasya kaustubhamaNerbajataH paraMtu pAthonidhe yituM tejo'pi tejasvinAmuccairgarjati pUrayannapi mahImambhoMbhirasmaraNamAntaramAvahethAH // 18 // kallolavellitadRSatparuSaprahArai mbhodharaH / kAMzcidrAgupajIvya toyaculukAnsindhau bhavatsaMnidhau ratnAnyamUni makarAlaya mA'vamaMsthAH / kiM kaustubhena vihito pAnIyapracayeSu satsvapi na te jAto vikAraH kvacit // 30 // bhabato na nAma yAcJAprasAritakaraH puruSottamo'pi // 19 // kiM vAcyo mahimA tavAtra jaladhe yaspendravajrAhatitrastakSmAbhRlajjAmahe vayamaho vacane'pi hanta sAMyotrikAH salila damajadambunicaye mjjklkaakRtiH| mainAko'pi gabhIranIrarAzimamI / vizanti / aMsAdhiropitatadIyataTopakaNTha vilasatpAThInapRSThollasacchaivAlAGkarakoTikoTarakuTIkuDyAntare kaupeyakAmbudRtayo yadudIrNatRSNAH // 20 // capalatarataraMgai nirvRtaH // 31 // AstAM tAvadaho samudramahimA dUre'pi dUramutsArito'pi prathayati tava kIrti daikSiNAvartazaGkhaH / parigaNaya payodhe padmanAbhAyayogyastava nikaTaniSaNNaiH karNapriyastIre yasya pipAsayaiva maraNaM prAmoti zIghraM janaH / kSullakaiH zlAghyatA kA // 21 // yadvIcIbhiH spRzasi tasmAdambunidhervaraM la~ghusaraH kUpo'thavA vApikA yatra svIya karadvayena salilaM pepIyate khecchayA // 32 // devairyadyapi gaganaM yacca pAtAlamUlaM ratnairuddIpayasi payasA yatpidhatse dharitrIm / dhik sarve tattava jalanidhe yadvimucyAzrudhArAstIre takravadvimathitaH kedAravadvAnarairbaddhaH siddhavadaJjanAvijanuSA 1 naukAsthitAH; nAvikA ityarthaH. 2 naukayA vyApAra / 1 jalAnAm. 2 sthAnam. 3 pipAsA pakSe,-arthAbhilASaH. kurvANA:. 3 dakSiNabhAge Avarto ya syaitAdRzaH zaGkha. 4 jAnIhi.4 agastyaH. 5 zikhariNaH parvatAsta eva patriNaH pakSiNaH 5 viSNupUjAyogyaH. 6 kSudrazaGkha. | 6 saMvartakasaMcakarmedhaiH. 7hasvajalAzayaH
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ samudrAnyoktayaH kulyAvadullacitaH / kiM cAsIculuke'mbubinduvadayaM drAk- | lavo'pi toyadhermamaiva tatkarmaphalaM vijRmbhate // 45 // mbhayonermune tAro'yamiti prathA jalanidherAsIdathApi zlathA kampante girayaH puraMdaramiyA mainAkamukhyAH punaH krndntymbu|| 33 // pIyUSeNa surAH zriyA muraripurmaryAdayA medinI dharAH sphuranti vaDavAvakrodgatA vhnyH| bho kumbhodbhava zakraH kalparuhA zazAGkakalayA zrIzaMkarastoSitaH / mainAkA- mucyatAM jalanidhiH svastyastu te sAMprataM nidrAluzlathabAhuvallihinagA nijodaragatAH saMsthAnataH sthApitAstvaccUlIkaraNe | kamalAzleSo hariH sIdati // 46 // ghaTodbhavamuniH kenApi no vAritaH // 34 // he helAjita ratnAni bodhisattva vacasAM kiM vistaraistoyadhe nAsti tvatsadRzaH | ___ maNilaThati pAdeSu kAcaH zirasi dhAryate / yathaiparaH parahitAdhAne gRhiitvrtH| tRSyatpAnthajanopakAraghaTa- | vAste tathaivAstAM kAcaH kAco maNirmaNiH // 47 // nAvaimukhyalabdhAyazobhAraprodvahane karoSi kRpayA sAhAyakaM apyAkarasamutpannA maNijAtirasaMskRtA / jAtarUpeNa kalyANi yanmaroH // 35 // pIyUSeNa kRtArthitA diviSado lakSmyA hariH prINitazcandrArdhana vibhUSitaH pazupatiH kalpadrumairvAsavaH / / 1 nahi saMyogamarhati // 48 // anastamitasArasya tejasastaAtmAnaM paripanthinApyudadhinA kiM kiM na teSAM kRtaM vizAmbha dvijRmbhitam / yena pASANakhaNDasya mUlyamalpaM vasuMdharA tasyAgastyamuniprapItapayaso noccaiH kRtaikAGguliH // 36 // " M // 49 // dhanyo'yaM maNirekazchinno bhinnazca cakranighRSTaH / lakSmyA zrIpuruSottamI himarucA gaurIpriyo'laMkRto devendro- | yuktastajA | yuktastejonicayairdhanyo duHkhe'pi yo'dhikAbhAsaH // 50 // 'pi vimAnavAraNahayastrIratnakalpadrumaiH / pIyUSairamitaistvayA | | bhraSTaM nRpatikirITAdbhamau patitaM 'tirohitaM rajasA / vidhidiviSadazcAnye kRtArthIkRtAH zrImanvArinidhe tvadIyamahimA | | vilasitena ratnaM janacaraNaviDambanAM sahate // 51 // vapuHnUnaM na vAggocaraH // 37 // haMho vArinidhe vidheH samucitaM | | pairINAhaguNena tebhyo yazasvinaH kiM maNayo bhavanti / yenAsi ratnAkaro ratnAMzcedavamanyase vada vibho naitatpadaM | tathApi cUDAsu mahIpatInAM ta eva khelanti na gaNDazailAH vindasi / pazyAlaMkaraNaM puraMdarapure cintAmaNiH kaustubho | // 52 // sindhustaraGgairupakalpya phenAratnAni paddhairmalinIviSNorvakSasi mInaketanaripoH zIrSe kalAnAM nidhiH||38|| karoti / tathApi tAnyeva mahIpatInAM kirITakoTISu padaM pItvA garjantyapaste dizi dizi jaladAstvaM zaraNyo girINAM labhanta / / 53 // virama ratna mudhA taralAyase tava na kazcisutrAmatrAsabhAjAM tridazaviTapinAM janmabhUmistvameva / dihAsti parIkSakaH / vidhivazena paricyutamAkarAttvamapi kAcagAmbhIrya tacca tAdRktvayi salilanidhe kiMtu vijJApyametatsa- maNIkRtamIzvaraiH // 54 // anibhAlita eva kevalaM khaniUpAyena maitrAvaruNimunikRpAdRSTayaH kAGkSaNIyAH // 39 // garbhe nidhireSa jIryatu / na tu sIdatu mUlyahAnito vaNijA. kSIrasAgaraH lokanagocarIkRtaH // 55 // samudreNAntaHsthastaTabhuvi taraGgaidizi dizi girigrAvANaH svAM vamantu sarasvatIM tulayatu | rakaruNaiH samutkSipto'smIti tvamiha paritApaM tyaja maNe / mithastAmApAtasphuravaniDambarAn / sa paramaparaH kSIrodanvAn / avazyaM kvApi tvadguNaparicayAkRSTahRdayo narendrastvAM kuryAyadIyamudIryate mathituramRtaM khedacchedi prabhoranumodanam / | nijamukuTakoTipraNayinam // 56 // payodheH sarvakhaM zirasi // 40 // sAkaM grovagaNai Thanti maNayo bAlArkabimbopamA dhRtavAn yaM nRpagaNaH paNo yasya kSoNI caturudadhisImAvadhinIre nIracaraiH samaM sa bhagavAnnidrAti nArAyaNaH / evaM vIkSya rabhUt / sa evAyaM devAcchabaravanitApANipatito maNirmeSatavAvivekamatha ca prauDhiM parAmunnateH kiM nindAmyathavA grIvAdviguNaguNabaddho viharati // 57 // AghrAtaM parilIDhastavImi kathaya kSIrArNava tvAmaham // 41 // mugranakharaiH kSuNNaM ca yaccarvitaM kSiptaM yadbata nIrasattvakupiteagastyaH neti vyathAM mA kRthAH / he sadratna tavaitadeva kuzalaM yadvAmunirjayati yogIndro mahAtmA kummasaMbhavaH / yenaika- | nareNAgrahAdantaHsAravicAraNavyasaninA cUrNIkRtaM nAzmanA culuke dRSTau divyau tau matsyakacchapau // 42 // akhrv-|| 58 // uttaMseSu na nartitaH kSitibhujAM na prekSakairlakSitaH parvagarteSu vicchinno yasya bAridhiH / hA sa eva muneH | sAkAjhaM luThito na ca stanataTe lIlAvatInAM kvacit / pANiradhastAdvindhyabhUbhRtaH // 43 // alpIyasaiva payasA kaSTa bhozciramantareNa jaladherdaivAdvizIrNo'bhavatkhelavyAlayatkumbhaH pUryate prasiddhaM tat / brAhmaM tejaH pazyata kumbho- kulAGgagharSaNaparikSINapramANo maNiH // 59 // ye gRhNanti dataH papau vArdhima // 44 // gato'smi tIraM jaladheH pipA- haThAttaNAni maNayo ye cApyayaHkhaNDakaM te dRSTAH pratidhAma sayA sa cApi zuSkazzulukIkRto mayA / na lakSyate doSa 1indrabhayena. 2 chAditAm. 3 daivadurvipAkena. 4 vizAlatA. 1 zramahAri. 2 pASANasamUhai:. 3 bAhmaNatejaHprabhAvaH. 4 samudram | 5 AsvAditam. 6 tatpareNa. 7 pASANena. 8 tejorahitaH 28 su.ra.mAM.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 subhASitaratnabhANDAgAram [5 prakaraNam dagdhamaNayo vicchinnasaMkhyAzciram / no jAne kimabhAvataH yadyetasminkathaMcitkathayati kRpaNaH ko'pi mAlinyamanye kimathavA daivAdaho zrUyate nAmApyatra na tAdRzasya hi maNe prekSAvantastadA taM niravadhijaDatAmandiraM saMgirante // 72 // ratnAni gRhNAti yH|| 60 // yanmuktAmaNayo'mbudherudarataH kAcaH kSiptA mahAvIcibhiH paryanteSu luThanti nirmalarucaH spaSTATTahAsA iva / tattasyaiva parikSayo jalanighepAntarAlambino ratnAnAM ajJatayA premNA vA cUDAmaNimAkalayya kAcamaNim / tu parigrahavyasaninaH santyeva sAMyAtrikAH // 61 // yatrA- nRpatirvahate zirasA tenAsau na banaya'maNiH // 73 // nullikhitAkhyameva nikhilaM nirmANametadvidherutkarSapratiyogikalpanamapi nyakkArakoTiH parA / yAtAH prANabhRtAM manoratha- antaHkuTilatAM bibhracchaGkhaH sa khalu niSThuraH / gatIrullaGghaya yatsaMpadastasyAbhAsamaNIkRtAzmasu maNerazmatva- huMkaroti yadA dhmAtastadaiva bahu gaNyate // 74 // uccaimevocitam // 62 // kAcAH kAzcanabhUSitAH kati na vA ruccarati ciraM jhillI vartmani taruM samAruhya / digvyApini muSNanti ratnazriya molA vA kati nodvahantyapadhiyastAneva zabdaguNe zakaH sNbhaavnaabhmiH|| 75 kITagrahaM kaTiratnabhramAt / akSNAM ye punarunmRjanti timiraM yairnAma ratnAkaraH sindhuste pRthageva hanta maNayasteSvapyabhijJAH pRthak // 63 // | lo'ntaHkaThinaH kSArAmbusaMbhavaH zUnyaH / zaGkhaH zrIpati nikaTe kena guNena sthitiM lebhe // 76 // jalanidhau jananaM vajramANiH yasya vaijramaNerbhede bhidyante lohsucyH| karoti tatra kiM dhavalaM vapumurariporapi pANitale sthitiH / iti samastaguNAnAma nArInakhavilekhanam // 64 // nvita zaGkha bho kuTilatA hRdaye na nivAritA // 77 // kaustubhamaNiH dhvaniratimadhuraH zucitvamuccai nirapi zaGkha naidInatastavAbhUt / na zvetAMzuvadandhakAradalanAduddayotite rodasI nApyairAvata- | avagatamakhilaM bahistavedaM kuTilataraM punarantaraM na vidmaH vannirastaditijatrAsaH kRto vAsavaH / no cintAmaNiratnavatri- // 78 // ka vA'mbhodhau janma kva ca vapuridaM kundadhavalaM ka bhuvane chinnA vipadvArthinAM bhUtvA tasya hareruraHpraNayinA kiM cAvAsasthAnaM kRtamahaha viSNoH karatalam / ka nIcAnAmAsse kaustubhenArjitam // 65 // pariNatiriyaM cumbanavidhAvitIvAyaM zaGkhaH karuNakaruNaM roditi candrakAnta-sUryakAntau muhuH // 79 // tAtaH kSIranidhiH svesA jaladhijA bhrAtA somakAnto maNiH svacchaH sUryakAntastathA na kim / surezadrumaH saujanyaM saha kaustubhena zucitA yasya dvijezAudgAre tu vizeSo'sti tayoramRtavahnayaH // 66 // dapi / dhikkarmANi sa eva kamburadhunA pAkhaNDakAntAkare candrakAntaH vizrAntaH prativAsaraM pratigRhaM bhakSyeNa kukssibhriH||8|| sudhAkarakaraspadvihirdravati sarvataH / candrakAntamaNestena pAJcajanyaH mRdutvaM lokavizrutam // 67 // sphaTikaH sarvAzAparipUrihuMkRtimado janmApi dugdhodadhergovindAsphaTikassa guNo yo'sau sa evAyAti doSatAm / dhatte | nanacumbi sundarataraM pUrNendubimbAdvapuH / zrIreSA sahajA guNAH '| kimaparaM bhaNyanta ete hi yatkauTilyaM hRdi pAzcajanya. bhavasvacchatayA chAyAM yastAM malavatAmapi // 68 // | tastenAtilajjAmahe // 81 // zaGkhAH santi sahasrazo jalamarakataH | nidhervIcicchaTAghaTTitAH paryanteSu luThanti ye dalazataiH kalmAtyaja nijaguNAbhimAnaM marakata patito'si pAmare || vaNiji / kAcamaNerapi maulyaM labhase yattadapi te zreyaH SitakSmAtalAH / ekaH ko'pi sa pAJcajanya udabhUdAzcaryadhAmA // 69 // kenAsInaH sukhamakaruNenAkarAduddhatastvaM vikretuM satAM yaH saMvartabharakSamairmadhuripoH zvAsAnilaiH puuryte|| 82 // vA samabhilaSitaH kena vA'sminkudeze / yasminvittavyayabharasaho grAhakastAvadAstAM nAsti bhrAtarmarakatamaNe tvatparIkSA nadyanyoktayaH kSamo'pi // 70 // AsItpUrva vimalajaladhau maNDanaM bhUpatInAM taTini cirAya vicAraya vindhyabhuvastava pvitraayaaH| nArINAM ca prabalamukuTe kAJcanena prasaGgAt / tatrIbaddhaH | kathamidamaho kocakhaNDena sArdha bhillIkaNThe marakatamaNe zuSyantyA api yuktaM kiM khalu rathyodakAdAnam // 1 // kAmavasthAM gato'si // 71 // katipayadivasasthAyI pUro dUronnato'pi bhavitA te| taTini mANikyam taTadrumapAtanapAtakamekaM cirasthAyi // 2 // yAsyati jaladharapaurastyardAkSiNAtyaiH sphuradurumatibhirmitra pAzcAtyasaMdhai- | samayastava ca samRddhilaMdhIyasI bhvitaa| taTini taTadrumaraudIcyairyatparIkSya kSitipatimukuTe nyAsi mANikyamekam / pAtanapAtakamekaM cirasthAyi // 3 // kuru gambhIrAzayatAM 1 naukAvyApAriNaH. 2 hIrakamaNe. 3 nIce. 4 bhUSaNam. 1 amUlyaH. 2 kauTilyam. 3 nadInaH saritpatistasmAta5 kAcamaNinA. 6 saha. : 4 kundapuSpavacchubhram. 5 bhaginI. 6 lakSmI. 7 alpatarA.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ nadyanyoktayaH, taDAgAnyoktayaH 219 kallolairjanaya lokavibhrAntim / vItapayodharalakSmIH kasya na keSAmahaha parihartAsi khalu tAm // 7 // krauJcaH krIDatu caraNairvilaGghayAsi // 4 // malayasya girerapatyamAdau tadanu kUdatAM ca kuraraH kaGkaH pariSvajyatAM megurmAdyatu sArasazca bhrAtRmatI paTIravRkSaH / kimu citramapAMnidheH kalatraM taTinI rasatu proDDIyatAM TiTTibhaH / bhekAH santu bakA vasantu caratu kAcana mauktikAni sUte // 5 // nAvarto na ca taralA- svacchandamATistaTe haMsaH padmasaraH kutaH katipayairhasairvinA staraMgamAlA nedAnIM jalarayajA ravAH karAlAH / saiva tvaM zrIstava // 8 // etasminmarumaNDale paricalatkallolakolAhalataTini taTadrumAnvipATya prauDhAnAmapayazasAmivAsi pAtram krIDatkaGkamapaGkamaGkavilasanniHzaGkamatsyavrajam / kenedaM vik|| 6 // chAyAM prakurvanti namanti puSpaiH phalAni yacchanti satkuzezayakuTIkoNakkaNaSaTpadaM straiNaprINitapAnthamujvalajalaM taTadrumA ye / unmUlya tAneva nadI prayAti taraMgiNAM va cakre vizAlaM saraH // 9 // stokAmbhaHparivartitAGgazapharIpratipannamasti // 7 // na vArayAmo bhavatIM vizantIM varSA- grAsArthinaH sarvato lapsyante bakaTiTTibhaprabhRtayaH svalpeSu nadi srotasi jagujAyAH / na yuktametattu puro yadasyA- sAdhu sthitim / sadyaH zoSamupAgate'dya sarasi zrIsadmapadmAstaraMgabhaGgAnprakaTIkaroSi // 8 // | kare tasminpaGkajinIvilAsarucayo haMsAH kva yAsyantyamI gaGgA // 10 // mAdyadiggajadAnaliptakaraTaprakSAlanakSobhitA vyomnaH yadyapi dizi dizi saritaH paritaH paripUritAmbhasaH sImi vicerurapratihatA yasyormayo nirmlaaH| kaSTaM bhAgyasanti / tadapi puraMdarataruNIsaMgatisukhadAyinI gaGgA // 9 // viparyayeNa sarasaH kalpAntarasthAyinastasyApyekabakapracArakaluSaM sa kimu saheta sudhAMzuH smaraharabhAlAnalajvAlAH / ziziraiH zira kAlena jAtaM jalam // 11 // re padmAkara yAvadasti bhavato zIkaranivaheH siJcati suranimnagA no cet // 10 // | madhye payaH pUritaM tAvaccakracakorakaGkakurarazreNI samullAsaya / zoNaH Ajanmasthitayo mahIruha ime kUle samunmUlitAH | pazcAttvaM samaTadvakoTacaTulatroTIpuTavyAhatitruTyatkarkaTakarpara vyatikarairnindAspadaM yAsyasi // 12 // yAte mayyacirAkallolAH kSaNabhaGgurAH punaramI nItAH parAmunnatim / / nidAghamihiraijvAlAzataiH zuSkatAM gantA ke prati pAnthaantarlAhaparigraho bahirapi bhrAmyanti gandhadvipA bhrAtaH zoNa | ma so'sti yo na hasati tvatsaMpadA viplavAn // 11 // | saMtatirasau saMtApamAlAkulA / evaM yasya nirantarodhipaTalainityaM vapuH kSIyate dhanyaM jIvanamasya mArgasaraso dhigvAri dhInAM januH // 13 // sopAnAni tirohitAni padavI channA taDAgAnyoktayaH tRNainUtanaiH kAluSyaM payasAM vilokya zanakairuDDIya haMsA AgacchatAmapUrNAnAM pUrNAnAmapi gacchatAm / yadadhvani gatAH / mAdhuryaM na madhuvratoditagirAM padmAni magnAni ke na saMghaTTAM ghaTAnAM kiM sarovaram // 1 // ayamavasaraH bhekAnAmiha garjitaM paramaho vRddhyaiva naSTaM saraH // 14 // saraste salilairupakartumarthinAmanizam / idamatisulabhaM cAmbho || | ApUryeta punaH sphuracchapharikAsArormibhirvAribhirbhUyo'pi pravibhavati purA jaladharAbhyudaye // 2 // kasya tRSaM na kSapayati | jRmbhamANanalinaM pazyema toyAzayam / ityAzAzatatantupibati na kastava payaH pravizyAntaH / yadi sanmArgasarovara | | baddhahRdayo naktaMdivaM dInadhIH zuSyatyAtapazoSitasya sarasastIre nako na koDamadhivasati // 3 // tAni tAni kamalAni | jaratsArasaH // 15 // uddAnAmbudavardhamAnazikhinakekAtajjalaM tAni SaTpadakulAni te qhagAH / sarvamekapada eva | tirekAkule saMprApyaM salilaM sthaleSvapi sadA nistarSavarSAgame / vicyataM pazeSamacirAdabhatsaraH // 4 // vihagairgataM madhakarai | bhISmagrISmabhaTe parasparabhayAdAlocyamAnaM muhurdInaM mInakulaM na zvalitaM prakaraiH prayAtamapi padmadRzAm / vibhave gate sakalameva gataM dhruvamekamaJcati yazaH sarasaH // 5 // Apedire | pAlayasi cetkAsAra kA sAratA // 16 // sauvarNaH kamalAkaraH 'mbarapathaM paritaH pataGgA bhRGgA rasAlamukulAni samAzrayanti / zazizilAsopAnabandhakramo vAri kSIrasahodaraM taTataruzreNIsaMkocamacati sarastvayi dInadIno mIno nu hanta katamAM sukhAH kssonnyH| sarve te ruciraM sarovara paraM nindhaH kuto'yaM gatimabhyupaitu // 6 // iyatyAM saMpattAvati ca salilAnAM vidhiH kUTagrAhabhayAtprayAnti vimukhAH pAnthA nidAghe'pyamI tvamadhunA na tRSNAmArtAnAM harasi yadi kAsAra sahasA / // 17 // uDDItaM vihagairmRtaM jalacaraiH kSmAntargataM kacchapaiH nidAghe ceNDAMzau kirati parito'GgAranikara kRzIbhUtaH | pAThInaiH pRthupaGkapIThaluThanAdyasminmuhurmUchitam / tasminneva 1 puSpaiH saha phalAni dadatItyarthaH- 2 taraMgavaccapalatvabhAvAnAm. 3 aGgIkRtam. 4 indrastrINAM rambhorvazyAdInAM samAgamasukhadAtrI. / 1 khelatu. 2 jalakAkaH. 3 sUryaH. 4 gamiSyati. 5 mano5 AkAzamArgam. 6 prApnuvati sati. 7 he sara. 8 grISme. 9 sUrye. vyathAparaMparAbhiH. 6 mArge yatsarovaraM tasya.
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 subhASitaratnabhANDAgAram [5 prakaraNam sarasyakAlajaladenAgatya tacceSTitaM yenAkumbhanimagnavanyakariNAM zramazamapaTurduHkhitAdhvanyabandhuH sindhuY=rIbhavatu bhavato mArakaH yUthaiH payaH pIyate // 18 // haMsarlabdhaprazaMsaistaralitakamalasra- pAntha panthAH // 3 // kalyANaM naH kimadhikamito staraGgaistaraMgaiaurairantargabhIraizcapalabakakulatrAsalInaizca mInaiH / jIvanArtha yatastvaM chittvA vRkSAnahaha dahasi bhrAtarapAlIrUDhadrumAlItalasukhazayitastrIpraNItaizca gItairbhAti prakrIDa- GgArakAra / nanvetasminnazanipizunairAtapairAkulAnAmadhvanyAnAdAtistavasalilacalaccakravAkastaDAgaH // 19 // mazaraNa maruprAnta re ko'pyupAyaH // 4 // kimasi vimatiH mAnasam kiM conmAdI kSaNAdamilakSyase punarapi sakhe prekSApUrvA na no vA kiyantaH paritaH sphuranti jalAzayA nirmala-| kAcana te kriyA / svayamajaladAM jAnAno'pi pravizya marubhUritoyAH / sadAvadAtaM paramekameva haMsasya vizrAmapadaM sthalI ziziramadhuraM vAri prAptuM yadadhvaga vAJchasi // 5 // vadanti // 20 // bho bhoH kiM kimakANDa eva patitastvaM pAntha kAnyA gati stattAdRktRSitasya me khalamatiH so'yaM jalaM gUhate / kUpAnyoktayaH asthAnopagatAmakAlasulabhAM tRSNAM prati krudhya he trailokyakapa tvaM ciraM jIva svalpatoye bahuvyayaH / guNavadrikta- prathitaprabhAvamahimA mArgo'styasau mAravaH // 6 // pAtrANi prApnuvanti hi pUrNatAm // 1 // re kUpa jIvanAgAra yadi dAtRtvamicchasi / tadA tvaM guNavatpAtramekaM vA saMnidhau kuru // 2 // amunA marukUpena ke ke nAma na dAvAnalAnyoktayaH vaJcitAH / rudatpathikanetrAmbupicchilaprAntabhUminA // 3 // he dAvAnala zailAgravAsinaH sAdhuzAkhinaH / mugdha vyarthe saMgaNaiH sevitopAnto vinataiH prAptadarzanaH / nIco'pi kUpaH tvayA dagdhAH preritena prebhaJjanaiH // 1 // yasyAM mahattvabhAjo satpAtrairjIvanArtha samAzritaH // 4 // yadyapi bahuguNagamya | bhavanti guNino'mitA dhnurdnnddaaH| dahatastAM vaMzAliM ko vanajIvanametasya kUpamukhyasya / jayati tathApi viveko dAnaM | vaDhe vivekaste // 2 // davadahanAdutpanno dhUmo ghanatAmavApya pAtrAnumAnena // 5 // nitarAM nIco'smIti tvaM khedaM kUpa di kUpa varSestam / yacchamayati tadyuktaM so'pi ca davameva nirdahati mA kadApi kRthAH / atyantasarasahRdayo yataH pareSAM gunn-||3|| abhyunnate'pi jalade jagadekasArasAdhAraNapraNayagrahItAsi // 6 // citraM na tadyadayamambudhirambudaughasindhupra- hAriNi hA yadete / ullAsalAsyalalitaM taravo na yAnti he vAhaparipUraNayA mahIyAn / tvaM tvarthinAmupakaroSi yadalpakUpa dAvapAvaka sa tAvaka eva doSaH // 4 // chAyA phalAni niSpIDya kukSikuharaM hi mahattvametat // 7 // dinamavasitaM mukulAni ca yasya vizvamAhAdayanti sahakAramahIruhasya / vizrAntAH sma tvayA marukUpa he paramupakRtaM zeSaM vaktuM vayaM AmRSya tasya zikhayA navapallavAni manAsi re davahutAza na punaH kssmaaH| bhavati sukRtairadhvanyAnAmazeSajalo bhavAni hatAza kaSTam // 5 // durdaivaprabhavaprabhaJjanabhayAdudbhUta bhUmIruyamapi ghanacchAyA bhUyAttavopataTaM zamI // 8 // bhImazyAma hAnetAnsattvaguNAzrayAnakaruNaH zuSyankimunmAdyasi / brUmastvAM pratanuvadana krUrapAtAlakukSikroDaprAntopahitavibhavasyAtha kiM venahavyavAha yadamI dagdhArdhadagdhA api draSTavyAstava tatkSaNAte bravImi / yena tvattaH samabhilaSitaM vAJchataH kSudra kUpa | dvilayino nAmApi na jJAyate // 6 // vidhyastA mRgapakSiNo klAmyanmUrterbhavati sahasA kasya nAdhomukhatvam // 9 // vidhuratAM nItAH sthalIdevatA dhUmairantaritAH svabhAvamalinairAzA marusthalAnyoktayaH mahI tApitA / bhasmIkRtya sapuSpapallavaphalairnamrAnmahApAdapAmarau nAstyeva salilaM kRcchAdyadyapi labhyate / tatkaTu | | nuvRttena davAnalena vipinaM valmIkazeSaM kRtam // 7 // | dikcakraM tRNabhasmanA kavalitaM mUlAnyapi mAruhAM nirdastokamuSNaM ca na karoti vitRSNatAm // 1 // satpAdapAnvipalapallavapuSpabhArasaMpatparItavapuSaH phalabhAranamrAn / yo maJju- vipinaukaso'pi munayaH plaSTAH kRtAntakriyAM kRtvetthaM vana | gdhAni na cArbhako'pi hariNIyUthasya zeSIkRtaH / AH kaSTaM siJjitazakuntazatAzritoruzAkhAnmarau mRgayate na tato'sti | vahninA kimadhunA zAntena dIptena vA // 8 // mugdhaH // 2 // pAyaM pAyaM piba piba payaH siJca siJcAGgamaGgaM vaDavAnalaH bhUyo bhUyaH kuru kuru sakhe majjanonmajanAni / eSo'zeSa tejAMsi yasya prathamaM prayAnti vArAM pravAheNa sa vahiranyaH / 1 rajjusahita pakSe,-guNayuktaiH. 2 udakArtham. 3 atyantam 4 nimnaH | DivanAmadheyaH samudramApIya bibharti tejaH // 9 // 5rasayuktaM hRdayaM yasya. 6 bhImaM bhayaMkaraM zyAma andhakArayuktatvAt pratanu saMkucitaM mukhaM yasya. | 1 anucitasthAne. 2 vAyubhiH 3 asaMkhyA:. 4 veNupatim. 5vanAnala
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyomacarAnyoktayaH 221 haMsaH vyomacarAnyoktayaH yAvadvadanti na bakaM khalu mUDhalokaH // 18 // ye vardhitAH garuDaH kanakapaGkajareNumadhye mandAkinIvimalanIrataraMgabhaGgaiH / te dAmodaramuMdarAhitabhuvanaM yo vahati lIlayA garuDaH / sAMprataM vidhivazAtkhalu rAjahaMsAH zaivAlajAlajaTilaM jalakasya tarorupariSTAkhinno'sau zrAntimapanayatu // 1 // ahi- mAzrayanti // 19 // hA hanta mAnasasaraHsalilAvataMsa re rahiriti saMbhramapadamitarajanaH kimapi kAtaro bhavatu / rAjahaMsa payasoH pravivecanAya / cecchaktimAnkhalu bhavAnna vihaMgapaterAhAre sa tu saralamRNAladalaruciraH // 2 // tadA kimu syAkiMvA kapota uta vA kalaviGkapotaH // 20 // nedaM saraH sarasavAri na vArijaMvA naitanmadhUni madhupAH sahakaMsAricaraNodbhutasindhukallolalAlitam / manye haMsa vAsino vA / hemAravindavanavAsavilAsabhAjo re haMsa mAnamano nIre kulyAnAM ramate na te // 3 // asti yadyapi | sta yadyApa sajuSastava mAnase'pi // 21 // haMsaH prayAti zanakairyadi sarvatra nIraM nIrajamaNDitam / ramate na marAlasya mAnasaM | yAtu tasya naisargikI gatiriyaM nahi tatra citram / gatyA mAnasaM vinA // 4 // ekena rAjahaMsena yA zobhA saraso tayA jigamiSarbaka eva mUDhazceto dunoti sakalasya janasya bhavet / na sA bakasahasreNa paritastIravAsinA // 5 // nanama // 22 // bhuktA mRNAlapaTalI bhavatA nipItAnyahaMsaH zveto bakaH zvetaH ko bhedo bkhNsyoH| nIrakSIra- mbUni yatra nalinAni niSevitAni / re rAjahaMsa vada tasya vibhAge tu haMso haMso bako bakaH // 6 // bakakoyaSTibhirjuSTe | sarovarasya kRtyena kena bhavitAsi kRtopkaarH|| 23 // tarau palvale mAnasaM kutaH / modate hi marAlasya sanmAnasAvahA- tIroddhate kvacidapi dalAcchAditatanuH pataddhArAsArAM gamaya riNaH // 7 // apasaraNameva zaraNaM mAna vA tatra rAja-viSamAM prAvaSamimAm / nivRttAyAM tasyAM sarasi sarasotphuhaMsasya / kaTu raTati nikaTavartI vAcATaSTiTTibho yatra // 8 // yadi nAma. daivagatyA jagadasaroja kadAcidapi jAtam / " lanaline sa eva tvaM haMsaH punarapi vilAsAsta iha te aMvakaranikara vikirati tatkiM kRkavAkuriva haMsaH // 9 // | // 24 // gataM tadgAmbhIrya taTamapi citaM jAlikazataiH sakhe nIrakSIraviveke haMsAlasyaM svameva tanaSe ceta / vizvasminna " haMsottiSTha tvaritamamuto gaccha sarasaH / na yAvatpaGkAntaHkaludhunAnyaH kulavataM pAlayiSyati kaH // 10 // saiva saiva SitatanubhUrivilasadko'sau vAcAlazcaraNayugalaM mUrdhni kurute sarasI ramaNIyA yatra yatra valate tava rAgaH / rAjahaMsa // 25 // purA sarasi mAnase vikacasArasAliskhalatparAgarasika smaraNIyA zrImatA tadapi mAnasakeliH // 11 // surabhIkRte payasi yasya yAtaM vyH| sa pailvalajale'dhunA gAGgamambu sitamambu yAmunaM kajjalAbhamubhayatra mjtH| miladanekamekAkule marAlakulanAyakaH kathaya re kathaM vartarAjahaMsa tava saiva zubhratA cIyate na ca na cApacIyate // 12 // tAm // 26 // vAtAndolitapaGkajasthitarajaHpuJjAGgarAgokaMcideva samayaM samAgataM tvAM na vismarati zazvadambujam / jvalo yaH zRNvankalakUjitaM madhulihAM saMjAtaharSaH purA / . mAnase vihara haMsa mAnase mA vimuJca punarasya sauhRdam kAntAcaJcapuTApavarjitabisagrAsagrahe'pyakSamaH so'yaM saMprati // 13 // yatrApi kutrApi bhavanti haMsA haMsA mahImaNDala- haMsako marugataH kaupaM payo yAcate // 27 // yo divyAmaNDalAni / hAnistu teSAM hi sarovarANAM yeSAM marAlaiH saha mbujalolamattamadhupaprodgItaramyaM sarastyaktvA mAnasamalpavAviprayogaH // 14 // ambhojinIvanavilAsanameva hanta riNi ratiM badhnAti kaidArike / tasyAlIkasukhAzayA paribhavahaMsasya hantu nitarAM kupito vidhaataa| na tvasya dugdhajala- kroDIkratasyAdhunA haMsasyopari TiTTibho yadi padaM dhattetra bhedavidhiprasiddhAM vaidagdhyakIrtimapahartumasau samarthaH // 15 // ko vismayaH // 28 // anyA sA sarasI marAla munibhiryabhRGgAGganAjanamanoharahArigItarAjIvareNukaNakIrNapizaGgato- ttIrasopAnikAvinyastAMstilataNDulAnkavalayandRSTo'si hRSTaiyAm / ramyAM himAcalanadI pravihAya haMsa he he hatAza vada mukhaiH / eSA pakkaNavApikA kamalinIkhaNDena guptAtmakAM dizamutsuko'si // 16 // sthitvA kSaNaM vitatapakSati- miAdhaistvadvidhamugdhabandhanavidhau kaM nAma no sUtryate nAntarikSe mAtaGgasaGgakaluSAM nalinI vilokya / utpannamanyu- // 29 // kastvaM lohitalocanAsyacaraNo haMsaH kuto parighargharaniHsvanena haMsena sAzru parivRtya gataM nalinyAH mAnasAtkiM tatrAsti suvarNapaGkajavanAnyambhaH sudhaasNni|| 17 ||re rAjahaMsa kimiti tvamihAgato'si yo'sau bakaH | bham / ratnAnAM nicayAH pravAlamaNayo vaiyarohAH kvacicchasa iha haMsa iti pratItaH / tadgamyatAmanupadena punaH svabhUmau mbUkA api santi neti ca bakairAkarNya hIhIkRtam // 30 // 1 udare AhitaM sthApitaM bhuvanaM brahmANDaM yena. 2 zrAntaH | yaH saMtApamapAkaroti jagatAM yazcopakArakSamaH sarveSAmamRtA3 garuDasya. 4 viSNuH- 5 kRtrimasaritAm. 6 mAnasasarovaram | 7 saMkarasaMcayam. 8 tAmracUDaH. 9 cAturyam. 1 alpajalAzayajale. 2 darduravyApte. 3 raktam. 4 jalazuktayaH.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 5 prakaraNam tmakena vapuSA prINAti netrANi yaH / tasyApyunnatimambudasya // 43 // kacitkacidayaM yAtu sthAtuM premavazaMvadaH / na sahase yanna tvametAvatA varNenaiva paraM marAla dhavalaH kRSNa - | vismarati tatrApi rAjIvaM bhramaro hRdi // 44 // bhrama bhramara yUthISu mAlatISu ciraM mila / mA punaH paGkajAraNyasnehazUnyaM manaH kRthAH // 45 // madhupe mAlatIpuSpaM satRSNaM yAtumudyate / hanta daivAdupAgamyopAttamAraNyakena tat // 46 // madhukara tava karanikaraiH kiM kiM krAntaM vanaM na kusumAnAm / tadvada sarasijakamale labdhaM kiMcidyadanyatastatkim // 47 // gaurIM campakakalikAmapahAya bhrAntadurbuddhe / zAlmalikusumadaleSu khairaM guJjanna lajjase madhupa // 48 // danamavalokya niSphalamanityatAM bandhujIvakusumAnAm / vanamupagamya bhramaraH saMprati jAto jaipAsaktaH // 49 // apasara madhukara dUraM parimalabahule'pi ketakIkusume / iha na hi madhulavalAbho bhavati paraM dhUlidhUsaraM vadanam // 50 // kRtvApi kopAnaM bhramarayuvA manyAH / abhilaSati bakulakalikAM madhulihi maline kutaH satyam // 51 // yenAmandamarande daladaravinde dinAnya~nAyiSata / kuTaje khalu tenehA tene 'hA madhukareNa katham // 52 // amaratarukusumasaurabhesevanasaMpUrNakAmasya / puSpAntaraseveyaM bhramarasya viDambanA mahatI // 53 // iha rUpamAtrasAre citragate kanakakAre / na raso nApi ca gandho madhukara bandho mudhA bhramasi // 54 // apanItaparimalAntarakathe padaM nyasya devatarukusume / puSpAntare'pi gantuM vAJchasi cedramara dhanyo'si // 55 // mali capalespi ca sarasAM bhramara kathaM vA sarojinIM tyajasi parAgapUrNA vikasitavadanAmanalpajalpe'pi / 222 zcaritrairasi // 31 // AkAra : kamanIyatA kulagRhaM lIlA - lasA sA gatiH saMparkaH kamalAlayaiH kalatayA lokottaraM kUjitam / yasyeyaM guNasaMpadasti mahatI tasyAtibhavyasya te saMrabdhatvamasadgumadgukalahe nAhaM sahe haMsa he // 32 // nadyo nIcagatA durApapayasaH kUpAH payorAzayaH kSArA dussttbkottsNktttttoddeshaastddaagaadyH| itthaM bhUtala Akalayya sakalAnambhonivezAniti tvAM bho mAnasa saMsmaranpunarasau haMsaH samabhyAgataH // 33 // haMsI vetti parAgapiJjaratanuH kutrApi padmAkare preyAnme bisakandalI kisalayaM bhuGkte hyayaM nirvRtaH / no jAnAti tapasvinI yadanizaM jambAlamA loDayaJ zaivAlA - Gkuramapyasau na labhate haMso vizIrNacchadaH // 34 // pramlAnA nalinI jalAni kiraNaiH sUryasya zoSaM yayurnAzaM prApa vihaMgamAvaliriyaM tRSNAvizIrNekSaNA / ete tIramahIruhA api patatpatrazriyo'dyApi re ko'yaM rAjamarAla zuSkasarasItIre ratiprakramaH // 35 // eSA puSkariNI marAla malinaizchannA kuvIthIjalairyasyAmajJatayA vidherakRpayA cedvstumaakaangkhse| vizrambho bakamaNDaleSu vinayo bhekeSu saMbandhitA rAtryandheSu vidhIyatAM kRpaNatA koyaSTikazreNiSu // 36 // pItaM yena purA puraMdarapure rambhorukeliskhalanmandArAGkurakarNapUrasurabhi svargApagAyAH payaH / so'yaM mAravavAri pAmaravadhUpAdArpaNaprocchalatpaGkAtaGkita bhekabhinnamaghRNo haMsaH samAzaMsate // 37 // kAkai kArNyamalaukikaM dhavalimA haMse nisarga - sthito gAmbhIrye mahadantaraM vacasi yo bhedaH sa kiM kathyate / * etAvatsu vizeSaNeSvapi sakhe yatredamAlokyate ke kAkA: khalu ke ca haMsazizavo dezAya tasmai namaH // 38 // kruddholUkanakhaprapAtavigalatpakSA api svAzrayaM ye nojjhanti purISapuSTavapuSaste kecidanye dvijAH / ye svargataraMgiNI bisalatAlezena saMvardhitA gAGgaM nIramapi tyajanti kaluSaM te rAjahaMsA vayam // 39 // bho haMsAstAvadambhoruhakuhararajoraJjitAGgAH sahelaM haMsIbhiH padmakhaNDe madhuramadhukarArAvaramye ramadhvam / yAvannAyaM duranto haragalaga ralavyAlajAlAlinIlapronmIlanmeghamAlAmalinasakaladimaNDalo'bhyeti kAlaH // 40 // tu madhukaraH sairajaskAM pANDuvarNA kaNTakaprekarAGkitAm / ketakIM sevase hanta kathaM rolaimba nipa // 41 // phalAnAM ca dalAnAM ca santu te te vivekinaH / makaranda vizeSajJo milindamapahAya kaH // 42 // palAzakusumabhrAntyA zukatuNDe pttyailiH| so'pi jambUphalabhrAntyA tamaliM dhartumicchati 1 rajoyuktAm 2 samUhaH 3 bhramara. 4 nirlajja 5 bhramaraH // 56 // nandanajanmA madhupaH suratarukusumeSu pItamakarandaH / daivAdavanimupetaH kuTaje kuTaje samIhate vRttim // 57 // dUratayA sthUlatayA nIlatayA dAnalolupairmadhupaiH / bhrAmita| mirAjadhiyA hantA bhUdantato mahiSaH // 58 // naSTe vArijavipine kaSTe naSTe'tha mAlatInikare / ka mUlakamakarandabindunA yadaliH // 59 // pavanApanItasaurabhadUrodakapUrapadminIlubdhaH / aparikSatasvapakSo gantA hantA - padaM madhupaH // 60 // kati kati na latAH kalitAH saMcaratA caJcarIkarasikena / nalini bhavanmadhu madhuraM yatpItaM tattadeva paripItam // 61 // madhukara mA kuru zokaM vicara karIradumasya kusumeSu / ghanatuhinapAtadalitA kathaM nu sA mAlatI milati // 62 // yastoSaM na gataH kamaleSu mallI 1 pItavarNAm 2 madanabANAkhyaM puSpam 3 japApuSpe saktaH; pakSe, jape japana AsaktaH. 4 dUraM gaccha. 5 pracurapuSparase. 6 vikasitakamale 7 nItAni. 8 icchA. 9 vistAritA kRteti yAvad. 10 kalpavRkSaH. 11 saugandhyam
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyomacarAnyoktayaH 223 campakabakulakuleSu / tasyAleyadi nimbe vAsaH kathaya kathaM kiM navamAlikAyAH // 79 // phulleSu yaH kamalinIkamalodareSu na bhavatyupahAsaH // 63 // AliGgase cArulatAM lavaGgImA- cUteSu yo vilasitaH kalikAntarasthaH / pazyAdya tasya madhucumbase cAmbujinIM krameNa / tAM cUtavallIM madhupa prakAmaM pasya zaravyapAye kRcchreNa veNuvivare divasAH prayAnti saMtADayasyeva padaiH kimetat // 64 // vetratvacA tulyarucAM // 8 // ye vardhitAH karikapolamadena bhRGgAH protphullapaGkajavadhUnAM karNAgrato gaNDatalAgatAni / bhRGgAH sahelaM yadi rajaHsurabhIkRtAGgAH / te sAMprataM pratidinaM kSapayanti kAlaM nApatiSyanko'vedayiSyannavacampakAni // 65 // kiM nimbeSu cArkakusumeSu ca daivayogAt // 81 // eNIdRzaH na pazyasi mahendradiGmukhe zItadIdhitirasAvudaJcati / zravaNasImni yadAnayanti tenaiva tasya mahimA navacampakasya / mIlitaiva nalinIha mA kRthAstanmadhuvrata mudhA gatA- tvaM tatra no viharase yadi bhRGga tena naitasya kiMcidapi tattu gatam // 66 // caJcarIka caturo'si candri- tavaiva hAniH // 82 // sAnandameSa makarandamihAravinde kAvaibhave kumudinI niSevase / bhAskare jayini puSkare | vindeta SaTpadayuveti jnairttngki| daivAdakANDaparimudritapuNDanave pronmiSannavadale'nurajyasi // 67 // nIrajAnyapi rIkakoSAdabhUdahaha niHsaraNaM pumarthaH // 83 // AjanmaniSevya nirbharaM nIrasAni kuTajAni vAJchasi / kalpatarukAnanakAmacArI yatkautukAdupagataH kuTajaM milindaH / caJcalatvamiha caJcarIka te sAhasaM kathamidaM vimokSyasi / tatkarmaNaH susadRzaM phalametadeva yatprApya sAmyamadhunA mdhu|| 68 // pItamatra madhu yApitAH kSapA bhRGga sarvamacireNa makSikAbhiH // 84 // mA gA viSAdamalipotaka ketakInAvismRtam / hInamAnasuSamAM himAgame padminIM yadiha nAva- mantarnigUDhamanavApya madhuprakarSam / lAbhaH sa eva paramo nanu lokase // 69 // kundakumalamupAsyatA tvayA yatra zIta- kaNTakAnAM zreNIbhirakSatazarIratayA prayAsi // 5 // nAlisamayo'tivAhitaH / caJcarIka parihInasaurabhA rocate na gitA navalavaGgalatA na vApi saMbhAvitA viTapinaH kalabhavate sarojinI // 70 // bhramara bhramatA digantarANi kvaci- guJjitena / AsAditA sapadi kAcana rItiranyA mAkandadAsAditamIkSitaM zrutaM vA / vada satyamapAsya pakSapAtaM | korakamudIkSya madhuvratena // 86 // mandArameduramarandarasAlayadi jAtIkusumAnukAri puSpam // 71 // abhinavanalinI- | sAGgaH varnAgarInayananandana eSa bhRGgaH / daivAdupetya jagatIvinodalubdho mukulitakairaviNIviyogabhIruH / bhramati madhu- magatirviSIdaJchAkhoTakoTarakuTISu nilIya zete // 87 // karo'yamantarAle zrayati na paGkajinI kumudvatIM vA // 72 // kiM ketakIparimalotthitagandhalubdho guJjanbhramanbhramara vAJchasi alirayaM nalinIdalamadhyagaH kamalinImakarandamadAlasaH / rantumetAm / tatkaNTakaiH parivRtAmatulAmagamyAM saMtyajyatAM vidhivazAtparadezamupAgataH kuTajapuSparasaM bahu manyate // 73 // vraja nikuJjalatAM sapuSpAm // 88 // iha sarasi saharSa api dalanmukule bakule yayA padamadhAyi kadApi na helyaa| maJju guJjAbhirAmaM madhukara kuru keliM sArdhamambhojiahaha sA sahasA vidhure vidhau madhukarI badarImanusevate | nIbhiH / anupamamakarandAmodadattapramodA tyajati bata na // 74 // yadapi mekagaNena niSevitaM prakaTakaNTakakoTisama- | nidrAM mAlatI yAvadeSA // 89 // bhramara maraNabhItiM muJca nvitam / tadapi paGkajameti madhuvrataH surasasaurabhasundaratA- cAmpeyapuSpe vihara hara tadIyaM sauramaM sauhRdena / madhukara zrayam // 75 // AnamrAH stabakabhareNa pallavinyaH zobhante sukaraM cedvastu hastena labdhaM bhavatu tadupabhoge'niSTamiSTaM phalaM kati na latAH parAgapUrNAH / Amode madhuni ca mArdave ca | vA // 90 // gandhairADhyA jagati viditA ketakI varNavarNA tAsAM yo bhedaH sa khalu madhuvrataikavedyaH // 76 // niHzaGka padmabhrAntyA kSudhitamadhupaH puSpamadhye papAta / andhIbhUtastadanu gajapatigaNDadAnadhArAmArAdhya bhramara dinAnyamUnyanaiSIH / rajasA kaNTakaizchinnapakSaH sthAtuM gantuM kSaNamapi sakhe naiva yAvanna sphurati karAlakarNatAlastAvattvaM naya nalinIvanI-| zakto dvirephaH // 91 // dRSTvA sphIto'bhavadalirasau lekhyamupetya // 77 // rAtrirgamiSyati bhaviSyati suprabhAtaM bhAvAnu- padma vizAlaM citraM citraM kimiti kimiti vyAharanniSpapAta / deSyati hasiSyati paGkajazrIH / itthaM vicintayati kozagate nAsmingandho na ca madhukaNA nAsti tatsaukumArya ghUrNanmUrdhA dvirephe hA hanta hanta nalinI gaja ujjahAra // 78 // bata natazirA vIDayA nirjagAma // 92 // sadambhojAmbhoja anyAsu tAvadupamardasahAsu bhRGga lolaM vinodaya manaH suma- pariSajati saMbhogarahito gato'mande kunde vahati makarandaM nolatAsu / mugdhAmajAtarajasaM kalikAmakAle bAloM kedarthayasi | na hi manaH / tato manye'raNye kvacidadhikapuNye'pi lalitAM lavaGgImAsaGgI bhajati navabhRGgIparivRDhaH // 93 // nirAnandaH 1 upamardai sahante tAH. 2 satRSNam. lubdhamiti yAvat. 3 anutpannaparAgAm. 4 ayogye kAle. 5 dUSayasi. 1 madhuram. 2 ravaM kuru. 3 mahadAkAra.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 kaunde madhuni vidhuro bAlabakule na sAle sAlambo lavamapi lavaGge na ramate / priyaGgau nAsaGgaM racayati na cUte'pi ramate smara~lakSmIlIlAkamalamadhupAnaM madhukaraH // 94 // zriyo vAsAmbhoje tridivasaridambhojakuhare harernAbhIpadme madhu madhukaro yaH kila papau / sa daivAdunmIlattapanakaratApavyatikaravyathAkampaH saMpratyatarumarubhUmau vicarati // 95 // latA - stAstAstAdRGmadhurasavatIH paGkajavanIH samAliGgazrumbannayamagamayadbhUrisamayam / idAnIM cennIce vicarati rucereSa lakuce kuSTheyaM dhAturbhavati nahi vAcyo madhukaraH // 96 // madhUke mAdhvIkaM pibasi zatapatre'bhiramase madhUlIbhizcAntadhupa sahakAre'pi ramase / vasante vAsantImadhu madhuramanAsi bahuzo durAvezo'yaM te tadapi kuTaje yadvicarasi // 97 // bhramansvairaM bhrAtarbhramara navayUtheSu bahuzo madhUlImanviSyankumudavanavIthISu vicara / vasantaprArambhasphuritamadhusaMbhArasubhago na te vismartavyaH kvacana sahakAravyatikaraH // 98 // aye madhupa mA kRthA bata vRthA manodInatAM tuSArasamaye latAzataniSevaNavyAkulaH / iyaM purata eva te sarasapuSpamAsodaye rasAlanabamaJjarI madhujharI jarIjRmbhate // 99 // no mallImayamIrhate na bhajate mattebhakumbhasthalIM vAsansIM sahate na candanavanImAlambate na kvacit / jAtImeva hRdIzvarImiva mahAnandaikakandAGkurAM dhyAyannirvRtimeti SaTpadayuvA yogIva vItabhramaH // 100 // kiM kvApi pralayAnalairviTapino nirdaya bhasmIkRtAH kiMkhidevagajena paGkajavanaM niSkandamunmUlitam / kiMvA hanta kRtAntakesaribhayAttyakto madaH kuJjarairyenAsminvirase karIrakusume hA bhRGga vizrAmyasi // 101 // yasyAH saMgamavAJchayA na gaNitA vApyo vini - drotpalA yAmAliGgya samutsukena manasA yAtaH parAM nirvR - tim / bhagnAM tAmavalokya candanalatAM bhRGgeNa yajjIvyate dhairya nAma tadastu tasya na punaH snehAnurUpaM kRtam // 102 // dugdhA sA bakulAvalI kavalitAste te rasAladrumAH pRSTAste Spi vinidrapuSpapaTalIpItAtapAH pAdapAH / bhrAtarbhuGga davA minA vanamidaM valmIkazeSaM kRtaM kiM tvaM saMprati kAnanAntaraparispandAya mandAyase // 103 // dUrAdujjhati campakaM na 'va bhajatyambhojarAjIrajo no jighratyapi pATalAparimalaM dhatte na cUte ratim / mandAre yadanAdaro vicaikilopAnte na saMtRpyate tanmanye kvacidaGga bhRGgataruNenAsvAditA mAlatI // 104 // yenAmodini kesarasya mukule pItaM madhu svecchayA nItA yena nizA zazAGkadhavalA padmodare zAradI / subhASitaratnabhANDAgAram [ 5 prakaraNam bhrAntaM yena madapravAhamaline gaNDasthale dantinAM so'yaM bhRGgayuvA karIraviTape badhnAti tuSTiM kutaH // 105 // bhrAtabhramya lavaGgavalISu piba svairaM navAmbhoruhaM mAdhvImAdhavi - kAmadhUni madhurANyAkaNThamAsvAdaya / kasmAdApa ketakamidaM yasminnudIrNa rajo dRSTiM lumpati sUcayaH pravicitAH kRntanti marmANyapi // 106 // AsvAdyA SaTpada madaM mA gAH kaSAyAGkurairmAkandasya pikAnpratAritavato mUrdhAnamadhyAsitaH / pratyAsannata me pike'pi bhavate yenArpitA tAdRzI mAdhvI tasya vivekavicyutiriyaM sAguNyametanna te // 107 // nItaM janma navInanIrajavane pItaM madhu svecchayA mAlatyAH kusumeSu yena satataM kelI kRtA helayA / teneyaM madhugandhalubdhamanasA guJjAlatA sevyate hA dhigdaivakRtaM sa eva madhupaH kAM kAM dazAM nAgataH // 108 // prArambhe kusumAkarasya parito yasyollasanmaJjarIpuJje maJjulaguJjitAni racayaMstAnAtanorutsavAn / tasminnadya rasAlavinayaM nIcatvadanyoH // 109 // so'pUrvo rasanAzAkhini dazAM daivAtkRzAmazcati tvaM cenmuzcasi caJcarIka viparyayavidhistatkarNayozcApalaM dRSTiH sA maidavismRtasvaparadikkiM bhUyasoktena vA / sarve vismRtavAnasi bhramara he yaidvAraNo'dyApyasArvantaH zUnyaka~ro niSevyata iti bhrAtaH ka eSa grahaH // 110 // ketakyaH kaTukaNTakAH kumudinI doSodayAnmodate jAyante vikalAH kalAvati punaH paGkeruhAM paGktayaH / anyAni prasavAni SaTpadapadanyAsairavAzci kvacidbhRGgo bhrAmyati kalpavRkSa vipadAmantarbhavantaM vinA // 111 // yadyapyAmrataroramuSya vanitAkarNAvataMsocitAmAjighrannavamaJjarIM madhupa he jAto'si pUrNotsavaH / vismartu bhavatastathApyanucitaM tadvandyamindIvaraM yasyAsvAdya madhUli cAnataziro maJju tvayojitam // 112 // mAkande madhupAnamambu bakule krIDA kadambadrume dolAkhelana kautukaM kuvalaye kaH ko na vA vibhramaH / yenAkAri madhutratena sahasA so'yaM madhUke madhau mAdhvIkaM paripIya pIvaratanurjIvatyaho jIvanam // 113 // pItaM paGkajakAnane madhu mayA nIpe'panItaM vayo bandhUke varabandhutA viracitA raktaM rasAladume / kiM cAkAri kumudvatIparikare krIDAkalA kauzalaM kastadvettu vidhIyate'dya badarI - vRndasya yadvandanam // 114 // 1 agnizApAtkariNAM jihvAparivRttiH; pakSe, - pUrvaviparItAbhidhAnam. 2 karNacApalaM prasiddham; pakSe, pizunapratArthatvaM ca 3 madaH prasiddhaH ; pakSe, garvaH 4 svaparayordiGmArgaH; pakSe, AptAnAptavibhAgaH 5 gajaH ; 1 icchAM karoti. 2 mAdhavIlatAm 3 gatabhramaH 4 kRtAntaH kAlaH sa eva kesarI siMhaH 5 vica kilaH puSpamedaH 6 zaratsaMbandhinI / pakSe, - vArakaH 6 sarandraH; pakSe, dhanarahitaH 7 zuNDAH; pakSe, - hastaH
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyomacarAnyoktayaH 225 kokilaH mAkalayya / ko vA raTatyayamaye nikaTe kaTUni re vadhyatAsamudgirasi kiM vAcaH puMskokila sukomalAH / zvabhre'smi- | miti vadanti gRhItadaNDAH // 134 // tAvaccakoracaraNAaDapASANagurunirghoSabhairave // 115 // tavaitadvAci mAdhurya yudhacakravAkapArAvatAdivihagAH kalamAlapantu / yAvadvasantajAne kokila kRtrimam / prapoSito yaistAneva jAtapakSo rajanIghaTikAvasAnamAsAdya kokilayuvA na kuhUkaroti jahAsi yat // 116 // rasAlazikharAsInAH zataM santu // 135 // yenoSitaM rucirapallavamaJjarISu zrIkhaNDamaNDalarasAlapatatriNaH / tanmaJjarIrasAmodaM vidureva kuhUmukhAH // 117 // vane sadaiva / daivAtsa kokilayuvA nipapAta nimbe tatrApi bhadraM bhadraM kRtaM maunaM kokilaijaladAgame / vaktAro dairdurA ruSTabalipuSTakalairvivAdaH // 136 // he kokilAkhilalatAsu yatra tatra maunaM hi zobhate // 118 // zRgAlazazazArdUla- phalAni santi saMtyajya tAni nanu cUtalatAM sapuSpAm / dUSitaM daNDakAvanam / paJcamaM gAyatAnena kokilena kiM kAGghasIha ramituM phalabhoktukAmo na jJAyase nRpatisevakapratiSThitam // 119 // kAkaH kRSNaH pikaH kRSNaH ko bhISaNIyAm // 137 // parabhRtazizo maunaM tAvadvidhehi bhedaH pikakAkayoH / vasantasamaye prApte kAkaH kAkaH | nabhastalotpatanavidhaye pakSau syAtAM na yAvadimau kSamau / dhruvapikaH pikaH // 120 // tAvanmaunena nIyante kokilaizcaiva | maparathA draSTavyo'si khajAtivilakSaNadhvanitakupitadhvAsavAsarAH / yAvatsarvajanAnandadAyinI vAkpravartate // 121 // moTIpaTAitijarjaraH // 138 // ahaMyuvaravarNinIjanamadAyakokilo'haM bhavAn kAkaH samAnaH kAlimAvayoH / antaraM todavratasphuraccaturapaJcamasvarajitAnyapakSivrajaH / rasAlataruNA kathayiSyanti kAkalIkovidAH punaH // 122 // saMhakAre ciraM sthitvA salIlaM bAlakokila / taM hitvA'dyAnyavRkSeSu | kRtAmasamatulyatAmAtmano vihantumiha kokilaH phalinamanya mudIkSate // 139 // kvacijhillInAdaH kvacidatulakAkolakavicaranna vilajase // 123 // kalakaNTha yathA zobhA saha lahaH kvacitkaGkArAvaH kvacidapi kapInAM kalakalaH / kvaciddhoraH kAre bhavadriH / khadire vA palAze vA kiM tathA sthAdvicAraya // 124 // kokila kalamAlApairalamalamAlokase || pherudhvanirayamaho daivaghaTanAtkathaMkAraM tAraM raisati cakitaH rasAlaM kim / zaranikarabharitazaradhiH zabaraH sairatIha parisare | kokilayuvA // 140 // mUkIbhUya tameva kokila madhu bandhu sadhanuH // 125 // tatkiM smarasi na bhuktaM yatpika re pratIkSasva he helollAsitamallikAparimalAmodAnukUlAnilam / kAkamandire pUrvama / sahakArakasamakAle haThena karuSe'dhanA yatratAstava sUktayaH saphalatAmAyAntyamI tUllasatpAMzUttaMsarAvam // 126 // tAvatkokila virasAnyApaya divasA- sUto nidAghadivasAH saMtApasaMdAyinaH // 141 // yenAnandanvanAntare nivasan / yAvanmiladalimAlaH ko'pi rasAlaH maye vasantasamaye saurabhyahelAmilagRGgAlImukhare rasAlasamullasati // 127 // ekastvaM gahane'sminkokila na | zikhare nItAH purA vAsarAH / AH kAlasya vazena kokilayuvA kalaM kadAcidapi kuryAH / sojAtyazaGkayAmI na tvAM nighnantu so'pyadya sarvA dizaH kheladvAyasacaJcughAtavidalanmUrdhA muhunirdayAH kAkAH // 128 // atha kokila kuru maunaM jala- viti // 142 // dAtyUhAH sarasaM rasantu subhagaM gAyantu dharasamaye'pi picchilA bhUmiH / vikasati kuTajakadambe kekAbhRtaH kAdambAH kalamAlapantu madhuraM kUjantu koyaSTayaH / vaktari bheke kutastavAvasaraH // 129 // malinAtmanA virAgaH | devAdyAvadasau rasAlaviTapicchAyAmanAsAdayannirviNNaH kuTaprakaTIkRta eva kokilakalena / jIvanadAnAmunnatisamaye jeSu kokilayuvA saMjAtamaunavrataH // 143 // bhrAtaH vAcaMyamIbhavatA // 130 // re re kokila mA bhaja maunaM kokila kUjitena kimalaM nAdyApyana? guNastUSNI tiSTha kiMcidudazcaya paJcamarAgam / no cettvAmiha ko jAnIte vizIrNaparNapaTalacchannaH kvacitkoTare / proddAmadrumasaMkaTe kaTurakAkakadambakapihite cUte // 131 // asyAM sakhe badhira- TatkAkAvalIsaMkulaH kAlo'yaM zizirasya saMprati sakhe nAyaM lokanivAsabhUmau kiM kUjitena khalu kokila komalena / vasantotsavaH // 144 // ambhojaprakaro'tha ketakakulaM ete hi daivahatakAtadabhinnavarNa tvAM kAkameva kalayanti kundotkaraH kairavavrAto malligaNo'tha campakacayo jAtIkalAnabhijJAH // 132 // re bAlakokila karIramarusthalISu kiM samUho'thavA / no cedAdaramAtanoti pika te khedaM vRthA mA dArvidagdhamadhuradhvanimAtanoSi / anyaH sa ko'pi sahakArataru- kathA yasmAtvApi kadApi ko'pi bhavitA yastvadguNAnjJApradezo rAjanti yatra tava vibhramabhASitAni // 133 // kiM | sthati // 145 // AsAdyAmravanImimAM prati navAmAsvAdya komalaiH kalaravaiH pika tiSTha tUSNImete tu pAmaranarAH svara1 tyajasi. 2 varSAkAle. 3 bhekAH. 4 Ane. 5 saMcarati. ni 1 droNakAkaH. 2 jambukadhvaniH. 3 atyucca yathA tathA. 4 kUjati. 6 AsamantAdbhAge. 7 kokila. 8 ativAya. 9samAnazAtI-5 kAlakaNThakaH; jalakAka iti prasiddhaH. 6 mayUrA:. 7 kalahaMsAH. yatvazaDyA. 10 kAkasamAnavarNam. 11 Amra: 8 avyaktamadhuram. 9 TiTTimA. 10 padmasamUhaH 29 su.ra.bhI.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 subhASitaratnabhANDAgAram [5 prakaraNam tanmaJjarI maivaM paJcamamaJca nandanavanabhrAntyA tayA kokila / amI sAraGgAste bhuvanamahanIyavratabhRto nirIhANAM yeSAM tRNaeSA vAyasamaNDalI ghanaziraHzUlAhativyAkulA kudhvAna- miva bhavantyambunidhayaH // 162 // bIjairaGkuritaM latAbhibadhirIkariSyati vRthA zrotrANi satpatriNAm // 146 // utkU- ruditaM vallIbhirujjRmbhitaM kandaiH kandalitaM janaiH pramuditaM jantu vaTe vaTe bata bakAH kAkA varAkA api kArvantu dhArAdhare varSati / bhrAtazcAtaka pAtakaM kima te samyaGna sadA ninAdapaTavaste pippale pippale / so'nyaH ko'pi rasAla- jAnImahe yenAsminna patanti caJcapuTake dvitrAH payobindavaH pllvlvgraasollstpaattvkriiddtkokilknntthkuujnklaaliilaa-|| 163 // anye te jaladAyino jaladharAstRSNAM vinivilaaskrmH||147|| ghnanti ye bhrAtazcAtaka kiM vRthA viruditaiH khinno'si vizracAtakaH myatAm / meghaH zArada eSa kAzadhavalaH pAnIyariktodaro __eka eva khago mAnI vane vasati cAtakaH / pipA-garjatyeva hi kevalaM bhRzataraM no bindumapyujjhati // 164 // sito vA mriyate yAcate vA puraMdaram // 148 // pipAsA- yaH kRSNaM kurute mukhaM janayati trAsaM taDidbhistu yo yazva kSAmakaNThena yAcitaM cAmbu pakSiNA / navameghojjhitA | prArthayate paraM dalayati zrotraM nirgarjitaiH / satyaM cAtaka taM cAsya dhArA nipatitA mukhe // 149 // zakyate yena tathAvidhamapi bhrAtastvayA yAcatA jImUtaM kRtameva tulyakenApi jIvanenaiva jIvitum / kiMtu kaulavratodbhaGgaprasaGgaH manayorarthitvatiryaktvayoH // 165 // re re cAtaka sAvadhAnaparaduHsahaH // 150 // avazyakAraNaiH prANAndhArayatyeva manasA mitra kSaNaM zrUyatAmambhodA bahavo vasanti gagane cAtakaH / prArthanAbhaGgabhIto'pi zakrAdapi na yAcate // 151 // sarve'pi naitaadRshaaH| kecidvaSTibhirArdrayanti dharaNI garjanti cAtaka dhUmasamUhaM dRSTvA mA dhAva vAridharabuddhyA / iha hi kecidvathA yaM yaM pazyasi tasya tasya purato mA brUhi dInaM bhaviSyati bhavato nayanayugAdeva vAriNAM pUraH // 152 // vacaH // 166 // vApI svalpajalAzayo viSamayo nIcAvayadyapi cAtakapakSI kSapayati jaladharamakAlavelAyAm / tadapi | gAho hRdaH kSudrAkSudrataro mahAjalanidhigaNDUSamekaM muneH / na kupyati jalado gatiriha nAnyA yatastasya // 153 // gaGgAdyAH saritaH payonidhigatAH saMtyajya tasmAdimAnsaMmAnI dInonnatacalapakSatayA bahvapi labdhamavastu / cAtaka satsaMbhA- | khalu cAtako jalemucAmuccaiH payo vAJchati // 167 // vanayA kimapi yadasti tadastu // 154 // vizvopajIvye na anye te vihagAH payoda parito dhAvanti tRSNAturA vApIpibatyapo'yaM padmAkare yadyapi cAtakazcet / svArthakSatistasya tRSA- kUpataDAgasAgarajale majjanti dattAdarAH / mAmadyApi na turasya laghutvamevAsti na kiMcidasya // 155 // UrdhAkRtagrIva- vetsi cAtakazizaM yacchaSkakaNTho'pi sannAnyaM vAJchati maho mudhaiva kiM yAcase cAtakapota megham / atyUrjitaM nopasarpati na ca prastauti na dhyAyati // 168 // garjitamAtramasminnambhodhare bindulavastu dUre // 156 // vRthA gataM mayUraH nRtyasi cAtaka tvaM na nIlamegho'tha gajo madAndhaH / sa tvAha- | __ ahamasmi nIlakaNThastava khalu tuSyAmi zabdamAtreNa / zebhyo na dadAti nUnaM mAtaGgadAnaM madhupebhya eva // 157 // | nAhaM jaladhara bhavatazcAtaka iva jIvanaM yAce // 169 // AtmAnamambhonidhiretu zoSaM brahmANDamAsiJcatu vA taraGgaiH / / | yatnAdapi kaH pazyati zikhinAmAhAranirgamasthAnam / yadi nAsti kSatipicitiH kadApi payodavRtteH khalu cAtakasya jaladaninadamuditAsta eva mUDhA na nRtyeyuH // 170 // // 158 // raktAjapuJjarajasAruNitAnvimucya svacchAnsudhA- | vegajvaladviTapipuJjamahArayo'yaM garjina tIvratarahetiriyaM na samarasAnapi vArirAzIn / yaccAtakaH pibati vAridharoda- zempA / dAvAgnidhUmanivaho'yamaye na meghaH kiM nRtyasi bindUn manye tadAnatibhayAcchiraso'bhimAnI // 159 // drutamito vraja tatkalApin // 171 // asyAnvicitravapuSaanye'pi santi bata tAmarasAvataMsA haMsAvalIvalayino | stava pRSThalagnAnkasmAdvimuJcati bhavAn yadi vA vimuJca / re jlsNniveshaaH| ko'pyAgraho gururayaM bata cAtakasya pauraMderI | nIlakaNTha guruhAniriyaM tavaiva maulau punaH kSitibhRto yadabhivAJchati vAridhArAm // 160 // dhigvAridaM pairi- | bhavati sthitinaH // 172 // aye nIlagrIva ka na khalu hRtAnyajalAzayasya yaccAtakasya kurute na tRSAprazAntim / sakhe te'dya munayaH paraM toSaM yeSAM tava ravavilAso dhikcAtakaM tamapi yo'rthitayAstalajas tAdRzaM ca yadapaiti | vitanute / amI dUrAtkrUrAH kvaNitamidamAkarNya sahasA tvarapipAsito'pi // 161 // aye vApIhaMsA nijavasatisaMkoca- nte hantuM tvAmahaha zabarAH puDitazarAH // 173 // samapizunaM kurudhvaM mA ceto viyati vahato vIkSya vihagAn / ntAdAkrAntA davadahanasaGghaH zikhariNaH kirAtairAkIrNAH kara 1 namanabhayAt. 2 aindrIm, meghotpannA mityarthaH. 3 parihRtAstyaktA / 1 kAzapuSpavatpANDuraH. 2 meghAnAm. 3 gudasthAnam. 4 meghanAdena anye jalAzayAH samudrAdayo yena. 4 gatalajjA, nirlajja ityarthaH saMjAtAnandA.. 5vidyat.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyomacarAnyoktayaH 227 kalitakANDairvanabhuvaH / biDAlairAlIDhAH sapadi sarasInAM pIThaH saMleDhi komalakuhUkRtapUrNakarNaH // 188 // idamapaTu parisarAH zikhaNDI pANDityaM nijamahaha kutra prakaTayet kapATaM jarjaraH paJjaro'yaM viramati na gRhe'sminkruurmaarjaar|| 174 // etasminmalayAcale bahuvidhaiH kiM tairakiMcitkaraiH yAtrA / zuka mukulitajihvaH sthIyatAM kiM vacobhistava kAkolUkakapotakokilakulaireko'pi pArzvasthitaH / 'kekI vacanavinode nAdaraH pAmarANAm // 189 // amRtavacanakUjati cettadA vighaTitavyAlAvalIbandhanaH sevyaH syAdiha | lIlAvibhramairannapAnaM racaya catura kIra bhrAntacitteSu teSu / sarvalokamanasAmAnandanazcandanaH // 175 // hArItAH sarasaM akalitaparasevAtApapApaH piko'sau bhajatu vipinavATImeSa rasantu madhuraM kUjantu puMskokilAH sAnanda giramudgirantu | pIyUSakaNThaH // 190 // amuSminnudyAne vihagakhala eSa ca zukAH kiM taiH ziraHsthairapi / ekenApi talasthitena nadatA | | pratikalaM vilolaH kAkolaH kvaNati khalu yAvatkaTutaram / zrIkhaNDa nistajanAdyAlAnAM ca zikhaNDinA na tu mahat-rAjI | sakhe tAvatkIra draDhaya hRdi vAcaMyamakalAM na maunena nyUno pANDityamuddaNDitam // 176 // kiM dUreNa payodharA upari ki bhavati guNabhAjAM guNagaNaH // 191 // iyaM pallI millairanunAnye raTantaH zrutA nindyAH pApatayA svapakSiSu gatAH kiM nAma | citasamArambharasikaiH samantAdAkrAntA viSaviSamabANapraNapakSAH kSayam / ramyaM vA gagane na kiM viharaNaM kiM | yibhiH / tarorasya skandhe gamaya samayaM kIra nibhRtaM na tUprakAkAvalIparyAyapratipattilAghavabhayAjhUmau sthitA barhiNaH | vANI kalyANI tadiha mukhamudrava zaraNam // 192 // amu|| 177 // kekA karNAmRtaM te sakusumakabarIkAntihArAH | : minnArAme tarubhirabhirAme viTapinaH sphuTaM nRtyagRGgIvividhakalApAH kaNThacchAyA purAregalarucirucirA sauhRdaM meghsngghH| 5.sdh| navasaMgItakalanAt / parAnandaiH pUrNAH ka iva tava vizvadveSidvijihvasphuradurupizitairnityamAhAravRttiH kaiH puNyaiH | varNAvalipadakramazrotA vettA dvijavara zuka zrAmyasi kutaH prAptametatsakalamapi sakhe citravRttaM mayUra // 178 // // 193 // aye kIrazreNIparivRDha vRthA vAsarazataM kimarthacakravAkaH tyaja cakravAki zokaM badhAna dhairya sahasva samayamamum / khaM vyartha kSapayasi palAze rabhasataH / yadA puSpArambhe ayameva vAsaramaNihariSyate zApamUrchA te // 179 // | | mukhamalinimA kiMzukatarostadaivedaM jJAtaM phalaparicayo durlabhaastaMgato'yamaravindavanaikabandhurbhAvAnna laGghayati ko'pi | | taraH // 194 // apAraH pAthodhiH pulinapadavI yojanavidhipraNItam / he cakra dhairyamavalambya vimuzca zokaM | zata | zataM nirAlambo mArgo viyati kila zUnyA daza dizaH / dhIrAstaranti vipadaM na tu dInacittAH // 180 // | itIvAyaM kIraH katipayapadAnyeva gagane muhurbhrAmyanbhrAmya | patati guNavRkSe punarapi // 195 // dvijakulapate medhAsindho akhileSu vihaMgeSu hanta svacchandacAriSu / zuka paJjara- subhASitakovida tvayi gRhamupAyAte jAtaM bahUpakRtaM mama / bandhaste madhurANAM girAM phalam // 181 // kiMzuka zuka yadiha niyataM bAlA vRddhAH striyaH paricArakAH zuka bhagamA tiSTha ciraM bhAviphalecchayA / bAhyaraGgaprasaGgena ke ke vato nAma prItA gRNanti muhurmuhuH // 196 // vAsaH nAnena vaJcitAH // 182 // kAkAH kiM kiM na kurvanti | kAzcanapaJjare nRpakarAmbhojaistanUmArjanaM bhakSyaM khAdurasAlakeGkAraM yatra yatra vA / zuka eva paraM vakti nRpahastopa- dADimaphalaM peyaM sudhAbhaM payaH / pAThaH saMsadi rAmanAma satataM lAlitaH // 183 // zuka tava paThanaM vyasanaM na guNaH sa dhIrasya kIrasya me hA hA hanta tathApi janmaviTapikoDaM guNAbhAsaH / samajani yenAmaraNaM zaraNaM paJjaravAsaH mano dhAvati // 197 // satsAMgatyamavApya yaH puravane naanaa|| 184 // kIra nIrasakarIrapAdape kiM sthito'si kathayAmi rasAsvAdavatkIraH zAstravicAracAruvacanairAnandakArI jane / dhIrataH / mAmakInasahakArapAdapA duHsamIralaharIbhirAhatAH devenAsphuTavAkprapazcapihitazrotrasya tasyATavIM praaptsyaatm|| 185 // subhASitasyAdhyayane'nuSakta zukaM varAkAH praha- sabhApragalbhakapiSu syAnmaunamevocitam // 198 // bhrAtaH santi kAkAH / tameva saMsatsu giraM kirantaM dRSTvA bhavanti kIra kaThoracaJcakaSaNakrodhAyitaiH kUjitaiH kiM mAdhuryanitrapayA''natAsyAH // 186 // drAkSA pradAha madhu vA vadane SiktasaktivizadaH kaNThAvaTaH zoSyate / seyaM daivavazAhazA nidhehi dehe vidhehi kimu vA karalAlanAni / jAtikhabhAva- pariNatA rAjanyapAtrasya te bhillaizchidritamittimudritaghaTaH capalaH punareSa kIrastatraiva yAsyati kRzodari muktabandhaH | prApto yataH paJjaraH // 199 // mANikyadravaliptamauktikatulA // 187 // he kIra kairavasugIriti saMkalayya mA mAtra vibhranti no dADimIbIjAnyeSa nirIkSate na ramate haime'pyaho saMrasasi sajjanaraJjanAya / bAlo'pi yatra kalakaNThasukaNTha paJjare / tattAdRgvanavAsasaMmadamahAmodaikamedakhinI vRttirme 1 mayUra. 2 vighaTitaM vyAlAvalInAM bandhanaM yasya. 3 palAzavRkSe. 4 doSaH. 5 maraNaparyantam . 1. 1 droNakAkaH. 2 vAcaMyamo maunI. 3 potamadhyasthite kUpake. -- -
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 subhASitaratnabhANDAgAram [5 prakaraNam galitAnayA hatagiretyevaM zukaH. zocati // 200 // zravaNayorudvegakRtkeGkataM bhakSyaM sarvamapi svabhAvacapalaM duzceyAte yAtamadhaHsthite sthitamuparyAlokite lokitaM yadyu- STitaM te sadA / etairvAyasa saMgato'syavinayairdoSairamIbhiH dyAnazuko'yamAkalayate zuddhAntahastasthitaH / tatsarva maNi- | paraM yatsarvatra kuTumbavatsalamatistenaiva dhanyo bhavAn // 215 // bhittimetya bhavatA chAyAzukAGgIkRtaM tasminkarNasudhAM | rUkSasyAmadhurasya cAtimalinacchAyasya dhRSTasya ca kSudrasya vitanvati giraM tUSNIM kimu sthIyate // 201 // khasva kSatakAriNo'ticapalasyAhAdavicchedinaH / yeyaM nimbaphaleSu vyApRtimanamAnasatayA matto nivRtte jane cacUkoTivighaTTitA- | | kAka bhavatastikteSu naisargikI prItistassadRzaM vidhervilararapuTo yAsyAmyahaMpa arAt / itthaM kIravare manorathamayaM pIyUSa sitaM niSpannametaccirAt // 216 // karNAraMtudamantareNa mAkhAdayatyantaH saMpraviveza vAraNakarAkAraH phaNigrAmaNIH | reNitaM gAhasva kAka svayaM mAkandaM makarandazAlinamiha // 202 // dRSTvA zAkhAvakIrNa phalabharanamitaM bhUmibhAgAvanaddhaM | tvAM manmahe kokilam / dhanyAni sthalavaibhavena katicityaktvA zAlaprakANDaM panasamupagatazcintayitveti kIraH / hatvA cacuM praharSAdvigalitapayasA saMbhRtAzeSapakSo bhinnazcoDDIya | ! dvastUni kastUrikA nepAlakSitipAlaphAlapatite pake na gantuM gaganaparicitA yA gatiH sApi naSTA // 203 // | zaGketa kaH // 217 // kAka khaM phalanamramA vipina daivAtsamAsAdayan kiM kau~ , badhirIkaroSi puruSakreGkArakAkaH vayaM kAkA vayaM kAkA jalpantIti prege dvikAH / kolAhalaiH / maunaM cedavalambase ratabharapraklAntapuMskokilabhrAtimirAristamo hanyAditi zaDitamAnasAH // 20ntyApi tvayi saMcaranti na kathaM mugdhAkaTAkSacchaTAH // 218 // tulyavarNacchadaH kRSNaH kokilaiH saha saMgataH / kena vijJA- no cArU caraNo na cApi caturA caJcana vAcyaM vaco no yate kAkaH svayaM yadi na bhASate // 205 // aho lIlAcaturA gatirna ca zuciH pakSagraho'yaM tava / krUramoho varAkasya kAkasya yadasau muhuH / sarIsarti narI- kekRtinirbharAM giramiha sthAne vRthaivodrinmUrkha dhvAsa na lajanarti purataH zikhihaMsayoH // 206 // AmaraNAdapi virutaM | se'pyasadRzaM pANDityamunnATayan // 219 // yasyAkarNya kurvANAH spardhayA saha mayUraiH / kiM jAnanti varAkAH vacaH sudhAkavalitaM vAcaMyamAnAmapi vyagrANi vyathayanti kAkAH kekAravaM kartum // 207 // tatkAka tvayi yuktAH manmathakathAzcetAMsi caitrotsave / re re kAka varAka sAMkakaTuvAgvaivarNyadhUrtatAzucitAH / yadi viSThAkRmipuSTe tatra na mamunA puMskokilenAdhunA spardhAbandhamupeyuSastava tu kiM doSA hi taccitram // 208 // vidhireva vizeSagarhaNIyaH lajjApi nojjAgarA // 220 // AlApaM kalakaNThikA na kairaTa tvaM ra~Ta kastavAparAdhaH / sahakAratarau cakAra yaste kurute kIrA na dhIradhani vyAhAraM kalayanti komalagiraH saha vAsaM saralena kokilena // 209 // kAkasya gAtraM kajanti no barhiNaH / nIrADambaradardinAmbaratale yadi kAzcanasya maNikyaratnaM yadi caJcadeze / ekaikapakSe dhvaniH kAkAH kevalameva kevRtaravaiH kurvanti karNajvaram grathitaM maNInAM tathApi kAko na tu rAjahaMsaH // 210 // // 221 // bandhaM labdhavataH parasya vadanaM bhikSAzayA troTIpuTaM karaTa kuGmalayAdya tAta yAvatprativrajati nAka- pazyataH svAvAsacyutivedanAM vidadhataH kAntAM vinA mayaM marAlaH / no cedamaGgalakaThoraravA vihaMgAH sarve bhuvI- sIdataH / bhrAmyantaH saha bhAryayA pratidizaM pratyApagaM pratyagaM ti nijasaMsadi zaMsitA naH // 211 // pratyaGgaNaM pratitalaM kIrasyAdhyayanaM hasanti vividhakrIDAlasA vAyasAH // 222 // prativAritIraM kAkAzcaranti calacaJcapuTA raTantaH / no kiM kekIva zikhaNDamaNDitatanuH kiM kIravatpAThakaH kiM yAnti tRptimatha maNDitapuNDarIkakhaNDe vasannahaha tRpyati vA haMsa ivAGganAgatiguruH sArIva kiM susvaraH / kiM vA rAjahaMsaH // 212 // kRSNaM vapurvahatu cumbatu satkalAni hanta zakuntabAlapikavatkarNAmRtaM svandate kAkaH kena ramyeSu saMcaratu cUtavanAntareSu / puMskokilasya caritAni guNena kAJcanamaye vyApAritaH paJjare // 223 // avasthaH karotu nAma kAkaH kila dhvanividhau nanu kAka eMva sakhi lakSayojanagatasyApi priyasyAgamaM vettyAkhyAti ca // 213 // pathi nipatitAM zUnye dRSTvA nirAvaraNAnanAM dadhi- dhikzukAdaya ime sarve paThantaH sthitaaH| matkAntasya viyogabhRtaghaTIM garvonnaddhaH samuddhatakaMdharaH / nijasamucitAstA- tApadahanajvAlAvalIvAridaH kAkastena guNena kAJcanastAzceSTA vikArazatAkulA yadi na kurute kANaH kAkaH maye vyApAritaH paJjare // 224 // asminnambhodavRndakadA nu kariSyati // 214 // gAtraM te malinaM tathA dhvanijanitaruSi prekSamANe'ntarikSaM mA kAka vyAkulo 1 rAjamahiSIkarAgrasthitaH. 2 prAtaHkAle. 3 dvau kakArau nAmni vidyete yeSAM te. 4 nindyaH. 5 kAka. 6 zabdaM kuru. 7 grathanam. 1 pIDAjanakam. 2 vinA. 3 zanditam. 4 AmravRkSam. 5 mauni8 cacupuTam. | nAm. 6 saha. 7 pakSivizeSa:
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyomacarAnyoktayaH, sthalacarAnyoktayaH 229 bhUstaruzikharazavakravyalezAnazAna / dhatte mattebhakumbhavyati- adRSTavyApAraM gatavati dinAnAmadhipatau yezaHzeSIbhUte karakarajagrAmavajrAgrajAgradrAsavyAsaktamuktAdhavalitakavalo na zazini gatadhAmni grahagaNe / tathA dhvAntaM jAtaM jagadupanate spRhAmatra siMhaH // 225 // meghasamaye yathAmI gaNyante tamasi paTavaH kiittmnnyH||239|| bakA __ eSa bakaH sahasaiva vipannaH zAThyamaho va nu tadgatamasya / sthalacarAnyoktayaH sAdhu kRtAntaka kazcidapi tvAM vazcayituM na kuto'pi samarthaH // 226 // na kokilAnAmiva maJju kUjitaM na labdhalAsyAni siMhaH gatAni hNsvt| na barhiNAnAmiva citrapakSatA guNastathApyasti | eko'hamasahAyo'haM kRzo'hamaparicchadaH / khapne'pyevaMvidhA bake bakavratam // 227 // bakoTa brUmastvAM laghuni sarasi | cintA mRgendrasya na jAyate // 1 // mRgendraM vA mRgAriM vA kApi zapharaistava nyAyyA vRttina punaravagALa samucitaH / sukhaM vyAharatAM janaH / tasyobhayamapi brIDA krIDAdalitaitazcetazcAnaMlihalaharihelAtaralitakSitidhranAsaikagrahilatimi- | dantinaH // 2 // mRgebhyo rakSyate kSetraM naraistRNamayairapi / siMhApotaH patirapAm // 228 // nairmalyaM vapuSastavAsti vasatiH | krAntaM punarmUDha na hayairna ca dantibhiH // 3 // mRgainaSTaM zazairlInaM padmAkare jAyate mandaM yAhi manoramAM vada giraM maunaM ca varAhaizvalitaM sthalAt / hayAnAM hRSitaM zrutvA siMhaiH pUrvavadAsaMpAdatha / dhanyastvaM baka rAjahaMsapadavI prApto'si kiM | sitam // 4 // khananAkhubilaM siMhaH pASANazakalAkulam / prApnoti tairguNairnIrakSIravibhAgakarmanipuNA zaktiH kathaM labhyate // 229 // nakhabhaGga vA phalaM vA mUSako bhavet // 5 // jIrNo'pi kremajAtistasya na mAnase na zucibhirvRttimRNAlAGkarairna brahmodvahanena hIno'pi kRzo'pi yadi kesarI / tathApi yUthanAthasya zaGkAtanirmalayazaH prAptA na vAcaH kalAH / jIvanasattvavadhena GkAya kalpate // 6 // nAbhiSeko na saMskAraH siMhasya kriyate vane / bAhyadhavalo bhrAmyansagarva punarmithyaivonnatakaMdharaH zaThabako haMsaiH vikramArjitasattvasya svayameva mRgendratA // 7 // vetaNDagaNDasaha spardhate // 230 // re re ziSTabakoTa nAkataTinItIre | kaNDUtipANDityapaeNripanthinA / hariNA hariNAlISu kathyatAM tapakhivrataM dhyAnenAnimiSopabhogamanasA yuktaM karoSIdRzam / kaH praakrmH||8|| uttuGgamattamAtaGgamastakanyastalocanaH / evaM yatkila mAnasasya padavIM kAGkhasyayuktaM hi tannIrakSIravive- | Asanne'pi ca sAraGge na vAJchAM kurute 'hariH // 9 // kanirmaladhiyo haMsasya nAnyasya sA // 231 // na bhrUNAM sphuraNa jAtaH stanyaM na jagrAha kaNThIravakizorakaH / cakSurvyApArana caJcucalanaM no cUlikAkampanaM na grIvAcalanaM manAgapi na yAmAsa kuJja kuJjarazAlini // 10 // varamunnatalAGgalAtsaTAyatpakSadvayotkSepaNam / nAsAgrekSaNamekapAdadamanaM kaSTaikaniSThaM dhUnanabhISaNAt / siMhAtpAdaprahAro'pi na zRgAlAdhirohaNam paraM yAvattiSThati hInamInavadanastAvadvakastApasaH // 232 // // 11 // zUro'si kRtavidyo'si darzanIyo'si putraka / kule yadyapi taraNeH kiraNaiH sakalamidaM vizvamujjvalaM vidadhe / / | tasminprajAto'si gajo yatra na hanyate // 12 // yasmiJjIvati tadapi na pazyati ghUkaH purAkRtaM bhujyate karma // 233 // | siMhe vanamidamAsIdurAsadaM dviradaiH / ghaTayante kaTisUtraM tasya khadyotaH saTAbhiH zabarazizavaH // 13 // ekAkini vanavAsinyarAjajarjaratRNAgramadahansarSapakaNamaprakAzayannUnam / kITatvamA lakSmaNyanItizAstrajJe / sattvocchrite mRgapatau rAjeti giraH tmatattvAtkhadyotaH khyApayannaTati // 234 // ghanasantamasa- | pariNamanti // 14 // anizaM mataGgajAnAM hitamAkarNyate malImasa dazadizi nizi yadvirAjasi tadanyat / kITamaNe | yathA vipine / manye tathA na jIvati 'gaeNjendrakaTapalakavalanaH dinamadhunA taraNikarAntaritasitakiraNam // 235 // kApi | siMhaH // 15 // yadyapi ca daivayogAtsiMhaH patito'tidustare gataH patirahAM jaladAntaritaH zazI sanakSatraH / zUnye tamasi kUpe / tadapi ca vAJchati satataM karikumbhavidAraNaM bhavAnapi khadyota dyotatAM nAma // 236 // induH prayAsyati | manasi // 16 // yadyapi raTati saroSaM mRgapativinazyati tArakazrIH sthAsyanti lIDhatimirA na mnniprdiipaaH| purato'pi mattagomAyuH / tadapi na kupyati siMho'pyaandhaM samagramapi kITamaNe bhaviSyatyunmeSameSyati bhavAnapi | sadRzapuruSeSu kaH kopaH // 17 // jaTharajvalanajvalatAdUrametat // 237 // bhrAjiSNavo nabhasi meghakRtAntarAle 1 darzanavyApArarahitaM yathA syAttathA. 2 yazomAtrAvaziSTe. svalpaprabhA api parairanirastabhAsaH / khadyotakAH prakaTitorutara- 3 gatatejasi. 4 parivArahInaH. 5 AkramaNabalarahitaH.6 mattagajAnAm. prabhAvAstAvanna saptaturagaH samudeti yAvat // 238 // 7 vairiNA. 8 mRgapatiSu. 9 mRge. 10 siMhaH. 11 siMhazAvakaH. 1 janma. 2 zubhaiH. 3 jIvanam. 4 brahmaNa udbahanena vAhanatayA | 12 puccham. 13 kampanam. 14 rAjacihnarahite. 15 balonnate. pRSThe dhAraNena. 5 sUryaH 16 garjitam. 17 hastigaNDasthalamAMsagrAsakaraH.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230. subhASitaratnabhANDAgAram [5 prakaraNam pyapagatazaGkaM samAgatApi puraH / kariNAmariNA hariNA | ziva ziva zivAnAM kalakalaH // 33 // kuraGgINAM yUthaM hariNAlI hanyatAM nu katham // 18 // helAvidalitakari- nibhRtamidamaGgIkRtamayaM nirAtaGko yannirdayahRdayabhAvo'rdayatu kula kaNThIrava kIdRzaH prakopo'yam / lole bAlazRgAle tat / nivedyo vA kasminnayamavinayaH kesariyuvA haThAnmakevalakolAhalAdhAre // 19 // garjitamAkarNya manAgaGke ttebhAnAM yuvatiSu vidhatte nakhapadam // 34 // sthitiM no re mAturnizArdhajAto'pi / harizizurutpatituM drAgaGgAnyAkuzya dadhyAH kSaNamapi madAndhekSaNa sakhe gajazreNInAtha tvamiha lIyate nibhRtam // 20 // vayobhimAnAdapamAnatA cedvi- jaTilAyAM vanabhuvi / asau kumbhibhrAntyA kharanakharanirdAritadhIyate pherujarattareNa / helAhatAnekakarIndrayUno harIndra- mahAgurugrAvagrAmaH svapiti girigarbhe haripatiH // 35 // sUnornahi kApi hAniH // 21 // bhinatti bhImaM karirAja- piba stanyaM pota tvamiha madadantAvaladhiyA dRgantAnAdhatse kumbhaM bibharti vegaM pavanAdatIva / karoti vAsaM girigahvareSu kimiti heridanteSu paruSAn / trayANAM lokAnAmapi hRdayatathApi siMhaH pazureva nAnyaH // 22 // gamyate yadi mRge- tApaM pariharannayaM dhIraM dhIraM dhvanati navanIlo jaladharaH // 36 // ndramandire labhyate karikapolamauktikam / jambukAlayagatena kSudrAH santi sahasrazo'pi vipine zauNDIryavIryoddhatAstasyailabhyate vatsapucchakhuracarmakhaNDanam // 23 // yena bhinna- kasya punaH stavImahi mahaH siMhasya vizvottaram / keliH karikumbhaviskhalanmauktikAvalibhirazcitA mahI / adya kolakulairmado madakalaiH kolAhalo nAhalaiH saMharSo mahiSaizca tena hariNAntike kathaM kathyatAM nu hariNA parAkramaH yasya mumuce sAhaMkRte huMkRte // 37 // kolaH kelimalaMkarotu // 24 // hariralasavilocanaH sahelaM belamavalokya kariNaH krIDantu kAntAsakhAH kAsAre vanakAsarAH sarabhasaM punarjagAma nidrAm / adhigatapativikramAstabhItirna tu vani- | majjantviha khecchayA / abhyasyantvibhayoSitazca hariNA tAsya vilokayAMcakAra // 25 // uttuGgazailazikharasthita- ! bhUyo'nurUpAM gatiM kAntArAntarasaMcariSNuradhunA paJcAnano pAdapasya kAko'pi pakvaphalamAlabhate sapakSaH / siMho balI vartate // 38 // nAssocchAyavatI tanurna dazanau no dIrghagajavidAraNadAruNo'pi sIdatyaho tarutale khalu hInapakSaH / dIrghaH karaH satyaM vAraNa naiSa kesarizizustvADambaraiH spardhate / // 26 // antarbalAnyahamamuSya mRgAdhipasya vAcA nivedya tejobIjamasahyamasya hRdaye nyastaM punarvedhasA tAdRktvAdRzameva kathamadya laghUkaromi / jAnanti kiM tu karajakSatakumbhi- yena sutarAM bhojyaM pazuM manyate // 39 // kSutkSAmo'pi kumbhanirmuktamauktikamayAni vanAntarANi // 27 // Abaddha- jarAkRzo'pi zithilaprANo'pi kaSTAM dazAmApanno'pi vipannakRtrimasaTAjaTilAMsabhittirAropito mRgapateH padavIM yadi dhIdhRtirapi prANeSu nazyatsvapi / mttebhendrvibhinnkumbhshvaa| mattebhakumbhataTapATanalampaTasya nAdaM kariSyati kathaM | pizitagrAsaikabaddhaspRhaH kiM jIrNa tRNamatti mAnamahatAmagresaraH hariNAdhipasya // 28 // bhinnA mahAgirizilAH karajAgra- kesarI // 40 // yenAnargalakAlakelikalitapratyaMgakAdambinIjAgraduddAmazauryanikaraiH karaTibhrameNa / daive parAzci kariNAma- dhArAdhoraNidhautadhAtuSu purA zaileSu lIlAyitam / so'yaM riNA tathApi kutrApi nApi khalu hA pizitasya lezaH // 29 // zRGganipAtabhamacaraNaH sphArasphuratpherevIphUtkAraiH kupito'dya pArIndrazAvaka na tAvakarItireSA vezAntarairviharasi zva- khAdati muhuH pANI mRgagrAmaNIH // 41 // grAmANAmupazRgAlazAvaiH / kumbhIndrakumbhadalanotpatanAkramecchAM vaMzocitAM zalyasImani madodrekasphuratsauSThayAH phetkAradhvanimudrinti na khalu rItimurIkaroSi // 30 // utplutya yaH zikhariNaM | bahavaH saMbhUya gomAyavaH / so'nyaH ko'pi ghanAghanamadakumbhikumbhamudbhidya sAnuzatamAyatamullalale / paJcAnano dhvanidhanaH pArIndraguJjAravaH zuSyadgaNDamalolazuNDamacalatkarNa niyatayA jarayAbhibhUtaH so'yaM karau lihati bRhitalohi- gajairyaH zrutaH // 42 // eNaH krIDati zUkarazca khanati tAkSaH // 31 // digante zrUyante madamalinagaNDAH karaTinaH dvIpI ca garvAyate kroSTA krandati valgate ca zazako kariNyaH kAruNyAspadamasamazIlAH khalu mRgAH / idAnIM vegAdgururdhAvati / niHzaGkaH karipotakastarulatAmunmoTate loke'sminnanupamazikhAnAM punarayaM nakhAnAM pANDityaM prakaTa- lIlayA haMho siMha vinA tvayAdya vipine kIdRgdazA vartate yatu kasminmRgapatiH // 32 // na yatra sthAna dadharati- // 43 // he mAtaGga madAmbuDambaratayA rolambarolaM vahabhayabhrAntanayanA galaddAnodrekabhramadalikadambAH karaTinaH / dvanyAnAmavalambanaM vanamidaM bhataM yadutkaNThase / dRSTastaluThanmuktAbhAre bhavati paralokaM gatavato hareradya dvAre | | 1 koSTrINAm. 2 diganteSu. 3 ahaMkArakAravattvam. 4 nIcA: 1 vRddhajambUkena. 2 mRgayArthamAgatAM senAm. 3 gajabhramega. 4 he | 5'nAhalo mlecchajAtyantare' iti haima:. 6 zuNDAdaNDa:. 7 kSudhayA siMhazizo. 5 gajA:- 6 sthitim. - 7 siMhasya. JkhinnaH. 8 nUtanameghamAlA. 9 jambukI. .
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthalacarAnyoktayaH tkimaho mahonnatadharAdhaureyadhAtrIdharaprasthaprasthitameghayUthamatha gajaH notkaNThI na kaNDIravaH // 44 // yasyAvandhyaruSaH pratApavasate- gajasya paGkamagnasya trapAkaramidaM mahat / pAdamuddhRtya yadgarnAdena dhairyadruhaH zuSyanti sma madapravAhasaritaH sadyo'pi cchanhariNo'pi hasatyasau // 55 // malotsarga gajendrasya digdantinAm / daivAtkaSTadazAvazaM gatavataH siMhasya tasyA- | mUrdhni kAkaH karoti cet / kulAnurUpaM tattasya yo gajo dhunA karSantyeva kareNa kesarasaTAbhAraM jaratkuJjarAH // 45 // gaja eva saH // 56 // grAsAdalitasikthasya kiM gataM yaH zauryAvadhireva yasya sahasA digdantino'pyantikaM kariNo bhavet / pipIlikastu tenaiva sakuTumbo'pi jIvati nAyAtAH kila yena vindhyavasudhA gamyA na kasyApyabhUt / // 57 // bandhanastho hi mAtaGgaH shsrbhrnnkssmH| api tasminkautukinA tvayA karipatau lupte kapolasthalIbhRGgaH svacchandacArI zvA svodareNApi duHkhitaH // 58 // kesarivIra saMprati punaH kutraiSa vizrAmyatu // 46 // yUnA | antarvasati mArjArI zunI vA rAjavezmani / bahirbaddho'pi yena vibhinnavAraNaghaTAkumbhocchalanmauktikazreNIbhiH pari- mAtaGgastataH kiM laghutAM gataH // 59 // ravitapto gajaH pUritAstaTabhuvo bhUmIbhRtAM kottishH| tasyaivAdya nivAsasImni | padmAMstadgRhyAnbAdhituM dhruvam / saro vizati na mAtuM gajakalabhAH krIDanti niHsAdhvasaM pArIndrasya jarAturasya tadaho | snAnaM hi niSphalam // 60 // kope payasi laghIyasi jIrNo jigISArasaH // 47 // kaH kaH kutra na ghughu- | tApena karaH prasAritaH kariNA / so'pi na payasA lipto rAyitadhurIghoro ghuretsUkaraH kaH kaH kaM kamalAkaraM | lAghavamAtmA paraM nItaH // 61 // yadi matto'si mataGgaja vimalakaM kartuM karI nodyataH / ke ke kAni vanAnyaraNyama- | kimamIbhirasArasaralatarudalanaiH / herimanusara kharanakharaM hiSA nonmUlayeyuryataH siMhIsnehavilAsabaddhavasatiH paJcAnano | vyapaneSyati te sa karaTakaNDUtim // 62 // kalabha tavAvartate // 48 // mAtaGgAH kimu valigataiH kimaphalairADambara- ntikamAgatamalimenaM mA kadApyavajJAsIH / api dAnasundajambukAH sAraGgA mahiSAmadaM vrajata kiM zUnyeSu zUrA na | rANAM dvipadhuryANAmayaM zirodhAryaH // 63 // lIlAmukulitake / kopATopasamudbhaTotkaTasaTAkoTeribhAreH punaH sindhu nayanaM kiM sukhazayanaM samAtanuSe / pariNAmaviSamahariNA dhvAnini huMkRte sphurati yattadgarjitaM garjitam // 49 // | karinAyaka vardhate vairam // 64 // ApAtAlagabhIre majati nIre nidAghasaMtaptaH / na spRzati palvalAmbhaH paJjarazeSo'pi kAkaH pakSabalena bhUpatigRhe grAsaM yadi prAptavAnkiM vA tasya / mahattvamasya laghutA paJcAnanasyAgatA / yenAkramya karIndra kuJjaraH kvApi // 65 // sUte sukaragRhiNI sutazatamati | durbhagaM jhaTiti / kariNI cirAya sUte kamapi mahIpAlagaNDayugalaM nirbhidya helAlavAlabdhvA grAsavaraM vairATakadhiyA | | lAlitaM kalabham // 66 // girigahvareSu gurugarvagumphito muktAgaNastyajyate // 50 // nidrAmIlitalocano mRgapati- | | gajarAjapota na kadApi saMcara / yadi budhyate harizizuH vidguhAM sevate tAvatkhairamamI carantu hariNAH svacchanda stanaMdhayo bhavitA kareNuparizeSitA mahI // 67 // keliM saMcAriNaH / unnidrasya vidhUtakesarasaTAbhArasya nirgacchato | kuruSva paribhukSva saroruhANi gAhakha zailataTanirjhariNInAde zrotRpathaM gate gatadhiyaH santveva dIrghAyuSaH // 51 // 11 / / | payAMsi / bhAvAnuraktakariNIkaralAlitAGga mAtaGga muzca smerAH santu sabhAsadaH karicamUdarpajvarotsAriNo haryakSeNa mRgarAjaraNAbhilASam // 68 // bho bhoH karIndra divasAni samaM ca jambukayuvA yuddhAya baddhAdaraH / tatrApi prathayanti kiyanti tAvadasminmarau semativAhaya kutracittvam / revAtulyabalatAmeke tayoruccakairanye saMzayazaMsinastadapare bAda jalairnijakareNukaraprayuktairbhUyaH zamaM gamayitAsi nidAghaviparyAsinaH // 52 // he haryakSa sahakha saMprati laghu- | kAle // 69 // dAnArthino madhukarA yadi karNatAlairdUrIkRtAH !mAyuro satAM matsAdhAraNavanyajantumanasA guGgAravaM saMvya- karivareNa madAndhabuddhyA / tasyaiva gaNDayugamaNDanahAnireSA dhAt / nIcAnAM prakRtibhramo mukharatA cAtaH kathaM khidyase | bhRGgAH punarvikaeNcapadmavane caranti // 70 // lAGgUlacAlanazArdUle dvirade mRge zazakule kaste vipakSagrahaH // 53 // madhazcaraNAvatApaM bhUmau nipatya vadanodaradarzanaM ca / zvA diGgAgAH pratipedire prathamato jAtyaiva jetavyatAM saMbhAvya piNDadasya kurute gejapuMgavastu dhIraM vilokayati cATusphuTavikramo'tha vRSabho gaureva gaurIpateH / vikrAnternikaSaM zataizca bhule // 71 // gaNDasthale hi madavArijalaughalubdhakarotu katamaM nAma trilokItale kaNThekAlakuTumbinI- mattabhramadramarapAdatalAhato'pi / kopaM na gacchati nitAntakaruNayA siktaH sa knntthiirvH||54|| balo'pi nAgastulye bale hi balavAnparikopameti // 72 // 1 saphalakopasya. 2 vRddhagajAH. 3 siMhasya. 4 kapardakabuddhyA. 1 siMham. 2 kIDAm. 3 majjanaM kuru. 4 marudeze. 5 yApaya. 5 kaNThekAlaH zivastatkuTumbinI pArvatI. 16 dAnodakArthinaH.7 praphullakamalavane.8 pucchavikSepaNam. 9 gajazreSTha:.
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 subhASitaratnabhANDAgAram [5 prakaraNam na khAM kareNumapi nApi nijAnkizorAnnAtmAnameSa pari- | jAyate // 83 // tApo nApagatastRSA na ca kRzA dhautA na zocati vAraNendraH / dAvAgnimagnatanuratra yathopasannAndAnA- dhUlI tanorna svacchandamakAri kandakavalaH kA nAma kelIrthito madhukarAnadhirUDhabhAvAn // 73 // dAnaM dadatyapi jelaiH kathA / dUrotkSiptakaraNa hanta kariNA spRSTA na vA padminI sahasAdhirU~Dhe ko vidyamAnagatirositumutsaheta / yadda- prArabdho madhupairakAraNamaho jhAGkArakolAhalaH // 84 // ntinaH kaTakaTAhataTAnmimaGgomajhedapAti paritaH paTalairalI- nAbhUvanbhuvi yasya kutracidapi spardhAkarAH kuJjarAH siMhenApi nAm // 74 // na gRhNAti prAsaM navakamalakiJjalkini jale na laGghitA kimaparaM yasyoddhatA paddhatiH / kaSTaM so'pi na paDairAhlAdaM vrajati bisabhaGgAzikalaiH / lalantIM premAA- | kaidIte karivaraH sphArAravaiH pheravairApAtAlagabhIrapaGkamapi viSahate nAnyakariNI smarandAvabhraSTAM hRdayadayitAM paTalImano'dya bhanodyamaH // 85 // pAdAghAtavighUrNitA vAraNapatiH // 75 // gale pAzastIvrazcaraNayugale gADhanigaDo vasumatI trAsAkulAH pakSiNaH paGkAGkAni sarAMsi gaNDadRDhaM skandhe bandhaH zirasi sRNipAtaH kharataraH / naraH kaSaNakSodakSatAH zAkhinaH / prApyedaM karipotakairvidhivazAskandhArUDho bata maraNayogye'pi viSaye na jAnImo'tyartha cchArdUlazUnyaM vanaM tattannAma kRtaM vizRGkhalatayA vaktuM na dvirada vada kasmAttava madaH // 76 // niSevantAmete vRSa- yatpAryate // 86 // ArAmo'yamanargalena balinA bhagnaH mahiSameSAzca hariNA gRhA kSudrANAMNi katipayatRNaireva sukhinH| samagro mayetyantaH saMbhRtaharSavardhitamadodanaH kimunmAdyasi / gajAnAmAsthAnaM madasalilajambAlitabhuvAM tadekaM vindhyAdre- mAtaGga prativarSameva bhavato bhAvI nidAghajvarastatrApi prativipinamathavA bhUpasadanam // 77 // na karyAH prAkharya kAramarhasi sakhe samyaksamAlocitum // 87 // kopaM vAri kimapi karipota pratibhiyA harINAM heleyaM yadiha bahavelaM vilokya vAraNapate kiM vismitenAsyate prAyo bhojanamasya viharasi / akasmAdeteSAM kuTilazi roSaspRzi manAinirartha saMprati bhavAMstatpIyatAmAdarAt / unmajacchapharIpuMlindabhAvinyo madakaridaridrA vanabhuvaH // 78 // jahIhi guru- lalanApInastanAsphAlanasphArIbhUtamahorminirmalajalA dUre'dhunA garjitaM vijahi zuNDayA sItkRtaM paribhrama zanairvanaM kimu | | narmadA // 88 // no manye dRDhabandhanAtkSatamidaM naivAGkazAgajendra garvAyase / yathA na kila kesarI giridarISu nidrAM | ghAtanaM skandhArohaNatADanAtparibhavaM naivAnyadezAgamam / tyajanvimUrcchayati jRmbhayA subhaga tAvakInaM manaH // 79 // | cintAM me janayanti cetasi yathA smRtvA svayUthyAnvane re cAJcalyajuSo mRgAH zritanagAH kallolamAlAkulAmetAma- | | siMhatrAsitabhItabhIrukelabhA yAsyanti kasyAzrayam // 89 // mbudhigAminI vyavasitAH saMgAhitaM vA kathama / avo patyutpatitAvazeSakavalagrAsena vRttiH kRtA pItaM yacca karAcchaladambunirbharamahAvarteH samAvartito yadrAveva rasAtalaM | " vagAhakaluSaM tatpItazeSaM pyH| prANAnpUrvataraM vihAya tadidaM prApta karaNyA phalaM yadandhavraNakAtarasya kariNaH kliSTa na punarasau yAto gajagrAmaNIH // 80 // nIvAraprasavApramuSTi- | kavalairyo vardhitaH zaizave pItaM yena sarojapatrapuTake homA- . | dRSTaM mukham // 90 // krIDAkAri taDAgavAriNi gatAtaGgaM vazeSaM payaH / taM dRSTvA madamantharAlivalayavyAluptagaNDaM gajaM | | na paGkeruharvallI kAcana zallakItarugatAnAkarSitA harSataH / sotkaNThaM sabhayaM ca pazyati muhurdUre sthitstaapsH|| 81 // nAzliSTA kariNI kareNa kariNA kAmAtureNAmunA daMSTrAbhi | vikaTAnanaH ziva ziva vyAloki paJcAnanaH // 91 // karNe cAmaracArukambukalikAH kaNThe maNInAM gaNAH sindUraprakaraH ziraHparisare pArzantike kiGkiNI / labdhazcennapa sAndrAmodavatIH svakIyavasatIH paGkeruhANAM tatIstyaktvAyaM bhramaraH karIndra bhavatAmabhyAzamabhyAgataH / etaccetasi vAhanena kariNA baddhena bhUSAvidhistalkiM bhUdharadhUlidhUsara saMpradhArya jagatIvikhyAtadAnaistathA yuSmAbhiH kriyatAM yathotanurmAnyo na vanyaH karI // 82 // pItaM yatra himaM payaH kava paramate hAsyAya nAsyAgamaH // 92 // tyakto vindhyagiriH litA yasminmRNAlAGkurAstApAtena nimajya yatra saraso pitA bhagavatI mAtA ca revojjhitA tyaktAH snehanibaddhamadhye vimuktaH zramaH / dhiktasyaiva jalAni paGkilayataH pAtho bandhuradhiyastulyodayA dantinaH / tvallobhAnnanu hastini jinI manato mUlAnyutkhanataH karIndra bhavato lajjApi no pratidinaM bandhAya dattaM vapustvaM dUrIkriyase laThanti ca 1 vitaraNam ; pakSe,-madajalam. 2 udakaiH; pakSe,-DalayorabhedAt | ziraHpIThe kaThorAGkuzAH // 93 // spardhantAM mukhameva kuJjarajaDaiH. 3 AkrAnte. 4 sagatikA pakSe, buddhimAn. 5 sthAtum | tayA dikkuJjaraiH kuJjarA grAmyA vA vanavAsino madajalapra6 zaknuyAt. 7 gaNDa. 8 majjanaM kartumicchoH . 9 zIghram / / 1dhikriyate. 2 hataprayatna. 3 pAtram. 4 zabarastrI. 5 kari10 aGkuzapAtaH. 11 tRNadhAbhyAni. zAvakA: --
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthalacarAnyoktayaH 233 snigdhagaNDasthalAH / AH kAlasya kutUhalaM zRNu sakhe prAcIna- | bhinnakarIndrakumbhamuktAmayIM hrivihaarvsuNdhraayaaH|| 107 // pAlImalaiH prAyaH snigdhakapolapAliradhamaH kolo'pi saMspa- kastUrikAM hariNa muzca vanopakaNThaM mA saurabheNa kakubhaH rdhate // 94 // yatpratyagradalAvalIkavalanairjAto'si zailopamo surabhIkuruSva / AstAM yazo nanu kirAtazarAbhighAtAtrAtApi yacchAyAsu kadarthito'si na kadApyAMzubhiH karkazaiH / ghorA- | hanta bhavitA bhavato durApaH // 108 // drutataramito ghAtakirAtapatripatane yairvArabANAyitaM tanmAtaGga madAndha pATa- gaccha prANaiH kuraGga viyujyase kimiti valitagrIvaM sthitvA yasi kiM vindhyATavIpAdapAn // 95 // UrNA naiSa dadhAti | muhurmuhurIkSase / vidadhati hatavyAdhAnAM te manAgapi nApi viSayo vAhasya dohassa vA tRpti sa mahodarasya bahuzo nAtAM kaThinamanasAmeSAmete vilocanavibhramAH // 109 // saiH palAlairapi / hA kaSTaM kathamasya pRSThazikhare goNI sthalInAM dagdhAnAmanuri mRgatRSNAmanusaraMstRSArtaH sAraGgo samAropyate ko gRhNAti kapardakairamumiti grAmyairgajo hasate | viramati na khinne'pi manasi / ajAnAnastattvaM na sa mRg|| 96 // ghAsapAsaM gRhANa tyaja karikalabha prItibandhaM yate'nyatra sarasImabhUmau pratyAzA na ca phalati vighnaM ca kariNyAH pAzagranthitraNAnAmaviralamadhunA dehi paGkAnulepam / kurute // 110puro revApAre giriratidarArohazikharaH dUrIbhUtAstavaite zabaravaravadhUvibhramoddhAntadRzyA revAtIropa- saraH savye vAme davadahanadAhavyatikaraH / dhanuSpANiH kaNThacyutakusumarajodhUsarA vindhyapAdAH // 97 // yUthAnyagre | pazcAcchabarahatako dhAvatitarAM na yAtuM na sthAtuM hariNazizureSa gatAni prabalabalabhRto baddhavairA mRgendrA mUlAdAkRSyamANAH prabhavati // 111 // agre vyAdhaH karadhRtazaraH sapadi taTaruho bhUruhA niSpatanti / dRSTvA hRSyanti hanta pArzvato jAlamAlA pRSThe vahnirdahati nitarAM saMnidhau sArapratidinamakhilA bhillapallayA adhIzA hastAlambAya keSAM meyAH / eNI garbhAdalasagamanA bAlakai ruddhapAdA cintAviSTA kalayatu vadanaM paGkamagnaH kriindrH||98|| vadati hi mRgaM kiM karomi kva yAmi // 112 // - mRgaH saurabhyeNa tribhuvanamanohAriNA kAnane'sminsatkasturIiha kiM kuraGgazAvaka kedAre kalamamaJjarIM tyajasi / hariNa bhavatA vAsito digvibhAgaH / tasyaitatte phalamupagataM tRNadhanvA tRNabANastRNaghaTitaH kapaTapuruSo'yam // 99 // patribhirlubdhakAnAM viddhaH prANAMstyajasi na guNaH zreyase tRNamukhamapi na khalu tvAM tyajanti he hariNa vairiNaH nirguNeSu // 113 // alpIyaHskhalanena yatra patanaM kRcchreNa zabarAH / yazasaiva jIvitamidaM tyaja yojitaGgasaGgrAmaH yatronnatidvAre vetralatAvitAnagahane kaSTaH pravezakramaH / // 100 // viddhA mRgI vyAdhazilImukhena mRgastu | he sAraGga manoramA vanabhuvastyaktvA vizeSArthinA kiM bhUbhRtatkAtaravIkSitena / vihAya dehaM vigatavyathaikA parasya kaTakasthitivyasaninA vyartha khurAH zAtitAH // 114 // jIvAvadhirAdhirAsIt // 101 // kati kati na madoddhatAzcaranti pratizikharaM pratikAnanaM kurnggaaH| kvacidapi / | sAraGgo na latAgRheSu ramate no pAMsule bhUtale no ramyAsu | vanopakaNThaharitacchAyAsu zItAsvapi / tAmevAyatalocanAmanupunaruttamA mRgAste madayati yanmada eva medinIzAn gAn dinaM dhyAyanmuhuH preyasI zailendrodarakandareSu gataghIH // 102 // ayi kuraGgi tapoknavibhramAdupagatAsi kirAtapurImimAm / iha na pazyasi dAraya mAraya grasa pibeti tayA siddhAzramazraddhayA pallI bAlakuraGga saMprati kutaH prApto'si zRGgAriveSaH sthitaH // 115 // AH kaSTaM vanavAsasAmyakRzukAnapi jalpataH // 103 // ayi kuraGgi turaGgamavikrame | mRtyormukham / yatrAnekakuraGgakoTikadanakrIDollasallohitatyaja vanaM javanaM gamanaM kuru / iha vane vicaranti hi | srotomiH paripUrayanti parikhAmuDDAmarAH pAmarAH // 116 // nAyakAH surabhilohitalohitasAyakAH // 104 // seyaM sthalI vanatRNAkurajAlametatseyaM mRgIti hRdi jAtamudaH | svacchandaM hariNena yA viharatA daivAtsamAsAditA bhaGgaprasnutakuraGgaH / naivaM tu vetti yadihAntarito latAbhirAyAti dugdhabindumadhurA zAlernavA maJjarI / niHzvAsAnaladagdhasajjitakaThorazaraH kirAtaH // 105 // romanthamAracaya manthara-- komalatRNaprakhyApitAntavyathastAmeva prativAsaraM muniriva metya nidrAM muzca zramaM tadana saMcara re yathecchama / dare sa dhyAyanvane zuSyati // 117 // tyaktaM janmavanaM taNAkarapAmarajano munayaH kilaite niSkAraNaM hariNapota bibheSi vatI mAteva muktA sthalI vizrAntisthitihetavo na gaNitA kasmAt // 106 // aiNIgaNeSu gurugarvanimIlitAkSaH kiM bandhUpamAH paadpaaH| bAlApatyaviyogakAtaramukhI tyaktArdhakRSNasAra khalu khelasi kAnane'smin / sImAmimAM kalaya mArge mRgI mRgyantaH padavIM tathApyakaruNA vyAdhA na muzcanti 1 dhAnyatvagbhiH. 2 he hariNi. 3 tapovanabhrAntyA. 4 carvitasya mAm // 118 // yadvakraM muhurIkSase na dhaninAM brUSe na punazcarvaNam. 5 hariNIsaMgheSu. 6 jAnIhi. 1 siMhavihArasthAnasya. 2 zvAnaH. 3.su.ra.bhA.
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 subhASitaratnabhANDAgAram [5 prakaraNam cATUnmaSA naiSAM garvagiraH zRNoSi na ca tAnpratyAzayA sudurlabhamekadA madhu vanagataM tasyAlAbhe virauSi kimutsukA / dhAvasi / kAle bAlatRNAni khAdasi paraM nidrAsi kuru paricitaiH pIloH patraidhRtiM marugocare jagati sakale nidrAgame tanme brUhi kuraGga kutra bhavatA kiM nAma kassAvAptiH sukhasya nirantarA // 132 // yasminnuccairviSamataptaM tapaH // 119 // nAtra vyAdhazarAH patanti parito | gahanAntargatA khAduvallI khecchaM bhuktA saralitagalenAtmanaivAtra dAvAnalo nApyuccAvacabhItirasti kuhacinno vAgurA | cetonulanA / tattAruNyaM karabha galitaM kutra te prAgvilAsA bhaGgarAH / paryAlocya kuraGgakeNa vihito nakSatranAthAzrayo no yatsvAdhInaM yadapi sulabhaM tena tuSTiM vidhehi // 133 // jAnAti yadatra dAsyati vidhiH svarbhAnudantavraNam // 120 // cintAM muJca gRhANa pallavamidaM plakSasya zAlasya vA gAGgavyomArdhe jvalito raviH kavalitaM dAvAnalaiH kAnanaM dhUmyA | sthAsya jalasya candravapuSo gaNDUSamekaM piba / jIvandrakSyasi bhirna dizaH sphuranti paritaH panthAH shilaadnturH| itthaM | tAH punaH karabha he dAserakIyA bhuvo ramyAH pIluzamIkarIralohitasiktasakvaNi yathAprANaM mRge dhAvati vyAdhenApi badarIkUjatkapotAkulAH // 134 // yasthAsInnavapIlupatrazarAsane karuNayA nAropitaH sAyakaH // 121 // bhuktvA badaragrAso'pi saMtuSTaye dIrghAdhvanyanugamyate na padavI yasya bhavyatRNAni navyasalilAnyApIya vApItalAnniHzaGkha pari- svayUthyairapi / so'yaM saMprati yAti bAlakarabhaH kSINodyamaH zIlya zItalatarUnromanthamabhyasyati / yA saivAdya mRgI kSAmatAM manye nUnamanena daivahatakenAsvAditaM bhrAmaram mRgAdanamukhaprAptA zizuM zocate tadvedhA bahudhA vipadviracane // 135 // pIlUnAM hi phalaM kaSAyarahitaM romanthayitvA marau bIjAni nApekSate // 122 // pAzakSuNNakhurasya bANapatanapravyakta zAkhAgraM yadakhAdi cAru karabhIvakrArpitaM premataH / tatsmRtvA karabheNa khedavidhuraM dIrgha tathA kRjitaM prANAnAmabhavattadeva raktacchaTAcchannAGgasya davAmidAhavikalasyAseduSo'pyAzra- | | sahasA prasthAnatUryaM yathA // 136 // yasyAH saMbhRtamAlavAlamam / dhigdaivaM viSamA mRgasya divasAH sargAnukampAmayo mA | bhaiSIriti bhASaNe'pi yadabhUdvAcaMyamo'yaM muniH // 123 // valayaM bhUpAlazRGgAriNIbhRGgArodaravipralambhavidhurai raiH sudhA bandhubhiH / tAmetAM mRdulapravAlalalitAM drAkSAlatAmArakarabhaH TannuhrIvaH prakaTIkRtArdhadazano dAserakaH kRntati // 137 // vapurviSamasaMsthAnaM karNajvarakaro ravaH / karabhAzugatyaiva | rAsabhaH chAditA doSasaMhatiH // 124 // dAserako rasatyeSa yuktaM re re rAsabha vastrabhAravahanAtkugrAsamaznAsi kiM rAjAbhAre'dhirohati / uttAryamANo'pi punaryattatra kimu kurmahe zvAvasathaM prayAhi caNakAbhyUSAnsukhaM bhakSaya / sarvAnpucchavato // 125 // tubhyaM dAsera dAsIyaM badarI yadi rocate / hayA iti vadantyatrAdhikAre sthitA rAjA tairupadiSTameva hai ki drAkSA na sAkSAdamRtapriyA // 126 // manute satyaM taTasthAH pare // 138 // duHprApamambu pavanaH paruSo'titApI chAyAbhUto na taravaH vRSabhaH phlbhaarnmraaH| itthaM sakhe karabha vacmi bhavantamuccaiH kA nAsya bhAragrahe zaktirna ca vAhaguNaH kvacit / saMgatiH khalu marau ramaNIyatAyAH // 127 // asyAnanasya devAgAre balIvardastathApyanAti bhojanam // 139 // bhavataH khalu koTireSA kaNTArikA yadi bhavedavizIrNaparNA / guNAnAmeva daurAtmyAzruri dhuryo niyujyate / asaMjAtakiNayogyA kathaM karabha kalpatarolatAyAste pallavA vimalavidvama- skandhaH sukhaM svapiti gaurbalI // 140 // jAlmo guruH bhaGgabhAjaH // 128 // rUkSaM vapurna ca vilocanahAri rUpaM sudhRSTo vAmetaracaraNabheda upadezaH / khyAtirguNadhavala iti na zrotrayoH sukhadamAraTitaM kadApi / itthaM na sAdhu tava bhramasi sukhaM vRSabha rathyAsu // 141 // anasi sIdati kiMcididaM ca sAdhu tucche ratiH karama kaNTakini drume saikatavartmani pracurabhArabharakSapitaukSake / gurubharoddharaNoddharayat // 129 // kumudazabalaiH phullAmbhojaiH sarobhiralaMkRtAM | kandharaM smarati sArathireSa dhuraMdharam // 142 // etAni marakatamaNizyAmAM zaiSpairvihAya vanasthalIm / smarati karabho bAladhavala pravihAya kAmaM goSThAGgaNe taralatarNakaceSTitAni / yadvakSANAM caranmarudhanvanAM paricayaratiH sA durvArA na sA skandhaM nidhehi dhuri pUrvadhurINamukte netavyatAmupagato'sti guNavairitA // 130 // karabhadayite yo'sau pIluMstvayA tavaiva bhAraH // 143 // gururnAyaM bhAraH kvacidapi na panthAH madhulubdhayA vyapagataghanacchAyastyakto na sAdaramIkSitaH / sthapuTito na te kuNThA zaktirvahanamapi te'Gge na vikalam / calakisala~yaH so'pIdAnI prarUDhanavAGkuraH karabhadayitAvRndai- iha tvaGge nAnyastava guNasamAnastadadhunA dhunAnena skandhaM ranyaiH sukhaM paribhujyate // 131 // karabhadayite yattatpItaM dhavala kimu muktaH pathi bharaH // 144 // mArge 1 mithyA. 2 kSudhAsamaye. 3 uSTrasya. 4 zIghragamanena. | 1 gardabha. 2 azvazAlAm. 3 apakkacaNakAn. 4 udAsInA:5 bAlatRNaiH. 6 pIlurvRkSaH- 7 pachavaH. / 5 zakaTe. 6 vAlukAmayamArge:
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthalacarAnyoktayaH, jalacarAnyoktayaH kardamadurgame jalabhRte gartAzatairAkule khinne zokaTike bhare'tiviSame dUraM gate rodhasi / zabde naitadahaM bravImi mahatA kRtvocchritAM tarjanImIdRkSe viSame vihAya dhavalaM voDhuM kSamaH ko dhuram // 145 // dantAH sapta calaM viSANayugalaM pucchAzJcalaH karburaH kukSizcandrakito vapuH kusumitaM saMghUrNitaM ceSTitam / asminduSTavRSe mRSAmitaguNagrAmAnabhijJAtmano grAmINasya tathApi cetasi ciraM dhuryabhramaH sphUrjati // 146 // keSAMciddhavalAzciraM nivasitAzcitte pareSAM punarnIlo vA kapilo'thavA varavRSo rakto'thavA mecakaH / grAmINairavadhIrito'pi zithilaskandho'pyanucaiHzravAH svAnte me paratatratundilatanurjA gartyayaM karburaH // 147 // na dhvAnaM kuruSe na yAsi vikaTaM noccairvahasyAnanaM darpAnnollikhasi kSitiM khurapuTairnAvajJayA vIkSase / kiMtu tvaM vasudhAtalaikadhavalaH skandhAdhirUDhe `bhare tIrANyuccataTI viTaGkaviSamANyullaGghayan kSIyase // 148 // yasyAdau vrajamaNDanasya vahato gurvIM dhuraM dhairyato dhaureyaiH praguNIkRto na yugapatskandhaH samastairapi / tasyaivaM zlathakambalasya dhavalasyotthApane sAMprataM dvaiGge'traiva jarAvasAditatanorgoH puNyamuddhoSyate // 149 // kapiH hAraM vakSasi kenApi dattamajJena markaTaH / leDhi jighrati saMkSipya karotyunnatamAnanam // 150 // kapirapi ca kApizAyanamadamatto vRzcikena saMdaSTaH / api ca pizAcagrastaH kiM brUmo vaikRtaM tasya // 151 // vRkSAndolanamadya te kva nu gataM narma svayUthasya vA yUkAnveSaNaroSasaukhyabahulAzceSTA mukhotthAH kvatAH / kkAraNye phalapUrNagallakuharasyAnyeSu tA bhISikA bhItaH saMpratiM kauzikAdgalavaladyAlaH kape nRtyasi // 152 // varAhaH sarvalokaparitoSakAriNi svardhunIvimalavAriNi sthite / tigandhavati palvaloda ke sUkaraH sukhamatIva manyate // 153 // AkarNya garjitaravaM ghanagarjatulyaM siMhasya yAnti vanamanyadibhA bhayAtIH / tatraiva pauruSanidhiH svakulena sArdhaM darpoddhuro vasati vItabhayo varAhaH // 154 // AdivarAhaH niSkandAmaravindinIM sthapuTitoddezAM ka~serusthalIM jaMmbAlAvilamambu kartumitarA sUte varAhI sutAn / daMSTrAyAM pralayArNavormisalilairAplAvitAyAmiyaM yasyA eva zizoH sthitA vipadi bhUH sA potriNI putriNI // 155 // zvA piba payaH prasara kSitipAntikaM kalaya kAMcana kAJcanazRGkhalAm / idamavadyatamaM hi yadIhase bhaSaka saMprati kesariNastulAm // 156 // 235 vRzcikaH viSabhArasahasreNa garne nAyAti vAsukiH / vRzciko bindumAtreNApyUrdhva vahati kaNTakam // 157 // bhekaH kardamapAnIyaM bheko raTaraTAyate // 158 // gaGgAdInAM sakaladivyaM cUtarasaM pItvA garva no yAti kokilaH / pItvA saritAM prApya toyaM samudraH kiMcidgarvI na bhavati vapurdivyaratnAkarospi / eko bhekaH paramamuditaH prApya goSpAdanIraM ko me ko me raTati bahudhA spardhayA vizvamucaiH // 159 // jambukaH udasyoccaiH pucchaM zirasi nihitaM jIrNajaTilaM yadRcchAvyApannadvipapizitalezAH kavalitAH / guhAgarte zUnye suciramuSitaM jambuka sakhe kimetasminkurmo yadasi na gataH siMhasamatAm // 160 // sarpaH 1 tAvadgarjanti maNDUkAH kUpamAzritya nirbhayAH / yAvatkarikarAkAraH kRSNasarpo na vidyate // 169 // yasmai dadAti vivaraM bhUmiH phUtkAramAtrabhIteva / AzIviSaH sa daivA DambaraNDe sthitiM sahate // 162 // maulau sanmaNayo gRhaM giriguhA tyAgaH kilAtmatvaco niryatnopanataizca vRttiranilairekatracaryedRzI / anyatrAnRjuvartmatA dvirarsaMnA vakre viSaM vIkSaNaM sarvAmaGgalasUcakaM kathaya bho bhoginsakhe kiM nvidam // 163 // zeSaH aneke phaNinaH santi bhekabhakSaNatatparAH / eka eva hi zeSo'yaM dharaNIdharaNakSamaH // 164 // yukto'si bhuvanabhAre mA vakrAM vitanu kandharAM zeSa / tvayyekasminduHkhini sukhitAni bhavanti bhuvanAni // 165 // jalacarAnyoktayaH matsyaH kSAraM vAri na cintitaM na gaNitAH krUrAzca nakrAdayazcazcadvIci kadambaDambara milatrAso'pi dUrIkRtaH / madhye'mbhonidhi matsyaraGka bhavatA jhampaH kRto lIlayA saMpattirmakarArjanaM vipadiha prANaprayANAvadhiH // 1 // rohitaH agAdhajalasaMcArI na garne yAti rohitaH / aGguSThodakamAtreNa zapharI pharpharAyate // 2 // rAghavaH yasminvellati sarvataH paricalatkallola kolAhalairmanthAdribhramaNa bhramaM hRdi hariddantAvalAH pedire / so'yaM tuGgatimiMgilAGgakavalIkArakriyAkovidaH koDe krIDatu kasya kelikalahatyaktArNavo rAghavaH // 3 // 1 sarpaH. 2 gAruDikakaraNDe 3 Atmabhogakakasya 4 vartanam . 1 zvabhram. 2 zakaTasvAmini 3 nagare 4 durgandhavati. 5 alpaja lAzayodake. 6 viSamonnatadezAm 7 kandavizeSavatIm 8 paGkasaMmizram | 5 vakramArgatA. 6 dvirAvRttA rasanA - rasanAdvayamityarthaH.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 subhASitaratnabhANDAgAram kUrmaH bhramati girirAT pRSThe garjatyuparyapi sAgaro dahati vitatajvAlAjAlo jaganti viSAnalaH / sa tu vinihitazrIbAkANDaH kaTAhakuTodare svapiti bhagavAnkUrmo nidrAbharAlasalocanaH // 4 // putriNyaH kati nAtra santi bhuvane'bhUvankiyatyo'thavA saubhAgyaikamaThI tathAdikamaThI strISu prazaMsAspadam bhagne bhogini bhaGgureSu kairiSu bhraSTotsave daMSTriNa kSoNIM sAhasikAgraNIstulayituM jAgarti yasyAH sutaH // 5 // / vRkSAnyoktayaH aho eSAM varaM janma sarvaprANyupajIvanam / dhanyA mahIruhA yebhyo nirAzA yAnti nArthinaH // 1 // patrapuSpaphalacchAyAmUlavalkaladArubhiH / gandhaniryAsabhasmAsthitokmaiH kAmAnvitantrate // 2 // pretyayaiH patranicayaistaruyaireva zobhitaH / jahAti jIrNostAneva kiM vA citraM ku~janmanaH // 3 // chAyAmanyasya kurvanti tiSThanti svayamAtape / phalAnyapi parArthAya vRkSAH satpuruSA iva // 4 // paropasarpaNAnantaci. ntAnalazikhAzataiH / acumbitAntaHkaraNAH sAdhu jIvanti pAdapAH // 5 // mukhena garalaM muJcanmUle vasati cetphaNI / phalasaMdohaguruNA taruNA kiM prayojanam // 6 // zAkhAzatacitaviyataH santi kiyanto na kAnane taravaH / parimalabharamiladalikuladalitadalAH zAkhino viralAH // 7 // tIvro nidAghasamayo bahupathikajanazca maiauravaH panthAH / mArgasthita tarurekaH kiyatAM saMtApamapaharati // 8 // himasamayo vanavahnirjavanaH pavanastaDillatAvibhavaH / hanta sahante yAvattA - vadruma kuru paropakRtim // 9 // adhvanyadhvani taravaH pathi pathi pathikairupAsyate chAyA / viralaH sa ko'pi viTapI yamadhvago gRhagataH smarati // 10 // kazcinnavaM pallavamA dadAti kazcitprasUnAni phalAni kazcit / paraM karAle'sya nidAghakAle mUle na dAtA salilasya kazcit // 11 // vyAguJjanmadhukarapuJjamaJjugItAnyAkarNya zrutimadajAllayAtirekAt / AbhUmItalanatakandharANi manye'raNye'sminna vaniruhAM kuTumbakAni // 12 // bhuktAni yaistava phalAni paMceli mAni kroDasthitairahaha vItabhayaiH prasuptam / te pakSiNo jalarayeNa vikRSyamANaM pazyanti pAdapa bhavantamamI taTasthAH // 13 // dhatte bharaM kusumapatraphalAvalInAM dharmavyathAM vahati zItabhavAM rujaM ca / yo dehamarpayati cAnyamukhasya hetotasmai vadAnyagurave tarave namaste // 14 // ihodyAne saMpratyahaha pariziSTAH kramavazAdamI valmIkAste bhujagakulalIlAvasatayaH / gatAste vistIrNastabakabharasaurabhyalaharIparItavyomAnaH prakRtiguravaH ke'pi taravaH // 15 // vipannaM - 1 diggajeSu. 2 nUtanaiH 3 kuH pRthvI tasyA janma yasya; pakSe, kutsitaM janma yasya 4 samUha: 5 marudeza saMbandhI 6 pakkAni. 7 dAnazauNDAnAM gurave. 8 vyAptam 9 svabhAvato mahAntaH [ 5 prakaraNam padminyA mRtamanimiSairyAtamalibhiH khagairapyuDDInaM rathacaraNahaMsaprabhRtibhiH / dazAM dInAM nIte sarasi viSamagrISmadivasaiH kulInatvAdAste taTaruhataruH ko'pi tadapi // 16 // iyaM bAlA vahI madukisalayaM tApavilayaM ghanacchAyaM zAlaM vanamativizAlaM parigatAH / paraM tvasyAbhyantargaralalavabhasmIkRtavanaM bhujaMgaM prottuGgaM kathamiva varAkI kalayatu // 17 // yajjAto'si catuSpathe ghanalasacchAyo'si kiM chAyayA saMyuktaH phalito'si kiM yadi phalaiH pUrNo'si kiM saMnataH / he sadvRkSa sahasva saMprati sakhe zAkhA zikhAkarSaNakSobhAmoTTanabhaJjanAni janataH khaireva duzceSTitaiH // 18 // chAyAsuptamRgaH zakuntanivahairviSvagviluptacchadaH kITairAvRtakoTaraH kapikulaiH skandhe kRtaprazrayaH / vizrabdhaM madhupainiM pItakusumaH zlAghyaH sa ekastaruryatrAGgIkRtasattvasaMplava bhare bhagnApado'nye drumAH // 19 // bhuktaM svAduphalaM kRtaM ca zayanaM zAkhAgrajaiH pallavaistvacchAyAparizItalaM susalilaM pItaM vyapetazramaiH / vizrAntAH suciraM paraM sumanasaH prItiH kimatrocyate tvaM sanmArgatarurvaryaM ca pathikA yAmaH punardarzanam // 20 // pAnthAdhAra iti dvijAzraya iti zlAghyastarUNAmiti snigdhacchAya iti priyo dRza iti sthAnaM guNAnAmiti / paryAlocya mahAtaro tava ghanacchAyAM vayaM saMzritAstattvatkoTaravAsino dvirasanA dUrIkariSyanti naH // 21 // mUlaM sthUlamatIva bandhanadRDhaM zAkhAH zataM mAMsalA vAso durgamahIdhare tarupate kutrAsti bhItistava / ekaH kiMtu manAgayaM janayati svAnte mamAdhijvaraM jvAlA - lIvalayIbhavannakaruNo dAvAnalo ghasmaraH // 22 // ye pUrva paripAlitAH phalabharacchAyAdibhiH prANino vizrAmadruma kathyatAM tava vipatkAle kva te sAMpratam / etAH saMgatimAtrakalpitapuraskArAstu dhanyAstvaco yAsAM chedanamantareNa patito nAyaM kuThArastvayi // 23 // vRddhiryasya tarormanorathazatairAzAvatA prArthitA jAto'sau sarasapra kAmaphaladaH sarvAzritopAzrayaH / nAnAdezasamAgatairaviditairAkrAntamanyaiH khagaistaM labdhAvasaro'pi vRddhazakunirdUre sthito vIkSate // 24 // chAyAbhiH prathamaM tatastu kusumaiH pazcAtphalaiH svAdubhiH prINAtyeva taruH pathIti pathikaiH zrAntaiH sukhaM sthIyate / ko jAnAti yadatra koTaragataH pratyagrahAlAhalajvAlAjAlakarAlavakrakuharaH kRSNaH phaNI vartate // 25 // Amodairmaruto mRgaH kisalayairlambaistvacA tApasAH puSpaiH gandhagajAzca vizramarujAH zazvadvibhaktAstvayA prAptastvaM phalaiH zakunayo dharmArditAzchAyayA / skandhaidruma bodhisattvapadavIM satyaM kujAtAH pare // 26 // rolambe SaTcaraNAH 1 1 sarpAH; rAjapakSe, pizunAH sacivAdayaH 2 puSTAH.
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRkSAnyoktayaH 237 nimitaM gRhaM vighaTitaM dhUmAkulaiH kokilairmAyUraizcalitaM candanaH puraiva rabhasA kIrairadhIrairgatam / ekenApi sapallavena taruNA | __ santyeva likhitAkAzA mahIyAMso mahIruhaH / tathApi dAvAnalopaplavaH soDhaH ko na vipatsu muzcati jano mUmapi jntaacittaanndnshcndndrmH|| 40 // yadyapi candanaviTapI yo lAlitaH // 27 // ekastvaM marubhUruhendra vitataiH vidhinA phalakusumavivarjito vihitaH / nijavapuSaiva pareSAM zAkhAzatairazcitaH puSpyatpuSpaphalAnvitairamRditairjIvyAH sahasraM tathApi saMtApamapaharati // 41 // ayi malayaja mahimAyaM samAH / azrAntaM zramarugNapAnthajanatAsarvArthanirvAhaNaM kastvAM kasya girAmastu viSayaste / udvirato yadgaralaM phaNinaH sAttvikamantareNa bhuvanaM nirmAtu dharmAzayaH // 28 // dhatse puSNAsi parimaloddAraiH // 42 // pATIra tava paiTIyAnkaH mUrdhani duHsahA dinamaNeruddAmadhAmacchaTAzchAyAbhiH pathikA- paripATImimAmurIkartum / yatpiSatAmapi nRNAM piSTo'pi nidAghamathitAnpuSNAsi puSpaiH phalaiH / dhairya muJcasi naiva | ghaya muzcAta nava tanoSi parimalaiH puSTim // 43 // yaistvaM guNagaNavAnapi yena bhavatA zAkhAH suvistAritAstenAzAsu vanaspate tava | satAM dvijihvarasevyatAM nItaH / tAnapi vahasi paTIraja kiM yazastomaH samujjambhate // 29 // tIbro'yaM nitarAM nidAghasamayaH | prodyatpracaNDadyutirmArgo mArava eSa tatra pathikAH saMcAriNaH kathayAmastvadIyamaunnatyam // 44 // janakaH sAnuvizeSo koTizaH / teSAM kazcidihAzrayastaruvaro daivena saMpAditaH | jAtiH kASThaM bhujaMgamaiH saGgaH / svaguNaireva paTIraja yAto'si so'pyekaH sukRtI karotu kiyatAM saMtApanirvApaNam // 30 // tathApi mahimAnam // 45 // mUlaM bhujaMgaiH zikharaM plavaGgaiH ___ kalpadrumaH zAkhA vihaMgaiH kusumAni bhRGgaiH / nAstyeva taccandanapAdapasya kalpadrumo'pi kAlena bhavedyadi phalapradaH / ko vizeSastadA | yannAzritaM sattvabharaiH samantAt // 46 // kati na santi tasya vanyairanyairmahIruhaiH // 31 // na mayA racitaM | mahISu mahIruhaH surabhipuSparasAlaphalAlayaH / surabhayanti na tavAlavAlaM payasA vA vihitastavAbhiSekaH / ayi kalpataro ke'pi ca bhUruhAniti yazo'sti paraM tava candana // 47 // paropakAre bhavato vizvavilakSaNaH prakAraH // 32 // kiM na | dhikceSTitAni parazo parizocanIyabAlapravAlamalayAdridrumA jagati jAgrati lakSasaMkhyAstulyopanItapikakAka- | rudruhaste / nirbhidyamAnahRdayo'pi mahAnubhAvaH sa tvanmukhaM phalopabhogAH / dhanyastu kalpaviTapI phalasaMpradAnaM kurva- punarabhIH surabhIkaroti // 48 // kAlAgurau suramitAtinsadaiva vibudhAnamRtaikavRttIn // 33 // svarNaiH skandhapari- zaye'pi saGgAdArabhyate suramitA'parapAdape'pi / pATIra graho marakatairulAsitAH pallavA muktAbhiH stabakazriyo madhu- pATavamidaM tava saGgivAtaistAdAtmyameti kataro na taroH lihAM vRndAni nIlotpalaiH / saMkalpAnuvidhAyi yasya phalitaM samUhaH // 49 // upAnItaM dUrAtparimalamupAghrAya marutA kastasya dhatte tulAM dhigjAtu drumasaMkathAsu yadayaM kalpadrumo- samAyAsIdasminmadhuramadhulobhAnmadhukaraH / paro dUre lAbhaH 'pi drumaH // 34 // audArya bhuvanatraye'pi viditaM 'saMbhUti- kupitaphaNinazcandanataroH punarjIvan yAyAdyadi tadiha lAbho'yarambhonirvAso nandanakAnane parimalo gIrvANacetoharaH / evaM matulaH // 50 // kAntAkeliM kalayatu taruH ko'pi dAtRguNotkaraH surataroH sarvo'pi lokottaraH syAdarthipravarArthi- kazcitprabhUNAmatyAnandaM janayatu phalaiH ko'pi lokAndhinotu / tArpaNavidhAveko viveko yadi // 35 // na dvAri dviradAvalI dhanyaM manye malayajamaho yaH prabhUtopatApaM "saMsArasya na parito vAnAyujazreNayaH kiMvA zauktikamauktikairmugadRzAM drutamapanayatyAtmadehavyayena // 51 // Amodaiste dizi tArA na hArAvaliH / he kalpadruma dUrato'stu bhavataH sevA- dizi gate(ramAkRSyamANA sAkSAllakSmI tava malayaja bhavaM vaibhavaM tuSyAmi tvayi tAvatApi yadi na merA bhavanti draSTamabhyAgatAH smaH / kiM pazyAmaH subhaga bhavataH krIDati dviSaH // 36 // janmAbhUdudadhau vidhau sahajatA vRndArakai- | kroDa eva vyAlastubhyaM bhavatu kuzalaM muzca naH sAdhu yAmaH vandyatA tattatkAmaphalAya zaktiratulA yassAsti vshyaanishm|52|| kecillocanahAriNaH katipaye saurabhyasaMbhAriNaH vizrAmAya cirAya kalpalatikA : yamAlambate kastvAM nAgina ke'pyanye phaladhAriNaH pratidinaM te santu hanta drumAH / stotumapi kSamo'sti tadapi tvaM jalpa kalpadruma // 37 // dhanyo'yaM haricandanaH parisare yasya sthitaiH zAkhibhiH pArijAtaH zAkhoTAdibhirapyaho mRgadRzAmaGgeSu lIlAyitam // 53 // pArijAtataraM yAvanna labheta madhuvrataH / bhramaNaM tAvadevAsya | bhrAtazcandana kiM bravImi viTapasphUrjatphaNAbhISaNA gandhasyApi kuJja kucha tarau tarau // 38 // parimalasurabhitanabhaso | mahAviSAH phaNabhRto guptyai yadete kRtAH / daivAtpuSpaphalAbahavaH kanakAdriparisare taravaH / tadapi surANAM cetasi nivasitamiva pArijAtena // 39 // 1 janasamUha:. 2 candana. 3 atizayena paTuH samarthaH. 4 rItim. 5 aGgIkartum. 6 peSaNaM kurvatAm. 7 sa. 8 vAnaraiH. 9 prINayatu. 1 saMbhavaH. 2 vasatiH. 3 indravane. 4 AmodaH. 10saMsAre sthitasya janasya.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 subhASitaratnabhANDAgAram [5 prakaraNam nvito yadi bhavAnatrAbhaviSyattadA no jAne kimakalpayiH hi guNinAM kati na syuH // 66 // kenAtra campakataro bata SyadadhikaM rakSArthamasyAtmanaH // 54 // etairdakSiNagandha- ropito'si kugrAmapAmarajanAntikavATikAyAm / yatra pravRddhavAhacalanaiH zrIkhaNDa kiM saurabhaM brUmaste parito madhuvratayuvA vanazAkavivRddhilobhAno bhagnavATaghaTanocitapallavo'si // 67 // yenAyamAnIyate / mAkandAdapahRtya paGkajavanAduddhya kundo- udyAnapAlakalazAmbuniSecanAnAmetasya campakatarorayameva darAdudrAmya dvipagaNDamaNDaladalAdAkRSya hRSyanmanAH // 55 // kAlaH / asminnidAghanihate dhanavAriNA vA saMvardhite tava vAsaH zailazilAntareSu sahajaH saGgo bhujaMgaiH saha preDa- vRthobhayathopayogaH // 68 // yannAdRtastvamalinA malinAzayena kSArapayodhivIcibhirabhUdudbhUtasekakriyA / jAnImo na vayaM kiM tena campaka viSAdamurIkaroSi / vizvAmirAmanavanIradaprasIdatu bhavAzrIkhaNDa tatkathyatAM kasmAtte paratApakhaNDana nIlaveSAH kezAH kuzezayadRzaH kuzalIbhavantu // 69 // kopaM maho pANDityamapyAgatam // 56 // lokAnandana candana- campaka muzca yAcakajanairAyAsitastvaM sakhe mA mlAsIH parito druma sakhe nAsminvane sthIyatAM duvaizaiH paruSairasArahRdayairA- . vilokaya taruH kaste'dhirUDhastulAm / kopazcenniyatastavAsti | hRdaye dhAtre tathA kupyatAM yena tvaM hi suvarNavarNakusumAmodokrAntametadvanam / te hyanyonyanigharSajAtadahanajvAlAvalIsaM | 'dvitIyaH kRtaH // 70 // santyeke'pi mahIruhAH pratidinaM kulA na khAnyeva kulAni kevalamidaM sarva daheyurvanam / | saMsaktamattAlayastattAdRgguNino lvngglvliimaakndkundaa|| 57 // saurabhyaM bhuvanatraye'pi viditaM zaityaM nu lokottaraM kIrtiH kiM ca digaGgAnAGganagatA kiM tvetadekaM zRNu / | dyH| AzAsyaM janurasya caimpakataroryatkorakAntardalaM khairaGgai rupamIya rAjaramaNI sAsUyamAlokate // 71 // sarvAneva guNAniyaM nigirati zrIkhaNDa te sundarAnujjhantI bakulaH khalu koTareSu garalajvAlAM dvijihvAvalI // 58 // zrIma- nisargAdArAme tarukulasamAropasukRtI kRtI mAlAkAro candanavRkSa santi bahavaste zAkhinaH kAnane yeSAM saurabha- bakulamapi kutrApi nidadhe / idaM ko jAnIte yadayamiha koNAmAtrakaM nivasati prAyeNa puSpazriyA / pratyaGgaM sukRtena tena ntaragato jagajAlaM kartA kusumabharasaurabhyabharitam // 72 // zucinA khyAtaH prasiddhAtmanA yo'sau gandhaguNastvayA praka- dadhAnaH premANaM taruSu samabhAvena vipulaM na mAlAkAro'sAvaTitaH kAsAviha prekSyate // 59 // jAtaH kelikalAvatIkuca kRta karuNAM bAlabakule / ayaM tu drAgudyatkusumanikarANAM taTIsaubhAgyamAsAdituM trailokyAdhipateryazaH kathayituM bhAle parimalairdigantAnAtene madhupakulajhaGkArabharitAn // 73 // vipadvyApitum / kiM vAcyaM guNagauravasya mahimA khyAto'khile azokaH bhUtale dhigdaivaM kalaye yadatra malaye bhagnaH paTIradrumaH // 60 // garvAyase vikacakorakama guJjadudvRttaSaTpadaghaTAvibhavena ekasminmalayAcale bahuvidhaiH kiM tairakiMcitkaraiH kAkolUka- kiM nu / vAmabhruvAM caraNatADanadohadAni kiM nAma na kapotakokilakulaireko'pi pArzvasthitaH / kekI kUjati mmarasi tAvadazoka tAni // 74 // unmIlayanti kusumAni cettadA vighaTitavyAlAvalIbandhanaH sevyaH syAdiha sarvaloka manoramANi ke nAma nAtra taravaH samayocitAni / kaspezaM manasAmAnandanazcandanaH // 61 // kathaya dohadamasti tassa yAdRgvinirmitamazokamahIruhasya // 75 // mRdUnAM svAdUnAM laghurapi phalAnAM na vibhavastavAzoka aguruH agururiti vadatu loko gauravamatraiva punarahaM manye / stokaH stabakamahimA so'pysurbhiH| yadetanno tanvIkaracaraNa lAvaNyasubhagaM pravAlaM bAlaM syAttaruSu sa kalaGkaH kimaparaH darzitaguNaiva vRttiryasya jane janitadAhe'pi // 62 // // 76 // kiM te namratayA kimunnatatayA kiM vA ghanaeNAdyAH pazavaH kirAtapariSannaiSA guNagrAhiNI saMcAro'sti cchAyayA kiM vA pallavalIlayA kimanayA vA'zoka pusspshriyaa| na nAgarasya viSayocchinnaM munInAM manaH / dhUmenAtisugandhi | yattvanmUlaniSaNNakhinnapathikastomaH stuvannanvahaM na svAdUni nAtra vipine dikcakramAmodayannAmUlaM paridahyate'gurutaruH mRdani khAdati phalAnyAkaNThamutkaNThitaH // 77 // kasme kimAcakSmahe // 63 // yUthI campakA yUthi yathocitavidhinA vidheyamAtithyametasmin / mAlatisAdhAraNatarubuddhyA na mayA baddhastavAlavAlo'pi / / kAprANezaH prAghuNikaste ghuNAkSaranyAyAt // 78 // lajjayasi mAmidAnI campaka bhuvanAdhivAsibhiH kusumaiH mAlatI // 64 // yadyapi khadirAraNye gupto vaste hi campako kusumastabakAnamrAH santyeva parito latAH / tathApi vRkSaH / tadapi ca parimalamatulaM dizi dizi katha bhramarazrAnti haratyekaiva mAlatI // 79 // mAlatIkusume yetsamIraNastasya // 65 // rUpasaurabhasamRddhisametaM campakaM bhAti guJjanmattamadhuvrataH / prayANe paJcabANasya zaGkhaprati yayurna milindAH / kAminastu jagRhustadazeSA grAhakA | 1 kuzalaH. 2 alpaH 3 sugandharahitaH. 4 samUhaH. 5 arthAdbhamare. 1 duSTaveNubhiH; pakSe,-duSTakulaiH. 2 yUthAni. 3 nAmnA; pakSe,-laghuH / 6 atithiH. 7 madanasya.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRkSAnyoktayaH 239 mApUrayanniva // 80 // guJjati maJju milinde mAlati mA mahAguNajJA ye tvAM vahanti zirasA naradevadevAH // 94 // vadAnyaguravaH sAdaramenaM vahanti he hemaketaki kathaM baha garvitAsi saMsevyase madhukarairakhisurataravaH // 81 // ayi kiM guNavati mAlati jIvati lairitIva / naiSA rasAtizayatA nalinIviyogAttairdIyate bhavatIM vinA madhupaH / atha yadi jIvati jIvatu jIvita- vikaTakaNTakazUlajhampaH // 95 // rolambasya cirAya ketakamapi tasya jIvanAbhAsaH // 82 // mA mAlati mlAyasi | pariSvaGgeSvabhaGgo rasaH sujJAtaM bata ketakasya ca mano bhRGgayadyavidyazcucumba tumbIkusumaM ghddbhiH| padaizcaturbhirhi yutaH prasaGgotsukam / jAnAtyeva mitho'nurAgamanayoH sarvo'pi naisapazuzcetsa SaDiradhyardhapazuH kathaM no // 83 // kati santi rgikaM pratyUhAya daleSu dhiksamabhavanmarmAvidhaH knnttkaaH||96 // pATalA lavaGgalatA lalitA navakorakitA dharaNIsutale / kati bandhu- | __ pATalayA vanamadhye kusumitayA mohitastathA bhramaraH / ragandhabhRtastaravo guravo nivasanti girau malaye // 84 // saiveyamiti yathAbhUtpratItirasyAnyapuSpe'pi // 97 // ayi mAlati saurabhasAravinirjitasaMvikasatkamalAnilaye / sahakAraH madhupAnavidhau madhupasya punarbhuvane bhavatImahamAkalaye // 85 // aravindeSu kundeSu ramitaM kAlayogataH / aye kiM mAlatIkusuma tomyasi niSThureNa kenApi yatkila mAkanda jAnIhi tavaivAyaM madhuvrataH // 98 // yadyapi vilUnamito latAgrAt / lokottareNa vilasadguNagauraveNa dizi dizi taravaH parimalabahulAzca paarijaataadyaaH| tadapi ko nAmunA zirasi nAma kariSyati tvAm // 86 // rasAlo'pyekaH kokilahRdaye sadA vasati // 99 // vettA maMdIyastvAdhikyAnna bhavati vimardakSamamidaM na cAnyebhyo kokila eva jJAtA ca rasAla eva niyatamidam / yaH paJcamarUpaM bhavati kusumebhyo'dhikataram / prasUnaM mAlatyAstadapi | mudgAyati yasyAsthiSu pulakamukulAni // 100 // loDihRdayAhlAdakaraNaM pravINairAmodairbhavati jagato maulinilayam // 87 // asminkelivane sugandhapavane krIDatpuraMdhrIjane | tamakhilaM gahanaM parito dRSTAzca viTapinaH sarve / sahakAra guJjagRGgakule vizAlabakule kUjapikIsaMkule / unmIlannava- | na prapede madhupena tavopamA jagati // 101 // kunde pATalAparimale mallIprasUnAkule yadyekApi na mAlatI vika- | kadambe kumude'ravinde yathAkathaMcitsamayaM nayanti / prApte sitA tatki na ramyo. madhuH // 88 // vasante punaruttaraGgA rasAla jAnIhi tavaiva bhRGgAH // 102 // mallikA bhUrizo'pi ca vasanti kAnane zAkhinaH phalavizeSazAna ca gandhavahena cumbitA na ca pItA madhupena | linaH / kokilasya tadapIha mAnasaM no rasAlamapahAya mallikA / pihitaiva kaThorazAkhayA 'pariNAmasya jagAma | tuSyati // 103 // Amra yadyapi gatA divasAste puSpagocaram // 89 // saurabhaphalapracurA ye / hanta saMprati tathApi janAnAM chAyayaiva damanakA dalayasyatitApam // 104 // phalitasya rasAlazAkhinaH vada prAdurbhAvAvadhi parimalAvasthitadRzA jagatyA vikhyAtA phaladAnanyasanaikazAlinaH / vinipatya dadAtu kaH phalaM damanaka pratIpAstava gunnaaH| tathApyasminbhRGge madhulavapipAsA- | zramasuptAdhvagapANipallave // 105 // kati pallavitA na paravaze dRDhapremAbaddhe kathaya kathamaudAsyamakaroH // 90 // puSpitA vA taravaH santi samantato vasante / jagatIketakI vijaye tu puSpaketoH sahakArI sahakAra eka eva // 106 // kAlakramakamanIyakoDeyaM ketakIti kA zaGkA / vRddhiryathA | vahasi balibhujAM kulAni maulau yadi sahakAra tadatra yathA sthAstathA tathA kaNTakotkarSaH // 91 // patrANi kiM niSiddhA / paramudayati pallavAJcaleSu sphuradalibhistava kaNTakazataiH pariveSTitAni vArtApi nAsti madhuno saurabhaprasiddhiH // 107 // dimaNDalaM parimalaiH surabhIkaroSi rajasAndhakAraH / AmodamAtrarasikena madhuvratena nAloki | saundaryamAvahasi locanalobhanIyam / haho rasAla phalavarya tAni tava ketaki dUSaNAni // 92 // etAsu keta tathApi dUye yadranthilaM ca kaThinaM hRdayaM bibharSi // 108 // kilatAsu vikAsinISu saubhAgyamadbhutataraM bhavatI bibharti / uttaMsakautukarasena vilAsinImilUnAni yasya na nakhairapi yatkaNThakairvyathitamAtmavapurna jAnaMstvAmeva sevitumupakramate pallavAni / udyAnamaNDanataro sahakAra sa tvamaGgArakAradvirephaH // 93 // ekena cetparihRto'si mahezvareNa kiM karagocaratAM gato'si // 109 // yAvatphalodakamukhaH tena ketaka viSAdamurIkaroSi / anye na kiM jagati santi sahakAra jAtaH prAgeva kaNTakacayena vRto'si tAvat / chAyApi te na sulabhA phalamastu dUre tanniSphalo'pi hi 1 khidyasi. 2 mUDhaH. 3 ikSvAkukusumam. 4 SaTpadaH. 5 saMtApaM | varaM sukhsevniiyH||110|| utphullaramya sahakAra rasAlakuruSe. 6 chinnam. 7 mArdavAdhikyAt. 8 vAyunA. 9 chAditA. 10 pariNati prAptetyarthaH 1 karNabhUSaNam ARTHA
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 subhASitaratnabhANDAgAram [5 prakaraNam bandho kUjapikAvalinivAsa tathA vidhehi / guJjadramadrama- kSudratAM zyAmatvaM bata jAmbavaM gatamaho mAtsaryadoSAdiha rakastvayi baddhatRSNo nAnyAnprayAti picumandakarIravRkSAn // 123 // yo dRSTaH sphuradasthisaMpuTavazAtiryakpravAlAGkuro // 111 // zazvannisargamalinAH sahakAra kAmaM luNThanti daivAtsa dvidalAdikakramavazAdArUDhazAkhAzataH / snigdhaM tAnyapi madhUni tava dvirephaaH| yuktaM na tattava kaSAya- pallavito ghanaM mukulitaH sphAracchadaM puSpitaH sotkarSa rasaprarohairetAnpratArayasi kiM kalakaNThayUnaH // 112 // re re phalito bhRzaM ca vinataH ko'pyeSa cUtadrumaH // 124 // rasAla tarusAra vaco vidhehi vAsantikIM svaphalapallavapuSpa- etasminvanamArgabhUparisare saundaryamudrAGkitaH prodyadbhiH phalalakSmIm / tAvadvikasvarapikadvijasAtkuru dAG na vyani- puSpapatranicayaizzUtaH sa ekaH param / yaM vIkSya smitavakramudritato'si kalabhaiH zalabhaizca yAvat // 113 // yadyadhvanIna- mahAsaMtoSamullAsitasphArotkaNThamakuNThitakramamamI dhAvanti ciramadhvani dharmakhinnaH kAsAratIraruhamAzraya namramAmram / pAnthavrajAH // 125 // kRSmANDIphalavatphalaM na yadapi chAyAM na kevalamitaH zramitA labhante kAmaM pacelimaphalaM | nyagrodhavannocatA rambhApatranibhaM dalaM na kusumaM no vimalaM jalaM ca // 114 // saurabhyagarbhamakarandakarambi- | | ketakIpuSpavat / saurabhyaM kusume phale tadapi tatkiM vitsamujjRmbhate loko yena rasAla zAlanikarAMstyaktvA tAni paGkeruhANyapi vihAya samAgatastvAm / saMsArasAra sahakAra tathA vidhehi yenopahAsaviSayo na bhavetirephaH guNAnstoti te // 126 // ' garva mA kuru zarkare tava // 115 // kati kati na vasante vallayaH zAkhino vA | guNAJjAnanti rAjJAM gRhe ye dInA dhanavarjitAzca kRpaNAH kisalayasumanobhiH zobhamAnA babhUvuH / tadapi yuva | svame'pi pazyanti no / Amro'haM madhukUpakairmama phalaistRptA janAnAM prItaye kevalo'bhUdabhinavakalikAlIbhArazAlI rasAlaH | | hi sarve janA he raNDe tava kiM guNA mama phalaistulyaM na // 116 // yadekasminvarSe na phalati rasAlastarayaM pikaH | kiMcitkalam // 127 // unmIladrasabindugandhakusumAkiM kAkeSTaM phalitamapi nimbaM vrajati kim / vrajanmlAniM | valyo vasantodaye kAntAH komalapallavAH kati kati glAniM na vadati ca kasyApi purataH smaranvAraMvAraM punarapi krIDAvane santi na / saubhAgyaikanidhe rasAla tadapi zrImaJjarI zAlinastvatto'nyatra ca kutracinmadhukarazreNI na vizrAmyati rasAlaM mRgayate // 117 // adhizrIrudyAne tvamasi bhavataH pallavacayo dhurINaH kalyANe tava jagati zAkhA shrmhraa|| " . // 128 // snigdhAyAH phalino vRtAH parimalaiH pauSpairmadhumude puSpollekhaH phalamapi ca tuSTyai tanubhRtAM rasAla tvAM syandino nAnandAya bhavanti kiM vanabhuvAM bhUmIruho bhUrizaH / tasmAcchyati zatazaH kokilakulam // 118 // na tAdRkka mAdhurya madhunastavaiva paramaM mAkanda manyAmahe mAdhvImarmavido pUre na ca malayaje no mRgamade phale vA puSpe vA tava milati dRDhaM madhulihaH syUtA yato marmaNi // 129 // AstAM gADhayAdRkparimalaH / paraM tveko doSastvayi khalu rasAle yada tarAnuzIlanavidhiH saMsparzanaM dUrataH saMbhASAviSayIkRto'si dhikaH pike vA kAke vA laghuguruvizeSaM na manuSe // 119 // na manAgakSNoH padaM prApitaH / kiM brUmaH sahakAra tAvakacirazrAnto dUrAdahamupagato hanta malayAttadekaM tvadgahe guNAnanyAdRzairdurlabhAnsaurabhyeNa yadhvagAnapi muhuH prINAsi taruNi pariNeSyAmi divasam / samIreNoktaivaM navakusumitA dUrAdapi // 130 // tvaM sAmAnyatarubhrameNa sakalakSoNIdhUtalatikA dhunAnA mUrdhAnaM nahi nahi nahItyeva vadati . | ruhazmApatau mAkande'pi kirAta pAtaya mudhA mAsminkuThAre // 120 // viyuktA vAsantI bakulamukule nApi militaM | haThAt / eSa zlAghyajanasya jIvitamalivyUhasya bandhurmadhoH vyaloki vyAkozaH kSaNamapi na ko'pi kSitiruhaH / yamA sarvakhaM kusumAyudhasya vijayAmAtyaH pikAnAM guruH // 131 // zAntA dharmakaNAH zramaH zithilitastIrNastaSAmudramo vAraMvAralokyotkaNThAtaralamiha bhRGgena calitaM vidUrAnmAkandaH sa | khalu dalito yUthapatinA // 121 // ye'bhijJAH kusumo mudArakokilaravairAnanditaM mAnasam / sarva prAptamabhIpsitaM dramAdanudinaM tvAmAzritAH SaTpadAste bhrAmyanti phalA | tava tale cUta prasannA dvijazreNIkUjitaraJjitAkhilamano yAmo vayaM svasti te // 132 // dvahirbahiraho dRSTvA na saMbhASase / ye kITAstava dRkpathaM na ca panasaH gatAste tvatkalAbhyantare dhiktvAM cUtataro parAvarapari ___ garIyaH saurabhyaM rasaparicaye nArhati sudhA sitA jJAnAnabhijJo bhavAn // 122 // AkaNyomraphalastutiM jalama- mRdIkApi prathimani nimamaH phalabharaH / parArthe kozazrIriti bhattannArikelAntaraM prAyaH kaNTakitaM tathaiva panasaM jAtaM palakitaM kaNTakamiSAdaho te cAritraM panasa manasaH kasya na dvidhorvArukam / Aste'dhomukhameva kAdalamalaM drAkSAphalaM mude // 133 // 1 candane. 2 kastUrikAyAm. 1 sthUlatve.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRkSAnyoktayaH 241 tamAla: | sidhyanti tasminnapi / ekasteSvapi kazcidakuravaraH prApnoti pAsyanti kasya kasume madhupA madhUni sthAsyanti kasya tAmunnatiM yAmAsAdya nidAghapIDitatanurlAnicchide dhAvati zikhareSu vihaMgamAlAH / ityeva zocati paraM parito // 147 // vistIrNo dIrghazAkhAzritazakunizataH zAkhinAmavisAridAvAgnimagnavapureSa tarustamAlaH // 134 // graNIstvaM nyagrodha krodhamantaH prakaTayasi na cedvacmi kiMcittakadalI tAlItaroranupakAri phalaM phalitvA lajjAvazAducita dalpam / jalpo'pyeSa trapAkRtpralaghuparikarA kApi kUSmANDavallI eva vinAzayogaH / eta citramupakRtya phalaiH parebhyaH | | pallIpRSThapratiSThA hasati hi phalane tvatkalAnAM kimanyat // 148 // prANAnnijAJjhaTiti yatkadalI jahAti // 135 // madhUkaH tattejastaraNeniMdAghasamaye tadvAri meghAgame tajjADyaM zizire drAkSA dAserakasya dAsIyaM badarI yadi rocate / etAvataiva | yadekazaraNaiH soDhaM purA yaidalaiH / AyAto'pyadhunA phalasya kiM drAkSA na sAkSAdamRtapradA // 136 // yadyapi na samayaH ko'ya vinA tairiti smRtvA tAni zuceva roditi bhavati hAniH parakIyAM carati rAsabhe drAkSAm / asama- | galatpuSpairmadhUkadrumaH // 149 // mUlAdeva yadasya vistRtibharaasamiti matvA tathApi khalu khidyate cetaH // 137 // zchAyApyananyAdRzI te yasya prasavAH sumaJjularasairAnandayantaH dADimaH prajAH / snehaM ca prakaTIkaroti paramaM bhUyaH phalAnAM guNairhitvaimayi jIvati bIjAbye kimanye biijpuurkaaH| iti saMcintya | kaikaguNAMstarUnbhaja sakhe tasmAnmadhUkadrumam // 150 // manasA vidadre dADimIphalam // 138 // o puSpaprasavAnmano zAlmaliH haratayA vizvAsa vizvaM janaM haMho dADima tAvadeva sahase vRddhiM vizAlaM zAlmalyA nayanasubhagaM vIkSya kusumaM zukasyAsIvakIyAmiha / yAvannati paropabhogasahatAmeSA tatastAM tathA dvaddhiH phalamapi bhavettAdRzamiti / ciraM tatra sthitvA jJAtvA te hRdayaM dvidhA dalati yattenAtivandho bhavAn // 139 // phalamapi ca kAle pariNataM vipAke tUlo'ntaH sapadi nAlikeraH marutA so'pyapahRtaH // 151 // dUre mArgAnnivasasi punaH uccareSa taruH phalaM ca vipulaM dRSTvaiva hRSTaH zukaH pakkaM | zAlivanaM vihAya jaDadhIstaM nAlikeraM gataH / tatrAruhya nirgandhastvaM madhuparahitaH zAlmale sArazUnyaH sevAmAka kaNTakarAvRto'si chAyAzUnyaH phalamapi ca te vAnarairapyabhakSyam / bubhukSitena manasA yatnaH kRto bhedane vAJchA tasya na kevalaM bhavati viphalA tiSTha niHzvasya yAmaH // 152 // haMsAH vigalitA caJcUrgatA cUrNatAm // 140 // padmavanAzayA bailibhujo gRdhrAzca mAMsAzayA pAnthAH khAdutAlaH aye tAla brIDAM vraja gurutayA bhAti na bhavAn phale phalAzayA madhulihaH saurbhygndhaashyaa| dUrAnniSphalaraktapuSpana cchAyA no kaThiNaparivAro hi bhavataH / iyaM dhanyA | nicayaniHsAra rathyonnate re re zAlmalipAdapa pratidinaM ke dhanyA saralakadalI sundaradulA parAtmAnaM manye sukhayati na tvayA vazcitAH // 153 // kAyaH kaNTakabhUSito na phalenAmRtavatA // 141 // adhvanyadhvani bhUruhaH phalabhRto ca ghanacchAyIkRtAH pallavAH puSpANi cyutasArabhANi na namrAnupekSyAdarAdUrAdunnatisaMzrayavyasaninaH pAnthasya muuddhaatmnH| dalazreNI mnohaarinnii| kiM brUmaH phalapAkamasya yadupanyAyanmUlaM samupAgatasya madhuracchAyAphalaiH kA kathA zIrNenApi se'pi lajjAmahe tadbhoH kena guNena zAlmalitaro jAto'si hi nopayogamagamatparNena tAladrumaH // 142 // sImadrumaH // 154 // bhUrjaH nimbaH daurjanyamAtmani paraM prathitaM vidhAtrA bhUrjadrumasya viphalatva- nimba kiM bahunoktena niphailAni phalAni te / yAni samarpaNena / kiM carmabhirnizitazastrazatAvakRttairAzAM na pUrayati saMjAtapAkAni kAkA niHzeSayantyamI // 155 // yazca so'rthiparamparANAm // 143 // kurvantu nAma janatopakRtiM nimbaM parazunA yazcanaM madhusarpiSA / yazcainaM gandhamAlyAdyaiH prasUnacchAyAphalairavikalaiH sulabhairdumAste / soDhAstu kartanarujaH | sarvasya kaTureva saH // 156 // pazyAnurUpamindindireNa pararakSaNArthamekena bhUrjataruNA karuNApareNa // 144 // mAkandazekharo mukharaH / api ca picumandamukule maukuliazvatthaH kulamAkulaM milati // 157 // citraM citraM bata bata vardhitaiH sevitaiH kiM taiH satyazvatthe'nyapAdapaiH / vardhito mahaccitrametadvicitraM jAto daivAducitaghaTanAsaMvidhAtA narakAdrakSetspRSTo'riSTAni hanti yH|| 145 // vidhAtA / yanimbAnAM pariNataphalasphItirAsvAdanIyA nyagrodhaH | yacaitasyAH kaivalanakalAkovidaH kAkalokaH // 158 // mahAtarurvA bhavati samUlo vA vinazyati / nAGkuraprakriyA- | yasmAdarthijano manobhilaSitaM labdhvA mudA meduraH sArdhe meti nyagrodhakaNikAGkuraH // 146 // nyagrodhe phalazAlini - 1 zreSThaH-2 lajjAkRt. 3 zokena. 4 kAkAH. 5 vyarthAni. 6 atra sphuTataraM kiMcitkalaM pacyate bIjAnyakuragocarANi katici- | - vRzcati siJcati arcati ityadhyAhAreNa vAkyAni pUraNIyAni. 1 uSTrasya. 2 puSpodayAdArabhya. 3 sakalam. 4 durjanatvam. 7 bhramareNa. 8 kAkakulam. 9 samRddhiH. 10 bhakSaNacAturyam. 31 su. ra. bhA.
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 subhASitaratnabhANDAgAram [5 prakaraNam www bandhujanaizcakAra vividhAnbhogAnvilAsoddharaH / taM devena zutkSINena janena hi pratidinaM yeSAM phalaM bhujyate / kiM vivekazUnyamanasA nirmUlya cUtadrumaM sthAne tasya tu kAka- | taistatra mahAphalairapi punaH kalpadrumAdyairdumairyeSAM nAma manAgapi lokavasatirnimbaH samAropitaH // 159 // zramanude chAyApi na prApyate // 172 // babbulaH karIraH patraphalapuSpalakSmyA kadApyadRSTaM vRtaM ca phalaM dUratare'pyAstAM puSNAsi kusumairjanAn / itare upasarpama bhavantaM babbula vada kasya lobhena // 160 // | taravo manye karIra tava kiMkarAH // 173 // kiM puSyaiH gAtraM kaNTakasaMkaTaM praviralacchAyA na cAyAsahRnnirgandhaH kiM phalaistasya karIrasya darAtmanaH / yena vRddhiM samAsAdya kusumotkarastava phalaM na kSudvinAzakSamam / babbUladruma mUla- | na kRtaH patrasaMgrahaH // 174 // meti na janastattAvadAstAmaho hyanyeSAmapi zAkhinAM phala bilva: vatAM guptyai tirjAyase // 161 // AmUlAgranibaddha- AmodIni sumedurANi ca mRdukhAdUni ca mAruhAmukaNTakatanurnirgandhapuSpodmazchAyA na zramahAriNI na ca dyAneSu vaneSu labdhajanuSAM santItareSAmapi / kiM tu zrIphalatA phalaM kSutkSAmasaMtoSakRt / re re babbula sAdhusaGgarahita- tavaiva jayinI mAlUra diGmaNDale yasyaitAni phalAni stattAvadAstAmaho dhanyeSAmapi zAkhinAM phalavatAM guptyai | yauvanavatIvakSojalakSmIgRhAH // 175 // vRtirjAyase // 162 // zAkhAH kaNTakakoTibhiH parivRtA zAliH vajraM phalaM kutsitaM patraM kSudrataraM na cAsti gahanA chAyApi zAkhAsaMtatisaMniruddhanabhaso bhUyAMsa evAvanau vidyante pAnthapriyA / anyeSAmapi zAkhinAM phalabhRtAM rakSArthamAnI- taravaH phalairavikalairAticchidaH prANinAm / kiMtu dvitradalaiyase babbUladruma kairguNairgurutarairvRkSeSu saMbhAvyase // 163 // ralaMkRtatanoH zAleH stumastugatAM dattvA yena nijaM ziraH khadiraH sukRtinAM ko nAma na priinnitH|| 176 // vinA khadirasAraNa hAreNa hariNIdRzAm / nAdhare jAyate kuTajaH rAgo nAnurAgaH payodhare // 164 // candane viSadharAnsahA- samupAgatavati devAdavalehAM kuTaja madhukare mA gAH / mahe vastu sundaramaiguptimatkutaH / rakSituM vada kimAtmasauSThavaM | makarandatundilAnAmaravindAnAmayaM yato mAnyaH // 177 // saMcitAH khadira kaNTakAstvayA // 165 // paraM tadiha nAsti yanna khadiraiH kharairAvRtaM na te'pi khadirA na ye kuTila- | kAnto'si nityamadhuro'si rasAkulo'si kiM cAsi knnttkairaavRtaaH| na te kuTilakaNTakAH kimapi ye na marmacchidaH | paJcazarakArmukamadvitIyam / ikSo tavAsti sakalaM paramekamUnaM samujjhata vRthAsthitiM bata sahadhvamadhvazramam // 166 // yatsevito bhajasi nIrasatAM krameNa // 178 // parArthe yaH pIDAmanubhavati bhaGge'pi madhuro yadIyaH sarveSAmiha khalu kiMzukaH kiMzuka kiM zukamukhavat kusumAni vikAsayasyanizam / / vikAro'pyabhimataH / na saMprApto vRddhiM yadi sa bhRzamakSetrapatitaH | kimikSordoSo'sau na punaraguNAyA marubhuvaH // 179 // muMkhe yasyAM jano'nurAgI sA gIretaiH kadApi noccAryA // 167 // | yadvairasaM vapurapi punargranthinicitaM na saMtaptaH ko'pi kSaNamapi tyaja kiMzuka puSpitAbhimAnaM nijazirasi bhramaropasevanena / bhajenmUlamamitaH / phalaM caivAprApyaM vitatharasAlipsorhi bhavavikasannavamAlikAviyogAtkurute vahvidhiyA tvayi pravezam tastadikSonIyuktaM vihitamitarairyattu dalanam // 180 // // 168 // upanadipuline mahApalAzaH pavanasamucchaladeka lavaGgI ptrpaanniH| davadahanavinaSTajIvitAnAM salilamivaiSa dadAti ayi duSkRtakena kena vatse halikadvAri lavani pAdapAnAm // 169 // puSpitAsi / stabakAstava pAMsubhiH parItAH paritaH prAGgaNasIniM zAkhoTaH zAkhoTa zAlmalipalAzakarIrakAdyAH zRNvantu puNyanilayo | yalluThanti // 181 // lUnaM mattamataMgajaiH kiyadapi cchinnaM || tuSArArditaiH ziSTaM grISmajatIkSNabhAnukiraNairbhasmIkRtaM kAnanam / yadasau vasantaH / yuSmabhyamarpayati pallavapuSpalakSmI saurabhya- eSA koNagatA muhuH parimalairAmodayantI dizo hA kaSTaM saMbhavavidhistu vidheradhInaH // 170 // kastvaM bhoH kathayAmi | lalitA lavaGgalatikA dAvAgminA dahyate // 182 // daivahatakaM mAM viddhi zAkhoTakaM vairAgyAdiva vakSi sAdhu viditaM saurabhyeNa samAvRNoSi kakubhaH puSNAsi puSpandhayA~latAtantu kalAdidaM kthyte| vAmenAtra vaTastamadhvagajanaH sarvAtmanA sevate vRthA tathApi kiyatIstvaM yApayeryAminIH / asmindAsapure na cchAyApi paropakArakRtaye mArgasthitasyApi me // 171 // parastata ito vinyastavisrAmiSe mAlAkAramRte lavaGgi pIlaH lalitAnkaste guNAn jJAsyati // 183 // dhanyAH sUkSmaphalA api priyatamAsta pIlava 1 phalAnIti zeSaH. 2 guDazarkarAdiH. 3 agre. 4 parvavyAptam 1 nivAsaH.2 puSpaprakaraH. 3 prAcIram. 4 san.i 5rakSArahitam | 5 vitathA dalanAtiriktasAdhanAbhAvena viphalA rasasya lipsA 6 palAzavRkSa. 7 samitpatracchAyAdibhiH. JlabdhumicchA yasiMstasya.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRkSAnyoktayaH 243 kArpAsaH revadAtataiva / snehaM vimucya sahasA khailatAM prayAnti ye nIrasAnyapi rocante kArpAsasya phalAni me / yeSAM guNamayaM khalpapIDanavazAnna vayaM tilAste // 197 // janma pareSAM guhyaguptaye // 184 // zlAghya kAryasaphalaM yasya tAmbUlam guNai randhravanti pihitAni / muktAphalAni taruNIkucakalaza- kiM vIrudho bhuvi na santi sahasrazo'nyA yAsAM dalAni tadeSu vilasanti // 185 // niSpeSo'sthicayasya duHsahataraH na paropakRtiM bhajante / ekaiva valliSu virAjati nAgavallI prAptastulArohaNaM graamystriinkhcumbnvytikrstntriiprhaarvythaa| yA nAgarIvadanacandramalaMkaroti // 198 // vallInAM kati mAtaGgokSitamaNDavArikaNikApAnaM ca kUrcAhatiH kAsena na sphuranti paritaH patrANi kiM tairiha snigdhairapyatiparArthasAdhanavidhau kiM kiM na cAGgIkRtam // 186 // komalairapi nijAmevAzrayadbhiH zriyam / tAneva stumahe zaNaH mahAjanamukhazrIkArijanmavratAnyAnsUte navanAgarI priyatamAMbhUrjaH paropakRtaye nijakavacavikartanaM sahate / parabandhanAya | stAmbUlavallIdalAn // 199 // tu zaNaH prekSadhvamihAntaraM kIdRk // 187 // tumbI kaNTakArikA sarvAstumbyaH samakaTurasAstumbivallIprasUtAstAH saMbaddhA ucitaM nAma nAraGgayAM ketakyAmapi kaNTakAH / rasagandho- | api katipayA dustaraM tArayanti / zabdAyante sarasamaparAH jjhite kiM te kaNTakAH kaNTakArike // 188 // zuSkakASThe niSaNNAstanmadhye'nyA jvalitahRdayAH zoNitaM dhattUraH saMpibanti // 200 // eke tumbA vratikaragatAH pAtratA.. mAdhuryasArAdharitAmRtasya tatkaNTa kitvaM panasasya sahyam / mAnayanti gAyantyanye sarasamadhuraM zuddhavaMze vilagnAH / unmAdino mAtulaputrakasya kathaM sahAmo bata kaNTakitvam | eke tAvadrathitasaguNA dustaraM tArayanti teSAM madhye jvlit|| 189 // dhattara dhUrta taruNendanivAsayogye sthAne hRdayA raktameke pibanti // 201 // pizAcapatinA vinivezito'si / kiM kairavANi vikasanti vaMzaH tamaH prayAti candropale dravati vArdhirupaiti vRddhim // 190 // chinnaH sanizitaiH zastrairviddhazca navasaptadhA / tathApi dhattUrakaNTaka phalapratirodhabuddhyA vairaM vRthaiva kuruSe panasena | hi suvaMzena virasaM nApajalpitam // 202 // sArdham / santo hasanti na bhajanti ca cetasA tvAM bhrAntA bhavanti puruSAstava sevanena // 191 // mahezastvAM eSa SaTpadayuvA madAyataH kunda yApayati yAminIstvayi / dhatte zirasi rasarAjasya jayinI vizuddhistvatsaGgAtkanaka- | durvahA tadapi nApacIyate padminIvirahavedanA hRdi mayametatribhuvanam / tanoti tvatsevAM nanu kanakavRkSa tvadaparaH // 203 // saMdarzayasva madhuvaibhavamasti yatte re kunda kiM paraH ko nu syAttadyadi na sulabhIbhAvamabhajaH // 192 // durabhimAnamurIkaroSi / etanna cetasi karoSi sarojabandhuH - palANDuH | puSpaMdhayo'pi mama saurabhamAtanoti // 204 // kapuradhUlIracitAlavAlaH kastUrikAkuGkumaliptadehaH / suvarNa kamalAni kumbhaiH pariSicyamAno nijaM guNaM muzcati kiM pailANDuH // 193 // / varamazrIkataivAstu netarazrIsamAnatA / iti kairavakova tRNAni dede kamalaM mukulAyate // 205 // prasAritakare mitre rUDhasya sindhutaTamanu tasya tRNasyApi janma kalyANam / / | jagaduddayotakAriNi / kiM na kairava lajjA te kurvataH yatsalilamajjadAkulajanasya hastAvalambanaM bhavati // 194 // korzasaMvRtim // 206 // lakSmIsaMparkarUpo'yaM doSaH padmasya uttuGgaistarubhiH kimebhirakhilairAkAzasaMsparzibhirdhanyo'sau nita- nizcitam / yadayaM guNasaMdohadhAmanIndau parAGmukhaH rAmulUpaviTapI ndyaasttte'vsthitH| evaM yaH kRtabuddhirujjhita- // 207 // antazchidrANi bhUyAMsi kaNTakA bahavo bahiH / jalavyAlolavIcIvazAnmajantaM janamuddharAmi sahasA tenaiva | kathaM kamalanAlasya nAbhUvanbhaGgurA guNAH // 208 // majjAmi vA // 195 // mAlatImukulA yAtAH kundA mandAyitAstathA / paGkaja kalamA: tvAmidaM brUmaH kutra yAtu madhuvrataH // 209 // paGkaja jaileSu vAsaH kalamAH pAkavinamrA mUlatalAghrAtasurabhikahArAH / pavanA- | kampitazirasaH prAyaH kurvanti parimalazlAghAm // 196 // | prItirmadhupeSu kaNTakaiH saGgaH / yadyapi tadapi tavaitaamAnavehi kalamAnalamohatAnAM yeSAM pracaNDamusalai- | citraM mitrodaye harSaH // 210 // kusumaM kozAtakyA 1 zuSkANi. 2 sUtramayam. 3 mAtaGgenAntyajenokSitaM siktaM yanma- 1 zubhratvam. 2 tailam ; pakSe,-prItim. 3 durjanatvam, pakSe,NDavAri sikthadravodakaM tatkaNikAyAH pAnam. atIvAzucIti bhAvaH. | khalarUpatvam. 4 latAH.5tumbIphalAni. 6 zabdaM kurvanti. 7 raktam. 4 mAdhuryasAreNa tucchIkRtamamRtaM yena. 5dhattUraphalasya. 6 zaMkareNa. 8 kozasaMvaraNam. 9 randhrANi pakSe,-doSasthAnAni. 10 zUkA 7 candrakAntaH. 8 jayinI utkarSavatI rasarAjasya pAradasya vizuddhiH | pakSe, khalA.. 11 saubhAgyAdayaH; pakSe,-tantavaH. 12 udakeSu pakSe, etatribhuvanaM kanakamayaM suvarNamayaM tanotItyanvayaH. 9 jAteti zeSaH DalayoH sAvaNyAt jaDeSu mUrkhaSu. 13 bhramareSa, pakSe, madyapeSu. 10 kaMdarpaH. 11 zAlivizeSAn. 12 kaNDitAnAm. / 14 svAgaruhaipakSe,-duSTaiH. 15 sUryodaye pakSe, suhRdabhyudaye.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 subhASitaratnabhANDAgAram [5 prakaraNam vikasati rAtrau divA ca kUSmANDyAH / alikulanicayai pdebhyH||226||re padminIdala tavAtra mayA caritraM dRSTaM vicitraruciraM kiM tu yazaH kumudakamalayoreva // 211 // udita- miva yadviditaM dhruvaM tat / yaireva zuddhasalilaiH paripAlitastvaM vati dvijarAje kasya na hRdaye mudaH padaM dadhati / saMkucasi tebhyaH pRthagbhavasi paGkabhavo'si yasmAt // 227 // kAmaM bhavantu kamala yadayaM hara hara vAmo vidhirbhavataH // 212 // ete madhulampaTaSaTpadaughasaMghaTTaghargharadhanadhvanayo'bjakhaNDAH / gAyahi guNAH paGkaja santo'pi na te prakAzamAyAnti / yallakSmI- nnapi zrutisukhaM vidhireSa yatra bhRGgaH sa ko'pi dharaNIvasatestava madhupairupajIvyate kozaH // 213 // pamini | dharanAbhipadmaH // 228 // vibhramya kAnanamasau divasAvasAne kimiti krIDasi madhupairlajjAlavo'pi na hi kiM te / hara tvayyeva SaTpadayuvA hRdayaM babandha / rAjIva cenmalinimAnahara vismRtyoktaM va nu lajjA savitRraktAyAH // 214 // murIkaroSi kaH syAdaho madhulihAmadhunAvalambaH // 229 // kiM kupyasi kasmaicana saurabhasArAya kupya nijamadhune / svAmodavAsitasamagradigantarAlA raktA manoharazikhA yasya kRte zatapatra pratipatraM te'dya mRgyate bhramaraiH // 215 // sukumAramUrtiH / sevyA sarojakalikA tu yadaiva jAtA nItaayi makarandassandini padmini manye tavaiva subhagatvam / stadaiva vidhinA madhupo'nyadezam // 230 // kiM bAndhavena puSpavatImapi bhavatIM tyajati na vRddhaH zucirvhasaH // 216 // | raviNA hariNAtha kiM vA lakSmyA ca kiM ca jelajodarajena madhupa iva mArute'sminmA saurabhalobhamambujini maMsthAH / kiM vA / etasya zuddhacaritasya saroruhasya naiSA tuSArajanitA lokAnAmeva mude mahito'pyAtmAmunArthitAM nItaH // 217 // | zamitA vipattiH // 231 // lakSmInivAsa iti vAriruhAM na kule vApi na zIle na vAsti rUpe'pi kazcidutkarSaH / prasiddhiranveSitAH katipayA varaTAstu santi / rAjJi prasAyatpuSNAti milindAnaravinda mahattvametatte // 218 // ritakare kimahaM dadAmi saMkocitaM vadanamamburuheritIva re padminIpatra bhavaccaritraM citraM pratImo vayamatra kiMcit / // 232 // lakSmIH svayaM nivasati tvayi lokadhAtri tvaM paGkajanmApi yadacchabhAvAdapi spRzasyambu na paGkasaGgi | mitreNa cApi vihito'sti dRDho'nurAgaH / bandIva gAyati // 219 // janiH saroGkAdatipaGkino yathallolupairvA madhupai- | guNAMstava caJcarIkaH kaH puNDarIka tavaH sAmyamurIkaroti vihAraH / kalaGka evaiSa kumudatInAM kalaGkinaH kiM tu // 233 // ayi daladaravinda svandamAnaM marandaM tava kalAvatInAm // 220 // api tvayA kairaviNi vyadhAyi | kimapi lihanto maJju guJjantu bhRGgAH / dizi dizi niramudhA sudhAbandhuni bandhubhAvaH / janApavAdaH paritaH prayAtaH | pekSastAvakInaM vivRNvanparimalamayamanyo bAndhavo gandhavAhaH samAgamo hanta na jAtu jAtaH // 221 // kamalini | // 234 // samutpattiH svacche sarasi harihaste nivasanaM malinIkaroSi cetaH kimiti bakairaeNvahelitAnabhijJaiH / pari- nivAsaH pa'dmAyAH surahRdayahArI parimalaH / guNairetairanyaiNatamakarandamArmikAste jagati bhavantu cirAyuSo milindAH rapi ca lalitasyAmbuja tava dvijottaMse haMse yadi rti|| 222 // ruciratirucirA zucitvamuccaiH zirasi dhRtaH svaya- | ratIvonnatiriyam // 235 // nAlasya prasaro jaleSyapi meva zaMkareNa / kamalini malinIkaroSi kasmAnmukhamidamindu- kRtAvAsasya koze rucirdaNDe karkazatA mukhe'timRdutA mudIkSya lokakAntam // 223 // nalini nipuNatAM vadAmi mitre mahAnprazrayaH / AmUlaM guNasaMgrahavyasanitA dveSazca kiM te bhramaravilAsini lAsyalAlasAyAH / tribhuvananayano- doSAkare yasyaiSA sthitirambujasya vasatiyuktaiva tatra zriyaH tsavaM yadinduM nayasi na hanta dRgantavama'sImAm // 224 // // 236 // nIrAnnirmalato janirmadhuratA vAmAmukhaspardhinI svacchandaM daladaravinda te marandaM vindanto vidadhata vAso yasya hareH kare parimalo gIrvANatoharaH / sarvakhaM guJjitaM milindAH / AmodAnatha haridantarANi netaM tadaho mahAkavigirAM kAmasya cAmbhoruha tvaM cetprItinaivAnyo jagati samIraNAtpravINaH // 225 // yAvattvAM na khala murIkaroSi madhupe kiM tvAM prati brUmahe // 237 // ekasmihasanti kairaviNyo yAvattvAM taraNikarAH parAmazanti / yAvatte anirAvayoH samajani svacche sarovAriNi bhrAtaH kAcidimadhuvibhavo navo'sti tAvanmAdhvIkaM vitara saroja SaT- | haiva kAnicidahAnyatra vyatItAni nau / labdhaM tAmarasaM | tvayA mRgadRzAM lIlAvataMsAspadaM zaivAlaM viluThAmi pAmara1 sUryAnuraktAyAH; pakSe, savitA pitA tasminraktAyAH pitR- | yAH pitaH | vadhUpAdAhate pAthasi // 238 // vaimukhyaM mRgalAJchanasya gAminyA ityabhiprAyaH. 2 puSpayuktAm ; pakSe,rajasvalAm. 3 zvetaH; pakSe,-pavitraH. 4 rAjahaMsa pakSe,-paramahaMsaH. 5 candrasya. 6 kaluSI- 1 kardamotpannaH. 2 brahmaNA. 3 haMsyA; pakSe, kapardakAH. 4 lakSmyAHkaropi. 7 avahelAM nItA, tiraskRteti yAvat. 8 apaNDitaiH. 95 pakSizreSThe. 6 doSANAmAkare; pakSe,-candre. 7 devamanohArI. marmazAH. 10 bhramarAH. 11 digantarANi. 12 vAyoH. 13 sUryakiraNA:. J 8 aGgokaroSi.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRkSAnyoktayaH, saMkIrNAnyoktayaH 245 manaso nirmAti me na vyathAM no dUye ciralAlitA madhu- nAbhaviSyaH / gIrvANavandyacaraNastava candramaulirAcAryakaM sa lihaH sarpanti yannAntikam / jalpantIva durakSarANi madhupa- | bhagavAn yadi nAkariSyat // 7 // zreNIravacchadmanA yatkAdamba kumudatI hasati mAM tanme rAmacandraH saGgrAmAGgaNamAgate dazamukhe saumitriNA vismitaM sugrIveNa manastAmyati // 239 // saMbhUtistava mAnase sarasija tvatsau sA- | vivartitaM hanumatA vyAlolamAlokitam / zrIrAmeNa paraMtu rabhairvAsitAH sarvAstAH kakubhastavAsti paramo bandhurvivaskhA- | pInapulakasphUrjatkapolazriyA sAndrAnandarasAlasA nidadhire niti / tvaM cedya guNAnavadya zizire zItAnilaiH zIyasi bANAsane dRssttyH||8|| prAyaH prAptamidaM tadatra paramaM diSTe'bdadRSTaM balam // 240 // sItA khadyotAstaralA bhavanti bhagavAnastaMgato bhAnumAn kokaH vanAnte khelantI zazakazizumAlokya cakitA bhujaprAntaM zokamupaiti mattamanasaH kreGkurvate kauzikAH / itthaM cetsadasa- bharturbhajati bhayahartuH sapadi yaa| aho seyaM sItA dazavadananItA dvivevikadhuro dhAtA tadetAdRzaM na draSTavyamitIva mudritavatI | : | halaradaiH parItA rakSobhiH zrayati vivazA kAmapi dazAm // 9 // pabhekSaNaM padminI // 241 // paulomIpatikAnane vilasatAM | gIrvANabhUmIruhAM yena prAtasamujjhitAni kusumAnyAjaghrire | nirjaraiH / tasminnadya madhuvrate vidhivazAnmAdhvIkamAkAGkSati tvaM : / jambhArireva jAnAti rambhAsaMyogavibhramam / gheTIceTIviTaH kiMkhijAnAtmarakAminIm // 10 // cedaJcasi lobhamambuz2a tadA kiM tvAM prati brUmahe // 242 // smaraH latAH latAnAmetAsAmuditakusumAnAM marudayaM mataM lAsyaM dattvA puro gIrvANAnAM nijabhujabalAhopuruSikAmaho kAraM kAraM zrayati bhRshmaamodmsmm| latAstvadhvanyAnAmahaha dRzamAdAya | purAbhAdi zara saMmukhayataH / smarasya khabAlAnayanazubhamAlAsahasA dadatyAdhivyAdhibhramiruditamohavyatikaram // 243 // | cenapada vapuH sadyo bhAlAnalabhasitajAlAspadamabhUt // 11 // AkAzam - saMkIrNAnyoktayaH yaH pIyUSasahodaraiH strapayati jyotsnAjalaiH sarvato yazca zivaH tvAmadhikAdhikaM jvalayati proddAmatApaiH karaiH / bhrAtarpoma bhasmani smarariporanurAgo hIyate na ghanasAraparAgaH / bhUSaNaM | | tayorapi sthitimiha vyAtanvato vikriyAnirmuktasya | mahattvametadasamaM dUre'dhirUDhaM tava // 12 // yadi phaNI na maNInAM kAcidapyapacitirna ca hemnaH // 1 // pRthvI urasi phaNipatiH zikhI lalATe zirasi vidhuH suravAhinI vizvAsya madhuravacanaiH sAdhUna ye vazcayanti nmrtmaaH| tAnapi jaTAyAm / priyasakhi kathayAmi kiM rahassaM puramathanasya | dadhAsi mAtaH kAzyapi yAtastavApi ca vivekaH // 13 // raho'pi saMsadeva // 2 // iyaM tAvallIlA yadadhiruruhe jalam vRddhavRSabho yadunnehe ruNDaM yadiha citibhasmApi lilipe / zaityaM nAma guNastavaiva sahajaH svAbhAvikI svacchatA kiM ayaM ko vyApAro yadatilaki bhAle hutavaho yadavi vyAlo brUmaH zucitAM bhavanti zucayaH sparzana yasyApare / kiM vA'taH yadakavali hAlAhalamapi // 3 // bibhrANe tvayi bhasma kaH paramucyate stutipadaM yajjIvanaM dehinAM tvaM cennIcapathena gacchasi samabhavanmandAdarazcandane kaH kSaumaM kalayAMcakAra na kRtI | | payaH kastvAM nirorbu kssmH|| 14 // abjaM tvajjamathAbjabhUstata kRttiM vasAne tvayi / dhattUraspRhayAlutAM tvayi gate tatyAja idaM brahmANDamaNDAtpunarvizvaM sthAvarajaMgamaM taditaratvanmUlamitthaM kaH ketakI vAtaghyAjahihi tvamIzvara guNAlloko'sti | payaH / dhiktvAM cora iva prayAsi nibhRtaM nirgatya jaalaantraitdvaahkH||4|| tvaM cetsaMcarase vRSeNa laghutA kA nAma vAle vivazAstolAmAsvAmAzritA jana | baMdhyante vivazAstvadekazaraNAstvAmAzritA jantavaH // 15 // digdantinAM vyAlaiH kAJcanakuNDalAni kuruSe hAnina hemnaH | mArutaH punaH / mUrdhA cedvahase jalAMzumayazaH kiM nAma lokatrayI- sannA nAvikadhoraNI nipatitA madhyejalaM kSepaNI panthAH dIpasyAmbujabAndhavasya jagatAmIzo'si kiM brUmahe // 5 // | parvatadurgamo ghanaghanacchannazca tArApathaH / haMho mAruta dustaro chetsi brahmaziro yadi prethayasi preteSu sakhyaM yadi kSIbaH | jalanidhiH zIrNA ca nauH sAMprataM madhye majaya vA taTaM krIDasi mAtRbhiryadi ratiM dhatse zmazAne yadi / sRSTvA gamaya vA haste tavAste dvayam // 16 // saMharasi prajA yadi tathApyAdhAya bhaktyA manaH kaM seve vRSNikA karavANi kiM trijagatI zUnyA tvamevezvaraH // 6 // jalabhramotpattikRto guNaughAnprakAzayantyAM mRgatRSNikAyAm / parazurAmaH | jalAzayabhrAntirabhUnmamaiSA prabhUtasaMtApakarI pipAsA // 17 // tvaM jAmadagya jananIvadhapAtakena saMdUSitaH kratuvidA dhuri / 1 indraH 2 ghaTavAhikA dAsI, tasyA jAraH. 3 devAGganAm. 1 nandinA. 2 diggajAnAm. 3 jalAMzuM candram; pakSe,-jaDAM-4 bhUmeH 5 gataH. 6 galitA. 7 jalamadhye. 8 nibiDaghanAzum. 4 sUryasya. 5khyApayasi. 6 mattaH. 7 brAhRyAdibhiH / cchAditaH- 9 aMtarikSam. 10 bhinnA.
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 subhASitaratnabhANDAgAram / [5 prakaraNam suvarNam tsaubhAgyamiti pratIhi vanitAvakrendukAntiprada / yatkAntAtanuagnidAhe na me duHkhaM chede na nikaSe na vA / yattadeva | saMgamAya sahate so'ntarvibhedavyathAM sA nAsA puTabhedanAdapi mahaduHkhaM guJjayA saha tolanam // 18 // na vai tADanAttApanA- | bhavatsaGgaM yato vAJchati // 32 // dvahnimadhye na vai vikrayAklizyamAno'hamasmi / suvarNasya me valayaH mukhyaduHkhaM tadekaM yato mAM janA guJjayA tolayanti // 19 // guNAnAmajJAnAdanubhavatu tAvatpratipadaM muhurbAhucchedamauktikam | vyatikaramasau svarNavalayaH / api jJAte tattve tava guNasamudrasya atyacchenAviruddhena suvRttenAticAruNA / antarbhinnena purataH samaM guJjApuJjastulanamatilajjAkaramidam // 33 // saMprAptaM mauktikena nibandhanam // 20 // hRdaye kuru saMcayaM guNAnAM yadi re vAnchasi nAsike nivAsam / iti mauktika te vadAmi | he raGga hematulayA tulito'si nityaM mAnaM jahIhi kimu nUnaM guNahIno nahi nAsike vibhAti // 21 // ratnAkare parihatA | pazyasi no vizeSam / svarNa saratnaghaTitaM nRpazekhareSu tvaM vasatiH kimanyadaGgIkRtaH ktthinvedhnduHkhbhaarH| vakSojakumbha- pApa pAmaravadhUcaraNeSu lInaH // 34 // parirambhaNalolupena kiM kiM na tena vihitaMbata mauktikena // 22 // vINAdaNDaH suvarNakAraH yadetatkAminyAH surataviratau pallavarucA kareNAnItastvaM he hemakAra paraduHkhavicAramUDha kiM mAM muhuH kSipasi | vasasi saha hAreNa guNinA / muhuH kurvangItaM kucakalazavArazatAni vahnau / saMdIpyate mayi suvarNaguNAtireko lAbhaH | pIThopari luThannaye vINAdaNDa prakaTaya phalaM kasya tpsH||35|| paraM tava mukhe khalu bhasmapAtaH // 23 // muralI hAraH mAdhavasya muralI mukhalagnA rAgamAvahatu kiMtu vayasse / muktAhAra guNIbhUya nopasargyaH stanastvayA / vibhave yasya vaMzajAhamiti mAstu sagarvA yA birSi bahuzo vivarANi // 36 // kAThinyaM vyartha tadupasarpaNam // 24 // guNavatastava hAra na paripIDya karadvayena gADhaM parapuMsA paricumbitAnanApi / muralI yujyate parakalatrakuceSu viluNThanam / spRzati zItakaro | mahanIyavaMzajAtA muhurAkandamamandamAtanoti // 37 // jaghanasthalImucitamasti tadeva kalaGkinaH // 25 // sadvRtta kuvindaH sadguNavicitramahArhakAnte kAntAghanastanataTAzcitacArumUrte / __ bhrAtAmyakuvinda kandalayatA vastrANyamUni tvayA goNIAH pAmarIkaThinakaNThavilagnabhaGgo hA hAra hAritamaho bhavatA vibhramabhAjanAni subahUnyAtmA kimAyAsyate / kiM tvekaM gaNitvam // 26 // dIrNo'si cetkanakasUtranivezanAya muktA ruciraM cirAdabhinavaM vAsastadAsUtryatAM yannojjhanti kalApa kimato bhavato vissaadH| yatpaJcabANajayamaGgalahemakumbha kucasthalAtkSaNamapi kSoNIbhujAM vallabhAH // 38 // lAGgalikaH kumbhastanIstanataTe bhavitAnuSaGgaH // 27 // anye'pi santi kati re lAGgalika niSadyAkroDe lohaM purA yadadrAkSIH / no guNino jagatyAM hAra tvameva guNinAmupari sthito'si / sparzasparzavizeSAttadakhilamajaniSTa hema nRpayogyam // 39 // eNIdRzAmurasi nityamavasthitasya sadvattatA ca zucitA ca na karNadhAraH khaNDitA yat // 28 // yenAkAri mahIbhRtAmaviralaM kaNTheSu lIlAyitaM yena prApi sarojasundaradRzAM tuGgastanAliGganam / durgA nadI zithilabandhaviDambinI naurabhyunnatA jalamuco jAtaM yena gajendragaNDapuline sAdhAraNaM guJjayA muktAdAma viSamaH samIraH / ArUDhavAnnijakuTumbayuto'dhvanInastatkarNatadeva pAmarapure nAvApa kAM kAM dazAm // 29 // dhAra kuru yatsadRzaM kulasya // 40 // jIrNA tariH saridiyaM ca kaJcakaH gabhIranIrA nakAkulA vahati vAyuratipracaNDaH / tAryAH striyazca zrImatA kathaya kakSuka pUrva kAni kAni sukRtAni | zizavazca tathaiva vRddhAstatkarNadhArabhujayobalamAzrayAmaH // 41 // kRtAni / janma yApayasi yena samastaM hArahRdyahRdaye tailikA hrinnaakssyaaH||30|| amI tilAstailika nUnametAM snehAdavasthAM bhavato panItAH / dveSyo'bhaviSyadyadamISu nUnaM tadA na jAne kuNDalam kimivaakrissyH||42|| yatpUrva pavanAgnizastrasalilaizcIrNa tapo duSkaraM tasyaitatphalamIdRzaM pariNataM yajAtarUpaM vpuH| mugdhApANDukapolacumbanasukhaM paJjaralAvakaH saGgazca ratnottamaiH prAptaM kuNDala vAJchase kimaparaM yanmUDha | bhrAtaH paJjaralAvaka mA kuru saMtoSamanyanidhanena / dolAyase // 31 // prAtastaveva dhAtuH svAmitvaM kiM na jAnAsi // 43 // nAsAbhUSaNam vyAdhaH hArasyAtidurApamasti bhuvane he nAsikAbhUSaNa tva- | ___eko vizvasatAM harAmyapaghRNaH prANAnahaM prANinAmityevaM paricintya mA svamanasi vyAdhAnutApaM kRthaaH| 1 sUtravataH; pakSe,-guNayuktasya. 2 candraH. 3 kalaGkayuktasya. 4 sauvarNa ca. - 1 guNayuktena. 2 sparzo maNivizeSaH. 3 niSkaruNaH.
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkIrNAnyoktayaH bhUpAnAM bhavaneSu kiMca vimalakSetreSu gUDhAzayAH sAdhUnAmarayo vasanti kati no tvattulyakakSAH khalAH // 44 // sarvodvegakaraM mRgAdanamamuM saMtyajya hA dhiktvayA lokasyA - napakAriNaM girinadItIrATavInirvRtam / anantaM tRNameNa - zAvamadayaM vyAdha natAmuM vRthA devo durbalaghAtako'yamiti sA gAthA yathArthIkRtA // 45 // viSamantrI bhekene kvaNatA saroSaparuSaM yatkRSNasarpAnane dAtuM karNacapeTemujjhitabhiyA hastaH samullAsitaH / yaccAdhomukhamakSiNI vidadhatA nAgena tUSNIM sthitaM tatsarve viSamantriNo bhagavataH kasyApi lIlAyitam // 46 // mAlAkAraH toyairalpairapi karuNayA bhImabhAnau nidAghe mAlAkAra vyaraci bhavatA yA tarorasya puSTiH / sA kiM zakyA janayitumiha prAvRSeNyena vArAM dhArAsArAnapi vikiratA vizvato vAridena // 47 // kAyasthaH viprebhyaH sAdhudAnaM ripujanasuhRdAM copakArAnkuru tvaM saujanyaM bandhuvarge nijahitamucitaM svAmikArye yathArtham / zrotre te tathyametatkathayati satataM lekhanI bhAgyazAlinno cennaSTe'dhikAre mama mukhasadRzaM tAvakAsyaM bhaveddhi // 48 // kaviH kastvaM bhoH kavirasmi tatkimu sakhe kSINo'syanAhArato dhigdezaM guNino'pi durmatiriyaM dezaM na mAmeva dhik / pAkArthI kSudhito yadaiva vidadhe pAkAya buddhiM tadA vindhye nendhanamambudhau naM salilaM nAnnaM dharitrItale // 49 // zailUSaH vaMzaH prAMzurasau ghuNatraNamayo jIrNA vairatrA imAH kIlAH kuNThatayA vizanti na mahImAhanyamAnA api / ArohabyavasAyasAhasamidaM zailUSa saMtyajyatAM dUre zrIrnikaTe kRtAntamahiSagraiveyaghaNTAravaH // 51 // kuzIlavAH mauliH svarNakirITakAntiruciraH keyUrabhavyau bhujau tvadbhRtyAH kila kaJcukiprabhRtayo deveti vijJApyase / itthaM kalpanayA kuzIlava nRpAhaMkAradA vRthA nRtyAnte bhavato bhaviSyati masImAtrAvazeSaM vapuH // 52 // 1 maNDUkena. 2 nirbhayena. 3 kASThakITaH 4 hastikakSastharajjuH, gajamabhUSA vA. 247 bAlA sragdAma bhUrdhani nidhehi gavedhukAnAM guJjAmayImurasi dhAraya hArayaSTim / bAle kalAvati ciraM patitAsi palau tallauhamanyadapi bhUSaNameSaNIyam // 53 // bAlAH ye zirasA nihitA api na bhavanti sakhe samAna - sukhaduHkhAH / cikurA iva te bAlA eva jarApANDu- | parimalaguNaH ko'pi kastUrikAyAH // 61 // bhAve'pi // 50 // pallIpatiputrI etanmandavipakvatindukaphalazyAmodarApANDuraprAntaM hanta pulindasundarakarasparzakSamaM lakSyate / tAtpallIpatiputri kuJjarakulaM kummAbhayAbhyarthanAdInaM tvAmanunAthate kucayugaM patrAvRtaM mA kRthAH // 54 // pAnthaH 1 na yatra guNavatpAtramekamapyasti saMnidhau / kastatra bhavataH pAntha kUpAmbugrahaNAgrahaH // 55 // vApI kApi kadApi na zrutacarI ko veda kIhaksaro vyomAmbhojavanIva cAtra taTinI kairnAma vijJAyate / haMho pAntha durantasAhasabharairatrAgataM cenmarau maNDUkAkulapaGkasaMkulajalA dendhoH kebandhaM piba // 56 // kastUrikA ayi tyaktAsi kastUri pAmaraiH paGkazaGkayA / alaM khedena bhUpAlAH kiM na santi mahItale // 57 // yadyapi daivAllabdhA kastUrIbhUmiratra bhUritaram / neyA kimasau tadapi hi zaucArthaM jAnatA puMsA // 58 // durlalapallIpatiputrahaste kastUri kaste vada durvipAkaH / Arabhya saurabhyakathAsu maunaM mAlinyamAtre vacaso'vakAzaH // 59 // ayi bata gurugarva mA sma kastUri yAsIrakhilaparimalAnAM maulinA saurabheNa / girigahanaguhAyAM lInamatyantadInaM svajanakamamunaiva prANahInaM karoSi // 60 // janmasthAnaM na khalu vimalaM varNanIyo na varNo dUre puMsAM vapuSi racanA paGkazaGkAM karoti / yadyapyevaM sakalasurabhidravyagarvApahArI ko jAnIte dIpaH rakSa pAtragataM snehaM pradIpa zrIvivardhanam / prayAsyantiM vinA tena bhasmatvaM yadbhavadguNAH // 62 // bahiratinirmalarUpaM vahataste dIpa daivato jagati / avagatamacirAdAntaramaujjvalyaM kajjaladvArA // 63 // na maNerito'dhikA bhA no mRdutA na prakAzasamatA vA / acirasthitiriti dIpo na hi bahumUlyo'bhavatprAyaH // 64 // yAM kAntiM vahasi parAM pradIpa bhadra svIyAsAviti hRdi mA sma manyathAstvam / sasnehe tvayi nizi bhAnunAhitAsau naivaM cedahani sati vA gatA sA // 65 // pradIpa kimu kupyasi pralayamArutaprajvalaprabhApaTalapATalaprakaTapAvakavyaktaye / tvamaGga kimu kAminI 1 kUpA. 2 jalam 3 hastapAdA dikSAlanArtham 4 zrIH zobhA *
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 subhASitaratnabhANDAgAram [5 prakaraNam jihvA kucataTIpaTIpallavaprakampanaparisphuratpavanalezapAraM gtH||66|| kaNTakaH re re dIpa tiraskRtAkhilatamaHstomArivargasya te rAtrau sumukho'pi suvRtto'pi sanmArgapatito'pi san / satAM gUDhanijAGgapAtizalabhAghAtena kiM pauruSam / tatkarmAcara yena | vai pAdalagno'pi vyathayatyeva kaNTakaH // 78 // tAvakayazo bhUyAtprabhAte punarna sneho na ca sA dazA nahi paraM kAlakUTam jyotiH paraM sthAsyati // 67 // nanvAzreyasthitiriyaM tava kAlakUTa kenottarottaraviziSTetulA | paidopadiSTA / prAgaNavasya hRdaye vRSalakSmaNo'tha kaNThe'dhunA guruSu militeSu zirasA praNamasi laghuSUnnatA sameSu smaa| vasasi vAci punaH khalAnAm // 79 // ucitajJAsi tule kiM tulayasi guJjAphalaiH kanakam // 68 // prApya pramANapadavIM ko nAmAste tule'valepaste / nayasi dvAtriMzaddazanadveSimadhye bhramasi nityazaH / tadidaM zikSitaM gariSThamadhastAttaditaramuccaistarAM kuruSe // 69 // kena jiDhe saMcArakauzalam // 8 // nandanavanam dRDhataragalakanibandhaH kUpanipAto'pi kalaza te dhnyH| skhloksy zikhAmaNiH suratarugrAmasya dhAmAdbhutaM paulomIyajjIvanadAnastvaM tarSAmarSa nRNAM harasi // 70 // zlAdhyaM puruhUtayoH pariNatiH puNyAvalInAmasi / satyaM nandana kiMtvidaM mIrasakASThatADanazataM zlAghyaH pracaNDAtapaH klezaH zlAghyataraH sahRdayanityaM vidhiH prArthyate tvattaH khANDavaraGgatANDavanaTo supaGkanicayaiH zlAghyo'tidAhAnalaH / yatkAntAkucapArzva dUre'stu vaizvAnaraH // 81 // bAhulatikAhinvolalIlAsukhaM labdhaM kumbhavara tvayA nahi vasantaH / sukhaM duHkhairvinA labhyate // 71 // dhUmAyitA daza dizo dalitAravindA dehaM dahanti dahanA kalaza: bhrAtaH kAzcanalepagopitabahistAmrAkRte sarvato mA bhaiSIH / iva gandhavAhAH / tvAmantareNa mRdutAmradalAmrama guJjanmadhuvrata kalazaH sthiro bhava ciraM devAlayasyopari / tAmratvaM gatameva | madho kila kokilasya // 82 // musalaH kAzcanamayI kIrtiH sthirA te'dhunA nAntastattvavicAraNapraNayino lokA bahirbuddhayaH // 72 // jagati viditametatkASThamevAsi nUnaM tadapi ca kila satyaM kAnane vardhito'si / navakuvalayanetrApANisaGgotsave'sminmusala ko hi tulAmadhirohati zucinA dugdhena sahajamadhureNa / kisalayaM te tatkSaNAdyanna jAtam // 83 // taptaM vikRtaM mathitaM tathApi yatnehamudriti // 73 // saMkIrNAH ___ baDizadaNDaH gatAste divasA yatra vavajJA kalpazAkhinAm / yatsadguNo'pi saralo'pi taTasthito'pi vaMzodbhavo'pi audumbaraphalebhyo'pi spRhayAmo'dya jIvitum // 84 // vidadhAsi nRzaMsakarma / vAtmano baDizadaNDa tadeva tasya naukAM vai bhajate tAvadyAvatpAraM na gacchati / uttIrNe tu jAnAmi saMgatiphalaM tava kaNTakasya // 74 // nadIpAre naukAyAH kiM prayojanam // 85 // ekA zaraH bhUrubhayoraikyamubhayordalakANDayoH / zAlizyAmAkayorbhedaH koTidvayasya lAbhe'pi nataM sadvaMzajaM dhnuH| asadvaMzyaH zaraH / | phalena paricIyate // 86 // kaustubhamurasi murAreH zirasi stabdho lakSalAbhAbhikAGkSayA // 75 // zazI dyotate puraMjayinaH / nanu janmanA nu jaladhelampAkaH prAgalbhyaM prathayan yazo vizadayandhATI mukhe yojayanbhUpAnAM jagmaturiyatIM gatiM pazya // 87 // sAdho kuNDalaghaTanAkalayankathA viracayanhastAGgulIH sphoTayan / dAnaM | parizramAdalamaviddhakarNA pUH / vasati digambaranagare rajakapallavayanguNaM dviguNayannetrAJcalaM ghUrNayallampAkaH savidhaM sametya zcaturo'pi kiM kurute // 88 // zatapadI sati pAdazate sudRzAM kiM nAma no bhASate // 76 // | kSamA yadi na goSpadamapyativartitama / kimiyatA dvipadasya khala: hanUmato jalanidheH kramaNe vivadAmahe // 89 // he malli kimahaM vadAmi khala divyamataM guNapakSapAtamamito bhvtH| he mAlati he lavaGgi na tAdRzI kvApi bhavAdRzInAm / guNazAlino nikhilasAdhujanAnyadaharnizaM na khalu visma- | | kSaNaM samAdhAya madhuvrataM yA vismArayedambujinIviyogam rasi // 77 // 1 Azrayo nivAsastatra sthitiH. 2 utkRSTam. 3 sthAnam . 4 abhya1 kAJcanalepena gopitA bAhyA tAmrAkRtiryasya. 2 lampaTo dhUrto vA. ntare. 5 sadAzivasya. 6 dantAH. 7 avamAnaH. 8 kalpavRkSANAm / dagdhama
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkIrNAnyoktayaH 249 - // 90 // yaH kuntapANiriha bhUpa iti prasiddho bhUkhaNDa- smarairdRgvalanairamuSya na manAkcetaH parAvartate / haste tvaM mAtravibhavaH parasevakazca / tasyAtmajaH satatamicchati rAjazabdaM munidArakasya patitA kalyANi tannIyatAM vedImArjanabarhirarpaNavrIDe jagajjanani hanta nirAzrayAsi // 91 // indro vaSaTkartavyapAkairvayaH // 98 // santyanye'pi bRhaspatiyamo'si varuNo'si hutAzano'si brahmA haro harirasItya- prabhRtayaH saMbhAvitAH paJcaSAstAnpratyeSa vizeSavikramarucI sakRdyaduktiH / bhUpAlamaulimaNiraJjitapAdapITha tasyAnRtasya rAhuna vairAyate / dvAveva asate dinezvaranizAprANezvarau phalamindhanamudvahAmi // 92 // AH sarvataH sphuratu kairavamA- bhAsurau bhrAtaH parvaNi pazya dAnavapatiH zIrSAvazeSIkRtaH pibantu jyotsnAkarambhamudaraMbharayazcakorAH / yAto yadeSa // 99 // vINApyekaguNena rAjaramaNInIrandhrapInastanadvandve caramAcalamUlacumbI paGkeruhaprakarajAgaraNapradIpaH // 93 // khelati zuSkadArunicayA niHsAratumbIphalA / caJcatpAkharanakharavimuktA raktaraktAzca muktAH pariNatabadarANAM vikazarvarIparivRDhaprauDhaprathAbhAsuraM muktAjAtamapIha nirguNavibhrameNopagRhya / sapadi sarasi dhautAH pratyabhijJAya muktA tayA yogyaM na saMbhAvyate // 10 // tRSNAlolavilocane iti kirati kirAtI hanta kAntAra eva // 94 // abdhe- kalayati prAcI cakorIgaNe maunaM muJcati kiM ca kairavakule rambhaH sthagitabhuvanAbhogapAtAlakukSeH potopAyA iha hi | kAme dhanurdhanvati / mAne mAnavatIjanasya sapadi prasthAtubahavo laGghane'pi kSamante / Aho riktaH kathamapi bhavedeSa kAme'dhunA dhAtaH kiM nu vidhau vidhAtumucito dhArAdharAdaivAttadAnI ko nAma syAdavaTakuharAlokane'pyasya kalpaH DambaraH // 101 // kasmai hanta phalAya sajanaguNagrAmArjane // 95 // iyatyetasminvA niravadhicamatkRtyatizaye varAho sajjasi svAtmopaskaraNAya cenmama vacaH pathyaM samAkarNaya / ye vA rAhuH prabhavati cmtkaarvissyH| mahImeko magnAM yada- bhAvA hRdayaM haranti nitarAM zobhAbharaiH saMbhRtAstairevAsya kaleH ke kalevarapuSo dainaMdinaM vardhanam // 102 // maryAdAnilayo yamavahaddantamusalaiH ziraHzeSaH zatru nigilati paraM saMtyajati | kala | mahodadhirayaM ratnAkaro nizcitaH sarvAzAparipUrako'nugamitaH ca // 96 // zrutvA kumbhasamudgavena muninA kiMcittadA- | tyAhitaM sindhAvandhakaTambadardarakalaM harSAdiMdaM dhyAyati / saMpattihetormayA / zambUko'pi na labhyate kimaparaM ratnaM mahArgha gAmbhIryAdyadi te na bibhyati na vA trasyanti bhekI- para '| paraM doSo'yaM na mahodadheH phalamidaM janmAntarIyaM mama // 103 // zizoratrAgatya sukhaM vasantu timayo jAtAnukampA vayam / . ekaH karNamahIpatiH pratidinaM lakSAdhikA yAcakAH kasmai kiM vitariSyatIti manasA cintAM vRthA mA kRthaaH| Aste kiM // 97 // vakrAM naiSa tanUvivartanagatiM gRhNAti sAcismita pratiyAcakaM surataruH pratyambujaM kiM ravizcandraH kiM pratikairavaM 1 kUpanivAsibhekasamUhaH pratilatAgulmaM kimambhodharaH // 104 // iti zrIsubhASitaratnabhANDAgAre paJcamamanyoktiprakaraNaM samAptam / hine JAPATH W eddin AAR 32 su.ra.bhI.
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ SaSThaM nevarasaprakaraNam zRGgArarasanirdezaH manasijaprazaMsA 1 . anaGgenAbalA saGgAjjitA yena jagatrayI / sa citracaritaH kAmaH sarvakAmaprado'stu vaH // 1 // ekaM vastu dvidhA kartuM bahuvaH santi dhanvinaH / dhanvI Msa mAra evaiko dvayoraikyaM karoti yaH // 2 // na kaThoraM na vA tIkSNamAyudhaM puSpadhanvanaH / tathApi jitamevAsIdamunA bhuvanatrayam // 3 // sa ekastrINi jayati jaganti kusumAyudhaH / haratApi tanuM yasya zaMbhunA na hRtaM balam // 4 // karpUra iva dugdho'pi zaktimAnyo jane jane / namo'stvavAryavIryAya tasmai makaratave // 5 // bANeSvAropya guNAnvidhAya cApaM viyoginIyane / svayamatanurjagadetajjayati sumAstro vicitradhAnuSkaH // 6 // saMpadamataralalabhyAmananyasAmAnya bahaladarpanidheH / puSNAtu cittayoneraghaTitaghaTanApaTIyasI vibhutA // 7 // yAbhiranaGgaH sAGgIkRtaH striyo'strIkRtAzca tA yena / vAmAcaraNapravaNau praNamata tau kAminIkAmau // 8 // jayati manasijaH sukhaikaheturmithunakulasya viyoginAM kaThoraH / vapuSi yadiSupAtavAraNArthaM vahati vadhUM zazikhaNDamaNDano'pi // 9 // cetobhuvazcApavati prasaGge kA vA kathA mAnuSalokabhAjAm / hartuH purAmapyalikekSaNasya tathAvidhaM pauruSamardhamAsIt // 10 // ziva ziva hi zivena puSpadhanvA pralayanaTena kimityaikAri bhasma / sa hi punaruditazchalAya loke sa tu maNimantramahauSadhairai sAdhyaH // 11 // zaMbhukhayaMbhuharayo ha~riNekSaNAnAM yenAkriyanta satataM gRhakarmadAsAH vAcAmagocaracaritravicitritAya tasmai namo bhagavate kusumAyudhAya // 12 // vakSaHsthalIvadana vAmazarIrabhAgaiH puSyanti yasya vibhutAM puruSAstrayo'pi / so'yaM jagatritayajitvaracApadhArI mAraH parAnpraharatIti na vismayAya // 13 // ' stokAstrasAdhanavatA bhavatA 'mainoja svairaM jagajjitamanaGgatayApi sarvam / syAccedbhavAnbahuzaraH pratilabdhagAtraH kuryA - tato yadapi karma kiyanna jAne // 14 // hAro jalAI vasanaM nalinIdalAni prAleyazIkaramucastuhinAM zubhAsaH / yasyendhanAni sarasAni ca candanAni nirvANameSyati kathaM sa manobhavAgniH // 15 // kulagururabalAnAM kelidIkSApradAne paramasuhRdanaGgo rohiNIvallabhasya / api kusumapRSatkairdevahRdayatRNakuTIre dIpyamAne smarAgnAvucitamanucitaM vA vetti | devasya jetA jayati suratalIlAnATikA sUtradhAraH // 16 // tridazapatirahalyAM tApasIM yatsiSeve // 17 // na gamyo kaH paNDito'pi / kimu kuvalayanetrAH santi no nAkanAryamantrANAM na ca bhavati bhairSejyaviSayo na cApi pradhvaMsaM vrajati vividhaiH zAntikazataiH / bhramAvezAdaGge kimapi vidadhadbhaGgamasamaM smarApasmAro'yaM bhramayati dRzaM ghUrNayati ca // 18 // kAntetyutpalalocaneti vipulazroNI bharetyullasatpInottuGgapayo-. 'bhiramate prastauti vidvAnapi pratyakSAzuciputrikAM striyamaho dhareti sumukhAmbhojeti subhrUriti / dRSTvA mAdyati modatekAmasya duzceSTitam // 19 // candre zItalayatyalI kanayanaM zaMbhoH sudhAzIkarairviSvagvyAkulayatsu saMyamaghanAnkAntAdRganteSu ca / lIlAyai paramaikSavaM dhanuriSUnbibhratprasUnAtmanaH svacchandaM rativallabho vijayate trailokyavIraH smaraH // 20 // ikSurdhanva zarAH prasUnavitatibhRGgAvalI siJjinI yasyAjJAvazavartinaH pramanaso nirviSTarASTrAdayaH / yadvANAbhihaMtA viraJcimura jinmRtyuMjayendrAdayo vyAptAzeSamakhA iva tribhuvanaM pAyAdajeyaH smaraH // 21 // prAsAdIyati vaiNavAdigahanaM dIpIyati dvAktamaH paryaGkIyati bhUtalaM dRSadapi zlakSNopadhAnIyati / kastUrIyati kardamaH kimaparaM yUno rasAviSTayoryenAlokitayoH sa vandyamahimA devo namasyaH smaraH // 22 // / strIprazaMsA dRzA dagdhaM manasijaM jIvayanti dRzaiva yAH / virUpAkSasya jayinIstAH stuve vAmalocanAH // 1 // na hayairna ca mAtaGgairna rathairna ca pattibhiH / strINAmapAGgadRSTayaiva jIyate jagatAM trayam 2 // somaH zaucaM dadau tAsAM gandharvAzva zubhAM giram / 1 puSpabANaH. 2 hRdayameva tRNagRham. 2 indraH. 4 auSadhopAyasAdhyaH. 1 'zRGgAravIrakaruNAdbhutahAsyabhayAnakAH / bIbhatsa raudrazAntAzca navadhA kIrtitA rsaaH||' 2 pralayakAliko nartakaH. ziva iti yAvat. 3 kRtaH. 4 utpannaH. 5 chalaM kartum. 6 acikitsyaH 7 strINAm 8 gRha // karmakarA dAsAH 9 madanAya. 10 alpAni 11 madana. 12 svecchayA / 5 nAzam 6 rogavizeSaH 7 kAmam 8 jIvantaM kurvanti 9 zivasya.
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIprazaMsA VYAvvvv agniH sarvAGga kAntitvaM tasmAnniSkasamAH striyaH // 3 // striyaH matipathaM niitaa| tadapi na hA vidhuvadanA mAnasasadanAdvapavitramatulaM naitA duSyanti karhicit / mAsi mAsi rajo hiryAti // 24 // yasya na savidhe dayitA davadahanastuhinayAsAM duSkRtAnyapakarSati // 4 // amRtasyeva kuNDAni dIdhitistasya / yasya ca savidhe dayitA davadahanastuhinadIdhiratnAnAmiva rAzayaH / rateriva nidhAnAni nirmitAH kena tistasya // 25 // yatra patatyabalAnAM dRSTinizitAH patanti yoSitaH // 5 // prANAnAM ca priyAyAzca mUDhAH sAdRzya- | tatra shraaH| taccAparopitazaro dhAvatyAsAM puraH smaro manye kAriNaH / priyA kaNThagatA ratyai prANA maraNahetavaH // 6 // // 26 // svaparapratArako'sau nindati yo'lIkapaNDito akRtrimapremarasA vilAsAlasagAminI / asAre dagdhasaMsAre yuvtiiH| yasmAttapaso'pi phalaM svargaH kharge'pi yoSito'psasAraM sAraGgAlocanA // 7 // hariNaprekSaNA yatra gRhiNI na rasaH // 27 // akRzaM kucayoH kRzaM valegne vitataM vilokyate / sevitaM sarvasaMpadbhirapi tadbhavanaM vanam // 8 // cakSuSi vistRtaM nitambe / aruNAdharamAvirastu citte karuNAyAsAmaJcalavAtena dIpo nirvANatAM gataH / tAsAmAliGgane zAlikaipAlibhAgadheyam // 28 // adhare navavITikApuMsAM narake patanaM kutaH // 9 // nAmRtaM na viSaM kiMci- / nurAgo nayane kajalamujvalaM dukUlam / idamAbharaNaM nitadekAM muktvA nitambinIm / yasyAH saGgena jIvyeta mriyeta | mbinInAmitaradbhaSaNamaGgadUSaNAya // 29 // ratnAni vibhUSa ca viyogataH // 10 // yAsAM nAmnApi kAmaH syAtsaMgamaM | yanti yoSA bhUSyante vanitA na ratnakAntyA / ceto vanitA darzanaM vinA / tAsAM dRksaMgamaM prApya yanna dravati kautukam | | harantyaratnA no ratnAni vinAGganAGgasaGgAt // 30 // taav|| 11 // yAvadRSTimaMgAkSINAM no narInarti bhaGgurA / deva viduSAM vivekinI buddhirasti bhavabandhabhedinI / yAvaditAvajjJAnavatAM citte vivekaH kurute padam // 12 // samA- | nduvadanA na kAminI vIkSitA rahasi haMsagAminI // 31 // zliSTAH samAzleSaizcambitAzcambanairapi / daSTAzca dazanaiH kAntaM taruNimani katAvalokanA lalitavilAsavilana dAsIkarvanti yoSitaH // 13 // jyotsneva nayanAnandaH smarazaravisarAcitAntarA mRganayanA harate mune sereva madakAraNam / prabhuteva samAkRSTasarvalokA nitambinI | tAvadeva kRtinAM hRdi sphuratyeSa nirmalavivekadIpakaH / // 14 // kArpAsakRtakUrpAsazatairapi na zAmyati / zItaM yAvadeva na kuraGgacakSuSAM tADyate capalalocanAJcalaiH // 33 // zAtodarIpInavakSojAliGganaM vinA // 15 // saMpanna ramaNI | meye dharitryAH purajava sAraM pure gRhaM sadmani caikadezaH / zIlasaMpannaramaNIM vinaa| ityUDhavAnnaramaNI ramaNIM rukmiNI | tatrApi zayyA zayane varA strI ratnojjvalA rAjyasukhasya hariH // 16 // pAdasaMvAhane vaijrI kezasaMmArjane phaMNI / saarH||34|| AsaM saMhAsaM nayanaM salAsyaM sindUrabindUdayaaho bhAgyaM puraMdhrINAM dadhisaMmanthane reviH // 17 // prabha- zobhi bhAlam / navA ca veNI hariNIdRzazcedanyairagaNyairapi vati manasi viveko viduSAmapi zAstrasaMbhavastAvat / bhUSaNaiH kim // 35 // mAtsaryamutsArya vicArya kAryamAryAH nipatanti dRSTivizikhA yAvannendIvarAkSINAm // 18 // santu samaryAdamidaM vadantu / sevyA nitambAH kimu bhUdharANAmuta vilokanabhASaNavilAsaparihAsakeliparirambhAH / smaraNamapi smarasmeravilAsinInAm // 36 // smitena bhAvena ca lajjayA kAminInAmalamiha manaso vikArAya // 19 // hAdanatA- | miyA parAGmukhairardhakaTAkSavIkSaNaiH / vacobhirIyAkalahena panazaktI sahaje staH subhruvAM kaTAkSeSu / tatrAdyA prabalA lIlayA samastabhAvaiH khalu bandhanaM striyaH // 37 // avisthAnnedIyastve parA davIyastve // 20 // avalokanamapi zvasandhUrtadhuraMdharo'pi naraH puraMdhrIpurato'ndha eva / azeSasukhayati kuvalayadalacArucapalanayanAyAH / kiM punaramRta- zikSAkuzalo'pi kAkaH pratAryate kiM na pikAGganAbhiH samAnaM sarabhasamAliGganaM tasyAH // 21 // brIDAvelAruddhaM // 38 // uDurAjamukhI mRgarAjakaTirgajarAjavirAjitamandasAgarasalilamiva yoSitAM hRdayam / rAgendurudayamAno bhUyo | gatiH / yadi sA vanitA hRdaye nihitA va japaH kva tapaH bhUyastaraGgayati // 22 // AdAnapAnalepaiH kAzcidgaralopa- | ka samAdhiratiH // 39 // tadAkhaNDalAzA mahImaNDalAzAM tApahAriNyaH / purataH sthitaiva siddhauSadhivallI kApi tathA bhogibhogAnurAgaM tyajAmaH / manaHkSobhadakSAnkRpAtaH jIvayati // 23 // upaniSadaH paripItA gItApi ca hanta | kaTAkSAnkuraMgekSaNAzcetkSaNaM pAtayanti // 40 // bhrUcAturyA1 suvarNasadRzAH. 2 madyamiva. 3 pAdasthamalanirharaNArtha kRto kuzcitAkSAH kaTAkSAH snigdhA vAco lajitAzcaiva hAsAH / bhajiteSTakAkhaNDo vajrIti loke kathyate; pakSe,-indraH 4 danta lIlAmandaM prasthitaM ca sthitaM ca strINAmetadbhUSaNaM cAyudhaM patrikA pakSe,-zeSaH. 5 manthA; pakSe,-sUryaH. 6 brahmapratipAdakAH 1 sthUlam. 2 madhye. 3 harasya. 4 svaccham. 5 mukham.6 hAsazrutizirobhAgAH. 7 abhyastAH. yuktam. 7 bhayena. 8 praNayakopena. 9 vaJcayate. 10 kokilAmi..
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam ca // 41 // nUnaM hi te kavivarA viparItabodhA ye nitya- | nihatya nirdayataraM namIkRtA muNDitAH kecidraktapaTIkRtAzca mAhurabalA iti kAminIstAH / yAbhirvilolataratArakadRSTi- jaTilAH kApAlikAzcApare // 54 // draSTavyeSu kimuttamaM pAtaiH zakrAdayo'pi vijitAstvabalAH kathaM tAH // 42 // mRgadRzaH premaprasannaM mukhaM prAtavyeSvapi kiM tadAsyapavanaH nAndIpadAni ratinATakavibhramANAmAdyAkSarANi paramANya- | zrAvyeSu kiM tadvacaH / kiM svAyeSu tadoSThapallavarasaH spRzyeSu thavA smarasya / daSTe'dhare praNayinA vidhutAgrapANeH sItkAra- kiM tadvapuryeyaM kiM navayauvane sahRdayaiH sarvatra tadvibhramaH zuSkaruditAni jayanti nAryAH // 43 // alamaticapala- | // 55 // yatratA laharIcalAcaladRzo vyApArayanti dhruvaM yattatvAtsvamamAyopamatvAtpariNativirasatvAtsaMgamenAGganAyAH / traiva patanti saMtatamamI marmaspRzo mArgaNAH / taccakrI kRtaiti yadi zatakRtvastattvamAlocayAmastadapi na hariNAkSI | cApamazcitazarapreGgutkaraH krodhano dhAvatyagrata eva zAsanadharaH vismaratyantarAtmA // 44 // drutaM yasyAlokAdvirahijana- satyaM sadAsAM smaraH // 56 // vizvAmitraparAzaraprabhRtayo zokApanayanaM yadaGke. sAnandaM nayanamaravindaM viharati / na vAtAmbupAzanAste'pi strImukhapaGkajaM sulalitaM dRSTvaiva mohaM / zrIH kacanicayarAhorapi paraH same khedaM rAmA- | gatAH / zAlyannaM saghRtaM payodadhiyutaM ye bhuJjate mAnavAste. vadanahimadhAmA zamayata // 45 // zrutaM dRSTaM spaSTaM smRta- SAmindriyanigraho yadi bhavedvindhyastaretsAgare // 57 // mapi nRNAM hAdajananaM na ratnaM trIbhyo'nyatkvacidapi kRtaM. Alolairupagamyate madhukaraiH kezeSu mAlyagrahaH kAntiH kApi lokapatinA / tadarthe dharmArthoM vibhavavarasaukhyAni ca tato | kapolayoH prathayate tAmbUlamantargatam / aGgAnAmanulepanaM parigRhe lakSmyo mAnyAH satatamabalA mAnavibhavaiH // 46 // malairAlepanaprakriyA veSaH ko'pi sarojasundaradRzaH sUte sukhaM lalATe kastUrItilakamabalAH kajjalaruciM dRzoH karNadvandve cakSuSoH // 58 // sadratnasphArahArA bhayavaradakarA srastadhavimalamaNitATaGkayugalam / gale muktAmAlAM zuci vasanamaGge | mmillabhArA mUlAdhArAdhikArA nigamanidhidharA kAvyakoTica satataM vazIkartuM vizvaM dadhati khalu bAhyopakaraNam | pracArA / saMsArAnalpakArA sadanamayaharA ciddhanaikAvatArA // 47 // bhavanto vedAntapraNihitadhiyAmatra guravo vida- | tArA zRGgAradhArA manasi vasatu te sarvadA sarvasArA gdhAlApAnAM vayamapi kavInAmanucarAH / tathApyetadmo na // 59 // saMsAre'sminnasAre pariNatitarale dve gatI paNDitAnAM hi parahitAtpuNyamadhikaM na cAsminsaMsAre kuvalayadRzo | tattvajJAnAmRtAmbhaHpulakitamanasAM yAtu kAlaH kadAcit / no ramyamaparam // 48 // vimuJcati budho janaH sukRtacintanaM cenmugdhAGganAnAM stanajaghanabharAbhoMgasaMbhoginInAM sthUlodUrato jahAti ca munistapastyajati dhIratAM zaMkaraH / / pasthasthalISu sthagitakaratalasparzalobhodyatAnAm // 60 // vidhirbhavati caJcalastrijagatIpatiH kSubhyati kSaNaM kuTiladRSTayo | saMsAre'sminnasAre kunRpatibhavanadvArasevAkalaGkavyAsaGgavyastayadi patanti vAmabhravaH // 49 // amRtamamRtaM kaH saMdeho dhairya kathamamaladhiyo mAnasaM saMvidadhyuH / yadyetAH prodyadimadhUnyapi nAnyathA madhuramadhikaM cUtasyApi prasannarasaM phalam / ndudyutinicayabhRto na syurambhojanetrAH prekhatkAJcIkalApAH sakRdapi punarmadhyasthaH sanrasAntaravijano vadatu yadihAnya- stanabharavinamanmadhyabhAgAstaruNyaH // 61 // . tvAdu syAtpriyAradanacchadAt // 50 // vacasi bhavati saGgatyAgamuddizya vArtA zrutimukharamukhAnAM kevalaM paNDi yuvavarNanam tAnAm / jaghanamaruNaratnapranthikAJcIkalApaM kuvalayanayanAnAM adhAri paddheSu tadakSiNA ghRNA va tacchayacchAyalavo'pi ko vihAtuM samarthaH // 51 // kimiha bahubhiruktaiyukti- pallave / tadAsyadAsye'pi gato'dhikAritAM na zAradaH zUnyaiH pralAdvaiyamiha puruSANAM sarvadA sevanIyam / abhi- pArvikazarvarIzvaraH // 1 // kimasya romNAM kapaTena koTibhinavamadalIlAlAlasaM sundarINAM stanabharaparikhinnaM yauvanaM vA vidhirna lekhAbhirajIgaNadguNAn / na romakUpaughamiSAjagavanaM vA // 52 // yAsAM satyapi sadguNAnusaraNe doSAnurAgo tkRtA kRtAzca kiM dUSaNazUnyabindavaH // 2 // amuSya bhRzaM yAH prANAnparamarpayanti na punaH saMpUrNadRSTiM priye / dordhyAmaridurgaluNThane dhruvaM gRhItArgaladIrghapInatA / ura:zriyA atyantAbhimate'pi vastuni vidhiryAsAM niSedhAtmakastatta- tatra ca gopurasphuratkapATadurdharSatiraHprasAritA // 3 // skeliSu dakSiNA api sadA vAmA jayantyeva tAH // 53 // svakelilezasmitaninditenduno nijAMzaktarjitapadmasaMpadaH / strImudrAM kusumAyudhasya paramAM sarvArthasaMpatkarI ye mUDhAH pravi- atadvayIjitvarasundarAntare na tanmukhasya pratimA carAcare hAya yAnti kudhiyo mithyAphalAnveSiNaH / te tenaiva // 4 // saroruhaM tasya dRzaiva tarjitaM jitAH smitenaiva 1 mukhacandra vidhorapi zriyaH / kutaH paraM bhavyamaho mahIyasI tadAnanasyo
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ yuvavarNanam, bAlAvarNanam 253 pamitau daridratA // 5 // svabAlabhArasya taduttamAGgajaiH samaM dalibhItabhItanetraM mugdhAkSI mama dhuri mandamandameti // 15 // camaryeva tulAbhilASataH / anAgase zaMsati bAlacApalaM | | udayadudayadIkSaNAya patyuzcapaladRzastrapayA nirudhyamAnam / punaH punaH pucchavilolanacchalAt // 6 // nimIlanabhraMza- | mana iva kRpaNasya dAnakAle kati na tatAna gatAgatAni juSA dRzA bhRzaM nipIya taM yastridazIbhirarjitaH / amUstama- | cakSuH // 16 // adambhA hi rambhA vilakSA ca lakSmIbhyAsabharaM vivRNvate nimeSaniHsvairadhunApi locanaiH // 7 // ghRtAcI hriyA cIrasaMcchAditAsyA / aho jAyate mandavilokayantIbhirajasrabhAvanAbalAdamuM tatra nimIlaneSvapi / varNApyaparNA samAkarNya tasyA guNasyaikadezam // 17 // alambhi mAbhiramuSya darzane na vighnalezo'pi nimeSa- ekAntasundaravidhAnajaDaH ka vedhAH sarvAGgakAnticaturaM kka nirmitaH // 8 // na kA nizi svapnagataM dadarza taM jagAda ca rUpamasyAH / manye mahezvarabhayAnmakaradhvajena prANArthinA gotraskhalite ca kA na tam / tadAtmatAdhyAtadhavA rate ca yuvatirUpamidaM gRhItam // 18 // kiM kaumudIH zazikalAH kA cakAra vA na svamanobhavodbhavam // 9 // sakalA vicUrNya saMyojya cAmRtarasena punaH prayatnAt / kAmasya ghoraharahuMkRtidagdhamUrteH saMjIvanauSadhiriyaM vihitA bAlAvarNanam vidhAtrA // 19 // nedaM mukhaM mRgaviyuktazazAGkabimba nemau abhyAsaH karmaNAM samyagutpAdayati kauzalam / vidhinA stanAvamRtapUritahemakumbhau / naivAlakAvaliriyaM madanAstratAvadabhyastaM yAvatsRSTA mRgekSaNA // 1 // na devakanyakA zAlA naivedamakSiyugalaM nigaDaM hi yUnAm // 20 // citte nApi gandharvakulasaMbhavA / tathApyeSA tapobhaGgaM vidhAtuM nivezya parikalpitasattvayogAn rUpoccayena vidhinA vihitA vedhaso'pyalam // 2 // iyaM vyAdhAyate bAlA bhrarasyAH kArmu- kRzAGgI / strIratnasRSTiraparA pratibhAti sA me dhAturvibhutvakAyate / kaTAkSAzca zarAyante mano me hariNAyate // 3 // manucintya vapuzca tasyAH // 21 // candro jaDaH kadalimano'pi zaGkamAnAbhirbAlAbhirupajIvyate / aSaDakSINapADaNya- kANDamakANDazItamindIvarANi ca vimudritavibhramANi / mantrI makaraketanaH // 4 // atandracandrAbharaNA samuddI- yenAkriyanta sutanoH sa kathaM vidhAtA kiM candrikA kvacipitamanmathA / tArakAtaralA zayamA sAnandaM na karoti dazItaruciH prasUte // 22 // nirmuktazaizavadazAzizirA kam // 5 // nirmANakauzalaM dhAtuzcandrikA lokacakSuSAm / navInasaMprAptayauvanavasantamanoramazrIH / unmIlitastananavastakrIDAgRhamanaGgasya seyamindIvarekSaNA // 6 // prevaDaNaprekSa- | bakA nikAmameNIdRzastanulatA tanute mudaM naH // 23 // NAlApAnkurvatyaH sasmitatrapam / na vINAyAH pravINAyAH nIlotpalollasitakhaJjanamaJjanetrA saMpUrNazAradasudhAkarakAntakhaJjanaM smararaJjanam // 7 // dagdho vidhividhatte na sarva- vakrA / bAlA jagatritayamohanadivyamUrtimanye vibhAti guNasundaraM janaM kamapi / ityapavAdabhayAdiva mugdhAkSI jagati smaravIrakIrtiH // 24 // etA skhalabalayasaMhRtinirmitA vidhinA // 8 // mInavatI nayanAbhyAM caraNAbhyAmapi mekhalotthajhaGkAranUpuraravAhRtarAjahaMsAH / kurvanti kasya na mano suphullakamalavatI / zaivAlinI ca kezaiH suraseyaM sundarI | vivazaM taruNyo vizvastamugdhahariNIsadRzaiH kaTAkSaiH // 25 // sarasI // 9 // alikulamaJjalakezI parimalabahulA rasA- eSA bhaviSyati vinidrasaroruhAkSI kAmasya kApi dayitA vahA tanvI / kisalayapezalapANiH kokilakalabhASiNI tanujA'nujA vaa| yaH pazyati kSaNamimAM kathamanyathAsau priyatamA me // 10 // amRtaM tadadharabimbe vacaneSvamRtaM kAmastamastakaruNastaruNaM hinasti // 26 // apAGgatarale vilokane'pyamRtam / amRtabhRtau kucakumbhau satyaM sA sRSTi- dRzau taralavakravarNA giro vilAsabharamantharA gatiratIva raparaiva // 11 // stanakalazaskhaladambarasaMvaraNavyagrapANi- kAntaM mukham / iti sphuritamaGgake mRgadRzAM svato lIlayA kamalAyAH / nipatanti bhAgyabhAjAmupari kaTAkSAH saro- tadatra na mahodayaH kRtapado'pi saMlakSyate // 27 // jAkSyAH // 12 // kuGkumapaGkenAGkitadehA gaurapayodhara- dRzaH pRthutarIkRtA jitanijAbjapatratviSazcaturbhirapi sAdhu kampitahArA / nUpurahaMsaraNatpadapadmA kaM na vazIkurute bhuvi sAdhviti mukhaiH samaM vyAhRtam / zirAMsi calitAni rAmA // 13 // mandamandagamanA kariNI kiM vA vizAla- vismayavazA vaM vedhaso vidhAya lalanAM jagatrayalalAmabhUtAnayanA hariNI kim / pUrNacandravadanA rajanI kiM pazya .mimAm // 28 // kvacitsabhrUbhaGgaiH kvacidapi ca lajjAparigacchati sakhe taruNI kim // 14 // uttuGgastanabharatAnta- NataiH kvacinItitrastaiH kvacidapi ca lIlAvilasitaiH / tAntamadhyaM vizliSyaddhanakacavAntavAntasUnam / vakrAbjabhrama 1 brahmA. 2 strIrUpam. 3 zRGkhalA. 4 netraprAntacaJcale, 1 nirnimeSaiH. | 5 vilAsabhareNa mantharA mandA gatiH. 6 kRtasthiti
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 . subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam navoDhAnAmebhirvadanakamalaitracalitaiH sphurallIlAlInAH prakara- asyAH sargavidhau prajApatirabhUccandro nu kAntipradaH zRGgAraikarasaH paripUrNA iva dRzaH // 29 // amuSyA lAvaNyaM mRdulamRdu- svayaM nu madano mAso nu puSpAkaraH / vedAbhyAsajaDaH lAnapyavayavAnmanolaulyaM dhAtuH karakaThinatAM me vimRzati / kathaM nu viSayavyAvRttakautUhalo nirmAtuM prabhavenmanoharamidaM padaM citte dhatte matiriti purA paGkajabhuvA dhruvaM kalyANIyaM rUpaM purANo muniH // 42 // vakaM candravikAsi paGkajakalitasukRtaireva racitA // 30 // samIcInA cInAMzuka- | parIhAsakSame locane varNaH svarNamapAkariSNuralinIjiSNuH parivRtAGgI pravilasatkucApInA hInA jaghanaghanabhAge'bja- kacAnAM cayaH / vakSojAvibhakumbhavimramaharau gurvI vadanA / na dInA dInAntaHkalitamadanA seyamadhunA navInA nitambasthalI vAcAM hAri ca mArdavaM yuvatiSu svAbhAmInAkSI vyathayati munInAmapi manaH // 31 // sphurannAnA- vikaM maNDanam // 43 // asyAzcedgatisaukumAryamadhunA ratnAruNitavasanA vRttamasRNastanApInA mattA taralajaghanA haMsasya garvairalaM saMlApo yadi dhAryatAM parabhRtairvAMcaMyamatvahaMsagamanA / smarAdhInAsInA kavihRdi jitAzeSalalanA vratam / aGgAnAmakaThoratA yadi dRSatprAyaiva sA mAlatI navInA mInAkSI vyathayati munInAmapi manaH // 32 // kAntizcetkamalA kimatra bahunA kASAyamAlambatAm // 44 // udAsInAlInAmapi vacasi lInA tanulasatrapAdhInA dInAla- nirmitsuH sudatImajo viracite vakre zazibhrAntitaH panapadavInAyakadhRtA / kavInAmAsInA hRdi kumudinInAtha- kozIbhUtanijAmbujAsanamadhiSThAtuM na zakto vidhiH / madhyaM vadanA navInA mInAkSI vyathayati munInAmapi manaH // 33 // vismRtavAnkacau ca kaThinau pInau nitambo kacAnvakrAnninilInA vezmAntaH kathamapi sakhInAmabhihitaiH kRtAdhInA mitavAnmatiH sphurati hi svasthe nRNAM cetasi // 45 // hInAkRtirapi matInAmaviSayA / kavInAmajJatvaM jJapayati saundaryasya taraGgiNI taruNimotkarSasya harSodmaH kAnteH vipInA tanutayA navInA mInAkSI vyathayati munInAmapi kArmaNakarma namarahasAmullAsanAvAsabhUH / vidyA vakragirAM manaH // 34 // kucAbhyAM bhAsvantI vijitalakucAbhyAM vidheranavadhiprAvINyasAkSAkriyA bANAH paJcazilImukhasya yuvamano harantI bibbokaiH sarasi viharantI mdhurgiiH| lalanAcUDAmaNiH sA priyA // 46 // dRSTiH sAlasatAM bibharti taruNyA lAvaNyaM kimapi vidadhAnArbhakavidhau navInA mInAkSI na zizukrIDAsu baddhAdarA zrotre preSayati pravartitasakhI saMbhovyathayati munInAmapi manaH // 35 // amalamRNAla- | gavArtAsvapi / puMsAmaGkamapetazaGkamadhunA nArohati prAgyathA kaannddkmniiykpolrucestrlsliilniilnlinprtiphulldRshH| bAlA nUtanayauvanavyatikarAvaSTabhyamAnA zanaiH // 47 // vikasadazokazoNakarakAntibhRtaH sutanormadalulitAni hanta AyAti zriyamaJjasA nayanayorambhoruhapreyasI saMnAhaH stanalalitAni haranti manaH // 36 // kiminduH kiM padmaM kimu yorayaM kalayate saMbhogayogyAM dazAm / vaidagdhyena sahAsikAM mukurabimbaM kimu mukha kimabje kiM mInau kimu madanabANau vitanute vAcAmiyaM prakriyA mugdhAyAH punaraindavIM na sahate kimu dRzau / khagau vA gucchau vA kanakakalazau vA kimu mukhyAmabhikhyAM mukham // 48 // kucau taDidvA tArA vA kanakalatikA vA kimabalA // 37 // tanusparzAdasyA daramukulite hanta nayane yudaJcadromAJcaM vrajati vayaHsaMdhivarNanam jaDatAmaGgamakhilam / kapolau dhrmaano dhruvamuparatAzeSaviSayaM yathA yathA vizatyasyA hRdaye hRdayezvaraH / tathA tathA manaH sAndrAnandaM spRzati jhaTiti brahma paramam // 38 // bahiryAtau manye saMkocataH kucau // 1 // antaraGgamanaGgasya madhuravacanaiH sabhrUbhaGgaiH kRtAGgulitarjanairalasavalitairaGganyAsaima- zRGgArakuladaivatam / aGgIkaroti tanvaGgI sA vilAsamayaM hotsvbndhubhiH| asakRdasakRtsphArasphArairapAGgavilokitestri- vayaH // 2 // anyeyaM rUpasaMpattiranyA vaidagdhyadhoraNI / naiSA bhuvanajaye sA paJcaSoH karoti sahAyatAm // 39 // nalinapatrAkSI sRSTiH sAdhAraNI vidheH // 3 // anAyAsakRzaM karpUreNa sthalaviracanA kuGkumenAlavAlaM mAdhvIkAni madhyamazaGkatarale dRzau / abhUSaNamanohAri vapurvayasi subhravaH pratidinapayaH paJcabANaH kRpANaH (?) / tatrotpannA yadi kila // 4 // dRzyaM dRzAM sahasrairmanasAmayutairvibhauvanIyaM ca / bhavetkAJcanI kApi vallI sA cedasyAH kimapi labhate sukRtazatakoTibhogyaM kimapi vayaH subhravo jayati // 5 // subhravaH saukumAryam // 40 // lAvaNyAmRtadIrghikA kulagRhaM. 1 utpattividhAne. 2 jIrNaH. 3 tucchaM kurvan. 4 jayazIlaH. saundaryasaubhAgyayostrailokyAkararatnakanda liriyaM jIvyAtsahasraM 5 manoharam. 6 mitho bhASaNam. 7 maunavratam. 8 pASANarUpA. samAH / rUpAlokanakotakena bahanA zilpazrameNAdarAnmanye 9 lakSmI 10 kASAyavastram. 11 nirmAtumicchu:. 12 brahmA. | 13 mukulIbhUtasvakIyakamalAsanam. 14 cAturyam. 15 paripATI. yAM vidhinA vihAya vihitaM sRSTerdhvajAropaNam // 41 // | 16 dhyeyam.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ vayaHsaMdhivarNanam 255 sma madhurimANaM vAco gatayazca vibhramAzca bhRzam // 6 // yadavadhi vilAsabhavanaM yauvanamudiyAya candravadanAyAH / dahanaM vinaiva tadavadhi yUnAM hRdayAni dAnte // 7 // adharaH kisalayarAgaH komalaviTapAnukAriNau bAhU / kusumamiva lobhanIyaM yauvanamaGgeSu saMnaddham // 8 // mRdulavali - lalitamadhyaM pRthulakucaM cAru viSulabhUjaghanam / puMnAgaspRhaNIyaM sphurati vanaM yauvanaM ca nArINAm // 9 // saMbhinnayoramuSyA vayasoH payasorivAGgeSu / anayo rasadvibhedaM mAnasajanmA paraM veda // 10 // stanataTamidamuttuGgaM nimno madhyaH samunnataM jaghanam / viSame mRgazAvAkSyA vapuSi nave ka iva na skhalati // 11 // udayati taruNimataraNau zaizava - zazini prazAntimAyAte / kucacakravAkayugalaM taruNitaTinyAM mitho milati // 12 // acalaM caladiva cakSuH prakRtamapIdaM samudyadiva vakSaH / atadiva tadapi zarIraM saMprati vAmabhruvo jayati // 13 // ayamaGkurabhAva eva tAvatkucayoH karSati lokalocanAni / itaretarapIDanImavasthAM gatayoH zrIranayoH kathaM bhavitrI // 14 // pariharati yathA yathA vayo'syAH sphuradurukandalazAlibAlabhAvam / draDhayati dhanuSastathA tathA jyAM spRzati zarAnapi sajjayanmanobhUH // 15 // nizitazaradhiyA'rpayatyanaGgo dRzi sudRzaH svabalaM vayasyarAle / dizi nipatati yatra sA ca tatra vyatikarametya samunmiSantyavasthAH // 16 // yathA yathA'syAH kucayoH samunnatistathA tathA locanameti vakratAm / aho sahante bata no parodayaM nisargato'ntarmaMlinA hyasAdhavaH // 17 // samaM vilAso'GkuritaH stanAbhyAM trapA vilAsena sahAvatIrNI / avartatAnyastrapayaiva sAkaM kAntaH prakAro vacasAM kRzAGgayAH // 18 unmIlitaM tUlikayeva citraM sUryozubhirbhinnamivAravindam / babhUva tasyAzcaturasrazobhi vapurvibhaktaM navayauvanena // 19 // asaMbhRtaM maNDanamaGgayaSTeranAsavAkhyaM karaNaM madasya / kAmasya puSpavyatiriktamastraM bAlyAtparaM sAdhu vayaH prapede // 20 // AvRNoti yadi sA mRgIdRzI svAMzcalena kucakAJcanAcalam / bhUya eva bahireti gauravAdunnato na sahate tirastri nyazJcati vayasi prathame samudaJcati taruNimani sudRzaH / dadhati | yAm // 21 // atyunnatastanamuro nayane sudIrghe va bhruvAvatitarAM vacanaM tato'pi / madhyo'dhikaM tanuranUnagururnitambo mandA gatiH kimapi cAdbhutalocanAyAH // 22 // bhrUpallavo dhanurapAGgataraGgitAni bANA guNAH zravaNapAliriti smareNa / tasyAmanaGgajayajaMgamadevatAyAmastrANi nirjitajaganti kimarpitAni // 23 // zoH sImAvAdaH zravaNayugalena pratikalaM stanAbhyAM saMruddhe hRdi manasijastiSThati balAt / nitambaH sAkrandaM kSipati razanAdAma parataH pravezastanvaGgayA vapuSi taruNino vijayate // 24 // anAghrAtaM puSpaM kisalayamailUnaM kararuhaireMnAviddhaM ratnaM madhu navamanAsvAditarasam / akhaNDaM puNyAnAM phalamiva ca tadrUpamanaghaM na jAne bhoktAraM kamiha samupasthAsyati vidhiH // 25 // bhruvau kAcillIlA pariNatirapUrvA nayanayoH stanAbhogo vyaktastaruNimasamArambhasamaye / idAnIM bAlAyAH kimamRtamayaH kiM viSamayaH kimAnandaH sAkSAnitamadhuraH paJcamaravaH // 26 // anAkRtaireva priyasahacarINAM zizutayA vacobhiH pAJcAlI mithunamadhunA saMgamayitum / upAdatte no vA viramati na vA kevalamiyaM kapolau kalyANI pulakamukulaidanturayati // 27 // pragalbhAnAmantaH pravizati zRNoti priyakathAM svayaM tattacceSTAzatamabhinayairvaJcayati ca / spRhAmantaH kAnte vahati na samabhyeti nikaTaM yathaiveyaM bAlA harati hi tathA cittamadhikam // 28 // smitaM kiMcidvakre saralataralo dRSTivibhavaH parispando vAcAmabhinava vilAsoktisarasaH / gatInAmArambhaH kisalayitalIlAparikaraH spRzantyAstAruNyaM kimiha na hi ramyaM mRgadRzaH // 29 // ime tAruNyazrI navaparimalAH prauDhasuratapratApaprArambhAH smaravijayadAnapratibhutraH / ciraM cetacaurA abhinavavikAraikarucayo vilAsavyApArAH kimapi vijayante mRgadRzaH // 30 // apakrAnte bAlye taruNimani cAgantumanasi prayAte mugdhatve caturimaNi cAzleSarasike / na kenApi spRSTaM yadiha vayasA marma paramaM yadetatpazveSorjayati vapurindIvaradRzaH // 31 // tadAtvapronmIlanpradimaramaNIyAH kaThinatAM vicitya pratyaGgAdiva taruNabhAvena ghaTitau / stanau saMvibhrANA kSaNavinayavaiyAtyamasRNasmaronmeSAH keSAmupari na rasAnAM yuvatayaH // 32 // na zIlaM dRgbhaGgI kalayati kuraGgInayanayoH kucazrIH karkandhUphalamapi na bandhUkRtavatI / sudhAyAH sadhrIcI na ca vacanavIcI paricitA tathApi zrIrasyA yuvajananamasyA vijayate // 33 // udazvadvakSojadvayataTabharakSobhitakaTi sphuradRgbhyAM mandIkRtavilasadindIvarayugam / | // 1 acchinnamU. 2 vedharahitam 3 madanasya. 1 gacchati sati. 2 udayaM prApa. 3 spRhaNIyam. 4 mRdvI yA lavalirvRkSavizeSastena lalito madhyabhAgo yasya tat pakSe, mRdulA yA valayo valitritayaM tena lalito madhyo yasmin 5 pRthavaH sthUlA lakucA yasmin; pakSe,-pRthulau kucau yasmin 6 sundaram 7 vipulA ye bhUjA vRkSAstairdhanaM niviDam; pakSe, - vipulA bhUryeSAM te vipulabhuva etAdRzA jaghanA yasmiMstat* bahupradezavyApakajadhanamityarthaH 8 puMnAgaiH kesaravRkSaiH spRhaNIyam; pakSe, - puruSa zreSThaiH spRhaNIyam. 9 kuTile arthAdyauvanarUpe. 10 svavastreNa.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam samudyadbhUbhaGgaM pravihitadhanurbhaGgamanizaM vayastatpadmAkSAH katha- yugodbhedaM. vinApyaGgulImudrAsUcitahAsyamAsyamadhikaM no miva mano na vyathayatu // 34 // mukhaM vikasitasmitaM putrikAdau rasaH / tiryaglocanavIkSitAni vacasAM chekoktivaMzitavakrimaprekSitaM samucchalitavibhramA gatirapAstasaMsthA saMkrAntayastasyAH sIdati zaizave samabhavatko'pyeSa navyaH kramaH matiH / uro' mukulitastanaM jaghanamaMsabandhoddhara batendu- // 46 // lAvaNyAmRtanijhareNa sudRzaH siktAkhilAGgasthalI vadanAtanau taruNimodgamo modate // 35 // na danturamuraHsthalaM jAtastatra navInayauvanakalAlIlAlatAmaNDapaH / tasminveSavacasi nAzritA cAturI vikAri na vilokitaM bhravi na vizeSazItalataracchAyAsu suptotthitaH kaMdarpa strijagajjayodyamavakrimopakramaH / tathApi hariNIdRzo vapuSi kApi kAnti- paro'pyadyApi nidrAlasaH // 47 // bAlye gehapatau nimIcchaTA paTAvRtamahAmaNidyutirivAtra saMlakSyate // 36 // idaM lati vayaHsaMdhiM vidhAya smarazcaurazcArutaraM viveza nibhRtaM paramasundaraM tanupuraM kuraGgIdRzAM nivArya khalu zaizavaM svaya- bAlAzarIrAlayam / cAzcalyaM caraNe pRthutvamudare nirlajjatAM manena nItaM balAt / tadAgamanazaGkayA makaraketunA kiM cetasi kSAmatvaM hRdaye dRzoH saralatAM sarvasvamasyA haran kRtaM payodharadharAdharau trivalivAhinIdustarau // 37 // sthira- // 48 // etasyAM rativallabhakSitipateH krIDAsarasyAM zanaiH tvamaciradyutau tamasi ko'pi bandhagraho vidhau kimapi saurabhaM saMzoSaM nayatIva zaizavajalaM taarunnytigmdyutiH| antaHsthA madhuni kApi varNAtmatA / zirISanavadAmani sphurati ko'pi ca yathA yathA vikasati prAyaH kucoccasthalI sthaulyaM hanta zailodayo vayo'bhinavavedhasastadiha manmahe kauzalam // 38 // tathA tathA vitanute dRkpInamInAvalI // 49 // rekhA kSaNaM saralavIkSaNaM kSaNamapAGgasaMvIkSaNaM kSaNaM rajasi khelanaM kAcana kajjalasya nayanAmbhoje mithaH kauzalAdAlIbhiH sarakSaNamatIva bhUSAdaraH / kSaNaM drutatarA gatiH kSaNamatIva mandA | lIkRtApi kuTilIbhAvaM samAlambate / lakSyA vakSasi pANigatiH kSaNakSaNavilakSaNaM jayati ceSTitaM subhravaH // 39 // padmaviSamasparzodayAdunnatirjAnImo vayameNazAvanayane bAlyaM na yo dhatte yadatibahalA nilAvaNyaparaH pratya yattaTama- pAlyaM tava // 50 // madhyasya prathimAnameti jaghana vakSonusarantyUrmayo vibhramANAm / unmagnaM yatsphurati ca manA jayormandatAM dUraM yAtyudaraM ca romalatikA netrAjavaM dhAvati / kumbhayordvandvaMmetattanmanye'syAH smaragajayuvA gAhate hRttaDA kaMdarpa parivIkSya nUtanamanorAjyAbhiSiktaM kSaNAdagAnIva gam // 40 // mandaM mandaM zravaNapuTakopAntagantA dRgantaH | parasparaM vidadhate niluNThanaM subhravaH // 51 // dRSTiH zaizavakiMcitkiMcidviramati mano dhUlikelIrasebhyaH / AvirbhAvaH | maNDanA pratikalaM lAvaNyamabhyasyate pUrvAkAramurastathApi stanamukulayoH kApi kAntiH samantAdadya zvo vA kusuma- | kucayoH zobhAM navAmIhate / saMprAptA gurutAM tathApyupacitAdhanuSo yauvarAjyAbhiSekaH // 41 // saMnaddho'yaM navataru- bhogA nitambasthalI tanvyAH svIkRtamanmathaM vijayate tannetraNimA kAmamAskandakAmo nainAM maJcatyahaha sahasA kautakI peyaM vayaH // 52 // tattasyAH kamanIyakAnti vijitabAlabhAvaH / tadvairAjaM varataratanusvarNabhUmau pravRttaM prAyastva | trailokyanArIvapuH zRGgArasya niketanaM samabhavatsaMsArasAraM mAdanudinamayaM kSIyate madhyadezaH // 42 // zroNIbandhastya- vayaH / yasminvismRtapakSmapAlicalanAH kAmAlasA dRSTayo no jati tanutAM sevyate madhyabhAgaH payAM muktAstaralagatayaH yUnAM punarutpatanti patitAH pAze zakuntA iva // 53 // saMzritA locanAbhyAm / dhatte vakSaH kacasacivatAmadvitIyaM kelIkotukamAdarAcchravaNayorAlImirAzrAvyate bAlAbhistu puraH tu vakraM taddvAtrANAM guNavinimayaH kalpito yauvanena // 43 // pureva rajasi krIDArthamAhUyate / ceto yAti na vA tatasabhrUbhaGgaM karakisalayAvartanairAlapantI sA pazyantI lalita- stadubhayoreNIdRzaH sAMprataM madhye cumbakayorayaHzakalavanniHlalitaM locanasyAJcalena / vinyasyantI caraNakamale lIlayA pakSapAtaM manaH // 54 // uttAlAlakabhaJjanAni kabarIpAzeSu khairayAtainiHsaGgItaM prathamavayasA nartitA paGkajAkSI // 44 // zikSAraso dantAnAM parikarma nIvinahanaM bhrUlAsyayogyAgrahaH / dolAyAM jaghanasthalena calatA lolekSaNA lajjate sAzaGka tiryaglocanaceSTitAni vacasAM chekoktisaMkrAntayaH strINAM tanukaNTakakSatamiyA krIDAvane krIDati / dhatte dikSu nirI mlAyati zaizave pratikalaM ko'pyeSa kelikramaH // 55 // kSaNaM sitamukhI pArAvatAnAM rutaiH sajjaM maugthyavisarjanAya mAtrA nartanapaNDitabhru vadanaM kiMcitpragalbhe dRzau stokodbheda | nivezinastanamaro madhyaM daridrAti ca / asyA yajaghanaM sutanoH zRGgAramitraM vayaH // 45 // vakSasyAvaraNAdarastana ghanaM ca kalayA pratyaGgameNIdRzaH satyaMkAramiva smaraikasuhRdA 1 svAyattIkRtam. 2 samudgataH. 3 niyataikaviSayatA. 4 unnatam / tadyauvanenArpitam // 56 // lAvaNyAmRtamAhitaM varatanoraGge 5 utkarSabhAgbhavati.6 jaghanabandha:. 7 sUkSmatAm.8 caJcalagamanAni. 9 viparyayaH .1 bandhanam. 2 parimANena.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ vayaHsaMdhivarNanam, taruNIpRthagavayavavarNanam 257 sthitaM yatpurA tattAruNyaghanodayena bahudhA saMvardhitaM padmabhUH / kozAdiva niSpatantI ' zreNI ghanIbhUya medhuvratAnAm // 12 // vIkSya syandanazaGkitaH kucayugavyAjAnnitambasthalAccakre setu - iyaM mukhAmbhoruhasaMnidhAne vilambidhammillataticchalena / yugaM na cediha kutastAdRgrasasthAsnutA // 57 // vistArI samAgatAM sAdarameva bAlA dvirephamAlAmuta vA dadhAti stanabhAra eSa gamito na vocitAmunnatiM rekhodbhAsi kRtaM vali - // 13 // asyAH sapakSaikavidhoH kacaughaH sthAne mukhasyo - trayamidaM na spaSTanimnonnatam / madhye'syA RjurAyatArdhakapizA pari vAsamApa / pakSasthatAvadvahucandrako'pi kalApinAM yena romAvalI nirmitA ramyaM yauvanazaizavavyatikaronmizraM vayo jitaH kalApaH // 14 // asyA yadAsyena purastirazca vartate // 58 // cAJcalyaM caraNau vihAya nayanaprAntaM prati - tiraskRtaM zItarucAndhakAram / sphuTatsphuradbhaGgikacacchalena SThAsate vastuM vAJchati vAci kAcidamRtaspardhAkarI mAdhurI / tadeva pazcAdidamasti baddham // 15 // asyAH kacAnAM kAntiH kAcana vakSaso vijayate tanvyA dukUlAzcalaM tanmanye zikhinazca kiM nu vidhiM kalApau vimateragAtAm / tenAyamebhiH divasaiH kiyadbhiratanurjetA jaganmaNDalam // 59 // AlA - kimapUji puSpairabhasi dattvA sa kimardhacandram // 16 // pAnbhrUvilAso viralayati lasadvAhuvikSipti yAtaM nIvigranthi | AbhAti zobhAtizayaM prapaJcAdeNIdRzo'syA ramaNIyazobhA / prathimnA pratanayati manAGmadhyanimno nitambaH / utpuSyatpArzva- veNI lasatkuntaladhoraNInAM zreNIva kiM cAsa harinmaNInAm mUrcchatkucazikharamuro nUnamantaH smareNa spRSTA kodaNDakoTyA // 17 // vidhiH kimasyA nitarAmamAntamaGgeSu zRGgArarasaM hariNazizudRzo dRzyate yauvanazrIH // 60 // sukezyAH / snigdhollasatkuntalakaitavena nidhAya mUrdhni stabakI - cakAra // 18 // cikuraprakarA jayanti te viduSI mUrdhani yAnbibharti sA / pazunApyapuraskRtena tattulanAmicchati cAmareNa kaH // 19 // lasanmauktikazreNigaGgAtaraGgA svayaM nandinI bhAvato nIlavarNA / sasImantasindUrasArakhatAbhA triveNIyameNIdRzo mauliveNI // 20 // etAM navAmbudharakAntimudIkSya veNImeNIdRzo yadi vadanti vadantu nAma / brUmo vayaM mukha sudhAMzusudhAbhilASAdabhyAgatAM bhujaginIM maNimudrahantIm // 21 // svarbhAnurAkalayituM sa samudyato'bhUdrAkAM vinAnanasudhAMzumaho yadasyAH / manye tadasya na ca tiSThati pUrNimAyAM bhAvo hi kiMtu paripUrNakale sudhAMzau // 22 // vikacakacakalApaH kiMcidAkuJcito'yaM kucakalazanivezI zobhate zyAmalAkSyAH / madhurasaparitoSAtkiMcidutphulla koze kamala iva nilInAH peTakAH SaTpadAnAm // 23 // na jImUtacchedaH sa hi gaganacArI na ca tamo na tasyendomaitrI na ca madhukarAste na mukharAH / picchaM tatkekinyucitamasito'yaM na ca maNimRdutvAdAjJAtaM ghanacikurapAzo mRgadRzaH // 24 // dhunotu dhvAntaM nastulitadalitendIvaravanaM ghanasnigdhaM zlakSNaM cikuranikurambaM tava zive / yadIyaM saurabhyaM sahajamupalabdhuM sumanaso vasantyasminmanye sarairdUre samutsAritaM bhagnaM pInakucasthalasya ca rucA hastamathanavATIviTapinAm // 25 // unmIladvadanendukAntivikAdaprAptAGgasukhaM ruSeva sahasA kezeSu lagnaM tamaH // 26 // prbhaabhirhtm| etasyAH kalaviGkakaNThakadalIkalpaM milatkautu bala taruNIpRthagavayavavarNanam kezapAzaH asyA manoharAkArakabarIbhAranirjitAH / lajjayeva vane vAsaM cakruzcamarabarhiNaH // 1 // bhAti vinyastakahAraM sukezyAH kezasaMcayam / zoNitArdraiH zaraiH pUrNe tUNIramiva mAnmatham // 2 // stanAbhoge patanbhAti kapolAtkuTilos - lkH| zazAGkabimbato merau lambamAna ivoragaH // 3 // calatkAmimanomInamAdAtuM cittajanmanaH / galayaSTirivAbhAti bAlAveNI guNojjvalA // 4 // pRSThAvalambinI / kazeva paJcabANasya yuvatarjanahetave // 5 // tamastoma bhRzaM somamaNDalopari rAjase / dhUmapAnena kiM nAma dhAma gamyamataH param // 6 // veNI zyAmA bhujaMgIyaM nitambAnmastakaM gatA / vakracandrasudhAM leDhuM sAndrasindUrajihvayA // 7 // tasyAH kacabharavyAjAttanayasnehalAlitaH / ArUDhaH pArvatIbuddhyA guhabarhIva mUrdhani // 8 // zyAmA milindamAlA bAlAyA vadanapadmamakarandam / AkhAditumiva militA lalitA veNImiSAdeSA // 9 // malinA api 'saMyamanAtkuTilA api sumanasAM samAgamataH / bAlA api muktAnAmanuSaGgAnnirjaraitvamupayAnti // 10 // nAnAdramukte SvanudhUpavAsaM vinyastasAyaMtanamallikeSu / kAmo vasantAtyayamandavIryaH kezeSu lebhe balamaGganAnAm // 11 // eNIdRzaH pANipuDhe niruddhA veNI vireje zayanotthitAyAH / saroja 1 bandhanAt; pakSe, - indriyanigrahAt 2 puSpANAm; pakSe,sAdhUnAm. 3 bavayorabhedAt kezA pakSe, arbhakA: 4 mauktikAnAm, paMkSe, - jIvanmuktAnAm . 5 jarArahitatvam; pakSe, devatvam. 6 kamalakunalAt. 33 su. ra. bhAM. abhyaGgArambhaH asyAH pIThopaviSTAyA abhyaGgaM vitanotyasau / lasacchroNi caladveNi naTadgurupayodharam // 27 // Avartya kaNThaM sicayena 1 paGkiH 2 bhramarANAm 3 kezakalApAH 4 pazcAtkRtena.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 subhASitaratnabhANDAgAram samyagAbaddhya vakSoruhakumbhayugmam / kAsau karAlambitatailapAtrA mandaM samAsIdati sundarIM tAm // 28 // vakSojau nibiDaM nirudhya sicayenAkuJcaya madhyaM zanaiH kRtvA campakatailasekamabalA saMpIDya mandaM ziraH / pANibhyAM calakaGkaNodyatajhaNatkArottarAbhyAM karotyabhyaGgaM paripazyataH sakutukaM dorantaraM preyasaH // 29 // - vahantIM sindUraM prabalakabarIbhAratimiratviSAM vRndairbandIkRtamiva navInArkabharaNam / tanotu kSemaM nastava badanasaundaryalaharI parIvAhasrotaHsaraNiriva sImantasaraNiH // 38 // aye mAtardRSTvA mukhamamRtabhAnubhramavazAtkacacchadmA rAhurvasati kimu tRSNAtaralitaH / kimevaM kaMdarpAntakataruNi sindUrasaraNicchalAdbhoktuM bhUyo bahiriva rasajJAM kalayati // 39 // [ 6 prakaraNam tilakaH sImantaracanam snehasaMvardhitAnbAlAndRDhaM badhnAti sundarI / karuNA hariNAkSINAM kutaH kaThinacetasAm // 30 // saMprAptacikurabhAvaH kacanicayo vA yuvA kare lagnaH / strIbhirdRDhaM nibadhyo na cetparakailatramanusarati // 31 // yathA yathA'yaM valate bhujo'syA udazcitaH saMyamane kacAnAm / tathA tathA valgati kAmamekaH sa eva vakSoruha utpalAkSyAH // 32 // jAnubhyAmupavizya pANinihitazroNI bharA pronnamadovallI namadunnamatkucataTI dIvyannakhAGkAvaliH / pANibhyAmavadhUya kaGkaNajhaNatkArAvatArottaraM bAlA hyati kiM nijAlakabharaM kiM vA madIyaM manaH // 33 // * jagatIM vijetum / sakuGkumAlekhamiSeNa vIro vyamocayaccA bAle lalAmalekheyaM bhAle bhallIva rAjate / bhrUlatAcApamA - kRSya na vidmaH kaM haniSyati // 41 // kastUrI tilakaM bAle bhAle mAkuru mA kuru / adya sAmyaM bhajAmIti jRmbhate zazalAJchanaH // 42 // 3yAmalenAGkitaM bhAle bAle kenApi lakSmaNA / mukhaM tavAntarAsuptabhRGgaphulAmbujAyate // 43 // nAsAvaMzavinirmuktamuktAphalasanAbhinA / bhAta HTTsthena bAlA candanabindunA // 44 // locanaphullAmbhojadvayalobhAndolitaikamanAH / kastUrI tilakamiSAdayamalike'liH samullasati // 45 // asyA lalATe racitA sakhIbhirvibhAvyate candanapatralekhA / ApANDurakSAmakapolabhittAvanaGgabANatraNapaTTikeva // 46 // asyAstanusyandanasaMsthito vai sa mInaketu azrAntaM dRDhayantraNena kucayoratyaktakAThinyayorAbaddhasphuTamaNDarutarAM patAkAm // 47 // virAjate'syAstilako'yamaJcito lonnatimilaJccolaM vimucyorasaH / nIvIvicchuritaM vidhAya smareNa bANo dhanuSIva yojitaH // 48 // asyAH sugandhinavavikuzcitabhrUlatikAdvayAntare / vijitya lokadvitayaM divaM prati tamamuM vAmastanAlambinIM veNIM pANinakhAJcalaiH zithilayatyA- kuGkumapaGkadatto mugdhazcakAsti tilako madirekSaNAyAH / kramya pIThaM padA // 34 // AbhugnAGgulipallavau kacabhare AviSTarAgamabhirAmamukhAravindaniSyandalagnamiva me hRdayaM byApArayantI karau bandhotkarSanibaddhamAnasatayA zUnyAM dvitIyam // 49 // asyAH saMyamavAnkaco madhukarairabhyarthyadadhAMnA dRzam / bAhUtkSepasamunnate kucataTe paryasta - mAno muhurbhuGgIgopanajAbhizApamacirAdunmASrTukAmo nijam / colAMzukA hrIsaMkocitabAhumUlasubhagAM badhnAti jUTIM vadhUH sImantena kareNa komalarucA sinduurvinducchlaadaatptaays|| 35 // jAnusthApitadarpaNaM pariNamagrIvaM samudyadbhujaM piNDamaNDalamasAvAdAtumAkAGkSati // 50 // keyUraM na kare nyaJcatkUrparamunnamadbhujalasatkakSAntarohatkucam / pANibhyAM pade na kaTakaM maulau na mAlA punaH kastUrI tilakaM tathApi pravibhajya kezanicayaM sImantakarmodyatA cetaH kasya vazIkaroti tanute saMsArasArazriyam / sarvAdhikyamalekhi bhAlaphalake na balAdvAlA vilolekSaNA // 36 // kezAnvAmakarAvalambita- yatsubhruvo vedhasA jAnImaH kimu tatra manmatha mahIpAlena zikhAnbhUyo raNatkaGkaNaM vyAdhUyAtha kaniSThikAnakhamukhenA- | mudrA kRtA // 51 // kucitAnyAGguli | sImantaM viracayya tasya kaeNrabheNonmRjya pArzvadvayaM tAnpazcAdyugapatpraNIya karayoryugmena badhnAtyasau // 37 // sImantasindUram 1 vastraprAntena. 2 kezavezaH 3'kalatraM zroNibhAryayoH 4 badhnAti. 5 saMtatam . 6 vasanagranthisaMnihitam 7 kRtvA 8 karabahirbhAgeNa lalATaH kezAndhakArAdatha dRzyabhAlasthalArdhacandrA sphuTamaSTamIyam / jagajjayAya manobhuvA siddhirasAdhi enAM yadAsAdya sAdhu // 40 // bhruvau bhrUrekhAyugalaM bhAti tasyAzcaTulacakSuSaH / patradvayIva haritA nAsAvaMzavinirgatA // 52 // asitAtmA samunnaddhaH samA viSkRtacApalaH / bhujaMga kuTilastasyA bhrUvikSepaH khalAyate patrayoranayozchAyA bhruvorvyAjAduzcati // 54 // kiNcitsv|| 53 // smarakalpadrumo bAle tava bhAle dvipatrakaH / zramadazcibhrUlatA bhAti bhAminI / bAlakrIDApratidvandvi tarjayantIva yauvanam // 55 // kAmakArmukatayA kathayanti bhrUlatAM mama punarmatamanyat / locanAmburuha yoruparisthaM bhRGgazAvakatatidvayametat // 56 // tasyAH zalAkAJjananirmiteva kAnti 1 niSkalaGkamukhasya kastUrItilakena lAnchanavattvAccandraH sAmyaM bhajediti bhAvaH 2 zyAmavarNena. 3 cihena.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ taruNIpRthagavayavavarNanam 259 bhruvorAyatalekhayoryA / tAM vIkSya lIlAcaturAmanaGgaH svacApasaundaryamadaM mumoca // 57 // bhrUbhyAM priyAyA bhavatA manobhUcApena cApe ghanasArabhAvaH / nijAM yadaploSadazAmapekSya saMpratyanenAdhikavIryatArji // 58 // smAraM dhanuryadvidhu - nojjhitAsyA yAsyena bhUtena ca lakSmalekhA / etaddhruvau janma tadApa yugmaM lIlAcalatvocitabAlabhAvam // 59 // netradvayam ravindoparibhAgasaMsthaM netradvayaM khaJjanamAmananti / praphullavAmbujapArzvavarti daladvayaM bhRGgayutaM mataM me // 78 // indIvaraM locanayostulAyai nirmAya yatnena vidhiH kadAcit / atulyatAM vIkSya tato rajAMsi nikSipya cikSepa sa paGkamadhye // 79 // iSutrayeNaiva jagatrayasya vinirjayAtpuSpamayAzugena / zeSA dvibANI saphalIkRteyaM priyAhagambhojapade'bhiSicya // 80 // seyaM mRduH kau sumacApayaSTiH smarasya muSTigrahaNArhamadhyA / tanoti naH zrImadapAGgamuktAM mohAya yA dRSTizaraughavRSTim // 81 // AghUrNitaM pakSmalamakSipadmaM prA nUnamAjJAkarastasyAH subhruvo makaradhvajaH / yatastantre - saMcArasUciteSu pravartate // 60 // niHsImazobhAsaubhAgyaM jAtA caJcalam // 61 // AsAM vratamatIvAkSNoryatpuraH pari - sarpaNam / saha yAtaM manastatra tyaktvA bhUyo nivartanam // 62 // arjunaH kRSNasaMyuktaH karNe yatrAnudhAvati / tannetraM tu kurukSetramiti mugdhe mRzAmahe // 63 // eka mevAkSi N vAmAkSi raJjayAJjanalekhayA / jAyatAmaindave bimbe khaJjanAmbujasaMgamaH // 64 // amuSya murSitA lakSmIzcakSuSeti na nUtanam / na vedmi kathayatyasyAH karNe lagnaM kimutpalam // 65 // mRgasaMbandhinI dRSTirasau yadi na subhruvaH / dhAvati zramaNottaMsalIlAdUrvAGkure kutaH // 66 // tasyAH zravaNamArgeNa calite yadi locane / kutaH prakAma - dhavale dhattaH kRSNAnuraktatAm // 67 // zrUyatAM kautukaM so'pi smaraH zRGgAriNAM guruH / amuSyAH ziSyatAmeti zravaNonmukhayorddazoH // 68 // bhAkhatkuNDalamANikyaprabhApratihateriva / natAGgayAH zravaNotsaGgamArUDhA nayanadvayI // 69 // nayanasya tulAM cakre nalinena natabhruvaH / Unena calite bhRGgaM mAmaraMbhAdvidhirdadhau (1) // 70 // anaGgamaGgalabhuvastadapAGgasya bhaGgayaH / janayanti yUnAmantaHsaMtApasaMtatim // 71 // yadi syAnmaNDale saktamindorindIvaradvayam / tadopamIyate tasyA vadanaM cArulocanam // 72 // zramayati zarIramadhikaM bhramayati cetaH karoti saMtApam / mohaM muhuzca kurute viSaviSamaM vIkSaNaM tasyAH // 73 // atipUjitatAreyaM dRSTiH zrutilaGghanakSamA sutanuH / jinasiddhAntasthitiriva savAsanA kaM na mohayati // 74 // nayanacchalena sutanorvadanajite zazini kulapatau krodhAt nAsAnAlanibaddhaM sphuTitamivendIvaraM dvedhA // 75 // AyAminostadakSNoraJjanarekhAvidhiM vitanvantyAH / pANiH prasAdhikAyAH prApadapAGkaM cireNa vizramya // 76 // pravAtanIlotpalanirvizeSamadhIraviprekSitamAyatAkSyA / tayA gRhItaM nu mRgAGganAbhyastato gRhItaM nu mRgAGganAbhiH // 77 // mukhA1 netrakaTAkSapAtena sUciteSu. natAGgayA nayanadvayam / anyonyAlokanAnandavirahAdiva zrutyajitAmRtAMzu / asyA ivAsyAzvaladindranIlagolA malazyAmalatAratAram // 82 // karNotpalenApi mukhaM sanAthaM netradyutinirjitena / yadyetadIyena tataH kRtArthA svacakSuSI kiM kurute kuraGgI // 83 // tvacaH samuttArya dalAni rItyA mocAtvacaH paJcaSapATanAnAm / sArairgRhItairvidhirutpalaughAdasyAmabhUdIkSaNarUpazilpI // 84 // cakoranetraiNadRgutpalAnAM nimeSayantreNa kimeSa kRSTaH / sAraH sudhodvAramayaH prayatnairvidhAtumetannayane vidhAtuH // 85 // RNIkRtA kiM hariNIbhirAsIdasyAH sakAzAnnayanadvayazrIH / bhUyoguNeyaM sakalA balAdyattAbhyo'nayAlabhyata vibhyatIbhyaH // 86 // dRzau kimasyAzcapalasvabhAve na dUramAkramya mitho miletAm / na cetkRtaH syAdanayoH prayANe vighnaH zravaH kUpanipAtabhItyA // 87 // kedArabhAjA zizirapravezAtpuNyAya manye mRtamutpalinyA / yatastatkusumekSaNeyaM yatazca tatkorakadRcakoraH // 88 // natabhruvo locanakhaJjarITau vihAramAnaGgamihAramete / kathaM na sAnandahRdo yuvAnastAruNyamantarnidhimunnayantu // 89 // svadRzorjanayanti sAntvatAM khurakaNDUyanakaitavAnmRgAH / muhu- jitayorudayatpramIlayostadakharvekSaNazobhayA bhayAt // 90 // nalinaM malinaM vivRNvatI pRSatImaspRzatI tadIkSaNe / api khaJjanamaJjanAJjite vidhAte rucigarvadurvidham // 91 // zrutilaGghanamIhamAnayormalinAbhyantarayoradhIrayoH / smRtitApakaratvametayorucitaM locanayormRgIdRzaH // 92 // locane hariNa - garvamocane mA vidUSaya natAGgi kajjalaiH / sAyakaH sapadi jIvahArakaH kiM punarhi gairalena lepitaH // 93 // kAminI nayanakajjalapaGkAdutthito madanamattavarAhaH / kAmimAnasavanAntaracArI mUlamutkhanati mAnalatAyAH // 94 // rAmAvilolanayane kimu mInabAlau nIlotpale kimathavA kimu khnyjriittyai| kiM vA jagatrayajayAya kRtirna jAne kaMdarpabhUparacitA navakArmaNasya // 95 // mukhavidhuparivRttottAnatATaGkapAzAvadhi - 1 viSeNa. /
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 [ 6 prakaraNam muktAH zravaNapathajuSo nIlapakSmANa ete yAvalIlAvatInAM hRdi na dhRtimuSo dRSTibANAH patanti // 112 // azrUNi subhASitaratnabhANDAgAram cakitacakorIkAnticauraM tadakSi / tribhuvanayuvacetobandha - saMketahetoH sahacaramiva kartuM pAzamAzaya yAti // 96 // kaTAkSaH nAsA purANabANatyAgAya nUtanAstrakutUhalAt / tannAsA bhAti kAmena tUNIvAdhomukhIkRtA // 114 // dantA lidADimI - bIjabhakSaNotkaNThacetasaH / manye mArazukasyeyaM nAsA caJcUrvirAjate // 115 // nAsAdasIyA tilapuSpatUrNaM jagatrayanyastazastrayasya / zvAsAnilAmodabharAnumeyAM dadhadvibANIM kusumAyudhasya // 116 // kecittilasya kusumaM zukacacumanye nAsAM vadanti kathayAmyahamanyadeva / saMrakSito nijazarAsanasaMnidhAne kAmena ketaka dalaikamayo niSaGgaH // 117 // nAsAbhUSaNam nAsA mauktikamabale kimadharabimbena vidrumaM kuruSe / dRSTyA guJjAbIjaM ziva ziva bhUyastadeva haMsitena // 118 // zleSmAgAre vasatirjAtAsmAkaM tadatra mA yAta / AndolanacchalAdiha nivArayantIva mauktikAni viAn // 119 // sudhAmayo'pi kSayarogazAntyai nAsAgramuktAphalakacchalena / pibatIva candraH anaGgasaMjIvanadRSTazaktirmukhAmRtaM te AkAzAtpatitaM punarjalanidhau madhye yAntI gurujanaiH sArdhaM smayamAnamukhAmbujA / tiryaggrIvaM yadadrAznIttanniSpatrAkarojjagat // 97 // kvacitkRSNArjunaguNA kvacitkarNAntagAminI / apAGgazrIstavAbhAti suzrUbhAratagIriva // 98 // vizAlAkSIkaTAkSasya sAkSI tryakSo mahezvaraH / nAdyApi prakRtiM yAti yena viddho digambaraH // 99 // yAsAM kaTAkSavizikhaiH smaracaureNa tADitAH / hRtacaitanya sarvasvA mohyante mugdhakAmukAH // 100 // re re gharaTTa mA rodIH kaM kaM na bhrAmayantyamUH / kaTAkSavIkSaNAdeva karAkRSTasya kA kathA // 101 // hatvA locanavizikhai - rgatvA katicitpadAni padmAkSI / jIvati yuvA na vA kiM bhUyo bhUyo vilokayati // 102 // asyAH kararuhakhaNDitakapaTaka nirgatA dRSTiH / paTavigalitaniH kaluSA svadate pIyUSadhAreva // 103 // vasantanIlotpalaSaTpadAnAM gItA - mRtaM zrotumivottaraGgau / natabhruvo locanakRSNasArau karNAntikaM saMtatamAzrayete // 104 // nayanAJcalacaJcarIkapUro valate'yaM yata eva pakSmalAkSyAH / tata eva bhavanti nIlapakSaprakarANAM nanu vRSTayo navInAH // 105 // yatra yatra valate zanaiH zanaiH subhruvo nayanakoNavibhramaH / tatra tatra zatapatra - // 120 // dhoraNI toraNIbhavatI puSpadhanvanaH // 106 // bhavanabhuvi ciraM saMsthitaM pazcAdduHsahadeharantrajanitaklezAnvitaM maukti sRjantastArahArAvatArAndizi dizi vikirantaH ketakAnAM kam / bAle bAlakuraGgalocanayuge ghoraM tapaH saMcarakuTumbam / viyati ca racayantazcandrikAM dugdhamugdhAM prati- nnAsAbhUSaNatAmupaiti sakhi te bimbAdharApekSayA // 121 // nayananipAtAH subhruvo vibhramanti // 107 // praNAlIdIrghasya asyAH kAmanivAsaramyabhavanaM vakraM vilokyAdarAnnizcityeva pratipadamapAGgasya suhRdaH kaTAkSavyAkSepAH zizuzapharaphAlaprati - sudhAkaraM priyatamaM bhUmIgataM zobhanam / nAsAmauktikakaitavena rbhuvaH / suvAnAH sarvasvaM kusumadhanuSo'smAnprati sakhe navaM rucirA tArApi sA rohiNI manye tadvirahA sahiSNuhRdayA netrAdvaitaM kuvalayadRzaH saMnidadha // 108 // saMnidhiM sevate // 122 // snAntInAM kanakakalazA kArakucayoruparyasyantInAM saundaryapAtre vakrendau kuraGgAsaGgabhItayA / sUcitau kalikAko lakarau / samudyatkAlindItarala tarakalola kuTilaH zrotrapAzAbhyAM pAzAviva mRgIdRzA // 123 // kamanIyatA - kaTAkSaH kAntAnAM kamiha kamitAraM na kurute // 109 // nivAsaH karNastasyA vicitramaNibhUSaH / savidhaprasUtaratnaM zilAsamyagdhautojjvaladhavaladhArAparisarAnimAnantaH zyAmAniva zaGkhanidhiM dUrataramakarot // 124 // tAlIdalaM kAJcanaviSamabANasya vizikhAn / dRDhaprajJAvarmANyapi hRdayamarmANi karNapAzau prasArayantI sutanuH karAbhyAm / rarAja karNAntarujataH kaTAkSAnetasyA munirapi na soDhuM prabhavati // 110 // niSaNNadRSTiH zANe dadhAneva kaTAkSavANAn // 125 // pipAsuriva caJcalaM vikaTakarNakUpAjjalaM tataH praticalanmuhuH viyogabASpAJcitanetrapadmacchadmAnvitotsargapayaHprasUnau / karNau zravaNapAzabhIto'bhitaH / tanoti taralAkRtistaralalocane kimasyA ratitatpatibhyAM nivedyapUpau vidhizilpamIdRkU saMlataM gatAgatakutUhalaM muhurapAGgaraGkustava // 111 // // 126 // ihAvizadyena pathAtivakraH zastraughaniSpandarasaprasanmArge tAvadAste prabhavati puruSastAvadevendriyANAM lajjAM vAhaH / so'syAH zravaH patrayuge praNAlIrekheva dhAvatyabhikarNa - tAvadvidhatte vinayamapi samAlambate tAvadeva / cApAkRSTa- kUpam // 127 // asyA yadaSTAdaza saMvibhajya vidyAH 1 vyathayAmAsa sapatra niSpatrAdativyathane 2 bANaiH 3 mRgavizeSaH. 1 dhairyahAriNaH 2 ghrANe. 3 AndolanamiSAt. 4 jArAn. karNau kamala azrucchalena sudRzo hutapAvakadhUmakaluSAkSyAH / aprApya mAnabhaGge vigalati lAvaNyavAripUra iva // 113 //
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ taruNIpRthagavayavavarNanam 261 zrutI dadhraturardhamadham / karNAntarutkIrNagabhIrarekhaH kiM tasya | bimbanAmakaM phalamAbhyAmiti bhavyamanvayam / labhate'dharasaMkhyaiva na vA navAGkaH // 128 // manye'munA karNalatA- | bimba ityadaH padamasyA radanacchade vdt.|| 144 // utthito mayena pAzadvayena cchiduretareNa / ekAkipAzaM varuNaM viji- nizi kalAnidhirbhavedetadIyamukhatulyatAptaye / prApito gye'naDIkasAyAsatatI ratIzaH // 12 // Ameva tAtaya malinabhAvametayA lajjayA nabhasi yAtyadRzyatAm // 145 // caturbhujasya jAtazcaturdIrucitaH smaro'pi / taccApayoH karNa api mRgAkSi tavAdharapallave dayitadantapadaM na bhavatyadaH / late bhruvojye vaMzatvagaMzau cipiTe kimasyAH // 130 // bhuvanamohanamantrapadAGkitaM kimuta yantramidaM smrytrinnH||146|| karNabhUSaNam abhilaSanti tavAdharamAdhurI tadiha kiM hariNAkSi mudhA muktAtATaGkayugaM pratimuktaM karNapArzvayorasyAH / mukhakamala- | budhAH / surasudhAmadharIkurute yatastvadadharo'dharatAmagamattataH miva niSevitumAgatamamRtAMzubimbayugam // 131 // // 147 // puSpaM pravAlopahitaM yadi syAnmuktAphalaM vA tATaGgamasyAstaralekSaNAyA muktAphalaizcAruruciM vidhatte / sphuTavidrumastham / tato'nukuryAdvizadasya tasyAstAmrauSThamukhazriyA candramivAbhibhUya bandIkRtaM tArakacakravAlam / paryastarucaH smitasya // 148 // bandhUkabandhUbhavadetadasyA // 132 // zazI hartu lobhAnmukhakamalazobhA zrutiphalaM mukhendunAnena sahojihAnam / rAgazriyA zaizavayauvanIyAM siSave sAtaGkastava taruNi tATaGkakapaTAt / tadantaHpIyUSaM | khamAha saMdhyAmadharoSThalekhA // 149 // asyA mukhendAvanikhilamatha nikSeptumadhare manojanmA muSNanmuhurahaha. tucchN| dharaH sudhAbhUrbimbasya yuktaH pratibimba eSaH / tasyAthavA tmkrot.|| 133 // zrIrdumabhAji deze saMbhAvyamAnAsya tu vidrume'sau // 150 // kapolo jAne'tirAgAdidameva bimbaM bimbasya ca vyaktamito'dherakapolapAlI tava tanvi manye lAvaNyadhanye dizamuttarA- | tvam / dvayorvizeSAvagamAkSamANAM nAmni bhramo'bhUdanayojanAkhyAm / vibhAti yasyAM lalitAlakAyAM manoharA vaizravaNasya, nAm // 151 // priyAmukhIbhUya sukhI sudhAMzurvasatyasau rAhubhayalakSmIH // 134 // svarNacchavInAmasitekSaNAnAM karNAntato vyayena / imAM dadhArAdharabimbalIlAM tasyaiva bAlaM karacakra vAlam // 152 // adharamamRtaM kaH saMdeho madhunyapi nAnyathA gaNDalatAtalAni / bhRGgAH sahelaM yadi nApatiSyanko've madhuramadhikaM drAkSAyAzca prasannarasaM phalam / sakRdapi punarmadayiSyannavacampakAni // 135 // AbadhnanpariveSamaNDalamalaM dhyasthaH sanrasAntaravijano vadatu yadihAnyatsvAdu syAtpriyAvakendubimbAhiH kurvatpaGkajaz2ambhamANakalikAkarNAvataMsa dazanacchadAt // 153 // tvaM pIyUSa divo'pi bhUSaNamasi drAkSe kriyAm / tanvayAH parinRtyatIva hasatIvotsarpatIvolbaNaM parIkSeta ko mAdhurya tava vizvato'pi viditaM mAdhvIka lAvaNya lalatIva kAJcanazilAkAnte kapolasthale // 136 // mAdhvIkatA / etatkiM tu manAgaraMtudamiva brUmo na cetkupyasi . adharaH taSa vidrumacchAyo marumArga ivAdharaH / karoniyAkAntAdharapallava madhurimA nAnyatra kutrApi sH|| 154 // dantAH no mugdhe pipAsAkulitaM manaH // 137 // alpenApi dvidhA vidhAya zItAMzuM kapolau kRtavAnvidhiH / suraktena sAdhanena prayojanam / oSThadvayasahAyena kAntAspena tanvyAstadrasaniSyandabindavo radanAvaliH // 155 // jagajjitam // 138 // sarva candrAdhikaitanmukhacandrikANAM darAyataM tatkiraNAddhanAnAm / parihIyate / dayitAdhararatnaM tu vraNitaM yAtya'narghatAm | puraHparisrastapRSadvitIyaM radAvalIdvandvati binduvRndam // 156 // // 139 // adharo'yamadhIrAkSyA bandhujIvaprabhAharaH / anya- rAjau dvijAnAmiha rAjadantAH saMbibhrati zrotriyavibhramaM yat / jIvaprabhAM hanta haratIti kimadbhutam // 140 // mukhA- udvegarAgAdimRjAvadAtAzcatvAra ete tadavaimi muktaaH||157|| ravindadattazrIH sutanoraruNo'dharaH / kurute hAramANikyapradI- yAvadyAvatkuvalayazA mRjyate dantapAlistAvattAvadviguNamapAnpANDuratviSaH // 141 // saMtatodayasaMdhyeva vadanendora- dharacchAyayA zoNazociH / kAcittvasAH parimalakalAhUtaninditA / tadoSThamudrA lAvaNyasamudrasyeva vidrumaH // 142 // mAtrAlikAntyA vakrAzvAse prasarati muhuH zyAmikApyAvirAadharo'sau kuraGgAkSyAH zobhate nAsikAtale / suvarNanalikA- | sIt // 158 // madhyAnmANikyamiva vicyutam // 143 // adharaM khalu cibukaH 1 alakAH kezAH; pakSe, kuberanagarI. 2 vaizravaNasya kuberasya. vilokitAsyA mukhamunnamayya kiM vedhaseyaM suSamAsamAptau / pakSe,vai iti padacchedaH zravaNasya karNasya. 3 pravAlakAntiH pakSe,- | dhRtyudbhavA yaJcibuke cakAsti nimne manAgaGgulivigatA dumacchAyA yasmAtU. 4 marudezasthamArgaH. 5 chidre jAte satI yantraNeva // 159 // tyadhyAhAryam. 6 mUlyam. 7 saMjAtavraNam. 8 amUlyatAm. 9 bandhUkapuSpam ; pakSe,-bandhubhUtA jIvA.. . 1 lauhityAt. 2 nikRSTatvam. 3 tAratamyam. 4 marmaspRk // sarvasyaiva hi ratnasya
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam mukham manuSThitaM punaH // 178 // tasyA mukhasyAtimanoharasya jitendupadmalAvaNyaM kaH kAntAvadanaM jayet / muktvA | kartuM na zaktaH sadRzaM priyaayaaH| adyApi zItadyutirAtmatadeva suratazramajimitalocanam // 160 // caladbhuGgamivA- | bimbaM nirmAya nirmAya punarbhinatti // 179 // anena rambhoru mbhojamadhIranayanaM mukham / tadIyaM yadi dRzyeta kAmaH | tavAnanena pIyUSabhAnostulayA dhRtasya / Unasya nUnaM paripUrakruddho'stu kiM tataH // 161 // vilasatyAnanaM tasyA NAya tArA sphuranti pratimAnamkhaNDAH // 180 // asyA nAsAgrasthitamauktikam / AlakSitabudhAzleSaM rAkendoriva mukhaskhAstu na pUrNimAsyaM pUrNasya jitvA mahimA himAMzum / maNDalam // 162 // mukhaM vahati bandhUkabandhureNAdhareNa saa| bhralakSmakhaNDaM dadhadardhamindurbhAlastRtIyaH khalu yasya bhAgaH pUrNendumiva saundaryAdaGkalAlitakaustubham // 163 // vidhA- // 181 // vyadhatta dhAtA mukhapadmamasyAH samrAjamambhojayApUrvapUrNendumasyA mukhamabhUDhuvam / dhAtA nijAsanAmbhoja- kule'khile'pi / sarojarAjau sRjato'dasIyAM netrAbhidheyAvata vinimIlanaduHsthitaH // 164 // zaratkAlasamullAsipUrNimA- | eva sevAm // 182 // divArajanyo ravisomabhIte candrAzarvarI priyam / karoti te mukhaM tanvi capeTApAtanAti- mbuje nikSipataH skhalakSmIm / asyA yadAsye na tadA thim // 165 // rAkAyAmakalaGkaM cedamRtAMzobhavedvapuH / tayoH zrIrekazriyedaM tu kadA.na kAntam // 183 // asyA tasyA mukhaM tadA sAmyaparAbhavamavApnuyAt // 166 // | mukhazrIpratibimbameva jalAca tAtAnmukurAcca mitrAt / AnanaM mRgazAvAkSyA vIkSya lolAlakAvRtam / bhramadramara- | lakAvRtam / bhramadbhamara- | abhyarthya dhattaH khalu padmacandrau vibhUSaNaM yAcitakaM kadAcit saMkIrNa smarAmi sarasIruham // 167 // iyaM sunayanA dAsI pAsA // 184 // asyA mukhenaiva vijitya nityaspardhI miltkungkumkRttaamrsshriyaa| AnanenAkalana jayatIndu kalaGki- roSabhAsA / prasahya candraH khalu nahyamAnaH syAdeva tiSThanam // 168 // lAvaNyamadhubhiH pUrNamAsyamasyA vika pariveSapAzaH // 185 // vidhovidhirbimbazatAni lopaM lopaM kharam / lokalocanarolambakadambaiH kaina pIyate // 169 // kuhUrAtriSu mAsi mAsi / abhaGgurazrIkamamuM kimasyA mukhenanu nIlAJcalasaMvRtamAnanamAbhAti hariNanayanAyAH / prati ndumasthApayadekazeSam // 186 // kapolapatrAnmakarAtsaketubimbita iva yamunAgabhIranIrAntareNAGkaH // 170 // ambuja bhrUbhyAM jigISurdhanuSA jaganti / ihAvalambyAsti ratiM mambuni manaM trAsAdAkAzamAzritazcandraH / saMprati kaH manobhU rajyadvayasyo madhunAdhareNa // 187 // dhiktasya paripanthI yaM prati kopAruNaM vadanam // 171 // AsAyaM mandamanasaH kukaveH kavitvaM yaH strImukhaM ca zazinaM ca samaM salilabhare savitAramupAsya sAdaraM tpsaa| adhunAbjena | karoti / bhrabhaGgavibhramakaTAkSanirIkSitAni kopaprasAdahasimanAktava mAnini tulanA mukhassAptA // 172 // suvi tAni kutaH zazAGke // 188 // candra kalaGkarahitaM zaphararalamauktikatAre dhavalAMzukacandrikAcamatkAre / vadanaparipUrNa dvayaM ca nistoyamandhatamasaM ca sugandhi tanvyAH / vakracandre sundari rAkAsti nAtra saMdehaH // 173 // puMsAM | cchalena bhuvi sRSTavato vidhAturvaryeta kena karakauzalamadbhutaM tat darzaya sundari mukhendumISatrapAmapAkRtya / jAyAjita iti // 189 // asyAmapUrva iva ko'pi kalaGkariktazcandro'paraH rUDhA janazrutirme yazo bhavatu // 174 // abale salile kimuta tanmakaradhvajena / romAvalIguNamilatkucamandareNa vyavasthatA te mukhabhAvo gamito na paGkajena / kathamAdimavarNa- | | nirmathya nAmijaladhiM dhruvamuddhRtaH syAt // 190 // loke tAntyajasya dvijarAjena kRtorunigrahasya // 175 // suSamAviSaye parIkSaNe nikhilaM padmamabhAji tanmukhAt / kalaGkamapahAtumayaM zazAGko jAto yatastava mukhaM taralAyaadhunApi na bhaGgalakSaNaM salilonmajanamujjhati sphuTam | tAkSi / tatrApi kalpayasi tanvi kalaGkalekhAM nAryaH smaa|| 176 // yaH sasarja kamalaM ramAgRhaM vizvalocanamaho- | zritajana hi kalaGkayanti // 191 // yanmaJjasiJjitatsavaM vidhiH / eSa tAgasRjanmRgIdRzo mInaketananiketanaM mito rasanAmaNInAM yacchAsasaurabhabalAdalayo vadanti / mukham // 177 // sAdhu candramasi puSkaraiH kRtaM mIlitaM | yadgItayaH skhaladalaMkRtayazca lIlA dolAvilAsataralastadayaM yadabhirAmatAdhike / udyatA jayini kAminImukhe tena sAhasa- mukhenduH // 192 // praviza jhaTiti gehaM mA bahistiSTha | kAnte grahaNasamayavelA vartate zItarazmeH / tava mukhamakalaGgaM 1 sAyaMkAlaparyantam. 2 mukhatvam. mukhasAmyamityarthaH. 3 Adau mavarNo yasya tasya bhAvastattA. pakArAdeH paGkajasya makArAditvaM kathami | vIkSya nUnaM sa rAhurghasati tava mukhendaM pUrNacandraM vihAya tyarthaH; pakSe, brAhmaNatvam. 4 ante jakAro yasyaitAdRzasya paGkajasyaH // 193 // yadamarazataiH sindhorantaH kathaMcidupArjitaM sakalapakSe,-atizUdrasya. 5 candreNa pakSe,-brAhmaNazreSThena. 6 kRta urumahAnnigraho daNDo yasya. . 1 tulyam.
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ taruNIpRthagavayavavarNanam 263 mapi taddhAtrA kAntAmukhe vinivezitam / surasumanasaH cAturyasyaikacihna phalamamalagirAM mUlamuttApazAnteH padmAyAH zvAsAmode zazI ca kapolayoramRtamadhare tiryagbhUte viSaM saprasAdaM sthalamapi ca rucAM kozabhUtaM phalAnAm / zRGgAraca vilocane // 194 // asAvantazcaJcadvikacanavalIlAbja- | sthAtimAnaM zaradamRtakaraspardhi saubhAgyasindhorAsvaM tasAH yugalastalasphUrjatkamburvilasadalisaMghAta upari / vinA doSA- | sahAsyaM manasi na mRdule kasya lAsaM tanoti // 206 // saGgaM satataparipUrNAkhilakalaH kutaH prAptazcandro vigalita smitama kalaGkaH sumukhi te|| 195 // jagannetrAnandaM vadanamatulaM | kAmabANaprahAreNa mUchitAni pade pade / jIvanti pakSmaladRzaH kathaMkAraM paGkeruhamanuvidhAtuM prabhavati / ayaM yuvacetAMsi yuvatInAM smitAmRtaiH // 207 // smayamAnacedAkAlI saha madanakodaNDalatayA varAko rAkenduH mAyatAkSyAH kiMcidabhivyaktadazanazobhi mukham / asamagrakuvalayayugaM kiM na vahati // 196 // anAkAze candraH lakSyakesaramuccasa diva paGkajaM dRSTam // 208 // dhavalIkaroti sarasijadaladvandvasahito gRhItaH pazcArdhe kuTilakuTilaiH | harito malinIkurute manaH sapatnInAm / asyA hAsyavikAso so'pi timiraiH| sudhAM muJcatyuccairazanimatha saMmohajananI | mama tu mano raktamAcarati // 209 // yadi prasAdIkurute kimutpAtAlIyaM vadata jagataH karturuditA // 197 // sudhA- sudhAMzoreSA sahasrAMzamapi smitasya / tatkaumudInAM kurute baddhagrAsairupavanacakorairanusRtAM kirajyotsnAmacchAM navalevali | tameva nimittya devaH saphalaM svajanma // 210 // pAkapraiNayinIm / upaprAkArAgraM hiNu nayane tarkaya menAga kaNThaH kaNThasya vidadhe kAnti muktAbharaNatA yathA / nAsyAH nAkAze ko'yaM galitahariNaH zItakiraNaH // 198 // vinA khabhAvaramyasya muktAbharaNatA tathA // 211 // asAsAyaM ko'yaM samudayati saurabhyasubhagaH kirajyotsnAdhArA vudvelalAvaNyaratnAkarasamudvaH / jagadvijayamAGgallyazaGkaH madhidharaNi tArAparivRDhaH / dhanurdhatte smAraM tirayati vihAraM na tamasAM nirAtaGkaH paGkeruhayugalama" naTayati // 199 // kusumadhanvanaH // 212 // zrotrapIyUSagaNDUSaiH kAkalIkala gItibhiH / kaNThaH kuNThitacAturyo vipazcIpazcamadhvaneH anucchiSTo devairaparidalito rAhudazanaiH kalaGkenAspRSTo na // 213 // ayaM trayANAM grAmANAM vidhAnaM madhuradhvaniH / khalu paribhUto dinakRtA / kuhUbhirno lupto na ca yuvati - | rekhAtrayamitIvAsyAH sUtritaM kaNThakandale // 214 // vakreNa vijitaH kalAnAthaH ko'yaM kanakalatikAyAmudayate | kaNThasya tasyAH stanabandhurasya muktAkalApasya ca nist|| 200 // smitajyotsnAgaGgA tapanatanayA zyAmalaruciH | lasya / anyonyazobhAjananAdbabhUva sAdhAraNo bhUSaNabhUSyasarasvatyoSThAbhAruNakiraNasaundaryajayinI / imAstisrastIrthA- | bhAvaH // 215 // kavitvagAnapriyavAdasatyAnyasyA vidhAtA dhipa iva mukhe subhra militAstavedaM sevanko na labhata ihA- | nyadhitAdhikaNTham / rekhAtrayanyAsamiSAdamISAM vAsAya so'yaM nandalaharIm // 201 // koSaH sphItataraH sthitAni paritaH | vibabhAja sImAH // 216 // muktotkaraH saMkaTazuktimadhyApatrANi durga jalaM maitraM maNDalamujjvalaM ciramadho nItA- dvinirgataH sArasalocanAyAH / jAnImahe'syAH kamanIyastathA kaNTakAH / ityAkRSTazilImukhena racanAM kRtvA tad- | kambugrIvAdhivAsAdguNavattvamApa // 217 // tyadbhutaM yatpadmana jigISuNApi na jitaM mugdhe tvadIyaM mukham vANI // 202 // Arabdhe dayitAmukhapratisame nirmAtumasminnapi amRtadravamAdhurIdhurINAM giramAkarNya kuraGgalocanAyAH / vyaktaM janmasamAnameva militAmaMzucchaTAM varSati / Atma- muhurabhyasanaM kaSAyakaNThI kalakaNThI kurute kuhUrutena drohiNi rohiNIparivRDhe paryaGkapaGkeruhaH saMkocAdatha duHsthitasya | // 218 // svareNa tasyAmamRtasruteva prajalpitAyAmabhijAtana vidhestacchIlamunmIlitam // 203 // tAni prAzci / vAci / apyanyapuSTA pratikUlazabdA zroturvitantrIriva dinAni yatra rajanI sehe tamisrApadaM sA sRSTivirarAma yatra | tADyamAnA // 219 // zirISakoSAdapi komalAyA vedhA vidhAbhavati jyotsnAmayo nAtapaH / adyAnyaH samayastathA hi titha- | yaanggmshessmsyaaH| prAptaprakarSaH sukumArasarge samApayadvAci mRduyo'pyasyA mukhasyodaye hastAhastikayA haranti parito | tvamudrAm // 220 // prasUnabANAdvayavAdinI sA kApi dvijerAkAvarAkIyazaH // 204 // ajJAtenduparAbhavaM parilasa- nopaniSatyikena / asyAH kimAsyadvijarAjato vA nAdhIyate ghyAlolanetrAJjanaM bhrAntabhrUlatamaiNanAbhitilakaM zrIkhaNDapatrAla- bhaikSabhujA trubhyH||221|| padmAGkasadmAnamavekSya lakSmImekasya kam / bandhUkAdharasundaraM suramunivyAmohi vAkyAmRtaM viSNoH zrayaNAtsapatnIm / AsyendumasyA bhajate jitAbjaM trailokyAdbhutapaGkajaM varatanorAsyaM na kasya priyam // 205 // sarasvatI tadvijigISayA kim // 222 // kaNThe vasantI caturA 1 prasArayan. 2 latAvizeSa:. 3 sadRzIm. 4 preraya. 5ISat. / 1 prakSipya.
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam yadasyAH sarasvatI vAdayate vipazcIm / tadeva vAgbhUya mukhe hastarekhA mRgAkSyAH zrotuH zrutau yAti sudhArasatvam // 223 // __ AyurekhAM cakArAsyAH kare drAdhIyasI vidhiH / zauNDIyavAhU | garvanirvAhapratyAzAM ca manobhuvaH // 243 // dayitAbAhupAzasya kuto'yamaparo vidhiH / jIvayatyarpitaH aGgulyaH kaNThe mArayatyaparvarjitaH // 224 // zabdavadbhiralaMkArairu- sudIrghA rAgazAlinyo bahuparvamanoharAH / tasyA virejurapetamatikomalam / suvRttaM kAvyavadreje tadbAhulatikAdvayam mulyaH kAminAM saMkathA iva // 244 // rjynnkhsyaangguli|| 225 // sarale eva doleMkhe yadi caJcalacakSuSaH / paJcakasya miSAdasau haiGgulapadmatUNe / haimaikapuDAsti vizuddhaparvA amugdhAbhyo mRNAlIbhyaH kathamAjahatuH zriyam // 226 // priyAkare paJcazarI smarasya // 245 // bAhU tasyAH kucAbhoganiruddhAnyonyadarzanau / matritaM katha mudrikA metAbhyAM mRNAlIkIrtiluNThanam // 227 // bAhU priyAyA | aGgulISu kuraGgAkSyAH zobhate mudrikAvaliH / proteva bANaiH jayatAM mRNAlaM dvandve jayo nAma na vismayo'smin / ucaistu | puSpeSoH sUkSmalakSyaparamparA // 246 // taccitramamuSya bhagnasyAlokyate nivyathanaM yadantaH // 228 // stanau ajIyatAvartazubhaMyu nAbhyAM doyA mRNAlaM kimu komalA- mRdbaGgi kaThinau tanvi pInau sumukhi durmukhau / ata bhyAm / niHsUtramAste ghanapaGkamRtsu mUrtAsu nAkIrtiSu eva bahiryAtau hRdayAtte payodharau // 247 // tanvaGgayAH stanatannimagnam // 229 // yugmena mukhaM na prakaTIkRtam / hArAya guNine sthAnaM na karau dattamiti lajjayA // 248 // yanna mAti tadaGgeSu lAvaNyakusumAyudhakodaNDe hastau vistIrNacakSuSaH / azokapalla- matisaMbhRtam / piNDIkRtamurodeze tatpayodharatAM gatam // 249 // vAstrANAM pratihastatvamAgatau // 230 // nAhaM dhArthamadhIrAkSi svayaMbhUH zaMbhurambhojalocane tvatpayodharaH / nakhena kasya dhanyasya mukhendoH saMmukhaM tvayA / itIva lIlApanena kare'syAH candracUDo bhaviSyati // 250 // aviveki kucadvandvaM kAntirarpitA // 231 // spRSTastvayaiva dayite smarapUjA- hantu nAma jagatrayam / zrutipraNayinorakSNorayuktaM janamAravyApRtena hastena / uddinnAparamRdutarakisalaya iva lakSyate- Nam // 251 // prAyazcittaM na gRhNItastanvaGgayAH patitau 'zokaH // 232 // asyAH karasparzanagadhana ibolatva- stanau / ata eva tayoH sparze loko'yaM zithilAdaraH // 252 // mApatkhalu pallavo yaH / bhUyo'pi nAmAdharasAmyagarva kurvankathaM payodharadhanIbhAvastAvadambaramadhyagaH / AzleSopagamastatra yAvavAstu na sa pravAlaH // 233 // asyaiva sargAya bhavatkarasya |nnaiva pravartate // 253 // bhAti nirvivare tasyAzcitraM kucasarojasRSTirmama hastalekhaH / ityAha dhAtA hariNekSaNAyAM kiM | yugAntare / krIDAkuNDalitocaNDakodaNDaH kusumAyudhaH hastalekhIkRtayA tayA syAm // 234 // mugdhe pratArayasi kiM // 254 // kucadvaye cakorAkSI cimbukaprAntacumbini / kusumAni hartumetAnyazokaviTapasya kutUhalena / asyaiva tanvi | marmoktiSu na zaknoti sthAtuM lajjAnatAnanA // 255 // zaGke mavapallavaDambareSu tvaM hArayiSyasi nanu svayameva pANI 235 | taccittamaklezasAdhyaM kusumadhanvanaH / kAThinyaM bahirevAsyAH kaGkaNam .. | stanAbhyAM yena dhAritam // 256 // sA stanAJjalibandhena gaurAGgayA bhujalAvaNyamIlitaM hemakaGkaNam / kaNThAzleSe | manmathaM prathamAgatam / karotIvonmukhaM bAlA bAndhavaM yauvanaSayasyAbhiH kAThinyAdanvamIyata // 236 // prakoSThabandhe zriyaH // 257 // astyapratisamAdheyaM stanadvandvasya dUSaNam / bimboSThayAstasyAH kAJcanakaGkaNam / nAlaM valayitaM haste sphuTatAM kaJcukAnAM yannAyAtyAvaraNIyatAm // 258 // kumbhau hemAbjasyeva rAjate // 237 // sauvarNakaGkaNazreNyA sadambhau kariNAM kalazau mandakauzalau / cakravAko varAko bhAti tadbAhukandalI / tUNacampakamauryeva puSpacApena ca tadIyakucayoH prH|| 259 // mukhenducandrikApUraplAvyaveSTitA // 238 // sahemakaTakaM dhatte sA karaM padmataskaram / | mAnau punaH punaH / zItabhItAvivAnyonyaM tasyAH pIDayataH padminIvallabhasyeva mUle veSTitamaMzunA // 239 // haste stanau // 260 // tatkucau carataH kiMcinnUnaM manasijavratam / cakAsti bAlAyAstasyAH kaGkaNamAlikA / manaHkuraGgabandhAya | nityonmukhau yadAsAte maulIratnasya bhAvataH // 261 // pAzAlIva manobhuvaH // 240 // kRzAGgayAH kucabhAreNa | sA dhArayatyadhIrAkSI durvahaM stanamaNDalam / garvaparvatamArUDhadUramutsAritau bhujau / vahataH kalahAyeva vAcAlAM valayA- | citraM kusumakArmukaH // 262 // tasyAstuGgastanacchAyA valim // 241 // nyastAni dantavalayAni kara kadA- 1 vizeSadarzanarahitam pakSe,-vizleSazUnyam. parasparaM saMliSTatvAt. cittAnIndukhaNDaghaTitAni mamaiSa takaH / asyA nisargamRdu- | 2 vedaH, pakSe,-karNaH. 3 pApaniSkRtim ; pakSe,-prAyo bAhulyena cittaM pANisarojameSAmAmocane jhaTiti yanmukulIbabhUva // 242 // khAntam. 4 pAtakinau; pakSe,-galitI. 5 payodharANAM medhAnAM ghanIbhAvaH prAcuryam. 6 AkAzamadhyaktI ca. 7 AleSAnakSatra1 tyaktaH / syodayaH pakSe, sugamam.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ taruNIpRthagavayavavarNanam mo cakAsti trivalItaTe / lInA timiralekheva vadanendoragocare sthitatAradArasphuratprabhAzaivalinIjaleSu / lIno manojadvipa // 263 // svakIyaM hRdayaM bhittvA nirgatau yo payodharau / eva tasya vyaktau na gaNDau kimurojapiNDau // 282 // hRdayasthAnyadIyasya bhedane kA kRpA tayoH // 264 // alpa | satAM samAlokayatAM vivekAnhavIMSi hutvA smarabANavahnau / nirmitamAkAzamanAlocyaiva vedhasA / idamevaMvidhaM bhAvi dhatte stanaH zyAmaziromiSeNa tanUdari tryAyuSabhasmabindum bhavatyAH stanamaNDalam // 265 // ucchrasanmaNDalaprAntarekha- // 283 // nayananIraja kiM bhavatA kRtaM mukhazazI yadayaM mAbaddhakuDmalam / aparyAptamuro buddheH zaMsatyasyAH stanadvayam ripurAzritaH / iti vaco vitarItumivonmukhaM varatanoH stn|| 266 // madhyena tanumadhyA me madhyaM jitavatItyayam / cakrayugaM babhau // 284 // badarAmalakAmradADimAnAmapahRtya ibhakumbhI bhinattyasyAH kucakumbhanibhau hariH // 267 // zriyamunnatau krameNa / adhunA haraNe kucau yatete dayite te paTavighaTitamapi kucataTamakapaTamanasaH kurnggnynaayaaH| karizAvakumbhalakSmyAH // 285 // kanakakramukAyitaM puramaNibhavamayUkhapaTalIpaTalInatayA na samyagAloci // 268 // stAdatha paGkeruhakorakAyamANam / kramazaH kalazAyamAnapratipakSo yadi vakSoruhapariNAhaH kuraGganayanAyAH / AkAza mAste sudRzo vakSasi kasya bhAgadheyam // 286 // api vAsatapasaH zrIphala viphalastavAyAsaH // 269 // caJcatkAJcana- tadvapuSi prasapatAgamitaH kAntijhareragAdhatAm / smarayAvanayoH zailAvasyA vakSoruhau tanvyAH / no cetAvadhirUDhA katha- | khalu dvayoH plavakumbhA bhavataH kucAvubhau // 287 // kalaze manimiSatAM bhajeta me dRSTiH // 270 // karatalayugapariNaddhe | nijahetudaNDajaH kimu cakrabhramikAritA guNaH / sa taduccakucakalaze kuGkamAruNe tasyAH / sindUrite karipateH kumbhe | kucau bhavanprabhAjharacakrabhramimAtanoti yat // 288 // nakSatramAleva // 271 // kAThinyamaGgairakhilairnirastaM kucau yuvatyAH jambIrazriyamatilachya lIlayaiva vyAnamrIkRtakamanIyahezaraNaM jagAma / adhaH patiSyAva itIva bhItyA na zakkatastAvapi | makumbhau / nIlAmbhoruhanayane'dhunA kucau te spardhete kila hAtumetat // 272 // divAnizaM vAriNi kaNThadane divAkarArA- kanakAcalena sArdham // 289 // zukIcaJcatkhAtacchavi dhanamAcarantI / vakSojatApya kimu pakSmalAkSyAstapazcaratyambuja- | kalayuga yAvanatarArayAzaGkukSuNNa madanakAraNaH kumbhayugalam / paGktireSA // 273 // anyonyamutpIDayadutpalAkSyAH stana- | samudraM bhogAyAmRtakalazayugmaM sukRtinaH kucadvandvaM tanvyA dvayaM pANDu tathA pravRddham / madhye yathA zyAmamukhasya tasya navanakhapadAI vijayate // 290 // kucAvasyAH kAmamRNAlasUtrAntaramapyalabhyam // 274 // kiM narmadAyA mama | dvipakalabhakumbhAviti pare vadantyanye vakSaHsarasi kamale seyamasyA dRzyAbhito bAhulatAmRNAlI / kucau kimuttasthatu- kAJcanaghaTau / mamAyaM siddhAntaH sphurati madanena trirantarIpe smaroSmazuSyattaravAlyavAraH // 275 // tAlaM prabhu jagatIM vinirjitya nyujIkRtamiva nijaM dundubhiyugam svAdanukartumetAvutthAnasusthau patitaM na tAvat / paraM ca | // 291 // jambIraM vA kamalamukulaM hemagucchaM yathecchaM nAzritya taruM mahAntaM kucau kRzAjhyAH svata eva tuGgau mAGgalyaM vA kalayatu jano bhUpatermanmathasya / etadvandvaM // 276 // etatkacaspardhitayA ghaTasya khyAtasya zAstreSu kalayati matirmAmakInA navInA kenApyasyA hRdi vininidarzanatvam / tasmAcca zilpAnmaNikAdikArI prasiddhanAmA- hitaM manmathAnandakandam // 292 // puSpeSorabhiSekahemakajani kumbhakAraH // 277 // niHzaGkasaMkocitapaGkajo'ya-lazau hAraprabhAvAhinIcakrAhI madanonmadvipapateH kumbhau massAmudIto mukhamindubimbaH / citraM. tathApi stanakoka- | rateH kandukau / kandau bAhumRNAlikAyugalayorlIlAlatAsayugmaM na stokamapyazcati viprayogam // 278 // AbhyAM | kale navyau ratnasamudrako vahati sA lAvaNyapUrNau stanau kucAbhyAmibhakumbhayoH zrIrAdIyate'sAvanayoH kva tAbhyAm / // 293 // yUnAM mohamahAphalaprasavinIM nAbhyAlavAlobhayena gopAyitamauktikau tau pravyaktamuktAbharaNAvimau yat | tthitAM sektuM romalatAM mukhAmRtanidhelAvaNyanAmAmRtam / // 279 // karAgrajAgracchatakoTirarthI yayorimau tau tula- | neSyansAraNikAM vibhajya kRtavAnkUTadvayaM pArzvayoH paJceSuyetkucau cet / sarve tadA zrIphalamunmadiSNu jAtaM vaiTIma- | stadidaM payodharayugaM lokAH samAcakSate // 294 // pyadhunA na lubdham // 280 // madhyaM tanUkRtya yadIdamIyaM udbhinnaM kimidaM manobhavanRpakrIDAravindadvayaM sUte tatkathavedhA na dadhyAtkamanIyamaMzam / kena stanau saMprati yauva- | mekataH kila lasadromAvalInAlataH / cakradvandvamidaM ne'syAH sRjedananyapratimAGgayaSTeH // 281 // tavopakaNTha- | kSamaM tadapi na sthAtuM mukhendoH puro lAvaNyAmbuni 1 kaNThapramANe. 2 sUryArAdhanam. 3 lAvaNyalezaM kapardikA ca. 34sa.ra.bhA. 1 cakravAkau. 2 saMpuTauH 3 parvatazikharam.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 6 prakaraNam yauvanagajasyAvaimi kumbhadvayam // 295 // udbhedaM mapyavalambamAnA 'surUpatAbhAgakhilokAyA // 306 // pratipadya pakkabadarIbhAvaM sametya kramAtyuMnAgAkRtimApya stanAtaTe candanapaGkile'syA jAtasya yAvadyuvamAnasAnAm / pUgapadavImAruhya bilvazriyam / labdhvA tAlaphalopamAM hArAvalIratnamayUkhadhArAkArAH sphuranti skhalanasya rekhAH ca lalitAmAsAdya bhUyo'dhunA caJcatkAJcanakumbhajRmbhaNami - // 307 // nibiDAnuSaktakucakokadampatI mukhatArakAparibhAvasyAH stanau bibhrataH // 296 // retyAptapriyalAJchane vRDhena zAsitum / avatAriteva nijatArakAvalI hariNIdRzaH keThinatAvAse ra~sAliGgite graeNhAdaikarase kramAdupacite bhUbhR- sphurati hAravallarI // 308 // ekAvalIkalitamauktikakaitagurutvApahe / koka~spardhini bhogabhAji janitAnaGge khalI- vena tanvyAH samunnatapayodharayugmasevAm / cakrurmanAMsi yaminAnonmukhe bhAti zrIrameNAvatAradazakaM bAle bhavatyAH stane matinirmalAni kaMdarpa muktazarapAtakRtAntarANi // 309 // // 297 // madhyo'yaM balisadma dRSTiradhikaM pRthvI suparvA - | sAraGgAkSyAH kucakalazayorantarAkAzadezaH prAptacchedaH kvaci - layo bAhustatkamalekSaNA trijagatImekaiva saMrakSati / ityevaM dapi calanpraskhalanniH papAta / nAbhIkUpaH samajani natastasya stanayormiSeNa kanakakSoNIbhRtA saMdhRtau yasyAmAtmakizorako dehacyutAsau nakSatrANAM tatiriva samAlambate hArazobhAm pavibhayavyagreNa jambhadviSaH // 298 // // 310 // muktAvalI smaravidAhavipANDumUle naddhA cakAsti kacukI sitakambuni kaNThakANDe / nizcinvatI mRgadRzo vadanaM mRgAGkaM nakSatrapaGkiriva saMpatitA nabhastaH // 311 // madhyadezaH 266 upari pInapayodharapAtitA paTakuTIva manobhavabhUpateH / vijayinatripurAri jigISayA tatra virAjati bhAmini kacukI // 299 // hAraH ghaTIyantrAyate hAro nAbhikUpe mRgIdRzaH / saMsektumiva lAvaNyapayasA yauvanadrumam // 300 // hAraH kuraGgazAvAkSyA rAjati sthUlamauktikaH / nAbhilAvaNyapAnIyaghaTIyantraguNopamaH // 301 // mAtaGgakumbhasaMsargajAtapAtakazaGkayA / snAtIva muktAhAro'syAH sphuratkAntijale gale // 302 // prANezvarapariSvaGgavibhramapratipattibhiH / muktAhAreNa lasatA hasatIva stanadvayam // 303 // hAro'yaM hariNAkSINAM luThati stanamaNDale / muktAnAmapyavastheyaM ke vayaM smarakiMkarAH // 304 // maNihAralatA vibhAti tanvyAH stanasiMhAsanasIgni tasthivAMsam / abhiSektumanaGgadevarAjaM galazaGkhAdgaliteva dugdhadhArA // 305 // grIvAdbhutaivAvaduzobhitApi prasAdhitA mANavakena seyam / AliGgyatA 1 ratAvAptaM priyasya lAJchanaM cihnaM nakhakSatAGgarAgAdikaM yena tathA bhUte; pakSe,-ratyAM bhAptaH priyaH kAmastasya lAJchanaM matsyastadrUpe. 2 kaThinatAyA AvAse sthAnabhUte; pakSe, kaThinatAyA AvAse kUrme. 3 rasenAliGgite; pakSe, rasayA pRthivyA svoddharaNakAle AliGgite varAhe. 4 prakRSTAhlAde ekarase tatvare; pakSe, prahlAde eko rasaH prItiryasya tasminnRsiMhe. 5 kramAdvadarAmalakAdiparimANalA bhanopacite pravRddhe; pakSe,--kramaH pAdavikSepastadanusAreNopacite pravRddhe vAmane. 6 bhUbhRtAM parvatAnAM gurutvamapahanti nAzayati tAdRze . tato'pi mahatvAt; pakSe,-bhUbhRtAM rAjJAM gauravanAza ke bhArgave 7 cakravAkaspardhA zIle. tatsadRzatvAt; pakSe, -sItA viyogAturatayA cakravAkazApade rAme. 8 bhogaH sukhaM zarIraM tadbhAji; pakSe, bhogaH phaNA tadbhAji zeSAvatAre balabhadre. 9 janitamadane; pakSe,- janitamanaGgamaGgasya zarIrasya viruddhaM maunabhogatyAgasamAdhiprabhRtiM yena tasminbuddhe. 10 kheSvindriyeSu lInA AsaktA unmukhA yasmiMstAdRze ; pakSe, - khalInamazvasya valgA tadunmukhe kalkinIti 11 viSNoH 12 antyajaH; pakSe, - gajaH. yuktaM madhye kRzA tanvI kArmukIkaraNAya yat / atraiva kusumAstreNa pIDyate zliSTamuSTinA // 312 // stanau bhArArpaNavyagrau kAcI kalakalonmukhI / kasyAM dizi na madhyasya tasyAH kArzya sahetukam // 313 // madhyaM tava sarojAkSi payodharabharArditam / asti nAstIti saMdehaH kasya 1 citte na bhASate // 394 // smaramAnasika samasyAH syAtstanimA niravadhirmadhyaH / zrIreva pUrayati yAM na girAM devI na prAyeNa mAnmathI dRSTiH / sundari yato bhavatyAH pratikSaNaM cApi gururasyAH // 395 // asminprakRtimanojJe lagnA kSIyate madhyaH // 316 // vayaHprakarSAdupacIyamAnastanadvayasyodvahanazrameNa / atyantakAyai vanajAyatAkSyA madhyo jagAmeti mamaiSa tarkaH // 317 // baddhA hiyomA ro'yaM madhyo mRgAkSyAH kRzatAmupaiti // 318 // kAJcIguNaiguNena gRhNAti romAvalinetravallIm / itIva cintAkulabhaGgurviracitA jaghaneSu lakSmIrlabdhA sthitiH stanataTeSu ca ratnahAraiH / no bhUSitA vayamitIva nitamvinInAM kAyai nirargalamadhAryata madhyabhAgaiH // 399 // sphuTamesadavalagnaM tanvi nizcinvate te tadanupalabhamAnAstarkayanto'pi laukAH / kucagirivarayugmaM yadvinAdhAramAste tadiha makaraketorindrajAlaM pratImaH // 320 // tuGgAbhoge stanagiriyuge prauDha bimbe nitambe sImAdezaM harati nRpatau yauvane jRmbhamANe / madhyo bhIruH kvacidapi yayau padmapatre kSaNAyAH zUnyaM madhyasthalamiti tataH kiMvadantIM vadanti // 329 // dehaM hemadyuti parihRtAmbhojavRSTiM ca dRSTiM rAzIbhUtabhramarapaTalIcAruveSaM ca kezam / 1 puSyamANaH 2 madhyam.
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ taruNIpRthagavayavavarNanam 267 dRSTvA sadyo vipulahRdayAnandamUDhena dhAtrA sAraGgAkSyAH kimu zroNivaidUryabhUmitaH // 340 // nAbhisaGgena gauyaGgyAH zobhate racayituM vismRto madhyadezaH // 322 // AkrAnte zaizave'- romamaJjarI / kaMdarpahemakaTa kAllAkSAdhAreva nirgatA // 341 // sminnabhinavavayasA zAsanAnmInaketo lAyA netrayugmaM zruti- nAbhIvalayasaMbaddhA romAlI bhAti subhravaH / sahitA nigaDeyugamavizaddhayugenApi sArdham / vakSojadvandvamuccaibahiriha neva zRGkhalA smaradantinaH // 342 // romAvalI vilAsinyAH niragAcchoNibimbena sAkaM madhyaH saMgRhya baddhastrivalibhira- praviSTA nAbhimaNDalam / kiyadgAmbhIryamatreti tAtparyamiva mitaH kAryamaGgIkaroti // 323 // bibhrati // 343 // likhantyAH kAmasAmrAjyazAsanaM yauvananAbhiH zriyaH / galiteva maSIdhArA romAlI nAbhigolakAt // 344 // manye samAptalAvaNye sArasarge mRgIdRzaH / apUrayitveva jAne rAtriSu tanmadhye dadAti zanakaiH padam / gambhIranAbhigato nAbhirandhra caturmukhaH // 324 // kucakumbhau | | kuharapravezAzaGkayA smaraH // 345 // kucadurgarAjadhAnyosamAlambya tarantI kAntinimnagAm / bhramAditastato dRSTvA madhyemArga mRgIdRzo madanaH / kimakRta nAbhIvApImapi romAlIdRSTi bhI nimajati // 325 // stanau tuGgau samArUDhe cApanya- | tamAlavanarekhAm // 346 // vayasI zizutAtaduttare sudRzi stabhare mare / kodaNDATanimudreva jAtA nAbhI ntbhrvH||326|| svAbhividhiM vidhitsunii| vidhinApi na romarekhayA kRtasImni urojavaccakramanojJarUpA kezAvalIva bhramarAjitA vA / saMgIta- | pravibhajya rajyataH // 347 // tasyAH praviSTA natanAbhirandhaM vatsatpuTabhedahRyA vidyeva nAbhIsarasI mRgAkSyAH // 327 // rarAja tanvI navaromarAjiH / nIvImatikramya sitetarasya valitrayam ekameva baliM badhvA jagAma harirunnatim / tanvyAtrivali tanmekhalAmadhyamaNerivArciH // 348 // gaurIva patyA subhagA bandhe'pi saiva madhyasya namratA // 328 // stanabhArAya | kadAcitkarvIyamapyardhatanUsamasyAm / itIva madhye nidadhe madhyena trivalivyAjataH kRtA / tasyAH zaGkitabhaGgena | vidhAtA romAvalImecakasUtramasyAH // 349 // romAvalIbhrUbhaGgAnAmivAvaliH // 329 // tadIyatrivalImArgasopAnAro | rajjumarojakumbhau gambhIramAsAdya ca nAbhikUpam / madRSTi tRSNA viramadyadi syAnnaiSAM bataiSA sicayena guptiH haNazramaH / anaGgatvAdanaGgasya jAto ratyekagocaraH // 330 // | | // 350 // unmUlitAlAnavilAbhanAbhizchinnaskhalacchavalaparihatya durArohaM tasyAH stanataTaM kRtA / kaMdarparathasaMcAra | romadAmA / mattasya seyaM madanadvipassa prakhApavaproccamArgAlIva valitrayI // 331 // daridramudaraM dRSTvA cakre | lAvaNyapUrNayoH / panthAnaM stanayostasyAstrivalIviSamaM vidhiH | " kucAstu vAstu // 351 // romAvalibhRkusumaiH khmaurvii|| 332 // rAjati trivalI tasyAH stanabhAronnatikramAt / / cApeSubhirmadhyalalATamUrdhni / vyastairapi sthAsnubhiretadIyai traH uparyupari jAteva hAramudrAparamparA // 333 // madhyatrivalI | sa citraM ratijAnivIraH // 352 // gabhIranAbhIhRdasaMnidhAne tripathe pIvarakucacatvare ca capaladRzAm / chalayati madana- | | rarAja tanvI navaromarAjiH / mukhendubhItastanacakravAka | dvandvojjhitA zaivalamaJjarIva // 353 // svarNAvadAtadyutipizAcaH puruSaM hi manAgapi skhalitam // 334 // madhyena sA vedivilagnamadhyA valitrayaM cAru babhAra bAlA / ArohaNAthai | kAyakANDe saMpUrNapIyUSamayUkhamukhyaH / eNIdRzaH pRSThavilambinavayauvanena kAmasya sopAnamiva prayuktam // 335 // ananya | veNIbimbaH * puro rAjati romarAjI // 354 // payodharasAdhAraNakAntikAntatanoramuSyAH kimu madhyadezaH / jaga- | stAvada | stAvadayaM samunnato rasasya vRSTiH savidhe bhaviSyati / ataH trayIjanmabhRtAM niSaNNA cittAvalIyaM trivalImiSaNa // 336 // | samudgacchati nAbhirandhrato visAri romAlipipIlikAvaliH madhyAtsamAnIya susArabhAgaM vakSojamutpAdayitA vidhaataa| // 355 / / gabhAranAbhAhradapAzvavAtanA virAja | // 355 // gabhIranAbhIhRdapArzvavartinI virAjate lomaatiprayatnAtrivalImiSeNa sopAvanamatritayaM cakAra // 337 // tatI mRgIdRzaH / mukhAravindasya rasAbhilASiNI dvirephamattvA cApaM zazimukhi nijaM muSTinA puSpadhanvA tanvImenAM tava patizcaliteva nIravA // 356 // samuditakucakunbhamaGgatanulatAM madhyadeze babhAra / yasmAdatra tribhuvanavazIkAramudrA nAyA hRdayamanaGgamataGgajo'dhizete / tadakhilapadabandhanAya nukArAstisro bhAnti trivalikapaTAdaGgulIsaMdhirekhAH // 338 // | romAvAlAraha rAGkhAlakA | romAvaliriha zRGkhalikA vilokyate yat // 357 // dattaM romAvalI | mayA padamidaM navayauvanAya tvaM satvaraM vacana zaizava sAdhanAbhirandhaM praviSTAsyAH zyAmalA romavallarI / trastA yeti / kAmasya hastalikhitAkSaramAlikeva romAvalI vijayate timiralekheva mekhalAmaNikAntitaH // 339 // bhAti jalajekSaNAyAH // 358 // nAbhIbilAntaravinirgatapannagIyaM romAvalI tasyAH payodharabharonnatI / jAtA ratnazalAkeva | saMprasthitA nayanakhaJjanabhakSaNAya / nAsAmudIkSya garuDabhrama1 balinAmAnaM daityam ; pakSe,-valim. 1 romAvalireva pipIlikApatiH
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 subhASitaratnabhANDAgAram [ 6 prakaraNam mudvahantI gupteva pInakucaparvatayoradhastAt // 359 // prazastiphalakopamam // 372 // vistAriNA muhustasyAH atibahutaralajjAzRGkhalAbaddhapAdo madananRpativAho yauvano- zroNIbimbena pIDitA / truTitA truTitAsmIti pUtkarotIva nmattahastI / prakaTitakucakumbho lomarAjIkareNa pivati mekhalA // 373 // aparyAptabhujAyAmaH sakhedo'syAH sakhI - sarasi nAbhImaNDalAkhye payAMsi // 360 // racayati yuva- janaH / zroNyAM kathaMcitkurute razanAdAmabandhanam // 374 // netrakSetrapIyUSavRSTiM navajaladhararekhA romarAjicchalena / yaduda- nitambagauraveNAsau gaurAGgI khidyate dRDham / hArayatyapariyati kalApiprakriyeyaM taduccaiH stanaghana samayo'syAmA virastIti spandA kandukaM krIDiteSu yat // 375 // sa kathaM na vidmaH // 361 // amuSmi~llAvaNyAmRtasarasi nUnaM mRgadRzaH spRhaNIyo viSayarataistannitambavinyAsaH / zAntAtmanApi smaraH zarvapluSTaH pRthujaghanabhAge nipatitaH / yadaGgAGgArANAM vihitaM vizvasRjA gauravaM yatra // 376 // pRthuvartulatanniprazamapizunA nAbhikuhare zikhA dhUmasyeyaM pariNamati romA - tambakRnmihirasyandanazilpazikSayA / vidhirekakacakracAriNaM valimiSAt // 362 // iyaM sRSTA caJcatkanakalatikA kimu nirbhartsati mAnmathaM ratham // 377 // cakreNa vizva paGkajabhuvA niSiktA lAvaNyAmRtarasabhareNAnudivasam / aka- yudhi matsyaketuH piturjitaM vIkSya sudarzanena / jagajjigISasmAdromAlImadhupapaTalIha sphurati yattataH zaGke puSpodgamasamaya- tyamunA nitambadvayena kiM durlabhadarzanena // 378 // romAmAyAtamadhunA // 363 // harakrodhajyAlA valibhiravalIDhena valIdaNDanitambacakre guNaM ca 'lAvaNyajalaM ca bAlA / tAruNyavapuSA gabhIre te nAbhIsarasi kRtajhampo manasijaH / samu- mUrteH kucakumbhakarturbibharti zaGke sahakAricakram // 379 // tasthau tasmAdacalatanaye dhUmalatikA janastAM jAnIte tava kAJcI janani romAvaliriti // 364 // nirNetavyo manasijakalAtantrasiddhAntasAro jetavyA ca tridazasudRzAmaGgalAvaNyalakSmIH / romazreNIlikhanasubhagaM patramAdarzayantI patrAlambaM jagati kurute subhruvo yauvanazrIH // 365 // uttuGgastanaparvatAdavataragaGgeva hArAvalI romAlI navanIlanIrajaruciH seyaM kelindAtmajA / jAtaM tIrthamidaM supuNyajanakaM yatrAnayoH saMgamazcandro majjati lAnchanApahRtaye nUnaM nakhAGkacchalAt // 366 // uttuGgastanabhAra eSa tarale netre cale bhrUlate rAgAndheSu tadoSThapallavamidaM kurvantu nAma vyathAm / saubhAgyAkSarapaGktireva likhitA puSpAyudhena svayaM madhyasthApi karoti tApamadhikaM romAvalI kena sA // 367 // yUnAM dhairyatRNAGkuraM kavalayan vrIDAmbupUraM piban zRGgAro hariNastava stana gireH sImAnamArohati / nAbheH kAcana tasya niHsRtavatI kastUrikAmAlikA romazreNimahotsavaM vitanute kalyANi jAnImahe // 368 // saundaryasya manobhavena gaNanArekhA kimeSA kRtA lAvaNyasya vilokituM trijagatAmeSA kimudrIvikA / AnandadrumakandalI nayanayoH kiM vA samujjRmbhate sundaryAH kimu vA svabhAvasubhagA romAlirunmIlati // 369 // pRSThabhAgaH baddhA maNimayakAcI tasyAH pariNAhazAlini nitambe / paGkiriva sArasAnAM surasaritaH pulina maNDalA bhoge // 380 // srastAM nitambAdavaropayantI punaH punaH kesarapuSpakAzcIm / nyAsIkRtAM sthAnavidA khareNa dvitIyamaurvImiva kArmukasya // 381 // 1 jaghanam tasyAH padmapalAzAkSyAstanvyAstajjaghanaM ghanam / dRSTaM sakhIbhiryAbhistAH pumbhAvaM manasA yyuH|| 382 // anaGgaraGgapITho'syAH zRGgAraskharNaviSTaraH / lAvaNyasArasaMghAtaH sA ghanA jaghanasthalI // 383 // tadIyajaghanAbhogagarimA vismayAspadam / dUrapAtI pRSatko'bhUdyenAnaGgasya sAGganA // 384 // vapuranupamaM nAbherUrdhva vidhAya mRgIdRzo lailitalalitairaGganyAsaiH purA rabhasAdiva / khinneneva prajApatinA bhRzaM pRthulapRthulA sthUlasthUlA kRtA jaghanasthalI // 385 // madanamandiram aGgena kenApi vijetumasyA gaveSyate kiM calapatrapatram / na cedvizeSAditaracchadebhyastasyAstu kampastu kuto bhayena // 386 // gauramugdhavanitAvarAGgake rejurutthitatanUruhAGkurAH / tarpaNAya madanasya vedhasA kharNazuktinihitAstilA iva // 387 // UrU asyAH khalu granthinibaddhakezamallIkadambapratibimbavezAt / smaraprazastI rajatAkSareyaM pRSThasthalIhATa kapaTTikAyAm // 370 // nitambaH manye tadUrU saMbhAvya hastasarvasvahAriNau / vahantyaspRzyatannitambasya nindanti vRddhiM parijanAGganAH / kAJcI- tAhetormAtaGgatvaM mataGgajAH // 388 // lambhitAH kadalinatranavagranthigrathanena kadarzitAH // 371 // nitambabimbaM stambhAstadUrubhyAM parAbhavam / atyantamRdubhilabdho jaDaiH kka bimboSThI candrakAnta zilAghanam / dhatte kaMdarpadoHstambha- | jayaDiNDimaH // 389 // UruH kuraGgakadRzazcaJca 1 kRtonmajjanaH 2 yamunA. 3 nakhatraNacchalena. 1 prazAntamanasA 2 brahmaNA. 3 atyanta sundaraiH 4 zrAnteneva.
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ taruNIpRthagavayavavarNanam 269 gulpho lacelAJcalo bhAti / sapatAkaH kanakamayo vijaya- | adhyAsta bhRGgamAlAvalibhirmaNikhacitanUpuravyAjAt // 409 // stambhaH smarasyeva // 390 // tarumUruyugeNa sundarI kimu ananuraNanmaNi mekhalamaviralasiJjAnamaJjamaJjIram / parisaraNarambhAM pariNAhinA param / taruNImapi jiSNureva tAM dhanadA- | maruNacaraNe raNaraNakamakAraNaM kurute // 410 // dazakairavabApatyatapaHphalastanIm // 391 // rambhApi kiM cihnayati ndhavAndadhAnau jaDasaMsargavimuktisAvadhAnau / caraNau nalinena prakANDaM na cAtmanaH khena na caitadUrU / svasyaiva yeno- | tolayantaH kathamasyAH kavayo na yAnti lajjAm // 411 // pari sA dadAnA patrANi jAgartyanayordhameNa // 392 // abhyunnatAGguSThanakhaprabhAbhirnikSepaNAdrAgamivodvirantau / AjavidhAya mUrdhAnamadhazvaraM cenmuzcettapobhiH khamasArabhAvam / hratustaccaraNau pRthivyAM sthalAravindazriyamavyavasthAm // 412 // jADyaM ca nAzcetkadalI balIyastadA yadi syAdidamUrucAru asyAH padI cArutayA mahAntAvapekSya saukssmyaalvbhaavbhaajH| // 393 // UruprakANDadvitayena tasyAH karaH parAjIyata jAtA pravAlasya mahIruhANAM jAnImahe pallavazabdavAraNIyaH / yuktaM hriyA kuNDalanacchalena gopAyati khaM | | labdhiH // 413 // jagadvadhUmUrdhasu rUpadarpAdyadetayAdhAyi mukhapuSkaraM saH // 394 // asyAM munInAmapi modamUhe bhRgu- padAravindam / tatsAndrasindUraparAgarAgairdvayaM pravAlaprabalAruNaM mahAn yatkucazailazIlI / nAnAradAhrAdi mukhaM zritoruAso | tat // 414 // yAnena tanvyA jitadantinAthau padAbjamahAbhAratasargayogyaH // 395 // pazyanhato manmathabANapAtaiH | rAjo parizuddhapANI / jAne na zuzrUSayituM khamicchU natena zakto vidhAtuM na nimIlya cakSuH / UrU vidhAtrA hi kathaM | mUnA katarasya rAjJaH // 415 // priyAsakhIbhUtavato mudedaM kRtau tau vinyAsavatyAH sumtervitrkH||396|| nAgendrahastA- vyadhAdvidhiH sAdhudazatvamindoH / etatpadacchadmasarAgapa | masaubhAgyabhAgyaM kathamanyathA syAt // 416 // stvaci krkshtvaadekaantshaityaatkdliivishessaaH|lbdhvaapi loke pariNAhi rUpaM jAtAstadUrvorupamAnabAhyAH // 397 // kadalI arundhatIkAmapuraMdhilakSmIjambhadviSaddAranavAmbikAnAm / kadalI karabhaH karabhaH karirAjakaraH karirAjakaraH / bhuvanatritaye'pi bibharti tulAmidamUruyugaM na camUruddazaH // 398 // caturdazIyaM tadihocitaiva gulphadvayAptA yddRshysiddhiH||417|| pAdAGgulyaH jo tadIye saMtApaM yajanasyAnurAgiNaH / janayAMcakratu eSyanti yAvadgaNanAddigantAnnRpAH smarArtAH zaraNe praveSTum / ime stIvra tatra heturvilomatA // 399 // hemamaJjIramAlAbhyAM | padAbje vidhinApi sRSTAstAvatya evAgulayo'tra rekhaaH||418|| bhAti jaGghAlatAdvayam / lAvaNyAya kRtAsthAnaM kuGkumeneva subhravaH // 400 // vRttAnupUrve ca na cAtidIrgha jaGgre zubhe tasyAH pAdanakhazreNI zobhate kila subhravaH / ratnAvalIva sRSTavatastadIye / zeSAGganirmANa vidhau vidhAturlAvaNya utpAdya lAvaNyaratnAkarasamudgatA // 419 // tatpAdanakharatnAnAM ivAsa yatnaH // 401 // kramodgatA pIvaratAdhijala vRkSAdhi yadalaktakamArjanam / idaM zrIkhaNDalepena pANDurIkaraNaM vidhoH rUDhaM viduSI kimasyAH / api bhramIbhaGgibhirAvRtAGgaM vAso | // 420 // tadvakaM netrapadmaM prakaTitamasakRtspardhitaM yanmayaitalatAveSTitakapravINam // 402 // jjAtaM tasmAtkRzatvaM grahaNamapi tato jAyamAnaH kalaGkaH / caraNau tatsarve kSamyatAM me punarapi na karomyevamuktvA tu tassA gADhaM amUlyasya mama svarNatulAkoTidvayaM kiyat / iti lagnaH zazAGkazcaraNanakhamaNicchadmanA pAdayugmam // 421 // kopAdivAtAnaM pAdayugmaM mRgIdRzaH // 403 // jAgrataH gamanam kamalAlakSmI yajjagrAha tadadbhatam / pAdadvandvasya mttebh-| salIlamiyamAyAntI kAminI gajagAminI / unnataM gatisteye tu kA stutiH // 404 // stanabhAro'tra vakrendu- hi nakhajyotiH puSpairbhuvamivArcati // 422 // mArayantyA candrikAvaraNaM mama / iti tatpAdayolamA vedmi prAGgaNapadminI janaM sarva nirAgasamivAjJayA / mAtaGgAnAM gtiryaaktaa|| 405 // atyapUrvasya rAgasya pUrvapakSAya pallavAH / dRgAsIdasaMzayam // 423 // sA rAjahaMsairiva saMnatAGgI padmAni pAdayugmasya pratyudAharaNAni ca // 406 // dRzyante | gateSu lIlAJcitavikrameSu / vyanIyata pratyupadezalubdharAdimAnasottaMsA rAjahaMsAH kacidyadi / gatau caraNayostasyAH | tsubhirnUpurasiJjitAni // 424 // gurutarakalanUpurAnunAda prakSyate yAvadantaram // 407 // nitambapIDyamAnena pAda- salalitanartitavAmapAdapadmA / itaradanatilolamAdadhAnA yugmena subhravaH / kRtA bhrakuTibhaGgIva nIlanUpuramAlayA padamatha manmathamantharaM jagAma // 425 // // 408 // caraNakamalaM tadIyaM lAkSAbAlAtapena saMvalitam / cakrIkRtabhujalatikaM vakrIkRtavakramunnamadrIvam / no 1 zuNDAH. 2 niyamena. 3 suvarNasya viMzatipalAtmakasya tulAkoTidvayam ; pakSe,-pAdAGgadadvayam. harati kassa hRdayaM hariNadRzo jRmbhaNArambhaH // 426 // nakhAH jammA
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 6 prakaraNam sArthakAnarthakapadaM bruvatI mantharAkSaram / nidrArdhamI - litAkSI sA likhitevAsti me hRdi // 428 // uttAnAmupadhAya bAhulatikAmekAmapAGgathitAmanyAmapyalasAM nidhAya vipulAbhoge nitambasthale / nIvIM kiMcidiva thAM vidadhatI nizvAsalolAlakA talpotpIDana tiryagunnatakucaM nidrAti zAtodarI // 429 // AmIlannavanIlanIrajatulA - svIkurvanpuruSo lIlAM vahatyaho zaMbhoH // 12 // aGgaM bhUSaNanikaro bhUSayatItyeSa laukiko vAdaH / aGgAni bhUSaNAnAM kAmapi suSamAmajIjanaMstasyAH // 13 // saurabhamambhoruhavanmukhasya kumbhAviva stanau pInau / hRdayaM madayati vadanaM tava zaradinduryathA bAle || 14 || madhuraH sudhAvadadharaH pallavatulyo'tipelavaH pANiH / cakitamRgalocanAbhyAM sadRzI capale ca locane tasyAH // 15 // kalayati kuvalayamAlA - lalitaM kuTilaH kaTAkSavikSepaH / adharaH kisalayalIlAmAnanamasyAH kalAnidhivilAsam // 16 // taruNimani kalayati kalAmanumadanadhanurbhuvoH paThatyaye / adhivasati sakalalalanAmaulimiyaM cakitahariNacalanayanA // 17 // nayanayugA svIkRtam / AlApAdadharaH sphuratkalayati pretpravAlopamAmA - nandaprabhavAzca bASpakaNikA muktAzriyaM bibhrati // 430 // kAntiH mAlambate locanaM zaithilyaM navamallikAsahacarairaGgairapi secanakaM mAnasavRttyApi duSprApam / rUpamidaM madirAkSyA madayati hRdayaM dunotyapi ca // 18 // saMnyastabhUSApi navaiva nityaM vinApi hAraM hasatIva kAntyA / madaM vinApi skhalatIva bhAvairvAcaM vinA vyAharatIva dRSTyA // 19 // zrUyugmamucairdhanurujjhitajyaM bANAH kaTAkSAH kuTilA nitAntam / tathApi yUnAM hRdayaM bhinatti ko'yaM vilAso vanitAjanasya // 20 // alIkarUpo yadi madhyabhAgaH payodharAkArabhRtazca kezAH / utsaGgazobhApi saroruhAkSyAH karasya zobhAM kalayenna kasmAt // 21 // sarvopamAdravyasamuccayena yathApradezaM vinivezitena / sA nirmitA vizvasRjA prayatnAdekasthasaundaryadidRkSayeva // 22 // pratyaGgamasyAmabhikena rakSAM kartuM maghoneva nijAstramasti / vajraM ca bhUSAmaNimUrtidhAri niyojitaM taddadhutikArmukaM ca // 23 // bhrUzcitrareje ratnamayIva sA // 2 // guruNA stanabhAreNa mukhacandreNa rekhA ca tilottamAsyA nAsA ca rambhA ca yadUrusRSTiH / bhAsvatA / zanaizvarAbhyAM pAdAbhyAM reje grahamayIva sA sundarI sA bhavatyeSa vivekaH kena jAyate / prabhAmAtraM hi taralaM dRzyate nAtra nAzrayaH // 431 // avayaveSu parasparabimbiteSvatulakAntiSu rAjati yattanoH / ayamayaM pravibhAga iti sphuTaM jagati nizcinute caturo'pi kaH // 432 // samagrastrIsvarUpavarNanam sA dRSTA yairna vA dRSTA muSitAH samameva te / hRdayaM hRtamekeSAmanyeSAM cakSuSoH phalam // 1 // mukhena candrakAnteva mahAnIlaiH ziroruhaiH / pAdAbhyAM padmarAgAbhyAM kusumAyante mano me bhramarAyate // 4 // va gurutvaM yadi te chandaHzAstravido viduH / kaThine kucayugme'syA vadatAM kiM nu hIyate // 5 // vikasannetranIlAbje tathA tanvyAH stanadvayI / tava dattAM sadA modaM lasattaralahAriNI // 6 // dantaprabhApuSpacitA pANipallavazobhinI / kezapAzAlivRndena suveSA hariNekSaNA // 7 // akRzaM nitambabhAge kSAmaM madhye samunnataM kucayoH / atyAyataM nayanayormama jIvitametadAyAti // 8 // avyAjasundarIM tAM vijJAnenAdbhutena yojayatA / upakalpito vidhAtrA bANaH kAmasya viSadigdhaH // 9 // Alokya cikuranikaraM satataM sumanodhivAsayogyaM te / kAmo nijaM niSaGgaM parivRtya parAcakarSa sAzaGkaH // 10 // Alapati pikavadhUriva pazyati hariNIva calati haMsIva / sphurati taDillatikeva svadate tuhinAMzulekheva // 11 // veNIbandhamahInaM kRSNaM netrAntamacarUpaM tam / kucamasyAH // 3 // phalAyate kucadvandvamiyaM mA / aGgataH pUrayatIyamekAnekApsaraHprekSaNakautukA // 24 // | * karNAkSidantacchadabAhupANipadAdinaH khAkhilatulya hetuH / udvegabhAgadvayatAbhimAnAdihaiva vedhA vyadhita dvitIyam // 25 // yazaH padAGguSThanakhau mukhaM ca bibharti pUrNenducatuSTayaM yA / kalAcatuHSaSTirupaiti vAsaM tasyAM kathaM suzru nAma nAsyAm // 26 // kAtsUryena nirvarNayituM ca rUpamicchanti tatpUrvasamAgatAnAm / na tu priyeSvAyatalocanAnAM samagrapAtIni vilocanAni // 27 // yato yato'GgAdapayAti kacukastatastataH kharNamarIcivIcayaH / yato yato'syA nipatanti dRSTayastatastataH zyAmasarojavRSTayaH // 28 // tadA tadaGgasya bibharti vibhramaM vilepanAmodamucaH sphuradrucaH / darasphuratkAzcanaketakIdalAtsuvarNamabhyasyati saurabhaM yadi // 29 // adhare madhurA sarasvatIyaM nanu karNe maNikarNikAvAhaH / zirasi pratibhAti cAruveNI kathameNIneyanA na 1 hariNanayanA. subhASitaratnabhANDAgAram 270 AsyendoH pariveSavadratipatezcAmpeya kodaNDavaddhammillA mbumucaH kSaNadyutivadAsajjau kSipantI bhujau / vizliSyadvali lakSyanAbhi vigalannIvyunnamanmadhyamaM kiMcitkiMcidudaJcadaJcalama ho kumbhastanI jRmbhate // 427 // nidrA
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaprastrIsvarUpavarNanam 271 tIrtharAjaH // 30 // veNI viDambayati mttmdhuvrtaaliim-||44|| vahamasyA dRSTivikacanavanIlotpalatulAmakhaNDaGgIkaroti guNamaindavamAsyamasyAH / bAhU mRNAlalatikAzriya- | syAbhikhyAM vadamidamindoH kalayati / kucau kiMcinmImAzrayete puGkhAnupuGkhayati kAmazarAnkaTAkSaH // 31 // bandhUka- latkamalatulanAM kandalayataratamaHzobhA citrAM cikuranikurambaM bandharadharaH sitaketakAbhaM cakSarmadhakakalikAmadharaH kpolH| hi kurute // 15 // kare veNImeNIsazanayanA snAnavirato dantAvalI vijitadADimabIjarAjirAsyaM punarvikacapaGkaja- | dadhAnA hAgre haranayanatejohatamapi / iyaM mugdhA dugdhA m // 32 // yenotpalAni ca zazI ca mRNAli-mbudhibahalakallolasadRzA dRzA vAraMvAraM manasijataruM pallavayati kAzca rambhAlatAzca kamalAni ca nirmitAni / nUnaM // 46 // dAyAdatvaM manasijadhanubhrUvilAsasya dhatte yogasa eva mRgazAvadRzo'pi vedhAH sRSTikramo yadayamekatayA kSemau vahati nayanadvandvamindIvarANAm / tadgAtrANAM punariha cakAsti // 33 // sA rAmaNIyakanidheradhidevatA vA saunda- | jagajjetralAvaNyabhAjAmAmAtyagre malavadakhilaM mlAnavarNa ryasArasamudAyaniketanaM vaa| tasyAH sakhe niyatamindusudhA- | suvarNam // 47 // nIlAbjAnAM nayanayugaladrAdhimA duttapatraH mRNAlajyotsnAdi kAraNamabhUnmadanazca vedhAH // 34 // kumbhAvabhI kucaparikaraH pUrvapakSIcakAra / bhrUvizrAntirmadanarAjIva jIvasi mudhA na sudhAkara tvamasyAH samaH padanakhasya | dhanuSo vibhramAnanvavAdIdvakrajyotsnA zazadhararucaM dUSayAmAsa kuto mukhasya / agre dRzormugadRzaH katamaH kuraGgastatkhaJjana- | | tasyAH // 48 // tanvI zyAmA zikharidazanA pakvabimbAdhatvamapi kiM janaraJjanAya // 35 // sA dugdhamugdhamadhuracchavi | roSThI madhye kSAmA cakitahariNIprekSaNA nimnanAbhiH / raGga-yaSTiste locane taruNaketakapatradIrdhe / kamborviDambana | zroNIbhArAdalasagamanA stokanamrA stanAbhyAM yA tatra karazca sa eva kaNThaH saiveyaminduvadanA madanAyudhaM vA | syAdhuvativiSaye sRSTirAdheva dhAtuH // 49 // vApI kApi | sphurati gaMgane tatparaM sUkSmapaMdyA sopAnAlImadhigatavatI // 36 // UrudvayaM mRgadRzaH kadalezca kANDau madhyaM ca vediratulaM stanayugmamasyAH / lAvaNyavAriparipUritazAtakumbhakumbhau | | kAJcanImaindranIlI / agre zailau sukRtisugamau candanacchannamanojanRpaterabhiSecanAya // 37 // tanvI | dezau tatratyAnAM sulabhamamRtaM saMnidhAnAtsudhAMzoH // 50 // zaratripathagA- | puline kapolau lole dRzau ruciracaJcalakhaJjarITau / tadvandha | tadvakaM yadi mudritA zazikathA tacetsmitaM kA sudhA taccakSunAya sucirAptisudRcApacANDAlapAzayugalAviva zUnyakareM | * yadi hAritaM kuvalayaistAzcedviro dhimadhu / dhikkndrpdhnu|| 38 // vyAkozakokanadazokakaraH karo'yaM khela- | 'rdhavau yadi ca te kiM vA bahu bamahe yatsatyaM punaruktavastucakoramayacoramidaM ca cakSuH / udvignavidrumarahasyaharo' virasaH sargakramo vedhasaH // 51 // saurabhyaM mRgalAJchane dharo'yaM tatsvAdaraNyamapi bazyamavazyamasyAH // 39 // yadi bhavedindIvare vakratA mAdhuryaM yadi vidrume taralatA kandarpacApe yadi / rambhAyAM yadi vipratIpagamanaM prAptopamAnaM mukhaM yadi kimindunA yadi calAzcale locane kimu tadA tadvakaM ca tadIkSaNaM taddharastastadUrUyugam // 52 // tpalakadambakaiyadi taraGgabhaGgI dhruvau / kimAtmabhavadhanvanA veNIvellanamaGgaNaM kimu valanneNIdRzo madhyamaM saMvyAnaM kimidaM yadi susaMyatAH kuntalAH kimamburuhaDambarairyadi tanUriyaM kiM vivRttiviSamAdvAsaH stanAtsraMsate / nRtyantIva kimantike zriyA // 40 // idaM vakraM sAkSAdvirahitakalaGkaH zazadharaH | valitayoH snigdhA dRzoH kAntayaH sAkUtasmitagarmitaM kimu sudhAdhArAdhArazcirapariNataM vimbamadharaH / ime netre rAtriMdivamadhikazobhe kuvalaye tanulAvaNyAnAM jaladhiravagAhe sukhataraH | mAsyakamalaM lAvaNyalIlAjalaM zroNItIrthazilA ca netrazapherI mukha vaktuM sakhIM vAJchati // 53 // bAhU dvau ca mRnnaal||41|| vinaivAmbhovAhaM bahalarucidIptAmbaratalAttaDillekhA | dhammillazaivAlakam / kAntAyAH stanacakravAkayugalaM hemadyutivitatiramyA vilasati / vinaiva svargaGgAM labhasi rabhasa- | kandarpabANAnalairdagdhAnAmavagAhanAya vidhinA ramyaM saro vyagrazapharIparIvarteH sArdhe sphurati vikacendIvaravanam // 42 // | nirmitam // 54 // jighratyAnanamindukAntiradharaM bimbaprabhA tamaHstomaH pUrva tadanu sakalaH zItakiraNastataH kokadvandvaM cumbati spraSTuM vAJchati cArupadmamukulacchAyAvizeSaH stanau / tadanu ca na kiMcitpunarabhUt / adhastasyAvartastadanu kadalI- | lakSmIH kokanadasya khelati karAvAlambya kiM cAdarAkANDayugalaM tato'vAJcau padmau zivaziva vidheH zilparacanA | // 43 // padAbhyAmunnidrAmadharayati zoNAmbujaruciM karAbhyA 1 tadvadgambhIrA nAbhiH. 2 sUkSmatayA tadvadurlakSye madhye. 3 saraNi stacchAyAromAvalI. 4 gopAnapari tatsadRzI trivalIm. 5 kucau. mAdatte navakisalayAnAmaruNatAm / pravAlasya cchAyAM dazana-16 puNyakRtAM sugamyo; pakSe,-sulabhagamanau. 7 candanatarubhiH pakSe, vasanAgreNa pibati mitajyotsApUrairupahasati kAnti himAceH 'candanapaDhena. 8 bisam. 9 matsyI.
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam detasyAH sudRzaH karoti padayoH sevA pravAladyutiH // 55 // zastrImiva pratyAgacchati laGghanArthamasakRyomAGgaNaM cndrmaaH| karNAraMtudameva kokilarutaM tasyAH zrute bhASite candre loka- | vakreNApahRte kuraGgasudRzastrailokyarUpoccaye pratyAvartanavAJchayeva rucistadAnanaruceH prAgeva. saMdarzanAt / cakSurmIlanameva tanna- | kati na klezaM samAtanvate // 66 // vakaM nirmalamunnatA yanayoragre mRgINAM varaM haimI vallayapi tAvadeva lalitA | kucataTI madhyapradezaH kRzaH zroNImaNDalamaGganAkulagurordevasya yAvanna sA lakSyate // 56 // cakSubhecakamambujaM vijayate | siMhAsanam / kRtvA cArudRzazcatuSTayamidaM tuSTAva manye vakraya mitraM zazI bhrUsUtrasya sanAbhi manmathadhanulAvaNya- | vidhiharSAdgadagadyapadyaracanAgarbhazcaturbhimukhaiH // 67 // madhyaM paNyaM vapuH / lekhA kApi radacchade ca sutanogAtre ca tatkA-viSNupadaM kucau zivapadaM vakaM vidhAtuH padaM dhammillaH sumanaHminImenAM varNayitA smaro yadi bhavedvaidagdhyamabhyasyati padaM pravilasatkAJcI nitambasthalI / vANI cenmdhuraadhro'|| 57 // snigdhasmeravilolamugdhamadhurA yannetrayovibhramA | ruNadharaH zrIraGgabhUmirvapustasyAH kiM kathayAmi puNyacaritaM yadvyAmRSTavilAsapatralatikA dharmodgamAdgaNDayoH / yacca prauDha- mAnyA sadA nirjaraiH // 68 // yattIrthAmbu mukhAmbujAsavaraso kadambakuGmalasakhI kApyaGgake vikriyA tattasyAM kimapi netre navendIvare dantazreNirakhaNDitAkSatacayo dUrvA ca sphuTaM ratipateH kodaNDavisphUrjitam // 58 // snigdhendro- romAvalI / uttuGgaM ca kucadvayaM phalayugaM pAtraM karAmbhoruhaM palasundaraH kacabharo vakaM sagotraM vidhorvakSojau maNikumbha- tanmanye madanArcanAhitamatiH svAGgopahArairiyam // 69 // DambaramuSau madhyo'sti vA nAsti vA / zroNImaNDalamUrudurvaha- dIrghAkSaM zaradindukAnti vadanaM bAhU natAvaMsayoH saMkSipta maho zoNAbjatulye pade manye maJjagiro marAlamahilA- | nibiDonnatastanamuraH pArzve pramRSTe iva / madhyaH pANimito dhyeyo gatervibhramaH // 59 // netropAntavataMsite zrutipuTe | nitamba jaghanaM pAdAvudagrAGgulI chando nartayituryathaiva nIlotpalaM niSphalaM hAsazrIparikarmite stanataTe hAro- | manasaH sRSTaM tathAsyA vapuH // 70 // netre khaJjanagaJjane sara'nyahAraH katham / piNDAlaktakapAtanaM caraNayoH pIDAphalaM | sijapratyarthi pANidvayaM vakSojo karikumbhavibhramakarImatyunnatiM tAmrayo mAjhyA vapuSi svabhAvasurabhI vyarthAnulepavyathA gacchataH / kAntiH kAJcanacampakapratinidhirvANI sudhAspardhinI // 60 // etasyAH stanapadmakorakayugaM yasyAnanendoH sita- merendIvaradAmasodaravapustasyAH kaTAkSacchaTAH // 71 // dRSTiH jyotsnAbhina bhajatyado mRgadRzaH zaGke vikAsaM punaH / kApi surA sudhA smitamidaM vakraM kalAnAM nidhirvakSaH kumbhi tasmillocanapaGkajaM vikasitaM bhrUbhRGgasaMsevitaM svAnte saMzaya- | jhaSau dRzau vijayate dhanvantariH satkRpA / kAntiH zrIstrimAtanoti sutarAmetanmamaivAsakRt // 61 // pAnAyAdhara- | valItaraGgalaharI nAbhI gatAvartatAmetasyAmacireNa bhAvikalane to'mRtaM vasataye'pyasyA stanazmAdharo'dhastAtsejaghanAnta- lAvaNyavArAMnidhau // 72 // kiM tAruNyataroriyaM rasabharo kandaradharaH sakhyAya cakSuma'gaH / japyo mantravaro manoharakathA | dbhinnA navA vallarI velAproJchalitasya kiM laharikA lAvaNyadhyAnAya vAmbujaM cetthaM dehatapaHsthale sati kathaM santo | vArAMnidheH / udgADhotkalikAvatAM khasamayopanyAsavizravanAntaM gatAH // 62 // karNotsaGgavisarpiNI nayanayoH | mbhiNaH kiM sAkSAdupadezayaSTirathavA devasya zRGgAriNaH // 73 // kAntirvataMsotpalaM lAkSAsaMbhramanivyaMpekSamadharaM lAvaNyamevA- | jAnImo vadanaM saroruhadRzo nirmAya pazyanmuhurhaSyankAmazcati / hAro'syAH smitacandrikaiva kucayoraGgaprabhAkaJcakI kaThorapAvakazikhAsaMtApitaH padmabhUH / rambhAmUrutaTIM stanaM tannyAH kevalamaGgabhAramadhunA manye paraM bhUSaNam // 63 // | rasaghaTIM pIyUSavIcI vaco bAhU bAlabisaM karaM kisalayaM askhAzcedalakAvalI kRtamalizreNIbhireNIdRzaH saundarya yadi nAmI saro nirmame // 74 // jAnImo vayamAsanasya kamale cakSuSostaralayoH kiM manmathasyAyudhaiH / kA prItiH kanakAra- tasyA mukhendostviSA saMkocaM samupAgate sa bhagavAnduHsthaH vindamukule pInau stanau cedato manye kAcidiyaM manobhava- sarojAsanaH / bhumaM bhralatikAyugaM vihitavAnvake dRzau kRtA mAyA jaganmohinI // 64 // Urdhva nIradavRnda- | sRSTavAn madhyaM vismRtavAnkacAMzca kuTilAnvAmabhravaH sRSTavAn maindavamidaM bimbaM tvadho nirmitaM vyomnaH palvalacitritasya // 75 // muktA vidrumamantarA madhurasaH puSpaM paraM dhUrvahaM nihitI zailAvupayunnatau / kiM cAdhaH pulinoccayasya kadalI- pAleyadyatimaNDale khalu tayorekAsikA nArNave / taccodazcati kANDAvavAropito tanmanye caturamya puSpadhanuSaH sargo'ya- | zaGkhamUrdhni na punaH pUrvAcalAbhyantare tAnImAni vikalpayanti manyAdRzaH // 65 // bhRGgAlImudare kSipanti zatazaH padmAnita ime yeSAM na sA dRkpathe // 76 // indurlipta ivAJjanena 1 nIlam. 2 bhrUlekhAyA. 3 sodaram. 4 hasI. 5 sajjadhana; 1madhye. 2 kevalam. 3 bhAravAhakam, na tu madhurarasayuktam. pakSe,-sat-jaghana. | 4 candramaNDale. 5 ekasminnAsikAvasthitiH ekAdhikaraNyamityarthaH.
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ samagrastrIsvarUpavarNanam , parasparadarzanam, nAyakadarzanam , nAyikAdarzanam 273 jaDitA dRSTimuMgINAmiva pramlAnAruNimeva vidrumadalaM zyAmeva seyaM mamAGgeSu sudhArasacchaTA supUrakarpUrazalA kikA dRzoH / hemaprabhA / kArkazyaM kalayA ca kokilavadhUkaNTheSviva prastutaM | manorathazrIrmanasaH zarIriNI prANezvarI locanagocaraM gatA sundaryAH puratazca hanta zikhinA bahAH sagarhA iva // 77 // // 6 // tAmanaGgajayamaGgalazriyaM kiMciduccabhujamUlalokitAm / netrayoH kRtavato'sya gocare ko'pyajAyata raso nirantaraH parasparadarzanam // 7 // idamasau taralAyatalocanA gurusamunnatapInasmaratorabhilASakalpitAnbahuzaH svamabhuvaH samAgamAn / payodharA / pRthunitambabharAlasagAminI priyatamA mama jIvitaapi dRSTipathaM prapannayornivizazvAsa ciraM manastayoH // 1 // hAriNI // 8 // iyaM sustanI mastakanyastakummA AghAtaM kamalaM priyeNa sudRzA mitvApanItaM mukhaM dattaM | kasambhAruNaM cAru vAso vasAnA / samastasya lokasya vibhramakanduke nakhapadaM sItkRtya gUDho stano / dattA campaka- | cetaHpravRttiM gRhItvA ghaTe nyasya yAtIva bhAti // 9 // mAlikorasi bhujAnirbhinnaromAJcayA mIlallocanayA sthitaM karparadhalidhavaladyatipUradhautadiGmaNDale zizirarociSi tasya praNayinordUre'pi pUrNo rasaH // 2 // yUnaH / lIlAziroMzukaniveza vizeSakluptivyaktastanonnatirabhU nayanAvanau sA // 10 // ardhasmitena vinimaya dezArdha. nAyakadarzanam bANamadhai vidhUya vasanAJcalamardhamArge / ardhena netravizikhena na jAne saMmukhAyAte priyANi vadati priye / sarvANya- | nivRtya sArdhamardhAdhameva taruNI taruNaM cakAra // 11 // gAni kiM yAnti netratAmuta karNatAm // 1 // yAM yAM priyaH AdhAya komalakarAmbujakelinAlImAlIsamAjamadhikRtya prekSata kAtarAkSIM sA sA hriyA namramukhI babhUva / niHzaGka samAlapantI / mandasmitena mayi sAcivilokitena cetazcakoramanyAH samamAhiteAstatrAntare jaghnuramuM kaTAkSaiH // 2 // nayanA culukIcakAra // 12 // madanamapi guNairvizeSayantI kAcinnivAritabahirgamanA jananyA draSTuM priyaM bhavanajAlakamA-| | ratiriva mUrtimatI vibhAti yeyam / mama hRdayamanaGgavahnisasAda / tasthA vilocanamadRzyata dAzadattayatroparuddhazepharopa- | taptaM bhRzamiva candanazItalaM karoti // 13 // puraH sthitvA mitaM kSaNena // 3 // kRcchreNa kApi guruNaiva janena rodha- | kiMcidvalitamukhamAlokaya sakhe sakhedAH sthAsyanti dhruvamullaGghaya nAyakasamIpabhuvaM pratasthe / hA hanta zIghragamana midamadRSTvA tava dRzaH / itazcaJcatkAJcIraNitamukharAtsaudhapratirodhahetustasyAH punaH stanabharo'pi gururbabhUva // 4 // | zikharAdarAkAyAM ko'yaM kavalayati cAndreNa mahasA // 14 // nAntaHpravezamaruNadvimukhI na cAsIdAcaSTa doSaparuSANi na cAkSarANi / sA kevalaM saralapakSmabhirakSipAtaiH kAntaM | aye keyaM lIlAdhavalagRhavAtAyanatale tulAkoTikkANaiH vilokitavatI jananirvizeSam // 5 // kiMcitkuJcitahArayaSTi | kusumadhanuSaM jAgarayati / aho netradvandvaM vilasati vilaJcaya saralabhUvalli sAcismitaM prAntabhrAntavilocanadyuti bhujAparya- | | zrutimaho kathaM na trailokyaM jayati madanaH meravadanaH // 15 // stakarNotpalam / aGgulyA sphuradaGgulIyakarucA karNasya kaNDU. | taDillekhA neyaM vilasati paraM saudhazikhare vasantyAH kasyAyanaM kurvANA nRpakanyakA sukRtinaM sanyAjamAlokate // 6 // zcitkanakarucirA gAtralatikA / apIdaM nonmajatkuvalayavanaM mInataralaM paraM tasyA eva sphurati nayanAlokalalitam // 16 // sakhe sAyaM snAtvA kanakarucikausumbhavasanaM vasAnAyAstiryanAyikAdarzanam | gvalitacikurasyandisalilam / dizantyA dRSTeyaM kusumazarakopriyAdarzanamevAstu kimanyairdarzanAntaraiH / prApyate yena nirvANaM sarAgeNApi cetasA // 1 // kSIrasAgarakallolalolaloca | daNDalatikAmakasmAdasmAkaM mRgazizudRzo darzanamabhUt // 17 // nayAnayA / asAro'pi hi saMsAraH sAravAniva lakSyate // 2 // amRtamamRtaM candrazcandrastathAmbujamambujaM ratirapi ratiH kAmaH seyaM sIdhumayI vA sudhAmayI vA halAhalamayI vA / dRgbhyAM | kAmo madhUni madhUnyapi / iti na bhajate vastu prAyaH paranipItamAtrA madayati modayati mUrcchayati // 3 // gacchati pani sparasaMkaraM tadiyamabalA dhatte lakSmI kutaH sakalAtmikAm na tRptimetatsulalitamasyAH samApibadrUpam / nayanayugaM mama // 18 // keyaM zyAmopalaviracitollekhahemaikarekhAlagairaGgaiH nUnaM saMprati samupaiti saphalatAM caivam // 4 // jAnImahe kanakakadalIkandalIgarbhagauraiH / hAridrAmbudravasahacaraM kAnti'syAH khalu sArasAkSyA virAjate'ntaH priyvkrcndrH| tatkA- | pUraM vahadbhiH kAmakrIDAbhavanavalabhIdIpikevAvirasti // 19 // ntijAlaiH prasRtaistadaGgeSvApANDutA kumalatA'kSipadme // 5 // | arkacchAyaM tirayati sudhAliptavidyunmatallI cakraprakhyaM mahati 1 dhIvara. 2 mIna. 1 vastram. 2 manovRttim. 3 madanam. 4 nUpuradhvanibhiH.5prazastA. 35su.ra.bhA.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam virahA suSamAmaNDale dUramagnam / raktAdarzapratiphalamiva zrIsadaGgaM // 31 // uttuGgastanazailadustaramuro nimnAtinAbhisthalI vahantI dRSTA kAcittaralanayanA devateva smarasya // 20 // neyaM | bhImaM dehavanaM sphuradbhujalataM romAlijAlAkulam / vyAdhaH vidyudbhavamadhigatA kAzcanI nApi vallI mandaM mandaM pracalati | pazcazaraH kiratyatitarAMstIkSNAnkaTAkSAzugAMstanme brUhi manaHyato nApi vA pannagasya / cUDAratnasphuraduruzikhA kvApi dhatte kuraGga zaraNaM kaM sAMprataM yAsyasi // 32 // vakrazrIjitasarojaM kA vA tarhi prakRtisubhagA tatsakhe na pratImaH // 21 // | jarjarendumalinaM kRtvA kare kandukaM krIDAkautukamizrabhAvamanayA vakropAntaM nayanayugalaM sarvato nikSipantI zroNIbhArAcchi- | tAnaM vahantyAnanam / bhRGgAgragrahakRSNaketakadalaspardhAvatInAM thilazithilanyastapAdAravindA / ArAdAlIkarakisalaye datta- | dRzAM dIrghApAGgataraGgitaikasuhRdAmeSo'smi pAtrIkRtaH // 33 // hastAvalambA kAcitkAntyA vikasitamahIcakramAyAti tanvI skandhe vinyasya sakhyA bhujamaparakarasyArdhacandreNa madhyaM // 22 // iyaM bhujaginIzritA lasadanekapuSpAnvitA dvirepha- | bibhrANA dhUyamAnastanataTavasanA gandhavAhena mandam / panthAnaM tatisevitA pramadakhaJjanAlaMkRtA / phaladvayabharAnatA vila- | dRgvilAsairiva nalinadalaiH komalairAstRNantI saudhAge kasya sitA navaiH pallavairvilocanapathaM gatA bhavati kApi haimI | sAkSAtpariNamati tapaHsiddhireSA suveSA // 34 // latA // 23 // pAtAlAdbhuvanAvalokanaparA kiM nAgakanyosthitA mithyA tatkhalu dRSTameva hi mayA tasminkuto'stIdRzI / mUrtI syAdiha kaumudI na ghaTate tasyA divA darzanaM samAnakulazIlayoH suvayasoH parAyattayoH parasparavilokveyaM hastatalasthitena kamalenAlokyate zrIriva // 24 // kanAkulitacetasoH preyasoH / tanutvamanuvindatobahuvidhAM acchinnAmRtabinduvRSTisadRzIM prItiM dadatyA dRzAM yAtAyA | vyathAM vindatorazakyavinivedanA virahavedanA vardhate // 1 // vigalatpayodharabharAdRSTavyatAM kAmapi / asyAzcandramasastanoriva karasparzAspadatvaM gatA naite yanmukulIbhavanti sahasA viyogino'vasthAvarNanam padmAstadevAdbhutam // 25 // zroNIbhArabharAlasA daragala- priyAvirahitasyAsya hRdi cintA samAgatA / iti matvA nmAlyApavRtticchalAllIlotkSiptabhujopadarzitakuconmIlannakhA- gatA nidrA ke kRtaghnamupAsate // 1 // atrAzitaM zayitamatra kAvaliH / nIlendIvaradAmadIrghatarayA dRSTyA dhayantI mano | nipItamatra toyaM tayA saha mayA vidhivazcitena / ityAdi hanta dUrAndolanalolakaGkaNajhaNatkArottaraM sarpati // 26 // lagnaM | paricintayatA vanAnte hA tasya locanapayobhirabhUtpayodhiH pAdatale nakheSu viluThatsaMsaktamUrvoyuge vizrAntaM jaghanasthale | // 2 // mandaM marudvahati garjati vArivAho vidyullatA calati nipatitaM nAbhIsaromaNDale / zUnyaM madhyamavekSya romalatikA- | nRtyati nIlakaNThaH / etAvati vyatikare taruNasya tasya mAlambamAnaM kramAdArUDhaM stanayoH plutaM nayanayolInaM manaH | mUccaiva kevalamabhUdavalambanAya // 3 // gamanamalasaM zUnyA kaizike // 27 // asyA dhAma sarovare bhujabise vakAra- | dRSTiH zarIramasauSThavaM zvasitamadhikaM kiM nvetatsyAtkimanyavinde bhramannetrabhrUbhramare suyauvanajale kastUrikApaGkile / dito'thavA / bhramati bhuvane kaMdarpAjJA vikAri ca yauvanaM vakSojapratikumbhikumbhadalanakrodhAdupetya drutaM magnazcittamataMgajaH | lalitamadhurAste te mAvAH kSipanti ca dhIratAm // 4 // kathamasAvatthAya niryAsyati // 28 // khairaM sasmitamIkSate | dhatte cakSurmukulini raNatkokile bAlacUte mArge gAtraM kSaNamalaM vyAjRmbhate vepate romAJcaM tanute muhuH stanataTe | kSipati bakulAmodagarmasya vAyoH / dAhapremNA sarasavyAlambate nAmbaram / AliGgatyaparAM tanoti cikuraM pratyu- bisinIpatramAtrAntarAyastAmyanmUrtiH zrayati bahuzo mRtyave ttaraM yAcate keyaM kAmakalAvilAsavasatirlolekSaNA bhAvinI candrapAdAn // 5 // ramyaM dveSTi yathA purA prakRtibhirna pratyahaM // 29 // khelatkhaJjananetrayA parilasatsvarNAravindAsyayA sevyate zayyopAntavivartanairvigamayatyunnidra eva kSapAH / pInottaGganirantarastanabharavyAlolasanmadhyayA / sphItasphIta- | dAkSiNyena dadAti vAcamucitAmantaHpurebhyo yadA gotreSu nitambayA kSaNamapi vyAlokitazcAnayA kiM na syAdvazinAM skhalitastadA bhavati ca brIDAvanamrazciram // 6 // pratyAviSTavaraH smaraharaH smAraiH zarairjarjaraH // 30 // sAyaM candrakalAmRto- vizeSamaNDanavidhirvAmaprakoSThe zlathaM bibhratkAzcanamekameva dayagirispardhA dadhAnaH stanasparzAttuGgataro nakhAGkaruciraH | valayaM zvAsAparaktAdharaH / cintAjAgaraNapratAmranayanastejozoNAmbarAbhyantare / asyAH kaM na vilokanotkamakarottIkSNaH | guNairAtmanaH saMskArollikhito mahAmaNiriva kSINo'pi nAlakaTAkSaH kSaNaM bhRGgAkRSTagariSTha ketakadalabhrAnti vahannapyayam kSyate // 7 // candrazcaNDakarAyate mRdgatirvAto'pi vaijrA1 nisargaramaNIyA. 2 pratyakSasvarUpavatI. 3 iMpat. / 1 sUryavadAcarati. 2 vajrakdAcarati.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ viyogino'vasthAvarNanam , viyoginyA avasthAvarNanam 275 yate mAlyaM sUcikulAyate malayajAlepaH sphuliGgAyate / tanUttarIyeNa karoddhRtena nivArayantI zazino mayUkhAn // 16 // rAtriH kalpazatAyate vidhivazAtprANo'pi bhArAyate hA hanta | api maraNamupaiti sA mRgAGke vilasati kaiva kathA rasAntapramadAviyogasamayaH saMhArakAlAyate // 8 // mAkandAkSipa rasya / api kathamadhunA dadhAtu zAnti viSamazarajvaratIvramA marandanikaraM mUko bhava tvaM zuka sphAraM kokila komalaM | dehadAhaH // 17 // nivezite yadi zUkazikhA pade sRjati kalaravaM bhrAtaH kSaNaM saMhara / saugandhyaM vaha gandhavAha na | sA kiyatImiva na vyathAm / mRdutanorvitanotu kathaM na manAksarvaiH kSaNaM kSamyatAM jAnIdhvaM taruNasya tasya yadayaM | tAmavanibhRtta nivizya hRdi sthitaH // 18 // sA toraNAkAlaH karAlo mahAn // 9 // ntikamupetya dizo'valokya niHzvasya dIrghamupadhAya karaM kapole / matvA ca taM purata eva sasaMbhramatvAjjJAtvA''se mohaviyoginyA avasthAvarNanam likhiteva na kiM kimAsIt // 19 // asyAstanau virahatA NDavaraGgabhUmau khedodabindukusumAJjalimAvikIrya / nAndI dahyamAne'pi hRdaye mRgAjhyA manmathAminA / snehastathaiva va | papATha pRthuvepathuvepamAnakAJcIlatAkalaravaiH smarasUtradhAraH yattasthau tadAzcaryamivAbhavat // 1 // jIvena tulitaM prema | // 20 // madanadahanazuSyatklAntakAntAkucAntarghanamalayajapaGke sakhi mUDhena vedhasA / laghurjIvo yayau kaNThaM guruprema hRdi | gADhabaddhAkhilAGgiH / upari vitatapakSo lakSyate'lirnimanaH sthitam // 2 // kapolaphalakAvasyAH kaSTaM bhUtvA tathAvidhau / zara iva kusumeSoreSa puvAvazeSaH // 21 // navakisalayatalyaM apazyantAvivAnyonyamIkSAM kSAmatAM gatau // 3 // vallabho- . - | kalpitaM tApazAntyai karasarasijasaGgAkaivalaM mlApayantyAH / tsaGgasaGgena vinA hariNacakSuSaH / rAkAvibhAvarIjAnirviSa | kusumazarakRzAnuprApitAGgAratAyAH ziva ziva paritApaM ko jvAlAkulo'bhavat // 4 // astamitaviSayasaGgA mukulitanaya- | | vadetkomalAGgayAH // 22 // daralalitaharidrAgranthigaure zarIre notpalA muhuH zvasitA / dhyAyati kimapyalakSyaM bAlA yogA- | sphurati virahajanmA ko'pyayaM pANDubhAvaH / valati sati bhiyuktava // 5 // likhati na gaNayati rekhA nirjharabASpAmbudhautagaNDatalA / avadhidivasAvasAnaM mA bhUditi zaGkitA | nyaGakAni // 23 // kisalayamiva mugdhaM bandhanAdvipralUna | hi yasminsArdhamAvartya hemnA rajatamiva mRgAkSyAH kalpitAbAlA // 6 // apasAraya ghanasAraM kuru hAraM dUra eva kiM | kamalaiH / alamalamAli mRNAlairiti vadati divAnizaM bAlA | hRdayakusumazoSI dAruNo dIrghazokaH / glapayati paripANDukSAma masyAH zarIraM zaradija iva dharmaH ketakIgarbhapatram // 24 // // 7 // pAtayati hRdayadeze priyajanagarbhe punaH punarmugdhA / varNitamadanAtaGkA bASpavatIM bhAvamantharAM dRSTim // 8 // parimRditamRNAlImlAnamaGgaM pravRttiH kathamapi parivAraprArthazliSyati pazyati cumbati punaH punaH pulakamukulitairaGgaiH / nAbhiH kriyAsu / kalayati ca himAMzorniSkalaGkasya lakSmIpriyasaGgAya sphuritAM viyoginI vAmabAhulatAm // 9 // mabhinavakaridantacchedakAntaH kapolaH // 25 // sthagayati kamale nidhAya kamalaM kalayantI kamalavAsinaM kmle| nayanAsraM chadmanA dhUmadhUnaM prathayati ca nitAntaM kAryamaGgakamalayugAdudbhUtaM kamalaM kamalena vArayati // 10 // naya | prakRtyA / ahaha virahabAdhAM chAdayatyambujAkSI tadapi vadati notpalacaladhArAM dRSTvA vArAMnidhibhrAntyA / vaDavAnala | sAkSA pANDurA gaNDadezaH // 26 // parimlAna pInastanajaiva bhagavAnvasati tanau kRzatanostApaH // 11 // lInA- | dhanara ghanasaGgArdubhayatastanormadhyasyAntaH parimilanamaprApya haritam / nasunsaroruhadRSTeranveSTa meSa kusumeSuH / bhramati drAgvapurantaH | idaM vyastanyAsaM zlathabhujalatAkSepavalanaiH kRzAjhyAH saMtApa saMtApaM dIpamAdAya // 12 // kusumitalatAbhirahatApyadhatta | vadati bisinIpatrazayanam // 27 // prayAte'staM bhAnau zritarujamalikulairadaSTApi / parivartate sma nalinI laharImirloli- | zakuninIDeSu taruSu sphuratsaMdhyArAge zazini zanakairullasati tApyaghUrNata sA // 13 // zazabhRnnavapallave zazAGke makaranda- ca / priyapratyAkhyAnadviguNavirahotkaNThitadRzA tadArabdhaM sutivAriNI saroje / api cAsya marudgaNAnprasUte tila- | tanvyA maraNamapi yatrotsavapadam // 28 // latAmUle lIno kusumaM sphuTacampakaughadAni // 14 // adhidehali hanta hema- | hariNaparihIno himakaraH skhalanmuktAkArA galati jaladhArA vallI zaradinduH sarasIruhe zayAnaH / upakhaJjanacaJcu maukti- kuvalayAt / dhunIte bandhUkaM tilakusumajanmA hi pavano kAlI phalitaM kasya sujanmanastapobhiH // 15 // vizramya | gRhadvAre puNyaM pariNamati kasyApi kRtinaH // 29 // marAlavizramya vanadrumANAM chAyAsu tanvI vicacAra kAcit / / / 1 Aseti kriyApadam. 2 prAptamardA. 3 sakhIjanaH. 4 UrdhvAdhobhA1 candanalepaH 2 agnikaNa ivAcarati. 3 sahasrakalpamitevAcarati. | gayo.. 5 kRzasya. 6 saMgharSam. 7 haridvarNam. 8 anumApayati. 9zayyA.
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam zreNIbhirniyatamupanItaM saphalatAM gatispardhAvairaM mRdukalaravai- goptukAmA khatApam // 42 // gaNDe pANDau kalayati rambujadRzaH / yadetAnzRNvatyAH priyavirahavatyAH kRzatano- punazcAndanAnpatrabhaGgAnnidrAlAme svayamaruNadRkpRcchati tvAM ragAdasyAH stambhAdahaha gatisaMbhAvanamapi // 30 // a- | nidAnam / pratyAsanne madhuralapite gRhyake kIrazAve kaNThe gAre'sminkAnte girizamanizAnAthazakalaM bhujaMgAnuttuGgA- dhatte kamalanayanA cAru vaidUryahAram // 43 // nIvIbandhonsakalamapi vAtAyanapathe / nikuJjeSu zyenAnadhigRhaziro cchasanamadharaspandanaM dorviSAdaH khedazcakSurmasRNamadhurAkekararAhuvalayaM likhantyA nIyante ziva ziva tayA hanta divasAH snigdhamugdham / gAtrastambhaH stanamukulayorutprabandhaH prakampo // 31 // stananyastozIraM prazithilamRNAlaikavalayaM priyAyAH gaNDAbhoge pulakapaTalaM mUrcchanA cetanA ca // 44 // saMdhyA sAbAdhaM tadapi kamanIyaM vapuridam / samastApaH kAmaM koSaM tata upagatAM hanta rAtriM kRpANI candraM cakraM virahamanasijanidAghaprasarayorna tu grISmasyaivaM subhagamaparAddhaM yuva- vidhurA tArakApaGkimugrAm / tUNIrAntargatazaratatiM prajvalatiSu // 32 // kapole pANDutvaM kimapi jaladhArAM nayana- | puDhabhAgAM saMnaddhAstraM kalayati punarmanmathaM rAkSasendram yostanau kArya dainyaM vacasi hRdi dAvAnalazikhAm / / // 45 // lIlAvallIbhavanakuhare patrarandhrAccakorIcaJcusrastaM avajJA prANeSu prakRtiSu viparyAsamadhunA kimanyadvairAgyaM sakala- zazikarakaNaM vIkSya mUrchAmupaiti / lIlArAmAtpikamukhaviSayeSvAkalayate // 33 // nikAmaM kSAmAGgI sarasakadalI- ritAtkA kathA sA bibheti khAlApebhyazcakitanayanA yatkuhUgarbhasubhagA kalAzeSA mUrtiH zazina iva netrotsavakarI / komalebhyaH // 46 // vyajanamarutaH zvAsazreNImimAmupa. avasthAmApannA madanadahanodAhavidhurAbhiyaM naH kalyANI cinvate malayajaraso dhArAbASpaM prapaJcayituM prabhuH / kusumaramayati manaH kampayati ca // 34 // ghano'yaM cedaJcedupari zayanaM kAmAstrANAM karoti sahAyatAM dviguNagarimA kAmovikirazcandanarasAnudArAnnahArI saridurasi hArIbhavati vA / nmAdaH kathaM nu viraMsati // 47 // viSayavidhurA dRSTiH samantAtprANAlI ciramupavanAlI milati vA tadapyasyAstApaH zvAsAnilA glapitAdharAstanurapi bhRzaM mlAnA lUneva pallavapriyavirahajaH kiM viramati // 35 // ito vidyudvallIvilasita- maJjarI / api ca lavalIpAko dAbhirAmavadAvadaH sphurati mitaH ketakarajaH sphuradgandhaM prodyjjldnindsphuurjitmitH| kucayormUle gaNDe ca kazcana pANDimA // 48 // kathaitaH kekikrIDAkalakalabharaH pakSmaladRzAM kathaM yAsyantyate mapi kRtapratyAvRttau priye skhalitottare virahakRzayA kRtvA viraha divasAH saMbhramarasAH // 36 // na nItamupanAsikaM pari- | vyAja prakalpitamazrutam / asahanasakhIzrotraprAptipramAdamalavyayAzaGkayA na hanta vinivezitaM virahavahnikuNDe hRdi / sasaMbhramaM pracalitadRzA zUnye gehe samucchrasitaM punaH dRzorbahiriti zrutau na nihitaM priyapreSitaM kare kamalamarpitaM // 49 // tanvaGgayA gurusaMnidhau nayanajaM yadvAri saMstamRgadRzA dRzA pIyate // 37 // vINAmake kathamapi sakhI- | mbhitaM tenAntargalitena manmathazikhI sikto viyogodbhavaH / prArthanAbhirvidhAya kharaM ratyAM sarasijadRzA gAtumArabdhameva / manye tasya nirasyamAnakiraNasyaiSA mukhenodgatA zvAsAyAsatatrIbuddhyA kimapi virahakSINadInAGgavallImenAmeva spRzati | samAgatAlisaraNivyAjena dhUmAvalI // 50 // mugdhA svapnabahuzo mUrcchanA citrametat // 38 // antastAraM taralataralAH | samAgate priyatame tatpANisaMsparzanaM romAJcAzcitayA zarIrastokamutpIDabhAjaH pakSmAgreSu grathitapRSataH kIrNadhArAH krameNa / latayA saMbhAvya kopAtkila / mA vA vallabha saMspRzeti cittAtata nijagarimataH samyagAsUtrayanto niryAntyasyAH | sahasA zUnyaM vadantI muhuH sakhyA no hasitA sacintamasakRkuvalayadRzo bASpavArAM pravAhAH // 39 // muktvAnaGgaH | saMzocitA pratyuta // 51 // zIghraM bhUmigRhe gRhANa vasatiM kusumavizikhAnpaJca kuNThIkRtAgrAnmanye mugdhAM praharati haThA- prANaiH kimu krIDasi prAptAM pazyasi kiM na daivahatikAM jyotnAM tpatriNA vAruNena / vArAM pUraH kathamaparathA sphAranetrapraNAlI- | gavAkSodare / itthaM manmathatIvrasaMjvarajuSo geheSu vAmabhruvAvakrodvAntastrivalivipine sAraNIsAmyameti // 40 // | mudgacchanti kuraGgalAJchanabhayAdInAH sakhInAM giraH // 52 // khinnau gaNDau sphuritamadharaM spanditaM cUcukAgraM sannau bAhU zayyA puSpamayI parAgamayatAmaGgArpaNAdanute tAmyantyantikamasRNamukule locane bhrUzcalaiva / aGgAdaGgAdajani pulaka- | tAlavRntanalinIpatrANi 'dAhoSmaNA / nyastaM ca stanazreNirUrU sakampo kiM ca zvAsAstaralitadukUlAJcalAzcaJca- | maNDale malayajaM zIrNAntaraM dRzyate kvAthAdAzu bhavanti phenilAkSyAH // 41 // pInottuGgastanakalazayostArahAraM na dhatte lamukhA bhUSAmRNAlAGkarAH // 53 // AdAtuM sakRdIkSitehastenApi spRzati sahasA naiva karpUravI TIm / maJcaM nApi | 'pi kusume hastAgramAlohitaM lAkSAraJjanavArtayApi sahasA zrayati zayituM haMsatUlAstarADhyaM tAdRktanvI gurujanabhayA- | raktaM talaM pAdayoH / aGgAnAmanulepanasmaraNamapyatyantakhedA
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ viyoginyA avasthAvarNanam, viyogino vipralApAH vahaM hantAdhIradRzaH kimanyadalakAmodo'pi mArAyate // 54 // aGgAsaGgimRNAlakANDa maiyate bhRGgAvalInAM rucaM nAsAmauktikamindranIlasaraNiM zvAsAnilAgAhate / kSiptA sA hima~vAlukApi kucayordhatte kSaNaM dIrpatAM teptAyaH patitAmbu- | teva galitA vyomAgramArohataH // 65 // viyogino vipralApAH vatkaratale dhArAmbu saMlIyate // 55 // kezaiH komalamAlikAmapi ciraM yA bibhratI khidyate yA gAtreSu ghanaM vilepanamapi nyastaM na voDhuM kSamA / dIpasyApi zikhAM na cApi bhavane svapne'pi yA vIkSituM tApaM sA virahAnalakha yadi priyAviyoge'pi rudyate dInadInakam / tadidaM dagdhamahataH soDhuM kathaM zakSyate // 56 // udbhUyeta tanUlateti maraNamupayogaM kva yAsyati // 1 // divyacakSurahaM jAtaH sarAbisinIpatreNa no vIjyate sphoTaH syAditi nAGgakaM malayaja - geNApi cakSuSA / ihastho yena pazyAmi dezAntaragatAM prayAm kSodAmbhasA sicyate / syAdasyAtibharAtparAbhava iti // 2 // napuMsakamiti jJAtvA tAM prati prahitaM manaH / tattu tatraiva trAsAnna vA palavAropo vakSasi tatkathaM varatanorAdhiH samA- ramate haitAH pANininA vayam // 3 // na me duHkhaM priyA dUre dhIyatAm // 57 // niHzvAsAnala viddhadantavasanA netrAmbu- | na me duHkhaM hRteti sA / etadevAnuzocAmi vayo'syA yativasiktastanI hastanyastakapoladInavadanA hAraikabhUSAvatI / rtate // 4 // yadi smarAmi tanvaGgIM jIvitAzA kuto mama / atha bibhrANAMsapadena tuGgajaghanA visraMsinIM veNikAmAste sthaNDila vismRtya jIvAmi jIvitavyasanena kim // 5 // mukhaM tasyAH eva pANDumadhurakSAmAlasairaGgakaiH // 58 // kSAmakSAmakapola - smitasmeraM kiMcidezJcalasaMvRtam / madAlokanalolAkSaM smRtvA mAnanamuraH kAThinyamuktastanaM madhyaH klAntataraH prakAma - manye sudhA mu~dhA // 6 // tadviyogasamutthena taccintAvivinatAvaMsau chaviH pANDurA / zocyA ca priyadarzanA ca pulArciSA / rAtriMdivaM zarIraM me dahyate madanAgninA // 7 // madanaglAneyamAlakSyate patrANAmiva zoSaNena marutA spRSTA vizAlAkSyAH kaTAkSeNa vikRSTaM razmineva me / hRdayaM kiM latA mAdhavI // 59 // karpUrAmbuniSekabhAji sarasairambho - kariSyAmi na punarvinivartate // 8 // sati pradIpe satyannau jinInAM dalairAstIrNe'pi vivartamAnavapuSaH srastasraji srastare / satsu tArAravInduSu / vinA me mRgazAvAkSyA tamobhUtamidaM mandonmeSadRzA kimanyadabhavatsA kApyavasthA tadA yasyA - jagat // 9 // dattvA kaTAkSameNAkSI jagrAha hRdayaM mama / zcandanacandracampakadalazreNyAdi vahrIyate // 60 // AlI - mayA tu hRdayaM dattvA gRhIto madanajvaraH // 10 // apUrvo cAlitapadminIdalacalatsarvAGgamaGgIkRtasvAGgAliGganamarmarIkRta- dRzyate vahniH kAminyAH stanamaNDale / dUrato dahate gAtraM navAmbhojAlizayyA cirAt / caitanyaM kathamapyupetya zanakai- hRdi lagnastu zItalaH // 11 // bhrUcApavalIM sumukhI yAvarunmIlya netrAJcalaM bAlA kevalameva zUnyahRdayA zUnyaM nnayati vakratAm / tAvatkaTAkSavizikhairbhidyate hRdayaM mama jagatpazyati // 61 // na krIDAsu kutUhalaM vitanute nAlaM - // 12 // manaH prakRtyaiva calaM durlakSyaM ca tathApi me 1 kRtau sAdarA nAhAre'pi ca saMspRhA na gaNayatyAlApalolAM kAmenaitatkathaM viddhaM samaM sarvaiH zilImukhaiH // 13 // yA sakhIm / bAlA kevalamaGgakairanukalakSAmairviviktasthale ghyA - jayazrIrmanojasya yayA jagadalaMkRtam / yAmeNAkSIM vinA prANA yantI kila kiMcidantaradhunA niHspandamAste sadA // 62 // viphalA me kuto'dya sA // 14 // aravindamidaM vIkSya sonmeSo na sakhIjanaH parijanaH prAgalbhyabhUmirna vA vAtsa - khelatkhaJjanamaJjulam / smarAmi vadanaM tasyAzcAru caJcalalolyAdavibhAvitasphuTavayovasthAvizeSo guruH / AyAtA nava- canam // 15 // sparzaH stanataTasparzo vIkSaNaM vakravIkSaNam / mallikAparimalakrUrAH zaradvAsarAH kasyAkhyAtu nitambinI tasyAH kelikathAlApasamayaH samayaH sakhe // 16 // kutaH pitRgRhAvasthAnaduHsthaM januH // 63 // duHkhaM dIrghataraM vaha - premalavo'pyasti khale me hRdaye khalu / sundarIM tAnAtyapi sakhIvargAya no bhASate zaivAlaiH zayanaM sRjatyapi punaH lokya yadahaM prANimi priya // 17 // nUnamayaM me pApaH zete na vA lajjayA / kaNThe gadgadavAcamazJcati dRzA dhatte na bA - kAntAviraho rasAyanIbhUtaH / varSasahasrAbhyadhikAnnayA modakaM saMtApaM sahate yadambujamukhI tadveda cetobhavaH // 64 // kathamanyathA divasAn // 18 // saMgamavirahavitarphe varamiha 1 1 caJcaladRzaH 2 bisakhaNDam 3 prApnoti. 4 bhRGgapaGkInAm. 5 kAntim. 6 prApnoti. 7 karpUraH 8 dIparUpatAm 9 tapta lohapatita jalavat. 277 kaNThe mauktikamAlikAH stanataTe kArpUramacchaM rajaH sAndraM candanamaGgake valayitAH pANau mRNAlIlatAH / tanvI naktamiyaM cakAsti tanunI cInAMzuke bibhratI zItAMzoradhideva 1 rodanaM kriyate . 2 atIndriyajJAnavAn 3 vaJcitAH 4 smitena hAsyena smeraM prasannam 5 vastrAcale nAvaguNThitam 6 amRtam7 vyardham . 8 jIvanasAdhakarasAyanarUpo jAtaH
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam wwwwwwwwwwwwwwman viraho na saMgamastasyAH / saGge saiva tathaikA tribhu- manmArgavIkSaNanivezitadInadRSTenUnaM chamacchamiti bASpakaNAH vanamapi tanmayaM virahe // 19 // anizamapi makaraketurma- patanti // 37 // kAntAmukhaM suratakelivimardakhedasaMjAtanaso rujamAvahannabhimato me / yadi madirAyatanayanAM tAma- | dharmakaNavicchuritaM ratAnte / ApANDuraM vilasadardhanimIlitAkSaM dhikRtya praharatIti // 20 // devAdahamatra tayA capalAyata- | saMsmRtya he hRdaya kiM zatadhA na yAsi // 38 // adyApi netrayA viyuktazca / aviralavilolajaladaH kAlaH samupA- | tatpracalakuNDalamRSTagaNDaM vakaM smarAmi vipriitrtaabhiyoge| gatazcAyam // 21 // meraM vidhAya nayanaM vikasitamiva AndolanazramajalasphuTasAndrabindumuktAphalaprakaravicchuritaM nIlamutpalaM mayi sA / kathayAmAsa kRzAGgI manogataM nikhi- | priyAyAH // 39 // nidrArdhamIlitadRzo madamantharANi nApyalamAkUtam // 22 // AnandamamandamimaM kuvalayadalalocane | rthavanti na ca nAma nirarthakAni / adyApi me mRgadRzo dadAsi tvam / virahastvayaiva janitastApayatitarAM zarIraM me | madhurANi tasyAstAnyakSarANi hRdaye kimapi dhvananti // 40 // // 23 // tasyAM sutanasarasyAM ceto nayanaM ca niSpatitam / / / adyApi tAM kanakacampakadAmagaurI phullAravindanayanAM tanuceto guru tu nimanaM laghu nayanaM sarvato bhramati // 24 // romarAjim / suptotthitAM madanavihvalalAlasAGgI vidyAM niSkAsayantyaneke sAgarasaridambupUraparipatitam / hRdayahRde | pramAdagalitAmiva cintayAmi // 41 // adyApi sA manasi nimagnAmindumukhIM mA bahiH kurutAm // 25 // darzana- | saMprati vartate me rAtrau mayi kSutavati kSitipAlaputryA / pathamupayAtA yadavadhi madirAyatekSaNA sahasA / tadavadhi jIveti maGgalavacaH parihRtya kopAtkaNe kRtaM kanakapatramahRdayenAhaM madaneSubhayAdivonmuktaH // 26 // apasarati na nAlapantyA // 42 // AsannamArgamatilaGghayaH natena mUrdhA cakSuSo mRgAkSI rajaniriyaM ca na yAti naiti nidrA / praha- pazcAtprasaGgavalitena mukhena yAntyA / AropitAH katipaye rati madano'pi duHkhitAnAM bata bahuzo'bhimukhIbhavantya- | mayi paGkajAkSyA sAkUtahAsamanatiprakaTAH kaTAkSAH // 43 // pAyAH // 27 // punarapi milanaM yadAkadAcitpriyatamayA rAjallalATaphalakA kamanIyakUjatkAJcIguNapraNayinI dhRtakRpayA bhavedvidhAtuH / haririva karavai hRdi pratiSThAmiha ramaNI | kezapakSA / hA kiM karomi mama sA hRdayaM praviSTA nArAcayatanavai tanorabhinnAm // 28 // skhaladaMzukamavyavasthatAraM STiriva puSpazilImukhasya // 44 // yatra kSipAmi dRzamanyasmitakAnti smapitAdharapravAlam / asamAptanakAramAptazobhaM didRkSayAhaM tatrAgataH sphurati kevalametadeva / tadvakrabihariNAjhaM hariNIdRzaH smarAmaH // 29 // adhRtaparipatannicola- | mbamaruNAdharalobhanIyaM te locane tadalasAlasamIkSita ca bandhaM muSitanakAramavakradRSTipAtam / prakaTahasitamunnatAsya- // 45 // mandasmitena madhurAdharapallavena kumbhonnamatkucabhareNa bimbaM purasudRzaH smaraceSTitaM smarAmi // 30 // nayanena nirI- kRzodareNa / vidyunnibhAGgalatayA ca vicintyamAnA ceto kSitA natAGgI hRdaye hanta patatriNaH patanti / viSamA viSa- | dhunoti ca dhinoti ca caJcalAkSI // 46 // tAmindusundaramAyudhabyathAsau paribhUyeta paraH parAparAdhaiH // 31 // yatrAkRti- | mukhIM suciraM vibhAvya cetaH kathaM kathamapi vyapavartate me / statra guNA vasanti naitaddhi samyakkavibhiH praNItam / yenAticA- | lajAM vijitya vinayaM vinivArya dhairyamunmathya mantharavivekamarvaGgyapi me hRdisthA dunoti gAtraM virahe priyAsau // 32 // kANDa eva // 47 // yadvismayastimitamastamitAnyabhAvamApaJcasAyakamahendrajAdinA pANipadmasamudazcitA svayam / nandamandamamRtaplavanAdivAbhUt / tatsaMnidhau tadadhunA hRdayaM mohanAya manasaH pragalbhate picchikeva mama caJcalekSaNA madIyamaGgAracumbitamiva vyathamAnamAste // 48 // pazyAmi // 33 // dUramastu daraghUrNitatAraM zAradendumukhavIkSaNa- | tAmita itaH puratazca pazcAdantarbahiH parita eva vivartamAmakSNoH / etadeva mama puNyamagaNyaM yatkRzodari dRzoratithi- | nAm / udbuddhamugdhakanakAbjanibhaM vahantImAsaktatiryagapavartistvam // 34 // asati ko'pi vimohavidhaMtudo hRdaya- | tadRSTi vakram // 49 // lIlAsmitena zucinA mRdunoditena candramasaM mama dAruNaH / tadapi hanta tadantarazAyinI lagati | vyAlokitena laghunA guruNA gatena / vyAjRmbhitena jaghanena cihnamRgIva mRgekSaNA // 35 // asulabhA sakalendumukhI | ca darzitena sA hanti tena galitaM mama jIvitena // 50 // ca sA kimapi cedamanaGgaviceSTitam / abhimukhISviva vAJchita- | yAntyA muhurvalitakaMdharamAnanaM tadAvRttavRntazatapatranibhaM siddhiSu vrajati nirvRtimekaMpade manaH // 36 // tapte mahA- vahantyA / digdho'mRtena ca viSeNa ca pazmalAkSyA gADhaM virahavahnizikhAvalIbhirApANDurastanataTe hRdaye priyAyAH / nikhAta iva me hRdaye kaTAkSaH // 51 // tAM hemacampakaruciM 1 iSTasiddhiSu. 2 saMtoSam. 1 mandAni.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ viyogino vipralApAH 279 mRgazAvakAkSIM pArzve sthitAM ca purataH parivartamAnAm / tadviyogAturasya / ho cetaH prakRtiraparA nAsti me kA pi pazcAttathA dazadizAsu parisphurantIM pazyAmi tanmayamaho sA sA sA sA sA sA jagati sakale ko'yamadvaitavAdaH bhuvanaM kimetat // 52 // adyApi tiSThati dRzoridamuttarIyaM // 65 // kundaM dantairmadhu nigaditaiH SaTpadaM dRgvilAsairebhidhartuM puraH stanataTAtpatitaM pravRttA / vAcaM nizamya nayanaM rhAsairamRtalaharIM kuntalairambuvAham / indorbimbaM vadanazanayanaM mameti kiMcittadA yadakarotsmitamAyatAkSI // 53 // zinA paGkajaM ca stanAbhyAM tvaM jitvA tAnvasasi rAkAsudhAkaramukhI taralAyatAkSI sasmerayauvanataraGgitavibhra- hRdaye tena mAM vidviSanti // 66 // svapne dRSTA kimapi mAsyA / tatkiM karomi kathamatra tanomi maitrIM tatsvIkRti- pizunAzaGkayA naiva pRSTA spRSTA nIvI na khalu bhayataH kiGkivyatikare ka ihAbhyupAyaH // 54 // yAntyAH saraH salila- NInikkaNAnAm / AzleSAya spRhayati mayi drAgvyaraMsIdsImA kelikutUhalAya vyAjAdupetya mayi vartmani vartamAne / nidrAmudrA ziva ziva dRzo rIdRzo durvipAkaH // 67 // dalati hRdayaM gADhodvegaM dvidhA na tu bhidyate vahati vikalaH kAyo antaHsthitadyuticamatkRtidRktaraGgairaGgIkRtaM kimapi vAmadRzaH smarAmi // 55 // mandAdaraH kusumapatriSu pelaveSu nUnaM mohaM na muJcati cetanAm / jvalayati tanUmantardAhaH karoti na bhasmasAtpraharati vidhirmarmacchedI na kRntati jIvitam bibharti madanaH pavanAstramadya / hAraprakANDasaralAH kthmny|| 68 // jagati jayinaste te bhAvA navendukalAdayaH prakRthAmI zvAsAH pranartitadukUladazAH saranti // 56 // pIto yataHtimadhurAH santyevAnye mano madayanti ye / mama tu yadiyaM prabhRti kAmapipAsitena tasyA mayAdhararasaH pracuraH priyAyAH / yAtA loke vilocanacandrikA nayanaviSayaM janmanyekaH sa tRSNA tataH prabhRti me dviguNatvameti lAvaNyamasti bahu tatra kimapyapUrvam // 57 // alasavilasitAnAmullasalatAnAM tavilocane kimapi nayanaM prApte tiryagbijRmbhitatArakam / eva mahotsavaH // 69 // mayi sakapaTaM kiMcitkvApi praNImasRNamukulitAnAM prAntavistAritAnAm / pratinayananipAte sthitamupagatAmAlIM dRSTvA salajjamavAJcitaM kuvalayadRzaH smeraM kiMcidAkuzcitAnAM vividhamahamabhUvaM pAtramAlokitAnAm smaraM smarAmi tadAnanam // 70 // hRdayamiSubhiH kaam|| 58 // alasavalitamugdha snigdhani spandamandairadhikavikasyAntaH sazalyamidaM sadA kathamupalabhe nidrAM svane samAgama - sadantarvismayasmaratAraiH / hRdayamazaraNaM me pakSmalAkSyAH kAriNIm / na ca suvadanAmAlekhye'pi priyAmasamApya tAM kaTAkSairapahRtamapaviddhaM pItanmunmUlitaM ca // 59 // kramasaramama nayanayorudvASpatvaM sakhe na bhaviSyati // 71 // kusumalitakaNThaprakramollAsitorastaralitavalilekhAsUtrasarvasvamasyAH / zayanaM na pratyayaM na candramarIcayo na ca malayajaM sarvAGgINaM sthitamaticiramuccairagrapAdAGgulIbhiH karakalitasakhIkaM mAM na vA maNiyaSTayaH / manasijarujaM sA vA divyA mamAlamadidRkSoH smarAmi // 60 // brIDAyogAnnaitavadanayA saMni- mohituM rahasi laghayedArabdhA vA tadAzrayiNI kathA // 72 // dhAne gurUNAM baddhotkampastanakalazayA mainyumantarnirgRhya / IdameziziraireMntastApAdvivarNamaNIkRtaM nizi jinyastApAGgapravartibhirazrubhiH / anatilulita~jyAghAtAGka muhurmaNibandhanAtkanaeNkavalayaM saMstaM srastaM mayA pratisAryate // 73 // kadA kAntAgAre parimalamilatpuSpazayane zayAnaH zyAmAyAH kucayugamahaM vakSasi vahan / aye snigdhe mugdhe capalanayane candravadane prasIdetyAkrozannimiSamiva neSyAmi divasAn // 74 // tayA gADhaM mukto bhuvi dhanuSi saMdhAya nizitaH kaTAkSeSurnAnyaiH saha paThanayogyaH zaragaNaiH / patangAtre gAtre paramamRtamAstraudiva tadA davIyAnadyAyaM dalayati punarnavraNayati // 75 // tadA mugdhaM vakraM kisalayasakhaH so'gharamaNivizAle te netre stanabharanatA sA tanulatA / salIlaM tadyAtaM tiSThetyuktaM kimiva na tayA yatsamutsRjya bASpaM mayyAsaktazcakitahariNIhArinetratribhAgaH // 61 // vAraMvAraM tirayati zorudramaM bASpapUrastasaMkalpopahitajaDima stambhamabhyeti gAtram / sadyaH stricdyannayamaviratotkampalolAGgulIkaH pANirlekhAvidhiSu nitarAM vartate kiM karomi // 62 // hA hA devi sphuTati hRdayaM sraMsate dehabandhaH zUnyaM manye jagadaviratajvAlamantarjvalAmi | sIdannandhetamasi vidhuro majja - tIvAntarAtmA viSvaGmohaH sthagayati kathaM mandabhAgyaH karomi // 63 // UrU rambhA dRgapi kamalaM zevalaM kezapAzo vakraM candro lapitamamRtaM madhyadezo mRNAlam / nAbhiH kUpo valirapi saritpallavaH kiM ca pANiryasyAH sA cedurasi na kathaM hanta tApasya zAntiH // 64 // prAsAde sA dizi dizi ca sA pRSThataH sA puraH sA paryaGke sA pathi pathi ca sA 1 lajjA. 2 namramukhatvena. 3 krodham 4 ruvA 1 kanakavalayamityarthaH 2 uSNaiH, azrubhirityanena saMbandhaH 3 abhya ntare virahajanyatApAddhetoH 4 vivarNAM hInavarNAM maNayo yasminnevaMvidhaM kRtam . 5 netraprAntaH 6 maurvIgharSaNajanyaH kiNaH 7 suvarNakaGkaNam. 8 vAraMvAraM galitam
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 subhASitaratnabhANDAgAram [ 6 prakaraNam jananayana saMjIvanasudhA priyA sA sA sA setyajani hRdayaM tanmayamaho // 76 // kaTAkSeNApISatkSaNamapi nirIkSeta yadi sA tadAnandaH sAndraH sphurati nihatAzeSaviSayaH / saromA zJcodazJcatkucakalazanirbhinnavasanaH parIrambhArambhaH ka iva bhavi - tAmbhoruhadRzaH // 77 // purastAdgacchantI saha sahacarIbhiH priyatamA mamAlApaM zrutvA sacakitaparAvRttavadanA / kimagre vyAsaGgAdahamahaha yAmIti vinayapraNAlImAlInAM yadakRta tadantarvyathayati // 78 // samuttIrNe tanvyA nizitanayanA - ntena mRdite stanadvandvaspandaiH sthitalavasudhAbhiH plutamati / madantaH kedAre madanakRSikAreNa janitA cirAdAzAvalI kimiti na phalaM hanta labhate // 79 // vilIyenduH sAkSAdamRtarasavApI yadi bhavetkalaGkastatratyo yadi ca virkacendI - baravanam / tataH snAnakrIDAjanitajeDabhAvairavayavaiH kadAcinmuzceyaM madanazikhipIDAvyatikaram // 80 // parAgaiH kArpUrai stuhinasalilaizcAndanarasaiH sudhAbhirjyotsnAbhiH svapitamiva yaH prAgakRta mAm / sa evAsau mAraH ziva ziva viyoge mRgadRzaH karAlaM kAkolaM kirati mayi kAlAnalamapi // 81 // na dUtIsaMcAro na sarasaparokSoktikalanA na sAMmukhye hAsaH kvaci - dapi na vAcAM vyatikaraH / aho citraM cetaH kSaNaparicitAlokanavazAnmuhurdhAvaMdhAvaM vrajati sudRzaM no viramati // 82 // zarIraM kSAmaM syAdasati dayitAliGganasukhe bhavetsAsraM cakSuH kSaNamapi na sA dRzyata iti / tayA sAraGgAkSyA tvamasi na kadAcidvirahitaM prasakte nirvANe hRdayamaritApaM vahasi kim // 83 // dRgantavyApAraprabalanigaDena sphuradurastaTIkArAgAre taba samucitaM bandhanamidam / are cetastyaktvA yadiha janamAjanmasuhRdaM kSaNaprAptAmetAmadharamadhulAbhena bhajase // 84 // vipatsindhuM bandhuM vigalitajalaM netrayugalaM sazokaM bhUlokaM bhuvanavalayaM khelanilayam / anaGgaM nIraGgaM vighaTitadhanaM kozabhavanaM vidhAtuM kiM dhAtastagha hRdi na lajjA prabhavati // 85 // na vakSojA zlepaprabhRtikutukAnAmavagamo na pIyUSasvAdasmitavalitavAcAmanubhavaH / na cAsInme tAdRgdRDhaparicayaH paGkajadRzaH kuto hetostanvI kSaNamapi na niryAti manasaH // 86 // AH pAtrI syAmakRtakaghanapremavisphAritAnAM satrIDAnAM sklkrnnaanndnaaddiNdhmaanaam| teSAM teSAM hRdynihit|kuutnissyndinetrvyaapaa kucamaNDalaM parirabheya vIkSeya vA // 88 // jAne kopaparAGmukhI priyatamA svapne'dya dRSTA mayA mA mA saMspRza pANineti rudatI gantuM pravRttA puraH / no yAvatparirabhya cATukazatairAzvAsayAmi priyAM bhrAtastAvadahaM zaThena vidhinA nidrAdaridrIkRtaH // 89 // yAtAH kiM na milanti sundari punazcintA tvayA matkRte no kAryA nitarAM kRzAsi kathayatyevaM sabASpe bhayi / lajjAmantharatArakeNa nipatatpItAzruNA cakSuSA dRSTvA mA hasitena bhAvimaraNotsAhastayA sUcitaH // 90 // zvAsA eva mRgIdRzo na gaNitAH ke nAma jhaJjhAnilAstIrNA bASpaparamparaiva saritAM vRndeSu kaH saMbhramaH / soDhA kAtaradRSTireva kiyatI vajrAbhighAtavyathA premaivAyamupekSito yadi tadA prANeSu ko'nugrahaH // 91 // sA bAlA vayamapragalbhamanasaH sA strI vayaM kAtarAH sA pInonnatimatpayodharayugaM dhatte sakhedA vayam / sAkrAntA jaghanasthalena guruNA gantuM na zaktA vayaM doSairanyajanAzrayairapaTavo jAtAH sma ityadbhutam // 92 // premArdrAH praNayaspRzaH paricayAdudgADharAgodayAstAstA mugdhadRzo nisargamadhurAzceSTA bhaveyurmayi / yAsvantaHkaraNasya bAhyakaraNavyApArarodhI kSaNAdAzaMsAparikalpitAkhapi bhavatyAnandasAndro layaH // 93 // dhanyA sA gRhadehalI spRzati yA tatpAdapadmaprabhAM jAtA sA sarasI rasAdvizati sA yasyAM vihArecchayA / vandyaH ko'pi sa eva yannaikaM kathaMcitkatham // 94 // kiM me sadgurusevanaiH pratiyaH khalu tayA netreNa saMbhAvyate dhigdhigvedhasameSu mAM yadanadinaM kiM vyomakezArcanaiH kiM syAdadhyayanena vA surapuraprAptyAthavA kiM phalam / etasyAH kucakumbhanirbharaparI rambhaprabhAvodravakhadAmbhobhiranaGgavahniradhunA nirvApito no yadi // 95 // tanvI sA yadi gAyati zrutikaTurvINAdhvanirjAyate yadyAviSkurute smitAni malinaivAlakSyate cndrikaa| Aste mlAnamivotpalaM navamapi syAccetpuro netrayostasyAH zrIravalokyate yadi taDidvallI vivarNaiva sA // 96 // tAni sparzasukhAca taralasnigdhA dRzorvibhramAstadvatrAmbujasaurabhaM sa ca sudhAsyandI girAM vakrimA / sA bimbAdharamAdhurIti viSayAsaGge'pi manmAnasaM tasyAM lagnasamAdhi hanta virahavyAdhiH kathaM vartate // 97 // tasminpaJcazare smare bhagavatA bhargeNa bhasmIkRte jAnAmyakSayasAyakaM kamalabhUH kAmAntaraM nirmame / yasyAmIbhiritastatazca vizikhairApuGkhamagnAtmabhirjataM me vidalatkadamba rANAM punarapi tathA subhruvo vibhramANAm // 87 // tadaGga-mukulaspaSTopamAnaM vapuH // 98 // jyotsnIM zyAmalimAnamAnamapi nAma tatsahajakAntipUrAplutaM suvarNakadalIdaloddalitagabhagauraM punaH / kaThoramadanavyathApizunapANDimAdhiSThitaprathIya yata bhoH sAndrairmaSIkUrcakairmatraM tatramatha prayujya harata zvetotpalAnAM smitam / candraM cUrNayata kSaNAcca kaNazaH kRtvA zilApaTTake yena draSTumahaM kSame daza dizastadvakramudrAGgitAH 1 vikasitam . 2 zaityam. 3 vahniH
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ viyogino vipralApAH 281 vodghaTitA kimatra kulizodvignA kapATAvalI maryAdaiva vilaGghitA sakhi punaH keyaM kalindAtmajA / AkSiptA khalu dRSTireva kimiyaM vyAlAvalI vA punaH prANA eva samarpitAH sakhi punastasmai kimeSA tanuH // 111 // savyAjaM tilakAlakAnviralaya~lolAGguliH saMspRzanvAraM vAramudaJcayankucayugaprodazcinIlAJcalam / yadbhrUbhaGgataraGgitAJcitadRzA sAvajJamAlokitaM tadgarvAvadhIrito'smi na punaH kAnte kRtArthIkRtaH // 112 // kvAkArya zazalakSmaNaH kva ca kulaM bhUyo'pi dRzyetaM sA doSANAM prazamAya naH zrutamaho kope'pi kAntaM mukham / kiM vakSyantyapakalmaSAH kRtadhiyaH svapne'pi sA durlabhA cetaH svAsthyamupaihi kaH khalu yuvA dhanyo'dharaM pAsyati // 113 // hA dhik sA kila tAmasI zazimukhI dRSTA mayA yatra sA tadvicchedarujAndhakAritamidaM dagdhaM dinaM kalpitam / kiM kurmaH kuzale sadaiva vidhuro dhAtA na cettatkathaM tAdRgyAmavatImayo bhavati me no jIvaloko'dhunA // 114 // snAtA tiSThati kuntalezvarasutA vAro'GgarAjasvasudyUtai rAtririyaM jitA kamalayA devI prasAdyAdya ca / ityantaHpurasundarIH prati mayA vijJAya vijJApite devenApratipattimUDhamanasA dvitrAH sthitaM nADikAH // 115 // sA saundaryanidhirvilAsabhavanaM mInadhvajasyApi vA kAntInAmadhidevatAdhikaraNaM mAdhuryasArasya vA / tAmudvIkSya sakhe tadAdi gatavAnsarvendriyANAmahaM sArdhaM tadgatamAnasena galitotsAhaH kilAnIzatAm // 116 // tasyAH kiM mukhapaGkajaM smitarucA candradyuternindakaM kiM vA netrayugaM kaTAkSacaturaM kiM bhUlatAvibhramam / kiM vA snigdhamavekSitaM mayi punaryAntyA sakhInAM puraH kiM kiM saMprati cintayAmi hRdaye kAmena lakSyIkRte // 117 // zItAMzurviSasodaraH phaNabhRtAM lIlAspadaM candanaM hAraH kSArapayobhavaH priyasuhRtpaGkeruhaM bhAsvataH / ityeSAM bhrameNa tu vayaM tattvatyajo vaJcitAH // 118 // jAne svamakimivAstu vastu madanajvAlAvighAtAya yadvAhyAkAraparividhau mamAdya culukotsekthaM purastAdabhUtpratyUSe pariveSamaNDalacandraprabhairaGgakairdRSTA kApyabalA balAtkRtavatI sA manmathaM miva jyotsnAsapatnaM mahaH / tasyAntarnakhanistuSIkRtazara-manmatham // 119 // saumitre nanu sevyatAM tarutalaM caNDAMguru jambhate caNDAMzornizi kA kathA raghupate candro'yamunmIlati / vatsaitadviditaM kathaM tu bhavatA dhatte kuraGgaM yataH kAsa preyasi hA kuraGganayane candrAnane jAnaki // 120 // pAdAGguSThena bhUmiM kisalayaru cinA sApadezaM likhantIM bhUyo - 1 komalapallavakAntinA. 2 savyAjam // 99 // kiM tiSThAmi kimu vrajAmi kimahaM jAgarmi nidrAmi kiM kiM jAnAmi kimu bhramAmi kimu vA sukhyAmi duHkhyAmi vA / kiM nAsmyasmi kimityanalpakalite na kvApi pakSe sthitaH prApyAnirvacanIyameva kamapi krUraM vikAraM sakhe // 100 // AsInaH zayitaH sthitaH pracalitaH svapnAyito jAgRtaH pazyanmIlitalocano vyavaharanmaunaM prapanno'thavA / tAM premAkula vIkSitAM smitamukhIM satrIDamandAgamAM zliSyantIM praNayArdramugdhalapitAM pazyAmi naktaMdivam // 101 // nIle ndIvarazaGkayA nayanayorbandhUka buddhyAdhare pANau padmadhiyA madhUkakusumabhrAntyA tathA gaNDayoH / lIyante kabarISu bAndhava - janavyA mohajAtaspRhA durvArA madhupAH kiyanti taruNi sthAnAni rakSiSyasi // 102 // sA me yadyapi sundarI bhaga vato mAmeva cetobhuvo na svapne na ca jAgare nayanayoH panthAnamAsAditA / tAmAkarNya tathApi tAdRzadazA vaidhuryamAseduSI - mAnandAdbhutazokakautukabhayatrIDAkulaM me manaH // 103 // sA saMcAracamatkRtirnayanayoH sa bhrUlatAvibhramastadvimbAdharapATalasmitayutasyAsyasya sA vaikharI / seyaM caGkramacAturI caraNayoH so'pyaGgahArakramo diSTyA tanmama netrapAtramakhilaM jAyeta jIvAmi ca // 104 // lInevR pratibimbiteva likhite - votkIrNarUpeva ca pratyupteva ca vajralepaghaTitevAntarnikhAteva ca / sA nazcetasi kIliteva vizikhaizcetobhuvaH paJcabhizcintAsaMtatitantujAlanibiDasyUteva lagnA priyA // 105 // sA vidyAdharakanyakA kimu bhuvaM puNyaiH prapannA nRNAM lAvaNyAmRtasAgarAdvimathitA lakSmIH kimanyotthitA / AjJAtaM ghanasAracandanasuMdhAjyotsnAmRNAlAdibhiH prArabdhA hRdayaM mama bhramayituM pauSpeSavI zAmbarI // 106 // hRtvA padmavanadyutiM priyatameveyaM dinazrIrgatA rAgo'sminmama cetasIva savitubimbe'dhikaM lakSyate / catrAho'hamiva sthitaH sahacarIM dhyAyannalinyAstaTe saMjAtAH sahasA mamaiva bhuvanasyApyandhakArA dizaH // 107 // netre khaJjanagaJjane navasudhAdhArAnukArA giraH pANiH padmasahodaraH kacaruciH zaivAla jAlopamA vakraM kArtikapaurNimApatisamaM hAridrahRdyaM vapustvaM yasmai valase vilAsini hRdA tenaiva taptaM tapaH // 108 // AstAM dUratayA tadIyavadanAmbhojAmRtAsvAdanaM nodetyava manoratho'pi hRdaye tatsaMgamAzAM prati / utkaNThAzithilIkRtAGgalatikaM vIkSeta mAmekadA sasnehaM yadi sA sarojavadanA dhanyo'smyahaM tAvatA // 109 // nidre locanamudraNaM viracaya svapna tvamapyAcara prANAbhinnatamAM cirAtpriyatamAM macetaso gocaram bhrAtarbodha dRDhAnurodha na tathA kuryA yathA preyasIprauDhAzleSavighaTTanena bhavataH krIDanti duSkIrtayaH // 110 // lajje36 su. ra. bhAM. /
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam bhUyaH kSipantI mayi sitazabale locane lolatAre / vakaM himagabhairagnimindurmayUkhaistvamapi kusumabANAnvaijrasArIkaroSi hrInamramISatsphuradadharapuTaM vAkyagarbha dadhAnA yanmAM novAca // 136 // hRdi bisalatAhAro nAyaM bhujaMgamanAyakaH kiMcitsthitamapi purato mAnasaM tanoti // 121 // cakSaH- kuvalayadalazreNI kaNThe na sA garaladyatiH / malayajarajo nedaM prItyA niSaNNe manasi paricayAccintyamAne'bhyupAye yAte bhasma priyArahite mayi prahara na harabhrAntyAnaGga krudhA kimu rAge vivRddhiM pravisarati girAM vistare dUtikAyAH / AstAM dhAvasi // 137 // pANau mA kuru cUtasAyakamamuM mA dUre sa tAvatsarabhasadayitAliGganAnandalAbhastadgahopAnta- | cApamAropaya krIDAnirjitavizva mUchitajanAghAtena kiM rathyAbhramaNamapi parAM nivRtiM saMtanoti // 122 // | pauruSam / tasyA eva mRgIdRzo manasijapreGkhatkaTAkSAnalazreNImadanaM pratyuktayaH | jarjaritaM manAgapi mano nAdyApi saMdhukSate // 138 // smayamaprAptaduHkho yaH sa dunoti na vismayaH / tvaM smara re re nirdaya durnivAra madana protphullapaGkeruhaM bANaM saMvaNu prAptadAho'pi dahasIti kimucyate // 123 // bhavanetrabhavo saMvRNu tyaja dhanuH kiM pauruSaM mAM prati / kAntAsaGgaviyogavahniradyApi tvayi manmatha / jvalatIvAnyathA kiM te duHkhadahanajvAlAvalIDhaM vapuH zUrANAM mRtamAraNe na hi paro vizikhAstatkaNA , iva // 124 // adyApi nUnaM harakopa- | dharmaH prayukto budhaiH // 139 // ApuGkhAgramamI zarA manasi vahnistvayi jvalatyaurva ivAmburAzau / tvamanyathA manmatha me manAH samaM paJca te nirdagdhaM virahAgninA vapuridaM taireva madvidhAnAM bhasmAvazeSaH kathamevamuSNaH // 125 // vRthaiva sArdhaM mama / tatkaMdarpa nirAyudho'si bhavatA jetuM na zaktaH saMkalpazatairajasramanaGga nIto'si mayAtivRddhim / AkRSya paro duHkhI syAmahameka eva sakalo lokaH sukhaM jIvatu cApaM zravaNopakaNThe mayyeva yuktastava bANamokSaH // 126 // // 140 // bANAH paJca manobhavasya niyatAsteSAmasaMkhyo ka rujA hRdayapramAthinI kva ca te vizvasanIyamAyudham / janaH prAyo'smadvidha eva lakSya iti yalloke prasiddhiM gatam / mRdutIkSNataraM yaducyate tadidaM manmatha dRzyate tvayi // 127 // | dRSTaM tattvayi vipratIpamadhunA yasmAdasaMkhyairayaM viddhaH kAmijanaH anumamAra na mAra kathaM nu sA ratiratiprathitApi pativratA / zarairazaraNo nItastvayA paJcatAm // 141 // tadvicchedaayamanAthavadhUvadhapAtakI dayitayApi tayAsi kimujjhitaH | kRzasya kaNThaluThitaprANasya me nirdayaM krUraH paJcazaraH shrairti|| 128 // bhuvanamohanajena kimenasA tava pareta babhUva | zitairbhindanmano nirbharam / zaMbhorbhUtakRpAvidheyamanasaH proddaampishaactaa| yadadhunA virahAdhimalImasAmabhibhavanbhramasi smara | netrAnalajvAlAjAlakarAlitaH punarasAvAstAM samasa madvidhAm // 129 // smara nRzaMsatamastvamato vidhiH // 142 // bANAnsaMhara muzca kArmukalatAM lakSyaM tava sumanasaH kRtavAnbhavadAyudham / yadi dRDhaM dhanurAyasamAzugaM | tryambakaH ke nAmAtra vayaM zirISakalikAkalpaM yadIyaM manaH / tava sRjetrijagatpralayaM vrajet // 130 // vidhiranaMzamabhedya- tatkAruNyaparigrahAkuru dayAmasminvidheye jane svAminmanmatha mavekSya te janamanaH khalu lakSyamakalpayat / api sa tAdRza punarapi khanAdbhutaM darzaya // 143 // vajramadAsyata cettadA tvadiSubhirvyadaliSyadasAvapi // 131 // candraM pratyuktayaH . api vidhiH kusumAni tavAzugAnmmara vidhAya sa nirvRti- caNDIzacUDAbharaNa candra lokatamopaha / virahiprANaharaNa mAptavAn / adita paJca hi te sa niyamya tAMstadapi taibata | kadarthaya na mAM vRthA // 144 // tArApate kumudinImanujarjaritaM jagata // 132 // saha tayA smara bhasma jhaTityabhaH / kUlakAntAM pAdena pIDayasi kampayasi dvijAtIn / vidveSamApazupatiM prati yAmiSumagrahIH / dhruvamabhUdadhunA vitanoH zarastava carasi kiM ca viyogiloke naktaMcarasya bhavataH karuNA kaTusvara eva sa paJcamaH // 133 // tvamucitaM nayanArciSi kutaH syAt // 145 // kiM re vidho mRgadRzAM mukhamadvitIyaM zaMbhunA bhuvanazAntikahomahaviH kRtaH / tava vayasyamapAsya bhAjapA katA vayamasya | rAjIva dRpyasi dRgambujamanyadeva / jhaGkAramAvahasi bhagatanuna madhuM madhu hatavatA hariNA bata kiM kRtam // 134 // tAdRkkamoNi dhiG na punarIdRzamIkSaNIyam // 146 // bANAgnimastakaruNo vikiranmamAGge prAyo na vetsi viSamAstravara abhilaSasi yadindo vakralakSmIM mRgAkSyAH punarapi khapIDAm / saMtApa eva bhavatA kimu nAnvabhAvi caNDIpate- sakRdabdhI maja saMkSAlayAGkam / suvimalamatha bimba ralikalocanagocareNa // 135 // tava kusumazaratvaM zItarazmi- | | pArijAtasya gandhaiH surabhaya vada no cettvaM va tasyA mukhaM kva tvamindoddhayamidamayathArtha dRzyate madvidheSu / visRjati | // 147 // ' tirdugdhasamudrato bhagavataH zrIkaustubhau 1 vajravakaThinAnkaroSi.2 vAsukiH. 3 niSkaruNa. 4 vikasitam. 1 lolA caJcalA tArA kanInikA yayoH. 2 lajjayA namram. 5 upasaMhara. 6 viruddhasvabhAvam. 7 pakSiNaH; pakSe, brAhmaNAn. 3 saMtApayati. 4 vaDavAgniH 5 samudre. 6 daityavizeSam. 7 asatyam. 8 rAtricarasya ; pakSe,-rAkSasasya. 9 lAnchanamityarthaH. 10 utpattiH
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ viyogino vipralApAH, viyoginyA vipralApAH 283 sodarau sauhArdai kumudAkareSu kiraNAH pIyUSadhArAkiraH / spardhA kiM vyavasthati kuto'sti ca kIdRzIyam // 159 // te vadanAmbujairmugadRzAM tatsthANucUDAmaNe haho candra kathaM nu calApAGgAM dRSTiM spRzasi bahuzo vepathumatIM raha syAkhyAyIva siJcasi mayi jvAlAmuco rociSaH // 148 // , svanasi mRdu karNAntikacaraH / karau byAdhunvatyAH pibasi pavanaM pratyuktayaH ratisarvasvamadharaM vayaM tattvAnveSAnmadhukara hatAstvaM khalu unmIlanmukulakarAlakundakozapracyotaddhanamakarandagandha- kRtI // 160 // unmIlannayanAntakAntilaharIniSpItayoH bandho / tAmISatpracalavilocanAM natAGgImAliGganpavana mama kevalAdAmodAdavadhAraNIyavapuSoH kAntAsakhe na kSaNam / spRzAGgamaGgam // 149 // vyAdhUya yadvasanamambujalocanAyA yatkarNotpalayoH sthitena bhavatA kiMcitsamudguJjitaM bhrAtastiSThati vakSojayoH kanakakumbhavilAsabhAjoH / AliGgasi prasabha- kutra tatkathaya me kAntaM priyAyA mukham // 161 // maGgamazeSamasyA dhanyastvameva malayAcalagandhavAha // 150 // haMsaM pratyuktiH meghaM pratyuktayaH haMsa prayaccha me kAntAM gatirasyAsvayA hRtA / vibhAbho megha gambhIrataraM nada tvaM tava prasAdAtsmarapIDitaM me / / mAnine vitaikadezena deyaM yadabhiyujyate // 162 // saMsparzaromAJcitajAtarAgaM kadambapuSpatvamupaiti gAtram // 151 // | cakoraM pratyuktiH bhramaya jaladAnambhogarbhAnpramohaya cAtakAnkalaya zikhinaH | calukayasi candradIdhitimaviralamaznAsi nUnamagArAn / kekotkaNThAnkaThoraya ketakAn / virahiNi jane mUrchA labdhvA adhikaraNamuSNamanayoH kimiha cakorAvadhArayasi // 163 // kRSNasAraM pratyuktiH vinodayati vyathAmakaruNa punaH saMjJAvyAdhi vidhAya kimIhase | // 152 // malayamarutAM vrAtA yAtA vikAsitamallikA snehaM svIkuru kRSNasAra kathaya kAgAnmama preyasI no jAnAsi yadAvayoH samajani vyApArato mitratA / sphIte parimalabharo bhagno grISmastvamutsahase yadi / ghana ghaTayituM | niHsnehaM taM ya eva nivartane prabhavati gavAM kiM nazchinnaM sa | | yatkila maNDale himarucerjAtaM tvayA lAJchanaM bhavye bhAskaraeva dhanaMjayaH // 153 // maNDale tadadhunA dattaH kalaGko mayA // 164 // azokaM pratyuktiH sAraGgaM pratyuktiH raktastvaM navapallavairahamapi zlAdhyaiH priyAyA guNaistvA re sAraGgA vanavasatayastattvamAkhyAta yUyaM kutrAdhItaM tribhuvanamanohAri cAJcalyamaNoH / AM jAnImo gamanasamaye mAyAnti zilImukhAH smaradhanurmuktAstathA mAmapi / kAntApAda- hanta kAntArasImanyekAkinyAH kuvalayadRzo luNThitA talAhatistava mude tadvanmamApyAvayoH sarve tulyamazoka yauvanazrIH // 165 // kevalamahaM dhAtrA sazokaH kRtaH // 154 // raktAzoka kRzodarI mayUraviSayakoktiH kka nu gatA tyaktvAnuraktaM janaM no dRSTeti mudhaiva cAlayasi kiM mRdupavanavibhinno matpriyAyA vinAzAddhanarucirakalApo vAtAvadhUtaM ziraH / utkaNThAghaTamAnaSaTpadaghaTAsaMghaTTadaSTacchada- niHsapatno'dya jAtaH / rativigalitabandhe kezapAze sukezyAH statpAdAhatimantareNa bhavataH puSpodgamo'yaM kutaH // 155 // sati kusumasanAthe kiM haredeSa bahaH // 166 // tamAlaM pratyuktiH muktAkalApaM pratyuktiH dhanyastvamasi tamAla spRSTastanvyA latAvadanayA yat / / sUcImukhena sakRdeva kRtavraNastvaM muktAkalApa luThasi adya sthAvarajanmA jAtastvaM jaGgamAdadhikaH // 156 // | stanayoH priyAyAH / bANaiH smarasya zatazo vinikRttamarmA - svame'pi tAM kathamahaM na vilokayAmi // 167 // mRNAlahAraM pratyuktiH paricyutastatkucakumbhamadhyAtkiM zoSamAyAsi mRNAlahAra / na sUkSmatantorapi tAvakasya tatrAvakAzo bhavataH kimu syAt viyoginyA vipralApAH hAro nAropitaH kaNThe mayA 'vizleSabhIruNA / idAnImadhukaraM pratyuktayaH | mantare jAtAH parvatAH sarito drumAH // 1 // bibhemi sakhi vadanamidaM na saroja nayane nendIvare hyete / iha savidhe saMvIkSya bhramarIbhUtakITakam / yaddhyAnAdAgate puMstve tena mugdhadRzo madhukara na mudhA paribhrAmya // 158 // bhrAta- sAdhai ratiH katham // 2 // yAH pazyanti priyaM svapne dvirepha bhavatA bhramatA samantAtprANAdhikA priyatamA mama dhanyAstAH sakhi yoSitaH / asmAkaM tu gate kAnte gatA nidrApi vIkSitA kim / brUSe kimomiti sakhe kathayAzu tanme kiM vairiNI // 3 // yadIyabalamAlokya gataH preyAnviyujyate / 1 raktavarNaH; pakSe,-anuraktaH. 2 bhramarAH; pakSe, bANAH.3 kAntA- 1 sItAviyogadUyamAnamAnasasya sUryavaMzamuktAmaNeH zrIrAmasyopAdaghAta:. 'pAdAhataH pramadayA vikasatyazokaH.' | kiriyam. 2 viyogaH.
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam Alokaye kathaM sakhyastasya candramaso mukham // 4 // kUTam // 21 // kalayati mama cetastalpamaGgArakalpaM jvalaviramata viramata sakhyo nalinIdalatAlavRntapavanena / hRdaya- yati mama gAtraM candanaM candrakazca / tirayati mama netre gato'yaM vahnirjhaTiti kadAcijvalatyeva // 5 // anala- mohajanmAndhakAro vikRtabahuvikAraM manmatho mAM dunoti navidyAM sabhaga bhavAnniyatameva jAnAti / mnmthshraagni-|| 22 // ripariva sakhIsaMvAso'yaM zikhIva himAnilo tapta hRdi me kathamanyathA vasasi // 6 // ajani pratidina- viSamiva sudhArazmiyasmindanoti manogate / hRdayamadaye meSA kardamazeSA madaGgasaGgena / pratinizamapari pampA dakSiNa- tasminnevaM punarvalate balAtkRvalayadRzAM vAmaH kAmo nikAma saMpAtibhiH salilaiH // 7 // madakalakatAntakAsarakhurapuTa- nirazaH // 23 // jvalatu gagane rAtrau ra nirdhUtadhUlisaMkAzam / ketakarajo nivArya sakhi yadi kArya zazI dahatu madanaH kiM vA mRtyoH pareNa vidhAsyati / mama mama prANaiH // 8 // Ali bAlizatayA balirasmai dIyatAM tu dayitaH zlAghyastAto jananyamalAnvayA kulamamalinaM na balibhuje na kadApi / kevalaM hi kalakaNThazizUnAmeSa eva tvevAyaM jano na ca jIvitam // 24 // idAnIM tIvrAbhirdahana kuzaleSu nidAnam // 9 // garalaTThamakandamindubimbaM karuNA- iva bhAbhiH parivRto mamAzcarya sUryaH kimu sakhi rajanyAmudavArijavAraNo vasantaH / rajanI smarabhUpateH kRpANI karaNIyaM yati / ayaM mugdhaM candraH kimiti mayi tApaM prakaTayatyanAkimataH paraM vidhAtaH // 10 // hantAli saMtApanivRttaye'syAH thAnAM bAle kimiva viparItaM na bhavati // 25 // pikAlI kiM tAlavRntaM taralIkaroSi / uttApa eSo'ntaradAhaheturnata- vAcAlIbhavati bahudhA'lIkavacane mRNAlI vyAlIva vyathayabhruvo na vyajanApanodyaH // 11 // varamasau divaso na puna- | titarAmaGgamanizam / viSajvAlAjAlaM sakhi kirati pIyUSanizA nanu nizaiva varaM na punardinam / ubhayametadupaitvathavA kiraNo jagatprANaH prANAnapaharati keyaM pariNatiH // 26 // kSayaM priyajanena na yatra samAgamaH // 12 // ahamiha sthita- manorAgastIvra viSamiva visarpatyavirataM pramAthI nirdhUma vatyapi tAvakI tvamapi tatra vasannapi mAmakaH / na tanu- jvalati vidhutaH pAvaka iva / hinasti pratyaGgaM jvara iva saMgama eva susaMgamo hRdayasaMgama eva susaMgamaH // 13 // bakula- garIyAnita ito na mAM trAtuM tAtaH prabhavati na cAmbA na mAlikayApi mayA na sA tanurabhUSi tadantarabhIruNA / tada- bhavatI // 27 // Adau hAlAhalahutabhujA dattahastAvalambo dhunA vidhinA kRtamAvayorgiridarInagarIzatamantaram // 14 // bAlye zaMbhorniTilamahasA baddhamaitrInirUMDhaH / prauDho rAhorapi dahanajA na pRthurdavathurvyathA virahajaiva yathA yadi nedRzam / mukhaviSeNAntaraGgIkRto yaH so'yaM candrastapati kiraNairmAdahanamAzu vizanti kathaM striyaH priyamapAsumupAsitumuddharAH miti prAptametat // 28 // bhasmIbhUtaH kusumavizikhaH shNbhu|| 15 // kati na santi janA jagatItale tadapi tadvirahA- netrAgninAbhUjvAlAdAyI tadanu manasi prAptajanmA babhUva / kulitaM manaH / kati na santi nizAkaratArakAH kamalinI bhUyastasminvirahadahanairdAhito'sau mayaivaM kutrotpanno vyathayati malinI raviNA vinA // 16 // aratiriyamupaiti nApi nidrA punarmAmaho tanna vedmi // 29 // paJcatvaM tanureti bhUtanivahAH gaNayati tasya guNAnmano na doSAn / vigalati rajanI na svAMzaimilantu dhruvaM dhAtAraM praNipatya hanta zirasA tatrApi yAce saMgamAzA vrajati tanustanutAM na cAnurAgaH // 17 // priyasakhi varam / tadvApISu payastadIyamukure jyotistadIyAGganavyomni na tathA paTIrapaGko na ca nalinIdalamAruto'pi zItaH / vyoma tadIyavartmani dharA tattAlavRnte'nilaH // 30 // yAsyAzamayati mama dehadAhamantaH sapadi kathA hi yathA narendra- mIti samudyatasya gaditaM vizrabdhamAkarNitaM gacchandUramupekSito sUnoH // 18 // etAni niHsahatanorasamaJjasAni zUnyaM muhurasau vyAvRtya tiSThannapi / tacchUnye punarAgatAsmi bhavane manaH pizunayanti gatAgatAni / ete ca tIrataravaH prathayanti prANAsta ete dRDhAH sakhyastiSThata jIvitavyasaninI dambhAdahaM tApamAlambitojjhitataruglapitaiH pravAlaiH // 19 // anta- rodimi // 31 // yAtrAmaGgalasaMvidhAnaracanAvyagre sakhInAM jane gatA madanavahnizikhAvalI yA sA bAdhate kimiha candana- bASpAmbhaHpihitekSaNe gurujane tadvatsuhRnmaNDale / prANezasya carcitena / yaH kumbhakArabhavanopari paGkalepastApAya kevala- mahIkSaNArpitadRzaH kRcchAdapi kAmataH kiM vrIDAhatayA mayA masau na ca tApazAntyai // 20 // bata sakhi kiyadetatpazya bhujalatApAzo na kaNThe'rpitaH // 32 // dAkSiNyaM malayAvairaM smarasya priyavirahakRze'sminrAgiloke tathA hi / upavana- nilasya viditaM zaityaM sudhAdIdhitervAcAmeva na gocare malasahakArodbhAsibhRGgacchalena prativizikhamanenoTTaiGkitaM kAla- | yajasyApi sphuTaM sauSThavam / vizleSe tava kena me paricitAH 1 virAmaM kuruta. 2 etannAmakaM saraH. iyamapi rAmoktiH / 1 lalATanetrAgninA. 2 prasiddhaH. 3 grahaNakAle saMpakAtizayAdanta. 3 navyo navIno janastaruNaH; pakSe,-vyajanaM tAlavRntam. 4 dattam. raGgatAM prApita ityarthaH. 4 nyAyaprAptamityarthaH.
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ viyoginyA vipralApAH, nAyikAM prati sakhIvacanam 285 prANeza tattatkathAviSkAre punarapramANayati mAmavyAhateyaM bhUtirnAGge priyavirahajanmA dhevalimA purArAtibhrAntyA tanuH // 33 // durvArAH smaramArgaNAH priyatamo dUre mano- kusumazara kiM mAM vyathayasi // 44 // paJcatvaM yAntu bANAH 'tyutsukaM gADhaM prema navaM vayo'tikaThinAH prANAH kulaM nirma- | samayapariNataste vidIrNo'stu cApaH krUraH krUrAhivaktraM lam / strItvaM dhairyavirodhi manmathasuhRtkAlaH kRtAnto'kSamI vizatu tava ratho mA bhava tvaM zarIrI / kiM te zApena . no sakhyazcaturAH kathaM nu virahaH soDhavya itthaM mayA // 34 // mAdRgyuvativadhamahApAtakinmInaketo zapyaH pAthojayoniH sa zaMvattattvavibodhavatkusumavatpIyUSavanmitravadyAnyAsan bhajati khalu racitavAnpApino dIrghamAyuH // 45 // . priye mRgadRzo'tha prasthite tatkSaNAt / gehaM tanmukuraM tadeva candraM pratyuktayaH valayaM taccandanaM sA nizA kArAvatkaravAlavatkrakacavakAko saMtApaya ciraM candra na tatra pratiSidhyase / nivAraya lavatkAlavat // 35 // rolambo madhupaH pikastu parabhRdra- karasparza rAmasyAhaM parigrahaH // 46 // mugdhasya te vada ndhrAnusArI maruddhaMsAH kevalapakSapAtaniratAzcandro'pi doSA- vidhutuda kiM vadAmi kiM tyaktavAnasi mukhe patitaM zazAGkam / karaH / ceto naiti zukastvihaikapaThitAkhyAyI payodo jaDaH asyAIbimbagalitena sudhArasena saMdhAnameti tava kiM na kaM vAhaM prahiNomi hanta kaThinasvAntAya kAntAya me jaratkabandhaH // 47 // priyavirahamahoSmAmarmarAmaGgalekhAmapi // 36 // AyAtA madhuyAminI yadi punAyAta eva prabhuH | hataka himAMzo mA spRza krIDayApi / iha hi tava laThantaH prANA yAntu vibhAvasau yadi punarjanmagrahaM prArthaye / vyAdhaH ploSapIDAM bhajante darajaraThamRNAlIkANDamugdhA myuukhaaH||48|| kokilabandhane himakaradhvaMse ca rAhugrahaH kaMdarpa haranetra rohiNI pratyuktiH . dIdhitirahaM prANezvare manmathaH // 37 // rAtrirme divasAyate bho rohiNi tvamasi rAtricarasya bhAryA'thainaM nivAsya himarucizcaNDAMzulakSAyate tArApatirapi pradIptavaDavAvahvi- patiM sakhi durnivAram / jAlAntareNa mama sadmani saMniviSTaH sphuliGgAyate / dhIro dakSiNamAruto'pi dahanajvAlAvalIDhAyate zroNItaTaM spRzati kiM kuladharma eSaH // 49 // hA hA candanabinduradya jalavatsaMcAriraGgAyate // 38 // guJjanti pratiguJjamambujadaladroNISu bhRGgAGganAH phullatpuSpa nAyikAM prati sakhIvacanam rasAlavIthizikhare kUjanti mAdyapikAH / kAmaH kAmamayaM karoti vizikhairhantuM muhurdurdinaM kA sA tanmalayAnilasya | viyogavahnikuNDe'sminhRdaye te viyogini / priyasaGgasakhi me bhItistvayodbhAvyate // 39 // rolambAH paripUrayantu sukhAyaiva muktAhArastapasyati // 1 // pANDu kSAmaM vadanaM harito jhaGkArakolAhalairmandaM mandamupaitu candanavanIjAto hRdayaM sarasaM tavAlasaM ca vapuH / Avedayati nitAntaM nabhasvAnapi / mAdyantaH kalayantu cUtazikhare kelIpikAH kSetriyarogaM sakhi hRdantaH // 2 // sakhi pativirahahatAzaH paJcamaM prANAH satvaramazmasArakaThinA gacchantu gacchantvamI kimiti prazamaM na yAti nynodaiH| zRNa kAraNaM nitambini // 40 // vAryantAM mandamandaM madhukaranikaraprauDhajhaGkAradhArAH muzcasi nayanodakaM tu sasneham // 3 // sahasA hRdaye nidhAya kSipyantAM yatra kutra pratidizamadhunA bhUribhArAzca hArAH / deto nayanAdindriyamudraNAM vidhAya / ayi kaNTakitAGgayaSTi dahyantAM sarva ete kamaladalayatAH kiM ca hA puSpabhArAstArA | satyaM kathaya dhyAyasi kiM raho niSaNNA // 4 // sahacari nArAcadhArA vikirati hRdaye manmatho'yaM hatAzaH // 41 // zapathAH zataM madIyA vada virahaglapitAM nijAmavasthAm / zrutvA nAmApi yasya sphuTaghanapulakaM jAyate'Gga samantAdRSTvA sahacari paripRccha bhAnukanyAnavadalinInalinInikuJjayasyAnanenduM bhavati vapuridaM candrakAntAnukAri / tasminnAgatya zayyAH // 5 // nalinIdalatAlavIjanaM sakhi tanvyA vinikaNThagrahaNasarabhasasthAyini prANanAthe bhagnA mAnasya cintA the bhagnA mAnasya cintA vAritaM myaa| tanuvallivibhUtizaGkayA vinivAryaH zvasitAbhavati mama punarvajramayyAH kadA nu // 42 // nilaH katham // 6 // ayaM vipAko vada kasya yUnaH kalyANi kalyANaparamparANAm / yadakSikoNasravadacchadhArAmadanaM pratyuktayaH hArAvatAro guNamantareNa // 7 // vAsastadeva vapuSo valayaM hRdayamAzrayase yadi mAmakaM jvalayasItthamanaGga tadeti kam / | tadeva hastasya saiva jaghanasya ca ratnakAzcI / vAcAlabhRGgasvayamapi kSaNadagdhanijendhanaH kva bhavitAsi hatAza hutAzavat subhage surabhau samastamadyAdhikaM bhavati te sakhi kiM nidaa|| 43 // jaTA neyaM veNIkRtakacakalApo na gairalaM gale kastUrIyaM zirasi zazilekhA na kusumam / iyaM 1 bhama. 2 pANDuratA. 3 zivabhrAntyA. 4 muktastyakta AhAro yena; pakSe,-muktAnAM mauktikAnAM hAraH. 5 patyurviraho viyoga 1 madyapaH. 2 viSam. eva hutAzo'gniH 6 netrodakai. azrubhiriti yAvat.
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam nam // 8 // utpAdayatyalamidaM manaso viSAdaM sIdatsaro- nindyasya vA kasyedaM dRDhasauhRde pratidinaM dInaM tvayA ruhanibhaM vadanaM tvadIyam / jJAtvA nidAnamahamatra samAna- smayate // 21 // ujjambhAnanamullasatkucataTaM lolabhamadbhUlataM duHkhA prANairapi priyatame bhavituM samIhe // 9 // anudina- khedAmbhaHsna pitAGgayaSTi vigaladrIDaM saromAJcayA / dhanyaH madhikaM te kampate kAyavallI ziva ziva nayanAntaM nAzru- ko'pi yuvA sa yasya vadane vyApAritAH sAMprataM mugdhe dugdhadhArA jahAti / kathaya kathaya ko'yaM yatkRte komalAGgi mahAbdhiphenapaTalaprakhyAH kaTAkSacchaTAH // 22 // mugdhe tyajati na pariNaddhaM pANDimAnaM kapolaH // 10 // vilulita- | dolatikAM nidhAya na kRto dvAroparodhastvayA lagnA no matipUrairbASpamAnandazokaprabhavamavasRjantI tRSNayottAnadIrghA / rudatI gatAsi rabhasAttasyottarIyAMzuke / kAle'sminkusunapayati hRdayezaM snehaniSyandinI te dhavalabahalamugdhA mAkare dviguNitapremotsave rAgiNAM gacchannagrata eva mUDhadugdhakulyeva dRSTiH // 11 // adhikaratalatalpaM kalpitasvApa- hRdaye muktastvayA vallabhaH // 23 // vizrAnto divasastaTIlIlAparimilananimIlatpANDimA gaNDapAlI / sutanu kathaya mayamaTatyastAcalasyAMzumAnsaMpratyaGkaritAndhakArapaTalairlambAlakA kasya vyaJjayasyaJjasaiva smaranarapatilIlAyauvarAjyAbhiSekam dyaurabhUt / ehyantarviza vezmanaH zazimukhi dvaarsthlii|| 12 // alasavalitaiH premAATTairmuhurmukulIkRtaiH kSaNamabhi- toraNastambhAlambitabAhuvalli rudatI kiM khaM pathaH pazyasi mukhairlajAlolairnimeSaparAGmukhaiH / hRdayanihataM bhAvAkUtaM // 24 // AhAre viratiH samAviSayagrAme nivRttiH parA vamadbhirivekSaNaiH kathaya sukRtI ko'yaM mugdhe tvayAdya vilo- nAsAgre nayanaM yadetadaparaM yacaikatAnaM manaH / maunaM cedamidaM kyate // 13 // bhagini madanaH zrImAneSa tvayA yadi ca zUnyamakhilaM yadvizvamAbhAti te tadrUyAH sakhi yoginI likhyate kimapi sumukhi vyagrAsIti vrajAmi nijAlayam / kimasi bhoH kiM vA viyoginyasi // 25 // yattAlIdalayadapi makaro'dhastAtpauSpaM kare ca zarAsanaM tadapi parito pAkapANDu vadanaM yahurdinaM netrayoryatpreDolitakelipaGkajavanAH dRSTiyA janaH sakhi nAmaraH // 14 // gopAyantI viraha- zvAsAH prasarpanti ca / gaurI krudhyatu vartate yadi na te janitaM duHkhamagre gurUNAM kiM tvaM mugdhe nayanagalitaM vASpa- tatko'pi citte yuvA vigdhiktvAM khalu pAMsukhelanasakhIpUraM ruNatsi / naktaM naktaM nayanasalilaireSa ArdIkRtaste loke'pi yannihnavaH // 26 // kSAmaM gAtramatIva pANDu vadanaM zayyopAntaH kathayati dazAmAtape zoSyamANaH // 15 // kriyA kapolasthalI ko'sau cetasi vartate tava yuvA lokaikazoNau koNI sakhi nayanayorudyato gopanAya zaGkAmeva sphuTaya- mAnyAkRtiH / tyaktvA kiMcidapatrapAM kathaya me khinnAsi titarAM khedabindupracAraH / antaH premAGkuraparikarArambhakaM kiM tvaM vRthA ghoraH paJcazaro yadi tvamabalA vakSyAmi nAtaH kandamasyAH kiMcitkiMcitkathayati punaH kApi divyA param // 27 // cintAbhiH stimitaM manaH karatale lInA mukhazrIH // 16 // muktAhAraM na ca kucagireH kaGkaNaM naiva kapolasthalI pratyUSakSaNadezapANDuvadanaM zvAsaikakhinno'dharaH / hastAtkarNAtsvarNAbharaNamapi vA nItavAnnaiva tAvat / aMho ambhaHzIkarapadminIkisalayainIpaiti. tApaH zamaM ko'syAH svapne bakulakusumaM bhUSaNaM saMdadhAnaH ko'yaM coro hRdayamahara- prArthitadurlabho'sti sahate dInAM dazAmIdRzIm // 28 // ttanvi tanna pratImaH // 17 // sAyaM dAmagrathanasamaye lAvaNyadraviNavyayo na gaNitaH klezo mahAnarjitaH svacchanda lagnayA karNamUle sakhyA mandasmitasubhagayA sAdaraM sUcya carato jenasya hRdaye cintAjvaro nirmitaH / eSApi svagumAnaH / dhanyaH ko'yaM kamalanayane yatkathAyAH purastA NAnurUparamaNAbhAvAdvairAkI hatA ko'rthazcetasi vedhasA vinidagulyagraM nijamapi muhuH sUcividdhaM na vetsi // 18 // hitastanvImimAM tanvatA // 29 // jAnImastava gauri makhaM pANDucchAyaM nayanayugalaM bASpataralaM tanuH kSAmakSAmA cetasi ciraM zaMbhaH samujambhate tApo netratanUnapAdiva tanoM gatamavizadaM dhairyavigamaH / hriyaM muktvA mUDhe kathayasi na tIvraH samunmIlati / akSNorasra miSeNa gacchati bahirgaGgAtarame sAravacanAnyavasthA yeneyaM tava sakhi muhUrtena patitA gAvaliH pANDimnaH kapaTena candrakalikAkAntiH samunmIlati // 19 // pakSmAyagrathitAzrubindunikarairmuktAphalaspardhibhiH // 30 // na prItiH pavane ratirna rasane premA na paGkeruhe kurvatyA harahAsahAri hRdaye hArAvalIbhUSaNam / bAle bAla na snehaH kusume sukhaM na zayane yatno na vA jIvane / candre mRNAlanAlavalayAlaMkArakAnte kare vinyasyAnanamAyatAkSi | naiva camatkRtima'gayate modo na maunavrate tene tena kiyAMstasukRtI ko'yaM tvayA smaryate // 20 // AsannAmavalambya pastaruNimA yasmai taveyaM dazA // 31 // mAtaH kaM hRdaye kesaralatAmekena puSpojjvalAM savyaM niHsahayA nitambaphalake kRtvA karAmbhoruham / AmIlannayanAntavAntasalilaM zlAghyasya 1 udAsInasyetyarthaH. 2 dInA..
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ dUtI prati svAvasthAkathanam , nAyakaM prati dUtIpreSaNam , nAyakasyAgre dUtyuktayaH 287 nidhAya suciraM romAJcitAGgI muhurjummA mantharatArakAM sula- nAyakaM prati dUtIpreSaNam / litApAGgAM dadhAnA dRzam / suptevAlikhiteva zUnyahRdayA apUjitaivAstu girIndrakanyA kiM pakSapAtena manobhavasya / lekhAvazeSIbhavasyAtmadrohiNi kiM hriyA kathaya me gUDho nihanti yadyasti dUtI sarasoktidakSA dAsaH patiH pAdatale vadhUnAm smaraH // 32 // zvAsAste sakhi sUcayantyaviratAH saMtApabAdhAM | // 1 // na ca me'vagacchati yathA laghutAM karuNAM yathA ca paraM vidmastatra na kAraNaM vayamiti svaante'ticintaabhrH| kiM | kurute sa mayi / nipuNaM tathainamavagamya vaderabhidUti kAcivA dharmanipIDitA tava tanUvallI nikAmaM priye puSpAda diti sNdidishe||2|| nanu saMdizeti sadRzoditayA trapayA na pyatikomalA malinatAM yAtA mRNAlI yathA // 33 // kiMcana kilAbhidadhe / nijamaikSi mandamanizaM nizitaiH kRzitaM zarIramazarIrazaraiH // 3 // dizi dizi parihAsagUDhagarbhAH pizunagiro gurugaJjanaM ca tAdRk / sahacari hRdaye nivedanIyaM dUtIM prati svAvasthAkathanam / bhavadanurodhavazAdayaM vipAkaH // 4 // vRthA gAthAzlokairalamaadvisaMvIkSaNaM cakSuradvisaMmIlanaM manaH / advisaMsparzanaH | lamalIkAM mama rujaM kadAcirto'sau kavivacanamityAkalapANiradya me kiM kariSyati // 1 // hanta kAntamapi taM | yati / idaM pArzve tasya prahiNu parilagnAJjanacayasravadbASyodidRkSate mAnasaM mama na sAdhu yatyate / indurindumukhi | tpIDasthagitalipi tATaGkayugalam // 5 // vAcyaM tasmai sahamandamArutazcandanaM ca vitanoti vedanAm // 2 // tuSyantu | cari bhavadbharivizleSavahnau snehai riddhe mama vapuridaM kAmahotA me chidramavApya zatravaH karotu me zAntibharaM gRhezvaraH / juhoti / prANAnasmai tadihamucitAM dakSiNAM dAtumIhe tatrAmaNistu vakSoruhamadhyabhUSaNaM mamAstu saundaryaniketanaM dezo bhavatu bhavatAM yattvameSAmadhIzaH // 6 // jIvAmIti priyaH // 3 // kAlo madhuH kupita eSa ca puSpadhanvA dhIrA viyoginI yadi likhedatraiva vRttAH kathA adya zvo'tha marivahanti ratikhedaharAH samIrAH / kelIvanIyamapi vakSulakuJja- SyatIti maraNe kAlAtyayaH kiM kRtaH / Agantavyamiheti maJjadU patiH kathaya kiM karaNIyamadya // 4 // kAntaH saMprati sakhe saMbhAvanA niSphalA bhrAtaH saMprati yAhi nAsti katAntacaritaH kuTilA tadambA vajropamAni' vacanAni ca likhitaM tahahi yatte kSamama // 7 // ullaGgyApi sakhIvacaH duz2anAnAm / pratyaGgamantaratanAH praharAnta bANAH prANAH samucitAmala vaya lajjAmalaM bhittvA bhItibharaM nirasya ca punaH sakhi bahirna khalu prayAnti // 5 // akasmAdakasmi-nijaM saubhAgyagarva manAka / AjJA kevalameva manmathaguropathi sakhi mayAsu vanataTaM vrajantyA dRSTo yo navajaladharazyA- | rAdAya na - rAdAya nUnaM mayA tvaM niHzeSavilAsivargagaNanAcUDAmaNiH malatanuH / sa dRgbhaGgayA kiM vAkuruta nahi jAne tata idaM | saMbhRtaH // 8 // dUti tvaM taruNI yuvA sa capalaH zyAmAmano me vyAlolaM vacana gRhakRtye na valate // 6 // gate stamobhirdizaH saMdezaH sa rahasya eva vipine sNketkaavaaskH| premAbandhe praNayabahumAne vigalite nivRtte sadbhAve praNayini bhayobhaya ime vasantamarutazceto nayantyanyathA gaccha kSemajane gacchati puraH / tadutprekSyotprekSya priyasakhi gatAMstAMzca | | samAgamAya nipuNe rakSantu te devatAH // 9 // divasAnna jAne ko heturdati zatadhA yanna hRdayam // 7 // khAmI kupyatu kupyatAM parijanA nindantu mAmanyavatkiM tAvatprathatAmayaM tu jagati prauDho mamopadravaH / AzAsthaM puna nAyakasyAgre ityuktayaH / ratava yAdada cakSuAzcara vadhatA yanada pAracAyata murArapAH subhaga tvatkathArambhe karNakaNDUtilAlasA / ujjambhavasaundaryasAraM vapuH // 8 // niHsnehaH patirujjhitA karuNayA danAmbhojA bhinattyaGgAni sAGganA // 1 // tvayi dRSTe kurazvazrUrajasraM vRthA vAgbANairhRdayaM bhinatti kalahottAlAH puna- GgAkSyAH sraMsate madanavyathA / yathA hyudayabhAjIndau glAniH ryAtaraH / nityaM nindati naiva nandati kadApyeSA nanAndApi kumudasaMhateH // 2 // virahe tava tanvaGgI kathaM kSapayatu tanmAtaH kaM zaraNaM vrajAmi taruNI dInAhamekAkinI // 9 // kSapAm / dAruNavyavasAyasya puraste bhaNitena kim // 3 // kiM svapnaH kimu jAgaraH kimathavA rAtriH . kimAsIdinaM sA sundara tava virahe sutanuriyanmAtralocanA sapadi / etAmohAvasthitayA mayA na kimapi jJAtaM kimetatsakhi / yannAma- vatImavasthAM yAtA divasairiyanmAtraiH // 4 // tava virahe zravaNAdanantaramidaM vRttaM tameva priyaM ceto durlabhamapyapAsta- vidhuvadanA madanAdhika kA na sIdanti / sIdasi virahe sakalavyApAramAkAGkSati // 10 // yasyAH sAdhu tapasyAphalaM tasyAH // 5 // prANeza tava virahiNI himakarakiraNeSu harmyamiliteSu / saMtApaniHsahAGgI muzcati
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam nicayaM cakorANAm // 6 // anayanapathe priye na vyathA dayaH sutarAM kSiNoti khalu tAM madanaH // 27 // tava sA yathA dRzya eva duHprApe / mlAnaiva kevalaM nizi tapana- kathAsu parighaTTayati zravaNaM yadaGgulimukhena muhuH| ghanatAM dhruvaM zilA vAsare jvalati // 7 // sA sarvathaiva raktA rAgaM nayati tena bhavadguNapUgapUritamatRptatayA // 28 // upatApyaguJjava na tu mukhe vahati / vacanapaTostava rAgaH kevalamAste mAnamalaghUSNimabhiH zvasitaiH sitetarasarojadRzaH / dravatAM zukasyeva // 8 // na savarNo na ca rUpaM na saMskriyA naiva na netumadharaM kSamate navanAgavallidalarAgarasaH // 29 // sA prakRtiH / bAlA tvadvirahApadi jAtApabhraMzabhAveva // 9 // dadhati sphuTaM ratipariSavaH zitatAM yadutpalapalAzadRzaH / hRdayaM sA virahadahanadUnA mRtvA mRtvApi jIvati varAkI / sArIva | nirantarabRhatkaThinaM stanamaNDalAvaraNamapyabhinat // 30 // kitava bhavatAnukUlitA pAtitAkSeNa // 10 // gAyati gIte | kusumAdapi smitadRzaH sutarAM sukumAramaGgamiti nAparathA / zaMsati vaMze vAdayati sA vipazcISu / pAThayati paJjarazukaM anizaM nijairakaruNaH karuNaM kusumeSuruttapati yadvizikhaiH tava saMdezAkSaraM rAmA // 11 // tava virahamasahamAnA sA // 31 // viSatAM niSevitamapakriyayA samupaiti sarvamiti satyatu prANAnvimuktavatI / kiMtu tathAvidhamaGgaM na sulabhamiti madaH / amRtasruto'pi virahAdbhavato yadamUM dahanti himate na muJcanti // 12 // abhinavanalinIkisalayamRNAlavala- razmirucaH // 32 // uditaM priyAM prati sahAdamiti zradadhIyata yAdi davadahanarAziH / subhaga kuraGgadRzo'syA vidhivaza- priyatamena vacaH / viditeGgite hi pura eva jane samudIritAH tastvadviyogapavipAte // 13 // tvadvirahe vistAritarajanau khalu laganti giraH // 33 // tvaM vinirjitamanobhavarUpaH janitenducandanadveSe / bisinIva mAghamAse vinA hutAzena sA ca sundara bhavatyanuraktA / paJcabhiryugapadeva zaraistAM sA dagdhA // 14 // yA dakSiNA tvamasyAmadakSiNo dakSiNa- tApayatyanuzayAdiva kAmaH // 34 // kSaNamapiM virahaH purA staditarasyAm / jaladhiriva madhyasaMstho na velayoH sadRza- na sehe nayananimIlanakhinnayA yayA te / zvasiti kathamasau mAcarasi // 15 // anurAgavartinA tava virahegogreNa sA rasAlazAkhAM ciraviraheNa vilokya puSpitAgrAm // 35 // gRhItAGgI / tripuraripuNeva gaurI varatanurardhAvaziSTeva // 16 // sakhi dayitamihAnayeti sA mAM prahitavatI kusumeSuNAbhitaptA / agaNitaguNena sundara kRtvA cAritramapyudAsInam / bhavatA- hRdayamahRdayA ne nAma pUrva bhavadupakaNThamupAgataM viveda // 36 // nanyagatiH sA vihitAvartena taraNiriva // 17 // kitava ciramapi kalitAnyapArayantyA parigadituM parizuSyatA prapaJcitA sA bhavatA mandAkSamandasaMcArA / bahudAyairapi saMprati mukhena / gataghRNa gamitAni satsakhInAM nayanayugaiH samamApAzakasArIva. nAyAti // 18 // ruSTe kA parapuSTe mande kA tAM manAMsi // 37 // acakamata sapallavAM dharitrI mRduhanta mArute carcA / tvayi gatavati hRdayeze jIvanadA- surabhiM virahayya puSpazayyAm / bhRzamaratimavApya tatra tApi jIvanaM harati // 19 // kuzalaM tasyA jIvati kuzalaM cAsyAstava sukhazItamupaitumaGkamicchA // 38 // hArAvazeSA pRcchAmi jIvatItyuktam / punarapi tadeva kathayasi mRtA na nanu kaNThanAlA tvannAmazeSA rasanA tadIyA / lAvaNyazeSA kathayAmi yA zvasiti // 20 // uddhayeta natabhraH pakSmani- tanumAtrayaSTistvaddhyAnazeSaM paramaM tadAyuH // 39 // tasyA pAtodvaiH pavanaiH / iti nirnimeSamasyA virahavayasyA mahAvirahavahnizikhAkalApatapte sthito'si hRdaye satataM vilokate vadanam // 21 // tvayi dRSTa eva tasyA nirvAti priyAyAH / prAleyazIkarasame hRdi sA kRpAlo bAlA kSaNa mano manobhavajvalitam / Aloke hi himAMzorvikasati vasati naiva khalu tvadIye // 40 // aGgAni me dahatu kAntakumudaM kumudvatyAH // 22 // tava virahe hariNAkSI nirIkSya viyogavahniH saMrakSatAM priyatamo hRdi vartate yaH / ityAzayA navamAlikAM dalitAm / hanta nitAntamidAnImAH kiM zazimukhI galazrubindudhArAbhiruSNamabhiSiJcati hRtpradezam hatajalpitairathavA // 23 // smarazarazatavidhurAyA bhaNAmi // 41 // saMketakuJjabhuvi sA zayanopadhAnavyAlaMkRtaM subhaga sakhyAH kRte kimapi / kSaNamiha vizrAmya sakhe nirdayahRda- kuNDalinaM na veda / tatkaNThalagnaghanacandanagandhalubdhastatraiva yasya kiM vadAmyathavA // 24 // tava virahe malayamaruddavA- nizcalamuvAsa cirAya so'pi // 42 // rAkAsudhAkarakarainalaH zaziruco'pi soSmANaH / hRdayamarutamapi bhinte nalinIdalaizca nIhArahAradhanasArabharaiH kimetaiH / kiM vA bhayena nalinIdalamapi nidAgharavirasyAH // 25 // vyajanaM vyajanaM haricandanapaGkasekaina tvAM vinA mRgadRzaH paritApazAntiH ghanasAro ghanasAra ityapi / avarodhagRheSu subhravAM // 43 // tvAmaJjanIyati kalAsu vilokayanti tvAM zRNvatI kurarINAmiva kAtaro dhvaniH // 26 // mama rUpakIrtimaha- kuvalayIyati karNapUram / tvAM pUrNimAvidhumukhI hRdi bhAvaravi yastadanapraviSTahRdayeyamiti / tvayi matsarAdiva nirasta- yantI vakSonilInanavanIlamaNIkaroti // 44 // avirala
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAyakasyAgre dUtyuktayaH 289 | makA kutryAkulaM vyAharantI / tava kitava vidhAyAmanda - kandarpacintA rasajalanidhimagnA dhyAnalamA mRgAkSI // 47 // aGge'naGgajvarahutavahazcakSuSi dhyAnamudrA kaNThe jIvaH karakisalaye dIrghazAyI kapolaH / aMse veNI kucaparisare candanaM vAci maunaM tasyAH sarve sthitamapi na tu tvAM vinA kvApi cetaH // 48 // kiM pRSTena drutataramito gamyatAM sA priyA te dRSTA mArge divasamakhilaM sAsramekA mayaivam / pAnthe pAnthe tvamiti rabhasohrIvamAlokayantI dRSTe dRSTe na bhavati bhavAnityudasraM valantI // 49 // citrotkIrNAdapi viSadharAdbhItibhAjo nizAyAM kiM nu brUmastvadabhisaraNe sAhasaM nAtha tasyAH / dhvAnte yAntyA yadatinibhRtaM bAlayA saprakAzatrAsAtpANiH pathi phaNiphaNAratnarodhI vyadhAyi // 50 // yAvadyAvadbhavati kalayA pUrNakAmaH zazAGkastAva - ttAvaddayutimayavapuH kSIyate sA mRgAkSI / manye dhAtA ghaTayati vidhuM sAramAdAya tasyAstasmAdyAvanna bhavati sakhe pUrNimA tAvadehi // 51 // hastAmbhoje vadanamalakAnAthatAnbAhumUle dvAri svairaM nayanamadhare tarjanIM saMnidhAya / dIrghocchrAsaM virataviSayA svAdamutkaNThitoSNaM mugdhAkSI tvAM hRdi vidadhatI. bASpamAviSkaroti // 52 // AdyaH kopastadanu madanastvadviyogastRtIyaH zAntyai dUtIvacanamaparaH pazcamaH shiitbhaanuH| itthaM bAlA niravadhi paraM tvAM phalaM prArthayantI hA hA peJcajvalana madhunA sevate yoginIva // 53 // dhAtuH zilpAtizayanikaSasthAnameSA mRgAkSI rUpe devo'pyayamanupamo dattapAdaH smarasya / jAtaM daivAtsadRzamanayoH saMgataM yattadetacchRGgArasyopanatamadhunA rAjyamekAtapatram // 54 // abhradhvAnairmukharitadizaH zreNayastoyadAnAM dhArAsArairdharaNivalayaM sarvataH plaavynti| tena snehaM vahati vipulaM matsakhIyuktatattvaM niHsneho yadasi tadidaM nAtha me vismayAya // 55 // prAdurbhUte navajaladhare tvatpathaM draSTukAmAH prANAH paGkeruhadaladRzaH kaNThadezaM prayAnti / anyakiM vA tava mukhavidhuM draSTumuDDIya gantuM vRkSaH pakSa sRjati bisinIpalavasya cchalena // 56 // gRhItaM tAmbUlaM parijanavacobhiH kathamapi smaratyantaHzUnyA subhaga tava mUrti pratidinam / tathaivAste hastaH kalitaphaNivallIkisalayastathaivAsIttasyAH kramukaphala parivAhairazruNaH sAraNInAM smaradahana zikhoSNazvAsapUraizca kAlIparicitam // 57 // galatyekA mUrcchA bhavati punaranyA tsyaaH| subhaga bata kRzAGgayAH spardhayAnyonyamebhiH kiyata iva yadanayoH kimapyAsInmadhye subhaga sakalAyAmapi nizi / purobhUH paGkilA pAMsulA ca // 45 // smaradavathunimittaM gUDhamunnetu- likhantyAstattasyAH kusumazaralekhaM tava kRte samAptiM masyAH subhaga tava kathAyAM prastutAyAM sakhIbhiH / bhavati vi- svastIti prathamapadabhAgo'pi na gataH // 58 // sakhIbhikSAM tatapRSThodastapInastanAgrA tatavalayitabAhujRmbhitaiH sAGgabhaGgaiH yAce bata natazirAstvAmidamahaM na cedasti prItiH // 46 // vipulapulakapAliH sphItasItkAramantarjanita- tadapi kAruNyakaNikAm / avasthA sA tasyAH sukRtamayamasyAM kimaparaM pramoho vizrAmastvamatha maraNaM vA pratikRtiH // 59 // vimuJcantyA prANAMzciravirahaduHkhAsahanayA tathA saMdiSTaM te kaThinahRdayApazcimamidam / apatyaM bAlaikA mama vidhihatAyAH saliladA tathA neyaM sevyA vyasanarucaye dIyata iti // 60 // na hAraM nAhAraM kalayati vihAraM viSamiva smarantI sA rAmA subhaga bhavatazcAgamadinam / paraM kSINA dInA paramasukhahInA suvadanA kuhUpakSa glauvaccapalanayanAGgIkRtagatiH // 61 // kSaNaM mUrcchAmeti bhramati parito - 'tha kSaNamapi kSaNaM prati stambhaM niravadhi bhavaddhyAnaniratA / kSaNaM svapne bAlA tava subhaga yogaM ca labhate kSaNaM tejaH zaMbhornayanajamatha dhyAyati yamam // 62 // kusumazayane'pyaGgaM tAmyatyanaGgavivartanaM vadanapavanaiH zyAmacchAyo babhUva sakhIjanaH / hRdayanihitaH zIto lepazchamIti khaM karotyaha kaThinAvasthA tasyAstvayaivamupekSyate // 63 // virahaviSamaH kAmaH kAmaM tanuM kurute tanuM divasagaNanAdakSazcAyaM vyapetaghRNopamaH / tvamapi vazago mAnavyAdhervicintaya nAtha he kisalayamRdujavatyevaM kathaM pramadAjanaH // 64 // mRgazizudRzastasyAstApaM kathaM kathayAmi te dahanapatitA dRSTA mUrtirmayA na hi vaidhavI / iti tu viditaM nArIrUpaH sa lokazAM sudhA tava zaThatayA zilpotkarSo vidhervighaTiSyate // 65 // muhurvyajanavIjanaiH sarasacandanAsecanaiH sarojadalaveSTanairapi na ceSTate sundarI / tathApi tatra nAmani priyasakhIbhirAvedite nivedayati jIvitaM zravaNasIni romodgamaH // 66 // gehAdaGgaNamaGgaNAdapi bahirbAhyAca pRthvItalaM tAmArtiM yadi vetti saiva sumukhI kiM cAnyadAcakSmahe / paryaGke'pi tavAGgasaGgasubhagaiH svedAmbhasAM nirjharairdhArAmaNDapatAmanIyata tayA tasminrudatyA muhuH // 67 // dRSTe candramasi pralUnatamasi vyomAGgaNastheyasi sphUrjannirmalatejasi tvayi gate dUraM nijapreyasi / zvAsaM kairavakorakIyati mukhaM tasyAH sarojIyati kSIrodIyati manmatho mRgadRzo dRkcandrakAntIyati // 68 // AvAso vipinAyate priyasakhImAlApi jAlAyate tApo'pi zvasitena dAvadahanajvAlAkalApAyate / sApi tvadviraheNa hanta hariNI - rUpAyate hA kathaM kandarpo'pi yamAyate viracayan zArdUlavikrIDitam // 69 // acchinnaM nayanAmbu bandhuSu kRtaM 1 paJcadhA tApam; pakSe, - paJcAgninAmakaM tapaH. 37 su. ra. bhAM.
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 sabhASitaratnabhANDAgArama [6 prakaraNam wwww tApaH sakhISvAhito dainyaM nyastamazeSataH parijane cintA sarvadA nindati / niHzvAsena tiraskaroti kamalAmodAgurubhyo'rpitA / adya zvaH kila nivRtiM vrajati sA zvAsaiH vitAnyAnilAnsA taireva rahastvayA virahitA kAMcidazAM paraM khidyate vizrabdho bhava viprayogajanitaM duHkhaM vibhaktaM nIyate // 81 // candraM candanakardamena likhitaM saMmArTi tayA // 70 // tvacintAparikalpitaM subhaga sA saMbhAvya daSTAdharA kAmaH puSpazaraH kileti sumanovarga lunIte ca romAJcitA zUnyAliGganasaMcalagujayugenAtmAnamAliGgati / yat / vandyaM nindati yacca manmathamasau bhaktvAgrahastAkiM cAnyadvirahavyathAprazamanI saMprApya mUcchI cirAtpratyujjI- GgulIstatkAmaM subhaga tvayA varatanurvAtUlatAM lambhitA // 82 // vati karNamUlapaThitaistvannAmamantrAkSaraiH // 71 // nIrAgA tApo'mbhaHprasUtipacaH pracayavAnbASpaH praNAlocitaH zvAsAH mRgalAJchane mukhamapi svaM nekSate darpaNe trastA kokilakUjitA | kampitadIpavartikalikAH pANDimni magnaM vapuH / kiM cAnyadapi giraM nonmudrayatyAtmanaH / citraM duHsahadAhadAyini kathayAmi rAtrimakhilAM tvanmArgavAtAyane hastacchatradhRtadveSApi puSpAyudhe sA bAlA subhagaM prati pratipadaM premA niruddhacandramahasastasyAH sthitirvartate // 83 // bibhrANA dhikaM puSyati // 72 // unmIlanti nakhailunIhi vahati yayA vinihitaM premAbhidhAnaM navaM zalyaM yadidadhAti kSaumAJcalenAvRNu krIDAkAnanamAzrayanti valayakANaH samu- sA vidhuritA sAdho tadAkarNyatAm / zete zuSyati trAsaya / itthaM vaJjuladakSiNAnilakuhUkaNThISu sAGketika tAmyati pralapati pramlAyati prekati bhrAmyatyulluThati praNazyati vyAhArAH subhaga tvadIyavirahe tasyAH sakhInAM mithaH // 73 // gailatyunmUrcchati truTyati // 84 // kAya cetpratipatkalA varSanti stanayitnavo na sarale dhArAgRhe vartase garjanti mi himarucaH sthUlaiva cetpANDimA lInA eva mRNAlikA pratikUlavAdini na te dvAri sthitA dantinaH / ityevaM yadi punarbASpaH kiyAnambudhiH / saMtApo yadi zItalo gamito ghanavyatikaraH sA rAjaputrI punarvAto vAti kadamba hutavahastasyAH kiyadvarNyatAM kiM tu tvatsmRtimAtrameva zaraNaM puSpasurabhau kena pratAriSyate // 74 // saMprApte'vadhivAsare lAvaNyazeSaM vapuH // 5 // saudhAdudvijate tyajatyupavanaM kSaNamasau tvadvartmavAtAyanaM vAraMvAramupetya niSkRpatayA nizcitya dveSTi prabhAmaindavI dvArAtrasyati citrakelisadaso veSaM viSaM kiMcicciram / saMpratyeva nivedya kelikurarIH sAsraM sakhIbhiH manyate / Aste kevalamabjinIkisalayaprastArazayyAtale zizormAdhavyAH sahakArakeNa karuNaH pANigraho nirmitaH / |saMkalpopanamattvadAkRtirasAyattena cittena sA // 86 // sA // 75 // nAyaM muJcati subhruvAmapi tanutyAge viyogajvaraste | na nAti na cAnulimpati na vA kezeSu dhatte sa na krIDAsu nAhaM vihitAJjaliryadupate pRcchAmi satyaM vada / tAmbUla kusuma mano dadhAti na sakhIrAlokate cATuSu / kiM tu nyasya paiTIramudakaM yadvandhubhirdIyate syAdatraiva paratra tatkimucitajvAlAvalIduHsaham // 76 // zvAsAnmuJcati bhUtale viluThati | mukhAmbujaM karatale bASpAyamANekSaNaM niHzvAsaglapitAdharaM tvanmArgamAlokate dIrgha roditi nikSipatyavirataM kSAmAM bhujA | ca zayane jAgarti te cintayA // 87 // sA romAJcati vallarIm / kiM ca prANasamA na kAzitavatI svapne'pi te saMgama | sItkaroti vilapatyutkampate tAmyati dhyAyatyuddhamati pramInidrAM vAJchati na prayacchati punardagdho vidhistAmapi // 77 // lati patatyudyAti mUrcchatyapi / etAvatyatanujvare varatanukodaNDo vizikho manonivasatiH kAmasya tasyA api bhravallI jIvenna kiM te rasAtvavaidyapratima prasIdasi yadi tyakto'nyathA nayanAzcalaM manasi te vAsaH samanmIlati / itthaM sAmyavidhI hastakaH // 88 // kaMdarpajvarasaMjvarAkalatanorAzcaryamasyA zciraM cetazcandanacandramAkamalinIcintAsu saMtAmyati / kiM tayoH prabhavati svAmiMstathA snihyatAM tanvAnA tanutAM kramAdatanutAM neSA yathA gacchati // 78 // zokotpattirazokataH | tu zAntivazena zItalatarnu tvAmevamekaM priyaM dhyAyantI sumanaso yadvaimanasyodayo vairasaM ca rasAlato vikalatA rahasi sthitA kathamasau kSINA kSaNaM prANiti // 89 // tAvatkalAnAM nidheH / kiM cAnyannalado bhavatyanalado nirNIta- | aGgeSvAbharaNaM karoti bahuzaH patre'pi saMcAriNi prAptaM tvAM munnIyate vAmaH kevalameka eva na bhavAnasyAmazeSaM jagat parizaGkate vitanute zayyAM ciraM dhyAyati / ityaaklpviklp|| 79 // naiSThya kalakaNThakomalagirAM pUrNasya zItayute- talparacanAsaMkalpalIlAzatanyAsaktApi vinA tvayA varatastigmatvaM bata dakSiNasya maruto dAkSiNyahAnizca tAm / smarta- nunessaa nizAM neSyati // 90 // AlambyAGgaNavApikAparivyAkRtimeva kartumabalAM saMnAhamAtanvate tadvighnaH kriyate tRNA- sare cUtadrume maJjarI sarpatsAndraparAgalampaTaraNadGgAGganAzobhidicalanodbhUtaistvadAptibhramaiH // 80 // yA candrasya kalaGkino nIm / manye svAM tanumuttarIyazakalenAcchAdya bAlA sphurajanayati smerAnanena trapAM vAcA mandirakIrasundaragiro yA / 1 virahavihvalA. 2 glAniM prApnoti. 3 calati. 4 nairbalyAtizayena 1 kSetram. J mRtaprAyA bhavati. 5 khedAtizayAdityarthaH. 6 kSINA bhavati. cA
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAyakaM prati nAyikAsaMdezaH, nAyikAM prati saMdezapreSaNam , nAyikAM prati nAyakasaMdezaH 291 kaNThadhvAnanirodhakampitakucazvAsodgamA roditi // 91 // tadnu kathayeAmakInAmavasthAm / AzAtanturna ca kathayacitrAya tvayi cintite smRtibhuvA sajjIkRtaM saM dhanurvati tAtyantamucchedanIyaH prANatrANaM kathamapi karotyAyatAkSyAH dhartumupAgate'Gguliyuge bANA guNe yojitAH / prArabdhe tava | sa ekaH // 1 // citrakarmaNi punastadbANabhinnA satI bhittiM drAgavalambya siMhalapate sA tatra citrAyate // 92 // AdAvaJjanapuJjaliptavapuSAM | | nAyikAM prati nAyakasaMdezaH zvAsAnilollAsitaprotsarpadvirahAnalena ca tataH saMtApitAnAM tvaM dUramapi gacchantI hRdayaM na jahAsi me / dinAvasAne dRzAm / saMpratyeva niSekamazrupayasA devasya cetobhuvo bhallI- chAyeva puro mUlaM vanaspateH // 1 // smartavyo'haM tvayA nAmiva pAnakarma kurute kAmaM kuraGgekSaNA // 93 // jyotsnA kAnte na smariSyAmyahaM tava / smaraNaM cetaso dharmastacceto mauktikadAma candanarasaH zItAMzukAntadravaH karpUraM kadalI bhavadAhRtam // 2 // tvayA mama sametasya kalpA api mRNAlavalayAnyambhojinIpallavAH / antarmAnasamAstvayA samAsamAH / bhavatyA viprayuktasya kalpakalpaH kSaNo'pi me prabhavatA tasyAH sphuliGgotkaravyApArAya bhavanti hanta kim-||3|| yataHprabhRti te kAntaM mukhamAlokitaM mayA / kAmaH nenoktena na bamahe // 94 // pANirnIravakaGkaNaH stanataTI | kAmaM mamAGgAni vyathayatyamitaH zaraiH // 4 // tapati tenuniSkampamAnAMzukA . dRSTinizcalatArakA samabhavannistANDavaM gAtri madanastvAmanizaM mAM punardahatyeva / glapayati yathA kuNDalam / kazcitrArpitayA samaM kRzatanoAMdo bhavenno yadi | zazAGkaM na tathA hi kumudatI divasaH // 5 // kimakAri tvannAmasmaraNena ko'pi pulakArambhaH samujambhate // 95 // mandamatinA ratipatinA kAmatantranipuNena / syatAsi haridatto'syAH praNayastvayaiva bhavatA ceyaM ciraM lAlitA devA- | Nanayane hanta hRdi snehatantunA na tanau // 6 // kRSNA te dadya kila tvameva kRtavAnasyA navaM vipriyam / manyurduHsaha | kacasaMhatirambujanayane tavAdharaH zoNaH / tvaM surataraGgiNI eSa yAtyupazamaM no sAntvavAdaiH sphuTaM he nistriMza vimukta- kathamabhitastApI na te viyogaH syAt // 7 // dUraM muktAkaNThakaruNaM tAvatsakhI roditu // 96 // cUDAratnamapAMnidhiryadi | latayA bisasitayA vipralobhyamAno me / haMsa iva darzibhaveccetkuntalaM gaNDakI kAverI yadi kaGkaNaM yadi punaIveyakaM | tAzo mAnasajanmA tvayA nItaH // 8 // snigdhamAlapa gautamI / muktAsraksuranimnagA yadi yadi syAnmekhalA narmadA surUkSameva vA tvatkathaiva sakhi me rasAyanam / zItalaM kauzeyaM yadi kauzikI kRzatanostApastadApyeti vA // 97 // | salilamuSNameva vA pAvakaM hi zamayedasaMzayam // 9 // svapne'pi devi ramase na mayA vinA tvaM svApe tvayA viranAyakaM prati nAyikAsaMdezaH hito mRtavadvAmi / dUrIkRtAsi vidhidurlalitaistathApi adRSTe darzanotkaNThA dRSTa vicchedabhIrutA / nAdRSTena na jIvatyavehi mana ityasavo durantAH // 10 // valgatkacAni dRSTena bhavatA vidyate sukham // 1 // AlIbhiH saha bhASitaM | valanAsahamadhyamAni kaNThodayatkalarutAni galatkucAni / kimapi tadvApi saMvIkSitaM paJceSuH kusumairapUji kathamapyA- AsvAditAdharadalAnyalasekSaNAni tAnyeva tanvi suratAni dhAya citte manAk / tenApi priya cettathA mayi kRpAkArpaNya- tava smarAmi // 11 // adyApi sundari tavAnanacandrabimbaM mAlambase prANeza prabalaM tadatra nikhilaM tatprAtikUlyaM vidheH bandIkRtAmbujayugaM paricumbya cetaH / tvatsaMgamodvasukhaM // 2 // nityaM brahma yathA smaranti munayo haMsA yathA tanute tathApi vairaM karoti karuNAvikalo vivekaH // 12 // mAnasaM sAnandAH sphuTasalakIvanayutAM dhyAyanti revAM gjaaH| tvadIyamukhapaGkajaM yadi vidhoralaM vArtayA tavAdharasudhA yadA yuSmadarzanalAlasAH pratidinaM yuSmAnmarAmo vayaM dhanyaH | bhavati kiM sudhA no mudhA / tvadaGgaparirambhaNaM bhaNa ko'pi sa vAsaro'tra bhavitA yatrAvayoH saMgamaH // 3 // kRtaM sudhAgAhanastvadIyadRganugrahastadapi vigdhigaindraM padam indu kairaviNIva kokapaTalIvAmbhojinIbAndhavaM meghaM cAta- // 13 // bhavatu viditaM vyarthAlAparalaM priya gamyatAM tanukamaNDalIva madhupazreNIva puSpAkaram / mAkandaM pikasundarIva rapi na te doSo'smAkaM vidhistu parAGmukhaH / tava yadi taruNI prANezvaraM proSitaM cetovRttiriyaM mama priyasakhe tvAM tathAbhUtaM prema prapannamimAM dazAM prakRtitarale kA naH pIDA draSTumutkaNThate // 4 // gate hatajIvite // 14 // yadindorlakSmIste vadanakamale vAsamakarottamaHstomasthemA tava taruNi dhammillamabhajat / - nAyikA prati saMdezapreSaNam anuprAptA hArAvalimapi ca tArAvaliruciH zaraNyAyAH kaste daivAtpazyerjagati vicarannicchayA matpriyA cedAzvAsyAdau / 1 sAyaMkAle. 2 komalAGgi.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 sabhASitaratnabhANDAgArama [6 prakaraNam mama zaraNadAne paribhavaH // 15 // bhavatyA vizleSe guruhRdaya- duHkho bhaveyaM ko jAnIte nibhRtamubhayorAvayoH snehasAram / khedena tanutAM tanurnityaM dhatte sadRzamiti mattebhagamane / jAnAtyekaM zazadharamukhi prematattvaM mano me tvAmevaitacciidaM tAvaccitraM kamalamukhi sarveravayavaiH surUpA tvaM loke ramanugataM tatpriye kiM karomi // 28 // tvadrUpAmRtapAnaniyatamasurUpA bhavasi naH // 16 // sumadhye vAgbhaGgairvacana- durlalitayA dRSTyA va vizramyatAM tvadvAkyazravaNAbhiyogavidhimaGgIkuru na vA smitajyotsnAkAntaM kuru vadanameta- parayoH zravyaM kutaH zrotrayoH / emistvatparirambhanirbhararasairaGgaiH nmayi na vA / trilokImUrdhanyA yadi vividhapuNyAdhikatayA kathaM sthIyatAM kaSTaM tvadviraheNa saMprati vayaM kaSTAmavasthAM gatAH mayA dRSyAsi tvaM tadiha saphalaM me'jani januH // 17 // // 29 // yattvannetrasamAnakAnti salile manaM tadindIvaraM yadi prANA eva praNayapariNAhaH kathamayaM vibhinnA tebhya- megharantaritaH priye tava mukhacchAyAnukArI zazI / ye'pi zcetkathamiyamabhedavyavasitiH / na bhinnA nAbhinnA yadi tvadgamanAnukArigatayaste rAjahaMsA gatAstvatsAdRzyavinodabhavasi kiM nAma tadapi tvamekAsi tvaM me kuvalayadalazreNi- mAtramapi me daivena na kSamyate // 30 // gUDhAliGganagaNDanayane // 18 // yadekaH kAsAraM racayati tathA kUpama- cumbanakucasparzAdilIlAyitaM sarva vismRtameva vistRtavato thavA tadAkAGkSAM devo vitaratitarAM zrIpatirapi / mayA tu bAle khalebhyo bhayAt / saMlopastvadhunA sudurghaTatamastatvaddhetoH kamalamukhi sAndrAzrusalilaiH kRtAH pArAvArAsta- trApi nAtivyathA yattvadarzanamapyabhUdasulabhaM tenaiva dUye bhRzam dapi gaNanA te na hRdaye // 19 // ito vidyutpuJjasphuritama- // 31 // dhanyastanvi sa eSa pANDimavarazcambankapolasthalaM sakRdAyayatu mAmitaH kekAnekA haratu hRdayaM nirdayamidam / dhanyaM tanvi tadeva kAryamiha yatpratyaGgamAliGgati / itaH kAmo vAmaH praharatu muhuH puDitazaro gatAsi tvaM dUraM dhanyo'yaM virahAnalastava mano yasyAnuvRtteH padaM dUre hanta capalanayane prApsyasi kutaH // 20 // himAMzuzcaNDAMzurnava- tayA tu pAtakitayA mAdRgjanaH sIdati // 32 // na snAnaM jaladharo dAvadahanaH saridvIcIvAtaH kupitphnniniHshvaaspvnH| na ca bhojanaM na paThanaM nAnyatra saukhyaM dhRtirnAnyastrIjananavA mallI bhallI kuvalayavanaM kuntagahanaM mama tvadvizleSA- sevanaM na ca kathAnidrAvilAsodyamaH / kiMtu tvAM paricintatsumukhi viparItaM jagadidam // 21 // AstAM tAvadvacana- yAmi satataM dhyAnena cetaHsthitAM svamAlokanakAmakeliracanAbhAjanatvaM vidUre dUre cAstAM tava tanuparIrambhasaMbhAva- | vidhinA jIvAmi kAnte tava // 33 // rAtriH kAlayugopamA nApi / bhUyo bhUyaH praNatibhirahaM kiMtu yAce vidheyA smAraM malayajo gandhAnilaH kiM viSaM somaH sUrya ivAbhavanmalayasmAraM svajanagaNane kApi lekhA mamApi // 22 // zyAmA- jAlepaH sphuliGgopamaH / tiktaH sukharagItavAdyaparabhRtpArAvakhaGgaM cakitahariNIprekSaNe dRSTipAtaM vakracchAyAM zazini | tAdidhvanirvajrasthAhatireva karNayugale vicchedato me tava zikhinAM barhamAreSu kezAn / utpazyAmi pratanuSu nadIvIciSu // 34 // candro dvAdaza bhAskarAH samabhavanrAtriyugAnAM bhravilAsAnhantaikasminkvacidapi na te caNDi sAdRzyamasti zataM miSTaM tiktarasaM vilepanamaho dIptAnalo me tava / // 23 // tvAmAlikhya praNayakupitAM dhAturAgaiH zilAyA- | vicchedAnmalayAnilaH priyatame kiM kAlakUTaH zrutau gItAdimAtmAnaM te caraNapatitaM yAvadicchAmi kartum / asrestA- dhvanireva vajrasadRzo'raNyaM vicitraM gRham // 35 // sthAnAvanmuhurupacitaidRSTirAlupyate me krUrastasminnapi na sahate nirgatya dUraM vrajati mayi ciraM muktakaNThaM ruditvA pazcAdusaMgamaM nau kRtAntaH // 24 // mAmAkAzapraNihitabhujaM nmRjya netre praNatimupagatA vepamAnAGgayaSTiH / kAnte yanmAnirdayA zleSahetorlabdhAyAste kathamapi mayA svapnasaMdarzaneSu / mavocaH pralayaghanaghaTATopabaddhAndhakAre kAle kApAliko'pi pazyantInAM na khalu bahuzo na sthalIdevatAnAM muktA- | pravasati na gRhAttanmano me dunoti // 36 // sthUlAstarukisalayeSvathulezAH patanti // 25 // bhittvA sadyaH kisalayapuTAndevadArudrumANAM ye tatkSIrasutisura- dUtIM prati nAyikApraznAH bhayo dakSiNena pravRttAH / AliGgayante guNavati mayA te ullApayantyA dayitasya dUtIM vadhvA vibhUSAM ca nivezatuSArAdrivAtAH pUrva spRSTa yadi kila bhavedaGgamebhistaveti yantyA / prasannatA kApi mukhasya jajJe veSazriyA nu priy|| 26 // saMkSipyeta kSaNa iva kathaM dIrghayAmA triyAmA vArtayA nu // 1 // alamalamaghRNasya tasya nAmnA punarapi saiva sarvAvasthAkhaharapi kathaM mandamandAtapaM syAt / itthaM ceta- kathA gataH sa kAlaH / kathaya kathaya vA tathApi dUti caTulanayane durlabhaprArthanaM me gADhoSmAbhiH kRtamazaraNaM tvadvi- prativacanaM dviSato'pi mAnanIyam // 2 // kathaya nipuNe yogavyathAbhiH // 27 // kasyAkhyAya vyatikaramima mukta- 1 chAditaH. 2 bhASaNam.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ dUtyupahAsapraznAH, nAyikAM prati nAyakAvasthAkathanam, sUryAstamanasamayavarNanam kasmindRSTaH kathaM nu kiyacciraM kimabhilikhitaM kiM tenoktaM kadA sa ihaiSyati / iti bahuvidhapremAlApaprapazcitavistarAH priyatamakathAH svalpe'pyarthe prayAnti na naSTatAm // 3 // dUtyupahAsapraznAH pArzvAbhyAM saprahArAbhyAmadhare vraNakhaNDite / dUti saGgrAmayogyAsi na yogyA dUtakarmaNi // 1 // bahunAtra kimuktena dUti matkAryasiddhaye / svamAMsAnyapi dattAni vaktavyeSu tu kA kathA // 2 // kiM tvaM nigUhase dUti stanau vakraM ca pANinA / khaNDitA eva zobhante zUrAdharapayodharAH // 3 // tvaM dUti niragAH kuJjaM na tu pApIyaso gRham / kiMzukA - bharaNaM dehe dRzyate kathamanyathA // 4 // dUti svayA kRtamaho nikhilaM maduktaM na tvAdRzI parahitapravaNAsti loke / zrAntAsi hanta mRdulAGgi gatA madarthaM sidhyanti kutra sukR* tAni vin2A zrameNa // 5 // rajanyAmanyasyAM surataparivRttAvacitaM madIyaM yadvAsaH kathamapi hRtaM tena suhRdA / tvayA pratyAnItaM nijavasanadAnAtpunaridaM kutastvAdRgdUti skhalitazamanopAyanipuNA // 6 // niHzeSacyutacandanaM stanataTaM nirmRSTarAgo'dharo netre dUramainaJjane pulakitA tanvI taveyaM tanuH / mithyAvAdini dUti bAndhavajanasyAjJAtapIDAgamA vApIM snAtumito gatAsi na punastasyAdhamasyAntikam // 7 // dUtIM nayanotpaladvayama ho tAntaM nitAntaM tava svedAmbhaHkaNikA lalATaphalake muktAzriyaM bibhrati / niHzvAsAH pracurIbhavanti nitarAM hA hanta candrAtape yAtAyAtavazAddRthA mama kRte zrAntAsi kAntAkRte // 8 // dUti zvAsavizeSa eSa kimaho caNDi tvarAdhAvanAdvibhraSTAlakavallarI kathamaho tvannAthapAdArpaNAt / nirmRSTAdhararAgapallavarucistvatkArya saMjalpanAdvAsastasya kimaGgasaMgatamaho, vizvAsahetostava // 9 // zvAsaH kiM tvaritA gatA pulakitA kasmAtprasAdaH kRtaH srastA veNyapi pAdayornipatanAnnIvI gamAdAgamAt / svedArdra mukhamAtapena galitaM kSAmA kimatyuktibhirdUti mlAnasaroruhAkRtidharasyauSThasya kiM vakSyasi // 10 // svinnaM kena mukhaM divAkarakaraiste rAgiNI locane roSAttadvacanotthitAdvilulitA nIlAlakA vAyunA / bhraSTaM kuGkumamuttarIyakaraNAtklAntAsi gatyAgatairyuktaM tatsakalaM kimatra vada he dUti zrutasyAdhare // 11 // sAyaM snAnamupAsitaM malayajenAGga samAlepitaM yAto'stAcalamaulimambaramaNirvizrabdhamandA gatiH / Azcarya tava saukumAryamabhitaH klAntAsi yenAdhunA netradvandvamamIlanavyatikaraM zaknomi tenAsitum // 12 // 1. kSAlito rAgo raktimA yasya 2 atizayam. 3 aJjanarahite. 293 nAyikAM prati nAyakAvasthAkathanam padazabdalI nahRdayo rUpAlaMkAra bhAvanAnipuNaH / kaviriva sacintamudrastaruNi tavArthe paraM sa yuvA // 1 // pariharati ratiM matiM lunIte skhalatitarAM parivartate ca bhUyaH / iti tava viSamA dazAsya dehaM paribhavati prasabhaM kimatra kurmaH // 2 // vikirati muhuH zvAsAnnAsAM puro muhurIkSate pravizati muhuH kuJjAtkuJjaM muhubahu tAmyati / racayati muhuH zayyAM paryAkulaM muhurIkSate madanakadanaklAntaH kAnte priyastava vartate // 3 // sA mAM drakSyati vakSyati smarakathAM pratyaGgamAliGganaiH prItiM yAsyati raMsyate sakhi samAgatyati cintA - kulaH / mArga pazyati vepate pulakayatyAnandati vidya pratyudgacchati mUrcchati sthiratamaHpuJje nikuJjapriyaH // 4 // pUrve yatra samaM tvayA ratipaterAsAditAH siddhayastasminneva nikuJjamanmathamahAtIrthe punarmAdhavaH / dhyAyaMstvAmanizaM japannapi tavaivAlApamantrAvalI bhUyastvatkucakumbhanirbharaparIrambhAmRtaM vAJchati // 5 // sUryAstamanasamayavarNanam mantrasaMskArasaMpannAstanvadaudanvatIrapaH 1 etatrayImayaM jyotirAdityAkhyaM nimajjati // 1 // tApanairiva tejobhirdagdhanirvANamecakAH / dizo jAtAH pratIcI tu samudAcara kramAt // 2 // purANarazmijAleSu srasteSvastAvalambanam / bimbamamburuhAM neturambarAdavalambate // 3 // vilokya saMgame rAgaM pazcimAyA vivasvataH / kRtaM kRSNaM mukhaM prAcyA nahi nAryo vineyayA // 4 // kariSyati kalAnAthaH kutukI karamambare / iti nirvApayAmAsa ravidIpaM nizAGganA // 5 // nilIyamAnairvihagairnimIladbhizca paGkajaiH / vikasantyA ca mAlatyA gato'staM jJAyate raviH // 6 // astaM gatavati sevitari bhartari medhupaM nivezya kozAnte / kamalinyo'pi ramante kimatra citraM mRgAkSINAm // 7 // kRtopakAraM priyabandhumarke mA drAkSma hInAMzumadhaH patantam / itIva matvA nalinIvadhUbhirnimIlitAnyamburuhekSaNAni // 8 // sAMdhyarAgarudhirAruNamArAnniH papAta ravimaNDalamabdhau / krUrakAla karavAla vilUnaM vAsarasya sahasaiva ziro nu // 9 // no ravirna mona tamIzo na dyutirgrahagaNo na ca saMdhyA / yAdRzI prathamataH - kila sRSTestAdyageva bhuvanaM zriyamUhe // 10 // bhAnubimbamidamastagAmi ca prodyataM kumudabandhumaNDalam / dRzyate ratipateH pravAsinAM krodharaktamiva locanadvayam // 11 // sthAnamAhnikamapAsya dantinaH sallakI viTapa bhaGgavAsitam / AvibhAta1 sUrye. 2 bhRGgam ; pakSe, madyapam. 3 khaGgaH 4 chinnam.
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam caraNAya gahate vAri vAriruhabaddhaSaTapadam // 12 // pazya shirH| abhavadataH pariNatiM zithilaH parimandasUryanayano pazcimadigantalambinA nirmitaM kathamidaM vivasvatA / dIrghayA divasaH // 32 // aparAhnazItalatareNa zanairanilena lolitapratimayA sarombhasAM tApanIyamiva setubandhanam // 13 // latAGgulaye / nilayAya zAkhina ivAhvayate dadurAkulAH uttaranti vinikIrya palvalaM gADhapaGkamativAhitAtapAH / khagakalAni giraH // 33 // upasaMdhyamAsta tanu sAnumataH daMSTriNo vanavarAhayUthapA dRSTabhaGgurabisAGkurA iva // 14 // zikhareSu tatkSaNamazItarucaH / karajAlamastasamaye'pi satAeSa vRkSazikhare kRtAspado jAtarUparasagauramaNDalaH / hIya- mucitaM khalUccatarametya padam // 34 // navakuGkumAruNapayomAnamaharatyayAtapaM pIvaroru pibatIva bahiNaH // 15 // dharayA svakarAvasaktarucirAmbarayA / atisaktimetya varuNasya pUrvabhAgatimirapravRttibhirvyaktapaGkamiva jAtamekataH / khaM hRtA- dizA bhRzamanvarajyadatuSArakaraH // 35 // gatavatyarAjata tapajalaM vivasvatA bhAti kiMcidiva zeSavatsaraH // 16 // japAkusumastabakadhutau dinakare'vanatim / bahalAnurAgakuruAvizadbhiruTajAGgaNaM mRgaimUlasekasarasaizca vRkSakaiH / AzramAH vindadalapratibaddhamadhyamiva digbalayam // 36 // drutazAtapravizadagryadhenavo bibhrati zriyamudIritAgnayaH // 17 // baddha- kumbhanibhamaMzumato vapurardhamagnavapuSaH payasi / ruruce virazcikozamapi tiSThati kSaNaM sAvazeSavivaraM kuzezayam / SaTpadAya nakhabhinnabRhajjagadaNDakaikatarakhaNDamiva // 37 // anurAgavasatiM grahISyate prItipUrvamiva dAtumantaram // 18 // dUra- vantamapi locanayordadhataM vapuH sukhamatApakaram / nirekAsayalagnaparimeyarazminA vAruNI digaruNena bhAnunA / bhAti davipetavasaM viyadAlayAdaparadiggaNikA // 38 // abhitigmakesaravateva maNDitA bandhujIvatilakena kanyakA // 19 // razmi ciramA viramAdavadhAnakhinnamanimeSatayA / vigalasAMdhyamastamitazeSamAtapaM raktalekhamaparA bibharti dik / nmadhuvratakulAzrujalaM nyamimIladabjanayanaM nalinI // 39 // saMparAyavasudhA sazoNitaM maNDalAgramiva tiryagutthitam // 20 // avibhAvyatArakamadRSTahimadyutibimbamastamitabhAnu nabhaH / avako'tra bhUmivalaye janAnmudhA tApayansucirameti saMpadam / vedayanniti dinena bhAnumAnAsasAda caramAcalaM tataH // 21 // sannatApamatamisramabhAdapadoSataiva viguNasya guNaH // 40 // madhyamopalanibhe lasadaMzAvekatazcyutimupeyuSi bhAnau / dyauruvAha rucidhAgni bhartari bhRzaM vimalAH paralokamabhyupagate vivizuH / parivRttivilolAM hArayaSTimiva vAsaralakSmIm // 22 // jvalanaM tviSaH kathamivetarathA sulabho'nyajanmani sa eva aMzupANibhiratIva pipAsuH padmajaM madhu bhRzaM rasayitvA / | patiH // 41 // mahadbhirodhaistamasAmabhidruto bhaye'pyasaMmUDhakSIbatAmiva gataH kSitimeSyallohitaM vapuruvAha pataGgaH // 23 // | matibhramankSitau / pradIpaveSeNa gRhe gRhe sthito vikhaNDya muktamUlalaghurujjhitapUrvaH pazcime nabhasi saMbhRtasAndraH / sAmi dehaM bahudheva bhAskaraH // 42 // ayamasau gaganAGgaNadIpamajjati ravau na vireje khinnajihma iva razmisamUhaH // 24 // | | kastaralakAlabhujaMgazikhAmaNiH / kSaNaviDambitavADavavigrahaH kAntadUtya iva kuGkamatAmrAH sAyamaNDanamabhi tvarayantyaH / patati vArinidhau vidhuro raviH // 43 // abhibhUya satAmasAdaraM dadRzire vanitAbhiH saudhajAlapatitA rvibhaasH||25|| vasthitiM jaDajeSu pratipAdya ca zriyam / jagatIparitApaagrasAnuSu nitAntapizaGgairbhUruhAnmRdukarairavalambya / asta- kRtkathaM jaladhau nAvapatedasau raviH // 44 // paripatati payozailagahanaM nu vivasvAnAviveza jaladhiM nu mahIM nu // 26 // nidhA pataGgaH || nidhau pataGgaH sarasirahAmudareSu mattabhRGgaH / upavanatarukoTare AkulazcalapatatrikulAnAmAravairanuditauSasarAgaH / AyayAva- vihaMgastaruNijaneSu zanaiH zanairanaGgaH // 45 // zuciriti haridazvavipANDustulyatAM dinamukhena dinAntaH // 27 // paritaH prasiddhibhAji prakaTitatejasi durjaye kRzAnau / AsthitaH sthagitavAridapaGgyA saMdhyayA gaganapazcimabhAgaH / nirjavasunikurambamastavelAvyatikaravAnnidadhe sarojabandhuH sormividrumavitAnavibhAsA raJjitasya jaladheH zriyamUhe // 28 // // 46 // jagadiva bahulAtapAbhitaptaM janayitumadya jalAbhiSekaprAJjalAvapi jane natamUrdhni prema tatpravaNacetasi hitvA / zItam / paridhRtaravizAtakumbhakumbhA pracalati pazcimavAridhi saMdhyayAnuvidadhe viramantyA cApalena sujanetaramaitrI // 29 // dinazrIH // 47 // patati ravirapUrvavArirAzau hRdi pathikasya abhitApasaMpadamathoSNarucinijatejasAmasahamAna iva / payasi yathAtmabhUrhatAzaH / prasarati caramAM tamaHprarohaH pratipadamadya prapitsuraparAmbunidheradhiroDhumastagirimabhyapatat // 30 // yathA manovimohaH // 48 // astAvalambiravibimbatayodagatayA puraH pratigavAkSamukhaM dadhatI ratena bhRzamutsukatAm / yAdricUDonmiSatsakalacandratayA ca sAyam / saMdhyApranRttamuhurantarAlamuvamastagireH savituzca yoSidamimIta dRzA | 1 prItiyuktam ; pakSe, raktimAnvitam. 2 bahiniSkAsayAmAsa. // 31 // viralAtapacchaviranuSNavapuH parito vipANDu dadhadabhra vana-3 apetaM gataM vasu draviNaM tejazca yasmAt. 4 aparadigeva gaNikA. 1 apUrNe. | 5 nijadravyasamUham ; pakSe,-kiraNasamUham. 6 sthApayAmAsa. 7 sUryaH,
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUryAstamanasamayavarNanam 295 harahastagRhItakAMsyatAladvayeva samalakSyata nAkalakSmIH // 49 // | gdhUmazyAmapurANacitraracanArUpaM jagajAyate // 62 // yAto'smi padmanayane samayo mamaiSa suptA mayaiva bhavatI saMdhyAtANDavacaNDadaNDaparazuprArabdhabhImabhramIvegasastakapardavApratibodhanIyA / pratyAyanAmayamitIva saroruhiNyAH sUryo- sukiphaNAmANikyazaGkAvaham / magnaM pAthasi pazcimasya jaladhe'stamastakaniviSTakaraH karoti // 50 // kRtvA prabuddhakamalA- mArtaNDabimba tato dhvAntairbhUtagaNairagAhi bhuvanaM manye tadanvemakhilAM trilokImambhonidhervizati garbhamasAvidAnIm / SibhiH // 63 // pAzcAtyAmbudhidRSTapUrvavaDavAsaMdarzanotkaNThayA antaHprasuptaharinAbhisarojabodhakautUhalIva bhagavAnaravinda- dhAvadrathyaturaMganiSThurakhurakSuNNo'stazailasthale / tasmAduccalibandhuH // 51 // pUrvI kSaNakramanirastasamastarAgAM hitvA tena dhAturajasA liptAnuraktAGgako mandAMzuH priyadarzanaH khalu nijAntikamupetya ravau sraage| AlokataH punaramuSya dhRta- sahasrAMzurdarIdRzyate // 64 // tadrodo'ntarasaMtatAndhatamasaM prasAdA jAtA cireNa caramA paramAnuraktA // 52 // spRSTo- nirmidya tigmAMzubhiH saMchettuM balisadmagaM kRtamatirbhAnurjagAhellasatkiraNakesarasUryabimbavistIrNakarNikamatho divasAravi- 'mbudhim / anyatsaMprati saMnipatya vRNute loke tamomaNDalaM ndam / zliSTASTadigdalakalApamuSAvatArabaddhAndhakAramadhupAvali kiM caitasya nayatyaho paribhavaM pAthojinI vallabhAm // 65 // saMcukoca // 53 // pRthu gaganakabandhaskandhacakraM kimeta- drAgaindrImanucumbya sasmitamukhImAmodinI padminI kRtvAsau tkima rudhirakapAlaM kAlakApAlikasya / kalalabharitamantaH parirambhasaMbhramaparizrAntAM ca vArastriyam / saMrakto himabhAnukiM nu tAANDakhaNDaM prajanayati vitarka sAMdhyamarkasya bimbam radya caramAM zliSyatyaho rAgiNIM kaashmiiroplstpyodhr|| 54 // ayamapi kharayoSitkarNakASAyamISadvisRmaratimi- | bharAM kAntAM dizaM vAruNIm // 66 // dhmAtA bhAlatalA. rojarjaropAntamarciH / madakalakalaviGkIkAkunAndIkarebhyaH nalaiH kavalitA kaNThotthahAlAhalairAlIDhAtha jaTATavIvalayitaikSitiruhazikharebhyo bhAnumAnuccinoti // 55 // gatavati rAzIviSANAM gaNaiH / kIrNA bhasmabhirAhatAsthipaTalairviddhA dinanAthe pazcimakSmAdharAntaM zizirakaramayUkhairnirbharaM dhymaanaa| jaTAgrairapi svIyAmujjhati mAdhurI haraziroratnaM kimindoH parihRtamilitAliH pAnthakAnteva dInA sapadi kamalinIya kalA // 67 // AvAsotsukapakSiNaH kalarutaM kAmanti hAsyahInA babhUva // 56 // udayagiritaTasthaH padminIrbodha- vRkSAlayAnkAntA bhAviviyogabhIruradhikaM krandatyayaM kaatrH| yitvA mRdutarakiraNApraistAH svayaM copabhujya / malinamadhupasa- cakrAhvo madhupAH sarojagahanaM dhAvantyulUko mudaM dhatte cAruNatAM GgAttAsu saMjAtakopaH kRtarudhiravirocirbhAnurastaM prayAtaH gato ravirasAvastAcalaM cumbati // 68 // adhvAnaM naikacakraH // 57 // ayamapi puruhUtapreyasImUrdhni pUrNaH kalaza iva prabhavati bhuvanabhrAntidIrgha vilaGghaya prAtaH prAptuM ratho me punasudhAMzuH sAdhurullAlasIti / madanavijayayAtrAkAlavijJApanAya riti manasi nyastacintAtibhAraH / 'saMdhyAkRSTAvaziSTakhakarasphurati jaladhiMmadhye tAmrapAtrIva bhAnuH // 58 // raverastaM parikaraiH spaSTahemArapaGkti vyAkRSyAvasthito'stakSitibhRti tejaH pramudayati khadyotapaTalI marAlAlI mUkA kalakala- nayatIvaiSa dikcakramarkaH // 69 // prAcImAlambamAne ghanaparolUkapaTalI / idaM kaSTaM dRSTvA ciramasahamAnA kamalinI timiracaye bAndhave bandhakInAM saMprApte ca pratIcI zazikarabhramagRGgavyAjAtkavalayati hAlAhalamiva // 59 // sairandhrI- nikare vairiNi svairiNInAm / ardhazyAmopalArdhasphaTikamiva karakRSTakaGkaNasaraddhIradhvaniH saMcaratIsUtritasaMdhivigrahavidhiH dizAmantarAlaM vidhatte kAlindIjajhukanyAmiladamalajalasyasollAsalIlAdharaH / vArastrIjanasajjamAnazayanaH saMnaddhapuSpA- ndasaMdohamaitrIm // 70 // saMdhyAvadhyasrazoNaM tanudahanacitAyudhaH zrIkhaNDadravadhautasaudhazikharo ramyaH kSaNo vartate // 60 // GgAramandArkabimbaM tArAnArAsthikIrNa vizadanarakaraGkAyamANovizleSAkulacakravAkamithunairutpakSamAkranditaM kAruNyAdiva jvalendu / hRSyannaktaMcaraughaM ghanatimiramahAdhUmadhUmrAnukAraM mIlitAsu nalinISvastaM ca mitre gate / zokeneva digaGga- jAtaM lIlAzmazAnaM jagadakhilamaho kAlakApAlikasa // 71 // nAbhirabhitaH zyAmAyamAnairmukhainiHzvAsAniladhUmavartaya ivo- gADhaM prauDhAGganAbhiH surataratamanaHsaMmadotsAritAkSaM mugdhAbhiH dvagIrNAstamorAjayaH // 61 // niryadvAsarajIvapiNDakaraNiM sastanetraM ratisamarabhayaM cintayantIbhirevam / pAnthAnAmaGgabibhratkavoSNaiH karairmAJjiSThaM ravibimbamambaratalAdastAcalaM | | nAbhiH sasalilanayanaM zUnya cittAbhiruccaiH kaSTaM dRSTo'stazailaM cumbati / kiM ca stokatamaHkalApakalanAzyAmAyamAnaM manA- bhRzamabhajadayaM maNDalazcaNDarazmeH // 72 // vyomnastApiccha1 vizvAsotpAdanam, 2 kamalinyA. 3varATa:. 4 divasarUpamara. 1 saMdhyAyAM kRSTA upasaMhRtAstebhyo'vaziSTo yaH svakarANAM parivindam. 5prakAzAbhAvena parasparaM militA. 6 aziraskakalevarama. kara: samUhastadrUpA spaSTA hemanimitAnAmarANAM pakliyastit. 7 kAla eva kApAliko bhikSuH. 8 garuDaH. 9 viyogAkulaiH. | 2 dizAM cakraM maNDalam, rathAGgaM ca.
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNama gucchAvalibhiriva tamovallarIbhirvayante paryantAH prAntavRttyA likulasabalAM vetti saMdhyAmasaMdhyAM kAntAvizleSabhIrurdinamapi payasi vasumatI nUtane majjatIva / vAtyAsaMvegaviSvagvita- | rajanI manyate cakravAkaH // 13 // tavalayitasphItadhUmyAprakAzaM prArambhe'pi triyAmA taruNayati nijaM nIlimAnaM vaneSu // 73 // __ saMdhyAvarNanam uccastarAdambarazailamaulezcayuto ravigairikagaNDazailaH / cakravAkAvasthAkhyAnam tasyaiva pAtena vicUrNitAsya saMdhyArajorAjirivojjihIte // 1 // ratikelikalaH kazcideSa manmathamantharaH / pazya subhra vihitAJjalijenatayA dadhatI vikasatkusumbhakusumAruNatAm / samAzvastAM kAdambazcumbati priyAm // 1 // daSTatAmarasa- ciramujjhitApi tanuraujjhadasau na pitRprasUH prakRtimAtmabhuvaH kesaratyajoH krandatorviparivRttakaNThayoH / nighnayoH sarasi // 2 // atha sAndrasAMdhyakiraNAruNitaM harihetihUti mithunaM cakravAkayoralpamantaramanalpatAM gatam // 2 // Atape dhRtimatA patatoH / pRthagutpapAta virahArtidaladdhRdayastAsuganuliptamiva saha vadhvA yAminIvirahiNA vihagena / sehire na kirnnaa||3|| nilayaH zriyaH satatametaditi prathitaM yadeva jalahimarazmerduHkhite manasi sarvamasahyam // 3 // gamyatAmupagate janma tayA / divasAtyayAttadapi muktamaho capalAjanaM prati nayanAnAM lohitAyati sahasramarIcau ! AsasAda virahayya na codyamadaH // 4 // divaso'numitramagamadvilayaM kimihAsyate dharitrI cakravAkahRdayAnyabhitApaH // 4 // icchatAM saha vadhU bata mayAbalayA / rucibharturasya virahAdhigamAditi saMdhyayApi bhirabhedaM yAminIvirahiNAM vihagAnAm / Apureva mithunAni | sapadi vyagami // 5 // mugdhasya kelivijitammaracApayaSTerAtaviyogaM laGghayate na khalu kAlaniyogaH // 5 // yacchati nvatA hAcamatAva sudhAkarasya / rAgAddharA sphuTamudAzcatapratimukhaM dayitAyai vAcamantikagate'pi zakuntau / nIyate tArakazrIH saMdhyAvirasti nanu kApi patiMvareva // 6 // sma natimujjhitaharSa paGkajaM mukhamivAmburuhiNyA // 6 // AyAti yAti punareva jalaM prayAti padmAGkaraM ca vicinoti rajanivarNanam dhunoti pakSam / unmattavadramati kUjati muktakaNThaH kAntA- | vyomapAtramapi caikapANinA visphuToDukusumAni bibhrati / viyogavidhuro nizi cakravAkaH // 7 // ekenAkSNA pravita- anyapANikalitendudarpaNA kAminIva rajanIyamAgatA // 1 // taruSA vIkSate lambamAnaM bhAnorbimbaM jalavilulitenApareNa nRpatipuruSazaGkitapracAraM paragRhadUSaNanizcitaikavIram / ghanakhakAntam / ahnazchede dayitavirahAzaGkinI cakravAkI dvau miraniruddhasarvabhAvA rajaniriyaM jananIva saMvRNoti // 2 // saMkIrNau racayati rasau nartakIva pragalbhA // 8 // vApItoyaM astodayAcalavilambiravIndubimbavyAjAtkSaNaM zravaNayonitaTaruhavanaM padminIpatrazayyA candrAloko vikacakusumAmoda- hitAravindA / tArAcchalena kusumAni samutkSipantI saMdhyeyahRdyaH samIraH / yatraite'pi priyavirahiNo dAhinazcakranAmna- mAgatavatI pramadeva kAcit // 3 // zazAGke saMnaddhe bharata statropAyaH ka iva bhavatu prANasaMdhAraNo yH|| 9 // cakrAhvo iva saMdhyAyavanikA tirobhUtvA puSpAJjalimiva vikIryoDuvirahI hato'pi hRdaye bANena na tyaktavAnprANAnprANasamAsa- | nikaram / kalaM gAyantIbhiH kumudavanabhRGgImiradhunA nabhoraGgaM mAgamasukhadhyAnaikatAnazciram / svAM chAyAmavalokya vAriNi prAptA viharati nizAlAsikavadhUH // 4 // unmuktAbhirdivasamagaladraktAmavekSya priyAM bhrAntastadraNavedanAparigataH kaSTaM mRtaH dhunA sarvatastAbhireva svacchAyAbhirniculitamiva prekSyate vizvasAMpratam // 10 // tIrAttIramupaiti rauti karuNaM cintAM | metat / paryanteSu jvalati jaladhau ratnasAnau ca madhye citrAsamAlambate kiMciddhyAyati nizcalena manasA yogIva yukte. GgIyaM ramayati tamaHstomanIlA dharitrI // 5 // jyotsnAkSaNaH / svAM chAyAmavalokya kUjati punaH kAnteti mugdhaH | bhasmacchuraNadhavalA bibhratI tArakAsthInyantardhAnavyasanarasikA khago dhanyAste bhuvi ye nivRttamanaso dhigduHkhitAnkAminaH rAtrikApAlikIyam / dvIpAvIpaM bhramati dadhatI cndrmudraa|| 11 // mitre kvApi gate saroruha vane baddhAnane tAmyati | kapAle nyastaM siddhAJjanaparimalaM lAJchanasya cchalena // 6 // krandatsu bhramareSu vIkSya dayitAzliSTaM puraH sArasam / cakrAhna viyoginA bisalatA nAsvAditA nojjhitA vakke kevalamargaleva tamovarNanama nihitA jIvasya nirgacchataH // 12 // bhaGktvA bhoktuM na limpatIva tamo'GgAni varSatIvAJjanaM nmH| asatpuruSabhuGkte kuTilabisalatAkoTimindorvitarkAttArAkArAstRSArtaH | seveva dRSTirniSphalatAM gatA // 1 // avijJAtavizeSasya sarvapibati na payasAM vidhruSaH patrasaMsthAH / chAyAmambhoruhANAma 1 nATyanipuNA naTIva rAtriH.. 2 aGgalepaH. 3 kautuke. 1 daivaniyogaH. 2 saMbaddhadRSTiH. 3 bindavaH. | 4 rAtrirUpA yoginI.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamovarNanam 297 - tejopahAriNaH / svAmino nirvivekasya tamasazca kimantaram gAvo'pi netrAparanAmadheyAstenedamAndhyaM khalu nAndhakAraiH // 2 // ApUritamidaM zyAmatamasaMtamasairalam / brahmANDa- // 21 // caramagirinikuJjamuSNabhAnau bhagavati gacchati vipramaNDalaM bhAti sakajjalakaraNDavat // 3 // tanulagnA iva yogakhinnA / mukulitanayanAmbujA dharitrI vapuSi babhAra kakubhaH kSmAvalayaM caraNacArapAtramiva / viyadapi cAlika- tamAMsi zaivalAni // 22 // kAzmIragauravapuSAmabhisArikAdannaM muSTigrAhyaM tamaH kurute // 4 // ambaravipinamidAnIM NAmAbaddharekhamabhitorucimaJjarIbhiH / etattamAladalanIlatama timiravarAho'vagAhate jldheH| romasu yadasya lagnAstAraka- tamisraM tatpremahemanikaSopalatAM tanoti // 23 // uddAjalabindavo bhAnti // 5 // ghaTitamivAJjanapujaiH pUritamiva madigdviradacaJcalakarNapUragaNDasthaloJcaladalistabakAkRtIni / mRgamadakSodaiH / tatamiva tamAlatarubhirvRtamiva nIlAMzukai- mIlannabhAMsi mRganAbhisamAnabhAMsi dikkandareSu vilasantitamAM bhuvanam // 6 // auSasAtapabhayAdapalInaM vAsaracchavivirAma- tamAMsi // 24 // sindhoH sudhAMzuzakalaM parigRhya saMdhyAkSepaTIyaH / saMnipatya zanakairiva nimnAdandhakAramudavApa maMkarI nipatitAmbarabhUruhAge / caJcapuTena capalena tayA samAni // 7 // ekatAmiva gatasya vivekaH kasyacinna maha- vikIrNAstArAmiSeNa patitA iva pakSakhaNDAH // 25 // vyasato'pyupalebhe / bhAsvatA nidadhire bhuvanAnAmAtmanIva patitena nina iva vidyA kSIyate paGkajazrIrguNina iva videze dainyavizeSAH // 8 // raJjitA nu vividhAstaruzailA nAmitaM nu mAyAnti bhRGgAH / kunRpatiriva lokaM pIDayatyandhakAro dhanagaganaM sthagitaM nu| pUritA nu viSameSu dharitrI saMhRtA nu miva kRpaNasya vyarthatAmeti cakSuH // 26 // idaM nabhasi kakubhastimireNa // 9 // rAtrirAgamalinAni vikAsaM paGkajAni bhISaNabhramadulUkakolAhalairnizAcaravilAsinInivahadattanetrorahayanti vihAya / spaSTa tArakamiyAya namaHzrIrvastumicchati tsavam / prarisphurati nirbharapracurapaGkamagnollasadvarAhakulamAMsanirApadi sarvaH // 10 // nordhvamIkSaNagatirna cApyadho nA- laprabalabandhamandhaM tamaH // 27 // puraH pUrvameva sthagayati bhito na purato na pRSThataH / loka eSa timiraughaveSTito tato'nyAmapi dizaM kramAkrAmanna dridumapuravibhAgAMstirayati / garbhavAsa iva vartate nizi // 11 // zuddhamAvilamavasthitaM | upetaH pInatvaM tadanu bhuvanasyekSaNapathaM tamaHsaMghAto'yaM harati calaM vakramArjavaguNAnvitaM ca yat / sarvameva tamasA samI- harakaNThadyatiharaH // 28 // amaSmina dyAnadramakaharanIkRtaM dhimahattvamasatAM hatAntaram // 12 // pidadhati 'ti randhrabharite tamaHkhaNDe piNDIkRtabahalakAlAyasaghane / mire samastalokaM pralayamahAbdhinibhe bhRtoccanIce / vyaru yatAmadyAsmAkaM kathamapi puronyastacaraNaM nimeSe'pyunmeSe caduDugaNo valakSarocirbahuvidhaphenasamUhatulyarUpaH // 13 // nahi nahi vizeSo nayanayoH // 29 // kAkolaH kala. patite pataGgamRgarAji nijapratibimbaroSita ivAmbunidhau / kaNThikA kuvalayaM kAdambinI kardamaH kaMsAriH kaiMbarI atha nAgayUthamalinAni jagatparitastamAMsi paritastarire | kRpANalatikA kastUrikA kajalam / kAlindI kss|| 14 // vyasarannu bhUdharaguhAntarataH paTalaM bahirbahalapaGka- paTTikA karighaTA kAmArikaNThasthalI yasyaite karadA bhavanti ruci / divasAvasAnapaTanastamaso bahiretya cAdhikamabhakta sakhi tadande vinidraM tamaH // 30 // kiM bhamau paritaH sphaguhAH // 15 // kimalambatAmbaravilagnamadhaH kimavardhatordhva- | ranti kariNaH kastUrikAyA rasaiH siktAH kiM nikhilA mavanItalataH / visasAra tiryagatha digbhya iti pracurIbhavanna | dizaH kimakhilaM liptaM maSIbhirnabhaH / kiM vyAptaM bhuvanaM niradhAri tamaH // 16 // sthagitAmbarakSititale paritasti | samastamapi ca zrIkaNThakaNThatviSA kAlindIjalakAntibhAji mire janasya dRzamandhayati / dadhire rasAJjanamapUrvamataH priya-nibiDe jAte'ndhakAra'dhanA // 31 // sadyaH sAndramapIvezmavartma sudRzo dadRzuH // 17 // avadhArya kAryagurutAma- viluptakakubhaH snigdhendranIladravavyAmIlannamaso nirantaramilabhavanna bhayAya sAndratamasantamasam / sutanoH stanau ca dayi- nIlIrasazcayotinaH / ete kokilakAyakAlimahato lumpanti topagame tanuromarAjipathavepathave // 18 // dadRze'pi bhAskara- vRttiM dRzorunnidrAJjanapuJjamecakaruco bhImAstamaHprakramAH // 32 // rucAhni na yaH sa tamI tamobhirabhigamya tatAm / dyuti- | cinvaccauracikIrSitAni ghaTayadvetAlagoSThIsukhaM tanvAnaM magrahIhagaNo laghavaH prakaTIbhavanti malinAzrayataH // 19 // zavasAdhanotsavarasaM nirvyAjavIrAtmanAm / kurvatkAmakRzAanulepanAni kusumAnyabalAH kRtamanyavaH patiSu diipshikhaaH| nutaptamanasAM guptAGgannAsaMgama dRpyatkokilakAlakaNThamalinaM samayena tena cirasuptamanobhavabodhanaM samavabodhiSata // 20 // vivasvatAnAyiSateva mizrAH khagosahasreNa samaM janAnAm / 1 gacchatAm. 2 viSabheda:. 3 meSapatiH. 4 kezapAzaH. 5 khaDga latikA. 6 gajasamUhaH. 7 karapradA. 8 kartavyakarmANi. 9pretasA1tirodadhati sati. 2 andhakAre. 3 dhavalakAnti: 4 kiraNA: / dhanavidhiH 38 su. ra. bhA.
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 subhASitaratnabhANDAgAram prakaraNam dhvAntaM samujjambhate // 33 // nAkAzaM na dizo na bhuudhr-|| 6 // jaladhara nirlajjastvaM yanmAM dayitasya vezma gacchakulaM nAmbhodhayo na kSitirna dyaurnAmbudharA na tIvrakiraNo ntIm / stanitena bhISayitvA dhArAhastaiH parAmRzasi // 7 // nenduna tArAgaNaH / etaiH SaTpadakAyakAntipaTalIpANDitya- yadvadahalyAhetomaSA vadasi zaka gautamo'smIti / tadvanmavaitaNDikaiH kallolaistamasAmasAMpratamayaM vizvavyayaH kalpyate mApi duHkhaM niravekSya nivAryatAM jaladaH // 8 // yadi garjati // 34 // etadvyomavanIvarAhavalayaM vizvaikavIrasmaraskandhA- | vAridharo garjatu tannAma niSThurAH puruSAH / ayi vidyutpramadAnAM vAramadAndhasindhurakulaM zyAmAvadhUkaizikam / cakSuSyAJjana- tvamapi ca duHkhaM na jAnAsi // 9 // rabhasAdabhisartumudyatAnAM vastu ghUkasadasAM vizliSTacakrAhvayastomAntargatadhUmaketana- vanitAnAM sakhi vArido vivasvAn / rajanI divaso'ndhamahAdhUmyA tamastAryate // 35 // sarve dhvAntamidaM vadantu | kAramarcirvipinaM vezma vimArga eva mArgaH // 10 // candrodaye bahudhA siddhAnta evaM tu naH svAdhAreSu kareSu puSkaramaNeH sasteSu candanamaGgakeSu vihasya vinyasya vinirgatAyAH / mano nihantuM nUnaM zanaiH / astAlambatayAmbareNa patatA graste samaste madano'pi bANAnkareNa kaundAnbibharAMbabhUva // 11 // jagatyunmIlatkarakandalairapi vidhostattAvaduttAryate // 36 // sphuradurasijabhArabhaGgurAGgI kisalayakomalakAntinA padena / vizvaM cAkSuSamastamasti hi tamaHkaivalyamaupAdhikaprAcyAdivya- atha kathaya kathaM saheta gantuM yadi na nizAsu manoratho vahArabIjavirahAddimAtrameva sthitam / gRhyante bhayahetavaH rathaH syAt // 12 // saMcaranti mRganAbhicarcitA mecakApaTubhirapyakSAntarai ti ca dhvAntenAtighanena vastu vacasA mbarakRtAvaguNThanAH / prANanAthamabhisartumudyatAH subhruvastijJAtaH khareNAmukaH // 37 // vyomni prAGgaNasImni sAMdhya- miradevatA iva // 13 // va prasthitAsi karabhoru ghane kiraNaM vistArya celAJcalaM dhvAntaH kArmaNapAMsubhizca jagatAM nizIthe prANAdhipo vasati yatra manaHpriyo me / ekAkinI drAG mohayitvA dRzau / tArAzauktikamauktikAni vihaga- vada kathaM na bibheSi bAle nanvasti puMDitazaro madanaH zreNIravacchadmanA jiMjiMkRtya ca mAyikaH smaranaTo vakrAhi- sahAyaH // 14 // mandaM nidhehi caraNau paridhehi vAso nIlaM varSati // 38 // utkhAtacchinnasaMdhyAruNakamalavano vyoma- pidhehi valayAvalimazcalena / mA jalpa sAhasini zAradakAsAramadhyaM manye matto nizIthAhvayavanamahiSo maGvavikSa- candrakAntadantAMzavastava tamAMsi samApayanti // 15 // mUDhe nmimakSuH / tatkAlodbhidyamAnaH saha tanupRthubhistArakAbudbu- nirantarapayodharayA mayaiva kAntaH sahAbhiramate yadi kiM doghestasmAdevojjihIte kaluSitabhuvanaM bhISaNo dhvAntapaGkaH tavAtra / mAM garjitairiti muhurvinivArayantI mArga ruNaddhi // 39 // cUDAranaiH sphuradbhiviSadharavivarANyujjvalAnujvalAni kupiteva nizA sapatnI // 16 // urasi nihitastAro hAraH prekSyante cakravAkImanasi nivizate sUryakAntAtkRzAnuH / kiM kRtA jaghane ghane kalakalavatI kAJcI pAdau raNanmaNinU purau / cAmI zalyayantastimiramubhayato nirbharAhastamisrAsaMghaTTo- priyamabhisarasyevaM mugdhe tvamAhataDiNDimA yadi kimaparaM tpiSTasaMdhyAkaNanikaraparispardhino bhAnti dIpAH // 40 // trAsotkampaM dizaH samudIkSase // 17 // na jalpa dazana tviSA bhavati te tamisrakSatistaraGgaya dRgazcalaM bhavatu tena abhisArikAsaMcArakathanam / | gADhaM tamaH / apIha sakhi sAdhvasaM pathi jahIhi nimnonnate meghA varSantu garjantu muJcantvazanimeva vA / gaNayanti na smaraM samadasindhuraM samadhiruhya nirgacchasi // 18 // vAtozItoSNaM ramaNAbhimukhAH striyaH // 1 // mallikAmAlya- dhRtamukhI pranaSTatilakA toyA lInAMzukA meghAnAM ninadena bhAriNyaH srvaanggiinnaaiicndnaaH| kSaumavatyo na lakSyante jyo- bhItahRdayA gatvA priyasyAlayam / dvAraM necchati lajjayA tkhAyAmabhisArikAH // 2 // mallikAcitadhammillAzcAruca- pralapituM dehIti varSAhatA pAdA nUpurakardamapratihatA saMzabdandanacarcitAH / avibhAvyAH sukhaM yAnti candrikAsvabhisA- yantI sthitA // 19 // muktaM bhauktikadAma hemavalayazreNI rikAH // 3 // garna vA varSa vA megha muJca vA zatazo'- samutsAritA vAso nIlamurIkRtaM niyamito maJjIrakolAhalaH / zanim / na zakyA hi striyo roddhaM prasthitA dayitaM prati gacchantyAstava sAhasaM na sahate tanvani saMgopanaM dhmmi|| 4 // prANezamabhisarantI pathi skhalantI supicchile | llacyutamAllakApAramala kolacyutamallikAparimalaprauDho nizIthAnilaH // 20 // jAtAH mugdhA / avalambanAya vArAM dhArAsu karaM prasArayati // 5 // prAsAdapAlIkanakavalabhikAnyastamANikyadIpacchAyAvicchardaadhiyAmini gajagAmini kAmini saudAminIva yaM vrjsi| tucchIkRtaviralatamA ye nishiithaandhkaaraaH| te'mI sphArIkrijaladeneva na jAne kati kati sukRtAni tena vihitAni yante prativizikhamitaH kAntasaMketadhAvadvAmabhrUmuktanetrotpa1 dukUladhAriNyaH- 2 paGkayukte. | 1nibiDe. 2 ardharAtre. 3 pujitAH zarA yena.
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhisArikAsaMcArakathanam, nakSatrodayavarNanam, candrodayavarNanam lataralatarattArakAmecakimnA // 21 // uttaMsaH kekipicchai - zANopalaM manmathasAyakAnAm / pazyoditaM zAradamambujAkSi rmarakatavalayaiH zyAmale doH prakANDe hAraH sAndrendranIlairmRga- saMdhyAGganAkandukamindubimbam // 13 // vIthISu vIthISu madaracito vakrapatraprapaJcaH / nIlAbjaiH zekhara zrIrasitavasanatA vilAsinInAM mukhAni saMvIkSya zucismitAni / jAleSu jAleSu cetya bhI kAbhisAre saMpratyeNekSaNAnAM timirabharasakhI vartate / karaM prasArya lAvaNyabhikSAmaTatIva candraH // 14 // nabholatAveSalIlA // 22 // malayajarasaviliptatanavo navahAralatAvibhU- kuJjamupAgatAyAH pramodaparyAkulatArakAyAH / nizAGganAyAH SitAH sitataradantapatrakRtavakraruco rucirAmalAMzukAH / zaza- sphuratA kareNa zazI tamaH kaJcukamunmumoca // 15 // bhRti vitatadhAni dhavalayati dharAmavibhAvyatAM gatAH priya- manojarAjasya sitAtapatraM zrIkhaNDacitraM haridaGganAyAH / vasatiM prayAnti sukhameva nirastabhiyo'bhisArikAH // 23 // virAjati vyomasaraHsarojaM karpUrapUraprabhamindubimbam // 16 // atha manmathavAhinIparAgaH kimapi jyotirudasphuratpurasvAt / timirasya jarA cakorakUraM kulaTAkelivanI davAnalArciH // 17 // navakuGkumacarcikA rajanyA gaganAzokataroH pravAlapaGkiH / maNikuntalatA smarasya manye zazinaH prAthamikI mayUkhalekhA // 18 // upoDharAgeNa vilolatArakaM tathA gRhItaM zazinA nizAmukham / yathA samastaM timirAMzukaM tayA puro'pi rAgAdgalitaM na lakSitam // 19 // karamudayamahIdharastanAgre galitatamaH paTalAMzuke nivezya / vikasitakumudekSaNaM vicumbatyayamamarezadizo mukhaM sudhAMzuH // 20 // andhakAragaralaM yato jaganmohakAri bhRzamatti nityazaH / ujjvalaM jaTharamoSadhIpateraJjanAbhamabhavatataH priye // 21 // mAninIjanavilocanapAtAnuSNabASpakaluSAnpratigRhNan / mandamandamuditaH prayayau khaM iva zItamayUkhaH // 22 // zaMkarArdhatanubaddhapArvatIkuGkumAktakucakorakAkRtiH / sUcyate kamalinIbhirunnamatpadmakozakaralIlayA zazI // 23 // indurinduriti kiM durAzayA bindureSa yaso vilokyate / nanvidaM vijayate mRgIdRzaH zyAmakomala kapolamAnanam // 24 // ruddha nirgamanamA dinakSayAtpUrvadRSTatanucandrikA smitam / etadudgirati rAtricoditA digrahasyamiva candramaNDalam // 25 // pazya pakkaphalinIphalatviSA bimbalAJchita viyatsa rombhasA / viprakRSTavivaraM himAMzunA cakravAkamithunaM viDambyate // 26 // aGgulIbhiriva kezasaMcayaM saMniyamya timiraM marIcibhiH / kuGmalIkRtasarojalocanaM cumbatIva rajanImukhaM zazI // 27 // raktabhAvamapahAya candramA jAta eva parizuddhamaNDalaH / vikriyA na khalu kAladoSajA nirmalaprakRtiSu sthirodayA // 28 // unnateSu zazinaH prabhA sthitA nimnasaMzrayaparaM nizAtamaH / nUnamAtmasadRzI prakalpitA vedhasaiva guNadoSayorgatiH // 29 // candrapAdajanitapravRttibhizcandrakAntajalabindubhirgiriH / mekhalAtaruSu nidritAnamUnbodhayatyasamaye zikhaNDinaH // 30 // nakSatrodayavarNanam ghanataratimiraghuNotkarajagdhAnAmiva patanti kASThAnAm / chidrairamIbhiruDubhiH kiraNavyAjena cUrNAni // 1 // uddhartuM kila zailakelirabhasasrastAni pAthonidherantarbhUSaNamauktikAni divijastrIbhiH samutkaMNThayA / gADhaM tatra nimajjitena raviNA baddhA dRDhaM razmibhiH protkSiptAni nipatya tAni gagane tArA - padezaM dadhuH // 2 // candrodayavarNanam tataH kumudanAthena kAminIgaNDapANDunA / netrAnandena candreNa mohendrI digalaMkRtA // 1 // kumudeSvadhikaM bhAnti patitAzcandrarazmayaH / atiprakRSTazIleSu kuleSviva samRddhayaH // 2 // AnandaM kumudAdInAminduH kandalayannayam / laGghayatyambarAbhogaM hanUmAniva sAgaram // 3 // pinaSTIva tara - GgAgraiH samudraH phenacandanam / tadAdAya karairindurlimpatIva digaGganAH // 4 // nayanAnandadAyIndorbimbametatprasIdati / adhunA viniruddhAzaM pravizIrNamidaM tamaH // 5 // nAzayanto ghanadhvAntaM tApayanto viyoginaH / patanti zazinaH pAdA bhAsayantaH kSamAtalam // 6 // jyotsnAcayaH payaHpurastArakAH kairavANi ca / rAjati vyomakAsArarAjahaMsaH sudhAkaraH // 7 // idamAbhAti gagane bhindAnaM saMtataM tamaH / amandanayanAnandakaraM maNDalamaindavam // 8 // udayataTAntarita - miyaM prAcI sUcayati diGgizAnAtham / paripANDunA mukhena priyamiva hRdayasthitaM ramaNI // 9 // atha pathikavadhUdahanaH zanakairudabhUnnizAkarAlokaH / kumudaprabodhadUto vyasanaguruzcakravAkINAm // 10 // trinayanacUDAratnaM mitraM sindhoH kumudvatIdayitaH / ayamudayati ghusRNAruNaramaNIvadanopamazcandraH // 11 // haMso yathA rAjati paJjarasthaH siMho yathA mandara kandarasthaH / vIro yathA darpitakuJjarasthazcandro'pi babhrAma tathA'mbarasthaH // 12 // AkAzavApIsitapuNDarIkaM 1 virahiNIkapolavatpANDureNa. 2 prAcIdik. 3 candram 4 AkAza eva vApI tasyAH zvetakamalam. 299 1 zANapASANaH zastrAditIkSNakaraNArhaH pASANa iti yAvat. 2 saundaryasya yAcanAm. 3 cakorANAM kUramodanama. bhojanamiti yAvat.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 subhASitaratnabhANDAgAram [ 6 prakaraNam jAlamatha zItarucaH kakubhaM samaskuruta mAghavanIm // 50 // vizadaprabhAparigataM vibabhAvudayAcalavyavahitenduvapuH / mukhamaprakAzadazanaM zanakaiH savilAsahAsamiva zakradizaH // 51 // kalayA tuSArakiraNasya puraH parimandabhinnatimiraughajaTam / kSaNamabhyapadyata janairna mRSA gaganaM gaNAdhipatimUrtiriti // 52 // navacandrikAkusumakIrNatamaH kabarIbhRto malayajAI - miva | dahaze lalATataTahAri harerharito mukhe tuhinarazmidalam // 53 // prathamaM kalAbhavadathArdhamatho himadIdhitimahadabhUduditaH / dadhati dhruvaM kramaza eva na tu dyutizAlino'pi sahasopacayam // 54 // udamajji kaiTabhajitaH zayanAdapanidrapANDurasarojarucA 1 prathamaprabuddhanadarAjasutAvadanenduneva tuhinadyutinA // 55 // atha lakSmaNAnugatakAntavapurjaladhiM vilaGghya zazidAzarathiH / parivAritaH parita RkSagaNaistimiraugharAkSasakulaM bibhide // 56 // upajIvati sma satataM dadhataH parimugdhatAM vaNigivoDupateH / ghanavIthivIthimavatIrNavato nidhirambhasAmupacayAya kalAH // 57 // rajanImavApya rucamApa zazI sapadi vyabhUSayadAvapi tAm / avilambitakramamaho mahatAmitaretaropakRtimaJcaritam // 58 // divasaM bhRzoSNarucipA dahRtAM rudatI - mivAnavaratAlirutaiH / muhurAmRzanmRgaMdharo'gra karairudazizvasatkumudinIvanitAm // 59 // pratikAminIti dadRzuzca kitAH smarajanmadharmapayasopacitAm / sudRzo'bhibhartRzazirazmigalajjadRzA mapamArgamoSadhipati sma karaiH / parito visarpi parijalabindu mindumaNidAruvadhUm // 60 // amRtadravairvidadhadatApi bhRzaM vapuSo'vatArayati mAnaviSam // 61 // amalAtmasu pratiphalannabhitastaruNIkapolaphalakeSu muhuH / visasAra sAndratara mindurucAmadhikAvabhAsitadizAM nikaraH // 62 // upagUDhavelamalaghUrmibhujaiH saritAmacukSubhadadhIzamapi / rajanIkaraH kimiva citramaho yadurAgiNAM gaNamanaGgalaghum // 63 // bhavanodareSu parimandatayA zayito'lasaH sphaTikayaSTirucaH / avalambya jAlakamukhopagatAnudatiSThadindu kiraNAnmadanaH // 64 // avibhAviteSuviSayaH prathamaM madano'pi nUnamabhavatamasA / udite dizaH prakaTayatyamunA yadadharmadhAni dhanu - rAcakRSe // 65 // yugapadvikAsamudayAdgamite zazinaH zilI - mukhagaNo'labhata / drutametya puSpadhanuSo dhanuSaH kumude'GganAmanasi cAvasaram // 66 // kakubhAM mukhAni sahasojvalayandadhadAkulatvamadhikaM rataye / adidIpadinduraparo dahanaH kusumeSumatrinayanaprabhavaH // 67 // khyAtA vayaM samadhupA madhukozavatyazcandraH prasAritakaro dvijarAja eSaH / asmatsamAgamakRto'sya punardvitIyo mA bhUtkalaGka iti saMkucitA - unnatAvanatabhAgavattayA candrikA satimirA gireriyam / bhaktibhirbahuvidhAbhirarpitA bhAti bhUtiriva mattadantinaH // 31 // etaducchrasitapItamaindavaM soDhumakSamamiva prabhArasam / muktaSaTpadavirAvamaJjasA midyate kumudamA nibandhanAt // 32 // AnanAni hariNInayanAnAmadbhutAni ca samIkSya jagatyAm / lajjayaiva ghanamaNDalalIno mandamandamahahendurudeti // 33 // vyAnaze zazadhareNa vimuktaH ketakIkusumakesarapANDuH / cUrNamuSTiriva lambitakAntirvAsavasya dizamaMzusamUhaH // 34 // ujjhatI zucamivAzu tamisrAmantikaM vrajati tArakarAje / dikprasAdaguNamaNDanamUhe razmihAsavizadaM mukhamaindrI // 35 // nIlanIrajanibhe himagauraM zailaruddhavapuSaH sitarazmeH / khe rarAja nipatatkarajAlaM vAridheH payasi gAGgamivAmbhaH // 36 // yAM nirundhadatinIlaghanAbhaM dhvAntamudyatakareNa purastAt / kSipyamANamasitetarabhAsA zaMbhunetra karicarma cakAse // 37 // antikAntikagatenduvisRSTe jihnatAM jahati dIdhitijAle / niHsRtastimirabhAranirodhAducchrasanniva rarAja digantaH // 38 // lekhayA vimalavidrumabhAsA saMtataM timiramindurudAse / daMSTrayA kanakaTaGkapizaGgyA maNDalaM bhuva ivAdivarAhaH // 39 // dIpayannatha namaH kiraNaughaiH kuGkumAruNapayodharagauraH / hemakumbha iva pUrvapayo dherunmamajja zanakaistuhinAMzuH // 40 // udgatendumavibhinnatamisrAM pazyati sma rajanImavitRptaH / vyaMzukasphuTamukhImatijihmAM vrIDayA navavadhUmiva lokaH // 41 // na prasAdamucitaM gamitA dyaurnoddhataM timiramadrivanebhyaH / diGmukheSu na ca dhAma vikIrNe bhUSitaiva rajanI himabhAsA // 42 // zliSyataH priyavadhUrupakaNThaM tArakAsta takarasya himAMzoH / udvamannabhirarAja samantAdaGgarAga iva lohitarAgaH // 43 // preritaH zazadhareNa karaughaH saMhatAnyapi nunoda tamAMsi / kSIrasindhuriva mandarabhinnaH kAnanAnyaviraloccatarUNi // 44 // zAratAM gamitayA zazipAdaizchAyayA viTapinAM pratipede / nyastazukla balicitratalAbhistulyatA vasativezmamahIbhiH // 45 // gandhamuddhatarajaH kaNavAhI vikSipanvikasatAM kumudAnAm / AdudhAva parilInavihaGgA yAminImarudapAM navarAjIH // 46 // saMvidhAtumabhiSekamudAse manmathasya lasadaMzujalaughaH / yAminIvanitayA tatacihnaH sotpalo rajatakumbha ivenduH // 47 // ojasApi khalu nUnamanUnaM nAsahAyamapayAti jayazrIH / yadvibhuH zazimayUkhasakhaH sannAdade vijayi cApamanaGgaH // 48 // kalitamambaramA kalayankarairmRditapaGkajakozapayodharaH / vikasadutpalanetravilokitaH sakhi nizAM sarasIkurute vidhuH // 49 // vasudhAntaniHsRtamivAhipateH paTalaM phaNAmaNisahasrarucAm / sphuradaMzu 1 kauTilya, tiryaktvaM vA 2 atimandagAminIm.
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ candrodayavarNanam 301 1 nalinyaH // 68 // udgarbhahUNataruNIramaNopamardabhugnonnatasta- viracayannalindebhyaH syandaM zazimaNisamutthaM ca vitaran / nanivezanibhaM himAMzoH / bimbaM kaThorabisakANDakaDArameta- udetyAdau raktAmbuja samaruciH kairavavane pramodaM tanvAno bhApa prathamamakarairvyanakti // 69 // tArAkSatAnprati- madhupavanitA gItimadhuram // 83 // trinayanajaTAvallIpuSpaM kirankalakaNThanAdAnmantrAkSarANi nigadankusumeSureSaH / nizAvadanasmitaM graha kisalayaM saMdhyAnArInitambanakhakSatiH / lAbhAya vAsaramaNermuSitasya sAyaM saMcArayatyamRtadIdhitikAM- timirabhiduraM vyomnaH zRGgaM manobhavakArmukaM pratipadi navasyesyapAtram // 70 // etadvibhAti caramAcalacUDacumbi DiNDI- ndorbimbaM sukhodayamastu naH // 84 // prathamamaruNacchA yastA - rapiNDarucizItamarIcibimbam / ujjvAlitasya rajanIM vattataH kanakaprabhastadanu virahottAmyattanvIkapolataladyutiH / madanAnalasya dhUmaM dadhatprakaTalAnchana kaitavena // 71 // bhUya- udayati tato dhvAntadhvaMsakSamaH kSaNadAmukhe sarasabisinIka - starANi yadamUni tamasvinISu jyotstrISu ca praviralAni tataH ndacchedacchavirmRgalAJchanaH // 85 // mayUkhanakharatruTattimirapratImaH / saMdhyAnalena bhRzamambaramUSikAyAmAvartitai ruDubhi- kumbhikumbhastha locchala taralatArakAgaNa vikIrNamuktAgaNa: reva kRto'yaminduH // 72 // ujjRmbhate kumudinIsukRtaM puraMdarahariddarIkuharagarbhasuptotthitastuSAra karakesarI gaganakAmRgAGko viSvagvikIrNaparipATalarazmidaNDaH / utsUtavidruma- nanaM gAhate // 86 // prasAraNaparaiH karaiH prakaTitAnurAgodaye kulo jaladhestaraGgAdutkSipyamANa iva kazcana rAjakambuH sudhA kiraNakAmuke tvaritamambarAlambini / tadA vigalito - // 73 // gaganavipinasiMhaH kAmabhUpAtapatraM nikhiladiga- lasattibhirajAla nIlAMzukA puraMdaradigaGganA pulakitaiva tArAbalAnAM kandukaM krIDanAya / maNiriva ratibhartuH kArmaNaH gaNaiH // 87 // kalAnidhirayaM 'raveH samupalabhya rUpaM svayaM pArvaNo'yaM jayati kumudabandhurbandhurazcandrabimbaH // 74 // dinAntasamaye'spRzatsapadi padminIM rAgavAn / dhaivAnyakaraayamudayati candro vAridherambugarbhAdamRtakaNa karAlairaMzubhi- saMgamAnmukuliteti pU~rvAkRtiM samIkSya jahasuH priyA dhruvamadapyamAnaH / bhujagazayanavakSoharmyadeze lalantyA vadanamiva bhUdataH pANDuraH // 88 // darpodrekaH kusumadhanuSo jIvitaM yadRcchottAnitaM vizvamAtuH // 75 // ayamudayati candrazca kairavANAM jIvaMjIvapraNayagarimA bhAgyarAzirnizAyAH / zRGgAndrikAdhautavizvaH pariNatavimalimni vyomni karpUragauraH / razrIlalitahasitaM pAnapAtraM surANAM paurastyAdrerjayati zikharaM RjurajatazalAkAspardhibhiryasya pAdairjagadamalamRNAlIpaJjarasthaM kiM tamaH sthAtumISTe // 89 // taiH sarvajJIbhavadabhisRtAnetravibhAti // 76 // udayati kalamandraH kaNThatAlairalInAM siddhAJjanairvA nIrantrairvA tribhuvanadRzAmandhapaTTaistamobhiH / kumudamukulakeSu vyaJjayannaGgahArAn / madamukharacakIrItoya - vyAptaM pRthvIvalayamakhilaM kSAlayannucchaladbhirjyotsnA jAlairayakarmAntiko'yaM tuhinaruciradhAmA dakSiNaM lokacakSuH // 77 // mudayate zarvarIsArvabhaumaH // 90 // pazyodeti "viyoginAM zRGgArarakSAmaNistArAmauktikahAra nAyakamaNimRgAGko'yaM dhatte gaganajaladheH phenatulanAM sitacchatrAkArAM dinamaNiH madananRpatervizvajayinaH / triyAmArAmAyA malayajavizeSa- caNDIzacUDAmaNiH / prauDhAnaGgabhujaMgamastakamaNiH kaMdarpasImapratikRtiM jagaddhAtrIdevyA maNimukuralakSmIM ca vimalAm ntinIkAJcImadhyamaNizca korapariSazcintAmaNizcandramAH // 91 // // 78 // kapAle mArjAraH paya iti karA~leDhi zazinastaru- OMkAro madanadvijasya gagarnakoDaikadaMSTrA rastArAmauktikacchidraprotAnbisamiti karI saMkalayati / ratAnte talpasthA- zuktirandhatamasastamberamasyAGkuzaH / zRGgArArgalakuJcikA virahiharati vanitApyaMzukamiti prabhAmattazcandro jagadidamaho NImarmacchidA kartarI saMdhyAvAravadhUnakhakSatiriyaM cAndrI kalA viplavayati // 79 // ayaM netrAdatrerajani rajanIvallabha iti jRmbhate // 92 // svairaM kairavakorakAnvidalayan yUnAM mano bhramaH ko'yaM prajJAparicayaparAdhInamanasAm / sudhAnAmAdhAraH dolayannambhojAni nimIlayanmRgadRzAM mAnaM samunmUlayan / jyotsnAM kandalayandizo dhadhalayannambhodhimudvellayankokAnAsa khalu ratibimbAdharasudhArasA se kasnigdhAdajani nayanAtpuSpa lasa dhanuSaH // 80 // jaTAbhAbhirbhAbhiH karadhRtakalaGkAkSavalayo kulayaMstamaH kavalayanninduH samujjRmbhate // 93 // eSa svargaviyogivyApatteriva kalitavairAgya vizadaH / paripreGkhattArApari- taraMgiNIjalamiladdigdantidantadyutibhraMzyadrAjatakumbhavibhramakarakapAlAGkitatale zazI bhasmApANDuH pitRvana iva vyomni gharaH zItAMzurabhyudyataH / haMsIyatyamalAmbujIyati carati // 81 // tathA paurastyAyAM dizi kumudakedArakali- DDiNDIra piNDIyati sphArasphATikakuNDalIyati dizAmAnandaarcara minduH kiraNalaharImullasayati / samantAdunmIladbahalajalabindustabakino yathA puJjAyante pratiguDakameNA - 1 sUryAt 2 patiH 3 pUrvavadAkRtiH svarUpaM yasya tathA vimbam . prathamaM padminIdarzanena vikRtAkRtiH pazcAnmukulIbhAvena nirAzatayA vikArApagamena svarUpasthiti prAptamityarthaH 4 kairaviNyaH. 5 virahiNaH GkamaNayaH // 82 // sudhArazmiH sadyastimiranikarAntaM | sUryavattApakaH 6 barAhaH 7 udghATanasAdhanam ; 'cAvI' iti loke
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 subhASitaratnabhANDAgAram [ 6 prakaraNam nInAM hRdi sthAtuM vAJchati mAna eSa jhagiti krodhA - divAlohitaH / udyandUrataraprasAritakaraH karSatyasau tatkSaNA - tphullatkairavakozaniHsaradalizreNIkRpANaM zazI // 95 // kailAsAyitamadribhirviTapibhiH zvetAtapatrAyitaM mRtpaGkena dadhIyitaM jalanidhau dugdhAyitaM vAribhiH / muktAhAralatAyitaM vratatibhiH zaGkhAyitaM zrIphalaiH zvetadvIpajanAyitaM janapadairjAte zazAGkodaye // 96 // pIyUSAzrapaNaM jagatraya - dRzAmAlAnalekhAlavo vizvonmAthahutAzanasya kakubhAsuddhATinI kuJcikA / vIreSu prathamA ca puSpadhanuSo rekhA mRgAkSImukhazrINAM ca pratirAjabIjamadhikAnandI navazcandramAH // 97 // digbAlAkarakandukaH smaravadhUsImantamuktAmaNiH kAmakSoNipatervihAravalabhInirvyUhapArAvataH / haTTavyomni vikIrNatArakamaNiH zyAmA vaNiksubhruvaH sphAraH sphATikasaMpuTaH kumudinI - kAnto'yamunmIlati 11 98 // yAtasyAstamanantaraM dinakRto veSeNa rAgAnvitaH svairaM zItakaraH karaM kamalinImAliGgituM yojayan / zItasparzamupetya saMprati tayA ruddhe mukhAmbhoruhe hAseneva kumudvatIvanitayA vailakSyapANDUkRtaH // 99 // etatkokakuTumbinIjanamanaH zalyaM cakorAGganAcaJcUkoTikapATayorghaTitayoruddhAni kuJcikA / dagdhasyApi navAGkuraH smaratarorArdrAgasAM preyasImAnoddAmagajAGkuzo vijayate mugdhaM sudhAMzorvapuH // 100 // kSIrAbdherlaharISu phena - dhavalAzcandropaleSu sravatpAthaHsIkariNo vikAsikumudakoDe rajaHpiJjarAH / unmIlanti cakoracacugahane chinnaprarUDhAzcamakurvantaH priyaviprayukta ramaNIgAtre sudhAMzoH karAH // 101 // dhvAntaughe zitikaNThakaNThamahasi prApte pratIcImukhaM prAcImaJcati kiM ca dugdhalaharImugdhe vidhordhAmani / etatkokaca korazokarabhasamlAnaprasannollasaddRkpAtormikadambacumbitamiva trailokyamAbhAsate // 102 // zItAMzusphaTikAlavAlavalayadrAgulasatkaumudIvallInUtanapallavAJcitamiva prApya kSaNaM tAmratAm caJcanmattacakoracaJcu ghaTanAcchinnA prakANDa srutakSIrasyandanirantarAnutamiva zvetaM viyadbhAsate // 103 // yaH zrIkhaNDa - nijakAntimauktikamaNizreNIbhireNIdRzAM kandIyati // 94 // adyApi stanazailadurgaviSame kiM mAni- dantamusalacchedopameyA kRtiH / udgacchatyayamacchamauktikalatAprAlambalambaiH karairmugdhAnAM smaralekhavAcanakalA kelipradIpaH zazI // 106 // kokAnAkulayaMzcakorataruNIvaikalyamunmUlayannambhojAni nimIlayankumudinIrunmIlayansarvataH / pAnthAnAkulatAM nayankulavadhUcetaH samullAsayannastaM yAti divApatiH samudayaM yAtyeSa doSApatiH // 107 // svargAmAmRtapAna cArucaSakaM kiM kAmadevAGganAkrIDAkanduka eSa kiM suranadIDiNDIrapiNDaH kimu / kiM chatraM smarabhUpateH kimu yazaH puJjaM purastAdidaM cetaH saMzayakArakaM samuditaM zItadyutermaNDalam // 108 // padminyA dayite'nudhAvati ruSA svaM padminIdrohiNaM bhrAntvA bhItamanA diganta - makhilaM candro jagAhe'mbudhim / gADhe tatra ca tatra vihvalamamuM karSanti tArAH patiM so'yaM tacchramavArikuGkumarasaiH sikto'ruNo dRzyate // 109 // bhAnAvabhyudite tathA mayi gate kiM syAnmama preyasI hA hetyastamitaH zazI rasavazAdindIvariNyAH smaran / so'yaM saMprati nIlimAGkitatanustasmAddarIdRzyate ye vai yatkila saMsmaranti carame tadrUpameSyanti te // 110 // AdAyAmRtapUrNamarkacaSakaM zoNAravindaprabhe pANAvindravadhUrvilokya ca punastasminnabhaHzyAmikAm / cikSepopari kopataH parijane'saMzodhya dattA sudhetyenaM taM zazinaM prazaMsati janastatpANimuktArjunam // 191 // AnIlAM karapallavairapanayannacchAM tamaHkaJcukImAzAM saMprati vAsavImanusarannakSINarAgaH zazI / asyAzca stanasaGginImiva vahannaGgena kastUrikA mAliGgatyayamAdareNa rajanImardhonmiSattArakAm // 112 // yatpIyUSamayUkhamAlini tamaHstomA - lIDhAyuSAM netrANAmapamRtyuhAriNi puraH sUryoDha evAtithau / ambhojAni parAzci tannijamaghaM dattvaiva tebhyastato gaurAGgIvadanopamAsukRtamAdatte patiryajvanAm // 113 // yaM prAkpratyagavAgudaJci kakubhAM nAmAni saMbibhrataM jyotsnAjAlajhelajjhalAbhirabhito lumpantamandhaM tamaH / prAcInAdacalAditastrijagatAmA lokabIjAdbahirniryAntaM hariNAGkamaGkuramiva draSTuM jano jIvati // 114 // sa zrIkaNTha kirITakuTTimapariSkArapradIpAGkuro devaH kairavabandhurandhatamasaprAgbhArakukSibhariH / saMskartA gIrvANAdhipateH tamAlapatrati dizaH prAcyA smarakSmApateH pANDucchatrati danta- sudhArasavatIpaurogavaH prodgAt // 115 // prAcInAcalacumbicapatrati viyallakSmIkuraGgIdRzaH / kelizvetasahasrapatrati rateH ndramaNibhirnirvyUDhapAdyaM nijairniryA sairuDubhirnijena vapuSA dattA - kiM ca kSapAyoSitaH krIDArAjatasIdhupAtrati zazI so'yaM lAjAJjali | antaHprauDhakalaGkatucchamabhitaH sAndraM paristIrya jagannetrati // 104 // ye pUrve yavasUci sUtrasuhRdo ye bimbAdaGkurabhagnanaizikatamaH saMdohamindormahaH // 116 // sAyaM ketakAgracchadacchAyAsAmyabhRto mRNAlalatikAlAvaNyabhAjo - nAyamudeti vAsaramaNizcandro nu caNDadyutirdAvAgniH kathamastra ye| ye dhArAmbuviDambinaH kSaNamatho ye tArahArazriyaste'mI mbare kimazaniH svacchAntarIkSe kutaH / hantedaM niraNAthi sphATikadaNDaDambarajito jAtAH sudhAMzoH karAH // 105 // sadya- pAntharamaNIprANAnilAzAzayA dhAvara vibhAvarI viSadharIzcandanapaGkapicchilamiva vyomAGgaNaM kalpayanpazyairAvatakAnta - | bhogasya bhImo maNiH // 117 // prANAyAmopadeSTA sarasiruhamune /
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ candrodayavarNanam 303 yauvanonmAdalIlAgoSThInAM pIThamardastribhuvanavanitAnetrayoH cakorasuhRdi prauDhe tuSAratviSi / karpUraiH kimapUri kiM prAtarAzaH / kAmAyuSTomayajvA zamita kumudinI maunamudrAnurAgaH malayajairAlepi kiM pAradairakSAli sphaTikopalaiH kimaghaTi zRGgArAdvaitavAdI prabhavati bhagavAneSu pIyUSabhAnuH // 118 // dyAvApRthivyorvapuH // 130 // unmIlanti mRNAla komalakallolakSiptapaGkatripuraharaziraHsvaH sravantImRNAlaM karpUrakSoda- ruco rAjIva saMvartikA saMvartatratavRttayaH katipaye pIyUSabhAnoH jAlaM kusumazaravadhUsIdhubhRGgAranAlam / etaddugdhAndhibandho karA: / ayutrairdhavalIbhavatsu giriSu kSubdho'yamunmajjatA gaganakamalinIpatra pAnIyabindorantastoSaM na keSAM kisala- vizveneva tamomayo nidhirapAmahAya phenAyate // 131 // kiM yati jaganmaNDanaM khaNDamindoH // 119 // saMrambhodrikta- nu dhvAntapayodhireSa kaeNtakakSodairivendoH karairatyaccho'yamadhazva naktaMsamayadazabhukhoccaNDadordaNDahelA kailAsaH saptalokIjayamu- paGkapaTalaM chAyApadezAdabhUt / kiM vA tatkarakartarIbhirabhito ditamanojanmavAditrazaGkhaH / lolAkSIgaNDapAlIlavaNimajaladhe- nistakSaNAdujjvalaM vyomaivedamitastatazca patitAzchAyAccharudgataH phenapiNDaH pazya vyomAvakAzaM vizati virahiNAM lena tvacaH // 132 // paulomI kucakumbhakuGkumarajaH khAjadattazaGkaH zazAGkaH // 120 // caitanmArtaNDabimbaM sarasi nyajanmoddhatAH zItAMzodyutayaH puraMdarapurI sImnAmupaskurvate / sarasijazreNihAsyaM kva yAtaM kaite yAtA rathAGgAH sapadi etAbhirlihatIbhirandhatamasAnyuddhannatIbhirdizaH kSoNImAstRNagatahriyaH kva praviSTA marAlAH / saMdhyArAgAruNAGgaH kupita tIbhirantaratamaM vyomeda mojAyate // 133 // naivAyaM bhagavAiva patiH prodyato'yaM himAMzurmanye harSAdiveyaM hasati kumu- nuduzcati zazI gavyUtimAtrI meM pi dyAmadyApi tamastu kairavakuladinI jAgratIvAlinAdaiH // 121 // prAcIbhAge sarAge zrIcATukArAH karAH / mananti sthalasIni zailagahanotsaGgeSu dharaNivirahiNIklAntavaktre samudre nidrAlau nIrajAlau vika- saMrundhate jIvagrAhamiva kvacitkvacidapi cchAyAsu gRhNanti ca sati kumude nirvikAre cakore / AkAze sAvakAze tamasi // 134 // yantradrAvitaketa kodaradalasrotazriyaM bibhratIM yeyaM zamamite nAgaloke sazoke kaMdarpe mandadarpa vitarati kiraNAn mauktikadAmagumphanavidhau yogyacchaviH prAgabhUt / utsecyA zarvarIsArvabhaumaH // 122 // kalazIbhiraJjalipuTairgrAhyA mRNAlAGkuraiH pAtavyA ca zazinyamugdhavibhave sA candrikA vartate // 135 // mugdhA dugdhadhiyA candrakalAvarNanam jyotsnAvarNanam tilataNDulitaM akalaGkacandrakalayA kalitA sA bhAti vAruNI taruNI / gavAM vidadhate kumbhAnadho ballavAH karNe kairavazaGkayA kuvalayaM bhAlasthalIva zaMbho: saMdhyAdhyAnopaviSTasya // 123 // kurvanti kAntA api / kairkandhUphalamuzcinoti zabarI muktAphalAkAGkSayA sAndrA candramaso na kasya kurute cittadalavitatibhRtAM tale tarUNAmiha bhramaM candrikA // 136 // indorasya triyAmAyuvatikucataTIvyomazrIcAmarasya tripuraharajaTAvallarImRgAGkarociH / madacapalacakoracaJcakoTIkavalanatucchamivAnta- candanasthAsakasya rA'ntarAbhUt // 124 // Alokya candramasamabhyuditaM korakasya / kaMdarpakSoNipAlasphaTikamaNigRha syaitadAkhaNDalAzAsamantAdudvelladUrmivicalatkalazAmburAzeH / viSvagvisAripara- nAsAmuktAphalasya sthagayati jagatIM ko'pi bhAsAM vilAsaH lakSmIkrIDAtaDAgo ratidhavalagRhaM darpaNo mANuparamparaiva jyotsnAtmanA jagadidaM dhavalIkaroti // 137 // // 125 // sitakiraNakapolI mAlimAlokayantI timira - digvadhUnAM puSpaM zyAmAlatAyAstribhuvanajayino manmathasyAtavirahatApavyAkulAM vyomalakSmIm / rajaniramalatArAzIkaraiH patram / piNDIbhUtaM harasya smitamamarasaritpuNDarIkaM mRgAGko siktamasyAH parimalayati gAtraM candrikAcandanena // 126 // jyotsnA pIyUSavApI jayati sitavRSastArakAgokulasya // 138 // api pibata cakorAH kRtsnamunnAmya kaNThaM kramakavalanacazcasakalaGka candravarNanam caJcavazcandrikAmbhaH / virahavidhuritAnAM jIvitatrANahetorbhavati doSAgamanamAzaGkaya ravireSa tirohitaH / kathaminduH harirNalakSmA yena tejodaridraH // 127 // saha kumudakadambaiH samAyAti kutaH zaGkA kalaGkinaH // 139 // yakSaM virahiNaM kAmamullAsayantaH saha ghanatimiraughairdheryamutsArayantaH / saha bhUdvidhau kSayaH // 140 // zivabhAlAnalotthena dhUmayogena kaMcitrAsayAmAsa tejasA / yakSa eva vilomena saMlagno'sarasijakhaNDaiH svAntamAmIlayantaH pratidizamamRtAMzoraMzavaH kAlimA / vidhau zuklatare kiM vA iti manmAnasAzayaH saMcaranti // 128 // bhaasvtkrkshshaannckrkssnnairaakaash|| 141 // indorekakalAyA rudreNoddhRtya mUrdhani kAlAyasAdyaccUrNa nibiDaM nipatya tama ityAkhyAM jagatyAdhRtAyAH / sthAnamiva tucchametatkalaGkarUpeNa pariNamati magAt / yaccandozcalasiddhapAradamahAbindoH samAyogato // 142 // astaM gatavati savitari pAyasapiNDaM sudhAkaraM jAtaM rUpyarajomayaM vayamidaM jyotsnAM samAcakSmahe // 129 // prAcI / viracayadambara kuzabhuvi carati kalaGkastadantare etattarkaya kairavaklamahare zRGgAradIkSAgurau dikkAntAmukure 1 . candramA 2 hRdayam 3 lohavizeSAt. 1 kiraNai. 2 'nirmalI nAmaka jalaprakAzakaphalazakalaiH 3 badarIphalam 4 viparItatayA.
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNama kAkaH // 143 // kRSNavarNahRdayaM sitadIptiM durdhiyaH kila | cchedaiH sthUlairiva mriyate namaH / prakRtimalino bhAsvabimbokalaGkinamAhuH / kRSNavarNasamudIraNamAtrAdeva yadgalati nmajAkRtakarmaNastadayamapi hi tvaSTuH kunde bhaviSyati candramAH dRzyakalaGkaH // 144 // AyatAgrasitarazminibaddhaM lAJchana- // 160 // taruNatamAlakomalamalImasametadayaM kalayati cchavimaSIrasadigdham / candrakaitavamarutvaTacakraM krIDayo- candramAH kila kalaGkamiti bruvate / tadanRtameva nirdayavidhusRjati kiM smarabAlaH // 145 // zambarAriramRtaM viSagarbha tudadantapadavraNavivaropadarzitamidaM hi vibhAti namaH // 161 // candrabimbakapaTAtprayunakti / yadbahiH sitamathAsitamantaH proSi- aGka ke'pi zazaGkire jalanigheH paGka pare menire sAraGgaM tAndahati darzanamAtrAt // 146 // ayaM puraH pArvaNazarvarIzaH | katicicca saMjagadire bhUcchAyamaicchanpare / indoryaddalitendrakiM darpaNo'yaM rajanIramaNyAH / yatastadIyaM pratibimbamasmi- nIlazakalazyAmaM darIdRzyate tatsAndraM nizi pItamandhatamasaM nsaMlakSyate lAJchanakaitavena // 147 // pradoSamAtaGgamanaGga- kukSisthamAcakSmahe // 162 // raGkAvaGkagate triviSTapavanIkhela devastuGgaM samAruhya samAgato'yam / sindUrite tasya sudhAMzu- skuraGgIgaNaiH sAkaM krIDanakautukena rabhasAdutplutya yAte * kumbhe kimaDazo lakSmamiSeNa dattaH // 148 // mama priyAM | divam / tacchAyAnugatAtmamUrtiradhunA dhartuM tamenaM zazI mandaM kairaviNIM kareNa saMtApayAmAsa dinAdhinAthaH / itIva duHkhai- vyAyatarazmijAlakalitaH khAgraM samArohati // 163 // kAzmIvikalaH kalAvAnpapau viSaM lakSmamiSeNa sadyaH // 149 // kalA- reNa dihAnamambaratalaM vAmabhruvAmAnanadvairAjyaM vidadhAnamindudhinAthAnayanAya sAyaM kumudvatIpreSita eSa bhRnggH| kimindu- dRSadAM bhindAnamambhaHsirAH / pratyudyatpuruhUtapattanavadhUdattArghadUnAliGgaya sarAgamaGke kRtaH kalaGkabhramamAtanoti // 150 // nedaM rvAGkurakSIbotsaGgakuraGgamaindavamidaM bimbaM samujjambhate // 164 // nabhomaNDalamamburAziY=tAzca tArA navaphenabhaGgAH / nAyaM zazI kuNDalitaH phaNIndro nAso kalaGkaH zayito murAriH // 151 // nAyakAgamanAvasthAvarNanam madhuvrataughaH kupitaH svakIyamadhuprapApadmanimIlanena / bimbaM zrutvAyAntaM bahiH kAntamasamAptavibhUSayA / bhAle'Jjana samAkramya balAtsudhAMzoH kalaGkamake dhruvamAtanoti // 152 // | dRzorlAkSA kapole tilakaH kRtaH // 1 // AgacchansUcito atrAntare ca kulaTAkulavarmapAtasaMjAtapAtaka iva sphuTalA- yena yenAnIto gRhaM prati / prathamaM sakhi kaH pUjyaH kiM kAkaH chanazrIH / vRndAvanAntaramadIpayadaMzujAlaidiksundarIvadana- kiM kramelakaH ||2sjitsklshriiraa kSaNe kSaNe manasi candanabindarinduH // 153 // acchaprakAzavati candramasi kimapi gaNayantI / utsavamiva taM divasa manute mugdhA priye'sminnAhAdakAriNi sudhAvati ___ pUrNabimbe / dhAtA priyAgamane // 3 // abhyunnatastanayugA taralAyatAkSI dvAri vicintya manasAkhiladRSTipAtaM hartuM cakAra kimu kajjalabindu-| sthitA tadupayAnamahotsavAya / sA pUrNakumbhanavanIrajatoraNayogam // 154 // daSTe jagadvapuSi kAlabhujaMgamena tatrAndha sraksaMbhAramaGgalamayatnakRtaM vidhatte // 4 // AyAto. dayitakAramiSamAvirabhUdviSaM yat / saMjAtalakSmaNi tadindumaNo | staveti sahasA na zraddadhe bhASitaM sadyaH saMmukhatAM gate'pi nipAyya jyotsnAmaye payasi tatkSipati sma dhAtA // 155 // | sumukhI bhrAnti nijAM manyate / kaNThAzleSibhuje'pi zUnyadigyantratastimiracUrNavizeSapUrNAdudgatvaroDumayaraJjakavisphuli hRdayA svamAntaraM zaGkate pratyAvRttimiyaM priyasya kiyatA pratyetu GgAt / kAlena pUrvagiridurgajuSA prayukto vRttopalo vidhu- zAtodarI // 5 // dvAropAntanintare mayi tayA saundaryamiSAtpathikAnhinasti // 156 // manthAnabhUmidharamUlazilA- sArazriyA prollAsyoruyugaM parasyarasamAsaktaM samAsAditam / sahasrasaMghaTTanavraNakiNaH sphuratIndumadhye / chAyA mRgaH zazaka AnItaM purataH ziroMzukamadhaH kSipte cale locane vAcastacca ityatipAmaroktisteSAM kathaMcidapi tatra hi na prasaktiH | nivAritaM prasaraNaM saMkocite dolate // 6 // // 157 // avAptaH prAgalbhyaM pariNatarucaH zailatanaye kalaGko naivAyaM vilasati zazAGkasya vapuSi / amuSyeyaM manye vigala nAyakAgamane nAyikA prati sakhIvacanam damRtasyandazizire ratizrAntA zete rajaniramaNI gADhamurasi nityaM manorathasyApi sakhi durgama eva yH| abhavatsAMprataM // 158 // samayazabaro vyomAraNye sudhAzanamakSikAsuvihita- | | kAmaM pratyakSeNa vibhAti saH // 1 // dhairyamAdhAya lajjAM ca sudhAbimbakSaudrasphuratpaTalaM prati / kalayati kalaGkAkhyaM dhUmaM | | vyapanIya vilAsinam / saMbhAvayasi kiM nainaM diSTyA svayamunipIDya punazca tatkirati madhurajyotsnAkSaudraM mahItalabhAjane | | pasthitam // 2 // apAGgasaMsargi taraGgitaM dRshobhruvorraalaant||159|| rucibhirabhitaSTotkIrNairiva trasareNubhiryaduDubhirapi | 1 kalaGkam. 2 abruvan. 3 sphuTita. 4 ghanam. 5 gADhadhvAntam 1 madhyabhAge. 2 mandaraH. 3 cihnam. 4 mUrkhaH. 5 chAyAdInAm. 6 atyantasaMnihite.
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ naayk|tithyvrnnnm, nAyakasya nAyikAM prati praznaH, praNayakalahe nAyikAnunayaH vikAsi vellanam / visAri romAJcitakaJcukaM tanostanoti yo'sau subhage tavAgataH // 3 // kalaya valayaM dhammille'smi - nnivezaya mallikAM racaya sicayaM muktAhAraM vibhUSaya satvaram / mRgamadamaSIpatrAlepaM kuruSva kapolayoH sahacari samAyAtaH prAtaH sa te hRdayapriyaH // 4 // nAyakAtithyavarNanam AyAte dayite marusthalabhuvAmutprekSya durlakSyatAM gehinyA paritoSabASpaka lilAmAsajya dRSTiM mukhe / dattvA pIluzamIkarIrakavalaM lolAJcalenAdarAdunmRSTaM karabhasya kesarasaTAbhArA - lagnaM rajaH // // bAlA candanamAlikA kisalayagranthInadhaHkurvataH zrutvA vallabhavAhanasya raTitaM dAserakasyAGgane / AkradAtsuhRdo vanAgurujanaM nAsAgrasaGgAdasUnkAntaM strIvadhapAtakAtsmaramasatkIrteH parAvartayat // 2 // kiMcitkampitapANikaGkaNakhaiH pRSTaM nanu svAgataM vrIDAnamramukhAbjayA caraNayornyaste ca netrotpale / dvArasthastanayugmamaGgalaghaTe dattaH pravezo hRdi svAminkiM na tavAtitheH samucitaM sakhyAnayAnuSThitam // 3 // dIrghA vandanamAlikA viracitA dRSTayaiva nendIvaraiH puSpANAM prakaraH smitena racito no kundajAtyAdibhiH / dattaH svedamucA payodhara bhareNAryo na kumbhAmbhasA svairevAvayavaiH priyasya vizatastanvyA kRtaM maGgalam // 4 // nAyakasya nAyikAM prati praznaH kRzA kenAsi tvaM prakRtiriyamaGgasya nanu me malAdhUmrA kasmAdgurujanagRhe pAcakatayA / smarasyasmAnkaccinnahi nahi nahItyevamavadatsmarotkampaM bAlA mama hRdi nipatya praruditA // 1 // kRzAsItyAlInA malinavasanAsItyavanatA cirATTaSThAsIti stanakalazakampaM praruditA / pariSvaktA yAvatpraNayapadavIM kAmapi gatA tataH sAraGgAkSyA hRdayasadane lInamabhavat // 2 // aGgAnAmatitAnavaM kuta idaM kasmAdakasmAdaye mugdhe pANDukapolamAnanamiti prANezvare pRcchati / tanvyA sarvamidaM svabhAvata iti vyAhRtya pakSmAntaravyApI bASpabharastayA calitayA niHzvasya mukto'nyataH // 3 // praNayakalahe nAyikAnunayaH anirdayopabhogasya rUpasya mRdunaH katham / kaThinaM khalu cetaH zirISasyeva bandhanam // 1 // kiM tvAM bhaNAmi vicchedadAruNAyAsakAriNi / kAmaM kuru varArohe dehi me parirambhaNam // 2 // mayi te pAdapatite kiMkaratvamupAgate priye kAmAturaH kopaM kAnte ko'nyo'paneSyati // 3 // dAkSiNyaM nAma bimboSThi nAyakAnAM kulavratam / tanme / 1 kRzatvam. 2 etannAmakavRkSaH prasiddhaH. 39 su. ra. bhAM. 305 dIrghAkSi ye prANAste tvadAzAnibandhanAH // 4 // mukhaminduryathA pANiH pallavena samaH priye / vAcaH sudhA ivoSThaste bimbatulyo mano'zvat // 5 // soDhumalamasmi nAhaM sundari mandAgamAdvilambaM te / paJcazarAstrahataM mAM saMjIvaya cArugAtra parirambhaiH // 6 // sakRdiva samarpya bAle mama haste madanadharmataptasya / apaharase kucakumbhaM tRSitakarA - damRtakumbhamiva // 7 // aparAdhI nUnamahaM prasIda rambhoru virama 'saMrambhAt / sevyo janazca kupitaH kathaM nu dA niraparAdhaH // 8 // tvAmayamAbaddhAJjali dAsaz2anastamimamartha - marthayate / svapihi mayA saha suratavyatikarakhinneva mA maivam // 9 // sarale sAhasarAgaM parihara rambhoru muJca saMrambhem / virasaM virahAyAsaM voDhuM tava cittamasahaM me // 10 // kSINaH kSINo'pi zazI bhUyo bhUyo'bhivardhate nityam / virama prasIda sundari yauvanamanivarti yAtaM tu // 11 // aGgAni khedayasi kiM zirISakusumaparipelavAni sudhA / ayabhIhitakusumAnAM saMpAdayitA tavAsti dAsajanaH // 12 // madhudhAreva na muJcasi mAnini rUkSApi mAdhurIM sahajAm / kRtamukhabhaGgApi rasaM dadAsi mama nimnagA yathAmbhodheH // 13 // virAmamevAnalayA'titoSAttathApi roSAruNiteva dRSTiH / nizApatiH zliSyati pazcimAzAmaye kimAzAM viphalIkaroSi // 14 // yadi priye vetsi tava prabhuM mAmananyasAdhAraNadAsamamayoH / tadadya vakSo mama pAtramastu svayaMgrahA zleSamahotsavAnAm // 15 // uttaraGgaya kuraGgalocane locane kamalagarvamocane / astu sundari kaliGganandinIvI ciDambaragabhIramambaram // 16 // zazimukhi tava bhAti bhaGgurabhrUryuvajanamohakarAlakAlasarpaH / yaduditabhayabhaJjanAya yUnAM tvadadharasIdhusudhaiva siddhamantraH // 17 // tvayi nibaddharateH priyavAdinaH praNayabhaGgaparAGmukhacetasaH / kamaparAdhalavaM mayi pazyasi . tyajasi mAnini dAsajanaM yataH // 18 // visRja sundara saMgamasAdhvasaM nanu cirAtprabhRti praNayonmukhe / parigRhANa gate sahakAratAM tvamatimuktalatAcaritaM mayi // 19 // mohAnmayA sutanu pUrvamupekSitaste yo bASpabinduradharaM paribAghamAnaH / taM tAvadAkuTilapakSmavilagnamadya kAnte pramRjya vigatAnuzayo bhavAmi // 20 // mugdhe vidhehi mayi nirdaya - dantadezaM dorvalibandhani biDastanapIDanAni / caNDi tvameva mudamaJca paJcabANacaNDAlakANDadalanAdasavaH prayAnti // 21 // mA mA sasAdhvasamapehi vilolanetre dAse jane kimiti saMbhramakAtarAsi / kiM yujyate bata mayA cirakAGkSitasya madhye varAni parirambhasukhasya bhaGgaH // 22 // kiM zIkaraiH 1 kopAt. 2 kopam 3 naSTAnutApaH
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam klamavimardibhirArdravAtaM saMcAlayAmi nalinIdalatAlavRntam / namratA parijanavyapekSApi no kutaH sumukhi zikSitA kathaya aGke vidhAya caraNAvuta padmatAmrau saMvAhayAmi karabhoru koparI tistvayA // 37 // taraGgaya dRzo'Ggane racaya vandhyayathAsukhaM te // 23 // AtAmratAmapanayAmi vilakSa eSa | mindIvaraM kSaNaM vapurapAvRNu spRzatu kAJcanaM kAlimA / lAkSAkRtAM caraNayostava devi mU / kopoparAgajanitAM tu sphuTIkuru radacchadaM vrajatu vidrumaH zvetatAmudazcaya mukhaM mukhendubimbe hatu kSamo yadi paraM karuNA mayi syAt // 24 // manAgbhavatu lajjitazcandramAH // 38 // udazcaya dRgaJcalaM indIvareNa nayanaM mukhamambujena kundena dantamadharaM nvpllven| calatu caJcarIkoccayaH prapazcaya vacaHsudhA zravaNapAlimAaGgAni campakadalaiH sa vidhAya vedhAH kAnte kathaM ghaTita- liGgatu / bhruvaM naTaya nAgari tyajatu manmathaH kArmukaM vAnupalena cetaH // 25 // kiM muktamAsanamalaM mayi saMbhra- mukhaM ca kuru saMmukhaM vrajatu lAghavaM candramAH // 39 // meNa notthAtumitthamucitaM mama tantumadhye / dRSTiprasAdavidhi- purodiganurAgiNI tadapi nAnurAgodayaH kRzodari nizA mAtrahRto jano'yamatyAdareNa kimiti kriyate vilakSaH // 26 // kRzA tadapi te na mAnaH kRzaH / prasannamidamambaraM tadapi na bhumAlakaM mitaparAjitacandralekhaM dRglIlayA kuvalayazriyamA- prasannaM mano nanAda caraNAyudhastadapi maunamAlambase // 40 // dadAnam / etanmukhaM diviSadAmapi durnirIkSyaM tanvaGgi kRto dUrAdeva smitamadhuramabhyudgamavidhiH zirasyAjJA nyastA mAmiva mudhA kimadhaHkaropi // 27 // lAvaNyakAntipari- prativacanamuccaiH praNamitam / na dRSTeH zaithilyaM milata iti pUritadiGmukhe'sminmere'dhunA iva mukhe taralAyatAkSi / kSobhaM ceto dahati me nigUDhAntaHkopA kaThinahRdaye saMvRtiriyam yadeti na manAgapi tena manye suvyaktameva jalarAzirayaM // 41 // gataprAyA rAtriH kRzatanu zazI sIdata iva payodhiH // 28 // kiM te nisargarucirau caraNau karAbhyAM pradIpo'yaM nidrAvazamupagato ghUrNata iva / praNAmAnto mAnasaMvAhayAmi nayane ca tavAJjanena / kiM raJjayAmi kimu te styajasi na tathApi krudhamaho kucapratyAsattyA hRdayamapi te stanayorvicitrAM patrAvalI viracayAmyacireNa tanvi // 29 // caNDi kaThinam // 42 // idaM dUrvAkANDadyutimuSi kapole sutanu jahihi maunaM muzca vAco jaDatvaM praNayini mayi kopaM | katipayaiH zramAmbhobhiH kIrNa sahajabakulAmodasubhagam / kiMkare kiM karoSi / atha yadi tava citte sAparAdho'smi samAkAGke tAmrAdharamanumanuSva priyatame manojJaM te pAtuM bAle nijabhujayugavallIbandhanaM mAM vidhehi // 30 // kimapi mukhakamalamAghrAtumathavA // 43 // prasAde vartasva prakaTaya mudaM kimapi zaGke maGgalebhyo yadanyadviramatu parihAsazcaNDi | saMtyaja ruSaM priye zuSyantyaGgAnyamRtamiva te siJcatu vacaH / paryutsuko'smi / kalayasi kalito'haM vallabhe dehi vAcaM | nidhAnaM saukhyAnAM kSaNamabhimukhaM sthApaya mukhaM na mugdhe pratyetuM bhramati hRdayamantarvihvalaM nirdayAsi // 31 // yadidamagaNa- | prabhavati gataH kAlahariNaH // 44 // prasIdeti beyAmidamasati yitvA durvahaM zroNibhAraM madabhisaraNalobhAtprasthitaM padmatAmram / / kope na ghaTate kariSyAmyevaM no punariti bhavedabhyupagamaH / ayamahamamivAJchAmyapramRjyaiva pAMsu sumukhi padatalaM te | na me doSo'stIti tvamidamapi hi jJAsyasi mRSA kimetacUDituM cumbituM ca // 32 // vitaraya kucayostvadarzanopa- | minvaktuM kSamamiti na veni priyatame // 45 // kRte'pyAjJAbhaGge kramANAM madanazararujAnAM zAntaye mAmakInAm / sakRdapi kathamiva mayA te praNatayo dhRtAH smitvA haste visRjasi parirambhaM subhra dormUlakUlaMkaSaghanapariNAhakhyAtayoretayoste ruSaM subhra bahuzaH / prakopaH ko'pyanyaH punarayamasImAdya // 33 // caraNakamaladAsastveSa saMkalpasaGge sumukhi yada- | guNito vRthA yatra snigdhAH priyasahacarINAMmapi giraH // 46 // bhidhatse tvaM balAtkAradhUrtam / prasabhavidhRtatarSaH pIDayAmyA- | kapole patrAlI karatalanirodhena mRditA nipIto niHzvAsaitmanaiva dvirada iva saroja pANimApATalaM te // 34 // rayamamRtahRdyo'dhararasaH / muhuH kaNThe lagnastaralayati bASpaH vikira dhavaladIrghApAGgasaMsarpi cakSuH parijanapathavartinyatra kiM | stanataTa priyo manyurjAtastava niranurodhe na tu vayam // 47 // saMbhrameNa / smitamadhuramudAraM devi mAmAlapoccaiH prabhavati mama | sutanu hRdayAtpretyAdezavyalIkamapaitu te kimapi manasaH pANyoraJjaliH sevituM tvAm // 35 // pariluThati lalATe | saMmoho me tadA balavAnabhUt / prabalatamasAmevaMprAyAH zubheSu bhakurA bhralatA kiM madanajayapatAkAvibhrama bibhratIyam / hi vRttayaH sa~jamapi zirasyandhaH kSiptAM dhunotyahizaGkayA sphurati ca kimakANDe caNDi bimbAdharo'yaM mRdupavanavidhU- // 48 // parihara kRtAtaGke zaGkAM tvayA satataM dhanastanatonidrabandhUkabandhuH // 36 // muhurmuhuravekSaNaM sarasamaJjasA jaghanayAkrAnte khAnte parAnabakAzini / vizati vitanoranyo saMstavaH samucca lataraGgiNi pracuranarmamarmaspRhA / muharnibiDa- dhanyo na ko'pi mamAntaraM stanabharaparIrambhArambhe vidhehi 1 nIlotpalena. 2 pASANena. tatsadRzakaThinatvAt. 3 abhilASaH 1 atyantakopane. 2 nirAkRtiduHkham. 3 mAlAm. 4 sarpabhrAntyA.
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ praNayakalahe nAyikAnunayaH, sakhyanunayaH 307 vidheyatAm // 49 // vyathayati vRthA maunaM tanvi prapaJcaya nayanayostAmrA tathApi dyutirmAdhuryApi satI skhalatyanupadaM te paJcamaM taruNi madhurAlApastApaM vinodaya dRSTibhiH / sumukhi | gadgadA vAgiyam / niHzvAsA niyatA api stanabharotkampena vimukhIbhAvaM tAvadvimuJca na vaJcaya svayamatizayasnigdho saMlakSitAH kopaste prakaTaM prayatna vidhRto'pyeSa sphuTaM lakSyate' mugdhe priyo'hamupasthitaH // 50 // kaThinahRdaye muzca bhrAnti // 61 // bhrUbhaGgaiH kriyate lalATazazinaH kasmAtkalaGko mudhA vyalIkakathAzritAM pizunavacanairduHkhaM netuM na yuktamimaM janam / vAtAkampitabandhupuSpasamatAM nIto'dharaH kiM sphuran / madhyazcAkimidamathavA satyaM mugdhe tvayA hi vinizcitaM yadabhirucitaM dhikakampitastanabhareNAyaM punaH khidyate kopaM muzca tavaiva cittatanme kRtvA priye sukhamAsyatAm // 51 // pAdAsakte haraNAyaitanmayA krIDitam // 62 // bhrUbhaGgaM na karoSi rodiSi suciramiha te vAmatA kaiva mugdhe narmAsakte praNayini jane | muhurmugdhekSaNe kevalaM nAtiprasphuritAdharAnavarataM niHzvAsamevoko'parAdhoparAdhaH / itthaM tasyAH parijanakathA komale kopavege | jjhasi / vAcaM nApi dadAsi tiSThasi paraM pradhyAtanamrAnanA bASpodbhedaistadanu sahasA na sthitaM na pravRttam // 52 // kopaste stimito'tipIDayati mAM gUDhaprahAropamaH // 63 // ko'yaM kopavidhiH prayaccha karuNAgarbha vaco jAyatAM pIyUSa- dhRSTaH kiM purato'varudhya vihasangRhNAmi kaNThe priyAM kiM vA dravadIrghikAparimalairAmodinI medinI / AstAM vA spRhayAlu- cATuzatapracaNDaracanAprItAM kariSyAmi tAm / kiM tiSThAmi locanamidaM vyAvartayantI muharyasmai kupyasi tasya sundari kRtAJjalinipatitastasyAH puraH pAdayoH satyaM satyamaho na ni vandAmahe // 53 // sUrya'stAcalamaulimAlini | veAyanunayastasyAH kathaM syAditi // 64 // subhra tvaM kupitetya gahe dIpAvalIzAlini prANasvAmini mAnini pratipadaM pAstamazana tyaktAH kathA yoSitAM dUrAdeva mayojjhitAH surabhayaH satkAramAtanvati / yanmAnaM na jahAsi kopakalanAdAlohita- sraggandhadhUpAdayaH / rAgaM rAgiNi muJca mayyavanate dRSTe prasIdA. statkSaNAdinduH sundari pUrvaparvataziraHsImAnamArohati // 54 // dhunA sadyastvadvirahe bhavanti subhage sarvA mAndhA dizaH santyevAtra gRhe gRhe yuvatayastAH pRccha gatvAdhunA preyAMsaH // 65 // vyAvRttaM khalu sarvato viSayatastvayyeva lInaM mano praNamanti kiM tava punardAso yathA vartate / AtmadrohiNi nityaM ca tvadadhInameva niyataM majjIvitaM mAnini / matvaivaM mayi durjanapralapitaM karNe vRthA mA kRthAzchinnaneharasA bhavanti nUnamanyaviSayA zaGkA tvayA tyajyatAM kiM vAnyatra nizAkaro' bhiramate muktvA kSaNaM kaumudIm // 66 // yadgamyaM gurugauravasya puruSA duHkhAnuvA yataH // 55 // kSINAMzuH zazalAgchanaH / / suhRdo yasmillabhante'ntaraM yaddAkSiNyavazAtprasahya sahate narmopasakhi punaH kSINo na mAnastava meraM padmavanaM manA cArAnapi / yallajjA niruNaddhi yatra zapathairutpAdyate pretyayagapi na te smeraM mukhAmbhoruham / pItaM zrotrayugena statkiM prema sa ucyate paricayastatrApi kopena kim // 67 // paiMTpadarutaM pItaM na te jalpitaM raktA zakradigaGganA | mugdhe mAnini koparItiriyatI yuktA na tathyaM vidaM kAnte ravikarairnAdyApi raktAsi kim // 56 // kiM kaNThe zithilI- | kiM tvadupekSitA mama tanuH zobheta nehAdbhutam / anyAyo kRto bhujalatApAzaH pramAdAnmayA nidrAcchedavivartaneSvabhi- bhavati cchalasya karaNe dakSe jane'nyAdRzaM kAheti pratiruddhamukhI nAdyApi saMbhAvitA / anyastrIjanasaMkathAlaghurahaM svapne vAgakaravaM vAstambhanaM cumbanaiH // 68 // mAnaM mAnini muzca tvayA lakSito doSaM pazyasi kiM priye parijanopAlambhayogye devi dayite mithyA vacaH zrUyate kiM kopo nijasevake yadi mayi // 57 // cakSurjADyamapaitu mAnini mukhaM saMdarzaya vacaH satyaM tvayA gRhyate / dobhyA bandhanamAzu dantadalanaM zrotrayoH pIyUSasrutisaukhyamastu madhurAM vAcaM priye vyAhara / pInastanAsphAlanaM doSazcenmama te kaTAkSavizikhaiH zastraiH prahAra tApaH zAmyatu me prasAdazizirAM dRSTiM zanaiH pAtaya tyaktvA kuru // 69 // subhru tvaM navanItakalpahRdayA kenApi durmatriNA . dIrghamabhUtapUrvamacirAdroSaM sakhIdoSajam // 58 // kalyANAGga- mithyaiva priyakAriNA madhumukhenAmAsu caNDIkRtA / kiM rucAnuraktamanasA tvaM yena saMprArthyate yasyArthe sumukhi tvayA tvetadvimRza kSaNaM praNayinAmeNAkSi kaste hitaH kiM dhAtrIpunarasutyAge'pi saMnahyate / so'yaM sundari paJcabANavi- tanayA vayaM kimu sakhI kiM vA kimasmatsuhRt // 70 // zikhavyAlIDhadorantarasvairotpIDitapIvarastanataTastvaddolatApaJjare // 59 // zItAMzumukhamutpale tava dRzau padmAnukArau karau sakhyanunayaH rambhAgarbhanibhaM tavoruyugalaM bAhU mRNAlopamau / ityAhlAdakarA- mugdhe mAnaM na te kartuM yuktaM prANAdhike priye / dhatse khilAgi rabhasAnniHzaGkamAliGgaya mAmaGgAni tvamanaGgatApa- matsyI kiyatkAlaM jIvitaM jIvanaM vinA // 1 // kupitAsi vidhurANyeohi nirvApaya // 60 // snigdhaM yadyapi vIkSitaM | yadA tanvi nidhAya karajakSatam / badhAna bhujapAzAbhyAM 1 priyAH. 2 vikasitam. 3 bhramarazabda:. 4 prAcI. 1 dRDhaH. 2 vizvAsa. 3 jalam.
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam kaNThamasya dRDhaM tadA // 2 // smerarAjIvanayane nayane kiM gacchati yAminI na samayo yAtaH punaH prApyate / atyalpAnimIlite / pazya nirjitakaMdarpa kaMdarpavazagaM priyam // 3 // gasi kalpitAdhikamaye kAnte padAntAnate ko'yaM kokila'ramaNe caraNaprAnte praNatipravaNe'dhunA / vadAmi sakhi te tattvaM vANi kelisamaye kopastvayAlambitaH // 17 // snigdhe yatpakadAcinnocitAH krudhaH // 4 // yadi kupyasi nAsti ratiH ruSAsi yatpraNamati stabdhAsi yadrAgiNi dveSasthAsi yadunmukhe kopena vinA'thavA kutaH kAmaH / kupya ca kopaya ca tvaM vimukhatAM yAtAsi tasminpriye / tanmugdhe viparItakAriNi tava prasIda ca tvaM prasAdaya ca kAntam // 5 // aruNe ca taruNi zrIkhaNDacarcA viSaM zItAMzustapano himaM hutavahaH krIDAmudo nayane tava malinaM ca priyasya mukham / mukhamAnataM ca sakhi yaatnaaH||18|| tvAM cittena ciraM vahannayamatizrAnto bhRzaM te jvalitazvAsyAntare smarajvalanaH // 6 // aJcati rajani- tApitaH kandarpaNa ca pAtumicchati sudhAsaMvAdi bimbAdharam / rudazcati timiramidaM caJcati manobhUH / uktaM na tyaja yuktaM asyAGkaM tadalaMkuru kSaNamiha bhrUkSepalakSmIlavakrIte dAsaviracaya raktaM manastasmin // 7 // viyadalimalinAmbugarbha- jane'pi sevitapadAmbhoje kutaH saMbhramaH // 19 // mugdhe kiM megha madhukarakokilakUjitairdizAM zrIH / dharaNirabhinavAGkarA- nakharaiH kSipasyavirataM netrAmbu mAnonnate pazyainaM caraNAgranamraGkaTaGkA praNatipare dayite prasIda mugdhe // 8 // jahIhi kopaM zirasaM khaM kAntamAttAJjalim / aprahe tava cetasi praNayini dayito'nugamyatAM puro'nuzete tava caJcalaM manaH / iti priyaM prApte'tinirviNNatAmanyAsaktamanasyupekSitagatA phUtkRtya rodikAMcidupaitumicchatIM purAnuninye nipuNaH sakhIjanaH // 9 // Syati // 20 // mugdhe mugdhatayaiva netumakhilaH kAlaH kimArabhyate samayacakitaM vinyasyantIM dRzaM timire pathi pratitaru muhuH | mAnaM dhatsva dhRtiM badhAna RjutAM dUrIkuru preyasi / sakhyaivaM sthitvA mandaM padAni vitanvatIm / kathamapi rahaHprAptAmaGgai- pratibodhitA prativacastAmAha bhItAnanA nIcaiH zaMsa hRdi ranaGgataraGgibhiH sumukhi subhagaH sa tvAM pazyannupaitu kRtArthatAm sthito hi nanu me prANezvaraH zroSyati // 21 // aGgulyagranakhena // 10 // capalahRdaye kiM svAtatryAtsvayaM gRhamAgatazcaraNa- | bASpasalilaM nikSipya nikSipya kiM tUSNIM rodiSi kopane bahupatitaH premAdraH priyaH samupekSitaH / tadidamadhunA yAvajjIvaM taraM phUtkRtya rodiSyasi / yaskhAste pizunopadezavacanairmAne'tinirastasukhodayA ruditazaraNA durjAtAnAM sahasva ruSAM phalam bhUmiM gate nirviNNo'nunayaM prati priyatamo madhyasthatAmeSyati // 11 // likhannAste bhUmiM bahiravanataH prANadayito nirA- // 22 // no telpaM bhajase na jalpasi sudhAdhArAnukArA giro hArAH sakhyaH satataruditocchUnanayanAH / parityaktaM sarva dRkpAtaM kuruSe na vA parijane kopaprakAzacchalAt / itthaM hasitapaThitaM paJjarazukaistavAvasthA ceyaM visRja kaThine mAna- ketakagarbhagauri dayite kopasya saMgopanaM tatsyAdeva na cetpunaH madhunA // 12 // asadvRtto nAyaM na ca khalu guNaireSa rahitaH | sahacarI kurvIta sAcismitam // 23 // priyo muktAhArastava caraNamUle nipatitaH / gRhANainaM mugdhe vrajatu nijakaNThapraNayitAmupAyo nAstyanyastava hRdayasaMtApa kalahAntaritApralApAkhyAnam / zamane // 13 // anAlocya premNaH pariNatimanAdRtya suhRdastva upacArAnunayAste kitavasyopekSitAH sakhIvacasA / yAkANDe mAnaH kimiti sarale saMprati kRtaH / samAkRSTA lete adhunA niSThuramapi yadi sa vadati kalikaitavAdyAmi // 1 // pralayadahanodbhAsurazikhAH svahastenAGgArAstadalamadhunAraNya prayAhi tatraiva yayAnurajyase kimatra nistriMza tava prayojanam / ruditaiH // 14 // aye'stamayate zazI nahi kRzIbhavatyAgraho na kakSukagranthimapAkuruSva me kathaM hRdi granthimapAkariSyasi vinazyati tamo haThaM kimaNumayaMpAsta manaH / sakhi praka // 2 // akaroH kimu netrazoNimAnaM kimakArSIH karapallaTito'ruNo na karuNodayaste manAkprayAti khalu yAminI na vAvarodham / kalaha kimadhAH krudhA rasajJe hitamartha na vimanIkRthA nAyakam // 15 // AyAtaH kumudezvaro vijayate | vidanti devadaSTAH // 3 // sphurasi bAhalate kimanarthakaM sarvezvaro mAruto bhRGgaH sphUrjati bhairavo na nikaTaM prANezvaro tvamapi locanabhAvamaho gatA / tamahamAgatapyaparAdhinaM na muzcati / ete siddharasAH prasUnavizikho vaidyo'navadyotsavo vAttavA | parirabdhumalaM na ca vIkSitum // 4 // mAnonnatetyasahanetyatipamAnavyAdhirayaM kRzodari kathaM tvaccetasi sthAsyati // 16 // NDiteti mayyeva dhikkatiranekamukhI sakhInAm / dAkSiNyamAtramAnaM mAnini muzca mAnasabhuvaH sAmrAjyamujjRmbhatA hA hA mahaNena viceSTitena dhUrtasya tasya hi guNAnupavarNayanti // 5 // 1 namraH. 2 upavAsazIlaH. 3 saMtatarodanena zothayuktAni naya- | navanakhapadabhaGgaM gopayasyaMzukena sthagayasi punaroSThaM pANinA nAni yAsAm. 4 pASANahRdaye. 5 mauktikAnAM hAraH; pakSe,-muktastyakta AhAro'zanaM yena. priyeNetyarthaH. 6 hRdayadAhazAntyai. 7 | 1 krodhaH. 2 saralatvam. 3 kathaya. 4 udAsInatAm. 5 zayyAm. anavasare. 8 nAzayati. 16 amRtadhArAtulyA. 7 ketakIgarbhavacchetA gi- 8 nirdaya.
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalahAntaritApralApAkhyAnam, nAyakAnunayaH, nAyakayoruktipratyuktayaH dantadaSTam / pratidizamaparastrIsaGgazaMsI visarpannavaparimalagandhaH nAyakAnunayaH kena zakyo varItum // 6 // idaM kRSNaM kRSNaM priyatama nanu ghanaghanamapi dRSTaM vyoma vAto marutvAn zikhikalakalavAcAM zvetamatha kiM gamiSyAmo yAmo bhavatu gamanenAtha bhavatu / zrotramAsInnivAsaH / asusama na mRtAhaM tvadviyoge'pi jAte purA yenaivaM me ciramanusRtA cittapadavI sa evAnyo jAtaH | tava ghanaparirambhaprArthanAzAyazena // 1 // mayi malayasamIro sakhi paricitAH kasya puruSAH // 7 // kathamapi sakhi | varSatIva sphuliGgAnahaha himakaro mAmagninA siJcatIva / krIDAkopAijeti mayodite kaThinahRdayastyaktvA zayyAM kimiti makaraketoH kiM nu vakSye kaThore kathamapi tadahaM te balAdgata eva saH / iti sarabhasadhvastapremNi vyapetaghRNe nAtha nopekSaNIyA // 2 // tvaM tAvadvahuvallabho navayuvA kAntaH spRhAM punarapi hatavrIDaM ceteH karoti karomi kim // 8 // sukhI nighRNo no jAnAsi paravyathAM zaThamate naivAsi duHkhI adyArabhya yadi priye punarahaM mAnasya cAnyasya vA gRhNIyAM yataH / kiM tvanyAH paripRccha manmathazaraiH pIDAmasahyAmimAM zaThadurnayena manasA nAmApi saMkSobhataH / tattanaiva vinA trAtA no bhava yena sajanajanaiH kApAliko nocyase // 3 // zazAGkakiraNaspaSTATTahAsA nizA eko vA divasaH payoda mukto mAnaparigrahaH saha sakhIsArthena tanmatriNA zaktA malino bhUyAnmama prAvRSi // 9 // mAnavyAdhinipI- tvaccaraNaprasAdarahitA nAhaM kSaNaM prANitum / pazya tvaM sukRzaM DitAhamadhunA zaknomi tasyAntikaM no gantuM na sakhI-zrIra na sakhA- | zarIrakamidaM yAM yAmavasthAM gataM saiSAhaM tava pAdayornipatitA jano'sti caturo yo mAM blaannessyti| mAnI so'pi jano na | nAtha prasIdAdhunA // 4 // lAghavabhayAdabhyeti mAtaH svayaM kAlo yAti calaM ca jIvitamidaM kSuNNaM manazcintayA // 10 // niHzvAsA vadanaM dahanti hRdayaM nirmUlamunmathyate nidrA naiti na dRzyate nAyakayoruktipratyuktayaH priyamukhaM naktadinaM rudyate / aGgaM zoSamupaiti pAdapatitaH sArdha manorathazataistava dhUrta kAntA saiva sthitA manasi preyAMstadopekSitaH sakhyaH kaM guNamAkalayya dayite mAnaM vayaM kRtrimabhAvaramyA / asmAkamasti na kathaMcidihAvakAzastakAritAH // 11 // tadvaktrAbhimukhaM mukhaM vinamitaM dRSTiH kRtA smAtkRtaM crnnpaatviddmbnaabhiH||1|| tadavitathamavAdIryapAdayostasyAlApakutUhalAkulatare zrotre niruddhe mayA / nmama tvaM priyeti priyajanaparibhuktaM yadukUlaM dadhAnaH / madapANibhyAM ca tiraskRtaH sapulakaH khedodgamo gaNDayoH sakhyaH | dhivasati mAgAH kAminAM maNDanazrIbrajati hi saphalatvaM kiM karavANi yAnti zatazo yatkaJcuke saMdhayaH // 12 // no | vallabhAlokanena // 2 // yadA tvaM candro'bhUH zizirakarasaMparkacATu zravaNaM kRtaM na ca dRzA hAro'ntike vIkSitaH kAntasya | rucirastadAhaM jAtA drAkzazadharamaNInAM pratikRtiH / idAnIpriyahetave nijasakhIvAco'pi dUrIkRtAH / pAdAnte vinipatya markastvaM khararucisamutsAritarasaH kirantI kopAmInahamapi tatkSaNamasau gacchanmayA mUDhayA pANibhyAmavarudhya hanta ravigrAvaghaTitA // 3 // tavedaM pazyantyAH prasaradanurAga bahiriva sahasA kaNThe kathaM nArpitaH // 13 // bharturyasya kRte guru- priyApAdAlaktacchuritamaruNadyotihRdayam / mamAdya prakhyAtalaghurabhUgoSThI kaniSThIkRtA dhairya koSadhanaM gataM sahacarI nItiH | praNayabharabhaGgena kitava tvadAlokaH zokAdapi kimapi lajjA kRtA dUrataH / nirmuktA tRNavatrapA paricitA srotasvinI janayati // 4 // kRtakakRtakairmAyAzAThyastvayApyativartitaM binduvatsa krodhAvadhIrito hatadhiyA mAtarbalIyAnvidhiH | nibhRtanibhRtaiH kAryAlApairmayApyupalakSitam / bhavatu viditaM // 14 // yatpaGkeruhalakSma pANikamalaM bhAgyAlaye yadguruyastaM neSTA te'haM vRthA parikhidyate ahamasahanA tvaM niHsnehaH samena vA mama yallalATaphalake bhAgyAkSaraM vedhasA / tatsarva sakhi yo| samaM gatam // 5 // kopo yatra bhRkuTiracanA nigraho yatra yathArthamakarottasminprakopaH kRto dhiG mAM dhiG mama jIvitaM | maunaM yatrAnyonyasmitamanunayo dRSTipAtaH prasAdaH / tasya premNadhigatanuM dhikceSTitaM dhigvayaH // 15 // kekAbhiH kalayantu stadidamadhunA vaizasaM pazya jAtaM tvaM pAdAnte luThasi na ca me kekinivahAH saMbhUya karNajvaraM vidyadbhiH saha bhISayantu paritaH | manyumokSaH khalAyAH // 6 // bAle nAtha vimuJca mAnini pAthodharANAM ghaTAH / paJceSurbadhirIkarotu kakubhaH sarvAH zarANAM | ruSaM roSAnmayA kiM kRtaM khedo'smAsu na me'parAdhyati bhavAn rakhenohaM dagdhadurantajIvanakRte kasyApi vazyA sakhi // 16 // sarve'parAdhA mAya / tAtka rodivi gadgadena vacasA kasyA grato rudyate nanvetanmama kA tavAsmi dayitA nAsmItyato rudyate // 7 // kiM me vaktramupetya cumbasi balAnilajja lajjA 1 tyaktakaruNe. 2 manaH. 3 ekAdazasthAnaM bhAgyasthAnaM, tasmin4 mayUrasamUhA. / 1 he prANasama. 2 ala mityarthaH. 3 nAzam. 4 krodham.
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam ka te vastrAntaM zaTha muzca muzca zapathaiH kiM dhUrta vAgbandhanaiH / dayitayA sAyaM sakhInAM puraH / bhUyo'pyevamiti skhalatkalakhinnAhaM tava rAtrijAgaravazAttAmeva yAhi priyAM nirmAlyo- girA saMsUcya duzceSTitaM dhanyo hanyata eva nihutiparaH preyAjjhitapuSpadAmanikare kA SaTpadAnAM ratiH // 8 // sAhAraM nrudatyA hasan // 8 // vacanaM prayacchasi na me no vAJchitaM tyacchasi prAyaH procchasiSi drutaM hutavahajvAlAsamaM rAtriSu / kaNThAzleSaparigrahe zithi nAyikAprasAdaH latA yannAdarAcumbase tatte dhUrta hRdi sthitA priyatamA bhavati vitatazvAsonnAhapraNunnapayodharaM hRdayamapi ca snigdhaM kAcinmamevAparA // 9 // satyaM tadyadavocathA mama mahArA- cakSurnijaprakRtau sthitam / tadanu vadanaM mUrchAcchedAtprasAdi gastvadIyAditi tvaM prApto'si vibhAta eva sadanaM mAM draSTu- virAjate parigatamiva prArambhe'hnaH zriyA sarasIruham // 1 // kAmo yataH / rAgaM kiM ca birSi nAtha hRdaye kAzmIra- AvirbhUte zazini tamasA mucyamAneva rAtri zasyArcihutapatroditaM netre jAgarajaM lalATaphalake lAkSArasApAditam bhuja iva chinnabhUyiSThadhUmA / mohenAntarvaratanuriyaM lakSyate // 10 // rohantau prathamaM mamorasi tava prAptI vivRddhiM stanau muktakalpA gaGgA rodhaHpatanakaluSA gRhNatIva presAdam // 2 // saMlApAstava vAkyabhaGgamalinA mAgdhyaM paraM tyAjitAH / dhAtrI- kuraGgIvAGgAni stimitayati gItadhvaniSu yatsakhI kAntokaNThamapAsya bAhulatike kaNThe tavAsaJjite nidAkSiNya karomi dantaM zratamapi punaH praznayati yat / anidraM yazcAntaH kiM nu vizikhApyeSA (?) na panthAstava // 11 // ajJAnena parA- svapiti tadaho vedayabhinavAM pravRtto'syAH sektuM hRdi manasijaH amakhI paribhavAdAzliSya mAM duHkhitAM kiM labdhaM caTula tvayeha premalatikAm // 3 // parimlAne mAne mukhazazini tasyAH nayatA saubhAgyametAM dazAm / pazyaitaddayitAkucavyatikaronmU- karate mayi kSINopAye praNipatanamAtraikakaraNe / tayA pakSmaTAGgarAgAruNaM vakSaste mltlpngkshblenniipdrnggitm||12|| prAntatrajapuTaniruddhena sahasA prasAdo bASpeNa stanataTa vizIrNena kathitaH // 4 // kRSNasnigdhakanInike vikasataH nAyakazikSA karNAntadIrgha dRzAvutkampo hRdayasya vepitakucAbhogaH zanaiH aGgulIkisalayAgratarjanaM bhravibhaGga kuTilaM ca vIkSitam / zAmyati / dhatte zItaruco vidhutudamukhAnmuktasya lakSmImekhalAbhirasakRcca bandhanaM vazcayanpraNayinIravApa saH // 1 // | midaM mugdhAjhyA vigaladvimohatimiraM vaktraM prsiidtkrmaat||5|| adhirajani jagAma dhAma tasyAH priyatamayeti ruSA sjaavnddhH| padamapi calituM yuvA na sehe kimiva na zaktiharaM sasAdhva parasparaprasAdaH sAnAm // 2 // sAlaktakena navapallavakomalena pAdena nUpura padapraNatamAlokya kAntamekAntakAtaram / muJcantI vatA madanAlasena / yastADyate dayitayA praNayAparAdhAtso bASpasaMtAnaM sumukhI tena cumbitA // 1 // iha sphuTaM 'GgIkRto bhagavatA makaradhvajena // 3 // sAlaktakaM zatadalAdhikakAntiramyaM ratnaughadhAmanikarAruNanUpuraM ca / kSipta tiSThati nAtha kaNTakaH zanaiHzanaiH karSa nakhAgralIlayA / iti cchalAtkAcidalagnakaNTakaM padaM tadutsaGgatale nyavezayat // 2 // bhRzaM kupitayA taralotpalAkSyA saubhAgyacihnamiva mUrdhni padaM vireje // 4 // kopAtkiMcidupAnato'pi rabhasAdAkRSya nipapAta saMbhramabhRtaH zravaNAdasitabhravaH praNaditAlikulam / kezeSvalaM nItvA mohanamandiraM dayitayA hAreNa badbhA dRDham / dayitAvalokavikasannayanaprasarapraNunnamiva vAriruham // 3 // bhUyo yAsyati tagRhAniti muhuH kaNThArdharuddhAkSaraM jalpantyAH | | upanetumunnatimateva divaM kucayoyugena tarasA kalitAm / rabhazravaNotpalena sukRtI kazcidrahastADyate // 5 // sA bADhaM sotthitAmupagataH sahasA parirabhya kazcana vadhUmarUrudhat // 4 // bhavatekSiteti nibiDaM saMyamya bAhvoH srajA bhUyo drakSyasi | anudehamAgatavataH pratimAM pariNAyakasya gurumudvahatA / tAM zaTheti nitarAM saMbhaya' saMtaya' ca / AlInAM pura eva | mukureNa vepathubhRto'tibharAtkathamapyapAti na vadhUkarataH // 5 // nihutiparaH kopAdrasannapuraM mAninyAzcaraNaprahAravidhinA preyA- avanamya vakSasi nimagnakucadvitayena gADhamupagUDhavatA / nazokIkRtaH // 6 // pAde mUrdhani tAmratAmupagate karNo- | dayitena tatkSaNacaladrazanAkalakiGkiNIravamudAsi vadhUH // 6 // tpale cUrNite chinne hAralatAguNe karatale saMpAtajAtavraNe / kararuddhanIvi dayitopagatau galitaM tvarAvirahitAsanayA / aprAptapriyatADanavyatikarA hantuM punaH kopitA vAJchantI | kSaNadRSTahATakazilAsadRzasphuradUrubhitti vasanaM vavase // 7 // muhureNazAvanayanA paryAkulA roditi // 7 // kopAtkomala- pidhAnamanvagupagamya dRzau bruvate janAya vada ko'yamiti / lolabAhulatikApAzena baddhA dRDhaM nItvA keliniketanaM abhidhAtumadhyavasasau na girA pulakaiH priya navavadhUya'gadat 1 navanavakusumalolupAnAM bhramarANam' ; pakSe, anekastrIsaktAnAm. ! 1 vIrapAtena mRdAvilA. 2 nairmalyam. 3 netrarekhe..
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ parasparaprasAdaH 311 // 8 // uditorusAdamativepathumatsudRzo'bhibhartR vidhuraM saMbhASamANe kSaNAnmAnenApasRtaM hriyeva sudRzaH pAdatrapayA / vapurAdarAtizayazaMsi punaH pratipattimUDhamapi bADhama- spRzi preyasi // 21 // ekasmiJzayane parAGmukhatayA bhUt // 9 // parimantharAbhiralaghUrubharAdadhivezma patyurupacAra- vItottaraM tAmyatoranyonyasya hRdi sthite'pyanunaye saMrakSatovidhA / skhalitAbhirapyanupadaM pramadAH praNayAtibhUmimagama- rgauravam / daMpatyoH zanakairapAGgavalanAnmizrIbhavaccakSuSobhano ngatibhiH // 10 // madhuronnatabhu lalitaM ca dRzoH sakara- mAnakaliH sahAsarabhasavyAsaktakaNThagrahaH // 22 // kRtvA prayogacaturaM ca vacaH / prakRtisthameva nipuNAgamitaM sphuTa- vigrahamazrupAtakaluSaM zayyAsanAdutthitA krodhAcApi vihAya nRtyalIlamabhavatsutanoH // 11 // lolAMzukasya pavanAkuli- garmabhavanadvAraM ruSA prasthitA / dRSTvA candramasaM prabhAvirahitaM tAMzukAntaM tvadRSTihAri mama locanabAndhavasya / adhyAsituM pratyUSavAtAhatA hA rAtristvaritA gateti patitA kAntA tava ciraM jaghanasthalasya paryAptameva karabhoru mamoruyugmam / priyasyorasi // 23 // pazyAmaH kimiyaM prapadyata iti sthairya // 12 // sutanu jahihi maunaM pazya pAdAnataM mAM na khalu mayAlambitaM kiM mAM nAlapatItyayaM khalu zaThaH kopastayAtava kadAcitkopa evaMvidho'bhUt / iti nigadati nAthe | pyAzritaH / ityanyonyavilakSadRSTicature tasminnavasthAntare tiryagAmIlitAzyA nayanajalamanalpaM muktamuktaM na kiMcit savyAja hasitaM mayA dhRtiharo muktastu bASpastayA // 24 // // 13 // vacovIcIdAnaM sphuradadharapAnaM vivinayaM kRzIbhUte cAluptamapIkaNaM kavalitastAmbUlarAgo'dhare vizrAntA kabarI mAne mayi mRgayamANe mRgadRzaH / babhUva bhrUbhaGgaH sanayana- | kapolaphalake lupteva gaatrdytiH| jAne saMprati mAnini praNataraGgaH sapadi yaH prabhutvaM vyAtene jagadupari teneha madanaH yinA kairapyupAyakramaibhanno mAnamahAtarustaruNi te cetHsthlii|| 14 // tadevAjihmAkSaM mukhamavizadastA gira imAH sa vardhitaH // 25 // tasyAH sAndravilepanastanayugaprazleSamudrAGkitaM evAGgazleSo mayi sarasamAzliSyati tanum / taduktaM pratyuktaM kiM vakSazcaraNAnativyatikaravyAjena gopAyyate / ityukte kva yadapaTu ziraHkampanaparaM priyA mAneneyaM punarapi kRtA me | tadityudIrya sahasA tatsaMpramASTaM mayA saMzliSTA rabhasena tatsukhanavavadhUH // 15 // dRSTvaikAsanasaMsthite priyatame pazcAdupetyA | vazAttanvyApi tadvismRtam // 26 // nApeto'nunayena yaH darAdekasyA nayane nimIlya vihitakrIDAnubandhacchalaH / | priyasuhRdvAkyainaM yaH saMhRto yo dIrgha divasaM viSaya hRdaye ISadvakritakandharaH sapulakaH premollasanmAnasAmantahasilasa- | yatnAtkathaMciddhRtaH / anyonyasya hRte mukhe vihitayostiyakkathaMskapolaphalakAM dhUrto'parAM cumbati // 16 // Agatya praNi- | ciddazoH saMbhede sapadi smitavyatikare mAno vihasyojjhitaH pAtasAntvitasakhIdattAntare sAgasi svairaM kurvati talpapArzva | // 27 // zUnyaM vAsagRhaM vilokya zayanAdutthAya kiMcicchanainibhRte dhUrte'GgasaMvAhanam / jJAtvA sparzavazAtpriyaM kila nidrAvyAjamupAgatasya suciraM nirvarNya patyurmukham / vizrabdhaM sakhIbhrAntyA svamaJcaM zanaiH khinnAsItyabhidhAya mIlitadRzA | | paricumbya jAtapulakAmAlokya gaNDasthalI lajjAnamramukhI sAnandamAropitaH // 17 // satya dulabha eSa vallabhatarA priyeNa isatA bAlA ciraM cambitA // 28 // kAnta rAgo mamAsminpunaH kopo'syAtigururna cAtinipuNAH | ghorakRtAntavaktrakuharAttvaM puNyapuJjena me muktA kRnta tavarjanasakhyo'pi saMbodhane / saMcintyeti mRgIdRzA priyatame dRSTe zramabharaM pratyaGgamAliGgaya mAm / ityAkarNya nimIlitArdhazlathAM mekhalAM badhnantyA na gataM sthitaM na ca caladvAso'thavA nayanaM meraM zanairAnataM sollAsaM vadanAmbujaM mRgadRzaH khairaM saMvRtam // 18 // vAco vAgmini kiM tavAdya paruSAH subhra bhruvo vibhramo'pyuddhAntaH kRta eSa lolanayane kiM lohite cucumba priyaH // 29 // ekasminzayane saroruhadRzorvilocane / nAstyAgo mayi kiM mudhaiva kupitetyukte punaH jJAya nidrAM tayorekA pallavitAvaguNThanavatImutkandharo preyasA mAninyA jalabindudanturapuTA dRSTiH sakhISvAhitA dRSTavAn / anyasyAH savidhaM sametya nibhRtvyaalolhstaangguli|| 19 // sA yAvanti padAnyalIkavacanairAlIjanaiH pAThitA | vyApArairvasanAJcalaM capalayanvApacyutiM kluptavAn // 30 // tAvantyeva kRtAgaso drutataraM saMlapya patyuH puraH / prArebhe lIlAtAmarasAhato'nyavanitAniHzaGkadaSTAdharaH kazcitkesarapurato yathA manasijasvecchA tayA vartituM premNo maugdhya- dUSitekSaNa iva vyAmIlya netre sthitaH / mugdhA kumalitAvibhUSaNasya sahajaH ko'pyeSa kAntaH kramaH // 20 // dRSTe nanena dadhatI vAyuM sthitA tasya sA bhrAntyA dhUrtatayA ca vepe matI tenAnizaM cumbitA // 31 // jAtA notkari locanavanmanAsukulitaM pArzvasthite vakravannyagbhUtaM bahirAsitaM pulakavatsparza samAtanvati / nIvIbandhavadAgataM zithilatAM na lulitI gAtraM na romAJcitaM vaktraM khedakaNAzcitaM na sahasA - 1 tyaja. 2 na kiMcidapyuktam. 3 tiraskRtam. / 1 maunarUpam. 2 kaMpAyamAnA. vanoM
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 subhASitaratnabhANDAgAram prakaraNam yAvacchaThenAmunA / dRSTanaiva mano hRtaM dhRtimuSA prANezvareNAdya vApikA // 20 // sAhajikarUpavatyA bhavati bhavatyA me tatkenApi nirUpyamANanipuNo mAnaH samAdhIyatAm // 32 // vibhUSaNaM bhAraH / sarvAGgasaurabhiNyA damanakavalyAH kimAli kusumena // 21 // induH kiM kva kalaGkaH sarasijametapriyacATUktayaH tkimambu kutra gatam / lalitasavilAsavaca mukhamiti mugdhe dhAnuSkatA keyamapUrvA tvayi dRzyate / yayA | hariNAkSi nizcitaM parataH // 22 // Aruhya zailazikharaM vidhyasi cetAMsi guNaireva na sAyakaiH // 1 // kRSNArjunAnu- | tvadvadanApahRtakAntisarvasvaH / pUtkartumivordhvakaraH sthitaH raktApi dRSTiH karNAvalambinI / yAti vizvasanIyatvaM kasya te | purastAnnizAnAthaH // 23 // kauTilyaM kacanicaye karacaraNAkalabhASiNi // 2 // smitapuSpodgamo'yaM te dRzyate'dharapallave / dharadaleSu rAgasta / kAThinyaM kucayugale taralatvaM nayanaphalaM tu jAtaM mugdhAkSi cakSuSormama pazyataH // 3 // apUrva | yorvasati // 24 // AkSipasi karNamakSNA balirapi baddhacauryamabhyastaM tvayA caJcalalocane / divaiva jAgratAM puMsAM stvayA tridhA madhye / iti jitasakalavadAnye tanudAne ceto harasi dUrataH // 4 // kutaH kuvalayaM karNe karoSi | lajjase sutanu // 25 // nayananipAte'GkuritaH pallavito kalabhASiNi / kimapAGgamaparyAptamasminkarmaNi manyase // 5 // vacasi puSpito hasite / phalatu kRzAGgi tavAGgasparzena manodRSTiM dehi punarbAle kamalAyatalocane / zrUyate hi purA ratho'smAkam // 26 ||'ucitN gopanamanayoH kucayoH loke viSasya viSamauSadham // 6 // vibhramairvizvahRyaistvaM | knkaadrikaantitskryoH| avadhIritavidhumaNDalamukhamaNDalavidyayApyanavadyayA / kenApi hetunA manye prAptA vidyAdharI | gopanaM kimiti // 27 // vadanena nirjitaM tava nilIyate kSitim // 7 // tvadaGgamArdave dRSTe kasya citte na bhAsate / candrabimbamambudhare / aravindamapi ca sundari nilIyate mAlatIzazabhRllekhAkadalInAM kaThoratA // 8 // bimboSTha | pAthasAM pUre // 28 // satyaM tapaH sugatyai yattatvAmbuSu ravieva rAgaste tanvi pUrvamadRzyata / adhunA hRdaye'pyeSa mRga- | pratIkSaM sat / anubhavati sugatimabjaM tvatpadajanmani samastazAvAkSi dRzyate // 9 // pAtAlamiva te nAbhiH stanau kSiti- | kamanIyam // 29 // daladamalakomalotpalapalAzazaGkAkulo pamau / veNIdaNDaH panarayaM kaalindiipaatsNnibhH||1'ymlipotH / tava locanayoranayoH parisaramanavelamanaanaGgo'yamanaGgatvamadya nindiSyati dhravama / yadanena na | sarati // 30 // tava kuvalayAkSi vakSasi kuNDalitA kApi saMprAptaH pANisparzotsavastava // 11 // kamale kamalotpattiH | kAzcanI kAntiH / kusumeSorvijigISorbhavati ca bhavatIha zrayate na ca dRzyate / bAle tava mukhAmbhoje dRSTamindI- | bhayasI kaNDaH // 31 // kambakaNThi caraNaH 3 varadvayam // 12 // AkarNaya sarojAkSi vecanIyamidaM reSa tava kezakalApaH / na cyutaM tadapi yauvanametatsA payobhuvi / zazAGkastava vaktreNa pAmarairupamIyate // 13 // | dharaguroranukampA // 32 // kamalAkSi vilambyatAM kSaNaM nItAnAmAkulIbhAvaM lubdhaibhUrizilImukhaiH / sadRze vanavRddhAnAM | kamanIye kacabhArabandhane / dRDhalagnamidaM dRzoryugaM zanakairadya kamalAnAM tvadIkSaNe // 14 // yanmadhyadezAdapi te sUkSmaM | samuddharAmyaham // 33 // ayi manmathacUtamaJjari zravaNAlolAkSi dRzyate / mRNAlasUtramapi te na saMmAti stanAntare | yatacArulocane / apahRtya manaH kayAsi tatkimarAjakamatra // 15 // anayoranavadyAGgI stanayojRmbhamANayoH / avakAzo | rAjate // 34 // bhavatkRte khaJjanamaJjulAkSi ziro madIyaM yadi na paryAptastava bAhulatAntare // 16 // nirNetuM zakyamastIti | yAti yAtu / nItAni nAzaM janakAtmajArtha dazAnanenApi tava madhyaM nitambini / anyathA nopapadyeta payodhara- | dazAnanAni // 35 // tAmbUlarAgo'dharalolupo yadyadaJjanaM bharasthitiH // 17 // rAkAvibhAvarIkAntasaMkrAntadyati te locanacumbanotsukam / harazca kaNThagrahalAlaso yatsvArthaH sa mukham / tapanIyazilAzobhI kaTizca harate manaH // 18 // teSAM na tu bhUSaNa te // 36 // yatpadmamAditsu tavAnanIyA~ AkSipantyaravindAni mugdhe tava mukhazriyam / koSadaNDa- kuraGgAlakSmA ca mRgAkSi lakSmIm / ekArthalipsAkRta eva samagrANAM kimeSAmasti duSkaram // 19 // Avarta eva manye zazAGkapar3eruhayorvirodhaH // 37 // sadA pradoSo mama nAbhiste netre niilsroruhe| taraGgA valayastana tvaM lAvaNyAmbu- | yAti jAgrataH sadA ca me niHzvasato gatA nizA / tvayA sametasya vizAlalocane mamAdya zokAntakaraH pradoSakaH // 38 // 1 indIvarasadRzaM netrayugalam. 2 alIkatayA ninditam. 3 vyAptatAm / pakSe,-capalatAm. 4 lobhazIle; pakSe,-vyAdhaiH. 5 bhramaraiH 1 ArtavyAharaNaM pUtkAra:. 2 zrotram ; pakSe, aGgAdhipam 3 valipakSe,-bANaiH. 6 jalam ; pakSe,-araNyam. 7 padmAnAm ; pakSe,- | nAmA daityaH; pakSe, bavayoH sAvAt valiH valitritayam. 4 jitahariNAnAm | sarvadAnazauNDe. 5 jalAnAm.
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ priyacATUktayaH tavAnanaM sundari phulapaGkajaM sphuTaM japApuSpamasau tavAdharaH / vinidrapadmaM tava locanadvayaM tavAGgamanyatkila puSpasaMcayaH // 39 // priye sadA pUrNataraM manoharaM te niSkalaGkaM mukhacandra - maNDalam / vilokya savrIDatayA nizApatirgataH pratapto jaladhe rjalAntaram // 40 // tvadvartulasthUlasuvarNakAnti ramyastana - zrIphalayugmametat / dRSTvA vane zrIphalamAkulaM kiM lajjAbhirAlambitameva vRkSe // 41 // jaghAna bANairdazabhirdazAsyazirAMsi sItAharaNe sa rAmaH / tvadaGgasaGgAya sadAnurakte prayAtu me mastakamekameva // 42 // zikhariNi kva nu nAma kiyacciraM kimabhidhAnamasAvakarottapaH / taruNi yena tavAdharapATalaM dazati bimbaphalaM zukazAvakaH // 43 // anadhigatamanorathasya pUrva zataguNileva gatA mama triyAmA / yadi tu tava samAgame tathaiva prasarati subhru tataH kRtI bhaveyam // 44 // dalitakucanakhAGkamaGkapAliM racaya mamAGkamupetya pIvaroru / anuhara hariNAkSi zaMkarAGkasthita himazailasutA - vilAsalakSmIm // 45 // kumudakamalanIlanIrajA lirlalita - vilAsajuSo zoH puraH kA / amRtamamRtarazmirambujanma pratihatamekapade tavAnanasya // 46 // nArabdhaM kucaparirambhaNeSu vAmyaM vaimukhyaM kimapi na cumbane kadAcit / kiM nIvIgatamabale ruNatsi pANiM vikrIte kariNi kimaGkuze vivAdaH // 47 // dAse kRtAgasi bhaveducitaH prabhUNAM pAdaprahAra iti mAnini nAsmi dUye / udyatkaThorapulakAGkitakaNTakAdyairyadbhidyate tava padaM nanu sA vyathA me // 48 // bAle tavAdharasudhArasapAnakAle ceto madIyamabhivAJchati zerSabhAvam / AliGgane tava virocanapautrabhAvamAkhaNDala - tvamakhilAGganirIkSaNe te // 49 // eko hi khaJjanavaro nalinIdalastho dRSTaH karoti caturaGgabalAdhipatyam / kiM vA kariSyati bhavadvadnAravinde jAnAmi no nayanakhaJjanayugmametat // 50 // kopastvayA hRdi kRto yadi paGkajAkSi so'stu priyastava kimatra vidheyamanyat / AzleSamarpaya madarpitapUrvamuccairdantakSataM mama samarpaya cumbanaM ca // 51 // mlAnasya jIvakusumasya vikAsanAni saMtarpaNAni sakale - ndriyamohanAni / etAni te suvacanAni saroruhAkSi karNAmRtAni manasazca rasAyanAni // 52 // maulinyamabjazazinormadhuliTkalaGkau dhatto mukhe tu tava dRktilakAJjanA - bhAm / doSAvirtaiH kvacana melaeNnato guNatvaM vakturguNo hi vacasi bhramavipralambhau // 53 // pAdAsta eva zazinaH 1. asmItyahamarthe . 2 zeSatvam. jihvAsahasravattvAt 3 bANAsuratvam, hastasahasravattvAt 4 indratvam cakSuH sahasratvAt 5 malinatvam. 6 prAmutaH 7 mitho milanAt 8 bhrAntipratAraNe. 40 su. ra. bhAM. 313 sukhayanti gAtraM bANAsta eva madanasya mamAnukUlAH / saMrambharUkSamiva sundari yadyadAsIttvatsaMgamena mama tattadivAnunItam // 54 // padmAtapatrarasi ke sarasIruhasya kiM bIjamarpayitumicchasi vApikAyAm / kAlaH kalirjagadidaM na kRtajJamajJe sthitvA hariSyati mukhasya tavaiva lakSmIm // 55 // tvadvaktrasAmyamayamambujakoza mudrA bhaGgAttatasuSamamitraikaropakuyA / labdhvApi parvaNi vidhuH kramahIyamAnaM zaMsatyanItyupacitAM zriyamAzunAzAm // 56 // mRdulakanakakAnti zvAsasaurabhyaramyaM vadanakamalametannetramattadvirepham / tava kimu susamIkSya vrIDayA padmavRndaM sarasi salilapUrNa martukAmaM viveza // 57 // yaH prAgAsIdabhinavavayovibhramAvAptajanmA cittonmAthI vigataviSayopaplavAnandasAndraH / vRttIrantastirayati tavAzleSajanmA sa ko'pi prauDhapremA nava iva punarmAnmatho me vikAraH // 58 // gotre sAkSAdajani bhagavAneSa yatpadmayoniH zayyotthAyaM yadakhilamahaH prINayanti dvirephAn / ekAgrAM yaddadhati bhagavatyuSNamAnau ca bhaktiM tatprApuste sutanu vadanaupamyamambhoruhANi // 59 // unmeSaM yo mama na sahate jAtivairI nizAyAmindorindIvaradalahazA tasya saundaryadarpaH / nItaH zAnti prasabhamanayA vaktrakAntyeti harSAla manye lalitatanu te pAdayoH padmalakSmIH // 60 // hastasvedasnapita iva yazcandanakSodavRndairAlipto'laMkRtaparisaraH phulahArahAraiH / ArAdhItthaM tava navakuraGgAkSi vakSojazaMbhuH sAkSAtkAraM tadapi na dizatyeSa kiM vA karomi // 61 // vinizcetuM zakyo na sukhamiti vA duHkhamiti vA pramoho nidrA vA kimu viSavisarpaH kimu madaH / tava sparze sparze mama hi parimUDhendriyagaNo vikAracaitanyaM bhramayati ca saMmIlayati ca // 62 // smitajyotsnAbhiste dhavalayati vizvaM zazimukhi dRzaste pIyUSadravamiva vimuJcanti paritaH / vapuste lAvaNyaM kirati madhuraM dikSu tadidaM kutaste pAruSyaM sutanu hRdayenAdya guNitam // 63 // stumaH kaM vAmAkSi kSaNamapi vinA yaM na ramase vilebhe kaH prANAn raNamakhamukhe yaM mRgayase / sulabhe ko jAtaH zazimukhi yamAliGgasi balAttapaH zrIH kasyaiSA madananagari dhyAyasi tu yam // 64 // purAbhUdasmAkaM prathamama~vibhinnA tanuriyaM tato nu tvaM preyAn vayamapi hatAzAH priyatamAH / idAnIM nAthastvaM vayamapi kalatraM kimaparaM hatAnAM prANAnAM ku~lizakaThinAnAM phalamidam // 65 // dRzau tava madAlase madanamindumatyAnvitaM gatirjanamanoramA vidhutarambha 1 1 kuDmalaH ; pakSe, bhANDAragRham 2 mukulIbhAvaH ; pakSe, mudraNam 3 gRhItA. 4 zobhA 5 sUryakiraNAH; pakSe, suhRtpANayaH 6 ekA. 7 vajravatkaThorANAm
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam mUrudvayam / ratistava kalAvatI ruciracitralekhe dhruvAvaho | bahUnyananyamanasA naktaMdinAni priye tasyaitattapasaH phalaM mukhavibudhayauvanaM vahasi tanvi pRthvIgatA // 66 // dinakara- midaM pazyAmi yatte'dhunA // 76 // kAzmIradravagauri hanta kimayaM karAmRSTaM bibhraddacyutiM paripATalAM dazanakiraNairutsarpadbhiH sphuTI- bhUyo'GgarAge grahaH ko vA nIlasaroruhAkSi nitarAM netrAJjane kRtakesaram / ayi mukhamidaM mugdhe satyaM samaM kamalena te saMbhramaH / raktAzokadalopameyacaraNe kiM lAkSayA dattayA madhu madhukaraH kiM tvetasmindhibanna vibhAvyate // 67 // no rAgAntaramIhate nijarucA vibhrAjamAno maNiH // 77 // bandhUkadyutibAndhavo'yamadharaH snigdho madhUkacchavirgaNDe caNDi tanvi tvadvadanasya vibhramalavaM lAvaNyavArAMnidherinduH sundari cakAsti nIlanalinazrImocanaM locanam / nAsAnveti tila- dugdhasindhulaharIbinduH kathaM vindatu / utkallolavilocane prasUnapadavIM kundAbhadanti priye prAyastvanmukhasevayA vija- kSaNamayaM zItAMzurAlambatAmunmIlannavanIlanIrajavanIkhelanmayate vizvaM sa puSpAyudhaH // 68 // kezAH saMyaminaH zrute- rAlazriyam // 78 // veNI te prasamIkSya citrakusumairudbhAsitAM / locane hyantarvaktramapi svabhAvazucibhiH | barhiNo lajjante nijabarhavRndamadhikaM bhAraM viditvA priye / kIrNa dvijAnAM gnnaiH| muktAnAM satataM nivAsaruciraM vakSoja- niryAtAH zanakairiti svanilayAddUre nilIya sthitAH kumbhadvayaM cetthaM tanvi vapuH prazAntamapi te rAgaM karotyeva pazyaitAnapi lajjayeva madhupAnvallIvihAyodgatAn // 79 // naH // 69 // bhrUcApe nihitaH kaTAkSavizikho nirmAtu marmavyathAM zyAmAtmA kuTilaH karotu kabarIbhAro'pi mArodyamam / pAnagoSThIvarNanam mohaM tAvadayaM ca tanvi tanutAM bimbAdharo rAgavAnsadvRttaH dRzyate pAnagoSThISu kAntAvaktragata madhu / smara sahAyastanamaNDalastava kathaM prANairmama krIDati // 70 // ye ye mAsAdya grasto rAhurivendunA // 1 // sAgasi priyatame khaJjanamekameva kamale pazyanti daivAtkacitte sarve kavayo | kRtakopA yAtriyugmapatite'pi na tuSTA / saiva madyapariluptabhavanti sutarAM prakhyAtabhUmIbhujaH / tvadvaktrAmbujanetrakhaJjana- vivekA taM tathaiva paritoSayati sma // 2 // mUrtimantamiva 'yugaM pazyanti ye ye janAste te manmathabANajAlavikalA rAgarasaughaM te parasparasamarpitavaktrAH / AnanAsavamiSeNa mugdhe kimatyadbhutam // 71 // dhatte bahabhare zikhI tava na tadAnImakSipanta hRdayeSu yuvAnaH // 3 // sajjitAni surabhIkiM dhammillabhArazriyaM sAraGgo bhajate na kiM tava dRzoH Nyatha yUnAmullasannayanavAriruhANi / AyayuH sughaTitAni saubhAgyamAlokate / mattebhazca ziraHpade vahati te vakSojalakSmI surAyAH pAtratAM priyatamAvadanAni // 4 // sopacAramupana kiM tanmanye taruNi tvayA vivRNute sAmyaM vanazrIriyam zAntavicAraM sAnutarSamanutarSapadena / te muhUrtamatha muurtmpiipy|| 72 // kiM padmasya ruciM na hanti nayanAnandaM vidhatte prema mAnamavadhUya vadhUH svAH // 5 // krAntakAntavadanana kiM vRddhiM vA jhaMSaketanasya kurute nAlokamAtreNa kim / pratibimbe mamabAlasahakArasugandhau / khAduni praNaditAlini vaktrendau tava satyayaM yadaparaH zItAMzurujjambhate dapaH syAda- zIte nirvavAre medhunIndriyavargaH // 6 // kApizAyanasugandhi mRtena cediha tadapyastyeva bimbAdhare // 73 // lAvaNyA- vighUrNannunmado'dhizayituM samazeta / phulladRSTi vadanaM pramadAmRtavarSiNi pratidizaM kRSNAgaruzyAmale varSANAmiva te payo- nAmabjacAru caSakaM ca SaDaniH // 7 // bimbitaM bhRtaparidharabhare tanvaGgi dUronnate / nAsAvaMzamanojJaketakatanubhUpatra- sruti jAnanbhAjane jalajamityabalAyAH / prAtumakSi patati garbhollasatpuSpazrIstilakaH sahelamalakai oNrivApIyate / / 74 // bhramaraH sma bhrAntibhAji bhavati va vivekaH // 8 // dattaantaHkUjadudArakaNThamasakRnmuJceti lolekSaNaM prAyaH smerakapola- miSTatamayA madhu patyurbADhamApa pibato rasavattAm / yatsuvarNamumUlamamRtaprasyandi bimbAdharam / AdhUtAGgulipallavAgramala- kuTAMzubhirAsIcetanAvirahitairapi pItam // 9 // svAdanena mityAnartitabhralataM pItaM yena mukhaM tvadIyamabale so'haM hi dhanyo sutanoravicArAdoSThataH samacariSTa raso'tra / anyamanyadiva yuvA // 75 // huMkArairdadatA mayA prativaco yanmaunamAsevitaM yanmadhu yUnaH khAdamiSTamataniSTa tadeva // 10 // bibhrato yaddAvAnaladIptibhistanuriyaM cndraatpaistaapitaa| dhyAtaM yatsu- madhuratAmatimAtraM rAgibhiryugapadeva papAte / Ananairmadhuraso | vikasadbhirnAsikAbhirasitotpalagandhaH // 11 // pItavatyabhi1 bandhanayuktAH; pakSe,-niyamavantaH: 2 karNasya ; pakSe, vedasya mate madhutulyasvAdamoSTharucakaM vida~dA / labhyate sma pari3 dantAnAm ; pakSe,-brAhmaNAnAm, 4 mauktikAnAm ; pakSe,-jIvanmu raktatayAtmA yAvakena viyatApi yuvatyAH // 12 // kasyaktAnAm. 5 bhUreva cApastasmin. 6 kaTAkSa eva vizikho bANaH. 7 malinasvabhAva. 8 samudrasya ; pakSe,-kAmasya. 9 AlokaH; pakSe, citsamadanaM madanIyapreyasIvadanapAnaparasya / khAditaH sakRdiprakAzaH.10 udito bhavati. 11 caJcalanetram. 1 nivRttiM prApa. 2 madhe. 3 vidaSTumicchau.
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAnagoSTIvarNanam vAsava eva pratyuta kSaNavidaMzapade'bhUt // 13 // pItazIdhu- | yantyanuninye // 32 // kurvatA mukulitAkSiyugAnAmaGgasAdamadhu mithunAnAmAnanaiH parihRtaM caSakAntaH / vrIDayA mavasAditavAcAm / Iya'yeva haratA hriyamAsAM tadguNaH svayamarudadivAlivirAvairnIlanIrajamagacchadadhastAt // 14 // pratibhaM | kAri madena // 33 // gaNDabhittiSu purA sadRzISu vyAji nAzcitrisarakeNa gatAnAM vakravAkyaracanAramaNIyaH / gUDha- | tadRzAM pratimenduH / pAnapATalitakAntiSu pazcAllodhracUrNatilasUcitarahasyasahAsaH subhruvAM pravavRte parihAsaH // 15 // | kAkRtirAsIt // 34 // uddhatairiva parasparasaGgAdIritAnyuhAvahAri hasitaM vacanAnAM kauzalaM dRzi vikaarvishessaaH| bhayataH kucakumbhaiH / yoSitAmatimadena jughaNurvibhramAtizayacakrire bhRzamajorapi vadhvAH kAmineva taruNena madena | puMSi vapUMSi // 35 // cArutA vapurabhUSayadAsAM taamnuun|| 16 // aprasannamaparAddhari patyau kopadIptamurarIkRtadhairyam / navayauvanayogaH / taM punarmakaraketanalakSmIstAM mado dayitakSAlitaM nu zamitaM nu vadhUnAM drAvitaM nu hRdayaM madhuvAraiH | saMgamabhUSaH // 36 // kSIbatAmupagatAkhanuvelaM tAsu rosspri|| 17 // santameva ciramaprakRtatvAdaprakAzitamadidyutadaGge / toSavatISu / agrahInnu sazaraM dhanurujjhAmAsa nUjjhitaniSaGgavibhramaM madhumadaH pramadAnAM dhAtulInamupasarga ivArtham // 18 // manaGgaH // 37 // zaGkayAnyayuvatau vanitAbhiH pratyabhedi sAvazeSapadamuktamupekSA sastamAlyavasanAbharaNeSu / gantu- dayitaH sphuTameva / nakSama bhavati tattvavicAre matsareNa hatamutthitamakAraNataH sma dyotayanti madavibhramamAsAma // 19 // saMvati cetaH // 38 // Ananairvicakase hRSitAbhirvallabhAnamimadyamandavigalatrapamISaccakSurunmiSitapakSma dadhatyA / vIkSyate | tanUbhirabhAvi / AItAM hRdayamApa ca roSo lolati sma sma zanakainavavadhvA kAmino mukhamadhomukhayaiva // 20 // vacaneSu vadhUnAm // 39 // rUpamapratividhAnamanojJaM premakAryayA kathaMcana sakhIvacanena prAgabhipriyatamaM prajagalbhe / bIDa- manapekSya vikaasi| cATu cAkRtakasaMbhramamAsAM kArmaNatvamagamajADyamabhajanmadhupA sA svAM madAtprakRtimeti hi sarvaH // 21 // ramaNeSu // 40 // lIlayaiva sutanostulayitvA gauravAvyamapi chAditaH kathamapi trapayAntaryaH priyaM prati cirAya rmnnyaaH| lAvaNikena / mAnavaJcanavidA vadanena krItameva hRdayaM dayivAruNImadavizaGkamathAvizvakSuSo'bhavadasAviva rAgaH // 22 // tasya // 41 // zIdhupAnavidhurAsu nigRhNanmAnamAzu zithilIAgatAnagaNitapratiyAtAnvallabhAnabhisisArayiSUNAm / prApi kRtljjH| saMgatAsu dayitairupalebhe kAminISu madano nu mado nu cetasi sa vipratisAre subhruvAmavasaraH sarakeNa // 23 // mA // 42 // pAtumAhitaratInyabhileSustarSayantyapunaruktarasAni / punastamabhisIsaramAgaskAriNaM madavimohitacittA / yoSi- sasmitAni vadanAni vadhUnAM sotpalAni ca madhUni yuvAnaH dityabhilalASa na hAlAM dustyajaH khalu sukhAdapi mAnaH | // 43 // kAntasaMgamaparAjitamanyau vaarunniirsnshaantvivaade| // 24 // hIvimohamaharaddayitAnAmantikaM ratisukhAya | mAninIjana upAhitasaMdhau saMdadhe dhanuSi neSumanaGgaH // 44 // ninAya / saprasAdamiva sevitamAsItsadya eva phaladaM madhu kupyatAzu bhavatAnatacittAH kopitAMzca varivasyata yUnaH / tAsAm // 25 // dattamAttavadanaM dayitena vyAptamAtizayikena ityaneka upadeza iva sma khAdyate yuvtibhirmdhuvaarH||45|| rasena / sasvade mukhasurAM pramadAbhyo nAma rUDhamapi ca vyuda- bhartRbhiH praNayasaMbhramadattAM vAruNImatirasAM rasayitvA / pAdi // 26 // labdhasaurabhaguNo madirANAmaGganAsyacaSa- hrIvimohavirahAdupale bhe pATavaM nu hRdayaM nu vadhUbhiH // 46 // kasya ca gandhaH / moditAliritaretarayogAdanyatAmabhajatA- | svAditaH svayamathaidhitamAnaM lambhitaH priyatamaiH saha pItaH / tizayaM nu // 27 // mAnabhaGgapaTunA suratecchAM tanvatA pratha- AsavaH pratipadaM pramadAnAM naikarUparasatAmiva bheje // 47 // yatA dRzi rAgam / lemire sapadi bhAvayatAntaryoSitaH praNa- bhrUvilAsasubhagAnanukartuM vibhramAniva vadhUnayanAnAm / yineva madena // 28 // pAnadhautanavayAvakarAgaM subhruvo Adade mRduvilolapalAzairutpalaizcaSakavIciSu kampaH // 48 // . nibhRtcumbndkssaaH| preyasAmadhararAgarasena skhaM kilAbharamupAli oSThapallavavidaMzarucInAM hRdyatAmupayayau ramaNAnAm / phullararaJjaH // 29 // arpitaM rasitavatyapi nAmagrAhamanyayuvate- | locanavinIlasarojairaGganAsyacaSakairmadhuvAraH // 49 // prApyate / rdayitena / ujjhati sma madamapyapibantI vIkSya madyamitarA | guNavatApi guNAnAM vyaktamAzrayavazena vizeSaH / tattathA tu mamAda // 30 // anyayAnyavanitAgatacittaM cittanAtha- hi dayitAnanadattaM vyAnaze madhu rasAtizayena // 50 // mbhishngkitvtyaa| pItabhUrisurayApi na mede nirvRtirhi manaso vIkSya ratnacaSakeSvatiriktAM kAntadantapadamaNDanalakSmIm / madahetuH // 31 // kopavatyanunayAnagRhItvA prAgatho madhu- jajJire bahumatAH pramadAnAmoSThayAvakanudo madhuvArAH // 51 // madAhitamohA / kopitaM virahakheditacittA kAntayeva kala- locanAdharakRtAhRtarAgA vAsitAnanavizeSitagandhA / vAruNI 1 prAgalbhyam. 2 madyena. paraguNAtmaguNAnAM vyatyayaM vinimayaM nu vitene // 52 //
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaramabhANDAgAram [6 prakaraNam tulyarUpamasitotpalamakSNoH karNagaM nirupakAri viditvA / kvaNitakalakaNThAghamadhare / kRtabhrUbhaGgAsau prakaTitavilakSArdhayoSitaH suhRdiva pravibheje lambhitekSaNarucirmadarAgaH // 53 // ruditasmitakrodhoddhAntaM punarapi vidadhyAnmayi mukham // 3 // kSINayAvakaraso'pyatipAnaiH kAntadantapadasaMbhRtazobhaH / adya dyUtajitAdharagraha vidhAvIzo'si tatkhaNDanAdAdhikye vada AyayAvatitarAmiva vadhvAH saandrtaamdhrpllvraagH||54|| kA bhavAniti mRSA kopaashcitbhrltaa| sadyaH khinnakarAgrakuntalarAgakAntanayaneSu nitAntaM vidrumAruNakapolataleSu / sarva- | parAyattIkRtAsyasya me mugdhAkSI pratikRtya tatkRtavatI dyUte'pi gApi dadRze vanitAnAM darpaNeSviva mukheSu madazrIH // 55 // yannArjitam // 4 // gADhAliGganapUrvamekamanayA dyUte jite " | cumbanaM tatkicitparirabhya dattamamunA pratyarpitaM cAnayA / baddhakopavikRtIrapi rAmazcArutAbhimatatAmupaninye / vazyatAM | madhumado dayitAnAmAtmavargahitamicchati sarvaH // 56 // | naitattAdRgidaM na tAdRzamiti pratyarpaNaprakramainocumbanameka 15 / / meva bahudhA rAtrirgatA tanvatoH // 5 // AzleSe prathama krameNa vAsasAM zithilatAmupanAbhi hrInirAsamaipade kupitAni / | vijite hRdye'dharasyArpaNe narmadyUtavidhau paNaM priyatame kAntAM yoSitAM vidadhatI guNapakSe nirmamAja madirA vacanIyam // 55 // | punaH pRcchati / antarhAsanirodhasaMbhRtarasodbhedasphuradgaNDayA bhartRSUpasakhi nikSipatInAmAtmano madhumadodyamitAnAm / khairaM sArivisAraNAya vihitaH svedAmbugarbhaH karaH // 6 // vIDayA viphalayA vanitAnAM na sthitaM na vigataM hRdayeSu // 58 // rundhatI nayanavAkyavikAsaM sAditobhayakarA pari bAhyaratakrIDAvarNanam rambhe / vrIDitasya lalitaM yuvatInAM kSIbatA bahuguNairanujahe __ AliGganam // 59 // yoSiduddhatamanobhavarAgA mAnavatyapi yayau dayi- | hItayA galitanIvi nirasyannantarIyamavalambitakAJci / tAGkam / kArayatyanibhRtA guNadoSa vAruNI khalu rahasya- maNDalIkRtapRthastanabhAraM sasvaje dayitayA hRdayezaH // 1 // vibhedam // 60 // Ahite nu madhunA madhuratve ceSTitasya uttarIyavinayAtrapamANA rundhatI kila tadIkSaNamArgam / gamite nu vikAsam / Ababhau nava ivoddhatarAgaH kAminI- | AvariSTa vikaTena vivoDhurvakSasaiva kucamaNDalamanyA // 2 // dhvavasaraH kusumeSoH // 61 // mA gamanmadavimUDhadhiyo naH | aMzukaM hRtavatA tanubAhuskhastikApihitamugdhakucAgrA / bhinnaprojjhya rantumiti zaGkitanAthAH / yoSito na madirAM bhRza- zaGkhavalayaM pariNetrA paryarambhi rabhasAdaciroDhA // 3 // mISuHprema pazyati bhayAnyapade'pi // 62 // cittanivRtinidhAyi | saMjahAra sahasA parirabdhapreyasISu virahayya virodham / saMhitaM viviktaM manmatho madhumadaH shshibhaasH| saMgamazca dayitaiH ratipatiH smitabhinnakrodhamAzu taruNeSu maheSum // 4 // sma nayanti prema kAmapi bhuvaM pramadAnAm // 63 // dhArya- saMsamAnamupayantari vadhvAH zliSTavatyupasapatni rasena / Atmanaiva laktiyathocitabhUmau nirdayaM vilulitaalkmaalye| mAninI- | rurudhe kRtineva khedasaGgi vasanaM jaghanena // 5 // pIDite pura ratividhau kusumedhurmattamatta iva vibhramamApa // 64 // uraHpratipeSaM bhartari stanayugena yuvatyAH / spaSTameva dalataH zIdhupAnavidhureSu vadhUnAM nighnatAmupagateSu vapuHSu / IhitaM pratinAyostanmayatvamabhavaddhRdayasya // 6 // dIpitasmaramurasyuparatirasAhitabhAvaM vItalakSyamapi kAmiSu reje // 65 // pIDaM vallabhe ghanamabhiSvajamAne / vakratAM na yayatuH kucakumbhoM pItastuSArakiraNo madhuneva sArdhamantaH pravizya caSakaprati- subhravaH kaThinatAtizayena // 7 // saMpraveSTumiva yoSita ISuH bimbvrtii| mAnAndhakAramapi mAnavatIjanasya nUnaM bibheda |zliSyatAM hRdayamiSTatamAnAm / AtmanaH satatameva tadantayado prasasAda sadyaH // 66 // pipi priya sasa svayaM mumu vartino na khalu nUnamajAnan // 8 // snehanirbharamadhatta vadhUnAmArdratAM vapurasaMzayamantaH / yUni gADhaparirambhiNi mukhAsavaM dehi me tata tyaja dudu drutaM bhabhabha bhAjanaM kaanycnm| vastraknopamambu vavRSe yadanena // 9 // na ma mAti vapuSaH iti skhalitajalpitaM madavazAtkuraGgIdRzaH prege hasitahetave pramadAnAmantariSTatamasaMgamajanmA / yadbahurbahiravApya vikAsa sahacarIbhiradhyaiyata // 67 // vyAnaze tanuruhANyapi harSaH // 10 // yatpriyavyatikarAdva nitAnAmaGgajena pulakena babhUve / prApi tena bhRzamucchasitAdyUtakrIDAvarNanam bhirnIvibhiH sapadi bandhanamokSaH // 11 // smitenopAyanaM dUrAdAgatasya kRtaM mama / stanopapIDamA cumbanam zleSaH kRto chUte paNastayA // 1 // AzleSacumbanaratotsava- loladRSTi vadanaM dayitAyAzrumbati priyatame rabhasena / kautukAni krIDAdurodarapaNaH prtibhuurnnggH| bhogaH sa yadyapi vIDayA saha vinIvi nitambAdazukaM zithilatAmupapede jaye ca parAjaye ca yUnormanastadapi vAJchati jetumeva // 2 // // 12 // AdRtA nakhapadaiH parirambhAzcumbitAni ratikrIDAdyUte kathamapi samAsAdya samayaM mayA labdhe tasyAH ghanadantanipAtaiH / saukumAryaguNasaMbhRtakIrtirvAma eva surate1 anavasare asthAne vA. 2 prabhAte. 3 'jAmIna' iti loke. 1 akSANAM sthalAntarIkaraNArtham .
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAhyaratakrIDAvarNanam , surataprazaMsA, navavadhUsaMgame sakhIvAkyam , navavadhUsaMgamaH 317 Svapi kAmaH // 13 // hrIbharAdavanataM parirambhe rAgavAnava- | nibiDakaJcakottAraNe // 3 // narairviphalajanmabhirgiridarI na kiM TujeSvavakRSya / arpitoSThadalamAnanapadmaM yoSito mukulitAkSa- | sevyate na cecchravaNagocarIbhavati jAtucijjanmani / kapotamadhAsIt // 14 // pallavopamiti sAmyasapakSaM daSTavatyadharabi- ravamAdhurI viracanAnukArAdarIratAsahakRzodarIvacanakAkurItimbamabhISTe / paryakUji sarujeva taruNyAstAlolavalayena kareNa dhvaniH // 4 // saMdaSTe'dharapallave sacakitaM hstaagrmaa|| 15 // kenacinmadhuramulbaNarAgaM bASpataptamadhikaM viraheSu / dhunvatI mA mA muJca zaTheti kopavacanairAnartitabhrUlatA / oSThapallavamapAsya muhUrta subhravaH sarasamakSi cucumbe // 16 // sItkArAzcitalocanA sarabhasaM yazcumbitA mAninI prAptaM taivihAraH ramRtaM zramAya mathito maDaiH saraiH saagrH||5|| kiM caitairgaruAvRtAnyapi nirantaramuccairyoSitAmurasijadvitayena / sevanaiH kimaparavyomArcanaiH kiM phalaM kiM syAdadhyayanena me rAgiNAmita ito vimRzadbhiH pANimirjagRhire hRdayAni surapadaprAptyAtha kiM vA phalam / etasyAH kuckumbhsNbhrm|| 17 // kAminAmasakalAni vibhugnaiH khedavArimRdubhiH | parIrambhapravAhodgamasvedAmbhobhiranaGgavahniradhunA nirvApito no karajApraiH / akriyanta kaThineSu kathaMcitkAminIkuca- | yadi // 6 // prAG mA meti manAganAgataguNaM jAtAbhitaTeSu padAni // 18 // soSmaNastanazilAzikharAmAdAttadharma- | lApaM tataH savrIDaM tadanu zlathodyamamanu prabhraSTadhairya punaH / salilaistaruNAnAm / ucchRsatkamalacAruSu hastairnimnanAbhisara- | premAna'spRhaNIyanirbhararahaHkrIDApragalbhaM tato niHsaGgAGgavigharSasISu nipete // 19 // AmRzadbhirabhito valivIcIrlola- NAdhikasukhaM ramyaM kulastrIratam // 7 // zaGkAzRGkhalitena mAnavitatAGgulihastaiH / subhruvAmanubhavAtpratipede muSTimeyamiti | yatra nayanaprAntena na prekSyate keyUradhvanibhUribhIticakitaM no madhyamabhISTaiH // 20 // prApya nAbhinadamajjanamAzu prasthitaM | yatra vAzliSyate / no vA yatra zanairalagnadazanaM bimbAdharaH nivasanagrahaNAya / aupanIvikamarundha kila strI vallabhasya | | pIyate no vA yatra vidhIyate ca maNitaM tatkiM rataM kAminoH karamAtmakarAbhyAm // 21 // kAminaH kRtaratotsavakAla- | // 8 // AkAze naTanaM saroruhayuge maJjIramaJjadhvaniH kSepamAkulavadhUkarasaGgi / mekhalAguNavilagnamasUyAM dIrghasatra- zItAMzo kalakUjitaM kisalaye pIyUSapAnotsavaH / svargakSoNimakarotparidhAnam // 22 // ambaraM vinayataH priyapANeryo | ghara nakhAtparibhavo dhvAnte karAkarSaNaM rambhAyAM rasanAravaSitazca karayoH kalahasya / vAraNAmiva vidhAtumabhIkSNaM staruNayoH puNyAni manyAmahe // 9 // kakSyayA ca valayaizca zizircha // 23 // granthimudrathayituM hRda __navavadhUsaMgame sakhIvAkyam yeze vAsasaH spRzati mAnadhanAyAH / bhrUyugeNa sapadi prati rakSAmAlikayA bAle baddhayA kiM prayojanam / avazyaMpede romabhizca samameva vibhedaH // 24 // Azu lacita- | bhAvinAvetau kucagrahakacagrahau // 1 // bAlA tanvI mRdutanuvatISTakarAgre nIvimardhamukulIkRtadRSTyA / raktavaiNikahatAdhara- | riyaM tyajyatAmatra zaGkA dRSTA kAcidramarabharato maJjarI bhajyatantrImaNDalakvaNitacAru cukUje // 25 // AyatAGgulirabhUda- mAnA / tasmAdeSA rahasi bhavatA nirdayaM pIDanIyA mandAtiriktaH subhruvAM RzimazAlini madhye / zroNiSu priyakaraH kAntA visRjati rasaM nekSuyaSTiH samagram // 2 // nIrandhaM pRthulAsu sparzamApa sakalena tlenH|| 26 // cakrureva lala- parirabhyate priyatamo bhUyastarAM cumbyate tadbADhaM kriyate yadasya noruSu rAjIH sparzalobhavazalolakarANAm / kAminAmanibhR- ruciraM cATUtkaraiH stUyate / sakhyA mugdhavadhUrasau ratavidhau tAnyapi rambhAstambhakomalataleSu nakhAni // 27 // UrumUla- | yatnena sA zikSitA nirdhAntaM guruNA punaH zataguNaM paJceSuNA capalekSaNamaghnanyairvataMsakusumaiH priyametAH / cakrire sapadi | kAritA // 3 // nAryastanvi haThAddharanti ramaNaM tiSThanti no tAni yathArtha manmathasya kusumAyudhanAma // 28 // vAritAstatkiM tAmyasi kiM ca rodiSi mudhA tAsAM priyaM mA kRthAH / kAntaH keliruciyuvA sahRdayastAdRkpatiH kAtare surataprazaMsA kiM no barbarakarkazaiH priyazatairAkramya vikrIyate // 4 // surate ca samAdhau ca mano yatra na lIyate / dhyAnenApi hi kiM tena kiM tena suratena vA // 1 // yatra na madana navavadhUsaMgamaH vikAraH sadbhAvasamarpaNaM ca gAtrANAm / tasminnuddhatabhAve pazu- yAvakarasArdrapAdaprahArazoNitakacena dayitena / mugdhA karmaNi pazava eva rajyante // 2 // pratikSaNasamullasannava- sAdhvasataralA vilokya paricumbitA sahasA // 1 // kalAkalApAnvitakSapAkaravilokane yadi tavAsti kautUhalam / AbhAti bAlikeyaM pANisparzena pulakitAvayavA / abhinavavilokaya tadA sakhe suratasaMgarAlokanaprahRSTadayitAmukhaM | vasantasaGgAdAvimukuleva bAlacUtalatA // 2 // khidhati
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam kUNati vellati vivalati nimiSati vilokayati tiryak / taTagrAhiNaM saMsaktoruyugaM gRhItajaghanaprAkAramapyantataH / antarnandati cumbitumicchati navapariNayA vadhUH zayane drAgeva zlathabandhaminduvadanA gADhAvamardAsahaM vijnyaayaatyj|| 3 // bhujapaJjare gRhItA navapariNItA vareNa rahasi | dAzu kAzcanapaTaM vrIDAkulApi kSaNam // 17 // kAnte vadhUH / tatkAlajAlapatitA bAlakuraGgIva vepate nitarAm kAculikAvalokini kalAvatyA namantyA sthitaM tsminko||4|| asaMmukhAlokanamAbhimukhyaM niSedha evaanumtiprkaarH| malakAkubhASiNi tayA spandI niruddho'dharaH / utthAyAtha pratyuttaraM mudraNameva vAco navAGganAnAM nava eva panthAH // 5 // karaspRzi priyatame yUnonave saMgame kAJcIkUjitakaitavena cumbaneSu parivartitAdharaM hastarodhi rasanAvighaTTane / vi- madano dyauHzAntimabhyasyati // 18 // itthaM talpatalAdhinitecchamapi tasya sarvato manmathendhanamabhUdvadhUratam // 6 // rohaNamiyaM parNArpaNaprakriyA zayyAyA vacanakramasya dayitasyaivaMvirama nAtha vimuJca mamAJcalaM zamaya dIpamimaM samayA sakhIm / vidhArAdhanA / evaM keligRhopadehali balAdAnIyamAnA iti navoDhavadhUvacanairyuvA mudamagAdadhikAM suratAdapi // 7 // muhuzcATUktiprakaraizciraM navavadhUrAlIbhiradhyApyate // 19 // nIvIdRDhArpitakarAM nibiDIkRtoruM vrIDAnatAM tata ito vadanaM harantIm / Aropya vakSasi sukhaM parirabdhumenAM bAlAM | suratakelikathanam balAdabhilaSAmi na pArayAmi // 8 // paTAlagne patyau nama- AstAM dUreNa vizleSaH priyAmAliGgato mama / khedaH kiM yati mukhaM jAtavinayA haThAzleSaM vAJchatyapaharati gAtrANi nu sarinnAtho romAJcaH kiM nu parvataH // 1 // ugrarUpaM kucanibhRtam / na zaknotyAkhyAtuM smitamukhasakhIdattanayanA dvandvaM hAragaGgAdharaM tava / candracUDaM kariSyAmi kuru tAvahriyA tAmyatyantaH prathamaparihAse navavadhUH // 9 // samA- digambaram // 2 // kAnte kalitacolAnte dIpe vairiNi kRSTaM vAsaH kathamapi haThAtpazyati tadA kramAdUrudvandvaM jaraTha- dIpyati / AsIdasitapadmAkSyAH pakSo nayanamudraNam // 3 // zaragauraM mRgadRzaH / tayA dRSTiM dattvA mahati maNidIpe brahmAnandapracuraM kimapIdaM neti ratiSu vacanena / zrutisImanipuNayA niruddhaM hastAbhyAM jhaTiti nijanetrotpalayugam saMgatAkSI mugdhe sAraGgamAdizasi // 4 // tava tanvi trunn||10|| balAnnItA pArzva mukhamabhimukhaM naiva kurute dhunAnA puNyAdambaramaNimakarasaMkramo jAtaH / adhiveNi bhavati mUrdhAnaM harati bahuzazcumbanavidhim / hRdi nyastaM hastaM niyamaH phalamavilambena bhAvi kAmasya // 5 // vidhRtAH kSipati gamanAropitamanA navoDhA voDhAraM sukhayati ca priyasya kezAH kaNThe lagnaM bhuje valitam / majjantyA rasasaMtApayati ca // 11 // sphuradromo dastaralataratArAkula- sindhau kiM kiM na kRtaM tayA sudRzA // 6 // pRSThe kaJcakadRzo bhayotkampottuGgastanayugabharAsaGgasubhagaH / adhIrAzyA muktyai sutanurasavyaM prahiNvatI pANim / hantumiva cittaguJjanmaNivalayadorvalliracitaH parIrambho modaM janayati ca hariNaM yUnastUNAdiveSumAdatte // 7 // cArunUpuraraNatkRtaM rate saMmohayati ca // 12 // apyautsukye mahati dayitaprArtha- kAminAM harati mAnasaM yathA / no tathA madhuragItavAditaM nAsu pratIpAH kAGkSantyo'pi vyatikarasukha kAtarAH svAGga- | kekicAtakapikavanA api // 8 // hemakumbhamiva tuGgadAne / AbAdhyante na khalu madanenaiva labdhAntaratvAdAbA- murojaM vallabhe spRzati coravadasyAH / jAgrati sma sahasaiva dhante manasijamapi kSiptakAlAH kumAyaH // 13 // dRSTA | tadAnIM yAmikA iva tanUruhasaMghAH // 9 // pANipallavadRSTimadho dadAti kurute nAlApamAbhASitA zayyAyAM parivRtya vidhUnanamantaH sItkRtAni nayanArdhanimeSAH / yoSitAM raha si leGgitA vepate / niryAntISu sakhISu vAsa- gadgadavAcAmatratAmupayayurmadanasya // 10 // dhairyamulbaNabhavanAnnirgantumevehate bAlA vAmatayA priyasya nitarAM prItyai manobhavabhAvA vAmatAM ca vapurarpitavatyaH / vrIDitaM lalitanavoDhAbhavat // 14 // aMsAkRSTadukUlayA sarabhasaM gUDhau sauratadhAsteinire'bhiruciteSu taruNyaH // 11 // pANibhujAbhyAM stanAvAkRSTe jaghanAMzuke kRtamadhaHsaMsaktamUrudvayam / rodhamavirodhitavAJchaM bhartsanAzca madhurasmitagarbhAH / kAminaH nAbhImUlanibaddhacakSuSi tayA brIDAnatAjhyA priye dIpaH sma kurute karabhoruhAri zuSkarudite ca sukhe'pi // 12 // phUtkRtivAtavepitazikhaH karNotpalenAhataH // 15 // hastaM vAraNArthapadagadgadavAcAmIgraMyA muhurapatrapayA ca / kurvate kampavatI ruNaddhi razanAvyApAralolAGguliM hastau khau nayati sma sudRzAmanukUlaM prAtikUlikatayaiva yuvAnaH // 13 // stanAvaraNatAmAliGgyamAnA balAt / pAtuM pakSmalacakSuru- anyakAlaparihAryamajasraM tadvayena vidadhe dvayameva / dhRSTatA namayataH sAcIkarotyAnanaM vyAjenApyabhilASapUraNasukhaM ni- rahasi bhartRSu tAbhirnirdayatvamitarairabalAsu // 14 // bAhuvartayatyeva me // 16 // kaNThAzleSiNamunnatastanabharazroNI- | pIDanakacagrahaNAbhyAmAhatena nakhadantanipAtaiH / bodhitasta
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ suratakathanam nuzayastaruNInAmunmimIla vizadaM viSameSuH // 15 // kAntayA sapadi ko'pyupagUDhaH prauDhapANirapanetumiyeSa / saMhatastanatiraskRtadRSTibhraSTameva na dukUlamapazyat // 16 // AhataM kucataTena taruNyAH sAdhu soDhamadhuneti papAta / truTyataH priyatamorasi hArAtpuSpavRSTiriva mauktikavRSTiH // 17 // sItkRtAni maNitaM karuNoktiH snigdhamuktamalamarthavacAMsi / hAsabhUSaNaravAzca ramaNyAH kAmasUtrapadatAmupajagmuH // 18 // uddhatairnibhRtamekamanekaizchedavanmRgadRzA - mavirAmaiH / zrUyate sma maNitaM kalakAJcInU puradhvanibhirakSatameva // 19 // IdRzasya bhavataH kathametallAghavaM muhuratIva rateSu / kSiptamAyatamadarzayadurvyA kAcidAma jaghanasya mahattvam // 20 // prApyate sma gatacitrakacitraizcitramArdranakhalakSma kapolaiH / dadhire'tha rabhasacyutapuSpAH svedabindukusumAnyalakAntAH // 21 // yadyadeva ruruce rucirebhyaH subhruvo rahasi tattadakurvan / AnukUlikatayA hi narANAmAkSipanti hRdayAni taruNyaH // 22 // prApya manmatharasAda - tibhUmiM durvahastanabharAH suratasya / zazramuH zramajalArdralalATazliSTakerAmasitAyatakezyaH // 23 // patyuH pravRttasya ratau jigISAvaco nizamyAtha na kiMcidUce / kalA - batI kiM tu vihasya tasya kapolayoH svedamapAcakAra // 24 // uroruhAmbhoruhadarzanAya vimuJcataH kakSukabandhanAni / AnandanIrAkulalocanasya priyasya jAto vipulaH parizramaH // 25 // svAminprabho priya gRhANa pariSvajasva kiM kiM zaTho'sya karuNo'si sukhocito'si / hA duHkhayasvalamalaM virameti vAcaH strINAM bhavanti surate praNayAnukUlAH // 26 // mattebhakumbhapariNAhini kuGkumA kAntApayodharayuge ratikhedakhinnaH / vakSo nidhAya bhujapaJjaramadhyavartI dhanyaH kSapAM kSapayati kSaNalabdhanidraH // 27 // kAnte tathA kathamapi prathitaM mRgAkSyA cAturyamuddhatamanobhavayA rateSu / tatkUjitAnyanuvadadbhiranekavAraM ziSyAyitaM gRhkpotshtairythaasyaaH||28|| AmIlitAlasavivartitatArakAkSImutkaNThabandhanadara zlathaba| huvalIm / prasvedavArikaNikA - citagaNDabimbAM saMsmRtya tAmanizameti na zAntimantaH // 29 // ratirabhasanitAntazrAntakAntAkucAntazcaladamala - karAyA nAbhidezeSvadho vA / smitamadhuramukhInAM hRINanetro - tpalAnAmadharamadhu vadhUnAM bhAgyavantaH pibanti // 30 // aviditasukhaduHkhaM nirguNaM vastu kiMcijjaiDamatiriha kazcinmokSa ityAcacakSe / mama tu matamanaGgasmeratAruNyaghUrNanmadakalamadirAkSInIvimokSo hi mokSaH // 31 // abhinavapulakA - lImaNDitA gaNDapAlI nigadati vinigUDhAnanda hindoli 1. vezanta vidyApaTuH. 319 cetaH / sudati vadati puNyaiH kasya dhanyairmanojaprasaramasakRde - taccApalaM locanasya // 32 // bhajantyAstalpAntaM kRtakapaTakaNDUtipihitasmitaM yAte gehAdbahiravahitA lIparijane / priyAyaM pazyantyAH smarazarasamAkUtasubhagaM salajjAyA lajjA vyagamadiva dUraM mRgadRzaH // 33 // dukUlaM dormUlAtpraNayina parIrambharasike harantyambhojAkSI nibhRtanibhRtaM namravadanA / priyA zleSadveSiNyapasaratu lajjA sphuTamiti smitakSIreNaiva stanakalazazaMbhuM snapayati // 34 // ciravirahiNo ratyutkaNThAzlathIkRtagAtrayornavamiva jagajjAtaM bhUyazcirAdabhinandatoH / kathamapi dine dIrghe yAte nizAmadhirUDhayoH prasarati kathA bahvI yUnoryathA na tathA ratiH // 35 // dRzA sapadi mIlitaM dazanarociSA nirgataM kareNa parivepitaM valayakairathAkranditam / priyaiH samadayoSitAM nanu vikhaNDyamAne'dhare paravyasana kAtarAH kimiva kurvatAM sAdhavaH // 36 // naiSA vegaM mRdutaratanustAvakInaM visoDhuM zaktA nainAM capala nitarAM khedayendIvarAkSIm / ratyabhyAsaM vidadhata iti prANanAthasya gatvA karNopAnte nibhRtanibhRtaM nUpuraM zaMsatIva // 37 // AyAte dayite manorathazatairnIte kathaMciddine vaidagdhyApagamAjjaDe parijane dIrghA kathAM kurvati / daSTAsmItyabhidhAya satvarapadaM vyAdhUya cInAMzukaM tanvaGgayA ratikAtareNa manasA nItaH pradIpaH zamam // 38 // gADhAliGganavAmanIkRtakucaprodbhutaromogamA sAndra sneha rasAtirekavigalacchrImannitambAmbarA / mA mA mAnada mAti mAmalamiti kSAmAkSarollApinI suptA kiM nu mRtA nu kiM manasi me lInA vilInA tu kim // 39 // dorbhyAM saMyamitaH payodharabhareNApIDitaH pANijairAviddho dazanaiH kSatAdharapuTaH zroNItalenAhataH / hastenAnamitaH kare'dharasudhAsyandena saMmohitaH kAntaH kAmapi tRptimApa tadaho kAmasya vAmA gatiH // 40 // ISanmIlitadRSTimugdha hasitaM sItkAradhArAvazAdavyaktAkulakeli kAku vikasaddantAMzudhautAdharam / zvAsotkampipayodharoparipariSvaktaM kuraGgIdRzo harSotkarSa vimuktaniHsahata norvanyo dhayatyAnanam // 41 // khinnaM maNDalamaindavaM vigalitaM sagbhAranaddhaM tamaH prAgeva prathamAnaketaka zikhA vIrAyitaM ca sthitam / zAntaM kuNDalatANDavaM kuvalayadvandvaM tiro mIlitaM vItaM vidrumasItkRtaM nahi tato jAne kimAsIditi // 42 // gADhA zleSa nipIDanAnnipatitAmAlokya hArAvalIM sthAtuM hanta bhiyA kSaNaM nibiDayA nIvyApi na vyApRtam / vizleSajvaravedanAsahanayoH kAruNyakIrNAtmanA kvApi prApitayoH samAgamasukhaM yUnormanojanmanA // 43 // hArasruTyati kaGkaNaM nipatati sakkaumudI klizyati dhvAntaM dhAvati sItkaroti rajanIjAnirvalI bhajyati /
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 6 prakaraNam kAzcI kSubhyati kAJcanakSitidhare kiM ca kSataM caJcati prArambhe // 5 // sthagayati tamaH zazAGkaM calati giriH sravati tArakAmadanAhavasya vijayI devo manobhUrabhUt // 44 // sindUraM |paTalam / kathayati manye kAJcIpura sImani kimapi saMkSoravimindumAnanamasau dhammillarAhustvayaM yadvADhaM grasatIva bham // 6 // muktAH patanti bhUmau bAlAH kalayanti kevalAM tatpriyatame nirNItamautpAtikam / cole caJcalatA bhaviSyati muktim / cumbatyambaramavaniM viparIte kiM na viparItam // 7 // muhuH syAtkuntale karSaNaM nIvI sthAsyati na sthirA samudaye- valgatkucaM vyAkulakezapAzaM svidyanmukhaM svIkRtamandadaGge mahAnsaMgaraH // 45 // pazyantIM pariNAmakeliSu hAsam / puNyAtirekAtpuruSA labhante puMbhAvamambhoruhalocanAmuhurniHzaGkamAliGgya tAM protkUjatkalamagrahISamadharaM spardhAvatI nAm // 8 // vakrasyandikhedavinduprabandhairdRSTrA bhinnaM kuGkumaM sApyabhUt / nAhaM vedmi na vetti sA ca dayitA tatrAvayo - kApi kaNThe / puMstvaM tanvyA vyaJjayantI vayasyA smitvA zceSTitaM zayyA vetti na vetti vA sa tu kutaH saGgrAmalolaH pArNau khaDgarekhAM lilekha // 9 // madhupAnasamullasatpravAlaM smaH // 46 // pratyUhaH pulakAGkureNa nibiDAzleSe nimeSeNa calahemAcalakAntibhirjaTAlam / vidhuniHpatadandhakArajAlaM ca krIDAkUtavilokite'dharasudhApAne kathAkelibhiH / Ana- zubhakAlaM kva punarvilokayAmaH // 10 // abhimukhapatayAlundAdhigamena manmathakalAyuddhe'pi yasminnabhUdudbhUtaH sa tayo - mirlalATazramasalilairapanItapatralekhaH / kathayati puruSAyitaM rbabhUva. suratArambhaH priyaMbhAvukaH // 47 // ISatkampapayodharaM vadhUnAM mRditahimadyutinirmalaH kapolaH // 11 // tannAsti gurukaTiprauDhaprahArAdbhutaM svidyadbhAlamanekahAsyasarasaM saMrambha- kArayati yanna manobhavasya sA zaktirapratihatA bhuvane tathA hi / mandavyatham / vAraMvAramuraH prahArasubhagaM saMdazyamAnAdharaM udghATya pIvarapayodharamaNDalAgraM valganti yatpuruSavatpramadA kiMciddattanitambadezanakharaM dhanyo rataM sevate // 48 // tvaM apIha // 12 // mugdhe tavAsmi dayitA puruSo bhava tvami - mugdhAkSi vinaiva kaculikayA dhatse manohAriNIM lakSmImi tyuktayA nahi nahIti ziro vidhUya / svasmAtkarAtpriyakare tyabhidhAyini priyatame tadvITikA saMspRzi / zayyopAntani- valayaM kSipantyA vAcaM vinAbhyupagamaH kathito mRgAkSyA // 13 // viSTasasmitasakhInetrotsavAnandito niryAtaH zanakairalIkavacano- vIrAyiteSu mRgazAvavilocanAnAM kaNThoditAnyacaramaM kalapanyAsamAlIjanaH // 49 // kokaH stokavimuktamauktika- kUjitAni / AmreDayadbhiratha saudhagataiH kapotaiH zaGke gRhIta bharo nisyandamindIvaraM cApaM cApalavarjitaM himakarakroDe tamaH iti saMprati ziSyabhAvaH // 14 // tamaH stomaM somaM gilati krIDati / vAtaH kAtarayatyapAkRtarasaM bandhUkametAvatI vArtA vamatIvoDunikaraM rathAGgadvandve'sminnamarataTinI khelati muhuH / kvApi kadApi pANipihitA kasyApi vA tiSThati // 50 // latAyAmutkampo madanavasatIkAJcanagirirviparyeti prAyo ratipatimate sarvamadhunA // 15 // vihAyasi vihAriNI bhavatu nAma saudAminI sumeruzikharAdadhaH patatu nAma mandAkinI / paraM tadidamadbhutaM yadayametya bhUmItalaM namannamRtadIdhitiH kamalasAramAkarSati // 16 // prArabdhe ratikeli saMkularaNArambhe tathA sAhasaprAyaM kAntajayAya kiMcidupari prArambhi tatsaMbhramAt / khinnA yena kaTItaTI zithilitA dorvallirutkampitaM vakSo mIlitamaikSi pauruSarasaH strINAM kutaH sidhyati // 17 // AlolAmalakA valIM sakusumAM bibhraJcalatkuNDalaM kiMcinmRSTavizeSakaM tanutaraiH svedAmbhasaH sIkaraiH / tanvyA yatsuratAntatAntanayanaM vakraM ratavyatyaye tattvAM pAtu cirAya kiM hariharabrahmAdibhirdevataiH // 18 // prArabdhe viparItanAmani sarve tadAbhUtkSaNAtkSAmAjhyAM viparItameva kuTilA muktAH suvRttA api / muktA niHpatitA bhavanti taralAstau cAcalau celatuH sIdanti zrutipAragAH sumanasaH kAntA nu kAntAya // 19 // niHzeSaM vyapanIya nIvivasanaM maJjukkaNanmekhalaM krIDAndolanakhinnamadhyalatikaM kiMcitprakampastanam / udyatkuNDa1 dhArAbhiH 320 lobhaGgametu pravizatu tilakaH kezapAzAndhakAraM patrAlI gaNDapAlIM tyajatu ca vivaraM karNayorgantukAmA / vAmAyAH kAntadantakSatatatisahane eka evAdharo'sau vIraH kAmAhave'sminniti vadati muhurnUpuraH kANabhayA // 51 // viparItaratakriyA prazAnte nUpurArAve zrUyate mekhalAdhvaniH / kAnte nUnaM ratazrAnte kAminI puruSAyate // 1 // patatu tavorasi satataM dayitAdhammillamallikAnikaraH / ratarasarabhasakacagrahalulitAlakavallarIgalitaH // 2 // viparItamaviparItaM yadvatamanyattadeva viparItam / tarumArohati latikA nArohati ca latikAM taruH kvApi // 3 // sAkSAdabhUtsvayaMbhUratha muktAstimiranikarabharAH / praNanAma zItarocistavapAThaM mekhalA vidadhe // 4 // viyati vilolati jaladaH skhalati vidhuzcalati kUjati ka~potaH / niSpatati tArakAtatirAndolati vIciramairavAhinyAH 1 kezakalAparUpaH 2 mukharUpaH 3 kaNTharUpaH 4 muktAkalAparUpA. 5 trivalirUpA.
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ viparItaratakriyA, suratanivRttiH 321 latANDavaM ca ruciraM vikramya kAntopari klAntA vakSasi | karakisalayaM dhUtvA dhUtvA vimArgati vAsasI kSipati sumanokAminAM mukulitaprAntAkSikaM zerate // 20 // prAgalbhyaM puru- mAlAzeSa pradIpazikhAM prati / sthagayati muhuH ptyunetre pAyite mama puraH pazyeti saMnaddhayA tanvyA tAmyadurojayApi vihasya samAkulA surataviratau ramyA tanvI muhurmuhurIkSate suciraM vikramya ramyaM tayA / zrAntA vakSasi me nipatya ca // 17 // surataviratakrIDAvezazramazlathahastayA rahasi galitaM punaH sApatra sasmitaM sAkUtaM ca samIkSitaM mRgadRzA yatta- | tanvyA prAptuM na pAritamaMzukam / ratirasajaDairaGgairaGge pidhAtutkathaM kathyate // 21 // mazaktayA priyatamatanau sarvAGgINaM praviSTamadhRSTayA // 18 // priyakRtapaTasteyatrIDAvilambanavihvalAM kimapi kRpaNAlApAM suratanivRttiH bAlAM vilokya sasaMbhramaH / api vicalite skandhAvAre gate saMnyAsamakRta kAJcI jahI ThatraM dukUlamabalAyAH / | suratAhave tribhuvanamahAdhanvI sthAne nyavartata manmathaH tatyAja rAgamadharo muktimurIcakrire cikurAH // 1 // sutanu // 19 // zayAnasyottAnaM hRdi nihitavakSoruhabharA tirazcIne zrutisevanato manye nayanaM niraJjanaM jAtam / mugdhA nehA- vaktre nibiDakalitAtmIyavadanA / samAkramyorubhyAmatikabarI yuktAM muktiM kathaM prApa // 2 // khinnAlasanayanAntaM dRDhataraM sakthiyugalaM svapityambhojAkSI zithilabhujabandheyakhinnAlikalagnakuntalastabakam / vadanamavaluptatilakaM madanaM madhunA // 20 // mukhaM jRmbhArambhi prasarati madAmodalaharI nedayati davayati dhRtiM me // 3 // papAta meroH surasindhu dRzostandrAbhAraH sphurati vigalatyaGgalatikA / tvametAdRkkAntiH dhArA vavarSa tArAgaNamandhakAraH / babhUva bhRGgAvalirapyakampA kamalamukhi dhanyaiva nitarAmasau dhanyo yaste sakalarajanI zazAma zampAlatikAvilAsaH // 4 // papAta gaGgA haramauli- jAgarayitA // 21 // priyAyAH pratyUSe galitakabarIbandhanasaGgAdandhaM tamobhUtamapetabandham / taDillatA caJcalatAma- vidhAvudaJcaddovallIdaradalitacelAJcalamuraH / ghanAkUte pazyahAsIdaspandamAsIdaravindayugmam // 5 // kAmasaMgaravidhau tyatha mayi samandAkSivalitaM namantyA yadrUpaM nahi likhitumRgIdRzaH prauDhapauruSadhare payodhare / khedarAjirudiyAya sarvataH | mIzo manasijaH // 22 // ratAnte prANeze vasanamadadAne pRSpavRSTiriva puSpadhanvanaH // 6 // saMgatAbhirucitaizcalitApi kathamapi sthitAyA yAcantyA vitara mama celaM guNanidhe / prAgamucyata cireNa sakhIva / bhUya eva samagaMsta ratAnte saroSa pazyantyAH kimapi ca hasantyAH paricalannamantyAhIrvadhUbhirasahA virahasya // 7 // prekSaNIyakamiva kSaNamAsa- | stadrUpaM na hi likhitumIzo manasijaH // 23 // zAnte manmathanhIvibhaGgaravilocanapAtAH / saMbhramadrutagRhItadukUlacchAdya- | saMgare raNabhRtAM satkAramAtanvatI vAso'dAjaghanasya pInamAnavapuSaH suratAntAH // 8 // aprabhUtamatanIyasi tanvI kucayohAraM zruteH kuNDalam / bimboSThasya ca vITikAM kAJcidhAgni pihitaikataroru / kSaumamAkulakarA vicakarSa sunayanA pANyo raNatkaGkaNe pazcAllambini kezapAzanicaye krAntapallavamabhISTatameva // 9 // mRSTacandanavizeSakabhaktirdhaSTa- yukto hi bandhakramaH // 24 // nepathyAdapi rAjate hi bhUSaNakadarthitamAlyaH / sAparAdha iva maNDanamAsIdAtmanaiva nitarAM vyAluptabhUSA tanuH saMbhogazramamIlitaM vijayate cakSuH sudRzAmupabhogaH // 10 // yoSitaH patitakAJcanakAzcau moha- kaTAkSAdapi / gADhAliGganakautukAdapi navaM dorvallivipresanaM nAtirabhasena nitambe / mekhaleva paritaH sma vicitrA rAjate prItyAlAparasAdapi priyatamaM maunaM kuraGgIdRzaH // 25 // navanakhakSatalakSmIH // 11 // bhAtu nAma sudRzAM dazanAGkaH | nivRtte suratotsave bahuvidhe jAte'dhike'Ggaklame talpe khedapATalo dhavalagaNDataleSu / dantavAsasi samAnaguNazrIH saMmukho- | jalArdracandanamaye kiMcidgRhIte'mbare / sAndrasnehavazAdvizeSa'pi parabhAgamavApa // 12 // subhruvAmadhipayodharapIThaM | viSayavyAsaGgajihmAtmanoda'patyoH smaragharamarAturatayA bhUyo'pi pIDanaijuTitavatyapi patyuH / muktamauktikalaghurguNazeSA hAra- jAtA spRhA // 26 // muktAbhUSaNamindubimbamajani vyAkIrNayaSTirabhavadgurureva // 13 // vizramArthamupagUDhamajalaM yatpriyaiH | tAraM nabhaH smAraM cApamapetacApalamabhUdindIvare mudrite / prathamaratyavasAne / yoSitAmuditamanmathamAdau tadvitIyasuratasya | vyAlInaM kalakaNThakaNThaninadairmandAnilaimanditaM niSkampababhUva // 14 // AstRte'bhinavapallavapuSpairapyanArataratAbhi- | stabakApi campakalatA sAbhUnna jAne'tha kim // 27 // ratAbhyaH / dIyate sma zayituM zayanIye na kSaNaH kSaNada- | nIvyAM saMyamanaM kace niyamanaM zroNItale cAsanaM niHzvAsAyApi vadhUbhyaH // 15 // upabarhamambujadRzo nijaM bhujaM bhyasanaM mukhe samabhavatpratyAhRtibhUSaNe / dhyAnaM premaNi dhAraNA viracayya vakramapi gaNDamaNDale / nijasakthi sakthini stanataTe tannyAH samAdhiH priye nirvedAdiva kiM ratAntasalabhA nidhAya sAdaraM svapiti stanAptikarAmbujo yuvA // 16 // | sarvAGgayogotsavaH // 28 // nirlepau kucakuGmalau kaca 41 su. ra. bhA.
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam bharastatyAja bandhaM yayau kAJcI nirguNatAM niraJjanadazA svapiti mukhamidAnImantarindoH kuraGgaH / pariNataravigarbhadRgbhyAM samAsAditA / nIrAgo'dharapallavazca guruNA kenApi vyAkulA pauruhUtI digapi dhanakapotIhuMkRtaiH kupyatIva gaurANi te zaGke zambarazAsanopaniSadAM tattvAvabodhaH kRtaH // 7 // udayamuditadIptiAti yaH saMgatau me patati na vr|| 29 // tandrAtundilazoNalocanayugaM dattAGkadantacchadaM minduH so'parAmeSa gatvA / mitaruciriva sadyaH sAbhyasUyaM paryastAlakavalli dharmapaTalaprodbhinnapatrAvali / jRmbhojjRmbhita- prabheti sphurati vizadameSA pUrvakASThAGganAyAH // 8 // navasIdhusaurabhamilagaGgIbhiraGgIkRtastotraM zaMsati vRttameva rajanI- kumudavanazrIhAsakeliprasaGgAdabhikarucirazeSAmapyuSAM jAgavRttAntameNIdRzaH // 30 // svAminmaGgurayAlakaM satilakaM ritvA / ayamaparadizo'Gke muJcati srastahastaH zizayiSuriva bhAlaM vilAsinkuru prANeza truTitaM payodharataTe hAraM puna- pANDumlAnamAtmAnaminduH // 9 // sapadi kumudinIbhiyojaya / ityuktvA suratAvasAnasamaye saMpUrNacandrAnanA mIlitaM hA kSapApi kSayamagamadapetAstArakAstAH samastAH / spRSTA tena tathaiva jAtapulakA prAptA punarmohanam // 31 // iti dayitakalatrazcintayannaGgamindurvahati kRzamazeSaM bhraSTazobhaM vyAlolaH kezapAzastaralitamalakaiH khedalolau kapolau kliSTA zuceva // 10 // prakaTamalinalakSmA mRSTapatrAvalIkairadhigatabimbAdharazrIH kucakalazarucA hAritA hArayaSTiH / kAJcI ratizobhaiH pratyuSaHproSitazrIH / upahasita ivAsau candramAH kAMcidgatAzAM stanajaghanapadaM pANinA chAdayantI bhUSAhInApi kAminInAM pariNatazarakANDApANDubhirgaNDabhAgaiH // 11 // kAcitpriyahRdayamaho prINayatyeva mugdhA // 32 // savyAsavyo- vikasitamukhI rAgAsaGgAdgalattimirAvRtiM dinakarakaraspRzyArubAhuvyatikaramadhuraM kUparanyastazIrSa saMsaktAsyAbjayugmazvasita- maindrIM nirIkSya dizaM puraH / jaraThalavalIpANDucchAyo bhRzaM hatacalacArunAsAvibhUSam / bhUyo nidrAtirekAtkramazithila- kaluSAntaraH zrayati haritaM hanta prAcetasIM tuhinadyutiH bhujAzleSadattAvakAzocchAsodazcatkucAgrapratihatahRdayaM zerate'mI // 12 // nakSatrakSitinAyako'yamadhunA ruddhaH prabhAtAgame ratAnte // 33 // vyAmizraikaikabAhu pravalitapRthulaikaikacArU- saptAzvena balIyasAtimahasA roSAruNajyotiSA / bhrazyaddhAntarukANDaM dRSTvA dRSTvAdharoSThaM darazithilatanuzleSamAliGgaya kaantaaH| ziroruhAM pravigalattArAlihArAvalImAdAya kSaNadAM priyAM zazvanniHzvAsavegasphuritagurukucadvandvasaMghRSTavakSAH zrAntaH zete kSitidharaM pAzcAtyamArohati // 13 // saMzliSTA sAnurAgaM ratAnte sukhamiha sukRtI lIlayA kAmilokaH // 34 // svakaraparicayaprAptabhUriprasAdA yA pUrvA bhuktapUrvA ravikara kalitAM tAmudIkSyAmRtAMzuH / nistejAH pazcimAbdhau candrAstasamayavarNanam pravizati hi satAM duHsaho mAnabhaGgaH kiM vaktavyaM sitAMzoH kalaGkavAzo gaganAmburAzau prasArya candrAtapatantujAlam / / | sa tu saMkalasatAM maNDalasyApi netA // 14 // lagnoDamInA~laghu saMjighRkSuzcandraplavasthazcaramAbdhimeti // 1 // asau hi dattvA timirAvakAzamastaM vrajatyunnatakoTirinduH / madhyarAtrakrIDAvarNanam jalAvagADhasya vanadvipasya tIkSNaM viSANAgramivAvaziSTam zamitanikhiladIpe suptanidrAluloke rataparavazacittA // 2 // vRndena tArAvalitaNDulAnAmaGkena ca shriiphlpllven| madhyarAtre vibuddhAH / prathamasuratakhinnAM mugdhikAM bodhayanto abhyarcya jAgezvaramindubimbaM visarjayatyeSa nabhomunIndraH | bahudRDhaparirambhaiH kAmukAH khedayanti // 1 // anunym||3|| maindamagnimadhuryamopalA darzitazvayathu cAbhavattamaH / gRhItvA vyAjasuptA parAcI rutamatha kRkavAkostAramAkaye dRSTayastimirajaM siSevire doSamoSadhipaterasaMnidhau // 4 // | kalye / kathamapi parivRttA nidrayAndhA kila strI mukulita. aruNakiraNajAlairantarikSe gatai~ calati ziziravAte manda- nayanaivAzliSyati prANanAtham // 2 // ciraratiparikhedaprAptamandaM prabhAte / yuvatijanakadambe nAthamuktauSThabimbe carama- | nidrAsukhAnAM caramamapi zayitvA pUrvameva prabuddhAH / aparigirinitambe candrabimbaM lalambe // 5 // jaraTha iva marAlo calitagAtrAH kurvate na priyANAmazithilabhujacakrAzleSamedaM jajarAmayUkhaiH skhalati zizirabhAnuH pazcimAmbhodhipAre / taruNyaH // 3 // badanazazinaH sparza zItAdivAgatavepathazlathagaruta ivAbhUttatra tatrAntarikSe viralaviralabhAsaH kiM ca | stanayugalake bhrAntvA tuGge niviSTa iva bhramAt / jvalitatArA luThanti // 6 // caramagirikuraGgIzRGgakaNDayanena | madanAGgAre tanvyAstato jaghanasthale sapulakajalaH patyuH 1 zivam. 2 mandIbhUtamagnim ; pakSe,-rogavizeSaH. 3 dhRtavantaH. | pANirvilIna ivAbhavat // 4 // ratikRti gate mAyAnidrAM 4 sUryakAntA:. 5 puSTatvam ; pakSe,-rogavizeSaH. 6 Andhyam; pakSe,- 1 sUryahastalagnAm. 2 candraH 3 nakSatrANAm ; pakSe,-dvijAnAm / rogavizeSaH. 7 candrasya ; pakSe,-vaidyasya. 8 haMsaH. | 4 nAyakaH5 tiryamukhI. 6 prabhAte.
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhyarAtrakrIDAvarNanam, prabhAtavarNanam 323 pravartitacumbanA pulakapayasA tattvaM matvA mukhAdahRtAnanA / kRtakazayano nigrAhyo'sItyudIrya kalaM vadhUrvaNitamadharaM kRtvA dantairapUrayata spRhAm // 5 // prabhAtavarNanam // karNeSu kalpatarupallavabhaGgalakSmIm // 16 // anyatra yApitanizaM parilohitAGgamanyAGganAgatamivAgatamuSNarazmim / prAtarnirIkSya kupiteva hi padminIyamutphullahallakasulohitalocanAbhUt // 17 // kA kAbalA nidhuvanazramapIDitAGgI nidrAM gatA dayitabAhulatAnubaddhA / sA sA tu yAtu bhavanaM tato'ruNaparispandamandIkRtavapuH zazI / dadhe kAmapari- mihiroddvamo'yaM saMketavAkyamiti kAkacayA vadanti // 18 // kSAmakAminIgaNDapANDutAm // 1 // kukkuTe kurvatikkANa - dizi dizi mRgayante valgunA ghAsamete muhurapagatanidrAH mAnanaM zliSTayostayoH / divAkarakarAkrAntaM zazikAntamivA- saptayo heSitena / ayamapi ca saroSaiH kAmibhiH zrUyamANo babhau // 2 // vikasitasaMkucitapunarvikasvareSvambujeSu nedati madhuratAraM tAmracUDo vihaMgaH // 19 // aviratamavidurlakSyAH / kalikAH kathayati nUtana vikAsinIrmadhulihAmarghaH rAmA rAgiNAM sarva rAtraM navanidhuvanalIlAH kautukenAbhivIkSya / // 3 // priyavasaterapayAntyo mithaH karambitakarAmbujanmAnaH / idamudavasitAnAmasphuTAloka saMpannayanamiva sanidraM ghUrNate karajapadatraNaviralastanapulakamamUH kimapi vivadante // 4 // daipamarciH // 20 // ratirabhasavilAsAbhyAsatAntaM na yAvaAzleSazeSA ratiraGganAnAmAmodazeSA kucakuGkumazrIH / tUNIra - nnayanayugamamIlattAvadevAhato'sau / rajaniviratizaMsI kA - zeSaH kusumAyudho'pi prabhAtazeSA rajanI babhUva // 5 // nInAM bhaviSyadvirahavihitanidrAbhaGgamucairmRdaGgaH // 21 // nabhovanaM naktamasau vigAhya nakSatrasenAsahitaH zazAGkaH / praharakamapanIya svaM nididrAsatoccaiH pratipadamupahUtaH kenakarAgralagnAnkaticitprahRtya pAnthAnprabhAte prapalAyate'dya // 6 // cijjAgRhIti / muhuravizadavarNA nidrayA zUnyazUnyAM dadadapi candrakAntagaladambunAdhunA hA cakoranayane samAzrite / giramantarbudhyate no manuSyaH // 22 // vipulataranitambAkokalokahRdayAnalaH punaH sUryakAntamaNimAzrayatyaho // bhogaruddhe ramaNyAH zathitumanadhigacchaJjIvitezo'vakAzam / saMnigRhya cikuraM tamomayaM yAminI tadanu kelivicyutam / ratiparicaya nazyannaidratandraH kathaMcidgamayati zayanIye zarvarIM kurvatI zravasi candramaNDalaM kuNDalaM gagana ke limujjhati kiM karotu // 23 // drutatarakaradakSAH kSiptavaizAkhazaile // 8 // taruNAM divAkaramayUkhamaJjarImaruNAmazokazikharA- dadhati dadhani dhIrAmAravAnvAriNIva / zazinamiva suraudhAH valambinIm / kamanIyapuSpamanasA samAzritAM madhupo viDa- sAramuddhartumete kalazimudadhigurvI ballavA loDayanti // 24 // mbayati maJjubhASiNIm // 9 // prAcI digambaramaNau dayite parizithilita karNagrIvamAmIlitAkSaH kSaNamayamanubhUya svamavibhAte prAnte'mbaraM spRzati vAsakasajjikeyam / dhIrA mUrdhvareva / rirasayiSati bhUyaH zaSpamaye vikIrNa paTutaracapajagAda ramaNasyaM na bhUSaNAni roSAruNA tyajati tAraka - lauSThaH prasphuratprothamazvaH // 25 // kRtadhavalimabhedaiH kuGkubhUSaNAni // 10 // yAtyekato'stazikharaM patiroSadhInAmAvi - meneva kiMcinmalayaruharajobhirbhUSayanpazcimAzAm / himaSkRtAruNapuraHsara ekato'rkaH / tejodvayasya yugapadvyasano - ruciraruNimnA rAjate rajyamAnairjaraThakamalakandacchedagaurairmayUkhaiH dayAbhyAM loko niyamyata ivaiSa dazAntareSu // 11 // // 26 // zizirakiraNakAntaM vAsarAnte'bhisArya zvasanasurabhi - antarhite zazini saiva kumudvatIyaM dRSTiM na nandayati saMsmara- gandhiH sAMprataM satvareva / vrajati rajanireSA tanmayUkhAGgaNIyazobhA / iSTapravAsajanitAnyabalAjanena duHkhAni nUna - rAgaiH parimilitamanindyairambarAntaM vahantI // 27 // vrajati matimAtradurudvahAni // 12 // prAleyamizramakarandakarAlakozaiH viSayamakSNAmaMzumAlI na yAvattimiramakhilamastaM tAvadevApuSpaiH samaM nipatitA rajanI prabuddhaiH / arkozubhinnamukulodara - ruNena / paraparibhavi tejastanvatAmAzu kartuM prabha sAndramandhasaMsUcitAni kamalAnyalayaH patanti // 13 // vipakSocchedamagresaro'pi // 28 // vigatatimirapaGka pazyati diGmaNDalImukuTamaNDanapadmarAgaratnAGkure kiraNamAlini garbhi - | vyoma yAvaddhuvati virahakhinnaH pakSatI yAvadeva / rathacaraNate'pi / saukhyaprasuptikamadhuvrata cakravAlavAcAlapaGkajavanI- samAhnastAvadautsukyanunnA saridaparataTAntAdAgatA sarasAH sarasyaH // 14 // pItvA bhRzaM kamala kulazakti- vAkI // 29 // aruNajaladarA jI mugdhahastAgrapAdA bahulakoSA doSAtanIM timiravRSTimatha sphuTantaH / niryanmadhutrata- madhupamAlAkajjalendIvarAkSI / anupatati virAvaiH patriNAM kadambamiSAdvamanti bibhranti kAraNaguNAniva mauktikAni vyAharantI rajanimacirajAtA pUrvasaMdhyA suteva // 30 // // 15 // ApATalaiH prathamamaGkuritairmayUkhairahAMpatiH prathama- ayamudayamahIbhRnmUrdhni pANiM gRhItvA divasapatirahauSIzailavihAriNInAm / so'yaM karoti surapuGgavasundarINAM cakra 1 azvAH 2 zabdaM karoti. 3 kukkuTaH 4 UrdhvajAnuH.
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 subhASitaratnabhANDAgAram prakaraNam dindupAdAnhavIMSi / aruNakiraNavahnau kanyakA pauruhUtI priyoraHsthale viparyayitavRttayo ghusRNapaGkapatrAGkarAH // 43 // haridapi kimakArSIttArakAlAjahomam // 31 // kumuda- jRmbhArambhapravitatadalopAntajAlapraviSTairhastai nornRpataya iva vanamapani zrImadambhojakhaNDaM tyajati mudamulUkaH prItimAM- | spRzyamAnA vibuddhAH / strIbhiH sArdhaM ghanaparimalastokazcakravAkaH / udayamahimarazmiryAti zItAMzurasta hatavidhi- | lakSyAGgarAgA muzcantyete vikacanalinIgarbhazayyAM dvirephAH lasitAnAM hI vicitro vipAkaH // 32 // lulitanayanatArAH // 44 // yaH sainye smarapArthivasya virahipratyarthinAmagreNIkSAmavaktrendubimbA rajanaya iva nidrAklAntanIlotpalAkSyaH / yotsnaanirjhrmujjhti sma jagatAM yastApanirvAraNam / so'yaM timiramiva dadhAnAH saMsinaH kezapAzAnavanipatigRhebhyo | tArakanAyakaH kimaparaM zRGgArasaMjIvanaM jAtaH pRSThaparAgayAntyamUrvAvadhvaH // 33 // zithilayati sarAgo yAvadarko pANDurarjaratkUSmANDapiNDAkRtiH // 45 // ye kuNThIkRtavallabhanalinyAH kamalamukulanIvIgranthimudrAM kareNa / pravikasadali- praNatayaH zastrairanaGgasya ye na prAptAzca nizIthinIpatikaraiH mAlA guJjitairmaJjuzabdA janayati mudamuccaiH kAminAM kAmi- zaithilyavIthImapi / te niHzaGkaviTaGkatAlatumulaprotaplutanIva // 34 // nabhasi viralatArA mauktikAnIva bhAnti plAvitaizchinnAH kukkuTakUjitemagadRzAM mAnagrahagranthayaH // 46 // sphuTataramayamastakSmAdharaM cumbatInduH / ravirudayadharitrIdhAri- kAnte jagmuSi tAmracUDaraTitaM zrutvA prabuddhA javAskiMcimUrdhAnametuM hRdayamanu nitAntollAsamaGgIkaroti // 35 // dvAsavadiGmukhaM pravikasadRSTvA gavAkSAdhvanA / saMtrAsena samIabhUtyAcI piGgA rasapatiriva prAzya kanakaM gatacchAya- ritA priyatamapremNAvaruddhA zanairutthAnopanivezanAni kurute zcandro budhajana iva grAmyasadasi / kSaNAkSINAstArA talpe muhaH pAMsulA // 47 // niryAntyA 'tivezmanaH nRpataya ivAnudyamaparA na dIpA rAjante draviNarahitAnAmiva 'pariNataprAyAM vilokya kSapAM gADhAliGganacumbanAni bahuzaH guNAH // 36 // itaH zuklA candradyutibhiriha raktAruNa- kRtvApyasaMtuSTayA / ekaM bhUmitale nidhAya caraNaM talpe karaistamirapyantaHskhalitagatibhirmecakaruciH / prabhAtazrIreSA prakalpyAparaM tanvaGgayA 'parivartitAGgalatayA preyAMzciraM vilasati purasthA sukRtinAM mimaGkSaNAM jahRdyumaNividhijA- cumbitaH // 48 // padminyAH sakalAM vidhAya vikalAM saMgama iva // 37 // tamobhiH pIyante gatavayasi pIyUSavapuSi tArAdhipaH"saMpadaM tatpreyasyudayonmukhe sati ravAvudvignatAmAjvaliSyanmArtaNDopalapaTaladhUmairiva dizaH / sarojAnAM karSa- zritaH / tArAH svasya kairairvikRSya sahasA gacchannito'stAnalimayamayaskAntamaNivatkSaNAdantaHzalyaM tapati patiradyApi calaM lamAH kAzcana tAH prabhAkarakare pazyanparimlAyati na rucAm // 38 // itaH paurastyAyAM kakubhi vivRNoti // 49 // ete ketakadhUlidhUsararucaH zItayuteraMzavaH prAptAH kramadalattamisrAmarmANaM kiraNakalikAmambaramaNiH / ito saMprati pazcimasya jaladhestIraM jarAjarjarAH / apyete vikasaniSkAmantI navaratiguroH proJchati vadhUH svakastUrIpatrAGkura- saroruhavanIdRkpAtasaMbhAvitAH prAcIrAgamudIrayanti taraNemakarikAmudritamuraH // 39 // drumAH pANDuprAyA dhRta- stAruNyabhAjaH karAH // 50 // sadyaH saMghaTamAnakokamithunanibiDagarbhAH striya iva praphullAste kandA nRpatikRtamAnA vyAjena pInastanadvandvavyaJjitayauvanojjvalaruco nirmAya iva janAH / piko mandaM mandaM hRdi madananAmAni japati dikkanyakAH / durdaivAkSaramAlikAmiva jhaTityAkRSya bhRGgAprabhoragre pUrvAparicitasabhAkaH kaviriva // 40 // virala- valI lakSmImambujinIjanasya tanute devastviSAmIzvaraH viralIbhUtAstArAH kalau sujanA iva vyapasarati ca dhvAntaM // 51 // unmIlanti nizAnizAcaravadhUproccATanAmAtrikAH cittAtsatAmiva durjanaH / mana iva muneH sarvatrApi prasannamabhU- sAyaM sAlasasuptapaGkajavanaprodbodhavaitAlikAH / phullatpaGkajannabho vigalati nizA kSipraM lakSmIranudyaminAmiva // 41 // kozagarbhakuharaprodbhUtabhRGgAvalIjhaGkArapraNavopadezaguravastIvadyutevrajatyaparavAridhiM rajatapiNDapANDuH zazI na bhAnti jala- raMzavaH // 52 // etattaya cakravAkasudRzAmAzvAsanAdAyinaH budbudadyutisapatnikAstArakAH / kuraNTakavipANDuraM dadhati dhAma prauDhadhvAntapayodhimagnajagatIdattAvalambotsavAH / dIptAMzodIpAGkarAzcakoranayanAruNA bhavati dikca sotrAmaNI // 42 // vikasanti diGamRgadRzAM kAzmIrapaGkodakavyAtyukSIcaturAH ayaM mRdumRNAlinIvanavilAsavaihAsikastviSAM vitapate patiH 1 zatrUNAm. 2 zreSThaH. agresara ityarthaH. 3 jyotsnApravAham. sapadi dRzyamAnAM nijAH / stanau pulakayanti cotpaladRzAM 4 zRGgArasya jIvanauSadham. 5jIrNa. 6 kukkuTArAvam. 7 saMbhrameNa. 1 gatazobham. 2 ghUkaH 3 caJcalanayanakanInikA. 4 kSAmaM kRzaM 8 prAcImukham. 9 svairiNI. 10 nirgacchantyA. 11 kelimandirAt. vavendumaNDalaM yAsAM tAH. 5 zithilAn. 6 rAjagRhebhyaH. 7 vArAGganAH- 12 prabhAtaprAyAm. 13 rAtrim. 14 nidhAya. 15 valitAGgavalliyayA 8 pAradaH.9 udyogarahitAH. 10 raupyagolakavatpANDuraH.11 aindrI. sA. 16 priyatamaH. 17 hInAm. 18 zobhAm. 19 khinnatvam. prAcItyarthaH | 20kiraNaiH, 21 jalena parasparAbhyukSaNarUpA krIDA.
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhAtavarNanam, prabhAtavAyuvarNanam 325 saroruhavanazrIkelikArAH karAH // 53 // dvitrairvyAni zaGkya sUryodayam / puJjIbhUya bhayAdivAndhatamasaM manye dvirephapurANamauktikamaNiccha|yaiH sthitaM tArakajyotsnApAnabharAlasena cchalAnmIlannIlasaroruhodarakuTIkoNAntare lIyate // 65 // vapuSA mattAzcakorAGganAH / yAnto'stAcalacUla mudvasamadhucchatra- bhindAno mAninInAM patiSu ruSamayaM harmyapArAvatebhyo vAcA - cchavizcandramAH prAcI bAlabiDAlalocanarucAM jAtA ca latvaM dadAnaH kavitRSu kavitAprAtibhaM saMdadhAnaH / prAtastyastUpAtraM kakup // 54 // jAtAH pakkapalANDupANDumadhuracchAyA - yanAdaH sthagayati gaganaM mAMsalaH pAMzutalpAdasvalpAdutthitAnAM kirastArakAH prAcImaGkarayanti kiMcana ruco rAjIvajIvA- naravarakariNAM zRGkhalAsiJjitena // 66 // kurvannAbhugnapRSTho mukhatavaH / lUtAtantuvitAnavartulamito bimbaM dadhacumbati prAtaH nikaTakaTIskandharomA tiracIM lolenAhanyamAnastuhina kaNaproSitarocirambaratalA dastAcalaM candramAH // 55 // prAcI | mucA caJcatA kezareNa / nidrAkaNDUkaSAyaM kaSati nibiDa - vibhramakarNikAkamalinIsaMvartikAH saMprati dve tisro ramaNIya zrotrazuktisturaGgastvaGgatpakSmAgralamapratanubusakaNaM koNamakSNaH mambaramaNerthAmuccarante rucaH / sUkSmocchrAsamapIdamutsukatayA khureNa // 67 // kokAnudrIvayantaH pathi pathi kulaTAmAnasaM saMbhUya koSAdbahirniSkrAmandramaraughasaMbhramabharAdambhojamujjRmbhate kampayantaH prasthAtAraM prabhAte priyatamamabalA gaaddhmaalingg||56|| ekadviprabhRtikrameNa gaNanAmeSAmivAstaM yatAM kurvANA yantaH / utthAtuM cAGgabhaGgIH kulakamaladRzAM kArayanto nizAnte samakocayaddazazatAnyambhojasaMvartikAH / bhUyo'pi kramazaH kuMkArAH kukkuTAnAM madhumadhurasamArambhagambhIradhIrAH // 68 // prasArayati tAH saMpratyamUnudyatA saMkhyAtuM sakutUhaleva nalinI bhAnoH sahasraM karAn // 57 // pratyAsannasurendrasindhuraziraHsindUrasAndrAruNA yattejastrasareNavo viyaditaH prAcInamA cinvate / zaGke saMprati yAvadabhyudayate tattarkuTaGkAnmRjArajya - dvimbarajazchaTAvalayito devastviSAmIzvaraH // 58 // pratyaya - jvalitaiH pataGgamaNibhirnIrAjitA bhAnavaH sAvitrAH kuruvindakandalarucaH prAcImalaMkurvate / prauDhadhvAntakarAlitasya vapuSazchAyAchalena kSaNAdaprakSAlitanirmalaM jagadaho nirmokamunmuJcati // 59 // stokonnidra nidAghadIdhitimahastandrAlucandrAtapAstAyante kakubho rathAGgagRhiNIgArhasthya garhAbhidaH / adyApi svakulAyazAkhizirasi sthitvA ruvanto muhustUSNIM pratyabhijAnate balibhujoM bhItAH svayUthyasvarAn // 60 // prAcIM vAsakasajjikAmupagate bhAnau dizAM vallabhe pazyaitA rucayaH pataGgadRSadAmAgneyanADiMdhamAH / lokasya kSaNadAniraGkuzarasau saMbhoganidrAgamau kokadvandvakumudvetI vipinayornikSepamAtanvate // 61 // mAlinyaM paridRzyate himarucau mandazriyastArakAH zItAH kecana saMcaranti kamalAmodaspRzo mArutAH / AsIdanti ca cakravAkamithunAnyanyonyamutkaNThayA pAdaistADitakairavA madhuliho gacchanti padmATavIm // 62 // kiMcidvizlathakezavAntakusumAH krIDAvilolAMzukA luptAluptazarIracandanatayA lokaikanetrotsavAH / saMbhogazramavihvalairavayavaiH saMketazAlAntarAnnidrAzeSakaSAyitArdhanayanA niryAnti vArAGganAH // 63 // saurabhye calite rase vigalite cAptAlivarge gate mlAnAtIva kumudvatIyamadhunA mUrcchA parAmRcchati / tAmudvIkSya tathAvidhAM kamalinI jAtA prahAsonmukhI hantodIkSya vipannavairivanitAM kA vA na saMtuSyati // 64 // AlokairatipATalairacaramAM vistArayadbhirdizaM nakSatradyutimAkSipadbhiracirAdA prabhAtavAyuvarNanam latAM puSpavatIM spRSTvA snAto vimalavAriNA / punaH saMparkazaGkIva mandaM carati mArutaH // 1 // lavaGgalatikAbhaGgadayAlurdakSiNAnilaH / kathamunmUlayatyeSa mAninImAnaparvatAn // 2 // suratabhara khinnapannaga vilAsinIpAnakeli jarja - ritaH / punarapi virahazvAsairmalayamarunmAMsalIkriyate // 3 // daraphulla kamalakAnana saurabhasaMbhAramantharaH pavanaH / dayitorasi zayitAmapi dayitAM saMtApayAMcakre // 4 // bhakSitakamalakuTumbAH zikSitagajagAminIgatayaH / lakSita himagiripAdAH prAtaramI mAtarizvAnaH // 5 // AdAya bakulagandhAnAndhI - kurvanpade pade bhramarAn / ayameti mandamandaM kAverIvAripAvanaH pavanaH // 6 // apahAya zanaiH paTIravATI riha lATI - janamAnaluNThanAya / samudeti manojarAjadhATIparipATIpaTureSa gandhavAhaH // 7 // vAso vidhUya stanayoramuSyAH kapolakIrNA kabarImudasya / avAritaH procchati vAridhArAM mukhe mRgAkSyAH sukRtI samIraH // 8 // aravindavRndamakarandatundilo marudeti mandamiha mandarAcalAt / suratAntAntasudatImatallikAkabarIparI malajharIparIvRtaH // 9 // utsArya kuntalamapAsya dukUlakUlamunnAmya bAhulatikAmalasAstaruNyaH / svedAmbusiktatanavaH spRhayanti yasmai tasmai namaH sukRtine malayAnilAya // 10 // colAGganAkucanicolatalAnulIno drAkveralI viralakuntala kampalolaH / lATIlalATataTazoSaNamAnaso'yaM phullAravindaghanabandhurupaiti vAyuH // 11 // vaibhAtiko marudanukramavardhamAnapadmATavI parimalaprasarAnumeyaH / AyAti so'yamalasotthitasArasAkSIpuMbhAvanRtya punarudyamasUtradhAraH // 12 // jhaJjhAnilo'pi suratAntanitAntatAntakAntAkucAntaghanagharma
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 subhASitaratnabhANDAgAram [ 6 prakaraNam mapAkaroti / bhUyo'bhilASajananI punaranyathaiva svedA- viratau vAnti sImantinInAM gaNDAbhogazramajalalavagrAhiNo panodanakalA malayAnilasya // 13 // vikacakamalagandhai- gandhavAhAH // 27 // rAmANAM ramaNIyavaktrazazinaH svedodarandhayanbhRGgamAlAH surabhitamakarandaM mandamAvAti vAtaH / bindupluto vyAlolAlakamaJjarIH pracalayandhunvannitambAmbapramadamadanamAdyadyauvanoddAmarAmAramaNa rabhasa khedasveda vicchedadakSaH ram / prAtarvAti madhau prkaamviksdraajiivraajiirjHpunyjaamo|| 14 // stanaparisarabhAge dUramAvartamAnAH sphuTatanimani damanoharo ratirasaglAniM haranmArutaH // 28 // utsiktaH madhye kiMcideva skhalantaH / vavuralaghunitambAbhogaruddhA kusumAsavaiH kumudinIM rojapriyAM puSpiNImAliGgannizi vadhUnAM nidhuvanarasakhedacchedinaH prAvAtAH // 15 // dara- nirbhayaM paricayaM kurvanpunaH pallavaiH / yAvatpaGkajasaurabhasvamavigalitamallIvallicaJcatparAgaprakaTitapaTavAsairvAsayankAnanAni / khilaM gRhNalaghu prasthitastAvatka~lya upasthite marudayaM viSvaiha hi dahati cetaH ketakIgandhabandhuH prasaradasama gbhayAddhAvati // 29 // adyotsaGgavasadbhujaMgakavalaklezAdibANaprANavadgandhavAhaH // 16 // salalitamalakAnAM vallarI- vezAcalaprAleyaplavanecchayAnusarati zrIkhaNDazailAnilaH / kiM nartayanto madhusurabhimukhAjjocchrAsagandhAnubandhAH / navatara - ca snigdharasAlamaulimukulAnyAlokya harSodayAdunmIlanti ratabhAjAM yoSitAM svedabindUnsatRSa iva pibanto vAnti kuhUH kuhUriti kalottAlAH pikAnAM giraH // 30 // nArINAM mandaM samIrAH // 17 // uSasi malayavAsI jAlamArga praviSTo mRganAbhikuGkumarasaprakSAlanazyAmalAnsaMbhogazramazI karAnpariharavikacakamalareNuM vyAkiranmohacUrNam / sapadi zamitadIpo nnAkampayankuntalAn / puSpa modamanoramAnvigalitAnambhovAyucoro vadhUnAM harati suratakhedavedamuktAphalAni // 18 // jagandhaM vahanprAtastyaH pavano vahatyayamalaM svAntapramodapradaH kusumaparimale nAmoditAlirlatAnAM valitakisalayAnAM lAsya - // 31 // prAtaH sImantinInAM nidhuvanalulitAnsaMsayankezalIlopadeSTA / lulitakamalavRndaH zIkarAsAravoDhA mRdumalaya- pAzAnunmIlatpaGkajAntaH parimalasurabhiH sphArayankAmalIlAH / samIro vAti vaibhAtiko'yam // 19 // vilulita- svacchAvazyAyabindUndizi dizi vikiransthUlamuktAphalAbhAkamalaughaH kIrNavallIvitAnaH prativanamavadhUtA zeSazAkhiprasUnaH / ndhulIbhiH ketakInAM dhavalitabhuvano vAti mandaM nabhasvAn kvacidayamanavasthaH sthAsnutAmeti vAyurvana kusumavimardodgandhi - // 32 // dhunvAnAcandanAlIM bakulamukulajAM dhUlimuddhUlayantavezmAntareSu // 20 // purAtanaparImalaprakaramedurA mArutA na zrumbantazrutayaSTIH parimala bahalAMzcampakAnkampayantaH / ArAvAntiM mukulIbhavatkumudagarbhalInA iva / caranti navasaurabhAH dArAma sImAtaTaghaTitaghaTIyantranirmuktavArAM dhArAmAdhArayantaH punaramI samIrAGkurAH sajRmbhaNasarojinI sarasijAsyamuktA zramazamapaTavo vAntyamI gandhavAhAH // 33 // kupyalaGkeza kSarantaH iva // 21 // amI taTasamIpanirjharataraGgariGgatpayojaDIkRta - | bAhuprakaraniyamitAzeSa lekha | mbujAkSIzA pakSINAH paTIrabhUruhakuTIrasaMcAriNaH / mano vidhurayanti me malaya - kSaNaparikalitAH kekinAM kAminIbhiH / kArNATInAmakANDe mekhalAmedurAdurAsadavanapriyapriyatamArutA mArutAH // 22 // mRgamadamasRNaM kezapAzaM spRzantaH pampAsaMpAtasampA malayajalatAkuJje guJjanmadavadalipuJjaM capalayansamAliGgannaGgaM dRDhatara- maruto jAtakamyAH patanti // 34 // kRtvA kArNATakAntA manaGgaM prabalayan / marunmandaM mandaM dalitamaravindaM taralayanrajo- kucakanakagiriprAnta saMcAralIlAM jhampAmAsAdya pampApa vRndaM vindankirati makarandaM dizi dizi // 23 // ananya - vanabhuvi kSiptamallIrajaskAH / AkarSantaH purastAnnigaDamiva kSuNNazrIrmalayavanajanmAyamanilo nipIya svedAmbu smaramakara- kaladhvAnapuSpandhayAlIM dhAvantyete madAndhA madananarapateH saMbhuktavibhavam / vidarbhANAM bhUri priyatamaparIrambharabhasa - sindhurA gandhavAhAH // 35 // ete pATIvATInava viTapanaprasaGgAdaGgAni dviguNapulakAsaJji tanute // 24 // vRthA TIlAsyazikSAtidakSA dolAkhelatpuraM zrI zramajalakaNikAjAladhUlIdhArAH parikirasi vAtyAH prathayase navAvegaH ko'yaM pavana pAtipratAnAH / saurabhyAdApatadbhirmadhukarapaTalaiH pRSThato'nutava hA nanvasamaye / ratAntazrAntAbhiH stimitanayanAntA - prayAtAH kAmAH sphAradhAyyAH pathikakulavadhUbaddha vairAH samIrAH bhiranizaM smRtau yatkAntAbhirna sulabhataraH kApi ca bhavAn // 36 // eSa krIDAntatAmyatkusumapuravadhUvaktra saurabhya bandhurmugdhaM // 25 // vAraMvAraM dhutakusumitAraNyarevAtaTe vA sevApuNyaM nidrAjaDAnAM rasitamanusaro drAghayansArasAnAm / AvAtyapariNatamidaM tAvakaM tarkayAmi / yattvAM matvAntikamupagataM kAmavAmAbhirAmA rAmAH svairaM kucakalazato vastramutsArayanti // 26 // cUtazreNIparimalamuSazcaJcarIkAnuyAtAM bhUyo bhUyaH kuvalayakuTIkoTare lIyamAnAH / mandaM mandaM surata 1 mattaH pakSe, saMpRktaH 2 candrapriyAm; pakSe, - nRpapriyAm 3 puSpayuktAm ; pakSe, - rajasvalAm. 4 kisalayaiH; pakSe, -viTaiH 5 paGkajasauramaM kamalAmodastadeva svaM dhanam 6 satvaram- 7 prabhAte. 8 agniprajvalanaRkU. 9 prasArayan
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhAtavAyuvarNanam , sUryodayavarNanam 327 GgAnukUlazcalitavicakilazreNigandhAnudhAvadrolamboddhRSyamANa- mandArapuSpam / virahavidhurakokadvandvabandhurvibhindankupitakapismarajayabirudADambaro mAtarizvA // 37 // kAverIvArivella- kapolakoDatAmrastamAMsi // 10 // karanakharavidIrNadhvAntalahariparikarakrIDanaklAntazAntasphItazrIkhaNDakhaNDabhramaNabhara- kumbhIndrakaMbhAttahinakaNamiSeNa kSiptamuktAprarohaH / ayamudayabhavadbharisaurabhyagarbhAH / colastrIcInacelAJcalakalanakalAkrAnta- dharitrIdhArimUrdhAdhirUDho nayanapathamupeto bhAnumatkesarIndraH kAntAkucAntA vAnti premAgnikIlAkalitavaravadhUbaddhavairAH // 11 // navakanakapizaGgaM vAsarANAM vidhAtuH kakubhi samIrAH // 38 // caJcatkarpUracaurA malayagirigurugrAvahAvA- kulizapANe ti bhAsAM vitAnam / janitabhuvanadAhArambhamadavAptA mandAnandaimilindairahamahamikayAnudravadIrghapAnthAH / mbhAMsi dagdhvA jvalitamiva mahAbdhelamaurvAnalArciH kAverIvArisekA viralataratarattIravAnIrasiktA muktArdAH // 12 // vitatapRthuvaratrAtulyarUpairmayUkhaiH kalaza iva garIkhedanidrAlava iva pavanAstAlavanyAM vizanti // 39 // yAndigbhirAkRSyamANaH / kRtacapalavihaGgAlApakolAhalAlIlAdolAtikhelArasarabhasalasadbAlacelAJcalAnAM colInAmA- bhijalanidhijalamadhyAdeSa uttAryate'rkaH // 13 // payasi pibanto mRgamadasurabhisvedabindUnamandAn / lolantaH kera- salilarAzernaktamantarnimagnaH sphuTamanizamatApi jvAlayA lInAM kucakalazalasatkuGkumAlepaneSu zliSyanto mAlavInAM vADavAgneH / yadayamidamidAnImaGgamudyandadhAti jvalitakhadiramalayajamadhurAH kaJcakIrvAnti vAtAH // 40 // bhRGgAlI- kA ThAGgAragauraM vivasvAn // 14 // atuhinarucinAsau kaNThamAlAH sphuTitakamalinIdhUlibhiSUsarAGgAzcaJcantazcandra- kevalaM nodayAdriH kSaNamuparigatena kSmAbhRtaH sarva eva / navakalpAlaghutaralaharIzIkarAsAralAlAH / aGkAdakaM vrajanto karanikareNa spaSTabandhUkasUnastabakaracitamete zekharaM bibhratIva vikasitavilasatketakImAlatInAM modante mandamandaM mly-|| 15 // udayazikharizRGgAprAGgaNeSveva riGgansakamalamukhagiridarIgarbhato vAtapotAH // 41 // hAsaM vIkSitaH padminIbhiH / vitatamRdukarAyaH zabdayantyA vayobhiH paripatati divo'Gke helayA bAlasUryaH // 16 // sUryodayavarNanam kSaNamayamupaviSTaH kSmAtalanyastapAdaH praNatiparamavekSya prItamatataH kokavadhUbandhurbandhUkakusumaprabhaH / udayAdiziroratna- hAya lokam / bhuvanatalamazeSaM pratyavekSiSyamANaH kSitidharamudyayau tejasAM nidhiH // 1 // nijAMzukAvRtAM prAcI taTapIThAdutthitaH septasaptiH // 17 // udayamayate dimA linyaM nirAkurutetarAM nayati nidhanaM nidrAmudrAM pravartayati cumbatyarke'tirAgiNIm / lajjayeva yayau kvApi zyAmA mIlita kriyaaH| racayatitarAM svairAcArapravartanakartanaM bata bata lasalocanA // 2 // nisargasaurabhoddhAntabhRGgasaMgItazAlinI / ttejaHpuJjo vibhAti vibhAkaraH // 18 // ayaM khalu mRNAlinIudite vAsarAdhIze merAjani sarojinI // 3 // puruhUtadigaGganA navavilAsavaihAsikastviSAM vitapate patiH sapadi dRzyamAnA prasUtA ravimuddAmasutaM cirAdupetam / alino nalinodarAdvi- nijAH / stanau pulakayanti cotpaladRzAM priyoraHsthale vipamuktAH priyabAhudvayabandhanAnnavoDhAH // 4 // udayati vita- | ryasitavRttayo ghusRNapaGkapatrAGkurAH // 19 // AyAntyA to razmirajAvahimarucau himadhAmna yAti cAstam / vahati vimazriyaH padatalasparzAnabhAvAdiva vyomAzokatarornavInagirirayaM vilambighaNTAdvayaparivAritavAraNendralIlAm // 5 // kalikAgucchaH samujjRmbhate / AtanvannavataMsavibhramamasAghaTamAnakokakucamAmRzankarairvikasatpayojanayanAvalokitaH / | vAzAkuraGgIdRzAmunmIlattaruNaprabhAkarakarastomaH samudbhAsate paricumbatIdamaruNaprabhAdharaM raviradya vAravanitAmukhaM muhuH // 20 // etattaya cakravAkahRdayAzvAsAya taaraagnn|| 6 // Agatya saMprati viyogavisaMsthulAGgImambhojinI grAsAya sphuradindumaNDalaparIhAsAya bhaasaaNnidhiH| dikkAntAkvacidapi kSapitatriyAmaH / etAM prasAdayati pazya zanaiH | kucakumbhakuGkumarasanyAsAya paGkeruhollAsAya sphuTavairaprabhAte tanvani pAdapatanena sahasrarazmiH // 7 // unnidra- | kairavavanatrAsAya vidyotate // 21 // mIlatkairavalocanA pravikokanadareNupizaGgitAGgA gAyanti mattamadhupA gRha- galattArAcchahArAvalI glAyaccandramukhAM vizRGkhalatamaHkezAM dIrghikAsu / etaccakAsti ca ravenavabandhujIvapuSpacchadAbhamudayA- sazeSAmbarAm / prAptaH satvaramitvarImiva balAdugADharAgaiH calacumbi bimbam // 8 // bhUyo nipIya lavaNAmbudhi | karairAkarSanniva yAminImanupatatyambhojinIvallabhaH // 22 // mAprabhAtaM puJjIbhavannudayate tapanacchalena / aurvAmirambara yAvannIranidheH prabhAtasamayaH proddhRtya lokatrayImANikyaM ravipayonidhimadya pAtuM lInoDubudbudakadambamiti pratImaH // 9 // bimbamambaravaNigvIthIpathe nyasyati / tAvatkartumivAsya mUlyaayamudayati mudrAbhaJjanaH padminInAmudayagirivanAlIbAla- mucitaM padmAkareNa svayaM lakSmIrlabdhavikAsapaGkajakaranyastaM 1 prAcI dika- 2 bhramarAH 3 sUryaH. 4 vikAsanazIlaH. 1 pakSibhiH. 2 sUryaH.
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam wwwwwwwwwww puraH sthApyate // 23 // maJjiSThAruNadIdhitirmadhukarairmAGgalya- te // 6 // candanaM stanataTe'dharabimbe yAvakaM ghanataraM ca gItistataH kokAhAdapaTuH saroruhavanaM prItyA samujjRmbha- sapatnyAH / prAtarIkSya kupitApi mRgAkSI sAgasi priyatame yan / lokAlokakaraH karaizca tamasAM stomaM samutsArayannA- parituSTA // 7 // darpaNeSu paribhogadarzinI pRSThataH praNayino rohatyudayAcalaM ravirayaM bandhUkagucchacchaviH // 24 // kIlAlaiH niSeduSaH / prekSya bimbamanubimbamAtmanaH kAni kAni na kuGkumAnAM sakalamapi jagajjAlametanniSiktaM muktAzconmatta- cakAra lajjayA // 8 // kimapi kAntabhujAntaravartinI bhRGgA vighaTitakamalakoDakArAgRhebhyaH / utsRSTaM gosahasraM kRtavatI yadiyaM kalabhASiNI / tadanukRtya girA gurukimuta kalakalaH zrUyate ca dvijAnAM bhAgyavRndArakANAM saMnidhau hriyamanIyata sArikayA vadhUH // 9 // dhanyAsi yA harihayaharitA sUyate putraratnam // 25 // kathayasi priyasaMgame'pi narmokticATukazatAni ratAntareSu / nIvI prati praNihite tu kare priyeNa sakhyaH zapAmi yadi nAyikAnirgamanam kiMcidapi smarAmi // 10 // bahu jagada purastAttasya mattA nidrAnivRttAvudite ghuratne sakhIjane dvArapadaM parAste / kilAhaM cakara ca kila cATu prauDhayoSidvadasya / viditazlathIkRtAzleSarase bhujaGge cacAla nAliGganato'GganA sA miti sakhibhyo rAtrivRttaM vicintya vyapagatamadayAti // 1 // gurutrAsAdAsAditabhavadupAlambhavacasA muhuH smAraM brIDitaM mugdhavadhvA // 11 // zazapadamaNimAlaM candrarekhAbhismAraM kathamapi nizIthe samagamam / idAnIM muJca tvaM dayita rAmaM lalitapulakajAlaM lakSyabindupravAlam / vapuranaghamapunareSyAmi samabhUduSaHkAlIno'yaM caTulacaTakAlIkalakalaH muSyA vakti kasyApi yUnaH surtklhliilaasuukssmmaargaabhi||2|| prabuddhAyAH prAtarlasadalasadorvallivalayaM galanmallIdAnaH yogam // 12 // prabhAte pRcchantIranurahasavRttaM sahacarInazithilakabarIbandhasamaye / priyAloke ghUrNannayanamasRNasmera- voDhA na vrIDAmukulitamukhIyaM sukhayati / likhantInAM madhuro mukhe jambhArambhI jayati bhRzamindIvaradRzaH // 3 // patrAGkaramanizamasyAstu kucayozcamatkAro gUDhaM karajapadamAsAM prANezena prahitanakhareSvaGgAkeSu kSapAnte jAtAtaGkA racayati kathayati // 13 // kvacittAmbUlAktaH kvacidagurupakAGkaciraM candanAlepanAni / dhatte lAkSAmasakRdadhare dantadantAva- malinaH kvacicUrNodgArI kvacidapi ca sAlaktakapadaH / ghAte kSAmAGgIyaM cakitamabhitazcakSuSI vikSipantI // 4 // valIbhaGgAbhogairalakapatitaiH kIrNakusumaiH striyaH sarvAvasthaM dhammilaM paribanatI nakhamukhaiH sImantamAtanvatI pazyantI kathayati rataM pracchadapaTaH // 14 // nakhakSatamuraHsthalenakharotsavaM kucayuge savyApasavyaM muhuH / nAbhIsImani kuJci- 'dharadale radasya vraNaM cyutA bakulamAlikA vigalitA ca tAGgalidalaM nIvIbharaM rundhatI zayyAgAravinirgatApi hRdayA- muktAvalI / ratAntasamaye mayA sakalametadAlokitaM smRtiH nnAdyApi niSkAmati // 5 // eSA kA bhuktamuktA vilulita kka ca ratiH kva ca ka ca tavAli zikSAvidhiH // 15 // vasanA khedalagnAntavastrA pratyUSe yAti bAlA mRga iva cakitA sarvataH shngkyntii| kenedaM vaktrapamaM hyadharamadhurasaM khaNDitaM kena vakSaste dRDhalamakarkazakucadvandvAvabhagnAntaraM kaNThaH kaGkaNapItaM svargaH kenAdya bhukto haranayanahato manmathaH kasya tuSTaH // 6 // | ratnakoTikalanAsuvyaktamudrAGkitaH / vyatyAsavyatiSaJjitazca tilakaH phAle tavAyaM sakhe kasyAzcitprakaTIkaroti suratasaMbhogAviSkaraNam | prauDhiM parAM subhravaH // 16 // tasyAH pAATalapANijAGkitamuro ratakhinnatanuM prAtarlajjAnamramukhI vadhUm / smarantIM rAtri nidrAkaSAye dRzau nidhUtAdharazoNimA vilulitasrastasrajo caritaM dRSTvAnoti na ko mudam // 1 // rAjate rAjarAmAyA mUrdhajAH / kAJcIdAma darazlathAJcalamiti prAtarnikhAtaidRzoeSa bimbAdharavraNaH / sudhAM pItveva kAntena taccheSo'yaM sa rebhiH kAmazaraistadadbhutamaho patyumanaH kIlitam // 17 // mudritaH // 2 // AcchAdayasi kiM mugdhe vastreNAdharapallavam / yadrAtrau rahasi vyapetavinayaM vRttaM rasAtkAminoranyonyaM zayakhaNDitA eva zobhante vIrAdharapayodharAH // 3 // sakhi nIyamIhitarasAvAptipravRttaspRham / tatsAnandamiladRzoH kathadazanakSatamadhare kiM gopayase prayatnena / saMprati rajanirahassaM mapi smRtvAM gurUNAM puro hAsodbhedanirodhamantharamilattAraM nayanAlasyaM nivedayati // 4 // saMvaraNAya vadhUTI bahupari- kathaMcitsthitam // 18 // dampatyornizi jalpatogRhazukenApATIM karotu kiM tena / saMprati rajanirahasyaM nayanAlasaM karNitaM yadvacastatprAtargurusaMnidhau nigadatastasyAtimAtraM vadhUH / nivedayati // 5 // upasi parivartayantyA muktAdAmopavI- karNAlambitapadmarAgazakalaM vinyasya caJcavAH puTe vrIDA prakarotatA nItam / puruSAyitavaidagdhyaM lajjAvati kairna kalitaM | ti dADimaphalavyAjena vAgbandhanam // 19 // dhanyAstAH sakhi 1 payobhiH. 2 devatAnAm. 3 jAtazarIravikRtiH. yoSitaH priyatame sarvAGgalagne'pi yAH prAgalbhyaM racayanti
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbhogAviSkaraNam, priyaprasthAnAvasthAkathanam manmathavidhAvAlambya dhairya mahat / asmAkaM tu tadIyapANikamalenonmocayatyaMzukaM ko'yaM kA vayamatra kiM ca surataM naiva smRtirjAyate // 20 // kAnte talpamupAgate vigalitA nIvI svayaM bandhanAttadvAsaH zlathamekhalAguNaghRtaM kiMcinnitambe sthitam / etAvatsakhi vedmi kevalamahaM tasyAGgasaGge punaH ko'sau kA'smi rataM nu vA kathaMmiti svalpApi me na smRtiH // 21 // gADhAzleSavizIrNacandanarajaHpuJja prasArAdiyaM zayyA saMprati komalAGgiH paruSetyAropya mAM vakSasi / gADhauSThagraha pUrvamAkulatayA pAdAgra saMdaMzakenAkRSyAmbaramAtmano yaducitaM dhUrtena tatprastutam // 22 // nidrAtundilazoNalocanayugaM dattAGkadantacchadaM paryastAlakavali gharmapaTala prAmRSTapatrAvali / jRmbhAjRmbhitasIdhusaurabhamiladbhaGgIbhiraGgIkRtastotraM zaMsati vaktrameva rajanI vRttAntameNIdRzaH // 23 // - 329 dinazataprApyaM dezaM priyasya yiyAsato harati gamanaM bAlAlApaiH sabASpajhalajjhalaiH // 11 // pituradhipuraM tyaktAH sakhyaH samaM nijabAndhavairna ca paricitirjAtA patyurgRhe'pi kayAcana / katipayadinodaJcatpremNa priye pravasatyasau kathayatu manastApaM kasmai navaM navakAminI // 12 // sAntvaprAyaiH praNayavacanairgantumApRcchamAne kAnte tiryaGkamitavadanA rundhatI bASpapUram / dIrghocchrAsasthaganavikalotkampi nAsApuTAntA saMkhyAzUnyaM gaNayati mRgIlocanA kaGkaNAni // 13 // yAmI - tyukte hRdayapatinA paJcazaH zaGkhabhUSAH svairaM svairaM jhaTiti galitAH pANipaGkeruhAyAt / no yAsyAmItyanupadamimAM vAcamAkarNayantyAstanvyAH zeSA api caTacaTetyeva bhaGga samIyuH // 14 // AyAte zrutigocaraM priyatamaprasthAnakAle balAttalpAntaHsthitayA tayA janamalaM dRSTvA ciraM mugdhayA | socchrAsaM dRDhamanyu nirbharagaladvASpAmbudhautaM tayA svaM vaktraM vinivezya bhartRhRdaye niHzabdakaM rudyate // 15 // dRSTaH kAtaranetrayA cirataraM baddhAJjaliM yAcitaH pazcAdaMzukapallavena vidhRto ni-rvyAjamAliGgitaH / ityAkSipya samastamarthamaghRNo gantuM pravRttaH zaThaH pUrva prANaparigraho dayitayA muktastato vallabhaH // 16 // lagnA nAMzukapallave bhujalatA no dvAradeze'rpitA no vA pAdayuge tayA nipatitaM tiSTheti noktaM vacaH / kAle kevalamambudAlimaline gantuM pravRttaH zaThastanvyA bASpajalaughakalpitanadIpUreNa ruddhaH priyaH // 17 // dUraM sundari nirgatAsi nagarAdeSa drumaH kSIravAnasmAdeva nivartyatAmiti zanairuktvAdhvagena priyAm / gADhAliGganavakritastanataTAbhogasphuTatkacukaM vIkSyoraH sthalamazrupUritadRzaH prasthAnabhaGgaH kRtaH // 18 // yAmi preyasi vAridAgamadine jAnIhi mAmAgataM cintAM cetasi mA vidhehi kathayatyevaM sabASpe mayi / niHzvAsaiH pavanAyitaM varatanoraGgaiH kadambAyitaM kAntyA ketakapatrakAyitamaho dRgbhyAM payodayitam // 19 // yAmItyapriyavAdini priyatame mudrAbhavatkaGkaNaM kelIsadmabahirgataikacaraNe bhUmau zarIrasthitiH / antardhAnagate punarmRgadRzo vAcyA kimanyA dazA lAjAsphoTa iva sphuTatyaviralaM hAro'pi vAmabhruvaH // 20 // prasthAnaM valayaiH kRtaM priyasakhairakhairajasraM gataM dhRtyA na kSaNamAsitaM vyavasitaM cittena gantuM puraH / yAtuM nizcitacetasi priyatame sarve samaM prasthitA gantavye sati jIvitapriyasuhRtsArthaH kimu tyajyate // 21 // gacchAmIti mayoktayA mRgadRzA niHzvAsamudrekiNaM tyaktvA tiryagavekSya bASpakaluSeNaikena mAM cakSuSA / adya prema madarpitaM priyasakhIvRnde tvayA badhyatAmitthaM snehavivardhito mRgazizuH sotprAsamAbhASitaH // 22 // cintAmohavinizcalena manasA maunena priyaprasthAnAvasthAkathanam mugdhA kAntasya yAtroktizravaNAdeva mUcchitA / buddhA vakti priyaM dRSTvA kiM cireNAgato bhavAn // 1 // yAmIti priyapRSTAyAH priyAyAH kaNThalagnayoH / vacojIvitayorAsIdbahirniHsaraNe raNaH // 2 // bASpAkulaM pralapatorgRhiNi nivartasva kAnta gaccheti / yAtaM daMpatyordinamanugamanAvadhi sarastIre // 3 yAmi na yAmIti dhave vadati purastA - rakSaNena tanvaGgayAH / galitAni pu~rovalayAnyaparANi tathaiva dailitAni // 4 // manasi nivizate sa ko'pi tApaH praNayini bAhulatAntarasthite'pi / sarasijamakarandagandha - bandhurvahati yadeSa zanaiH zanaiH samIraH // 5 // kAnte kathaMci dvaditaprayANe kSaNaM vinamrA virahArditAGgI / tataH samAlokya kadAgato'sItyAkhyAya kAntA mudamAsasAda // 6 // lajjAM vihAya ruditaM vidhRtaH paTAnte mA gAstvamityuditamaGgulayo mukhe'stAH / sthitvA puraH patitameva nivartanAya prANezvare vrajati kiM na kRtaM kRzAGgayA // 7 // ganturvivasvadudye hRdayezvarasya pratyUSapakSininadazramajAtakampA / nidrAM jalairazizirairnayanAbjajAtaiH kAntA tadaMsazikhare patitairjahAra // 8 // prANezvare kimapi jalpati nirgamAya kSAmodarI vadanamAnamayAMcakAra / AlI punarnibhRtametya latAnikuJjamunmattakokilakaladhvanimAtatAna // 9 // gantuM priye vadati niHzvasitaM na dIrghamAsInna vA nayanayorjalamA virAsIt / AyurlipiM paThitumerNaMdRzaH paraMtu bhAlasthalIM kimu karaH samupAjagAma // 10 // praharaviratau madhye vA'hnastato'pi pareNa yA kimuta sakale yAte'pyahni priya tvamiSyasi / iti 1 pravAsagamanam. '2 jAgRtA. 3 agrimakaGkaNAni. 4 bhagnAni 5 kuzodarI. 6 hariNAkSyAH. 42 su. ra. bho.
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam www pAdAnataH pratyAkhyAnaparAGmukhaH priyatamo gantuM pravRtto- | nAyakaM prati sakhIvAkyama 'dhunA / sbiiddairlsairnirntrlutthdbaasspaakulailocnaiH zvAsotkampa- kimiti sakhe paradeze gamayasi divasAndhanAzayA lubdhaH / kucaM nirIkSya suciraM jIvAzayA vAritaH // 23 // varSati mauktikanikaraM tava bhavanadvAri kAzcanI vallI // 1 // kAnto yAsyati dUradezamiti me cintA paraM jAyate lokA- | yA bimbauSTharuciH ka vidrumamaNiH svapne'pi tAM labdhavAn nandakaro hi candravadane vairAyate candramAH / kiM cAya hAsazrIsadRzaistapobhirapi kiM muktAphalairbhUyate / tatkAntiH vitanoti kokilakalAlApo vilApodayaM prANAneva haranti | zatazo'pi vahnipatanairhenaH kutaH setsyati tyaktvA ratnamayIM hanta nitarAmArAmamandAnilAH // 24 // prayAsi dayitAM kasmai dhanAyAdhvaga // 2 // udyarhiSi durda rAravapuSi prakSINapAnthAyuSi zyotadvigruSi candraruDmuSi sakhe sakhI prati naayikaavaakym| | haMsadviSi prAvRSi / mA muJcoccakucAntasaMtatagaladvASpAkulAM vayo navyaM svAntaM viSayataralaM hanta satataM priyo dUre deze bAlikAM kAle kAlakarAlanIlajaladavyAluptabhAvattviSi janakanagaraM durlabhataram / janazvAyaM duSTo bhRzamidamanAya, satataM kathaMkAraM pAraM kathaya sakhi yAmo'sya vayasaH // 1 // | // 3 // mA gaccha pramadApriya priyazatairabhyarthitastvaM mayA AyAtA jaladAvalI sarabhasaM vidyutsamAliGgitA zailAnAM " | bAlA prAGgaNamAgatena bhavatA prAmotyavasthAM parAm / kiM paritaH sazabdamahimukzreNI narInRtyati / evaM satyapi hanta cAsAH kucabhAraniHsahatarairaGgairanaGgAkulaiyuTyatkaJcakajAlakaisaMprati patirdezAntaraM prasthitastaduHkhaM vinivedyatAM sakhi kathaM ranudinaM niHsUtramasmadgRham // 4 // kassAdhunAne mayA // 2 // sakhAyaM prati nAyakoktiH . nAyakaM prati nAyikoktayaH zete zItakaro'mbuje kuvalayadvandvAdvinirgacchati svacchA gaccha gacchasi cetkAnta panthAnaH santu te zivAH / | mauktikasaMhatirdhavalimA haimI latAmaJcati / sparzAtpaGkajamamApi janma tatraiva bhUyAdyatra gato bhavAn // 1 // na ciraM kozayorabhinavA yAnti sajaH klAntatAmeSotpAtaparamparA mama topAya tava yAtrA bhaviSyati / yadi yAsyasi yAtavya- mama sakhe yAtrAspRhAM kRntati // 1 // malamAzaGkayApi te // 2 // sahiSye virahaM nAtha dekhadRzyAanaM mama / yadaktanetrAM kaMdarpaH prahartu mAM na zakSyati // 3 // nAyikAM prati sakhIvAkyam prANeza vijJaptiriyaM madIyA tatraiva neyA divasAH kiyntH| vAraMvAramudazru locanayugaM paryAkulaM jAyate niHzvAsA saMpratyayogyasthitireSa dezaH karA himAMzorapi tApayanti viramanti na kSaNamamI vyAzliSTadantacchadAH / prsthaanshrvnnaa|| 4 // etasminsahasA vasantasamaye prANeza dezAntaraM dapi priyatamasyAho taveyaM sthiti! jAne nilayaM gate tu gantuM tvaM yatase tathApi na bhayaM tApAtprapadye'dhunA / yasmA- dayite kIdRgdazAmApsyasi // 1 // kairavasArasaurabhamuSA sAkaM sarovAyunA cAndrI dikSu viz2ambhate rajaniSu svacchA mayUkhacchaTA // 5 // lolairlocana dezAntaropagato nAyakaH vAribhizca zapathaiH pAdapraNAmaiH parairanyAstA vinivArayanti didRkSamANaH kSaNamAyatAjhyA mukhAmbujaM maJjulamadhvakRpaNAH prANezvaraM prasthitam / puNyAhaM vraja maGgalaM sudivasaH | prAtaH prayAtasya yattvatsnehocitamIhitaM priya mayA tvaM nirgataH | nInaH / muhUrtamAnaM sumuhUrtakAlaM savarSakAlaM kalayAMcakAra zroSyasi // 6 // bhAvAMzcUtatarurgururmanasijaH ko'pyeSa bhRGga- | // 1 // nizamya kelIbhavanopakaNThe maJjIrama dhvanimadhvastamo mando gandhavahaH sito malayajo doSAkaro mAdhavaH / nA | nInaH / yathA tathA baddhakathAvazeSaM samApayAmAsa samaM suhRdbhiH aGgAro navapallavaH parabhRto vijJo gurorAjJayA niryAto'si // 2 // mukhaM priyAyAH samudIkSamANaH kAnto dinasyAvicAritAH kathamamI karA grahA na tvayA // 7 // mA ntamapekSamANaH / muhurmuhuryomani tigmabhAnau nivezayAmAsa yAhItyapamaGgalaM vraja kila snehena zUnyaM vacastiSTheti prabhutA vilocane khe // 3 // yathAruci kuruSvaiSApyudAsInatA / no jIvAmi vinA tvayeti vacanaM saMbhAvyate vA na vA tanmAM zikSaya nAtha yatsamu vasantavarNanam citaM vaktuM tvayi prasthite // 8 // madhuparAjiparAjitamAninIjanamanaHsumanaHsuramizriyam / abhRta vAritavArijaviplavaM sphuTitatAmratatAmravanaM jagat 1 :mayUrapatiH. 2 svamaraNasaMsUcanena gamananiSedho garbhIkRtaH / 1 vistIrNam .
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasantavarNanam // 1 // raNatkaGkaNAnAM jhaNapurANAM calatkuNDalAnAM kaNa- miva vAhanAnAm / utpattibhUmau turagottamAnAM dizi pratasthe kiGkiNInAm / vadhUnAM mukhAmbhoruhaM draSTu kAmo rathaM mantharaM / raviruttarasyAm // 20 // AsvAditaM svAdumarandabinducakrabandhuzcakAra // 2 // vikasitasahakArabhArahAriparimala- / svacchandamindIvarasundarIbhiH / mAkandapuSpaM pramadAjanasya punyjitgunyjitdvirephH| navakisalayacArucAmarazrIrharati mune- pramodamAmodabharairakArSIt // 21 // kuberaguptAM dizamuSNarapi mAnasaM vasantaH // 3 // razmau gantuM pravRtte samayaM vilaGghaya / digdakSiNA gandhavahaM vasantasamayakhabhAvAkhyAnam mukhena vyalIkaniHzvAsamivotsasarja // 22 // asUta sadyaH kokilazcatazikhare maJjarIreNupiJjaraH / gaditaiyaktatAmeti kusumAnyazokaH skandhAtprabhRtyeva sapalavAni / pAdena kulInazceSTitairiva // 4 // paricumbati saMzliSya bhramarazta nApaikSata sundarINAM saMparkamAsiJjitanU pureNa // 23 // sadyaH maJjarIm / navasaMgamasaMhRSTaH kAmI praNayinImiva // 5 // Ane pravAlodgamacArupatre nIte samApti navacUtabANe / nivezayApallavite sthitvA kokilA madhurasvaram / cukaja kAminAM mAsa madhudvirephAnnAmAkSarANIva manobhavasya // 24 // varNacittamAkarSantIva dUtikA // 6 // subhage koTisaMkhyatvamupetya prakarSa sati kaNikAraM dunoti nirgandhatayA sma cetaH / madanAzugaiH / vasante pazcatA tyaktA pazcatAsIdviyogi-prAyeNa sAmagryavidhau guNAnAM parAGmukhI vizvasRjaH pravRttiH nAma taGapAkasamaye par3apativimA // 25 // bAlenduvakrANyavikAsabhAvAdvabhuH palAzAnyatipaitaGgasyodaye celuH paitaGgA iva vAnarAH // 8 // sahakAra- lohitAni / sadyo vasantena samAgatAnAM nakhakSatAnIva kusumakesaranikarabharAmodamUchitadigante / madhuramadhuvidhura | vanasthalInAm // 26 // lagnadvirephAJjanabhakticitraM mukhe madhupe madhau bhavetkasya notkaNThA // 9 // malayAnila | madhuzrIstilakaM prakAzya / rAgeNa bAlAruNakomalena cUtamilanotkaTamadakalakalakaNThakalakalApaH / madhuramadhuvi | pravAloSThamalaMcakAra // 27 // mRgAH priyAladrumamaJjarINAM dhuramadhupo madhurayaMmadhunA dhinoti dharAm // 10 // kiMzuka- rajaHkaNevinitadRSTipAtAH / madoddhatAH pratyanilaM vicerukalikAntargatamindukalAspardhikesaraM bhAti / raktanicolaka | vanasthalImarmarapatramokSAH // 28 // cUtAGkurAkhAdakaSAyapihitaM dhanuriva jatumudritaM vitanoH // 11 // AyAtA kaNThaH puMskokilo yanmadhuraM cukUja / manakhinImadhurajanI madhurajanIgItihRdyeyam / aGkuritaH smaraviTapI mAnavighAtadakSaM tadeva jAtaM vacanaM smarasya // 29 // smara viTa pInastanImabalAm // 12 // aviralakamala himavyapAyAdvizadAdharANAmApANDurIbhUtamukhacchavInAm / vikAsaH sakalAlimadazca kokilAnandaH / ramyo'yameti saMprati khadAnamaH kipuruSAGganAnA cakra khedodgamaH kiMpuruSAGganAnAM cakre padaM patravizeSakeSu // 30 // lokotkaNThAkaraH kAlaH // 13 // sapadi sakhIbhirnibhRtaM madhu dvirephaH kusumaikapAtre papau priyAM svAmanuvartamAnaH / virahavatIstrAtumatra bhajyante / sahakAramaJjarINAM zikhodgama- zRGgeNa ca sparzanimIlitAkSI mRgImakaNDUyata kRSNasAraH granthayaH prathame // 14 // asau marucumbitacArukesaraH // 31 // dadau rasAtpaGkajareNugandhi gajAya gaNDUSajalaM prasannatArAdhipamaNDalAgraNIH / viyuktarAmAturadRSTivIkSito kareNuH / arthopabhuktena bisena jAyAM saMbhAvayAmAsa rathAGgavasantakAlo hanumAnivAgataH // 15 // prasUnarAGgairmakaranda- | nAmA // 32 // gItAntareSu zramavArilezaiH kiMcitsamucchAtoyaM salIlamAdAya vasantakAmI / vanasthalIvAmadRzAM sitapatralekham / puSpAsavAghUrNitanetrazobhi priyAmukhaM kimukhAni siJcatyasau mandamarutkareNa // 16 // vyatItakalpe mpuruSazcacumbe // 33 // paryAptapuSpastabakastanAbhyaH sphuratpravAziziraikabAlye saMkalpapuSpodgamabandhurAgI / iyaM lavaGgI loSThamanoharAbhyaH / latAvadhUbhyastaravo'pyavApurvinamrazAkhAyuvabhRGgasaGgAducchranagucchastanikeva bhAti // 17 // datte bhujabandhanAni // 34 // na tajjalaM yanna sucArupaGkajaM na jano'sau khalu vidyamAnamavidyamAnaM tu na ko'pi tAvat / paGkajaM tadyadalInaSaTpadam / na SaTpado'sau kalaguJjito na viyoginAM puSpanamannazokaH zokaprado'bhUdati ciMtrametat yo na guJjitaM tanna jahAra yanmanaH // 35 // kusumajanma // 18 // jagau vivAhAvasare vanasthalIvasantayoH kAmahutAza- tato navapallavAstadanu SaTpadakokilakUjitam / iti yathAsAkSiNi / pikadvijaH prItamanA manoramaM muhurmuhurmaGgalamantra- kramamAvirabhUnmadhurdumavatImavatIrya vanasthalIm // 36 // mAdarAt // 19 // rathasthitAnAM parivartanAya purAtanAnA- upahitaM zizirApagamazriyA mukulajAlamazobhata kiNshuke| praNayinIva nakhakSatamaNDanaM pramadayA madayApitalajjayA 1 zAlivizeSasya paripAkasamaye. 2 garuDaparAkramaH. 3 sUryasya. 4 zalabhAH.5 puMnAgaH; pakSe,-saTA. 6 candrabimbaH pakSe, sugrIvasya // 37 // vraNagurupramadAdharaduHsahaM jaghananirviSayIkRtamekhasenA.7 strI pakSe, dazarathaputraH. | lam / na khalu tAvadazeSamapohituM raviralaM viralaM kRtavAn
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam himam // 38 // abhinayAnparicetumivodyatA malayamAruta- nivedite smaramate ramate sma vadhUjanaH // 57 // navapalAzakampitapallavA / amadayatsahakAralatA manaH sakalikA kalikA- palAzavanaM puraH sphuTaparAgaparAgatapaGkajam / mRdulatAntamajitAmapi // 39 // nayaguNopacitAmiva bhUpateH sadu- latAntamalokayatsa surabhiM surabhiM sumanobharaiH // 58 // pakAraphalAM zriyamarthinaH / abhiyayuH saraso madhusaMbhRtAM vilulitAlakasaMhatirAmRzanmRgadRzAM zramavAri lalATajam / kamalinImalinIrapatatriNaH // 40 // kusumameva na kevala- tanutaraGgatatiM sarasAM dalatkuvalayaM valayanmarudAvavau mArtavaM navamazokataroH smaradIpanam / kisalayaprasavo'pi // 59 // sphuTamivojvalakAJcanakAntibhiryutamazoka vilAsinAM madayitA dayitAzravaNArpitaH // 41 // vira- campakaiH / virahiNAM hRdayasya bhidAbhRtaH kapizitaM pizitaM citA madhunopavanazriyAmabhinavA iva patravizeSakAH / madhu- madanAminA // 60 // smarahutAzanamurmuracUrNatAM dadhurivAmralihA~ madhudAnavizAradAH kurabakA rakhakAraNatAM yayaH vaNasya rajaHkaNAH / nipatitAH paritaH pathikavrajAnupari te // 42 // suvadanAvadanAsavasaMbhRtastadanuvAdiguNaH kusumo- paritepurato bhRzam // 61 // ratipatiprahiteva kRtakRdhaH priyatameva dgamaH / madhukarairakaronmadhulolupairbakulamAkulamAyatapaGkibhiH vadhUranunAyikA / bkulpussprsaasvpeshldhvnirgaannirgaa||43|| prathamamanyabhRtAbhirudIritAH praviralA iva mugdha- nmadhupAvaliH // 62 // priyasakhIsadRzaM pratibodhitAH kimapi vadhUkathAH / surabhigandhiSu zuzruvire giraH kusumitAsu mitA kAmyagirA parapuSTayA / priyatamAya vapurgurumatsaracchidurayAduvanarAjiSu // 44 // zrutisukhabhramaravanayItayaH kusuma rayAcitamaGganAH // 63 // madhukarairapavAdakarairiva smRtibhuvaH pathikA hariNA iva / kalatayA vacasaH parivAdinIsvarakomaladantaruco babhuH / upavanAntalatAH pavanAhataiH kisalayaiH, jitA rajitA vazamAyayuH // 64 // samabhisRtya rasAdavasalayairiva pANibhiH // 45 // lalitavibhramabandhavicakSaNaM surabhigandhaparAjitakesaram / patiSu nirvivizurmadhumaGganAH lambitaH pramadayA kusumAvacicISayA / avinamanna rarAja smarasakhaM rasakhaNDanavarjitam // 46 // zuzubhire smita vRthoccakairanRtayA nRtayA vanapAdapaH // 65 // vadanasaurabhalobha paribhramadramarasaMbhRtasaMbhRtazobhayA / calitayA vidadhe kalacArutarAnanAH striya iva shlthshinyjitmekhlaaH| vikacatAmarasA mekhalAkalakalo'lakaloladRzAnyayA // 66 // kusumakAmukagRhadIrghikA madakalodakalolavihaMgamAH // 47 // upayayau | kArmukasaMhitadrutazilImukhakhaNDitavigrahAH / maraNamapyaparAH tanutAM madhukhaNDitA himakarodayapANDumukhacchaviH / sadRza- pratipedire kima muharmumuhargatabhartRkAH // 67 // madhurayA miSTasamAgamanivRtiM vanitayAnitayA rajanIvadhUH // 48 // madhabodhitamAdhavImadhusamRddhisamedhitamedhayA / madhukarAGgaapatuSAratayA vizadaprabhaiH suratasaGgaparizramanodibhiH / kusuma- nayA muharunmadhvanibhRtA nibhRtAkSaramujjage // 68 // aruNicApamatejayadaMzubhirhimakaro makarorjitaketanam // 49 // tAkhilazailavanA muhurvidadhatI pathikAnparitApinaH / vikacahutahutAzanadIpti vanazriyaH pratinidhiH kanakAbharaNasya yat / kiMzukasaMhatiruccakairudavahaddavahavyavahazriyam // 69 // kamayuvatayaH kusumaM dadhurAhitaM tadalake dalakesarapezalam linI malinI dayitaM vinA na sahate saha tena niSevitum / // 50 // alibhiraJjanabindumanoharaiH kusumapatinipAtibhi- tamadhunA madhunA nihitaM hRdi smarati sA ratisAramaharnizam raGkitaH / na khalu zobhayati sma vanasthalIM na tilakaM // 70 // suhRdastaruNInakhakSatAnAM pratipakSAH pathikAGganAjanAtilakaH pramadAmiva // 51 // amadayanmadhugandhasanAthayA nAm / dahanadyatidasyavaH samantAdvipine kiMzukakumalA virejuH kisalayAdharasaMtatayA manaH / kusumasaMbhRtayA navamallikA // 71 // kiMzukakSitiruhAM vilasantaH kuDmalAH kuTilatAM smitarucA tarucAruvilAsinI // 52 // aruNarAganiSedhibhi- kalayantaH / pAnthavAraNavidAraNatAmrAH kAmakesarinakhA raMzukaiH zravaNalabdhapadaizca yavAGkuraiH / parabhRtAvirutaizca vilA- iva rejuH // 72 // prasphuratpracurabAlapallavA vIrudhazca tarasinaH smarabalairabalaikarasAH kRtAH // 53 // upacitAvayavA lAzcakAzire / krIDitA iva kusumbhavAribhiH kAmamitrasamaye zucibhiH kaNairalikadambakayogamupeyuSI / sadRzakAntiralakSyata samAgate // 73 // kUjitAni kalayanvanapriyo na priyo virahimaJjarI tilakajAlakajAlakamauktikaiH // 54 // dhvajapaTaM NAmajAyata / manmathAgnirapi bhasmanA daraM sAdaraM munimanomadanasya dhanu tazchavikaraM mukhacUrNamRtuzriyaH / kusumakesara- 'mbujaM vyadhAt // 74 // bakulakulamilanmilindamAlAmadareNumaNivrajAH sapavanopavanotthitamanvayuH // 55 // anubhava- kalakokilakUjitodayena / ahaha niyamino'pi tattvacinavadolamRtUtsavaM paTurapi priyakaNThajighRkSayA / anayAsanara- ntAcyutamatayo matayoSito babhUvuH // 75 // kusumanagajuparigrahe bhujalatAM jalatAmabalAjanaH // 56 // tyajata mAnamalaM vanAnyupaitukAmA kisalayinImavalambya cUtayaSTim / kaNabata vigrahaina punareti gataM caturaM vayaH / parabhRtAbhiritIva 1 tuSAgniH. 2 puSpAvacayaM kartumISitayA. THEHHTHHHHHHHHHHHHHIL
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasantavarNanam 333 dalikulanUpurA nirAse nalinavaneSu padaM vasantalakSmIH // 76 // SaTpadairnirantaraniSevitAmitamadhau madhau remire // 91 // vikasitakusumAdharaM hasantIM kurabakarAjivadhUM vilokayantam / mando'yaM malayAnilaH kisalayaM cUtadrumANAM navaM mAdyatko - dadRzuriva surAGganA niSaNNaM sazaramanaGgamazokapalaveSu kilakUjitaM vicakilA modaH purANaM madhu / baannaanityupdii|| 77 // muhuranupatatA vidhUyamAnaM viracitasaMhati dakSiNA - karoti surabhiH paJcaiva paJceSave yUnAmindriyapaJcakasya yugapanilena / alikulamalakAkRtiM prapede nalinamukhAntavisarpi saMmohasaMgadinaH // 92 // udyadvidumakAntibhiH kisalayaipaGkajinyAH // 78 // zvasanacalitapallavAdharoSThe navanihite- stAmrAM tviSaM bibhrato bhRGgAlIvirutaiH kalairavizada vyAhArardhyamivAvadhUnayantI / madhusurabhiNi SaTpadena puSpe mukha iva lIlAmRtaH / bhrAmyanto malayAnilAhaticalaiH zAkhAsahasraizAlalatAtradhUcucumbe // 79 // utsRSTamambujadRzAmiva mAna- muhurbhAnti prApya madhupramaGgamadhunA mattA ivAmI drumAH // 93 // ratnamAdAya SaTpadatilAnmadhuvAripUrAn / puMskokilasya kala- cUtAnAM ciranirgatApi kalikA badhnAti na khaM rajaH saMnaddhaM kUjitakaitavena saMkalpavAkyamayamAtanute rasAlaH // 80 // yadapi sthitaM kurabakaM tatkorakAvasthayA / kaNTheSu skhalitaM utphullapaGkajaniSaktalasadvirephaH kiMcidvinidrakumudotkara- gate'pi zizire puMskokilAnAM rutaM zaGke saMharati smaro'pi sNbhRtshriiH| AmUlanaddhavividhAdbhutamAlyamAlazcitraM na kasya cakitastUNArdhakRSTaM zaram // 94 // puSpANi prathamaM tataH prakaTitAH svAntotsavAH palavAH pazcAdunmadako kilAlitanute lalitastamAlaH // 81 // dhunvantyamUni madamUrcchadalidhvanIni dhUtAdhvanInahRdayAni madhordinAni / nistandracandra- prAjyapramodapradaH prodAmadrumarAjirAjitava nakSoNI mRtukSmApatiH lalanA kolAhalaH komalaH / itthaM prAdurabhUdupetya paritaH vadanAvadanAravinda saurabhya sauhRda sagarva samIraNAni // 82 // // 95 // stotraM caitraguNodayasya virahiprANaprayANAnakaSTaMkupitApi mainaH patinA saha kA sahakAravilokanajAtarasA / kAraH smarakArmukasya sudRzAM zRGgArazikSAguruH / dolAkelitarasA ramate sma na hA ramaNI ramaNIyatanuH sutanuH surabhau kalAsu maGgalapadaM bandI vanAntazriyAM nAdo'yaM klknntth|| 83 // sthalakamalatarUNAM kAminI locaneSu kSipati kaNThakuharapreGkholitaH zrUyate // 96 // mAkandacyutapuSpareNumukulamuSTyA dhUlijAlaM vizAlam / tadanu harati hanta peTalI kutAlavAlodare mandasya ndimarandapUrabharite vAtotthapusvAntasarvasvamAsAmayamanayavidagdho dhUrtabanmInaketuH // 84 // SpaplavaiH / khelanto lalitaM madhorguNagaNAngAyanti rpuSpaMdhayAH pathi pathi zukacaJcacArurAbhAGkurANAM dizi dizi pavamAno kAntAnAmadhare dhaiyanti madhuraM saktaM maeNdhUlIrasam // 97 // vIrudhAM lAsakazca / nari nari kirati drAksAyakAnpuSpadhanvA ArUDho malayAniladvipavaraM yukto vilAsAnugaiH pItaH puri puri vinivRttA mAninImAnacarcA // 85 // iha madhupa- puSpavilocanairnavalatApaurAGganAnAM gaNaiH / abhrAmyadvanapattane vadhUnAM pItamallImadhUnAM vilasati kamanIyaH kokalI saMpra- madhumahIpAlastataH kokilA lIlAlApa miladdhamaddhamarikAbhAdAyaH / iMha naTati salIlaM maJjarI vaJjulasya pratipadamupa - GkArabherIkhaiH // 98 // vArastrIva vanasthalI navanavAM zobhAM diSTA dakSiNenAnilena // 86 // vikasati sahakAre sphAra - babhArAnvahaM pAnthAnpIDayati sma taskara iva krUraiH zarairmanmathaH / saurabhyasAre vahati dhutapaTIre mandamandaM samIre / kalayati zRGgAraH saguNaH kSamApatiriva prAptaH pratiSThAM parAM rAtriH kalabAcaM kokiloko'pi ruSTaH kSaNamapi na mRgAkSyA vallabho svIkurute sma mugdhalalanAlajjeva kArya kramAt // 99 // durlabho'bhUt // 87 // iha hi navavasante maJjarIreNupuJja- sAmyaM saMprati sevate vizcakilaM pANmAsikaimauktikairbAhI kI dazanavaNAruNataraiH patrairazokazcitaH / bhRGgAlaGghitakoTi kiMzucchuraNadhavaladehA baddhahelaM saranti / taralamalisamUhA hAri- kamidaM kiMcidvivRntAyate mAJjiSThastabakaizca pATalitaroranyaiva huMkArikaNThA bahalaparimalAlIsundaraM sinduvAram // 88 // kIM cillipiH // 100 // garbhagranthiSu vIru~dhAM sumanaso madhyesthAne sthAne malayamarutaH pUrayantyaGkapAlIM puSpAlISu mara- 'GkuraM pallavA vAJchAmAtraparigrahaH pikavadhUkaNThodare paJcamaH / gajarajaHsnAnayogyAH praagaaH| jAtaM cUte madhu madhukarapreyasI kiM ca trINi jaganti jiSNu divasairdvitrairmanojanmano jAnudannaM nirvighnatvaM sapadi bhavate rAgarAjyAbhiSekaH // 89 // devasyApi cirojjhitaM yadi bhavedabhyAsavazyaM dhanuH // 101 // prasUnakalikAkulaiH kisalayaiH karaspardhibhiH sphuranmadhumadabhramadanapUjA maddhamarako kilAkUjitaiH / iti kramasamudgatairupavanAvalImaNDalImamaNDayadiva priyAmRtuvasuMdharAvallabhaH // 90 // vilAsibhirivonmadai racitaramyaguJjAravaiH prasUnasurabhIkRtairvigalitatrapAstApasAH / azokazikharasthitaiH sunayanAmvitaiH 1 atipriyeNa 2 mRduguJjitaM. 3 AmravRkSe. - kusuma sukumAramUrtirdadhatI niyamena tanutaraM madhyam / AbhAti makaraketoH pArzvasthA cApayaSTiriva // 102 // 1 pravAlam 2 pallavaiH 3 AndolitaH 4 Amra: 5 samUha:. 6 bhramarAH 7 pibanti 8 makarandam 9 madanAkhyatarukusumam. 10 racanA. 11 latAnAm.
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam kusumAvacayaH | vyAmohajAtaspRhA durvArA madhupAH kiyanti taruNi sthAnAni nijanayanapratibimbairambuni bahuzaH pratAritA kApi / rakSiSyasi // 119 // nIlotpale'pi vimRzati karamarpayituM kusumalAvI // 103 // vasantavAyava: asaMkhyapuSpo'pi manobhavasya paJcaiva bANArthamayaM dadAti / yathAyathaM tAH sahitA nabhazcaraiH prabhAbhirudbhAsitaevaM kadaryatvamivAvadhArya sarvasvamagrAhi madhorvadhUbhiH zailavIrudhaH / vanaM vizantyo vanajAyatekSaNA kSaNadyutInAM // 104 // atADayatpallavapANinaikaM puSpocaye rAjavadhU- dadhurekarUpatAm // 120 // vinayati sudRzo dRzaH parAgaM razokam / tacchedahetoralipatibhaGgayA vikRntitA bAlalatA praNayini kausumamAnanAnilena / tadahitayuvaterabhIkSNamakSNosmareNa // 105 // anyatra yUyaM kusumAvacAyaM kurudhvama- yamapi roSarajobhirApupUre // 121 // sphuTamidamabhicAratrAsmi karomi sakhyaH / nAhaM hi dUraM bhramituM samarthA mantra eva pratiyuvaterabhidhAnamaGganAnAm / varatanuramunopahUya prasIdatAyaM racito'JjalirvaH // 106 // uccitya prathamama- patyA mRdukusumena yadAhatApyamUrcchat // 122 // vipulavasthitaM mRgAkSI puSpaughaM zritaviTapaM grahItukAmA / AroDhaM kamapi yauvanoddhatAnAM ghanapulakodayakomalaM cakAze / padamadadhAdazokayaSTAvAmUlaM punarapi tena puSpitA sA parimalitamapi priyaiH prakAmaM kucayugamujjvalameva kaaminii|| 107 // mukhakamalakamunnamayya yUnA yadabhinavoDhavadhU- nAm // 123 // himalavasadRzaH zramoda bindUnapanayatA balAdacumbi / tadapi na kila bAlapallavAyagrahaparayA vivide kila nUtanoDhavadhvAH / kucakalazakizorako kathaMcittaralatayA vidagdhasakhyA // 108 // vratativitatibhistirohitAyAM taruNena paspRzAte // 124 // samadanamavataMsite'dhikarNa pratiyuvatau vadanaM priyaH priyAyAH / yadadhayadadharAvalopanRtya- praNayavatA kusume sumadhyamAyAH / vrajadapi laghutAM babhUva karavalayaskhanitena tadvivatre // 109 // vilasitamanukurvatI bhAraH sapadi hiraNmayamaNDanaM sapatnayAH // 125 // atipurastAddharaNiruhAdhiruho vadhUlatAyAH / ramaNamRjutayA puraH mandacandanamahIdharavAtaM stabakAbhirAmalatikAtarujAtam / sakhInAmakalitacApaladoSamAliliGga // 110 // salalita- | api tApasAnupavanaM madanAtanmidama guJjadalipuJjamakArSIt mavalambya pANinAMse sahacaramucchritagucchavAJchayAnyA / // 126 // upavanatarunRtyAdhyApane labdhavarNo viracitasakalakalabhakumbhavibhramAbhyAmurasi rasAdavastare stanAbhyAm jalakeliH pdminiikaaminiibhiH| priyasuhRdasameSorAyayau yogi|| 111 // mRducaraNatalAgraduHsthitatvAdasahatarA kuca- yogasthitividalavadakSo dakSiNo gandhavAhaH // 127 // kumbhayomarasya / upari niravalambanaM priyasya nyapatadathocca- AliGgante malayajatarUnAkhajante vanAntAnApracchante cirataroccicISayAnyA // 112 // uparijatarujAni yAcamAnAM paricitAnmAlayAnnirjharaughAn / adya sthitvA draviDamahilAkuzalatayA parirambhalolupo'nyaH / prathitapRthupayodharAM gRhANa bhyantare zvaH prabhAte prasthAtAro malayamarutaH kurvate saMnidhAkhayamiti mugdhavadhUmudAsa dordhyAm // 113 // idamida- nam // 128 // latAkuoN guJjanmadavadalipuJja capalayan miti bhUruhAM prasUnairmuhuratilobhayatA puraH puro'nyA / samAliGgannaGga drutataramanaGgaM prabalayan / marunmandaM mandaM anurahasamanAyi nAyakena tvarayati rantumaho janaM manobhUH dalitamaravindaM taralayarajovRndaM vindankirati makarandaM dizi // 114 // vijanamiti balAdamuM gRhItvA kSaNamatha vIkSya | dizi // 129 // malayazikharAdAkalAsaM manobhavazAsavipakSamantike'nyA / abhipatitamanA sAnA vanavalayaM jetuM vAJchanvasantasamIraNaH / vihitavasatiM zvati vallabhe'tigurvI // 115 // pUrva dvirephaparibhatibhayA. kalAsAgre bhujaGgadharaM haraM manasi vimRzanbhItaH zaGke prayAti dbhavatyA yatkezapuSpabharaNaM hariNAkSi muktam / vyartha tadadya zanaiH shnaiH||130|| pathi pathi latAlolAkSIbhiH sravanmadhupunarapyalakeSu bhRGgAH puJjIbhavannijakulabhramataH patanti sIkara kusumanikaraM varSantIbhiH saharSamivArcitaH / mdhu|| 116 // santu drumAH kisalayottarapuSpabhArAH prApte vasa- karavadhUgItAsaktaM kuraGgakamAsthitaH prasarati vane mandaM mandaM ntasamaye kathamitthameva / nyAsainavadyatimatoH padayostaveyaM vasantasamIraNaH // 131 // uMdazcatkAverIlahariSu pariSvaGgabhUH puSpitA sutanu pallaviteva bhAti // 117 // anabhavata raGge naTantaH kuhUkaNThIkaNThIravaravalavatrAsitaproSitebhAH / yuvatyo bhAgyavatyo nitAntaM kusumavalayavelAsaGgakhelAsu- | amI caitre maitrAvaruNitaruNIkelikaGkellimallIcaladvallIhallIkhAni / mama tu madhukarANAM vATapATaJcarANAM sapadi patati sakasurabhayazcaNDi caJcanti vAtAH // 132 // hemAmbhoruhadhATI puSpavATIniveze // 118 // pANI padmadhiyA pattane parimalasteyI vasantAnilastavatyairiva yAmikairmadhumadhUkakusumabhrAntyA tathA gaNDayonIlendIvarazaGkayA naya- | krairaarbdhkolaahlH| niryAtastvarayA vrajannipatitaH zrIkhaNDanayorbandhUkabuddhyAdhare / lIyante kabarIbhare nijakala- | jyAdhara / lAyanta kabarAbhara nijakula- 1 malayasaMbandhinaH. 2 meghavisphUrjitAvRttam.
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasantavarNanam, grISmavarNanam paGkadravairlipte keralakAminI kucataTe khaJjaH zanairgacchati kile mArge mArganirodhinI parihRtA zaGke'zubhAzaGkayA / // 133 // prAptaH prAjyamiva zramaM jalajinI- pAnthastrIbadhapAtakAdupanataM caNDAlacihnaM madhoreSA 'khiGkhiNisaurabhyabhAraM vahannuddAmastabakAnamannabalatAlakSmI mivAlokayan / keva SaTpadamayI bhAGkAriNI saMhatiH // 145 // savyAdheH svIkurvanmadamantharAniva gatervAmabhruvAM vibhramAnmandaM manda- kRzatA kSatasya rudhiraM dRSTasya lAlAsrutiH kiMcinnaitadihAsti mupAjagAma pavanaH pATIravATItaTAt // 134 // pAnIyaM nAri- tatkathamasau pAnthastapasvI mRtaH / A jJAtaM madhulampaTairmadhukaraikelIphalakuharakuhUtkAra kallolayantaH kAverItIratAladuma- rArabdhakolAhale nUnaM sAhasikena cUtamukule dRSTiH samAropitA bharitasurAbhANDabhAGkAracaNDAH / ete tanvanti velAvanalalita - // 146 // etasmindakSiNAzA nilacalitalatAlInamattAlilatAtANDavaM drAviDastrIkarpUrApANDugaNDasthalaluThitarayA vAyavo mAlApakSakSobhAvadhUtacyutavahalarajohlAdihRdye vasante / premadAkSiNAtyAH // 135 // kAverItIrabhUmIruhabhujagavadhU- svadArdrabAhu zlathavalayalasatprauDhasImantinInAM mandaH kaNThamuktamuktAvaziSTaH karNATIcI na pInastanavasanadazAndolanaspanda- graho'pi glapayati hRdayaM kiM punarviprayogaH // 147 // mandaH / lolallATIlalATAlakalalitalatAlAsya lIlA vilolaH kaSTaM bho dAkSiNAtyaH prasarati pavanaH pAnthakAntAkRtAntaH / // 136 // ye dolAkelikArAH kimapi mRgadRzAM mAnatantucchido ye sadyaH zRGgAradIkSAvyatikaraguravo ye ca lokatraye'pi te kaNThe loThayantaH parabhRtavayasAM paJcamaM rAgarAjaM vAnti khairaM samIrAH smaravijayamahAsAkSiNo dAkSiNAtyAH // 137 // vasantapathikAH aNa zirasi patatA nityaM rudhirAruNena durvAraH / mattadvipa iva pathikaH kiMzukakusumAGkuzena bhRtaH // 138 // samavalokya vilAsavanasthalIM na pathikaiH pathi kaiH patitaM bhuvi / malayajadrumasaurabhamedurodarasamIrasamIritavallarIm // 139 // vasantaprArambhe ciraviraha khinnA sahacarI yadi prANAnmuzcettadiha vadhabhAgI bhavati kaH / vayo vA sneho vA kusumavizikho veti vimRzaMstuhIti pravyaktaM pikanikarajhAGkAramazRNot // 140 // re pAnthAH svagRhANi gacchata sukhaM sevAkSaNo mucyatAM mAnaM mAnini muJca vallabhajane kopAnubandhena kim / AyAtaH kusumAkaraH kSapayati prANAviyogAtureSvityevaM parapuSTanAdapaTaho vaktIva kAmAjJayA // 141 // sA tanvIti ghanastanIti vikasannIlAbjanetreti ca svairaM saMcaratIti vakti madhurAM vAcaM vicitrAmapi / itthaM vidrumapATalAdharapuTAM sImantinIM dhyAyato romAJco ruditaM smitaM pralapitaM pAnthasya saMjAyate // 142 // adhvanyasya badhUrviyogavidhurA bhartuH smarantI yadi prANAnujjhati ka tatkhalu mahatsaMjAyate pAtakam / yAvanno kRtamadhvagena hRdaye tAvattarormUrdhani proddhuSTaM parapuSTayA taba tavetyuccairvaco'nekazaH // 143 // unmIlanmadhugandhalubdhamadhupavyAdhUtacUtAGkurakrIDatkokilakAkalIkalakalairudgIrNakarNajvarAH / nIyante pathikaiH kathaM kathamapi dhyAnAvadhAnakSaNaprAptaprANasamAsamAgamarasollAsairamI 1 caNDAlavalI. 2 himAnyeva kuraGgA mRgAH 3 dhAvitvA dhAvitvA. vAsarAH // 144 // adhcainyairmakarandazIkarasurAmattakvaNatko 4 samUhAH 5 vRkSavizeSaH ; pakSe, pATalavarNAni . 6 bhAsurANi; pakSe, vikAsazAlIni. 7 ApuH 8 hemante ityarthaH 9 vasante ityarthaH 10 grISme. 11 jalAnAm. 1 tuhIti hindusthAnIbhASayA tvamevetyarthaH 2 vasantartuH 3 pAnthaH 335 grISmavarNanam reje puSpaigrISmamAsAdya mallI mallIM sadyaH saMzrayante sma bhRGgAH / bhRGgaistatrArambhi harSeNa gAnaM gAne laulyaM lebhire yogino'pi // 1 // atyullasadvisarahasyayujA bhujena vaktreNa zAradasudhAMzusaroruheNa / pIyUSapoSasubhagena ca bhASitena tvaM cetprasIdasi mRgAli kuto nidAghaH // 2 // grISmasamayasvabhASAkhyAnam pratigatamarthijanAnAM vicchinnAzaM samUhamavalokya / sphuTitapasastApAdiva hRdayamalaM taDAgasya // 3 // subhagasalilAdivasAH pariNAmaramaNIyAH // 4 // deze deze jaiDimakuraGgAvagAhAH pATalasaMsargasurabhivanavAtAH / pracchAyasulabhanidrA stejobhalairdinakarabhille / dhAvaM dhAvaM praharati rAjJAM dhArAgehaM zaraNamavApuH // 5 // saMjAtapatraUkarAnvitAni samudvahanti sphuTapauTalatvam / virkaisvarANyarkakarAbhimarzAddinAni padmAi ca vRddhimIryuH // 6 // pracaNDasUryaH spRhaNIyacandramAH sdaavgaahksstvaarisNcyH| dinAntaramyo'bhyupazAntamanmatho nidAghakAlo'yamupAgataH priye // 7 // duHprekSyamuccairgaganaM nidAghe karSanti pucchaM kariNaH kareNa // 8 // prAyazcaritvA kopAkulasyeva mukhaM nRpasya / hareH zayAnasya mRNAlabuddhyA saMprati tigmabhAnau zaityaM zanairantarepAmayAsIt // 9 // ravivasudhAmazeSAM chAyAsu vizramya tatatarUNAm / prauDhiM gate turaGgatanUruhatulyatAM dudhati yatra zirISarajo rucaH / upa vidadhannavamallikAH zucirasau cirasaurabhasaMpadaH // 10 // dalita| komalapATalakumale nijavadhUzvasitAnuvidhAyini / maruta vAti vilAsibhirunmadabhramadalau madalaulyamupAdade // 11 // /
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram . [6 prakaraNam nidadhire dayitorasi ttkssnnsnpnvaaritussaarbhRtstnaaH| sarasa- tAmAzA jvalantIva ca grISme'sminnavavahidIpitamivAzeSaM candanareNuranukSaNaM vicakare ca kareNa varorubhiH // 12 // jagadvartate // 26 // pAzcAtyairmarumArutaistrijagatAmunmUlayannAkathamiva tava saMmatirbhavitrI samamRtubhirmuninAvadhIritasya / tAM dAvAgnijvalitairapAragahanAnyapyAnayanbhasmatAm / vAtyAiti viracitamallikAvikAsaH smayata iva sma madhuM nidAgha- | mistRNapatradhUli nikarAndhunvanvihAyaHsthale grISmaH zuSyakAlaH // 13 // balavadapi balaM mithovirodhi prabhavati naiva dapucchapalbalaluThanmatsyaH samabhyAgataH // 27 // atyacchaM vipkssnirjyaay| bhuvanaparibhavI na yattadAnIM tamRtugaNaH kSaNa- sitamaMzukaM zuci madhu svAmodamacchaM rajaH kApUra vidhRtAmunmanIcakAra // 14 // api zizirataropacArayogyaM dvitaya- candanakucadvandvAH kuraGgIdRzaH / dhArAvezma sapATalaM vicakilamidaM yugapanna sahyameva / jaraThitaravidIdhitizca kAlo dayita. sragdAma candratviSo dhAtaH sRSTiriyaM vRthaka janena samaM ca viprayogaH // 15 // taptA mahI virahiNA- bhaviSyadyadi // 28 // mAkandadamamaJjarISu vasatistatpallavaimiva cittavRttistRSNAvageSu kRpaNeSviva vRddhimeti / sUryaH vartanaM sA no maJjalatA vacaHsu madhunA sarva saha prasthitam / karairdahati durvacanaiH khalo nu chAyA satIva na vimuJcati pAda- etattiSThatu duHzravaM mRduhRdAM niHsvAminastatsakhe pronmIlatkamUlam // 16 // chAyA viyogivaniteva gatA kRzatvaM taptaM yonijogati liyo maSNAdinaH // kAni payaH pizunamAnasavadbabhUva / kenAdhunA bata manAgavalokanIyaH sthAnAni dagdhAnyatizayagahanAH santi ke vA pradezAH kiM vA kruddhottamarNamukhamaNDalavatpataGgaH // 17 // rikteSu vAri- zeSaM vanasya sthitamiti pvnaasnggvispsstttejaaH| caNDajvAlAkathayA vipinodareSu madhyAhnajRmbhitamahAtapatApataptAH / valIDhasphuTitatanulatAgranthimuktAhAso dAvAgniH / zuSkavRkSe skandhAntarotthitadavAgnizikhAcchalena jihAM prasAya taravo zikhariNi gahane'dhiSThitaH pazyatIva // 30 // bAle mAleyaalamarthayante // 18 // mukhakRtabisakhaNDacaNDamArtaNDatApA | muccaina bhavati gaganavyApinI nIradAnAM kiM tvaM pakSmAntavAntairmatsitajalajatalastho rAjate rAjahaMsaH / rajataghaTa ivAyaM vidrumAbaddhadhArAvivaravigaladambuH kambukaNThi pratIhi // 19 // | linayasi mudhA vakramathupravAhaiH / eSA prodvRttamattadvipakaTakaSarajanicaramayAmeSvAdizantI ratecchAM kimapi kaThinayantI NakSuNNavindhyopalAnAM dAvAneH saMpravRddhA malinayati dizAM naalikeriiphlaambhH| api pariNamayitrI rAjarambhAphalAnAM | maNDalaM dhUmalekhA // 31 // sphItaM zItaM gataM kva va zizirakidinapariNatibhogyA vartate grISmalakSmIH // 20 // nijAM raNaH kvAsti hemantamAsaH kaite pAnIyapUrNA malinajaladharAH kvAdya kAyacchAyAM zrayati mahiSaH kardamadhiyA cyutaM guJjApuJja rudhira- | vidyutpramodaH / ityuccajalpamAnairiva mukharamukhaibhillidUtairupeto miti kAkaH kalayati / samutsarpansarpaH suSiravivaraM tApa- vAtaughazcAgato'sau prakaTitavijayastambhacihnarnidAghaH // 22 // vivazaH sacItkArAdhUtaM pravizati kara kuJjarapateH // 21 // tadA madhyAhnaH svasnAtAnAM daradalitamallImukulitAH srajo bibhrANAnAM malaya- eSa sUryAzusaMtapto mRgaH kutarumAzritaH / sAdhurbhAgyaparijarasAvapuSAm / nidAghAgniplopaglapitamabhisAyaM mRgadRzAM kSINo nIcaM prApyeva sIdati // 33 // madhyAhne nUnamApopariSvaGgo'naGga punarapi zanairaGkurayati // 22 // jalArdrAH 'pi tigmatApopazAntaye / dadhuH kamalinIpatramAnapatramivopari zaSpANAM bisakisalayaiH kelivalayAH zirISairuttaMsA vicakila- // 34 // duHsahasaMtApabhayAtsaMprati madhyasthite divasanAthe / mayI haarrcnaa| zucAveNAkSINAM malayajarasAdAzca tanavo chAyAmiva vAJchantI chAyApi gatA tarutalAni // 35 // vinA tatraM manaM ratiramaNamRtyujayavidhiH // 23 // haranti varmayakhairabhitApito bhRzaM vidahyamAnaH pathi taptapAMsubhiH / hRdayAni yacchravaNazItalA veNavo yadardati karambitA avAphaNo jimagatiH zvasanmuhuH phaNI mayUrasya tale niSIziziravAyunA vAruNI / bhavanti ca himopamAH stanabhavo yade- dati // 36 // asmadripUNAmanilAzanAnAM datto nivAsaH khalu NIdRzo rucerupari saMsthito ratipateH prasAdo guruH // 24 // candanena / itIva roSAdhajanasya vAyuyazoSayacandanamaGga sastham mUlaM bAlakavIrudhAM surabhayo jAtItarUNAM tvacaH sArazcandana // 37 // spRzati tigmarucau kakubhaH karairdayitayeva vijRmbhitatAzAkhinAM kisalayAnyAANyazokasya ca / zairISI kusumo | pyaa| atanumAnaparigrahayA sthitaM rucirayA cirayAyidinazriyA nnatiH pariNamanmocazca so'yaM gaNo grISmeNoSmaharaH purA | // 38 // taruNataraNitejaHpuJjasaMtaptadehaH patati jaraThakhaDgaH palvale kila dade dagdhAya paJceSave // 25 // aGgAraiH khaciteva paGkalehaH / harirapi salilArthI zaGkayA tasya nIraM na pibati bhUrviyadapi jvAlAkarAlaM karaistigmAMzoH kiratIva tIvrama- | | na ca yAti klizyati prApya tIram // 39 // kirati mihire bhito vAyuH kukUlAnalam / apyambhAMsi nakhaMpacAni sari | viSvadrIcaH karAnativAmanI sthalakamaThavadehacchAyA janasya 1 durjanAntaHkaraNavada. 2 saMmizritA. viceSTate / gajapatimukhodgINarApyairatha trasareNubhiH zizirama
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ grISmavarNanam 337 - dhurAmeNAH kacchasthalImadhizerate // 40 // bhAnoH pAdairdahana- vAle zikhI nirbhidyoparikarNikArakusumAnyAzerate peTpadAH / parupairdahyamAnAntarANAmutkrAmantaH kila viTapinAM prANapiNDA taptaM vAri vihAya tIranalinIM kAraNDavaH sevate krIDAvezmaivAmI / gADhodanyAkulitamanaso bhinnacaJcapuTAntAH kokU- nivezipaJjarazukaH klAnto jalaM yAcate // 52 // skandhAnsiyante vihagazizavaH koTarANAM mukheSu // 41 // vahadbahala- ndhurayUthagaNDakaSaNavyAsaktadAnodakAnsevante madhupA mahImArutaprasaradagnikhaNDairiva sphuraddayumaNimaNDaladyutivitAnakai- ruhaziraH puSpANi hitvA bhRzam / lIyante valabhIkulAyastApitA / visAri vapurAtmanaH sapadi vAsarazrIriyaM calanmaru- kuhare nispandamete khagA jihvAlIDhavadhUmukho mRgagaNazchAmarIcikAsicayapallavenAzcati // 42 // vizantInAM snAtuM yAsu vizrAmyati // 53 // uttapto'yamuraMgamaH zikhitalacchAyAM jaghanapariveSairmugadRzAM yadambhaH saMprApta pramadavanavApyAstaTa- samAlambate vairaM sAhajikaM vihAya ca zikhI mUlaM tarobhuvam / gabhIre tannAbhIkuharapariNAhAdhvani rasatkuhuMkArasphAraM gacchati / yAcante ca jalaM nikuJjabhavane tRSNAturAH sArikAracayati ninAdaM nayati ca // 43 // dhatte padmalatAdalepsurupari stapte vAriNi paGkajAni madhupAstyaktvA zrayante latAH khaM karNatAlaM dvipaH zaSpastambarasAnniyacchati zikhI madhye- // 54 // aGga candanapANDu pallavamRdustAmbUlatAmro'dharo zikhaNDaM / ziraH mithyA leDhi mRNAlakoTirabhasAdRSTAGkaraM zakaro dhArAyacajalAbhiSekakaluSe dhautAJjane locane / antaH puSpamadhyAhne mahiSazca vAJchati nijacchAyAmahAkardamam // 44 // sugandhirAkabarI sarvAGgalagnAmbaraM rAmANAM ramaNIyatAM sarpatsAriNi vArizItalatale vinyastapuSpotkare nIrandhre kadalI vidadhati grISmAparAhnAgame // 55 // pAnthAnAM pramadA iva vane gurudalacchAyAhatArkatviSi / karpUrAgarupaGkapicchila pratidinaM dainyaM hRdinyo yayudRzyante sma digambarA iva vane ghanottuGgastanAliGgibhiH kAntAkeliratairaho sukRtibhirmadhyaMdinaM | para patrojjhitAH pAdapAH / niHzvAsA iva duHsahA virahiNAM nIyate // 45 // uddAmadyamaNidyativyatikaraprakrIDadarkopalavAtA vavuH sarvataH pAyaM pAyamiva priyAdhararasaM pAthaH papuH jvAlAjAlajaTAlajAGgalataTIniSkajakoyaSTayaH / bhaugoSma- prANinaH // 56 // asvAdhyAyaH pikAnAM madanamakhasamArambhaplavamAnasUryakiraNAH krUraprakAzA dRzAmAyuHkarma samApayanti | NasyAdhimAso nidrAyA janmalagnaM kimapi madhulihAM ko'pi dhigamUrmadhyAhnazUnyA dizaH // 46 // madhyAhne harito hutA | durbhiksskaalH| viSTiryAtrotsukAnAM malayajamarutAM pAnthakAntAzanamucaH kAmo'pi vAmadhruvAM pATIradravacarcitAM stanataTImA kRtAntaH prAleyonmUlamUlaM samajani samayaH kazcidautpAtisAdya nidrAyate / eNAH kesariNo'pi kesarasaTopAntazritAH ko'yam // 57 // patracchAyAsu haMsA mukulitanayanA dIrghikAzerate chAyAmaGgagatAM na muJcati tarurvoDhA navoDhAmiva // 47 // padminInAM saudhAnyatyarthatApAilabhiparicayadveSipArAvatAni / bindUtkSepAnpipAsuH parisarati zikhI bhrAntimadvAriyana madhyAhne calatAlavRntamanilaH sarvAtmanA sevate vAri sveda svada sarvairujhaiH samagrastvamiva nRpaguNairdIpyate saptasaptiH // 58 // miSeNa zItalavadhavakSojamAlambate / nidrA netramapaiti pakSma- / yugalacchAyAzritA daihikI pAnthAnAmatha pAdayornipatati jalakeliH chAyApi mA yAntviti // 48 // kAzmaryAH kRtamAlamudgatadalaM nijapriyamukhabhrAntyA harSeNAcumbadambujam / daSTAdharA koyaSTikaSTIkate tIrAzmantakazimbicumbitamukhA dhAvantyapaH- | | tu bhRGgeNa sItkAramakaronmRdu // 59 // lalitamurasA tarantI taralataraGgaughacAlitanitambA / viparItaratAsaktA kimadRzyata pUrNikAH / dAtyUhaistinizasya koTaravati skandhe nilIya sarasi yA sakhyA // 60 // etA guruzroNipayodharatvAsthitaM vIrunnIDakapotakUjitamanukrandantyadhaH kukkuTAH // 49 // dAtmAnamudvoDhumazaknuvatyaH / gADhAGgadairbAhubhirapsu bAlAH khe ve karmaNi saMniyojya suhRdo bhUmIsurAnmatriNazcakraM klezottaraM rAgavazAtplavante // 61 // amI zirISaprasavAvataMsAH nirbhayamAracayya bhagavAnsaMprAptarAgodayaH / svAlokakSaNa- | - prabhraMzino vArivihAriNInAm / pAriplavAH srotasi nimnakAMdizIkamadhunotkhAtaM vicinvanniva dhvAntaM kvApi nilIna | gAyAH zaivAlalolAMzchalayanti mInAn // 62 // AsAM mambaramaNiyomAgramArohati // 50 // chAyA saMzrayate talaM | | jalAsphAlanatatparANAM muktAphalaspardhiSu zIkareSu / payoviTapinAM zrAnteva pAnthaiH samaM mUlaM yAti saro jalasya - lakha dharotsarpiSu zIryamANaH saMlakSyate na cchiduro'pi hAraH jaDatA glAneva mInaiH saha / AcAmatyahimAMzudIdhitirapa | // 63 // AvartazobhA natanAbhikAnterbhaGgayo bhruvAM stapteva lokaiH samaM nidrA garbhagRhaM saha pravizati klAnteva dvandvacarAH stanAnAm / jAtAni rUpAvayavopamAnAnyakAntAjanaiH // 51 // uSNAluH zizire niSIdati tarormUlAla dUravartIni vilAsinInAm // 64 // tIrasthalIbarhimi- 1 dvijAn. 2 bhayadrutam. 3 guptam. 4 sUryaH. 5 pibati. 1 mayUraH. 2 bhramarAH- 3 gajasamUhasya. 4 liptamadodakAn. 6 uSNaklAntaH 5 bhRGgA.. 6 nIDarandhre. 7 nizcalam. 8 vApI. 9 kiraNaiH. 10 sUryaH. 43 su. ra. bhAM.
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam rutkalApaiH prasnigdhakekairabhinandyamAnam / zrotreSu saMmUrcchati rapi bibhratIH zriyam / nirIkSya rAmA bubudhe nabhazcarairaktamAsAM gItAnugaM vArimRdaGgavAdyam // 65 // saMdaSTa- ralaMkRtaM tadvapuSaiva maNDanam // 83 // tathA na pUrva kRtabhUSavastreSvabalAnitambeSvinduprakAzAntaritoDutulyAH / amI NAdaraH priyAnurAgeNa vilAsinIjanaH / yathA jalArdo nakhajalApUritasUtramArgA maunaM bhajante razanAkalApAH // 66 // maNDanazriyA dadAha dRSTIzca vipakSayoSitAm // 84 // etAH karotpIDitavAridhArA dotsakhIbhirvadaneSu siktAH / zubhAnanAH sAmburuheSu bhIravo vilolahArAzcalaphenapatiSu / vakretarAgairalakaistaruNyazcUrNAruNAnvArilavAnvahanti // 67 // nitAntagauryo hRtakuGkumeSvalaM na lebhire tAH parabhAgamUrmiSu udbandhakezazyutapatralekho vizlaSimuktAphalapatraveSTaH / manojJa // 85 // hRdAmbhasi vyastavadhUkarAhate ravaM mRdaGgadhvanidhIraeva pramadAmukhAnAmambhovihArAkulito'pi veSaH // 68 // mujjhati / muhuH stanastAlasamaM samAdade manorama nRtyamiva unmRSTapatrAH kalitAlakAntAH kaNTheSu lagnA jaghanaM spRzantaH / pravepitam // 86 // zriyA hasadbhiH kamalAni sasmitairalaMstanasthaleSvAhatimAdadhAnA gatA vadhUnAM priyatAM jalaughAH kRtAmbuH pratimAgatairmukhaiH / kRtAnukUlyA surarAjayoSitAM // 69 // hRto'GgarAgastilakaM vimRSTaM labdhAntarerebhiratIva prasAdasAphalyamavApa jAhnavI // 87 // parispharanmInavidhamatvA / susaMhiteneti tadA jalAnAmadAyi madhyaM na kuca- hitoravaH surAGganAstrAsaviloladRSTayaH / upAyayuH kampitadvayena // 70 // nirIkSya veNIpratibimbameNIdRzo bhujaMgabhrama pANipallavAH sakhIjanasyApi vilokanIyatAm // 8 // mAvahantyaH / pataDhukUla dhutabAhumUla jhampAprakampAkulitAH bhayAdivAzliSya jhapAhate'mbhasi priyaM madAnandayati sma praceluH // 71 // atha sphuranmInavidhUtapaGkajA vipaGkatIra mAninI / akRtrimapremarasAhitairmano haranti rAmAH kRtakaiskhalitormisaMhatiH / payo'vagALa kalahaMsanAdinI samA rapIhitaiH // 89 // tirohitAntAni nitAntamAkulairapAM juhAveva vadhUH surApagA // 72 // prazAntadharmAbhibhavaH zanai vigAhAdalakaiH prasAribhiH / yayurvadhUnAM vadanAni tulyatAM vivAnvilAsinIbhyaH parimRSTapaGkajaH / dadau bhujAlambamivAttazIkarastaraGgamAlAntaragocaro'nilaH // 73 // gataiH sahAvaiH . dvirephavRndAntaritaiH saroruhaiH // 90 // karau dhunAnA navakalahaMsavikramaM kalatrabhAraiH pulinaM nitambibhiH / mukhaiH / pallavAkRtI payasyagAdhe kila jAtasaMbhramA / sakhISu nirvAcyasarojAni ca dIrghalocanaiH surastriyaH sAmyagaNAnnirAsire maghATyadUSitaM priyAGgasaMzleSamavApa mAninI // 91 // priyaH // 74 // vibhinnaparyantagamInapaGkayaH puro vigADhAH sakhibhi- salIlaM karavArivAritaH pravRddhaniHzvAsavikampitastanaH / marutvataH / kathaMcidApaH surasundarIjanaiH sabhItibhistatpra savibhramAdhUtakarAgrapallavo yathArthatAmApa vilAsinIjanaH thamaM prapedire // 75 // vigADhamAtre ramaNIbhirambhasi prayatna- // 92 // udasya dhairya dayitena sAdaraM prasAditAyAH karavArisaMvAhitapIvarorubhiH / vibhidyamAnA visasAra sArasAnudasya vAritam / mukhaM nimIlannayanaM natabhravaH zriyaM sapatnIvadatIreSu taraGgasaMhatiH // 76 // zilAghanai kasadAmuraHsthalai- nAdivAdade // 93 // vihasya pANau vidhRte dhRtAmmasi bRhannivezaizca vadhUpayodharaiH / taTAbhinItena vibhinnavIcinA priyeNa vadhvA madanArdracetasaH / sakhIva kAJcI payasA dhanIruSeva bheje kaluSatvamambhasA // 77 // vidhUtakezAH pari- kRtA babhAra vItoccayabandhamaMzukam // 94 // niraJjane lolitasrajaH surAGganAnAM praviluptacandanAH / atiprasaGgAdvihi- sAcivilokitaM dRzAvayAvakaM vepathuroSThapallavam / natabhruvo tAgaso muhuH prakampamIyuH sabhayA ivormayaH // 78 // maNDayati sma vigrahe balikriyA cAtilakaM tadAspadam // 95 // vipakSacittonmathanA nakhavraNAstirohitA vibhramamaNDanena ye / nimIladAkekaralolacakSuSAM priyopakaNThaM kRtagAtravepathuH / hRtasya zeSAniva kuGkamasya tAnvikatthanIyAndadhuranyathA striyaH nimajjatInAM zvasitoddhatastanaH zramo nu tAsAM madano nu // 79 // priyeNa saMgrathya vipakSasaMnidhAvupAhitAM vakSasi paprathe // 96 // priyeNa siktA caramaM vipakSatacakopa pIvarastane / srajaM na kAcidvijahI jalAvilAM vasanti hi kAcinna tutoSa sAntvanaiH / janasya rUDhapraNayasya cetasaH premNi guNA na vastuni // 80 // asaMzayaM nyastamupAnta- kimapyamarSo'nunaye bhRzAyate // 97 // aJjalau jalamadhIraraktatAM yadeva rorbu ramaNIbhiraJjanam / hRte'pi tasminsali- locanA locanapratizarIralAJchitam / AttamAttamapi kAntalena zuklatAM nirAsa rAgo nayaneSu na zriyam // 81 // mukSitu kAtarA zapharazaGkinI jahau // 98 // nimnanAbhidyutiM vahanto vanitAvataMsakA hRtAH pralobhAdiva vegibhi- kuhareSu yadambhaH plAvitaM caladRzAM laharIbhiH / tadvaiH kuhurutaiH jalaiH / upaplutAstatkSaNazocanIyatAM cyutAdhikArAH sacivA suranAryaH smAritAH suratakaNTharutAnAm // 99 // saMkSobhaM ivAyayuH // 82 // vipannalekhA niralaktakAdharA niraJjanAkSI- payasi punarmahebhakumbhazrIbhAjA kucayugalena nIyamAne / 1 jalaklinnAm. | vizleSaM yugamagamadrathAGganAnorudvattaH ka iva sukhAvahaH pareSAm
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ grISmavarNanam 339 prapApAlikA // 100 // kiM tAvatsarasi sarojametadArAdAhokhinmukhamavabhAsate taruNyAH / saMzayya kSaNamiti nizvikAya kazcidvibbokairbakasahavAsinAM parokSaiH // 101 // yogyasya trinayana - locanA nalArcirnirdagdhasmarapRtanAdhirAjyalakSmyAH / kAntAyAH karakalazodyataiH payobhirvaktrendorakRta mahAbhiSekabhekaH // 102 // paryacche sarasi hRteM'zuke payobhirlolAkSe surtguraavptrpissnnoH| suzroNyA dalavasanena vIcihastanyastena drutamakRtAbjinIsakhitvam // 103 // nArIbhirgurujaghanasthalAhatAnAmAsyazrIvijita vikAsivArijAnAm / lolatvAdapaharatAM tadaGgarAgaM saMjajJe sakaluSa Azayo jalAnAm // 104 // saugandhyaM dadhadapi kAmamaGganAnAM dUratvAdgatamahamAnanopamAnam / nedIyo jitamiti lajjayeva tAsAmAlole payasi mahotpalaM mamajja // 105 // pranaSTaiH sarabhasamambhaso'vagAha kriiddaabhirvidlityuuthikaapishnggaiH| AkalpaiH sarasi hiraNmayairvadhUnAmaurvAgnidyutizakalairiva vyarAji // 106 // AsmAkI yuvatidRzAmasau tanoti cchAyaiva zriyamanapAyinIM kimebhiH / matvaivaM svaguNapi dhAnasAbhyasUyaiH pAnIyairiti vidadhAvire'JjanAni // 107 // nirghaute sati haricandane jalaughairApANDorgataparabhAgayAGganAyAH / ahnAya stanakalazadvayAdupeye vicchedaH sahRdayayeva hArayaSTyaH // 108 // anyUnaM guNamamRtasya dhArayantI saMkulasphuritasaroruhAvataMsA / preyobhiH saha sarasI niSevyamANA raktatvaM vyadhita vadhUdRzAM sureva // 109 // snAntInAM bRhadamalodabinducitraiau rejAte ruciradRzAmurojakumbhau / hArANAM yathordhvakSaH pibatyambu pathiko viralAGguliH / tathA prapApAlikApi dhArAM vitanute tenum // 117 // aGgulyapranirodhatastanutarAM dhArAmiyaM kurvatI karkaryA na paraM payo nipuNikA dAtuM prapApAlikA / vizliSTAGgulinA kareNa dazanApIDaM zanaiH pAntha he niSpandordhvavilocanastvamapi hA jAnA pAtuM payaH // 118 // dUrAdeva kRto'Jjalirna tu punaH pAnIyapAnocito rUpAlo kanakau zAntyA tRSaH / romAJco'pi nirantaraM prakaTitaH prItyA na zaityAdapAmaNNo vidhiradhvagena vihito vIkSya prapApAlikA draSTuM vA svakuTumbinImanudinaM kAntAM samutkaNThase / tttRssy|| 119 // gantuM satvaramIha se yadi punarvyAlolaveNIlatAM nnapi mugdhamantharavalannetrAntaruddhAdhvagAmetAM dUrata eva he parihara bhrAtaH prapApAlikAm // 120 // madhyAhne'tikhare nidAghasamaye tApo'dhvano vartate zIte kuJjataTe vicitraviTape bhoH pAntha vizramyatAm / ekAkI ca bhavAnahaM ca taruNI zUnyA prapA vartate lajje'haM bruvatI svayaM tu caturo jAnAsi kAlocitam // 121 // kasyeyaM taruNi prepA pathika naH kiM pIyate'syAM payo dhenUnAmatha mAhiSaM pathika re vAraH kathaM maGgalaH / somo vAtha zanaizcaro'mRtaimidaM tatte'dhare dRzyate bho bhoH pAntha vilAsasundara sakhe yadrocate tatpiba // 122 // madhyAhnaM gamaya tyaja zramajalaM sthitvA payaH pIyatAM mA zUnyeti vimuJca pAntha vivazaH zItaH prapAmaNDapaH / tAmeva smara ghasmarasmarazaratrastAM nijapreyasIM tvazcittaM maNibhirupAzritau samantAdutsUtrairguNavadupannakAmyayeva // 110 // | tu na raJjayanti pathika prAyaH prapApAlikAH // 123 // grISmavAyavaH ArUDhaH patita iti svasaMbhavo'pi svacchAnAM pariharaNIyatAmupaiti / karNebhyazrayutamasitotpalaM vadhUnAM vIcIbhistaTamanu yannirAsurApaH // 111 // dantAnAmadharamayAvakaM padAni pratyaprAstanumavilepanAM nkhaangkaaH'| AninyuH zriyamadhitoyamaGganAnAM zobhAyai vipadi sadAzritA bhavanti // 112 // kasyAzcinmukhamanu dhautapatralekhaM vyAtene salilabharAvalambinIbhiH / kiJjalkavyatikarapiJjarAntarAbhizcitrazrIralamalakAgravallarIbhiH // 113 // aviralamidamambhaH svecchayocchAlayantyA vikacakamalazobhottAnahastadvayena / parikalita ivArghaH kAmabANAtithibhyaH salilamiva vitIrNe bAlalIlA sukhebhyaH // 114 // jalavilulitavastravyaktanimnonnatAbhiH parigatataTabhUmisnAnamAtrotthitAbhiH / kanakarucirakumbhazrImadAbhogatuGgastanavinihitahasta svastikAbhirvadhUbhiH // 115 // etasyAH karikumbhasaMnibhakucaprAgbhArapRSThe luThadguJjAgarbhagajendramauktikasarazreNI - manohAriNi / dUrAdetya taraGga eSa patito vegAdvilInaH kathaM ko vA'nyo'pi vilIyate na sarasaH sImantinIsaMgame // 116 // AdhmAtoddhatadAvavahnisuhRdaH kIrNoSNa reNUtkarAH saMtaptA - dhvagamuktakhedaviSamazvA soSNasaMvAdinaH / tRSNAtajagarAyatAsvakuharakSiprapravezotkaTA bhrUbhaGgairiva tarjayanti pavanA dagdhastha - lIkajjalaiH // 124 // kAraJjIH kuJjayanto nijajaraTharavavyaJjitAvIrakozAnutpAkA kRSNalAnAM pRthusuSiragatAzimbikAnpATayantaH / jhillIkAjhallarINAM badhiritakakubhaM jhaMkRtaM khe kSipantaH siJjAnAzvatthapatraprakarajhaNajhaNArAviNo vAnti vAtAH // 125 // vyomavyAlolamuktAphaladhavalagaladvindu saMdohagarbhAnambhodAnbhartsayitvA dizi dizi bhuvane bhItimudbhAvayantaH / ete rakSomRgAkSIgata lulitamadakSobhasaMrambharUkSA vAtAH pAtAlakukSisthitamapi salilaM tatkSaNAdbhakSayanti // 126 // grISmapathikAH sarvAzArudhi dagdhavIrudhi kSAmakSmAruhi mandamunmadhuli hi sadA sAraGgabaddhakudhi svacchandakunda / 1 sUkSmAm. 2 pAnIyazAlikA. 3 jalam ; pakSe, -kSIram: 4 jalAni; pakSe, somAdivAsaraH 5 udakam ; pakSe, - pIyUSam .
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam - zuSyatsrotasi taptabhUmirajasi jvAlAyamAnArNasi grISme mAsi | virahalatA pallavaM sUte // 12 // atizayitakadambo'yaM tatArkatejasi kathaM pAntha vrajaJjIvasi // 127 // vAtAkIrNa- modakadambAnilo vahati / viyadambudameduritaM me duritaM pazya vizIrNavIraNatRNazreNIjhaNatkAriNi grISme soSmaNi caNDa- nAgato dayitaH // 13 // zamayati jaladharadhArA cAtakayUnAM sUryakiraNaprakvAthyamAnAmbhasi / cittAropitakAminImukhazazi- tRSa ciropanatAm / kSapayati ca vadhUlocanajaladhArA kAminAM jyotsAhRtaklAntayo madhyAhve'pi sukhaM prayAnti pathikAH khaM pravAsarucim // 14 // AsvAdya nirvizeSaM virahivadhUnAM mRdUni dezamutkaNThitAH // 128 // grISmoSmaploSazuSyatpayasi baka- mAMsAni / karakAmiSeNa manye niSThIvati nIrado'sthIni // 15 // bhayoddhAntapAThInabhAji prAyaH paGkakamAnaM gatavati sarasi varSAsu jAtA navayauvanazrIrAzAvadhUH prauDhapayodharAbhUt / svalpatoye luThitvA / kRtvA kRtvA jalArdIkRtamurasi jaratkarpa- puSpodgamo'jAyata mAlatInAM babhUvuraspRzyatamAstaTinyaH TArdhe prapAyAM toyaM jagdhvApi pAnthaH pathi vahati hahA heti kurva- // 16 // vasantavizleSamapArayantyA bhuvo nidAghasmaratApazApipAsuH // 129 // bhrAmyaccItkAracakrabhramabharitaghaTIyantracakra- ntyai / AzAvayasyAbhirudAhriyante payodanIlotpalapallavAni pramuktasrotaHpUrNapraNAlIpathasaraNizirAsAri sItkAri vaari|||17|| ghanodyame gADhatame'ndhakAre na ko'pi nirNetamahaH kopaM pAnthAH prakAmaM zitamaNimusalAkAravisphAradhAraM vikSipta- | zazAka / spRzanmuhuH kiMtu kareNa nAbhIsarojamAbhIrakulAdhikSuNNamuktAkaNanikaranibhAsArapAtaM pibanti // 130 // nAthaH // 18 // kAmena kAme prahitA javena prAvaTa cacAla trijagadvijetum / kiM candrabimbaM dadhi bhakSayantI saMdhAravarSAvarNanam yantI haritaH zubhAya // 19 // nirIkSya vidyunnayanaiH payodo caladbalAkAdazanAbhirAmaH parisravadvArimadAmbudhAraH / mukhaM nizAyAmabhisArikAyAH / dhArAnipAtaiH saha kiM nu AhanyamAnastaDidaGkazena smarasya dadhvAna ghanadvipendraH // 1 // vAntazcandro'yamityArtataraM rarAsa // 20 // sajalajaladharaM yA kAminI sA yadi mAninI syAtsmarasya rAjJo hyaparAdhinI nabho vireje vivRtimiyAya rucistaDillatAnAm / vyavahitasyAt / itIva daNDaiH kimu tAbyate'sau kAdambinI kAma- rativigrahairvitene jalagurubhiH stanitairdigantareSu // 21 // nRpasya DhakkA // 2 // candrabimbaravibimbatArakAmaNDalAni parisurapatisUnudhAma sadyaH samupadadhanmukulAni mAlatInAm / ghanameghaDambaraiH / bhakSitAni jaladodareSu tadrodanadhvanirivaiSa viralamapajahAra baddhabinduH sarajasatAmavanerapAM nipAtaH // 22 // garjitam // 3 // nidritasya bata zambaradviSo jAgarAya pratidizamabhigacchatAbhimRSTaH kakubhavikAsasugandhinAnilena / kimu vArivAhakaH / UrjitaM dadhadatIva garjitaM saMbhramannabhasi nava iva vibabhau sa cittajanmA gatadhRtirAkulitazca jIvasaMbhramAdyayau // 4 // lokaH // 23 // vyathitamapi bhRzaM mano harantI pariNatavarSAsamayasvabhAvAkhyAnam jambuphalopabhogahRSTA / parabhRtayuvatiH khanaM vitene navanavayozItalAdiva saMtrastaM prAvRSeNyAnnabhasvataH / nabho babhAra | jitakaNTharAgaramyam // 24 // abhibhavati manaH kadambavAyau nIrandhra jImUtakulakambalam // 5 // sphurantaH piGgalAbhAso madamadhure ca zikhaNDinAM ninAde / jana iva na dhRtezca cAla dharaNyAmindragopakAH / saraktavAntapAnthastrIjIvA iva cakA- jiSNurna hi mahatAM sukaraH samAdhibhaGgaH ||25||dhRtbisshire // 6 // patatyavirataM vAri nRtyanti ca kalApinaH / valayAvalirvahantI kumudavanaikadukUlamAttabANA / zaradamalaadya kAntaH kRtAnto vA duHkhasyAntaM kariSyati // 7 // tale sarojapANau ghanasamayena vadhUrivAlalambe // 26 // samadutkaNThayati meghAnAM mAlA varga kalApinAm / yUnAM cotkaNTha- zikhirutAni haMsanAdaiH kumudavanAni kadambapuSpavRSTyA / yatyadya mAnasaM makaradhvajaH // 8 // asthiramanekarAgaM guNarahitaM zriyamatizayinI sametya jagmurguNamahatAM mahate guNAya nityaduSpApam / prAvRSi surendracApaM vibhAvyate yuvaticitta- yogaH // 27 // sarajasamapahAya ketakInAM prasavamupAntikamiva // 9 // nandayati kasya na mnshcplairvndhuulidhuusrcchaayaiH| nIpareNukIrNam / priyamadhurasanAni SaTpadAlI malinayati Akramya putrakairiva malinIkRtamambaraM jldaiH||10|| AyAtAH sma vinIlabandhanAni // 28 // mukulitamatizayya bandhujIva sakhi varSA varSAdapi yAsu vAsaro dIrghaH / dizi dizi nIra- dhRtajalabinduSu zAdvalasthalISu / aviralavapuSaH surendragopA taraGgo nIrataraGgo mamApi hRdayezaH // 11 // garjati vArida- vikacapalAzacayazriyaM samIyuH // 29 // raTatu jaladharaH patantu paTale varSati nayanAravindamabalAyAH / bhujavallimUlaseke dhArAH sphuratu taDinmaruto'pi vAntu zItAH / iyamurasi 1 UrdhvaM kaNTho yasya tAdRzaM karoti. 2 mayUrANAm. 3 viratasura- | 1 meghaH; pakSe,-nirgatAradA dantA yasya; dantAnAmabhAvAdasthicarvaNAtarAga. | samarthaH saMstyajatIti bhAvaH. 2 bhagavAnpadmanAbhaH. 3 AkrandanaM kRtavAn
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 341 mahauSadhIva kAntA nikhilabhayapratighAtinI sthitA me // 30 // sphuradadhIrataDinnayanA muhuH priyamivAgalitorupayodharA / jaladharAvalirapratipAlitasvasamayAsamayAjjagatIdharam // 31 // gajakadambakamecakamuccakairnabhasi vIkSya navAmbudamambare / abhisasAra na vallabhamaGganA na camake ca kamekarasaM rahaH // 32 // anuyayau vividhopalakuNDaladyutivitAnakasaMvalitAMzukam / dhRtadhanurvalayasya payomucaH zabalimA valimAnamuSo vapuH // 33 // drutasamIracalaiH kSaNalakSitavyavahitA viTapairiva maJjarI / navatamAlanibhasya nabhastaroracirarocirarocata vAridaiH // 34 // paTalamambumucAM pathikAGganA sapadi jIvitasaMzayameSyatI / sanayanAmbusakhIjanasaMbhramAdvidhura bandhurabandhuramaikSata // 35 // pravasataH sutarAmudakampayadvidalakandalakampanalAlitaH / namayati sma vanAni manasvinIjanamano - namano ghanamArutaH // 36 // jaladapaGkiranartayadunmadaM kala - vilApi kalApikadambakam / kRtasamArjanamardalamaNDaladhvani prapede / api virasavacobhiH prAptapaGkAbhiSekAH kukavaya iva bhekAH khedayanti sma lokAn // 49 // ghanataraghanavRndacchAdite vyomni loke savituratha himAMzoH saMkathaiva vyaraMsIt / rajanidivasabhedaM mandavAtAH zazaMsuH kumudakamalagandhAnAharantaH krameNa // 50 // ghanataraghanavRndacchAdite vyomni loke savituratha himAMzoH saMkathaiva vyaraMsIt / virahamanubhavantI saMgamaM cApi bhartrA rajanidivasabhedaM cakravAkI zazaMsa // 51 // atha nabhasi nirIkSya vyAptadikcakravAlaM sajalajaladajAlaM prAptaharSa prakarSaH / vihitavipulabarhADambaro nIlakaNTho madamRdukalakaNTho nATyamaGgIcakAra // 52 // abhinavayavasazrIzAlini kSmAtale'sminnatizayaparabhAgaM bhe jiSNugopAH / kuvalayazayanIye mugdhamugdhekSaNAyA maNaya iva vimuktAH kAmakeliprasaGgAt // 53 // malinahutabhugdhUmazyAmairdizo malinA ghanairaviralatRNazyAmA bhUmirnavodgatakandalaiH / suratasubhago nUnaM kAlaH sa eSa samAgato maraNa radhipuraMdhi zilIndhrasugandhibhiH / manasi rAgavatAmanurAgitA navanavA vanavAyubhirAdadhe // 38 // zamitatApamapoDhamahIrajaH prathamabindubhirambumuco'mbhasAm / praviralairacalAGganamaGganAjanasugaM na sugandhi na cakrire // 39 // dviradadantavalakSamalakSyata sphuritabhRGgamRgacchavi ketakam / ghanaghanaughavighaTTanayA divaH kRzazikhaM zazikhaNDamiva cyutam // 40 // dalitamauktikacUrNavipANDavaH sphuritanirjharazIkaracAravaH / kuTaja - puSpaparAgakaNAH sphuTaM vidadhire dadhireNuviDambanAm // 41 // navapayaHkaNakomalamAlatIkusumasaMtatisaMtatasaGgibhiH / pracalitoDunibhaiH paripANDimA zubharajobharajo'libhirAdade // 42 // nijarajaH paTavAsamivAkiraddhRtapaTopamavArimucAM dizAm / priyaviyuktavadhUjanacetasAmanavanI navanIpavanAvaliH // 43 // praNayakopabhRto'pi parAGmukhAH sapadi vAridharAravabhIravaH / praNayinaH parirabdhumathAGganA vavalire valirecitamadhyamAH // 44 // vigatarAgaguNo'pi jano na kazcalati vAti payodanabhasvati / abhihite'libhirevamivoccakairananRte nanRte navapallavaiH // 45 // prauDhamauktikarucaH payomucAM bindavaH kuTajapuSpabandhavaH / vidyutAM nabhasi nATyamaNDale kuryate sma kusumAJjalizriyam // 46 // mahImaNDalImaNDapIbhUtapAthodharArabdhaharSAsu varSAsu sadyaH / kadambe prasUnaM prasUne marando marande milindo milinde mado'bhUt // 47 // unnidrakandaladalAntaralabhyamAnaguJjanmadAndhamadhupe navameghakAle / svame'pi yaH pravasati pravihAya kAntAM tasmai viSANarahitAya namo vRSAya // 48 // ghanasamayamahIbhRtpattanasyAmbarasya tribhuvanapaticApaM gopuratvaM jayA nijayA svanasaMpadA // 37 // navakadambarajoruNitAmbarai- zaraNA yasminnete bhavanti viyoginaH // 54 // kSepAM kSAmIkRtya prasabhamapahRtyAmbu saritAM pratApyovIM kRtsnAM tarugahanamucchoSya sakalam / kva saMpratyuSNAMzurgata iti tadanveSaNa - parAstaDiddIpAlokA dizi dizi carantIva jaladAH // 55 // meghATopaiH stanitasubhagaM vIkSya khaM hastidantaiH kRtvA bhittInuparisadanaM cAmaraizchAdayitvA / karpUraistA mRgamadarasairbhUmimAlipya zete saiMhe carmaNyurasi dayitAbAhurUDhaH pulindaH // 56 // upaiti ghanamaNDalI nadati nIlakaNThAvalI taDi - lasati sarvato vahati ketakI mArutaH / ito'pi yadi nAgataH priyatamo nu manye'dhunA dadhAti makaradhvajatruTitaziJjinIkaM dhanuH // 57 // dizAM hArAkArAH zamitazamabhArAH zamavatAmasUcIsaMcArAH kRtamadavikArAzca zikhinAm / hRtAdhvavyApArAstuhinakaNasArA virahiNImanaH kIrNAGgArAH kii jaladhArA jaladharaH // 58 // deve varSatyazanapavanavyApRtA vahnihetorgehAhaM phalakanicitaiH setubhiH paGkabhItAH / nIdhraprAntAnaviralajalAnpANibhistADayitvA zUrpacchasthagitaziraso yoSitaH saMcaranti // 59 // AkarNya smarayauvarAjyapaTahaM jImUtadhIradhvaniM nRtyatkekikuTumbakasya dadhataM mandrAM mRdaGgakriyAm / unmIlannava nIlakandaladalavyAjena romAJcitA harSeNeva samucchritAn vasumatI dadhe zilIndhradhvajAn // 60 // vajreNa trijagatpaterbala riporacchinnapakSAH purA ye bhItA nimamajurabdhijaThare te lUnapakSAngirIn / AzvAsya vraNaduHkhajAM zamayituM teSAmudagravyathAmuttasthurjaladacchalena jaladherUDhAmbhasaH parvatAH // 61 // mandaM mudritapAMsavaH paripata1 rAtrim. 2 kRzAM kRtvA 3 taDideva dIpastasyAlokaH prakAzastaiH, varSAvarNanam
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 6 prakaraNam labdhA jjhaMkArijhanjhA marudvegadhvasta kuTIrakAgra nipatacchidreSu // 73 // prasArya pAdau vihitasthitInAM dolAsu lolAMzukantarAH / karmavyagrakuTumbinIkuca bharasvedacchidaH prAvRSaH prArambhe pallavAnAm / manorathAnAmapi yanna gamyaM tadraSTumApuH sudRzAM madayanti kandaladalollAsAH payobindavaH // 62 // kiMcinmu- yuvAnaH // 74 // unnamya dUraM muhurAnamantyaH kAntAH dritapAMsavaH zikhikulairutkaNThamAlokitA jIrNAvAsarudaddari - zlathIbhUtanitambabimbAH / dolAvilAsena jitazramatvAtprakarSamApuH puruSAyiteSu // 75 // dRzA vidadhire dizaH kamalarAjinIrAjitAH kRtA hasitarociSA harati candrakAvRSTayaH / akAri hariNIdRzaH prabaladaNDakaprasphuradvapurvipularociSA viyati vidyutAM vibhramaH // 76 // pratyAsannamukhI karAmbujayugapreGkholitAM preGkhikAmAruhyeyamudastahAralatikAvyAvRttatuGgastanI / dRSTAdRSTamukhI gatAgatavazAdAlolamAnAMzukA tanvaGgI gagane karoti purataH zAtahRdaM vibhramam // 77 // varSAvAyavaH dragRhiNIzvAsAnilairjarjarAH / ete te nipatanti nUtanaghanAtprAvRDabharArambhiNo vicchAyIkRtaviprayuktavanitAvaktrendavo bindavaH // 63 // kAle nIlabalAhake sataDiti prItiprade barhiNAmAzcarya kathayAmi vaH zRNuta bho yadvRttamasmahe / saubhAgyavyayazaGkayaikazayane kAntApriyAbhyAmaho mAnibhyAM bata rAtrimeva sakalAM cIrNa pravAsivratam // 64 // utphullArjuna sarjavAsitavatpaurastyajhanjhA nilapreGkholatskhalitendranIlazakalasnigdhAmbudazreNayaH / dhArAsiktavasuMdharA surabhayaH prAptAsta evAdhunA dharmAmbhovigamAgamavyatikarazrIvAhino vAsarAH ete te duratikramakrama miladdha mormimarmacchidaH kAdambena // 65 // Acchanne kSititejasI manasijavyApArameyaM rajobhareNa kakubho rundhanti jhaJjhAnilAH / gADhArambhanigUDhamanaH svAtmA ca dvayametadasti dazamaM dravyaM pareSAM tamaH / nIradaghaTAsaMghaTTanIlIbhavadvyomakoDakaTAhapAtukapayoveNIkaNakAlAkAzadizAM nirastamadhunA nAmApi varSAgame dravyaM vAri grAhiNaH // 78 // dhArAdhautaM dhunAnAH zazadharadhavalaM kesaraM guNazca vAridaravaH karmApi vArikriyA // 66 // AsAreNa ketakInAM kailAse kiMnarINAM caladalakalatAlAsyalIlAM na harmyataH priyatamairyAtuM bahiH zakyate zItotkampanimitta- dadhAnAH | AmUlaM mAninInAM manasi vinihitaM mAnamunmUlamAyatadRzA gADhaM samAliGgyate / jAlaiH zIkarazItalaizca yanto vAntyete vArivAhavyatikarazizirAH prAvRSeNyAH maruto ratyantakhedacchido dhanyAnAM bata durdinaM sudinatAM yAti samIrAH // 79 // gokarNa gAhamAnAH pRthutarapRSatagrAhiNaH priyAsaMgame // 67 // udyogaH kSayameti hanta sahasA jADyaM zaMbaraughAnAkarSanto digantAnapi ca vidadhataH kandalIsupracAsamujjRmbhate mitrasyApi ca darzanaM bhavati no kiM vAnyadAca - rAn / ete dhAvanti vArdhazravasamurudhanurdhArayantaH samantAdAkSmahe | yallokaspRhaNIyatAM gatamabhUttajjIvanaM vyarthatAM prAptaM vRNvanto'bhravIthiM vanamiva shbrbhraantibhaajo'mbuvaahaaH||80|| yena dunoti tanmama mano dudaivavadurdinam // 68 // sarvavarSApathikAH takandalA vasumatI vRddhirjalAnAM parA jAtaM niSkamalaM jagatsumalinairlabdhA ghanairunnatiH / sarpanti pratimandiraM dvira - sanAH saMtyaktamArgo jano varSANAM ca kalezca saMprati jaya - tyekaiva rAjyasthitiH // 69 // naitadvAridagarjitaM ratipati - prasthAnaDhakkAravo naite vAridharAH sravanmadajalAstatsindhurAH proddhurAH / naiSA vidyudiyaM vibhAti rucirA taccandrahAsaprabhA manye mAnini mAnadurgamadhunA jetuM kimAyAtyasau // 70 // dRSTvADambaramambare ghanakRtaM saudAminInartakInRtyArambhamRdaGgamaGgalarakhaM zrutvA ca tadgarjitam / puSpyatpuSpabharAnatAGgaNataruskandhAvasadvAyasakkANAkarNanasotsavapriyatamaM pAnthA yayurmandiram || 71 // sadmanyeva nirantaraM nivasatirmitrAdyanAlokanaM panthAH paGkasamAkulaH kaluSatA vArAM sadA durdi nam / evaM yadyapi dUSaNAni tadapi svarbhujanollAsakRtsasyo - tpattinimittataikaguNataH prAvRT prapede yazaH // 72 // dolAkeliH 342 saundaryamindIvaralocanAnAM dolAsu lolAsu yadullalAsa yadi prasAdAllabhate kavitvaM jAnAti tadvarNayituM manobhUH / upari payodharamAlA dUre dayitA kimetadApatitam / himavati divyauSadhayaH kopAviSTaH phaNI zirasi // 81 // upari ghanaM ghanapaTalaM tiryaggirayo'pi nartitamayUrAH / kSitirapi kandaladhavalA dRSTiM pathikaH kva pAtayatu // 82 // kiM gatena yadi sA na jIvati prANiti priyatamA tathApi kim / ityudIkSya navameghamAlikAM na prayAti pathikaH svamandiram // 83 // zikhini kUjati garjati toyade sphuTati jAtilatA kusumAkare / na jIvati te taruNIkezazyAme payobhRti nirbharaM sphuTati capale vAraMvAraM priyA nabhasi mAsi na yAsi gRhaM yadi // 84 // rasati kSaNadyutitejasi / upagurujanaM manye dainyAtparAGmukhasuptayA~ nibhRtanibhRtaM mandocchrAsaM tayA bata rudyate // 85 // nizIthe lInAnAM jhaTiti taDitAM vIkSya viSayaM ghanAnAmAbhogaM rasikapathikenonmukhadRzA / na gItaM sotkaNThaM na ca ruditamutkaNThataralaM na muktA niHzvAsAH sphuradanumataM kiM tu hRdayam // 86 // yathA randhre vyomnazcalajaladadhUmaH sthagayati sphuliGgAnAM rUpaM dadhati ca 1 zrAvaNamAse.
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSAvarNanam yathA kITamaNayaH / yathA vidyujvAlollasitaparipiGgAzca kApi balAkA kApi balAkA mudaM dhatte // 98 // kakubhastathA manye lagnaH pathikatarukhaNDe smaradavaH // 87 // zizirasIkaravAhini mArute carati zItabhayAdiva satvaraH / bahIM rauti bakA raTanti taDito bhrAmyantyativyAkulA manasijaH praviveza viyoginIhRdayamAhitazokahutAzanam vikrozanti ghanA ghanA ca vilapatyuccaibalAkAvaliH / // 99 // eSyantyavazyamadhunA hRdayAdhinAthA mugdhA mudhA AtmAnaM marutaH kSipanti salilAsAraH patatyagrato muktvA kuruta mA vividhaM vilApam / itthaM zazaMsuriva garjitakaitaprAvRSi sAhasaikarasike yAti priyAmadhvage // 8 // vena pAyodharAH pathikapaGkajalocanAbhyaH // 100 // AkarNinRtyaccandrakiNi kvaNanmadhulihi zyAmAyamAnakSitau dhIradhvAna- | tAni rasitAni yayA prasarpatpradyumnarAjarathaniHsvanasodarANi / payomuci pravilasatsaudAminIdAmani / dhArAmbhaHkaNavAhi- uccai raNacaraNanUpurayA purandhyA kSipraM priyaM kupitayApi tayAzItamaruti prANAnpayodAgame hA hA hAsyati mugdhikA navavadhU- bhisarI // 101 // praNatibhirapi patyuH prArthanAbhizca sakhyAH rityadhvagaH krandati // 89 // zrutvA bAlamRgIvilolanayanA kSaNamapi na manasto mAninI mAnamaujjhat / tamasamazaraza. zabdaM ghanAnAM purA bhItyA vakSasi saMzritApi nibiDaM bhUyaH strIbhUtagAnaprakAraH phaNinamiva zikhaNDI kiM na khaNDIcakAra samAliGgati / yA vaktrAdapahRtya ropitavatI kaNThe mamaivA- // 102 // nabhasi jaladalakSmI sAsrayA vIkSya dRSTyA nanaM sA drakSyatyadhunA kathaM nu virahe bAlA payodAvalIm pravasasi yadi kAntetyardhamuktvA kathaMcit / mama pttmv|| 90 // rAtrau vAribharAlasAmbudaravodvignena jAtAzruNA lambya prollikhantI dharitrI tadanu kRtavatI sA yatra vAco pAnthenAtmaviyogadaHkhapizunaM gItaM tthotknntthyaa| AstAM nivRttaaH||103|| viramata ghanAH kiM vo vRSTyA mudhaiva jIvitahAriNaH pravasanAlApasya saMkIrtanaM mAnasyApi jalA- visRSTayA vrajata kakubhaM kAmapyanyAM manorucirAmataH / na JjaliH saramasaM lokena datto yathA // 91 // grAme'smin tadiha vanaM nAsau mArgoM na tacca dharAtalaM virahagalitaistanvyA pathikAya pAntha vasatina~vAdhunA dIyate rAtrAvatra vihAramaNDapa- yanna plutaM nayanAmbubhiH // 104 // prasaradalakAkIrNe karNe tale pAnthaH prasupto yuvA / tenodgIya khalena garjati ghane na kekirutaM zrutaM zvasitavijito vAto ghAto na vA kuTasmRtvA priyAM tatkRtaM yenAdyApi karaGkadaNDapatanAzaGkI jana- jotkaTaH / na ca paricitAsAvAsaMpatsrutAzruNi locane stiSThati // 92 // bhrAtaH pAntha kuto bhavAnnagarato vArtA tadapi kimapi prAvRTUzyAmA dhunoti viyoginIH // 105 // na vA vartate bADhaM brUhi yuvA payodasamaye tyaktvA priyAM medhairyoma navAmbubhirvasumatI vidyullatAbhirdizo dhArAmijIvati / satyaM jIvati jIvatIti kathitA vArtA mayApi gaganaM vanAni kuTajaiH pUrairvRtA nimnagAH / ekAM ghAtayituM zrutA vistIrNA pRthivI jano'pi vividhaH kiM kiM na saMbhA- viyogavidhurAM dInAM varAkI striyaM prAvRTkAla hatAza varNaya vyate // 93 // dhIraM vAridharasya vAri kirataH zrutvA nizIthe kRtaM mithyA kimADambaram // 106 // vAtA. vAntu kadambadhvani dIrghocchAsamudazruNA virahiNI bAlAM ciraM dhyAyatA / reNuzabalA nRtyantu sarpadviSaH sotsAhA navavArigarbhaguravo adhvanyena vimuktakaNThakaruNaM rAtrau tathA kranditaM grAmINaiH muzcantu nAdaM ghanAH / manAM kAntaviyogazokajaladhau mAM punaradhvagasya vasatiAme niSiddhA yathA // 94 // bhrAtaH vIkSya dInAnanAM vidyutkiM sphurasi tvamapyakaruNe strItve pAntha prasIda prativirama samutsRjya bAlAmakANDe gantuM samAne sati // 107 // ambhovAhamuradviSo nivasanaM dhvAntAdribASpAmbupUraplutanayanamukhI preyasI te na yuktam / vRttaM grAme- divyauSadhI kandapasya vilAsacampakadhanurvaSolatAmaJjarI / 'tikaSTaM yadiha gRhapateH proSitasya priyAyA muktAkrandAMstva- lekhA vyomakaSopale viracitA cAmIkarasya sphuraddhAmnaH metAnsalilavitaraNe nirgatAnpazya bandhUn // 95 // bhadrAtra pAnthavilAsinIjanamanaHkampAya zampAbhavat // 108 // zrutvA grAmake tvaM vasasi paricayaste'sti jAnAsi vArtAmasminna- tanvyA nizIthe navaghanarasitaM vizlathAGgaM patitvA zayyAyAM dhvanyajAyA jaladhararasitotkA na kAcidvipannA / itthaM pAnthaH bhUmipRSThe karataladhRtayA duHkhitAlIjanena / sotkaNThaM muktapravAsAvadhidinavigamApAyazaGkI priyAyAH pRcchan vRttAnta- kaNThaM kaThinakucataTAghAtazIrNAzrubindu smRtvA smRtvA priyasya mArAsthitanijabhavano'pyAkulo na prayAti // 96 // skhalitamRduvaco rudyate pAnthavadhvA // 109 // varSApathikakAminI khadyotaH adRSTapUrvamasmAbhiryadetadRzyate'dhunA / viSaM viSadharaiH prAcImahIdharazilA vinivezitasya dhArAdharasphuradayoghanatApItaM mUchitAH pathikAGganAH // 97 // sakhi Ditasya / taptAyasasya tapanasya kaNA vikIrNAH khadyotapotahe pazya rasamayaM jaladharasamayaM samunnaddham / vilasati suSamA sphuTamAvahanti // 110 //
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344. subhASitaratnabhANDAgAram haMsaH tamupagataM padme padma nivezitamAnanaM pratipuTa kinIpatra - cchAyAM muhurmuhurAsitam / muhurupagatairatraiH koSNIkRtA jalavIcayo jaladamalinAM haMsenAzAM vilokya pipAsatA // 111 // [ 6 prakaraNam navairguNaiH saMprati saMstavasthiraM tirohitaM prema ghanAgamazriyaH // 18 // patanti nAsminvizadAH patatriNo ghRtendracApA na payodapaGkayaH / tathApi puSNAti nabhaH zriyaM parAM na ramyamAhAryamapekSate guNam // 19 // vipANDubhimlAnatayA payodharaizcayutAcirAbhA guNahemadAmabhiH / iyaM kadambAnilabharturatyaye na digvadhUnAM kRzatA na rAjate // 20 // vihAya vAJchAmudite madAtyayAdaraktakaNThasya rute zikhaNDinaH / zrutiH zrayatyunmadahaMsaniHsvanaM guNAH priyatve'dhikRtA na saMstavaH // 21 // amI pRthustambabhRtaH pizaGgatAM gatA vipAkena phalasya zAlayaH / vikAsi vaprAmbhasi gandhasUcitaM namanti nighrAtumivAsyatotpalam // 22 // vihArabhUmerabhighoSamutsukAH zarIrajebhyazyutayUthapaGkayaH / asaktamUdhAMsi payaH kSarantyamUrupAyanAnIva nayanti dhenavaH // 23 // jagatprasUtirjagadekapAvanI vrajopakaNThaM tanayairupeyuSI / taM samagrAM samitirgavAmasAvupaiti matrairiva saMhitAhutiH // 24 // kRtAvadhAnaM jitabarhiNadhvanau suraktagopIjanagIta'niHkhane / idaM jighatsAmapahAya bhUyasIM na sasyamabhyeti mRgIkadambakam // 25 // asAvanAsthAparayAvadhIritaH saroruhiNyA zirasA namannapi / upaiti zuSyankalabhaH sahAmbhasA manobhuvA tapta ivAbhipANDutAm // 26 // amI samuddhUtasarojareNunA hRtA hRtAsArakaNena vAyunA / upAgame duzcaritA ivApadAM gatiM na nizcetumalaM zilImukhAH // 27 // mukhairasau vidrumabhaGgalohitaiH zikhAH pizaGgIH kamalasya bibhratI / zukAvalirvyaktazirISa komalA dhanuH zriyaM gotrabhido - 'nugacchati // 28 // dadatamantaritAhimadIdhitiM khagakulAya kulAyanilAyitAm / jaladakAlamabodhakRtaM dizAmaparathApa // 29 // rathAvayavAyudhaH sa vikacotpalacakSuSamaikSata kSitibhRto'GkagatAM dayitAmiva / zaradamacchagaladvasanopamAkSamaghanAmaghanAzanakIrtanaH // 30 // jagati naizamazItakaraH karairviyati vAridavRndamayaM tamaH / jalajarAjiSu naidramadidravanna mahatAmahatAH kva ca nArayaH // 31 // samaya eva karoti balAbalaM praNigadanta iMtIva zarIriNAm / zaradi haMsaravAH paruSIkRtasvaramayUramayUramaNIyatAm // 32 // tanuruhANi purovijitadhvanerdhavalapakSavihaGgamakUjitaiH / jagalurakSamayeva zikhaNDinaH paribhavo'ribhavo hi suduHsahaH // 33 // anuvanaM vanarAji - vadhUmukhe bahalarA gajavAdharacAruNI / vikacabANadalAvalayo'dhikaM rurucire rucirekSaNavibhramAH // 34 // kanakabhaGgapizaGgadulairdadhe sarajasAruNa kesaracArubhiH / priyavimAnitamAnavatIruSAM nirasanai rasanairavRthArthatA // 35 // mukhasarojarucaM madapATalAmanucakAra cakoradRzAM yataH / dhRtanavAtapamutsukatAmato zaradvarNanam aho bANasya saMdhAnaM zaradi smarabhUpateH / api so'yaM tviSAmIzaH kanyArAzimupAgataH // 1 // apItakSIbekAda - mbamasaMsRSTAmalAmbaram / aprasAditasUkSmAmbu jagadAsInmanoramam // 2 // athopagUDhe zaradA zazAGke prAvRDyayau zAntataDitkaTAkSA / kAsAM na saubhAgyaguNo'GganAnAM naSTaH paribhraSTapayodharANAm // 3 // zaratsamayasvabhAvAkhyAnam darzayanti zarannadyaH pulinAni zanaiH zanaiH / navasaMgama - savrIDA jaghanAnIva yoSitaH // 4 // ekena culukenAbdhirnipItaH kumbhajena yat / tasyodaye'ntaH kAluSyaM tyajantyApo bhayAdiva // 5 // pAthodajAlajaTilaM malinaM zaradaGganA / ambaraM dhAvayAmAsa candrikAcayavAribhiH // 6 // dhanyAH zaradi sevante prollasaccitrazAlikAn / prAsAdAntrIsakhAH paurAH kedArAMzca kRSIvalAH // 7 // namitAH phalabhAreNa namitAH zAlamaJjarIH / kedAreSu hi pazyantaH ke dAreSu viniHspRhAH // 8 // haMsazcandra ivAbhAti jalaM vyomatalaM yathA / vimalAH kumudAnIva tArakAH zaradAgame // 9 // rAjIvamiva rAjIvaM jalaM jalamivAjani / candrazcandra ivAtandraH zaratsamudayodyame // 10 // kAzAH kSIranikAzA dadhizaravarNAni saptaparNAni / navanItanibhazcandraH zaradi cakraprabhA jyotsnA // 11 // dvayamidamatyantasamaM nIce prabhaviSNutA zaracceyam / kSetrebhyaH prApya phalaM khaleSu nikSipyate yasyAm // 12 // atha prasannendumukhI sitAmbarA samAyayAvutpalapatralocanA / sapaGkajA zrIriva gAM niSevituM sahaMsabAlavyajanA shrdvdhuuH|| 13 // samullasatpaGkajalocanena vinodayantI taruNAnazeSAn / zuddhAmbarA guptapayodharazrIH zarannavoDheva samAjagAma // 14 // payodakezeSu vikRSya roSAnniSkAsya sA kokanadAyatAkSI / varSAvadhUM svAM zriyamunnayantI prauDhA sapatnIva zaraccakAze // 15 // candrAyate zuklarucApi haMso haMsAyate cArugatena kAntA / kAntAyate sparzasukhena vAri vArIyate svacchatayA vihAyaH // 16 // aindraM dhanuH pANDupayodhareNa zaraddadhAnArdranakhakSatAbham / pramodayantI sakalaGkaminduM tApaM kherabhyadhikaM cakAra // 17 // ' upaiti sasyaM pariNAmaramyatAM nadIranauddhatyamapaGkatA mahIm / | 1 mattam 2 AkArAm; pakSe, - vastram.
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaradvarNanam, hemantavarNanam na kamalaM kamalambhayadambhasi // 36 // vigatasasyajighatsamaghaTTayatkalamagopavadhUrna mRganrajam / zrutatadIritakomala - gItakadhvanimiSe'nimiSekSaNamagrataH // 37 // kRtamadaM nigadanta ivAkulI kRtajagatrayamUrjamataGgajam / vavurayukchadagucchasugandhayaH satatagAstatagAnagiro'libhiH // 38 // tIkSNaM ravistapati N nIca ivAcirADhyaH zRGgaM rurustyajati mitramivAkRtajJaH / toyaM prasIdati muneriva cittavRttiH kAmaM daridra iva zoSamupaiti paGkaH // 39 // AsAditaprakaTanirmalacandrahAsaH prAptaH zaratsamaya eSa vizuddhakAntaH / utkhAya gADhatamasaM ghanakAlamugraM rAmo dazAsyamiva saMbhRtabandhujIvaH // 40 // vRddhAGganeva vijahau sariduddhatatvaM vedAntinAmi manaH zuci nIramAsIt / candre prabhA yuvativakra ivAdbhutAbhUdvidvatkavitvamiva kekirutaM na reje // 41 // madhumadhurimabhaGgIM bhejire haMsanAdAstu hinapaTalalIlAM lebhire vArivAhAH / kSitirabhavadapaGkA kiM ca rolambabAlAvalikalitanalinyaH zaivalinyastadAsan // 42 // sphuTaM sphuTapalAzavatsubhagabhAsicaJcapuTe vipAkakapizIkRtAH kalamamaJjarIrbibhratI / babhau divi zukAvaliH kuvalayacchavirjaGgamA svabhAvahRdayaM gamA vibudhacApalakSmIriva // 43 // apAkRtyAzeSANyapi ca ghanajAlAni paritasta modhUmastomodbhavamalinimAnaM ca tadanu zaraccandraH zilpI ratipatimude'sau nijakaraiH sudhAsaMdohAdrerbhuvanabhavanaM pANDurayati // 44 // ramyaM harmyatalaM navAH sunayanA guJjadvirephA latAH pronmIlannava mAlatI surabhayo vAtAH sacandrAH kSapAH / yadyetAni jayanti hanta paritaH zastrANyamoghAni me tadbhoH kIgasau vivekavibhavaH kIdRkprabodhodayaH // 45 // ardha supto nizAyAH sarabhasasuratAyAsasannazlathAGgaH prodbhUtAsahyatRSNo madhumadaviratau harmyaSpRSThe prabuddhaH / saMbhogaklAntakAntA zithila bhujalatAvarjitaM karkarIto jyotsnAbhinnAcchadhAraM na pibati salilaM zAradaM mandapuNyaH // 46 // cetaH karSanti saptacchada kusumarasAsArasaurabhyalubhyadbhRGgIsaMgItabhaGgizrutisubhagadizo vAsarAH zAradInAH / kiM ca vyAkozapaGkeruhamadhuramukhIM saMcaraccaJcarIkazreNIbeNIsanAthAM ramayati taruNaH padminImaMzumAlI // 47 // bhramarakrIDA 345 tatastataH preritalolalocanA / vivartita riyamadya zikSa bhayAdakAmApi hi dRSTivibhramam // 51 // karau dhunAnA navapallavAkRtI vRthA kRthA mAnini mA parizramam / upeyuSa kalpalatAbhizaGkayA kathaM nvitastrasyati SaTpadAvaliH // 52 // celAJcalena calahAralatA prakANDairveNIguNena ca caladbalayIkRtena / helAhita bhramaraka bhramamaNDalI bhizchatratrayaM racayatIva ciraM natabhrUH // 53 // mukte kAJcanakuNDale nipatite mANikyabhUSAmaNau kIrNe kelisaroruhe vigalite muktAkalApe sati / niHzvasyAmbujalocanAbhrama rikAnRtyAvasAne punaH prANezacyutizaGkayeva hRdaye hastAravindaM dadau // 54 // zaradvAyavaH loladhammillamallikAmodavAsitAH // 55 // vAntikAravAnti rAtrau ratiklAntakAminIsuhRdo'nilAH / lalanAvAtA navaratamlAnavadhU subhagAH saptacchadasugandhayaH / gamanamantharAH // 56 // zaratpathikaH paGkAnuSaGgaM pathi vismarantaH kathAvazeSe ca payodavRnde | mArgeSu candrAtapapicchileSu pade pade caskhaluradhvanInAH // 57 // iha niculanikuJje vaMzasaMbhArabhAji svapiSi yadi muhUrta pazyasi kSetrametat / iti pathikamakasmAnmArga evopaviSTaM vadati taruNakAntaM gopikA sAGgabhaGgam // 58 // hemantavarNanam hemantahibhanispandamavalokya manobhavam / prahartuM subhruvAM ceto ravirdevo dhanurdadhau // 1 // durAzeva daridrasya tRSNaiva kRpaNasya ca / aho na viramatyeSA hanta hemantayAminI // 2 // hemante bahudoSADhye dvau guNau sarvasaMmatau / ayatnazItalaM vAri surataM svedavarjitam // 3 // hemantasamayasvabhAvAkhyAnam alakSitakucAbhogaM bhramantI nRtyabhUmiSu / smareNApi sarojAkSI na lakSyIkriyate zaraiH // 48 // bhramAtprakIrNe bhramarISu kiMciccalAJca caJcalalocanAyAH / kucau kadAcijjaghanaM yuvAno vilokya sAphalyamavApurakSNoH // 49 // paribhramantyA bhramarIvinode nitambabimbAdvigaladukUlam / vilokya kasyAzcana komalAGgayAH puMbhAvamanyAH zItalaM vAri nizA ca suratakSamA // 4 // hasantIM vA he hemanta smariSyAmi tvayyatIte guNadvayam / ayatnahasantIM vA hasantIM vAmalocanAm / hemante ye na sevante zItajvarAturAH / jIvanti hariNAkSINAM vakSojAzleSarakSitAH te nUnaM daivavaJcitAH // 5 // kAmino hanta hemanta nizi // 6 // adya zItaM varIvarti sarasarti samIraNaH / apatnIko marImarti narInarti kucoSmavAn // 7 // himadhavaladantakezI mandadyutitArakA bRhattimirA dviguNIbhUtA rajanI vRddheva zanaiH zanairyAti // 8 // ambarameSa ramaNyai yAminyai vAsaraH preyAn / adhikaM dadau nijAGgAdatha saMkucitaH svayaM tasthau // 9 // vikasati sUrye vikasati mukulati cAstaGgate tasmin / sudRzo vavAJchuH // 50 // yato yataH SaTcaraNo'bhivartate zizire niHsvakuTumbaH paGkajalIlAM samudvahati // 10 // 44 su. ra. bhAM.
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam kanyAprasUtasya dhenuHprasaGgAdaGgAdhikAsAditavikramasya / dhanaM- sAlasAGgastu tasmAtkimu na bhavatu dIrghA haimanI yAminIyam jayAghInaparAkramasya himasya karNasya ca ko vizeSaH // 11 // // 26 // jarIz2ambhatprauDhadyumaNikarasaMdohasadRzasphuraddIptivAtaalaM himAnIparidIrNagAtraH samApitaH phAlgunasaMgamena / praguNataratAruNyasubhagAm / hasantIM hemante parijanaatyantamAkAsitakRSNavarmA bhISmo mahAtmAjani mAghatulyaH | yutAM vA suvadanAM hasantI sevante pariNatamahAbhAgyanicayAH // 12 // aviralaphalinIvanaprasUnaH kusumitakundasugandhigandha | // 27 // vepante kapayo bhRzaM kRtajaDaM gojAvikaM mlAyati zvA cullIkuharodaraM kSaNamapi prApyApi naivojjhati / zItAvAhaH / guNamasamayajaM cirAya lebhe viralatuSArakaNastuSAra- | rtivyasanAturaH punarasau dIno janaH kUrmavatsvAnyaGgAni kAlaH // 13 // nicayini lavalIlatAvikAse janayati lodhra- | zarIra eva hi nije nihotumAkAGkSati // 28 // zItAMzosamIraNe ca harSam / vikRtimupayayau na pANDusUnuzcalati | riva nUtanasya rucayo vidyA ivAmedhasAM viprAtikramiNAM nayAnna jigISatAM hi cetaH // 14 // katipayasahakArapuSpa vibhUtaya iva kSIbasya bodhA iva / bhAvaiH saMvalitA iva ramyastanutuhino'lpavinidrasinduvAraH / surabhimukhahimAgamAntazaMsI samupayayau ziziraH smaraikabandhuH // 15 // gajapati | priyatame dRgbhaGgayaH subhruvAM prAdurbhUya tirobhavanti sahasA dvayasIrapi haimanastuhinayansaritaH pRSatAMpatiH / salila haimantikA vAsarAH // 29 // lajjA prauDhamRgIdRzAmiva navastrINAM | ratecchA iva vairiNyA niyamA iva smitarucaH kulyAGganAsaMtatimadhvagayoSitAmatanutAtanutApakRtaM dRzAm // 16 // | nAmiva / daMpatyoH kalahA iva praNayitA vArAGganAnAmiva idamayuktamaho mahadeva yadvaratanoH smarayatyanilo'nyadA / | prAdurbhUya tirobhavanti sahasA haimantikA vAsarAH // 30 // smRtasayauvanasoSmapayodharAnsatuhinastu hinastu viyoginaH hemante dadhidugdhasarpirazanA mAJjiSThavAsobhRtaH, kaashmiir|| 17 // priyatamena yayA saruSA sthitaM na sahasA sahasA dravaliptacAruvapuSaH khinnA vicitrai rataiH / vRttorustanakAminIparirabhya tam / zlathayituM kSaNamakSamatAGganA na sahasA sahasA janakRtAzleSA gRhAbhyantare tAmbUlIdalapUgapUritamukhA dhanyAH kRtavepathuH // 18 // bhRzamayata yA'dharapallavakSatiranAvaraNA sukhaM zerate // 31 // cakre caNDarucA samaM raNamasau himamArutaiH / dazanarazmipaTena ca sItkRtairnivasitena sitena | hemantapRthvIpatirye ye tatra jitA divAkarakarAste te'munA sunirvavau // 19 // vraNabhRtA sutanoH kalasItkRtasphurita tatkSaNAt / kAntAnAM kucabhUdhare nidadhire manye'hamevaM tadA dantamarIcimayaM dadhe / sphuTamivAvaraNaM himamArutaimRdutayA no cenmandakaraH kathaM dinakarastaptazca tanvIstanaH // 32 // drutayAdharalekhayA // 20 // dhRtatuSArakaNasya nabhasvatastaru- prodyatprauDhAravindayatibhRti vidalatkundamAdyavirephe kAle latAGgulitarjanavibhramAH / pRthunirantaramiSTabhujAntaraM vanita- prAleyavAtaprabalavikasitoddAmamandAradAgni / yeSAM no kaNThayAnitayA na viSehire // 21 // himaRtAvapi tAH sma lagnA kSaNamapi tuhinakSodadakSA mRgAkSI teSAmAyAmiyAmA bhRzasvido yuvatayaH sutarAmupakAriNi / prakaTayatyanurAga- | yamasadanasamA yAminI yAti nUnam // 33 // makRtrimaM smaramayaM ramayanti vilAsinaH // 22 // prAleyazaila kandukakrIDA zikharAnilasaMprayogaH protphullakundamakarandahRtAlivRndaH / payodharAkAradharo hi kandukaH kareNa roSAdiva tADyate kAlo'yamAtapati kuGkumapaGkapiGgaprottuGgaramyaramaNIkucasaGga- muhuH / itIva netrAkRtibhItamutpalaM tasyAH prasAdAya yogyaH // 23 // zukaharitayavAnAM sIni nIhArabhAsaH sapadi papAta pAdayoH // 34 // vanitAkaratAmarasAbhihataH patitaH vigatanidrAH krauJcakAntAH kSapAnte / vidadhati kamanIyakvANamu- patitaH punarutpatasi / viditaM khalu kanduka te hRdayaM dyatkakAraM saralitagalanAlaM jarjarasphArarepham // 24 // laghuni vanitAdharasaMgamalubdhamiva // 35 // sAnandakandukavihAratRNakuTIre kSetrakoNe yavAnAM navakalamapalAlasrastare sopdhaane| vidhau vadhUnAM dolAyamAnamaNikaGkaNanikkaNena / uDDAyiteSu pariharati suSupta hAlikadvandvamArAtkucakalazamahoSmAbaddharekha- yuvacittavihaMgameSu zyenA iva smRtibhuvo vizikhA vilagnAH stuSAraH // 25 // api dinamaNireSa klezitaH zItasaMdhairatha // 36 // smarazaradhinikAzaM karNapAzaM kRtAGgI rayavigalitanizi nijabhAryA gADhamAliGgaya dordhyAm / svapiti punarudetuM tAlIpatratATaGkamekam / vahati hRdayacoraM kuGkumanyAsa gaura valayitamiva nAlaM locanendIvarasya // 37 // 1 kanyArAzAvutpannasya, pakSe,-kumArikAyAM prasUtasya. 2 dhanU / amandamaNinUpurakvaNanacArucArikramaM jhaNajjhaNitamekhalArAzisaMgamenAGgeSu zarIreSvadhikamAsAditaH saMpAdito vikramo romAcotpAdanAdirUpaH parAkramo yena: pakSe,-dhanurvidyayAdezeSa saMpAditaH skhalitatArahAracchaTam / idaM taralakaGkaNAvalivizeSavAcAlitaM parAkramo yena. 3 dhanaMjayo'gnistadadhInaH parAkramo balaM yasya pakSe,- mano harati subhravaH kimapi kandukakrIDanam // 38 // bhramadhanaMjayo'rjunastadadhInaparAkramaH. 4 sUryaH. caraNapallavakkaNadamandamaJjIrakaM pariskhaladuroruhastabakakampa
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ hemantavarNanam, ziziravarNanam RAGIRArmwarwwwmorror wwwwwwwwwwwwwwwwwww com mAnAMzukam / raNatkanakamekhalaM karasaroruhAbhyAM puraH patanta- // 50 // zItArtiprasarastathAkulapadanyAsaiH samutkampibhiH pAnthaimaparA''dade kusumakandukaM sundarI // 39 // vakrazrIjita- nirdayatucchagodhananadadvApAravaiH sUcitAH / prApyante himapIDilajitendumalinaM kRtvA kare kandukaM vrIDAkautukamizrabhAva- tAni nibhRtaprodghATadhUmA ghanastokAlakSakuTIrakAH kathamapi manayA tiryagvahantyAnanam / bhRGgAgragrahakRSNaketakadala- prAptA girigrAmakAH // 51 // anyonyAhatidantanAdamukharaM spardhAvatInAM dRzAM dIrghApAGgataraGgaNaikasuhRdAM ko'pyeSa pAtrI- vakra mukha kurvatA netre sAzrukaNe nimIlya pulakavyAsaGgi kRtaH // 40 // vyAvalagatkucabhAramAkulakacaM vyAlolahArA- kaNDUyatA / hA hA heti suniSThuraM vivadatA bAhU prasArya kSaNaM vali preGkhatkuNDalazobhigaNDayugalaM pravedi vaktrAmbujam / puNyAgniH pathikena pIyata iva jvAlAhatazmazruNA // 52 // zazvaddattakaraprahAramadhikazvAsaM rasAdetayA yasmAtkanduka sAdaraM subhagayA saMsevyase tatkRtI // 41 // caJcaccelA ziziravarNanam calAni pratisaraNicalavyastaveNIni bAhorvikSepAdakSiNasya prAvaraNairaGgAraigarbhagRhaiH stanataTaizca dayitAnAm / saMtarjitapracalitavalayasphArakolAhalAni / zvAsatruTyadvacAMsi druta- mADhyAnAM nipatati zItaM daridreSu // 1 // mitarakarotkSepalolAlakAni sastasraJji pramodaM dadhati mRga- zizirasamayasvabhAvAkhyAnam dRzAM kandukakrIDitAni // 42 // asyAH svedAmbubindu- kAraNotpannakopo'pi sAMprataM pramadAjanaH / nizi zItAcyutatilakatayA vyaktavaktrendukAntervAraMvAreNa vegaprahaNana- padezena gADhamAliGgati priyam // 2 // ete samullasadbhAso raagnnnaakelivaacaalitaayaaH| tatpAtotthAnatAlakramanamitadRza- jante kundakorakAH / zItabhItA latAkundamAzritA iva tArakAH stANDavottAlatAlIlAlityAlobhitAH sma pratikalamamunA // 3 // aMzukamiva zItabhayAtsaMstyAnatvacchalena himadhavalam / kandukakrIDitena // 43 // ambhobhirapi gRhItaM pazyata zizirasya mAhAtmyam // 4 // - hemantavAyavaH / Acumbya bimbAdharamaGgavallImAliGgaya saMspRzya kapolapAlim / dadhatyadharacumbanaM nayanapaGkajaM mudrayatyamandapulakaM manAgamala- zrIkhaNDamAdAya kareNa kAntaH saMtrAsayAmAsa saroruhAkSIm maGgamAliGgate / vicAlayati cAlakaM capalalocanAnAM // 5 // tepanastapati sma mandamandaM jvalano'pi jvalati sma kiMcihaThAttanotyavinayaM marutpriya ivaiSa haimantikaH // 44 // deva / zaraNaM zizire'tha kiM ca yUnAM yuvatInAM stanayugmamAtrahUNIsImantamudrAM sapadi taralayankIrakAntAkacAntaH svaccha- mAsIt // 6 // kusumayankalinIralinIravairmadavikAsibhirAhitandasrastavastrAzcalacapalatayA lolayanhAravallIm / prAleyA huMkRtiH / upavanaM nirabharsayata priyAnviyuvatIryuvatIH zizivAsapRthvIdharazikharacalaccAruvAripravAhaprakSobhaprAtibhazrIH prasa rAnilaH // 7 // upaciteSu pareSvasamarthatAM vrajati kAlarati parito haimano gandhavAhaH // 45 // nItvoccairvikSipantaH vazAdbalavAnapi / tapasi mandagabhastirabhISumAnnahi mahAhimahA nikaro'bhavat // 8 // abhiSiSaNayiSu bhuvanAni yaH smaramikRtatuhinakaNAsArasaGgAnparAgAnkaundAnAnanditAlInatitara vAkhyata lodhrarajazcayaH / kSubhitasainyaparAgavipANDuradyutirayaM surabhInbhUrizo dimukheSu / ete te kuGkamAktastanakalazabharA | tirynnudbhuuddishH||9|| ziziramAsamapAsya guNo'sya naH ka iva sphAlanAducchalantaH pItvA sItkArivaktraM zizuhariNadRzAM zItaharasya kucoSmaNaH / iti dhiyAstaruSaH parirebhire dhanamato hemanA vAnti vaataaH|| 46 // nmto'numtaanpriyaaH||10||adhilvnggmmii rajasAdhikaM malihemantapathikaH | nitAsumanodalatAlinaH / sphuTamiti prasavena puro hasatsapadi AhUto'pi sahAyairemItyuktvA vimuktanidro'pi / gantu- kundalatA dalatAlinaH // 11 // dvAraM gRhassa pihitaM zayamanA api pathikaH saMkocaM naiva zithilayati // 47 // hemante nasya pArzva vahirvalatyupari tUlapaTo garIyAn / aGgAnukUlapathikajanAH priyAviyuktA lokAnAM gRhabahiraGgaNe shyaanaaH| manurAgavazaM kalatramitthaM karoti kimasau svapatastuSAraH kandarpAkulamanasAM nizAsu teSAM zItaM kiM lagati jagatprakampa- // 12 // vahnaH zaktilamiva gatA darzanAddAhavRtternityokAri // 48 // hemante himakarabimbacArumukhyA rAmAyA dvandhe navamarubake vartate puSpakAryam / zItatrAsaM dadhadiva mRdubhujapaJjare shyaanaaH| ye kAlaM paramasukhaM nayanti teSAM zItaM raviryAti sindhoH kRzAnuH zItairmItA iva ca divasAH kiM lagati jagatprakampakAri // 49 // he pAntha priyaviprayoga- sAMprataM saMkucanti // 13 // pInottuGgapayodharAH parilasatsaMhutabhugjvAlAnabhijJo'si kiM kiM vA nAsti tava priyA gataghRNaH pUrNacandrAnanAH kAntA naiva gRhe gRhe na ca dRDhaM jAtyaM na kiM vA vihIno dhiyA / yenAsminnavakuGkamAruNarucivyAsaGga- kAzmIrajam / tAmbUlaM na ca tUlikA na ca paTI tailaM na dharmocite kundAnanditamattaSaTpadakule kAle gRhAnnirgataH / 1 vatiH 2 sUryaH. 3 vaddhiH. 4 kezaram.
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 6 prakaraNam paNDitAH / puruSANAM tu pANDityaM zAstreNaivopadizyate // 3 // vidhA yAlIkavizrambhamajJeSu tyaktasauhRdAH / navaM navamamIpsantyaH puMzcalyaH svaravRttayaH // 4 // jalpanti sArdhamanyena pazyantyanyaM savibhramam / hRdaye cintayantyanyaM priyaH ko nAma yoSitAm // 5 // strINAM dviguNa AhAro lajjA cApi caturguNA / sAhasaM SaDguNaM caitra kAmazcASTaguNaH smRtaH // 6 // antaH krUrAH saumyamukhA agAdhahRdayA striyaH / antarviSA bahiH saumyA bhakSyA viSakRtA iva // 7 // kAmanAmnA kirautena virtatA mUDhacetasAm / nAryo naeNravihaMgAnAmaGgabandhanavAgurAH // 8 // durzanAddharate cittaM sparzanAdrasate balam / saMgamAhrasate vIryai nArI pratyakSarAkSasI // 9 // caturaH sRtaH pUrvamupAyAstena vedhasA / na sRSTaH paJcamaH ko'pi gR yena yoSitaH // 10 // striyastu yaH kAmayate saMnikartuM ca gacchati / ISatprakurute sevAM taM tamicchanti yoSitaH // 11 // sthAnaM nAsti kSeNo nAsti nAsti prArthayitA naraH / tena nArada nArINAM satItvamupajAyate // 12 // yo mohAnmanyate mUDho rakteyaM mama kAminI / sa tasyA vazago nityaM bhavetkrIDAzairkuntavat // 13 // anarthitvAnmanuSyANAM bhayAtparijanasya ca / maryAdAyAmamaryAdAH striyastiSThanti sarvadA // 14 // nAsAM kazcidgamyo'sti nAsAM ca vayasi sthitiH / virUpaM rUpavantaM vA pumAnityeva bhuJjate // 15 // rakto'bhijAyate bhogyo nArINAM zAMzko yathA / ghRSyate yo dazAlambI nitambe vinivezitaH // 16 // alaktako yathA rakto niSpIDya puruSastathA / abalAbhirbalAdraktaH pAdamUle nipAtyate // 17 // zambarasya ca yA mAyA yA mAyA namucerapi / baleH kumbhInasecaiva sarvAstA yoSito viduH // 18 // hasantaM prahasantyetA rudantaM prarudantyapi / apriyaM priyavAkyaizca gRhNanti kAlayogataH // 19 // uzanA veda yacchAstraM yacca veda bRhaspatiH / strIbuddhyA na viziSyeta tasmAdrakSyAH kathaM hi tAH // 20 // anRtaM satyamityAhuH satyaM cApi tathAnRtam / iti yAstAH kathaM dhIraiH saMrakSyAH puruSairiha // 21 // antarviSamayA hyetA bahizcaiva manoramAH / nItAH kRcchreNa pAnthaiH zvabhiriva nibiDaM jAnusaMkocakubjairanta- | guJjAphalasamAkArA yoSitaH kena nirmitAH // 22 // yadi durvAraduHkhadviguNatarakRtAyAmayAmAstriyAmAH // 22 // puNyAgnau pUrNavAJchaH prathamamagaNitalloSadoSaH pradoSe pAnthaH suptvA yathecchaM tadanu tanutRNe dhAmani grAmadevyAH / utkampI karpaTArdhe jarati parijaDe chidriNi cchinnanidre vAte vAti prakAmaM himakaNini kvaNatkoNataH koNameti // 20 // saMviSTo grAmadevyAH kuTaghaTitakuTIkuDya koNaikadeze zIte saMvAti vAyau himakaNini raNaddantapaGktidvayAH / pAnthaH kanthAM nizIthe parikuthitajarattantusaMtAnagurvIM grIvApAdAgrajAnugrahaNacaTa caTatkarpaTAM prAvRNoti // 21 // ArAtkArISavahnerviracitasutRNaprastarAntarniSaNNaiH saMzIrNagranthikanthAvivaravaza vizacchItavAtAbhibhUtaiH / syAtpAvakaH zItaH proSNo vA zazalAJchanaH / strINAM tadA satItvaM syAdyadi syAddurjano hitaH // 23 // yA bhAryA duSTacaritA satataM kalahapriyA / bhAryArUpeNa sA jJeyA vidagdhairdAruNA jarA // 24 // tasmAtsarvaprayatnena nAmApi parivarjayet / strINAmiha hi sarvAsAM ya icchetsukhamAtmanaH 348 gandhAvilaM sadyo goghRtapAcitA na vaTakAH zItaM kathaM gamyate // 14 // cullIsImani gorasArdramazanaM bhuktvA parItyA'rbha - kairabhyAze svakRSIkSuyantraninadaM harSAtsamAkarNayan / zete saMhatagogaNoSmaNi gRhe srastAmbarAM gehinImAliGgayAgaNaya - nizAsu tuhinaM proDDAmaraH pAmaraH // 15 // eurotest na pANipracchAdyaM nayanayugamatyAyatamidaM nitambasyaudA - ryAttvaritagatiyogo'pyasulabhaH / atisvalpau pANI stanabharanirodhAnna militau nimIlakrIDAyAM kaluSayasi mugdhe kimiti naH // 16 // naitasyAH prasRtidvayena sarale zakye pidhAtuM dRzau sarvatraiva vilokyate mukhazazijyotsnAvitAnairiyam / itthaM bAlatayA sakhIbhirasakRdRGmIlanAkeliSu vyASiddhA rajanImukhe ca nayane sve garhate kanyakA // 17 // ziziravAyavaH kezAnAkulayandRzau mukulayanvAso balAdAkSipannAtanvanpulakodgamaM prakaTayannAvegakampaM gateH / vAraMvAramudArasItkRtabharairdantacchadaM pIDayanprAyaH zaizira eSa saMprati marutkAntAsu kAntAyate // 18 // cumbanto gaNDabhittIralakavati mukhe sItkRtAnyAdadhAnA vakSaHsUtkacukeSu stanabharapulakodbhedamApAdayantaH / UrUnA kampayantaH pRthujaghanataTAtsraMsayantoM'zukAni vyaktaM kAntAjanAnAM viTacaritabhRtaH zaizirA vAnti vAtAH // 19 // zizirapathikaH strI bhAvanindA anRtaM sAhasaM mAyA mUrkhatvamatilobhatA / azaucaM nirdayatvaM ca strINAM doSAH svabhAvajAH // 1 // striyo hyakaruNAH krUrA durmarSAH priyasAhasAH / nantyalpArthe'pi vizrabdhaM patiM bhrAtaramapyuta // 2 // striyo hi nAma khalvetA nirsargAdeva 1 asatyam 2 kapaTam 3 duHsahAH 4 svabhAvataH 1 kapaTavizvAsam 2 kulaTAH 3 svecchA vRttayaH 4 saha. 5 bhillena. 6 prasRtAH 7 narA eva vihaMgAH pakSiNastaSAm. 8 pAzAH 9 samucitAvasaraH 10 krIDArtha pAlitaH piarastho hi pakSI yathA bhASaNAdi karoti tadvat. 11 paTa
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ strIsvabhAvanindA 349 // 25 // ke nAma na vinazyanti mithyaajnyaanaannitmbiniim| vadhabandhamayAccaiva tathA guptA hi yoSitaH // 49 // lokAramyAM buvopasarpanti ye jvAlAM zalabhA iva // 26 // yada- nAmapi dAtAraM kartAraM mAnasAntvayoH / rakSitAraM na mRSyanti ntastanna jihvAyAM yajjihvAyAM na tadbahiH / yadbahistanna kurvanti bhartAraM paramastriyaH // 50 // na kAmabhogAnbahulAnnAlaMkAvicitracaritAH striyaH // 27 // tADitA api daNDena rArthasaMcayAn / tathA hi bahu manyante yathA ratyAH parigraham zastrairapi vikhaNDitAH / na vazaM yoSito yAnti na dAnairna // 51 // asaddharmastvayaM strINAmasmAkaM bhavati prabho / pApIca saMstavaiH // 28 // AstAM tAvatkimanyena daurAtmyenAtra yaso narAn yadvai lajjAM tyaktvA bhajanti tAH // 52 // yoSitAm / vidhRtaM svodareNApi nanti putramapi svakam avidvAMsamalaM loke vidvAMsamapi vA punH| pramadA hyutpathaM netuM // 29 // rUkSAyAM snehasaMbhAraM kaThorAyAM sumArdavam / nIra- kAmakrodhavazAnugam // 53 // yasya strI tasya bhogecchA sAyAM rasaM bAlo bAlikAyAM vikalpayet // 30 // bhoja- niHstrIkasya kva bhogabhUH / striyaM tyaktvA jagattyaktaM jagattyanAcchAdane dadyAdRtukAle ca saMgamam / bhUSaNAyaM ca nArINAM ktvA sukhI bhavet // 54 // yasya jihvAsahasaM sthAjIvena tAbhirmavayetsudhIH // 31 // yatra strI yatra kitavo bAlo | tsAgrazataM ca yaH / ananyakarmA strIdoSAnso'pyanuktvA layaM yatra prazAsitA / rAjannirmUlatAM yAti tadgRhaM bhArgavo'bravIt vrajet // 55 // na viSeNa na zastreNa nAminA na ca mRtyunA / // 32 // tAvatsyAtsuprasannAsyastAvadgurujane rataH / puruSo apratIkArapAruSyAH strIbhireva striyaH kRtAH // 56 // nayanayoSitAM yAvanna zRNoti vaco rahaH // 33 // etAH khArtha- | vikArairanyaM vacanairanyaM viceSTitairanyam / ramayati suratenAnyaM parA nAryaH kevalaM svasukhe ratAH / na tAsAM vallabhaH ko'pi strI bahurUpA nijA kasya // 57 // strISu na rAgaH kAryoM suto'pi svasukhaM vinA // 34 // yadi sthAcchItalo vahni- raktaM puruSaM striyaH paribhavanti / raktaiva hi rantavyA viraktazcandramA dahanAtmakaH / sukhAdaH sAgaraH strINAM tatsatItvaM bhAvA tu hAtavyA // 58 // hRdayaM haranti nAryoM munerapi prajAyate // 35 // saMgatAni mRgAkSINAM taDidvilasitAnyapi / bhrakaTAkSavikSepaiH / dormUlanAbhidezaM pradarzayantyo mahAcapalAH kSaNadvayaM na tiSThanti ghanArabdhAnyapi svayam // 36 // // 59 // sumukhena vadanti valgunA praharantyeva zitena uttamAnAmapi strINAM vizvAso naiva vidyate / rAjapriyAH kaira- cetasA / madhu tiSThati vAci yoSitAM hRdaye hAlahalaM mahaviNyo ramante madhupaiH saha // 37 // na lajjA na vinItatvaM dviSam // 60 // ata eva nipIyate'dharo hRdayaM muSTibhireva na dAkSiNyaM na bhIrutA / prArthanAbhAva evaikaH satItve kAraNaM tADyate / puruSaiH sukhalezavaJcitairmadhulubdhaiH kamalaM yathAlibhiH striyAH // 38 // na dAnena na mAnena nArjavena na sevayA / // 61 // guNAzrayaM kIrtiyutaM ca kAntaM patiM vidheya sadhanaM na zastreNa na zAstreNa sarvathA viSamAH striyaH // 39 // ratijJam / vihAya zIghraM vanitA vrajanti narAntaraM zIlasurUpaM puruSaM dRSTvA bhrAtaraM yadi vA sutam / yoniH kliyati guNAdihInam // 62 // samudravIcIva calasvabhAvAH saMdhyAghranArINAmAmapAtramivAmbhasA // 40 // na strINAmapriyaH lekheva muhartarAgAH / striyo hRtArthAH puruSaM nirartha niSpIkazcitpriyo vApi na vidyate / gAvastRNamivAraNye prArthayanti DitAlaktakavattyajanti // 63 // striyo hi mUlaM nidhanavaM navam // 41 // 'kulInA rUpavatyazca nAthavatyazca nasya paMsaH striyo hi malaM vyasanasya puMsaH / striyo hi mUlaM yoSitaH / mayodAsu na tiSThanti sa doSaH strISu nArada // 42 // narakasya puMsaH striyo hi mUlaM kalahasya puMsaH // 64 // samayajJAnarthavataH pratirUpAnvaze sthitAn / patInAM taTamA- apaNDitAste puruSA matA me ye strISu ca zrISu ca vizvasAdya nAlaM nAryaH pratIkSitum // 43 // na bhayAnnApyanukro- santi / zriyo hi kurvanti tathaiva nAryo bhujaMgakanyAparizAnnArthahetoH kathaMcana / na jJAtikulasaMbandhAtstriyastiSThanti / sarpaNAni // 65 // anyaM manuSyaM hRdayena kRtvA anyaM tato bhartRSu // 44 // mAdyati pramadAM dRSTvA surAM pItvA na dRSTibhirAvayanti / anyatra muzcanti madaprasekamanyaM zarIreNa mAdyati / yasmAddaSTimadA nArI tasmAttA parivarjayet // 45 // mAmayate // 66 // nAtiprasaGgaH pramadAsa kAryo neccheyauvane vartamAnAnAM mRSTAbharaNavAsasAm / nArINAM khaira- dralaM strISu vivardhamAnam / atiprasaktaiH puruSairyatastAH vRttInAM spRhayanti kulastriyaH // 46 // yA hi zazvadbahumatA krIDanti kAkairiva lUnapakSaiH // 67 // kurvanti tAvatprathama rakSyante dayitAH striyaH / api tAH saMprasajjante kubjAndha priyANi yAvanna jAnanti naraM prasaktam / jJAtvAtha taM manmathajaDavAmanaiH // 47 // paGguSvapi ca devarSe ye cAnye | 1 pratIkArarahitaM pAruSyaM kraurya yAsAM tAH. 2 taraGgaH, 3 sAyaMtakutsitA janAH / strINAmagamyo loke'sminnAsti kazcinmahA | nAbhramiva kSaNamanurAgiNya. 4 niSpIDitalAkSArasarajitakArpAsavat. - mune // 48 // alAbhAtpuruSANAM hi bhayAtparijanasya ca / / 5 maraNasya. 6 dakhasya. .
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam pAzabaddhaM prastAmiSaM mInamivoddharanti // 68 // saMmoha- // 79 // AlApairmadhuraizca kAzcidaparAnAlokitaiH sasmitairanyAyanti madayanti viDambayanti nirbhartsayanti ramayanti viSA- vibhramatalpanAbhiritarAnaGgairanaGgojvalaiH / AcAraizcaturaiH parAdayanti / etAH pravizya sadayaM hRdayaM narANAM kiM nAma nabhinavairanyAnbhuvaH kampanairitthaM kAzcana raJjayanti sudRzo vAmanayanA na samAcaranti // 69 // strINAmazikSitapaTutva- manye manastvanyathA // 80 // hAsastUtkalikApradIpanapaTurhastAmamAnuSINAM saMdRzyate kimuta yAH paribodhavatyaH / prAganta- bhinetrAnanaM tanvajhyA viSajAtameva bhujagI veNI ca romaavliH| rikSagamanAtsvamapatyajAtamanyadvijaiH parabhRtAH kila poSayanti kiM ca zrIphalamunnatastanabharaH kAmaM manastAmimAM srvaakaar||70|| anaGkuritakUrcakaH sa tu sitopalADhyaM payaH sa eva viSogramUrtimabalAM prApyApi yajjIvati // 81 // muktAhAralatA dhRtakUrcakaH salavaNAmbutakopamaH / sa eva sitaMkUrcakaH | raNanmaNimayA haimAstulAkoTayo rAgaH kuGkumasaMbhavaH surabhayaH kvathitaguggulUdvegakRdbhavanti hariNIdRzAM priyatameSu bhAvAstrayaH | pauSpyo vicitrAH sajaH / vaasshcitrdukuulmlpmtibhirnaaryaa|| 71 // zRNu hRdaya rahasyaM yatprazastaM munInAM na khalu na maho kalpitaM bAhyAntaH paripazyatAM tu nirayo nArIti khalu yoSitsaMnidhiH saMvidheyaH / harati hi hariNAkSI kSipra- nAmnA kRtaH // 82 // AvartaH saMzayAnAmavinayabhavanaM makSi kSurapraiH pihitazamatanutraM cittamapyuttamAnAm // 72 // pattanaM sAhasAnAM doSANAM saMnidhAnaM kapaTazatamayaM kSetramazAstrajJo'pi prakaTavinayo'pyAtmabodhe'pi gADhaM saMsAre'smi- | pratyayAnAm / durgAcaM yanmahadbhirnaravaravRSabhaiH sarvamAyAkaraNDaM nbhavati viralo bhAjanaM sadgatInAm / yenaitasminnirayanagara- strIyatraM kena loke viSamamRtamayaM dharmanAzAya sRSTam // 83 // dvAramudghATayantI vAmAkSINAM bhavati kuTilA bhrUlatA kuzcikeva // 73 // apasarata re dUrAdasmAtkaTAkSaviSAnalAtprakR satIvarNanam tiviSamAdyoSitsAdvilAsaphaNAbhRtaH / itaraphaNinA daSTaH zakyazcikitsitumauSadhaizcaTulavanitAbhogigrastaM tyajanti hi ___ yasya bhAryA zucirdakSA bhartAramanugAminI / nityaM madhuramantriNaH // 74 // svAtantryaM pitRmandire ca vasatiryAtro vakrI ca sA remA na ramA ramA // 1 // nityaM snAtA sugandhA tsave saMgatirgoSThIpUruSasaMnidhAnaniyamo vAso videze tathA / ca nityaM ca priyavAdinI / alpabhumitavakrI ca devatA saMsargaH saha puMzcalIbhirasakRdvRtternijAyAH kSatiH patyurvArdhaka sA na mAnuSI // 2 // asArabhUte saMsAre sArabhUtA nitamIpsitaM pravasanaM nAzasya hetuH striyaH // 75 // agrAhyaM mbinI / iti saMcintya vai zaMbhurardhAGge pArvatIM dadhau // 3 // hRdayaM tathaiva vadanaM yadarpaNAntargataM bhAvaH parvatasUkSmamArga saiva sAdhvI subhaktazca susnehaH sarasojvalaH / pAkaH saMjAviSamaH strINAM na vijJAyate / cittaM puSkarapatratoyataralaM vidva yate yasyAH karAdapyudarAdapi // 4 // rUpasaMpannamagrAmyaM dvirAzaMsitaM nArI nAma viSAGkurairiva latAdoSaiH samaM vardhitA premaprAyaM priyaMvadam / kulInamanukUlaM ca kalatraM kutra labhyate // 76 // ekena smitapATalAdhararuco jalpantyanalpAkSaraM | // 5 // na gRhaM gRhamityAhugRhiNI gRhamucyate / gRhaM tu vIkSante'nyamitaH sphuTatkumudinIphullollasallocanAH / dUrodAra | gRhiNIhInaM kAntArAdatiricyate // 6 // vRkSamUle'pi caritracitravibhavaM dhyAyanti cAnyaM dhiyA kenetthaM paramArtha- dayitA yatra tiSThati tadgRham / prAsAdo'pi tayA hIno haraNyato'rthavadiva pramAsti vAmabhruvAm // 77 // kArkazyaM stana- sadRzaH smRtaH // 7 // tAvatkulastrImaryAdA yAvallejjAyoddezostaralatA'lIkaM mukhe dRzyate kauTilyaM kacasaMcaye prava- | vaguNThanam / hRte tasminkulastrIbhyo varaM vezyAGganAjanaH cane mAnyaM trike sthltaa| bhIkatvaM hRdaye sadaiva kathitaM // 8 // kAya dAsI rato vezyA bhojane jananIsamA / mAyAprayogaH priye yAsAM doSagaNo guNA magadRzAM tAH kiM vipattA buddhidAtrI ca sA bhAryA sarvadurlabhA // 9 // vazyanarANAM priyAH // 78 // bhartA yadyapi nItizAstranipuNo bhAvena sumanAH suvratA susamAhitA / ananyacittA sumukhI vidvAnkulIno yuvA dAtA karpasamaH prasiddha vibhavaH zRGgAra- bhartuH sA dharmacAriNI // 10 // na kAryeSu na bhogeSu naizvarye dIkSAguruH / svaprANAdhikakalpitA svavanitA snehena saMlA- na sukhe tathA / spRhA sAcca yathA bhatuH sA nArI sukhalitA taM kAntaM pravihAya saiva yuvatI jAra patiM vAJchati bhAginI // 11 // kelyotthAnaparA nityaM guruzuzrUSaNe ratA / - susaMmRSTagRhA caiva gozakRtkRtalepanA // 12 // zvazrUzvazurayoH 1 anudgatazmazruH. 2 zarkarAyuktaM dugdhamiva sukhAvahaH 3 sitakUrcaka- pAdau toSayantI pativratA / mAtApitaparA nityaM yA stu strINAM kathitaguggulavadudvegajanakaH na kathamapi saMtoSajanaka ityarthaH / 4 'cAvI' iti loke. 5 samAgamaH. 6 pravAsaH. 7 cittAbhiprAyaH 1 pavitrA. 2 lakSmIH. 3 pakvAnnam ; pakSe, bAlakaH. 4 saundarya8 parvatasthasUkSmamArgavadatikaThinaH 9 kamalapatragatajalabinduvaccaJcalam- | pUrNam. 5 sadyavahAracaturam. 6 premabahulam. 7 madhurabhASi. 8 patnI. 10 upadeSTA. | 9 lajjAyA avaguNThanaM saMvaraNam. 10 prAtarutthAnaniyamA.
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ satIvarNanam , asatIcaritram 351 nArI sA pativratA // 13 // patirhi devo nArINAM pati- kAntAdvidhuriva caturthIsamuditaH // 32 // caturthe'hni bandhuH patirgatiH / patyurgatisamA nAsti daivataM vA yathA snAtAM tridinavirahAtpANDuvadanAM rajomuktAM tanvIM capalapatiH // 14 // bAlayA vA yuktyA vA vRddhayA vApi yoSi- nayanAM kAmakalitAm / himtvngmaarjaariimlybhvgndhtaa| na khAtatryeNa kartavyaM kiMcitkArya gRheSvapi // 15 // praNayinImadhanyaH ko bhuGkte cyutakusumazeSAmiva latAm // 33 // * nAsti strINAM pRthagyajJo na vrataM nApyupoSaNam / patiM zuzrU- gatAgatakutUhalaM nayanayorapAGgAvadhi smitaM kulanatabhruvApate yena tena svarge mahIyate // 16 // pANigrAhasya sAdhvI madhara eva vizrAmyati / vacaH priyatamazruteratithireva kopastrI jIvato vA mRtasya vA / patilokamabhIpsantI nAcare- kramaH kadAcidapi cettadA manasi kevalaM majati // 34 // kiMcidapriyam // 17 // sadA prahRSTayA bhAvyaM gRhakArye ca bhaktiH preyasi saMzriteSu karuNA zvazrUSu namra ziraH prItiyodakSayA / susaMskRtopaskarayA vyaye cAmuktahastayA // 18 // tRSu gauravaM gurujane kSAntiH kRtAgasyapi / amlAnA kulajIvati jIvati nAthe mRte mRtA yA mudA yatA madite / yoSitAM vratavidhiH so'yaM vidheyaH punarmadgarturdayitA iti priya | sakhIbuddhiH sapatnISvapi // 35 // abhyutthAnamupAgate gRhasahajasneharasAlA kulavanitA kena tulyA syAt // 19 // "| patau tadbhASaNe namratA tatpAdArpitadRSTirAsanavidhistasyopaiMpratirajani pratidivasaM vihara bahizcaNDi DiNDimaM dattvA / svayama / mane tantra zayIta tatprathamato jahyAcca zayyAkoNavadhUdRgvalitairvizvaM punarAkulIbhavati // 20 // dIpa- miti prAcyaiH putri niveditaH kulavadhUsiddhAntadharmAgamaH dazA kulayuvatI vaidagdhyenaiva malinatAmeti / doSA api // 36 // zuzraSasva gurUnkuru priyasakhIvRttiM sapatnIjane bhUSAyai gaNikAyAH zazikalAyAzca // 21 // pratipakSeNApi bhartarviprakRtApi roSaNatayA mA ma pratIpaM gamaH / bhUyiSTha bhava patiM sevante bhartRvatsalAH sAdhvyaH / anyaruditAM zatAni dakSiNA parijane bhogeSvanutsekinI yAntyevaM gRhiNIpadaM hi samudragAH prApayantyabdhim // 22 // talpe prabhuriva | yuvatayo vAmAH kulasyAdhayaH // 37 // nirvyAjA dayite nanAgururiva manasijazAstre zrame bhujiSyeva / gehe zrIriva gurujana ndRSu natA zvazrUSu bhaktA bhava snigdhA bandhuSu vatsalA paripurato mUrteva sA vrIDA // 23 // DhakkAmAhatya madaM vitanvate | jane merA sapatnISvapi / bhartumitrajane sanamravacanA khinnA kariNa iva ciraM purussaaH| strINAM kariNInAmiva madaH punaH ca tadvairiSa prAyaH saMvananaM natabhra tadidaM vItoSadhaM bhateSu svakulanAzAya // 24 // akaruNa kAtaramanasA darzitanIrA // 38 // snAnAmbho bahu sAdhitA rasavatI devAgnikAryonirantarAleyam / tvAmanudhAvati vimukhaM gaGgeva bhagIrathaM para stha citaH saMbhAro racito vizuddhavasane kAlocite yojite / dRSTiH // 25 // parapatinirdayakulaTAzoSita zaTha neIyA na | : na snAnaM nAtha vidhIyatAmatithayaH sIdanti nAnyA tvarA dhanyaM kopena / dagdhamamatopataptA rodimi tava tAnavaM vIkSya // 26 // bodhayate zanairiti patiM madhyAhnasuptaM satI // 39 // saMcAro kAryeSu mantrI karaNeSu dAsI bhojyeSu mAtA zayaneSu rambhA / ratimandirAvadhi sakhIkarNAvadhi vyAhRtaM cetaH kAntasamIhidharme'nukUlA kSamayA dharitrI bhAryA ca SAmuNyavatIha durlabhA tAvadhi mahAmAno'pi maunAvadhi / hAsyaM cAdharapallavAvadhi // 27 // bahirna lolA dagapAGgamUlAdupaiti kUlAdiva sAga- padanyAsAvadhi prekSitaM sarva sAvadhi nAvadhiH kulabhuvAM premNaH romiH / na vA satInAmabhilASabandhaM vyanakti gandhaM kali- paraM kevalam // 40 // zuzrUSAmanurundhatI gurujane vAkye keva cetaH // 28 // lajAvazAvanatamantharadRSTipAtaM yaizca- nanAnduH sthitA dAkSiNyaikaparAyaNA parijane snigdhA sapatnImbitaM kulavadhUvadanAravindam / teSAmanekapuruSavraNitAdhareSu dhvapi / sannaddhAtithisatkRtau gRhabhare naistanyamAbibhratI vatse saktiH kathaM bhavati vezavadhUmukheSu // 29 // nAtaH paraM kula- kiM bahunA bhajasva kuzalaM bhartuH priye jAgratI // 41 // mataH parato na zIlaM nAtaH paraM ca karuNAsadanaM mRgAkSyAH / / yadvASpabinduraparAdhavato'pi patyurutsaGgitena caraNena tayApaninye // 30 // mAnAgnivardhanamahauSadhametadeva strINAM sapatna asatIcaritram vanitAhayakIrtanaM yat / avyAjanirbharabhayapraNatottarANAM yasya bhAryA virUpA ca kazmalA klhpriyaa| adhikAmanye vizeSata idaM kulakanyakAnAm // 31 // padanyAso | dhikabhakSA ca sA jarA na jarA jarA // 1 // eSaiva yoSigehAdvahirai hiphaNAropaNasamo nijAvAsAdanyadbhavanamaparadvIpa- | tAM dhanyA zIlaM ca labhate sukham / divA pativratA bhUyo tulitam / vaco lokAlabhyaM kRpaNadhanatulyaM mRgadRzaH pumAnanyaH | 1 kAntAtpriyAdanyaH pumAnvaradacaturyuditazcandra iva darzanAnaha ityarthaH. 2 bhartari. 3 AzriteSu. 4 kSamA. 5 aparAdhini. - 1 sarpaH. 2 svagRhAt. 6 praphullavadanA. 7 pUjA. 8 tyajet. 9 amaGgalA. 10 vRddhatvam
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 352 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam - Purwa naktaM ca kulaTA yataH // 2 // paryaGkaH svAstaraNaH patiranukUlo mutsRjya pumAnvilokitaH / anena gotrasthitipAlanena me manoharaM sadanam / tRNamiva laghu manyante kAminyazcaurya- prasannatAmetu bhavopakAriNI // 21 // pANau gRhItApi puraratilubdhAH // 3 // durdivase ghanatimire duHsaMcArAsu nagara- skRtApi snehena nityaM parivardhitApi / paropakArAya bhavedavIthISu / patyurvidezag2amane paramasukhaM jaghanacapalAyAH // 4 // vazyaM vRddhasya bhAryA karadIpikeva // 22 // priyo mayaivAvaiha vaTavRkSe yakSaH prativasati divApi yatra bhayazaGkA / citaiH prasUnahRSTo harasyAtanute saparyAm / ato natAnekatasminnabhinavavadhvA nItA vItodayAH kSaNadAH // 5 // sukha- latAvRtAni yAsyAmi sAyaM vipinAni sakhyaH // 23 // zayyA tAmbUlaM vizrabdhAzleSacumbanAdIni / tulayanti na | nibhRtaM nibhRtaM nibhAlayantyA varuNAzAbharaNAyitaM pataGgam / lakSAMzaM tvaritakSaNacauryasuratasya // 6 // divase ghaTikAstriM- guruyatritayApi gopavadhvA nayanAntena nimanito mukundaH zatriMzaddhaTikAH paraM rajanau / lakSyaM nagarayuvAnastAta vidhAtaH // 24 // zirasi zirasija dRzonimeSaM viTapini pallavamAlaye kimAcaritam // 7 // AropitA zilAyAmazmeva tvaM bhaveti tRNaM vA / gaNayitumapi pArayanti kecitpriyasakhi ke kathamantreNa / manApi pariNayApadi jAramukhaM vIkSya hasitaiva // 8 // yantu jArasaMkhyAm // 25 // patiratIva dhanI subhago yuvA kulapatana janagahA~ bandhanamapi jIvitasya saMdeham / aGgI- parAvalAsavatISu parAGmukhaH / zizuralaMkurute bhavanaM sadA karoti sakalaM vanitA parapuruSasaMsaktA // 9 // sakhi sakha- tadApa sA sudatI rudatA kutaH // 26 // nAmbujena kusumeMyatyevakAze prAptaH preyAn yathA tathA na gRhe / vAtAdavAri rupameyaM svairiNInayanapaGkajayugmam / nodaye dinakarasya na tAdapi bhavati gavAkSAnilaH zItaH // 10 // dvAri stambha | vendoH kevalaM tamasi yasya vikAsaH // 27 // dRgbhaGgabhaGgivilagnA priyasakhi dRSTiM pathi kSipasi / prahiNoSi bhAgyabhAji mazatairasatIrahasyamanveSayankapaTabhikSuka lakSito'si / svasya preyasi dUtImiva bhramarIm // 11 // subhagaM vadati janastaM prabhune ca bhavAmi tataH kSamasva bhikSopaDhaukanamiSAdayamaJjanijapatiriti naiSa rocate mahyam / pIyaSe'pi hi bheSajamAyo.. liste // 28 // brahmaiva satyamakhilaM nahi kiMcidanyattasmAnna me pahite bhavatyaruciH // 12 // iha nagare pratirathyaM bhajaMga- sakhi praaprbhedbuddhiH| jAre tathA nijavare sadRzo'nurAgo vyartha saMbodharucirasaMcAre / sundari mama matametannakulapratipAlanaM | pAla kimarthamasatIti kadarthayanti // 29 // janmaiva mAstu yadi vA zreyaH // 13 // keliH pradahati majjAM zRGgAro'sthIni cATavaH | | na nitambinISu tatrApi cedahaha naiva kulAGganAsu / hA kaTavaH / bandhakyAH paritoSo na syAdanabhISTadaMpatyoH // 14 // | dhigvidhe kulavadhUratha cedbhaveyaM naivAstu ca vacana me manaso'nusaMdigdhe paraloke janApavAde ca jagati bahucitre / svAdhIne bandhaH // 30 // goSTheSu tiSThati patibadhirA nanAndA netrapararamaNe dhanyAstAruNyaphalabhAjaH // 15 // yadi bhavati daiva dvayasya ca na pATavamasti yAtuH / itthaM nizamya taruNI kucayogAtpumAnvirUpo'pi bandhakI rahasi / na tu kRcchrAdapi kumbhasImni romAJcakaJcakamudazcitamAtatAna // 31 // vayaM bhadraM nijakAntaM sA bhajatyeva // 16 // yadavadhi vivRddhamAtrA bAlye bAlAstaruNimani yUnaH pariNatAvapIcchAmo vRddhAn vikasitakusumotkarA zaNazreNI / pItAMzukapriyeyaM tadavadhi pAra pariNayavidhau naH sthitiriyam / tvayArabdhaM janma kSapayitupallIpateH putrI // 17 // timire'pi dUradRzyA kaThinAzleSe | manenaikapatinA na me gotre putrI kvacidapi satIlAJchanamabhUt ca rahasi mukharA ca / dantamayavalayarAjI gRhapatizirasA / // 32 // dRzA kiMcitkiMciccalitabhujalIlAvilasitaiH karAsaha sphuTatu // 18 // eSyati mA punarayamiti gamane yada - ghAtaiH kiMcinnakhavilikhanaiH kiMcidadhikam / spRzantyaH maGgalaM mayAkAri / adhunA tadeva kAraNamavasthitau dagdha- saba | saMbAdhe gurubhiranabhiprekSitapathe yatheSTaM ceSTente sphuTakucataTAH gehapateH // 19 // grAmataruNaM taruNyA naivaivaJcalamaJjarI- pazya kulaTAH // 33 // anAryaprajJAnAmiha janavadhUnAM hi sanAthavaram / pazyantyA bhavati muhunitarAM malinA mukha- manaso mahAzalyaM karNa tava nvkjmbuukislyH| bhramanbhikSAcchAyA // 20 // mayA kumAryApi na suptamekayA na jAra- hatAdhinagari buddho'si na mayA tvayaitAvadveSaH pathika na | vidheyaH punarapi // 34 // ayaM revAkuJjaH kusumazarasevA1 durdine. 2 rAtrayaH. 3 sthApitA. 4 pariNayarUpAyAmApadi samacitaH samIro'yaM velAnavavidaladelAparimalaH / iyaM prAi saMkaTe. 5 bhraSTatAm. 6 nindAm. 7 avasare. 8 rathyAyAM rthyaayaam| 9 sarpAH pakSe,-jArAH. saMmardaH. 10 nakulasya pAlanam ; pakSe-na iti 1 prItyA; pakSe-tailena. 2 sundaraH; atha ca,-suSTha meM nakSatraM padacchedaH. 11 kulapratipAlanaM na zreyaH. 12 bandhakI= kulaTA. 13 tasmingacchati. kuyogaM tyaktvA bhAryAM vrajati. idameva rodanakAraNam azokakalikA. 14 azokatarutale kRtasaMketaM tatra gatvA tadIyamaJjarI- 3 upamAtuM yogyam. 4 bAlyAvasthAyAm. 5 tAruNye. 6 vArdhakye. mAdAya pratinivRttaM dRSTvA gRhavyApArAvezAtsvakRtasaMketabhaGgAtsvAparAdha- 7 icchA viSayAnkurmaH. 8 janasaMma. 9 vyApAraM kurvate. bhAvanayA tasyA mukhacchAyA lajjayA malinA bhavatItyarthaH. | 10 svairiNyaH. 11 narmadAtIrabhavaM latAgRham.
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ asatIcaritram 353 dhanyA navajaladavinyAsacaturA parAdhInaM cetaH sakhi kimapi vepathubharaM dRSTAsi no kenacinnIlaM colamamuM vimuJca haratu kartuM mRgayate // 35 // sthitigeMhopAnte parijanaparIhAsakalanA svedaM nizIthAnilaH / ityantarbhayasannakaNThamasakRdyAmIti talpaM muhuryAtAyAte sakRdapi gRhe vyAjagamanam / muhustadbhogye'pi gatA jalpantI parirabhyate sukRtibhiH khairaM navavairiNI kSaNaparicayo vastuni dRzaH samutpannapremNaH sklmidmaapaat-||47|| savrIDAdhanirIkSaNa yadubhayoryaddatisaMpreSaNa hyadya zvo sukhadam // 36 // nitambinyo nityaM vinayapathavinyastamanasaH | bhavitA samAgama iti prItiprasAdazca yaH / prApte kAlasamApatAkAH syuH putri pratiniyatametAH svkulyoH| gurorityA- game sarabhasaM yaccumbanAliGganaM tatkAmasya phalaM tadeva surataM dezaM sadasi sudRzAmoMkRtavatI gatAtaGkaM rAdhA harimukhamRgAI zeSA pazUnAM sthitiH||48|| induryatra na nindyate na madhuraM mRgayate // 37 // aye ko jAnIte nijapuruSasaGgo nahi dUtIvacaH zrUyate nocchAsA hRdayaM dahantyazizirA no yAti tathA yathA strINAM cetaH parapuruSasaGgo ramayati / api khairaM kArya vapuH / svAdhInAmanukUlikAM svagRhiNImAliGgya bhuktA divasamakhilaM vAsarakRtA karasparzAdindomukulayati yatsupyate tatki prema gRhAzramavratamidaM kaSTaM samAcaryate netrANi nalinI // 38 // tAmbUlAktaM dazanamasakRddarzaya- // 49 // cetpaurAdapi zaGkase himarucorapyarciSo lajjase ntIha ceTI ghoTIdveSA vikRtavirutaM hetuhInaM hasantI / bhogIndrAdapi cedvibheSi timirastomAdapi trasyasi / cetkuJjAsthAnasthAnaskhalitapadavinyAsamAbhAsamAnA yUnAmagre vasati dapi dUyase janaghaTadhvAnAdapi kSubhyasi prAyaH putri hatAsmi kuTilaM nartitoccairnitambam // 39 // jJAtA maitrI sahaja- hanta bhavitA tvattaH kalaGkaH kule // 50 // AH pAkaM na madhurApAtibhirlocitAntaiH karNAkarNi prathitamayazo bandhuvarga- | karoSi pApini kathaM pApI tvadIyaH pitA raNDe jalpasi kiM rabhANi / saMpratyevaM tadapi na manAGmuzcati prANanAthaM ko tavaiva jananI raNDA tvadIyA khsaa| nirgaccha tvaritaM gRhAjAnIte kuvalayadRzaH kIdRzaH premabandhaH // 40 // bhrUbhedaiH dvahirito nedaM tvadIyaM gRhaM hA hA nAtha mamAdya dehi maraNaM katicidrAi kuTilayA kAzcitkiyatyaH sitaiH khairiNyaH | jArasa bhAgyodayaH // 51 // kArye satyapi jAtu yAti na kathayanti manmatharasavyApAravazyaM manaH / kAsAMcitpunaraGgakeSu bahirnApyanyamAlokate sAdhvIrapyanukurvatI gurujanaM zvazrU ca masRNacchAyeSu madhyasthito bhAvaH kAcapuTeSu puSkaramiva zuzrUSate / vinammaM kurute ca patyuradhikaM prApte nizIthe punapravyaktamAlokyate // 41 // yaH kaumAraharaH sa eva hi | nidrANe sakale jane zazimukhI niryAti (ntuM viTaiH // 52 // varastA eva caitrakSapAste conmIlitamAlatIsurabhayaH prauDhAH AkAreNa zazI girA parabhRtaH pArAvatazcambane haMsazcakramaNe kadambAnilAH / sA caivAsmi tathApi cauryasuratavyApAra- samaM dayitayA ratyAM pramatto gajaH / itthaM bhartari me samastalIlAvidhau revArodhasi vetasItarutale cetaH samutkaNThate // 42 // yuvatizlAghyairguNaiH sevite kSuNNaM nAsti vivAhitaH patiriti dRSTiM he prativezini kSaNamihApyasmadgRhe dAsyati prAyeNAsya | syAnnaiSa doSo yadi // 53 // jJAtaM jJAtijanaiH pramRSTamayazo zizoH pitA na virasAH kaupIrapaH pAsyati / ekAkinyapi dUraM gatA dhIratA tyaktA hIH pratipAdito'pyavinayaH sAdhvIyAmi tadvaramitaH srotastamAlAkulaM nIrandhrAstamupAlikhantu padaM projjhitam / luptA cobhayalokasAdhupadavI dattaH kalaGkaH jaraThacchedA nalagranthayaH // 43 // zuzrUSakha gurUnnivartaya kule bhUyo dUti kimanyadasti yadasAvadyApi nAgacchati sakhIvandasva bandhustriyaH kAverItaTasaMniviSTanayane mugdhe // 54 // dehe durlalitasya devarazizoH sphoTavraNo dAruNo kimuttAmyasi / Aste putri samIpa eva gamanAdelAlatA- yAtastena vanaspatitvacamupAhartuM mayA gamyate / dRpyantu liGgitanyazcadbAlatamAladanturadarI tatrApi godAvarI // 44 // zvasitAni dharmasalilaiH patrANi lupyantu vA vakSo vA vilikhantu bhadraM tasya taroH svayaM cirakRtaprasthAnakaM kathyatAM durvArasta- hanta nakharaiH kraddhAH kapizreNayaH // 55 // amba zvazru yadi maraNyavahiradaha ddhigdAruNaM durvacaH / mA khidyasva tataH prabhR- | tvayA hatazukaH saMvardhanIyastadA lauhaM paJjaramasya durnayavato tyanudinaM tasyAH patadbhidRzorambhobhiH pariNaddhapallavaghanacchAya- gADhAntaraM kAraya / adyainaM badarInikuJjakuhare saMlInamanvistarurvardhate // 45 // khAmI niHzvasite'pyasUyati manojighraH SyatI daSTA yanna bhujaGgamena tadatizreyaH kimebhiH kSataiH sapatnIjanaH zvazrUriGgitadaivataM nayanayorIhAliho yAtaraH / // 56 // nyastaM pannagamUrdhni pAdayugalaM bhaktirvimuktA tairAdayamaJjaliH kimadhunA dRgbhaGgibhAvena te vaidagdhImadhura- gurostyaktA prItirakAri kiM na bhavato hetormayA duSkRtam / prapaJcacatura vyartho'yamatra zramaH // 46 // AyAtAsi vimuzca | 1 bhaginI. 2 kadAcit. 3 anukaraNaM kurvANA. 4 vizvAsam. 1sUryeNa. 2 jalam. 3 navayauvanopabhoktA.4 zreSThaH.vilakSaNaratikSama 5 zayAne.6 krIDitum. 7 jAraiH. 8 kokila:.9 gamane. 10 saMbodha ityarthaH. 5 kUpasaMbandhinI. | napadam. 'jAta' iti vA pAThaH. 45 su.ra.bhA.
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam aGgAnAM zatayAtanA nayanayoH ko'pi kramo rauravaH / mandamate kiMvA saMtApamanuvindasi / payodharaM samAkumbhIpAkaparAbhavazca manaso yuktaM tvayi prasthite // 57 // zAstra yena zAntimavAmuyAt // 68 // vIkSituM na kSamA zvazrUH nArINAM khalu bandhurandhatamasaM pAthodharaH sodaraH kuJja nAbhigRhaM svAmI dUrataraM gataH / ahamekAkinI bAlA taveha vasatiH nizA sahacarI sevyaH smaraH kSamApatiH / itthaM cArucakora- kutaH // 69 // tvamiva pathika priyo me viTaeNpistomeSu caJcaladRzAM yAsAM matirjAyate tAsAmeva yazaH sudhAMzudhavalaM gamayati klezAn / kimito'nyatkuzalaM me saMprati yatpAntha tAsAM ca saukhyaM sadA // 58 // haMsaiH zaivalamaJjarIti kabarI jIvAmi // 70 // kimiti kRzAsi kRzodari kiM taba caJcabhirAkarSitA vakra candradhiyA cakoravanitA cakre nakhai- | parakIyavRttAntaiH / kathaya tathApi muMde mama kathayiSyati rakramam / bhRGgaH paGkajakorakapratibhayA vakSoruho vIkSitasta- pAntha tava jAyA // 71 // yadi gantAsi digantaM pathika nmAtaH karavai punarna sarasItoyAvagAhodyamam // 59 // patistatra saMbodhyaH / nayanazravaNavihInA kathamupacaryA mayaiAstAM vizvasanaM sakhISu viditAbhiprAyasAre jane tatrApya- kayA jananI // 72 // nibiDatamatamAlamallivallIvicakilapayituM dRzaM surucirAM zaknomi na vrIDayA / loko'pyeSa rAjivirAjitopakaNThe / pathika samucitastavAdya tIvra saviparopahAsakuzalaH sUkSmegitajJo'pyalaM mAtaH kaM zaraNaM tari tatra sarittaTe nivAsaH // 73 // bho pAntha pustakadhara vrajAmi hRdaye jIrNo'nurAgAnalaH // 60 // kAryeNApi vila- | kSaNamatra tiSTha vaidyo'si kiM gaNitazAstravizArado'si / kenaumbanaM paragRhe zvazrUna saMmanyate zaGkAmAracayanti yUni bhavanaM | padhena mama pazyati bhaturambA kiM vAgamiSyati patiH suciraprApte mitho yAtaraH / vIthInirgamane'pi tarjayati ca kruddhA pravAsI // 74 // ekAkinI yadabalA taruNI tathAhamasmin nanAndA punaH kaSTaM hanta mRgIdRzAM patigRhaM prAyeNa kArA- gRhe gRhapatizca gato videze / kaM yAcase tadiha vAsamiyaM gRham // 61 // ekAnte bata no gRhaM zazimukho'pyanyA- varAkI zvazrUrmamAndhabadhirA nanu mUDha pAntha // 75 // rathyAdRzo dRzyate kSipraM sAdhaya yAtu putri sa dine bhuktvAnyamAvA- | rajoruNitadhUsaritAjhyaSTeH kaJcitpituH smarasi putraka nisakam / zvazvA sabhrAmatA kilAta bahuzaH saparayantyA vadhUH | ghRNasya / uktvevamaGkagatayAyatamAyatAkSyA pAnthastriyA praruditaM pAnthaM vIkSya babhaJja sasmitamukhI saivArdhasiddhaudanam // 62 // karuNaM dinAnte // 76 // bhavanamiva madIyaM nirjanaH pAntha ete vArikaNAH kiranti puruSAnvarSanti nAmbhodharAH zailAH panthAH kusumazara ivAsmiMstaskarA durnivArAH / gRhapa iva zAdvalamudvamanti na sRjantyate punanAyakAn / tralokya pataGgo'pyeSa yAto digantAnmadanasubhaga bhUyo naiva gantuM taravaH phalAni suvate naivArabhante janAndhAtaH kAtaramAla- | | samIhe // 77 // ahamiva dinalakSmIH proSitaprANanAthA pAmi kulaTAhetostvayA kiM kRtam // 63 // saMpatkasyAdya tvamiva pathika panthA muktapAnthAnubandhaH / ayamapi paradezaH tArA bhavati taralitA yatpuro netratArA dRSTA kenAdya kAJcI so'pi yatrAsi gantA madanamadhuramUrte kiM vRthA satvaro'si yadabhimukhagatA vepate ratnakAJcI / ugraH kasyAdya tuSTaH sakhi yadnumate kazcidugro'nutApaH snAtaM kenAdya veNIpayasi // 78 // yAminyeSA bahalajaladaiva bhImAndhakArA nidrAM vilulitA yatkRte kApi veNI // 64 // pazyanti snigdhamugdhaM yAto mama patirasau klezitaH karmaduHkhaiH / bAlA cAhaM manepratikalamadhurairmohayantyaGgahAraiH sAkUtairmandahAsairapi para sijabhayAtprAptagADhaprakampA grAmazcorairayamupahataH pAntha nidrAM puruSAn zazvadAnandayanti / ceSTante ceta ete kimapi | jahIhi // 79 // kutrAyAsIH kimivamakaroH sAhasaM paricayAddhArayiSyanti teSAM prANAnko veda loke parajalaja- pAntha bandho yadyetasminnivasasi pure sAvadhAnastadA sthaaH| dRzAM cittamatyantalolam // 65 // pRthvI tAvatrikoNA | atrottAlAH katicidabalAH santi yAsAM vilAsairutpadyante vipulanadanadIyAvaruddhaM tadardha tatrApyadhaM yuvatyaH zizugata- | sapadi madanavyAdhayo durnivArAH // 80 // iyaM suraitaraMvayaso rogiNo yoginazca / tyAjyAstatrApi mAnyAH zvazura- giNI na punaratra nausaMgaimo bhavettaraNimajjanaM pathika naiva pitRmukhAH santi zeSAH kiyanto mithyAvAdo mamAyaM 1 megham ; pakSe, stanam. 2 samyakprArthanAM kuru. 3 kAntaH. 4 vRkSasamukharamukharavaH puMzcalI puMzcalIti // 66 // | mUheSu. 5 harSAya.6 kakSe pustakadhAriNaM pAnthaM prati kasyAzcitkAminyAH pAnthasaMketaH . vAbhiprAyadyotakoktiH. auSadhapraznena zvazvA andhatvaM sUcitam. proSigrAme'sminprastaraprAye na 'kiMcitpAntha vidyate / payodharo- | tasya patyuH kadAgamanaM bhaviSyatIti prazna so'pi gRhe nAstIti natiM dRSTvA vastumicchasi cedvasa // 67 // pAntha | | sUcitam.7 gRhasvAmIva. 8 sUryaH. 9 rAtriH.10 bhayaMkaragADhAndhakArA. 11 karmajanyairduHkhaiH zrAnta ityarthaH. 12 uktairhetubhirmanasi jAtaM 1 pASANabahule; pakSe,-pASANatulye. 2 AstaraNAdikam ; pakSe,- | yadbhayaM tasmAt; pakSe, kAmabhayAt. 13 surANAM taraMgiNI nadI; samAgamapratibandhakam. 3 meghAnAmunnatiH parjanyAgamasaMketa iti | pakSe,-suratarajanazIlA. 14 nausaMgamaH naukAprAptiH, pakSe,-AvayoH yAvat ; pakSe, stanayorunnatiH samAgamaH. 15 taraNiH sUryaH; pakSe,-naukA.
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ asatIcaritram, vezyAgarhaNam, aSTanAyikAH pAnthAgamaH / nidhAya hRdaye sadA vipulacArukumbhadvayaM sakhe ghanaghanAgame dhainarasasya pAraM vraja // 81 // vANijyena gataH sa me gRhapatirvArtApi na zrUyate prAtastajananI prasUtatanayA jAmAtRgehaM gatA / bAlAhaM navayauvanA nizi kathaM sthAtavyamasmingRhe sAyaM saMprati vartate pathika he sthAnAntaraM gamyatAm // 82 // re re pAntha kuto bhavAnnagarato vArtA na cApi zrutA baDhaM brUhi yuvA payoda - samaye hitvA priyAM jIvati / satyaM jIvati jIvatIti kathitA vArtA mayApi zrutA vistIrNA pRthivI jano'pi vividhaH kiM kiM na saMbhAvyate // 83 // zUnyaM vezma cirAyito gRhapatirjAtAdhunA zarvarI sthAtuM nocitamatra gaccha nibhRtaM lokaira~nAlakSitaH / itthaM loladRzA hyasAvabhihito dAsImukhe - nAdhvagaH sthitvA kiMcidiva kka yAmi rajanI prAptetyudIrya sthitH|| 84 // smartavyA vayamindusundaramukhi prastAvato'pi tvayA syAdevaM yadi nAtha dAsyati vidhijatismaratvaM mama / ekasminnapi janmani priyatame jAtismaratvaM kutaH prANAH pAntha samaM tvayaiva calitAH kAdyApi janmaikatA // 85 // bhrAtaH pAntha pathi tvayA na pathikaH kazcitsamAsAdito bAle naikazatAni kIdRza iti prakhyAyatAM vallabhaH / yaM dRSTvA pramadAjanasya bhavataH sphAre mudA locane sa jJeyo dayito mameti pathikAyAvedya mohaM gatA // 86 // bho pAntha tvarito'si tiSTha nimiSaM kiMcidvadAmo vayaM mArgo'yaM purato dvidhA khalu bhavedbrUmena no gamyatAm / tatrAste sahakArakomalatarormUle prapApAlikA tasyA locanevAgurAnipatito na punaryAsyasi // 87 // nAtho me vipaNiM gato na gaNayatyeSA sapatnI ca mAM tyaktvA mAmiha ' puSpiNIti guravo yAtA gRhAbhyantaram / zayyAmAtra sahAyinIM parijanaH zrAnto na mAM sevate svAminnagamalAlanIya rajainIM lakSmIpate rakSa mAm // 88 // vezyAgarhaNam vezyAsau madanajvAlA 'rUpendhanasamedhitA / kAmibhiryatra hUyante yauvanAni dhanAni ca // 1 // ayaM ca suratajvAlA - kAmAgniH praNayendhanaH / narANAM yatra hUyante yauvanAni dhanAni ca // 2 // iha sarvasvaphalinaH kulaputramahAdrumAH / niSphalatva 1 udakasya. 2 vANijyArthaM paradezaM gataH 3 bhartA. 4 satyam 5 varSAkAle 6 cirakAlaM dUraM gataH 7 adRSTaH 8 uktvA. 9 goSThI prasaGgena. 10 vAmabhAgena. 11 locanameva vAgurA mRgabandhinI. jAlamityarthaH 12 paNyavIthikA 13 rajasvalA. 14 Agamena vedena lAlanIyaH stutyaH pakSe, - Agamanena lAlanIyaH 15 rajanIM vyApyetyarthaH 16 vArAGganA. 17 rUpamevendhanaM kASThaM tena samyakpradIptA. 355 malaM yAnti vezyAvihagabhakSitAH // 3 // dhanAzA kairtavasneho vitathaizcittatoSaNam / ekamapyasti nAtmAsu kathaM vezyAsamA vayam // 4 // kaSTaM jIvati gaNikA gaNako'pi ca rAjasevako vaidyaH / divase divase maraNaM parasya yaccittaraJjanaM vRttiH // 5 // na parvatAgre nalinI prarohati na gardabhA vAjidhuraM vahanti / yavAH prakIrNA na bhavanti zAlayo na vezajAtAH zucayastathAGganAH // 6 // hArahIrakahiraNyabhUSaNaistoSameti gaNikA dhainaiSiNI / premakomalakaTAkSavIkSitaireva jIvati kulAGganAjanaH // 7 // etA hasanti ca rudanti ca vittahetorvizvAsayanti puruSaM na ca vizvasanti / tasmAnnareNa kulazIlasamanvitena vezyAH ramezAnaghaTikA iva varjanIyAH // 8 // jAtyandhAya ca durmukhAya ca jarAjIrNAkhilAGgAya ca grAmINAya ca duSkulAya ca galatkuSThAbhibhUtAya ca / ya~cchantISu manoharaM nijavapurlakSmIlavazraddhayA paNyastrISu vivekakalpalatikAzastrISu rajyeta kaH // 9 // kezaH kundamiSAdivopahasati dravyairvihInAJjanAn yUnAM granthidhanaM vilokitumivogrIvastanastiSThati / premacchedakRpANavallisuSamAM romAlirAlambate yasyAH sA kathamastu cetasi camatkArAya vArAGganA // 10 // vApyAM snAti vicakSaNo dvijavaro mUrkho'pi varNAdhamaH phullAM nAmyati vAyaso'pi hi latAM yA nAmitA barhiNA / brahmakSatravizastaranti ca yayA nAvA tathaive - tare tvaM vApIva lateva nauriva janaM vezyAsi sarve bhaja // 11 // aSTanAyikAH svAdhInapatikA yadapi ratimahotsave nakAro yadapi kareNa ca nIvidhAraNA ni / priyasakhi patireSa pArzvadezaM tadapi na muzcati tatkimAcarAmi // 1 // mA garvamudvaha kapolatale cakAsti kAnta svahastalikhitA mama maJjarIti / anyApi kiM na sakhi bhAjanamIdRzAnAM vairI na cedbhavati vepathurantarAyaH // 2 // asmAkaM sakhi vAsasI na rucire graiveyakaM nojjvalaM no vakrA gatiruddhataM na hasitaM naivAsti kazcinmadaH / kiM tvanye'pi janA vadanti subhago'pyasyAH patirnAnyato dRSTiM nikSipatIti vizvamiyatA manyAmahe duHkhitam // 3 // zvazrUH pazyati naiva pazyati yadi bhrUbhaGgavakrekSaNA marmacchedapaTu pratikSaNamasau brUte nanAndA vacaH / anyAsAmapi kiM bravImi caritaM smRtvA mano vepate kAntaH snigdhazA 1 kapaTasnehaH 2 asatyagoSThIbhiH 3 dhanecchAvatI. 4 zmazA nasthitA ghaTikA: ghaTayo ghaTA iti yAvat etA yathA aspRzyAstathaiva tA varjanIyA iti bhAvaH 5 janmanAndhAya. 6 grAmyAya. 7 arpayantISu. 8 lakSmIlezAzayA. 9 gaNikAsu. *
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram .[6 prakaraNam vilokayati mAmetAvadAgaH sakhi // 4 // vakrasyAdharapallavasya | niHpItaM bhavatA madhu pravitataM vyAghUrNitaM me manaH / vacaso hAsyasya lAsyasya vA dhanyAnAmaravindasundaradRzAM bhrAmyadbhaGgaghane nikuJjabhavane labdhaM tvayA zrIphalaM pazceSuH kAntastanoti stutim / svapnenApi na gacchati zrutipathaM punareSa mAM bahutaraiH krUraiH zaraiH kRntati // 18 // prAtaH cetaHpathaM dRkpathaM kApyanyA dayitasya me sakhi kathaM tasyAstu prAtarupAgatena janitA nirnidratA cakSuSormandAyA mama bhedagrahaH // 5 // svIyAH santi gRhe gRhe mRgadRzo gauravaM vyapahRtaM protpAditaM lAghavam / kiM tadyanna kRtaM svayA yAsAM vilAsakkaNakAcIkuNDalahemakaGkaNajhaNatkAro na ramaNa bhIrmuktA mayA gamyatAM duHkhaM tiSThasi yacca pathyamadhunA vizrAmyati / ko hetuH sakhi kAnane purapathe saudhe sakhIsaMnidhau | kartAsmi tacchoSyasi // 19 // lAkSAlakSma lalATapaTTaphalake bhrAmyantI mama vallabhasya parito dRSTina mAM muJcati // 6 // keyUramudrA gale vakre kajalakAlimA nayanayostAmbUlarAgosantyeva pratimandiraM yuvatayo yAsAM sudhAsAgarasrotaH- | 'paraH / dRSTvA kopavidhAyi maNDanamidaM prAtazciraM preyaso syUtasarojasundaracamatkArA dRzorvibhramAH / citraM kiM tu | lIlAtAmarasodare mRgadRzaH zvAsAH samAptiM gatAH // 20 // vicitramanmathakalAvaizadyahetoH punarvittaM cittaharaM prayacchati kAntaM vIkSya vipakSapakSmaladRzaH pAdAmbujAlaktakairAliptAyuvA mayyeva kiM kAraNam // 7 // etatkiM praNayinyapi praNa- nanamAnatIkRtamukhI citrApteivAbhavat / rUkSaM noktavatI yinI yanmAninI jAyate manye mAnavidhau bhaviSyati sukhaM na vA kRtavatI niHzvAsakoSNe dRzau prAtarmaGgalamaGganA kiMcidviziSTaM rasAt / vAJchA tasya sukhasya me'pi hRdaye | karatalAdAdarzamAdarzayat // 21 // jAgarti nityaM paraM svapne'pyeSa na me'parAdhyati patiH kupyAmi abhisArikA tasmai katham // 8 // madhye na kazimA stane na garimA dehe na vA | | bhItAsi naiva bhujagAtpathi majasya saGge punaH kimapi kAntimA zroNau na prathimA gatau na garimA netre na vA vkrimaa|| kampamurIkaroSi / ambhodharadhvanibhirakSubhitAsi tanvi lAsye na draDhimA na vAci paTimA hAsye na vA sphItimA | madvAci sAcivadanAsi kimAcarAmi // 22 // iha jagati prANezasya tathApi majati mano mayyeva kiM kAraNam // 9 // ratIzaprakriyAkAzAlanyaH kati kati na nizItha subhravaH khaNDitA | saMcaranti / mama tu vidhihatAyA jAyamAnasmitAyAH sahacari vakSaH kimu kalazAGkitamiti kimapi praSTa micchntyaaH| paripanthI hanta dantAMzureva // 23 // ambhojAkSyAH nayanaM navoDhasudRzaH prANezaH pANinA pidadhe // 10 // puranavalatAdhAmni saMketabhAjazcatonAthe cirayati bhRzaM mohasatyameva gaditaM tvayA vibho jIva eka iti yatpurAvayoH / / nidrAM gtaayaaH| svaccha nAbhIhradavalayitaM kAntaratnAMzujAlaM anyadAranihitA nakhavraNAstAvake vapuSi pIDayanti mAm toyabhrAntyA pibati hariNI vismayaM ca prayAti // 24 // // 11 // savyalIkamavadhIritakhinnaM prasthitaM sapadi koppden| kimuttIrNaH panthAH kupitabhujagIbhogaviSamo visoDhA bhUyassaH yoSitaH suhRdiva sma ruNaddhi prANanAthamabhibASpanipAtaH | kimiti kulapAlIkaTugiraH / iti smAraM smAraM drdlit|| 12 // zaGkitAya kRtabASpanipAtAmIrNyayA vimukhitAM zItadyutirucau sarojAkSI zoNaM dizi nayanakoNaM vikirati dayitAya / mAninImabhimukhAhitacittAM zaMsati sma // 25 // jano durlakSyo'yaM kulamamalinaM vama viSamaM patighanaromavibhedaH // 13 // vakSojacihnitamuro dayitasya vIkSya zichadrAnveSI praNayivacanaM duSpariharam / ataH kAcittanvI dIrgha na niHzvasati jalpati naiva kiMcit / prAtarjalena | rativihitasaMketagataye gRhAdvAraMvAraM niragamadatha prAvizadatha vadanaM parimArjayantI bAlA vilocanajalAni tirodadhAti // 26 // sitaM vasanamarpitaM vapuSi nIlacolabhramAnmayA // 14 // kAntaM nirIkSya valayAGkitakaNThadezaM muktAstayA | mRgamadAzayA malayajadravaH sevitaH / kareNa paribodhitaH parabhiyA paruSA na vAcaH / dUtImukhe mRgadRzA skhaladambupUrA khaz2anazaGkayA durjanaH paraM paramapuNyataH sakhi na laGghitA dehalI dUrAtparaM nidadhire nayanAntapAtAH // 15 // bhavatu viditaM // 27 // pratyAvRttya yadi vrajAmi bhavanaM vAcAM bhavetpracyavo vyAlAparalaM priya gamyatAM tanurapi na te doSo'smAkaM nirgacchAmi nikuJjameva yadi vA ko veda kiM syaaditH| vidhistu parAGmukhaH / tava yadi tathA rUDhaM prema prapannamimAM tiSThAmo yadi vA kvacidvanataTe kiM jAtametAvatA madhye varma dazAM prakRtitarale kA naH pIDA gate hatajIvite // 16 // kalAnidheH samudayo jAtaH kimAtanyatAm // 28 // bhrAtaH urastava payodharAGkitamidaM kuto me kSamA tato mayi | kaGkaNa kiM kadApyasi ghanAzleSeSu vizleSitaM dUre kiGkiNi vidhIyatAM vasu purA yadaGgIkRtam / iti pracalacetasaH kiM kRtApyasi ratArambhe raNatkAriNI / kiM maJjIra bahiH priyatamasya vArastriyA kaNakanakakaGkaNaM karatalAtsamAkRSyate | kato'pyasi rahastalpAdhirohe mayA saMketA // 17 // jAtaste nizi jAgaro mama punarnetrAmbuje zoNimA | yanmaukharyamAlambase // 29 // utkSiptaM karakaGkaNadvayamidaM
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTanAyikAH 357 baddhA dRDhaM mekhalA yatnena pratipAditA mukharayormaJjIrayo kalahAntaritA mUkatA / Arabdhe ramasAnmayA priyasakhi krIDAbhisArotsave ___ dvAri cakSuradhipANi kapolau jIvitaM tvayi kutaH kalacaNDAlasti mirAvaguNThanapaTakSepaM vidhatte vidhuH // 30 // eSA ho'syAH / kAminAmiti vacaH punaruktaM prItaye navanavatvaphullakadambanIpasurabhI kAle ghanodbhAsite kAntasyAlayamAgatA| miyAya // 41 // cakitahariNalolalocanAyAH krudhi taruNAruNasamadanA hRSTA jalAAlakA / vidyudvAridarjitaiH sacakitA | tArahArakAnti / sarasijamidamAnanaM ca tasyAH samamiti tvadarzanAkAGkSiNI pAdau nUpuralagnakardamadharau prakSAlayantI cetasi saMmadaM vidhatte // 42 // viramati kathanaM vinA na khedaH sthitA // 31 // mArge paGkacite ghanAndhatamase niHzabda- sati kathane samupaiti kApi lajjA / iti kalahamadhomukhI saMcArayA gantavyA ca mayA priyasya vasatirmugdheti kRtvA sakhibhyo lapitumanAlapituM samAcakAGkSa // 43 // anunayati matim / AjAnUddhRtanUpurA karatalenAcchAdya netre bhRzaM kRcche- | patiM na lajjamAnA kathayati nApi sakhIjanAya kiMcit / NAptapadasthitiH svabhavane panthAnamabhyasyati // 32 // prasarati malayAnile navoDhA vahati paraMtu cirAya zUnyamantaH chidrAnveSaNatatparaH priyasakhi prAyeNa loko'dhunA rAtrizcApi // 44 // prayacchatocaiH kusumAni mAninI vipakSagotraM dayitena ghanAndhakArabahalA gantuM na te yujyate / mA maivaM sakhi lambhitA / na kiMcidUce caraNena kevalaM lilekha bASpAkulavallabhaH priyatamastasyotsukA darzane yuktAyuktavicAraNA yadi | locanA bhuvam // 45 // na barImarIti kabarIbhare srajo na bhavetsnehAya dattaM jalam // 33 // dUtI vidyudupAgatA saha-| - carIkarIti mRganAbhicitrakam / vijarIharIti na pureva matpuro vivarIvarIti na ca vipriyaM priyA // 46 // tattadvadatyapi carI rAtriH sahasthAyinI daivajJo dizati svanena jaladaH | | yathAvasaraM hasatyapyAliGgane'pi na niSedhati cumbane'pi / kiM prasthAnavelAM zubhAm / vAcaM mAGgalikI tanoti timirastomo tu prasAdanabhayAdapi nidbhutena kopena ko'pi vihito'dya rasA'pi jhillIravairjAto'yaM dayitAbhisArasamayo mugdhe vimuJca vatAraH // 47 // na tiryagavalokitaM bhavati cakSurAlohitaM trapAm // 34 // dvitraiH kelisaroruhaM tricaturairdhammillamallI vaco'pi paruSAkSaraM na ca padeSu saMgacchate / himAta iva sraja kaNThAnmauktikamAliknAM ca tadanu tyaktvA padaiH pnycbhiH|| vepate sakala eva bimbAdharaH prakAmavinate dhruvau yugapadeva antaH kAntaviyogakAtaratayA dUrAAbhasArAturA tanvaGgA bhedaM gate // 48 // mayyAyAte sapadi nayanAdutthitaM cATu nirupAyamadhvani paraM zroNIbharaM nindati // 35 // bhrAtaH | prAtaH | vAkyaM baddhA pANI bahu nigaditaM kSAlitaM pAdapadmam / dattvA prANagaNaprayANasamaye prANAdhinAthasya me kuryAH sthairyamapi | | vITI savinayamathodvIjitaM tAlavRntai--te kopaM kuvalayadRzo kSaNaM karuNayA kaNThasthale'pi sthitaH / yAvallocananIra- | nirmitanadIvanyAbhiranyAdRzaM panthAnaM parikalpayAmi bhavitA | 2 | bhUyasI bhaktireva // 49 // caraNapatanapratyAkhyAnAtprasAdayenAvayorvAJchitam // 36 // kAnte katyapi vAsarANi.. | parAGmukhe nibhRtakitavAcAretyuktvA ruSA paruSIkRte / vrajati gamaya tvaM mIlayitvA dRzau satyaM nAtha nimIlayAmi nayane | . | ramaNe niHzvasyoccaiH stanasthitahastayA nayanasalilacchannA " dRSTiH sakhISu nivezitA // 50 // sphuTatu hRdayaM kAmaH yAvanna zUnyA dRzaH / AyAtA vayamAgamiSyasi suhRdvargasya | | kAmaM karotu tanuM tanuM na sakhi caTulapremNA kArya punardayibhAgyodayaiH saMdezaM vada kastavAbhilaSitastIrtheSu toyAJjaliH || | tena me / iti sarabhasaM mAnodrekAdudIrya vacastayA rmnn||37|| uddAmAmbudavardhitAndhatamasi prabhraSTadimaNDale padavI sAraGgAkSyA sasaMbhramamIkSitA // 51 // payaHpIThaM datte kAle yAmikajAgradugrasubhaTavyAkIrNakolAhale / karNasyAsu- | tvaritamabhidhatte na ca vacaH samAjJAmAdhatte zirasi na hRdArNavAmbuvaDavAvayedantaHpurAdAyAtAsi tadambujAkSi | vidhatte ca milanam / iti svAnte gopAyitanibiDakopA kRtakaM manye bhayaM yoSitAm // 38 // pallInAmadhipasya paGkaja- | pratipadaM kRzodaryAzcaryA priyamahaha paryAkulayati // 52 // dRzAM parvotsavAmavaNe jAte sadmajanA mithaH kRtamahotsAhaM purastanvyA gotraskhalanacakitohaM natamukhaH pravRtto vailakSyApuraH prasthitAH / savyAjaM sthitayorvihasya gatayoH zuddhAnta- kimapi likhituM daivahatakaH / sphuTo rekhAnyAsaH kathamapi matrAntare yUnoH khinnakapolayorvijayate ko'pyeSa kaNThagrahaH | sa tAdRkpariNato gatA yena vyaktiM punaravayavaiH saiva taruNI // 39 // lolacolacamatkRti pravilasatkAJcIlatAjhaMkRti // 53 // tatazcAbhijJAya sphuradaruNagaNDasthalarucA mananyazcatkaJcakabandhabandhuracaladvakSojakumbhonnati / sphUrjaddIdhiti vinyA roSapraNayarabhasAdgadagirA / aho citraM citraM sphuTavisphuradgati calaccAmIkarAlaMkRti krIDAkuJjagRhaM prayAti miti nigadyAzrukaluSaM ruSA brahmAstraM me zirasi nihito vAmakRtinaH kasyApi vArAGganA // 40 // caraNaH // 54 // calaM cetaH puMsAM sahajasaralAH paGkajadRzo
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 358 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam bhavatyeva krodhaH kvacidapi kadAcittaruNayoH / dahedaGgaM bhRGgI lAkSArasakSAlitapoSThIpRSThamayUkhamAMsalaruco visphAritA dRSTayaH vidhurapi vidadhyAtparibhavaM smaro mAM manIyAditi kimapi // 66 // bhrUbhedo racitazciraM nayanayorabhyastamAmIlanaM ror3e nAjJAsiSamaham // 55 // Ananda kvacidazca muJca hRdayaM zikSitamAdareNa hasitaM maune'bhiyogaH kRtaH / dhairya kartumapi cAturya dhairya tvayA sthaya keti vicAryatAM rasika te niryA hi sthirIkRtamidaM cetaH kathaMcinmayA baddho mAnaparigrahe parikaraH paryAkulA / raktAmbhojaparItaSaTpadanadatpakSopamAnakSamakSubhyatpa- | siddhistu daive sthitA // 67 // na brUte paruSAM giraM vitanute na macalAcalekSaNayugaM pazyAmi tasyA mukham // 56 // mAnamlAna- bhrUyugaM bhaGguraM nottaMsaM kSipati kSitau zravaNataH sA me sphuTe'pyAmanA manAgapi nataM nAlokate vallabhaM niryAte dayite nirantara- gasi / kAntA garbhagRhe gavAkSavivaravyApAritAjhyA bahiH miyaM bAlA paraM tapyate / AnIte ramaNe balAtparijanairmona sakhyA vakramabhiprayacchati paraM paryazruNI locane // 68 // samAlambate dhatte kaNThagatAnasUnpriyatame nirgantukAme punaH | vipralabdhA // 57 // AyastA kalahaM pureva kurute na saMsane vAsaso bhugnabhrU- uttiSTha dUti yAmo yAmo yAtastathApi nAyAtaH / yAtaH ratikhaNDyamAnamadharaM dhatte na kezagrahe / aGgAnyarpayati svayaM paramapi jIvejjIvitanAtho bhavestasyAH // 69 // niHsneha bhavati no vAmA haThAliGgane tanvyA zikSita eSa saMprati niSkaruNa nitrapa nirnimittaM madvazcaka tvamapi saMprati vaJcitaH kutaH kopaprakAro'paraH // 58 // ekatrAsanasaMsthitiH pari- syAH / ityakSarANi likhitAni samIkSya kazcitsaMketaketakahRtA pratyudgamAddaratastAmbUlAnayanacchalena rabhasAzleSo'pi | dale nitarAmatAmyat // 70 // saMketakeligRhametya nirIkSya saMvipnitaH / AlApo'pi na mizritaH parijanaM vyApArayantyA- | zUnyameNIdRzo nibhRtaniHzvasitAdharAyAH / ardhAkSaraM vacanantike kAntaM pratyupacAratazcaturayA kopaH kRtaarthiikRtH||59|| madhevikAsi netra tAmbUlamadhakavalIkRtameva tasthA // 71 // Azaya praNatiM paTAntapihitau pAdau karotyAdarAdyAje- kapaTavacanabhAjA kenacidvArayoSA sakalarasikagoSThIvaJcikA nAgatamAvRNoti hasitaM na spaSTamudrIkSate / mayyAlApavati vaJcitAsau / iti vihasati riGgaGgavikSiptacakSurvikacakusumapratIpavacanaM sakhyA sahAbhASate tanvyAstiSThatu nirbharapraNa- kAnticchadmanA kelikuJjaH // 72 // nAyAto yadi nirdayaH yitA mAno'pi ramyodayaH // 60 // dUrAdutsukamAgate sakhi zaThastvaM dUti kiM dUyase khacchandaM bahuvallabhaH sa ramate vivalitaM saMbhASiNi sphAritaM saMzliSyatyaruNe gRhItavasane | kiM tatra te dUSaNam / pazyAdya priyasaMgamAya dayitasyAkRSyakopAzcitabhrUlatam / mAninyAzcaraNAnativyatikare bAppAmbu- mANaM guNairutkaNThArtibharAdiva sphuTadidaM cetaH vayaM yAsyati pUrNekSaNaM cakSurjAtamaho prapaJcacaturaM jAtAgasi preyasi // 61 // // 73 // zUnyaM kuJjagRhaM nirIkSya kuTilaM vijJAya cetobhuvaM tAralyaM mukhamelane na ca vacovaidagdhyamanyAdRzaM na bhrUbhaGga- dUtI nApi niveditA sahacarI pRSTApi no vA'nayA / zaMbho parigraho na ca rahaHprazne'pi maunasthitiH / evaM saMprati zaMkara candrazekhara hara zrIkaNTha zUliziba trAyakheti paraMtu taya'te tu sudRzaH kopastu madvastuni svAdhIne'pi pureva paGkajadRzA bhargasya cakre stutiH // 74 // tatkiM kAmapi paGkajadRzo yanna prabhutvagrahaH // 62 // zoNaM vIkSya mukhaM | kAminImabhisRtaH kiMvA kalAkelibhirbaddho bandhubhirandhakAriNi vicumbitumahaM yAtaH samIpa tataH pAdena prahRtaM tayA sapadi vanopAnte kimu bhrAmyati / kAntaH klAntamanA manAgapi pathi taM dhRtvA sahAse mayi / kiMcittatra vidhAtumakSamatayA bASpaM prasthAtumevAkSamaH saMketIkRtamaJjuvaJjulalatAkuJje'pi yannAtyajantyAH sakhe dhyAtazcetasi kautukaM vitanute kopo'pi | gataH // 75 // sAjhe mA kuru locane vigalati nyastaM vAmabhruvaH // 63 // sA patyuH prathamAparAdhasamaye sakhyopa- zalAkAJjanaM tIvra niHzvasitaM nivartaya navAstAmyanti dezaM vinA no jAnAti savibhramAGgavalanAvakroktisaMsUcanam / kaNThasrajaH / talpe mA luTha komalAGgi tanutAM hantAGgasvacchairacchakapolamUlagalitaiH paryastanetrotpalA bAlA kevala- rAgo'znute nAtIto dayitopayAnasamayo mA mAnyathA manyathAH meva roditi luThallolAlakairazrubhiH // 64 // ekasminzayane // 76 // anyatra vrajatIti kA khalu kathA nApyasya tAdRksuvipakSaramaNInAmagrahe mugdhayA sadyaHkopaparigrahaglapitayA hRdyo mAM necchati nAgatazca hahahA ko'yaM vidheH prakramaH / ityacATUni kurvannapi / AvegAdavadhIritaH priyatamastUSNIM sthita- lpetarakalpanAkavalitasvAntA nizAntAntare bAlA vRttavivartastatkSaNaM mA bhUtsupta ivetyamandavalitagrIvaM punarvIkSitaH // 65 // navyatikarA nAmoti nidrAM nizi // 77 // dattvA dhairyabhujaMgatalpopAntamupeyuSi priyatame vakrIkRtagrIvayA kAkuvyAkulavAci mUrdhni caraNAvullaGghaya lajjAnadImaGgIkRtya ghanAndhakArapaTalaM sAcihasitasphUrjatkapolazriyA / hastanyastakare punarmugadRzA tanvyA na dRSTaH priyaH / saMtApAkulayA tayA ca paritaH 1 sapatnI. pAthodhare garjati krodhAkrAntakRtAntamattamahiSabhrAntyA dRzau
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTanAyikAH 359 yojite // 78 // AlIbhiH zapathairanekakapaTaiH kuJjodaraM zvazrU svApayati cchalena ca tirodhatte pradIpAGkaraM dhatte saudhanItayA zUnyaM tacca nirIkSya vikSubhitayA na prasthitaM na kapotapotaninadaiH sAMketikaM ceSTitam / zazvatpArzvavivartitAsthitam / nyastAH kiMtu navoDhanIrajadRzA kuJjopakaNThe ruSA galatikaM lolatkapoladyuti kvApi kvApi karAmbujaM priyadhiyA tAdRgbhRGgakadambaDambaracamatkAraspRzo dRSTayaH // 79 // talpAntike nyasyati // 92 // colaM nIlanicolakarSaNaproSitabhartRkA vidhau cUDAmaNiM cumbane yAciSye kucayoH karArpaNavidhau arpayati pratidivasaM priyasya pathi locane bAlA / kAJcI punaH kAJcanIm / itthaM candanacarcitairmRgamadairaGgAni nikSipati kamalamAlAH komalamiva kartumadhvAnam // 80 // | saMskurvatI tatkiM yanna manorathaM vitanute vAreSu vArAGganA AkasmikasmitamukhISu sakhISu vijJA vijJAvapi praNaya | // 93 // dRSTvA darpaNamaNDale nijavapurbhUSAM manohAriNI nihnvmaacrntii| tatraiva raGkunayanA nayanAravindamaspandamAhitavatI dayite gate'pi // 81 // viraha viditamantaH prema dIptAciH kapizaM ca mohanagRhaM trasyatkuraGgIdRzA / evaM nau vijJAya kAntaH punarapi vasu tasmAdetya me dAsyatIti / surataM bhaviSyati cirAdadyeti sAnandayA kAmaM kAntadidRkSayA maricaniyamamakSNoya'sya bASyodabindunvisRjati purayoSiddvAra ca lalitA dvAre'rpitA dRSTayaH // 94 // hAraM gumphati dezopaviSTA // 82 // tAM jAnIthAH parimitakathAM | tArakAntiruciraM mannAti kAJcIlatA dIpaM nyasyati kiMtu tatra jIvitaM me dvitIyaM dUrIbhUte mayi sahacare cakravAkI mivai | bahulaM snehaM na dhatte punaH / AlInAmiti vAsakasya rajanau kAm / gADhotkaNThAM guruSu divaseSveSu gacchatsu bAlAM | kAmAnurUpAM kriyAM sAcismaramukhI navoDhasumukhI dUrAtsamujAtAM manye ziziramathitAM padminI vAnyarUpAm // 83 // dvIkSate // 95 // zilpaM darzayituM karoti kutukAtkArahAramAlA bAlAmbujadalamayI mauktikI hArayaSTiH kAJcI yAte srajaM citraprekSaNakaitavena kimapi dvAraM samudrIkSate / prabhavati harau subhravaH prasthitaiva / anyadramaH kimapi dhamanI | gRhNAtyAbharaNaM navaM sahacarIbhUSAjigISAmiSAditthaM paJcadRzaH pratItya caritaM smerAnano'bhUtsmaraH // 96 // vartate vA na veti jJAtuM bAhorahaha valayaM pANimUlaM prayAti . // 84 // samayaM hRdi dAruNAM madanavedanAM bhUyasImanena utkA tava varmanA pracalitaH sa me vallabhaH / na vAmadizi zabditaM | ambhoruhAkSi zaMbhozcaraNAvArAdhitau kena / yasmai kimiti bAlayA vAyasa tvayA madanasArike kimiti vA vivalitavadanA madanAkUtaM vibhAvayasi // 97 // sakhi kRtaM na kSutam // 85 // AdRSTiprasarAtpriyasya padavImudvIkSya sa vijito vINAvAdyaiH kayApyaparastriyA paNitamabhavanirviSNayA vizrAnteSu pathiSvahaHpariNato dhvAnte samu-ttAbhyAM tatra kSapAlalitaM dhruvam / kathamitarathA zephAleSu sarpati / dattvaikaM sazucA gRhaM pratipadaM pAnthastriyAsminkSaNe | skhalatkusumAsvapi prasarati nabhomadhye'pIndau priyeNa mA bhUdAgata ityamandavalitagrIvaM punarvIkSitam // 86 // vilambyate // 98 // bhrUbhaGge rucite'pi dRSTiradhikaM sotkaNThazvazrUH padmadalaM dadAti tadapi bhrUsaMjJayA gRhyate sadyo marmara- mudIkSate ruddhAyAmapi vAci sasmitamidaM dagdhAnanaM zaGkayA na ca tayA saMspRzyate pANinA / yAturvAci suhR- | jAyate / kArkazyaM namite'pi cetasi tanU romAJcamAlambate dvaNasya vacasi pratyuttaraM dIyate zvAsaH kiMtu na mucyate | dRSTe nirvahaNaM bhaviSyati kathaM mAnassa tasmiJjane // 99 // hutavaharaH kuraGgIdRzA // 87 // | kiM ruddhaH priyayA kayAcidathavA sakhyA mamodvejitaH kiMvA vAsakasajjA kAraNagauravaM kimapi yannAdyAgato vallabhaH / ityAlocya nijapANipallavataTaskhalanAdabhinAsikAvivaramutpatitaiH / muMgIdRzA karatale vinyasya vakrAmbujaM dIrgha niHzvasitaM ciraM aparA parIkSya zanakairmumude mukhavAsamAsyakamalazvasanaiH ca ruditaM kSiptAzca puSpasrajaH // 100 // yannAdyApi smaa||8|| nedaM samIritamakAri kalA na ceyamityAkulAH | gataH patiriti prAyaH prapede parAmitthaM cetasi cintayantyapi kathamapi prathamArdhamahaH / evaM vidheyamatha vAcyamidaM mayeti | sakhIM na vIDayA pRcchati / dIrgha niHzvasitaM dadhAti cakitaM zeSa priyAH sukRtinAmativAhayanti // 89 // kRtaM vapuSi na prekSate kevalaM kiMcitpakkapalANDupANDuraruciM dhatte kapolabhUSaNaM cikuradhoraNI dhUpitA kRtA zayanasaMnidhau sthalIm // 101 // AnetuM na gatA kimu priyasakhI kramukavITikAsaMbhRtiH / akAri hariNIdRzA bhavanametya | bhIto bhujaMgAkimu kruddho vA pratiSedhavAci kimasau prANedehatviSA sphuratkanakaketakIkusumakAntibhirdurdinam // 90 // zvaro vartate / itthaM karNasuvarNaketakarajaHpAtopaghAtacchalAvidUre keyUre kuru karayuge ratnavalayairalaM gurvI grIvA- | dakSNoH kApi navoDhanIrajamukhI bASpodakaM muJcati // 102 // bharaNalatikeyaM kimanayA / navAmekAmekAvalimapi mayi tvaM snAnaM vAridavAribhirviracito vAso ghane kAnane zItaiviracayerna pathyaM nepathyaM bahutaramanaGgotsavavidhau // 91 // ! 1 suptabhramarAH saphulakusumavRkSAH. 2 dhAraNam.
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam zvandanabindubhirmanasijo devaH samArAdhitaH / nItA jAgaraNa- mupetya / vAmAGgasaMsaktasurAGganaH khaM nRtyatkabandhaM samare vratena rajanI vrIDA kRtA dakSiNA taptaM kiM na tapastathApi | dadarza // 20 // te kSatriyAH kuNDalino yuvAnaH parasparaM sa kathaM nAyAti netrAtithiH // 103 // sAyakavikSatAGgAH / kumbheSu lagnAH suSupurgajAnAM kuceSu lagnA iva kAminInAm // 21 // bhUreNudigdhA navapArijAtavIrarasanirdezaH srajo rajovAsitabAhumadhyAH / gADhaM zivAbhiH parirabhyamANAH bhartRpiNDAnaNakaro yazaH krayamahApaNaH / surAGganAsvayaM- surAGganAzliSTabhujAntarAlAH // 22 // salIlayAtAni na grAho ramyaH kAlo'yamAgataH // 1 // prAyeNa sukaraM dAnaM bharturabhramone citramuccaiHzravasaH padakramam / anudrutaH saMyati prAyeNa sukaraM tpH| prANAnapekSI vyApAraH punarvIrasya duSkaraH | yena kevalaM balasya zatruH prazazaMsa zIghratAm // 23 // // 2 // mA bhaiSTa naite nistriMzA nIlotpaladalatviSaH / ko'pyeSa khaNDitazirA vikasanmukhazrIH prArabdhatANDavavidhiH ete vIrAvalokinyA lakSmyA nayanavibhramAH // 3 // surakAminIbhiH / Alokyate nijakarAbhinayAnurUpavyApArikhaDgAstiSThantu mattebhakumbhakUTATTahAsinaH / ekadordaNDa- | tekSaNaniveditasattvasAraH // 24 // strISu pravIrajananI jananI zeSe'pi kaH saheta parAbhavam // 4 // hate'bhimanyau Rddhena | tavaiva devI svayaM bhagavatI girijApi yasya / tvaddotatra pArthana saMyuge / akSauhiNIH sapta hatvA hato rAjA vazIkRtavizAkhamukhAvalokanIDAvidIrNahRdayA spRhayAMbabhUva jayadrathaH // 5 // lohitAyati cAditye tvaramANo dhanaM- // 25 // zastrIkRtastaruvaraH kapipuMgavena lakezavakSasi jayaH / paJcaviMzatisAhasrAnnijaghAna mahArathAn // 6 // mRNAlamRduH papAta / tatra sthitaizca kusumaiH kusumeSurenaM sItArathebhyo gajavAjibhyaH saGgrAme vIrasaMkarAH / pAtitAH pAtya- | viyogavidhuraM dRDhamAjaghAna // 26 // dRSTistRNIkRtajagatrayamAnAzca dRzyante'rjunatADitAH // 7 // pUrNe zatasahasre sattvasArA dhIroddhatA namayatIva gatidharitrIm / kaumAdve padAtInAM narottamaH / prajajvAla raNe bhISmo vidhama iva | rake'pi girivadgurutAM dhAno vIro rasaH kimayametyuta darpa pAvakaH // 8 // AkarNapalitaH zyAmo vayasA'zIti- | eSaH // 27 // aprAkRtasya caritAtizayaizca dRSTairatyadbhutaipaJcakaH / raNe paryacaradroNo vRddhaH SoDazavarSavat // 9 // rapahRtasya tathApi nAsthA / ko'pyeSa vIrazizukAkRtilakSmaNo laghusaMdhAnI dUrapAtI ca rAghavaH / karNo dRDhaprahArI | raprameyamAhAtmyasArasamudAyamayaH padArthaH // 28 // samaraca pArthasyaite trayo guNAH // 10 // na kAlasya na zakrasya | viharadasmadbhallaniHpAtabhinnapratinarapatibhinnAdAsvatA bimbana viSNorvittadasya ca / zrUyante tAni karmANi yAni yuddhe | madhyAt / vayamahaha dharAyAM pAtayAmaH patAkAvasanapavanahanUmataH // 11 // saptaSaSTi hatAH koTyo vAnarANAM tara- | lolaM vAri divyApagAyAH // 29 // vayasyAH kroSTAraH svinAm / pazcimenAhaHzeSeNa meghanAdena sAyakaiH // 12 // pratizRNuta baddho'Jjaliraya kimapyAkAGkSAmaH kSarati na tathA dhRtadhanuSi zauryazAlini zailA na namanti yattadAzcaryam / vIracaritam / mRtAnAmasmAkaM bhavati paravazyaM vapuridaM ripusaMjJakeSu gaNanA kaiva varAkeSu kAkeSu // 13 // jIva- | bhavadbhiH kartavyaM nahi nahi parAcInacaraNam // 30 // nneva mRto'sau yasya jano vIkSya vadanamanyonyam / kRta- | kapole jAnakyAH karikalabhadantadyutimuSi smarasmeraM gaNDomukhabhaGgo dUrAtkaroti nidezamaGgalyA // 14 // ravimaNirapi DDamarapulaka vakrakamalam / muhuH pazyaJNa vanrajanicarasenAnizceSTaH pAdai stigmadyutermanAkspRSTaH / jvalatitarAmiti ko vA kalakalaM jaTAjUTagranthi draDhayati raghUNAM parivRDhaH // 31 // manyuM soDhuM kSamo mAnI // 15 // chinne'pi zastrabhinne'pyA- mayAseno yasya pramadayamadaMSTrAsahacaraiH zararmukto jIvandviriva patpatite'pi nirvizeSe'pi / hanumati kRtapratijJe daivamadaivaM zarajanmA samabhavat / imAM ca kSatrANAM bhujavanamahAdurgaviyamo'pyayamaH // 16 // lokaH zubhastiSThatu tAvadanyaH SahAmayaM vIro dhImAnajayadadhiviMzAnvasumatIm // 32 // parAGmukhAnAM samareSu puMsAm / patnyo'pi teSAM na hriyA purojanmA nAdya prabhRti mama rAmaH khayamahaM na putraH pAtro mukhAni puraH sakhInAmapi darzayanti // 17 // hA tAta vA raghukulabhuvAM ca kSitibhujAm / adhIraM dhIraM vA kalayatu tAteti sa vedanAtaH kvaNaJchakRnmUtrakaphAnuliptaH / varaM mRtaH | jano mAmayamayaM mayA baddho duSTadvijadamanadIkSAparikaraH kiM bhavane kimAjo saMdaSTadantacchadabhImavakraH // 18 // // 33 // cApAcAryastripuravijayI kArtavIryo vijeyaH zastrasaMmUchitaM saMyugasaMprahAraiH pazyanti suptapratibuddhatulyam / vyastaH sadanamudadhibhUriyaM hantakAraH / astvevaitatkimu kRtaAtmAnamaGkeSu surAGganAnAM mandAkinImArutavIjitAGgam | 1 'grAsapramANA bhikSA syAdagraM grAsacatuSTayam / agraM caturguNaM // 19 // kazcidviSatkhagahatottamAGgaH sadyo vimAnaprabhutA- | prAhahantakAraM dvijottmaaH'|
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIrarasanirdezaH, karuNarasanirdezaH 361 vato reNukAkaNThabAdhAM baddhaspardhastava parazunA lajate candra- mAlyamilatparAgapaTalairAmodinI medinI // 45 // no hAsaH // 34 // atraiH khairapi saMyatAgracaraNo mUrchA- tAvatkalayAmi kelikRpaNe vAmabhruvo locane tAvanna praNayAvirAmakSaNe svAdhInatraNitAGgazastranicito. romodgamaM varNa- valIDhamanasaH pazyAmi mAturmukham / yAvattArakuThArapAtayan / bhamAnudvalayannijAn parabhaTAnsaMtarjayanniSThuraM dhanyo | nipatatpratyarthipRthvIpatibhrAmyatsvarNakirITabaddhaziraso bhrAmyanti dhAma jayazriyaH pRthuraNastambhe patAkAyate // 35 // janme- no pheravaH // 46 // niHpIte kalazodbhavena jaladhau ndoramale kule vyapadizasyadyApi dhatse gadAM mAM duHzAsana- gaurIpatergaGgayA hotuM hanta vapulalATadahane yAvatkRtaH koSNazoNitasurAkSI ripuM bhASase / dandhio madhukaiTabhadviSi prakramaH / tAvattatra mayA vipakSanagarInArIdRgambhoruhadvandvaharAvapyuddhataM ceSTase matrAsAnnRpazo vihAya samaraM paGke'dhunA praskhaladasravAripaTalaiH sRSTAH payorAzayaH // 47 // AlIyase // 36 // vIro'sau kimu varNyate dazamukha- janmabrahmacArI pRthulabhujazilAstambhavibhrAjamAnajyAghAtazreNizchinnaiH zirobhiH svayaM yaH pUjAsrajamutsuko ghaTayituM saMjJAntaritavasumatIcakrajaitraprazastiH / vakSaHpIThe ghanAstradevasya khaTvAginaH / sUtrArthI harakaNThasUtrabhujagavyAkarSaNA- | vraNakiNakaThine saMkSNuvAnaH pRSatkAnprApto rAjanyagoSThIvanayodyataH sATopaM pramathaiH kRtabhRkuTibhiH sthitvAntare vAritaH | gajamRgayAkautukI jAmadagyaH // 48 // kSudrAH saMtrAsamete // 37 // saMtuSTe tisRNAM purAmapi ripau kaNDUladormaNDala- vijahita harayo bhinnamattebhakumbhA yuSmadeheSu lajjAM dadhati krIDAkRttapunaHprarUDhaziraso vIrasya lipsorvaram / yAcyAdainya- paramamI sAyakA niSpatantaH / saumitre tiSTha pAtraM tvamasi parAzci yasya kalahAyante mithastvaM vRNu tvaM vRNvityabhito na hi ruSAM nanvahaM meghanAdaH kiMcitsaMrambhalIlAniyamitamukhAni sa dazagrIvaH kathaM varNyate // 38 // bhUmAtraM kiya- jaladhiM rAmamanveSayAmi // 49 // astrajvAlAvalIDhapratidetadarNavamitaM tatsAdhitaM hAryate yadvIreNa bhavAdRzena vadati balajaladherantaraurvAyamANe senAnAde sthite'sminmama pitari triHsaptakRtvo jayaH / vIro'yaM navabAhurIdRzamidaM ghoraM ca gurau sarvadhanvIzvarANAm / karNAlaM saMbhrameNa vraja kRpa vIravrataM tatkrodhAdvirama prasIda bhagavaJjAtyaiva pUjyo'si naH | samaraM muJca hArdikya zaGkA tAte cApadvitIye vahati raNadhuraM ko // 39 // tAta tvaM nijakarmaNaiva gamitaH svarga yadi svasti bhayasthAvakAzaH // 50 // kRSTA kezeSu bhAryA tava tava ca te brUmastvekamidaM vadhUhRtikathAM tAtAntikaM mA kRthAH / pazostasya rAjJastayorvA pratyakSa bhUpatInAM mama bhuvanapaterAjJayA rAmo'haM yadi taddinaiH katipayaiauDAnamatkaMdharaH sArdhaM bandhu- dyUtadAsI / tasminvairAnubandhe vada kimapakRtaM tairhatA ye narendrA janaiH surendravijayI vaktA vayaM rAvaNaH // 40 // tvayyardhAsana- bAhvorvIryAtibhAradraviNagurupadaM mAmajitvaiva garvaH // 51 // bhAji kiMnaragaNodgItairbhavadvikramairantaHsaMbhRtamatsaro'pi bhagavAnAkAraguptau kRtI / unmIladbhavadIyadakSiNabhujAromAJcavi karuNarasanirdezaH ddhoccarabASpaireva vilocanairabhinayatyAnandamAkhaNDalaH // 41 // yasyAH kusumazayyApi komalAjhyA rujAkarI / sA'dhizastrAzastrikathaiva kAnanamagAdgIrvANapANiMdhamAH panthAno divi zette kathaM devI jvalanbImadhunA citAm // 1 // sAkSAsaMkucanti vasudhA vandhyA na sUte bhaTAn / lakSmIrapyaravi- maghavataH pautraH putro gANDIvadhanvanaH / khatrIyo vAsundasaudhavalabhIniyUMhaparyaGkikAvizrAntairalibhina kuJjaraghaTAga- devasya taM gRdhrAH paryupAsate // 2 // asahAyaH sahAyArthI NDotkarairmodate // 42 // astraughaprasareNa rAvaNirasau yaM durya- mAmanudhyAtavAndhruvam / pIDyamAnaH zaraistIkSNairdoNadrauNizobhAginaM cakre gautamazApayantritabhujasthamAnamAkhaNDalam / kRpAdibhiH // 3 // mitaM dadAti hi pitA mitaM bhrAtA mitaM kacchAgartakulIratAM gamayatA vIra tvayA rAvaNaM tatsaMmRSTamaho sutaH / amitasya pradAtAraM bhartAraM kA na zocati // 4 // vizalyakariNI jAgarti satputratA // 43 // catvAro vaya- atha baddhajaTe rAme sumantre gRhamAgate / tyakto rAjA sutamRtvijaH sa bhagavAnkarmopadeSTA hariH saGgrAmAdhvaradIkSito tyAgAdavizvastairivAsubhiH // 5 // deze deze kalatrANi deze narapatiH patnI gRhItavratA / kauravyAH pazavaH priyAparibhava- deze ca bAndhavAH / taM dezaM naiva pazyAmi yatra bhrAtA klezopazAntiH phalaM rAjanyopanimantraNAya raisati sphItaM yazo sahodaraH // 6 // priyasya suhRdo yatra mama tatraiva saMbhavaH / dundubhiH // 44 // adyArabhya kaThorakAmukalatAvinyasta- bhUyAdamuSya bhUyo'pi bhUyAsamanusaMcaraH // 7 // vikRntahastAmbujastAvanna prakaTIkaromi nayane zoNe nimeSo tIva marmANi dehaM zoSayatIva me / dahatIvAntarAtmAnaM krUraH dayAt / yAvatsAyakakoTipATitaripukSmApAlamauliskhalanmallI- zokAgnirutthitaH // 8 // avizIrNakAntapAne navyadaze 1 yudhiSThiraH. 2 draupadI. 3 zabdaM karoti. sumukhi saMbhRtasnehe / madnehadIpakalike kathamupayAtAsi 46 su.ra.bhA.
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam nirvANam // 9 // vatsa gaccha mama vAcikametadrA- kuzasUcividdhe / zyAmAkamuSTiparivardhitako jahAti so'yaM na macandracaraNe kthyethaaH| Avayoriva bhavedanurAgo nAvayo- | putrakRtakaH padavIM mRgaste // 26 // daive parAgvadanazAlini riva vidhiH pratikUlaH // 10 // zaizavAtprabhRti yoSitAM henta jAte yAte ca saMprati divaM prati bandhuratne / kasmai manaH priyaiH sauhRdAdapRthagAzayAM priyAm / chadmanA paridadAmi | kathayitAsi nijAmavasthAM kaH zItalaiH zamayitA vacanaistavAmRtyave sauniko gRhazakuntikAmiva // 11 // zIlAni dhim // 27 // sarve'pi vismRtipathaM viSayAH prayAtA vidyA te candanazItalAni zrutAni bhUmItalavizrutAni / tathApi | khedaikalitA vimukhIbabhUva / sA kevalaM hariNazAvakalocanA rAvatasminvihAya hA vatsa kathaM prayAsi // 12 // me naivApayAti hRdayAdadhidevateva // 28 // dhRtvA padavanI munInAmaTavI tarUNAM darI girINAM tu gaveSitaiva / skhalanabhItivazAtkaraM me yArUDhavatyasi zilAzakalaM vivAhe / ataH paraM lakSmaNa pakSmalAkSI prANA bahirbhUya gaveSayantu sA mAM vihAya kathamadya vilAsini dyAmArohatIti hRdayaM // 13 // artho hi kanyA parakIya eva tAmadya saMpreSya zatadhA prayAti // 29 // bhUmau sthitA ramaNa nAtha manoparigrahItuH / jAto mamAyaM vizadaH prakAmaM pratyarpitanyAsa hareti saMbodhanairyamadhiropitavatyasi dyAm / svarga gatA kathaivAntarAtmA // 14 // gRhiNI sacivaH sakhI mithaH miva kSipasi tvameNazAvAkSi taM dharaNidhUliSu mAmidAnIm priyaziSyA lalite kalAvidhau / karuNAvimukhena mRtyunA // 30 // kanakaha riNaM hatvA rAmo yayau nijamAzramaM janakaharatA tvAM bata kiM na me hRtam // 15 // apahastita- | tanayAM prANebhyo'pi priyAmavilokayan / dRhamupagatairbASpAbAndhave tvayA vihitaM sAhasamasya tRSNayA / tadihAnaparA- pUrairnimIlitalocano na vizati kuTImAzAtantupraNAzabhayAdhini priye sakhi ko'yaM karuNojjhitakramaH // 16 // vipine | dasau // 31 // athedaM rakSobhiH kanakahariNacchadmavidhinA ka jaTAnibandhanaM tava cedaM va manoharaM vapuH / anayo- | tathA vRttaM pApairvyathayati yathA kSAlitamapi / janasthAne rghaTanA vidheH sphuTaM tanu khaDgena zirISakartanam // 17 // zUnye keruNakaruNairAryacaritairapi vA rodityapi dati madekaputrA jananI jarAturA navaprasUtirbaraTA tapakhinI / vajrasa hRdayam // 32 // dhruvaM 'dhvaMso bhAvI jalanidhigatistayoreva janastamardayannaho vidhe tvAM karuNA ruNaddhi | mahIzailasaritAmato mRtyoH zIrvatkaNalaghuSu kA jantuSu na // 18 // madarthasaMdaSTamRNAlamantharaH priyaH kiyadUra iti kthaa| tathApyuccaibandhuvyasanajanitaH ko'pi viSayo viveka - tvayodite / vilokayantyA rudato'tha pakSiNaH priye sa kITa- pronmAthI dahati hRdayaM zokadahanaH // 33 // akSatrArigbhavitA tava kSaNaH // 19 // iyamiyaM mayadAnavanandinI kRtAbhimanyuhananaprodbhutatIvrakrudhaH pArthasyAkRtazAtravapratikRtetridazanAthajitaH prasavasthalI / kimaparaM dazakaMdharagehinI rantaHzucA muhyataH / kIrNA bASpakaNaiH patanti dhanuSi tvayi karoti karadvayayojanam // 20 // utkhAtadevatamivA- brIDAjaDA dRSTayo hA vatseti giraH sphuranti na punayatanaM murArerastAcalAntaritasUryamivAntarikSam / hammIra- niryAnti vaktrAhiH // 34 // ko'haM brUhi sakhe sa eva bhUbhuji gate suravezma vizvaM pazyAmi hAramiva nAyakaratna- bhagavAnAryaH sakhe rAghavaH ke yUyaM 'bata nAtha nAtha zUnyam // 21 // AdAya mAMsamakhilaM stanavarjamaGgAnmAM muzca kimidaM dAso'smi te lakSmaNaH / kAntAre kimihAmahe vAgarika yAmi kuru prasAdam / sIdanti zaSpakavalagraha- | bata sakhe devyA gatima'gyate kA devI janakAdhirAjatanayA NAnubhijJA manmArgavIkSaNaparAH zizavo madIyAH // 22 // | | hA jAnaki kvAsi hA // 35 // madhyAhne davavahinoSmasadyaH purIparisare'pi zirISaMmRdvI gatvA javAtricaturANi samaye daMdahyamAnAdreiH kRcchrAnnirgatamuttuSaM jalamatho vIkSyaipadAni sItA / gantavyamasti kiyadityasakRddhavANA rAmA karakSAkSamam / premNA jIvayituM mithaH piba pibetyuccArya zruNaH kRtavatI prathamAvatAram // 23 // hatvA patiM nRpamavekSya bhujaGgadaSTaM dezAntare vidhivazAgaNikAsmi jAtA / mithyA pibannirmamAsyamapItavAri hariNadvandvaM vipannaM vane putraM patiM samadhigamya citAM praviSTA zocAmi gopagRhiNI // 36 // hA mAtastvaritAsi kutra kimidaM hA devatAH kathamadya takram // 24 // astaGgate zazini saiva kumudatI vAziSo dhikprANAnpatito'zanihuMtavahaste'GgeSu dagdhe me dRSTiM na nandayati saMsmaraNIyazobhA / iSTapravAsajanitA- dRzau / itthaM ghargharamadhyaruddhakaruNAH paurAGganAnAM girazcitrasthAnyabalAjanasya duHkhAni nUnamatimAtrasuduHsahAni // 25 // napi rodayanti zatadhA kurvanti bhittIrapi // 37 // yAsyayasa svayA vraNaviropaNamiGgudInAM tailaM nyaSicyata mukhe - | 1 parAGmukhe. 2 khede. 3 manovyathAm. 4 zramasaMpAditA. 1 pazuhiMsAjIvI. 2 vyAdha. 3 ayodhyAsamIpadeze. 4 zirISa- | 5 svargam. 6 kapaTam. 7 Acaritam. 8 duSTaiH. 9 atyanta karuNaiH. kusumavatkomalA. 5vAraMvAram . / 10 pASANa. 11 zIrthati. 12 nAzaH. 13 vivekonmUlana.
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ karuNarasanirdezaH, adbhutarasanirdezaH, hAsyarasanirdezaH 363 bASpavRttikaluSazcintAjaDaM darzanam / vaiklavyaM mama tAva - dIdRzamapi snehAdaraNyaukasaH pIDyante gRhiNaH kathaM na tainayAvizleSaduHkhairnavaiH // 38 // pAtuM na prathamaM vyavasyati jalaM yuSmAskhapIteSu yA nAdatte priyamaNDanApi bhavatAM snehena yA pallavam / Adye vaH kusumaprasUtisamaye yasyA bhavatyutsavaH seyaM yAti zakuntalA patigRhaM sarvainurajJAyatAm // 39 // yA kelicyutakezalezaviSamAM zayyAM na bheje purA yA jAlAntaranirgatArkakiraNadyItAdapi mlAyate / seyaM niSThura - kASThasaMcitacitAM dedIpyamAnAnalAM saramerA bhajate yadi priyamukhaM snehasya kiM duSkaram // 40 // dhvastaH kAvyoru - meruH kavivipaNimahAratnarAzivizIrNaH zuSkaH zabdau sindhuH pralayamupagato vAkyamANikyakozaH / divyoktInAM nidhAnaM nidhanamupagataM hA hatA divyavANI bANe gIrvANavANIpraNayini vidhinA zAyite dIrghanidrAm // 41 // adbhutarasa nirdezaH tyaca zakuntaleti hRdayaM saMspRSTamutkaNThayA kaNThastambhita- khaJjanadvitayam / tatra ca manojadhanuSI tadupari gADhAndhakArANi // 11 // citraM mahAneSa batAvatAraH kva kAntireSAbhinavaiva bhaGgiH / lokottaraM dhairyamaho prabhAvaH kvApyAkRtirnUtana eSa sargaH // 12 // sthANuH svayaM mUlavihIna evaM putro vizAkho ramaNI tvaparNA / paropanItaiH kusumairajasraM phalatyabhISTaM kimidaM vicitram // 13 // kiM kramiSyati kilaiSa vAmano yAvaditthamahasanta dAnavAH / tAvadasya na mamau nabhastale laGghitArkazazimaNDalaH kramaH // 14 // yugAntakAlaprati saMhRtAtmano jaganti yasyAM savikAsamAsata / tanau mamustasya na kaiTabhadviSastapodhanAbhyAgamasaMbhavA mudaH // 15 // kathamupari kalApinaH kalApo vilasati tasya tale'STamIndukhaNDam / kuvalayayugalaM tato vilolaM tilakusumaM tadadhaH pravAlamasmAt // 16 // vipulena sAgarazayasya kukSiNA bhuvanAni yasya papire yugakSaye / madavibhramAtsakalayA pape punaH sa purastriyaikatanayaikayA dRzA // 17 // pAzcAtya bhAgamiha sAnuSu saMniSaNNAH pazyanti zAntamanasAndratarAMzujAlam / saMpUrNalabdhalalanAlapanopamAnamutsaGgasaGgahariNasya himAMzumUrteH // 18 // idaM tAvaccitraM yadavanitale pArvaNazazI kalaGkAdunmuktaH kimapi ca tadantarvilasati / pravAlaM mANikyaM kuvalayadalaM manmathadhanurmanovINAvAdadhvaniriti maha citramadharam // 19 // mUkArabdhaM kamapi badhirAH lokamAkarNayanti zraddhAlustaM vilikhati kuNiH zlAghayA vIkSate'ndhaH / abhyArohatyahaha sahasA paGgurapyadrizRGgaM sAndrAlasyAH zizubharaNato mandamAyAnti vandhyAH // 20 // kAkutsthena zirAMsi yAni zataza richannAni mAyAnidheH paulastyasya vimAnasImani tathA bhrAntAni nAkaukasAm / tAnyevAsya dhanuHzramaprazamanaM kurvanti sItApateH krIDAcAmaraDambarAnukRtibhirdolAyamAnaiH kacaiH // 21 // kiM brUmo harimasya vizvamudare kiM vA phaNAnbhoginaH zete yatra hariH svayaM jalanidheH so'pyekadeze sthitaH / Azcarya kalazodbhavo munirasau yasyaikahaste'mbudhirgaNDUSIyati paGkajIyati phaNI bhRGgIyati zrIpatiH // 22 // dordaNDAzcitacandrazekharadhanurdaNDAvabhaGgodyataSTaGkAradhvanirAryabAlacaritaprastAvanA'DiNDimaH / drAkparyastakapAlasaMpuTamiladbrahmANDabhANDodarabhrAmyatpiNDitacaNDimA kathamaho nAdyApi vizrAmyati // 23 // tasminyuddhe kSaNenaiva tvarito vAnaradhvajaH / sarathaM sadhvajaM sAzvaM bhISmamantardadhe zaraiH // 1 // ratnabhittiSu saMkrAntaiH pratibimbazatairvRtaH / jJAto laGkezvaraH kRcchrAdAJjaneyena tattvataH // 2 // caturSvapi samudreSu saMdhyAmanvAsya tatkSaNAt kakSAkSiptaM nizAnte sve vAlI paulastya matyajat // 3 // na kenApi zrutaM dRSTaM vAriNA vAri zuSyati / aho godAvarIvArA bhavasindhurvizuSyati // 4 // eSa vandhyAsuto yAti N khapuSpakRtaizekharaH / mRgatRSNAmbhasi snAtaH za~za - zRGgadhanurdharaH // 5 // kasmai kiM kathanIyaM kasya manaHpratyayo bhavati / ramayati gopabaMdhUTI kuJjakuTIre paraM brahma // 6 // citraM kanakalatAyAM pallava' evAmRtaM sUte / kusumasamudgamasamaye no jAne kiM paraM bhAvi // 7 // ambujamambuni jAtaM na hi dRSTaM jAtamambujAdambu / adhunA tadviparItaM caraNasarojAdvinirgatA gaGgA // 8 // jAtA latA hi zaile jAtu latAyAM na jAyate zailaH / adhunA tadviparItaM kanakalatAyAM giridvayaM jAtam // 9 // kamalamanambhasi kamale kuvalayatAni kanakalatikAyAm / sA ca sukumArasubhagetyutpAtaparamparA keyam // 10 // citraM kanakalatAyAM zaradindustatra / 1 araNyavAsinaH. 2 gRhasthAzramiNaH 3 kanyAviyoga duHkhaiH. 4 udakena. 5 khamAkAzaM tasya puSpeNa kRtaH zekharaH zirobhUSaNaM yena. 6 marumarIcikoda ke kRtamajjanaH 7 zazazRGgakRtadhanurdhArI 8 vizvAsaH 9 gopastrI. 10 suvarNavarNAGgI yA strI tasyAH komalazarIre 11 parvata tulyamati niSiDaM stanadvayamiti bhAvaH. hAsya rasa nirdezaH jihvAyAzchedanaM nAsti na tAlupatanAdbhayam / nirvizeSeNa vaktavyaM nirlajjaH ko na paNDitaH // 1 // parAnnaM prApya 1 zraddhAvAn. 2 vikalapANiH 3 zikharam 4 devAnAm 5 agastyaH.
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam mara durbuddhe mA prANeSu dayAM kuru / durlabhAni parAnnAni prANA // 24 // kalamAgranirgatamaSIbinduvyAjana sAjanAzrukaNaiH / janmani janmani // 2 // vinA madyaM vinA mAMsaM parasvaharaNaM kAyasthaluNThyamAnA roditi khinneva rAjyazrIH // 25 // vAvinA / vinA parApakAreNa 'diviro divi roditi // 3 // cayati nAnyalikhitaM likhitamanenApi vAcayati nAnyaH / pUrva ceTI tato beTI pazcAdbhavati kuTTinI / sarvopAyapari- ayamaparo'sya vizeSaH svayamapi likhitaM svayaM na vAcayati kSINA vRddhA vezyA tapasvinI // 4 // yadakSibhUlatApAGgaH // 26 // arthoM nAma janAnAM jIvitamakhilakriyAkalApazca / striyaH kurvanti cApalam / jaghaneSveva tatsarva patatyanaparA- | taM saMharanti dhUrtAzchagalagalA gAyanA loke // 27 // tamasi dhiSu // 5 // kezaluzcanasAmye'pi hanta pazyaitadantaram / varAkazcauro hAhAkAreNa yAti saMtrastaH / gAyanacauraH kapaTo upasthAH kITamaznanti ghRtabhaktaM digmbraaH|| 6 // sAmagA- | hA hA kRtvA na yAti lakSyaM ca // 28 // AmantraNajayazabdaiH prayanapUtaM me nocchiSTamadharaM kuru / utkaNThitAsi gadre vAmaM tipadahuMkAraghargharArAvaH / svayamuktasAdhuvAdairantarayati gAyano karNa dazastra me // 7 // bhasmAGgulirbakoDDAyI bAlazaucI gItam // 29 // meruH sthito'tidUre manuSyabhUmiM parAM paritathA hihiH / dhArAvartI cakravartI ghaDete puruSAdhamAH // 8 // tyajya / bhIto bhayena cauryAddhorANAM hemakArANAm // 30 // preSakaH praiSyakaH kANDaH kimekaH stambhalInakaH / yogI tasmAnmahIpatInAmasaMbhave dasyucaurANAm / ekaH suvarNakAro tatkAlarogI ca SaDete sevakAdhamAH // 9 // Adau vezyA | nigrAhyaH sarvathA nityam // 31 // upabhuktakhadiravITakajapanAsI pazcAdbhavati kuTTinI / sarvopAyaparikSINA vRddhA nitAdhararAgabhaGgabhayAta / pitari mate'pi hi vezyA roditi nArI pativratA // 10 // gatAH kecitprabodhAya khayaM taM hA tAta tAteti // 32 // varNanadayitaH kazciddhanadayito kumbhakarNakam / tadadhaHpavanotsargAduDDIya patitAH kvacit dAnakarmadayito'nyaH / rakSAdayitazcAnyo vezyAnAM nrmdyito|| 11 // asAre khalu saMsAre sAraM zvazuramandiram / haro 'nyaH // 33 // zRNu sakhi kautukamekaM grAmyeNa kuhimAlaye zete hariH zete mahodadhau // 12 // kamale kamalA kAminA yadadya kRtam / suratasukhamIlitAkSI mRteti bhItena zete haraH zete himAlaye / kSIrAbdhau ca hariH zete manye muktAsmi // 34 // zramaNaH zrAvakavadhvAH suratavidhI matkuNazaGkayA // 13 // bilAbahirbilasthAntaHsthitamArjA | dazati nAdharaM dattam / madirAkSimAMsabhakSaNamasmatsamaye niSirasarpayoH / madhye cAkhurivAbhAti patnIdvayayuto nrH|| 14 // ddhamiti // 35 // dvijarAjazekharo yadvRSabhArUDhaH sadA sadA vakraH sadA krUraH sadA pUjAmapekSate / kanyArAzisthito sadArastvam / cakre hara tadvidhinA punarupanayanaM lalATaghaTitaM nityaM jAmAtA dazamo grahaH // 15 // svayaM paJcamukhaH putrI te // 36 // vinApi tAtena vinA jananyA gajAnanaH gajAnanaSaDAnanau / digambaraH kathaM jIvedannapUrNA na cedgRhe zaMbhasutAbhidhAnaH / vinaiva zAstreNa vinaiva vedaimaadhyNdinaa|| 16 // udaradvayabharaNabhayAdardhAGgAhitadAraH / yadi nevaM nAmiva pAThako'bhUt // 37 // zikSitApi sakhibhinnu sItA tasya sutaH kathamadyApi kumAraH // 17 // aGgulibhaGgavika- | rAmacandracaraNau na nanAma / kiM bhaviSyati munIzavadhUvabAlalpanavividhavivAdapravRttapANDityaH / japacapalauSThaH sa jane | ratnamiha tadrajaseti // 38 // ayaM peTo meM pituraGgabhUSaNaM dhyAnaparo nagararathyAsu // 18 // muNDo jaTilo nagnazchatrI | pitAmahAdyairupabhuktayauvanaH / alaMkariSyatyatha putrapautrakAn daNDI kaSAyacIrI vA / bhasmasmerazarIro dizi dizi bhogI | mayAdhunA puSpavadeva dhAryate // 39 // vairAgyabhaGgiracanAvacanaiH vijRmbhate dambhaH // 19 // bhRkuTIkuTilalalATaH kaNTaki- pratArya raNDAM cirAya vikaTastanasaMnatAGgIm / brahmopadezamiSatAGgaH kaTAkSavikaTAkSaH / kavalayati pRthulakavalaistaNDula- | saMgatagaNDabhitti niHzaGkacumbanarasaiH kitavA dravanti // 40 // macalaM dvijaH kruddhaH // 20 // krayavikrayakUTatulAlAghavani- dhAnyAkanAgaranizAkadADimatvakkastumbarIlavaNatailasusaMskRkSeparakSaNavyAjaiH / ete hi divasacaurA muSNanti mahAjanaM tAnnaH / matsyAnsuzItasitabhaktatale dadAti sa brahmalokavaNijaH // 21 // AkhyAyikAnurAgI vrajati sadA puNya- madhigacchati puNyakarmA // 41 // khaTA nitAntapustakaM zrotum / daSTa iva kRSNasaH palAyate dAnadharmebhyaH laghukA zithilapratAnA dveSyaH patiH sa ca nirntrcaattu|| 22 // dattvA dizi dizi dRSTiM yAcakacakito'vaguNThanaM | kArI / tatrApi daivahatikAH khalu mAgharAtryo hA sahyatAM kRtvA / caura iva kuTilacArI palAyate kuTilarathyAbhiH |.kathamayaM vyasanaprapaJcaH // 42 // Akuzcaya pANimazuciM // 23 // gaNayati gagane gaNakazcandreNa samAgamaM vizA- | mama mUrdhni vezyA mantrAmbhasA pratipadaM pRSataiH pavitre / tArakhAyAH / vividhabhujaMgakrIDAsaktAM gRhiNIM na jAnAti svaraM prahitaVtkamadAtprahAra hA hA hato'hamiti roditi 1kAyastha 1 prANihiMsAbhIrujainadharmaniSThaH. 2 vastram. 3 lAlA.
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAsya rasa nirdezaH, bhayAnaka rasa nirdezaH viSNuzarmA // 43 // gaurI tanurnayanamAyatamunnatA ca nAsA samArambhaNavyagrahastAH / pazcAdete nimajjatpurayuvatikucAbhogakRzA kaTitaTI ca paTI vicitrA / aGgAni romarahitAni dattekSaNArdhAH prANAyAmApadezAdiha sariti sadA vAsarANi sukhAya bhartuH pucchaM na tucchamiti kutra samastavastu // 44 // kSipanti // 55 // re re lokAH kurudhvaM zravaNapuTapidhAnaM drutaM ApANDurA zirasijAstrivalI kapole dantAvalI vigalitA hastayugmaiH zailAH sarve'pi yUyaM bhavata gurutarAH sAvadhAnA gharina ca me viSAdaH / eNIdRzo yuvatayaH pathi mAM vilokya tryAm / zIghraM re rAvaNa tvaM viracaya vasanairnAsikAnAM pidhAnaM tAteti bhASaNaparAH khalu vajrapAtaH // 45 // kaTI muSTi- supto'yaM kumbhakarNaH kaTuravavikaTaM zairghate dIrghamuccaiH // 56 // grAhyA dvipuruSabhujagrAhyamudaraM stanau ghaNTAlolau jaghanamadhigantuM vyavasitau / smitaM bherInAdo mukhamapi ca yatta bhayAnaka rasa nirdezaH karaM tathApyeSA raNDA paribhavati saMtApayati ca // 46 // idaM maghonaH kulizaM dhArAsaMnihitAnalam / smaraNaM yasya ekA bhAryA prakRtimukharA caJcalA ca dvitIyA putrastveko | daityastrIgarbhapAtAya kevalam // 1 // tataH parAmarzavivRddhabhuvanavijayI manmatho durnivAraH / zeSaH zayyA zayanamudadhau manyorbhUbhaGgaduH prekSyamukhasya tasya / sphurannudarciH sahasA vAhanaM pannagAriH smAraM smAraM svagRhacaritaM dArubhUto murAriH tRtIyAdakSNaH kRzAnuH kila niHpapAta // 2 // vinirgataM // 47 // gatvA dvAravatIM nayAmi divasAnArAdhayantI mAnamAtmamandirAdbhavatyupazrutya yadRcchayApi yam / sasaMbhra hariM tyaktvA vA'nazanena jIvitamidaM muzcAmi bhAgIrathIm / mendradrutapAtitArgalA nimIlitAkSIva bhiyA'marAvatI // 3 // prAtaH prAtariti pravartitakathA nirvedamAtanvatI raNDA azaknuvansoDhumadhIralocanaH sahasrarazmeriva yasya darzanam / naktamanantajArasurataprItA sukhAyAstu vaH // 48 // pANau pravizya hemAdriguhAdguhAntaraM ninAya bibhyaddivasAni tAmraghaTI kuzaH karatale dhaute site vAsasI bhAle kauzikaH // 4 // mahApralayamArutakSubhitapuSkarAvartakapracaNDamRttilakaH sacandanaraso nyastakapuSpaM ziraH / dUrAtkSipra - ghanagarjitapratiravAnukArI muhuH / vaH zravaNabhairavaH sthagita - padA gatirdRDhataravyAzliSTadantA giraH so'yaM vaJcayituM rodasIkandaraH kuto'dya samarodagherayamabhUtapUrvaH puraH // 5 // jagadbhagavato dambhasya dehakramaH // 49 // yatnotthApanamAtra- kiMcitkopakalAkalApakalanA huMkArabibhradbhuvorvikSepAdakarodasau niHsahajaraccarmAvazeSazlathabhrazyacchekasi durbalAGgacalanavyarthodya- raghupatilaGkApateH pattanam / krandatpheru raTatkare vighaTamAliGgane / lajjAdhAyini khidyamAnayuvatau vRddhasya kRcchre dAru sphuTaguggulu krokrIDatkapi niHzvasatphaNi raNajjhilli rate yatsyAttatpratibhAvya kiM nu hasituM yuktaM kimArodi- bhramadvIpi ca // 6 // adyApyunmadayAtudhAnataruNIcaJcatkatum // 50 // dhatte vakSasi kaustubhopalamayaM matvA zriyaH rAsphAlanavyAvalgannRkapAlatAlaraNitairnRtyatpizAcAGganAH sodaraM tannAbhIgRhamAkalayya makarAvAsaM manAGgojjhati / udgAyanti yazAMsi yasya vitatairnAdaiH pracaNDAnilaprakSubhyatannAmapraNayAnna lumpati hariH zrIvatsamaGke sthitaM kiM kena tkarikumbhakUTakuharavyaktai raNakSoNayaH // 7 // gIrvANAH kriyatAM sa eva yadabhUdetAdRzaH strIvazaH // 51 // atuM pratiyanti naiva pidadhe karNau sudharmAdhipaH karNAkarNikayanti vAJchati vAhanaM gaNapaterrAkhuM kSudhArtaH phaNI taM ca krauJca- hanta nibhRtaM zaMbhusvayaMbhUgaNAH / dUrAdetya kRtAntadUtanivahAH pateH zikhI ca girijAsiMho'pi nAgAnanam / gaurI jahru- svAkArasaMgopanairudrIvaM kalayanti ko pacamUnAthe zayAne sutAmaisUyati kalAnAthaM kapAlAnalo nirviNNaH sa papau raNe // 8 // niHzaGkaM bahiramba caNDamanaso nAmAnurUpA kuTumbakalahAdIzo'pi hAlAhalam // 52 // raNDA pInapayo- kriyA svarvezyApadaghardharasvanavatI na kvApi raGgasthalI / dharAkRta mayA caNDAnurAgAdbhujaM dordaNDadvayapIvarastanabharaM kiMcAnyaddaza kaMdharAGghriyugale kalyANabhAji sphuTaM laGkAyAM no gADhamAliGgitA / buddhebhyaH zatazaH zape yadi punaH kutrApi pratipakSavikramayathAzaGkAkarI bhrAmyati // 9 // atrAkalpakApAlinIpInottuGgakucAvapIDanabharaH prAptaH prabodhodayaH calatpayodharabharavyAviddhameghacchaTAsRkke sthaamissgRnugRdhrgerudaa||53|| jagdhvA ma(SamayAnapUpavaTakAnAdhmAyamAnodare phaTphaT- sphAloccalanmUrdhajA / vyAdAyAnanamaTTahAsavikaTaM dUreNa phADiti pAyavIyapavanaM yogezvare muJcati / uDDInaM vihagai- tArApathA trasya tsiddhe puraM trivRndarabhasonmuktAdupakrAmati // 10 // rghaTairvighaTitaM dolAyitaM bhittibhiH ziSyairdhAvitamarbhakairnipa- prauDhacchedAnurUpocchalanarayavazAt saiMhikeyopameyatrAsAkRSTAzvatitaM kolAhalo'bhUnmaThe // 54 // pIThIprakSAlanena kSitipati- tirthagvalitaravirathenAruNenekSyamANam / kurvankAkutsthavIryakathayA sajjanAnAM pravAdairnItvA yAmArdhamevaM kuzakusuma- stutimiva marutAM kaMdharArantrabhAjAM jhAGkArairbhImametannipatati 1 mUSikam . 2 kArtikeyasya 3 mayUraH 4 gajavadanam . 5 dveSTi. 1 apAnavAyuM muJcati 2 oSThaprAntaH 3 lAlasAH 4 pakSAH 5 strI. 365 I
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [6 prakaraNam wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwnon. viyataH kumbhakarNottamAGgam // 11 // mAdyanmAtaGgakumbhastha raudrarasanirdezaH labahalavasAvAsanAvisragandhavyAsaktavyaktamuktAphalazakala sa roSadaSTAdharalohitAkSairvyaktordhvarekhA bhRkuTIrvahadbhiH / lasatkesarAlIkarAlaH / eNIvaidhavyavedhAH svabhujabalamadagrasta- tastAra gAM bhallanikRttakaNThai kAragardviSatAM zirobhiH // 1 // tejasvidhAmA guJjankuJja girINAM haririha zabarIgarbhapAta | pAtAlataH kimu sudhArasamAnayAmi niSpIDya candramamRtaM vidhatte // 12 // manthAyastArNavAmbhaHpratikuharavalanmandara- kima vAharAmi / udyantamadya tapanaM kimu vArayAmi kInAzadhyAnadhIraH koNAghAteSu garjatpralayaghanaghaTAnyonyasaMghaTTa- pAzamathavA kimu cUrNayAmi // 2 // caJcadbhujabhramitacaNDaH / kRSNAkAvAgradUtaH kurukulAnadhanAtyAtAnAtavAtaH caNDagadAbhighAtasaMcUrNitoruyugalasa suyodhanasya / styAnAvakenAsmatsiMhanAdapratirasitasakho dundubhistADito'yam // 13 // naddhadhanazoNitazoNapANiruttaMsayiSyati kacAMstava devi bhImaH nirmajaccakSurantabhraMmadatikapilakrUratArA narAsthigranthiM dntaant-||3|| kRtamanumataM dRSTaM vA yairidaM gurupAtakaM manujapazurAlagrathitamavirataM jihvayA ghaTTayantI / dhvAnte'pi vyAtta- bhirnimaryAdairbhavadbhirudAyudhaiH / narakaripuNA sArdha teSAM sabhIvakre jvaladanalazikhAjarjare vyaktakarmA nirmAntI gRdhraraudrI | | maiMkirITinAmahamayamasRGbhedomAMsaiH karomi dizAM balim divamupari parikrIDate tADakeyam // 14 // // 4 // yatsatyavratabhaGgabhIrumanasA yatnena mandIkRtaM yadvi smartumapIhitaM zamavatA zAntiM kulasvacchatA / taddyUtArabIbhatsarasanirdezaH NisaMbhRtaM nRpasutAkezAmbarAkarSaNaiH krodhajyotiridaM mahatkuprakhedamaladigdhena vahatA mUtrazoNitam / vraNena vikR- | ruvane yaudhiSThiraM jambhate // 5 // yena khAM vinihatya tenedaM sarvamandhIkRtaM jagat // 1 // vikIrNaharicandanadraviNi mAtaramapi kSatrAsrapUrAsavAsvAdonmattaparazvadhena vidadhe niHyatra lIlAlasA nipeturaticaJcalAzcaturakAminIdRSTayaH / tade- kSatriyA medinI / yadbANavraNavartmanaH zikhariNaH krauJcasya haMsataduparibhramannibiDagRdhrajAlaM janailuMThatkRmi kalevaraM pihita- cchalAdadyApyasthikaNAH patanti sa punaH kruddho munirbhArgavaH nAsikairvIkSyate // 2 // atraiH kalpitamaGgalapratisarAH strIha- // 6 // dezaH so'yamarAtizoNitajalairyasminjudAH pUritAH staraktotpalavyaktottasabhRtaH pinahya zirasA hRtpuNDarIkasrajaH / kSatrAdeva tathAvidhaH paribhavastAtasya kezagrahaH / tAnyevAhitaetAH zoNitapaGkakuGkumajuSaH saMbhUya kAntaiH pibantyasthi- zastraghasmaragurUNyastrANi bhAsvanti me yadrAmeNa kRtaM tadeva snehasurAH kapAlacaSakaiH prItAH pizAcAGganAH // 3 // utkRtya kurute droNAtmajaH krodhanaH // 7 // yaiH prANApahRtiH kRtA jvalitAM zavAtkathamapi pretAzanaH paizitIM pezImagnimayIM mama pituH kruddhairyudhi kSatriya rAmo'haM ramaNIvihAya balanigIrya sahasA dandahyamAnodaraH / dhAvatyutplavate muhurnipa- vAnniHzeSameSAM haThAt / bhAvatprauDhakuThArakoTidhanakAtati prottiSThati prekSate viSvakkrozati saMpinaSTi jaTharaM muSTyA kANDatruTatkaMdharAsroto'ntaHsrutazoNazoNitabharaiH kuryA krudhAM calanmastakaH // 4 // anaprotabRhatkapAlanalakakrUrakkaNatka- nirvRtim // 8 // rAjJo mAnadhanasya kArmukabhRto duryodhanaGkaNaprAyapreDDitabhUribhUSaNaravairAghoSayantyambaram / pItacchardita- syAgrataH pratyakSaM kuru bAndhavasya ca tathA karNasya zalyasya ca / raktakardamaghanaprAgbhAraporolsadyAlolastanabhArabhairavavapurdoddhataM / pItaM tasya mamAdya pANDavavadhUkezAmbarAkarSiNaH koSNaM dhAvati // 5 // raktaM naktaMcaraughaH pibati vamati ca jIvata eva tIkSNakarajakSuNNAdasRgvakSasaH // 9 // spRSTA grastakuntaH zakuntaH kravyaM navyaM gRhItvA praNadati mudito | yena ziroruhe nRpazunA pAJcAlarAjAtmajA yenAsyAH parimattavetAlabAlaH / krIDatyavrIDamasminrudhiramadavazAtpUtanA | dhAnamapyapahRtaM rAjJAM kurUNAM puraH / yasyoraHsthalazoNitAnUtanAGgI yoginyo mAMsabhedaHpramuditamanasaH zUrazaktiM savamahaM pAtuM pratijJAtavAn so'yaM madbhujapaJjare nipatitaH saMrastuvanti // 6 // utkRtyotkRtya kRttiM prathamamatha pRthUcchopha- kSyatAM kauravAH // 10 // raktotphullavizAlalolanayanaH kampobhUyAMsi mAMsAnyaMsasphikpRSThapiNDAdyavayavasulabhAnyupa~pUtIni ttarAGgo muhurmuktvA karNamapetadhIdhRtadhanurbANo hareH pazyataH / jegdhvA / AttasnAyvatranetraH prakaTitadazanaH pretaraGkaH karaGkA- AdhmAtaH kaTukoktibhiH svamasakRddorvikrama kIrtayannaMdaGkasthAdasthisaMstha sthapuTagatamapi kevyamavyagramatti // 7 // | sAsphoTapaTuyudhiSThiramasau hantuM praviSTo'rjunaH // 11 // trailokyatrANazauNDaH sarasijavasateH saMprasUto bhujAbhyAM sukSatraM nAma varNaH kulizakaThinayoryasya doSNorvilInaH / jvAlA1 zmazAne zavaM bhuJjAnaM pretaM dRSTvA mAdhavasyoktiriyam. 2 carma. 3 kaTidezasthamAMsapiNDara. 4 atyantadurgandhIni. 5 bhakSayitvA. 6 preta- 1 svayaM mRtadroNazirazchedakuddhasyAzvatthAmna uktiriyam. 2 kRSNena. daridraH, 7 mRtazarIrAt. 8 nimnonnatapradezastham. 9mAMsam. | 3 arjunaH. 4 rakSaNam. 5 brahmaNaH. 6 bAho..
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ raudrarasanirdezaH, zAntarasanirdezaH 367 jihvAlakAlAnalakavalabhayabhrAntadevAsurANi vyAtanvAno jaga- dviSAmapi / pAraM gatvA zrutaughasya dhanyA vanamupAsate nti jvalati munirayaM pArvatIdharmaputraH // 12 // anyonyA- // 12 // putradArAdisaMsAraH puMsAM saMmUDhacetasAm / viduSAM sphAlabhinnadviparudhiravasAmAMsamastiSkapaGke mamAnAM syandanA- zAstrasaMsAraH sadyogAbhyAsavighnakRt // 13 // gataH kAmanAmupari kRtapadanyAsavikrAntapattau / sphItAsRkpAnagoSThIrasa- | kathonmAdo galito yauvanajvaraH / gato mohazyutA tRSNA dazivazivAtUryanRtyatkabandhe saGgrAmaikArNavAntaH pravicaritu- kRtaM puNyAzrame manaH // 14 // vanAnyamUni na gRhANyetA malaM paNDitAH pANDuputrAH // 13 // re dhRSTA dhArtarASTrAH | nadyo na yoSitaH / drumA ime na dAyAdAstanme nandati prabalabhujabRhattANDavAH pANDavA re re vASrNeyAH sakRSNAH mAnasama // 15 // zAntikanthAlasatkaNTho manaHsthAlIzRNuta mama vaco yadravImyUcaMbAhuH / etasyotkhAtabAho- milatkaraH / tripurAripuradvAri kadAhaM mokSabhikSukaH // 16 // drupadanRpasutAtApinaH pApino'haM pAtA hRcchoNitAnAM prabha- udghATitanavadvAre paJjare vihego'nilaH / yattiSThati tadAzcarya vati yadi vastatkimetaM na pAtha // 14 // nAhaM rakSo na prayANe vismayaH kutaH // 17 // nirvivekaeNtayA bAlyaM bhUto ripurudhirajalAhAditAGgaH prakAzaM vistIrNarupratijJA- | kAmonmAdena yauvanam / vRddhatvaM vikalatvena sadA sopadravaM jalanidhigahanaH krodhanaH kSatriyo'smi / bho bho rAjanya- | nRNAm // 18 // prAtamUtrapurISAbhyAM madhyAhne kSutpipAsayA / vIrAH samarazikhizikhAbhuktazeSAH kRtaM vastrAsenAnena lInai- tRptAH kAmena bAdhyante prANino nizi nidrayA // 19 // hatakarituragAntarhitairAsyate yat // 15 // yo yaH zastraM gatasAre'tra saMsAre sukhabhrAntiH zarIriNAm / lAlApAnabibharti svabhujagurumadaH pANDavInAM camUnAM yo yaH pAJcAla- mivAGgaSThe bAlAnAM stanyavibhramaH // 20 // dinamekaM zazI gotre zizuradhikavayA garbhazayyAM gato vA / yo yastatkarma- parNaH kSINasta bahavAsarAn / sukhAiHkhaM surANAmapyadhikaM sAkSI carati mayi raNe yazca yazca pratIpaH krodhAndha kA kathA nRNAm // 21 // na viSayabhogo bhAgyaM yogyaM stasya tasya svayamiha jagatAmantakasyAntako'ham // 16 // khalu yatra jantumAtramapi / brahmendrarudramRgyaM bhAgyaM viSayeSu vairAgyam // 22 // pASANakhaNDeSvapi ratnabuddhiH kAnteti zAntarasanirdezaH dhIH zoNitamAMsapiNDe / pazcAtmake varmaNi cAtmabhAvo vairAgyam jayatyasau kAcana mohalIlA // 23 // trayyantasiddhAJjanako dezaH kAni mitrANi kaH kAlaH ko vyayAgamau / nirmalAkSaistapodhanairapyanavekSitaM yat / avekSyate dhAma tadeva kazcAhaM kA ca me zaktiriti cintyaM muhurmuhuH // 1 // | kAzyAmAtyantikenAkSinimIlanena // 24 // kuTumbacintAputramitrakalatreSu saktAH sIdanti jntvH| saraHpaGkAntare mamA kulitasya puMsaH kulaM ca zIlaM ca guNAzca sarve / apakkakumbhe jINoM vanagajA iva // 2 // manye mAyeyamajJAnaM yatsukhaM nihitA ivApaH prayAnti dehena samaM vinAzam // 25 // khajanAdapi / nidAghavAraNAyAlaM nijacchAyA na kaskhacit suramandiratarumUlanivAsaH zayyA bhUtalamajinaM vAsaH / srv||3|| vipatprazAntyai sevyante yadi kaSTena bhUbhRtaH / parigrahabhogatyAgaH kasya sukhaM na karoti virAgaH // 26 // tatkariSyati kaSTApi vipatkimadhikaM tataH // 4 // mitamAyu- | nikhilaM jagadeva nazvaraM punarasthinnitarAM kalevaram / atha vayo'nityaM naiti yAtaM kadAcana / parAmRzanti tadapi na tasya kRte kiyAnayaM kriyate hanta janaiH parizramaH // 27 // bhavaM bhogalolupAH // 5 // niHsneho yAti nirvANaM | malayAnilakAlakUTayo ramaNIkuntalabhogibhogayoH / zvepasneho'narthasya kAraNam / niHsnehena pradIpena yadetatprakaTIkRtam cautmabhuvoH kimantaraM mama bhUyAtparamAtmani sthitiH // 28 // // 6 // aznImahi vayaM bhikSAmAzAvAso vasImahi / navanIlamegharuciraH paraH pumAnavanImavApya dhRtagopavigrahaH / zayImahi mahIpRSThe kurvImahi kimIzvaraiH // 7 // yAvantaH | navanIyakIrtiramarairapi svayaM navanItabhikSuradhunA sa cintyate kurute jantuH saMbandhAnmanasaH priyAn / tAvanto'sya nikhanyante // 29 // sArvabhaumabhavanaM vanavAso nisvabhAvabhavabhAvanayA hRdaye zokazaGkavaH // 8 // pracaNDavAsanAvAtairudbhUtA naumano- te / bAlizo hi viSayendriyacaurairmuSyate svabhavane ca vane ca mayI / vairAgyakarNadhAreNa vinA roDuM na zakyate // 9 // // 30 // ito na kiMcitparato na kiMcidyato yato yAmi tato rAgiNyapi virAgiNyaH striyastAsu rameta kaH / ahaM ca na kiMcit / vicArya pazyAmi jaganna kiMcitsvAtmAvabokalaye mukti yA virAgiNi rAgiNI // 10 // lAvaNya dhAdadhikaM na kiMcit // 31 // vyAghIva tiSThati jarA 'paritadasau kAntistadrUpaM sa vacaHkramaH / tadA sudhAspadamabhUdadhunA 1 pravrajyAyAm. 2 prANavAyuH. 3 vicArazUnyatvena. 4 zaizavam. tu jvaro mahAn // 11 // pUrayitvArthinAmAzAM priyaM kRtvA 5 niHsAre. 6 saMpUrNam. 7 nAzavat. 8 zarIram. 9 cANDAlA. - 1 bhArgavaH. 2 rakSathaH 3 nAzamAnavaMti. 10 brahmA. 11 pRthvIm. 12 dehaH. 13 bhartsayantI.
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 [ 6 prakaraNam tarjayantI rogAzca zava iva praharanti deham / AyuH parisravati bhinnaghaTAdivAmbho lokastathApyahitamAcaratIti citram // 32 // dainyaM kvacitkvacana manmathajA vikArAH kutrApyanekavidhabandhujanaprapazJcaH / kvApi prabhutvadhanakalpitamIzvaratvamitye ka - vaikRtamidaM jagadAvibhAti // 33 // AstAmakaNTakamidaM vasudhAdhipatyaM trailokyarAjyamapi naiva tRNAya manye / niHzaGkasuptahariNIkulasaMkulAsu cetaH paraM valati zailavanasthalISu // 34 // te tIkSNadurjananikArazarairna bhinnA dhIrAsta eva zamasaukhyabhujasta eva / sImantinIbhujalatAgahanaM vyudasya ye'vasthitAH zamaphaleSu tapovaneSu // 35 // buddheragocaratayA na girAM pracAro dUre gurUprathitavastukathAvatAraH / tattvaM krameNa viduSAM karuNAvadAte zraddhAvatAM hRdi padaM svayamAdadhAti // 36 // dadhati tAvadamI viSayAH sukhaM sphurati yAvadiyaM hRdi mUDhatA / manasi tattvavidAM tu vivecake kva viSayAH kva sukhaM kva parigrahAH // 37 // kSaNaM bAlo bhUtvA kSaNamapi yuvA kAmarasikaH kSaNaM vittairhInaH kSaNamapi ca saMpUrNavibhavaH / jarAjIrNairaGgairnaTa iva valImaNDitatanurnaraH saMsArAGke vizati yamadhAnIjavanikAm // 38 // kvacitkanthAdhArI kvacidapi ca divyAmbaradharaH kvacidbhUmau zayyA kvacidapi ca paryaGkazayanaH / kvacidbhikSAvRttiH kvacidapi ca mRSTAzanarucirmahAtmA yogajJo na gaNayati duHkhaM na ca sukham // 39 // ahau vA hAre vA balavati ripau vA suhRdi vA kimiva hi phalaM puSyati na te // 45 // yadetatsvacchandaM viharaNamakArpaNyamrazanaM sahAyaiH saMlApaH zrutamupazamaikatrataphalam / mano mandaspandaM bahirapi cirasyApi vimRzanna jAne kasyaiSA pariNatirudArasya tapasaH // 46 // taDinmAlAlola pratidivasadattAndhatamasaM bhave saukhyaM hitvA zamasukhamupAdeyamanagham / iti vyaktodgAraM caTulavacasaH zUnyamanaso vayaM vItatrIDAH zuka iva paThAmaH paramamI // 47 // yadAsau durvAraH prasarati madazcitta kariNastadA tasyoddAmaprasararasarUDhairvyavasitaiH / kva taddhairyAlAnaM kva ca nijakulAcAranigaDaH kva sA lajjArajjuH kva vinayakaThorAGkuzamapi // 48 // kuraGgAH kalyANaM prativiTapamArogyamaTavi savanti kSemaM te pulina - kuzalaM bhadramupalAH / nizAntAdasvantAtkathamapi viniSkAntamadhunA mano'smAkaM dIrghAmabhilaSati yuSmatparicitim // 49 // gataH kAlo yatra praNayini mayi premakuTilaH kaTAkSaH kAlindIlaghulaharivRttiH prabhavati / idAnImasmAkaM jaraThakamaThI pRSThakaThinA manovRttistatkiM vyasanini mu glapayasi // 50 // gataH kAlo yatra dvicaraNapazUnAM kSitibhujAM puraH svastItyuktvA viSayasukhamAsvAditamabhUt / idAnImasmAkaM tRNamiva samastaM kalayatAmapekSA bhikSAyAmapi kimapi cetastrapayati // 51 // ahaMkAra kvApi braja vRjina he mA tvamiha bhUrabhUmirdapaNAmahamapasara tvaM pizuna he / are krodha sthAnAntaramanusarAnanyamanasAM trilokInAtho no hRdi vasatu devo harirasau // 52 // atikrAntaH kAlo lalitalalanAbhogasukhado bhramantaH zAntAH smaH suciramiha saMsArasairaNau / idAnIM sveH sindhostaTabhuvi samAkrandanagiraH sutAraiH phUtkAraiH zivazivaziveti pratanumaH // 53 // maiMhA vA loSTe vA kusumazayane vA dRSadi vA / tRNe vA straiNe vA mama samadRzo yAntu divasAH kvacitpuNye'raNye ziva ziva ziveti pralapataH // 40 // gatAstAta bhrAtRpramukhasukhapIyUSamadhurAH purA lakSmIkSaivyavyasanasarasAste'pi divasAH / 'yaM janayati sukhaM bhAvavimukham // 41 // avazyaM yAtArazcirataramuSitvApi viSayA viyoge ko bhedastyajati na jano yatsvayamamUn / vrajantaH svAtantryAdtulaparitApAya manasaH svayaM tyaktAstvete zamasukhamanantaM vidadhati // 42 // na saMsArotpannaM caritamanupazyAmi kuzalaM vipAkaH puNyAnAM janayati bhayaM me vimRzataH / mahadbhiH puNyaughaizciraparigRhItAzca viSayA mahAnto jAyate vyasanamiva dAtuM viSayi - NAm // 43 // dhanaM tAvallabdhaM kathamapi tathApyasya niyataM vinAze'lAbhe vA tava sati viyogo'pyubhayathA / anutpAdaH zreyAnkisu kathaya tasyAtha vilayo vinAzo labdhasya vyathayatitarAM na tvanuyaH // 44 // pareSAM cetAMsi pratidivasa - mArAdhya bahudhA prasAdaM kiM netuM vizasi hRdaya klezaka lilam / prasanne tvayyantaH svayamuditacintAmaNiguNe viviktaH saMkalpaH | adaH zAntaM svAntaM sapadi yadi nirvedapadavIM bhajatyabhyAso - | zayyA bhUmirmasRNamupadhAnaM bhujalatA vitAnaM cAkAzaM vyajanamanukUlo'yamanilaH / sphuraddIpazcandraH svadhRtivanitAsaGgamuditaH sukhaM zAntaH zete vigatabhavabhItirnRpa iva // 54 // kadA vRndAraNye navaghananibhaM nandatanayaM parItaM gopIbhiH kSaNarucimanojJAbhirabhitaH / gamiSyAmastoSaM nayanaviSayIkRtya kRtino vayaM premodrekaskhalitagatayo vepathubhRtaH // 55 // kadA bhikSAbhaktaiH karakalitagaGgAmbutaralaiH zarIraM me sthAssatyuparatasamastendriyasukham / kadA brahmAbhyAsasthiratanutayAraNyavihagAH patiSyanti sthANubhra mahatadhiyaH skandhazirasi // 56 // kadA vRndAraNye vimalayamunAtIrapuline carantaM govindaM haladharasudAmAdisahitam / aye kRSNa svAmin - madhuramuralIvAdana vibho prasIdetyAkrozannimiSamiva neSyAmi subhASitaratnabhANDAgAram 1 paddhatI. 2 svarNadyAH 3 paryaGkaH 4 mRdu. 5 ullocaH 6 svadhRtiH svIyaM dhairye tadeva vanitA strI tasyAH saGgena mudito hRSTaH san
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAntarasanirdezaH 62 divasAn // 57 // kadA vA sAkete vimalasarayUtIrapuline layaparigatau sAmarasyaikabhUtau / bhedAtItaM parilayagataM saccicarantaM zrIrAmaM janakatanayAlakSmaNayutam / aye rAma svAmi- dAnandarUpaM nistraiguNye pathi vicarataH ko vidhi H ko niSedhaH JjanakatayAvallabha vibho prasIdetyAkrozannimiSamiva neSyAmi // 70 // dRSTvA vedyaM paramatha padaM svAtmabodhasvarUpaM buddhAtmAnaM divasAn // 58 // kadA vArANasyAmamarateTinIrodhasi sakalavapuSAmekamantarbahiH stham / bhUtvA nityaM saduditatayA vasanvasAnaH kaupInaM zirasi nidadhAno'JjalipuTam / aye svaprakAzasvarUpaM nistraiguNye pathi vicarataH ko vidhiH ko niSedhaH gaurInAtha tripurahara zaMbho trinayana prasIdetyAkrozannimiSa - // 71 // kAryAkArye kimapi satataM naiva kartRtvamasti jIvamiva neSyAmi divasAn // 59 // bhUH paryaGko nijabhuja- nmuktasthitiravagato dagdhavastrAvabhAsaH / evaM dehe pravilayalatAgendukaH khaM vitAnaM dIpazcandro virativanitAlabdhayoga- gate tiSThamAno vimukto nistraiguNye pathi vicarataH ko vidhiH pramodaH / dikkanyAnAM vyajanapavanairvIjyamAno'nukUlairbhikSuH ko niSedhaH // 72 // kasmAtko'haM kimapi ca bhavAnko'yazete nRpa iva sadA vItarAgo jitAtmA // 60 // AsaM - matra prapaJcaH svaM svaM vedyaM gaganasadRzaM pUrNatattvaprakAzam | AnasArAtribhuvanabhidaM cinvatAM tAta tAdRGko vA'smAkaM nayanapadavIM ndAkhyaM samarasaghane bAhyamantarvihIne nistraiguNye pathi vicazrotravartmAgato vA / yo'yaM dhatte viSayakariNIgADhagUDhAbhi- | rataH ko vidhiH ko niSedhaH // 73 // kiM kaMdarpa karaM kadarthamAnakSIbasyAntaHkaraNakariNaH saMyamAlAnalIlAm // 61 // yasi re kodaNDaTaGkAritai re re kokila komalaiH kalaravaiH kiM tvaM 'AyurvAyuvyathitanalinIpatramitraM kimanyatsaMpacchampAdyutisaha - mudhA valgasi / mugdhe snigdhavidagdhamugdhamadhurairlolaiH kaTAkSaicarI svairacArI kRtAntaH / kasmAdasminnamasi tamasi tvaM ralaM cetazrumbitacandracUDacaraNadhyAnAmRtaM vartate // 74 // prayAhi prayAgaM paunaHpunyaM bhuvi bhagavatI svardhunI te dhunIte mAtarmedini tAta mAruta sakhe jyotiH subandho jala bhraat|| 62 // pUrvaM tAvatkuvalayadRzAM lolalolairapAGgairAkarSadbhiH nyama nibaddha eSa bhavatAmantyaH praNAmAJjaliH / yuSmatsaGgakimapi hRdayaM pUjitA yauvanazrIH / saMpratyantarnihitasada - vazopajAtasukRtodrekaH sphurannirmalajJAnApAstasamastamohamahimA sadbhAvalabdhaprabodhapratyAhArairvizadahRdaye vartate ko'pi bhAvaH | lIye pare brahmaNi // 75 // AzA nAma nadI manorathajalA // 63 // mAtarmAye bhagini kumate he pitarmohajAla vyAva- tRSNAtaraGgAkulA rAgagrAhevatI vitarkavihagA dhairyadumartadhvaM bhavatu bhavatAmeSa dIrgho viyogaH / sadyo lakSmIramaNa dhvaMsinI / mohAvartasudustarAtigahanA prottuGgacintAtaTI tasyAH caraNabhraSTagaGgApravAhavyAmizrAyAM dRSadi paramabrahmadRSTirbhavAmi pAragatA vizuddhamanaso nandanti yogIzvarAH // 76 // yeSAM // 64 // gaGgAtIre himagirizilAbaddhapadmAsanasya brahmajJAnA- vallabhayA saha kSaNamapi kSipraM kSapA kSIyate teSAM zItakaraH bhyasanavidhinA yoganidrAM gatasya / kiM tairbhAvyaM mama sudivasai- zazI virahiNAmulkeva saMtApakRt / asmAkaM tu na vallabhA yatra te nirvizaGkAH kaNDUyante jaraThahariNAH zRGgamaGge na virahastenobhayaM bhraMzinAmindU rAjati darpaNAkRtirasau noSNo madIye // 65 // bhedAbhedau sapadi galitau puNyapApe na vA zItalaH // 77 // dhAvantaH prativAsaraM dizi dizi vizIrNe mAyAmohau kSayamupagatau naSTasaMdehavRtteH / zabdAtItaM pratyAzayA saMpadAM dRSTvA kAlavazena hanta palitaM kasyApi triguNarahitaM prApya tattvovabodhaM nistraiguNye pathi vicarataH daivadrumam / zrAvaM zrAvamavajJayopahasitaM sarvatra bhagnodyamA ko vidhiH niSedhaH // 66 // yadvAtmAnaM sakalavapuSAmeka- jIvAmaH paramArthazUnyahRdayAstRptA manomodakaiH // 78 // mantarbahiHsthaM dRSTvA pUrNa khamiva satataM sarvabhANDasthamekam / santyeke dhanalAbhamAtragahanavyAmohasaMmUrcchitAH keciddaivatanAnyatkAryaM kimapi ca tataH kAraNAdbhinnarUpaM nistraiguNye sundarIstanaparIrambhabhramavyAkulAH / antarbhUtasamastatattvanipathi vicarataH ko vidhiH ko niSedhaH // 67 // hemnaH kArya vahaM cinmAtrazeSaM zivaM dRSTvA hRSTatanUruhAGkurabharAH kaSTaM hutavahagataM hemameveti yadvatkSIre kSIraM samarasatayA toyame na ziSTAH kvacit // 79 // Adityasya gatAgatai raharahaH bAmbumadhye / evaM sarva samarasatayA tvaMpadaM tatpadArthe nistrai- saMkSIyate jIvitaM vyApArairbahukAryabhAragurubhiH kAlo'pi na guNye pathi vicarataH ko vidhiH ko niSedhaH // 68 // jJAyate / dRSTvA janmajarAvipattimaraNaM trAsazca notpadyate pItvA yasminvizvaM sakalabhuvanaM sAmarasyaikabhUtamurvI hyApo'nala- mohamayIM pramAdamadirAmunmattabhUtaM jagat // 80 // yatraika manilakhaM jIvamevaM krameNa / yakSArAbdhau samarasatayA saindha- zrutamakSaraM pazupaterhetuH zrutInAM kRtau sadyo rohati cASTadhA baikatvabhUtaM nitraiguNye pathi vicarataH ko vidhiH ko niSedhaH tanubhRtAM yatraikamudyadvapuH / yatraikAbhranadIkaNe'pi vidhRte // 69 // yadvannadyodadhisamarasau sAgaratvaM yavAptau tadvajjIvA - sarvaiva sA dhAryate sA dRSTAdbhutavaibhavA kavigirAM pAre hi 1 nakraH 2 ambhasAM bhramaH 1 ayodhyAyAm 2 bhAgIrathItIre 3 upadhAnam. 47 su. ra. bhAM.
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 6 prakaraNam / ndolitaiH puSpAmbhonicitairuzIraracitaiH kiM tAlavRntairmama anvAnandavanaM mukhaM zizayiSorardhapramIladRzo yAtAyAtaparizramaM zamayitA gaGgAtaraGgAnilaH // 82 // ekadvaiH kimabhAvi sUribhiratha dvitrANi mitrANi kiM vyApannAni gatAzca kiM tricaturA ghorA mahAvyAdhayaH / saptASTairalamiSTametadapi nazcetaH kSaNAnpaJcaSAnsvAtmanyeva ramasva tejasi gate kAle'tha vA sarvataH // 83 // nityAnityavicAraNA praNayinI vairAgyamekaM suhRnmitrANyeva yamAdayaH zamadamaprAyAH sakhAyo matAH / maitryAdyAH paricArikAH sahacarI nityaM mumukSA balAducchedyA ripavazca mohamamatA saMkalpavairAdayaH // 84 // puNyairmUlaphalaiH priyapraNayinIM vRttiM kuruSvAdhunA bhUzayyAM navapallavaiH kuru tRNairuttiSTha yAmo vane / kSudrANAmavivekamUDha - manasAM yatrezvarANAM sadA vittavyAdhyavivekasaMkulagirAM nAmApi na zrUyate // 85 // bhasmoddhRlana bhadramastu bhavate rudrAkSamAle zubhaM hA sopAnaparampare girisutAkAntAlayAlaMkRte / adyArAdhanatoSitena vibhunA yuSmatsaparyAsukhAloko - cchedini mokSanAmani mahAmohe nidhIyAmahe // 86 // kRtvA dInanipIDanAM nijajane baddhA vacovigrahaM naivAlocya garIyasIrapi cirAdAmuSmikIryAtanAH / dravyaughAH pari - saMcitAH khalu mayA yasyAH kRte sAMprataM nIvArAJjalinApi kevalamaho seyaM kRtArthA tanuH // 87 // rathyAntazcaratastathA dhRtajaratkanthAlavasyAdhvagaiH satrAsaM ca sakautukaM ca sadayaM dRSTasya tairnAgaraiH / nirvyAjIkRta citsudhArasa mudA nidrAyamANasya me niHzaGkaM kairaTaH kadA karapuTIbhikSAM viluNThiSyati // 88 // saujanyAmbumarusthalI sucaritA - lekhyadyubhittirguNajyotsnA kRSNa caturdazI saralatAyogazvapucchacchaTA / yaireSApi durAzayA kaliyuge rAjAvalI sevitA teSAM zUlini bhaktimAtrasulabhe sevA kiyatkauzalam // 89 // bhoge rogabhayaM kule cyutibhayaM vitte nRpAlAdbhayaM mAne dainyabhayaM bale ripubhayaM rUpe jarAyA bhayam / zAstre vAdabhayaM guNe khalabhayaM kAye kRtAntAdbhayaM sarve vastu bhayAnvitaM bhuvi nRNAM vairAgyamevAbhayam // 90 // zayyA zAdvelamAsanaM zuci zilA sadma drumANAmadhaH zItaM nirjharavAri pAnamazanaM kandAH sahAyA mRgAH / ityaprArthitalabhyasarvavibhave doSo'yameko vane duSprApArthini yatparArthaghaTanA vandhyairvRthA sthIyate // 91 // yAcJAzUnyamayatnalabhyamazanaM vAyuH kRto vedhasA vyAlAnAM pazavastRNAGkurabhujaH susthAH sthalIzAyinaH / saMsArArNavalaGghanakSamadhiyAM vRttiH kRtA sA nRNAM yAmanveSayatAM prayAnti vArANasI // 81 // smArasmeramadonnamatkucataTIkAntAkarA - satataM sarve samAptiM guNAH // 92 // bIbhatsA viSayA jugupsitatamaH kAyo vayo gatvaraM prAyo bandhubhiradhvanIva pathikai - yogo viyogAvahaH / hAtavyo'yamasAra eSa virasaH saMsAra ityAdikaM sarvasyaiva hi vAci cetasi punaH kasyApi puNyAtmanaH // 93 // putraH syAditi duHkhitaH sati sute tasyAmaye duHkhitastadduH khAdikamArjane tadanaye tanmUrkhatAduHkhitaH / jAtazcetsaguNo'tha tanmRtibhayaM tasminmRte duHkhitaH putravyAjamupAgato ripurayaM mA kasyacijjAyatAm // 94 // AhAraH phalamUlamAtmaracitaM zayyA mahI valkalaM saMvItAya paricchadaH kuzasamitpuSpANi putrA mRgAH / vastrAnnAzrayadAnabhogavibhavA niryantraNAH zAkhino mitrANItyadhikaM gRheSu gRhiNAM kiM nAma duHkhAdRte // 95 // sUktiM karNasudhAM vyanaktu sujanastasminna modAmahe brUtAM vAcamasUyako viSamucaM tasminna khidyAmahe / yA yasya prakRtiH sa tAM vitanutAM kiM nastayA cintayA kurmastatkhalu karma janmanigaDacchedAya yajjAyate // 96 // yatkSAntiH samaye zrutiH ziva zive - tyuktau manonirvRtirbhaikSe cAbhirucirdhaneSu viratiH zazvatsamAdhau ratiH / ekAnte vasatirgurau pratinatiH sadbhiH samaM saMgatiH sattve prItiranaGganirjitirasau sanmuktimArge sthitiH // 97 // saMbhogAdviSayAmiSasya paritaH sauhityamastAkhilajJAnonmeSatayA kathaM tava bhavedatyAspadaM dehinaH / sAdhyaM taddhi tadeva sAdhanamito vyAvRttirevAmiSAttasyAM jyoti rupaityanindhanamidaM doSatrayaM dhakSyati // 98 // satyaM vaktumazeSamasti sulabhA vANI manohAriNI dAtuM dAnavaraM zaraNyamabhayaM svacchaM pitRbhyo jalam / pUjArthe paramezvarasya vimalaH svAdhyAyayajJaH paraM kSudyAdheH phalamUlamasti zamanaM klezAtmakaiH . kiM dhanaiH // 99 // jihve locana nAsike zravaNa he tvak cApi no vAryase sarvebhyo'stu namaH kRtAJjalirahaM saprazrayaM prArthaye / yuSmAkaM yadi saMmataM tadadhunA nAtmAnamicchAmyahaM hotuM bhUmibhujAM nikAradahanajvAlAkarAle gRhe // 100 // bhikSAhAramadainyamapratihataM bhIticchidaM sarvadA durmAtsaryamadAbhimAnamathanaM duHkhaughavidhvaMsanam / sarvatrAnvahamaprayatna sulabhaM sAdhupriyaM pAvanaM zaMbho: satramavAryamakSayanidhiM zaMsanti yogI - zvarAH // 101 // mAtarlakSmi bhajasva kaMcidaparaM matkAGkSiNI mA sma bhUrbhogebhyaH spRhayAlavo nahi vayaM kA niHspRhANAmasi / sadyaH syUtapalAzapatrapuTake pAtra pavitrIkR bhikSAsaktubhireva saMprati vayaM vRttiM samIhAmahe // 102 // dhairya yasya pitA kSamA ca jananI zAntizciraM gehinI satyaM sUnurayaM dayA ca bhaginI bhrAtA mainaH saMyamaH / zayyA bhUmi 1 kAkaH 2 nava tRNamayam. 1 upajIvanam . 2 bAMchAmahe . 3 gRhasthA palI. 4 putra: 5 manonigrahaH 370
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAntarasanirdezaH talaM dizo'pi vasanaM jJAnAmRtaM bhojanamete yasya kuTumbino | prAntyA sA vidadhyAdiha kimapi tathA madhyamA sA paratra / vada sakhe kasmAdbhayaM yoginaH // 103 // saMdhyA- | AdyA sA nobhayatrApyahaha tadapi kiM saktatAM yAmi tasyAM yA vandana bhadramastu bhavate bho snAna tubhyaM namo bho devAH prauDhyAdapragalbhe pratidivasamubhe te kada karoti // 114 // pitarazca tarpaNavidhau nAhaM kSamaH kSamyatAm / yatra kvApi | viSayopahAsaH niSadya yAdavakalottaMsasya kaMsadviSaH smAra smAramadhaM harAmi | nityamAcarataH zaucaM kurvataH pitRtarpaNam / yasya nodvitadalaM manye kimanyena me // 104 // eNAkSIspRhayAlutA jate cetaH zAstraM tasya karoti kim // 115 // kRmayo na kathamapyAste vivekodayAnnityaM pracyutizaGkayA kSaNamapi | bhasma viSThA vA niSThA yasyeyamIdRzI / sa kAyaH paratApAya kharge na modAmahe / apyanyeSu vinAzivastuviSayAbhogeSu yujyatAmiti ko nayaH // 116 // raktamAMsamayaH kAyaH tRSNA na me svarNadyAH puMline paraM haripadadhyAnaM mano vA- | strINAM sparzasukhAya naH / tamevAznanti siMhAcA ramyaM nAstIha Jchati // 105 // jAto'haM janako mamaiSa jananI kSetraM | vastutaH // 117 // aGgamaGgena saMpIDya mAMsaM mAMsena tu kalatraM kulaM putrA mitramarAtayo vasu balaM vidyA suhRdA- striyaH / purAhamabhavaM prIto yattanmohaviz2ambhitam // 118 // ndhavAH / cittaspanditakalpanAmanubhavanvidvAnavidyAmayIM nidrA- | uttAnocchUnamaNDUkapATitodarasaMnibhe / kledini strIvraNe metya vicUrNito bahuvidhAsvapmAnimAnpazyati // 106 // saktirakRmeH kasya jAyate // 119 // dRSTvaiva vikRtaM kAyaM lATInetrapuTIpayodharaghaTIkrIDAkuTIdostaTIpATIradrumavarNanena vAyusparzavivarjitam / ye tu nirvyAjamAsaktAstebhyo'pi kavibhirmadairdinaM nIyate / govindeti janArdaneti jagatAM bibhimo vayam // 120 // anyatra bhISmAdgAGgeyAdanyatra nAtheti kRSNeti ca vyAhAraiH samayastadekamanasAM puMsAmati- ca hanUmataH / hariNIkhuramAtreNa carmaNA mohitaM jagat krAmati // 107 // vedasyAdhyayanaM kRtaM paricitaM zAstraM // 121 // tvaGmAMsarudhirasnAyumedomajjAsthisaMhatau / viNmUtrapurANaM smRtaM sarve vyarthamidaM padaM na kamalAkAntasya cetkI- pUye ramatAM kRmINAM kiyadantaram // 122 // carmakhaNDaM rtitam / utkhAtaM sadRzIkRtaM viracitaH seko'mbhasA bhUyasA dvidhA bhinnamapAnodgAradhUpitam / ye ramante narAstatra kRmitulyAH sarva niSphalamAlavAlavalaye kSiptaM na bIjaM yadi // 10 // kathaM na te // 123 // sarvAzucinidhAnasya kRtaghnasya heyaM harmyamidaM nikuJjabhavanaM zreyaM pradeyaM dhanaM peyaM tIrthapayo vinAzinaH / zarIrakasyApi kRte mUDhAH pApAni karvate harebhagavato geyaM padAmbhoruham / neyaM janma cirAya darbha- // 124 // lAlAM vaktrAsavaM vetti mAMsapiNDau payodharau / zayane dharme nidheyaM manaH stheyaM tatra sitAsitasya savidhe mAMsAsthikUTa jaghane janaH kAmagrahAturaH // 135 // dhyeyaM purANaM mahaH // 109 // gaGgottaGgataraGgariGgaNalaghUtsarpa- dArAH paribhavakArA bandhujano bandhanaM viSaM viSayAH / nmarucchItalAnguJjanSaTudamaJjavaJjalalasatkuJjopakaNThAnmudA / ko'yaM janasya moho ye ripavasteSu suhRdAzA // 126 // adhyAsya praNidhAya mAnasamaho zaMbhoH padAmbhoruhe dhanyAH kezaH kAzastabakavilAsaH kAyaH prakaTitakarabhavilAsaH / prApya paraM padaM pratidinaM nandanti yogaM vinA // 110 // cakSurdagdhavarATakakalpaM tyajati na cetaH kAmamanalpam kaupInaM zatakhaNDajarjarataraM' kanthA punastAdRzI nizcintaM // 127 // AlocanaM ca vacanaM ca nigRhanaM ca yAsAM smarannamRtavatsarasaM kRzastvam / tAsAM kimaGga pizitAnasukhasAdhyabhaikSamazanaM zayyA zmazAne vane / mitrAmitrasamA- | purISapAtraM gAtraM smaranmRgadRzAM na nirAkulo'si // 128 // natA pazupatezcintAtha zUnyAlaye svAtmAnandamadapramodamudito prAdurbhavanti vapuSaH kati nAma kITA yAnyatnataH khalu tanoyogI sukhaM tiSThati // 111 // dhigdhiktAnkRminirvizeSa rapasArayanti / mohaH ka eSa jagato yadapatyasaMjJAM teSAM vapuSaH sphUrjanmahAsiddhayo niSpandIkRtazAntayo'pi ca tamaH vidhAya parizoSayati vadeham // 129 // stanau mAMsagranthI kArAgRheSvAsate / taM vidvAsamiha stumaH karapuTIbhikSAnnazA | kanakakalazAvityupamitau mukhaM zleSmAgAraM tadapi ca zazAGkena ko'pi vA bAlAvaktrasarojinImadhuni vA yasyAvizeSo rasaH tulitam / sravanmUtraklinnaM karivarakaraspardhi jaghanaM paraM // 112 // pANiH pAtraM pavitraM bhramaNaparigataM bhaikSamakSayya- ninya rUpaM kavijanavizeSairguru kRtam // 130 // tRSA mannaM vastraM vistIrNamAzAdazakamamalinaM talpamasvalpamurvI / yeSAM zuSyatyAsse pibati salilaM svAdu surabhi kSudhAtaH sazAlIniHsaGgatAGgIkaraNaparicitiH svAntasaMtoSiNaste dhanyAH saMnya- | nkavalayati mAMsAjyakalitAn / pradIpte kAmAnau sudRDhatarastadainyavyatikaranikarAH karma nirmUlayanti // 113 // AzA mAzliSyati vadhU pratIkAraM vyAdheH sukhamiti viparyasyati janaH niSThA pratiSThA mama kila mahilAstAsu saukhyaM kadA syAdyA // 131 // kRzaH kANaH khaJjaH zravaNarahitaH pucchavikalo . 1 vastram. 2 tIre. 3 AzrayaNIyam. 1 uttamAnapAnAdikRtApakAranAzakasya. 2 nAzanopAyaH.
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 372 subhASitaranabhANDAgAram [6 prakaraNam vraNI pUyaklinnaH kRmikulazatairAcitatanuH / kSudhAkSAmo jIrNaH | prAtarapare pazcAdanye punaH pare / sarve niHsImni saMsAre piTharakakapAlAvRtagalaH zunImanveti zvA hatamapi nihantyeva yAnti kaH kena zocyate // 145 // yeSAM nimeSonmeSAbhyAM madanaH // 132 // zriyo dolAlolA viSayajarasAH prAnta- jagatAM pralayodayau / tAdRzAH puruSA yAtA mAdRzAM gaNanaiva virasA vipadguhaM dehaM mahadapi dhanaM bhUri nidhanam / bRha- kA // 146 // galitAnIndralakSANi buddhadAnIva vAriNi / cchoko lokaH satatamabalA duHkhabahalAstathApyasmindhore mAM jIvitanibaddhAzaM vihasiSyanti sAdhavaH // 147 // pathi bata ratA hanta kudhiyaH // 133 // samAzliSyatyuccai- saMsArarAtriduHsvapne zUnye dehabhaye bhrame / AsthAM cedanughanapizitapiNDaM stanadhiyA mukhaM lAlAklinnaM pibati ceSakaM badhnAmi tanmUl nAsti matparaH // 148 // yeSu yeSu dRr3ha sAsavamiva / amedhyakledATTai pathi ca ramate sparzarasiko baddhA bhAvanA dRSTavastuSu / tAni tAni vinaSTAni dRSTAni nAM kimiva ramaNIyaM na bhavati // 134 // kimihottamam // 149 // yanmadhye yaca paryante yadApAte bAlA mAmiyamicchatInduvadanA sAnandamudrIkSate nIlendI- manoramam / sarvamevApavitraM tadvinAzAmethyadUSitam // 150 // varalocanA pRthukucotpIDa parIrapsate / kA tvAmicchati kA nIlotpalAbhanayanAH paramapremabhUSaNam / hAsAyaiva vilAsinyaH ca pazyati pazo mAMsAsthimirnirmitA nArI veda na kiMci | kSaNabhaGgitayA sthitAH // 151 // gandharvanagarAkAraH saMsAraH datra sa punaH pazyatyamUrtaH pumAn // 135 // AsaM yasyAH kSaNabhaGgaraH / manaso vAsanaiveyamubhayorbhedasAdhanam // 152 // sudhAMzuM kalayati nayanAbhyAM jitaH puMsamUhaH kAntyA vidyu- gatenApi na saMbandho na sukhena bhaviSyatA / vartamAnaM kSaNAkucAbhyAM taruNajalaruhe nirjite'syAH sudhAMzum / kuSThaM | tItaM saMgatiH kasya kena vA // 153 // pRthivI dahyate durgandhiyuktaM laghukRmivikRtaM pUyamajjAsravAhivyAptaM tanmakSi- | yatra meruzcApi vizIryate / suzoSaM sAgarajalaM zarIre tatra kA kAbhirgatiriti vapuSaH kutsitA nAsti loke // 136 // kathA // 154 // idaM yugasahasrasya bhaviSyadabhavaddinam / kaitadvaktrAravindaM ka tadadharamadhu kvAyatAste kaTAkSAH kvA- | tadapyadyatvamApannaM kA kathA maraNAvadheH // 155 // labdhAlApAH komalAste kva ca madanadhanurbhaGguro bhrUvilAsaH / itthaM styaktAzca saMsAre yAvanto bAndhavAstvayA / na santi khaTAGgakoTau prakaTitadazanaM maJjuguJjatsamIraM rAgAndhAnAmi- | khalu tAvantyo gaGgAyAmapi vAlukAH // 156 // Asannavoccairupahasati mahAmohajAlaM kapAlam // 137 // tAmeti mRtyurAyuryAti dine dine / AghAtaM nIyamAnasya . garbhavAsaprayuktaM duHkham . vadhyasyeva pade pade // 157 // avyaktAdIni bhUtAni / kRmibhiH kSatasarvAGgaH saukumAryAtpratikSaNam / mUccho- vyaktamadhyAni bhArata / avyaktanidhanAnyeva tatra kA parimAmotyuruklezo garbhasthaiH kSudhitairbhRzam // 138 // kaTu- devanA // 158 // ekasArthaprayAtAnAM sarveSAM tatra gAmitIkSNoSNalavaNakSArAmlAdimirulbaNaiH / mAtRbhuktarupaspRSTaH nAm / yadyekastvaritaM yAtastatra kA paridevanA // 159 // sarvAGgotthitavedanaH // 139 // ulbena saMvatastasminnArdaizca | | satyaM manoramA rAmAH satyaM ramyA vibhUtayaH / kiMtu mttaabhiraavRtH| Aste kRtvA ziraH kukSau bhugnapRSThazirodharaH GganApAGgabhaGgalolaM hi jIvitam // 160 // maataapitR|| 140 // akalpaH khA~gaceSTAyAM zakunta iva paJjare / sahasrANi putradArazatAni ca / tavAnantAni yAtAni kasya te anucchasansmaranpUrva garne kiM nAma vindate // 141 // niHsa kasya vA bhavAn // 161 // sarve kSayAntA nicayAH patato'haM kariSyAmi sukRtAnIti cintayan / medosRgdaiigdha nAntAH smucchryaaH| saMyogA viprayogAntA maraNAntaM hi sarvAGgo jarAyupuTasaMvRtaH // 142 // niSkaoNmanbhRzaduHkhArto jIvitam // 162 // biDAlabhakSite duHkhaM yAdRzaM gRharudannuccairadhomukhaH / yatrAdiva vinirmuktaH patatyuttIMnazAyyatha kukkuTe / na tAdRGmamatAzUnye kalaviGke'tha mUSake // 163 // // 143 // anityatAnirUpaNam | zaradambudharacchAyAgatvoM yauvanazriyaH / ApAtaramyA etA yAH prekSase lakSmIzchatracAmaracaJcalAH / svapna eSa | viSayAH paryantaparitApinaH // 164 // antakaH paryavasthAtA mahAbuddhe dinAni trINi paJca vA // 144 // eke'dya | | janminaH saMtatApadaH / iti tyAjye bhave bhavyo muktAvutti SThate janaH // 165 // nyastaM yathA mUrdhni mudAtti meSo 1 mAMsapiNDam. 2 pAnapAtram. 3 madyayuktam. 4 kITakaiH. 5 mahAkaSTayuktaH. 6 utkaTaiH. 7 jarAyuNA. 8 vyAptaH. 9 asamarthaH. 10 cala- yavAkSatAdya balikalpitaH san / mRtyu samIpasthitamapyajAna. nAdivyApAre. 11 pakSIva. 12 ucchvAsaM tyaktumazaktaH.13 prAcInaM karmaH | nbhunakti mA viSayAMstathaiva // 166 // nandanti mandAH 14 garbhAzayAcyutaH. 15 medoraktAliptasavIGga 16 jarAyukozavyApta zriyamApya nityaM paraM viSIdanti vipdhiitaaH| vivekadRSTyA 17 bahiniHsaran. 18 niHsaraNakAle'tyantaduHkhayuktaH. 19 uccasvareNa rodanaM kurvan. 20 uttAnaM zete'sau. 1 uccatvaM unnatatvaM vA. 2 harSeNa bhakSayati.
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAntarasa nirdezaH caratAM narANAM zriyo na kiMcidvipado na kiMcit // 167 // hariSyamANo bahudhA parasvaM kariSyamANaH sutasaMpadAdi / dhariSyamANo'riziraHsu pAdaM na svaM mariSyantamavaiti ko'pi // 168 // uttuGgavAtAyanagopurANi gRhANi vittAni durarjitAni / kSaNAdadhaHpAtakarANi hanta citAtitherasya nirarthakAni // 169 // maraNaM prakRtiH zarIriNAM vikRtirjIvana - mucyate budhaiH / kSaNamapyavatiSThate zvasanyadi janturnanu lAbhavAnasau // 170 // kSipasi zukaM vRSadaMzakaradane mRgamapa - yasi mRgAdanavadane / vitarasi turagaM mahiSaviSANe vidadhaceto bhogavitAne // 171 // nalinIdalagata jalamatitaralaM tadvajjIvitamatizayacapalam / viddhi vyAdhivyAlagrastaM lokaM zokahataM ca samastam // 172 // aSTakulAcalasaptasamudrA brahmapuraMdaradinakararudrAH / na tvaM nAhaM nAyaM lokastadapi kimarthaM kriyate N zokaH // 173 // cetoharA yuvatayaH suhRdo - 'nukUlAH sadbAndhavAH praNatigarbhagirazca bhRtyAH / garjanti dantinivahAstaralAsturaGgAH saMmIlane nayanayorna hi kiMci - dasti // 174 // mitraM kalatramitaraH parivAraloko bhogekasAdhanamimAH kila saMpado naH / ekaH kSaNaH sa tu bhaviSyati yatra bhUyo nAyaM na yUyamitare na vayaM na caite // 175 // ahamiha kRtavidyo veditA satkalAnAM dhanapatirahameko rUpalAvaNyayuktaH / iti kRtaguNagarvaH khidyate kiM jano'yaM katipayadinamadhye sarvametanna kiMcit // 176 // vayaM yebhyo jAtAzcirataragatA eva khalu te samaM yaiH saMvRddhAH smaraNapadavIM te'pi gamitAH / idAnImete smaH pratidivasamAsanna - patanA gatAstulyAvasthAM sikatilanadItIratarubhiH // 177 // yadasmAbhirdRSTaM kSaNikamabhavatsvanamiva tatkiyanto bhAvAH syuH smaraNaviSayAdapyavagatAH / aho pazyanpazyansvajanamakhilaM yAntamanizaM hatatrIDaM cetastadapi na bhavetsaGgarahitam // 178 // amISAM jantUnAM katipayanimeSasthitijuSAM viyoge dhIrANAM ka iha paritApasya viSayaH / kSaNAdutpadyante vilayamapi yAnti kSaNamamI na kespi sthAtAraH suragiripayodhiprabhRtayaH // 179 // AyurvarSazataM nRNAM parimitaM rAtrau tadardhaM gataM tasyArdhasya parasya cArdhamaparaM baaltvvRddhtvyoH| zeSaM vyAdhiviyogaduHkhasahitaM sevAdibhirnIyate jIve vAritaraGgabudbudasame saukhyaM kutaH prANinAm // 180 // ramyaM harmyatalaM na kiM vasataye zravyaM na geyAdikaM kiM vA prANatamAsamAgamasukhaM naivAdhikaM priitye| kiM tUhrAntapatatpataGgapavanavyAloladIpAGkuracchAyAcazJcalamA kalayya sakalaM santo vanAntaM gatAH // 181 // bhUtvA kalpazatAyuSo'NDajabhuvaH sendrAzca devAsurA manvAdyA munayo mahIjaladhayo naSTAH 373 parAH koTayaH / mohaH ko'yamaho mahAnudayate lokasya zokAvaho bandhoH phenasame gate vapuSi yatpazcAtmake pazcatAm // 182 // AkrAntaM maraNena janma jarayA yAtyulbaNaM yauvanaM saMtoSo dhanalipsayA zemasukhaM prauDhAGganAvibhramaiH / lokairmatsaribhirguNA vanabhuvo vyAlairnRpA durjanairasthairyeNa vipattayo'pyupahatA grastaM na kiM kena vA // 183 // AdhivyAdhizatairjanasya vividhairArogyamunmUlyate lakSmIryatra patanti tatra vivRtadvArA iva vyApadaH / jAtaM jAtamavazyamAzu vivaizaM mRtyuH karotyAtmasAttatkiM tena niraGkuzena vidhinA yannirmitaM susthiram // 184 // bhogAstuGgataraGgabhaGgacapalAH prANAH kSaNadhvaMsinaH stokAnyeva dinAni yauvanasukhaM sphUrtiH kriyAsva sthirA / tatsaMsAramasArameva nikhilaM buddhA budhA bodhakA lokAnugrahapezalena manasA yatnaH samAdhIyatAm // 185 // bhogA meghavitAnamadhyavilasatsaudAminIcaJcalA AyurvAyuvighaTTitAbhrapaTalIlInAmbuvadbhaGguram / lolA yauvanalAlasAstanubhRtAmityAkalayya drutaM yoge dhairya - samAdhisiddhisulabhe buddhiM vidadhvaM budhAH // 986 // sAkSAtpremAvatAraH kamaladaladRzo dikSu lakSmIranantAH satputrAH santi mitrANyapi viSamavipatsaMvibhAgI kuTumbaH / etatsarva hi tAvatsukRtavilasitaM dRzyamAnaM manojJaM yacaitatkSipranAzapraNayi bata manAG mlAyate tena cetaH // 187 // AyuH kallolalolaM katipayadivasasthAyinI yauvanazrIrarthAH saMkalpakalpA dhenasamayataDidvibhramA bhogapUgAH / kaNThA zleSopagUDhaM tadapi ca na ciraM yatpriyAbhiH praNItaM brahmaNyAsaktacittA bhavata bhavabhayAmbhodhipAraM tarItum // 188 // kAlacaritam mAtulo yasya govindaH pitA yasya dhanaMjayaH / so'pi kAlavazaM prAptaH kAlo hi duratikramaH // 189 // puraMdarasahasrANi cakravartizatAni ca / nirvApitA iva vAyunA // 190 // athaiva hasitaM gItaM paThitaM yaiH shriiribhiH| adyaiva te na dRzyante kaSTaM kAlasya ceSTitam // 199 // mriyamANaM mRtaM bandhuM zocanti paridevinaH / AtmAnaM nAnuzocanti kAlena kavalIkRtam // 192 // brahmA viSNudine yAti viSNu rudrasya vAsare / Izvarasya tathA so'pi kaH kAlaM laGghituM kSamaH // 993 // apsu plavante pASANA mAnuSA nanti rAkSasAn / kapayaH karma kurvanti kAlasya kuTilA gatiH // 194 // azanaM me 1 ucchritam 2 zAntisukham 3 vilAsaiH 4 vipattayaH 5 parAdhInam. 6 kAlaH 7 AtmAdhInam 8 svatantreNa 9 tuGgA uccA ye taraGgA UrmayasteSAM bhaGgastadvaccapalAH 10 alpAni . 11 mRdulena12 saMkalpa tulyAH 13 varSAkAlavidyudvilAsAH. aticaJcalA ityarthaH. 14 kAntAbhiH 15 taranti 16 bhojanam .
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 [ 6 prakaraNam vesanaM me jAyA me bandhuvargoM me / iti me me kurvANaM kAla tItaM budhA yatadhvaM paramArthasiddhyai / AyurgataprAyamidaM yato'sau vizramya vizramya na yAti kAlaH // 196 // bhagIrathAdyAH sagaraH kakutstho dazAnano rAghavalakSmaNau ca / yudhiSThirA dyAzca babhUvurete satyaM kva yAtA bata te narendrAH // 197 // ArAdhya bhUpatimavApya tato dhanAni bhuJjAmahe vayamiha prasabhaM sukhAni / ityAzayA bata vimohitamAnasAnAM kAlo jagAma maraNAvadhireva puMsAm // 198 // yatrAneke kvaci dapi gRhe tatra tiSThatyathaiko yatrApyekastadanu bahavastatra naikospi cAnte / itthaM cemau rajanidivasau dolayandvAvivakSa kAlaH kAlyA bhuvanaphalake krIDati prANisAraiH // 199 // bhrAtaH kaSTamaho mahAnsa nRpatiH sAmantacakraM ca tatpArzve tasya ca sA virdagdhapariSattAzcandrabimbAnanAH / udriktaH sa ca rAjaputranivahaste bendinastAH kathAH sarve yasya vazAdgAtsmRtipathaM kAlAya tasmai namaH // 200 // kAMzcitkalpazataM kRtasthiticayAnkAMzcidyugAnAM zataM kAMzcidvarSazataM tathA katipayAJjantUndinAnAM zatam / tAMstAnkarmabhirAtmanaH pratidinaM saMkSIyamANAyuSaH kAlo'yaM kavalI - karoti sakalAnbhrAtaH kutaH kauzalam // 209 // kAlena kSitivArivahnipavanavyomAdiyuktaM jagadbrahmAdyAzca surAH prayAnti vilayaM vidmo vicArAditi / pazyAmo'pi vinazyato 'navarataM lokAnanekAnmudhA mAyA mohamayIM bhavapraNayinIM nAsthAM jahImo vayam // 202 // vyomaikAntavihAriNo'pi vihaMgAH saMprApnuvantyApadaM badhyante nipuNairagAdhasalilAnmatsyAH samudrAdapi / durnItaM kimihAsti kiM sucaritaM kaH sthAnalAbhe guNaH kAlo hi vyasanaprasAritakaro gRhNAti dUrAdapi // 203 // mAndhAtA sa mahIpatiH kSititale'laMkArabhUto gataH seturyena mahodadhau viracitaH kvAsau dazAsyAntakaH anye cApi yudhiSThiraprabhRtayo yAvanta evAbhavannaikenApi samaM gatA vasumatI muJja tvayA yAsyati // 204 // vanamadhunA zaraNamekamasmAkam / sphuraduruhAramaNInAM hA vRko hanti puruSAjam // 195 // prAptA jarA yauvanamapya - ramaNInAM gataH kAlaH // 207 // dhanavAniti hi mado me kiM gatavibhavo viSAdamupayAmi / karanihatakandukasamAH pAtotpAtA manuSyANAm // 208 // bhogA na bhuktA vayameva bhuktAstapo na taptaM vayameva taptAH / kAlo na yAto vayameva yAtAstRSNA na jIrNA vayameva jIrNAH // 209 // punaH prabhAtaM punareva zarvarI punaH zazAGkaH punarudyato raviH / kAlasya kiM gacchati yAti yauvanaM tathApi lokaH kathitaM na budhyate // 210 // na cArAdhi rAdhAdhavo mAdhavo vA na vA'pUji puSpAdibhizcandracUDaH / pareSAM dhane dhandhane nItakAlo dayAlo yamAlokane kaH prakAraH // 219 // na cAkAri kAmAri - kaMsAri sevA na vA svaSTamA ceSTitaM hanta kiMcit / manaH preyasI - rUpapaGke nimagnaM kimante kRtAnte mayAvedanIyam // 212 // cittabhUvittabhUmattabhUpAlakopAsanAvAsanAyAnAnAbhramaiH / sAdhutA sA dhutA sAdhitA sAdhitA kiM tayA cintayA cintayAmaH zivam // 293 // ajAnandAhAi patati zalabhastItradahane na mIno'pi jJAtvA baDizayutamaznAti pizitam / vijAnanto'pyete vayamiha vipajjAlajaTilAnna muJcAmaH kAmAnahaha gahano mohamahimA // 214 // ciraM dhyAtA romA kSaNamapi na rAmapratikRtiH paraM pItaM rAmAdharamadhu na romAGghrisalilam / natA ruSTA rAmA yadaraci na rAmAya virnatirgataM me janmAgryaM na daizarathajanmA parigataH // 215 // kucau tu paricarcitau paricitaM ciraM candanaM kRtAH paramurojayoH parisare'ravindazriyaH / stutirnatirapi smRtirvaratanoH kRtaivAdarAdidaM tu nikhilaM mayA viracitaM punarnezvare // 216 // nAbhyastA bhuvi vAdivRndadamanI vidyA vinItocitA khaDgAyaiH karikumbhapIThadalanairnAkaM na nItaM yazaH / kAntAkomalapallavAdhararasaH pIto na candrodaye tAruNyaM gatameva niSphalamaho zUnyAlaye dIpavat // 217 // na dhyAtaM padmIzvarasya vidhivatsaMsAraviccheittaye svargadvArakapATapATanapaTurdharmo'pi nopArjitaH / nArIpInapayodharoruyugalaM svapne'pi nAliGgitaM mAtuH kevalameva yauvanavanacchede kuMThArA vayam // 298 // kSAntaM na kSamayA gRhocitasukhaM tyaktaM na saMtoSataH soDhA duHsahazItavAtatapanaklezA na taptaM tapaH / dhyAtaM vittamaharnizaM niyamitaprANairna zaMbhoH padaM tattatkarma kRtaM yadeva munibhistaistaiH phalairvaJcitam // 219 // dhanyAnAM girikandare nivasatAM jyotiH paraM dhyAyatAmAnandAzrujalaM / pazcAttApaH subhASitaratnabhANDAgAram // 205 // janmaiva vyarthatAM nItaM bhavabhogapralobhinA / kAcamUlyena vikrIto henta cintAmaNirmayA tarattaralatRSNena kimivAsmindharAtale / mayA na kRtamajJena pazcAttApAbhivRddhaye // 206 // yAtaM yauvanamadhunA 1 . 2 kA eva vRkaH. . 3 puruSa evAjaH 4 pAzau. 5 bhuvanameva phalakasArIpaTastasmin. 6 prANina eva sArAstaiH 7 mANDa. likamaNDalam . 8 caturasabhA 9 stutipAThakAH 10 kevalamAkAza saMcAriNaH. 11 pakSiNaH 12 vipattim. 13 kuzalaiH 14 niSphalatvam. 15 inteti khede. 16 rana vizeSaH. 1 cittabhUH kAmaH, vittabhUrmadaH tAbhyAM matto yo bhUpAlakastasyopAsanAyAM vAsanA tayA AyAsastato ye nAnA bhrama/staiH 2 Adhisahitatvam. 3 strI. 4 rAmamUrtiH 5 rAmapAdodakam 6 namaskAraH7 dazarathAjjanma yasya se rAmaH 8 svargam. 9 chedanAya. 10 parazvadhA:
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAntarasanirdeza: 375 pibanti zakanA niHzaGkamaddezayAH / asmAkaM tu manoratho- | rAdhAdhava tava caraNAmbhojamantaHsamAdhAvanye'raNye'tipuNye paracitaprAsAdavApItaTakrIDAkAnanakelikautukajuSAmAyuH paraM | pulakitavapuSo vAsarAnvAhayanti // 230 // kSIyate // 220 // mantrodbhAvitadaivatairna vidhivadAsIkRtAH vicAraH siddhayo yogAbhyAsasamAhitairanudinaM tIrNo na mohArNavaH / / __ mRtyorbibheSi kiM mUDha bhItaM muJcati kiM yamaH / kSubhyakSudranarendradattavigalatsaMpallavollAsitairdhiSNadvairiva paNDitai- | ajAtaM naiva gRhNAti kuru yatnamajanmani // 231 // rapi balAtkAlaH kathaM nIyate // 221 // dhAvitvA susamA- adhItya caturo vedAnvyAkRtyASTAdaza smRtIH / aho zramasya hitena manasA dUrAcchige nAmitaM bhUpAnAM pratizabdakairiva bhayAnAM pratizakairiva vaiphalyamAtmApi kalito na cet // 232 // AdareNa yathA ciraM proddhaSTamiSTaM vacaH / dvArAdhyakSa niyantraNAparibhavapramlAna- stauti dhanavantaM dhanecchayA / tathA cedvizvakartAraM ko na vaktraiH sthitaM bhrAtaH kiM karavAma muJcati mano nAdyApya- mucyeta bandhanAt // 233 // svamastakasamArUDhaM mRtyaM vidyAgraham // 222 // no dharmAya tato na tatra niratA | pazyejano yadi / AhAro'pi na roceta kimutAnyA vibhUnArthAya yenedRzAH kAmo'pyarthavatAM tadarthamapi no mokSaH | tayaH // 234 // viveka eva vyasanaM puMsAM kSapayituM kSamaH / kvacitkasyacit / tatke nAma vayaM vRthaiva ghaTitA jJAtaM punaH | apahartuM samartho'sau ravireva nizAtamaH // 235 // yasmikAraNaM jIvanto'pi mRtA iti pravadatAM zabdArthasaMsiddhaye nvastuni mamatA mama tApastatra tatraiva / yatraivAhamudAse tatra // 223 // brahmajJAnavivekino'maladhiyaH kurvantyaho duSkaraM | pUna muMdAse svabhAvasaMtuSTaH // 236 // muNDI jaTI valkalavAMyanmuJcantyupabhogavantyapi dhanAnyekAntato niHspRhAH / na |' | stridaNDI kaSAyavAsA vratakarzitAGgaH / tyaktaihiko vA yadi prAptAni purA na saMprati na ca prAptau dRDhapratyayo vAJchAmAtra- : | nAptatattvastadA tu tasyobhayameva naSTam // 237 // jaDAparigrahANyapi parityaktuM na zaktA vayam // 224 // vidyA | | stapobhiH zamayanti dehaM budhA manazcApi vikArahetum / zvA nAdhigatA kalaGkarahitA vittaM ca nopArjitaM zuzrUSApi samA- | | muktamastraM dazatIti kopAtkSeptAramuddizya hinasti siMhaH // 238 // kiM te dhanairbandhubhireva vA kiM dAraizcaM kiM hitena manasA "pitrona saMpAditA / AlolAyatalocanA | | brAhmaNa yo mariSyati / AtmAnamanviccha guhAM praviSTaM pitAyuvatayaH svapne'pi nAliGgitAH kAlo'yaM parapiNDalolupatayA | mahAste va gatAH pitA ca // 239 // dharma prasaGgAdapi kAkairiva preritaH // 225 // dantaiH prasthitamagratastadnu bhoH | nAcaranti pApaM prayatnena samAcaranti / Azcaryametaddhi manuSyazauklyaM dhRtaM mUrdhajaiH karNAbhyAmapi vAgvilAsaracanA kaSTA- | loke'mRtaM parityajya viSa pibanti // 240 // bAlikAsamAkarNyate / netrAbhyAmapi cApalaM yuvatiSu tyaktaM gataM | racitavastraputrikAkrIDanena sadRzaM surArcanam / yatra zA. yauvanaM sArthe'smiMzcalite kathaM punarahaM yAtAsmi taccintaye myati mano na nizcalaM sphItavajjaladhimajjanAmalam // 241 // // 226 // rAtriH saiva punaH sa eva divaso matvA mudhA | kecidvadanti dhanahInajano jaghanyaH kecidvadanti guNahInajantavo dhAvantyudyaminastathaiva nibhRtaprArabdhatattakriyAH / jano jaghanyaH / vyAso vadatyakhilavedavizeSavijJo nArAyaNavyApAraH punaruktabhuktaviSayerevaMvidhenAmunA saMsAreNa kada- smaraNahInajano jaghanyaH // 242 // bhikSAzanaM bhavanamAyarthitAH kathamaho mohAnna lajjAmahe // 227 // kRtvA zastra- tanaikadezaH zayyA bhuvaH parijano nijadehabhAraH / vAsazca vibhISikAM katipayagrAmeSu dInAH prajA mananto viTajalpitai- | | jIrNapaTakhaNDanibaddhakanthA hA hA tathApi viSayAnna jahAti rupahatAH kSoNIbhujaste kila / vidvAMso'pi vayaM kila cetaH // 243 // kenApyanartharucinA kapaTaM prayuktametatsuhRtrijagatIsargasthitivyApadAmIzastatparicaryayA na gaNito ttanayabandhumayaM vicitram / kasyAtra kaH parijanaH svajano yaireSa nArAyaNaH // 228 // kSoNIparyaTanaM zramAya viduSAM jano vA svamendrajAlasadRzaH khalu jIvalokaH // 244 // vAdAya vidyArjitA mAnadhvaMsanahetave paricitAste te dharA- agre gItaM sarasakavayaH pArthato dAkSiNAtyAH pRSThe lIlAvalayadhIzvarAH / vizleSAya sarojasundaradRzAmAsse kRtA dRSTayaH | raNitaM cAmaragrAhiNInAm / yadyastyevaM kuru bhavarasAsvAdane kujJAnena mayA prayAganagare nArAdhi nArAyaNaH // 229 // lampaTatvaM no ceJcetaH praviza sahasA nirvikalpe samAdhau deze deze durAzAkavalitahRdayo niSkRpANAM nRpANAM dhAvaM | // 245 // yadAsIdajJAnaM smaratimirasaMskArajanitaM tadA dRSTaM nArImayamakhilametajjagaditi / idAnImasmAkaM paddhataradhAvaM purastAdatikumatirahaM janma saMpAdayAmi / AdhAyAdhAya vivekAJjanajuSAM samIbhUtA dRSTistribhuvanamapi brahma manute 1 brahmajJAnavicAreNa zuddhAntaHkaraNA:. 2 duHkhena kartumazakyam. // 246 // paricchedAtItaH sakalavacanAnAmaviSayaH puna3 svabhAvataH, nairantaryeNeti vA. 4 niricchA.. 5 saMpAditA. 6 svasthena 7 mAtA ca pitA ca pitarau tayoH. 1 udAsIno bhavAmi- 2 harSeNa tiSThAmi.
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 6 prakaraNam / rjanmanyasminnanubhavapathaM yo na gatavAn / vivekapradhvaMsAdupacita- janturarjayati cenmenturniyaintuH kutaH / zastre zatrujayAya mahAmohagahano vikAraH ko'pyantarjaDayati ca tApaM ca naijaguruNAdatte'tha tenaiva cetputro hanti nijaM vapuH kathaya kurute // 247 // vizIrNaH prArambho vapurapi jarAvyAdhi- re tatrAparAdhI tu kaH // 256 // bIbhatsAH pratibhAnti kiM vidhuraM gataM dUre vipraskhajanabharaNaM vAJchitamapi / idAnIM na viSayAH kiM tu spRhAyuSmatI dehasyApacayo mRtau vyAmohAdahaha viparIte hatavidhau vidheyaM yattattvaM sphurati nivizate gADho gRheSu grahaH / brahmopAsyamiti sphuratyapi mama nAdyApi hRdaye // 248 // zucAM pAtraM dhAtrI pariNati hRdi vyAvartikA vAsanA kA nAmeyamatarkyahetugahanA daivI ramedhyapracayabhUrayaM bhUtAvAso vimRza kiyatIM yAti na dazAm satAM yAtanA // 257 // nAthe zrIpuruSottame trijagatAtadasmindhIrANAM kSaNamapi kimAsthAtumucitaM khalIkAraH mekAdhipe cetasA sevye svasya padasya dAtari sure ko'yaM yadahamahameveti rabhasaH // 249 // yadA pUrva nAsI- nArAyaNe tiSThati / yaM kaMcitpuruSAdhamaM katipayagrAme zamalyAdupari ca tathA naiva bhavitA tadA madhyAvasthAkSaNaparicayo rthadaM sevAyai mRgayAmahe naramaho mUDhA varAkA vayam bhUtanicayaH / ataH saMyoge'sminpariNativiyoge ca sahaje // 258 // retaH zoNitayoriyaM pariNatiryadvarSma tatrAbhavakimAdhAraH premA kimadhikaraNAH santu ca zucaH // 250 // nmRtyorAspadamAzrayo guruzucAM rogasya vizrAmabhUH / jAnasthirApAyaH kAyaH praNayiSu sukhaM sthairyavimukhaM mahAbhogA rogAH kuvalayadRzaH sarpasadRzaH / mahAvezaH klezaH prakRtinnapyavazI vivekavirahAnmajjannavidyAmbudhau zRGgArayati putra'capalA zrIrapi khalA yamaH svairI vairI tadapi na hitaM karma kAmyati bata kSetrIyati strIyati // 259 // indrasyAnucivihitam // 251 // vivekaH kiM so'pi svarasajanitA zUkarasya ca sukhe duHkhe ca nAstyantaraM svecchAkalpanayA yatra na kRpA sa kiM yogo yasminna bhavati parAnugraharasaH tayoH khalu sudhA viSThA ca kAmyAzanam / rambhA cAzucisa kiM dharmo yatra sphurati na paradrohaviratiH kRtaM kiM tadvA zUkarI ca paramapremAspadaM mRtyutaH saMtrAso'pi samaH svakarmasyAdupazamaphalaM yanna bhavati // 252 // divasarajanIkUla- gatibhizcAnyonyabhAvaH samaH // 260 // arthaprANavinAzacchedaiH patadbhiranArataM vahati nikaTe kAlasrotaH samasta- saMzayakarIM prApyApadaM dustarAM pratyAsannabhayaM na vetti vibhavaM bhayAvaham / iha hi patatAM nAstyAlambo na cApi nivartanaM svaM jIvitaM kAGkSati / uttIrNastu tato dhanArthamaparAM bhUyo tadiha mahatAM ko'yaM moho yadeSa madAvilaH // 253 // vizatyApadaM prANAnAM ca dhanasya cAdhamadhiyAmanyonyabhAvaH mAne mlAyini khaNDite ca vasuni vyartha prayAte'rthini kSINe paNaH // 269 // agre kasyacidasti kaMcidadbhitaH kenApi bandhujane gate parijane naSTe zanairyovane / yuktaM kevalameta- pRSThe kRtaH saMsAraH zizubhAvayauvanajarAbhArAvatArAdayam / / nivAsaH kvacit // 254 // advaitoktipaTUnbaTUnapi vayaM bAlAnnama kurma hai ye tu dvandvavadAstadIyazirasi nyasyAma vAmaM padam / siMhaH svIyazizUnnivezya hRdaye sAndrAdarAdAmRza - tyAvezena bhinatti saMbhramapadaM mattebhakumbhasthalam // 255 // klezatyAgakRte'rpitena karaNavyUhena dehena ca svAnarthe bata deva sudhiyAM yajjahrukanyApayaHpUtagrAvagirIndrakandaradarIkuJje | bAlastaM bahu manyatAmasulabhaM prAptaM yuvA sevatAM vRddhastvaM viSayAdbahiSkRta iva vyAvRtya kiM pazyasi // 262 // yeSAM zrImadyazodA sutapadakamale nAsti bhaktirnarANAM yeSAmAbhIrakanyApriyaguNakathane nAnuraktA rasajJA / yeSAM zrIkRSNalIlAlalitaguNarase sAdarau naiva karNo dhiktAndhiktAndhigetAn kathayati satataM kIrtanastho mRdaGgaH // 263 // 1 dvaitavAdinaH. 1 aparAdhaH 2 paramezvarasya. 376 iti zrI subhASitaratnabhANDAgAre SaSThaM navarasaprakaraNaM samAptam /
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ saptamaM saMkIrNaprakaraNam zIlaM pradhAnaM puruSe tadyasyaha praNazyati / na tasya | sakRjalpanti sAdhavaH / sakRtkanyAH pradIyante trINyetAni jIvitenArtho na dhanena na bandhubhiH // 1 // mahato sakRtsakRt // 18 // mukhaM prasannaM vimalA ca dRSTiH kathAhi kSayaM labdhvA zlAghAM nIco'pi gacchati / dAnArthI madhupo | nurAgo madhurA ca vANI / sneho'dhikaH saMbhramadarzanaM ca yadvadgajakarNasamAhataH // 2 // mahadbhiH spardhamAnasya vipadeva sadAnuraktasya janasya cihnam // 19 // paJca tvA'nugamiSyanti garIyasI / dantabhaGgo hi nAgAnAM zlAghyo girividAraNe yatra yatra gamiSyasi / mitrANyamitrA madhyasthA upjiivyop||3|| paJcAsyasya parAbhavAya bhaiSako mAMsena gorbhUyasA jIvinaH // 20 // pareSAmAtmanazcaiva yo'vicArya balAdadhyannairapi pAyasaiH pratidinaM saMvardhito yo mayA / so'yaM balam / kAryAyottiSThate mohAdApadaH sa samIhate // 21 // siMharavAdgRhAntaragamadgItyAkulaH saMbhramAddhantAzA vilayaM gatA | balIyasA hInabalo virodhaM na bhUtikAmo manasApi hatavidhelAbhaH paraM govadhaH // 4 // paJcendriyasya martyasya vAJchet / na vadhyate'tyantabalo hi yasmAyaktaM praNAzo'sti chidraM cedekamindriyam / tato'sya sravati prajJA ,teH pAtrA- | pataMgavRtteH // 22 // balopapanno'pi hi buddhimAnnaraH paraM divodakam // 5 // paJcaiva pUjayalloke yazaH prAmoti nayenna svayameva vairitAm / bhiSaGmamAstIti vicintya bhakSakevalam / devAnpitRRnmanuSyAMzca bhikSUnatithipaJcamAn // 6 // yedakAraNAtko hi vicakSaNo viSam // 23 // mitrayannimittaM bhavecchokasvAso vA duHkhameva ca / AyAso vA svajanabandhUnAM buddhadharyasya cAtmanaH / ApanikaSapASANe naro yato mUlastadekAGgamapi tyajet // 7 // yanniHzabdajalA jAnAti sAratAm // 24 // mitrANyeva hi rakSanti mitraghanAzmaparuSe deze'tighorAravA yaccAcchAH samaye payodamaline vAnnAvasIdati / mitrAdutpAditaM vairamapi mUlaM nikRntati kAluSyasaMdUSitAH / dRzyante kulanignagA api paraM // 25 // mitrArthe bAndhavArthe ca buddhimAn yatate sadA / digdezakAlAvimau tatsatyaM mahatAmapi svasadRzAcArapravRttipradau jAtAsvApatsu yatnana jagAdedaM vaco manuH // 26 // prtyaa|| 8 // yamo vaivasvatastasa niryAtayati duSkRtam / hRdi sattiM madakaraTino dAnagandhena vAyugoMdbhatiM prakaTita. sthitaH karmasAkSI kSetrajJo yasya tuSyati // 9 // bhItavatsaM- rucizcaJcalevAmbudasya / ceSTA spaSTaM vadati matimannaipuNonnevidhAtavyaM yAvaddayamanAgatam / . AgataM tu bhayaM dRSTvA yatattvA jantojanmAntaraparicitAM nizcalAM cittavRttim prahartavyamabhItavat // 10 // bhuJjAnAH pavanaM sarIsRpagaNAH // 27 // prasAdaH kurute patyuH saMpattiM nAbhijAtatAm / prarUpApitA bhogino gAyadbhaGganivArakA nigaditA vistIrNa- kAlimA kAlakUTasya nApaiti harasaMgamAta // 28 // prasAdo karNA gajAH / yazcAbhyantarasaMbhRtoSmavikRtiH proktaH zamI niSphalo yasya krodhazcApi nirarthakaH / na taM bhAramicchanti sa dumo lokeneti nirargalaM pralapatA sarva viparyAsitam SaNDhaM patimiva striyaH // 29 // prajAvRddhaM dharmavRddhaM svabandhu // 11 // pativratA patiprANA patyuH priyahite ratA / yasya vidyAvRddhaM vayasA cApi vRddham / kAryAkArye pUjayi vA sthAdIdRzI bhAryA dhanyaH sa puruSo bhuvi // 12 // saMkSepAtkathyate prasAdya yaH saMpRcchanna sa muhyetkadAcit // 30 // yathA dharmo janAH kiM vistareNa tu / paropakAraH puNyAya pApAya grAmAntaraM gacchannaraH kazcitvacidvaset / utsRjya ca tamAparapIDanam // 13 // zubhraM sadma savibhramA yuvatayaH zvetAta- vAsaM pratiSThetApare'hani // 31 // evameva manuSyANAM pitA patrojjvalA lakSmIrityanubhUyate sthiramiva sphIte zubhe karmaNi / mAtA gRhaM vasu / AvAsamAtraM kAkutstha sajjante nAtra vicchinne nitarAmanaGgakalahakrIDAtruTattantukaM muktAjAlamiva sajanAH // 32 // yathA chAyAtapo nityaM susaMbaddhau paraprayAti jhaTiti bhrazyaddizo dRzyatAm // 14 // yannamra saralaM saram / evaM karma ca kartA ca saMzliSTA vitaretaram // 33 // cApi yaccApatsu na sIdati / dhanurmitraM kalatraM ca durlabhaM yathA phalAnAM pakkAnAM nAnyatra patanAdbhayam / evaM narasya zuddhavaMzajam // 15 // yannave bhAjane lagnaH saMskAro nAnyathA jAtasya nAnyatra maraNAdbhayam // 34 // yathA bIjaM vinA bhavet / kathAchalena bAlAnAM nItistadiha kathyate // 16 // kSetramuptaM bhavati niSphalam / tathA puruSakAreNa vinA devaM yadapyucairvijAnIyAnIcaistadapi kIrtayet / karmaNA tasya na sidhyati // 35 // yo'nyathA santamAtmAnamanyathA satsu vaiziSTyaM kathayedvinayAnvitaH // 17 // sakRjalpanti rAjAnaH | bhASate / sa pApakRttamo loke stena AtmApahArakaH // 36 // 1 gajAnAm. 2 siMhasya. 3 kukaraH. 4 carmamayaM jalapAtram | 1 Apad vipattireva nikaSapASANaM zANastasmin. 48 su. 2. bhA.
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [7 prakaraNam zAnte'nantamahigni nirmalacidAnande taraMgAvalInirmukte'mRta- | jarajazcAtisurabhi / srajo hRdyAmodAstadidamakhilaM rAgiNi sAgarAmbhasi manAGmano'pi nAcAmati / niHsAre mRga- jane karotyantaHkSobhaM na tu viSayasaMsargavimukhe // 52 // tRSNikArNavajale zrAnto vimUDhaH pibatyAcAmatyavagA- | bhAryAvantaH kriyAvantaH sabhAryA gRhamedhinaH / bhAryAvantaH hate'bhiramate majatyathonmajati // 37 // vazaM prApte mRtyoH pramodante bhAryAvantaH zriyAnvitAH // 53 // manne tIrthe pitari tanaye vA suhRdi vA zucA'laM tapyante bhRzamudaratADaM dvije deve daivajJe bheSaje gurau / yAdRzI bhAvanA yasya siddhijaDadhiyaH / asAre saMsAre virasapariNAme tu viduSAM bhavati tAdRzI // 54 // bAhU dvau ca mRNAlamAsyakamalaM viyogo vairAgyaM dRDhayati vitanvan zamasukham // 38 // | lAvaNyalIlAjalaM zroNI tIrthazilA ca netrazapharaM dhammillavidhireva hi jAgarti bhavyAnAmarthasiddhaye / asaMcetayamAnAnAM zaivAlakam / kAntAyAH stanacakravAkayugalaM kandarpabANAnalaisadbhutyAH svAminAmiva // 39 // lIlAyantyaH kulaM ghnanti rdagdhAnAmavagAhanAya vidhinA ramyaM saro nirmitam // 55 // kulAnIva saridvarAH / doSAnsarvozca matyAzu prajApatirabhASata bhAryA putrazca dAsazca traya evAdhanAH smRtAH / yatte smdhi|| 40 // rAmo hemamRgaM na vetti nahuSo no yAnyunakti | gacchanti yasya te tasya taddhanam // 56 // priyA hitAzca dvijAnviprAdeva savatsadhenuharaNe jAtA matizcArjune / dyUte | ye rAjJo grAhyavAkyA vizeSataH / AzrayetpArthivaM vidvAMstabhrAtRcatuSTayasvamahiSIM dharmAtmajo dattavAn prAyaH satpuruSo dvAreNa nAnyathA // 57 // bhavAraNyaM bhImaM tanugRhamidaM vinAzasamaye buddhyA parityajyate // 41 // purA vidvattA- | chidrabahulaM balI kAlazcauro niyatamasitA moharajanI / sIdamalinadhiyAM klezahataye gatA kAlenAsau viSayasukhasiddhau | gRhItvA jJAnAsiM viratiphalakaM zIlakavacaM samAdhAnaM kRtvA viSayiNAm / idAnIM saMprekSya kSitilavabhujaH zAstravimukhA- sthirataradRzo jAgrata janAH // 58 // pratyupasthitakAlasya naho kaSTaM sApi pratidinamadho'dhaH pravizati // 42 // sukhasya parivarjanam / anAgatasukhAzA ca naiva buddhimatA rAjA dharmavinA dvijaH zucivinA jJAnaM vinA yoginaH kAntA nayaH // 59 // prathamaM saMsthitA bhAryA patiM pretya pratIkSate / satyavinA hayo gativinA jyotirvinA bhUSaNam / yoddhA pUrva mRtaM ca bhartAraM pazcAtsA'dhyanugacchati // 60 // prathame zUravinA tapo vratavinA chando vinA gAyanaM bhrAtA snehavinA | nArjitA vidyA dvitIye nArjitaM dhanam / tRtIye nArjitaM naro harivinA muJcanti zIghraM budhAH // 43 // priyavacana- | puNyaM caturthe kiM kariSyati // 61 // rAgI bimbAdharo'sau kRto'pi yoSitAM dayitajanAnunayo rasADhate / pravizati | stanakalazayugaM yauvanArU Dhagarva nIcA nAbhiH prakRtyA kuTilahRdayaM na tadvidAM maNiriva kRtrimarAgayojitaH // 44 // kamalakaM svalpakaM cApi madhyam / kurvantvetAni nAma prasabhamAno vA do vA vijJAnaM vibhramaH subuddhirvA / sarva praNa- miha manazcintitAnyAzu khedaM yanmAM tasyAH kapolau dahata zyati samaM vittavihIno yadA puruSaH // 45 // parAM iti muhuH svacchako tanna yuktam // 62 // yo nAnAdyutivinItaH samupaiti sevyatAM mahIpatInAM vinayo vibhUSaNam / matpadArtharasiko'sAre'pi zakAyudhe sapremA sa vilokya pravRttadAno mRdusaMcaratkaraH karIva bhadro vinayena zobhate barhamihaM me kiM kiM na kuryAtpriyam / ityAviSkRtabaharAji // 46 // prINAti yaH sucaritaiH pitaraM sa putro yadbhartureva naTate yo barhiNo'mbholavAnnAnyanmuJcati taM vihAya jaladaM hitamicchati tatkalatram / tanmitramApadi sukhe ca samakriyaM ko'nyo'sti zUnyAzayaH // 63 // zarIramevAyatanaM sukhasya yadetatrayaM jagati puNyakRto labhante // 47 // bhAryAyAM duHkhassa cApyAyatanaM zarIram / yadyaccharIreNa karoti karma janitaM putramAdarzeSviva cAnanam / hlAdate janitA prekSya tenaiva dehI samupAznute tat // 64 // vinayena vinA kA svarga prApyeva puNyakRt // 48 // hiMsakAnyapi bhUtAni zrIH kA nizA zazinA vinA / rahitA satkavitvena kIdRzI yo hinasti sa nighRNaH / sa yAti narakaM ghoraM kiM punaryaH vAgvidagdhatA // 65 // zazinA saha yAti kaumudI saha zubhAni ca // 49 // sukhAsvAdaparo yastu saMsAre satsa- | meghena taDitpralIyate / pramadAH pativama'gA iti pratipannaM hi mAgamaH / sa viyogAvasAnatvAduHkhAnAM dhuri yujyate vicetanairapi // 66 // varaM maunaM kArya na ca vacanamuktaM yd||50|| pUjyo bandhurapi priyo'pi tanayo bhrAtA vayasso'pi nRtaM varaM klaivyaM puMsAM na ca parakalatrAbhigamanam / varaM prANavA mohAdanavadyakAryavimukho heyaH sa kAryArthinA / loke | tyAgo na ca pizunavAkyeSvabhirucirvaraM bhikSAzitvaM na ca hi prathitA nanu zrutiriyaM nAryo'pi gAyanti yAM kiM kArya paradhanAsvAdanasukham // 67 // puro revApAre giriratirAdukanakena tena bhavati cchedAya karNasya yat // 51 // sudhA- rohazikharo dhanurbANaiH pazcAcchabarakavaro dhAvati bhRzam / zubhraM dhAma sphuradamalarazmiH zazadharaH priyAvaktrAmbhojaM malaya- saraH savye'savye davadahanadAhavyatikaro na gantuM na sthAtuM
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkIrNaprakaraNam / hariNazizurevaM vilapati // 68 // lIlAvatInAM sahajA vilAsAsta eva mUDhasya hRdi sphuranti / rAgo nalinyA hi nisargasiddhastatra bhramatyeva mudhA SaDaGghriH // 69 // buddhizca hIyate puMsAM nIcaiH saha samAgamAt / madhyamairmadhyatAM yAti zreSThatAM yAti cottamaiH // 70 // vistIrNAdhyavasAyasAdhyamahatAM snigdhaprayuktAziSAM kAryANAM nayasAhasonnatimatAmicchAdArohiNAm / mAnotsekaparAkramavyasaninaH pAraM na yAvadgatAH sAmarSe hRdaye'vakAzaviSayA tAvatkathaM nirvRtiH // 71 // loko vahati kiM rAjanna mUrdhnA dagdhumindhanam kSAlayannapi vRkSAnnadIvego nikRntati // 72 // varuNena yathA pAzairbaddha evAbhidRzyate / tathA pApAnnigRhNIyA - dvratametaddhi vAruNam // 73 // lAkSAlakSma lalATapaTTamabhitaH keyUramudrA gale ke kajjala kAlimA nayanayostAmbUlarAgodayaH / dRSTvA kopavidhAyi maNDanamidaM prAtazciraM preyaso lIlAtAmarasodare mRgadRzaH zvAsAH samAptiM gatAH // 74 // lajjA snehaH svaramadhuratA buddhayo yauvanazrIH kAntAsaGgo yajanasamatA duHkhahAnirvilAsaH / dharmaH zAstraM suragurumatiH zaucamAcAracintA pUrNe sarve jaTharapiThare prANinAM saMbhavanti // 75 // puNye grAme vane vA mahati sitapaTacchannapAlI - kapAlImAdAya nyAyagarbhe dvijahutahutabhugdhUmadhUmropakaNTham / dvAraM dvAraM praviSTo daramudaradarIpUraNAya kSudhArto mAnI prANI sanAtho na punaranudinaM tulyakulyeSu dInaH // 76 // adezakAlajJamanAyatikSamaM yadapriyaM lAghavakAri cAtmanaH / yo'trAtravItkAraNavarjitaM vaco na tadvacaH syAdviSameva tadvacaH // 77 // adRSTapUrvAnAdAya bhAvAnaparizaGkitAn / iSTAni - STAnmanuSyANAmastaM gacchanti rAtrayaH // 78 // satkSetraprati pAditaH priyavacobaddhAlavAlAvalirnirdeSeNa manaH prasAdapayasA niSpanna sekakriyaH / dAtustattadabhIpsitaM kila phalankAle'ticAlo'pyasau rAjan dAnamahIruho vijayate kalpadrumAdInapi // 79 // atha nityamanityaM vA neha zocanti tadvidaH nAnyathA zakyate kartuM svabhAvaH zocatAmiti // 80 // atyu nnatiM prApya naraH prAvAraH kITako yathA / sa vinazyatya - saMdehamihaivamuzanA nRpa // 81 // kSetragrAmavanAdripattanapurIdvIpaca mAmaNDalapratyAzAghanasUtrabaddhamanasAM labdhAdikaM dhyAyatAm / tRSNe devi yadi prasIdasi tanoSyaGgAni tuGgAni cettadbhoH prANabhRtAM kutaH zamakathA brahmANDalakSairapi // 82 // atyudAttaguNeSveSA kRtapuNyaiH praropitA / zatazAkhI bhavatyeva yAvanmAtrApi satkriyA // 83 // atyutsekena sahasA sAhasA dhyavasAyinAm / zrIrArohati saMdehaM mahatAmapi bhUbhRtAm // 84 // jJAtuM vapuHparimitaH kSamate trilokIM jIvaH kathaM / 379 kathaya saMgatimantareNa / zaknoti kumbhanihitaH suzikho'pi dIpo bhAvAnprakAzayitumapyudare gRhasya // 85 // atyAdaraparo vidvAnIhamAnaH sthirAM zriyam / agneH zeSamRNAccheSaM zatroH zeSaM na zeSayet // 86 // atyambupAnaH dviSamAzanAcca divAzayAjjAgaraNAcca rAtrau / saMrodhanAnmUtrapurISayozca SaDDiH prakAraiH prabhavanti rogAH // 87 // AzritAzcaiva lokasya vivRddhiM yAnti vidviSaH / vivRddhAzca vinAzAya tasmAnnodvejayetprajAH // 88 // atyantacaJcalasyeha pAradasya nibandhane / kAmaM vijJAyate yuktirna strIcittasya kAcana // 89 // atuSTidAnaM kRtapUrvanAzanamamAnanaM duzcaritAnukIrtanam / kathAprasaGgena ca nAmavismRtirviraktabhAvasya janasya lakSaNam // 90 // durjanasya ca sarpasya varaM sarpo na durjanaH / sarpo dazati kAlena durjanastu pade pade // 91 // atIva guNasaMpanno na jAtu vinayAnvitaH / susUkSmamapi bhUtAnAmupamardamupekSate // 92 // atItAnAgatA bhAvA ye ca vartanti sAMpratam / tAnkAlanirmitAnbuddhA na saMjJAM hAtumarhasi // 93 // dhanavAnkrodhalobhAbhyAmAviSTo naSTacetanaH / tiryagIkSaH zuSkamukhaH pApako bhrukuTImukhaH // 94 // ativAdAMstitikSeta nAvamanyeta kaMcana / krodhyamAnaH priyaM brUyAdA kuSTaH kuzalaM vadet // 95 // atiklezena ye'rthaH syurdharmasyAtikrameNa ca / arervA praNipAtena mA sma teSu manaH kRthAH // 96 // nirdazannadharoSThaM ca kruddho dAruNabhASitA / kastamicchetparidraSTuM dAtumicchati cenmahIm // 97 // ajJebhyo granthinaH zreSThA granthibhyo dhAriNo varAH / dhAribhyo jJAninaH zreSThA jJAnibhyo vyavasAyinaH // 98 // ajJAnAdyadi vA jJAnAtkRtvA karma vigarhitam / tasmAdvimuktimanvicchandvitIyaM na samAcaret // 99 // midamakhilaM hitvA brahmapadaM pravizAzu viditvA // 100 // dhanajana yauvana garne harati nimeSAtkAlaH sarvam / mAyAmayatyajyate nirdhano janaH // 101 // acodyamAnAni yathA ajAkharakhurotsargamArjanI reNuvajjanaiH / dIpakhaTTApacchAyeva puSpANi ca phalAni ca / khaM kAlaM nAtivartante tathA karma purAkRtam // 102 // nAkAlato bhAnurupaiti yogaM nAkAlato'staM girimabhyupaiti / nAkAlato hIyate vardhate ca candraH samudro'pi mahormimAlI // 103 // adhaM sa kevalaM bhuGkte yaH pacatyAtmakAraNAt / yajJaziSTAzanaM tatsatAmannaM vidhIyate // 104 // abhyAdhAnena yajJena kASAyeNa jaTAjinaiH / lokAnvizvAsayitvaiva tato lumpedyathA vRkaH // 105 // nAkAlato mriyate jAyate vA nAkAlato vyAharate ca bAlaH / nAkAlato yauvanamabhyupaiti nAkAlato rohati bIjamuptam // 106 // agnau prAstaM tu puruSaM karmAnveti svayaMkRtam / 1 apriyavacanAni. 2 hutam.
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380 subhASitaratnabhANDAgAram [7 prakaraNam tasmAttu puruSo yatnAddharma saMcinuyAcchanaiH // 107 // agnihotraM Syasi / akiMcanaH sukhaM zete samuttiSThati caiva ha // 128 // trayo vedAstridaNDaM bhasmaguNThanam / prajJApauruSahInAnAM jIvi- akAle kRtyamArabdhaM karturnArthAya kalpate / tadeva kAle keti bRhaspatiH // 108 // nAkAlamattAH khagapannagAzca mRga- ArabdhaM mahate'rthAya kalpate // 129 // yaH pazyadbhirakAraNadvipAH zailamRgAzca loke / nAkAlataH strISu bhavanti garbhA smitasitaM pAthojakozAkRti zmazradbodhakaThoramadya rabhasAduttaptanAyAnyakAle ziziroSNavarSAH // 109 // evameva kule jAtAH tAmraprabham / prAtarjIrNavalakSakezavikRtaM vRddhAjazIrSApamaM vaktraM pAvakopamatejasaH / kSamAvanto nirAkArAH kASThe'gniriva naH parihasyate dhruvamidaM bhUtaizcirasthAyibhiH // 130 // zerate // 110 // sa eva khalu dArubhya yadA nirmathya diipyte| akAlasahamatyal mUrkhavyasaninAyakam / aguptaM bhIruyodhaM tadAru ca vanaM cAnyannivhatyAzu tejasA // 111 // nAkrozI ca durgavyasanamucyate // 131 // akAryANyapi paryAya syAnnAvamAnI parasya mitradrohI nota nIcopasevI / na kRtvApi vRjinArjavam / vidhIyate hitaM yasya sa dehaH kasya cAbhimAnI na ca hInavRtto rUkSAM vAcamuSatI varjayIta // 112 // susthiraH // 132 // stanataTamidamuttuGgaM nimno madhyaH samunnataM agnistejo mahalloke gUDhastiSThati dAruSu / na copayuGkte jaghanam / viSame mRgazAvAzyA vapuSi nave ka iva na taddAru yAvannoddIpyate paraiH // 113 // agniM prApya yathA skhalati // 133 // akAryakaraNAgItaH kAryANAM ca vivarjasadyastUlarAzivinazyati / tathA gaMgA pravAheNa sarva pApaM nAt / akAle mantrabhedAca yena mAyenna tatpibet // 134 // vinazyati // 114 // vyAdhibhirmathyamAnAnAM tyajatAM vipulaM | akAmAnkAmayati yaH kAmayAnAnparityajet / balavantaM ca dhanam / vedanAM nApakarSanti yatamAnAzcikitsakAH // 115 // yo draSTi tamAharmaDhacetasam // 135 // stanayojaghanasyApi akSetra bIjamutsRSTamantaraiva vinazyati / abIjakamapi kSetraM madhye madhyaM priye tava / asti nAstIti saMdeho na me'dyApi kevalaM sthaNDilaM bhavet // 116 // akSamA hrIparityAgaH nivartate // 136 // akAmo kAmayAnasya zarIraM paripIDyate / zrInAzo dharmasaMkSayaH / abhidhyAprakhyatA caiva sarva lobhA- icchantIM kAmayAnasya ratirbhavati zobhanA // 137 // akAmasya tpravartate // 117 // zamayati gajAnanyAngandhadvipaH kalabho'pi kriyA kAcidRzyate neha karhi cit / yadyaddhi kurute sanprabhavatitarAM vegodagraM bhujaMgazizorviSam / bhuvamadhipati- | kiMcittattatkAmasya ceSTitam // 138 // prathamA gatirAtmaiva rbAlAvastho'pyalaM parirakSituM na khalu vayasA jAtyaivAyaM dvitIyA gatirAtmajaH / santo gatistRtIyoktA caturthI khakAryasaho gaNaH // 118 // akSamaH kSamatAmAnI kriyAyAM dharmasaMcayaH // 139 // akasmAtprakriyA nRNAmakasmAccApayaH pravartate / sa hi hAsyAspadatvaM ca labhate prANasaMzayam karSaNam / zubhAzubhe mahattvaM ca prakartuM buddhilAghavam // 140 // // 119 // akrodhena jayeddhamasAdhu sAdhunA jayet / akarmazIlaM ca mahAzanaM ca lokadviSTaM bahumAya nRzaMsam / jayetkadarya dAnena jayetsatyena cAnRtam // 120 // brAhmaNaH adezakAlajJamaniSTaveSametAngRhe na prativAsayeta // 141 / patanIyeSu vartamAno vikarmasu / dAmbhiko duSkRtaprAjJaH prayojaneSu ye saktA na vizeSeSu bhArata / tAnahaM paNDitAzUdreNa sadRzo bhavet // 121 // akrodhanaH krodhanebhyo nmanye vizeSA hi prasaGginaH // 142 // adyaive kuru yacchreyo viziSTastathA titikSuratitikSoviziSTaH / amAnuSebhyo mAnu- mA tvAM kAlo'tyagAdayam / akRteSveva kAryeSu mRtyu SAzca pradhAnA vidvAMstathaivAviduSaH pradhAnaH // 122 // saMprakarSati // 143 // adharaH kisalayarAgaH komalaviTapAnuakRteSveva kAryeSu mRtyu saMprakarSati / yuvaiva dharmazIlaH kAriNau bAhU / kusumamiva lobhanIyaM yauvanamaGgeSu saMnaddham syAdanimittaM hi jIvitam // 123 // yastu zUdro dame satye // 144 // catvAryAhunarazreSThA vyasanAni mahIkSitAm / dharme ca satatotthitaH / taM brAhmaNamahaM manye vRttena hi mRgayA pAnamakSAzca grAmye caivAtiraktatA // 145 // adharmeNa bhaveTvijaH // 124 // akIti vinayo hanti hantyanarthaM ca yaH prAha yazcAdharmeNa pRcchati / tayoranyataraH praiti vidveSaM parAkramaH / hanti nityaM kSamA krodhamAcAro hantyalakSaNam vAdhigacchati // 146 // adhruveNa zarIreNa prtikssnnvinaa|| 125 // akiMcanasya zuddhasya upapannasya sarvataH / avekSa- zinA / dhruvaM yo nArjayeddharma sa zocyo mUDhacetanaH // 147 // mANastrIMllokAnna tulyamiha lakSaye // 126 // santaH saccari- nibandhanI rajjureSA yA grAme vasato ratiH / chittvainAM sukRto todayavyasaninaH prAdurbhavadyantraNAH sarvatraiva janApavAda- yAnti nainAM chindanti duSkRtaH // 148 // adhvA jarA cakitA jIvanti duHkhaM sadA / avyutpannamatiH kRtena na satA dehavatAM parvatAnAM jalaM jarA / asaMbhogo jarA strINAM vAknaivAsatA vyAkulo yuktAyuktavivekazUnyahRdayo dhanyo zalyaM manaso jarA // 149 // anadhigatamanorathasya sarva janaH prAkRtaH // 127 // akiMcanaH paripatansukhamAkhAdayi- | zataguNiteva gatA mama triyAmA / yadi tu tava samAgame
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkIrNaprakaraNam 381 1 / tathaiva prasarati sutru tataH kRtI bhaveyam // 150 // mRdurAdraH kRzo bhUtvA zanaiH sa~llIyate ripuH / valmIka iva vRkSasya pazcAnmUni kRntati // 151 // anadhvanyAH kAvyeSvalasagatayaH zAstragahane zvaduHkhajJA vAcAM pariNatiSu mUkAH paraguNe / vidugdhAnAM goSThISvakRtaparicaryAzca khalu ye bhaveyuste kiM vA parabhaNitikaNDUti nikaSAH // 152 // anabhyAsena vidyAnAmasaMsargeNa dhImatAm | anigraheNa cAkSANAM jAyate vyasanaM nRgAm // 153 || mauDhyena vipadApannaM madhyasthaM suhRdaM tathA / zaktyA tataH samuddhRtya hitArtha bhartsayetsudhIH // 154 // anarthakaM vipravAmaM gRhebhyaH pApaiH sandhi paradArAbhimarzam dainyaM stainyaM paizunaM madyapAnaM na sevate yazca sukhI sadaiva // 155 // anarthamarthataH pazyannarthe caitrApyanarthataH / indriyairajitairbAlaH suduHkhaM manyate sukham // 156 // bandhutyAgastanutyAgo dezatyAga iti triSu / AdyantAvAyataklezau madhyamaH kSaNikajvaraH // 157 // anavApyaM ca zokena zarIraM copatapyate / amitrAzca prahRSyanti mA sma zoke manaH kRthAH // 158 // anAtugetkaNThitayoH prasidhyatA samAgamenApi ratirna mAM prati / parasparaprAptinirAzayorvaraM zarIra nAzo'pi samAnarAgayoH // 159 // prajJayA mAnasaM duHkhaM hanyAcchArIramASadhaiH / etaddhi jJAnasAmarthya na bAlaiH samatAmiyAt // 160 // anAtmavAnnayadveSI vardhayannatisaMpadaH / prApyApi mahadaizvaryaM saha tena vipadyate // 169 // anAdeyaM nAdadIta parikSINo'pi pArthivaH / na cAdeyaM samRddho'pi sUkSmamapyarthamutsRjet // 162 // na ca rAtrau sukhaM zete sasarpa iva vezmani / yaH kopayati nirdoSaM sadoSo'bhyantaraM janam // 163 // anAdeyasya cAdAnAdAdeyasya ca varjanAt / daurbalyaM khyApyate rAjJaH sa pretyeha ca nazyati // 164 // anAdyantA tu sA tRSNA antardehagatA nRNAm / vinAzayati bhUtAni ayonija ivAnilaH // 165 // na ca zatruravajJeyo durbalo'pi balIyasA / alpo'pi hi dahatyagnirviSamalpaM hinasti ca // 166 // anAmnAyamalA vedA brAhmaNasyAtrataM malam / malaM pRthivyA bAlhIkAH puruSasyAnRtaM malam // 167 // anAramyA bhavantyarthAH kecinnityaM tathAgatAH / kRtaH puruSakAro hi bhavedyeSu nirarthakaH // 168 // dveSAdivaikRtavataH pratibhAsate'nyo mithyaiva citramadhiko vizadAtmano'pi / candrAdi pazyati puro dviguNaM prakRtyA tejomayaM timiradoSahataM hi cakSuH // 169 // anAryavRttamaprAjJamasUyakamadhArmikam / anarthAH dvArapaJjare vihagAnilaH / yattiSThati tadAzcarye viyoge tasya kA kathA // 171 // paroktamAtraM yastathyaM manyate buddhivarjitaH / hasanIyaH pareSAM sa zAkhArUDho jaTI yathA // 172 // anitye priyasaMvAse saMsAre cakravadgatau / pathi saMgatamevaita - chAtA mAtA pitA sakhA // 173 // anirvAcyamanirbhinnamaparicchinnamavyayam / brahmeva sujanaprema duHkhamUla nikRntanam // 174 // apakRtya buddhimato dUrastho'smIti nAzvaset / dIrghau buddhimato bAhU yAbhyAM hiMsati hiMsitaH // 175 // anirvedaH zriyo mUlaM lAbhasya ca zubhasya ca / mahAnbhavatyanirviNNaH sukhaM cAnantamaznute // 176 // anizcitairadhyavasAyabhIrubhiH pade pade doSazatAnudarzibhiH / phalairvisaMvAdamupAgatA giraH prayAnti loke parihAsavastutAm // 177 // mitraM parityajati muJcati bandhuvarge zIghraM vihAya jananImapi janmabhUmim / saMsajya gacchati videzamaniSTalokaM vittAkulIkRtamatiH puruSo'vilambya // 178 // aniSTasaMprayogAca viprayogAtpriyasya ca / manuSyA mAnasairduHkhairdahyante skhalpabuddhayaH // 179 // anIrguptadArazca saMvibhAgI priyaMvadaH / zlakSNo madhuravAk strINAM na cAsAM vazago bhavet // 180 // na pitA nAtmajo nAtmA na mAtA na sakhI - janaH / iha pretya ca nArINAM patireko gatiH sadA // 189 // anubandhaM ca saMprekSya vipAkaM caiva karmaNAm / utthAnamAtmanazcaiva dhIraH kurvIta vA na vA // 182 // anubandhAnupekSeta sAnubandheSu karmasu / saMpradhArya ca kurvIta na vegena samAcaret // 183 // satyazcAtra pravAdo'yaM laukikaH pratibhAti mAm / pitRRnsamanujAyante narA mAtaramaGganAH // 184 // anuyAti na bhartAraM yadi daivAtkathaMcana / tathApi zIlaM saMrakSyaM zIlabhaGgAtpatatyadhaH // 185 // anekacittamantrastu dveSyo bhavati mantriNAm / anavasthitacittatvAtkArye taiH sa upekSyate // 186 // mUDha jahIhi dhanAgamatRSNAM kuru tanubuddhimanaH su vitRSNAm / yallabhase nijakarmopAttaM vittaM tena vinodaya cittam // 187 // antarduSTaH sadAyuktaH sarvAnarthakaraH kila / zakuniH zakaTArazca dRSTAntAvatra bhUpate // 188 // antarye satataM luThantyagaNitAstAneva pAthodharairAttAnApatitAMsta raMgavalayairAliGgya gRhNannasau / vyakta mauktikaratnatAM jalakaNAnsaMprApayatyambudhiH prAyo'nyena kRtAdaro laghurapi prApto'rcyate svAmibhiH // 189 // mUrkhA yatra na pUjyante dhAnyaM yatra susaMcitam / daMpatyoH kalaho nAstitatra zrIH svayamAgatA // 190 // antyeSu remire dhIrA na te madhyeSu remire / antyaprAptiM sukhaM kSipramAyAnti vAgduSTaM krodhanaM tathA // 170 // anAvRtanava- | prAhurduH khamantaramantyayoH // 199 // mUlamevAditazchindyAtpara 1 I - 1
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 382 subhASitaratnabhANDAgAram [7 prakaraNam pakSasya nityazaH / tataH sahAyAMstatpakSAnsarvAzca tadanantaram | snehacchedane // 213 // apriyairapi niSpiSTaiH kiM syaatkleshaa|| 192 // anyocchiSTeSu pAtreSu bhuktvaiteSu mahIbhujaH / sahiSNubhiH / ye tadunmUlane zaktA jigISA teSu zobhate karamAnna lajjAmavahan zauce cintAM na vA dadhuH // 193 // // 214 // abhayasya hi yo dAtA tasyaiva sumahatkalam / anyo dhanaM pretagatasya bhuGkte vayAMsi cAgnizca zarIradhAtUn / nahi prANasamaM dAnaM triSu lokeSu vidyate // 215 // sukhaduHkhe dvAbhyAmayaM gacchatyamutra puNyena pApena ca veSTayamAnaH // 194 // hi puruSaH paryAyeNopasevate / na hyanantaM sukhaM kazcitprApnoti calakhabhAvA duHsevyA durgAdyA bhAvatastathA / prAjJasya puruSarSabha // 216 // abhinnavelau gambhIrAvamburAzibhavAnapi / puruSasyeha yathA vAcastathA zriyaH // 195 // anyo'nya- asAvaJjanasaMkAzastvaM tu cAmIkaradyutiH // 217 // abhisamupastambhAdanyonyApAzrayeNa ca / jJAtayaH saMpravardhante prAyaM yo viditvA tu bhartuH sarvANi kAryANi krotytndriiH| sarasIvotpalAnyuta // 196 // anyo hi nAnAti kRtaM hi vaktA hitAnAmanurakta AryaH zaktijJa Atmeva hi so'nukarma manuSyaloke manujasya kazcit / yattena kiMciddhi kRtaM | kampyaH // 218 // sukhaM duHkhAntamAlasyaM dAkSyaM duHkhaM hi karma tadanute nAsti kRtasya nAzaH // 197 // udyogena sukhodayam / bhUtiH zrIhrIM dhRtiH kIrtirdakSe vasati nAlase vinA naiva kArya kimapi sidhyati / nahi suptasya siMhasya // 219 // vAkyaM tu yo nAdriyate'nuziSTaH pratyAha yazcApi pravizanti mukhe mRgAH // 198 // apakAriNi vizrambhaM yaH | niyujyamAnaH / prajJAbhimAnI pratikUlavAdI tyAjyaH sa karoti narAdhamaH / anAtho durbalo yadvanna ciraM sa tu | tAdRk tvarayaiva bhRtyaH // 220 // abhimAnavatAM brahmanyuktAjIvati // 199 // lobhAdeva narA mUDhA dhana vidyAnvitA yuktavivekinAm / yujyate'vazyabhojyAnAM duHkhAnAmaprakAzanam api / akRtyeSu niyojyante bhrAmyante durgameSvapi | // 221 // sukhamApatitaM sevedduHkhamApatitaM vahet / kaal|| 200 // anyo hi nAnAti kRtaM hi karma manuSyaloke prAptamupAsIta sasyAnAmiva karSakaH // 222 // abhimAna manujasya kazcit / yattena kiMciddhi kRtaM hi karma tadanate zriyaM hanti purusssyaalpmedhsH| garbheNa duSyate kanyA gRhavAsena nAsti kRtasya nAzaH // 201 // apahatya tamastInaM yathA ca dvijaH // 223 // abhiyuktaM balavatA durbalaM hInasAbhAtyudaye raviH / tathApahatya pApAni bhAti gaGgAjalaplataH | dhanam / hRtavaM kAminaM cauramAvizanti prajAgarAH // 224 // // 202 // A pravAho gAGgo vA samudraM prApya tdrsH| sukaraM sarvathA maitraM duSkaraM pratipAlanam / anityatvAddhi bhavatyapeyastadvidvAnnAzrayedazubhAtmakam // 203 // sukhameva cittAnAM prItiralpena bhidyate // 225 // abhiyoktA balIya. hi duHkhAntaM kadAcidduHkhataH sukham / tasmAdetadvayaM jahyAdya stvAdalabdhA na nivartate / upahArAhate tasmAtsaMdhiranyo / icchecchAzvataM sukham // 204 // api mandatvamApanno naSTo vidyate // 226 // abhilaSyaM sthiraM puNyaM khyAtaM siddhaniSe. vA'bhISTadarzanAt / prAyeNa prANinAM bhUyo duHkhavego'dhiko vitam / seveta siddhimanvicchan zlAghyaM vindhyamivezvarara bhavet // 205 // api mArdavabhAvena gAtraM saMlIya buddhimAn / // 227 // yathA zarIramevedaM jalabudbudasaMnibham / pravAta arinAzayate nityaM yathA vallI mahAdrumam // 206 // dIpacapalAstathA kasya kRte zriyaH // 228 // yathA hi puruSa sukhArthI nAgAripratibhayazamAtpratyuta sukhaM jahI zeSasta- kuryAccharIre yatnamuttamam / vasanAdyairupAyaistu tathA rAjye lpIkRtatanu niSevyAsuraripum / yatastenAmuSminnadhigatavatA narAdhipaH // 229 // amitraM naiva muzceta vadantaM kAraNAklezasahatAM zramAdhAyi nyastaM niravadhi dharAbhAravahanam nyapi / duHkhaM tatra na kartavyaM hanyA pUrvApakAriNam // 207 // aputrasya gatirnAsti vargoM naiva kathaMcana / // 230 // amitrAdunnatiM prApya nonnato'smIti vizvaset / tasmAtputramukhaM dRSTvA pazcAdbhavati tApasaH // 208 // apUrviNA | tasmAtprApyonnatiM nazyet prAvAra iva kITakaH // 231 // na kartavyaM karma loke vigarhitam / kRtapUrva tu tyajato yathA hi bharato varNairvarNayatyAtmanastanum / nAnArUpANi mahAndharma iti zrutiH // 209 // sukhaduHkhAni bhUtAnAma- kurvANastathAtmA karmajAstanUH // 232 // amitro na vimojaro jarayatyasau / Adityo hastamabhyeti punaH punarudeti ktavyaH kRpaNo bahvapi bruvan / kRpA na tasminkartavyA ca // 210 // apyunmattAtpralapato bAlAca parijalpataH / hanyAdevApakAriNam // 233 // amitro mitratAM yAti sarvataH sAramAdadyAdazmabhya iva kAJcanam // 211 // apra- | mitraM cApi praduSyati / sAmarthyayogAtkAryANAmanityA va sAdo'naviSThAnaM deyAMzaharaNaM ca yat / kAlayApo'pratI- sadAgatiH // 234 // buddhiH prabhAvastejazca sattvamutthAnameva kArasta dvairAgyasya kAraNam // 212 // sukhaduHkhe same syAtAM ca / vyavasAyazca yasya syAttamya vRttibhayaM kutaH // 235 // jantUnAM klezahetuke / mUrdhni sthitAnAM kezAnAM bhavetAM amRtaM caiva mRtyuzca dvayaM dehe pratiSThitam / mRtyurApadyate
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkIrNaprakaraNam | mohAtsatyanApadyate'mRtam // 236 // buddhimantaM kRtaprajJaM zuzrUSumanasUyakam / dAntaM jitendriyaM cApi zAko na spRzate naram // 237 // buddhimantaM ca mUDhaM ca zUraM bhIruM jaDaM kavim / durbalaM balavantaM ca bhAginaM bhajate sukham // 238 // buddhirUpaguNA yuSmatputrAnvidyAvizAradAn / prAmuvanti narAH sarve sukRtaiH pUrvajanmani // 239 // buddhizreSThAni karmANi bAhumadhyAni bhArata / tAni jaGghAjaghanyAni bhArapratyavarANi ca // 240 // dizo vAsaH pAtraM karakuharameNAH praNayinaH samAdhAnaM nidrA zayanamavanI mUlamazanam / kadaitatsaMpUrNa mama hRdayavRtterabhimataM bhaviSyatyatyugraM paramaparitoSopacitaye // 249 // tapaHsImA muktiH sakalaguNasImA vitaraNaM kalAsImA kAvyaM jananasukhasImA suvadanA / bhiyaH sImA mRtyuH sukRta kulasImA zritabhRtiH kSudhA sImAnnAntaH zrutimukharasImA harikathA // 242 // yadA vinAza kAlo vai lakSyate daivanirmitaH / tadA vai viparIteSu manaH prakurute naraH // 243 // vyAlAzrayApi viphalApi sakaNTakApi vatrApi paGkilabhavApi durAsadApi / gandhena bandhurasi ketaki sarvajantoreko guNaH khalu nihanti samastadoSAn // 244 // preyAMste'haM tvamapi ca mama preyasIti pravAdastvaM me prANA ahamapi tavAsmIti hanta pralApaH / tvaM me te syAmahamapi ca yattacca no sAdhu rAdhe vyAhAre nau hi samucito yuSmadasmatprayogaH // 245 // utthitA eva pUjyante janAH kAryArthibhirnaraiH / zatruvatpatitaM ko nu vandate mAnavaM punaH // 246 // utpatato'ntarIkSaM vai gacchato'pi mahItalam / dhAvataH pRthivIM sarvA nAdattamupatiSThate // 247 // utpannamApadaM yastu samAdhatte sa buddhimAn / vaNijo bhAryayA jAraH pratyakSe nihnuto yathA // 248 // upazamaphalAdvidyAvIjAtphalAntaramicchatAM bhavati viphalo yatprArambhastadutra kimadbhutam / niyataviSayA hyete bhAvA na yAnti viparyayaM janayati yataH zAlerbIjaM na jAtu yavAGkuram // 249 // ekaH svAdu na bhuJjIta ekazcArthAnna cintayet / eko na gacchedadhvAnaM naikaH supteSu jAgRyAt // 250 // ekAkI gRhasaMtyaktaH pANipAtro digambaraH / so'pi saMvAdhyate loke tRSNAyAH pazya kautukam // 259 // ekAkI niHspRhaH zAntaH pANipAtro digambaraH / kadA zaMbho bhaviSyAmi karmanirmUlanakSamaH // 252 // dvAvimau na virAjete viparItena karmaNA / gRhasthazca nirArambhaH kAryavAMzcaiva bhikSukaH // 253 // AhArayati na svastho vinidro na prabudhyate / vakti na svecchayA kiMcitsevakaH kiM tu jIvati // 254 // Ayasya turthabhAgena vyayakarma pravartayan / anyUnatailadIpo'pi ciraM 383 bhadrANi pazyati // 255 // AyatyAM guNadoSajJastadAtve kSipranizcayaH / atIte kAryazeSajJaH zatrubhirnAbhibhUyate // 256 // AyatyAM ca tadAle ca yatsyAdA svAda pezalam / tadeva tasya kurvIta na lokadviSTamAcaret // 257 // etatkAmaphalaM loke yadvayorekacittatA / anyacittakRte kAme zavayoriva saMgamaH // 258 // etasmAdviramendriyArthagahanAdAyAsakAdAzraya zreyomArgamazeSaduHkhazamanavyApAradakSaM kSaNAt / AtmIbhAvamupaihi saMtyaja nijAM kallolalolAM gatiM mA bhUyo bhaja bhaGgurAM bhavaratiM cetaH prasIdAdhunA // 259 // dhairya hi kArya satataM mahadbhiH kRcchre'pi kaSTe'pyati saMkaTe'pi / kRcchrANyakRcchreNa samuttaranti dhairyocchritA ye pratipattidakSAH // 260 // dehi dehIti jalpanti tyAgino'rthArthino'pi ca / Alokayanti yAvatsyAdasti nAstIti na kvacit // 269 // ete satpuruSAH parArthaghaTakAH svArthe parityajya ye sAmAnyAstu parArthamudyamabhRtaH svArthAvirodhena ye / te'mI mAnuSarAkSasAH parahitaM svArthAya vighnanti ye ye tu ghnanti nirarthakaM parahitaM te ke jAnImahe // 262 // devasyAmbumucazca nAsti niyamaH ko'pyAnukUlyaM prati vyaJjan yaH priyamutkaTaM ghaTayate jantoH kSaNAdapriyam / kSipraM dIrghanidAghavAsa ra viyatsaMtApanirvApaNAM prAduSkRtya vanaspateH prakurute vidyudvisarge ca yaH // 263 // devI zrIrjanakAtmajA dazamukhasyAsIdgRhe rakSaso nItA caiva rasAtalaM bhagavatI vedatrayI dAnavaiH / gandharvasya madAlasAM ca tanayAM pAtAlaketucchalA daityendro'pajahAra hanta viSamA vAmA vidhervRttayaH // 264 // kimazakyaM buddhimatAM kimasAdhyaM nizcayaM dRDhaM dadhatAm / kimazakyaM priyavacasAM kimalabhyamihodyamasthAnAm // 265 // gandhApyasau bhuvanaviditA ketakI svarNavarNA padmabhrAntyA capalamadhupaH puSpamadhye papAta / andhIbhUtaH kusumarajasA kaNTakailUnapakSaH sthAtuM gantuM dvayamapi sakhe naiva zakto dvirephaH // 266 // gavArthe brAhmaNArthe ca svAmyarthe strIkRte'tha vA / sthAnArthe yastyajetprANAMstasya lokAH sanAtanAH // 267 // gAvo gandhena pazyanti vedenaiva dvijAtayaH / cAraiH pazyanti rAjAnazcakSurmyAmitare janAH // 268 // tyAgo guNo guNazatAbhyadhiko mato me vidyApi bhUSayati taM yadi kiM bravImi / zaurye ca nAma yadi ta namo'stu tasmai tacca trayaM na ca yadIrSyati citrametat // 269 // tyAjyaM sukhaM viSayasaMgamajanma puMsAM duHkhopasRSTamiti mUrkha vicAraNaiSA / vrIhIjJjihAsati sitottamataNDulAbyAnko nAma bhostuSakaNopahitAhitArthI // 270 // durge trikUTaH parikhA samudro rakSAMsi yodhA dhanadAcca vittam / zAstraM ca yasyozanasA praNItaM sa rAvaNo daivavazAdvipannaH
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 subhASitaratnabhANDAgAram [7 prakaraNama // 271 // karmAnumeyAH sarvatra parokSaguNavRttayaH / tasmAtparokSa- kSiptAzca puSpasajaH // 289 // kAlidAsakavitA navaM vayo vRttInAM phalaiH karma vibhAvayet // 272 / / kiM gajena prabhinnena mAhiSaM dadhi sazarkaraM payaH / aiNamAMsamabalA ca komalA raajkrmaannykurvtaa| sthUlo'pi yadi vA'sthUlaH zreyAnkRtya karaH | saMbhavantu mama janmajanmani // 290 // upAyo na jayo pumAn // 273 // kiM candanaiH sakAraistuhinaiH zItalaizca kim / yAdRgripostAdRgna hetibhiH / upAyajJo'lpakAyo'pi na zUraiH sarve te mitragAtrasya kalAM nArhanti SoDazIm // 274 // paribhUyate // 291 // AgataM vigrahaM vidvAnupAyaiH prazamaM nopabhoktuM na ca tyaktuM zaknoti viSayAJjarI / asthi nirda- nayet / vijayasya hyanityatvAdrabhasena na saMpatet // 292 // zanaH zvava jihvayA leDhi kevalam // 275 // no satyena aura netadvicitraM manujArbhamAyinaH parAvarANAM paramasya vedhasaH // mRgAta eSa vadanIbhUto na cendIvaradvandvaM locanatAM gataM adho'pi yatsAzanadhAtapAtakaH prApAtmasAmyaM tvasatAM na kanakairapyaGgayaSTiH kRtA / kiM tvevaM kavibhiH pratAritamanA ratamanA- sudurlabham // 293 // ye bAlabhAvAnna paThanti vidyAM ye stattvaM vijAnannapi tvalAMsAsthimayaM vapumRgadRzAM mando janaH sevate // 276 // dAyAdA vyayabhIratAparihRtArabdhe bhavantyu- loke manuSyarUpeNa mRgAzcaranti // 294 // damena hInaM na jana yauvanasthA hyadhanAtmadArAH // te zocanIyA iha jIvannatA bhRtyAH pratyupakArakAtaramateH kuryuna ke'pi priyam / rAzIbhUtadhanasya jIvitahRtau zazvadyaterannijA bhUbhartuH kriyate | punanti vedA yadyapyadhItAH saha SaDbhiraGgaiH // sAMkhyaM ca dviSeva rabhasAllobhena kiM nApriyam // 277 // kokilo'haM yogazca kulaM ca janma tIrthAbhiSekazca nirarthakAni // 295 // bhavAnkAkaH samAnaH kAlimAvayoH / antaraM kathayiSyanti | kAlo daivaM karma jIvaH svabhavo dravyaM kSetraM prANa AtmA kAkalIkovidAH punaH // 278 // ka sa dazarathaH svarge bhUtvA vikAraH // tatsaGghAto bIjarohapravAhastvanmAyaiSA tanniSedhaH mahendrasuhRdgataH kva sa jalanidhelAM bavA nRpaH sagarastathA / prapadye // 296 // zatrorapatyAni priyaMtradAni nopekSitavyAni kka sa karatalAjAto vaiNyaH kva sUryatanurmanurnanu balavatA budhairmanuSyaiH // tAnyeva kAleSu vipa karANi viSasya pAtrANyapi kAlenaite prabadhya nimIlitAH // 279 // AdIrgheNa calena | dAruNAni // 297 // Rtena jIvedana nena jInmivetena vakragatinA tejasvinA bhoginA nIlAbjadyatinAhinA varamahaM jIvetpramitena jIvet // satyAntAbhyAmathavApi jIvet dRzyo na taccakSuSA / daSTa santi cikitsakA dizi dizi prAyeNa | zvavRttimekAM parivajayettu // 298 // akrodhanaH krodhanebhyo dharmArthino mugdhAkSIkSaNavIkSitasya na hi me vaidyo na cApyauSa- | viziSTastathA titikSuratitikSoviziSTaH // amAnuSabhyo dham // 280 // Adau citte tataH kAye satAM saMjayAte mAnuSazca pradhAno vidvAMstathaivAviduSaH pradhAnaH // 299 // jarA / asatAM ca punaH kAye naiva citte kadAcana // 281 // nAstIdRzaM saMvananaM triSu lokeSu kizcana // yathA metrI atyukti rahasi gataM vicitramatyena bhASamANaM ca / ucita- ca lokeSu dAnaM ca madhurA ca vAk // 300 // na praNayamapi nRpaM sahasAryA nopasarpanti // 282 // durjana- | tathA tapyate viddhaH pumAnbANaiH sumarmagaiH // yathA tudanti saMgatiranarthaparaMparAyA hetuH satAmadhigataM vacanIyamatra / marmasthA basatAM paruSeSavaH // 301 // zUratvayuktA laGkazvare harati dAzaratheH kalatraM prAmoti bandhamatha dakSiNa- mRdumandavAkyA jitendriyAH satyaparAkramAzca // prAgeva sindhurAjaH / / 283 / / jalaukayopamIyante pramadA mndbuddhibhiH| pazcAdviparItarUpA ye te tu bhRtyA na hitA bhavanti // 302 // mRgIdRzAM jalAkAnAM vicArAnmahadantaram // 284 // yasyAtmabuddhiH kuNape tridhAtuke svadhIH kalatrAdiSu jalokA kevalaM raktamAdadAnA tapasvinAm / pramadA sarvamA- bhIma ijyadhIH // yattIrthabuddhiH salile na karhi cijjaneSvadatte cittaM vittaM balaM sukham // 285 // kulaM vRttaM ca zaurya bhijJeSu sa eva gokharaH // 303 // kaM yojayenmanujo'rtha ca sarvametanna gaNyate / durvRtte'pyakulIne'pi jano dAtari labheta nipAtayannadRSTadazaM hi garte // evaM narANAM viSayaspRhA rajyate // 286 // dAtA laghurapi sevyo bhavati na kRpaNo ca nipAtayanniraye tvandhakUpe // 304 // kRtyaM kimatrAsa mahAnapi samRddhyA / kUpo'ntaHsvAdujalaH prItyai lokasya na khalasya jIvanaM na vA amISAM ca satAM vihiMsanam // dvayaM samudraH // 287 // niHzvAsodgIrNahutabhugdhUmadhUmrIkRtAnanaiH / kathaM syAditi saMvicintya tajjJAtvA'vizattuNDamazeSaTamhariH varamAzIviSeH saGgaM kuryAnna tveva durjanaiH // 288 // kiM ruddhaH // 305 // lokaH svayaM zreyasi naSTadRSTio'rthAnsamIheta priyayA kayAcidatha vA sakhyA mamodvejitaH kiM vA kAraNa- nikAmakamAH / anyo'nyavairaH sukhalezahetoranantaduHkha na ca gauravaM kimapi yannAdyAgato vallabhaH / ityAlocya mRgIdRzA veda mUDhaH // 306 // satyAM kSitau kiM kazipoH prayAsairbAhI karatale vinyasya vaktrAmbujaM dIrgha niHzvasitaM ciraM ca ruditaM khasiddhe hyupabarhaNaiH kim // satyaJjalau kiM purudhA''nnapAcyA
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkIrNaprakaraNam . 385 digvalkalAdau sati kiM TukUlaiH // 307 // bhUtairAkramya- yAnvitaM vAtaghnaM kaphanAzanaM kRmiharaM daurgandhyadoSApaham / mANo'pi dhIro daivavazAnugaiH / tadvidvAnna calenmArgAdanva- vakrasyAbharaNaM malApaharaNaM kAmAmisaMdIpanaM tAmbUlasya sakhe zikSa kSitevratama ||308praannvttyaiv saMtaSyenmanivendriya- trayodaza guNAH svarge'pyamI dalabhAH // 325 // yaH pitrA priyaiH / jJAnaM yathA na nazyeta nAvakIryeta vAGmanaH // 309 // samupAttAni dhanavIryayazAMsi vai / nyUnatAM nayati prAjJastamAhuH guNairguNAnupAdatte yathAkAlaM vimuJcati // na teSu yujyate dehI puruSAdhamam // 326 // bhogA bhaGguravRttayo bahuvidhAstareva cAyaM gobhirgA iva gopatiH // 310 // mahIyasAM pAdarajo'bhiSekaM bhavastatkasyeha kRte paribhramatha re lokAH kRtaM ceSTitaiH / niSkizcanAnAM na vRNIta yAvat // 311 // navanItopamA vANI AzApAzazatopazAntivizadaM cetaH samAdhIyatAM kAmyokaruNAkomalaM manaH / dharmavIjaprasUtAnAmetatpratyakSalakSaNam tpattivaze svadhAmani yadi zraddheyamasmadvacaH // 327 // lajjA // 312 // kokilAnAM kharo rUpaM nArIrUpaM pativratA / guNaughajananI jananImiva khaamtyntshuddhhRdyaamnuvrtmaanaaH| vidyA rUpaM kurUpANAM kSamA rUpaM tapasvinAm // 313 // tejasvinaH sukhamasUnapi saMtyajanti satyavratavyasanino na punaH kiM jIvitena dhanamAnavivarjitena mitreNa kiM bhavati bhIti- pratijJAm // 328 // zIghrakRtyeSu kAryeSu naro yadi vilasazaMkitena / siMhavataM carata gacchata mA viSAdaM kAko'pi mbate / tatkRtyaM devatAstasya kopAdvighnantyasaMzayam // 329 // jIvati ciraM ca baliM ca bhukte // 314 // tanmaMgalaM yatra AtmabhAgyakSatadravyaH strIdravyeNAnukampitaH / arthataH puruSo manaH prasanna tajjIvanaM yanna parasya sevaa| tadArjitaM yatsva- nArI yA nArI sA'rthataH pumAn // 330 // dakSatA bhadratA janena bhuktaM tadvarjitaM yatsamare ripUNAm // 315 // vedAdi- dADhyai kSAntiH klezasahiSNutA / saMtoSaH zIlamutsAho maNDazAstramakhilaM prapaThantu lokAH kurvantu nAma satataM kSitipAla- yantyanujIvinam // 331 // yadupAttaM yazaH pitrA dhanaM sevAm / ugraM tapaH pratidinaM pratisAdhayantu na zrIstathApi ca vIryamathApi vA / tanna hApayate yastu sa naro madhyamaH bhajatyatibhAgyahInam // 316 // tyaktvAlasAndaivapagamana smRtaH // 332 // priyamevAbhidhAtavyaM nityaM satsu dviSatsu dhyAn utthAnayuktAnpuruSAddhi lkssmiiH| anviSya yatnAdvRNuyA ca / zikhIva kekAmadhuraH priyavAkkasya na priyaH // 333 // rAjJo vipadvandhuviyogaduHkhaM dezacyutirdurgamamArgakhedaH / nRpendra tasmAtsadotthAnavatA hi bhAvyam // 317 // nityaM chedastRNAnAM dharaNivilikhanaM pAdayozcApamArdintAnAma AsvAdyate'syAH kaTu niSphalAyAH phalaM mayaitaccirajIvitAyAH lpazaucaM malinavasanatA rUkSatA mUrdhajAnAm / dvaisaMdhye cApi // 334 // vItavyasanamazrAntaM mahotsAhaM mahAmatim / nidrA vivasanazayanaM grAsahAsAtirekaH khAMge pIThe ca vAdya pravizanti sadA lakSmyaH saritpatimivApagAH // 335 // harati dhanapateH kezavasyApi lakSmIm // 318 // kucelinaM sthAnamutsRjya gacchanti siMhAH satpuruSA gajAH / tatraiva nidhanaM yAnti kAkAH kApuruSA mRgAH // 336 // ke vAna dantamalopadhAriNaM bahvAzina niSThuravAkyabhASiNam / sUryodaye hastamaye'pi zAyinaM vimuJcati zrIrapi cakrapANinam // 319 // santi tAmarasAvataMsA haMsAvalIvalayino jalasaMnivezAH / kiM cAtakaH phalamapekSya savajrapAtAM pauraMdarImupagato navatadvIryAdadhikaM yastu punanyatsvazaktitaH / niSpAdayati taM vAridhArAm // 337 // mAnamudvahataH puMso varamApatpade pade / prAjJAH pravadanti narottamam // 320 // bhikSAzI janamadhyasaGga- mAnahInaM suraiH sArdhaM vimAnamapi saMtyajet // 338 // rahitaH svAyattaceSTaH sadA dAnAdAnaviraktamArganirataH kazci-, | punarAH punarvittaM punaH kSetraM punaH punaH / punaH zubhAzumaM ttapasvI sthitH| rathyAkIrNavizIrNajIrNavasanairAsyUtakanthAdharo karma zarIraM na punaH punH|| 339 // rathaH zarIra puruSasa nirmAno nirahaMkRtiH zamasudhAbhogaikabaddhaspRhaH // 321 // rAjannAtmA niyantendriyANyasya caashvaaH| tairapramattaH kuzalI rohate sAyakairvidaM vanaM parazunA hatam / vAcA duruktaM bIbhatsaM sadazvairdAntaH sukhaM yAti rathIva dhIraH // 340 // vidhAtrA na saMrohati vAkkSatam // 322 // zayyA zailazilA gRhaM racitA rekhA lalATe'kSaramAlikA / na tAM mArjayituM zaktaH giriguhA vastraM tarUNAM tvacaH sAraMgAH suhRdo nanu kSitiruhAM svabuddhyApyatipaNDitaH // 341 // satyaM janA vacmi na pakSavRttiH phalaiH komalaiH / yeSAM naijhariNAmbu pAnamucitaM ratyai | pAtAllokeSu sarveSu ca tathyametat / nAnyanmanohAri nitambica vidyAGganA manye te paramezvarAH zirasi yairbaddho na nIbhyo duHkhasya heturna ca kshcidnyH||342|| ekaM bhUmipatiH sevAJjaliH // 323 // svAmini guNAntarajJe guNavati bhRtyes- karoti sacivaM rAjye pradhAnaM yadA taM mohAcchrayate madaH sa nuvartini kalatre / mitre cAnupacarye nivedya duHkhaM sukhI ca madAdAsyena nirvidyate / nirviNNasya padaM karoti hRdaye bhavati // 324 // tAmbUlaM kaTu tiktamizramadhuraM kSAraM kaSA- tasya svatantraspRhA svAtantryaspRhayA tataH sa nRpateHprANeSvami 49 su. ra. bhAM.
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram [ 7 prakaraNam | / / druhyati // 343 // satyameva vrataM yasya dayA dIneSu sarvathA || sumahAnbhavet // 364 // nAtyaktvA sukhamApnoti nAtyaktvA kAmakrodhau vaze yasya tena lokatrayaM jitam // 344 // paraM | vindate param / nAtyaktvA cAbhayaH zete tyaktvA sarva sukhI kSipati doSeNa vartamAnaH svayaM tathA / yazca kradhyatyanIzAnaH bhava // 365 // tarSacchedo na bhavati puruSasyeha kalmaSAt / sa ca mUDhatamo naraH || 345 // dhanAni jIvitaM caiva parArthe nivartate tadA tarSaH pApamantagataM yadA // 366 // divase prAjJa utsRjet / sannimittaM varaM tyAgo vinAze niyate sati saMnidhAnena pizunapreraNA prabhoH / IrSyAlunA svairiNIva // 346 // saMniyacchati yo vegamutthitaM krodhaharSayoH / sa zriyo rakSituM yadi pAryate // 367 // karmaNaH phalanirvRttiM svayamaznAti bhAjanaM rAjan yazcApatsu na muhyati // 347 // paricari - kArakaH / pratyakSaM dRzyate loke kRtasyApakRtasya ca // 368 // tavyAH santo yadyapi kathayanti no sadupadezam / yAsteSAM kaM pRcchAmaH surAH svarge nivasAmo vayaM bhuvi / kiM vA svairakathAstA eva bhavanti zAstrANi // 348 // zrImaGgalA kAvyarasaH svAduH kiM vA svAdIyasI sudhA // 369 // uvIMtprabhavati prAgalbhyAtsaMpravardhate / dAkSyAttu kurute mUlaM saMyamA- patezca sphaTikAzmanazca zIlojjhitastrIhRdayasya caantH| asaMtpratitiSThati // 349 // paJcabhiH saMbhRtaH kAyo yadi paJcatva- nidhAnAtsatata sthitInAmanyonyarAgaH kurute pravezam ||370 // mAgataH / karmabhiH svazarIrotthaistatra kA paridevanA // 350 // AtmotkarSe na mArgeta pareSAM parinindayA / svaguNaireva dhanahetorya Iheta tasyAnIhA garIyasI / bhUyAndoSo hi mArgeta viprakarSe pRthagjanAt // 371 // kRtino'pi pratIkSyante vittasya yazca dharmastadAzrayaH // 351 // vAcAzaucaM ca manasaH sahAyaM kAryasiddhaye / cakSuSmAnapi nAlokAdvinA vastu na zaucamindriyanigrahaH / sarvabhUtadayAzaucametacchaucaM parArthinAm pazyati // 372 // kiM devakAryANi narAdhipasya kRtvA virodhaM // 352 // hRSyanti devatAH sarvA gAyanti RSayastathA viSayasthitAnAm / taddevakArye japayajJahomA yasyAzrupAtA na nRtyanti pitaraH sarve hyatithau gRhamAgate || 353 // durvRttaM patanti rASTre // 373 // deyamArtasya zayanaM sthita zrAntasya vA suvRttaM vA sarvapAparataM tathA / bhartAraM tArayatyeva bhAryA cAsanam / tRSitasya ca pAnIyaM kSudhitasya ca bhojanam dharmeSu niSThA // 354 // na bhikSA duSprApA pathi mama // 374 // rAjanrajanyupAdhyAyo devI yacchikSayedrahaH / tatra mahArAmacarite phalaiH saMpUrNA bhUrapi mRgasucarmApi vasanam prajAgaraH kartumasarvajJairna zakyate // 375 // kiM te dhanairbAndhavaisukhairvA duHkhairvA sadRzaparipAkaH khalu sadA trinetraM kastyaktvA vApi kiM te kiM te dArairbrAhmaNa yo mariSyasi / AtmAnamadhanalavamadAndhaM praNamati // 355 // yadyapi bhrAtaraH kruddhA nviccha guhAM praviSTaM pitAmahaste kva gataH pitA ca // 376 // bhAryA vA kAraNAntare / svabhAvataste prIyante netaraH prIyate na vyAdhayo nApi yamaH prAptaM zreyaH pratIkSate / yAvadeva janaH // 356 // lalATadeze rudhiraM savedyacchUrasya yasya bhavetkalyastAvacchreya: samAcaret // 377 // na vyAdhirna vi pravizecca vkre| tatsomapAnena samaM bhavecca saMgrAmayajJe vidhivatpra- tApastathAnyadvApi bhUtale / duHkhAya svazarIrotthaM maurya - diSTam // 357|| mInaH snAnaparaH phaNI pavanabhuG- meSazca parNA- metadyathA nRNAm // 378 // sukhAdbahutaraM duHkhaM jIvite zano garte tiSThati mUSiko'pi vipine siMho bako dhyAnavAn nAsti saMzayaH / snigdhasya cendriyArtheSu mohAnmaraNamapriyam zazvadrAmyati cakrigauH paricarandaivaH sadA devalaH kiM teSAM // 379 // sAmudrAstimayo nRpAzca sadRzA eke hatAnambhasaH phalamasti tena tapasA tadbhAvazuddhiM kuru || 358 // bAhuvIrya svasmAdeva kaNAndhanasya jahato jAnanti ye dAtRtAm / balaM rAjJo brAhmaNo brahmavidbalI / rUpayauvanamAdhurye strINAM bala- sarvasmAtsphuTaluNThitAdvitarato lezAnkilAnye'pi ye duSkAmanuttamam // 359 // nazyato yudhyato vApi tAvadbhavati jIvi - yasthakulasya hanta kalayantyantarhitAdhAyitAm // 380 // tam / yAvaddhAtA'sRjatpUrvaM na yAvanmanasepsitam // 360 // sukhaM ca duHkhaM ca bhavAbhavau ca lAbhAlAbhau maraNaM jIvitaM ca / patirbhAryAM saMpravizya garbho bhUtveha jAyate / jAyAyAstaddhi paryAyazaH sarvamete spRzanti tasmAdvIro na ca hRSyenna zocet jAyAtvaM yadasyAM jAyate punaH // 369 // dagdhaM dagdhaM tyajati | // 381 // kRSikA rUpanAzAya arthanAzAya vAjinaH / na punaH kAJcanaM kAntivarNa chinnaM chinna tyajati na punaH zAlako gRhanAzAya sarvanAzAya pAvakaH // 382 // svAdutAbhikSudaNDam / ghRSTaM ghRSTaM tyajati na punazcandanaM cAru- eko bahUnAM mUrkhANAM madhye nipatito budhaH / padmaH payagandhaM prANAnte'pi prakRti vikRtirjAyate nottamAnAm // 362 // staraGgANAmiva viplavate dhruvam // 383 // nijAnutpatataH nAlpIyasi nibadhnanti padamunnatacetasaH / yeSAM bhuvanalAbhe'pi zatrUnpaJca paJcaprayojanAn / yo mohAnna nigRhNAti niHsImAno manorathAH // 363 // chAdayitvAtmabhAvaM hi tamApadrasate naram // 384 // jJAnaM satAM mAnamadAdinAzanaM calA hi zaThabuddhayaH / praharanti ca randhreSu so'narthaH keSAMcidetanmadamAnakAraNam / sthAnaM viviktaM yaminAM / 386
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkIrNaprakaraNam vimuktaye kAmAturANAmatikAmakAraNam // 385 // tadbhojanaM vyaarivaarditaaH|| 406 // kAle sahiSNurgirivadasahiSNuzca yavijabhuktazeSaM tatsauhRdaM yatkriyate parasmin / sA prAjJatA vahnivat / skandhenApi vahecchanpriyANi samudAharan yA na karoti pApaM dambhaM vinA yaH kriyate sa dharmaH // 407 // aindavAdarciSaH kAmI ziziraM havyavAhanam / // 386 // dharmAtpajavano rAjA cirAya bubhuje bhuvam / abalA virahaklezavihvalo gaNayatyayam // 408 // punarvittaM adharmAcaiva nahuSaH pratipede rasAtalam // 387 // kaH punarmitraM punarbhAryA punarmahI / etatsarvaM punarlabhyaM na zarIraM khabhAvagabhIrANAM lakSayedbahirApadam / bAlApatyena bhRtyena punaH punaH // 409 // kazcidAmravaNaM chittvA palAzAMzca yadi sAna prakAzyate // 388 // nAsti dharmasamo bandhurnAsti niSiJcati / puSpaM dRSTvA phale gRghnaH sa zocati phalAgame dharmasamA kriyA / nAsti dharmasamo devaH satyaM satyaM // 410 // devo rAjA gururbhAryA vaidyanakSatrapAThakAH / vadAmyaham // 389 // nAsti satyAtparo dharmo nAnRtAtpAtakaM riktahastA na gacchanti gate kArya na sidhyati // 411. // param / zrutirhi satyaM dharmazca tasmAtsatyaM na lopayet // 390 // tvanmukha kamalaM ceti dvayorapyanayobhidA / kamalaM jalasaMrohi eSa te vidrumacchAyo marumArga ivAdharaH / kasya no tanute tvanmukhaM tvadupAzrayam // 412 // paro'pyapatyaM hitakRdyathautanvi pipAsAkulitaM manaH // 391 // nAvajJayA pradAtavyaM SadhAM svadehajo'pyAmayavatsuto'hitaH / chindyAttadaGgaM yadutAkiMcidvA kenacitkacit / avajJayA hi yaddattaM dAtustadoSa- tmano'hitaM zeSa sukhaM jIvati yadvivarjanAt // 413 // mAvahet // 392 // ekIbhUya sphuTamiva kimapyAcaradbhiH kaH zraddhAsyati bhUtArthaM sarvo mAM tulayiSyati / zaGkanIyA pralInairebhirbhUtaiH smara kati kRtAH khAnta te vipralambhAH / hi loke'sminniSpratApA daridratA] // 414 // pUrve vayasi tasmAdeSAM tyaja paricayaM cintaya svavyavasthAmA- kamANi kRtvA pApAni ye narAH pazcAdgaGgAM niSevante bhASaste kimu na viditaH paNDitaH khaNDitaH syAt // 393 // | te'pi yAntyuttamA gatim // 415 // // taruNimasamArambha nAzramaH kAraNaM dharma kriyamANo bhaveddhi saH / ato tasyAH zarIrasarovaraM sarabhasa manohaMsa zrImanprayAsi kathaM yadAtmano'pathyaM pareSAM na tadAcaret // 394 // jalAhato punaH / zravaNalatikApAzau pArzve prasAritapAtitau hatavidhivizeSeNa vaidyatAgneriva dyutiH / Apadi sphurati prajJA vazAindhAyAndho na pazyati kiM bhavAn // 416 // pItaH yasya dhIraH sa eva hi // 395 // nAbhUtikAleSa phalaM kraddhena tAtazcaraNatalahato vallabho'nyena roSAdA''bAlyAdadanti zilpAni mantrazca tathauSadhAni / tAnyeva kAlena dvipravaryaiH svavadanavivare dhAryate vairiNI me| gehaM me chedasamAhitAni siddhyanti vardhanti ca bhUtikAle // 396 // yanti pratidivasamumAkAntapUjAnimittAttasmAtkhinnA sadAhaM dezakAlavihInAni karmANi viparItavat / kriyamANAni | dvijakulanilayaM nAtha yuktaM tyajAmi // 417 // dUrvAyA duSyanti havIMSyaprayateSviva // 397 // aizvaryamadapApiSThA | bhUSaNaM patraM vRkSANAM bhUSaNaM sumam / svavRttibhUSaNaM puMsAM madAH pAnamadAdayaH / aizvaryamadamatto hi nApatitvA vibudhyate nArINAM bhUSaNaM patiH // 418 // kRtavaire na vizvAsaH // 398 // kulodgate satyamudAravikrama sthiraM kRtajJaM dhRtimanta- | kAryastviha suhRdyapi / channaM saMtiSThate vairaM gUDho'gniriva mUrjitam / atIva dAtAramupetavatsalaM suduSprasAdhyaM pravadanti | dAruSu // 419 // dvijAtipUjAbhirato dAtA jJAtiSu vidviSam // 399 // aizvaryAtsahasaMbandhaM na kuryAca kadA- cArjavI / kSatriyaH zIlabhAnAjazciraM pAlayate mahIm cana / gate ca gauravaM nAsti Agate ca dhanakSayaH // 40 // // 420 // dhanahIno na hInazca dhanikaH sa sunizcayAt / kanyA varayate rUpaM mAtA vittaM pitA zrutam / bAndhavAH | vidyAratnena yo hInaH sa hInaH sarvavastuSu // 421 // kulamicchanti miSTAnnamitare janAH // 401 // nArametAnya- parakAvyena kavayaH paradravyeNa cezvayaH / nirloThitena svakRti sAmarthyAtpuruSaH kAryamAtmanaH / matisAmyaM dvayornAsti kAryeSu puSNantyadyatane kSaNe // 422 // dhananAze'dhikaM duHkhaM manye kurunandana // 402 // eSa svabhAvo nArINAmanubhUya purA sarvamahattaram / jJAtayo khavamanyante mitrANi ca dhanAcyutam sukham / alpAmapyApadaM prApya duSyanti prajahatyapi // 403 // // 423 // tIrthasevanamaunabhAgapi timiH saktaH svakulyAzane dhanena vAsasA premNA zraddhayAmRtabhASaNaH / satataM toSaye- vAtAzAnprasate zikhI ghanapayomAtrAzano'pyanvaham / vizvadArAnnApriyaM kvacidAcaret // 404 // kA tava kAntA kaste | stAJjalacAriNaH prakaTitadhyAno'pi bhuGkte bakaH satkarmAcaraNeputraH saMsAro'yamatIva vicitraH / kasya tvaM vA kuta AyA- | 'pi doSavikRtau na pratyayaH pApinAm // 424 // tastattva cintaya tadidaM prAtaH // 405 // te cApi nipuNA kRtavidyo'pi balinA vyaktaM rAgeNa rajyate / rAgAnurakta. vaidyAH kuzalAH saMbhRtauSadhAH / vyAdhibhiH parikRSyante mRgaa| cittastu kiM na kuryAdasAMpratam // 425 // tvayA
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 subhASitaratnabhANDAgAram [ 7 prakaraNam nIlotpalaM karNe smareNAstraM zarAsave / mayApi maraNe parihasyamAno mUlAGkurAdyapi na jAtu puraskaroti / vyApatsu cetastrayametatsamaM kRtam // 426 // dhanakSayaH ziSTagarhA zAstraviTapI sa phalaM prasUya puMsaH kilaikapada eva sadAcAravivarjanam / jJAtibhiH pIDanaM caiva dyUtAsaktadhiyAM lunAtyalakSmIm // 447 // bhaiSajyametaduHkhasya yadetannAmunRNAm // 427 // trAsahetorvinItistu kriyate jIvitA - cintayet / cintyAtmAnaM hi na vyeti bhUyazcApi pravardhate // zayA / paJcatvaM cedgamiSyAmi kiM siMhAnunayena me // 428 // // 448 // puSpaM puSpaM vicinvIta mUlacchedaM na, kArayet / nirdahati kulazeSaM jJAtInAM vairasaMbhavaH krodhaH / vanamiva mAlAkAra ivArAme na yathAGgArakArakaH || 449 // bhakta ghanapavanAhatataruvarasaMghaTTasaMbhavo dahanaH // 429 // payomucaH dveSo jaDe prItiH surucirgurulaGghane / mukhe kaTukatA nityaM parItApaM harantyeva zarIriNAm / nanvAtmalAbho mahatAM dhaninAM jvariNAmiva // 450 // yatsaMgraho ratnamahauSadhInAM paraduHkhopazAntaye // 430 // tyajeddharme dayAhInaM vidyAhInaM karoti sarvavyasanAvasAnam / tyAgena tadyasya bhavennamo'stu guruM tyajet / tyajetkrodhamukhIM bhAryo niHsnehAnbAndhavAMstya- | citraprabhAvAya dhanAya tasmai // 451 // upakAraM karomyasya jet // 431 // tyajeta saMcayAMstasmAttajjAnklezAnsaheta mamApyeSa kariSyati / ayaM cApi pratIkAro rAmasugrIvavA / nahi saMcayavAnkazcidRzyate nirupadravaH // 432 // yoriva // 452 // mahAbalAnpazya mahAnubhAvAnprazAsya naukA ca khalajihvA ca pratikUlapravartinI / pratAraNAya bhUmiM dhanadhAnyapUrNAm / rAjyAni hitvA vipulAMca lokAnAM dAruNA kena nirmitA // 433 // talavaddRzyate bhogAngatAnnarendrAnvazamantakasya // 453 // yathA vyoma khadyoto havyavADiva / na caivAsti talaM vyakhirazcandanabhAravAhI bhArasya vettA na tu candanasya / evaM khadyote na hutAzanaH // 434 // nopabhogo na vA dAnaM hi zAstrANi bahUnyadhItya cArtheSu mUDhAH kharavahanti bandhunA bharaNaM na vA / tathApi gurutAM dhatte nRNAM saMrakSitaM // 454 // phenamAtropame dehe jIve zakunivatsthite dhanam // 435 // dvAveva kathitau sadbhiH panthAnau vadatAM anitye priyasaMvAse kathaM svapiSi putraka // 455 // yad vara / ahiMsA caiva satyaM ca yatra dharmaH pratiSThitaH // 436 vinAzo bhUtAnAM dRzyate kAlacoditaH / tadA tRNolkayA jAyate jAtarUpaM vRttena bhadro vyavahAreNa pramAdyanti narAH kAlavazaM gatAH // 456 // priyA vA madhurA sAdhuH / zUro bhayeSvarthakRcchreSu dhIraH kRcchrAsvApatsu vA tu svAmyeSveva virAjate / zrIrakSaNe pramANaM tu vAcaH suhRdazcArayazca // 437 // nirguNasya hRtaM rUpaM duHzIlasya sunayakarkazAH // 457 // mahAdevo devaH saridapi ca // hataM kulam / asiddhasya hatA vidyA abhogena hataM dhanam | saivAmarasariguhA evAgAraM vasanamapi tA eva haritaH / / / // 438 // dogdhrI dhAnyaM hiraNyaM ca mahI rAjJA surakSitA suhRdvA kAlo'yaM vratamidamadainyatratamidaM kiyadvA vakSyAmo nityaM khebhyaH parebhyazca tRptA mAtA yathA payaH // 439 // vaTaviTapa evAstu dayitA // 458 // yathA tailakSayAddIpaH mitaM bhuGkte saMvibhajyAzritebhyo mitaM svapityamitaM karma prahAsamupagacchati / tathA karmakSayAddaivaM prahAsamupagacchati kRtvA / dadAtyamitreSvabhiyAcitaH svaM tamAtmavantaM // 459 // prApya kArya garIyastu priyamutsRjya prajahatyanarthAH // 440 // yatra sUktaM duruktaM ca samaM dUrataH / hitameva hi baktavyaM suhRdA maMtriNA sadA syAnmadhusUdana / na tatra pralapetprAjJo badhireSviva gAyakaH // 460 // matyA parIkSya medhAvI buddhyA saMpAdya // 441 // bhiSajo bheSajaM kartu kasmAdicchanti rogiNAm cAsakRt / zrutvA dRSTvAtha vijJAya prAjJairmaitrIM samAcaret yadi kAlena pacyante bheSajaiH kiM prayojanam // 442 // // 461 // yasyAM yasyAmavasthAyAM yatkaroti zubhAzubham / mUrkhastu parihartavyaH pratyakSo dvipadaH pazuH / bhinatti tasyAM tasyAmavasthAyAM tatphalaM samupAznute // 462 // vAkyazalyena adRzaM kaNTako yathA // 443 // yatrodakaM bhartAraM kila yA nArI chAyevAnugatA sadA / anugacchati tatra vasanti haMsAstathaiva zuSkaM parivarjayanti / na gacchantaM tiSThantaM cAnutiSThati // 463 // mahAntamapyarthama - haMsatulyena nareNa bhAvyaM punastyajante punarAzrayante // 444 // dharmayuktaM yaH saMtyajatyanapAkRSTa eva / sukhaM suduHkhAnyavamucya bhUtAnAmaparaH kazciddhiMsAyAM satatotthitaH / vaJcanAyAM ca zete jIrNo tvacaM sarpa ivAvamucya // 464 // yasya cittaM lokasya sa sukheSveva jIryate // 445 // mRtyorvA dravIbhUtaM kRpayA sarvajantuSu / tasya jJAnena mokSeNa kiM gRhametadvai yA grAme vasato ratiH / devAnAmeSa vai goSTho jaTAbhasmalepanaiH // 465 || madaraktasya haMsasya kokilasa yadaraNyamiti zrutiH // 446 // yaH sarvakAlamabudhaiH | zikhaNDinaH / haranti na tathA vAco yathA sAdhu
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkIrNaprakaraNam 389 / vipazcitAm // 466 // prAjJo vA yadi vA mUrkhaH sadhano nAznanti pitaro devAH kSudrasya vRSalIpateH / bhA .. nirdhano'pi vaa| sarvaH kAlavazaM yAti zubhAzubhasamanvitaH | nAnanti yasya copapatirgRhe // 486 // saGgaM tyajeta mithuna: // 467 // yadA zarIrasya zarIriNazca pRthaktvamekAntata | vratinAM mumukSuH sarvAtmanA na visRjedbahirindriyANi / eva bhAvi / AhAryayogeNa viyujyamAnaH pareNa ko nAma | ekazcaratrahasi cittamananta Ize yuJjIta tadratiSu sAdhuSu. bhavedviSAdI // 468 // madhureNadRzAM mAnaM madhureNa cetprasaGgaH // 487 // dharmaH pravrajitastapaH pracalitaM satyaM ca sugandhinA / sahakArodgamenaiva zabdazeSa kariSyati | dUraM gataM pRthvI vandhyaphalA janaH kapaTino laulye sthitA // 469 // tadbhAvabhAvaniratA tatsaMyogaparAyaNA / tameva braahmnnaaH| mAH strIvazagAH striyazca capalA nIcA janA bhUyo bhartAraM sA pretyApyanugacchati // 470 // unnatA hA kaSTaM khalu jIvitaM kaliyuge dhanyA janA ye mUrkhazcirAyujIto'pi tasmAjjAtamRto varaH / mRtaH sa smRtAH // 488 // yasminyadA puSkaranAbhamAyayA durantayA cAlpaduHkhAya yAvajjIvaM jaDo dahet // 471 // prAkRto ra | spRSTadhiyaH pRthagyazaH / kurvanti tatra hyanukampayA kRpAM hi prazaMsanvA nindanvA kiM kariSyati / vane kAka | na sAdhavo daivabalAtkRte kramam // 489 // yo dharmazIlo jitamAnaroSo vidyAvinIto na paropatApI // khadAratuSTaH ivAbuddhirvAzamAno nirarthakam // 472 // yasminyathA paradAravarjito na tasya loke bhayamasti kiMcit // 490 // vartate yo manuSyastasmiMstathA vartitavyaM sa dharmaH / mAyAcAro ataH kavi masu yAvadarthaH syAdapramatto vyavasAyabuddhiH / mAyayA bAdhitavyaH sAdhvAcAraH sAdhunA pratyupeyaH siddhe'nyathArthe na yateta bhUyaH parizramaM tatra samIkSamANaH // 473 // mayAkhopakRtaM pUrva mamApyeSa kariSyati / iti | // 491 // bhayaM pramattasya vaneSvapi syAdyataH sa Aste saha yaH kriyate saMdhiH pratIkAraH sa ucyate // 474 // | SaTsapatnaH / jitendriyasyAtmarateva'dhasya gRhAzramaH kiM nu yugAnte calate meruH kalpAnte sapta sAgarAH / sAdhavaH | 32 karotyavadyam // 492 // yatra nAryastu pUjyante ramante pratipannArthAnna calanti kadAcana // 475 // bhavane suhRdA tatra devtaaH| yatraitAstu na pUjyante sarvAstatrAphalA: yasa samAgacchanti nityazaH / citte ca saukhyena na | kriyAH // 493 // punarvittaM punarmitraM punarbhAryA punarmahI / kiMcitsadRzaM bhuvi // 476 // vANakpramAdA mRtakazca etatsarvaM punarlabhyaM na zarIraM punaH punaH // 494 // mAnI bhikSuvilAsI badhanazca kAmI / varAGganA yasya kRtyaM na jAnanti mantraM vA matritaM pare / kRtamevAstha cApriyavAdinI ca na te ca karmANi samArabhante jAnanti sa vai paNDita ucyate // 495 // mamatvaM hi na // 477 // ciMtAsahasreSu ca teSu madhye ciMtAzcatasro'pyasi- kartavyamaizvarye vA dhane'pi vA / pUrvAvAptaM harantyanye dhAratulyAH / nIcApamAnaM kSudhitaM kalatraM bhAryA viraktA rAjadharma hi taM viduH // 496 // prajJAvAMstveva puruSaH sahajoparodhaH // 478 // kAntAviyogaH khajanApamAna | saMyuktaH parayA dhiyA / udayAstamanajJo hi na hRSyati na RNasya zeSaH kujanasya sevA / dAridyabhAvAdvimukhAzca mitrA | zocati // 497 // yasya putro vazIbhUto bhArya vinAgninA paJca dahanti sIvAH // 479 // yadA na yogopa- chamdAnugAminI / vibhave yazca saMtuSTastasya varga ihaiva hi citAsu ceto mAyAsu middhasya viSajate'Gga / ananyahetu- // 498 // bhoktaM puruSakAreNa duSTastriyamiva zriyam / dhvatha me gatiH syAdAtyantiko yatra na mRtyuhAsaH // 480 // | vyavasAyaM sadaivecchenna hi klIbavadAcaret // 499 // mArdavaM gRhezvarI sadguNabhUSitAM zubhAM paGgvandhayogena patiM sametAm / sarvabhUtAnAmanasUyA kSamA dhRtiH / AyuSyANi budhA na lAlayetpUrayennaiva kAmaM sa kiM pumAnna pumAnme mRto'sti pAhumitrANAM cApi mAnanA // 500 // punAmo // 481 // yoSiddhiraNyAbharaNAmbarAdidravyeSu mAyAraciteSu narakAdyasmAtrAyate pitaraM sutaH / tasmAtputra iti proktaH mUDhaH // pralobhitAtmA yupabhogabuddhyA pataGgavannazyati naSTadRSTiH svayameva svayaMbhuvA // 501 // yasya bhAryA gRhe nAsti // 482 // ekAntazIlassa dRDhavratasya sarvendriyaprItini- sAdhvI ca priyavAdinI / araNyaM tena gantavyaM yathAraNyaM vartakasya / adhyAtmayoge gatamAnasasya mokSo dhruvaM nityamahiM tathA gRham // 502 // bhasmanA zudhyate kAMsaM tAmramamlena sakasa // 483 // na zabdazAstre niratasya mokSo na varNasaGge zudhyati / rajasA zudhyate nArI nadI vegena zudhyati // 503 // niratasya caiva / na bhojanAcchAdanatatparasya na lokacittagrahaNe mA vanaM chindhi savyAghraM mA vyAghrA nInazan vanAt / ratasya // 484 // bAlAtapaH pretadhUmaH strI vRddhA taruNaM ddhi| vanaM hi rakSyate vyAGgrAghAtrakSati kAnanam // 504 // AyuSkAmo na seveta tathA saMmArjanI rajaH // 485 // yatkrodhano yajati yaddadAti yadvA tapastapyati yajuhoti /
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ 390 subhASitaratnabhANDAgAram [7 prakaraNam wwwwwwwwwwwwwwwwwamrawr vaivakhatastaddharate'sya sarva moghaH zramo bhavati hi krodhanasya svacchaM pitRbhyo jalam / pUjArtha paramezvarasya vimala: // 505 // pumAMso ye hi nindanti vRttenAbhijanena ca / svAdhyAyayajJaH paraM kSudvayAdheH phalamUlamasti zamanaM klezAtmakaiH na teSu nivasetyAjJaH zreyo'rthI pApabuddhiSu // 506 // kiM dhanaiH // 527 // phalatIha pUrvasukRtaM vidyAvanto'pi bhAryA mUlaM gRhasthasya bhAryA mUlaM sukhasya ca / bhAryA kulasamudbhUtAH / yasya yadA vibhavaH syAttasya tadA dAsatAM dharmaphalAvAzya bhAryA saMtAnahetave // 507 // ye yAnti // 528 // sarvanAze ca saMjAte prANAnAmapi tvenamabhijAnanti vRttenAbhijanena vA / teSu sAdhuSu vastavyaM saMzaye / api zatru praNamyoccai rakSetprANAndhanAni ca // 529 // sa vAsaH zreSTha ucyate // 508 // vadhyante na hyavizvastA pramANAbhyadhikasyApi gaNDazyAmamadacyute / padaM mUrdhni samAdhatte zatrubhirdurbalA api / vizvastAsteSu vadhyante balavanto'pi kesarI mattadantinaH // 530 // saMcaye ca vinAzAnte durbalaiH // 509 // purataH kRcchakAlasya dhImAn jAgarti bharaNAnte ca jIvite / saMyoge ca viyogAnte ko nu viprapUruSaH / sa kRcchrakAlaM saMprApya vyathAM naivaiti karhi cit NayenmanaH // 531 // prApta vidyArthazilpAnAM deshaantrnivaasi|| 510 // bandhanAni khalu santi bahUni premaraja nAm / krozamAtro'pi bhUbhAgaH zatayojanavadbhavet // 532 // dRDhabandhanamuktam / dArubhedanipuNo'pi SaDadhiniSkriyo satAM matamatikramya yo'satAM vartate mate / kAlena vyasanaM bhavati paGkajakoze // 511 // yastu kRcchmanuprAptaM vicetA | prApya pazcAttApa sa gacchati // 533 // pRthivI ratnasaMpUrNA nAvabudhyate / sa kRcchrakAle vyathito na zreyo vindate hiraNyaM pazavaH striyaH / nAlamekasya tatsarvamiti matvA zamaM mahat // 512 // brAhmaNeSu ca ye zUrAH strISu jJAtiSu vrajet // 534 // vyathayanti paraM ceto manoratha goSu ca / vRntAdiva phalaM pakkaM dhRtarASTra patanti te shtejenaaH| anuSThAnevihInAH syuH kulajA vidhavA // 513 // yatta samyagupakrAntaM kAryameti viparyayam / // 535 // boddhAro matsaragrastAH prabhavaH smyduussitaaH| pumAMstatrAnupAlabhyo daivAntaritapauruSaH // 514 // puSpe abodhopahatAzcAnye jIrNamaGge subhASitam // 536 // gandhaM tile tailaM kASThe'gniM payasi ghRtam / ikSau guDaM tathA pradahyamAnAstIkSNena nIcAH parayazobhinA / azaktAstatpadaM dehe pazyAtmAnaM vivekataH // 515 // mukhaM padmadalAkAraM gantumato nindAM prakurvate // 537 // phalaM dharmasya vibhavo vAkyaM candanazItalam / hRdayaM vahnisadRzaM trividhaM dhUrtalakSaNam vibhavasya phalaM sukham / sukhamUlaM tu tanvaGgayo vinA tAbhiH // 516 // bhAryA patiM saMpravizya sa yasmAjjAyate punaH / kutaH sukham // 538 // vaNigAlokya nije hRdi jAyAyAstaddhi jAyAtvaM paurANAH kavayo viduH // 517 // sotsAhaM paricitagrahItAram / hRSyati taddhanalubdho pustakapratyayAdhItaM nAdhItaM gurusaMnidhau / bhrAjate na yadvatputreNa jAtena // 539 // bahudhA bahubhiH sArdha sabhAmadhye jAragarbha iva striyAH // 518 // yasya sneho cintitAH sunirUpitAH / na kathaMcidvilIyante vidvadbhizcibhayaM tasya sneho duHkhasya bhAjanam / snehamUlAni duHkhAni ntitA nayAH // 540 // zyAmA priyA kezava eva devo tAni tyaktvA vasetsukham // 519 // brAhmaNaM brAhmaNo | mAno dhanaM manmatha eva dhanvI / vANI sakhI vAraNa eva veda bhartA veda striyaM tthaa| amAtya nRpatirveda rAjA | yAnaM kAlo vasantaH kavitaiva vidyA // 541 // rAjAnameva ca // 520 // yasya strISu rateH zaktiIrNazaktizca | bubhukSitaH kiM na karoti pApaM kSINA narA niSkaruNA bhojane / dehe'dhikabalA zaktistasyArogyaM pracakSate // 521 // bhavanti / prANArthamete hi samAcaranti mataM satAM yanna mataM prakIrNaviSayAraNye dhAvantaM vipramAthinam / jJAnAGkuzena yadeSAm // 542 // prAyeNa zrImatAM loke bhoktuM zaktina kurvIta vazyamindriyadantinam // 522 // prakupyatyapratIkArye vidyate / jIryantyapi tu kASThAni daridrANAM mahIpate khatejastaptacetasAm / zaraNaM maraNaM tyaktvA kimivAnyadya- // 543 // zatruNA yojayecchatru balinA balavattaram / zorthinAm // 523 // sajjamAnamakAryeSu suhRdo vAra- svakAryAya yato syAtkAcitpIDAtra tatkSaye // 544 // yanti ye / satyaM te naiva suhRdo guravo guravo hi te prAyaH kandukapAtenotpatatyAyaH patannapi / tathA tvanAryaH // 524 // phalaM katakavRkSasya yadyapyambuprasAdakam / na patati mRtpiNDapatanaM yathA // 545 // bahUnAmapyasArANAM nAmagrahaNAdeva tasya vAri prasIdati // 525 // prApte samavAyo balAvahaH / tRNairAveSTyate rajjastayA nAgo'pi bhArye paritrANaM prItivizrambhabhAjanam / kena ratnamidaM sRSTaM | badhyate // 546 // vaiSamyamapi saMprAptA gopAyanti mitramityakSaradvayam // 526 // satyaM vaktamazeSamasti / kulastriyaH / AtmAnamAtmanA satyo jitasvargA na saMzayaH sulabhA vANI manohAriNI dAtuM dAnavaraM zaraNyamabhayaM // 547 // prArabhyate na khalu vighnabhayena nIcaiH prArabhya
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkIrNaprakaraNam 391 SaNNAmAtmani yuktAnAmindriyANAM pramAthinAm / yo dhIro dhArayedrazmInsa syAtparamasArathiH // 569 // vedAH pramANaM smRtayaH pramANaM dharmArthayuktaM vacanaM pramANam / yasya pramANaM na bhavetpramANaMka stasya kuryAdvacanaM pramANam // 570 // sahAyabandhanA hyarthAH sahAyAzcArthabandhanAH / anyo'nyabandhanAvetau vinAnyo'nyaM na sidhyataH // 571 // vairAgye saMcaratyeko nItau bhramati cAparaH / zRGgAre ramate kavidbhuvi bhedAH parasparam // 572 // hRdi viddha ivAtyarthaM yathA saMtapyate janaH / pIDito'pi hi medhAvI na tAM vAcamudIrayet // 973 // vidvadbhiH suhRdAmatra cihnare - rvisaMzayam / parIkSAkaraNaM proktaM homAgneriva bhUtale // 574 // saMtoSastriSu kartavyo svadAre bhojane / triSu caiva na kartavyo'dhyena tapadAnayoH || 575 || prasAritakare mitre jagaduddyotakAriNi / kiM na kairava lajjA te kurvataH kozasaMvRtim // 576 // yo yatra satataM yAti bhuGkte caiva nirantaram / sa tatra laghutAM yAti yadi zakrasamo bhavet // 577 // labdhavyamarthaM labhate manuSyo devo'pi taM vArayituM na zaktaH / ato na zocAmi na vismayo me lalATalekhA na punaH prayAti // 578 // ye ca mUDhatamA loke ye ca buddheH paraM gatAH / ta eva sukhamedhante madhyamaH klizyate janaH || 579 // varaM na rAjyaM na kurAjarAjyaM varaM na mitraM na kumitramitram / varaM na ziSyo na kuziSyaziSyo varaM na dArA na kudAradArAH // 580 // yo jitaH paJcavargeNa sahajenAtmakarSiNA / Apadastasya vardhante zuklapakSa ivoDurAT // 581 // prAleyalezamizre maruti prAbhAtike ca vAti jaDe / guNadoSajJaH puruSo jalena kaH zItamapanayati // 582 // prANatyAge samutpanne yadA syAnmitradarzanam / tadvAbhyAM sukhadaM pazcAjjIvato'pi mRtasya ca // 583 // saGgaH satsu vidhIyatAM bhagavato bhaktirdRDhAdhIyatAM zAntyAdiH paricIyatAM dRDhataraM karmAzu saMtyajyatAm / sadvidyo hyupasarpyatAM pratidinaM tatpAdukA sevyatAM balaikAkSaramarthyatAM zrutizirovAkyaM samAkarNyatAm // 584 // viraho'pi saMgamaH khalu parasparaM saMgataM mano yeSAm / yadi hRdayaM tu vighaTitaM samAgamo'pi virahaM vizeSayati // 585 // praNayamadhurAH premodgADhA rasAdalasAstathA bhaNitimadhurA mugdhaprAyAH prakAzitasaMmadAH / prakRtisubhagA vizrambhArhAH smarodayadAyino rahasi kimapi svarAlApA haranti mRgIdRzAm // 586 // zaratpadmotsavaM vaktraM vacazca zravaNAmRtam / hRdayaM kSuradhArAbhaM strINAM ko veda ceSTitam // 587 // yo noddhataM kurute jAtu veSaM na pauruSeNApi vikatthate'nyAn / na mUrcchitaH kaTukAnyAha vighnavihatA viramanti madhyAH / vinnaiH punaH punarapi pratihanyamAnAH prArabdhamuttamajanA na parityajanti // 548 // zakyAzakyamavijJAya yastvasAdhye pravartate / sa kevalamavApnoti nijajIvitasaMkSayam // 549 // praNayAdupakArAdvA yo vizvasiti zatruSu / sa supta iva vRkSAgre patitaH pratibudhyate // 550 // vipro vRkSastasya mUlaM ca saMdhyA vedaH zAkhA dharmakarmAdi patram / tasmAnmUlaM yatnato rakSaNIyaM chinne mUle naiva zAkhA na patram // 551 // zakSyAmi kartumidamalpamayatna | sAdhyamatrAdaraH ka iti kRtyamupekSamANAH / kecitpramattamanasaH paritApaduHkhamApatprasaGgasulabhaM puruSAH prayAnti // 552 // vizrAmyanti mahAtmAno yatra kalpatarAviva / sa zlAghyaM jIvati zrImAnsatsaMbhogaphalAH zriyaH // 553 // saMcintya saMcintya tamugradaNDaM mRtyuM manuSyasya vicakSaNasya / varSAmbusiktA iva carmabandhAH sarve prayatnAH zithilIbhavanti // 554 // praviSTaH sarvabhUtAni yathA carati mArutaH / cAreNaivaM caredrAjA smRtaM tanmArutaM vratam // 555 // vihitasyAnanuSThAnAnninditasya ca sevanAt / anigrahAccendriyANAM naraH patanamRcchati // 556 // zatahradAnAM lolatvaM zastrANAM tIkSNatAM tathA / garuDAnilayo zaighyamanugacchanti yoSitaH // 557 // vyaJjanaM hanti vai pUrva caiva payodharau / ratiriSTAMstathA lokAnhanyAcca pitaraM rajaH // 558 // plavante dharmalaghavo loke'mbhasi yathA plavAH / majjanti pApaguravaH zastraM skannamivodake // 559 // sarveSAmeva martyAnAM vyasane samupasthite / vAGmAtreNApi sAhAyaM mitrAdanyo na saMdadhe // 560 // zaThastu samayaM prApya nopakAraM hi manyate / varaM tamupakartAraM doSadRSTyA ca dUSayet // 561 // sukhaM hyavamataH zete sukhaM ca pratibudhyate / sukhaM carati loke'sminnavamantA' vinazyati // 562 // prayAti zamanaM yasya tejastejasvitejasA / vRthAjAtena kiM tena mAturyauvanahAriNA // 563 // sAcaiva yatra siddhirna tatra daNDo budhena viniyojyaH / pittaM yadi zarkarA zAmyati kosrthaH paTolena // 564 // vikAraM yAti no cittaM vitte yasya kadAcana / mitraM syAtsarvakAle ca kArayenmitramuttamam // 565 // sAmavAdAH sakopasya zatroH pratyuta dIpakAH / prataptasyeva sahasA sarpiSastoyabindavaH // 566 // vipulamapi dhanaughaM prApya bhogAnstriyo vA puruSa iha na zaktaH karmahIno hi bhoktam / munihitamapi cArthe daivatai rakSyamANaM puruSa iha mahAtmA prAmute nityayuktaH // 567 // yo'bhyarthitaH sadbhirasajjamAnaH karotyarthe zaktimahApayitvA / kSipraM yazastaM samupaiti santama N prasannA hi sukhAya santaH // 568 //
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ 392 subhASitaratnabhANDAgAram [7 prakaraNam kiMcitpriyaM sadA taM kurute jano hi // 588 // pratIpaM bhujagaH payasA na vazyastatpAlakAnapi nihanti balena siMha kRSyamANo hi nottareduttarennaraH / vAhyamAno'nUkUlaM tu duSTaH parairupakRtastadaniSTakArI vizvAsaleza iha naiva budhaividheyaH nadyoghAdvayasanAttathA // 589 // saMprApya paNDitaH kRcchre // 609 // vidyArthI sevakaH pAnthaH kSudhArtA bhayakAtaraH / prajJAmevAvagAhate / bAlastu kRcchramAsAdya zilevAmbhasi bhANDArI pratihArI ca sapta suptAnprabodhayet // 610 // majjati // 590 // praNipAtena hi guruunsto'nuucaancessttitaiH| zokena rogA vardhante payasA vardhate tanuH / ghRtena vardhate kurvItAbhimukhAnbhUtyai . devAnsukRtakarmaNA // 591 // vIrya mAMsAnsAMsaM pravardhate // 611 // zlAdhyaM janma saMmAnAdrAhmaNo nityamudvijeta viSAdiva / amRtasyeva cAkA- surUpatA dhanikatA nIrogatA prAjJatA vAcArasthiratA dayA vedavamAnasya sarvadA // 592 // prasannAH kAntihAriNyo sukulatA daakssinnyvddaartaa| AyuSmadguNiputratA vavazatA nAnAzleSavicakSaNAH / bhavanti kasyacitpuNyairmukhe vAco saujanyavanmitratA zrIze bhaktiratI ca yasya sa naraH syAnmAnagRhe striyaH // 593 // sarvoSadhInAmamRtA pradhAnA sarveSu vAnandavAn // 612 // vayasaH pariNAme'pi yaH khalaH saukhyeSvazanaM pradhAnam / sarvendriyANAM nayanaM pradhAnaM sarveSu khala eva saH / supakvamapi mAdhurya nopayAtIndravAruNam gAtreSu ziraH pradhAnam // 594 // rAjA rASTrakRtaM pApaM rAjJaH // 613 // zuci bhUSayati zrutaM vapuH prazamastasya bhavatyalaM pApaM purohitaH / bhartA ca strIkRtaM pApaM ziSyapApaM gurustathA| kriyA / prazamAbharaNaM parAkramaH sa nayApA // 595 // yo nAtyuktaH prAha rUkSaM priyaM vA yo vA hato // 614 // yo hi vede ca zAstre ca granthadhAraNatatparaH / na pratihanti dhairyAt / pApaM ca yo necchati tasya hantustasyeha na ca granthArthatattvajJastasya taddhAraNaM vRthA // 615 // devAH spRhayanti.nityam // 596 // pratikSaNamayaM kAyaH rujanti hi zarIrANi rogAH zArIramAnasAH / sAyakA iva kSIyamANo na lakSyate / Amakumbha ivAmbhaHstho vizIrNaH tIkSNAgrAH prayuktA dRDhadhanvibhiH // 616 // bhAraM sa sanvibhAvyate // 597 // vittaM dehi guNAnviteSu mati- | vahate tasya granthasvArtha na vetti yH| vastugranthArthatattvajJo mannAnyatra dehi kvacitprAptaM vArinidherjalaM ghanamukhe mAdhuryayuktaM nAsya granthAgamo vRthA // 617 // ramyANi vIkSya madhurAMzca sadA / jIvAnsthAvarajaGgamAMzca sakalAnsaMnIvya bhUmaNDalaM | nizamya zabdAnparyutsukIbhavati yatsukhite'pi jantuH / bhUyaH pazya tadeva koTiguNitaM yacchattamambhonidhim // 598 // taccetasA smarati nUnamabodhapUrvaM bhAvasthirANi jananAntarapriyamanucitaM kSamApaNyastrIkSaNaprabhurIzvaro ramayati yato | sauhRdAni // 618 // saMtuSTo bhAyayA bhatA bharnA bhAryA dhiktAnbhRtyAnvavRttisukhArthinaH / nRpamapathagaM pAnti prANA- tathaiva ca / yasminnevaM kule nityaM kalyANaM tatra vai dhruvam napekSya nijAnapi prasabhamiha ye taiH pUteyaM mahAtmabhiruvarI // 619 // zItabhItAzca ye viprA raNabhItAzca ksstriyaaH| // 599 // praNItazcApraNItazca yathAgnirdevataM mahat / agnibhItA ca yA nArI trayaH svarga na yAnti hi // 620 // evaM vidvAnavidvAMzca brAhmaNo daivataM param // 600 // vipattiSvavyatho dakSo nityamutthAnavAnnaraH / apramatto saMsArazrAntacittAnAM tisro vizrAntibhUmayaH / apatyaM ca vinItAtmA nityaM bhadrANi pazyati // 621 // rasAyanakalatraM ca satAM saMgatireva ca // 601 // vAti gandhaH vidazcaiva saprayuktarasAyanAH / dRzyante jarayA bhagnA nagA sumanasAM prativAtaM kathaMcana / dharmajastu manuSyANAM vAti nAgairivottamaiH // 622 // yo'rthakAmasya vacanaM prAtikUlyAnna gandhaH samantataH // 602 // zayAnaM cAnuzete hi tiSThantaM mRSyate / zRNoti cAnukUlAni dviSatAM vazameti saH cAnutiSThati / anudhAvati dhAvantaM karma pUrvakRtaM naram // 623 // lakSmyA lakSmIvatAM loke vikAzinyA ca kiM // 603 // vidvAnRjurabhigamyo viduSi zaThe cApramAdinA tayA / bandhubhizca suhRdbhizca vizrabdhaM yA na bhujyate // 624 // bhAvyam / RjumUrkhastvanukampyo mUrkhazaThaH sarvathA tyAjyA | rakSetkanyAM pitA vinnAM patiH putrAstu vArdhake / abhAve // 604 // yo hi diSTamupAsIno nirviceSTaH sukhaM zayet / jJAtayasteSAM na svAtatryaM kvacit striyAH // 625 // lakSmIavasIdetsudurbuddhirAmo ghaTa ivodake // 605 // rAjA dharmazca saMtAnaH kIrtizcAyuSyavaibhavam / vardhate dayayA nityaM vezyA yamazcAgnistaskaro bAlayAcakau / paraduHkhaM na jAnanti rAjanbhUtadayAM kuru // 626 // pratidivasaM yAti layaM aSTamo prAmakaNTakaH // 606 // prANabadrakSayedbhatyAnvakAya- vasantavAtAhateva zizirazrIH / buddhirbuddhimatAmapi kuTumbamiva poSayet / sadaikadivasasthArtha yatra sthAdripusaMgamaH | bhArasya cintAbhiH // 627 // ramyA rAmA yadi kulvdhuu|| 607 // taM zokavegAbhihataM vyAdhiH spRzati dAruNaH / styAgabhogAya vittaM vaktre vANI saralakavitA kezave cittatasyAtmA saMpramuDheta na zokAtpramucyate // 608 // saMvardhito'pi vRttiH / sadbhiH saGgo vapuSi dRDhatA satkule janma puMsAM
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkIrNaprakaraNam 393 dhigdhigdUrAdanazanapathaM sargamekAntadurgam // 628 // pUrNA- | prAkarma pravilopyatAM citibalAnnApyuttare zliSyatAM prArabdhaM pUNe mAne paricitajanavaJcanaM tathA nityam / mithyAkrayasya tviha bhujyatAmatha parabrahmAtmanAsthIyatAm // 648 // dhUmAkathanaM prakRtiriyaM syAtkirATAnAm // 629 // vivekina- vADhamalImasAcchuci payaH sUte ghanasyodgamo lohasyAtizitasya manuprAptA guNA yAnti manojJatAm / sutarAM ratnamAbhAti jAtiracalAtkuSThAzmamAlAmayAt / kiM cAtyantajaDAjalAcAmIkaraniyojitam // 630 // pUrNendumAlokya yathA | dyutimato jvAlAdhvajasyodbhavo janmAvadhyanukAriNo na mahatAM prItimAJjAyate naraH / evaM yatra prajAH sarvA nivRtAstacchazi satyaM svabhAvAH kvacit // 649 // bhUtAnAmaparaH kazciddhivratam // 631 // satkRtA lolitAzcava vadAha prAkRtAH sAyAM satatotthitaH / vaJcanAyAM ca lokasya sa sukheSveva striyaH / daridramavamanyante bhartAraM na tu sastriyaH // 632 // jIryate // 650 // ekAmiSaprabhavameva sahodarANAmujjambhate kazcittarati kASThena sugambhIrAM mahAnadIm / sa tArayati jagati vairamiti prasiddham / pRthvInimittamabhavatkurupAMDavAnAM tatkASThaM sa ca kASThena tAryate // 633 // kumudAnyeva zazAGkaH tIna tIvrastathA hi bhuvanakSayakRdvirodhaH // 651 // te pibantaH savitA bodhayati paGkajAnyeva / vazinAM hi paraparigraha kaSAyAMzca sapISi vividhAni ca / dRzyante jarayA bhamA saMzleSaparAGmukhI vRttiH // 634 // nirgatya na vizedbhayo nagA nAgairivottamaiH // 652 // na kAlasya priyaH kazcinna mahatAM dantidantavat / kUrmagrIveva nIcAnAM vaca AyAti dveSyaH kurusattama / na madhyasthaH kvacitkAlaH sarve kAlaH yAti ca // 635 // bAlizastu naro nityaM vaiklavyaM yo'nuvrtte| prakarSati // 653 // ekAkinA na gantavyaM yadi kAryasa majjatyavazaH zoke bhArAkAnteva naujale // 636 // kuputre | 1 zatAnyapi / karkaTIjantumAtreNa kAlasarpo nipAtitaH nAsti vizvAsaH kubhAryAyAM kuto ratiH / kurAjye nivRti- | // 654 // na dAnaiH zudhyate nArI nopavAsazatairapi / na nAsti kudeze nAsti jIvikA // 637 // jIvitaM ca zarIreNa | tIrthasevayA tadvadbhartuH pAdodakairyathA // 655 // bhaiSajyametajAtyaiva saha jAyate / ubhe saha vivartete ubhe saha || 19 | duHkhasya yadetannAnucintayet / cintyamAnaM hi na vyeti vinazyataH // 638 // prajJAzareNAbhihatasya jantozcikitsakAH | bhUyazcApi pravardhate // 656 // na diSTamapyatikrAntuM zakyaM santi na cauSadhAni / na homamantrA na ca maGgalAni nAtharvaNA | : " bhUtena kenacit / diSTameva dhruvaM manye pauruSaM tu nirarthakam nApyagadAH susiddhAH // 639 // bandhanAni khalu santi bahUni // 657 // bhiSajo bheSajaM kartu kamAdicchanti rogiNAm / premarajju dRDhabandhanamuktam / dArubhedanipuNo'pi SaDaji yadi kAlena pacyante bheSajaiH kiM prayojanam // 658 // niSkiyo bhavati paGkajakoze // 640 // bhAryA hi paramo hyarthaH | | bhAryA yasya gRhe nityamatIva parigarvitA / tasya lakSmIH puruSasyaha paThyate / asahAyasya loke'smillokayAtrAsahAyinI | kSayaM yAti kRSNapakSe yathA zazI // 659 // na karmaNA // 641 // kozadvaMdvamiyaM dadhAti nalinI kAdambacaJcakSata |, labhyate nejyayA vA nApyasti dAtA puruSasya kazcit / dhatte cUtalatA navaM kisalayaM puMskokilAsvAditam / | paryAyayogAdvihitaM vidhAtrA kAlena sarva labhate manuSyaH ityAkarNa mithaH sakhIjanavacaH sA dIrghakAyAstate cailAntena tirodadhe stanataTaM bimbAdharaM pANinA // 642 // jAnAti // 660 // bhoktuM puruSakAreNa duSTastriyamiva zriyam / vizvAsayituM manuSyAnvijJAtadoSeSu dadhAti daNDam / vyavasAyaM sadaivecchennahi klIbavadAcaret // 661 // dhUmAyante jAnAti mAtrAM ca tathA kSamAM ca taM tAdRzaM zrIrjuSate samagrA | vyapetAni jvalanti sahitAni ca / dhRtarASTrolmukAnIva // 643 // ekAgraH syAdavivRto nityaM vivaradarzakaH / jJAtayo bharatarSabha // 662 // kurmaH kilbiSametadeva hRdaye rAjannityaM sapatneSu nityodvignaH samAcaret // 644 // karma- kRtveti kautUhalAtsvariNyaH kSitipAzca dhikcapalatAM kraurya bhUmimimAM prApya kartavyaM karma yacchubham / agnirvAyuzca ca kuryuH sakRt / pApAkrAntadhiyo bhavantyatha yathA nAtyAsomazca karmaNAM phalabhAginaH // 645 // na kiMcitsahasA spRzantyo'pi tA dUyante na ca te yathA khapitarau nanto'pi kArya kArya kAryavidA kacit / kriyate cedvivicyaiva tasya zAntatrapAH // 663 // durbhikSAdeva durbhikSaM klezAralezaM. zreyaH karasthitam // 646 // dAtAro yadi kalpazAkhibhiralaM bhayAdbhayam / mRtebhyaH pramRtaM yAnti daridrAH pApakAriNaH yadyarthinaH kiM tRNaitizcedanalena kiM yadi suhRdivyauSadhaiH // 664 // bahavo'vinayAnnaSTA rAjAnaH saparicchadAH / ki phalam / kiM karpUrazalAkayA yadi dRzoH panthAnameti vanasthA api rAjyAni vinayAtpratipedire // 665 // jalapriyA saMsAre nasatIndrajAlamaparaM yadyasti tenApi kim rekhA khalaprItirardhavArighaTasthatA / zirasA dhAryamANo'pi // 647 // ekAnte sukhamAsyatA paratare cetaH samAdhIyatAM khalaH khalakhalAyate // 666 // jIvantaM mRtavanmanye dehinaM prANAtmA susamIkSyatAM jagadidaM tadyApitaM dRzyatAm / dharmavarjitam / mRto dharmeNa saMyukto dIrghajIvI na saMzayaH 1 vaNijAm. // 667 // na vAcA durgamaH pAraH kAryANAM rAkSasAdhama / 5. su. ra. bhA.
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 7 prakaraNam 394 kAryANAM karmaNA pAraM yo gacchati sa buddhimAn // 668 // nayena jAgratyanizaM narezvare sukhaM svapantIha nirAdhayaH prajAH / pramattacitte svapatIha saMbhramAtprajAgareNAsya jagatprabudhyate // 669 // citA dahati nirjIvaM cintA jIvaM dahatyaho / bindunaivAdhikA ciMtA citAtyalpA hi bhUtale // 670 // | na kulaM vRttahInasya pramANamiti me matiH / antyeSvapi hi jAtAnAM vRttameva viziSyate // 679 // durbuddhimakRtaprajJaM channaM kUpaM tRNairiva / vivarjayIta medhAvI tasminmaitrI praNazyati // 672 // na sA prItirdivisthasya sarvakAmAnupAznutaH / saMbhavedyA parA prItirgaGgAyAH puline nRNAm // 673 // tIrthasthitaH svakulajAMstimiratti bhuGkte maunI bakastimimupetya vanAntavAsI / vyAdho nihanti tu vakaM prabhavanti te te pAtrANyuparyupari vazJcanacaJcutAyAm // 674 // etalabdhamidaM ca labhyamadhikaM tanmUlalabhyaM tato labhyaM cAparamityanAratamaho labhyaM dhanaM dhyAyasi / naitadvetsi punarbhavantamacirAdAzApizAcI balAtsarvagrAsa miyaM grasiSyati mahAmohandhakArAvRtam // 675 // pUrvaM saMmAnanA yatra pazcAzcaiva vimAnanA / jahyAtattvavAnsthAnaM zatroH saMmAnito'pi san // 676 // dharmAdarthaH prabhavati dharmAtprabhavate sukham / dharmeNa labhyate sarve dharmasAramidaM jagat // 677 // na vairANyabhijAnanti guNAnpazyanti nAguNAn / virodhaM nAdhigacchanti ye ta uttamapUruSAH // 678 // kSINo ravimavati zazI vRddhau ca vardhayati payasAM nAtham / anye vipadi sahAyA dhaninAM zriyamanubhavantyanye // 679 // kubhAryA ca kuputraM ca kurAjAnaM kusauhRdam / kusaMbandhaM kudezaM va dUrataH parivarjayet // 680 // kiM kulena vizAlena zIlamevAtra kAraNam / kRmayaH kiM na jAyante kusumeSu sugandhiSu // 689 // nahi kasya priyaH ko vA vipriyo vA jagatraye / kAle kAryavazAtsarve bhavantyevApriyAH priyAH // 682 // tIkSNopAyaprAntagamyo'pi yo'rthastasyApyAdau saMzrayaH sAdhuyuktaH uttuGgAH sArabhUto vanAnAM sAlo'bhyarcya cchidyate pAdapendraH // 683 // nApitasya gRhe kSauraM pASANe gandhalepanam / AtmarUpaM jale pazyan zakrasyApi zriyaM haret // 684 // punnAmno narakAdyasmAtrAyate pitaraM sutaH / tasmAtputra iti proktaH svayameva svayaMbhuvA // 685 // dharmakhyAne zmazAne ca rogiNAM yA matirbhavet / sA sarvadaiva tiSTheceko na mucyeta bandhanAt // 686 // kAlo hetuM vikurute svArtha | stamanuvartate / svArtha prAjJo'bhijAnAti prAjJaM loko'nuvartate // 687 // na sva sukhe vai kurute praharSa nAnyasya duHkhe bhavati prahRSTaH / datvA na pazcAtkurute'nutApaM sa kathyate satpuruSAryazIlaH // 688 // tilArdha svIyabhAgazca niHsAraM badarIphalam / AhArAtparataH zreyo dhUliH paragRhAdapi // 689 // dharma eva lavo nAnyaH svarge draupadi gacchatAm / saiva nauH sAgarasyeva vaNijaH pAramicchataH // 690 // na skandate na vyathate na vinazyati karhicit / variSThamabhihotrebhyo brAhmaNasya mukhe hutam // 691 // dogdhavyaM na ca mitreSu na vizvasteSu karhicit / yeSAM cAnnAni bhuJjIta yatra ca syAtpratizrayaH // 692 // kiM kariSyati saMsargaH svabhAvo duratikramaH / pazyAgraphalasaMsargI kaSAyo madhuraH kutaH // 693 // dhArmAtmanaH zubhairvRttaiH kratubhizvAptadakSiNaiH / dhUtapApA gatAH svarge pitAmahaniSevitam // 694 // na vizvAsAjjAtu parasya gehe gacchennaracetayAno vikAle / na cazvare nizi tiSThennigUDho na rAjakAmyAM yoSitaM prArthayIta // 695 // badhyante na hyavizvastAH zatrubhirdurbalA api / vizvastAsteSu badhyante balavanto'pi durbalaiH // 696 // na vairamuddIpayati prazAntaM na darpamArohati cAsti meti / na durgato'smIti karotyakArya tamAryazIlaM paramAhurAryAH // 697 // kAle mRduryo bhavati kAle bhavati dAruNaH / prasAdhayati kRtyAni zatruM cApyadhitiSThati // 698 // cikIrSitaM viprakRtaM ca yasya nAnye janAH karma jAnanti kiMcit / mantre gupte samyaganuSThite ca nAlpo'pyasya vyavate kazcidarthaH // 699 // dhanenAdharmalabdhena yacchidramapidhIyate / asaMvRtaM tadbhavati tato'nyadavadIryate // 700 // mavaraktasya haMsasya kokilassa zikhaNDinaH / haranti na tathA vAco yathA sAdhu vipazcitAm // 701 // na spRzatyAyudhaM jAtu na strINAM stanamaNDalam / amanuSyasya kasyApi hasto'yaM na kilAphalaH // 702 // kozamUlo hi rAjeti pravAdaH sArvalaukikaH / etatsarva jahAtIha kozavyasanavAnnRpaH // 703 // kAlena zIghrAH pravahanti vAtAH kAlena vRSTirjaladAnupaiti / kAlena padmosvalavajjalaM ca kAlena puSpyanti nagA vaneSu // 704 // tvameva dhAtuH pUrvo'si tvameva pratyayaH paraH / anAkhyAtaM na te kiMcinnAtha kenopamIyase // 705 // kSIriNyaH santu gAvo bhavatu vasumatI sarvasaMpannasasyA parjanyaH kAlavarSI sakalajanamanonandino vAntu vAtAH / modantAM janmabhAjaH satatamabhimatA brAhmaNAH santu santaH zrImantaH pAntu pRthvIM prazamitaripavo dharmaniSThAzca bhUpAH // 706 // / | subhASitaratnabhANDAgAram iti zrIsubhASitaratnabhANDAgAre saptamaM saMkIrNaprakaraNam // samApto'yaM granthaH
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM saMsthAna nirdezamanukramakozaH a aMzukaM hRtavatA (zizu. 10.43) 316 3 aMzukamiva zItabhayA (su.1851) 34714 aMzupANibhiratIva pipAsu 294/23 sAkRSTadukUlayA aMsAlambitavAmakuNDala akRtvA pauruSaM ( pa . ta. 4.84) 158 / 240 akRtvA helayA 7817 akaruNa kAtaramanasA 351/25 akRzaM kucayoH * 251 / 28 akaruNatvamakAraNa(bhartR.saM.61) 59 / 217 akRzaM nitamba (zA.pa. 3376) 270 / 8 | agre yAnti rathasya akaroH kimu netrazoNi akartavyeSvasAdhvIva akarmazIlaM (bhA. 5.1368) 380 / 141 akasmAt (bhA. 12.4170) 380 / 140 akalaGkacandrakalayA kali 309/3 76 / 21 akalitazabdAlaMkRti akalpaH svAGgaceSTAyAM 303 / 123 29 / 12 372 / 141 287/6 akasmAdekasminpathi akasmAdeva kupyanti prasIda 54 / 31 akasmAdveSTi yo (kavitA. 37) 146 / 175 akANDadhRtamAnasavyava 106 / 169 akANDapA (hi. 4. 82.) 158 / 237 akAmasya kriyA (ma. 2.4) 380 / 138. akAmAM kAmayA (ra. 5.24) 380 / 137 akAmAnkAma (bhA. 5.1002) 380/135 akAraNAviSkRta (bRha. 112) 59/221 akAryakaraNA (bhA. 5.1137) 380 / 134 akAryANyapi ( rAga. 4.383) 380 / 132 akAlasahama (hi. 3.135) 380 / 131 akAle kRtya (bhA. 12.5006) 380 / 129 akiMcana: (bhA. 12.6568) 380 / 128 akiMcanasya (bhartR. 3.100) 76 / 10 akiMcanasya (bhA. 12.6570 ) 380 / 126 agAdhahRdayA akiMcidapi kurvANaH 167 / 627 | agAre'smin akIrti vina (bhA.5.1488) 380 / 125 aguNakaNo guNa (su. 466 ) akuberapurIvilokanaM 18961 | aguNasya hataM akulInaH kulI (su. 3051) 84|11 agururiti vadaM (zA. pa. vR. 14) 238 / 62 akulIno'pi (pa.ta. 1.164) 149 / 278 agniM prApya yathA (vikra. 183) 380 114 akule patito 158 / 247 | agnidAhe na 246 / 18 akUpArAdvAri 213 / 54 agnistejo ma (bhA. 5.1394) 380 / 113 akUrcArambho'pi (zAvara) 208137 agnihotraM gRhaM akRteSveva (bhA. 12.9942 ) 380 / 123 akRto (paMca. ta. 1.474 ) 156 / 129 165/535 agnau dagdhaM akRtyaM ( pa. ta. 2. 151 ) akRtri ( kirAta. 3.37 ) 157/198 2517 | agnau prAstaM (bhA. 5.1550) 379 / 107 akRtvA ( zA. pa. a. 15. ) 150 341 | anyAdhAnena (bhA. 1.5560) 379 / 105 akRtvA parasaMtA (zA. pa. sa. 1.) 75 / 2 | agrasAnuSu nitA 294 / 26 agrAhyaM hRdayaM (bhartR. 2.50 ) 350/76 agre kasyaci (zA.za. 2.24) 376 / 262 agre gItaM sara ( bhartR. 3.67) 375/245 140/6 73 / 24 318/15 25 / 182 akratvAGgamatastakaM 1815 agre laghimA pazcA akrodhana: (bhA. 1.3556 ) . 380 / 122 agre vyAdhaH 233 / 112 akrodhena jaye (bhA. 5.1518) 380 / 120 amyo bhuktimatAM 96 / 3 akSatrArikRtAbhi 362 / 34 | adhaM sa kevalaM (ma. 3.118) 379 / 104 akSamaH kSamatAmAnI (saM.39) 380 / 119 aghaTitaghaTitaM 91 / 36 akSamA hI (bhA. 12.5881) 380 / 117 aGkaM ke'pi (su. 1982) 304 / 162 akSamAlApa kRtti 55/53 aGkanilInagajA 11 / 10 156 / 133 | aGkAdhiropitamRgazca (kuva. 26) 79/8 186 / 12 aGgaM yena rathIkRtaM 669 158 / 244 | aGgaM galitaM palitaM (mohamudra . ) 76 / 33 337/55 aGgaM candanapA 270 / 13 aGgaM bhUSaNani akSetre bIjamu (ma. 10.71) 380 / 116 akhaNDamaNDalaH (sa.kaM.1.121) 103 / 62 akhaNDitA akharva parva garteSu 77/7 akhileSu vihaM (ku. 162) 227 / 181 104 / 99 | aGgaNaM tadidamu (zA.pa. 567) 205/6 21743 aGgaNavedI vasudhA (su. 2270) aGgamaGgena saMpIDya ( vAsiSTha ) 371 / 118 11540 25 aGgAH saMjAtabha 288 / 17 | aGgAnAmatitAnavaM (su. 1584) 305/3 962 aGgAni khedaya (sA.da. 6.192) 305 / 12 195/6 | aGgAni me dahatu (zA. pa. 3483) 288 / 41 198|8 | aGgAraiH khacite (zA.pa. 3827) 336 / 26 agAdhajalasaMcArI (nIti. 10) 235 / 2 aGgAsamRiNAla (kuva. 27) 277/55 364 / 18 146 / 172 | aGgulibhaGgavika (kSemendra) 276 / 31 | aGgulIkisalayA. (zA.pa.3566) 310 / 1 58 / 1995 | aGgulIbhiriva (su. 1963) 299/27 159 / 160 | aGgulISu kura (zA. pa. 3334) 264 / 246 aGgulyagranakhena (amaru.80) 308/22 aGgulyagraniro (su. 1711) aGgulyA kaH (su.130) aGgena kenApi 339 / 118 26 / 191 268 / 386 160 / 318 | | aGge'naGgajvarahu (kavikaMThA. 2. 2) 289 // 48 agnihotraM trayo (pra. 30) 380 / 108 aGgeSvAbharaNaM ( gIta. 6.12.2) 290 / 90 agnihotraphalA (pa.ta. 2.154) 165/536 | aGgidaNDo harerU (kuva. 19) 20/61 akSaradvayamabhyastaM akSaramaitrI bhAjaH akSarANi parI agajAnanapa agaNita guNena agasti tulyAzca agastyasya muneH agastyena payo 1 atropayuktasAMketika cihnAnAM vivaraNaM 'sAMketikacihna paricaya' to'vaseyam / 1 subhA0 anu0
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM acakamata sapa(kirAta.10.49)288138 | aNurapi maNiH prANa (su.325)51|227 | atyacchaM sitamaMzu 336128 acaturvadano brahmA (kuva. 5) 3656 aNurapyasatAM saGgaH 814 | atyacchenAviru 246220 acalaM caladiva 255 / 13 | ata eva nipIyate 349 / 61 atyadbhutamidaM (su.514) 7021 acalA kamalA 165 / 563 ataH kavino (bhAga.2.2) 389 / 491 | atyantacaJca (kathA.37.232) 37989 acintitAni (zA.pa.sa.7.) 75 / 5 atanujvarapIDi 189 / 60 / atyantamanthana 176 / 955 atandracandrAbharaNA (kaa.pr.4.72)253|5 acintitAni (hi.1.157) 91 / 17 atyantavimukhe deve (hi.1.124) 659 atasIkusumopameya acintyAH (zA.pa. 222) 52 / 241 22 / 122 atyambupAnA (vikrama.237) 379687 atasIpuSpasaMkAzaM acirAdhiSThita atyapUrvasya 269/406 1511366 atADayatpallava 334 / 105 / atyarthavakratvamana (su.174) 4042 acireNa parasya 1511387 atikupitA api (zA.pa.sa.9) 47111 atyAdaraparo (praba.88) 379186 acodyamAnAni (bhaa.12.6756)91|13 atikrAntaH kA (bhartR.3.101) 36853 atyAdarAdadhyayanaM 104 / 106 acchaprakAzavati 304 / 154 atiklezena (bhA.5.1521) 379 / 96 | atyAyatai (kA.pra.10.394) 1101143 acchinnaM nayanA (su.1407) 289 / 70 atigambhIre bhUpe 1511370 | atyAryamatidAtArama(bhA.5.1509)6215 acchinnAmRtabindu 274 / 25 atiteja (zA.pa.rA.113) 1511365 atyAsannA (zA.pa.rA.94) 156 / 124 acyutabhaktivazA 189448 atithirbAlakaH 1571206 | atyuktiM raha (paMca.1.25) 3841282 ajani pratidina 28417 atidarpa hatA 1611383 atyuktau yadi na (zA.pa.sA.) 133 / 13 ajanmA puru(kiraat.11.70)149|308 atidAkSiNyayu 1611353 atyuccAH paritaH (kuva.102) 110 / 232 ajarAmarava (zA.pa.669) 1621427 atidAnA (zA.pa.nI.26) 153320 | atyucchrite (hi.2.120) 1511378 ajasra lasatpadmi 20966 atidIrghajIvido 35/11 atyutsekena sa (rAga.4.517) 379184 ajasramabhyAsa 105 / 130 atidUrapatha (pa.kha.nI.15) 160 / 298 atyudAttagu (rAga.3.304) 379 / 83 ajAtamRtamUrkhA (hi.pra.13) 905 | atiparicayA 169/724/ atyunnatastana (sA.da.3.161) 255 / 22 ajAtamRtamUrkhebhyo (zA.pa.1483)9016 atiparicayA(zA.pa.nI.83) 169/723 / atyunnatiM prApya (saM.pA.57) 37981 ajAkharakhuro (paMca.2.108) 379 / 101 atiparicayA 169/722 atyullasadvisarahasya 3352 ajaanndaahaarti(bhrtR.sN.160)374|214 | atipUjitatAreyaM 259/74 atyuSNAtsaghRtA 1671628 ajAmiva prajA shaa.p.1290)145|122 atipelavamati (kaa.pr.7.202)57|134 | atra manmathami 1231190 ajAyuddhamRSi (zA.pa.sa. 8). 153 / 27 atipracaNDA 175 / 922 / atrasthaH sakhi 228 / 224 ajIyatAvarta (naiSadha.7.69) 264 / 229 atibahutaralajA 268 / 36. atrAntare ca (giit.7.13.1)304|153 ajJaH sukhamArAdhyaH (hi. 1.56) 40 / 25 atimandacandana 334 / 126 atrAzitaM zayita 274 / 2 ajJatayA premNA 218 / 73 | atimaline karta (shaa.p.nii.83)57|126 | atrilocanasaM (kA.pra.7.158)18841 ajJAtapANDityara (su. 169) 4034 atimAtrabhAkharatvaM 868 | atha kokila 225/129 ajJAtazAstrasadbhAvA 44.5 | atiramaNIye kAvye 3714 | atha nabhasi nirI 341152 ajJAtenduparAbhavaM 263 / 205/ ativAdAMsti (ma.6.47) 379 / 95 | atha nityama (bhAga.7.2.49) 37980 ajJAnAdyadi (ma.11.232) 379 / 99 | ativitatagagamasa (kA.pra.7.255)273 | atha pathikavadhUda 299 / 10 ajJebhyo granthi (ma.12.103) 379 / 98 | atiSipulaM kuca (arasIThakkara.) 145 atha prasannendu (su.1818) 344 / 13 ajJAnAmavirAmalau 99/20 | ativyayo'nave (hi.2.90) 146 / 143 | atha baddhajaTe rAme 36115 ajJAnena parAGmukhI (amru.14)310|12/ atizayitakada 341 / 13 | atha bhanmathavA (shaa.p.3622)299|17 152 / 416 | atisaMcayakartRNAM (su. 474) 71 / 28 | atha lakSmaNAnu (zizu.9.31) 30056 atisaMcayakartaNAM (sa. kAkA aJcati rajaniruda 3087 | atisatkRtA api (su. 404) 58 / 179 | atha vAbhiniviSTa (shishu.16.43)40|46 aJjanasya kSayaM dRSTA (hi.2.9) 154 / 43 | atisAhasamatida. (zA.pa.lo.2) 72138 | atha sAndrasAdhyaki (shishu.9.52)296|3 aJjalirakAri lokai 988 | atItAnAgatA (bhA.1.244) 379 / 93 | atha sphuranmIna (kirAva.8.37)338172 ajalisthAni puSpANi (shaa.p.p.3)45|3 | atIva guNa (bhA.5.14.55) 379 / 92 | atha khasthAya devAya 11 aJjalau jalamadhIra 338498 atuSTidAnaM (hi. 1.114) 379 / 90 | athedaM rakSobhiH (uttara.1.28) 362132 aTatkaTakaghoTakA 115/35 | atuhinrucinaa(shishu.11.46)327|15 | athocakaijeraThaka (zizu.17.52)12711 aTavI kIdRzI prAyo 19816 ato hAsyataraM (ma.1.3087) 56 / 101 athopagUDhe zaradA zazA (kuv.61)344|3 adRzUlA janapadAH 187115 attuM vAJchati (paMca.1.175) 365 / 52 | adaH samitsaMmu (naiSadha.12.35)135/15
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- sasthAnanirdezamanukramakozaH - - AAAAAAmmoninnano adambhA hi rambhA 253 / 17 | adhare madhurA sarakha 270 / 30 | anantodbhUtabhUtaughasaM (su.2256) 7813 adAtA puruSastyAgI (zA.pa.468)7012 | adharo'yamadhIrA (kuva.59) 261 / 141 / ananyakSuNNazrIrmalaya 326 / 24 adAtAraM dAtRpravara 106 / 156 adharo'sau kurajA . 261 / 144 ananyasAdhAraNakA 267 / 336 adAtA vaMzadoSeNa 1611382 adharmeNa ca (ma.2.111) 380 / 146 | anapekSitaguruvacanA (su. 2) 3010 adAturmAnasaM kvApi na . 71 / 21 adhAkSInno l(shaa.p.1267)119|123 anabhijJo guNAnAM yo 1481271 adurgo viSayaH kasya (hi.3.54)143|64 adhAri padmeSu tada (naissdh.1.20)252|1 | anabhidhyA para (bhA.13.586) 154138 adRSTapUrvamasmAbhirya (su.1729)343|97 | adhikaratalata (kaa.pr.7.233)286|12 | anabhyAsena (kaavyaa.2.247)381|153 adRSTapUrvA (bhAga.12.12519)379/79 | adhigataparamArthAnpa(bhartR.2.14) 39 / 26 | anabhravRSTiH zravaNAmR 31 / 28 adRSTamukhabhaGgasya yukta (su.503) 73 / 8 | adhigamanamanekAstA 209 / 11 | anayanapathe priye na 28817 adRSTavyApAra (kaa.nii.9.38)229|239 adhidehali hanta hema 275 / 15 anyornvdyaaji(kaavyaa.1.87)312|16 adRSTe darzanotka (kA.pra.5.128)2911 adhipaJcavaTIkuTIrava 21178 | anarghyamapi mANi 160 / 321 adezakAla (paMca.3.113) 379 / 77 adhibhillapalligallaM 3709 anarthakaM vipra(bhA.5.1078) 381 / 155 adbhutastarkapAthodhira 4211 adhiyAmini gajagA 29816 anarthamarthataH (bhaa.5.1155)381|156 adya dyUtajitAdha. (su.2110) 316 / 4 | adhirajani jagAma (zizu.7.52) 310 / 2 | anarthitvAnmanuSyANAM 348 / 14 adya dhArA sadAdhArA 117483 / adhilavaGgamamI( zizu.6.36) 347 / 11 | analastambhanavi (zA.pa.3443) 284 / 6 adya zItaM varIvarti 345 / 7 | adhizrIrudyAne tvamasi 240 / 118 | analpadagdhAripu (naiss.1.10)105|125 adyApi tatpracalaku(su.1291)278139 adhItavyavahArajJaM maulaM 142 / 2 anavaratadhanuAsphA 1412 adyApi tAM kana(zA.pa.3469)278041 adhItibodhAcara (naissdh.1.4)105|120 | anavarataparopakaraNa 471106 adyApi tiSThati dRzo (kuv.96)279|53 adhIla catu (shaa.p.4174)375|232 | anavasare guNavAnapi(zA.pa.306)82133 adyApi durnivAraM 48 / 123 | adhunA madhukarapatinA 188 / 46 | anavasare ca yaduktaM 170756 adyApi nUnaM harako 282 / 125 adhRtaparipatannicola 278130 anavApyaM ca (bhA.5.1304) 381 / 158 adyApi nojjhati (ko.50 ) 501200 adho'dhaH pazyataH (hi.2.2) 163 / 467 | anasi sIdati (zA.pa. 962) 234 / 142 adyApi sA mana(zA.pa.3470)278142 adhovidhaanaatk(naivdh.1.18)105|131 anastamitasAra (zA.pa.1098) 217149 adyApi sundari tavA 291 / 12 adhyAkrAntA vaseti 107 // 174 anAkAze (zA.pa. 3324) 263 / 197 adyApi stnshaildurg(hnu.naa.2)302|95/ adhyAyodhanavedi mArga 134 / 24 | anAkUtaireva (zA.pa. 3289) 255 / 27 adyApyunmadayAtu (zA.pa.4067)365/7 adhyAhAraH smr(naissdh.12.57)136||35 anAgatavidhA (zA.pa.nI.11) 6 // 6 adyArabhya kaThorakA 361145, adhuveNa zarI (vikrama.167) 380 / 147 anAghrAtaM puSpaM (a.shaa.2.10)255|25 adyArabhya yadi priye (su.1159) 309 / 9 adhvani padagrahaparaM 3013 | anAturotkaNThi (mAlavi.50) 381 / 159 adyaiva kuru(bhA.12.6535) 380 / 143 adhvanyadhvani taravaH 236 / 10 | anAtmavAnna (kA.nI.5.4) 381 / 161 athaiva hasitaM (shaa.p.4168)373|191 | adhvanyadhvani bhUruhaH 241 / 142 / anAdAyI vyayaM 1674653 adyotsaGgavasa jaMga . 326 / 30 adhvanyasya vdhuurvi(su.1687)335|143 anAdiSTo'pi bhUpa | anAdiSTo'pi bhUpa 144 // 91 adrohaH sarva (ma.3.1678) 847 adhvanyairmakaranda 335/145 anAdRtacamUpatiprahi 15 / 24 advisaMvIkSaNaM cakSuradvi 28711 | adhvA jarA (bhA.5.1523) 380 / 149 | anAdeyaM naadviit(m.8.170)381|162 advaitaM sukhaduHkha (uttara.1.39) 53 / 267 adhvAnaM naikacakraH 295 / 69 / anAdeyasya (ma.8.171) 381 / 164 advaitoktipaTUnpaTUnapi 376 / 255 | anaGkuritakUrcakaH sa 349 / 71 anAdyantA (bhA.3.83) 3811165 adhaH karoSi ratnA (zA.pa.sa.5) 215 / 4 | anaGgamaGgala (kA.pra.7.141) 259 / 72 | anaamnaaymlaa(bhaa.5.1524)381|167 adhanA dhanami(cA.nI.4.18) 159 / 289 anaGgaraGgapITho'syAH 2681383 anAyake na (zA.pa.1466) 154 / 36 adhamaM bAdhate bhUyo (6.64) 169 / 698 anaGgenAbalAsa (zA.pa.3076) 250 / 1 | anAyAsakRzaM ma(sA.da.10.67) 254 / 4 adharaH kisalayarAgaH 255 / 8 anaGgo'yamanA(zA.pa.3798) 312 / 11 | anAratapariskhalanna 133 // 18 adharaH kisala (a.zA.1.18)3801144 anadhigatamanoratha (vikrm.63)313|44 anArabhyA (bhA.5.1113) 3811168 adharaM khalu bimba 261 / 143 / anadhvanyAH (kavitA.105) 381 / 152 | anAyeprajJAnA (zA.pa.3778) 352 / 34 adharamamRtaM kaH 261 / 153 anantanAmadheyAya (su. 11) 113 anAryavRttama (bhaa.5.1432)381|170 adharasya madhurimANaM 1711799 - anantapadavinyAsaracanA 32 / 12 | anAvRtanavadvAra (daM.39) 381 / 171 adhare navavITikA 251 / 29 / anantapAraM kila 1731879 anAlocya premNaH (su.1170)308114
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM VvvvvvvvvvRAANAA anAhUto vizeSa (hi.2.52) 1631476 | anurAgavantamapi (shishu.9.11)294|38 antarmohanamau (gIta.8.17.2) 25 / 179 anitye priya (bhA.12.873) 381 / 173 anurAgavartinA tava 288116 antaye satataM (raag.3.202)381|189 anirvAcyamani (kavi.23) 381 / 174 | anulepanAni (zizu. 9.24) 2920 antarvasati mArjArI 231 / 59 anirvedaH dhri(bhA.5.1503) 381 / 176 anuvanaM vanarA (zizu.6.46) 344 / 34 antarvANi manyamA 59 / 210 anizcitairadhya(paMca.3.261) 381 / 177 anusarati karikapo(zA.pa.828) 73 / 22 antarviSamayA (paMca.1.211) 348 / 22 aniSTasaMprayogA(bhA.11.73) 381 / 179 | anUnavegAdayamadvitI 123 / 3 antarviSNotrilokI (kuva.49) 116 / 55 aniHsarantImapi 135 / 16 | anRtaM satya (bhAra.13.224) 348 / 21 antahite zazini (zA.78) 323 / 12 animAlita zikA.16.24) 21755 | anRtaM sAhasaM (cA nI.2.1) 346 / 1 antazchidrANi (zA.pa.ka.10)2430208 anirAkRtatApasaMpa anekacitta (kA.nI.9.34) 381 / 186 antastAraM taralatara 276 / 39 anirdayopabhogasya rUpa 305 / 1 anekavidvajjanaratnapUrNa 101 / 7 antikAntika (gobhaTTa) 300 / 38 anirloDitakAryasya 158 / 238 anekazAstraM bahu 173 / 878 antyAvastho'pi (paMca.4.76) 48 / 142 anilanikhilavizvaM prA 21418 anekasaMzayocchedi paro (hi.pra.10) 29 / 2 antyeSu re (bhaa.12.6491)381|191 anizamapi makarake 278 / 20 anekasuSiraM vAdya 1845 antrprotbRhtkpaa(m.bii.c1.35)366|5 anizaM mataGga 229/15 aneke phaNinaH 236 / 164 antrAkalpacalatpayo 365 / 10 aniSTAdiSTalAme (hi.1.5) 1621433 anena pryaas(saa.d.10.61)105|119 antraiH klpitmngg(shaa.p.4076)366|3 anIjguptadA (bhaa.5.1407)381|180 anena martyade (zA.pa.sa.49) 154 / 41 antraiH khairapi (mAlatI.5.18) 361 / 35 anukurutaH khala (zA.pa.sa.10)47112 anena rambhoru (shaa.p.3321)262|180 andhakAragaralaM (shaa.p.3635)299|22 anukUlavidhAyidaiva 201 / 61 anena sarvArthikRtA 104 / 114 andhatvamandhasamaye 171 / 796 anukUlAM vimalAGgI 170 / 753 | antaH kaTurapi (zA.pa.pa.16) 48 / 122 annadAnAtparaM dAnaM 158 / 215 anukUle vidhau deyaM yataH antaHkaraNatattvasya (uttara.3.17) 89 / 5 annavastrasuvarNAni (shaa.p.536)194|19 anukUle sati dhAtari 91140 antaH kuTi (zA.pa.zaM.3) 218174 anyaM manuSyaM hR(mRccha.4.16) 340166 anukSaNamanukSaNaM 135 / 25 antaHkUjadudArakaNTha 314 / 75 anyakAlaparihArya anugantuM satAM (zA.pa.nI.1) 153 / 1 | antaHkrUrAH 34817 318 / 14 anyato yadi nijopa 73130 anucitakarmAra (hi.2.142) 169 / 729 | antaHkrodhojihAna 1957 anyatra bhISmAddA 371 / 121 anucitamevAcaritaM 91 / 41 antaHpuracaraiH (paMca.1.61) 148 / 263 anyatra yApitanizaM anucchiSTo devairapa antaHpuradhanAdhya 323 / 17 2631200 1501328 anudinamadhikaM te 286 / 10 antaHpurANAM vihita anyatra yUyaM ku(kaa.pr.3.20)334|106 139 / 3 anyatra bajatIti (kaa.pr.4.33)358|77 anudinamanukUla 175 / 943 / antHpuriiysi(saa.d.10.20)105|145 anudehamAgatavataH (zizu.7.13)3105 antaHpratapta (zA.pa.vR.15) 1761972 anyathaiva hi sauhArda (hi.1.93) 88 / 4 anunayati patiM na 354444 antaHsaMtoSabA (naiSadha.12.39)13881 anyadA bhUSaNaM (zizu.2.44) 157 / 181 anunayamagRhItvA (zizu.11.9) 32212 | antaHsAravihInasya 39 / 7 anyapratApamA (paMca.1.120) 164 / 503 anunetuM mAninyA 185 / 29 | antaHsAreraku (paMca.1.142) 142 / 27 anyamAzrayate 1603333 anupAlayatA (kirAta.2.20) 1511388 | antakaH paryavasthA 372 / 165 anyamu (zA.pa.pra.4) 169 / 730 anubandhaM ca (bhA.5.1102) antaraGgamanaGgasya 254 / 2 anyayAnyavani (zizu.10.28)315331 anubandhAnupe (bhaa.5.1101)381|183 | antarAyatimiropa 2016 anyavarNaparAvRttyA (zA.pa.196) 3713 anubhavata dadata vittaM (vikrm.75)62|15 antargatA madanava (za.ta.16) 284 / 20 | anyastrIspRhayAlavo 198039 anubhavata yuvatyo 334 / 118 | antargatairguNaiH kiM dvi anyasya lagati karNe 571154 anubhavannavadolamR 3 32 / 56 antagUDhAnarthAnavyaJjaya 31 / 25 / anyA jagaddhitamayI (rasagaGgAdhara) 39 / 25 anumamAra na (naiSadha.4.79) 282 / 128 | antarduSTaH sadA (hi.2.97) 381 / 188 | anyAni zAstrANi vino 4333 anuyayau vivi (zizu.6.27) 341 / 33 | antarnADIniyamitamaru 9 / 139 | anyAyavittena kRto 1721831 anuyAtAnekajanaH para 1511375 antarbalAnyahamamuSya 230 / 27 | anyAyopA (cA.nI.15.6) 1661597 anuyAti na (daM.59) 381 / 185 | antabhUto nivasati jaDe 40 / 28 | anyArthamaGgIkRta 104 / 108 anuraNanmaNimekhala 269 / 410 | antarmalinadehena bahi (kvitaa.8)55|62 / anyA sAsarasI (shaa.p.806)221|29 anurAgavatI sNdhyaa(dhvnyaa.1.13)91|35 | antarmalinasaMsargAcchu . 82 | anyAsu tAvadu (su. 735) 22379
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAna nirdezamanukramakozaH apahatya tama (vikrama. 181) 382 / 202 apUrveyaM dhanurvidyA (su. 2455) 102 / 15 apaharati mahattvaM prArthanA 96 / 7 apUrvo dRzyate va (bhartR.saM. 371) 277/11 apahastitabAndhave 362 / 16 | apUrvo bhAti bhAratyAH 32/7 apahAya zanaiH paTIra 325/7 apUrvo'yaM mayA dRSTaH 185 / 26 149 / 307 apAM pravAho (kA. nI. 5.8) 382 203 | apRSTastu naraH kiM apAkRtyAzeSANyapi 34544 apekSante na ca snehaM (su. 224 ) 46 / 42 apAGgatarale (kA. pra. 10.546) 253 / 27 | apyAka rasamutpannA apAGgasaMsargi tara (kA.pra. 7.184) 304 | 3 217 / 48 171795 318|13 adhyApatsamayaH sAdhoH (su. 297 ) 46 / 60 49 / 178 | apyunnatapadArUDhaH 254/75 172 / 836 apyunmattAtpra (bhA.5.1124) 382 / 211 135 / 28 | apyekavaMzajanuSoH 227|195 | apyautsukye mahati 99 / 15 | apsu lavante pASA 149/279 aprakaTIkRtazaktiH 265 / 287 apragalbhasya yA 244 / 221 | apragalbhAH (zA.pa. 191) 223 / 74 | apratibuddhe zrotari (su. 2888) 170 / 742 346 / 26 aprabhUtamatanIya (zizu. 10.83) 321 / 9 373|194 171776 161 / 350 371 api dalanmukule baku 156 / 127 | api dinamaNireSa apakAramasaM 47191 187 / 23 | api dorbhyAM paribaddhA 62 / 19 | aprasannamaparAddhari (su. 2011) 315 / 17 56 / 102 | api nAma sa dRzyeta (su. 501) 70 / 15 aprasAdo'na (hi. 3.90) 382 / 212 apakAriNi vi (hari. 1163) 382 / 199 |api pibata cako 303 / 127 | aprastAvastutibhi (su. 3202) 67/54 apakurvannapi prAyaH (zA.pa. ma. 11) 45 / 9 api mandatva (paMca. 2.179) 382/205 aprAkRtasya ca (ma.vI. ca.2.19) 360 / 28 apakRtya ba (bhA. 12.3501) 381 / 175 api maraNamupaiti - 275 / 17 aprAjJena ca kAtare 139 // 9 apakrAnte bAlye 255 / 31 | api mArdava (hari. 1167) 382 / 206 aprAptakAlaM (su. 2789) . 145 / 139 apaNDitAste puru (mRccha.4.12 ) 349 / 65 api mudamupayAnto (zA . pa . 164) 33 / 43 | apriyavacanadaridvaiH apatuSAratayA 332149 |api mRgAkSi tavA 261 / 146 | apriyasyApi pa (hi. 2.135) 164 / 487 apatyadarzanasyArthe 157 / 193 | api merUpamaM prAjJama (zA.pa. 427) 76 / 9 apriyANyapi ku (hi. 2.133) 164 / 486 apado dUragAmI ca (zA.pa.514) 184 / 1 api vidhiH ku ( naiSadha. 4.89) 282 / 132 apriyairapi (rAga. 3.283) 382 / 214 apanItaparimalAnta 223 / 55 api vibhavavihI 51 / 225 aphalAni durantA (su. 2720) 160 / 356 apamAnaM pura (paJca. 3.246.) 160 / 299 |api vetti SaDakSa 59 / 203 | abalADhyavigrahazrIrama aparAdhI nUnamahaM prasIda 305/8 | api zizirataropa 336 / 15 abalA yatra praba aparAdhe'pi niH (hi.2.98) 147 204 165 / 523 | abale salile tapa aparAdho na me'stI(hi. 1.75) 163 / 447 13 / 3 170 / 747 262 / 175 api saMpUrNatAyu api saMmAnasaMyu api sthANuvadA 148 / 258 294 / 33 aparAhnazItala aparIkSitalakSaNapramANai 42/2 132 / 22 149 / 283 | abuddhimAzri (zA.pa. 1398) 146 / 169 abudhA ajaMgamA 169 / 736 api svalpamasatyaM 149 / 277 | abudhairarthalAbhA (zA.pa. rA. 121) 71/7 aparNeyaM bhUbhRdvanama apItakSIkAda (kA. da. 2.200) 344 / 2 abjaM tvabjama (zA. pa. 1166) 245 / 15 aparNaiva latA sevyA 11|3 | aputrasya gati (vikrama. 85) 382 / 208 abdairvArijighRkSa aparyAptabhujAyAmaH 268 / 374 | aputrasya gRhaM (cA. nI. 4.14) 163 / 454 andherambhaH (kA. pra. 10.446) 248/95 apavAdAdabhIta (kirAta. 11.56) 55/56 287|1| abhayasya hi (bhA. 12.2772) 382 / 215 apasaraNameva zaraNaM (zA.pa.798) 2218 apUrvaH ko'pi kopA (zA. pa. 359) 54 / 7 abhitApasaMpadamatho ( zizu. 9.1)294 / 30 apasarata re dUrAdasmA 349 / 74 | apUrvaH ko'pi kozo'yaM 133 / 15 apUjitaivAstu 29439 apasarati 278 / 27 apUrvaM cauryamabhyastaM 161 / 364 332/39 apasara madhukara dU(zA.pa.831) 223 / 50 apUrvA rasanAvyAlAH apasAraya ghana (su. 1071) 275/7 | apUrviNA (bhA. 12.10796) 382/209 | abhinavanali (kA.pra. 10.482) 288 / 13 anyAstA gu (kA.pra.7.218) 111 / 250 anyUnaM guNama ( zizu. 8.52 ) 339 / 109 anyUnonnatayo (zizu.17.69) 127/22 anye te jala (zA.pa.cA.12) 226 / 164 anye te vihagAH 226 / 168 anye'pi santi kati 246 / 28 anye'pi sa (zA. pa. cA. 11) 226 / 160 anyeyaM rUpasaMpattiranyA (kuba. 13) 25413 anyocchiSTeSu (rAga.5.11) 382 / 193 | aponidhiM vAribhira anyo dhanaM (bhA. 1548) 382 / 194 apAyasaMdarzana (paMca. 1.70) anyonyamukha 265/274 || apAyi muninA purA anyo'nyasa (bhA. 5.1324) 382 / 196 apAraH pAthodhiH anyonyA (zA.pa. 4086) 367 / 13 | apArairvyApArairahariha anyonyAhati (zA.pa. 3934) 347 / 52 api kApuruSo (paMca.1.165) anyonyeSAM pu (zizu. 18.32) 129 / 71 api tadvapuSi prasa anyo'pi candana (zA.pa. me. 10) 212 / 37 api tvayA kairavi anyo hi (bhA. 3.13868) 382 / 201 anvayAgata vidyA apaH pibanprapApAlI 291 | abhitimirazmi 312|4 | abhidroheNa bhUtAH 55 / 47 abhinayAmpari
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM 193 / 11 abhinavanalinI (zA.pa.ma.5) 223 / 72 | amarairamRtaM na (su.429) 59 / 206 ambarameSa ramaNyai 34519 abhinavanavanIta 22 / 129 amalamRNAlakA 254136 | ambaravipinamidAnI 2975 abhinavanavanIta 22130 amalAtmasu prti(shishu.9.37)300|62 | amba zrAmyasi tiSTha 24 / 165 abhinavapulakAlIma | amitaguNo'pi padA (rasagaGgAdhara) 82 // 37 amba zvazru yadi tvayA 353156 abhinavayavasazrIzA 341153 | amitaH samitaH (sA.da.4.7) 102 / 36 | ambA kupyati tAta 183363 abhinnavelo (kaavyaa.2.183)382|217 amitraM naiva (bhaa.12.5298)382|230 | ambA tuSyati (su.3185) 6634 abhiprAyaM yo(bhaa.5.1358)382|218 | amitrAdunnatiM (hari.1177) 382 / 231 ambujamambuni jAtaM 363 / 8 abhipretArthasi (su.9) 28 | AmatrA na (bhA.1.5564) 38rAra33 | amitro na (bhA.1.5564) 382 / 233 | ambujamambuni manaM 2621171 abhibhavati (kirAta.10.23) 340 / 25 amitro mi (bhaa.12.4925)382|234 | ambhaH kardamatAmu 121 / 160 abhibhUto'pyava 150 // 327 | amI taTasamIpani 326 / 22 / ambhasA bhidya (pNc.1.115)164|502 abhibhUya satAmava 294 / 44 | amI tilAstai (zA.pa.1189) 246 / 42 | ambhAMsi jalaja (hi.1.196)163|465 abhimataphala (zA.pa.sa.14) 106 / 168 | amI pRthustambabhRtaH 344 / 22 | ambhojaprakaro'tha 225 / 145 abhimatamahAmAnagra (bhartR.3.23) 97 / 9 | amI zirISa 337162 | ambhojAkSyAH purana 356 / 24 abhimAnaH (bhaa.13.2181)382|223 | amISAM jantU (zA.za.2.9) 373 / 179 / ambhojinIvana (bhartR.2.15) 221115 abhimAnadhanasya 8031/ amISAM prANAnAM (bharta.3.7) 7745 / ambhodhiH sthala (su.3152) 94 / 118 abhimAnavato 1511391/ amI samuddhRtasaro 344 / 27 ambhomucAM sali (su.2413) 2046 abhimAnavatA(rAga.1.226) 382 / 221 | amuM kAlakSepaM (zA.pa.784) 213 / 53 | ambhoruhamaye snAtvA 194 / 31 abhimukhaniha (su.2272) 1513368 | amunA marukUpena 22013 | ambhoruhAkSi zaMbho 359497 abhimukhapatayAlubhi 320 / 11 | amuSminnA (naiSadha.18.220) 227 / 192 | | ambhovAhamuradvi 243 / 108 abhiyuktaM (bhA.5.983) 382 / 224 | amuSminnudyAnadruma 297129 | amlAnapaGkajA mAlA abhiyoktA (kA.nI.9.23) 382 / 226 | amuSminnudyAne (zA.pa.879) 2271191 | ayaM khalu mRNAli 327 / 19. abhilaSanti tavA 261 / 147 / amuSmillAva (su.1558) 268 / 362 ayaM ca suratajvA (mRccha.4.11) 355 / 2 abhilaSasi yadi (kuva.38) 282 / 147 | amuSya doAmari naiSadha.1.22) 25233 / ayaM trayANAM grAmA. 263 / 214 'abhilaSyaM (kA.nI.5.10) 382 / 227 | amuSya muSitA / 259 / 65 | ayaM daridro (naiSadha.1.15) 105 / 128 abhivIkSya (zizu.13.31) 126 // 38 amuSya vidyA (naiSadha. 1.5) 105 / 121/ ayaM nijaH paro (zA.pa.273) 709 abhiSiSaNayiSu (zizu.6.64) 34719 | amuSyA lAvaNyaM mRdu 254130 ayaM netrAdatrerajani 301 / 80 abhuktAyAM yasyAM (bhartR.3.59) 8034 amuSyorvIbha (naissdh.12.82)106|164 / ayaM paTo me pitu 364139 abhUtprAcI (su.2218) 324 // 36 / amUlyasya mama (su.1570) 269 / 403 / ayaM puraH pArvaNa 304 / 147 abhUdambhorAzeH saha 60250 | amRtaM zizire (pNc.1.144)164|508 | ayaM maartnndd:(saa.d.10.36)106|161 amedenopAste (su.1102) 52 / 243 | amRtaM kirati himAM 48 / 117 ayaM mRgaH samAyAti 1817 abhyAsaH karmaNAM (su.1454) 253 / 1 | amRtaM caiva (bhaa.12.6552)382|236 | ayaM mRdumRNAlinI 324 / 43 abhyutthAnamu (zA.pa.3757) 351136 | | amRtajaladheH pAyaM pAyaM 31136 | ayaM me vAggumpho 33145 abhyuddhRtA vasu(sa.kaM.1.77) 105 / 135 | amRtadravamAdhurIdhurINAM 263 / 218 | ayaM ratnAkaro (sA.da.10.70) 215 / 6 abhyunnatastanayugA 304 / 4 amRtadravairvidadha 300 / 61 ayaM revAkuJjaH kusu . 352635 abhyunntaanggusstth(kumaar.1.33)269|412 amRtaM tadadharabimbe 253 / 11 ayaM vArAmeko (bhallaTa.108) 216333 abhyunate'pi jalade.. 22014 | amRtaM dula | ayaM vipAko vada kasya 285 / 7 abhyupayuktAH sadbhirga (su.471) 72 / 44 | amRtamamRtaM (vAmana. sU.3.2) 252 / 50 / ayaM khabhAvaH khata 49 / 176 abhracchAyA (paMca.2.122) 156 / 151 amRtamamRtaM (zA.pa.3519) 273 / 18 | ayaHpiNDa ivo (zA.pa.du.21) 54 / 17 azracchAyA tRNA .... 160 / 324 | amRtavacanalIlA.. 2271189 | ayamaGkurabhA (zA.pa.3272) 255 / 14 abhradhvAnamukhari ____289 / 55 | amRtasyeva kuNDAni (su.1450) 25115 ayamatijaraThAH pra (shishu.4.29)140|1 amadayanmadhu 332 / 52 | amRtotprekSaNe rAgaM (zA.pa.17) 32 / 10 / ayamapi kharayoSi 29555 amantramakSaraM nAsti 156 / 158 | ambaraM vinaya (zizu.20.62) 317123 ayamapi puruhUtapre 29558 amndmnninuupur(shaa.p.3929)346|38 | ambaramanUrulaGghaya 48 / 150 | ayamabhinavameghazyA(mAlatI.9.5) 1402 amaratarukusumasaura - 223 / 53 | ambaramambuni (zA.pa.528) 189 / 58 | ayamamRtanidhAnaM (bhartR.saM.209) 93 / 84
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ : sasthAnanirdezamanukramakozaH anww ayamavasaraH sara. (su.1128) 219 / 2 arakSitaM tiSThati (zA.pa.446) 91 / 47 | arthI lAghavamu (na.ra.2) 179 / 1031 ayamavicAritacArutayA 89 / 4 araNyaM sAraGgai 177990 arthena tu vihInasya (paMca.2.92) 657 ayamasau gaganAGga - 294 / 43 araNyaruditaM kRtaM (paMca.1.255) 4055 / arthoM girAmapihitaH 31 / 31 ayamudayati candra.. 301176 aratiriyamupai (zA.pa.3427) 284 / 17 | artho narANAM pati 1731868 ayamudayati candro 301 / 75 aravindamidaM (sA.da.10.27) 278 / 15 artho nAma ja (zA.pa.4046) 364 / 27 ayamudayati (zA.pa.3738) 327110 | aravindavRndamakaranda . 325 / 9 | artho vinaivArthanayo 69 / 24 ayamudayamahIbhRnmU 323 // 31 aravindeSu kundeSu 240 / 90 artho'sti cenna (sa.176) 4053 ayamudito himarazmi 196 / 11 | arasikajanabhASa 170 / 754 | artho hi kanyA (a.zA.4.21) 362 / 14 ayazcaNakacarvaNaM phaNi 72058 arAtivika (kA.pra.10.408) 103 / 63 | artha dAnava (zA.pa.1259) 111 / 249 ayazaH prApya (pNc.2.116)165|531 arAvapyucitaM (shaa.p.1401)146|171 | ardhaM supto nizA (bhartR.1.47) 345/46 ayAcitaH sukhaM datte 91 / 18 | arucinizayA 175 / 931 ardhacandravadAkAraM 185 / 21 ayi kiM guNavati .239282 aruNakiraNajAlaira 322 / 5 | ardhacandrasamAyuktaM 185 / 28 ayi kuraGgi tapo 233 / 103 aruNajaladarAjI 323 / 30 ardharAtre dinasyArdhe 18725 ayi kuraGgi tura 233 / 104 | aruNanayanaM sabhrUbhaGgaM 5 / 43 | ardhasmitena vinima 273 / 11 ayi jalada yadi (shaa.p.779)211|16 | aruNarAganiSe (raghu.9.43) 332 / 53 | ardhAGgAhitapaurvakI 136 / 51 ayi tyaktAsi kastU 247157 | aruNitAkhila (zizu.6.21) 332 / 69 | ardhAJcitA 126136 ayi daladaravinda 244 / 234 | aruNe ca taruNi(sA.da.10.85) 309 / 6 | ardhonmIlitalo (zA.pa.115) 24 / 153 ayi duSkRtakena 242 / 181 | arundhatIkAmapuraM 269 / 417 | arpayati pratidivasaM 359/80 ayi bata gurugarva 24760 araiH saMdhAryate (paMca.1.89) 144187/ arpitaM rasita 315 / 30 ayi makarandasya 243 / 216 arkacchAyaM tirayati 273 / 20 | alaMkaroti yaH zlokaM 288 ayi manmathacUta (za.ta.22) 312134 arghAyAmbudhirindu 137162. alaMkaroti hi jarA 951 ayi malayaja mahi 23742 | arciSmanti vidArya (zA.pa.105) 133 | alaMkAraH shngkaak(kaa.pr.9.369)93|94 ayi mAlati saura 239 / 85 | arjunaH kRSNasaMyuktaH 259/63 | alaM himAnIparidIrNa 346 / 12 ayi roSamurIkaro 216 / 14 arjunasya ime bANA 186 / 4 | alakAzca khalAzcaiva 54 / 11 ayi sakhi zastaH 189 / 50 arjunIyati yadarja 64 / 14 | alatako yathA (paMca.1.161) 348 / 17 ayuktaM yuktaM vA 1521413 | arthaH sukhaM kIrti (zA.pa.dhI.5) 779 | alakSitakucAbhogaM 345/48 ayuktaM khAmi (caa.nii.15.7)158|288 arthagrahaNe na tathA 5 // 148 | alakSitagatAgataiH 1247 ayuktaM bahu bhASa 1004 arthanAzaM manastA (caa.nii.7.1)153|28 alaGghayatvAjanaira (kirAta.11.40) 85 / 5 ayuddhe hi yadA (hi.2.171) 1471219 arthaprANavinA 376 / 261, alaGgyaM tattadu (kirAta.11.60) 7910 aye kIra zreNI , 2271194 | arthAgamo ni (ma.5.1057) 1711823 | alabdhaM caiva (hi.2.7) 1636468 aye keyaM lIlA (shaa.p.3518)273|15 arthAturANAM na (vikrama.132) 1721845 alabdhvApi dhanaM (zA.pa.1450) 8716 aye ko jAnate 353 / 38 | arthA na santi na 6750 alabhyaM landhu (kavitA.70) 156 / 161 aye tAla vrIDAM 241 / 141 | arthAnAmarjanaM (su.2815) 167 / 641 | alamaticapala (zA.pa.566) 252 / 44 aye nIlagrIva (shaa.p.870)226|173 | arthAnAmIziSe (su.2474) 81 / 48 | alamalamaghRNa (zA.pa.3513) 292 / 2 aye nRpatimaNDalI 133 / 12 | arthAnkecidupA (zA.pa.168) 3351 | alasabhujalatAbhirnA 131 / 11 aye madhupa mA kRthA 224 / 99 | arthArthI jIvalo (paMca.1.9) 64 / 1 | alasavalitamu (mAlatI. 1.31) 279 / 59 aye mAtardRSTvA mukhama 258049 arthAharaNakauzalyaM 38 / 14 | alasavalitaiH (amaru.4) 286 / 13 aye mAtastAtaH 132 / 21 arthA hasannyu(bharta.saM.382) 176 / 956 | alasavilasitAnAmu 279 / 58 aye yadi samI 122 / 176 arthinAM kRpaNA (zA.pa.275) 103 / 53 alasasya kuto (cA.nI.35) 160320 aye lAjAnucaiH pathi 656 arthini kavayati 72 / 41 / alAbhAtpuruSAgAM 349 / 49 aye vApIhaMsA 226 / 162 arthine na tRNavaddha 69 / 21 alikulamajula(sA.da.6.262) 253 / 10 aye vArAMrAze (shaa.p.1095)216|24 | arthipratyarthilakSara 102 / 50 | alipaTalairanuyAtAM (zA.pa.791) 214 / 2 aye'stamayate zazI - 308 / 15 | arthibhraMzabahUbha (su.2517) 107 / 183 | alibhirajana 332 / 51 aye helAvelAlu. (zA.pa.775)213152 / arthI karoti dainyaM (zA.pa.319) 75 / 12 | aliranusarati pari 170 / 750
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM 2 / 17 alira nali (cA.nI. 15.15) 223 / 73 alIkarUpo yadi avidvAMsamalaM loke ( ma. 2. 214) 349/53 270 / 21 | avidvAnapi bhU (hi. 3.113) 148 / 237 azeSavighnapratiSedha azocyAnIha (paMca. 1.364) 164 / 514 alaukika mahAloka alpaM nirmitamA (kuba . 97) alpazrutalava evaM (su. 396 ) alpAkSararamaNIyaM yaH 103 / 55 | avidheyo bhRtyaja (su. 2850) 169 / 725 | azocyo nirdhanaH 161 / 387 265/265 avinayabhuvAmajJA (su. 364) aznImahi vayaM (bhartR. 23.56 ) 367/7 58 / 172 avinAzinamagrAmyama 41 / 62 3760 9018 8518 | avinItaH suto jAtaH alpAyAsa balena alpAnAmapi vastUnAM (hi.1.30 ) 83 / 2 avibhAviteSu ( zizu. 9.40 ) 300 / 65 233 / 114 | avibhAvyatAraka ( zizu. 9.12) 294140 alpIya sAmeva (su. 541) 173 / 877 | aviratamavirAmA 323/20 alpIya saiva (zA.pa.a. 3) 21744 | avirataM parakArya (rasagaGgAdhara ) 50 / 189 alpecchurdhRtimA (hi.2.53) 145 | 138 avitAmbuja saMga 1714 331 / 13 alpenApi surate (su. 1508 ) 261 / 138 | aviralakamala vikAsaH avaMzapatito (cA.nI.80) 162 / 412 aviralakaravAla (sA.da. 10.95) 104 / 94 avagacchati (raghu. 8.87 ) 269 / 927| aviralaparivA hai (zA. pa. 3484) 288 145 avajJAtruTitaM prema 158 / 221 | aviralaphali (kirAta. 10.28) 346 / 13 avajJAnAtprAjJo (hi. 2.75) 152 / 412 aviralamadadhArAdhauta avatu naH savitustu (kuva. 120) 28/20 aviralamidamambhaH avadya jambAlagaveSaNA azrAntaM dRDhaya 258 / 34 azrucchalena su (sA.da. 10.45) 260 / 113 86 / 10 azvaH zastraM (paMca. 1.124) azvaM naiva gajaM naiva 156 / 136 avaplutaM vAsavaga (vikrama. 9) 172 / 828 azvamedhasahasraM (ma. 1.3095) 83ra azvA yasya (zA. pa. 1672 ) 143/50 aSTakulAcalasapta (mohamudra . ) 373|173 aSTapAdazcatuH karNo 185 / 22 aSTau yasya dizo dalA 18|34 aSTau hATakakoTa (zA. pa. 565) 205/10 asaMkhya puSpo'pi (su. 1868) 334 / 104 | asaMtuSTA dvijA (cA. nI. 80) 162 / 411 asaMpAdayataH (zizu . 2.47) asaMbhavaM hemamRga (hi. 1.24 ) 92/53 asaMbhavaguNastu (bR.za.60) 359/695 asaMbhAvyaM na vakta 812 - avanamya vakSasi (zizu. 9.74) 31016 avandhya kopasya (kirAta. 1.33) 152 / 401 avayaH kevalakavayaH' 224 339 / 114 40/35 | aviralavigalanmadajala (rasagaGgAdhara ) 2110 297|18 | avivekamatirnRpati 151 / 369 aviveki kucadvandvaM ( ku . 35) 26 / 251 avivekini (zA.pa. rA. 86) 146 / 159 162 / 416 33 / 23 | avizIrNakAntapAtre 3619 asaMbhRtaM maNDana (rasagaGgAdhara ) 255/20 162 / 401 asaMbhogena sAmA (hi. 1.152) 71 / 29 251 / 38 | asaMmAne tapovRddhiH .160 / 329 318/5 avayaveSu avalambitaviSNupadaH 270 / 432 || avizrAmaM vahe (cA. nI. 70) 82|36|| avizvasandhUrtadhuraMdha asaMmukhAlokanamA asaMzayaM nyasta ( kirAta. 8.38 ) 338 / 81 asajjanaH sajjanasahi avezya svAtmAnaM (su. 452) avemavyApArAkalana 87/25 171780 asatI bhavati sa | asatpralApaH pAru (su. 2963) 146 / 177 asatyatA (kA.nI. 10.39) 174 / 912 62 / 11 'avalokanamapi (zA.pa. 3369) 251 / 21 | avRttikaM tyaje (zA.pa. nI. 40) 153/29 'avalokitamanumo 22 / 107 avRttibhayama (su. 204 ) 80 / 26 "avalokya stanau (zA.pa. 522) 18419 61 / 254 avazendriyaci (hi. 1.16) 163 / 438 23 / 136 avazyaM yAtA (bhartR. 3.13) 368 / 42 avyaktAdIni ( bhAga. 2.28) 372 / 158 avazyakAraNaiH prA 227 / 151 | atryavasAyinamalasaM (hi. 2.3) 'avazyabhavyeSva (su. 3147 ) 92 61 | avyAkaraNamadhItaM avazyaMbhAvino bhAvA (hi. 27) 91 / 26 avyAjasundarIM (zA.pa. 3377) 270 / 9 avazyaMbhAvibhAvAnAM 91 / 29 | anyAdvo vAma (su. 59 ) 2060 avasarapaThitaM sarvaM (su. 150) 29 / 15 avyApAreSu vyA (hi. 2.30) 166 / 569 avasarapaThitA vANI 170 / 758 azaktaH satataM | 166 / 593 avAptaH prA (kA. pra. 10.430) 304/158 azaktAH zakti (kavitA. 71) 54 / 32 avikAriNamapi (su. 409) 58 / 183 | azaknuvansoDhuma (sA.da. 3.266) 365/4 170 / 759 83 / 2 87/7 avijJAtapraba (kirAta. 11.43) 161 / 374 azaThamalobha (zA.pa.pra. 8) 169 / 731 avijJAtavi (su. 1889) 2962 azanaM me vasanaM aviditaguNApi (zA.pa. ka. 1) aviditaparamAnando 30114 azarmadahanajvala 170 / 767 || azucirvacanAdyasya aviditasukhaduHkhaM 319 31 | azubhapuSi kalA 161 / 388 | azRNvannapi (paMca. 1.176) 'avidyaH puruSaH 'avidyaM jIvanaM (cA. nI. 47 ) 161 / 381 / azeSalaGkA pati sainyaha asatyamapratyayamUlakA asatsaGgAdguNa (zA.pa. 4189) asaddharmastvayaM 349/52 asadvRtto nAyaM (su. 1607) 308 / 13 | asamAne samAnatvaM (zA.pa.sa. 3) 1813 asamAptaji (sA.da. 10.56) 150 / 354 asamaiH samI (paMca. 1.84) 151 / 374 asahAyaH sahA (paMca. 1.152 ) 361 / 3 373|195 | asAdhuH sAdhu (zA. pa. sa. 10) 51 / 238 123 / 192 asAdhyamanyathA asAra eSa saMsAraH asArabhUte saMsAre 147 / 195 157 / 187 142 / 10 139 // 4 350/3 146 / 149 asAre khalu saMsA (dha.vi. 12) 364 / 12 21 / 24 | asAre khalu (vikrama. 105) 156 / 146
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAlanirdezamanunamakozaH asAvadhAne pANDi 159/270 | asmindigvijayo 1101235 | ahaM ca svaM ca rAje 187122 asAvanAsthApara 344 / 26 | asminnambhodavR (shaa.p.912)228|225 | ahaM mahAnasAyAtaH 194030 asAvantazcaJcadvi 263 / 195 | asminprakRtima 266316 | ahaMyuvaravarNi 225 / 139 asAvudvelalAvaNya 2631212 | asya kSoNipateH(kuva.65) 108 / 201 ahamapi pare'pi 33 / 24 asitAtmA (bhartR. saM. 211) 258053 asya dagdhodarasyA. 962 | ahamasmi nIlakaNTha 226 / 161 bhasidhArApathe (zA.pa.sA.6) 102 / 13 asya prayANeSu samagra (rghu.6.33)125|5 ahamiva dinalakSmIH 354 / 78 asukhamatha sukhaM vA 44 // 3 | asya zrIbhojarAja 11179 | ahamiha (gIta.5.10.1) 3731176 bhasulabhA sakale 278136 | asyAM sakhe (zA.pa.840) 225 / 132 | ahamiha sthita : 284413 asUta sadyaH kusu(kumAra.3.26)33 1123 asyAH kacAnAM (naiSadha.7.22) 257116 | ahameva (kA.pra.10.556) 59 / 204 asUyayA hate 1611352 asyAH kararuha 264 / 103 | ahaha caNDasamIraNa 2147 asevitezvaradvArama (hi.1.138) 80 / 17 asyAH karaspa (naiSadha.7.71) 263 / 233 | hitahitavicAra (paca.1.16) 965 asoDhA tatkAlolla (kuva.60) 5 / 50 asyAH kAmanivA 260122 | ahibhUSaNo'pya 421 asaubhAgyaM dhatte (mRccha.3.6) 63 / 30 asyAH kusumazayyA 361 / 1 | ahirahiriti saMbhra(sakti.36.10)22112 asau marudhumbi (hanu.6.35) 331 / 15 asyAH khalu ya (naiSadha.7.88)2681370 ahiripupatikAntA 191179 asau hi dattvA timi 322 / 2 asyAH pdaucaa(naissdh.7.99)269|413 | aheriva gaNAdrItaH 158 / 220 astaMgatavati savi - 303 / 143 asyAH pIThopaviSTA 257127 | aho eSAM varaM janma 23611 asaMgatavati savita 29317 | asyAH saMyamavAnka 258 / 50 | aho kanakamAhAtmyaM (zA.pa.ma.4) 64 / 1 astaMgate zazini 362 / 25 asyAH sapakSaka (naiSadha.7.20) 257 / 14 | aho kimapi ci (zA.pa.212) 45/1 astaMgato'ya (zA.pa.1180) 2271180 asyAH sargavi (vikra.u.1.9) 254142 | aho kudilabuddhInAM (su.344) 56185 astamitaviSaya (su.1385) 275 / 5 | asyAH sugandhina 258149 | aho keneDazI (kA.pra.9.353) 205 / 3 astAvalambiravi (su.1909) 294 / 49 asyAH khedAmbudhi 34743 | aho khalabhuja (paMca.1.340) 55 / 43 asti grIvA ziro 185 / 14 asyA dhAmasarovare | aho guNAnAM prAptyartha 81 / 17 asti putro vaze (caa.nii.42)161|378 asyAnanasya bha (skti.24.5)234|128 aho tRSNAvezyA (su.3263) 77448 asti yadyapi sarvatra (sa.693) 221 / 4 asyA manoharAkAra (su.1480) 2541 | aho durjanasaMsargA 8 711 astodayAcalavila 296 / 3 asyAmapUrva iva 262 / 19. aho dhanAnAM mahatI (su.490) 72 / 53 astyadyApi catuH 85 / 15 asyA mukhazrI (naissdh.7.56)262|184 | aho nakSatrarAjasya (shaa.p.750)209|3 astyapratisamAdheyaM 264 / 258 asyA mukhasyA(naiSadha.7.53) 262 / 181/ aho nu kaSTaM satataM 66 / 45 anajvAlAvalIDha (veNI.3.7) 361 / 50 | asyA mukhenaiva (naissdh.7.58)262|185| aho prakRtisAdRzyaM (su.353) 55 / 66 astrAmAsa tRNaM 1211155 asyA mukhendA (naissdh.7.38)261|150 aho prabhAvo (zA.pa.189) 3637 atraughaprasareNa .361 / 43 asyA munInAmapi 269 / 395 | aho bata khalaH (sa.334) 5680 asthAnAbhinivezI (ravigupta) 58 / 170 asyA yadaSTA (naiSadha.7.63) 260 / 128 aho bata maha (zA.pa.467) 54.35 asthAne gamitA (sa.185) 34 // 64 | asyA yadAsyena (naiSadha.7.21) 257 / 15 aho bANasya saMdhAna 344 / 1 asthi nAsti ziro 185 / 13 | asyAriprakaraH (naissdh.12.98)111|247 | aho mahattvaM mahatA 49 / 169 asthiraM jIvitaM 160 / 307 asyA lalATe (sa.1487) 258146 | aho mohovarA (suukti.17.1)228|206 asthiramanekarAgaM (zA.pa.3863) 3409 | asyAcedalakAvalI 272164 | aho raghuziromaNe 119/128 asthivadhivaccaiva 134 / 2 | asyAzcedgatisaukumA (kuva.66) 254 / 44 | aho vizAlaM (kAvyA.2.219) 134 // 6 asmadripUNAmanilA 336 // 37 | asyAsibhujagaH (naiSadha.1.96) 124 / 11 | aho vaicitryameta (zA.pa.305) 81121 asmAkaM jala (zA.paM.506) 183160 | asyAstanusyandana 25847 | aho sAhajikaM 1571208 asmAkaM paramandi 120 / 137 asyAH khanau vira 275 / 20 aho vA hAre (aucitya.16) 368 / 40 asmAkaM sakhi vA (shaa.p.3754)355|3 asyaiva sargAya (naissdh.7.72)274|234 A asmAnavehi kala 243 / 197 | | asyovAramaNasya(naiSadha.12.65)136148 AH kaSTaM vana (zA.pa.946) 233 / 116 asmAnvicitra (sUkti.16.7) 226 / 172 akhAdhyAyaH pi 33157 AH kaSTamaprahRSTA ziSTA 4211 asminkule vinA (shaa.p.116)26|190 | ahaMkAra kApi 368152 AH kimarthamidaM (su.213) 46 / 7. asminkelivane suga 239 / 88 | ahaM kimambA kima . 89 / 12 | AH pAkaM na karoSi 353351 2 subhA0anu0
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM AH pAtrI syAma 28018 | Agacchadutsavo (i.za.85) 169/710 | AtmAdhInazarIrANAM (zA.pa.315) 75/7 AH sarvataH 248193 AgacchansUcito (shaa.p.3527)304|2 AtmAnamambho (cAtakA.5) 225/157 AkaNThadRSThazirasA(sUkti.104.6.14016 AgacchAgaccha saja 13341 AtmAnaM pratha (kA.nI.1.23) 145 / 118 AkarNapalitaH (zA.pa.3986) 36019 AgataM (kA.nI.10.31) 384 / 292 AtmArtha jIvaloke AkarNaya sarojA (kuva.15) 312 / 13 | AgatAH pANDavAH (zA.pa.534) 19311 AkarNitAni rasi Atmaiva tAta (naiSadha.7.65) 261 / 130 AgatAnagaNi (zizu.10.20) 315 / 23 343 / 101 Akaye garji (shaa.p.saa.60)235|154 | Agatya praNipAta (su.2083) 311117 | AtmodayaH pa (zizu.2.30) 146 / 182 AkarNya bhUpAla 135/11/ Agatya saMprati (kA.pra.5.125) 3217 | AdareNa yathA 375 / 233 AkarNya smara (zA.pa.3865) 341 / 60 AgamarUpavicAriNyadhi 4312 | AdarzAya zazA 11659 Akamriphala 241 / 123 | AgamiSyanti te bhA (su.2663) 75 / 3 | AdAtuM sakRdIkSite (kuva.42) 276 / 54 AkarSanniva gAM (su.2419) 207112 | AguJjagirikuja (uttara.5.6) 131 / 120 AdAnapAnalepaiH kazci 251 / 23 AkalpaM marajinmukhe 15634 | AgneyAstrapravINapra 116 / 69 | AdAnasya pradA (hi.3.15) 161 / 354 Akasmikasmita 359.81 | ApUNita parama (pa.. ApUrNitaM pakSma (naiSadha.7.29)25982 " AdAya cApama (kA.pra.9.383) 4124 bhAkAraH kama (zA.pa.813) 222 / 32 | AghrAta kamala priye 27332 AdAya pratipakSa 109 / 228 AkAraH kAraNaM (dR.za.38)16 81688 | AghrAtaM parilIDha (kuva.135) 21758 | AdAya bakulaga (sA.da.10.3) 325 / 6 AkAramAtravijJAna (su.511) 705 AghrAyAghrAya ga (su.2422) 207116 AdAya mAMsamakhi (su.981) 362 / 22 AkAreNa zazI (su.2386) 353 / 53 / AcakSmahe tava (zA.pa.1066) 215 / 6 AdAya vAri (aucitya.20) 216 / 17 AkAreNaiva caturA 158 / 233 / Acarati durja (sA.da.7.27) 581165 AdAyAdAya mu . 1181102 AkArairiGgi (hi.2.50) 1471226 | AcAntakAntiru 1681666 | AdAyAmRtapUrNa 302 / 111 AkAza prasara 118 / 113 Acumbya bimbAdhara , 3475 | AdAvaanapu (kA.pra.7.200) 291393 AkAzamutpatatu (bhartR.saM.197) 92 / 73 | Acchanne kSitija 342166 AdAveva gajendra 12119 AkAzavApIsita (shaa.3628)299|13 | AcchAdayasi kiM mugdhe 32813 | AdikavI caturAsyau 36048 AkAzAtpatitaM 260 / 121 Ajanmakalpataru aaditycndraa(bhaa.1.98.11)174|886 AkAze naTanaM 3149 AjanmabrahmacArI (hanu.1.32) 361148 | Adityasya gatAga (su.3327) 369 / 80 AkiMcanyAdatipari 985 Ajanmasiddha kauTi 5421 AdityAH kiM dazaite (su.53) 2059 Akucya pANi (kA.pra.4.37) 364143 | aajnmsthityo(shaa.p.1122)219|11 | AdimadhyanidhaneSu (su.257) 49 / 159 Akulazcalapata (kirAta.9.8) 294 / 27 AjanmAnugate'pya 6416 | AdimadhyAntarahitaM 14 / 2 AkRSTa kavacAda 1 201143 | AjI tvadvAjirA 126 / 27 | AdIrpaNa (bhartR.1.86) 384 / 280 AkRSTe yudhi (hanu.14.35) 1211159 AjJA kIrtiH (bhartR.2.40) 152 / 394 | 4 / 26 AkramyAjeragrimaska 129660 AjJAbhaGgakarA (hi.2.107) 1471206 AtA nakha (kirAta.9.49) 316 / 13 AkramyaikAgra (zizu.18.51) 13084 | AjJAbhaGgo nare (hi.2.60) 158 / 249 | AdRSTiprasarAtpriya (amaru.76) 359486 AkrAntapUrvA rabha 12950 AjJAmAtrapha (vikrama.133) 1571196 | AdI gRhItapANiH 18618 bhAkrAnta maraNe (bharta.3.33) 373 / 183 | Atanvadbhi (zizu.18.74) 130103 | AdI dharme pramANaM vivi 4315 AkrAntAsu basuMdha 99 / 19 Atape dhRtimatA (kirAta.9.30) 2963 | Adau na vA (paMca.1.276) 176 / 950 AkAnte zaiza 2673323 | AtAmratAmapanayA (rtnaa.3.14)306|24 | AdI (paMca.1.177) 384 / 281 bhAkrozito'pi su 50 / 205 AtAmrAbhA (zizu.18.42) 130179 Adau premakaSAyitA 12 / 27 bhAkSipantyara (sA.da.6.175) 312 / 19 AtAjhe nayane sphura 23 / 143 | AdI lajjayati kRtaM (su.391) 58 / 168 AkSipasi karNama 312 / 25 Atte sIma (kA.pra.10.570) 133143 AdA vezyA punardA 364 / 10 bhAkSepavacanaM tasma 142 / 13 AkhuH kailAsazailaM (su.2572) 62 / 283 AtmabhAgya (mRccha. 3.27) 385 / 330 | Adau hAlAhalahuta (kuva.92) 284 / 28 AdyaH kopastadanu 289453 AkhyAtanAmaraca. Atmanazca pareSAM (hi.3.8) 147 / 223 31134 Ayena hInA jala 185336 AkhyAte hasitaM pitA 1610 Atmano mukhadoSeNa (paMca.4.48) 86 / 1 AdhAya komalaka 273 / 12 AkhyAyikAnu (zA.pa.4036)364122 Atmanyasya (naiSadha.12.83) 110 / 244 AdhArAya dharA (su.537) 71 / 41 AgacchatAmapUrNA 21941 / AtmabuddhiH sukhA 155 / 94 AdhivyAdhiza (bharta.3.34) 2871184
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakoza: AdhoraNAzabhayA AdhoraNAnAM (raghu. 7.46) AdhmAtoddhU (zA.pa.3853) 339 / 124 | Abaddha kRtrimasa (bhallaTa. 66) AnanaM mRgazAvA (rasagaMgAdhara ) 262 / 167 | Abadhnanpa (zA.pa. 3309) AnanAni hariNI 300 / 33 | AbAlyaM patireSa Ananairvicaka (zizu. 10.36) 315/39 | AbAhUgatamaNDalAma (su.74) Anantaramiva bahi 31 / 26 AbhAti bAlikeyaM pA Ananda kacidaJca 358/56 AbhAti zobhAtiza 327/20 259/76 9278 Apedire'mbarapathaM (rasagaMgAdhara ) 219/6 AyAte zrutigo (su. 1052) 329/15 128|30|Apo vimuktAH ka 212 / 28 |AyAto dayitasta (su.2077) 304/5 230/25 AyAto bhavataH (su. 2415) 20836 261 / 136 AyAntyA divasa 120 / 150 AyAminostadakSNo 26 / 206 AyAsazatalabdhasya ( bhartR.saM.400) 69 / 13 31712 | AyuH karma ca (paMca. 2.85) 162 / 428 257/17 | AyuH kallola (bhartR. 3.37) 373 / 188 AyurdAnamahotsa (kuva0 168) 114 / 12 AyurvarSazataM (bhartR. 3.50 ) 373|180 AyurvAyuvya (sUkti. 107.24) 369 / 62 AyurvittaM gRha (hi. 1.123) 157/197 AyurvedakRtA (cA. nI. 103 ) 142/20 | Ayuste naravIra Ananda kumudAdInA AnandamAtra makara AnandamAdadhata 109 / 225 AnandamRgadAvAgniH (rasagaMgAdhara ) 87/6 Anandayati ko'tya AyUrekhAM ca 264/243 AnandazvathitAH samA AnandatirAtmano Anandena (su. 39 ) AnamrAH stabakabhare AnIlAM karapallavai 299|3 | AbhumAGguli (zA. pa. 3291) 258 / 35 Anandama (kA.pra.10.540) 278/23 | AbhyAM kucA (naiSadha. 7.78) 265 / 279 AnandamantharapuraMda (kuva. 171) 11 / 17 AmantraNajaya (zA.pa.4048) 364 / 29 23 / 125 | AmaraNAdapi (zA. pa. 882) 228/207 22 / 125 | AmaraNAntAH praNa (hi. 1. 180 ) 46 / 45 AmIlannavanIla 270 / 430 1985 AmIlitAla (sA.da. 10.95 ) 319 / 29 5/57 | AmUlaM kaciduddhRtA 142 / 11 | Arabdhe dayi (zA.pa. 3325) 263 / 203 90 / 14 | AmUlAgranibaddha 242 / 162 | Arabhante'lpamevA ( zizu. 2.79) 45/20 25 / 185 AmUlAntA ( zizu . 18.21) 129/66 Arabhyate na ( bhartR. saM. 277) 50 / 203 223 / 76 | AmRzadbhirabhi (zizu. 10.29) 317/20 ArambhagurvI (bhartR. 2.40) 172 / 826 302 / 112 | AmodIni (zA.pa. 1050) 242 / 175 ArAtkArISava (su. 2417) 348 / 22 AnetuM na gatA 359 / 102 | Amodairmaruto mRgaH (su. 823) 236 / 26 ArAdhya bhUpati (su. 3258) 374 / 198 ApatsamuddharaNadhI Amodaiste dizi (zA.pa. 998) 237/52 ArAdhyamA (hi. 2.158) 60 / 127 Apatsu mitraM (hi. 1.72 ) 163 / 445 |AmnAyAnAmA (kAvyA. 3.84) 206 / 14 ArAmAdhipati 214 / 81 Apatsveva hi maha (zA.pa. 214) 47186 | Amra yadyapi gatA 239 / 104 ArAmAbharaNasya (zA.pa. 1001) 213 / 61 Apadarthe dhanaM ra (hi.1.42) 161 / 348 Amre pallavite sthitvA * 3316 | ArAmo'yamana (zA.pa. 930) 232 / 87 Apadarthe dhanaM (bhA. 1.6169) 1671642 | AyatAprasitara 304 / 145 | Aruhya zailazi ApadAM kathi (cA. nI. 74) 162 / 405 AyatAGgulira (zizu. 10.65) 317/26 ApadAmApatantI (hi.1.30 ) 1671629 | Ayasya turya (zA.pa. rA. 115) 383 / 255 Apadi mitraparI 170 / 755 || AyatyAM (kA. nI. 5.6) 383 / 257 Apadi yenopa (paMca.1.366) 171 / 779 AyastA kalahaM ( amaru. 106) 358/58 ApanataH khalu mahA (rasagaMgAdhara ) 50 / 191 AyatyAM gu (ma.7.179) 383 / 256 ApagataM hasasi kiM 65 / 17 AyAccaturtha (zA . pa . 1392) 146 / 165 ApadyunmA (kA. nI. 5.28) 164 / 484 AyAtaH kumudezvaro ApannAzAya (paMca.2.181) 164 / 537 AyAtaste samIpaM AparitoSAdvi (a.zA.1.2) 170 / 746 AyAtAH sakhi 78/13 312 / 23 ArUDhaH pati (zizu. 8.54) 339 / 111 ArUDhakSitipAla ArUDho malayA 127/21 333 / 98 ArogyaM vi (zA. pa. 317) 170 / 757 ArogyamAnR (bhA. 5.1055) 172 / 824 AropitA zilAyA 36818 308 / 16 | Aropyate zilA (hi. 2.47) 163 / 475 113 / 6 | Arohatu girizi | 91944 157/168 10117 AlakSyadantamuku (a.zA. 7.17) 89 / 13 Alapati pikava 270 / 11 22 Alambe jagadAlambe AlambyAGgaNavA ( amaru. 78) 290 / 91 254 / 48 / AlastraM strIsevA (hi. 2. 5) 171 / 794 ApaskArAlanagAtra ApATalaiH prathamama ApANDu pInakaThi ApANDurA zira ApAtAlagabhIre 340 | 11 | ArtA devAnnama 33012 | ArtAnAmiha jantU 130 / 82 | AyAtA jaladAvalI 323 / 16 AyAtA madhuyAmi (zRMgArati. 2) 285 / 37 185/10 AyAtA madhurajanI 331 / 12 365/45 || AyAtAsi vi (zA.pa. 3779) 353 / 47 231 / 65 | AyAti yAti punare (zRMgAra. 4) 296/7 AyAti zriyamakSa AyAte ca ti 11. ApuGkhAgramamI (hanu. 5.23) 282 / 140 A puSpaprasavA (zA.pa. 1028) 241 / 139 ApUritamidaM zyAma 2973 . 180 1051 | AlasyaM sthira (sUkti. 115.14) 63 / 36 AyAte dayite mano (amaru. 77 ) 319 / 38 AlasyaM hi manu (bhartR. 2.74) 83115 ApUryeta punaH sphu (su.711) 219/15 | AyAte dayite (dazarUpa. 4.13) 305 / 1 | AlasyoMpahatA (cA.nI. 5.7) 157/177
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM AlAnaM (kA.pra.10.426) 109 / 211 Azu lacitava(zizu.10.64) 317125 | AstAM tAvadvacanara 292 / 22 AlApaM kalakaNThi 228221 | A zailendrAcchi 112 / 284 | AstAM dUratayA 1871109 AlApAnbhrUvilAso 25760 | Azaiva rAkSasI puMsAM 76 / 13 AstAM dUreNa vizle (su.2087) 31811 AlApairmadhuraizca kA 35080 Azcarya samarAmbare 124 / 13 AstAM vizvasanaM (amaru.63) 354 / 60 AliGgante malaya 334 / 128 AzrayaH kiyatAmeSa 2119 | AstAmakaNTaka (zA.za.2.15) 368134 AliGganto vasu (sUkti.100.5) 1391 Azrayavazena satataM(zA.pa.327) 86 / 11 | AstAmanyatsu (zA.pa.243) 47 / 113 AliGgase cArulatA 223164 Azrayitavyo nara 1513373 | AstIryantAmupAnte 1416 AlihitAH parayo (zA.pa.342) 64 / 5 | AzritAnAM bhRtau (hi.2.33) 163 / 471 | AstRte'bhina (zizu.10.89) 321115 Ali bAlizatayA 284 / 9 | AzliSTabhUmi (zizu.3.72) 140 / 3 / Aste dAmoda (naiSadha.12.95) 13883 AlIcAlitapadmi 277 / 61 | AgleSacumbanara (zA.pa.3661)31612 | Aste vidhuH para 210123 AlIbhiH zapathaira 359/79 AzleSazeSA ratiraGga 32315 | AsthAmAlambya (kirAta.15.4) 46 / 68 AlIbhiH saha bhASi 2912 | AzleSAdharabimba (sUkti.?) 111166 | AsthitaH sthagi (kiraat.9.9)294|28 Alokatrasta (zA.pa.574) 208 / 28 AzleSe prathama kra(zA.pa.3664) 31616 AsmAkI yuva (zizu.8.50) 3394107 AlokamArga sahasA (raghu.7.6) 126 / 32 AvAsasnehabhaktInA 102 / 28 AsyaM yasyAH su 372 / 136 AlokavantaH (zA.pa.748) 209 / 1 AzvAsya parvata (zA.pa.778) 212 / 38 AsyaM sahAsye naSa 251135 AlokAntaprati 1071173 ASADhI kArtikI 181 / 21 | AsyendoH prive| 270 / 427 AlokairatipATalai 325 / 65 AsaMsArAtribhuva (bharta.3.82) 369 / 61 | AkhAditaM svAduma 331121 Alokya candrama 3031125 AsaktAH pratikoTa 213169 | AskhAditadayitAdha 29/14 Alokya cikurani 270110 AsannatAmeti(zA.pa.4134) 372 / 157 AkhAdya nirvizeSa 224/15 AlocanaM ca vacanaM 371 / 128 aasnnmaargmti(shaa.p.3471)278|43 AkhAdya skhayame (zA.za.1.16) 74 / 42 AlolAmalakA (amaru.3) 32018 | Asannameva nRpa (paMca.1.41) 1521403 AkhAdyAtra madhU 224 / 107 Alolairupagamyate AsannAmavalambya (su.1100) 286 / 21 | AkhAdyaiSa kaSAyamaGka 85 / 13 AvartaH saMzayA (bhartR.1.76) 35083 AsannAnpurato bhAva 76 / 24 | AhataM kucata (zizu.10.74) 319 / 17 Avarta eva nA (sA.da.10.11) 312 / 20 | AsannAya sudUrAya (su.22) 4 / 13 | AhatyAhatya mUrdhA(zA.pa.597)2016 AvartazobhA nata (raghu.16.63) 337164 AsanyAvanti yA 211 / 4 Ahave jagadu (sA.da.10.30) 115 / 41 Avarya kaNThaM sica 258 / 28 AsAM vratamatIvA 259 / 62 | AhaveSu ca ye (hi.3.147) 148 / 245 AvAsaH kriya (bhartR.1.31) 159 / 293 | AsAM jalA (raghu.16.62) 337163 | AhAraH phalamU (zA.za.2.22) 37095 AvAsotsukapakSiNa 295 / 68 AsAditaprakaTa (sA.da.6.27)345/40 | AhArayati (ve.29) 383 / 254 AvAso vi (gIta.4.8.10) 289 / 69 | AsAdyApi mahoda 94 / 103 | AhAre vaDavAnalazca . 97118 A vindhyA (zA.pa.1255) 11670 AsAdyAmravanImi 225 / 146 | AhAre viratiH (sA.da.4.11) 286 / 25 AvirbhUtAnurA 180 / 1057 AsAyaM salilabha(rasagaMgAdhara) 262 / 172 | AhAre zucitA dhvanI (dharma.4) 94 / 104 AvirbhUte zazi (vikrama.u.1.9) 31012 | AsAreNa na ha (bharta.1.46) 342 / 67 | AhAro dvigu (hi.2.119) 1621409 AvizadbhiruTa (kumAra.8.38) 294 / 17 AsiSye sukhito (su.3260) 7755 ) Ahite nu madhu (kirAta.9.69)316061 AvRNoti yadi sA 255 / 21 AsIttAmramayaM zarI (su.3206) 68187 AhUteSu vihaM (bhallaTa.69) 180 / 1053 AvRNvato locana (raghu.7.42) 128 / 28 | AsItpUrva vimalaja 218171 | AhUto'pi sahA (dhanyA.1) 347147 AvRtAnyapi nira 31117 | AsItsatyayuge balista 981 AhRtya rakSyamANApi 818 AzakSA praNatiM (amaru.47) 358160 AsIdAsIma (naiSadha.12.18) 112 / 281 | AhvAnaM kiM bhavati 203 / 100 AzA nAma na (bhartR.3.11) 369/76 | AsInaH zayitaH 2811101 AzA nAma manu (bhartR.saM.405) 76 / 10 | AsIne pUSNi (zA.pa.93) 8 / 103 | ikSudaNDAstilAH 160327 AzA niSThAprati 371 / 114 | AsuraM kulamanA 1711809 ikSurdhanva zarAH prasU 250121 AzA balavatI ka (su.3246) 76 / 22 Ase cetsvagRhe kuTu (su.3198) 68582 | ikSoraNAtkramazaH (paMca.2.39) 41108 AzAyA yedAsAste(kavitA.27) 76 / 28 | AstAM gADhatarA 240 / 130 iGgitAkAratattva (cA.nI.108) 144 / 76 AzAvalambopacitA 7635 AstAM tAvatkima (paMca.4.57) 349 / 29 | icchatA saha vadhU (kiraat.9.13)296|5 AzAsu rAzIbhavadaGga 318 AstAM tAvadaho 216 / 32 / icchati zatI saha (paMca.5.69) 76 / 31
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH iccheccedvipulAM mai 158 / 227 | induH prayAsyati (shaa.p.897)229|237 | iha puro'ni (sA.da.10.39) 186 / 13 icchedyastu sukhaM 1521415 induprabhArasavidaM (zA.pa.181) 35 / 12 | iha madhupavadhUnAM 333386 itaH paurastyAyAM ka 324 // 39 / indurinduriti kiM du 299 / 24 | iha rUpamAtrasAre 223354 itaH zuklA candradyu 324 / 37 induryatra na ni (zA.pha.3782) 353 / 49 iha loke'pi (su.3160) 65 / 3 itaH khapiti (bhartR.saM.20) 216 / 25 | induryadhudayAdrimUrdhni 211 / 47 iha vaTavRkSe yakSaH (zA.pa.3772)35215 itarakarmaphalAni (bhA.3.121) 4047 indurlipta ivA (baal.raa.1.42)272|77 | iha samadazaku (mahAvIra.5.40) 140 / 4 itaradeva bahirmukha 59 / 218 industvadyazasA 101191 iha sarasi (zA.pa. 836) 224189 itazcetazcAdbhirvigha 132 / 19 indorasya triyAmA 303 / 137 / iha sarvakhaphalinaH (mRccha. )355 / 3 itastato vAta (kumAra.14.46) 128147 indorekakalA (shaa.p.3637)303|142 / iha sphuTaM tiSThati (zA.pa.3582)31012 itastrasadvidvatavai (naiSadha.12.26) 131 / 9 indolekSma tripura (kuva.138) 13532 iha hi navavasante 333144 itona kicitpa (zA.pa.4127)36731 indraH prakSubdhacitto 126 / 26 / ihAneke santaH 52 / 242 ito vidyutpuJja (shaa.p.3457)292|20 indrasyAzucizU (zA.za.2.7) 376 / 260 ihAvizayena (naiSadha.7.62) 1601128 ito vidyuballIvi (bhartR.1.44) 276 / 36 | indrAtprabhutvaM jvala 142114 ihodyAne saMpratyahaha 236 / 15 ityaM talpatalAdhi 318 / 19 | indrAdyA lokapAlA 184177 idaM kRSNaM kRSNaM (amaru.94) 309 / 7 indro yamo'si varu 24892 | IdRzasya bhavataH (shishu.10.77)319|20 idaM tatsnehasarvakhaM (mRccha.10.23) 89 / 1 ime tAruNyazrIna (bhartR.1.85) 255 / 30 I| ghRNI (bhA.5.1056) 159 / 295 idaM tAvaccitraM yadava 363 / 19 iyaM cidrUpApi prakaTa 9/124 baizaH karasthIkRtakAca 92151 idaM dUrvAkANDadyuti 306 / 43 | iyaM tAvallIlA yadadhi 245 / 3 IzvarAH pizunA 168 / 675 idaM nabhasi (zA.pa.3605) 297 / 27 | iyaM pallI bhillera (zA.pa.zu.7) 2271192 | ISakampa 32048 idaM nRpaprA (naiSadha.12.90) 104 / 117 iyaM prItivallI hRda 177988 | ISanmIlita (gIta.12.24.6) 319 / 41 idaM paramasundaraM tanu 256 // 37 iyaM bAlA vallI mRdu 236 / 17 ISallabdhapravezo'pi 55 / 64 idaM maghonaH kuli(zA.pa.4068) 365 / 1 | iyaM bhujaginIzritA 274 / 23 idaM yugasahasra(zA.pa.4132) 372 / 155 iyaM mukhAmbhoruhasaM 257113 | upagrAhamudanvato (su.2554) 184169 idaM vaktraM sAkSAdvi 271 / 41 / iyaM yazAMsi dviSataH 135 / 14 ugrarUpaM kucadvandvaM 3182 idaM hi mAhAtmya 49 / 186 iyaM vyAdhAyate bA(zrRMgArati.13)25333 ucitaM gopanamana 313 / 27 idamanucitamakrama (bharta.1.28) 205 / 7 iyaM sunaya (kaa.pr.10.465)262|168 | ucitaM nAma (zA.pa.1057) 243 / 188 idamapaTu kapATa(zA.pa.878) 2271189 | iyaM surataraGgiNI na 354 / 81 | ucitamanucitaM vA 1761973 idamayuktamaho ma(zizu.6.56) 346 / 17 iyaM sustanI mastakanya 27339 | uccitya prthm(shaa.p.3801)334|107 idamaziziraira (a.zA.3.3.10)279/73 iyaM sRSTA. caJcaka 2681363 | uccaiHsthAna (zA.pa.764) 210137 idamAbhAti gaga (sA.da.10.99) 29948 iyatI jagatI kiyatI 12315 | uccaiH kalyANavAhI 1134289 idamidamiti bhU (shishu.7.50)334|114 iyatyapyetasminnira (bhrtR.sN.412)70|38 | uccairadhyayanaM purAtana (su.2378) 964 idamIhAguNopetaM (kirAta.11.41) 85 / 6 219 / 7 uccairuccaratu cir(shaa.p.1914)218|75 idameva narendrANAM 146 / 180 iyatyAmapi sAmagryAM 957 uccairuttAla (zA.pa.66) 10.158 idAnIM tIvrAbhi (shaa.p.3436)284|25 iyatyetasminvA (bharta.saM.412) 248 / 96 | uruttAlagaNDasthala 3132 indIvara locanayo 26079 iyamasI taralAyata (amaru.127) 27318 | uccaireSa taruH (bhartR.saM.417) 241 / 140 indIvaradalazyAmami 22 / 99 | iyamiyaM mayadAnavana 36220 / ucairbrahmANDa (zA.pa.58) 2 // 27 indIvarAkSyA sphuTa 19072 iyamudaradarI durntpuu(bhrtR.sN.414)96|6 | uccastarAdambarazaila 296 / 1 indIvareNa nayanaM mu (zRMgAra.3) 306 / 25 iyamunnatasattva (zA.pa.220) 49 / 157 | ucchiSTaM zivanirmA (shaa.p.517)184|4 inda kairaviNIva (zA.pa.1557) 29114 iSutrayeNaiva jaga (naiSadha.7.27) 25980 | ucchusanmaNDala 265 / 266 indu nindati c(shaa.p.1238)136|40 | iha kiM kuraGgazAva (shaa.p.939)233|99 | ujjRmbhate kumudinI 3071 indu nindati (zA.pa.1238) 136 / 41 iha jagati ratIzapra 356 / 23 | ujambhAnana (zA.pa.3417) 286 / 22 induM nindati 179 / 1036 iha turagazateH pryaa(shaa.p.198)39|23 | ujjhatI zuca (kirAta.9.18) 300 / 35 indu nindatu nAma 211139 | iha nagare pratirathyaM 352 / 13 | ujjhitvA dizamambara 85 induH kiM (kA.pra.10.419) 312 / 22 | iha niculaniku (shaa.p.3918)345|58 | uDugaNaparivAro nAyako (su.576)96|4
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM - uDurAjamukhI mRga ..251139 uttuGgastanaparvatAda 2681366 | udayanneva savitA (kuva.56) 88 / 15 uDDInaM vihagairmRtaM . 219 / 18 uttuGgastanabharatA 253115 | udayamayate (kA.pra.10.433) 327118 uDDInA guNapatriNaH (shaa.p.395)74|37 uttuGgastanabhAra 2681367 | udayamudita (zizu.11.12) 32218 utkaNThayati (kuva.50) 34018 uttujastanamaNDalopari 169 | udayazikhari (zizu.11.47) 327116 utkarNo'yamakANDa - 2074 | uttuGgastanazailadustara 274 / 32 | udaye savitA rako 45 / 19 utkarSavAnnijaguNo 481119 uttuGgaistaru (zA.pa.1059) 243 / 195 | udaradvayabhara (zA.pa.64) 364 / 17 utkUjantu kTe(sUkti.14.12)226147 / utthApitaH saMya (raghu.7.39) 128 / 26 | udabhUtimi 158 / 236 utkRtya jvalitAM (shaa.p.4077)366|4 utthAya hRdi lIyante (shaa.p.401)65|1 udasya dhairya (kirAta.8.50) 338193 utkRtyotkRtya (mAlatI.5.16) 3667 utthAyotthAya (zA.pa.668) 162 / 432 | udasyoccaiH (zA.pa.1212) 235 / 160 utkrAntAnAmA (zizu.1873)1301102 utthitA (kA.nI.5.62) 383 / 246 | udAracaritastyA (zA.pa.389) 71 / 14 utkSiptaM kara (sA.da.3.76) 356630 utthito nizi 261 / 145 | udArasya tRNaM vittaM 156 / 147 utkSiptA api 128 / 14 utpatanti (paMca.2.130) 383 / 247 udAsInA lInAmapi 254 // 33 utkSipya kari (kumAra.16.34) 128 / 15 | utpattyutpannaziSTA 113 / 290 | udAharaNa (kirAta.11.65) 79 / 14 utkSipyoccaiH (zizu.18.38) 12976 utpannamA (hi.4.7) 383 / 248 | uditaM priyAM (zizu.9.69) 288133 utkhAtaM nidhi (bhartR.3.5) 77449 / utpAdayatyalamidaM uditavati (zA.pa.1141) 244 / 212 utkhAtacchinna 298039 | utpAditA (bhartR.saM.423) 70 // 36 | uditavati parasmi 191680 utkhAtadaivata (zA.pa.4004) 362 / 21 utsatya yaH zikha 23031 udite'pi tavAvanIndra . 13317 utkhAtAnprati (hanu.9.35) 142 / 15 utplutyArA (zizu.18.53.) 13085 | uditorusAdamati (zizu.9.77) 3119 uttaMsaH kekipicchairmarakata 299 / 22 utphullagallairA (zA.pa.162). 3218 udIrito'rthaH (paMca.1.44) 174 / 911 uttaMsakautuka (zA.pa.1107) 239 / 109 utphullapaGkajaniSakta 333381 udeti pUrva kusu(a.shaa.7.30)104|113 uttaMseSu na narti (zA.pa.1294)217159 | utphullamAnasarasIraha 22 / 127 | udgatendumavi (kirAta.9.24) 300 / 41 uttapto'yamuraMgamaH .. 33754 | utphullaramyasaha 239 / 111 udgarbhahUNataru (vAmana.kA 135) 301 / 69 uttamaM suciraM naiva (su.303) 46 / 64 | utphullAmalakomalo 2181 udghATitanavadvAre (udbhaTa) 367 / 17 uttamaM vArjitaM 160319 | utphullaarjunsrj(maaltii.9.17)342||65 | uddaNDe bhujadaNDe 103165 uttamaM praNipA (paMca.4.74) 158 / 246 | utsaraGgakalitoru (zA.pa.549) 206 / 1 / uhAnAmbudavardhamAna 219 / 16 uttamaH klezavikSobhaM (dR.za.10) 46 / 55 | utsave vyasane caiva (cA.nI.17) 885 uddAmadAnadvipa (kumAra.14.41)128142 uttamarNadhanadAna 73 / 28 utsArya kuntalama 325 / 10 | uddAmadigdviradaca 297 / 24 uttamastoSamAyAti 169/708 | utsAhasaMpannama (paMca.2.129) 63 / 25 | uddAmadhumaNidhu (suuki.60.20)337||46 uttamA (zA.pa.1487) 154 / 56 / utsAhasya pra (zA.pa.1409)150319 uddAmabhramivegavistRta(sakti.2.32)6171 uttmaanaampistriinnaaN(rsgNgaadhr)349|37 utsitaH kusumA 326 / 29 / uddAmAmbudavardhitA (su.2555)357||38 utsraSTumambujazA uttamo'pyadhamasya (i.za.70) 169/701 333 / 80 | uddAmArkAzudIpya 184174 uttaragaya kurngg(shaa.p.3557)305|16 udaJcatkAverI (shaa.p.3810)334|132 uddhatairiva (zizu,10.32) 315335 uttaranti vini (kumaar.8.35)294|14 udazcadvakSojadvaya uddhatainibhRta (zizu.10.76) 319 / 19 255334 uttarIyavina (zizu.10.42) 316 / 2 | udaJcaya gacalaM uddhata kila zailakeli 299 / 2 uttAnAmupadhAya 270 / 429 | udadhiravadhiAsta 51217 udbhUtapAMzupaTalAnumita 139 / 2 uttAno (kA.pra.7.304) 371 / 119 / udanvacchinnA (bhartR.3.20) 511233 uddhayeta tanUlateti 277157 uttAlAlakabhaJja 25655 udamaji kaiTa (zizu.9.30) 30055 uddhayeta natadrUH 288121 uttiSTha kSaNameka (paMca.2.24) 67 / 68 udayagiritaTasthaH (su.2028) 295 / 47 | undhakeza (raghu.16.67) 338 / 68 uttiSTha dUti (sA.da.3.83) 358 / 69 udayataTAntarita 2999 udbhAsitAkhila (bhartR.2.49) 601238 uttiSThantyA (veNI.[pA.]1.3) 16 / 14 | udayati kalamandraH 301177 udbhinaM kimidaM 265 / 295 uttiSThamAna (zizu.2.10.) 149 / 296 udayati taruNima 255 / 12 | udbhedaM pratipadya 266 / 296 uttuGgamattamAtaGgama udayati yadi (vikrama.249) 51 / 222 | udyatkarakaravAla:(zA.pa.132) 20210 uttuGgavAtAyanago 373 / 169 / udayati vita (zizu.4.20) 32715 udyateSvapi (hi.3.15) 144 / 70 uttuGgazailazikhara (su.837) 230 / 26 / udayadudayavIkSaNAya 253 / 16 / udyarhiSi dardurA (shaa.p.3397)330|3
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH upakAraH (zA.pa. 649) 159 / 42 | upahitaM zizi (raghu. 9.31) upakAra (kirAta. 2.43.) 175/932 upasaMdhyamAsta ( zizu. 9.5 ) 20919 | upakAraM (kA.nI. 9.10) 389 / 452 upAdAtA yAvanna bhava 12956 | upakAragRhI (cA. nI. 22) 149 / 314 upAdhibhiH saMtata 82/2 upakAraparaH (zizu. 16.22) 59/200 82|3 | upakArameva tanute (rasagaMgAdhara) 47 104 238 / 68 upakArAca (paMca. 2.37) 165/526 156 / 139 | upakAriNi vizrabdhe (su. 3061) 75/2 342 / 68 upakAriNi vIta (su. 3061) 49 / 163 82 / 1 upakAriSu yaH (paMca. 1.270 ) 46 40 82 / 13 | upakAreNa dUyante (su. 202 ) 80124 82 / 20 | upakAro'pi nIcAnAM 54 / 10 udyadvAlAGkura (zA.pa. 1235) 138 / 76 udyadvidumakAnti (rA. 1. 17) 333 / 93 udyantvamUni (zA.pa. 741) udyanAdaM dhanvibhi udyamaM sAhasaM dhairya (vikrama. 68) udyamena hi (paMca. 2.138 ) udyAnapAlakala udyogaH kalahaH udyogaH kSayameti udyogaH khalu kartavyaH udyoginaH karAlamba udyoginaM (ghaTa. nI. 13) udvAhAropitAdrakSata 57/128 -58 / 188 48/147 300 / 63 udvRttadaityapRtanA (su.50) udvejayati daridr unnataM pada (kA.pra.10.438) 59 / 214 unnatAvanatabhA (kumAra.8.69) 300 / 31 | unnateSu zazinaH (kumAra. 8 . 66 ) 299 / 29 unnamayya sakaca (zA.pa.509) 182 / 37 unnamitaika (a.zA. 3.11) 208/39 unnamya dUraM mu (sUkti.65.29) 342/75 | upaciteSu (zizu. 6.63.) unnAdAmbudavardhi 13 / 49 | upakRtamanena (zA. pa. 352 ) 16 / 47 | upakRtireva (su. 417) 170 / 762 | upakRtisAhasika (su. 250) upagUDhavelamala ( zizu. 9.38) upacaritavyAH (zA.pa.236) upacAraH kartavyo upacArAnunayAste upacitAvayavA (raghu. 9.44) 34718 183 / 68 119 upajIvati sma (zizu. 9.32.) 300/57 unnAlanAbhipaGkeruha iva upatApyamAna ( zizu. 9.65) unnidrakandalada (zA.pa.3875) 341 / 48 | upadezo hi (paMca. 1.420) unnidrakokana (kA. pra. 5.114) 32718 upanadipuline unmIladrasabindu 241 / 128 | upanayanavivAhAvutsa unmIladvadanendu (sUkti. 53. 3) 257/26 upaniSadaH paripItA 288/29 39/4 242 / 269 99 / 12 251 / 24 310 / 4 ) unmIlanti (sA.da.10.79) 290 / 73 upanetumunnatimate (zizu. 9.72) unmIlanti nizA 324/52 | upapattibhiramlAnAM (su. 142 unmIlanti (sUkti.72.11) 303 / 131 upabarhamambujadRzo unmIlannayanAnta 283 / 161 | upabhuktakhadiravI ummIlanmadhu (sA.da. 10.4) 335 / 144 upabhoktuM na upayayau tanutAM madhu unmIlanmuku (mAlatI. 1.41 ) 283 / 149 upabhogakAtarANAM (su. 482) unmIlayanti kusu 238 / 75 | upamA kAlidAsasya unmIlitaM tUli (kumAra. 1. 32 ) 255 / 19 unmuktAbhirdivasa (sUkti.6 9.5) 296 / 5 unmUlitAlAna (naiSadha. 7.85) 2671351 unmRSTaM kuca unmRSTapatrAH (zA.pa.3848) 338/69 unmeSaM yo (kA.pra.10.416) 313 / 60 upakartAdhikAra (hi. 2.95 ) 147/205 upakartumaprakAzaM (su.252) upakartu priyaM (zA.pa. 231) upakartuM yathA (dR.za.13) 48 / 148 upavanatarunRtyA 47 109 171788 309 / 1 332/54 upAdhyAyazca vaidya upAnItaM dUrAtpari upAyajJo 1741887 157/189 237/50 -3841291 upArjitAnAM vittA (paMca. 2.157) 69 / 10 upekSitaH kSI (paMca. 1.258) 151 / 380 upaiti ghanamaNDalI 341 / 97 upaiti sasyaM pari (kirAta. 4. 22) 344 / 18 upoDharAgeNa vi (zA. pa. 3634) 299 / 19 uptA kIrtilatA 121 / 156 ubhau zvetau pakSau (zA. pa. 894) 86 / 13 umAmimAM samudvIkSya uraHsthala ko 30 / 12 / 20280 urasi nihitastA ( amaru. 31) 298 / 17 urasi phaNipatiH zikhI urasi murabhidaH kA urastava payodharAGki uroja cakra mano uroruhAdudgamitaiH payo uroruhAmbhoruhadarza 15 331 / 37 294 / 34 82 / 46 365 / 32 uSasi parivartayantyA 157|167 | uSasi malayavAsI 72 / 32 uSNAluH zizire 37/63 uSNAluH kvacidarka 245/2 203 / 96 356 / 17 267/327 89 / 10 319/25 uvapatezca sphaTikAzmanazca 386 / 370 ulbena saMvRtasta 372 / 140 ullaGkayApi sakhI (zA.pa. 3444) 28718 ullApayantyA (zA. pa. 3511) 292 / 1 39/21 ullAsya kAlaka (kA.pra. 4.54) 133 / 10 321 / 16 | uzanA veda (bhA. 13.2239) 348/20 328 / 6 326 / 18 337/52 26 / 195 332/48 U upari karavAladhArA (rasagaMgAdhara ) 48 / 127 uparigataM hi savarNa 189 / 47 UruH kuraGga (sA.da. 10.43) 268 / 390 21 / 93 | upari dhanaM ghana ( mudvArA. 1.21) 342 / 82 UrudvayaM mRgadRzaH (amaru. 137) 271 / 37 uparijataru ( zizu. 7.49) 334 / 113 | UruprakANDadvi (naiSadha.7.95) 369/394 upari payo (zA. pa. 3884) 342 / 81 UrumUlacapale (zizu. 10.67) 317/18 upari pInapayodhara 266 / 299 | UrU rambhA dRgapi 279/64 334 / 127 | UrjitaM sajjanaM dRSTvA (dR.za. 35) 548 UrjA naiSa dadhA (zA.pa. 1210) 233 96 UrdhvaM nIrapavRndamai 46 / 38 upazama (zAnti. 3.32) 383 / 249 168 / 672 | upaharaNaM vibhavAnAM (zA. pa. 92 ) 4 / 25 272 / 65
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM marAmAamrnwwwwwwwwwwwwwwwww 8.50) UrvIkRtagrIvamaho 226 / 156 | ekasthaM jIvi (su. 60) 16142 | ekenAkSNA pravita (zA.pa.3596)29618 USareSu vivareSu cA 212 / 24 ekastvaM gahane 225/128 ekenApi suputreNa jAya 909 ekastvaM marubhUruhe ekenApi suputreNa vidyA 904 237128 RkSANAM bhUridhAnA(sUkti.2.16)21191 ekenApi suputreNa siMhI 908 | ekasmiAnirAvayoH 244 / 238 RNakartA pitA (cA.nI.45) 159 / 285 ekenApi hi zUreNa 7811 RNazeSazcAgni (paMca.3.240) 154 / 57 ekasmiJzayane (amaru.23) 311 / 22 eke satpuruSAH (zA.pa.465) 61 / 266 RNIkRtA kiM (naiSadha.7.33) 259 / 86 ekasmiJzayane vipa (amaru.22) 358165 | ekaikAtizayAlavaH (su.492) 72 / 59 Rtena 384 / 298 ekasmiJzayane saro 311 / 30 ekaiva saamRtmyii(suukti.11.7)210|24 RSerasyAzrame puNye 1816 | ekasminnayane bhRzaM (suukti.2.57)27|10| ekaizvaryasthito'pi 100 ekasminmalayAcale 238161 eko devaH keza (bhartR.3.30) 1711814 eka kAcanabhUdharaM 119/135| ekasya kamata(pa.1.272) 157173 | ekAna | ekasya karma saM (paMca.1.373) 1571173 | ekonA viMzatiH strI 187119 eka dantacchadasya (su.70) 81119 | ekasya tasya manye(zA.pa.765) 211 / 12 | eko'nte dvisamastrilo 661 ekaM dhyAnanimI (sA.da.7.30) 9 / 141 | ekasya duHkha (paMca.2.187) 1721843 eko'pi guNavAnputro (sa.2730)901 ekaM bhUmipatiH 1521418 ekasyAyamudeti (shaa.p.1070)215|12 | eko'bhUtpulinAttata 37759 ekaM bhUmipatiH karoti (pNc.1.223)| ekAkinA (cA.nI. 56) 3931654 eko vizvasatAM harA (rsgNgaadhr)246|44 eka vastu dvidhA kartu 25012 ekAkini vana (zA.pa.905) 229 / 14 eko'hamasahAyo (su.582) 229 / 1 eka vastu yadasti 109 / 217/ ekAkinI yada (zA.pa.3773) 354 / 75 eko hi khaJjana (zRMgArati.4) 313150 ekaM hanyAnna (bhA.5.1013) 1461146 |eko hi doSo guNa (ghaTa.nI.17) 66 / 43 ekaH karNamahIpatiM 249 / 104 ekAgraH syA 3931644 / eNaH krIDati (zA.pa.914) 23043 ekaH khalo'pi yadi 601232 | ekAdazarudrANAma 118116 eNAkSIspRhayAla (zA.za.4) 371 / 105 ekaH zataM yodhayate (hi.3.50) 144 / 67 ekAnta 389 / 483 | eNAdyAH pazavaH ki 238 / 63 ekaH sa eva jIvati (zA.pa.258) 963 ekAntasundaravi(zA.pa.2 773) 253 / 18 | eNIgaNeSu guruga. 233 / 107 ekaH sa eva tejakhI(zA.pa.285) 7802 | ekAnta (sAdhana.5) ekAnte (sAdhana.5) 3931648 | eNa 3931648 eNIdRzaH pANipu 257112 ekaH stanastugataraH parasya 101162 | ekAnte dvisamatriloca 5 / 61 | eNIdRzaH zravaNasI 223182 ekaH khAdu (bhA.5.1016) 3831250 ekAnte bata no (zA.pa.3775)258162 eNIdRzo vijayate ve 2515 eka eva khago (bhrt.sN.433)226|148 / ekAmiSa (pra.10) 3931651 etatkAma (bhartR.1.29) 383 / 258 eka eva padArthe 1571179 | ekA bhAyo prakR (ghaTa.nIti.14)365/47 | etarika praNayinyapi 3568 eka eva mahAndo 102 / 18 ekAbhUtkusumAyu (kuva.171) 1101230 etatkIrtivi (naiSadha.12.104) 13157 ekacakro ratho (sa.kaM.4.169) 79 / 11 ekA bhUrubhayoraikyaM (dharmavi.9) 248186 | etatkucaspardhi (naiSadha.7.75) 265 / 277 ekacakSurna kAko'yaM 185 / 11 ekAmiSAbhilASo 1681665 etatkokakuTumbi 302 / 100 ekatazcaturo vedA brahma | ekAvalIkali(zA.pa.3343) 266 / 309 | etattaya kaira (shaa.p.3639)303|130 ekatAmiva gata (kirAta.9.12) 2978 | ekAsanasthA jalavAyu 44 / 2 etattaya cakravAka 32453 ekatrAsanasaMsthitiH(bhamaru.18) 358 / 59 ekIbhAvaM gatayorja (su.420) 58 / 191 | | etattaya cakravAya 327121 ekadantadyutisita (zA.pa.88) 27 ekIbhUya (zAnti. 3.18) 3871393 | etadatra pathika (zA.pa.783) 212 / 23 ekadviprabhRti krameNa 325 / 57 | eke kecidyatikaraga 8732 | etadartha kulI (paMca.1.320) 1501334 ekadvaiH kimabhAvi 37083 | eke tumbA vratikara 243 / 201 | etaducchrasitapI (kumaar.8.70)300|32 ekameva guNaM prApya 102 / 31 | eke'dya prAta (zA.pa.4137) 372 / 145 | etadgandhagajastR (naiSadha.12.85) 123 / 3 ekameva baliM (zA.pa.3347) 2677328 | ekena culukena (zA.pa.3905) 344 / 5 | etahattAsighAta (naiSadha.12.73) 125 / 19 ekamevAkSi vAmAkSi 259164 | ekena cetparihRto 239/94 etaddantibalairvi (naiSadha.12.20)116164 ekarada dvaimAtura 2 / 11 | ekena tiSThatAdhastA (shaa.p.271)73|18 etadrItArinArI(naiSadha.12.28)133046 ekazaktiprahAreNa 14340 ekena rAjahaMsena yA 22115 etadyazaHkSIra (naiSadha.12.9) 104 / 104 ekasArthaprayA (zA.pa.4136) 372 / 159 / ekena zuSkayakSeNa dahya 9013 ( etadvibhAti (sA.da.10.38) 301 / 71 ekastapo dviradhyA 1584211 / ekena sitapA (paMca.1.152) 35077 // etayomavanIvarAha 298035 ekatridhA vasa (kA.pra.477) 105 / 136 | ekena hi suvRkSaNa (cA.nI.13) 902 | etanmandavipa (kA.pra.7.142) 247154
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH 17 etalabdhamidaM ca 3941675 / eSa kSumnAti paI dala 1415 auSasAtapabhayAda (kirAta.9.11)2977 etasmAdamRtaM (zA.pa.1085) 216 / 27 | eSa te (kuva.167) 3871391 ka. etasmAdvirame (bhartR.3.64) 383 / 259 / eSa bakaH saha (zA.pa.890) 229 / 226 / kaM pRcchAmaH surAH 3860369 etasmindakSi (shaa.p.3819)335|147 | eSa vandhyAsuto yAti 36315 kaM yojayet 384 // 304 etsminmrumnnddle(shaa.p.1129)219|9 | eSa vRkSazikhare (kumAra.8.36) 294 / 15 | kaM saMjaghAna kRSNaH 196315 etasminmalayA (zA.pa.867) 2271175 eSa SaTpadayuvA 243 / 203 kaMsaM dhvaMsayate muraM 24 / 167 etasminvana (zA.pa.1020) 240 / 125 eSa khabhAvo (ra.2.39) 3874403 / kaMsArAtevaMda gamanaM 20173 etasminvijane vane 13213 eSa sUryAMzusaMta (shaa.p.3836)336|33 kaMsAricaraNodbhUta (zA.pa.796) 221 / 3 etasminsahasA vasanta eSa vargatara (zA.pa.3632) 301 / 94 kaH kaH kutra (kA.pra.7.224) 231148 33015 etasyAM rativallabha eSA kA bhuktamuktA 256049 32866 kaH karNAripitA 204 / 117 etasyAH kariku (sUkti.?) eSA te hara kA sugA 793 kaH kAntAramagA 339 / 116 197134 etasyAH stanapadma kaH kuryAddhavanaM sarva eSA dharmapatAkinI (zA.pa.107) 9/130 272 / 61 1967 etasyonatasarvaka eSA puSkariNI marA 111 / 248 kaH kau kaM ko kAn 222136 196 / 16 kaH khe carati (sUkti.98.28) 196 / 2 etAM navAmbudharakA 257121/ eSA phullakada (mRccha.5.35) 357131 etAH karotpI (raghu.16.66) 338167 eSA bhaviSyati vini kaH khe bhAti hato 253 / 26 204 / 115 etAH saMprati garbha | eSaiva yoSitAM dhanyA 351 / 2 kaH pUjyaH sujana 204 / 119 etAH skhaladalayasaM 253 / 25 eSyati mA punaraya 352 / 19 kaH prAyate madana(zA.pa.555) 197131 etAH khArthaparA (paMca.5.63) 349 / 34 eSyanti yA (naiSadha.7.105) 269 / 418 kaH zraddhAsyati (mRccha.5.34)387414 etA guruzroNi (raghu.16.60) 337161 eSyanyavazyamadhu 343 / 100 kaH syAdambudayA 204 / 112 etAdRze kaliyuge'pi | kaH khabhAva (rAga.ta.1.230)3871388 ehi gaccha patottiSTha (dhvanyA.3) 65 / 5 99 / 11 etAni niHsaha (shaa.p.3410)284|19 ehi svAgatamA 1801043 kaH khabhAvagabhI (su.3159) 66 / 18 etAni bAladhava (shaa.p.969)234|143 kakubhAM mukhAni (zizu.9.42) 300 / 67 etA yAH prekss(shaa.p.4119)372|144 kacakucacubukAne 15 / 21 kaJcideva samayaM samA 221 / 13 etAvajanmasApha (hi.2.47) 1631470 aindavAdarci (kAvyA.3.183)3874408 kaTAkSeNApISa (sA.da.10.98) 280 / 77 etAvatsarasijaku 209 / 7 / aindraM dhanuH (kaavyaa.suu.5.1.27)344|17 kaTI muSTigrAhyA (su.2360) 365 / 46 etAsu ketaki (zA.pa.1013)239493 / aizvartha nahuSasya 112 / 271 aizvaryamada (bhA.5.1147) 3871398 etA hasanti ca ru (mRcch.4.14)355|8 kaTukaM vA madhuraM 169/721 aizvaryasya vibhUSaNaM (bhartR.saM.41) 84 / 20 kaTu kvaNanto mala ete ketakadhU (sakti.61.30) 324.50 49/174 | kaTutIkSNoSNalava 371 / 139 ete te girikUTasaMgha 14015 aizvaryAtsaha (cA.nI.3.33) 3871400 kaTubhirapi kaThoracakra 275 ete te durati (shaa.p.3882).342|78 | aizvaryAdanapeta (mudrArA.1.14) 152 / 419 kaThinataradAmaveSTanale 22 / 109 etenotkRttakaNThapra 112 / 282 o kaThinahRdaye muJca (amaru.53) 307151 ete pATIravATInava OMkAro mdndvi(shaa.p.3629)301|92 kaNThasya tsyaaH(kumaar.1.42)263|215 ete vArikaNAH kira 354 / 63 ojasApi kha (kirAta.9.33) 300 / 48 kaNThasya vidadhe(zA.pa.3327) 2631211 eteSu hA taruNa mA (bhoj.204)212|39 ojobhAjAM (zizu.18.75) 130 / 104 kaNThAlaMkAraghaNTAghaNa 101149 ete satpu (bhartR.2.66) 383 / 262 | OMnamaH paramArthaMka (su.12) 48 kaNThAliGganamaGgalaM 24 / 163 ete samullasadbhAso rA 34713 | oSAmAse matsa(zizu.18.35)129/74 kaNThAzleSiNamunnata 31817 ete snigdhatamA (sakti.8.25) 56 / 120 oSThapallavavidaMza (kirAta.9.57)315/49 kaNThe gadgadatA khedo (su.3172) 66 / 28 ete hi guNAH (bhoja.67) 2433213 au kaNThe mauktikamAli 277165 etairdakSiNagandha (zA.pa.994) 238 / 55 autsukyamAtramavasA 139 / 2 kaNThe vasantI (naiSadha.7.50) 2631223 etau dvau dazakaNThaka 21 / 86 autsukyena kRta (ratnA.1.2) 12 / 26 | kaNThocito'pi huMkR 1111 evameva kule jAtAH 380 / 110 audArya bhuvanatraye 237135 | kataratpurahara paruSaM hA 73323 evameva nahi (su.428) 887 | kati kati na (zA.pa.938) 233 / 102 evameva manu 377132 aurvA ivAtilubdhA(zA.pa.431)72/40 kati kati na latAH 222161 eSa krIDAntatAmya 326 // 37 / auSadhArthasumantrA 164511/ kati kati na (sUkti.26.4) 2401116 3 subhA0anu. 59 / 216 | aurasaM kRtasaMbana
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM wwwwwwwwwwww 188 / 44 katiciduddhatanirbharama 4048 | kapolapatrAnma (naiSadha.7.60) 262 / 187 | kariSyati kalAnAthaH 29315 kati te kabarIbhAraH kapolapAlI tava 261 / 135 kareNa kariNA vIraH 128118 kati na santi janA 284116 | kapolaphalakAva (sA.da.10.43) 27513 | kare veNImeNIsaha 271146 kati na santi mahI 23747 | kapole jAna (mahA.nA.3.50) 36031 | kare zlAdhyastyAgaH (bhrtR.sN.72)52|240 kati no viSayA 105 / 133 | kapole patrAlI kara (su.1627)306|47 | karoti yo' (kirAta.3.51) 174 / 889 katipayadinapara (zA.pa.697) 58 / 159 | kapole vAlI pala- 23 / 137 karoti nirmalAdhAra (zA.pa.pra.15) 8e katipayadivasasthA (bhoja.39) 218 / 2 kapole pANDutvaM kima . 276 / 33 karoti pUjyamAno (su.365) 56097 katipayadivasaHkSa (kuva.39) 122 / 171 | kapole mArjAraH (kA.pra.179) 301 / 79 karoti zobhAmalake (bhAva.43) 197125 katipayanimeSava (zA.pa.155) 32 / 18 | kamaThakulAcala (bhartR.2.109) 48 / 121 karoti nAma nIti (hi.2.14) 919 katipayasaha (kirAta.10.30) 346 / 15 | kamaNDalUpamo'mA (hi.2.91) 142 / 23 | karau dhunAnA (kirAta.8.48) 33891 kati pallavi (zA.pa.1018) 239 / 106 | kamanIyatAnivAsaH 260 / 125 karau dhunAnA nava (kirAta...7) 345 / 52 kati santi lavaGga 239 / 84 | kamalabhUtanayA va 104 / 112 karkazatarkavicAravyagraH 4333 kathaM nAma na sevya(hi.2.28) 146 / 173 | kamalamanambhasi (su.1516) 363 / 10 karNalaciguNotkarSAstyA 70 / 6 karNastvacaM zibirmA (bharta.2.34) 70 / 11 kathamapi kRtapratyA (amaru.75) 276 / 49 | kamalAkucakanakAcala 14 / 12 karNAkSidanta (naiSadha.7.103) 270125 kathamapi sakhi kI (amaru.15) 30948 kamalAkSi vilambya 312 / 33 karNATaM dehi karNAdhi 11333 kathamavanipa (kaavy.pr.5.134)136|36 | kamalAsanakamalekSaNa 16 / 6 karNAmRtaM sUktira (zA.pa.144) 37117 kathamiva tava (kirAta.10.36) 336 / 13 | kamalini ma (zA.pa.3793) 244 / 222 kAraMtudamantare (rasagaMgAdhara) 2071228 kathamiha manuSya (zA.pa.140) 29 / 12 | kamalinI malinI (su.730) 332 / 70 karNAraMtudameva koki 272 / 56 kathamupari kalA(sA.i.10.47) 363 / 16 | kamale kamalA zete 364 / 13 karNikAdiSviva svarNa (su.14) 14 kathayata kathameSAmenayA 542 | kamale kamale niyaM 195/40 karNe cAmaracAru (zA.pa.919) 232182 kathaya nipuNe (zA.pa.3512) 292 / 3 | kamale kamalotpattiH 312 / 12 | karNejapAnAM vacanapra . 49 / 177 kadarthitasyApi hi (hi.2.67) 778 kamale nidhAya kama 275 / 10 karNe tatkathayanti (su.462) 62 / 278 kadalI kada (pra.rAghava.1.37) 269 / 298 | kamaleva matirma (sA.da.10.27)104183 | karNotpalenApi (naiSadha.7.30) 259483 kadA kAntAgAre (zRGgAraza.2) 279/74 | kampante girayaH (shaa.p.1074)217||46 | karNotsaGgavisarpiNI . 272 / 63 kadAcitpAJcAlIvi 182145 kambukaNThi caraNaH 312 / 32 kartavyameva karta (vR.cA.5.3) 1601317 kadA bhikSAbhaktaiH (zAMti.4) 368156 | karakampitakhaDya 1221170 kartavyo hRdi varta 214 / 74 kadA vArANa (sA.da.3.250) 369 / 59 | karakisalayaM (amaru.90) 321 / 17 kapUra iva dagdho (kA.pra.158) 25015 kadA vA sAkete vi 369 / 58 | karajAlamapUrvace (su.72) 27117 | kapuradhUli (kA.pra.7.325) 273 / 10 kadA vRndAraNye na 368 / 55 karatalayugapariNa 265 / 271 karpUradhUlIracitA 243 / 193 kadA vRndAraNye vi 368 / 57 karanakharavidIrNadhvA 327 / 11 | karpUranti sudhAdrava kapUrAnta sudhAdrava 136 / 49 kanakakalazakha (sa.kaM.3.110) 22 / 131 karapraceyAmu (zizu.2.89) 1471191 | karpUrapUracchavivAda 182 / 29 kanakakramukAyitaM 265 / 286 | karabadarasadRzamakhilaM (zA.pa.59) 3 / 6 | karpUrapratipanthino 107 / 188 kanakanikaSabhAsA 2179 karabhadayite ya (shaa.p.960)234|132 karpUrAdapi keta(pra.rAghava.7.68)13543 kanakabhaGgapizaGga (zizu.6.47) 344 / 35 | karabhadayite yo' (su.667) 234 / 131 karparAmbuniSeka (sUkti,42.8) 27760 kanakabhUSaNa (paMca.1.81) 175 / 939 karamudayamahI (sA.da.3.131) 299 / 20 / karpUreNa sthalavira 254040 kanakahariNaM hatvA 36231 karayugmapadma (zizu.13.37) 126 / 42 | karmaNaH phalanivRtti 386 / 368 kandarpajvarasaM (gIta.4.9.11) 29089 | kararuddhanIvi dayi (zizu.9.75) 31017 | karmaNA bAdhyate (mahA.nA. ? ) 91 / 24 kandharAM samapahAya ke 96 / 4 karavAriraheNa saMdhu karmaNA mana (zA.pa.1314) 146 / 166 kanyAM kAmapyudUdha 10033 karavAlakarAlavAri 13517 karmabrahmavicAraNAM vija kanyA niSkAsi 166 / 571 karasphoTo'mbaratyA 209 / 5 karmabhUmimimAM praa(r.2.109)393|645 kanyAprasUtasya dhanuH karAgrajAgraccha (naiSadha.7.79) 265 / 280 | karmAnumeyAH (kaam.nii.4.40)384|272 kanyA vara (naiSadha.[1]10.1) 3871401 | karAnprasArya raviNA(zA.pa.742) 73 / 17 / karmAyataM phalaM (bhartR.2.60) 161 / 375 kapaTavacanabhAjA ke 358172 | karAlavAcAlamu 129 / 49 | karSadbhiH sica (zA.pa.1277) 132 // 32 kapirapi ca kApi(kudhaH145) 235 / 151 | karAviva zarIrasya netra 881 kalakaNTha yathA (bhoja.287) 225/124 patakhaDya
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalayA tuSAra (zizu. 9.37) kalaze nijahetuda sasthAnanirdezamanukramakozaH kalakvaNitagarbhe (kAvyA. 2010) 208 / 22 kallolasaMcaladagAdha 215 / 17 10 / 146 13773 kastUrIyanti bhAle 322|1 | kallolaiH sthagaya (zA.pa. 1089) 216/29 kastUrI sitimAnamA 231 / 63 | kavayaH kAlidAsA (zA.pa. 175) 34 / 2 kaste zauryamado yoddhuM (kuva. 71) 102 / 33 kavayaH kiM na (ve.26) 160 / 304 | kastvaM kRSNamavehi 23 / 150 kavayaH parituSyanti (zA.pa. 158) 32/5 kastvaM brahmannapUrvaH (sUkti 2.83 ) 20168 kavayati paNDitarAje 35 13 | kastvaM bhadra khale ( kavitA. 20) 61 270 kavayo vada kutra 201 / 63 | kastvaM bhoH ka ( zA.pa. 1046) 242 / 171 284 / 22 | kaviH karoti kAvyA 32 / 14 kastvaM bhoH kavira 30514 | kaviH karoti padyAni 32 / 13 katvaM lohitaloca (su. 763) 221 / 30 300/52 kaviH pitA poSayati 32 / 15 | kastvaM zUlI mRgaya (zA. pa. 95 ) 5145 265/288 | kavitvagAnapri ( naiSadha. 7.67) 263 / 216 | kasmAtko'haM kimapi kalahAntAni (paMca.4.72) 165/545 kavibhirnRpasevAsu (zA.pa. 195) 304 / 150 kaviranuharati cchAyAM kalaGkadAzo gaganA kalabha tavAntika kalamAH pAkavina (bhoja. 174) 243 / 196 kalamAgranirga (zA.pa. 4041) 45/4; 364 / 25 kalayati kuva (sA.da.10.51) 270 / 16 kalayati mama ceta 247149 kalaya valayaM dhammi 369 / 73 195/53 53 / 266 kalAdhinAthAnaya kalAnidhirayaM raveH 19839 197/29 kalAranaM gItaM gaga kalAvataH saiva kalA kalAsImA kA kalyANaM bhagavatkathA kalyANaM bhavatAM kalyANavAktvami 372 | kasmAttvaM durbalAsI |37|12|| kasmAdindurasau dhino 813 | kavihRdayeSvanasUyA 204 / 111 301188 | kaviramaraH kaviraca (zA.pa. 176) 34 / 4 177 / 979 | kavivAkyAmRtatI (zA. pa. 169) 32 / 19 171784 1771992 | kavInAM mahatAM sUktai (su. 148 ) 40 24 kalAstAstAH samya 210 / 32 | kavInAM mAnasaM naumi (moja. 112) 3206 kAmiyaM yAva 19451 kavInAM saMtApo ( pradIpa ) 106 / 151 | kasmai yacchati sa kalitamambaramAka 300 / 49 | kavInAmagaladdarpo (sUkti. 4.54) 37162 | kasmai hanta phalAya (rasagaMgAdhara) 249 / 102 kaluSaM ca tavA (sA.da.10,85) 10490 kavInduM naumi vA (zA.pa. 172) 36 / 44 kasyacitkimapi no 171808 kalpakSoNiruho' 111 / 255 kavIndrANAmAsa ( kuva. 43) 122 / 172 kasyacitsamada (zizu. 10.10) 314 / 13 kalpatarukAmadogdhrI (kuva. 125) 103 / 71 kavIzvarANAM vacasAM 39 / 20 | kasya tRSaM na kSapaya (bhoja. 73) 2193 kalpadrumaH kalpitame 87 / 24 kaverabhiprAyamazabda (su. 158) 33 / 35 kasya marau duradhi (zA. pa. 556) 196 / 13 kalpadrumo na jA (zA.pa. 1242) 101 / 5 kazcicchatrA (zizu. 18.64) 130 / 94 kasyAkhyAya (pra. rAghava. 6.44) 292/28 kalpadrumo'pi (zA.pa. 987) 237131 kazcitkasyacideva (dR.za. 17) 168 674 | kasyA dezAtkSapayati kalpayati yena (hi. 2.65) 170 / 771 kazcittarati ( bhA. 12.4973) 393 / 633 kasyApi ko'pya kalpasthAyi na jIvi (su. 521) 70/29 kazcitpanyastRSA 184 / 72 kasyacidvAci kaizci kalpAnta krUrakeliH kratu 81107 | kazcidAmravarNaM chi (ra. 2.63) 3871410 kalpAntavAsa saMkSo * 156 / 149 | kazcidviSatkhaGga (raghu. 7.51) 360 / 20 kalpAnte kodhanasya (zA.pa. 97) 8 / 111 kazcinnava pallavamA 236 / 31 | kahamasmi guhAvakti kalpAnte zamita (sUkti. 2. 24) 5/54 kazcinmUrcchA me ( zizu . 18.58 ) 130 / 88 kAMzcitkalpazataM kalyANaM vaH kriyAsu 8 / 111 | kaSAyairupavAsaizca kRtA kalyANaM vo vidhattAM 51 / 231 176 / 958 34 / 68 kasyAzvinmukha (zizu. 8.56 ) 339 / 113 kasyeyaM taruNi prapA 339 / 122 187 / 27 374 / 201 94 / 111 44 / 4 | kAMzcittucchayati 3 / 33 kaSTaM ca khalu mUrkhatvaM (cA. nI. 2.8) 96 / 3 kalyANaM naH kima (zA.pa. 1183) 22014 kaSTaM jIvati gaNikA 355/5 34/54 kaSTA vRttiH parA (cA. nI. 59) 162 / 390 111 / 263 || kastUrikAM hariNa 202111 | kastUrikAM tRNabhu kalyANAGgarucAnukta 307/59 | kastUrikA mRga / Na ma (ku. 126) 58 / 164 kalyANAnAM nidhAnaM (hanu. 1.1 ) 21188 kastUrI jAyate kasmA 1961 kalyANollAsasImA ka 2189 kastUrItilakaM lalATa (su. 27) 25 / 183 kalyotthAnaparA ni 350 / 12 | kastUrItilakaM lalATa * kallolakSipta (pra. rAghava. 2.35) 303 / 119 kastUrItilakanti bhA kalolavellitadRSatpa 19 kasmiJzete murAriH kasminvasanti vada kasminkhapiti kaMsA kasmai kiM kathanIyaM kasya kasmaicitkapaTAya kaiTa 200134 363 / 6 63 / 33 kAkaH kRSNaH pi (nIti. 13) 225 / 120 kAkaH pakSabalena bhU 231/50 158 / 212 kAkaH pakSiSu cA 244 / 108 | kAkaH padmavane ratiM 601240 84 / 21 73|14 kAka Ahvayate kAkAn kAkatAlIyayogena 153 / 12 kAkatAlIyavatprAptaM (hi.pra. 36) 83 / 14 kAka tvaM phala (sUkti. 17.4) 228 / 218 18355 | kAkasya gAtraM yadi (nIti. ra. 8) 228 / 10 10 / 145 | kAkAH kiM kiM na (bhoja. 192) 227 / 182 216 / 19 / kastUrItilakaM (zA. pa. 3294) 258 / 43 | kA kAntA kAliyA 200/40
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM kA kAbalA nidhuvana 223 / 18 | kAntArabhUmiruhamauli 204 / 113 8731 | kAmeghAdupajAti kAkAlaulyaM yamA (sUkti.89.35) 45 / 1 | kAntA ruciM muni 19077 / kAmena kAmaM prahi 340119 kAkutsthasya dazAnano 78 / 13 kaantaaviyogH(caa.nii.2.14)389|479 | kAmenAkRSya cApa 26208 kAkutsthena (zA.pa.4018) 363 / 21 kAntAre jalavRkSavai 134 / 23 kAmA vAmazA 122 / 185 kA kRtA viSNunA 198 / 10 | kAnte kaJcalikAva 318118 | kAyaH saMnihitA (hi.2.65) 1631466 kAke kaayem (sUkti.15.11) 222138 kAnte katyapi (amaru.13) 357137 | kAyaH kaNTa (zA.pa.1039) 241 / 154 kAke zaucaM (vikrama.41) 1711813 kAnte kathaMcidga (amaru.158) 329 / 6 | kAyasthenodarasthena (zA.pa.4043) 45 / 2 kAkaiH saha vivRddha (zA.pa.838) 45 / 35 kAnte kalitacolAnte 318 / 3 | kArajI kuJca (zA.pa.3851) 339 / 125 kAkolaM kalaka (zA.pa.3602)29730 kAnte ghorakRtAnta 311129 kaarnnaanmitrtaa(pNc.1.317)165|525 kA khalena saha (vR.cA.4.35) 56 / 104 kAnte jagmuSi tAmra 324 / 47 kAraNotpannakoDa (zA.pa.3938) 3472 kAnte tathA (zRGgArati.1.39) 319:28 kAruNyaM saMvi (paMca.2.27) 149 / 306 kAcaH kAJcanasaMsa (hi.pra.42) 86 / 12 kA cakre hariNA 203 / 109 | kAnte talpamu (amaru.101) 329 / 21 kAruNyAmRtanIramAthi 2184 kAcAH kAJcanabhUSi kAntetyutpalalo (bhartR.1.72) 250 / 19 | kAzyaM stanayo (paMca.1.202)35078 kAcitkIrNA (zizu.15.96) 126 / 22 kAnte dhAvaya me pA 188130 | kAsyena nirvarNayi 270 / 27 kAcidvAlA ramaNava 191184 kAnto yAsyati dUrade 33013 | kArpaNyena yazaH (nava.5 ) 179 / 1033 kAcidviyogAnalatapta kAnto'si nity(bhoj.235)242|178 | kAsikRtakUrpAsa 251 / 15 kAcidvilolanayanA 19176 | kAnpRcchAmaH surAH (zA.pa.147) 301 kAryAkArye kima (su.2861) 369 / 72 kAcinivAritaba (zA.pa.3523) 273 / 3 . kA pANDupatnIgRhabhU 197 / 24 | kAryApekSI janaH (pR.za.45) 168 / 690 kAcinmRgAkSI (zA.pa.519) 185.31 kApizAyanasuga (zizu.10.4) 314 / 7 | kAryeNApi vilambanaM 354 / 61 kAce maNirmaNau (paMca.1.83) 149 / 273 | kApUruSaH kukurazca kArye dAsI ratau vezyA kAco maNimaNiH (bhallaTa.3) 46171 kA priyeNa rahitA 20055 kAryeSu mantrI karaNe 351 / 27 kAMcihinAsamaye 182140 kA prItiH saha 1671648 | kArya satyapi jAtu 353352 kAcIguNairvira (zA.pa.3345)266319 kAma kAmadudhaM dhu (zA.pa.495) 181 / 2 | kAyeM cetpratipa (hanu.6.40) 290185 | kAlakramakamanIyakI .. kAJcIM kAJcI na 108 / 204 . 23991 1185109 kAma kAmasamastva kAThinyaM kucakumbha 11551 / kAmaM jIrNapalAzasaMha 1761970 74 / 47 / kAlakrameNa pariNA kAlAgurau surabhi 237549 kAThinyaM kucayoH sa (kuva.134) 131 / 4 kAmaM nRpAH santi (kuva.52) 104 / 110 kAThinyamaGgaira (shaa.p.3341)265|272 | kAmaM priyAnapi (su.513) 79/1 | kAlAtikramaNe (paMca.1.165) 149 / 284 kANAH kubjA (zA.pa.1339) 144 / 79 kAlAtikramaNaM (zA.pa.786) 213366 kAmaM bhavantu (zA.pa.1144) 244 / 228 kAlidAsakavi (padyasaM.15) 384 / 290 kA tava kA (mohamudra. ) 387 / 405 kAmaM vaneSu hari (zAnti.4.4) 8028 kAlindi brUhi ku (kuva.66) 114 / 23 kA tvaM putri nrendr(bhoj.182)133|38 | kAmaM vAcaH katicida 69 / 27 kAlindInarmadAmbhaH 1389. kAnane saridudde (saa.d.10.74)103|64 | kAmakArmukatayA katha 258 / 56 kAlindIpulinodareSu (su.38) 25 / 184 kAni sthAnA (zA.pa.3828) 336 / 30 kAmanAmnA kirAtena 34818 kAlindyAH pulineSu (vennii.1.2)24|166 kAntaH kRtAntacari 2875 | kAmapi zriyamAsAdya 82 / 12 kAntaM vakti kapoti (dharma.5 ) 95 / 124 | kAmabANaprahAreNa kAle deze yathAyu 199 / 16 2632207 kAlena ziti (shaa.p.4167)374|202 kAntaM vinA nadItI 193 / 10 kAmArirahitAmiccha 202177 kAntaM vIkSya vipakSa 356 / 21 kAmasaMgaravidhau mRgI kAlena zI (bhA.12.739) 3941704 356 / 21 | kAmasaMgaravidhAM mRgA 32116 kAle nIlabalA (zA.pa.3876) 342 / 64 kAntadUtya iva (kirAta.9.6) 294 / 25 kAmAndugdhe vipra (uttara.5.30) 85/12 kAntaM nirIkSya vala kAle payodharANAmaya kAmAya spRhaya (dR.za.24) 169/718 1864 356 / 15 kAntayA kAntasaMyoge 19317 | kAminaH kRta (zizu.10.61)317122 kAle mRdu (bhA.12.5314) 3941698 kAntayA sapadi (zizu.10.73)3 19 / 16 | kAminAmasaka (zizu.10.57) 317 / 18 | kAle sahi(kAma.nI.10.36) 387 / 407 kAntasaMgamapa (kirAta.9.52) 315 / 44 | kAminInayanakajjala 259 / 95 kA lokamAtA kimu 197118 kAntAM kAmapi kAmaya 83 | kAmino hanta hemanta 345 / 6 | kAlo daivaM karma 384 / 296 kAntAkaTAkSavizi (bhartR.2.76) 78 / 12 kAminyAH stanabhA 203 / 107 | kAlo madhuH kupita 2874 kAntAkeliM ka (zA.pa.991) 237151 | kAmukAH syuH kayA 199 / 13 | kAlo hetuM (bhA.12.5068)394687 kAntAmukha su (amaru.162) 274138 ra kAmujahAra hai (sUkti.98.34)201689 / kA vidyA kavi . 179/1038 141244 / 228 kAlidAsakAva.66) 11
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH - nannuhannRavinAAAAAAAAAAAANAarraimaana n a kAverItIrabhU (bhartR.saM.450) 335 / 136 / kiM kokilasya vi 1761966 | kiM tena hemagiriNA (bhartR.2.78) 215 / 7 kAverIvArive (sUkti.59.33) 327138 kiM komalaiH kala 225 / 134 kiM te nisargaruci 306 / 29 kAvyaM karoSi kimu(sUkti.5.4) 38 / 22 kiM kaumudIH (zA.pa.3269) 253119 kiM trANaM jagatAM 204 / 116 kAvyaprapaJcacacU raca 32 / 20 kiM RmiSyati (zizu.14.75) 363 / 14 kiM tvaM na vetsi (zA.pa.440) 91138 kAvyamayyo giro (zA.pa.171) 32 / 11 kiM krUraM phaNiha 170 / 752 kiM tvaM nigUhuse (zA.pa.3510) 29333 kAvyasyAkSaramaitrIbhA 11 / 24 ki krUraM strI (vR.cA.2.66) 1711791 | kiM tvAM bhaNAmi vicche 305 / 2 kAvyasyAmraphalasyApi 308 kiM vApi prala (zA.pa.827) 224 / 101 kiM dUreNa payo (zA.pa.872)2271177 kAvyAmRtaM durjanarAhu (su.172) 4040 | kiM khalu ratnairetaiH kiM 21618 kiM devakAryANi (vikrama.119)3863373 kAvye bhavyatame'pi vijJa(padasaM.2)41170 kiM gajena 384 / 273 kiM doA kimu (zA.pa.128) 2070 kiMgatena yadi sA (su.1748)342|83 | kiM dhanenaM kubera kA zaMbhukAntA kimu 19717 160315 kiM gotraM kimu jIvanaM 679 kiM na dumA (naiSadha.11.125) 237133 kAzAH kSIrani (shaa.p.3906)344|11 kiM candanaiH (zRGgArati.2.2) 384 / 274 kiM na pazyati mahe kA zRGgArakathA (hanu.6.41) 1201151 223 / 66 kiM candramAH pratyu 49 / 184 kiM narmadAyA mama 265 / 272 kA zailaputrI kimu 197119 kiM cAnyaiH sukulA (hi.2.93) 66 / 14 kiM nu dhvaant(suukti.72.25)303|135 kAzmaryA kRtamAla 337149 kiM cArucAritravilA kiM nu me sthA (bhoja.23) 1613357 kAzmIragaurava (zA.pa.3609) 29723 kiMcitkampitapA (zA.pa.3530) 305 / 3 / ki padmasya ruci na (kuva.20) 314173 kAzmIradravagauri 314177 kiMcitkuJcitahArayaSTi 27366 kiM puSpaiH kiM (shaa.p.1049)242|174 kAzmIreNa dihA 304 / 164 kiMcitkopakalA (hanu.14.87) 365 / 6 kiM pRSTena druta (zA.pa.3493) 289 / 49 kA zlAghyA guNi 171 / 1021 kiM citraM bhuvanAni 136 / 50 kiM pauruSaM rakSati (bhoj.153)172|830 kASThAnuSaGgAtpariva 114 / 17 kiM citraM yadi (su.1537) 179 / 1029 kiM bAndhavena ravi 244 / 231 kA saMbuddhiH subha 203 / 101 kiMcitsavibhramodazci 258 / 55 kiM brUmo hari (zA.pa.4025) 363 / 22 kAsAreSu saritsu (cA.ta.4) 214179 kiMcidAzrayasaMyogAddha 862 kiM bhaktenAsa (hi.2.76) 145 / 140 kAsi tvaM vada cau 23 / 147 kiMcidvizlathakezavA 325 / 63 kiM bhUmau pari (zA.pa.3606) 29 // 31 ki kaNThe zithi (veNI.2.9) 307 / 57 kiMcinnirmucyamAne gagana (su.45)16|41 kiM bhUSaNaM (sA.da.10.82) 1761948 ki kaMdarpa kara (zA.pa.4096) 369/74 | kiMcinmudrita (amaru.118) 342 / 63 kiM bhUSaNaM sundara 197126 kiM kandAH kandare (bharta.3.26) 97 / 14 kiM caitagurusevanaiH ki 31716 kiM madhunA ki vi 481135 kiM kariSyati (caa.nii.2.10)394|693 | kiM chatraM kiM nu ra (sakti.2.85) 2715 | kiM madhyAhRdivAka 115 / 50 kiM kariSyanti (su.2790) 1621426 kiM janmanA ca maha 501202 ki mAlatIkusu (shaa.p.1006)239|86 kiM karoti naraHprA (zA.pa.452) 906 kilkarAjiriva nIla 167 kiM muktamAsanama 306 / 26 kiM karoti (vikrama.92.264) 91 / 31 | kiM jAtairbahabhiH putraiH (zuka.22)90110 kiM muJcanti payo 199 / 26 kiM karomi ka gacchA 66 / 12 kiM jAto'si (bhachaTa.38) 236 / 18 | kiM mRSTaM sutavacanaM 899 kiM kavestrasya kAvyena (zA.pa.159)3716 kiM jIvitena 385 / 314 ki me sandarusevanaH 280395 kiM kavestasya kAvyena (su.134) 375 kiM tayA kriyate (hanu.13.15) 902 kiM yuktaM bata mAma 25/188 kiM kAraNaM sukavi 105 / 138 kiM tayA ki (zA.pa.paM.2.141) 69 / 22 kiM ruddhaH pri (zRMgArati.1.75) 289/84 ki ki vaktramupetya 309 / 8 kiM tAruNyata (sA.da.10.36) 272 / 73 kiM re vidho mRgaha 282 / 146 kiM kiM siMhastataH kiM 19155 kiM tAvatsarasi (shishu.8.29)339|101 kiM varNyatAM kucada 102 / 20 kiM kupyasi ka (bhoja.69) 244 / 215 kiM tiSThAmi kimu 281 / 100 kiM vAcyaM sUryazazi 66415 kiM kurvantyuSasi 197136 kiM tIrtha haripA (rasagaMgAdhara)17411018 kiM vAcyo 216131 kiM kulena vizAlena 3813 kiM tRSNAkAri kITa 198143 kiM vApareNa bahunA 87128 kiM kulena vi(zA.pa.1485) 3941681 kiM te dhanairvandhu 375 / 239 kiM vAsasA tatra 174 / 888 kiM kulenopadiSTena zI (mRccha.9.7) 83 / 2 | kiM te dhane (bhaa.12.6560)386|376 kiM vidyayA ki 1571200 kiM kUrmasya bhara (bharta.2.69) 53 / 269 kiM tena kAvyamadhunA 32 / 2 kiM vizrAmyasi (giit.6.12.3)25|173 kiM kRtena na (zA.pa.1220) 101 / 12 | kiM tena kila (zA.pa.151) 321/ kiM vIrudho bhuvi 2433198 kiM kekIva zi (zA.pa.887) 228223 | kiM tena jAtu jAte (paMca.1.27) 90.1/kiM vRttAntaiH param (rasagaMgAdhara) 136133 ki ketakIparimalo 223388 ki te namratayA (nItipra.9) 23877 kiM zIkaraiH kla (a.shaa.3.18)305|23
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM kiM zItAMzuma (pra. rAghava. 3. 23) 136 / 45 kirati mihire vi 336 / 40 kiMzukrakralikA (zA.pa.3794 ) 331 / 11 | kisalayamiva mugdhaM (uttara. 3.5) 275/24 kiMzuka kiM zu 242 / 167 | kisalayAni kutaH (bhoja. 206 ) 212 / 34 kiMzukakSitiruhAM 332 / 72 kITagRhaM kuTi (zA.pa. 1915) 218/76 kiMzuke kiM zukaH (zA.pa. 1372) 71 / 12 kITo'pi sumanaH (hi.pra. 46 ) 86/11 kiMzuke zukra mA 227/182 | kIdRkiM syAnna matsyA 27209 kIdRktoyaM dustaraM 200148 | kIdRkprAtardIpavarteH 287 10 kIdRkSaM samiti balaM kiM syAdbhAkhAnna 198/7 20170 277 / 17 kutaH sevAvihI (hi. 2.29) 149 / 276 20171 | kuta Agatya ghaTate kiM syAdvizeSyani 64/5 2016 kIdRkSaH sakalajano 201 / 74 kIdRkSA girizatanu kIdRksenA bhavati ra 20167 | kIdRgRhaM yAmyagRhaM 962 kIdRgvanaM syAnna bha 291 / 6 | kIdRGmattamataMgajaH 1246 | kIdRzaM vada marustha kIdRzaM hRdayahAri kIdRzI nirayabhUrane kIra nIrasakarIrapA 22 kiM svapraH kimu kiM hAraiH kimu ka (rAjendra 74) 29/20 kitava prapaJcitA sA 288 / 18 kitavA yaM pra (zA.pa. 1323) 145 / 134 kimakaravamahaM hari kimakAri na kArpaNyaM kutra vidheyo yatno 170/764 170/765 kutra vidheyo vAsaH kutra zrIH sthiratA 197/27 204 / 114 354/80 201 / 72 | kutrAyAsIH kimida 200/50 kutrAyodhyA kva rA ( inu. 6.37 ) 95 / 131 kutrodetyudayAcalasya 200/51 198 38 197/35 200/54 kudezaM ca kutra (cA. nI. 30) 161 / 377 kudezamAsAdya (cA. nI. 95 ) 175 / 915 201/56 kuna suprInayanAzra 190/74 20157 227/185 kundakuJjamabhuM pazya kundakuDmalamupAsya kundaM dantairmadhu niga kunde kadambe kumu 239 / 102 kupAtradAnAcca bha 173 / 850 333 / 83 kupitApi manaH pati kupitAsi yadA (sA.da. 10.64) 307/2 kuputre nA (bhA. 12.5227) 393 / 637 kupyatAzubhava (kirAta. 9.53) 315/45 122 / 181 | kupyalaGkezabAhupraka 135/21 kuppaca zeSo 326 / 34 42/3 176 / 961 kuberaguptAM dizamuSNa 331122 87135 119 / 130 139/5 kubjasya kI khAtasya (su. 3166 ) 66 / 23 kubhAryAM ca (bhA. 12.5226) 394 / 680 328 / 25 kubhojyena dinaM (zA.pa. 1492) 154 / 58 323|2| kumArasaMbhavaM dRSTvA kimanyatvagurutvA (zA. pa. 471) 8117 kimArAdhyaM (sA.da. 10.81) 168 / 664 kimAsevyaM (kA.pra.10.521) 1771984 kimicchati naraH 200/35 kimiti kRzAsi kR (rasagaMgAdhara ) 354 / 71 kimiti sakhe paradeze kriminduH kiM padyaM 188 / 32 99 / 16 | kumudakamanI (kA.pra.10.461) 313 / 46 kugrAmavAsaH kula (padyasaM. 10) 1731876 | kumudavanamapa (zizu. 11.64) 323 / 32 330 / 1 | kuGkumapaGkenAGkita (bhartR.saM. 117) 253 / 13 kumudazabalaiH (zA. pa. 951) 234 / 130 254137 | kucakalazeSvabalAnAM (rasagaMgAdhara ) 13518 kumudAnyeva za (a.zA. 5.28) 393 / 634 kimivAkhila (zizu.16.31) 49 / 154 kucakumbhau sa (zA.pa. 3351)267 / 325 kumudeSvadhikaM bhA (zA.pa. 3643)2972 2671346 | kumbhaH parimitamambhaH 264 / 255 | kumbhau sadambhau kimiSTamannaM kharasU kimiha bahubhiru (su. 3453) kimuttIrNaH panthAH kiyatI paJcasahasrI 173 / 861 | kucadurgara |jadhAnyo 252/52 kucadvaye cakorAkSI 356 / 25 | kucAbhyAM bhAkhantI 70 | 23 |kucAvasyAH kAma kiyanmAtraM jalaM vi (bhoja. 185) 205/2 kucelinaM (cA. nI. 15.4) kirati prakaraM gavAM 210 / 14 | kucau tu paricarci 199 / 26 kimakAri mandamati kimaGgAravanAM khuraiH kimatra citraM yadi (vikrama. 138 ) 45 / 34 kimadhikamasya (sA.da.10.72) 216 / 10 kimanantatayA khyAtaM kimapi kAntabhu (zA.pa.3749) 32819 kimapi kimapi ( mAlatI. 8.13) 306 / 31 kimapekSya phalaM (kirAta 2.21) 48 / 151 kimapyasA (zA.pa.1400) 146 / 170 kimapyasti kha (hi. 2.52) 163 / 477 kimalambatAmba (zizu.9.20) 297 / 16 kimavyayatayA khyAtaM 199/21 kimazakyaM (paMcata. 1.193) 383 / 265 kimasi vimalAH (zA.pa.1154) 22015 kimasti yamunAnadyAM kimasya romNAM ka (naiSadha.1.21) 252 / 2 kimahaM vadAmi khala (rasagaMgAdhara) 248 / 77 20039 kuJcitAdharapuTena pUra kuTilA lakSmIryatra prabha kuTumba cintA kuli kIrNA reje saa(shishu.14.79)130|108 kIrtiH pravarasenasya (sUkti. 4.62) 35 / 24 kIrtiH zrInarasiMha 116 / 54 kIrtiH zrIraghuvaMza kIrtiH zrIraghuvaMza ratna kIrtiH khargataraGgiNI 119 / 134 119 / 129 139 // 8 kIrtiH svargataraGgiNI (padyasaM. 4) 114 / 14 kIrtistava kSitipa kIrtiste dayitA kIrtimRNAlakama kIrtirnRtyati nartakI va kIrtI vyAptimavetya kIrtyasya candrakarako kIlAlaiH kuGkumAnAM (sudhA.la.8) kukkuTe kurvati kvANa kukSeH pUyai yavanavita 22 / 121 62 / 10 367/25 kuNThatvamAyAti guNaH (sUkti. 1) 33 / 31 kutaH kuvalayaM karNe (kuva. 1 ) 312/5 kutaH premala vo'pya 187116 223/70 279 / 66 90111 264 / 259 254/35 | kuraGgAH kalyA (zAnti. 2.18) 368 / 49 265 / 291 | kuraGgAkSyA veNI subha 385 / 319 kuraGgINAM yUthaM ni 12418 230/34 374 / 216 | kuraGgIvAGgAni sti (sUkti. 51.15) 310 / 3
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAna nirdezamanukramakozaH 384/305 326 / 35 | kUjitAni kalayanva 332 / 74 | kRtopakAraM priyaba (su. 1900) 293 // 8 kUTasAkSI mRSAvA (zA. pa. 707) 154 / 49 kRtyaM kimasya kUpAmbhAMsi pibantu 214 / 73 | kRtvA kArNATakAntA kUpe pAnamadhomu (zA. pa. 859) 213 / 63 kUpodakaM vaTacchA (cA. nI. 96) 162 / 421 kUrmaH pAtAlagaGgApa (bhoja. 227) 117 / 98 kUrmaH pAdo (sUkti. 97.47) 122 / 162 kUrmo mUlavadAlabAlava (hnu.6.3)21|85 kUSmANDI phalava kRcchrAnuvRttayo'pi kRtvA dInani (sA.da. 3.168) 369 / 87 kRtvApi kozapAnaM (su. 725) 222/51 kRtvApi yena lajjA (su. 411) 58 / 185 kRtvA prabuddha (pra. rAghava. 2.32) 295/51 kRtvA merumulUkha (hanu. 14.85) 136 / 52 kRtvA vigrahamazru (su.2150) 311 / 23 kRtvA zastravi (zAnti. 1.10) 375 / 228 74/9 kRtvopakAraM yastasmA (su. 477) 71 / 30 273 4 | kRpaNaH svavadhUsa 71 / 16 240 / 126 1771997 896 kRpaNasamRddhInAmapi (su. 484) 72/36 105 / 118 | kRpaNena zaveneva (zA.pa. 388) 71/8 kRpaNena samo dAtA (kavitA. 29) 71 / 1 kRpANakiraNAnalaM 131 / 112 kRpANIyaM kAlI 124/9 kRmayo bhasma ( zA.pa. 4141) 371 / 116 kRmikulacitaM (bhartR. 2.9) kRmibhiH kSata 372 / 138 kRzaH kANa: (su. 3390) 371 / 132 kRzA kenAsi tvaM (su. 1326) 305/1 kRzAGgayAH kuca 264 / 241 kRzAsItyAlInA (su. 1325) 305/2 kRSikA rUpa 386 / 382 kRSTA kezeSu (veNI. 5.30) 361 / 51 kRSNaM vapurvahatu (su. 766) 228/213 kRSNatvaM (zA.pa. 1239) | 108/199 kRSNa tvaM nava (zA.pa. 130) 23/149 kRSNa tvaM (bilvamaGgala) 23 / 148 kRSNamukha 185/25 kRSNavarNahRdayaM 304 / 144 kRSNavartmani guNA 95 / 12 kRSNa snigdha kanInike 310/5 291/7 kRSNA te kaca kRSNArjunAnura (zA.pa. 3655) 312 / 2 kRSNenAmba. gatena (aucitya. 16) 24 / 164 kRSNo gorasacaurya 23 / 145 kekA karNA (zA.pa. 868) 227 / 178 kekAbhiH kala kecittilasya kecidajJAnato (su. 2764) 55/55 kurabaka kucA (zA.pa. 1269) 132 / 17 kuru gambhIrAzayatAM(sUkti.30. 1) 218 4 kurmaH kilbiSa(rAgata.4.626 ) 393 / 663 kuryAnna paradArecchAM 154 / 63 kuryAnnIcajanA (zA.pa. 1514) 154 / 69 kurvayotsnAvi (zizu . 18.44) 130/80 kurvatA mukuli (zizu. 10.30) 315/33 kurvate svamukhenaiva bahu kurvanti tAvattra (paMca.1.257) 349 / 68 kurvantu nAma (sUkti.33.37) 241 / 144 kurvannapi vyalIkA (hi. 2.132) 164 / 485 kurvannAnapRSTho mukha 32567 | kRcchreNa kApi (sUkti. 49.25) kulaM vRttaM ca (kAmaM.nI.5.60) 384 / 286 kRcchreNAmedhyamadhye (bhartR.3.38) kulagururabalAnAM (zA.pa. 3077) 250 / 16 | kRtaM ca garvAbhimu kulapatanaM janagarhAM (paMca.1.187 ) 35219 kulazIlaguNo (cA. nI. 102 ) 142 / 19 kulazailadalaM pUrNasuvarNa (su.13) kulAcalA yasya mahIM kulInA rUpavatyazca kRtaM puruSazabde (kirAta. 11.72) 7713 kRtaM vapuSi bhUSaNaM ( kuva. 52.) 359/90 1712 kRtakakRtakairmAyAzA (su. 1628) 309/5 20 / 69 | kRtakAntakelikutuka 349 / 42 | kRtakRtyasya bhRtya (hi. 4.11) 148 / 246 17/3 kulInaiH saha saMpa (cA.nI.58 ) 162 / 389 | kRtakrodhe yasminnamara 21 / 95 kule kalaGkaH kaMtra 175 / 923 | kRtaghnasya zizughna (su. 2989) 165/559 kulodgataM ( kAmaM. nI. 10.38) 387399 kRtacaGkramaNa gaNeSu kulyAmbhobhiH pavanaca 141 / 5 | kRtaduritanirAkaraNaM 89/11 42 / 3 kuvindastvaM tAva (kA.pra.7. 173) 135 30 kRtadhavalimabhe (zizu. 11.14) 323 / 26 kuzalaM tasyA jIvati(kuva. 149) 288 / 20 kRtanizcayino ( paMca. 1. 187) 165/533 kuzalAH zabdavArtAyAM 9815 | kRtamadaM nigada (zizu. 6.50) 345 38 kusuma kArmukakA 332/67 | kRtamanumataM dR (veNI. 3.24) 366 / 4 30 / 16 kusumaM kozA (zA.pa. 1135) 243 / 211 kRtamandapadanyAsA kusumaM tadetya nA kusumajanma tato 201 / 62 | kRtamapi mahopakAraM (rasagaMgAdhara ) 56 / 118 331 / 36 | kRtavAnana ( ki ta. 11.26) 161 / 369 kusumanagavanA (kirAta. 10. 31) 33276 kRtavidyo'pi ( kAmaM. nI. 4.46) 3871425 kusumaparimale nAmo kusumameva na kevala kusumaya phalinIra 326 / 19 | kRtavaire na vizvAsaH 3871419 332 / 41 | kRtazatamasatsu (hi. 2.161) 170 / 773 347/7 kRtasya karaNaM (nItisAra.18) 160 / 300 kusumazayanaM na pratya 279 / 72 | kRtAntapAzaba (paMca. 2.5) 157 191 kusumazayane'pya (zA.pa. 3476 ) 289/63 kRtAntasya dUtI jarA 95 13 | kusumazara vilAse bhaGa 5/41 kRtApacAro'pi (zizu. 2.84) 147 / 186 kusuma sukumAra (zA.pa. 3797 ) 333 / 102 kRtArthaH khAmi (vR. cA. 2.33) 156 / 140 kusuma stabakasyeva dvayI (hi. 1.132) 7914 kRtAvadhAnaM ji (kirAta. 4.33) 344 / 25 kusuma stabakAna (zA.pa. 1009) 238 / 79 kRtinAmakRtI kathaM 175 / 930 kusumAdapi smitaha 288 / 31 | kRtino'pi pratI (kavitA. 34) 386 / 372 264 / 230 | kRte ca reNukA kRtyA kusumAyudhakodaNDe kusumitalatA (kA. pra. 10.473) 275 / 13 kRte'pyAjJAbhaGge katha kusthAnasya pravezeva guga 987 kecidAH 306 / 46 | kecidvaddhAH 86 / 3 kRte pratikRti (paMca. 5.80) 165/546 kecidvadanti kUjanti kokilAH (su.1686) 196 / 15 | kRto dUrAdeva smi (amaru. 14) 306 41 | kecilocana 23 309/16 260 / 117 153 / 14 128/33 113 / 288 375/242 237/53
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM ke pravINAH ke bhUSayanti keyaM bhAgyavatI ketakIkusumaM bhRGga (su. 724) 818 kailAsIyati ketakyaH kaTu 224 / 111 | kailAsIyati kairavI kedArabhAjA (naiSadha. 7.35) 259/88 kaivartakarkazakara kedAre kIdRzo 200141 | kokaH stoka kenacinmadhura (zizu. 10.54) 317 / 16 kokAnAkulayaM kenAjitAni naya 50 / 199 kokAnugrIvayantaH kenAtra campa (zA.pa. 1003) 238/67 kenAdiSTau kamala 51 / 230 kenApyanarthaM (zAnti. 2.2 ) 375/244 ke nAma na vina (paMca.4.54) 349/26 218 / 70 kenAsInaH (zA.pa. 1110) kespi khabhAva 230/38 188 / 35 137/70 | kolaH kelimalaM 136 / 53 kolAkRtirapA 92 / 75 ko lAbho 320/50 | kolAhale kAkakulasya 302 / 107 | ko vIrasya mana (hi. 1:175) 78 / 11 180 / 1045 864 325/68 | kozamUlo hi (kA. nI. 13.33) 394 /703 kokila kala (zA. pa. 841 ) 225 / 125 kozadvaMdvamiyaM ( kuva. 67) 393 / 642 kokilacatazi (su. 1643) 384 / 278 koSaH sphIta (su. 1523) 263/202 kokilAnAM (cA. nI. 3.9) 163 / 380 ko'haM kau (zA.pa. 1404) 153 / 423 kokilo (sA.da. 10.59) 225 / 122 ko'haM brUhi (mahA. nA. ? ) 362 / 35 koTarAntaH sthito (su. 1697) 9014 | ko hi tulA (zA.pa. 1996) 248 / 73 72 / 39 koTidvayasya 24875 kauTilyaM kaca (kA. pra. 10.523) 312 / 24 199 / 18 | ko'tibhAraH (cA.nI. 73) 163 / 404 kaunteyasya sahA 197 19 ko'tra bhUmi (sA.da. 10.51) 294 / 21 24 / 160 ko'tretyaha (kA. nI. 22) kaupaM vAri (zA. pa. 933) 145 / 137 kaupInaM dhRtavAnha 108 / 209 | kaupInaM zata kodaNDaM na 371 / 111 231 / 61 108 / 206 | kaupe payasi (zA. pa. 932) 290 / 78 kaumudIva tuhinAM (kuva. 91) 11543 199/14 | kaurma saMkoca (hi. 3.48) 150 / 316 198 / 2 kau vikhyAtA 36 / 17 | kau zaMkarasya vala. 199 / 22 202188 279/60 269 / 402 9015 kauzeyaM kRmijaM (paMca. 1.103) 82 / 48 170 / 769 kaustubhamurasi (zA.pa. 1203 ) 248 / 87 200 47 Rtau vivAhe (hi. 3. 124) 152/399 156 / 156 kramasaralita 65/7 kramAgatA ( naiSadha. 7.97 ) 197 / 33 | krayavikraya (zA.pa. 4035) 170 / 763 | kravyAtpUgaiH (zizu. 18.78) 130 / 107 238 / 70 | krAntakAntavadana (zizu. 10.3) 314 / 6 161 / 368 | krAmantyaH kSata (dhvanyA. 3) 132 / 29 148 / 247 | kriyate dhavalaH (zizu. 16.46) 175 / 929 364 / 21 krIDanmandarakandaro keyaM mUrtyandhakAre (sUkti. 99.2 ) 8 / 104 keyaM zyAmopala (pra. rAghava . 2. 7) 273 / 19 keyUraM na kare 258/51 | kodaNDo kodaNDastava keyUrAna vibhUSa (bhartR. 2.16) 85/14 keyUrIkRtakaGkaNIkRta (sUkti. 54.10) 7782 keliH pradahati (paMca. 1. 186) 352 / 14 keliM kuruSva pari (su. 623) 231 / 68 kelicalAGgulila 14 / 10 256 / 54 kelI kautuka kevalaM vyasana(paMca. 2.195) 165/539 ke vA na santi (cAta. 3) 385/337 kezaH kAzaH (sA.da. 10.5) 371 / 127 kezaH kunda 355 / 10 kezalucanasAmye 3646 kezavaM patitaM (zA.pa. 527) 186 / 1 kezAH saMyaminaH (bhartR. 1. 12) 314 / 69 kezAnAkulaya (su. 1854) 348 / 18 | kopavatyanuna (zizu. 10.39) 315/32 kezAndhakArA (naiSadha. 7.23) 258 / 40 kopastvayA (amaru. 113) 313 / 51 kezAnvAmakarA 258|37| kopAtkiMcidu (zRMgArati. 1.27) 310 / 5 kezaiH komala (zA.pa. 3458) 277 / 56 kopAtkomalalola (amaru. 9) keSAMciddhavalA 235 / 147 | kopo yatra bhrukuTi (amaru. 38) keSAMcidvAci zuka (su. 143) 39 / 22 ko'pyanyaH (zA.pa. 1222) keSAM cinnivezma 95 126 ko'pyeSa (zA. pa. 3976) 20158 ko mAdyati maka 1989 kailAsasya pratha (kA. pra. 5. 117) 136 / 34 kailAsAdrAvudaste 7101 kailAsAyitamadri (su. 2002) 206 96 kailAsAlayabhAla (kA. pra. 4.64) 12 / 39 | ko'rthAnprA (paMca. 1.157) 178 / 1011 krozantaH zizavaH 31018 30916 102 / 14 kesaradruma ke sthirAH ke ko mohAya ko'yaM kopa ko'yaM dvAri hariH (su. 104) ko'yaM bhrAnti (bhalaTa. 99 ) ko duHkhI sarva ko durADhyasya ko dezaH kAni ko dhanyo ( hi.pra. 21) ko dharmoM ko nayati jaga (hi. 2.149) ko na yAti (bhartR. 2.105) ko nAma nAnuvRtti ko nirdagdhastripura ko'ndho yos kopaM campaka ko'pavAdaH (kirAta. 11.25) kopaprasAda (paMca. 1.37) 23/142 23288 98/3 7186 krIDanmANava (pra. rAghava. 7.80) 142 / 13 krIDAkAri taDAga krIDAbhinna hiraNya 23 / 291 16 / 11 krIDAsu ca (zA.pa. 1568) 143 / 41 kruddhasya dantinaH 128 / 16 222/39 360 / 24 | kruddholUkanakhapra (su. 717 ) 200/45 | kreGkAraH smara (kA. pra. 7. 225) 26 / 202 203 / 106 krorDa tAtasya 307/53 | krodheddhairdRSTipAtai 3 / 31 8 / 102 24 / 156 krodho mUlam (bR.cA.2.13) 160 / 313 215 | 13 | krodho hi zatruH 173/880 8913
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH kauzcaH krIDatu (zA.pa. 1127) 21948 | kSaNamayamupavi (zizu.11.48) 327 / 17 kSudrAH saMtrAsaM (su. 2283) 361 / 49 klezatyAgakRte 376256 | kSaNAtprabodhamAyAti 95 / 2 kSudrodbhavasya kaTutAM 571149 ka gantAsi bhrA (shaantish.1.17)74|34 kSatAtkila (raghu.2.53) 1511377 kSudro'pi tanute tAta 87118 ka ca nanu janakA 92164 kSate prahArA (paMca.4.63) 1731844 kSubhyatpratyArthapRthvI 122 / 169 kvacicArucA 101 / 12 kSatriyasyo (sUkti.92.37) 150 / 321 kSetragrAma (pra.35) 37982 kvacijjhillInAdaH (su. 723) 225 / 140 kSantavyo manda 166566 kSoNI ke sahate 204 / 120 kvacitkanthA (zA.pa.4098) 368139 kSapAM kSAmI (sUkti 61.18) 341 / 55 kSoNIkAma nijA 11536 kvacitkAryavazAnI 55 / 72 kSamAtulyaM tapo 166 / 600 kSoNIkAma nijAma 115 / 37 kvacitkRSNArjuna 260198 kSamA balamazaktAnAM(vR.cA.13.22)8313 kSoNI yasya hiraNmayI 215 / 4 kvacikvacidayaM . 223144 kSoNIparyaTanaM kSamA kSatrau ca (hi.2.180) 164 / 495 375 / 229 kvacittAmbU (amaru.107) 328 / 14 kSoNIpAla tvadari kSamAzastraM kare yasya (vR.caa.3.30)83|| 132 / 25 kvacitpANiprApta . 93187 kSoNIzAzrayi(bhartR.saM.472)18011049 kvacitso'pi mitra kSayayuktamapi (kirAta. 2.11) 1511389 549 kSobhaM dhatte (zA.pa.3283) 256040 kSAntaM na (bharta.saM.236) 374 / 219 kvacitsubhrabhaGgaH (bhartR.saM.89) 253 / 29 kSveDAbhiH k(mhaaviir.6.57)131|119 kSAntizcedva (bhartR.2.18) 178 / 1019 kvacidbhUmau zayyA (su. 2940) 8035 zvelAtarjitasiMha 1414 kvacidruSTaH kvaci (nItisAra.9) 1571174 kSAmakSAmakapola 277159 286127 kSAmaM gAtramatIva kvacidvidvadgoSThI (bhartR.3.51) 89 // 5 khacitramapi mAyAvI (su.338) 56184 kSAraM jalaM vAri kvacillasaddhaM (zizu. 17.56) 12715 49 / 175 khaTvA nitAnta (su.2356) 364 / 42 ka tiSThataste pitarau 430 / | kSAraM vAri na 235 / 1 khaDganiLUnamU (kumAra.16.26) 128 / 11 kSAro vArinidhiH kva doSo'tra maMyA (su. 141) 39 / 20 53 / 265 khaDgamUlaM bhavedrAjya 159 / 284 kSitipa kimapi 139.6 va nu kulamakalaGka (bhoja.304) 92165 khaDgavAri bhavataH 124 / 2 kSipasi (sA.da. 10.51) 373 / 171 va pizunasya gatiH (su.432) 59 / 219 khaDgahasto'rimA 208134 kSipedvAkya (zA.pa. 1512) 154 // 67 kva prasthitAsi (amaru.71) 298 / 14 khagAH zoNitasaM (kumAra.16.15)12717 ka yAsi (zA.pa.74) 23 / 140 kSipto hastAvalagnaH (amaru. 2) 8109 khaDgA rudhirasaMliptA(kumAra.16.7)1215 kva rujA hRdaya 2821127 kSipramAyamanA (hi.2.95) 146 / 144 khagAlakSmIstathA (nakula) 143158 ka vanaM taru (sA.da. 10.70) 92 / 66 kSINaH kSINaH samI (su. 546) 209 / 5 khagAstiSThantu (su.2252) 36014 ka vasati laghu 197 // 32 kSINaH (su.1611) 305 / 11 khaDDrena zitadhAreNa 128 / 22 kka vAmbhodhI 218179 kSINayAva (kirAta. 9.62) 316154 khaGgenAmUlato (kumAra.16.39) 128 / 17 ka sa dshrthH(pNc.3.253)384|279 kSINAMzuH (zA.pa. 3714) 307156 | khaNDitAnetrakaMjAli 2711 kvAkArya (vikramorva. 4.34) 281 / 113 kSINo raviH (paMca.5.90) 394 / 679 | khadyotAstaralA bhavanti 245 / 241 kvApi gataH kSIbatAmupa (zizu. 20.34) 315 / 37 khadyoto dyotate (zA.pa.738) 209 / 2 kvedAnIM darpitAste (su. 58) 19 / 40 kSIrakSAlitapAJca 114 / 21 khanannAkhubilaM (paMca.3.16) 229/5 kvendomaNDalamambudhiH 882 kSIrasAgara (zA.pa. 3515) 273 / 2 kharaM zvAnaM gajaM mattaM 155499 kaitadvakAravinda 372 / 137 kSIrAbdherlaharISu 302 / 101 kharanakharavimuktA (su.605) 248194 kaitanmArtaNDa 303 / 121 kSIriNyaH sa (mRccha.10.60)3941706 kharvagranthivimuktasaMdhi 20162 kSaNaM saralavIkSaNaM 256 // 39 kSIreNAtmagato (bhartR.2.67) 88 / 20 khalaH karoti durvR (hanu.13.11) 55 / 54 kSaNaM kAntA (sUkti.anu.33) 132 / 20 | kSIrodanva (naiSadha. 12.74) 110 / 241 khalaH sajanakAsa kSaNaM bAlo bhUtvA (su. 3139) 368138 kSIrodIyanti 138175 khalaH srsspmaatraanni(bhaa.1.3069)54|1 kSaNaM mUrchAmeti 289 / 62 kSutkSAmAH zizavaH 67166 | khalaH sakriya (zA.pa.376) 54 / 26 kSaNakSayiNi sApa (su. 299) 46 / 63 kSutkSAmArbhakasaMbhra 1011 khalaH sujanapaizunye (su.335) 56081 kSaNadAsAva (kA.pa.4.82) 103 / 74 kSutkSAmo'pi (su. 614) 230140 | khalasakhyaM prAGmadhuraM 48 / 131 kSaNadRSTanaSTa (zA.pa. 767) 211 / 14 kSuttaDAzAH kuTu 76 / 14 khalAnAM kaNTakAnAM(cA.nI.15.3) 54 / 6 kSaNamapi virahaH (zA.pa.3482)288135 kSudAH santi (zA.pa.773) 23037 khalAnAM dhanuSAM (vR.cA.14.85) 54 / 12 kSaNamapyanu (bhoja.242) 102147 kSudAH santi (su. 285) 52 / 257 / khalAstu kuzalAH (rasagaMgAdhara) 54 / 36 4 subhA0anu0 225
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 khalena dhanamattena (su. 339) khaleSu satsu niryAtA (su. 345) khalo na sAdhutAM yAti khalollApAH soDhAH (su.3261) 77/43 khalvATo divasezva (su. 3141) 94 / 114 khATIcchA zipaleha 193 / 92 khidyati kUNati(kA.pra.10.103) 317/3 khinnaM cApi subhASi 29 / 21 khinnAlasanayanAntaM 321 / 3 22 / 110 khinno'si muJca (ku. 90 ) khelatkhajananetrayA 274 / 30 khyAtaH zakro (padyasaM. 13) 180 / 1055 khyAtastvaM phalavRSTi 183/51 khyAtA narAdhipatayaH (su. 160) 33 / 38 khyAtA vayaM (zA.pa.3646) 300/68 khyAtiM gamayati (su. 154) 30 / 15 khyAtiM yatra guNA (su. 284) 53 / 272 ga subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM gaGgI tyasitApagA gaGgIyatya sitApagA vAghavinAzinI 56 / 85 | gaNikAgaNako samAna 56 / 88 gaNezaH stauti 54 / 29 | gaNezvarakavervacoviraca gaNDabhittiSu ( zizu. 10.3) gaNDasthalIla (AsI.pra) | gaNDasthale hima 2 / 21 231/72 gaNDAbhoge viharati ( kutra. 144) 115 / 44 gaNDe paDa 276 / 43 214/6 gandhavAha gahanAni gandhApyasau (padma.sa. 19) 383 / 266 gandhADhyAM navamalli (bhramarASTaka. 2) 75 / 18 gandhairADhyA jagati 223 / 91 gabhIranAbhihada (lakSmIdhara ) 267/353 gamanamalasaM zUnyA ( mAlatI. 1.20) 27414 gambhIranAbhi (zA.pa. 3348) 267 / 353 296/4 gamyatAmupagate (kirAta. 9.4) gamyate yadi (cA. nI. 7.17) 230 / 23 garaladrumakandamindu gaNDau pANDimasA gataklezAyAsA 107 / 186 203 / 102 284 / 10 340 / 12 7187 gataM tattArubhyaM taru (bhartR.saM.478) 76 / 41 gataM tadgAmbhIryaM (su.707) 221 / 25 gataH kAmaka (kAvyA.2.248) 367 / 14 gataH kAlo (zAnti.4.15) 368 / 51 garIyaH saura (sUkti. 33.33) 240 / 133 gataH kAlo (zAnti.4.13) 368/50 garIyasaH pracura (zizu. 17.54) 127/3 gataprAyA rAtriH (su.1612 ) 306 42 garjati vAridapaTale gatayA puraH (zizu. 9.2) 294 / 31 | garjadbhImabhujaGgabhISaNa gatavati dinanAthe 295156 | garjannambu dadAti gatavatyarAjata (zizu. 9.8) 294 / 36 | garjanhariH (bhaTTa. 2.9) gagana vipina siMhaH 301 / 74 | gatazrIrgaNakA (zA.pa. 1318) 15593 garja vA varSa (mRccha. 5.31) gaGgAM ca dhArayati 65 / 13 || gatasAre'tra saMsAre 367 / 20 | garjasi megha na ( cAtakA. 4) gaGgAtaraMgakaNazIkara (bhartR. 3.25) 9718 gatAH kecitprabodhAya 364|11 | garjitabadhirI (zA. pa. 860) gaGgAtIre hima (bhartR. 3.92 ) 369/65 garjitamAkarNya 351 / 34 gaGgAdInAM sakala 235/159 9924 garjitvA megha (zA.pa. 596) 207 / 15 gaGgA pApaM zazI tA (bhartR. saM. 476 ) 45 / 6 1630435 | gardabhaH paTaho gaGgAmbhasi suratrANa 191 / 82 | garbhagranthiSu vI (suukti.59.5)333|101 gaGgAvAribhirukSitAH 368 / 41 garvaM nodvahate na ( bhartR.saM. 482) 53 / 268 gaGgAsAgara saMgame 24884 mA kuru 230/20 165/564 126 / 29 209 / 12 garvaprathagurjara 372 / 153 garvAyase vikracakora 153 / 6 | garvAvezavizAla 38717 galakA (zA. pa. 3477) gatAnugatiko (hi. 1.10 ) gatA sA kiM sthAnaM 9 / 122 | gatAstAbhrAtR ( rAghavadeva ) 137 / 61 | gatAste divasA yatra 109 / 223 | gate tasminbhAnau (bhalaTa. 12) 136 / 54 | gatenApi na (zA.pa.4126) 87 34 gate'pi vayasi (su. 2645) gaGgottuGgataraGgari 371 / 110 gate premAbandhe (amaru. 43) gaccha gacchasi (kAvyA.2.141) 330 / 1 gate mukhacchada (zizu . 17.67) 127 / 16 | galitA (zA.pa. 4117) gacchati na tRptimetat 273 | 4 | garbhaGgaH svaro hIno 73 / 9 | gale pAzastI (zA. pa. 931) gacchanti kvAji (zA.pa.551) 198 41 gate zoko na (cA. nI. 13.2) 159 / 277 gacchAmIti mayo 329 / 22 | gate suhRdi zatrutAM (su. 3203) 67 / 53 gacchAmyacyuta (kuva. 155) 24 / 154 | gataiH sahAvaiH (kirAta. 8. 29) gajakadambaka (zizu. 6.26) 341 / 32 gato'smi tIraM (nItipra. 7) gajapatidvayasIra (zizu. 6.55 ) 346 / 16 gatvA dvAravatIM (sUkti. 89.2) gajabhujaMgamayorapi (bhartR. 2.87 ) 92 / 68 gatvA nUnaM (zizu. 18.63) gajavrajAkramaNa (zizu. 17.65) 127 / 14 | gadodantA dantAH gavAdInAM payo'nye (su. 854) gavArthe brAhmaNA 338 / 74 gavAzanAnAM sa zRNoti 217|45 | gavIzapatro nagajAti gatAgatakutUhalaM gatA gItA nAzaM 44 / 2 gandhaH suvarNe (cA. nI. 9.3) 173/853 160 / 309 | gandhamuddhata (kirAta. 9.31) 30046 gandharvanagarA (zA.pa. 4123) 372 / 152 gantuM priye vadati gajasya paGkamanasya 231 / 55 | gantavyA rAjasabhA gajAnanAya mahase 2 / 3 gaNayati (su. 2302) 44 / 1, 364 / 24 gaNayanti nApazabdaM (su.152 ) 37|10 35/8 315/34 gantuM satvara (su. 1712) ganturvivasvadudaye (sUkti. 37.3) 213 / 68 207/1 2984 212 / 32 212 / 31 240 / 127 112 / 278 23874 120 / 139 289/58 372 / 147 232 / 76 45/5 383 / 267 87/23 13 / 5 13 / 2 113 // 4 365 48 gAGgamambu (kAvyapra.10.138) 221 / 12 130 / 93 | gAGgayAmunayogena tulyaM 76 / 40 gAjI jalAludIna gADhaM guNavatI 151 / 364 329 / 10 | gADhaM prauDhAGganAbhiH 339 / 120 | gADhakAntadazana (sA.da. 4.9) 32928 | gADhAliGgana (amaru. 40) 157/207 295/72 104/85 316 / 75
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH gADhAliGgana (zaMgArati.21) 31939 guNavadbhiH saha saMgama 62112 gurutaraMkalanUpu (shishu.7.18)269|425 gADhAzleSanipIDanA (su.2082)329|43 guNavantaH (zA.pa.303) 82134 gurutAmupayAti ynmR(shaa.p.398)73|26 gADhAzleSavizIrNa (amaru.74) 329 / 22 guNavAnapi nopa 175 / 934 | gurutrAsAdAsAditabha gurutrAsAdAsAditabha 3 2812 gAtraM kaNTaka (zA.pa.1042) 242 / 161 guNavAnsucirasthAyI (dR.za.65) 82 // 30 gurupatnyAM nizAdhI (kathArNava) 157 / 175 gAtraM te (zA.pa.880) 228 / 214 guNAH kurvanti (zA.pa.290) 81.1 | gururagnirdvijAtI (vR.caa.11.8)169|715 gAtraM saMkucitaM (zA.pa.4161) 96 / 16 guNAH sarvatra (cA.nI.16.7) 81 / 5 gururapi laghUpanIto 87 // 22 gAnAbdhestu para pAra 84 / 2 | guNAgAre gore yazasi 139 / 7 gururekaH kavirekaH sadasi 101 / 6 gAndharva gandha (bhrtR.sN.485)159|266 guNA guNajJeSu (guNaratna.5) 82 / 40 | gurunoyaM bhAraH (zA.pa.966) 234 / 144 gAndhArA guptadArA 12621 guNAnarcanti jantUnAM (dR.za.84) 82 / 28 guruzuzrUSayA vi (vikrm.128)159|157 gAmbhIryeNa (kAvyA.2.85) 1201147 guNAnAM sA (su.451) 60253 guruSu militeSu 247168 gAyati gIte zaMsati 288 / 11 guNAnAmajJAtA pracuradhana 82 / 45 gurusamIrasamIritabhU 129 / 51 gAyati hasati (zA.pa.579) 208 / 30 guNAnAmajJAnAdanu 246 / 33 gurUnkurvanti te (kiraat.11.64)79|13 gAyantInAM gopasIma 22 / 123 guNAnAmantaraM (dR.za.22) 1681679 guroH sutAM mi (pNc.2.114)165|530 gAyantu (su.2494) 118 / 119 guNAnAmeva (sa.kaM.4.125) 234 / 140 guroradhItAkhilavaidyavidyA gAvo gandhena (vikrama.117) 3833268 guNAnbhUSayate rUpaM 159 / 259 gurorapyavalipta(bhA.1.5595)1671634 gAhantAM mahiSA (a.zA.2.6) 141 / 1 gurogiraH paJca dinA (laTaka.2.14) 4332 guNApavAvena (kirAta:14:13) 511113 girayo guravastebhyo 471105 guNAyante (guNaratna.6) 514236 gUDhamaithunadha (cA.nI.6.19) 1621402 girayo'pyanunnati 103176 guNAlayo'pya (paMca.1.415) 149 / 302 gUDhAliGganagaNDacumbana 292 // 31 girAM devI vINAguNa 35 / 15 gRdhrAkAro'pi (pNc.1.325)150||343 guNAzrayaM (hi.2.117) 349162 girigahareSu gurugarva 231 / 67 guNigaNagaNa (hi.1.108) 40 / 26 gRhamadhyasya khA (paMca.2.154) 71 / 27 girirmahAnigarerabdhi (kuva.108) 76 / 13 gRhiNI sacivaH (raghu.8.67) 362 / 15 guNinaH samIpavartI (su.247) 48 / 145 girau mayUrA (nItisAra.1) 173 / 866 guNinaM janamA (zA.pa.296) 6212 gRhItaM tAmbUlaM (zA.pa.3475) 389 / 57 gItaM kokila te 94 / 105 gRhItAH pANibhi(kumAra.16.14)12716 guNinAM guNeSu 56 / 121 gItazAstravino (zA.pa.202) 153 / 23 gRhe jAnucaraH kelyAM 89 / 2 guNinAM nirguNAnAM 156 / 160 gItAntareSu (kumAra.3.38) 331133 gRhezvarI (skaand.maa.ko.14)389|481 guNinAmapi nijarUpa (vAsava.8) 48 / 118 gItvA kimapi (zA.pa.522) 185 / 30 gRhNantu sarve yadi vA (kuva.73) 38 / 19 guNini guNajJo ramate (su.253) 81 / 35 / gIyante yadi. panna . 13765 gehaM durgatabandhubhi 53275 guNino'pi hi 81 / 24 gIrbhirgurUNAM paru (rasagaMgAdhara) 1731860 gehAdaGgaNamaGga (zA.pa.3478) 289 / 67 guNI guNaM vetti (guNaratna.4) 175 / 927 gIrvANAH pratiyanti 365 / 8 gehe gehe subhaga 119/127 guNena spRhaNIyaH (guNaratna.13) 81 / 18 gujati maJja milinde(rasagaMgAdhara)23981 gairikamanaHzilAdiH 196 / 13 guNeSu kriyatAM (zA.pa.298) 81 / 12 guJjanti pratikuJja 285 / 39 gokarNa gAhamAnAH 342180 82 / 41 guNaM pRcchakha mA . guNeSu yatnaH (mRccha.4.23) 1671645 gokarNarADAbharaNaM ya 19065 guNa AkarSaNayogyo guNeSveva hi (mRccha.4.22) 81 / 10 gogajavAhanabhojana 190 / 63 gunngraamaabhisNvaadi(pr.raaghv.1.5)45|11 guNaiH pUjA (dR.za.71) 81 / 26 gotrasthitiM na muJca (zA.pa.241) 46148 guNadoSAvanizci(hi.2.143) 1641489 guNaiH sarvajJaka (cA.nI.16.10) 81 / 11 gotrAcAravicArapA 116 / 60 guNadoSAvazAstrajJaH (su.349) 56 / 91 guNairuttuGgatAM (cA.nI.16.6) 81 / 16 gotre saakssaadj(suukti.74.12)313|59 guNadoSau budho (kuva.6) 38 / 10 guNairgauravamAyAti (zA.pa.299) 81 / 13 gonAsAya niyojitA (viddh.1.3)12|33 guNabhedavidagrima 104 / 91 guNo guNAntarA (kA.nI.5.69) 81 / 25 gopAyantI vira(zA.pa.3421) 286 / 15 guNamadhigatamapi 169/735 guNo dUSaNatAM yA (zA.pa.304) 81 / 15/ gopAlena prajA(paMca.1.241) 149 / 291 guNayukto'pi pUrNo'pi 81 / 20 guNo'pi doSatAM yAti 91 / 25 gopAlo naiva gopA (zA.pa.516) 18433 guNayukto'pyadho (zA.pa.344) 81 / 23 guNo'pi nUnaM doSAya 46151 gobhiH krIDitavAnkRSNa 62 / 4 guNarAzimahAbhAra (su.216) 46 / 73 guNo bhUSayate (cA.nI.8.14)1671646 gobhirvipraizca vedaizca 8333 guNavajanasaMparkAdyAti (su.218) 812 gumphaH paGkajakumaladyuti 31147, govardhanoddharaNahRSTa (su.34) 22 // 128 guNavatastava hAra na 246 / 25 guruM prayojanoddezA 169 / 714 | goSTheSu tiSThati patirva 352 // 31 guNavadaguNavadvA (marnu.2.97) 9382 | guruNA stanabhAre(sUkti.54.94) 27013 | gauramugdhavanitAva 2681307 82 / 32
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAna gauravaM prApyate dA (sUkti. 116. 3) 69 / 7 1118 gaurAzyA bhujalA 264 / 236 190 / 69 | 44|1 gaurIkSaNaM bhUdharajA gaurIM campakakali(zA.pa.816) 22348 gaurIcumbana caJcalaM (laTaka. 1. 1) 7188 gaurItanurnayanamAyata 185 / 24 gaurIpatergarIyo garalaM caturthe'hni snA (zA.pa. 3758) 351 / 33 caturmukho na ca brahmA caturSvapi samudre (zA.pa.4024) 363 / 3 catvAraH prathayantu ( pra rAghava. 1. 1) 15/32 catvAro dhanadA (bhartR.saM. 490) 156 / 164 catvAro vayamR ( veNI. 1.25) 361 / 44 catvAryAhu: (bhA. 2.2270) 380 / 145 candanaM zItalaM loke | ca 86 / 6 candanaM stanataTe (zA.pa. 3739) 32817 candane viSadharA (bhaTa. 32) 242 / 165 candraM samAzrayati 210 / 29 ghanairvilokya (kumAra. 14.35) 128|39 | caNDIjaGghAkANDa: ghanodyame gADhatames 340 / 18 | | caNDIzacUDAbha (sA.da.7.12) 282 / 144 ghano'yaM cedazcedupari 276 / 35 | caturaH sRjataH (zA.pa. 1493) 348 / 10 gharmArtaM na tathA su (hi. 1.97 ) 53 / 261 | caturaGgabalo rAjA ghAsagrAsaM gRhANa (zA.pa. 928) 233 / 97 365 / 44 | ghUrNante tUrNametatku 126 / 24 gaurInakharasAdRzya(zA.pa.535) 194 / 18 | ghRtakumbhasamA (padma. su. 54 ) 162 / 408 4795 ghRtaM na zrUyate karNe 181 / 14 gaurIva patyA su( naiSadha. 7.83) 267 / 349 ghRtalavaNatailataNDula (su. 3188) 66 / 39 gaugaH kAmadughA 166 / 608 | ghRSTaM ghRSTaM punarapi pu 51 / 229 pranthimudrathayi (zizu. 10.63) 317 / 24 prAtaM tAlaphalA (sUkti. 97.72) 132 / 35 grasati ko'pi vimo 278/35 ghrAtvA zroNIma (zA.pa. 586) 207 / 18 prasamAnamivaujAM (kirAta. 11.53) 7714 grAmataruNaM taru (kAvyAlaM. 7.39) 352 / 20 grAmANAmupazalya (zA.pa. 913) 230 / 42 grAme'sminpathi (amaru. 131) 343 / 92 prAmesminprastara (kuva.149) 354 / 67 prAvANo maNayo (bhallaTa.50) 216 / 26 grAsAdardhamapi grAsa (paMca. 2.73 ) 69 / 6 candraH kSayI prakRti (vikrama. 93) 50 /194 prAsAdgalitasi (zA.pa. 1208) 231 / 57 candrakAntagaladambunA 323 / 7 prIvAdbhutairvAvaTu (naiSadha.7.66) 266 / 306 candrapAdajanita (kumAra. 8.67) 299 / 30 grIvAbhaGgAbhirAmaM (a.zA. 1.7) 20717 269 / 426 | candrabimbara vibimba zrIvAstambhabhRtaH (zA.pa. 207 ) 4165 cakrI cakrArapaGkti (sUryazataka. 71) 27 / 14 candrazcaNDakarAyate (zRMgArati. 16) 274 / 8 grISmAdityakara (zA.pa. 588) 208 / 27 cakrI trizUlI na haro 18535 | candrazcandanaminduri prISme grISmataraiH 214 / 82 | cakrureva lala (zizu. 10.66) 317 / 27 candrAdityo runetraH grISmoSmaloSa (zA.pa. 3855) 340 / 129 | cakre caNDarucA samaM 346 / 32 | candrAdrUpyakamaNDalo glAnicchedi kSutpra 130 / 106 | cakreNa vizvaM yu ( naiSadha. 7.89) 268 / 378 candrAdhikaitanmu (naiSadha. 7.44) 261 / 156 cakSuHpUtaM nya (zA.pa.4551) 156 / 141 candrAnanArdhadehAya cakSuH prItyA (sUkti. 75.10) 295 / 122 cakSurjADyamapaitu | cakitahariNalo (kA.pra. 10.87 ) 357 / 42 cakoranetreNa dRgu (naiSadha. 7.32) 259 / 86 cakorANAM candraH cakraM sevyaM nR (zA.pa. 1378) 146 / 161 cakraH papraccha pA (zA.pa. 1261) 114 / 26 cakradharo'pi suratvaM 76 / 32 cakra brUhi vibhogade 15 / 38 cakrAhno virahI (zA. pa. 3595) 296 / 10 cakrIkRtabhujalati 106 / 155 | candraM candanakarda (sUkti. 44.9) 290 / 82 | candraM candrArdha cUDaM candra kalaGkarahitaM 114 / 28 262 / 189 | 340 / 3 137/59 17/13 137760 34 candrAyate zukla (kAnyAlaM. 8. 28) 344 / 16 307/58 | candre zItalayatyalI 272 / 57 | candro jaDaH kadali gha ghaTaM bhindyAtpaTaM (zA.pa.1468) 154 / 50 ghaTanaM vighaTanamathavA (su.2397) 70 / 28 ghaTamAnako kakuca mAmR 32716 | cakSurmecakamambujaM ghaTitamivAJjana (sA.da.10.45) 297 6 cakSurluptamaSIkaNaM (sUkti. 58.7) 311 / 25 candrodaye candanamaGga ghaTIyantrAyate hArI 266 / 300 | caJcaJcaNDanakhAprabhedavi ghaTo janmasthAnaM (zA. pa. 505) 52 / 254 caJcaJcandrikacandra cAru 122 / 174 ghaNTAnAdo ni (zizu. 18.10) 129 / 57 | caJcalAJcalA (zA.pa. 3926) 347142 ghaNTAravai raudrata (kumAra.14.47) 129 / 48 ghanaghanamapi dRSTaM (zA.pa.3573 ) 309 / 1 ghanaghanAghanakAnti 306 / 34 269/409 19 / 50 | candro dvAdaza bhAska 6 / 74 candro'nena kalaGki capalatarataraMge (zA.pa. 1092) 216 / 21 capalahRdaye kiM (amaru.56) 308 / 11 265 / 270 | caraNakamaladAsastve 10 / 160 | caraNakamalaM tadIyaM 19186 367 / 3 223 / 67 caJcalaM vasu (kirAta. 13.53) 151 / 393 341 / 49 | caTaccaTiti carma ( zA.pa. 126) 200 / 42 | caNDacANUradorda (su. 33) caJcatkarpUra caurA (zA.pa. 3812) 327 39 caJcatkAJcanazailAva 195 / 44 | caJcaddevendrakuTyazcali 34150 caJcadvAdazanIla (zA.pa. 532) 341 / 51 | caJcadbhujabhramitaca (veNI. 1.21) caJcarIka caturo'si ghanataraghanavRndacchAdite caraNapatana pratyAkhyA (amaru. 50) 357/50 caramagirikuraGgI (sUkti. 82.25) 322/7 caramagirinikuJjamu carAcara jagatsphAra (rasagaMgAdhara ) 1948 careddhImAnakaTako 22 / 105 | carmakhaNDaM dvidhA (bhartR. 3.17) 371 / 123 297/22 118 150 / 338 ghanataraghanavRndacchA ghanataratimiraghuNo (sUkti. 69.13) 299 / 1 ghanasantamasamalI (bhalaTa. 14) 229 / 235 ghanasamayamahIbhRtpa ghanasamaye zikhiSu 346 / 20 253 / 22 298 / 11 292/35
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH 63123 159/280 calaM vittaM calaM cittaM 985 | citraM nartanamambare 18470 cetobhuvazcApavati 250 / 10 calaM cetaH puMsAM 357155 | citraM mahAneSa batA (rasagaGgAdhara) 363 / 12 | cetoharA (zA.pa. 4130) 373 / 174 calakarNAnilo dUta (zA.pa.57) 26 citrAbhirasyopari (zizu.3.4) 123 / 3 cetpaurAdapi zaGkase 353 / 50 calatkAmimanomI(zA.pa.3290) 257 / 4 citrAya tvayi cinti 291 / 92 celAJcalena (zA.pa. 3912) 345 / 53 calattaraGgarakSAyAM gaGgA 181 / 11 citrAkhAtIgatA 166 / 285 | colaM nIlanicola 359 / 93 calatyekena pAde(zA.pa.1463) 154.35 citrAsvAdaka (paMca.1.416) 149 / 303 colAGganAkucani 325 / 11 cala(lAkAdazanAkSi 34011 citrotkIrNAda (zA.pa.3494) 289 / 50 colI colIM na tu kala 125 / 9 cintanIyA hi (zA.pa.1440) 153117 cyutA dantAH (zA.pa. 423) 76 / 6 calagRGgamivA (rasagaMgAdhara) 262 / 161 cintAM muJca gR (zA.pa.954) 234 / 134 | cyutAmindole khAM (zA.pa. 96) calanti girayaH kAmaM 5 / 48 7712 calanti yeSAM (zA.pa.1571) 143143 cintAgambhIrakU 112 / 279 | cyuto'pyudgacchati (su.223) 4676 calApAnAM dR (a.zA.1.20) 283 / 160 cintAcakriNi hanta 797 caleSu khAmicitteSu | cintA jarA ma (caa.nii.12.5)155|82 | chatradhArI na rAjAsau 185 / 12 972 cintAbhiH (sA.da.3.208) 286 / 28 chatraM sainyarajobhareNa 117491 cAJcalyaM caraNau vihA 257159 cintAmohavinizca (amaru.87) 329 / 23 channaM kAryamupakSi (mRccha.9.3) 13945 cAJcalyamuccaiHzravasastu cintAsaktanima (mRccha.9.14) 101 / 14 | chAdayitvAtmabhAvaM (pr.bh.16)386|364 cATataska (yaash.smR.1.336)149|299 cintAsahasra (shaun.nii.115)389|478 chAditaH katha (zizu. 10.19) 315 / 22 cANDAlaH pakSiNAM | cintyate naya e (dR.za.7) 150355 | chAyAM prakurvanti (zA.pa.1123) 21917 cANDAlazca daridrazca 65 / 6 cinvaccoracikI(zA.pa.3608) 29 // 33 | chAyAphalAni (zA.pa. 1020) 22015 cAtakaH khAnumA (zA.pa.770) 2112 | ciraM dhyAtA rAmA 374 / 215 chAyAbhiH prathama 236 / 25 cAtaka dhUmasamU (shaa.p.857)226|151 ciramapika (kirAta.10.48) 288137 chAyAmanyasya kurvanti (vikrama.65)23614 cAtakatricaturA (puurvcaatkaa.2)49|160 ciramAviSkRtaprItibhI 117 chAyAvanto gata (zA.pa. 978) 45 / 7 cAtakasya khalu (zA.pa.854) 212 / 25 ciraratiparikheda (zizu.11.13) 322 / 3 | chAyA viyogivani 336 / 17 cAturyasyaikacihnaM 263 / 206 | ciravirahiNo ratyu (amaru.44) 319 // 35 chAyA saMzrayate talaM (kuva.58) 337151 cAdaya iti yatra 20043 | cirazrAnto dUrAdaha 230120 | chAyAsuptamRgaH (paMca. 2.2) 236 / 19 cAndrI lekhaaN(pr.raaghv.6.3)198|1006 cirAdakSNorjA 115 / 29 chittvA pAzama (paMca. 2.88) 94 / 106 cApAcAryastripura (bAlarAmAyaNa) 36034 | cirAdyatkautukAviSTaM chidrAnveSaNa (zA.pa. 3619) 357 // 33 cAmare zrIka (zA.pa.1413) 145 / 107 | cirAya satsaMgamazu (su.262) 49 / 145 chinnaH sunizitaiH 243 / 202 cArutA paradArArtha 5695 | cireNa mitraM saMdhI 166 / 582 | chinne'pi (zA.pa. 3989) 36016 cArutA vapura (zizu.10.33) 315 / 36 cItkArairnAzayantaH 143 / 47 | chinno'pi rohati (bhartR.saM.246) 47193 cArunU purajhaNatkR (zA.pa.3689)31818 | cIrANi kiM pathi (bhartR.saM.497) 75 / 15 chetsi brahmaziro (zA.pa. 1161) 245 / 6 cikIrSita vi (bhaa.5.1089)394|699| cumbaneSu pariva (raghu.19.27) 31816 | chadazcana cumbaneSu pariva (raghu.19.27) 31816 | chedazcandanacUta (nItisAra 6)178 / 1016 cikuraprakarA jaya (naiSadha.2.20)257119 cumbanto gaNDa(zA.pa.3945) 348 / 19 citAM prajvalitAM dRSTA 44 // 3 | culukayasi candradI 283 / 163 | jagati jayi (mAlatI.1.39) 279 / 69 citA dahati nirjI (pr.bh.17)394|670 | cullIsImani (zA.pa.3941) 348 / 15 jayati naizamazI (zizu.6.43) 344 / 31 cittanirvRtinidhAyi 316 / 63 cUDApIDakapAlasaMku (maaltii.1.1)9|121 jagati viditameta 248 / 83 cittabhUvittabhUmatta 374 / 213 | cUDApIDAbhirAmaH 125/18 jagatprasUti (kirAta. 4.32) 344 / 24 cittAyattaM dhAtuba 1711815 cUDAratnamapAMnidhi . 291 / 97 jagatsisRkSApralaya (su.4) 4 / 32 citte nivezya pari (a.zA.2.9)253321 cUDAratnaiH sphuradbhirvi 298 / 40 | jagadiva bahulAtapA 294 / 47 citte bhrAntirjAyate . 1006 cUDAzItakarastanaMdhaya 9 / 125 jagadvadhUmU (naiSadha. 7.100) 269 / 414 citraM kanakalatAyAM 36317 cUtazreNIpari (zA.pa.3813) 326 / 27 jagannetrAnandaM vada 263 / 196 citraM kanakalatAyAM 363 / 11 cUtADarAvAdaka (kumaar.3.32)331|29 | jagI vivAhAvasare 331 / 19 citraM ci (kA.pra.10.536) 141 / 158 cUtAnAM cira (a.zA. 6.4) 333 / 94 | jagdhvA mASamayAna 365/54 citraM tapati rAjendra (kuva.79) 133 / 1 cetaH karSanti (zA.pa. 3910) 345 / 47 | jaghAna bANairdeza 313 / 42 citraM na tadyadaya (zA.pa.1145) 22017 cetaHprasAdajananaM (su.161) 4051 jaGghAkANDoru (kA.pra. 7.150) 13350 virAdyatkA (su.20166|502
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 jaGghe tadIye (zA.pa. 3358) 269 / 399 | jayazriyaH kRpANIyaM jaTA neyaM veNIkRta (kuva. 29) 285 / 44 jaTAbhAbhi (kA pra.10.140) 301 / 81 jaTharajvalanajvalatA jAsta (zA.pa. 4175) jaDe prabhavati (su. 292 ) jaDeSu jAtapratibhAbhi janaM janapadA nitya (hi. 2.78 ) 145 | 141 janakaH sAnuvizeSA 244 / 220 jananI janma janayantyarjane duHkhaM (hi.1.184) 6418 janasthAne bhrAntaM (hanu. 10.24) 73 / 33 janiH saro'GkAdapi janitA copane (cA. nI. 5. 22) 165/542 jano durlakSyo (zA.pa. 3618) 356 26 jantornirupabhogasya (dR.za. 34) 168 / 687 janma kSIranidhau janma kSIramahArNave janmani klezabahu (hi.1.188) 163 / 463 jalavilulitavastra janma brahmakule jo 94 / 119 | jalasekena vardhante jalArdrAH zaSpANAM subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM jayazrI ( gIta. 11.22.4) jaye ca labhate (hi. 2.172) 147 / 220 229 / 18 || jaye dharitryAH (zA. pa. 3085) 251 / 34 375 | 238 | jaraTha iva marAlo 322 / 6 168 / 673 | jarAmaraNa (sa.kaM. 5.60) 70 / 14 40 / 31 | jarA rUpaM hara (bhA. 5.1341) 175 / 933 jarIjRmbhatprauDhadyu 157170 237|45 | jarjaratRNA (zA.pa. 896) jaladaH samudrasevA jaladapaGkti (zizu. 6.31) jaladhara jala (zA.pa. . 769) jaladhara nirla (mRccha. 5.28) jalanidhau jananaM jalabinduni (cA. nI. 12.19) jalabhramotpattikRto janmasthAnaM na (zA.pa. 1202) 247 / 61 janmAntarINa (sA.da. 10.96 ) janmAbhUdudadhau janmino'sya (kirAta. 11.30) janmendoramale (veNI. 6.7) janmaiva mAstu yadi janmaiva (zA.pa. 4149) jambIraM vA kamala 186 / 39 115 / 32 | jAtA zuddhakule 23 / 138 | jAtimAtreNa kiM (hi. 1.58) 163 / 443 jAtiryAtu rasAtalaM (bhartR.saM. 25) 64/15 jAtistasya na jAte jagati 228/23035 / 19 9011 jAteti kanyA mahatI 371 / 106 jAto'haM 346 / 27 | jAtyandhAya ca durmu (bhartR.saM. 109) 355/9 229/234 jAtyutkRSTasya 81 / 22 153 / 24 155/122 160 / 335 212 / 19 jAnanti (zA . pa . 1448 ) 341 / 37 | jAnanti hi guNA 211 / 15 jAnannapi (paMca. 4.37 ) 298 / 7 jAnAti vi ( bhA. 5.1075) 393 / 643 275 / 77 jAnAmi nAgendra tava 156 / 153 | jAnImastava gauri 245 / 17 | jAnImahe (sA.da. 10.63) jAnImo vadanaM jAnImo vayamAsanasya 211 / 46 | jalamagnirviSaM za (hi. 1. 165) 163 / 457 211 / 38 || jalarekhA khala ( vR0 cA. 17.9) 393 / 666 jambIrazriyamati (rasagaMgAdhara) 265/289 jahIhi kopaM (kirAta. 8.8) jambudvIpagRha 122 / 186 | jahIhi gurugarjitaM jambUphalAni pakvAni 181 / 22 | jAgrataH (zA.pa. 3361) jambhArAtIbha (sUryazataka.1.1 ) 27|11 jambhArireva (zA.pa. 1169) 245 / 10 jayati jaTAkiJjalkaM 4 / 22 86 / 12 286 / 30 273 / 5 272/74 272/75 339 / 115 jAnIyAtsaMgare (cA. nI. 1.11) 155/98 80 / 25 | jAnubhyAmupavizya 336 / 23 | jAnusthApitadarpaNaM 58 / 332 258/36 280/89 jAne kopa (zA. pa. 3454) jAne'ti ( naiSadha. 7.39) 261 / 151 126 / 23 11 / 5 | jalAhatau (kathA.sA. 12.41) 387 395 237|37 | jale tailaM khale (cA. nI. 14.5) 156 / 138 161 / 373 | jalaukayo (kAzI khaMDa 36.85 ) 384 / 284 361 / 36 jalaukA ke (kAzIkhaMDa 3 6.86) 384 / 285 352 / 30 | jalpanti sArdha (cA. nI. 16.2) 348/5 374 / 205 | javo hi sapteH (vAnarASTaka. 8) 174 / 897 265/292 | jahAti sahasAsanaM 72 / 57 14 / 17 161|1 | jAtAH prAsAdapallI 52 / 255 | jAtA notka (amaru. 84 ) 308/9 232/79 269/404 jADyaM dhiyo harati (bhartR.saM. 42 ) 87/29 jADyaM hrImati (bhartR. saM. 24) 61 / 263 jAtaH kUrmaH sa (bhartR.saM.248) 98 / 11 9 / 135 jAtaH kelikalAvatI jayati parimuSita jayati priyApadAnte jayati manasijaH 4 / 18 250/9 1414 jayati lalATakaTAkSaH . 9 / 138 jayati sa nAbhi (veNI.[pA.] 1.1.) 14 / 6 jayati sa bhaga (veNI. [pA. ] 1.1) jayatyupendraH sa cakAra jayanti jagatAM mAtuH jayanti jitamatsarAH jayanti te paJcamanAda jayanti te sukR (zA.1.166 ) 238/60 jAtaH sUryakule pitA(dharmavi.10) 93 / 101 jAtaH stanyaM na 220 / 10 jAtamAtraM na (paMca.1.256) 147 / 196 jAtazca nAma na jAtaste nizi jAtAH pakka (murAri) 33 / 30 jAtA latA hi zaile (kuva 82 ) 32/1 jAtA zikhaNDinI jAne yuSmatyA jAne rAtriSu jAne svapna (sa.kaM.5.166) jAmAtA jaTharaM jAmAtA puruSottamo jAyante nava sau jAlAntarapreSita (raghu. 7.9) jAlmo guruH jAhnavI mUrdhni pAde vA jighratyAnanamindu 13 / 1 271 / 55 jitaroSarayA (zizu. 16.26) 49 / 156 262 / 160 jitendupadmalAvaNyaM jitendriyata (kA.pra.10.139) 103 / 61 jitendriya (kirAta. 1) 70 / 35 jite lakSmIrmRte 356 / 18 | jihmo lokaH katha 173 / 869 55/79 325/55 jihvAdUSita satpAtraH 298 / 21 | jihvAyArachedanaM (zA.pa. 4031) 363 / 1 311 / 32 jihve locana (zAMtiza. 4.12) 274 / 100 363 / 9 jihvAlaulyaprasa (paMca. 2.3) 164 / 520 35 / 27 | jihvaikaiva satAmubhe 854 267 / 345 281 / 119 157 / 169 94 / 102 193 / 94 126 / 35 234 / 141 150 / 351 61 / 258
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH wwwmnawwwwwwwww - - 4211 jAvayAtAha yA jiiyaadmbudhitnyaadhr(kuv.121)14|13 tadavitathamavA (zizu. 11.33) 309 / 2 jIyAsuH zakulAkRte (zA.pa. 81) 177 jhagiti jaga (pr.raaghv.1.11)119|125 tadAkhaNDalAzAM 251140 jIrNamannaM prazaM (bhaa.5.1250)162|410 jhaJjhAnilo'pi 325 / 13 tadA tadaGgasya (zA.pa.3379) 270 / 29 jIrNA tariH sari 24641 jhaNajjhaNitakaGkaNa . 1311113 tadAtvapronmIlanna 255332 jIrNe'pyutkaTakAlakUTa (hanu.9.36) 6178 tadAtvanAtAnAM (zA.pa.3834) 336 / 22 jIrNo'pi kramahI 229 / 6 TiDDANadvayasaJcuTUGasi tadA mugdhaM vakra 279176 jIvajIvayati hi yo 70125 tadA ramyA (kirAta.11.28) 1601371 jIvati (zA.pa. 3755) 367 / 19 DhakkAmAhatya madaM / 351 / 24 tadIyajaghanAbhoga 268 / 384 jIvanagrahaNe namrA (kuva.25) 55 / 51 tadIyatrivalImArga 2671330 jIvantaM mRta (vR.cA.13.9) 3931667 taM vande padmasadmAna (zA.pa.85) 1631 tadevAjihmAkSaM (zA.pa.3538) 310 / 15 jIvanto'pi (paMca.1.289) 155 / 123 ta eva padavinyAsAstA tadevAsya paraM mitraM yatra 88 / 9 3016 tadojasastadyazasaH (naiSadha.1.14) 139 / 4 jIvantyarthakSaye 66 / 31 ta evAmI bANAstadapi 93 / 93 jIvanneva (zA.pa. 3167) 360 / 14 takSakasya viSaM (cA.nI. 17.8) 54 / 38 tadgRhaM yatra vasati 166574 jIvanapi na tatkatu 56 / 110 taddivyamavyayaM dhAma taTamupagataM padme 344 / 119 tadbhojanaM (vR.cA.15.8) jIvAkRti sa cakra . 3871386 131 / 124 taTasthaiH khyApitA (dR.sh.62)168|696 | jIvAmIti (zA.pa. 3442) 28717 tadrodo'ntarasaMta 295 / 65 taTini cirAya vicA 21811 jIvitaM tadapi 1711810 tadvaH pramASTuM vipadaH pra 11 / 14 taDinmAlAlolaM (zAMtiza.62) 368147 jIvita iva kaNThagate tadvaktA sadasi bravItu 86.15 4 / 29 taDillekhA neyaM (pr.raaghv.1.35)273|16 jIveti prabruva (paMca. 1.54) 148 / 261 tadvakaM netrapadma 269 / 421 tataH kumuda (bhA.droNa. 8.408) 299 / 1 jIvena tulitaM prema 275 / 2 tadvanaM yadi(bAlarAmA.2.178) 271 / 51 tataH kokavadhU (zA.pa. 3733) 32711 tadvakrAbhimukhaM (amaru.11) 309 / 12 jRmbhAjarjaraDimba (maaltii.9.16)140|4 tataH parAmarzavivRddha 3652 tadvicchedakRzasya 2821142 jRmbhAM niSThIvanaM 1501329 tatazcAbhijJAya (amaru. 52) 357154 jRmbhArambhapravita (veNI. 2.8) 324144 tadviyogasamutthena 27717 tato'ruNapari (vAlmIki) 3231 tanutA tanutAM nItA 205 / 3 jRmbhAvistRtavakrapaGkaja 1710 tatkAka tvayi 228 / 208 tanutyajAM varmabhR (raghu.7.48) 128131 jetuM yastripuraM hareNa 2 / 25 tatkAlArabhaTIvijRmbhaNa 6 / 73 tanutrANaM tanutrANaM (daza.4.28) 1241 jJAtaM jJAti (zA.pa. 3616) 363154 tarika kAmapi (gIta.7.14.1)358175 tanuruhANi (zizu.6.45) 344133 jJAtA maitrI sahaja 353 / 40 tatkiM kAvyamanalpapIta 3214 tanulagnA iva kakubhaH 2974 jJAtibhirvaNTyate (guNaratnAvali.11) 29 / 5 tatki smarasi na 225 / 126 tanusparzAdasyA 254138 jJAtuM vapuH pari 37985 tatkucau carataH 294 / 261 tanotu te yasya phaNI 1969 jJAnaM satAM (bhartR.3.83) 386 / 385 tatkRtaM yanna (zA.pa. 1249) 122 / 178 tantrAvApa (zizu.2.88) 1471190 jJAnavidyAvihInasya 39/12 jJAnAbdhirakSicaraNaH tattadigjaitrayAtroddhara 126 / 20 | tandrAtundilazoNa 322 // 30 4214 jyAkRSTibaddhakhaTakA (amaru. 1) 11 / 19 tattadvadatyapi (zA.pa. 3536) 357147 | tannAsti (zA.pa.3694) 32012 jyAghAtaH kA (p.raaghv.3.10)114|27 tattasyAH kamanIya 256153 | lannitambasya (zA.pa.3352) 2681371 tattAdRktRNapUlakopa 14158 tanmaGgalaM jyAyAMsama (bhA.13.2610,160339 / 385 / 315 jyotiHzAstramahodadhau 4416 tattejastaraNeniMdAgha 241 / 149 | tanmUlaM gurutAyA (zA.pa.320) 75 / 13 jyotistamoharamalocana 310 tattvaM kimapi (rasagaMgAdhara) 32 / 16 tanvajhyAH (zA.pa.3340) 264 / 248 jyotsnAcayaH payaH (sA.da. 7.8) 299 / 7 tatra mitra na (hi.1.106) 167 / 631 tanvajhyA guru (amaru.96) 276 / 50 tatpAdanakharatnAnAM - jyotsnAbhasmacchuraNadha (kuva.54) 296 / 6 269 / 420 tanvantI timirAti 116161 jyotsnA (kA.pra. 10.472) 291 / 94 tathA na pUrva (kirAta.8.41) 338 / 84 tanvi tvadvadana(pra.rAghava.7.65)313178 jyotsnI zyAmali 28099 tathA paurastyAyAM 301182 tanvI cArupayodharA 186 / 14 jyotsneva (kA.pra. 10.411) 251 / 14 tathAribhina vyathate 59 / 222 tanvImujjhita (zA.pa.1272) 132 // 30 jvalati calite 1701748 tathyaM pathyaM sahetu 8517 tanvI zaratripatha (amaru.135) 271 / 38 jvalatu (mAlatI. 2.2) 284 / 24 tadaGgamapi nAma 280188 | tanvI zyAmA 271 / 49 jvalitaM na (kirAta. 2.20) 8032 | tadapakRtaM vidhi 48 / 116 | tanvI sA yadi 280196
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM 3185 tapaHsImA muktiH (pra.bha.10) 383 / 242 tava tanvi taruNapuNyA tADitA api (paMca.4.56) 349 / 28 tapati tanugAtri (a.zA.3.13) 2915 | tava nityamutsava 105 / 134 tADito'pi (paMca.1.97) 144189 tapanastapati sma 3476 | tava nirvarNayadvarNa 103 / 51 tAtaH kSIra (zA.pa.1117) 21880 tapasvino'tyanta 202183 | tava virahamasahamAnA 288 / 12 tAta tvaM nijakarma 36340 tapasvI kAM gato'vasthA . 116 | tava virahe malaya 288125 tAtaM tattAtatAtaM kathaya 798 tapApAye godAparataTa 182146 | tava virahe vidhuvadanA 2875 tAtAryamantrisuta 1521407 taptaM kairna tapobhiH 21 / 124 | tava virahe hariNAkSI 288123 tAtena kathitaM putra 188139 taptAM gAmiva saMspR 125 / 11 | tava sA kathAsu (zizu.9.64) 288 / 28 tAiksaptasamudramudrita 680 taptA mahI virahiNA 336 / 16 tavAgrato vIra 104 / 109 tAdRgdaNDavivarta 13340 tapte mahAbiraha (amaru.86) 278 / 37 | | tavAGgane sundara (shaa.p.1265)116|62 tAdRgdIviriJci (bhAva.1.8) 134 / 18 tamaHstomaH (zA.pa.3521) 271 / 43 | tavAnanaM sundari phulla 313 / 39 tAdRzI jAyate (cA.nI.6.6) 9121 tamaHstomaM bhRzaM 25 // 6 tavArinArInayanAmbu 13315 tAni tAni kamalAni 21964 tamaHstomaM somaM 32015 | tavAhaMvAdinaM klIbaM 150 / 346 tAni prAJci tamaGgade (zizu.3.60) 123 / 4 | tavAhave (kA.pra.10.456) 104 / 95 tAni sparza (gIta.3.7.15) 280 / 97 tamasi varA (zA.pa.4047) 364 / 28 tavedaM pazyantyAH (giit.8.18.1)309|4 tAnIndriyANya (paMca.5.26) 65 / 16 tamAMsi dhvaMsante | tavaitadvAci (zA.pa.842) 225 / 116 tApaM lumpasi 213171 tamAkhupatraM rAjendra 1001 tavaiva prAvINyaM jalada 213 / 55 tApanairiva tejo . 29312 tamRSi manuSyaloka 36 / 49 | tavaiSa vidru (zA.pa.3310) 261 / 137 | tApApahe (zA.pa.1168) 63 / 27 tamogagavinAzinI 3 / 12 tavopakaNThasthita 265 / 282 tApo nApagata (zA.pa.923) 232 / 84 tamobhiH pIyante 324 / 38 taskarasya kuto (vR.cA.9.11)1681391 tApo'mbhaHprasUti 29083 tayA gAI mukto 279/75 taskarebhyo (hi.2.109) 147 // 207 tAmanaGgajaya (kA.pra.7.322) 27317 taraGgaya dRzo (viddha.3.27) 306 / 38 tasmAtsabhyaH (zA.pa.1346) 146 / 151 tAmindusundara (mAlatI.1.21) 278147 tarattaralatRSNena 374 / 206 | tasmAtsarvaprayatnena (paMca.4.52) 348 / 25 tAmbUlaM (zA.pa.1416) 385 / 325 tarukulasuSamApaharA 215 / 2 tasmAnmahIpatInAma 364 / 31 / tAmbUlarAgo'dhara 312 // 36 taruNataraNi (zA.pa.3839) 336 // 39 tasmingatArdrabhAve 58 / 197 tAmbUlAktaM dazana 353639 taruNatamAlakomala 304 / 161 tasminpaJcazare smare 280 / 98 tAmbUlena vinA 102 / 49 taruNAM divAkaramayUkha 323 / 9 tasminyuddhe (zA.pa.4019) 363 / 1 tAratAratarairutta (zA.pa.544) 2052 taruNimani (kA.pra.4.110) 270 / 17 tasyAM sutanusarasyAM 278 / 24 tAralyaM mukhamelane 358 / 62 taruNimani kR (kaa.pr.10.90)251|32 | tasyAH kacabharavyAjA 2578 tArAkSatAnpravi 301170 taruNimasamA (nItisaM.77) 3871416 | tasyAH kiM mukha 282 / 117 tArAgaNAzcandramasaM 21018 taruNyAliGgitaH ka (zA.pa.520) 184 / 8 tasyAH padma (zA.pa.3355) 2681382 tArAdhinAthamabhijitya 12316 tarumUruyugena (naiSadha.2.37) 269 / 391 | tasyAH (gIta.12.23.4) 328 / 17 tarumUlAdiSu (zA.pa.221) 4788 | tasyAH pAdanakha (bilhaNa) 269 / 419 tArApate kumudinI 282 / 145 tarI tIrodbhute (zA.pa.803) 221 / 24 tasyAH praviSTA (kumaar.1.38)229|348 tArAviSNUraNatviT 198144 tarke tarkazavakravAkya 34 // 61 tasyAH zalAkA (kumAra.1.47)258357 tAruNyaM taruNI 179 / 1034 tarkebu karkazatarAH 33 / 37 tasyAH zravaNamArgeNa 259/67 tAlaM prabhu syAdanu 265 / 276 tarnu parvatasaMnibhena 183166 | tasyAH sAndra (amaru.26) 311 / 26 tAlItaroranu (zA.pa.1025) 241 / 135 talvadRzyate (bhA.12.4148)3881434 tasyA mahA (zA.pa.3479) 288140 tAlIdalaM (zA.pa.3307) 2601125 talpIkRtAhiragaNita 16 / 4 | tasyA mukhasyAti (harSa) 262 / 179 | tAvakAH kati na 104187 talpe prabhuriva 351 / 23 tasyAstuNastana 264 / 263 tAvacakoracaraNA 225 / 135 talpIpAntamupeyuSi 358 / 66 | tasyaivAbhyudayo (zA.pa.739) 209 / 3 tAvajanmAti (paMca.1.288) 978 tava karakamalasthA sphaa3|11 | tAM jAnIthAH parimita 359483 | tAvatkarNAdhvayAtA 9 / 134 taba kuvalayAkSi 312 / 31 tAM hemacampakarAcaM 278152 tAvatkavivihaMgAnAM (zA.pa.187) 3635 tava kusuma (a.zA.3.3) 282 / 136 / tATaGkamasyA (zA.pa.3308) 261 / 132 tAvatkulastrImaryAdA 350
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukamakozaH 33 tAvatkokila (bhAminI..6) 2251127 tujhAtmanAM tuGgatarAH (su.259) 49 / 164 | tRSNe devi namaH (paMca.5.77) 768 tAvatsaptasamudra (zA.pa.1097) 796 | tuGgAbhoge stana 266 / 321 te kaupIna (zA.pa.1224) 108 / 194 tAvatsanti sahAyA (su.3183) 6637 tucchAntarAdhyAsa . 104 / 107 te kSatriyAH (zA.pa.3979) 360121 tAvatsarvaguNAlayaH 74 / 41 tubhyaM dAsera (sUkti.24.1) 234 / 126 | te cApi (bhA.12.12542) 3874406 tAvatsyAtsarva (paMca.2.150) 165 / 534 turagazatasahasraM go(padyasaMgraha.14) 69 / 26 | tejaH kSamA (zizu.2.83) 141185 tAvarasyAtsu (paMca.5.62) 349 / 33 turaGgasAdinaM sh(kumaar.16.43)128|20 tejasvini (zA.pa.1399) 79.9 tAvadAzrIyate (kirAta.11.61) 79 / 11 turazI turgaaruu(kumaar.16.41)128|19 tejasvimadhya (zizu.2.51) 7816 tAvadeva kRtinAM (bhartR.saM.77) 251 / 33 tulAdhAro dhAtA 106 / 162 tejAMsi yasya prazamaM 22019 tAvadeva viduSAM 251131 tulAmAruhya raviNA (su.2428)101|11 tejohIne mahIpAle 79 / 10 tAvadgarjanti (su.588) 235 / 161 tulyaM paropatApitvaM 46 / 66 te tIkSNadurjana 368135 tAvadgarjanti (zA.pa.1574) 143 / 49 | tulyaM bhUbhRti (zA.pa.1204) 94 / 112 te te cAtakapotakA 213170 tAvadguNA gurutvaM ca (su.3252) 76 / 26 tulyarUpamasi (kirAta.9.61) 31653 te dRSTimAtra (kA.pra.6.140) 59 / 234 tAvadbhayAddhi (hi.1.57) 164 / 500 tulyavarNacchadaH (bhoja.269) 228 / 205 te dhanyAH puNyabhAjaste . 75 / 9 te dhanyAste (paMca.1.285) tAvadvidyAnavadyA guNagaNa 89 / 4 tulyArtha (paMca.1.271) 146 / 156 32 / 9 tAvanmahatAM mahatI 73 / 25 tulye'parAdhe (zizu.2.49) 784 te'nantavAGmayamahA (su.182) 33339 tenAdhItaM zrutaM tena tAvanmahattvaM (bharta.saM.251) 166 / 594 tuSAradhavalaH sphUrja 195 / 2 76 / 11 te pibantaH (bhA.3.13857)3931652 tAvanmaunena (vR.cA.14.18) 225 / 121 | tuSyanti bhojnai(caa.nii.6.9)159|272 te bhUmIpatayo jayanti 34 / 55 tAstu vAcaH sabhAyogyA (pra.ma.8) 84 / 1 tuSyantu me chidrama . 28713 te mImAMsAzAstraloka 43 / 1 tigmrucirprtaapo(kaa.pr.4.55)103|72 | tUNIrabandhapariNaddha 127118 | te mUrkhatarA loke (su.483) 72045 timire'pi dUradRzyA 352 / 18 | tUNeva madhumAse 194135 te vandyAste kRti (bhoja.121) 48 / 136 tirohitAntAni (kiraat.8.47)338|90 | tRNaM cAhaM varaM manye narA 74 / 4 | te sAdhavo bhuvana (padma.u.a.7) 50 / 213 tiryakaNTha (gIta.3.7.16) 25 / 170 | tRNaM brahmavidaH(cA.nI.5.14)1671633 taiH sarvazIbhavada 301390 tiryaktvaM bhajatu 63 / 35 / tRNamukhamapi na- 233 / 100 toyaM nirmathitaM ghRtAya 41169 tilAdha svIya (cANakya.66) 3941689 | tRNAdapi laghustUla (zA.pa.400) 73 / 5 | toyAnAmadhipati 216415 tiSThatAM tapasi pu (kirAta.13.44) 83 / 1 tRNAni nonmU (pNc.1.133)174|907 | toyairalpairapi (bhAminI.bha.28) 247147 viSThArjunAdya saGgrAme 1815 | tRNAni bhUmi (paMca.1.182) 163 / 444 | tyataM janma (su.654) 2331118 tIkSNaM ravista (zA.pa.3907) 34539 tRNairAveSTayate raju 144184 | tyataprANaM (zizu.18.61) 13091 tIkSNadhAreNa khaDrena 73 / 15 | tRNolkayA (bhA.5.1230) 388 / 437 | tyakto vindhyagiriH . 270193 tIkSNAgrahetihatibhiH 143156 | tRptiyogaH (zizu.2.31) 146 / 183 | tyaktvApi nija 56 / 117 tIkSNAdudvijate mRdA(mudrA.3.5) 63332 tRptyartha bhojanaM. 166598 tyaktvA yuvA . 64 / 14 tIkSNA nAraMtudA (zizu.2.109) 85 / 2 | tRptyA nadyaH kamala 213158 tyaktvAlasAn 385 / 317 tIkSNopAyaprAntagamyo'pi 3941683 | tRSAM dharAyAH (zA.pa.1088) 216 / 12 tyaja kiMzuka 242 / 168 tIrasthalIbarhibhi (raghu.16.64) 337165 | tRSAtaiH sAraGgeH (shaa.p.1205)52|244 | tyaja cakravAki 2271179 tIrAttIramupaiti (shaa.p.3597)296|11 tRSA zuSya (zA.pa.4148) 371 / 131 tyajata mAnama (raghu.9.47) 332 / 57 tIrthasevanamau (raajt.6.309)387|424 | tRSNAkhaniragAghe(sUkti.126.2) 75 / 23 | tyajati ca guNA 5 / 150 tIrthasthitaH (rAjata.5.304) 3941674 | tRSNAM ceha parityajya (hi.1.190)75|3 | tyajati (zA.pa.1545) tIrthAnAmavalokana pari 9816 | tRSNAM chindhi bhj(bhrtR.sN.44)53|273 | tyaja nija (zA.pa.1104) 218169. tIvra tapasi (zA.pa.1516) 15471 / tRSNApahArI vimalo taSNApahArI vimalo 102 / 22 tyajanti mitrANi (vR.cA.15.5) 610 102 / 22 | tIvro nidAghasa (zA.pa.975) 23618 | tRSNAlola (rasagaMgAdhara) . 2611101 | tyajasi yadapi 13524 / tIvo'yaM nitarAM . 237 // 30 | tRSNA hi cetparitya (hi.1.190)76|18 | tyajeta saMcayAMsta(bhA.3.94) 388432 tIvroSNadurviSahavIrya 79/19 | tRSNe kRSNe'pi te. 75 / 2 tyajetkSudhA? 1721838 tujatvamitarA (zizu.2.48) 79 / 15 / tRSNe tvamapi (zA.pa.424) . 77 | tyajetsvAminamatyu tujabrahmANDasiMhAsana . 13889 tRSNe devi (zA.pa.420). 75 / 1 | tyajedekaM (cA.nI.2.10) 153332 5subhA0anu.
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasyapayAnAM tyajeddharma dayA (vR.cA.4.16)3881431 tvatkIrtirAjahaMsyA 1347 tvayyAgate kimiti (kuva.20) 125/7 tyAga eko guNaH zlAghyaH 684 tvatkIrtinikA 1211154 tvAM cittena (gIta.11.22.1) 308119 tyAgabhogavihInena (zA.pa.385) 71 / 5 tvatkhaDgakhaNDita (rasagaMgAdhara) 114 // 24 | tvAM pAtu nIlana 22 / 126 tyAgo guNo gunn(vikrm.196)383|269 | tvatkhagAghAtajAta 134 / 28 tvAmaJjanIyati 288144 tyAgo guNo vittavatAM (su.508)70118 tvattejaH pratibhAbha 13158 tvAma (gIta.pA.12.24.9) 25 / 177 tyAjyaM na dhairy(pNc.1.216)172|841 | tvatpatramuktavizi tvAmayamAbaddhAJjali (dazaku.u.2) 305 / 9 tyAjyaM sukhaM (praba.29) 383 / 270 tvatpratApatapanAtapatapta tvAmAlikhya (megha.2.44) 292154 trayo'nayatrayo (zA.pa.174) 35 / 20 | tvatpratApAnarghahema 13314 tvAmudara sAdhu ma (shaanti.1.24)76|3. trayyantasiddhAjana 367124 | tvatpratyarthivasuMdhare (kuva.171) 132 // 36 trAtaH kAkodaro yena (kuva.65) 21196 tvatprArabdhapracaNDa 112 / 280 daMSTrAsaMkaTavakra (zA.pa.4066) 1951 trAtuM lokaani(suukti.109.7)107|176 tvadaGgamArdave dRSTe kasya (kuva.45)31218 dakSaH zriya (hi.3.113) 170774 trAsahetorvinI (hi.2.123) 388 / 428 | svadarinRpatikelI 131 / 13 dakSatA bhadra (kaam.nii.5.15)385|331 trijagadaGganalaGghana 135 / 18 | tvadarinRpatimAzA 131 / 12 dakSiNAzApravRttasya (zA.pa.397) 7333 trinayanacUDAratnaM (zA.pa.541) 299 / 11 tvadIyamukhapaGkajaM dagdhaM khANDavamarnu 291113 67467 trinayanajaTA (zA.pa.3630) 301 / 84 tvadANeSu yamo dagdhaM dagdhaM (mahA.nA.252) 386362 109 / 218 trilokezaH zAhI (vikrama.229) 93389 tvadAhodbhUtadhUlyaH 114 // 22 dagdhA sA (zA.pa.832) 224 / 103 trivikramo'bhUda (nItisAra.5) 1731875 tvadyazojaladhau (bhoja.209) 114581 dagdho vidhirvi (zA.pa.3265) 25328 trividhAH (zA.pa.1366) 146 / 155 tvadrUpAmRtapAna (sUkti.45.7) 292 / 29 dattaM mayA 267 // 258 trailokyatrANa (zA.pa.4084) 366 / 12 tvadvasAmyamaya (kuva.90) 31356 dattamAttavadanaM (zizu.10.23) 315 / 26 trailokyabhUSaNamaNi (sa.183) 33140 dattamiSTatamayA (zizu.10.6) 314 / 9 tvadvartulasthUlasuvarNa 313141 trailokyAbhayalama 111 / 254 datte jano'sau khalu tvadvAjirAjiniSUta 331 / 18 1253 trailokye nopa 187020 tvadvirahamasahamAnA datto'syAH (amaru.6) 291 / 96 189/52 troTIpuTaM karaTa 2281211 tvadvirahe vistAritara dattvA kaTAkSa (sA.da.10.80) 27 // 10 288 / 14 tvaM cetkalpataruvayaM 1211152 dattvA dizi (zA.pa.4037) 364 // 23 tvadvairiNo vIra (zA.pa.1278) 1317 tvaM cetsaMcarase(kAvyapra.10.43) 245/5 dattvA dhairyabhujaMga tvadvairibhavanali 358178 118 / 118 tvaM cennIcajanAnurAga 8041 dadatamantaritA (zizu.6.41) 344 / 29 tvanmukhaM kama(kAvyA.2.190)387412 tvaM jAmadagnya jana 2457 tvamadya sindho dadato yudhya (bhoja.105) 159 / 112 216 / 13 tvaM tAvadvahuvalla (zA.pa.3571) 309 / 3 dadAti prati (paMca.2.51) 1601306 tvamiva pathika (rasagaMgAdhara) 354170 tvaM dUti niragAH kuJja 29324 dadRze'pi (zizu.9.23) 297 / 19 tvaM dUramapi gacchantI tvamucitaM nayanA 282 / 134 2911 dadau rasAtpaGkaja (kumAra.3.37)331332 tvameva cAtakA (zA.pa.782) 21115 tvaM dvitrANi padAni (sa.2516) 1138 dadyAtsAdhuryadi (paMca.1.397)1781999 tvaM no gotrapati tvameva (sarvasvaTI.16.751) 3941705 dadhati kuhara (mAlavI.9.6) 183167 14063 tvaM pIyUSa divo 2611154 tvayA nIlo (kAvyA.2.106)387426 | dadhati tAvadamI (zAnti.2.5) 368137 tvaM bhoH zaMbhorniva 210134 tvayA mama sametasya | dadhati na janAstanai (su.3190)6761 tvaM mugdhAkSi (amaru.27) 32049 tvayA vIra guNAkRSTA 1014 dadhati sphuTa (zizu.9.66) 288130 tvaM rAjA vaya (zA.pa.204) 8042 / tvayi dRSTa (kA.pra.10.455) 288 / 22 / dadhatyadharacumbanaM 344444 tvaM vinirjitamano 288134 | tvayi dRSTe (sA.da.10.50) 2812 dadhAnaH premANaM(bhAminI.a.31)238173 tvaM sAmAnyatara 240 / 131/ tvayi nibaddharateH 305 / 18 | dadhi madhuraM madhu 1701766 tvabyAMsarudhira 371 / 122 | tvayi pracalati prabho 125 / 8 | dadhau hari ke zuci 20052 svacaH samuttArya 259 / 85 tvayi locanagocaraM (kuv.171)115|42 | | dantaprabhA (sA.da.10.56) 27017 tvaccitte bhoja 11774 | tvayi varSati (bhoja.187) 21133 dantasya niSkoSa (paMca.1.77)1721837 tvacintAparikalpitaM 29071 tvayi saMgara (sA.da.10.77) 102140 dantAH sapta (zA.pa.964) 235 / 146 tvatkIrtiH zazinaH 137169 | tvayi sati zivadAtarya (kuva.54)70137 | dantApranirbhinnahi (zizu.12.47) 2018 tvatkIrtimauktika 135 / 19 | tvayyardhAsanabhAji 361141dantAzcalena dharaNIta 2 / 19 kana
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH 6886 dArAH pari (zA.pa.4140) 371 / 126 54 / 25 dAridryakSitipaH (su. 3204 ) 275|1| dAridryadAyAdagaNA dAridrya bhostvaM paramaM dAridryazIla pa 104 / 111 dantA lidA DimIcI dantA vizvathadantAH dantidantasamAnaM hi dantIndradAnA dantaiH prasthitama dantairuccalitaM dhiyA 66 / 41 100/2 284 / 33 | dAridrya zocA (mRccha. 1.380) 699 | dAridryasya parA (paMca. 2.167) 66 / 42 76 / 17 dantairhInaH zilA dantaiH korakitAsmi tai dantAnAmadhara (zizu. 8.55) 339 / 112 dahanajA na pRthu (naiSadha. 4.46) 284 / 15 260 / 115 dahamAnAH (zA.pa. 375) 76 / 29 | dahyamAne'pi (zA. pa. 3402 ) 45/32 dAkSiNyaM svajane (su. 2946) 179 / 1039 128 / 44 dAkSiNyaM nAma ( mAlavi. 4.14) 30514 375 / 226 | dAkSiNyaM malayA 7752 | dAtavyamiti yaddAnaM (hi. 1.16 ) 185 / 16 | dAtavyaM bhoktavyaM (zA.pa. 469 ) 69 / 17 dAridryAtpuruSasya (mRccha. 1.36) 68 / 73 168 dAtA kSamI (hi. 3.140 ) 148 / 244 dAridryAdbhiyameti (mRccha. 1.14) 68 / 71 172 / 817 dAridryAnalasaMtApaH (bhoja. 193) 73 / 10 50 / 198 | dArizrAnmaraNAdvA (mRccha. 1. 11) 66 / 36 70 / 12 dAridyeNa samIritApi 9148 | dAripato yathA 393 / 647 3841387 75/14 damena hInaM (padma. sRSTi. a. 19) 384 / 295 | dAtA dAnasyA dampatyornizi (amaru. 16) 328 / 19 dAtA na dApayati dambho lisphUrjadambho -207 / 21 | dayitAbAhu (sUkti. 53.40) 264 / 224 daraphullakamalakAnana daralalitaharidrA ) 68.80 109 / 221 dAreSu kiMci (paMca. 1.109) 172 / 839 dAse kRtA (sA.da. 10.32) 313 / 48 dAserakasya (zA.pa. 2027) 241 / 136 dAserako rasa (zA. pa. 959) 234 / 125 158/213 | dAsye'haM parirambhaNAni dAturunnataci (sUkti. 116. 4) 157/195 dAtRtvaM priya 6 / 65 | dAtyUhAH (zA. pa. 850) dAtA nIco'pi (zA.pa.281) dAtA baliH (garuDa.a. 110 325|4 | dAtAro yadi ( sa. kaM.4.71) 275/23 dAtA laghurapi (paMca. 2.71) dara vidalita ( gIta. 1.3.10 ) 326 / 16 | dAtuH paropakRti daridratA 174 / 913 daridra mudaraM dR (sUkti. 53.63) 267 / 332 daridrasya parA (zA.pa. 309 ) 73 / 11 daridrAbhara kaunteya (hi. 1.15) 69 / 8 darpa kavibhujaMgAnAM (sUkti.4.68) 36 / 36 darpaNArpita (zA.pa. 117) 22102 | darpaNeSu paribhoga (ra. 99.28). 328/8 darpAndhagandha (zA.pa. 1237) dapadrekaH kusumadha darzanaM nAdhamadvArA darzanapatha (a.zA.6.20.) darzanAdrasate cittaM darzane sparzane vApi 255 / 143 | dikkAlAtmasamaiva yasya (kuva. 106) 6 / 77 dAnaM dadatyapi (zizu.5.37) 232 / 74 dikkAlAdyanavacchinnA (su. 3) 1/2 dAnaM daridrasya (sUkti. 130.9) 171822 dikcakraM tRNabhasma (sUkti. 34.6)22018 dAnaM na dattaM na tapazca 67148 | dikzrItamohatijaga digante khelantI sa digante zrUyante (bhAminI. a. 1) 230/32 digambaranitambinyAH digIzavRndAMzavi (naiSadha.1.6) 105 / 122 digbAlAkarakandu 209/10 60 / 249 3 / 7 302 / 98 304 / 156 digyantastimi darzayanti zaranna (su. 1792 ) darzitatApocchrAyai darzitAni (zA.pa. 1471) dalati hRdayaM (uttara. 3.31) daladalako (pra. rAghava. 2. 27) dalavitatibhRtAM dalitakucanakhAGkamaGka dAnaM priyavAksa (hi. 1.163) 170 / 770 125/6 | dAnaM bhogaM ca binA (su. 479) 72 / 42 301 / 89 | dAnaM bhogo (paMca. 2.157 ) 69 / 15 150 / 331 | dAnaM vittA (sA.da. 10.48) 167/662 278 / 26 | dAnaM sattvA (zA.pa. 1508) 154/65 348 / 9 | dAnapAtramadhamarNamihaika 69 / 23 88|11| dAnAya lakSmIH (zA. pa. 463) 49 / 179 * 344 |4 | dAnArthino (zA. pa. 929) 79 / 16 | dAne kalpatarurnaye 154 / 53 | dAne tapasi (zA . pa . 1477) 279/680 dAnena tulyo (paMca.2.166) 312 / 30 303 / 124 dAnena bhUtAni dAnena bhogI 35 89/6 231 / 54 125/2 239 / 108 digvAsasaM gatavrIDaM 231 / 70 | diGnAgAH prati 107 / 180 | diGnArINAM spRza 909 | dimaNDalaM parima 172 / 842 dikhaNDalI mukuTama 69 / 25 | diGmUDhaM taM surAriM 166 / 601 | didRkSamANaH kSaNamA ( zizu. 3.31) 330 / 1 69/14 dinakarakarAmRSTaM 314/67 323 / 14 18/15 716 dAnopabhogarahitA (hi. 2.11) dinamavasitaM vi (zA.pa. 1146) 22018 dAnopabhogavandhyA (bhoja. 61 ) 69 / 11 dinamekaM zazI pUrNaH 367 / 21 dAmodarakarA (zA.pa. 498 ) 181 / 10 dinayAminyau sAyaM (mohamudgara) 76 // 34 dAmodaramudarA (grA. pa. 1162) 221 / 1 dinAnte nAntInAM 260 / 109 dAmodarAya puNyAtma 193 / 8 divamapyupayA ( rudraTAlaM. 9.6 ) 33 / 25 - 271 / 47 | diyarsa bhRzoSNa (zizu. 9.34) 300/59 269 / 411 dAyAdatvaM manasija 296 / 2 dAyAdA vya (rAjata. 5.190 ) 384 / 277 divasarajanIkU (zAnti. 3.2 ) 376 / 253 314/155 | dAyAdAH spRhayanti 65/20 | divase ghaTikAstriMzat 352/7 313 / 45 | dAnena zvAdhyatAM dalitakomala (zizu. 6.23) 335 / 11 dalitamauktika (zizu.6.35) 341 / 41 davadahanajaTAla (bhAminI. a. 34) 213 / 50 davadahanAdutpanno dhUmo (kuva. 92) 23013 dazakUpasamA (zA.pa. 2086) 145 / 114 dazakairavabAndha daSTatAmarasakesara daSTe jagadvapuSi
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM divase saMnidhA divaso'numitra ( zizu. 9.17) divAnizaM vAri (rasagaMgAdhara) divA pazyati divArajanyo ra (naiSadha. 7.55) 262 / 183 divyaM cUtarasaM (nItiratna. 9) 235/158 divyaM vAri kathaM yataH 790 divyacakSurahaM jAtaH (su. 1208) 27712 dizi dizi (naiSadha. 22.151) 217140 dizi dizi parihAsa 28714 dizi dizi (zA. pa. 3720) 323 / 19 138 / 86 | durmantriNaM kamupa (SaDla. 5) 175 / 946 64 / 13 durmantrI rAjyanA 156 / 137 duryodhanaH sama ( zA.pa. 1357) 146 / 148 |durlabhaM saMskRtaM ( cANakya . 91) 161 / 386 durlabho'pyuttamaH (dR.za. 33) 168 686 durlIlapallIpatiputra 247/59 durvAravIrya saruSi 202/95 | 8713 287/9 293/5 durvArAH smara ( kAvya pra. 10.30) 285/34 durvArArAtivAjIva 134/29 345|2| durvRttaM vA suvRttaM (vikrama. 284) 386 / 354 29 durvRttaH kriyate dhUrtaiH (hi. 3.175) 97/5 dizAM hArAkArAH (su.1766) 341 / 58 durgaM trikUTa : (garuDa. a. 113) 383 / 271 durvRttasaMgatiranartha (mahA. nA. 408) 88/12 dizo vAsa 383 / 241 | | durgadezapraviSTo'pi 150 / 358 duzcaritaireva nijai (zA.pa. 1175) 58 / 160 dizyAtsa zItakiraNA (su.64 ) 4139 durgANi rAjJA (zA.pa. 1361) 144 / 68 duSTatAM duSTasaMsargAduSTa dizyAtsukhaM narahari (su.85) 19/46 durgA nadI zi (zA.pa. 1986) 246 / 40 duSTA bhAryA (garuDa. pU. 108) 1551111 dizyAdvaH zakulAkR (zA.pa. 123) 1718 durjanaH kRtazikSo'pi 54 / 24 | duSTAvinIta (zA.pa. 1411) 145/105 dizyAnmahAsuraziraHsa (su. 77) 11 / 21 durjanaH parihartavyo (hi. 1.89 ) 54 / 5 duSTairapi nijai (zA.1.1439) 153 / 16 nadImukhaistathai (su. 3196) 97 12 durjanaH parihartavyaH (su. 355) 55/70 dUti tvaM taruNI (su. 1188 ) dInAnAM kalpavRkSaH(mRccha.1.48 ) 53 / 276 durjanaH priyavAdI ca (hi. 1.82 ) 55/49 dInAnAmiha pa (bhAminI.a.91 ) 212 36 durjanaH sujanIkartuM (su. 387) 56 / 114 dInonnatacalapa (zA.pa.853) 226 / 153 durjanaH sujano na 54/35 dIpadazA kulayuvatI 351 / 21 durjanagamyA (paMca. 1.301) 170 772 dIpanirvANagandhaM (hi. 1.76) 163 / 448 durjanajana saMsargAtsa 88 / 10 dIpaya rodasIrandhra (sA.da.4 . 14) 133 / 3 durjana dUSitamanasAM (su. 390) 56 / 124 dIpayannatha nabhaH (kirAta. 9.23) 300/40 durjanaM prathamaM vande 54 / 34 dIpAH sthitaM vastu (su.258 ) 49 / 181 durjanavacanAGgArairdagdho dIpitasmaramurasyu (zizu. 10.47) 316 / 7 durjanavadanavinirga dIpo bhakSayate (bR.cA. 8.3) 158 / 242 dIkSudvega yogA (zA.pa. 4065) 13 / 48 dIpyantAM yedIyai dIrghamA dUti tvayA kRtamaho dUti zvAsavizeSa eSa 2039 dUtIdaM nayanotpaladvaya 20318 | dUti vidyudupA 357/34 dUto na saMcarati khe (bR.cA. 9.5) 44|4 dUye kAntAkaraM vIkSya 66 / 10 dUraM muktAlatayA (sa.kaM.5.176) 2918 4790 dUraM yAntu nizAca 209 / 18 48 / 120 | dUraM sundari nirga (su.1063) 329 / 18 384 283 dUrataH zobhate (cANakya. 15) 161 / 344 48 / 129 | dUratayA sthUlatayA durjanasaMgati (vikrama. 197) durjana sahavAsAdapi 79 / 17 | durjanasya viziSTatvaM 222 / 58 dUramastu daraghUrNita dUralamaparimeyara 168 / 656 | durjanasya ca sarpa (bR.cA. 3.4) durjanahutAzataptaM (zA.pa. 153) durjanena samaM sakhyaM (hi. 1.80) 246 / 27 | durjanairucyamAnAni (hi. 3.23) 54 / 27 37991 37 / 11 55 / 48 55/41 | dIrghAkSaM zaradindu (mAlavi.2.3) 272 / 70 dIrghA vandanamAli (amaru. 45) 305 / 4 dIrNo'si cetkanaka dIvyanmaulitridazapari 547 | durjano jIyate (dR.za. 46) 168 / 691 duHkhaM dIrghataraM vaha 277164 | durjano dUSayatyeva satAM (dR.za. 3) 5/73 duHkhaM duHkhamiti (pra.bha. 17) 66 / 13 | durjano doSamAdatte durgandhai 55/46 | duHkhAGgArakatI (zAntiza.3.14) 8913 | durjano nArjavaM yAti (hi. 3.23) 54 39 duHkhena zli (bhA.12.4167) 154 54 durdivase ghanatimi (paMca.1.184) 352 / 4 234 / 127 | durdaivaprabhavaprabhaJjana 230 / 6 durbalasya balaM rA ( cANakya. 36) 162 / 393 durbuddhimakRtapra ( bhA. 5.1494 ) 394 / 672 31934 | durbhagaH syAtprakR ( dR.za. 83 ) 169/709 | 335/8 duHprApamambu pavanaH duHprekSyamucairgaganaM duHsahasaMtApabhayA (su.1699) 336 / 35 dukUlaM dormUlAtpraNa dugdhaM ca yattadanu (su. 3259) 386 / 367 | dugdhAmbhodhAvagAdhe 296 / 5 dundubhistu sutarAmace 265/273 duradhigamaH para (paMca. 5.34) 171 / 778 159/261 | duradhItA viSaM (cANakya . 98) 162 / 423 durArAdhyAH zri (paMca. 1.73) 148 / 270 durArAdhyA hi rA ( paMca. 1.68 ) 148 / 268 durArohaM (kAmaM. nI. 11.36) 148 / 269 durAsadavanajyA (kirAta 11.63) 79 / 12 durAsadAna (kirAta. 11.23) 161 / 366 durAzeva daridrasya duritasamUhabalAhaka rand 278|34 294 / 19 155/100 158 / 218 dUrasthApitahRdayo 57 / 140 dUrastho'pi ba (zA . pa . 1609) 143 / 53 dUrastho'pi sa (vikrama. 78) 166 / 591 dUrAdarthaM ghaTayati ( bhartR. 3. 18) 142 / 31 dUrAdarthinamAkalaya 99/24 dUrAducchritapANi (hi.3.164) 61 / 262 dUrAdutsukamAgate ( amaru. 49) 358 61 dUrAdujjhati (sUkti. 19.10) 224 / 104 dUrAdeva kRto'Jja (su. 1709) 339 / 119 dUrIkaroti kumatiM (rasagaMgAdhara ) 87 / 30 76 / 39 | durbhikSAdeva (bhA. 12.6747) 393 / 664 | dUre'pi parasyAgasi (su.407) 58 / 181 dUrasthaM jalamadhyasthaM dUrasthAH parvatA
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH dUre'pi zrutvA bhava 135 / 10 | dRSTyA kezava (sUkti.2.93) 24 / 159 | deve'rpitavaraNasraji bahu 16 // 3 dUre mArgA (nItipradIpa.10) 241 / 152 dRSTrADambaramambare 342171 | deve varSayaza (sakti.61.22) 341159 dUrotkSiptakSipra (zizu.18.45) 13081 dRSTvA darpaNamaNDale ni 359 / 94 | devairyadyapi takrava 216333 dUrvAhAratRNAhArA (zA.pa.937) 80 / 22 | dRSTvApi dRzyate dRzyaM (su.228) 46 / 78 | devo rAjA 38421 dUrvAyA bhUSaNa patraM (cA.24) 387418 dRSTvA maNDalama 108 / 210 devo harirvahatu va (zA.pa.740) 209 / 8 hukpAtaH kamalAsane (zA.pa.75) 15 / 25 STA vedyaM paramatha 369/71 | devyAH prAkparirambhaNe 6 / 67 hagantavyApAraprabala 280184 | dRSTvA zAkhAvakIrNa 228202 | dezaH so'yamarAti (vaNI.3.33) 3667 harabhajabhaGgima (zA.pa.3777) 352 / 28 | dRSTvA sphIto'bhavada (bhrmrsh.6)223|92 | dezakAlavihInAni (r.6.63)38||397 dRgbhyAM yasya viloka 1821 | dRSTrakAsanasaMsthite (amaru.19) 311 / 16 | dezATanaM paNDi 173 / 064 dRDhaH premA bhanaH 1771987 va vikRtaM (zA.pa.4145) 371 / 120 dezAnAmupari (paMca.1.166) 149 / 285 dRDhataragalakani (zA.pa.1197) 248 / 70 | dRSdaivADazamudrayA 111 / 264 | dezAnutsRjya ga 1640631 dRDhataranibaddhamuSTeH ko (kuva.57) 72 / 35 deyaM bho hyadhane (vR.cA.11.18) 69 / 28 | deze deze kalatrANi 36116 dRpyadaityanitambinI (zA.pa.125)18133 | deyamArtasya zaya(bhA.3.101)3863374/ deze deze kimapi kutukA 984 dRzaH pRthutarIkR (sakti.50.8) 253128 devaH pAyAtpayasi . 23 / 133 | deze deze deze jaDimaku 33515 dRzA kiMci (zA.pa.3764) 352 // 33 | devaH pAyAdapA(sA.da.10.98) 221100 deze durAzA 375 / 230 dRzA dagdhaM manasija (viddha.1.2) 250 / 1 | deva kSIrasamudrasAndra dezairantaritA zatai (amaru.99) 208033 dRzA vidadhire dRzaH 342176 | deva tvaM jaya (zA.pa.1223) 1081193 / dehaM hemadyuti pari 2663322 dRzA sapadi mIli(su.2097) 319 // 36 | deva tvaM mala (sUkti.97.33) 107 / 187 dehArdhAnaddhakAntA 8 / 114 dRzoH siimaavaadH(skti.52.1)255|24 | deva tvatkaranIrade / 107 / 184 | dehi dehIti ja (zA.pa.269) 383 / 261 dRzau kimasyA (naiSadha.7.34) 25987 deva tvatkarapadmakoza | dehi matkandukaM rAdhe (kuva.69) 22 / 104 dRzo tava madA (gIta.10.5) 313166 | deva tvattaruNapratApata 133 / 14 | dehIti vaktukAma (zA.pa.392) 73113 dRzyaM dRzAM saha (zA.pa.3273) 254.5 deva tvattaruNapratApazi 115:49 dehIti vacanaM shru(bhrtR.sN.535)383|261 dRzyate pAnagoSThISu (skti.73.7)314|1 deva tvadgajavAjipa . 125 / 15 dehe durlalitasya deva 353355 zyante bhuvi bhUrini 53 / 260 | deva tvadAnapAtho | dehe pAtini kA (bhoja.53) 3511358 dRzyante mAnasotaM 269 / 407 deva tvaddhajada (su.2640) 134 / 16 | daityAnAmadhipena (zA.pa.84) 1954 dRSTaM durjanaceSTitaM (su.3193) 68181 deva tvaddhajadaNDa 134 / 25 | daityAnAM manasi dayA 18126 dRSTaH kAtaranetrayA (amaru.85) 329 / 16 deva tvadyazasA sadA 136144 | daityArAtirasau varA 2031104 dRSTaH kvApi sa ke (su.100) 25 / 187 deva tvadyazasi (zA.pa.1226) 136 / 39 | detyAsthipaJjaravidAraNa (.52) 1946 dRSTaH saprema devyA ki (veNI.1.3)8108 | deva tvadvijayapra (zA.pa.1245) 125 / 10 | dainyaM kacitkaca(zA.pa.4107)36833 dRSTaH sAkSAdasuravi 105 / 178 deva tvadvijayodyame 125 / 12 | devaM puruSa (matsya.a.221) 82 // 1. dRSTadurjanadaurAtmyaH daivaM phalati sarvatra (su.298) 46 / 62 deva tvameva pA(kA.pra.9.120) 103 / 60 1110 dRSTasya yasya hariNA raNa (su.49) 1646 | deva tvAmasamAnadAna 104185 daivaM phalati sarvatra 9199 dRSTAH saMkaSTadAhAH 9 / 133 | deva brahmANDabhANDe 148184 daivamullApa yatkArya 9.19 dRSTA dRSTima (nAgAnaMda.3.35) 318 / 14 devarAjo mayA dRSTo 188131 daivavazAdutpanne (paMca.1.3) 71 / 31 dRSTAntona tavA 109 / 219 deva zrInRpa rAmacandra 1201148 daivAtpazyerjagati (mAlatI.9.26) 29111 dRSTiM dehi punarbALe (zaMgArati.1) 31216 | devasyAmbu (sakti.105.2) 3831363 daivAdapyuttamAnA (hanu.13.14) 62 / 281 dRSTiM sAlasatAM bibha 254 / 47 devasvaiguNyabhedAtsa 10159 daivAdahamatra (rudraTA.7.29) 278021 dRSTiM he prati (zA.pa.3769) 353 / 43 devA dikpatayaH (zA.pa.108) 10.150 daivAdyadyapi 209 / 2 dRSTiH kApi surA 272 / 72 devAdhipo vA bhuja 104 / 105 daivIrgiraH ke'pi (su. 194) 3833 dRSTiH zaizavamaNDa (sUkti.51.6)256152 devAnAmidamAma (sUkti.109.72) 32 / 2 | daivena prabhuNA (bhartR. 2.90) 95 / 123 dRSTistRNIkRta (skti.109.6)360|27 | devIM vAcamupAsate hi (kuva.52) 36 / 40 / parAgvadana (bhAminI.ka.1) 362 / 27 dRSTe candramasi prluu(su.1987)289|68 | devI zrIja 383 / 264 | daive vimukhatAM yAte 17 dRSTe locanava (amaru.160) 311 / 21 | deve tIrthe dvije (dharmavi.18) 168668 deve samarpya (zAntiza. 3.20) 92176 dRSTo vA sukRtazato 60231 / deve digvijayodyate 125/11 / doHsaMdehavazaMvada 61121
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM dogdhrI dhaany(bhaa.12.2733)388|439 | dvandvo dvigurapi 189 / 51 | dhatte barhabhare 314172 dordaNDadvayakuNDa (rasagaMgAdhara) 108|208dvymidmtynts (su. 1813) 344 / 12 | dhatte bhara (bhAminI.a.89) 236 / 14 dordaNDadvayalIlayA 10 / 151 | dvAtriMzadda (zA.pa.1199) 248480 | dhatte vakSasi 365 / 51 dordaNDAJcita (sUkti. 95.3) 363 / 23 | dvAra khaGgi (sUkti. 97.78) 108202| dhatte viyogi 199 / 29 doryotaddantakhaNDaH saka 2 / 28 dvAraM gRhasya (su. 1853) 347 / 12 | dhatse mUrdhani 237029 dobhA (kAvyapra. 10.11) 106 / 148 dvAraM dvAraM raTa 71 / 10 dhanaM tAvadasulabhaM (hi.1.189) 647 dobhA saMya (zA.pa.3686) 319440 dhanaM tAvallabdha katha (prava. 77) 368144 dolAyAM jagha (sUkti. 51.14) 256145 | dvAri praviSTaH 1731848 dhanaM yadi gataM (kavitA.43) 6752 doSajAtamavadhIrya 49 / 161 | dvAri stambha 352 / 11 dhanaM yadiha me 71 / 23 doSapoSamabhiyAti 59 / 213 dvAre kalpatarugRhe 2073 | dhanaM (vR.cA.15.21) 159 / 275 doSabhItera (hi.1.57) 164 / 479 dvAre dvAre pareSAma 74 / 48 dhanakSayaH ziSTagarhA(pra.bha.17)3881427 doSamapi guNavati (su. 244) 82 // 38 | dvAre ruddhamupe (su. 3238) 153 / 420 dhananAze' (bhA.12.6619) 387 / 423 doSAkaro'pi (bhoja.138) 50 / 195 | dvAropAntanira (kAvyapra. 3.2) 304 / 6 | dhanadairdharmarAjaizca 1013 doSAgamana 303 / 139 | dvAvimAvambhasi (bhA. 5.1030) 658 dhanabAhulyamahetuH (su. 522) 7030 doSAnapi guNIkartuM (su. 215) 4672 | dvAvimo na (bhA.5.1027) 383 / 253 | dhanamapi paradattaM (su. 307) 65 / 18 doSAlokana 57 / 151 | dvAvimau puruSau (su. 2973) 155 / 108 | | dhanamarjaya kAkutstha (pra.bha.4) 64 // 3 doSo guNinA 48 / 138 | dvAvimau (bhA. 5.1028) 155 / 105 | dhanamastIti (zA.pa.1446) 153121 doSo'pi 158 / 245 dvAvimau purussau(shaa.p.1549)155|109 dhanavAniti hi (hi.1.168)374|208 daurgatyena samIritA 7439 dvAvimo purusso(shaa.p.1547)155|104 | dhanavAnkrodha 379 / 94 daurjanya (zA.pa.1031) 241 / 243 dvAvimau purusso(shaa.p.1933)155|106 | dhanavAnbalavA~lloke (hi.1.123) 65 / 1 daurmacyA (bharnu.saM. 23) 178 / 1010 dvAvimau puruSo(zA.pa.1550)155107 | dhanahIno na hI(vR.cA.10.1)387421 yAM nirundha (kirAta. 9.20) 300 / 37 dvAveva ka (r.go.2.61.17)388|436 | dhanahetorya Ihe(bhA.12.785)386351 yAmArohati (mUkti. 27.15) 21630 dviH zaraM nAbhi (hanu.1.49) 165 / 553 | dhanAgame'dhikaM 168681 dyuti vahanto (kirAta. 8.39) 338182 | dvijakulapate | dhanAni jIvitaM cai (hi.1.44)286|346 dhUtaM pustaka 157205 | dvijarAjazekharo 364 / 36 | dhanAni bhUmau paza (bhartR.3.35) 92155 dhRtaM yo yama (paMca. 1.57) 148 / 266 dvijA (zA.pa. 1284) dvijA (zA.pa. 1384) 144 / 100 144 / 100 | dhanAni vidvatka 11773 dravatvAtsarva (hi.1.93) 1636451 dvijAtipUjA (bhA.5.1254) 387420 dhanAzayA khalI (i.za.61) 64 / 11 iviNArjanajaH pari (su. 524) 7031 dvitraiH keli 357135 dhanAzA kaitava . . 355 / 4 dravyaprakRti (kAma.nI.5.2) 148 / 257 dviyoni 325154 dhanAzA jIvi (hi.1.112) 166 / 584 draSTavyeSu kimuttamaM (bhartR. 1.7) 252 / 55 dvidhA (sakti.1098) 261 / 155 | dhanikaH (garuDa.pU.aM. 110) 153334 drAkSAM pradehi 221186 dviradadantavalakSa (zizu.6.34)341640 dhanino'pi ni (sA.da.10.66) 46 / 53 drAkSA mlAnamukhI 29/10 dvirbhAvaH puSpa (rasagaMgAdhara) 116 / 58 | dhanino'pyadAnabhogA (bhoj.16)72|43 dAgAkramyoda 134 // 27 dviSatAmudayaH (kirAta. 2.8) 1511386 | dhanuH pauSpaM maurvI (bhoja.171) 52 / 252 drAgaindrImanu 295 / 66 dviSA prAsa (kumAra.16.42) 128121 dhanena ki yo (hi.2.9) 1741898 drAdhIyasA dhASTarya (sUkti. 5.1) 316 | dvIpAdanyasmAdapi (ratnA.1.7) 91 // 39 dhanena vAsasA pre (daM.za.44) 3874404 drAdhIyAMsaH (zizu.18.33) 129/72 dveSAdivaika 383 / 169 dhanenAdharmala (bhA.5.1251) 3941700 dutaM yasyA 252145 dveSidveSa (paMca.1.60) 148 / 265 dhaneSu jIvita (zA.pa.425) 1681657 drutatarakaradakSAH (zizu.11.8) 323 / 24 | dveSyA (naiSadha. 12.12) 110 / 234 dhanairniSkulInAH (nItisAra. 3) 64 / 12 dutataramito (su. 649) 2333109 dhanairviyuktasya (mRccha.5.40) 66 / 44 dUtadravadrathacaraNa 1279 dhattarakaNTaka 243 / 191 dhanyastanvi sa 292132 hutazAtakumbha (zizu. 9.9) 294 // 37 2431190 dhanyastvamasi 283 / 156 drutasamIracalaiH (zizu.6.28) 341134 cakSurmuku (mAlatI.3.12) 27415 dhanyAH zaradi 3447 drumAH pANDuprAyA, 324 // 40 | dhatte nAyaka 1201141 / dhanyAH zucIni (su. 181) 29 / 19 dogdhavyaM na ca(bhA.3.1147)3941692 | dhatte padmala 337144 | dhanyAH (zA.pa. 1047) 2421172
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH . dhanyA keyaM sthitA (mudrA. 1.1). 8.105 | dhAnyAnAM (hi.3.55) 148 / 235 / dhairyamAdhAya lajjAM 3042 dhanyAnAM giri (bharta. 3.15) 374 / 220 | dhArayitvA tvayA(bhoja.234) 102 / 46 / dhairyamulbaNa (zizu.10.68) 31811 dhanyA sA gRha 280/94 / dhArAdharastvada (bhoja.225) 125/7 / dhairyalAvaNya 1.3154 dhanyAsi yA (kAvyapra. 4.17) 328110 dhArAdhIza (bhoja.202) 117189 dhmAtA bhAlata ...21143 dhanyAstAH (zA.pa. 3748) 328120 | dhArAdhauta (zA.pa. 3881) 342179 | dhmAtA bhAlata 29567 dhanyAste kavayo 34 / 58 dhAreza tvatpratApena(bhoja.173) 117180 dhyAnavyAja (zA.pa. 131) 26 / 205 dhanyAste ye (garuDa.pU.a. 115) 66 / 29 | dhArmikaM (kAma.nI.1.11) 142 / 3 | dhyAnazastraM 1601330 dhanyo'yaM maNi 21150 | dhASTaryalakita (kirAta. 9.72) 316 / 64 | dhriyate yAva (zizu.2.35) 1511362 dhanvantarikSapaNa 37137 dhAvantaH (zA.pa. 4109) 369 / 78 | dhruvaM dhvaMso (praba.82) 362133 dhammilaM pari (zA.pa.3174) 32815 dhAvantamanu 123 / 2 dhvajaparTa 332155 dhammille nava (sA.da.4.9) 114 / 13 | dhAvitvA susa (zA.pa.4159) 375 / 222 | dhvanirati 218178. dhammillo bhaMga (sakti.78.15) 32051 | dhikceSTitAni (zA.pa. 996) 237148 | dhvastaH kAvyo (zA.pa. 3999)3641 dharaNidhara 115 / 51 dhiktasya mUrkha (shaa.p.3323)262|188 | dhvAntaudhe 302 / 102 gharAdhara tava 132 / 27 dhiktvAM re (zA.pa. 194) 100032 dharma pAlaya . 112 / 270 | dhiggRhaM (skAMda.vai.a. 20) 156 / 135 na kaThoraM na (kAvyA. 2.324) 25013 dharma prasaGgAdapi 375 / 240 dhigjIvi (skAMda.kAzI.a.1) 1731871 | na kadAcitsatAM (su.305) 4783 varmaH praba (garuDa.pU.a. 115)389 / 488 | dhigdhiktA (zAMti.4.10) 371 / 112 na karoti 19424 varmaH prAgeva (navarana. 4) 153 / 422 | dhigastvetA 65 / 14 | na karmaNA la (bhA.12.736)3931660 dharma eva plavo (bhaa.3.1183)394|690 | dhigvAridaM (zA.pa.865) 226 / 161 | na kazci (zA.pa. 1376) 146 / 160 dharmazAstrArtha (zA.pa.1343) 142 / 16 | dhIraM vAri (amaru.13) 343394 na kazci (bahaspati.nI. 114) 1611346 dharmahAnyarjite 1661588 | dhIradhvanibhira (bhAminI.bha.59) 212 / 18 na kazcidapi (zA.pa. 647) 154140 dharmAtmA (r.go.2.114.18)394|694 | dhIrANAM 1671649 | na kasyacitkazci (hi.2.46) 1721835 dharmAkhyAne zma (vR.caa.14.6)394|686 dhunoti cAsiM (kAvyapra.10.30) 93 / 92 | na kAkAri 374 / 212 dharmAdarthaH prabha (ra.3.9.30) 394 / 677 dhunotu dhvAntaM 25125 |na kA nizi (naiSadha. 1.30) 25339 dharmAtpaijavano (kA.nI.1.14)3871387 dhunvantyamUni 333 / 82 | na kAmabhogA 349 / 51 dharmArambhe'pya - 51141 dhunvAnAzcanda 326 // 33 na kAryeSu na 35011 dharmArtha yasya (mA. 3.95) 163 / 462 dhUmaH payo (sa.443) 60 / 244 na kAlaH (zA.pa. 1320) 160334 dharmArthakAmata (hi.2.179) 164 / 494 dhUmavyAkula 12 // 32 / na kAlasya na (zA.pa. 3988) 36011 dharmArthakAma (brahma.a. 120) 159 / 255 dhUmAgADhamalI (rAjata.4.11) 393 / 649 | na kAlasya (ra.4.27.7) 3933653 dharmArthakAmamokSeSu 3011 | dhUmAyante vya (bhaa.5.1319)393|662 | na kiMcit(kAma.nI.11.47) 3933646 dharmArthakAmahInasya (su. 3167) 66 / 24 dhUmAyitA (bhAminI.a.99) 248182 | na kuryAH 232178 dharmArtho yatra na 167611 dhUrtaH strI vA (hi.3.131) 1480242 na kuryAdabhi (zA.pa.1526) 155 / 8. dharme tatparatA (vR.cA.12.15) 531262 dhUrtAdhoraNa 125 / 14 | na kulaM vRtta (bhA.5.1134)3941671. dharmA yazo nayo 297 dhUlidhUsarasarvAGgo (zA.pa.575) 897 na kuLe vApi 2442.18 dhUlIdhArAbhirandhAsta 12317 dhavalakusumabhAva 133147 na kenApi zrutaM .. 363 / 4 dhavalayati samagraM 51 / 219 dhUlIdhUsara (kAvyAlaM. 7.32) 208 / 35 na kevalaM manuSyeSu (zA.pa. 444) 9013 dhavalAnyAta (paMca.1.43) 148 / 253 | dhUlIbhirdivamandha (naissdh.12.95)124|9 | na kokilA (zA.pa. 892) 229 / 227 dhavalIkaroti 2631209 dhRtatuSAra (zizu.6.60) 346121 nakaH khasthAna (paMca.3.44) 861 dhAtastAta (bharta.saM. 545) 611265 | dhRtadhanuSi (zA.pa. 3965) 360113 na krIDAsu 373162 dhAtuH parIkSA 1601332 | dhRtabisa (kirAta. 10.24) 340 / 26 | na krodhaH 668 dhAtuH (kAzyapra. 10.39) 289 / 54 dhRtvA padaskhalana (bhaaminii.k.5)362|29 | na kodhayAtu 166 / 605 dhAtuvAdeSu 155 / 103 | dhRSTaH kiM 30764 | na kvacica 80116 dhAtuzcaturmukhIkaNTha 31 31 ghayaca dhairya yasya (zAntiza. 4.9) 370 / 103 na kvApi 182 / 32 dhAnyAkanAgara (zA.pa.4033) 364 / 41 | dhaiya hi kArya (paMca.1.225) 383 / 260 | nakSatra ... 322 / 13.
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM . 104198 211 / 42 nakSatrabhUH na dAnena na (garuDa.pU.a.109) 349 / 39 nakSatrabhUSaNaM candro (cANakya.8) 161 / 342 na dAnaiH zu (bR. cA. 17.10) 393/655 nakSatrANi bahUni na diSTamapya ( ma. 6.78) 393 / 657 na kSudhA pIDyate (paMca. 1.99 ) 144 / 92 nadIkUle ca ye (vR.cA. 2.15) 162 / 420 nakhakSatamuraH stha 328|15|| nadIjalaGkezavanAri ( bAlabhArata) 190 / 64 82 / 44 nadItIreSu ye vRR (vR.cA. 2.15) 167 / 644 143 / 63 | nadInAM ca kulA (cANakya. 27) 165/540 nadInAM (garuDa.bR.a. 108 ) 154/79 59 / 224 | na prItiH pavane na khanati khuraiH (zA.pa. 970) na gajAnAM (zA.pa. 1363) na gajairna naraiH (zA.pa. 1610) 143 / 54 na gaNasyAprato (zA.pa. 1464) 153 / 33 na gayo (bhartR.saM.126) na guNAH kApi 250 / 18 49 / 180 na barIbharIti 46/69 na. gRhaM gRhamityAhu (paMca. 3. 146 ) 350 6 na gRhNAti grAsaM (zA.pa. 926) 232/75 na ca gandha (zA.pa. 1010) 239 / 89 287/2 na ca me'va (zizu. 9.56) na ca rAtrau (bhA.5.1437) 381 / 163 naca vidyAsamo (cANakya 75) 162 / 406 40 na durjanaH (vR.cA.11.6) durjana na ca zatrura (bhA. 12.2108) 381 / 166 na daivaM na pitryaM ca na cAbhimAnI na cArAdhi rAdhA na ciraM mama tApAya ( kuva. 75) na corahAryaM na ca (pra.bha. 8) na jalpa dazanatviSA na jAtu (vAyu. 93.95 ) na jAne saMmukha (amaru. 64 ) na jighratyAmnAyaM spRzati na dUtIsaMcAro na nadebhyo'pi ( pUrva cAtakA. 7) na devakanyakA (kAvyA. 2.325) na devasevayA yAti 91 / 28 na devAya (garuDa.pU.A.a.109) 55/57 na deve devatvaM (bhartR.saM.555) na devo vidyate na tathecchantya (su. 369 ) 56 / 100 na tathotthApyate (hi. 3.42) 148 / 229 280182 211 / 11 253/2 380 / 112 | na daivamiti saMcintya (zA.pa. 454) 82 / 4 374 / 211 | nadyo nIcagatA (zA.pa.814) 222 / 33 330 / 3 na dvAri dviradAvalI 23736 153 / 4 167/622 30 / 13 | na dviSanti na (zA.pa. 1423) nabhodiganta pratighoSa 294 / 18 na dravyANAmavijJAya | 166 609 273 / 1 nabhonadIvya ( zizu . 17.65) nabhobhUSA pUSA (pra.bha. 15) bholAkumupA na dharmazAstraM paThatIti (hi.1.17) 84 / 16 na dhAtorvijJAnaM na ca 448 43 / 5 na dhyAtaM padaM (zA. pa. 4152) 374 / 218 257/24 | na dhvAnaM kuruSe (zA. pa. 967) 235 / 148 na jImUtacchedaH sa na jJAtuM nApyanu (pra. rAghava. 5 . 2 ) 158 234 | na naTA na viTA (bhartR.saM. 165 ) 80/30 44/7 Tospi dadyAdgaNako'pi na tacchastrairna (paMca.1.135) 146 / 147 na tajjalaM yanna (bhaTTa. 2.19) 331 / 35 na tathA tapya ( bhAga. 11.23) 384 / 301 na tathA bAdhyate (paMca. 2.95 ) 66 / 22 na pazyati ca na pANi (sUkti.66.10) 159 / 282 348 / 16 / na pitA nA (ra.2.27.6) 381 / 181 napuMsakamiti jJAtvA (kuva. 90) 277 / 3 na putratvena pUjyante (zA.pa. 1486) 81 / 4 na putrAtparamo 160 / 338 na putrAyatta (zA.pa. 1524) 154 / 77 na prasAda (kirAta. 9.25) 300/42 286 / 31 357/46 na brahmavidyA na ca (pra. rAghava. 1.23) 31 / 27 na brUte paruSAM gi(saa.d.23.97)358|68 na bhayAnnApya (bhA. 13.2219) 349 / 44 na bhavati (bhartR.saM. 559) 47107 201 / 67 na bhavati malayasya 99 / 13 | nabhasi jalada (amaru. 103) 343 / 103 166 / 596 | nabhasi nirava (bhoja. 208 ) 443 nabhasi viralatArA na bhikSA durbhikSe 213 / 51 324 / 35 67/58 na bhikSA duSprA (bhartR. 3.97) 386 / 355 na bhUtapUrvo na ca kena 92/54 na narasya naro dAso (hi. 3.78 ) na niryiyA santi (su. 486 ) nItamupAi 128 / 46 127 / 13 177 / 991 299/15 323 / 6 nabhovanaM natamasau na bhrUNAM sphuraNaM na 229/232 namaH khalebhyaH ka (su.326) 59/220 64 / 7 namaH zivAya niHzeSa (su. 16) 72 / 51 | namaH sarvavide tasmai 276 / 37 | namaH svatantra cicchakti (su. 21) 262 / 170 na maNerito'dhikA 4/9 36 / 55 187 nanu nIlAJcala 247/64 nanu saMdize'ti (zizu. 9.61) 287 / 3 na madyavyasanI (zA.pa. 1507) 154 / 64 nandanajanmA madhupaH 222/57 | na mayA gora (kAvyA. 3. 108) 195/47 nandanarendradraviNai (zA. pa. 381) 72 / 34 na mayA racitaM 237/32 nandanti ma (zA.pa. 4124) 372 / 167 namaskurmaH kUrma namada 18/18 nandayati kasya na (su. 1741) 340 / 10 namastasmai gaNezAya 24 18 / 23 nanvAzraya (su. 441 ) 248/69 | namastasmai varAhAya (su. 7) na pakSavRttirna sapakSa na tadbhuktaM na (zA.pa.475) natabhruvo locana na tasyAdirna 155 / 113 25989 185 / 17 na pakkairAlepa (sUkti. 1.35) 124 | 3 |namastuGgazirathumbicandra (sUkti. 1.1) 3 / 1 18 / 29 namastubhyaM devAsuramuku (sUkti. 1.5) 5/49 na paNDitAH sAha (dazarU. 4.26) 39 / 22 namastribhuvanotpattisthiti (su.5) 14 / 1 79/20 na para phalati hi (su. 418) 58 / 189 namastrimUrtaye tubhyaM 256 / 36 | na parasyAparAdhe (hi. 2.143) 164 / 488 na dAtuM nopabhoktuM ca (bhoja. 70) 71 / 11 na parvatAgre nalinI (mRccha. 4. 17) 355/6 | na mAtari na (garuDa. pU. a. 114) 88 / 13 na tAdRkkarpUre (zA.pa.1016) 240 / 119 na tiryagavalokita 261 / 48 na tUNAdu (naiSadha.12.49) 109 / 163 na tejastejasvI (sUkti. 10.9) na danturamuraH sthala 14 / 1 namasyAmo devAnnanu (bhartR, 2.92) 93 / 88
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH na mAtA zapate (dharmavi.18) 168 / 669 | na lajate sajana (su.359) 59 / 225 . nave vayasi (grudd.puu.a.114)156|134 namAmi mAmano (zA.pa.548) 205 / 1 na lajjA na (hi.1.120) 349 / 38 | na vai tADanAttA - 246 / 19 namitAH phalabhAreNa na 34418 na labhante vinodyogaM (dR.za.36) 83 / 17 na vairamuddIpaya (bhA.5.1082)3941697 na mithyAvAdaste 106 / 154 | nalikAgatamapi . 56 / 119 / na vairANyabhi (bhA.2.2438) 3941678 na mugdhadayitA (zA.pa.183) 37161 nalinaM malinaM (naiSadha.2.23) 259 / 91 navokirjAtira (zA.pa.152) 3014 na mRdrIyAnmRdvI (su.55) 18330 nalinAntikopa (shishu.13.43)126|43 na vyAdhayo (bhA.2.1974) 3863377 na me duHkhaM (zA.pa.3456) 27714 | nalini nipuNatAM 244 / 224 na vyAdhina(yogavA.sA.1.27)3863378 namo namaH kAvyarasAya (su.168)31|30 / nalinIdalagata (zA.pa.557) 1711790 na vyAptireSA (dR.za.41) 168 / 689 namo rAmapadAmbhoja 2076 nalinIdalagata (mohamudgara) 373 / 172 | na zabdazAstre (pA.sa.19) 389 / 484 namo vAGmanasAtIta (su.15) 15 nalinIdalatAla 285 / 6 na zAntAntastRSNA (su.491) 72056 namo vizvasRje (raghu.10.16) 14 / 2 na lokAyata (zA.pa.1521) 1666606 | na zIlaM darabhaGgI 255 / 33 namratvenonamantaH (bhartR.2.59) 53 / 277 | na lopo varNAnAM 106 / 153 / nazyato yudhya (mArkaDeyara.49)3863377 nayaguNopacitAmi (raghu.9.27) 332 / 40 | navaM vayo (zA.pa.2083) 145 / 111 | na zlAghate khalaH 199 / 19 na yajvAno (paMca.1.323) 149 / 298 navaM vastraM navaM (nItipra.15) 159 / 296 na zvetAMzuva (zA.pa.1111) 218165 na yatnakoTizatakairapi 55 / 44 navakadambarajoru (zizu.6.32) 341138 | naSTaM mRtamati (paMca.1.363) 1641513 na yatra guNava (sUkti.36.37) 247155 navakanakapizaGga(zizu.11.43)327112 naSTamapAtre dAnaM (su.341) 58166 na yatra sthemAnaM . 230 // 33 navakisalayatalpaM (taaraash.122)275|22 naSTe vArijavipine 222159 nayanacchalena suta 259/75 navakulamacarcikA 299 / 18 na saMzayamanA (bhA.1.5613)1631434 nayananipAte (zA.pa.3555) 312 / 26 navakumAruNapayo (zizu.9.7)294135 na saMsArotpannaM (bhartR.saM.263) 368043 nayananIraja (zA.pa.3336) 265 / 284 | nvkumudvnshriihaa(shishu.11.22)322|9 | na sadazvAH kazAghAtaM (su.2265)8027 nayanapathanirodhA (zA.pa.594) 2078 na vakSojAzleSapramRti 280186 na samAsaH samarthasya 103152 nayanamasi (zA.pa.755) 210121 | navacandrikAkusuma(zizu.9.28)30053 | na sarpasya mukhe 1471193. nayanayugAsecana (saa.d.3.267)270|18 na vadhyante hya (paMca.1.123)1641505 | na savarNo na ca rUpaM 28819 nayanavikAra (zA.pa.3765) 359 / 57 navanakhapadamaGgaM (zizu.11.34) 309 / 6 | na sAdhuH kutrApi 52 / 239 nayanasya tulAM cake 259/70 navanItopa (sakti. 130.3) 385 / 312 155 / 102 nayanAJcalacaccarI 260 / 105 navanIlamegharuciraH(zA.pa.73) 367429 na sA (skAMda.nAgara.a.115) 65 / 3 nayanAnanda (kAvyapra.10.54) 299 / 5 navapayaHkaNakoma (zizu.6.36) 341 / 42 na sA priitiH(bhaa.13.1818)394|673 nayanena nirIkSitA 27831 | navapalAzapalAzava (zizu.6.2) 332 / 58 | na sA sabhA (zauna.nI.115) 174 / 884 nayanotpalajaladhArA 275 / 11 na vAcA durgamaH (ra. 6.67) 393 / 668 na saahsaikaant(hi.30.116)174|909 na yasya cessttitN(pNc.1.284)164|512 na vArayAmo bhavatI 21918 na sukhaM na ca saubhAgyaM 832 nayena jAgra (kAma.nI.7.58) 394 / 669 na vittaM darzaya (paca.1.433) 64 / 2 | na saukhyasaubhAgya(zA.pa.300) 8304 na yenAGkuritaM (dR.za.53) 150 / 359 | na vidyayA naiva kulena 65 / 12 | na skandate na (ma.7.84) 394 / 691 na yojanazataM dUra (hi.1.148) 75 / 11 | na vinA parivAdena (zA.pa.346) 54 / 2 | na strIjitaH (zA.pa. 1511) 154 / 66 naratvaM durlabhaM lo(AgneyapurANa)167660/na vinA pArthivo (paMca.1.87) 144085 / na strINAmapriyaH (hi.1.117) 349 / 41 naranArIsamutpannA 185 / 15 na viprapAdodakapaGki 892 na sthAtavyaM (zA.pa.324) 167 / 626 narapatihita (zA.pa.1353) 152 / 409 | na vimocayituM 481132 na mAnaM na ca 292 // 33 na ramyaM nAramyaM 1771989 na vizvase (zA.pa.1301) 160323 | na spRzatyA (kAvyA.3.121) 3941702 narasya cihnaM 174 / 890 na vizvAsA (bhA.5.1361) 3941695 | na sma mAti (zizu.1050) 316 / 10 narasyAbharaNaM rUpaM rUpa (cA.nI.43) 83 / 2 na viSaM viSa (sa.7.44) 981 na khanana (garuDa.pU.a.108) 166 / 573 narAH saMskAra (su.306) 1771980 | na viSamamRtaM (zA.pa.377) 611255 | na khalpamapyadhya (hi.1.172)172|834 narANAM nApito (paMca.3.74) 159 / 279 na viSayabhogo 36 // 22 na khalpasya kRte (bhoja.13) 161 / 355 349 / 56 | na khAM kareNumapi 231 / 73 narAdhipA nIca(paMca.1.414)1501396 na viSeNa na (kuva.123) nareze jiivlo(kaam.nii.4.42)145|128 navInadInabhAvasya yAca(kavitA.39) 7317 | na khAdu nauSadhamidaM narairviphalajanmamigiri 31744 | na vetti yo ya (bR.cA.11.8)1731865 | na khe sukhe (bhA.5.1083) 3941688' 6 subhA0anu. 1004
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 subhASitaratnabhANDAraNasthapadyAnAM na hayairna ca (zA.pa.3080) 25012 | nAnIyante madhuni 8039 / nAlambate daiSTi(zizu.2.86) 144184 na hAyanane (bhA.3.10632) 161614 | nAnRSiH kurute 160303 nAlasAH (mA.12.5269) 153 / 10 na hAraM nAhAra 289 // 61 nAntaH pravezamaruNa(amaru.114) 273 / 5 nAlasya (zA.pa.1137) 244 / 236 nahi kasya (zrIkRSNajanmakhaM.5)3941682 nAntarajJAH (kirAta.11.24) 161 / 367 nAliGganti (zA.pa.1243) 108 / 200 nahi janmani jyeSTha (aa.p.gunn.4)82|29 | nAntarvicintayati (sa.276) 51 / 214 nAliGgitA navalavaGga 223186 nahi buddhirguNenaiva (mAlavi.4.6) 88 / 16 | nAndIpadAni (daza.2.40) 252 / 43 nAlIkabhaGgakRdatIva 118120 bahi bhavati yaba (bhartR.saM.569) 91142 | nAndhau skandhanatiH 214177 nAleneva sthitvA (sA.pa.889) 208 / 23 nahi bhavati viyogaH 511218 nAparIkSya nayeddaNDaM 150 // 337 nAlokaH kriyate (su.226) 46177 va hIdRzaM saMva (zA.pa.1470) 154 / 51 nApitasya gRhe 394 / 684 nAlpIyasi (zA.pa.211) 3863363 nAkAlato (bhA.12881) 379/1.3 nApRSTaH (padma.pA.a.110) 166 / 610 nAvajJayA pradA (ra.1.12.31)3871392 nAkAlato mri(mA.12.742)37941.6 nApeto'nunayena (amaru.42) 311 / 27 nAvajJA nApyavaida (sUkti.27.2) 215 / 1 nAkAlamattAH (bhA.12.741)3801109 nAptaM yatkenacidapi (su.519) 70 / 27 nAvarto na ca taralA 21916 nAkAle mriyate(nItisAra.19)160301 nAprApyamabhi (bhA.5.993) 163 / 458 nAvidagdhaH priyaM 164 / 510 nAkAzaM na di (mukti.69.11)298134 nAbhiprabhinnAmbu(sA.da.10.94) 140 / 4 nAzayanto dhanadhvAntaM(sA.da.7.8)29946 nAkrozI syA (mA.5.1265)3801112 | nAbhirandhra 26 // 339 nAznanti pit(grudd.puu.108)389|486 nAkSarANi paThatA (nai.125) 70 // 32 | nAbhiSeko (zauna.nI.115) 22017 nAziSyaH kimabhUdbhavaH 2071 nAgacchannupahUyate na 61261 nAbhisaGgena 2674341 nAnAti sevayau (paMca.1.290) 979 nAgavizeSe zeSe 206 / 15 | nAbhIpadmavasa (pra.rAghava.1.3) 15.30 nAzcaryametadadhunA (su.445) 60 / 245 nAguNI guNinaM 45 / 13 nAbhIbilAntara 2671359 nAzramaH kAraNaM 3871394 nAgendrahastA (kuva.45) 269 / 397 | nAbhIvalayasaMbaddhA 2671342 nAsatyavAdinaH sakhyaM 83.1 nAgo bhAti (paMcaratna.1) 1801042 nAbhUtikAleSu(bhA.12.738) 387 // 396 nAsAM kazci (bhA.13.1218) 348 / 15 nAgnistRpyati (paMca.2.148) 154 / 60 | nAbhUvanbhuvi yasya (zA.pa.924)232183 | nAsAdasIyA (nai.7.36) 260116 nAGgIkRtavyAkaraNauSa 4217 nAbhyastA (bha.saM.195) 374 / 217 nAsAmauktikamabale 260118 nAjArajaH 165 / 562 / nAmRtaM na viSaM (bhartR.saM.91) 251 / 10 nAsAvaMzavinirmukta 258144 nAtaH paraM (zA.pa.3752) 351 / 30 nAmodastAkhilAmo 26 / 193 nAsti kAmasa (vR.caa.5.12)159|286 nAtaH pApIyasI (su.3164) 66 / 21 nAmbujaina kusumairu 352 / 27 nAsti dharmasabho (prasaMgA.12) 3871389 nAtiprasaGgaH (paMca.1.148) 349 / 67 | nAyaM dhAryamadhI 2632231 nAsti kSudhAsamaM duHkhaM 961 nAtyaktvA (bhA.12.6583)386365 | nAyaM prayAti vikRti 29/18 nAsti megha (vR.cA.5:17) 159 / 288 nAtyarthamArthi (zA.pa.433) 1671625 nAyaM muJcati 289/76 nAsti (bhA.3.13649) 156 / 142 nAtyuccazikharo (sa.2260) 83.18 | nAyAti vADavazi nAsti (vasaha.a.153) 161624 nAtra vyAdhazarAH 234 / 120 nAyAto yadi (su.1438) 358173 'nAsti satyaM 165 / 556 nAtha mayUro nRtyati 186 / 11 | nArabdhaM kucapari 313147 nAsti satyA(bhA.1.3097) 3871390 nAtha vilokaya megha 1869 | nArabhetAnyasA(bhA.2.1972)3874402 nAsti strINAM (ma.5.155) 35116 mAthe zrIpuru (zAMti.1.11) 376 / 258 | nArasiMhAkRtiM vIkSya 194 / 12 nAstIdRzaM (matsya.a 36) 384 // 30 // nAtho me vipaNi (kuva.154) 355 / 88 | nArikelasamAkArA (hi.1.94) 45 / 24 nAstyanyA tRSNayA (zA.pa.422) 765 nAdravye nihitA (hi.pra.44) 1621430 nArINAM khalu 354 / 58 nAsmAkaM zibikA 80144 nAdhanyAnAM (sUkti.103.26) 215 / 1 nArINAM mRganAbhi 326 / 31 nAsminsaMtataveSTa (su.2290) 7815 nAdhIte'tra jano yadi 999 nArINAM vacanena 61 / 267 nAsya bhAragrahe (zA.pa.961) 234 / 139 nAdhyApayiSyanigamAzca 4211 nArI paramukhadraSTrI 1571180 nAsyocchrAyavatI (zA.pa.906) 230139 nAnandi kairavamavarSi 210 / 28 nArIbhiguruja (zizu.8.47) 3394104 | nAhaM rakSo na (zA.pa.4088) 367 / 15 nAnanvayate na ca te 104193 | nAruMtudaH (mamu.2.161) 1671615 | nAhaM duzcariNI na 63338 nAnAbhUSaNabhUSitaH 109 / 213 | nAruhedviSamaM vRkSaM 161651 | nAhaM dhAryamadhI 264 / 231 nAnAvidha(kAmya.pra.10.27) 1055144 | nAryaH kuGamazaGkayA 134 / 21 nAhUtApi puraH padaM . 101 / 13 nAnivedya (hi.2.10) 146 / 142 | nAryastanvi (amaru. 8) 317 / 4 | niHpadma zizireNa 214178 788
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH niHSItapInati | nitarAM nIco (bhAminI.a.7) 22016 nimnonnata vakSyati 84117 niHpIte kalazo 361 / 47 nitAntakhacchahRdayaM 195 / 50 nimba ki (zA.pa.1040) 241 / 155 niHzaGkaM gajapati 223177 | nitya chedastuNAnAM (assttrt.3)385|318 | niyata (kAma.nI.2.43) 152 // 410 niHzaGka bahiramba 365 / 9 | nityaM (skAda.A. nityaM (skAMda.A.a.25) 166599 | niyataiH padainiSevyaM 1711797 niHzaGkasaMkocata(nai.7.77) 265 / 278 nityaM nirAvRti (su.89) 1110 niyamayasi (a.zAkuM.5.8) 106.167 niHzeSaM vyapanIya 32020 nityaM brahma (zA.pa.1558) 2913 niyuktaH kSatriyo(hi.2.97) 1474203 niHzeSacyuta (amaru.105) 293 / 7 nityaM manorathasyApi 304 / 1 niyuktahastA (mahA.mA.9.34)1511383 niHzvAsAnalaviddha 277158 nityaM yA (su.538) 71 / 42 | niyomibhi (zA.pa.1332) 1413 nityaM vRddhimupaiSi 18114 niHzvAsA vadanaM (amaru.92) 309 / 11 nirakSare vIkSya 173859 niHzvAsodgI (kAma.nI.3.18) 3841288 nityaM snAtA sugandhA 35012 | nirajane (kirAta.8.12) 33895 nityamAcarataH niHsArasya (zA.pa.481) 155 / 114 3711115 niratizayaM (paMca.1.31) 171775 niHsIma (bhAminI.za.46) 259 / 61 nityamArAdhitA devaiH 1949 | nirarthakaM janma (s.kN.2.253):205|5 niHsRto'haM (zA.pa.4327) 372 / 142 nityamAsyaM shuci(shaa.p.612)156|144 | niravadyAni padyAni 302 niHsneha niHkaruNa 358180 nityAnityavicAraNA 370184 | niravadhi (kAvyapra.10.428) 1816 niHsnehaH patirujjhitA 2879 nityAyapRthivI 150325| nirasthannAlIka 67159 niHho yAti (zA.pa.4100) 36716 nidadhire (zizu.6.24) 335 / 12 | | nirA (kAvyAlaM.sU.3.112) 223394 niHskho vaSTi zataM (aSTarana.9) 7750 nidrAtundilazoNa nirIkSituM (zizu.17.62) 12711 nikaTasthaM (da.za.75) 169 / 706 / nidrAnivRttA (kA.pra.10.22) 3281 | nirIkSya vidyunnayanaiH (kuSa.61) 34020 nikaTasthaM dahatyamina 142 / 11 | nidrAmIlita (bharta.saM.579) 231151 | nirIkSya veNI 33871 nikAmaM kSAmAGgI (mAlatI.2.3)27634 | nidrAdhemIlita (daza.4.23) 278140 | nirutsAhaM nirAnanda(hi.2.7) 9010 nikhilaM jagadeva(rasagaMgAdhara.) 364127 nidritasya bata 3404 nirudyamAnavadyAjhyA 1932 nikhileSu guNeSu 104188 | nidre locanamudraNaM 2811110 nirupAdAnasaMbhAra (vaNIsaMhAra ?) 33 nicayini (kirAta.10.29) 346 / 14 nidheH kalAnAmapi 210115 nirgatAmalavAkyasya 34 // 3 nijakaranikara (zA.pa.752) 21018 | nindantu nIti (bharta.saM.265) 78 / 11 nirgatya na vize 3933635 nijaguNayarimA 35 | nindAM yaH (da.za.27) 168 / 683 nirguNa iti mRta 4027 nijadoSA (kA.pra.10.23) 1711801 | nindyate pitRbhista . 89 / 8 | nirguNamapyanuraktaM (su.242) 48 / 141 nijanayana (sA.da.8.15) 334 / 103 | nindyante yadi (pra.rAghava.1.20) 32148 | nirguNasya hataM ruu(vR.caa.8.16)388|438 nijapatirAdyaH 181 / 25 | nipatAta kila 92162 nirguNeSvapi (zA.pa.232) 4639 nijaphdagatiguNarajita 47196 | nipatya yudhi (zA.pa.1607) 143351 nirjitasakalArAtiH 20159 nijapANipallava (zizu.9.52) 359488 | nipapAta saMbhramamRtaH(zizu.9.71)31013 nirNatavyo 2681365 nijapriyamukhabhrAntyAH 337159 | nipAnamiva (hi.1.176) 829| nirNetuM zakya (kuva.171) 312 / 17 nijarajaHpaTavAsa (6.37) 341543 nibandhanI (bhA.12.6548) 3801148 nirdayaM khaDga (kumAra.16.6) 12714 nijavarSAhitanehA 145 / 125 nibiDatamatamAla 354 / 73 | nirdahati kula (prasaMgA.82) 388429 nijasaukhyaM (hi.1.158) 7118 | nibiDAnuSaka 266 / 308 nidhIte sati (zizu.8.51) 339 / 104 nijAM kAya (zA.pa.3832) 336 / 21 | nimRtaM nibhRtaM 352 / 24 nimagnena mayAmbhasi 1526 nijAMzukAvRtAM (zA.pa.3734) 3212 nimagnasya (ghaTa.nIti.20) 160302 | nirmajaccakSu (sakti.93.3) 36614 nijAnaSi gajA 117176 | nimittamuddi (ghaTa.nIti.10) 174908 1248 nijAnutpata (bhA.5.1165) 386 / 384 | nimIladAkeka (kirAta.8.53) 33896 | nirmANakauzalaM(sA.da.10.33) 25316 nijAzayavadAbhAti 1681697 | nimIlanabhraMzajuSA(na.1.27) 25317 | nirmAya khalajihvAgraM (su.376) 56 / 106 nitambagauraveNAsau 2681375 | nimIlanAya (zA.pa.743) 2094 | nirmitsuH sudatI 254045 nitambapIDya 269 / 408 | nimeSa (bhA.12.12503) 1611359 | nirmuktazeSadhavalairacale 13521 nitambabimbaM 268372 / nimnanAbhi (kA.pra.10.46) 33899 | nirmaktazaiza (pra.rAghava.2.15) 153 / 23 nitambinyo nityaM vinaya 353137 nimmrapradezAH (kumAra.14.14) 128 / 45 niryacchoNitapUratAmra 115 / 40 nitambo vizAla 175 / 944 | nimneSvoghIbhUta(zizu.18.19) 13090 niryadvAsarajIva (viddha.2.22) 295 / 62
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM 324 / 48 nRtyattvadvAjirAji (rasagaMgAdhara ) 126 / 25 nRtyadbhargATTahAsa ( kuva. 148) 116/56) nRtyArambharasatrasagiri 6/70 niryAntyA (zA.pa. 3728) nIcastanotvazru nitA (su. 175) 40 / 43 nirlepau kucakuma lau 321 / 29 | nIcAvamAnamali (dR.za. 20) 168 / 677 nirvANadIpe (nIti. 13) 1731874 | nIceSu yAvanI (zA. pa. 559) 199 / 33 nirvivekatayA bAlyaM 367 / 18 nIcairduryavanaiH zunI 100 30 | nRpaH karAbhyAmu (nai . 12.80) 104 / 116 nirvizeSo yadA (paMca. 1.86) 146 / 157 nItaM janma (bhramarA. 4.12 ) 224 / 108 nRpaH kAmAsakto (hi.2.142)152|411 nirviSeNApi (paMca. 1.225) 157 / 178 nItaM navanavanItaM nirviSo'pi (zA.pa. 1297) 149 / 310 nirvIryA pRthivI 99 / 23 | nItAnAmAkulI (kuva. 65) nirvRttAdhvarakRtya 178 / 1080 | nItirbhUmibhujAM (navaratna. 3) nirvRtte suratotsave (su.2116) 321 / 26 nItistrImukuro 115/33 nItA kumbhasthalaka 22 / 111 123 / 1 31214 179 / 10 32 111 / 256 351 / 38 | nIte medaM dhauta (zizu. 18.20) 129 / 65 31 / 45 | nItvoccairvikSipa ( amaru. 119) 347146 nIpaskandhe kuhariNi nRpatinijAma tavA nRpatipuruSazaGki (mRccha. 3.10) 296/2 nRpatimukuTaratna (hanu. 7.3) 118 / 121 nRpadIpau dhana (paMca.1.244) 149 / 293 nRpANAM ca narA (zA.pa. 1287) 145 / 120 nRpo'pakRSTaH (mudrA. 4.14) 152/397 nRsiMhadeve calite | nIraM dUraM tadapi vi 190/73 1414 | netA yasya bRha (bhartR.saM.49) 93 / 100 140 / 1 netuMH prayANonmukhatAM 19068 213 / 57 netre khaJjanagaJjane (sA.da. 3.59) 272/71 nIrakSIravive (bhAminI. a. 12) 221 / 10 | netre khaJjanagaJjane nava - 281 / 108 275/18 | nIrakSIre gRhItvA 117 / 96 | netrairivotpalaiH (sA.da.10.25) 140 / 1 7744 nIrajAnyapi niSevya 223 / 68 netropAntavataM site 330 / 2 | nIrandhraM parirabhya (naM. ti. 2.67) 31713 209 / 6 nIrasAnyapi (zA.pa. 294) 242 / 184 nIrAgA mRga (zA. pa. 3488) 290 / 72 nIrAnnirma ( bhAminI. a. 61) 244 / 237 nIlanIrajani (kirAta. 9.19) 300 / 36 nIlAbjadyutinaM 182 / 39 nIlAbjAnAM naya ( sa. kaM.2.67) 271 / 48 mIlendIvara (sa.kaM. 3. 115) 281 / 102 nIlotpaladala (sUkti. 4.96 ) 36 / 54 nIlotpalAbha (zA.pa. 4122) 372 / 151 278/25 | nIlotpalollasita 253 / 24 140 / 5 | nIvAra prasavApramuSTi (su. 637) 232 / 81 372 / 143 || nIvArAH zukako (a.zA. 1.13) 141 / 7 niSNAto'pi ca (bhAminI. a. 85) 55/59 nIvAraudanamaNDamu 26 / 195 | nIvIdRDhArpitakarAM nirvyAjA (zA. pa. 3750 ) nirhrAdaM krakacakSataiH nilayaH zriyaH (zizu. 9.16 ) 296 / 4 nilInA vezmAntaH 254 / 34 | nIpaskandhe nivasati nilIyamAnairvihagai (kuva. 171 ) 293 / 6 nivAsazcintAyAH (mruccha.1.15) 67/55 nivizate yadi(nai.4.11) nivRttA (bhartR.saM. 153) nizamya kelIbhavanopa nizAcaro'pi dIno nizAratnaM candraH (prasaMgA. 15) 115/46 nizitazaradhi (kAvyapra.4.19) 255/16 nizIthe lInA (zA.pa. 3892 ) 342 / 86 nizcitaM sasura ko 18719 niSevantAmete 232 / 77 niSkandAH kimu (zAntiza. 4.3) 74 / 46 niSkandAmaravi (sa.kaM. 4.94) 235 / 155 niSkalaGkakalayaika (zA.pa.464 ) 82 / 42 niSkAsayantyaneke | 342 / 70 niSkUjastimitAH naitadvicitraM ma( bhAga. 10.12) 384/293 naitasyAH prasRti (zA. pa. 3942) 348 / 17 naitAH khayamupa (zA.pa. 788) 211 / 17 naiyAyikAnAM nalinAmba 146 / 10 | naiyAyikA vA nanu zAbdi niSkrAmanbhRza 454 43 / 4 niSpAtyAzuhi 318 / 8 | nairantaryacchi (zizu 18.76) 130 / 105 niSpIDito yadya niSpeSo'sthica nisargasaurabhoddhAnta nisargAdArAme (bhAminI.a.52) 238/72 nitriMzatruTi (naiSadha. 12.66 ) 110 / 242 nihata nihata tUrNa nIcaM samRddhamapi 210 / 16 | nIvIbandhocchUsa (mAlatI. 2.5) 276 / 44 nairmalyaM vapuSasta 229/229 243 / 186 | nIvyAM saMyamanaM kace 321 / 28 || naiva vyAkaraNAjJame 31 / 43 niSpratyUhamanalpa (zA.pa.124) 18/19 nIhArAkarasAra (zA. pa. 772 ) 213 / 60 naivAkRtiH phalati (bhartR.saM.40) 92/72 niSpratyUhamupAsmahe 1531 nUnaM dugdhAbdhima (sUkti. 6 . 2 ) 46/47 naivAtmano vinAzaM (paMca.1.443) 56 / 115 327|3 | nUnaM bAdalAi zo (zA. pa. 550) 2073 | naivAyaM bhagavAnuda nUnaM hi te ka (bhartR.saM. 118 ) 252/42 naivAlavAlavalayaM nUnamayaM me pApaH (su. 1265) 277 / 18 naiSAM saMdhyAvidhiravi 141|1 | nUnamAjJAkarasta (bhartR. 1.11) 259/60 176 / 968 | nRNAM dhuri sa evaiko (su. 510) 70 / 19 nIcaH samutthito (zA. pa. 356 ) 55/69 nRNAmanabhyastaphaNAbhRdI 426 nIcatAmanavalambya 73 / 29 | nRtyacandra kiNi (su. 1773) 343 / 89 139/5 290/80 naiSA vegaM mRdutara (su. 2107) 319/37 naiSTaryaM kalakaNThako no kAmaH prati (su. 2576) 108/196 no glAniM bhajate 121 / 258 44 272 / 60 253 / 20 nedaM nabhoma (sA.da. 10.38) 304 / 151 nedaM mukhaM mRgaviyukta nedaM samIritamakAri nedaM saraH sarasavAri 359/89 221 / 21 nepathyAdapi rA (sUkti. 80.2) 321/25 nepAlInAmarAle 138 78 27421 neyaM vidyudbhavamadhi naitaccitraM yada (a.zA.2.15) 107 / 175 naitadvAridagarjitaM 303 / 134 212 / 44
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH 9 / 142 131 / 121 || no cArU cara (sUkti. 17.9) 228 / 218 no cintAmaNi (bhartR.saM.266) 214 / 75 noH satyapi cakSu (veNI. 2.1) no jAnAti kulInamu 319 / 24 pakSmAlIpiGga (mAlatI. 1.4) pativratA patiprA (pNc.3.144)377|12 paGkaja jaleSu vA (zA. pa. 99) 243 / 210 patiratIva dhanI subha 352/26 paGkasaMkara vigarhitama (naiSadha. 5.87) 69 / 22 patirbhAryAM (manu. 9.8) 386 / 361 paGkAnuSaGgaM pathi (zA. pa. 3917) 345 / 57 patirhi devo (baudhA. smR. 1.13) 351 / 14 139 / 7 paGguSvapi ca devarSe 349 / 48 | pativratAyAH kuca 173 / 863 63 / 42 | paGgo vandyastvama (sa. kaM. 4.113) 74 / 35 pattiH patiM vAhame 129/53 no talpaM bhajase na 309 / 23 | paJcatvaM yAntu bANAH no tAvatkalayAmi 361 / 46 nodanvAnarthitAme (su.2665 ) 153 / 11 no dharmAya ta (bhartR.saM.582) 375/223 nopabhoktuM naca (hi.1.113) 384 / 275 | nopabhoktumapi klIbo (su.2676) 71 / 15 nopabhogaparAnarthA 169 / 704 nopabhogo na(kAvyA.2,326 ) 388 435 nopekSA na ca dAkSi nopekSitavyo (su. 2762 ) 149 / 315 no manye dRDhaba (zA.pa. 934) 232289 no mallImayamI (zA.pa. 820) 224 / 100 mo ravirna ca (sUkti.68.20) 294 / 10 mordhvaM na cA (kumAra. 14.38) 128/41 nordhvamIkSaNa (kumAra.8.56) 297 11 no vA kiyantaH 2020 no satyena mRgA (bhartR. 1.77) 384 / 276 285/45 | pattiH pattima ( kumAra. 16.2 ) 127/2 paJcatvaM tanuretu bhU (su. 1355) 284 / 30 pattiH padAtiM ra (raghu. 7.37) 128/25 paJca tvAnugami (bhA. 5.1046) 377/20 | patyuH pravRttasya ratau paJcadazIrajanisamA 186 / 10 | patyuryatpatitAvazeSa (su. 639) 232/90 paJcabhiH kAmitA 155 / 117 | patraM naiva yadA ka ( martR. 2.89) 93 / 96 paJcabhiH saMbhRtaH (hi. 4.71) 386 / 350 patracchAyAsu haM (mAlavi. 2.12) 337/58 paJcabhiH saha ganta 155 / 84 | patrapuSpaphalacchAyA (zA.pa. 977) 236/2 paJcabhiryAti dAsa (hi. 2.38) 163 / 473 | patraphalapu (bhAminI. a.22) 242 / 160 211|7 | paJcame'hani SaSThe (zA.pa. 314) | paJcasAyaka mahendra paJcAsya paJcadazanetra 75/6 patrANi kaNTaka (zA.pa. 1012) 239 // 92 278|33 | pathi nipati (sukti. 17.6) 228 / 214 11 / 16 | pathi pathi latA 37714 pathi pathi (kAvya. pra.4.20) 377 / 5 padadvayasya saMdhAnaM (su.140) 165 / 555 | padanyAso gehAdvahi 95 / 128 padapraNatamAlokya 37716 padabandhojvalo hArI 341 / 35 padamanantaravAci paTAlane patyau namaya (amaru. 41) 318 / 9 paTavighaTitamapi 265/288 | paTutvaM satyavAditvaM (hi. 1. 99 ) 163 / 452 paTu raTati patidUto 310 / 1 35/30 202184 no saMdhyAM samupAsate no sevA vihitA naukAM vai bhajate 248 / 85 naukA ca (zA.pa.durjana.18) 388 / 433 nauzca durjanajihvA (kavitA.10) 54 / 14 95 10 158 / 251 paThakaH pAThakazcaiva | padavyaktivyaktI (sUkti. 4.35) 33 / 44 padazabdalInahRda (sUkti. 46.6) 294 / 1 padasthitasya padmasya (zA.pa. 487) 864 padAni Rtu (yAza. 1.324) 150 / 345 nyagrodhe phalazA padAbhyAmunni (pra. rAghava. 2. 9) 271 / 44 241 / 147 nyaJcaccaJcala (sUkti. 96.10) 208/25 paThato nAsti mU (zA.pa. 1424) 153 / 5 pade pade ca ratnAni (vR.cA. 2.1)160 / 311 nyazcati (bhAminI. zR.49) paNDite caiva mUrkhe 158 / 229 padaizcaturbhiH sukRte ( nai . 1.7) 105 / 123 255/6 paNDite hi guNAH (saM.pATho. 53) 38 / 1 padmAkaraM dinakaro (bhartR. 2.65) 75/13 nyastaM yathA mU (zA.pa. 4115) 372 / 166 paNDitaiH saha nyastaM pannagamUrdhni 353 / 57 nyastAni (sUkti. 86.5) 264 / 243 | pataGgapAkasamaye pata nyAyaH khalaiH (su.317) 50 / 208 | patati ravirapUrva vAri nyAyanirNIta (kirAta. 11.39 ) 85 / 4 patati vyasane (sUkti. 110.23) nyAyArjitadhanastattva patatu tavorasi sa (su. 2120 ) 71 / 43 | patatu nabhaso gaccha 89 / 1 nyAyyaM mArgamanu (su. 539 ) pa no cATuzravaNaM (sA.da. 3.82 ) 309 / 13 no cApAkalanaM na 20/74 67 / 65 paJcAsyasya parAbhavA (dharmavi. 7) paJcendriyasya ma (bhA. 5.1047) paJcaitAni vii paJcaite pANDuputrAH zcaiva pUjayan (bhA. 5.1045) paTalamambumucAM patatyavirataM vAri nRtya (kuba. 114) 34017 142 / 14 | patatyetattejo (naiSadha. 12.46) 135 / 31 patanti khaDgadhArAsu (zA. pa. 343) 65/4 158/252 | padmAkArairyodhava 130 / 101 33118 || padmAGkasadmAna (naiSadha. 7.49) 4263 / 222 294 / 48 padmAtapatrarasike ( kuva. 90 ) 313 / 55 46 / 28 padmAnanA padmapalAza 101 / 10 32012 | padmApayodharata ( gIta. 1.2.10) 14 / 18209/14 | padmAyAH stanahemasadma 16 / 12 padmA sadmani kezavasya padmini kimiti padminyAH sakalAM pakkAni pracyavante pakkAnnamiva (su. 2766 ) pakSavikalazca (mRccha. 5.41) pakSAvutkSipya dhunva (su. 2418) 208 / 26 patanti vyasane daivAt pakSizreSTha sakhIbakharA 1983 | pati pataGgamRgarAji pakSmAgraprathi (sUkti.39.11) 286 | 20 | patito'pi rAhuva (zA.pa.480) 47/92 .45 111 / 265 244 / 214 324/49 padminyA dayite'nu 321 / 109 45 / 28 | padme tvannayane sma (kuva. 20) 24|158 29714 | padme mUDhajane dadA 63 / 34 * padmodayadinA (sA.da. 10.30) 103 / 58 144 / 80 66 / 33 | patanti nAsmi (kirAta. 4.23) 344 / 19 334 / 131 333 / 85 39/19 351/32 |
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM panyAH saMhara dIrgha 117188 | parArthavyAsa (bhAminI.a.74) 52 / 246 | paropakAraH kartavyaH (pAdma.u.22) 1 pannagadhArikarAgro gaGgo 1314 parArthAnuSThAne jaDa (mudrA.3.4) 139 / 3 paropakAravijJAnamA (su.2316) 56091 papAta gaGgA haramauli 32115 | parArthe yaH (zA.pa.1052) 242 / 179 | paropakArazUnyasya (zA.pa.1478) 744 papAta pAthaHkaNi 212 / 29 | parikSINaH kazci (bhartR.2.37) 65 / 15 | paropakArAya phala (vikrama.66) 75 / 10 papAta meroH surasiM 32114 | paricaritavyAH (bhrtR.2.108)386|348 | paropakRtikaivalye lola 7415 pampAsarasi rAmeNa 193 / 5 paricumbati saM (zA.pa.3785) 331 / 5 | paropadezakuzalA dRzyante / 84 payaHpIThaM datte tvari 357152 | paricchinnakhAdo'mRta 31 / 40 | paropadezavelAyAM 156 / 159 payasi salila (zizu.11.45) 327 / 14 | paricchedAtI (mAlatI.1.33) 375 / 247 | paropadeze pANDityaM (hi.1.10 3) 45 / 26 payodakezeSu vikR 247 / 15 paricchedo hi (hi.1.150) 1636455 hi.1.150 1631455 paropasarpaNAnanta (bhAminI.a.84) 2365 payoda he vAri (utt.caatk.6)212|35 pricyutsttkuc(rtnaa.2.14)283|157 | 125 | paricyatastatkacArabA.2.14) 283 / 157 | paro'pi hitavA (su.2705) 156 / 152 payodharaghanIbhAva 264 / 253 | pariNayavidhau bhaktvA 2080 | paro'pyapatyaM(bhAga.7.5.37) 387 / 413 payodharastAvadayaM 267355 | paritapyata.eva (shishu.16.23)59|201 | pro'vjaanaa(kiraat.14.23)174|903 payodharAkAradha (zA.pa.3927) 34634 | paritoSayitA n(shishu.16.28)59|197 | parjanya iva bhUtA (zA.pa.1283) 142 / / payodheH sabaikhaM zira 214157 paripatati payo (shaa.p.3588)294|45 | | paryaGkaH svAstara (zA.pa.3766) 35213 payomucaH pa (kaavyaa.2.173)388|430 paripIDya karadvayena 246 // 37 paryaGkagranthibandhadvi (mRccha.1.1) 8111 para kSipati (bhA.5.1007) 386345 paripUrNaguNAbhogagari (su.505) 70 / 17 paryaGkIkRtanAganAyaka 1536 paraM tadiha nAsti 2421166 | paripUrNe'pi taTAke 56 / 123 | paryako rAjalakSmyA . 118111 paraM palitakAyena 1651560 paribhramanyA (zA.pa.3914) 345 / 50 paryacche sarasi (zizu.8.46) 339 / 10 para vinItatvamupai (bhAva.4.3) 152 / 400 | parimantharAbhi (zizu.9.78) 311110 paryAptapuSpastabaka parakAvyena ka(rAjata.5.159)3971422 / parimalasurabhita (zA.pa.990) 237139 | parvatamedi pavitraM jaitraM 9/12 paraguhyagupti (bhAminI.a.87) 5 // 139 parimRditamRNA (mAlatI.1.25) 275 / 25 | parvatAgre rathArUDho 185 / 27 paradAraparadravyapara (shaa.p.667)154|46 | parimlAnaM pIna (rabA.2.12) 275 / 27 | 185119 paradAraM paradra (saM.pATho.54) 1613349 parimlAne mAne mukha (amaru.25) 31014 | palAyitA tavAri 118101 paradArA na ganta (su.29) 154 / 44 pariluThati lalATe 306 / 36 palAzakusumabhrA (kuva.25) 22243 paraduHkhaM samA (rAjata.1.227) 44181 parizithilita (zizu.11.11) 323 / 25 | pallavataH kalpatarore (kuva.57) 10379 parapatinirdayakulaTA 351 / 26 parizuddhAmapi vR (zA.pa.355) 57 / 130 | pallavopamitisA(zizu.10.53) 317415 paraparitApanakutukI parizramajJaM janamanta (su.195) 38 / 21 pallInAmadhipasya paGka 58 / 157 parabhRtazizo (sakti.14.9) 225 / 138 parisurapatisU (kiraat.10.20)340|22 | pavanApanItasaurabhadUro 222660 paramarmaghaTTanAdiSu (su.403) 58 / 178 parisphuranmIna (kirAta.8.45) 33888 | | pavitramatitRptikR . 203 / 105 parihara kRtA (gIta.10.19.3) 306 / 49 pazcAdanI prasArya (su.2420) 207 / 13 paramarmadivyadarziSu (su.392) 54139 pariharata parAGganA 175 / 941 / | pazyati parasya yuvatiM 171 / 780 paramo marutsa (zA.pa.793) 21413 | pariharati bhayAttavA 201 / 68 | pazyanti naiva kavayo 176 / 961 paravAne dazavadanaH (su.389) 57 / 12 | pariharati yathA ya(bhAva.3.11) 255 / 15 | pazyanti snigdhamugdhaM 354165 parazlokAnstokAna (sa.179) 41 / 60 pariharati rati matiM 293 / 2 pazyantI pariNAmaka 32046 parasparAnu (zA.pa.1929) 150 / 350 | parihRtya durArohaM 26 // 331 / pazyantyasaMkhyapathagAM 102 // 38 paraspareNa (raghu.7.53) 128136 parIkSya satkulaM vi (zA.pa.405) 65 / 4 pazyanhato (sUkti.53.80) 269 / 396 parAM vinItaH (kAmaM.nI.1.65) 378046 pazya pakkaphalinIpha parIvAdastathyo (lakSmaNasena) 177 / 977 299 / 26 parAgaiH kApUraistuhi 28071 pareSAM klezadaM (zA.pa.1513) 154 / 68 pazya pazcimadiganta 294 / 13 parAdhInaM vRthA 160328 pareSAM cetAMsi (bhartR.3.62) 368045 pazyAnurUpamindi 2416157 parAnaM prApya durbuddhe (su.2311) 36333 pareSAmAtmanaH (paMca.3.87) 377121 | pazyAmaH kimiyaM (amaru.20) 311 / 24 parAnena mukhaM dagdhaM(vR.cA.4.23) 9813 paraiH prokkA guNA yasya 831/ pazyAmi tAmi (mAlatI.1.43) 278149 paraH saMbhujyate rA (hi.2.176)-1391 pazyatkAzcaccalacapala. 132 / 23 parAbhavaM paricche (hi.2.150)164490 | paroktamAtraM (vR. cA.4.49) 381 / 172 | pazyodaJcadavAJcadaJcita 2073 parAmRzanto liGgAni 43 / 1 | parokSe kAryahantAra (saM.pATho.54) 88 / 1 | pazyodeti vi (pra.rAghava.7.59) 301 / 91
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH pAkazvena zu (rAjata. 3.303) 62 / 274 pAthodajAlajaTilaM pATalayA vana (zA.pa. 2014) 239/97 | pATIra tava pa ( bhAminI. a. 11) 237 / 43 pAThInaH kamaThaH (zA.pa. 133) - 1713 pANiH pAtraM pa (zAnti.4.7) 371 / 113 pANigrahe parvatarAja pANigrahe pulakitaM vapu pANigrAhasya sA (ma.5.156) 351 / 17 pANipallavavidhUna (kirAta.9.50 ) 318 / 10 pANirodhamaviro(zizu.10.69) 318 | 12 | pANirnIrava kaGkaNaH stana 291 / 95 pAdAsta eva pANau kaGkaNamutphagaM (zRM.ti.3.2) 7.89 pAdAhataM yadutthAya ( zizu. 2.46) 7915 pANI gRhItApi pura 352 / 22 | pAdAhato'pi (zA. pa. 361) pANau tAmraghaTI (sUkti.89.7) 365/49 | pAdena kramyate pANau padma (sUkti.65.40) 334 / 119 pANau mA kuru (su. 1313) 282 / 138 pANDityasya vibhUSa (su.3054) 84 / 23 pANDu kSAmaM vadanaM (kAvyapra.7 . 15) 285 / 2 pAtaH pUSNo (bhallaTa. 10 ) pAtakAnAM samastA pAde mUrdhani (zA. pa. 3569 ) pAdau saMstambhayantI pAnaM durjanasaMsarga: (ma. 9.13) 166/576 pAnaM strI (bhA. 12.5272) 148 / 238 209 | 13 | pAnadhautanavayA ( zizu. 10.26) 315 / 29 147 / 197 | pAnamakSA (zA.pa. 1389) 146 / 164 425 | pAnAyAdharato'mRtaM 27518 pAtaM jale viSNupadApayA pAtayati hRdayadeze pAtAlataH kimu (zA.pa. 4080) 366 / 2 pAtAlamiva te nAbhiH pAnIyaM ( bhA. 12.4114) pAnIyaM (zA. pa. 3807 ) pAnIyaM pAtu (zA. pa. 530 ) pAnIyamAnIya 312 / 10 274 / 24 pAtAlAdbhuvanAvalo pAtAlAnna vimo (zA.pa.257) 80 / 44 pAtAle maJju mUlaM 121 / 161 pAtito'pi karA (bhartR. 2.83) 45/30 pAtuM trINi jaga (zA.pa.4017) 18 / 31 pAtuM na prathamaM vyava (a.zA.4.8) 363 / 39 pAtuM zrotrarasAyanaM (sUkti.4.99 ) 36 / 43 pAtumAhitara (kirAta. 9.51) 315/43 pAtu vaH kapaTakerala ke 337156 | pipAsAkSAmakaNThena 50 / 210 pipAsuriva caJcalaM | pApaM samAcarati (su. 272 ) pApaM kartumRNaM kartuM pibataste (zA. pa. 538 ) 18 / 27 10 / 144 pAtu vaH ziti 982 | pipi priyaM (zA. pa. 3651) pApAnnivArayati (bhartR. 2.64) 88 / 18 | pipIlikArjitaM dhAnyaM pAmArAgAbhi (sUkti. 98.1) 194 / 17 pAyaM pAyaM piba (zA.pa.1151 ) 220 / 3 3 / 4 | pAyAtpayodhi duhituH (zA.pa. 134) 16/2 pAyAtsa vaH (su. 48 ) pAyAdAyAsakhe pibanti nayaH pAtu vo nikaSamAvA pibanti madhu (su. 690) 16 / 45 | pi payaH (zA. pa. 1211) 10 / 157 | piba stanyaM (bhAminI. a. 58) pAtu vo (mRccha. 1.2) pAtu vo medinI (su. 30) pAtu zrIstanapatra pAtraM na tApayati pAtraM pavitrayati (su. 324) pAtramapAtrI (zA. pa. 370 ) pAtravizeSe (bhA.13.177) pAtrApAtra (su. 2975) pAtre tyAgI guNe (prasaMgA. 4) 34416 pArIndrANAM dhurINairavani pAdanyAsaM (su. 561) 210 / 33 | pArvatImoSadhImekamaparNAM pAdapAnAM (saM. pATho054) 162 / 414 | pArzvastha pRthvIvararAjakanyA pAdasaMvAhane vajrI 251 / 17 pAzvabhyAM (zA. pa. 3505 ) pAdasyAvirbhavantI ( mudrA . 1. 2) 10 / 154 pArzvAsphiAlA (zA. pa. 587) 4 / 28 | pAdAH kandukavatsthi pAzakSuNNakhurasya 416 | pAdAgrasthitayA (sUkti. 2.38) 12 / 38 pAdAghAtavighUrNitA (su. 635) 232 / 86 pAdAGguSThena (amaru. pari. 136) 281 / 121 pAdAsakke (amaru. 68) 143 / 57 pAntu vo (zA.pa. 113) pAntha mandamate 10 / 142 18 / 24 18 / 32 | pAyAdvajendravadanaH (su. 80) 90 13 pAyAdvaH karaNo'raNo 51 / 216 | pAyAdvo jamadagnivaMza 889 pAyAnmAyAmRgendro 86 / 7 pArijAtataruM yAvanna 157 / 203 || pArIndrazAvaka na 142 / 12 | pa( rIndrasya (dharmavi . 8) 126 / 31 11/2 4 / 29 293 / 1 207/19 234123 pAzcAtyabhAgamiha (zizu. 4.22) 363 / 18 pAzcAtyAmbudhidRSTapUrva 295/64 pAzcAtyairma (zA. pa. 3831) 336 / 27 307/52 | pASANakhaNDe (zA. pa. 4099) 367 / 23 313 / 54 pASANAH payasi 183 / 62 pASANo bhidyate 55/45 241 / 134 85/12 60 / 237 159 / 271 31017 pikA kI vAcAlIbhavati 96 / 18 | piNDe piNDe 285/26 159/265 pitA (garuDa.pU.a. 115) 166/575 pitA ratnAkaro yasya (vR.cA. 17.5)91 / 20 pitA ratnAdhAraH zucisaha pitA vA (paMca. 1.457) 272 / 62 | pituradhipuraM tyaktAH 163 / 456 pitroH pAdAbjase 335/135 pitrornityaM priyaM pitrornaiva vacaH zRNoti pAsyantikasya kusu pikastAvatkRSNaH 47 297 / 13 186 / 2 212 / 28 | pidadhati (zA. pa. 3601 ) 22 / 101 | pidadhAnamanvagupaga (zizu. 9.76) 310 / 8 254 / 68 | pinaSTIva. taraMgAyaiH (kuva. 35) 2.99/4 pAnthAdhAra iti (zA. pa. 983) 236 / 21 pinAkaphaNibhAlendubhasma (zA.pa.63) 3.6 pAnthAnAM pramadA 223 pizunaH khalu 206 / 18 | pizunatvameva vidyA * 2072 | pIThAH kacchapravattaranti 19 / 58 pIThIprakSAla (zA. pa. 4028) 237138 | pIThe pIThaniSaNa gabAlaka 230/30 pIDite pura (zizu. 10.46 ) 183/59 / pItaM yena puMrA purandarapure 93/95 147 / 221 329/12 10 / 147 1671618 90 / 12 226 / 149 260 / 111 316/67 155/101 195/42 49 / 170 918 235 // 156 230|36 58 / 162 57/152 68 / 78 365/55 24 / 157 316 / 6 222 / 37
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM 156 / 166 21148 196 / 14 purataH prerayatyAzA 9/135 puraMdarasahasrANi (su. 3309) pUrNApUrNa (paMca. 1.17) 393 / 629 pUrNendumA (mAkaMDeya. 27.25) 393 / 631 28078 pItaM yatra himaM (zA. pa. 921) 232 / 83 | pumAMso ye hi (bhAva. 1.40) 390 / 506 pUrayitvA ( zAnti 2.21 ) 367/12 pItaM paGkajakAnane 224 / 114 puraH pUrvAmeva (ratnA. 3.7) 201 / 28 |rotpIDe taDA pItaH kruddhena (vR.cA. 15.16) 387 / 417 puraH sthitvA (sUkti. 49.12 ) 273|14 pUrNaH paGkaja pItamatra madhu yApitAH 223 / 69 purataH kRcchra 390/510 pUrNacandramukhI pItavatyabhimate ( zizu. 10.9) 314 / 12 73 / 16 | pUrNanakhendudvigu pItazIdhumadhu (zizu. 10.11) 315/14 373 / 190 pItastuSAra (amaru. 120 ) 31666 purastanvyA ( amaru. 51 ) 357/53 pItastvaM kalazodbhavena 183 / 65 purastAdgacchantI pIto'gastyena tAtazcaraNa 64143 | purA kavInAM gaNa ( kuva. 164) pIto yataH (amaru. 130) 279/57 | purANa (sUkti. 53.13 ) pItvA garjantyapaste 21739 | purANamityeva (mAlavi. 1. 2) pItvA bhRzaM (sUkti. 82.28) 323 / 15 purANarazmi pInottaGga (zA. pa. 3939) 347114 purANAnte pInottuGgastanakalazayo 276 / 42 | purAtanaparImala pIyUSaM vapuSos (zA.pa. 761) 210 / 36 purAbhUda (zA. pa. 3558 ) pIyUSAzrayaNaM (sUkti. 72.30) 302 / 97 purA vidvattA (bhartR. 3. 100) pIyUSeNa kRtArthatA 217136 | purAritanuhAriNI pIyUSeNa surAH zriyA 21734 pIlUnAM phalava (zA. pa. 956) 234 / 136 puMsaH saMbodhanaM (zA.pa. 552 ) puMsAM darzaya sundari puMsAM sarvasukhaika puMsAmunnata (sUkti. 7.5 ) puMskokilakulasyaite 198 / 42 purISasya ca 162 / 174 | puruSaH kIdRzo 145 / 112 | puruSaH pauruSaM pucchaM cedahamunnayAmya 48 83 / 19 121 / 164 158/224 pUrvabhAgatimira 294 / 16 pUrvI kSaNakrama 395/52 209/14 200146 20169 45 / 1 pUrvAhNe pratibodhya 199 / 31 pUrve vayasi (bhA. 13.1788) 387 / 41 91 / 27 | pRcchati puruSaH 327|4 | pRcchati zirasiruho 245 / 11 | pRthivI dahyate (su. 3308) 372/151 360 / 33 | pRthivI ratna (bhA. 1.3175) 390/53) 306 / 40 pRthivyAM trINi (bR.cA. 14. 1 ) 207 / 11 378 / 68 80 / 33 388 / 449 29 // puJjAyamAnAruNa puJjIbhUtaM prema pRthukArtasvara (sUkti 127.4 ) 66 / 35 295/54 | pRthu gagana ( sUkti. 68.6 ) pRthuvartulatanni (nai.2.36) 268/377 pRthvI tAvatri 354 / 66 pRthvIpate zubha 135/20 70 / 16 puNyatIrthe kRtaM (hi. 17) puNyAnau (sUkti. 64.12 ) 348 / 20 puNye grAme vane (bhartR. 3.24) 379/76 puNyairmUlaphalaiH (bhartR. 3.27) 370 / 85 370 / 94 putraH (zAnti 2.10 ) putradArAdi (zAnti 2.25 ) 367 / 13 putrapautra (cANakya . 107 ) 144 / 77 putrapautravadhU 156 / 132 putraprayojanA (cANakya. 53 ) 161 / 685 putramitrakala (vAmana. a. 77 ) 367/2 putrasUH pAka putriNyaH kati 261 / 148 333 / 95 pRthvI pRthvIguNA (su. 502) 390/515 pRthvI zrImadanaGga (zA.pa. 1260) 113 / 5 190 / 70 | pRthvI saMbodhanaM pRSTo brUte na 1966 | 142/29 163 / 472 puSpe gandhaM (vR. cA. 7. 21) puSpeSumAtA puruSA puSpeSorabhiSeka (su. 1546) 265 / 293 puSpairapi na (zA . pa . 1298 ) 150 / 326 pustakasthA ( cANakya. 83 ) 162 / 413 39 / 15 pRSThe cuka 157 / 194 pustakeSu ca (hi.pra. 38) 236 / 5 pustakapratyayA (bR.cA. 17.1) 390/518 peTIcIvarapaTTavastra 374 / 210 | pustakeSu ca yA pRSThataH (hi. 2.34) pRSThe bhrAmyada (su. 36) 18/20 31857 41/73 48 / 125 poto dustara ( paMcaratna. 2) 61 / 264 105 / 147 pauraM sutIyati paurastyairdAkSi (zA. pa. 1108) 218/72 62 / 17 | paurANikAnAM vyabhi 44|1 | pUrNenduH kara 137/55 pUrNe zatasahasre (zA. pa. 3985) 36018 pUrvaM tAvatkuvalaya (zAMti. 4.16) 369 / 63 pUrva dvirepha (sUkti. 65.12) 334 / 116 ceTI tato (zA.pa. 4052) 364|4 158/232 pUrvaM yatra samaM 293 / 3 293/5 8226 326 / 21 | pUrvajanmakRtaM karma (hi.pra. 32) 31365 pUrvajanmajanitaM 378 / 42 pUrvatrAsiddha 12 / 24 pUrvadattA ca 35/7 260 114 174 893 purA zara ( zizu. 17.55) 1274 purA sarasi ( bhAminI. a. 2 ) 221 / 26 puro vA pazcAdvA puSpaM puSpaM (bhA. 5.1111) puSpaM pravA (zA. 1.3318) puSpANi prathamaM 70 / 13 puruhUtadigaGganA (su. 2220) 194 / 14 | puro ( bhAminI. a. 79 ) 17 / 12 purojanmA nAdya (mahA.nAM. 1.47) 182 / 33 | puro diganurA 22 / 124 puronunnaH pazcA ( sUktisahasra ) 9016 | puro revApAre (nItiratna 5 ) punaH prabhAtaM punarapi milana 278 / 28 | pUjAyAM kiM padaM punarvittaM punarmi(vR.cA.14.3) 387 / 40 9 punardArAH puna (vR.cA.14.4) 385 / 339 punnAmno nara (mA.1.3026) 389/501 | pUrayati pUrNameSAM pUjyo bandhurapi (paMca. 1.240) pUtipaGkamaye ( sUkti, 98.9 ) 159 / 269 | pezalamapi khala 1981 378 51 194/29
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ . sathAnanirdezamanukramakoza 49 paurebhyo na bhayaM .6875 | praNAlIdIrghasya (viddha.4.14) 260 / 108 pratyupakurva (bhA. 12.4993) 80 / 29 paulastyaH (paMca. 2.4) 179 / 1024 | praNItazcA (zA.pa.1314) 3921600 | pratyupasthita (bhA.12.5280) 378059 paulastyapInabhuja (daza.rU.4.28) 11 / 20 | pratApabhItyA (bhojapra.195) 11777 pratyUhaH pulakA 320147 paulomIkuca 303 / 133 pratikAminIti (zizu.9.35) 300 / 60 pratyUhaH (hi.3.45) 166568 paulomI (mAminI. a. 44) 245 / 242 | pratyekaM dikpa - 18476 prakaTamapi na (su.435) 59 / 209 pratikSaNamayaM (hi.4.66) 3921597 prathama kalA (zizu.9.29) 30054 prakaTaM (zizu.16.19) 175 / 924 | pratikSaNasamulla (zA.pa.3667) 31773 | prathama yuddhakAritvaM (hi.3.86) 143 // 6.. prakaTamalina (zizu.11.30) 322 / 11 pratigatamarthi (zA.pa.3 825) 335 / 3 | prathama saMsthitA (bhA.1.3033) 37816. prakaTAnyapi (zizu. 16.30) 49 / 153 | pratigRhakoNaM 170 / 144 | prathamadivasa 1771975 prakAmamabhyasyatu 49 / 165 pratidinamayatnasulabhe (bhartR.saM.607) 961 | prathamamanyabhRtA .. 332144 prakIrNa (kAmaM.nI.1.25) 3901522 pratidivasaM (paMca.5.4) 3921627 prathamamaruNa (sUkti. 72.4) 301185 prakupyatyapra (rAjata.6.278) 3901523 | pratidizamabhi (kirAta.10.21) 340123 prathamavayasi (vikrama. 91) 51 / 220 prakIrNakezAmana 174 / 900 pratinagaramaTantI 135 / 23 prathamA gati (ra.2.62) 300 / 139 prakurvatA saMgati 21020 pratipakSeNApi (mAlavi.5.19) 351122 prathame nA (cANakya. 93) 378161 prakRtiH (hi.3.144) 145 / 127 265 / 269 | prathito'si yata 212 / 30 prakRtikhalavAda (su.413) 58 / 186 pratibimbitagaurImukha 4 // 23 pradahyamAnA (zA.pa.375) 3901537 prakRtipratyayo 46.50 pratibimbitapriyA 14.9 pradAnaM pracchannaM ( bhartR.2.54) 52 / 249 prakoSThabandhe 264 / 237 pratirajani prati (shaa.p.3760)351|20 | pradIpa kimu 247166 prakhalA eva guNa (su.397) 58 / 173 pratIkSyante vIrAH 131 / 114 pradoSamAtaGga , 304 / 148 pratIpaM (kathAsa.31.87) 255 / 28 pragalbhAnA (zA.pa.3281) 392 / 589 | pradoSe dIpakazcandraH .. 158 / 215 pratIpabhUpairiva (na.1.13) 105 / 127 | | pradoSe (cANakya. 99) 162 / 424 pracaNDacaNDamuNDa 11123 pratIyamAnaM punara (su.157) 33 // 34 | pradhAnAdhvani 103175 pracaNDavAsanAvA 36759 pratyakSarata 105 / 140 prabuddhAyAH prAtarla . 32813 pracaNDasUryaH 3357 pratyakSe guravaH 159/273 | prabhavaH ko 196111 prajAM na (paMca. 3.249) 145 / 121 pratyaprajva (sUkti. 82.27) 32559 | prabhavaH khalu (kirAta.2.12) 1513390 prajA saMra (kAma,nI.1.12) 145 / 117 pratyauH patranicaya (su.784) 23613 prabhavati manasi (prava. 7) 251118 prajAnAM dharmaSaD (ve. 27) 149 / 300 pratyagronmeSa (mudrA. 3.21) 15/49 | prabhAte pRcchantI 328 / 13 prajAnAM (paMca. 1.240) 149 / 290 pratyaGkamaGkurita (pra. rAghava. 1.7) 3211 | prabhuprasAda (paMca.1.55) 148 / 262 prajApIDana (yAza.1.340) 145 / 123 | prabhuprasAde (zA.pa.1520) 154 / 74 prajAvRddhaM dharma (bhA.5.155) 377 // 30 | pratyaGgamasyAmabhi (nai.7.19) 270 / 23 | prabhubhiH pUjyate(bhojapra.68) 81119 prajJayA (bhA.3.14079) 381 / 16. pratyarthivAmanayanA 13318 prabhurvivekI dhana . 173851 prajJayA vA visAraNyA 9013 pratyahaM pratya (zA.pa.1421) 15312 | prabhUtamalpa (cANakya. 67) 1621398 prajJAgupta (bhojapra.15) 1451136 / | pratyAkhyAne ca (hi.1.13) 163 // 437 prabhUtavayasaH (i. za. 23) 169 / 680 prajJAtRtIyogravi 12332 | pratyAdiSTavize (sUkti. 42.5) 274 / 7 prabhrazyacchruti / 112 / 265 prajJAvAMstve(bhA.3.15383) 389 / 497 pratyAvAsaka 109 / 214 prabhraSTaiH sarabha (zizu.8.49) 339 / 106 prajJAzareNA (mA.5.1391) 393 / 639 pratyAvRttaM (zizu.18.55) 13009 pramadA madirA 1601325 praNatibhirapi 343 / 102 pratyAvRtya yadi pramANAbhyadhika(paMca.1.318)3901530 praNamatyunnati (hi.2.27) 97414 | pratyAsattiM (rAjata.4.354) 37427 pramAdinAM (paMca. 1.167) 149 / 286 praNayakupitapriyA 420 pratyAsannatuSAradIdhi 1419 pramodaM janaya praNayakupitAM dRSTvA (daza.rU.4.60) 5 / 44 pratyAsanna (mukti. 65.26) 342177 | pramode khede 44.5 praNayakopa (zizu.6.38) 341144 pratyAsannavivA (sUkti. 2.37) 12 / 28 | pramlAnA (sUkti. 15.7) 222135 praNayamadhurAH (bhartR.saM.273) 3911586 pratyAsannasurendra . 325 / 58 prayacchati cama (su.190) -31137 praNayAdupa (hi. 4.10) 391550 | prasAsanne (zizu.18.28) 129/70 | prayacchatoccaiH ku(kirAta.8.14)35745 praNipAtena (kAmaM nI.3.32) 392 / 591 | pratyupakurvanyUI (7.515) 24 | prapane samake (i. za. 70) i69702 7 subhA-anu. /
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapathAnAM prayatnairastokaiH pari 436 | praharati na paJca (zA.pa.526) 1865 prAtIlanicolamacyuta 25 / 175 prayANe tava 125 / 1 praharavira (amaru.12) 329/11 prAtamUtrapurISA (su.3336) 367119 prayAti zamanaM (paMca.3.31) 3911563 | prahariSyanpriyaM (zA.pa.1429) 153 / 8 prAtarhanta kRtAplavo'pi raja 99 / 28 prayAtumasmAka (2.1.69) 123 / 4 prAtibhaM trisara (zizu.10.22) 315/15 prayAte'sta bhAnau (su.1090) 275 / 28 | prAkpAdayoH (hi.1.81) 60235 prAthamikI ghanavRSTiH prAptA 214 / 4 prayAhi tatraiva 309 / 2 | prAkRto hi (bhA.12.4217) 389 / 472 prAdurbhavanti vapuSaH (praba.93) 371 / 129 prayogavyutpattI prati 34 / 1 | prAgalbhyaM puruSA 321 / 21 prAdurbhUte navajaladhare tvatpathaM 28956 prayojaneSu ye (bhA.5.2441) 380 / 142 | prAgalbhyaM prathaya 248 / 76 prAduSyAtpaNDitAnAM kavi 42177 pralayasahAyakarA (zA.pa.510) 181 / 24 | prAgalbhyahInasya (jyotistatva) 1731856 | prApitena caTukAkuviDambaM 69 / 19 pravasataH (zizu. 6.30) 341136 | prAgetadva (nai.12.93) 1101246 | prAptaH prAjyamiva zramaM 335 / 134 pravAtanIlotpala (kumAra.1.46) 259/77 prADmA meti tato (bhartR.1.25) 3147 prAptamado madhumAsaH prabalA 194137 praviza jhaTiti (zaM.ti.6) 262 / 193 prAcI vAsakasajikAmupagate 325 / 61 prAptavidyArtha (paMca.1.432) 390532 praviSTaH sarva(ra.2.122.20)391555 | prAcIkuGkumatila (pra.rAghava.7.90) 2714 prAptavyamartha labha (paMca.2.133) 92049 pravINo pAkpaTu (zA.pa.1335) 144 / 74 | prAcI digambaramaNau dayite 323 / 10 / prAptAH zriyaH (bhartR.3.68) 1761949 prazastyAyukta 194132 | prAcInAcalacumbicandra 302 / 116 | prAptA jarA (zA.pa.4165) 374 / 196 prazAnta (kirAta.8.28) 338173 | prAcIbhAge sarAge dharaNi 303 / 122 prAptAnapi na (sUkti.9.19) 72 // 37 prazAnte napurA (zA.pa.3696) 32001 prAcImahIdharazilAvinive 343 / 110 prAptArthagrahaNaM dravya (hi.2.103) 142 / 24 prasatteyaH pAtraM 31.41 prAcImAlamba (pra.rAghava.2.33) 295 / 70 prAptAstrAsAtpipAsAtizaya 133144 prasannAH (su.147) 3921593 | prAcIvibhramakarNikAkamalinI 325/56 prApta bhaye pari (paMca.2.193) 3901526 prasarati (paMca. 3.245) 1771994 | prAcetasavyAsaparAzarAdyAH 3766 prApte vasantasamaye (su.794) 202 / 94 prasaradala (sUkti. 61.27) 343 / 105 | prAjJo vA (bhA.12.5717) 389 / 467 prApya kArya garI (ra.5.84) 388460 prasahya maNimuddhare (bhartR. 2.4) 4056 | prAalAvapi (kirAta.9.10) 294 / 29 prApya calAnadhikArA 170 / 740 prasAdaH kurute (hi.3.19) 377 / 28 | prAjhe niyojya (cANakya.85) 146 / 178 prApyate guNava (kirAta.9.58) 315 / 50 prasAdamAdhuryaguNo 49 / 167 prAjJo hi jalpatA 386 prApyate sma (zizu.10.78) 319 / 11 prasAdaramya (kirAta.11.38) 85 / 3 | prANavadrakSaye (paMca.3.122) 392 / 607 prApya nAbhi (zizu.10.60) 31121 prasAde va (sUkti. 57.23) 306144 prANavRttyaiva (bhAga.11.7) 385 / 309 prApya pramANapada(bhojapra.134) 24769 prasAdo (su.2785) 146 / 158 | prANAghAtAni (bhartR.2.60) 180 / 1056 prApya manmathara (zizu.10.80) 319423 prasAdo ni (bhojapra.47) 377 / 29 | | prANAtipAtaH (bhA.13.584) 154.39 prApya vittaM jaDAstUrNa (dR.sh.44)55|77 prasAdhikAla (raghu. 7.7) 12633 prANatyAge (paMca.2.178) 391 / 583 | prAbhrabhADiSNu (kA.pra.7.174) 18843 prasAraNaparaiH karaiH 301187 prANAnAM ca (zA.pa.3089) 251 / 6 prAmANyaM khata eva naiva 109 / 215 prasAritakare (zA.pa.1138) 3911576 prANAnAM bata kiM (zAnti.1.18) 74 / 43 prAmANyaM parataH khato'pi 109 / 216 prANA yathAtmano (hi.1.12) 1631436 prAmANyaM parato na zakti 117499 prasArya (zA.pa.3878) 342 / 74 prANAyAmopadeSTA sarasiruha 302 / 118 prAyaH kArye na muhyanti 199 / 12 prasIdeti (ratnA.2.19) 306 / 45 prANeza tava virahiNI hima 28716 | prAyaH kAvyargamitavayasaH 4335 prasUnakalikA 333 // 90 prANezamabhisa (zA.pa.3612) 2985 prAyaH kukavayo loke 374 prasUnabANAdvaya (nai.7.48) 263 / 221 prANeza vijJapti (zaM.ti.17) 3304 prAyaH khalaprakRtayo (su.402) 581177 prasUnazajhai (zA.pa.3791) 331 / 16 prANezena prahitanakhareSvaGga 328 / 4 prAyaH paropatApAya (su.351) 56 / 93 prastAva (cANakya.14.15) 158 / 250 prANezvarapari (kAnyA.sU.15) 172 / 303 prAyaH prakAzatAM yAti (su.350) 56 / 92 prastAve hetuyuktAni 32 / 2 prANezvare kimapi jalpati 32949 prAyaH prakupyatitarAM (dR.za.30) 55 / 76 prasthAnaM (amaru.35) 329 / 21 | prANairapi hitA vRttiradroho 88 / 17 prAyaH santyupa (dR.za.6) 168 / 67. prasthAne tava 125 / 18 prAtaH kSAlitalocanAH kara 965 prAyaHkhabhAvamanilo (su.442) 601243 prasphuratpracura 332175 prAtaH prAtaH samutthAya dvau 193 / 2 prAyaH khabhAvaM (da. za. 80) 46 / 65 prakhedamaladigdhena (su.3342) 366 / 1 | prAtaH prAtarupA (amaru.33) 356 / 19 prAyazcaritvA vasudhA (kuva.110) 335 / 9 praharakamapanIya (zizu.11.4) 323 / 22 prAtaH sImanti (zA.pa.3731) 326 // 32 / prAyazcittaM na gRhItastanvayA 264 / 252
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH www prAyeNa dhaninAmeva (zA.pa.434) 69/7 priye sadA pUrNataraM manoharaM 313140 bakulamAlikayApi 28414 prAyeNa nIcalokasya kaH 199 / 27 priyaH salIla (kirAta.8.49) 33892 bakoTa brUma (zA.pa.891) 2294228 prAyeNa zrIma (bhA.5.1145) 391543 | priyo mayaivAvacitaiH prasUnaH 352 // 23 | baGgAlidAsa bhavataH zubha 116167 prAyeNa sukara (zA.pa.3962) 36012 | prINAti yaH (bhartR.saM.279) 378147 | bata sakhi (kA.pra.10.431) 284 / 21 prAyeNAtra (paMca.1.448) 179 / 1023 | prItiM na prakaTIkaroti (su.493) 72160 | badarAmalakA (bhAminI. shN.8)265|285 prAyo duranta (pra.rAghava5.49) 1580235 prIti vastanutAM hariH kuva 25 / 176 baddhakopavikRtI (kirAta.9.34)316156 prAyo yatkiMcidapi prApno 869 prItirlakSmIya'yaH klezaH 154184 | baddhakozamapi tiSThati 294 / 18 prArabhyate na (mudrA.2.17) 390548 prekSaNIyakamiva (zizu.10.82) 32118 | baddhA maNima (pArvatI.5.15) 268 / 380 prArabdhe rati (zA.pa.3697) 32017 | prekSaNaprekSaNAlApAnkurvatyaH 25317 | baddhA yadarpaNarasena 4052 prArabdhe viparItanAmani rate 32019 | preDaddhAjitaraMgamunmadagaja 27 // 212 | baTTA padmAsanaM yo nayana 26 / 207 prArambhato'tivipulaM (su.423) 58193 | prema satyaM tayoreva 160314 | bar3hA hriyomA trivalI guNena 2661318 prArambhe (bhAminI. a. 46) 224 / 109 premArdAH (mAlatI.5.7) 280 / 93 | badhirayati karNavivaraM vAcaM 6412 prAleyamizramakara (veNI.2.7) 323 / 13 premaiva mAstu yadi cetpathi 50 / 193 | bandIkRya (kA.pra.5.119) 112 / 268 premonnAmitarevatImukha 261196 | bandI (bhartR.saM.612) 18011052 prAleyazaila (zA.pa.3925) 346 / 23 | prerayati parama (zA.pa.364) 54131 bandhaM labdhataH parasya 2281222 prAvArairaGgArairgarbha (zA.pa.3937) 3471/ preritaH zaza (kirAta.9.28) 300 / 44 bandhanastho hi (zA.pa.1209) 231158 prAvRSi zailazreNInitamba 212121 | preSikaH praiSyaka (zA.pa.4064) 36419 bandhanAni (cANakya.15.17) 390511 prAvRSeNyasya (zA.pa.768) 2111 preSitasya kuto(cANAkya.61) 162 / 392 bandhuH ko nAma (hi.2.174) 164493 prAsaprotapravIrolbaNarudhira 131 / 123 | projavalajvalanajvAlA / 1943 bandhutyAga (kAvyA.3.147) 381 / 157 prAsAdIyati vaiNavAdigahanaM 250122 prodyatprauDhAra (zA.pa.3924) 346 / 33 bandhustrIbhRtya (hi.2.80) 164 // 483 prAsAde sA dizi (amaru.102) 279 / 65 proSitavati (pra.rAghava.5.5) 21010 bandhUkadyuti (zA.pa.3658) 314 // 68 priyakRtapaTasteya (amaru.115) 321 / 19 | prauDhamauktikarucaH payomucA 341 / 48 bandhUkabandhubhava 261 / 149 priyatamena yayA (zizu.6.57) 346 / 18 | prauDhacchedAnurU (chalitarAma) 365 / 11 bandhUkabandhuradharaH (pra.rA.2.8) 271 / 32 priyaprAyA (u.rAmaca.2.2) 514237 | prauDhiM dhattAM kalAsu pratha 1211165 bandhUnAM suhRdAM caiva 166581 priyamanu (rAja.ta.4.321) 3911599 | plavante dharma (bhA.13.22) 3911559 babhUva valmIkabhavaH kaviH 36142 priyamevA (kAma.nIti.3.26) 378144 barbarazca tapasvI (zA.pa.1496) 154.59 bahIM rauti bakA (zA.pa.3887) 343188 priyavasaterapayA (sUkti.82.13) 323 // 4 phaNIndraste (kuva.63) 102135 balamArtabhayo (raghu.8.31 ) 104 / 86 priyavAkya (cANakya.16.17) 155/83 phalaM kataka (manu.6.67) 3901525 balavadapi (kirAta.10.37) 336 / 14 priyavirahamaho (viddha.3.23) 285 / 48 phalaM dUratare (zA.pa.1048) 242 / 173 | balavAnapi (kirAta.2.37) 164 / 492 priyasakhi na tathA paTIrapaGke 284 / 18 | phalaM dharmasya (zuka.40) 3901538 | balAnItA (zA.pa.3678) 318 / 11 priyasakhi vipadda (zA.pa.451) 93086 | phalaM khecchAla (bhoja.270) 72154 | baliH pAtAlanila (bhoja.221) 1017 priyasakhIsadRzaM (zizu.6.8) 332 / 63 | phalatIha (paMca.5.9) 3901528 | balikarNadadhI (zA.pa.1229) 102 / 17 priyasya suhRdo (mAlatI.9.41) 3617 phalahInaM nRpaM (paMca.1.163) 149 / 281 | balinA saha (kAma.nI.9.49) 148 / 232 priyAdarzanamevAstu (sUkti.49.2) 203 / 1 phalAnAM ca dalAnAM ca 222142 balIyasA hIna (paMca.3.126) 377122 priyA nyAyyA vR (bhartR.2.61) 52 / 248 phalAyate kucadvandvamiyaM 27014 balopapano (paMca.3.111) 377 // 23 priyAmUkhIbhUya sukhI sudhAMzu 261 / 152 | phalArthI (paMca.1.378) 149 / 292 ballAla kSoNipAla (bhoja.6.4) 116168 priyAyAH (sUkti.43.18) 321 / 22 phalAzino mUlatRNAmbu 6749 bahalabalasamarthA meghanAdA 182 / 41 priyA vA (mahAnA.9.15) 388 / 457 phalitasya rasAlazAkhinaH 239 / 105 | bahavaH panavo'pIha (su.2255) 782 priyAvirahitasyA (sUkti.42.1) 274 / 1 phulleSu yaH kama (zA.pa.825) 22338. bahavo'vinayA (ma.5.40) 3931665 priyAsakhIbhUtavato mudedaM 269 / 416 | phenamA (bhA.12.12050) 388455 / bahiH sarvA (mAlatI.1.17) 177978 priyA hitA (paMca.1.32) 378157 bahiratinirmalarUpaM 24763 priyeNa saMprathya (kirAta.8.37) 338180 | bakakoyaSTimirjuSTe palvaLe 22117 bahirna lolA dRgapAGga 351 / 28 priyeNa sikkA (kirAta.8.54) 33897 bakulakulamilanmilindamAlA 332175 | bahu jagada pura (zizu.11.39) 328 / 11
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM wwwwwwwwww bahutarahite rasAtala 170743 | bAhU dvau ca mRNAla (zaM.ti.1) 378 / 55 brahmane ca surApe (paMca.4.11) 75 / 1 bahudhA bahubhiH (paMca.3.75) 3901540 | bAhU priyAyA jayatAM mRNA 264 / 228 brahmano'pi naraH (cANakya.82.) 644 bahudhA rAjyalAbhena yasto 1019 | biDAlabhakSite duHkhaM 372 / 163 brahmajJAna (bhartR.3.14) 375 / 224 bahunAtra kimu (zA.pa.3506) 293 / 2 biDojAH purA pRSTavAnpa 10013 brahma nAntamapi 187124 bahuniSkapaTadrohI bahudhA 54 / 13 | bindudvandvataraGgi (sUkti.4.106) 35 / 29 brahmahatyA (manu.11.54) 154 / 47 bahubhirne (paMca.3.119) 165 / 565 bibharti vadanena kiM ka 203 / 103 brahmANDaM kiyada 8043 bahubhirbata (zA.pa.2085) 145 / 113 | bibheti pizunA (su.378) 56 / 108 brahmANDaM pravi 126 // 30 bahubhirmU (vR.cANakya.7.11) 169/716 bimemi sakhi (zA.pa.3433) 283 / 2 brahmANDakumbhakAraM 16159 bahunAmapyasA (su.2742) 144183 | bibhratI (zizu.10.8) 314 / 11 brahmANDacchatra (dazaku. pU. 1) 2066 bahUnAmalpasArANAM (bhojapra.145) 8333 bibhratpAthaH kaparde sura 8117 brahmANDamaNDalI (bhartR.saM.284) 79 / 3 bahUni narazIrSANi (su.144) 39 / 23 | bibhrANA garalaM kaNThe bhujaMga 55 / 52 brahmANDasaMpuTakalevara 2018 bapi khecchayA (zizu.2.73) 845 bibhrANA hRdaye (kuva.155) 290184 brahmA dakSaH kubero (su.83) 1119 bahvAzI khalpa (cANakya.69) 1621400 bibhrANe tvayi (zA.pa.1160) 245 / 4 brahmAdayo'pi 11.18 bANaM haririva kurute sujano 4497 bibhrANo'bhinave (sakti.2.72) 1835 brahmAnandapracura 31854 bANakaravIradamanakazata 103 / 69 bimbAkAra sudhA (bhartR.saM.619) 194/15 brahmA yena (garuDa. a. 113) 9398 bANAH paJca (ratnA.3.3) 2821141 bimbitaM mRtapari (zizu.10.5) 31418 brahmA viSNudine 373 / 193 bANAkSiptA (zizu.18.56) 13087 bimboSTha eva (navasAhasAGka.) 312 / 9 / brahmaiva satyamakhilaM 352 / 29 bANAgnimastakaruNo vikiran 202 / 135 bilAhirbilasyAntaH 364 / 14 brAhmaNaM brAhma (bhA.5.1425) 3901520 bANAnsaMhara (viddha.1.22) 282 / 143 bisamalamazanAya khAda pAnA 60246 brAhmaNaH (hi.2.96) 1471202 bANeSvAropya guNAnvidhAya 250 / 6 bIjaM cintAmaNizcetka 122 / 167 brAhmaNaH (bhA.3.14075) 3801121 bAlakrIDanaminduzekhara 21187 | bIja cedindradantisphurita 13885 brAhmaNA gaNakA 156 / 131 bAlakrIDanaminduzekhara 1211153 bIjairakuritaM (zA.pa.856) 226 / 163 | brUta nUtana (daza. 2. 13) 79 / 2 bAlayA vA (manu.5.147) 351 / 15 bIbhatsAH (zAnti.1.7) 376 / 257 bUte'nyasyA (zA.pa.242) 3881450 bAlasakhitvamakAraNahAsyaM 1741895 bIbhatsA (zAnti.1.20.) 37093 brUte saMprati (zA.pa.1256) 1221182 bAlasyApi raveH (paMca.1.357) 781 budhaH kIdRgvaco brUte 20030 bAlA vandana (zA.pa.3529) 305 / 2 budhAne na (bhojapra.128) bAlAkaTAkSasUtritamasatI 37415 161 / 367 | bhaktaM raktaM (zA.pa.1517) 154 / 72 buddhiM vardhayati zriyaM vita 87 // 36 | bAlA tanvI (su.1401) 31412 bhaktAnA (paMca. 1. 307) 917 bAlAtapaH (garuDa.pU.108) 389 / 485 buddhi prabhAvaH (bhA.5.1374) 382 / 235 | bhaktiH preyasi (zA.pa.3756) 351135 bAlAdapi (hi.2.79) . 1641482 buddhimantaM (bhA.12.6498) 383 / 237 bhaktiprahavilokana (rasagaMgA.2 u.) 15:32 bAlA mAmiyamicchatInduvada 372 / 135 buddhimattvAbhi (dR.za.69) 169 / 700 bhaktiprAya (zA.pa.138) 2012 bAlikAracitavastraputrikA 375 / 241 buddhirUpa (prasaMgA.13) 383 / 239 bhaktirbhave (kA.pra.10.524) 48 / 126 bAlizastu naro (ra.4.7.10)3931636 | buddhiryA sattvarahitA (su.512) 70 / 20 bhakke dveSo jaDe (zA.pa.341) 644 bALe tavAdharasudhArasapAna 313 / 49 buddhizanaH (zizu.2.82) 146 / 184 bhakto guNI (hi.2.16) 144171 bAle nAtha (amaru.57) 309 / 7 buddhizca hIyate (bhA.3.30) 379/70 bhagavadanabhyupagamanaM 4331 bAlenduvakrANya (kumAra.3.29) 331 / 26 buddhizreSThA (mA.5.1256) 383 / 240 bhagavantau (zA. pa.449) 905 bAle bAlA viduSi vibudhA 17811005 buddheragocara (zAnti.3.14) 368136 bhagini (sUkti.39.7) 286 / 14 bAle mAleyamu (zA.pa.3829) 336 / 31 buddhau kala (bhA.2.2680) 166 / 6.3 | | bhagIrathAdyAH (zA.pa.4003) 374 / 197 bAle lalAmale (zA.pa.3293) 258 / 41 bhamakumbhazakalena 59 / 215 bubhukSitaH kiM na (paMca.4.16) 390 / 542 bAlo'pi nAvamanta (manu.7.8) 14218 bhamA vayaM (su.3179) 6151 bAlye gehapatau nimIlati 256 / 48 bubhukSitaiAkara (bhartR.saM.621) 64 / 11 | bhagnAzasya (bhartR. 2. 12) 94 / 109 bASpAkulaM pralapatohiNI 329 / 3 bRhatsahAyaH (zizu.2.100) 87119 bhanAsu ripuse (zA.pa.1244) 102 / 19 bAhupIDanakaca (zizu.10.72) 31815 | bodhayanti na (zA.pa.274) 19 bhagnairdaNDairAta (zizu.18.67) 13096 bAhuvIrya (vR.cANakya.6.11) 386 / 359 / bodhito'pi bahusUktivi 59 / 211 bhaktvA (zRMgArarasASTaka 5) 296 / 13 bAhU tasyAH kucAbhoga 2641227. boddhAro (bhartR.3.2) 390536 bhaGgAkIrtimaSIma 134 // 17
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH bhajantyAsta (zA.pa.3681) 319 // 33 | bhavabhUtimanAdRtya (zA.pa.178) 36 / 38 bhikSAhAra (martR.3.31) 370 / 101 bhaNDastANDa (su.463) 62 / 279 | bhavabhUteH saMbandhA bhikSitakamala 325 / 5 bhadraM tasya taroH (zA.pa.3771) 353 / 45 | bhavAnizaMkaromezaM 195 / 45 bhikSuH kvAsti 12 // 42 bhadraM te sadRzaM (zA.pa.581) 208132 | bhavAnhi bhagavA 102 / 30 bhikSuko'pi sakalepsita 4 / 27 bhadraM bhadraM (nItiratna 11) 225 / 118 | bhavitavyaM (vikrama. 148) 91 / 22 | bhikSudvAri 112 / 272 bhadrAtmano (rasagaMgA. 2 zle.) 105 / 141 / bhavitavyaM yathA 91130 bhikSo kanthA (su.2402) 62 / 28. bhadrAtra grAmake (zA.pa.3895) 343 / 96 | bhavitrI ra (mahA.nA.10.12) 205 / 9 | bhikSo mAMsa (daza.4.75) 61271 bhadre vANi mamAna (su.3194) 6769 bhavetkhapara (hi.2.34) 144 / 78 bhittvA (zizu.18.22) 129 / 67. bhayaM tAva (mudrA. 5. 12) 139 / 4 | bhasmani smararipo. 2451 bhittvA sadyaH (megha.2.44) 292 / 26 bhayaM pramattasya (bhAga.5.1) 389 / 492 | bhasmanA (vR.cANakya.6.3) 389 / 530 | bhinatti (nItiratna.7) 230 / 22 bhayAdivAzliSya 33889 bhasmAGgulirbako (zA.pa.4063) 36418 bhindanarAtihRdayAni (su.47) 16144 bhayena kRSNAnyaru 126 / 28 bhasmAndhoragaphUtkRti 5 / 60 | mindAno (zA.pa.3814) 325 / 66 bhaye vA (paMca. 1. 118) 1681504 bhasmIbhUtaH 284 / 29 bhinnA mahA (bhAminI.a.100) 230 / 29 bhartA devo (daMpatIza.58) 156 / 145 bhasmoddhalana (kuva. 121) 370186 | bhartA yadyapi (bhartR.saM.625) 35079 bhAgIrathI (kumAra.11.3) 20036 | bhinnorasko (zizu.18.65) 130 / 95 bhartAraM kila (ra.2.29.20) 3881463 | bhAgyavantaM (zA.pa.442) 902 bhiSajo (bhA.12.5189) 3881442 bhartuH piNDAnRNa (zA.pa.3961)36011 bhAti nirvivare 264254 bhItavatsaM (bhA.1.5622) 37710 bharturyasya kRte 309 / 14 | bhAti romA (sUkti.53.66) 2671340 bhItAsi naiva 355 / 23 bhartabhiH praNaya (kirAta.9.54) 315 / 46 | bhAti vinyastaka (zA.pa.3287) 25712 | bhItirnAsti bhujaMgapuMga bhartRSUpasakhi (kirAta.9.66) 316 / 58 bhAtu nAma (zizu.10.86) 321112 bhIto vADavavAsato 211 / 49 bhalairbhinnAH prati 1311116 294 / 11 | bhImaM yajaladhi 1201140 bhavata ivAti 1968 | bhAnoH pAdairdahana 337141 bhImaM vanaM (bhartR.2.99) 92 / 74 bhavatAmahamiva 103166 | bhAnoH zItakarasya bhImazyAmapratanu (zA.pa.1147) 22019 bhavati gamanayo 203 / 98 bhAnAvabhyudite 302 / 110 bhISmagrISmartu (zA.pa.500) 181 / 16 bhavati jayinI 203199 bhAnu jAyate 194136 bhuktaM khAduphalaM (zA.pa.979) 236 / 20 bhavati (mAlatI. 10.15) 31011 bhAraM sa (bhA.12.11341) 3921617 bhuktAni yaistava (zA.pa.980) 236 / 13 bhavati (vAsaba. 4) 47 / 102 bhArataM cekSudaNDa 205 / 1 bhuktA mRNA (bhAminI.a.45) 221 / 23 bhavati (zA.pa.1008) 177976 | bhAratyA vadanaM . 136147 | bhuktimuktikR (kA.pra.4.78) 87414 bhavatu viditaM ( amaru.30) 356 / 16 bhAryA patiH (bhA.1.3024) 390517 muktvA bhuktvA bhavya ma 234 / 122 bhavatu viditaM (su.1617) 291 / 14 | bhAryA hi (bhA.12.5506) 3931641 | bhumabhrUyugalaH 1311118 bhavatkRte khaJjana 312 / 35 bhAyoM putraH (ma.8.416) 378156 bhunAlaka (pra.rAghava.7.15) 306 / 27 bhavatturaganiSThura 1301111 bhAryAvantaH (bhA.1.3029), 378153, bhujagakuNDalA vyaka bhavatyekasthale 167530 | bhAryAviyogaH (cANa.3.14) 1721827, bhurjagabhoga (kAvyA.3.346) 101 / 10 bhavatyA vizleSe 292 / 16 bhASAsu mukhyA 291 bhujataruvanacchAyAM (rAjata.1.46)33145 bhavanabhuvi (viddha.4.12) 260 / 107 | bhAsate prati (kA.pra.9.387) 205 / 10, bhujapajare (bhAminI.zaM.37) 31814 bhavanamiva madIyaM 354177 | bhAso rAmilaso (zA.pa.188) 3069 bhujaprabhAdaNDa 22 / 117 bhavanetrabhavo bhAkhatkarkaza 303 / 129 bhujyante khagRhasthitA 71 / 40 bhavane suhRdo (paMca.2.17) 389 / 476 | bhAkhatkuNDalamANi 259 / 69 | bhuje vizALe vimale (sa.2274) 7816 bhavanodareSu pari(zizu.9.39) 300 / 64 bhAkhadvaMza (pra.rAghava.1.9) 36152 bhuJjAnAH (rAja.ta.3.194) 377111 bhavanti te 8510 bhAkhAMzcatataru bhuvanamohanajena- 282 / 129 bhavanti namrA (bharta. 2. 62) 75 / 11 bhikSavo rucirAH .. 196 / 11 bhUH payako (bhartR.3.93) 169 / 60 bhavanti narakA (kuva. 104) 69 / 5 bhikSArthI sa (kuva.159) 13 // 47 bhUjAne kiM na jAne 13 // 30 bhavanto ve (bhartR. 1. 52) 252 / 48 mikSAzanaM (bhartR.3.16) 76 / 37 bhUtAnAmaparaH (3.13851) 3881445 bhavavIjAharajala (sa.26) 19 | mikSAzanaM (zAnti.1.23) 375 / 243. bhUtAnAma (bhA.12.2523) 3931660 446
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM bhUtAvezanivezitA 34156 bhogAkSamasya 1711806 bhrAtaH kokila (zA.pa.851) 229 / 144 bhUtairAkramya (bhAga.11.7) 385 / 308 bhogA na (bhartR.3.8) 374 / 209 | bhrAtaH paJjara (zA.pa.1206) 246 / 43 bhUtyAlepanabhUSitaH bhogA (bhartR.3.36) 373 / 186 bhrAtaH pAntha (kuva.171) 343 / 93 bhUtvA kalpa (praba.91) 373 / 182 | bhogA bhAra (bhartR.saM.292) 385 / 327 bhrAtaH pAntha (zA.pa.3406) 355 / 86 bhUpaH kUpa 149 / 282 bhogAsaktaikacetA 118 / 106 bhrAtaH pAntha pra (zA.pa.3894) 343395 bhUbhRnmaulita 126 / 12 bhogAstuGga (bhartR.3.35) 373 / 185 bhrAtaH prANagaNaprayANa 35 // 36 bhUbhRnmaulitaTISu 1231191 bhoginaH (paMca.1.69) 146 / 174 bhrAtAmya kuvinda 246 / 28 bhUmAtraM kiyadena 361139 bhogIndraH pramado (su.2638) 137164 bhrAtardvirepha 283 / 159 bhUmipatAvartha 169/720 bhogecchA nopa . 168 / 685 bhrAtardhAtarazeSa (bhartR.saM.49) 7436 bhUmirmitraM (kAma.nI.10.28) 149 / 311 bhrAtardhAmya (zA.pa.1184) 224 / 106 bhUmau sthitA (bhAminI.ka.23) 362 / 30 bhoja tvatkIrti (bhojapra.127) 117178 bhrAtazcandana kiM (zA.pa.993) 237154 bhUyaH kaNThAvadhUti 1956 bhoja tvaddAnapAtho 11775 bhrAntaM yAcana (zA.pa.421) 77153 bhUyastarANi yadamUni 301 / 72 bhojanAcchAdane (paMca.5.60) 349 / 31 bhrAntaM dezamaneka (bhartR.3.4) 7754 bhUyAdeSa satAM 19:37 bhojanAnte ca kiM 1965 bhrAntA vedAntinaH 446 bhUyiSThaM draviNAtmajaM 94|115 bhojapratApaM tu (bhojapra.92) 117785 bhrAntvA (sakti.97.28) 119 / 132 bhUyo garjitamambu(zA.pa.787) 213167 bhojapratApAgnira (bhojapra.218) 117186 bhrAmyaccI (zA.pa.3857) 3401130 bhUyo nipIya bhojyaM (cANakya.2.2) 155 / 121 32749 bhrAmyanmandara (pArvatI.5.23) 15.35 bho pAntha tvarito 355 / 87 bhUyo bhUyastva 122 / 173 bhravau kAcillI (zA.pa.3274) 255 / 26 bhUribhArabharA (zA.pa.562) 205 / 4 bho pAntha (bhartR.saM.850) 354 / 74 bhrUcAturyA (bhartR.1.3) 251 / 41 bhUrizo'pi ca 239 / 103 bho bhoH karI (zA.pa.925) 231 / 69 bhrUcApavallI (kuva.85) 277 / 12 bhUreNudigdhA (dhvanyA. 3) 360022 bho bhoH kiM ki (zA.pa.1152) 22016 bhrUcApe nihi (zA.pa.3502) 314170 bhUjeH (zA.pa.1056) 243 / 187 bhobhoH zrIbho (zA.pa.1252) 117495 bhrUpallavo dhanura (zA.pa.3380) 255 / 23 bho megha (mRccha.5.47) 283 / 151 bhrUbhaGgaM na karoSi 3063 bhUzakrasya yazAM (sUkti.97.25) 13919 bho rohiNi tvamasi 285/49 bhrUbhaGge raci (amaru.28) 359499 bhUzayyA (paMca.1.292) 910 bho haMsAstAva (zA.pa.807) 222 / 40 | bhrabhaH kriyate bhUSaNAdyupa (mudrA.3.23) 102 // 32 304162 bhramaccaraNapallavakkaNa 346 / 39 bhrUbhedaiH kati (zA.pa.3763) 353641 bhUsaMparkarajo (zA.pa.1274) 132 // 31 bhramati giri (sakti.108.2) 235/4 bhrUbhedo racita (amaru.97) 358167 mRkuTIkuTila 364 / 2. bhramanvanAnte navamaJja 92159 bhrabhyAM priyAyA bhavatA manomU 259 / 58 bhRGgazreNIzyAma (zizu.18.41) 129/78 bhramansaM (vR.cANakya.6.6) 159 / 281 bhrayugmamuccaidhanurujjhitajyaM 367130 bhRGgAjanAjanama (zA.pa.799) 221 / 16 bhramankhairaM bhrAtabhramara 224 / 98 | bhrarekhAyugalaM (zA.pa.3297) 258152 bhRGgAlIkaNThamAlAH 327141 bhrama bhramara yUthISu 222045 bhrUvilAsa (kirAta.9.56) 315/48 bhRGgAlImudare 272166 bhramaya (mAlatI.9.42) 283 / 152 | bhrazcitrarekhA ca tilottamA 270124 mRtyairvinA (paMca.1.88) 144186 bhramara bhramatA (zA.pa.818) 223 / 71 ma bhRzamadUyata yAdhara 346 / 19 bhramara maraNabhIti 223 / 90 mkriivircnbhnyaa(shaa.p.77)22|108 bhekena kvaNatA (bhallaTa.96) 247146 bhramarahitaH kIdRkSo 196 / 10 makSikA mazako vezyA 156 / 128 bhekaiH koTarazA (bhoja.201) 213165 bhramarahitA sA 3019 | makSikA vraNami(cANakya.58) 1671630 bhetavyaM (mudrA.3.14) 139 / 8 bhramAtprakIrNe (zA.pa.3917) 345 / 49 mane merau patati tapane 1775 bhedAbhedau sapadi 369 / 66 bhraSTaM nRpati (zA.pa.1105) 217151 maGgalakalazadvayamaya 2 / 12 bherIjhAkRti 122 / 184 bhrAjiSNavo (su.780) 229 / 238 majjatvambhasi (bhartR.saM.48) 94 / 116 bhaiSajyametaduH (bhA.11.72) 3931656 bhrAtaH kaGkaNa kiM 356 / 29 majanto'pi (sakti.6.29) 52 / 258 bhoktuM puruSa (kAma.13.10) 389 / 499 bhrAtaH (zA.pa.4164) 374 / 200 | majiSThAruNadI (zA.pa.2280) 328 / 24 bhoktuM (kAmaM.nI.13.10) 3894499 | bhrAtaH kastvaM 1007 maJjalaghau saMbhAvitaguNe 189449 bhogaH paro (i. za.72) 169 / 703 / bhrAtaH kAJcana (zA.pa.1193) 248172 | maNiH zANollI (bhartR.saM.11) 1741983 bhogasya bhAjanaM (hi.2.125) 1471208 | bhrAtaH kIra (zA.pa.876) 2271199 | maNinA valayaM valayena 18011058
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH - . .AnnnnnnnnnnnnAAAAmAvannnnnnnn namAAAAAAAA maNirlaThati (nItiratna.12) 21447 madhuraHsudhAva (sA.da.10.17) 270 / 15 manobhUrmugdhAsu kSipati 106 / 159 maNihAralatA vibhAti tanvyAH 266 / 305 | madhuramiva vadanti svAgataM 141 / 3 | mano madhukaro megho mAninI 1574185 maNDalIkRtya (zA.pa.569) 20720 madhurayA (zizu.6.20) 332168 manoratharathArUDhaM (su.3241) 76 / 19 maNDale maNDalAkAro rekhA 20710 madhuravacanaiH (zaMgArati.1.42) 254 // 39 | manorathAnkarotyuccaijano 9119 matireva (guNaratna.8) 175 / 925 | madhurakhanA ghRtorNA maNyA 18616 | manorAgastI (mAlatI.2.1) 28427 mattebhakumbhapari (paMca.1.220) 319 / 27 madhurimaruci (kA.pra.10.516)594208 | mantratatrArpita (zA.pa.1351) 142 / 21 matto hinasti sarva mithyA 1005 | madhureNadRzAM (kAvyA.3.20) 389 / 469 | mantrabIjamidaM (hi.2.45) 1471214 matyA parIkSya (bhA.5.1487) 3881461 | madhuronatabhra (zizu.9.79) 311 / 11 | mantrabhede'pi (bhA.15.193) 141228 matvA cApaM zazimukhi nijaM 2671338 | madhuvratAghaH (kuva.119) madhuvrataughaH (kuva.119) 304 / 152 | mantrasaMskArasaMpannAstava 304 / 152 / 29331 matvA lokama (sA.da.6.187) 103157 . madhUke mAdhvIkaM pibasi 224 / 97 mantriNA pRthi (hi.2.167)1471215 matvA sAraM guNAnAM (su.494) 72 / 61 | madhau mandaM mandaM maruti 182143 matriNAM (paMca.1.138) 164 / 507 matsyAdayo'pi jAnanti nIra 155 / 116 | madhya tanUkRtya (naiSadha.7.82) 265 / 281 mantre tIrthe dvije (vikrama.64) 378154 madakalakRtAntakAsara 28418 | madhyaM tava (sA.da.10.35) 266 / 314 | mantrodbhAvi (zA.pa.4158) 375 / 221 madanadahana (zA.pa.3413) 275 / 21 madhyaM viSNupadaM kucau ziva 272168 mantro yodha (zizu.2.29) 146 / 181 madanamapi guNairvizeSayantI 273 / 13 madhyatrivalI (zA.pa.3346) 261334 | manthakSmAdharaghUrNitA (su.35) 15:37 madanamavalokya (zA.pa.824) 222 / 49. madhyamopalanime (kirAta.9.2) 294522 | manthAnabhUmidhara (kuva.27) 304/157 madamayamadayamaduragaM (su.31) 221115 madhyasya prathimA (sA.da.3.58) 256151 | manthAyastArNa (veNI.1.22) 366 / 13 madarakasya (bhA.5.1484) 3941700 madhyAtsamAnIya susArabhAM 2671337 mandaM nikSipate padAni 33.52 madarthasaMdaSTa (naiSadha.1.137) 362 / 19 madhyAhaM (daza.rU.2.50) 339 / 123 | mandaM nidhehi (zA.pa.3620) 298115 madasitamukha (kirAta.2.18) 79 / 18 | madhyAhnArkamarIcikA 113 mandaM mandaM zravaNa puTakopAnta 256041 madAmbhasA (zizu.17.68) 127117 madhyAhe calatAlavRnta 33148 | mandaM marudvahati garjati vAri 274 / 3 maduktizcedantarmada (kuva.136) 33146 | madhyAhe'ti (zA.pa.3861) 3394121 mandaM mudritapAMsa (amaru.127)341152 madevaputrA jananI (naiSaSa.1.35) 362 / 18 | madhyAhe dava (zA.pa.4014) 362 / 36 | mandamamimadhuraye (kuva.65) 32214 madopazamanaM zAstraM 39/11 madhyAhne nUnamApo'pi tigma 336634 | mandamandagamanA kariNI 244 / 14 madhe muSakIva (su.3197) 68177 madhyAhe harito hutAzana 337147 | mandazcandrakirI (zA.pa.1254) 116166 madyapasya kutaH satya dayA 1003 madhye na RzimA stane 35619 | mandasmitena (bhAminI.ka.12) 278146 madyapAH kiM na jalanti 1661592 madhyena (sA.da.1086) 265 / 267 mandAkinIpayaHpAnaM 1581241 madyamandavigala (zizu.10.17) 315/20 madhyena sA (kumAra.1.39) 2671335 mandAdaraH kusuma (viddha.2.3) 279456 madhugamadhyotpannAH kRtayuga 9818 madhyo'yaM balisa dRSTi 266 / 298 mandAramAlA (zA.pa.67) 10161 madvANi mA kuru (bhAminI.zA.28) 4050 manaH prakRtyaiva (su.1206) 27713 mandArameduramaraMdarasAla 223387 madhukaragaNazcataM (zA.pa.829) 174998 manasA cintitaM (dR.za.38) 1611376 | mandodbhavataH zirobhirmaNi 112 / 283 madhukara tava (zA.pa.815) 222147 manasi (zA.pa.3381) 329 / 5] mandopyamandatAme (mAlavi.2.7) 86 / 10 madhukara mA kuru zokaM 222162 manasi vacasi (bhartR.saM.19) 51 / 221 | mando'yaM (sakti.59.9) 333392 madhukarairapavAda (zizu.6.9) 332 / 64 manasaiva kRtaM pApaM na 1674635 manindayA (zAntiza.3.8) 75 / 16 madhu drAkSA (bhAminI.zA.29) 35 / 16 | manasyanyadvacasya (va.cA.2.60) 55 / 50 | manye tadUrU (zA.pa.3357) 268 / 388 madhu dvirephaH kusu (kumaar.3.36)331|31 manakhino na (da.za.87) 8021 | manye mAyeyama (zA.pa.4090) 36473 madhudhAreva na muJcasi mAnini 305 / 13 manakhihRdayaM dhatte (dR.za.9) 80 / 20 manye'munA krnn(naissdh.7.64)261|129 madhunA siJcayennimbaM nimbaH 160316 | manakhI mriyate (hi.1.133) 8019 | manye mRtyoH sapanI jagati 1221168 madhupa iva (bhAminI.prA.17) 244 / 217 | manAganabhyAvR (zizu.2.43) 169/717 manye'raNye kulagiri 114020 madhuparAjiparA (harivijaya) 33011 manISiNaH (bhojapra.58) 174 / 902 manye satyamahaM lakSmIH samu 627 madhupAnapravR (sA.da.10.95) 102142 | manuSyajAtau tulyAyAM (su.3214) 947 manye samApta (zA.pa.3350) 2671324 madhupAnasamullasatpravAlaM 32010 | manojarAjasya sitAtapatraM 299 / 16 | manye sparzamaNiM tavaina 107 / 189 madhupe mAlatIpuSpaM satRNaM . 222046 | mano dhAvati sarvatra . 1540226 mama karagrahaNAya (zA.pa.513) 181138 madhumadhurimabhahIM maijire 345 / 42 / mano'pi zaramAnAbhi 253 / 4 mama priyAM kairaviNIM kareNa 304146
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM AN mama rUpakIrti (zizu.) 288 / 27 mahato'pi hi vizvAsA 4799 mA gamanmadavi (kirAta.9.70)316162 mamatvaM hi na (bhA.2.1956)3898496 | mahato hi (bhAva.31) 37711 mA garvamudvaha (sUkti.86.14) 355 / 2 mayA kumAryApi (zA.pa.3762) 352 / 21 mahatoH suvRttayoH sakhi . 47198 mA gAH pratyupa (bhartR.saM.646) 114 / 11 mayAsyopa (kAmaM.nIti.9.10)3894474 | mahatyalpe'pyupA (hi.3.49) 148 / 234 | mA gA viSAda (sUkti.19.4) 223385 mayi jIvati bIjAbye 2411138 mahadbhiH spardha (paMca.1.404) 377 / 2 mAghazcoro mayUro muraripu 371 mayi te pAdapatite (paMca.4.8) 305 / 3 mahadbhiroghestama (su.1903) 294 / 42 mAghena vinitotsA (sUkti.4.59) 37164 mayi malayasamIro varSatIva 309 / 2 / | mahAgajAnAM gurubRMhitaH 128338 mA cakra cakri(zA.pa.1257) 123 / 194 mayi sakapaTa (sA.da.3.162) 279 / 70 mahAgajAnAM (kumAra.14.42) 128143 mA jIvanyaH (zizu.2.45) 81 / 1 mayi sthitina (su.2521) 104 / 115 | mahAjanasya saMsargaH (paMca.3.59) 86 / 2 | mANikyadrava (rAghavacaitanya) 2271200 mayUkhanakharatruTa (su.1981) 301186 mahAtarurvA (su.788) 241 / 146 mAtaH kaM hRdaye (daza.rU.2.39) 286 / 32 mayyAyAte sapadi zayanA 357 // 49 | mahAdevo deva :(bhartR.saM.299) 388 / 458 | mAtaH kiM yadunAtha dehi 24 / 152 maraNaM prakRtiH (raghu.8.86) 373 / 170 mahAtmAno'nugR (zizu.2.104) 45 / 14 mAtaGga kumbha (sUkti.53.38) 266 / 302 / marAlazreNIbhirniyatamupa 275 / 30 mahAnadIprataraNaM (vikramaca.96) 167650 | mAtaGgAH kimu (sUkti.22.6) 231 / 49' marau nAstyeva sali (su.938) 22011 | mahAnapi (sakti.98.21) 1957 mAtaGgAnAM (zizu.18.34) 129 / 73 markaTasya surApAnaM tasya 159 / 268 | mahAnapyalpatAM (hi.3.12) 164 / 498 mAtaGgImiva (bhojapra.261) 34 / 66 martavyamiti (vikrama.143) 165 / 549 mahAnubhAvasaMsargaH (zA.pa.321) 8611 mAtajhairatha yairmahe(zA.pa.1576) 143 / 46 marditarAvaNakaMsau sarayU 22 / 97 | mahAnubhAvasaMsargaH kasya no 86 / 3 | mAtaraM pitaraM putraM (bhojapra.3) 69 / 4 maryAdAnilayo mahodadhi 249 / 103 | | mahAntamapya (bhA.5.1533) 388 / 464 mAta va kimeta (su.69) 94 malayaja (kaavyaalN.suu.4.3.10)299|23 mahApralayamAru ( veNI.3.4) 365 / 5 mAtardharmapare dayAM (sUkti.96.3) 20831 malayabhuvi virUDhazcandanenA 60 / 247 mahAbalAnpa (bhA.5.1546) 3881453 mAta taH paramanucitaM yat 9111 malayamarutAM (amaru.32) 283 / 153 mahAmatirapi prAjJo na 164 / 506 mAtarmAye (zAnti.4.23) 369 / 64 malayazikharAdAkailAsaM 334 / 130 mahArAja zrImaJjaga (bhojapra.82) 135 / 29 mAtarmedini (bhartR.saM.301) 369 / 75 malayasya girerapatyamAdau 219 / 5 | mahAzayamatisvacchaM nIraM 195 / 1 mAtarlakSmi (bhartR.saM.302) 370 / 102 malayAcalagandhena vindhanaM 86 / 4 mahAzayyA (zAnti.4.8) 368154 | mAtastarNakara (su.101) 23 / 146 malayAnila (su.1667) 364128 mahAseno yasya pramadayama 36132 mAtastAtajaTAsu kiM 12 / 31 malayAnila (kAvyAlaM.3.30) 331 / 10 mahAkhanaH (kumAra.14.32) 128 / 37 mA tAta saMpadA (su.2749) 145 / 133 malinayituM khalavadanaM (kuva.94) 13802 mahinAmantaraM pazya (su.2257) 7864 mA tAta sAhasaM (su.2747) 145 / 130 malinahutabhugdhUma (su.1760) 341154 mahiSyA hRSTayA bhAvyaM 14442 mAtA natAnAM saMghaTTaH 205 / 8 malinA api saMyamanAraku 257110 mahIpateH santi (zA.pa.167) 33 / 32 mAtA nindati (nItisAra.2) 64 / 16 malinAtmanA (sakti.14.4) 224 / 130 | mahImaNDalImaNDapIbhUta 341647 | mAtA pitA (zA.pa.1347) 146 / 152 maline'pi rA (bhAminI.prA.95) 223656 mahIyasAM pAda (bhAva.30) 385 / 311 mAtApitRsahasrA (su.3288) 372 / 161 malinairalakairetaiH zuklatvaM praka 95 / 4 | mahIyasAM mahati (zizu.17.57) 127 / 6 | mAtA mitraM pitA (hi.1.33) 163 / 442 malotsarga gaje (zA.pa.1207) 231 / 56 mahIraho vihaMgAnAmete 195 / 5 mAtA yadi viSaM (ve.32) 158 / 219 mallikAcitadha (sA.da.10.89) 29813 | mahezastvAM (sUkti.33.58) 243 / 192 mAtA yasya (paMca.4.50) 1611379 mallikAmAlabhAriNyaH (kuva.146)29812 | mAMsaM mRgANAM (zA.pa.1536)1721818 | mAtA yasya dharAdharendra 94110 mallImAlyadhiyA sudhAkara 6164 184/75 mAtA zatruH (cANakya.1.11) 39 / 14 mallaiH zailendrakalpaH (su.46) 26 / 194 | mAkandacyutapuSpareNupaTalI 333397 | mAtulo ya (zA.pa.4006) 373 / 189 maste duHsahavedanAkavalite 43 / 5 | mAkandamamaJjarISu vasatiH 336 / 29 mAtRvatpa (vR.cANakya.2.16) 159 / 254 mahatastarasA (zizu.16.35) 175 / 928 mAkandarAjaparirambhaNa 1761969 mAteva rakSati (bhojapra.5) 3014 mahatAM tAdRzaM tejo (pR.za.94) 46 / 67 | mAkandAkSipa mA maranda 2759 mAtsaryamutsAyeM (bhartR.saM.84) 251 / 36 mahatAM prArthanenaiva (zA.pa.220) 45 / 10 mAkande madhupAnamambu 224 / 113 mAtrAnartanapaNDi (viddha.1.40) 256056 mahatAM yadi nindane rati 175 / 926 mA kuru gurutAgarva 21619 / mAtrAsamaM nAsti 175 / 916 mahatAM yadeva (su.398) 58174 mA kuru ghana (mohamudra) 379/100 mAtrA khasrA (zA.pa.654) 154 / 45 mahatAmAzrayaH puMsAM 91 / 23 mA gaccha pramadA (sa.1053) 3304 mA tvaM tAta (zA.pa.1310) 145 / 13
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH mAyati pramadAM 34045 mArga dehi padaM (zA.pa.589) 141 / 3 mIlatkairavalocanA 342 / 23 mAdyadiggaja (zA.pa.1131) 219/11 mArge kardama (zA.pa.963) 234 / 145 | mukuTe ropitaH (hi.2.73) 164 / 481 mAdyadvetaNDagaNDa mArge paGkacite (sUkti.71.2) 357132 | mukulitamati (kirAta.10.27) 340 / 29 mAyanmAtaGgaku (zA.pa.4072) 366 / 12 | mArgo bhUri (zA.pa.776) 213164 muktaM mauktikadAma ....298020 mA dhanAni kRpaNaH 72 / 47 mArjAro mahiSo (hi.1.87) 163 / 449 muktamUlalaghu (kirAta.9.5) 294 / 24 mAdhavasya muralI . 24636 mArtaNDamaNDalasamaM 13339 muktAH (sUkti.97.19). 117192 mA dhAva mA dhAva 92150 mArdavaM sarva (bhA.5.1498) 389 / 500 muktAH patanti bhUmau . 32017 mAdhurya (vAnaryaSTaka.1). 179 / 1035 mAlatIkusume .. . 238180 muktAtATaGkayugaM . . 261 / 131 mAdhuryasArAdhari 243 / 189 mAlatImukulA 2431209 muktAphalaiH kiM . . 4033 mAdhuryairapi dhurdrAkSA 35 / 14 mAlAbahamanojJa . 25 / 181 muktAbhA nRkapAla (shaa.p.106)9|129 mAdhvIke vidhumaNDale . 183164 mAlA bAlAmbuja 359584 | muktAbhUSaNamindu(bhojapra.251) 321 / 27 mAnaM mAnini muJca (zaM.ti.29) 307 // 69 mAlinyamabja (kuva.124) 3.13353 | muktAvalI smara ..... 266 / 311 mAnaM mAnini mucca 308 / 17 mAlinyamavalambe 55 / 68 muktA vidrumama (kuva.37) 272 / 76 mAnabhaGgapaTunA (zizu.10.25) 315 / 28 mAlinyaM paridRzyate ..... 325 / 62 muktAhAraguNIbhUya 246 / 24 mAnamlAnamAnA , 35857 mA vanaM (bhA.5.1378) 389 / 500 | mukkAhAraM na ca ...... 286 / 17 mAnamudvahataH (bhartR.saM.648) 385 / 338 mA vama saMvRNu . . 417 muktAhAralatA (praba.71). 35082 mAnavyAdhi (amaru.157) 309 / 10 mAsi mAsi (zA.pa.483) 155 / 115] muktirhi nAma paramaH (su.94) 4 // 38 mAnAgnivardhanama 351 / 31 mAninIjana (kirAta.9.26) 299 / 22 mitaM dadAti (bhA.12.5566) 36114 mukte kAJcanakuNDale ... 345 / 54 mAnino hatamAnasya mitaM bhuGkte (bhA.5.1088) 3881440 | mukkeSu razmiSu (a.zAku.1.8) 14013 8018 mAnuSyaM daravaMza (su.2949) 89 / 5 mitamAyurvayo (zA.pa.4092) 3675 muktayasthiti (sAta.2.71) 17025 mAnuSye sati (prasaMgA.8) 180 / 1050 mitraM kalatra (zA.pa.4125) 173 / 175 muktotkaraH (sA.da.10.45) 263 / 217 mAne necchati (machaTa.7) 7751 mitraM parityaja (paMca.5.25) 381178 | mukto mAnaparigrahaH (su.1635) 309 / 4 mitraM prItirasAya (hi.1.214) 88119 muktvAnaGgaH (viddha.zA.3.25) 27640 mAne mlAyini (bhrtR.sN.303)376|254 mitraM khecchatayA (navaratna.1)178/10.9 mukhaM jRmbhArambhi . mAnonnatetya (zA.pa.3547) 321 / 21 30945 mAno vA da (paMca.5.3) mitrakhajanabandhU (bhojapra.156) 153 / 15 mukhaM tasyAH (zA.pa.3472). 2776 378145 mAndhAtA sa (bhojapra.38) 374 / 204 mitradruhaH (su.2990) 15592 mukhaM padmadalA (cANakya.71) 4901516 mAnyA eva hi mitradrohI (vikrama.57) - 164519 | mukhaM pANDucchAyaM (su.1896) 286 / 19. 45 / 17 mA punastamabhi (zizu.10.21)31524 mitravAnsA (paMca.2.82) 164522 mukhaM prasannaM (hi.2.59)... 377419 mA bodhi vaidyakamathApi mitrakhajana (zA.pa.1438) 377124 | mukhaM priyAyAH .... ... 33013 4304 mitrANi zatrutva (mudrA.5.8) 1511381 | mukhaM yadi kimindu 271 / 40 mA bhUtsajjanayogo 481149 mitrANyeva hi (ra.4.20.18) 377 // 25 mukhaM vahati 262 / 163 mA bhUjanma mahAkule (su.3199) 68183 mitrArthe (paMca.1.346) mA bhaiSTa nete (zA.pa.3964) 377 // 26 | mukhaM vikasita (shaa.p.3277)-256|35 36013 mitre kvApi (sakti.68.14) 296 / 12 | mAmAkAzapraNi (megha.2.43) 292 / 25 mukhakamalaka (zizu.7.44) 334 / 108 mA mAlati mlAyasi mitho'rdhacandra (kumaar.16.49)128|24 | mukhakRtabisa (zA.pa.3826) 336 / 19 239.83 mithyauSadhairhanta .. mA mA sasAdhvasama . mukhamAtreNa (su.996) 305 / 22 44.6 | 377 mAyAmayaH prakRtyaiva (su.337) 56183 militamihira .. 1301110 mukhaminduyethA (sA.6.10 | mukhaminduryathA (sA.da.10.18) 3055 mAyAmInatanokhanotu 149 mizrIbhUte tatra (zizu.18.18) 129/63 mukhavidhuparivRtto ... 259 / 96. mA yAhItyapamaGga (sa.1049) 33018 mInaH snAnaparaH (kavitA.60)3863358 mukhasarojarucaM (zizu.6.48) 344 / 36 mAramAsuSamA (sA.da.10.13) 206 / 11 mInavatI nayanA (rasagaM.2rU.) 25319 mukhAravindadatta . . 261 / 141 mArayantyA (zA.pa.3365) 269 / 423 | mImAMsakAH kati 43 / 2 mukhAravindopari 259/78 mArasya mitramasi 210 / 26 | mImAMsako mahI 102 / 24 mukhena garalaM (kuva.171) 236 / 6. mArArizakarAmebha (kAvyAlaM.5.6)2057 41172 mukhena candrakA (sUkti.53.97) 270 / 2 mA rodIzciramehi (zA.pa.408) 67162 | mImAMsArNavasomaM .. . 22 / 106 mukhena nodgira (zA.pa.249) 45 / 15 mA vanaM chi (bhaa.5.1308)389504| mIyatAM kathamabhI (naiSadha.5.38) 69/18 | mukhenakena vidhyanti (sa.375). 53 / 105 8 subhA0anu.
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM mukhyamekaM mukhenduca (sUkti.53.46) 564 / 260 mUrkha vyasaninaM 142 / 30 mRtyurmAdyati mUrdhni 75 / 19 mukhe yadvairasyaM (zA.pa.1053) 242 / 180 | mUrkhaH khalpa (hi.3.125) 39 / 13 | mRtyorbibheSi kiM (su.3295) 375 / 231 mukhe hArAvAptinaya (zA.pa.1262)11317 | mUrkhacihnAni SaDiti 39 / 2 | mRtyorvA (bhA.12.9952) 388 / 443 mukhairasau (kirAta.4.36) 344 / 28 | mUrkhatvaM sulabhaM (udbhaTa.1) 41166 / mRducaraNatalApraduH 3 34 / 112 159 / 263 mUrkhaziSyopa (vR.cANakya.1.4) 155 / 91 mRdunAtisuvRttena (paMca.1.294) 9412 mugdhasya kaliviji 2966 | mUrkhazcirA (vR.cANakya.4.6) 389 / 471 | mRdupavanavi (vikramorva.4.22) 283 / 166 mugdhasya te vada (zA.pa.3430) 285 / 47 mUrkhastu (vR.cANakya.3.7) 388443 | mRdubhibehubhiH (dR.za.54) 151 / 360 mugdhA kAntasya (kAvyA.2.155) 329 / 1 | mUrkhA yatra (vR.caannky.3.21)381|190 | mRdurAH (harivaMza.1168) 381 / 151 mugdhA dugdha (sA.da.10.36) 303 / 136 | mUrkhANAM (paMca.1.449) 164 / 518 mRdulakanakakAnti 313157 marve niyojya (cANakya.85) 146 / 179 | mRdulavalitamadhyaM mugdhA khAsa (zRMgArati.1.51) 276 / 51 | mUrkhe niyojya (cANakya.85) 146 / 179 | 25549 mugdhe kiM (zA.pa.3553) 308 / 20 mUl (vAnaryaSTaka.5) 1711821 mRduvyavahitaM (zizu.2.85) 1444187 mugdhe tavAsmi (su.2127) 32013 | mUo'pi mUrkha 396 mRdUnAM khAdUnAM (zA.pa.1005) 238176 mugdhe dorlatikA (shaa.p.3419)286|23 mUryo'zAnta (navaratna.6) 180 / 1054 | mRdoH pari (su.2692) 146 / 168 mugdhe dhAnuSkatA (sUkti.74.18) 312 / 1 | mUl hi (bhA.1.3077) 393 | mRddhaTavatsukha (hi.1.92) 5 // 135 mugdhe pratAra (zA.pa.3332) 2641235 | mUrtimantamivarA (su.2016) 31413 | mRdaGgi kaThinau (shaa.p.3339)264|247 mugdhe mAnaM na te 3071 | mUrdhavyAdhUyamAna (sA.da.7.16) 10 / 155/ mRSTacandanavi (zizu.10.84) 321 / 10 mugdhe mAnini 30768 | mUrdhA kalyANa 1181115 | mekhalIyati medinyAH 12331 mugdhe mugdha (amaru.70) 308 / 21 mUlaM sthuulmtii(bhaaminii.praa.32)236|22 | meghATopaiH stanita (su.1789) 341156 mugdhe muzca viSA (su.84) 15 / 29 ! mUlaM doSasya (kiraat.11.20)161|363 | meghAtyaye bhavati 202186 mugdhe vidhehi (giit.10.19.2)305|22 mUlaM bAlakavIrudhA (viddha.4.5) 336 / 25 meghAtyaye bhavati 202 / 93 muJcantazcApalarasaM 46.52 | mUlaM bhujaMgaiH (zA.pa.999) 237146 | meghAtyaye bhavati 202 / 90 muJcati muJcati (kuva.41) 1231192 | mUlabhRtyAnpari (hi.2.136) 1440213 | meghA varSantu (mRccha.5.16) 29811 muJcadbhirmadavAri 1311117 | mUlamevAditaH (bhaa.1.5557)381|192 | meghermeduramambara (gIta.1.1.1) 231141 muzca muJca salilaM . 212 / 24 mUlAdeva (zA.pa.1037) 241 / 150 medhaioma navAM (su.1777) 343 / 106 muNDaH pRcchati 204 / 110 mRgaH pramIla 1181100 megho bhAti 109 / 220 muNDI jaTI (zA.pa.4173) 375 / 237 | mRgatrayaM bhAti 19071 medazchedakRzo (a.zAkuM.2.5) 145/109 muNDo jaTilo (zA.pa.4030) 364 / 19 mRgamadakapUrA (su.415) 581187 | medinyAM viSameSu 108 / 207 mudaM viSAdaH (hi.3.118) 174 / 910 mRgamInasajja (bhartR.saM.32) 5 // 136 | medhAvI (saM.pAThopa.55) 144 // 69 muddAlI dhRta (bhojapra.142) 188142 | mRgazizudRza (daza.rU.2.29) 289 / 65 | meruH sthito (zA.pa.4049) 364 / 30 mugIdAlisuzAlitU 19395 | mRgazizunayanAyA 18242 | merurdUragato himA 111 / 262 munirjayati (kuva.171) 217142 | mRgasaMbandhinI 259466 merUrukesaramudAra (su.54) 18 / 28 munerapi (bhA.12.4142) 165 / 554 mRgAH priyAlagu (kumaar.3.31)331|28 | momArAmamamAdaMdve 188138 murAyatirlakSmI (zA.pa.1068) 215 / 9 mRgAko'yaM (zA.pa.3627) 3.1178 | mohaM ruNaddhi vimalI 42 // 3 murAripadabhaktizcettadA 36 / 39 mRgA mRgaiH (paMca.1.305) 1721840 mohAnmayA su (a.shaakuN.7.24)306|20 muhuranupatatA (kirAta.10.33) 333178 mRgendraM vA mRgAriM (zA.pa.901) 229 / 2 | maulyena vipadA (kavitA.76) 3811154 muhurmuhuravekSaNaM 306 / 37 mRgebhyo rakSyate (zA.pa.902) 22943 | maunaM kAlavilamba 158 / 243 maharlakSyodbhadA(mudrA.rA.5.3) 1521414 gau mAThaulIna (zA.pa.903) 2294 maunAdasvamitaiva (sakti.1.10) 5.52 muhurvyajanavIjanaiH 289/66 mRNAlavyAlavalayA (zA.pa.4632) 114 maunAnmUkaH (hi.2.26) 97415 muhUrtamapi (pR.caannky.13.1)169|276 mRtaH prApnoti (hi.2.159) 1471217 | maunI pAdaprahAre (zA.pa.286) 783 mUkaH parApavAde 481124 mRtasya lipsA 1721825 maune maunI 17811000 mUkArabdhaM kamapi 363 / 20 mRtAnAM (paMca.1.338) 149 / 297 | maukhyaM sarvApadAM (su.3157) 66 / 16 mUkIbhUya tameva (su.721) 225 / 141 mRto daridraH (vikrmc.156)165|529 / mauliH varNaki (zA.pa.1188) 247152 mUDha jahIhi (mohamudra.) 831187 | mRtpiNDo jala (bhartR.saM.304) 8040 mauliM mAnavidhi 132 // 34 mUDhe nirantarapayo 298116 mRtyuH zarIra (zA.pa.380) 714 | maulau kiM nu maheza
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH - NA maulau kekizikha 25 / 180 | yaH stokenA (paMca.2.148) 165 / 532 yatpratyapradalAvalIkavala 233395 maulau mandAradAma 34 / 67 | yaH syAtkevalalakSya (su.192) 38130 yatpradeyamupanIya (naiSaSa.5.85) 69 / 20 maulau sanmaNayo (udbhUTa.63) 235 / 163 | yaH khabhAvo hi (hi.1.58) 84 // 3 yatpriyavyati (zizu.10.51) 316 / 11 pradIyasImapi (zizu.2.74) 846 | ya evAdiH sa evA 185118 yatra kSipAmi dRzamanya 278 / 45 mradIyastvA (zA.pa.1007) 239487 yakSaM virahiNaM kaMci 303 / 140 | yatra deze'tha (paMca.1.443) 164 / 516 mriyamANaM (zA.pa.4169) 373 / 192 | yacca kAmasu (bhA.12.6503) 76 / 16 | yatra na phalitAstaravo 169 / 734 mlAnasya jIvakusu(mAlatI.6.8)313152 yacintitaM tadiha 176171 | yatra na madanavi (zA.pa.3666) 312 ya yacchakyaM pra (bhA.5.1107) 166 / 602 yatra naarystu(bhaa.13.2888)389|493 yaM dRSTvA mInarUpaM 18114 yacchaJjalamapi jala (paMca.2.79) 70 / 26 yatra nAsti dadhimanthana 89/1 yaM prAkpratyagavA 302 / 114 yacchati pratimu (kirAta.9.14) 2966 yatra patatyaba (sA.da.10.63) 251 / 26 yaM mAtApitarau (ma.2.227) 1671617 | yajamAnena kaH kharga 199 / 32 | yatra yatra valate zanaiH 2601106 yaM yaM nRpo'nu (bhojpr.139)147|201 yajjAto'si (zA.pa.758) 210135 yatra vidvajano nAsti (hi.1.63) 382 yaM zaivAH samupAsa (mhaa.naa.1.3)15|27 yajIvati kSaNamapi (paMca.1.24) 9849 | yatra zyAmAkabI 95129 yaH kandukairiva 4 // 27 yataHprabhRti te kAntaM 2914 yatra sUktaM (bhA.5.3290) 388441 yaH karoti (kirAta.11.19) 161136 yataH satyaM ta (viSNu.pra.a 9) 143135 yantra zrI yatra (paMca.5.61) 349 // 32 yaH kAkinI (su.2911) 151 / 379 | yata evAgato (da.za.66) 169 / 699 | yatrAkRtistatra gu(paMca.1.208)278332 yaH kuntapANiriha 248191 yatI vratI cApi 1741882 yatrAkhaNDaladantida 94.120 yaH kuryAtsaci (hi.2.130) 141211 yato gajaivinA (zA.pa.1560) 143136 | yatrAtmIyo jano 1501333 yaH kulAbhija (hi.1.130) 145 / 116 yato yataH SaTcara 345 / 51 yatrAnulikhi (kA.pra.7.273) 218162 yaH kRtvA sukR (paMca.1.93) 149 / 275 yato yato'zA (zA.pa.3375) 270128 yatrAneke ka (bhartR.saM.171) 374 / 199 yaH kRSNaM kuru (zA.pa.864) 2261165 yatkaNThe garalaM (zA.pa.502) 182150 yatrApi kutrApi 221 / 14 yaH koTihomAnala 135 / 13 yatkarotsarati klezaM (guNarasa.2) 71 / 3 yatrAbhyAgatadAnamAna 63340 yaH kaumAraharaH (sA.da.1.2) 353 / 42 yatkarma kurva (manu.4.161) 161621 yatrAyuddhe dhruvaM (hi.2.170) 14 // 218 yaH paThati likhati 170760 yatkasyAmapi (naiSadha.12.81) 110 / 243 169/718 yaH parasya viSamaM 171812 | yatkIrtiH kApi gaGgA 138188 yatrAsti lakSmIrvina 1731847 yaH pitrA (mArka.pu.21.95) 385 / 326 | yatkIrtirvalayaM bhuvaH 137167 | yatraikaM zrutamakSaraM 36981 yaH pIyUSasaho (zA.pa.1164) 245 / 12 104179 yatratA laharIca (kuva.171) 252156 yaH pUtanAmAraNalabdha 22 / 98 | ytkodhno(bhaa.12.11018)389|505 yatrodakaM (vR.cANakya.7.13) 388444 yaH pRSTA kuru (paMca.4.64) 165 / 544 yatkSAntiH (zAntiza.3.12) 370197 yatsaMgraho (rAja.ta.6.227) 388 / 451 yaH pRSThaM yudhi (naissdh.12.97)106|192 | yatkhalu khalamukhahu 54143 | yatsakAzAna (paMca.2.100) 149 / 28. yaH prazaMsati naro yattAdRzeSu saraleSu na 212142 | yatsatyavratabhaGgabhI (vaNI.1.24) 36605 yaH prAgAsIdabhi 313158 yattAlIdalapA (viddh.shaa.2.15)286|26 yatsadguNo'pi (zA.pa.1998) 248174 yaH prINayetsuca (bhartR.saM.279)501192 | yattIrthAmbu mukhAmbujA 272169 yatsArakhatavaibhavaM guru(bhojpr.95)34||63 yaH zauryAvadhire (zA.pa.917) 231 / 46 | yattu (kAma.nI.11.39) 390514 | yatsmRtvaiva para yAnti (su.348)569. yaH zrIkha (pra.rAghava.7.62) 302 / 104 | yttvnnetrsmaan(suvRttti.2.39)292|30 yathA kASTha (bhA.12.1338) 166589 yaH saMtApamapAka (zA.pa.809) 221131 | yannAdanviSya kA grAhyA 199 / 25 | yathA khanankha (manu.2.218) 1671616 yaH saMmAnaM samA (paMca.2.22) 149 // 304 yatnAdapi kaH (paMca.1.441) 226 / 170 | yathA kharazcandana (sazru.1.13)388454 yaH satpadasthamiha (sa.191) 38 / 23 | yatnotthApana (zA.pa.4056) 365 / 50 yathA gajapatiH zrAnta (su.354)5694 yaH sarvakA (rAja.ta.4.529) 3881447 yatpaGkeruhalakSma 309 / 15 | | yathA gauTuMya (kA.nI.5.84) 149 / 294 yaH sasarja kamalaM 2621177 | ytpdmmaaditsu(naissdh.22.115)312||37 yathA prAmAnta(ra.2.108.5.6)3731 yaH sindhau phenarAzi yatpallavaH samabhavatkusu 212143 | yathA caturbhiH (pR.cA.5.2) 175 / 914 yaH sundaratadvanitA 92158 yatpAdAH zira (zA.pa.747) 209/16 yathA cittaM tathA (vikrama.252) 4636 yaH sRSTisthitisaMhRtIvi 115 | yatpIyUSamayUkhamAli 302 / 113 | yathA chAyAtapo (paMca.2.136)3733 yaH sainye smara (zA.pa.3721) 324 // 45 | yatpUrva pavanA (zA.pa.1172) 246 / 31 | yathA tathApi yaH pUjyo (sa.19) 116
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM 2401110 yathA tailakSa (bhA.13.338) 388 / 459 | yadAMzuklAnta (zA.pa.595) 207 / 14 | yadi rAmA (vR.cANakya.17.16) 899 yathA doSo vibhAtyasya (da.za.4) 55 / 74 | yadaya'te parikle (zA.paM.378) 712 | yadi vai manasi / 104192 yathA dhenusahasreSu (pNc.2.132)91|12 | yadavadhi vi (mAminI.za.vi.60) 255/7 | yadavadhi vi (mAminI.zR.vi.60) 255 / 7 | yadi satsaGganirato (su.461) 87 / 15 yathA nayati ke (zA.pa.2061) 188137 yavadhi vivRddha 352 / 17 | yadi santi guNAH (kuva.51) 8116 yathA paropakAreSu 56 / 107 yadazakyaM na ta (hi.1.90) 163 / 450 | yadi samara (vaNI.3.6) 152 / 402 yathA prabhukRtA (hi.3.88), 148 / 236 yadasevanIyamasatA 31 / 22 | yadi smarAmi (zA.pa.3462) 27715 yathA bIjaM vinA(mA.13.301)374435 yadasmAbhi (zA.pa.4128) 373 / 178 | yadi syAcchIta (paMca.1.287) 349 / 35 yathA bIjA (zA.pa.1292) 145 / 124 | yadasya yAtrAsu balo (naissdh.1.8)125|6 | yadi syAtpAva (paMca.3.193) 348123 yathAmiSaM ja (skAMda.nAgara.185) 64 / 9 yadA kiMcijjJo'haM (bhartR.saM.5) 41 / 58 yadi syAnma (sA.da.10.47) 259 / 72 yathA mRtpiNDataH (padma bhUmi.81) 8268! yadA tu bhAgya (mRccha.1.53) 647 | yadIcchasi (zA.pa.1426) 158 / 210 yathAyathaM tAH (kirAta.8.2) 334 / 120 yadA tvaM candro (zA.pa.3564) 309 / 3 | yadIyabalamAlokya 2834 yathA yathA bhoja (bhojapra.76) 11787 . 206 / 13 | yadupAttaM (mArka.pu.21.93) 385 / 332 yathA yathAyaM bala 258 / 32 | yadA na yogo | yadA na yogo 389 / 480 | yadekaH kAsAraM raca 389 / 48. 292 / 19 yathA yathA viza (zA.pa.3270) 254 / 1 yadA pUrva nA (zAnti za.2.6)376350 | yadekasminvarSe yathA yathAsyAH (zA.pa.3285) 255 / 17 | yadA prakRtyaiva (zAntiza.2.4) 32 // 3 | yadetacandrAnta (bhojapra.236) 205 / 8 yathA yathaiva snehe (zA.pa.372) 54 / 22 | yadAloke sUkSmaM (a.zAkuM.1.9) 140 / 4 | yadetatkAminyAH(zA.pa.4170) 246 / 35 yathA yUnastadva (naiSadha.22.15.0) 31.39 yadA vi (kirAta.14.24) 174 / 904 | yadaitannetrAmbhaH (zA.pa.1401) 511234 yathA randhra vyomna (kuva.171) 342187 yadA vinAza (ra.3.62.20) 3831243 | yadetatsvacchandaM (bhartR.3.51) 368146 yathA vihaMgAstarumA 174 / 881 | yadA vinAzo (ra.3.62.20)388456 | yadete sAdhUnA (zAntiza.3.23) 72 / 55 yathA vRSTiH samudreSu . 5571yadA zarIrasya shrii(shaakuN.94)389|468 | yadA zarIrasya shrii(shaakuN.94)389|468 | yadaiva bhartA (zA.pa.495) 166 / 604 yathA zarIraM kila (su.526) 7034 | yadAsIdajJAnaM (bhartR.saM.6) 375246 | yadndhadvipadAnavA 13166 yathA zarIra (kthaas.22.40)382|228 | yadAsau du (zAntiza.1.22) 368048 yadgamyaM gurugaura (amaru.159) 30767 yathA satprasavaH 195 / 4 | yadi kupyasi nA (mRccha.5.34) 30805 | yadguNaiprathitaiH . 134 / 4 athA hi puruSaH(saM.pAThopa.56)3821229 | 119 / 124 | yaddadAti yadaznAti (bhojapra.63) 682 yathA hi (yAza.3.162) 382 / 232 | yadi gantAsi 354 / 72 yaddadAsi viziSTe (hi.1.169) 6813 yathA hi malinairvanai (paMca.4.30) 849 yadi garjati (mRccha.9.32) 2989 | yadurgAmaTavImaTa 69/11 yathA hi zRGga (bhA.12.9920) 76 / 20 | yadi tava hRdayaM (bhojapra.49) 151 / 372 yaddhAtrA nijabhAla (bhartR.saM.56) 93 / 99 yathA dhekena cakreNa (yAza.1.351) 8217 | yadi trilokI (naiSadha.3.40) 104 / 103 | yahAhU va (pra.rAghava.3.26) 109 / 226 yatheyaM vAgdevI (zA.pa.182) 35 / 22 yadidamagaNayitvA 306 / 32 yadvimbamambaramaNi .2016 prathodayagirau dravyaM (hi.pra.46) 8163 yadi dahatyana (Ananda.devIza.) 501190 yadvIjAni ca 1211157 yathokSiH piba (kuva.98) 339 / 117 yadi na syAnna (paMca.4.71) 145 / 126 yadbhagnaM dhanurIzvarasya 94 / 113 yadakSicUlatApA (zA.pa.4059) 36415 yadi nAma kule (su.3158) 66 / 17 | yadbhartuH kurute(naissdh.12.92)110|245 yadacetano'pi (bharta.saM.65) 79/15 | yadi nAma daiva (bhartR.saM.307) 2219 taralite 208 / 40 yadadho'dhaH (hi.1.157) 71 / 17 | yadindoranveti 511235 yadyatparavazaM karma (m.4.159)167|620 yadantastanna ji (paMca.4.53) 349 / 27 | yadindorlakSmIste 291 / 15 yadyadiSThatamaM tattadde 56 / 111 yadapathyavatA .. 1661578 yadi paraguNA (daza.rU.4.17) 61 / 256 yavadeva ruruce (zizu.10.79) 319 / 22 yadapi kaTakayAtrA yadi prabhurudAradhIH 33148 yadyadeva hi vAJche(hi.1.191)1631464 yadapi janma babhUva . 92169 | yadi prasAdIku (naiSadha.7.43) 263 / 210 yadyadhvanInaM cira 2401114 yadapi mekagaNena . 223175 yadi prANA eva 292 / 18 yadyapi kSitipA(hanu.11.19)1471194 yadapi ratimahotsave... 355 / 1] yadi priyAviyo (zA.pa.3449) 2771 yadyapi khadirAraNye 238165 yadabhAdhi na (bhartR.saM.666) 1621429 yadi priye vetsi tava 305 / 15 yadyapi ca daivayo 229 / 16 2621194 | yadi bhavati de (paMca.1.192)352116 | yadyapi candana (bhartR.saM.671) 237141 padamI daza (zA.pa.244) 48 / 115 yadi bhavati (paMca.1.192) 72 // 33 / yadyapi cAtakapa (cAtaka.8) 226 / 153 yadambukaNamAdA (zA.pa.789) 21116 | yadi matto'si (zA.pa.936) 231 / 62 | yadyapi taraNeH ki 2294233
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanumakozA yadyapi dizi (zA.pa.1121) 239 / 99 | yamo vaivasvataH (bhA.1.3018) 377 / 9 | yasminraSTe (vR.cANakya.9.9) 157 / 176 yadyapi daivAllabdhA 24758 | yamamiva karadhRtadaMDaM yamamiva karadhRtadaMDaM 958 | yasminvaMze samu (zA.pa.363) 54 / 15 yadyapi na bha (bhartR.saM.672) 2411137 yamAzritya na (paMca.1.52) 1481260 yasminvastu (zA.pa.4171) 375 / 236 yadyapi baddhaH zai (zA.pa.1078) 215 / 7 yasminvizvaM 369 / 69 yadyapi bahuguNaga (zA.pa.149) 22015 yayoreva samaM (paMca1.304) 144 / 491 | yasminvellati - 235 / 3 yadyapi bahu nAdhISe tathA 4212 yavanInayanAmbu 20211 | yasmai dadAti (zA.pa.1176) 235 / 162 yadyapi bhraat(bhaa.12.5064)385|356 yavanairavaniH kAntA 981 yasya kRtyaM na (bhA.5.993) 3894495 yazaHkaraNadhoraNI yadyapi raTati (bhartR.saM.674) 229 / 17 106 / 171 | yasya kSetraM (paMca.1.229) 162 / 415 yadyapi ziro'dhi (zA.pa.1756) 21019 yazaHpaTo'yamadbhuto 12301 yasya kSoNipate 136142 yadyapi santi bahU 212 / 22 yazaH padAicha (naiSadha.7.107) 270 / 26 | yasya cApriya (zA.pa.1428) 15317 yazaHpUra (pra.rAghava.7.92) yadyapi khaccha (zA.pa.2079) 215 / 2 106 / 165 | yasya cittaM(vR.cANakya.15.1)3881465 yadyapyAmrataroramu 224 / 112 yazaHzazAGkA 118 / 103 | yasya cetasi (kumAra.6.18) 102 / 43 yazaHsaurabhya (bhAminI.prA.80) 55 / 61 | yasya jihvA yadyapyuccairvi (kAma.nI.5.27) 3777 349 / 55 yadrAtrau rahasi (amaru.150) 328 / 18 yazaHstomAnuccai 106 / 157 | yasya jIvanti 971 yazazcandrarudya 106 / 160 yasya tvayA vraNa (zAkuM.4.13) 362 / 26 yadvakra mu (zAntiza.1.14) 233 / 119 yazaskare (zA.pa.1406) 175 / 920 yasya dvAri sadA 18471 yadvaJcanAhitamati (dhvanyA.u.3) 50 / 206 yazodayAmaNDi (zA.pa.1231) 104 / 97 | yasya na jJAyate (paMca.2.63) 165 / 527 yadvadanti capale 63 / 22 yazodhananidhe 35 / 23 yasya na jJAyate (paMca.4.20) 161647 yadvadahalyAhe (mRccha.5.30) 29818 yazo'dhi (kirAta.3.40) 1721832 yasya na savidhe (sA.da.10.7) 251 / 25 yadvadvanamasiMha ca. 143137 yazo yasmAdbhasmI 83 / 3 | yasya nAsti vive (bhA.2.1945) 398 yadvannayodadhisama 369/70 yazcatvAri zatAni 35 / 18 | yasya nAsti khayaM (hi.3.119) yadvAtmAnaM sakalava 39 / 1 369 / 67 yazca nimba (kuva.46) | yasya putro na vai 907 yadvismayastimi (maaltii.1.22)279|48 yadvIkSyate khalAnAM yazca mUDhatamo 15 // 201 571142 | yasya putro (prasaMgAma.14) .389 / 498 yastIrthAnA 21192 yadvIcIbhiH spRzasi yasya prasAde panA (manu.7.11) 142 / 9 216222 yadvIya kUrma (sA.da.6.186) 102 / 39 yastu kRccha (bhA.1.4557) 3901512 | yasya bhAryA virU(garuDa.pUrva.108)35111 yastu zudro (mA.3.14075) 380 / 124 yasya bhAryA (bhaa.12.5509)389|502 ytrdaavitke(viddh.shaa.3.14)303|135 yastu saMcarate 98 / 2 yasya bhAryA zuci 35011 yatrAkRSTasuvarNasU (zA.pa.154) 31146 yastoSaM na . 222 / 63 yasya mitrANi mitrA (kA.pra.4.30) 942 yA mAti (zA.pa.3342) 264 / 249 | yasmAcca yena ca (paMca.2.20) 92171 | yasya mitreNa saMbhASA (hi.1.39) 88 / 2 yannanaM saralaM (paMca.2.188) 37415 yasya yasya hi (paMca.1.74) 1631478 yannave bhAjane (hi.pra.8) 377 / 16 | yasmAdAkrAmato 2067 yasya vakakuhare 29 / 16 yannAhatastvamalinA 238169 yasmAdAsItkumAraH yasya vajramaNe (zA.pa.1099) 218164 yannAvyabhramighUrNamAna 6172 yasmAdvizvamudeti 1 / 14 yasya SaSThI caturthI 18615 yannAdyApi samA 359 / 101 | yasmijIvati jIva (bhartR.saM.680) 9816 yasya strI tasya 349.54 yannAmraH prathamAkSaraM 9/128 | yasmijIvati (vikramaca.4) 229/13 yasya neho (i.cA.13.6) 3901519 yaniHzabda (rAja.ta.4.308) 37758 yasminkule yaH (paMca.1.314) 1741892 yasya zrISu (prasaMgAbha.13.) 3901521 yanimittaM bhave (zA.pa.1461) 37817 yasminkRtyaM (paMca.1.94) 149 / 274 yasyAM mahattva - 22012 yanma sijitami . 262 / 192 yasminkhar3e (zA.pa.4660) 143359 . yasyAM mauli 10153 yanmadhyadezA (kuva.97) 312 / 15 yasmindeze (paMca.2.83) 155 / 88 | yasyAM yasyAmava (bhaa.11.78)388|462 unmadhye yacca (zA.pa.4121) 372 / 150 | yasminnuccai 234 / 133 | yasyAM sa kesa (sA.pa.1213) 215/16 yanmanorathazataira (zA.pa.453) 91146 | yasminnevAdhi (paMca.1.266) 146 / 162 | yasyAH saMgama (zA.pa.830) 2141102 yanmAtA viSNu 95 / 130 yasminbududasaMka . yasyAH saMbhRta .234 / 137 yanmukkAmaNa (zA.pa.1112) 218161 | yasminyathA v(bhaa.5.1340)389|473 | | yasyAMkarNya vacaH(zA.pa.846) 1281220 yamaH pratimahI 106 / 172 | yasminyadA puSka (bhAga.4.6) 389 / 489 | yasyAgniH kopa 11671
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnamANyagAsvapacAnA yasyAGgidvitayaM 13 // 45 | yAte mayya (bhAminI.mA.15) 219 / 13 | yAvadRSTi gAkSINAM (pUrtaza.84) 251112 yasyAJjanazyAma 135 / 12 yAteyaM rajanI 211141 yAvadyAvatkuva (zA.pa.3316)2611158 yatyAtmabuddhiH (mA.11.78) 384 // 303 | yAte yAtra 228 / 201 yAvadyAva 289151 yasyAdI vraja (zA.pa.968) 235 / 149 | yAto'smi padma (ratnA.3.6) 295 / 50 yAvantaH kurute (zA.pa.4139) 36748 yasyAstasya mitrANi (paMca.1.3) 65 / 6 | yAtyekato'sta (a.zAkuM.4.1) 323 / 11 | yAvannIranidheH 327423 yasyAlIyata 1712 | yAtrAmaGgala (zA.pa.3437) 284/32 yAvipattirdhanA 71 / 26 yasyAvandhyaruSaH (zA.pa.916) 231 / 45 trAsu yasya 125 / 4 | yAsAM kaTA (zA.pa.3299) 260 / 100 yasyAzcorazcikura 37168 yA dakSiNA 288 / 15 yAsAM nAmnApi (paMca.4.35) 251 / 11 yasyAsInava (zA.pa.955) 2341135 yAdRgjAnAsi 16 / 13 | yAsAM satyapi (sA.da.3.10) 252 / 53 yasyAsti vittaMsa naraH (bhartR.saM.51) 69 | yAzi tAdRzi 65 / 11 yA sA jaga 7638 yasyAhurAgamavidaH 435 yAni mithyA (zA.pa.1311) 145 / 132 yA sAdhUMzca 93397 yasyeSavaH 104 / 101 | yAnena tanvyA (naissdh.7.102)269|415 yA sAdhUniva 3215 yasyocchinnA 122 / 188 | yAnti nyAya 155 / 85 yAsAmaJcala 25169 yasyodaye guru 212 / 49 yAntI guru (bhAminI.ai.vi.54) 26097 | yA sRSTiH sraSTurAdyA (a.zAkuM.1.1) 199 yasyodaye naiva 21019 | yAntyAH saraH 279 / 55 | yAsyati jaladhara (bhartR.saM.688) 2183 yasyodyadvANabAhu (su.51) 16143 | yAntyA muha (mAlatI.1.32.) 278151 yAsyati sajana (paMca.1.224) 33 / 26 yasyodyaduja 115 / 30 yA pANigraha 186 / 15 yAsyatyadya zaku (a.zAkuM.4.5) 362138 yasyopavIta 11 / 163 | yA prakRtyaiva capalA (hi.2.24) 916 yAsyAmIti (zA.pa.3435) 284131 yAM kAnti 24465yA bimbauSTharuciH (zA.pa.3396) 33012 | yA khasadmani padme (zA.pa.471) 621 yAM dRSTA yamunA 24 / 161 | yA bhAryA duSTa (paMca.4.151) 348 / 24 | yA hi zazvaddha 349.44 yAM yAM priyaH (zizu.3.16) 273 / 2 | yAbhiranaGgaH 25018 yuktaM madhye 2661312 yAH pazyanti priyaM (bhartR.689) 28333 | yAmaste ziva 215 / 15 yuktaM yayA (su.440) 601242 yA kaTAkSacchaTA 194 // 38 yA maheza 210112 yuktaH pramA (kirAta.11.29) 1611372 yA kathaMcana (zizu.10.10) 315/21 | yA mAtAmamatA 205 / 4 yuktamukaM (skAMda.kAzI.1) 159 / 292 yA karSati nija 8418 yAmina yAmIti dhave (kuva.42) 329 / 4 yuktiyuktaM pragRhNI (zA.paM.452) 153125 yA kAminI sA 34012 | yAminyeSA baha (zRMgArati.13) 354 / 79 yukto'si 235 / 165 yA kundendutuSAra 3 / 13 | yAmi preyasi 329 / 19 yuktyA paro 150357 yA kelicyuta 363640 | yAmi vidhAva 188145 yugapatkhagaNDa . 2014 yA gamyAH (kirAta.11.22) 1613365 yAmIti priya (zA.pa.3387) 329 / 2 yugapadvikAsa (zizu.9.41) 300 / 66 yAcakavIro 73 / 21 | yAmItyapriya 329 / 20 yugAntakAlaprati (zizu.1.23) 363415 yAcate kAryakAle yaH (hi.2.31) 888 yAmItyukta 329/14 yugAnte (v.caannky.13.21)389|475 yAcanA hi puruSasya (prasaMgA.17) 73 / 27 yA rAkA (guNaratna.10) 178 / 1017 | yuddhaM ca (cANakya.72) 162 / 403 yA candrasya 290181 yA lAkSA 111 / 261 yuddhakAle'prago (paMca.1.58) 148 / 267 yAcamAnajana (naiSadha.5.88) 7246 61 / 26. yuddhA cAbhi (naiSadha.12.48) 1101239 yAcito yaH (bhojapra.71) 7014 | yAvakarasA (kA.pra.7.145) 31711 yudhiSThiraH kasya 1964 yAjApadaM (su.274) 50212 | yAvaccake nAja (zizu.18.26) 129169 yudhiSThiro'si (zA.pa.1228) 102 / 16 yAnAzUnyama (zAMtiza.1.13) 37092 yAvacchakalito 2079 yudhyanti 1671643 yA jayazrIrmano (sA.da.7.9) 27714 yAvajIvaM 157 / 186 yudhyante pakSipaza 7018 mAtaM yauvana (bhartR.saM.683) 374 / 207 yAvattiSThati 213162 yuSmatprauDhatara 134 / 2. yAtasyAsta 302 / 99 yAvattvAM na 244 / 226 yuSmadordaNDa 1311125 yAtAH kina mila (amaru.10) 2809. yAvatpaulastya (naiSadha.12.47) 138182 yuSmadvAji 125113 yAtA yAnti ca yA (zA.pa.150) 3013 yAvatphalo (zA.pa.1023) 239/110 yuSmAkamambara (bhallaTa.1) 2018 yAtAste rasasAra (su.178) 4176 | yAvatsvastha (bhartR.saM.686) 161 / 361 | yUthAnyagre 233 // 90 yAtItaH pAntha (zA.pa.1273) 133042 / yAvatkhasthamidaM (bhartR.194)17811007 yUthi yatho 238178
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanumakozA 63 PARAPAAAAAAAAA yUnAM dhairya 2681368 | ye bAlabhAvA (vikrama.123) 3841294 | yo dhatte zeSa 18122 yUnAM moha 265 / 294 | ye bAhavona yudhi (daza.4.9) 152 / 408 yo dharma (pacAsaSTi.224) 389449. yUnA yena 231147 ye'bhijJAH 240 / 122 yodhereva 12020 ye kanda (kA.pra.10.547) 132 / 16 | ye majanti (mahA.nA.7.19) 119 / 133 / yo dhruvANi pari (garuDa.108) 1621394 ye kAyastha 99 / 18 ye muSNanti | yo na dadAti na (zA.pa.387) 69 / 16 ye kuNThIkRta (zA.pa.3726) 324 / 46 | ye ye khajanameka (zRMgArati.5) 31471 | yo na vetti 1481256 ye ke vicitra 4049 | ye labdhAzraya 111 / 253 | yo na saMcarate 981 ye gRhNanti (zA.pa.1109) 21760 | yevardhante dhanapati (bhartR.saM.174) 97410 yo nAtmaje na ca (paMca.1.11) 9810 ye ca prArdurA (paMca.1.40) 148 / 250 | ye vardhitAH (vikramaca.259) 221 / 19| yo nAtyu(bhA.12.11008) 3921596 ye ca mUDha (bhA.12.759) 3911579 yevardhitAH kari(vikramaca.257) 223381/ yo nAnAdyuti (rAja.ta.3.218)378163 ye jAte vyasane (zA.pa.248) 52 / 256 | ye zAnta 1731862 yo nAstA 134 / 22 ye jAtyAdi (paMca.1.39) 148 / 249 | ye zirasA 24450 45. yo'nAhUtaH sama (paMca.1.98) 144 // 90 ye jAtyA laSaSaH (bhallaTa.60) 214 / 10 / ye zramaM hartumI (su.343) 5686 | yo noddhataM (bhA.5.1081) 3911588 ye'NutvaM 111 / 252 | yeSAM kaNTha (kA.pra.10.484) 110233 yo'nyathA se (manu.4.255) 377136 ye tAvatvaguNo (sa.164) 41 / 75 | yeSAM komala (pra.rAghava.1.18) 34 // 60 yo'bhyarthitaH (bhA.5.1532)3911568 ye venamabhi (bhA.1.8405) 390508 yeSAM dorbala (kA.pra.4.104) 1101231 yo'mitraM kurute (paMca.2.13) 165 / 524 yedIneSu dyaalvH(shaa.p.228)53|264 | yo me garbhagatasyApi (zA.pa.312) 75 / 4 yeSAM na vidyA na (bhartR.saM.69.7) 40 / 32 ye dolAkeli (zA.pa.3816) 335 / 137 yo mohAnmanyate(paMca.1.150)348113 yeSAM nimeSo (zA.pa.4111) 372 / 146 yena dhvasta (dhvanyA.2.25) 192 / 89 yo yaH zastraM (veNI.3.32) 367116 yeSAM prANivadhaH (su.367) 56099 yena pASANa (su.895) 79 / 13 yo yatra kuzala(bhA.1.3324)1461145 yeSAM vallabhayA (bhartR.saM.698) 36977 yena bhinna (bhAminI.prA.49) 230 / 24 | yo yatra satataM (cA.nI.42) 3911577 yeSAM zrI (vR.caannky.12.5)376|263 yena yatraiva bhoktavyaM (bhartR.saM.692)91133 yo yamartha prArtha (zA.pa.1436) 153 / 13 yeSAmanyakala 63141 yena zuklIkRtA (hi.1.183) 1631461 yo yena pratibaddhaH (di.3.130) 148 / 241 yena khAM vinihatya (zA.pa.4083) 366 / 6 yeSu yeSu dRDhaM (zA.pa.4120) 372 / 149 | yo rakatAmatita 257 yesaMtoSasukhaprabuddha (bhartR.saM.314) 215 / 5 yenAkAri 18710 yo rAmo nija 21182 yenAkAri ye saMsatsu vivAdinaH (zA.pa.206)41164 246229 yo'rthakAmasya(bhA.5.4146) 392 / 123 yenAkAri mRNAla (nItipra.3) 95 / 122 ye sUktIndukalA (zA.pa.143) 85 / 16 yo vyomA 192 / 90 yenAJcalena sara 92177 ye hyAhaveSu 1501344| yoSitaH pati (zizu.10.85) 321 / 11 yenAtmA paNyatAM (dR.za.55). 1681693 yaiH kAruNyapari (su.3200) 68184 yoSiduddhata (kirAta.9.68) 316 // 6. yenAnandamaye (zA.pa.844) 225 / 142 yaiH prANApahRtiH 3668 yoSiddhiraNyA (bhAga.11.8) 389/482 yenAnargalakAla (zA.pa.908) 230 yaidRSTo'si 111 / 251 yo'sakRtpara (kA.pra.9.376) 102 / 48 yenAmandamarande (bhAminI.prA.9) 222152 yairvAtUlo (su.321) 511232 yo hi diSTamu(bhA.3.1215)3921605 yenAmodini (zA.pa.837) 224 / 105 | yaistvaM guNagaNa (bhAminI.prA.19) 237144| yo hi (bhA.12.11341) 3921615 yenAsya (kA.pra.10.444) 211:45 yo gaGgAmatara 6870yau tau zaGkakapAla (zA.pa.111) 1418 yenAhaMkAra (paMca.10.444) 1641517 yogIndrazchanda 36 / 46 | yauvanaM jarayA (su.3143) 76 / 15 yenaivAmbarakhaNDena (bhartR.saM.313) 655 yogyatayaiva (sa.239) 48 / 140| yauvanaM dhana (hi.pra.10) 159 / 262 yenotthApya 15 / 28 yogyasya trina (zizu.8.33) 3394102| yauvane varva 349 / 46 yenotpalAni 271 / 33 | yojanAnAM saha 82111 yenonmathya tmaaNsi(shaa.p.744)209|15 yo jitaH (mA.5.1149) 391581 rakkaM makaMcarauSaH (zA.pa.3975) 3666 yenoSitaM 225 / 136 yo'tti yasya (su.2984) 165 / 548 rakatvaM kamalAnAM (bhartR.saM.702) 84.14 ye pApaM 182148 yo divyAmbuja (zA.pa.805) 22112 299 / 28 yepUrva paripAli (zA.pa.985) 236 / 23 yo dRSTaH (zA.pa.1019) 2401124| rakamAMsamayaH (zA.pa.4142) 371 / 117 ye pUrva yava (viddha.zA.3.10) 302 / 105 | yo'ddhA yoddhA 21190 raktastvaM navapa (hanu.5.24) 283 / 154 ye'pyAsamima (rAja.ta.1.47) 34 // 66 yo droNAcala 183354 ratAjapukhara (zA.pa.858) 2261159
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM rAghavasya raktAzoka (vikramorva.4.41) 283 / 155 | ratnAnyadho (su.2927) 111 / 257 | rahasyamedo (hi.1.98) 883 raktenaiva 111 / 260 | ratnAklIpUrva 36133 rAH puNyaM 166 / 587 raktotphulla (sA.da.3.265) 366 / 11 ratnairApUritasyApi (shaa.p.1080)215|3 rAkAyAma (kA.pra.10.451) 262 / 166 rakto'bhijAyate (paMca.1.155)348116 | ratnairmahAhaistutuSuna (bhartR.saM.52) 77 / 10 rAkAvibhA (kA.pra.7.156) 312 / 10 rakSanti kRpaNAH (zA.pa.472) 70 / 3 ratyAptapriya (kuva.140) 266 / 297 rAkA sudhAkarakarai 288 / 43 rakSanti pakSaM ((zA.pa.1573) 143144 / rathaH zarIraM (bhA.5.1153) 385 / 340 rAkAsudhAkara (kA.pra.4.49) 279/54 rakSa pAtragataM (zA.pa.1195) 247162 | rathasthitAnAM (kuva.35) 331 / 20 rAkSasAH kali 984 rakSAdhikA 150 // 322 | rathasyaikaM cakra (bhojapra.169) 52 / 251 / rAkSasebhyaH 194 / 2. rakSAmAlikayA (zA.pa.3669) 31711 rathino rathi 128 / 23 rAgakAntanayane (kirAta.9.63)31655 rakSetkanyAM (yAza.1.85) 392 / 635 rathebhyo gaja (zA.pa.3984) 36017 rAgAdirogAnsata 4332 raghutilaka 118 / 122 | ratho rathAGga 128127 rAgiNi naline 74 / 8 raGkAvaGka 304 / 163 | rathyAghoSaibRMhaNe (zizu.18.3) 129154 rAgiNyapi 36710 racayati 2681361 rathyAntazcarata (zAntiza.4.9) 370188 rAgI bimbAdha (paMca.1.221) 378062 racayati sahasA 11122 rathyArajoru (zA.pa.3407) 354176 rAgI bhinatti 1867 rajanicara (viddha.zA.4.2) 336 / 20 rabhasAdabhisa 298110 rAge dveSe 166580 rajanImavApya (zizu.9.33) 300 / 58 | rabhasena hAra (zizu.13.32) 126139 194 / 16 rajanISu vimala (sA.da.4.9) 135 / 9 ramaNIyaH 170 / 745 rAjaMstvatkIrti 1341 rajanyAmanyasyAM (zA.pa.3509) 29316 | ramaNe caraNa (sA.da.7.8) 30814 | rAjaMstvaddarzane 1011 rajojuSe janmani 14 // 3 rambhAtarU 128 / 35 | rAjacandraM (bhojapra.176) 102145 rajyanna 264 / 245 rambhApi (naiSadha.7.93) 269 / 392 rAjataH sali (bhA.3.85) 64110 rajitA na 210 / 13 | ramyaM dveSTi (a.zAkaM.6.5) 274 / 6 | rAjati trivalI 26713.33 rajitA nu vivi (kirAta.9.15) 29479 ramyaM hayaMtalaM (bhartR.saM.315) 345 / 45 rAjate rAjarAmA (bhartR.saM.709) 32812 raTatu jaladharaH (zA.pa.3874) 340 / 30 | ramyaM harmyatalaM (bhrtR.sN.708)273|181 | rAjani (hi.2.64) 170 / 749 raNatkaGkaNAnAM 331 / 2 | ramyANi vIkSya (a.zAkuM.) 3921618 | rAjankanaka (bhojapra.314) 102 / 26 raNe bANagaNe (kumAra.16.24) 128 / 10 ramyA rAmA (prasaMgAbha.13) 3921628 rAjankamala 18117 raNDA pIna 365 / 53 ramyArthokita 31144 rAjandudhukSasi (bharta.saM.58) 152 / 405 ratakhinnatarAM prAta(zA.pa.3745) 328 / 1 | raviH karasaha 1016 rAjandauvAri (bhojapra.310) 102 / 25 ratarItivIta 859 ravicandrau ghanA 74 / 3 rAjandviSaste bhaya (zA.pa.1279) 13118 ratAnte prANeze 321 / 23 ravijA zazi 1847 rAjannabhyu (bhojapra.75) 111 / 266 ratikRti gate (zA.pa.3712) 322 / 5 | ravitapto gajaH (kuva.37) 231 / 60 rAjannavagha 19316 ratikelikalaH (sA.da.6.193) 296 / 1 ravitaraGgatanuruha (zizu.6.22) 335 / 10 rAjanmuJja (bhojapra.212) 1149. ratikrIDAchUte katha(dazarU.2.39)31633 ravimaNi (su.2273) 36015 rAjanajanyu (raaj.t.5.317)386|375 ratipatiprahiteva (zizu.6.7) 332 // 62 ravimAvasate 2812 rAjanarAjasutA (zA.pa.1268) 132 / 28 ratirabhasani (zA.pa.3688) 319 // 30 ravirapina 56 / 116 / rAjanvi (kA.pra.7.211) 105 / 146 ratirabhasavilA (zizu.11.2) 323 / 21 ravisutakRta 189/54 rAjanvIra 124110 ratnabhittiSu (kAvyA.2.302) 363 / 2 raveH kaveH (zA.pa.554) 197521 | rAjansaptApya (kuva.163) 13312 ratnasAnu 104 / 84 | raverastaM tejaH 295/59 rAjapatnI (vR.cANakya.4.20) 160326 ratnAkaraH kiM kurute (nItipra.1) 49 / 171 raverevodayaH (veNI.) | raverevodayaH (veNI.?) 209 / 1 | rAjallalATa (pra.rAghava.7.8) 278 / 44 ratnAkaratanujanu (zA.pa.1140) 62 / 16 | ravermayUkhairabhi (zA.pa.3838) 336 / 36 | rAjasevA (kuva.54) 13941 ratnAkarastava 63 / 28 | rasati taruNIke (zA.pa.3890) 342185 rAjA kula (hi.1.173) 865 ratnAkare pari (bhartR.saM.705) 246 / 22 | rasAyanavida (bhA.12.871) 392 / 622 rAjA ghRNI (zA.pa.1541) 1721820 ratnAkaro 210 / 27 rasAlazikharA (zA.pa.848) 225 / 117 rAjA tuSTo'pi (bhojapra.17) 144 / 101 rakhAnAM na (zA.pa.1072) 215 / 14 | rasAlAnAmanta | rAjA dharmavinA (saptaratna.2) 378143. ratnAni vibhUSa (zA.pa.3086) 251 / 30 / rasA sAra (kAgyAlaM.5.20) 206 / 12 | rAjAnaM prathamaM (hi.1.204) 14142
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjAnaH rAjAnameva (paMca. 1.42) rAjA nAma rAjAno yaM (zA.pa. 1324) 145 | 135 rAjA pazya rAjA bandhu ( paMca. 1.377) rAjA mattaH (hi. 3.18) rAjeti kSaNa rAjau dvijA (naiSadha.7.46) rAjJaH saMbo sasthAnanirdezamanukramakozaH 166 / 567 rAmAdyAcaya 149 / 301 rAmAbhiSeke (hanu. 3.3) 147 / 224 | rAmArcitA 8 / 118 rAmAbilola rAjA rAjA (su. 97 ) rAjA (vR. cANakya . 6.10) rAjA rASTra (vR.cANakya.6.10) 391/606 rAjA ve (vR. cANakya. 17.19) 392 / 606 160 / 312 | rAmeNa triH sapta (zizu . 18.70) rAme pravrajanaM (vikramaca. 80) rAmo nAma (kRSNa. karNA. 2.72) 173 / 857 | rAmo hemamRgaM (ve. 15) rAjA saMpa ( bhojapra.52 ) 147 198 rASTrasya cittaM rAjAsya jagato (kA. nI. 1. 9) 142 / 1 |rAsollAsabha ( gIta.1.4.12) rAjAzraya rAjIvamiva (kAvyA. 2.16) rAjIvinIvi rAjIva jIva (pra.rAghava. 1.36) 271 / 35 | riktAH karmaNi (zA.pa. 1330) 344 / 10 rikteSu vAri (kuba . 31) 2149 | riGgattuGgataraGga 112 / 274 rAmaM sItAM 148 / 252 rAma tvatkI 150 / 323 | rAmarAme ( rAmarakSA. 38) 189 / 62 re khala tava 184 / 73 rekhA kAcana 188 / 36 |re cAJcalya (bhAminI. prA. 57) 232/80 rAmANAM ramaNIya (amaru. 123) 326 / 28 rejurbhraSTA 12 / 29 | reje puSpaigraSma 13097 335/1 181 / 28 | retaH zoNi (zAMti.za.1.26) 376 / 259 12/53 | retoratamayA 26 / 204 214 / 80 259/95 re dhArAdhara (cAta. 7) 130/99 94 / 108 24 / 155 378|41 | re padminI re dhRSTA dhArta (zA. pa. 4087) - 367|14 re padmAkara yAva (zA.pa.1132) 219 / 12 re padminIdala (zA.pa. 1133) 244 / 227 244 / 219 172 / 829 re pAnthAH 335 / 141 182 / 34 24 / 168 re putra satsaGga 151 / 363 | repha vyaJjana 120 / 144 221 / 18 200 / 38 | rucidhAmni bhartari (zizu. 9.13) 150 / 330 | rucibhira 336 / 18 | re bAlakokila (zA.pa. 847) 225/133 137/72 | re rAjahaMsa (zA. pa. 804 ) 115 / 31 | ripuriva sakhI ( gIta. 7.16.2) 284 / 23 re re kokila (bhartR.saM. 719) 225 / 131 261 / 157 riputriyaH kiM 124|4 | re re khalAH 31 / 32 294 / 41 rere ghara 260 / 101 304 / 160 | re re cAtaka (bhartR.saM. 721) 226 / 166 244 / 223 | re re dIpa 1862 re re nirdaya (inu. 5.22) 392 / 616 re re pAntha 247/67 299 / 25 | re re rasAla 122 / 175 | rere rAsabha 240 / 113 234 / 138 365/56 71 / 44 re re lokAH 116 / 72 re re ziSTabakoTa (zA.pa.895) 229 / 231 316 / 59 re lAGgalika (zA.pa. 1185) 246 / 39 288 / 19 revAvAriNi (zA.pa. 922) 150 / 336 |re sAraGgA 234 / 129 95 / 125 283 / 165 rogazoka (hi. 1.41) 169 / 719 60 / 241 rogI cira (zA.pa. 2589) 170 / 768 58 / 167 129 / 61 228/216 rogo'NDa (su. 383) 349 / 30 rodorandhraM - (zizu. 18.15) 285 / 38 | rUDhasya sindhu (zA.pa. 1060) 243 / 194 romanthamAracaya (bhartR.saM. 723) 233 / 106 66 / 11 rUpaM jarA ( vAnarA. 4) 173 / 872 | romAvali 138 / 1 rUpamaprati (zizu. 10.37) 315/40 romAvalIM 343 / 91 || rUpayauvanasaMpannA (saM. pAThopa. 53) 267352 3919 86 / 2 350/5 romAvalI ra ( naiSadha. 7.84) 238 / 66 | rolambasya (zA. 1.1011) 179 / 1028 | rolambAH 22012 | rolambairna (zA.pa. 976) rAdhAmadhu rAdhAmugdha ( gIta. 5.11.6) rAdhAmohana (sAhitya. kau. 4.6) rAma vAnara 9 subhA * anu rAjJastu rAjJAmasya (naiSadha. 12.58) 110 / 240 rucirati rAjJAmAjJA 2183 rAjyaM zata 143 / 55 1471222 150 / 324 | rucirakharavarNapadA (zA. pa. 523) rAjJi dharmiNi (bhojapra. 44) 145/119 | rujanti (bhA. 12.12514) rAjJi mAta 146 / 163 || ruddhanirgamana ( kumAra. 8.60 ) rAjJo mAnadhana (veNI. 4.1 ) rudrasyApi 366/9 rAjJo vipadbandhubiyo (daza.rU.) 385 / 334 rudro'dviM jaladhiM (su.543) rAjyaM yena rudhira visara (kA. pra. 4.77 ) rundhatI nayana (kirAta. 9.67) ruSTe kA parapuSTe (bhartR.saM.717) rAjye sAraM (kAvyAlaM. 7.97) 171802 ruSTo'pi rAtriH kAla rUkSaM vapurna (sUkti. 24.4) 292 / 34 rAtriH saiva (bhartR. 3.45) 375 / 227 | rUkSaM virauti (su. 438 ) rAtrirAgamali (kirAta.9.16) 297 10 rUkSasyAmadhurasya (zA.pa.884) rAtrirgamiSyati (bhartR.saM.712) 223 / 78 rUkSAyAM sneha (paMca.4.58) rAtra rAtrau jAnu ( bhojapra. 233) rAtrau rave (kuva.35) rAjya (hi. 2.181) rAtrau vAribharA (amaru. 54 ) rAdhA punAtu (kRSNa. karNA. 2. 25) 26 / 199 rUpavAMzcApi 65 22 / 112 | rUpasaMpanna (nala.caM. 1.22) 25 / 172 rUpasaurabha 25 / 186 rUpeNA (paMca. 4.226) 191871 re kUpa jIva 57 / 137 256/50 282 / 139 355/83 267/343 romAvalIdaNDa ( naiSadha.7.90) 268 / 379 romAvalI mu 14 / 11 2671350 239/96 285/40 180 / 1048
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnA - mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmier rolambainimi 237 // 27 laGkAdhA 122 // 183 lAbhapraNayino (su.230) 4780 rolambo 285 / 36 | laGkApateH saMkucitaM (zA.pa.161)33329 lAbhasteSAM 166 / 583 roSAvezAdAbhi(zizu.18.12) 129458 laGkAbhUpa 197137 | lAlane baha (bhAga.10.115) 1613343 roSAvezAdgaccha (zizu.18.4) 129155 lajjAM guNaugha (bhrt.sN.318)385|328 lAlayantamara (pr.raaghv.3|3) 281 rohaNaM sUktiratnA (nala.caM.1.8) 3814 | lajAM vihAya (zA.pa.3385) 3297 lAlayetpaJca (bhAga.10.114)1601308 rohaNAcala (zA.pa.1071) 215 / 13 lajjA kIrti 1194126 lAlAM vakrAsa (dsh.ruu.4.73)371|125 rohate sAyakai (paMca.3.109) 385 / 322 | lajjA prauDha 346 / 30 lAvaNyaM kanu 204 / 118 rohantau prathamaM (amaru.111) 310 / 11 lajAmahe (su.867) 216 / 20 lAvaNyaM tada (kA.pra.4.75) 367 / 11 lajjAvataH (su.3171) 66 / 27 lAvaNyakAntipa (daza.4.36) 306 / 28 lakSmaNetyutta 199/11 lajjAvazA (zA.pa.3759) 351 / 29 | lAvaNyadraviNa (aucitya.11) 286 / 29 lakSmaNo laghu (zA.pa.3987) 360110 lajjA snehaH (paMca.5.91) 379/75 lAvaNyamadhu (sA.da.10.32) 262 / 169 lakSmi kSamakha 63 / 29 lajje tvaM maja 7757 lAvaNyAmRtadI (nala.caM.7.43) 254141 lakSmI tanotu 2022 lajjaivoddha 2811111 lAvaNyAmRtamA (shaa.p.32.84)256|47 lakSmIH khayaM (su.1468) 244 / 233 | latAM puSpavatIM 325 / 1 lAvaNyAmRtava (daza.4.69) 314 / 74 lakSmIkapola (su.29) 14.3 | latAkulaM (sA.da.8.4) 234 / 129 | lAvaNyaukasi (khaMDaprazasti) 109 / 212 lakSmIkeli (su.2005) 211140 latAkuLe 326 / 23 | likhati na (zA.pa.3403) 275 / 6 lakSmIkaustabha (bhojapra.29) 94 / 117 latAnAme (kA.pra.10.498) 245 / 243 | likhantyAH 261344 lakSmIkrIDA (bhojapra.259) 303 / 138 | latAmUle (alaM.kaustu.ati.1) 275 / 29 likhannAste (amaru.7) 308112 lakSmIdharaH 20053 latAstA 224 / 96 likhitA citraguptena 91132 lakSmIpaGka (su.3419) 244 / 232 | labdhaM janma saha (zA.pa.759) 94 / 107 | limpatAva (mRccha.1.34) 2961 lakSmIpayodharotsa (daza.rU.4.72)70110 labdhavyamartha (mahA.nA.2141) 3911578 lIDhagrasta (zA.pa.592) 2072 lakSmIpANi (sUkti.sahasra.) 15 / 23 labdhasaurabha (zizu.10.24) 315 / 27 lInAnasUnsaroruhadRSTe 275 / 12 lakSmIrasya hi (anargha.7.93) 140 / 2 | labdhArdha (vikramaca.277) 103 / 67 lIneva prati (mAlatI.5.10) 281 / 105 lakSmIdharma (prasaMgAbha.17) 3921626 labdhAstya (zA.pa.4133) 372 / 156 lIne zrotraikade (khaMDaprazasti.22) 1938 lakSmInivRti (zAMtiza.4.1) 81646 labdhocchrAyo (zA.pa.351) 57 / 127 lIlayaiva (zizu.10.38) 315 / 41 lakSmIryAdonidhe (zA.pa.529) 62 / 9 | labdhodayo (su.395) 58171 lIlAtAmarasA (amaru.72) 311131 lakSmIryA 118 / 112 labdhvA janma(su.3105) 104 / 102 lIlAdolA (zA.pa.3815) 327140 lakSmIrvasati 155 / 87 | labheta sikatAsu (bharta.saM.319) 41157 lIlAdyUtajitAM 662 lakSmIvankRta 192 / 91 labhedyadayutaM 65 / 19 | lIlAmu (bhAminI.prA.62) 231 / 64 lakSmIvanto 64/2 lambodara tava 189 / 57, lIlAyanyaH (bhA.13.1475) 378140 lakSmIzcenna 111258 lambhitAH 2681389 | lIlAlu (bhAminI.prA.70) 38027 lakSmIsaMparka (zA.pa.1139) 243 / 207 lalATatila 1934 lIlAvatInAM (bhartR.saM.82) 379 / 69 lakSmIste 109 / 222 lalATadeze (paMca.1.334) 386357 lIlAvallI 276 / 46 lakSmIste 109 / 224 lalATe kastUrItilaka 252 / 47 | lIlAsmitena (zA.pa.546) 278150 lakSmyA paripUrNo (zA.pa.1501) 64 / 13 lalitagamanA nAryo 23 / 132 lubdhaH stabdho (su.373) 56 / 103 lakSmyA (kAma.nI.5.73) 3921626 / lalitamurasA (amaru.161) 33716. lubdhamarthana (hi.4.104) 155/97 lakSmyA zrI 217137 lalitavibhrama 332 / 46 lubdhAnAM (vR.cA.10.6) 156 / 157 lagnaM rAgA (veNIdatta padyaveNI2) 13879 lalitAntAni 1601331 lubdho na (kuva.103) 71 / 25 lagnaH kelikaca (kA.pra.7.237) 12140 | lavaGgalatikA 32582 | lulAye gomAyau 93391 lagnadvirephA (kumAra.3.30) 331 / 27 | lasanmauktika 25 // 20 lulita (zizu.11.20) 324 // 33 lagnaM pAda 274 / 27 | lAkSAlakSma (amaru.60) 379 / 74 | lUnagrIvA (zizu.18.59) 13089 lagnA nAMzuka (amaru.62) 329 / 17 | lAlacAlana (bhartR.saM.57) 23171 | lUnaM matta (bhAminI.prA.39) 2421182 laghuni tunnkuttiire(dshruu.4.22)346|25 lAGgalenAbhihatya (sA.da.10.12) 2075 / lekhanI pustakaM 1580232 laghuraya 216 / 11 | lATInetra (mukuMda.32) 371 / 107 | lekhantI vyomagarne 124 / 10
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukamakozA - wwwwww--- lekhayA vimala (kirAta.9.22) 300 / 39 | varka nirmala (vikramAMka.8.87) 272 / 67 | vadati rAmamanuSya jaghanyajo 202 / 85 lokaH zubha (zA.pa. 3969) 36017 vakaM zItakaro (zA.pa.94) 12 // 37 | vadanaM dazanavihIna (paMca.5.73) 959 lokaH svayaM (bhAga.5.5) 384 / 306 vakrazrIjitaja (viddha.zA.2.11)274133 | vadanaM prasAdasadanaM 41103 loka eSa (su.3041) 1711811 vakrazrIjitala (zA.pa.3928) 34740 vadanamidaM na (alaM.ko.apa.1) 283 / 158 loka eSa paraloka (naiSadha.5.91) 72048 vakrasyandi (kA.pra.10.537) 32019 vadanazazinaH (zA.pa.3711) 322 // 4 lokatraya (su.91) 1 / 11 vakrasyAdhara 3565 vadanasaura : 332 / 66 lokadvayaprati 9813 vakrANi paJca (alaM.kaustu.rasA.1) 4 / 33 vadanAcca bahi 73 / 12 lokayAtrA'bhayaM (hi.1.105) 1630453 | vakrAdudvasa me 74|40 vadanena nirjitaM (kuva.50) 312 / 28 lokAnandana (kuva.135) 238 / 57 vakrAmbhoja (bhojapra.230) 113 / 287 vadane vinivezitA 59 / 205 lokAnAmapi 349 / 50 | vakrAmbhoruhi 6 / 75 vadantI jAravRttAntaM (kuva.30) 186 / 1 lokAnAM mAnamAtraM 113 / 293 vake gurutvaM 27015 vadantu kAtApakSa vadantu katiciddhaThAtkha 33 // 49 lokAnugraha (paMca.1.248) 149 / 295 | vake valgAprakarSaH 531278 vadantu deva 133 / 11 loke kalaGkama (kuva.90) 262 / 191 vakropAntaM 274 / 22 vada prAdurbhAvA 239/90 lokezaH karNa 113 / 9 vakratAM bibhrato 54 / 19 vada vallabha 199 / 24 lokeSu nirdhano 158 / 248 vakratvaM nanu 61 / 268 vadhyante na 390509 lokottaraM carita (alaM.sarvasva.) 7817 vakA naiSa (zA.pa.1191 249 / 98 vanAni dahato (zA.pa.488) 155 / 120 loko vahati (hi.4.60) 379 / 72 | vakrAH kapaTanni (kavitAmR.16) 58 / 163 vanAnte khela (alaM.kaustu.viSa.1) 245 / 9 locana (bhAminI.ai.50) 258 / 45 keNa zirasi (su.1669) 335 / 138 vanAnyamUni (kAvyA.2.249) 367 / 15 locanA (kirAta.9.60) 31552 vaH krUratarai (zA.pa.1515) 154170 vanitAkaratAmara (bhoja.pra.) 346135 locane hariNa 259 / 93 | vako'pi paGkaja vanI munInAma 362113 82143 loDitamakhilaM 239/101 | vakro'stu bAlye vane'khilakalA (sA.da.10.96)13115 210 / 17 vane jane 92 / 56 lobhaH pratiSThA (bhojapra.1) 69.1 vakSaH kimu 356 / 10 vane jAtA (zA.pa.515) 18402 lobha sadA (zA.pa.428) 6948 vakSaHpIThe (zA.pa.103) . 13.52 lobhamUlAni pApAni vane'pi siMhA (paMca.5.71) 49 / 168 1580214 | vakSaste dRDhalagna ..328 / 16 vane vasati 18416 lobhazcedaguNena (bhrtR.sN.37)178|1015 vakSaHsthalI rakSatu 14115 vaneSu doSAH (zAMti.za.2.28) 174 / 905 lobhAkodhaH (bhA.12.5880) 693 | vakSaHsthalIvadanavA 250113 lobhAtkrodhaH prabhavati (bhojapra.2) 69 / 2 vakSasyAvaraNA (zA.pa.3280) 256046 vaneSu vana 135 / 27 vandAmahe mahe 20175 lobhAdeva (hi.1.24) 382 / 200 vakSojaci 356 / 14 vande devaM jaladhizaradhi (kuva.68) 5/46 lobhAviSTo naro 69/6 vakSojI nibiDaM .254 vande vandArumandAra 2 / 1 lomena buddhizcalati (hi.1.142), 69 / 5 vacanairasatAM (zizu.16.27) 49 / 152 vandyaH sa puMsAM (su.319) 49 / 183 lolaccolacamatkRti 35740 vacasi bhavati (bhartR.saM.147) 152 / 51 vandyAnnindati (su.459) 62 / 277 loladRSTi (kirAta.9.47). 316 / 12 vacastatraiva vakta (paMca.1.34) 159 / 264 vapuH kubjIbhUtaM (kavitA.64) 7642 lolAMzukasya (veNI.5.23) 311112 vacAMsi vAcaspati (vikramAMka.1.7) 339 vapuHparINAha (zA.pa.1103) 21152 lole brUhi | vaco vIcIdAnaM 311 / 14 vapuranupamaM (zA.pa.3354) 2681385 lolerlocana (amaru.61) 33016 vaco hi satyaM 8415 vapuravihitasiddhA eva 51 / 224 lohitAyati (zA.pa.3983) 36016 | vajraM ca rAjate (hi.2.168) 144216 | vapurdalanasaMbhramA (khaMDa.pra.30) 1947 laukikAnAM hi (uttara.rA.1.10) 36147 | vajrAdapi kaTho (uttara.rA.215) 4544 vapurviSamasaMsthAnaM (malTa.?) 2343124 vajreNa trijaga (sUkti.61.9) 341161 vayaM kAkA vayaM kAkA 228 / 204 vaMzaHprAMzurasau (zA.pa.1187) 247151 vaTavRkSo mahAneSa (shaa.p.539)195|43 vayaM bAlye baalaa(shaa.p.3761)352||32 vaMzabhavo guNavAnapi 8121 vaNikA (zaunakI.nI.a.115)3894477 kyaM yebhyo (zA.pa.4113) 373 / 177 vaMzAvalambanaM 51144 | vaNigAlokya nije 3901539 vayAprakarSAdu (shaa.p.3344)266|317 vaMze ghuNa iva 51156 | vatsa gaccha mama vAcika 362 / 10 | vayamapi kavayaH kavayaH 35/5 vaMzo vizvAvataMso 89 / 6 | vatse mA gA viSAdaM (kuva.155) 1415 vayamiha parituSTA (zA.pa.308) 75 / 17 vakaM candravikA (bhartR.saM.90) 254 / 43 / vadatAnuttamavacanaM dhvani 20044 | vayasaH pari (vR.cA.12.23) 3923613 / 149
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM vANI mamaiva vayasi gate kaH kAma 1741896 / varNaiH katipayaireva (zizu.2.72) 844 | vAkyaM tu yo 382 / 220 vayasI zizutA (naiSadha.2.30)261347 | vardhate yena na (sUkti.126.18) 76 / 25 | vAgarthAviva (raghu.1.1) 181 / 20 vayasyAH koSTAraH prati 36030 vardhate na ciraM loke vaMza 89 / 4 | vAguccArotsavaM 986 vayo navyaM svAntaM viSayataralaM 33011 vardhanaM vAtha saMmAnaM (hi.2.139) 55/40 vAgvAdamartha 1671640. vayobhimAnAdapamAnatA 230121 vardhitaH sevi (zA.pa.1033) 241 / 145 vADyAdhuryAnnAnya (zA.pa.1427) 85 / 11 vayovRddhAstapovRddhA (zA.pa.334) 65 / 2 vardhete spardhayevobhau (su.346) 5689 vAcaH pallavayatyu (gIta.1.4) 3770 varaM kRtadhvastaguNAdatya 166590 | varSanti stana (zA.pa.3490) 29074 vAcayati nAnya (su.2344) 364126 varaM garbhasrAvo (paMca.bhU.5) 9011 varSAnilarajo(zA.pa.1412) 145 / 106 vAcAzaucaM ca (vR.cA.7.20) 386 / 352 vara tuGgAcchRGgA (bhartR.2.77) 1771981 varSAsu kA bhavati nirmadhu 202 / 87 / vAco vAgmini (zaM.ti.2.35) 311 / 19 varaM daridraH shrutishaastr(su.3440)40||36 varSAsu jAtA(alaM.kaustu.asaM.1)340116 vAcyaM tasmai 28716 varaM dAridyama (zA.pa.1441) 153 / 18 | varSAsa bhItamavazAbhirja 132 / 14 vAjivAraNa (garuDa.pUrva.110) 163474 varaM na rAjyaM na (vR.cA.6.13) valibhirmukhamAkrAntaM (bhartR.saM.156) 76 / 4 vAjI cAru (zA.pa.1555) 145 / 110 varaM pakSacchedaH (bhartR.saM.321) 215 / 11 valgatkucaM vyAku(zA.pa.3698) 32018 vAJchA sajana (bhartR.saM.43) 53259 varaM parvatadurgeSu (bhartR.saM.320) 39 / 5 valgatkacAni valanAsaha 291 / 11 | vAJchava sUca (paMca.2.87) 176 / 951 varaM prANapari (zA.pa.1743) 1471209 | valmIkaprabhaveNa (su.186) 34 / 65 vANijyena gataH 355 / 82 varaM maunaM kArya (hi.1.137) 378167 vallabhotsaGgasaGgena (sA.da.10.68)275/4 | vANi tvatpada (pra.rAghava.1.8) 32 / 50 varaM vanaM varaM bhaizyaM (zA.pa.1374)945 | ballInAM kati (zA.pa.1061) 243 / 199 | vANI daridrasya 65 / 10 varaM vanaM vyAghragaje (niiti.r.15)66|46 vazaM prApte (pra.95) 378138 31333 varaM varayate kanyA 165 / 543 vazyabhAvena sumanAH 350 / 10 vANI rasavatI 973 varaM vindhyATavyAmana (su.3055)84|18 vasati kutra saroruhasaMtati 201 / 64 | vAtaM sthAvara 124 / 10 varaM vibhavahInena (hi.1.135) 71 / 13 vAtAkIrNa (zA.pa.3856) 340 / 128 varaM zUnyA (hi.1.138) 1771986 | vasantaprAramme (su.1688) 335 / 140 vAtAcchItira 18956 varaM sakhe satpuruSApamAni 1741885 vasantamAsAdya 202 / 79 | vAtAndolita (vikramaca.260) 221 / 27 varaM hAlAhalaM pItaM (zA.pa.259) 64 / 3 | vasantamAsAdya 202 / 81 | vAtA vAntu (bhalaTa.101) 343 / 107 varaM hi narake vAso (su.3163) 66020 vAtAhAratayA (bhaTa.87) 61 / 269 varataruvighaTanapaTavaH(zA.pa.790) 21415 vasanyaraNyeSu (zA.pa.945) 174 / 883 | vAti gandhaH (ra.2.61.19) 3921602 varamamI taravo vana (su.488) 72 / 50 vasudhAntaniHsRta (zizu.9.25)30050 | vAte vAti yada 9/126 varamalpabalaM sAraM (hi.3.89) 143162 vasumatIpatinA nu sarasvatI 3011 vAtairvidhUnaya (cAta.3) 212146 varamatyantAvaphalaH (su.385) 56 / 112 | vastuni cirAbhilaSite 1711785 | vAtodbhUtamukhI (zA.pa.3611) 298 / 19 varamazrIkatA (zA.pa.1136) 243 / 205 vastraM gAM ca (zA.pa.5417) 166579 | vAtollAsita 2155 varamasidhArA taru (padya.saM.9) 65 / 15 vastrahInastvalaM (cANakya.51) 1611384 | vAdAnAzAnu 1131294 varamasau divaso (amaru.125) 284 / 12 | vahati bhuvanazreNI (bhojpr.207)51|226 | vAnIraprasavairni (mAlatI.9.15) 14013 varamahimukhe krodhA (zA.pa.255) 80 / 38 vahati viSadharA 59 / 207 | vAnti kahAra (amaru.122) 345 / 56 varamunatalAlA (zA.pa.493) 229 / 11 | vahatyasyA dRSTi (pra.rAdhava.2.16) 271 / 45 vAnti rAtrau (zA.pa.3915) 345/55 varameko guNI putro (saM.pATho.53) 907 vahadbahalamAruta 337 // 42 vApI kApi kadA 247156 varuNena yathA (ra.2.122.12) 371 / 73 | vahanti zoka 45 / 12 vApI kApi sphu (kuva.36) 271 / 50 varjanIyo matimatA (shaa.p.367)54|18 vahantI sindUraM (kuva.67) 258138 | vApItoyaM taTaruha (zA.pa.3600)2969 varjayedindriya (zA.pa.1519) 15473 | vahasi bali 239 / 107 vApI pAtAla 13877 varNa sitaM samabhi (bhartR.saM.323) 95 / 14 | vahedamitra (bhA.12.5264) 155 / 89 | vApI khalpa (pU.cAtakA.5) 2261167 varNanadayitaH (zA.pa.4053) 364 // 33 vahiM zItayituM hima (su.2287) 78 / 14 355 / 11 varNaprakarSe sati (kumAra.3.28) 331 / 25 vahijvALeva vApyo bhava (sA.da.10.78) 1711803 varNayAmi vimalatvamambhasaH vAmaskandhaniSa (kavi.ka.5.1) 208 / 29 varNasthaM gurulAghavaM na | vaDheH zaktijela (bAla.rA.5.35) 34413 | vAmAMsasthala 25 / 178 varNAkArapratidhvA (hi.3.32) 1471225 | bAkcakSuHzrotra 62 / 14 | vAmAjIkRtavAmAjI (zA.pa.62) 2
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH vAraNendro L vAyumitra 189459 vikira dhavala (veNI.2.16) 306 / 35 vidyayA vimala 59 / 212 vAyuriva khalajano'yaM (su.405)58|180 | vikIrNahari (zA.pa.4078) 366 / 2 vidyayA zasyate 39 / 16 vAyureva mahAbhUtaM vikRti naiva (zA.pa.323) 45/16 vidyayA saha 159 / 267 vAraMvAraM (mAlatI.1.38) 27962 vikRntatIva 3618 vidyayaiva samaM kAmaM (su.506) 1671612 vAraMvAraM dhuta 326 / 26 | vikrItaM nija 168 / 694 vidyAtIrthe (prasaMgAbha.6) 17811001 vAraMvAramudazru 33011 vigatatimira (zizu.11.26) 323029 vidyA nAdhi (bhartR.saM.175) 375 / 225 vAraNArthapada (zizu.10.70) 318113 vigatarAga (zizu.6.39) 341145 vidyA nAma (bhartR.saM.70) 30.16 199 / 15 vigatazasya (zizu.6.49) 345 / 37 vidyA nAma 30115 vArastrIva vana 333399 vigADhamAtre (kirAta.8.31) 338176 | vidyAbhyAso 155 / 86. vArijeneva (sA.da.10.26) 1681661 viguNo'pi 32 / 21 vidyA mitraM (vR.cA.5.14) 159 / 287 vArtA ca (pra.rAghava.2.1) 176 / 954 vigRhItaH 46149 vidyAyAM durmado (zA.pa.497) 1818 vAryantAM 285/41 vighnadhvAnta 2 / 26 | vidyAranaM sarasa (prasaMgAma.14) 115645 vAlIyutazravaNa 13154 vighnezaH sarva vidyAvataH kulInasya (zA.pa.396) 7332 vAzcAreD 193 / 96 vighnezo vaHsa pAyA (mahA.nA.1.2) 2 / 29 vidyArthI sevakaH (vR.cA.9.6) 392 / 610 vAsaH kA (padya.saM.6) 2271197 vicaranti vilA (sA.da.10.80) 131 / 2 vidyAvatAM (paMca.1.38) 148 / 248 vAsaHkhaNDamidaM (zA.pa.409) 67163 | vicchinnA ratha (dhanaMjaya.vi.24) 14015 vidyAvantI 112 / 286 vAsaH zubhra (cora.paMcA.) 18011047 vijanamiti (zizu.7.51) 334 / 115 vidyAvidhivihI 39/10 vAsaH zaila (zA.pa.997) 138 / 56 | vijigISu (zA.pa.1296) 1501342 | vidyA vinayo 39 / 17 vAsanAvA (zA.pa.4225) 188140 vijitAtma (zA.pa.518) 187111 | vidyA vivA (guNa.ratna.7) 601229 vAsaragamya 47194 vijetavyA laGkA (bhojapra.170) 52 / 250 vidyAvihInA 90112 vAsazcarma - 68476 | vijetuM prayate (hi.3.39) 148 / 230 vidyA zastraM ca (hi.pra.7) vAsasAM (kirAta.9,65) 31657 vijJaiH snigdhai (hi.2.160) 97416 vidyuccakakarAla 1953 vAsastadeva 285/8 viDambanaiva 71 / 29 vidye hRdyata 41101 vAsAMsi vraja 179/1030 | vitatapRthuvaratrA (zizu.11.44) 327713 vidyotante 2158 vAso'rtha (nAgA.1.11) 142 / 12 | vitarati guruH (zA.pa.414) 41161 vidrANe raNa (naiSadha.12.30) 1101236 vAso valkala (zAMti.za.2.19) 74|44 | vitarati 171 / 792 vAso vidhUya - 3258 vidrANe rudravRnde sa (zA.pa.112) 13351 vitaraya kuca 306033 vidvatkavayaH vAhavyUhakhura vitara vArida 115:38 . 32 / 22 212133 vidvattA caiva vitIrNazikSA iva (su.171) vAhita 76227 166595 40139 vikacakacakalApaH (su.1484) 254 // 23 | vittaM dehi guNA (vR.cA.8.5) 3921598 vidvattA vasu 10031 vikacakamala (zizu.11.19) 326 / 14 | vittaM pari vidvattvaM ca nRpatvaM ca (sa.3426) 387 1701741 vidvadgoSThIgariSTha vikaTATavyA 91137 vitte tyAgaH kSamA (sa.264) 44482 115:39 vikasati naya (zA.pa.533) 191178 vittena kiM (sapta.ratna.5) 1761947 vidvadbhiH suhRdA (paMca.2) 391 / 574 vikasati saha 333387 | vidagdhe (bhojapra.303) 181123 vidvandaguNA 11493 vikasati sUrye 345/10 | vidadhatu vidvanmAna (alaM.sarvasva.) 107 / 181 106 / 150 vikasadamara 13 / 2 vidalitasakalA (zizu.12.77)103178 vidvAMsaH kavayo 1012 vikasanetranI (sA.da.10.12) 27016 | vidureSyadapAya (zizu.16.40) 4045 vidvAnupAlambha 601220 vikasAmi ravAvudite (su.3186)6638 | viduSAM vadanA vidvAnRju (paMca.1) 38 / 13 3921604 vikasitaku (kirAta.10.32) 333177 | vidUre (rAghavAnaM.) 35991 vidvAneva vijA (kuva.51) 385 vikasitamukhI (sA.da.10.56) 322 / 12 | videzeSu dhanaM vidyA (su.3053) 8413 vidvAnsaMsadi (navaratna.9) 179 / 1037 vikasitasaMku (anargha.2.12) 32333 | videvazaM grAma 1771982 vidhAtuDhe kanye 6757 vikasitasaha 33133 | viddhA mRgI 233 / 101 vidhAtrAracitA (pNc.2.183)385|341 vikAra yAti no (paMca.20) 3911565 | viddhi zrIhRdayaM 183156 | vidhireva hi (kathAsa.30.91) 378139 vikirati (zA.pa.3490) 29333 vidyayA vinayA 165 / 551 vidhAya mUrdhAna (naissdh.7.94)269|393
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 vidhAya vairaM (zizu. 2.42 ) vidhAyApUrva (ralA. 2.8) vidhAyAlIka 150 / 352 | vipannalekhA nira 262 / 164 viparItamavipa (sUkti. 79.1) 348|4 | vipazcitAma vidhiH kimasyA 257 / 18 | vipAkadAruNo (praba. 31) vidhRtAH priyasya vidhinA mantra (paMca.1.239) 149 / 289 | vipANDubhirlA (kirAta.4.24) 344 / 20 vidhiranaMzama (naiSadha. 4.88 ) 282 / 131 vipine kva (rAghavavilAsa) 362 / 17 vidhireva (bhartR.saM. 747) 228209 | vipulakamapi (zizu. 7.70) 334 / 123 vidhUtakezAH pari (bhartR.saM.748) 338 / 78 vipulataranitambA (zizu. 11.5) 323 / 23 318 / 6 |vipulapulaka (gIta. 6.12.1) 289 / 47 181 / 12 vipulamapi (bhA. 13.339) 391/567 262 / 186 | vipulahRdayAbhiyogye ( bhojapra. 97) 37 / 13 92 / 60 | vipulahRdayairdhanyaiH (bhartR.saM. 162 ) 80 37 vidhvastapara ( vAsavadattA. 9) 571138 vipulena sAgara (zizu. 13.40) 363 / 17 vidhvastA mRga (zA.pa.1159) 220/7 vipro vRkSasta (vR. cA. 10.13) 391/551 vinayaM (vR. cANakya . 12.18) 159/274 viprArtheSu dhana vinayati sudRzo ( zizu. 7.54) 334 / 121 vipriyamapyAkarNya vinA kAryeNa ye vidhe pidhehi (zA.pa. 499 ) vidhorvidhi vidhau viruddhe na 96 / 2 242 / 164 vinA khadira vinA gorasaM 175/936 vinA na sAhityavidA (su. 173) 40/41 vinA parIkSAM (dR.za.43) 46 / 61 vinApi tAtena 364 / 37 vinApyarthairvIraH spRzati (su.535) 78 / 10 vinA madyaM vinA mAMsaM (zA.pa. 4045) 45 / 3 vinA madyaM vinAyakapateH 364 / 3 subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM 188 / 34 vinAyameno (kAvyAlaM.3.15) 206 / 16 vinA yauvana vinA sAyaM 365/3 313 / 62 vinirgataM mAnada vinizcetuM (uttara. rA. 1.35) vinaivAmbhovAhaM (pra.rAghava.1.33) 271 / 42 vindhyamandara (zA.pa. 1064) 215/3 vindhyAdriH kari (zA.pa.1264) 116 / 63 vipakSaH zrIkaNTho (su. 2280) 52 / 253 vipakSacitto (kirAta. 8.34) 338/79 vipakSamakhilI (zizu.2.34) 151 / 361. vipattau kiM viSA 9114 vipatprazAntyai (zA.pa.4091) 36714 vipatsindhuM 338183 | viralaviralI (zA. pa. 3718) 324|41 3203 viralA jAnanti viralAtapaccha (zizu. 9.3) 36 / 41 170/761 294/32 149 / 309 | virahavidita 1939 305 / 14 85 / 1 vilapati tathA (zA. pa. 780) 213 / 56 virodhivacaso (zizu.2.25) vilasetyAnanaM vilasitamanu (zizu. 7.46) 334 / 110 262 / 162 160 / 322 | vilAsamasRNollasa (zA. pa. 582 ) 208 4 1 48 / 130 vilAsinI kAJcana 247|48 | vilAsibhirivonmadai 101 / 5 vilikhati sadasadvA 190 / 66 333 / 91 44|4 vilikhya satyA viprebhyaH sAdhu vibudhAvali saMpUrNA vibhajya merurna (naiSadha.1.16) 105 / 129 vibhavo hi yathA 6418 | vilIyenduH (viddha. zA. 2. 2 ) vibhinnaparyanta (kirAta. 8.30) 338 / 75 vilulitakama ( zizu . 11.28) 326/20 vibhUtirarghatyapi yAca (su. 3251) 76 36 vilulitamati pUrai 286 / 11 vibhramairvizvahRdyaistvaM 22 / 119 280/80 vimuJcati budha 128/40 182 / 30 263 / 199 188 / 33 | vimuJcantyA prANAM (su. 1403) viyati vilolati viyatpucchAccho (zA.pa. 82 ) viyadalima linAmbu 312 / 7 . vilulitAlakasaMhati (zizu. 6.3) 332/59 244 / 229 | vilokayantIbhira 253 / 8 132 / 26 | vilokitAsyA ( naiSadha. 7.51) 261 / 159 252 / 49 | vilokya (kumAra. 14.37) 289 / 60 vilokya bAlAmukha 32015 | vilokya saMgame rAgaM (su. 1887) 293/4 1716 vilocanaM dakSi (kumAra. 7.59) 126 / 34 308 / 8 | vivarNavacanairmRtyu (dR.za. 74) 169/705 240 / 121 | vivakhatAnAyiSa ( kuva. 35 ) viyogabASpA (naiSadha. 7.61 ) 260 / 126 vivAdaprArambhaH viyogavahnikuNDe 2851 vivAdazIlAM svaya viracitA madhu 332 / 42 vivAdo dhana (zA.pa. 1469) 154 / 52 11 / 12 | vivAhakAle Rtu 173 / 846 viyuktA vAsantI 297 / 21 82/47 175921 vivAhe puraMdhrIja 19728 viraJcinArAyaNa viramata ghanAH kiM (su. 1762) 343 / 104 viramata viramata (su. 1070) 284 / 5 viviktavarNAbhara (kirAta. 14.3) 8 5 / 13 viramati kathanaM 357/43 vivinakti na taM (zizu. 16.39) '40/44 15 / 22 vivRNvatI purastaikSNyaM 55/65 210 / 22 | vivekaH kiM (zAMti. za. 2.23) 376 / 252 318 / 7 vivekaH saha saMya (nala. caM. 3. 16) 46 / 37 21754 viveka eva vyasanaM (dR.za. 5) 375/235 77 47 vibhramya kAnana vimuJcati pade 359/82 virahaviSamaH kAmaH (amaru.67) 289 / 64 virahe tava (sA.da. 10.65) 28713 viraho'pi saMgamaH (bhartR.1.80 ) 391/585 187114 virAjate'syA (zA.pa.3295) 258 / 48 virAjarAjaputrA virATanagare rAja virAmamevAlayA 280/85 | viramati mahA ( anargha . 1.2 ) vipadi dhairyamathAbhyu (bhartR.saM. 14) 50 / 188 virama timira (zA.pa. 763) vipado'bhi (kirAta.2.14) 151 / 392 virama nAtha (zRM.ti. 1.35) vipadyamAnatA 19439 | virama ratna mudhA vipannaM padminyA (zA.pa.981) 236 / 16 | virama viramAyA (bhartR.saM. 327) 78 / 14 | vivekavyA koze (bhartR.saM. 329)
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAna nirdezamanukAmakozaH - vivekina (vR.cA.16.9) 393 / 630 viSAdI bhaikSyama 195 / 48 | vIrasiMhArinArINA 122 / 187 vizadaprabhApa (zizu.9.26) 30051 viSNa; viparAntako (sa.24) 1 / 17 vIrANAM ruNDatuNDa 131122 vizantInAM (viddha.zA.1.44) 337143 viSNoH kA vallabhA 199 / 30 vIrANAM viSamai?(kumAra.16.23)1289 vizAkhAntA gatA 157 / 190 viSNorAgamanaM nizamya vIrANAM shstrbhi(kumaar.16.27)128|12 vizAMpate vista 104 / 96 | viSvaktapovanakumAra (anargha.2.22) 14111 | vIrAyiteSu mRga 320114 vizAlaM zAlma (bhallaTa.107) 2411151 viSvadrIcIvikSipa 12968 | vIre saruSi ripUNAM 1969 vizAlAkSIkaTA 26099 visRjanyavika (zizu.16.32) 49 / 155 vIro'sau kimu(mahA.nA.7.55) 361337 vizAlAkSyAH kaTA 27718 visRja sundari (mAlavi.4.13) 305 / 19 vIryotsAhazlA (zizu.18.16) 129 / 62 vizikhavyAlayorantya 54 / 3 vistAriNA muhu 2681373 | vRkSaM kSINa (sapta.ratna.4) 178 / 1013 vizIrNaH prAra (zAMti.za.1.6) 376 / 248 vistArI stanabhAra (daza.rU.) 257158 | 3507 vizodhayenmahI (zA.pa.1350) 146 / 153 vistIrNavya (paMca.3) 379/71 | vRkSasyAgre phalaM 185 / 23 vizramArthamupa (zizu.10.88) 321 / 14 vistIrNo dIrgha (zA.pa.1034) 241 / 148 | vRkSAgravAsI na ca 185 // 34 vizramya vizramya (bhartR.1.22) 275 / 16 visphArya vyomagaGgA 114 / 15 vRkSApravAsI na ca 185 / 33 vizrAnto divasa (zA.pa.3420) 286 / 24 vismayaH sarvathA (hi.2.15) 155 / 95 | vRkSAndolanamadya 235 / 152 vizrAmyanti (kA.nI.5.72) 3911553 visrabdhaghAtadoSaH (kuv.12.3)171|786 | vRttaM yatnena (bhA.5.1289) 848 vizleSAkulacakra (nl.cN.5.75)295|61 vihagapatiH kaM hata 201 / 60 vRttaM yuddhe (zizu.18.66) 1309. vizvaM cAkSuSamasta (anargha.2.52)298137 | vihaMgA vAhanaM yeSAM 187128 vRttAnupUrve ca (kumAra.1.35) 269 / 401 2195 vihagairgataM madhukaraizca 1984 vRttAbhikhyAM hRtAryAM 8113 vizvaMbharApralambana vihasyaM pANI (kirAta.8.51) 338194 | vRttiM khAM (rAja.ta.1.228) 61273 vizvasya heturamarai (zA.pa.542) 206 / 17 vihAya pIyUSarasaM 221118 | vRtticchedavidhau 1533421 vizvAbhirAmaguNa 501201 vihAya pauruSaM yo hi (zA.pa.456) 8215 | vRttyartha nAti (hi.1.182) 1631460 vizvAmitraparAzara (bhrtR.sN.330)252|57 vihAya vAJchA (kirAta.4.25) 344 / 21 | vRthA kathaM nRtyasi 226 / 157 vizvAsaH saMpadA (paMca.2.25) 149 / 305 vihAyasi vihAriNI 165 / 561 32016 vizvAsaprati (hi.4.52) vRthA gAthAzloka (sUkti.41.6) 2875 . vihArabhUmerabhi (kirAta.4.31) 344 / 23 vizvAso bhavatA vRthA jvalita (sa.379) 137171 56 / 109 vihitaghanAlaMkAraM 3650 vizvAsya madhura 245 / 13 vRthA dugdho'naDDA (su.449) 60 / 251 vizvezovaH sa pAyAt vihitasyAnanu (yAza.3.219) 3911556 vRthA dhUlIdhArAH 1118 326 / 25 vihitAJjalijanata (zizu.9.14) 296 / 2 | vRthA vRSTiH (vR.cA.5.16) vizvezvarastu sudhiyA 153 / 26 1761965 vIkSitAni tava vAridhi 63121 vRthaiva saMkalpazata vizvopajIvye na 282 / 126 226 / 155 vIkSituM nakSamA (saa.d.10.82)354|69 | vRddhatvAnaladagdhasya viSaM cakramaNaM (cANakya.97) 162 / 422 vIkSyate palitazreNi va vRddhasya vacanaM (nItisAra8) 159/297 viSaM bhukSva 186 / 3 vIkSya ratnacaSa (kirAta.9.59) 315 / 51 127112 vRddhAGganeva vijahau viSaGgiANi (zizu.17.63) 345141 viSaGgibhibhRzami (zizu.17.53) 12712 vINApyekaguNena 249 / 100 | vRddhiryasya (zA.pa.986) 236 / 24 viSatAM niSevita (zizu.9.68) 288132 vINAmaGke kathamapi 276 / 38 | vRddhihAsau kumudasuhRdaH 4415 vINA vaMzazcandanaM (su.3174) 66040 viSadigdhasya bhkt(hi.2.129)144|210 vRddho'ndhaH patireSa (bhojpr.255)67|64 vINAvaMzAzrayA (zA.pa.325) 865 viSadharato'pyativi (vAsavada.6) 57 / 125 vRntaiH kSudrapravAlastha 14016 viSabhArasahasreNa garva 235 / 157 vINeva zrotrahI (drp.dln.3.51)71|24 vRndArakA yasya 14 / 16 viSamagatA api na (su.238) 48 / 139 vItavyasana (kAmaM.nI.13.7) 385 / 335 vRndAraNye carantI 26 / 192 viSamasthakhAdu (pNc.1.190)171|777 vIthISu vIthISu 299 / 14 | vRndAraNye tapanata 23 / 134 viSamA malinAtmAno (zA.pa.353) 54 // 4 vIrakSIrasamudra (khaMDa.pra.90) 112 / 276 | vRndena tArAvalitaNDa 322 // 3 viSamo'pi (kirAta.2.3) 1511385 | vIra tvaM kAmuka ceda 113 / 2 | vRSTivyAkulago (giit.4.9.13)25|171 viSayavidhurA dRSTiH 276 / 48 | vIra tvadripuramaNI (kuva.141) 131 / 6 | vegajvaladviTa (zA.pa.865) 226171 viSasya viSa (bhartR.saM.751) 158231 - vIra tvaridArA *133145 veNI te prasamIkSya 314179 viSahIno yathA (zA.pa.1364) 143165 | vIramatyadbhutaM loke 195 / 46 | veNIbandhaka (zA.pa.3158) 13344 viSAdapyamRtaM (garuDa.pUrva 110) 155 / 96 | vIra zrIkusumendra 114 / 18 veNIbandhamahInaM . 270113
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM - 251122 veNI viDamba (zA.pa.3378) 271 / 31 vyaJjanaM hanti (paMca.3.204) 3911559 | vyomapAtramapi 2961 veNIvellanamaGgaNaM 271153 vyatanodapAsya (zizu.13.33) 126140 vyomavyA (zA.pa.3852) 339 / 126 veNI zyAmA bhuja 2577 vyatikaritadiga (mAlatI.2.9) 51 / 223 | vyomArdhe (sakti.26.8) 2341121 vetaNDagaNDa (bhAminI.prA.60) 22948 vyatiSajati (mAlatI.1.27) 176 / 974 vyomaikAnta (bhartR.saM.758) 374 / 203 vettA kokila eva 239 / 100 vyatItakalpe zizirai 331 / 17 vyomnastApiccha (mAlatI.5.6) 295 / 73 vetratvacA (alaM.kaustu.pra.1) 223165 vyathayatitarA (zA.pa.491) 169/732 vyomni prAGgaNasImni 298138 vedavedAGgata (prasaMgAbha.16) 142 / 18 vyathayati vR (gIta.10.19.5) 30150 vyomni sa vAsaM 57133 vedavyAsaH na 99 / 17 | vyathayanti para(paMca.2.102) 3901535 vyomnIva nIradabharaH (su.90) 4 / 36 vedasyAdhyayana 371 / 108 | vyathitamapi (kirAta.10.22) 340 / 24 vrajati viSaya (zizu.11.25) 323128 vedAH pramANaM smRt(dN.sh.24)391|570 vyadhatta dhAtA (naiSadha.7.54) 262 / 182 | vrajatyadhaH (viddha.zA.4.1) 154162 vedAdizAstra (pama.kriyA.a.5) 385 / 316 | vyayavAsAH paJca 194 / 22 | vrajatyaparavAri (viddha.4.1) 324 // 42 vedAnuddharate (gIta.1.1.12) 171 vyasanaM (paMca.2.194) 165 / 538 vrajanti te (kirAta.1.30) 152 // 398 vedAnteSu (vikramorva.1.1) 5/56 vyasanAnantaraM (dR.za.21) 168678 vrajanti padmAni 197122 vedA yena samuddhatA 14 vyasanina iva (bhojapra.77) 297 / 26 | vraNagurupramadA 331138 vedhA dvedhA (kuva.20) 165 / 552 vyasane mitraparIkSA 171 / 793 | vraNabhRtA sutanoH (zizu.6.59) 346 / 20 vedhA vedanayA (vikramaca.277) 102 / 21 vyasaneSveva (paMca.2.6) 1641521 vratativita (zizu.7.45) 334 / 109 vepathumalinaM (laTaka.mela.2.30) 7311 vrate vivAdaM (su.318) 49 / 182 vepante (zA.pa.3921) 346 / 28 | vyAkulo'pi (zA.pa.1527) 155 / 81 vIDAyogAnna (zA.pa.3164) 279 / 61 velAmullaGghaya helAda | vyAkozakokana brIDAvelAruddha vellatpakSatirAja 125 / 16 vyAkhyAtumeva (su.155) 39 / 18 vezyAnAmiva vidyAnAM 38 / 12 | vyAguJjanmadhukara (rasagaM.samA.) 236 / 12 | zaMkara patitaM dRSTvA 187 / 12 vezyAvezmasu (prabodha.caM.2.1) 61 / 272 | vyAghrA sevati . 8422 | zaMkarazirasi 21011 vezyAsau (bhartR.saM.110) 355 / 1 | vyAghrIva tiSThati (bhartR.saM.332) 367132 | zaMkarArdhatanuba (pr.raaghv.7.56)299|23 vaikalyaM dharaNI (paMca.1.188) 1001 vyAjastuti (sA.da.10.60) 212147 | zaMbhuH zvetArka . 158 / 239 vaikuNThAbhaprakAmaH 123 / 189 | vyAjRmbhamANava (pr.raaghv.7.79)141|2 | zaMbhurmAnasa (su.2639) 134 / 19 baiguNye'pi hi 471100 vyAdhitasyArthahInasya 88 / 10 zaMbhukhayaMbhuharayo (bhartR.saM.192) 250 / 12 vaidehIM samavApya 183153 vyadhibhi (bhA.12.12541) 380 / 115 zaMvattattvavibodha 285335 / vaidya pAnarataM (paMca.rala.3) 17801012 vyAdhUtakesarasa (sarvajJa.vAsudeva.) 19:44 zakti pramApayati 105 / 137 baidyarAja namastu (zA.pa.4038) 44 / 2 vyAdhUya (sA.da.10.56) 283 / 150 zaktiH sarvAtirikA / 121 / 163 vaidyarAja namastubhyaM (su.2319) 44 / 1 vyAnaze (kirAta.9.17) 300 / 34 zaktirnistriMza (su.2596) 148580 vaidyastarkavihIno 169 / 726 vyApArAntaramutsRjya 9814 zaktirahito (zA.pa.1532) 169 / 727 vaidyAnAmAturaH (hi.3.33) 164 / 499 vyAptaM loke (zizu.18.40) 129/77 | zaktivaikalya (kirAta.11.59) 799 vaidyA vadanti 1761957 vyAmitraikaikabAhu 322 // 34 zaktenApi (paMca.3.222) 179 / 1026 vaibhavabhAjAM dUSaNamapi 659 vyAmohaM tava 194 / 23 zakyaM yanna vizeSato 116 baibhAtiko marudanu 325 / 12 | vyAlaM bAlamRNA (bhartR.saM.67) 41167 | zakyate yena 226 / 150 vaimukhyaM mRgalAJcha 244 / 239 vyAlAzca rAhuzca (su.196) 4037 | zakyAzakya (saM.pA.42) 3911549 vaiyAkaraNakirA (su.2333) 42 / 1 | vyAlAzrayA (vR.cA.17.21) 3831244 | zakyo vArayituM (bhartR.saM.759) 41 / 68 vairAgyabhaGgi (zA.pa.4025) 364140 vyAlolaH keza (zA.pa.3704) 322 // 32 | zakrAdarakSi (zA.pa.1069) 215 / 10 bairAgye saMcaratyeko(bhartR.1.99)3911572 vyAvalagatkuca (kuva.61) 344441/ zakrodyAnanivAsitA 982 vaiSamyamapi (bhA.3.2751) 390547 | vyAvRttaM khalu (zA.pa.3559) 3066 zakSyAmi katu (paMca.3.246) 3911552 vyacalanviza (zizu.13.34) 126 / 41 | vyAsagirAM niryAta 3658 | zaGkayAnya (zizu.10.35) 315 / 38 vyajanaM vyajanaM | vyAsAdInkavi (zA.pa.205) 41 / 63 | zaGkAbhiH sarva (hi.4.24) 163 / 439 vyajanamarutaH (viddha.zA.3.20) 276 / 47 | vyAsthaM naikatayA (bhartR.2.6) 109 / 229 zaGkAzaGkhalitena 31718 vyajyamAnakalaGka (zA.pa.754) 209 / 4 | vyomani (bhAminI.prA.93) 75 / 3 | zaGkitAya (kirAta.9.46) 356 / 13
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH 73 335 zaDavyAkIrNarakudrutani 14117 zayyA puSpa (zA.pa.3412) 276353 | zAkhoTa zAlma (zA.pa.982) 2421170 zaGke taccittamakleza 264 / 256 | zayyA vastraM candanaM 962 | zAThyena dharma (zA.pa.1538) 172 / 819 zaGkhAH santi (zA.pa.1119) 218182 zayyA zAdala (nAgA.4.2) 370 / 91 zAntA dharmakaNAH 240 / 132 zaThastu samayaM (saM.pAThopa.47)3911561 zayyA zailazilA (bhrtR.3.87)385|323 zAntikanthAla 367116 zataM dadyAnna viva (hi.3.31) 55 / 42 zarajAlAJcita (zA.pa.1566) 143 / 39 zAnte manmatha (bhartR.saM.762) 321 / 24 zatapadI (bhallaTa.72) 248689 zaraNaM karavANi zAntermAturvivekA 7756 zatamanyu daNDadharaM 95 / 11 zaraNaM kiM prapannAni (su.467) 71 / 22 zAratAM (kirAta.9.29) 300 / 45 zatameko'pi (paMca.1.252) 144 / 66 zaraNAgata (zA.pa.683) 165 / 558 zAradA zAradA zatadA (rAmAyaNa.3.13.6) 3911557 zaratkAlasa (kAvya.pra.7.3) 262 / 165 zAnI brahmakamaNDalo 9 / 127 zateSu jAyate 7011 zaratpadmo (bhAga.6.18.40) 3911587 | zAsati tvayi (rasagaM.tulya.) 103156 zatrukSatrakalatra 137156 zaradambudha (kirAta.11.12) 372 / 164 zAstra sunizca (vAnarya.2) 176 / 962 zatruNA yojayeccha(paMca.4.18)3901544 zaradi na varSati (zA.pa.245) 481114 zAstrajJaH kapaTAnu (mRccha.9.5) 142 / 32 zatrurdahati saMyoge 155 / 110 zaradindukunda 19425 zAstrajJo'pi (bhartR.saM.100) 35073 zatruvAkyA (saM.pAThopa.37) 156 / 162 zaradi samagra (zA.pa.492) 169/733 zAstrANyadhItyApi (hi.1.171) 39 / 21 zatrUNAM yama 111 / 259 zarAsane sAyakamA 118 / 118 zAstreSu niSThA 172 / 833 zatroH prANAnilAH 19642 zarIraM kSAmaM (mAlavi.3.1) 280183 zAstropaskRta (bhartR.saM.13) 39 / 27 zatroratyantamitraM 150 / 332 zarIranira (bhoja.pra.8) 161 / 351 | 364138 zatrorapatyA (bRha.nIti.110) 384 / 297 zarIramevA (bhA.12.6478) 378164 | zikhariNi kva nu (su.2030) 313143 zatrorapi (kavitA.99) 160 // 340 zarIrasya guNAnAM (hi.1.49) 819 | zikhini kUjati 342 / 84 zanirazanizca (kAvya.pra.4.16) 103 / 73 zarvANIpANitA 10 / 156 zitairbANaireke mRdha 131 / 115 zanaiH panthAH 156 / 126 zalyamapi skhala (su.421) 58192 | zithilayati (pra.rAghava.7.86) 324 // 34 zanaiH zanaizca (paMca.2.84) 165 / 528 | zazapadamaNimAla 328 / 12 | ziraH zAva (bhartR.2.10) 41659 zanaiH zanaizca (paMca.1.238) 149 / 288 zazabhRnnava (zA.pa.3398) 275 / 14 | zirazchAyAM (zA.pa.79) 23 / 135 zanairvidyAM zanai (vR.cA.3.33) 1570204 zazAGke saMnaddhe 296 / 4 | zirasA dhAryamANo (zA.pa.753) 96 / 1 zapathaiH saMdhi (paMca.1.125) 149 / 313 zazinA saha (kumAra.4.33) 37866 | zirasA vidhRtA (su.2691) 14488 zabarakumArilaguravo 4313 zazini khalu (aSTa.ratna.6) 93.85 | zirasi (zizu.13.12) 19075 zabdaH prabhUgata 197130 - zAzanAva himAtA (ha.1.103) zazinIva himArtA (hi.1.103) 9563 | zirasi dhRtasurApage (puSpa.mAlA.) 11 / 13 zabdavadbhira (su.1530) 264 / 225 | zazimukhi (gIta.10.19.4) 305 / 17 | zirasi zazimukhi (gIta.10.19.4) 305 / 17 zirasi nihito'pi (shaa.p.369)5||132 zabdazaktyaiva 309 zazI divasa (bhartR.saM.10) 1771993 | zirasi zirasija 352 / 25 zabdazAstramanadhItya 4218 zazI hatu lobhA 2611133 | zirAMsi varayodhA 128113 zabdArthamAtramapi (su.184) 33141 zazvadvANadvitIyena (nala.caM.14) 35 / 9 zirISakoSAdapi 263 / 220 zabdArthayoH (zA.pa.179) 35 / 26 zazvannisargamalinAH 240 / 112 | ziroruhairalikula (zizu.17.58) 12717 zamayati 79 / 23 zastraM na khalu (kuva.93) 187429 ziroveSTanavyAjataste 12315 zamayati ga (vikrmorv.5.18)380|118 zastrabhinnebhakumbhebhyo 12818 zilAghanairnAka (kirAta.8.32) 338177 zamayati jaladhArA (kuva.50) 340 / 14 zastrAzastrikathaiva 361142 | zilA bAlA jAtA 52 / 245 zamayati yazaH (su.363) 61 / 257 zastrAstraibhinnadeho'pi 143152 zilArpitapadadvandvA 1867 zamitatApamapoDha (zizu.6.33) 341 / 39 | zastrIkRtastaruvaraH 36126 | shilaasmygdhau(shaa.p.3303)260|110 zamitanikhila (zA.pa.3710) 32211 zastrairjIvati zAstra 99 / 29 | zilImukhai (vidagdha.mukha.4.44) 194133 zamIgarbhasya yo 187126 | zastrairhatAstu ripavo 176 / 952 | zilImukhotkRtta 128132 zambarasya ca (bhA.13.2237) 348 / 18 zAkhAH kaNTaka 242 / 163 zilpaM darzayituM 359496 zambarAriramRtaM 304 / 146 zAkhAmRgasya 166586 | zivabhAlAnalotthena 303 / 141 zampAkasya rajaH 12 / 36 zAkhAzatacita (bhojapra.222) 23617 zivayoH sudhAharidrA 2 / 13 zayAnaM cAnu (ra.2.61.19) 392 / 603 | zAkhAsaMta (zA.pa.1051) 242 / 176 | ziva ziva hi zivena 250 / 11 zayAnasyottAnaM 321120 zAkhoTakaizcandana 87 / 26 | zizirakiraNa (zizu.11.21) 323 / 27 1. subhA0anu.
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM - ziziramAsamapA (zizu.6.65) 347110 zuddhakAMsyaracitApi 85 / 9 zokotpattira 290179 zizirasIkara (zA.pa.3897) 343 / 99 zuddhamAvilamava (kumAra.8.57) 297 / 12 | zokena rogA (vR.cA.10.20)3921611 zizurapi nipuNo 175 / 942 zuddhAH saGgaM na (zizu.18.13) 129 / 59 | zoNaM vIkSya (sA.da.3.36) 358 / 63 zizurvetti pazurvetti vetti 29 / 9 zuddhAnte sIdhupAnonmada 8 / 116 zoNI koNau sakhi 286 / 16 ziSTairapyavizeSa (hi.3.128) 148 / 239 | zunaH pucchamiva (vR.cANakya.7.19) 308 zobhate viduSAM (dRSTAMta.za.50) 39 / 17 zIkarAsAra (vidagdha.mukha4.38) 194 / 26 | zubhaM vApyazubhaM (dRssttaaNt.sh.31)168|684 zobhante vidyayA 156 / 130 zIghraM bhUmigRhe (zA.pa.3411) 276 / 52 | zubhAnanAH (kirAta.8.42) 33885 zoSaM gate (zA.pa.785) 212640 zIghrakRtyeSu (paMca.3.218) 385 / 329 | zubhraM sama savi (bhartR.1.95) 377 / 14 | zaurya kesariNA 108 / 203 zItamadhvA kadannaM ca (su.3169) 66 / 25 zuzubhire smita 332147 zyAmaM zrIkucakukhama 148 zItalAdiva saMtrastaM (zA.pa 3862)3405 | zuzrUSakha guruun(a.shaakuN.4.17)351|37 | zyAmaM ca vartulAkAra 185 / 20 zItavAtAtapaklezA (su.3207)163|469 | zuzrUSakha guruun(maaltii.10.22)353|44 | zyAmalenAGkitaM (rasagaM.upamA.) 258 / 43 zItabhItAzca (cANakya.96) 392 / 620 | zuzrUSAmanurundhatI 351141 zyAmazvetAruNAGgA jala 144 zItAMzurmukha (ratnA.3.11) 3060 zuSkaM mAMsaM stri(cANakya.64) 162 / 395 zyAmA priyA (prasaMgA.11) 3901541 zItAMzurviSa (viddh.shaa.3.19)281|118 | zuSkandhane vahni (vAnarA.6) 1731873 | zyAmA manthara 160310 zItAMzusphaTikAla 302 / 103 | zUnyaM vAsagRhaM (amaru.82) 311 / 28 | zyAmA milindamAlA 2579 zItAMzoriva nUtanasya 346 / 29 zUnyaM vezma cirA (sakti.87.5) 355 / 84 zyAmAkhaGga (dhvanyA.2.17) 292 / 23 zItAtapAdikaSTAni (pNc.1.293)97|11 | zUnyaM kuJjagRhaM nirIkSya 358 / 74 zyAmau tava . 19421 zItArtiprasara (zA.pa.3933) 34151 | zUnyamaputrasya gRha (mRccha.1.8) 66 / 32 zraddadhAnaH zu(bhA.12.6071)16619 zIte'tIte (nIti.pra.14) 178 / 1003 zUnyamA (yoga.vA.sAra.1.8) 161 / 370 zramaNaH zrAva (sUkti.89.17) 364 / 35 zItenAdhyuSitasya (bhojapra.232) 68172 | zUnye'pi ca (bhAminI.prA.85) 4787 zramayati zarIra 259/73 zIdhupAnavidhu (kirAta.9.42) 315642 | zUraM tyajAmi vaidhavyAdudAraM 62 // 3 zravaNAJjali (veNI.1.4) 3657 zIdhupAnavidhureSu (kirAta.9.73)31665 | zUratvayuktA mRdu 384 / 302 zrAvaM zrAvaM tvadIyaM 112 / 285 zIrNaghrANAnipANI (sUryaza.6) 27116 | zUrAzca kRtavidyAzca (su.542) 156 / 163 zriyaH pradugdhe (viddha.zA.1.1) 3012 zIlaM pradhAnaM (bhA.5.1142) 377 / 1 | zUrAH ke'pi puraH 74138 / zriyA hasa (kirAta.8.44) 33887 zIlaM rakSatu medhAvI (su.3052) 84 / 12 | zUrAH santi sahasrazaH (shshi.vN.)53|271 zriyo dolAlolA (praba.96) 372 / 133 zIlaM zAtayati zrutaM 6879 | zUro'rthazAstra (zA.pa.1338) 143 / 34 zriyo vAsA (sUkti.19.6) 224 / 95 zIlaM zauryamanA 158 / 253 zUro'si kRtavidyo (paMca.4.39) 229 / 12 / zrIkaNThasya kaparda (anrgh.raa.7.53)9|137 zIlabhAravatI (rasagaM.dIpa.) 156 / 165 | zRgAlazazazArdUla 225 / 119 zrIkaNThasya sakRtti (su.95) - 91 zIlAni te candana 362 / 12 | zRNu sakhi (kuTanI.ma.392) 364 / 34 zrIkaNThAsakta 1131292 zIlAvalambanamaha 1761959 | zRNu hRdayaraha (shaaNti.sh.1.28)350|72 zrIkarapihitaM cakSuH 14/7 zIlAvijAmArulA (zA.pa.163) 33127 zRNvanpuraH (bhAminI.prA.35) 212141 zrIkarNa prauDhatejAH 114 / 10 zuka tava paThanaM (zA.pa.874) 2271184 zete zItakaro'mbuje . 330 / 1 | zrIkRSNaH pUtanAyAH 1006 zukatuNDacchavi savituH (zA.pa.86) 212 | zeSabhASyaM tu kAvyena yana 66 / 30 66 / 30 zrIkRSNa tvatpratApena 114119 zuka haritayavAnAM (shaa.p.3920)346|24 | zaityaM nAma (alaM.kaustu.ni.1) 245 / 14 | zrIdhAni dugdho 14 / 14 zukIcaJcUtkhAtacchavi 265 / 290 | zailarAjatanayAstana (su.71) 13 / 1 zrInAtha naH zrutamiti 181127 zuktidvayapuTe bhoja (bhoja.256) 117182 | zailUSI tava 137 / 68 zrInAthastavanAnu 38 / 26 zukle pakSe zIta 1721816 | zailendra pratipAdya (sA.da.10.92) 6176 zrIparicayAjaDA (ravigupta.) 62 / 13 zucAM pAtraM (zAMti.za.1.25) 376 / 249 zaileyeSu zilAta 213159 zrIbhoja (zA.pa.1253) 117184 zucitvaM tyAgitA (kAmaM.nI.4.75) 8833 | zaile zaile na (cANakya.2.9) 157 / 183 zrImacandanavRkSa (bhojapra.22) 238 / 59 zuci bhUmigataM (zA.pa.611) 156 / 143 | zaivAlazreNizobhAM 9 / 132 zrImatA kathaya 246 / 30 zuci bhUSayati (kirAta.2.32) 392 / 614 zaizavAtpramRti 362 / 11 zrImadgopavadhUsvayaM 24 / 162 zuciriti paritaH (shaa.p.3593)294|46 | zokaM mA kuru 75 / 4 zrImadrAjazikhAmaNe 136 / 46 zuNThIgokSurayo (dharma.viveka.6) 183157 | shoksthaansh(bhaa.12.751)162|431 | zrImadrUpamaNe guNena 122 / 177 112 / 277 zuddhaH sa eva kulajazca (su.273) 50 / 211 / zokArAtibhayatrA (bhojapra.148) 88114 | zrImadvIra mahI
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImadvIrAdhivIra zrImadvaikuNThakaNThI zrImannAyaka zrI mAhezvaramauli zrIrAjIvAkSavakSaHsthala zrIrAma vadaneka zrIrAmAyaNabhArata zrIrAme mRgayAM zrIrmaGgalAlpabha(bhA.5.1232 ) 386 / 349 141 / 7 134 / 26 zrotraM haMsakhano'yaM 116 / 57 zrotrapIyUSagaNDUSaiH 120 / 142 zlAghyaH sa eko (hi.pra. 2) 263 / 213 49 / 172 21144 zlAghyaM kArpAsa (zA.pa. 2054) 243 / 185 16 / 40 | zlAghyaM janma (prasaMgA. 12 ) 119 / 131 || zlAdhyaM nIrasakASTha (zRM. ti. 10) 392 612 248 / 71 | 37165 zlAdhyA mahatAmunna (zA. 1.226) 7716 120 / 146 zlAdhyAzeSatanuM (dhvanyA . ) 26 / 198 zlAghyaiva vakri (zrIkaMTha. ca. 2.34) 40 / 54 11547 |STA sabhaGgA sadvarNyA 30 / 10 112 / 273 | viSyataH priya (kirAta. 9.27) 300 / 43 113 / 295 zliSyati pazyati 275 / 9 | saMbhinnayoramuSyA 168 / 663 | zleSe kecana zabda (zA.pa. 177) 35/28 saMbhUtistava mAnase zleSmAgAre vasati zrIlakSmInarasiMha zrIvIra kSiti zrIvIra tvadripUNAM zrutaM kRta (sA.da.10.76) zrutaM dRSTaM spRSTaM (zA.pa. 3087) 252 / 46 zrutiH zithilatAM . sasthAnanirdezamanukramakozaH zrutimapare smRti zrutirvibhinnA zrutilaGghanamIhamAna zruti siddhAntazUrasya 96 / 15 zlokastu zlokatAM yAti 22 / 113 || zlokArthavAdakAle tu 173 / 855 | zvazrUM vinA vRttiriha 259 / 92 | zvazrUM svApayati 85/7 zvazrUH padmadalaM dadAti zrutisukhabhramarakhana 33245 zvazrUH pazyati naiva zrutismRtyukta (za.pa. 1525) 154 / 78 zvazrUzvazurayoH pAdau zrutena buddhirvya (kAvyapra. 7. 9) 174 / 899 zrute mahAkaveH zrutyadhyayana saMpannA 245 / 240 260 / 119 | saMbhogAdviSa (zAMti. za. 3.13) 370 / 98 45 / 33 saMbhogAnati (anargha. rA. 7.37) 11 / 165 3718 saMbhojanaM (bhA. 5. 1469 ) 146 / 167 63 / 24 | saMbhramaH snehamA 157/199 359 92| saMmato'haM prabhorni (paMca. 1.59) 148 / 264 359 / 87 | saMmAnAdbrAhmaNo (manu. 2.162 ) 392/592 355|4 | saMmUcchitaM (yogayAtrA.) 360 / 19 350/69 350 | 13 |saMmohayanti (bhartR.saM. 336) 333 / 79 saMyojayati vidyaiva (hi.pra. 5) 30 / 6 293 / 10 saMrambhodriktanaktaM 303 / 120 280 / 91 | saMvaraNAya vadhUTI bahu 328/5 290 / 77 saMvardhito'pi bhu (saM. pATho.48) 392 / 609 287|33|| saMvidhAtumabhi (kirAta. 9.32) 300 / 47 Sa 322 / 14 23 / 144 saMsaktAniva pAtumaupa saMviSTo grAma (zA. pa. 3947) 348 / 21 147 / 227 | saMzliSTA sAnurAgaM 146 / 154 26 / 203 159 / 258 |11|15|| SaDdoSAH puru(bhA. 5.1048) 163 / 441 183 / 61 zrutvA sAGgrAmikI (paMca. 1.100) 144 / 93 zrUyatAM kautukaM so'pi 285 / 42 | SaTkarNo (zA.pa. 1354) 182 / 35 | SaTkarNo bhiyate (su. 2718) SaTcakre kramabhAve SaTpadaH puSpa sa saMsadi tadeva bhUSaNa (zA.pa. 139) 29 / 11 | saMsArakaTuvRkSasya dve (hi. 1.154) 29/4 saMsAra tava niHsAra (zA.pa. 4193) 88 / 1 saMsArarAtri (zA.pa. 4118) 372 / 148 saMpatkasyAdya tArA 354 / 64 | saMsAraviSavRkSasya dve (hi. 1.154) 88/2 259 / 68 | saMpattayaH parAdhInAH (hi. 2.152) 139 / 2 saMsArazrAnta ( prasaMgA. 9) 1519 | saMpattau karkazaM ( dR.za. 22) 8149 saMpattI komalaM (dR.za. 37 ) 4140 saMpatsarakhatI 392 / 601 205/6 zreyaH sadA dizatu 55/75 | saMsAra sAkaM darpeNa zreyasvI yatra mAnaM zreyAMsi vo dizatu yasya (su. 65) zreyAnvidhorbahupakSa zreyo nUnaM vrajati 46 / 58 | saMsAre'bhinnasAre (bhartR.saM. 88) 252/60 156 / 150 | saMsAre'sminnasAre (bhartR.saM. 97) 252 / 61 saMsAraikanimittAya (su. 18) 45/27 210 / 25 | saMpatsu mahatAM (bhartR.saM. 335) 178 / 1004 saMpadamata lalabhyA 4 / 11 4 / 14 zroNIbandhastyajati (bAla.bhA. 1 ) 256043 | saMpadA susthitaM (zizu. 2.32 ) zroNIbhArabharAlasA 250 / 7 | saMsevitabhRgutuGgaM vidyo 83 / 16 saMsthitasya guNo ( dRSTAMta.za.8) 168 / 671 4789 | saMhatiH zreyasI rAja (hi. 1.36) 83 / 1 sa ekatrINi ja (sA.da. 10.67) 250 / 4 sa eva khalu (bhA. 5.1393) 380 / 111 45/8 168 / 676 zvasanacalita (kirAta. 10.34) 38 / 16 | zvAsaH kiM (zA. pa. 3507 ) 142 / 17 zvAsA eva mRgIdRzo 248 / 97 | zvAsAnmuJcati (sA.da. 3.106) 343 / 109 zvAsAste sakhi sUca 158 / 225 zrutvA (zA.pa. 1978) zrutvA tanvyA (amaru. 55 ) zrutvA dharmaM vijA (vR.cA.6.1) zrutvA nAmApi (amaru . 59 ) zrutvA pradagdhaM tanayaM zrutvA bAlamRgI (zA.1.3889) 343 / 90 zrutvAyAntaM bahiH (sA.da.3.104) 304 / 1 zrutvA SaDAnanajanu zrutvA sAgarabandhanaM 75 274 / 26 saMpadi yasya (paMca. 2.180) 86114 saMpado mahatAmeva zrotRnmUkayati bruva zrotraM zrutenaiva na (bhartR.saM.54) 75 / 12 | saMpadyAste paraiH (dR.za.19) saMpanna ramaNIzIla saMpAditAH sapadi saMpUrNa kumbho na 173 / 870 saMprati na kalpata (sUkti. 13.5) 211 / 13 saMpraveSTumiva yoSi (zizu. 10.48) 316 / 8 saMprAptacikurabhAvaH 258/31 14 / 7 saMprAptaM makaradhvajena saMprApte'vadhivA (sUkti. 44.30) 290 / 75 saMprApnuvanti (su. 2289) 78/9 saMprApya paNDi (rA. 3.68.53) 392/590 saMbhAvyamiSTabhuvanA 105 / 139 255 / 10 251 / 16 212 / 48
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM - sa eva dhanyo vipadi 7711 saGgrahaM nAkulI(nala.caM.4.20) 142 / 28 sati zIle guNA (dR.za.14) 846 sa eva rasiko loke 3815 saGgrAmakSoNidRpya 3815 | sakAmakSoNidRpya 11.10 118 / 107 | satImapi jJA(a.zAkuM.5.17) 174 / 901 sa kathaM na (zA.pa.3353) 268 / 376 saGgrAmAGgaNamAga (su.2513) 108 / 197 | satkavirasanAzUpI nistuSa 31 / 23 sakalabhuvanabandhorvaira (shaa.p.121)15|20 saGgrAmAGgaNamAgate (sadukti.ka. )245 / 8 satkRtA lAMlitA (bhAva.20) 3933632 sakalApi kalA 175 / 937 | saGgrAmAnandavardhiSNau 12713 satkoNaM lolanetraM (zA.pa.4039) 44 / 9 sa kiMsakhA sAdhu (kirAta.1.5) 152 / 395 saGgrAme ripubhUbhujAM 183 / 52 satkSetraprati (su.3028) 37979 sa kimu saheta sudhAMzuH 219 / 10 | saGgrAme subhaTe (bhojapra.151) 158 / 230 satpakSA RjavaH zuddhAH (su.229)47179 sakRjalpanti (ve.34) 377 / 18 | saGgrAme sphuradasinA 201 / 75 satpAtropanayocitasatpra 30120 sakRtkandukapAteno (pNc.2.168)45|31 | saGgrAmo divasAyate 119 / 136 satpAdapAnvipula (zA.pa.1153) 22012 sakRdapi dRSTvA (su.240) 171 / 783 sacchidre nikaTe 167 / 632 satpUruSaH khalu hitA 50197 sakRdiva samarpya bAle 305 / 7 | sacchidro madhyakuTilaH (su.447) 90 / 4 | satyaM guNA guNavatAM 50 / 209 satyaM janA (bhartR.1.54) 385 / 342 sakRduktagRhItA (cANakya.104) 144 / 75 | sa cchinnamUlaH 128129 satyaM tadyadavocathA mama sakRduSTaM ca mitraM(cANakya.19) 161 / 345 sa jayati citracaritro 31010 189453 satyaM tapaH sugatyai (kuva.93) 312 / 29 saktazoSayati plutA (su.3201) 6885 | sa jayati mahAvarAho 18 / 26 satyaM tapo jJAnamahiMsatA 39 / 19 sakSatriyastrANa (kirAta.3.48) 1511376 sa jayati himakarale (vAsavada.4) 4 / 15 satyaM tvaM puruSottamo 125 / 16 sa kSAro jala (sUkti.13.10) 214 / 83 | sa jayI varamA (bhojapra.59) 1471199 | | satyaM durlabha eSa (zRMgArati.2.8) 31118 sakhi dayita (kirAta.10.47) 288136 sajalajaladharaM (kirAta.10.19) 340 / 21 satyaM ma (vyAsa.aucitya.18) 372 / 160 sakhi dazanakSatamadhare 32814 sa jAtaH ko'pyA (bhartR.saM.338) 8036 satyaM vaktumazeSa(zAMti.za.4.5)3901527 sakhi pativirahahutAzaH 285 / 3 | sa jAto yena jAtena (hi.pra.14) 9817 satyaM zaurya dayA (hi.3.129)148|240 sakhi sa vijito 359498 sa jIva (vR.cANakya.14.13) 159 / 256 satyaM satyaM mune (zA.pa.855) 166 / 572 sakhi sAhajikaM 881 sa jIvati yazo yasya (nItisAra.7) 9814 satyaM santi gRhe gRhe(zRM.ni.1.7) 34 / 57 sakhi sukhayatyava 352 / 10 | sajjana eva hi vidyA 47 // 101 satyaM sA bahurUpiNI 120 / 138 sakhi he pazya rasa 343 / 98 sajanasaGgo mA bhUdyadi 87120 satyadharmacyutAtpuMsaH (su.366) 56 / 98 sakhIbhikSAM (zA.pa.3485) 28959 sajjanasya hRdayaM navanItaM 49 / 162 satyapi ca sukRta (bhojapra.26) 171 / 787 sakhe khedaM mA gAH (su.3191) 6160 | sajanA eva sAdhUnAM (niitisaar.7)46|56 satyaprazamatapobhiH sa (zA.pa.432) 69 / 9 sakhe sAyaM snAtvA 273 / 17 sajantAM kumbhabhitti 127124 satyabhAmAsamAzliSTaH 102 / 29 saguNApi hanta 58 / 158 sajamAnama (kA.nI.4.45) 3901524 satyameva gaditaM tvayA 356 / 11 saguNaiH sevitopA (zA.pa.1148) 22014 sajitasakalazarIrA (su.3526) 304 / 3 satyameva (mhaanirvaann.tNtr.21)386|344 saGkaTe na ca gantavyaM 1671652 sajjitAni surabhI (zizu.10.1) 314 / 4 satyazIla (vidagdha.mukha.4.70) 196 / 12 saGketakuJjabhuvi sA 288142 saJcaye ca (bhA.12.3891) 3901531 | satyazcAtra (rA.2.35.28) 381 / 184 saGketakeligRhametya 358171 saJcaranti mRganAbhi 298 / 13 | satyAM kSitau (bhAga.2.2.4) 384 // 307 saGkSipyeta kSaNa (megha.2.45) 292 / 27 saJcAro ratimandirA 351640 satyAnusAriNI lakSmIH 157 / 188 saGghapAt kathyate 37 // 13 sazcitaM RtuSu nopa (su.487) 72 / 49 | satyAntA ca para (hi.2.183)152|404 saGkSobhaM payasi (zizu.8.18) 338 / 100 saJcintya saJcintya(bhojapra.90)1741894 satyAsaktamanA guNA 118 / 108 saGkhyeyA na bhavanti 216 / 28 | sajagmAte tAvapA (shishu.18.1)129|52 | satyAsaktamanAH pravRddha 192188 saGgaM tyajeta (zaunakI.30) 389 / 487 saJjahAra sahasA pa(zizu.10.44)31664 satyena dhAryate (vR.cA.5.18) 159 / 290 sajhaM naiva hi kazci (mRccha.1.37) 68174 saJjAtapatraprakarAnvitA (kuva.45) 335 / 6 | sattvAdisthairagaNitaguNai 12 / 25 saGgaH satsu (sAdhana.paMcaka.2) 3911584 sajAtasAndramakarandarasAM 92 / 79 satsaGgAdbhavati hi (vR.cA.12.7) 87 / 27 saGgaH sarvAtmanA (hi.4.90) 87117 saJjAte dravarUpatAM 118 / 105 satsAGkatyamavApya yaH 227 / 198 saGgatAni mRgaa(kaavyaa.2.332)349|36 | satAM matamati(bhA.3.4147) 3901533 | satsAdhuvAde mUrkhasya (su.336) 56 / 82 saGgatAbhirucitaizca(zizu.10.81)32117 satAM samAlokayatAM 265 / 283 | satsUtrasaMvidhAnaM sada 3021 saGgatiM khaviparIta 88111 sati kAkutsthakulonnati 36151 sadagrahArairbhavatA 1185104 saGgamaviraha 277119 | sati drAkSAphale kSIre 71 / 20 sadambhojAmbhoja pari 223393 saGgItamapi sAhityaM 2948 | sati pradIpe satyagno(bhartR.saM.130)27719 | sadayaM hRdayaM yasya 1571192
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH Paraaaaaaa sadavanamasadanuzAsa 151 / 371 santataM zlAghate kasmai 19920 sandhyAM yatpraNipatya loka 795 sadasattvena bhAvAnAM yuktA (su.20) 4 / 12 | santatamusalAsaGgA 104182 sandhyAtANDavacaNDadaNDa 295 / 63 sadasi vidurabhISmadroNa 93181 santatodayasaMdhyeva vada 261 / 142 sandhyAtANDavaDa (pakti.2.31) 101148 sadA khaNDanayogyAya (su.332) 55 / 78 santaptazramahArizItala 107190 sandhyAtANDavaDambaravyasa 10152 sadAgatihayocchrAyastama 196 / 13 | santaptAyasi saMsthi (bhartR.saM.33) 8 // 33 sandhyAnato narapuMraMdhritanoH sadAnuraktaprakRtiH (zA.pa.1288) 142 / 5 santameva cira (zizu.10.15) 315 / 18 sandhyArAgavatI svabhAva 13146 sadA pradoSo mama (mRccha.5.37) 312 / 38 | santazca lubdhAzca sandhyAvandana bhadra 19423 3711104 sandhyAvandanavelAyAM 194 / 13 sadA prahRSTayA bhAvyaM (daM.za.40) 351 / 18 | santazceda (zA.pa.1552) 178 / 1014 sandhyAvadhyasrazoNaM 295/71 sadA madhye yAsA (kaa.pr.7.256)31|42 santazcediha guNabindavo 39 / 24 sandhyAsalilAJjalimapi 4 / 19 sadAmAtyo na (hi.2.102) 1474212 santastRNotsAraNa (bhojpr.40)49|173 sannaddho'yaM navataru 256042 sadArimadhyApi na vairi 185 / 32 | santApaM jagato vilu 213172 sannA nAvikadhoraNI 245 / 16 sadA vakraH sadA (su.2308) 364 / 15 | santApamohakampAnsaMpA 57 / 147 sannArIbharaNomA (kAvyA.3.5) 103 / 59 sadAhaMsAlasaM (nala.caM.1.36) 102 / 23 | santApaya ciraM candra 285 / 46 sannikarSo'tra 158 / 222 sa dIkSito yaH sakalaM 175 / 919 | santApitAnAM madhurai 73 / 31 sannigRhya cikuraM 32328 sattaMsa daivAdayaM 105 / 132 | santi kUpAH sphura (su.686) 211 / 10 sanniyacchati (bhA.5.1384)3861347 sadUSaNApi nirdo (nl.cN.1.11)36|45 | santi zvAna (alaM.kaustu.u.15) 3214 sannihite'pi 1711804 sa doSaH (mudrA.rA.3.32) 1471192 | santi khAduphalA (su.3236) 74 / 45 sanmatriNA vardha 1511382 sadoSamapi nidoSaM 389 santu drumAH (sUkti.65.3) 334 / 117 sanmArge tAva (zA.pa.3300) 2601112 sadbhAvena ja (kAma.nI.3.33)1601336 | santu vilokanabhASaNa (praba.9) 251 / 19 sanyastabhUSApi 270 / 19 sadbhiH saMbodhyamAno 165 / 541 | santuSTe tisRNAM (anargha.3.41) 361138 sanyAsamakRta (alaM.kaustu.a.1) 32111 sadbhireva sahAsIta (zA.pa.1422)15303 | santuSTo bhAryayA (ma.3.60) 3921619 / sapakSolabhate (zA.pa.1449) 150 / 348 sadbhirbhAvye hite kAvye 305 santuSyatyuttamaH (dR.za.91) 169 / 712 sapakSolabhate (zA.pa.1449) 150 // 349 sadbhistu lIlayA proktaM 45 / 21 santo'pi na virA (su.3161) 66 / 19 sapadi kumudi (zizu.11.24) 322 / 10 sadmanyeva nirantara 342 / 72 santo'pi santaH (zA.pa.240) 49 / 166 santaH (zA.pa.240) 49 / 166 sapadi sakhIbhirni 331 / 14 sadyaH karasparzamavA(navasAhasAGka.) 124 / 5 | santo manasikRtvaiva pravR 46 / 44 sa pAtu vo yasya jarA (su.63) 22 / 120 sadyaH puriipri(baal.raamaa.6.34)362|23 santoSakSataye puMsA (dR.sh.88)169|711 | sa pumAnarthavaja (kirAta.11.62) 7917 sadyaH pravAlodgamacAru . 331024 | santoSastriSu (vR.cA.13.19) 1601337 saptaSaSTi hatAH (zA.pa.3996) 36012 sadyaH saMghaTamAnakoka 324 / 51 santoSAmRtatRptA (sUkti.128.7) 75 / 1 saptaitAni na (zA.pa.1456) 156 / 148 sadyaHsAndramaSI (zA.pa.3607) 297132 santyajya zUrpavaddoSA 54 / 28 sapratibandhaM kArya(mAlavi.1.9) 1511367 sadyazcandanapaGka 302 / 106 | santyanye'pi bRha (bhartR.saM.53) 249 / 99 sa bandhuryoM vipannAnA (hi.1.31) 8816 sadyo mAMsaM (cANakya.65) 1621396 santyeke dhnlaa(shaap.su.4110)369|79 sabhayacakitaM (gIta.5.11.6) 308 / 10 sadranasphArahArAbhaya 252159 santyeke'pi mahIruhAH 23871 sabhAkalpataruM vande 1011 sadvaMzajasya paritApa (su.308) 50207 | santyeva pratimandiraM yuva 3567 sabhA vA na (zA.pa.1345) 146 / 150 sadvaMzajAtaM guNakoTi 601230 | santyeva likhitAkAzA 237440 sabhrUbhaGgaM kara kisa 256 / 44 saddha zatvAdA (zizu.18.19) 129 / 64 | santyevAtra gRhe (amaru.91) 3055 | samaM vilAso (zA.pa.3276) 255 / 18 sadvaMzasaMbhavaH (saa.d.6.177)150|353 sandadhIta (bhA.12.2705) 1501339 samadanamavataM (zizu.7.59) 334 / 125 sadvidyA yadi kA cintA(zA.pa.473)309 | sandarzayakhamadhuvaibhava 243 / 204 | samadamataMga (kA.pra.10.491) 103177 sadvRttasadguNa (zA.pa.1173) 246 / 26 | sandaSTavastreSvabalA (su.1873) 338166 samadazikhi (kirAta.10.25) 34027 sadvedimadhyottamahemakumbha 1019 | sandaSTAdharapallavA (amaru.36) 31415 | samantAdAkrAntAdava 226 / 174 sa dhujeTijaTAjUTo (zA.pa.101) 9 / 120 | sandAnAntAda (shishu.18.71)130|10. samabhisRtya (zizu. 6.10) 332165 santaH kvApi na santi 99 / 26 | sandigdhe prloke(pNc.1.196)352|15 samaya eva karoti (zizu.6.44) 344 / 32 santaH saca (daza.rU.3.18) 380 / 127 | sandeho vaiSNave mArge 166 / 607 samayajJAnarthavataH (zizu.6.44) 349 / 43 santaH khataH prakAnte sandhivigrahayA (su.2466) 150 / 318 | samayamiha vadanti kaM 201166 santa eva satAM ni (hi.1.193) 46 / 46 | sandhyAM koSaM tata upa 276 / 45 | samayazabaro vyomA 304 / 159
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM samaraviharadasmadbha 360 / 29 | sarasapariSatkarNa 31135 sarvasya jantorbhavati 182131 samarazirasi sainyaM 203397 sarasApi kavervANI 3017 | sarvasya dve (bhojapra.307) 182047 samare hemarekhAGka bANaM 186 / 6 | | sarasA sAlaMkArA 30117 sarvasya sarvadApi 48 / 134 samarpitAH kasya na (su.425) 60226 sarasi bahuzastA(hi.4.102) 1771995 sarvasya hi parIkSyante (hi.1.20) 83 / 1 samarpya hRdi dAruNA 35985 | sarasItoya 194 / 34 sarvasyaiva hi (su.1509) 261 / 139 samavalokya vilAsa 335 / 139 | sarasvati prsaa(devii.sht.aannd.)205|5 | sarvasvApaharo na dasyu 185 / 37 samastanIti (cANakya.105) 143133 | sarakhatIpavitrANAM (sUkti.4.69) 35 / 21 | sarvakhApaharo na 18638 samastalakSaNAyoga eva (su.17) 4 / 10 sarakhatImAtura (shriiknntth.c.2.27)40|38 | sarvahiMsAnivRttA (hi.1.64) 165 / 547 samastAvanInAthamaule 131110 | sarakhatIva kArNA (sUkti.4.93) 36153 sarvAGgamarpayantI 91143 samasthalIkRta (zizu.17.66) 12415 sarakhatI sthitA (su.2443) 134 // 3 sarvAlaMkArayuktApi na 847 samAkRSTaM vAsaH (shaa.p.3677)318|10 saroruhaM tasya dRzaiva 25215 sarvAzAparipUri (su.918) 218181 samAgamiSyato (zA.pa.863) 21118 saroSadaSTAdhara 366 / 1 sarvAzArudhi (sa.kaM.2.214) 339 / 127 samAje samrAjo 106 / 152 | saroSayuddhAGgana 128134 sarvAzucini (nAgA.4.7) 371 / 124 samAnakulazIlayoH 274 / 1 sarpaH krUraH (bharta.saM.785) 54 // 33 sarvAstumbyaH sama 2431200 samAyAti yadA lakSmI (nIti.pra.16) 6218 sarpatsAriNi vA(sakti.60.23)33145 | sarve kSayAntA (bhA.11.48) 372 / 162 samArambhA bhannAH (bhartR.saM.781) 7746 | sarpadurjanayormadhye (bharta.784) 54 / 30 | sarve dhvAntamidaM 298136 samAzliSTAH samA (sA.da.3.97)251113 | sarpasya ratne 1731854 | sarvendriyA (cANakya.68) 162 / 399 samAzliSya (zAMti.za.1.29) 372 / 134 sarpAH pibanti (paMca.2.159) 75 / 14 sarve'pi vismR (rasagaM.1 vipra.) 362 / 28 samiti patinipAtA 136137 sarpANAM ca (paMca.5.44) 164 / 509 | sarve yatra (zA.pa.1467) 150 / 340 samIcInA cInAMzuka 254 / 31 sanvyiAghrA (paMca.1.41) 148 / 251 | sarveSAmeva (manu.5.106) 3911560 samutkIrNe tanvyA 28079 | sapIvaiSAM kRpANI 124 / 16 sarvodvegakaraM mRgAdana 247145 samutpattiH khacche 244 / 235 sarva luNThitamudbhaTai 108 / 205 sarvopamAdravyasamu 270 / 22 samuditakucakumbha 267 // 357 sarva vanaM tRNAlyA 212 / 20 sarvoSadhInAM (vR.cA.9.4) 392 / 594 samudgirasi (zA.pa.839) 225|115srvshaa ye (zA.pa.1451) 165 / 557 | salalitamalakAnAM 326 / 17 samuddIpitakaMdarpA kRta 35 / 10 | sarvaH kalye vayasi yatate 139 / 6 | salalitamava (zizu.7:47) 334 / 111 samudyate kutra na 202182 sarvaH kilAya (su.92) 112 | salIla miya (sUkti.53.88) 269 / 422 samudravIcIva (mRccha.4.15) 349 / 63 sarva eva janaH (hi.3.41) 1501335 | salIlayAtAni (zizu.1.52) 360 / 23 samudrasyApatyaM (zA.pa.1167) 63331 sarvajJaH sanvadasi sa vikacotpala (zizu.6.42) 344 / 30 samudrAvaraNA bhUmiH sarvajJa iti loko (bhojpr.312)99|27 / savitA (kA.pra.10.405) 171 / 800 samudreNAntasthastaTa 217156 | sarvajJena tvayA saviprapAdodakakarda' 89 / 3 samunnataghanastana (bhojapra.264) 135 / 26 / sarvatra guNavAndeze 82 / 31 savyadakSiNayo (paMca.1.82) 148 / 272 samupAgatavati 2421177 sarvatra guNavAneva (dR.za.79) 81 / 27 savyalIkamava (kirAta.9.45) 356 / 12 samullasatpaGkajalo 344 / 14 sarvatra saMpadastasya (sUkti.128.5) 75 / 8 savyAja tilakAla 281 / 112 samullasaddinakara (zizu.17.61)127110 sarvatrodgatakandalA 342 // 69 | savyAdheH (zA.pa.3822) 335 / 146 samullAso vAcA 31138 sarvathA vyavaharta (uttara.rAma.1.5) 55 / 66 | savyAsavyorubAhu 322 / 33 sa mUrkhaH kAlama (hi.3.47) 148 / 233 | sarvathA saMtyajedvAdaM 154 // 37 | savrIDA dayitA (kA.pra.7.321) 12 / 41 samUlaghAtamannantaH (zizu.2.33) 7916 sarvathA khahita (su.2905) 1711807 | savrIDArdhanirI (zA.pa.3780) 353 / 48 samyaganiSpannaH 171 / 798 sarvadA sarvado (bhojapra.313) 101 / 3 | sa zrIkaNTha (anargha.rA.7.61) 302 / 115 sarajasamapa (kirAta.10.26) 340 / 28 sarvadevamayasyApi (paMca.1.131) 14217 sasatvaramitastata 19 / 49 sarajaskAM pANDu 222141 / sarvadevamayo (paMca.1.131) 14216 | sasAra sAkaM (kAvyAlaM.3.35) 2056 saralapriyaM (nala.caM.2.15) 103 / 68 | sarvadravyeSu (mAtsya.pu.189) 29 // 3 sa suhRdyasane (paMca.2.367) 1641515 saralA bahalArambha (kAvyAlaM.) 205 / 9 | sarvanAze (paMca.4.28) 155 / 90 sa snigdho (hi.2.141) 179/1022 sarale eva do (vikrmaaNk.8.64)264|226 / sarvanAze ca (paMca.4.22) 3901529 | sasyAni vaya 180 / 1046 sarale sAhasarA (maaltii.6.10)305|10| sarvalokaparitoSa 235 / 153 | sahakArakusuma (bhartR.saM.340) 33149
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH sAdhanaM sumahadya (kA.pra. 7.151) 79/12 sAme yadyapi sAdharmyeNa kathaM 120 / 149 | sAmaiva hi 58 / 176 | sAmopAyanaya (su. 2285 ) 238 / 64 sAnA dAnena (manu.) sAnaiva yatra (paMca. 1.409) 264 / 262 sA dhArayatya 775 | sAdhurevArthibhi (bhartR.saM. 792 ) 58 / 175 sAdhu vyAkaraNaM 175/935 sAdhuSvevAtita (su. 408 ) 302 / 117 168 / 682 | sAdhu candrama (sUkti. 53.35 ) 262 / 178 | sAmyaM (viddha. zA. 1.25) 282 / 133 | sAdhureva (dR.za. 2) 46 / 54 | sAyaM candrakalA 73 / 4 sAyaM dAmagrathana 43 / 9 | sAyaM nAyamudeti 58 / 182 | sAyaM snAnamupA (kA. pra.4.79) 293 / 12 sAyakasahAyabAho (kAvyapra. 7.4) 189/55 sA yAvanti (zA. pa. 3580) 311 / 20 sAraGgAkSyAH kuca 266 / 310 mAraGgo na latA (su. 658) 233 / 115 sArasavattAvi (zA.pa. 4001) 122 / 179 sArakhate srotasi 28514 | sAdhUnAM darzanaM puNyaM ( zuka. 68.1 ) 86 / 7 48 / 146 sAdho kuNDalaghaTa 106 / 70 sahasrakarapUraNA 5/51 sahAyabandha (bhA. 5.1371) 391 / 571 sa hi gagana (hi. 1.21) 93 / 83 sahiSye virahaM (kAvyA. 2.151) 330 / 3 sahRdayAH kavi (su. 159) sahemakaTakaM dhatte 248 / 88 sAdhoH prakopa (hi. 1.86) 45/23 sahasrazIrSA puruSaH (zA.pa. 494) 181|1 | sAdhvI mAdhvI (gIta. 12.24.1) 35 / 17 sahasrAsyo nAgaH sAdhvIva bhAratI (su. 145) 32 / 17 sAdhvI strINAM (nItiratna. 15) 178 / 1002 sAnandaM nandihastA (su. 81) 3 / 35 sAnandaM sadanaM (cANakya . 12.1) 894 sAnandakanduka 346 / 36 sAnandapramadAkaTAkSa(zRM.ti. 1.4) 32 / 49 142 / 22 sAnandameSa (alaM. kaustu.vi. 1 ) 223 / 83 sAnandA gaNanAyake 33 / 28 264/239 31 / 29 sA na snAti na sahodarAH kuGkumasa sAmAtyaH (hi. 2.92 ) sAMsArika sukhAsa taM 157/182 sAkaM kuraMga (kA.pra. 5.121) 105 / 142 sAkaM grAvagaNairlu 217141 sA kavitA sA (prasaMgA.bha.13) 30 / 18 sAkAro (paMca. 3.86). 144 / 72 sAkUtaM nijasaMvide (su.197) sAkUtamadhura komala 35/6 sAkUtasmitamA (gIta.2.6.12) 24 / 169 sAkSaraM puruSaM 156 / 155 sAkSarA viparItA 158 / 209 | sAndhyarAgaru ( bhaTTopamanyu . ) sA patyuH (amaru. 29) sAndrAM mudaM 41 / 74 | sAndrAnandapuraM (gIta. 9.18.3) sAndrAmodavatIH sAndrAmbhoda (zizu. 18.36) sAndhyamastamita sAptapadInaM (su. 245) | sA saMcAracama sA sarvathaiva raktA 28818 47185 sAkSAtkilASTa (mahAvIraca. 7.9) 140 / 1 sAkSAtpremAva (zA.pa.4129) 373 / 187 sAkSAdabhUtsvayaM 32014 sAkSAnmaghavataH (zA.pa. 4007) 361 / 2 sAgasi priyatame (su. 2014 ) 314 / 2 sAgase'pi na (su. 323) sAmayospi kila sATapavyomahaTToSita sA tanvIti (sukti.42.9) sA toraNAnti (sUkti. 38.3) sA dugdha (viddha.zA.1.38 ) sA dRSTTA yairna (su.1254) sA bADhaM bhavate (zRMgAra. ti. 122) 310 / 6 sA bAlA vaya (amaru. 34 ) 280/92 sA bhAryA yA (bhA. 1.3027) 154 / 61 47184 sAbhimAnama (su. 310) sA sA saMpadyate bru (vikramaca. 53) 91 / 34 10111 | sAmagAyanapUtaM me (zA.pa. 4062) 364 / 7 sA sundara tava (kAvyAlaM . 6.10) 28774 27/13 | sAmadAne bheda 150 / 320 | sA sevA yA (paMca. 1.47) 148/255 335 / 142 sAmavAdAH (zizu. 2.55) 391 / 566 sA saundaryanidhi 275 / 19 sA mAM drakSyati (gIta.11.20.1) 293 / 4 271 / 36 | sAmAdisajji (paMca. 1.168) 149 / 287 2701 | sAmudrAstima ( rAjata. 4. 629) 386 / 380 281 / 116 sA stanAJjali 264 / 257 358 / 76 sAne mA kuru sAhajikarUpavasyA 312 / 21 sahakAre ciraM (bhojapra.286) 225 / 123 saha kumudakadambaiH 303 / 128 285/5 sahacari zapathAH sahajamalinavakra (prabodha.12) 175/940 sahajAndhadRzaH (zizu . 16.29) 59 / 198 sahajo'pi (dR.za.26) saha tayA smara saha parijana saha vasatAmapya (su. 399 ) sahasA vida (kirAta. 2.30) sahasA hRdaye sahasiddhamidaM (su. 248) sAdhayati (su. 401 ) sAdhAraNataru (sUkti. 33.30) sAnujaH kAnanaM sAntvaprAyaiH 79 sA vidyAdhara sA virahadahanadUnA 281 / 103 149 / 312 78/12 1018 sA rAjahaMsairiva 269 / 424 sA rAmaNI (alaM. kaustu. a. 1 ) 271 / 34 sArAsArapari (su. 2820 ) 144 / 102 sA romAJcati ( gIta. 4.9.9) 290 / 88 sArthakAnarthakapadaM 270 / 428 sArdhaM manoratha (zRMgAra.ti. 120) 309 / 1 9 / 140 | sArvabhaumabhavanaM (zAMti.za. 2.26) 367 / 30 290187 sAlakAnanayuktA (zA.pa. 1275) 131 / 1 199 / 28 | sAlaktakaM (amaru. 128) 329 / 13 | sAlakakena (amaru. 116) 26 / 201 25 / 147 232 / 92 129 / 75 294/20 293/9 358 / 64 sAzaGkasya (su. 2567 ) 48143 | sAzcarya yudhi (su. 362 ) sA zrIryA na (garuDa purANa.) 148 / 231 391 / 564 333 / 100 274 / 31 286 / 18 310/4 310 / 3 sAlasaM mukharaM (zA.pa. 1329) 14498 sAvalepamupali (kirAta. 13.56) 49 / 158 sAvazeSapadamukta (zizu. 10.16) 315/19 sAvitrImAtra 167/613 281 / 106 288 / 10 108 / 195 62 / 275 157/171 281 / 104
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM sAhAraM vacanaM 38 / 18 sukhaM hi (mRccha. 1.10) sukhaM hyavamataH (manu.2.163) 391 / 562 sukhaduHkhA (bhA. 12.12518) 382 / 210 79 / 14 | sukhaduHkhe (dR.za. 47) 86 / 14 | sukhaduHkhe hi (bR.cA. 4.23) 382 / 216 sukhamApatitaM (bhA. 3.15384) 382/222 sukhameva hi (bhA. 12.755) 382 / 204 85/10 sukhayatitarAM na sukhalavadazA harSa 51 / 228 3109 | sukhaM duHkhAnta (bhA. 12.830) 382 / 219 subhage koTisaMkhyatva 175918 | subhASitaM hAri viza 173 / 867 subhASitajJena janena subhASitamayairdravyaiH (paMca. 2.174) 29/3 382 / 213 | subhASitarasA (zA.pa. 156) 159/294 subhASitarasAkhAda (paMca. 2.173) 29/5 subhASitasyAdhyayane subhASitena gItena 162/397 227 / 186 29/2 subhASitaiH prItiranu (su. 269) 50 / 187 subhikSaM (cANakya. 90) 162 / 417 tvaM kupite (corapaMcAzikA) 307/65 tvaM navanItakalpa 307/70 sAhityapAtho (kuva. 73) sAhityasaMgIta (bhartR.saM.796 ) 40/30 sAhitye sukumAra (sUkti.4.104) 34 / 59 siMhaH zizu (bhartR.saM. 75) siMhakSuNNa karIndrA (nItipra. 8) siMhAdekaM (cANakya . 66 ) siMho balI giri (bhartR.saM.707) 92 / 80 siMho vyAkaraNa (paMca.2.36 ) 179 / 1025 siktaM sphaTikakumbhA (kutra. 171) 134 / 5 siktAyAM vIra (zA.pa. 1234) 124 / 15 siJjAnairmaJjarIti 114 / 25 sitaM vasanama (zA. pa. 3097) 356/27 sitakiraNakapolI 303 / 126 sitAMzuvarNairvayati 105 / 126 siddhaM mantrau (bR.cA.14.17) 168 / 656 siddhiM vAJcha (paMca. 3.224) 179 / 1027 siddhyanti karmasu(a.zAkuM.7.4) 152 / 406 sindUraM ravi 320/45 sindUraM sImantA (zA.pa. 1240) 139 3 sindUra dyutimugdha (naiSadha. 12.36) 123 / 2 sindUraspRhayA (nala.caM. 3.7) sindUrANIva subhruvAmadhipayo (zizu. 10.87) 321 / 13 sumadhye cAgbhaGgairvacana sumanovararatnAnAM 292 / 17 145 / 108 sukhazayyA tAmbUlaM (zA.pa. 3781) 352/6 sukhasya duHkhasya na 92/57 sukhAdbahutaraM (bhA. 12.7465) 386 / 379 sukhArthI tyajate 158 / 216 sukhArthI nA (rAjata. 3.215) 382 / 207 sukhAkhAdaparo (hi.4.77 ) 378/50 sugandhaM ketakIpuSpaM 146 / 176 sugRhItamalina ( kavitAmRta. 14) 57 / 145 sujanaM vyajanaM (prasaMgA. 3) 45 / 18 sujanAnAmapi hRdayaM 56 / 122 sujano na yAti (bhartR. 2.62) 47110 jIrNamannaM ( vAnaryaSTaka. 7) 174/906 sutaM patantaM prasa (bhojapra.292) 182/36 sutanu jahihi (amaru. 39 ) sutanu jahihi (zA. pa. 3577) sutanu zrutisevanato 321/2 sutanu hRdayA (a zAkuM. 7.24) 306 / 48 sutabhRtya (zA.pa. 1419) 150 / 347 sudIrghA rAgazA (zA.pa. 3335) 264 / 244 sItkAraM zikSayati (zA.pa.524) 186 | 3 |sudhAMzojatethaM katha (padya.saM. 20) 93 / 90 sItkRtAni (zizu. 10.75 ) 319 / 18 sudhAkara kara (zA.pa. 1102) 218 / 67 sIdanti cAgni 98/2 sudhAdhAnaH kAnti 26 / 200 sIdanti santo 99 / 10 sudhAbaddhagrAse (viddha.1.31) 263 / 198 1963 sumantrite suvi (zA.pa. 1431) 153/9 sumahAntyapi (hi. 1.26) 163 / 440 sumukhena vadanti (paMca.2.199) 349 / 60 sumukho'pi suvRtto (zA.pa. 358) 248 / 78 sumeruzikhara prAnta 181 / 13 suratabhara khinnapanna(viddha. zA. 1.28) 325 / 3 suratavirata (zA.pa. 3707) surate ca samAdhau ca 27/9 28|19 321 / 18 317 / 1 sindhuSvaGgAvagAhaH 1939 311 / 13 306 / 30 217/53 297/25 suramandiratarumUla (mohamudgara . ) 367/26 surANAM (alaM. kaustu.vya. 1) 106 / 158 surAsuraziroratnakAnti (su. 6) 19 / 41 rUpaM puruSaM dRSTvA 349/40 sulabhaM vastu sarvasya (dR.za. 57) 157/172 sulabhAH (bhA.5.1348) 110 / 238 1819 | sImantinISu kA 144 / 94 301 / 83 378 / 52 200149 sudhAmayo'pi (zA. pa. 3305) 260 / 120 sImA vRddhi (paMca. 1.101) sudhArazmiH sadyastimira sImA saMkoca (paMca.1.102) 144 / 95 sudhAzubhraM (bhartR. 1.40) sukaparivindaH sukavidvitayaM manye (bhojapra.191) 36 / 31 sukaraM sarvathA (rA. 4.32.7) 382/225 sukaveH zabda (bhojapra.80 ) sukumAramaho (zizu.16.21) 10115 sudArI sA (zA.pa. 3366 ) 270 / 431 suparNaparisevitastadanu suparNaH svarNAdrau racita |32|3 |supAtradAnAcca bhaveddha 59/199 supUrA syAtku (paMca.1.26) sukulajanma 175 / 938 | subhagaM vadati janastaM sukule yojaye (cANakya. 3.3) 160 / 341 subhaga tavAnanapaGka sukhaM ca duHkhaM (bhA.5.1306) 86 / 381 subhaga tvatkathArambhe sukhaM jIvanti (kAvyA.2.341) 80 / 23 | subhagasalilAva (a. zAkuM. 1.3) 335/4 | susaMhatairdadhadapi ( zizu. 17.59) 127/8 23 / 139 173 / 849 287/1 susaMvRtterjIvitavatsu (su. 489 ) 72/52 80 sindhustaraM (zA.pa. 1913) sindhoH sudhAMzuza sindhorjetramayaM sItAsamAgamotkaNThA 145115 suvadanAvadanA 332 / 43 148 / 254 suvarNapuSpAM (mA. 5.1255) suvarNavarNalalitApada 1014 1868 suvarNasya suvarNasya suvarNAlaMkRta kanyA 187 / 21 suvarNaiH paTTace (bhojapra. 126) 147 / 200 suviralamaukti (rasagaM. 2.rUpa.) 262 / 173 suvRttasyaikarUpasya para (su. 219) 46 / 75 vyavasAyini zUre 62 / 18 suzIlaH svarNagaurAGgaH 1968 195/3 262 / 176 168 / 654 suzyAmA candanavatI 331 / 7 29 / 17 164 / 501 352 / 12 | suSamAviSaye parI 194 / 27 susaMdigdhasya bhaktasya
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH 103 / 81 so'pUrvo rasanA (bhallaTa. 18) 224 / 110 somaH zaucaM dadau (yAza. 1.71) 250 / 3 somakAnto (sUkti. 28.4) 66 / 26 somArdhAyitaniSpidhAna stanayugamuktAbharaNAH stanayorjagha (kAvyA.2.217) 380 / 136 218 / 66 | stanAvaTe candana (naiSadha. 7.80) 266 / 307 19/52 | stanAnte no hAro 191 / 83 stanAbhoge pata (rasagaM. 2.u.) 257/3 342 / 73 | stanau tuGgI samA 267 / 326 266 / 313 susitavasa nAlaMkA (kAvyapra. 7.9) 136 / 38 suhRdastaruNInakhakSa 332 / 71 | suhRdAM hitakAmA (hi.1.74) 163 / 446 suhRdAM hi dhanaM (su. 3170) suhRdAmupakAra (paMca.1.22 ) 151 / 384 | soSmaNaH stana ( zizu. 10.58) 317119 suhRdi nirantara(paMca.1.110) 170 / 739 saukaryamindIvaraloca suhRdo jJAtayaH putrA 91 / 16 | saugandhyaM dadha ( zizu. 8. 48) 339 / 105 | stanau bhArArpaNavyagrau sUktiM karNasudhAM (zAMti.za. 3. 7) 370 / 96 saujanyadhanyajanuSaH 50 204 | stanau mAMsa ( bhartR.saM. 159) 371 / 130 sUkSmAya zucaye tasmai (sUkti. 1.46) 3 / 2 saujanyAmRtasindhavaH (prasaMgA. 9) 53 / 263 stabdhasya nazyati (vAnarASTaka. 5) 175/945 sUkSmebhyo'pi (manu. 9.5) 144 / 81 saujanyAmbu (sA.da. 10.34) 370 / 89 stumaH kaM (kAvyapra. 4. 13) 313 / 64 sUcImAtravibheda 152 / 417 | saudhAdudvijate (viddha. zA. 3. 2) 290 / 86 stuvadbhavanivartake sati 38 / 25 sUcImukhena (sahRdayA. 3.52 ) 283 / 167 | saundaryaM (prasa. rA. 4.14) 109 / 227 stuvanti gurvIM (kirAta. 14.5 ) 85/11 sUtirdugdha samudrato 282 / 148 | saundaryapAtre (vikramAMka. 8.75) 260 / 123 stokAmbhaH pari (zA.pa. 1130) 219 / 10 sUte sUkara gRhiNI 231 / 66 | saundaryasya (kA. pra. 10.425) 254 / 46 stokAstrasAdhanavatA sUtradhArakRtArambhairnA(sUkti. 4. 47 ) 36 / 34 saundaryasya mano 250 / 14 54/23 251 / 4 143 / 42 348 / 3 268 / 369 | stokenonnati (paMca. 1.161) 155 118 stokonnidrani (anardha.rA. 4. 1) 325/60 281 / 120 stotraM caitragu (sUkti. 82.18) 333 / 96 270 14 striyaH pavitra (zA. pa. 3084) 238 / 58 striyastu yaH (bhA. 13.1216) 348 / 11 271/52 striyo'va (zA. pa. 1569) 240 / 115 | striyo hi nAma (mRccha. 4.19) 325/64 | striyo hi mUlaM 349 / 64 233 / 113 striyo hyaka ( bhAga. 9.14.37) 348/2 242 / 183 || strINAM yauvana ( navarala. 7) 180 / 1041 219 / 17 strINAM hi sAhaca (daM.za.60) 171 / 782 264 / 238 | strINAM dviguNa (vR.cA. 1.17) 348 / 6 16 / 48 | strINAmazikSi (a. zAkuM. 5. 22) 350 /70 156 / 154 | strIbAlasvAmi (viSNu purANa.) 154 / 48 99 / 22 strImudrAM kusu (bhartR. saM. 113) 252/54 sauhArdavarNarekhANA ( kuva. 66) 168 / 658 strIrUpaM mohakaM (zA.1.4192) 64/6 sauhRdena parityaktaM (su. 2707) 153 | 30 skandhAnsindhurayUtha skandhe vinyasya strI vinazyati (zA.pa. 1444) 153 / 19 337/53 | strISu na rAgaH (mRccha.4.13) 349/58 274134 | strISu pravIra (anardha. rA. 4.33) 360/25 278|29 | sthagayati tamaH (bhartR.saM. 810) 22 / 116 sthagayati nayanAnaM 3206 275/26 297/17 333 / 84 stanaM dhayantaM jananI stanaM ghayantaM tanayaM 126 / 37 | sthagitAmbara ( zizu. 9.21) stana kalazaskhaladambara 253 / 12 sthalakamalatarUNAM stanataTamidamu (sUkti. 53.96) 380 / 133 sthalInAM dagdhAnAM (su.650) 233 / 110 350 / 4 | stananyastozIraM (a. zAkuM. 3.6) 276 / 32 sthANuH svayaM (sukti. 133.18) 363 / 13 221 / 11 stanaparisara (zA. pa. 3730) 326 / 15 sthAna eva (hi. 2.71) 305/6 stanabhArAya madhyena 267 / 329 | sthAnaM nAsti (hi. 1. 116) 269 / 405 | sthAnabhraSTA na (hi. 1.173) 187118 sthAnamAhikama 293 / 12 sthAnamutsRjya (hi. 1.174) 385/336 164 / 480 348 / 12 86 / 6 10370 sUtraM pANinibaddhaM kalaya 42 / 4 | saubhAgyaM vira (zA.pa. 484) sUtraiH pANininirmitairbahu 42 / 2 | saumitre nanu (pra. rAghava . 6.1 ) sUdArA ulapADi 193 / 93 | saurabhamambho (sA.da.10.16) sUnuH saccari(bhartR.saM.807) 179 / 1020 saurabhyaM bhuva (bhAminI. prA. 36) sUnRtaM sarvazAstrArtha (prasaMgA. 15 ) 83 / 1 saurabhyaM mRga (zA. pa. 3374) sUryasya kA timira 20292 | saurabhyagarbhamakaranda sUrye'stAcala mauli 307/54 | saurabhye calite rase 'sRjati ca jaga (kAvyapra. 10 . 25) 91 / 45 saurabhyeNa tribhuvana sRjati tAvadazeSa (bhartR.saM. 342) 92 / 67 saurabhyeNa samAvRNoSi setuM saMbhedaya (zA.pa.1572 ) 143 / 48 sauvarNaH kamalA (sUkti. 31.6) setUpakramakau (anardha.rA.7.84) 53 / 270 sauvarNakaGkaNazreNyA seyaM mamAGgeSu sudhA (kAvyapra. 4. 5) 273 / 6 sauvarNAGkitapatramAruta mRduH kau naiSadha.7.28) 259 / 81 sauvarNAni saro se sIdhumayI vA sudhA 2733 | sauhArda zazazRGgavatsu seyaM sthalI vanatR(sUkti.26.6 ) 233 / 105 sevakaH khAminaM (paMca.1.51) 148 / 259 sevayA dhanamiccha (paMca.2.287 ) 9724 sevA zvavRttiryairuktA (paMca. 2. 291) 97 3 sevitavyo (cANakya . 92) 164 / 496 | skhaladaMzukamavyavastha seveva mAnamakhilaM (hi. 1.139) 73 / 20 sainyottAraNato (zA.pa. 1575) 143 / 45 sairandhrIkarakRSTa (viddha. zA. 2. 23) 295/60 saiva paraM na vinazyati (sUkti.6. 14) 70 / 22 saiva sAdhvI subhaktazca saiva saiva sarasI rama soDhumalamasmi nAhaM sonmeSo na sakhIjanaH 277 / 63 | stanabhAro'tra vakrendu sopacAramupazAnta ( zizu. 10.2) 314/5 stanamaNDalamAzritya sopAnAni tirohitAni 219 / 14 | stanayugamazru ( aucitya. 20) 11 subhA* anu* 81
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 sthAnAnnirgatya (su.1379) 292/36 sthAneSu ziSya (ana. 2. 9) 176 / 953 sthAne sthAne (sUkti. 59.14) 333 / 89 sthAyino'rthe (zizu.2.87) 147 / 189 sthAyAM bhartR.saM. 343) sthitiM no re (bhAminI.prA.50 ) 230/35 sthitihopAnte sthito na khAdAmi sthityatikrAnti (kirAta.11.54) 7918 sthitvA kSaNaM (zA. pa. 800 ) 221 / 17 sthitvA dhairyA (zA.pa. 571) 208 / 24 sthiratvamacirata 256 / 38 sthirApAyaH (zAMti.za.2.11) 376 / 251 sthirA zailI guNa ( ku . 51 ) 38 / 11 sthUlaprAvaraNo (zAMti.za.2.27 ) 96 / 17 snAtaH svargataraGgiNI subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM 4 snAtastvadripuraktapAthasi 116 / 53 snAtAH prAvRSi (zA.pa.1280) 132 33 snAtA tiSThati (bhoja. pra. 302 ) 281 / 115 snAtuM vAJchasi snAnaM vAridavAri spRSTA yena ziroruhe spRSTollasatkiraNa spRhaNIyAH kasya na (su. 246 ) 48 / 144 spRhayati bhujayo (bhartR.saM. 346) 7815 95 / 127 | sphaTikamarakatazrIhA (zA.pa. 110) 14 / 6 sphaTikasya guNo (su. 894 ) 21868 353 / 36 sphAreNa saurabhabhareNa (su. 189) 33 / 42 174 / 891 | sphItaM zItaM (zA.pa. 3830) 336 / 32 34543 sphuTaM sphuTapalAza sphuTataramaTavInAM 132 / 15 sphuTatu hRdayaM (amaru. 73) 357/51 sphuTama sadavamanaM (kuva. 171) 266 / 320 sphuTamidamabhi (zizu. 7.58) 334 / 122 sphuTamivojvala (zizu . 5.6 ) 332 / 60 sphuradadbhutarU (kA.pra. 10.561) 104 / 89 (zizu . 6 . 25) 341 / 31 sphuradurasijabhAra 298 12 sphuraddhanurnikhana (naiSadha. 1.9) 105 / 124 sphuradromodbhedastara 318/12 340 / 6 254 / 32 30814 ) sphurasi bAhulate (su. 1573 sphurite jaThare (zA.pa. 507) sphUrjabrahmANDau 366 / 10 smerarAjIvanayane (sA.da. 10.7) 308/3 295/53 | smerAH santu sabhA 231/52 smerA dizaH kumuda 210130 smerAnanena hariNA saMspRha 16 / 5 syAdatyantanirakSaraH 180 / 1044 syAdeva toyamamRta 137/74 | sphurantaH piGgalA (su. 1721) 359 / 103 | sphurannAnAratnAruNita snAnaM nAma (zA.pa. 1415) 144|103 snAnAmbho bahu (zA.pa. 3751) 351 / 39 snAnArdramukteSvanu (raghu.16.50) 257111 snAntInAM bRha (zizu. 8.53) 339 / 110 snigdhaM yadyapi vIkSitaM snigdhamApa surUkSameva snigdhasmera vilola snigdhAyAH phalino snigdhendropalasundaraH snigdhe yatparu (zA.pa. 3548 ) 308 / 18 snehaM svIkuru kRSNa snehacchede'pi (hi. 1.95) smarazaradhini (vi.zA. 2.10) 346 / 37 283 / 164 | smarazarazatavi (sA.da. 10.65) 288 / 24 45 / 25 | smarahutAzanamurmuracU ( zizu. 6.6 ) 332 / 61 snehanirbharamadhatta (zizu. 10.49) 316/9 smartavyA vaya (zA.pa. 3392) 355/85 snehasaMvardhitAnbAlA 25/30 | smartavyo'haM tvayA (su. 1044) smAraM dhanuryadvidhuno smArasmeramadonnama 291 / 2 snehena bhUtidAnena (zA.pa. 371 ) 54/20 neopapannaiti pUrNa 69 / 10 sneho hi varama (bhoja. pra. 137 ) 171 / 789 smitaM kiMcidvake (bhartR.saM. 93) 255/29 svabAlabhArasya taduttamA spardhantAM sukhameva 232 / 94 smitajyotsnAgaGgA sparzaH stanataTasparzo spRzati tigmarucau (haravi.3) spRzannapi gajo (su.2752) spRSTastvayaiva (ratnA. 1.21) spRSTASTAsi piSTho 263 / 201 277 / 16 | smitajyotsnAbhi (da.rU. 4.64) 313 / 63 336 / 38 smitapuSpodgamo'yaM (nAgA. 3.12) 31213 153 / 22 smitena bhAvena ca (bhartR.saM. 79) 251 / 37 264 / 232 smitenopAyanaM (sA.da. 10.35) 316 / 1 11794 smeraM vidhAya (sA.da.10.24) 278/22 smayamAnamAya (zA.pa. 3317) 307 / 61 | smarakalpadrumo bAle 2919 smaratorabhilASakalpitA 272 / 58 | smaradavathunimittaM (da. rU. 2.40) 240 / 129 smara nRzaMsatamastva 272 / 59 smaramAnasika 140/5 saMsamAnamupayanta ( zizu. 10.46) 316/5 khagdAma mUrdhani (zA.pa. 1192) 247/53 srastAM nita (kumAra. 3.55) 268/381 svakapolena prakaTIkRtaM svakAntadavakAntAro 57 / 146 131 / 3 89/3 svakIyaM hRdayaM ( kuva. 120) 265/264 svakelilezasmita (naiSadha.1.23) 252/4 svagarbhazuktinirbhinnaM suvRttaM svaguNAniva paradoSAn (su. 410)58 / 184 svacittaparicinta ( bhartR.saM. 812) 70 39 khacchandaM (su. 657) svacchandaM daladara svacchandavanaja tena (hi. 1.68) 165/550 svacchandai kastana zrIru 233 / 117 244 / 225 11 / 167 svacchandocchalada (kA. pra. 1.4) 9 / 131 svajanaH khAtma (dR.za. 76) 169/707 svajAtIyaM vinA (dR.za. 11) 150/356 104 / 100 181 / 18 138 / 91 |svajAtIyavighAtAya (dR.za.92) 169 / 713 263 / 208 svataH prakAzo 258/54 | svadRzorjanayanti (naiSadha.2.61) 259/90 273|1 | svadeza kulA (hi. 3.16) 142 / 25 28946 svadezajAtasya narasya 173/852 282 / 130 | svapakSacchedaM vA samu (su. 450) 60 / 252 266 / 315 | khaparapratArako'sau (bhrtR.sN.120)251|27 svapnAsAditadarzanAma svapne dRSTA kimapi svapne'pi kSitipAva 25 / 189 279/67 133 / 39 | 291 / 10 svapne'pi devi ramase svapne'pi samareSu (alaM. kaustu.) 102 / 37 259/69 khaprajJayA kuJjikayeva (su.193) 33 / 36 370 / 82 | svaphalanicayaH (su. 283) 1771996 253 / 6 46 / 59 | svabhAvaM na jahAtye (dR.za.40) svabhAvaM naiva muJcanti (dR.za. 29) 46 / 57 svabhAvakaThinasyAsya (kabitA. 11) 54 / 16 khabhAvazUramastrajJamavi (hi. 2.87)143 / 61 svabhAvasundaraM vastu (dR.za.49) 168 / 692 svabhAvAraktazrInakhara 123 // 8
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ sasthAnanirdezamanukramakozaH khAdanena sutano (zizu. 10.7) 314 / 10 khAditaH svayama (kirAta. 9.55) 315/47 375/234 | khAdhInA dayitA 159 / 283 khAdhIne'pi (bhartR.saM. 816) svayaM paJcamukhaH svayaM praNamate ( zizu. 2.50 ) svayaMbhUH zaMbhura svayaM mahezaH zvazuro 81 / 14 97 13 | khAdhInaiva samRddhirjano 83 / 3 khAdhIno rasanAJcalaH 364 / 16 | khAnte vaibhavamasti 785 khAbhAvikaM tu (hi. 1.209) 264 / 250 | svAbhiprAyaparokSasya (prasaMgAma. 16) 92 / 52 svAminprabho (su. 2096) 319/26 182 / 44 | khAminbhaGgurayAla (zRM. ti. 1.42) 322 / 31 svAmini guNA (paMca. 1.220) 385 / 324 58 / 161 khAmI kupyati kupyatAM 28718 282 / 123 | khAmI niHzvasi (zA. pa. 3691) 353 / 46 57 / 155 | khAmI mugdhataro (sA.da. 3.266) 23 / 151 khAmI sanbhuvanatrayasya (su. 56 ) 20/65 khAmodavAsita (su. 738 ) 244 / 230 svAmyamAtyazca (zA.pa.1407) 150 / 317 |38|29|| khAmyAdiSTastu (paMca. 1.121) 130 / 92 | svAmyAdezAtsu (paMca.1.20) 138 / 87 | khAmyukte yo na (bho. japra. 27) 28 / 1 svAmye pezalatA guNe (su. 266) 261 / 135|| svAyattamekAntaguNaM (bhartR.saM. 68) 2671354 | svArtha dhanAni (bhAminI. prA. 96) 73 | 32 svarNaiH skandhapari (zA.pa.988) 237 / 34 svArthanirapekSa eva hi (su. 419) 58/190 svarNaNAjinazayano svayaM saMrA (kirAta. 10.63) svayaM svamukhavistArA svayamapi bhUricchidra svayamaprApta (su. 1109 ) svarasena banatAM khareNa tasyA (kumAra. 1.45) 263 / 219 svargacyutAnA (vR.cA. 7.16) 173 / 858 svargAdgopAla kutra (bhoja. pa. 85) 117197 svargAnargalanirgala 2872 svarge vAsaM (zizu. 18.62) svarge kalpadrumAdha svargai kobhiradonivAsi 144 / 96 144 / 97 144 199 53 / 274 86 / 3 284 / 11 166 / 577 'svarNacchavI nAma 63 / 39 svarNAvadAtadyuti haraH kSayI tApakaraH 196 / 10 2077 | khinnaM kena mukhaM divA harakaNThagrahAnanda (zA. pa. 68 ) 293 / 11 | harakrodhajvAlAvalibhi 5/58 vinnaM maNDalamai ( bhoja. pra. 252 ) 319 / 42 haranayana hutAzajvAlayA 28|3 | khinnau gaNDau sphurita 11 / 1 268 / 364 206 / 2 svarbhAnurAkalayituM 25118 12 / 34 | hariNApi hareNApi (vikramaca. 230) 91 / 15 120 / 145 haridrAyAM rAhuprasara 19181 62/20 276/41 | haranti hRdayAni (viddha. zA. 4. 4) 336 / 24 257/22 svIyAH santi gRhe gRhe 356 / 6 hara mukuTe surataTinI (zA. pa. 751) 209 / 7 kharlokasya (bhAminI. prA. 55) 248 / 81 svIyoddAna pragandhaprakupita 123|4 | haravanna viSa (kA. pra. 10.468) 103 / 80 92/63 svarvAmAmRtapAna 302 / 108 | khecchAbhaGgurabhAgyamegha (su. 166) 34 / 53 harazirasi zirAMsi yAni svalpaM brUmaH kimapi 132 / 24 khedakle ditakaGkaNAM 140/2 208 / 38 | hariNacaraNa (zAMti.za. 2.16) khalpasnAyuvasAva (bhartR.saM.350) 79/ 22 svedaste kathamIdRzaH (zA.pa. 104) 12 / 35 hariNaprekSaNA yatra (rasagaM. gu. 1 ) svalpA iti rAma 169 / 737 | vedasyanditasAndracandana svalpApi sAdhu saMpa (su. 235) 48 / 137 svedAmbhaHkaNa (da.rU.2.17) svavazaH karoti (zA.pa.439) 171 / 805 khedArdravAmakucamaNDana svasukhanira (a. zAkuM. 5.7) 106 / 166 | khe khe karmaNi saMni svastikSatriyade (zA. pa. 501 ) 181 / 17 khairaM kairavakora (pra. rAtra. 7.61 ) 301 / 93 svasti khAgatamarthyahaM(su. 86) 2064 | khairaM sasmitamIkSate svastyastu vidrumavanA (su.890) 216 / 16 ha svasthAnAdapi vicalati 48 / 128 | haMsaH zveto bakaH zvetaH svasvavyApRti (bhAminI.prA.56 ) 228/202 svAtantryaM pitRma (hi.1.114) 350 / 75 khAtmanyeva layaM yAti (su. 217) 46 / 74 11 / 164 | haribhAmini sindhusaMbhave 337150 | hariralasavi (zA. pa. 904) harirvahati kAM tavAstyariSu 230/25 203 / 104 274 / 29 | hariSyamANo bahudhA 373 / 168 haMsa prayaccha (vikramorva. 4.33) 283 / 162 haMsaH prayAti (zA.pa. 1182) 221 / 22 haMsazcandra ivAbhAti 3449 svabhAvena hi (bR.cA. 13. 3) 159/278 svabhAvenaiva nizitaH (su. 386) 56 / 113 svamastaka samArUDhaM svayaM karma karo (bR.cA.6.9) svayaM jahAti sevakaH svayaM tathA na kartavyaM sva svarbhAnuH suravartmanAnu svarbhAnu prativArapAra 83 354 / 59 88 / 13 176 / 964 haMsAH padmavanA (zA.pa. 2038) 241 / 153 haMsI vetti parAgapiJjara 222 / 34 179 / 1040 | haMsaiH zaivalamaJjarIti 170 / 751 haMsairlabdhaprazaM (zA.pa. 1126) 220 / 19 48 / 133 | haMso 'dhvagaH zramamapo 38 / 28. haMso na bhAti balibho 112 / 275 | haMso yathA rAja (zA. pa. 3625) 299/12 88 / 12 haMso vibhAti nalinI 176 / 963 97 / 1 haMho dagdhasamIra (zA. pa. 795) 214 / 11 ho dhIra samIra (sA.da.10.5) 214 / 12 haMho mInatano hare kimu haMho vArinidhe vidheH haThAdAkRSTAnAM (bhoja. pra. 248) hataM jJAnaM kriyA (vR.cA. 8.8) 166 / 570 hatamazrotriyaM (cANakya. 100) 162 / 425 hate'bhimanyau (zA. pa. 3982) 360/5 hatvA patiM nRpa (bhartR.saM. 818) 362/24 hatvA locanavizikhai 17 / 11 21738 38 / 24 | 260 / 102 187 13 hanUmati hatArAme hanta kAntamapi taM hantAli saMtApanivRttaye hantuM meSo (zA. pa. 1402) hanturbandhujanAndhanArthama 45/22 hareH padAhatiH zvAdhyA 221 / 6 | harerlIlAvarAhasya ( bhartR.saM. 820) 18/25 harturna gocaraM yAti dattA harturyAti na gocaraM (bhartR.saM. 15) 39/28 harmyasthAnamadharmakarmavita 29/4 99/27
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnAM harSakrodhau samau (hi.3.132) 148 / 243 | hA hA devi ( uttara. rAma. 319 ) 279/63 .84 varSanvidhatse cara harSAdambhoja janmaprabhRti hasati lasati harSA (su.3232) 60 / 248 hasantaM praha (bhA. 13.2238) 348 / 19 hasantIM vA hasantIM vA hastaM kampavatI ruNaddhi hasta iva bhUtima ( vAsavadattA. 7) 57 / 153 hastanyasta kuzo (su. 1405 ) 107 182 hastapaGkajaniviSTayoH hastasya bhUSaNaM hastakhedapita iva hastAdapi (zA.pa. 485 ) hastAmbhojAlimAlA hastAmbhoje 113|1 | himasamayo 289 / 52 | himAMzukhaNDaM hastI cAGkuza (vR.cA.7.8) 1671638 hastI vanyaH (zA.pa. 1250) 122 / 180 hastI sthUla (bR.cA. 11.3) 79/20 hastI hastasa (cANakya. 28) haste cakAsti . 214184 | hiMsakAnyapi (paMca. 3.1.6 ) 8 / 106 - hiMsAzUnyamaya (bhartR.saM. 352) hitopadezaM (zA.pa. 1523) hitvA tvAmuparo (kuTTanI ma.) 345/5 | hitvA daityariporuraH 318 / 16 | hitvA madaM hetupramANa (zA. pa. 335) 378149 | heturnaisargikaH 97|13 hetoH kuto'pya (su. 279) 154 / 76 | he dAridrya (zA.pa. 402) 112/269 he dAvAnala (zA.pa. 1156 ) 110 / 237 | he pakSinnA (zA.pa. 808) 60 / 236 | he pAthoda (bhoja. pra. 214 ) himaRtAvapi (zizu. 6.61) 346 / 22 he pAntha (zA. pa. 3931) himakara parabhAgaM 210 / 31 | hemakumbhamiva 345|8 | hemantahima 334 / 124 hemante dadhi (bhartR.saM. 144) 346 / 31 331 / 30 hemante 345 / 1 347148 hA dhik sA (vikramorva?) hA mAtastvari (nArAyaNabhaTTa . ) hAraM vakSasi (bhAminI. prA.94) hAraH kuraGgazA hAraH pralambita hA gumphati 2 / 15 himadhavala (zA.pa. 3919). 159 / 291 || himalavasadRza ( zizu. 7.73) 313 / 61 | himavyapAyA ( kumAra. 3.33) 155 / 119 | himazizira 161 / 347 264/240 hastenAgre vIta ( zizu. 18.48) 130 / 83 haste zastrakiGkita hAtAta (zA.pa. 3970) hiraNya (kA. nI. 13.26) 360 / 18 hInasevA na (hi. 3.11) hI hatyA dadhAva hIyate hi (hi.pra.43 ) 20 / 63 || huMkArairdadatA (nAgA. 3.5) hutamiSTaM ca 281 / 114 |hutahutAzanadIpti (raghu. 9.40) 362 37 hUNIsImanta (zA. pa. 3930) 235 / 150 hRto'GgarAga (zA.pa. 3849) 266 / 301 hRtvA padmavana 176 / 967 hRdayaM kaustubha (zA.pa. 119) 22/103 359 / 95 | hRdayaM haranti 319/44 | hRdayatRNakuTIre 349/59 hArasruTyati 250 / 17 hArasyAtidurApa 46 / 41 246 / 21 246 / 32 | hRdayamAzrayase ( naiSadha.4.75) 285143 hArahI ra kahiraNya 355 / 7 hRdayamiSubhiH (vikramorva. 2.10) 279 / 71 hArAnAhara. deva (zA.pa. 1236) 108 / 198 hRdayAni satA (zA.pa. 234) hArAvazeSAnu 288|39|| hRdaye kuru hArItAH (zA.pa. 871) 227 / 176 | hRdi bisa (sAhitya. kau. 11.5) 282 / 137 hAro jalArdrava (amaru.98) 250 / 15 hRdi lagnena (zA. pa. 186 ) 35/25 hAro nAropitaH (hanu. nA. 5.24) 283 / 1 hRdi lajodare 73|19 hAro bhAti kuca 18249 | hRdi viddha (kAmaM. nI. 3.24) 391 / 573 hAro'yaM (sAhitya. kau. 11.8) 266 / 304 hRSyaMti devatAH (cANakya . 51) 386 / 353 hRdAmbhasi (kirAta. 8.43) hAlAhalaM khalu (bhAminI.prA.90) 60 / 233 | he kIra 227 188 | hrItayA gatanIvi hAlAhalo (kuva. 27) 63 / 26 | he kUpa tvaM 315 / 16 | he kokilA (bhartR.saM. 8.22) 225 / 137 350 / 81 he gaGgAdhara pani 220/1 hAvahAri ( zizu . 10.13) hAsastUtkalikA hA hanta mAnasa 106 / 149 | hu. 236 / 9 hemante himakara 345/3 347149 202 / 78 himAMzuzcaNDAM (pra.rAghava. 6.43 ) 292 / 21 hemamaJjIra (zA.pa. 3359) 269/400 himAnIsthagirau 248 / 90 199 / 17 he mAta 230144 145 / 129 164 / 497 | hemAmbhoruhapa (bhartR.saM.823) 334 / 133 369 / 68 371 / 109 81115 181|4 | hemnaH kAryaM 86 9 he harmyamidaM 314 / 76 || heyopAdeya 102 / 34 | he raGga hematulayA 332/50 | he rAjAnastyaja (su. 167) 347145 246 / 34 33 / 50 63 / 37 338 / 70 281 / 107 lakSmi kSaNike helAprasthAna helAvidalita kArya kAra 6518 168 / 667 51 / 215 65/2 220 / 1 62 / 282 214176 347/50 318/9 he hemanta (zA.pa. 3923) mitrajitA 221 / 20 | hetuH ko'pi samApto'yaM subhASitaratnabhANDAgArasthapadyAnukramakozaH 113 / 291 230 / 19 246 / 23 239/95 345/4 43 / 10 he heramba 12 / 30 he helA (vAkyapa. pu. 2.249) 217 / 35 heSante yajjita heSAghoSairhaNAM 107177 127/23 338 / 86 316 / 1 bharAvanataM (zizu. 10.52) 317114 hIvimoha (zizu. 10.52 ) 12 / 43 | hepayati (su.434) 315/25 43 / 8 hlAdanatApa 162 / 418 231 / 53. 58 / 194 251 / 20
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratna khaNDa maJjUSA akANDapAtopanatA na kaM lakSmIrvimohayet / (ke0 sa0) akAlameghavadvittamakasmAdeti yAti c| (ka0 sa0) akRtyaM manyate kRtyam / (pa0 ta0) akSobhyataiva mahatAM mahattvasya hi lakSaNam / (ka0 sa0) agacchanvainateyo'pi padamekaM na gacchati / agamyaM manyate sugam / agAdhajalasaMcArI na garva yAti rohitH| (pa0 ta0) aguNasya hataM rUpam / aGkamAruhya suptaM hi hatvA kiM nAma pauruSam / aGgIkRtaM sukRtinaH paripAlayanti / acintyaM zIlaguptAnAM caritaM kulayoSitAm / (ka0 sa0) acintyaM hi phalaM sUte sadyaH sukRtapAdapaH / (ka0 sa0) acintyo bata daivenApyApAtaH sukhduHkhyoH| (ka0 sa0) acirAMzuvilAsacaJcalA nanu lakSmIH phalamAnuSaGgikam / ajAgalastanasyeva tasya janma nirarthakam / (pa0 ta0) ajAnato haThAtkurvanprAjJamAnI vinazyati / (ka0 sa0) ajIrNe bhojanaM viSam / (hi.) ajJatA kasya nAmaha nopahAsAya jaayte| (ka0 sa0) ajJAnAmRtacetasAmatiruSAM ko'rthastirazcAM guNaiH / atAM kuTTanI kUTaracanA hi vidherpi| (ka0 sa0) atidaanaadlibddhH| (bhAga0) atiparicayAdavajJA saMtatagamanAdanAdaro bhavati / atibhuktiratIvoktiH sadyaH prANApahAriNI / atilobho na kartavyazcakraM bhramati mstke| (pa0 ta0) ati sarvatra varjayet / (pa0 ta0) atRNe patito vahniH svayamevopazAmyati / (pa0 ta0) atyArUDho hi nArINAmakAlajJo mnobhvH| (ra0va0) bhatyuzcarbhavati laghIyasAM hi dhAya'm / (zi0 va0) athAsya tattveSu kRte'vabhAse samunmimIleva cirAya ckssuH| bhadAtA vaMzadoSeNa / adhareSvamRtaM hi yoSitAM hRdi hAlAhalameva kevalam / / adharmayuddhena jayaM ko hIcchetkSatriyo bhavan / (ka0 sa0) adharmaviSavRkSasya pacyate svAdu kiM phlm| (ka0 sa0) adhikasyAdhikaM phalam / anadhvA vAjinAM jraa| (pa0 ta0) anantapuSpasya madhohi cUte dvirephamAlA savizeSasaGgA / (ku0 saM0) ananyagAminI puMsAM kIrtirekA pativratA / anapAyini saMzrayadume gajabhane patanAya vllrii| (ku0saM0) 1 etatsAMketikacihAnAM vivaraNaM 'sAketikacihaparicayAt' avaseyam / 1 su. 20 bhAM. anapekSya guNAguNau janaH svaruciM nizcayato'nudhAvati / (zi0 va0) anavasare yAcitamiti satpAtramapi kupyate dAtA / anAthA kRcchrapatitA videze strI karoti kim / (ka0sa0) anAryaH prdaarvyvhaarH| (a0 zA0) anAryajuSTena pathA pravRttAnAM zivaM kutH| (ka0 sa0) anAryasaMgamAvaraM virodho'pi samaM mahAtmabhiH / (ki0 a0) anAzrayA na zobhante paNDitA vanitA ltaaH| aniyukto'pi ca brUyAcadIcchetsvAmino hitam / (ka0 sa0) anivarNanIya parakalatram / (a0 zA0) anizcitAvadhi dhIrAH sahante virahaM ciram / (ka0 sa0) anukUle'pi kalatre nIcaH paradAralampaTo bhavati / anugRhNanti hi prAyo devatA api tAdRzam / (ka0 sa0) anutsekaH khalu vikrmaalNkaarH| anubhavati hi mUrdhA pAdapastIvramuSNaM zamayati paritApaM chAyayA saMzritAnAm / (ma0 zA0) anurAgaparAyattAH kurvate kiM na yossitH| (ka0 sa0) anurAgAndhamanasA vicAraH sahasA kutH| (ka0 sa0) anusRtya satAM varma yatsvalpamapi tdbrh| anuhuMkurute dhanadhvani nahi gomAyurutAni kesrii| (zi0 va.) antarApAti hi zreyaH kAryasaMpattisUcakam / (ka0 sa0) antarviSamayA jhetA bahizcaiva mnormaaH| (pa0 ta0) antaHsAravihInAnAmupadezo na vidyate / andhasya dIpo badhirasya gItam / anyasmAllabdhapado nIcaHprAyeNa duHsaho bhavati / anyAyaM kurute yadA kSitipatiH kastaM niroddhaM kSamaH / anyonyazobhAjananAbabhUva sAdhAraNo bhUSaNabhUSyabhAvaH / apathe padamarpayanti hi zrutavanto'pi rjonimiilitaaH| (ravaM0) apanthAnaM tu gacchantaM sodaro'pi vimuJcati / apavAda eva sulabho draSTurguNo duurtH| apAyo mastakastho hi vissygrstcetsaam| (ka0 sa0) apAM hi tRptAya na vAridhArA svAduH sugandhiH svadate tussaaraa| (nai0 ca0) api gaGgAjalasrAnAdadhAkezaH kushaayte| api pAvA rodityapi dalati vajrasya hRdayam / (mA0 mA0) api dhanvantarivaidyaH kiM karoti gatAyuSi / api mudamupayAnto vAgvilAsaiH svakIyaiH parabhaNitiSu tRptiM yAnti santaH kiyantaH / api svadehAkimutendriyArthAyazodhanAnAM hi yazo garIyaH / (ra0 vaM0)
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram aputrasya gRhaM zUnyam / apRSTI'pi hitaM brUyAt yasya necchet parAbhavam / apekSante hi vipadaH kiM pelavamapelavam / (ka0 s0)| apyaprasiddhaM yazase hi puMsAmananyasAdhAraNameva krm| | (ku0 saM0) aprakaTIkRtazaktiH zakto'pi janastiraskriyAM lbhte|| aprApyaM nAma nehAsti dhIrasya vyvsaayinH| (ka0 sa0) apriyasya ca pathyasya vaktA zrotA ca durlbhH| (pa0 ta0) abalA yatra prabalA / abuddhA cittamaprApyaM vinambhaM prabhaviSNuSu / (ka0 sa0) abhakSyaM manyate bhakSyam / abhadraM bhadraM vA vidhilikhitamunmUlayati kH| abhitaptamayo'pi mArdavaM bhajate kaiva kathA zarIriSu / (ra0 vaM0) abhogasya hataM dhanam / (pa0 ta0) abhyarthanAbhaGgabhayena sAdhurmAdhyasthyamiSTe'pyavalambate'rthe / (ku0 saM0) abhyAgato yatra na tatra lakSmIH / amarSaNaH zoNitakAGkSayA ki padAspRzantaM dazati dvijihvH| (ra0 vaM0) amRtaM kSIrabhojanam / amRtaM priyadarzanam / amRtaM raajsNmaanm| amRtaM zizire vhniH| amRtAyate hi stutayaH sukarmaNAm / (ki0 a0) amogho devatAnAM ca prasAdaH kiM na sAdhayet / (ka0 s0)| ambugarbho hi jiimuutshcaatkairbhinndyte| (ra0 vaM0) | ayamazvaH patAkeyamathavA vIraghoSaNam / ayazobhIravaH kiM na kurvate bata saadhvH| (ka0 sa0) ayAcyo nArtAnAmanupakaraNIyo na mahatAm / ayAtapUrvA parivAdagocaraM satAM hi vANI guNameva bhASate / (ki0 a0) ayi khalu viSamaH purAkRtAnAM bhavati hi jantuSu karmaNAM vipaakH| ayovikAre svaritatvamiSyate kuto'yasAM siddharasaspRzAmapi / (nai0 ca0) ariSu hi vijayArthinaH kSitIzA vidadhati sopadhi saMdhi__dUSaNAni / (ki0 a0) aruMtudatvaM mahatAM hygocrH|| (ki0 a0) arthabhAravatI vANI bhajate kAmapi zriyam / arthamanartha bhAvaya nityaM nAsti tataH sukhalezaH stym| / (ca0 paM0) arthArthI jIvaloko'yaM / (pa0 ta0) arthAturANAM na gururna bndhuH| arthini jane tyAgaM vinA zrIzca kaa| arthena balavAn srvH| (pa0 ta0) artho hi kanyA parakIya eva / (a0 zA0) ardhamAtrAlAghavenApi putrotsavaM manyante vaiyAkaraNAH / arko ghaTo ghoSamupaiti nUnam / alabdhazANotkaSaNA nRpANAM na jAtu maulau maNayo vasanta / alokasAmAnyamacintyahetukaM dviSanti mandAzcaritaM mahAsmanAm / (ku0 saM0) alpabIjaM hataM kSetram / alpavidyo mhaag:| alpazca kAlo bahavazva vighnAH / alpasattveSu dhIrANAmavajJaiva hi zobhate / (ka. sa.) alpasya hetobahu hAtumicchanvicAramUDhaH pratibhAsi me tvam / (ra0 ba0) alpAkSararamaNIyaM yaH kathayati nizcitaM sa khalu vaagmii| alpIyaso'pyAmayatulyavRttamahApakArAya riporvivRddhiH| (ki0 a0) avasAyayituM kSamAH sukhaM na vidheyeSu vizeSasaMpadaH / (ki0 a0) avastuni kRtaklezo mUryo yAtyavahAsyatAm / (ka0 sa0) avicArya prabhUNAM hi zucervAkyaM svmtrinnH| (ka0 sa0) avijJAte'pi bandhau hi balAtprahlAdate mnH| (ki0 ma0) avidyAjIvanaM zUnyam / avinItA ripurbhAryA / avizramo loktntraadhikaarH| (a0 zA0) avyavasthitacittasya prasAdo'pi bhyNkrH| (bhartR0) adhyAkSepo bhaviSyasyAH kAryasiddhehi lakSaNam / (ra0 0) avyApAreSu vyApAra yo naraH krtumicchpti| (pa0 ta0) azaneramRtasya cobhayorvazinazcAmbudharAzca yonayaH / (ku0 saM0) azIlaM kasya nAma syAnna khalIkArakAraNam / (ka0 sa0) azIlaM kasya bhuutye| (ka0 sa0) azIlasya hataM kulam / azocyA hi pituH kanyA sadbhartRpratipAditA / (ku0 saM0) abhute sa hi kalyANaM vyasane yo na muhyati / (ka0 sa0) azreyase na vA kasya vizvAso durjane jne| (ka0 sa0) azvaH zastraM zAstraM vINA vANI narazca nArI ca / (pa0 ta0) azvA yasya jystsy| (cA0 nI0) azvA yasya yazastasya / asaMtuSTA dvijA naSTAH / (pa0 ta0) asanmaitrI hi doSAya kUlacchAyeva sevitaa| (ki0 a0) asaMbhAvyA api nRNAM bhavantIha smaagmaaH| (ka0 sa0)
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnakhaNDamaJjUSA asaMbhogo jarA strINAm / asatAM saGgadoSeNa sAdhavo yAnti vikriyAm / asAdhyaM satyasAdhvInAM kimasti hi jgtrye| (ka0 sa0) asAdhyaM sAdhayatyartha helayAbhimukho vidhiH| (ka0 sa0) asAre dagdhasaMsAre sAraM saarnggaalocnaaH| asAre'sminbhave tAvadbhAvAH pryntniirsaaH| (ka0 sa0) asiddhArthA nivartante na hi dhIrAH kRtodymaaH| (ka0 s0)| asiddhestu hatA vidyaa| asthAne patitA satIva mahatAmetAhazI syAdgatiH / asthiraM jIvitaM loke| (hi0) asthirAH putradArAzca / (hi.) asthire dhnyauvne| (hi0) asvayaM lokavidviSTam / ahaha kalikAlaH prabhavati / ahaha kaSTamapaNDitatA vidheH / (bhartR0) ahaha mahatAM niHsImAnazcaritravibhUtayaH / (bhartR0) ahito dehajo vyaadhiH| aho atIva bhogAzA kaM nAma na viDambayet / (ka0 sa0) aho citrAkArA niyatiriva nItirnayavidaH / aho durantA blvdvirodhitaa| (ki0 a0) aho devAbhizaptAnAM prApto'pyarthaH palAyate / (ka0 sa0) aho navanavAzcaryanirmAge rasiko vidhiH| (ka. sa.) aho rUpamaho dhvaniH / / (hi.) aho vidheracintyaiva gatiradbhutakarmaNAm / (ka0 sa0) aho vidhau viparyaste na viparyasyatIha kim / (ka0 sa0) aho vinendrajAlena strINAM ceSTA na vidyte| (ka0 sa0) aho vizvAsya vajyante dhuutshchdmbhiriishvraaH| (ka0 sa0) aho sahante bata no parodayam / AkaNThajalamagno'pi zvA lihatyeva jihvayA / bhAkaraH svaparabhUrikathAnAM prAyazo hi suhRdoH sahavAsaH (nai0 ca0) AkRSTaH kAmalobhAbhyAmapAyaH ko hi pazyati / (ka0 sa0) AcAraH prathamo dhrmH| (ma0 smR0) AjJA gurUNAM vicaarnniiyaa| (ra0 0) AtmabuddhiH sukhAyaiva / AtmArthe pRthivIM tyajet / (pa0 ta0) AtmezvarANAM nahi jAtu vighnAH samAdhibhedaprabhavo bhavanti / (ku. saM.) AdAnaM hi visargAya satAM vArimucAmiva / (ra0 baM0) AdAvasatyavacanaM pazcAjAtA hi kustriyH| (ka0 sa0) Adau sAma prayoktavyam / (pa0 ta0) ApatkAle ca kaSTe'pi notsAhastyajyate budhaiH| (ka. sa.) ApatkAle tu saMprApte yanmitraM mitrameva tat / (pa0 ta0) Apatsu dhIrAnpuruSAnsvayamAyAnti sNpdH| (ka0 s0)| Apadarthe dhanaM rakSedArAn rksseddhnairpi| (pa0 ta0) Apadi yenApakRtaM yena ca hasitaM dazAsu viSameSu / (pa0ta0) Apadi sphurati prajJA yasya dhIraH sa eva hi / (ka0 sa0) mApadetyubhayalokadUSaNI vartamAnamapathe hi durmatim / (ki0 a0) Apadyapi tyAjyaM na sattvaM sNpdessibhiH| (ka0 sa0) Apadyapi satIvRttaM kiM muJcanti kulstriyH| (ka0 sa0) ApaJcatrANavikalaiH kiM prANaiH pauruSeNa vaa| (ka0 sa0) Apatrasya viSayavAsina AtihareNa rAjJA bhvitvym| (a0 zA0) ApaJcAtiprazamanaphalAH saMpado hyuttamAnAm / (me020) Apo vahantIha hi lokayAtrAM yathA na bhUtAni tathAparANi / (nai0 ca0) AmukhApAti kalyANaM kAryasiddhiM hi zaMsati / (ka0 sa0) mAye duHkhaM vyaye duHkhaM dhigarthAH kaSTasaMzrayAH / (pa0 ta0) ArabdhA hyasamAptava kiM dhIraistyajyate kriyaa| (ka0 sa0) prArabdhe hi saduSkare'pi mahatAM madhye virAmaH kutaH / __ (ka0 sa0) ArambhagurvI kSayiNI krameNa ladhvI purA vRddhimatI ca pazcAt / __(pa0 ta0) ArjavaM hi kuTileSu na niitiH| (nai0 ca0) mAlasyopahatA vidyaa| (hi.) AveSTito mahAsapaiMzcandanaH kiM viSAyate / AzAbandhaH kusumasadRzaM prAyazo rAjanAnAM sadyaHpAti praNayi hRdayaM viprayoge runnddhi| (me0 dU0) Azu badhnAti hi prema praagjnmaantrsNstvH| (ka0 sa0) Azvasto vetti kusRti prabhuH ko hi svamantriNAm / (ka0 sa0) AsuraM kulamanAdaraNIyam / AhAre vyavahAre ca tyaktalajaH sukhI bhavet / AhuH saptapadI maitrii| AhRtA hi viSayaikatAnatAM jJAnadhautamanasaM na limpati / (nai0 ca0) icchAdAnaparopakArakaraNaM pAtrAnurUpaM phalam / ito bhraSTastato bhrssttH| idaM ca nAsti na paraM ca labhyate / indro'pi laghutAM yAti svayaM prkhyaapitairgunnaiH| (pa0 ta0) indhanauSadhagapyagnistviSA nAtyeti pUSaNam / (zi0 va0) iSTaM dharmeNa yojayet / (pa0 ta0) iSTapravAsajanitAnyabalAjanasya duHkhAni nUnamatimAtrAsuduHsahAni / (a0 zA0) iSTamUlAni zokAni / ihAmutra ca nArINAM paramA hi gatiH ptiH| (ka0 sa0) ISyA hi vivekaparipanthinI / (ka0 sa0)
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram - AnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnnmAAKn (bhartR0) IzvarANAM hi vinodarasikaM mnH| (ki0 a0) ucchrAyaM nayati yadRcchayApi yogH| (ka0 sa0) utpadyante vilIyante / uttarottarazubho hi vibhUnAM ko'pi maJjulatamaH kramavAdaH / (nai0 ca0) utsavapriyAH khalu manuSyAH / (a0 zA0) utsahante nahi draSTumuttamAH svjnaapdm| (ka0 sa0) utsAhaikadhane hi vIrahRdaye nAmoti khedo'ntaram / __ (ka0 sa0) udAracaritAnAM tu vasudhaiva kuTumbakam / (hi0) udArasattvaM vRNute svayaM hi shriirivaanggnaa| (ka0 sa0) udArasya tRNaM vittam / udite tu sahasrAMzI na khadyoto na candramAH / udite paramAnande nAhaM na tvaM na vai jagat / udeti pUrva kusumaM tataH phalaM ghanodayaHprAktadanantaraM pyH| (ma0 zA0) uddhRtau bhavati kasya vA bhuvaH zrIvarAhamapahAya yogytaa| (zi0 va0) udyamena vinA rAjanna siddhyanti mnorthaaH| (pa0 ta0) udyamena hi siddhyanti kAryANi na mnorthaiH| (pa0 ta0) udyogaH puruSalakSaNam / udyoginaM puruSasiMhamupaiti lakSmIH / (pa0 ta0) udvRttaH ka iva sukhAvahaH pareSAm / (zi0 va0) uddharedInamAtmAnaM samartho dharmamAcaret / unnato na sahate tiraskriyAm / unmAdo mAtRdoSeNa / upakRtya nisargataH pareSAmuparodhaM nahi kurvate mhaantH| (zi0 va0) upadezaparAH pareSvapi svavinAzAbhimukheSu saadhvH| (zi0 va0) upadezo hi mUrkhANAM prakopAya na shaantye| (pa0 ta0) upapanA hi dAreSu prabhutA srvtomukhii| (a0 zA0) upabhukte hi tAruNye prazamaH sdbhirissyte| (ka0 sa0) upahitaparamaprabhAvadhAmnAM na hi jayinAM tapasAmalaGghayamasti / (ki0 a0) upAyaM cintayet praajnyH| (pa0 ta0) upAyena hi yatkuryAt tana zakyaM praakrmaiH| (pa0 ta0) | upArjitAnAmarthAnAM tyAga eva hi rakSaNam / (pa0ta ) uptaM sukRtabIjaM hi sukSetreSu mhtphlm| (ka0 sa0) uSNatvamanyAtapasaMprayogAcchaityaM hi yatsA prakRtijalasya / (ra0 vaM0) uSNo dahati cAGgAraH zItaH kRSNAyate karam / (pa0 ta0) RNakartA pitA shtruH| (pa0 t0)| Rte kRzAnorna hi mantrapUtamarhanti tejAMsyaparANi havyam / (ku0 saM0) Rte raveH kSAlayituM kSameta kaH kSapAtamaskANDamalImasaM nmH| (zi0 va0) Rddhishcittvikaarinnii| eka mitraM bhUpatirvA yatirvA / ekAgro hi bhirvRttinivRttstttvmiiksste| (ka0 sa0) ekA bhAryA sundarI vA darI vaa| (bhartR0) eko devaH kezavo vA zivo vaa| (bhartR0) eko'pyAzramahIno'pi lakSmI prAmoti sattvavAn / (ka0 sa0) eko vAsaH paTTane vA vane vaa| (bhartR0) eko hi doSo guNasaMnipAte nimajatIndoH kiraNeSvivAGkaH / (ku0 saM0) evamAzAgrahagrastaiH krIDanti dhnino'rthibhiH| (hi0) aikacitte dvayoreva kimasAdhyaM bhavediti / (ka0 sa0) aucityaM gaNayati ko vishesskaayH| (zi0 va0) ka uSNodakena navamallikA siJcati / (a0 zA0) kaThinAH khalu striyH| (ku0 saM0) kaNazaH kSaNazazcaiva vidyAmarthaM ca sAdhayet / kaNThe sudhA vasati vai khalu sajanAnAm / kathaM hi laGyate bhRtyairgrahikasya prbhorvcH| (ka0 sa0) kathaMcinna hi divyAnAM vIrya bhajati moghatAm / (ka0 sa0) kathamapi bhuvane'smiMstAdRzAH saMbhavanti / (mR0) kadaryANAM pare prANAH prAyeNa hyrthsNcyaaH| (ka0 sa0) kadApi satpuruSAH zokavAstavyA na bhavanti / (a0 zA0) kanyA nAma mahaddaHkhaM dhigaho mhtaampi| (ka0 sa0) kamalavanabhUSA mdhukrH| kamivezate ramayituM na guNAH / (ki0 a0) karuNA hi sarvasya snto'kaarnnbaandhvaaH| (ka0 sa0) kartavyaM hi satAM ghcH| (ka0 sa0) kartavyo mhdaashryH| (pa0 ta0) karmaNo jJAnamatiricyate / krmdossaahridrtaa| karmAnugo gacchati jIva ekaH / (bhAga0) karmAyattaM phalaM puMsAm / kalahAntAni hANi / (pa0 ta0) kalAratnaM gaane| (pra0 bha0) kalAsImA kAvyam / (pra. bha0) kalau vedAntino bhAnti phAlgune bAlakA iva / kalpavRkSo'pyabhanyAnAM prAyo yAti palAzatAm / (ka0 sa0) kavayaH kiM na pazyanti / (rA
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnakhaNDamaJjUSA - (ka0 sa0) kavale patitA sadyo vamayati nanu makSikAmabhoktAram / | kAryAnte te ca zaSpavat / kaSTaM ziSTakSatikRti kalau kAryamRcchanti vidyAH / kAlaprayuktA khalu karmavidbhirvijJApanA bhartRSu siddhimeti / kaSTaM nirdhanikasya jIvitamaho dArairapi tyjyte| (ku0 saM0) kaSTa hanta mRgIdRzAM patigRhaM prAyeNa kArAgRham / kAlayuktyA zarirmitraM jAyate na ca srvdaa| (ka0 sa0) kaSTaH khalu praashryH| kAlasya kuTilA gtiH| kaSTAH kulakhalIkArahetavo bata kustriyH| (ka0 s0)| kAle khalu samArabdhAH phalaM bananti niityH| (ra. vaM0) kaSTAdapi kaSTataraM paragRhavAsaH parAgnaM ca / kAle dattaM varaM hyalpamakAle bahunApi kim / (ka0 sa0) kaSTA hi kuTilazvazrUparatantravadhUsthitiH / (ka0 sa0) kAlena phalate tIrtha sadyaH saadhusmaagmH| (bhAga0) kaSTo hi bAndhavasnehaM rAjyalobho'tivartate / (ka. s.)| kAlo hyayaM niravadhirvipulA ca pRthvii| (mA0 mA0) kaSTo hyvinykrmH| , (ka0 sa0) kA vidyA kavitAM vinaa| kastyAgaH svakuTumbapoSaNavidhAvarthavyayaM kurvataH / kAzmIrajasya kaTutApi nitaantrmyaa| kasminvA sajalaguNe girA paTutvam / (zi0 va0) kA maMkhinI vinA haMsaM kazca haMso'bjinIM vinA / (ka0sa0) kasya neSTaM hi yauvanam / (ka0 sa0) kiM vA dhArAdhirUDhaM hi jADyaM vedajaDe jne| (ka0 sa0) kasyacikimapi no hrnniiym| . kiM vA bhaviSyadaruNastamasA vibhettA taM cetsahasrakiraNo dhuri kasya nAbhyudaye heturbhvetsaadhusmaagmH| (ka0 sa0) nAkariSyat / (a0 zA0) kasya nocchRGkhalaM bAlyaM guruzAsanavarjitam / (ka0 sa0) kiM vA sulabhapApA hi bhvnsyunmaargvRttyH| (ka0 sa0) kasya satsaGgo na bhvecchubhH| kiM hi na bhavedIzvarecchayA / (ka0 sa0) kasyAtyantaM sukhamupanataM duHkhamekAntato vA nIcairgacchatyupari kiM kiM karoti na nirargalatAM gatA strii| ca dazA cakranemikrameNa / (me0 dU0) kiMcitkAlopabhogyAni yauvanAni dhanAni ca / kasyAzvasiti ceto hi vihitsvairsaahsm| (ka0 sa0) kiM jIvitena puruSasya nirakSareNa / (bhartR0) kaH kAlasya na gocarAntaragataH / (bhartR0) kiM tadasti hi saMsAre paryantavirasaM hi yat / (ka0 sa0) kaH paraH priyavAdinAm / (hi0) kiM dUraM vyavasAyinAm / (cA0 nI0) kA paitAmahagolake'tra nikhilaiH saMmAnito vrtte| kiM na kurvanti yoSitaH / (bhartR0) kaH prAjJo vAnchati snehaM vezyAsu sikatAsu ca / (ka0 sa0) kiM na bhakSanti vaaysaaH| kaH zarIranirvApayitrIM zAradI jyotsnAM paTAntena vArayi- kiM nAma na sahante hi bhartRbhaktAH kulAGganAH / (ka0 sa0) Syati / (a0 zA0) kimajJeyaM hi dhImatAm / (ka0 sa0) kaH sahakAramantareNAtimuktalatAM pallavitAM shte| kimatra citraM yadi vizAkhe shshaangklekhaamnuvrtete| (a0 zA0) (a0 zA0) kaH sUnurvinayaM vinaa| kimadeyamudArANAmupakAriSu tuSyatAm / (ka0 sa0) kaH sthAnalAbhe gunnH| . (hi0) kimalabhyaM bhagavati prasanne zrIniketane / kA kasya pridevnaa| kimiva hi madhurANAM maNDanaM nAkRtInAm / (a0 zA0) kAkAH kimaparAdhyanti haMsairjagdheSu shaalissu| (ka0 sa0) kimiva hi zaktiharaM sasAdhvasAnAm / (zi0 va0) kAko'pi jIvati cirAya baliM ca bhute| (pa0 ta0) kimivAvasAdakaramAtmavatAm / (ki0 a0) kA nAma kulajA hi strI bhartRdrohaM kariSyati / (ka0 sa0) kimivAsti yantra sukaraM mnsvibhiH| (ki0 a0) kAntA rUpavatI shtruH| kimu coditAH priyahitArthakRtaH kRtino bhavanti suhRdaH kAnte kathaM ghaTitavAnupalena cetH|| suhRdAm / (zi0 va0) kAmakrodhau hi viprANAM mokssdvaaraarglaavubhau| (ka0 sa0) | kiM parasya sa guNaH samabhute pathyavRttirapi yadyarogitAm / kAmaM na zreyase kasya saMgamaH punnykrmbhiH| (ka0 sa0) (zi0 va0) kAmaM vyasanavRkSasya mUlaM durjanasaMgatiH / (ka0 sa0) kiM mardito'pi kastUryA lazuno yAti saurabham / kAmAturANAM na bhayaM na ljjaa| (bhartR0) kiM miSTamacaM kharasUkarANAm / kAmArtA hi prakRtikRpaNAzcetanAcetaneSu / (me0 dU0) kukarmAntaM yazo nRNAm / kAminazca kuto vidyaa| kukRtye ko na pnndditH| kAyaH kasya na vllbhH| kurohinIM prApya gRhe kutaH sukham / kArya nidAnAddhi guNAnadhIte / (nai0 ca0) kuNDe kuNDe navaM payaH /
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram kutaH parasminpuruSa vikAraH / (ki0 a0) kutaH zaGkA kalaGkinaH / kutaH sasyaM ca kAminAm / kuto vidyArthinaH sukham / kudezamAsAdya kuto'rthsNcyH| kudezeSvapi jAyante kvcitkecinmhaashyaaH| (ka0 sa0) | kupAtradAnAca bhvedridrH| kuputramAsAdya kuto jlaanyjliH| kuputreNa kulaM naSTam / kupyetko naatiyaacitH| kubhojanaM coSNatayA viraajte| kubhojyena dinaM naSTam / kurahasyasahAye hi bhRtye bhRtyAyate prbhuH| (ka0 sa0) kurAjAntAni raassttraanni| (pa0 ta0) kurUpatA zIlatayA virAjate / kurUpI bhucessttikH| kurvantyakAle'bhivyaktiMna kAryApekSiNo budhAH / (ka0 sa0) kulavadhUH kA svAmibhakti vinA / kule kazciddhanyaH prabhavati naraHlAdhyamahimA / kuvastratA zubhratayA virAjate / kuvAkyAntaM ca sauhRdam / (pa0 ta0) kuziSyamadhyApayataH kuto yshH| kRtanA dhanalobhAndhA nopkaarekssnnkssmaaH| (ka0 sa0) kRtaghnAnAM zivaM kutH| (ka0 sa0) kRtanAzcirasiddhAryA api bhrazyanti hi dhruvam / (ka0 sa0) kRtajJe satparIvAre prabho sevA'phalA kutH| (ka0 sa0) kRtArthaH svAminaM dveSTi / (pa0 ta0) kRpaNAnusAri ca dhanam / kRze kasyAsti sauhRdam / kRSyAM dahanapi khalu kSitimindhaneddho bIjaprarohajananI jvalanaH karoti / (ra0 50) kecidajJAnato nssttaaH| kecitraSTAH prmaadtH| kecidraSTaistu naashitaaH| kenetthaM paramArthato'rthavadiva premAsti vAmadhruvAm / kevalo'pi subhago navAmbudaH kiM punastridazacApalA. nchitH| (ra. vaM0) ke vA na syuH paribhavapadaM niSphalArambhayatnAH / (me0 dU0) keSAM na syAdabhimataphalA prArthanA hyuttmessu| (me0 duu0)| keSAM naiSA kathaya kavitAkAminI kautukAya / keSAM hi nApada heturtilobhaandhbuddhitaa| (ka0 sa0)| ko jAnAti jano janArdanamanovRttiH kadA kiiddshii|| ko'tibhAraH samarthAnAm / (pa0 ta0) ko dharmaH kRpayA vinaa| ko na tRpyati vittena / ko na yAti vazaM loke mukhe piNDena puuritH| ko nAma rAjJAM priyH| (pa0 ta0) ko'nyo hutavahAdagdhuM prabhaviSyati / (ma0 zA0) korthAnprApya na garvitaH / (pa0 ta0) ko'rthI gato gauravam / (pa010) ko'vakAzo vivekasya hRdi kaamaandhcetsH| (ka0 sa0) ko vA durjanavAgurAsu patitaHkSemeNa yAtaH pumAn / (pa0 ta0) ko videzaH samarthAnAm / (pa0 ta0) ko vihantumalamAsthitodaye vAsarazriyamazItadIdhitau / (zi0 va0) ko hi mArgamamArga vA vyasanAndho nirIkSate / (ka0sa0) ko hi vittaM rahasyaM vA strISu zaknoti gRhitum / (ka0sa0) ko hi saMpatsu capalAsvAzvAsye vanitAsu ca / (ka0 sa0) ko hi svazirasazchAyAM vidhezcollavayedgatim / (ka0 sa0) kriyANAM khalu dhANAM satpatyo mUlakAraNam / (ku0saM0) kriyAsiddhiH sattve bhavati mahatAM nopkrnne| (bhartR0) kriyA hi vastUpahitA prasIdati / (ra0va0) kruddha vidhau bhajati mitramamitrabhAvam / krodhaH sNsaarbndhnm| krodho mUlamanarthAnAm / klezaH phalena hi punarnavatAM vidhatte / (ku0 saM0) kvacidvai nAsti vizvAsaH kSudrakarmaNi durjne| (ka0 sa0) kva vA nidhirnirdhanameti kiM ca taM sa vAkapATaM ghttydhirsthti| ___(nai0 ca0) kAzrayo'sti durAtmanAm / kSaNavidhvaMsinaH kAyAH kA cintA maraNe rnne| .. kSaNe kSaNe yanavatAmupaiti tadeva rUpaM rmnniiytaayaaH| (zi0 va0) kSamante na vicAraM hi mUrkhA viSayalolupAH / (ka0 sa0) kSamayA kiM na sidhyti| kSAntitulyaM tapo nAsti / kSAraM pibati payodhevarSayambhodharo madhuramambhaH / kSititale kiM janma kIrti vinaa| kSitipatiH ko nAma nIti vinA / kSINA narA niSkaruNA bhavanti / (pa0 ta0) kSIyante khalu bhUSaNAni satataM vAgbhUSaNaM bhUSaNam / (bhartR0) kSudre'pi nUnaM zaraNaM prapanne mamatvamuccaiH zirasAM satIva / (ku0 saM0) kSudhAturANAM na rucirna pakvam / kSubhyanti prasabhamaho vinApi hetorlIlAbhiH kimu sati kAraNe rmnnyH| (zi0 va.)
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnakhaNDamaJjUSA kha(phoTATopo bhyNkrH| (pa0 ta0) khaNDitA eva zobhante vIrAdharapayodharAH / khalasaGge'pi naiSThyaM kalyANaprakRteH kutH|| gaNayanti na rAjyArthe'patyasnehaM mhiibhujH| (ka0 sa0) gataM na zocAmi kRtaM na manye / gatasya zocanaM nAsti / gatAnugatiko loko na lokaH pAramArthikaH / gantavyaM raajpthe| gahanA karmaNo gtiH| (bha0 gI0) guNalubdhAH svayameva sNpdH| (ki0 a0) guNasaMhateH samatiriktamaho nijameva sattvamupakAri satAm / (ki0 a0) guNAnbhUSayate rUpam / guNArjunocchrAyaviruddhabuddhayaH prakRtyamitrA hi satAmasA. dhvH| (ki0 a0) guNAH pUjAsthAnaM guNiSu na ca liGgaMna ca vayaH / (u0ca0) guNini guNajJo ramate nAguNazIlasya guNini pritossH|| guNI guNaM vetti na vetti nirguNaH / (ma0 smR0) guNavihInA bahu jalpayanti / gurutAM nayaMnti hi gugA na saMhatiH / (ki0 a0) gurvapi virahaduHkhamAzAbandhaH sAhayati / (a0 zA0) gRhAnupaituM praNayAdabhIpsavo bhavanti nApuNyakRtAM mniissinnH| (zi0 va0) gRhe yA puNyaniSpattiH sAdhvani bhramataH kutaH / (ka0 sa0) prasate hi tamopahaM muhurna tu rAhAhamaharpatiM tmH|| (zi0 va0) grahItumAryAnparicaryayA muhurmahAnubhAvA hi nitAntamarthinaH / (zi0 va0) grAmanAzAya kuarH| (vR. cA0) grAmasyAthai kulaM tyajet / (pa0 ta0) prAvANo'pyAtAM samyagbhajantyabhimukhe vidhau / (ka0 s0)| glapayati yathA zazAIna tathA hi kumuhatI divsH|| (a. zA0) ghanAmbunA rAjapathe hi picchile kvacidudhairapyapathena / gmyte| (nai0 ca0) ghanAmbubhirbahulitanimnagAjalairjalaM nahi brajati vikaarmmbudhH| (zi0 va0) pranti sahajamapi bhUribhiyaH samamAgatAH sapadi vairamApadaH / (ki0 a0) cakAsti yogyena hi yogysNgmH| cakravatparivartante duHkhAni ca sukhAni c| (yo0 vA0) | cakSuHpUrta nysetpaadm| (cA0 nI0) candracandanayormadhye zItalA sAdhusaMgatiH / .capalau kila zUrANAM raNe jypraajyau| (ka0 sa0) cANDAlaH pakSiNAM kAkaH / cANDAlo'pi naraH pUjyo yasyAsti vipulaM dhanam / cArAjAnanti raajaanH| cittaM jAnAti jantUnAM prema janmAntarArjitam / (ka0 sa0) cittametadamalIkaraNIyam / citte vAci kriyAyAM ca saadhuunaamekruuptaa| citrA gatiH karmaNAm / cintA jarA manuSyANAm / cintAsamaM nAsti zarIrazoSaNam / ceSTApratirUpikA kAmijanamanovRttiH / (a0 zA0) corANAmanRtaM balam / caure gate yA kimu sAvadhAnam / chAyA na mUrcchati malopahataprasAde zuddha tu darpaNatale slbhaavkaashaa| (a0 zA0) chAyA hi bhUmeH zazino malatvenAropitA zuddhimataH prjaabhiH| (ra. vaM.) chAyeva maitrI khalasajanAnAm / (pa0 ta0) chidreSvanA bahulIbhavanti / (pa0 ta0) jagati bahumatAH kasya naabhyrcniiyaaH| jaTharaM ko na bibharti kevalam / janAnane kaH karamarpayiSyati / (nai0 ca0) janAnurAgaprabhavA hi sNpdH| jano bahu kSapayati svalpasyArthe dhnaandhdhiiH| (ka0 sa0) japato nAsti pAtakam / jarA rUpaM harati / jaladasamaya eSa prANinAM praannbhuutH| (kA0 dA0) jalabindunipAtena kramazaH pUryate ghaTaH / jAtaM tu jAtaM na punaH prayAti / jAtasya hi dhruvo mRtyuH| (yo0 vA.) jAtApatyA patiM dvesstti| jAtau jAtau nvaacaaraaH| jAnanti pazavo gandhAt / jAmAtA dazamo grhH| jAyante bata mUDhAnAM saMvAdA api taadRshaaH| (ka0 sa0) jArastrINAM patiH shtruH| jitakrodhena sarva hi jagadetadvijIyate / (ka0 sa0) jitakrodho na duHkhasyAspadIbhavet / / (ka0 sa0) jitazAnteSu dhIrANAM neha evocito'riSu / (ka0 sa0) jihvAlakSazataikakoTiniyamo no durjanAnAM mukhe| jIvantameva kuSNAti kAkIva kukuttumbinii| (ka0 sa0) jIvanto'sati mUDho'rthAnyAvadarthaiH sa nojjhitH| (ka0 sa0) jIvanhi dhIro'bhimataM kiM nAma na yadApnuyAt / (ka0 sa0) jIvo jIvasya jIvanam / jJAtAsvAdo vivRtajaghanA ko vihAtuM smrthH| (me0 dU0) (nai0 ca0)
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnabhANDAgAram ( prabhA naanaam| jJAnamArge hyahaMkAraH parigho duratikramaH / jJAnameva zaktiH / jJAnalavadurvidagdhaM brahmApi naraM na rnyjyti| (bhartR0) jJAnasyAbharaNaM kssmaa| jyeSThabhrAtA pituH smH| jvalayati mahatAM manAMsyamarSe na hi labhate'vasaraM sukhaabhilaassH| (ki0 a0) jhaTiti parAzayavedino hi vijJAH / (nai0 ca0) takrAntaM khalu bhojanam / tatkArmukaM karmasu yasya shktiH| tatkSaNaM kiM nu kuryAddhi prasAdaH paarmeshvrH| (ka0 sa0) tattasya kimapi dravyaM yo hi yasya priyo janaH / (u0 ca0) tatra saurabhanirmANe caturazcaturAnanaH / tadeva duHsahaM strINAmiha praNayakhaNDanam / (ka0 s0)| tapaHsImA muktiH| (pra0 bha0) tapodhInAni zreyAMsi hyupAyo'nyo na vidyate / (ka0 sa0) tapodhInA hi sNpdH| (ka0 sa0) tamastapati dharmAzI kthmaavirbhvissyti| (a. zA0) taruNIkaca iva nIcaH kauTilyaM naiva vijahAti / taskarasya kuto dhrmH| tasmAccheSaM na rakSayet / tasmAjAtyA mahAnto'dhamajanaviSaye maunamevAzrayante / tasmAtsarva parityajya patimekaM bhajetsatI / tasya tadeva hi madhuraM yasya mano yatra saMlagnam / tasya vistAritA buddhistailabindurivAmbhasi / tasya saMkucitA buddhighRtabindurivAmbhasi / tiSThatyekAM nizAM candraH zrImAnsaMpUrNamaNDalaH / tIvrasattvasya na cirAgavantyeva hi siddhyH| (ka0 sa0) tudati kusumamAso manmathodvejanAya / (kA0 dA0) | tulyapratidvandvi babhUva yuddham / tuSyanti bhojnairvipraaH| tRSNaikA taruNAyate / (pa0 ta0) tejasAM hi na vayaH smiikssyte| (ra0 vaM0) te bhUmaNDalamaNDanaikatilakAH santaH kiyanto jnaaH|| teSAmindriyanigraho yadi bhavedvindhyastaretsAgaram / tyajantyuttamasattvA hi prANAnapi na satpatham / (ka0 sa0) tyajedekaM kulasyArthe / (pa0 ta0) tyAgAjagati pUjyante pazupASANapAdapAH / trANAbhAve hi zApAstrAH kurvanti tapaso vyayam / (r050)| tribhuvanaviSaye kasya doSo na cAsti / trailokye dIpako dhrmH| dadAti tIvrasattvAnAmiSTamIzvara eva hi / (ka0 sa0) dayA mAMsAzinaH kutH| (pa0 ta0) dayitaM janaH khalu guNIti mnyte| (shi0v0)| dayitAsvanavasthitaM nRNAM na khalu prema calaM suhRjne| (ku0 saM0) daridratA dhIratayA virAjate / dardurA yatra vaktArastatra maunaM hi zobhanam / dazAnano'haratsItAM bandhanaM ca mhoddheH| dAridyadoSeNa karoti pApam / dAridyadoSo gunnraashinaashii| (gha0 kha0) dAridryaM paramAJjanam / (bhA0 ba0) dAvAnalaploSavipattimanyo'raNyasya hartuM jaladAsprabhuH kim / (ku0 saM0) dikzUnyA cedbaandhvaa| divi gaganaratnaM dinkrH| (pra0 bha0) dizatyapAyaM hi satAmatikramaH / (ki0 a0) duHkhAndhA hi patantyeva vipaccabhreSu kaatraaH| (ka0 sa0) dugdhadhauto'pi kiM yAti vAyasaH kalahaMsatAm / duradhigamA hi gatiH prayojanAnAm / (ki0 a0) duradhItA viSaM vidyaa| duritannatapaHzuddhisavyapekSA hi siddhayaH / (ka0 sa0) durgahInastathA nRpH| durjanaH parihartavyo vidyayA'laMkRto'pi san / durjanasya kutaH kssmaa| durjanasyArjitaM vittaM bhujyate raajtskraiH| durjayA hi viSayA viduSApi / (nai0 ca0) durbalasya balaM raajaa| (hi.) durmantrI rAjyanAzAya / (pa0 ta0) durlakSyacihnA mahatAM hi vRttiH / (ki0 a0) durlabhaM kssemkRtsutH| durlabhaM bhArate janma mAnuSyaM tatra durlabham / durlabhaH sa guruoMke ziSyacintApahArakaH / durlabhaH svjnpriyH| duSTaM hi jantumutthApya kasyAtmani sukhaM bhavet / (ka0 sa0) duSTe'pi patyau sAdhvInAM nAnyathAvRtti mAnasam / (ka0 sa0) dUrataH parvatA ramyAH / dUrArohaparibhraMzavinipAto hi dAruNaH / dRSTatatvazca na punaH karmajAlena bdhyte| (ka0 sa0) dRSTo hi vRNvankalabhapramANo'pyAzAH purovAtamavApya meghH| (ra0va0) devadvijasaparyA hi kAmadhenurmatA satAm / (ka0 sa0) devA hi nAnyadvitaranti kiM tu prasahya te sAdhudhiyaM dadante / (nai0 ca0) devo durblghaatkH| dehapAtamapIcchanti santo nAvinayaM punH|| (ka0 sa0) dehasreho hi dustyjH| (ka0 sa0) daivameva hi sAhAyyaM kurute sattvazAlinAm / (ka0 sa0)
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ daivI vicitrA gatiH / daive durjanatAM gate tRNamapi prAyeNa vajrAyate / daivenaiva hi sAdhyante sadarthAH zubhakarmaNAm / doSagrAhI guNatyAgI pallolIva hi durjanaH / doSAya nirvimarjJeyaM bhautapraznottarakriyA / doSo'pi guNatAM yAti prabhorbhavati cetkRpA / dyaurna kAcidathavAsti nirUDhA saiva sA calati cittam / dharmaH kIrtirdvayaM sthiram / dharmaH satyena vardhate / dravyeNa sarve vazAH / dhanaM sarvaprayojanam / dhanAni jIvitaM caiva parArthe prAjJa utsRjet / dhaninAmitaraH satAM punarguNavatsaMnidhireva saMnidhiH / dharmaH sa no yatra na satyamasti / dharmasaMrakSaNArthaiva pravRttirbhuvi zArGgiNaH / dharmasya tattvaM nihitaM guhAyAm / dharmasya tvaritA gatiH / dharmeNa caratAM satye nAstyanabhyudayaH kvacit / dharmeNa hInAH pazubhiH samAnAH / subhASitaratnakhaNDamaJjUSA (ka0 sa0 ) (pa0 ta0 ) (ka0 sa0 ) dhikkalatramaputrakam / dhikputramavinItaM ca | dhigAzA sarvadoSabhUH / dhigimAM dehabhRtAmasAratAm / dhigRhaM gRhiNIzUnyam / dhigjIvitaM codyamavarjitasya / dhigjIvitaM jJAtiparAjitasya / dhigjIvitaM vyarthamanorathasya / dhigjIvitaM zAstra kalojjhitasya / yatra hi (nai0 ca0) dhanyAste bhuvi ye nivRtta manaso dhigduHkhitAnkAminaH / dharmakSayakaraH krodhaH / (ma0 bhA0 ) dhIrAzca soDhavirahAH prApnuvantISTasaMgamam / dhIrna citrIyate kasmAdabhittau citrakarmaNA / dhUmo nivaryeta samIraNena yatastu kakSastata eva (pa0 ta0) (zi0 va0) dharmo mitraM mRtasya ca / dharmo hi sAMnidhyaM kurute satAm / (ka0 sa0 ) dharmo hyasamyaGganirNIta nihantyubhaya lokayoH / (ka0 sa0 ) (ra0 baM0) (ma0 bhA0 ) (pa0 ta0 ) (ka0 sa0 ) (ra0 caM0) dhigjyotiSamajAtakam / dhIrANAM vrajati hi sarva eva nAntaHpAtitvAdabhibhavanIyatAM parasya / (zi0 va0) ( ka 0 sa0 ) (ka0 sa0 ) vahniH / (ra0 vaM 0 ) (ka0 sa0 ) dhUrtAH krIDantyeva hi bAlizaiH / dhruvamabhimate ko vA pUrNe mudA na hi mAdyati / (ku0 saM0) 2 su0ra0 bha0 dhruvaM phalAya mahate mahatAM saha saMgamaH / na kasya vIryAya varasya saMgatiH / (ka0 sa0 ) (ku0 saM0) na kAcasya kRte jAtu yuktA mukkAmaNeH kSatiH / (ka0 sa0 ) na kAmasadRzo ripuH / (yo0 vA0 ) (hio) (pa0 ta0 ) na kUpakhananaM yuktaM pradIpte vahninA gRhe / nakraH svasthAnamAsAdya gajendramapi karSati / na kvApi saukhyamaparAdhakRtAM prabhUNAm / nakSatrabhUSaNaM candraH / na kSudrospi prathamasukRtApekSayA saMzrayAya prApte mitre bhavati vimukhaH / na calati khalu vAkyaM sajjanAnAM kadAcit / na ca vidyAsamo bandhuH / na ca vyAdhisamo ripuH / na khalu dhImatAM kazcidaviSayo nAma / na khalu vayastejaso hetuH / na khalu sa uparato yasya vallabho janaH smarati / na ca daivAtparaM balam / na ca dharmodayAparaH / na cApatyasamaH snehaH / na jAvavasare prApte sattvavAnava sIdati / na jAne saMsAraH kimamRtamayaH kiM viSamayaH / na tu pratiniviSTamUrkhajanacittamArAdhayet / na toSAtparamaM sukham / na toSo mahatAM mRSA / na dayAsadRzaM jJAnam / na daridrastathA duHkhI labdhakSINadhano yathA / na duSprApaM paracchidraM jAgradbhirnipuNairyataH / 9 (cA0 nI0) (me0 dU0) (a0 zA 0 ) (bhartR0 ) na jJAnAtparamaM cakSuH / na tathA kRtavedinAM kariSyanpriyatAmeti yathA kRMtAvadAnaH | ( ki0 a0 ) nanu daivameva zaraNaM dhigdhigvRthA pauruSam / nanu pravAte'pi niSkampA girayaH / nanu vaktRvizeSaniHspRhA guNagRhyA vacane nanu vimRzya kRtI kurute'khilam / (ka0 sa0 ) (ka0 sa0 ) (ka0 sa0 ) na devaH paramo viSNoH / na dharmavRddheSu vayaH samIkSyate / na dharmasadRzaM mitram | na dharmAtparamaM mitram | na nandanAlokanamaGgaleSu kSaNaM kSaNaM hRSyati kasya cetaH / (ku0 saM0) na nazyati tamo nAma kRtayA dIpavartiyA / nanu tailaniSekabindunA saha dIpArcirupaiti medinIm / (ku0 saM0) (ra0 naM0) (a0 zA0 ) vipazcitaH / (ki0 a0 )
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 na patiSyatirekeNa sukhINAmaparA gatiH / na paricaya malinAtmanAM pradhAnam / na pareSu mahaujasazchalAdapakurvanti malimlucA iva / (zi0 ba0 ) na paroditaM hi kalayanti kumArAH / na pAdaponmUlanazaktiraMhaH ziloccaye mUrcchati mArutasya / (ha0 vi0) (ra0 naM0) na bhAryAyAH paraM sukham / na bhUto na bhaviSyati / na bhekaH kokana dinI kiMjalkAsvAdakovidaH / nabhobhUSA pUSA / subhASitaratnabhANDAgAram 'na putrAtparamo lAbhaH / na prabhAtaralaM jyotirudeti vasudhAtalAt / na prANAnte prakRtivikRtirjAyate cottamAnAm na bhayaM cAsti jAgrataH / na bhavati punaruktaM bhASitaM sajjanAnAm / na bhavati mahatAM hi vApi moghaH prasAdaH / (ha0 vi0 ) ma bhaviSyati hanta sAdhanaM kimivAnyatprahariSyato vidheH / (ra0 vaM0) navAGganAnAM nava eva panthAH / navA vANI mukhe mukhe / na vivekaM vinA jJAnam / vairAgyAtparaM bhAgyam / (R0 sa0 ) (zi0 va0) / na zarIraM punaH punaH / na zAnte paramaM sukham / na zAstraM vedataH param / (a0 zA 0 ) na mukteH paramA gatiH / nayanasukhaM ko nivArayati / nayavartmagAH prabhavatAM hi dhiyaH / * na yuktaM te roSAdatithimiva dhikkRtya gamanam / naye ca zaurye ca vasanti saMpadaH / nayena cAlakriyate nareMndratA / naraH pratyupakArArthaM vipattimabhivAJchati / na ratamanviSyati mRgyate hi tat / narapati hitakartA dveSyatAM yAti loke / narANAM nApito dhUrtaH / (pa0 ta0) maiM sAdaraM hi navaM vayaH / (ka0 sa0 ) na vastu daivasvarasAdvinazvaraM surezvaro'pi pratikartumIzvaraH / (nai0 ca0) (ka0 sa0 ) (pra0 bha0 ) (yo0 vA0 ) (ku0 saM0) (pa0 ta0) na zikSitaH prayatno hi dhIrANAM hRdaye bhiyA / (ka0 sa0 ) na zUrA visahante hi strInimittaM parAbhavam / (ka0 sa0 ) na SaTpadazreNibhireva paGkajaM sazaivalAsaGgamapi prakAzate / (ku0 saM0) na sa zaknoti kiM yasya prajJA nApadi hIyate / (ka0 sa0 ) na sA sabhA yatra na santi vRddhAH / na suvarNe dhvanistAdRgyAdRkkAMsye prajAyate / na strI calitacAritrA nimnonnatamavekSate / na strI svAtantryamarhati / (ka0 sa0 ) (ma0 bhA0) na sneho na ca dAkSiNyaM strISvaho cApalAdRte / (ka0 sa0 ) na spRzati palvalAmbhaH paJjarazeSo'pi kuJjaraH kvApi / na svecchaM vyavahartavyamAtmano bhUtimicchatA / (ka0 sa0) kRtamupakAraM sAdhavo vismaranti / nahi gaNayati kSudro jantuH parigrahaphalgutAm / tuM zakyaM sAgarAmbhastRNolkayA / nahi durbaladagdhAnAM kAle kiMcitprarohati / nahi duSkaramastIha kiMcidadhyavasAyinAm / hi nAryo vineyayA / hi praphulaM sahakArametya vRkSAntaraM kAGkSati SaTpadAlI / (ra0 vaM0) nahi priyaM pravaktumicchanti mRSA hitaiSiNaH / (ki0 a0) nahi mUlA prasidhyati / vindhyA te duHkhaM yathA hi mRtaputriNI / nahi vicalati maitrI dUrato'pi smitAnAm / nahi saccAvasAdena svalpApyApadvilaGghayate / nahi sarvavidaH sarve / (ra0 vaM0) hi sarve'pi kurvanti sabhyA yuktivivecanam / nahi siMha gajAskandI bhayAdviriguhAzayaH / nahi suptasya siMhasya pravizanti mukhe mRgAH / nahItijJo'vasare'vasIdati / ( ki0 a0 ) nahIzvaravyAhRtayaH kadAcitpuSNanti loke viparItamartham / (ku0 saM0) (gha0 kha0 ) ( ki0 aM0) (ka0 sa0 ) nAkAle mriyate janturviddhaH zarazatairapi / nAtipIDayituM bhagnAnicchanti hi mahaujasaH / nAdharmazcimRddhaye / (ka0 sa0 ) nAnAtatvavicAraNapraNayino lokA bahirbuddhayaH / nAnAphalaiH phalati kalpalateva bhUmiH / (ka0 sa0 ) (bhartR0) nAnRtAtpAtakaM param / nAbhAvyaM bhavatIha karmavazato bhAvyasya nAzaH kutaH / nArINAM bhUSaNaM patiH / nArkAtapairjalajameti himaistu dAham / nAryaH samAzritajanaM hi kalaGkayanti / nAlaM sukhAya suhRdo nAlaM duHkhAya zatravaH nAlpIyAnbahu sukRtaM hinasti doSaH / nAsviSNuH pRthivIpatiH / nAsadbhiH kiMcidAcaret / nAsamIkSya paraM sthAnaM pUrvamAyatanaM tyajet / nAsti kAmasamo vyAdhiH / nAsti krodhasamo vahniH / (nai0 ca0) / (ma0 bhA0 ) ( ki0 a0 ) (ma0 bhA0 )
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAsti cakSuH samaM tejaH / nAsti cAtmasamaM balam / nAsti jJAnAtparaM sukham / nAsti tRSNAsamo vyAdhiH / nAsti dhAnyasamaM priyam / nAsti prANasamaM bhayam / mAsti bandhusamaM balam / nAsti bhartuH samo bandhuH / nAsti meghasamaM toyam / nAsti mohasamo ripuH / nAsti vyasaninAM kiMcidbhuvi paryAptaye dhanam / (ka0 sa0 ) (ma0 bhA0 ) nAsti satyasamo dharmaH / nAsti hastisamaH sakhA / nAsti hastisamo bandhuH / subhASitarAkhaNDamaJjUSA nijahRdi vikasantaH santi santaH kiyantaH / nijAmRtairlocanasecanAdvA pRthakkiminduH sRjati (vikra0) nAstyadeyaM mahAtmanAm / nAstyaho svAmibhaktAnAM putre vAtmani vA spRhA / (ka0 sa0 ) prajAnAm / (nai0 ca0) (zi0 va0) nipAtanIyA hi satAmasAdhavaH / niHsArasya padArthasya prAyeNADambaro mahAn / nije'pyapatye karuNA kaThinaprakRteH kutaH / nirastapAdape deze eraNDo'pi drumAyate / nirgalitAmbugarbhaM zaradvanaM nArdati cAtako'pi / nirjiteSu tarasA tarasvinAM zatruSu praNatireva kIrtaye / (pra0 rA0 ) (hi0) (ra0 vaM0) (ra0 vaM0) (bhartR0) nirdravyaM puruSaM tyajanti gaNikAH / nirdhanatA sarvApadAmAspadam / nirdhanasya kutaH sukham / nirvANadIpe kimu tailadAnam / nirvAhaH pratipannavastuSu satAmetaddhi gotravratam / nirvimarzA hi bhIravaH / (ka0 sa0 ) nivasanti parAkramAzrayA na viSAdena samaM samRddhayaH / ( ki0 a0 ) nivasannantardAruNi laGghayo vahnirna tu jvalitaH / nivRttapApasaMparkAH santo yAnti hi nirvRtim / (ka0 sa0 ) nivRttarAgasya gRhaM tapovanam / (hi0) nizAratraM candraH / (prasaMgA0 ) niSprajJAstvavasIdanti lokopahasitAH sadA / (ka0 sa0 ) niSprajJo nAzayatyeva prabhorarthamathAtmanaH / nisargaH sa hi dhIrANAM yadApadyadhikaM dRDham / nisargacapalAnAM hi mAdRzAM saMyamaH kutaH / nisargato'ntarmalinA hyasAdhavaH / (ka0 sa0 ) (ka0 sa0 ) (ka0 sa0 ) (ka0 sa0 ) nisargasiddho nArINAM sapatnISu hi matsaraH / nispRhasya tRNaM jagat / niHsaGgAdbhavati mahatAM mAnapUjApahAraH / nIcAzrayo hi mahatAmapamAnahetuH / nIcairgacchatyupari ca dazAcakranemikrameNa / (me0 dU0) nIcairanIcaira tinIcanIcaiH sarvairupAyaiH phalameva sAdhyam / nIco vadati na kurute vadati na sAdhuH karotyeva / nUnaM virUpairadhikaM hAsanaiH krIDati smaraH / nRpati janapadAnA durlabhaH / (ka0 sa0 ) nRpasya varNAzramapAlanaM yatsa eva dharmaH / nenduH kSipati kiM kAlaM parikSINo'rkamaNDale / neya bhartRhitaiSiNyo gaNayanti hi sutriyaH / naikatra sarvo guNasaMnipAtaH / naivAkRtiH phalati naiva kulaM na zIla / naitA rUpaM parIkSante nAsAM vayasi saMsthitiH / naivAtmanInamathavA kriyate madAndhaiH / naivAnyathA bhavati yallikhitaM vidhAtrA / naivAzrateSu mahatAM guNadoSazaGkA / nyAyyamupekSate hi kaH / nyAyyAM vRttiM samAcaret / nyAyyAtpathaH pravicalanti padaM na dhIrAH / pako hi nabhasi kSiptaH kSeptuH patati mUrdhani / paJcabhirmilitaiH kiM yajjagatIha na sAdhyate / paThato nAsti mUrkhatvam / pathaH zruterdarzayitAra IzvarA malImasAmAdadate na paddhatim / (ra0 vaM0) 11 padmapatrasthitaM vAridhatte muktAphalazriyam / padmAnAM zizirAdbhayam / payaHpAnaM bhujaMgAnAM kevalaM viSavardhanam / payo gate kiM khalu setubandhaH / payo sucAM patiSu vidyuteva / paraduHkhenApi duHkhitA viralAH / parabuddhirvinAzAya / ( Sa0 ta0) (ra0 naM0) (ka0 sa0 ) (ka0 sa0 ) parabhu ke hi kamale kimalerjAyate ratiH / paramaM lAbhamarAtibhaGgamAhuH / (bhartR0) (hi0) (zi0 va0) padaM hi sarvatra guNairvidhIyate / padaM saheta bhramarasya pelavaM zirISapuSpaM na punaH patatriNaH / (ku0 saM0) (nai0 ma0) (bhartR0) (ka0 sa0 ) (nai0 caM0) (pa0 ta0) parabuddhiSu baddhamatsarANAM kimiva hyasti durAtmanAma laGghayam / ( ki0 a0 ) (ka0 sa0 ) ( ki0 a0 ) (ka0 sa0 ) paramArthamavijJAya na bhetavyaM kvacinnRbhiH / paralokagatasya ko bandhuH / paralokajuSAM svakarmabhirgatayo bhinnapathA hi dehinAm / (ra0 vaM0)
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 subhASitaranabhANDAgAram paravRddhimatsari mano hi mAninAm / (zi0 ba0) parasadananiviSTaH ko laghutvaM na yAti / (bhartR0) parasevakasaktAnAM ko hi sneho nije jne| (ka0 sa0) parahastagatAH striyH| parahitaniratAnAmAdaro naatmkaayeN| parAbhavo'pyutsava eva mAninAm / / parArthapratipannA hi nekSante svaarthmuttmaaH| (ka0 sa0) parijanatApi guNAya sadguNAnAm / (ki0 a0) - parivartini saMsAre mRtaH ko vA na jAyate / / pareNitajJAnaphalA hi buddhyH| parairanindhaM caritaM manasvinAM payonusArocitameva zobhate / (ka0 sa0) parairapayAsitavIryasaMpadA parAbhavo'pyutsava eva mAninAm / (ki0 a0) paropakArajaM puNyaM na syAtkratuzatairapi / paropakArAya satAM vibhUtayaH / paropakArArthamidaM zarIram / paropadezavelAyAM ziSTAH sarve bhavanti vai| paro'pi hitvaanbndhuH| (pa0 ta0) paryAyapItasya surairhimAMzoH kalAkSayaH zlAdhyataro hi vRddheH| (ra0 50) parvatAnAM bhayaM vajrAt / (cA0 nI0) | palAlajAlaiH pihitaH svayaM hi prkaashmaasaadytiikssuddimmH| (nai0 ca0) pavanaH parAgavAhI rathyAsu vahannajasvalo bhavati / pazyantu lokAH kalikautukAni / pazyantu lokAH kalidoSakAni / pANau payasA dagdhe takraM phUtkRtya pAmaraH pibati / pAtratvAddhanamAmoti / pAtrAnusAraM phalam / pAdapAnAM bhayaM vAtAt / (cA0 nI0) pApaprabhAvAnarakaM prayAti / pApe karmaNyavajJAtahitavAkye kutaH sukham / (ka0 sa0) piNDe piNDe mtirbhinnaa| piNDeSvanAsthA khalu bhautikeSu / pitRdoSeNa muurkhtaa| pipAsitaiH kAvyaraso na pIyate / pibAmaH zAstraughAnuta vividhakAvyAmRtarasAn / pizunajanaM khalu vibhrati kSitIndrAH / pItvA mohamayI pramAdamadirAmunmasabhUtaM jagat / / puMsAmaSTe dRSTe vA zreyo'haMkAriNAM kutH| (ka0 sa0) puNyavanto hi saMtAnaM pazyantyuccaiH kRtAnvayam / (ka0 sa0) puNyaireva hi labhyate sukRtibhiH stsNgtirdurlbhaa| . putraH pinnddpryojnH| . (cA0 nI0) | putraH shtrurpnndditH| (cA0 nI0) putraprayojanA daaraaH| putrahInaM gRhaM zUnyam / putrAdapi bhayaM yatra tatra saukhyaM hi kIdRzam / putrodaye mAdyati kA na harSAt / (ku0 saM0) punardaridrI punareva paapii| punarAH punarvittaM / (vikra0 ca0). punardhanADhyaH punareva bhogii| puruSA api bANA api guNacyutAH kasya na bhayAya / puSpaM paryuSitaM tyajanti mdhupaaH| pustakapratyayAdhItaM / (nArada0) pUjyaM vAkyaM samRddhasya / pUrvapuNyatayA vidyaa| . pUrvAvadhIritaM zreyo duHkhaM hi privrtte| (a0 zA0) pRthivIbhUSaNaM raajaa| pezalaM hi stiimnH| (ka0 sa0) prakRtiH khalu sA mahIyasAM sahate nAnyasamunnatiM yyaa| prakRtimahate kurmastasmai namaH kavikarmaNe / prakRtiriyaM sattvavatAm / prakRtisiddha midaM hi durAtmanAm / prakRtisiddhamidaM hi mahAtmanAm / (bhartR0) prakRtyA hyamaNiH shreyaanaalNkaarshcyutoplH| (ki0 a0) pracchannamapyUhayate hi ceSTA / (ki0 a0) prajAnAmapi dInAnAM rAjaiva sadayaH pitaa| prajApatervisargo hi praannisrgo'dhikaadhikH| (ka0 sa0) prajJA nAma balaM hyevaM niSprajJasya balena kim / (ka0 sa0) prajJAbalaM ca sarveSu mukhya kAryeSu sAdhanam / (ka0 sa0) praNAmAntaH satAM kopH| praNipAtapratIkAraH saMrambho hi mahAtmanAm / (ra0.50) pratikAravidhAnamAyuSaH sati zeSe hi phalAya kalpate / (ra. vaM0) pratikUlatAmupagate hi vidhau viphalatvameti bhusaadhntaa| (zi0 va0) pratikSaNaM yannavatAmupaiti tadeva rUpaM rmnniiytaayaaH| pratipannasuhRtkAryanirvAhaM dhiirsttvtaa| (ka0 sa0) pratipannArthanirvAhaM sahajaM hi satAM vratam / . (ka0 sa0) pratibadhnAti hi zreyaH puujypuujaavytikrmH| (ra0 vaM0) pratibhAtazca pazyanti sarva prajJAvatAM dhiyH| (ka0 sa0) pratIyante na nItijJAH kRtAvajJasya vairinnH| (ka0 sa0) pratyayaH strISu muSNAti vimarza vidussaampi| (ka0 sa0) pratyAsannavipattimUDhamanasAM prAyo matiH kssiiyte| pratyuktaM hi praNayiSu satAmIpsitArthakriyaiva / (me0 dU0) pratyutpannamatistraiNam / (a0 zA0) prathamAlIDhamadhurAH pibanti kada bheSajam /
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitarAkhaNDamaJjUSA wwwwwwww wwwxnnnnnnnnwwwwwwwwww prabalatamasAmevaMprAyAH zubheSu hi vRttayaH srajamapi zirasya. ndhakSiptAM dhunotyhishngkyaa| (a0 zA0) prabhucittameva hi jano'nuvartate / (zi0 va0) prabhuprasAdo hi mude na kasya / (ku0 saM0) prabhuzca nirvicArazca nItijaina prshsyte| (ka0 sa0) prabhustu vibudhAzrayaH kati na santi kuriNbhraaH| prabhUNAM hi vibhUtyandhA dhAvatyaviSaye mtiH| (ka0 sa0) prabhau haThapravRtte hi kasya pratyAyanA bhavet / (ka0 sa0) pramadAlocananyastaM malImasamivAJjanam / pramANaM paramaM shrutiH| (ma0 bhA0) pramAdyatAM saMvRNoti khalu dossmsnggtaa| (ki0 a0) prayojanApekSitayA prabhUNAM prAyazcalaM gaurvmaashritessu| (ku0 saM0) pralayollasitasya vAridheH parivAho jagataH karoti kim / (zi0 va0) pravAdamohitaH prAyo na vicArakSamo jnH| (ka0 sa0) prasannatoyAni sazItalAni sarAMsi cetAMsi haranti 'puMsAm / (kA0 da0) prasannAnAM vAcaH phalamaparimeyaM prasuvate / prasanne hi kimaprApyamastIha paramezvare / (ka0 sa0) prasAdacihnAni puraHphalAni / prasAdasaumyAni satAM suhRjane patanti cakSuSi na dAruNAH zarAH / (a0 zA0) | prasUtyantaM ca yauvanam / prastutArthaviruddhaM hi ko'bhiddhyaadbaalishH| (ka0 sa0) prahara namatu cApaM prAkprahArapriyo'ham / praheSvanirbandharuSo hi santaH / prAgeva muktA nayanAbhirAmAH prApyendranIlaM kimutonmayUkham / (ra. vaM0) prAcInakarma balavanmunayo vadanti / (ma0 bhA0) prAjJA sattvahitaM kuryaatsmyksNbodhlbdhye| (ka0 sa0) prANavyayAya zUrANAM jAyate hi rnnotsvH| (ka0 sa0) prANAnudArA vimRjantyarthino na praangmukhaaH| (ka0 sa0) prANinAM hi nikRSTApi janmabhUmiH parA priyA / (ka0 sa0) prANebhyo'pi hi dhIrANAM priyA shtruprtikriyaa| (ne0 ca0) prANebhyo'pyarthamAtrA hi kRpaNasya griiysii| (ka0 sa0) prANairapi hi bhRtyAnAM svAmisaMrakSaNaM vratam / (ka0 sa0) prApto'pyarthaH kSaNAdeva hAryate mndbuddhinaa| (ka0 sa0) prApnotISTama viklvH| (ka0 sa0) prApyate kiM yazaH zubhramanaGgIkRtya sAhasam / (ka0 sa0) prAyaH pratyayamAdhatte svgunnessuuttmaadrH| (ku0 saM0) prAyaH zvazrUsnuSayorna dRzyate sauhRdaM loke / prAyaH sajanasaMgatau hi labhate daivAnurUpaM phalam / prAyaH satpuruSAzrito'pi labhate daivAnurUpaM phalam / prAyaH samAmavidyAH parasparayazaH purobhaagaaH| prAyaH samAsannavipattikAle dhiyo'pi puMsAM malinI bhavanti / prAyaH sarvo bhavati krunnaavRttiraantiraatmaa| (me0 dU0) prAyaH striyo bhavantIha nisargaviSamAH shtthaaH| (ka0 sa0) prAyaH svaM mahimAnaM krodhAtpratipadyate hi janaH / prAyeNa gRhiNInetrAH kanyArtheSu kuttumbinH| (ku0 saM0) prAyeNa bhAryAdauHzIlyaM snehAndho nekSate janaH / (ka0 sa0) prAyeNa bhUmipatayaH pramadA latAzca yaH pArzvato bhavati taM pariveSTayanti / (pa0 ta0) prAyeNa satyapi hitArthakare vidhau hi zreyAMsi labdhumasukhAni vinaantraayaiH| (ki0 a0) prAyeNa sAdhuvRttAnAmasthAyinyo vipttyH| prAyeNa sAmagyavidhau guNAnAM parAGmukhI vizvasRjaH prvRttiH| (ku0 saM0) prAyeNAdhamamadhyamottamaguNaH saMsargato jaayte| (bhartR0) prAyo gacchati yatra bhAgyarahitastatrApadAM bhAjanam / (bhartR0) prAyo gacchati yatra bhAgyarahitastatraiva yAntyApadaH / (bhartR0) prAyo vAritadhAmA hi pravRttirmanaso nRNAm / (ka0 sa0) prAyo'zubhasva kAryasya kAlahAraH pratikriyA / (ka0 sa0) prArabhya cokSamajanA na parityajanti / (bhartR0) prAsAdazikharastho'pi kAkaH kiM gruddaayte| (pa0 ta0) priyabandhuvinAzotthaHzokAgniH kaM na tApayet / (ka0 sa0) priyamanu sukRtAM hi sa spRhAyA vilmbH| (nai0 ca0) priyamAMsamRgAdhipojjhitaH kimavadyaH karikumbhajo mnniH| (zi0 va0) priyAnAze kRtsnaM kila jagadaraNyaM hi bhavati / (me0 dU0) priyeSu saubhAgyaphalA hi cArutA / (ku0 saM0) priye siimaahlaadH| prauDhaM vikrAntamAsIdvana iva bhavatA zUrazUnye raNe'smin / phalaM bhaagyaanusaartH| (ma0 bhA0) phalena phalamAdizet / bata strINAM caJcalAzcittavRttayaH / (ka0 sa0) batAzritAnurodhena kiM na kurvanti sAdhavaH / (ka0 sa0) badhirasya gAnam / badhirAnmandakarNaH zreyAn / bannAtyAryaparIvAdaM khlsNvaadshRngkhlaa| (ka0 sa0) bandhuH ko nAma duSTAnAm / bandhurapyahitaH prH| balavati sati deve bandhubhiH kiM vidheyam / balavadapi zikSitAnAmAtmanyapratyayaM cetH| (a0 zA0) - balaM mUrkhasya maunitvam / balI balaM vetti na vetti nirblH|| (ra0 vaM0)
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 subhASitaratnabhANDAgAram balIyasI kevlmiishvrecchaa| (ma0 bhA0) bhavitavyatA blvtii| (a0 zA0) bahuratnA vasuMdharA / bhavitavyaM bhavatyeva karmaNAmIdazI gtiH| (ma0 bhA0) bahuvacanamalpasAraM yaH kathayati vipralApI sH| bhavitavyasya nAsAdhyaM dRzyate bata dRzyatAm / (ka0 sa0) * bahuvitAstu sadA klyaannsiddhyH| (ka0 sa0) bhavitavyAnAM dvArANi bhavanti sarvatra / (ma0 zA0) bahvAzcaryA hi medinii| (ka0 sa0) bhavenna yasya yatkarma sa tatkurvanvinazyati / (ka0 sa0) bAlAnAM rodanaM balam / bhavo hi lokAbhyudayAya tAdRzAm / buddhayaH kublAgAminyo bhavanti mahatAmapi / bhasmIbhUtasya jIvasya punarAgamanaM kutH| (nai0 ca0) buddhiH krmaanusaarinnii| (cA0 nI0) bhAgyenaiva hi labhyate punarasau sarvottamaH sevkH|| buddhirnAma ca sarvatra mukhyaM mitraM na pauruSam / (ka0 sa0) bhAryA mUlaM gRhasthasya / (dampatI0) buddheH phlmnaagrhH| bhAryAsamaM nAsti zarIratoSaNam / ...buddhA vA jitamapareNa kAmamAviSkurvIta svaguNamapatrapaH ka bhAryAhInaM gRhasthasya zUnyameva gRhaM matam / (zi0 va0) bhAvasthirANi jananAntarasauhRdAni / (a0 zA0) bubhukSitaH kiM na karoti pApam / (pa0 ta0), bhikSuko bhikSukaM dRSTvA zvAnavadgurmurAyate / .. bubhukSitaM na pratibhAti kiMcit / bhinnarucihi lokH| . (ra0 baM0) bubhukSitairvyAkaraNaM na bhujyate / bhItA hava hi dhIrANAM yAnti dUre vipattayaH / (ka0 sa0) bodhe bodhe saccidAnaMdabhAsaH / / bhUtArthakathane yasya stheyasyeva sarasvatI / bruvate hi phalena sAdhavo na tu kaNThena nijopayogitAm / bhUtArthavyAhRtiH sA hi na stutiH parameSTinaH / (nai0 ca0) bhUbhRdralaM knkshikhrii| (pra0ma0) bhaktAnAmanirvAcyaM hi ceSTitam / (ka0 sa0) bhUyo'pi siktaH payasA ghRtena na nimbavRkSo madhuratvameti / bhaktyA kAryadhuraM vahanti kRtinaste durlabhAstvAdazAH / bhogarataM mRgaakssii| (pra0bha0) bhaktyA hi tuSyanti mhaanubhaavaaH| . bhogo bhUSayate dhanam / bhedastatra prayoktavyo yataH sa vshkaarkH| (pa0 ta0) bhogyaM kiM ramaNIM vinA / bhaGge'pi hi mRNAlAnAmanubadhnanti tantavaH / bhraSTasya kA vA gtiH| bhajanti vaitasI vRttiM rAjAnaH kaalvedinH| (ka0 sa0) maNinA bhUSitaH sarpaH kimasau na bhyngkrH| (bhartR0) bhajantyAtmabharitvaM hi durlabhe'pi na saadhvH| (ka0 sa0) maNestulyaM mUlyaM sahajasubhagasya dyutimtH| bhadrakRtprApnuyAdramabhadraM cApyabhadrakRt / (ka0 sa0) | matireva blaadriiysii| bhadramabhadraM vA kRtamAtmani klpyte| (ka0 sa0) madamUDhabuddhiSu vivekitA kutH| (zi0 va0) bhayakArkazyakopAnAM gRhaM hi chAndasA dvijAH / (ka0 sa0) madyapasya kutaH satyam / bhaye sImA mRtyuH| (gha0 kha0) madyapAH kiM na jalpanti / bhartA ca strIkRtaM pApam / madye mAraikasuhRdi prasaktA strI satI kutH| (ka0 sa0) bhartAraM hi vinA nAnyaH satInAmasti bAndhavaH / (ka0 sa0) . madhusamayabhUSA mnsijH| (pra0bha0) bhartRmArgAnusaraNaM strINAM ca paramaM vratam / (ka0 sa0) madhuravidhuramizrAH sRSTayo hA vidhaatuH| . (pra. rA0) bhavati mahatsu na niSphalaH prayAsaH / (zi0 va0) madhurApi hi mUrcchayate viSaviTapisamAzritA vllii| bhavati yojayiturvacanIyatA / manaHpUrta samAcaret / (kA0 nI0) bhavati hi vilavatA guNo'GganAnAm / (zi0 va0) mana eva manuSyANAM kAraNaM bndhmokssyoH| (bha.gI.) bhavati hRdayadAhI zalyatulyo vipaakH| manasyekaM vacasyekaM karmaNyekaM mahAtmanAm / (zA0 50) bhavanti klezabahulAH sarvasyApIha siddhyH| (ka0 sa0) manasvI kAryArthI na gaNayati duHkhaM na ca sukham / (bhartR0) bhavanti vAcovasare prayuktA dhruvaM pravispaSTaphalodayAya / manISiNaH santi na te hitaiSiNaH / (ku0 saM0) manobhUSA maitrii| (pra0 bha0) bhavanti sAmye'pi niviSTacetasAM vapurvizeSeSvatigauravAH manorathAnAmagatirna vidyate / (ku0 saM0) kriyAH / . (ku0 saM0) mano hi janmAntarasaMgatijJam / (ra0 50) bhavantyavyabhicAriNyo bharturiSTe ptivrtaaH| (ku0 saM0) mandAyante na khalu suhRdaambhyupetaarthkRtyaaH| (me0 dU0) bhavantyudayakAle hi stklyaannprmpraaH| (ka0 sa0) | manye durjanacittavRttiharaNe dhAtApi bhgnodymH| bhavantyeva hi bhadrANi dharmAdeva yadAdarAt / (ka0 sa0) | mayi tu kRtanighAte kiM vidadhyAH pareNa /
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnakhaNDamaJjUSA - ~- ~~ -~~ ~ -~ ~ - ~ mayyullaDintamaryAde ko hi tiSThetsvavarmani / (ka0 sa0) / maraNaM prakRtiH zarIriNAm / (ra0 50) mardanaM guNavardhanam / marmavAkyamapi nocaraNIyam / mahatAM hi dhairyamabhibhAvyavaibhavam / (ki0 a0) mahatAM hi sarvamathavA janAtigam / (zi0 va0) mahatAmanukampA hi viruddhaSu prtikriyaa| (ka0 sa0) mahatImapi zriyamavApya vismayaH sujano na vismarati jAtu | kiMcana / (zi0 va0) mahate rujanapi guNAya mahAn / (ki0 a0) mahAjano yena gataH sa panthAH / (pa0 ta0) mahAnapi prasaGgena nIcaM sevitumicchti| / mahAnubhAvaH pratihanti pauruSam / (ki0 a0) mahAnmahatyeva karoti vikramam / (pa0 ta0) mahItalasparzanamAtrabhinnamRddhaM hi rAjyaM padamaindramAhaH / (ra0va0) mahIpatInAM vinayo hi bhUSaNam / mahezvaramanArAdhya na sntiipsitsiddhyH| (ka0 sa0) | mahodayAnAmapi saMghavRttitA sahAyasAdhyAH pradizanti siddhyH| (ki0 a0) mAtarlakSmi tava prasAdavazato doSA api syurguNAH / mAtA ca vybhicaarinnii| (cA. nI0) mAtApitRbhyAM zaptaH sanna jAtu sukhamanute / (ka0 sa0) mAtRjaGghA hi vatsasya stambhIbhavati bandhane / (pa0 ta0) mAtsaryarAgopahatAtmanAM hi skhalanti sAdhuSvapi mAnasAni / (ki0 a0) mAtsaryeNa durAtmako'pi sujanaM dRSTvA sadA hAsate / mAtrA samaM nAsti zarIrapoSaNam / mAdRzo hi kathaM kuryuH sattvollaGghanasAdhvasam / (ka0 sa0) mAne mlAne kutaH sukhm| mAsaratnaM vsntH| (pra0 bha0) mitaM ca sAraM ca vaco hi vaagmitaa| (nai0 ca0) mitrArthagaNitaprANA durlabhA hi mhodyaaH| (ka0 sa0) mithyA paropakAro hi kutaH syAtkasya zarmaNe / (ka0 sa0) miSTAnamitare jnaaH| (nai0 ca0) muktvA balibhujaM kAkI kokile ramate katham / (ka0 sa0) mukhaM vimucya zvasitasya dhArayA vRthaiva naasaapthdhaavnshrmH| (nai0 ca0) mukharatAvasare hi viraajte| (ki0 a0) mukhyamaGgaM hi mantrasya vinipaatprtikriyaa| (ka0 sa0) mumatyeva hi kRcchreSu saMbhramajvalitaM mnH| (ki0 a0) muhyanmArgamamArga vA rAgAndhaH ko hi pazyati / (ka0 sa0) mUDhaH parapratyayaneyabuddhiH / (pa0 ta0) mUrkhasya kiM zAstrakathAprasaGgaH / mUrkhasya hRdayaM zUnyam / mUrkhANAM bodhako ripuH| mU.hi saGga kasyAsti shrmge| (ka0 sa0) mUryo dRSTavyalIko'pi vyAjasAntvena tuSyati / (ka0 sa0) mUryo'nubhavati klezaM na kArya kurute punH| (ka0 sa0) mUrcchantyamI vikArAH praayennaishvrymttessu| (a0 zA0) mRtyoH sarvatra tulytaa| meghAloke bhavati sukhino'pyanyathAvRtti cetaH kaNThAzleSa praNayini jane kiM punrduursNsthe| (me0 dU0) megho girijaladhivarSI c| (pa0 ta0) moghA hi nAma jAyeta mahatsUpakRtiH kutH| (ka0 sa0) mohAndhamavivekaM hi zrIzcirAya na sevte| (ka0 sa0) maunaM vidheyaM satataM sudhIbhiH / maunaM sarvArthasAdhakam / mauninaH kalaho nAsti / mlAyati zrIH kulastrIva gRhe bandhakyadhiSThite / (ka0 sa0) yaM yaM pazyasi tasya tasya purato mA brUhi dInaM vacaH / (bhartR0) yataH satAM hi saMgataM manISibhiH sAptapadInamucyate / (ku0 sa0) yataH satyaM tato dhrmH| yato dharmastato dhanam / . yato nAgAstato jyH| .. ...... yato rUpaM tataH zIlam / yattadane viSamiva pariNAme'mRtopamam / yatve kRte yadi na sidhyati ko'tra dossH| yatpUrva vidhinA lalATalikhitaM tanmArjituM kaH kssmH|' yatra vidvajjano nAsti zlAdhyastatrAlpadhIrapi / yatrAkRtistatra guNA vasanti / yatrAsti lakSmIvinayo na tatra / yathA cittaM tathA vAco yathA vAcastathA kriyaaH| yathA dezastathA bhaassaa| yathA bIjaM tthaangkrH| yathA bhUmistathA toyam / yathA rAjA tathA prjaa| yathA vRkSastathA phalam / yathAzaktyatitheH pUjA dharmo hi gRhamedhinAm / (ka0 sa0) yathottarecchA hi guNeSu kaaminH| (ki0 a0) yathauSadhaM svAdu hitaM ca durlabham / yadadhyAsitamarhadbhistaddhi tIrtha prcksste| (ku0 sa0) / yadanudvegataH sAdhyaH puruSArthaH sadA budhaiH| (ka0 sa0) yadannaM bhakSayennityaM jAyate tAdRzI prajA / yadi vAtyantamRdutA na kasya pribhuutye| (ka0 sa0) yadeva rocate yassai bhavettattasya sundaram / yaddevena lalATapatralikhitaM tatprojjhituM kaH kssmH|
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 yAtrA nijabhAlapaTTalikhitaM tanmArjituM kaH kSamaH / yadbhAvitAtmA mriyate jantustadrUpamaznute / yadyapi zuddhaM lokaviruddhaM nAkaraNIyaM nAcaraNIyam / yadvA tadvA bhaviSyati / yazaH puNyairavApyate / yazastu rakSyaM parato yazodhanaiH / yasyAzvAstasya kAJcanam / yasyAzvAstasya medinI / subhASitaratnabhANDAgAram yAcA moghA varamadhiguNe nAdhame labdhakAmA / yAdazo yaH kRto dhAtrA bhavettAdRza eva saH / yAdRzAstantavaH kAmaM tAdRzo jAyate paTaH / (ka0 sa0 ) (cA0 nI0 ) (ra0 vaM0) yaH kriyAvAnsa paNDitaH / yo govindarasapramodamadhurA sA mAdhurI mAdhurI / yAcako yAcakaM dRSTvA zvAnavadurgurAyate / yAcanAntaM hi gauravam / (me0 dU0) (ka0 sa0 ) (ka0 sa0 ) (pra0 bha0 ) yAvaranaM hi turagaH / yAnti nyAyapravRttasya tiryaJco'pi sahAyatAm / (a0 rA0 ) yA yasya prakRtiH svabhAvajanitA kenApi na tyajyate / yA rAkA zazizobhanA gataghanA sA yAminI yAminI / yA lokadvayasAdhanI tanubhRtAM sA cAturI cAturI / yA saundaryaguNAnvitA patiratA sA kAminI kAminI / yuktaM na vA yuktamidaM vicintya vadedvipazcinmahato'nurodhAt / yuktAnAM khalu mahatAM paropakAre kalyANI bhavati rujatsvapi pravRttiH / ( ki0 a0 ) yuktAnAM vimalatayA tiraskriyAyai nAkrAmannapi hi bhavatyalaM jalaughaH / ( zi0 va0 ) ratnadIpasya hi zikhA vAtyayApi na nazyati / ranavyayena pASANaM ko hi rakSitumarhati / samAyuatu kAJcanena / ratnAkare yujyata eva ratnam / yuktiyuktaM pragRhNIyAdvAlAdapi vicakSaNaH / yuddhasya vArtA ramyA syAt / ye tu ghnanti nirarthakaM parahitaM te ke na jAnImahe / (bhartR0 ) yena kena prakAreNa prasiddhaH puruSo bhavet / yena zriyaH saMzrayadoSarUDhaM svabhAvaloletyayazaH pramRSTam / ye nAma kecidiha naH prathayantyavajJAM jAnantu te kimapi tAnprati naiSa yatnaH / ( mA0 mA0 ) yeneSTaM tena gamyatAm / yogastaDittoyadayorivAstu | yojakastatra durlabhaH / yo yadvapati bIjaM hi labhate so'pi tatphalam / (ka0 sa0 ) rakSanti puNyAni purA kRtAni / raGgaH zuklapaTe yathA / (ka0 sa0 ) (ku0 saM0) randhropanipAtino'narthAH / ramyANAM vikRtirapi zriyaM tanoti / ravipItajalA tapAtyaye punarodhena hi yujyate nadI / rasamUlA hi vyAdhayaH / rahasyaM sAdhUnAmanupadhi vizuddhaM vijayate / rAjA rASTrakRtaM pApam / (a0 zA0 ) ( ki0 a0 ) (ku0 saM0) ( vR0 cA0 ) rAjA sahAyavAnzUraH sotsAho jayati dviSaH / (ka0 sa0 ) rAjJaH pApaM purohitaH / ( vR0 cA0 ) rAmadhAma zaraNIkaraNIyam / riktaH sarvo bhavati hi laghuH pUrNatA gauravAya / (me0 dU0) riktapANirna pazyeta rAjAnaM devatAM gurum / vane'pi doSAH prabhavanti rAgiNAm / vayogate kiM vanitA vilAsaH / varaM hi mAnino mRtyurna dainyaM svajanAprataH / ripuSvapi hi bhIteSu sAnukampA mahAzayAH / (ka0 sa0 ) lakSmIranusarati nayaguNasamRddhim / lakSmIryasya gRhe sa eva bhajati prAyo jagadvandyatAm / laGkezvaro harati dAzaratheH kalatraM prApnoti bandhamatha dakSiNasindhurAjaH / (ka0 sa0 ) labdhadivyarasAsvAdaH ko hi rAjyendrasAntare / labdhasparzAnAM bhavati kuto'thavA vyavasthA / (zi0 va0) labheta vA prArthayitA na vA zriyaM zriyA durApaH kathamIpsito bhavet / (a0 zA 0 ) lalitAntAni gItAni / lAbhaH paraM khalu mukhe tava bhasmapAtaH / likhitamapi lalATe projjhituM kaH samarthaH / lIlayA bhavajalaM taraNIyam / lubdhamarthena gRhNIyAt / lubdhAnAM yAcakaH zatruH / loke pazuzca mUrkhazca nirvivekamatI samau / lokottarANAM cetAMsi ko hi vijJAtumarhati / lokopahasitAH zazvatsIdantyeva hyabuddhayaH / lobhaH pApasya kAraNam / lobhamUlAni pApAni / vaktA zrotA ca yatrAsti ramante tatra saMpadaH / akti janmAntaraprItiM manaH stridyadakAraNam / (ka0 sa0 ) va vidhau vada kathaM vyavasAyasiddhiH / vacane kiM daridratA | vacobhUSA satyam / vaJcayate helayaiveha kutrIbhiH saralAzayAH / vajrAdapi hi vIrANAM cittaratnamakhaNDitam / vada pradoSe sphuTacandratArakA vibhAvarI yadyaruNAya kalpate / (pra0 bha0 ) (ka0 sa0 ) (ka0 sa0 ) (ku0 saM0) ( pa0 ta0 ) (ka0 sa0 ) (ka0 sa0 ) (ka0 sa0 )
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaranakhaNDamaJjUSA (ra0 va0) (bhartR0) varaM klaibyaM puMsAM na ca prkltraabhigmnm| (bhartR0) varaM prANatyAgo na ca pishunvaakyessvbhiruciH| varaM bhikSAzitvaM na mAnaparikhaNDanam / (vR0 cA0) varaM maunaM kArya na ca vacanamuktaM yadanRtam / varavibhavabhUSA vitaraNam / varayetkulajAM prAjJo virUpAmapi kanyakAm / (vR0 cA0) vartamAnena kAlena vartayanti vicakSaNAH / vazinAM na nihanti dhairymnubhaavgunnH| (ki0 a0) vasumatyA hi nupAH kalatriNaH / vastrapUtaM pivejalam / (kA0 nI0) vastrANAmAtapo jraa| (pa0 ta0) vADyAtrotpAditAsarAvairAko naanutpyte| (ka0 sa0) vAnchAratraM prmpdvii| (pra0 bha0) vAte vAti kadambapuSpasurabhau kena pratAriSyate / vAme vidhau na hi phalantyabhivAnchitAni / vArAGganeva nRpanItiranekarUpA / vAsaH pradhAnaM khalu yogytaayaaH| vAsovihInaM vijahAti lakSmIH / vikAraM khalu paramArthato'jJAtvAnArambhaH pratIkArasya / (a0 zA0) vikArahetau sati vikriyante yeSAM na cetAMsi ta eva dhIrAH / (ku0 saM0) vikriyAyai na kalpate saMbandhAH sadanuSThitAH / (ku0 saM0) vikrIte kariNi kimaGkuze vivaadH| vighnavatyaH prathitArthasiddhayaH / (a0 zA0) vicitramAyAH kitavA IdRzA eva srvdaa| (ka0 sa0) vicitrarUpAH khalu cittavRttayaH / (ki0 a0) vicitravidhaye tasmai sarvadA vidhaye nmH| (ka0 sa0) vicitrAH khalu vaasnaaH| vicitro bata kAyasya vipAkaviSamaH krmH| (ka0 sa0) vijAnato'pi hyanayasya raudratAM bhavatyapAye parimohinAM matiH / (ki0 a0) vittena rakSyate dharmo vidyA yogena rakSyate / (vR0 cA0) vidagdhA api vajayante viTavarNanayA striyH| (ka0 sa0) videze bandhulAbho hi mraavmRtnijhrH| (ka0 sa0) vidyAturANAM na sukhaM na nidrA / vidyA dadAti vinayam / vidyA mitraM pravAse c| (vR0 cA0) vidyA rUpaM kurUpiNAm / vidyA vivAdAya dhanam / (gu0 ra0) vidyAsama nAsti zarIrabhUSaNam / vidyA sarvasya bhUSaNam / vidyA stabdhasya niSphalA / vidvAnkulIno na karoti garvam / .. vidvAnsarvaguNeSu pUjitatanurmUrkhasya nAnyA gatiH / 3 su020 bhAM0 vidvAnsarvatra pUjyate / (cA0 nI0) vidhiraho balavAniti me matiH / (bhAga0) vidhirucchRGkhalo nRNAm / vidhirhi ghaTayatyarthAnacintyAnapi sNmukhH| (ka0 sa0) vidhilikhitaM buddhiranusarati / vidhervicitrANi viceSTitAni / vidhervilAsAnabdhezca taraGgAnko hi tarkayet / (ka0 sa0) vinayAdyAti pAtratAm / vinayo hi satIvratam / (ka0 sa0) vinApyarthairdhAraH spRzati bahumAnonnati pdN| (hi0) vinA malayamanyatra candanaM na prarohati / vinAzakAle vipriitbuddhiH|| binAzrayA na zobhante paNDitA vanitA ltaaH| vinA hi gurvAdezena saMpUrNAH siddhayaH kutH| (ka0 saM0) viniyogaprasAdA hi kiMkarAH prbhvissnnussu| (ku0 saM0) binItanAgaH kila sUtradhArairaindraM padaM bhUmigato'pi bhute / (ra0 50) vipadA paribhUtAH kiM vyavasyanti vilambitum / (ku0 saM0) vipadi na duussitaatibhuumiH|| (zi0 va0) vipado'pi padaM zlAdhyo'pakArayati no hi saH / (ku0 saM0) vipriyamaNyAkarNya brUte priyameva sarvadA sujanaH / vibhUSaNaM maunamapaNDitAnAm / (bhartR0) vimala kaluSIbhavacca cetaH kathayatyeva hitaiSiNaM ripuM vA / (ki0 a0) viraktasya tRNaM jagat / viraktasya tRNaM bhAryA / vilambituM na khalu sadA manakhino vidhitsavaH kalahamavekSya vidvissH| (zi0 va0) vilAsinI hi sarvasya saMdhyeva kssnnraaginnii| (ka0 sa0) vivakSitaM hyanuktamanutApaM janayati / (a0 zA0) vivekadhArAzatadhautamantaH satAM na kAmaH kaluSIkaroti / (nai0 ca0) vizAkhAntAni meghAni / vizvAsaM strISu varjayet / (vR0 cA0) vizvAsaH kuTileSu kH| (ka0 sa0) vizvAsayatyAzu satAM hi yogH| (ki0 a0) viSaM goSThI daridrasya / viSamapyamRtaM kvacidbhavedamRtaM vA viSamIzvarecchayA / (ra00) viSayAkRSyamANA hi tiSThanti supathe katham / (ka0 sa0) viSayiNaH kasyApado'staM gatAH / (zi0 pu0) viSavRkSo'pi saMvardhya svayaM chettumasAMpratam / (ku0 saM0) vIrasAhAyyanirvighnAH sukhalabhyA hi siddhayaH / (ka0 sa0) vIro hi svAmyamahati / (ka0 sa0) vRkSaM kSINaphalaM tyajanti vihgaaH| (sa0 ra0)
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 / subhASitaratnabhANDAgAram ARRANAMwwwwwwwwww mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm vRttaM hi raajnyaamupruddhvRttm| (ra0vaM0) . vRthA suptasya bhojanam / vRthA dAnaM samarthasya / vRthA dIpo divApi ca / vRthA bhavedasaGgrahAndhasya hitopadezanA / (ku0 saM0) vRthA vRSTiH samudreSu / vRddhasya taruNI viSam / vRddhA janA niSkaruNA bhavanti / . .. / vRddhA na te ye na vadanti dharmam / vRddhA nArI ptivrtaa| vedAjAnanti paNDitAH / / vezyAGganeva nRpniitirnekruupaa| vezyAnAM ca kutaH snehaH / vyAghrasya copavAsasya pAraNaM pazumAraNam / vyAjasapraNayairvAkyairjanamyA ko na vshyte| (ka0 sa0) vyAdizyate bhUdharatAmavekSya kRSNena dehodvahanAya zeSaH / (ku0 saM0) vyAdhitasyauSadhaM mitram / vratAbhirakSA hi satAmakriyA / (ki0 a0) zaktayo niyatA vAri vaidhutAgniM nu hanti kim (ka0 sa0) zakyA hi kena nizcetuM durjAnA niytergtiH| (ka0 sa0) zatrorapi guNA vAcyA doSA vAcyA gurorapi / zayanatalaratnaM shshimukhii| (pra0 bha0) zarIramUlA hi nRpA mantramUlA ca raajtaa| (ka0 sa0) zarIramAdyaM khalu dharmasAdhanam / (ku0 saM0) zastrAghAtAna tathA sUcIkSatabedanA yAdRk / / zastreNa rakSyaM yadazakyarakSaM na tadyazaH zastrabhRtAM kSiNoti / (2050) zAmyetpratyapakAreNa nopakAreNa durjnH| (ku. saM0) zAstraM hi nizcitadhiyAM ka na siddhimeti / (zi0 va0) shaasvaaduuddhirbliiysii| zirasi likhitaM laGghayati kH| ziSyapApaM gurustathA / zIlaM paraM bhUSaNam / zIlaM bhUSayate kulam / zIlaM hi viduSAM dhanam / (ka0 sa0) zIlaM hi sarvasya narasya bhUSaNam / / zuciH kSemakaro raajaa| zucirnArI ptivrtaa| zucirbhUmigataM toyam / zubhakRtahi sIdati / (ka0 sa0) zubhasya zIghramazubhasya kAlaharaNam / zubhAcArasya kaH kuryAdazubhaM hi scetnH| (ka0 sa0) zuSkandhane vahirupaiti vRddhim|| zUraM kRtajJaM dRDhasauhRdaM ca lakSmIH svayaM yAti nivAsahetoH / (pa0 ta0) zUrasya maraNaM tRNam / zUrANAM mRtamAraNe nahi paro dharmaH prayukto budhaiH / zUrA hi prnntipriyaaH| (ka0 sa0) zokakandaHkvakanyA hikkAnandaH kaayvaansutH| (ka0 sa0) zobhante vidyayA vipraaH| zoSitasarasi nidAghe nitarAmevoddhataH sindhuH / zyAlako gRhnaashaay| (cA0 nI0) zraddhayA na vinA dAnam / zravaNapuTaralaM harikathA / (pra0 bha0) zravaNasukhasImA harikathA / (pra0 bha0) zrIkRSNasya kRpAlavo yadi bhavetkaH kaM nihantuM kssmH| zrIpateH padayugaM smaraNIyam / zrImaGgalAt prabhavati / (ma0 bhA0) zreyasi kena tRpyte| (zi0 va0) zreyAnhi mAnino mRtyurnegAtmaprakAzanam / (ka0 sa0) zrotrasya bhUSaNaM zAstram / saMpatsu mahatAM cittaM bhavatyutpalakomalam / saMsargajA doSaguNA bhavanti / (bhartR0) saMharSiNA saha guNAbhyadhikairdurAsam / (zi0 va0) sakalaM zIlena kuryAdvazam / sakalakRtisImA zrutibhRtiH / (50 bha0) sakalaguNabhUSA ca vinyH| sakalaguNasImA vitaraNam / sakalasukhasImA suvadanA / (pra0 bha0) sakRtivignAnapi hi prayuktaM mAdhuryamISTe hariNAngrahItum / (ra0va0) sa kSatriyastrANasahaH satAM yH| sakhi sAhajika prema darAdapi vijAyate / saMkaTe hi parIkSyante prAjJAH zUrAzca sNgre| (ka0 sa0) saMkalpaikapradhAnA hi divyAnAmakhilAH kriyAH / (ka0 sa0) saGgaH satAM kimu na maGgalamAtanoti / (bhAga0) saGgAtsaMjAyate kaamH| (ma0 gI0) saGgrAmo nAma zUrANAmutsavo hi mahAnayam / (ka0 sa0) satAM prajJonmeSaH punarayamasImA vijayate / satAM mahatsaMmukhadhAvi pauruSam / (nai0 ca0) satAM hi cetaHzucitAtmasAkSikA / (nai0 ca0) satAM hi saGgaH sakalaM prasUyate / (bhAga0) satAM hi saMdehapadeSu vastuSu pramANamantaHkaraNapravRttayaH / (ma0 zA0) satAM hi sAdhuzIlatvAtsvabhAvo na nivartate / satAM gurujigISe hi cetasi strItRNaM kiyat / (ka0 sa0) satIdharmo hi sustrINAM cintyo na suhRdaadyH| (ka0 sa0) sa tu niravadhirekaH sajanAnAM vivekaH / sattvAdhInA hi siddhyH| (ka0 sa0)
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnakhaNDamaJjUSA - - - 000000 wwwwwwwwwwwwwwwwww. satvAnurUpa sarvasya dhAtA sarva prayacchati / (ka0 sa0) satputra eva kulasadmani ko'pi diipH| satyaH pravAdo yacchidreSvanA yAnti bhUritAm / (ka0 sa0) satyaniyataghacasaM vacasA sujana janAzcalayituM ka Izate / (zi0 va0) satyapUtAM vadevANIm / satyaM samyakRto'lpo'pi dharmo bhUriphalo bhavet / / (ka0 sa0) satyaM kaNThasya bhUSaNam / satyaM na tadyacchalamabhyupaiti / satyameva jyte| (vR. cA0) satyena tapate raviH / (vR0 cA0) satyena dhAryate pRthvii| (vR0 cA0) satyena pUryate saakssii| satyena vAti vAyuzca / (vR0 cA0) satsaMgatiH kathaya kiM na karoti puMsAm / (bhartR0) sadasadvA nahi viduH kustriivcnmohitaaH| (ka0 sa0) sadAbhimAnakadhanA hi maaninH| (zi0 va0) sadA syAdyo'tra yazcittastammayatvamupaiti sH| (ka0 sa0) sadobhUSA suuktiH| sajAvAdaH phalati na cireNopakAro mahatsu / (me0 dU0) sadbhiH kurvIta saMgatim / sadbhireva sahAsIta / sadbhirvivAdaM maitrIM c| sadbhistu lIlayA proktaM zilAlikhitamakSaram / sadyaH phalati gAndharvam / sadya eva sukRtAM hi pacyate kalpavRkSaphaladharmi kAzitam / / (ra0va0) sa dhArmiko yaH paramarma na spRzet / sa dhIro yo na saMmohamApatkAle'pi gacchati / (ka0 sa0) santaH parIkSyAnyataragajante / santaH parArtha kurvANA nAvekSante pratikriyAm / (ma0 bhA0) saMtatiH zuddhavaMzyA hi paratreha ca shrmnne| (ra0va0) saMtoSa eva puruSasya paraM nidhAnam / saMtoSatulyaM dhanamasti nAnyat / saMtoSe brAhmaNaH shuciH| saMdIpte bhavane tu kUpakhananaM pratyudyamaH kiidRshH| (bhartR0) saMdhatte bhRzamarati hi sadviyogaH / saMdhiM kRtvA tu hantavyaH saMprApte'vasare punH| (ka0 sa0) saMnikRSTe nikRSTe'pi kaSTaM rajyanti kustriyH| (ka0 sa0) samAranaM vidvAn / (pra0 bha0) samaye hi sarvamupakAri kRtam / (zi0 va0) samartho yo nityaM sa jayatitarAM ko'pi puruSaH / samAnazIlavyasaneSu sakhyam / (hi0pa0) samIraNo nodayitA bhaveti vyAdizyate kena hutAzanasya / (ku0 saM0) saMpatsu hi susattvAnAmekahetuH svapauruSam / (ka0 sa0) saMpUrNakumbho na karoti zabdam / saMbhavatyabhijAtAnAmabhimAno kRtrimH| (ka0 sa0) saMbhAvanA hyadhikRtasya tanoti tejH| (ki0 a0) saMbhAvitasya caakiirtimrnnaadtiricyte| (bha0 gI0) saMmukhIno hi jayo randhraprahAriNAm / (ra0 vaM0) saritpatinahi samupaiti riktatAm / (zi0 va0) saritpUraprapUrNo'pi kSAro na mdhuraayte| (yo0 vA0) sarpaH krUraH khalaH krUraH satkrUirataraH khlH| (cA0 nI0) sarva snehaaprvrtte| (ma0 bhA0) sarvaH kAntamAtmIyaM pazyati / (a0 zA0) sarvaH kAlavazena nazyati / sarvaH kRcchragato'pi vAJchati janaH sattvAnurUpaM phalam / (bhartR0) sarvaH prArthitamarthamadhigamya sukhI saMpadyate jntuH| rAjJAM tu caritArthatA duHkhottraiv| . (a0 zA0) sarvaH priyaH khalu bhvtynuruupcessttH| (zi0 va0) sarva kAryavazAjano'bhiramate tatkasya ko vallabhaH / (bhartR0) sarva jiivdbhiraapyte| (ka0 sa0) sarva yasya vazAdagAtsmRtipathaM kAlAya tasmai namaH / sarva ratnamupadraveNa sahitaM nidoSamekaM yshH| sarva zUnyaM dridrsy| (pa0 ta0) sarva satye pratiSThitam / (cA0 nI0) sarva sAvadhi nAvadhiH kulabhuvAM premNaH paraM kevalam / sarvanAzAya maatulH| (cA0 nI0) sarvamatyantagarhitam / sarvalokapratiSThAyAM yatante bahavo janAH / sarvazUnyA dridrtaa| sarvazcittapramANena sdsdvaabhivaanychti| (ka0 sa0) sarvasyauSadhamasti zAkhavihitaM, mUrkhasya nAstyo. Sadham / (pa0 ta0) sarvAGge durjano viSam / sArambhAstaNDulaprasthamUlAH / sarvAsvavasthAsu ramaNIyatvamAkRtivizeSANAm / (a0 zA0) sarve guNAH kAJcanamAzrayante / (bhartR0) sarve kSayAntA nicayAH patanAntAH smucchryaaH| (ma0 bhA0) sarvo hinopagatamapyapacIyamAnaM vardhiSNumAzrayamanAgatamabhyupaiti / (zi0 va0) salajjA gaNikA nssttaa| sa suhRdyasane yaH syAt / (pa0 ta0) sahate mAdRzaH kohi tAdRzaM dharmaviplavam / (ka0 sa0) sahate vipatsahasra mAnI naivApamAnalezamapi / (ma0 bhA0) sahate virahaklezaM yazasvI nAyazaH punH| (ka. sa.)
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 subhASitaratnabhANDAgAram sahasA vidadhIta ma kriyAmavivekaH paramApadAM padam / (ki0 a0) sahasA hi kRtaM pApaM kathaM mA bhuudvipttye| (ka0 sa0) sahasi pavagairUpAsitaM nahi gunAphalameti soSmatAm / / (zi0 va0) sahasreSu ca pnndditH| sahAyakRSTamahatAM na saMgataM bhavanti gomAyusakhA na dntinH| (ki0 a0) sAgaraM varjayitvA kutra mhaandyvtrti| (a0 zA0) sAdhaneSu hi ratarupadhatte ramyatAM priyasamAgama eva / (ki0 a0) sAdhane hi niyamo'nyajanAnAM yoginAM tu tpsaakhilsiddhiH| _ (nai0 ca0) sAdhuH sIdati durjanaH prabhavati prAse kalau duryuge| sAdhUnAM durjanAdbhayam / (pa0 ta0) sAdhUnAM hi paropakArakaraNe nopAdhyapekSaM manaH / sAdhyAsAdhyavicAraM hi nekSate bhvitvytaa| (ka0 sa0) sAnukUle jaganAthe vipriyaH supriyo bhavet / sAmAnAdhikaraNyaM hi tejastimirayoH kutH| (zi0 va0) sAraM gRhNanti pnndditaaH| sAhasaM nairapekSyaM ca kitavAnAM nisargajam / (ka0 sa0) site hi jAyeta ziteH sulkssytaa| (nai0 ca0) siddhiM vA yadi vA'siddhiM cittorasAho nivedayet / (pa0 ta0) sidhyanti kutra sukRtAni vinA zrameNa / .. sImantinInAM kAntodantaH suhRdupagataH sNgmaakiNciduunH| (me0 dU0) sukavitA yadyasti rAjyena kim / sukRtI cAnubhUyaiva duHkhamapyanute sukham / (ka0 sa0) sukhaM ca me zayanaM ca me| sukhamAste niHspRhaH purussH| sukhArthinaH kuto vidyaa| suvaptamapi pAnIyaM zamayatyeva pAvakam / (pa0 ta0) sudurgrahAntaHkaraNA hi sAdhavaH / (ki0 a0) sudurlabhe nArhati ko'bhinandituM prakarSalakSmImanurUpasaMgame / (ki0 a0) suparvaNo hi sphuTabhAvanA yA sA pUrvarUpaM phalabhAvanAyAH / (zi0 va0) sureSu hi zraddadhatA nabhasyA sarvArthasiyaGgamithaH samasyA / ' (zi0 va0) sulamA ramyatA loke durlabhaM hi guNArjanam / (ki0 a0) sulabho hi dviSAM bhaGgo durlabhA stsvvaacytaa| . (ki0 a0) suhRdarthamIhitamajiadhiyAM prakRtarvirAjati viruddhamapi / .. (zi0 va0) / sUryApAyena khalu kamalaM puSyati svAmabhikhyAm / (me0 dU0) sUrye tapatyAvaraNAya dRSTeH kalpeta lokasya kathaM tamisrA / (ra0 60) sevAdharmaH paramagahano yoginaampygmyH| (bhartR0) saukhyaM dhanyAH kimapi dadhate sarvasaMpatsamRddhAH / stave raverapsu kRtAplavaiH kRte na mudatI jAtu bhvetkumudvtii| (nai0 ca0) stotraM kasya na tussttye| (ku0 saM0) striyazcaritraM puruSasya bhAgyaM devo na jAnAti kuto mnussyH| striyo naSTA hybhrtRkaaH| (vR0 cA0) striyo yathA viceSTantAM niSkampaM hi satAM manaH / (ka0 sa0) strIcittamaho vicitramiti / (ka0 sa0) strIcittasyeva devasya ko vetti gahanAM gatim / (ka0 sa0) strINAM patiH prANA na baandhvaaH| (ka0 sa0) strINAM priyAlokaphalo hi vessH| (ku0 saM0) strINAM bhAvAnuraktaM hi virahAsahanaM mnH| (ka0 sa0) strINAmalIkamugdhaM hi vacaH ko manyate mRvA / (ka0 sa0) strINAmAyaM praNayavacanaM vibhramo hi priyeSu / . (me0 dU0) strIpumAnityanAsthaiSA vRttaM hi mahitaM satAm / (ku0 saM0) strI puMvaJca prabhavati yadA taddhi gehaM vinaSTam / strIbuddhiH prlyaavhaa| (kA0 nI0) strImiH kasya na khaNDitaM bhuvi mnH| (bhartR0) strIvacaH pratyayo hanti vicAraM mhtaampi| (ka0 sa0) strI vinazyati rUpeNa / (zA0pa0) strISu vAksaMyamaH kutH| (ka0 sa0) skhIvanargalaceSTAsu kasyecchA nopjaayte| . (ka0 sa0) sthAtuM niyoktanahi zakyamagre vinAzya rakSyaM svayamakSatena / (ra0vaM.) sthitaH pRthivyA iva maandnnddH| (ku0 saM0) sthirA zailI guNavatAM / (kuva0 na0) nApito'pi bahuzo nadIjalairgardabhaH kimu hayo bhavetkvacit / snigdhamugdhA hi sstriyH| (ka0 sa0) snigdho hi virahAyAse sAdhuvAda dadAti kim / (ka0 sa0) khuSAtvaM pApAnA phalamadhanageheSu sudRzAm / nehamUlAni duHkhAni / (ma0 bhA0) snehAnAhuH kimapi virahe dhvaMsinaste tvabhogAdiSTe vastu nyupacitarasAHpremarAzIbhavanti / (me0 dU0) nehaH khalu paapshngkii| (a0 zA0) spRzanti na nRzaMsAnAM hRdayaM bndhubuddhyH| (nai0 ca0) spRzanyAstAruNyaM kimiva nahi ramyaM mRghshH| spRzannapi gajo hanti / - (pa0 ta0) sartumadhigataguNasmaraNAH paTavo na doSamakhilaM khluuttmaaH| (zi0 va0) srotoratnaM vibudhtttinii| . (pra0 bha0) khaM jIvitamapi santo na gaNayanti mitrArthe / (pa0 ta0) svakarmasUtragrathito hi lokaH /
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ subhASitaratnakhaNDamaJjUSA (bhartR0) svagRhe pUjyate mUrkhaH / svagrAme pUjyate prbhuH| svacittakalpito garvaH kasya kena prazAmyati / (50 ta0) | svajanasya hi duHkhamagrato vivRtdvaarmivopjaayte| (ku0 saM0) svajanAlokavAteddho duHkhAgniH kaM na tApayet / (ka0 sa0) svajAtIyavighAtAya mAhAtmyaM dRzyate nRNAm / svata eva satAM parArthatA grahaNAnAM hi yathA ythaarthtaa| / (zi0 va0) svadezajAtasya narasya nUnaM guNAdhikasyApi bhvedvjnyaa| svadeze pUjyate raajaa| (cA0 nI0) svadharme nidhanaM zreyaH paradharmo bhyaavhH| (bha0 gI0) svadhiyo nizcayo nAsti yasya sa bhramati svayam / (dR0 za0) svapantyajJA hi nizceSTAH kuto nidrA vivekinAm / (ka0 sa0) svapadAcyavamAnasya kasyAjJAM ko hi manyate / (ka0 sa0) svabhAva evaiSa paropakAriNAm / svabhAvataH sarvamidaM hi siddham / / svabhAvasvacchAnAM patanamapi bhAgyaM hi bhavati / svabhAvo durtikrmH| (pa0 ta0) svabhAvo yAdRzo yasya na jahAti kadAcana / (cA0 nI0) svamahimadarzanamakSNormukuratale jAyate yasmAt / svayazAMsi vikramavatAmavatAM na vadhUSvadhAni vimRzasti / dhiyaH / (ki0 a0) svayameva hi vAto'gneH sArathyaM prtipdyte| (ra0 vaM0) svavIryaguptA hi manoH prsuutiH| (ra050) svasukhaM nAsti sAdhvInAM tAsAM bhartRsukhaM sukham / (ka0 sa0) svasthe ko vA na pnndditH| . (pa0 ta0) svasthe citte buddhayaH saMbhavanti / svAdubhistu viSaya<
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ granthasamAptiH iti viracitabandhA paddhatiryA mayeyaM sakalaguNigaNAnAM prItaye sAstu nityam / vipulavimaladIvyatsatkalAnAM nidhAnaM taruNataraNiruddhA vidviSatkauzikAnAm // / asthAbhyAsAdvanthavaryasya ziSyaH sarvajJaH syaadvisphurccaarubuddhiH| artha kAmaM vetti dharma ca mokSaM niHsaMdehaM zIlituM paNDito'pi // zAstrAbdhi sakalaM viloDya nitarAM granthaH kRto'yaM mayA lokAnandakaraH samastasukalAsaMtAnajaivAtakaH / asyAsyAdya subhASitAmRtarasAnAnandapUrNAntarAH santaH saMprati nAkavAsaniratAndevAnhasantu dhruvam // . vijJaptiH dRSTaM kimapi loke'sminna nirdoSa na nirguNam / AvRNudhvamato doSAnvivRNudhvaM gunnaanbudhaaH| AzIrvacanam sarve bhavantu sukhinaH sarve santu niraamyaaH| sarve bhadrANi pazyantu mA kazciduHkhabhAgbhavet //
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhipatram zuddham yannanaM 377 mUlaM yatnena mr 3800 azuddham yannamra mUla yalana pUjayi vA prtisstthe| klaivyaM dArubhya jayekraddho zmazradbodha mayaM gacchatyamutra abhimAna hanyA pUrvA mUrkha vicAraNaiSA vapubhRga saMjayAte jalAkAnAM 120 130 pUjayitvA pratiSThetA klaibyaM dArubhyo jayetkruddho zmazrUdbodha mayaM saha gacchatya abhimAnaH hanyAtpUrvA mUrkhavicAraNaiSA vapumRga saMjAyate jalaukAnAM 194 223 230 WW 270 276 281 aiNa svabhAvo jIvenmitena svabhavo jInmivetena metrI nikAmakamAH maitrI rrrr mmm"""" kaddhatya 6 stattva 387 514 saMmArjanI rajaH bhA nAznaMti yatta munihita pramANaMka stasya bhojane kartavyo'dhyena bajhekA zlAdhyaM bhAyayA bhatA kAyAstate jalAdyutimato dogdhavyaM dhArmAtmanaH nikAmakAmaH kruddhatya stattvaM bhakte saMmArjanIrajaH bhAryAjitasya nAznanti yattu sunihita pramANaM kastasya bhojane jane kartavyo'dhyayane brahmaikA zlAghyaM bhAryayA bhartA kAyAstaTe jalAdhutimato drogdhavyaM dharmAtmAnaH " 584 612 619 642 642 694
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
_