Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
2
શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિનાં બોધવચના
JIGNE
માવજી દામજી શાહુ
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
શાહત ગ્રન્થાંક ૩૬ મો.
*
/
vvvvvvvy r" "
શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિનાં બોધવચને.
સંગ્રાહક અને પ્રકાશક,
મા વ જી દામજી શા હ.
મુખ્યધર્મશિક્ષક, બાબુ પનાલાલ પૂરનચંદ જેન હાઈસ્કૂલ, મુંબઈ.
વિ. સં. ૧૯૯૫]
વી. સં. ૨૪૬૫
[ ઈ. સ. ૧૯૩૯
પ્રથમવૃત્તિ.
મૂલ્ય ૦૨-૦
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રસ્તાવના.
ગૂર્જરીમાતાનાં ચરણે સંખ્યાબદ્ધ ગ્રંથ ભેટ ધરનાર અદ્યાવધિ જૈન સાહિત્યકારો પણ અનેક થઈ ગયા છે, તેમાં શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિનું સ્થાન કેઈ અનેખું જ છે.
વિવિધ વિષષના સો ઉપરાંત ગ્રંથ રચીને ગૂર્જર સાહિત્યની એકનિષ્ટ પણે સેવા બજાવી છે, એવું પ્રમાણ પત્ર શ્રી મદ્દ સંબધે અનેક સાહિત્યકારોએ આપ્યું છે એટલું જ નહિ; પણ તેમની સાહિત્ય સેવાની મુક્તકંઠે પ્રશંસા કરીને કદર કરવાનું પણ ચૂક્યા નથી.
- શ્રીમદે કવિ, વિચારક અને લેખક તરીકે સમગ્ર જીવન પૂર્ણ કર્યું હોવાથી તેમના સાહિત્યમાંથી આવશ્યક સર્વ વસ્તુ મળી આવે છે તેથી તેમને સુજ્ઞજનોએ Standard Author તરીકે સ્વીકાર્યા છે.
શ્રીમદ્દના પુસ્તકે પૈકી થોડાકમાંથી આ ૧૦૮ બેધવચનો કંઈપણ ફેરફાર કર્યા વગર તેમની પોતાની જ ભાષામાં ચૂંટી કાઢવામાં આવ્યા છે. તે આજે તેમની ૧૪ મી જયંતી પ્રસંગે ગૂર્જર જનતા સમક્ષ રજુ કરવામાં આવે છે.
આ બેધવચનો જનતાની કલ્યાણ સાધનામાં અમુક અંશે જરૂર ફાળો આપનાર નીવડશે એમ માનું છું.
સં. ૧૯૯૫ જેઠ વદ ૩ ને ?
. – માવજી દામજી શાહ સમવાર. ..
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
મુંબઇ શ્રી ગાડિજી મહારાજના ઉપાશ્રયમાં પૂજ્ય ૫૦ શ્રી પ્રીતિવિજયજી મહારાજનાં અધ્યક્ષપણાં નીચે સ્વ શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિની ૧૪ મી જયંતિ પ્રસંગે ગવાયેલું ગાયન.
વિ ભાવે દેરાસર આવે!—એ રાગ.
( ૧ ) આજ ગાવા બધા આજ ગાવા એ સૂરિનાં ગુણ ગાવા, ગુણ ગાઇ જીવન વિકસાવા બધા જ ગુણ ગાવા.
ઓગણીશે ત્રીશ વર્ષ માં શિવરાત્રે અવતાર; જિનશાસનને પામીને સફળ કર્યા અવતાર. આજ ગાવા ( ૨ )
પૂર્વાશ્રમના વંશથી
પાટીદાર પ્રસિદ્ધ;
જિન ખેતરને ખેડીને વંશ સફળતા કીધા આજ ગાવા ( ૩ ) અભણ ભણેલા કૈકને આપે દીધા બધ; ભજનપદાના ભાગથી થયા લેાક સુધ.-આજ ગાવા
iiillet
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
nHUgruppurpདEgywwnwསrilyuzeyu wད་རབ
(૪) અધ્યાતમ વિદ્યા તણા પાઠ પઢાવ્યા ખાસ તેથી જન હૃદયે મહિ આપ તણો છે વાસ.-આજ ગાળ |
ગુર્જરીના ચરણે ધર્યા ગ્રંથ મેઘા આજ; ગુર્જર મુખ ઉર્વીલ કર્યું ધન્ય ધન્ય કવિરાજ.-આજ ગાળ
(૬) છેલ્લા શ્વાસ લગી તમે લેખણ ખાલી હાથ, Jથે શત ઉપર રચા ભાનું લીધું સાથ.-આજ ગાવો.
ગાજે છે ગુજરાતને મહા ગુજરાતે આજ વાણી આપ તણી અહ ધન્ય ધન્ય સૂરિરાજ.-અજ ગાવે રે
(૮) જીવન જાણી આપજે શાસન માટે શીશ; પ્રભુનાં શાસનમાં થજે આવા ક સૂરીશ-એજ ગાવે
-
A B
| મુંબઈ [ સં. ૧૯૯૫ના જેઠ વદ ને
સોમવાર.
- માવજી દામજી શાહ,
'
,
T
.
-
.
-
.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
:
:
::
જી
-
::
અ
ર
---
-
-
ધારા
શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિનાં બોધવચને.
(૧) તીર્થયાત્રાથી શું લાભ થાય છે?
તીથે જવાથી સંસારની ઉપાધિ ભૂલાય છે, શરીર સુધરે
છે અને સંસારના સંકલ્પ-વિકલ્પો પડયા રહે છે. (૨) તીર્થયાત્રાથી શું લાભ થાય છે?
મહાત્મા પુરૂષોનાં જીવન ચરિત્રનું વારંવાર સ્મરણ થાય છે, ચાલવાથી શરીર કસાય છે નવીન નવીન સાધુ સાધ્વી અને શ્રાવક શ્રાવિકાઓનો સમાગમ થવાથી પરસ્પર ગુણેને
અદલો બદલે થાય છે. (૩) તીર્થયાત્રાથી શું લાભ થાય છે?
ચિત્તની સ્થિરતા થાય છે, શરીરનું આરોગ્ય વધે છે અને
બાહ્ય તેમજ આંતરિક ફાયદા અનુભવાય છે. (૪) તીર્થનું સેવન કયારે અને શું ફળ આપે છે?
વિધિ પ્રમાણે જ્ઞાન પૂર્વક કરનારની હૃદય શુદ્ધિ કરે છે. (૫) તીર્થ યાત્રા શા માટે કરવાની છે?
આત્માભિમુખતા સાધવા માટે.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિનાં એધવચને.
(૬) તીર્થસ્થાનમાં કયાં સુધી રહેવું? જ્યાં સુધી આત્મસ્થિરતા રહે ત્યાં સુધી. (૭) ઔષધ કયારે અને કાને ફળ આપે છે? તેની વિધિ પ્રમાણે ભક્ષણ કરનારને.
૨
(૮) ધનના કયાં અને શા ઉપયાગ કરવા ? યથાશક્તિ વિવેક પૂર્વક સાતે ક્ષેત્રમાં વાપરવું.
(૯) હાલના જમાનામાં કઈ તરફ વધુ ધ્યાન આપવું યેાગ્ય છે?
જ્ઞાન પ્રચાર તરફ઼ે.
(૧૦) હૃદયની શુદ્ધિ થતી કેણુ અટકાવે છે ?
કલેશ કરવાની વૃત્તિનાં કારણે.
(૧૧) સાત ક્ષેત્ર કયાં ?
દ્વાર અને ચૈત્ય.
સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક, શ્રાવિકા, જ્ઞાન,
(૧૨) વિદ્વાન સાધુએએ આજે શુ' તજવુ જોઇએ ?
અચ્છ ગચ્છના કોંગ્રહ.
(૧૩) લાખા રજપૂતાને કયા આચાયે જૈન બનાવ્યા ? શ્રી રત્નપ્રભસૂરિ મહારાજે.
(૧૪) દાઢ લાખ રજપૂતાને જૈન બનાવનાર કાણુ ? શ્રી જિનદત્તસૂરિ મહારાજ.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિનાં એધવચને.
(૧૫) જૈન ધર્મના ફેલાવા શી રીતે થાય? હાલના સાધુ વિશાળ ષ્ટિ ધરાવતા થવાથી.
(૧૬) જમાનાને અનુસરીને સાધુઓએ શુ કરવુ જોઇએ ?
ભેદ ભાવને! ત્યાગ કરીને જૈન ધર્મના ફેલાવા કરવા માટે યાહેામ કરી ઝુકાવવું જોઇએ.
(૧૭) આ જમાનામાં કેવી સાધ્વીઓની જરૂર છે ? ઉત્તમ રીતે કેળવાયલી હાવા સાથે બહાદુર.
(૧૮) જૈન ધર્મનું જ્ઞાન કયારથી આપવું જોઇએ ? ખાસ કરીને બાલ્યાવસ્થાથીજ.
3
(૧૯) જો ખાલ્યાવસ્થામાંથીજ જૈન ધર્મનાં તત્ત્વાનુ જ્ઞાન આપવામાં ન આવે તે શું પિરણામ આવે?
કેળવાયલે! ઘણા ખરા વર્ગ અન્ય ધ મિશ્રમ'ડળામાં દાખલ થઈ અને જૈન ધર્મ વિમુખ થાય.
(૨૦) જૈન ધર્મ નું શિક્ષણ શી રીતે આપવું જોઇએ ?
જૈન તત્ત્વજ્ઞાનની સાથે અન્ય ધર્મના તત્ત્વના મુકાબલે કરાવીને શિક્ષણ આપવાથી જૈન ધર્મ સંબંધી શ્રદ્ધા પિરપૂર્ણ પણે થવા પામે છે.
(૨૧) ૧૪વં નાળ તમા ા એ વચન કયા સૂત્રમાં કહ્યું છે ? દશવૈકાલિક સુત્રમાં.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિનાં બેધવચને.
(૨૨) તિર્થ રાવણ સંઘ એટલે સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક અને
શ્રાવિકાને ચતુર્વિધ સંઘ તરીકે કયા સૂત્રમાં કહેલ છે?
ભગવતી સૂત્રમાં. (૨૩) એકાંત કેવી બુદ્ધિ ધરાવવી નહિ?
જૂનું તેજ સારું અને નવું તે નહિ. (૨૪) સર્વ કાર્યોની સિદ્ધિ શાથી થાય છે?
ઉદ્યમથી. (૨૫) હાલમાં જેન રાજાઓ કેમ જોવામાં આવતા નથી?
સાધુઓના પ્રમાદને લીધે. ' (૨૬) યાત્રાથે નીકળેલાઓએ ચિંતામણિ રતન સમાન કે ગુણ
ધારણ કરે ઘટે?
બ્રાતૃભાવને. (૨૭) શુદ્ધ પ્રેમનું લક્ષણ?
જે પ્રેમ ફક્ત બીજાના ભલા માટે હોય છે અને જેમાં
સાંસારિક સુખની ઈચ્છાઓ નથી તે. (૨૮) કેવા મનુષ્યો વિરલ જણાય છે?
જગતમાં સ્વાર્થપણાથી અનેક છે પ્રેમી બનેલા જણાય છે, પણ પરમાર્થ બુદ્ધિથી પ્રેમ ધારણ કરનાર તે વિરલ
હોય છે. (૨૯) સાધનાવસ્થામાં શુદ્ધ પ્રેમ કેણે ધારણ કર્યો હતો?
તીર્થકરેએ. (૩૦) શુદ્ધ પ્રેમ શી રીતે વધતા જાય?
દરરોજના અભ્યાસથી.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિનાં બેધવનો.
(૩૧) શુદ્ધ પ્રેમને ટકાવી રાખવાનું સાધન શું?
* શ્રદ્ધા. (૩ર) આત્માનું મેટામાં મેટું બળ કયું?
શ્રદ્ધા. (૩૩) કોઈ પણ કાર્યસિદ્ધિનું મુખ્ય કારણ કયું?
શ્રદ્ધા. (૩૪) મહાન કાર્યો શી રીતે કરી શકાય છે?
બ્રહ્મચર્યવ્રત પાળીને વીર્યનું સંરક્ષણ કરવાથી જ (૩૫) સર્વત્રતમાં મોટામાં મોટું વ્રત કર્યું?
બ્રહ્મચર્યવ્રત. (૩૬) સમુદ્ર સાથે કયા વ્રતને સરખાવવામાં આવ્યું છે?
બ્રહ્મચર્યવ્રતને. (૩૭) નદી સાથે કયા વ્રતને સરખાવવામાં આવ્યાં છે.
બ્રહ્મચર્ય સિવાયનાં બધાં વ્રતને. (૩૮) મને બળ અને વચનબળ ખીલવવા અથે પહેલાં ક્યા
બળની જરૂર છે?
શરીર બળની. (૩૯) ચિંતામણિ રત્ન કરતાં વધુ કિંમતી શું છે?
માનવ શરીર. (૪૦) કયા દેશના મનુષ્ય સ્વતંત્ર હોય છે?
જે દેશના મનુષ્ય શરીરે મજબુત અને બળવાન છે તે દેશના મનુષ્યો.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીમદ્ બ્રુદ્ધિસાગરસૂરિનાં ખેાધવચના.
(૪૧) ધારેલું કામ કેણુ પાર પાડી શકે છે ?
જેઓ શરીરે મજબુત અને બળવાન હેાય છે તેએજ વિચારમાં દૃઢ અને કાર્ય માં આગ્રાહી હેાવાથી ધારેલું કામ પાર પાડી શકે છે.
(૪૨) શૂરા અને અળવાન મનુષ્યાની પ્રકૃતિ કેવી હાય છે? તેમને કોઇની નિંદા કરવાનું ગમતુ નથી. તેમનાં મનમાં જે વિચાર થાય છે તે પ્રમાણેજ તે વત છે અને તેઓ ભય કે લજ્જાને ગણતાજ નથી. .
(૪૩) શરીરે નિરાગી રહેવા માટે મુખ્ય શું લક્ષ રાખવાનું છે? નિયમિતપણેજ ખાન પાનનું.
(૪૪) અજ્ઞાન દશાવાળા જીવાએ અગ્યારમા પ્રાણ કાને ગણ્યા છે? ધનને.
(૪૫) બાહ્ય ધન કયું? સાનું રૂપ વગેરે.
(૪૬) અંત ન કયું?
જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્ર.
(૪૭) બાહ્ય ધન કેવું છે ? ક્ષણિક.
(૪૮) અતન કેવું છે?
કિંદ નાશ નહિ પામે તેવું.
(૪૯) બાહ્ય ધન કેવું છે? વિજાતીય.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિનાં બેધવચને.
(૫૦) અંતર્ધને કેવું છે?
સજાતીય. (૫૧) પરસ્પર વૈર કરાવનાર ધન કયું?
બાહ્ય ધન. (૫૨) પરસ્પર શાંતિ કરાવનાર ધન કયું?
અંતર્ધન. (૫૩) ખરું જ્ઞાન કયારે મળે છે?
ગુરુગમ હોય ત્યારે. (૫૪) રૂપા અને એના જેવું શું?
બોલવું તે રૂપું અને કરવું તે સોનું. (૫૫) મોટું તીર્થ કોને સમજવું?
સત્સમાગમને.. (૫૬) કેવી દશામાં કઈ વિષયનો નિર્ણય કરી વાળ નહિ?
ક્રોધવાળી દશામાં. (૫૭) ઈષ્ટમાં ઈષ્ટ કર્તવ્ય કયું?
આત્મજ્ઞાન સાધવું તે. (૫૮) જે થવાનું હોય છે તે થાય છે એમ માનીને શું તજવું નહિ?
ઉદ્યમ. (૫૯) શરીર શાથી વધે છે?
હવા ખેરાક અને નિયમિત કસરતથી.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિનાં બે ધવચને.
(૬૦) વલ્લભીપુર (વળ) માં પ્રથમ કેટલાં દેરાસર હતાં?
ત્રણસે સાઠ. (૬૧) સાત વ્યસને કયાં?
માંસ, દારૂ, વેશ્યા, જુગાર, પરસ્ત્રીગમન, ચેરી, શિકાર
(પરને પીડાવામાં આનંદ માનનારા) (૬૨) મહારાજા કુમારપાળ દરેક ધર્મ કાર્ય શી રીતે કરતા હતા?
હેમચંદ્ર ગુરુની સલાહ લઈને. (૬૩) દયાળુ પુત્ર કયાં પાકે છે?
જે ઘરમાં દયાળુ મા બાપ હોય છે ત્યાં. (૬૪) નાના બાળક ઉપર કેની છાપ પડે છે?
મેટા (આદર્શ) માણસોની. (૬૫) કોઈ સામા લડાઈ કરવાજ આવે ત્યારે તેની સામે લડવું
એ યે માર્ગ છે?
નીતિને માર્ગ (દદ) પૂર્વે કયા કયા રાજાઓએ અને મંત્રીઓએ લડાઈએ
કરી હતી ? કુમારપાળ, ઉદાયી, કેણિક, ચેડા, પાલ, વસ્તુપાળ
તેજપાળ, પાંડવો અને રામ વગેરેએ. (૨૭) સર્વ પાપનું મૂળ શું?
દારૂનું સેવન. (૬૮) ક્યા મનુષ્યો મન ઉપર કાબુ ધરાવી શકતા નથી?
દારૂ (નશાથી અરિથર) બનેલા.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિનાં બેધવચને. (૬૯) દારૂને વધુ પુષ્ટિ શાથી મળે છે?
દારૂના પીઠાંથી. (૭૦) હિંદુસ્થાનની પડતી કરાવનાર કોણ છે?
દારૂનું સેવન. (૭૧) દુનિઆમાં મેટે માણસ કોણ?
આત્માના ગુણે પ્રકટ કરવાને ઉદ્યમ કરતો હોય તે. (૭૨) ગૃહસ્થ પિતાની વાર્ષિક ઉપજમાંથી કેટલે ભાગ વિવિધ
ધર્મકૃત્ય માટે ખર્ચો?
છઠ્ઠો ભાગ. (૭૩) મહાવીર સ્વામીના વખતમાં જૈનોની સંખ્યા કેટલી હતી?
ચાલીશ કરોડની. (૭૪) જૈન ધર્મ ગ્રહણ કરવા માટે નાત જાતના ભેદ છે?
નથી. (૭૫) હરિભદ્રસૂરિ કયારે વિદ્યમાન હતા?
વિકમ સં. પ૨૫ લગભગ. (૭૬) જેનું મુખ્ય કર્તવ્ય શું?
દરેક સારી બાબતમાં વિઘોને જીવને આગળને આગળ
ચાલવું તે. (૮) સાધ્વીઓએ કઈ કઈ ભાષામાં ઉપદેશ દે?
અનેક ભાષાઓને અભ્યાસ કૅર્યા પછી દરેક ભાષામાં. (૧૯) ખરો જ્ઞાની જેન શી રીતે રહે?
જીંદગીના છેલ્લા શ્વાસેચ્છવાસ સુધી કર્તવ્ય કર્મનો ઉદ્યમ કરતો રહે.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિનાં એધવચને.
(૮૦) સર્વ ધર્મનાં પુસ્તકામાંથી શું શું તારવી કાઢવુ જોઇએ ? અપેક્ષાએ જે જે સત્ય હૈાય તે તે.
(૮૧) સર્વ ધર્મનાં પુસ્તક! શી રીતે વાંચવા ? મધ્યસ્થ દૃષ્ટિએ.
(૮૨) દરેક કાર્ય શી રીતે કરવુ જોઇએ ? વ્યવસ્થાક્રમના નિશ્ચય પૂર્વક.
(૮૩) આત્મા કેવા છે ?
સ્ફટિક રત્નની પેઠે અતિ નિર્મળ.
(૮૪) જગતમાં સારભૂત શું છે?
સહજ આત્મસુખ મેળવવા પ્રયત્ન કરવા તે.
(૮૫) ભગવતી સૂત્રના પચીશમાં શતકમાં કેાની ચર્ચા છે ? સાધુ સંબધી.
(૮૬) બાહ્ય માટાઈ ાને રૂચતી નથી ? આત્માથી જનાને.
(૮૭) આત્માથી આ આત્મધ્યાનમાં પસાર કરેલા દિવસને કેવા ગણે છે ? મહાત્સવ સરખા.
(૮૮) આત્મસત્તા શી રીતે વિકાસ પામે છે?
જેમ જેમ આત્માનાં સ્વરૂપમાં ચિત્તની એકાગ્રતા થતી જાય છે તેમ તેમ.
(૮૯) આત્મજ્ઞાનીઓ શી રીતે વતે ?
જિનાજ્ઞાને અનુસારે,
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિનાં બેધવચન.
૯) આત્મજ્ઞાનીઓ શી રીતે પિતાનું હિત કરે છે ,
વ્યવહાર અને નિશ્ચય માર્ગમાં રહીને સ્વહિત કરે (૯૧) મુનિ અને શ્રાવકનું અંતર ક્યા સૂત્રમાં કહ્યું છે?
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં. (૨) આત્માના ત્રણ ભેદ કયા ? .
બહિરાત્મા, અંતરાત્મા અને પરમાત્મા. (૩) બહિરાત્મા શેમાં સુખ માને છે ?
બહારની વસ્તુઓમાં. (૯૪) બહિરાત્મા શાથી દુઃખી થાય છે?
બહારની વસ્તુઓના નાશથી. (૫) સમભાવ કયારે પ્રકટ થાય?
જ્યારે મિથ્યાત્વ ભાવ દૂર થાય ત્યારે. (૬) આત્મા શાથી શરીર ધારણ કરે છે?
કર્મના સંગથી. (૭) શાથી તત્ત્વ પામી શકાય નહિ?
આ કદાગ્રહથી. (૯૮) શરીરથી આત્મતત્વને કેણું જુદું પાડે છે?
તત્ત્વવેત્તાઓ. (૯૯) પશુ અવસ્થા ક્યાં સુધી જાણવી?
જ્યાં સુધી બહિરાત્મ ભાવ છે ત્યાં સુધી. ૧૦૦ વંદક અને નિંદક ઉપર સમદષ્ટિવાળા કે હાય છે?
અંતરાત્મ દષ્ટિવાળા.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨
શ્રીમદ્ બુદ્ધિસાગરસૂરિનાં બોધવચને.
(૧૦૧) સગુરુને કલ્પવૃક્ષ સમાન કોણ ગણે છે?
અંતરાત્મદષ્ટિવાળા. (૧૨) અંતરાત્મ દષ્ટિવાળા કર્યું ધન શોધે છે?
અંદરનું. (૧૦૩) કેને જન્મ નિરર્થક સમજે ?
સંસારમાં જન્મીને જેણે અમે ઉપર લક્ષ આપ્યું નથી તેને. (૧૦) ગર્ભમાં રહેલા શરીરને હાથ, પગ અને મુખ્ય કેટલામે
મહીને તૈયાર થાય છે?
પાંચમે મહીને. (૧૫) ગર્ભમાં રહેલા જીવનું શરીર કેટલામે મહીને પૂરું તૈયાર
થાય છે?
આઠમે મહીને. (૧૦૬) સંસારમાં જ સુખી અગર દુઃખી શા કારણથી થાય છે?
કર્મનાં કારણે (૧૦૭) અજ્ઞાન ટાળવા માટે શું કરવું ?
વારંવાર જ્ઞાનાભ્યાસ. (૧૦૮) ખરું સુખ કેને છે?
જેઓ આત્મ સ્વરૂપમાં રમતા હોય છે તેમને
(
સમાસ. )
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ શ્રી મહાવીર પ્રિન્ટિંગ વર્કસ, ધનજી સ્ટ્રીટ, મુંબઈ નં. 3.