Book Title: Shraddhgun Vivaran
Author(s): Chaturvijay
Publisher: Jain Atmanand Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022018/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAchaguNa vivaraNa. .. are zrI jaina AtmAnaMda sabhA, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - sadura hatuti. sajjhAnAmRtavarSaNe gatamado bhavyAMginAM bhArate, raktaHzudavicAracAru caritaH samyaksadAsaMvRtaH dravyakSetra svabhAvakAlanItiSu AjJAM sadA nirvahana , zrAddhAnAMguNasaMnidhivitaraNe AnaMdasUriM stumaH A bharatakSetramAM bhavya janane nirmaLapaNe satyajJAnarUpa amRta jemaNe siMcyuM che, jeo haMmezAM nirmaLa aMta:karaNavALA, sadAcAramAM tatpara ane idriyadamanamAM pravRtta hatA, zrI jinezvaranI dravya, kSetra, kALa ane bhAvarUpa rAjanitinuM pAlana karatA hatA, te zrImad vijayAnaMdasUrine prastuta "zrAddhaguNa vivaraNa" nA prAraMbhamAM stavIe chIe. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatI. che A ) che. ? RE? 02/ jana nyAyAbhAnidhi zrImavijayAnaMdasUrI. ( AtmArAmajI mahArAja ) The Bombay Art Printing Works, Fort Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vorA haThIsaMga jhaveracaMda sIrIza naMbara 1 lo. paramarSi zrI jinamaMDanagaNi viracita, zrI ' S zrAchaguNa vivaraNa nASAMtara. (jina vacanAmRta mahodadhimAMthI paramarSi gItArtha vacana taraMga bindurUpa zrAvakadharmarUpI kalpavRkSanA uttama guNorUpI punuM daSTAMta yukta vistAra vaDe vivecana.) anuvAdaka, (pravartakajI mahArAja zrI kAntivijayajI mahArAjanA ziSya) zrImALyunirAja zrI caturavijayajI mahArAja virA haThIsaMga jhaveracaMda bhAvanagara nivAsInI Arthika sahAya vaDe, prasiddha kartA, zrI jaina AtmAnaMdabhA-bhAvanagara, - --- - bhAvanagara-dhI AnaMda prI. presamAM zA. gulAbacaMda lalubhAIe chApyuM. vIra saMvata 2442. AtmasaMvata 21. vikrama saMvata 1972. i. sa. 1916. zrI AtmAnaMda jena graMthamALA na. 30 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ch zraddhAlutAM zrAti zRNoti zAsanaM, dhanaM vapedAzu vRNoti darzanam / kRMtatya puNyAni karoti saMyamaM taM zrAvakaM prAhuramI vicakSaNAH || bhAvA--je zraddhALupaNAne daDha kare, jinezvara bhagavAnanI AjJAne zravaNa kare, zubha kSetramAM dravyane zizna vAve (vyaya kare ) jina darzanane ( samyaktvane) vare, ( Adare), pApAnA nAza kare, ane saMyama kare, (mana iMdriyone vaza kare ) temane vicakSaNu purUSA zrAvaka kahe che. zrImad jinama DanagaNi, ) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eeeeeeeeeeeeeeSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS ( zrImAn pravartta kajI zrIkAntivijayajI mahArAjanA ziSya.) MALA 2023 2 munirAja zrI caturavijayajI mahArAja, ( zrI zrAddha guNavivaraNugraMthanA bhASAMtara karyAM. ) The Bombay Art Printing Works, Fort. eeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeees. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ JobNIvajha-4-20%-30 % 3 me - * * paramakRpALu zAMtamUti zrImadda haMsavijayajI mahArAja tathA zrImAn paMnyAsajI mahArAja zrI saMpattavijayajI mahArAja zumAre sAta varSa upara A zaheramAM padhAryA hatA, ghaNAMja thelA divasanI atre sthiratA chatAM te daramyAna A zrAddhaguNa vivaraNa graMtha vyAkhyAnamAM vAMcatA hatA, te vakhate teo sAheba zrAvakavarga mATe A graMthanI eTalI badhI upayogitA jaNAvI hatI ane sAthe AjJA karI hatI ke, A zrAvaka upacAgI graMthanuM bhASAMtara karAvI A sabhA taraphathI prasiddha thAya te samAjane ghaNeja lAbha thaze, sAthe A graMthamAM Arthika sahAya ApanAra gRhastha vorA haThIsaMgabhAIjhaveracaMdane paNa AvA upayogI graMthe prasiddha karavA mATe graMthadvAranA kAryamAM lakSmIne vyaya karavA prasaMganusAra upadeza ApyuM hatuM, je mATe A baMne mahAtmAonA upadezarUpa nimittathI A graMthanI kaMI zarUAta karavAnI IcchA thaI, je mATe ukta baMne mahAtmAone aMtaHkaraNa pUrvaka AbhAra mAnIye chIye. tyArabAda keTalAka samaya vityAbAda ukta gRhastha verA haThIsaMgabhAI jhaveracaMdanI IcchA A graMtha mATe sahAya ApavAnI thatAM tenuM bhASAMtara karAvyuM te pUrNa thayA bAda atre sabhAnA sAmAnya dhArA mujaba te bhASAMtara zrImAna munirAja zrI caturavijayajI mahArAjane sAvaMta tapAsI javA vinaMti karI, je uparathI teozrIe te tapAsatAM te bhASAMtara joIe tevuM mAlama khayuM nahIM, jethI A sabhAnI namra vinaMtithI ane teozrInI pUrNa lAgaNI hovAthI A graMthanuM bhASAMtara sabhAupara kRpA karI pote kahyuM cham chanca -Iti-jANavAnI jI-chAvaNa) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navesarathI karI ApavA mahada kRpA darzAvI. pitAnA jJAna, dhyAna, sakjhAya ane munidharmanI kriyA vagere karatAM, temaja te sivAya pATaNanA jena bhaMDArAnI potAnA gurUrAja pravartakajI mahArAja zrI kAntivijayajI mahArAjanI sAthe uddhAra ane vyavasthA karatAM, temaja A sabhA taraphathI ane bIjAo taraphathI teozrInI atyaMta lAgaNI ane kALajIthI graMthadvAranA kAryamAM Akho divasamAM ghaNe TAIma teozrIne vyatita thatAM chatAM, uparAMta vakhata laI A mahada graMthanuM bhASAMtara ghaNuja tasdI laI karI ApI jena samAja upara mahada upakAra karyo che. AvuM sarala ane suMdara alanA rahita bhASAMtara teonI kRpA vaDeja prasiddha thayuM che, jethI A sthaLe A sabhA teozrIne aMta:karaNa pUrvaka AbhAra mAne che. ane AvI kRpA teozrInI thavAthI ane sArthe Arthika sahAyaM epinAranI IcchAthI te upakAranI nizAnI tarike e mahAtmAne pheTegrApha A graMthamAM ApI kaMI trANumukta thaIe chIe. prasiddha kara. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G ~-~ -~-~ a - vArA haThIsaMgabhAi jhaveracaMda, zrI chaThThI jaina zvetAMbara kAnapharansanI rIsepazana kamITInA pramukha sAheba, bhAvanagara, - thAva che - The Bombay Art Printing Works, Fort. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa patrikA. zeTha haThIsaMgabhAI jhaveracaMda vorA. bhAvanagara. Apa vyavahArika sthitimAM zrImAna che. dharmanA ucca saMskArI kuLamAM ApanA janma thayelA heAvAthI te saMskAranA maLe, Apane maLela uttama lakSmInA anya anya prasaMge tIrthayAtrA, UdyApana, pratiSThAmahAtsava, jIrNoddhAra, gurUbhakti vagere dharmAM kAryomAM aMta:karaNanA dhArmika utsAhathI sArA vyaya karI Ape yaza prApta karela che; vaLI sAdhamI badhu paratvenI ucca lAgaNIne laIne zahera bhAvanagaramAM maLela zrI jaina kAnta vakhate keAmanI sevAnA te uttama kArya mATe Ape udAra hAthathI dravya vAparyuM hatu, te sAthe jJAnAdvAranA kArya upara Apane khAsa prema hAine A zrAdguNa vivaraNa jevA mahAna graMthamAM paNa Ape sArI udAratA batAvI che; tene laine temaja A sabhA upara paNa puratI prIti dharAveA che tethI A zrAvakapaNAnA guNane dhAraNa karAvanArA ane jayazrInI siddhine ApanAro A apUrva graMtha ApazrIne arpaNa karIe chIe. prasiddha kai. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Liao De Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA rarara pratyeka manuSya potAnA jIvanane uddeza samajI uttama adhikArI thavuM joIe. tevo adhikAra Sws prApta karyA sivAya A vizALa saMsArasAgaramAM piotapotAnI zakti-anusAra prayatna karIne pratyekane jIvananaukA mATe je mArga kADhavo paDe che, te kADhI zakAtuM nathI. ApaNI pAchaLa anaMtakALa vitela hoya che ane ApaNe jIvanadazAmAM jema jema AgaLa vadhatA jaIe chIe, tema tema ApaNI samakSa vizALa ane abhedya bhaviSyakALa paNa AgaLa vadhato ja hoya che, evI rIte ApaNI karmoe nImelI maryAdA hoya, tyAM sudhI e jIvanayAtrA cAlatI rahe che, ane aMte kALa ApaNane A saMsAranA mahAna raNAMgaNamAMthI upADI jAya che, paNa te samaye ApaNe mahAna samarAMgaNamAM keTalA vijayI thayA chIe ke parAjita thayA chIe, e vAtane nirNaya ApaNane adhikAraja karAve che. e uttama adhikAra saMpAdana karavAnuM sAdhana guNo che. pratyeka manuSya prANumAM karmAnusAra bIjarUpe kiMvA vizeSa spaSTarUpe e guNonI preraNA rahelI hoya che. te guNono jyAre vikAza thAya che, tyAre manuSya jIvananI bhavyatA prakAzI nIkaLe che. karma puddagalanA anAdi saMbaMdhathI vicitra vezane dhAraNa karI AtmA A saMsAranI caturvidha gatimAM bhramaNa karyA kare che, temAM jyAre sukarmavege tene manuSya gati prApta thAya che, tyAre te guNa meLavavAne pUrNa adhikArI thaI zake che. jJAna, darzana ane cAritramaya AtmAnuM vAstavika svarUpa jevAne ane jANavAne je guNenI AvazyakatA che, te guNe manuSya gatimAM sArI rIte meLavI zakAya che. bhagavAna tI karee paNa satravANImAM eja prarUpaNuM karelI che. teo upadeza che ke, "A jIva vastutAe zuddha che paNa tenI zuddha dazA karmane lIdhe dabAI jAya che-AcchAdana pAmI jAya che, tethI te svabhAva dazA bhulI jaIne vibhAvadazAmAM AvI paDe che, tethI teNe pitAnI parama vIrya sparaNuM karI pitAne zuddha svabhAva pragaTa kare joIe." bhagavAna devAdhidevanA A upadeza uparathI siddha thAya che ke, pratyeka manuSya AtmAe vayaskaraNe karavI joIe, e vIrya skaraNA AtmIya guNone laIne ja pragaTa karI zakAya che, ane tethI kharekharI mAnasika unnati meLavI zakAya che. A saMsAranA nitya vyavahAramAM rahIne dharmane adhikAra athavA dhamanI yogyatA prApta karavA mATe tevA ucca guNonI pUrNa AvazyakatA che. manuSyane A saMsAramAM aneka prakAranI Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakRtionA saMsargamAM AvavuM paDe che tethI pitAne avazya kartavya je je vyavahAra hoya temAM je je prakRtine yoga thAya tene pitAnA vyavahArika kArya eTale ja saMbaMdha rAkhI pitAnA mukhya nizcayamAM vikSepa thavA devo nahi. ApaNA zubha nizcayane virodhI evA vicArathI taNAI javA karatAM, ApaNAM zubha vicAramAM anya jano dorAya tema karavAne yatna rAkhavo, maitrI Adi uttama bhAvanAothI dorAI sarva prANImAtra tarapha vAtsalya prema prasAra ane sarvopayogI grahAvAsamAM rahIne paNa anAsakti rAkhI, samabhAve vatta manuSyajIvanane unnata karatAM javuM, e uttama zikSaNanA pATha guNa meLavavAthI ja prApta karI zakAya che. AhAra, vihAra, vicAra, vAMcana, saMgata, vyavahAra Adi sarva pravRttimAM je uttama guNone prakAza pADavAmAM Avaze, te pachI tamane A viSamaya saMsAra paNa amRtamaya lAgaze, keI sthAne durAgraha ke anAdaranI buddhi utpanna thaze nahi. koI priya padArthane abhAve kaleza thaze nahi, parajIvanamAM paNa svajIvana eTale sudhI bhaLI gayeluM lAgaze ke anyanA harSazekathI tamane harSazoka thayA vinA raheze nahiM ane zakti-anusAra sarvane sahAya karavAnI paNa IcchA thaze. unnata vicAre ane bhavya bhAvanAo zuddha thayelA tamArA aMtaHkaraNarUpI darpaNamAM vadhAre spaSTa rIte pratibiMba pAmaze, akasmAta tamane tamArI umadA AzAo ane IcchAo pUrNa thatI jaNAze; jaina-AgamanA tatvonuM jJAna ane tenA khulAsA svataH prApta thaI Avaze, tamArI daSTija kaI divya prakAre khulI jaze, zaMkA, AkAMkSA, jaDatA, pramAda, Alasya, viSayabhogecchA, mithyAtva, asthiratA, tathA caMcaLatA vagere dezo tamArAthI dUra raheze, ane bhavya jIvananuM svarUpe prApta karI tame dharmanA pUrNa adhikArI thaI zakaze. AvI rIte dharmanI saMpUrNa yogyatA guNathI ja meLavI zakAya che, e vAta sarva prakAre siddha thAya che. have te guNonuM svarUpa kevuM che ? ane te guNa manuSyane tenA jIvanamAM keTalA lAbhakartA che ? te viSenuM savistara ane daSTAMta sahita vivecananuM jJAna pratyeka zrAvake saMpAdana karavuM joIe. ane te jJAnane pitAnA nirmaLa cAritramAM utAravuM joIe. tema karavAthI graha sthAvAsamAM rahelA dharmAdhikArI zrAvakamAM sAMsArika unnatinI, anubhavasiddha dharmakAryanI, nItinA nirmalabodhanI ane chevaTe AtmajJAnanI bhAvanAe skurita thAya che, temaja pitAnA ucca AzayenuM ane mahA prabhAvika samakitanuM mahAbaLa paNa pragaTa thAya che. A zrAddhaguNa vivaraNa graMtha uparyukta sarva mAhAsyathI bharapUra che. ane gRhastha zrAvakane dharmane adhikAra prApta karavAmAM je guNonI AvazyakatA che, tene yathArtha rIte batAvanAra che. ane dharmanA adhikArI koNa? e praznane yathArtha nirNaya karAvanAra che. jeoe zrAvakapaNAnuM zuddha svarUpa prApta karavA nizcaya karyo hoya, eTale ke jene ApaNe zuddha zrAvaka kahIe chIe, teo AvA graMthanA prathama pade adhikArI che ane khAsa karIne tevAoneja uddezIne ApaNAM mahopakArI mahAtmAoe AvA graMthe lakhelA che. eTaluM ja nahi paNa sarvamAnya sarvopayogI thaI zake tema paNa che. AvA graMtha vAMcI, vicArI gRhasthAvAsIo pitAnA yathArtha svarUpane samajI zake che ane pariNAme dharmanA pUrNa adhikAri vargamAM dAkhala thaI zake che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gRhasthavarganA ubhaya lekanA zreyane sAdhanArA A graMthanI aMdara tenA kartA paramArSi zrI jinamaMDanagaNIe gRhastha dharmanuM pratipAdana karavAne zrAvakanA pAMtrIza guNonuM yathArtha varNana karI batAvyuM che ane prasaMgopAta manana karavA yogya daSTAMta ApI gRhastha jIvananuM parama sAdhya je guNa che, tenuM chaTAdAra khyAna ApeluM che. gRhasthadharma munidharmathI saraLa ane susAdhya che, tethI tenI Agha upayogitA siddha karavAne graMthakAre te upara aneka prakAre u. lekha karela che. graMthanA AraMbhamAM zrAvaka zabdanA arthanuM gaurava bhareluM pratipAdana karavAmAM kartAe pitAnA pAMDityane prabhAva sArI rIte batAvI Ape che. ane zrAvakanA satya lakSaNa zAstrIya pramANathI uttama prakAre siddha karI batAvyA che. te prasaMge zrAvakadharmanuM svarUpa, dharmopadeza ApavAnI yogyatA ane tenA prakAra hRdayagrAhI daSTAMtathI evA uttama prakAre darzAvyA che ke, je vAMcavAthI sAmAnya vAcane paNa te saralatAthI grAhya thaI tema che. dharmanA sAmAnya ane vizeSaevA be prakAra che. sabhya vartana e sAmAnya dharma ane - tAravatAdhirUpa-e vizeSa dharma gaNAya che. temAM sAmAnya dharma hoya to ja vizeSa dharma suzojita thAya che. A lekhamAM kartAe sAmAnya dharmanuM svarUpa darzAvyuM che. ane tenI aMdara gRhastha zrAvakanA guNanuM pratipAdana kareluM che. prathama gRhastha zabdano artha "H lai tiiti rati pRthaH" eTale strI sAthe ghara mAMDIne rahe te gRhastha kahevAya che. te gRhavyavahAranI sthApanA vaibhavane laIne bane che ane te vaibhava nyAyathI meLavavo joIe. mATe gRhasthanuM prathama lakSaNa "cAyatravimavaH " ema batAvavAmAM AvyuM che. zuddha vyavahArathI ( nyAya-pramANikapaNAthI) upArjana karelI saMpatti gRhastha ane tenA parivArane sukhakArI thAya che. ane tethI gRhAvAsanA sukho niHzaMkapaNe bhagavAya che. anyAyapArjita saMpatti zaMkA ane bhayanuM sthAna rUpa banI A leka tathA paralokamAM anarthanuM kAraNa thaI paDe che. A viSe graMthakartAe spaSTa vivecana karI ane caritAnuyoganA prAcIna daSTAMtarUpa kathAnake ApI e Adya guNane divya prabhAva sArI rIte darzAvyo che. jenI aMdara gRhasthanA jIvanane ujavaLa ane yazasvI banAvanArA dAnadharma viSe paNa sAro isAro karavAmAM Avyo che. A prasaMge anyAyopArjita dravyanA 5riNAmane darzAvanArUM raMkazreNInuM daSTAMta ghaNuM subodhaka ApavAmAM AvyuM che. ane tene aMge vyavahAra zuddhinuM svarUpa, nyAyaniSTha vRttinuM mAhAmya, devadravyAdikanA bhakSaNathI thatI hAni, zuddha RjuvyavahAranA prakAra, lakSmInA yogathI buddhinI vicitratA, te saMbaMdhe dhanazreNInuM daSTAMta ApI graMthakAre prathama guNa viSe ghaNuM rasika vivecana kareluM che. gRhastha nyAyapArjita vaibhavavALo hoya paraMtu jo tenAmAM ziSTAcArane guNa na hoya te te yogya kahevAya nahi. tethI te pachI " ziSTAcAranI prazaMsA karavA rUpa>> bIjA guNanuM varNana ApavAmAM AvyuM che. A upayogI guNanA varNanamAM sadAcAranA lakSaNa ApavAmAM AvyA che ke, jenI aMdara zrAvaka gRhastha lokApavAdane bhaya rAkhavo, garIba-nirAzrita lekene nyAta, jAta ke dharmane bheda rAkhyA vinA uddhAra kare, bIjAe karelA upakAranI kadara karavI, Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 dAkSiNyatA rAkhavI, keInI niMdA karavI nahiM, purUSonI prazaMsA karavI, vipattimAM dheya rAkhavuM, saMpattimAM namra thavuM, prasaMge thoDuM bolavuM, kaI sAthe virodha karavo nahiM, aMgIkAra kareluM kArya purUM karavuM, nakAmA kharca kare nahiM, haMmezA yogya sthAne kriyA karavI, sArA kAma karavAno Agraha rAkho, pramAda choDI devo, kAcArane anusaravuM, ane jamAnA pramANe cAlavuM, A pramANe ziSTAcAranA lakSaNe batAvI te upara kailAMbI nagarInA dharma pALa ane vasupALa zreNInuM asarakAraka daSTAMta ApI e bIjA guNanA varNananI samApti karavAmAM AvI che. gRhastha ziSTAcAra pALanAra hoya paNa je te vivAha saMbaMdhamAM avicArI banI jAya te tenI kula vyavasthAno bhaMga thaI jAya, tethI te pachI "samAna kula tathA zIlavAlA anya gotrI sAthe vivAha saMbaMdha joDavAne trIjo guNa ApavAmAM Avyo che. A guNanA vivecanamAM dharma ane adhamma maLI ATha prakAranA vivAhanuM varNana ApI te prasaMge kulIna kanyAnA lakSaNo tathA vivAhane yogya vayanuM svarUpa pratipAdana karI zrAvaka gRhasthAvAsanA ucca baMdhAraNa saMbaMdhe sAre ullekha karavAmAM Avyo che. strI ane purUSanI samAnatAne laIne ne dharma, zobhA, kIrti ane A lokanA sarva sukha prApta thAya che ane viSamatAne laIne kalaha kaleza pramukha doSo utpanna thAya che. A viSe graMthakAre subhadrAnuM daSTAMta ApI te dezanA acho citAra Apela che. A prasaMge zrAvaka kulanI uttama sthiti kevA putrothI rahe che, te vAta darzAvAne sujAta, atijAta, kujAta ane kulAMgAra e cAra prakAranA putronA lakSaNo ApyA che. je uparathI zrAvaka saMsAramAM strIputrAdika parivAranI vyavasthA kevI rAkhavI joIe, e vAta sUcavI te sAthe yathArtha gRhiNI zrAvikAnuM svarUpa paNa kahI batAvyuM che. uttama gRhiNI saMsArane zebhAve che ane adhama aMganA gRharAjyane chinna bhinna karI nAMkhe che. te viSaya carcA sAvitrI nAmanI eka halakI strInuM subodhaka daSTAMta ApavAmAM AvyuM che. A pramANe zrAvaka saMsAranA zikSaNarUpe A trIje guNa varNavI e viSayane samApta karavAmAM Avyo che. kadi zrAvaka gRhastha suna strInA yogathI yukta thayo hoya, paraMtu je te pApathI Darate na hoya te te yogya gaNAtuM nathI, tethI te pachI "pApabhIrUjha nAmanA cothA guNanuM vivecana karavAmAM AvyuM che. A guNanA vivecanamAM je purUSa pApabhIrU na hoya to tene anarthanA kAraNa rUpa aneka dusane lAgu paDe che. e vAta graMthakAre A guNane aMge darzAvI che. te pachI pApabhIrU gRhasthane kevA lAbho thAya che, te viSe kuzasthaLa nagaranA vimaLa tathA sahadeva nAmanA be zreSTikumAronuM daSTAMta ApI e cothA guNane samApta karavAmAM Avyo che. kadi gRhastha pApabhIru hoya paNa je prasiddha dezAcArathI ulaTI rIte vartato hoya to te gRhastha dharmane yogya gaNAto nathI, tethI "prasiddhadazAcAra' nAmanA pAMcamAM guNanuM varNana karI batAvavAmAM AvyuM che. jena gRhastha leka virUddha ke dharma virUddha AcArano tyAga karavo. joIe. anyathA te purUSa lokamAnya yazasvI ane siddhakArya thaI zakato nathI. A prasaMge graMthakAre gRhasthane zikSaNa levA gya keTalAeka leka virUddha kAryo gaNavI temAMthI dUra rahevA sAre upadeza Apela che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 ,, kardi prasiddha lAkAcAra pramANe vartAtA hoya paNa jo te gRhasthane paraniMdA karavAnI kuTeva hAya tA te upara kahelA guNa niSphaLa thai jAya che, tethI te pachI koinA avarNavAdana khelavA rUpa " chaThThA guNanA prasaMga sa MkSepamAM vaNuvI batAvyA che. nIca gotra ka` bAMdhanArA evAne A guNune vizeSa khAdha thavA mATe graMthakAre koi eka vRddha brAhmaNInuM asarakAraka dRSTAMta ApeluM che. prasiddha leAkAcAra pramANe varto ane parinaMdA parahare chatAM paNa jo naThArA gharamAM ane naThArA paDeAzamAM rahenAra gRhastha hoya te tene aneka prakAranI hAni thAya che, te khatAvAne " gRhastha kevA gharamAM ane kevA paDeAsamAM rahevu joie " te viSe sAtamA guNanuM vivecana karavAmAM AvyuM che. ane te viSe giranAra parvata pAse AvelA kuberapuranI a'bikA nAmanI viprapatninA dAkhaleA ApI naThArA paDeAzathI kevI hAni thAya che, e siddha karI khatAvyuM che. A ja prasaMgane puSTa karavA mATe te pachI AThamA guNa tarIke "satsa`ga rAkhavAnA" upadeza ApelA che. ane tene mATe vIrapura nagaranA prabhAkara nAmanA eka viprakumAranuM hRdayagrAhI dRSTAMta ApI graMthakartAe sadupadezanA ghaNA madhura svAda cakhADyo che. ,, upara kahelA badhA guNA prApta thayAM hAya chatAM paNa jo gRhastha mAtApitAneA parama bhakta na heAya teA te dharmInA adhikArI banatA nathI, tethI mAtA pitAnI bhakti-sevA karavArUpa " navamA guNu varNavI batAvyA che. A prasaMge graMthakAre satputranA lakSaNAnuM sArUM vivecana karI batAvyuM che. ane te upara keTalAeka maneArjaka dAkhalA ApI e guNanI upayogitA siddha karI batAvI che. uparyukta sarva guNA prApta thayA chatAM paNa gRhasthe potAnA jIvanamAM sAvaceta rahevAnuM che. kAI paNa sthaLa upadravavALu jovAmAM Ave te tatkALa tene tyAga karavA joie. te tyAganeja dazamA guNu tarIke gaNI graMthakAre . " gRhasthe kevA dezamAM ane kevA sthaLamAM rahevu joie, " e viSe sArUM vivecana kareluM che. nArA sthaLamAM vAsa karavAthI kevI hAni thAya che, te viSe padmapura nagaranA nivicAra rAjAnuM asarakAraka dRSTAMta ApI A guNanI kharI upayeAgitA siddha karI batAvI che. sArA yAgya sthaLamAM vAsa karanAra gRhastha paNa krAIvAra nidita kArya mAM pravRtta thaI jAya che, tethI te pachI " niMdita kAya mAM pravRtti na karavArUpa " agIyAramAM guNunuM varNana karvAmAM AvyuM che. A prasaMge ayogya kAryano AraMbha, prajA varga sAthe vireAdha, alavAnanI sAthe spardhA ane strI jAtinA vizvAsa-e cAra je mRtyunA dvAra kahevAya che, te viSe vivecana karI ane ujjayaNI nagarInA roga nAmanA brAhmaNanI dRSTAMta-kathA ApI graMthakAre A sA~payAgI mahAna guNunA uttama mahimA varNavI batAvyA che. te pachI svajana, svadeza, svAti ane rAjyane ahitakArI kavyane aMgIkAra na karavAne kheAdha ApyA che. ane tethI kevI hAni thAya che, te viSe aneka pramANA ApI sArI rIte pratipAdana karavAmAM AvyuM che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 upara kahelA badhA guNe prApta karyA hoya te chatAM je pitAnA gharavyavahAranI sthitine vicAra karyA vagara uDAupaNe kharca rAkhe to tenI vyavahAra naukA cAlI zakatI nathI, tethI te pachI ja "AvakanA pramANamAM khaca rAkhavAno bArame guNa varNavI batAvavAmAM Avyo che. gRhastha upArjana karelA dravyamAMthI kevI rIte vyaya kare ane upayoga kare, te viSe A prasaMge ghaNuM vivecana karI eka paNa zreNInuM asarakAraka daSTAMta ApeluM che. ane vaibhavane ane nusAra kharaca karanAra gRhastha pratiSThA, yaza, puNya, sukha ane saMpatti sArI rIte meLavI potAnA gRhasthAvAsane sArI rIte dIpAve che, ema pratipAdana karyuM che. gRhastha Ayocita vyaya karanAra Deya paNa je te gRhasthane chAje tevo veSa pahere nahIM to te gRhastha pitAnI pratiSThAne yathArtha jALavI zakatA nathI, tethI te pachI graMthakAre "vaibhavane anusAre veSa rAkhavAne teramo guNa varNavI batAvyo che. A guNane aMge mAMgalyanA svarUpanuM vivecana karI te viSe karNadevanuM manohara daSTAMta ApyuM che. je manana karavA jevuM che. 'mAMgalya veSathI bAhera svarUpa vaDe suzobhita dekhAto gRhastha buddhinA AMtara svarUpathI rahita hoya to te uttama gaNAtuM nathI, tethI "buddhinA ATha guNe meLavavA rUpa caudamA guNanuM varNana karI batAvyuM che. ane te upara nArada ane parvata nAmanA be vidyArthIonuM subodhaka udAharaNa ApeluM che. bAhya ane AMtara svarUpathI yukta thayele gRhastha jo satata dharmazravaNa karatA na hoya, to te vRthA jIvanavALo gaNAya che, tethI te guNanI pachI "dhama zravaNa karavArUpa panaramA guNanuM varNana karI te saMbaMdhe maNikAra zreSTI ane sudarzana zreNInA daSTAMto ApavAmAM AvyA che. je uparathI vAcaka ane zrotA-ubhayanA hRdaya upara dharmazravaNanA mahimAnuM svarUpa pragaTa thaI Ave che. bAhya ane AMtara svarUpanI zuddhivAle gRhastha zrAvaka zAstra zravaNa karato hoya paNa je te dharmanA sAdhanarUpe ane ciMtAmaNirUpe gaNAtA A manuSya zarIra tarapha upekSA rAkhI AhAra vihAranA niyama pALI zakatA na hoya te te avicArI purUSa gaNAya che, tethI tene mATe saMpAdana karavA yogya " ajIrNamAM bhejanene tyAga ane sakAle bhajana karavArUpa ?" soLamA tathA sattaramA guNanuM vivecana karavAmAM AvyuM che. ane te viSe dharmanA zAstrIya niyamo darzAvavAmAM AvyA che. sarva guNasaMpanna gRhastha gRhAvAsamAM rahIne dharma, artha ane kAma sAdhavA joIe ane pitAne ghera AvelA yogya atithine satkAra karavo joIe. A vAta siddha karavA mATe "trivarganA sAdhana karavArUpa" aDhAramA ane " atithinI bhakita karavArUpa" ogaNIzamAM ucca guNanuM graMthakAre sapramANa vivecana kareluM che. trivarganuM vivecana ane ati Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thinuM svarUpa evA uttama prakArathI varNaveluM che ke, je pratyeka vAcakane manana pUrvaka vAMcavA jevuM che. gRhasthanA gharamAM piSyavargamAM koNa koNa Avela che ane te te pratye kevI rIte vartavAnuM che, te viSe graMthakAre saMkSepamAM ghaNuM sAruM samajAvyuM che. ane atithi satkAra viSe pratiSThAnapuranA vikhyAta narapati zAlivAhanano subodhaka prabaMdha Apela che. vaibhava saMpanna thayelA gRhasthane ghera aneka yogya atithio Ave che, tema nirAzrita Azraya levAne paNa Ave che, temaja tenI salAha levAne ghaNuM 5 purUSa Ave che, tethI moTAIna abhimAnane laI tenAmAM mithyAgraha rAkhavAne svabhAva paDI jAya che ane tene laIne nirguNamAM pakSapAta karavAnI pravRtti thaI Ave che, tethI graMthakAre te pachI "mithyAbhiniveza tyAga karavArUpa" ane "guNamAM pakSapAta karavArUpa" vazamA ane ekavIzamA guNanuM svarUpa darzAvyuM che. je uparathI gRhastha dharmanI gyatAnuM yathArtha svarUpa jANI zakAya che. sAMsArika pravRttimAM aneka jAtanA kAryo thaI Ave che, ane tethI IvAra Akasmika upAdhio paNa utpanna thAya che, tethI yogya gRhastha niSiddha deza ane kALanI caryAmAM utaravuM na joIe. ane pitAnAmAM keTalI zakita che, tene vicAra karavo joIe. je deza, kALa ane zakitane vicAra karavAmAM na Ave te pazcAttApa karavAno prasaMga prApta thayA vinA rahetuM nathI, tethI te viSe "adeza ane akALa caryAne tyAga karavArUpa" ane "sva tathA paranA baLAbaLane jANavArUpa bAvIza ane vevIzamAM guNanuM khyAna ApavAmAM AvyuM che. temAM baLAbaLa jANavA upara lakSaNAvatI nagarInA rAjA lakSmaNusenanA maMtrI kumAradevanuM daSTAMta ApI graMthakAre e guNanI mahattA sArI rIte pratipAdana karI che. pratyeka gRhastha vrata ane jJAnathI vRddha evA purUSonI sevA pUjA karavI joIe ane pitAne Azraye rahelA piSya varganuM poSaNa karavuM joIe. te sivAya gRhasthadharmanI upayogitA siddha thatI nathI. tene mATe " vratadhArI ane jJAnavRddhonI pUjA karavA rUpa ane pathya - ganuM poSaNa karavA rUpa" covIza tathA paccIsamAM guNenI AvazyaktA darzAvI che ane te prasaMge vratI, vRddha ane piSyajanonA svarUpanuM spaSTIkaraNa sArI rIte karI batAvyuM che. vividha karmonA vilAsavALA saMsArI jIvanamAM gRhasthane kSaNe kSaNe AgAmI anarthonI zaMkA rAkhavAnI che ane kAryakAryanA vizeSa jJAnane meLavavAnuM che. tethI tene mATe "lAMbe kAle thanAra anardhAdikane vicAra karavA rUpa ane vizeSa jANavA rU5 chavIza ane satyAvizamA guNonuM svarUpa darzAveluM che. e guNenA mAhAtmane pragaTa karavA dhanazreNI ane subuddhimaMtrInuM rasika daSTAMta ApavAmAM AveluM che. pratyeka gRhastha bIjAe karelA upakAranI kadara karavI joIe. tema na karavAthI te lekamAM kRta gaNAya che, tethI tenI tarapha leke mAnadaSTithI jotAM nathI. je gRhastha kRtA hoya che, te Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 lokapriya thAya che. ane lekajhIti meLavavAmAMja gRhastha jIvananI uccatA gaNAya che, tethI graMthakAre "kRtajJa, ane lekavallabha thavA rUpa" aThayAvIsamA ane ogaNatrIzamA guNo sArA vivecana sAthe darzAvyA che. kRtajJatAnA guNa upara vasaMtapuranA jitAri rAjAne ane lekavalabhANanA guNa upara abhayakumAra maMtrIne rasika daSTAMta ApI, graMthakAre e ubhaya guNonuM gaurava yathArtha pratipAdana kareluM che. gRhastha kRtajJa ane kapriya thayo hoya chatAM paNa jo tenAmAM lajajA ke dayA na hoya te te nyUnatAvALo gaNAya che. tethI uttama gRhastha lajajA ane dayA dhAraNa karavI joIe. tethI graMthakAre te pachI "salaja ane sadaya rUpe 2 trIza ane ekatrIzamA guNonuM yathArtha digdarzana karAvyuM che ane tenI puSTine mATe aNahilapurapATaNanA mahArAjA kumArapALanA maMtrI AMbaDa deva ane mahArAjA vikramAdityanA subedhaka daSTAMta ApavAmAM AvyA che. ahiM sudhI gRhasthanA vartana saMbaMdhI guNe darzAvyA pachI graMthakAra tenA AtaguNonuM varNana kahI batAve che ke je guNo gRhastha zrAvakanI mAnasika uccatAne darzAvanArA che. uttama svabhAvanA prabhAvane darzAvanAra gRhastha prathama te saumya-manahara AkRtivALo hovo joIe. darzanIya, ane prasanna mUrti gRhasthanA dekhAva uparathI tenA AMtaraguNe jaNAI Ave che. bhayajanaka AkRtivALA purUSa durguNI hAI lekane uTheganuM kAraNa bane che. tethI graMthakAre "sAma" nAme batrIza. guNa darzAvI rAjA vIravaLanuM AkarSaka daSTAMta ApyuM che. je saumya hoya te paropakArI levo joIe. tema vaLI paropakAranA guNa vagaranI saumyatA nakAmI gaNAya che, tethI te guNanI pachIja tetrIzamA guNa tarIke paropakArane gaNela che. graMthakAre A sthaLe paropakAranA mAhAtmyane darzAvanAruM sAruM vivecana kareluM che. te guNane AkarSaka banAvavA mATe vikama ane bharata rAjAnA subodhaka daSTAMto ApavAmAM AvelA che. je vAMcavA uparathI paropakArane adbhuta prabhAva vAMcakenA jANavAmAM AvI zake che. upara kahelA sarva guNothI yukta thayelA gRhasthane sAMsArika pravRttio viSamaya evA viSaya jALamAM kheMcI na jAya tethI chevaTe "aMtaraMga zatru jevA kAma kedhAdino tyAga karavArUpa" cotrIzame. guNa darzAvyo che. te prasaMge e AMtara zatruonuM yathArtha svarUpa batAvI graMthakAre gRhasthane adhyAtma mArga tarapha vALavAnI sUcanA karI che. ane tenI pachI chevaTe "iMdriyone vaza karavArUpa" pAMtrIzamAM guNanuM sarvottama digdarzana karAvyuM che. A mahAna aMtima guNone atula prabhAva darzAvavAmAM graMthakAre pitAnuM kharekharUM pAMDitya pragaTa karI batADayuM che. ane chevaTe A mArgAnusArI pAMtrIza guNa ke jeonuM sevana karavAthI abhyadaya ApanArA aizvaryane prApta karI bhavya purUSa samyakatva sahita nirmala bAra vrata rUpa zrAvakadharmane prApta karI mokSapadanA adhikAIi thaI zake che. ekaMdara A graMtha gRhastha zrAvaka jIvananA mArgadarzaka tarIke bahu upayogI che. A graMthanI mahattA ane upayogitAnA saMbaMdhamAM jeTaluM dhArIe teTaluM kahI zakAya tema che. graMthanI Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 zailI bahuja uttama che, te sAthe prasaMge prasaMge AvelA vividha subhASita kaMThastha karavA yogya ane manana karavA yogya che. A graMthanA kartA zrIjinamaMDanagaNI vikrama saMvata panaramA saikAmAM vidyamAna hatA. teo zrI tapAgaccha rUpI kamaLane vikAza karanAra zrI jagacaMdra sUrinA parivAramAM thayelA hatA, teo jaina dharmamAM prakhyAta thayelA zrI samasuMdara sUrinA ziSya hatA, mahAtmA somasuMdasUri bhAratavarSamAM eka sArA vidvAna ane lekhaka gaNAtA hatA. teoe pannApara tathA pratyAkhyAna bhASya upara TIkA racelI che. temaja yegazAstra, upadezamALA, paDAvazyaka tathA navatatva pramukha graMtha para subodhaka TabA racelA che. graMthakAre A graMthanI prazastimAM potAnI gurU paraMparA kramavAra ApI che. chevaTe jena gRhastha dharmanA prabhAvane pragaTa karanAra ane mArgAnusArIpaNAnA mAhAsyane darzAvanAra A zrAddhaguNa vivaraNano graMtha sarva sAdhami baMdhuonA vAMcavAmAM Ave ane tethI karIne temanAmAM gRhasthAvAsanI uccatAnI, kartavyaniSTha dharmakAryanI, sadAcAra tathA sattananA nirmaLa bodhanI ane paraMparAe adhyAtma jJAnanI bhAvanAo purita thaI Ave temaja gRhavAsanA ucca AzayonuM ane kharekhara jainatatvanuM mahAbala pragaTa thaI Ave evA hetuthI A mahAna graMtha prasiddha karavAmAM Avyo che. A zrAddhaguNa vivaraNa mULa graMtha paNa munirAjazrI haMsavijayajI mahArAjanA upadezAnusAra Arthika sahAya maLavAthI pravartakajI mahArAjazrI kAtivijayajI mahArAjanA ziSya munirAjazrI caturavijayajI mahArAje tenI bIjI prati ekaThI karI meLavI, zodhI chevaTe mupha vagere tapAsI ApavAmAM je kRpA darzAvI ke jene laIne te mULa graMtha paNa ame prasiddha karI zakyA chIe. A graMthanA bhASAMtaranI yojanA uttama prakAre karavAmAM AvI che. mULa kartAne Azaya samajI zakAya tema jaina zailIne anusarI arthane ullekha karavAmAM Avyo che. banatI rIte saralatA ane sugamatA rAkhavAmAM AvI che. ame AzA rAkhIe chIye ke, pratyeka jaina gRhasthane upayogI evo A graMtha dareka jaina kuTuMbamAM AdaraNIya thayA vinA raheze nahIM. je ema thaze te kartAne, anuvAdaka ane prakAzakane zrama sarva prakAre saphaLa thayele gaNAze. zahera bhAvanagaramAM saM. 1964nI sAlamAM ApaNI zrI jena vetAMbara konpharansanuM chaThTha adhivezana karavAmAM AvyuM te vakhate A mahAna pariSadRne tamAma kharca A zaheranA agragadhya gRhastha verA haThIsaMgabhAI jhaveracaMde Apela hatA, ane bhAratavarSanA zrI saMdhanI yathAzakti bhakti karI hatI. te mAMgalika kAryanI khuzAlImAM A sabhAne rUA. 1000) eka hajAranI rakama jJAnano uddhAra karavA nimitte graMthamALA (sIrIjha) mATe bheTa ApavAnI IcchA jaNAvelI te mujaba sabhAe dhArAnI rUie A graMtha temanI sIrIjhanA prathama puSpa tarike chapAvI prasiddha karyo che. AvI rIte AvA upayogI graMthane prasiddha karI jJAAvAnA- ucca kAryo karavAne mATe Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitAne udAra hAtha laMbAvI manuSya janmanuM sArthaka karanAra ukta Arthika sahAya ApanAra gRhasthane dhanyavAda ApavAmAM Ave che, ane tenuM anukaraNa karavAnuM zubha pagaluM bharavA anya baMdhuone sucanA karavAmAM Ave che. sadarahu graMthanI zuddhine mATe yathAzakti prayatna karavAmAM Avyo che chatAM daSTidoSathI ke presaSathI keI paNa sthaLe alanA jaNAya te kSamA yAcIe chIe. AtmAnaMda bhavana. vIra saMvata 2442, Atma saMvata 20. | vikrama saMvata 1972. zrImAnmahAvIra prabhunI janma tIthI. gathI vallabhadAsa tribhuvanadAsa, zeTha harajIvanadAsa dIpacaMda. sekreTarIo. che .'t, Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zeTha haThIsiMga jhaveracaMda vhoranuM saMkSipta jIvana caritra. die now vorA haThIsaMga jhaveracaMdane janma kAThIyADamAM prakhyAta zahera bhAvanagaramAM saMvata 1916 nA kArataka vadI ekAdasIne roja thayo che. teo jAte vizAzrImALI vaMza ane janma vaNIka hoIne temanuM kuTaba vorAnA aTakathI oLakhAya che. gohilakuvRttAMta. LanA ( A rAjyanA) Adya mahArAjazrI bhAvasiMhajIe jyAre bhAvana gara zahera vasAvyuM te vakhate vahorA kuTuMbanA pUrvajo te zaheranuM toraNa bAMdhavAmAM sAmela hatA. prathama zeTha hemajI kuMvarajI nAme eka gRhastha rAdhanapurathI kAThIyAvADamAM AvelA hatA. temanI sAthe varatejathI nemA herAne Adya mahArAjA bhAvasiMhajIe ghaNuM sanmAna sAthe bolAvI bhAvanagara zaheramAM vasAvyA hatA. temaNe bhAvanagaramAM rahI potAnI vyApAra kaLA khIlavI hatI. jemA vaherAne bhANajI ane devazI nAme be putro thayA hatA. temAM bhANajI ne gAMgajI ane thebhaNa nAme be putro thayA hatA. e cAre zAkhAomAMthI verA vaMza vRddhi pAme che; jemanA nivAsathI bhAvanagaramAM vahorAzerIne nAme e sthaLa adyApi prakhyAta che. gAMgajInA putra hemA vorA tathA devasI verAnA putra savacaMda vahorAe potAnA vyApAra kaLAthI sArI khyAti saMpAdAna karI bhAvanagaranA sarve vyApArImAM agra padavI meLavI hatI. jinAlayo jaina upAzrayo vagere je bhAvanagaramAM thayelA che, temAM agra bhAga A horA kuTuMbane ja che.. dhArmika ane vyApArika unnatine saMpAdana karanAra hemajI verAne jyacaMda, suracaMda ane karazana nAme traNa putro thayA hatA. temAM vacalA putra suracaMdane jazarAja ane jhaveracaMda nAme be putro thayA hatA. teomAM je jhaveracaMda zaherA A jIvanavRtAMtanA nAyaka haThIsaMgabhAInA pitA thAya che. temanA pitAmaha suracaMda vorAnuM siddhatitha-pAlItANAmAM vikhyAta diyArA kuTuMbanA vAlajI gaNezanI putrI jhINabAI sAthe lagna thayuM hatuM. te parama zrAvikA jhINabAinA Agamana pachI suracaMda herAnI samRddhimAM ghaNuM vadhAro thayo hato. ane dhArmika kAryo karI Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 suracaMda herAne rAjamAna ane saMdhamAna baMne saMpAdAna thayAM hatA ane bhAvanagaranA samagra saMdhanA teo nAyaka banyA hatA. suracaMda vaherAnA svargavAsa pachI jyeSTha putra jazarAja herA, laghu pUtra jhaveracaMda horA baMne bhrAtAo bhAvanagaranA saMdhanI agra padavI para AvyA hatA. teo baMnemAM uttama prakArane bhAtRbhAva hate. zrAvaka janmanI sArthakatA karavAne temaNe aneka prakAranAM dharmakAryo karyA hatAM ane jaina dharmanA utamAM atizaya vRddhi karI hatI. vorA haThIsaMgabhAInI mAtAnuM nAma lAdhIbAI hatuM. jemAM vikhyAta kuTuMbavALA zA. kalyANajI tejazInAM putrI thatAM hatAM. temanA udarathI traNa putrIo upara zeTha haThIsaMgabhAIne janma thayo hato. mAtApitAnA lADamAM ucharelA vorA haThIsaMgabhAIe pitAnA Azraya nIce rahI gujarAtI bhASAnuM sAmAnya jJAna meLavI temaNe potAnI vepAra vidyA upara sAruM dhyAna ApyuM hatuM. paraMparAthI dharmanA saMskAra pAmelA hovAthI temaja zuddha deva, gurU, dharmane mAnanArA pitAnA kuTuMbanA sahavAsathI zeTha haThIsaMgabhAI paNa deva, gurUdharma pratye sAre prema dharAve che. ane te sAthe vepAra kaLAnI sArI tAlIma laI potAnI peDhInA sarva kAryamAM sArI praviNatA paNa saMpAdana karela che. vArA haThIsaMgabhAIne temanAM eka prathamanAM patni svargavAsI phulIbAI ke jeo bhAvanagaranA zeTha bhANajI bImajInAM putrI hatAM. tene harakara nAme eka putrI che. tene vaLAnA metA kuTuMbamAM zeTha gulAbacaMda jIvAbhAInA jayeSTha putra durlabhajI vere ApelAM che. temane hAla cAra putrIo ane be putra che. moTI putrInuM nAma vijakera ane nAnI putrInuM nAma raMbhA vagere cAra putrIo che. ane putranuM nAma prabhudAsa vagere be putro che. hAlanI be strIo dIvALI tathA motIne kaIpaNa pharajada nathI. zeTha haThIsaMgabhAI jyAre gya vayamAM AvyA, tyAre temanA taraphathI jena dharmane udyota karanArA ghaNA kAryo thayelAM che. temanuM kuTuMba bhAvanagaranA jaina saMghamAM je dharma ane yAtrAo vikhyAti pAmeluM che, tenuM kAraNa paNa temanI dhArmika pravRttIja che, A bhArata varSanA ghaNuM bhAgamAM saMvegI sAdhuone mATe parivAra munirAjazrI buTerAyajI mahArAjathI zarU thayela che. temanA parivAramAM vikhyAta thaI gayelA gaNi mULacaMdajI mahArAja saMvata 1908nI sAlamAM bhAvanagara padhAryA hatA te vakhate temaNe baherA zerImAM AvelA eka vizALa bhAgamAM utarI potAnA vyAkhyAnane sAre lAbha herA kuTuMbane Apyo hato ane svargavAsI nitivijyajI mahArAjane dikSA mahotsava paNa e kuTuMbanA AgrapaNA nIce thayo hato. te pachI saMvata 1914nA varSamAM munirAjazrI vRddhicaMdrajI mahArAja paMjAbamAMthI AvelA hatA ane temanA upadezane mahAnalAbha bhAvanagaranI jena prajAne maLyo hato je lAbha zeTha haThIsaMgabhAinA kuTuMbe ghaNuM cAturmAsa sudhI lIdho hato. munirAja vRddhicaMdrajI mahArAjanA UpadezathI zeTha haThIsaMgabhAinAM vaDIla mAtuzrI taraphathI rUpAnuM gheDIyApAraNuM karAvI zrIsaMghamAM mUkavAmAM AvyuM che, je prativarSe vIraprabhunA janmatsava vakhate tene sAre Upayoga thAya che. zeTha haThIsaMgabhAi svataMtra thayA pachI temaNe dhArmika yAtrAomAM pitAnI lakSmIne sAre sadupayoga kare che temanA kAkA jasarAja herAnA putra amaracaMdabhAI ke jeo temanA vaDIla Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhu thAya che temanI sAthe rahI zeTha haThIsaMgabhAIe keTalAeka dharmakAryo karelAM che jemAM teo baMne bhAIo lakSmInI jema puNyanA paNa sAthe ja bhAgIdAra banelA che. zeTha haThIsaMgabhAInA pitAmahI jhINIbAI ghaNA dhamaSTa hatAM. temaNe saMvata 1920nI zAlamAM siddhAcalanI yAtrA mATe eka mahAna saMgha kADhayo hato. jemAM temanA baMne pautrAe lakSmIne sAro vyaya karyo hato. navakArazrInuM mahAbhojana karAvI vRtadhArIone mATe eka moTI rakama arpaNa karI hatI. jemAMthI pauSadha vRtadhArI zrAvakaeNne adyApi pAraNA bhojana apAya che. zeTha haThIsaMgabhAIe saMvata 1923nA varSamAM pitAnA jayeSTa baMdhu amaracaMdabhAI sAthe kezarIyAjI-AbujInI yAtrA karI hatI. e yAtrAne prasaMge tAraMgA-rANakapurajI ane mAravADI paMcatIrthonI yAtrA thaI hatI. te satkAryamAM temaNe dhArmika sakhAvato sArI karI hatI. te pachI zeTha haThIsaMgabhAIe potAnI mAtA javalabAIne sAthe laI siddhagIrInI navANuM yAtrA karI hatI ane e pavitra tirthamAM lakSmInI moTI rakamanI sakhAvata karI hatI. A pavitra prasaMge hamezAM smaraNamAM rAkhavAne yAtrAnuM mahApuNya upArjana karavAne zeTha haThIsaMgaI taraphathI siddhavaDe yAtrALuone phAgaNa sudI 13 ne divase pAtheya (bhAnu) ApavAne eka rakama kADhavAmAM AvelI che. A sivAya bIjI ghaNI yAtrAomAM temanI vyApAra lakSmIne sadupayoga thayela che. saMvata 1934nA varSamAM temaNe bhoyaNuM, amadAvAda, kheDA, mAtara khaMbhAta-vaDodarA, surata vagere moTA sthaLomAM yAtrA karI dareka sthAne ghaNe kharca karyo hato. saMvata 1933nA varSamAM zeTha haThIsaMgabhAIe potAnA baMdhu amaracaMdabhAI sAthe kAThIyAvADamAM junAgaDha tathA paMcatIrthonI yAtrA karavA eka moTo saMgha kADhayo hato ane temAM nyAyanidhi zrImad vijyAnaMda sUri (zrI AtmArAmajI mahArAja) vigere keTalAka vidvAna munIo sAthe padhAryA hatA. saMvata 1941nA vamAM haThIsaMgabhAIe sametazikharajI vagerenI mahAyAtrA kuTuMba sAthe karI hatI ane temAM dareka sthaLe sArI sakhAvata karI hatI. saMvata 1947nI sAlamAM kezarIyAjI vagere paMcatIthI karI hatI tevI ja rIte temanA pitAzrIe paNa zikharajInI yAtrA karI hatI. A pramANe aneka yAtrAomAM zeTha haThIsaMgabhAIe potAnA zrAvaka jIvananI sArthakta karI che. ane te te prasaMge dhAmaka sakhAvatemAM udAra hAtha laMbAvyo che. sarala hadayanA verA haThIsaMgabhAIe pitAnA vaDIla baMdhu amaracaMdabhAInI sAthe maLI saMvata 1924nA varSamAM zrI goDIjInA daherAsarajImAM zrI zAMtinAtha bhagavAnanA pratimA sthApana daherAsaramAM bIjA biMbanI pratiSThA karI hatI ane te prasaMge temanA vaDIle ane pratiSThA vIza sthAnaka tapanuM UdyApana karyuM hatuM. jemAM temanI udAratA prakAzI nIkaLI hatI. ane bhAvanagaranA zaheramAM baherA kuTuMbane vijayanAda thaI rahyo hato. saMvata. 1935 nA varSamAM bhAvanagaranA moTA jinAlayamAM zrI zAMtinAtha prabhunA bAjumAM suMdara pratimAnuM sthApana zeTha haThIsaMgabhAI taraphathI thayuM hatuM. ane te potAnA mahuma ladhu bhrAtA harajIvananA nAmathI aMkita karavAmAM AvyuM hatuM. je satkArya potAnA pUjya mAtuzrI javalabAIne hAthe ujavavAmAM AvyuM hatuM. vaLI zeTha haThIsaMgabhAInA pitA jhaveracaMda Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 virAe siddhagIrI para rahelA caumukhajInI TuMkamAM AvelA derAsarane jIrNoddhAra karAvavo zarU karela te vorA haThIsaMgabhAIe pUrNa karAvyo hato. bhAvanagara zaheranI bahAra AvelA dAdAsAhebanA sthAnathI oLakhAtA bhavya jinAlayamAM jyAre pratiSThA mahotsava karavAmAM Avyo hato tyAre zeTha haThIsaMgabhAIe udAratAthI e jinAlaya upara dhvajadaMDa caDAvyo hato. adyApi te kAyama dara varase pitAnA taraphathI caDe che. saMvata 1955 nA varSamAM zeTha haThIsaMgabhAIe gharaderAsaranI sthApanA karI temAM rUpAnI chatrImAM prabhune padharAvI pratiSThAne mATe utsava karyo hato. A pratiSThAnI zubha kriyA panyAsajI zrI gaMbhiravi jyajI mahArAjanA hAthathI karavAmAM AvI hatI. A mahatsavamAM temanA saubhAgyavaMtA patni dIvALIbAIne upadhAna vahevarAvavAmAM AvatAM prathama mALA te parama pUjya panyAsajIne hAthe paherAvavAmAM AvI hatI ane te prasaMge samasta saMdhakRta naMdizvaradIpanI racanA karavAmAM AvI hatI. je prasaMge moTo varagheDe, rAtrijAgaraNa vagere ghaNI dhAmadhuma thaI hatI. A badhA prasaMgemAM navakArazI ane svAmIvAtsalyanA mahotsave ghaNI udAratAthI pitAnA taraphathI ujavavAmAM AvyA hatA, A sivAya tevA prakAranA bIjAM kAryomAM e udAra zeThe pitAnI lakSmIne sadupayoga karelo che ane tevI rIte vartamAna kALe paNa kare che. zeTha haThIsaMgabhAIe jevI rIte deva-gurUnI sevAmAM potAnI udAratA darzAvI che, tevI rIte temaNe bIjI dhArmIka sakhAvata paNa karelI che. saM. 1949 nA varSamAM dhArmIka sakhAvata. pitAnA upakArI gurU zrI vRddhicaMdrajI pAThazALAnuM sthApana thayuM te vakhate eka sArI rakama arpaNa karI e zubha kAryane samAraMbha temanA taraphathI thayo hato. jyAre te bhAvanagara zaheranA parama upakArI gurUe svargavAsa karyo tyAre temanA agnidAhanA sthApana upara te gurUnI caraNapAdukAnA smaraNarUpa stupanI kriyA paNa temaNe baMdhu amaracaMdabhAI sahIta mukhya rIte karI hatI. dAdAsAhebanI vADImAM yAtrALuo utaravA mATe potAnA kharca eka makAna baMdhAvI saMghane arpaNa karela che jemAM yAtrALuo utaravAne lAbha le che, te sivAya siddhagIrInI chAMyAmAM AvelA depalA nAmanA gAmamAM tyAMnA zrI saMghe karelA navIna jinAlayamAM pitAnA taraphathI jinapratiSThA karavAne teo moTe saMdha laIne gayA hatA. ane te prasaMge sarva lekone vAhana-bhojana vagere sAmagrIne tamAma kharca ApI te gAmanA sarva varNane bhojana ApyuM hatuM. eja varSamAM temanA taraphathI sAro dhanavyaya karavAmAM Avyo hato. svargavAsI mahepArI zrI vRddhicaMdrajI mahArAjanA upadezathI zeTha haThIsaMgabhAIe pitAnA vaDIla baMdhu amaracaMdabhAI sAthe rahI siddhakSetra zrI pAlItANAmAM eka suMdara dharmazALA baMdhAvI che je pavitra sthAnamAM baMne bhAIoe sArI rakama kharacI potAnA nirmala nAmane e pavitra gIrIrAjanI chAyAmAM cirasthAyI kareluM che. jeno lAbha sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA e caturvidha saMdha sadAkALa lIdhA kare che. dAdAsAhebamAM ughADavAmAM Avela jena beDa'gamAM temanA taraphathI amuka Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 rakama arpaNa thayelI che. saMvata 1956 nA bhayaMkara dukALamAM garIba lekene sate bhAve anAja ApavAnA tathA pAMjarApoLanA anAtha jAnavarone nIbhAva karavAmAM vorA haThIsaMgabhAI taraphathI madada thaI hatI. A zivAya kAThIyAvADa gujarAta, kaccha, vAgaDa, mALavA, paMjAba vagere dezomAMthI Avela caityajIrNoddhAra, navIna jinAlayanI, upAzrayonI, dharmazALAonI ane bIjA jAhera zubha khAtAnI TIpamAM baherA haThIsaMgabhAie dareka prasaMge kAMI kAMI rakama arpaNa karelI che ane lakSmIne sarva rIte kRtArtha karelI che. AjasudhInA jIvanamAM te udAra gRhastha paNa lAkhanI meTI gaMjAvara rakama satkAryamAM arpaNa karI cukyA che ane haju bhaviSyamAM jeo potAnA jIvanamAM lakSmIno sadupayoga karavAne tatpara rahelA che. saM. 1934 nA varSamAM sthAnakavAsI ane lokAgaccha sAthe bhAvanagaramAM mahAna kalaha thayo hato. te saMvata 1940 nA varSamAM samavasaraNanI racanA zrIsaMgha jAhera kAryomAM taraphathI thatAM te kalahano bhaMga karI temaNe prathama navakArazrInuM bhojana bhAga. ApyuM hatuM. te vakhate verA kuTuMbe tana mana ane dhanathI temAM bhAga lIdhe hatA ane baherA haThIsaMgabhAIe paraspara saMpavRddhine mATe sAro prayatna karyo hatA. vorA haThIsaMgabhAI pitAnA sakhAvatanA guNothI saMghanA mAnanI sAthe rAjanuM mAna paNa pAmelA che. bhAvanagaranA nAmadAra mahArAjA sAheba sara bhAvasiMhajI taraphathI temane dareka uttama prasaMge AmaMtraNa maLe che. ane prajA vargamAM eka AgevAna gaNAya che. teo jJAna ane jJAnanA sAdhanone puSTi ApanArA dareka zubha khAtAne sArI sahAya Ape che. ghaNuM varSa pahelAM sthapAyela zrI jena hitecchu saMsthAmAM joDAvAthI teone jJAnakhAtA upara sArI prIti thaI hatI. ane tethI temaNe te vakhate prathamathI jyAnaMda kevaLInA rAsanuM upayogI pustaka chapAvavAmAM sArI sahAya ApI hatI. tyArapachI teo atyAre bhAvanagaramAM sthapAyelI zrI jena AtmAnaMda sabhAnA prathama lAIphamembara thayelA hatA. tyArabAda zrI chaThThI jena vetAmbara kenipharansa A bhAvanagara zaheramAM maLI hatI, ke je konpharansamAM bIje nahIM maLela eTalI (zumAre paMdara hajAra) jena baMdhuonI saMkhyA ekaThI thaI hatI. teonI dareka prakAranI bhakita temaja A kenpharansane tamAma kharca je ke zumAre paMdara hajAra rUpaiyA thayo hato te vorA haThIsaMgabhAIe ghaNIja udAratAthI tamAma pote Apyo hato, jene laIne saMghabhakita bahu sArI rIte karI hatI sAthe zrI siddhAcaLajInI yAtrAno lAbha A konpharansamAM bahAra gAmathI AvanAra aneka jaina baMdhuone AvA zubha nimittathI thayo hato. te vakhate rIsepsana kamITInA pramukha zrI saMdha taraphathI vorA haThIsaMgabhAI nimAyA hatA. teoe AvuM mahAna udAra kArya ane saMghabhakita karavAne laI zrI jena AtmAnaMda sabhA bhAvanagaranA taraphathI vorA haThIsaMgabhAIne A rAjyanA nAmadAra mahArAjAnA laghubaMdhu kumAra sAheba maMgaLasiMhajIbhAInA pramukhapaNa nIce aneka gAmothI AvelA zrI saMghanA hAjarI vacce dabadabA bhayuM eka mAnapatra ApavAmAM AvyuM hatuM ane teja vakhate zrI jaina dharma prabodhaka sabhAe paNa sAthe ja mAnapatra ApyuM hatuM. je samaye teo ukata saMsthAnA peTrana thaI rU. 500)nI rakama A saMsthAne ApI hatI te sAthe A saMsthAnI Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varSagAMTha jeTha zuda7 nAroja daravarSe svAmIvAtsalya teonA taraphathI thAya tene mATe rU. 750)nI rakama A sabhAne bheTa karI hatI je rUpaiyAnA vyAjamAMthI ane tuTatA rUpaiyAnuM phaMDa karI kAyama te pramANe svAmIvAtsalya thAya che. vaLI A zubha kAryanI nizAnI kAyama jaLavAI rahe tene mATe rU. 1000)nI eka rakama jaina graMthe prasiddha karavAne A sabhAne teoe bheTa karI che, jemAMthI uttarotara vorA haThIsaMgabhAInA nAmanI sIrIjha tarIke graMtho A sabhA taraphathI prasiddha thaze jemAM prathama puSpa-graMtha pustaka tarike A zrAddhaguNavivaraNa bhASAMtarane graMtha che. A zaheramAM sAdhvIjI mahArAjanA upAzrayane mATe sagavaDatAvALuM sthAna barAbara nahotuM tethI zrI saMghanI mAlakInuM ThAkara mahetAnI meDInA nAmathI oLakhAtuM makAna navesarathI caNI eka suMdara bIlDIMga karavAmAM AvyuM, je sAdhvIjI mahArAjanA upayoga mATe levAnuM nakkI thatAM temAM verA haThIsaMgabhAIe rUA. 3251) zrI saMghane ApIne upAzraya zrI saMghane arpaNa karyo che ane te upAzrayane verA haThIsaMgabhAinI patnI dIvALIbAI tathA metIbAI upAzraya ema zrI saMghanA taraphathI nAma ApavAmAM Avela che. A chaThThI konpharansanA meLAvaDA vakhate atrenA zrI saMgha taraphathI A konpharansane vorA haThIsaMgabhAine Adeza ApavAmAM Avyo te vakhate ekatra thayela zrI saMdha samasta atrenA zrI saMdha taraphathI kAyamanA mATenuM ekanirAzrita phaMDa kholavAmAM AvyuM hatuM jemAM rU. 2500) nI rakama te phaMDamAM verA haThIsaMgabhAie bharavAthI temaja A konpharansane tamAma kharca te ApatA hevAthI atrenA zrI saMdha taraphathI sadarahu phaMDanuM nAma paNa "verA haThIsaMga jhaveracaMda zrI jenanirAzrIta phaMDa" ema rAkhavAmAM AvyuM hatuM ane ahIMnA bIjA mukhya mukhya keTalAka AgevAnoe paNa sArI rakama bharI hatI. paraMtu atrenA AgevAnoe atyAra sudhI te khAtuM kholyuM nahI tene mATe prayAsa kAMI paNa karyo nahIM, pote bharelI rakama ApI nahIM ane verA haThIsaMgabhAIe bharelI rakama ApavA ane kuMDa zarU karavA aneka vakhata AgevAnane kahyA chatAM te paNa lIdhI nahIM te vakhate thayeluM phaMDa mAtra kAgaLa upara lakheluM ja atyAra sudhI paDI rahyuM che. verA haThIsaMgabhAI atyAre bhAvanagara zaheramAM saMghanA agresara gaNAya che, saMdhanA dareka kAryamAM temanI salAha levAya che. temanuM hRdayanirmaLa che. chaLa,kapaTa pite samajatA nathI ane tenAthI dura rahe che. jo ke teo uMcI jAtInI dhAmaka ke vahevArIka kelavaNI meLavI zakayA nathI tathApi kuTuMbanA dharmanA saMskArane laIne teo dhArmika kAryone cAhe che ane prasaMge prasaMge tene mATe udAratA batAve che. vaLI sAthe potAnI kemanI unnati karavAmAM teo sArI IcchA dharAve che ane aneka dharmanA kAryomAM prasaMge prasaMge maLelI lakSmIne sadvyaya kare che. manuSya mAtramAM ghaNe bhAge guNa ane doSa baMne hoya che, paraMtu sajajana manuSyo hamezAM guNa grAhI hoya che. jethI koI paNa vyaktimAM je je guNo hoya tenuM anukaraNa ane pakSapAta karavo e dareka madhyanuM kartavya che. verA haThIsaMgabhAInuM A janmavRtAMta saMkSiptathI ApavAmAM AvyuM che, paraMtu have pachI teo A karatAM paNa vadhAre sArA dharmanA kAryo karI vadhAre guNa saMpAdana karI potAne maLela lakSmIne samAge vyaya karI vadhAre yaza meLave, evuM IcchIye chIye. prakAzaka, Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukramaNikA. naMbara, viSaya pU. naMbara, viSaya, pRSTha. 1 namaskAra prayojanAdi... ... 1 18 zuddha vahevAra upara dhanazreNInI 2 zrAvaka zabdane artha... ... 4 kathA. ... ... ... .. 37 3 dharmopadeza dAnAvasare yogyatA 19 bIjA guNanuM varNana. (zi. vicAra... . . . 7 | chAcAra prazaMsA.) . . 39 4 sAmAnya gRhastha dharma grahaNa 20 sadAcAranuM svarUpa. ... ... 39 . hetu. .... . ** * 13 21 sadAcAraupacAranuM udAharaNa. 49 5 sAmAnya grahastha dharmarUpa pAM. 22 trIjA guNanuM varNana. (satriza saddaguNa saMgraha ke. 14 mAna kula zIlavALA anya 6 prathama guNa vivaraNa (nyAya netrI sAthe vivAha karavo)... 54 saMpanna vibhava.) . 15 23 vivAhadi svarUpa nirUpaNa. 54 7 nyAyasaMpanna vibhavAdi svarUpa. 16 24 ATha prakAranA vivAhAdi svarUpapa4 8 nyApArjitadravya satpAtravi 25 varanA lakSaNe. ... ... .... 55 niganI caturbhagImAM prathama 26 strInA lakSaNe. ... ... ... pada svarUpa. * * * * 16 ra7 samAna zIlanA vivAha. * 57 9 prathamabhaMga svarUpa upara naMdi9NanI kathA. ... ... ... 17 28 samAna zIla upara subhadrAnuM daSTAMta. ... ... ... ... 57 10 bIjA trIjA bhaMganuM svarUpa. 19 11 trIjo cethA bhaMganuM svarUpa.... 20 29 cAra prakAranA putranuM svarUpa. 61 12 cothA bhaMga upara raMka zreSThInI 30 sukalatranA lAbhanuM phaLa. . 63 kathA. . 31 kukalatra (naThArI strI) upara . . ... rara sAvitrInuM draSTAMta. ... ... 26 13 vyavahAra zuddhi svarUpa. . 24 32 vadhu (vaha) nA rakSaNane upAya. 67 14 vyavahAra zuddhi upara vaMcaka che. 33 cethA guNanuM varNana. (pAchInI kathA. .. . 26 pabhIrU) * * * 69 15 devadravyAdi grahaNa niSedhAdi. ra9 34 pApabhIrUnuM svarUpa. * * 69 16 devadravyAdi grahaNa niSedha upara 35 pApabhIrU upara vimalanuM Akukakura kathA. ... ... .. 30 khyAna - * * * * 70 17 cAra prakAranA zuddha vyavahAranuM 36 paMcama guNavaNuna(prasiddha svarUpa. * * * * 31 dezAcAra AcaraNa karavA rUpa.) 73 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daviSNune vRtti che 37 dezAcAranuM svarUpa. 73 38 dezalekAdi virUddha * * 73 39 chaThThA guNanuM varNana(keIna avarNavAda nAha balavA rUpa.) 76 40 prazaMsaka svarUpa. 41 avarNavAdane viSe brAhmaNInuM draSTAMta. ... ... ... ... 42 bahujana mAnanIya avarNavAdi vipAkadarzana. * * * 43 te upara sItAnuM daSTAMta. - 78 44 sAtamA guNanuM varNana (gR hastha kevA gharamAM rahevuM ) ... 45 grAdi svarUpa. . . 80 46 graha karavAne viSe susthAna sva rUpa. * * * * 80 47 gRhakAraNe sthAnaniSedha . 81 48 susthAneviSe nirdoSa grahakaraNa, - - - 81 49 grahane viSe lakSmIvRddhi upAya. 82 50 graha vyavasthA svarUpa. ... ... 83 51 graha sthAna svarUpa. * * 83 para sArAnarasA pADeAzanuM upadarzana. 83 53 kharAba pADezaupara aMbikAnuM udAharaNa. * * * 84 54 AThamA guNanuM varNana (sa- | saMga AcaraNa karavA rUpa) 86 55 sadAcArIne saMga karavAviSe sat asat saMganuM svarUpa, 86 | 56 te upara prabhAkaranI kathA 87 pa7 navamA guNanuM varNana (mA- | tapitAnI pUjA karavA rU5) 94 | 58 mAtapitA AdinI pUjA kara vAnuM svarUpa. * * * 5 | 59 dazamA guNanuM varNana. (u. padvavavALA sthAnane tyAga ka 2vA rUpa.).... ... * 101 60 upadravavALA sthAnanA tyAganuM svarUpa. * * * 101 61 te upara nirvicAra rAjAnuM AkhyAna. ... ... 101 dara agIyAramA guNanuM varNana - na. (niMdita kAryamAM pravRtti nahiM karavA rUpa) * 104 63 nidita kAryamAM pravRtti nahi karavA viSe varNana. .... ...10 64 anucita kAryanahi karavA viSe105 65 te upara Arogya dvijanI kathA.109 , 66 bAramA guNanuM varNana.(A vakanA pramANamAM kharca karavA rUpa.) . ... ..117 67 Avaka pramANe kharaca rAkhavA saMbaMdhIvivaraNa. * 117 68 te upara kadaryanuM udAharaNa 119 69 teramA guNanuM varNana. (vai bhavane anusAre veSa rAkhavA rUpa.) . * * 124 70 vaibhavane anusAra veSa rAkhavA viSe vivecana. * 124 71 caMdamA guNanuM varNana. (buddhinA ATha guNa meLavavA rUpa.) * * * 127 72 buddhinA ATha guNanuM varNana. 127 73 te upara nArada parvatanuM udAharaNa * * 129 74 paMdaramA guNanuM varNana. (niraMtara dharmane zravaNa karavA rUpa.) * * 131 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 niraMtara dharma zravaNa karavA [ 5 mAtA sabaMdhI ucita Aca viSe varNana. ... ... 131 raNa. * * * *upara 76 te upara maNikAra zreNInI kathA 131 | 96 sadara ucitta AcaraNa. ..152 77 suzruSAnuM phaLa. * 132 97 bhAya saMbaMdhI ucitta Aca78 suzruSA lakSaNa. ... ... 133 raNa. * * * 153 79 te upara sudarzana zreSThinI kathA. 133 98 putra ucitta AcaraNa. ...153 80 seLamAM guNanuM varNana. 99 svajana ucitta AcaraNa. 154 (ajirNamAM bhejanano tyAga 100 dharmAcArya sabaMdhI ucita karavA rUpa.) . * 138 AcaraNa. * * 155 81 ajirNamAM bhejana tyAga ka- 101 nagarajane sabaMdhI ucita A ravA viSe vivecana.. .. 138 caraNa. . ... .. 155 82 sataramAM guNanuM varNana (kAle 102 paratirthika ucitta AcaraNa. 157 bhejana karavA rUpa.) ..... 14. 103 ucitta AcaraNanA phaLapada83 kAle bhejanAdi svarUpa - 140 zananuM varNana. ... ... ...158 84 bhajana vidhi . . 141 104 te upara zAlivADana prabaMdha. 159 85 rAtribhejananiSedhanuM varNana. 141 / 105 vIzamA guNanuM varNana. 86 rAtribhojanane viSe dezanuM (mithyAgrahano tyAga karavA varNana. . . . 142 rUpa.) . . . . 161 87 vistArathI bhajana vidhi. 142 | 106 abhiAnaveza (mithyA grahanA 88 aDhAramA guNanuM varNana. tyAganuM svarUpa. ... ... ....160 (trivarganA sAdhana karavArUpa.) 144 107 ekavIzama guNanuM varNana. 89 trivarganuM svarUpa. * * 144 { (guNamAM pakSapAta karavA rUpa) 163 90 ogaNIzamA guNanuM va- | 108 guNamAM pakSapAta karavA viSe na, (atithi vigerenI bha | varNana. ... ... ... 163 - kti karavA rUpa.) * 147 | 109 bAvIzamA guNanuM varNana 91 atithivigerenI bhakti karavA (adeza ane akAla cayane viSe vivaraNa .... ... 147 | tyAga karavA rUpa.) .. .165 92 atithi dAnane viSe sudhana - 110 adeza ane akALacarcAnA ni- , chInI kathA. . . -149 | SedharaNAnuM varNana. ...165 93 nava prakAre ucita darzana. ...151 111 te upara haMsanuM udAharaNa-165 94 prathama pitA sabaMdhI ucita 112 tevIzamA guNanuM varNana, AcaraNa. . . .151 ! ( pitAnA tathA paranA baLA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 'baLane jANavA rUpa.).... ....167 | 133 paramArtha vaDe karIne kRtajJanuM 113 baLA paLa svarUpa. ... ...167 svarUpa. 189 114 te upara lakSaNarasenanR5nI kathA. 167 | 134 ogaNatrIzamA guNanuM va115 evI zamA guNanuM varNana. | Nuna, lekavallabhapaNu rUpa) 12 " (vratamAM rahelA ane jJAnathI vR | 135 lekavallabhanuM svarUpa. 12 - dAnI pUjA karavA rUpa.) 171 ! 136 paraleka virUddhanuM varUpa. 12 116 vratamAM rahelA tathA jJAnathI vR- | 137 ubhayalaka virUddhanuM svarUpa. 193 dhdhanI pUjA karavAviSe varNana. 171 138 lekavadyuma upara zrI abhayaku117 te upara kapadI zreNInuM daSTAMta. 172 mAranI kathA. . ... 193 118 pacIzamA guNanuM varNana. | 13 trIzamA guNanuM varNana. (padhya varganuM piSaNa karavA - (salaja5NArUpa.) 198 rUpa. . . .. 173 140 lajajAvAnanuM svarUpa. 198 119 piSya piSakanuM svarUpa 173 14te upara zrI AMbaDadevanuM AkhyAna.19 120 te upara sAgara zreNInI kathA. 174 142 ekatrIzamA guNanuM varNana. 1ra1 paramArthathI-nizcayathI piSya (sadayapaNA rUpa.) 201 vicAra. ... .... ....174] 143 dayAvAnanuM svarUpa. . .201 12ra chavIzamA guNanuM 144 te upara vikramarAjAnI kathA. 203 (dIrdhadazI paNuM.) ... ....176 145 batrIzamA guNanuM varNana, 123 dIrghadazInuM svarUpa. ...176 (samyapaNA rUpa.). 25 146 saumyanuM svarUpa. . 124 te upara dhanazreNInI kathA. 205 176 147 te upara viradhavaLanI kathA.206 125 sattAvIsamA guNanuM va 148 tenAthI viparIta kaThera prakRti rNana (vizeSajJapaNA rUpe) .....180 upara lakSamaNusena nRpanuM udA126 vizeSajJanuM svarUpa. ... ....180 haraNa . . . 27 127 te upara subuddhi matrinI kathA. 181 | 149 tetrIzamA guNanuM varNana 128 bIje prakAre vizeSajJanuM sva- (paropakAra karavA rUpa.) 210 rUpa. . . . . 182 150 popakArInuM svarUpa. ...210 129 te upara sAgaradananuM AkhyAna183 151 cAra prakAre manuSyanuM svarUpa 211 130 aThAvIzamA guNanuM varNana 15ra be prakAre upakAranuM svarUpa 212 : (kRtajJapaNA rUpa.) . 186 | 153 te uparavikramAdityanI kathA.212 131 kRtajJanuM svarUpa. * 187, 154 cetana acetanA paropakAranuM upa- 13ra te upara jitArI rAjAnI kathA. 188 ] darzana. . . . 214 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 pApakArane viSe bharata rAjAnuM 161 mAnanuM svarUpa * * ra31 udAharaNa. ... . 215 | 162 madanuM svarUpa . - ra3ra 156 zetrIzamA guNanuM varNana | 163 harSanuM svarUpa. . 234 (aMtaraMgAri pa varganA tyAga | 164 pAMtrIsamA guNanuM varNana karavA rUpa.). * 26 ! ( indriyone jaya karavA rUpa.)236 157 cha aMtaraMgArinuM svarUpa. ra26 165 iMdriyonA rodha karavAnuM svarUpa. 23 158 kAmanuM svarUpa che. rara6 | 166 graMtha samApta ... 239 159 nuM svarUpa . rara83 167 graMthakAranI prazasti. - 240 160 lAbhanuM svarU5. rara9 0 0 0 * * * A sabhA taraphathI atyArasudhImAM je je graMtho prasiddha thayA tenuM lIsTa , je saMkhyA kula 82 che. A sabhAe prasiddha karelA saMskRta mAgadhI mULaTIkAnA graMthe. naM. 1 samavasaraNa stavaH ava- 0 15 devavaMdana bhASya. 0-500 cUrI ... ... 0-1-0 0 16 siddhapaMcAzikA. ... 0-2-0 * , 2 kSullakabhavAvalI . 0-1-0 0 17 annAyaucchakulakama 0-2-0 e, 3 lokanAlikA dvAtrizikA 0-2-0 0 18 vicArasapratikA ... 0-3-0 , 4 enistavaH " 0-1-0 19 alpa bahutra 0-ra-0 , 5 kAlasaptatikA ... 0-1-6 20 paMcasUtrama. . 0 6-0 , 6 dehasthiti e 0-1-0 * 21 jaMbucaritra. . 0-4-0 , 7 siddhadaMDikA * 0-1-0 rara snepALa tRpakathA 0-pa-0 >> 8 kAya sthiti 0-2-0 23 suktaratnAvalI. .... -4-0 * i 9 bhAva prakaraNa - 0-2-0 24 meghaduta. * * 0-4-0 * 10 navatatva bhASya. . 0 12-0 25 ceteduta. * * 0-4-0 # 11 vicAra pacAzikA -- 0-2-0 | 26 paryuSaNuNAnDika vyA * 12 baMdhaSa trizika. .. 0-2-0 | khyAna. ... ... 0-6-0 * 13 paramANuM, muddagala, ni ra7 caMpakamAlAkathA. . 0-6-0 goda trizikA -- 0-3-0 0 28 samyakatva kaumudi. ... 0-100 14 zrAvakavratabhaMga prakaraNa 0-2-0 / 0 29 zrAddhaguNa vivaraNuM.... 0-100 * AvI nizAnIvALA graMtha zilikamAM nathI. 0 AvI nizAnIvALA graMthe zilajamAM ja che. * * Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. 28 0 30 dharmaratna prakaraNa - 0-12-0 | - 31 kalpasUtra . . 0-0-0 33 upadezasaptatikA .... 0-130 34 kumArapALa prabaMdha... 0-14-0 35 AcArepadeza. . 0-3-0 36 rohiNI azokacaMdra kathA . * 0-2-0 37 guruguNaSatrizikA. 0-8-0 ja 38 jJAnasAra. * * 1-0-0 39 samayasAra, ... ... 0-8-0 40 sukRtasAgara - 0-8-0 41 dhammila kathA 0-2-0 2 pratimAzataka . 0-8-0 cha43 dhanya kathAnakama, .... 0-2-0 44 catuviMzatijina stuti saMgraha. * * 0-6-0 >> merU trayodazI kathA. . 0-1-0 5 rehaNeya caritra. . 0-1-0 51 zrI kSetrasamAsa. ... 0-8-0 gujarAtI bhASAmAM bhASAMtara vagerenA pratha, je ke gujarAtI bhASAnA vAMcanArAone khAsa upayogI che tevA prakaTa thayelA graMthA. 1 jene tattvadarza * 4-0-0 [ 16 navatatvane suMdara bodha . 0-10-0 2 ajJAnatimirabhASkara * 2-8-0 | 17 Atmavallabha stavanAvALI 0-6-0 3 dharmabindu graMtha .... .... 2-8-0] 18 jIvavicAravRtti .. . 0-6-0 4 AtmaprabodhagraMtha. * 2-8-0 19 daMDaka vicAravRtti. .... 0-8-0 5 dhyAnavicAra. . . 0-3-0 | 20 nayamArgadarzaka. . . 0-1ra-0 6 zrI prakaraNasaMgraha. ~ 0-4-0 21 jenatatvasAra mULa tathA 7 zrAvaka kalpatarU . . 0-6-0 - bhASAMtara. ... ... 0-6-0 8 Atmonnati * * 010-0 22 sadara bhASAMtara. ... 0-2-0 9 prakaraNa puSpamAlA... ... 0-6-0 23 ekSapada saMpAna... ... 0-12-0 10 vIvIdha pUjAsaMgraha (zrImad 24 zrIjaMbusvAmI caritra . 0-8-0 AtmArAmajI mahArAja 25 navANuM prakArI pUjA. . 0-4-0 tathA munirAja zrI vala 26 jena graMthagAIDa .. . 1-0-0 vijayajI mahArAja kRta. 0-8-0 27 taratna mahodadhi (tapA11 jena dharmaviSayika pranettara 0-8-0 - valI) bhA. 1,2 je. .. 0-8-0 12 kumAravihArazataka - 1-4-0 28 vividhapUjA saMgraha navI 13 devasarAI pratikramaNa .... 0-3-0 AvRtti. * * * 0-8-0 14 haMsavineda . . 0-12-0 29 zrI samyakatva svarUpa stava. 0-2-0 15 praznottara puSpamALA (A. 30 zrI zrAddhaguNa vivaraNa bhA vRttI bIjI) ... ... 0-14-0 | ' SAMtara. * * * 1-8-0 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va zrAdaddaguNa vivaraNa. ( bhASAMtara.) Page #38 -------------------------------------------------------------------------- Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arham zrI sarvajJAya namaH zrImadvijayAnaMdasUrIzvarapAdapadmebhyonamaH paramarSi zrIjinamaemanagaNi viracita zrAguNa vivaraNa. pe praNamya zrImahAvIraM, kevalajJAnanAskaram / vacmi kaMcanasuzrAdha,-dharma zamaikakAraNam // 1 // zabdArtha kevala zAne karI sUrya samAna zrImanmahAvIra bhagavAnane namaskAra karIne sukhanA eka (advitIya) kAraNa rUpa zuddha zrAvaka dharmanuM kAMIka (saMkSiptarUpamAM) varNana karuM chuM. te 1 II bhAvArtha-bhagavAna nirvatha jJAtaputre mekSanA sAdhana mATe be prakAranA dharmo kahyA che temAM eka munidharma ane bIje gRhastha dharma. temAMthI A granthakAra jinamahaDana gaNI mahArAja munidharma mATe na belatAM prathama pAyArUpa grahastha dharma hevAthI tathA grahastha dharma munidharmathI sarala ane susAdhya hevAthI prathama te dharmanuM varNana karavAnI pratijJA kare che. pratijJA karatAM granthakAra mahArAja kahe che ke huM saMkSepamAM zrAvakenA guNenuM varNana karUM . Ama kahevAnuM kAraNa upAsaka dazAMgasUtra- tathA-zrAvakaprajJamizrAvakadharmavidhiprakaraNa--zrAvakadinakRtya-dharmaratna-gazAstradharmabindu vigere bIjA aneka graMthamAM zrAvakenA guNonuM varNana ativistAra pUrvaka ApeluM che. paraMtu A kAlanA manuSyane tevA graMze jovAnuM sAmarthya alpa hovAthI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. temaja jJAnanI nyUnatA hovAthI alpa samayamAM Icchita baMdha prApta thAya tevA hetuthI A zrAddhaguNa vivaraNa saMkSepamAM lakhavAnuM graMthakAre Ucita dhAryuM hoya ema lAge che. maMgalAcaraNamAM zrImakIrabhagavAnane namaskAra karavAnuM kAraNuzAsananA nAyaka che mATe tathA e bhagavAne batAvelA zrAvakanA guNenuM A graMthamAM varNana che, kAraNake bhagavAna yugAdi devanA samayanA zrAvakamAM saralatAne guNa hovAnuM graMthAthI dekhAya che temaja bAvIsa tIrthaMkara bhagavAnanA samayanA zrAvakemAM vidvattA sAthe saralatAnA guNa mukhya hovAnuM dekhAya che te te guNene mukhyatAe rAkhIne A graMtha lakhavAmAM AvatuM nathI paNa bhagavAna mahAvIra svAminA samayanA zrAvakenA guNe kevA hevA joIe te atre darzAvyuM che, tethI vIra bhagavAnane namaskAra karyAnuM samajAya che. caMgArthane vicAra karatAM ema paNa lAge che ke hAlanA suzrAvakane paNa-bAvIsa-tIrthaMkara mahArAjanA zrAvakenI peThe prAjJa ane aju thavAnI graMthakAre khAsa sUcanA karI che. A zAstramAM varNavelA guNo prApta karI zrAvakee jI tathA prANa thavA cukavuM nahIM. prAye bAjupaNuM janmathI ane jJAnathI thaI zake che ane prAjJapaNuM satsaMgathI satazAstranA adhyayanathI zravaNa manana nidadhyAsanathI (anubhava karavAthI) thAya che te bIjA aneka kAryomAMthI virAma pAmI jenAthI muni mArga na sadhAto hoya tevA suzrAvakoe nityakarma sAthe pitAmAM prAjJapaNuM Ave tene mATe aherAtrimAM amuka kAla niyamita karI upara darzAvelA sAdhanamAMthI je sAdhana maLI Ave tene upayoga karI pitAnAmAM prAjJapaNuM meLavavA satat prayAsakara ucita che. jyAM sudhI tema nahIM thAya tyAM sudhI kula paraMparAthI prApta thayehuM zrAvakapaNuM te vAstavika zrAvakapaNuM gaNAze nahIM ane dekhAdekhInI kriyAthI kaSAyanI maMdatA thaI zrAvakapaNAne gya niHspRhatAthI thate paramAnanda malaze nahIM. mekSamAM ke AnaMda haze tene jemane anubhava kare cheya temaNe zrAvakapaNane cece samatAthI-prApta thatA Anandane anubhava kare e graMthakArane Azaya heya ema saMbhave che. jayazrIsiddhidaH sAdhyo, gurUktazuddhamaMtravat / sAnvarthaH sAtvikairdharmoM, vivekizrAvakottamaiH // 2 // zabdArtha---sAtvika ane vivekI uttama zrAvakeejayazrInI siddhine ApanAro ane sAtvartha (nAma pramANe guNa yukta) e dharma gurUkathita zuddha maMtranI peThe sAdhavA gya che. 2 1 sAMbhaLavAthI. 2 vicAravAthI. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNa vivaraNa. bhAvArthazuM--A saMsAramAM dhana dhAnyAdika icchita vastuo ane dIvya zaktie prApta karavAne manuSyA sadgurUnI sevA kare che. ane jyAre gurU mahArAja - vI sevAthI prasanna thAya che, tyAre ziSyane tenI ceAgyatAnusAra tenI AzA pUrNa keravAne maMtra Ape che, AvA matra prApta karI ziSya tenuM ArAdhana kare che. ane rAte dhArelA lAbha meLave che, teja pramANe granthakAra mahArAja kahe che ke he bhavya prANIe ! jo tamAre meAkSa sukha meLavavu' hAya tA tame gurU mahArAje batAvelA ma'tranI peThe dharmanuM ArAdhana karI ke jethI avinAzI evu Atmika sukha prApta thAya, sAttvika kahevAnuM kAraNa e che ke, maMtra sAdhatAM jema upasargAM thAya che tema dharma sAdhanamAM paNa aneka upasageI Ave che, Ave vakhate niHsattva prANI gabharAIne dharmAMthI bhraSTa thAya che. Ane mATe zrAvakAmAM zreSTha evA Ananda ane kAmadevADhi suzrAvakanA hRSTAntA prasiddha che te juve, A mahAzayeAne dharmathI bhraSTa karavAne devAe aneka upasageryAM karyAM chatAM dharmanA tyAga karyAM nahIM te tee saMgatinA bhAjana thayA tema jo tame paNa deDha cittathI dharmanuM ArAdhana karazeA tA tAtkAlika sadgati ane para'parAthI meAkSasukhane meLavI zakaze. kadI kAi ema kahe ke sAttvikapaNuM lAvelu' Avatu nathI. te te vAta ceAgya nathI kAraNa AtmAmAM ananta guNA che, te badhA tirAbhAvane pAmelA che, eTale AvaraNuthI avarAelA che; purUSArtha karavAthI AvaraNanA yApazama ke kSaya pramANe te guNeA pragaTa thAya che. tethI jyAre upasarga Ave tyAre vicAra karavA ke sAttvika mANase dharma sAdhI zake che, mahArAmAM paNa tevA guNa che teA prANAnte paNa huM dharmane cheDIza nahIM, ane Ave nakhate pUrve thaI gayelA mahurSie ane suzrAvakeAe kevI dRDhatAthI dharma ArAdhyeA che te vicArI pote niHsanna thaI dharma nahIM DatAM sAttvikapaNAne avalabI rahevu evA Azaya granthakAra mahArAjane jaNAya che. 3 viveka vinA dharma thaI zakatAja nathI, satsadbhiveka thayA vinA AtmajJAnanA sabhava nathI, AtmajJAna zivAya samyakattva nathI ane je caturtha guNusthAna prApta na thayu... hAya tA pachI zrAvakanu' paMcama guNasthAna tenI teA vAtaja zI ? tethI bhavya prANIoe satsadviveka meLavavA satzAstra ane sadagurUnu' sevana karavu' ane jaDa cetanyanuM svarUpa samajI peAtAnu` kavya zuM che te vicAravuM, Ama vicAra karatAM gurU mahArAje batAvelA dharmanu' ArAdhana karavAnu" potAnI meLe samajAze ane tethI jayazrInI siddhine ApanAro dharma zuddha matranI jema ArAdhavA yogya che, ema anubhavamAM Avaze. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. temAM prathama (granthakAra mahArAja) zrAvaka zabdane artha kahe che. " paralokahiyaM sammaM jo jiNavayaNaM suNe navanatto / prativevamaviyanAmu to sAvaLo ilya rU . athavA, "alitAM jAtivRti zAsana, dhanaMtapelAguvRtinA kRtatyapuNyAni karoti saMyama,taMzrAvakaM prAhuramI vicrnnaaH||4|| zabdArtha_je upaga pUrvaka paralamAM hitakArI evAM jinezvara bhagavAnanAM vacane samyaka prakAre sAMbhaLe ane ati tIvra karmothI [ kaSAyAdithI ] mukAyela heya te zrAvakaneatra(adhikAra) samaje 3 athavA je zraddhALupaNAne draDha karejinezvara bhagavAnanI AjJAne zravaNakare, zubhakSetramAM dravyane zIgha vAve (vyayakare) jina darzanane (samyakatvane) vare, (Adare) pApane nAza kare ane saMyama kare (mana iMddhine vaza kare) temane vicakSaNa purU prAvaka kahe che. 4 bhAvArtha--A granthamAM kevA zrAvakanuM varNana AvanAra che te graMthakartA mahArAja kahe che. zrAvake cAra prakAranA zAstramAM varNavyA che te paikI ahiMA nicenA guNavALA eTale ke bhAva zrAvakone mukhyatAe adhikAra che, kAraNa kalAkamAgata jemane zrAvakapaNuM prApta thayuM che teo jyAM sudhI tratAdika na le tyAM sudhI nAma zrAvaka kahI zakAya, athavA koI manuSyanuM nAma zrAvaka hoya tene paNa zrAvaka kahevAya ane te paNa nAma zrAvakamAM gaNAya, eTale tenuM atre varNana nathI. temaja citrAmaNake mUrtimAM zrAvakapaNuM sthApyuM hoya tene paNa atre adhikAra nathI, tevIja rIte have pachI zrAvakapaNuM thanAra che tene paNa ahIM adhikAra jaNAtuM nathI. arthapattithI bhAvazrAvakane adhikAra hovAnuM bhAse che. prathama vizeSaNa upaga pUrvaka sAMbhaLanAra evuM che. kharekhara A vizeSaNa pramANe meTA graMthanA graMthe na sAMbhaLatA thoDuM paNa upayoga pUrvaka sAMbhaLe ane tenuM manana karI heyopAdeyane vicAra karI ne zrAvako varte te teo alpa samayamAM tattva prApti pUrvaka paramazAntatA meLavI bhava zramaNathI chuTI zake che. sAMpratakALamAM vAMcavA sAMbhaLavAnuM ghaNuM thAya che, paNa te upayoga pUrvaka na hovAthI joIe tevuM kAryakArI thatuM nathI tethI, upaga pUrvaka zravaNa karavAne guNa zrAvakee avazya prApta kare joIe. bIjuM vizeSaNa ati tIvra karmothI mukAyeluM hoya evuM che A vizeSaNathI anaMtAnubaMdhI kaSAya ane apratyAkhyAna kaSAyane nAza karanAra zrAvaka hoya ema Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa sUcave che, athavA tIvra karmothI sukAyele eTale je karmo (vyavasAyAdi) karatAM ridra pariNAma na thAya tevAM kAryo karanAra zrAvaka hovo joIe te prAyaH bhAvazrAvakamAM hoya ema saMbhave che. zraddhAne dRDha kare eTale draDha sabhyazkavAna hoya athavA jenA darzananI aneka pra. kAre parIkSA karI tenA upara vizeSa zraddhAlu thAya. A zraddhA zAse zravaNa karavAthI thAya che, tethI upayoga pUrvaka jinezvara bhagavAnanI vANuM niraMtara zravaNa kare, ane AvI rIte bhagavAnanI vANI niraMtara zravaNa karavAthI saMsAranuM asArapaNuM ane lakSamInI caMcalatA jANuM pUrva puNyathI pitAne prApta thayelA dhanane zubha kSetramAM nAmAdikanI apekSA rAkhyA vinA lAbhAlAbha I vAvare ane jyAre AvI sthiti prApta thAya tyAre samyakatva prApta thayuM che ema jANavuM. jyAre samyakattva ratnanI prApti thaI te pachI svayameva pApa nAza thaI jAya che ane Idrie tathA mana sahajaprayAsathI vaza thAya che, tethI saMyama karanAra zrAvaka hoya ema vizeSaNa ApeluM che tethI vicakSaNa purU AvA guNavALAne zrAvaka kahe che. matalaba ke-zAstra kAre zrAvaka zabdanI nirUktanI rItithI siddhi karatAM eka eka akSarathI kevA prakA rane artha ghaTI zake te dekhADI zrAvaka zabdane sArthaka karI batAvyo che. je prakAre zAstrakAre artha dvArA zrAvaka zabda sArthaka karI batAvyo che te ja prakAre zrAvaka zabdanA dhAraka manuSya pravRtti dvArA zrAvaka zabdane sArthaka kare ghaTe che. nisa vimenana A pramANe padane teDIne eka eka akSarane artha kare tene nirUkata kahe che ane A prakriyA prAyaH ghaNuM zAstramAM jovAmAM Ave che. zrI Avazyaka sUtranI niyuktimAM caturdaza pUrvadhArI zrImad bhadrabAhu svAmIe nijhAmi sudhI ne artha eka eka akSarane jude jude varNana karela che. manusmRtimAM zAMta zabdane paNa artha e ja DhabathI karavAmAM Avela che. te ja rItithI zrAvaka zabdane artha atre zAstrakAre be prakAre karI batAvyo che. zraddhalita zrAti zradhAne pakAve tene zA kahIe. dhanaM vapara-sAta kSetramAM pitAnuM nyAyapArjita dhana vAve (kharca) tene 2 kahIe ane natyapuNAni eTale apuNya (pApa) ne chedana kare tene kahIe thA-- traNe akSaranA varNana karela arthaviziSTa je vyakti hoya tene zrAvaNa kahevAmAM Ave che tAtparya zradhdhA pUrvaka sAta kSetramAM potAnuM nyAyathI pedA karela dravya kharca pApane nAza kare tene vicakSaNa purU zrAvaka kahe che. athavA-sRpori rI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. sanama hitakArI bhagavad vacanane sAMbhaLe tene mA kahIe tRpati tarInA darzana (samyakatva) ne vare aMgIkAra kare tene kahIe ane parisaMyama saMyamatrata aMgIkAra kare tene re kahIe tAtparya bhagavacana sAMbhaLI samyakatva prApta karI yathAgya saMyama vrata niyamAdi Acare tene vicakSaNa purUSa zrAvaka kahe che. zrAvakanuM bIjuM lakSaNa. " zravaMti yasya pApAni puurvbchaanynekshH| AvRtazca vratairnityaM zrAvakaH so'nidhIyate // 5 // zabdArtha jenAM pUrve aneka prakAre bAMdhelAM pApe zravi jAya che (jatAM rahe che) ane je hamezAM vratathI yukata hoya che te zrAvaka kahevAya che. te po bhAvArtha-karmone kSaya be prakAre thAya che eka bAMdhelA karma bhogavI levAthI, eTale ke karmo pitAnuM nirNata phala ApI kharI jAya che ane bIjuM pratyAkhyAna tIvra tapasyA jJAna dhyAna vicAraNA vigerethI kamI nirjare che. zrAvaka pUrve bAMdhelA pApa upara jaNAvelA be prakArathI Atma pradezathI dUra kare che, temaja navAM pApa na baMdhAya tene mATe niraMtara pitAne gya vratathI yukta hoya che tethI AvA guNa vALAne zrAvaka kahevAya che. A zrAvaka dharma ke che te kahe che. sudevatvamAnuSatvayatidharmaprAptyAdikrameNa mokSasukhadAyakatvena suratarUpamAno yogyejya eva dAtavyaH zabdArtha-devapaNuM manuSyapaNuM ane yati dharmanI prApti vigerenA keme karIne mekSanA sukhane ApanAre hovAthI kalpavRkSanI UpamAne gya e dharma egya purUSa ja Apavo joIe. kahyuM che ke, "naMtivAtAvaya-bhavivavigro viUiTI tamhA juggajiyANaM, dAyavvo dhammarasiyANaM // 6 // zabdArtha_vidhie karIne sevelo zrAvaka dharma paNa karI mokSane hetu thAya che tethI te zrAvaka dhama dharmane viSe rasika evA gya purUSane Apa joIe che 6 bhAvArtha-zrAvaka dharma paNa gyatA vinA keIne Apa nahI e graMthakAra mahArAjane Azaya che. apAtramAM zuddha vastu nAkhyAthI viparyayane pAme che, te Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivarale. pachI dharmaratna jevI amulya vastu gyAyegya vicAra karyA sivAya darekane ApavI yogya nathI. (A uparathI zrAvakadharmathI zreSTha evA muni dharmane te gyAyegyane vicAra karI kharekharA pAtraneja Ape egya che ema siddha thAya che.) . dharmopadeza ApavAnA avasare traNa yogya zodhavAM joIe te kahe che. "juggajiyANaM vihiNA juggehiM gurUhi desio sammaM / / guno dhamovi ta sayalipino ma i che zabdArthapagya jIvone pigya gurUoe vidhi pUrvaka sArI rIte upadezele pigya dharma sarva prakAranI siddhione ApanAre kahe che 7 . bhAvArthagya che eTale mumukSu ane A graMthamAM Agala kahevAmAM Avaze tevA lakSaNavALA jIve samajavA. kadI zAstrokta lakSaNavALA maLe paraMtu dharmopadeSTA gurU diyAhIna zithilAcArI parigrahadhArI viSayI asatyavAdI vigere durgaNAyukta hoya te tevA pAsethI prApta thayele zrAvaka dharma prAye yathArtha phalane ApanAra thatuM nathI, tethI gurUo paNa zAstrokta guNe e yukta hoya teja zrAvakadharma ApavAne yogya che. e dharma kahe che te dharma grahaNa karanAranI apekSAthI che eTale ke jIvomAM dharma pAlana karavAnI jevI yogyatA hoya tene tevA tevA prakArane dharma batAvavuM joIe, jethI karelI pratijJAnuM pAlana sukhethI karI zake. pAtrApA-. trane vicAra karyA sivAya upayogI paNa kaThiNa niyama ApavAmAM Ave che tethI niyama lenAranuM mana pAchalathI viThThala thAya ane lidhelA niyamano bhaMga karI deSane pAtra thAya ane vakhate zraddhA bhraSTa thaI dharmathI parAgamukha thAya, tethI yogya gurUoe yogya ne cagyadharma yogyatA pramANe Apa joIe. agya purUSane Apele dharma vizeSa guNenI prApti karAvanAra thatuM nathI kahyuM che ke * " cUtAMkurakavalanataH kokinakaH svanati cAru natu kAkaH / , yogyasya jAyate khalu hetorapi netarasya guNaH" // 7 // ' zabdA-jema AMbAne mahoranA bhakSaNathI keyala pakSI suMdara zabda kare che paraMtu koi kAgaDe karate nathI, tema je hoya tene hetuthI guNa thAya che, paNa bIjA ayogyane thatuM nathI it 8 bhAvArtha-AMbAne mahera keyala paNa khAya che. ane kAgaDo paNa khAya che. A mahArathI keyalane svara sudhare che. ane suMdara paMcama phivarathI te AkhA vana Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. ne gajAvI zravaNa karanArane AnaMda Ape che. Aja mehera kAgaDo bhakSaNa kare che paNa tene duzvara tene teja rahe che ane te jyAre zabda kare che tyAre zravaNa karanAra ne kaMTAle Ape che. meharamAM svara sudhAravAnI zakti jaga jAhera che chatAM te apAtramAM paDavAthI niSphala thAya che, te ja pramANe dharmamAM aihika ane pAlaikika sukha ApavAnI zakti che tathApi apAtramAM sthapAyele te dharma niSphaLa jAya che, tethI pAtrApAtrano vicAra kare e khAsa jarUranuM che. gyAyegyane mATe graMthakAra svayameva bIjAM dawte batAvaze jethI ahIM ATaluM kahyuM che. gyAtA aneka prakAranI che te A pramANe, " Ane niMbe sutIrthe kacavara nicaye zuktimadhye'hivaktre, auSadhyAdau viSayau gurusarasi girau pAMmujUkRSNanUmyoH / zvakSetre kaSAyAmavanagahane meghamuktaM yathAMnastaghtpAtraSu dAnaM guruvadananavaM vAkyamAyAti pAka" ||e|| zabdArtha -jema varSAdanuM pANI AMbAmAM lIMbaDAmAM sArA tIrthamAM kacarAmAM chIpamAM. sapanA mukhamAM eSadhI vigeremAM jherI vRkSamAM meTA sarevaramAM parvatamAM pIlI tathA kAlI jamInamAM selaDInA kSetramAM kaSAya vRkSanA gahana vanamAM paDavAthI judI judI rIte paripAkane pAme che tema gurUnA mukhamAMthI nikaLeluM vAkaya jevA pA tramAM tenuM dAna thayuM hoya te anusAre pAkane pAme che. je lo bhAvArtha-vaSadanuM pANI ekaja svabhAvanuM che chatAM judA judA pAtromAM paDavAthI tenuM pariNAma kevA prakAranuM thAya che te graMthakAra mahArAje batAvyuM che. jemake Amra vRkSamAM paDavAthI miNa Amrarasa utpanna kare che. lIbaDAnA vRkSamAM paDavAthI kaTukarasa pedA thAya che. uttama tIrthamAM paDavAthI pavitratAne pAme che. kacarAmAM paDavAthI niMdanIka thAya che, chIpamAM paDavAthI uttama maiktika thAya che. sapanA mukhamAM paDavAthI prANuM ghAtaka jhera nivaDe che. auSadhimAM paDavAthI oSadhi rUpa thaI aneka prANIone phAyadA pahoMcADe che. jherI vRkSamAM paDavAthI prANa nAzaka jhera thAya che, sarovaramAM paDavAthI aneka prANIone upayogI svaccha jala thAya che. parvata upara paDavAthI vinAza pAme che, pIlI tathA kAlI jamInamAM paDavAthI dhAnyAdikanI vRddhi kare che. selaDInA kSetramAM paDavAthI zelaDInA ati madhura rasane ApanArUM thAya che. kaSAya vRkSanA gahana vanamAM paDavAthI kaSAya rasa UtpAdaka thAya che. tevI ja rIte sadagurU mahArAjanAM vacanAmRte ekaja svabhAva pariNuta heya Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNa vivaraNa che tathApi pAtratAnI gyAyegyatAne laIne bhinna bhinna AzayapaNe pariName che, tethI jene je yogya hoya tene tevo upadeza Apavo e graMthakAra mahArAjane udeza che. - sAMprata kAlamAM upadeza devAne kama prAye badalAyele lAge che. zrotAone vicAra karyA vinA vAMcanAra mahAzaye pitAnA manane ThIka lAge tevA graMthe sabhAmAM vAMce che. zrAvaka dharmanI paNa jene barAbara khabara na hoya tevAonI samakSa AcAsaMgAdi ati kaThina graMtha vAMcavAmAM Ave che AthI zrotAvaktAne kAlane joIe te upayoga thato nathI, tethI deza kALa ane zrotAone vicAra karI upadeza devAmAM Ave te vizeSa lAbhanuM kAraNa thaI paDe. have bIjI rIte batAve che. girisira 1 paNAta zmasthata 3 kasiNAvani janahisutti emaNikhANI 6 dhammovaesavAse phalajaNaNe jIvadilutA // 1 // zabdArtha athavA jema parvatanuM zikhara, parALa, marusthala, kALI jamIna, samudranI chIpa ane maNionI khANa enA saMbaMdhamAM AvelA pANInuM juduM juduM pariNAma thAya che tema dharmopadezanI vAsanAnuM phaLa utpanna thavAmAM chAnI pegyatA upara AdhAra rahe che. je 10 bhAvArtha-vyAkhyAna zravaNa karanAra zretAo paikI keTalAka bedarakAra ane kAtarathI vyagra cittavALA kaI kharekhara vyAkhyAna zravaNu karI vicAra karatA nathI. rUDI sAcavavAne sArU vyAkhyAna zravaNa karanAra athavA mAnanI ke prabhAvanAnI IcchAthI upAzraye jaI kALa gALanAra zretAo parvatanA zikhara jevA che. jema parvatanA zikhara upara paDeluM jaLa parvatanA zikharane kAMIpaNa lAbhakArI thatuM nathI tema pUrvekA lakSaNavALA zrotAone upadeza rUpI jaLa lAbhakArI thatuM nathI. 1 bIjA cha paraNALa jevA che; parazuLa jema jaLane jhIlIne pitAnI pAse na rAkhatAM jamIna vAsaNu agara TAMkAmAM nAkhe che paraMtu paraNAlane jalanI asara thatI nathI, tevI ja rIte gurU mahArAjathI upadeza zravaNa karIne upadeza bIjAene saMbhaLAvI potAnuM paMDitapaNuM jAhera kare che, paraMtu pitAnA AtmAnuM koI paNa prakAre hita ApI zakatA nathI, tethI AvA prakAranA je paNa gurU Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrAddhaguNa vivaraNa. mahArAjanA vacanAmRtanuM pAna karavAne gya thaI zaktA nathI, tethI AvA jIvane upadeza ApavA prayatna kare nahIM. 2 have jIvone marusthala sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. jema marusthalapAne grahaNa karI le che tethI temAM tRNAdika tathA nirasa dhAnyAdikane pAka thAya che tema keTalAka cha gurUmahArAjane upadeza grahaNa karI zake che, paraMtu tevA prakAranI yogyatAnA abhAve yathArtha paNe dharmanI ArAdhanA karI zakatA nathI tathApi AvA che dharmopadezane gya samajavA. 3 kALI jamInanI sAthe jIvenI sarakhAmaNI karatAM jema kALI jamInamAM paDeluM pANI e jamInamAM rahelA vRkSAdikane puSTa kare che, tema gurU mahArAjane Apela upadeza je jIva grahaNa karI pitAmAM rAkhI bIjA ne teja upadeza deI lAbha kare che, jema kALI jamInamAM zelaDI, drAkSa, zAlI, gedhUma vIgere sarasa vastuo utpanna thAya che tema AvA chamAM svalpa upadeza paNa gratAdika utpanna karavAno hetu thaI traNa kivA chevaTe sAta ATha bhave jarUra mokSa ApanAra thAya che. tethI AvA je kharekhara upadezane che. 4 samudranI chIpanI sAthe sarakhAvyA che. chIpamAM jaLa paDavAthI pariNAma pAmI jema uttama maiktika rUpe thaI jaLa amUlya kIMmatane pAme che tema je cha gurU mahArAjane upadeza zravaNa karI te pramANe te vastI pitAnA daSTAMtathI bIjA yogya jIne paNa sanmArge dore che te uttama prakAranA gaNAya che. cIlAtI yuge mAtra upasama, viveka, ane saMvara e padatrayIne upadeza zravaNa karI pitAnuM hita sAdhyuM, temaja samavasu brAhmaNe paNa mIThuM khAvuM, sukhe suvuM, ane lekane priya AtmA kara, A traNa pada zravaNa karI tenuM kharuM rahasya trilecana maMtrI pAse zravaNa karI te pramANe keNu vate che vigerenI tapAsa karI pite tema vatI sukhI thayo. tema sva5 upadeza paNa gya pAtramAM paDavAthI chIpamAM paDelA jaLa biMdunI mAphaka mahA. mUlyavAnuM thAya che. 5 maNinI khANamAM paDelA DA pANIthI jema mahA mUlyavAna, tejasvI, cintAmaNi ratnAdika utpanna thAya che tema keIka jIvane DAM paNa mahAvAka ghaNe lAbha karatA thAya che. jema zrImadda bhagavAna mahAvIra svAmIne svapadeza gatamAri gaNadhara mahArAjene AtmAne saMsArathI tAravAne arthe thaye tema cheDA paNa Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 ~ ~ ~ ~ - zrAzuSa viva29. upadezathI maNi jevA jene atyaMta lAbha thavAthI teja bhavamAM teo mekSa pAme che AvA ja uttamottama jANavA. 6 zunAzunapavyasunAvitA ghaTAvAmyAavAmyAzca tthaa| hya vAsitAH saddharmavAsasya tathaiva yogyatAM zrayaMti jIvAH katicit suyogataH // 11 // zabdArtha-jevI rIte sArAM dravyothI tathA kharAba dravyothI vAsita karelA dhaDAo tyAgavA gya ane atyAgavA gya thAya che tathA keTalAka ghaDAo avAsita hoya che tevIja rIte je keTalAka sArA pagathI saddharmavAsanI yogyatAne prApta thAya che. je 11 regyatA aneka prakAranI che tene mATe AgamamAM A pramANe kahyuM che. "ghamA vihA navA junnA ya juNNA vihAnAviyA anAviyA ya nAviyA suvihA pasaththanAviyA appasaththanAviyA ya pasaththA aguruturukAhiM apasathyA palaMmulasuNa mArzahiM pasaththanAvitrA vammA avammA ya evaM appasathyAvi je appasathyA avammA je ya pasathyA vammA na te suMdarA zyare * suMdarA annAvizrA na keNa nAdiyA gavagA AvAgAo nattAritA mattagA evaM dhammAnisAsiNo navagA je mitradihI tappaDhamayAgAhiti / juNNAvi je annAviyA te suMdarA kuppava yaNapAsathyehiM nAviyA evameva nAvakumA saMviggehiM je appasathyA vammA je a pasathyA ya saMviggA ya avammA ee sahA | zabdArtha-paDA be prakAranA che. navA ane junA junA be prakAranA che vAsita ane avAsita vAsita be prakAranA prazasta vAsita ane aprazasta vAsita prazasta Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrAddhaguNa vivaraNa vAsitata agara zilArasa vigere dravyathI vAsita ane aprazasta vAsita te kAMdA [DuMgaLI ] lasaNa vigerethI vAsita hoya che. temAM prazasta vAsitanA be bheda che. eka tyAgavA gyaane bIjo atyAgavA gya. evI ja rIte aprazastanA paNa be prakAra che. tyAjya ane atyAjya temAM je aprazasta chatAM atyAjya thAya tathA prazastamAM tyAjya thAya te be sArA nathI bAkInA je bheda kahyA che [ prazasta vAsita atyAjya thAya ane aprazasta tyAjya thAya ]te paNa sArA che. temaja (prAcIna paNa) sArA ke kharAba dravyothI je vAsita nathI thayA tene avAsita kahe che. nibhADAmAMthI tatkALa kAlA ghaDA te navIne kahevAya che. evI rIte dharmA bhilASI ne paNa jANavA je navA mithyAddhio che tene prathama bodha Apa junA paNa [ mithyAdaSTie ] je avAsita che te suMdara che. (upara je vAsita kahyA che te vAsita zAthI thAya che te kahe che.) kudarzanathI ane pAsAtkAdikanA paricayathI vAsita thAya. evI ja rIte bhAva ghaDAo [ 9 ] samajavA, je saMvigna guNethI vAsita che te prazasta che, je aprazasta che te vAmya che ane je prazasta ane saMvigna [guNavAlA] che te mane che. bhAvArtha-jIne gyAyegya jANavAne mATe ghaDA sAthe sarakhAvyA che. ane tene mATe pAMca prakAranA ghaDA kahyA che. temAM prathama navA ane junA be prakAranA ghahA kahyA che. tema be prakAranA cha jANavA, junA ghaDAnA be prakAra kahyA che, vAsanA vALA ane vAsanA vagaranA.vAsanAvALA be prakAranA che eka sugaMdhI dravyathI vAsita thaelA ane bIjA durgadhIdravyathI vAsita thaelA. durgadhIdravyathI vAsita thaelA ghaTanI mAphaka mithyA zAthI jemanAM hadaya vAsita thayelAM che ane jeo te vAsanAne sadagurUno upadeza maLatAM paNa choDatA nathI te pAmyA che eTale te ja dharmanA pAtra nathI ane jeo mithyA darzanAdikathI vAsita che chatAM paNa nyAya buddhivALA sarala hadayanA hakakadAgrahathI rahita cha hoya te sazurUnA upadezathI sadasa vivekathI parve grahaNa karelA mithyA darzanane cheDI satyane grahaNa kare tevA che avAcya che eTale dharmopadezane yogya che. prazasta vAsitanA be bheda che. vAmya ane avAgya. je jIvone prathama samya darzanAdinI prApti thayelI che ane je jIve kugurnAdikane roga thatAM sabhya darzanane vamI jAya tevA che te cha vAgye jANavA, ane tevA jIve upadeza gya hatA nathI ane je jene prathamathI samyagdarzana cAritrAdikanI prApti thaelI che ane Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 zrAddhaguNa vivara. pAchaLathI kugurnAdikano saMsarga thayAM chatAM paNa samya darzanAdikane tyAga karatA nathI tevA ja dharmopadezane gaNAya che te avAsya jANavA. je che junA chatAM avAsita che eTale keI paNa dharmanI vAsanAne pAmyA nathI te paNa dharmanA upadezane gyA che. A pramANe junA ghaDAnA daSTAMtathI dharmopadezane mATe jIvanI yogyatA kahI. have navIna ghaTa sAthe jIvenI sarakhAmaNI karatAM gyAyegyane vicAra jaNAve che. jema kuMbhAranA nibhADAmAMthI tatkAla kADhelA ghaDAne je prakAranI vAsanA ApIe te prakAranI vAsanA grahaNa kare che, tema bAlyAvasthAvALA je kaI jIve jene kaI prakAranA dharmane saMskAra thayela nathI tevA jIvane dharmopadeza gyatA pramANe ane nyAya purassara ApavAthI zIghra kAryakArI thAya che, tethI AvA che dharmane kharekharA pAtra che. A graMthakAra mahArAje gyAyegya batAvavA je ATale badhe parizrama lIdho che tenuM kAraNa spaSTa che ke AyuSya a5 che vidane ghaNuM che, maharSioe pitAnuM ane aneka bhavya jIvenuM hita karavAnuM che tethI apAtra cha sAthe dharmopadezanI carcA karavAnuM ucita nathI, ema dhArI upadeza ApatAM pahelAM dravya kSetra kAla bhAvane vicAra karI pAtra jIne ja upadeza ApavA prayAsa kare jethI ubhayanuM zreya thAya. | zabdArtha-pagyAgyanuM ravarUpa pratipAdana karyA pachI vizeSa dharmanA atha evA pigya purUe paNa prathama sAmAnya gRhastha dharmanI vidhimAM (nizcita kareluM pUrvaparabhAva rUpa vidhAna te vidhi) prayatna kare jaIe kahyuM che ke tinA dheALavA pramukha vyavasthA karyA sivAya ( bhIMtanA upara citreluM ) citra zobhatuM nathI. vastro pAsa ApyA sivAya tenA upara raMga sthira thatuM nathI. khetarane kheDyA zivAya tathA samArAdi dIdhA sivAya bIja vavAtAM nathI. evI ja rIte sAmAnya dharma pUvakaja bAravratAdirUpa vizeSadharma zebhAthI prakAzita thAya che. te kAraNathI zrImad hemacaMdrAcArye pitAnA pagazAstranA prathama prakAzanI aMte nyAyataMtravijAva ityAdika kula kramathI Avela aniMdya vibhavanA tribhAgAdi apekSAe nyAyathI AcaraNa karavA rUpa jenuM lakSaNa che e sAmAnya dharma paramahaMta [ parama jaiina ] vicAra caturmukha [ vicAra karavAmAM brahmA rU5] rAjarSi paranArI sahedara (parastrI bAMdhava) rUdatI vitta parAbhukha [ niravaMzanuM dravya grahaNa karavAmAM vimukha] rAja pitAmaha vigere birUda jene malelAM che evA vyavasAya 1, nidhAna 2, vyAje dhIravA 3. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 * zrAzu vi125. kumArapAla mahArAjane samagra rAjAonI sabhA samakSa upadeza karyo teja ahi pratipAdana kare che, nyAyasaMpannavinavetyAdi zlokadazaka. nyAyasaMpannavinavaH 1 ziSTAcAraprazaMsakaH 2 kuna zIlasamaiH sArpa kRtoghAho'nyagotrajaiH 3 // 1 // pApanIruH / prasiddhaM ca dezAcAraM samAcAn 5 avarNavAdInakApi rAjAdiSu vizeSataH 6 // 3 // anativyaktagupte ca / sthAneSu prAtiveimake / anekanirgamadhAra vivarjita niketanaH 7 // 3 // kRtasaMgaH sadAcAraiH mAtApitrozca pUjakaH / tyajannupaplutaM sthAna 10 mapravRttazcagarhito 11 // 4 // vyayamAyocitaM kurvan 15 veSaM vittAnusArataH 13 aSTanidhIguNairyuktaM 14 zRevAno dharmamanvaham 15 // 5 // ajIrNenojanatyAgI 16 kAve noktAca sAtmyataH 17 anyonyA pratibaMdhena trivarga mapi sAdhan 17 // 6 // yathAvadatiyau sAdhau / dIne ca pratipattikRta 15 sadAnajiniviSThazca 20 pakSapAtI guNeSuca 21 // 7 // adezAkAlayozcaryAtyajan 22 jAnan balAbalaM 23 vRttastha jhAna vRchAnAM pUjakaH zava poSya poSakaH 25 // 7 // dIrghadarzI 26 vizeSajJaH 27 kRtaH 20 lokavasanaH salajjaH 30 sadayaH 31 saumyaH 32 paropakRti karmaThaH 33 // // aMtaraMgAriSaDvarga parihAra parAyaNaH 34 vazIkRteMjiyagrAmo 35 gRhi dharmAyakalpate // 10 // . . dazaniH kulakam nyAyathI dravya upArjana karanAra (1) ziSTa purUSanA AcAranI prazaMsA karanaa2 [2] usane zAsathI saza manyAtriyonI sAthe 12nA2 [3] // 1 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNuM. 15 pApathI bhaya rAkhanAra [4] prasiddha dezAcArane AcaranAra pa] keinA paNa saMbaMdhamAM avarNavAda nahi belanAra temAM vizeSe karI rAjAdikane avarNavAda nahI belanAra (6) 2aa je sthAna ati pragaTa tema ati gupta na hoya, temaja sArA pADozIee yukata hoya ane je gharamAMthI nIkaLavAnAM dvAra ghaNuM na hoya tevA sthAnamAM vAsa karanAra (7) 3o zreSTha AcAravALAnI sAthe saMsarga karanAra (8) mAtA pitAnI pUjA karanAra (9) upadrava vALAM sthAnane tyAga karanAra (10 ) niMdita kAryamAM pravRtti nahIM karanAra [11] 4 AvakanA pramANamAM kharca karanAra 12 saMpattine anusAra veSa dhAraNa karanAra 13 ATha buddhinA guNee yukta 14 niraMtara dharmane zravaNa karanAra 15 na pacyuM hoya tyAM sudhI bhejanane tyAga karanAra 16 haMmezAnA vakhata pramANe pathyApathyane vicAra karI bhejana karanAra 17 parasparanA virodha vagara traNa varSanuM (dharma artha ane kAmanuM) sAdhana karanAra 18 je 6o atithi sAdhu ane dIna purUSone yogyatA pramANe satkAra karanAra (19]. niraMtara durAgraha nahI rAkhanAra 20 guNenI aMdara (guNI jananI aMdara ) pakSapAta rAkhanAra 21 me cho deza tathA kALa virUddha AcaraNano tyAga karanAra 22 (patAnA) balAbalane jANanArara3 vratadhArI tathA jJAnathI vRdhenI pUjA karanAra ra4 piSaNa karavA pigya janmanuM piSaNa karanAra ra5 8 5 pUrvApara lAMbI najarathI jenAra ra6 vizeSa jANanAra 27 karelA guNane jANanAra 28 lekanI prIti meLavanAra 29 zarama rAkhanAra 30 dayALu 31 zAMta prakRtivALe ura pare pakAra karavAmAM re 33 lAaMtaraMga bhAvanA cha zatruone tyAga karavAmAM tatpara 34 IdriyonA samUhane vaza karanAra (5) upara kahelA pAMtrIza guNavALA je hoya te gRhastha dharmane yogya che. 11 ahIM svAmIdraha, mitradroha, vizvAsane Thaga, cerI vigere niMdavA gya (mArga ] dravya upArjana karavAnuM cheDIne pitapotAnA varNane anukala Ave tevI rIte dravya upArjana karavAmAM upAyarUpa je sadAcAra te nyAya kahevAya che. te nyAye karIne prApta karI che saMpatti jeNe tene nyAyasaMpannavibhava kahevAya che. (upara jaNAvyA pramANe) zuddha vyavahArathI upArjana karelI saMpatti niHzaMkapaNe pitAnA zarIra karI tene phalane bhegavavAthI ane pitAnA mitra ane svajanAdikamAM samyaka prakAre vaheMcaNI karavAthI A lekanA sukhane mATe thAya che, je kAraNathI kahyuM che ke sarvatra zucayo dhIrAH svkrmblgrvitaaH| Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. zanitimAnaH pAvara sarvatra zAMvitA" I ? . pitAnA karmanA bale karI abhimAnI thaelA dhIra parUpe dareka ThekANe prakAzita thAya che ane kukarmanI aMdara AtmAne sthApana karanArA pApI purU dareka ThekANe bhayabhIta rahe che 1ra che nyAyapArjita vittanA adhikAramAM spaSTatA mATe anyA pArjita vittavALAnI sthiti darzAve che. ahiM purUSane anyAyathI pravRtti karavAmAM be prakAre avizvAsapaNuM prApta thAya che, eka bhaktAnuM ane bIju bhegya vibhavanuM. temAM bhegavanArane A (purUSa) parahathI prApta paradravya bhagave che evA deSanA lakSaNavAlI AzaMkA thAya, tathA bhegya vastumAM A padravya che tene A bhegave che evI zaMkA thAya mATe anyAya pravRttine niSedha karavAthI (nyAya pravRttimAM) te banne prakAranI zaMkA rahetI nathI tethI nyAyapArjita vittamAM abhizaMkanIyatA (avizvAsapaNuM) nathI. ahiM abhiprAya e che ke nyAye pArjita dravyanA vyaya karanAra upara koI paNa purUSa koI vakhate leza mAtra paNa zaMkA karatuM nathI tethI karIne te [ nyAya pravRtti karanAra ] avyAkula citta ane sArI pariNativAlAne A lekamAM paNa mahAna sukhane lAbha thAya che ane dareka ThekANe yaza ane kSAghAnI prApti thAya che. satpAtrene viSe dvavyane upaga thavAthI tathA puNyAnubaMdhI puNyanI prAptine hetu thavAthI ane dayAe karI dIna anAtha prANIone dravyAdi ApavAthI te paralakanA hitane artha thAya che. ahiM nyAyapArjita vitta tathA tene satpAtramAM viniga karavAthI caturbhagI thAya che. jemake nyAyathI prApta thayele vaibhava ane satpAtramAM viniyoga nA (A nyAyasaMpanna vaibhavane prathama bhAMge) puNyAnubaMdhI puNyane hetubhUta hevAthI uttama devapaNuM bhega bhUmimAM (yugalika kSetramAM) manuSyapaNuM, samyakatva vigerenI prApti tathA Asannasiddhi phaLa ApanAruM thAya che, jema dhana sArthavAha tathA zAlibhadravigerene thayuM jethI kahyuM che ke parituliyakappapAyavaciMtAmaNi kaamdhennumaahppN| vA/ ta va dhaytaththava " urU Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. 17 zabdArtha-dAnathI dhanasArthavAha kalpavRkSa, ciMtAmaNi ane kAmadhenunA mahine mAnI tulanA karanAra sabhyatvane prApta karyuM hatuM, 13 athavA nadiSeNa vigerenA daSTAMtanI peThe-jema keIka gAmamAM dravyanA samUhe karI kuberanI sAthe spardhA karanAra keI brAhmaNe yajJanA prAraMbhamAM eka lAkha brAhmaNane jamADavAne prAraMbha karyo. tenI aMdara dAnanI rUcivALA keIna brAhmaNane lAkha brahmabhejana pUrNa thaye avazeSa rahela taMdula ane ghI pramukha huM tane ApIza, evI pratijJA karI tene sahAya karavA mATe rAkhe. anukrame lakSa brahmabhejana pUrNa thatAM avazeSa raheluM taMdula vigerene nirdoSa ane nyAyathI prApta thayeluM mAnI te nirdhana jaina brAhmaNe vicAra karyo ke je A (anAdika) koI paNa satpAtrane ApavAmAM Ave te ghaNuM phaLa thAya. kahyuM che ke nyAyathI prApta thayelAM ane kalpanIya evAM annapAnAdika dravyanuM parama bhakti ane AtmAne upakAra thaze evI buddhie sAdhuone je dAna ApavuM tene mekSaphaLa ApanAre atithisaMvibhAga kahe che." te pachI te brAhmaNe dayA tathA brahmacarya pramukha guNavALA keTalAeka pitAnA) svadharmIone bhojana mATe niyaMtrita karyA. te sAdhamIonA bhajana avasare eka mahinAnA upavAsanA pAraNe kaI mahAvratadhArI muni AvI pahoMcyA. A sAdhamIethI A yati uttama pAtra che e nizcaya karI te brAhmaNe bahumAna tathA zraddhApUrvaka te munine annapAna vigere ApyuM. je kAraNathI kahyuM che ke- " mithyAdRSTisahastreSu varameko hynnuvrtii| aNuvratisahasreSu varameko mahApratI // 14 // mahAvatisahasreSu varameko hi tAttvikaH / tAttvikena samaM pAtraM na nUtaM na naviSyati" // 15 // zabdArtha--"hajAre mithyAdraSTiothI eka aNuvratadhArI[zrAvaka] zreSTha gaNAyache. hajAre aNuvratadhArIothI eka mahAvratadhArI(sAdhu) zreSTha gaNAya che 14 hajAra mahAvratadhArIothI eka tatvavettA zreSTha gaNAya che, tatvavettAnI samAna [ uttama ] pAtra thayuM nathI ane thavAnuM nathI, je 15 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrAddhaguNa vivaraNa kALe karI AyuSyanI samApti thatAM pAtramAM dAna ApanAra te jaina brAhmaNa te dAnanA prabhAvathI prathama devalekamAM devatA thaye. tyAMthI cavIne rAjagRhanagaramAM nadiSeNa nAme zreNika rAjAne putra thaye, teNe vaivana vayamAM pAMca rAjakanyAonI sAthe pANigrahaNa karyuM ane te (naMdiNa) deguMda devatAnI peThe manahara viSaya sukharUpa samudramAM magna thaye. A tarapha te lakSa brahma bhojana karAvanAra brAhmaNa pApAnubaMdhI puNyane puSTa karanAra tevA prakAranA viveka rahita dAnathI ghaNuM jenI aMdara kAMIka bhegAdika sukhane bhegavI keIka jaMgalamAM hAthIpaNe utpanna thaye pUrva yUthapatienAza kyAM che hAthIputra jenA, evI kaI hAthaNIe yUthapatine vacana karI kaI tApasenA AzramamAM eka kalabhane janma Apyo, ane tene tyAMja mu.te gajakalabha (hAthInuM baccuM) tApasanA kumArenI sAthe vRkSane pANI siMcate hevAthI tApasoe tenuM saMcAnaka evuM nAma pADayuM. koIka avasare pitAnA yUthapati pitAne mArI pite yUthapati thaye, ane hAthaNIenA TeLAne grahaNa karI lIdhuM. te hAthI pitAnI mAtAnA prapaMcane prathamathI ja jANatuM hatuM, tethI teNe tApasenA Azramane bhAMgI nAkhe. kheda pAmelA tApasee zreNika rAjAne te hAthI batAvyuM. te hAthI A pramANe hata-sAta hAtha uMce, nava hAtha lAMbe, traNa hAtha hile, daza hAtha vistAramAM ane viza nakhee suzobhita hate. caDAvelA dhanuSyanA jevA tenA uMcA kubhasthala hatA, kaMThamAM laghu hatuM, madhu samAna piMgala netre hatAM, caLakatA caMdranA jevI ujavala kAMti hatI, cAraze ne cAlIsa sArAM lakSaNa yukta hate. te bhadra jAtine hAthI sAte aMgemAM suzobhita hato. zreNika rAjAe tene ati yatna pUrvaka pakaDIne pitAno paTahasti karyo. rAgya AhAra tathA vastra oDhADavA vigerenI tenI baradAsa thavAthI te sukhI thaze. keIka avasare tApasee "jo ! A amArA Azramane bhAMgavAnuM phala che" ema te hAthIne kahyuM ane mArmika bInA yAda karAvI tethI AlAna staMbhane ukheDI tyAMthI niko ane bIjI vAra tApanA Azramane nAza karyo. parivAra sahita zreNika rAjA tenI pAchaLa gaye paraMtu te duHkhe karI vaza thAya te hAthI koI nAthI paNa vaza karI zakAya nahIM. pachI rAjAnI AjJAthI naMdiNa kumAre te hAthIne haMkAryo. naMdipeNa kumArane joI A koI paNa mahAra saMbaMdhI che, ema vicAra karavAthI tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM, eTale te zAMta thaI ubhe raho. pachI Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. 18 nAdiSeNa kumAre tene lAvI AlAnakhaMbhe bAMdhyuM, tethI zreNika vigerene Azcarya lAgyuM. A arasAmAM zrI mahAvIra svAmI bhagavAna vaibhAragiri upara padhAryA, (te vRttAMta sAMbhaLI) zreNikarAjA abhayakumAra ane nadiSaNa vigere temane vaMdana karavA mATe gayA. dharmadezanAnA aMtamAM rAjAe prabhune hasti upazAMtAdi bAbata prazna karyo. prabhue pUrva bhavamAM lakSa brahmabhojana karAvanAra tathA sAdhune dAna vigere ApanAra brAhmaNane vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. bIjI vakhata temanA AgAmika bhavanA praznanA uttaramAM bhagavAna mahAvIra svAmI bolyA ke-"he rAjan!A nadiSeNa kumAra nyAyathI meLavelA dravyane supAtramAM upayoga karavAthI aneka deva manuSya vigerenA mahAbhegane bhegavI, cAritrane grahaNa karI devapaNane meLavI anukrame mokSa sukhane pAmaze.ane hAthIne jIva te tevA prakAranA dravya ane pAtrApAtrane vicAra kyA sivAya(karelA) dAna pramukhathI bhegene prApta thaye, paraMtu pahelekamAM prathama narakamAM janAra che" evuM zravaNa karI nadiSeNa kumAra pratibaMdha pAmyo ane zrAvaka dharmane aMgIkAra karyo. anukrame dIkSA grahaNa karatI vakhate "haju paNa tAre bhegAvalI karma ghaNuM bAkI che" evA vacanathI (zAsana) devatAe niSedha ryA chatAM paNa teNe dIkSA grahaNa karI. pUrvanA nikAcita bhega karmanA udayathI prerAyelA naMdiSeNa dIkSAne tyAga karI bAra varSa vezyAnA gharamAM rahyA, ane tyAM niraMtara daza daza (manuSya)ne pratibaMdha pamADatA, ItyAdi nAdiSeNanI kathA bIjA graMthathI jANavI. pUrva kahyA pramANe dAnanI rItimAM kuzaLa ane nyAyathI dravyane upArjana karanAra tathA satpAtranuM piSaNa karanAra gRhastha suMdara bhegene prApta karI anukrame mekSala- phamInA sukhane pAme che. nyAyathI prApta thayela dravya karI jevA tevA pAtrane piSaNa karavArUpa bIjo bhaMga jANa. A bhAge jyAM tyAM saMsAramAM mAtra bheganuM phaLa ApanAre thAya che, paNa chevaTe lakSa brahmabhejana karAvanAra brAhmaNanI peThe kaTuka phaLa ApanAreja che, je kAraNathI kahyuM che ke- " dAnena nogAnApnoti yatratatropapadyate " zabdArtha-"dAne karI jayAM tyAM (bhavomAM bhamatAM) bhegA prApta thAya che ? (paNa mekSa sukha maLatuM nathI.) Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrAddhaguNa vivaraNa. anyAyathI prApta thayelA dravya karI satpAtrane piSaNa karavArUpa trIjo bhAMge jANa. sArA kSetramAM vAvelA sAmAnya bIjanA phaLarUpa aMkuranI peThe te dravyanuM bhaviSyakALamAM sukhanI utpattimAM sahacArIpaNuM hovAne lIdhe ghaNA AraMbhathI dravya uparjana karanAra rAjAo tathA vepArIonA saMbaMdhamAM A trIjo bhAge jaNAvyo che. arthAt rAjAo ane vepArIo mahAraMbhathI dravyane meLave che ane uttarakALamAM te dravya temane sukha ApanAruM thAya che, tema anyAyathI upArjana karelA dravyane satpAtramAM viniyoga thavAthI pariNAme sukha ApanArUM thAya che. kahyuM che ke- " khalo'pi gavi pugdhaM syAdugdhamapyurage viSam / pAtrApAtra vizeSeNa tatpAtre dAnamuttamam // 1 // " zabdArtha--" kheLa paNa gAyane viSe (gAyane khavaDAvavAthI) dudha utpanna kare che ane dudha paNa sapane viSe (sarpane pAvAthI) jherane utpanna kare che. pAtrApAtranA vizeSe karI AvuM phaLa thAya che tethI pAtrane dAna ApavuM uttama che " tevI ja rIte teja svAti nakSatra ane teja jaLamAM pAtra vizeSathI meTe aMtara che. sapanA mukhamAM paDeluM jhera thAya che ane chIpamAM paDeluM mArtika thAya che. mahA AraMbharUpa anucita vRttithI meLaveluM dravya sArA kSetramAM vAvaryA vinA mammaNa zeDa vigerenI peThe durgatinA phaLaneja ApanArUM thAya che. kahyuM che ke" vavasAyaphanaM vihavo, vivahassa phalaM supattaviNiogo / tayatnAve vavasAo, vihavovi ya duggazanimittaM // 1 // " zabdArtha--" vyApAra karavAnuM phaLa vibhava ane vaibhavanuM phaLa satpAtramAM viniyoga kare te che, paraMtu tenA abhAve vyApAra ane vaibhava paNa durgatinA hetu thAya che ke 1che " anyAyathI upArjana karelA dravya karI kupAtranA piSaNa vigere karavArUpa che bhAge jANa che A caturtha bhaMga A lekamAM purUSone niMdanIka hovAthI ane paralokamAM durgatino hetu hovAthI vivekI purUe tyAga kare yogya che. kahyuM che ke "anyAyopAttavittasya dAnamatyaMtadoSakRt / dhenuM nihatya tanmAMsAhANAmiva tarpaNam // 1 // " Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 zrAddhaguNa vivaraNa zabdArtha-"anyAyathI grahaNa karelA dravyanuM dAna (pAtrane) karavuM te atyaMta doSa utpanna karavAvALuM che jema ke gAyane mArIne tenA mAMsathI kAgaDAone tati karAve tenA jevuM che 1 " vaLI anya darzanamAM paNa kahyuM che- "anyAyopArjitairvittairyat zrAeM kriyate janaH / tRpyate tena cAMmAtrA bukkasA dAsayonayaH // 2 // " zabdArthaanyAyathI upArjana karelA dravyathI je leke zrAddha kare che tenAthI caMDALe, varNazaMkara tathA dAsanI nimAM utpanna thayelA vata thAya che (pita tusa thatA nathI) 2 " jethI nyAyathI upArjana kareluM dravya ApeluM paNa kalyANane mATe thAyache ane anyAyathI AveluM dravya puSkaLa ApyuM hoya, te paNa phaLa rahita thAya che. anyAyanI vRttithI arjana kareluM dravya Aleka ane paralokamAM ahitanA artheja thAya che, kemake AlekamAM loka virUddha AcaraNa karavAvALA purUSane vadhabaMdhanAdi de prApta thAya che, ane paralokamAM narakamAM paDavA vigere de thAya che. kadApi kaI mANasane pApAnubaMdhI puNyakarmanA phaLane laIne AlekanI vipatti dekhAtI nathI, tathApi pariNAme te avazya thavAnI ja. je kAraNathI kahyuM che ke - "pApenaivArtharAgAMdhaH phalamApnoti yatkacit / bamizAmiSavattattama vinAzya na jIryati // 1 // " zabdArtha--arthanA rAge karI aMdha thayela manuSya pApavaDe kadI kaI vakhata phaLane pAme, tepaNu kAMTAnA mAMsanI peThe jema te mAMsamacchane nAza karyA vinA rahetuM nathI, tema anyAyathI meLaveluM dhana zarUAtamAM kAMIka phaLa Ave che, paraMtu pariNAme te (dhana) gahaNa karanArane nAza kare che ke 1" vaLI kahyuM che ke - "anyAyopAtta vittena yo hitaM hi smiihte| nakSaNAtkAlakUTasya so'nivAMti jIvitum // 2 // " Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 zrAdghaguNa vivaraNa. zabdArtha--" je purUSa anyAyathI grahaNa karelA Dbbe karI ( peAtAnA ) hitane icche che te purUSa kALakUTa jheranA bhakSaNathI jIvavAnI icchA rAkhe che "aa rA tevI rIte AleAkamAM anyAyathI pedA karelA dravyarDa peAtAnA nirvAha karanAra gRhastha vigerenI prAye karI anyAya, kaleza, ahaMkAra ane pApamuddhimAMja ra'zreSThi vagerenI peThe pravRtti thAya che. te rakazreSThinI kathA A pramANe che. marUsthaLamAM pakSI ( pAlI ) nAme gAmanI aMdara kAfa ane pAtaka nAme e bhAIo hatA. te emAM nAnA bhAI dhanavAna hatA, ane moTA bhAi nirdhana heAvAthI te nAnAbhAinA gharamAM rahI sevaka vRttithI nirvAha karatA hatA. eka vakhate varSArUtumAM visanA kAryAMthI thAkeleA kAfa rAtre sutA hatA, te vakhate pAtake kahyuM ke--he bhAI ! pANInA samUhathI ApaNA kyArAenI pALA tUTI gai che ane tuM nizcitapaNe sutA che, ema ThapakA ApyA. te vakhate te kAfa pathArInA tyAga karI daridrI ane paranA gharanuM kArya karanAra pAtAnA AtmAne nidyatA kAdALAne grahaNa karI jeTalAmAM tyAM jAya che, teTalAmAM tuTelI pALeAne AMdhavAnI racanA karavAmAM tatpara nAkarAne joi teNe pUchyuM ke--"tame koNa che! ?" teee uttaramAM jaNAvyu` ke ame tArA bhAinA nAkarA chIe. kAi ThekANe mahArA nokaro che ? ema kAfae prazna kare chate te elyAke vallabhIpuramAM thArA nAkarA che. e vAta thayA bAda keTalAka kALa pachI kuTuMa sahita vallabhIpuramAM gayeA. tyAM daravAjAnI pAse rahenAra bharavADAnI najIkamAM vasatA atyaMta du LapaNAne lai bharavADAe tenuM raMka evu' nAma pADayuM. te raka vaNika te AbhIrAnA avala'khanathI ghAsanuM jhuMpaDu karI tyAM dukAna mAMDIne rahyA. eka vakhate koi jAtrALu (kArpeTika) panI rIti (rasa sAdhavAnA vidhAna) pUrvaka giranAra patathI siddharasanI tUMbaDIne samyak prakAre grahaNa karI rastAmAM jatAM te siddha rasamAMthI kAkU tUMbaDI evI zarIra vinAnI(aDhazya)vANInuM zravaNa karI bhaya pAmyA. tethI vadhrubhInagarInA samIpamAM te tU'baDIne te kapaTI vANIAnA gharamAM anAmata sukI ane te yAtrALu (kArpeTika) sAmanAthanI yAtrA karavA gayA. keAI pa`nA divase cUlA upara mukelI tAvaDImAM maDInA chidramAMthI paDelA rasanA biMdue karI suvarNa 5 thayelI (tAvaDI) joi te vaNike A siddharasa che, ema nizcaya karI te tu'khaDI sahita gharanI sAra vastune khIje ThekANe sthApana karI potAnA gharane bALI nAkhyuM, ane bIje daravAje ghara karIne rahyA, tyAM rahenAra ane pracura ghIne kharIda karanAra Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa te zreSThIe koIe vecavA lAvelA ghInuM pite mApa karatAMte ghIne akhUTa dekhI ghInA bhAjana nIce kALA citrakanI IDhaNI che, ema nizcaya karI te IMDhaNIne koI paNa kapaTathI grahaNa karI lIdhI. evI rIte kapaTathI khoTAM trAjavAM ane mApanA vepAra vigerethI pApAnubaMdhipuNyanA baLe karI vepAramAM tatpara raMka RSine ghaNuM dravya maLyuM. eka vakhate kaI suvarNanI siddhi karanAra te raMka zreSTine maLyo. tene paNa kapaTavRttithI ThagI lIdho ane tenI suvarNa siddhi grahaNa karI lIdhI. evI rIte traNa prakAranI siddhithI te kApha aneka kaTi dhanane svAmI thaye, paraMtu anyAyathI prApta thayelA vaibhavanA sevanathI pUrve nirdhana hatuM tethI ane pachI dhananI saMpatti thaI tenI Asaktine laI kaI paNa tIrthamAM, satpAtramAM ane anukaMpAnA sthAnamAM pitAnI lakSmIne tyAga te dUra rahe paNa ulaTe saMpUrNa lekene uccATana karavA, navA navA, karenuM vadhAravuM, ahaMkAranuM piSaNa ane bIjA zrImatanI spardhA tathA adekhAI vigerethI sarva bhUtane saMhArarUpa kAlarAtri jevI te kAkU pitAnI lamI lokene dekhADatuM hatuM. te pachI kaI vakhate pitAnI putrInI ratnathI jaDelI kAMsakI rAjAe pitAnI putrI mATe mAgI paraMtu teNe ApI nahi, tethI baLAtkArathI haraNa karI lIdhI. te vidhathI pite svecchanA dezamAM jaI kaTi suvarNa ApI mugalene lAgyuM. te mugaloe dezane nAza karyo chate te raMka vaNike rAjAnA sUryamaMDaLathI AvatA azvanA rakSakane lAMca ApI pheDyA ane beTe prapaMca karAvyuM. pUrvate rAjA sUryanA varadAnathI prApta thayelA divya ghoDA upara caDate te pachI saMketa karelA purUSe pAMca zabdanA vAtre vagADatA, pachI gheDe AkAzamAM jate tenA upara ArUDha thayele rAjA zatruone mAte, ane saMgrAma pUrNa thatAM gheDa sUryamaMDaLamAM praveza karate; paNa A vakhate raMka zreSie pheDelA paMca zabda vAtra vagADanArAoe rAjAne ghoDA upara svAra thatAM pahelAM paMca zabda vAtrane nAda karyo eTale ghoDe uDIne cAlyA gayA, te vakhate have zuM karavuM evA vicArathI mUDha thayelA zilAditya rAjAne te mugalee mArI nAMkhyuM. te pachI sukhe karI vallabhIpurIne bhaMga karAvyo. kahyuM che ke-- "paNa sayarI vAsasayaM, (vAsA)tinni sayAI azkameUNaM / vikamakAlAo to, vasanInaMgo samuppanno // 1 // " Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNa vivaraNa. - zabdAthe--"vikrama rAjAnA samayathI traNase paMcatara 375 (mahAvIra svAmIthI 845) varSa atikramaNa thaye vallabhIne bhaMga thaze. " 1 (vallabhInA bhaMga saMbaMdhI keTalAeka matamatAMtare che te anya graMthI ane prAcIna lekhethI jANI levA. A zilAditya prathama zilAditya havAne saMbhava che. kAraNa A gAthAmAM je saMvat batAvyuM che te malavAdInA samayane prAye maLatuM Ave che.)te raMka zreSTie mugalene paNa raNamAM pADIne mArI nAkhyA ItyAdi. raka zreNi kathA samApta. evI rIte anyAyavittanA vilAsane jANI nyAyathI artha upArjana karavAmAM tatpara thavuM, vaLI vyavahAra pUrvaka prApta thayela vittathI AjIvikA karanArane rAka, prakRti (svabhAva), dharma ane karma vigere paNa zuddhaja hoya che. je kAraNathI AgamamAM kahyuM che- " vavahArasuphI dhammassa, mUtraM samvannunnAsae / vavahAreNa tu sukheNaM, atthasukhI jo bhave" // 1 // " suddhaNaM ceva atthoNaM, AhAro hoi sureNa / AhAreNa tu sukhaNaM, dehasukhI jo nave" // 2 // " sugheNaM ceva deheNa, dhammajuggo ya jaayii| ka , ziMgu, taM te sAla ma" ne rU zabdArtha "sarvajJa bhagavAna dharmanuM mULa vyavahAranI zuddhi kahe che ane zuddha vyavahAre karI arthanI zuddhi thAya che 1 zuddha arthe karIne ja AhAra zuddha thAya che ane zuddha AhArathI dehanI zuddhi thAya che . 2 vyAkhyA-zuddha arthe karIne ja AhAra eTale azana pAna khAdima sAdima vigere zuddha (doSa rahita) thAya che, ane te zuddha AhAre karI dehanI zuddhi thAya che. kAraNa ke bAhya mala (malina zarIrAdi ) heya tApaNu jInezvaranI AjJA pramANe vartana karavAthI karmarUpI mela dUra thavAthI dehanI zuddhi gaNAya che. "zuddha dehe karIne ja dharmane pigya thavAya che, ane je je kArya karAya te te tenuM kArya saphaLa thAya che. sArA vyAkhyA-gRhastha zuddha dehe karIne ja dharmane egya thAya che, jemake aMgAne Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhguNa vivaraNa, 25 prakSAlana karanAra zreSTha alaMkArane yogya thAya che, tema A zuddha hetuvALA jIva dharma rUpI alaMkArane cAmya thAya che, ane pachI devapUjA,tathA dAnAdi anuSThAna vigere je je kArya jIva kare che, te te tene saphaLa eTale svarga ane mokSanA phaLaneja ApanArU 7 thAya che. bhAvArtha-ahiM anezvara bhagavAne dharmanuM mULa vyavahAra zuddhi che ema jaNAvyuM che, tethI vyApAra karatAM ochu ApavuM. vadhAre levu, mApavAnAM kATalAM pramANathI vadhAre AchAM rAkhavAM, tAjavAmAM dhaDA vigere rAkhavA, sArA mAla dekhADI kharAba ApavA, sArA padA nabaLA padArthanI sAthe meLavI sArA mAlanA paisA levA, devadravya vagere ucApata karavu', lAMca khAvI, vizvAsaghAta karavA e vigere anyAyeAthI dravya upArjana karavu gRhasthAne cogya nathI; kAraNa ke zuddha vyavahArathI upArjana kareluM dravya teja azuddhi che, ane tathAprakAranA jo zuddha artha ( dravya ) hAya toja tenAthI kharIdelA AhAra zuddha sAtvika guNa utpanna karanArA thai zake che. kahevata che ke ' jevA AhAra tevA ADakAra ' eTale e nyAyathI dravya upArjana karelu hoya ane tenA AhAra vigeremAM je upayoga thAya te te vyavahAranI zuddhithI anI prApti thai gaNAya che, ane te dravyano satpAtra, dIna, anAtha vigere dharmakAryamAM vyaya karavAmAM AvyA hoya te te atyaMta AnaMda ApanArA thAya che. sAthe dharmanI paNa puSTikartA thAya che, ane te dravya jenA upabhAgamAM Avyu` hoya tenA vicAro paNa vyavahAra zuddhimAM pravarttana karAvanArA thAya che, temaja anIti vigerene vadhAranAra vicArAne laya thAya che, tethI vyavahAra zuddhithI dravya meLavavA satat prayAsa karavA jethI te uttarAttara uttama phaLane ApanArUM thAya. AvA zuddha AhAra karavAthI zarIranA paramANue paNa nirmaLa thAya che, jethI zarIra ane dravya mananA paramANue zuddha thavAthI jInezvara bhagavAnanI AjJAnusAra varttavAthI kabaLa nAza thAya che, tethI AtmA uttarAttara ucca dazAne pAmI pAtAnA svarUpane pragaTa karavA prayatnavAna thAya che, ane ceAgya samaye dravya, kSetra, kALa, bhAvanI anukuLatA pramANe prathama dezaviratipaNAne agIkAra karI ane pachI sarva viratipaNAnuM ArAdhana karI aSTamAdi guNasthAne prAsa karI,ghAtikamAMne kSaya karI kevaLajJAna, kevaLadarzanane pragaTa karI a'te mekSapadane pAme che, have upara kahelI mInA vyatirekathI darzAve che 4 1 - Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. " ja pralo Tropha, 4 6 vize tu je kare che vavahArasudhirahiyo ya, dhammaM khiMsAvae jo // 1 // " zabdArthaanyathA vyavahAra zuddhirahita purUSa je je kArya kare che, te te kArya phaLa vagaranuM thAya che, ane te dharmanI laghutA karAve che ke 1. viveka rahita leke niMdA kare che. laghutA je thAya che te kahe che- " dhammakhiMsaM kuNaMtANaM appaNo aparassa ya // abohI paramA hoi sutte vilAsiyaM // 2 // " zabdAlandhadharmanI helanA karavAvALA pitAnA AtmAne ane bIjAne bedhibIja (samya)ne nAza kare che, ema sUtramAM paNa kahevuM che ke 2 lokamAM paNa kahevAya che ke jene je AhAra hoya che tene te zarIrane bAMdhe ane svabhAva thAya che jema bAlyAvasthAmAM bheMsanuM dudha pInArA ghaDAo pANImAM paDe che, ane gAyanuM dudha pInArA jaLathI dUraja ubhA rahe che, tevIja rIte manuSya paNa bAlyAvasthAmAM bhejana karelA AhArane anusaratI prakRti (vabhAva)vALe thAya che. te kAraNathI nyAyathI upArjana kareluM dravya che, teja dharmanI vRddhinuM kAraNa thAya che. anyAyathI upArjana kareluM dravya Akhare rAjA, cAra, agni, jaLa vigerethI harAI janAruM hovAthI te ghaNe kALa sthira rahetuM nathI, ane te potAnA zarIranA upaga ane puNya kAryamAM vyaya vigerenuM kAraNabhUta thatuM nathI. kahyuM che ke-- " anyAyopArjitaM vittaM, dazavarSANi tiSThati; prApte tvekAdaze varSe, samUlaM ca vinazyati // 1 // " zabdArtha--anyAyathI upArjana kareluM dravya daza varSa sudhI rahe che, ane abhyaramuM varSa prApta thaye mULa sahita (sarvathA) te nAza pAme che? 1. jene mATe vaMca zreSinuM daSTAMta che Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. kaI gAmamAM heleka nAme zreSTi hatuM ane tene halI nAme bhAryA ane hAlAka nAme putra hatuM. te haleka eNkimIThA AlApathI, beTAM trAjavAthI, beTA mApathI, navI ane purANuM vastu meLavI rasane bheda karavAthI ane ceranA lAvelA (5dAya) nuM grahaNa karavA vigere pApanA vyApArathI bheLa ane gAmaDIyAone ThagavAnA dhaMdhAthI dhana upArjana karate hate. kharI rIte te te zekIo parane ThagavAthI pitAnA svArthane ThaganArAja hatuM. kahyuM che ke- " dilyapadavaH pApA, mAthA vagara ane vaMcayanAnA, caMcajo vara phi che " zabdArtha-bapaTa karavAmAM nipuNa ane mAyAe karI bagalAnA jevI riALa pApI purUSa jagatane ThagavA jatAM potAnA AtmAne Thage che. 1 maLeluM dravya paNa anyAyathI prApta thayela levAthI varSanI ane cera, ami, rAjA vigerethI harAI jAya che ane gharamAM koI paNa ekaThuM thatuM nathI (rahetuM nathI). anukrame vana avasthA prApta thatAM putrane bIjA gAmamAM vasanAra uttama zrAvaka zeThanI putrInI sAthe paraNAvya. vahu gharamAM AvI te dharmanI jANakAra zrAvikA hatI. zeThanI dukAna gharanI samIpamAM hatI. ukta zeTha grahaNa karavAnA ane ApavA vigerenA avasare parvanA saMketa karelA paMthakara tripakara mApAnA saMbaMdhathI putrane paNa paMcakara tripekara rUpa bIjA nAmathI AmaMtraNa kare che. anukrame te vRttAMta lekanA jANavAmAM AvyAthI lekee te zeThanuM vaMcakazreSTi evuM bIjuM nAma pADayuM. eka vakhate zeDanA putranI vahue pitAnA svAmIne puchayuM ke, "zA kAraNathI pitA tamane bIjA nAmathI bolAve che te zeThanA putra pitAnI bhAryAne vyApAra saMbaMdhI sarva vRttAMta kahyo. te dharmiSTa vahue zeThane vinaMtI karI kahyuM ke "AvI rIte pApanA vyApAra vigerethI upArjana kareluM dravya dharmakArya mATe ane bhegamATe thatuM nathI ane gharamAM paNa rahetuM nathI, te kAraNathI nyAyathI arthane upArjana karavo kalyANakArI chezeThe kahyuM, "nyAyathI vyApAra karatAM kevI rIte nirvAha thAya ane kaI paNa leka vizvAsa na rAkhe." pachI vahue kahyuM ke "vyavahArathI zuddha hoya te paNa dravya ghaNuM thAya che ane gharamAM TakI rahe che, tathA sArA kSetramAM vAvelA bIjanI peThe ghaNAM phaLavALuM thAya che ane nizaMkapaNAe bhAga vigerenI prAptithI manane Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNu. sukha ane samAdhine lAbha thAya che, je tamane vizvAsa na hoya te cha mahInA sudhU succha dhaMdhAne tyAga karI nyAya vRttithI vyApAra kare. pachI zreNie vahunA vacanathI. tevI rIte karyuM cha mahInAmAM teNe pAMcazera pramANa suvarNa upArjana karyuM te cheSTinA satyavAdIpaNAthI ane satyakArIpaNuM vigerethI sarve gharAke tenI dukAne Apa le karavA lAgyA, lekemAM tenI kIrti prasarI ane lokomAM vizvAsa thaze. te zeThe suvarNa lAvIne vahune ApyuM. vahue kahyuM parikSA kare. pachI te suvarNanI pAMcazerI karAvI tene cAmaDAthI maDhI ane pitAnA nAmathI aMkti karAvI traNa divasa sudhI rAjamArgamAM mukI paNa keIe dekhI nahi; pachI tene lAvI kaI heTA jaLAzayamAM nAkhI tene kaI maccha gaLI gaye, temachu keIeka mAchInI jALamAM paDe, mAchIe tene phALe ke tarata ja tenA udaramAMthI pAMcazerI nIkaLI, te mAchIe nAmathI tene oLakhI. tyAra pachI te mAchI te pAMcazerI zeThanI dukAne lAvya, zeThe kAMIka ApI grahaNa karI lIdhI, ane zreSTine vahanA vacana upara vizvAsa thaye. pachI zuddha vyavahAramAM tatpara te zreSTie ghaNuM vitta upArjana karyuM, ane sapta kSetramAM aneka prakore vyaya karatAM utkRSi meTAIne pAmyA. te pachI saMpUrNa leke A zeThanuM ujvaLa kI che e vicAra karI vyApArAdine arthe vyAja ApavA vigerethI grahaNa karavA lAgyA. vahANa bharavAmAM paNa vilananI nivRttine arthe tenAja dravyane nAkhavA lAgyA. kALe karI tenA nAmathI sarvatra vRddhi thAya che evA vicAre karI vahANa calAvavAnI vakhate leke haju sudhI halau helaka ema bele che. evI rIte zuddha vyavavahAre A lekamAM paNa pratiSThAne hetu thAya che tethI nyAya che te ja paramArthathI arthopArjananA upAyamAM rahasya che. kahyuM che ke - " guvIrane yatna, nyAyapara nyAya evAnapAyo'yamupAyaH saMpadAMpadam // 1 // " zabdArtha - nyAyamAM tatpara thaI sArI buddhivALA purUSe artha upArjana ravAmAM prayatna kare jAya che te ja saMpattine vidha rahita upAya ane sthAna che. 1a" ajinapaNane bhajavAvALA purUSane vaibhavathI rahitapaNuM vadhAre sAruM che, paraMtu vadhAre kharAba AcaraNathI upArjana karelI ane vRddhi pAmelI saMpattie Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNa vivaraNa. 29 sArI nathI. piraNAme suMdara evu svabhAvathI kRzapagu hAya tA te zAle che; paraMtu phaLamAM ( pariNAme ) virasa ane seAjAthI thayelu sthuLapaNu hAya tAte zAlatuM nathI. tapasvI leAkeAnA vihAra, AhAra(khArAka ), vacana ane vyavahAra zuddha vAya che, ane gRhasthAne teA vyavahAraja zuddha jovAya che, temaja anyAya, upalakSaNuthI devadravya, jJAnadra, pAkha'DI ane pAsasthA vigerenA dravyathI vepAra karavA ane te dravyanu vyAjathI grahuNu karavuM vigere paNa mahA doSakaranAra che. je kAraNathI kahyuM che ke-- "anyAyakevavAthaM,i tanAnAM dhanena yaH / vRddhimicchati mugdho'sau viSamatti jijIviSuH // 1 // " zabdA --" je purUSa anyAyanA, devanA, pAkhaDIonA ane A traNenA dravyathI vepAra karanAranI pAsethI paisA laI te kbje karI potAnA dravyanI vRddhi icche che te bhALA purUSa jheranuM bhakSaNa karI jIvavAnI icchA kare cheH // 1 // " lAkika zAstromAM paNa kahyuM che ke-- " sevakanyA yA vRtti, mukabje yadyanam / tenuM lanArAAya, dhRto'vi nara tranet // ? | " prAstre mA matiM kuryAtprANaiH kaMThagatairapi // praziyA: proDhuMti, prajAgyo na peddati 5 k|| prajAsvaM brahmahatyA ca dariSasya ca yaddhanam ba cupatnI cuta nya, svargasthama ivAtayet // 3 // " zabdArtha. dhruvanA dravyathI je vRddhi thAya ane gurUnA dravyathI je dhana prAma thAya te dravya kuLanA nAza mATe thAya che ane mRtyu thayA pachI narake jAya che ! 15 prANAka sudhI AvyA heAya te paNa devadravyamAM buddhi karavI nahIM. agnithI dAjhelA ugeche paNa devadravyathI dAjhelA ugatA (uddaya pAmatA ) nathI. ghaNA devadravya, e stutyA, ritInuM dhana, gurUnI bhAryA ane gurUdravya e sarve svargamAM rahelAne paNa nIce paDe che. 35 zra Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 zrAddaguNa vivaraNa ahi lekika kathA kahe che-pUrva zrI rAmanA rAjyamAM eka vakhate rAjamArgamAM ke zvAna beThe hatuM, tene keI brAhmaNanA putre kAna upara paththara mAryo. rUdhira nIkaLate zvAna nyAyanA sthAnamAM jaI beThe. rAjAe (rAme) tene belAvIne puchayuM eTale te zvAna bolyo ke "mane niraparAdhIne te brahmaputra zAmATe mAryo?" pachI tene mAranAra brahmaputrane nyAyasthAnamAM belAvI rAjAe tene kahyuM, tane mAranAra A brahmaputra che? bela, ene zuM daMDa karIe? kutarAe kahyuM ke "A nagaramAM zaMkaranA maThanA adhipati tarIke nijana kare" rAjAe pUchyuM, "A daMDa ke kahevAya tyAre kutarAe pharIthI kahyuM, "huM A bhavathI sAta bhava pahelAM niraMtara zaMkaranI pUjA karI devadravyanA bhayathI mahArA banne hAthane I bhajana karate hate. eka vakhate zaMkaranA liMgamAM bharavA mATe lokonuM bheTa kareluM kaThina thI tene vecatAM te kaThaNa hovAthI mahArA nakhanI aMdara bharAI gayuM, te uSNa bhajanathI gaLI gayuM ane ajANapaNue mahArAthI tenuM bhakSaNa karAyuM. te duSTa karmathI huM sAta vakhata kutare thaye chuM ! he rAjana ! A sAtamA bhAvamAM mane jAti smRti jJAna thayuM che, ane hamaNAM tamArA prabhAvathI mane manuSya saMbadhI vANu utpanna thaI che. evI rIte ajJAnathI bhakSaNa kareluM devadravya duHkhanuM kAraNa thAya che. A kAraNathI vivekI purUe te dravyanuM pitAnI zakti anusAra rakSaNa karavuM. paMDita purU jherane jhera kahetA nathI, paraMtu devadravyane jhera kahe che. "viSa bhakSaNa karanAra ekane ja haNe che, ane devadravya putra tathA putranA putrane haNe che" ema RtikAra kahe che. ahiM koI ema zaMkA kare ke "je evI rIte vyavahArane niSedha karaze te gRhasthane dravyanI prApti ja nahIM thAya, ane pachI AjIvikAne vyavachera thatAM dhamane hetubhUta citta samAdhine lAbha kevI rIte thaze ?' evI AzaMkA karI kahe che, nyAya eja arthanI prAptimAM utkRSTa rahasya che, ane nyAya eja paramArthathI dravya upArjana karavAnA upAyanuM tAtparya che. jema deDakAo jaLAzayamAM Ave che, ane pakSIo sarovaranA pUramAM Ave che tema zubhakarmane vaza thayelI sarva prakAranI saMpattio sArA karmavALA purUSonI pAse Ave che. tevI ja rIte kahyuM che ke" nodavAnarthitAmeti, na cAMnonina pUryate / AtmA tu pAtratAM neyaH, pAtramAyAMti saMpadaH // // " Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNa vivaraNa. 31 zabdArtha jema samudra yAcakapaNAne prApta thatA nathI ane pANIthI bharAya che. tema AtmAne pAtrapaNAne pamADavA tethI pAtramAM sapattie pAtAnI meLe Ave che. prA" te zuddha Rju vyavahAra cAra prakAranA che. te kahe che. yathA kahevu'1. ava'cana kriyA 2. bhaviSyanA apAyane ( anarthane ) prakAza karavA. 3. ane maitrI bhAvane sadbhAva 4. Rju eTale saraLa, zuddha eTale doSa rahita evA vyavahAra nAmanA guNa cAra prakAranA che, te khatAve che. yathA kahevuM eTale dharmamAM, levaDa devaDamAM ane sAkSI ke trIjA vyavahAra vigeremAM virAdha rahita vacananu' khelavuM, ahiM A tAtpa che,--niraMtara dharma ane adharmane jANI bhAva zrAvakA parane ThagavAnI buddhithI khelatA nathI, ane te sAcu' ane madhura khele che kharIda karavAnA ane ApavAnA sATAmAM paNa echI vadhAre kiMmata kahetA nathI ane sAkSomAM niyukta karyA hAya tApaNu asatya vacana meAlatA nathI. rAjAnI sabhA vigeremAM jaI koI paNa manuSyane asatya vacanathI kRSita karatA nathI, ane dharmamAM Asakta evA bhAva zrAvakA dharmInA upahAsyajanaka vacanano kamaLa zreSThi vigerenI peThe tyAga kare che. A Rtu vyavahAranA prathama bheda thayeA. 2 ava'cana kriyA eTale paranA duHkhamAM akAraNabhUta evI mana vacana ane kAyAnA vyApAra rUpa kriyA tene avaMcana kriyA kahe che. saTaza vidhithI ane trAjavAM ane pAlA vigerethI echuM ApI ane vadhAre laI zuddha dhanA arthI bIjAne ThaMge nahIM. ava'cana kriyA upalakSaNathI aDhAra prakAranI prasiddhinA tyAgapUrNAMka, cArAnu lAvelu. ane tenA ( cAra saMdhI ) prayAga vigerenA tyAga karavA te A pramANe che,--cAra, cArI karAvanAra, cAranA salAhakAra, cAranA bhedane jANu, cArInA mAlane kharIdanAra, cArane khArAka ApanAra ane ane cArane sthAna ApanAra e sAta prakAranA cAra kahevAya che. temAM kANukayI eTale cAranuM lAveluM ghaNI kiMmatanu' paNa kANuka eTale A kharAba che ema kahI thoDI kimatathI kharIda karI le tene kANukI De che. have aDhAra prasiddhinu varNana kare che. bhalana 1, kuzaLa 2, ta 3, rAjabhAga 4, avalokana 5, amAdana 6, zayyA 7, tathA padmabhaMga 8, vizrAma 9, pAdapatana 10, Asana 11, tathA gopana 12, khaMDanu " khAdana 13, tathA vaLI mahArAjika 14, padma 15, agni 16, udaka Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. 17, rajaju 18 vigerenuM jANapUrvaka ApavuM. A aDhAra prasiddhio buddhimAna purUe jANavI e aDhAra prasiddhione anukrame saMkSepamAM artha batAve che. temAM (te kAryamAM) tamAre DaravuM nahIM te viSayamAM huMja khAtrIdAra thAuM chuM, ItyAdika vAkathI cerI karavAnA viSayamAM utsAha vadhAre tenuM nAma bhalana kahe che1 cera jyAre maLe tyAre sukha tathA duHkha vigerenI vAte puchavI tene kuzala kahe che ke 2 rane hasta vigerethI corI karavA mATe javAnI IzArata karavI tene tajI kahe che jemAM rAjane bhAga hoya tevuM rAjabhega dravya eALavavuM tene rAjabhega kahe che. eka cerI karatA cerene (mAla levAnI) IcchApUrvaka dekhavuM tene avakana kahe che pache ceranA mArga puchanArane bIje raste batAvavAthI te corene chupAvavA tene amArgadarzana kahe che ke 6 cerane suvAnI vastu vigerenuM ApavuM tene zayyA kahe che. 7 (ceranA AvyA gayA) pachI cAra pagavALAM janAvarene te rastAmAM pheravavAthI pagalAM bhAMgavAM tene padabhaMga kahe che. A 8 cerane pitAnA gharamAM ja rahevA vigerenI AjJA ApavI tene vizrAma kahe che llA cArane namaskAra vigere bahumAna karavuM tene pAdapatana kahe che 10 corane gAdI takIye Apa tene Asana kahe che ke 11 cArane saMtADe tene gepana kahe che 1rA cirane khAMDa jeTalI vigerenuM bhejana ApavuM tene khaMDa khAdana kahe che ke 13 che carane upagI lekamAM prasiddha evuM cUrNa ApavuM tene mahArAjika kahe che 14 ane cerane padya agni udaka doraDuM vigere ApavuM, eTale ke cArane paga levA ane zarIre ceLavA mATe dUra mArgethI AvavAthI utpanna thayelA zramane dUra karavAnA heturUpa uSNa jaLa ane tela vigere pagane hitakArI padyanuM ApavuM tene padyapradAna kahe che ke 15 . raI karavA mATe cArane agni Ape tene agnipradAna kahe che. 16 cerane pIvA vigerenA mATe zItaLa jaLanuM ApavuM tene udakapradAna kahe che ! 17 che ane corI karIne lAvelAM catuSpadravALAM janAvarane bAMdhavA mATe deraDuM ApavuM tene rajajupradAna kahe che ke 18 che upara jaNAvelI vastuo jANIne ApavI ema dareka ThekANe joDavuM, kemake ajANatAM Ape te tene aparAdha nathI. A pramANe arvAcanakriyAnuM varNana jANavuM. tArAzAsapatti -e padane artha kare che. azuddha vyavahArathI utpanna thayelA rAjadaMDa ane narakamAM paDavArUpa je bhAvI apAya (anartha) tenuM prakAzavuM Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNuM. _ _ _ *". eTale pragaTa karavuM te AvI rIte - he bhadra! Aleka ane paralokamAM anarthane karavAvALAM cerI vigere pApane karIza nahIM; ema bIjAone jaNAve. ahIM teja pratipAdana kare che."prannApuviTTa, ravamayuddha pravu . AhArovi asuddho, teNa asuddhaM sriirNpi||1|| deheNa asuddheNaM, jaMjaM kiU kayAvi suhkicch| taMtaM na hAi sahavaM, bIyaMpiva UsaranihittaM // 2 // " ' zabdArtha--anyAyathI upArjana kareluM dravya azuddha gaNAya che. ane azuddha dravyathI (azana, pAna, khAdima ane svAdima rU5) AhAra paNa azuddha thAya che. ane te AhArathI (kherAkathI) paSAeluM zarIra paNa azuddha thAya che. te azuddha zarIre karI je je zubha kArya kaI vakhate karavAmAM Ave che te kArya ukharabhumimAM nAkhelA bIjanI peThe niSphaLa thAya che. ra A Rju vyavahArane trIjo bheda thayo tevIja rIte "mittAvAra sajAvitti e juvyavahAranA cothAbhedane varNave che. mitrane bhAva athavA te mitranuM karma tene maitrI kahe che. niSkapaTapaNe te maitrIbhAvanuM thavuM, eTale uttama mitranI peThe kapaTa rahitapaNe maitrI kare, paNa gemukha vyAdhravRttithI (mukhe gAya jevI ane vartanamAM vAgha jevI vRttithI) vyApAra karate sarva lokamAM avizvAsanuM pAtra ane pApane bhAgI thAya tevI rIte kapaTa mitratA dekhADI lekone Thage nahIM. evuM jANI vivekI purUSa cAra prakAre bAjuvyavahAra karanAra thAya. A (AgaLa kahevAze te vyApArane vyavahAra A pramANe che je vepArIne lakSamInI IcchA hoya te karIyANune vagara ye hAnuM Ape nahIM. ane je hAnuM Ape te ghaNuonI samakSa Ape. jyAM mitrapaNAnI IcchA na hoya tyAM arthane saMbaMdha kare; pitAnI pratiSThAnA bhaMgane bhaya rAkhanAra pitAnI marajI pramANe (mitra jyAM vepAra karatA hoya tyAM) ubhe paNa na rahe. lakSmIne IcchanAra uttama vepArIe kadi paNa brAhmaNa vepArIo ane zastradhArI lokonI sAthe vepAra kare nahIM. dravyanI rakSA karavAmAM tatpara evA vepArIe naTa, vezyA, jugArI ane dhUrta purUSane udhAre ApavuM nahIM. je potAnA dharmane bAdha karanAruM heya, ane je badanAma karanAruM hoya tevuM karIyANuM ghaNe lAbha ApanArUM heya te Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrAddhaguNa vivaraNa. paNa pucanAathI purUe grahaNa karavuM nahIM. je kAMIdravya kheTAM mApa ane trAjavAMthI. upArjana karAya che te dravyaprathamavAmAM Ave che, paNa uSNa pAtramAM paDelA jaLabiMdunI piThe pAchalathI jovAmAM AvatuM nathI. dAkSiNyatAthI keInA jAmIna ke sAkSI thavuM nahIM. ane jyAM tyAM (porA nahIM. je purUSa jugArathI ane kImIyAdikanA prayogathI dravyanI IcchA rAkhe che, te purUSa mezanA kUcaDAthI pitAnuM ghara dhoLuM karavAnI IcchA kare che. A lekamAM prAye karI lebhanI AkuLatAthI ghaNA AraMbhevALe, ane zrAvakane anucita e be pagavALAM ane cArapagavALAM prAzuone temaja leTuM, gALI, tala, vigere kharAba padArthane vepAra, tathA yaMtrakamaMdika halake vepAra karavAthI ane dharmakAryanA kharcamAM saMkSepa vigere karavAthI dhananI vRddhi thatI nathI. kAraNa ke dravyanI vRddhi te zubhakarmothI puSTa thayelA dharmane anusAre rahelI che. kahyuM che ke - yAnusArI vidyA, lakSmI puNAnurAriNI, dAnAnusAriNI kIrtiH, budhiH krmaanusaarinnii||1||" zabdArtha - vidyA ughamane anusAra prApta thAya che. lakSmI (pUrva) punyane anusAre maLe che, kIrti dAnane anusAre prasare che ane buddhikarmone anusAra thAya che. 1 bhAvArtha--"thanAnuNAriNI vidyA-vidyA yatnasAdhya che chatAM keTalAeka purU karmane deSa kADhI abhyAsa karavAmAM pramAdI thAya che. paraMtu pramAda nahIM karatAM AtmAmAM tibhAve rahelAM mati ane zrutajJAnane repa karanAra mati ane zrutajJAnAvaraNIya karmane AtmapradezathI dUra karavA prayatna kare. jyAre prayatna kya zivAya jJAna (vidyA) pragaTa thavAnuM nathI, tyAre tene nAza karavA mATe ze prayatna kare joIe ke jethI vidyA (jJAna) prApta thAya? A pramANe kaI AzaMkA kare tenA pratyuttaramAM jaNAvavAnuM ke, pustaka saMrakSaNa, jIrNa pustakeddhAra, pustakanA navIna bhaMDAra, jJAnapaMcamyAdinuM ArAdhana, tapasyA, jJAnAbhyAsane sahAya, lekepagI navIna purata kenI racanA ane jJAna tathA jJAnIne vinaya bahumAna karavArUpa prayatnathI mati ane zrutajJAnAvaraNIya karmane kSaya ke kSayopazama thAya che. mATe uparokta sarva kArya aMtakaraNanI kharI lAgaNI pUrvaka karavAthI ane satat vidyAbhyAsa cAlu rAkhavAthI vidyA prApta thatAM vilaMba thatuM nathI, vidyA te zuM paNa khAsa tuSa muni ke Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 zrAddhaguNa vivaraNa, jenAthI nA ra nA tune badale nA tun belAtuM hatuM te paNa temaNe gurU mahArAjanI AjJA pramANe vidyAbhyAsane prayatna cA khe te te kevaLa jJAna meLavA bhAgyazALI thayA hatA. temaja aneka rAjakAryane vyavasAya chetAM mahArAjA kumArapAle ekAvana varSanI pukhta umare zAstrAbhyAsa karI vItarAgastava, yegazAstra ane zabdazAstra vigere kaThAgra karyA hatAM, eTaluM ja nahIM paNa teozrI sAhityazAstramAM paNa nipuNa hatA, tenI sAbitI temanA banAvelA sarvajina sAdhAraNatetranA kA uparathI thAya che. vaLI satata vi ghAbhyAsa karatAM kalikAla sarvajJa zrImadda hemacaMdrAcAryanA ravAdhyAyI zrImada rAmacaMdrasUrInuM eka netra nAza pAmyuM hatuM, te paNa prayatna jArI rAkhI sAhitya ane dharma zAstranuM saMpUrNa jJAna meLavI temaNe se prabaMdha racyA hatA. temaja zrImad vijapAdhyAya tathA zrImadda vinayavijapAdhyAyajIe vidyAbhyAsa mATe karelA prayAsa jaga jAhera che. ane teozrI pitAne ane jagatane upakAra thAya tevA saMkhyAbaMdha graMtha racavAne zaktimAna thayA hatA. A zivAyanAM seMkaDe udAharaNathI siddha thAya che ke prayatnathI jJAnAvaraNIya karma guTe che, ane vidyA prApta thAya che. tethI "huM azakta chuM, vRddha chuM, mane zAstra samajAtAM nathI ItyAdi nhAnAM kADhI pramAdanuM sevana na karatAM sata vidyAbhyA sa karavA prayatna kare joIe. sarI puNaguNANiI lakSmI pUrvakRta zubha karmane anusAra prApta thAya che. A sthaLe prayatnanI mukhyatA nathI, kAraNa prAtaHkALathI sAyaMkALa paryata prayatna karanAra majura vigerene svapa dravyanI prApti thAya che, ane svalpa prayatna karanArane ghaNuM dravyanI prApti thatI jaga jAhera che. mATe koI ema samajato heya ke huM puSkaLa prayatna karavAthI pracura dravya meLavI zakIza, te te vicAra bhula bharelo che. tyAre gRhasthAe pitAnA nazIba upara AdhAra rAkhI zuM besI rahevuM? e kaI prazna kare te tenA uttaramAM kahevAnuM ke A graMthamAM temaja bIjA graMthamAM zrAvakoe pitAnA Atmahitane na bagADatAM vyavasAyAdika kevI rIte pramANikapaNe karavA, tathA kyA kayA dhaMdhA zrAvakane karavA ucita che, te tathA prApta thaelA dravyamAMthI dharmakAryamAM ane sAMsArika kAryamAM keTaluM dravya kharcavuM tenA niyamo batAvyA che, ane te pramANe vartanAra zrAvake cakkasa sukhI hoya evI viddhArganI Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 zrAddaguNa vivaraNa. mAnyatA che. te zAstrAkata rItie prayatna karatAMje dravya maLe tenAthI sa tASamAnavA ceAgya che. tethI A graMthamAM AgaLa ApelA dhanazraSThinA draSTAMtathI A vAta siddha thAya che, * lakSmI: puNyAnusALiI e yathAja che. "vAnAnusAriNI nIttei:"-- kIrti dAnane anusAre thAya che. A saMkha'dhamAM jaNAvavu joIeke keTalAeka gRhasthA peAtAne tyAM koinA dharmAdAnA paisA jame hAya, athavA pote dharmAMdA nimitte kADhayA hoya te na vAparatAM potAne tyAM je jame rAkhyA hAya te paisAthI kAi dAnAddi kAya karI peAtAnI kIrtti thAya tevu icche che te caiAgya nathI; AvA dAnAdika avasare paNa nyAyanu' avala'bana karI yathAtathya jaNAvavu ceAgya che. kAraNa ke kapaTathI dAna karatAM jyAre kapaTa khullu thAya che tyAre dAna karanAranI kIrttine badale apakItti thAya che. peAtAnA paisAnuM dAna karavAne avasare kIrttinI IcchA rAkhyA vinA zuddhapAtramAM zuddhadravya ane zuddhabhAvathI dAna karavuM ceAgya che. A pramANe karelA dAnathI ceAgya kIrtti` phelAyA vagara raheze nahI. karmane anusAre kArya karavAnI buddhi thAya che. jema koi mANasane amuka vastuthI lAbha thavAnA hAya teA tene te vastunA vepAra karavAnI icchA thAya, ane temAM pravRtti karatAM te vastu tene maLI AvI dravyanA lAbha thAya, A ThekANe amuka vastune vepAra karavA rUpa je buddhi thai te pUrvIkRta kana anusAre thai; temaja " tAdazInAyatevuddhiyAdazI AvitavyatA " jevu kA thavAnu hAya tevI pravRtti karavAnI abhilASA thAya che. A sabadhamAM vAlmika rAmAyaNamAM kyuM che keH-- lubdika mAnusAriLI' kr na nirmitaH kaica dRSTapUrvaH zrUyate hemamayaH kuraGgaH / " tathAvijJAtA raghunanatha, nizAle viparItavRddhi : |zA " . tAtparya e che ke-- " suvarNa maya haraNu koie banAvela nathI, pUrve kAie dekhyuM nathI ane kAinA sAMbhaLavAmAM paNa AvatuM nathI; tApaNu vinAza kALe rAmacaMdrajInI buddhi viparIta thaI " te A pramANe muddhi, bhAvI kAryane anusAre thAya che. te uparathI phalitArtha e nIkaLe che ke zubhAzubha kAryoMmAM vidvAnAe sama pariNAma rAkhavA ane hareka prayatne jenAthI kamadha thAya evAM tIvra kaSAyajanaka Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddaguNa vivaraNa. kAryo karatAM aTakavuM punaH punaH vicAra karo ane hArIniMdita kArya karavAnI mati kema thAya che, ema vicArI durmatine banate prayatna tyAga kare. . lakSamInA saMbaMdhamAM pUrve sUcaveluM dhanazreSTinuM udAharaNa A pramANe che. kAMcanapuramAM suMdarazreSine dhanazreNinAme putra navANulAkha dravyano svAmI hate. paMcAvana lAkha pUrvajonA kamathI AvelA hatA ane cuMmAlIza lAkha pitAnA pitAe upArjana karelA hatA. jyAre pitAnA pitA paraloka gayA tyAre te dhanazreSTie kroDa dravya meLavavAnI IcchAthI gRhakArya ane dharmakArya vigerenA kharcamAM eka lAkha dravyane ghaTADe karyo te paNa varSanI ane hisAba (saravaiyuM) tapAsatAM keTalAMeka karIyANAnA bhAva utarI javAthI teTaluM ja (navANuM lAkha) dravya rahyuM. kharca ghaTADavAthI paNa adhika dravya thayuM nahIM. pachI bIjA dezomAM jaI paMdara prakAranA karmAdAnethI vepAra karatAM teNe eka keDathI adhika dravya upArjana karyuM. dezAMtarathI pAchA pharatAM rastAmAM bhIlae tenuM saghaLuM dravya luMTI lIdhuM ane kAMIka gupta rAkhelAM AbhUSaNa vigere sAravastune laI te dhanazreSThi pitAne ghera AvyA, ane bIjIvAra hisAba (saravaiyuM) tapAsatAM paNa pUrve hatuM teTaluMja (navANuM lAkha) dravya rahyuM. pachI ghaNuM lebhathI AkuLa vyAkuLa manavALA te dhanazreSTie pallI ane tenI AjubAjunA gAmamAM jaI, ceree cerI karIne ANelI vastuo sastA bhAvathI levI, cerene madada ApavI ane rAjakAyadAnuM ulaMghana karavuM vigere prakArathI teNe savADa dravya upArjana karyuM. pachI koI gAmamAM agnithI te saghaLuM baLI javAthI pitAnA AtmAnI nidAmAM tatpara thayele te dhanazreSTi ghera Avyo tene jinadatta nAmanA tenA mitre pratibaMdha karyo ke "he mitra! kharAba vepArathI dravya ane dharmanI hAni tuM na kara, ane ghara vigerene kharca paNa pUrve jeTale karate hatuM teTalAja kara" pachI te dhanazreSThi pUrvanI peThe kharca vigere karI vepAra karavA lA. eka vakhate teNe lAkha dravyanA svAmIothI karAtI keTI dhvaja vALA gRhasthanI abhyasthAnAdi bhaktine joI, 1 sAdhana (maMtrAdi,) 2 vAhana | (ghoDA pramukha) ane 3 khANa e traNa prakArathI ghaNuM dravya upArjana thAya che, ema zravaNukarI prathama gheDAne vepAra karavA mAMDe. pachI mitra pramukhe te dhanazreSThine vAryo te paNa te vahANe caDhaye, tyAM teNe ghaNA pramANu dravya meLavyuM. pachI eka koDanI kiMmatanuM ratna pitAnI jaMghAmAM ghAlI pAchA AvatAM tenuM vahANa bhAMgI gayuM ane Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrAddaguNa vivaraNa tenA hAthamAM eka pATIyuM AvyuM. te pATIyAthI samudra utarI ghera AvyuM ane pharI hisAba jotAM paNa navANuM lAkhaja rahyA. kAraNake jaMghAnI aMdara chupAvelA deDa mUlyanA ratnane zarIranI garamI vigere lAgavAthI ratnanuM teja maMda thaI gayuM, tethI tenI eka lAkha dravya jeTalI kiMmata ochI thaI gaI. pachI te zramita thaele dhanazreSThi puNya upara AdhAra rAkhI ghara tathA dharmakArya vigeremAM adhika kharca karavAne tatpara thaye. tema karatAM gharamAM rahelI vastuonA bhAvamAM vadhAre thavAthI keTalAeka divase tene keTI dravya paNa prApta thayuM. te pachI aneka maMdiranA jIrNoddhAra ane navIna jinapratimAonI pratiSThA vigere heTAM puNyakArya karavAmAM prayatnavAna thaelA te dhanazreSine eka kaTIthI adhika dravya thavA lAgyuM, paraMtu temAMthI kAMI paNuM ochuM thayuM nahIM. kAraNa ke "uttama dharma karanArAonI sarva ThekANe vRddhi thAya che," evI ukti che.anukrame dhanazreSTipitAnA suputrane viSe gharane bhAra ApaNuM karI te cAritrI (sAdhu) thaye. pachI ati tIvra tapazcaryAthI ghAti karmone kSaya karI kevaLajJAnI thaye, ane mokSapadane pAme. evI ja rIte atyaMta kaleza vige ne tyAga karI zuddha vyavahAranA AcaraNa karanArane ja prAye karI dravyavRddhi ane vaibhavanI prApti thAya che. gRhasthapaNAmAM cAya saMpanna vibhavanI mukhyatA che, tethI zarUAtamAM te guNanuM varNana karavAmAM AvyuM che. have graMthakAra mahArAja prathama guNune upasaMhAra karatAM upadezadvArA dharma rogya purUSane oLakhAve che. "icchaM nyAyopagatavinavaH puNyakAryANyanekAnyAtanvAno vizadavidhinA praaptkiirtiprtisstthH| moke zlAghApadamadhigataH zudhagAIsthadharme, yogyaH prokto muninirudayat shivekiprvekH|1|" iti nyAyasaMpanna vijavanAmA prathamo guNaH samAptaH // 1 // zabdArtha-baupara jaNAvyA pramANe nyAyathI prApta thayela vibhavavALa, nirmaLa vidhithI aneka punya kArya karanAra, kIrti tathA pratiSThA pAmele, lokamAM prazaMsA pAtra zole, ane vivekanI zreSThatAne pragaTa karanAra purUSane munioe zuddha harI dharmane ... kahoche. 1" nyAya saMpanna vibhava yukta hoya te dharmane pAgya thAya, ityAdi vistArapUrvaka mArganusArInA pAMtrIza guNa paikI prathama guNanuM varNana karyuM Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya guNa varNana. ziSTa puruSonA AcAranI prazaMsA. ve kama prApta ziSTa purUSanA AcAranI prazaMsA karavA rUpa bIjA guNanuM varNana kare che. II 1 SE: 10 MARRIEDatc) 0. H="alina-hdi: - ok no pAka mai zikSAne prApta thayelA arthAt vratamAM rahelA ane jJAnathI vRddha evA satkarSe nI sevAthI prApta karI che nirmaLa zikSA jemaNe te ziSTa purUSa kahevAya che, ane tevA uttama purUne AcAra-zreSTha AcaraNa rUpa vana-tenI prazaMsA karanAra arthAta temanI upavRMhaNA karavI, utsAha vadhAre, ghaNuM lekanI AgaLa temanA guNo gAvA ane sahAya ApavA vigere kAryothI bhalAghA karanAra hoya tene ziSTAcAra prazaMsaka kahe che. A pramANe karavAthI kharekhara puca mArganI vRddhi thAya che, guNa purUSAmAM mAnyatA thAya che, guNavAna purUnI pravRtti daSTigocara thAya che, uttama mArgane anasarAya che ane niraMtara sarva lekene mahAna utsAha vRddhi pAme che, ItyAdi. vaLI A sadAcAra ke che te kahe che - "lokApavAdajIrutvaM, dInAbhyupharaNAdaraH / kRtajJatA sudAkSiNyaM, sadAcAraH prakIrtitaH " // 1 // zabdArtha- kenA apavAdathI bhaya rAkha, dIna purUSane uddhAra karavAmAM Adara kare, karelA upakArane jANa, ane dakSiyatA (zarama) rAkhavI; A cArane sadAcAra kahe che. 1." - bhAvArtha-lokApavAda - je kArya karavAthI lekamAM ni thAya tevuM kArya karatAM bhaya rAkhave che. ahIM tAtparya e che ke prAye anAdikanA lebhathI athavA idrinA viSayane AdhIna thaI koI asata pravRtti karavAnuM che Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrAdguNa vivaraNa. tene leAkApavAdanA bhaya che, ane je dharmiSTha hAya teja evA bhayanI darakAra rAkhe che. tethI temanI adharmamAM pravRtti thatI nathI. mATe zrAvakapaNAmAM lekApavAda bhIrUttva' guNanI khAsa AvazyakatA che. " phInAcur56: .. dIna purUSonA uddhAra karavAmAM AdaravALA eTaleke, peAtAnA svarmi-jAti baMdhu ke deza badhu koi paNa prANI ApattimAM AvI paDayA hAya tA tenI upekSA nahIM karatAM yathAzakti tene sahAya ApavAmAM athavA te tenA banatA prayAse uddhAra karavAmAM Adarayukta thavu joie. . -- 'kRtajJatA karelA guNane jANavA te--A sAmAnya guNa dareka vyaktine lAgu paDe che; duniyAmAM paNa karelA guNane bhUlI janAra adhama gaNAya che; tethI hareka prakAre peAtAnI zakti anusAra upakArInA upakAranA khadale vALavA cukavuM nahIM. have je koi eka purUSamAM upakArInA upakAranA badale vALavAnI koI paNa rIte zakti na heAya te paNa teNe tenA badalA vALavA haMmezAM icchA rAkhavI joIe ke jethI kRtavratA prApta thAya nahIM, temaja upakArIneA badaleA ApavAne zaktimAna purUSe evA paNa vicAra na karavA joie ke mhArA upara upakAra karanAra kAMi paNa ApattimAM AvI paDe te huM temane ApattimAMthI mukta karI RNu mukta thAuM. evA vicAra karavA te mAthu' kApI pAghaDI kha'dhAvavA jevu che; tethI vicArazILa purUSa A pramANe vicAra kare nahIM, paraMtu upakArInA upakAranuM nira'tara smaraNa karyAM kare ane ciMto ke, mhArA upara jevI Apatti AvI paDI hatI tevI Apatti mhArA upakArI purUSapara mA AvI paDA, " suvAnie "--sudAkSiNyatAvALA eTale keTalAeka sArA mANasA, mahAjana, jJAtijana tathA grAma ke dezanA mAnanIya purUSa! amuka sukRta kArya karavA bhalAmaNa kare, ane te karavAmAM peAtAne mahenata paDatI hAya, dravyane vyaya thata hAya, agara khIjuM kaMI kaSTa sahana karavu paDatu hAya tApaNa te kA` zaramane laIne karI Ape. kadi upareAkta purUSa akArya karavAnI bhalAmaNa kare te te karavu ke nahI ? evI koI AzakA kare tene kahevAnu ke prathama teA uttama purUSo tevA akAryanI bhalAmaNu maNa kare nahI. di tevA saMjragAne laI akArya karavAnuM kahevAmAM Ave teA tevA kAryamAM dAkSiNyatA rAkhavI ceAgya nathI, A guNavALA purUSa dunI Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa 41 cAne priya thAya che tethI A guNanI zrAvakapaNAmAM AvazyakatA che. upara jaNAvelA cAra guNene sadAcAra kahe che. 1 vaLI kahyuM che ke - "sarvatra nindA santyAgo, varNavAdastu sAdhuSu / ApadyadainyamatyantaM, tatsampadi namratA // 2 // " zabdArtha-sarva DekANe niMdAne sarvathA tyAga, sapurUSanI prazaMsA, atyaMta kaNamAM adInapaNuM ane tevI ja rIte saMpattimAM namratA rAkhavI 2" bhAvArtha-sarvatra niA satyA -koI paNa mANase kaI paNa vyatinI niMdA karavI nahIM. paraMtu viparIta AcaraNa karanArane jaI tenA upara karUNa lAvI tene pite banatA upAye viparItakArya karatAM aTakAve, ane sanmArge calAvavA preraNuM kare, ane jo tema karatAM asata pravRttine te tyAga na kare te tenA upara udAsInatA dhAraNa kare, paNa tenA upara dveSa dhAraNa karI niMdA na kare niMdA karavAthI niMdA karanAra purUSanA AtmAne kaI paNa prakArane lAbha thatuM nathI. paraMtu je purUSanI nidA karavAmAM pravartamAna thayuM hoya tenA avaguNamAM cittanI ramaNatA thavAne lIdhe AtmAmAM te avaguNanuM pratibiMba paDavAthI AtmA malInatAne pAme che jema jinezvara ke maharSionA guNotkIrtana karavAthI guNakIrtana karanArane AtmA nimaMLatAne prApta thAya che, tema te nyAya A ThekANe lAgu karI koI paNa vyaktinI niMdA karI AtmAne kaluSita kare nahIM. temAM rAjA, maMtrI, deva, guru, saMgha ane purUSanI niMdAne tyAga te avazya karavuM joie. nahIM te rehiNInI peThe naraka ane tiryaMcanAM ati tIvra duHkhane anubhava karavo paDaze. ema jANI nidAthI nivartavuM eja ucita che. "vAlA sAdhu-sapurUnI prazaMsA karavI temanA zAMtatA, gabhIstA, zauryatA, nastA, sahanazIlatA, viSayavimukhatA, vacanamAdhuryatA, nirabhimAnatA, guNatA, nipuNatA, saraLatA, sai.myatA, dAkSiNyatA, adInatA, sarvajanavallabhatA, pramANikatA, niHsaMgitA, niDa tA, nirlobhatA, paropakAritA, dIrdhadarzitA, dharmacustatA, saMsAravimukhatA tathA dAya, dharya, sAjanya, aucitya, vinaya, viveka, anubhava, sadAcAra ane pApabhIrutva vigere aneka guNanuM niraMtara smaraNa karavuM, ane temane Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 zrAddaguNa vivaraNa, prasiddhimAM lAvavA zakti anusAra ceAgya prayAsa karavA. kemake mahAtmAe nA AvA uttama guNA dhArmika temaja naitika avanatinA prasaMge kharekhara eka puSTa AlaMbana rUpa thaI paDe che. vaLI temanI prema pUrvaka karelI praza*sA uttarAttara guNa prApti, puNyavRddhi, nareMdrapaNuM svarga tathA yAvat apavarganA phaLane paNa ApanArI thAya che. mATe saMta purUSonA guNNA draSTiAcara karI temanI prazaMsA karavAmAM udAsInatA dhAraNa karavI nahIM, kAraNa ke AgaLa kahevAmAM AvanAra sAdhu purUSonA guNNAnI prazasA karanAra tathA udAsInatA rAkhanAra e cArAnA udAharaNanI peThe zubhAzubha phaLanI prApti thAya che. tethI vizeSa dharmAbhilASI purUSAe udAsInatAne tyAga karI temanA guNNAnI prazaMsA avazya karavI joIe. Anyatyam "--game tevI Apatti Ave te paNa atizaya dInapaNuM dhAraNa karavuM nahIM. paNa evI vakhate AtmAnI zaktinA vicAra karI manana karavu" ke, pUrva bhava saMbaMdhI koi nikAcIta karma uda yaAvyuM che; te tene samabhAvathI vevu--AAgavavu. eja A ApattinA vinAzanA pratikAra che. mATe mhAre dIna thavAnI ke yAcanA karavAnI kAi paNa prakAre jarUra nathI. A kama peAtAnu phaLa ApI naSTa thatAM AtmA potAnI meLe kama~janita ApattithI mukti thaze eTale mhArA peAtAnA AtmAmAM rahelAM anaMta sukhA pragaTa thavAthI sarva kaleze nAzathaze, evA vicAra karI samabhAvamAM rahevAnI pravRtti kare. paraMtu sarvathA dInatA kare nahIM. kAraNake dInatA karavAthI peAtAnI nirmaLatA jAheramAM lAvavA zivAya trIjI kAMI paNa kA siddhi thatI nathI. 66 " sakalari namratA "--tevIja rIte sa pattimAM namratA rAkhavI. kadi punyAdayathI sa'patti prAptathAya tApaNu ahaMkAra na dhAraNa karatAM haMmezAM namratA rAkhe. evA bhAgyeAdayanA vakhate vicAra kare ke mhArA pUrva punyanA udaya thavAthI A sa'patti, svajana, ane saMtati vigere anukULa padArthoM mane prApta thayAM che; te AvA anukULa avasare mhAre samapariNAme rahI a ithara saMpattithI madAMdha na thatAM namratA dhAraNu kavIja ceAgya che. temaja A saMpattine sthira karavAnA kharekharA pratikAra tA e che ke potAnI lakSmI jainAma tathA jainamaMdiranA jIrNoddhAra, dInAhAra, satpAtra, ane jJAnadAna AdikamAM viniyega karavA teja che. kAraNake punyane anusAre prAsa Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa thanArI lakSamIne vyaya satkAryamAM karavAthI punyanI vRddhi thAya che, ane punyanI vRddhi thavAthI lakSmI sthira thAya che. nahi te cakravartI ane iMdrAdikanI jhahi paNa sthira rahI nathI te A manuSya saMbaMdhI asthira lakSmInI prApti thavAthIraka praSTinI peThe ahaMkAra karee sarvathA anucita che. kahyuM che ke -"RSatti salA (jyAre vRkSe phaLe che tyAre te namrIbhUta thAya che.) tevI rIte jema jema saMpatti prApta thatI jAya tema tema vizeSa namratA rAkhavAmAMja zebhA rahelI che. paralekamAM paNa dhanamAthI dhananAza, mAne hAni, daridratA vigere prApta thAya che. mATe dhanane ahaMkAra para lekamAM paNa hitakAraka nathI, tethI namratA eja saMpattinuM bhUSaNa che. e guNa uttama purUSane avazya grahaNa karavA yogya che. vaLI kahyuM che ke - " prastAve mitajASitvamavisaMvAdanaM tathA / pratipanna kriyA ceti, kuladharmAnupAlanam " // 3 // zabdArtha--"prasaMga Ave jarUra puratuM belavuM, tathA virodha na kare, DiyA aMgIkAra karavI ane pitAnA kuLa dharmanuM pAlana karavuM. 3." bhAvArtha-"batAve pitAvitraNa-prasaMga Ave jarUra puratuMja balavuM joIe.kemake asaMbaMdhavALAM athavA saMbaMdhavALAM paNa vAkyo vizeSa balavAthI ghaNI vakhata zAtAo kaMTALI jAya che, tethI dhArelI asara thatI nathI. kadi koI ema kaheke tyAre zAstra saMbaMdhI bhASaNa paNa vizeSa karavAM sArAM kema gaNAze? tene mATe kahevuM joIe ke jinezvaranI vANImaya agAdha zAmAMthI jeTaluM na belAya teTaluM ochuM che mATe prayojana puratuM ane asarakAraka balavuM joIe. belatAM pahelAM aMtaraMga vicAro thavAthI manamAM saMkalpa vikalpanI jALa utpanna thAya che. pachI AtmA bhASAvargaNunAM pagale grahaNa karI mukhadvArA pragaTa kare che, eTale aprAsaMgika ke prAsaMgika paNa vizeSa belavAmAM ATalI badhI khaTapaTamAM AtmAne utaravuM paDe che. tethI prasaMge paNa mitabhASipaNuM rAkhavuM egya che. "avisaMvA tathA-koI paNa sAthe virodha kare nahi. kemake vizeSa karavAthI vaira paraMparA vadhe che, ane Arta tathA redradhyAna thavAthI manuSya janmanuM Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 brAhmaguNa vivaraNuM. mULa je varga kivA meAkSarUpa thavu' joie tene badale te visaMvAda uparAMta durdhyAna karAvI AtmAne naraka ke tiryaMcarUpa durgatimAM kheMcI javA samartha thAya che. tethI vicArazIla purUSe virodha karatA pahelAM vicAra karavA. temAM paNa vratadhArI zrAvakAe ane vizeSe karI yati mahAzayAe te sarvathA visavAda tyAgaja karavA oie, kAraNa ke yativaryAMhaMmezAM AvazyakamAM "mittIme samULabhu" A mahAvAkyanu smaraNu kare che. temAM temaNe te koi paNa sAthe virodha rAkhavA e vyAjabI gaNAze nahIM. "kRttikhAi naiti"'--a'gIkAra kareluM kArya karavAmAM vighna Ave te paNa tethI harI na jatAM te kA` purUM karavAnA prayatna karavA. kArya karavAnu` aMgIkAra karatAM pahelAM kAnA guNa doSa, peAtAnI zakita, sahAyaka ane drazya, kSetra, kALa tathA bhAvanA vicAra karI kAya karavAnA Ara'bha karavA. anatA sudhI potAnI jAta mahenatathI thai zake tevuM kArya hAtha dharavu' ke te paripUrNa thavAmAM vAMdhA Ave nahIM. paraMtu khIjAenA upara AdhAra rAkhI kArya hAtha dharavuM nahIM. A uparathI ema nahI samajavuM ke koI paNa kArya hAtha dharavuM e eka Apatti che. kahyuM che keH-- " "kArajyate na vadhyu, vighnAyena nIce, prArabhya vighnavidatA viramanti madhyAH / vighnaiH punaH punarapi pratihanyamAnAH, prArabdhamuttamajanAH na parityajanti // 1 // " tAtparyArtha:"vighna Avaze ema dhArI nIca purUSa zubha kAryanA pra ra bha karatA nathI, vighnathI huNAelA madhyama purUSA kAryanA prAraMbha karI viramI jAya che. ane uttama purUSo te vAravAra vighnathI haNAyA chatAM paNa prAraMbha karelA kAryanA tyAga karatA nathI." A uparathI dareka satpurUSAe satkArya karavAmAM vIrya phAravItene saMpUrNa karavA cukavu. nahIM. " kuladharmonupAkSanuM "-~-kuLadharmanuM pAlana karavuM--zrAvakanA kuLamAM janma prApta thayA chatAM kusaMgatithI peAtAnA zuddha AcAranA tyAga karI mlecchADhika leAkAnA veSa tathA durAcAreAnuM grahaNa karavAmAM zreSThatA mAnavI te zrAvakane koi paNa rIte ceAgya nathI, bhAgyeddayathI prApta thaelA jainadharma ane tenA AcAre| suzrAvaphe prA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 zrAddhaguNa vivaraNa te paNa cheDavA joIe nahIM. A ThekANe asata kuLAcAranI upekSA karI zrAvakanA kuLane saMbaMdha hovAthI zrAvakanA kuLAcAnuM grahaNa kareluM che vaLI kahyuM che ke - " asajhyayaparityAgaH, sthAne caiva kriyA sadA / vidhAna nirvaja, vizva vivarNanama aa sa " zabAI-phaLa vinAnA kharcane tyAga kare, ucita sthAnamAMja hamezAM kayA karavI zreSTha kAryamAM Agraha rAkho ane pramAdane tyAga karavo ja bhAvArtha-"prasaMkSepa parityAga -niSphaLa kharcane tyAga karavo joIe. kAraNake tema thavAthI dravyane nAza thaI pApanI vRddhi thAya che, tethI A lekamAM daridratA tathA apakIrti ane paralokamAM durgati vigerenA atitIvra duHkha sahana karavAM paDe che. vaLI asata kAryamAM dravyane vyaya thaI javAthI manuSya bhavane egya kharekharUM anya kArya je dravyathI karavAnuM che te rahI jAya che, jethI parINAme pazcAtApa karavo paDe che, mATe asat kAryamAM dravyane vyaya karatAM pahelAM khAsa zubhAzubha phaLanuM manana karI bhaviSya kALamAM Apatti vigere kAMI khamavuM paDe tevI rIte pravRtti kare. temaja mAtra khAlI nAmanA karavAnI IcchAthI lagnAdi prasaMgamAM paNa bIjA dhanADhayonI sAthe spardhAmAM utaravA prayatna nahIM karatAM samayecita ane zakti anusAra vyaya kare egya che. ne ra diyA sala -dareka kriyA haMmezAM egya sthAneja karavI Ie, anucita sthAnamAM kriyA karavAthI kAryanI jevI joIe tevI saphaLatA thaI zakti nathI. jema siddhagiri Adi pavitra kSetramAM prabhubhakti, brahAcarya, sAmAyika pratikamaNa, tapa, japa, dhyAna ane munidAna vigere jevuM sthira cittathI thaI zake che tevuM pitAnA gAmamAM ke gharamAM prAye thaI zakatuM nathI. vaLI sAdhunI samIpamAM ke upAzrayamAM jevI dharma kiyA thaI zake che tevI hAdika anya rathAnamAM thaI zakatI nathI. mATe vicArazIla purU cogya sthAne megya kriyA karavI. aSAnA nirava zreSTha kArya karavAmAM Agraha rAkhavo joIe, kAraNake A carAcara jagatamAM prANI mAtrane aneka kArya karavAnAM che chatAM tene dharma, artha, kAma Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa ane mekSarUpa cAra vibhAgamAM samAveza karavAmAM AvyA che. temAM paNa artha ane kAmanI prApti je ke dharma karavAthI thAya che te paNa viveka vinA tenuM (artha ane kAmanuM) sevanakaranAra durgatinuM bhAjana thAya che. tethI tenA saMbaMdhuMmAM AvelAM sarva kArya avazya karaNIyana hovAthI te pradhAna kArya nathI, mATe tene graMthakartAe tene gaNatAmAM rAkhI anaMta ratnatraya,anaMta vIrya akSaya sthiti ane anaMta sukha ApanAra mekSarUpa purUSArthane pradhAna kArya gaNeluM che ane te dharmarUpa purUSArtha siddha thavAthI prApta thAya che. tethI dharma eja pradhAna kArya che. kahyuM che ke - " trivargasaMsAdhanamantaraNa, pazorivAyuviphalaM narasya / tatrApi dharma pravaraM vadanti, nataM vinA ydbhvto'rthkaamau||1||" tAtpayotha:-"dharma artha ane kAmarUpa trivarganuM sAdhana sivAya manuSyanuM AyuSya pazunI peThe niSphaLa che, temAM paNa paMDita purUSe dharmane pradhAna kahe che, kAraNake tenA vinA artha ane kAmanI prApti thatI nathI. 1" mATe vivekI purUSe dharmarUpa pradhAna kAryane bAdha na Ave tevI rIte pravRtti karavI e ucita che. amArA vivargana"--pramAdane tyAga kare tetyAga karavAnuM kAraNa e che ke prANI mAtrane kaTTe zatru pramAdaja che, ane je zatru hoya tene tyAga kare e sUchIne eka svAbhAvika niyama che. te pramAda zatrune tyAga karavAne badale tenI sevA karavI e niyamathI keTaluM virUddha che? kadi keI rAjA hukama kare ke hArI tamAma rete hamezAM eka kalAka mhArI sevA uThAvavI; rAjAnA A hukamane leka julamI hukama gaNaze ane tene (hukamane) rAjA pAse pAchuM kheMcAvavA vidvAna, dhanavAna, ane samasta prajAvarga banate prayAsa karavA cukaze nahIM. te jyAre pramAdarUpI rAjA teone bhramamAM nAMkhI pratidina ghaNu kalAke sevA karAve che, tyAre tenI sevAmAMthI mukta thavA mATe banate prayAsa kema na karavuM joIe? je pramAda rAjAnI AjJA traNa lekanA prANuo mastake caDAve che te pramAdanA mukhya pAMca bheda che, ane aiNatAe dareka prANIonA vicitra svabhAvane lIdhe aneka bhede thAya che. paraMtu te sarve tyAga karavA egya che. A pramAda kaye vakhate ane kevA rUpamAM Avaze te mukarara nathI. mATe sAdhu agara zrAvake e pramAda zatruthI sAvadhAna rahI, hamezAM AtmAmAM jAgRti rAkhI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A 47 zrAddhaguNa vivaraNa. tene lezamAtra paNa sthAna ApavuM nahIM. kAraNa ke saMsAranI vRddhi karanAra ane pUrva dhone paNa cheka nigoda sudhI pahoMcADanAra teja che. kahyuM che ke - " maja visayakasAyA, nidA vigahA ya paMcamInANayA / ee paMca pamAyA, jIvaM pAti saMsAre // 1 // " tAtparyArtha:-"ATha mada, pAMca indriyanA trevIza viSaya, seLa kaSAya, pAMca prakAranI nidrA ane cAra vikathA e pAMca pramAda jIvane saMsAramAM pADe che. A gAthAnuM manana karatAM ema lAge che ke keI bhavya prANI saMsArI kAryamAMthI avakAza meLavI dhama karavAne tatpara thAya che, teTalAmAM uparokta pramAda ADA AvI tene tema karatAM aTakAve che, te tenAthI pAchA nahIM haThatAM AtmavIryane prakAzamAM lAvI, pramAdane parAjayakarI, dharma karavAmAM tatpara thavuM; ane je kArya Aje karavAnuM hoya tene A vatI kAla upara mulatavI rAkhavuM nahIM. kahyuM che ke - vira cana vara, grAno pravA avasara bitA jAtahai, phira karegA kaba // " A kavitAne vicAra karI je zubhakArya karavAnuM hoya te zIgha karavuM joIe. kemake -"zAMti vAvidanAni" zubha kAryamAM ghaNuM vizna Ave che, mATe zubha kArya karavAmAM vilaMba kare nahIM. vaLI kahyuM che ke -"gharA svasviAti- dharmanI gati zIvra hoya che. tethI dharma karaNI karavAmAM kSaNa mAtra paNa pramAda kare nahIM. bhagavAna devAdhIdeva mahAvIrasvAmI mahArAje prathama gaNadhara zrImad gatamasvAmI ke jeo prAye apramattapaNe vartatA hatA, te paNa teozrIne udezI jenAgamamAM pharamAvyuM che ke -"samAM nAyama mAM prAtha- he maitama ? samayamAtra paNa tuM pramAda karIza nahIM. A mahAvAkya uparathI pramAdanuM baLa kevuM prabaLa che te spaSTa jaNAI Ave che. mATe huM suzrAvaka chuM athavA sarvottama sAdhu chuM e nakAme ahaMkAra nahIM karatAM pramAda tyAga karavAmAM satata prayAsa kare; nahIM te kaMDarIka ane maMgvAcArya vigerenI peThe durgatinA duHkha sahana karavAne prasaMga Avaze. vaLI kahyuM che ke - Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 auddhaguNa vivaraNa. " lokAcArAnuvRttizca, sarvatraucityapAlanaM / pravRtti garhite neti, prANaiH kaeugatairapi // 5 // " zabdArtha - kAcAranuM anukaraNa karavuM, sarva kekANe aucityanuM pAlana karavuM ane kaThe prANa Ave to paNa niMdita kAryamAM pravRtti na karavI. . pA " bhAvArthI--" levAnuri- leka eTale mahAjana temane je AcArate kAcAra tene anusarI vartana karavuM. kahyuM che ke -"maThThAne na to -mahAna purUSa je mArge gayA hoya te mArga kahevAya che, ane temArga anya purUSane anukaraNIya che. mATe dravya, kSetra,kALa ane bhAvane vicAra karI lekAcAranuM pAlana karavA prayatna kare. A sthaLe kahevuM joIe ke, keTalAeka leka dezacAra tathA kuLAcArane lokAcAra gaNI te AcAra leka virUddha ke zAstra virUddha heya te paNa tene tyAga karavAne AnAkAnI kare che, te yogya nathI. jenAthI ubhaya lekanA hitanI hAni thatI hoya, ane jinAjJAne bhaMga thatuM hoya te AcAra lAcAra thaI zake nahIM. tethI evA mana kalipata lokAcAranuM anukaraNa karavuM sarvathA anucita che. zuddhalekAcAranuM pAlana prANImAtrane dharma prApti ane AtmahitanuM kAraNa bhUta thaI paDe che. mATe banatA prayAse vivekI purUSe zuddha lokAcAranuM ulaMghana na thAya tevI pravRtti karavI. " nityapAlana -sarva ThekANe aucityanuM pAlana karavuM, kemake kadi sAMsArika kAryamAM samayAnusAra ucita pravRtti karavAmAM na Ave te lokamAM mAna hAni, madAMdhatA ane viveka zUnyatA pragaTa thAya, ane dharmanI paNa apabhrAjanA thavAne prasaMga Ave, tethI viveka purassara pravRtti karavI. kahyuM che ke -" vijetAno vidhiH" A vAkyAnusAra vRddhajJAnI, abhyAgata jayeSTa tathA kaniSTha baMdhu ane sayurUnuM aucitya sAcavavA ane kaI paNa vyaktine apriya lAge tevI pravRtti kadi paNa nahIM karavA vivekapurUe khAsa dhyAna ApavuM joIe. pati neti"--kaThe praNa Ave te paNa niMdita kAryamAM pravRtti karavI nahIM kemake je karavAthI AtmaguNahAni, jinAjJAbhaMga, lokApavAda ane rAja virUddha thAya tevAM durvyasananuM sevana ane pramAda tathA kaSAyAdika niMdita kAryone prayatna pUrvaka tyAga kare, kAratha ke niMdita kArya satyakI vilAdharanI peThe Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya guNa varNana. 49 A loka tathA parAkanA ahitane mATe thAya che. uparokta sarva prakArane sadAcAra AcaraNa karavA lAyaka che. mATe vizeSa dharmabhilASI purUSe sadAcAra grahaNa karavA cukavuM nahIM kahyuM che ke vipazu je manuvidheyaM ja mahatAM, priyA nyAyyA vRttirmalinamasutnaruppasukaram / ..... asanto nAbhyarthyAH suhRdapi na yAcyaH kRzadhanaH, satAM kenoddiSTaM viSamamasidhArA vratamidam // 6 // ".. zabdArtha -"Apatti vakhate ucca sthitimAM rahevuM, mahAna purUSanA pagale cAlavuM, nyAya vRttine priya karavI, prANune nAza thatAM paNa malina kArya na karavuM; durjananI prArthanA na karavI ane te nidhana thayA chatAM paNa mitranI pAse yAcanA karavI nahIM, evuM ati viSama ane khaDraganI dhAra jevuM A vrata purUne kaNe batAvyuM haze? dura A ziSTAcAra prazaMsA dharmarUpI bIjane AdhAra ane paralokamAM dharma prA minuM kAraNa hevAthI mekSarUpa kAryanuM kAraNa thAya che. tenecaranA draSTAMtathI batAve che kobIpurImAM saddabhUta guNenA uttama bhaMDAra rUpa ane jaina dharmanA AsvAdathI ullAsa pAmele jitAri nAme prakhyAta rAjA hatA, ane teja nagarImAM maTI hivALA dhana ane yakSa nAmanA be zeThIyA rahetA hatA. temAM dhana zreNIne pitAnA kuLane AnaMda ApanAra dharmapAla nAme putra hatuM, ane yakSa zreSThIne dravyanI vRddhi karanAra vasupAla nAme putra hatA. anukrame te banne mane hara evI cevana vayane prApta thayA. ane pUrva janmanA saMskArane lIdhe bAlyAvasthAthI ja te bannene kSIra nIra peThe atyaMta AzcaryakAraka mitratA thaI. te be mitremAMthI ekane je rUce te bIjAne paNa rucatuM hatuM. tethI lekamAM A banne eka citta vALA che evI prasiddhine pAmyA. te pachI pitAnA kuLane ucita kArya karatAM te bannene divase nirgamana thatA hatA. tevAmAM eka vakhate te nagarInA udyAnamAM jagavatsala zrImAn mahAvIra svAmInuM Agamana thayuM, ane dee sasaraNanI racanA karI.A vAtanI khabara paDatAM nagaranA lekanI sAthe kezabIne rAjA jitAri viraprabhune vaMdana karavA gaye. kutUhaLamAM tatpara te be zeThIAnA putre paNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana karavA gayA. te Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zrAddaguNa vivaraNa, vakhate jinezvare dhama dezanAnA prArabha karyAM. pachI te e vaNikanA putrAmAMthI eka ne jinezvaranI vANI zraddhA rUpa thAya che, ane tenA manane rUce che, tethI vizALa netra vALA, mastaka dhuNAvatA ane rAmAMcita zarIra vALeA te vaNika putra karNarUpa patranA pAtramAM arpaNa karAelA jinezvaranA vAkayane amRtanI peThe pAna kare che. bIjAne te te jinavacana retInA kALIA saDhaza virUdhdha lAgatu hatuM. AthI te mane mitrA eka bIjAnA Azaya sArI rIte samajI gayA hatA. pachI te anna mitrA samesaraNamAMthI uThI peAtAne ghera gayA. tyAM bemAMthI eka evI rIte khelyA ke " huM bhAI ?, tu' jinavANIthI kharekhara bhAvita thayA che ane huM ! mitra ha' bhAvita na thaye tenu zuM kAraNa haze ? vaLI leAkamAM ATalA kALa sudhI ApaNe e eka cittavALA prasiddha thayA chIe paNa hamaNA A mAkhatamAM ApaNA annenuM citta judA vicAra vALuM thayuM che. tenu zuM kAraNa haze ! " A vAta sAMbhaLI cakti thayelA khIjA mitra kahyuM ke " he bhAI ?, hArU kahevu satya che mane paNa A bAbatamAM sa'lpa vikalpa thayA kare che. paraMtu A viSayamAM ApaNA bannene nirNaya phakata prazna karavAthI teja kevaLajJAnI karaze " te hetuthI 'AvatI kAle temanI pAsejaIzuM' evI rIte nizcaya karI te banne mitrA prabhAta thatAM mahAvIrasvAmI pAse gayA. tyAM vinaya pUrvaka temanu ArAdhana karI temaNe peAtAnA saMdeha puchyA. tethI bhagavAna mahAvIrasvAmIe uttara ApyA ke " pUrve tamArA bemAMthI eka jaNe muninI prazaMsA karI hatI. te vRtAMta A pramANe che-- kAi gAmamAM tame ane koi garIba manuSyanA putra hatA. anukrame su'daratAnA sthAnarUpayevana vaya prApta thavAthI tameAte vayanA vikArane prApta thayA.paratu sa'pattinA abhAvathI leza mAtra tamArA manAratha kaIrIte pUrNa thatA naheAtA, tethI tame cArI rUpa anArya karma karavAne Ara'bha karyAM. pachI keAI vakhate rAtrimAM khIjA gAmanI aMdara jaI ati zIvratAthI tame gAyeAnuM haraNa karyuM.tethI tamane phrAMsI devAnu` kAma karanAra purUSoe trAsa pasADayA,eTale tame nAsavAnI taiyArI karI. pachI tyAMthI nAsatAM parvatanI guphAmAM rahelA ane dhyAna tathA mAnanI kriyAmAM tatpara evA eka muni tamArA jovAmAM AvyA. te avasare dharmapAlanA jIve A pramANe vicAra kayA ke, * ahA ! zreSTha AMcAranA maMdira rUpa A muninA janma sulabdha che, je AvI rIte nirbhaya, zAMta ane sa`ga rahita A guphAmAM rahe che. vaLI ame te adhanyamAM paNa anya chIe, kAraNake dravyanI icchAthI virUddha kArya karanArA ame pAlavane prApta thayA chIe. are ! Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya guNa varNana. 51 dhikkArathI AtmAne nAza karanArA ane mRtyu pAmyA pachI kaI gatimAM javAnA ? ane dukhI hAlatane lIdhe ame ubhaya loka virUddha karma karanArA thayA chIe. jevI rIte A muninuM AcaraNa pAparahita ane nirmaLa che. tevI ja rIte amAruM AcaraNa A mahAtmAthI viparIta che te AvA virUddha AcaraNathI amAruM kalyANa zI rIte thaze? A pramANe dhamaMpALe sAdhunI prazaMsA karI ane bIje vasupAla te te muni tarapha udAsIna vRttivALo thaye. te bemAMthI eka guNanA rAgathI dhibIja pAye, ane bIjAne te prApta thayuM nahIM. pachI kaSAyanI maMdatAne lIdhe dAna devAmAM tatpara . thaelA tame baMne mitroe manuSya bhavane prazasya karma upArjana karyuM. anukrame tyAMthI kALa karI zreSTha AcAravALA ane vaNika dharmamAM parAyaNa tame banne A kizabI nagarImAM vaNikanA putrapaNe utpanna thayA che. uparakta kAraNathI A bhavamAM ekalA A dharmapAlane zreSTha bedha rUpa bedhibIjanuM phaLa prApta thayuM che, ane bIjAne beSibIjanA abhAvathI dharUpa phaLa prApta thayuM nathI. evI rIte pUrvabhavanuM vRtAMta zravaNa karavAthI dharmapAla jAti samaraNa pAme, ane draDha nizcaya thavAthI bhAva- pUrvaka jinezvaranA kathana karelA dharmamAM tatpara thayele dharmapALa mekSamAM jaze. ane bIje vasupAla te bedhibIjanA hetubhUta ziSTAcAramAM udAsInatAne lIdhe saMsAramAMja paribhramaNa karaze. A iti cera draSTAMta samAsaH che uparokta phaLAphaLane sArI rIte vicAra karI suzrAvake ziSTAcAra ane temanA guNAdikanI prazaMsA karanAra thavuM joIe. kahyuM che ke - . " akurvannapi satpuNyaM, ziSTAcAraprazaMsayA / damnasaMranmamuktAtmA,prANI prApnoti tatphalaM // " zabdArtha-"pu kAryane nahIM karanAra paNa kyuTa ane kepathI mukata thaelo prANa ziSTAcAra prazaMsAthI dhibIjanA phaLane prApta kare che. 7" bhAvArtha--koI purUSa aMtarAya karmanA udayathI punya kArya na karI zakatuM hoya te paNa tene ziSTAcAranI prazaMsA karavI egya che. kAraNake te prazaMsAnA baLathI ziSTAcAramAM pravRtti karavAnI prabaLa IcchA pragaTe che, ane tethI belibIjanI prApti thAya che. belibIjanI prApti thatAM anukrame anaMtAnubaMdhI kaSAya ane darzana mehanIya karmane kSaya thavAthI, tattva dharUpa zuddha samyakatva AtmAmAM pragaTa thAya che, ane anukrame avazeSa rahelA kaSAyanI maMdatA thatI jAya che, tethI jina kathita dharmanuM Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 zrAddhaguNa vivaraNa vizeSa ArAdhana ane uttarottara Atma zuddhi thavAthI dezavirati ane sarva virati prApta thAya che, ane tenAthI varga ane mekSanA sukhane meLavI zakAya che. tethI kaI paNa prakAre ziSTAcAranI prazaMsA karavA cukavuM nahIM. vaLI kahyuM che ke - "vijhApoDani guNI - 6 juna matsara nimajatyeva saMsAre, mugdho chHkhaakulaashyH||" zabdArtha-baguNanI zreNine dhAraNa karatA hoya to paNa bIjAnA guNanI aMdara adekhAI rAkhanAra duHkhathI AkuLa hRdayavALe te mudha purUSa saMsAramAM ja nimagna thAya che. bhAvArtha-guNanI zreNine dhAraNa karanAra hoya te paNa IrSane lIdhe bIjA guNuM purUSanA guNane utkarSa sahana na thaI zakavAthI guNanI aMdara masara dhAraNuM karI te mugdha jana saMsAramAMribhramaNa kare che. kAraNake pitAmAM rahelA guNane garva ane bIjAnA guNamAM IrSA thavAthI AtmaguNanI vRddhine badale hAni thatAM AtmA malinatAne prApta thAya che, tethI bhavabhramaNa karavuM paDe che. te A be muninA daSTAMtathI siddha thAya che. eka upAzrayamAM nIce upara UtarelA be muniomAMthI eka tapavI ane bIjA haMmezAM bhajana karanAra hatA. eka vakhate tapasvI muni koI gRhasthane ghera bhikSArtha gayA, tyAM bhikSA ApanAra bAI pAse nitya bhejana karanAra muninI niMdA ane pitAnA guNanI slAghA karI cAlyA gayA. pachI bIjA muni teja gRhasthane tyAM bhikSArthe AvyA. temane te bAIe pUchayuM ke "upAzrayamAM bIjA muni AvyA che? temaNe kahyuM ke, "hA, eka mahAna tapasvI ane guNavAna muni padhAryA che. temanA guNa AgaLa mahArAmAM te leza mAtra paNa guNa nathI." ItyAdi temanA guNanI prazaMsA ane AtmaniMdA karI tethI te bAI zaMkAzIla thaI. koI vakhate kevaLajJAnIne jega maLatAM te bAIe prazna karyo ke, te be munimAMthI kayA munine AtmA ucca dazAmAM ve che?" kevaLajJAnIe uttara Ape ke, "nitya bhajana karanAra munine AtmA ucca dazAne prApta thaele che, tethI alpa samayamAM mekSa sukha meLavaze. " A udAharaNane vivekI purUSe vicAra karI guNa ke guNI upara matsara dhAraNa karI AtmAne malIna kare nahIM. A graMtha kartA A bIjA guNane upasaMhAra karatAM ziSTAcAranI prazaMsA karavAne upadeza dvArA Agraha kare che, Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya guNa varNana 53 ato vivekajJajanenaziSTA-cAraprazaMsA pravaNena jAvyam / vishudhdhrmojvlkiirtilaabhaa'-bhilaassinnaatrocittvRttiyuktyaa|| . . . . ni kritIyo gue zabdArtha -upareta hetuthI zuddha dharma ane nirmaLa kIrtinI abhilASA rAkhanAra vivekI purUSe ucita vartana pUrvaka ziSTAcAranI prazaMsA karavAmAM Asakta thavuM " A pramANe zrAvakanA pAMtrIza guNa paikI bIjA guNanuM varNana karyuM Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya guNa varNana - at 1 hatuM ke samAna kuLa tathA zIlavALA paNa anya getrI sAthe vivAha kara vArUpa trIjA guNanuM vivaraNa kare che, + + LH = - "lAla sAzato phoDavotrajaiH '--pitA ane pitAmaha (dAdA) vigere pUrva purUSanA vaMzane kuLa kahe che. ane madirA, mAMsa, rAtribhejana ane anaMtakAyAdikanA upagane tyAga karavA rUpa AcAra,athavA te samAna deva, gurU ane kriyA kalApa (dharmanuSThAna) nA AsevanarUpa AcArane zILa kahe che. tevuM kuLa tathA zILa jemanuM eka sarakhuM hoya teo samAna kuLa zILavALA kahevAyache. kuLa ane zILanA kahevAvaDe upalakSaNathI saMpatti, veSa ane bhASAdikanuM paNa grahaNa karavuM. teja ahIM darzAve che. je saMpatti vigeremAM viSamatA hoya te kanyA pitAnA pitAnA mahAnuM vaibhavathI alpa vaibhavavALA pitAnA svAmInI avagaNanA kare che, ane pitAnA pitAnA pracura vaibhavane AdhIna thaI ahaMkArane prApta thaele vara paNa kanyAnA pitAnI nirdhanatAne lIdhe pitR pakSanA durbaLa TekAvALI kanyAnI avagaNanA kare che. amuka purUSathI cAlI AvelI vaMza paraMparA te gotra, ane temAM utpanna thaelA te zetrI kahevAya che. temanAthI je anya travALA hoya temanI sAthe vivAha kara cogya che. ahIM nIti A pramANe che - bAra varSanI kanyA ane seLa varSane purUSa te banne vivAhagya gaNAya che. tevA vivAha pUrvaka karele saMtati utpanna karavA ane pAlana karavA rUpa vyavahAra cAra prakAranA varNane kulIna banAve che. agni ane devAdikanI sAkSI pUrvaka pANigrahaNa karavuM te vivAha kahevAya che, ane te vivAha lekane viSe ATha prakArane kahela che. temAM 1 kanyAne zaNagArIne ApavI tene brahma vivAha, 2 vaibhava ApIne kanyA ApavI tene prAjApatya vivAha, 3 be gAyanA dAnapUrvaka kanyA ApavI tene ArSa Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaguNa varNana, 55 vivAha ane 4 jyAM yaNane arthe Rtvijane kanyAdAnanIja dakSiNa ApavI tene daiva vivAha kahe che. e cAre vivAha dharma vivAha kahevAya che. ane 5 mAtA pitA athavA badhuvane pramANa nahIM hovAthI parasparanA atyaMta rAgathI eka bIjAnI sAthe joDAI javuM tene gAMdharva vivAha, 6 mUlya laIne kanyA ApavI tene Asura vivAha, 7 baLAtkArathI kanyAnuM grahaNa karavuM tene rAkSasa vivAha, ane 8 sutelI athavA pramAda vaza thaelI kanyAnuM grahaNa karavuM tene pizAca vivAha kahe che. A cAre adhaH me vivAha kahevAya che. je vara ane kanyAne paraspara prema hoya te te adharma vivAha paNa dharma vivAha thAya che. pavitra patnI vigerenI prAptinA phaLavALe vivAha kahevAya che. je kAraNathI kahyuM che ke - "kanyAM satImuttamavaMzajAtAM,sabdhvA'dhikAM yAti na kaH pratiSThAm / kIrodakanyAM girirAjaputrI, gopastathograzca ythaa'dhigmy||1||" bArtha:-"kRSNamahArAje samudranI putrI lakSmIne ane zaMkare himAlayanI putrI pArvatIne prApta karI jema adhika pratiSThA meLavI hatI, tema satI ane uttama muLamAM utpanna thaelI kanyAne meLavI ke purUSa adhika pratiSThA nathI pAmate 21 jenI jIhA rasavALI che, bhAyA satI ane rUpALI che, ane lakSamI tyAgavALI che, te purUSanuM jIvitavya saphaLa che. A lekamAM haMmezAM kalezAdikanA kAraNane lIdhe apayaza tathA dukhanI prApti ane duSTa vicArothI utaja thayela karmane baMdha prApta thavAthI paralokamAM durgatinuM kAraNa thAya che. tethI apavitra patnIne saMyoga che teja naraka che. je kAraNathI kahyuM che ke - "kuprAmavAsaH kunareMSasevA, kunnojanaM krodhamukhI ca nAryA / kanyAbahutvaM ca dariSatAca,SaD jIvaloke narakA javantiA // " zabdArtha che ke gAmamAM vAsa, kanere sevA, bhajana, dha mukta mukhavALI bhAI, paNa kanyAo ane daridratA e cha mRtyulekamAM naraka kahevAya che. 20 thara ke kanyAnI pavitratAnuM sUkSama jJAnate vara ane kanyAnA guNa tathA lakSaNadikane jevAthI thAya che. temAM prathama kuLa, AcAra, sanAthapaNuM, vidyA, dravya, zarIra ane umara e sAta guNe varanI aMdara jevA rogya che. te uparAMta te kanyA bhAgyavatI hevI joIe. varanAM lakSaNe A pramANe che - Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 zrAdguNa vivaraNa, chAtI, mukha ane kapALa e traNa vizALa heAya, ane nAbhi, satva ane svara e traNu gaMbhIra hAya te| te zreSTha che. kaTha, pITha, purUSacinha ane ja dhAyugala e cAra je purUSanAM laghu DAya te niraMtara pUjanika thAya che. aMgulI sahita azuDhI parva, keza, nakha, dAMta ane tvacA e pAMca jenAM sUkSma hAya te manuSya sukha bhAgave che. e stana ane e netranA madhyabhAga, e bhujAe, nAsikA ane jaDabu e pAMca jenAM dvIdhru hAya te purUSa lArthI ane purUSottama gaNAya che. nAsikA, kaTha, nakha, kakSA, hRdaya ane mukha e cha jenAM uMcAM haiAya te huMmezAM udaya pAme che. netranA khUNA, jinhA, tALavuM, nakha, ei ane hAtha tathA paganAM taLIAM e sAta jenAM rakata hAya te te siddhine mATe thAya che. gatithI vahuM, varNathI sneha, snehathI svara, svarathI kAMti ane kAMtithI satva ema uttarAttara eka bIjAthI zreSTha che. uparAMta khatrIza lakSaNamAMthI - satva sarvottama che. satvaguNI purUSa punyazALI ane dAnI hAya che, rajoguNI purUSa viSayAsakta ane bhrAMti yukta hAya che, ane tameguNI purUSa pApI ane lebhI hAya che. A traNamAMthI satvaguNI uttama che. mUrkha, nirdhana, dUra rahenAra, zUravIra, mAkSakAmI, anAtha ane zIlahIna purUSane kanyA ApavI nahIM. ati Azcaryajanaka dhanavALA, ALasu ke zItAdika doSavALA, apaga ane rogI purUSane paNa kanyA ApavI nahIM. adhira, napusaka, mugA, laMgaDA, aMdha, zUnya hRdayavALA ane ekdama prahAra karanAra purUSane paNa kanyA ApavI nahIM. adhama kuLa ane adhamajAtivALA, mAtApitAnA vice gavALA ane patnI tathA putra yukta purUSane paNa kanyA ApI nahIM. ghaNA vera ane apavAdavALA, haMmezAM pedA kare teTaluM' khAi janAra ane pramAdathI huNAelA manavALA purUSane paNa kanyA ApavI nahIM. eka getravALA, jugAra ane cArI vigerenA vyasanathI AtmAnA nAza karanAra ane paradezIne paNa pati purUSa kanyA ApavI nahIM, upara jaNAvyA pramANe varanA guNu doSa jANuvA. have phrencAnAM lakSaNa ane guNu doSanu varNana A pramANe che.-- : "S pInoruH pInagaekA laghusamadazanA padmanetrAnnaraktA, bimboSTI tuGganAzA gajapatigamanA dakSiNAvartanA jiH / snigdhAGgI vRttavatrA pRthumRjjaghanA susvarAM cArukezI, nasa tasyAH dvitIzo javati ca sutagA putra mAtA canArI // 3 // " Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya guNa varNana. zabdArtha -puchajadhAbharAvadAra gAla, laghu ane sarakhA dAMta, lAlakhUNAvALA kamala samAna netra, biMbaphaLa samAna eka, unnata nAsikA, gajenI paDe gati, dakSiNAvartanAbhi, snigdha zarIravRttAkAra mukha,vizALa ane kemaLa jadhana (keDanI nIceno bhAga) madhura svara ane suMdara kezavALI kanyAne svAmI rAjA thAya che, ane saibhAgyavatI evI te strI putravatI thAya che. A pramANe kanyAnAM lakSaNa jANavAM. have kulakSaNenuM varNana kare che- " zuSkAGgI kUpagaemA praviratadazanA zyAmatAlvoSTajihvA, piGgAkI vakranAsA kharapuruSaravA vAmanA cAtidIrghA / zyAmAGgo sannatabhrUH kucayugaviSamA romajAtikezI, sA nArI varjanIyA dhanasutarahitA SoDazA'sadaNADhayA // an" zabdArtha -"je strInuM aMga zuSka heya, kUpanI mAphaka uDA gAla hoya, chuTA chuTA dAMta haya, tALavuM e ane chaha zyAma heya, netra pILA hoya, ThIMgaNI hoya ane je ati ucI hoya, zarIra kALuM hoya, bhrakuTI namelI hoya, stananuM yugala viSama heya, remayukta dhA hoya ane ghaNu keza heya, tevI soLa kulakSaNavALI strI dhana ane putra rahita hoya che. tethI tyAga karavA yogya che, A strIonAM seLa kulakSaNa samajavAM. je kanyA baMdhu (svajana,) sArAM lakSaNa, lAvaNya, uttama kuLa ane jAti vigerethI bhUSita, rUpavatI ane zarIranA saMpUrNa avayavavALI hoya tevI kanyAnI sAthe lagna karavuM joIe. AThamA varSathI laIne jyAM sudhI agIyAramuM varSa saMpUrNa thAyatyAM sudhI lekamAM kumArikA gaNAya che. tyArabAda te nyAya pUrvaka vivAhagya thAyache. ItyAdi parIkSA pUrvaka samAna AcAra ane kuLathI zobhita evA vara kanyAne ga thaye chate dharma, zebhA, kIrti ane A leka saMbaMdhI sukha vigerenI prApti thAyache nahi te parasparanI asamAnatAne laIne subhadrAnI peThe kalaha kalakAdi usanna thAya che. tenuM ja draSTAMta graMthakAra pratipAdana kare che - vasaMtapuramAM jitazatru nAme rAjA hatA, ane teja nagaramAM samyaka prakAre jIvAjIvAdika navatatvane jANuM ane zaMkA, AkAMkSA, vicikitsA, mithyASTinI prazaMsA tathA mithyASTine paricaya karavA rUpa pAMca aticAra rahita evA samyakatva rUpa bhUSaNathI bhUSita thaele jinadatta nAme zreSThI rahetuM hatuM. te Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zrAddha guNa vivaraNa, zrAvaka hatuM. tene anukrame subhadrA nAme putrI utpanna thaI. te rUpa, lAvaNya ane saibhAgya rUpI amRtane jANe samudraja hAya nahIM tevI uttama suzrAvikA hatI. tene varavA mATe aneka varenuM Agamana thatuM hatuM. paraMtu jinadatazreNI zrAvaka zivAya bIjAne te kanyA ApavA IcchatuM na hatuM. kahyuM che ke - " vivekInA dharmayazo'nivRddhyai, samaM kulAcAra mihAvalokyA varAya zukhAya sutA pradeyA, neyA tathA'nyApi mukhodayAya // 5 // " zabdArtha_vivekI purUSe dharma ane kIrtinA phelAvA mATe A samasta kuLa ane AcAranuM avalokana karI pavitra varane potAnI putrI ApavI joie, ane tevI ja rIte sukhanI vRddhi mATe [ putrArthe ] bIjI kanyA lAvavI joie. " " eka vakhate caMpA nagarIthI baiddha dharmanI zradhdhAvALe budhdhadAsa nAme vaNika vepAra arthe vasaMtapuramAM AvyuM. tyAM subhadrAne joI tenA rUpathI mohita thaelA kapaTavRtti zrAvaka thaI hamezAM evI rIte dharmanuM zravaNa karavA lAge ke jethI anukrame tane jANa thaI te bhAvazrAvaka thaye. tenA adhyavasAyane samajI jinadatta zreNIe pitAnI putrI tene ApI; ane pANigrahaNa mahatsava karyo. keTalAeka kALa vyatIta thayA pachI te budhadAsa vyavahArI subhadrAne laI caMpA nagarImAM AvyuM. tyAM paNa subhadrA jainadharma pALavA lAgI. subhadrAnI sAsu ane naNaMda zradhvanI bhakta hatI, tethI hamezAM subhadrAnI niMdA karatI. AthI budhdhadAse pRthapha ghara karyuM. tyAM sAdhu sAdhvIo bhikSArthe AvatA hatA te jaI tenI sAsu vigerene tenA para dveSa thaI AvyuM, tethI te kahevA lAgI ke A subhadrA sAdhumAM Asakta che. paraMtu A vAta tenA svAmIne vizvAsa karavA lAyaka lAgI nahIM. eka vakhate bala, rUpa ane guNayukta ane jANe mUrtimAna cAritra ja hoya nahIM evA kaI jinakalpI sAdhu tene ghera AhAra levAne arthe AvyA. te vakhate pavanathI prerAeluM taraNuM koI prakAre te sAdhunA netramAM praveza karI gayuM. te munizrI pitAnA zarIrane upacAra karavAmAM vimukha hAvAthI temaNe te taraNAne netramAMthI dUra karyuM nahIM. paNa AhAra ApatI vakhate subhadrAe A munizrInuM netra vinAza na pAme ema dhArI tene cAturyathI te muni mahAzayanA netramAMthI chavhAe karI te taraNuM upADI lIdhuM. te avasare subhadrAnA lalATanuM tilaka munizrInA lalATamAM saMkramaNa thayuM, te suhAnI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya guNa varNana pa9 jANamAM AvyuM nahIM. jyAre munizrI tyAMthI cAlI nIkaLyA tyAre tenI sAsu pramukhe tenA patine batAvyuM ke je ! hArI strInuM tilaka muninA lalATamAM sakramaNa thayuM che. te joI budhdhadAsa vicAra karavA lAgyo ke A parama zAvikAnI AvI viparIta vAta kema saMbhave? athavA viSaya balavAna che ema vicArI te subhadrA tarapha maMda nehavALe thaye. subhadrAe A vRttAMta koI paNa prakAre jANI lIdhe. pachI subhadrA te asatya apavAda dUra karavAne rAtrimAM zAsanadevInA nidhya mATe kAryotsarga karI ubhI rahI. tenA zIlanI jANakAra zAsanadevI paNa subhadrA pAse AvI, ane kahyuM ke, "he bhadre ! hArUM zuM priya karuM? A vacana sAMbhaLI subhadrA belI ke, he devi ! hArA apavAdane dUra karI tame jainazAsananI prabhAvanA kare. devIe javAba Ape ke, huM prabhAte caMpAnagararInA daravAjA baMdha karI nagarInA leke jyAre AkuLa vyAkuLa thaze tyAre AkAzamAM rahIne A pramANe belIza ke, "je strI mana, vacana ane kAyAthI nirmaLa zILavALI hoya te cALaNImAM jaLa sthApI te jaLathI daravAjAnAM kamADane traNa vAra chAMTe eTale kamADe ughaDI jaze. ane jyAre nagaranI bIjI strIothI cAlaNImAM jaLa na rahe tyAre temanI samakSa tema karI batAvaje, eTale hAro apavAda dUra thaze ane kIrti phelAze" pachI subhadrAe devInA Adeza pramANe nagarInA traNa dvAra ughADI cothuM dvAra koI paNa anya satI haze te ughADaze ema dhArI tyAMthI pAchI pharI.Ama thavAthI caMpAmagarImAM nazAsananI prabhAvanA thaI,ane subhadrAne zvasuravarga, rAjA ane saMpurNa nagara pratibaMdha pAmyuM. AvA prakAranI keTalIeka uttama strIo hoya che, tethI parIkSA parvaka tevI uttama kanyAo sAthe lagna karavAmAM prayatna kare joIe. tema karavAthI vadhUnA sthAne upAtha karanAra purUSane sujAta ane atijAta jevI suta saMtati rUpa uttama phaLa prApta thAya che. ane te saMtatithI gRhastha pitAnA aNathI mukta thAya che temane sarva kAryamAM sahAya maLe che, hamezAM manane svasthatA ane vizrAMti maLe che, saMpUrNa Arthika vepAramAM vizvAsa prApta thAya che, vakhata Ave gharabhAranuM AropaNa karavAthI icchA mujaba pitAnI punya kAryamAM pravRtti thAya che, ane cittane viSe citavelA mane pUrNa karavA vigerethI mahimA ane unnati thAya che. zrI unamatrIne vAyubhaTTa ane Agradeva vigerethI jema AlekanuM phaLa thayuM hatuM, tema saMtati parAkanA udaya mATe paNa thAya che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa. madhumatI (mahuvA) nA rahIza bhAvaDa zreSThInI tenA putra jAvaDa zreNIo kalyANa nI vRddhi karI hatI. tevA prakAranA pitAnA uttama pitAnA kalyANanI vRddhi karavAthI parelekamAM paNa udaya thAya che. kahyuM che ke-bhAvaDazeTha keI parvane viSe siddhAcala upara gayuM hatuM. tyAM sanAtra karavA yogya jinapratimAnA abhAvane lIdhe snAtrAdika thayuM nahIM tethI te azruyukta thaye, tene azruyukta I eka vakhata tenA putra jAvaDe tenuM kAraNa puchayuM eTale bhAvaDazeThe azupAta thavAnuM sAcuM kAraNa karyuM. te sAMbhaLI jAvaDazeThe pratijJA karI ke "hAre A parvata upara pASANamaya eka jinapratimA sthApana karavI." pachI jAvaDazeThe kAzmIradezanA navakulla pattanamAM jaI nava lAkha senAmoharathI zrI RSabhadeva, puMDarika, ane cahezvarI e traNa mUrtio lAvI dazalAkha sonAmaharane kharaca karI vikrama saMvata 108 mAM zatruMjaya upara pASANumaya traNa biMbanuM sthApana karyuM. nIca ane kulAMgAra (kuLane viSe aMgArA samAna) rUpa saMtatithI keNikAdika putrethI zreNika vigerene jema baneluM che. tema AlekamAM duHkha ane paralokamAM durgati vigerenI prApti thAya che. kahyuM che ke- __" zriyAmbodhi vidhi vAcA, devyA vyAlokya vizrutam / / kuputravAjAnuM tApamAM ja muttA // 2 / athavA"kaamN zyAmavapustathA malinayatyAvAsavastrAdikam, lokaM rodayate janakti janatAgoSThI kSaNenA'pi yH| mArge'pyanalinagna eva janakasyAntyeti na zreyase, hA! svAhApriya ! ghUmamaGgajamamuM bhUtvA na kiM bImitaH // 7 // zabdArtha - lakSmI devIthI samudrane ane sarasvatIthI brahmAne prasiddha thayelA jaI, sUrya ane caMdra pitAnA duSTa putranA du:khathI anukrame tApa ane kalaMkane choDatA nathI. dara athavA "he agni! A dhUma rUpI putra ke je kAlA zarIrane che, AvAsa ane vastra vigerene malina kare che, lokone rUdana karAve che, kSaNavAramAM janasamahanI gaNIne nAza kare che, ane mArgamAM paNa (pitAnI) aMguLIe vaLagelo chatAM pitAnA kalyANane mATe thato nathI, tevA putrane pAmI tane kema lajajA AvatI nathI lekamAM patrane vRkSanI upamA ApelI che. kahyuM che ke Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vatIya guNa varNana. tAra hiMsunA, kumAuM vagapuramati jJAtinuM vaTatasaphala kujAtaM,navati kulAGgAramikku phalam // 7 // " zabdArtha- sujAta--mane putra AmravRkSa samAna che, ati jAta-uttama putra keLA tathA bIjerA samAna che, kajAta putravanA phaLa samAna che, ane kuLamAM aMgArA rUpa putra zelaDInA phaLa samAna che. 8 zrImad jinAgama paNa eja pramANe kahe che, "putra cAra prakAranA kahelA che te A pramANe che. atijAtapitAthI caDhIyAtA, samAna jAta-pitAnA sarakhA, nIca-pitAthI utaratA, ane kubAMgAra pitAnA kuLane nAza karanAra." bhAvArtha - bAtaH - A ThekANe zAstrakAre cAra prakAranA putranI khullI rIte samaja paDe tene mATe cAra jAtanAM vRkSonI sAthe sarakhAmaNuM karI che. temAM prathama sujAta-mane putrane AmravRkSa sAthe sarakhAvyA che. jema AMbAnI geTalI vAvavAthI je jAtanI te geTalI hoya te ja jAtanuM Ama phaLa thAya che, paNa vizeSa sAruM ke tenAthI utaratuM thatuM nathI, tevI rIte mane athavA te pitA tulyaputra pitAne pagale cAle, pitAnI karelI maryAdAne TakAvI rAkhe eTale ke pitAnA dhArmika ke sAMsArika kArya pUnAdhika kare nahIM. tevA putrane sujAta athavA te samajAta putra kahevAmAM Ave che. ribA -pitAthI caDhIyAtA putrane keLA ane bIrAnA phaLa sAthe sarakhAvyA che. jema keLAnI velaDI ane bIrAnuM vRkSa pramANumAM nAnuM hoya che chatAM tenAthI upta thayeluM keLuM tathA bIjorArUpa phaLa moTuM hoya che. temaja pitAnI sAmAnya sthiti hovA chatAM je putra vepAramAM puSkaLa dravya meLavI, aneka salpha karI pitAthI adhika thaI AkhA kuTuMbane sAmAnya sthitimAMthI uca, sthitimAM lAve che te putra atijAta gaNAya che. kuLAti"--nIca athavA te pitAthI utaratA putrane vaDanA vRkSanA phaLa sAthe sarakhAvyuM che. jema vaDanuM jhADa ghaNuM moTuM, chAyA yukta ane tApAdika kaSTane sahana karI zramita thayelA pAMcajanene AnaMda ApanArU thAya che, paNa tenuM phaLa atizaya laghu, asvAdiSTa, tuccha ane upakAra rahita hoya che. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAha guNa vivaraNa. tema je putra phrAya ane paropakArAdivaDe meLavelI pitAnI vizALa kittine ayogya vartaNuMka calAvI, dravyane durUpayega karI, satkRtya ane paropakArAdi zubha kAryothI vimukha thaI pite malIna kare che te mujAta putra kahevAya che. tucakA -AthI paNa adhama kulAMgAra putrane zelaDIno phaLanI upamA ApI che. jyAM sudhI zelaDIne phaLa AvyuM hatuM nathI tyAM sudhI te AbAda rahe che, ane sarva rIte upayogI thaI paDe che, ane jyAre tene phaLa Ave che tyAre te tadana nAza pAme che tenI peThe kuLamAM kalaMka lagADe tevA kAryo karanAra kuputra upaja thavAthI AkhA kuLane nAza thAya che. joke pitAnA kuLanI vRddhine mATe putranI IcchA kare che. temaja tene mATe aneka prayatna tna kare che ane jyAre kamanasIbe A cethA prakAra ( kuLane nAza karanAra ) putra unna thAya che tyAre kharekhara pitAnI putraprAptinI IcchA ane prayatnadina nidA karI pite karelI mUrkhAIne pazcAtApa kare che, ane ciMtave che ke AnA karatAM je meM dharmadi zubha kAryanI IcchA karI hatI te AvA adhamAdhama putrathI mhArA kuLane kSaya thaI huM A sthitie pahoMcata nahIM" A uparathI putrathI ja kalyANa che ema mAnavuM ane tene mATe prayAsa kare e dharmAbhilASiIone koI paNa rIte ucita nathI. zathakAra prasaMge pAra saMtatinuM varNana karI have AnA prastuta vize upara Ave che. che jenI manovRtti lezamAtra paNa khaMDita thaI nathI tevI strI sarvamAM pradhAna evuiM ucitavANu, ziya ane vivekane agADI karI saMpUrNa vyavahArane karavA karAvavAthI thatine anukuLa AcaraNa karavAthI ane patinI AjJAnusAra samagra kAryonI a. dara pite pravRtti karI cheNika rAjAne celaNa ane udAyana rAjAne prabhAvatIrAchInI peThe niraMtara harSa tathA sukhane ullAsa karanArI thAya che, vaLI ghara saMbaMdhI saghaLA prasaMgomAM nAnA prakAranAM gharanAM kAryo karavA vigerenI strIne AvaData hoya. " gRhacintAjaraharaNaM, mativitaraNamakhilapAtrasatkaraNam / ji ni jAti ,NiI pharajavaNI kSaNA Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya guNa varNana. zabdAtha-babaranI citAnA samUhane dUra karanArI, sArI buddhi ApanArI ane samagra pAno satkAra karanArI sI jANe gharanI kalpalatA ja heya nahi, tema te grahasthAne zuM zuM phaLa nathI ApatI arthAta sarva phaLa Ape che. " - bhAvArtha-A jagamAM prANIone aneka prakAranI ciMtA hoya che ane te ciMtA citAnI pache prANImAtrane hamezAM bALyA kare che. temAM grahasthAne prAye kI ghara saMbaMdhI ane vyApAra saMbaMdhI ema be prakAranI ciMtA heyache. ApaNuM dezamAM purUSenuM kAma vyavasAya athavA nekarI AdikathI mA prApta karI te dravyathI pitAnA kuTuMba ane zarIranuM piSaNa karavAnuM hoya che. jemane A nathI detI athavA strI viveka zUnya hoya che temane A banne kAryo jAteja karavAM paDe che, tethI dravya upArjana karavA uparAMta purUSane be ciMtAo hovAne lIdhe sukha prApta thatuM nathI, ane purUSa ciMtAgrasta hevAne lIdhe navIna zedha, apUrva zAsabhyAsa ane apUrva kaLA kezalya vigerethI pitAne joIe te utkarSa karI zakatuM nathI. paraMtu je sI keLavAelI ane vivALI hoya te "gharasaMbaMdhI vyavasthA karavI e hArIja pharaja che ema dhArI te be pite upADI laI patine te ciMtAmAMthI dUra kare che. jema pazcimAtya prajAmAM strIo vivekazIla ane keLavAelI hevAne lIdhe temanA patio gharasaMbaMdhI citAmAMthI mukta thayelA che tethI te leke navI navI zezAbhyAsa ane kaLA kezalyamAM AgaLa vadhI pitAne utkarSa karyo che, ane haMmezA kare jAyache. tevI ja rIte zAstrakAranA "da sintAra dAna A vAta anusAra prathama A dezamAM paNa strIone keLavaNI ApavAmAM AvatI hatI ema siddha thAyache. gRhasthone utkarSa te keLavAelI ane suzIla strIone AzrayIne rahe che, mATe hareka prakAre strIone amuka dhArmika ane vyavahArika zikSaNa te pharajIAta tarIke ApavuM ja joIe, ane te ja te yathocita sAMsArika ane dhArmika kAryamAM pravartI pitAnA ane patinA saMsArane sukhamaya banAvI pitAnuM "cahiNa"evuM nAma sArthaka kare che. sI patine uttama mati ApanArI hevI joIe, arthAta pitAne svAmI bApAramAM athavA rAjakArya saMbaMdhI guMcavaNamAM AvI paDaye ya te tene zIla vATI ane anapInI peThe sArI mati ApI madada karavI joIe, kadAcita " Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa. pitAno svAmI kuLa maryAdAnuM ullaMghana karI avaLe raste cAlatuM hoya te paNa tenA vinayAdinuM ullaMghana karyA sivAya sArI zikhAmaNa ApI A leka ane paralokanA ati tIvra dukha vipAkane saMbhaLAvI madanarekhA tathA lIlAvatInI peThe hareka prakAre tenI mati sudhArI aihika ane pArelaikika sukhane bhAgI bane tema prayatnazIla thavuM joIe. gRhasthane AvA prakAranI strIne ja saMgraha kare ucita che. purUSa hamezAM vyavasAyAdi kAryamAM vyagra hevAne lIdhe pitAnA jAtibaMdhu,dharmabaMdha athavA munimahAzaya pitAne ghera padhAryA hoya te paNa temanuM Atithya yathecita karI zaktA nathI. paNa je strI, dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI jANa hoya te pitAnA AMgaNe kalpavRkSa samAna satpAtra prApta thatAM, egya AgatA svAgata karI AlekamAM pitAnA patinA kuLamAM yaza ane kIrtine vadhAre kare che, ane paralekamAM pite akhaMDita puNyanI bhAgIdAra thaI patine paNa puNyane bhAgI banAve che. A kArya khAsa karIne strInuM che, ane te viduSI strI sArI rIte karatI hovAthI patine AvI ciMtAmAMthI dura rAkhe che. AvI rIte gRhasthAne kalpalatAnI peThe strI zuM zuM saMpAdananathI karatI? arthAt jemakalpalatA manavAMchita ApI sukhI kare che tema guNavatI strI paNa pitAnA ravAmIne anukuLa vartana karI A lekamAM ja varga ane mekSanA sukhane ApanArI thAya che. vaLI kahyuM che ke - "dakSA tuSTA priyAlApA, pticitaa'nuvrtinii| kulaucityAjhyayakarI,sA lakSmIriva caapraa||10||" zabdArtha-"zANu, satiSa pAmelI, priya bolanArI, patinA cittane anu saranArI ane [ pitAnA kuLane ucita kharaca karanArI strI jANe bIjI lakSmI hAya nahIM?ttema gharane zobhAve che.] 10 bhAvArtha-I viduSI ja hevI joIe, ane tevI hoyateja dareka kAryamAM viveka purasya vartana karanArI strI patinA vaibhavamAM sateSa mAnanArI hoI zake che. game teTalI aizvaryatA, divya saMpatti ane mAna pratiSThA hoya te paNa jyAM sudhI sateSa prApta thaye nathI tyAM sudhI ezvaryatA vigere duHkhadAyI thAya che. kAraNa ke aizvaryAdinI prApti te pUrva puNyane anusarIne rahelI che mATe puNyAnusAra prApta thaelA aizvaryAdikathI asateSa Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya guNa varNana. mAnI vadhAre IcchA karavI ucita nathI; kemake tema karavAthI kaI prApta thatuM nathI, ane ulaTuM asaMtoSane laIne evI IcchA rAkhanAra haMmezAM duHkhI ja rahe che. keTalIeka strIo pitAnA svAmI taraphathI maLelAM vastrAbhUSaNathI saMtoSa nahIM mAnatAM bIjA dhanADhayanI strIonAM ati uttama vastrAbhUSaNa joI tevAM meLavavA pitAnA patine herAna karyA kare che. AthI sateSa zivAyanI strI sAthane gRhasaMsAra sukhamaya thatuM nathIpaNa jenI strI saMtoSI hoya tene A dunIyAMja svarga rUpa thAya che. * je strI sAkSara hoya che te game tevA prasaMge paNa kaThora marmabhedaka ane bibhatsa zabda vigereno uccAra kadi paNa karatI nathI. ane avasare paNa madanasuMdarInI peThe madhura, parimita ane samAcita belanArI hoya che. madhura AlApa paNa eka jAtanuM vazIkaraNa che ane te jenI pAse hoya tene A jagata lIlA mAtrathI vaza thAya che. priyabhASIpaNuthI A lekamAM Adara, yazavAda, dharmagyatA ane paralokamAM sukha saMpattinI prApti thAya che, mATe mahAna bhAgyodaya prApta thayelA manuSyabhavane sArthaka karavA dareka strIe priyabhASIpaNuM meLavavA satata prayAsa kare joIe. patinA cittane anusarIne vartanArI strI maNi, maMtra, auSadhi ane kAmaNa humaNa vinA paNa pitAnA patine vaza karI le che, mATe je strIne pitAnA patine vaza karavAnI IcchA hoya teNe rUkhamaNI ane dvipadInI peThe tenA abhiprAyane anusarIne vartana karavuM ke jethI pati saheje vaza thaze.A guNa paNe dareka strIone anukaraNa karavA gyA che je strImAM A guNa hoya che te strI patinI mAnanIka chevAthI haMmezAM sukhI thAya che. pitAnA kuLane ucita hoya teTaleja kharaca karanArI strI hoya te te kuTuMbamAM priya thaI paDe che, ane vizvAsa pAtra thAya che. je pati pAse jaIe teTalA paisAnI jogavAI na hoya, ane strI vizeSa khacAlu hoya te te ghara jaladI durdazAne prApta thAya che. mATe strIoe pitAnA patinI saMpattine anusAra kharaca kare, ke jethI divase AnaMdathI nirgamana thAya, AvI strI kuTuMbanuM ghaNuM mAna meLavavA bhAgyazALI thAya che. uparokta sarva guNopeta je strI hoya tene lakSamI tulya gaNavAmAM Ave che, ane tevI ja strIo ubhaya kuLane prakAzamAM lAve che. mATe gRhasthae uparanA be lokamAM jaNavelA guNayukta je strI hoya tevI rIte saMgraha kare ucita che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa, sasarAnA kahevAthI dIpakane karanArI vahunI peThe ghara kArya karavAmAM udAsInatA dhAraNa karanArI strI na heAvI joie. paraMtu jema tejapAla ma`trInI bhAryA anupamAdevI ghara kAryamAM kuzaLa hatI tevI o hAvI joie. ane kalaha karanArI bhAyAMthI tA kharekhara gharanA nAza ja thAya che. te viSe dRSTAMta A pramANe che-- koi gAmamAM ziva nAme bra hmaNa rahetA hatA. tene kajIyAkhAra ane sa dharmathI mahAra karelI sAvazrI nAme bhAryA hatI. tenA ghara AgaLa eka vaDanuM jhADa hatu' temAM eka vyaMtara rahetA hatA sAvatrI vaDanA mULamAM kacaro pezAba vigere nAMkhatI hatI tethI udvega pAmelA te vyaMtara palAyana karI kAi eka gAmanA upavanamAM jaI rahyA. sAvatrI ane zivane paraspara A pramANe kalaha thatA hatA. "yAH kiM sundari ! sundaraM na kuruSe kiM no karoSi svayam, dhig tvAM krodhamukhI malIkamukharastvatto'pi kaH kopanaH / -AH pApe pratijalpasi pratipadaM pApastvadIyaH pitA, dampatyoriti nityadantakalahaklezAtayoH kiM sukham // 11 // " zabdA -- ziva-- are suri ! tuM suMdara kema karatI nathI ? " sAvatrI- ' tuM pAteja kema suMdara karatA nathI ? ' ziva-- krodhamukhI tane dhikkAra che. " sAvatrI asatya lavAmAM vAcAla hArAthI bIjo kANa krodhI che, ? " ziva-- are pApaNI ! tu dareka vAkayamAM sAmu khele che ? ' sAvatrI~~ hArA Apa pApI" A pramANe niraMtara datakalahu ane kalezathI du:khI thayelAM daMpatine mukha kayAMthI hAya? ? " pachI te ziva brAhmaNa gharano tyAga karI nAThA ane je upavanamAM te vyaMtara rahyA che te upavanamAM gayA. vyaMtare tene elAgyA ke ' huM ziva ? tuM mane eALakheche ? ' zive kahyuM ' nA 'vyaMtare kahyuM ' huM thArI zrInA bhayathI A upavanamAM AngeA chuM. thArA nirvAha ahi~ kevI rIte thaze ? ' zive kahyuM ' tamArI kRpAthI mhArA nirvAha thai jaze. ' pachI vyatara zivane jaNAvI keAI zeThanA putrane vaLagyA. zeThe ma'tra jANanArane melAvyA paNa te kAMI paNa guNa karI zakayA nahIM. pachI ziva bhUtane kADhe che ema jANI zivane khelAyai. zivanA maMtrelA jaLathI phAyado thavAthI zeThe tene pAMcaseA seAnA mAhAra ApI AthI tenI leAkamAM prasiddhi thai. jyAM jyAM matara vaLage che tyAM tyAM jai ziva te vyaMtarane nasADe che. pachI eka Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya guNa varNana vakhata vyaMtare zivane kahyuM ke have pachI tyAre mane kADhavAne upAya kare nahIM. jo tuM tema karIza te paNa huM tyAMthI nIkaLIza nahIM. tethI tyAre apayaza thaze. paraMtu dhanamAM Asakta thayele te brAhmaNa upacAra karate virape nahIM. eka vakhate te vyaMtara kaI dhanavAna purUSanA putrane vaLage. ziva tyAM jaI maMtrajApa karavA lAgyA vyaMtare muThThI ugAmI kahyuM ke "huM tane mArI nAkhIza." tyAre bhayabhIta thayela brAhmaNa be ke "he vyaMtara ! huM tane kaMI jaNAvavA mATe ahiM Avyo chuM." baMtare kahyuM ke "te zuM che?" zive kahyuM ke hArI strI sAvatrI ahiM AvI che." e vArtA zravaNa karIne ja vyaMtara palAyana karI gayo ane te brAhmaNane dravya tathA yazanI prApti thaI. kahyuM che ke " kasahinyA gehinyA'tra, ke ke nochejitA jnaaH| tAtrAmatteti zuvaiva, tyavA pAtra natoDamaraH 22." zabdArtha_kavAra sIthI A lekhamAM kyA kayA purUSe udvegane nathI pAmyA? (arthAta sarve pAmyA che) "te ahiM AvI che eTaluM sAMbhaLIne vyaMtara devatA pAtrane tyAga karI nAzI gaye. 12 > vaLI kulInatA, AcAranI vizuddhi, uttama kuLAcAra ane deva, atithi tathA bAMdhavane satkAra karavAmAM nirdoSapaNuM vigere uttama kuLa vadhUnA guNe che. mATe tevI sArI bhAya meLavavAno prayatna karavo joIe. vadha rakSaNanA upAyo A pramANe che. pathArI upADavI, gharamAMthI kacaro kADhI sApha rAkhavuM, jaLane gALI pavitra rAkhavuM, rasoDAnuM kArya karavuM, vAsaNe I sApha rAkhavAM, dhAne daLavAM, gAya dehavI, dahIMnuM mathana karavuM, rasoI karavI, yogya rIte bhajana pIrasavuM, pAtra vigerene sApha karavA ane sAsU, svAmI, naNaMda tathA devarane vinaya karavA vigerethI vadhu kai purvaka jIve che. A pramANe strIne gharakAryamAM joDavI, tene parimita (DuM) dravya ApI mukavuM, svataMtra thavA devI nahIM ane zreSTha AcAra rUpa mAtAnA sarakhI strIne rokI rAkhavI. arthAt jema sArA AcAra rUpI mAtAne satparU pitA pAsethI jyAM tyAM javA detA nathI tema strIne paNa javA devI nahIM. vaLI kaheluM che ke uttama kuLanI strIone niraMtara gharanA dvAramAM besavuM, nATaka vigerenuM jevuM ane gavAkSamAM (gekhamAM) besavuM niSedha kareluM che. zarIranA avayavane pragaTa karavA, Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa. kIDA karavI, kutuhala karavuM parapurUSanI sAthe olavuM, kAmaNa karavuM ane utAvaLuM cAlavuM e kulIna strIone egya nathI. paritrAjikA, vezyA, dAsI, vyabhicAraNI ane kArIgaranI strInI sAthe kulIna strIoe kadi paNa saMsarga rAkha cogya nathI. (ekAkI) javuM, jAgaraNa karavuM, dUrathI jaLa lAvavuM, mAtAne ghera rahevuM, vastra mATe dhobI pAse javuM, datinI sAthe meLa rAkhave, pitAnA sthAnathI bhraSTa thavuM, sakhinA vivAha (lagna) mAM gamana karavuM ane patinuM dezAMtara gamana vigere vyApAre kharekhara satIonA paNa zILa rUpa jIvitane prAye haranArA thAya che. tAMbula, zRMgAra, marmakArI vacana, kIDA, sugadhanI IcchA, ulTa veSa, hAsya, gIta, ketuka, kAmakriDA, zayyA, kusaMgI vastra, rasa sahita anna, puSpa ane kezara tathA rAtrimAM gharathI bahAra javuM A sarvane kulIna ane suzIla evI vidhavA strIoe niraMtara tyAga kare jeIe. he suMdara bhrakuTI vALI strI? tuM tArA pati tarapha niSkapaTI, naNaMda tarapha namra, sAsu tarapha bhaktivALI, svajane pratye snehavALI, parivAra tarapha hatavALI, ze sAthe hasamukhI, patinA mitro sAthe (nirdoSa) hAzya vacana belavA vALI ane tenA duzmane pratye kheda dharanArI che. A sarve strIone pativaza karavAne maSadhi rUpa che. have graMthakAra prastuta guNane upasaMhAra karatAM upadeza dvArA phaLa darzAve che. " evaM gRhasthaH sukalatrayogAjaneSu zonAM banate sukhI ca, devAtithiprINanapuNyakarmA,janaiH paratrApigati vishuddhaam||13||" ' zabdArtha_evI rIte gRhastha sArI strIne pagathI lokomAM zabhA pAmeche, ane sukhI thAya che. temaja deva tathA atithine tRpta karavA rUpa puNya karmone u. pArjana karI parakamAM paNa sugatinuM bhAjana thAya che. 13" A ThekANe mAsArInA pAMtrIza guNa paikI trIjA guNanuM varNana samApta thayuM che Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha guNa varNana. ve kramathI prApta thayela ' pApa bhIrU ' nAme thatu guNane vaNuve che. " pAvanIhariti '. dIThelA ane nahIM dIThelA anathaeNnA kAraNabhUta karma te pApa ane tethI bhaya rAkhanArane pApabhIrU kahe che. temAM cArI, parsIgamana ane jugAra ramavA vigere dekhelA anarthonA kAraNeA che te A leAkamAM paNa sarva manuSyAmAM viDa'banAnAM sthAna tarIke prasiddha che. kahyu` che ke-- * 'yutASAjya vinAzanaM nalanRpaH prApto'thavA pANDavAmAkRSNanRpazca rAghava pitA pAparddhito dUSitaH / mAMsAcchreNikanUpatizca narake cauryA niSTA na ke vezyAtaH kRtapuNyako gatadhano'nyastrI mRto rAvaNaH // 1 // . zabdA - " naLa rAjA ane pAMDavAe jugAranA vyasanathI peAtAnA rAjyanA nAza karyAM, kRSNa mahArAja madvirAthI nAza pAmyA, rAmaca`drajInA pitA dazaratha zi kAra karavAnA vyasanathI dASita thayA, zreNika rAjA mAMsanA vyasanathI narake gayA, cArInA vyasanathI kANu nArA nathI pAmyA ! kRtapuNyazreSThI vezyAnA vyasanathI nidhana thaI gayA ane rAvaNa parastrI gamananA vyasanathI mRtyu pAmyA // 1 // " A dvIDelA ananAM kAraNA che. zAstramAM kahelA narakAdi duHkhanu phaLa ApanAra madirA ane mAMsanu` Asevana karavA vigere kArya te nahIM dIThelA anarthanAM kAraNu che. je kAraNathI nainAgamamAM kahelu' che ke, " heATA Ara'bhathI, mhATA parigrahathI, mAMsAhArathI ane pacedrInA vadha karavAthI jIvA A cAra prakAre narakanuM AyuSya bAMdhe che. " vaLI khIje ThekANe kaheluM che ke " paMcedrInA vadha karavAmAM Asakta, mAMsAhAra karavAmAM AdaravALA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70. zrAddha guNa vivaraNa ane moTA AraMbha tathA parigrahavALA ja narakane viSe utpanna thAya che." bIjI kaI rIte nirvAha thaI zakta hoya te pApathI bhaya rAkhanAra purUSe mAMsAdinA upalakSaNathI bAvIza abhakSya ane batrIza anaMtakAyanuM bhakSaNa, tene vepAra ane paMdara karmAdAnane paNa vimaLa zreNInI peThe tyAga kara joIe. temaja gRhasthAe hamezAM pApathI bhaya rAkhanAra thavuM joIe, kAraNa ke pApabhIru purUSane vimaLanI piThe siddhio prApta thAya che. tenuM udAharaNa A pramANe che - kuzasthaLa nAme nagaramAM vimaLa ane sahadeva nAme keI eka zeThanA putra rahetA hatA. temAM vimaLa pApabhIru hatA, ane sahadeva tenAthI viparIta svabhAvavALe hatuM. te banne bhAIoe gurU pAse samyakatva mULa bAra vrata grahaNa karyA hatAM. eka vakhata bane bhAIo vepAra mATe dezAMtara cAlyA. mArgamAM musApharoe vimaLane raste puchaye. vimaLe kahyuM ke "huM jANute nathI? anukrame bIjA vepArIo zrAvastI nagarImAM ghaNo lAbha sAMbhaLI te tarapha gayA. paNa vimaLa zreNI mArgamAM ghaNuM sUkSama deDakIo jevAthI zrAvastI tarapha na jatAM kanakapura tarapha cAlyA. rastAmAM jatAM eka gAmamAM gALI, mINa, madha, lUNa ane junA tala vigere pApakArI vastuo sastI maLatI hatI paraMtu pApathI bhaya pAmelA vimaLa grahaNa karI nahIM. keTalAeka gAmaDIA mAkhaNa tAvI ghI ApatA hatA, paNa vimaLa grahaNa karyuM nahIM, paraMtu tene grahaNa karavAnI IcchAvALe sahadeva nhAnuM ApatuM hatuM, paNa vimaLe tema thavA dIdhuM nahIM. vaLI AgaLa cAlatAM eka gAmamAM mAchI lekee jALa banAvavA mATe sutara mAgyuM. sahadeva te ApavAne utsAhavALe thaye, paNa vimaLe ApavA dIdhuM nahIM. anukrame banne bhAIo kanakapura pahoMcyA. tyAM raseI vakhate ke vepArIo agni mAge, paNa vimaLe te Ape nahIM. te joI kei deve vepArInuM rUpa karI parIkSA karavA mATe agni mAge, paNa teNe agni nahIM ApavAthI kopayuta thayele te deva rAkSasarUpa dhAraNa karI bhaya pamADavA lAgyuM, paNa vimaLa bhaya pAme nahIM. pachI rAkSase kahyuM ke "are ! je tuM mane agni Ape te huM tane choDI dauM." vimaLe kahyuM ke "he rAkSasa ! agni cAre taraphanA mukhavALuM zastra che tethI zrAvaka tene ApatA nathI" je kAraNathI kaheluM che ke, "pApathI bhaya rAkhanAra zrAvakee kadI paNa madha, madirA, mAMsa, auSadha. mULIyAM, zastra, agni, yaMtra ane maMtra vigere ApavAM nahIM. vaLI "zastra, agni, muzaLa, yaMtra, tRNa, kASTa, maMtra, mULa ane aSadhi zrAvaka Ape ane apAve paNa nahIM. kahyu che ke - 1 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha guNa varNana. "na grAhyANi na deyAni paMca vastUni paMmitaiH / agnirviSaM tathA zastraM, mayaM mAMsaM ca paJcamaM // 2 // " zabdArtha- agni, jhera, zasa, madira ane pAMcamuM mAMsa e pAMca vastuo paMDita purUSoe koIne ApavI nahIM, ane grahaNa paNa karavI nahIM. 2 te kAraNathI huM prANute paNa agni nahIM ja ApuM. vimaLanA AvA vacane zravaNa karI rAkSasanuM rUpa dhAraNa karanAra deva tenA parAkramathI saMtuSTa thayelo pitAnA zavAbhAvika rUpane pragaTa karI che ke, "he vimaLa ! hArI prazaMsA ravargamAM Idra mahArAje karI hatI ke, vimaLa je kaI bIjo pApa bhIrU purUSa che ja nahIM te kAraNathI tamane kSebha pamADavA meM deDakI vigere karyuM hatuM paNa tame kSobha pAmyA nahIM. mATe tame varadAna mAge." vimaLe varadAna mAgyuM nahIM te paNa te deva viSa haranAra maNI ApI ravamAM cAlyA gayA. pachI vimaLa ane sahadeva kanakapuramAM gayA. A arasAmAM nagarane viSe paDaho vAgatuM hatuM ke, "sarpathI DarelA rAjaputrane je koI jIvADaze tene rAjA aDadhuM rAjya Apaze." evuM sAMbhaLI vimaLe niSedha karyo te paNa sahadeve paDahAne grahaNa (sparza) karI maNinA prabhAvathI rAjakumAranuM viSa utArI dIdhuM. eTale rAjAe tene aDadhuM rAjya ApavA mAMDyuM tyAre te kahevA lAgyuM ke, "hAre mATe bhAI vimaLa che tene Ape." rAjAe tema karyuM paNa vi. maLe adhikaraNanA bhayathI rAjya grahaNa karyuM nahIM tethI rAjAe sahadevane ardha rAjya ane vimaLane zreSThI pada ApyuM. pachI adhikArane prApta karI sarva ThekANe nyAya pUrvaka vartana karate ane paropakAramAM tatpara e vimaLa dharma karavA lAge kahyuM che ke - "AjJA kIrtiH pAlanaM dhArmikANAM, dAnaM logo mitrasaMrakSaNaM c| eSAmete SaDguNA na pravRttAH, ko'rthasteSAM paarthivopaashryenn||3||" zabdArtha - AzA, kIrti, dharmapurUSanuM pAlana, dAna, bhAga ane mitranuM rakSaNa A che guNe jenA pravartamAna thayA nathI temane rAjAnA AzayathI zuM prIjana che?" arthAta jene rAjAne Azraya heyateNe A chakA avazya karavAM joIe. sahadeva te rAjya meLavI lekene atyaMta duHkha ApavA vigere pApane nizaMkapaNe karavA lAge. vimaLa tema karatAM aTakAva karate hatuM, paNa sahadeva tema karatAM virame nahIM. kAraNa ke, "upadezathI keIne ravabhAva pheravI zakAtuM nathI, Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa, cha mahInA sudhI vAMsanI suMgaLImAM rAkheluM kutarAnuM puchaDuM bahAra nIkaLyuM ke pAchuM vAMkuMne vAMkuM ja rahe che." pachI sahadevane keI zatrue mArI nAkhyuM. tyAMthI maraNa pAmI narake gaye. ane vimaLa te dharma karI svargamAM gaye, tyAMthI evI eka bhava karI sAdhu thaI mekSamAM jaze. Iti vimaLa daSTAMtaH graMthakAra caturtha guNane upasaMhAra karatAM upadeza dvArA tenuM phaLa darzAve che. " vimalavaditi yaH syAtyApanIrupravRttiH, satatasadayacitto dharmakamaikacittaH / sa suranarasukhAni prApya jAgrahivekaH, vati rivalInAthavA kuvena che " zabdArtha "upara jaNAvyA pramANe vimaLanI peThe je purUSa pApa rahita pravRtti karavAvALe, niraMtara dayALu dadayavALe, dharmarUpa kAryamAMja eka cittavALe ane rAmAna vivekavALe heya te purUSa deva ane manuSya saMbaMdhI sukhane prApta karI mekSarUpa lakSmInA nAyakapaNAne kaSTa vinA meLave che. A ThekANe caturthaguNanuM varNana samApta thayuM, Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama guNa varNana. | ve kamathI prApta thayela "prasiddha dezAcAra ne AcaraNa karavArUpa paMcama guNanuM varNana kare che. s nI EVADI siddha 2 TerAvA samAna"--tathA prakAranA anya ziSTa purUSone te AcAra mAnya hovAthI leka rUDhImAM Avela hoya tene prasiddha kahe che. ane mahAna purUSane bhejana, vastra ane gRhakArya vigere nAnA prakAranI kriyArUpa AkhA dezane vyavahAra tene dezAcAra kahe che. tevA prasiddha dezAcArane sArI rIte AcaranAra gRhastha dharmane yogya thAya che, arthAta purvokta rItithI vartana karanAra purUSa vizeSa dharma meLavavA adhikArI thAya che. deza--upalakSaNathI pitAnA kuLamAM utpanna thayelA ane sarva ThekANe prasiddhine pAmelA lekacAra ane dharmAcAranuM sArI rIte AcaraNa karanAra hoya, tenuM AcaraNa te tenAthI virUddha AcArane tyAga karavAthI thAya che. kahyuM che ke"lokH khalvAdhAraH, sarveSAM dharmacAriNAM yasmAt / tasmAbokaviruddhaM, dharmaviruddhaM ca saMtyAjyam // 1 // " zabdArtha-baje kAraNathI kharekhara samagra dhArmika lekeno AdhAra leka che, te mATe leka virUddha ane dharma virUddha [AcAra)ne tyAga kara joIe. 1" deza ane lekAdika virUddha te A pramANe che - dravyanA pramANa karatAM adhika veza rAkhanAra, adhika dravya chatAM hInaveza rAkhanAra ane pite zakti rahita chatAM zaktivALAnI sAthe vera karanAra purUSanuM mahAna purUSa upahAsya kare che. cerI vigerethI dravyanI AzA bAMdhanAra, sArA upAyamAM zaMsaya rAkhanAra ane pitAnI zakita chatAM uga rahita thanAra puruSane Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa. lakSamI prApta thatI nathI rogI chatAM apathyanuM sevana karanAra, hitazikSA ApanAra upara dveSa rAkhanAra ane nirogI chatAM auSadha khAnAra purUSa kharekhara maravAne Icchache emAM saMdeha nathI. jakAta ApI ulaTe raste cAlanAra, bhejana vakhate krodha karanAra ane pitAnA kuLa ahaMkArathI sevA nahIM karanAra A traNene maMda buddhi samajavA. buddhihIna chatAM kAyanI siddhi IcchanAra, duHkhI chatAM sukhanA manoratha karanAra ane karaja karI sthAvara milaktane kharIdanAra A traNene murkha purUnA saradAra jANavA. manahara strI chatAM parastrInI icchA karanAra, bhejana taiyAra chatAM gamana karanAra ane nirdhana chatAM geSTi karavAmAM atyaMta Asakata hoya, te purUSa murkhane ziremaNI gaNAya che. kImIyAmAM dravya jenAra, rasAyanamAM rasika thanAra ane parIkSA mATe viSa bhakSaNa karanAra A traNe anarthane prApta thAya che. jenA deSa jANItA hovA chatAM tenI slAdhA karanAra, guNInA guNanI niMdA karanAra ane rAjA vigerene avarNavAda bolanAra purUSa tatkALa anarthanuM bhAjana thAya che. kadi zrama thaye hoya te paNa AtmAnuM kalyANa IcchanAra purUSe mahiSa, khara ane gAyanI upara ArohaNa karavuM nahIM. kedakhAnAmAM tathA vadhasthAnamAM, jugAra ramavAnA sthAnamAM, parAbhavanA sthAnamAM, bhAMDAgAramAM ane nagaranA aMteuramAM javuM nahIM. ItyAdi uttama kAcAranuM sevana karyuM hoya te tenAthI prAye karI AlokamAM kharekhara yaza, heTAI ane zabhA vigerenI vRddhi thAya che. temaja lokone te mAnya hevAthI karavA dhArelAM dharma kAryonI siddhi paNa sukhethI thAya che, ane je te lokAcAranuM ullaMghana karavAmAM Ave te te dezanA rahevAsI lekenI sAthe virodha thavAne saMbhava hevAthI dharmakAryamAM vidma AvI paDe che. kahyuM che ke 'vyatIkamastu mA vAstu, lokoktistu sudussahA / najyatAM nAjanaM mA vA, TaNatkArastu mArayet // 2 // " zabdArtha - asatya hoya athavA te satya hoya paraMtu lekekita te ati duHsahya hoya che. pAtra ( vAsaNa ) bhAge ke na bhAge paNa leke te kere mAre che ja 1" janaktine loka kahe che ane te pravAhathI zAzvata che, tenA AcArathI virUddha heya tene leka virUddha jANavuM. lokAcArathI virUddha karanAra manuSya ekadama laghutAne prApta thAya che ane laghutAne prApta thayele manuSya paNa taraNAnI peThe nakAme thAya che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcama guNa varNana. pitAnA sthAnamAM saMtuSTa thayelA traNasene tresaTha pAkhaMDIo hamezAM je lokAcAranuM pAlana kare che. te lekacAra kevI rIte laghu thAya ? jyAre sarva prakAranA saMgane tyAga karanAra munio paNa zarIra ane saMyamanuM rakSaNa karavA mATe kAcArane anusare che tyAre bIjAnI te gaNatrIja zI. ? ghaNuM leka sAthe virodha rAkhanArane saMsarga kare, dezAcAranuM ullaMghana karavuM, zakti uparAMta bhaMga karo, dAnAdikane niSedha kare, saMta purUSone kaSTa Ave khuzI thavuM ane zakti chatAM temanA kaSTane dUra karavA upAya na kare, ItyAdi bIjAM paNa keTalAeka leka virUddha kAryo jANuM levAM. have graMthakAra paMcama guNane upasaMhAra karatAM upadeza dvArA phaLa darzAve che. " samAcaran ziSTamatasvadezAcAraM yathocityavazena loke / sarvAnigamyo lannate yazAMsi,svakAryasiDiMca gRhaashrmsthH||3||" zabdArtha_gRhasthAzramamAM rahele purUSa ziSTa purUSane mAnya evA pitAnA dezAcArane pagya rIte AcaraNa karato lekamAM sarvane mAnanIya thAya che. ane yaza tathA pitAnA kAryanI siddhine paNa meLave che." | kRti paMDyo Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GIkopI , E SaSTha guNa varNana. 8i a nukamathI AvelA keIne paNa avarNavAdanahIM balavA rUpa chaThA guNane varNave che. vadhArInAgagi - avarNaeTale niMdA,tene belavAnA svabhAvavALe purUSa avarNavAdI kahevAya che. tevA avarNavAdane kaI paNa ThekANe bolanAra nahoya, arthAt jaghanya, madhyama ane uttamabhedavALA prANIone paNa apavAda belanArana hoya, kemake bIjAne avarNavAda belavAmAM ghaNA deSa rahelA che. tene mATe kahyuM che ke - " paraparijavaparivAdAdAtmokarSAcca badhyate karma / nIcai gotraM pratinavamanekanavako Tidurmocam // 1 // " zabdArtha-bIjAne parAbhava tathA apavAda ane pitAne utkarSa karavAthI praeka bhavamAM anekavi keTIthI paNa chuTI na zake tevuM nIca netra kama baMdhAya che." pitAnI prazaMsA, bIjAnI nidA, mahAna purUSanA guNane viSe matsara ane saMbaMdha vagara bolavuM e sarva AtmAne nIce pADe che. bIjAne avarNavAda karavAthI khara, niMdA karanAra zvAna, paranuM khAnAra kRmi ane bIjAnA upara TheSa rAkhanAra kIDI paNe utpanna thAya che. paranA achatA athavA te chatA paNa doSe kahevAthI ane sAMbhaLavAthI kaMI paNa guNa thatuM nathI, paNa kahenAra upara vera vadhe che, ane sAMbhaLanAranI atyaMta kubuddhi thAya che. uttama purUSanI mati dUSaNane prApta thatI nathI, arthAta dUSaNa tarapha lakSa ApatI nathI. madhyama purUSanI mati dUSaNane sparza kare che, paraMtu dUSaNane pragaTa karatI nathI. adhama purUSa dUSaNa joI bIjA pAse pragaTa kare che. ane adhamAdhama purUSa te duSaNa joI ekadama bUma pADI uThe che. pitAne Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 - - - - SaSTa guNa varNana. guNa ane bIjAne deSa kahevA mATe, paranI yAcanA karavA mATe ane yAcakane nirAsa karavA mATe satpanI jInhA jaDa banI jAya che, arthAt AvA prasaMge satparU mAnaja dhAraNa kare che. kAraNa ke paranI niMdA karavI e eka mahAn pApa che. vaLI vadhAre Azcarya to e che ke pite nahIM karelAM paNa bIjAnA pApa,niMdA karanA. rI vRddha brAhmaNanI peThe, niMdA karanArane lAgu thAya che. te vRddha brAhmaNanuM daSTAMta A pramANe che - koI sArA gAmamAM dAnezvarI ane lokapriya suMdara nAme zreNI rahete hate. kahyuM che ke- "prajAne dAtAja priya hoya che, paNa dhanavAna priya hetuM nathI. joke AvatA varSAdane Irache che; paNa samudrane keI icchatuM nathI;" arthAt jema varSAda jaLa ApIne, ane dAtA dAna ApIne, prANIonA prANanuM rakSaNa kare che, tethI leke te bannene Icche che tema samudra pAse puSkaLa jaLa, ane dhanavAna pAse puSkaLa dravya chatAM koInA upagamAM AvatuM nathI, tethI loko A bannene IcchatA nathI. te suMdara zeThanI eka pADozaNa brAhmaNa zeDanI A pramANe niMdA karavA lAgI ke "A zeThane ghera paradezI loko Ave che, ane te A zeThane dhamIM jANI pitAnuM dravya thApaNa mukI jAya che, ane keTalAeka A zeThane vyAje ApI jAya che. jyAre te paradezamAM maraNa pAme che tyAre A zeThane ghera utsava thAya che. mATe e dhamI che te jANe." eka vakhata rAtrinA samayamAM sudhAthI pIDAyela keI kArpeTika (yAtrALu) suMdara zeThane ghera AvyuM, paNa te vakhate A zeThanA gharamAM bhejana ke pAna karavA jevuM kAMI hatuM nahiM, tethI te dAna vratane dhAraNa karanAra dAtAe bharavADaNane gherathI chAza lAvI tene pAI. AthI te acAnaka maraNa pAme; kAraNa ke bharavADaNanA mastaka upara rahelA chAzanA bhAjanamAM samaDIe nIce pakaDI rAkhelA heTA sarpanA mukhamAMthI paDelA jherathI te chAza mizrita thayelI hatI. savAramAM te kApeTikane maraNa pAmela joI te vRddha brAhmaNI khuzI thaIkahevA lAgI ke, "dragyanA lebhathI viSa ApanAra A dAtAnuM caritra joyuM ke ?' A arasAmAM te yAtrALunI hatyA bhame che, ane vicAra kare che ke huM kone vaLaguM? " dAtAne AtmA nirmaLa che, sarpa ajANa ane paravaza che, samaDI paNa sapane bhakSaNa karanArI che ane bharavADaNa ajANa che te hAre kene vaLagavuM?" evI rIte vicAra karatI hatyA te niMdA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 zrAddha guNa vivaraNa. ' karanArI brAhmaNIne vaLagI paDI, eTale te tatkALa zyAma, kubaDI ane kuSTa rAgathI duSita thai gai. pachI AkAzamAM rahelI hatyAe leAkeAne A pramANe kahyuM ke-- kumna bhinnayugalena kilviSaM, bAlakasya jananI vyapohati / kaNThatALurasanAnirujjatA, durjanena jananI vyapAkRtA // 2 // zabdA mAtA bALakanI vidyAne phuTelA dhaDAnA DIkarAthI dUra kare che, paNa kaMTha, tALu ane jInhAthI avarNavAda rUpa vidyAne bahAra pheMkanAra dunetA mAtAne paNa harAvI che, j ', te kAraNathI upara jaNAvyA pramANe samagra lekanA paNa avarNavAda kalyANakArI nathI, tA "rAnAgi vizeSataH " e vacanathI ghaNA lAkane mAnya evA rAjA, maMtrI, deva, gurU ane saMgha vigerenA avavAda kevI rIte kalyANakArI thAya ? arthAt na ja thAya. rAjAdikanA avarNavAda elavAthI A lekamAM dravyAkrikane vinAza ane bhavAMtaramAM nIca geAtra tathA kalaMka vigere DhASAnI prApti thAya che. tene mATe jainAgamamAM A pramANe che-- " peAtAnuM hita icchanAra purUSe asatya, abhyAkhyAna ( kala'ka, ) cugalI ane marma bhedaka vigere duHkhanAM kAraNabhUta vacana belavAMja na joie. pati purUSAe khIjAnA chatA doSa paNa na kahevA joIe, te leAkeAne viSe pragaTa athavA te chAnA evA avidyamAna doSa te elAyaja kema ? je durbuddhi bIjA purUSane kalaka Ape che, te purUSa A leAkamAM niMDhanIka thAya che ane bhavAMtaramAM tIvra duHkhAne meLave che. je duHRRmati mAsanA doSathI pAMca samiti yukta, zuddha bhAvayukata ane brahmacarya yukata yatine (sAdhune)kalaMka Apeche, te ati tIvra pApane upArjana karI, pUrva bhavamAM munine kala'ka ApanArI sItAnI peThe anata duHkhane pAme che."te viSe sItAnuM dRSTAMta A pramANe che. A bharata kSetramAMmiNAlakuMDa nAme nagaramAM zrIbhruti nAme purAhita rahetA hatA. tene sarasvatI nAme strI hatI, ane te bannene vegavatI nAme eka putrI hatI. eka vakhate te nagaranA udyAnamAM eka munizrI padhAryA. pratimA rUpa kAussaga dhyAnamAM rahelA te munizrIne leka bhaktipUrvaka vaMdana karavA lAgyA. te joi khATA matsarathI vegavatI leAkeAne kahevA lAgI ke ' brAhmaNAne cheDI A muDaDa pAkha'DIne kema pUjo che ? meM A sAdhune srInI sAthe krIDA karatAM joyA che ' e pramANe muni Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 paNa guNa varNana. upara vegavatIe asatya kalaMkane Apa mu. tethI bheLA leka munizrInI pUjA karatA aTakayA. munizrIe paNa potAnA upara lokeno abhAva joI te asatya kalaMkanA Apane jANI lIdhuM. pachI temaNe "hArA nimitte jinazAsananI hAni mA thAo" e vicAra manamAM rAkhI 'jyAM sudhI A kalaMka utare nahIM tyAM sudhI hAre bhejana karavuM nahIM," evI pratijJA karI kAussaga dhyAne rahyA. pachI zAsana devatAnI sahAyathI vegavatInA zarIramAM atitIvra vedanA utpanna thaI, arati pragaTa thaI, ane tatkALa tenuM mukha zUnya thaI gayuM. pachI tene pazcAtApa thavAthI sAdhu pAse jaI sarva lekanI AgaLa pitAnA AtmAnI niMdA karatI belI ke, "meM dveSabhAvathI sAdhune kheTuM kalaMka caDAvyuM che. e pramANe kahI munine khamAvI temane page lAgI. pachI zAsanadevatAe sajaja karelI vegavatI dharma sAMbhaLI dIkSA aMgIkAra karI tene cirakALa pALI sadharmadevaleke devI thaI. tyAMthI cyavI janakarAjAnI putrI sItA nAme thaI. pUrvabhavamAM khoTuM ALa ApyuM hatuM tethI sItA ahiM kalaMkane pAtra thaI, pachI kalaMkathI mukta thayelA sAdhunI paNa lekee pUjA karI ane jinazAsananI prabhAvanA thaI. vaLI je bIjAnA avarNavAda sAMbhaLe che te paNa pApI gaNAya che. kahyuM che ke - "nivAryatAmAni ! kimapyayaM baTuH,punarvivakuH sphuritottraadhrH| na kevalaMyomahatAM vinASate,zrRNoti yasmAdapi yaH sa paapnaak|3|" * zabdArtha-"he sakhI! uparanA slAyamAna heThavALA ane kAMI paNa bIjI vakhata kahevAnI IcchAvALA A baTukane nivAraNa karakAraNa ke je mahAna purUnI niMdA kare che te eleja pApI gaNAya che ema nahIM, paraMtu je niMdA sAMbhaLe che te paNa pApane bhAgI thAya che. 3" A guNanI samApti karatAM graMthakAra mahAzaya upadezadvArA A guNane meLavanAra gRhastha dharmane yugya thAya che ema darzAve che. "itthaM sadA nindyamavarvAda,tyajanpareSAM zravaNaM ca tasya / jagajanazlAdhyatayA gRhasthaH,sapharmayogyo bhavatIha smyk||||" zabdArtha- upara jaNAvyA pramANe niraMtara niMdavA pigya e bIjAne avarNavAda ane tenuM zravaNa e bannene tyAga karato gRhastha jagatanA lekene prazaMsanIya thavAthI AlAkamAM sArI rIte saddharmane yogya thAya che. 4" tiSa8 | Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama guNa varNana. vai krama prApta saptama guNanu varNana kare che. " anejaninAmadAravivAaitanitanaH ''. --gRhastha aneka pesavA nikaLavAnA dvArAthI rahita makAnavALA hAya. kAraNake jo gharamAM pesavA nikaLavAnAM ghaNAM dvAra hAya tA jeenA Agamana ane pravezanI khakhara paDatI nathI tevA duSTa leAkeAnA AvavAthI strI vigerene parAbhavarUpa upadrava thAya che. A ThekANe gharanAM aneka dvArAne niSedha thavAthI gRhastha niyamita dvArathI sArI rIte rakSaNa karAelA gharavALA hAvA joie evA ahi' tAtparya che. tevA prakAranA gharane paNa anucita sthAnamAM nahiM AMdhatAM ucita sthAnamAMja AMdhavu' yukata che. te sthAna A pramANe che. zalya ( asthi ), rAkha khAtara vigere dveSa ane niSedha karela AyathI rahita hAya tathA ghaNI kUvA, aMkurA, darbhanA gucchA, suMdara varNa tathA gaMdhavALI mATI hAya, sArA svAdayukata pANIne uddagama hAya ane nidhAnavALu hAya tene ceAgya sthAna kahe che kahyuM che ke * zItasparzoSNakAle yAtyuSNasparzA himAgame / varSAnu coAyasparzI, sA guptA sarvaleninam // ? // " zabdA uSNa kALamAM zIta sparzIvALI, zIta kALamAM uSNu spa vALI ane varSA RtumAM uSNa tathA zIta e banne sparzavALI hoya te bhUmi sa prANIone kalyANakArI thAya che, 1 prathama bhUmIne eka hurata pramANa khAdI pachI te khADAne te ratIthI purI detAM je ratI vadhI paDe te zreSTha, AchI rahetA hIna, ane kharekhara thAyateA sAdhAraNa Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama guNu varNana. 81 ( madhyama ) bhUmi samajavI. jamInamAM vAvelI DAMgera vagere traNa divasamAM, pAMca divasamAM ane sAta divasamAM uge te bhUmi anukrame uttama, madhyama ane hIna ema traNa prakAranI che; athavA je jamIna digmUDha karanArI na hoya, arthAt je jamInamAM ubhA rahevAthI dizAonI cokkasa khabara paDatI hAya, cAre bAju sarakhI hAya, suMdara AkRti hAya, trIje divase khIjane ugADavAvAlI hAya ane pUrva, IzAna tathA uttara dizA tarapha jaLAzaya yukta heAya te jamIna zreSTha gaNAya che; ityAdi sthAna mATe anya zAstrathI jANI levu: sthAnanA guNa doSAnuM jJAna tA zakuna, svama, daivaprazna ane nimitta vigerenA baLathI thAya che. sthAna saMbadhI niSedha tA A pramANe che. " je sthAnamAM vRkSa ane dhvajA vigerenI pahelA tathA chellA paheAra zivAyanI khIjA ane trIjA paheAranI chAyA paDatI hAya teA te chAyA niraMtara duHkha ApanArI thAya che. khajurI, dADama, keLa, kheraDI ane bIjorAnuM vRkSa je gharamAM utpanna thAya che te gharanA mULathI nAza thAya che. gharamAM dudhavALuM vRkSa hAya tA te lakSmInA nAza karanAra, kAMTAvALuM vRkSa heAya te zatruthI bhaya ApanAra ane phaLa ApanAra vRkSa hAya to sa'tAnanA nAza karanAra thAya che. tethI AvRkSAnA kASTanA paNa tyAga karve. koI kahe che ke gharanI pUrva dizAe vaDa, dakSiNa tarapha umaraDA, pazcima dizAe pIpaLA ane uttara tarapha pIMpara hAyatA te praza'sanIya che. gRhastha tIrthaMkaranI pITha, zakara tathA sUryanI dRSTi, vAsudevanI DAbI bAju ane brahmAnI dakSiNa bAjunA tyAga karI makAna aMdhAve " bIje sthaLe paNa kaheluM che ke, " jinezvaranI pITha, sUrya tathA zakaranI daSTi ane viSNunI vAma majInA tyAga karavA joie. caDI sarva dizAe azubha che, ane brahmA sarvathA tyAga karavA ceAgya che. arihaMtanI dRSTi tathA dakSiNa kharjI ane zaMkaranI pITha tathA vAma bAju hoya te kalyANa karanAra, ane tethI viparIta dizAe heAyate ghaNuM duHkha ApanAra thAya che. para'tu je vacamAM mArga hAyate kAMi paNa doSa lAgu thatA nathI. sthAna sArU` hAya tApaNu ghara nirdoSa karavuM joIe. " kahyuM che ke-- '' 'purisavva gihassaMgaM, hINaM adi na pAvae sodaM / tamhA suddhaM kIrai, jeNa gihaM havai riddhikaraM // // " rAkhvArtha nyUnAdhika zarIravALA purUSanI peThe dharanuM zarIra nyUnAdhika hAyatA rANA pAmatuM nathI. tethI jo dhara nirdoSa karyuM hoya tA te Rddhi karanAra thAya che." 2 11 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa vaLI "haLa, yAna, gaMlI, araghaTa, yaMtra, kAMTALu, vRkSa, pAMca jAtanAM uMbara vRkSa ane dudhavALAM vRkSa e sarvenAM kASTa ghara baMdhAvanAra gRhastha tyAga karavo joIe. bIjorI, keLa, dADima, jakhIra, dehaliddha, AMbalI, bAvaLa, beraDI ane dhaMtUrAnA kASTane paNa tyAga kare. upara jaNAvelA vRkSanAM mULIyAM paDezane lIdhe jenA gharamAM gayAM heya, ane temanI chAyA jenA ghara upara paDatI hoya tenA kuLane nAza thAya che. pASANamaya staMbha, pATaDA, chata, bArasAkha ane uttaraMga e sarve gRhone hAni kAraka che, paNa dharma sthAnamAM te sukha ApanAra che. pASANamaya prAsAda ke gharamAM kASTanA svabhAdikane ane kASTamaya prAsAda ke gharamAM pASANanA taMbhAdikane gRhasthAe prayatnathI tyAga kare joIe. devamaMdira, kUpa, vApikA, mazAna, maTha, ane rAjamaMdiranA pASANu, ITe ane kASTa gRhastha bAMdhakAmamAM sarasavamAtra paNa levAM rogya nathI. goLAkAra, khuNarahita, sAMkaDuM, eka be ke traNa khUNAvALuM ane dakSiNa tathA vAma bAju dIrgha hoya evA gharamAM vAsa kare egya nathI. je gharanAM dvAra A pi Apa baMdha thAya che, ane ughaDe che te azubha gaNAya che ane gharanAM mULa dvAramAM citra tathA kaLaza AdinI vizeSa zebhA karavI te zubha gaNAya che. jogaNInAM nATaka, bhArata, rAmAyaNa, rAjAnAM yuddha, sASicaritra ane devacaritranAM citro ghara upara citaravAM egya nathI. phaLayukta vRkSa, puSpa, velaDI, sarasavatI, navanidhAna yukta lakSamI, kaLaza, vadhAmaNuM ane svapnanI zreNi e makAna Upara citaryA hoya te te zubha gaNAya che. makAna purva tarapha unnata hoyata dravyanI hAni karanAra, dakSiNa tarapha Ujata hAyate dravyanI samRddhi karanAra, pazcima tarapha Ujata hoya te vRddhi karanAra ane uttara tarapha unnata heya te vastIne nAza karanAra thAya che. nagara ke gAmanA IzAnAdika keNamAM ghara bAMdhavuM nahIM, kAraNa ke te satparUSane mATe azubha gaNAya che. paNa aMtyaja jAtine mATe te Rddhi karanAra thAya che. " vaLI gharamAM lakSamInI vRddhi karavAne upAya A pramANe che- "je gharamAM vedhAdika deSa na hoya, saghaLo kATamAla na hoya, ghaNAM dvAra na hiya, dhAnyane saMgraha haya, jyAM devatA pUjAtA heya, Adara pUrvaka utsava thatuM hoya, rakta varNanI yavanikA heya, sArI rIte gharane kacare dUra thate heya, moTA nAnA vigerenI sArI vyavasthA hoya, sUryanAM kiraNe praveza na karatA hoya, dIpaka baLa heya, regInuM pAlana thatuM hoya ane zrama pAmelAnI cAkarI thatI hoya tevA gharamAM layamI vAsa kare che." gharanI vyavasthA nIce jaNuMvyA pramANe hevI joIe. tene mATe viveka vilAsamAM kahyuM che ke - Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama guNa varNana. "pUrvasyAM zrIgRhaM kArya-mAgneyyAM ca mahAnasam / zayanaM dakSiNasyAM tu, naiRtyAmAyudhAdikam // 3 // lujikriyA pazcimAyAM, vAyavyAM dhaanysngghH|| uttarasyAM nAna-nIrAvyAM revatA " . ' rUti vizvavidyAre zabdArtha--"lakSmInuM sthAna pUrva dizAmAM, raDuM agni koNamAM, zayana dakSiNa dizAmAM, sAdika nitya koNamAM bhejana kriyA pazcima dizAmAM, dhAnya saMgraha vAyavya keNumAM, jaLanuM sthAna uttara dizAmAM ane devamaMdira IzANa kaNamAM karavuM. 3-4" vaLI sthAna kevA prakAranuM hovuM joIe. te spaSTa rIte darzAve che. ati pragaTa ane ati gupta sthAnano niSedha hovAne lIdhe sthAna ati pragaTa ane ati gupta na hovuM joIe. temAM ati pragaTa heya te nicce samIpamAM bIjA ghara na hovAne lIdhe ane cAre tarapha khulluM hovAne lIdhe cerAdikathI parAbhava thAya, ane ati gupta hoya te cAre taraphanA bIjA makAnethI gherAeluM hovAne lIdhe zebhAne pAmatuM nathI, ane agni vigerenA upadrava vakhate makAnamAM muzkelIthI pasI ke nikaLI zakAya che. vaLI makAna kevA sthAnamAM hovuM joIe te batAve che. "kAri verama"--jyAM suMdara ziLa vigerethI alaMkRta pADezI vasatA heya tevA sthAnamAM makAna hovuM joIe. je kharAba zILa[ AcAra] vALA pADozI hoya te kharekhara temanA AlAba sAMbhaLavAthI ane ceSTA vigere jevAthI sadguNI purUSanA paNa guNanI hAnI Ape Apa thaI jAya che. Uttama sAdhunA upAzrayanI pAse rahelA hAthIne sAdhunA darzanathI dayAnA pariNAma thayA hatA, ane pAchaLathI sUkarInA raheThANu pAse karelI hastIzALAmAM rahevAthI teja hAthI dayA rahita thaye hate, vaLI gAye carAvanAra saMgamane sArA pADezIne yega maLavAthI te paralekamAM zAlibhadrapaNe Usanna thaye hate. - AgamamAM niSedha karelA duSTa paDezIe te A pramANe che. "khariyA tirakravajoNa, tAsAyarasamaNamAhaNasusANA / vagguriyavAhagummiya, hariesu punindamAcaMdhA // 5 // Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa, jUyAravesaM nama naTTa naTTa taha kukammakArINaM / saMvAre vavinA, paradA 2 mittI che 6 " zabdArtha "dAsI, tiryathI peSaNa karanAra, tAlAcara [lAbeTA pADIne pharavA vALA mazkarA, ] sAdhu, brAhmaNa, mazAna, mRgalAM vigerene phAMsAmAM nAMkhanAra (pArAdhI), vyAdhi, zikArI vizeSa ( janAvarenI madadathI zikAra karanAra), harikeza caMDAla vizeSa, bhilaleka, mAchI, jugArI, vezyA, naTajAti viroSa, bhATa ane kukarma karavAvALA purUSanA ghara tathA dukAnane pADoza ane maitrIno sarvathA tyAga kare joIe. 5-6" . vaLI ghara devaLanI pAse hoya te duHkha, catuSpatha [ka] mAM hoya te hAni, dhUrtanA makAna pAse hAyatA pulanAza ane maMtrInA makAna pAse hoya te dravyane nAza thAya che. mUrkha, adhama, pAkhaMDI, maryAdA rahita, cera, regI, krodhI, aMtyaja, ahaMkArI, gurUnI zayyA sevanAra, zatru, svamivaMcaka, zikArI, ane sAdhu, strI tathA bALakane ghAta karanAra adhama purU pADe AtmAnuM hita IcchAnAra buddhimAna purU tyAga karavo joIe. kharAba pADozIne viSe aMbIkAnuM udAharaNa A pramANe che - giranAra parvatanI najIka kuberapuramAM devabhaTTa ane devIlAne putra semabhaTTa nAme brAhmaNa rahetuM hatuM. tene svabhAvathIja dAnapriya aMbikA nAme bhAryA hatI. te bannene siddha tathA buddha nAme be putro hatA. eka vakhate zrAddhanA divase aMbikAe eka mAsanA upavAsI sAdhune bhakti, zraddhA ane AnaMdathI dAna ApyuM. aMbikAnA te dAnane joI jANe sAkSAta rAkSabIja hoya nahIM ane jANe kalahanI mUrtija hoya nahIM, evI tenI koIka pADozaNa uMce hAtha karI ekadama gharamAMthI nikaLI heTA zabdothI jematema bolavA lAgI. te arasAmAM koI ThekANe gayelI tenI sAsU AvI pahoMcI. te pADe zaNanAM vacana sAMbhaLI krodhayukta thayelI tenI sAsUe samabhaTTane jaNAvI dIdhuM. samabhaTTa belyo ke, "are pApiNa ! haju sudhI kuLadevatAnI pUjA thaI nathI, pitRpiMDa bharyA nathI ane brAhmaNane paNa jamADyA nathI ane te A zuM karyuM?" ItyAdi Akreza vacanethI tiraskAra karI gharamAMthI kADhI mukI, aMbikA paNa pitAnA be putrane laI ekadama tyAMthI nikaLI gaI. gAmamAM koIpaNa ThekANe sthAna nahIM maLavAne lIdhe nagaranI bahAra jatAM cAlavAthI thAkI gayelI aMbikA pAse tenA banne putrae jaLa mAgyuM. AgaLa eka zuSka sarovara jovAmAM AvyuM, te tenA zILanA prabhAvane lIdhe jaLathI bharAI gayuM, ane eka zuSka Amra vRkSa hatuM te paNa phaLa yukta thaI gayuM. have jaLa tathA phaLa vigerethI sukhI Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptama guNa varNana. 85 thayelI aMbikA AmravRkSanI chAyAmAM vizrAma le che, teTalAmAM gharamAM gayelI tenI sAsU zILanA mahimAthI tathA munidAnathI prasanna thayela zAsanadevatAnA prabhAvathI munine dAna ApavAnI jagAmAM rahelAM Asane suvarNamaya thayelAM tathA sika maiktikarUpa thayelAM ane rAInAM bhAjane jevAM ne tevAM bharelAM joI khuzI thaIne putrane kahevA lAgI ke, "he putra! pativratA ane guNavatI vahune ekadama tenI pAchaLa jaI pAchI teDI lAva." semabhaTTa paNa tenuM mAhAbhya joI pazcAtApa karate tenI pAchaLa gaye. bhartArane Avate joI bhaya pAmelI aMbikA pitAnA putra sAthe najIkanA kUvAmAM paDI. jaina munine ApelA dAnanA dhyAnamAM tatpara thayelI te zubha dhyAnathI kehaMDa nAmanA vimAnamAM moTI RdhdhivALI aMbikA nAmanI devI thaI. lekanA apavAdathI bhaya pAmelA semabhaTTe paNa teja kUvAmAM jhaMpApAta karyo. te paNa marIne teja vimAnamAM abhigika karmanA udayathI siMharUpa dhArI deva thaye, ane te aMbikAnA vAhana tarIke thA. Iti aMbikA udAharaNa samApta. - have A guNanI samApti karatAM graMthakAra upadezadvArA sAre pADeza rAkhavA Agraha kare che. "ityambikAvadihakandalamatsarAdIn, kuprAtivezmikatayA pratinAvya doSAn / karatA vaparacetanadhito, suti vephivizva vidhIta vAta che ! " | zabdArtha---"upara jaNAvyA pramANe A lekamAM aMbikAnI paDe kharAba pADezathI apavAda ane adekhAI vigere dezonI prApti thAya che ema vicArI zrAvaka niraMtara pitAnI ane paranI sukha samAdhi mATe sArA pADezavALA makAnamAM vAsa kare. 7 ri sattA T 9 E - Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EUR tala aSTama guNa varNana. Una *-- ve kramathI prApta thayela sArA AcAravALAnA saga karavA " rUpa aSTama guNanu varNana kare che. ,, 66 savAre "--suMdara AcAra arthAt A leka tathA ,, paraleka nA hitavALI pravRtti tene sadAcAra kahe che. tevA sArA AcAravALA purUSonI sAthe saMga karanAra hoya. paraMtu jugArI, dhRtta, badamAsa, bhATa, bhAMDa, ane naTa vigerenA saMga kare nahIM. kAraNake temanA saMga karavAthI sadAcAra hAya te paNa nAza pAme che. kahyuM che keH-- : 66 "thavi saptanirato, jAviSpatti jJAviSpatti / athA'sajjanagoSThISu, patiSyasi patiSyasi // 1 // " zabdArtha " jo tuM satpurUSanI saMgatimAM Asakta thaiza tA sukhI thaiza ane jo tuM durjananI sagatimAM paDIza te du:khamAM paDIza. 1 \ , st ( nizcaya nayathI ) saMgati sarva prakAre tyAga karavA yogya che. jo te sathA tyAga na karI zakAya to satpurUSonI sAthe sa'ga karavA cAgya che, kAraNake saMta purUSo saMgatinuM auSadha che. vaLI kahyuM che ke " tuM satsaMganuM mahAtmya te ne ! pArzva maNinA saMgathI lAgM suvarNa thAya che, ane kAca suvaNunI saMgatithI maNinI gaNatrImAM Ave che. jema jaLamAM utpanna thayelA za'kha agninA saMbadhathI dAha utpanna kare che, tema sArA kuLamAM utpanna thayelA purUSa paNa kusaMgatithI vikArane pAme che. manuSyAki sacetananA saMgato dUra raheA, paraMtu vRkSamAM paNa sajjana durjanapaNuM raheluM che. kAraNake azokavRkSa zeno nAza kare che, ane kali (beheDAnu) vRkSa phleza utpanna kare che, jema azva pAtaLA hAya che te paNa zobhAne pAme che, ane rAsabha puSTa hoya topaNa zobhAne pAmatA nathI; tema sajjana nirdhana hoya tA paNa te zreSTha gaNAya che, Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama guNa varNana. 87 paNa adhama purUSa dhanavAna hoya tA paNa te zreSTha gaNAtA nathI. upAdhijanya doSa te dUra raheA, paraMtu jema jJAnanI saMgati thavAthI prANInAM karma nAza pAme che, tema svabhAvathI utpanna thayelA paNa doSa sArI saMgatithI cAlyA jAya che. " e pApaTanAmAtA pitA ekaja hAvA chatAM bhillAnA sa'gathI ekane avaguNa thayA hatA, anemuniyAnA saMgathI khIjAne guNa thayA hatA, ema saMbhaLAya che. " huM rAjan !mhArA ane te pakSInA mAtA pitA ekaja che mane munIe lAvyA che, ane tene bhinna leAkeA laI gayA che. he rAjan ! te pakSI bhillAnI vANI zravaNa kare che, ane huM muni pu gavAnI vANI zravaNu karU chuM. saMsargathI doSa ane guNa prApta thAya che, e tame paNa pratyakSa joyuM. " vaLI kahyuM che keH-- " dharmaM yastadayo yazazcyutanayo vittaM pramattaH pumAn, kAvyaM niSpratinastapaH zamadayAzUnyo'lpamedhAH zrutam / vastvAlokamalocanazcalamanA dhyAnaM ca vAJchatyasau, yaH saGgaM guNinAM vimucya vimatiH kalyANamAkAGkSati // 2 // " zabdArtha--" jema nirdaya purUSa dharmata, anyAcI yazane, pramAdI purUSa dravya ne, buddhihIna kAvyane, samatA ane dayArahita purUSa tapasyAnA, alpa budhdhi zruta ne, netrahIna padArtha jovAne, ane calacittavALA dhyAnane icche che tema durmAMta guNInA saMganA tyAga karI kalyANanI IcchA rAkhe che. 2 " sArI sa`gatinA upadeza jevI tevI rIte prApta thatA nathI.A sabadhamAM leAkamAM prasiddha thayelI prabhAkaranI kathA A pramANe che.-~~ vIrapura nagaramAM SaTka mAM tatpara divAkara nAme brAhmaNa rahetA hatA. tene prabhAkara nAme eka putra hatA. te kImIyAgara, jugArI, kajIyAkhAra ane sarva ThekANe nira'kuza hAthInI peThe icchA pramANe bhramaNa karanAra hatA. tenA pitAe tene A pramANe zikhAmaNa ApI ke, "he vatsa! tuM vyasananA tyAga kara. jene mATe kahyuM che kreH "bhairavaizvAnaravyAdhivAvyasananIk; | mahAnarthAya jAyante, vakArAH paJca varddhitAH // 3 // zabdArtha..vaira, vaizvAnara (agni), vyAdhi, vADha ane vyasanarUpa A pAMca bheMkAro vRddhi pamADavAthI mahAn anartha thAya che. 3" mATe he vatsa ! zAsrAnu' avagAhanakara, kAvyarasarUpa amRtanuM pAnakara, kaLA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 zrAddha guNa vivaraNa ene abhyAsa kara, dharma kara ane pitAnA kuLane uddhAra kara." evI rIte tenA pitAe zIkhAmaNa ApI te paNa tene sAme uttara ApyuM ke - " na zAstreNa kSudhA yAti, na ca kAvyarasana tRT / / ekamevArjanIyaM tu, aviNaM niSphalAH katAH // 4 // , zabdArtha-"zAstrAbhyAsathI kaI kSudhA maTatI nathI,kAvyarasathI kaMI tRSA bujhAtI nathI, mATe ekalA dravyane ja upArjana karavuM joIe, bIjI kaLAe te phaLa vinAnI che. 4" A pramANenI tenI uddhatAI bharelI yuktiothI duHkhI thaele divAkara maina rahyA, pachI divAkare pitAnA mRtyu samaye bIjI vakhata snehathI putrane belAvI A pramANe kahyuM, "he putra! yadyapi hArA vacana upara tane zraddhA nathI te paNa hArUM samAdhithI mRtyu thAya te mATe A eka zleka tuM grahaNa kara" kRtajJakhAmisaMsarga-muttamastrIparigraham / nmitramelo, na naivAvaniti che." zabdArtha--"kRta svAmIne saMsI, uttama strIne saMgraha ane nirlobhI purUSanI maitrI karanAra purUSa kadipaNa duHkhI thato nathI, 5"uparanAkanA tAtparya ne maLatA A bIjA zlokane artha A pramANe che " uttama purUSanI sAthe saMgati karanAra paMDitanI sAthe gaNI karanAra, ane udAra purUSonI sAthe maitrI karanAra purUSa kadi paNa duHkhI thatA nathI." A zleka prabhAkare pitAnA AgrahathI grahaNa karyo. keTaleka vakhate tene pitA mRtyu pAmyuM. pachI prabhAkarate lekanI parikSA karavAnA IrAdAthIdezAMtara jatAM ke Ieka gAmamAM kRtagha ane tuccha prakRtivALA siMha nAmanA ThAkaranI sevA karavA lAgyuM. prabhAkare teja ThAkaranI sauthI adhama dAsIne bhArya tarIke svIkAra karyo, ane teja gAmanA rahevAsI, nirdAkSiNya ziromaNi tathA kevaLa dravyamAMja lubdha thaelA lAbhanadI nAme vaNikane pitAne mitra karyo. eka vakhate uparI rAjAe siMhane belAvavAthI te prabhAkaranI sAthe rAjA pAse gaye. prabhAkara rAjAne paMDita priya samajI A pramANe betyeke -mU mukheMnI sAthe, vRSabha vRSabhanI sAthe, hari hari nI sAthe ane sadabuddhivALA saddabuddhivALAnI sAthe saMgatimAM Ave che. mATe mitratA samAna zALavALAnI sAtheja hevI joIe." prabhAkaranI A yuktithI saMtuSTa Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama guNa varNana. thayelA rAjAe ghaNA gAme sahita eka nagara ApavA mAMDyuM paNa te nahIM letAM prabhAkare siMhane apAvyuM. evI rIte prabhAkare siMhane aneka prakAre upakAra karyo, dAsIne suvarNanAM A bharaNu vigere ApyAM, lobhanadIne paNa mahaddhika banAvyuM. have siMha pAse pitAnA 'jIvathI paNa adhika vahAlo eka mayUra hatuM. tenuM mAMsa khAvAne dehada prabhAkaranI dAsI bhAryAne garbhanA prabhAvathI utpanna thayo. prabhAkare pitAnA ApelA lekanI parIkSA mATe rAjAnA mayUrane kaI ThekANe saMtADI bIjA mayUranA mAMsathI dehada pUrNa karyo. have siMhe bhejana vakhate mayUrane cAre tarapha tapAsa karatAM kaI paNa ThekANethI maLI AvyuM nahIM, tyAre teNe gAmamAM paDaye vagaDAvyuM ke, "je purUSa mayUranI khabara Apaze tene rAjA ekse ATha senAhera Apaze, evI rItane paDahe sAMbhalI mane bIje svAmI maLI Avaze ema dhArI dravyamAM lubdha thayelI dAsIe rAjAne kahyuM ke, "he rAjan ! meM aTakAvyA chatAM paNa atyaMta viSayAsaktimAM naSTa thayelA A prabhAkare mahAre dehada pUrNa karavA mATe bIje mayUra nahIM maLavAthI tamArA mayUrane mArI nAMkhe che." evuM dAsInuM kahevuM sAMbhaLI siMhanI peThe krUra ane dhayukta thayelA sihe prabhAkarane pakaDavA subhaTe mokalyA. te vRtAMta jANa bhayabhIta thayele prabhAkara mitrane ghera gaye, ane kahevA lAgyuM ke, "he mitra! hArI rakSA kara. rakSA kara ! ema bolatAM prabhAkarane lebhanaMdIe kahyuM ke, "he rAjAnuM zuM nukazAna karyuM che?" prabhAkara-heM hArI strI mATe rAjAne mayUra mArI nAMkhe che." mitrAdhama lebhanaMdI-svAmIne hi karanAra, hAre mATe sthAna kyAM che? baLatA puLAne potAnA gharamAM keNa nAkhe ? " ItyAdi belanAra mitranA gharamAM yAvat praveza kare che teTalAmAM lobhanaMdIe bubAra karyo eTale rAjAnA subhaTa AvI tene pakaDI rAjA AgaLa laI gayA. tene joI bhrakuTI caDhAvI siMha tiraskAra pUrvaka be ke, "he viprAdhama ! mahArA mayUrane ApI de athavA ISTa devatAnuM smaraNa karI le." te vakhate prabhAkara dayAmaNe thaI bolyA ke, "he rAjI tame mhArA pitA, svAmI ane zaraNa rUpa che tethI takhtAra A sevakane eka aparAdha kSamA kare." e pramANe vinaMti karI te paNa adhama prakRtine lIdhe tene mArI nAMkhavAne subhaTane seMpI dIdhuM. teoe tenuM kAMI paNa aniSTa karavAnI taiyArI karI teTalAmAM prabhAkare yathArtha svarUpa nivedana karI mayUra seMpI dIdhe. te pachI prabhAkara be ke, "pitAnuM vacana deva samAna kaheluM che, jenuM ullaMghana 12 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa. karavAthI mane tatkALa AvuM phaLa prApta thayuM." A pramANe kahI sihanI rajA laI prabhAkara AgaLa cAlyA. rastAmAM A pramANe vicAra karavA lAgya" varaM vihAM saha pannagainavecchaThAtmanirvA ripubhiH sahoSitam / adharmayukta zcapalairapaeikatai na pApamitraiHsaha vartituM kSamam // 6 // zhaiva hanyurjujagA hi roSitA, dhRtA'sayazchimapekSya vaa'ryH| asatpravRttena janena saGgataH, paratra caiveha ca hanyate janaH // 7 // nRNAM mRtyurapi zreyAn , paNDitena saha dhruvam / na rAjyamapi mUrkheNa, lokaghyavinAzinA // // " zabdArtha-sarvenI sAthe vicaravuM ane zaTha purUSa tathA zatruonI sAthe vAsa karavo sAre che, paNa dharmahIna, capaLa, mUrkha ane pApI mitronI sAthe vartana karavuM pigya nathI. gusse thayelA sarve ane khagane dhAraNa karanAra zatruo to chidrane joI A lokamAMja haNanArA thAya che; paNa asahmavRtti vALA purUSanI sAthe saMgati karanAra purUSa ubhaya lekamAM haNAyo.7 paMDitanI sAthe rahetAM manuSyanuM maraNa thAya te paNa kharekhara kalyANakArI che; paraMtu ubhaya lokane nAza karanAra mUrkhanI sAthe rahetAM rAjya hoya te paNa sArUM nathI." anukrame prabhAkara suMdarapuramAM gayA. tyAM hemaratha nAme rAjA hatA, tene kuvyasanane tyAga karanAra, kRtajJa, vikrApriya ane lekene prema saMpAdana karavAmAM kuzaLa e guNasuMdara nAme putra hate. zAstrAbhyAsa karavAmAM tatpara thayelA tene prabhAkare nagaranI bahAra che. tenI pAse jaI prabhAkare vinaya pUrvaka praNAma karyo. te joI kumAre paNa prasanna raSTithI avalokana karavA rUpa pUjAthI prabhAkaranI pUjA karI. kahyuM che ke - "prasannA hag manaH zuSaM, lalitA vAg nataM ziraH / zviyaM pUnA, vinAzi vijad satAm ! " zabdArtha-prasanna dRSTi, nirmaLa aMtaHkaraNa, suMdara vANI ane namrIbhUta Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama guNa varNana. 91 mastaka e purUSanI arthipurUSane viSe saMpatti vagaranI svAbhAvika pUjA gaNAya che. 90 - kumAranA neha yukata AlApa vigere jaI prabhAkara vicAra karavA lAge ke, "ahe! A kumAranI nirmaLa mUrti, mita ane madhura vacana, navIna aucitya cAturyatA ane AtmAnI nirmaLatA kevI Azcaryajanaka che ! keTalAeka purUSa bAlyAvasthAthI ja drAkSanI peThe madhura hoya che, keTalAeka Amra vRkSanI piThe kAlAMtare madhuratAne prApta thAya che, ane keTalAeka te iMdravAraNAnA phaLanI peThe vipAkathI (pAkavAthI) kadi paNa madhura thatA nathI, ane jyAM AkRti hoya tyAM guNe vAsa karI rahe che. e pramANe nizcaya karI prabhAkara tenI sevA karavA lAgyuM. tethI kumAre tene rahevA nagaranI aMdara eka makAna apAvyuM. pachI prabhAkare uttama svabhAvavALI, sthiratAvALI ane viyAdika guNavALI eka brAhmaNane pitAnI bhAya karI, tathA mahAna dhanADhya, paropakArarUpa vratane dhAraNa karanAra ane purajanemAM mukhya evA vasaMta nAmanA vaNikane mitra karyo. anukrame pitA maraNa pAmatAM guNasuMdara kumAra rAjA thaye, ane sarva kArya karavAmAM samartha prabhAkara maMtrI thaye. eka vakhate azvanA vepArIoe be jAtivaMta ghoDAo rAjAne bheTa karyA. te uttama lakSaNavALA hatA paraMtu viparIta zikSAne pAmelA hatA. te binA jANa bahAra rahevAne lIdhe rAjA ane maMtrI ane gheDA upara ArUDha thaI nagaranI bahAra jaI a khelAvavAnA thAnamAM ane khelAvI vega jANavAnI icchAthI te bannee ane cAbukane prahAra karyo tethI te bane eTalA te vegathI cAlI nikaLyA ke kaI paNa teonI gatine pahoMcI zake nahIM. anukrame vanamAM AmaLAMnA vRkSa nIcethI pasAra thatA nizAnabAja maMtrIe traNa AmaLAM grahaNa karI lIdhAM. pachI temaNe lagAma mukI dIdhI eTale ekadama banne a ubhA rahyA. A vakhate rAjAne tRSA lAgI hatI tethI maMtrIe eka AmaLuM ApyuM kSaNavAramAM ati tRSAtura thayelA rAjAne bIjuM ane trIjuM AmaLuM ApyuM. evI rIte traNa AmaLAthI kALa kSepa karatAM pAchaLa raheluM sainya AvI pahocyuM. pachI svastha thaI nagarane viSe AvI pahoMcyA. - have guNasuMdara rAjAne eka pAMca varSane putra hato te bALa hariNane sAthe laI hamezAM maMtrInA makAnamAM kIDA karavA AvatuM hatuM. eka vakhate maMtrIe Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 zrAddha guNa vivaraNa, ' rAjAnI parIkSA karavA mATe kumArane satADI dIdhA. rAjAe bhAjana vakhate kumAranI sava ThekANe tapAsa karAvI paraMtu kAi paNa ThekANethI te maLI Avye nahIM. tethI bhramita thayelAnI peThe rAjA sthira thaI gayA, ane rAjAnA saghaLA parivAra paNa zyAma sukha banI gayA. A arasAmAM keie zakA karI kahyuM ke " kumAra maMtrIne ghera gayA hatA. " tethI sa leAkeAnA cittamAM maMtrI upara za`kA thaI AvI. matrI paNa rAjasabhAmAM gayA na hatA tethI tenI bhAryAM eTalI ke " he svAmin ! Aje rAjasabhAmAM kema gayA nathI. " maMtrIe javAba ApyA ke " huM priye ! huM rAjAne sukha dekhADavAne samartha nathI; kAraNa ke Aje mhe rAjakumArane mArI nAMkhyA che. " bhAryAe kahyuM ke " he nAtha ! e zuM ? " maMtrIe javAba ApyA ke " gai kAle haiM kahyuM hatuM ke garbhanA prabhAvathI A rAjAnA putra zatrunI peThe mhArA netrAne dAha utpanna kare che, ' tethI mhe' thArI cittanI samAdhi mATe tene mArI nAMkhyA che. " te pachI cittAmAM baLApA karatI maMtrI patnI ekadama vasaMta mitrane ghera jai tene sarva vRtAMta kahI saMbhaLAvyeA. mitra atyaMta kRtajJa hAvAthI "A vAtamAM kAMi nathI. huM poteja rAjAne bhegA thaiza." evI rIte maMtrI patnIne AzvAsana ApI pote rAjA pAse gayA, ane rAjAne vinati karI ke " he deva ! A bAbatamAM maMtrInA khIlakula aparAdha nathI.kiMtu A viSayamAM mhArA potAnAja aparAdha che. " evI rIte yuktithI kAMika le che teTalAmAM maMtrInI patnI paNa AvI pahAcI ane teNe jaNAvyu ke " mhArA dAda pUrNa karavA mATe A khInA banelI che. " te pachI maMtrI paNa AvI paheAMcyA ane kapAyamAna zarIravALA teNe vinati karI ke " he rAjan ! mhArA duHkhathI du:khI thayelA vasaMta ane mhArI patnI peAtAnA aparAdha jAhera kare che, para`tu saghaLA aparAdha mhArAja che, tethI mhArA prANA grahaNa karavA joIe. " te pachI rAjA vicAra karavA lAgyA ke, ' A maMtrI badhI rIte mhArU hita karanAra ane AmaLAM ApI mane jIvatadAna ApanAra che. ' ema vicArI rAjAe leka samakSa mAtrine kahyuM ke " huM mitra ! te vakhate jo nheM mane AmaLAnAM phaLa na ApyAM hAta tA hu kyAMthI,A rAjya kyAMthI, putra kayAMthI ane parivAra paNa kyAMthI heta." matrie kahyuM ke,"he svAmin ! Ama hevAthI tamArI kRtajJatA pragaTa thAyache;paNa tamArA putrarUpI ratnane nAza karanAra mane te daMDa Apavoja joIe."tyAre rAjAe kahyuM,"o ema che te! traNa AmaLAmAMthI eka AmaLu' vaLI gayu. '" eTale matri belyA ke, " he deva ! huM sarva guNAdhAra ! ne "" Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama guNa varNana. e pramANe che te traNa AmaLAM rahevA de ane tame kumAranI sAthe cirakALa sudhI rAjya kara." ema belI kumArane lAvI rAjAne arpaNa karyo. te avasare kumArane joI sarvane AnaMda thayo. " he maMtrin ! A zuM ? ema rAjAe puchayuM eTale maMtrie pitAnA AdezathI laIne pitAnuM saMpUrNa vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. tenA A svarUpane jANI lajA pAmelA rAjAe maMtrIne addhAsana upara besADI kahyuM ke "he maMtrina! maheM je amUlya AmaLAnI putra samAna tulanA karI te sahana karavuM." ItyAdi prItiyukta vAkayathI prabhAkarane khuzI karyo. pachI uttama svAmI vigerenI parIkSA jeNe karI che evA prabhAkara maMtrIe rAjA sAthe rahI cirakALa rAjyanuM pAlana karyuM. have graMthakAra A guNanI samApti karatAM upadeza dvArA sajajanane saMga karavA Agraha kare che. "pranAkarasyaiva samIkSya sAkSAtphalAni sagAtsadasajjanAnAm / vivekinA saukhyaguNAdyavAptya, kAryaH sadA sjjnshrddH||1||m zabdArtha_vivekI manuSya sajajana tathA durjananA saMgathI je phaLa prApta thAya che tene prabhAkaranI peThe sAkSAta joI sukha ane guNa vigerene meLavavA mATe hamezAM sajajanane saMga karavo ucita che. 10" ti aSTama 0 ka Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama guNa varNana. have kramathI prAsa thayela "mAtA pitAnI pUjA karavA rUpa navamA guNunuM' varNana kare che. ,, 2. " mAtAztriotra jUna : gRhasthAe mAtApitAnI prAtaH, madhyAnha ane sAca'kALe praNAmAdike karI pUjA karanAra thavu joIe. kahyuM che keH-- " mAtRpitrAdivRddhAnAM namaskAraM karoti yaH / tIrthayAtrA phalaM tasya tatkAryo'sau dine dine // 1 // " zabdA-- je purUSa mAtA pitA tathA vaDIla vargane namaskAra kare che tene tIrtha yAtrA jeTalu phaLa thAya che, te hetuthI temane nira Mtara namaskAra karavA joie." bhASA pUjya vargamAM agresara mAtApitA che. jema devapUjA traNa vAra karavAnI zAstramAM AjJA che, tema mAtApitA, vaDIla badhu varga ane vRddha kuTuMba varga vigerene paNa divasamAM traNa vAra namaskAra karavAnI AjJA che. mATe temane haMmezAM namaskAra karavA joie. je purUSo pAtAnA paropakArI pUjya varganI avagaNanA kare che te kaDhi paNa dharma aMgIkAra karavAne lAyaka thatA nathI. je mAtApitAe ApaNA upara agAdha upakAra kare che tenA badalA kAi paNa rIte vALI zakAtA nathI. tene mATe jainAgamamAM jaNAvelI khInA Aja guNamAM AgaLa jaNAvelI che, tethI ahI'yAM eTalu'ja kahevu' khasa thaze ke mAtA pitAnuM pUjana karanAra ghera beThAM tIrthayAtrAnu phaLa prApta kare che; mATe haMmezAM traNa vAra na banI zake te prAtaHkALamAM teA mAtApitA vigere pUjya vargane dharma jijJAsu purUSAe avazya namaskAra karavA cukavuM nahIM. sAMprata kALamAM gujarAta dezamAM mAtApitAne namaskAra karavA rUpa pracAra bahudhA lupta thai gayA che. paraMtu A pracAra dakSiNa, mAravADa ane paMjAma Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama guNa varNana. vigere dezomAM dRSTigocara thAya che. paNa jevI rIte zAstrakAra pharamAve che tevI rIte zradhdhA ane vinaya pUrvaka jovAmAM AvatA nathI. tA jene zrAvaka dharmane cAgya thavuM hAya teNe zAstrakAranA pharamAna mujaba mAtApitArdika pUjya varganu namaskAra rUpa pUjana avazya karavu' joie. ' mAtApitAne niratara namaskAra karanAra," e vizeSaNuthI spaSTa jaNAI Ave che ke teonI AjJAno bhaMga tA karI zakAyaja nahIM. kAraNake vRdhdhAnI AjJAnusAra varttana karavuM teneja AgaLa upara zAsrakAre pUjana kaheluM che. keTalAeka kuputrA saheja vAtamAM mAtApitAnI sAme thai temanAM hitakArI ane amUlya vacanAnI avajJA kare che. temanuM namaskAra ane AjJA pAlana rUpa pUjana tA dUra rahyuM, paNa avasara Ave temanA zarIra upara prahAra karatAM paNu acakAtA nathI. AvA jIvA prAye karI dharmane ayeAgya hAya che, ane te paralekamAM jarUra durgatine AdhIna thAya che. te vivekI purUSAe mAtApitAnI avajJA karanAra adhama purUSanA sa'sarga paNa karavA vyAjabI nathI. kAI kAraNasara athavA ajJAnatAne lIdhe mAtApitAnI prakRti duHsahya hAya tApaNu . uttama putrAe te temanI namaskArAdi pUjA karI. jevI rIte temanA cittane samAdhi rahe tevI rIte vana karavu' e ucita che. ' A mAtApitAnA bhakta che ' ema leAkeAne batAvavA khAtara nahI', paNa aMtaHkaraNanI kharI bhaktithI pUjyavarganI pUjAmAM joDAvu joIe; kAraNa ke prANI mAtrane saMsAramAMthI tAranAra sthAvara ane jaMgama ema e tIthA kahyAM che; temAM sthAvara tIrthAMnI sAthe mAtApitAnI sAmyatA atAvI che. jo ke grathattA~e smRti purANAdikanAM vacanA TAMkI mAtApitAne sthAvara tIrthAMthI paNa adhika zreSTha khatAvyA che, topaNa uparanA klAka zvetAM mAtApitAnI zatruMjayAdi tIthaeNnI sAthe sAmyatA batAvI che tene te kaI paNa nA kahI zake tema nathI. A ThekANe tAtpa evA che ke, je purUSa haMmezAM mAtApitAnI namaskAra rUpa pUjA karanAra DAya che teja purUSa vidhipUrvaka tIrthayAtrA ane tIrthonuM bahumAna vagere karI zakeche. mATe mAtApitAnA pUjaka thai haMmezAM tIrthayAtrA jeTaluM phaLa prApta karavA bhAgyazALI thavu joIe. vaLI temane paraleAkamAM hitakArI anuSThAnane viSe jeDavAthI, AlAka tathA paraleAkanA sa'pUrNa vyApAronI aMdara temanI AjJA pramANe pravRtti karavAthI, uttama varNa ane gaMdhayukta puSpa tathA phaLa vagere vastunI bheTa mukavAthI ane navIna Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNavivaraNa anna tathA vastrAdi temanA upabhegamAM AvyA pachI upayogamAM levAthI mAtApitAnI pUjA thAya che. AthI viparIta karavuM te anucita che. " pArAvita" e vAkyamAM dU samApta thayela che. tethI mA zabdamAM cA umerAya che, ane pitAthI mAtA vizeSa pUjanIka hovAthI mAtta zabdane pUrvamAM nipAta karyo che. je kAraNathI manu kahe che ke - upAdhyApArAvArtha, vArtA, rA pitA sAM tu viturmAtA, gaurayDati i " zabdArtha -" daza upAdhyAya karatAM eka AcArya, se AcArya karatAM eka pitA ane hajAra pitA karatAM eka mAtA geravatAmAM adhika che. " vaLI aDasaTha tIrtho, tetrIza koDadevatA, ane adyAzI hajAra kavie mAtAnA caraNamAM vase che. vaDIle patita thayA hoya te temane tyAga kare ucita che, paraMtu mAtA garbha dhAraNa ane piSaNa karavAthI vizeSa upakArI che, mATe mAtAne kadi paNa tyAga kare nahi. he bhArata! samRtiomAM je aDasaTha tIrtho kahyAM che tenAthI gaMgA zreSTha che, ane mAtA tenAthI paNa adhaki zreSTha gaNAya che. zrAddhanA adhikAramAM prathama mAtAnuM, te pachI pitAnuM ane te pachI mAtAmaha vigerenuM zrAddha karavAmAM Ave che. A pramANe vRddhanA zrAddha karavAmAM kema batAvyuM che. vaLI "AstanyapAnAjananI pazUnA-mAdAralamnAvadhi cAdhamAnAm / AgehakAvadhi madhyamAnA-mAjIvitA tiirthmivottmaanaam||3||" | zabdArtha-pazuone jyAM sudhI stanyapAna karAve tyAM sudhI, adhama purUSane sInI prApti thAya tyAM sudhI, madhyama purUSone gharanuM kAma kare tyAM sudhI ane uttama purUSone jyAM sudhI jIve tyAM sudhI mAtA tIrtha rUpa che. 3" vaLI AgamamAM paNa ___"tiehaM duppamiAraM samaNAu so taMjahA amApiuNo bhaTTidAyagassa vakhAriyA ItyAdi he zramaNa ! he AyuSyamAn! mAtApitA, svAmI ane Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama guNa varNana. - 97 dharmAcArya e traNa jaNane badale dukhe karI vALI zakAya che. temAM keI kulIna purUSa hamezAM prAtaHkALamAM mAtA-pitAnA zarIrane zata pAka tathA sahastrapAka telathI mardana karI, sugadhIvALA cUrNathI udvartana karI, gadaka, uSNadaka ane zItadaka e traNa prakAranA jaLathI snAna karAvI, sarva alaMkArathI vibhUSita karI, aDhAra prakAranA vyaMjana (zAka dALa) vigere yukta ane mane tathA tapelI vigeremAM rAMdhavAthI babara paripakava thayeluM bhejana jamADI jyAM sudhI jIve tyAM sudhI mAtApitAne pitAnI pITha upara upADIne phare te paNa mAtApitAne pratyupakAra thatuM nathI, arthAt mAtApitAnA upakArane badale vaLatuM nathI. vaLI je te kulIna purUSa mAtApitAne dharma saMbhaLAvI, dharmane baMdha karI ane dharmanA bheda samajAvI kevaLajJAnInA kathana karelA dharmamAM sthApana kare te mAtApitAnA upakArane badale vaLe. (svAmI sevakanA saMbaMdhamAM paNa uparanI mAphaka yathAyogya jANuM levuM ).. vaLI koI suguNa purUSa uttama guNavALA sAdhu athavA zrAvaka pAsethI zAstrAnusAra dharma saMbaMdhI uttama vAkya zravaNa karI tathA manathI dhAraNa karI AyuSya samApta thatAM maraNa pAmI kaI paNa devalokamAM deva paNe utpanna thayo hoya te vakhate te deva pitAnA dharmAcAryane durmikSa dezathI subhikSa dezamAM lAvIne muke, chAyA tathA jaLa rahita araNyamAMthI supradezamAM lAvI muke, ane lAMbA kALanA vyAdhithI AkuLa vyAkuLa thayelAne rega rahita kare te paNa temane pratyupakAra thatuM nathI. paraMtu jo te suguNa purUSa pitAnA dharmAcAryane kevaLajJAnInA kathana karelA dharmathI bhraSTa thayelA joI vAravAra dharma saMbhaLAvI, dharmane baMdha karAvI ane dharmanA bIjA bheda samajAvI kevaLa jJAnInA prarUpelA dharmamAM sthApana kare te dharmAcAryanA upakArane badale sArI rIte vaLe che. teja kAraNathI tribhuvana gurU ane kevaLajJAnadivAkara zrImad vIra vibhu pitAnA brAhmaNa mAtApitAne pratibaMdha karavA mATe brAhmaNakuMDa gAmanA upavanamAM padhAryA hatA. te sAMbhaLI temane vaMdana karavA mATe devAnaMdA ane trASabhadattanuM tyAM Agamana thayuM hatuM. te avasare zrImanmahAvIra svAmInuM darzana thatAMja devAnaMdAnA stanamAMthI dUdhanI dhArA chUTI te joI iMdrAdika devenI sabhAnI aMdara zrI gautamasvAmIe prazna karyo ke, "he bhagavana ! Ama thavAnuM zuM kAraNa haze?" temaNe jaNAvyuM ke "he gatama! A devAnaMdA prathamanI hArI mAtA che." zrI caitamasvAmIe bIjI vAra pUchyuM ke he bhagavana A devAnaMdA kevI rIte ApanI mAtA che? " bhagavAne pitAnuM devAnaMdAnA garbhamAM Agamana ane iMdranA AdezathI hariNagameSi deve kareluM garbhanuM haraNa vigere pUrva sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. te sAMbhaLI temanA mAtApitAne pratibaMdha thavAthI temaNe dIkSA grahaNa karI, anukrame agIyAra aMganuM paThana karI kevaLajJAna prApta 13 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 zrAddha guNa vivaraNa. karI mokSane prApta thayA. eja viSayamAM kahyuM che ke - "vIrajiNapuvapiyaro, devAnaMdA usanadatto a| zkArasaMga vinaNo, hoUNaM sivasuhaM pattA // 4 // zabdArtha-mahAvIra svAmInAM prathamanAM mAtApitA devAnaMda ane rASabhadatta agIyAra aMgane jANa thaI mekSasukhane prApta thayA. 4" evI ja rIte bhISmapitAmahe mAtApitAnI AjJAnuM pAlana karavA temanA manane samAdhi karavA ane temane khuzI rAkhavA mATe pANigrahaNa nahIM karavuM vigere bAbatanI pratijJA karI hatI. prathama rAjAnA purohita zrI AryarakSita coda vidyAnuM adhyayana karI dazapura nagaramAM AvyA, te vakhate rAjA pramukha lokoe temane mahatsavapUrvaka nagaramAM praveza karAvyo, te joI sarva lekene AnaMda thayo, paraMtu mAtAno hava jovAmAM na AvatAM temane mAtAnA mananI samAdhi mATe tenuM kAraNa puchI mAtAnI rajA laI teSalI putrAcAryanI pAse daSTivAdane abhyAsa karavA mATe gayA. tyAM temaNe dikSA grahaNa karI anukrame pitAnA mAtApitA bhAI vigerene pratibadha karyo. mAtA pitAnA upalakSaNathI kalAcArya, zreSThI, ane dharmagurU vigerenuM grahaNa karavuM. kahyuM che ke - mAtA pitA velavA, pAM jJAti tathA vRddhA dharmopaddedAro, guvaH satAM matiH hA " zabdArtha-mAtA, pitA, kalAcArya, tathA temanA gArIya, vRddha ane dharmo padeza ApanAra eTalAne purUSoe gurU varga mAne che. pa" vaLI kahyuM che ke jJaH patnI guraH patnI, mitrapatnI tathaiva jA zvazrUrmAtA ca, mAtA ca, paJcaitA mAtaraH smRtaaH||6|| janetA copanetA ca, yazca vidyAM prayacchati / annadAtA jayatrAtA, paJcaite pitaraH smRtAH // 7 // " zabdArtha- vaLI rAjapatrI, gurUpavI, mitrapatnI, sArR ane pitAnI mAtA e pAMca mAtA kahevAya che. 6 janma ApanAra, saMskAra karanAra vidyA ApanAra, anna ApanAra ane bhayathI rakSaNa karanAra e pAMca pitA kahevAya che. 7 " "sahodaraH sahAdhyAyI, mitraM vA rogpaaskH| Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama guNuM varNana mArge vAkyasakhA yastu, paJcaite bhrAtaraH smRtAH // // " zabdArtha--" sadara, sAthe abhyAsa karanAra, mitra, vyAdhimAM rakSaNa karanAra ane mArgamAM vAtacitta karanAra e pAMca bhAIo kahevAya che. 8" e Adi bIjA paNa namaskArarUpa pUjAne page jANI levA. have gratha kartA A guNanI samApti karatAM upadezadvArA mAtApitAnI pUjA karavAne Agraha kare che - kRtajJatAmAtmani saMvidhAtuM, manasvinA dhrmmhtvhetoH| pUjAvidhau yatnapareNa mAtA-pitroH sadA naavymihottmenaae||" | zabdArtha- A lekamAM prazasta manavALA uttama purUSe pitAmAM kRtajJatAnuM Are paNa karavAnA ane dharmanI zreSThatA vadhAravAnA hetuthI, hamezAM mAtApitAnI pUjA karavAmAM prayatna karavA ughukta thavuM joie. 9" kRti navamo gunaH || Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Fupara dazama guNa varNana. - - Bii zrA vakanA pAMtrIza guNa paikI navamA guNanuM vivaraNa pUrNa karI "upadravavALA sthAnane tyAga karavA" rUpa dazamA gu. ' ' e zunuM varNana kare che. tyananuvgi sthAnama-vaLI dharmanI gyatA meLavanAra gRhastha svacakra paracakanA vairathI duSkALa, marakI, sAta Itio ane prajAnA paraspara kalezathI upadravavALA gAma ke nagarAdika sthAnane tyAga karanAra hoya. je tevA sthAnano tyAga karavAmAM na * Ave to prathama upArjana karelA dharma, artha ane kAma vigereno nAza hovAthI ane navIna dharma artha kAmanuM upArjana nahI thavAthI tenA ubhaya lekano nAza thAya che. jema dvArikAnA upadrava vakhate dvArikAnA ane vavabhInA bhaMga vakhate valabhInA lokonA ubhaya lekane nAza thaye ha. athavA dhama, artha ane kAma vigerene aDacaNa karanAra bhilla pallI plegAma ane devagurUnI sAmagrIthI rahita nagarAdikane upayuta kahe che. tevA sthAnamAM dharma, artha ane kAmanI IcchA rAkhanAra purUSe vAsa karavo nahIM. kAraNake tevA sthAnamAM rahevAthI cera, strIlaMpaTa ane duSTa rAjA vigerenA saMsargathI dharma ane arthanI hAnI thAya che. temaja devadarzana, gurUnuM Agamana ane sAdharmikanA saMsarga vigerene abhAva hovAthI navIna dharmAdikanuM upArjana paNa thaI zakatuM nathI. kahyuM che ke saddharmadurgasusvAmivyavasAyajanendhane / vajAtilokaramye ca deze prAyaH sadA vaset // 1 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama guNa varNana. guNinaH sukRtaM zaucaM, pratiSThA guNagauravaM / apUrvajJAnalAlazca, yatra tatra vasetsudhIH // 2 // yatra deze na sanmAnaM, na buddhirna ca bAndhavAH / na ca vidyAgamaH kazcinna tatra nivaseDudhaH // 3 // anAyake na vAstavyaM, na vAsyaM bAlanAyake strInAyake na vAstavyaM, na vAsyaM bahunAyake // 4 // bAsarAjyaM navedyatra, rAjyaM yatra vA navet / strIrAjyaM mUrkharAjyaM vA, yatra syAttatra no vaset // 5 // zabdArtha -zreSThadharma, kille, sAra svAmI, vepAra, jaLa, Idhana, ane pitAnI jAtinA lothI manahara heya evA dezamAM prAye karI dharmAthI purUSa hamezAM vAsa kare iaa je dezamAM guNijane rahetA hoya, puNyakArya thatAM haiya, pavitratA haya, mAna jaLavAtuM hoya, guNenuM gaurava thatuM hoya ane apUrva jJAnane lAbha thato hoya tevA dezamAM buddhimAna purUSa vAsa kare. 2. je dezamAM sanmAna, buddhi, bAMdhe ane kaI prakAranI vidyAnI prApti na hoya tevA dezamAM paMDita purUSa vAsa kare nahIM. 3 je dezamAM nAyaka na haya, bALa nAyaka heya, strI nAyaka hoya ane dhaNuM nAyaka hoya tevA dezamAM vAsa kare nahIM. 4. je dezamAM bALakanuM rAjya haya, jyAM be rAjAonuM bheguM rAjya heya ane jyAM mUrkhanuM rAjya heya tevA dezamAM vAsa kare nahIM. . pa . A bInAne zAstrakAra udAharaNa ApI spaSTa rIte jaNAve che te A pramANe che. padmapura nagaramAM nirvicAra nAme rAjA ane tene pASANabhedI nAme maMtrI hate. eka vakhate mALavAdhipati zrI vikramarAjA strInA rAjya tarapha jatAM padmapuramAM AvI caDe ane tyAM keTalAka divasa rahyuM hatuM. te eka vakhate rAjasabhAmAM gaye hata te vakhate nirvicAra rAjAnI pAse eka cerI mAtA A pramANe belI rahI hatI "he rAjana? mhAre putra pAMca prakAranA coranA AcArathI corI karate hate. tene dhanyachInA gharamAM khAtara pADatAM truTi paDatI bhIMte mArI nAkhe che. tethI huM tamArI AgaLa nyAya mAguM chuM." A vAta sAMbhaLI rAjAe zreSThIne belA ane cAra mAya vigerene vRttAMta puchaye. zreSThoe kahyuM ke temAM mahAre ze doSa? te te bhIMta * caNanArA mIstrIo jANe" rAjAe temane paNa lAvyA. teoe javAba Apyo ke "ghara caNatI vakhate eka vezyA hamArA jovAmAM AvI ane tenA rUpathI hamArAM cite Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zrAddha guNa vivaraNa. vihavaLa thavAne lIdhe bhIMta barAbara caNI zakyA nahIM temAM hamAre zeSa?' rAjAe vezyAne belAvI puchayuM. vezyAe javAba Apyo ke "rastAmAM jatAM mhArA sAme koIka digaMbara (nirvastra purUSa) Avyo tenI mane lajA AvavAthI te mArga cheDI jyAM bhIMta caNAtI hatI te mArgathI huM gaI hatI." A vAta sAMbhaLI vezyAne rAjAe cheDI dIdhI. pachI rAjAe digabarane belA ane tene puchayuM paNa te kAMI be nahIM, eTale rUSTa thayelA nirvicAra rAjAe tene zULIe caDhAvavAnI AjJA karI te pachI koIe rAjA pAse AvI kahyuM ke te zULImAM mAtA nathI. rAjAe Adeza karyo ke zULI upara je mAya tene zULI upara caDhAvo A pramANe Adeza thatAM rAjAnA zALAne zULI upara caDhAvI dIdhe. kahyuM che ke" vicArayati kastattvaM, nirvicAre nRpe sti| rAjoktyA rAjazAno'pi, zUkhAyAmadhiropitaH // 6 // * zabdArtha - jyAM rAjA nirvicAra hoya tyAM teno vicAra koNa kare? juo rAjAnI ukitathI rAjAnA sALAne paNa zuLI upara caDhAvI dIdhe pe 6 " A pramANe jaI A nagaranI prajA kevI rIte sukhI thatI haze.? ema vicAra karate zrIvikramarAjA pitAnA kArya mATe cAlyo gayo, AvA nagaramAM vAsa kare te lAbhakAraka nathI. kahyuM che ke - " yadi vAMcchati mUrkhatvaM, vasedrAme dinatrayam / apUrvasyAgamo nAsti, pUrvAdhItaM vinazyati // 7 // saMthA- - garatha pure niva, tamavi phulAvayA kathA * tattha sayA vasiyavvaM, panarajalaM iMdhaNaM jattha // 7 // zabdArtha- murkhatA meLavavAnI icchA hoya to je gAmamAM apUrva jJAnanI prApti nathI ane pUrvanuM bhaNeluM nAza pAme che tevA gAmamAM traNa divasa vAsa kare che vaLI jyAM jinezvaranuM maMdira haya, jyAM siddhAMtanA jANu sAdhu ane zrAvake vasatA heya, ane jyAM pracura jaLa tathA iMdhaNa maLatAM hoya tyAM hamezAM rahevuM joIe. 8 na kadI sAdhujanenA virahavALo deza ghaNu guNavALo hoya te paNa dhamAMthI purU tevA dezamAM rahevuM joIe nahIM. athavA duSkALa, paracakane upadrava, marakI vigerene sUcavanArA aneka utpAtethI parAbhava pAmelA sthAnane upappata kahe che te A pramANe Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dezama guNa varNana. 103 mon che--jyAM devanI mUrtio ane parvate kaMpatA hoya, jyAM devanI mUrtio parasevAvALI thatI hoya ane hAsya karatI hoya, jyAM nadI kaIka vakhate rUdhira jevA jaLane vahana karatI hoya; tathA nimitta zivAya vRkSa uparathI rUdhira ane phena vigerenI vRSTi thatI hoya, jyAM strIone mastaka rahita dhaDa utpanna thayuM hoya, tyAM ghera duSkALa ane paracakanA upadrava sAthe catuSpadane nAza thAya. jyAM be mAthAM cAra kAna ane cAra netravALe bALaka utpanna thayo hoya tevA dezamAM paracakanuM Agamana thAya. ane durbhikSa paDe ema sUcave che. ItyAdi savistara jaNAvI dazamA guNane upasaMhAra karatAM graMthakAra TUMkamAM sArAMza batAve che-- " upadrutaM vaira virodhamAri-khacakramukhyairnagarAdi yatsyAt / na yA caityaM ca susAdhuyogo, na tatra dhImAn vidadhIta vAta tirarAno guk | zabdArtha-je nagarAdika zatru, virodha rAkhanAra, marakI ane svacaka vigerethI upadrava yukta heya; ane jyAM jinamaMdira tathA sArA sAdhune pega na hoya tevA nagarAdikamAM buddhimAna purUSa vAsa kare nahi. I II dati dazama guNa: . Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke che ekAdaza guNa varNana. -- - has ve gRhasthane "niMdita kAryamAM pravRtti nahIM karavA rUpa = agIyAramA guNanuM varNana kare che. maTTara hite" -vaLI deza, jAti, kula ane kALa vigerenI apekSAe je niMdita kArya hoya tene gahita kahe che. tevA kAryamAM (dhamI purUSa) pravRtti karanAra na hoya, temAM dezahita karma A pramANe che. savIradezamAM kRSi karma ane lATa dezamAM madirA utpAdana karavAnI kriyA karavI tene dezagahita kahe che. brAhmaNane madirApAna karavuM tathA tala, luNa, lAkha ane leDhA vigerene vepAra kare e jAtinI apekSAe niMdita karma gaNAya che. tathA kuLanI apekSAe cAlukyane madirApAna karavuM te kuLathI niMdita karma che. kALanI apekSAe brAhmaNane nizcita karma A pramANe che - 'agnihotraM gavAtamnaM, saMnyAsaM palapaitRkam / devarAcca sutotpattiM, kalau paJca vivarjayet // 1 // | zabdArtha -"hema, gAyane vadha, saMnyAsa, pUrvajone mAMsanA piMDa ane dIyarathI putranI utpatti karavI e pAMca kaliyugamAM (brAhmaNe) tyAga kare ?" vaLI jJAnapUrvaka jinadharma aMgIkAra karanAra zrAvakoe paMdara karmadAnathI vepAra kare, kALa vakhate ke rAtrie bhajana ane abhakSya vastunuM bhakSaNa karavuM vigere zrAvakene gahita karma kahevAya che. tevAM gahita karma karanAra zrAvakenAM bIjA paNa dhamakA upahAsyane mATe thAya che. kahyuM che ke- . " anucitakAramnaH, prakRtivirodho balIyasA spardhA / pramadAjanavizvAso, mRtyughArANi catvAri // 2 // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza guNa varNana. 105 zabdArtha--anya karmane AraMbha, prajAnI sAthe virodha, baLavAnanI sAthe spardhA ane strI jAtine vizvAsa A cAre mRtyunAM dvAra che. . 1 ii . bhAvArtha_"anucitajJA je kArya pitAne ucita na hoya te kArya karavAno AraMbha kare te mRtyunA dvAra samAna che. jemake munipaNuM grahaNa karIne prANuMtipAta, mRSAvAda, corI, maithuna ane parigraha vigeremAM nimagna thavuM, rela vagere vAhana dvArA prayANa karavuM, maMtra, jaMtra, taMtra auSadhikAmaNa, TumaNa, vazIkaraNAdikanuM karavuM karAvavuM, IrSo ahaMkArane vaza thaI pitAnA Atmika kartavyane bhUlI jaI dharmakAryane jalAMjalI ApI gRhasthone karavA gya kAryamAM gRhasthanI sAthe khaTapaTamAM utaravuM, ekanA pakSamAM ubhA rahI bIjAne parAjaya karavA prayAsa kare, pitAne kake khare karavA lekenI khuzAmata karI pote dhArelA kAryane pAra pADavA niraMtara macyA rahevuM, uttama purU upara asatya AkSepa mukI temane jAheramAM halakA pADavA prayAsa kare, gunA guNe upara dviSa dhAraNa karI tenI nIMdA karavAmAM macyA rahevuM, vIra rasanI puSTI karI zretAone pANI caDhAvavuM, vyAkhyAnamAM zRMgArAdika rasanuM piSaNa karI zrotAone taddamaya banAvavA, strI vigerenI vikathA karI pitAnA amUlya samayane gumAvI de, strIonA saMsargamAM AvavuM, jJAtinA jhagaDAomAM bhAga laI tenA phesalA ApavA, rAja virUddha kAryane uttejana ApavuM, ane potAnA ke paranA AtmAne uddhAra karavAnuM je mukhya kArya che tene bhUlI javuM vigere vigere kAryo munione anucita gaNAya che. temaja gRhae paNa dravya kSetra kALa ane bhAvane vicAra karI pitAnI zakti joI jemAM kharekhara Atma lAbha samAela hoya tevA ucita kAryamAM pravRtti karavI joIe. amuka vakhate amuka kArya anucita gaNAya che ane teja kArya amuka sogamAM bIjI vakhate ucita thAya che, tethI amuka kAryo karatAM pahelAM AjubAjunA sagone vicAra karI kAryone AraMbha kare. dharma virUddha, rAja virUddha, deza virUddha, ane leka virUddha vigere ane bIjA paNa A leka ane paralekane hAni pahoMcADanAra kAryone AraMbha kastAM pahelAM mana sAthe vicAra karavAmAM Ave to kaI vakhata paNa anucita kArya karavAne prasaMga Ave ja nahIM. A zivAyanAM gRhane bIjA kayAM kAryo anucita che te graMthakAre judA judA guNemAM prasaMgopAta jaNAvyAM che. tethI atre lakhyAM nathI. paNa anucita kArya AraMbha karanAra mRtyunA dvArane prApta thAya che te vAta dhyAnamAM rAkhI pitAnA ane bIjAnA AtmAnuM kalyANa jemAM samAyeluM hoya ane A bhava saMbaMdhI tathA bhavAMtara saMbaMdhI nAnA prakAranI viDaMbanA sahana na karavI paDe tevA ucita kAryamAM pravRtti karavI ane anucita kAryathI te duraja rahevuM joIe. 14 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa. rivirodha-prajAvarganI sAthe virodha kare te paNa dhama purUSone ucita nathI. kAraNa ke game teTalI sAvacetI chatAM paNa mANasa jAtanI bhula thayA zivAya rahetI nathI. kAraNa ke prANI mAtrane karmonI sAthe anAdino saMbaMdha che. ane tene laIne hamezAM bhula thavA saMbhava che. bIjA prANuo kastAM mAnuSya jAta vizeSa samaju che, te paNa anAdikAlanA abhyAsane laIne bhula thatAM vAra lAgatI nathI. zratadhara jevA mahA jJAnI purU jeo saMsAranI saMpUrNa asAratAne sArI rIte samaje che, ane tevA asAra saMsArathI mukta thavA ati tIvra upayogathI dharmakAryamAM pravRtti kare che. chatAM pramAdane vaza thaI teothI paNa bhula thaI jAya che. te alpanI bhula thAya temAM navAI jevuM nathI, tethI AvI vakhate prajAvargavidhI hevAthI teo AvI bhulane lAbha laIdhana, AbarU ane zarIrAdikane aDacaNa karavA caktA nathI, tethI paNa vadhIne rAjA ane amaladAra varganA kAna bharI bhula karanArane kharAba karavA mATe banatI kezIsa karI kharAba kare che. mATe prajAvarga ke amuka samudAya sAthe virodha kare egya nathI. te virodha karanArane mRtyunuM dvAra samIpamAM che ema sArI rIte samajavuM. prajAvarga ke samudAyanI sAthe virodha te dUra raho paNa eka vyaktinI sAthe paNa vera virodha rAkhave ucita nathI. zAstranI daSTie jotAM samarAditya jevA mahAtmAne eka pakSanA viredhane laIne keTaluM sahana karavuM paDyuM che. A prasiddha bInA prAye keIthI ajANa nathI, mATe virodha karatAM pahelAM AvA mahAtmA purUSanAM caritre dhyAnamAM lAvI sarvathA virodha karatAM aTakavuM joIe, ane tema karavAthI saMsArIka ane dhArmika kAryamAM prajAvarga aDacaNa karatA thatuM nathI. valIyA pa -baLavAna sAthe hariphAI karavI te paNa gya nathI. kadAca keI kAraNane laIne harIphAIthaI jAya to nirbaLane pitAne bacAva karatAM ghaNuM aDacaNa paDe che. tethI jANuM joIne baLavAnanI sAthe harIphAI karavAthI dUra rahevuM ghaNuM sAruM che. ane je tema karavAmAM na Ave te pote nirbaLa chatAM baLavAna sAthe harIphAI karanArane mRtyunuM dvAra kAMI dUra nathI. jo ke manabaLa, vacanabaLa, kAbaLa, jJAnabaLa, dhanabaLa, kuTuMbabaLa, ane rAjabALa vigere baLa gaNAya che, te A badhAmAMthI je baLanI sAthe spaddha karIne temAM sAmo mANasa vizeSa baLavAna hoya te pAchuM haThavuM paDe che. ane tenI sAthe virodha thAya che. kadI koI mANasamAM zarIrabaLa vadhAre hoya ane dhanabaLa na hoya te ekAda vakhate te zarIrabaLathI dhanavAnane parAjaya karI zake che. paNa pAchaLathI te parAbhavane badalo levA dhanavAna potAnA dhanabaLathI zarIrabaLavALAne bhADe rAkhI athavA te bIjI yukti karI tene parAbhava karatA cUkta nathI. mATe prathama te Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza guNu varNana. koinI sAthe paNa spaa karavI ceAgya nathI temAM paNa vizeSa heAya tenI sAthe tA harIphAimAM utaravAthI ghaNuM khamavu paDe che. pramatAnana vizvAsaH--prAye strI vargane kadI paNa vizvAsa karavA caiAgya nathI, kAraNake srI game tevI buddhizALI heAya te paNa tenu manaH purUSanA jeTaluM gabhIra, vicArazILa ane sahanazILatAvALu' hAvAnA sa'bhava thADA che. tethI krU purUSA temane anukULa lAlaca ApI hareka rIte phrAsalAvI paTAvI tenA hRdayamAM rahelI gupta InAne sahelAithI meLavI zake che, temaja tenA upara gheADu paNa zArIrika kaSTa AvI paDatAM peAtAnA mana uparane kAbu gumAvI de che ane peAtAnA patine ke svajanane game teTalI hAnikAraka vAta heAya te paNa tevI vAtane pragaTa karavAmAM khIlakula vicAra karatI nathI. mATe ati gRhya vAta ke je pragaTa thavAthI peAtAne gAmane ke dezane hAni thAya tevI athavA tA jenAthI peAtAnI AjIvikA cAlatI heAya tevA vepAra udyAganI gupta vAta strI pAse kadI paNa karavI yeAgya nathI. upara jaNAvelI khInA ghaNe bhAge ghaNI strIonA evA svabhAva heAvAthI atre lakhavAnI jarUra paDI che. nahIM teA ItihAsika najare jotAM zILavatI ane ane padevI jevI aneka strIe peAtAnA patine rAjakAmAM salAhu ApanArIe ane gabhIra, sahanazILa ane vicArazILa vigere uttama guNavALI jovAmAM Ave che. uparAMta khAmata mATenA udAharaNA zAstrakAroe ghaNe ThekANe ApelAM che tethI tevAM udAharaNeA atre lakhyAM nathI. che. 100 uparokta gahita karyAM prAye karI vivekI ane dharmanI yeAgyatAvALA purUSo mATe adhamI mATe nathI. tene mATe kahyuM che keH-- paNa * " paurohityaM rajanicaritaM grAmaNItvaM niyogo, mAvApatyaM vitathavacanaM sAdivAdaH parAnnam / dharmidveSaH khalajanaratiH prANinAM nirdayatvaM, mA bhUdevaM mama pazupate janmajanmAntare'pi " // 3 // zabdArtha:--purohitapaNuM, rAtrie ( svecchAe ) bhramaNa, gAmanuM nAyakapaNa', adhikArIpaNuM, mAnu adhyakSapaNu, asatya vacana, sAkSi ApavI, bIjAnuM anna khAvuM, dharmI upara dveSa rAkhavA, durjana upara prema rAkhavA ane prANIo upara nirdayatA rAkhavI e sarve huM mahAdeva ( ziva ) mane dareka janmamAM prApta na thAo. // 3 // vaLI kharAba vepAra karanArane Azri kAI sthaLe kahyuM che keH-- Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa. " hastau dAnavivarjitau zrutipuTau sArasvataghohiNI, saMcAbuJcitavittapUrNamudaraM garveNa tuGagaM shirH| cakSuH sAdhuvilokanena rahitaM pAdau na tIrthAdhvagau, bhrAtaH kukara muJca muJca sahasA nindyasya nindyaM vapuH // // " adhikaaraatrinirmaasairmaagptyaatrinirdinaiH| zIghraM narakavAJcchA cet dinamekaM purohitaH // 5 // daza zUnAsamazcakrI, daza cakrisamo hijH| rA digatanA vezyA, terA vesthAnamaH kRpa: che . " zabdArtha -" dAnathI rahita be hAtha, zAstradrohI be kAna, rUsavatathI luTelA dravya bhareluM peTa, ahaMkArathI uMcuM thayeluM mastaka, sAdhunA darzanathI parAkSukha ne, ane tIrtha tarapha gamana nahIM karanAra paga evA A hAra niMdanIkamAM paNa niMdanIka zarIrane ekadama tyAga kara 4 " traNa mahInAne adhikAra bhegavavAthI ane traNa divasa maThanuM adhyakSapaNuM karavAthI durgati thAya che. je AthI paNa zIdha narakamAM javuM hoya to eka divasa purohita thA. | 5 | daza kasAI samAna eka kuMbhAra, daza kuMbhAra samAna eka kalAla, daza kalAla samAna eka vezyA, ane daza vezyA samAna eka rAjA gaNAya che. A 6 . vaLI kahyuM che keakrttvyN na karttavyaM, prANaiH kaNThagatairapi / vyameva kartavya, grAH Itaiiravi | Da che" zabdArtha kaMTha sudhI prANa Ave topaNa je karavA yogya nathI te karavuM nahIM ane kaMTha sudhI prANa Ave to paNa je karavA yogya che, te karavuM ja joIe. . 7 " | bhAvArtha-prANie hamezAM potAnA kartavyane vicAra karavA gya che. jema avyasthita citte sthAnanirNaya karyo zivAya gati karanAra karatAM, sthAnane nirNaya karI te tarapha gati karanAra mANasa potAnA Icchita sthAnane jaladI meLavI zake che. tevIja rite huM keNa, mAre zuM kartavya che, deza kola karyo che. sAnukULa ke pratikULa koNa che, tathA mahAkuM kartavya zuM che, mahArUM kuLa ane jAti kevI che, kayuM kArya karavAthI mahArA AtmAne lAbha thaze ItyAdi bAbatono vicAra karI pitAnuM kartavya nakkI kare che. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza guNa varNana. ane je peAtAnA Ara'bhelA uttama kAryanA prANAMte paNa tyAga karatA nathI temaja akarttavyane paNa kAi prakAre aMgIkAra karatA nathI te peAtAnI dhArelI tema zIghra pAra pADI zake che, hAla teA karttavyanA vicAra karyA zivAya ajJAnathI gatAnugatika pravRtti karavAmAM potAnuM karttavya mAne che tethI kattavyane badale akarttavyane karttavya samajI tenA Arala karavAmAM Ave che, mATe peAtAnI dhArelI tema pAra pADI zaktA nathI; mATe pote Ara bhelA game tevA kAryane vaccamAMja mukI devu' paDe che ane tethI atAbhraSTa tatabhraSTa thAya che. mATe kArya karatAM pahelAM upara batAvyA pramANe vicAra karavA ane pachI AbhelA sArA kAryane prANAMta thatAM paNa te kAryane tyAga karave nahIM, tevIja rIte peAtAne, svajanane, dezane, jAtine ane rAjane je ahitakArI kanya hoya tene kadI paNa aMgIkAra karavA prayAsa karavA nahIM. A ThekANe AreAgyadvijanuM udAharaNa A pramANe che.---- 109 ujjayiNa nagarImAM mAla avasthAthIja ghaNA regI hAvAthI reAga evA nAmathI prasiddha thaelA eka brAhmaNa hatA. te samyakatva pUrvaka anuvrata vagere zrAvakanA zuddha AcAreAne pAlaNa karavAmAM tatpara hAvAne laine eka uttama zrAvaka hatA. teNe reganA pratikAranI sAmagrI prApta thatI hatI te paNa teNe rAgane sahana karavAneAja Azraya lIdhe| ane vicAra karyAM ke - 66 punarapi sahanIyo duHkhapAkastvayAyaM, na khalu bhavati nAzaH karmaNAM saMcitAnAm / iti saha gaNayitvA yadyadAyAti samyakU, sadasaditi viveko'nyatra nUyaH kutaste // 8 // avazyameva joktavyaM kRtaM karma zubhAzubham / nAjukaM dIyate karma kalpakoTizatairapi |||" zabdA --he Atman ! thAre A du:khanA phaLanuM pariNAma bIjI vakhata paNa sahana karavAnuM che. kAraNa cita karelAM kanA kharekhara bhogavyA zivAya nAza thatA nathI, tethI karmo sAthe che prema gaNIne je je Apatti AvI paDe tene sArI rIte sahana kara. bIje ThekANe bIjI vAra huM Atman ! tane sadyasadbhiveka kayAM maLavAnA che. ? // 8 // karelu' zubha athavA teA azubha karma avazya bhAgavavuMja paDe che. kAraNa te karma bhAganyA zivAya kalpanI sekaDA kATa thaI jAya tApaNu nAza thatuM nathI. // 9 // Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zrAddha guNa vivaraNa. evI rIte sahana karanAra te rega brijanI iMdra A pramANe prazaMsA karI "aho A rega dvija mahAsatva vALo che. jenI pAse reganA aneka pratyupakAro prApta thayelA che te paNa tenI upekSA karI reganI pIDAne sahana kare che " pachI A vAtanI zraddhA na thavAthI be devatAo vaidya thaI pRthvI upara AvI belyA ke "he rega brAhmaNa ! ame tane rogamAMthI mukta karI che paraMtu rAtrimAM madha, madirA, mAMsa ane mAkhaNane upabhega kare paDaze." evuM vaidyanuM kahevuM sAMbhaLI, suredrathI paNa adhika pratiSThAvALe rega brAhmaNa vicAra karavA lAgyo "kevaLa sAmAnya kuLamAM utpanna thaye hoya te paNa purUSane leka ane leke ttaramAM niMdita karmane tyAga kare teja pratikAne hetu che."kahyuM che ke-- " na kulaM vRttahInasya pramANamiti me mtiH| antyaSvapi prajAtAnAM vRttameva viziSyate // 10 // " zabdArtha:-"sArA AcaraNathI rahita evA manuSyanuM kula uttama hoya te paNa tevuM kuLa kAI pramANabhuta thatuM nathI ema mahAruM mAnavuM che. kemake caMDAlAdika jAtimAM utpanna thaelAnuM kuLa adhama che, te paNa tenuM AcaraNa sAruM hoya te te zreSTha gaNAya che. te 10 | " "vaLI brAhmaNa kuLamAM utpanna thaelAnI hArI te vAta ja zI ? temAM paNa vizeSe karI hamaNuM jainadharmane aMgIkAra karanAra mahArAthI A nidita karma karavuM kema ucita gaNAya? " vaLI kahyuM che ke -- " nindantu nItinipuNA yadi vA stuvantu, lakSmIH samAvizatu gaccatu vA yatheSTaM / adyaiva vA maraNamastu yugAntare vA, nyAyyAtpathaH pravicananti padaM na dhIrAH // 11 // " zabdArtha - nItimAM nipuNa evA purUSe niMdA kare athavA to stuti kare, lakSmI icchA pramANe gharamAM praveza kare athavA jAo ane Ajeja athavA te yugAMtaramAM maraNa thAo; paraMtu dhIra purUSe nyAya mArgathI eka pagaluM paNa calAya mAna thatA nathI 11 " upara pramANe vicAra karI che. brAhmaNa be "he. vidyA ! huM bIjAM paNa pavitra auSadhothI raMgane upAya icchatuM nathI to vaLI sarva leka ane zAsethI niMdita ane dhama purUSane agya evAM A auSadhothI Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza guNa varNana. 111 mahAre zuM prajana che?" vaLI kahyuM che ke- "madye mAMse madhuni ca, navanIte takrato bhirjiite| natpadyante vipadyante, sasUkSmA janturAzayaH // 12 // " saptagrAmeSu yatpApamagninA nasmasAtkRte / tadetajjAyate pApaM, madhubindupranadaNAt // 13 // yo dadAti madhu zrAddhe, mohito dharmalipsayA / sa yAti narakaM ghoraM, khAdakaiH saha lmpttaiH|| 14 // zabdArtha - madira, mAMsa, madha, ane chAzathI judA karelA mAkhaNamAM sakSma evA jaMtune samUha utpanna thAya che ane maraNa pAme che 12 / agnithI sAta gAma bALatAM je pApa thAya teTaluM pApa madhanA eka biMdunA bhakSaNathI thAya che. | 13 . je purUSa dharmanI icchAe mohita thayela zrAddhamAM madha Ape che te purUSa lolupa evA khAnArAonI sAthe ghara narakamAM paDe che. te 14 | " ityAdi regabrAhmaNa vidyAne kahe che, te te baMne vidyAe regabrAhamaNanA svajanene te bInA jaNAvI didhI ane teoe rAjAne jaNAvI. tethI svajana ane rAjAdika samudAya bhege thaye ane ane te regadvijane zAsasaMbaMdhI vArtAlApa karI regano upAya karavAmAM pravRtti karAvavA lAgyuM. te A pramANe che - " zarIraM dharmasaMyuktaM rakSaNIyaM prayatnataH / rarararRvatta dharma, tAtsalilaM ca . 25 . " zabdArtha - dharma sahita zarIranuM prayatnathI rakSaNa karavuM joie. kAraNake je zarIranuM rakSaNa karavAmAM na Ave te jema parvata uparathI jaLa kharI jAya che tema zarIramAMthI dharma kharI jaze. . 15 kharekhara zarIra dharmasAdhananuM eka mukhya kAraNa gaNAya che, vaLI kahyuM che ke" yasmin sarvajanInapInamahimA dharmaH pratiSThAGgatoyasmiMzcintitavastusidhisukhada: so'rtha: samartha: sthitaH / yasminkAmamahodayau zamarasIkArAjirAmodayau so'yaM sarvaguNAlayo vijayate piema: krnnddodhiyaam||16||" Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNa vivaraNa. zabdArtha:- je zarIramAM sa janAne hitakArI ane puSTa mahimAvALA dharma pratiSThAne pAmyo che, je zarIramAM manavAMcchita vastunI siddhinA sukhane ApanAra arthe samarthapaNe rahelA che, ane je zarIramAM zamarasa ane AkRtithI sAtAnA udayavALA kAma ane meAkSa rahelA che tevA sarva guNAnu sthAna rUpa ane budhdhinA karaDI rUpa zarIra vijaya pAme che. // 16 // 112 evI rIte rAjA vigeree rAgabrAhmaNane kahevAmAM AvyuM te paNa te dharmImAM dRDha hAvAthI zarIra vigerenI abhilASAne tyAga karI, mekSanA sukhaneAja abhilASI thayA. kahyuM che keH " jaM ajasudaM viNo, saMtaraNIyaM tavaM navekalaM / maiti nihavasamAM, pravacaturda vuddA te" // jI / " zabdArtha. bhavya jIvAne je sukha Aja che, te sukha AvatI kAle yAda karavA lAyaka thAya che. te kAraNathI paDita purUSA upadrava rahita mAkSasukhanI gaveSaNA kare che. // 17 // " bhAvA:- na prakhayuddha navo '--je sukha bhavya prANIne Aja hoya che te sukha AvatI kAle mAtra sabhAravA rUpaja thAya che. eTale ke sukhanA anubhava kicit mAtra AtmAne je kSaNe thAya che tenI khIjI kSaNe te anubhava naSTa thAya che. 5chIthI mAtra smRtinA viSaya rahe che. jagatamAM sukha kahevAmAM Ave che te vastune laine nathI paNa mananI mAnyatAne laIne che. jo vastune laIne sukha hAta te te cirasthAi gaNAta. kAraNa ke vastunI amuka sthiti hoya che, teTalI sthitisudhI sukha kAyama rahevu joie, paraMtu tema dekhAtuM nathI. jyAre dezAMtarathI ghaNe kALe putrAdikanu Agamana thAya che tyAre je AnaMda thAya che te AnaM tyArapachInA samayamAM rahetA nathI jue ? putrarUpa hanu kAraNa vidyamAna chatAM AnaMdamAM phera paDI jAya che. eTale ke AvI mAnyatAvALA sukheAmAM meha pAmavA jevu nathI. kAraNa ke mAnyatAvALA sukhamAM sAMsArika upAdhIne laIne te sukha duHkharUpa thai jAya che. mATe tattvAdikanA jANu evA pati purUSA haMmezAM avyAkhAdha akSaya evA mekSa sukhanI icchA rAkhe che. mAkSanu sukha avarNanIya che, vacanAtIta che, AtmAnA zuddha svabhAvarUpa che, ema anubhava thAya che. jyAre vibhAvane mukIne eka kSaNavAra paNa AtmAmAM ramaNutA thAya che, tyAre te jIvanamukta dazAnuM sukha ahIMyAM paNa anubhavAya che mATe vibhAva eTale pudgala ( viSaya ) jayasukha tevA sukhanI kAI paNa prakAre IcchA dUra karI karmathI AcchAdita thaelA AtmAnA guNene gaTa karavA mATe Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza guNa varNana. 113 zAkta rItie hamezAM lakSa ApavuM. te pachI rAga brAhmaNe zarIra ane arthanI pIDAnuM vRttAMta kahyuM kezrApa dhana dhAna dakSiA pratimAne satata vipi nai"i che ? | zabdArtha--"Apattine mATe dhananuM, dhanathI strIonuM ane dhana tathA jhIothI AtmAnuM niraMtara rakSaNa karavuM. / 18 " bhAvArtha-" " dharmanI sahAyathI jyAre dhananI prApti thAya che, tyAre mANasa dharma ane pitAnA kartavyane bhulI jAya che, ane vicAra kare che ke AvI ja rIte dhananI prApti hamezAM thayAM karaze ema kahapanA karI prApta thayelA dhanane AMkha mIcIne vyaya kare che. vakhate lebhane laIne prApta thaeluM saghaLuM dhana vyApAramAM rekI de che, tenuM pariNAma e Ave che ke, pitAnuM meLaveluM paNa dhana jatuM rahe che, ane pite ApattimAM AvI paDe che, tethI ApattinA bacAva mATe dhana kevI rIte vadhAravuM tathA tenI vyavasthA kevI rIte karavI vigere A zAsakAre piteja AgaLa jaNAvyuM che. atre eTaluM ja kahevuM basa thaze kebhaviSyakAlanI Apattine vicAra karI tene mATe AvakamAMthI amuka hisso avazya bacAvI rAkha joIe. "sana daraNi" je strI upara Apatti Ave te te vakhate dhanane vyaya karI strInuM rakSaNa karavuM joIe. A saMbaMdhamAM hAlamAM keTaleka ThekANe gerasamajane laIne ulaTe pracAra cAle che. eTale ke jeone saralatAthI kanyA maLI zake che, teo potAnI strI gAdikathI pIDAtI hoya, paNa jevI joIe tevI sAravAra karavAmAM zithIla banI dhana vyaya karavAmAM kaMjusAI kare che, ane tethI potAnA pati taraphanI bedarakArI je rega grasta strI hamezAM ciMtAtura banI jAya che, ane tenI samAdhI nAza pAme che, tethI tene A bhava zvasura pakSane anAdara je khedarUpa thAya che, tethI tenuM samAdhIthI maraNa thatuM nathI parabhava paNa prAye bagaDe che. te hareka rIte zI upara AvI paDatI ApattinuM nivAraNa karavA dhana vyaya upara lakSa nahIM ApatAM buddhimAna purUe tenA AtmAne zAMti maLe tevA upAya javA joIe. rAta te AtmAnuM ahita na thAya tenI harazAM kALaka 15 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrAddha guNa vivaraNa. rAkhavI eTale ke strIne tathA dhanane pratibaMdha nahIM rAkhatAM ekAMte AtmAnuM hita thAya tevI pravRtti karavA udyakta thavuM. AtmAnuM rakSaNa thavAthI dhana ane strInuM te rakSaNa pitAnI meLe ja thaze. kAraNa ke dhana ane strI maLavI e puNyAdhina che, ane puNya karavuM te AtmAne AdhIna che, to je AtmAthI svarga ane mokSa bane sAdhI zakAya che, te AtmAnuM ahita dhana ane strI mATe thavA devuM cagya nathI. strIne viyogathI athavA dhanane ekadama nAza thavAthI jANe pote te rUpaja heya nahIM ! ema dhArI strI ane dhananI pAchaLa AtmahatyA karavA cuktA nathI, A ajJAnanuM kAraNa che. AtmA teija strI ane dhanAdika meLavI zake che, te tenuM ahita AvA kAraNe thavA devuM e buddhimAna purUAnuM kAma nathI, mATe dhana ane strInA tyAgapUrvaka paNa saMyamAdika grahaNa karI AtmAnI unnati karavI yogya che, tema sarvathA na bane te dezaviratIpaNuM laIne paNa amuka aMze strI dhanAdikanA uparane meha ocho karI AtmAnuM rakSaNa karavA pravRtti karavI ucita che. vaLI dhamI purUne zarIra dhana tulya che, ane AtmA zarIra tulya che, evI rIte thae chate zarIranI pIDAnI upekSA karI AtmAnI rakSA karavI joIe. ItyAdi A pramANe te rega brAhmaNanuM pitAnI pratijJAmAM nizcaLapaNuM jANavAmAM AvavAthI te banne devene mahAna harSa thaye. aho ! A brAhmaNa sAtvika purUSamAM ziramaNa che, ane zakre ke tenI sAcI prazaMsA karI che, evo vicAra karI te pachI te banne devoe pitAnuM svAbhAvika rUpe pragaTa karyuM ane zake karelI prazaMsA vigere vRttAMta lekamAM prasiddha karyo, tathA dee tenA sarva reganuM haraNa karyuM ane ratnothI tenuM ghara bharI dIdhuM. pachI sarva ThekANe te brAhmaNanuM Arogya dvija evuM nAma rUDhimAM AvyuM, ane te saMpUrNa purUSArtha (dharma, artha ane kAma)ne sAdhavAvALo thaye, ane dee pitAnA sthAna tarapha gamana karyuM. evI rIte niMdita karmane tyAga karatAM bIjA manuSyane dharmamAM sthiratA thAya che, ane potAnA AtmAnuM saMsArathI tAravuM kIrti, pratiSThA vigere guNa prApta thAya che, tathA niMdita karmanA tyAgathI anidita karma paNa teTaluM ja karavuM joIe ke jethI ane sukhI thavAya. kahyuM che ke - " mAsairaSTanirahnA ca, pUrveNa vysaayussaa| " tannareNa vidhAtavyaM, yasyAnte sukhamedhate // 15 // divasenaiva tatkArya, yena rAtrau sukhInavet / - tatvArthamadataiiyu sthati suvIyaH". 29 | Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAdaza guNa varNana. pUrve vayasi tatkAryaM, yena vRddhaH sukhInavet / sarvavata ra savarNa na chetya suravI " ? zabdArtha_" ATha mahInAe, eka divase, prathamanI avasthAe ane AyuSya karI manuSya tevuM kArya karavuM joIe ke ATha mahInAnI, eka divasanI, prathama vayanI ane AyuSyanI aMte sukhane pAme / 19 aa divase tevuM kArya karavuM? ke jethI rAtrie sukhI thavAya ATha mahInAmAM evuM kArya karavuM ke varSa 20tumAM sukhI thavAya | 20 | prathama vayamAM evuM kArya karavuM ke jethI vRddhAvasthAmAM sukhI thavAya. saMpUrNa vayathI evuM kArya karavuM ke jethI paralokamAM sukhI thavAya 21 " bhAvArtha -kArya karatAM pahelAM manuSya mAtra vicAra karavo joIe ke A kAryanuM phaLa bhaviSyamAM kevuM maLaze. Ama vicAra karyAthI prAye akRtya thatAM nathI, vira virodha thato nathI ane jIvane bhaviSyamAM zAMti maLe che. vagara vicAre kArya karavAthI lAbhadAyI kAryathI paNa duHkha thAya che. kemake enuM pariNAma kyAre ane kevuM Avaze te anizcita hoya che, mATe kArya karatAM pahelAM vicAra karavAnuM ke A kArya prAya ATalI mudatamAM paruM thaze. huM te karavA samartha chuM, dezakALAdi anukULa che. A kAryathI mane kAMI paNa upAdhI thaze nahIM. ema samajI kArya kare te divasanA karelA kAryathI rAtrie ciMtArahita hovAthI nidrA AvavAmAM aDacaNa naDaze nahIM, temaja ADa mAsamAM karelA kAryathI caturmAsamAM dharmasAdhana vigere yiAmAM vidma AvI paDaze nahIM. eja pramANe prathamanI avasthAmAM evuM kArya karavuM ke jethI vRddhAvasthAmAM dharmasAdhana karI zakAya, ane AkhI jIMdagI evI rIte vyatIta karavI joIe ke jethI AgAmi bhavamAM sukhapUrvaka dharmanI prApti thAya. A hetuthI jenuM pariNAma cheDA, kALamAM samajAya tevuM na hoya evAM tathA bIjAnI sAthe virodha thAya tevAM kAryo kadi paNa karavAM nahIM. hamezAM cintA che te citA samAna che, evuM Aja graMthamAM kahI AvyA chIe, mATe je kArya karavAthI cintA ubhI thAya ane hamezAM citta udvigna rahe tevAM kArya dhama purUe kadi karavAM nahIM. jemAM vastunI Apa le cheja nahIM, paNa kevaLa bhAva khaMDI dhananI Apa le karavAmAM Ave che, evA saTTA, sarata, jugAra vigerethI mana upara kharekharI asara thAya che, ane mane hamezAM cintAtura rahe che, te AvA vepArathI jarUra virAma pAme. vaLI kharekhara vastunI Apa le vepAra paNa pitAnI zakti uparAMta karavAthI cittane asamAdhI rahe che, ane vakhate naphAne badale nukasAna thaI jAya che, te gajA uparanA vepAra karavAthI paNa manuSya sukhI thatuM nathI, Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zrAddha guNa vivaraNa. N mATe je kArya divase karavAthI rAtri sArI rIte sukhathI vyatIta karI zakAya tathA ATha mAsamAM karelA kAryathI caturmAsa sArI rIte nirvidhapUrvaka thaI zake, ane vRddhAvasthA tathA AgAmika bhava sudhare evAM kArya karavAM joIe. agIyAramA guNane samApta karatAM thakAra dharmAdhikArI batAve che. "dezajAtikulagarditakarmANyAdarAtpariharan gRhmedhii| Acara~zca tadagarhitamAryairdharmakarmaNi navedadhikArI" // 1 // ' zabdArtha-bRhastha deza, jAti ane kuLathI nidita karmono Adara pUrvaka tyAga karatA ane Arya lekethI aniMdita karmanuM AcaraNa karate dharma kAryamAM adhikArI thAya che 1.ti patarA nu | sApta che Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghAdaza guNa varNana. kisa have AvakanA pramANamAM kharca rAkhavArUpa bAramAguNanuM mAM che vivaraNa kare che. tathA piSya varganuM poSaNa karavAmAM, pitAnA khAvA pIvA vigerenA bhAgamAM ane deva tathA atithinA pUjana vigerenA prayajanathI dravyane kharca kare tene vyaya kahe che. tathA khetI, pazune pAlaNa karavAnI vRtti, vepAra ane rAjAnI sevAthI utpanna thaela dravyanA lAbha tene gAya kahe che. te Avakane rItasara kharca karatA gRhastha gRhasthagharmane yugya thAya che, arthAt je purUSa AvakanA pramANamAM kharca rAkhe che. te purUSa gRhastha dharmanI sanmukha thAya che. kahyuM che ke"saanociydaanne, sAnociyatnoge, sAnociyanihikaresiyA" gRhastha niraMtara Avakane anusAra dAnamAM tathA bhegamAM kharca kare ane Avakana anusAra nidhAnamAM sthApana kare, athAt AvakanA traNa bhAga sarakhA karI dravyanI vyavasthA kare. ane keTalAeka Avakane ducita kharcanA cAra vibhAga karI vyavasthA karavAnuM kahe che. temAM nidhana purUnA kharcane vibhAga A pramANe che. " pAdamAyAnnidhiM kuryAt, pAdaM vittAya zodhayet / dhamapattaLaH pa, paddha vyoSa ? AyAdarddha niyuMjIta, dharme yahAdhikaM ttH| zeSeNa zeSaM kurvIta, yatnatastuccamaihikam // 2 // mRta Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zrAddha guNa vivaraNa. catvAro dhanadAyAdA, dharmacauryAgninUnRtaH / mAni puta, sthaLe valAdanam " te rU zabdArtha_nidhana purUSa AvakamAMthI be bhAga nidhAnamAM sthApana kare ane cothe bhAga dravya upArjana karavA mATe vepAramAM reke, temaja cethe bhAga dharma tathA pitAne upabhegamAM kharca ane ethe bhAga piSya varganA piSaNamAM kharce 1. dhanavAna purUSone te kharca karavAne vibhAga A pramANe che. dhanavAna purUSa AvakamAMthI aDadho aDadha athavA te AvathI adhika dharmamAM viniga kare (kharace ) pachI zeSa rahelA dravyathI A leka saMbaMdhI bAkInAM tuccha kAryo yatanAthI kare che 2 vaLI kahyuM che ke dharma, cAra, agni ane rAjA e cAra dravyanA bhAgIdAre che. temAMthI maTAbhAgIdAra dharmanuM apamAna thae te purUSanA dhanane cAra, agni ane rAjA A traNa bhAgIdAre balAkAre haraNa karI le che. 3 bhAvArtha "vimAni je dareka dharmISTa athavA sukhI thavAnI IcchAvALA sAmAnya purUSe pitAnI AvakanA cAra bhAga karavA joIe ane temAMthI caturtheza dharmanA upagamAM vAparavuM, kAraNa ke dhana prApti hamezAM dharmathI thAya che. mATe je dharmathI dhananI prApti thaI che tevA dharmane sarvathI mukhya gaNI sAmAnya pakSa vALA purUSe paNa AyatamAMthI ochAmAM ocho catuthAza dharma kAryamAM vyaya karavA cukavuM nahIM. AvakanA cethe bhAga vepAramAM rokave tathA e bhAga sAcavI rAkhave. ane cothA bhAgathI svajana varganuM piSaNa karavuM AvI rIte je vartana karavAmAM Ave te cittanI samAdhIna bhaMga thavAne prasaMga kaI paNa vakhate ghaNuM karIne AvatuM nathI. ane vyavahAra sArI rIte calAvI zakAya che. keTalIeka vakhata Avakane vicAra karyA zivAya kharaca karavAmAM Ave che, ane tethI thaelI dravyanI hAnIvaDe sArAM kuTuMba paNa chinnabhinna thaelAM jaIe chIe. sAmAnya leke AvakanA pramANuthI adhika kharaca kare, ane tethI temanI avasthA zocanIya thAya temAM kAMI navAI nathI. rAjAo paNa potAnA rAjyanI Avaka upara dhyAna ApyA zivAya petAnI kIrti jAheramAM lAvavA pitAnA gajA uparAMta dAnAdikamAM lakSmIne vyaya karI pitAnAM rAjyane gumAvI de che, ema ghaNAM udAharaNe zAstra daSTithI tathA ItihAsika najare jotAM mAlama paDe che, mATe Avakane anusAre kharaca karavAmAM upara jaNAvyA pramANe pravarti karavI. upara jaNAvelI bInA sAmAnya dhana vAlA mATe batAvI che paNa jenI pAse vizeSa samRddhi hoya ane AvakanuM sArUM sAdhana hoya tene te AvakamAMthI aDadhe aDadha dhana dharmamAM vyaya karavuM joIe. kAraNake bhaviSyanI ApattinA bacAva mATe Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza guNa varNana. 119 jenI pAse joIe teTaluM dhana che, ane Avaka paNasArI che tethI bhaviSyanI Apattine saMbhava ghaNe bhAge cheDe rahe che tevA purUSe A bhavanI peThe Avate bhava paNa sukharUpa thAya tene mATe AvakamAMthI aDadho aDadha dhana dara varSe hasAba karI dharma kAryamAM khacavuM joIe tethI paNa kaI avasare adhika kharaca kare te paNa tene aDacaNa AvI paDatI nathI. bAkI AlokanAM kAryo che tene avazeSa rahelA dhanathI yatna pUrvaka karavAM, vaLI kahyuM che ke-dunIyAmAM vagara kare dhananA cAra bhAgIdAra thaI jAya che. ane temAM je mukhya bhAgIdAra je dharma che, tenA upara durlakSa karavAmAM Aveto bAkI rahelA je traNa bhAgIdAre rAjA, cera ane agni e prAye dhanavAnanI icchA vinA paNa te dhanane balAtkArathI paNa nAza kare che, mATe dhanavAna purUSoe dharma upara vadhAre lakSa ApI temAM dhana kharacavA prayAsa kare joIe. je AvakanA pramANamAM kharaca karavAmAM na Ave te tene kRpaNutA rUpa padavInI prApti thAya che, ane kRpaNo te hameza piSaNa karavA lAyaka pitAnA AtmAne ThagI dravyane ja bheguM kare che, paraMtu te dravyathI dharmane upArjana karatA nathI te ja kAraNathI kahyuM che ke " neha loke nAnyatoke, na dharme nArthakAmayoH / nopAje nApare, patine" zabdArtha -kapaNa purUSa AlekanA, paralokanA, dharmanA, artha tathA kAmanA, upakAranA kAryamAM ubhuM rahetuM nathI." 4 bhAvArtha A saMbaMdhamAM sopAra nivAsI eka koDAkaDI suvarNanA mAlika eka kRpaNa zreSThInuM udAharaNa che te A pramANe che- ujjayinI nagarImAM vikama rAjA rAjya karatA hatA. eka vakhate rAjasabhAmAM naTae apUrva nATaka karyuM, te vakhate rAjasabhAmAM beThelA eka gevALIAenaTene eka bIjoruM bheTa ApyuM. te avasare naTee kahyuM ke,-"eka gaNuM dAna ane sahasa gANuM puNya." A vAkya zravaNa karI rAjAe puchayuM ke A kema saMbhave? tyAre naTee kahyuM ke-sepAraka nagaramAM kRpaNanA ghare jaIne juve. pachI kautuka jevAnI IcchAvALe rAjA sopArAmAM gaye, tyAM leka pAse kRpanA gharanI pRcchA karI. lekee kahyuM ke, tenA gharane vegaLuM nAkha tenuM nAma paNa laIza nahIM, Aja tane bhejana maLaze ke nahIM? tene paNa saMzaya che, ema kahI lekee tene tyAM jatAM aTakAvyuM te paNa rAjA tene ghera gaye, tyAM kupaNane doraDAM vaNavA vigere kharAba kAma karo ane Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 zrAddha guNa vivaraNa. tenI najIka rahIne rAjAe tenuM bhejana tathA AcchAdana (kapaDAM) pramukha joI lIdhuM. pachI sAyaMkALe utAro karavAnI IcchAvALe ane mArgathI zramita thayele rAjA kadarya (kRpaNu) nA gharanI najIkamAM dAna devAnI zraddhAvALe khavATa (tALIo) evuM bIjuM nAma che jenuM evA grevIMdanAmanA brAhmaNanI jhuMpaDImAM gaye, tyAM abhyAgatanI IcchA rAkhanAra govIMdabrAhmaNe rAjAne ucita sthAnamAM besA, ane goviMda rAjAnA thAkane dura karavAne arthe telanI yAcanA karavA mATe kadaryanI pAse gayA ane tela mAgyuM. paNa te Apate nathI ghaNuM kahyuM tyAre telanA puNyane ce bhAga mAgI laI eka karNane bhAga (seLa mAsA) ghaNI muzkelIthI ApyuM, te telathI rAjAnA zarIre mardana karyuM ane uSNa jaLathI rAjAne snAna karAvyuM, te pachI Apasa ApasamAM AvavA vigerenuM kAraNa puchatAM rAjAegoviMdane sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. gavada pitAnA ghara AgaLa rahelA vaDa vRkSanI upara prathamanI paricayavALI devIne puchayuM, eTale devIe kharI vAta kahI batAvI. pachI goviMde rAjAnI AgaLa A pramANe kahyuM. tane govALIyAnA "eka gaNuM dAna ane sahastra gaNuM puNya" vacanane nizcaya nava mahInAne aMte kAMti nagarImAM thaze. vaLI A rAtrInA pAchalA pehere mahArUM sarpana daMzathI mRtyu thaze ane atisAranA vyAdhithI kadaryanuM paNa mRtyu thaze. A vAtane nirNaya karI tamAre kAMti nagarImAM AvavuM prabhAte teja pramANe banAva banyuM tethI govIMdanI kahelI vAta upara pratitivALo rAjA paNa keI eka vananI aMdara jatAM tenA rUpathI parAdhIna thayelI kaI vyaMtarIthI sevA karAelA rAjAe nava mahInA pUrNa karyA pachI kAMti nagarI tarapha javAnI IcchAvALA te rAjAne devIe upADIne kAMtinagarI pAse mukI dIdhe, tyAM kAMti nagarInA daravAjAmAM praveza karatAM keI daridra strI potAnI bAlikAne tyAga karatI jovAmAM AvI. rAjAe puchyuM A zuM? te strIe kahyuM ke prathama paNa hAre durbhagA evI sAtakanyAo che ane A AThamI kanyA thaI tene tyAga karUM chuM, A vAta sAMbhaLI dayALu vikrama rAjAe savA lAkha rUpIAnI kiMmatanI pitAnI mudrikA (viTI) ApI te bAlikAnI rakSA karI, pachI rAjA nagarInI aMdara gayo tyAM rAja mArgamAM paDo vagaDAvavAmAM AvatuM hatuM "rAjAne putra thaye che te stanapAna karatuM nathI ane bele che ke tame mane mitra karAve. e pramANe paDahane sAMbhaLI vikama rAjA paDahAne vagaDatAM aTakAvI rAjAnA helamAM rAjaputra pAse AvyuM, te vakhate vikama rAjAne joI bALaka be he mitra vikrama ! padhAre tamAre saMdeha TaLI gayo? cittamAM camatkAra (Azcarya) pAmele rAjA paNa belyo he mitra bALaka!je kahevAnuM hoya te tame kahe, bALake kahyuM ke huM govIMda brAhmaNa chuM abhyAgata thayelA tamane tela mardana karavAnA puNyathI huM kAMti nagarInA rAjAne putra thayo chuM ane te darya - Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza guNa varNana. 121 daridra strInI putrIpaNe thaele che. teNe telanA cothA bhAganuM puNya mAMgI levAthI ane tamArUM tene darzana thavAthI tame tene savAlAkha rUpiyAnI kiMmatanI mudrikA arpaNa karI tethI teNIne jIvita prApta thayuM. A kAraNathI "eka gaNuM dAna ane sahastra gaNuM puNya" e vAkayane nizcaya thaye pachI te bALakane AliMgana karI haSita thaele rAjA potAnA nagara tarapha cAlI nikaLe. evI rIte Avakane anusarI kharaca nahIM karanAra manuSyane lekamAM zobhA, kItti ane dhamanI prApti thatI nathI ane AgAmika kALamAM paNa kadayanI peThe sAruM pariNAma AvatuM nathI. kahyuM che ke " tyAgo guNo vittavatAM, vittaM tyAgavatAM guNaH / parasparaviyuktau tu, vittatyAgI vimambanA // 5 // " zabdArtha dravyavAna purUSane tyAga (dAna) heya te te guNa che. ane dAna karavAvALA purUSone dravya hoya to te guNa che. dravya ane tyAga A banne Apasa ApasamAM judA hoya to e bannenI viDaMbanA thAya che, 5 (arthAta dhanADhaya dAtA na hoya ane dAtA dhanADhya na hoya te viDaMbanA zivAya bIjuM zuM che?). dAtAne dUrathI ja dekhatAMnI sAthe varSArAtunA meghanI peThe janasamUha ujajIvita (AnaMdita ) thAya che. vakhato vakhata dAnarUpa vRSTinI pravRtti karanAra dAtA. jema maheTA hAthInI peThe nIca purUSothI parAbhava pAmate nathI, temaja udAra manuSya dAnarUpa aMkuzathI kSaNavAramAM hAthInI mAphaka rAjAone vaza kare che, jema sUryane aMdhakAranAM pudagale parAbhava karI zakatAM nathI, tema dAtAne duja na manuSyanA vacane parAbhava karI zakatAM nathI. tathA dAtA deza ane kALathI naSTa thaye heya to paNa te vikramAditya vigerenI peThe avinAzI yazarU5 zarIrathI jANe? AgaLa skarAyamAna na hoya tema prakAze che. vadhAre kahevAthI zuM kahyuM che ke " saMpadi vipadi vivAde, dharme cArthe parArthasaGghaTane / tevagucanAte raratyutAra valove hA" zabdArtha A lekamAM udAra mANasa saMpattimAM, vipattimAM vivAdamAM dharmamAM ane arthamAM bIjAnA ane sAdhavAmAM tathA deva ane gurU saMbaMdhI kArya prApta thatAM kurAyamAna thAya che. 6 AthI Avakane anusAra kharaca karanAra thavuM joIe. je AvakathI anucita kharaca heya to te kharaca jema rega zarIrane kRza karI saMpUrNa kAryamAM azakata bane nAvI de che, tema manuSyanA vaibhavarUpa sArane kRza karI purUSane saMpUrNa vyavasAyamAM asamartha banAvI de che. karyuM che ke Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrAddha guNa vivaraNa. " AyavyayamanAlocya, yastu vaizramaNAyate / acireNaiva kAlena, so'tra vai zramaNAyate // 7 // " zabdArtha--je purUSa Avaka ane kharacane vicAra karyA sivAya kuberabhaMDArInA jevI AcaraNa kare che, te purUSa theDA ja vakhatamAM kharekhara A lekamAM sAdhu je banI jAya che. 7 bhAvArtha-Avaka ane kharaca je purUSe barobara vicAra karatA nathI temane bahu sahana karavuM paDe che. keTalAeka pitAnI AvakanA pramANathI, bIjAnI dekhAdekhIthI ane svAthIonI beTI prazaMsAthI kulAI jaI gajA uparAMta dAna de che. athavA bhegAdikamAM lakSmIno vyaya kare che ane tethI jyAre tenI pAsethI dhana ghaTI jAya che, tyAre te pote dAna levA gya thaI jAya che. mATe dAnabhegAdikamAM lakSamIne vyaya kare te Avakane vicAra karI kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya nA pharamAna mujaba dravyanA vibhAga karI pachI vyaya kare ucita che. mAtra dhana kharacI kItti saMpAdana karavAthI kivA bhoga bhegavavAthI A manuSyajanmanuM sAthaka thatuM nathI. dhana puNya pramANe maLe che. te bIjAnI IrSyA spardhA na karatAM patAnI zakita anusAra dravyano vyaya kare. zakita anusAra vyaya karanArane prAyaH cittanI samAdhI rahevAthI dhamadhyAnAdika karavAmAM vizna AvatuM nathI. AtmAnI uccatA ekAMta gajA uparAMta dravya kharacyA karatAM samabhAvamAM rahevAthI vizeSa thAya che. temaja kamakSaya paNa dhyAnAdika karavAthI zIghra thaI zake che. tethI ekAMta dravya kharacavAthI ja dhama thAya che, ema mAnavuM agya gaNAze. jemake trijagapUjya zrI tIrthakara bhagavAna eka varSa sudhI hamezAM eka keDa ane ATha lAkha naiyAnuM dAna karatA hatA, chatAM paNa te dAna teozrIne sakala kama kSaya karavAmAM tathA saMpUrNa samAdhI meLavavAmAM sAdhanabhUta thayuM nahIM, paNa kamane saMpUrNa kSaya karavA mATe tathA kevaLajJAna utpanna karavA mATe bAra varSa sudhI ghora tapasyA ane dhyAna karavAM paDyAM. kaI jIva dhamakAryamAM dhana kharacavAthI dhana maLaze, evI AzA rAkhI potAnA gajA uparAMta agara AvakanA sAdhana uparAMta dhana kharace che; te duHkhI thAya che. teNe bhAva pUrvaka dhama kAryamAM kharacelA dhananuM phaLa kAMI jatuM nathI. paNa te phaLa aMtarAya kamanA udayathI tatkALa nahI maLavAthI ane potAnI pAsenA dravyane vyaya thaI javAthI prApta thaelA dAridrane laIne vakhate dharma uparathI paNa AsthA uThAvI nAkhe che. mATe zAstrakAra mahArAjAe je rIte dravyane vyaya karavAnI AjJA pharamAvI che tenuM ullaMghana karavuM nahIM, ane zAstrakAranI A jJAnuM ullaMghana karanAra vakhate vaizramaNa (kubera) je hoya te paNa pitAnA gajA uparAMta kharaca karanAra zaMiAM eTale kharekhara te sAdhu je thaI jAya che. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAdaza guNa varNana. 127 vaLI lakSamI puNyane anusAre prApta thAya che. e nizcaya karI kadI Avaka the hoya te paNa gharanA kharacamAM saMkeca karI puNya kamamAM kharaca kareja joIe. kAraNa thaDe paNa puNya kamamAM kharaca karavAmAM AvyuM hoya te te kALe karI eka keDa dravya jeTalo thAya. jema zrI tejapAla maMtrinA ghara derAsaramAM traNa varSanA puNya kAryane kharaca chatrIsa hajAra rUpiyA pramANa thaye hatuM, te dravyathI maMtrIe bAulU gAmamAM jinamaMdira karAvyuM hatuM. have graMthakAra bAramA guNanI samApti karatAM dravyanA pramANamAM vyayakaranAra gRhasthane zuM phaLa thAya che te batAve che - evaM gRhasthoM vinavAnurUpaM, vyayaM vitanvan bnteprtisstthaam| yazAMsi puNyaM sukhasaMpadazca, dharmArthakAmAnimatorusiddham // 8 // zabdArtha-upara jaNAvyA pramANe vaibhavane anusAra kharaca karanAra gRhastha pratiSThA, yaza, puSya, sukha ane saMpattine meLave che. tathA dharma, artha ane kAmane abhimata mahaTI siddhine paNa meLave che. 8 phati tavA guNa samAsa Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lA trayodaza guNa varNana. JILI : ISHEDA ShitareAndroineHimlmEC ELION ve kamathI prApta thaela vaibhavane anusAra veSa rAkhavArUpa teramA zuzanuna reche. IORMER HD EMAREILONEIDIE tathA viSa eTale vaya alaMkAra vigere bhegya padArtho. vitta eTale vaibhava. upalakSaNathI, vaya, avasthA, deza, kALa, jAti, purUSa ane strI vigerene saMgraha tadanusAra eTale vaibhavanA sarakhe veSa dhAraNa karate gRhastha dharmane adhikArI thAya che. je vaibhava vigerethI anucita veSa dhAraNa karavAmAM Ave te lekamAM upahAsyapaNAne, tucchapaNAne ane A anyAyI che evI zaMkA vigerenA doSanuM pAtra thAya che. adhu cha - " AtmavittAnumAnena, kAlaucityena sarvadA / kAryoM vastrAdizRGgAroM, vysshcaanusaartH|| 1 // aryAdadhikanepathyo, veSahIno'dhikaM dhanI / azaktau vairakRt zaktaimahazirupahasyate // 2 // na dhAryamuttamairjIrNaM, vastraM ca na malImasam / vinA raktotpalaM raktaM, puSpaM ca na kadAcana // 3 // AkAGkSannAtmano banIM, vastrANi kusumAni ca / pAdatrANAni vAnyena, vidhRtAni na dhArayet // 4 // Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayodaza guNa varNana. 15 zabdArtha cUsthAe niraMtara dravya, kALa ane avasthAne anusare vana vi. gerene aMgAra karavo joIe. 1. dravyanA pramANuthI vadhAre sAre veSa rAkhanAra, vizeSa dhanavAna chatAM kharAba veSa rAkhanAra ane nirbaLa chatAM baLavAnanI sAthe vira karanAra evA purUSane meTA purUSa upahAsya kare che . 2 tathA uttama purUSae kadIpaNu jIrNa ane malIna vastra dhAraNa karavuM nahIM. temaja lAla kamaLa zivAya bIjuM lAla puSpa dhAraNa karavuM nahI. 3. je purUSa pitAne mATe lakSmInI i. cchA rAkhatA hoya te purUSa bIjAe dhAraNa karelAM vastra, puSpa ane upAnaha (5garakhAM) dhAraNa kare nahIM. 4 athavA Avakane anusAra kharaca karanAra ane vaibhavane anusAra veSa dhAraNa karanAra dharmane adhikArI thAya che, ema bIje paNa artha thAya che. je mANasa Avaka chatAM kRpaNutAthI kharaca karatA nathI ane dravya hovA chatAM kharAba vasavigerene dhAraNa karanAra thAya che. tethI lokamAM niMdita thaelo tepurUSa dharmamAM paNa adhikArI thato nathI ane mammaNoThanI peThe kalezano bhAgI thAya che. tathA vibhavane anusAra veSa kare chate paNa vizeSe karI devanI pUjAnA vakhate ane jina maMdira tathA dharmasthAnamAM javAnA vakhate niraMtara paherAtA veSathI adhika uttamottama veSa ane alaMkArane upalega kare kahyuM che ke nirmaLa ane uttama veSa dhAraNa karanAra purUSa maMgaLa mUrti thAya che. tethI tevA prakAranA purUSane lakSmInI vRddhi thAya che. te A be zlekethI batAve che - zrImaGgalAt pratnavati, prAgalyAcca pravardhate / dAdayAttu kurute mUtraM, sa~yyamAtpratitiSThati // 5 // phira tapurgha caraNa gunAoM, ninAnAvina rijananA anagnazAyitvamaparvamaithunaM, cirapranaSTAM zriyamAnayantyamI // 6 // zabdArtha-lakSmI maMgala karavAthI prApta thAya che, budhithI vRddhi pAme che, nipuNatAthI bhUla kare che ane IddhinA nigraha vigere niyamathI sthira thAya che. pA puSpa sahita mastaka, sArA pUjelA caraNa svI saMteSa, thoDuM bhejana, vastra sahita zayana ane parva divasamAM mithunane tyAga A sarve ghaNA kALathI naSTa thayelI lamIne pAchI lAve che. 6 A saMbaMdhamAM karNadevanuM vRttAMta A pramANe che kavi rAjAne deva pUjA vakhate agnithI dhelAM chetIyAM, caMdrAditya nAme kuMDaLa, pApa kSayaMkara nAme hAra ane zrI tilaka nAme bAjubaMdha vigere alakAra dhAraNa karyA sivAya devapUjA vidhi karavAmAM AvatA nahIM. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddha guNu vivaraNa. have graMthakAra mahArAja upadezadvArA dharmane cogya kANa hAya te batAvI teramA guNanI samApti kare che-- 113 evaM vitanvan vijavAnusAriveSopacAraM ruciraM vivekI / svadharmazojonnatikRd gRhastho, vizeSadharmArhatayA vinAti // 7 // rAdAtha--upara jaNAvyA pramANe je vivekI gRhastha manahara evA vaibhavane anusAra veSanA vyavahAra kare che te purUSa pAtAnA dharmanI zAbhArUpa unnati karanAra thAya che. ane pAte vizeSa dharmanI yogyatAne meLavI roAbhAne pAme che. ghaNA iti trayodazaH // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - :: ka caturthadaza guNa varNana. have kamathI prApta thaela "buddhinA ATha guNe meLavavArUpa ja dama guNanuM viNa Arabhe che. tathA buddhinA ATha guNa che. te je purUSamAM hoya te purUSa dhama meLavavAne adhikArI thAya che. te ATha guNe A pramANe che. zuzruSA 1 zravaNaM caiva, grahaNaM 3 dhAraNaM 4 tthaa| aho e 'poho 6 'rthavijJAnaM, 7 tatvajJAnaM ca dhIguNAH // 1 // zuzruSA, zravaNa, grahaNa, dhAraNA, uhA, apohA, arthajJAna ane tatvajJAna e buddhinA AThaguMNe jANevA. 1 temAM sAMbhaLavAnI icchA tene zuzruSA kahevAya che. zuzruSAnI IcchA zivAya zravaNAdika guNanI prApti nathI. 1 zravaNa eTale siddhAMtAdikanuM sAMbhaLavuM. A sAMbhaLavuM mahaTa guNanA sagane mATe thAya che. 2 tene mATe kahyuM che ke ; kArAmnastvAgato yat, mdhurodkyogtH| bIjaM prarohamAdatte, tattatvazruternaraH // // kArAmnastuTya zha ca, bhavayogo'khilo mtH| madhurodakayogeMna, samA tattvazrutiH smRtA // 3 // khArA jaLane tyAga thavAthI ane mIThA jaLane savega maLavAthI jema bIja aMkurane dhAraNa kare che tevI rIte tatvanuM zravaNa karavAthI purUSa deSane tyAga karI guNane grahaNa kare che. ahiM saMsArane saMpUrNa saMga khArA jaLanA samAna mA che, ane tatvanuM sAMbhaLavuM tene mIThA jaLanA samAna karyuM che. 3 sAMbhaLavA pUrvaka Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrAddha guNa vivaraNa. zAstronuM upAdAna karavuM te grahaNa kahevAya che. 3 grahaNa karelAM zAstrane smRtimAM rAkhavAM tene dhAraNuM kahe che. 4 jANelA padArthanuM avalaMbana karI tevA prakAranA bIjA padArthomAM vyApti vigerene vitaka kare tene uhA kahe che. 5 anumAna ane ukita (kathana) vaDe virUddha evA hiMsAdika padArthathI pApa lAge che. ema jANavAthI pAchA haThavuM tene apaha kahe che. 6 athavA sAmAnya jJAnane uha kahe che ane vizeSa jJAnane apaha kahe che. uhApehanA yogathI ajJAna, saMzaya ane viparItatAne tyAga karavAthI je jJAna thAya tene artha vijJAna kahe che. 7 uhApohA ane artha vijJAnathI vizuddha (nimaLa) eTale A pramANe ja che. e ni zcaya tene tatvajJAna kahe che. 8A buddhinA ATha guNe yathA saMbhava jANavA. A zuzruSA vigerethI buddhinA utkarSavALe purUSa niraMtara vicAra pUrvaka pravRtti karanAra hoya te kadipaNuM akalyANane prApta thatuM nathI. paraMtu saMpUrNa dharma ane vyavahAranA paramArthanA vicAra karavAmAM tatpara thAya che. kahyuM che ke sugio praya, dhamakA navAThThi parizuddha jogattamappaNocciya. aNubaMdhaM ceva jatteNaM // 4 // buddhimAna purUSa dravya, kSetra, kALa ane bhAvarUpa upAdhithI nirmaLa evA dhamasthAnane tathA pitAnA pegyapaNAne ane uttarottara phaLarUpa anubaMdhane paNa moTA prayatnathI vicAra kare che. 4 uparanI gAthAnI vyAkhyA A pramANe che. buddhinA upalakSaNathI buddhinA guNavALe purUSa, dravya, kSetra, kALa ane bhAva evAM vizeSaNarUpa upAdhithI doSarahita evA dharmasthAnanI temaja pitAnA A bhAnI cegyatAne paNa vicAra kare. ekalA dharmasthAnanI ja AlocanA kare che ema nahI e cAra zabdano artha che. jema ke kyA dharmasthAnane huM yegya chuM. tene mATe kahyuM che ke - * liH nimitrALa, kolerA va carADA aa kazcAhaM kA ca me zakti, riti cintyaM muhurmuhuH // 5 // ka kALa varte che? keNu mitro che? kaye deza che? kharca ane Avaka kayAM che? huM koNa chuM? ane hArI zakita zI che? evI rIte vAraMvAra ciMtavavuM 5 tevIja rIte uttarottara phaLarUpa anubaMdha (phaLasAdhana) ne moTA prayatnathI vicAra kare che. ahiM kriyApadane chaThThA padanI sAthe saMbaMdha karyo che. vaLI kahyuM che ke bunnazya jahAvisayaM, savvaM dhammati etyudAharaNaM / vedajayaNaparicchA, baTukadugaM gagaghAyaMmi // 6 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdaza guNa varNana. 129 baMdha karavAne Icchela evA sarva dharmAdika vastune bodha thAya che. te bodha jANavAne ahIMyA vedAbhyAsanI parIkSAmAMnA be chAtronuM bakarAne mAravA viSe udAharaNa che. upalI gAthAnI vyAkhyA A pramANe che--bodha karavAne Icchala evA sarva dharmAdika vastune, viparIta vigere doSanA tyAgapUrvaka bedha thAya che. samya ane tenAthI viparita asamyapha bedhane viSe vedAbhyAsanI parIkSAmAMnA nArada ane parvata nAmanA be chAtranuM udAharaNa che. te A pramANe - zuktimatI nAme nagarImAM kSIrakadaMbaka nAmanA upAdhyAya pAse vasu, parvata ane nArada A traNa chAtro vedane abhyAsa karatA hatA. eka vakhate be jaina munio bhikSA levA mATe kSIrakadaMbaka upAdhyAyanA ghare AvyA. tyAM abhyAsa karatA chAtrane joI te be muniomAMthI eka jJAnI munie bIjA muni pratye kahyuM ke, A traNa vidyAthiomAMthI vasu che, te rAjA thaze ane A be brAhmaNa chAtramAMthI eka narakamAM ane bIje svarge jaze. evI muninI A vArtAne kaI ThekANe paTAMtara rahelA upAdhyAye sAMbhaLI lIdhI. pachI ciMtAyukata evA kSIrakabaka upAdhyAye te chAtranI parIkSA karavAne prAraMbha karyo. keIka vakhate lAkhanA rasathI bhareluM bakarAnuM cAmaDuM bakarAnI AkRti jevuM karI kRSNapakSanI AThamanI rAtrie upAdhyAye pavatane bolAvIne ApyuM ane kahyuM ke A bakarAne tyAre tevI jagAmAM mArI nAMkho ke jyAM kaIpaNa tene joI zake nahiM. Ama karavAthI veda sAMbhaLavAnI yogyatA thAya che. pachI te bakarAne upADIne gupta pradezamAM gaye ane vicAra vagaranA te parvate tene mArI nAMkhe. te pachI bakarAnA zarIramAMthI nikaLelA lAkhanA rasathI bhijAelo parvata A rUdhira che, ema mAnI sarevaramAM snAna karI gurU pAse Avyo ane gurUne A vRttAMta nivedana karI dIdhuM. pachI tenA pitA kSIrakadaMbaka upAdhyAye tene kahyuM ke huM e bakarAne kema mAryo? kAraNa ke sarve ThekANe pharanArA tiyabhaka devatAo ane AkAzamAM tArAo juve che ane tene te pote paNa jete hatA. tyAre tuM kema kahe che ke keI na juve tevI rIte A bakarAne mArI nAMkhe che. aho? lhArI kevI mUDhatA che? pachI kRSNapakSanI catudazInA divase pUrvokata vidhie nAradane bakare mAravA vigerenuM kahevAmAM AvyuM. eTale nArada paNa gurUnA vAkyane bahumAna karato vana ane bhuvana vigere je je sthAnamAM jAya che, tyAM tyAM A nArada vanaspati ane devatAo juve che; ema jANe teNe vicAra karyo ke kaMIpaNa evuM sthAna nathI ke kaIne kaI na dekhI zake, tethI kharekhara A bakarAne mAravAnI gurUnI AjJAja nathI, ema dhArI gurU pAse AvI tene potAnA AtmAnI sarva pariNatinuM nivedana karI dIdhuM. pachI upAdhyAya tenI sArI ane ucita buddhithI saMtoSane prApta thayA ane kahyuM ke - Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. - zrAddha guNa vivaraNa. nadIrito'rthaH pazunApi gRhyate, dyaashcnaagaashcvhntinoditaaH| anuktamapyUhati paeimatojanaH, paregitajJAnaphadA hi buddhyH|| preraNA karAelA ane pazu paNa grahaNa kare che. arthAt samaje che. ane preraNa karAelA a tathA hastio cAle che. paraMtu paMDita purUSa te kathana nahI karAelA athane paNa vitakathI grahaNa kare che. kAraNake buddhi te bIjAnA abhiprAyane jaNAvanAra zarIranI ceSTArUpa igita jJAnanA phaLavALI hoya che. keLA pachI upAdhyAye nAradane kahyuM ke A bInA keIne jaNAvavI nahIM. te pachI pavatane vedanuM zravaNa karatAM aTakAvyo ane nArada ucita buddhivALe che, ema jANe tene veda sAMbhaLavAnI AjJA ApI. have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM upadezadvArA je buddhiyukata hoya te dharmane egya thAya che. ema batAve che- zcchaM pumartheSu vizuSbudhi, guNaiH sametaH suvicArasAram / pravarttamAno banate nijArtha, sidhi jano dharmarasocitatvam // // iticaturdazaH upara jaNAvyA pramANe nirdoSa evI buddhinA guNothI yukata tathA dharma, artha, kAma ane mokSarUpa purUSArthane viSe pravRtti karanAra purUSa sArA vicAranA sArabhUta evI pitAnA athanI siddhine ane dhamarUpa rasanI cegyatAne prApta kare che. 8 -nAnAlaia nAdaERE Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMdaramA guNa, vivaraNa. kalaha zrAvakanA pAMtrIza guNa paikI cadamAM guNanuM varNana puruM karI krama prApta "niraMtara dharmane zravaNu karavArUpa" paMdaramA guNanuM vivaraNa karavAne prAraMbha kare che. tathA haMmezAM unnati ane mekSanAM kAraNabhUta evA dhamane zravaNa karate gRhastha zrAvakadharmane egya thAya che. tathA pratidina dhama sAMbhaLavAmAM tatpara rahenAre purUSa mananA dine dUra karavAmAM samartha thAya che. tene mATe kahyuM che ke - kAntamido (apo) prati khedaM, taptaM nirvAtibudhyate khedaM (mUDha) sthiratAmeti vyAkula, mupayukta sunASitaM cetaH // 1 // bhAvArtha-sArA kathanamAM upagavALuM mana zramita thaelAnA khedane dUra kare che, paritApa pAmelAne zAMta kare che, mUDha thaelAne baMdha kare che ane Akula thaelAne sthira kare che. 1 hamezAM dharmanuM zravaNa karavuM e uttarottara guNanI prAptinuM sAdhana hovAthI pradhAna che. ekalA A zravaNa guNathI buddhinA guNa mAMhele zravaNa guNa judo che. vaLI niraMtara dhama sAMbhaLavAne abhAva thatAM prApta thaele paNa dhamamaNikAra zreNInI peThe cAlyA jAya che. te maNikAra zreNInuM udAharaNa ApramANe che - eka vakhate rAjagRhi nagaramAM zrI mahAvIra svAmI bhagavAna padhAryA hatA, te vakhate tyAM sAdhama devakano rahevAsI ane cAra hajAra sAmAnika devatAothI parivAre durAMka nAmA deva sUrya devanI peThe bhagavAna mahAvIra svAmInI AgaLa batrIza prakAranAM nATaka karI pitAnA sthAna pratye cA gaye. te pachI zrI autamasvAmIe bhagavAna mahAvIrasvAmIne puchayuM ke he bhagavana durAMka deve ATalI badhI Rddhi kayA puNyathI prApta karI? A prazna thatAM bhagavAna mahAvIra svAmIe javAba Ape ke, Aja nagaramAM mahedI ruddhivALe maNikAra nAme ibhya rahetuM hatuM. teNe eka vakhate hArA mukhathI dharma zravaNa karI, dhamane aMgI Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrAddha guNa vivaraNa. kAra karyo hato ane te dhamane ghaNA kALasudhI pALe, paraMtu tevA prakAranA dharmopadezaka sAdhu pAse dhamanuM zravaNa nahI karavAthI te mithyA buddhivALe thaze. eka vakhate griSma RtumAM teNe aThama karI traNa divasane paiSadha karyo hate. trIjA divasanI rAtrimAM tRSAthI pIDita thae ane AdhyAnane prApta thaele te zeThIe vicAra karavA lAgyuM ke je purUSe vApI, kupa vigerene karAve che, te purUSane ja dhanya che. huM paNa prAtaHkALe eka vAvaDIne karAvIza. ItyAdi ciMtavana karI prAtaHkALe aThamanuM pAraNuM karI zreNika rAjAnA AdezathI vaibhAragirinI samIpamAM teNe eka vAvaDI karAvI ane tenI cAre dizAomAM bhejanazALA, maTha ane devAlaya sahita udyAne karAvyAM. pachI dhamane tyAga karanArA te zeThIyAne seLa hoTa rego utpanna thayA. tenI pIDAthI durgAna karI te mRtyu pAmyA ane te ja vApikAmAM deDake thaye. vApikAne jotAM ja tene jAtismaraNa jJAna thayuM, te jAtismaraNa jJAnathI pote dharmanI virAdhanA karI hatI tenuM A phaLa che ema tenA jANavAmAM AvatAM tene vairAgya thaye. havethI hAre chaTha tapa kare ane tenA pAraNAmAM vAvane kinAre raheluM nirdoSa lokenA snAnanuM jaLa tathA mRttikAdikanuM bhakSaNa karavuM e abhigraha dhAraNa karyo. A arasAmAM vApikAnI aMdara prApta thaelA loke paraspara vArtAlApa kare che ke Aje bhagavAna mahAvIrasvAmI padhAryA che. temane vaMdana karavA jaIzuM evI janektine zravaNa karI te deDako mane vaMdana karavA mATe tyAMthI nIkaLe. rastAmAM cAlatAM zreNika rAjAnA gheDAnA khurathI cagadAImaraNa pAmI, deva thayela che. tyAMthI cAvI mahAvidehamAM manuSya thaI mekSamAM jaze. upara jaNAvyA pramANe he gatama? hamezAM dhamanuM zravaNa nahI karavAthI utpanna thaelA vipAkane jANI, niraMtara dhamanuM zravaNa karavAmAM tatpara thavuM joIe. kahyuM che ke paramAgama sussUsA, aNurAja dhammasAhaNe paramo / jiNaguru veyAvacce, niyamo samattaliMgAiM // 3 // paramAgama eTale dvAdazAMgIrUpa siddhAMta tene sAMbhaLavAnI IcchA, paramAgamanuM zravaNa karyA sivAya samakita ane vivekAdikanA guNano samUha prApta thato nathI. 1 tathA dharmasAdhanane viSe utkRSTa anurAga ane jinezvara bhagavAna temaja gurUnI vaiyAvacca karavAno niyama A traNa samyakatva prAptinA liMge che. tene mATe haribhakAcArya mahArAje kahyuM che ke - kArAnnastyAgato yat , madhurodakayogataH bIjaMprarohamAdatte, tachattatvazrutenaraH // 3 // Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padmamA guNunu* varNana, kArAmnastulya iha ca, navayogo'khillomataH / madhurodaka yogena, samA tatva zrutiH smRtA // 4 // zrotasa caiSa, sirAtulyA satAM matA / * zrutaM vyartha, masarAvatti rUpavat // m // nAve'syAH 11 // khArA jaLanA tyAga thavAthI ane madhura jaLanA sacAga maLavAthI jema khIja a'kurane dhAraNu kare che, tema tattvanuM zravaNa karavAthI purUSa mithyAtvanA tyAga karI samyakattvane grahaNa kare che. 3 ahiM sasAranA saMpUrNa saMcAga khArA jaLanI samAna mAnyA che ane tattvanuM zravaNa karavuM tene mIThA jaLanA samAna kahyuM che. 4 A zruti bAdharUpa jaLanA pravAhanI sirA samAna che. te satpurUSone mAnya che. tattva zrutinA abhAve sirA vinAnI pRthvImAM kupanI peThe te zrutajJAna nakAmuM che. 5 iti zruSAnuM lakSaNa A pramANe cheH -- taruNa sudI viyo, rAgI piya paNa iNI juo sonaM / 133 ba jada suragIyaM, tanuM hiyA samaya sussUsA // 6 // cAvana avasthAvALA, niratara mukhI, nipuNa, SaDjida rAgAne jANa ane vhAlI prANapriyAthI cukta evA kAi paNa purUSa jema devatAnA gItane zravaNa karavAnI icchA rAkhe che, tenAthI paNa adhika jainAgamane zravaNa karanAranI icchAvALA hAya. 6 suMdara dharUpa guNanA samUhamAM atizaya ramaNa karanArI cittanI vRttivALA sudarzana zreNI A ThekANe udAharaNamAM mukavA. te sudarzana zreNInA vRttAMta A pramANe cheH-- magadhadezamAM rAjagRha nAme pradhAna nagara hatuM. te nagaramAM prajAnuM pAlana karavAmAM atizaya icchAvALA zreNika nAme rAjA rAjya karatA hatA. jenA zuddha samyakatvane pAlana karavAnuM traNa jagatne viSe vidyAnA bIjAne samyakatvanI vRddhine mATe dRSTAMta ApatA hatA. te nagaramAM arjuna nAme eka mALI vasatA hatA. tene rUpanI saMpattivaDe prazaMsA karavA lAyaka badhumatI nAme bhAryAM hatI. te ana mALI nagaranA udyAnamAM rahelA ane prAtIyA yukta mudrapANi nAme yakSanu hamezAM puSpanA samUhathI pUjana karatA hatA. eka divase te nagaramAM ANaMdanA sAgararUpa ane cittanA utsAhavALA nagaranA loko koIka sArA mahAtsavane prAraMbha kare che. te prAtaHkALe mhArAM puSpA ghaNAM mAMghA thaze evA vicAra karI te arjuna mALI peAtAnI bhAryAMnI sAthe puSpanA agIcAmAM gayA. tyAM puSpanA samU Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrAddha guNa vivaraNa. hathI karaMDIyAne bharI sAyaMkALe vAsa karavAnI IcchAthI te ajuna mALI yakSanA maMdiramAM AvyuM. A vakhate koI duSTa hRdayavALA cha goThIlA purUe vicAra karyo ke ApaNe A mALIne bAMdhI tenI bhAryAne tenA dekhatAM IcchA pramANe bhegavIe. ema vicAra karI yakSanA maMdiramAM prathamathI ja kaI gupta pradezamAM teo saMtAI rahyA hatA. ajuna mALI yakSanA maMdiramAM praveza karI kSaNa vAra ekacittavALe thaI niHzaMkapaNe jeTalAmAM yakSanI pUjA karavAmAM tatpara thAya che teTalAmAM te cha geThIlA purUe bahAra nikaLI ekadama te mALIne daDha baMdhanathI bAMdhI lIdho ane tenA dekhatAM tenI bhAryA sAthe svecchAthI teobhegabhegavavA lAgyA. tevA prakAranA te A kAryane joI roSathI bhayaMkara banele ajuna mALI maMtrathI baMdhAelA sarpanI peThe prahAra karavAne asamartha hatuM. tene mATe kahyuM che ke - pitRghAtAdi uHkhAni, sahante balino'pi hi / priyA gharSaNa ukhaM, ro'pi na titikSati // 7 // bhAvArtha alavAna purUSe paNa pitA pramukhanA ghAtanA duHkhane sahana kare che, paratuM pitAnI bhAryAnA parAbhavathI thaelA du:khane raMka mANasa paNa sahana karI zakatA nathI. 7 pachI te arjuna mALI durvacanothI yakSane A pramANe upAlaMbha devA lAgyuM ke he yakSa? kharekhara tuM pASaNane ja che, paraMtu khare devatA nathI. jo tuM khare devatA hatA te hArA dekhatAM A pApI ane adhama goThIAo lhArA maMdiramAM je mukhathI paNa na kahI zakAya tevuM apakRtya kare che, te kema karI zake? he yakSa? je tyAre kaI paNa jAgrata prabhAva-atizaya hota te A pramANe hArA pUjakanI viDaMbanA kema kare? A pramANe tenAM vacana sAMbhaLI kepanA ATepathI vikALa thaelo yakSa te mALInA zarIramAM praveza karI ekadama kAcA taMtunI peThe tenA baMdhanane tela nAMkhI yakSe leDhAnA mudrarane ugAmI strInI sAthe te cha gaThiAone cUrNanI peThe cUrNa karI nAMkhyA. te divasathI laIne reSAtura thaelo te yakSa nagaranI bahAra bIjA cha purUSa ane eka strI maLI ekaMdara sAta manuSyane niraMtara mArI nAMkhe che. tene A vRttAMta pRthivIpati zreNika rAjAnA jANavAmAM AvyAthI nagaranA lokene pahoddaghoSaNa pUrvaka A pramANe nivAraNa karyA ke jyAM sudhI ajuna mALIe sAta manuSyone vinAza na karyo hoya tyAM sudhI nagarathI bahAra keIe nikaLavuM nahIM. je divase te nagaranA udyAnamAM prA zuone jIvADavAnA vaibhavavALA zrI vamAnasvAmI padhAryA, te divase jinezvaranA Agamanane jANatAM chatAM ajunamALInA bhayathI te udyAnamAM kaI paNa purUSa Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padaramAM guNanuM varNana. 135 bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdana karavA mATe javAnI IcchA karatuM nathI. A tarapha te nagaramAM ati zuddha samyakatvavAnuM ane nibhimAnI sudarzane nAme zreNI rahe te hate. te zreSThI bhagavAn mahAvIrasvAmInA vacanAmRtanuM pAna karavAnI IcchAvALe hite, tethI te zreNIe potAnA mAtA pitAne bhagavaMtane vaMdana karavA nimitte javAnI vijJapti karI, arthAta tyAM javAnI AjJA mAMgI. pachI tenA mAtA pitAe kahyuM ke he vatsa? hAla te mArgamAM jatAM tene ajuna mALIe karela mahAna upasarga thaze. tethI he vatsa? Aje tuM ahiM rahIne ja jinanAyakane vaMdana kara ane pUrve zravaNa karelI bhagavAnanI dezanAnI bhAvanA bhAva. pachI sudazane pitAnA mAtA pitAne kahyuM ke jagadgurU mahAvIrasvAmI ahiM Ave chate temane vaMdana karyA zivAya bhojana karavuM te paNa cagya nathI. mane arjuna mALIne karele upasarga paNa nahIM thAya, kAraNa ke jinezvaranuM dhyAna karanArAone kadi paNa vidane prApta thatAM nathI. tene mATe kahyuM che ke - upasargAH kSayaMyAnti, bidyante vighnavastrayaH / manaH prasannatAmeti pUjyamAne jinezvare // 7 savvetAha pasabA, sumiNA sanaNA gahAya nakhattA / tijayaNa maMgala nilayaM, hiyaeNa jiNaM vahaM tassa // e jinezvaranI pUjA karatAM upasargo nAza pAme che. vinarUpI velaDIo chedAI jAya che. ane manaprasannatAne pAme che. 8 je purUSa traNa jagatanAM maMgaLAnA sthAnarUpa evA jinezvara bhagavAnane potAnA hRdayamAM dhAraNa kare che, te purUSane sarva svane zakunerahe ane nakSatra prazasta thaI jAya che. te A pramANe pitAnA mAtA pitAne nAgamanAM vacane saMbhaLAvI ane pote jainagamane sAMbhaLavAnI IcchAmAM utsuka hRdayavALo te sudarzana zreNI jagatanuM vAtsalya karanAra evA bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdana karavA mATe gaye. evAmAM te bhAgamAM cAlatuM hatuM, tevAmAM ane namALI pite mudrane ugAmI yamarAjAnI peThe tenA sanmukha Ave, tene tevI rIte Avate joI sudarzana zreSThI jinezvaranA dhyAnamAM tatpara thaI teja ThekANe kAtsaga karI ubhA rahyA. te vakhate te parameSThI mahAmaMtranA jApathI asahya tejavALA ane vistArayukta paivALAte sudarzana zreSThIne parAbhava karavAne asamartha thaele,reSa rahita thaelo ane bhaya pAmela yakSa potAnA mukarane grahaNa karI, eka dama ajuna mALInA zarIrane tyAga karI potAnA sthAna pratye cAlyA gaye. tenAthI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zrAddha guNa vivaraNa. * mukata thaele te mALI chedAelA vRkSanI peThe bhUmi upara paDI gaye. kSaNavAramAM caitanya AvyuM. eTale pitAnI AgaLa ubhA rahelA sudazanane je te ajunamALIe sudarzanane puchayuM ke tame koNa che? ane kayAM jAo che? tyAre sudarzana tenA kane amRta jevI priya lAge tevI vANI bolyA. huM zramaNopAsaka chuM ane bhagavAn mahAvIrasvAmIne vaMdana karavA jAuM chuM. he arjuna ? je tamArI paNa savajJAne namaskAra karavAnI IcchA hoya te tame paNa cAle. te pachI utsuka thaelA te banne samesaraNane viSe AvyA. tyAM bhaktipUrvaka jinezvarane namaskAra karI bhagavAnanI dezanAne zravaNa kare che. te dezanA A pramANe che. mAnuSyamArya viSayaH sukutraprasUtiH, zradhAlutA guruvacaH zravaNaM vivekaH mohAndhite jagati saMprati sidhisodha sopAna pachatiriya sukRtopalanyAH // 10 // athavA-tikAlaM jiNavaMdanaM padiNaM pUA jahAsatti / sajhA guruvaMdanaMca vihiNA dANaM tahAvassayaM / sattIe vayapAlaNaM taha tavo apuvvanANakaNaM / eso sAvayapuMgavANanaNi dhammo jiNaM dAgame // 11 // sAMpratakALamAM mohathI aMdha banelA A jagatane viSe manuSyajanma, Arya deza, sArA kuLamAM janma, zraddhALutA, gurUnA vacananuM zravaNa ane viveka e puNyathI prApta thaelI mekSarUpa prAsAdamAM javAnI pagathIyAMnI zreNI che. 10 trikALa jinacaMdana, niraMtara yathAzakti jinapUjA, svAdhyAya, vidhipUrvaka gurUvaMdana, dAna, pratikamaNa, zakti pramANe vratanuM pAlavuM, tapasyA ane apUrva zAnanuM upArjana A uttama zrAvakane dharma jinezvara bhagavAnanA Agamane viSe kahe che. 11 A pramANe jinezvaranI harSa pUrvaka dezanA sAMbhaLI sudarzana zreNIe bhAvapUrvaka zakti pramANe abhigraha grahaNa karyA. te pachI jinezvarane vaMdana karavAthI pitAnA AtmAne kRtArtha mAnato dharma sAMbhaLavAnI IcchAnA udyamathI raMgAe sudarzana pitAne ghare Avyo. ane paNa amRta samAna ujavaLa evI arihaMtanI dezanAnuM pAna karI, vairAgyanA raMgathI bhagavAn zrI mahAvIrasvAmI pAse dIkSA grahaNa karI. mAre jaghanyathI niraMtara chaThanI tapasyA karavI. A pramANe abhigrahane grahaNa karI parISahone sahana karate ane saMlekhanA karavAmAM tatpara evA arjuna mALI Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 paMcadaza guNa varNana. munie ATha mahinA sudhI vrata pALyuM. te pachI karmane kSaya thavAthI sukhanA sthAna rUpa mekSane prApta thaye.sudarzanazreNI paNa nirdoSa ane uttama zrAvakadhamane ArAdhIdevatAnuM sukha meLavI kamane kSaya thavAthI anukrame mekSamAM jaze. have graMthakAra mahArAja paMdaramA guNanuM vivaraNa purUM karatAM upadezadvArA bhavya prANIone niraMtara dharma zravaNa karavAnI bhalAmaNa kare che- ityAgamazravaNasAdaramAnasasya, vRttaM nizamya vaNijo'sya sudarzanasya / saMsAravArinidhitAraNanaunibhAyAM, dharmazrutau kuruta navyajanAH prayatnam // 15 // zabdArtha-upara jaNAvyA pramANe nAgamane zravaNa karavAmAM sAdara hRdayavALA A sudarzana vaNikanuM vRttAMta zravaNa karI saMsArarUpa samudrane karavAmAM nAva samAna evA dhama zravaNamAM he bhavi prANIo niraMtara prayatna kare. 12aa iti AgamanI zuzraSArUpa samyatvanA liMga viSe sudarzana zreSThinI kathA samApta thaI che Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ + 2 = vanarAvana ORRARI huM have zrAvakanA pAMtrIza guNa paikI paMdaramA guNanuM vivaraNa purUM karI tra kAmathI prApta thaela "ajIrNamAM bhejanane tyAga ka ravArUpa seLamAM guNanA vivaraNane prAraMbha kare che. - tathA ajIrNa eTale prathama karelA bhejananuM pAcana na thayuM hoya tyAM sudhI athavA pUrvabhejanA paripAkane na pAmyuM hoya tyAM sudhI navA bhajano tyAga karavAnA svabhAvavALe gRhastha zrAddhamane egya thAya che. tathA achamAM bhojana karavAmAM Ave te sarva jAtanA raMgenA mULarUpa aNunI vRddhi karelI ja kahevAya che. kahyuM che ke - ganImavA nA rUti | sarva rogo ajIrNathI utpanna thAya che. ane te ajIrNa zarIranA cinAthI jANI levuM. te citte A pramANe che- malavAtayorvigandho, viDledo gAtragauravamarucyam / avizuddho, patnI eliAni zA zabdArtha viSTA tathA vAyumAM durgadha chuTe, viSTAmAM pheraphAra thAya, zarIra bhAre thAya, bhejana upara arUcI thAya, ane kharAba oDakAra Ave e cha ajIrNa tha. vAmAM spaSTa cinha che. 1 bhAvArtha-vaLI achaNamAM grahaNa karAele AhAra manuSyanA vAta, pitta kaphanA deSane ekadama prakapa karAve che. kharekhara roganI utpatti achaNathI thAya che ane te ajIrNa rasazeSa, Ama, viSTAbdha, ane vipakava vigerenA bhedathI cAra prakAre kaheluM che. rasazeSa ajIrNa mAM bagAsAM, Ama ajIrNamAM eDakAra, viSAbdha ajIrNamAM aMgabhaMga, ane vipakva ajIrNathI dhUmADAnA jevo oDakAra thAya. tathA ajINanA upalakSaNathI gAdikanA udayamAM, svajana, deva, ane gurnAdikanA upasargamAM tathA deva gurUnA vaMdananA abhAvamAM vivekI purUSane jojana karavuM yukta nathI. tene mATe kahyuM che ke - Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 * joDaza guNa varNana. devasAdhupurasvAmisvajanavyasane sati / grahaNe ca na joktavyaM, satyAM zaktau vivekinA // 2 // tathAgamazca ahava na jamija roge, mohudaye sayaNamA ussagge / pANidayAtavahelaM, aMte taNumAyaNaDhaM ca // 3 // zabdArtha deva, sAdhu nagaranAyaka, ane svajanane kaSTa prApta thaye chate tathA caMdra sUryAdikanA grahaNamAM vivekI purUSa zakita chatAM bhejana karavuM nahIM. . 2 . bhAvAtha-tevI ja rIte AgamamAM paNa kahevuM che ke-athavA rogamAM, mehadayamAM svajanAdikane kaSTa thatAM prANIonI dayAthI,tapasyAnA kAraNathI ane aMta vakhate zarIrano tyAga karavA mATe bhojana karavuM nahIM. 3tathA vizeSa parvemAM zrI saMprati rAjA ane kumArapALa rAjAnI peThe bhajanane tyAga karavo joIe. have graMthakAra guNanI samApti karatAM upadezadvArA dhamane cagya batAve che. vizeSakAraNairevamanojanaparAyaNaH / sAthaJudvAlI, dharmatho phrI vAta che to upara jaNAvyA pramANe vizeSa kAraNethI bhejanane tyAga karavAmAM tatpara ane niraMtara AregyatAnA guNathI ullAsa pAmele purUSa gRhasthane yogya thAya che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A saptadazaguNavarNana. gaNe ve zrAvakanA pavIza guNa paikI seLamAM guNanuM vivaraNuM pUrNa karI kamathI AvelA " kALe bhajana karavArUpa sattaramA guNanA vivaraNane prAraMbha kare che- Zii. tathA annAdikathI upajIvana karanAra gRhastha jyAre khAvAnI IcchA thAya te kALe lupatA vigerene tyAga karI jaTharAgninA baLa pramANe hitakArI ane pramANapata bhejana kare. kahyuM che ke -- kae nAmitikrAntaM, sarvaM tadazanaM samam / kaNamAtrasukhasyArthe, lauTyaM kurvanti no budhAH // 1 // jihve pramANaM jAnIhi, nojane vacane tathA / atinuktamaticoktaM, prANinAM maraNapradam // 2 // zabdArtha kaThanADInuM UlaMghana karI gayA pachI te tamAma khAvAnuM sarakhuM che; tethI paMDita purUSa kSaNamAtranA sukhane arthe lolupatA karatA nathI.zAhe jihe? bhejana karavAmAM tathA vacane bolavAmAM tuM pramANa rAkhaje, kAraNa ati bhejana kareluM ane ati bAlAeluM prANione maraNa ApanAruM thAya che. 2 bhAvArthaadhika kareluM bhojana kharekhara vamana, virecana, ane maraNa vigere karanAra hovAthI sArUM nathI. je purUSa pramANapata bhajana kare che, te ghaNuM bhajana kare che. sudhA vagara khAdheluM amRta paNa viSarUpa thAya che tathA sudhAne kALa ulaMghana karavAthI anna upara dveSa thAya che ane zarIra sadAya che. agni bujhI gayA pachI iMdhaNa zuM karaze? kahyuM che ke pAnAhArAdayo yasyAvirudhAH prakRterapi / sukhitvAyAvakalpante, tatsAtmyamiti gIyate // 3 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptadasa guNa varNana. zabdArtha jenI prakRtine virUddha evAM AhArapANI vigere je sukhane mATe kapAya tene sAmya kahe che. zarUA bhAvArtha-evA lakSaNavALA sAmyathI janmathI mAMDIne sAmya vaDe bhajana kareluM viSa paNa pazya thAya che. paraMtu asAmya hoya topaNa je pacca heya te sevavuM. paraMtu sAmyathI prApta thaela paNa apagya hoya to te sevavuM nahI. balavAn purUSane badhuMe pathya che ema mAnI kALaphUTa viSa na khAvuM. viSa taMtra (auSadhI) ne jANanAre suzikSita hoya te paNa kadAcit viSathI ja maraNa pAme che. evI rIte ajIrNamAM bhejanane tyAga na kare ane asAmyathI bhajana kare chate prAye karI hamezAM rega vigerenI utpattithI Akula vyAkula thanAra ane. tethI niraMtara AdhyAnamAM tatpara rahenAra purUSane dharmanI gyatA kevI rIte thAya ? AthI gRhastha purUSe yakata guNavALA thavuM joIe. bhojana karavAnI vidhi A pramANe che - uttama purUSoe pitAne,mAtAne,bAlakane, sagarbhA strIne, vRddhane, ane regiene prathama bhejana ApI pachI pote bhajana kare,tathA dhamane jANa purUSa pitAnAM rAkhelAM pazuonI tathA nekara vigere manuSyanI ciMtA karI pite bhajana kare tema karyA sivAya bhajana kare nahIM. tathA mULamAM le evuM vAkaya che. te uparathI akALane tyAga kara ema sUcave che. ati prAtaHkALa, sAyaMkALa ane rAtrinA lakSaNavALa akALa kahevAya che. tevA kALamAM bhejana karavuM sarva zAstramAM niSiddha hovAthI ane mahAna deSa tathA mahAna pApanuM kAraNa hovAthI yukta nathI tene mATe kahyuM che ke - catvAro naraka ghArAH, prathamaM rAtribhojanam / parastrIgamanaM caiva, saMdhAnAnantakAyike zabdArtha-paheluM rAtribhejana, bIjuM parasIgamana, trIju baLa athANuM ane zuM anaMtakAyanuM bhakSaNa e cAra narakamAM praveza karavAnAM dvAra che. jo he yudhiSThara? rAtrimAM pANI paNa pIvuM egya nathI. temAM vizeSe karI tapasvI ane vivekI gRhasthane te bIlakula egya nathI. je sArI buddhivALA purUSe hamezAM rAtrimAM AhArane tyAga kare che te purUSane eka mAsamAM paMdara upavAsanuM phaLa prApta thAya che. A lekamAM kaI e kALa che ke je kALamAM bhojana na thAya tethI je purUSa akALane tyAga karI kALe bhajana kare che, tene dhamane jANuM samaje. je purUSa hamezAM rAtribhejananuM paccakhANa kare che te purUSane dhanya che. kAraNa lekamAM AyuSya se varSanuM kahevAmAM Ave che tethI rAtrilejananuM paccakhANa karanAra para Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zahaNa vivaraNa. AyuSyanA aDadhA bhAge upASita gaNAya che. je purUSa ardhaghaTI athavA phakata eka ghaTInuM vrata dhAraNa kare che te purUSa devalokamAM devapaNe unna thAya che. te jene cAra pahoranuM vrata dhAraNa karyuM hoya tenI te vAtaja zI ? je kAraNene laI prANIonuM vitavya aneka kaSTothI vyApta thaeluM hoya che temAM kathaMcit bhAgya roga thAya te prANI rAtrimAM bhajana karanAra na thAya tathA-rAtribhojananA deva jANanAre je purUSa divasanA AdimAM ane divasanA avasAnamAM be be ghaDI tyAga karI sajana kare che te purUSa puNyanA bhAjagarUpa thAya che. A loka saMbaMdhI rAtribhejananA doSo A pramANe che- kIDI khAvAmAM Ave te buddhine nAza kare che, kAMTe khAvAmAM Ave te tALavAne bheda kare che, gaLAmAM vALa lAgyuM hoya te kaMThane bagADe che. saMsakta jaMtuonI saMtati ane saMpatima aneka prANionA vinAzane hetu hovAthI rAtri bhojana mahAna pApanuM mULa che. tethI tyAga karavuM egya che. tene mATe viveka vilAsamAM kahyuM che ke - ati prAtaHkALe, sAyaMkALe, rAtrie, annanI niMdA karatAM, mAgamAM cAlatAM jamaNA paga upara hAtha mukI tathA khAvAnI vastu DAbA hAthamAM laI bhejana karavuM nahIM. khullI jagAmAM, taDakAmAM, aMdhakAramAM, vRkSanA adhebhAgamAM ane tajanI AMgaLIne uMcI karI kadipaNu bhajana karavuM nahIM. mukha, hAtha ane paga dheyA vinA, nagna avasthAmAM, malinavastra paherI ane DAbA hAthathI thALI upAuMne kadI paNa bhejana karavuM nahIM. vicakSaNa manuSya eka vasa paherI, bhInAvathI mastakane vIMTALI, tathA apavitra chatAM khAvAnI vastu upara lepa thaI kadi paNa bhejana karavuM nahIM. pagarakhAM sAthe, vyagracitte, kevaLa jamIna upara besI, palaMgamAM rahI, agni, naita, vAyavya ane IzAnarUpa vidizA tathA dakSiNa dizA tarapha mukha rAkhI ane TuMkA Asana upara besI bhejana karavuM nahIM. Asana upara paga rAkhI, caMDALa ke dharmabhraSTa purUnA dekhatAM ane bhAMgelA tathA malina bhAjanamAM bhajana kare nahIM. A bhojana kenA taraphathI AvyuM che ema jANavAmAM nahAya,ajANyuM hoya ane bIjI vakhata garama kareluM hoya tevuM bhajana kare nahIM. temaja jamatAM jamatAM baca baca evA zabdae sahita ane mukhane vikAra karate bhajana kare nahIM. jana nimitte AmaMtraNa kasvAthI prItine unna karato ane bhajananI zarUAtamAM ISTadevanA nAmanuM smaraNa karate sarakhA vizALa ane ati ucuM nahAya tevA sthira Asana upara besI bhajana kare. mAsI, mAtA, bahena ane bhAryA vigere strIoe Adara pUrvaka pakAveluM, bhajana karI nivRtta thaelA pavitra purUSoe pIraseluM ane sarva ke bhajana karI rahyA pachI pote bhajana kare. A lekamAM pitAnuM peTa paNa - bhAratuM nathI. mATe je ghaNu jIvane AdhAra hoya teja paNa purUSa gaNAya Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 saptaza guNa varNana, che. tethI bhejana vakhate prApta thaelA bAMdhavAdikane bhejana karAve. je purUSo supAtrane dAna ApI athavA te adhika zraddhAthI supArAnuM smaraNa karI bhajana kare che, te dhanya che. te sivAyanA kevaLa pitAnuM peTa bharanArA narAdhamethI zuM? atithione bhakitathI, athijanene zakita anusAre ane duHkhIjanene anukaMpAthI gyatA pramANe kRtArtha karI pachI mahAtmA purUSane bhejana karavuM egya che. yAcanA karanArA saMnyAsI ane brahmacArione bhikSA Ape. je grAsa pramANa hAya, tene bhikSA kahe che ane cAra grAsane agra kahe che. uttama brAhmaNe cAra agranehaMtakAra kahe che. athavAte bhojanane haMkAra kahe che ane zikSAne agra paNa kahe che. atithi, vidvAna jJAtibaMdhu ane ajinenI pUjA karI pitAnA vaibhavapramAche temane ApyA sivAya bhejana karavuM nahIM. je vakhate dakSiNa nAsikA vahetI heya te vakhate mana karI, zarIrane sidhuM rAkhI, dareka khAvAnI vastu sughIne ane daSTidoSanA vikArane TALIne kharAba svAdathI, svAda vagarathI ane vikathAthI varjita thaeluM tathA zAstramAM niSedha karelA saMpUrNa AhAranA tyAga karavAthI mane hara evA annAdikanuM bhejana karavuM joIe. tathA bhejana karatAM sArI snigdha, madhura ane rasa yukta vastu prathama khAvI. pravAhI, khATI, ane khArI vastu vacamAM khAvI, tIkhI tathA kaDavI vastu bhejananA aMtamAM khAvI. manuSya jana karI rahyA pachI rasathI kharaDAelA hAthe pANIne eka ke gaLe hamezAM pIve. vaLI bhejana karI rahyA pachI jaLathI bhijAelA hAthe be gAlane, bIjA hAthane ane be cakSune sparza na kare kiMtu kalyANa mATe potAnA be DhIMcaNe sparza kare. kahyuM che ke - mA kareNa-karaM pArtha, mA gahau mA ca ckussii| jAnunI spRza rAjendra, jartavyA bahavo yadi // 5 // zabdArtha-he yudhiSThira rAje? je hAre ghaNA mANasenuM poSaNa karavuM hoya te bhejana karyA pachI bhInA hAthe bIjA hAthane be gAlane ane be netrane sparza karIza nahIM paraMtu hArA be DhIMcaNe sparza karaje po have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM vidhithI bhajana karanArane phaLa batAve che. vidhinaivaM vizukhAtmA, vidadhAnaH sunojanam / gRhidharmAhatAmAtma-nyAropayati sattamaH // 6 // zabdArtha upara jaNAvelI vidhithI vizuddha AtmAvALo thai sArA bhejanane karate atizaya zreSTha purUSa potAnA AtmAmAM dharmanI yogyatAnuM A paNa kare che. te 6 . Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAdazaguNavarNana. Cather ve zrAvakanA pAMtrIza guNu paikI sattaramA guNunuM vivaraNa samAsa karI kramathI prAsathaela "trivarganA sAdhana karavA rUpa" aDhAramA guNunu vivaraNa kare che. tathA-trivarga eTale dhama, artha ane kAma temAM jenAthI abhIkAyanA udaya ane mekSanI siddhi thAya te dhama kahevAya che. jenAthI sarva vastunA kAcanI siddhi thAya te atha kahevAya che. ane jenAthI abhimAnanA rasathI prerAelI sa iMdriyAne prIti thAya te kAma kahevAya che. tethI paraspara eka bIjAnA ( dhama ane kAmanA ) vidhAta ( nAza ) athavA to khAdhA na thAya tevI rIte dharmAbhilASI purUSa dharma, atha ane kAmarUpa trivarganuM sAdhana kare. paraMtu ekalA dharmane athavA tA ekalA atha ke kAmane sAthe nahIM. kahyuM che keH-- yasya trivargazUnyAni dinAnyAyAnti yAnti ca / salodakArajastreva, zvasannapi na jIvati // 1 // zabdA --je purUSanA dharma atha ane kAmarUpa trivarganA sAdhana zivAyanA divase Ave che ane jAya che, te purUSa luhAranI dhamananI peThe zvAsa le che te paNa te jIve che ema kahevAya nahIM. / 1 / temAM dhama ane athanA vinAza thavAthI avicAraNIya evA utpanna thaelA padArthanA vyaya karavArUpa tAdAtvika viSaya sukhamAM lubdha thaelA vanahastinI peThe kA purUSa ApattinA sthAnarUpa thayA nathI ? je purUSane kAma upara atyaMta Asakti hoya che te purUSanA brahmadatta vigerenI peThe dhana, dharma, ane zarIranA nAza thAya che. tathA dhama ane kAmanuM ullaMghana karI upArjana karelA dravyanA bIjA anubhava kare che. ane pAte tA hastInA nAza karanAra siMhanI peThe athavA mammaNa vigerenI peThe utkRSTA pApanu bhAjana thAya che. tathA atha ane kAmanuM udUdhana karI Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTAdaza guNa varNana. 145 ekalA dhamanI sevA karavI te yatione ja dharma che. paraMtu arthakAmanI upekSA karI kevaLa dharma kare e gRhasthone dharma nathI. tathA bIja bhejana karanAra kahyuMbInI peThe dhamane bAdhA karI artha ane kAmanI sevA kare nahIM. tathA adhami purUSane AgAmI kALe kAMIpaNa kalyANakArI nathI. je purUSa paralokanA sukhathI ane virodhI A lekanA sukhane anubhava kare che, te purUSa abhayakumAranI peThe kharekhara sukhI thAya che. evI rIte arthane bAdha karI ekalA dharma ane kAmane sevanArA purUSane ghaNuM karaja thAya che. ane kAmane bAdha karI ekalA dharma ane athane sevanArA purUSane gRhasthapaNAne abhAva thAya che. arthAt gRhastha dharma cAlI zakato nathI. A pramANe tAdAvika mULahara ane kadayane viSe dhama, artha ane kAmanI paraspara bAdhA thavI sulabha che. e traNe purUSanAM lakSaNe A pramANe che. je purUSa kAMI paNa vicAra karyA sivAya utpanna thaelA dravyane vyaya kare che, te tAdAtvika kahevAya che. je purUSa pitA ane pitAmahanA meLavelA dravyane anyAyathI bhakSaNa kare che, arthAt uDAve che te mULahara kahevAya che. ane je purUSa nekarane ke pitAnA AtmAne kaSTa ApI dravyane saMcaya kare che, paraMtu kAMIpaNa vyaya karatuM nathI te kadaya kahevAya che. temAM tArAtvika ane mULahara A bannenA dravyane nAza thavAthI temanA dharma tathA kAmane nAza thAya che. tethI temanuM kalyANa nathI, kadane dravyasaMgraha te rAjA, bhAgIdAra ane cora vigerene bhaMDAra kahevAya che tethI te dravyane saMgraha dharma tathA kAmane hetu thatuM nathI. ItyAdi. Ama kahevAthI gRhasthane dharma, artha ane kAmarUpa trivargane bAdhA karavI ucita nathI ema pratipAdana karyuM. jyAre bhAgyanA vegathI dharma, artha ane kAmamAMthI keIne bAdhA thavAne saMbhava thAya tyAre uttarottara bAdhA thaye chate pUrva pUvanI bAdhAnuM rakSaNa karavuM. tenuM ja A ThekANe prAtapAdana kare che- jyAre kAmane bAdha Ave, tyAre dharma tathA arthane bAdhA thavA devI nahIM. kAraNa dharma tathA artha abAdhita heya te kAmane sahelAIthI meLavI zakAya che. ane kAma tathA arthane bAdha Ave te dharmanuM rakSaNa karavuM. kAraNa ke, artha tathA kAmanI prApti thavAmAM mULa kAraNa dharma che. tene mATe kahyuM che ke - dharmazcennAvasIdeta, kapAlenApi jiivtH| ADhyo'smItyavagantavyaM, dharmavittA hi saadhvH||2|| tathA-trivargasaMsAdhanamantareNa, pazorivAyurviphavaM narasya / tatrApi dharma pravaraM vadanti, na taM vinA yannavato'rtha rAto | 2 | Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNu vivaraNa. zabdA hAthamAM kapAla lai bhikSAthI jIvanArA purUSAne jo dharmasIdAtA na hoya te hu dhanADhya chuM ema jANavu, kAraNa sAdhu ( zreSTha ) purUSA kharekhara dharmAMrUpI paisAthI ja yukta heAya che. 2 vaLI kahyuM che ke-- 142 dharma atha ane kAmarUpa trivarganA sAdhana sivAya purUSanuM AyuSya pazunI peThe niSphaLa che. dharmae ane phAmarUpa trivargamAM paNa pati purUSA dharmane zreSTha kahe che. kAraNa te dharma sivAya arthe tathA kAmanI prApti thatI nathI. 3 tathA dharma dhanAthi purUSone dhana ApanAro ane sarva kAmAthi purUSane kAmita ApanAro che. have graMthakAra mahArAja guNunI samApti karatAM upadezakArA dharmArAdhananu phaLa khatAve cheH-- anyonyAbAdhayA, zuddhopadhayArAdhayansudhIH / trivarga kramataH svargApavargasukhabhAg javet // 4 // iti assttaadshH|| rAkhtA--sad buddhivALA purUSa zuddha dharma, artha ane kAmathI dareka vastunuM aziAdhana karI ane paraspara mAdhA sivAya triyanuM sAdhana karatA anukrame deva"lAka tathA mekSanA sukhatA bhAgI thAya che. 4 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekonaviMzaguNavarNana. [ : :: : : : * re : - ve zrAvakanA pAMtrIza guNapaikI aDhAramA guNanuM vivaraNa purUM karI anukramathI prApta thaela "atithi vigerenI bhAkata karavArUpa egaNuzamAM guNutA vivaraNane mAtw/TraMbha kare che. tathA hamezAM atinimaLa ane eka sarakhI vidhipUrvaka kriyAnI pravRttine laIne jene tithi vigere divasene vibhAga na hoya te atithi kahevAya che. tithirvotsavAH sarve, tyaktA yena mahAtmanA / atithi taM vijAnIyAt. zeSamanyAgataM viduH|| 1 // zabdArtha je mahAtmAe sarva tithi, parva ane utsavane tyAga karyo che, te mahAtmAne atithi jANavA ane bAkInA bIjAone abhyAgata jANavA 1 | bhAvArtha -je mahAtmAne rUpAmAM, suvarNamAM, ane dhana tathA dhAnyamAM lebha na hoya te mahAtmAne atithi jANa. tathA ziSTAcAramAM tatpara ane sarva lekethI prazasita hoya te sAdhu kahevAya che. tathA hI dhAtu kSaya arthamAM levAthI sava dhama, artha ane kAmane ArAdhanA karavAnI zakitathI hINu hoya te dIna kahevAya che. atithi, sAdhu ane dIna (ka) purUSone viSe hitazikSA ane gya avasare annapAnAdika ApavArUpa tathA yathAga ucitatAnuM ullaMghana karyA sivAya pratipatti (gArava) karanAra hoya te purUSa dharmane adhikArI thAya che. AcityatAne mATe kahyuM che ke - aucityamekamekatra, guNAnAM kottirktH| . viSAyate guNagrAma, aucityaparivarjitaH // // zabdAthe--eka tarapha kevaLa phakata ucitatA ane eka tarapha guNenI keTI heya te paNa ucitatAthI rahita e guNeno samUha viSarUpa gaNAya che. 2 vaLI kahyuM che ke Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrAddhaguNa vivaraNa. athavA te ucitarUpa ciMtAmaNi puNyavAna purUne zuM nathI karate ?te ucitarUpa ciMtAmaNi aparicita lekamAM paNa ekadama AdeyapaNane vistAre che. kharAba AcaraNavALA ane nAza karavAne ughukata thaelA narapati jevAne paNa zAMta kare che. ane dharma, artha tathA kAmarUpa trivargane prApta karAve che. tethI A lokamAM tathA paralekamAM kalyANa thAya che. temAM mukhya vRttie sarvavirati grahaNa karanAra munio atithi kahevAya che. tethI tevA atithione viSe pitAnA anugrahane mATe puNyAnubaMdhI puNya prApta karavAne mATe ane karmone nAza karavAne mATe sarva prakAranI IcchA rahita ane zraddhAvALA vivekI purUSe hamezAM saMvibhAga kara joIe. tene mATe zrAvaka sAmAcArImAM kahyuM che ke "jyAM sAdhuonuM Agamana haya, jayAM jinezvara bhagavAnanuM caitya-maMdira hoya ane jyAM vidagdha-DAhyA sAdhamike vasatA hoya tevA sthAnamAM zrAvaka vAsa kare." prathama prAtaHkAle jyAM sudhI jinapratimA ane sAdhuone vidhipUrvaka vaMdana na karyuM hoya tyAM sudhI pANI paNa pIvuM kape nahIM. madhyAnha kALe bIjIvAra madhyAhe paNa devagurUne avazya vaMdana karI zrAvakane bhojana karavuM kape. vaLI sAyaMkAle paNa temane vaMdana karI zayana karavuM joIe. bhejana karavAne kALa prApta thatAM dAnanuM phaLa uttama che ema jANI, upAzrayamAM jaI, vidhipUrvaka munipati-AcAryane vaMdana karI bhakitanA samUhathI atyaMta bharAelA zarIravALA ane mahAna saMvegathI pulakita (vikasvara) zarIravALe zrAvaka pote ja nirdoSa annapAnavaDe munione pratilAbhita kare. bIje ThekANe paNa kahyuM che ke -"pitAnA gharamAM supAtrarUpa muni prApta thaye chate ati vizuddha zraddhAthI je purUSe sarva prakAre doSa rahita dAna ApyuM nathI, te purUSanuM kalyANa kevI rIte thAya ?" nahi prApta thaelA padArthane prApta karavAnI IcchArUpa AzaMsA vigerethI vimukha thaelo ane zraddhAthI vikasvara thaelA rema rUpa kaMcukane dhAraNa karate zramaNopAsaka karmone nAza karavAmAM heturUpa dAna avazya supAgarUpa munione Ape. evI rIte sUtramAM varNavelA vidhi vaDe mekSanuM kAraNa bhUta dAna ApavuM joIe. tathA anukaMpAdAna tIrthakaroe kaI ThekANe niddha karyuM nathI. vyavasAyanuM phaLa vaibhava che. ane vaibhavanuM phaLa supAtramAM viniyoga kare te che. temA abhAvamAM vyavasAya ane vaibhava paNa durgatinuM kAraNa thAya che. tathA bAhya, nAzavaMta ane supAtramAM ApelA dravyathI je nitya ane aMtaraMga rUpa dhama thAya te zuM prApta thayuM nathI? deva gurUne saMvibhAga karI duHkhI purUSe tathA baMdhuvane ApI je bhogave che te bhagaveluM kahevAya che. te sivAya bAkI te udara bharavuM gaNAya che. kahyuM che ke - Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekeviza guNa varNana. aItnyaH prathamaM nivedya sakalaM satsAdhuvargAyaca, prAptAya pravinAgataH suvidhinA datvA yathAzaktitaH / dezAyAtasadharmacArinirakhaM sArtha ca kAle yathA / juJjoteti sutnojanaM gRhavatAM puNyaM jinaiASitaM // 3 // zabdArtha -prathama sarva vastu tIrthakarone nivedana karI arthAta niveda dharAvI paDI zasta thaelA sAdhavagane vidhi pUrvaka vibhAga karI zakti pramANe dAna ApI dezAMtarathI AvelA sadhamIonI sAthe bhejanakALe uttama bhejana kare e yusthAne pavitra bhejana che, ema jinezvarae katheluM che. ? A atithidAna theDuM ApeluM hoya te paNa tatkAla ghaNA phaLane ApanArUM thAya che, te viSe eka daSTAMnta A pramANe che. kaIka gAmamAM dAna devAnI buddhivALe ane bhadrika pariNativALa sudhana nAme zeTha hase tene dhanazrI nAme bhAryA hatI te paNa potAnA svAminA samAna svabhAvavALI hatI. eka vakhate ke jaina muni pAse teNe nIce jaNAvyA pramANe dhamadezanA sAMbhaLI. devanI bhaktithI, gurUnI upAsanAthI, sarva prANIo upara anukaMpA karavAthI, sat purUSanI saMgatithI, ane siddhAMtanuM zravaNa karavAthI he leke, manuSya janmanuM phaLa grahaNa kare. satpAtramAM dAna ApavuM te lakSmInuM AbhUSaNa che. virati (pacca khANa) dhAraNa karavuM te vidyAnuM AbhUSaNa che. kevaLa dharmane ja dhAraNa kare te zarIranuM AbhUSaNa che ane kevaLa satya ja belavuM te vANInuM AbhUSaNa che. pRthvInuM AbhUSaNa purUSe che. purUSanuM AbhUSaNa atiuttama lakSmI che. lakSamInuM AbhUSaNa dAna che. ane dAnanuM AbhUSaNa supAtra che, temAM sarva dAne mAM annanuM dAna atizaya moTAmAM moTuM gaNAya che. tene mATe kahyuM che ke tIrthakara jevA lakattara purUSo paNa anna dAtAnA hAthanI nIce potAnA hAthane dhAraNa kare che, tethI te dAna satpAtramAM ApavAmAM AvyuM hoya te ghaNuM phaLavALuM thAya che. tene mATe anyadarzanamAM paNa A pramANe kaheluM che. "he rAjan annadAnanA jevuM bIjuM utkRSTa dAna nathI. kAraNa A carAcara saMpUrNa jagat annathI dhAraNa karAeluM che."ItihAsa purANamAM paNa kahevuM che ke-"he, purUSa zreNa-rAjanuM sarva prANIonA prANe annane viSe rahelA che, tethI paMDita purUSoe annadAtA purUSane prANadAtA kahela che" purUSa zreSTa vaivasvata nAme rAjAe sva lekamAMthI cavatA evA te kesaridhvaja rAjAne karUNAthI kALa ke, "he rAjana? kama bhUmimAM jaI je hAre bIjI vAra sarmamAM AvavAnI irachA Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zANuNa vivaraNa. hoya te tuM anna Apaje. anna Apaje. anna Apaje." ema padapurANamAM kaheluM che, tyAM sudhana zreNIe muninI pAse zrAvakanAM bAra tene aMgIkAra, trikALa jinapUjA, ekAMtara upAsa ane atithine dAna ApyA pachI pAraNuM karavuM ItyAdi abhigraha grahaNa karyA, pachI ghera AvIne potAnI bhAryAne pita dharma aMgIkAra karyAnuM jaNAvyuM. evI rIte banne strI purUSane puNya kArya karatAM anukrame keTalAeka kALe aMtarAyakarmanA udayathI pUrvanuM dravya kSINa thaI gayuM ane pote nidhana thaI gaye. A arasAmAM sudhanane tenI bhArthIe preraNA karI ke hArA pitAnA gharathI dravya mAMgI lAvI vepAra kare, paraMtu zreNI lekanI upahAsya ane lajajA vigerenA kAraNethI potAnA sasarAnA ghera javAne IcchatA nathI. paNa hamezAM bhAryAnI preraNAthI uga pAmele sasarAnA ghara tarapha javA nikaLe. mArgamAM sAthavAnuM bhAtuM sAthe lidhuM hatuM. mArgamAM eka upavAsa thaye, bIje divase be hera sudhI vilaMba karI trija pahere eka mahInAnA upavAsI sAdhune sAtha herAvI teNe pArANuM. karyuM, trije divase vaLI upavAsa karyo ane cethA divase sasarAnA ghera AvI pahoM e sasarA vigeree tene satkAra karyo, paraMtu kAMI paNa dravya ApyuM nahIM kAraNake nirdhanatAne laI anAdaratAne lAyaka ane dravya pAchuM maLavAnI AzAnA abhAvathI keIpaNa Adara karatuM nathI. kahyuM che ke - dhanamarjaya kAkustha, dhanamUlamidaMjayat / antaraMnaivapazyAmi, nirdhanasya mRtasya ca // 4 // zabdArtha-he kAsthi, tuM tane upArjana kara. A jAtanuM mULa dravya che. kAraNa kenidhana purUSa ane mRtyu pAmelA purUSamAM huM kAMi paNa taphAvata jete nathI.4. bhAvArtha -"ti, vidyA ane rUpa e traNe paNa guhAnA vivaramAM paDe ane eka dravyane ja vadhAre. kAraNake jenAthI guNe pragaTa thAya che." pachI nirAza thaelo sudhana pAcho vaLe, anukrame pitAnA gAmanI najIka rahelI nadImAM AvI vicAra karavA lAgyuM ke "hArI bhAryAe maheTA manerathathI mane mokalyA hatA paraMtu mane khAlI Avele jANe teNIne heTuM dukha thaze." e mananI aMdara vicAra karI teNe sArA raMganA ane geLa nadInA kAMkarA grahaNa karI lIdhA ane peTaluM bAMdhyuM, te pioTalAne upADI pitAne ghera AvyuM tenI bhAryA paNa gAMsaDInA anusAra A hAra svAmI dravyathI paripUrNa thaIne AvyA che. ema jANI harSa pAmI gAMsaDI gharanI aMdara laI gaI. te zeThanA karelA satpAtrane dAna ApavA pUvaka bhajana karavAnA abhigrahathI saMtuSTa thaelI zAsanadevIe te sarva pASANanA kAMkarAne raste banAvI dIdhA, temAMthI eka ratna laI tenI bhArthIe jana Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAna'za guNuvarNa na. 151 ane vaAdikanI gAThavaNa karI, pachI te ratnathI sudhana zeTha pAche bIjIvAra prakhyAtavepArI thayA. A leAkamAM paNa satpAtranA dAnanuM phaLa joi sudhana zeTha haMmezAM atithione satkAra karavAmAM tatpara thayA. tathA sava viziSTa lAka, sa'mata thaelA-mAnelA, pitAmAtA ane saheAra vigere sAdhu kahevAya che. tevA sAdhuone viSe paNa ceAgyatA pramANe gRhastha satkAra karanAra hAya, kahyuM che ke purUSe ghaNAM guNA prApta karyAM hoya paNa je purUSa samyak prakAre ceAgya AcaraNAne jANatA nathI te purUSa lokamAM zlAghAne prAsa thatA nathI ema jANI cata AcaraNA karI. ucita AcaraNathI zuM thAya che? evI koI zaMkA kare tene mATe kahyuM che ke-- 'manuSyapaNuM sane sAmAnya che. te chatAM keTalAeka purUSo A leAkamAM sIttine pragaTa kare che. tene tame vikalpa zivAya ucita AcaraNAnuM mAhAtmya jANeA." te ucitaSaNuM nava prakAre thAya che, te A pramANe cheH-- taM puNa piya1 mAi sadoyarasuz cAI 4 avacara sayaimg; i guruNa nAyara paratiDiesue pUrisela kAthavvaM // e|| rAjjAnIte ucita AcarA pitA, mAtA, sahAdara-khAMdhava, bhAryA, saM tAna, vajana gurUjana, nagaralAka ane anyadarzanIone viSe dharmAthI purUSa ka ravI joie. prathA bhASA temAM prathama pittA saMbaMdhI ucita AcaraNA kahe che. putra pote ja trinaya pUrvaka pitAnA zarIranI zuzruSA kikanI peThe kare tathA pitAnA vAkayane sukhamAMthI nikaLatAM pahelAM aMgIkAra karI le, tenI vyAkhyA A pramANe che. paga mavA, zarInuM mana karavuM ane temane uThADavA-besADavA vigere karavA rUpa athavA dezakALa nigerene anukULa zarIranA sukhane arthe karavArUpa sAtmyanI carcAnyatAthI bhAjana, zayyA, vastra ane kezara, caMdana, kasturI pramukha zarIranA vilepana nigerene sAda karavArUpa pitAnA zarIranI sevA mananI prItinA utkRSTarUpa vinayathI kare. paraMtu bIjAnA Agrahane lai avajJAthI athavA nAkarAthI pitAnI sevA karave nahIM. A pramANe kAyA sakha`dhI pitAnI ucita AcaraNA jANavI. vacana saMkha"dhI ucita AcaraNA tA pitAnA sukhathI nikaLatA pahelAM arthAt belAtA AdezarUpa vacanane AdarapUrvaka aMgIkAra kare. paraMtu avajJA kare nahIM. have pitAnI mana samathI hacita AcaNDA kahe che. sava. prakAranA prayatnathI sala Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 zrAddhaguNa vivaraNuM. kAryonI aMdara pitAnA cittane anusare tathA buddhinA guNene nirvAha kare ane niyamanA saddabhAvane prakAza kare tathA pitAne puchIne karavA gya kAryonI aMdara pravRtti kare, pitAe niSeddha karelo te kArya karate aTakI jAya. kAryamAM alita thatAM kaThora vacane kahevAmAM Ave te paNa vinayane lepa kare nahIM. vaLI te pitAne dhama saMbaMdhI thaelA manorathane vizeSapaNe paripUrNa kare ItyAdi pitAnuM ucita AcaraNa jema karavAnuM che, temaja mAtAnuM paNa ucita AcaraNa karavuM. tenI vyAkhyA A pramANe che. te pitAne dhama saMbaMdhI eTale devanI pUjA, gurUnI suzraSA, dhamanuM zravaNa, virati tathA Avaka-pratikamaNane aMgIkAra, sAta kSetramAM dravyane vyaya ane tIrthayAtrA vigere dhama saMbaMdhI manerane vizeSapaNe Adara sahita paripUrNa kare. A lokamAM hariNa, mahApadma vigere cakavartInI peThe lokamAM gurU samAna pitAnA mAtA pitAne viSe ucita AcaraNa karavI te uttama saMtAnanuM kartavya che. kAraNa ke atyaMta dukhe karIne jemanA upakArane badale na ApI zakAya tevA mAtA pitAne arihaMtanA dharmamAM sArI rIte joDI devA sivAya temanA upakArane badale ApavAne bIje upAya nathI. tene mATe zrI jinAgamamAM kahevuM che kerivuM supahiyAruM samajaNo phatyAdi A vAkyanuM savistara varNana prathama ame lakhi AvyA chIe tyAMthI jANI levuM. jevI rIte pitA saMbaMdhI ucita AcaraNa batAvyuM che, tevI ja rIte mAtA saMbaMdhI paNa te saghaLuM ucita AcaraNa jANuM levuM. paraMtu pitA karatAM mAtAmAM je vizeSa karavAnuM che te kahe che-pitAthI vizeSa eTaluM che ke, mAtAnI asadaza cittanI anukULatAne vizeSapaNe pragaTa kare arthAta mAtAnI IcchAnusAra vartana kare. kAraNa ke strIonA svabhAvane sulabha evA parAbhavane jananI vahana karI zakatI nathI, e hetuthI mAtAnuM mana keI prakAre khedayukta na thAya tevI rIte varnAna kare. have sahedara saMbaMdhI ucita AcaraNa kahe che. sahedarane viSe ucita AcaraNa A pramANe che. potAnA sAdara-bhAIne pitAnA AtmAne sadaza juve ane sarva kAryomAM jyeSTha baMdhu hoya athavA te kaniSTa baMdhu hoya te paNa bahu mAna kare, judAI darzAve nahIM, yathArtha abhiprAyane jaNAve, sahodarane yathArtha abhiprAya puche, vyavahAramAM pravRtti karAve ane sahedarathI DuM paNa dravya chAnuM rAkhe nahIM. A ucita AcaraNa vinIta soMdara saMbaMdhI che. vaLI kadAcit sahodara kharAba AcaraNavALA ane jAra purUSe vigerenA saMsa thI avinIta paNa thAya, AvA kAraNathI te kAyamAM je karavuM joIe te batAve che-avinIta sahedarane anukuLa vartana kare, tenA mitra pAse ekAMte upAlaMbha apAve ane svajana vargo pAse bIjAnA vyapadezathI zikhAmaNa apAve pite hadayamAM saneharukta hoya te paNa te avinIta sahedaranI upara kupita thaelAnI ke Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAnava'za guNavaNuM na. 153 potAnA AtmAne pragaTa kare ane te jyAre vinayamAgane aMgIkAra kare, tyAre kapaTa rahita sneha pUrvaka tene khAlAve. tenI bhAryAM ane putrAdikane viSe dAna tathA sanmAna karavAmAM samAna vRSTi thAya. bhrAtR saMkha`dhI ucita AcaraNane samApti karI bhAryAM saMbaMdhI ucita AcaraNu kahe che. upara jaNAvyA pramANe bhrAtR saMbaMdhI ucita AcaraNu kahI kAMIka bhAryAM,saMkha'dhI ucita AcaraNu kahuM chuM. sneha sahita vacanathI sanmAna karI teNIne sanmukha kare. tathA te strIne zuSAdikamAM pravRtti karAve, vastra tathA AbharaNu vigerene ceAgyatA pramANe Ape. ane jyAM leAkanI bhIDa hoya evA nATaka jevA vigere sthAneAmAM javAnA niSedha kare. rAtrimAM gharathI mAhAra pharavAnA pracAra aTakAve, kharAma zILavALA ane pAkhaDI lokonA saMsargathI dUra rAkhe, gharanA kAceaumAM joDI de ane potAthI judI pADe nahIM. tenI vyAkhyA A pramANe che, " rAjamArge athavA khIjAne ghera gamanAgamanArdika karavArUpa rAtrinA pracArane aTakAve paraMtu dhama tathA pratikramaNa vigerenI pravRttinA nimitte mAtA, mhena vigere sArA zIlavALI strIonA samUhanI aMdara prApta thaelI hAya tA aTakAva kare nahIM. tathA dAna, svajananA satkAra ane rasAI vigerenA prayAga karavArUpa gharakAimAM strIne avazya joDI de. jo gRhakAyamAM strIne joDavAmAM na Ave te udAsa rahe ane zrI udAsa rahe teA ghara saMbaMdhI kArcInA bagADa thAya che. tathA strInu apamAna thAya tema khelAve nahIM. koI kAryamAM khalAyamAna thAya tA zikSA kare, kupita thaI hAya tA manAve. ane dravyanI hAni ke vRddhi thai hAya te tathA ghara saMbaMdhI gupta vyatikara tenI pAse pragaTa kare nahIM." vaLI sArA kuLamAM utpanna thaelI, pariNata vayavALI, niSkapaTa, dhamamAM tatpara rahenArI ane samAna dhama vALI evI svajananI strIonI sAthe prIti karAve, tenI vyAkhyA A pramANe che. " sArA kuLanI strIonA hInakuLanI strIo sAthe sasa thavA te kharekhara apavAdarUpa vRkSanuM mULa kAraNa che, tethI ucita AcaraNa sevanAra dharmothI purUSe sArA kuLamAM utpanna thaelI, eka gurUe upadeza karelI zuddha sAmAcArImAM Asakta evI samAna dhavAnI ane adhuonI strIonI sAthe peAtAnI bhAryAMnI prIti karAve. vaLI rAgAkrikamAM teNInI upekSA kare nahIM, ane teNInA dhamakAIne viSe peAte sArI rIte sAhya karavAvALA thAya. ityAdika prAye karI purUSanuM bhAryAM saMbadhI ucita AcaraNa jANI levuM. have putra sabadhI ucita AcaraNa batAve che. putra pratye pitAnuM ucita AcaraNa e che ke, bAlyAvasthAmAM putranuM lAlana-pAlana kareM. jyAre jIddhinA guNa pragaTa thAya tyAre putrane anukrame kaLAomAM nipuNa anAve. temaja haMmezAM deva, gurU, dhama, mitra ane svajana varganI sAthe paricaya karAve. ane 20 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrAddhaguNa vivaraNa. uttama purUSanI sAthe maitrIbhAva karAve. A gAthAnI vyAkhyA A pramANe che. " gurUo eTale dharmAcAryo, yathArtha svarUpavALA deva tathA dharmo, priya ane hitepadeza ApanArA mitre, ane pitarAI tathA mAtula vigerenI sAthe putrane paricaya karAve. evI rIte paricaya karAve chate A hamArA deva gurUo vigere che evA prakAranI sArI vAsanAthI vAsita thAya che, tethI putranI sAthe ucita AcaraNa karanAra pitAe deva, gurU, dharma, svajana vigerenI sAthe paricaya karAvavo te ucita che. tathA kula jAti ane vazukathI uttama evA lokenI sAthe putrane mitratA karAve." je kadi uttama purUnI mitratAthI dravyanI prApti na thAya te paNa anAthane parihAra te avazya thAya." vaLI samAna kuLamAM janmelI rUpavatI kanyAnI sAthe pANIgrahaNa karAve, ghara saMbaMdhI kAryabhAramAM niyukta kare ane anukrame gharanuM svAmIpaNuM arpaNa kare. tenI vyAkhyA A pramANe che. "sarakhA vaMzanI, zAstramAM kahyA pramANe egya vayavALI ane suMdara zarIranA avayavavALI kanyAnuM pANigrahaNa karAvavAmAM AvyuM hoya te citamAM rati-prIti thavAno saMbhava che. ane je viparIta guNavALI kanyAnI sAthe saMbaMdha karavAmAM Ave te grahavAsa viDaMbanArUpa thAya che. tethI egya kanyA sAthe pANigrahaNa karAvavuM ucita che. tathA kharIda, vecANa, Avaka ane kharcanA upaga rUpa lakSaNavALA gharanA bejAne upADavAnI yogyatAne jANI tene gharakAryamAM niyukta kare. tema karavAthI haMmezAM te kAryo karavAnI ciMtAthI vyagra cittavALe chevAthI tathA pitAmAM svAtaMtryapaNunA ane unmAda vigerenA abhAvathI te gyatA pramANe kharca vigere kare che. pachI anukrame ahaMkAra vigere doSane tiraskAra karanAra te putrane gRhasvAmitva arpaNa kare. jethI te potAnA samAna manuSyathI parAbhavane pAme nahIM." vaLI tenA pratyakSamAM tenI prazaMsA kare nahIM. duvyasanathI nAza thaelAnI durdazA kahI saMbhaLAve ane Avaka ane kharcamAMthI bAkI rahelA dravyane pote ja tapAsa kare. vyAkhyA-"pUrvabhavamAM karelA sukRta-puNyanA u. dayathI pitAnI samAna guNavALA athavA adhika guNavALA te putranI prazaMsA tenA pratyakSamAM kare nahIM tathA duvyasanathI nAza thaelAnuM nidhanapaNuM tirarakAra ane tADanA vigere durdazAne abhiprAya pUrvaka putrane kahI saMbhaLAve, jethI tevA prakAranA duvyasanamAM pravRtti kare nahIM tathA kharaca ane AvakamAMthI bAkI rahelA dravyane pite ja tapAsa rAkhe; jethI putrane ADA mArge javAne avakAza maLe nahi; tathA putrane rAjAnI sabhA dekhADe ane dezAMtaranI avasthAeAne pragaTa kare. ItyAdi pitAnuM putra pratyenuM ucita AcaraNa jANavuM." have svajana saMbaMdhI ucita AcaraNa kahe che. "svajana saMbaMdhI ucita AcaraNa e che ke, pitAnA gharanI vRddhinAM Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAviza guNu vadhyuM na. 15 kAryomAM haMmezAM svajanAnu avazya sanmAna kare, temaja hAni sabaMdhI kArya mAM puNa temane samIpamAM rAkhe, vyAkhyA--" pitA mAtA ane patnInA pakSamAM utpanna thaelA svajanane putranA janmamahotsava vakhate, tenuM nAma pADatI vakhate, putranA vALa utAravAnI vakhate ane vivAhAdirUpa gharanI vRddhinA kAryoMmAM leAjana, va ane tAMbUlArdika zubha vastuothI satkAra kare. temaja peAtAnA kuTuMbamAM maraNa thayu hAya tevA kAryoMmAM ane uttarakriyA vigere hAnijanaka kAryoMmAM paNa temane sAthe rAkhI kArya kare. tathA peAtAne paNa svajanonA kaSTa tathA mahAtsava vigere kAryomAM. hamezAM temanI samIpamAM rahevuM, temaja nina thai gaelA ane rAgeAthI AkuLakyAkuLa thaelA svajanAnA uddhAra karavA. temanI puMTha pachavADe cADI khAvI nahIM, temanI sAthe zuSka kaleza karavA nahIM, temanA zatruonI sAthe maitrI karavI nahi ane temanA mitrAnI sAthe maitrI karavI. te gharamAM na hoya tyAre temanA gharamAM jAya nahi, dravya sabadhI sasaganA tyAga kare ane gurU, deva tathA dharma sakhadhI kAryomAM temanI sAthe eka cittavALA thavu, " svajana sa'badhI ucita AcaraNu samApta karI dharmAMcA saMbaMdhI ucita AcaraNa kahe che. ' upara jaNAvyA pramANe svajana pratye ucita AcaraNu kahyuM. have dharmAMcAya saMbadhI ucita AcaraNa kahIe chIe. " dharmAcArcIne bhakita ane bahumAna pUrvaka trikALa praNAma kare, temaNe darzAvelI nItithI Avazyaka pramukha kAryoM kare ane temanI pAse zuddha'zraddhAthI dharmopadeza zravaNa kare. temanA Adezane mahumAna Ape, manathI paNa temane avarNavAda citave nahi. temanAM avarNavAda khelanArane aTakAve ane "mezAM temanI stutine pragaTa kare, temanA chidro jIve nahi, temanA sukha du:khamAM mitranI peThe pravRtti kare, ane temanA virodhIonA vighnane sava prakAranA prayatnathI dUra kare. vaLI dharmakAryamAM skhalita thatAM dharmAMcAya preraNA kare te te sa tathaiti hI mAnya kare pramAdathI skhalita thaelA peAtAnA dharmAcArya ne paNa ekAMtamAM preraNA kare. samayane ceAgya temanA bhakitathI sava vinaye pacAra kare. dhamA~cAyanA guNAnurAgane atyaMta niSkapaTapaNe potAnA hRdayamAM dhAraNa kare. te dhaoNMcAya dezAMtaramAM hAya tA paNa temanA bhAvApacArane hamezAM yAda kare. ityArdika dharmAcAya saMbaMdhI ucita AcaraNa jAvuM, " nAgara zabdanI vyutpatti pUrNAMka tenuM ucita AcaraNa kahe che. ,, je nagaramAM pote vasatA hAya teja nagaramAM samAna vRttivALA je purUSA vase che te nagarajanAne nAgara kahe che. A gAthAnI vyAkhyA spaSTa che, kevaLa vyApAra vRAttathI jIvanAra hoya tene sva samAna vRttivALA kahe che. te nAgarikanuM ucita AcaraNa e che ke, " temanA tarapha hamezAM eka cittavALA samAna sukha duHkha Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. AAAAAAAAAAAAAAM vALA ane vyasana tathA mahotsavamAM samAna samAgamavALA thavuM.LyAkhyA-"cittanA. eka sarakhA abhiprAyathI sukha, duHkha, vyasana ane mahotsava vigerene viSe tulya kiyAvALA thavuM. je nAgarike eka sarakhA abhiprAyavALA na hoya te rAjA ane karethI hamezAM parAbhava thavAno saMbhava che. sAmudAyi kAryamAM paNa rAjAnuM darzana ekalA ekalA jaI karavuM nahi. ekAMtamAM mazalata karavArUpa maMtra tene bheda kare nahi ane pazunya (cAIyA) paNuM choDI devuM. vyAkhyA-judI judI mahattA ane prabhutA vigere meLavavAnI abhilASAthI ekalA ekalA jaI rAjAnuM dazana karavuM nahi, tema karavAthI kharekhara bIjAone dveSa ane avizvAsa vigere utpanna thavAno saMbhava che. kAraNa ke ghaNuM svAmivALA samudAya hoya te avazya sIdAya che kahyuM che ke - sarve yatra vinetAraH, sarve pnndditmaaninH| sarve mahattvamiganta, tahandamavasIdati // 6 // zabdArtha--je samudAyamAM saghaLA nAyaka hoya, saghaLA pitAne paMDita mAnanA heya, ane saghaLA mahattAne icchanArA hoya te samudAya sIdAya che. arthAta nAza pAme che. 6 vaLI Apamsa ApasanA gupta vicArone bheda karavuM, cADI khAvI ane keIne rUsavata ApavI vigere kAryo karavAM nahi. vaLI kahyuM che ke, je be pakSamAM takarAra ubhI thaI hoya te pite trAjavAnI samAna madhyastha thavuM. paraMtu rUsavata vigere laI svajananI sApekSAthI nItimArganuM ullaMghana karavuM nahi. vyAkhyA-"dhana dhAnya ane bhUmi vigerenA saMbaMdhamAM be pakSa vacce takarAra ubhI thaI hoya te mane dhyastha thavuM joIe. paraMtu svajana saMbaMdhI rUsavatane upacAra (bhakti) karavA vigerethI nItimArgane tyAga kare nahi. dAna, kara vigere vadhArI baLavAna purUSa durbala purUSane parAbhava kare nahi. ane svalpa aparAdhamAM nyAyanI korTa sudhI laI jaI daMDa karAve nahi. vyAkhyA-"sva95 aparAdha chatAM paNa daMDa apAvavAmAM ane dAna ke bIjA karane vadhAravAmAM paraspara virodha thavAthI samudAyane bhaMga thAya che. arthAt samudAyamAM bhaMgANa paDI jAya che, ane jyAre samudAyamAM phATaphuTa thAya tyAre samudAyane parAbhava ja thAya che. tethI aikayatA jALavavA mATe nAgarike e vicAra purasara dareka kArya karavAmAM pravRtti karavI joIe. jethI bhaviSyamAM pazcAtApa karavAne vakhata Ave nahi. kahyuM che ke - saMhatiH zreyasI puMsAM, svapaketu vizeSataH / * turairapi parijraSTA, na prarohanti tandulAH // 7 // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 eke naviMza guNa varNana. - zabdArtha purUSane aikyatArUpa samudAya che teja kalyANakArI che temAM paNa pitAnA pakSamAM to saMhati-vizeSapaNe zreyaSkara che, jema tvacA (tarA) thI bhaNa thaelA dula (cAkhAo) aMkurita thatA nathI, tevI ja rIte sahati-samudAyathI bhraSTa thaelA purUSe unnatine prApta thatA nathI. 7 ' bhAvArtha-vaLI pitAnA AtmahitanI abhilASA rAkhanAra purUe kAraNika purUSanI sAthe dravya saMbaMdhI vahivaTa kare nahi te havAmInI sAthe dravyane vahivaTa kema thAya? vyAkhyA-pitAnA hitane IcchanAra purUSae lakSamI beyanA, rAjAnA, devanA ane dharmanA adhikArI varganI sAthe tathA temanAthI AjIvikA karanAra anya purUSanI sAthe paNa artha saMbaMdhI-dravya saMbaMdhI vahivaTa kadipaNa karo nahi. kAraNake te purU dravyane grahaNa karatI vakhate kharekhara kRtrima AlApa vigerethI prasannatAne darzAve che. paraMtu jyAre te dravya pAchuM levAno vakhata Ave, tyAre pitAnA AvelA dravyanI ugharANI karAelA te purUSe potAnA tilanA tuSa jeTalA upakArane pragaTa karI te ja vakhate dAkSiNyatAne tyAga kare che. tethI nAgarike e adhikArI varganI sAthe dravya saMbaMdhI vahivaTa karatAM vicAra kare. kAraNa ke tema nI sAthe dravya saMbaMdhI vahivaTa karavAmAM lakSamIne vinAza ane pariNAme temanI sAthe vaira ane virodha thavAne prasaMga AvI paDe che. mATe nAgarike e vicAra karI temanI sAthe vartana karavuM. jethI bhaviSyamAM pazcAtApa karavAne prasaMga Ave nahi. kahyuM che ke - dvijanmanaHkSamAmAtu, SaHprItiH paNa striyH| niyoginazca dAkSiNyamariSTAnAM catuSTayam / 7 zabdArtha-brAhmaNanI sAthe kSamA, mAtAnI sAthe dveSa, vezyAnI sAthe prIti ane adhikArI varganI sAthe dakSiyatA rAkhavI e cAra azubhanAM kAraNa che. 8 - bhAvAtha-vaLI prabhunI sAthe te vizeSapaNe dravya saMbaMdhI levaDadevaDa karavija nahIM. kAraNa ke temanI sattA nIce rahI dravya pAchuM meLavavuM te dUra rahyuM paraMtu pitAnA jAnamAlane paNa nAza thavAne vakhata Ave che tethI nAgarikoe dravya vyavahAramAM vicAra purassara pravartana karavuM joIe. upara jaNAvyA pramANe nAgarika pratyenA ucita AcaraNane samApta karatAM paratIrthika saMbaMdhI ucita AcaraNa kahe che. upara jaNAvyA pramANe prAye karI nAgarikanI paraspara ucita AcaraNanuM zAstrAnusAra varNana karyuM. have paratIthika pratyenuM ucita AcaraNa kAMIka sakSepathI Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 658 * zAhaguNa vivaraNa varNana karuM chuM. temAM prathama paratIthikone nAma mAtrathI oLakhAve che. baddha, vaiSNava ane ziva e darekanA cAra cAra bhede che. ane kapila matAvalaMbI tathA kalamatAvalaMbI (vAmI) nI apekSAe mImAMsakanA be bhede che. have uparokata paratIthio pratyenuM kartavya kahe che. upara jaNAvelA paratIthio potAne ghera bhikSA nimitte prApta thayA hoya te temanuM ucita kArya karavuM. temAM paNa rAjAnA pUjanikenuM te vizeSapaNe ucita AcaraNa karavuM. ahiM kaI zaMkA kare ke asaMyatI evA paratIthionuM ucita AcaraNa zA mATe karavuM joIe? evI zaMkAnA samAdhAnamAM graMthakAra mahArAja kahe che ke yadyapi cittamAM bhakita na hoya, temanAmAM rahelA guNenI aMdara pakSapAta na hoya te paNa pitAne ghera AvelA paratIthionuM ucita AcaraNa karavuM e gRhasthane dharma che. A vyavahAra eka darzanavALAeja anusare che. ame nahIM paraMtu A vyavahAra sava dazanavALAne sammata che e hetuthI kahe che ke ghera AvelA. paratIrthionuM ucita AcaraNa karavuM tathA kaSTamAM paDelAone uddhAra kare ane duHkhI thaelA paratIthionA upara dayA lAvavI e dharma sarva matAvalaMbIone sammata che. vyAkhyA-"purUSanI ane kSiAe ghera AvelA paratIrthione mIThA vacanathI bolAvavA, Asana ApavuM, AmaMtraNa karavuM ane temanuM kArya karI ApavuM. vigerene ucita AcaraNa kahe che. bAkIne artha spaSTa che." have ucita AcaraNanA phaLane pragaTa kare che. pUrve jaNAvelI yutithI pitA ane mAtAnuM ucita AcaraNa karanArA ane prasanna mukhavALA purUSa jainadharmanA adhikArI thAya che. arthAta samakita, dezavirati ane sarva viratirUpa jainadharmane egya thAya che. je purUSe upara jaNAvelA nava prakAranA laikika evA paNa ucita AcaraNa mAtra kAryane viSe tatpara thatA nathI, te purUSa lokottara purUSanI tIkSaNa buddhithI grahaNa karI zakAya, tevA jainadharmane viSe kevI rIte pravINa thAya? tethI sarva guNonI prApti thayA chatAM paNa prathama dharmArthI purUSe avazya ucita AcaraNa karavAmAM nipuNa thavuM joIe. uttama purUSane ucita AcaraNanI pravRtti svAbhAvika hoya che, te dekhADe che. "jema samudra maryAdAne tyAga karatA nathI, parvate potAnA sthAnathI calAyamAna thatA nathI tema uttama purUSo kadipaNa ucita AcaraNanuM ullaMghana karatA nathI." teja vAtane daSTAMtathI daDha kare che. jaganA gurU tIrthakare paNa grahasthAvasthAmAM potAnA mAtA pitAnuM aspRsthAnAdika ucita AcaraNa avazya kare che. vyAkhyA-"jeNe traNa jaga nA lekenI kAMIpaNa paravA nathI tevA jagadagurU tIrthakaree paNa jyAre uparekata rIti e potAnA mAtA pitA vigerenuM ucita AcaraNa AcareluM che, tyAre bIjA sAmAnya purUSae te avazya vizeSepaNe te ucita AcaraNa karavAmAM prayatna karI joIe. jethI vizeSa dharmane meLavavA bhAgyazALI thavAya. kahyuM che ke Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekanavizaguNa varNana, . 159 vidyAHsanti caturdazApi sakatAH khelaMtu tAstAH katAH kAmaM kAmitakAmakAmasuraniH zrIH sevatAM mandiram / dordaekaghyAmbareNa tanutAmekAtapatrAM mahIma nasyAt kIrtipadaM tathApi hi pumAnaucityacaJcUna cet // 5 // | zabdArtha bhale caturdazI vidyAo hoya, tene sarva kalAo kriIDA karatI hoya, atyaMta icchita kAmanAne pUranArI kAmadhenuM heya niraMtara lakSmI maMdirane sevatI heya, ane be bhujA daMDanA ADaMbarathI pRthvIne eka chatra nIce vistArI hAtha tepaNa jo purUSa ucita AcaraNa karavAmAM nipuNa na hoya to te purUSa avazya kI. rtinA Aspadane prApta thatuM nathI. 9 vaLI vakhatasara prApta thaelA abhyAgatanI baradAsa maheTa phaLane mATe thAya che. te upara jema lekamAM zAlivAhanane prabaMdha prakhyAta che. tema graMthakAra mahArAja batAve che. pratiSThAna puramAM sAtavAhana-zAlivAhana nAme rAjA hatA. te eka vakhate azvathI haraNa karAela aTavImAM AvI paDaze. te aTavImAM eka vaDa nIce beThelA divanI sAthe rAjAne maitrI thaI. Aje A rAjA hAre atithi che, ema vicArI dine rAjAne sAthavAnuM bhejana ApI satkAra karyo. anukrame rAtrimAM ghaNI zIta paDatAM bhitre rAjAne potAnA gharanI aMdara vizrAma karAvyuM ane pote gharanI bAhAra sute. rAtrimAM te bhidatra zItanI ati pIDAthI maraNa pAme. te joI tenI bhAryA bhilI hAthamAM kAti grahaNa karI huM tane strIhatyA ApIza ema zAne kahyuM. te avasare rAjAe paNa daza hajAra sonAmahora ApI milIne khuzI karI pachI tenI senA AvI pahoMcI. tenI sAthe rAjA nagaramAM prApta thayA tyAM rAjyanuM pAlana karatAM rAjAne bhidatranuM mRtyu smaraNamAM AvavAthI rAjAne ciMtA thaI ke "dAnanuM phaLa nathI te pachI A lekamAM anartha thavAno saMbhava che." pachI rAjAe paMDitane bolAvIne puchayuM ke tame mane dAnanuM phaLa pratyakSa batAve, nahIMte mAnavayaMtrathI tamAre nAza karavAmAM Avaze. te paMDita rAjAne pratyuttara ApavAne asamartha thaelA ApasaApasamAM vicAra karavA lAgyA. ema vicAra karatAM cha mAsa thaI gayA pachI paMDitamAM mukhya evA vararUci nAmanA paMDite sarasvatIne pratyakSa karI pUchayuM. saMtuSTa thaelI te devIe kahyuM ke A nagaramAM dhanapati nAme eka vepArI che tene ghera eka mAsanI ane putra utpanna thaze, te bALaka janmatAMnI sAthe tane bolAvaze te vakhate Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zrAddhaguNu vivaraNu. hAre rAjAne sAthe lai tyAM javu te khAlaka dAnanu pratyakSa phaLa batAvaze. te pachI eka mahInAnI aMte te zeThane tyAM putra thayA, teNe pragaTa akSaravALI vANIthI vararUcIne melAnyA te rAjAne sAthe laI dhanapatine ghera gayA te bannenI AgaLa Alaka khelyA ke " he mahArAja! tame jaya pAme. je bhinne vanamAM tamane sAthavAnu dAna ApyuM hatuM, te huM chuM ane nava kroDa suvarNanA svAmI dhanapatine huM putra thayA chuM tethI dAnanu phaLa A leAkamAM paNa che. " A vAtane sAMbhaLI rAjA vigere camatkAra pAmyA ane te divasathI rAjA vigere leAkeA dAna ApavAmAM tatpara thayA, ', tathA dIna anAthane du:khI vigerene viSe to cAthI dAna Apavu joie tene mATe kahyuM che keH mAkSaphaLanA dAnane viSe pAtra tathA apAtranI samAlecanA karavAnI che, paraMtu je thA dAna che tenA koi paNa ThekANuM tattvajJAe niSedha karelA nathI. have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM phaLa darzAve che. upara jaNAvyA pramANe atithi vigerenI pratipatti karavAmAM tatpara ane satbuddhi vALA gRhastha peAtAnA AtmAne viSe gRhasthadharmanI ceAgyatAne AropaNa kare che. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viMzatitamaH guNavarNana. ke have mArganusArInA pAMtrIza guNa paikI ogaNIzamA guNanuM vivaraNa samApta karI anukamathI prApta thaela "hamezAM abhiniveza (mi. - zyAgraha) ne tyAga karavArUpa vIzamA guNanA vivaraNa ne prAraMbha kare che. je purUSa Agraharahita hoya tene anabhiniviSTa eTale anAgrahI kahevAmAM Ave che ane nItimAne nahIM prApta thaelA purUSane paNa bIjAthI hAre parAbhava thaze evA pariNAmathI kArya AraMbha kare tene abhiniveza (Agraha) kahevAmAM Ave che. ane te abhiniveza nIca purUSone ja hoya che. kahyuM che ke durAgraha niSphaLa nIti ane guNarahita muzkelI bharelA AraMbhe karAvI nIca kene zrama Ape che. pravAhanI sAme taravAnA vyasanavALA che tevA durAgrahathI ja vRthA parizrama kare che. zaThatAne laIne nIca purUSane paNa keIka vakhatanA abhinivezapaNAne saMbhava che. AthI kahe che ke hamezAM Agraha rahita hoya te purUSa dharmAdhikArI thAya che. ane AgrahavALo purUSa prAye karIne tatvAdikanA vicAranI bahAra hovAthI jamAlI vigerenI peThe potAnA aMgIkAra karelAne ja pratipAdana kare che. karAtuM ane kareluM e bannemAM sarva prakAre pRthaka bhAvaja che tema mAnavAthI abhinivezika nAmanA mithyAtvanI prApti thAya che. kahyuM che ke - jema achathI svaranI prApti thAya che ane sUryanA abhAve aMdhakAra thAya che. tema nRzaMsa eTale AtmAnA guNane ghAta karanAra evA abhiniveza (Agraha) thI mithyAtvanI prApti thAya che ema samajavuM. vaLI jenA mananI aMdara atyaMta vegavALo abhiniveza rUpI viSane vega prasare che tene viSe gurUnA upadezarUpa maMtrane prayukta karyo hoya te paNa saMkramaNa thatuM nathI. jema rAvaNa ane duryodhanane 21 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrAddhaguNa vivaraNa, viSe anukrame vibhISaNa ane bhISmapitAmahanA upadeze saMkramaNa thayA na hatA. kahyuM che ke - AgrahI bata ninISati yuktiM, yatra tatra matirasya niviSTA / pakSapAtarahitasya tu buddhi yatra tatra sukhameti nivezam // 1 // zabdArtha- je AgrahI purUSanI buddhi je padArthamAM AgrahavALI hoya temAM AgrahI purUSa yuktine laI javA icche che ane pakSapAta rahita evA purUSanI mati te jyAM yuti hoya tyAM praveza kare che. have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM phaLa dekhADe che. upara jaNAvyA pramANe je saraLa hRdayavALA purUSe duHkhanA sthAnabhUta abhiniveza (Agraha) ne tyAga kare che te vizALa buddhivALA ane niSkapaTI purUSa gRhasthadhamane egya thAya che. rAja Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S '- kI . ja ekaviMzatitamaH guNavarNana. have mArgonuMsArInA pAMtrIza guNa paikI vIzamAM guNanuM varNana purU & karI kamathI prApta thayela "guNamAM pakSapAta karavArUpa" evImA guNunA vivaraNane prAraMbha kare che. sujanatA, udAratA, dAkSiNyatA vinaya ane prema pUrvaka prathama bolAvavApaNuM vigere tathA potAnA ke paranA upakAranuM kAraNabhUta evA AtmAnA dhamarUpa guNa kahevAya che. te guNane viSe pakSapAta karanAra hoya. pakSapAta e che ke guNene viSe bahumAna, te guNonI prazaMsA ane sahAcya ApavA vigerethI anukULa pravRtti karavI tene pakSapAta kahe che. te guNane pakSapAta karanArA purUSo kharekhara phaLavALA puNyarUpa bIjane siMcana karavAthI A loka ane paralokamAM guNanA samUhanI saMpattine prApta kare che. tyAre rAmacaMdrajI ane lakSamaNajIe ayodhyAthI vanavAsa karavAne mATe prayANa karyuM te vakhate mArgamAM mALavA dezamAM praveza karatAM mALava dezanA adhipati siMhadara rAjAnI sAthe yuddhamAM gurU pAse jinezvara zivAya bIjAne mahAre namaskAra na kare evA abhigrahane grahaNa karanAra ane zuddha samyakatvane dhAraNa karanAra vajakarNa rAjAnA guNane pakSapAta karI rAma lakSmaNe siMhadara rAjAne nigraha karI vajAkaNa rAjAne madada karI, kahyuM che ke nA guNI guNinaM vetti, guNo guNiSu matsarI / guNa ca guNarAgI ca, virataH sarano janaH // 1 // bhAvArtha--je guNa vagarano che, te guNi purUSane jANatA nathI, ane je guNa vAna hoya che, te bIjA guNi purUSa upara adekhAI karanAra hoya che. tethI te guNavAna hoya ane bIjAne guNanI aMdara rAga karanAra saraLa manuSya to kaI viralA ja hoya che. 1 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ^ ^^ ^^ ^^ ^ ^^^ ^ ^^ ^^ ^^ ^ ^ ^^ ^ ^ ^^ ^ & * * * * zrAddhaguNa vivaraNa. bhAvArtha-he bhAI ! tuM pUrNa lamIvALe hoya te paNa guNane viSe anAdara karIza nahi. ghaDe saMpUrNa hoya te paNa guNa (derI) chedAI javAthI kUpanI aMdara nIce paDe che. aMtaraMgamAM guNone dhAraNa karanArA purUSe ja anya purUSanA hadayamAM sthira thAya che (vAsa kare che.) e samagra ane puSponI mALAo daDha karI batAve che. jema puSponI mALAo pitAnI aMdara guNa (derI) ne dhAraNa kare che tethI te bIjAnA hRdaya upara ArUDha thavAne samartha thAya che, temaja je purUSa pitAnA hRdayamAM audAryAdika guNene dhAraNa kare che, te purUSe avazya anya purU nAM hRdayamAM vAsa kare che. prathama saMpUrNa bhUtaLane bhUSita karanArA guNi purUSe te dUra rahe, paraMtu sAMpratakALamAM je purUSone guNonI aMdara anurAga che, tevA purUSa paNa durlabha che. vaLI je dhanuSya saMgrAmamAM zatrunA sainikenI zreNione viSe pRSTa dekhADe che, je dhanuSya saMgrAmamAM ja vakatAne dhAraNa kare che, ane je kaThera dhanuSya saMgrAmamAM kaThina dhvanine pheMke che, te tevA prakAranA doSane bhajanAra dhanuSyanA guNa (paNa) ne grahaNane karate A rAjA pragaTapaNe vikhyAta thaele guNagrAhIonI sImArUpa che. guNanI aMdara pakSapAta karavAmAM na Ave, te vasurAjA vigerenI peThe anartha ja prApta thAya che. have graMthakAra mahArAja ekavIzamA guNanI samApti karatAM phaLa batAve che. je buddhimAna purUSe anya purUnA sadaguNene ullAsa karanArA che, te purUSa sadharmanA bIjarUpa samyakatvane AtmAnI aMdara AropaNa kare che, Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAviMzatitamaH guNavarNana. ve mArgAnusArInA pAMtrIsa guNa paikI ekavIzamA guNunuM vana samApta karI kramathI prApta thaela "adeza ane akALa caryAMnA tyAga karavArUpa" mAvIzamA guNunA vivaraNane prArbha kare che. adeza ane kALa eTale niSeddha karelA deza tathA kALane viSe carcAgamananA tyAga karanAra purUSa gRhasthadhamane cAgya thAya che. niSedha karelA deza tathA kALanuM AcaraNa karanAra purUSa rAjA ane cAra vigerethI avazya upadravane prApta thAya che. niSiddha karela dezeA nIce pramANe cheH-- kArAgRha tathA vadha karavAnA sthAnamAM, jugAra ramavAnA sthAnamAM, parAbhavanA sthAnamAM, bhaMDAranA makAnamAM ane bIjAnA aMteramAM javuM nahIM. kharAma sthAnamAM, zmazAnamAM, zUnya sthAnamAM, cAra rastA jyAM bhegA thatA hAya tevA sthAnamAM, dhAnyanA phrAMtarAM tathA sukAM ghAsathI vyApta thaelA sthAnamAM, ukaraDAnI jagyAmAM ukhara bhUmimAM, bagIcAmAM, nadInA kAMThAmAM, sabhAmAM, cAtarAmAM, rastAmAM ane cAra vezyA tathA naTa vigerenA sthAnamAM buddhimAn purUSa gamana kare nahIM, tathA kumaDAnI, kharAkha mitranI ane rAjAnA dUtanI sAthe goSTI ane niSiddha karela kALamAM gamana di paNa kare nahIM. mArgamAM ekAkI gamana karavuM nahIM ane jyAre sa zayana tyAre ekAkI jAgavuM nahIM. kAraNa rastAmAM ekalA cAlavAthI ana athavA to maraNa thAya che. nItine viSe kahyuM che ke, " vakhata vagaranI carcA, azadezanI sAthe goSThI ane kumitranI sevA kadi paNa karavI nahIM, jIe kamaLanA vanamAM sutelA pakSIne dhanuSyathI chuTA paDelA mALuM mAryuM hatuM. teja vRttAMtane pratipAdana kare cheH-- * kAi vanamAM sarovaranI samIpamAM madararakta nAme ha'sa rahetA hatA. eka vakhate te sthAnamAM eka ghuvaDa pakSI AnyA. huse tene bAlAvye ke, tuM kANu che ? Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 zrA dvaguNa vivaraNa. ane A vanamAM tuM kayAMthI Ave che? ema haMsanA puchavAthI te ghuvaDa pakSIo kahyuM ke, huM tamArA guNonuM zravaNa karI tamArI sAthe mitratA karavA mATe Avyo chuM. te pachI haMsa ane ghuvaDanI Apasa ApasamAM maitrI thaI ane te baMne pakSIo sAthe krIDA kare che. eka vakhate haMsanI AgaLa ghuvaDe kahyuM ke eka vAra tamAre paNa hArA sthAnamAM AvavuM. evI rIte kahIne haMsanI rajA laI ghuvaDa pakSI potAnA sthAna pratye cA gaye. pachI kaIka vakhate haMsa paNa tenA sthAnamAM game tyAM ghaNuM sthAnamAM je paNa ghuvaDa jovAmAM AvyuM nahIM, pachI kaI vRkSanI bakhelamAM peThelA ghuvaDane jo tyAre hase kahyuM ke "he bhadra? tuM bakhelamAMthI bahAra Ava. huM haMsa chuM ane tane maLavA mATe AvyuM chuM." tyAre ghuvaDe kahyuM ke, "he bhAI? divasamAM huM bahAra nikaLavAne samartha nathI tethI tame ahIM rahe. rAtrimAM tamArI sAthe goSThI karIza." anukrame rAtri paDatAM banne pakSIo maLyA ane parapara kuzaLa vArtAo vastI gechI samApta thatAM haMsa tyAMja suI gaye, te vakhate te vanamAM rAtrimAM kaI sAthe paDAva nAMkhIne rahyA che, rAtrinA pAchalA pahore sArthane cAlavAnA vakhatamAM ghuvaDe kharAba svaravALe zabda karyo ane pote nadInA vivaramAM praveza karI gaye ane haMsane te tyAMja sute muko. te pachI te ghuvaDanA zabdane sAMbhaLI krodhayukta thaelA sAthe patie duSTa zakunanI nivRtti karavAne mATe zabdavedhI bANathI haMsane mArI nAMkhe. A kAraNathI ja akALa caryA na karavI ItyAdi kahevAmAM AvyuM che-have graMthakAra mahArAja bAvIzamA guNanI samApti karatAM upadeza Ape che. dhamane athe potAnA AtmAnuM kalyANa IcchanAra ane hamezAM sthiratAne dhAraNa karanAra evA vicAranA jANu purUSe niSiddha karelI dezacaryA ane kALacaryAne avazya tyAga kara joIe, Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayoviMzatitamaHguNavarNana. All : ve mArganusArInA pAMtrIza guNa pikI bAvAzamAM guNanuM va na purU karI kamathI prApta thayela potAnA athavA paranA baLAbaLane jANavArUpa" grevIsamA guNanA vivaraNane [iMgane prAraMbha kare che. pitAnI athavA bIjAnI zakitane eTale dravya, kSetra ane kALa vigere. thI karelA sAmAne jAte ane tevI ja rIte svaparanA asAmarthyane paNa jANute evo purUSa dharmane thAya che. potAnA ane bIjAnA belAbelanuM jJAna thaye chate kharekhara saghaLo AraMbha saphaLa thAya che, nahI te te saghaLo AraMbha niphaLa che. kahyuM che ke -- sthAne zamavatAM zaktyA, vyAyAme vRdhiraGginAm / ayathAvatamAraMno, nidAnaM dayasampadaH // 1 // zabdArtha zakitanI pigyatA pramANe parizrama karavAmAM Ave to upazamavALA prANionI saMpadA vRddhi pAme che ane zakitanuM ullaMghana karI je AraMbha parizrama kare che te saMpattinA vinAzanuM kAraNa che. 1 bhAvArtha--anucita kAyane AraMbha kara, prajAnI sAthe virodha kare, baLavAna purUSanI sAthe spaddha karavI ane strI janane vizvAsa kare e cAre mRtyu nAM dvAra che. sva ane paranA baLAbaLa vigerenA jJAna pUrvaka kAyane AraMbha karavAthI yaza, svArthanI siddhi ane mahimA vigerenI prApti thAya che. lakSaNavatI nagarInA adhipati lakSaNasena rAjAnA maMtrI kumAradevanI peThe kIti vigere thAya che. teja vRttAMtane graMthakAra mahArAja pratipAdana kare che. lakSaNAvatI nagarIne viSe lakSaNasena nAme rAjA rAjya karatA hatA ane tene bIjuM jIvita hoya tenI peThe kumAradeva nAme maMtrI hatA. teja samayamAM Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa, vArANasInAmA nagarIne viSe sATha lAkha ane adhipati jayaMtacaMdra nAme rAjA rAjya karatA hatA ane te rAjAne mahAzamAM, annadAtAomAM ane satyavAdIomAM agrezvara vidhAdhara nAme maMtrI hatuM. eka vakhate jayaMtacaMdra rAjAnI sabhAmAM evI vArtA nIkaLI ke lakSaNAvatI nagarIne kIle muzIbatathI laI zakAya teve che. ane te nagarIne rAjA paNa baLavAnuM che. ema e vAtane dhAraNa karI kAzInA adhIpati jayaMtacake pratijJA karI ke-"amAre ahiMthI caDhAI karI teja kille kabaje le. jo huM te kallAne kabaje na laI zakuM te jeTalA divasa sudhI huM kIllAnI najIkamAM rahuM teTalA lakSa suvaNa daMDamAM grahaNa karIza anyathA huM pAchA pharIza nahIM." evI pratijJA karI jayaMtacaMdra rAjA nIkaLe ane ekadama lakSaNAvatI nagarInI samIpamAM AvyA. A vAtanI khabara paDatAM lakSaNasena rAjA e nagarInA daravAjA baMdha karAvI nagarInI aMdara rahyA. nagarInI aMdara prathamathI dhAnyAdikano saMgraha karelo nahIM hovAthI sava vastuone saMkeca thaI paDaye. pachI nagarInI aMdara ane nagarInI bahAra rahelA lazkaranI vacce yuddha pravaryuM. anukrame yuddha karatAM aDhAra divasa nIkaLI gayA. te avasare lakSaNasena rAjAe kumAradeva vigere maMtrionI AgaLa kahyuM ke, "je ApaNe A zatrune dezanI aMdara praveza karatAM aTakAve nahIM te ghaNuM khoTuM karyuM. hamaNAM killo gherAelo hevAthI nagarInA leke duHkhI thAya che. tethI prAtaHkALe nagarIthI bahAra nIkaLI yuddha karavuM ane tene huM daMDa te ApIzaja nahIM." evI rIte pratijJA karI yuddhanI sAmagrIne karAve che, te ja rAtrine viSe kumAradeva nAmanA maMtrie vicAra karyo ke jayaMtacaMdra rAjA mahAna sainyathI yukata che ane pratijJA pALavAmAM zUravIra che ane hamAre rAjA paNa pratijJA pALavAmAM zuravIra che te paNa tevA prakAranI senAthI yukata nathI. zakitanuM ullaMghana karI AraMbha kare che, te saMpattinA vinAzanuM kAraNa che " tethI hamaNAM je te upAyathI zatrune pAcho pherave. ema vicAra karI rAtrIne viSe gupta vRttithI kumAradeva maMtrI vidyAdhara maMtrInI pAse gaye ane tene namaskAra karI tenA meLAmAM patrikA mukI tenI AgaLa ubhe rahyA. pachI vidyAdhara maMtrIe puchayuM ke tame koNa che? ane zA mATe AvyA che?" teNe kahyuM ke "huM lakSaNasena rAjAne maMtrI kumAradeva chuM ane tamane maLavAne Avyo chuM. mAre tamane kAMIka kahevAnuM che. paraMtu te vacanathI kahevAne asamartha chuM. tethI A patrikA kaheze." pachI vidyA dhara maMtrIe patrikAne hAthamAM laI vAMcI lIdhI temAM A leka jovAmAM AvyuM. napakArasamarthasya, tiSThan kAryAturaH purH| mUrtyA yAmAtimAcaSTe,na tAM kRpaNayA girA // 2 // Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ travizaguNavarNana. 169 zabdArtha-upakAra karavAmAM samartha evA purUSanI AgaLa kArya karAvavAne Atura thaele purUSa ubho rahI je pIDAne kahe che te pIDAne kRpaNa vANIthI kahetA nathI. 2. e zlokanA ane vicAra karI vidyAdhara maMtrIe vicAra karyo ke, A mahAn purUSa mahArI pAse AvyuM che ane jayaMtacaMdra rAjA ahIMthI pAchA phare ema e Icche che temaja daMDa paNa ApavAne IcchatuM nathI. vaLI A bhAra hArA uparaja ArepaNa kare che te kAraNathI A kumAradeva maMtrIne vyasana-kaNarUpa samudramAMthI vistAra karavo joIe. kahyuM che ke -je purUSane Azraya laI sava prANIo nirbhayatAthI suI rahe che, teja purUSa lokane viSe purUSa kahevAya che ane teja purUSa A lekamAM prazaMsAne prApta thAya che. ema vicAra karI te pachI kumAradeva maMtrIne kahyuM ke, tame bhaya rAkhaze nahIM.temaja daMDa paNa Apaze nahIM. prAtaHkALe amArUM sainya-lazkara A sthAnamAM raheze nahIM. tethI tame potAnA sthAna pratye cAlyA jAva. A pramANe kahI tene satkAra karI vidAya karyo pachI kumAradeva maMtrI potAnA sthAna pratye cAlyo gayo. vidyAdhara maMtrIe paNa jayaMtacaMdra pAse jaI kahyuM ke he rAjendra? Aje ApaNe aDhAra divase vyatIta thaI gayA. kumAradeve potAnI jAte AvIne aDhAra lAkha suvarNa daMDanA sthAnamAM ApI gayA che. tethI temane abhaya Ape. A5 prasanna thAya ane Apa pitAnA sthAna pratye padhAre. temane kile leve musIbata bhareluM che. A pramANe zravaNa karI, kAzIpati yaMtacaMdra tatkALa rAtrine viSeja prayANuM karyuM. A vAta sAMbhaLI lakSaNAvatIne rAjA khuzI thaye. teNe potAnA maMtrI kumAradevane puchayuM ke, jayaMtacaMdra kema cAle gaye ? maMtrIe javAba Apyo ke tamane yuddha karavAmAM tatpara thayelA sAMbhaLI bhayabhIta thaelo te pAchA cAlyA gaye. anukrame kAzI adhipati kAzInI najIka prApta thaye te vakhate jayaMtacaMdra maMtrIne Adeza karyo ke lakSaNAvatI nagarInA svAmIe ApeluM daMDa saMbaMdhI suvarNa yAcakane ApI de, jethI mahArA yazanI vRddhi thAya. vidyAdhara maMtrIe rAjAne vijJapti karI ke kumAradeva maMtrIe ekaja ratna ApeluM che tethI tenuM suvarNa ekadama kevI rIte thaI zake? rAjAe kahyuM ke je ema che te te ratna mane batAve. pachI maMtrIe rAjAne patrikAmAM lakhele kaleka batAvyuM ane kumAradeva maMtrInA Agamana vigerene vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. e vRttAMtane jANI jayaMtacaMdra rAjAe kahyuM ke, he maMtrI? vidyAdhara? A patrikA te vakhate mane kema na batAvI? jethI ApaNe tenI upara maheTI kRpA karata. pachI jayaMtacaMdra rAjAe aDhAra lAkha suvarNa yAcaka vargane ApyuM ane aDhAra lAkha suvarNa lakSaNasena rAjAne tathA AhAra lAkha suvarNa kumAradeva maMtrIne mekalI 22 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrAddhaguNa vivaraNa ApyuM; pachI pote kAzImAM gaye. te suvarNa prApta thayela te lakSaNusena rAjAe kahyuM ke, he maMtrI? A suvarNa zenuM AvyuM? kumAradeve kahyuM ke he deva? tamane jayaMtacaMdrarAjAe daMDa tarIke bheTa mokalAvyuM che tethI lakSaNAvatIne svAmI prasanna thaye ane sarva lokene kalyANanI prApti thaI. AthIja sva ane paranA baLAbaLane jANanAra hoya ema kahyuM che. have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM upadezadvArA phaLa batAve che. upara jaNAvyA pramANe bIjAonA ane pitAnA balAbaLane jANanAra buddhimAm purUSa phaLavALA AraMbhanA kAryavALe hovAthI dhamarUpa kamane mATe adhikArI thAya che. 23 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Fche je che . ' caturvizaguNavarNana. HI * * * * : * : * * : * * * * * * * * * * * 1 ve mArgAnusArInA pAMtrIza guNa pikI grevIsamA guNanI samApti karI kamathI prApta thaela "vratamAM rahelA ane jJAnathI vRdhdhAnI pUjA karavArUpa" cAvIzamA guNanA 3 vivaraNane prAraMbha kare che. - tathA anAcArane tyAga kare athavA sArI rIte AcAranuM pAlana karavuM, tene vRtta kahe che. te vRttane viSe rahenArA hoya tene vRttastha kahe che arthAt te vRttamAM rahevAvALA kahevAya che. ane tyAga karavA lAyaka tathA grahaNa karavA lAyaka vastune nizcaya kare tene jJAna kahe che. tevA jJAnathI jeo vRddha-maheTA hoya temane jJAnavRddha kahe che. upara jaNAvyA pramANe vratamAM rahevAvALA evA jJAna vRddhonI pUjA karanAra thavuM joIe, kahyuM che ke - tapaHzrutadhRtidhyAna-vivekayamasaMyyamaiH / ye vRkSAste'tra zasyante, na punaH palitAGkuraiH // 1 // zabdArtha-tapariyA, zAstranI dhAraNA, dhyAna, viveka, pAMca prakAranA anuvrata ke mahAvrata rUpayama ane sattara prakAranA saMyamathI je vRddhA che te A lokamAM vRddha kahevAya che. paraMtu paLIyAnA aMkathI kAMi vRddha kahevAtA nathI. 1 bhAvAtha-vRttastha jJAna vRdhdhanI pUjA karavI eTale temanI paricaryA karavI, hAtha joDavA, Asana ApavuM, ubhA thavuM ane temanI AjJAnuM pAlana karavuM vigere karavArUpa pUjA kahevAya che. kharekhara vRttamAM rahelA jJAnavaMta purUSonI pUjA karavAmAM AvI hoya te kalpavRkSonI peThe sArA upadeza rUpa phaLethI saphaLa che arthAta upadezarUpa phaLa ApanArA thAya che. tene mATe kahyuM che keH-nirdoSa upadeza, hamezAM dhamane dhAraNa karanArAonuM darzana ane egya rIte vinaya e sAdhunI sevAnuM heTuM phaLa che. zrI bhAgavatamAM paNa kahyuM che ke -mahAna purUSonI sevA-upAsti muktinuM dvAra kahevAya che ane strIone saMga karanAra purUSane saMga kare te narakanuM dvAra kahevAya che. je samAna cittavALA, zAMti pAmelA, krodharahita thaelA, sArA hRdayavALA ane sAdhu purUSa che, te mahAna purU kahevAya che. temanI pUjA Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zAhaguNa vivaraNa ane sevA vigere karavAthI sArA phaLanI prApti thAya che. jema AmarAjAne zrImad bappabhaTa AcAryathI pApanI nivRtti, pitAnA jIvanuM saMrakSaNa ane ThekANe ThekANe jayanI prApti vigere thaI hatI. temaja kumArapALa rAjAne paNa temanI sevA karavAthI zuddha dharma vigerenI prApti thaI hatI athavA zrI hemacaMdrAcAryathI kapardI zeThanI peThe uttama phaLa prApta thAya che. A ThekANe teja zeThanuM vRttAMta batAve che. zrI pattana (pATaNa) nagaramAM zrI kumArapALa rAjAnA rAjyanI aMdara kapadI nAme eka nirdhana zrAvaka rahetuM hatuM. te zrAvaka divasamAM pitAnI AjIvikAnA kAryamAM AkuLa vyAkuLa hevAthI rAtrine viSe piSadhazALAmAM AvI pratikramaNa karate ane rAtrimAM tyAM ja suI rahe te saMthArAparaSI bhaNavyA pachI zrI hemacaMdrAcAryanI vizrAmaNu--bhakti karate hate. eka vakhate te kapardInI sImA vagaranI sevA ane bhakitathI zrI hemacaMdrAcAya tenA upara saMtuSTa thayA ane kahyuM ke tyAre nirvAha kevI rIte thAya che? kapardIe kahyuM ke piTaluM laI pherI karavAthI mahAre nirvAha thAya che. te sAMbhaLI dayAthI Adra thaelA gurU mahArAje te kapardI zeThane dAbhavanta ItyAdi bhaktAmara stotranA agIyAra mA kAvyane AmnAya-gurUgama Ape. te zreSThI brahmacaryanuM pAlana, pRthvI upara zayana ane eka vakhata jana vigere karavAmAM tatpara thaI tene trikALa eka ATha vakhata smaraNa kare che evI rIte smaraNa karatAM cha mahInA thavA pachI rAtrine viSe kAmadhenunA rUpathI cakezvarI devIe pragaTa thaI kahyuM ke prAtaHkALe kerA ghaDAe taiyAra karI rAkhavA. tenI aMdara hArUM dudha nAMkhavAthI te ghaDAo suvarNanA thaI jaze. bIje divase soLa maNanA pramANavALA batrIza ghaDAe karAvyA pachI rAtrine viSe te kapardI zreSThIe kAmadhenune dehI eka ghaDe sthApana karyo. prAtaHkALe sarve ghaDAo suvarNathI bharAI gayA. trIje dIvase teNe rAjA vagerene bhejana karavA mATe AmaMtraNa karyuM. prathama sthApita ghaDAmAM rahelA dudhanA paramAtrathI rAjA vigerene bhejana karAvyuM pachI gurUvarya zrImadda hemacaMdrAcAryane bolAvyA ane te ghaDAo batAvyA, te joIne sarvene vismaya thaze. te pachI te kapardI maheTI dvivALo vyavahArI--zeTha thaye. AvI rIte gurUmahArAjanI upAsanA phaLa ApanArI che ItyAdi. athavA jema nAgArjunane zrImad pAdilitAcAryanI sevAthI AkAzamAM gamana karavAne lepa ane zrAvakanA dhama vigerenI prApti thaI hatI. have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM upadezadvArA phaLa batAve che. sArA vRttamAM rahevAvALA jJAnavaMta purUSe je kAraNathI saddabuddhine ApanArA thAya che, e hetuthI temanI pUjAvaDe vivekI purUSa dharmane kaSTa sivAya prApta kare che. - --- Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcaviMzaguNavarNana. S: 555 ve mAnasArInA pAMtrIza guNa pikI cevozamA guNanI samApti karI anukrame prApta thaela La varganuM poSaNa karavA rUpa" pacIzamAM guNanA vivaraNane prAraMbha kare che. })3) vyavahArathI avazya bharaNa piSaNa karavA lAyaka evA mAtA-pitA, bhAryA ane saMtAna vigere piSya kahevAya che. ane temane vega tathA kSema karavAthI (nahI prApta thaelAnI prApti karAvavI tene vega kahe che. ane prApta thaelAnuM rakSaNa karavuM tene kSema kahe che) piSaNa kare te piSaka kahevAya che. tethI gRhasthAe piSya vaganuM piSaNa karanAra thavuM joIe. kahyuM che ke -vRddhAvasthAne pahoMcelA mAtA pitAonuM, uttama AcAravALI bhAryAnuM ane nAnA bALakanuM seMkaDe upAya karIne paNa poSaNa karavuM joIe ema manu munie kahyuM che. vaLI kahyuM che ke -- catvAri te tAta gRhe vasantu, zriyAnnijuSThasya gRhasthadharme / sakhA darilo naginI vyapatyA, jJAtizca vRko vidhanaH kuliinH||1|| zabdArtha -he tAta gRhastha dharmanI aMdara lakSmIthI sevAelA hArA gharane viSe darikI mitra, saMtAna vagaranI bahena, vRddha thaele jJAtine purUSa ane nidhana thaele kulIna purUSa e cAra vAsa karIne rahe? bhAvArtha -je piSya varganuM piSaNa karavAmAM na Ave, te lokAcAranA rahita paNathI kharekhara gRhasthane apayaza thAya che ane zuMbhA tathA mahimAnI hAni thAya che. tathA te piSya vaganuM barAbara yukitathI poSaNa na karyuM hoya, te cerI rUpa anyAya vigeremAM pravRtti karavAthI anarthane ApanArA ane pitAnI IcchA pramANe vartana karanArA thAya che. jema sAgara zreNInA chokarAonI vahuo potAnI icchA pramANe vartanArI thaI hatI, tema thAya tenuM daSTAMta A pramANe che. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ^^^^^^^ ^^^^^^ 174 zrAddhaguNa vivaraNa. caMpApurImAM sAgara nAme eka zeTha hatuM. tene cAra putra ane temanI cAra vahUo hatI. kALe karI sAgara zeThanI bhAryA maraNa pAmI. pote kRpaNa hovAthI tRghaNAthI capala thayelI cittanI vRttivALo sAgara zeTha hamezAM gharamAM ja rahete hate. je gharanuM keIpaNa mANasa tenI dRSTie mane hara bhajana kare, suMdara vastra pahere ke snAna dAna vigere kare te tenI sAthe te ahoniza kacha karate. vadhAre te zuM paNa kaI anAjanI kaNavRtti paNa ApavAne samartha na hatuM. A pramANe karavAthI zeThIyAne saghaLe parivAra herAna thavA lAge. pachI zeThanA putranI cAre vahUo jyAre rAtrimAM zeTha suI jAya tyAre potAnI IcchA pramANe bhejana karavA lAgI, IcchA pramANe krIDA karavA lAgI ane sarva ThekANe bhramaNa karavA lAgI. eka vakhate te cAre vahUone eka ginI maLI. pachI prasanna thaelI te ginIe te vahuene AkAzagAmInI vidyA ApI te pachI pazune bAMdhavAnA sthAnamAM rahelA eka maheTA kASTa upara ArUDha thaI AkAzamAM gamana karyuM ane sava ThekANe kIDA karI pAchalI rAtre AvI te kASTane jyAM tyAM nAMkhI suI gaI. evI rIte hamezAM rAtrine viSe gamanAgamana kare che. eka divase pazune bAMdhavAnI ane dohavAnI phikara karanAra ane kASTanuM jyAM tyAM paDavAnA kAraNane jANavAnI IcchAvALA nokare rAtrimAM gupta gatithI joI lIdhuM ane vahuonuM caritra tenA jANavAmAM AvyuM. pachI teNe vicAra karyo ke AvatI kAle huM tapAsa karIza ke A vahuo kayAM jAya che? tadanaMtara bIjA divasanI sAyaMkALe sava pazuone bAMdhI dehI vigere kArya karI te kASTanA pilAmAM praveza karIne besI rahyo. rAtrine viSe prathamanI peThe te kASTa AkAzamAM cAlyuM ane anukrame suvarNadvIpamAM gayuM. tyAM cAre vahuo lAkaDA uparathI utarIne vanamAM bhramaNa karavA lAgI. te nekara paNa kASTathI bahAra nIkaLI ane jyAM juve che tyAM suvarNane ja juve che, te joI vismaya pAme. vahuonA AvavAnA vakhate keTaluMeka suvarNa grahaNa karI te nakara prathamanI rIti pramANe kASTanA polANamAM praveza karI gaye. eTalAmAM te vahuo AvI ane kASTa yaMtrazaktithI AkAzamAM uDayuM. vahuo kSaNamAtramAM potAnA sthAnamAM AvI kASTane tyAga karI potapotAnI zayyAmAM suI gaI. AvI rIte karatAM keTalAeka kALa vyatIta thae chate te nekara suvarNanA baLathI gharanuM kArya karatuM nathI ane sAgara zeThanI sAmuM bolavA lAgyA. AthI dhUrta zeThIyAe vicAra karyo ke, A sevakane kAMIpaNa prApta thayuM che ema mane zaMkA che. pachI te zeThIyAe eka vakhate ekAMtamAM kamaLa vacanethI evI rIte kahyuM ke jethI te nokare vahuone tamAma vRttAMta piTamAM nahI jayaMthI pragaTa karI dIdho. pachI Aje huM tapAsa karIza tyAre keIne kahevuM nahIM, ema zeThe nokarane jaNAvIne rAtrimAM gupta rIte kANanA pilANamAM rahe. prathamanI rIti pramANe kASTa suvarNadvIpamAM prApta thayuM. pachI zreSThI pilANamAMthI Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcavi zazusuvaNuM na. 175 mAhAra nIkaLyA, tyAM teNe sarva bhUmi suvarNamaya dekhI tathA te leAbhAkuLa zreSThIe te kASTanA pAlANane suvarNathI bharyuM ane pote sa`kAca karI polANamAM rahyA. zeThe keTalu eka suvarNa peAtAnA kheALAmAM grahaNa karyuM. e vahuA kASTa upara bese che ane e vahue vahana kare che evI vyavasthAthI niraMtara vArA pharatI vahana kare che Aje te pAchI AvatI vahuAmAMthI vahana karavAvALI vahune ghaNeA bhAra lAgyA. jevAmAM samudra upara AvI tevAmAM te thAkI gai, pachI paraspara kahevA lAgI ke A kASTanA tyAga karI je jaLa upara tare che tene grahaNa karIe. A vAtane sAM bhaLI kASTanA pAlANamAM rahelA zeTha khalyA ke he vahue ? huM kASTanI aMdara tethI A kASTanA tyAga karaze! nahIM. zeThanA A vacana sAMbhaLI vahue khuzI thaI belI ke Aja ApaNA gharamAMthI pApa nIkaLavA ghA, ema kahI sAgara zeThane sAgaranI aMdara phekI dIdho. pachI vahue pAtAne ghera pAchI AvI ane sukhI thaI. evI rIte pASya vanuM pASaNa karavAmAM na Ave, te gRhasthAne parivAra peAtAnA thatA nathI ane dharmanI ceAgyatA paNa thatI nathI, pASya vastu poSaNa karavAthI gRhasthAnA parivAra sukhI thAya temane sukha thavAthI dharmakA| susAdhya thAya che. pASya varganA pASaNanA vyavahArathI vicAra karI have nizcayathI vicAra kare che. nizcayathI vicAra karIe te deva, gurU ane peAtAnA AtmA e traNa ja pASaNa karavA lAyaka che. kahyuM che keH-- jaganA nAtha tIrthaMkara sadgurU ane peAtAnA AtmA e traNa poSaNa karavAM, bIjAnuM peASaNa karavAthI zuM prayeAjana che ? utkRSTA nizcayathI tA potAnA AtmA ja pASaNa karavA lAyaka che. kAraNa ke tenuM poSaNa karavAmAM na Ave te khIjAnu poSaNa karavu te pASaNa ja nathI. kahyuM che keH-- paralokaviruddhAni kurvANaM dUratastyajet / , AtmAnaM yo na saMdhatte, so'nyasmaisyAtkathaM hitaH // 1 // bhAvA --paraleAka saMbadhI virUddha kAryo karanArane vegaLethI ja tyAga karavA ane je potAnA AtmAne dhAraNa karI zakatA nathI te purUSa khIjAnA hitane mATe kevI rIte thAya ! have graMthakAra mahArAja guNanI samApti karatAM upadezadvArA phaLa batAve che. upara jaNAvyA pramANe nyAyathI vattana karavAmAM tatpara rahenAra je. purUSa pAthyajanAnu poSaNa kare te prazasA karavA lAyaka evI AtmAnI sthitivALA thaI sArA dharUpa kamane ceAgya thAya che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaDviMzaguNavarNana. iha | ve mAganasArInA pAMtrIsa guNa pikI pacIsamA guNane che samApti kare kamathI prApta thayela "lAMbA kALe thanAra ane narNAdikane vicAra karavArUpa" chavAsamAM guNanA vivarapra ma Nane prAraMbha kare che. lAMbA kALe thanAra hovAthI dIgha evA artha ke anarthane jenAra arthAta paryAlerAna karavAnA svabhAvavALe dIrghadarzI kahevAya che. kahyuM che ke - ADhavai dohadaMsI, sayalaM pariNAmasuMdaraM kaLaM / bahutAbhamappakesaM, salAhaNijja bahujaNANaM // 1 // zabdArtha-dIrdhadaza purUSa pariNAme suMdara, ghaNe lAbha ane a5kalezavALuM tathA ghaNu lekene prazaMsA karavA lAyaka evA sava kAryane AraMbha kare che, jemake dhana zreNI. tenI kathA A pramANe che. vasaMtapura nagarane viSe putra, putranI vahu, bhejAI, bahena vigere ghaNA kuTuM. banI saMpattivALe ane maheTI trAddhithI vRddha dhana nAme eka zeTha rahete hate. eka vakhate te nagaranA jitazatru rAjAe dhana zreNInA gharanI najIkamAM eka devanuM maMdira karAvyuM, te maMdiramAM rAjAe niyukta karelA nAcanAra ane nAcanArI vigerenA samUhathI yukta evA gaMdharve prAtaHkALe ane sAyaMkALe gIta tathA nRtya vigere karatA hatA. te sAMbhaLavAnA rasathI parAdhIna hadayavALe dhana zreNIne mahilAdi varga gharanA dhaMdhAne tyAga karI ubhA rahI sAMbhaLe che. prathama te zaramayukta hevAthI apekSA pUrvaka sAMbhaLatA hatA, paraMtu anukrame te maryAdA rahita thaye. temanuM tevA prakAranuM AcaraNa joI, dhana zreSTie vicAra karyo ke A sArUM thatuM nathI. cavatA mayalaNasIlA, siNehaparipUrIyAvi tAveI / dIvayAsihavva mahilA baddhappasarA bhayaMdeza // 2 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laviMzati guNa varNana 177 zabdArtha- "capala, melIne svabhAvavALI ane snehathI paripUrNa bharelI heya te paNa svachaMda vartana karanArI strI dIpazikhAnI peThe tApa ane bhaya ApanArI thAya che. rAjha tethI jyAM sudhI caMdramA jevA hArA nirmaLakuLamAM malinatA prApta na thAya tyAMsudhImAM madhura vacanathI samajAvavA rUpa sAma upAyathIja hArA kuTuMbane aTakAvuM ema vicAra karI dhanazreSTie pitAnA gharanA eka bhAgamAM devamaMdira karAvyuM ane temAM dhanada yakSanI mUrti sthApanA karI. je vakhate te gaMdharvo rAjAnA maMdiramAM gAnAdikane abhyAsa kare che te ja vakhate te zreSTi yakSanI AgaLa mRdaMga, vAMsaLI Adi vAjiMtranA zabdamaya karAvavA lAgyuM. AthI gaMdharva vigerenA gIta nRtyAdikamAM vyAghAta thavA lAgyo. tethI keI kAMI paNa sAMbhaLI zakatA nathI evI rIte udvega pAmelA te gaMdharvo rAjA pAse gayA ane jaNAvyuM ke he deva ! dhanazreSThI amArA kalAbhyAsamAM aTakAva kare che. A pramANe temanI vijJapti thatAM rAjAe dhanazreSTine belAvI kahyuM ke he zeTha! zA mATe teone aDacaNa thAya tema varte che? dhanazreSTie jaNAvyuM ke he deva? zAstramAM A pramANe upadeza karela che ke saMsAra asAra che, vaivana capaLa che, lakSmI nAzavaMta che, priyane samAgama svapna sarakhe che, pApanA pariNAma dusaha che, ame vRddha thayA chIe ane paralokagamana najIka AvyuM che. have dharma karavAno avasara prApta thayA che. tene mATe kahyuM che ke "jaM jaM karei taM taM na sohae juvvaNe aikNt| purisassa mahiliyAe ikaM dhammaM pamuttUNam // 3 // " zabdArtha purUSa ane strInA vina avasthAnuM ullaMghana thayA pachI eka dhama kArya zivAya (avasthAanucita) je kAryo karavAmAM Ave che, te zobhatAM nathI rA A hetuthI he rAjan ? hArI bhujAthI upArjana karela dravyathI meM eka medira baMdhAvyuM che ane te maMdiramAM mArA ISTadevanI pUjA vakhate anaMtaphalane ApanArI nAda pUjA ( saMgIta pUjA) karAvuM chuM. zreSThinAM AvAM vacana sAMbhaLI rAjAe kAMIka hasIne kahyuM ke zeThajI je tame AvA prakAranA vairAgyathI raMgAelA che te tamAre vanavAsa karavo yegya che. gRhasthAzramamAM kevI rIte dharma karI zakAya? te mATe kahyuM che ke-- " puttaniyalAI jami ya AsapisAI vinicchayaM chli| - tattha ya dhaNa? gihavAse sumiNevi na jAu dhmmgunno||4|| Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrAddhaguNa vivaraNa. zabdArtha -" jyAM putrakalatrAni (vAsa che) tyAM AzA rUpa pizAcanI avazya chale che. te tevA gRhRthAvAsamAM he dhanazreSThina svapnamAM paNa kadI dharma thato nathI. 4 A sAMbhaLI dhanazreSTie kahyuM ke he rAjana ? ApanuM kahevuM satya che, paraMtu loka kahe che ke-- " gRhAzrama samo dharmo na bhUto na bhaviSyati / pAlayanti narAH zUrAH klIbAH pASaNDamAzritAH // 5 // " zabdArtha-gRhasthAzrama je ghama thayuM nathI. ane thavAnuM nathI. zarA purUpe tene pALe che. ane kAyara purU pAkhaMDano Azraya le che. pa " pachI rAjAe kahyuM ke, he uttama vaNika? gRhasthAzrama saMbaMdhI dAnAdika dharma gurUonA upadezathI jANavAmAM Ave che tethI te (vAnaprastha) AzramanI tame avagaNanA na kare" dhana zreSTie kahyuM ke he rAjan ? lokavAya te A pramANe che-"je brAhmaNa kahe te karavuM je kare te na karavuM." ItyAdi pratyuttara ApavAmAM tatpara evA zreSThine rAjAe kahyuM ke-"he vizeSajJa? AvI rIte vacananA vistAra karavAthI zuM phaLa che? A bAbatamAM je paramArtha hoya te nivedana kare" te pachI hAtha joDI dhanazreSTie vijJapti karI ke he prajAvatsala! ame tamArI chatra chAyAmAM vasIe chIe, hArUM kuLa nirmaLa che, kuLane kalaMka na Ave tevI vRttithI ATalo vakhata nirgamA che, hArA gharamAM strIo ghaNuM che-- " cavalAiM iMdiyAiM viyAra bahulaM ca juvvaNaM deva ! / taja ja vAmI vive ra vALA dda" " zabdArtha--"he rAjana ikiye capala che, vana ghaNu vikAravALuM che, kAmadeva svataMtra gati karanAra che. prANIono aviveka skuri rahyuM che. dA tethI he mahArAja ! A gaMdhanA gIta, vineda ane hAzyAdika aghaTita ceSTAo vigerene jevAthI hAre parivAra svachaMda thaI vinAza na pAme, e hetuthI devamaMdira karAvavA rUpa anAgata ( svachaMda thatA pahelAM) upAya jenyo che. kahyuM che ke-ghara saLage tyAre kuvo khodave, saMgrAma jAge tyAre ghaDAne zikSaNa ApavuM ane nadImAM pura Ave tyAre pALa bAMdhavI jema sahelAIthI thatuM nathI, tema parivArano nAza thayA pachI sudhAre sahelAIthI thaI zakato nathI. te pachI rAjAe sabhA samakSa dhanazreSThine kahyuM ke he zreSTi mukhya! tamArI buddhinI nipuNatA zreSTha che, Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Savizita guNa varNana. 179 sadgupAyanA prakAza prazaMsanIya che, ane dIrghadazI paNuM bhaviSyamAM unnati karanArU che. ityAdi prazaMsA pUrvaka rAjAe zreSThine matripada upara sthApana karyo. anukrame eja guNa vaDe jainadharma pAmI sukhI thayA. have graMthakAra prastuta guNanI samApti karatAM upadeza dvArA phaLa batAve che-- sarvakAryeSu yo dIrghadarzI syAddhanavannaraH / sa yogyo bhAgyataH zuddhadharmakarmaNi jAyate // 7 // zabdA:--je purUSa dhana zreSThinI peTha sava kAyAmAM dIdI heAya te purUSa bhAgyathI nirdoSa dha kAya mAM cAgya thAya che jJA // ti viratitamo gujaH || Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptaviMzaguNavivaraNa. SlAzana kan BEAR A F_LISH I UPER trbidi=BE ve mArganusArInA patriza guNa paikI chavIsamA guNanuM vivaraNa purUM karI kramathI prApta thaela "vizeSa jANavA rUpa" satAvImAM guNane prAraMbha kare che. vipajJa-eTale vastu tathA avastunA, kArya ane akAryanA, pitAnA athavA paranA vizeSane arthAta AMtarane je jANe che, eTale nizcaya karI zake che te vizeSajJa kahevAya che. je purUSa vizeSajJa nathI te purUSa kharekhara pazuthI vadhI ja nathI. athavA to bIjI rIte potAnA AtmAneja guNa doSathI upara caDhavA rUpa vizeSane je jANe tene vizeSajJa kahevAya che. tene mATe kahyuM che. ke- "pratyahaM pratyavekSeta narazcaritamAtmanaH kintu me pazubhistulyaM kintu stpurussairiti||1||" zabdArtha --purUSa pitAnuM kartavya hamezA joyA kare ke zuM mahAkuM caritra pazunA jevuM che ke purUSanA jevuM che? to vaLI kahyuM che ke" jo navi diNe diNe saMkalei ke ajja ajjiA mi guNA aguNesu ya na hu khalio kaha so a karijja appahiyaM // 2 // " / zabdArtha_Aje keTalA guNa upArjana karyA evI saMkaLanA je purUSa hamezAM karato nathI. ane avaguNa meLavavAmAM ughukata hoya che, te purUSa potAnuM Atmahita kevI rIte karI zake? . 2" vaLI kahyuM che ke " vatthUNaM guNadose lakkhei apakkhavAyabhAveNa / pAeNa visesannU uttama dhammAriho teNa // 3 // " Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samavizita guNu varNana 181 zabdA :- pakSapAta zivAya vastunA gugnu ASAne je ALakhe che, te prAye karI vizeSajJa kahevAya che. ane tethI te uttama dharmane vaizya thAya che. // te viSe khAinA pANIne sugaMdhIvALu karanAra subuddhi matrinu dRSTAMta che te A pramANe-- caMpAnagarImAM jitazatrunAme rAjA che. tene sArI rIte jinamatanA jANu subuddhi nAme maMtri che. eka vakhata rAjAe rasayukta suMdara rasAi karAvI ghaNA sAmatA ane maMtrinI sAthe rAjAe leAjana karyuM. A rasamAM Asakta thayelA rAjA ane sAmata vigeree paNa ahA ? rasa ahA ? gaMdha ItyAdi kheAlI rasAinI prazaMsA karavA lAgyA, paraMtu subuddhi matritA mona rahyA; tethI rAjAe puchyuM kehema'trin ! tame kema prazaMsA karatA nathI ? maMtrie javAba ApyA ke huM rAjana ! padArthonA svarUpanuM mane jJAna hovAthI manojJa ane amaneAjJa padAthAmAM mane vismaya thatA nathI. kemake sugaMdhIvALA pudagalA durga dhayukta ane rasayukta pudagalA paNa rasa vinAnAM thai jAya che. tethI nidyA ke prazaMsA karavI cuta nathI te paNa rAjAe A vAtanI zraddhA karI nahIM. keAi dvivase rAjapATikAmAM jatAM mArgomAM ghaNA nirjIva kalevarAthI durgaMdhavALuM, kharAma varNavALu, malIna ane sUryanA tApathI ukaLelu khAinu pANI joi rAjAe vastrathI nAzikA DhAMkI bAhyA ke aheA ? A jaLa kevuM durgaMdhayukta ane mibhatsa che ? subuddhie kahyuM ke he rAjana ? tame A jaLanI niMdA na karo. kAraNa ke kharAba padArtho zreSTa padApaNe ane zreSTa padArtho kharAba padArtha paNe pariName che. tethI mahAn purUSane jugupsA karavI cAgya nathI. paraMtu rAjAe e vAta mAnya karI nahI. pachI matrie rAjAne pratiAdha karavA mATe gupta rIte peAtAnA pramANIka purUSA pAse vastrathI gaLelu te khAInuM pANI magAvyuM ane peAtAnA gharamAM lAvI, keArA ghaDAonI aMdara nAkhyuM ane tene katakaphaLanA cUrNa vigerethI ni`La banAvyuM. vaLI tene khIjIvAra gaLIne navA ghaDAnI aMdara nAkhyuM. evI rIte ekavIsa dIvase te jaLa nirmaLa, svAdiSTa, zItaLa ane jaLa ratna jevuM thai gayuM. pachI te jaLane suga MdhI dravyeAthI vAsita karI rAjAnA rasAiyAone Apyu. bhAjana vakhate teoe rAjA pAse mUkyuM. te jaLanA leAkAttara rasa ane svAdiSTatA vigere guNAne prApta karI khuzI thayeleA rAjA rasAIyAene kahe che ke A jaLa kyAMthI prApta thayuM ? teoe javAba ApyA ke amane matrie Apyu che. rAjAe maMtrine puchyu. maMtrie kahyuM ke he rAjan ? jo tame mane abhayadAna ApeA, teA huM A pANInI utpatti jaNAvuM. rAjA taraphathI abhayadAna maLatAM matrie tenA yathArtha vRttAMta kahI saMbhaLAvyA, paNa rAjA zraddhA karatA nathI. tethI ma Mtrie pUrvokta vidhie khAinu jaLa magAvI tevIja rIte te jaLane jaLa ratna jevu karI batAvyuM. te joI vismaya thaelA rAjAe maMtrine puchyu tame A kevI rIte jANyu' ? matrie javAba ApyA ke " pudagalAnA pariNAma "" Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zrAddhaguNa vivaraNa. thayA kare che ItyAdi gurUnA vacanathI, te pachI rAjA paNa saMpUrNa padArthonA aMtaranI abhilASA karato gurUnI sevAmAM tatpara e zrAvaka thaye. anukrame te baMnne dIkSA grahaNa karI mekSe gayA. kahyuM che ke, subuddhinA vacanathI pANInA draSTAMta vaDe jitazatru rAjA pratibedha pAmya ane agIyAra aMgane dhAraNa karanArA te banne zramaNa siMha siddha thayA. athavA AtmAnA gamana ane AgamanAdikane jANavArUpa lakSaNane vizeSa kahe che. kahyuM che ke" ihopapattirmama kena karmaNA, kutaH prayAtavyamitA bhvaaditi| vicAraNA yasya na jAyate hRdi,kathaMsa dharmapravaNo bhaviSyati // 4 // zabdArtha kyA karmanA udayathI AThekANe hArI utpatti thaI che ane A bhavathI mahAre kayAM javAnuM che? evI samAlocanA je purUSanA aMta:karaNamAM thatI nathI te dharmamAM tatpara kevI rIte thai zake ? athavA te samayane ucita je aMgIkAra karavArUpa hoya, tene vizeSa kahe che. jema ke je kALe je padArtha tyAga karavAne athavA grahaNa karavAne lAyaka hoya, te padArthanuM nipuNa vRttithI vicAra karI grahaNa karavuM joIe. A kartavya nipuNanuM lakSaNa hovAthI ane sarva prakAranI lakSmI prApta karAvavAmAM hetu hovAthIja lekamAM kahevAya " yaH kAkaNImapyapathaprapannAmanveSate nisskshstrtulyaam| kAlena koTiSvapi muktahastastasyAnubandhaM na jahAti lkssmiiH||5|| zabdA-kharAba mAgamAM prApta thaelI eka koDIne paNa je purUSa hajAra sonAmahora gaNu gaSanA kare che, paraMtu avasara Ave kedrivya kharacavAmAM paNa hAtha khulluM muka che, tevA purUSanA saMbaMdhane lakSmI tyAga karatA nathI. pA A ThekANe vahunI jarA saMbaMdhI pIDAne dUra karanAra motI ane pravALAnA cUrNane reTala karanAra zreSTinuM draSTAMta che te bIjA graMthathI jANI levuM. athavA sarva ThekANe A loka ane paraloka saMbaMdhI hitane anusaranAra evA vyApAra tathA dharma vigerenA vidhAnamAM vidyamAna phaLanA udezane je nirdoSa e uttarettara nizcaya tene vizeSa kahe che. ane tene je jANe te vizeSajJa kahevAya che. evA prakAranA guNayukta purUSanI dareka kriyAo phaLazUnya thatI nathI. jema sAgaradatta nAmanA zreSTinI vizeSajJapaNAne lIdhe sarva kriyAo phaLavatI thaI, te draSTAMta nIce mujaba che-- Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savizati guNa varNana. 183 tAmraliptI nAmanI nagarImAM sAgaradatta nAmane tamAma viSayamAM uMDe utarI vizeSa nizcaya karanAre eka vaNika vasato hate. te jAtismaraNa jJAnane lIdhe strImAM virakta hovAthI paraNavA Icchato na hato. ane te pUrvajanmamAM brAhmaNa hate. purUSAMtaramAM Asakta thaelI tenI strInA jhera devAthI mUchita thaelAne A marI gaye che, ema dhArI te kulaTAe bahAra pheMkI dIdhe, paraMtu keI govAlaNae rahema lAvI tene jIvADaze. tyArabAda te brAhmaNa vairAgyathI prerAI tApasa thaI maraNa pAmyo ane te ahIM sAgaradattapaNe utpanna thayA. te vAlaNa paNa laukika dharma eTale duniyAmAM prasiddha sthUla dharmanA niyamamAM anurAga dharAvatI kALakrame maraNa pAmI, tAmraliptI nagarImAM vyApArInI putrI rUpe utpanna thaI. eka vakhata mArgamAM tene joI sAgaradattanI draSTine kAMIka AnaMda thaye. tenA mAtApitAe tenA A abhiprAyane samajI laI sAgaradattane teNInI sAthe paraNAvyuM. paraMtu sAgaradattanA aMtaHkaraNamAM harSane sthAna maLyuM nahIM. te vyavahArInI putrIe buddhinA baLathI kalpI lIdhuM ke A mahAre svAmI kharekhara jAtismaraNa jJAna dharAve che ane te pUrvajanmamAM kaI strIthI kadarthanA pAmelo che, evo ardha nizcaya thayA bAda te vicakSaNAe eka vakhata A gAthA lakhI mekalAvI-- dahassa pAyaseNaM juttaM dahiyaMpi kimiha prihriuN| tucchodayasaMbhaviNo nahu duddhe pUyarA huMti // 6 // zabdArtha -dudhathI dAjhelA manuSyane dahIMne tyAga kare zuM yogya che? thaDA jalamAM thanArA pirAo zuM dudhamAM hoI zake? dA tAtparya ke eka strI kulaTA anubhavavAmAM AvI. tethI zuM saghaLI tevIja che ema saMbhava thAya ? nahIM ja uparanI gAthAne bhAvArtha dhAraNa karI sAgaradatte paNa eka leka uttararUpe lakhI mekalyo kupAtre ramate nArI girau varSati vAridaH / nIcamAzrayate lakSmIH prAjJaH prAyeNa nirddhanaH // 7 // zabdArtha-strI nIranI sAthe ramaNa kare che. varSAdi (jarUrIAta zivAyanA) parvata upara vadhe che ane ghaNe bhAge paMDita purUSa nidhana hoya che hA teNIe pharIthI eka gAthA lakhI mokalAvI ke - pAyayadoso kattha va na hoi na hu ettieNa tccaao| aNurataMpi hu saMjjhaM kiM divasayaro na bhAsei // 8 // Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhagurNa vivaraNa. A zabdArtha -svAbhAvika cheSa kayAM nathI hota? mATe eTalA mAtrathI parityAga kare ghaTatuM nathI. anurAgavALI saMdhyAne paNa zuM sUrya prakAzita nathI karate pADA A pramANe tarka vitarka karatAM sAgaradattanA cittamAM AnaMda thaye. A arasAmAM sAgaradattane zvasuravarga pATalIputra nagaramAM gayo. sAgaradatta paNa vahANadvArA vyApAra karavA lAge. vyApAra karatAM sAta vakhata vahANa bhAgyAM ane saghaLuM dhana cAlyuM gayuM. e vakhate kUvAmAMthI pANu kADhanAra purUSane sAta vakhata niSphaLatA maLavA chatAM AThamI vakhate pANI nIkaLeluM joi zukanagraMthI bAMdhI siMhaladvIpa pratye prayANa karyuM. mArgamAM prabala vAyarAe tenuM vahANa siMhaladvIpane badale ratnadvIpamAM prApta karyuM. A vakhate tene sAra vinAnA karIyANAno tyAga karI vahANane ratnothI bharI lIdhuM. ane tyAMthI pAcho pharyo, paraMtu rastAmAM khalAsIoe ratnonA lobhathI tene samudramAM pheMkI dIdhe. prathama bhAMgelA vahANanuM pATIyuM maLavAthI samudrane utarI anukrame pATalIputramAM pahoMcI zvasuravargane maLe. ane vahANa ratnadvIpamAM prApta thayuM tyAMthI mAMDI sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. rAjAnI AgaLa paNa sAgaradatte A hakIkata prathamathI ja jaNAvI dIdhI. bhAgyayoge te khalAsIo paNa pATalIputramAM AvI pahoMcyA. rAjAnI AgaLa ratnanA bheda saMkhyA ane svAmI vigereno prazna thatAM temanuM saghaLuM pigaLa khulluM thayuM. rAjAe te ratna sAgaradattane apAvyAM. pachI sAgaradatta keTalAeka kALe tAmraliptImAM prApta thaye. tyAM teNe vicAra karyo ke upArjana kareluM dravya ke sArA sthAnamAM na kharacAya, te te kaleza ane durgati vigere phaLaneja ApanAra thAya che. tene mATe kahyuM che ke -- lakSmIH sarpati nIcamarNavapayaH saGgAdivAmbhojinI ___ saMsargAdiva kaNTakAkulapadA na kvApi dhatte padam / caitanyaM viSasaMnidheriva nRNAmujjAsayatyaJjasA dharmasthAnaniyojanena guNibhiryAcaM tadasyAH phalam // 9 // zabdArtha-samudrajaLanA saMgathI ja jANe lakSmIne nIca pAse javAnI Teva paDI na hoya ? kamalinInA saMsargathI pagamAM lAgelA kAMTAthI utpanna thatI vyathAne laine ja jANe sarvatra asthira na hoya? halAhala viSanI pAse rahevAthI ja jANe manabenI samaja zakitane lakSmI nAza pamADatI na hoya teTalA mATe vivekI purUSoe dharmasthAnamAM upayoga karI lakSmIne saphaLa karavI joIe lA tyArabAda moTA dAnanI zarUAta karI kyA devane sthApana karavA ityAdi viSayamAM judA judA matavALAone puchyuM paNa koI sthaLe eka mata thaze nahIM. teTalAmAM kaI pramANika mANase jaNAvyuM ke he bhadra? devatAo bhAvathI vaza karI Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ^ ^ ^ 1 1 saptaviMzatiguNa vana. * 185 zakAya che. mATe tenA ciMtana karavArUpa samAdhimAM tatpara thA. eTale ratnAdhiSThAtrI devatA pateja nizcaya kaheze. A vAta sAMbhaLI sAgaradatta paNa traNa upavAsa karI dhyAnArUDha thayo. tenA draDha nizcayathI kheMcAyelI zAsanadevIe jinapratimA sthApana karavA mATe kahyuM. harSa pUrvaka sAgaradatte tenI mAMgaNI karI. devIe bhagavAna pAzvanAtha svAminI suvarNamaya pratimA arpaNa karI. kALakrame munino tyAga maLatAM teNe prazna karyo ke A pratimA konI che? muni taraphathI javAba maLyo ke vitarAganI pratimA che. sAgaradatte pharI pUchayuM ke te kyAM che? munioe jaNAvyuM ke te jDavardhana dezamAM che. A vAta sAMbhaLI sAgaradatta tyAM gayA. te vakhate kevaLajJAnanA prakAzathI sAkSAt sUrya rUpa zrI pArzvanAtha svAmIne samavasaraNumAM beThelA joI teNe dravya ane bhAvathI praNAma karyA. pachI teNe devanA svarUpanI pRcchA karI. te avasare nAma, sthApanA, dravya ane bhAva e cAra nikSepa dvArA bhagavAn je je prakAre devanuM svarUpa kahI batAve che, te te prakAre vizeSapaNe nizcayamAM parAyaNa ' thaI teNe vitarAgane devapaNe jANyA, ane tatvavRttithI vItarAgamAM rUci pragaTa thaI. loguttarA khu ee, bhAvA loguttarANa sattANa / paDibhAsate sammaM, ibbhANa va jaccarayaNaguNe // 10 // zabdArtha -jema jAtivALA ratnanA guNanI parikSA jhaverI sivAya bIjAne hetI nathI, tema je je asAdhAraNa guNa lakattara padArtho hoya che tenuM lakattara prANuone samyaka prakAre bhAna thAya che. tyArabAda teNe ratnothI maMdira karAvyuM ane temAM pAzvanAthasvAminI pratimA sthApanA karI. hamezAM traNa vakhata pUjA karatAM tene karmarAzI nAza pAmyo. e pramANe dareka vastunI khAtrI karavA rUpa mAtra eka vizeSajJa guNathI chevaTe cAritra grahaNa karI vizeSa kriyAmAM tatpara thaI anukrame kevaLajJAna pAmI kSe gaye. have graMthakAra guNanI samApti karatAM upadeza dvArA phaLa batAve che-- evavidhAn vizeSAn yo vijJAyAtra pravartate / sa dharma yogyatAmAtmanyAropayati sattamaH // 11 // zabdArtha -upara jaNAvelA vize jANI je purUSa temAM ahIM pravRtti kare che; te janaziramaNa pitAnA AtmAmAM dhamanI yogyatAne ArepaNa kare che.11 | ri ravirattitama pura 24 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha aSTaviMzatiguNa varNana. - - R * mi9. ve satAvIzamAM guNanuM varNana samApta karI kamathI prAsatha ela "kRtajJa" guNanA vivaraNane prAraMbha kare che. * * * Ad rajJA -temaja kareluM eTale bIjAe karelA upakArane je jANe paraMtu eALave nahI te kRtajJa kahevAya che. e pramANe vartana karanArane kharekhara kalyANane lAbha thAya che. kemake kRtajJa purUSa upakAra karanAranuM bahumAna kare che. tene mATe kahyuM che kelbbhi na sahassesu vi uvayArakarovi iha naro tAva / jo mannai uvayariyaM so lakkhe suMpi dullakkho // 1 // uttamaahamaviyAre vImaMsaha kiM muhA buhA tubbhe / ahamo na kayagghAo kayannuNo uttamo nanno // 2 // zabdArtha -A lekamAM prathama hajAra manuSyane viSe paNa upakAra karanAra maLI Ave durghaTa che, paraMtu potAnA upara thayelA upakArane mAnanAra te lAkhamAM paNa maLavo muzkela che. 1. he paMDita tame uttama ane adhamanA vicAra karavA gyA mATe tarkavitarka kare che ? kAraNa ke kRtadhra karatAM bIje kaI adhama nathI ane katAthI bIje kai uttama nathI. . 2 je karelA upakArane eLave che, te kharekhara kutarAnI barobarI karI zakto nathI te badala kahyuM che keashnmaatrkRtjnytyaa gurorna pizuno'pi zuno labhate tulaam| apibahUpakRte sakhitAkhale na khalu khelati sve latikA ythaa||3|| zabdArtha -upakArInA upakArane bhUlI janAra manuSya phakta bhejananA upakArane nahIM bhulanAra kutarAnI paNa barobarI karI zakatuM nathI. vaLI jema AkA Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTaviMzatiguNa varNana. 187 zamAM velaDI phelAtI nathI, tema ghaNe upakAra karyA chatAM paNa khela purUSamAM mitratA TakI zakatI nathI. 3 ahIM tAtparya e che ke, kRtane ghaNA prakAranI ApattimAMthI bacAvyo hoya, paisAnI madada karI hoya A loka ane paralokanA hita mATe hitazikSA ApI hoya, e sivAya ghaNe upakAra karyo hoya, chatAM upakAra karanArane badale vALa te dUra rahyo paNa tenAM chidro joI tenA upara Apatti lAvavAmAM paNa cukti nathI. kUtare te eka vakhata jenuM anna khAya che tenA gharanI cAkI bhare che, keI ajANyA mANasane gharamAM dAkhala thavA detA nathI, cerethI paNa bacAva kare che tethI ja graMthakAre kRtadhvane kUtarAnI barobarI karavAne lAyaka paNa gaNyA nathI ane te vAstavIka che. A lokamAM upakArane oLavanAra, upakArane jANanAra, upakArane badale vALanAra ane kAraNu zivAya upakAra karanAra ema cAra prakAranA purUSo hoya che. te mATe kahyuM che ke-- akRtajJA asaMkhyAtAH saMkhyAtAH kRtavedinaH / toparivAra sattAvAra hitra no paripaH chA nahi me parvatA bhArA na me bhArAzca sAgarAH / kRtaghnAzca mahAbhArA bhArA vizvAsaghAtakAH // 5 // ihoSarakSetra zarIra zailatulAM kRtaghnAH kalayanti zazvat / sukSetranetrAdbhutazuktidhenusamAH kRtajJAH prathitAH pRthivyAm // 6 // zabdArtha -kRta gaNatrI vinAnA, kRta gaNatrImAM AvI zake teTalA, upakArane badale vALanArA thaDA ane pitAnI meLe upakAra karanArA be traNa hoya che. ja pRthivI kahe che ke, mane parvato ke samudrano bojo nathI, paraMtu kRtane ane vizvAsaghAtake moTA bajArUpa che. je 5 A dunIyAmAM kRtane hamezAM ukharakSetra, zarIra ane parvatanI barAbarImAM mukAya che ane kRtajJa zreSakSetra, cakSu, AzcaryakArI chIpa ane tatkALa prasUta gAya jevA dunIyAmAM prasiddha che. 6 Alekane tAtparya e che ke, jema pANI pavana tApa vigere anukuLa sAmagrIne jega maLyA chatAM umarabhUmimAM vAveluM uttama bIja niSphaLa jAya che ane khetI karavA rUpa kaSTa zivAya kAMI prApta thatuM nathI, tema kRtana purUSane saMpurNa sAmagrI maLyAM chatAM hita buddhithI tenAmAM ApaNe karelA tattvAdi vicAre niSphaLa thAya che. vaLI jema zarIranuM niraMtara nAnA prakAranI vastuothI game teTaluM Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrAddhaguNa vivaraNa poSaNa karavAmAM AvyuM hoya te paNa Akhare piSaNa karanArane dago dIdhA vagara rahetuM nathI. tema kRtadhdha purUSanuM paramArtha vRttithI AjIvikA vigere purI pADI game teTaluM poSaNa karavAmAM AvyuM hoya, to paNa tenA upara upakAra karanArane upakArano badale Apa te dUra raho, paraMtu avasara Ave te duSTa mANasa dago dIdhA vinA rahete nathI. vaLI jema parvata patthara, kAMTA, vikaTa jhADI, viSama mArga ane vyAdhrAdi kura prANuonuM sthAna hovAne lIdhe hamezAM bhaya ApanAra hoya che, tema kRtaghna purUSa upakAra karanArane tamee amuka kArya rAjavirUddha karyuM che tene huM bahAra lAvIza vigere khoTI dhamakI ApI hamezAM bhaya ApavAmAM bAkI rAkhatA nathI. AthI viparIta svabhAvavALa kRtajJa purUSa to kaI vakhata paNa upakAra karanAranA upakArane bhulatA nathI ane game tevI Apatti AvI paDe te paNa sArA kSetra vigerenI peThe uttarottara uttama phaLane ja ApanAre thAya che. jenI upakAra karavAmAM hamezAM buddhi che te ane bIje pitAnA upara karelA upakArane kadI bhula nathI evA A banne purUSane pRthivI dhAraNa kare che, athavA to A be purUSoe pRthvIne dhAraNa karI che. kRtajJa purUSe thoDA upakArane paNa ghaNe karI mAne che, jemake jaMgalamAM kSIrAmalakane ApanAra bhIlane rAjAe mahAna upakAra mAnyo hato, tenuM draSTAMta nIce mujaba che. vasaMtapuranagaramAM jitArI nAmane rAjA hate. eka vakhata sabhAmAM beThelA rAjAne dvArapAle vijJapti karI ke he rAjana? bahu dUra dezathI AvelA suvarNanI chaDI jenA hAthamAM che' evo eka gheDAne vepArI daravAjA upara ubhe che. A pramANe kahe chate rAjAe tene sabhAmAM bolAvyA. te sadAgara rAjAne praNAma karI rAjAnI AjJA maLatAM Asana upara beThe. eTale rAjAe puchayuM ke he bhadra? kayA kyA dezanA kayA kyA nAmavALA keTalI saMkhyAvALA kayA kyA gheDA lAvyuM che te kahI batAva. gheDAnA vepArIe jaNAvyuM ke-kabeja, siMdhu, pArasa ane vAlhIka vigere dezonA ane karka, zrIvatsa, khuMgAha, sarAha, kiyAha, harita, dudatrAha, kulAI, nIla, halAha, kavila, aSTamaMgaLa ane paMcabhadra vigerenAmavALA ghoDAo che. he rAjana vizeSa zuM kahuM?ekeka jAtinA sA gheDAo che. ane te saghaLA sarva lakSaNo thI zobhita temaja keLavAelA che. tyAra bAda rAjA maMtrIvigerenI sAthe jovA mATe cheDAonI jagyA upara gaye. tyAM saghaLA ghoDAo joyA. temAMthI koI eka lakSaNayukta gheDA upara parIkSA karavA mATe pote ja svAra thaye, ane tenI pAse pAMca prakAranI gati karAvI veganI parIkSA vakhate kAnanI vacce haNyo ke tarataja tyAMthI uchaLe ane evI gatithI cAlyuM ke eka praharamAM bAra yojana nikaLI gaye. A ghoDo viparIta zikSA pAmelo haze ema dhArI rAjAe lagAma choDI dIdhI ne gheDo tyAM ja Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTavisatiguNu varNana. 189 ubho rahyo. eTale rAjA nIce utaryo. babara madhyAnha vakhate tuSAthI piDita thaelA rAjAe pANInI tapAsa karatAM eka bhilane joI maMda svarathI kahyuM ke he bhilU! tuSAthI piDita thaelA ane pANI dekhADa. bhilla paNa rAjAnI AkRtithI vismaya pAmelo praNAma karI che ke he rAjan ! huM jyAM sudhImAM pANI lAvuM chuM tyAM sudhImAM tRSAne dUra karanAra A kSIrAmalakane mukhamAM rAkhe. ema kahI pate pANI levA gaye. rAjA paNa eka vRkSanI chAyAne Azraya laI vicAra karavA lAge ke A bhillanuM papakArapaNuM kevuM Azcaryajanaka che? A upakAra karanAra bhilunuM zuM kArya karI temaja zuM ApIne enA karajathI mukta thaIza, evo vicAra kare che teTalAmAM te bhilla kamalinInA paDIyAmAM pAchuM laIne AvI paheryo ane teNe hAtha paga ane muMbanuM zeca karAvyuM. te pachI pavitra, nirmaLa ane zItaLa jaLathI rAjAne dhIraja ApI. jeTalAmAM rAjA bhilane kAMIka kahevA jAya che teTalAmAM pachavADe raheluM sainya AvI pahoMcyuM. A vakhate rAjAne joI saghaLAone AnaMda prApta thayo. rAjAe teonI AgaLa prathamanI saghaLI hakIkta kahI saMbhaLAvI ane vizeSamAM kahyuM ke tevA aNInA vakhatamAM A bhile ApelA kSIrAmalakanI barobarI karavAmAM mhArUM saptAMga rAjya paNuM samartha nathI, te paNuM hAthI upara besADI A bhillane nagaramAM pahoMcADe. rAjA paNa maheTA mahatsava pUrvaka nagaramAM prApta thaze, tyAM te bhizvane telamardana, snAna, vilepana vigerethI ghaNe satkAra karyo. ane ghaNA kALa sudhI potAnI pAse sukhamAM rAkhe. keI vakhate varSAkALamAM vananuM smaraNa thavAthI te bhinna tyAM javA utsuka thaye. teNe anekavAra samajAvyuM paNa jyAre te rahevAne kabula na thaye tyAre rAjAe sAthe jaI bhillanuM nagara sthApana karI rAjyAbhiSeka pUrvaka te bhillane rAjagAdI upara besADo. ane prathama ApelA hAthI ghoDA vigere saghaLuM tene arpaNa karyuM, e pramANe kRtArtha thaI rAjA pitAnA nagaramAM prApta thaye. keTalAka kALe te bhilla rAjA paNa mahA pratApI thaye. A duniyAmAM uttama purUSonA upakAranuM mAhAsya kaye purUSa varNana karavAne samartha thaI zake? kaI paNa nahIM. kharI rIte te te kRtajJa kahI zakAya ke je dharma pratye upakAraka che. dharma pratyene upakAra te dharma saMbaMdhI virUddhane tyAga karavAthI thAya che. te dharma virUddha pravRttio nIce pramANe che. AsavadvAramAM pravRtti, dharmakArya karavAmAM anAdara, munio upara dveSa, devadravyane upabhega, jinazAsanuM upahAsa, sAdhvIone saMga karavAmAM sAhasikapaNuM, kaulAcArya (zAtika) nA upadezamAM rUcI, viratine tyAga, gurU, svAmI, dhArmika sukhI, svajana, yuvati ane vizvAsane ThagavAne prayatna, bIjAnI samRddhi joI a Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrAddhaguNa vivaraNa, dekhAi karavI, hada vinAnA lAbha karavA, mULa ane dezane anucita vastunA humezAM vikraya karavA, hRdayanI nirdayatA ane khara karmamAM pravRtti. vaLI zA mATe ahIM ATalA badhA Agraha karavA joie. evu kahenArane mATe kahyuM che ke- kularUvariddhisAmittaNAi purisassa jeNamuvaNIyam / dhammassa tassa jujjai kaha nAma viruddhamAyarium // 7 // zabdA :--je dhame purUSane kuLa, rUpa, samRddhi ane svAmitva vigerenI prApti karAvI che tevA dhama thI virUddha AcaraNa karavu te kevI rIte cAgya kahI zakAya ? na ja kahevAya. u u te mATe kAie kahyuM che ke- == yenAnItaH kulamamalinaM lambhitazcArurUpaM zlAghyaM janma zriyamudayinIM buddhimAcArazuddhim / puNyAn putrAnatizayavatIM pretya ca svaHsamRddhiM dharmaM no cettamupakurute yaH kuto'sau kRtajJaH // 8 // zabdA:je dhama niLa kuLa, suMdara rUpa, prazaMsA karavA lAyaka janma, udayavALI lakSmI, buddhi, AcAranI vizuddhi, pavitra putrA ane paraleAkamAM utkRSTa svarganI samRddhine prApta karAve che, tevA dharmane je upakAra nathI karatA te kRtajJa ronA kahevAya ? na ja kahevAya // 1 // A hetuthI je dharmane upakAra karanAra heAya che, teja kRtajJa kahevAya che. vaLI kahyuM che ke:~ vidvAMsaH zatazaH sphuranti bhuvane santyeva bhUmibhRto vRttiM vainayikIM ca vibhrati kati prINanti vAgbhiH pare / dRzyante sukRtakriyAsu kuzalA dAtA'pi ko'pi kvacit kalporvIruhavanena sulabhaH prAyaH kRtajJo janaH // 9 // zabdA : A duniyAmAM seMkaDA vidvAnA skurAyamAna che, keTalAeka rAjAe che. keTalAeka vinayavALI vRttine dhAraNa karanArA che, keTalAeka suMdara vANIvarDa khuzI karanArA che, keTalAeka puNya kriyAmAM kuzaLa dekhAya che ane vanamAM klepavRkSanI jema kAika ThekANe dAtA paNa heAya che, paraMtu prAye karIne kRtajJa purUSa maLa durlabha heAya che. 5 95 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avizatiguNu varNana 191 have prastuta guNunI samApti karatAM graMthakAra upadezadvArA phaLa batAve che-- manasvinaH pratyupakAramekopakAriNo lakSaguNaM sRjantaH / kRtajJacUDAmaNayo gRhasthadharmArhatAmAtmani yojayanti // 10 // zabdA: eka upakAra karanAranA lAkhaguNA pratyupakAra karanArA evA samajadAra ane kRtajJAmAM mukuTa samAna purUSaSa peAtAnA AtmAmAM gRhastha dharmonI lAyakAta sapAdana kare che. / 10 / // ityaSTAviMzatitamo guNaH Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekontriMzatguNa varNana. ve graMthakAra mahArAja kramathI prApta thaelA "leka vallabha" nAmanA ogaNatrIzamA guNanuM varNana kare che- jovAvamA-vaLI lekene eTale zreSTha purUSane dAna ane vinaya vigere guNothI je vahRbha hoya, te lekavallabha kahevAya che. A lekamAM kyo purUSa guNavAna pratye prItivALe nathI hota? janavallabhapaNuM che teja samyakatva vigerenA sAdhanamAM pradhAna aMga gaNAya che. te mATe zrIharibhadrasUri mahArAja paNa kahe che ke sanA varNa, gadigaM vAma dhIyA vasa" sarvajana vallabhapaNuM, anidita karma ane kacchamAM dhIratA e samyakatvAdinA sAdhanamAM pradhAna aMga gaNeluM che. vaLI je kapriya nathI hete te phakta potAnA samyakatvanA nAza karavAmAM kAraNa bhUta che ema nahIM paraMtu bIjAothI potAnI dharmakiyAne dUSita karAvate bIjAenA samyakatvanA nAza karAvavAmAM paNa kAraNabhUta thAya che. lokavazvabhapaNane IcchA rAkhanAra manuSya A loka, paraloka ane ubhayalokanA virUddha kAryone parityAga karavo joIe. A loka virUddha bIjAnI niMdA vigerene kahe che. temATe kahyuM che ke - savvassa ceva niMdA visesao taha ya guNasamiddhANam / ujudhammakaraNahasaNaM rIDhA jaNapUaNijjANam // 1 // zabdArtha saghaLAnI niMdA, athavA te vizeSa karI guNavAna purUSanI nidA, sarala manuSyanI dhamakaraNano upahAsa ane lokamAM pajya evA mahAtmA onI avajJA karavI. A saghaLAM A leka virUddha gaNAya che. tevA paraloka saMbaMdhI virUdhdho A pramANe che-purohitapaNuM, rAtrie (svecchAe) bamaNu karavuM, gAmanuM nAyakapaNuM, adhikArapaNuM, maThanuM adhyakSapaNuM, asatya vacana, Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAtri zaNa varNana 17 sAkSI ApavI, khIjAnuM anna khAvu, dhI upara dveSa rAkhavA, durjana upara prema rAkhavA ane prANIo upara nirdayatA rAkhavI e sarve he mahAdeva (ziva) mane dareka janmamAM prApta na thAo. ubhaya leAka virUddha nIce pramANe che-- dyUtaM ca mAMsaM ca surA ca vezyA pAparddhi caurya paradArasevA / etAni sapta vyasanAni loke ghorAtighoraM narakaM nayanti // 2 // ihaiva nindyate ziSTairvyasanAsaktamAnasaH / mRtastu durgatiM yAti tatrANo narAdhamaH // 3 // zabdA :--jUgAra khelavA, mAMsanu... khAvuM, madirAnu pAna karavu, vezyAgamana karavu, zikAra karavA, cArI karavI, ane parsIgamana karavu e sAta lAphAmAM vyasana gaNAya che. ane te bhayaMkaramAM bhayaMkara naraka pratye manuSyAne kheM'cI jAya che. // 2 // vyasanAmAM Asakita rAkhanAra A lAMkamAMja zreSTha purUSAthI nidvAya che. ane zaraNu rahita te narAdhama marIne durgatimAM jAya che. 535 ahIM abhiprAya A pramANe che. upara jaNAvelAM leAkeAne parADU,mukha karavAmAM kAraNabhUta A leAka, paraleAka ane ubhaya leAka virUddha kAryone tyAga karanArAja lAkapriya thAya che. ane vizeSadhanA ( gRhasthadharmanA) adhikArI paNa teja thai zake che. athavA uttama, madhyama ane adhamarUpa leAka tene je valrabha eTale mAnya hAya te leAka vadhubha kahevAya che. tevA purUSa pitAnI peThe hitakAryamAM joDanAra, mAtAnI peThe vAtsalya ( niSkapaTaprema ) karavAmAM tatpara, svAmInI peThe sa ThekANe rakSA karanAra, gurUnI peThe sarva kArya mAM puchavA lAyaka, Aphata AvI paDatAM cAda karavA lAyaka ane sarva ThekANe sarva kAryeAmAM sukha ane du:khamAM abhayakumAranI peThe sahAya karanAra hoya che. temAM sarva ThekANe yathAyeAgya vinaya, hitakArI upadezanuM ApavuM ane khIjAnA kAryonu karavApaNu vigere guNA vaDe prApta thanAra dharmanI ceAgyatAnuM mukhya sAdhana jana%0bhatA gaNAya che. te viSayamAM zrI abhayakumAra matrinuM udAharaNa nIce lakhI khatAvavAmAM Ave che: navalAkha gAmeAthI maneAhara evA magadhadezamAM rAjagRha nAmanuM nagara che; tyAM samyakUprakAre samyakattvane dhAraNa karanAra zreNika nAmanA rAjA hatA. vinayavAna, vivekI, tyAgI, kRtajJa, kRpALu, ane nIti, parAkrama ane dharmanA mUrttimAna 25 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa samudAya jANe na hoya e tene pitAne putra abhayakumAra maMtrI hatA. tene AkhA rAjyane kArobAra seMpI zreNikarAjA celaNa devInI sAthe vilAsamAM nimagna thaye. eTalAmAM hemaMtarUtu zarU thatAM tyAM bhagavAna mahAvIrasvAmI padhAryA. keI vakhate madhyAnha pachI cella| sahita zreNika rAjA guNazIla caityamAM bhagavAnane vaMdana karI tyAMthI pAchA pharatAM nadInA kinArA upara vastrarahita ane kAyotsargamAM rahelAM eka munine joI tatkALa vAhanathI utarI celUNAnI sAthe zreNike te munine praNAma karyA ane pachI pitAne sthAne prApta thayuM. tyAM sAyaMkALanuM Avazyaka karma karI vAsabhuvanamAM dAkhala thaI sukharUpa nidrAmAM tatpara thaye. A avasare nidrAne Adhina thaelI celUNA rANIne hAtha eDhelA kapaDAthI bahAra nIkaLI gayo ane te TADhathI vIMchInA DaMkhanI peThe pIDita thaye. tethI jAgelI celuNArANIe nadInA kinArA upara kAyotsargamAM rahelA munine yAda karI belI ke-te kevI hAlatamAM haze ? pachI kapaDAthI hAthane DhAMkI dIdho ane sukhethI suI gaI. te pachI tenAM A vAkyane sAMbhaLI kupita thaelA rAjAe vicAra karyo ke kharekhara A rANI vyabhicAraNuM che. tethI saMketa karanAra keIpaNa yArane smaraNamAM lAvI A pramANe bole che. e pramANe kopAyamAna thayelA rAjAe jAgarUka avasthAmAM ja bAkI rahelI rAtrine gumAvI. sUryanA udaya thatAM cehRNAne aMteuramAM visarjana karI, abhayakumArane kahyuM ke-are abhayakumAra ! aMteurano nAza thayo che. te mATe aMteuranA dvArene baMdha karI tamAma bAjunA mukhavALA agnine lagADaje. paraMtu mAtAnA snehathI mehita hadayavALo thaI hArI AjJAnuM ullughaMna karato nahIM. e pramANe abhayakumArane Adeza karI rAjA bhagavAna mahAvIrasvAmIne vaMdana karavA gaye. eTale nipuNa ane nizcaya mativALA abhayakumAre paNa vicAra karyo ke-hArI sarve mAtAo satImAM tila samAna che. te paNa koI kAraNathI pUjya pitAe A asaMbhavita kAryanI saMbhAvanA karI che. temaja pitAne kepa paNa parvatanI nadInA puranI peThe durnivArya che. e vagara vicAre kareluM kArya duHkhadAyaka thAya che. te mATe kahyuM che ke-- saguNamapaguNaM vA kurvatA kAryamAdau pariNatiravadhAryA yatnataH getenA atirabhasakRtAnAM karmaNAmAvipatterbhavati hRdayadAhI zalyatu tyo vipAvara | 4 - Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eketrizataguNa varNana. zabdAthe guNavALuM athavAte guNavagaranuM kArya karanAra paMDite prathama yatna pUrvaka pariNati (vipAka) ne vicAra kare joIe, ghaNI utAvaLathI karelA kAryane vipAka vipatti paryata zalya peThe hRdayane dAha karanAra thAya che. te 4 tethI hAla A azubhakArya karavAmAM kALa vilaMba karIza. e pramANe vicAra karI abhayakumAre eka junI hastizALA saLagAvI ane nagaramAM uddaghoSaNA karAvI ke aMtiura saLagyuM che. te pachI teNe bhagavAn mahAvIrasvAmI tarapha prayANa karyuM eTalAmAM samavasaraNamAM dharmakathA pUrNa thatAM rAjAe sarvajJane vijJapti karIke he bhagavAna ? cetruNadevI eka pati vALI che ke aneka pati vALI che? bhagavAne uttaramAM jaNAvyuM ke ceDArAjAnI putrI A cellaNadevI zIlarUpa alaMkArane dhAraNa karanArI che tethI he pArthiva? A viSayamAM mana thakI paNa tamo kharAba vicAra karatA nahIM. A bInA sAMbhaLI bhagavAnane namaskAra karI pazcAtApa karato rAjA ekadama nagaranI sanmukha cAlyuM. mArgamAM tene abhayakumAra malyo. tene puchayuM ke teM aMteura banyuM ke nahIM? abhayakumAre vinaMti karI ke he rAjan ? A duni yAnI aMdara jIvavAne athI kayo purUSa tamArI AjJAnuM ullaMghana kare ! te pachI dveSayukta thayela rAjA be ke "re duSTa ! mAtAnA samuhane bALI temAM te paNa kema na praveza karyo?" abhayakumAre javAba Ape ke-"he tAta? jinA vacana zravaNa karanAra evA tamArA putranuM AvA prakAranuM maraNa na thAya. je te vakhate Apa pitAzrIe tevI AjJA karI hota to te paNa huM karata."paraspara AvI vAta cAle che eTalAmAM rAjAne dukhe karI mUrchA AvI tene caMdana vigerethI svastha karI abhayakumAre vijJapti karI ke-"he deva! aMteuramAM agni nAkhyo hato paNa hArI mAtAnA zILarUpa jaLathI olavAI gaye. azubha mUhurtanA saMyogathI ApanuM pharamAveluM kArya niSphaLa thayuM." evuM nivedana karyA bAda jIrNa hastizALA bALavA vigerene vyatikara kahI saMbhaLAvye tethI khuzI thaelA rAjAe AliMgana karI kahyuM ke "vara mAga uttaramAM abhayakumAre jaNAvyuM ke "tamArA putrapaNe ane mahAvIra svAmInA suzrAvakapaNAne prApta thae chate have hAre bIjuM zuM bAkI che? ke jene ApavA mATe pitA abhilASA rAkhe che. tepaNu avasara Ave sAdhudharmane aMgIkAra karuM te vakhate Ape mane anumati ApavI" zreNIka rAjAe e vAtane svIkAra karI cetruNAnA bhavanamAM prApta thayuM. te pachI rAjA vicAra karavA lAgyA ke "pahelAM paNa celUNuM hArA hRdayanI vallabhA hatI. hamaNAM to zrI mahAvIrasvAmIe teNInA zIlanuM varNana karavAthI vizeSa prakAre mane priya thaI paDI che. tethI jyAM sudhI hArI bIjI rANuothI celUNA mATe kAMI paNa vizeSa na karI zakAya tyAMsudhI mhArA manane nivRtti nahIM thAya." A pramANe vicAra karI abhakumArane kahyuM Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zrAdraguNa vivaraNa. ke" he vatsa ! tuM jANe che ke mhArA celraNA upara asAdhAraNa mamatva bhAva che te mATe mhArI prasannatAnA sUcaka eka sthaMbhIe mahela A cennaiNA mATe taiyAra karAva ke jethI te mahelamAM sukhapUrvaka rahI zake." abhayakumAre paNa jaNAvyuM ke he deva ! A kArya thaeluMja che" ema kahI huzIyAra suthArane vanamAM javAnA Adeza ApyA vanamAM paribhramaNa karatA suthAre eka lakSaNavALu vRkSa joyu ane vicAra karyo ke-A vRkSa prastutta kArya ne yAgya che. paraMtu abhayakumAre pUjA ane praNidhAna pUrva ke AvA prakAranA vRkSanuM grahaNa karavAnuM kaheluM che. tethI sutradhAre upavAsakarI uttama gaMdha, puSpa ane naivedya vagerethI pUjA karI khelyA ke rAjAnA AdezathI A vRkSane huM prAta:kALamAM kApIza. te mATe A vRkSamAM je kAI rAkSasa athavA tA cakSa gadhava ke gaNu vasatA hAya tA te mhArA upara prasanna thai A vRkSane IMDhavA mATe hukama Ape. e pramANe prArthanA karI sutradhAra sui gayA eTale te vRkSamAM rahenAra vyaMtare vicAra karyo ke--abhayakumAranA viveka ane vinaya kevA Azcaryajanaka che ? jo abhayakumAranA AdezathI A sutradhAre upara pramANe na karyuM hota tA mhArA koparUpa pradIpamAM pataMgIyApaNAne prApta thayA hota paraMtu uttama purUSA vagara vicAryuM karanArA hAtA nathI. e pramANe vicAra karI madhyarAtrImAM jai abhayakumArane kahyu ke--vinaya ane pUjA vagerethI huM tuSTa thayA cheM. tethI sarva rUtunA phaLa ane phulavALA vanakhaMDathI suzeAlita eka sthaMbhIyA mahela huja anAvIza mATe sutradhArAne jhADa kApavAnA kAmathI ekadama nivana karo. abhayakumAre paNa jaMtaranA vacanathI sUtradhArAne te kAma karatAM aTakAvyA eTale devatAe ekasthabhIyA mahela taiyAra karyo. abhayakumAre paNa zreNIkane vina Mti karI eTale tarata tevA prakAranA mahelane joi AzcaryathI vikasita vadanavALA zreNika rAjA abhayakumArane puchyu ke AvA prakArano mahela kevI rIte thayA ? abhayakumAre uttaramAM saghaLA yathArtha vRttAMta kahI saMbhaLAvyA. te pachI calaNA rANIne te mahelamAM rAkhI ane kahyu ke-vidyAdharInI peThe marajI mujakha vilAsa karatI huM sudarI ! A ThekANe rahI tuM dharma, artha ane kAmarUpa purUSArtha vaDe peAtAnA janmane saphaLa kara. A tarapha abhayakumAra paNa grahaNa karyA pramANe gRhasthedhama nuM pAlana kare che. kaI avasare rAjAe rAjya ApavA mAMDayu. paNa sa MteSaparAyaNa abhayakumAre tene svIkAra nahIM karatAM vicAravA lAgyA ke jo huM carama ( chellA ) rAjiSa thau tA rAjyane grahaNa karlR paraMtu A vAtano nizcaya te bhagavAnane puchavAthI thaI zakaze ema vicAre che eTalAmAM bhagavAna mahAvIra svAmI pazcima dezathI vItabhayapattananA nareza udAyanane dIkSA ApI rAjagRhamAM padhAryA. abhayakumAra paNa pAtAnA parivAra sAthe jinezvarane vadana karavA mATe gayA ane tyAM avasara maLatAM bhagavAna Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enitrizataguNa varNana mahAvIra svAmIne puchayuM ke he bhagavan ! A bharata kSetramAM chello rAjarSi kezu thaze ? uttaramAM bhagavAne jaNAvyuM ke-A udAyana carama rAjarSi che. have pachI A udAyanathI moTA ke tenA sarakhA rAjAe duSama kALanA prabhAvathI sAdhuvratane aMgIkAra karaze nahIM, A vAta sAMbhaLI saMsAranA bhayathI bhayapAmelA abhayakumAre rAjAnA pagamAM paDI prathama aMgIkAra kareluM vara rAjA pAse mAMgyuM. he tAta! ATalA divasa sudhI carama rAjarSipaNAnI IcchArAkhanAra hArA vaDe vrata grahaNa karavA mATe Agraha karAyo nathI. paraMtu hamaNAM tevA prakAranI bhavitavyatAnA gathI mane rAjarSipaNuM prApta thavAnuM nathI. mATe je A5 pitAzrI mane anumati Ape te hamaNAMja bhagavAna mahAvIra svAmI pAse huM munivrata aMgIkAra karuM. abhayakumAranI A vAta sAMbhaLI zakAkuLa hRdayavALA zreNika rAjAe kahyuM kehe vatsa! tArA jevA uttama purUSone ema karavuM yaMgya che. paraMtu mahArA rAjyanAM saMpUrNa rAjyakArya karavAmAM tuMja prabhu hato. ATalA divasamAM hArI bIjI prArthanA e niSphaLa karI nathI te AvA uttamakAryamAM vigha zAmATe karUM? je rAjyane mATe rAjakumAre akAryo kare che tevuM rAjya ApavA mAMDyuM paNa te grahaNa na na karyuM tethI he putra! tane dhanya che ane hArA dharmakAryanA mArgamAM viddha na thAo ema belI zreNika rAjAe niSkramaNa mahotsava karAvyuM. abhayakumAra paNa meghanI peThe puSkaLa suvarNanI dhArAothI vRSTi karato bhagavAna pAse AvI pahoMcyo. bhagavAne vidhipUrvaka dIkSA ApI. abhayakumAranI mAtA naMdAe paNa tenI sAthe ja dIkSA grahaNa karI. keTalAeka kALe abhayakumAra agIyAra aMgane dhAraNa karanAra thaye, pachI ghaNA kALa sudhI niraticAra pratrajyA pALI sarvArthasiddha vimAnamAM devapaNe utpanna thaye tyAMthI avI (manuSya thaI dIkSA grahaNa karI, mekSamAM jaze. have graMthakAra prastuta guNanI samApti karatAM upadezadvArA phaLa batAve che-- nayavinayavivekacchekatAdyairguNaughaiH sakalajanamanAMsi prINayanto mhaantH| abhayavaditi loke vallabhatvaM dadhAnA nirupamajinadharme yogyatAM saMzrayante // 5 // zabdArtha -upalI kathAnA nAyaka abhayakumAranI peThe nIti, vinaya, viveka ane nipuNatA vigere guNee karI A lekamAM samagra lekenA aMtakaraNane saMtoSa pamADanAra mahAna purUSe janavalabhapaNune dhAraNa karI sarvottama jinadharmanI - thatAne meLave che pa . ) jozonA zuLa . ra8 I/ Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ MU ) triMzat guNa varNana. ER: : : : : : : : : * * ve thakAra mahArAja kamathI prApta thaelA sala nAmanA trIzamA guNanuM vivaraNa kare che- laIna-nirlajajAnA abhAva rUpa lajajAe karIne je yukta hoya te lajajAvAna kahevAya che. kharekhara je lajajAvAna hoya che te potAnA prANene nAza thatAM paNa aMgIkAra karelAne kadI tyAga karatA nathI ane anucita kAryamAM pravRtti paNa karatA nathI. keI vakhata devayogathI akAryamAM pravRtti thaI gaI hoya te paNa prAye karI pAcho ThekANeja Ave che. te mATe kahyuM che ke-- lajjayA kAryanirvAho, mRtyuyuddheSu lajjayA / lajjayaiva naye vRttirlajjA sarvasya kAraNam // 1 // lajjAM guNoghajananI jananImivAryA matyantazuddhahRdayAmanuvarttamAnAH / tejasvinaH sukhamasUnapi santyajanti satyasthitivyasanino na punaH pratijJAm // 2 // zabdAtha lajajAe karI kAryane nirvAha, lajajAe karI yuddhamAM subhaTanuM mRtyu ane lajajAe karIne ja nItimArgamAM pravRtti thAya che. tethI sarva Avazyaka bAbatenuM mULa kAraNa lajajAja che. te zreSTha ane atyaMta zuddha hRdayavALI mAtAnI peThe aneka guNene utpanna karanArI lajajAne anusaranA tejasvI parAkramI ) ane satyanI sImAmAM rahevAnI TevavALA purUSo sukhethI prANa tyAga kare che, Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trizataguNa varNana. paraMtu kadI paNa potAnI pratijJAne bhaga karatA nathI, 2 vaLI kahyuM che ke - lajjAluo akajjaM vajjai dUreNa jeNa taNuaMpi / Ayarai sayAyAraM na muyai aMgIkayaM kaha vi // 3 // ... zabdArtha --A hetuthI lajajALa purUSa ati svalpa akAthane paNa dUrathI ja tyAga kare che, sadAcAranuM pratipAlana kare che ane keI paNa prakAre aMgIkAra kareluM choDato nathI, che 3te mATe kahyuM che ke dUre tA annajaNo aMge cciya jAiM paMca bhUyAiM / tesipi ya lajjijjai pAraddhaM pariharaMtehiM // 4 // zabdArtha - anya purUSathI zaramAvuM te dUra rahyuM, paNa zarIramAMja je pAMca bhUte che tenAthI paNa prAraMbha karelAne tyAga karanAra lajajA purUSa lajajA pAme che. 4 jema zrImAna AaDadevane lajajA prApta thaI hatI tenuM udAharaNa nIce batAvyA pramANe che. aNahillapura pATaNamAM sarva kAryone avasara che jemAM evI sabhAmAM beThelA sailukya cakravattI zrIkumArapALa rAjAe kaIvakhata koMkaNadezanA mallikAjunarAjAnuM bhATa dvArA kahevAtuM "rAjapitAmaha' evuM bIrUda sAMbhaLyuM ane te sahana nahI thavAthI sabhAne nihALatAM rAjAnA aMtaHkaraNane jANanAra AMbaDadeva maMtrie dekhADelA karasaMpuTane joI camatkAra pAmelA rAjAe sabhAvisarja karyAbAda aMjalibaMdha karavAnuM kAraNa puchatAM maMtrie vijJapti karI ke-A sabhAmAM keI tevA prakArane subhaTa che ke jene mekalI A mithyAbhimAnI ane nRpAbhAsa rAjAne garva utArI zakIye. evA prakAranA tamArA Azayane jANanAra ane tamArA hukamane uThAvavA samartha hovAthI meM aMjalibaMdha karyo hato. evA prakAranI tenI vijJapti sAMbhaLyA pachI tarataja te rAjA tarapha prayANa karavA mATe senAne nAyaka karI ane pAMca aMgane paherAmaNa ApI samasta sAmatonI sAthe AnaMdavane visarjana karyo. pachI te AMbaDadeva avicchinna prayANa karI kuMkaNadezane prApta thaI durvAri pANInA pUravALI kalaMbiNI nAmanI nadIne utarI sAmenA kinArA upara paDAva nAMkhe che ane hajusudhI te AMbaDadeva laDavAne sajja thaye nathI ema vicAra karI mallikArjune tenA upara ekadama ociMte hallo lAvI tenA sainyane nasADI mukyuM. mallikArjunathI parAbhava pAmelo zyAmavadana, kALAM vastra, kALuM chatra, kALA alaMkAra ane kALA mukaTane dhAraNa karanAra te AMbaDadeva nAmane senAdhipati pATaNazaheranI najIkamAM kRSNamUDhazahera nAmanA sthAna vize AvI rahyo. rAjA Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zrAddhaguNa vivaraNa. vATikAmAM nIkaLelA lukya ziromaNI kumArapALe te paDAva joI puchayuM ke A kenI senAne paDAva che? uttaramAM keI utAvaLAe jaNAvyuM ke mallikArjunathI parAbhava pAmelA ane kuMkaNadezathI pAchA pharelA AMbaDadeva maMtrIne A senAnisa che. A vAta sAMbhaLI te maMtrInI atyaMta lajajAthI vismaya thaelA rAjAe prasanna ane mane hara draSTithI maMtrine satkAra karI bIjA baLavAna sAmate sAthe mallikArjunane jItavA mATe AMbaDadevane pharIthI mokalyo. anukrame te kalaMbiNuM nAmanI nadIne prApta thaI tenA upara pula je mArga taiyAra karI te ja mArga dvArA anakame sAvadhAna vRttithI sainyane utArI asAdhAraNa yuddha zarU thatAM bahAdUrIthI hastinA skaMdha upara ArUDha thaelA mallikArjunane ja ceSTArahita karatA te AMbaDadeva nAmane subhaTa mUzaLa jevA dAMtarUpa pagathIAvaDe hAthInA kuMbhasthaLa upara ArUDha thaI pracaMDa raNa rasanA AvezamAM AvI prathama tuM prahAra kara athavA te ISTadevanuM smaraNa kara e pramANe belI ane tIkSNa dhAravALA khaDjhanA prahArathI mallikAju nane pRthvI upara pADI nAMkhI ane mallikArjunanA nagarane luTavAmAM jyAre sAme te rokAyA hatA te vakhate kezarIsiMhanuM baccuM jema hAthIne nAza kare che tenI piThe AMbaDadeve sahejamAMja mallikArjunanuM mastaka kApI nAkhyuM. pachI te mastakane senAthI vIMTI laI te kaMkaNadezamAM kumArapALa bhUpALanI AjJA vartAvI anukrame aNahilapura pattAmAM AvI kumArapALa narezanI sabhAmAM jyAre bahotera sAmatanI hAjarI hatI te vakhate kuMkaNadezanA rAjA mahilakArjunanA mastakanI sAthe zRMgArakeTI nAmanI sADI, mANikya nAmanI paTa, pApakSayaMkara nAmane hAra, saMgasiddha nAmanI chIpa, sonAnA batrIza kaLaza, motinA cho mUhA, cAra dAMta vALo seTaka nAmane eka hAthI, ekavIsa pAtro ane cauda keDa sonA mahora vigere vastuothI pitAnA svAmi zrI kumArapALarAjAnI AMbaDadeva maMtrie pUjA karI. upara jaNAvelA Azcaryajanaka kAryathI khuzI thaelA rAjAe potAnAja mukhathI zrI AMbaDadevane "rAjapitAmaha evuM bIrUda ApyuM. have cAlatA viSayanI samApti karatAM graMthakAra upadeza dvArA A guNa prApta thavAnuM phaLa batAve che- saMkaTe'pi mahati pratipannaM lajjayA tyajati yanna mnsvii| nirvahecca khalu tena salajjaH sammataHzubhavidhAvadhikArI // 5 // zabdArtha -mahe saMkaTa AvyA chatAM paNa manasvI purUSa aMgIkAra kareluM lajjAthI tyAga karatuM nathI paraMtu kharekhara tene nirvAha kare che. te hetuthI lajajAvAna purUSa dharma kAryamAM adhikArI gaNAya che. po Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatriMzat guNavarNana. ! ' 8 A ve kAmathI prApta thaelA sadaya nAmanA ekatrIzamA guNanuM ja varNana kare che - SBE saMya duHkhita prANionuM rakSaNa karavAnI abhilASA rUpa dayAe karI je yukta hoya te sadaya kahevAya che. ane dayAja dharmanuM mULa che tethI dayALu ja dharma ne egya che. kahyuM che ke dehinaH sukhamIhante, vinA dharma kutaH sukham ? / dayAM vinA kuto dharmastatastasyAM rato bhava // 1 // zabdArtha-prANIo sukhanI icchA kare che, paraMtu dharma vinA sukha kyAMthI haI zake?temaja dayA vinA dharma kyAMthI hoya? te mATe he bhavya! chAnuM rakSaNa karavAmAM tatpara thA. 1 bhAvArtha -A jagatamAM iMdrathI mAMDI kuMthu paryata tamAma prANIo sukhanI IcchA rAkhe che. paraMtu kaSAya, avirati, pramAda ane rAgadveSanI pariNati vigere prabaLa kAraNone lIdhe sukhanuM kharekharUM kAraNa je dharma che tevA jinekta dharmanuM yathArtha ArAdhana karyA sivAya dharmathI prApta thanAra sukhanI IcchA rAkhanArane svanamAM paNa sukha kevI rIte maLI zake! mATe sukhanI IcchA rAkhanAra purUSe yathAzakti bhAvapUrvaka dharma karavA tatpara thavuM joIe. dharmanI upAsanA karanArane kevaLa saMsAranuM saMpUrNa sukha prApta thAya che eTaluM ja nahIM paraMtu uttarottara mekSanA ane naMta sukhane paNa meLavI zake che. dharma paNa ahiMsA rUpa hovo joIe. kAraNake ahiMsA dharmanuM mULa che. dareka prANune jIvavAnI AzA hoya che, maraNanI vAta kAne paDatAM bhayabrAMta thaI jAya che. evA anAtha prANuone prANa laI dharmanI Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrAdhaguNa vivaraNa. IcchA kare che to hAlahala jhera khAI jIvavAnI IcchA barAbara che. vakhate nikAcita AyuSya havAthI jhera jIvitane nAzana karI zake e kadAcit banavAjoga che, paraMtu hiMsA karanArane hiMsAthI dharma che to dUra rahyo paNa nArakInAM ati bhayaMkara duHkhane anubhava karavo paDe che mATe jinezvara bhagavAne zrAvakane jIvadayA pALavA mATe je niyamo batAvyA che, te pramANe tenuM pAlana karavA dareka sukhAbhilASI prANIoe tatpara thavuM joIe. ekalA jeneja ahiMsAne dharmanuM mULa kAraNa mAne che ema nathI. paraMtu AryAvartanA tamAma darzanavALA "hiMsA paramo dharma " A mahA vAkyane mAnya karI ahiMsAne dharmanuM pradhAna aMga svIkAre che. te mATe kahyuM che keddaatu dAnaM vidadhAtu maunaM vedAdikaM cApi vidAMkarotu / devAdikaM dhyAyatu santataM vAna ceddayA niSphalameva sarvam // 2 // zabdArtha -dAna Ape, mana dhAraNa karo, vedAdika athavA te bIjA game te zAne jANe ane niraMtara devAdikanuM dhyAna kare paraMtu je eka dayA nathI to upara batAveluM saghaLuM niSphaLa che eTale rAkhamAM ghI homyA barAbara che. 2 vivekI purUSa dayA paNa pitAnA AtmAnI peThe kare. te mATe kahyuM che ke prANA yathA''tmano'bhISTA bhUtAnAmapi te tathA / Atmaupamyena bhUtAnAM dayAM kurvIta dharmavit // 3 // zabdArtha -jema pitAnA prANe abhISTa che, tema prANuM mAtrane paNa pitAnA prANe abhISTa che. mATe dharmA purUSe potAnI peThe bIjA prANIonI dayA karavI joIe. arthAta pitAnA prANa jevA bIjAnA prANa gaNuM tenuM rakSaNa karavuM joie. + 3 | kRpAnadImahAtIre sarve dharmAstRNAGkarAH / tasyAM zoSamupetAyAM kiyannandanti te ciram // 4 // zabdArtha -kRpArUpa nadInA kinArA upara saghaLA dharmo akarArUpa che. jyAre te nadI sukAI jAya tyAre te aMkarA keTalA kALa sudhI TakI zakavAnA ? arthAta jyAM bIlukla yAne chaTe paNa nathI to dayAnA AdhAre rahenAra dhamanuM astitva kayAMthI hoya? | 4 | nijaprANaiH paraprANAn ye rakSanti dayojjvalAH / dvitrAste surasaMstutyA durlabhAH puNyapUruSAH // 5 // Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatri'zaNa varNana. 203 zabdA :--je dayALu purUSA pAtAnA prANAe karI bIjAnA prANAnuM rakSaNa kare che tevA dula bha temaja devatAothI stuti karAelA pavitra purUSA be traNa arthAt gaNyA gAMThyA haiAya che. // 5 // jema vikramAditya nAmanA rAjA hatA. tenI kathA A pramANe che.-- eka vakhate azvathI haraNa karAelA ane tRSAthI pIDita thaelA vikrama rAjA araNyamAM pANInI tapAsa karatA hate. teTalAmAM kAieka guphAmAM kAdavavALA talAvaDAnI aMdara khuMcI gaelI ane duLa evI eka gAya tenA jovAmAM AvI. AMsuthI kharaDAelI AMkheAvALI gAye paNa rAjAne joi kharADA pADyA. te sAMbhaLI du:khi thaelA prANIonuM rakSaNa karavAmAMja dhyAna ApanAra rAjAe paNa tene mahAra kheMcI kADhavA mATe aneka upAyA karyo paraMtu kAi paNa rIte gAya bahAra nIkaLI zakI nahIM ane rAtri thaI gai. teTalAmAM kAI paNu sthaLathI ecitA eka bhUkhyA siMha te gAyanuM bhakSaNa karavA mATe AvyA ane siMhanAda karavA lAgyA. te joI dayAthI snigdha hRdayavALA vikramarAjA vicAra karavA lAgyA ke jo A durgaMLa ane bhayathI vyAkuLa thaelI gAyane huM ahiMyA mUkIne cAlyA jaIza teA A gAyane siMha jaladI mArI nAMkhaze. durbaLa, anAtha, bhayabhIta hRdayavALA ane khIjAethI parAbhava pAmelA saghaLA prANIonA Azraya pArthivaja hoya che. te hetuthI mhArA prANAnA nAza thAya tA paNa mAre A gAyanuM rakSaNa karavu joie. e pramANe vicAra karI talavArane ugAmI gAyanI pAse ubhA rahyo. rAtrimAM TADha ane bhayathI gAya kaMpavA lAgI eTale rAjAe peAtAnA vastroe karI teNIne DhAMkI dIdhI. A tarapha si'hu gAyanI sAme phALA mAre che. rAjA tene talavArathI DarAve che. evA prakAranA vRttAMta thae chate te ThekANe vaDa upara beThelA eka pApaTa khele che ke he mAlavezvara ! petiAnA svabhAveja Aja ke kAla marI janAra A gAyane mATe thArA peAtAnAM prANAne 'zyA mATe arpaNa kare che ? thArI IcchA pramANe ahIMthI cAlyA jA athavA tA A vaDa upara jaladI caDI jA. rAjAe tenA uttaramAM jaNAvyuM ke-he zukarAja ! tamAre A pramANe khelavuM na joie. kemake--mIjAnA prANAe karI peAtAnA prANAnu rakSaNa saghaLA prANIo kare che. paraMtu pAvAnA prANAe karI khIjAnA prANeAnuM rakSaNa karanAra eka jImUtavAhanaja che. jema sUryanA udaya thavAthI sUryakAMta maNIe kAMtiyukta thAya che, tema eka dayAthIja satya vigere tamAma guNA phaLayukta thAya che. arthAt sUryakAMta maNIe sUryaMnA astitva sivAya peAtAnA guNAne prakAzamAM lAvI zakatI nathI tevI rIte saghaLA dharmomAM pradhAnapada bhAgavanArI dayA zivAya satya pramukha guNNA skurAyamAna thatA nathI. temaja dharmarUpa kalpavRkSanuM khIja; samagra jagA prANIone sukha ApanAra ane anata du:khAnA nAza karanAra jo kAI hAya tA te eka dayAja che. eka nAyaka vagaranuM sainya Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zrAddhaguNa vivaraNa, nakAmuM gaNAya che, tema devagurUnI caraNApAsanA, tapasyA, iMdriyAnA nigraha, dAna Apavu ane zAstronuM adhyayana karavuM e saghaLuM eka yA vinA niSphaLa gaNAya che. jo Aja ke kAla athavA kALAMtare mRtyu thavAnu che evA nizcaya ja che teA pachI eka mhArA potAnA nAza thayAthI ghaNA prANIonA prANAnuM rakSaNa thatu hAya tA zu eTalAthI khasa nathI ? A hetuthI mhArA prANAne paNa aNu karI A gAyane bacAvavI ceAgya che. evA nizcaya karI rAjAe AkhI rAta te gAyanuM rakSaNa karyuM. prAta:kALamAM sUryodaya thatAM siMha, gAya ke popaTane dekhyA nahIM. kevaLa peAtAne joi mananI aMdara Azcaya ane tarkavitarka kare che teTalAmAM e devAne potAnI AgaLa joyA. vismaya hRdayavALA te e dhruve paNa A pramANe khelyA-sAMprata kALamAM pRthavI upara sakhAvata karanAra ane jAgarUka evI dayA pramukhaguNeAe karI zuddhi karanAra vikrama rAjAnA jevA kei bIjo purUSa nathI. e pramANe devAnI sabhAmAM Sita thaelA sAkSAt iMdra pote ja tamArI kIrttinI prazaMsA kare che. mATe he naradeva ! tane dhanya che. hArI parIkSA karavA mATe siha, gAya ane popaTanAM rUpe karI ame banne devAe devamAyA dekhADI hatI. tArI dayA rasikatA IMdranA vaNuM nathI paNa hajAra gaNI amAe joi. mATe vara mAgA. rAjA kaMIpaNa IcchatA nathI. te pachI te anne devA rAjAne kAmadhenu gAya ApI pAtAnA sthAne cAlyA gayA. khuzI thaelA rAjA paNa kAmadhenu gAyane sAthe laI nagarInI sanmukha Ave che. tevAmAM rastAnI aMdara eka khALakavALA brAhmaNe rAjAne kahyuM ke he du:khI prANIonA du:khane haranAra vikrama nareza! A bALakanI mAtA marI gaI che. have A khAlaka dudha vagara rahI zakatA nathI. gharamAM lakSmInA abhAva hAvAthI huM gAya meLavI zakatA nathI. tethI huM duHkhI chu. A khInA sAMbhaLI dayAthI snigdha hRdayavALA rAjAe brAhmaNane kAmadhenu gAyane ApI daI pAtAnA sthAnane bhUSita karyuM. have graMthakAra mahArAja prastuta guNunI samApti karatAM upadeza Ape che-- evaM dayArasollAsa dharma sAmrAjyazAlinaH / saMpadaH sarvatovakSyi sadA bhAvyaM dayAlunA // 6 // zabdA :--e pramANe sa` ThekANe dayAnA rasathI vRddhi pAmatA dhama rUpa mahAn rAjyane AbhAvanArI sapannAone joi he bhavya lAkA ! tamAre niraMtara dayALu thavuM joie. // 6 // // ti trirAttamo muLa || 3 || Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAtriMzat guNavarNana. ( 7 kramathI prApta thaelA saumya nAmanA batrIzamA guNanuM va saujanmanahara AkRtivALo hoya athavA jenuM darzana priya hoya te sAmya kahevAya che. ane te gRhastha dharmane yogya hoI zake che. tethI viparita je kura AkRtivALo manuSya hoya eTale bhayajanaka ane adarzanIya hoya te prAyekarI lokane udveganuM kAraNa thAya che. ane te vizeSa dharmane pya thaI zakate nathI. kharekhara sAmyatA sarvane potAnAM tarapha kheMcanArI hoya che. jemake apakAriNyapi prAyaH saumyAH syurupakAriNaH / mArakebhyo'pi kalyANaM rasarAjaH prayacchati // 1 // zabdArtha -jema pAre pitAnA mAranArane paNa suvarNa Ape che tema manahara AkRtivALA athavA to sukumAra svabhAvavALA purUSe ghaNuM karI apakAra karanAra upara paNa upakAra karavAvALA hoya che. arthAta AvA svabhAvavALA purUSe dareka manuSyane pitA tarapha kheMce emAM kAMI navAI nathI. 1 athavA sukhethI ArAdhanA karavA lAyaka eTale duHkhethI ArAdhanA karI zakAya tevA svabhAvane tyAga karanAra je hoya tene sAmya kahe che. ane kharekhara tevA purUSane sukhethI anukULa karI zakAya che. AthI ulaTI prakRtivALe durArAdhdha purUSa te tIvra svabhAvane lIdhe potAnA parivArane nArAja karanAra anukrame sahAya vagarane thAya che. jyAre sukumALa svabhAvavALe sukhethI ArAdhI zakAya evI prakRti hevAne lIdhe zatrupakSanA lekethI paNa sevAya che. A viSayamAM rAmacaMdrajInuM daSTAnta sukha Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrAddhaguNa vivaraNa siddha che. rAmacaMdrajI potAnA kaTTA duzmana rAvaNanA pakSakAre vibhISaNa, sugrIva hanumaMta vigerethI sevAyA hatA, tenuM kAraNa rAmacaMdrajIne sukumALa svabhAva ane sarala prakRti vigere hatuM. te mATe kahyuM che ke candraH sudhAmayatvAduDupatirapi sevyate grahagrAmaiH / grahagaNapatirapi bhAnumyityeko durAlokaH // 2 // zabdA --candrA nakSatrone svAmI che te paNa amRtamaya hevAthI arthAta saimya prakRtine laI grahanA samUhathI sevAya che. arthAta grahane samudAya caMdrane Azraya kare che. ane dukhethI joI zakAya e sUryagrahanA samudAyane svAmI che. te paNa potAnI tIvra prakRtine lIdhe grahagaNathI rahita ekale paribhramaNa kare che. 2 athavA jenuM hadaya dUra na hoya tevA purUSane semya kahe che. ane tevA purUSane keIe he aparAdha karyA chatAM paNa tene kharAba karato nathI. jema varadhavala nAmanA rAjAe karyuM hatuM. tenuM daSTAMta jANavA jevuM hovAthInIce batAvavAmAM Ave che. keIka vakhate divasamAM viradhavalarAjA caMdrazALAmAM sute hate. te avasare vastrathI DhAMkelA mukhavALA ane jAgatA rAjAne uMghe che ema mAnI tenI pagacaMpI karanAra keIka khavAse te rAjAnA aMguThAmAM rahelI ratnanI aMguThI laIne meDhAmAM mukI, paNa rANAe jANatAM chatAM kaMI paNa kahyuM nahIM ane bIje divase bhaMDAramAMthI tevA prakAranI ja bIjI aMguThI kaDhAvI ane paherIne pAche tyAM ja suI gaye, pagacaMpI karanAra khavAse prathamanI peThe tene grahaNa karavA mATe prAraMbha karyo, paraMtu rAjAe kahyuM ke A aMguThI laI letA nahIM. je gaI kAle lIdhI che te taneja ApavAmAM Ave che. A vacana sAMbhaLI bhayabhrAMta thayela khavAsa rAjAnA pagamAM paDe. teTalAmAM koI eka kArya mATe AvelA vastupAla maMtrie te khavAsane haMkAye te vakhate rAjAe kahyuM ke-he maMtri ! A doSa A khavAsane nathI, paraMtu amArI kRpaNutAne A deSa che. ema belI bhaya pAmelA khavAsane kahyuM ke, he vatsa ! DarIza nahIM. huM jANuM chuM ke DI AjIvikAthI IcchA pUrNa thatI nathI. mATe AjathI laIne aDadhe lAkha hArI AjIvikA mATe ane A gheDo tane ArehaNa karavA mATe arpaNa karuM chuM. A pramANe te khavAsane AzvAsana ApavAthI rAjAnuM lokamAM "sevakasadAphaLa" evA prakAranuM birUda prasiddhimAM AvyuM. pUrvokta prakRtivALA karatAM viparIta svabhAvavALA eTale kaThera prakRtivALo manuSya te hitazikSA ApanAra upara paNa nAkhuzI batAvanAra AkRtine pragaTa kare che. A bAbatamAM lamaNasena rAjAnuM udAharaNa nIce pramANe che- Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 dvAtrizataguNa varNana gaDadezamAM lakSaNavatI nAmanI nagarImAM saMpUrNa buddhinA bhaMDArarUpa umApatidhara nAmanA maMtrithI jenA rAjyanI ciMtA karAya che e lakSmaNasena nAmane rAjA ghaNA kALa sudhI rAjya karatA hatA. jema madAnya thayele hAthI hAthaNIne saMga karavAthI kAdavamAM phasI paDe che tevI rIte te rAjA madenmatta gajaghaTAnA saMsargathI jANe madAMdha na thayo hoya tema caMDAlanInA saMsargarUpa kAdavamAM phasI gaye hate. arthAt caMDAlanInI sAthe viSayasukhamAM magna thaye hate. A vRttAMta umApatidhara nAmanA maMtrInA jANavAmAM AvyuM hatuM. paraMtu potAnA svAminI krUra prakRti hovAthI sAkSAtpaNe pratibodha kare azakya che ema vicAra karI te rAjAne bIjA prakArathI pratibaMdha karavA mATe sabhA maMDapanA pATaDA upara maMtrIe guptapaNe nIcenAM anyaktigarbhita kAvyo lakhyAM - zaityaM nAma guNastavaiva tadanu svabhAvikI svacchatA kiM brumaH zucitAM brajantyazucayaH sparzAttavaivApare / kizcAtaH paramasti te stutipadaM tvaM jIvanaM dehinAM tvaM cennIcapathena gacchasi payaH ! kastvAM nirodhdhuM kSamaH // 3 // zabdAthI-he jaLa ! mukhyapaNe zItalatA guNa tAreja che. to pachI tArI svAbhAvika svacchatA mATe amo kaI varNana karI zakatA nathI. kAraNa ke tArA sparza mAtrathIja bIjA azuci padArtho pavitratAne prApta thAya che. ane tuM prANu mAtrAnuM jIvitavya che. AthI vadhAre tArI stuti zuM hoI zake? A pramANe hArAmAM guNe hevA chatAM tuM nIca mArge jatuM hoya te tene rokavA keNa samartha thAya ? kA A kAvyamAM jaLane uddezI rAjAne bedha Ape che. tvaM cetsaMcarase vRSaNa laghutA kA nAma digdantinAM vyAlaiH kaGkaNabhUSaNAni tanuSe hAnina hemnAmapi / mUrdhanyaM kuruSe jaDAMzumayazaH kiM nAma lokatrayIdIpasyAmbujabAndhavasya jagatAmIzo'si kiM bruumhe||4|| zabdArtha he zaMkara ? jo tuM vRSabha (baLada.) upara besI gamana kare che tethI hAthInI halakAI zI ! vaLI je te sapaeNvaDe kaMkaNurUpa AbhUSaNene banAve che tethI suvarNanI hAni zI? ane jo tuM mastaka upara caMdrane dhAraNa kare che tethI traNa jagatamAM dIpaka samAna sUryane apayaza zene? tuM jagatano Iza che tethI ame vadhAre zuM bolI zakIe? arthAta hasti suvarNa ane sUrya jevAM uttama sAdhano hevA Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 zrAddhaguNa vivaraNa, chatAM tuM nIcane Azraya le temAM hArI halakAI che. 4A kAvyamAM paNa zakarane uddeza rAjAne pratibaMdha karyo che. chinte brahmaziro yadi prathayati preteSu satyaM yadi kSIbaH krIDati mAtRbhiryadi ratiM dhatte zmazAne yadi / - spRSTvA saMharati prajA yadi tathA'pyAdhAya bhaktyA manastaM seve karavANi kiM trijagatI zUnyA sa evezvaraH // 5 // zabdArtha - yadyapi mahAdeva brahmAnA mastakane chede che, pizAcenI aMdara kharekhara prasiddhi pAme che, unmatta thaI mAtAo sAthe krIDA kare che, mazAnamAM prIti rAkhe che ane prajAone banAvI sahAra kare che to paNa nirUpAye karavuM zuM ? izvara teja che tenA vinA traNe jagata sUnAM che mATe tenAmAM bhaktithI manane sthApana karI huM te mahAdevanI sevA karuM chuM. arthAta upara jaNAvelA apavAdathI paripUrNa hevA chatAM jagatanA izvara hovAne lIdhe mAre nAIlAje Adara kare paDe che ke pA A kAvyamAM paNa zaMkarane uddezI rAjAne bodha karyo che. sadRttasadguNamahArhamaharghyamUlya kAntAghanastanataTo vita vAsamUne ! AH pAmarIkaThinakaNThavilagna bhanna! hA hAra! hA ritamaho ! bhavatA guNitvam // 6 // zabdArtha:-zreSTha goLa AkRtivALA, zreSTha guNa (ra) vALA, lAyakAtavALA, moTI kiMmatavALA ane suMdara strIonA puSTa stana upara egya rIte rahelI manahara mUrtivALA he hAra ! mane Azcaryajanaka kheda thAya che ke eka garIbaDInA kaThora gaLAmAM vaLagI bhagna thaelA teM hArUM guNipaNuM gumAvI dIdhuM che. te 6 A kAvyamAM to hArane uddezI rAjAne bedha karyo che. koI eka prasaMge sabhAmAM te kene joI ane tenA arthane bodha thavAthI rAjAmaMtri upara aMtaraMgamAM dveSa dhAraNa karavA lAgyo. kahyuM che ke prAyaH saMprati kopAya sanmArgasyopadarzanam / vilUnanAsikasyeva bhavedAdarzadarzanam // 7 // zabdArtha -jema nATTAne paNa dekhADavuM te ghaNuM karI kepa mATe thAya che tema sAMpratakALamAM sanmArgane upadeza Apavo te paNa ghaNuM karIne kepa mATeja thAya che. . 7 che. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 dvAzita guNavarNana te pachI IrSAvALA rAjAe te maMtrine padabhraSTa karyo. tyArabAda kaI vakhate rAjapATikAthI pAchA pharelA rAjAe durdazAvALo ekAkI ane upAyarahita evA maMtrine joI gussAthI teno vadha karavA mATe mahAvata dvArA tenI tarapha hAthIne preryo. te joI maMtrie kahyuM ke jyAM sudhI huM kAMIka beluM chuM tyAMsudhI mahArA tarapha AvatA hAthIne rekI rAkha. tenA vacanathI mahAvata te pramANe kare chate umApati dhara maMtrie kahyuM ke- nagnastiSThati dhUlidhUsaravapurgopRSThimArohati, vyAlaiH krIDati nRtyati sravadasRg carmodvahan dntinH| AcArAbahirevamAdicaritairAbaddharAgo haraH, satyaM nopadizanti yasya guravastasyedamAceSTitam // 8 // zabdArtha -mahAdeva nAnapaNe raha che, dhULathI malina zarIravALo vRSabha A rohana kare che, sarpo sAthe krIDA kare che, lehIthI TapakatA hAthInA cAmaDAne dhAraNa karI nAce che, ItyAdi ca e karI AcArathI bahAra thayela ane rAgamAM A sakta rahe che te kharekhara satya che. kAraNake jene gurUo upadeza ApatA nathI tenuM AcaraNa AvuM ja hoya che. te 8 e pramANe te maMtrinA jJAnarUpa aMkuzathI manarUpa hAthI vaza thavAne lIdhe pitAnA caritrethI kAMIka pazcAtApa karatA ane pitAnA AtmAnI ghaNI niMdA karatA rAjAe dhIme dhIme te vyasanane tyAga karI te umApatidharane pharithI maMtripada upara sthApana karyo. have graMthakAra prastuta guNanI samApti karatAM sAmya purUSane ja dharmo adhikArI kahe che - evaM saumyaH sukhAsevyaH sukhaprajJApya eva c| yato bhavettato dharmAdhikAre'dhikRto budhaiH|| 9 // zabdArtha -upara jaNAvelAM bane udAharaNathI spaSTa samajI zakAya che ke sama purUSa sukhethI sevA karavA lAyaka ane sukhethI pratibaMdha karavA lAyaka heya che, tethI paMDita purUSAe saizya purUSane ja vizeSa dharmane adhikArI ga che.lA // ti dUrgA : 27 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayastriMzat guNavarNana. coil now ve graMthakAra kramathI prApta thaelA paropakAra karavA rUpa" tetrIzamA guNunu varNana kare che-- parAvatimaHparopakAra karavAmAM kaThe eTale tatpara hoya te vizeSa dharmanI ceAgyatA meLavI zake che. kharekhara je purUSa paropakAraparAyaNu hoya che te samasta leAkeAnAM netrAne amRtanA ajanarUpa gaNAya che. athAt samagra prANIone AnaMda ApanAra hoya che. ane je nirUpakArI hoya che te tRNuthI paNa halakA gaNAya che. kahyuM che ke-- ( kSetraM rakSati caJcA saudhaM lolatpaTI kaNAn rakSA / dantAttatRNaM prANAn nareNa kiM nirupakAreNa // 1 // ra zabdA :--cacA purUSa (kSetranA rakSaNa mATe banAvelA ghAsanA manuSya ) kSetranuM, capala ghvajA prAsAdanuM, rAkha (bhasma) anAjanuM ane dAMtamAM grahaNa karelu tRNa prANAnuM rakSaNa kare che. arthAt jyAre AvA acetana padArthA prANIone upakAra karanAra hAya che,tyAre bAjAne upakAra nahIM karanAra sacetana purUSA tRNa vigerethI paNa nakAmA gaNAya che. // 1 // paropakAra karavA te mhoTA purUSonA svabhAvasiddha dhaja che. kahyu` che ke-- upakarttuM priyaM vaktuM karttuM snehama kRtrimam / sajjanAnAM svabhAvo'yaM kenenduH zizirIkRtaH // 2 // kasyAdezAta kSipayati tamaH saptasaptiH prajAnAM chAyAM karttuM pathi viTapinAmaJjaliH kena baddhaH / Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayasiMzata guNavaNana. abhyarthyante navajalamucaH kena vA vRSTiheto jAtyaivaite parahitavidhau sAdhavo bddhkkssaaH||3|| zabdAtha-parane upakAra karavAne, prItijanaka bolavAno ane vAstavika ( sneha karavAne sajajana purUSono A svabhAva hoya che. jemake caMdrane keNe zItaLa karyo che? keie nahIM paraMtu te tene jAti svabhAvaja che. je 2 sUya jagatanA aMdhakArane zuM keInA hukamathI dUra kare che? vRkSone mArgamAM chAyA karavA mATe zuM koIe aMjalibaMdha karyo che? navIna meghAne vRSTi mATe zuM keie abhyarthanA karI che? keIe ja nahIM, kintu pitAnA jAtisvabhAvathI ja te zreSTha purUSa paranuM hita karavAmAM tatpara thAya che. te 3 ahIMyA cAra prakAranA manuSya hoya che. temAMthI keTalAka prayajana zivAya papakAra karanArA ane keTalAeka popakAra karanArane badala ApanAra A banne purUSa dharmane lAyaka che. AthI viparIta bIjA be dharmane lAyaka gaNAtA nathI. te A pramANe che - 3te tAvatkRtinaH parArthaniratAH svArthAvirodhena ye ye ca svArthaparArthasArthaghaTakAste'mI narA mdhymaaH| te'mI mAnuSarAkSasAH parahitaM yaiH svArthato hanyate - ye tu nanti nirarthakaM parahitaM te ke na jAnImahe // 4 // zabdArtha -jeo pitAnA svArthane bAdha na Ave tevI rIte bIjAnuM kArya karavAmAM tatpara hoya che te prathama paMktinA sapurUSa kahevAya che. vaLI je patAnA ane paranA svArthane sAdhavAvALA hoya che, te purUSa madhyama gaNAya che temaja jeo potAnA svAthane lIdhe bIjAnA hitane nAza kare che, te purUSo manuSyarUpa rAkSasa gaNAya che. arthAta AvA purUSone kaniSTha kahevAmAM Ave che. ane jeo pitAnA matalaba zivAya paranA hitano nAza kare che, teone kevA kahevA te ame jA NatA nathI? arthAta tevA purUSone adhamA badhama kahevA joIe. 4 3 kSudrAH santi sahasrazaH svabharaNavyApAramAtrodyatAH svArtho yasya parArtha eva sa pumAnekaH satAmagraNIH / duSpurodarapUraNAya pibati srotaHpatiM vADavo jImUtastu nidAghasaMbhRtajagatsantApavyucchittaye // 5 // Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra1ra zrAddhaguNa vivaraNa. zabdArtha: A dunIyAmAM potAnuM poSaNa karavA rUpa vyApAramAM udyama karanA kSudra purUSa hajAre che. paraMtu jene bIjAnA prajanamAM ja potAnuM prayojana jaNAya che te sajajana ziromaNi purUSa A dunIyAmAM eka ja hoya che. muzkelIthI bharI zakAya tevA udaranI pUratI mATe jyAre vaDavAnaLa samudranuM pAna kare che, tyAre megha to grISmaRtuthI vyApta thaele jagatane saMtApa nAza karavA mATe tatpara thAya che. A be udAharaNe zuddha ane mahAna purUSanA oLakhANa mATe basa che. kae vi annassuvayArajAe kuNaMti je paccuvayArajuggaM / na teNa tullo vimalo vi caMdo na ceva bhANU na ya devarAyA // 6 // zabdArtha jeoe bIjAne aneka upakAra karyA che te paNa je purUSa upakAra karanArane yogya pratyupakAra kare che arthAt badale Ape che. tenI barobarI nirmaLa caMdra, sUrya ane iddha paNa karI zakatA nathI. arthAta upakAra karanArA purU karatAM prayupakAra karanArA purUSo A dunIAmAM uttamottama gaNAya che. ane te ghaNAM zeDa heya che. 6 upakAra dravya ane bhAvathI be prakAre hoya che te A pramANe che-anna ane pANI vigerenuM dAna karavArUpa hoya tene dravya upakAra jANavo ane te anizcita temaja asthira hovAthI tene dravya upakAra kahevAmAM Ave che. koI paNa kAraNa zivAya potAnA AtmAne ane parane samyajJAna tathA cAritramAM sthApana kare tene tIrthakara bhAva upakAra kahe che. je koI puruSasiMha A jagatamAM paropakAra kare che, teonA yaza: rU5 paTahane vani saghaLI dizAomAM phelAya che. eTalA mATe sAmarthya heya te manuSya paropakAra karavAmAM udyama karavo joIe. kAraNake paropakAra karavAthI dharma ane caMdra jevI nirmaLa kIrti duniyAmAM prasare che. jema vikamarAjAnI kIrti phelAI hatI. A ThekANe vikamarAjAnuM udAharaNa A pramANe che - . eka vakhata vikamarAjA rAjapATikAthI pAchA pharatAM rAjamArgamAM dANA viNavAmAM tatpara thaelA eka daridrane joI belyA ke--jeo pitAnI udarapRtti karavAmAM paNa samartha hoI zakatA nathI teonuM A jagatamAM utpanna thavuM zA kAmanuM che?" A pramANe rAjA taraphathI kahevAmAM AvatAM te daridrI belI uThyo ke-- jeo sArI rIte samartha che chatAM papakAra karI zakatA nathI teonuM janmavuM paNa A duniyAmAM nirUpayegI che." A pramANe daridrI taraphathI kahevAmAM AvatAM mahArAjA vikramarAjAe te bhikSune se hastI ane be koDa senAmahara bakSIsa karI. vaLI pa5kArane vicAra karatAM keIe kahyuM che ke - Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayasrizata guNavarNana. 213 yeSAM na vidyA na tapo na dAnaM na cApi zIlaM na paropakAraH / te martyaloke bhuvi bhArabhUtA manuSyarUpeNa mRgAzcaranti // 7 // zabdA :--je purUSone vidyA, tapasyA, dAna, zIla ane paropakAra hatA nathI te purUSo A manuSya lAkamAM pRthivIne bhArabhUta thai manuSyanA rUpane dhAraNa karI mRgapaNe paribhramaNa kare che. // 9 // A pramANe kAi kahe chate hariNe uttara ApyA ke-- svare zIrSa jane mAMsaM tvacaM ca brahmacAriSu / zRGge yogIzvare dadyAnmRgaH strISu svalocane // 8 // zabdA: - hariNa svarane mATe mastaka, manuSyane mAMsa, brahmacArIone ca, cAgIzvarAne zIMgaDAo ane strIne peAtAnAM leAcana Ape che. arthAt hiraNanA kahevAnA Azaya evA che ke mhArA zarIranA saghaLA avayavA paropakArane mATe che. ane manuSyanA te eka paNa avayava upayogamAM AvatA nathI te mhArI sAthe manuSyanI kharAbarI karavI te ThIka nathI. // 8 // vaLI ahIMA paropakAranA saMbaMdhamAM vikramarAjAnuM udAharaNa A pramANe che- eka vakhate nadInA kinArA upara vIravRttithI Ama tema pharatA vikramarAjAe eka brAhmaNane nadInA pUramA kheMcAtA joI paropakAra karavAmAM rasavALA rAjAe tene pANImAMthI bahAra kADhayA. tenA badalAmAM brAhmaNe zrI girinAmanA parvata upara devatAnA ArAdhanathI prApta thaelI kALI citrAvela rAjAne arpaNa karI te lai ujacinI tarapha pAchA pharatA mA'mAM dra2idIne joi kRpAparAyaNa thaelA rAjAe te bhikSune kALI citrAvela ApI dIdhI. tyArabAda brAhmaNe kahyuM ke-- je rahemadilanA rAjAe du:khethI meLavelI kALI citrAvela eka draridIne ApI dIdhI tevA huM vikramAditya ? pApakAra karavAmAM thArI kharekharI karanAra A pRthviI upara bIjo kANu hAi zake ? ' kAIja nahIM. jIvA aceta padArthA paNa nIce batAvyA pramANe upakAra karanArA hoya che-- 2 sthAnabhraMzakharAdhiropaNazirazcikhillasaMdhAraNazuSyatpAMzunivezapAdahananaklezabhramAdyAH kriyAH / dhAtrA yadyapi cakrire mRdi tathA'pyu'bhavatvAdiyaMpAtrIbhUya paropakArakRtibhUryuktaM kulIne hyadaH // 9 // Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214. zrAddhaguNa vivaraNa. zabdAtha:- pitAnA sthAnathI bIjA sthAnamAM laI javuM, khara upara caDhAvavuM, upara kAdavanuM nAkhavuM, sukI dhULanuM sthApana karavuM, pagathI tADana karavuM, kalezanuM ApavuM, cAka upara bhamAvavuM vigere kriyAo jo ke kuMbhakAra mATI upara kare che te paNa A mATI pRthivIthI utpanna hovAne lIdhe vAsaNarUpa thaI paropakAraja kare che. kalInane Ama karavuM yukta ja che. arthAta mATInI peThe game tevI Aphata Ave to paNa kulIna purUSe potAnA apakArI upara paNa upakAraja kare che. A 3.dhUlikSepanakhakSatAtulatulArohAvarohasphura-- llohoTTanapijanAdivividhaklezAn sahitvA'nvaham / jajJe yaH paraguhyaguptikRdiha zritvA guNoollAsitAM karpAsaH sa paropakArarasikeSvAdyaH kathaM no bhvet||10|| zabdArtha -dhULamAM paDavuM, nakhethI chedAvuM, heTAM trAjavAM upara caDhavuM, pAchuM utaravuM, tINa loDhAnA carakhAmAM pIlAvuM ane piMjAvuM vigere nAnA prakAranA kalezane niraMtara sahana karI sutararUpe thai je kapAsa A lekamAM bIjAnAM guhasthAne gopAvanAre thaye che, te kapAsa popakAra pratye prema rAkhanArAonI aMdara agragAmI kema na thaI zake 10 che - jyAre mATI vigere acetana padAthe bIjAnA upakAra mATe thAya che, tyAre cetanayukta prANIonuM te kahevuM ja zuM? vaLI-saMpUrNa surAsuranI saMpatti ane mokSasukha ApavAmAM eka kalpavRkSa samAna parepakArane jinezvara bhagavAne samasta dha mAM utkRSTa dharma kahe che. te paropakAra dravya ane bhAvathI be prakArane heya che, ema jANI dhIrapurUe te upakAra saghaLA prANuo upara yathAyogya karavA joIe. garIba, anAtha, saMpattihIna, bhUkhyA ane tarasyA prANuo upara anukaMpA lAvI temaja tapa, niyama jJAna ane darzananA guNone pracAra karatA munione utkRSTi bhaktie potAthI zakti mujaba annAdikanA ApavAthI upakAra kare tene dravya upakAra kahevAmAM Ave che. duHkhathI rIbAtA prANIone jJAna, darzana ane cAritranI prApti karavArUpa uttamottama upakAra karavAmAM Ave to te bhAvathI upakAra karyo ema kahevAya. paraMtu uccakuLamAM utpanna thaelA, dhIra temaja gaMbhIra prakRtivALA, bhaviSyamAM kalyANane meLavanArA ane mahA sAmarthyavALA uttama prANIoja bIjAne upakAra karavA mATe samartha thAya che. bhAva upakAra karanArAone te nizcayathI mekSarUpa phaLa prApta thAya che e prasiddha che. tevI rIte dravya upakAra karanArAone paNa bharata rAjAnI peThe nizcayathI (A loka ane paraloka saMbaMdhI) atuLa phaLanI prApti thAya che. dravyapakAra karanAra bharata rAjAnuM kathAnaka nIce lakhyA mujaba che - Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayasi zat guNavaNa na 215 A bharatakSetramAM tejasvI purUSaSa rUpa ratnAnA samUhathI zeAbhatI lakSmIthI 5ripUrNa ane prasiddha thaelI bhAgavatI nAme nagarI hatI. je nagarImAM sajjananA samUhane AkaSa karanAra niratara lakSmIthI aviyukata ane dAnanI vAsanAvALA samagra nAgarika leAka ghaNuM karI purUSAttama (viSNu) jevA hatA. te nagarImAM pAtAnI kIrttithI samagra bhAratavaSa~ne bharI denAra mhATI rAjya lakSmIrUpa latAne puSTa karavA mATe megha samAna, paropakAra karavAmAM rasika, atyaMta udAratAthI kalpavRkSane paNa jItI lenAra ane nizcala dhairya temaja abhyudayathI samagra mahImaMDaLane uvala karanAra bharata nAme rAjA rAjya karatA hatA. te rAjAne pAtAnA rUpathI devAMganAonA tiraskAra karanArI ane saghaLA aMteramAM zreSThatA bhAgavanArI suleAcanA nAmanI priyA ( bhAryA ) hatI. te da MpatIne pRthvIrUpa kamalinIne AnaMda ApavAmAM caMdra samAna, nItisa Mpanna ane vinayavAna mahIcaMdra nAme putra hatA. keTaleeka kALa gayA pachI eka vakhata harSita thaelA zrI bharata rAjAe bhUyala pramukha kA dakSa maMtrione khAlAvIne kahyuM ke- hamAre hamezAM cira'jIvI mahIcaMdra nAmanA A mhArA putrane saghaLA kAryomAM pramANu tarIke svIkAravA. arthAt tenI salAha zivAya kAi paNa rAjyakArya karavuM nahIM. temaja asAdhAraNu parAkramavALA Apa leAkeAe paNa A puNyazAlI putranI sahAyatAthI saghaLA rAjyakArabhAra calAvaveA. huM pAte ghaNI sa MpattivALA heAvAthI dIna temaja anAtha prANIonA samudAyane 5ropakAra karatA hamezAM sukhapUrvaka rahIza. ' kahyuM che ke-- " yAcamAnajanamAnasavRtteH pUraNAya bata janma na yasya / tena bhUmiriha bhAravatIyaM na drumairna giribhirna samudraiH // 11 // zabdA:-kheda che ke jenu janma yAcaka leAkeAnI maneAvRttine tRpta karavA mATe nathI tenAthI A pRthvI bhAravALI che. paraMtu vRkSA, patA ke samudre teNIne bejArUpa nathI. arthAt sAmarthya chatAM yAcakavarganA manArathA pUrNa nahIM karanAra manujyA teNIne ejArUpa thAya che. / 11 / paisAthI athavA teA prANeAthI paNa parane upakAra karavAja joie. paropakArathI upArjana kareluM puNya sekaDA yajJAthI paNa thai zakatu nathI e pramANe hRdayamAM vicAra karI rAjyanI dhurA putra upara mukI te rAjA vizvamAM niraMtara upakAra karavAmAM tatpara thayA. eka vakhate aneka prakAranI AdhivyAdhithI pIDAelA temaja aneka prakAre niraMtara mRtyurUpa siMhathI gaLI javAtA manuSyAne joi hRdayanI aMdara saMkramaNa thaelA temanA du:khathI du:khI thaelA te kupALu rAjA manamAM A pramANe Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zrAddhaguNa vivaraNa, vicAra karavA lAgyA ke-tu. pUrva upArjana karelA pavitra puNyathI garjanA karatA gaja ane avAnI zreNIthI vilAsavALI rAjyasa pathI vRddhi pAmelA A lekamAM narapati thayA chuM, chatAM atyaMta du:khathI pIDAtA prANIonuM rakSaNa karavA mATe mhArAmAM leza mAtra paNa sAmarthya nathI tyAre mhArI traNa varganI lakSmI niSphaLa jevIja che. kAraNa ke du:khathI pIDAtA prANIonA du:khane dUra karyA sivAya mAni purUSA sAmrAjyanA mhATA vilAsAne paNa nakAmA gaNe che. vaLI je rAjA A dunIyAmAM du:khI prANIonu rakSaNa karavAmAM samartha nathI, te kharekhara cAMcA purUSathI paNa hulakAine prApta thAya che. e pramANe vicAra karatAM khIlakula garahita thayelA te rAjA rAtrinA suvAnA makAna pratye jeTalAmAM suvA mATe jAya che teTalAmAM sAvadhAna thaelA rAjAe peAtAnI vizALa zayyAmAM nidrAvaza thayelA ane divya AkRtivALA eka purUSane joyA. temaja uMcA suvarNanI ane jayAtithI vAsabhUmine prakAza karanArI eka guTikA tenA paDakhAmAM paDelI rAjAnA jovAmAM AvI. te jotAMja Azcarya pAmelA ane nirmaLa hRdayavALA rAjA vAsabhuvanamAM sutelA purUSa pAsethI te guTikAne jeTalAmAM levAnI taiyArI kare che teTalAmAM ekdama jAgI uThele te purUSa sabhramathI uMcA AkAzamAM uDI tarataja pALe paDyo ane bhayabhIta thaelA kSaNavAra ubhA rahyo. te pachI prANIonu rakSaNa karavAmAM tatpara bharata rAjAe te purUSane pUchyuM ke-tu kANu che! kyAMthI AvyA che ? thArUM AcaraNa Avu kema che? ' tenA uttaramAM te sAhisaka purUSe jaNAvyu ke- he svAmina ? kRpArUpa samudranA madhyamAM rahenAra arthAt dayA karavA lAyaka huM anagaketu nAmanA purUSa zuTikAnI siddhi thavAthI ghaNA vegaLA AkAzamArgathI zrI paryaMta pratye jatAM huM rAjan ! buddhihIna thayelA paraMtu suMdara hRdayavALAe A khAlI sukhazayyA joi mArganA kheda dUra karavA mATe A zayyAmAM vizrAma letAM jeTalAmAM huM nidrAvaza thauM chu teTalAmAM tamArUM Agamana thayuM. have pachI tamArA prasAdathI huM jIvitadAna meLavIza ' tyAramAda narapatie jIvAne sukha ApanArI vANInA uccAra karyo ke- huM mahAbhAgyazALI ! tu nizcita hRdayavALA thai sukhethI nidrA le, jethI huM hArI pAse rahe ghaNA kALa sudhI jIvitane dhAraNa karanAra evA tane pavana nAMkhu '* e pramANe narapatinA khelavAthI khuzI thaelA rAjAnA caraNamAM praNAma karI te siddha purUSa belyA ke- he vizvane AdhArabhUta ! tu devatAone paNa namaskAra karavA lAyaka che temaja upakAraguNa saghaLA guNAmAM zirAmaNI gaNAya che te upakAra thArAmAM sImArUpe prApta thai traNa jagatnI aMdara jAgarUka thayA che evA rAjAonA adhipati ane mane AyuSyaparyaMta jIvitadAna ApanAra thArA RNathI A tRNa jevA manuSya Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yastri zat guNavarNana. 27 kevI rIte mukta thavAnA ? ' te pachI tenA vinayagarbhita vacanAthI snehayukata hRdayavALA rAjAe asAdhAraNa Azcaya ApanArI guTikA te siddhapurUSane svAdhIna pryanI sAtheja'he rAjana! mhArA upara prasanna thaI A guTikAne grahaNa karI mane anugraha karI 'e pramANe siddhapurUSe kahe chate rAjA bIjI vakhata A pramANe melyA- he kRtajJazirAmaNui ! hu kAInuM kaMIpaNa grahaNa karatA nathI teA he siddhapurUSa ! thArI A guTikA mhArAthI kevI rIte grahaNa karI zakAya? paraMtu he patipurUSa ! ghaNA mhoTA mahimAthI Azcarya ApanArI ane du:khethI prApta thanArI A guTikA kayAMthI meLavI zakAya che. te hakIkata huM DAhyApuraSa! mane kahI saMbhaLAvya ' A pramANe rAjAnA Adeza thatAM te siddhapurUSa khelyA ke huM rAjAnA mastakeAthI mukuTAyamAna caraNu ! tuM sAMbhaLa, dakSiNa dizAmAM asti dharAvatA malayAcala nAme eka pata che tenA ati uMcA ane sarva RtumAM prakRaita thanAra vanavALA zikhara upara rAmazekharadevanuM jagatamAM Azcaryajanaka eka madira che. tyAM khALamAMthI paDatu ane maLatA agninA jevu devatAnu snAnajaLa je sAhasika purUSa potAnA hAthamAM cha mahinA sudhI dhAraNa kare che te parAkramanA khajAnArUpa temaja zuddhavidhinA jANakAra purUSa devanI prasannatAthI he rAjan ! AvA prakAranI zuTikAne meLavI zake che. vaLI A guTikA mATe aneka DAhyApurUSaSa te ThekANe Ave che. paraMtu kAieka puNyAtmA mahAzaya teNIne prApta karI zake che. ' A pramANe te siddhapurUSanuM maneAhara vacana sAMbhaLI hRdayamAM vismaya thaelA rAjAe te siddhapurUSane ghaNA mAnapUrvaka tyAMthI ravAne karI teja zayyAmAM pavitra ane nizcita hRdayavALA rAjA sukharUpa nidrAthI adha rAtrinuM ulllaMghana karI zayyAmAMthI uThI tarataja veza badalAvI atyaMta parAkramI, hAthamAM taravAra dhAraNa karanAra, kalyANu karanAra, mahAn purUSAnI gatine anusaranAra ane cAre taraphathI nipuNa parivArathI paNa nahIM jANavAmAM AvelA temaja rAjAenI aMdara hastisamAna te bharatarAjA peAtAnA deDhIpyamAna rAjabhavanamAMthI bahAra nikaLI gayA. tyArakhAda atyaMta utsAha ane niratara gatithI mArgomAM cAlatAM te vegavALA rAjAe nivighnapaNe ghaNI pRthvInu ulllaMdhana karyuM, tema karatAM keTalAeka divase pachI rAjA tApanI Apatti dUra karanAra malayAcalanA zikharane ratnanA mukuTasamAna ane hAlatA caMdana temaja kalpavRkSanI zreNIthI zAlanAra evA rAmazekharadevanA maMdirane prApta thayA. tyAM puSkariNInA jaLathI snAna karI nirmaLa thaelA, sajjanAne prIti utpAdaka ane iMdriyAne vaza karanAra te rAjAe kamaLAne laI maMdiramAM praveza karyo ane tyAM niSkapaTa anuSThAne karI pavitra thaelA rAjAe rAmazekharadevanI pUjA karyA bAda te niSkapaTa rAjA jeTalAmAM snAtranu pANI grahaNu karavA mATe prayatna kare che teTalAmAM snAtranA pANInI cAre tarapha paribhramaNa karatA, 28 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrAddhaguNa vivaraNa, kAlAhula karatA ane mArganuM avalAkana karanArA ghaNA manuSyA tenA jovAmAM AvyA. te pachI kutuhulathI rAjAe ' tame keTalA che ' evA prazna kare chate teoe hAtha uMcA karI jaNAvyu ke ame eka sA ane ATha chIe ' AvI rIte vAtA karavAthI kAMi kAryasiddhi thavAnI nathI e pramANe mukhethI khelatA rAjAe ekadama agninA jevu uSNu snAtranuM pANI karakamaLamAM dhAraNa karyuM paraMtu te pANInI AMtA vagara paDatI dhArAne karakamaLamAM dhAraNa karanAra te sAhasika rAjAnu eka rAma mAtra paNa kaMpyuM nahIM ane tenA ni:sIma parAkramathI aMta:karaNamAM prasanna thaelA deve tatkAla eka uttama guTikAratna rAjAne apaNu karyuM. te mATe kahyuM che ke-- rathasyaikaM cakraM bhujagadamitAH saptaturagA nirAlambo mArgazcaraNa vikalaH sArathirapi / raviryAtyevAntaM pratidinamapArasya nabhasaH kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe // 12 // zabdA :eka paiDAnA ratha, sa`thI vasa karelA sAta dhADA, AlaMbana vagaranA rastA ane paga vinAnA sArathI che te paNa sUrya haMmezAM maryAdA vagaranA AkAzanA cheDA lAve che. tethI spaSTa jaNAi Ave che ke mahAna purUSonI kAyasiddhi parAkramamAM vAsa kare che na ke sAdhanamAM, arthAt jo ke sUryanAM sAdhanA nimala che te paNa pAtAnA parAkramathI sUrya AkAzanA ata lAve che tema sattvavALA purUSoe pAtAnA sattvathIja dhArelA kAyanI siddhi karavI joie. sAdhanA te kevaLa nimitta mAtraja hAya che. sattva vinAne purUSa game teTalA sAdhanayukta heya, to paNa jyA kA AvI paDe che tyAre te sAdhanA tene khojArUpa thaI paDe che. ane kAryasiddhi karI zakatA nathI. kharI rIte vicAra karIe te kAryasiddhi sattvamAMja rahelI che. 5 15 vaLI TikA mATe AvelA A leAkeAnA manArathA adhurA rahyA chatAM parAkramathI meLavelI A guTikAne grahaNa karI huM kevI rIte cAlyA jauM e pramANevicAra karI paropakAra karavAnA vratavALA rAjAe ekadama te guTikA temAMnA kAieka purUSane ApI dIdhI. vaLI bIjI vakhata peAtAnA mATe pUrvanI peThe vidhipUrvaka te pANIne dhAraNa karatA puNyavAna rAjAe tevI mIjI guTikA puNyathI prApta karIke tarataja paropakAra karavAmAM atRpta thaelA ane kRpALu purUSAnI aMdara asAdhAraNa te mahAzaya rAjAe bIjA kAi purUSane te guTikA ApI dIdhI. have te saghaLA manuSyAnI eka sAthe iSTa siddhi karavAnI IcchAthI trIjI vakhata paNa te snAtranA pANIne hAthamAM dhAraNa karanArA ane prathama be vakhata uSNa jaLa dhAraNa karavAthI Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rita thazavAna. tenI saghaLI AMgaLIo baLI javAne lIdhe A vakhate ghaNoja baLe che te paNa atyaMta sthira cittavALA rAjAnA sarvottama sAhasathI temaja tenI upamArahita audAryatAnI lIlAthI hRdayamAM prasanna thaelo ane atulya vAtsalya karavAmAM ka5vRkSa samAna rAmazekharadeva prakaTa thaI be ke -"he prajApriya! ghaNuM karIne chamahinA sudhI upAsanA karanAra evA keIeka sAdhaka purUSane paNa jyAre A guTikA ApatA ja nathI tyAre meM tane eka divasamAM be guTikAo arpaNa karI paraMtu te uttamapurUSa! teM to te be guTikAo lIlA mAtramAMja bIjAone ApI dIdhI, mATe he dhIrapurUSanI dhUrAne dhAraNa karanAra zreSTha purUSa ! hArI audAryatAnI stIne prakAza Azcaryajanaka che tethI huM hArI upara tuSTa thaye chuM mATe je tane ISTa hoya te kahI de eTale te huM karI dauM.devanAM AvA vacane sAMbhaLI vinayathI namI paDelA rAjAe kahyuM ke-"tuM jagatane pUjanika deva kyAM? ane tRNa je huM kayAM? arthAt hArI ane hArI barAbarI thaI zake ja nahIM paraMtu hArA darzana nathI mahAre A janma saphaLa thaye che te paNa he svAmin ! hArI eka prArthanA saphaLa karavAne tuM yegya che ane hamezAM tyAre zaraNe AvelA manuoNnuM manavAMcchita pUrNa karavAmAM kAmakuMbha je tuMja prasiddha thayela che. te mATe he vibudha! jaladI prasanna thaImhArI sevAthI A lokonI kAmanA pUrNa kara." evI rAjAnI prArthanAthI khuzI thaelA te rAmazekhara deve te lokone ane rAjAone ekadama guTikAo A pIne visarjana karyo. bharatarAjA paNa devathI meLavelI guTikAne laI vaLI vinayapUrvaka rAmazekharadevane namaskAra karI kRtArtha thaelo, pavitra manavALA ane vizALa buddhivALo rAjA AkAza mArgathI jatAM mahArASTradezamAM alaMkArarUpa skipura nAmanA nagara pratye prApta thayuM. te nagaranA udyAnamAM bhavya prANIonA samUhane dharmamArga ne upadeza karatA, AtmaramaNutAmAM prIti karanArA munIdrAthI sevA karAtA prakAza karanAra uttamajJAna yukta, regarahita, saMpUrNa pApone nAza karanAra ane vegaLe rahelA sUrIzvarane te bharatarAjAe harSapUrvaka joyA. tyArabAda kutUDaLathI te sthAnamAM jaI prANuone AdhArabhUta, sArA vicAra karanAra ane prakRtithI bhadrakaparikRtivALA te rAjAe sUrine namaskAra karI ucita sthAnamAM beThA. te avasare vismaya thaelA ghaNuM lokanI lAghA yukta surIzvare paNa rAjAne ucita upadeza Ape te A pramANe che - cintAratnaM maNInAmiva divijakarI sindhurANAM grahANA minduH kallolinInAM surasaridamarakSmAdharaH prvtaanaam| Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAhaguNa vivaraNa. kalpadruH pAdapAnAM hariramRtabhujAM cakravartI narANAm , dharmANAmanyajantUpakRtirapi tathA rAjate hyuttamatve // 13 // zabdAtha-maNIomAM citAmaNiratna, hAthIomAM airAvaNahAthI, grahamAM caMkamA, nadIomAM gaMgAnadI, parvatamAM merUparvata, vRkSamAM ka95vRkSa, devatAomAM viSNu ane manuSyamAM cakavartI jema uttamapaNe zele che tema samagadharmomAM popakAra dhama paNa kharekhara uttamottama paNe zobhe che. | 3 e pramANe AcAryane ISTaupadeza zravaNakarI prasanna manavAlA rAjAe Agraha pUrvaka yathocita upakAra karavA rUpa dharmane grahaNa karyo. te pachI ariSTapura nAmanA nagaramAM paribhramaNa karatAM vIravRttinuM AcaraNa karavAmAM nipuNa hRdayavALA te bhUpatie sAkSAt uttamazarIravALA ane rAjAnA subhaTa samudAyathI vadhyabhUmi pratye laI javAtA eka manuSyane joI vicAra karyo ke kharekhara kheda karavA jevuM che ke mahArA jotAM A purUSane nirdayapaNe kevI rIte mAre che? e mahAre jovAnuM che. ema vicAra karatAM atyaMta karUNa yukta thaelA rAjAe te saghaLA subhaTanA dekhatAMja te purUSane prabaLa hAthathI upADI ekadama AkAza pratye cAlyo gayo ane bIjAthI na jitAya evA parAkramavALA temaja jenA AgamananI prArthanA karAya che tevA rAjAe kSaNavAramAM sAtamALavALuM pitAnI nagarImAM raheluM vAsabhavana bhUSita karyuM. te pachI rAjAnuM Agamana thaeluM jANuM ullAsavALA parivArathI vIMTAele rAjA jeTalAmAM sabhAjana vigere kiyAne karavA tatpara thAya che teTalAmAM yuvarAjanI sAthe bhegAthaelA saghaLA sAMmate ane jANe harSathI ullAsa pAmelA samudra na hoya tevA nagaranA lekee paNa mastakane pRthvI sAthe meLavI premapUrvaka rAjAne namaskAra karyo ane bahumAna pUrvaka kuzaLavArtA puchI. A pramANe AnaMdetsava thaI rahyo che te vakhate avasara pAmI pavitra vartanavALA maMtrIoe be hAtha joDI vinaMti karI ke he devI! kayA kArya mATe ATalA kALa sudhI kaI dizAne Ape pavitra karI te hamArA AnaMdanI vRddhi mATe prasanna thaI hamane kahI saMbhaLAvo" A sAMbhaLI hAre AtmAnAguNa grahaNa karavA rUpa pApa kema karavuM joIe ? ema vicAra karI lajAvALo rAjA jeTalAmAM mana dhAraNa kare che teTalAmAM rAjAnI AgaLa ubhelA keI eka rUpavAna purUSa pradhAna kAntivALo metIne hAra rAjAne arpaNa karyo. eTale rAjAe puchayuM ke-tuM keNa che? mane hAra ApavAmAM zuM kAraNa che? te ekadama pragaTa paNe kahIde ApramANe AdezathatAM te purUSe jaNAvyuM ke--he mahArAja? guNarUpalakSmIthI zobhanArA A hArane arpaNa kavAnuM kAraNa vigere vRttAMta huM kahuM chuM, te tame dhAraNa kare. e pramANe kahI vRttAMta zarU karyuM. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayasita guNavarNana. siMhaladvIpamAM ratnapuranAme nagaramAM pavitra guNarUpa ratnane AdhArabhUta ratnaprabha nAme rAjA che, ane tene vilAsa karatI vijyAe karI ujajavala temaja vikAza pAmatA zIlarUpa ratnane dhAraNa karanArI pArvatInA jevI ratnAvatI nAme bhAryA che, kemaLa hRdayavALI teNIe keIeka avasare harSa pUrvaka gurU mahArAja pAse aSTApada upara devavaMdana karavAno mahimA sAMbhaLI vivekarUpa AmravRkSa pratye enA jevI, jine ne namaskAra karavAnI IcchAvALI ane daDha nizcayavALI ratnAvatIe jyAM sudhI yAtrA na thAya tyAMsudhI bhejanamAM sArabhUta ghI vigere viga nahI levA nizcaya karyo. aSTApada parvata upara vidyAdhare ane devatAonI gati che, paraMtu bhUmicAri manubenI gati nathI, tethI aMgIkAra karelI pratijJA pUrNa thavI ghaNI muzkela che. ema aMtaHkaraNamAM mAnatI rAjavallabhA vAraMvAra A pramANe bolavA lAgI ke-AkAzamAM gamana karavAvALA te vidyAdhare ane devatAone dhanya che ke, jeo hamezAM tIrtha yAtrAe karI pitAnA AtmAne pavitra kare che. tIrtha yAtrAkaryA sivAya mahAre AtmA te akRtArtha che, e pramANe niraMtara vicAra karatI te rANI atyaMta kheda karavA lAgI, te joI rAjA paNa teNInA duHkhathI duHkhI thayelo A pramANe vicAra karavA lAgyuM ke, hArI priyA ratnavatInI yAtrAsiddhi kevI rIte thaze? evI rAjAnI ciMtAne jANuM laI maMtrIoe kahyuM ke-"he rAjanI A kAryasiddhi mATe tuM ghaNA kheravALo na thA." te pachI maMtrioe kaheluM rAmazekhara devanI guTikAnuM Azcaryajanaka mAhAsya sAMbhaLI mukhya maMtri upara rAjyabhAra ArepaNa karI guTikA mATe utsuka thayela ane rAjAomAM agragAmI te rAjA rAmazekhara devanA bhavana pratye cAlyA gaye, teTalAmAM he prajApati? parAkramanA sthAnabhUta ane paropakAra karavAmAM jAgarUka thayelo keIeka purUSa tyAM AvI pahoMce. te vakhate tatkALa AvelA te puNyazALI ane asAdhAraNa parAkramarUpa krIDAmAM vilAsa karanArA uttama purUSe ekaja divasamAM te guTikA prApta karI ane te ja vakhate dAnezvarImAM pradhAnapada bhegavatA te mahAna purUSe hamArA svAmi ratnaprabha nareMdrane te guTikA arpaNa karI. te laIne tatkALa kRtArtha thayele hamAre svAmI potAnA nagara pratye pAcho Ave kemake kAryanI siddhi thatAM uttama vicAravALe purUSa kharekhara keIpaNa ThekANe vilaMba karI zakatA nathI. pachI te guTikAnA prabhAvathI mahAsatI ratnapatIne aSTApada mahAtIrtha saMbaMdhI yAtrAne manoratha paripUrNa thaye. tethI te avasare dharma, artha ane kAmarUpa trivargathI vikAsa pAmate te nagarIne saghaLe janasamudAya AnaMdita thaye, ane te mATe niSkapaTa mane vRttithI nagaramAM dharma saMbaMdhI vadhAmaNAM karAvyAM. tyAra bAda AkAza mArgamAM gamana karavAnI zakti zivAya A abhigraha pUrNa thave ghaNe muzkela che e pramANe ratnAvatIe vicAra karI nagaranI bahAra caLakatA cAra dvArA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAhaNa vila vALo, raMga ane pramANu vigerethI varNana karavA lAyaka evI jinezvaranI pratimA ethI bhUSita, atyaMta uMce ane jagatanA lekene AnaMdadAyaka aSTApada avatAra nAmane eka prAsAda manuSyanI yAtrAsiddhi mATe rAjA pAse karAvyuM. keIeka divase AkAzamAM vihAra karanArA uttama cAraNa sAdhuo te aSTApadamAM dene vaMdana karavAnI IcchAvALA nice utaryo. prANIone hita karanArA te muniyAne hArA rAjAe vinayapUrvaka namaskAra karI avasara maLatAM hAtha joDI prazna pUchyo ke-he munIzvare ! vizvamAM hamezAM unnati karanArA ane paropakAra karanArA kayA uttama purUSe kAraNe zivAya rAmazekharanA maMdiramAM Azcarya karanArI ane AkAza mA gamana karavAmAM asAdhAraNa zaktine pragaTa karanArI guTikA mane arpaNa karI. ?" A praznanA uttaramAM ati AzcaryakAraka, AnaMdajanaka ane yathArtha evuM he bharatabhUpati! hArUM caritra munIzvaree kahI saMbhalAvyuM te satkArapUrvaka hamArA rAjAe sAMbhaLIne he rAjedra! jherane dUra karanAra A hAra Apane bheTaNa tarIke AnaMdapUrvaka mekalAvyA che. tethI he jaganA prANIone AnaMda ApanAra ! he mahArAja ! prasanna thaI amArA anugraha mATe A hArane grahaNa kare. bharatarAjA tenuM vinayayukta vacana sAMbhaLI sabhAnI aMdara bahu mAnapUrvaka A pramANe bolyA ke aho ! te rAjAnI kRtajJatA aho! tenI lekettara sthiti ! je hArA sva95 paropakArane merUparvatathI paNa meTa mAnI te DAhyA ane ziSTa ziromaNi rAjAe mahimAnA sthAnabhUta A hArane pote mokalAve che, paraMtu je purUSa bIjAne upakAra karI tenA pratyakAranI IcchA rAkhe che te purUSa kSaNavAramAM potAnA AtmAne ni:satva purUSanI paMktimAM sthApana kare che. te mATe kahyuM che keiymunycdhiyaamlaukikii mahatI kA'pi ktthorcitttaa| upakRtya bhavanti dUrataH parataH pratyupakArazaGkayA // 14 // zabdAthI-unnata buddhivALA purUSonI A citta kaThoratA moTI ane kAMI vilakSaNaja jaNAya che kemake pite upakAra karI bIjAnA pratyupakAranI zaMkAthI dUra thaI jAya che. arthAta meM jenA upara upakAra karyo che, te purUSa ane tene badale Apaze evA bhayathI pharIthI tenA samAgamamAM AvatA nathI. 14 . te kAraNathI te uttama purUSa! A hArane huM grahaNa nahI karuM. e pramANe tenI sAthe saMbhASaNa karI ane saMteSa pamADI te purUSane rAjAe pAcho mekalya, ke Ieka vakhata ariSTapurathI je puruSane upADI lAvyA hatA hatA te purUSane pite rAjAe puchyuM eTale teNe potAnuM caritra kahI saMbhaLAvyuM te A pramANe che Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa gaNuna, kathA karavAthI AjIvikA calAvanAra, rAjAne sevaka ane aneka zAsane jANa kAra parizara nAmane prasiddhi pAmele huM kathaka chuM. devatAnA AdezathI je je huM kathAnaka kahuM chuM te te kathAnaka atyaMta Azcarya karavAvALuM ane kharekhara tevuM ja hoya che arthAt satyabhUta hoya che. keIeka vakhate rAjAnI AjJAthI rogagrasta thaelA rAjaputranA Arogya mATe meM maMtrapacArane prAraMbha karyo paraMtu duSTa karmonI gati vicitra hovAthI rAjAne putra kSaNavAramAM maraNa pAme tethI lokomAM mahAre apavAda thaye. te sAMbhaLI A purUja kumArane mArI nAMkhe che ema dhArI kupita thaelA rAjAe mane mAravA mATe subhaTane seMpI dIdho. Apa kRpALu te subhaTethI cheDAvI mane ahiM lAvyA che te have pachI hArUM jIvita tamArA svAdhIna che. e pramANe bolI te mana thatAM rAjAe gauravapUrvaka tenA pratye kahyuM ke, tuM keIeka Azcaryajanaka kathAnaka mane kahI saMbhaLAva. rAjAne Adeza thatAM rAjAnA Azayane samajanAra te pArAzara nAmanA purUSe sAvadhAna thaI rAjA pAse yathArtha kathAne kahevA lAge te kathA nIce pramANe che lakSamIne AdhArabhUta gAMdhAradezamAM vRddhi pAmatI saMpattithI svargane paNa sevaka banAvanArUM gaMdhAranAmanuM nagara hatuM. tyAM virecana nAmane keIka kulaputra hate tene jagatanI aMbAnA jevI zaMbA nAmanI bhAryA hatI. Apasa ApasanA atyaMta premarUpa samudramAM nimagna thaelA ane rAjasevAthI parAdhIna vRttivALA te banene keTalAeka kALa vyatIta thaye. ke eka vakhate virecanane ceree mArI nAMkhe, jethI te manehara naMdigrAmamAM dAmodara nAmanA brAhmaNanA putrapaNe utpanna thaye. keIekadivase te dAdarane jaI devA mahotsava thaI rahyo che tevAmAM tenA pUrvabhavanI bhAryA zabA nAmanI potAnA patinAM hADakAM gaMgAnA pravAhamAM padharavI bhejana vigerene mATe paribhramaNa karatI devagathI tyAM ja prApta thaI. teNue brAhma thI maMgaLabhUta banAvelA dAmodarane je, dAmodare paNa tevIja rIte teNIne joI. A pramANe paraspara jevAthI te bannene pUrvabhava saMbaMdhI akhalita prema ullAsa pAme. te mATe kahyuM che ke yaM dRSTrAvaIte snehaH krodhazca parihIyate / sa vijJeyo manuSyeNa eSa me pUrvabAMdhavaH // 1 // zabdArtha -jene rAkhIne sneha vRddhi pAme ane krodha nAza pAme te puruSane manuSya jANavuM joIe ke e mahAre pUrvabhavane saMbaMdhI che agara svajaba che. mAtA dhaLI UhApoha karavAthI arthAt vicAra karavAthI dAdarane jAtismRtinA Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNa. utpanna thayuM tenAthI zabAne oLakhI lIdhI ane tenAmAM eka citta thayele tenI daSTi brAhmaNe mukAve che paNa mUrti nathI. A strIne saMsarga dAdaranA kuLane kalaMkadhUta che ema vicAra karI brAhmaNee muMbArAva karatI zabAne tyAMthI kADhI mUkI. te pachI tene viyAgarUpa agnithI saMtapta thayelo ane udvega pAmelo dAdara paNa maraNa pAmI kaI eka vananI aMdara hariNapaNe utpanna thaye, te vanamAM tevI ja avasthAvALI zaMbAne paribhramaNa karatI hariNe joI, tyAM paNa pUrvanA premathI te bannene pAchI tevIja prIti pragaTa thaI AvI, te pachI sarva ThekANe tenI pachavADe bhramaNa karatA ane nirbhaya manavALA hariNane kUrapaNe mAravAthI duHkha bhegavI maraNa pAmI vAMdare thaya, te ThekANe paNa te zaMbAne jaI pUrvanI peThe sneha utpanna thaye tethI teNIne phaLa vigere lAvIne ApatAM lekathI mRtyune prApta thaze. te pachI vANArasInI sImAnI pAsenA grAmamAM vedavidyAmAM nipuNa ditta nAme brAhmaNane putra thaye. tene koIeka divase rakSaNa mATe vANArasI pratye jatAM tyAM rastAmAM anazanavALI ane jINuM zarIravALI zabAne joI te ditta brAhmaNe kahyuM ke he bhadra! tuM koNa che? e pramANe prazna karyo eTale teNue paNa prathamanuM saghaLuM pitAnuM vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM. teNue kaheluM tevA prakAranuM potAnuM vRttAMta jANe prathama sAMbhaLyuM na hoya tema te dinna nAmanA brAhmaNane vairAgyane utpanna karanArI pitAnA pUrvabhavanI jAtismRti utpanna thaI. te pachI saMsArathI bhaya pAmelA, uttama vicAra karanArA ane svajanethI kSobha nahI pAmanAra te ditta nAmanA brAhmaNe teja ThekANe anazana grahaNa karI anukrame maraNa pAmI tuM ahIM rAjApaNe utpanna thaye che. e pramANe pArAzaranA kahelA pitAnA pUrvabhava saMbaMdhI vismayane ApanArA saghaLA bhave rAjAnA smaraNamAM AvyA. arthAt jAtismRti jJAnathI sAkSApaNe joyA. te pachI saMsAranI asAratA jemAM utkRSTa saMvegarUpa amRtamAM nimagna thaelA, zreSTha dharma karavA mATe ughukata thaelA ane atyaMta harSita thaelA te rAjAe potAnA saMpUrNa dezane kailAzanA jevA jina maMdirathI bhUSita karyo, temaja nidAna vagaranA eTale A dAnathI bhavAMtaramAM amuka phaLa mane prApta thAo evI IcchA vagaranA ane yogyatA pramANe pravartAvelA mahA dAnathI duHkhI, anAtha, ane dIna purUSanA duHkhane dura karI, paramArthathI gurUrUpa pArAzara nAmanA kathaka paMgavane ghaNA mAna pUrvaka nAnA prakAranI samRddhithI AnaMdita karI, mahIcaMdra nAmanA pitAnA putrane moTA mahotsava pUrvaka rAjya upara sthApana karI yugaMdhara nAmanA sUrIzvaranI pAse rAjAe dIkSA grahaNa karI. aticArathI vimukha thaelA sAdhuonI sAthe caraNasattarI, karaNasattarI ane mana, vacana, kAyAnA vegothI A tmasvarUpane sAdhana karatAM samAdhipUrvaka maraNa pAmI bAramA devalokamAM A bharata Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trayasita guNuvarNana. 225 rAjarSi iMdranA samAna RddhivALo thaI devatA saMbaMdhI sukhasamRddhi prApta karI tyAMthI cavI be prakAre heTA rAjyanI pRthvIne dhAraNa karavArUpa mahAna lakSmIne athavA te sAdhuonI kSamA (zAMti) ne dhAraNa karavArUpa moTI lakSamIne prApta karI anukrame jJAna, darzana, cAritrarUpa lakSmIvALo mekSarUpa vadhune svAmI thaze. ! rUtti zrImatapUta yA have prastuta guNane upasaMhAra karatAM graMthakAra popakAranI prAdhAnyatA prakaTa karI popakArI purUSa vizeSa dharma karavAne cagya che ema batAve che- jyeSThaH pumartheSu sadaiva dharmo dharme prakRSTazca paropakAraH / karoti yazcainamananyacetAH sa dharmakarmaNyakhile'dhikArI // 1 // zabdArtha -dharma, artha ane kAmarUpa purUSArthamAM dhamarUpa purUSArtha ja hamezAM mahaTa gaNAya che. temAM paNa paropakAra zreSTha gaNAya che, tevo papakAra eka cittavALA thaI je purUSa kare che, te purUSa saMpUNa dharmakAryamAM adhikArI thAya che. 1 | ti gaziramo puna: 29 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tt catustriMzat guNavarNana. ve graMthakAra kramathI prApta thayelA aMtara'gAra SaDvaganA tyAga karavA rUpa ceAtrIzamA guNanA vivaraNanA prAraMbha kare che-- antarASitvanavihAvavAthaLaH--aMtaragara SaDvarga eTale kAma, krodha, lAbha, mAna, mada ane huM rUpa A cha bhAva zatruonA parihAra karavAmAM eTale tene nahIM sevavAmAM tatpara hAya te purUSa gRhastha dharma ne yAgya thAya che. temAM yukita vagara ceAjAyelA kAma, krodha, lAbha, mAna, mada, ane hu sArA gRhasthAne aMtara gAraSavaga ( cha bhAvazatruo ) gaNAya che. tene mATe kahyuM che ke-- kAmaH krodhastathA lobho harSomAno madastathA / SaDvargamutsRjedenaM tasmiMstyakte sukhI bhavet // 1 // zabdA :--kAma, krodha, lAla, ha, mAna ane marUpa A SaDvanA tyAga kare che. te prANI sukhI thAya che. arthAt kAma vigere bhAva zatruAja prANI mAtrane catuti sahasAramAM paribhramaNa karAve che ane te te gatinA bhaya kara du:khAvuM bhAjana kare che mATe vicAravaMta purUSe uparanA cha zatruonA saMsargathI mathavA banatA prayAsa karavA. // 1 // temAM prathama kAmarUpa zatrune vaNu ve che--khIjAe aMgIkAra karelI athavA te paraNyA vagaranI strIonI aMdara duSTa Azaya tene kAma kahe che ane te kAma rAvaNu, sAhasagati ane padmanAbha vigerenI peThe viveka temaja rAjyanA nAza karavAmAM ane narakamAM pADavA vigeremAM kAraNabhUta thAya che. kahyuM che ke-- tAvanmahattvaM pANDityaM kulInatvaM vivekitA / yAvajjvalati cittAntarna pApaH kAmapAvakaH // 2 // Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catusita guNavarNana. 227 zabdArtha - heTAI, paMDitapaNuM, kalInapaNuM ane viveka tyAMthI jovAmAM Ave che ke jyAM sudhI aMta:karaNamAM pApayukta kAmarUpa agni pradIpta thayuM nathI. arthAta aMta:karaNamAM kAmAgnine praveza thatAM mahatva vigere guNagaNane bALIne bha sma kare che mATe AvA kaDhAzatrune hRdayamAM dAkhala thatAM pahelAM tenAthI thatI kharAbI vigerene vicAra karI zama, dama rUpa jalanA pravAhathI tene zAMta karo joIe. je 2 dRzyaM vastu paraM na pazyati jagatyandhaH puro'vasthitaM kAmAndhastu yadasti tatpariharan yannAsti tatpazyati / kundendIvarapUrNacandra kalazazrImallatApallavA nAropyAzucirAziSu priyatamAgAtreSu yanmodate // 3 // zabdArtha-jagatanI aMdara aMdha purUSa potAnI AgaLa rahelI dekhAya evI vastune paNa joI zakato nathI, jyAre kAmAMdha purUSa te je vastu heya che teno tyAga karI je vastu na hoya tene juve che. jemake kAmAMdhapurUSa azucinA DhagalA rUpa potAnI bhAryAnA zarIranI aMdara megharAnuM phula, kamaLa, purNacaMdra, kaLaza ane zebhAvAnI latAonA pAMdaDAone Arepa karI khuzI thAya che. A 3. bhAvArtha -pathArtha vicAra karavAthI jaNAI Ave che ke aMdha purUSane karmanA deSathI cakSune viSaya nahIM hovAne lIdhe pitAnI pAse rahelI vastuone na joI zake e banavAjoga che. ane te nahIM jeelI vastuone sparzadvArA game tevA rUpamAM tenuM varNana kare paraMtu te hAMsIne pAtra thatuM nathI. kAmAMdha purUSa to pitAnI cakSuIdriyadvArA dareka vastuone tenA guNa nI sAthe joI zake che. chatAM jenA zarIranA bAra dvArethI niraMtara nagaranA khALanI peThe azucine pravAha vahyA kare che, tevI strIo azucinI khANarUpa hovAthI hamezAM apavitra che tene pavitrapaNe dekhanArA kAmAMdha purUSo jene eka paNa avayava pavitra nathI chatAM strIonA netrane kamaLanI, mukhane pUrNacaMdranI, lalATane ardhacaMdranI, kIkIne tArAnI, bhrakuTIne dhanadhvanI, mukhanA zvAsane kamaLanI sugaMdhInI, vANIne amRtanI, stanane kaLazanI, jaMghAone keLanI ane gatine gajanI upamA Ape che. vAstavikamAM jenI upamA ApavAmAM Ave che, tenA guNone leza paNa strIonA avayamAM heta nathI, chatAM meha paravaza thayelA kAmI purUSa teNInAmAM zreSTha padArthone Arepa karI apavitrane pavitra mAnI AnaMda mAnanArAone janmAMdhathI paNa utaratA darajajAnA mAnavAmAM kAMI paNa doSa nathI. kAraNa ke jemAM anaMtA Atmika sukhane bhulI jaI Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zrAddhaguNa vivaraNa cheDA sukhane mATe asatkalpanAo karI potAnA pavitra AtmAne karma dvArA malIna kare che, tevA kAmAMdhathI bIje vadhAre aMdha keNa hoI zake ! nAnyaH kutanayAdAdhiyA'dhirnAnyaH kSayAmayAt / nAnyaH sevakato duHkhI nAnyaH kAmukato'ndhala: // 4 // zabdArtha -kharAba vartanavALA putra jevo bIje Adhi (mAnasika pIDA ) nathI, kSayaroga je bIjo rega nathI, sevakanA je bIjo duHkhI nathI ane kAmI purUSanA jevo bIjo aMdha nathI. 4 - - have krodhanuM svarUpa batAve che. bIjAnA athavA te pitAnA kaSTane vicAra karyA sivAya kepa kare tene krodha kahe che ane te caMDakauzika vigerenI peThe durgatine hetu hevAthI mahAtmA purUSane krodha kara yukta nathI. te mATe kahyuM che ke santApaM tanute bhinatti vinayaM sauhArdamucchAdayatyudvegaM janayatyavadyavacanaM sUte vidhatte kalim / kIrti kRntati durmatiM vitarati vyAhanti puNyodayaM, datte yaH kugatiM sa hAtumucito roSaH sadoSaH satAm // 5 // zabdArtha-je kedha saMtApane viratAre che, vinayane nAza kare che, mitratAne dura kare che, udvegane utpanna kare che, pApavALA vacanane pedA kare che, kalezane dhAraNa kare che, kItine kApI nAkhe che, dumatine Ape che, puNyanA udayane haNe che ane kugatine arpaNa kare che te deSayukta krodha purUSane tyAga karavA lAyaka che. 5 apaneyamudetumicchatA timiraM roSamayaM dhiyaapurH| Avibhidya nizAkRtaM tamaH prabhayA nAMzumatA'pyudIyate // 6 // zabdArtha -pitAnA abhyadayanI IcchA rAkhanAra purUSe prathama varUpa aMdhakArane buddhie karI dura kare jaIe. kemake rAtrie karelA aMdhakArane prabhAthI nAza karyA sivAya sUrya paNa udaya thato nathI. arthAta jema aMdhakArathI DhaMkAyelA dareka padArtho prakAzamAM AvI zakatAM nathI tema je purUSa dharUpa aMdhakArathI chavAyelo che te purUSa keI vakhata paNa pitAnA guNe athavA to pitAne prakAzamAM lAvavA zatimAna thaI zakato nathI mATe AtmaguNa prakaTa karavAnI icchA rAkhanAre kepa thavAnuM kAraNa prApta thayuM hoya to paNa kepanA bhayaMkara vipAkane vicAra karI kSAMtidvArA upazamAvavo joIe ke jethI kaparUpa aMdhakArane paDadA khasI javAthI pavitra - bhaguNe sahelAIthI prakAzamAM Avaze. 6 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catuzita guNavarNana 229 jitaroSarayA mahAdhiyaH sapadi krodhajito laghurjanaH vijitena jitasya durmatermatimadbhiH saha kA virodhitaa||7|| zabdArtha-jyAre vizALa buddhivALA purUSe ekadama kepanA vegane jitI le che. arthAta kepane pitAnI buddhi baLavaDe dabAvI de che, tyAre tuccha purUSane arthAta nibaLa buddhinA manuSyane krodha jitI le che arthAta parAbhava kare che. kharuM che ke vijetA eTale baLavAna sAthe saMmatine eTale nibala hRdayavALA purUSane ane buddhimAna eTale iMdriya upara kAbu rAkhI zakanArAo sAthe parAbhava pAmelA eTale nibalane virodha zI rIte hoI zake? tAtpaya ke- dha buddhimAna manuSyanA vicArabaLa sAme TakI zakyuM nathI. parAbhavaja pAme che, jyAre teja krodha nibaLA mananA mANasa sAme phAvI jAya che. virodha to sarakhA baLavALAne TakI zake nyUnAdhika baLavALAne virodha vadhAre vakhata TakI zakato nathI. je baLavAna hoya te jite ane nibaLa hArI jAya. 7 vRkSathI utpanna thayeluM jhera vRkSane nAza karatuM nathI, sarpathI pedA thayeluM jhera sarpane nAza karatuM nathI. paraMtu A kedharUpa utkaTa halAhala che jenAthI utpanna thAya che, tene ja bALI nAMkhe che e kevuM khedajanaka Azcarya che? have lebhanuM varNana kare che-dAna devA lAyaka purUSane viSe pitAnA paisAne vyaya nahI karo temaja kAraNu zivAya bIjAnA dhanane laI levuM tene lobha kahe che. vaLI pApanuM mULa paNa lebhaja gaNAya che. lebhAnaMdI vigere vANIAne saghaLA pApanuM mULa A lebhaja thayuM hatuM. e pramANe sAMbhaLI lebha nahIM karatAM saMtoSa rAkhavo joIe. lobhathI gAbharA banelA manuSya A pramANe ceSTA kare che- labha hamezAM ciMtana karavA lAyaka che, paraMtu lobhI purUSAthI te sarvakALamAM bhaya dekhAya che. kemake lakSamImAM lubdha thaelA purUmAM kAryakAryane viveka hoteja nathI tethI labhavaza thaI bIjAnuM ahita kare e banavAjoga che. mAyA, apalApa, vastunI adalAbadalI, bhrAMti, tapAsa ane kUDakapaTa karavAnuM mULa kAraNabhUta, saMgraha karavAmAM duSTa pizAcarUpa ane sarva haraNa karanAra lebhaja che. levaDadevaDamAM beTAM trAjavAM, lAghava kriyA, phekavuM ane khAvAnA bAnAthI kharekhara divasanA cere A vAzuAo mahAjana chatAM paNa corI kare che. aneka prakAranAM vacanI racanAthI AkhA divasamAM lekenA dhananuM haraNa karI te kRpaNa gharakAryamAM traNakeDIo suzkelathI Ape che ane te kathA sAMbhaLavAmAM rAgI hovAthI hamezAM pavitra pustaka sAMbhaLavA jAya che, paraMtu kALA sarpathI DaMkhAryalAnI peThe dAnadharmathI palAyana kare che. vaLI vastunA vecANa vakhate mauna dhAraNa karanAra te dhUrta vANIe keIne uttara Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 zrAddhaguNa vivaraNa, ApatA nathI, paraMtu thApaNu mukavI che evA zabda mAtrane sAMbhaLI tenI sAthe sArI rIte AlApasa lApa kare che, ubhA thAya che, praNAma kare che, kuzaLa puche che ane sthAna Ape che, temaja hAthamAM kevaLa thApaNane joI vANIe dharma saMbaMdhI kathAo karavA lAge che. A sthAna tamAre svAdhIna che, paraMtu ghaNA kALa sudhI thApazunu pAlana karavuM muzkela che; dezakALa viSama che tepaNa huM zreSTha purUSa! thArA hu dAsa chuM, thApaNanuM pAlana karanAra ane prazaMsA karavA lAyaka A uttama dukAna kAi vakhata kalaMkIta thai nathI, e pramANe kAnA jANu purUSoe ghaNI vakhata anubhava karyo che e vAta tu jANatA nathI. e vigere madamatinI pAse paraspara asamajasa varNana karI AMtiraka manorathAthI khuzI thatA te pApI suvarNa nA samUhane grahaNa kare che. te pachI te thApaNa pacAvavAthI utpanna thayelA levaDadevaDamAM aparimita lAbha thavAthI ane kariyANAnA samUhathI te vepArI kuberanI hAMsI kare che, ane sasArarUpa jINu maMdiramAM utpanna thaelA bhayaMkara mhATA uMdarA jevA te kRpaNupurUSA dAna tathA upabhAgathI rahita evA dravyanI rakSA karavAmAM haMmezAM Ana Mda mAne che. have te thApaNa mUkanAra purUSa dizAomAM paribhramaNa karI bhavitavyatAnA yAgathI koI paNa rIte dhanathI ane janathI rahita thayeleA ghaNA lAMbA kAle potAnA dezane prApta thayA. tyAM zakAyukta thayelA te kapaNuM purUSe kAine puchyuM ke te mahApurUSa kayAM gayA ? te sAMbhaLI kAi eka purUSa tenI pAse AvI AlyA ke te mahApurUSanI vibhUti te AjakAla kAMika judIja dekhAya che. A pramA Ne sAMbhaLI atyaMta vismayathI mastakane dhuNAvatA te tenA ghara pratye gayA, tyAM drAramAM rokAyelA te nirmuddhi ane jINu kapaDAMvALA ghaNA kALa sudhI tyAMja besI rahyA. pachI koi paNa prakAre dhIme dhIme gharamAM jai ekAMta maLatAM nAma, nizAnI prakaTa karI te purUSe pAtAnuM thApaNa mUkeluM dravya te zeThIA pAse mAgyuM eTale te zeThIyA bhrabhaMga pUrvaka hAthane kapAvatA khIjAnA upara DhaSTi rAkhI tenA pratye kahevA lAgyA ke ThaMga, pApI ane AjIvikA rahita A purUSa kayAMthI AvyA che. tu kANu che ? athavA kAnA putra che ? thArU dana paNa yAda Avatu nathI teA khelavAnI vAtaja zI ? aho ! ghaNeA kheda che ke kayAre ? kayA sthAnamAM ? kevI rIte ? kayA purUje kANe zu Apyu hatu te tu kahI de ? te paNa niraMtara zaMkAzIla thayelA purUSe mhATA purUSAnI aMdara A janane pratIti karAvavI te divasa kahI de ane te divase cApaDAmAM lakheluM saghaLu tuM pAte joI le ! huM vRddha thayA chuM. dukAnanA bAjo putra upara nAMkhyA che, mATe mhArU lakhelu saghaLu te jANe che. e pramANe te zeThIyAe visarjana karelA te dhIraja vagaranA purUSa tenA putra pAse jAya che. putra taraphathI uttara Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catuzita guNavarNana, 231 maLe che ke dhananI vAta pitA jANe. putra te saghaLuM lakheluM jANe. e pramANe te purUSanuM daDAnI peThe ghaNu kALa sudhI gamanAgamana thAya che. A pramANe rAjakuLamAM ane vyApAramAM vANIe maraNa pAme che, paraMtu dhanane leza paNuM ApatuM nathI, temaja nIce lakhyA pramANe vicAra paNa karatA nathI. dravya kene priya hetuM nathI? dravyathI konuM hadaya bhAtuM nathI ? paraMtu yazarU5 dhanamAM lubdha thayelA purUSe duSTa kAryothI dravyanI IcchA rAkhatA nathI. je purUSe pitAnA zreSTha AcArane tyAga karI, kuTila buddhithI bIjAne Thage che te mUDhamatie puNya vagaranA pitAnA AtmAne ja Thage che. ghaNe kheda che ke dravyanA athI DAhA purUSe paNa zuM karatA nathI? arthAt na karavAnAM saghaLAM kAryo kare che. nIca purUSanI ghaNu kALa sudhI khuzAmata kare che. zatrune paNa praNAma kare che. nirguNI purUSanuM ucca guNagAna kare che. parepakArane bhUlI janAra kRtagha purUSanI sevA karavAmAM paNa leza mAtra kheda anubhavatA nathI. dravyanA kharacanI zaMkAthI mitrane viSe prIti pragaTa karate nathI. badale Apa paDaze evA kAraNathI bhaya pAmele sevAthI grahaNa thatuM nathI. arthAt sevA karAvato nathI, hArI pAse dravya mAgaze evI buddhithI asatya bhASaNa kare che ane stuti karavAthI paNa khuzI thatuM nathI, te lakSamIne kharaca karavAnA vyatikarathI trAsa pAmele kRpaNa kevI rIte chavi zake? moTA lAbhathI paNa lebha parAbhava pAmate nathI, kAraNa ke je mAtrAthI adhika hoya te mAtrAhinathI kevI rIte jItI zakAya? atyaMta Agrahano tyAga nahI kare athavA te vyAjabI kaheluM grahaNa na karavuM tene mAna kahe che. tattvatatvane vicAra nahI karanAra kadAgrahI purUSanI duryodhana vigerenI peThe A mAna ghaNI kharAbI kare che mATe mAna zatrunA saMsargathI dUra rahevuM joIe. kahyuM che ke - AgrahI bata ninISati yuktiM tatra yatra matirasya niviSTA / pakSapAtarahitasya tu yuktiryatra tatra matireti nivezam // 1 // zabdArtha:- je AgrahI purUSanI mati je ThekANe rahelI hoya te ThekANe AgrahI purUSa yukitane laI javAne icche che. paraMtu pakSapAta rahita purUSanI mati te je ThekANe yuti hoya che te ThekANe vAsa kare che. arthAta AgrahI purUSane je padArthamAM Agraha thayo hoya, tyAM yukitane balAtkArathI paNa baMdha besADe che. ane apakSapAtI purUSa to je vastusvarUpa yukti purassara hoya tyAM patine laI jAya che. vaLI- Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 zrAddhaguNa vivaraNa. aucityAcaraNaM vilumpati payovAhaM nabhasvAniva, pradhvaMsaM vinayaM nayatyahiriva prANaspRzAM jIvitam / kIrti kairaviNIM mataGgaja iva pronmUlayatyaJjasA, mAno nIca ivopakAranivahaM hanti trivarga nRNAm // 2 // zabdArtha -ahaMkAra pavananI peThe megharUpa ucita AcaraNane lopa kare che. sapanI peThe prANIonA chavitarUpa vinayane nAza pamADe che. hAthInI peThe kIrtirUpa kamalanIne ekadama mULathI ukhADI nAMkhe che. ane nIcanI peThe manuSyanA trivagarUpa upakAranA samuhane nAza kare che. arthAta aMhakAra rUpa ka zatru jenA aMta:karaNamAM niraMtara vAsa karI rahyA hoya tevA purUSanA dayamAMthI vinaya pramukha guNe palAyana karI jAya che. e bInA vAstavika che kAraNake eka sthAna mATe hamezAM jyAM kaTokaTI thaI hoya tevA sthAnane sajjana purUSa paNa kSaNavAramAM tyAga karI nirUpAdhisthAnane Azraya le che. 2 dRgbhyAM vilokate novaM saptAGgaizca pratiSThitaH / stabdhadehaH sadA soSmA mAna eva mahAgajaH // 3 // zabdArtha:- sAte raMgothI sthira thayele akka zarIravALe ane hamezAM garamIthI bharele ahaMkAra rUpa madanmatta hAthI netre vaDe ucu paNa joI zakatA nathI, arthAta jema hAthI paga chAtI vigere sAta aMgethI sthirathayela hovAthI temaja akkaDa zarIra hovAne lIdhe ucu joI zakto nathI, tema mAnI purUSa paNa jAti, kuLa, rUpa, aizvarya vigere madathI gheraela hovAthI temaja akkaDa zarIra ane abhimAnanI garamIne laine dRSTi vaDe uMcuM joI zakto nathI. 3 mAnane tyAga thavAthI ja bAhubalI maharSinI peThe kevaLajJAna utpanna thAya che. mATe AtmahitanI IcchA rAkhanAra vivekI purUSe mAnane avazya tyAga kare joIe. have madanuM varNana kare che-baLa, kuLa, aizvarya, rUpa ane vidyA vigerethI ahaMkAra karavo athavA bIjAne dabAvavAne kAraNabhUta hoya tene mada kahevAmAM Ave che. te mATe kahyuM che ke saghaLA manuSyanA hRdayamAM sthAna karanAra eka madarUpa zatru che. kAraNa ke je nAthI AvezavALe thayela manuSya sAMbhaLI zaktA nathI joI zakatA nathI ane akkaDa rahe che. arthAt kharI bInA sAMbhaLavAmAM ane yathArtha vastu jevamAM pratibaMdhaka hovAthI manuSya jAti mATe khare duzmana mAna ja che. miAna dhAraNa karavuM, Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catusirAt guNavaNa na 233 mukhane khIjAnA taraphathI pheravI devu, upara jovu, netrAnu baMdha karavuM, zarIranu maraDavuM ane vIMTavuM A saghaLuM ahaMkAranuM prAthamika rUpa gaNAya che. eTale upara jaNAvelI ceSTAothI abhimAnI manuSya ekadama eLakhAi Ave che. zaiA mada, rUpamada, zRMgAramada ane uMcakuLanA maDha A saghaLA madarUpa vRkSe manuSyAnA vibhava rUpa madathIja utpanna thaelAM che. zo mada bhujAne, rUpamada ArisA vigerene ane kAmamada strIne jIve che. paraMtu A vibhavamaDhatA jAtyadha hovAthI kAMi joi zakatA nathI. arthAt prathamanA mado jyAre akeka vastu taraph manuSyAnuM dhyAna kheMcAve che, tyAre dhanamada tA manuSyone tadana AMdhaLAja anAvI de che. manuSyonA dhanamada tA kAMi AtmArAma ( AtmAna4) jevAja jaNAya che. kAraNa ke jema A tmAnaMdathI manuSya AMtarika sukhanA Ana MdathI netrA baMdha karI le che ane dhyAnADha thaI jAya che tema dhanamadathI paNa AMkhyA mIce che ane jANe ekAgratApUrvaka samAdhI caDhAvI na hoya tema samAdhimAM lIna thai jAya che. manuSyeAnA adhikAramada hamezAM bhrakUTI caDhAvavAvALA hAvAthI vikALa, kaMThAra bhASaNa karAvanAra, haThapUrvaka tADanA karanAra ane sarva bhakSaNa karanAra krUra rAkSasa jevA gaNAya che. purUSAnA eka kuLamada tA peAtAnA pUrvajanA pratApanI mhoTI mhATI vAtA karanAra, peAtAnAM khIjA kAcIne bhUlI janAra, dIrgha dezI paNAnA ane jJAnanA nAza karanAra hAya che. saghaLA mo avadhivALA hAvAthI potapAtAnAM kAraNeAne abhAva thavAthI nAza pAme che, paraMtu eka gurUmada arthAt mATAInA mada sapanA jevA vAMke aparimita kALa sudhI sphure che arthAt dhaNA lAMkhA kALa sudhI rahI zake che. sAmatAnA mAna dhAraNa karavAmAM, vRddhi pAmatA dhanADhyonA nizcala daSTimAM, dhanavALAonA bhUbhaMga ane mukhanA vikAramAM viTa vigerenA be bhramarAmAM, dbhuta ane paMDitAne jivAmAM, rUpavALAonA dAMta, keza ane veSamAM, vaighAnA hATamAM, mDATA adhikArIo ane jyAtiSionA gaLAmAM, sulaTAnA ska MdhamAM, vANIAonA hRdayamAM, kArigarAnA hAtheAmAM, tarUNa strIonA stanataTamAM, brAhmaNeAnA udaramAM, catura kAsaddhiAnA jaMdhAomAM, hAthIonA gaDasthaLamAM, mayUrAnA picchAmAM ane hu MsAnA gatinI aMdara mada (ahaMkAra) rahelA che. vizALa hRdayavALA manuSyAne sarvathA AvA mada karavA ceAgya nathI. kahyuM che keH-- no nirjitya jarAM svabhAvamadhuraM tAruNyamAsvAditaM, no nirjitya yamaM kRtA nijatanuH kalpAntasaMsthAyinI / no dAridryabhujaGgamAjjagadidaM svaizvaryato mocitaM, kiM mAyanti vipazcito'pi hi mudhA vidyaalvaadyairgunnaiH||4|| 3. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 zrAddhaguNa vivaraNa, zabdArtha-jyAre vidvAna purUSae ghaDapaNane chatI svabhAvathI manahara vanane AsvAda prApta karyo nathI, yamane chati laI potAnA zarIrane kalpAMta sudhI sthira karyuM nathI ane pitAnA vaibhavathI A jagatane daridvarUpa sapanA mukhamAMthI paNa choDAvyuM nathI, tyAre teo vidyA vigere sva5 guNethI zA mATe ahaMkAra karatA haze tAtparya ke abhimAna karavA jevuM eka paNa kArya karI zakatA nathI, chatAM leke mithyAbhimAna kare che. pachI digvAsAzcandramaulivahati ravirayaM vAhavaiSamyakaSTaM rAhorinduzca zaGkAM nivahati garuDAnnAgalokazca bhItaH / ratnAnAM dhAma sindhuH kanakagirirayaM varttate'dyApi meruH, kiM dattaM ? rakSitaM kiM ? nanu kimiha jagatyarjitaM yena grvH||5|| zabdArtha-mahAdeva dizAphapa kapaDAMne dhAraNa kare che, A sUrya anA viSama (ekIne viSama kahe che) paNAnuM du:kha bhogave che, caMdra rAhunI zaMkAne vahana kare che, nAgaleka garUDathI bhaya pAme che. samudra ratnanuM graha che, ane A merUparvata paNa haju sudhI senAnA parvata rUpavidyamAna che to pachI te manuSyo tamoe zuM kAMi dAna ApyuM che? zuM keInuM rakSaNa karyuM che? zuM A jagatamAM kAMi upArjana karyuM che ke jene laIne ahaMkAra dhAraNa karAya che. pA vaLI bhartuharie kahyuM che ke - pAtAlAnna samuddhRto bata ? balirnIto na mRtyuH kSayaM, ____nonmRSTaM zazilAJchanasya malinaM nonmUlitA vyAdhayaH / zeSasyApi dharAM vidhRtya na kRto bhArAvatAraH kSaNam , cetaH satpuruSAbhimAnagaNanAM mithyA vahallajjase // 6 // zabdAtha-kheda che ke pAtAlathI balirAjAne uddharyo nathI, maraNane nAza karyo nathI, caMdranuM malina lAMchana bhUkyuM nathI, rogone ukheDI pheMkI dIdhA nathI ane pRthvIne kSaNavAra dhAraNa karI zeSanAgane paNa bhAra utAryo nathI. te he citta! tuM satyarUSanA abhimAnanI gaNanAne vahana karatuM nakAmuM lajajA pAme che. te 6 have harSanuM varNana kare che-prayajana vinA bIjAne duHkhI karavAthI athavA te zikAra ane jugaTuM vigere anAcAranuM sevana karavAthI aMtaHkaraNamAM pramoda u tpanna thAya tene harSa kahevAmAM Ave che ane AhaSa durthInayukta hRdayavALA adhama purUSeneja sulabha hoya che, arthAta uttama purUe te karmabaMdhananA kAraNabhUta Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 catusita guNavaNana. kAryamAM keAI vakhata paNa harSa kara egya nathI. pApa kAryamAM AnaMda mAnavAthI nikAcita karmane baMdha thAya che ane tenuM phaLa bhegavyA vinA chuTakAre thatuM nathI. anAcAramAM AnaMda mAnave e adhama purUSanuM ja kAma che temATe kahyuM che ke paravasaNaM abhinaMdai niravakkho niddao niraNutAvo / harisijai kayapAvo ruddajjhANovagayacitto // 1 // zabdArtha-pApa vigerenI apekSA nahI rAkhanAra ane pazcAtApa nahI karanAra nirdaya purUSa bIjAnA kaSTane sArUM mAne che ane ridridhyAna yukta cittavALe pApa karIne khuzI thAya che. 1 tuSyanti bhojanairviprAH, mayUrA ghngrjitaiH| sAdhavaH parakalyANaiH khalAH prvipttibhiH||2|| zabdAtha-brAhmaNe bhajana vaDe, mayuro meghanI gajenAthI, sajajana purUSa bIjAnA kalyANathI ane durjana (nAlAyaka) bIjAnI Apatti (kha) thI khuzI thAya che. arthAta bIjAne du:khI dekhI AnaMda mAne che. 2 A lekamAM vivekI purUSane niMdanIka hovAthI, apajaza temaja anarthonuM kAraNa hovAthI ane paralokamAM durgatinA hetu hovAthI upara jaNAvelA kAmAdi aMtaraMga zatruo tyAgavA lAyaka kahelA che. have graMthakAra maharSi prastuta guNanI samApti karatAM aMtaraMgArine tyAga karI nArane mukhya phaLa dekhADe che - AntaraM SaDarivargamudagaM, yastyajediha vivekamahIyAn / dharmakarmasuyazaH sukhazobhAH, so'dhigacchati gRhAzramasaMsthaH zabdArtha - heTA vivekavALe purUSa pracaMDa AMtarika SaDarivargane A lokamAM tyAga kare che te purUSa gRhasthAzramamAM rahyA chatAM paNa dhamakAI, sukIrti, sukha ane zobhA prApta kare che. arthAta je mAnasika durghattiothI banyo che, te sarvatra pratiSThA pAmI A loka ane paralokamAM sukhI thAya che. I ! ti zrI vahiMrAma gunaH || Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcatriMzat guNavarNana. ( 9 ) graMthakAra mahArAja kamathI prApta thaelA pAMtrIzamA guNanuM ja varNana kare che. $ "varIttendrizAmA vaLI jeNe idrinA samUhane vaza karyo che eTale idrine svacchedapaNe pravRtti karatAM roke che te vazIkRtendriyagrAma kahevAya che eTale atyaMta Asaktine parityAga karI sparzanAdi iMdrinA vikArene rodha karanAra hoya che ane teja gRhastha dharmane lAyaka gaNAya che. kharekhara iMdriyane jya kare, teja purUSane utkRSTi saMpattinuM kAraNa che. tene mATe kahyuM che ke - ApadAM kathitaH panthA indriyANAmasaMyamaH / tajjayaH saMpadAM mArgoM yeneSTaM tena gamyatAm // 1 // zabdArtha --IddhinuM svataMtrapaNuM te Apattine mAga che ane indriyane jaya kare te saMpattine mArga che ema vidvAnuM kahevuM che, mATe je raste javuM ISTa hoya te raste gamana karavuM. 1 indriyANyeva tatsarvaM yatsvarganarakAvubhau / nigRhItavisRSTAni svargAya narakAya ca // 2 // zabdArtha -svarga ane naraka e bane je kahevAya che, te sarva iMdriyeja che. kAraNa ke iMdriya vaza karavAthI ane chuTI mukavAthI anukame svarga ane narakane mATe thAya che. arthAta je jitendriya hoya che, te purUSa avazya svargamAM jAya che ane je iMdriyone svataMtrapaNe pravRtti karAve che te maraNa pAmI narakamAM jAya che. ane tyAM bhayaMkara du:khene bhegave che. 2 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paracazita guNavaNana. , 237 jitendriyatvaM vinayasya kAraNaM guNaprakarSoM vinyaadvaapyte| guNAnurAgeNa jano'nurajyate janAnurAgaHprabhavA hi sNpdH||3|| | zabdArtha - jiteMdriyapaNuM vinayanuM kAraNa che, vinayathI guNone praka prApta karAya che. guNAnurAgathI leka rAgI thAya che ane lokenA anurAgathI utpanna thanArI saMpadAo prApta thAya che. te 3. saMgrAmamAM meLavelA jayathI paNa Idriyane jaya maheDhe gaNAya che, eTale Idrine jaya meLavavuM ghaNuM muzkela che. te A pramANe che- se manuSyomAM eka zUravIra, hajAramAM eka paMDita ane lAkhomAM eka vaktA hoya che, paraMtu dAnezvarI te hoya kharo athavA na paNa hoya, arthAt dAnezvarI dulabha hoya che. yuddhamAM jaya meLavavAthI zUravIra, vidyAthI paMDita, vAkyAturyathI vaktA ane dhana devAthI kAMI dAtAra kahevAtuM nathI, paraMtu indriyane jitavAthI zUravIra, dharmanuM Asevana karavAthI paMDita, satya bhASaNa karanAra vaktA ane bhaya pAmela jaMtuone abhayadAna ApanAra dAnezvarI, gaNAya che. IdrinA prasaMgathIja manuSya avazya deSa seve che. ane teja iMdriyane vaza karavAthI manuSya anukrame siddhi meLave che. purUSanuM banAveluM zarIra te ratha che, AtmA niyaMtA (sArathI) che. A rathanA ghaDA Idriye che te iMdriyarUpa zreSTha ane kuzaLa gheDAone sAvadhAna thaI damanAra purUSa sukhethI dhIra purUSanI peThe Icchita sthAnamAM pahoMce che. cakSuddhine vijya meLavavAmAM lakSamaNane daSTAMta che, te A pramANe che-sItAne kuMDala, kaMkaNuM vigere che ItyAdi prazna thatAM lamaNe javAba Ape ke-huM kuMDalene ke kaMkaNane jAJte nathI paraMtu hamezAM teNanA caraNakamaLamAM vaMdana karato hovAthI jhAMjhare che, te huM jANuM chuM. vaLI saMpUrNa iMdriyenA jayanuM mULa kAraNa jIlDA Idriyane jaya che ane te jIlDA indriyane jaya kare che to tevA prakAranA ucita AhAra ane saMbhASaNathI karavo joIe. niMdA nahIM karavA lAyaka karmathI prApta thaelo temaja pramANe peta ane zreSTha kiyAomAM pravRtti karavA mATeja AhAra karavo ucita gaNAya che. te mATe kahyuM che ke-- AhArArtha karma kuryAdaniMdyaM bhojyaM kArya prANasaMdhAraNAya / prANAdhAryAstattvajijJAsanAya tattvaM jJeyaM yena bhUyo na bhUyAt // 4 // zabdArtha -AhAra mATe aniMdya karma karavuM, prANene dhAraNa karI rAkhavA mATe bhejana karavuM, tanI jijJAsA mATe ja prANene dhAraNa karI rAkhavA ane tatvane jANavuM ke jethI pharI janma levaja na paDe. 4 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa vivaraNuM. pramANathI adhika AhAra levAthI navA navA manArathAnI vRddhi, pramaLa nidrAnA udaya, niraMtara azucipaNu, zarIranA avayavAmAM gurUtA, sadhaLI kriyAonA tyAga ane ghaNuM karI rAgeAthI pIDita thAya che; teTalA mATe hamezAM rasaneMdriyane atRptaja rAkhavI. rasanAiMdriya atRpta haiAya tA bIjI saghaLI iMdriyA potapeAtAnA viSayamAM pravRtti karavAthI tRpta thaelIja gaNAya che. te mATe kahyuM che ke-- yattatkriyA hi kAvyena kAvyaM gItena bAdhyate / 238 gItaM ca strIvilAsena strIvilAso bubhukSayA // 5 // zabdA:je te kriyA kAvyathI, kAvya gItathI, gIta strIonA vilAsathI ane srIonA vilAsa bhUkhathI dekhAi jAya che. arthAt uttarAttara eka ekathI balavaMta hovAthI pu nuM baLa nakAmuM thAya che. jIlvendriya tRpta hAya teA bIjI saghaLI indriyA potAnA viSayanI pravRttimAM utsukatA jovAmAM Ave che tethI atRptaja gaNAya che. vacananI vyavasthAnu paNu niyamitapaNu hovu joie te mATe kahyuM che ke-- mahuraM niuNaM thovaM kajjAvaDiyaM agavviyamatucchaM / puvvamaisakaliyaM bhaNanti jaM dhammasaMjuttaM // 6 // zabdA :-madhura, nipuNatAvALuM, thADuM, kAyane lagatuM, ahukAra vagaranuM, tucchatA vinAnuM. ane prathama vicAra kareluM je elAya che, teja dhayukata gaNAya che. dA ityAdi yuktithI AhAranI maryAdA karatAM vacananI maryAdA adhika gaNAya che. kAraNa ke vikArane prApta thayelA AhAratA auSadhAdikanA prayogathI dUra karI zakAya che, paraMtu vacananA vikAra tA AkhA janmArA sudhI hRdayathI dUra karI zakAtA nathI. tene mATe che, A ThekANe kahyuM che ke-- jihvAM pramANaM jAnIhi bhojane vacane tathA / atibhuktamatIvoktaM prANinAM prANanAzakam // 7 // zabdA :-bhAjana karavAmAM ane khelavAmAM jIbhaneja pramANu jANavI. kAraNake atyata khAdhelu ane atyaMta khelAyelu prANIonA prANAnA nAza karanArU thAya che. / 7 / kharekhara jitendriya purUSa kAithI paNa bhaya pAmatA nathI. kahyuM che ke-- Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcatrizata guNavaNana. yasya hastau ca pAdau ca jihvA ca suniyaMtritA / indriyANi suguptAni ruSTo rAjA karoti kim // 8 // zabdArtha -jenA hAtha, paga ane jIbha sArI rIte vaza thayelI che, temaja iDhiye kAbumAM che tene kupita thaelo rAjA paNa zuM karI zakavAne ? 8 che have graMthakAra maharSi prastuta guNane upasaMhAra karatAM phaLa batAve che- evaM jitendriyo matyo mAnyo mAnavatAM bhavet / sarvatrAskhalito dharmakarmaNe cApi kalpate // 9 // zabdArtha -upara pramANe jitendriya manuSya mAnavALA manuSyane paNa mAnanIka thAya che ane sarvatra khalanA pAmyA sivAya dharmakAryamAM paNa yogya thAya che. A ! ti vaMdAra gunaH . have graMthakAra maharSi zrAddhaguNa vivaraNa graMthane upasaMhAra karatAM kAMIka vizeSa batAve che- sarva prakAre iMdriyane nirodha kare te to yati (muni) ene dharma che. A sthaLe te zrAvakadharmane ucita gRhasthanA svarUpane adhikAra hovAthI upara jaNAvyA pramANe kahevAmAM AvyuM che. evA prakAranA vizeSa dharmanI zobhAne puSTi karanAra sAmAnya guNa (nyAyasaMpanna vibhavAdi) thI vadhelo manuSya avazya gRhasthadharmane eTale samyakatva mULa bAra vratarU5 vizeSa dharmane mATe kalpAya che. arthAt adhikArI gaNAya che. ( 'vipo vata' A pada dareka guNanI sAthe saMbaMdha dharAve che, mATe jyAM na hoya tyAM paNa joDI levuM.) ya evaM sevante sukRtaratayaH zuddhamatayo, __vizeSazrIdharmAbhyudayadamimaM sadguNagaNam / sasamyaktvaM dharma vratapariMgataM prApya vizadaM zrayante te zreyaHpadamudayadaizvaryasubhagAH // 1 // zabdArtha -puNyamAM prIti rAkhanAra ane zuddha buddhivALA je manuSya vizeSadharmanA aspRdayane denAraA (upara jaNAvelA rU5)zreSTha guNasamUhane upara jaNAvyA pramANe seve che, te abhyadaya ApanAra ezvayathI sArA nazIbavALA purUSo sabhyatva sahitanirmaLa bAra vatarUpa zrAvakadhamane prApta karI mokSapadane meLave che. A Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAddhaguNa viva. in Htha gatti . ke tapAgacchanI AdimAM traNa jaganA pUjya ane prazasta jJAna tathA kriyAvALAdara - onI maLe agragaNya jagacaMdrasUri thayA. che 1 temanI pATa upara zaitamasvAminA jevA prabhAvavALA zrIdeveMdrasUri thayA, temanA pachI yuganI aMdara uttama zrI vidyAnaMda gurU pragaTa thayA. 2 . tyArabAda jagane vismaya pamADanAra zrI dharmaghoSasUri thayA, temanI pachavADe sUrivaremAM pradhAna zrI somaprabhasUri thayA. e 3 te pachI satpurUSane kalpavRkSa samAna ane jJAnarUpa lakSmIvALA zrI matilaka gurU thayA, tyArabAda ghaNI kIrtivALA zrI devasuMdarasUri thayA. ke 4 che temanA ziSya yugane viSe uttama, pRthvImAM prasiddha thayelA ane jagamAM atyaMta sAbhAgyavALA zrI somasuMdarasUri thayA. e 5 che temanA AtmajJaziSya zrI jinamaMDanagaNie zrutanI bhaktithI zrAvakanA guNenI zreNinA saMgraharUpa graMthane banAvyuM. che 6 aNahillapurapATaNamAM aneka prakAranA zAstrone sAra grahaNa karI dazAdvANuM (1498)nI sAlamAM banAvela A graMtha cirakALa sudhI vRddhi pAmo. cho - ~- ~~- ~ ~~-~ ~ - itizrItapAgacchanAyakazrIsomasuMdarasUriziSyazrIjinamaMDanagaNimahopAdhyAyaviracita zrAddhaguNavivaraNabhASAMtara tamAd. -- - - - Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAsa kharIdavA lAyaka che. jaina darzananA tattvajJAnane apUrva graMtha. "Atmabodha. (bhASAMtara) AtmajJAna e mokSane prApta karAvanAra hevAthI sarvanuM upakAraka che. jethI A graMthanuM upara mujabanuM nAma ApI ati zuddha AtmajJAnane mArga abhidheya rUpe A graMthanA kartA mahAna AcArya zrIjinalAbhasUrie nirUpaNa karela che. A graM thamAM cAra prakAza (prakaraNa) ApavAmAM Avela che. jemAM prathama prakAzamAM samyaka vanuM svarUpa, tenA bheda vagerenuM eTalA badhA vistArathI ane aitihAsika daSTAMtothI sphaTa saraLa rIte nirUpaNa karavAmAM Avela che ke, atyAra sudhImAM A viSayanA prasiddha pAmela graMthamAM A graMtha eka ucca pratiSThA meLavavA sAthe uttama namunA rUpe thayela che. bIjA prakAzamAM dezaviratinuM svarUpa, trIjA prakAzamAM uttama mu. nivratanuM svarUpa ane cothA prakAzamAM paramAtma bhAvanuM svarUpa darzAvela che. A AkhA graMthanA dareka viSaya mATe aneka kathAo, upanaye ane AgAme prakaraNe vigerenI prasaMge prasaMge aneka sAdata ApI graMthakartAe bhavi jIvonA lAbhArthe uttama mahada prayAsa karyo che. A graMtha ati upagI ane dareka muni mahArAjAo ane jaina baMdhuone zravaNa, manana nididhyAsana karavA jevuM che. A graMthanA vizeSa vakhANa karavA karatAM te khAsa vAMcI javA vinaMti karIe chIe. A graMtha uMcA sItera ratalI DeralIMga glejha kAgaLa upara royala AThapeja suMdara jenI (zAstrI khAsa) TAIpamAM chapAvavAmAM Avela che. lagabhaga 60 phorama 500 pAnAne suMdara bAIDIMgathI alaMkRta karavAmAM Avela che. kiMmata rU.2-8-0 posTa kharca judo. taiyAra che. jaladI maMgAve. taiyAra che. taporatna mahodadhi. (tapAvalI bhAga 1-2) aneka gAmAMthI tamAma prakAranA tapane karele saMgraha zrI pravartakajI mahArAjazrI kAntivijayajI mahArAjanA ziSya munirAjazrI bhaktivijayajI mahArAjanA apUrva prayAsanuM A phaLa che. ke je te be vibhAgamAM pragaTa karavAmAM Avela che. prathama vibhAgamAM 88 prakAranA AcAradinakaramAM jaNAvelA tapanuM tathA bIjA vibhAgamAM 73 prakAranA anya graMthAdimAM kahelA tapanuM varNana A graMthamAM vidhi-vidhAna sahita ghaNI uMcI ane saraLa zailIthI ApavAmAM AveluM che. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMne vibhAgamAM tapa ane tenA guNaNA vigere bahuja vistArathI ApavAmAM Avela che. A graMthanI aMdara aneka graMthane AdhAra levAmAM Avyo che, te graMthonA nAmanuM lIsTa paNa sAthe ApavAmAM Avela che. vaLI dareka tapane mahimA vAMcavAthI hRdayamAM AhAda utpanna thAya che. vaLI tapane lagatA praznottaro dAkhala karI tene khAsa upayogI banAvavAmAM Avela che. aneka graMthe buke, tapanA TIpaNAo ane chuTaka prate temaja cAlu pracArathI je je te jANavAmAM AvyA te tamAmane saMgraha kare. lo che je A graMtha sAvaMta vAMcavA vicAravAthIja tenI apUrva kiMmata thaI zake tevuM che. uMcA enTrIka IMglIza pepara upara suMdara zAstrI TAIpathI pratanA AkAre mATe kharca karI chapAvavAmAM Avela che. bAvIza phoramane mATe graMtha chatAM mAtra tenI kiMmata rUA. 0-8-0 ATha AnA rAkhavAmAM Avela che. paTeja juduM. vividha pUjA saMgraha. (zrImad vijayAnaMda sUri (AtmArAmajI mahArAja tathA munirAja zrI vallabhavijayajI mahArAja viracita cida pUjAene saMgraha) mahopakArI zrImad vijayAnaMda surIzvara racita pUjAo ke jene mATe saMgItanA prophesare ane pUjAnA jANakAra rasike temanI racanAnA saMbaMdhamAM aneka vidha prazaMsA kare che, te pAMca pUjAo tathA temane pagale cAlanArA prasiddha vaktA zrImALyunirAja zrI vallabha vijayajI mahArAjanI banAvelI 9 pUjA ke je vartamAna samayane anusaratA rAgarAgaNIthI bharapura hoI AkarSaka che. gayA ane tenI pahelAnA varSamAM muMbaI nagarImAM teozrInA cAturmAsa daramyAna teonI chellI banAvelI zrI paMcaparameSThinI pUjA muMbaInI jena prajAe vAraMvAra bhaNu vI, sAMbhaLI tenI apUrva rasikatA jANI apUrva AnaMda anekavAra lIdhela che, ane tenI upayogitA, kRtinI rasikatA ekamate siddha thaI cukI che, tenI vAraMvAra mAgaNI thavAthI ukta baMne mahAtmAonI kRtinI tamAma pUjAo sAthe chapAvI che. pUjA zodhavAmAM munirAja zrI vallabhavijayajI mahArAje kRpA karelI hevAthI tadana zuddha chapAyela che. uMcA IglIza gleja kAgaLo upara suMdara zAstrI moTA TAIpamAM nirNayasAgara presamAM chapAvI tenuM eTaluM badhuM suMdara bAIDIMga karAvavAmAM Avela che ke te jotAM tarataja grahaNa karavAnI IcchA thAya. jene mATe ghaNuM maTe kharca karavAmAM Avela che, je zumAre trIsa phorama savAcAraze pAnAne daLadAra graMtha chatAM tene baheze pracAra thavA mATe mudalathI ochI kiMmate eTale mAtra rUA. 0-8-0 ATha AnA (pisTeja juduM)nI kiMmata rAkhavAmAM Avela che, mAtra juja nakale bAkI che, jethI nIcenA saranAme lakhI jaladIthI maMgAve. zrI jaina AtmAnaMda sabhA - bhAvanagara, ,