Shatrunjay Mahatmya

Author(s): Shravak Hiralal Hansraj
Publisher: Shravak Hiralal Hansraj
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020707/1

Page #1

Shin Mahawan Aradhane kends
A
va Shil kailan
vanmandir
Tove Anconade only

Page #2

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
25
श्री आत्मीय श्री महजब सूरीश्वर विधे
E
विवेक वि अंबर
कोटय
Acharya Shi Kallassagarsuri Gyanmandir

Page #3

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
॥ श्रीजिनायनमः॥ ॥ श्रीशचंजयमाहात्म्यं ॥
उपावी प्रसिह करनार. पंमित श्रावक हीरालाल हंसराज.
( जामनगरवाला.) संवत्-१९६५. सने १ए.
किं रु.-१२-0-0

Page #4

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
*
जामनगर जैनन्नास्करोदय ठापखानामां लाप्युं.

Page #5

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
शत्रुजय
॥ श्रीजिनाय नमः ॥ ॥ अथ श्रीशत्रुजयमाहात्म्यं प्रारभ्यते ॥
॥ श्लोकबई॥
(कर्ता श्रीधनेश्वरसूरिः) ॐ नमो विश्वनाथाय । विश्वस्थितिविधायिने ॥
अर्हते व्यक्तरूपाय ! युगादीशाय योगिने ॥१॥ अर्हचक्रिश्रियः स्वामी । चामीकरसमप्रनः ॥ स्तुत्यः सत्कृत्यलानाय । श्रीशांतिः शुनतीतिकृत् ॥२॥ हेलांदोलितदैत्यारि---र्जरासंधप्रतापहृत् ॥ स्मरणीयं स्मरं कुर्वन् । * श्रीमानेमिः पुनातु वः॥ ३॥ यस्य दृष्टिसुधावृष्टि-दानादहिरहीश्वरः ॥ जातस्तापत्रयान्मु
तः। स श्रीपार्थो मुदेऽस्तु वः॥ ॥ सुराईि सुरनाथस्य । संशयापनयाय यः॥ अकंप
।

Page #6

Sh
incha kenge
Acharya Shri Kalassagarter Gyanmandie
शत्रुजय
॥२॥
यत्रिधा वीरः। श्रीवीरः श्रेयसेऽस्तु सः॥ ५॥ श्रेयःश्रियः पुमरीकं । पुंगरीकं शिवश्रियः॥ माहा घुमरीकशिरोरत्नं । पुंगरीकं नमामि तम्॥ ६ ॥ जिनानादीश्वरमुखान । पुमरीकमुखान् मुनीन् ॥ ध्यात्वा शासनदेवीं च । कुर्वे सच्चरितोद्यमम्।। ७ ॥ श्रीयुगादिजिनादेशात् । पुमरीको गणाधिपः॥ सपादलकपमिती । नानाश्चर्यकरंविर्तम्॥ ॥ श्री शत्रुजयमाहात्म्यं । सर्वतत्वसमन्वितम्।। चकार पूर्व विश्वैक-हिताय महितं सुरैः ।। ए ॥ मुम्। वईमाननियोगेन । सुधर्मा गणनृत्ततः ॥ ह्रस्वायुष्कान नरान जानन् । तस्मात्संक्षिप्य तक्ष्यधात् ॥१०॥ चतुर्विंशतिसहस्रात् । तस्मादालोड्य सारतः॥ स्याहादवादवशतः। कुर्वन बौशन गलन्मदान् ॥ ११॥ सर्वांगयोगनिपुणो । नोगानोगेऽपि निःस्पृहः ॥ नानालब्धिप्रबुझत्मा। राजगढकममनम्। १२॥ सञ्चारित्रपवित्रांगो । वैराग्यरससागरः॥ श्रीमान् धनेश्वरः सूरिः। सर्वविद्याविशारदः ॥ १३ ॥ शत्रुजयोहारकर्तु-रष्टादशनृपेशितुः॥ वलन्यां श्रीसुराष्ट्रेश-शि-4॥॥ लादित्यस्य चाग्रहात् ॥ १४ ॥ तत्प्रतिश्रुतितुल्यं तत् । माहात्म्यं सुखबोधकृत् ॥ वक्ति शजयस्या-नत्या शृणुत हे जनाः॥ १५ ॥ पंचति कुलकं ॥ किं तपोन्निर्जपैः किं वा।
मु

Page #7

Acharya Shin Kasagaran Gyantande
शत्रुजय
- माहाण
॥
३
॥
किं दानैः सत्फलैरपि ॥ शत्रुजयस्य माहात्म्य-मेकवेलं निशम्यतामा १६ ॥ बंभ्रम्यते कथं धर्म-वांग्या सर्वदिङ्मुखम्। गयापि पुंमरीकाः। स्पृश्यतामितरैरलमि॥ १७ ॥ आसाद्य मानवं जन्म । श्रुत्वा शास्त्राण्यनेकशः॥ सफलीक्रियतां सर्वं । शत्रुजयकथाश्रुतेः ॥ १७॥ जिज्ञासा यदि तत्वेषु । धर्मे धीर्यदि वास्ति वः ॥ त्यक्त्वा तदान्यत्सकल-ममुं श्रयत सजिरिगा १७ ॥ नास्त्यतः परमं तीर्थ । धर्मो नातः परो वरः ॥ शत्रुजये जिनध्यानं । यजगसौख्यकारणम्॥ २० ॥ त्रिधार्जितं कुलेश्यान्निः। पापमापत्पदं जनाः॥ स्मृत्यापि पुंमरीकाः। क्षिपंत्यपि सुदारुणः॥१॥ सिंहव्याघ्राहिशाबर-पक्षिणोऽन्येऽपि पापिनः ॥ दृष्टा
जयेऽतं,जवंति स्वर्गनाजिनः ॥ १२॥ सुरासुरमनुष्यादि-नवेष्वालोकितो न यैः॥ शत्रुजयस्ते पशवो। न शिवोदयत्नाजिनः॥ २३ ॥ अन्यतीर्थेषु सध्यान-शीलदानार्चनादिनिः॥ यत्फलं स्यात्तदधिकं । शत्रुजयकश्राश्रुतेः ।। २ ।। तत् एवंतु महानत्या। माहात्म्यं गिरिनूपतेः ॥ यस्य श्रवणमात्रेण । संपदः स्युनिरापदः ॥ २५ ॥
वृतो वृंदारकैर्वई-मानोऽन्येयुः सउद्यतः ॥ शत्रुजयं धिा शत्रु-जयं पर्वतमागमत् ॥

Page #8

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहाद
R॥
॥ २६ ॥ ततो विततसरन-मकंपंत बिमौजसां ॥ श्रासनानि जिनानंतुं । त्वरयंतीव तानलम् ॥ २७ ॥ विंशतिनवनस्यज्ञ । हात्रिंशध्यंतराधिपाः ॥ ौ ज्योतिरिौ दश चा-
प्यूलोकनिवासिनः ॥ २७ ॥ चतुःषष्टिमिता एव-मिता देवैर्वृता घनैः ॥ शत्रुजयं जगन्नाय-नूषितं पाकशासनाः ॥ २५ ॥ अम्मम्।। आलोक्यालोक्य लोकैका-लोक्यं कौतुकतो गिरिम।। मूनिं उधुवुदेवाः । सेवकांश्चैतजगुः ।। ३० ।। अहो महोदितैरत्नै-निःसपत्नैर्मरीचिन्निः ॥ पवित्रचित्रितो नाति । सर्वस्फातिलुतो गिरिः ॥ ३१ ॥ सुवर्णशिखरैः शोना-संनृतः शिखरी सुराः॥ सर्वपर्वतनायत्वा-न्मुकटैरिव मंमितः ॥ ३२ ॥ सुवर्णरूप्यरत्ना। गैः कर्बुरितांव
। पुनानोऽयं समं द्यावा-नूम्यावघहरोऽनवत् ।। ३३ ।। स्वर्णगिरिब्रह्मगिर्यु-दयार्बुदमुखैवरैः ॥ अष्टोत्तरशतेनोच्चै-ाति शृंगैरयं गिरिः ॥ ३४ ॥ सर्वतः सिझयतनै-रर्दश्मविनूषितः ॥ यक्षालयैर्लक्षितोऽसौ । सिौलो विनासते ॥ ३५ ॥ यक्षकिन्नरगंधर्व-विद्याधरसुर-
जैः ॥ अप्सरोनिः सदा सेव्यो । नाति शत्रुजयो गिरिः ॥ ३६ ॥ मुमुक्कवो योगिनोऽत्र । विद्याधरनरोरगाः ॥ कंदरासु पवित्रासु । ध्यायंत्यहन्मयं महः ॥ ॥ रसकूपीरत्ननिधि
॥४॥

Page #9

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ५ ॥
दिव्यौषधिनिरन्वितः ॥ सदा शत्रुंजयोऽस्त्येष । सर्वपर्वतगर्वनित् ॥ ३८ ॥ कस्तूरीमृगयूथैश्च । मयूरैर्मत्त कुंजरैः ॥ संचरचमरीवृंदैः । सर्वतो ज्ञात्ययं गिरिः || ३७ || मंदारपारिजातक - संतानहरिचंदनैः ॥ विचित्रचंपकाशोक - सल्लकी कुल संकुलः ॥ ४० ॥ केतकीकुसुमामोदसुरजीकृत दिङ्मुखः ॥ ऊर न्निर्करिणीवारि - ऊंकारमुखरः सदा ॥ ४० ॥ मालती पाटलाकारा-गुरुचूतमुखैडुमैः ॥ शत्रुंजयो राजतेऽयं । सदापुष्पः सदाफलः ॥ ४१ ॥ त्रिनिर्विशेषकम् ॥ कल्पवृक्षधनछाया - सीनाः किन्नरनायिकाः ॥ गायंत्यो जिननाश्रस्य । गुणान् पापं किपंत्यमूः ॥ ४२ ॥ गिरिर्जरन्निर्जरांबु - शीकरैरेष तत्प्रियः ॥ मुक्तिसीमंतिनीहार - कृते मुक्ताः किरन्निव ॥ ४३ ॥
इतः कलापिनो वारि - शीकरैर्निर्द्धरोजवैः ॥ मेघोदयमनृतो । नृत्यंत्यर्हत्पुरोऽजितः || ॥ ४४ ॥ इतः पातालनाथोऽयं । सहस्रफणमंमितः ॥ जिननाथपुरो जाति । नाटयन् दिव्यनाटकं ॥ ४५ ॥ इतः संभूतनेपथ्याः । खेचर्यो वर्यगीतयः ॥ वीणाहस्ता विलोक्यते । गृणंगुणावलीः ॥ ४६ ॥ परस्परं विरुा ये । सत्त्वा श्राजन्मतोऽपि ते ॥ त्यक्तवैरा रमं
माहाण
• ॥ ५ ॥

Page #10

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहाण
॥ ६ ॥
तेऽत्र । जिनाननविलोकिनः ॥ ४ ॥ इतः शत्रुजयां पश्य । नदी पूर्वाब्धिगामिनीं॥ कृता- मिब पुण्यरेखां । पश्यतां भूपवतामपि ॥ ४ ॥ तालध्वजनगोत्संगे। तटीनी तटिनीपतेः॥ अतीह तटं नाति । यास्ति शत्रुजयापगा ॥ ॥ दिश्युत्तरस्यां पश्याच-पयःप्राप्तमहोदयाम।। इंश्ण निर्मितेत्यै । तटिनी स्फुटनीरजाम्।। ए० ॥ कपर्दिकां नदी दिव्य-जलकल्लोखलालितां ॥ पश्यांनोरुहमध्यस्थ-हंससारससेवितां ॥५१॥ प्रनोः पश्चिमदिग्नागे । ब्राह्मी विश्वोपकारिणी ॥ सरित्सलिलसंपूर्णा । नाति पापापहारिणी ॥ ५२ ॥ शत्रुजयडी नागेंही। कपिला यमला तथा ॥ तालध्वजी च परांगा । ब्राह्मी माहेश्वरी तथा ॥ ५३ ॥ सान्रमती शवलापि । वरतोयाजयंतिके ॥ नश चेति महानद्य । श्मा नांति चतुर्दश ॥ ५५ ॥ सूर्योद्यानममानश्रि । पूर्वस्यां दिश्यदोऽत्रुतं । स्वर्गाद्यानमपाच्यां च। स्वर्गाद्यानसमानरुक् ।। प्रतीच्यां च सुराश्चारु । चंद्यानमिदं महत् ॥ लक्ष्मीलीलाविलासाख्यं । कौवेयी विपिनं ह्यदः ॥ ६ ॥ चतुर्दिग्न्यः समाग-लक्ष्मीधम्मिल्लसनिन्नैः॥ अदीप्यतामीतिरयं । श्री. शत्रुजयपर्वतः ॥ ७ ॥ सौधर्मेनियोगेन । धनदेन विनिर्मितं ॥ कुंकं कश्मलसंघात-वि

Page #11

Acerva
Sh
a
nmand
Shun Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुजय
माहाण
॥७
॥
घात्य मिदं पुरः ॥ १७ ॥ सरः स्फुरचंडिकाल-जलोभिरवराजितं ॥ जरतस्य यशोराशि- रिवतनाति नारतं ॥ एए । ईषत्पवननिर्धूत-तरंगावलिलालितं ॥ सरः कपर्दियक्षस्य । पश्य कस्य सुखाय न ॥ ६ ॥ मुक्तिसोमंतिनीशोना-समालोकनदर्पणं ॥ तटागं विकसज्ञगं । मुनेः पश्य तपस्यतः ॥६॥ सर्वतीर्घावताराख्यं । चांई सौरं च सत्पयः ॥ कुंझमन्यदपि सृष्टु- मन्तिः पश्यतामराः ॥ ६ ॥ इतस्तपांसि तनुते । मुनिरेष विशेषधीः ।। विचित्रचरित्रस्यास्य । श्रुणु वाती सकौतुकां ॥ ६३ ॥
पुरा चंपुराधीश । आसीत् कीनाससंनिन्नः ॥ सोऽयं कंडुरिति ख्यातो । नूपः पापकृतां प्रभुः ॥ ६॥ न देवान गुरुन वृक्षन । न मातृन पितृन मनाक् ।। मन्यते मदिरामतो। वित्तोइतमनाः स हि ॥ ३५ ॥ पापानामपि वइते । संपदः प्राध्यपुण्यतः ॥ पश्चात्समूला नश्यति । तृणवह्विशिखा श्व ॥ ६६ ॥ सुप्तो ध्यायति मुग्धोऽसौ । परदारान् परश्रियं ॥ लोकाईनं घनोपायै-र्घनापायकृते रतः ॥ ६७ ॥ प्रातः समुत्थितः सोऽय । लोकानाकारयत्यपि ॥ आदत्ते संपदस्तेन्यो । गतकोनोऽपि तत्प्रियाः ॥ ६॥ ॥ प्रायो नूपतयः पुण्यात् ।
॥७॥

Page #12

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ८ ॥
प्राप्त संपूर्ण संपदः ॥ तदेव ते द्वितीह । ततो दुर्गतिगामिनः ॥ ७० ॥ कदर्थनां विधायैवं । लोके कोके शशीव सः ॥ कयेन कीणदेहोऽय | धर्मं मित्रमिवास्मरत् ॥ ७१ ॥ सर्वतोऽसुखं यावत् । तावत् किंचिन्न मन्यते ॥ प्राप्ते कीनाशपाशे तु । धर्मं स्मरति मूढधीः ॥ ॥ ७२ ॥ अन्यदा स सनासीनः । सर्वतः क्रूरसेवितः ॥ यावदस्ति परशेह - चिंतानिः किलष्टमानसः ।। ७३ ।। तावन्न स्तः केनापि । कल्पडुमदल स्थितः ॥ मुक्तोऽपतदयो दिव्य-श्लोकस्तत्र पुरः स्फुरन् || ७४ || || धर्मादधिगतैश्वर्यो । धर्ममेव निर्हति यः ॥ कथं शुजायतिर्भाव । स स्वामिशेहपातकी ॥ ७५ ॥ इत्यमुं पत्र लिखितं । श्लोकं सोऽवाचयन्मुदा ॥ श्रवबुध्य तदर्थं च । चेतस्येवमचिंतयत् ॥ ७६ ॥ श्रहो मया महामोह-मायाधारेण चेतसा ॥ चरितं पापमाकष्टं । स्पष्टं फलितमप्यदः ॥ ७७ ॥ मयामिषवदासाद्य । संपदो म त्स्यवन्मुधा ॥ स्वात्मायं ग्रासलुब्धेन । बधः संसृतिजालके ॥ ७८ ॥ न्यायमार्गानुगो भूपो । वेनवयुगेऽनयः ॥ सन्मार्गरतो लोके । कुलराज्ययाय सः ॥ ७९ ॥ चिंतातुरश्वचालेति । मुक्त्वा राज्यं नृपो निशि ॥ मुमूर्षुर्मूर्ख मुख्योऽसा - वव्धिपातापिया ॥ ८० ॥ या
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
|| G ||

Page #13

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
शत्रुजय वद्याति बहिः कंडू-रुदंमभुजदंझनृत् ॥ तावज्ञामनवद्यांगी । पुरतः पश्यतिस्म सः ॥ १ ॥
I अतर्कितैव सान्येत्य । पुचमुत्राम्य कोपतः ॥ अतामयहिषाणाप्रैः । स्वैरिणी वैरिणीव तं ॥ ॥ ए॥ ॥२॥ पूर्वानुनूतिवशतः । खजमुद्यम्य कंडुराट् ॥ दधावे तांप्रति क्रुः । स्पईमानो यम
श्रिया ।। ७३ ॥
ततो गौरपि संक्रुज्ञा । युझय समधावत ॥ फूत्कारं यमसीत्कार-सन्निनं कुर्वती नृशं ॥ ४ ॥ कोपेनानिपतंती तां । न्यहपोऽसिना रयात् ॥ ध्धिाऽनिनत्तत्करंकात् । योषित् काचिझिनिर्ययौ ॥ ५ ॥नीषणांग्यतिरक्ताती । नर्नयंती च कर्तिकां ॥ साहवायाह्वयत्रूपं ।
निष्टुराक्षरया गिरा ॥ ६ ॥ अरे त्वया पशुभना । हता गौः शस्त्रवर्जिता ॥ यद्यस्ति कापि 1 ते शक्ति-स्तद्युध्यस्व मया सह ॥ ८ ॥ श्रुत्वेति हेतुसहितं । तस्या आस्याश्चः स च ।।
सस्मितां तां प्रतिप्राह । अशुचिः खजदत्तक् ॥ ७ ॥ नवती युवती काचित् । कदलीदलकोमला ॥ अहं तु क्षत्रियः शूरः । शस्त्रशास्त्रविशारदः ॥ नए । तद्युइमावयोः किं स्यात् । प्रशस्यं वद मानिनि ॥ सिंहो मृगीरणं क्वापि । याचतेऽमर्षवानपि ॥ ए ॥ इति वि

Page #14

Acharya Sh
atasagar
Gyantander
शत्रुजप
माझro
॥१०॥
श्रांतवचसं । सापि तं दृप्तमुज्जगौ ॥ न वाक्यूरास्मि नृपते । नवानिव जवाहवे ॥ १ ॥ श्रुत्वेति नूपतिः खज-पाणिस्तां प्रति संचरन् ॥ स्वं तत्कर्तिकया वि-मपश्यक्तनिरं ॥ ए ॥ सावदच्च नृप ज्ञातं । स्वपौरुषमितस्त्वया ॥ ननिष्टोनिष्ट युधाय । सहोऽसि यदि सांप्रतं ।। ए३ ।। निशम्येति गिरं कंमू-श्वेतसीति व्यचिंतयत् ॥ अहो पराङ्मुखे दैवे। नाहिमपि निर्जितः । एव ॥ तावबलं महस्तावत् । तावत्कीर्तिरखंमिता ॥ यावत्पुराकृतं पुव्यं । न म्लानिमधिगवति ॥ ए५ ॥ पुण्यमेव प्रमाणं स्या-दंगिनां शुन्नकर्मणि ॥ कोणतेजाः कियत्कालं । तपत्यपि बिनाकरः ॥ ए६ ॥ पुण्यैः संन्नाव्यते सर्व । सुखदायि सदायति ॥ तदेव हीनपुण्यस्य । विषवःखदायकं ॥ ॥ योऽहं गजघटां धृत्वा । लीलया पुच्चचामरे ॥ पुरोदलालयं व्योनि । जितः सोऽप्यनयाधुना ॥ ए॥
इति चिंतयतस्तस्य । स्मृतिमार्गमुपागमत् ॥ राज्यत्यागो महारोगात् । क्रोधात्सुरनि- - संहतिः ॥ ए ॥ पुनस्तेनातिऽःखी स । चिंतयामासिवानिति ॥ चलितोऽहं मृतेः स्मृत्वा।
जीतोऽस्मि सुरन्नेः कथं ॥ १० ॥ प्रसंगान्मरणं मुक्त्वा । कृतं गोवधपातकं ॥ आयातमेव
॥१०॥

Page #15

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shil kailag
Gyanmandit
माहा
शत्रुजय । तन्मे दी। तचापि कुगतिप्रदं ॥१॥ अनासादितपुण्यः सन् । जंतुर्नवति दुःखितः ॥ विना
- नीवी सुदद्दोऽपि । पुमान सीदति दीनवत् ॥ २॥ अधुना विपदंनोधि-निमनः करवाणि ॥ ११॥ किं ॥ लग्ने प्रदीपने कूपः। खन्यमानः सुखाय न ॥ ३ ॥ इत्यलं शोचतस्तस्य । सावदेव
र सुंदरी ॥रे मूढ प्रौढपापाढ्य । किं चिंतयसि ःखितः ॥ ४॥ पूर्व राज्यमदांधेन । धर्मशे
हः कृतस्त्वया ॥ अधुना वुपेतायां । धर्म स्मरसि किं पुनः ॥ ५ ॥ न धर्मादपरो धन्यो । मन्यते धीधनैर्यतः ॥ प्रांतकाले स्मृतो यः स्व-शेहिणं तारयत्यपि ॥६॥ न धर्मबुझिस्ते चित्ते । किं तु रोगोरगार्नितः ॥ पुण्यं स्मरसि रे मूढ । त्वं मया हि परीक्षितः ॥ ७॥ - त्वजोत्रदेव्यंबिकाख्या । सैषा त्वत्सत्ववीक्षणे ॥ सादरा सुरनीरूपं । विरचय्य मुदागमं ।। 1 अद्यापि कोपकलुषं । विद्यते नृप ते मनः॥ न शुधर्मवासाई । न च साम्यामृतप्लुतं । गच त्वं सर्वदेशेषु । ब्रम तीर्यान्यनेकशः॥ धर्माराधनवेलां ते । कथयिष्यामि निश्चितं । १॥
इत्युक्त्वा सा तिरोनूता । कंडुरामित्यचिंतयत् ॥ अहो जागर्ति मे नाग्यं । यत्सादा दू - गोत्रेदव्यनूत् ॥ ११ ॥ प्रयते स्वमनःकुंलि-दमनाय दिवानिशं ॥ यथासौ मोहलक्ष्मीर्मे
॥११॥

Page #16

Acharya Sh Kal
a
nd
Shun Mahavir Jain Aradhana Kendre
शत्रुजय
माहा
अध्यक्षतामधिगच्छति ॥ १५॥ प्रत्यूरे चिंतयित्वेति । किंचिदिग्मुखमप्यसौ ॥ प्रतस्थे स्वस्थ्य- त्तित्वा-न मनागपि दुःखितः ॥ १३ ॥ भ्रमन्नेवं भुवो नागे । निध्यातक्रोधपावकः ॥ समचित्तः स सत्वेषु । गिरि कोल्लाकमाप्तवान् ॥ १५ ॥ श्तश्च पश्चिमे यामे। यामिन्या जातमत्सरः॥ पूर्ववैरी तदा यदः । प्रत्यक्षस्तत्पुरोऽत्नवत् ॥ १५ ॥ करालदृग्गदापाणी-रक्तास्यो ब्रमयन् ब्रुवं ॥ सोऽवदत्तं प्रति क्रोधो-देकोऽततरं वचः ॥ १६ ॥ स्मराधेन त्वया हत्वा । यन्मां मत्कामिनी हृता ॥ स्मरसि नियसे तेना-धुना त्वं दैवतं स्मर ॥ १७॥ मदाधेन विधीयते । पापान्यापातसौख्यतः ॥ समये दारुणानि स्यु-स्तानीति समरं कुरु ॥ १७॥ - त्युक्ते मौनमाधाय । स्थिते नरपतौ सति ॥ तमुत्पाट्य महायदों-तरिदं हणतो ययौ ॥१॥ ततः पर्वतमध्यस्थ-गुहायां स च गुह्यकः ॥ प्रदिप्य विविधैवैधै- बंबंध नृपतिं क्रुधा ॥२॥
ताड्यमानः सोंघ्रिघातैः । पिट्यमानश्चपेटया ॥ पूर्वनिर्मितपापानां । प्रायश्चित्तमिवामृशत् ॥ ॐ॥१॥ पर्वताग्रे समुझेऽपि । कंटकिधुवनेऽवटे ॥ देपं गुहादिप्तं । तं मुक्त्वा स तिरो
दधे ॥ २२ ॥ रक्षितः प्राक्तनैरेव । कर्मनिर्दत्तशर्मन्निः ॥ सोऽन्यथा तस्य निर्घात-स्त्रैलोक्य
PCTION
॥१॥

Page #17

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १३ ॥
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
मपि दीर्यते ॥ २३ ॥ ऊरनिर्जरसंपृक्ता - नर्कस्पृडूमारुतैर्नृपः ॥ क्रमात्सचेतनश्चिते । चतुरोऽ थ व्यचिंतयत् || २४ ॥ अहो प्रागुप्तपापशेः । पल्लवोऽयमनून्मम । पुष्पं फलं पुनर्जीवि । दुर्योनिनरकादिषु ॥ २५ ॥ सहसारज्यते पापं । तन्मदांधैर्नराधमैः ॥ कंदद्भिरपि न स्वात्मा । शक्यो मोचयितुं यतः ॥ २६ ॥ इत्थमात्मकृतानर्थ - विकत्थनपरो नृपः ॥ तत्कयाय शुध्यानी | तीर्थमुद्दिश्य सोऽचलत् ॥ २७ ॥ आत्मवत्सर्वसत्वान् स । पश्यन् द्वेषविवर्जितः ॥ यत्र तत्रापि बभ्राम । पुण्यप्राप्तिकृतोद्यमः ॥ २८ ॥
इतश्व शासनसुरी । तस्यांबा पुरतः स्थिता || साक्षाद्भूता प्रसन्नास्या । पुरांगीकृतवाकू स्थिता || २ || जगाद वत्स गइ त्वं । श्रीशत्रुंजयपर्वतं । तत्र हत्यादिपापानि । यास्यति विजयं तव ॥ ३० ॥ ॥ त्वत्पूर्वपुंसां सन्नक्ति-रंजिताहं पुरा तव । सुज्ञापितमवोचं तदधुना तीर्थमप्यदः || ३१ || मुग्धः किं तीर्थलकेषु । संसारी बंभ्रमत्यहो । एकं शत्रुंजयं चैक-वेलं किं न स्मरत्यसौ ॥ ३२ ॥ यदा शत्रुंजयः साधु- पूजितो वा स्मृतः स्तुतः ॥ श्रुतो वा दृक्पथं प्राप्तः । तदा कर्मकयो भवेत् ॥ ३३ ॥ पाप्मनां शल्यरूपोऽयं । धर्मिणां
माहाण
॥१३॥

Page #18

Sh
incha kenge
Acharya Sha Kalassaganan Gyanmandir
शत्रुजप
माहा।
सशर्मदः ॥ कामिनां कामितदाता । जीयात् शत्रुजयो गिरिः॥३५॥ विना तपो विना दामं । विनाची शुनजावतः ॥ केवलं स्पर्शनं सिह-क्षेत्रस्यादयसौख्यदं ॥ ३५ ॥ निबिर्स तव कर्मेदं । नरकादिगतिप्रदं ॥ शत्रैजयं विना नान्यैः । दीयते सुकृतैः क्वचित् ॥३६॥ श्यत्कालं मया वत्सो-पेक्षितोऽसि समत्सरः॥ अधुना तीर्थनायस्य । योग्योऽसीति च कथ्यते ॥ ३० ॥ अप्येकवेलमेतस्य । सेवनं विश्वपावनं ॥ नवलदार्जितं पापं । व्यपोहति समंततः ॥ ३० ॥ शत्रुजयसमं तीर्थ-मादिदेवसमः प्रभः । विश्वत्रये वरः ॥ ३५ ॥ मुक्तिसीमंतिनीपाणि-ग्रहणाय सुवेदिका ॥ शत्रुजयो जयत्यत्र । पर्वतप्रभुरद्भुतः ॥ ४०॥ संसारसागरे मज-ज्जनसंघातसंश्रयः॥ अंतरीपो विमलादि-नाति मुक्तितटाश्रयः ॥ १ ॥ शत्रुजयो जयन् पापं । चिन्वन् धर्म ददन्न सुखं ॥ पुनानः सकलान लोकान् । गिरिर्जयति शाश्वतः ॥ ४२ ॥ जवांस्तत्र पवित्रात्मा । साम्यांनसि नि-
मजनात् ॥ आत्माराममुपास्याशु । तीर्थयोगेन सेत्स्यसि ॥ ३ ॥ इति श्रुत्वा गिरेः प्रौढ- महिमानं महीपतिः ॥ देवीमुखसरोजांत-निर्गठन्मधुसंनिन्नं ॥ ४ ॥ पीयूषैरिव संसिक्तः।
॥१५॥

Page #19

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १५ ॥
कालितः पयसेव सः ॥ ज्योत्स्नयेवोहितः सद्यो । हृद्यं वैशद्यमासदत् ॥ ४५ ॥ ॥ सनत्वा जगतोऽप्यंबा - मंबां कंबूज्ज्वलाशयः ॥ चचालाचलमुद्दिश्य । चारुचारित्रसंस्पृहः ॥ ४६ ॥ श्रतीर्थाप्तिकृताहार - परिहारः स दारिनिः ॥ हृतस्वांतो गिरिगुणैः । पथि संचरतिस्म च ॥ ४७ ॥ मानसध्यानयोगेषु । संकास्वपि पार्थिवः । शत्रुंजयं यथाख्यातं । स्पृशन् स प्राप च क्रमात् ॥ ४८ ॥ सप्तनिर्दिवसैः शृंगं । ददर्श च गिरेः पुरः ॥ नेत्रे तद्दर्शनोत्कंठे | वदतिस्मेति कंडुराट् ॥ ४७ ॥ युवयोः पुण्यसंजारैः । प्रत्यक्षोऽयं महागिरिः ॥ संजातस्तदमुं नेत्रे । विनिज्ञालयतं बहु ॥ ५० ॥ ॥
इत्थं प्रमोदवान् कंडुः । पथि प्राप्य महामुनिं ॥ ननाम निषसादाथ | तन्मुखे दत्तलोचनः ॥ ५१ ॥ संवेगसंगतं ज्ञात्वा । मुनिर्झानी दयोज्ज्वलः ॥ नृपं देशनया सद्यो -ऽनुजप्रादेति सादरं ॥ ५१ ॥ धर्मोऽस्तु कोऽसि वत्स त्वं । गछन्नसि गिरीश्वरं ॥ सत्सत्वधरस्तत्तत्वं । श्रुणु चारित्र ॥ ५३ ॥ कर्मककलवित्रं तचारित्रं पंचधा जगुः ॥ नचत्पंचमगति - प्रदं सर्वविदो जनाः ॥ ए४ ॥ श्रद्यं सामायिकं चान्य- वेदोपस्थापनीयकं ॥ सूक्ष्म
माहाण्
11 24 11

Page #20

Sh
incha kenge
Acharya Sha Kalassaganan Gyanmandir
माहा
शत्रुजय क्रियं परिहार-विशुई च यथोक्तिमत् ॥ ५५ ॥ चारित्रेण विना ज्ञान-दर्शने पंगुवद् वृथा॥
MA वंध्यमंधवदप्येत-देतान्यां परिवर्जितं ॥५६॥ यत्सुधायुक् हेमघटः । सौरनं देनि यरं ॥ ॥१६॥ यचं३ चंदनालेपो । मुज्ञयां यन्मणिस्थितिः ॥ ५ ॥ यत्पर्वणि महादानं । दाने यहासना
त्रुता ॥ शत्रुजये जिनध्यानं । तच्चारित्रयुतं मतं ॥ ॥ पुस। मुनिवाएयेति संहृष्ट-स्तस्मादासाद्य सद्वतं ॥ धिा परिग्रदोन्मुक्त-स्तीर्थ प्राप प्रसन्नहक् ॥ एए ॥ आरुह्य शीलसनाहः । शैलं कंडुर्वतास्त्रनृत् ॥ दयाखेटकसंयुक्तः । पापारि हतवान रयात् ॥ ६ ॥ स मूतिमादिदेवस्य । दर्श दर्शमतृप्तिवान् ॥ निर्निमेषं सरोमांच-श्चक्षुर्व्यापारयद्धनं ॥३१॥ इह शृंगाग्रनागेऽसौ । तप्यते ऽस्तपं तपः॥ कोणकर्माधुना ज्ञान-मवाप्स्यति शुनोदयः॥६॥ क्षेत्रं महाविदेहाख्यं । गतोऽनूवमदं सुराः ॥ श्रीमत्सीमंधरस्वामि-मुखादश्रौषमित्यपि ॥ ॥ ६३ ॥ महापापोऽपि हि पुमान् । श्रीशचुंजयसेवनात् ॥ विशुः सिदिनाग् नावी । य- यायं कंडुलूपतिः॥ ६ ॥
अथान्येऽपि सुराः सर्वे । द्योतयंतोंबरं रुचा ॥ नंतुं जिनान् समाजग्मु-स्तुंगरंगतरंगि
॥१६॥

Page #21

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
॥१७॥
से
@जयणः ॥ ६५ ॥ दुःकर्मसूदनी उटा-दनी राजादनीं ततः ॥ कणात्प्रदक्षिणीकृत्य । नेमुर्वीरं सु-
रेश्वराः॥ ६६ ॥ ततः कांश्चिन्मुनिवरान् । नानालब्धिमहानिधीन ॥ अष्टांगयोगनिपुणान् । महिमोदयमेपुरान् ॥६॥ ध्यानाधीनात्मनः कांश्चि-कांश्चिन्मौनावलंबिनः॥ वदतो धर्ममाहात्म्यं । कांश्चिजपपरान मुनीन् ॥ ६७ ।। व्यावर्त्तयतश्च परान् । जपमालामणीगणान् ॥ मिथः कयाः प्रकुर्वाणान | कायोत्सर्गरतान् परान् ॥ ६ ॥ पद्मासनसमासीना-नदीनान जनितांजलीन् ॥ आदिदेवमुखांनोज-विलोकनपरान् परान् ॥६५॥ तीक्ष्णरश्मौ दत्तनेत्रान् । कांश्चित्पुस्तकसत्करान् ॥ तप्यमानांस्तपः कश्चित् । तीर्थसेवां प्रकुर्वतः ॥ ७० ॥
कांश्चित्समग्रसित-तत्वविद्याविशारदान् ॥ श्वेतांबरधरानुग्र-परिषहसहान् परान् ॥ १॥ - अंतरंगारिविजये । वीरान सत्वैकवत्सलान् ॥ चतुर्दशोपकरणीं । प्रतिलेखयतः परान् ॥३॥ श मूर्तानिव शमरसान् । धर्मानिव वपुष्मतः ॥ परितो वीरनाथस्य । तत्र नेमुः सुरेश्वराः ॥
॥ ३ ॥ अष्ठति कुसकं ।। अश्रो मियः स्पईमाना । रत्नसारैः सुरेश्वराः ॥ आरेनिरे सनवस-रणस्य रचनामिति ॥ ४ ॥ ससृजुः सुगंधि वायु-कुमारा वायुवीजनं ॥ ववृषुर्जलदा

Page #22

Shun Mahavir Jain Aradhana Kendre
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kailassagaur Gyanmandir
मादा
शत्रुजय - वारि । सौरनोल्लासन्नासुरं ॥ ३५ ॥ वनौ सलिलसंसिक्ता । नूमिः शत्रुजयोपरि ॥ वापा-
य पुण्यवृक्षस्य । श्रेयःफलकृतः किमु ॥ ३६॥ आयोजनं सुमनसां। श्रेणी जानुमितां सुराः ॥१०॥ ॥ अकिरन पंचवर्णाम-धोवृतामुन्मुखीमिद ॥ ७७ ॥ बध्वा रत्नचयश्चित्र-स्तां महीं जिन
वर्णकं ॥ अवाकिरन व्यंतरेश । निर्नर कुसुमोत्करं ॥ ७० ॥ कुट्टिमोपरि पुष्पाणि । तानि चित्राणि रेजिरे ॥ मदनेनेव शस्त्राणि । त्यक्तानीव पुरः प्रनोः ॥ ॥ चतुर्दिक्षु व्यंतरेश -स्तोरणानरुणानिह ॥ चक्रिरे यैर्दिङ्मुखानि । सरागाणि विन्नौ बभुः ॥ ७० ॥ रूप्यवप्रो बहिर्दीप्रो । भुवनेविनिर्ममे ॥ जगन्नाश्रशुलध्यान-निधानमिवमूर्तिमत् ॥ १ ॥ आयोजन महीं व्याप्य । स्थितः पिमो विधुप्रत्नः ॥ सविनांगैककरयुक्-त्रयस्त्रिंश इनुमितः ॥ २ ॥ धनुःपंचशतीमान । नच्चत्वे कुंझलाकृतिः ॥ हिरण्यकपिशीर्षालि-मालितः शुशुने स कौ ॥ ॥ ३ ॥ नितिर्षिशेष ॥ धनुःप्लार्धसहस्रं तु । मुक्त्वा तस्यांतरावनीं ॥ ज्योतिष्कविबुधाश्च- क्रुः । कांचनं वप्रमुत्तमं ॥ ३ ॥ प्राक्वप्रायतदीर्घस्य । तस्योपरि नृशं वभुः ॥ दीप्राणि कपिशीर्षाणि । चारुरत्नमयानि दि ॥ ५ ॥ रत्नशालस्तु तस्यांत-विचित्रो रश्मिवीचिन्निः॥
.
॥१॥

Page #23

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
मादा
44
वैमानिकनिकायेन । निर्मितः पूर्वमाननृत् ॥ ६ ॥ दिव्यप्रनावसंपूर्णे-निर्मिता मणिनि-
नैः॥ विविधा कपिशीर्षालि-स्तउपर्यशुनद्लृशं ॥ ७ ॥ विश्वब्रमणसंतप्तान । प्राणिनः स्वेदन्नित्तये ॥ वीजयंत्यो बभुस्तत्र । वैजयंत्यो विचित्रताः ॥ ॥ हिरण्यकिंकिणीक्वाण -वणिताशेषदिङ्मुखः ॥ व्यराजत रत्नमय-स्तत्रोपरि महाध्वजः ॥ ए ॥ प्रतिवनं प्रनादीप्रै-रत्नश्चत्वारि रेजिरे ॥ धाराणि सत्कपाटानि । प्रवेशायेव संपदां ॥ ए ॥ इंश्नीलमणिजातां-स्तोरणान वीक्ष्य नाकिनः ॥ तरुणानां हि वप्राणा-मदधुः श्मश्रुविभ्रमं । । स्फुरपघटीधूम-नूमव्यापितदिङ्मुखाः ॥ प्रतिहारं महाशाला । नाशयतस्तमो बभुः ।एश प्रतिक्षारं व्यधुर्देवा । हेमपद्मालिमालिनीः ॥ वापी: सहानिरापूर्णाः । स्मानायाईनमस्यतां ॥ ए३ ॥ प्रायहितीयवप्रांत-देवछंदं दिवौकसः ॥ विदधः प्रभविश्रांति हेतमीशानदिङमुखे । एच ॥ सप्तविंशति चापोचं । रत्नप्राकारमध्यगं ॥ मणिपीठे व्यधुर्देवा-स्तदंतश्चैत्यपादपं॥
ए॥ पूर्ण समवसरण-मपि यस्य सुपल्लवैः ॥ गतातपनयासीन-सर्वलोकमन्नात् शुनं ॥ ए६ ॥ तदधस्तपनीयस्य । सिंहासनमन्नासत ॥ सपादपी विष्टंनि-मणिनि नुबिंब
॥१॥

Page #24

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजप
|| 30 ||
वत् || ७ || त्रत्रयं त्रिभुवन - प्रभुत्वप्रश्रिमानुगं || सिंहासनोपरि दधुः । सुराः सक्तिजासुराः ॥ ८ ॥ सहस्रयोजनोत्सेधो । धर्मध्वजः पटस्फुटः ॥ शिवारोहण निःश्रेणि-रिवारोचत कांचनः || ९ || प्रतिवप्रं प्रतिहारं । तुंबरूप्रमुखाः सुराः ॥ दंमिनोऽय प्रतिहाराः । स्फारशृंगारिणोऽभवन् ॥ २०० ॥
एवं विधाय समवसरणं शरणं श्रियः ॥ व्यंतरेंज्ञः पुनः सर्व । शेषं कर्म न्यवर्त्तयन् ॥ ॥ १ ॥ सुरसंचारितस्वर्ण - पद्मदत्तपदांबुजः ॥ नवतत्वेश्वरो दाता । निधीनामपि तावतां ॥ ॥ २ ॥ स्तूयमानोऽर्थिनिर्वाक्यै - चिंत्यमानः स्वमानसैः ॥ श्रवणैः श्रूयमानश्च । वीक्ष्यमा गोकोनिः ॥ ३ ॥ जगतो जीवितमिव । सर्वस्वमिव धर्मिणां || पूर्वछारेण समव-स
प्राविशत्प्रभुः ॥ ४ ॥ विशेष ॥
सधर्मचक्रिणस्तस्य । धर्मचक्रं पुरोऽनवत् ॥ स्वर्णपद्मस्थितं पाप - तमोनास्करमंमलं ॥ ॥ ५ ॥ चैत्यडुमः प्रनोः प्राप्य । कणादेव प्रदक्षिणां ॥ नवपल्लवपुष्पाढ्यो - नवदात्तानिमानवत् ॥ ६ ॥ तीर्थाय नम इत्युचै- -रुञ्चरन धर्मचक्रनृत् ॥ पूर्वाशानिमुखः सिंहा- सनमध्या
माहा
॥ २० ॥

Page #25

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय स्त तत्ववित् ॥ ७ ॥ व्यंतरा विभुरूपाणि । व्यधुर्दिक्षु परास्वपि ॥ यखेने तैश्च तत्साम्यं । माहाण
प्रनावः प्रभुन्नूरयं ॥ ७॥ आगत्य पूर्वहारेण । रत्नप्राकारमध्यगं ॥ प्रदक्षिणीकृत्य विभुं । न॥ १॥ त्वा नुत्वा च नक्तितः ॥ ॥ दिश्याग्नेय्यां न्यविदंत । साधवः स्वामिसंमुखाः ॥ न ः स्व
गिस्त्रियस्तस्थुः । साध्व्यस्तासां च पृष्टतः ॥ १० ॥ ॥ प्रविश्य दहिणहारा । नार्थ नत्वाथ तस्थिरे ॥ नैऋत्यां नवनज्योति-व्यंतराणां स्त्रियः क्रमात् ॥ ११ ॥ प्रत्यधारा प्रविश्याथ । ज्योतिनवनव्यंतराः॥ वायव्यां दिशि नत्वाय । नायं ते समपाविशन ॥१॥समागत्योत्तरहारा । नमस्कृतजिनांघ्रयः॥ वैमानिका नरा नार्य । ऐशान्यामवतस्थिरे ॥१॥ हितीयवप्रमध्यस्था । मृगसिंहाश्वसै रित्नाः॥ जिनालोकनमाहात्म्या-विषेषुर्गतमत्सराः॥
॥ १५ ॥ देवासुरमनुष्याणां। वाहनान्यपि नरिशः॥ प्रांतवप्रस्थितान्यासन् । क्रमोऽयं न- गवन्मते ॥ १५ ॥ अपरेऽपि यथास्थानं । सिगंधर्व किन्नराः ॥ अनूवन विभुवाक्यैक-पीयूषं ॥१॥ * पातुमुद्यताः ॥ १६॥ यद्योजनमिते सम-वसरणेऽपि कोटिशः॥ मांति मोरगसुराः । स
प्रत्नावो विलुप्रसूः ॥ १७ ॥ तत्र सिंहासनासीनं । त्रयविराजितं । चामरैर्वीज्यमानं च।

Page #26

Sun Mahavir la Aradhana Kenda
Acharya Sh Kalassagansen Gyanmandi
॥श्
॥
शत्रुजय सर्वातिशयत्नासुरं ॥ १० ॥ सुप्रसन्नं प्रत्नापूरैः । प्लावयंतं जगत्रयं ॥ मध्यस्थकदृष्टजनं । माहा Y- त्रैलोक्यैश्वर्यसुंदरं ॥ १५ ॥ सर्वसत्वहितं दिव्य-ग्रन्नावप्रश्रिमावृतं ॥ जिनं दृष्ट्वा सुराः सर्वे ।।
मुदमापुर्वचोऽतिगां ॥ २० ॥ त्रिनिर्विशेषकं ॥ शिरांस्यधूनयन केचित् । केचन न्युग्नान्यपि ॥ विनोरुत्तारयामासु-स्तुष्टुवुः केऽपि नाकिनः ॥ १ ॥
इतः सुराष्ट्रदेशाधि-नायो गाधिनृपांगजः ॥ यादवो गिरिउर्गेशो। रिपुमलोऽन्युपागमत् ॥ २२ ॥ इत्यं समग्रलोकेषु । निषस्मेषु यथास्थिति ॥ विनोर्वचनपीयूष-पिपासुश्रवणेJO वध ॥ २३ ॥ सौधर्मेशः स्फुरन्नक्ति-ईर्षाश्रुच्छुरितांबकः ॥ रोमांचकंचुकं विवत् । स्तोतु
मेवं प्रचक्रमे ॥ २४ ॥ कुम्मं ॥ जय स्वामिन् जिनाधीश । जय देव जगत्प्रनो ॥ जय त्रैलोक्यतिलक । जय संसारतारण ॥ २५ ॥ देवाधिदेव पूजाई । जय कारुण्यसागर ॥ शरणागतसंसारि-शरण्य करुणाकर ॥ २६ ॥ जय जंगमकल्पशे । जयाईत्परमेश्वर ॥ परमे- ॥२२॥ प्टिन जयानंत-जयाव्यक्त निरंजन ॥ ७॥ जय सिह स्वयंबुझ । सर्वतत्वांबुधे जय ॥ - जय सर्वसुखागार । जय नाथ महेश्वर ॥ २७ ॥ त्वमनादिरनंतस्त्वं । त्वमव्यक्तस्वरूपत्नाक्॥

Page #27

Acharya Shin Kalassagarson Gyantande
माहाण
शत्रुजय त्वामेव हि नमस्यति । सुरासुरनरेश्वराः ॥ ७ ॥ त्वया मन्यामहे धन्यं । जगदेतजगत्प-
ते । नमस्तुभ्यमन्नेवाय । परतर्ककुहेतुनिः॥ ३० ॥ त्वत्तः शिवसुखानंदं । स्पृहयेऽहं तदी॥ २३॥ श्वर ॥ तव माहात्म्यमतुलं । विवुधा अपि नो विदुः ॥ ३१ ॥ त्वयि देव परं ब्रह्म । प्रापैकं
सर्वतत्ववित् ॥ नगवन सर्वदा मुक्तिं । त्वदायत्तां ततो जगुः ॥ ३५ ॥ जगजुमाप्तोऽसि ।
मान रूपमीश्वर ॥ अन्यथा वक्तृवंध्यासौ । सृष्टिरसृष्टिवभवेत् ॥ ३३ ॥ सर्वदेवेषु देवत्वं । A त्वदशेनैव जायते ॥ परेऽपि वीतरागत्वे । मुक्तिमाहुर्यतो बुधाः ॥ ३५ ॥ निश्चयेन जगत्पू
ज्य-स्त्वमेव परमेश्वर ॥ रागषोपरुझानां । तत्वतोऽनर्हणा मता ॥ ३५ ॥ नाग्यहीना न - पश्यति । नवंतं त्वन्यदेववत् ॥ चिंतारत्नं न सुलतं । नवे व्यन्यरत्नवत् ॥ ३६ ॥ यथा त्वयि प्रनावहि-विश्वाश्चर्यकरी वित्तो ॥ न तथान्येषु धिष्ण्यषु । कथं नानुप्रना नवेत् ॥ ॥ ३७॥ यत्र संचरसे नूनं । स्युर्न तत्रेतयः हितौ ॥ योजनानां शते साये । महिमा मह-
तामहो ॥ ३० ॥ ध्येयस्त्वमेव नगवन् । ज्योतीरूपो हि योगिनां ॥ अष्टकर्मविघातायाअष्टांगयोगः कृतस्त्वया ॥ ३० ॥ स्वामिनामपि यः स्वामी । गुरूणामपि यो गुरुः॥ देवाना
॥२३॥

Page #28

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजर
माझा
॥२५॥
मपि यो देव-स्तस्मै तुभ्यं नमो नमः ॥४०॥ जले वा ज्वलने वापि। कांतारे शत्रु संकटे॥ सिंहाहि रोगविपदि । त्वमेव शरणं मम ॥१॥
इति स्तुत्वा जिनाधीशं । सुराधीशः स्वन्नक्तितः ॥ निषसाद प्रनोर्वाचः । पातुं चातकवत्पयः॥ ४२ ॥ सर्वनापासमानार्थाः । सर्वसत्वहितंकराः । सर्वातिशयसंपूर्णाः । सर्वतत्वैकसुंदराः ॥ ४२ ॥ यथार्थसुनगाः शांता । आयोजनमनुव्रताः॥ वाचस्त्रिजगतामीश । उच्चचार जगन्मुदे ॥ ४३ ॥ घुराम ॥ मृगनानिर्यथा गंध-गुणेनानय॑तामिता ॥ कृतकोऽसौ तथा कायो । धर्मेणोनमां व्रजेत् ॥ ४५ ॥ धातवः सप्त च मला । बहिरंतर्वसंति ये ॥ तेनाशुचिरय कायः। सर्वश्रेव निरर्थकः ॥ ४५ ॥ तेनाप्ययुद्ढात्मा । प्रौढकर्मवशंगतः॥अजरामरमानित्वा-यग्रेचं संचरत्यहो ।। ४६ ॥ शस्त्रैर्नानाविधै स्तोयै-चलनेन हिचा विषैः ।। रिपुन्निाधिन्निस्तीत्रै-रकालमरणैरपि ॥ १७ ॥ शीतोष्णादिनिराघातै-जरयेष्टविपत्तिन्निः ॥ इत्यादितिर्महादोषः। कायोऽयं क्लिश्यतेतरां||G॥ युग्मं ॥ इत्यंततमसारं हि। देदमासाद्य हे जनाः ॥ जगत्सारं जगत्पूज्यं । धर्म कुरुत सत्वरं ॥ ४ए । चिंतारत्नमनध्य
॥॥

Page #29

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ २५ ॥
चेत् । प्राप्यते काचसंचयैः ॥ रेणुना चेत् हिरण्यं चेत् । सुधाब्धिरबिंडना ॥ ५० ॥ गृहेयदि साम्राज्यं । देदेन सुकृतं यदि । कस्तदा तन्न गृह्णीया - तत्वातत्व विचारकः ॥ ५० ॥ न माता न पिता भ्राता । न सुहन्न च भूपतिः । कश्चिचाता विना धर्मं । ततः सेव्यः स एव हि ॥ ५१ ॥ सधर्माधिगमोपायै- रौचित्याचरणेन च ॥ सद्ज्ञानक्रियया जन्म | श्लाघ्यतामेति धीमतां ॥ ५२ ॥ धर्म एव जगन्नाथ- पदवीमर्हति स्फुटं ॥ यस्याज्ञानुगता लोकाः । || ५३ || सेवनेन नृपादीनां । किं वृथात्मा विमंव्यते ॥ येन तत्रापिनूपत्वं । दत्तं तं धर्ममाश्रय ॥ ५४ ॥ न लभ्यते विना धर्म । किंचित् शर्म विचारय ॥ एके सति दुःखानि । परे सनोगनाजिनः ॥ ५५ ॥
रागादीनां वशे नूया । मा कदापि यतस्त्वमी ॥ इवत्सौख्यं विधायाथ | पिंति नरकादिषु ॥ ५६ ॥ ज्ञेहिलो विषया एव । नापरे संति तर्कये ॥ प्रारंभरम्या यद्भूत्वा । ततः स स्वघातिनः ॥ ५७ ॥ तमोवने प्रसर्पति । सर्वतस्त्वनिवारिताः ॥ येषां सधर्ममार्त्तको । न स्फुरत्यतितीव्ररुक् ॥ ८ ॥ प्रमादपटलध्वस्त भावनेत्राः कुमार्गगाः । पतंति नरकारण्ये |
४
मादा०
1124 11

Page #30

S
AG a ke
Acharya Shin Kalassagar
Gyanmand
मादा
शत्रुज दुःखौघश्वापदाकुले ॥ ५॥ जानंतोऽपि न जानति । धर्ममाहात्म्यमुज्ज्वलं ॥ प्रत्यक्षमिष्ट-
लानेन । क्षितिचंशर्कदर्शनात् ॥ ६ ॥ प्रत्यहंपुण्यपापानां । फलमेतहिनाव्यते ॥ दिनदो॥६॥ पासुखःखाव-बोधस्वापनिदर्शनात् ॥ १ ॥ प्रनवंति न यत्क्षुज्ञ । रक्षःसिंहोरगादयः॥
स्फुटं धर्मस्य माहात्म्य-मेतत्स्फुरति सर्वतः ॥ ६२ ।। प्रमादः सर्वथा त्याज्यो । धर्मशेही महाबलः ॥ हते धर्मेऽय देदे स्यु-याधिबंधविपत्नयः ।। ६३ ।। इत्थं विचार्य चिनेन । पुण्य
पापफलं स्फुटं ॥ येन कल्याणसंसिदिः । स्यानजध्वं तमेव हि ॥ ६ ॥ एवं धर्मसुधास्यJOदि । वचनं त्रिजगारोः॥ निपीय निजतं लोका। मुदमापुरखमितां ॥६५॥ संतृप्ता इव
पीयूषै-ज्योत्स्नया छुरिता इव ॥ निधानलब्धिसंपन्ना । श्व सन्यास्तदानवन ।। ६६ ।। ज
:: संयम केऽपि । सम्यक्त्वमपरे पुनः॥ दधुर्मकन्नावं चा-परे सन्याः प्रमोदतः ॥६॥ सौधर्मेशः सदोन्निः । पुण्यकर्मणि नक्तिनाम् ॥ दृष्ट्वा शत्रुजयं तीर्थ-मागतिं तत्र च प्रनोः
॥ ६ ॥ श्रीयुगादिजिनस्याची । पूजितां त्रिजगजनैः ॥ राजादनी करवीरां । तदधः पार उके प्रत्नोः ॥ ६५ ॥ नदीः सरांसि कुंझानि । पर्वतांश्चमहीरुहान् ॥ वनानि नगराण्युच्चैः।

Page #31

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
|| 99 ||
शिखराणि निरीक्ष्य च ॥ ६६ ॥ नमस्कृत्य जिनस्यांही । हर्बोत्कर्षवशंवदः ॥ पाणी च शेखरी कुर्वन् । लसज्ञेमांचकंचुकः ॥ ६१ ॥ जगाद जगतामीशं । सुधासोदरया गिरा । पददायिन्या । प्रसत्तिगुणगर्जया ॥ ६८ ॥ पंचनिः कुलकं ॥ जगवन् जगदाधार । जत्वमेव हि ॥ त्वयाधिष्टितमेतत्तु । विशेषानावि पावनं ॥ ६९ ॥ अत्र किं दीयते दानं । किं तपः तप्यते विनो । किं व्रतं च जपः कोऽत्र । सिध्यः का नवत्यपि ॥ ७० ॥ किं फलं प्राप्यते ध्येयं । किमत्र सुकृतं च किं ॥ कदायं पर्वतो जातः । किमर्थमिह का स्थितिः ॥ ७१ ॥ सोऽयं नवीनः प्रासादः । कृतिना केन कारितः ॥ चंइज्योत्स्नेव रुचिरा । प्रतिमा केन निर्मिता ॥ ७२ ॥ प्रनोः पुरः खऊवरौ । कौ सुरौ द्वारि संगतौ ॥ वामदहियोः पार्श्वे । के मूर्ती के परे सुराः ॥ ७३ ॥ राजादनी तथा कैषा । तदधः कस्य पाडुके ।। मयूरप्रतिमा कैषा । कोऽयं योऽत्र तिष्टति ॥ ७४ ॥ का देवी विलसत्यत्र । मुनयः केऽत्र संस्थिताः ॥ एताः कः का महानयः । कानि कानि वनानि च ॥ ७५ ॥ केऽमी डुमासफलिनः । सरः कस्य मुनेरदः । श्रपराण्यपि कुंमानि । कानि कानि जगद्गुरो ॥ ७६ ॥
मादा०
॥ २७ ॥

Page #32

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुजर
॥ २८ ॥
रसकूप रत्नखानिः । किं प्रजावा गुहाश्व का || केऽमी पंच नराः स्वामिन् । सस्त्रीका लेप निर्मिताः ॥ ७७ ॥ गायंत्यमी केऽत्र गुणान् । नाज्ञेयस्य जनातिगान ॥ दिश्यपाच्यां गिरिः कोऽयं । कः प्रजावोऽस्य विश्रुतः ॥ ७८ ॥ शृंगाणि कानि कानीह | चतुर्दिक्षु पुरा शि च ॥ कथमत्रागतो वादिः । केऽभवन् पुरुषोत्तमाः || ९ || सेत्स्यत्यत्र कियत्कालं । कियडूपोऽस्ति पर्वतः ॥ जविष्यंति कियंत्योऽत्र । नाथोधाराः सुमेधसां ॥ ८० ॥ इत्यादि सकलं स्वानि | कृपया वक्तुमर्हसि ॥ श्राश्रितेषु जगत्पूज्याः । स्वयं वात्सल्यकारिणः ॥ ८१ ॥ एकः कुलकं ॥
श्रुत्वेति भगवान् वीरः । सौधर्मेश्मुखांबुजात् ॥ तीर्थप्रभाववृद्ध्यर्थं । जव्यानां बोधतवे ॥ ८२ ॥ श्रोतॄणां पापनाशाय । गिरा गंजीरया ततः । उवाच तीर्थमाहात्म्यं । न संक्षिप्तं न विस्तृतं ॥ ८३ ॥ युग्मं ॥ सर्वतीर्थाधिराजस्य । शत्रुंजय गिरेः प्रथां ॥ वक्तुः श्रोतुश्व पुण्याय । सुरराज स्फुटं श्रुणु ॥ ८४ ॥ जंबूदीप इति दीपो । लक्ष्योजनविस्तृतः ॥ संपूर्णश शिसंकासो । निःसपत्नश्रिया त्वयं ॥ ८५ ॥ जंबू डुमः पल्लवैौघै - नृत्यन् यत्रास्ति -
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा
॥ २८ ॥

Page #33

SA
Acharya Sha Natassagar
Gyanmande
शत्रुजय पितः ॥ जिनचैत्यानि मलाखा-संगतानीति शाश्वतः ॥ ६ ॥ सप्तवर्षोंन्मिता वर्ष-धराः । मादा
KE षट् तत्र शाश्वताः ॥ नरतं हैमवंतं च । हरिव विदेहकं ॥ ७ ॥ रम्यकमैरण्यवंत-वर्षा॥
वैरवतस्तथा ॥ हिमवान् महाहिमवान् । निषधो नीलवानपि ॥ ॥ रूप्यश्च शिखरी वर्ष -धरा धाराधरा अमी ॥ प्राध्यप्रतीच्यपायोधि-संगताश्चैत्यमंमिताः ॥ ए॥ चतुतिः कसापकं ॥ महाविदेहखमांतः । कूटलदैरलंकृतः॥ कांचनो मेरुरित्यस्ति । पर्वतः कितिनानिगः ॥ ए ॥ लक्षयोजन नच्चत्वे । वनराजिविराजितः ॥ शाश्वतार्हचैत्यचूला-चंचश्नांशुशोजितः ॥ १ ॥ कुनै । जरतं पुण्यन्नरितं । वयं मन्यामहे ह्यदः ॥ अपि स्युर्दुःषमाकाले । यजनाः पुण्यत्नाजिनः ॥ ए॥
तत्र वित्रस्तीति-निरीतिः प्रीतियुग्जनः ॥ सुराष्ट्रः सर्वराष्टेषु । मुख्यदेशोऽयमुच्चते। ॥ ३ ॥ अल्पोदकेऽपि शस्यानि । स्वल्पपुण्येऽपि सत्फलं ॥ कषायापगमः स्वल्प-प्रती- ॥ ॥ काराच जायते ॥ ए ॥ निर्दोषाणि जलान्यत्र । पवित्राः संति पर्वताः ॥ सदा रसाढ्या वसुधा । सर्वधातुमयोत्तमा ॥ ५ ॥ पदे पदेऽपि तीर्थानि । सर्वपापहराणि च ॥ नयः पवि

Page #34

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३० ॥
नीरोधाः । सत्प्रज्ञावमया हृदाः || ६ || सरांसि विकसधि - सरोजानि समंततः ॥ कुंकानिशीततांबु - मंकितानि यदंतरा || ७ || पदे पदे निधानानि । रसकुप्यो गिरौ गिरौ ॥ महाटावा श्रौषध्यो । वृहा यत्र सदाफलाः || ८ || निष्पद्यते स्वयं धान्य-मपि पूर्वोप्तवदूधनं ॥ पवित्रा मृत्तिका यत्र । तीर्थस्नानफलप्रदा ॥ एए ॥ वज्रवैमुर्यसूर्याश्म-मौक्तिकें - स्वणीगणाः ॥ नृत्पद्यंते स्वयं यत्र । पूजार्थ प्रथमप्रनोः || ३०० || रत्नाकरः स्फुरत्नैः । किरन् यस्य गुणानिव ॥ नृत्यत्यसावूर्मिहस्तै - र्गर्जन भक्तिपरः प्रनौ ॥ १ ॥ तीर्थरहार्थमानीतः । सगरेणाहमत्र यत् || मिंमीरपिंमदंनेन । इसतीवेति सागरः ॥ २ ॥ चतुर्विंशति रत-श्वेरुर्यत्र सुरार्चिताः ॥ चक्रवर्त्तिवासुदेव - बलदेवमुखा अपि ॥ ३ ॥ अनंता मुनयः सिद्धाः । सेत्स्यंत्यत्र घनाः पुनः ॥ अनूवन संघपुरुषा । यत्र धर्मधुरंधराः || ४ || यत्र कृष्णायै - वापि रिपुमर्दनात् ॥ राजानो नीतिनिपुणा । अभूवन् बहवः परे ॥ ४॥ लोकाराधनसंलब्ध-कीर्त्तयोऽरिनिषूदनाः ॥ त्यागिनः सुकृताधाराः । सर्वत्र समदृष्टयः ॥ ५ ॥ युग्मं || सदार्जवा यत्र जनाः । प्रसन्नास्या विचकणाः || संतोषिणः सदा हृष्टा । निंदामा
I
माहाण
॥ ३० ॥

Page #35

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
सर्यवर्जिताः ॥ ६ ॥ स्वदारनिरता नित्यं । परदारपराङ्मुखाः ॥ सत्यवाचः सुकृतिनो । न परशेहबुझ्यः ॥ ७॥ शांता न वैरनिरता । मायालोननृतो न हि ॥ नुदारा विशदाचाराः। सुखिनो निवसंत्यमी ॥७॥ विनिर्विशेषकं ।। नार्यः शीलगुणैरार्याः । पतिन्नक्तिपरायणाः॥ स्मिताननारूपवत्यः । परिवारेषु वत्सलाः॥ ए॥ गुरुनक्ता धवे रक्ताः । सुन्नगा नाग्यन्नासुराः ।। बहुपुत्रान्विता लज्जा-सज्जा राजीवलोचनाः ॥ १० ॥ सकौतुकाः स्वल्परोषाः सुवेषा मुग्धबुझ्यः ॥ मृदुवाचोऽतिगंजीरा । यत्र संति गुणिप्रियाः ॥ ११ ॥ विनिर्विशेषकं ।। पुत्रा मातृजने जक्ताः । पितुराज्ञाकराः सदा ॥ कलासु कुशलाः शांताः । सुशीलाः संनवंत्यमी ॥१२॥ नृत्याः स्वामिषु सन्नताः। कार्यकालेऽनुयायिनः ॥ सूराः स्वल्पेऽपि संतुष्टा। अनुरक्ताः प्रियंकराः ॥ १३ ॥ आशयज्ञाः सन्नायोग्याः । सुवाचः स्नेहला घनं ॥ स्वामिषिणि सषाः । संति ते तत्प्रिये प्रियाः ॥१४॥ युग्मं ॥ आस्तिक्यौचित्यचतुराः। क्षमादा- विण्यशालिनः ॥ षड्दर्शनसमासेव्याः । त्रिया यत्र सात्विकाः ॥ १५ ॥ गावः पीना बहुदीरा । महिष्योऽपि महाबलाः ॥ अचौरहार्याः सुझंग्य-श्वरंति गतबंधनाः॥ १६ ॥ तुंगा
॥३१॥

Page #36

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३२ ॥
स्तुरंगास्तरला । वृषाः स्कंधबंधुराः ॥ संग्रामसागरद्वीपा । गजा यत्र विज्ञांति च ॥ १७ ॥ येsपि हि महासत्वा । न परातिमत्सराः ॥ न क्रूरा न जयेोहिया - स्तिर्यचो यत्र संति च ॥ १७ ॥ नगराणि महाशाल - मालितान्युत्सृतानि च ॥ श्रचैत्यचलत्केतू - लिखितद्युपुराणि च ॥ १८ ॥ जैन साधुमुखांनोजो भी सिद्धांत सारतः ॥ विलीनांहांसि पुण्यानि । सलक्ष्मीकजनानि च ॥ ११५ ॥ उच्चैः सौधानि हृद्यानि । नृतान्यखिलवस्तुनिः ॥ कृतकृत्यार्थसार्थानि । यत्र संति पुरंदर || २० || त्रिनिर्विशेषकं ॥
तस्य श्रीमत्सुराष्ट्राया | देशस्य मुकुटोपमः ॥ शत्रुंजयपर्वतोऽयं । स्मृतोऽपि बहुपापहा ॥ २१ ॥ ज्ञायते केवलज्ञाना- न्माहात्म्यं नास्य पार्यते ॥ वक्तुं तथापि देवें । कथ्यते तव पृतः ॥ २२ ॥ ज्ञात्वाप्यनुक्तिशक्त्या चे-मौनमाधीयते यदा । तदा मूकरसास्वादसंज्ञित्वं प्रजायते ॥ २३ ॥ त्रैलोक्यैश्वर्यधाम्नास्य । नाम्नापि दुरितं व्रजेत् ॥ यथा श्रीपा र्श्वनाग्रस्यो - कीर्त्तनेनादिजं विषं ॥ २४ ॥ शत्रुंजयः पुंमरीकः । सिद्धिक्षेत्रं महाचलः ॥ सुशैलो विमलादिः । पुण्यराशिः श्रियः पदं || २५ || पर्वतें सुनश्च । दृढशक्तिरकर्मकः
माहाण
॥ ३२ ॥

Page #37

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहाण
॥ मुक्तिगेहं महातीर्थ । शाश्वतः सर्वकामदः ॥ २६ ॥ पुष्पदंतो महापद्मः । पृथ्वीपीठं प्र- नोः पदं ॥ पातालमूलं कैलासः । वितिमंझलमंझनं ॥ २७ ॥ शतमष्टोनरं नाना-मित्याधुक्तममुष्य हि ।। महाकल्पे विजानीयात् । सुधर्मोक्तेऽतिशर्मदं ।। ॥ चलिः कलापकं।
नामान्यमूनि यः प्रातः । पठत्याकर्मयत्यपि ॥ नवंति संपदस्तस्य । व्रजति विपदः कयं ॥ २॥ ५ ॥ तार्यानामुत्तमं तीर्थे । नगानामुत्तमो नगः॥ केत्राणामुत्तमं क्षेत्रं । सिहाशियमीरितः ॥ ३० ॥ युगादौ प्रश्रमं तीर्थ-मिदमासीत् शिवप्रदं ॥ जझिरेऽन्यानि तीर्थानि । शत्रुजयगिरेरनु ॥ ३१ ॥ त्रैलोक्ये यानि तीर्थानि । पवित्राणि सुरेश्वर ॥ दृष्टानि तानि सर्वाणि । दृष्टे शत्रुजये गिरौ ॥ ३२ ॥ पंचदशकर्मनूमौ । नाना तीर्थानि संति हि ॥ शत्रुजयसम तेषु । नापरं पापहृत् क्वचित् ॥ ३३ ॥ कृत्रिमेष्वन्यतीर्थेषु । पुरोद्याननगादिषु ॥ जपैस्तपोनिनियमै- नेनाध्ययनेन च ॥ ३५ ॥ अर्जयंति हि यत्पुण्यं । तस्माद्दशगुणं नवेत् ॥ जिनतीर्थेषु जंबू-चैत्ये शतगुणं ततः ॥ ३५ ॥ शाश्वते धातकीवृत्त । तत्सहस्रगुणं मतं॥ | पुष्करहीपचैत्येषु । रोचकेवंजने गिरौ ॥ २६ ॥ क्रमात्तस्माद्दशगुणं । पुण्यं भवति वास
॥ ३३ ॥

Page #38

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
॥३॥
व ॥ नंदीश्वरे कुंमलाझै । मानुयोनरपर्वते ॥ ३७ ॥ वैनारेऽपि समेदाशै । वैताढ्ये मेरुपर्व- मादा ते ॥ रैवतेऽटापदे चैव । क्रमाकोटिगुणं नवेत् ॥ ३० ॥ शत्रुजयेऽनंतगुणं । दर्शनादेव त. मतं ॥ सेवनात्तु फलं शक्र । यत्तष्क्तुं न पार्यते ॥ ३५ ॥ पशि कुलकं ॥ अशीति योजनान्याये । विस्तृतोऽयमरे पुनः॥हितीये सप्तति तानि । तृतीये षष्टिमभिराट् ॥ ४०॥ तु- 05 ये पंचाशतं चैव । पंचमे झादशापि च ॥ सप्तरत्नी तथा षष्टे । प्रनावोऽस्य पुनर्महान् ॥४॥ हानिर्यावसर्पिण्या-मुत्सपिण्यां तथोदयः ॥ मानस्यैतस्य तीर्थस्य । महिनो न कदापि दि ॥ ४२ ॥ पंचाशति योजनानि । मूलेऽस्य दश चोपरि ॥ विस्तार नन्न्यस्त्वष्टौ । युगादीशे तपत्यनूत् ।। ४३ ॥ नगोऽयमेव न परे । प्रलयेऽपि न यः कयी ॥ आश्रिता अपि यल्लोका । लनंते सुखमयं ॥ ४ ॥ शजयो रैवतश्च । सिहित्र सुतीर्थराट् ॥ ढंकः कपर्दी लौहित्य-स्तालध्वजकदंबकौ ॥ ४५ ॥ मरुदेवो बाहुबलिः । सहस्राख्यो नगीरणः ॥ अष्टोनर- ॥ ३४॥ शतकूटो । नगेशः शतपत्रकः॥ ६ ॥ सिभिराट् सहस्रपत्रः। पुण्यराशिः सुरप्रियः॥ कामदायी चेत्यस्यास-नेकविंशतिरक्ष्यः॥४७॥ त्रिन्निविशेषकं ।। प्रत्येक महिमाख्याने । यां

Page #39

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
हा@जय
माहाण
॥ ३५॥
ति वर्षाण्यनेकशः ॥ तस्मात्प्रकट रूपाणा-मेषु केषांचिदुच्यते ॥ ४ ॥
शत्रुजये मुख्यशंगं । मिहिकेत्रमिदं पुनः ।। आरुह्यते हि लोकाग्र-मिहारूद्वैरयत्नतः॥ ॥ ४ ॥ मेवादिन्योऽप्ययं शैलः । शंके गुरुतरो गुणैः ॥ यमारूढा नराः मिहिं। सनंते करगामिव ॥ ५० ॥ मेरुसम्मेतवैनार-रुचकाष्टापदादयः ॥ सर्वे तीर्यावतारास्ते । संति शQजये गिरौ ॥ ५१ ॥ इंशदयोऽपिये देवा । देव्योऽपि भुवनत्रये ॥ सेवंते यं सदा तीर्थ-राज
समतिकाम्यया ॥ ५५ ॥ नमः श्रीतीर्थराजाय । सर्वतीर्थमयात्मने ॥ यात्राफलं लग्नंतेऽपि । । स्वस्थानस्थाः स्मृतेरपि ॥ ५३ । अन्यत्र पूर्वकोव्या यत् । शुध्यानेन शुधीः ॥ प्राणी ब
धाति सत्कर्म-मुहूर्नादिह तध्रुवं ॥ ५४॥ तीर्थानि पुण्यपर्वाणि । तपोदानान्यनेकशः॥ नित्यमाराधितान्येव । येन शत्रुजयः स्मृतः ॥ ५५ ॥ नास्त्यतः परमं तीर्थे । सुरराज जगत्र
ये ॥ यस्यैकवेलं नानापि । श्रुतेनांदःदयो नवेत् ॥५६॥ पंचाशयोजने के।। मुक्तिदे । स्पर्शनादपि ॥ मुख्यशृंगं पुनरिदं । स्मृत्या हत्यादि दोषहत् ॥ ५७ ॥ आसाद्य मानवं ज
न्म । प्राप्य बोधिं च सद्गुरोः ॥ न पूजितमिदं तीर्थ । येन तस्य थाखिलं ॥ १७ ॥ श
॥३५॥

Page #40

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३६ ॥
जयमिदं तीर्थ । न यावत्पूजितं भवेत् || गर्भवासो हि तस्यास्ति । तावता दूरतो वृषः ॥ || ५‍ || वृषः सघृरूपेण । जिनपादतले स्थितः ॥ त्रागतरं वीक्ष्य । नजते नावतो नृशं ॥ ६० ॥ कथं भ्रमसि मूढात्मन् । धर्मो धर्म इति स्मरन् । एकं शत्रुंजय शैल - मेकवेलं निरीक्षय ॥ ६१ ॥ कृता शत्रुंजये यात्रा । न येन जगतां गुरुः ॥ नापूजि हारितं तेन । स्वजन्म सकलं सुधा ॥ ६२ ॥ अन्यतीर्थेषु ययात्रा - शतैः पुण्यं नवेन्नृणां ।। तदेकयात्रया पुण्यं । शत्रुंजय गिरौ स्फुटं || ६३ || कर्मन्यः पंकरूपेच्यो । विमलीकरणावयं ॥ विमलादि
नृतां । शय स्तादधौघत् ॥ ६४ ॥ पुंमरीकाहि पश्येदं । पुंकरीकमितीरणात् ॥ श्र वादपि पत्यो- रित्यसां कयः ॥ ६५ ॥ प्रत्यहं पुंरीकार्डिं । ध्यायेद्यस्तु सुवासनः ।। संसारताप मुन्मुल्य । त प्राप्नोति परं पदं ।। ६६ ॥ एकेन पुंमरीकेण । निस्तापं जायते जगत् ॥ हयां श्रीपुंरीकाभ्यां । सौख्यातं जविष्यति ॥ ६७ ॥
एकदा पुरीकं यः । सेवते चैकमानसः ॥ तस्यैकं पुरुरीकं हि । सततं सुखमेधते ॥ ॥ ६८ ॥ सरः समुः शेषादि - नीलं दलततिर्दिशः ॥ पुंरुरीकं गिरिर्देवः । कर्णिका जगतो
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादाण
॥ ३६ ॥

Page #41

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
1139 11
मुदे || ७ || पुंरीकेण गुरुणा । मोचिता जाड्यमंगिनः ॥ श्रसत्पथं खमयंति । प्रमापदमागताः ॥ ७० ॥ श्रिता येऽमुं पुंमरीकं । भ्रमरास्ते जवंति न || ये पुनस्तं न सेवते तादृशास्ते मलीमसाः ॥ ७१ ॥ अवाप्य त्रिपदीं मर्त्याः । पुंरीकममुं श्रिताः ॥ इसंति पुरीकं तत् । जलजं षट्पदाश्रितं ॥ ७२ ॥ पुंमरीका निधाधारि । धार्यते मूर्ध्नि जूमिपैः ॥ उत्रं न चेदखंमश्रीः । कथं तत्रातिवल्गति ॥ ७३ ॥ सद्दव्यं सत्कुले जन्म । सिइक्षेत्रं समाधयः ॥ संघश्चतुर्विधो लोके । सकाराः पंच दुर्लभाः ॥ ७४ ॥ पर्वतः पुंरुरीकोऽयं | पात्रं श्री प्रथमप्रभुः ॥ परमेष्टिः पर्युषणं । पकाराः पंच दुर्लभाः ॥ ७५ ॥ शत्रुंजयः शि पुरं । सरित शत्रुंजयानिधा ॥ श्रीशांतिः शमिनां दानं । शकाराः पंच दुर्जनाः ॥ ७६ ॥ श्रध्यासितं महत् । सकृत्तीर्थं तदुच्यते ॥ यदत्रैयरुरतो - ऽनंतास्तीर्थं ततो महत् ॥ ॥ ७७ ॥ जिना नेता अत्रैयुः । सिद्धाश्चात्रैव वासव । मुनयश्वाप्यसंख्याता- स्तेन तीर्थमिदं महत् ॥ ७८ ॥ चराचराश्च ते जीवा । धन्या येऽत्र सदा नगे ॥ धिग् तस्य जीवितं येनं । न दृष्टं तीर्थमप्यदः ॥ ९ ॥ मयूरसर्पसिंहाद्या । हिंस्रा अप्यत्र पर्वते ॥ सिद्धाः लि
मादा०
॥ ३७ ॥

Page #42

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३८ ॥
इति सेत्स्यति । प्राणिनो जिनदर्शनात् ॥ ॥ ८० ॥ बाल्येऽपि यौवने वायें । तिर्यक्जातौ च यत्कृतं ॥ तत्पापं विलयं याति । सिद्धाः स्पर्शनादपि ॥ ८१ ॥ तहानं तच वारिनं । तलं तत्तप स्त्रिधा ॥ तद्ध्यानमेकवेलं यत् । श्रीशत्रुंजयसेवनं ॥ ८२ ॥ इषइनलवोऽप्युप्तः । सत्क्षेत्रेऽत्र महाफलः ॥ श्रेयो यद् दिशति ज्ञानी । वेदैतन्न परः पुनः ॥ ८३ ॥ ये पुनव्यलक्षाणि । विधिना बहुन क्तितः ॥ जिनार्चयात्र सफली-कुर्वते ते नरोत्तमाः ॥ ८४ ॥ यात्रां पूजां संघरकां । यात्रिकस्तोमसत्कृतिं ॥ कुर्वाणोऽत्र सगोत्रोऽपि । स्वर्गलोके महीयते ॥ ॥ ८५ ॥ यात्रिकान् येऽस्य वार्धते । नरा इव्यं हरंति ये । पतंति नरके घोरे । सान्वयास्तेंसां नरात् ॥६॥ मनसापि यात्रिकाला - मतोऽस्य शेदचिंतनं ॥ न कार्य जन्मसाफल्य - मितार्जयता सुखं ॥ ७ ॥ अन्यतीर्थकृतं पाप- मेकजन्मानुगं जवेत् ॥ शत्रुंजये कृतं तच | वृद्धिमेति नवे नवे ॥ ८८ ॥ स्वर्लोके यानि बिंबानि । नूतले यानि वासव ॥ पातालेsपि तदतोऽप्यधिकेद जिनार्चना ॥ ८९ ॥ चिंतामणौ पाणिगते । किं दारिद्र्यज्ञयं ज|वेत् || नदिते च रवौ किं स्यात् । तमिस्रं जनतांध्यकृत् ॥ ५० ॥ धाराधरे करनीरे । किं
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादाण
॥ ३८ ॥

Page #43

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३५ ॥
दवमर्दनं ॥ किमनौ शीतभीतिः स्यात् । किं मृगारौ मृगानयं ॥ ५१ ॥ वैनतेयाश्रिते पुंसि । नागाः किं प्रजविष्यवः || किमातपनयं कल्प वृके प्रांगणसंगिनि ॥ ९२ ॥ शत्रुजये तथा तीर्थ - नाथे संनिधिवर्त्तिनि ॥ पापनीतिः कथं चित्ते । चिंत्यते नरकप्रदा ॥ ९३ ॥ चतुः कलापकं ॥ तावङ्गजैति इत्यादि - पातकानीह सर्वतः । यावत् शत्रुंजयेत्याख्या । श्रूयते न गुरोर्मुखात् ॥ ए४ ॥ न जेतव्यं न जेतव्यं । पातकेभ्यः प्रमादिनिः ॥ श्रूयतामे कवेलं श्री - सिद्धिक्षेत्र गिरेः कथा || ५ || वरमेकदिनं सिद्ध क्षेत्रे सर्वज्ञसेवनं ॥ न पुनस्ती
eray | भ्रमणं क्लेशनाजनं ॥ ए६ ॥ पदे पदे विलीयंते । नवकोटिनवान्यपि ॥ पापानि पुंरुरी कारे-र्यात्रां प्रतियियासतां ॥ ७ ॥ एकैकस्मिन् पदे दत्ते । पुंरुरीकगिरिं प्रति ॥ नवकोटिकते ज्योऽपि । पातकेभ्यः स मुच्यते ॥ ए८ ॥ न रोगो न च संतापो । न दुःखं न वियोगिता || न दुर्गतिर्न शोकश्च । पुंसां शत्रुंजयस्पृशां ॥ एए ॥ विद्यते नास्य पापाएलाः । खन्यते न महीतलं । सकृन्मूत्रादि नो कार्यं । सुधियात्र मुमुक्षुणा ॥ ४०० ॥
गिरिरेव तीर्थरूपो । दर्शनस्पर्शनेन यः ॥ भुक्तिमुक्तिमुखास्वाद - दातासौ सेव्यते न कैः
मादाण्
॥ ३५ ॥

Page #44

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शबुंजय
॥४०॥
॥१॥ विशेषादादिदेवेन । नूषितोऽयं नगोत्तमः ॥ जिनत्ति घनपापानि । कर्माणि तपो र माहा० - यथा ॥ २॥ तप्यते चेनपस्ती। दीयते दानमुत्तमं ॥ सुप्रसन्नो जिनश्चेत्स्या-तदास्य कणसे
वनं ॥ ३ ॥ सर्वाण्यपि हि तीर्थानि । संति पुण्यानि नूतले॥ प्रकाश्यते पुनस्तेषां । वाग्निमाहात्म्यमुच्चकैः ॥ ५ ॥पुनस्तीर्थपतेरस्य । माहात्म्यमिह केवली ॥ वेनि वक्तुं समर्थो न। सोऽपि दृष्टजगद्गुणः ॥ ५ ॥ पुग्मं ॥ श्रीयुगादिजिनाधीश-पादपंकजसेवनात् ॥ सेव्या नवंति सर्वत्र । जगइंद्या निरेनसः ॥६॥ स्नात्रं कुर्वति पयसा । शीतलेन सुगंधिना ॥ श्रीयुगादिप्रनोस्ते स्यु-रमलाः शुनकर्मनिः ॥७॥ पंचामृतेन कुवैतः । स्नात्रं श्रीजमदाशितुः ॥ ते प्राप्य पंचमं ज्ञानं । लप्स्यते पंचमी गति ॥ ॥ श्रीखमेनापि ये पूजां । प्रकुर्वति प्रनोनराः ॥ अखंमश्रीसहायास्ते । कीर्तिसौरन्यन्नाजिनः॥ ए ॥ घनसारैर्जगत्सारा । मरा प्रस्तारि विग्रहाः ॥ कस्तूरिकानिर्गुरवो-गुरुन्निः कुंकुमैः समाः ॥ १७ ॥ अर्चयतो जिनं ॥४०॥ नक्या । कीर्तिवासितविष्टपाः ॥ नवंत्यत्र सुराधीश । परत्रामुत्र नीरुजः ॥ ११ ॥ युग्मं ॥ पूजयंति जिनं पुष्पै-र्ये सुगंधिनिराहताः॥ सुगंधिदेहा पूजार्दा-स्ते स्युस्त्रैलोक्यवासिनां ॥

Page #45

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
इात्रुंजय
॥ ४१ ॥
|| १२ || सुगंधिवस्तु निश्वान्यैः । पूजयंतो जिनं मुदा ॥ सम्यक्त्वकलिताः श्राशः । सिद्धयंत्यत्र समाधिना ॥ १३ ॥ धूपदानादिनोः पो - प्रवासफलमाप्यते ॥ कर्पूरधूपाच्च फलं । - वेन्मासोपवासजं ॥ १४ ॥ वासैर्वासित विश्वेशा । वासोनिर्विश्वभूषणाः ॥ पूजयंतो विभुं म | त्रपूजिताः || १५ || श्रखंमैस्तंडुलैर्मर्त्य । श्रखं सुखसंपदः ॥ फलैः कलैडैकितैश्व । जवंति फलिते हिताः || १६ || स्तूयंते स्तुतिकर्त्तारो । दीपदा दीप्रदेहनाः ॥ नैवेयदा सुखैः सख्यं । विदंति प्रमदान्विताः ॥ १७ ॥ श्रारात्रिकविधानेन । यशोलक्ष्मी सुखानि च || रात्रिकमिदं दृष्ट्वा । नार्त्तिमासादयंति ते ॥ १८ ॥ नम्यते नतिकर्त्तारो । गीयंते गी - तपूजकाः ॥ विधीयते नौ यादृक् । तादृक् फलमवाप्यते || १७ || प्रनोः पुरः कृते दीपे । प्रयाति नवजं तमः ॥ श्री मंगलप्रदीपेऽपि । मंगलान्यापतंति च ॥ २० ॥ नूपयंति विभुं नूरि-भूषणैर्नाग्यसंनृताः || ये ते जवत्यलंकारा । भुवनस्यापि पावनाः || २१ | जगन्नायस्य यात्रार्थं । ये रथं ददते जनाः ॥ चक्रवर्त्तिश्रियस्तेषां । समायांति स्वयंवराः ॥ २२ ॥ नीराजनाप्रदानेन । नीरजस्कत्वमाप्यते ॥ प्रतापात पसंतप्त - रिपुराजिश्च राजते ॥ २३ ॥
मादा०
॥ ४१ ॥

Page #46

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४२ ॥
युः श्रियः सर्वतोमुरूयोऽमुष्मिन् दत्तेन वाजिना ॥ गजेन गजगामिन्यः । कामिन्यः स्युः शुभवताः || २४ || मनोः पंचामृतस्नात्र-कृते गोदानमुत्तमं ॥ दत्ते मुदा यः स नवे-जोपतिर्गजगर्वितः ॥ २५ ॥ चंज्ञेदयमहाउत्र - सिंहासनसुचामरैः || दत्तैर्जनाः पुनश्चैतान् । लजंते न्यासगानिव ॥ २६ ॥ अत्र महाध्वजं योऽपि । ददन गुरुनियोगतः ॥ अनुत्तरसुखं भुक्त्वा । पदं प्राप्नोति शाश्वतं || २३ || सुवर्णरूप्यकुप्यैश्व | कलशान् योऽत्र कारयेत् ॥ स्वप्रेऽपि न स्यात्तस्यार्त्तिः । कलशं चैति शाश्वतं ।। २८ ।। परिधापनिकां पुण्य - पट्टसूत्रादिगुंफितां । कारयेद्यस्तु सोऽत्र स्या- विश्वशृंगारकारणं ॥ २५ ॥ पूजार्थं भूमिदानेन । जोगी नवति ज्ञावनृत् ॥ ग्रामारामादिदानेन । सार्वजौमश्च बुद्धिमान् ॥ ३० ॥ परिधाय महामाai | विधिनारात्रिकं दधन् || स्वर्गिणः सेवकान् कृत्वा । भुनक्ति सुरसंपदः ॥ ३१ ॥
दशनिः पुष्पमालानि-न्यं चातुर्थिकं तपः । ततो माल्यैर्दशगुणैः । क्रमात् षष्टाष्टपाक्षिकं ॥ ३२ ॥ मासकपण मुख्यं च । तीर्थेऽत्र जिनपूजया || लज्जते मानवाः सारं । फलं 'चैकाग्रसेवनात् ॥ ३३ ॥ युग्मं ॥ हिरण्यम्यलंकारै - ईत्तैरन्यत्र नाप्यते ॥ यत्पुण्यं तदिहै के -
माहा०
॥ ४२ ॥

Page #47

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४३ ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
नोपवासेनापि लभ्यते || ३४ || यदग्रेस तपसा । ब्रह्मचर्येण लभ्यते || बहुकालादन्यती। तदत्रैकोपवासतः || ३५ ॥ प्रत्याख्यानाद्दशविधात् । पुंमरीकं मुनिं स्मरन् ॥ नरोऽत्रास | विघ्नवर्जितं ॥ ३५ ॥ षष्टोहनपुण्येन । लनंते सर्वसंपदः ॥ श्रष्टमोइहनाञ्च्चाष्ट–कर्मणां कयतः शिवं ॥ ३६ ॥ न्यस्तदृष्टिः सूर्यबिंत्रे । भुवं पादैकनिष्टया ॥ स्पृशन् मालोपवासेन । ब्रह्मचर्येण राजितः ॥ ३७ ॥ अन्यतीर्थेऽभुते पुण्यं । यत्तत् शत्रुंजये गिरौ । एकेनापि मुहूर्तेन । सर्वाहारनिषेधनात् ॥ ३८ ॥ ] ॥ रहितो रागदोनेश । ध्यायन्नर्हन्महोऽत्र च ॥ अष्टोपवासैर्मुच्येत । नरः स्त्रीवधपातकात् ॥ ३५ ॥ ब्रूलहत्या कुतस्ते - पां । ये पाक्षिकतपः पराः । मासं सत्तपसा ब्रह्म चारिदत्यात्र नश्यति ॥ ४० ॥ लकायंकाहान्म-स्मिन्नेकाद्युपवासजैः ॥ पुण्यैर्मुच्येत बोधिं च । लमते शिवशर्मदां ॥ ४१ ॥ प्रमार्जनानगृहे । विलेपान्मालया क्रमात् ॥ शतसहस्रलकस्व - दानजं फलमाप्यते ॥ ४२ ॥ संगीतकेन जक्त्यात्र | निर्मितेन विनोः पुरः ॥ यत्पुण्यं जायते शक्र । तद्वक्तुमपि न कमाः ॥ ४३ ॥ श्रुते शत्रुंजये पुण्यं । यत्स्यात्कोटिगुणं ततः । निकटस्यै दृष्टेऽपि । दृष्टेऽनंतगुणं
मादा०
॥ ४३

Page #48

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
च तत् ॥ ४ ॥ दृष्ट्या दृष्टेऽय सिहाशे । संघार्चनपरा नराः ॥ अर्जयंति महापुण्यं । लो- काग्रावधियायि यत् ।। ४५ ॥ त्रिशुद्ध्या तीर्थराजेऽत्र । चारित्रिप्रतिलालवान ॥ प्राप्येत् कानिकमासस्य । तपसः फलमुत्तमं ।। ४६ ॥
अस्मिन् शत्रुजये तीर्थे । यतयः पूजिता न यैः ॥ तेषां जन्म च वित्तं च । जीवित च निरीकं ॥ ७ ॥ जिनती]षु यात्रायां । जिनपर्वसु ये जनाः॥ पूजयंति यतीन ते स्युबौलोक्यैश्वर्यन्नाजनं ॥ ४ ॥ यतिः पूज्यो यतिः सेव्यो । यतिर्मान्यो मनीषिन्तिः ॥ यतेराराधनायात्रा । सफला निष्फलान्यथा ॥ ॥ निदान वीतरागत्वे । प्राग्नवे गुरुवागू यतः॥ देवतत्वादपि ततो। गुरुतत्वं महहिः ॥ ५॥ पात्रदानं महत्पुण्य-कृते स्यात् कुतिनां सदा ॥ तोऽस्मिंस्तत्पुनर्येषां । तेषां हेनीव सौरनं ॥ १ ॥ अन्नेः पानश्च वस्त्रैश्चासयैश्वासनपात्रकैः ॥ ये यतीन पूजयंतीह । ते जयंति श्रिया सुरान् ॥५२॥ अन्नवस्त्रादिन्तिः सौख्य-संपन्नो गुरुमर्चयन् ॥ नवे तृतीये शुक्षात्मा । मुक्तिमाप्नोति तत्वतः ॥ ५३ ॥ श्लाध्यं तदेव चित्तं स्यात् । तत् तत्वं सा च पुण्यधीः ॥ चारित्रिणो जगत्पूज्याः । पूज्यते यत्
॥१४

Page #49

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥५॥
सुत्नक्तितः ॥ ५५ ॥ ये गुरुं सादिगं कृत्वा । पूजयंति जिन जनाः ॥ ते परत्रेह साम्राज्यं । प्राप्य गति सजति ॥ ५५ ॥ सहस्रलकसंख्याते-विशुः श्रावकैरिद ॥ यनोजितैनवेत्पुण्य ।मुनिदानात्ततोऽधिकं ॥ ५६ ।। यादृशस्तादृशो वापि । लिंगी लिंगेन नूषितः ॥ श्रीगौतम वाराध्यो। बधैबोंधिसमन्वितैः ॥ ५॥ निःश्रीकोऽपि मनःक्लेश-करोऽपि विरसो मखे। सेव्यः सदौषधमिव । कर्मरुपीमितैर्गुरुः ॥ १७ ॥ वर्तमानोऽपि वेषेण । यादृशस्तादृशोऽपि सन् ॥ यतिः सम्यक्त्वकलितैः । पूज्यः श्रेणिकवत्सदा ॥ एए ॥ गुरोराराधनात्स्वर्गो। नरकश्च विराधनात् ॥ ३ गती गुरुतो लन्ये । गृहीतका निजेचया ॥ ६ ॥ अन्यान्यपि हि दानानि । कीर्तिलक्ष्मीसुखादिकान् ॥ यचंत्यत्नयदानं तु । फलं वाक्पथपारगं ॥३१॥ दीनादियोऽपि यहानं । स्वर्गसौख्याय यन्त्रवेत् ॥ नवे नवेऽप्यखंमश्री-निदानं मर्त्यजन्मदं ॥ ॥ ६ ॥ फलं या राज्यादि-जानः प्रोक्तः स बोधिमान् ॥ पुण्यानुबंधिपुण्याय । विशेषा- न्मुक्तिलानरुत् ।। ६३ ॥ अन्यस्यानकृतं पाप-मिहोप्रति सुवासनः ॥ इह यघिहितं कर्म । वजलेपं तु तन्नवेत् ॥ ६५ ॥ श्रीतीयेऽस्मिन्नान्यनिंदा । न परशेहचिंतनं ॥ न परस्त्रीषु लौ
॥४५॥

Page #50

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४६ ॥
ख्यत्वं । न परविशेषु धीः ॥ ६५ ॥ मिथ्यात्विषु न संसर्ग - स्तक्तेषु न चादरः ॥ निंदापि तेषां नो कार्या । नाश्येित तदागमं ॥ ६६ ॥ वैरिण्यपि च नो वैरं । नो जिघांसांत्र सादिषु' द्यूतादिषु न चासक्तिर्न कुलेश्याविचिंतनं ॥ ६७ ॥ इत्यादि सकलं पाप कर्म विज्ञाय धीधनाः ॥ त्यजंतु जंतुसंघातं । स्तुत्यसत्कृत्य लिप्सया ॥ ६८ ॥ चतुतिः ॥ जिनतीश्रीदियोगेषु । क्रिया मिथ्यात्वमिश्रिताः ॥ यः कुर्यात्स महापापी । ततः पुण्याप्तिरत्र का ॥ ॥ ६५ ॥ अनर्थदं विरतिः । प्रसक्तिस्तत्वचिंतने || नक्तिर्जिने गुरौ रक्ति - वृतिर्दानेषु शाश्व ॥ ७० ॥ चिंतनं सच्चरित्राणां । स्मृतिः पंचनमस्कृतेः || जरणं पुण्यकोशानां । तरणं
वारिधेः || १ || महातीर्थेऽत्र सद्ध्यान- देवार्चनतपोमुखं ॥ कार्यमत्र हि सत्कर्म । शि| वशमर्जिनोद्यतैः || २ || त्रिनिर्विशेषकं ॥ चतुर्विधेन संघेन । सहिताश्वात्र यात्रया ॥ अजयंति तीर्थकृतः । पदं लोकोत्तरं नराः ॥ ७३ ॥ तीर्थमार्गेऽत यात्रोत्थं । यच्चूमांनः प्रमायेते ॥ तैरेव निर्मलं देहं । लभ्यते तैरपापदं ॥ ७४ ॥ अत्र ये यात्रिकान् जक्त्या । वस्त्रान्नैः पूजयंत्यम || विमुखं भुक्त्वा । ते चांते मुक्तिनाजिनः ॥ ७५ ॥ श्रवारितं यथा काम
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादाण
॥ ४६ ॥

Page #51

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४७ ॥
विश्रांतं च ये नरः ॥ ददते दानमानंदात् । सुखिनस्ते स्युरुच्चकैः ॥ ७६ ॥ स्वशक्त्यान्यापुण्यानि । कृतान्यत्र सुमेधसां ॥ जवश्यविशुद्ध्यै स्युः । कुकर्मोभिविवर्जनात् ॥ ७७ ॥ इति संक्षेपतो दान - महिमायमुदीरितः ॥ तीर्थभूतस्य वृहस्य | राजादन्याः श्रुणु प्रथां ॥ ॥ ७८ ॥ राजादनी शाश्वतीयं । वृत्रजप्रभुभूषिता ॥ करंती कीरधारा वः । क्षिणोतु कणतस्तमः ॥ ७९ ।। यधः समवासार्थीत् । प्रभुर्नानिरेंश्सुः ॥ तेनेयं वंदनीयैव । तीर्थाचीaai || || पत्रे फले च शाखायां । प्रत्येकं देवतालयः । ततः प्रमादतोऽप्यस्या । नोवेद्यं हि दलादिकं ॥ ८१ ॥
यस्य प्रदक्षिणां कर्त्तु-क्ति निर्भरचेतसः ॥ संघेशस्योत्तमांगेऽसौ । कीरं वर्षति दर्षतः ॥ ८२ ॥ तस्यायतिः सुंदरा स्या-वयसुखाकरा ।। अवर्षणान्न हर्षादि - कर्त्री तस्येवितेव या || ८३ || युतं ।। सुवर्णरूप्यमुक्तानिः । पूज्यते चंदनादिनिः ॥ ततोऽसौ स्वप्रमागत्य । वक्त सर्व शुभाशुभं ॥ ८४ ॥ शाकिनीभूतवेताल - राक्षसाद्यैरधिष्टितां ॥ एतां संपूज्य दोघेयो। मुच्यते मानवो ध्रुवं ॥ ८५ ॥ एकांतरतार्त्तीयिक - कालज्वर विषादयः ॥ प्रज्जवंति न
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण
॥ ४७ ॥

Page #52

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा०
॥४०॥
...
PRA
तस्यांगे। यश्चैनां पूजयेन्नरः॥ ६ ॥ स्वयं निपतितं लात्वै-तस्याः शाखादलादिकं ॥ जीववज्ञोपनीयं हि । सर्वारिष्टविनाशकं ॥ ७ ॥ यौ गृह्णीतो मिश्रः सख्य-मिमां कृत्वाय साहिणीं । विश्वैश्वर्यसुखं तौ तु । प्राप्य स्यातां परे पदे ॥ ॥ अस्याः पश्चिमदिग्नागे। रसकूपी पुरासदा ॥ अस्ति यश्सगंधेन । कोटिस्वनिवेदेयः ॥ नए ॥ कृताष्टमतपा देवपूजाप्रणतिन्नावन्नाक् ॥ अस्याः प्रसादालनते । रसं तमपि कश्चन ॥ ए० ॥ किं कल्पवृतः किं दिव्यौ-अधिनिः किं च सिइिनिः । एकैव सुप्रसन्नेयं । नूयाशजादनी जने ॥ १ ॥ अस्यास्तले युगादीश-पाके त्रिजगजनैः ।। नपासिते महासिदि-प्रदायिन्यौ सुखाय वः ॥ ॥ ए॥ वामदक्षिणन्नामस्थे । प्रनोश्चाद्यगणेशितुः ॥ मूर्ती श्रीपुंमरीकस्य । नवक्ष्यसुखाय यः॥ ३ ॥ शृंगे श्रीमरुदेवायाः। शांतिनायो जिनोत्तमः ॥ कोटिसंख्यैः सुरैः सेव्यो । नूयात्संघस्य शांतये ॥ ए ॥ एषां प्रत्नावो युगपत् । सर्वकालं शुनावहः॥ कथ्यते प्रकट किंचित् । चंचउच्चचमत्कृतिः ॥ ए५ ॥ श्रीप्रनौ पुंमरीके च । राजादन्यां च ये नराः ॥ पाकायां शांतिनाग्रे । सूरिमंत्रानिमंत्रितैः ।। ए६ ॥ अष्टोत्तरशतमितैः । कुनैः शुझांबुसं
॥
॥

Page #53

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kalassagar Gyanmandir
www.kobatirtm.org
शत्रुजय
माहा
॥
॥
नृतैः॥ गंधपुष्पादिन्तिः स्नात्रं । कुर्वति कृतमंगलाः॥ए॥ युग्मं ॥ राज्यं बुद्धिं श्रियं की- ति। सर्ववश्यं धनागमं ॥ वधूतनयसंपत्तिं । सौनाग्यारोगसंगति ॥ ए ॥ जयश्रियं सर्वकामा-नानंदं दोषनिग्रहं ॥ प्रेत्य च प्रवरान लोगान् । प्राप्नुवंतीह ते सदा ॥ एए ॥ मु
॥ शाकिनीनूतवेताल-व्यंतरग्रस्तदेहिनां ।। अष्टोत्तरशतस्मात्रां-बुसेकाद्दोपनिग्रहः ॥५॥ ज्येष्टाश्लेषामघामूल-गलचित्रादिजन्मिनां ॥ विकारा दूरतो यांति । तथा स्नात्रांबुसेकतः ॥ ॥१॥ पृथक् प्रनावा अप्यते । कथिता युगपद्यतः॥ तत् सार्वकालिकप्रौढ-महिमोजूनितं ननु ॥ ॥ तीर्यमेतदनघं शिवश्रियः । संगमे जयति चत्वरं वरं ॥ नूमिनालतिलकं वृपप्रभु-प्रौढरत्नपृथुशोन्नयान्वितं ।। ३ ॥ सर्वत्राप्युपकारिकेवलमिव ज्ञानं ह्यनंतं यथा । मुक्तेर्धाम सदा स्थिरं च विमलं बाधास्पदं न क्वचित् ॥ तहत्तीर्थमिदं निरस्तऽरितवातं नवातंकहत् । सव्यं सन्मतिन्निर्निधाय वृषन्ने चेतो जगन्नेतरि ॥४॥
इतश्च पूर्व दिग्नाग-नूषणं गतदूपर्ण ॥ श्रीसूर्योद्यानमुद्दामं । विद्यते द्युसदां प्रियं ॥ ॥५॥ यत्र कल्प/मश्रेणि-वेणिवत्पर्वतश्रियः ॥ पूरयंती जगत्कामं । स्पईते जिनसेवनं ।।
॥४
॥

Page #54

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
114011
॥ ६ ॥ किंनरा निजनारीनि-यत्रैत्य जिनवेश्मनि ॥ संगीतं रचयंतो शकू । रमयंति खगानपि ॥ ७ ॥ तमालहिंतालपलाशताल - दलालिरालोलकलालिमालां ॥ दत्यतो मत्कुसुमानि चित्रा - यस विरुपितेव यत्र ॥ ॥ यत्र पत्र सिचयैरनुविधा । राजते विपिनराजिfaar || स्करस्य किरणैरपि लज्जा - सज्जितेव दमनेन मधौ या ॥ ॥गुणगुणोऽपि किल संगतो भवेत् । इति गीरकारि बहु येन निष्कला ॥ स तथान्यपुष्ट इहारौति । तोषदो । वरपंचमोच्चरव श्राम्रपादपे ॥ १० ॥ ता गिरो रचितरंगतरंगा । रागिला मिह गृांति विदं - गाः ॥ याः सुबंधुरसुधारसधारा । माधुरीमधरयत्यपि ताराः ॥ ११ ॥ विदधे मम नाम नाम-विषमं तेन रूपेति यत्र च ॥ पवनो विपिनान्यधूनयन् । न च लक्ष्यो जनता किनविजीः ॥ १२ ॥ आलवाल निलयेव यः प्रियं । प्रापितं वलयतामनाविलं ॥ मार्गशृंगिपरिनंगिजासुरं । सारिणीषु सलिलं सरत्यदः || १३ || मधुपानलीनमधुपालिरुचा । तरुणार्कजवादरु कलिका || धृतधूमनूम शिखिसाम्यमसौ । जजते किल केत किनां विततिः ॥ १४ ॥ सहकार सारतरुमंजुमंजरी । सहकारिभावसुभगं रवं किरन् ॥ कलकोकिलः किल करोति
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
11 40 11

Page #55

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रुजय कामिना-मनिशं मनस्सु विपद वियोगिनां ॥ १५ ॥ कदलीदलालिचलनचलत-स्खलतो
- जनांस्तपनतापततेः ॥ किलवीजयत्यपि शुनप्रमदा-मिव वैजयंति किस में व्यजनैः ।। ॥५॥ ॥ १६ ॥ शतवः सममेव सर्वदा । निजपुष्पालिविलासशालिनः ॥ असपत्नसुखं सुखैषिणां।
वितरंतीदलसङ्घमाकराः ॥ १७ ॥ जिनदृष्टिसुधानिन्तिा । विकसन्नीरजरा जिराजिता ॥ विविधऽमन्नंगिलासुरा । वनलक्ष्मीरियं वीक्ष्यते सुरा; ॥ १७ ॥ मरालमालापरिवरूपातिविकाशपंकेरुहहारिसन्मुखं ॥ इतः सरः सारतरं वपुष्मतां । पिनष्टि चाष्टादशकुष्टसंचयं ॥ ॥ १७ ।। शकुंजयाईि निकषा सुरेइ-संसेवितं नूर्भुवनाकिलोकैः ॥ त्वदीयदिग्मंझनमेतदारात्रानंदकत्कस्य वनं सरश्च ॥ २० ॥
॥ इत्याचार्यश्रीधनेश्वरसूरिविरचिते महातीर्थश्रीशद्वंजयमाहात्म्ये गिरिकंडुमुनि नगवत्समवसरण देशनावर्णनो नाम
प्रथम सर्गः समाप्तः ॥ श्रीरस्तु.॥

Page #56

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
11 42 11
॥ अथ द्वितीयः सर्गः प्रारभ्यते ॥
सुरासुर शिरोरत्न- रोचिःकंचुकितक्रमः ॥ श्रादिनाथ जगन्नाथः । पातु वः कर्ममाथ - कृत् ॥ १ ॥ सुरेंशे भगवद्दाली - मित्थमाकर्ण्य दर्पनृत् ॥ व्यजिज्ञपत्प्रणम्याथ | स्वामिनं रचितांजलिः || २ || महिमा तीर्थराजस्य । प्रोक्तो मत्प्रीतिकुहिनो ॥ सूर्योद्यानस्थितसरः - कथां शुश्रुषुरम्यपि || ३ || जगवानपि विज्ञाय । जव्यान् सभ्यान् विमौजसः ॥ जगादाग्रहसंग्राही - तीर्थमाहात्म्यवृधिकृत् || ४ || जवगर्त्तार्त्तिहृत्सूर्यावर्त्ताख्यं कुंममुत्तमं ॥ सेवनापि कुष्टानि । हरत्यष्टादशाप्यदः ॥ ५ ॥ जगवत्पाडुकास्पृष्ट-तदंनसोऽनिषेचनात् ॥ प्रत्यशेषा दोषा हि । मिथ्यात्वमिव तत्वतः ॥ ६ ॥ तद्यथा श्री सुराष्ट्रायां । विशालं शाशालितं ॥ लक्ष्मीविलासावसथा - स्तोकलोकविभूषितं ॥ ७ ॥ वापीकूपतमागादि - महो परिस्कृतं ॥ अस्ति सत्रप्रपाकी । नाकिनाथपुरोपमं ॥ ८ ॥ श्रीमभिरिदुर्गपुरं । गिरिनार गिरेरधः || जिनैश्नवनश्रेणि- शिव निःश्रेणिमंमितं ॥ ए ॥ त्रिनिर्विशेषकं ॥ न निर्ध
Acharya Shi Kailassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
11 4211

Page #57

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ५३ ॥
T
पिशुना । न मूर्खानाविवेकिनः ॥ न दीना न पराधीना । यास्तव्यजना मनाक् ॥ ॥ १० ॥ पूजानिः प्रीणिता देवा । जक्तिदानैस्तपस्विनः || प्रार्थनोऽर्थितदानैश्व | दयादानैश्व ॥ ११ ॥ वणिजो राजसन्मानैः । सदौचित्यैः कवीश्वराः ॥ प्रसाददानैर्नृत्याश्च । यत्र संति सुखं जनाः ॥ १२ ॥ युग्मं ॥ नृपोऽनूनूरिनाग्यश्री - स्तत्रार्दद्यतिनक्तिज्ञाक् ॥ सूर्यमल्ला निधः श्रीमत् समुविजयान्वये || १३ || सूर्यमल्लोऽहररि-ध्वांतं यत्तन्न कौतुकं ॥ व्यकाशयत्कुवलयं । तच्चित्रं कमलादयः ॥ १४ ॥ येन यादववंशैक-नूपणेनेह हेलया ॥ पदं विपक्षस्य । शिरस्यारोपितं रणे ॥ १५ ॥ यत्प्रतापार्कतापेन । शत्रुकीर्त्तिरवागलतू ॥ नवनीतसमानेव | जाड्यमाप च तत्प्रभुः ॥ १६ ॥ अंजोजिनीव सूर्यस्यां - नोजास्या तस्य aar || महिषी शशिलेखेति । सन्मुखी शुभकर्मलि || १७ || सूर्यराजस्य जायापि । कछयते या जनैरिति ॥ सूर्यपश्या श्रीनेमेः । पादपंकजसेविनी || १८ || सुकृते सादरौ सौम्यौ । दंपती तौ मिथः प्रियौ ॥ श्रत्यवाहयतां कालं । सुखसागरकचपौ ॥ १७ ॥ अन्यदा तीर्थयात्रायां । गते नरपतौ गिरिं । स्ववालान् लालयेत्येका । राझ्या दृष्टा कलापिनी ||२||
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
114311

Page #58

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
मादro
॥५॥
स्वं तदैव सुतैर्दीनं । शोचयंती नृपेण सा ॥ आश्वासितेति संबोध्य । तदर्थे जिनमर्चय ॥ ॥ ३१ ॥ अंबाया जगदंवायाः। प्रसादात्तनयो तयोः ॥ अनूतां तौ देवपाल-महीपालाविति श्रुतौ ॥ २२ ॥ कलाकलापकलितौ । सपनो मृवाकिरौ ॥ घनलोकोन्नतिप्रीता-वहितापकृते प्रियौ ॥ २३ ॥ चक्रतुः स्वसदाचारा-तौ मुदा हृदयावनौ ॥ पितुः दोणीधरस्याथ । पदं सुखरसास्पदं ॥ २४ ॥ युक॥ साकीकृत्य गुरुं शास्त्रा-स्यधीयानी धियां निधी ॥ नानाविधागमान्यासे । यतमानावनारतं ॥ २५ ॥ क्रीमाक्रीमांतरे स्वैरं । क्रीमंती सवयोवृतौ ।। प्रीयंती जनानेतौ । क्रमाद्यौवनमापतुः ॥ २६ ॥ सूटस ॥ बह्वीनूपसुतास्ताते-नैतौ नेत्रा- प्यपायतः ॥ ततः सोत्सवमव्यस्त-प्रमोदात्परिणायितौ ॥ २७ ॥ मानी यशस्वी तेजस्वी । विनीतो नीतिरीतिवित् ॥ सर्वैर्गुणैर्महीपालो । देवपालाध्य शिष्यत ॥ २॥
अन्यदा कणदाशेषे । विनिः सहसैव सः ॥ महीपालो वनेऽशकी- दात्मानं श्वापदा- - कुले ॥ ॥ ॥ क्वचित् शूकरवृंदानि । करिणां च घटाः क्वचित् ॥ क्वचिन्मृगारिसंचारं ।
स तत्रापश्यन्मनाः ॥ ३० ॥ अहो किं वित्रमः स्वप्नः । किं वा चित्तविपर्ययः ॥ किमिड
॥॥

Page #59

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहाण
॥५॥
5AFSARNE
जालं किं देव-चरितं चित्रमप्यदः ॥ ३१ ॥ अहं गीतिरसास्वाद-कामिनीकेलिलालसः॥ अस्वपं चंशालाया-मत्र तत्कयमागमं ॥ ३२ ॥ स्याहा पश्यामि विपिनं । ध्यात्वेति चलितः सखे ॥ मया हृतोऽसि मा नैषीः। शुश्राव गिरमित्यथ ॥ ३३ ॥ अदृष्ट्वा तजिरो माग । मार्गयन मसंतति ॥ अविखिनः स बनाम । सोघात्सौधमिवोच्चकैः ॥ ३४ ॥ क्वचिचंशइमकिरणै-दधबारदमेघनं ॥ नीलमणिश्रेणि-सुवेणीनासितं क्वचित् ॥ ३५ ॥ पद्मराग
पद्मराग-स्फुरनानासितं क्वचित् ॥ कल्याणकलशानुत-कल्याणकलितं क्वचित् ॥ ३६ ॥ C गवारक्तिन्निरिव । सहस्रनयनायितं ॥ जयदलमीनतः प्रौढ-तया बजकरोत्करान् ।
वीज्यमानं पताकाजी-रत्नैरुष्मायितं किमु । स ददर्श महासौधं । भ्रमन् विपिनमध्यतः ॥३०॥ चतुतिः कलापकं ॥ अरण्ये श्वापदाकीर्णे-ऽन्यणे सौधमिदं कुतः॥ इति विस्मयमापनो। महीपालो निरीक्ष्य तत्॥ ३५ ॥ पश्यामि दग्विनोदाय । प्रसंगादिदमग्रतः ॥ कुमारश्चिंतयित्वेति । प्रति सौधमयाचलत् ॥ ४०॥
इयं रम्येति रम्ये य-मिति नावेन लावयन ॥ नूमे मनवनवां । चारुतां स व्यलोक

Page #60

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ५६ ॥
गाय
यत् ॥ ४१ ॥ तचं शालामध्येति । स यावत सात्विकोत्तमः ॥ तावत्पन्नासनासीन-मक्षीत्रयोगिनं ॥ ४२ ॥ संसारसोदरेऽरण्ये । संसारीव प्रमन्नदं ॥ प्रसंगाद्योगिनं जीवन । मुतमेनं व्यलोकयं ॥ ४३ ॥ ध्यात्वेति क्षितिविन्यस्त-मस्तकः स्वस्तिकारिणं ॥ तं ननाममहीपालो | दयापालं समादितः ॥ ४४ ॥ श्रहिंसादीनि पंचापि । यमं विभ्रत्समाहितः ॥ श्रासनस्थो महाप्राणायामन्नृन्नियमादरी ॥ ४५ ॥ प्रत्याहृत्यै शियाण्याशु | प्रत्याहारा नियोगतः ॥ चतुर्थ्यानधरः कुर्वन् । धारणाः पंच साम्यतः ॥ ४६ ॥ समाधिनात्रिकाजावा-दाईत्यं च महः स्मरन् ॥ योगी दृष्ट्वा स तं ध्यानं । मुमोच करुणाकरः ॥ ४७ ॥ त्रिनिर्विशे| | अन्यवाञ्च सुखी वत्स । स्वागतं त्वयि वर्त्ततां ॥ निराबाधोऽस्ति ते देहो । निःप्रत्यूहा चागतिः ॥ ४८ ॥ विस्मयं मास्म कुर्वीथा । हृतोऽसि नियतं मया ॥ त्वयि विन्यस्य सहियां । गुरोरानृण्य मित्रता ॥ ४९ ॥ क्षुत्कामोऽसीति संज्ञाप्य । दिव्यशक्त्याहृतां करणा|| योगीrani प्रत्या | चित्रकृत्तमनोजयत् ॥ ५० ॥ सोऽपि पूर्वं फलं जोज्यं । जानन् ear a योगिनः ॥ स्वसिद्धिं महाविद्यां । जग्राह विनयान्नतः ॥ ५१ ॥ योग्यप्यजासने
मादा०
॥ ५६ ॥

Page #61

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shri Kailassagar Gyanmandir
www.kobatirtm.org
शत्रुजय
माहाण
॥५॥
स्थित्वा-कुंच्या धारान् महास्नसां ॥ नित्वा व्योम जहौ प्राणान् । सौधमुद्योतयन रुचा ॥ ॥५२॥ प्राप्ते तस्मिन् दिवं नूप-कुमारोऽसारसार वित् ॥ न सौधं न च योगी-मपश्यकेवलं वनं ॥ ३ ॥ अहो योगस्य साम्राज्यं । जीवितामपि यत् श्रियः ॥ इदृशाश्च ततो मुक्तिः । प्रेत्यासावित्यचिंतयत् ॥ ५५ ॥ योगतोऽयौघविध्वंसो । योगतो मुक्तिसंगमः ॥ योगतः सिझ्यः सर्वा । जायतेसम्यगाश्रितात् || ५ ||
इत्युचाय ब्रमन दाव-मवामनतलं पुनः॥ स ददर्श महाकुंभ-मंतर्वर्निबकस्थलं ॥५॥ यावत् सिनासुरस्त्येषो । लक्षागतिमनुषणं ॥ तावन्मामेति शुश्राव । गिरं धीरधुरंधरः ।।
॥ ५७ ॥ तक्तारं नृपसुतो-ऽपश्यन् कुंमतटं गतः ॥ अवज्ञा गदिते किं मे । शुश्रावेति मु। हुर्वचः ।। ५७ ॥ अमनुष्यं वनं पश्यन् । स यावत् कौतुके स्थितः ॥ तावत् शाखामृगः कश्चि-तत्पुरः प्रकटोऽनवत् ॥ एए ॥ मउक्तं पशुरित्येष । वीर त्वं मावजीगणः॥ यतो वानरवाक्येना-जैषीशमोऽपि राक्षसान् । ६० ॥ पश्यामूनि करंकाणि । शिखराणीव नूतृतः ॥ निर्वापितानां जंतूनां । कुंझमध्यस्थरदसा ।। ६१ ॥ त्वं तु नशकतिर्दवः । भूनुः कस्या
॥॥

Page #62

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
मादा०
॥५॥
पि नूनतः ॥ याहि शीघ्रं न चेश्व-स्तत्त्वां व्यापादयिष्यति ॥६॥ स्मित्वोचेऽय महीपा- लः। सत्यं पशुरहो नवान् ॥ मयि रदोनयं शंस-निवा तमसो नयं ॥ ६३ ॥ श्रुत्वे- | त्यथ गिरं शाखा-मृगस्तं प्रत्यन्नापत ॥ शक्तिस्तवेति यद्यस्ति । तदा गच निजेच्या ॥६॥ अत्रास्ते राक्षसश्चमः । कोपनश्चातिकृष्णरुक् ॥ नक्त्वेति वानरः सोऽय । तिरोऽनूझिपिनांतरे ॥ ६५ ॥ इतः वितिपतेः सूनु-वर विद्याविभूषितः ॥ करवालं करे कृत्वो-पकुंकं प्रययौ रयात् ॥ ६६ ॥ तदंबुनि ललन याव-यात्यसौ तहकस्थलं ॥ तावशेषात्स सनशे । दधावे राकसः कणात् ॥ ६ ॥ तावुनौ युपारीणौ । युयुधाते महाबलौ ॥ चिरं पतत्पातयंतौ । वितेः कंपं प्रचक्रतुः॥६॥ खजविद्यापनावेण । राक्षसो नृपसूनुना । जितो बन्नार तत्
सेवां। किं नो सिद्ध्यति साहसात् ॥ ६॥ स्मृतः प्रत्युत्तरं दाता । तव वैरिणि वैरवान् ॥ | तव प्रेयसि संप्रीतः । प्रतिझामिति चाकरोत् ॥ ७० ॥ वेषपरावृत्तिकरीं । व्रणरोहिणीमपि ॥ दत्वौषधीं कुमाराय । स धर्म चाददे ततः ॥ १ ॥ विसृज्याथ कुमारस्तं । लीलयोनीर्य तत्सरः ॥ व्यलोकयघनश्रीणा-मकीणां सुखमां ततः ॥ ७२ ॥ क्वचित्पुष्पाणि जग्राह ।
॥५॥

Page #63

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
114 11
I
पल्लवांश्च क्वचित्क्वचित् ॥ फलानि सोऽय पक्वानि | कौतुकी तकिया || ७३ ॥ ततोऽपि श्री निवासाख्ये । वने यातः स नेमिनः ॥ श्राससाद च सानंदं । प्रासादं चारुतोरणं ॥ ॥ ७४ ॥ नत्वा तत्र मुदा नेमिं । स्तुत्वा च निषसाद सः ॥ तदंतरा जिनध्यानं । निधानHa धारयन् ॥ ७५ ॥ चलत्कुंमलसंघृष्ट - कपोलफलकां ततः ॥ पलाशपाडुकारूढां । देमदं च विभ्रतीं ॥ ७६ ॥ दधतीं पालिना पात्रं । पूर्ण डुमफलैः कलैः ॥ योगिनीं जिननायाये । सहसा पश्यतिस्म सः ॥ ७७ ॥ युग्मं ॥ ससंभ्रमं समुत्राय । पादौ तस्या ननाम सः ॥ श्राशिषं जय जीवेति । ददौ तस्मै च योगिनी ॥ ७८ ॥ साक्षान्निरीक्ष्य तां रूप-लावण्याजरर || भूषितां योगिनीं प्रीतो । मन्यमानः सुरीमिव ॥ ७९ ॥ जगाद सादरं देवि । गोत्रदेव्यसि मे स्फुटं !! कांतारे श्वापदाकीर्णे । प्रार्भूता यतोऽधुना ॥ ८० ॥ युग्मं ||
इति पीयूषपूषातां । वाचमाकर्ण्य योगिनी || ऊंचेऽहं मानुषी देवी । नास्मि वत्स तपपरा ॥ १ ॥ श्रद्यातिथिः समायातः । त्वं मे पुण्य निबंधनं ॥ वत्स त्वं मजिरं व्यर्थी । तत्कर्त्तुं नार्हसीह जोः ॥ ८२ ॥ महादतिथिर्व्यर्थ । प्रयाति पुरुषोत्तमः ॥ तस्य पुण्यक्षयं
माहा०
॥ ए॥

Page #64

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ६० ॥
पाप-दयं कृत्वा स गछति || ३ || नुमित्युक्तवति माप- नंदने साथ योगिनी ॥ सद पात्रमा । निस्ससार जिनैौकसः ॥ ८४ ॥ तस्मिन् पश्यति साश्चर्यं । पात्रपाणिः प्रजाविनी ॥ डुमेयोऽयाचत फला- न्यसैौ योगफलाश्रिता ॥ ८५ ॥ तयाधस्ताद्धृते पात्रे । फलादिदतो डुमाः ॥ अनल्पकल्पनां दाना -दधुः कल्पद्रुकल्पतां ॥ ८६ ॥ साथ पूर्ण फलैः पा
। महीपालपुरोऽमुचत् ॥ फलानि कानिचित्तस्मा - जग्राह बुभुजे च सः ॥ ८७ ॥ ततः सनत्वा नेमीश- मूचे जिगमिषुस्तथा ॥ वत्स गछसि कुत्र त्वं । कुत्रत्यो वाथ तद ॥८०॥ सोऽप्याह साहसी मातः । सार्थाभ्रष्टोऽहमत्र हि ॥ नत्वा नेमिं च भवतीं । यास्यामि स्वपुरंप्रति || || नवाच सदया सापि । वत्स पश्य पुरो वनं ॥ अत्र यो महाकालः । | प्राणिनो इंति कालवत् ॥ ७० ॥ अनेन संहता लोका । बहवोऽत्र समागताः ॥ दूरतस्तु त्वमेनं हि । मुक्त्वा याया यथासुखं ॥ ५१ ॥ इवं तयोर्मिंथोवाद - प्रमोदपरयोरिह || दिवो - कस्मान्मुनिः कश्चित्ततार महाप्रजः ॥ ९२ ॥ तपसा वपुषा चापि । दीर्घं तं प्रसमीक्ष्य तौ ॥ सहसोबा संत्रांतौ । स्वपुण्यमिव नेमतुः || ३ || धर्मलान इति प्रीतो । दत्तवान्
1
माहाण
॥ ६० ॥

Page #65

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
मादा
मुनिराशिषं ॥ तयोः प्रत्यूहकरटि-ज्यूहकेसरिसन्नितां ॥ ए ॥ त्रिजगन्नायनेमीश-पादप्र- पतिजं फलं ॥ आवयोः परिपक्वं य-जातस्त्वं लोचनातिभिः ॥ ५ ॥ साक्षात् समरसांनोधिः । पुण्यराशिरसि प्रनो । निर्जाग्यैर्दर्शनं नैव । प्राप्यते हि नवादशां ॥ ए६ ।। नगवन धर्ममाख्यातुं । तदर्हसि पुरो हि नौ ॥ परोपकारनिरताः । संनवंति नवादृशाः॥ ॥ ७ ॥ इत्यं तयोः सुधास्यंदि । निशम्य वचनं मुनिः ॥ पंचनिमकैर्देवा-नमस्कृत्य ततोऽवदत् ॥ ए॥ वनः कलापकं ॥ दानेनाध्ययनेनापि । शीलेन प्राणिरक्षया ॥ यत्पुण्यं जायते वत्सौ । तत्सर्वं जिनसेवया ॥ एए || साम्राज्यं सुमतिः पुण्यो-पचयः पातकदयः ॥ ग्रहपीमाप्रशमनं । पुंसां स्याजिनपूजया ॥ १० ॥ धन्यः स एव सुकृती । स एव गुणवान परः ॥ यस्त्रिकालं जिनं नक्त्या । पूजयेऽत्तमैः सुमैः ।। १॥ दत्तसादं प्रमादं तदवधूय सदोद्यतैः ।। पूजा जिनस्य कर्तव्या। त्रिकाल उरितापहा ॥ ॥ इति तस्य मुने
क्यं । तौ निशम्य प्रमोदितौ ॥ अपृछतां महाकाल-यकस्यैतश्चेिष्टितं ॥३॥ धर्मादासाद्य देवत्वं । कथं तस्यैव वैरिणीं । हिंसामसौ विधने हो । यदः स्वार्थपराङ्मुखः॥४॥ मनु
६१॥

Page #66

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥६२॥
येषु कथं द्वेषी । निःशेषप्रितपुण्यधीः ॥ तदादिशावयोः पूज्य । प्रसादं कुरु पूछतोः ॥ ५ ॥ इति तद्दचनाद्वाचं- यमो वाचं सुधातिगां ॥ प्रवोचद्ज्ञानमाहात्म्याद् ज्ञात्वा तच्चरितं तथा ॥ ६ ॥ पुरात्रासी ने कवि-तापसो जातमत्सरः ॥ जिनेंश्शासने धूक । इव नास्वतिस्वति ॥ ७ ॥ सकलत्रो जटाधारी । कंदमूलफलाशनः ॥ दधानो वल्कले रम्ये । स बभ्राम वनाइनं ॥ ८ ॥ तस्मादजनि सडूप पात्रं पुत्री पवित्राक् ॥ सवकणा रत्नमिवा॥ ए ॥ प्राणेभ्यो ऽतिप्रिया तस्य । सुतासीत्सा गुणोज्ज्वला ॥ नाम्ना शकुंतला के कि- कलापसमकुंतला ॥ १० ॥ प्रकृत्यैव ससौनाग्या । यौवनं प्राप्य सा पुनः ॥ रुरुचे रुचिराकारा | वनश्रीरिव माधवं ॥ ११ ॥
इतश्व भूपतिर्भीम-नामा जीमाकृतिर्द्धमन् || लीलया विपिने तत्रा - शक्षीतां त्रिदशीमिव ॥ १२ ॥ सहसा सारसौरभ्य - सुंदरीं स विलोक्य तां ॥ वल्गाग्रहाचलक्ष्य - स्तस्थौ तत्रैव तधिः || १३ || तीक्ष्णैर्मदनवाणैः किं । स्खलितः किं पुनोतु मा ॥ सुकुमारामिमामध्वः । खुरैरित्यr शंकया ॥ १४ ॥ युग्मं ॥ क्षणं संभ्रममासाद्य । लब्धबोधः स कन्यकां
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ६२ ॥

Page #67

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ६३ ॥
॥ निर्णय तां मुदमयात् । शक्तिं योगीव शाश्वतीं ॥ १५ ॥ महीमृगांकस्तां बालां । मृगाhi निकटीजवन् ॥ नवाच परिणिता वा । नो वा वद नितंविनि ॥ १६ ॥ कुमार्येवास्मि मंदाक्ष-जकमुक्तवतीं ततः । तामाधाय हयस्कंवें । चचाल बलवित्सदी ॥ १७ ॥ सुतावियोगसंक्लीष्ट-स्तत्प्रनृत्येष तापसः । श्रस्त्रिचर्मावशेषांगो - नैषी दुःखादिनान्यदो ॥ १८ ॥ amera-र्मुमूर्षुर्गतचेतनः ॥ तपस्विनिरिहानिन्ये । पुण्याय जिनवेश्मनि ॥१॥ स्वावमत्सरग्रस्तः । स ननाम जिनं न हि ॥ अ विषद्य यक्षत्वं । प्रापाईदर्शनादथ || ॥ २० ॥ मिथ्यात्वमूढमनसां । गतिर्नरक एव हि ॥ विषदोषोपरुद्धानां । मरणं शरणं ननु ॥ २१ ॥ यद्दृष्टो नेमिनाथोऽत्र । प्रांतेऽनेन तपस्विना ॥ लब्धं तेनैव देवत्वं । पिवाय नरकास्पदं ॥ २२ ॥ जिनः स्मृतोऽपि दृष्टोऽपि । कीर्त्तितो महितोऽयवा || स्वनावात्सेवितो द ते । स्वर्गादिगतिमुत्तमां ॥ २३ ॥ श्रहो जिनेंइमाहात्म्यं । सकृद्यद्दर्शनादपि ॥ तापसः पापसंचारं । जित्वा देवत्वमासदत् ॥ २४ ॥ तनयाहरणं याव - दसौ मानवमत्सरी ॥ अधुनापि तदभ्यासात् । प्रोज्जासयति मानवान् ॥ २५ ॥ इत्युदीर्य प्रनाजाल - यतयन् रोदसी मुनिः
माहा०
॥ ६३ ॥

Page #68

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥६॥
॥ ययौ गगनमार्गेग । नतुं चैत्यान्यनेकशः ॥२६ । योगिन्यपि यथास्थानं । ययौ दिव्यप्रना- विनी ॥ कुमारोऽपि जिनाचते-ऽवलत्कालवनंप्रति ॥ २७ ॥ करकेन्यः स्रवत्पूति-पिचिलापिनात्तदा ॥ स्फोटयन्नासिकां गंध-स्तत्र प्रापुरनूत्पुरः ॥ २ ॥
तत्र गंधानुसारेण । कुमारः सारविक्रमः॥ करेण करवालं तत् । करालं लालयनगात् ॥ ७ ॥ ततस्तु कालकंकालौ । सशस्त्रावतिनीषणौ ॥ पुरोऽशवीत्कुमारो शक् । प्रहरंती
च तं वा ।। ३० ॥ नियुःकुशलः दमाप-सुतस्तौ तु महाबलौ ॥ रागवौ संयमीवा- पोर्गतिसंश्रयौ ॥ ३१ ॥ अयासौ जितकासी सन् । गछन यक्षगृहंप्रति ॥ अस्थानेनैव सं
रुक्षे। गदास्त्रे ग महीयसा ॥ ३२ ॥रे मानव नवीनस्त्वं । मत्तः कस्यासि पौरुषात् ॥ स्मरेष्टं दैवतं नोवा । मतोऽसीत्यवदच्च सः ॥ ३३ ॥ स्मित्वा तवचनाशज-सूनुरप्याद साहसात् ॥ किं मां विदोनयसि नो। यदोश्तगिरं गिरन् ॥ ३४॥ प्रसन्नो नव मा कुप्य । विचारय हृदंतरा ॥ निरागसः कथं जंतुन् । हन्यसे मन्युसेवनात् ॥ ३५ ॥ भुंदव देवत्वमतुलं । मुंचमानवमारणं ॥ कोपांधस्य सुखं नास्ति । नवेत्रापि परत्र च ।। ३६ ॥ क्रोधः कु.
॥६
॥

Page #69

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kalassagar Gyanmandir
www.kobatirtm.org
शत्रुजय
मादा०
॥६५॥
पावल्लिदवानलोऽयं । क्रोधो जवानोनिधिवृधिकारी ॥ क्रोधो जनानां कुगतिप्रदाता | क्रोधो हि धर्मस्य विघातविघ्नः ॥ ३३ ।। क्रोधो दहेनिजं स्थान-मग्निवत्तीव्रतापकृत् ॥ पश्चादन्यं दहेनो वा । त्वमेनं तर्हि संत्यज ॥ ३० ॥ इत्यं पुग्धनिन्नं वाक्यं । पीत्वा तेनोदितं हितं ॥ नवज्वरीव यदेशे। जज्वाल क्रोधईरः ॥ ३५॥ स्फुरदोष्ट पुटः स्फुर्ज-नृकुटीनंगनीषणः॥ जगाद हृतं क्रोध-मुभिरन्निव यक्षराट् ॥ ४० ॥ अनन्यशरणो धर्मो । मार्यिस्त्वय्येव वर्तते ॥ पश्यामि धर्ममाहात्म्यं । समं युध्यस्व रे मया ॥ १ ॥ इत्युदीर्य महाकालः। कुमाप्रति कालवत् ॥ दधावे मुजरं प्राणि-मुजरं पाणिना स्पृशन् ॥ ४२ ॥ कुमारोऽपि महाबादुः । खाविद्यापवित्रितं ॥ आदाय खजमुद्दामं । युझायाधावत क्रुधा ।। ५३ ॥ महामलो महावादू । महावीयौँ महोन्नतौ ॥ कौतुकं वनदेवीनां । युइमानौ वितेनतुः ॥ ४ ॥ कदाचिजगनोत्कालौ । कदाचिदवनिस्थितौ । कदाचिच्चित्रचारीको । तावनूतां महाबलौ ॥ | ॥ ५ ॥ शक्तिमुझरनिस्त्रिंशः । प्रहरंतो परस्परं ।। क्रीमामिव महामल्लौ । चक्रतुस्तौ मुहुर्मुहुः ॥ ४६ ॥ मुष्टामुटि विकुर्वाणौ । मल्लाविव महौजसौ ॥ पादन्यासेन वसुधां । कंपया
॥६५॥

Page #70

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥६६॥
मासतुर्तृशं ॥ ७ ॥ पतन परं पातयति । पतंत पात्यसौ पुनः॥ पतंतौ पातयंतौ च । चि- - क्रीमतुरुनावपि ॥ ४ ॥ कुमारो यक्षघातैस्तै-जर्जरो जातमत्सरः ॥ सस्मार खजविद्यायाः
। खऊ च जनहे करे ॥ भए ॥ ज्वालामालासमाकीर्ण । स्फुलिंगावलिलालितं ॥ बटबटच
ब्दमिति-कुर्वाणं तजिघांसया ॥ ५० ॥ प्रत्यक्षमिव कोपाग्निं । प्रतिकोशविनिर्गमात् ॥ खर निरीक्ष्य योऽसौ । नृशं चुकोन नीतिनृत् ॥ ५१ ॥ युमै ॥ नवाच च महीपालो । दृढं तंप्रति ईरः ॥ रे यक निजदेवत्वं । कथं त्यजसि मत्क्रुधा ॥ ५ ॥ सेवस्व मत्पदांनो
। त्यज हिंसां दयां कुरु ॥ सर्वजीवेषु समतां । नज स्वस्यैव संपदे ॥ ५३ ॥ शौर्यं तस्येति संवीक्ष्य । श्रुत्वा वाक्यस्य धीरतां ॥ तं जगाद महाकाल-श्वेतसीति चमत्कृतः ॥ ॥ ५० ॥ वृणु वत्स वरं साधु । जितोऽस्मि नवताधुना ।। न वीरो धरणीपीठे। त्वत्तोऽन्योस्ति सुलोचन ॥ ५५ ॥ साधु त्वयोक्तं यहां-जयो नवति निश्चितं ॥ अहं तु हिंसानिरत -स्त्वं तु सर्वहितंकरः ॥ ५६ ॥ श्रुत्वेति विकसन्नेत्रः । खळं संहृत्य नूपनूः ॥ धर्फकरुचिरां वाच-मवोचत्तंप्रति स्फुटं ।। ५७ ॥ धर्मे रतिः स्फुरत्येवं । तर्कयामीति गुह्यक ॥ गवावस्तव
॥६६॥

Page #71

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहाण
॥६
॥
सौधाग्र-मावां कुर्वस्ततः कथां ।। ५७ ॥ श्वं प्रीती महीपाल-महाकाली महाभुजौ ॥ प्रा- सादं समवाप्याथ। जालांतस्तौ निवीदतः ॥ एए ॥ धर्मसर्वस्वसुन्नगां । गन्नीरगरिमाधिकां || मनःप्रीतिकरी वाचं । जगाद नृपानंदनः ॥ ६ ॥ धर्मादासाद्यते राज्यं । धर्माद्देवत्वमाप्यते ॥ धर्मादेव शिवप्राप्ति-धर्मः सेव्यस्ततो बुधैः ॥ ६१ ॥ धर्मो मंगलमुत्कृष्टं । धर्मः स्वर्गापवर्गदः ॥ धर्मः संसारकांतारो-खंघने मार्गदर्शकः ॥ ६ ॥ धर्मों मातेव पुष्णाति । धर्मः पाति पितेव सः॥ धर्मः सखेव प्रीणाति । धर्मः स्निह्यति बंधुवत् ॥ ६३ ॥ धर्मस्य जननी जीव-इया मान्या सुरासुरैः ॥ तस्मात्तहरिणी हिंसां । नाश्येित सुधीनरः ॥६५॥ दानं तपो देवपूजा । शीलं सत्यमयो जपः ।। सर्वमप्यफलं तस्य । यो हिंसां न परित्यजेत् ॥६॥ कंटकेनापि संविझे । देहो दयेत निश्चितं ।। तत्कथं शस्त्रसंघातै-हन्यते ही परो जनः ॥६॥ दयां विनापि मन्यते । ये धर्म मूर्खशेखराः ॥ वंध्यायां तनयं तेऽपि । जनयंति विसंस्थुलाः ॥६७ ॥ दयेव हि परो धर्मों। दयैव हि परं श्रुतं ॥ दयांविनाखिलो धर्मों। लवेनिःफल एव यत् ॥ ६ ॥ नाहियेत कृतघ्नत्व-माइियेत कृतज्ञतां ॥ स्वोपकारिणि धमें त-दादरं कुरु
॥६॥

Page #72

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा।
॥६
॥
शत्रुजययक्षप ॥६५॥ जीवानुकंपासफलां । धर्मादाय पुरा वकः ॥ स्वर्गसौख्यं ततो मुक्ति-मपु-
ननवकारिणीं ॥ ७॥
तथाहि विपिने श्रीदे । सरोरुहमनोहरं ॥ अस्ति पवलमत्रोद-समस्वबोदकं किल ॥ ॥१॥ मत्स्यग्रासो बकस्तत्र । वित्रासितपतत्ततिः॥ रोऽध्यानी महाक्रूरो । वसति स्वेच्या चरन् ॥ ७ ॥ काकादीन जलपानाय । तत्रायातान दिनस्त्यसौ ॥ विषयग्रामवत्तृष्णा-तुरान् स्वयमुपागतान ॥ ७३ ॥ इतश्च केवलज्ञानी । साक्षार्म श्वांगवान् ॥ आत्मवत्सकलं पश्यन् । कश्चित्तत्रागतो मुनिः ॥ ४ ॥ तत्सरोवरतीरेऽय । मुनीः समवासरत् ॥ मृगसिंहादिकाः सत्वा-स्तत्रान्येयुश्च सत्वराः ॥ ७५ ॥ महाकायो बकः सोऽपि । वृतो वककुलैधनैः ॥ तत्रागतः पिपासुश्च । वाचंयमवचःसुधां ॥ ६ ॥ तद्बोधाय मुनींशेऽपि । तनाषाजिरसूत्रयत् ॥ देशनां कृपया तेषां । धर्मसाम्राज्यशोनिनीं ॥ ७७ ।। पंचेंशियाणां पटुता। उखना तत्र वेतृता ॥ उर्जनोऽप्यस्तिधर्मश्च । तिरश्चामविवेकिनां ॥ ७॥ पूर्व विराधिताधर्मानिर्यग्गतिरवाप्यते । तस्यामपि हि यत्पापं । तन्नयेनरकावनौ ॥ ए ॥ तत्र ततायसाश्लेष
॥६॥

Page #73

Sin Mahavir lain Aradhana Kendre
Acharya Sh Kalassagensen Gyantande
शत्रुजय स्त्रपुपानं च बंधनं ॥ वेदनं नेदनं वज-कंटकोटॅकनं नवेत् ॥ ७० ॥ अतो ध्याने न रौशनें। 9 माहा
KA कार्ये वार्योऽसुमध्धः । आत्मवत्सकलं विश्वं । चिंतनीयं चराचरं ॥ १ ॥ इति तन्मुनिवा॥६॥ क्येन । तत्यजुः परपीमनं ॥ सिंहव्याघ्रादयः सर्वे । बकोऽप्यासीत्कृपापरः ॥ ७ ॥ अति
वाह्य निजं कालं । दयावांस्तहिनादपि ।। अंते धर्म स्मरंश्चित्ते । देवनूयं बको ययौ ॥७३॥ एकावतारी नूत्वाथ । व्यवहारिकुलप्रसूः ॥ धर्म विधाय स हित । मुक्तिमासादयिष्यति ॥ ॥ ७॥ यदराज ततो धर्मा-देवत्वं त्वं हि लब्धवान् ॥ तहोहिणी कयं हिंसां। कुरुषे परुषेरितः ॥ ५ ॥ त्यज हिंसां कुरु दयां । लज धर्म सनातनं ॥ स्वदेहेनापि सत्वानां । विधेह्युपकृति तथा ॥ ६ ॥ धनेन जीवितव्येन । विद्यया च बलेन वा ॥ इहामुत्र हिता कार्या ।परोपकतिरुत्तमैः ॥ ७७ ॥ दृष्टं प्राग्जन्मकोपस्य । फलमेतत्त्वया खलु ॥ तरिष्यपि मा वैरं । कुर्याः स्वस्य हिताय च ॥ ७ ॥ प्रांतकाले जिनो दृष्ट-स्तेन देवत्वमाप्तवान् ॥ ॥६॥ नवानपि ततो नेमि-नाथं पूजय सर्वदा ॥ Gए ॥ यदस्तक्ष्चसा प्रीत-चितारत्नमिवोज्ज्वलं ॥ प्राप्य धर्म ननामाथ । ते गुरुं गुणशालिनं ॥ ए ॥ नवाच च जिनो देवो । गुरुमु

Page #74

Shin Maha
Jain Aradhana Kendre
Acharya Shri Kailassagar Gyanmandi
शत्रुजय सक्तपरिग्रहः॥ दयाप्रधानो धर्मश्च । त्रयमेतत्सदास्तु मे ॥ १ ॥ यथाख्यातं महाधम ।
स माहाल जसाहानवग्रहं ॥ गुरुपूजाकृते विद्यां । ददौ च नृपसूनवे ॥ ए ॥ अनुज्ञाप्य मुदा यहं।। ॥ ॥ व्यावृत्त्यानुगमोद्यतं ॥ प्रचचाल महीपालः। कृपालिंगितमानसः ॥ ए३ ।। गहामि स्वपुरं
नो वा । प्रसंगादागतो बहिः ॥ पश्यामि विविधान देशान् । नानाश्चर्यविनूषितान् ॥ ए॥ विज्ञायते निजा शक्ति-देशाचारं परीक्ष्यते ॥ तथोत्तमाधमव्यक्ति-कलास्तास्ता नवंति हि ॥ एy ॥ नानानरप्रसंगः स्या-तीर्थानि विविधानि च ॥ दृश्यंते तेन विबुधा । ब्रमंति वसुधामिमां । ए६॥ युस्म॥ यत्र वा तत्र वा यातः। परेन्यः स्वेत
maraरना यातः। परेच्यः स्वेच्य एव वा॥ पमान यन्मान्यतामेति । प्राकूपुण्यं तत्र कारणं । ए॥
एवं विचिंत्य नृपसूः । पर्वी दिशमनवजन ॥ परारामनगादीन ।लसंघे स बहन्यपि ॥ ॥ दिनैः कतिपयैः प्राप । पुरं सुंदरमित्यथ ।। तद्यानं डुमोदाम । शिश्राय च नृप-१॥30॥ प्रसूः ॥ एए ॥ तत्रांबिकायाश्चैत्येऽसौ । मत्नवारणमाश्रितः ॥ स्मृत्वा देवान् गुरुंश्चापि । निशि सुस्वाप निर्नयः॥ २० ॥ हा तात मातहा ब्रातः। सुरा दा सकृपापराः॥ रदंतु

Page #75

Shun Mahavir Jain Aradhana Kendre
Acharya Sh Kain
Ganand
शत्रुजय
॥ १॥
मामत पापात् । कालवनिःकृपादहो ॥१॥ कस्या अपि नितंबिन्या । दीना इत्य गिरो मुहुः माहा० ॥ शुश्राव स महीपालो । जजागार च तत्कणात् ॥ २ ॥ युग्मं ॥ शब्दागतिं स निर्णीय । निश्चलेन च चेतसा ॥ पाणिना खजमादाय । जुतमन्वचलच्च तं ॥ ३ ॥ ततश्चैकं नरं ध्यान
-स्थितं नारी च विह्वलां ।। अग्निकुंमं च नृपसू-रपश्यन्नगसंधिषु ॥४॥ असाविमां जिघां- सुदि । मुग्धः केनापि वैचितः ॥ तदिमां मोचयिष्यामि । यिमृश्येत्यवदच तं ॥ ५॥ रे त्व
यैतत्किमारब्ध । पापकारिनराधम ॥ मुंचेमां बालिका नोचे-नेष्यामि त्वां यमालयं ॥६॥ अयोनांतः समादाय । दोयी विद्याधरः स्त्रियं ॥ कुमाराकेपवित्रस्तो । ययौ जवजितानिलः ॥७॥ तन्मोक्षणे कुमारोऽपि । समारोपितनिश्चयः ॥ खजपाणिर्महावेगा-तमन्वसरदातुरं
॥ ॥ पृष्टानुधाविनि नृप-कुमारे दत्तलोचनः ॥ विद्याधरो महावेग-जितगंधवदों ययौ ॥ In ए॥ स गन्नयतो व्यग्रो । नारीवधनिबधीः ।। श्ववनीष्मे महाकूपे । ऊपां ऊटिति ॥१॥
दत्तवान् ॥ १० ॥ कुमारोऽपि कपाधारो-ऽनुचरः स्फारविक्रमः ॥ ददौ अंपा ततस्तस्य । वि. प्रस्तस्योदिधीर्षया ॥ ११ ॥ विद्याधरोऽपि वेगेना-नवदृक्पथदूरगः ॥ पूर्वपापैर्दत्ततापैः । क

Page #76

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
मादा०
॥७॥
प्यमाण श्वाधिकं ॥ १२ ॥ अतिक्रम्य कुमारोऽपि । कियंत कूपमग्रतः॥ प्रकाशं दृश्यमा- नाशि-द्रुमाल लब्धवांस्ततः ॥ १३ ॥ भ्रमनितस्ततस्तत्र । विपिनानि विलोकयन् ॥ नृशमानंदमेतस्याः। पुनः शश्राव जपन्नः॥१५॥ मंद मंदं ततो गत्वा । माछादितविग्रहः॥ प्रत्याकाराष्टखज-स्तस्थौ मौनमुपेयिवान् ॥१५॥ रक्तचंदनलिप्तांगीं । रक्तवस्त्रविनूषितां ॥ रक्तस्रजमग्निकुंझ-समीपे च ददर्श तां ॥१६॥ आकारगोपनं कृत्वा । खजमावाद्य वाससा॥ लीलयागात्परिक्रामन् । कुमारस्तत्पुरस्ततः ॥ १७ ॥ नवाच च महासत्व । किमिदं क्रियते त्वया ॥ गुर्वादेशात् स्वबुद्ध्या वा । किंचायं ते कुलक्रमः ॥ १७॥ विद्याधरोऽप्यन प्रोचे । स्वेछया याहि पांथ नोः॥ स्वकर्मनिरतः सर्वो । नान्यशिकामपेक्षते ॥ १७ ॥ परोपकारप्रवण । नृशंसान्मधोद्यतात् ॥ अस्मान्मां पाहि पाहीति । तमूचे च कुमारिका ॥२०॥ दीनादरमिति श्रुत्वा । तचः करुणापरः ॥ नवाच वचनं चारु-रचनं दितिपांगजः ॥१॥ अबलासावशरणा । त्वं तु कत्रकुलप्रसूः ॥ न लजसे स्वचिनेऽपि । कुर्वन्नेवं कुकर्म किं ॥ ॥ ॥ स्त्रीवधात्साध्यते विद्या । ब्रांतिमेवं कुरुष्व मा ॥ पापारंजाच्छुन्नं कर्म। प्रयाति
॥२॥

Page #77

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
मादा०
शत्रुजय विलयं स्वयं ।। २३ ॥ इषिणा केनचित्कामं । मुग्धस्त्वं विप्रतारितः ॥ तवोत्रतिविघाताय ।
कृतोपायेन निश्चितं ॥ २४ ॥ कुरु मत्कप्रितं मुग्ध । मुंचेमां मा वृया पत ।। उर्गतौ वनिता॥७३॥ घात-पातकेनातिनारितः ॥ २५ ॥ इत्युक्त्या कोपमापनो। विद्यानृत् हृद्ययापि सः ॥ त
ततैलं जलासेका-ज्ज्वलत्येव विशेषतः ॥ २६ ॥ विगर्हसि कथं विद्यां । मद्गुरुं चापि निदसि ॥ याहि स्वपथसंलग्नः । खंझयिष्ये न चेछिरः ॥ १७ ॥ इत्युच्चरन् खजपाणिः । स संनादधावत ॥ कुमारोऽप्यनवाद-सजो विक्रमनूषणः ॥ ॥ खजाखजि प्रकुर्वाणौ। मुष्टामुष्टि कणान्मियः ॥ दमादमि च तौ वीरौ । मुसहावित्यजायतां ॥ श्ए ॥ कुमारण - सुसारेण । खजविद्याप्रनावतः ॥ जितो विद्याधरश्रेष्ट । आचष्टातिपटिष्टवाक् ॥ ३० ॥ न । जितोऽहं पुरा देवै-रपि विद्यास्त्रपारगैः ॥ त्वया जितोऽस्मि विस्मेर-विक्रमेण वदासि कः
३१। अथास्मि पापनिरत-त्वं तु जंतुहितावहः॥ धर्माऊयोऽयाधर्माच्च । नंगः स्यानात्र संशयः ॥ ३२ ॥ इत्युक्त्वा विरते तस्मिन् । जगाद नृपनंदनः ॥ विधेहि खेदमे मा । धर्मे धेहि धियं पुनः ॥ ३३ ॥ स्त्रीवधोनवपापेन । गम्यते नरकावनौ ॥ त्वं विद्याविस्वस्तेन । प्रा.
||७||

Page #78

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ७४ ॥
'तुमिच्छसि सत्फलं ॥ ३४ ॥ अधुनापि परनं । मा स्म कुर्या महामते ॥ जिनाराधननियाता । जव सौख्यशतेवया ॥ ३५ ॥ निपीयेति गिरं विद्याधरः कृतनमस्कृतिः ॥ प्रांजलिस्तत्पुरो भूत्वा । शिक्षां शिष्यवदाप्तवान् || ३६ || केयं कन्येति पृष्टः सन् । कुमारेण जगौ हि सः । अस्ति कल्याणकटकं । कन्यकुजे महापुरं ॥ ३७ ॥ दत्तयाचककल्याणः । कख्याणावलिमालितः || कल्याणसुंदरो राजा । शास्ता तस्यास्ति शस्तधीः ॥ ३८ ॥ कल्यासुंदरी नाम । पतिभक्तिपवित्रिता || शीलोन्मीलदलंकारा । राज्ञस्तस्यास्ति वल्लना ॥ || ३ || तत्कुक्षिरत्नं रूपश्री - श्रेयसी गुणसुंदरी || नाम्नेयं दुर्विनीतेन । मयाहारि महेया ॥ ४० ॥ इयं जीवितदानेन । नरको धरणादहं | उनौ त्वयानया शक्त्या । क्रीतौ जो किंकराविव ॥ ४१ ॥ श्रस्याः स्वयंवरमहो । मासेन जविता महान् ॥ त्याजितासौ जिताजास्या । मया स्वं धाम कामिनी ॥ ४२ ॥ श्रालाप्येति महीपालं । नूपर्ज तन्मुखेशः ॥ पातुं तच ज्योत्स्नां । चकोर इव सोऽभवत् ॥ ४३ ॥ उज्जगार कुमारोऽपि । गिरं साररसायां ॥ तर्ह्येतां शीघ्रमेव त्वं । प्रापय स्वपितुर्गृहान् ॥ ४४ ॥ तगिरा व्योममार्गेण । वि
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहाल
॥ ७४ ॥

Page #79

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहाण
॥७॥
द्याशक्त्या खगोऽनुतं ॥ तामनैषी निजं स्थानं । स्वजनानंदकंदलीं ॥ ४५ ॥ विद्याधरः कुमा- राय । ददौ विद्याश्च पोमश ॥ कुमारश्च जिनाख्यातं । तस्मै धर्म निसृष्टवान् ॥ ६ ॥ प्रासादं प्रेक्ष्य पूर्वाशा-तिलकोपममुन्नतं ॥ कुमारस्तं पुनः प्राह । वेश्म कस्येदमीक्ष्यते ॥ ॥ ॥ जगाद सोऽय पृवांते । किंचिन्निध्याय चेतसा ॥ कुमार सत्कृपाधार । मत्कयां श्रुणु सादरः ॥ ४ ॥
अस्ति वैताढ्यशैलेऽस्मिन् । पुरं रत्नपुरानिधं ॥ मणिचूमो महीजानि-स्तत्रासीत् त्रासिताहितः॥ भए ॥ रत्नप्रनरत्नकांती । सुतौ तस्य बनूवतुः॥ विद्याविलासरसिकौ । पितृनक्तिपवित्रितौ ।। ५० ॥ रत्नप्रनाय साम्राज्य-मंते दत्वागृहीतं ॥ मणिचूमः सर्वसत्व-समचित्तो वने ययौ ।। ५१ ॥ रत्नप्रनो राज्यमदा-इनकांति बलोइतं ॥ मामयालोक्य मिषतः । स्वपुरान्निरवासयत् ॥५॥ तद्वात्त्वहमत्रैव । पाताले नूतनं पुरं ॥ अस्थापयं महासौध- श्रेणिशोनावनासितं ॥ ५३ ॥ पुरस्यास्य प्रभुस्तिष्टेत् । श्रीशांतिर्जिननायकः ॥ प्रासादेऽत्र प्रनावाव्यः । सिहायतनवेष्टिते ॥ ५५ ॥ तऊयाय महीपाल । कृतोपायः कुविद्यया ॥ त्वया
॥५॥

Page #80

S
aralan Alaha kerana
Acharya Shin Kalassagar
Gyanmand
माहाल
शत्रुजय
I ॥६॥
दमुद्धृतः साधु । पतन्नरककोटरे ॥ ५५ ॥ गन्नावो जिनपूजायै । चैत्येऽस्मिन्निति नाषिणो ॥ नत्याय विधिवदेव-सेवनं तौ तु चक्रतुः ॥ ५६ ॥ ततः स खेचरश्चारु-विनयो मार्गमुद्दिश
॥ पातालवनमध्यस्थां-स्तस्मै दर्शितवान मुनीन् ॥ ५॥ कांश्चिद्ध्यानसमासीनान । पापागोटंकितानिव ॥ दृढयतश्च सर्वज्ञ-पुत्रतां विश्वकीर्तनात् ॥ ५० ॥ दृष्ट्वा संयमिनः सर्वान् । पुण्यमूर्तीन स तधिान ।। मुदं प्राप महानंद-पदसवर्णिकामिव ॥ एए ॥ पुरा ॥ नत्वा तान विधिवद्धा-सूनरन्यूननतिमान् ॥ मुनीशमुखशीतांशु-इत्तदृग्न्यषदत् पुरः॥ ॥६॥ गरुत्विाथ तौ नव्यौ । सहजेनोपकारकः ॥ शशांकधवलं धर्म । देशयामास साधुगीः ॥ ३१ ॥ कंदः कल्याणवल्लीनां । विपदंनोजिनीगजः ॥ धर्म एव जयत्यत्र । कमलाकुलमंदिरं ॥ ६॥ तदा च तत्र चारित्र-पवित्रौ मधुराकृती ॥ ननौ सुकृतशृंगारावनगारावुपयतुः ॥ ६३ ॥ गुरूं नत्वा नियमौ तौ । पप्रच स्वबधीरिति ॥ महीपालो मही- पालो । नगवंतौ कुतो युवां ॥ ६४ ॥ तावाहतुर्महाबाहो । पुमरीकोजयंतयोः ॥ यात्रां मु. दा विधायावा-मागमावोऽधुनैव हि ॥६५॥ तदाकर्ण्य महीपालः । सकर्णानां शिरोमणिः॥
॥६॥

Page #81

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
॥
७॥
धन्यमूईन्यमात्मानं । मेने ती]शवार्तया ॥६६॥ ततो गुरुर्महीपालं । धर्मे तीर्थे च सादरं माहा ॥ मत्वा तत्कीर्तनात्सद्यो-ऽनुजग्राहेति हर्षतः ॥ ६॥ यक्तिनेष्वादिजिनो । यच्चक्रिषु तत्सुतः । यथा नवेषु मानुष्यं । वर्णेषु प्रणवो यथा ॥ ६ ॥ यथा सुराष्ट्रा राष्ट्रेषु । शीलं यतेष्वपि ॥ तथा शत्रुजयं तीर्थ । मुख्यं तीर्थेषु कथ्यते ॥ ६५ ॥ युग्मं॥ ऽरंतऽरितव्यू. हा-तंकस्तत्र कथं नवेत् ।। यत्र सिहाशिनिश्-दारिद्यशेहजयी ॥ ७० ॥ जिन एव हि जानीते । माहात्म्यं सिझनृतः॥ पारावारस्य गांजीयें । मंदरो वेत्ति नेतरः ॥ १ ॥तीर्थ र त्रिभुवनेऽप्यग्र-मेष सिइधराधरः॥ वीहितोऽप्यघसंघात-घातनप्रत्यलोगिनां ॥ ७ ॥ दुर्निवारतमोवार-तिरस्कार विरोचनः॥ श्रीनान्निनंदनजिनः। शंगे चास्य विराजते ॥ ३ ॥ तदेतत्तयं विश्वो-तरातिशयसंवृतं ।। वीक्ष्यांगी सर्वहत्यादि-पातकेन्यः प्रमुच्यते ।। ७४ ॥
तथाहि नरतकेत्रे । श्रावस्त्यां पुरि पार्थिवः ॥ त्रिशंकुतनयो जज्ञे। त्रिविक्रम इती- ॥७॥ रितः ॥ ७५ ॥ सोऽन्यदोद्यान-मुजनन् । स्थितो वटतरोस्तले ॥ क्रूराराविणमैकिष्ट । शीर्ष। स्योपरि पक्षिणं ।। ७६ ॥ नमायितोऽपि नापैति । स यदा कटुकं रटन् ॥ तदा क्रुशेऽवधी

Page #82

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
मादा
॥
शजा । पत्रिणा तं पतत्रिणं ॥ ७ ॥ पतितं वीक्ष्य नूपीठे । तं लुम्तं विसंस्थुलं ॥ किंचि- सानुशयो पो। निवृत्त्य नगरं ययौ ॥ ७ ॥ अल् विपद्य स खगो-ऽनवनिलकुलोन्नवः ॥ कस्मिन्नपि वने वाल्या-दपि पापवृिश्कृित् ॥ ७ए ॥ स्तस्त्रिविक्रमोऽन्येद्यु-र्मुनेर्धर्मरुचेर्मुखात् ॥ अश्रुणोनावमसृणो । धर्ममेव दयामयं ॥ ७ ॥ दयैव च परो धर्मो । दयैव परमा क्रिया ॥ दयैव परमं तत्वं । तन्नर लज तां दयां ॥ १॥ व्यर्थ दानं मुधा ज्ञानं । वृ. था निग्रंथतापिहि॥ अनार्या योगचर्यापि । न चेजीवदया नवेत ॥ ॥ राजा तध्धिमाकर्ण्य । धर्म कर्णामृतं तदा ॥ नद्ययामयो जीवा-नस्मरत स्वहतानपि ॥ ३ ॥ अहो मयाऽज्ञानवशात् । पुरा पुश्चेष्टितं महत् ॥ नूनं सदिष्ये विविधान् । नवनावान सुदुःसदान् ॥ ४॥ किं जीवितेनाप्यमुना । किं च राज्यादिन्निर्मम ॥ येनेह लोके संतापः। परत्र नरके गतिः ॥ ५ ॥ असारनूतादप्यस्माद्-देहात्सारं वरं व्रतं ॥ गृहीप्ये कर्दमात्पद्म- मिव हेम मृदो यथा ॥ ६॥
इति संचिंत्य नृपति-मुनि नत्वा कृतादरः॥ व्रतं ययाचे मुनिर-प्यदीदयदमुं मुदा ॥
॥७॥

Page #83

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kallassaga
Gyanmandit
शत्रुजय
माहा० ।
॥3
॥
॥ ॥ अधीतसर्वसिद्धांतो । नवतत्वधरो मुनिः ॥ त्रिविक्रमाख्यो विधिवत् । पालयामास सगतं ॥ ७ ॥ गुरुपादाननुज्ञाप्य । विहरनन्यदा मुनिः॥ एकः संसारकांतारं । रविरांतरं यथा ॥ ॥ तस्थिवांसं प्रतिमया। तमप्रतिमसंयमं॥ प्रेक्ष्य प्राग्वैरैतः पत्रि-शवरःम, रुषं दधौ ॥॥ यष्टिमुष्ट्यादिनिर्वाचं-यमं यम श्व क्रुधा ॥ तामयामास निविकं । स खन्नाग्यमिवास्पधीः॥१॥ शांतस्वांतोऽपि स वशी। घोरघातार्त्तितः॥ बन्नार रोषज्वलनं । घृष्टं दार्विव दारुणा ॥एशा तेजोलेश्यां मुमोचायं । तं प्रति प्रतिघातुरः।। तयाथ पत्रिशबर-स्तरुदाहमदह्यत ॥७॥ विपद्य नीमकांतारे। निलजीवोऽप्र केसरी॥अजनिष्ट मुनिः सोऽपि । विहरन्नापतघ्नं ॥ण्णा
मनिं वीक्य दरिः स प्राग-वैरातमधावत ॥ धमैकसाधनं देहं । त्रातं मनिरपासरत ॥ || ए || नश्यन् यतो यतो याति । यतिरग्रे ततस्ततः ॥ रुषा याति मृगाराति-जैतोः कर्म म यया कृतं ॥ १६ ॥ महात्मा दारुणरुषा । हरिणा खेदितस्तथा । यथामचन्महालेश्या-
मसौ कोपवशाशयः । ए ॥ तया पंचत्वमापत्रः । स हीपी समजायत ॥ अतिक्रूरः क्रूरबने । दैवात्तत्र मुनिर्ययौ ।।।। एGil यावन्मुनिः प्रतिमया । तिष्टति स्थिरमानसः ॥
टाया
॥॥

Page #84

Acharya Shri
Ka
www.kobatirtm.org
y
San Mahavir Jain Aradhana Kendra
anmandir
शत्रुजव
माहा
॥
॥
प्राग्वैरतस्ताव-तं जिघांसुरुपासरत् ॥ ए | जाननपि कषायाणां । विपाकमतिदारुणं ॥ उर्जयत्वात्कर्मशक्ते-र्वशी कोपवशं गतः ॥ ३० ॥ अतिकोपो मुमुक्कूणा-मदीपज्ञानसंपदां ॥ चित्ते यदि पद धत्ते । परेषां तर्हि का कथा ॥१॥ तपःशस्त्रान्मुनेः प्राप्य । बीपी मृतिमतिक्रुधः ।। नैरवे क्वापि कांतारे। गवयत्वमवाप्तवान् ॥२॥ नृशमारब्धयोगांगं । देवात्तत्राप्युपागतं ॥ सुसंरब्धो मुनिपतिं । गवयस्तमुपाश्वत् ॥ ३ ॥ अनगारो यदारोपि । तेन जीवितसंशये ॥ तदा तेन तु स प्राग्व-जीवितेशातिभिः कृतः॥४॥..
अथो गवयजीवोऽनू-दुजयिन्यामवंतिषु ॥ आशीविषो विषोदनः । स सिध्वटकोटरे ॥ ५ ॥ क्रमात्रिविक्रमः कामन । वटावटतटे स्थितः ॥ कायोत्सर्गेण तेनाशु । ददृशे च फसावता ॥ ६ ॥ अतुलमत्सरः पूर्वा-पकारिणममुं मुनि ॥ दष्टुं उष्टाशयः स्फार-फलः फणनृदन्यगात् ॥ ७ ॥ तत्रैव रोषपरुषः । साधुरप्युरगं रयात् ॥ आपतंतं तमालोक्या-नयत्की- नाशमंदिरं ॥ ७ ॥ अकामनिर्जरायोगात् । किप्तकर्मा किमप्यथ । अहिजीवः सुतो जज्ञे। रोरहिजगृहे क्वचित् ॥ ए॥ विहरन्नन्यदा वाचं-यमो ग्रामं तमागमत् ॥ यत्र पन्नगजीवो
|
|

Page #85

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
1152 11
ऽस्ति । संप्राप्तो विजपुत्रतां ॥ १० ॥ ग्रामोपांते भ्रमन्योग - मन्यस्यतमवेक्ष्य तं ॥ यतिजाधमो हंतुं । प्राग्वैरादयधावत ॥ ११ ॥ तं तं निःकृपं मुष्टि-यष्ट्यादिभिरनेकधा ॥ कोपावेशोऽथ साधुश्च । प्रणितिस्म पूर्ववत् ॥ १२ ॥ अकामादपि निर्जीर्ण-कर्मात् किंचिच्छुजोदयात् ॥ वाराणस्यां महाबाहु - छिंजजीवोऽनवन्नृपः ॥ १३ ॥ परमैश्वर्यलीलानि - रप्रमी
विदं ॥ हृतचित्तो महाबाहु - बहुसमयमत्यगात् || १४ || महाबाहुर्मही नाथो - ऽन्यदाataratarः ॥ निश्रमेकमशक्षीत् । पथि यांतमनेनसं ॥ १५ ॥ श्रहो महात्मा कोऽप्येष | महनीयो मनीषिणां ॥ किंचिडुन्मिषतद्वेष-मस्मिंस्तदपि मे मनः || १६ || पुराप्यहं महामान - मेनमन्यमहां ॥ क्वाप्यपश्यमिति स्वांते । चिरं दध्यौ घराघवः ॥ १७ ॥ जातिस्मृत्याथ सस्मार । प्रायं स्वं जन्म सप्तकं ॥ साधुकोपानलज्वाला - कवली कृतजीवितं ॥ ॥ १८ ॥ बुध्वेति वसुधाधीशः । श्लोकार्थमिदमु गौ ॥ विहंगः शबरः सिंहो । छीपी शंकः फणी दिजः ॥ १७ ॥ समस्यां सम्यगेतां यः । सुचेताः पूरयिष्यति ॥ तस्य दास्यामि दी नार - लक्ष दक्ष शिरोमणेः ॥ २० ॥ इति क्षितिपतेर्वाचं । श्रुत्वा सर्वोऽपवज्जनः ॥ गूढप्रौढर
११
माहा०
॥ ८१ ॥

Page #86

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
|| 03 ||
हस्यां तां । समस्यां धनलिप्सया ॥ २१ ॥ ॥ संचरिष्णुर्दिशः सर्वाः । स मुनिस्तत्र चागतः || पामरोक्तां समस्यां ता-मश्रुणोद्वहिरुन्मनाः || २२ || येनामी निहताः कोपात् । सकं जविता हहा ॥ इत्युत्तरपदद्वंद्वं । समस्याया मुनिर्जगौ ॥ २३ ॥ मुनिनोक्ता मिमां सत्या–मित्यामृश्य स पामरः ॥ पुरो नरेशितुस्तूर्ण - मपाठीतत्पदद्वयं ॥ २४ ॥ तदनुत्पत्तिमुचिंत्य । तं नृपः पुनरब्रवीत् । समस्या येन पूर्णेयं । तं मे वद विदांवर ॥ २५ ॥ राज्ञो - परुः स नृशं । मुनिं वनमुपागतं ॥ जगौ त रत्नानां । खनिमुत्खनमेनसां ॥ २६ ॥ तइत्कंठारसाधारो । रसाधारो महाभुजः ॥ अनर्हपरिबर्हेण । वने मुनिमुपानमत् ॥ २७ ॥ जातिस्मृत्या नृपो वाचं यमं तमुपलक्ष्य च ॥ जगौ मुने मेऽपराधान् । तांस्तान मर्षयमय ॥ २८ ॥ तत्तादृग्नवबंधेन । मया त्वं पीमितोऽसि धिक् ॥ इट्टग्राज्यप्रदाता मे । ह्युपकर्त्ता स्वदर्शनात् || २‍ || त्वत्तपोव्ययमप्येव - मकार्षमविदन् निजं ॥ क्रोधश्चांकाल एषोऽपि । मन्निमित्तो दि जह्यतां ॥ ३० ॥ मुनिस्तेनांकुशेनेव । वचसा जातजागरः । तादृग्व्यापारकांतारा-न्मनः कुंजिनमाहरत् ॥ ३१ ॥ ऊचे च धिग्मया राजन् । यत्कमाश्रमणेन हि ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादाण
॥ ८२ ॥

Page #87

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ८३ ॥
सता त्वं निहतस्तेषु । तेषु जन्मसु पापिना || ३२ ॥ तन्मेऽपराधमज्ञानान्मर्षया तिसुडुःसई | अथवा स्वस्य बोधडुं । स्वयमेवोदमूलयं ॥ ३३ ॥ यावत्ताविति संलाप - पेशलौ स्तः परस्परं । तावद्दुडुनिनिद्वाद-मश्रौष्टां मरुतां पथि ॥ ३४ ॥ किमेतदिति संचिंत्य । तौ यावश्योमदर्शिनौ ॥ तावत्सुरोत्त्याज्ञासिष्टां । मुनिं केवलिनं वने ॥ ३५ ॥ सादरं तद्दिकायै । मनःसंशयनाशनं ॥ सहसैवापमृत्योनौ | नेमतुस्तं सुरार्चितं ॥ ३६ ॥ तादृक् तयोर्मुनिर्झा - । जामुनावितां ॥ शशंस धर्ममाइत्य - मुद्यज्जीवदयामयं || ३ || अमरत्वपदोदारं । सारं धर्मवयो जवेत् ॥ श्रमर्षविषसंजात - हिंसाकालुष्यदूषितं ॥ ३८ ॥ चारित्र चित्ररचनां । स्वात्मनित्ति निवेशितां ॥ क्रोधकूचिकयोन्मिश्र - हिंसा दुष्यति कज्जलां ॥ ३५ ॥
मुनिमज्ञानसंजाता - ऽविवेकेन प्रदूषयेत् || यस्तस्मादपरः कश्चि-न नरः पापपंकिलः ॥ ४० ॥ तपस्परपि यस्तीव्रं । तपः क्रुध्यति वालिशः । स चारित्रडुमं दग्ध्वा । तत्मात्मनि निक्षिपेत् ॥ ४१ ॥ त्वयोदकोपि याचं- यमः पूर्वजवे नृप । तेनास्य स्वस्य चाधाति । पूर्व पुष्यमजानता ॥ ४२ ॥ क्रोष्टावधकः प्रायो । हितकृत्कर्मनाशनात् ॥ प्रजाना
मादा०
॥ ८३ ॥

Page #88

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ८४ ॥
त्वया । मुने हिंसा विनिर्ममे ॥ ४३ ॥ गन्न शत्रुंजयं तीर्थं । सर्वपापविनाशकृत् ॥ त पस्यन्नर्हतो ध्यानाद् । ज्ञानं सिद्धिं च लप्स्यसे ॥ ४४ ॥ निविमं तच्च कर्मेदं । विना शत्रुंजयं मुने ॥ न निर्जरति शीलाद्यैः । सेवितैरपि दुःखदैः ॥ ४५ ॥ त्वमिमं पुरतः कृत्वा । गुरुं नूप समं जनैः ॥ शत्रुंजया दिशैलेषु । कुरु यात्रां समाहितः ॥ ४६ ॥ यात्रांते सर्वविरतो । निरतो ब्रह्मणि स्थितः ॥ साईमेतेन मुनिना । तत्रैव कुरु सत्तपः ॥ ४७ ॥ टंकणेन यथाहेम | जलेन लवणं यथा ॥ तथा शत्रुंजयस्मृत्या । कर्मपंको गलत्यहो ॥ ४८ ॥ तमो यथो
रुचिना । पुण्येनेव दरिश्ता || तथा शत्रुंजयस्मृत्या । विनश्यति कुकर्म तत् ॥ ४५ ॥ कुfaशेन यथा शैलं । सिंहेनेव कुरंगकः ॥ तथा शत्रुंजयस्मृत्या । नियते पूर्व कर्म तत् ॥ ॥ ५० ॥ यथाग्निना सर्ववस्तु । लोहेनेधान्यधातवः ॥ तथा शत्रुंजयस्मृत्या । प्रस्यते सकलं तमः ॥ ५१ ॥ तावित्यं ज्ञानिनोक्तं स्वहृदि बहुतरं धारयंतौ सुनक्त्या । नत्वा तं प्रीतियुक्तौ श्रमणनरपत संघलोकानुरक्तौ ॥ कृत्वा यात्रां च तत्रोत्सवनवरचनारंजिताशेषविश्वौ । त प्वा तीव्रं तपोऽपि प्रकटित सुकृतावापतुर्मुक्तिसौख्यं ॥ ५२ ॥
मादा
॥ ८४ ॥

Page #89

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहाण
॥५॥
इति तत्र महीपाल । शैले शत्रुजयानिधे ॥ सर्वहत्यादिपापानि । विलीयतेऽतिवेगतः ॥ । ५३ ॥ इत्यसौ धर्ममासाद्य । गुरोरायजिनादितं ॥ मन्यमानो निजं धन्य-मुदतिष्टत्सखेचरः ॥ ५५ ॥ शाश्वताई इंदनेन । स साधूनां च सेवया ॥ कियत्कालं सुखं तस्थौ ॥ तत्र खेचरसेवितः ॥ ५५ ॥ सोऽय खेचरमापृच्च । कल्याणकटकं प्रति ॥ करवालसखोऽचालीत् । पश्रि कौतुकमाश्रयन् ॥ ५६ ॥ विद्ययांबरगामिन्या । व्रजननसि नूपनूः ॥ कल्याणकटक प्राप । स्वयंवर दिदृकया ॥ ५७ ॥ नानादेशसमायातान् ॥ नानानाषाविशारदान् ॥ नानावेपत्नृतो नूपां-स्तत्रैकत स कौतुकी ॥ ५० ॥ नदंचऽञ्चमंचालिः। पताकाकुलवीजिता ॥ तत्र तधिसंघट-घर्मितेव व्यराजत ॥ ५ ॥ क्रियमाणकार्यकोटि-ब्रमन्नाकुलमानवं । नत्सुकोच्चारवाग्नारा-लक्षार्थमन्नवत्पुरं ।। ६१ ।। ब्राम्यनितस्ततो ज्येष्ट-वातरं समुपागतं ॥ देवपालं महीपाल-स्तत्रापश्यञ्चमूवृतं ।। ६२ ॥ कृत्वा वेषपरावर्त्त-मजाननिव तत्कयां ॥ स- विधीनूय सोऽपादीत् । किंचिदंचितविक्रमः॥६॥ इतो नूपतिसैन्यानि । मंचा नच्चा इतस्त. तः॥ नत्सुको जनसंघात ।इतो धावति सर्वतः ॥६५॥ वैदेशिको न जानामि। वृत्तमस्याः पुरः स
॥
॥

Page #90

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रुजय खे ॥ समग्रमव्यग्रमना । निवेदय मदग्रतः ॥ ६५ ॥ युसन ॥ स जगाद महासत्व । श्रुणु
Ka वार्तामशेषतः॥ कल्याणकटकं नाम । पुरमेतत्समृद्धिमत् ॥६६॥ कल्याणसुंदरोऽत्रेश-स्त॥ ६॥ त्पुत्री गुणसुंदरी॥ तस्याः स्वयंवरमहः । श्वो नविष्यति चित्रकृत् ॥ ६॥ अग्निकुंममि
दं पश्य । ज्वालामालासमाकुलं । तदेतर्वह्निवृतोऽयं । वेष्टितो विटपैर्घनैः ॥ ६॥ शिखाशाखाफलान्यस्य । यो गृहिष्यति साहसी॥ पर्तिवरा तमेवासौ। परिणेष्यति संधया ॥
॥ ६॥ ॥ इति तच्चनं चित्ते । निश्चित्योचितचंचुरः ॥ मंचैकदेशेकस्मिंश्चि-दासांचक्र कुमारJA राट् ॥ ७० ॥ इतो लग्नदिने भूरि-जूरिनूषणनूषिता ॥ विचित्ररत्नरुक्पूरैः। पूरयंती नन्नोग
॥ १ ॥ चलनेत्रप्रन्नाप्रोत-कर्णपूरपयोरुहा ॥ लसत्कुंझलसंघृष्ट-कपोलमणिदर्पणा ॥॥ तारदारपन्नाज्योत्स्ना-सनाघेऽकलाकला ॥ प्रस्फुरदंशुवलयं । वलयं कलयंत्यथ ॥ ३ ॥ धम्मिलमल्लिकामोद-माद्यन्मधुपसेविता ॥ सखीशतसमानीत-सुरलिश्व्यसादरा ॥ ७ ॥ वसाना वाससी शुभ्रे । निरभ्रेऽसमप्रने। अविशत्सा सन्नामध्ये। स्रग्विणी नरयानगा ॥५॥ शिः कुलकं ॥ ततो नूपतयः सर्वे । चुक्षुभुर्वीक्ष्य सुंदरीं ॥ अग्रेसरस्मरझरैः। पतन्निः
६॥

Page #91

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय कपीमिता इव ॥ ६ ॥ अश्रो जयाय जगतः । स्मरशक्तिमिवांगिनीं ॥ निन्युः कुंमतटी बालां मादा०
। विमानतलचारिणः ॥ ७७ इतो विद्याधरा नूप-कुमाराः स्फारविक्रमाः ॥ तत्राच्येयुर्महागर्व-उर्धराः पर्वता इव ॥ ७ ॥ न शेकुरग्निकुंमस्य । पार्चे गंतुमपीह ते ॥ तस्य द्रुमस्य दूरेऽस्तु । फलग्रहणकौशलं ॥ ए ॥ फलानि तानि न प्रापुः । कृतोपायाः खगा अपि । यथा मिथ्यात्विनः क्लेशा-दपि मुक्तिं पुरासदां ॥ ७० ॥ खिन्नेषु खगनूपेषु । किंकर्तव्यजमे जने ॥ महीपालो भुजास्फोटं । कृत्वा तत्राच्युपागमत् ॥ १ ॥ ऊर्ध्वबाहुरुवाचोच्चै—रिदं च श्रुणुताखिलाः ॥ नो नो भुजाला राजन्या । विद्यासंपत्तिशालिनः ॥ ॥ यूयमत्राकिलक्ष्येऽप्य-दकाः किं तत्फलग्रहे ॥ करप्राप्येऽपि योगेन । सांख्या श्व शिवे ध्रुवे॥ ३ ॥ अविज्ञाय निजं सारं । सहसैव किमागताः ॥ अविमृश्य कृतं कर्म । न शर्मणे क्वचित्रवेत् । ॥ ४ ॥ यद्यस्ति कापि वः शक्तिः । पौरुषव्यक्तिकारिणी ॥ तदा सा प्रकटीकार्या । विद्यते ॥७॥
वसरोऽधना ॥ ५ ॥ नोचेदहं वः प्रत्यक-मबाह्याबरोऽपि सन् ॥ सहैव गुणसुंदर्या । * गृहीष्ये फललंबिकां ॥ ६ ॥ निशम्यैवं नरेंषु । त्रपावनतमौलिषु ॥ पश्यत्सु शेषलोकेषु ।

Page #92

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
1100 ||
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
कौतुकोत्तन
॥ ८७ ॥ कुमारो लीलया गत्वा । विद्यां संस्मृत्य खेचरी ॥ फलालिं पा नादाय । ददौ तस्यै प्रमोदनः ॥ ८८ ॥ चक्रे जयजयारावो । जनतानिः सकैौतुकं ॥ ददतपतीनां । संकोचं वदनांबुजे || ८ || दत्तहस्ततलाघातं । जहास सुदतीजनः ॥ नस्वनृपादीनां । चित्ते कोपस्तथास्फुरत् ॥ ५० ॥ जर्तृप्रवेशे चित्तांतः । सा सृजंतीव तोरणं ॥ श्रादाय पाणिना चंच - शेमांचकवच श्रिया ॥ ९१ ॥ गुंजन्मधुपऊंकार - सारां वरणमाaिni || तस्य कंठे निचिप | प्रेमबंधनपूर्वकं ॥ ९२ ॥ युग्मं || कल्याण सुंदरमापः । समागत्य तदंतिकं । तन्निरीक्ष्य विरूपाक्षं । वक्रांगं चेत्यचिंतयत् || ३ || पश्यतां दृकटुः सोऽयं । चरितेन जनातिगः ॥ जगदुद्योतकृत्तेजा । नस्मन्नसुरत्नवत् || ४ || जाने गुणैविश्ववंद्यो | वंशोऽस्य खलु वर्त्तते ॥ भ्रांतरितसूर्यस्य । तेजः केन न तर्क्यत ॥ ५ ॥ पूर्ण प्रतिज्ञा कन्येय - मेनं वरमितोऽवृलोत् ॥ श्राचारः कुलकन्याना - मयं जागर्त्ति सर्वतः ॥ ॥ ए६ ॥ पश्यतां कुलशीलादि-भूषितानां महीभृतां ॥ अज्ञातकुलशीलाय । कन्या दत्ता हिये मम || ९७ || एनमेवोपसृत्याहं । तदस्यैव कुलादिकं ॥ पृष्ठामि स्वमनःखेद-वेदाय
मादा०
|| 00 ||

Page #93

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ८ए ॥
स्वयमादरात् ॥ ए८ ॥ ध्यायन्त्रेवं महीजानि - रुपसृत्य तदंतिकं ॥ स्निग्धगंजीरया वाण्या । पप्रच्छेत्यथ धीनिधिः ॥ एए ॥ श्रहो वरेण्य जानेऽहं । गुणेन विनयेन च ॥ शक्त्या च तत् जात्यादि । सर्वं सर्वजनाधिकं ॥ ४०० || लोकः प्रायेण बाह्यादि - रंगरको जवेदयं ॥ लिये - तेहि बहिः । सत्याप्यंतरतादृशी || ४०० || विद्याधरः सुरः को वा ! को वा लब्धवरो नरः ॥ पन्नगो वासि कस्त्वं तत् । पवित्रय मम श्रुती ॥ १ ॥
इत्युक्तिप्राजि भूपाले । महीपालः कणादथ ।। कुवेषं कंचुकमिव । प्रौत्प्रौढप्रतापवान् ॥ २ ॥ भ्रमुक्तो रविरिव । निर्धूम इव पावकः । त्यक्तपंको मणिरिव । शशीव गतलग्नः || ३ || शुक्तिकामुक्तमुक्तानो । जितनिः किट्टहाटकः ॥ तदासीत्स महीपालो । रूपं वैकृतिकं त्यजन् ॥ ४ ॥ ॥ जने जयजयारावः । सर्वतः समदीप्यत ॥ ननस्तः सुमनःश्रेणि-रपतञ्च वरोपरि ॥ ए ॥ देवपालो महीपालं । यथावस्थं निरीक्ष्य तं ॥ ससंग्रमं समुत्राय । निबिमं सस्वजे मुदा ॥ ६ ॥ तत्परीवारलोकोऽपि । कौतुकोत्फुल्ललोचनः ॥ दंरुवरिलीपीठे | लुक्कायो ननाम तं ॥ ७ ॥ तूर्यघोषो ननादोच्चै ननृतुश्च मुदा जनाः ॥ ध
૧૨
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ ८‍ ॥

Page #94

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ए० ॥
वलध्वनिरप्युच्चै - रुद्ययौ सुंदरीमुखात् ॥ ८ ॥ अथ तादृग्महीपाल - पूर्वोक्तिप्रनवत्कुधः ॥ संनूय भूभुजः सर्वे । नरवर्माणमुगुः ॥ ए ॥ फलालिं पाणिनादते । यदसौ तन्न चित्रकृत् ॥ जालिक विद्यायाः । किमसाध्यमहो भवेत् ॥ १० ॥ निष्कासितः पुरा पित्रा । गृहानिर्लक्षणस्त्वयं ॥ चमत्कारं कुतोऽप्याप्य । यच्चकारात्र किं बलं ॥ ११ ॥ श्रसमंजसमेत हि । न सहिष्यामहे वयं ॥ अस्मादेनां गृहीष्यामो । रत्नं रोरगृहादिव ॥ १३ ॥ नरवर्मा निशम्यैवं । गदितं परनूभुजां ॥ नवाच किंचिदालोच्य । गिरा गंजीरया ततः ॥ १४ ॥ प्रतीक्षध्वं कियत्कालं । यतः कल्याणसुंदरः ॥ ममानीष्टोऽस्ति तशेषः । कार्यो नैवात्र नूनुजः ||१५|| श्राद्य कोपसंरंजं । सदृशैरिव तन्यते ॥ करग्रहमहोऽस्माभिः । परमप्रीतितोऽधुना ||१६|| ज्ञातः सौराष्ट्रको राजा । स्वल्प सैन्यबलोऽस्त्ययं ॥ मार्ग निरुध्य स्थास्याम । एतस्यारिवांसः ॥ १७ ॥ न चिंतनीयमेवात्र । कर्त्तव्यं किंचिदस्ति नः ॥ उदिते रविविंबे किं । तमिस्रं स्थातुमीश्वरं ॥ १८ ॥ इत्थमालोच्य नूपाला । गूढमत्सरिणोऽभवन् । बहिर्मृडु गिरः सूर्य-मणिसोदरवर्मिणः ॥ १७ ॥
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
१० ॥

Page #95

Shri Mahavir
in Aradhana Kendra
Acharya Sh Kalassagensen Gyantande
शत्रुजय
मादा०
॥ ॥
इतश्च देवपालोऽपि । महीपालं पुरःस्थितं ॥ प्रमोदमेरमनाः। सस्नेहं समन्नापत ॥ ॥ ॥ देहमात्रधरौ वत्स । वियुक्तौ पितरौ त्वया ॥ जीवितं त्वयि संपृक्तं । सर्वतः संचरेपुनः ॥ २१ ।। स्वयंवरमहायाई । स्पृहयेऽयं मनाङ् नहि ।। त्वदागमनशंकी तु । मिषेणागामिह स्फुटं ॥ २२ ॥ यथानुनूतं चरितं । त्वरितं ख्यातुमर्हसि ॥ आसौधाग्रगतरत्रा-ग- मनावधि तादृशं ॥ २३ ॥ निशम्येति गिरं नातुः । प्रीतिपीयूषपूरितां ॥ पालापीस महीपा
ल-स्तन्निजं वितिखेलनं ॥ २४ ॥ निजत्रातुर्महाश्चर्य- चतुरं चरितं स तत् ॥ निशम्योदलसत्प्रीति-वल्लीपल्लवतांबुदं ॥ २५ ॥ ततो वितततूर्यादि-निनादसुनगो महः॥ वैवाहिकोऽवनीनाथे-नानयोर्निरवर्त्यत ॥ २६ ॥ गजाश्वग्रामरत्नानि । पाणिमोचनपर्वणि ॥ स लेने व
सुधान -योग्यसंगमहर्षिणः ॥ २७ ॥ तत्र स्वयंवरमहे । रत्नप्रनमुपागतं ॥ स्तुतिलिदिर वृंदानां । जज्ञे श्रीसूर्यमलजः ॥॥ ततो गत्वा तदावासे । नृशं तेनैव पूजितः ॥ रत्नकांते-
रपि स्वस्य । तस्मै स चरितं जगौ ॥ए॥ ब्रातृस्नेहानुविई तं । ज्ञात्वा बुब्बिलादपि ॥ तयोः प्रीतिविधानाय । कृतोपायः पुनर्जगौ ॥ ३० ॥ लन्यते पूर्वपुण्येन । स्वसहोदरदर्शनं ।।
॥

Page #96

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रुजय हितीयबाहुवत्पाख्यः । स सदा शर्मकांतिनिः ॥ ३१ ॥ संपत्तयः कलत्राणि । यत्र तत्र नवं
त्यपि ॥ मातुः कुदि विनान्यत्र । न पश्यामि सहोदरं ॥ ३२ ॥ राज्यलक्ष्मीकृते मूढा । ॥ए ॥ ये षिति सहोदरं ॥ ते सारमेयसमतां । नजंते लाग्यवर्जिताः ॥ ३३ ॥ ये नंति राज्या
दिकृते । नाग्यहीनाः सहोदरान् ॥ ते स्वयं स्वस्य पक्षस्य । नारो मम संमताः ॥३॥ वंचयंति निजभ्रातृन । ये ग्रासलवगर्विताः ॥ हस्यंते बलिभुग्निस्ते । भुंजनिरपरैरपि ॥३॥ श्त्यापीय कुमारेंदो-गिरं पीयूषपूरितां ॥ मुमोचादिमणिन्योनो-बिंदून रत्नप्रनो बहून ॥ ॥ ३५ ॥ सनिःश्वासं गलबाष्पं । रुकंठं स खेचरः॥ महीपालपुरो गत्वा । जगौ गजदया गिरा ॥ ३७॥ नइतोऽसौ लधुवया । रोषितो न मया क्वचित् ॥ स्वयं विमृश्य चित्तेऽगाविकल्पं किंचिऽच्चकैः ॥ ३०॥ मंत्रिनिर्वार्यमाणोऽपि । नीतिवाक्यामृतदितः॥ मयापि साग्रहं रूहो । बध्वा किंचिद्ययावयं ॥ ३७॥ विनानेन महीशत्व-मेकांगसुखदुःखदं विष-
पीयूषसंकाशं । जाने परमबांधव ॥ ४० ॥ कुमारस्तशिरःप्रांते । जगौ मा खेदमुहह ।। अहं 3वां संगम कर्ता । कर्ममदेहिदेहयोः ॥ १॥ श्रुत्वेति सोऽप्युरीकृत्य । तत्कुमारनिवेदितं ॥
EN
in

Page #97

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shin Kalassagarson Gyantande
माहा०
शत्रुजय नत्सुको बांधवालोके । तस्थिवान स्वचमानसः॥४२॥ दिनानि कानिचिद् गीत-शास्त्रेटज-
नसंगमात् ॥ राजपुच्या समं तत्र । कुमारोऽप्यत्यवाहयत् ॥ ५३ ॥ पूर्वकर्मपरीपाका-तदा ॥३॥ तापार्तिरुद्ययौ ॥ तस्य प्रत्यंगनिस्तोद-स्फुटस्फोटकसंकुला ॥४४॥ त्रटबटनिलकण-स्फो.
टकृत्तापःसहः॥ महाज्वरो महीपांग-प्रत्यायतः समजायत ॥ ४५ ॥ तस्य तापापनोदाय । शिशिरं यहिधीयते ॥ विशेषादज्वलद्देदं । तेन पंकजकोमलं ॥४६॥ औषधैरमृतप्रायै -र्यमाणोऽप्यसौ गदः ॥ विशेषात्कोपमाधत्त । उर्जनः सामनिर्यथा ॥ ७ ॥ न ते वैद्या न ता विद्याः। स प्रपंचो न हि तितौ ।। पैस्तस्य विकसध्याधेः । प्रतीकारः प्रतन्यते ॥ ॥ ॥ मासमेकं महोपायै-विविधौषधराजिनिः॥ वैश्चिकित्स्यमानोऽपि । स रोगान परिच्युतः ॥ ४ ॥ आपृत्य नूपं तक्ष्याधि-विधुरं मधुरोक्तिन्निः ॥ शांतयित्वा च पितृवत्।
सशोकां जनतामपि !! ५० ॥ ततः सैन्यशतैर्विद्या-धरैश्च परिवारितः ॥ चचाल 'पितृपादे भन्यः । सोत्कंठं स कुमारराट् ॥ ५१ ॥ पुस । गुणसुंदर्यपि ततः । प्राप्य वृक्षानुशासनं ॥
पित्रोः पादौ नमस्कृत्य । जझे पत्यनुगामिनी ॥ ५२ ।।
वचा
॥३॥

Page #98

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ए४ ॥
इतश्व ते महीपालाः । पूर्वमत्सरिणः पथि || रुरुधुस्तं महीपालं । मालवांतःप्रवर्त्तिनं ॥ || ५३ || रे रंक रत्नमादाय । पश्यतामिह नूभुजां ॥ क्व यासि बलविद्याया । अधुना फ लास्यसि || ४ || निजमानाधिकं कर्म । कुरुते योऽतिलौख्यतः ॥ तस्य स स्फुटमनाति | फलं कुष्टिन यथा जवान ||५|| तदोइतो जनान् वीयो - चिवानुञ्चावचं वचः ॥ यत्रं तत्फलमेतर्हि । भुंक्ष्वास्मन्नुज निर्मितं ॥ ५६ ॥ इत्युदीर्यं महाक्रोध - दुईरास्ते धराधवाः ॥ संनूय सर्वसारेला - वेष्टयन सूर्यमल्लजं ॥ ५७ ॥ विस्मरन्निव रोगार्त्त । श्रुत्वा तद्वैरिणो मुखातू ॥ महीपालः शत्रुकालः । करवालं करेऽकरोत् ॥ ५८ ॥ दंतादंति गजैर्युं । रथिकैश्व श रारि ॥ खाखति च पादातैः । कुंताकुंति च सादिनिः || ५ || अयुध्येतां महासैन्ये । गतदैन्ये मिथोऽप्यr || पुरोगतस्वपरयो - विचाररहिते क्रमात् ॥ ६० ॥ श्रामिषैः सहितां वीक्ष्य । व्याप्तां तद्यशसा महीं ॥ तद्विस्तारयितुं स्वर्गे । यतंते यावदगाः ॥ ६१ ॥ किन्नरैगयमानं तत् । श्रुत्वा तत्रापि वैरिषु । तदस्तोतृषु संपेतु- र्नर्तृनक्ता हि मार्गणाः || ६२ ॥ - रखें || रिपुव्रातैर्महीपाल - सैन्यं कोपापइतं ॥ बलल्लोलकल्लोलैः । समधैरिव सैकतं ॥६३॥
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ ए४ ॥

Page #99

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shil kailassaganer Gyarmandir
शत्रुजय
एए॥
रत्नप्रन्नो देवपाल-महीपालौ महौजसः ॥ अन्ये ऽपि रथिनः सर्वे । वितस्तानयोधयन् ॥ माहा० ॥६५॥ वर्धेतो बाणधारानिः । सिंचंतः शोणितै रसां ॥ चक्रुस्ते शत्रुदुर्निकं । नरेंज्ञ नवनीरदाः ॥ ६५ ॥ निर्मण्य सेनां दधिव-यशोमकरणमाहरत् ॥ जगत्तापापहं तत्र । ते मंग्रा. नकसन्निन्नाः ॥ ६६ ॥ दिशो दिर्श पलायंतो। रिपवः सैनिकैः समं ॥ जगत्सारं महीपालसारं सोढुमनीश्वराः ॥ ६ ॥ चक्रे जयजयाराव-स्तदा यादवसैनिकैः ॥ पेतुर्ननिस्तः सुमनः-श्रेण्यः सुमनःकरात् ॥ ६॥ कदापि न तृणे कोपं । वितन्वंति भुजान्नृतः॥ नरवआदिनूपाला-स्तदतो विन्नरुर्मुखे ॥ ६५ ॥ मह्यामसौ महीपालो । मोदवांस्तदमी नृपाः ॥ खुळंतोऽग्रे उलेनापि । लिलिपुस्तत्कणैर्वपुः ॥ ७० ॥ सुस्वामी स्वकरं तेषां । नम्राणां पादयोः पुरः ।। पृष्टे ददौ स्फुरत्पद्मा-सद्मपद्मसमप्रनं ॥६॥ स्वकन्या देवपालाय । देवकन्यावधारिणी ॥ अदायि वनमालेति । नूभुजा नरवर्मणा ॥ ६ ॥ विजित्य नूपतीनेवं । मूर्ता- ॥ ॥ मिव जयश्रियं ॥ वनमालां समादाय । स चचाल पुरंप्रति ॥ ॥
तदादेशमनुप्राप्य । नरवदियो नृपाः ॥ जग्मुनिज निजं स्थानं । यदुशौर्यचमत्कृताः ।

Page #100

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शश्रृंजय
मादा
॥६॥
॥ १ ॥ यथा यथा वने वाति । वायुरायुरपायकृत् ॥ वृ ितथा तयाप्यस्य । प्राप रोगम- दोरगः ॥शा अष्टादशापि कष्टानि । दृष्टानिलमहार्तिन्तिः॥ तस्य देहं श्रियो गेहं । दषयामासुरुचकैः ॥ ७३ ॥ बनावनिस्तस्य घना । नरकावनिसन्निन्ना ॥ नदीजलं नीतिमलं-क
मासीत्सवारिजं ॥ ४ ॥ तूर्यनादः कालवाद-समताममतामधात् ॥ तस्य सवइसागंधनश्यत्परिजनस्य च ।। ७५ ॥ कालकूटोपमं लोज्यं । इवत्रपुनिन्नं पयः ॥ कर्पूरो दुःखपूरोsपि । तस्यानूनत्र रोगिणः ॥ ७६ ।। गेयं क्यिवईयं । नृतं बृत्तमदेरिव ॥ सुमानि यमनाराचा-स्तस्याजायंत ही तदा ॥ ७ ॥ न जने विजने वापि । तेनापि न रतिः क्वचित् ॥ - नरकाधिकःचौघ-पूर्णितेन समं जनैः ॥ ७० ॥ दिनैः कतिपयैः प्राप्य । स वनं कुसुमो
करं ॥ अदापयनत्र वासान् । सैन्यं तदुःखदुःखितं ।। उए ॥ शुनाशुन्नं पूर्व कर्म । समुदेति यथा नृणां ॥ परोपदेशवंध्यापि । तथा बुद्धिः प्रवर्तते ॥ ७० ॥ कर्मणा प्रेर्यमाणोऽयं । जीबो भ्रमति सर्वतः ॥ कुलालचक्रकुलज-स्वनावसमन्नावन्नृत् ॥ १॥
अश्रोद्यदिनापूर-प्लावितायां स नूपजः ॥ सावकाशप्रदेशेऽसौ । निश्यशेत सुखे
॥१६॥

Page #101

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shin Kalassagarson Gyantande
शत्रुजय
. मादा
।ए॥
चया ॥ ७ ॥ तो विद्याधराश्चैत्र-राकायां विमलाचले ॥ आदिदेवपदांनोज-सेवार्थमनितो - ययुः॥ ३ ॥ त्रैलोक्ये यानि तीर्यानि । तेषां यद्यात्रया फलं ॥ पुमरीकगिरेर्यात्रा । दने तत्फलमेकिका ।। ७५ ॥ चैत्रस्य पूर्णिमायां तु । पुमरीकगिरेर्नुतिः ॥ स्वर्गापवर्गसौख्यानि । कुरुते करगाण्यसौ ॥ ५ ॥ शक्त्याहृतैनंदनतः । कुसुमैर्विमलाचले ॥ विचित्रैः पूजयामा
सुः । स्वामिनं व्योमगामिनः ॥ ६ ॥ चिरं चतुरचारीकं । नानातिनयनूषितं ॥ संगीतक8 मतिप्रीति-चिनाः प्रापंचयंश्च ते ॥ ७ ॥चित्रार्थनावाचतुरैः। सूक्तैः संवेगानितः । तत्रैत्याराधयंश्चैत्र-राकायां ते जिनेश्वरं ॥७॥ नत्तीर्णाः पुमरीकाई-स्तेऽनिधासाम्यतः प्रिये ॥ पुमरीके दत्तदृशः। स्वस्थानाय प्रतस्यिरे ॥ ॥ चंचूममय प्राह । तत्प्रिया प्रियया गिरा ॥ नाथ गत सर्वेऽमी। विनावाच्यां परे खगाः ॥ ७० ॥ जगन्नाथस्तु मञ्चित्ते । तथा वासमसौ व्यधात् ॥ यथा स्वर्गापवर्गादि । तृशं मन्ये हि तत्पुरः ॥ ए ॥ अष्टाह्निका पुनः स्यातुं । पुमरीके गिरौ विनो ॥ प्रसीद माय विश्वेशं । यथा स्तौम्यर्चयामि च ॥३॥ स स्वयं नक्तिमांस्ती-प्रत्यर्थ चान्यर्थितस्तया ॥ अतिष्ठन्मष्टमिष्टेनो-पदिष्ट क अपेक्कते ॥
||
७||

Page #102

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शधुंजय
॥ ए ॥
॥ ए४ ॥ संपूज्य जगतामीश- मसीमोत्कंठया चिरं । अतृप्तावपि तौ गंतुं । ततः किंचिदपीतुः || ५ || विमानमविमानं ता - वारुह्य पथि दंपती || यांतावपश्यतां सूर्यो - यानं पूककु स्थितं ॥ ए६ ॥ तीक्ष्य सा कुरंगाकी । विलक्षी कृतनंदनं ॥ वनं पुष्पधनं चारु । व्याजहार हृदीश्वरं ॥ ७७ ॥ नाश्र शत्रुंजयाकू दूरे । पश्येदं काननं घनं || दिवापि कुसुमैः सोडु–व्योमविचमधार्यदः ॥ ८ ॥ ततः कुरुसुरु - कमलोत्करराजितं ॥ अनादिंनपीयूप- पूर्णमन्यर्णमीशनः ॥ ए ॥ चलध्ध्वजपटप्रांत - वातवी जितनाकिनः || प्रासादान् विशदान पश्य । सैकते तस्य चाईतां ॥ ५०० ॥
1
शत्रुंजय गिरेः सीम्नि | वनलक्ष्मीरियं मम ॥ रामयोः सुखं दत्ते । नाथ त्वं चेत्प्रतीदसि ॥ १ ॥ वा वदनांनोजा-त्प्रियायाः श्रवणप्रियां || निषीय विपिने तस्मिन् । विमानं सोऽवतारयत् || २ || नवाच च कुरंगाहि । सूर्योद्यानमिदं महत् ॥ दिव्या औषधयो यत्र । सर्वकर्मणि कर्मठाः || ४ || सूर्यावर्त्ताधिं कुंरुमेतज्ञेगार्त्तिखंमनं ॥ श्रष्टादशापि कुटानि । कोऽस्यां बुबिंदुना ॥ ५ ॥ वदन्निति प्रजावं स । कुंरुजं वनजं तथा । रेमे तत्र
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
|| NG ||

Page #103

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय तया साई । मनोहरलतागृहे ॥६॥ व्यतसवलनालोल-लोचनांचललालितः ॥ तदनसि च र माहा
विद्यानृ-दनोजकुलसंकुले ।। ७ ॥ आदाय पद्मपुष्पाणि । धौतवस्त्रधरस्तया॥ समं स सि॥एएगायतने-पूजयजिनमस्तुवत् ॥ ७॥ ततः सूर्यावर्त्ततोय-मईत्पादपवित्रितं ॥ श्रादाय गद
नेदाय । चेलतुस्तौ विमानगौ ॥ ॥ इतश्चमन्नाश्लेष-नृशशुभ्रोपकारिकां ॥ अपश्यतांग विमानस्यौ । तौ महीपालवाहिनीं ।। १० ।। सर्वतस्तुरगान नागान् । रथान् पत्नींश्च नूरिशः ॥ वीक्ष्य वामा विमानस्या। जगाद प्रागवल्लनं ॥११॥ वने कयमियं नाय । मानवानामवस्थितिः॥ यत्र यत्र भ्रमत्येषा । दृग्गजाश्वास्ततस्ततः॥ १२॥ अयं रोगावत्कश्चि-2टितो मानधनः ॥ पूतिगंधस्तपान्येति। यौन वेनि कुष्टिनं ॥ १३ ॥ कुष्टहारि वर वारि । विद्यतेऽत्र हृदीश्वर ॥ तेनामुष्यानिर्षिचामि । देहमादेशतस्तव ॥ १४ ॥ पत्युरादेशमासाद्य । सुदती सा दयावती ॥ तक्षारिबिंदूनमुंचत् । तस्योपरि विमानगा ॥ १५ ॥ तस्य संपर्कमात्रेण । पयसः पुण्यकारिणः ।। महीपालः परां प्रीतिं । प्रापाप्राप्तचरी तदा ॥ १६ ।। ग्रीष्मशुको यथा वृतो । वर्षासु स्यात्पुनर्नवः । तदा तथा महीपालो-ऽनवनधारिसकतः ॥१७॥
R

Page #104

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
|| 200 ||
तस्य दिव्यद्युतिं देहं । दृष्ट्वा विधावरः कसात् ॥ सुंदरी देवपालौ च । जहर्षुः सहसैनिकैः ॥ ॥ १८ ॥ गात्कुष्टानि । दूरीभूय नगये || जगुस्तं जय राजेंइ । मुक्तोऽस्मानिर्यतोऽधुना ॥ १९ ॥ सप्तनवमस्माभिः । सेवितोऽस्यधुना पुनः । श्रागतं कुरुतोयं चे-नावकाशस्ततोऽस्ति नः ॥ २० ॥ इत्युदीर्य महारोगाः । सर्वे कोलाहलाकुलाः ॥ कृष्णवर्णा घोररूपा । जग्मुस्ते क्वचिदव्यहो ॥ २१ ॥ प्रतिक्रम्य ततो दोषा - मदोषः सुखलकयुक् ॥ प्रातर्महोत्सवं चक्रे । देवपालोऽतिहतः || २२ || आजूहवनकांतिं । महीपालः खगामिनं ॥ पूर्वमित्रं प्रमोदाय | स्वदेहारोग्याशंसनात् || २३ || ततो विमानवृंदेन । रत्नकांतिः प्रमोदवान ॥ महीपाला निधाश्रुत्या । सत्वरं स समाययैौ ॥ २४ ॥ नीरुग्निरंगैरालिंग्य | तस्यांगं प्रेमलालसः ॥ महीपालोऽपि देदैक्यं । कुर्वाण इव निर्भरं ॥ २५ ॥ रत्नप्रनरत्नकांती । हौ संयोज्य नृपांगनूः ।। स्वमैत्र्यं सफलं चक्रे । तथ्या वाचोऽप्युदीरिताः ॥ २६ ॥ एकात्मानाविव पृथक - देहावजवतामपि ॥ यथा तावेकवैताढ्य - राज्यस्याप्यधिपौ तथा ॥ २७ ॥ तत्र मुनिध्यं ॥ मासोपवासपर्यंते । पारणार्थमुवागमत्
व्योमार्थगामिनि वा - वं
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा
11200 ||

Page #105

Acharya Sh Kalassagan Gyanmande
शत्रुजय
माहा०
॥११॥
॥२॥ मूर्ताविव धर्मशमौं । महीपालो निरीक्ष्य तौ ॥ ससंभ्रम समुत्थाय । ननाम बहु | लक्तिमान ॥ श्ए ॥ प्रतिलान्य महानत्या । शुशनैर्वस्त्रवारिन्तिः ॥ अपृचनिजरोगस्य । सर्व वृत्तांतमादितः ॥ ३० ॥ तावूचतुर्मदुगिरा । धर्मलानपुरस्सरं । राजन्नौ गुरुरास्तेऽत्र । ज्ञानवान् विपिनांतरे ॥ ३१ ॥ संदेहो यदि कोऽप्यस्ति । मतिश्चर्मकर्मणि ॥ तदा नौ गुरुमागत्य । पृचः स्वचाशयाधुना ॥ ३२ ॥ इत्यालाप्य महीपालं । तौ मुनी तेन वंदितौ ॥ आगत्य गुरुपादांते । यथावृत्तमशंसतां ॥ ३३ ॥ देवपालमहीपालौ। रत्नप्रनखगोऽपि च॥ अन्येऽपि बहवो लोका । जग्मुर्गुरुमुपासितुं ॥ ३४ ॥ ध्यायंतमात्मनात्मान-मानंदमयमुच्चकैः॥ नाददिंउकलाश्लेषि-ज्योतिर्ध्वस्ततमोत्नरं ॥ ३५ ॥ आधारपद्ममाकुंच्य । शक्त्या स्थाप्य हृदंतरा ॥ चिंतयंतं परं ज्योतिर्ब्रह्मस्थाननिवासि तत् ।। ३६ ॥ सर्वनावेषु समतां ।
जंतं मुक्तिगामुकं ॥ दृष्ट्वा गुरुं महानंद-मवापुस्ते वचोऽतिगं ॥ ३७॥ त्रिनिर्विशेषकं ॥ ते त्रिप्रदक्षिणीकृत्य । त्रिशुद्ध्या ते मुनीश्वरं ॥ कृतवैकक्षसत्पदा । नेमुझननिधि मुदा ॥ ॥ ३ ॥ अथ ध्यानसमाधानं । विहाय स मुनीश्वरः ॥ धर्मव्यापारनृतेषां । बोधायेति गिरं
॥११॥

Page #106

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
॥१७॥
जगौ ॥ ३५ ॥ आर्यदेशो मनुष्यत्वं । दीर्घायुस्तत्त्वनाकुलं ॥ न्यायार्जितानि वित्नानि । हेतुः । माहा पुण्यार्जने नृणां ॥ ४० ॥ देशनावाक्सुधां पीत्वा । गुरोर्वदनचंइतः ॥ इत्यं तेऽथ पुनर्व्याधी | -नपृचन नाघिणस्तदा ॥ १ ॥ यत्र तनीर्थकुंमान-स्तत्र नैव वयं स्थिराः ॥ आसप्तनवसंपृक्ता । इति गीः कानवत्तदा ॥ ॥ ज्ञात्वाथ तनवं पूर्व । गुरुराह समाधिना ॥ श्रुणु त्वया महीपाल । यथा कर्म चार्जितं ॥ ३ ॥ तथाहि नरतेऽत्रास्ति । पुरं श्रीपुरसंश
॥ तत्रासीद्गुणिनां सीमा । श्रीनिवासो महीपतिः ॥ ४० ॥ स प्रजाः पितृवत्पाति । ईत्यरीन् पितुनोश्रवत् ॥ अधः करोति दानेन । सुरधेनुमणिशुमान् ॥ ५॥ शीलादिगुणसंपन्नः। पाहिविहितादरः ॥ मृगलक्ष्मसपरत्व-माससाद स नृपतिः ॥ ६ ॥ अन्यदा मृगयाकृष्ट-तुरंगममधिश्रितः ॥ कोदं पाणिना बितृत् । स ययौ विपिनावनौ ॥ ४ ॥ त्रस्यनमृगकुलं धावन् । तुरंगेण रयस्पृशा ॥ अनवचिन्नबाणानिः । स ववर्ष यत्रांबुदः ॥॥ ॥१२॥ यद् दूरे तच्च पार्श्वस्थं । पार्श्वस्थं तच्च दूरगं । कुर्वन व्यसनसंरुहः । स भ्रष्टो निजसैन्यतः॥ ॥ || निविडमसंघाते । तर्कयन् जीवसंगतिं ॥ मुमोच निशितान बाणान् । तजिघां

Page #107

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
॥१३॥
सुर्महीपतिः ॥ ५० ॥ नमोऽन्य इति श्रुत्वा । गिरं गजदकंठजां ॥ ज्ञातुं तदुत्पत्निभुवं । स माहा यावच्चक्षुरक्षिपत् ॥ ५१ ॥ तावनिजेषुणा विहं। कायोत्सर्गस्थितं मुनि ॥ पतंतं पृथिवीपी। न्यनालयदिलाविभुः ॥ ५५ ।। समूलं स्वस्य पुण्यड्डु । स्वयं विनं विदनिव ॥ महर्षि तं दतं वीक्ष्य । शुशोच स धराधिपः॥ ५३ । आः कृतं किमिदं नाथ । मयाद्य निबिनसा ॥ 3-0 कर्मवह्निना बोधि-बीजमज्ज्वाल्यताजितं ॥५४ा पुण्यावसानं व्यसनं । श्वसनं परमंहसः॥ धिग् धिग् मे जीवितव्यं च । निमैतुप्राणिवैरिणं ॥ ५५ ॥ एकस्यापि हि जीवस्य । हनने ही तदर्ग्यते ॥ घोरातिघोरं नरकं । लन्यते येन मानवैः ।। ५६ ॥ मयात्मव्यसनं प्रौढिं। तथा नीतं पुरात्मना ॥ यथा तेनातिवृझेन । झषिहत्या ममान्नवत् ॥ ५ ॥ प्रोत्साहयंति धर्मज्ञा । अपि मां व्यसने रतिं ॥ धिक् तान् पापं च मामाप-विधायिनमनागसां ॥ ५ ॥ वित्ता तत्ववृत्तिश्च । यातु तेषां इयं कयं ॥ यैरित्युक्तं न पापाय । पापहिः पृथिवीभुजां ॥ ॥१३॥ ॥पए ॥ अमी तृणांबुसंतृप्ता । जंतवो गतमंतवः ॥ हन्यते निशितैर्वाणै-हीं ही पाप्मन्निरुश्तैः ॥ ६ ॥ असौ मुनिर्महायोगी । पुण्यराशिरिवांगवान् ॥ मया हतो हताशेन । क्वा

Page #108

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
मादा०
शत्रुजय यामि करवाणि किं ॥ ६ ॥ इत्युदीय विषमात्मा । धनुर्बाणान बनंज सः ॥ विमृशंस्तेषु
उर्जन्म-कारिपापैकमूलतां ॥ ६ ॥ ननीर्य तुरगात्तूर्ण-मुनेरन्यर्णमेत्य च ॥ प्रायश्चित्तमिव १७५॥ स्वस्यां-हसः कुर्वन्ननाम तं ॥ ६३ ॥ आदाय पाणिना पादौ । श्वसतस्तस्य सन्मुनेः ॥
नने स्वमौलौ मुकुटे । मुकुटं नृपतिय॑धात् ॥ ६ ॥ मुक्तकंठमविश्रामं । निजं निंदन कुर कर्म सः ॥ रुरोद रोदयन् पार्श्व-स्थायिनो मृगपक्षिणः ॥ ६५ ॥ हा हा दुरात्मना देव । * मृगयाव्यसनस्पृशा । मयादोऽकारि दुःकर्म । ममादिश करोमि किं ॥६६॥ विमले स्वकुले नाथ। - कलंकः कल्पितो मया ॥ पुण्यसौधे महादीप्रे । ददे कजलकूर्चकः ॥ ६ ॥ उराचारो हत- स्वांतः । कुले चेत्ननयो नवेत् ॥ तदा पूर्वजपुण्य । संलग्नो दावपावकः ॥ ६ ॥ कलंकिनो मे नगवन् । तैरश्चनरकातियः ॥ लवतां नवदीयौ त-चरणौ शरणाविमौ ॥ ६ ॥ इत्युदीर्य मुनेः पादौ । क्रियासमनिहारतः ॥ ननाम बाप्पकलुष-लोचनः स स्वनिंदकः ॥ ॥ ७० ॥ कणादपि मुनिः सोऽय । स्मरनंहींस्तदाईतां ॥ प्राणान मुमोच तद्वाणे-नाकृष्टानिव कर्मणा ॥ १ ॥ पुनः पूत्कारमकरो। होहनधासिना ॥ मुमूर्व तद्गुणश्रेणिं । नि
॥१0४ ||

Page #109

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shin Ka
Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥१०॥
ध्यायन धरणीधरः ॥ ७२ ।। इतस्तत्सैनिकाः प्राप्ता-स्तं तया वीक्ष्य स्थितं ॥ नयोक्तियु- त्या संबोध्य । किंचिदुःखान्यवर्तयत् ॥ ३ ॥ अग्निसंस्कारमासूत्र्य । मुनेर्देहस्य नूपतिः॥
खितश्चेतसि नृशं । विवेश निजमंदिरं ॥४॥ इषिहत्यादिपापस्य । शांतये तने नृपः॥ प्रासादं कारयामास । श्रीशांतेश्चतुराननं ।। ७५ ॥ शुज्ञन्नवस्त्रदानानि । सर्वपापहराणि सः ॥ मुनीनां नियमानित्यं । दत्ते तन्नक्तिनूषितः ॥ ७६ ॥ कुर्वनपि महाधम । त्रिशुद्ध्या वसुधाधवः ॥ इषिहत्यादिपापेन । न तथासौ व्ययुज्यत ॥ ७ ॥ तेनैव मुखशल्येन । श्रीनिवासोऽतिपीमितः॥ महारोगैम॑तः प्राप । सप्तमी नरकावनिं ॥ ७० ॥ अनुनूय महानुःखं । बंधनछेदनादिकं ॥ नरके चिरमंते तु । तिर्यक्षु नवमाप सः ॥७॥ शीतातपमहारोग-तामनक्षुत्तृषादिकं ॥ अज्ञानदुःखमावेद्य । पुनर्नरकमाप्तवान् ।। ७० ॥ तिर्यक्षु नरकेष्वेवं । सोऽवतारमधारयत् ।। षड् जवान मनुजो जूत्वा । कुष्टादासादयन्मृति ॥ १ ॥ अधुनापि म- हीपाल । मुनिहत्यानवं कल ॥ पूजितं कुष्टपक्वं । लब्धवानिद तनवान् ॥ २ ॥ विराधितो मुनिस्यिा-वपि फुःखौघदायकः ॥ किं पुनर्मत्सरारंना-नरकावेशकारिणः ॥ ३ ॥
॥१५॥

Page #110

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥१६॥
22
एकजन्मकृतं पुण्यं । प्रयाति यतिकोपनात् ॥ यतिघातात्तु वासः स्यात् । सप्तम्या नरकाव- नौ ॥ ४ ॥ दुःखदौर्गत्यर्योनि-दौलाग्यादिफलैर्घनैः ॥ झषिहत्यामहावल्ली। परत्रेह फलत्यपि ॥ ५ ॥ दत्तेऽसौ सर्वसौख्यानि । त्रिशुद्ध्याराधितो यतिः॥ विराधितश्च तैरश्च-नरकानपयातनाः ॥ ६ ॥ ___ चारित्रिणो महासत्वा । वतिनः संतु दूरतः ॥ निःक्रियोऽप्यगुणज्ञोऽपि । न विराध्यो मुनिः क्वचित् ॥ ७ ॥ यादृशं तादृशं वापि । दृष्ट्वा वेषधरं मुनि ॥ गृही गौतमवनत्या। पूजयेत्पुण्यकाम्यया ॥ ॥ वंदनीयो मुनेवैषो। न शरीरं हि कस्यचित् ॥ व्रतिवर्ष ततो दृष्ट्वा । पूजयेत्सुकृती जनः ॥ ५ ॥ पूजितो निःक्रियोऽपि स्या-लज्जया व्रतधारकः ॥ अवज्ञातः सक्रियोऽपि । व्रते स्यात् शिथिलादरः ॥ ए ॥ दानं दया कमा शक्तिः । सर्वमेवापसिक्कित ॥ तेषां ते वतिनं दृष्टा । ये नमस्यति मानवाः॥ ॥ आराधनीयास्तदमी। त्रिशुद्ध्या जैनलिंगिनः॥न कार्या सर्वथा तेषां । निंदा स्वार्थविघातका ॥एशा कारणं तव कुष्टानां । महीपाल स्फुटं ह्यदः ॥ मा कदापि मुनीन क्रुक्षे । नृपते त्वं विराधयेः । ए३ ॥
१०६॥

Page #111

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय । यत्सूर्यावर्त्तकुंमानः। श्रुणु तस्य कथानकं ॥ शत्रुजयाधः शक्रीय-दिशि सूर्यवनं महत् ॥ माहा
॥ एव ॥ षष्टिवर्षसहस्राणि । सूर्यो वैक्रियदेहनाक् ॥ यत्रास्थाजिनसेवायै । सूर्योद्यानं ततो ॥१७॥ हि तत् ॥ एए ॥ तत्रांतर्विद्यते कुंमं । सूर्यावर्तानिधाननृत्॥ नान्यदृष्टिपीयूष-संपृक्तजल
संप्लुतं ॥ ए६ ॥ इत्यादिदोषविध्वंसि । सर्वकुष्टहरं परं ॥ तत्पयो घनसारैण-मदजित्वरसौरनं ॥ ए७ ॥ विद्यानन्मणिचूमोऽय । सप्रियो विमलाचले ॥चैत्रोत्सवे जिनं नत्वा । सू. र्योद्यानमश्रागमत् ॥ ए७ ॥ तत्रापि नत्वा नान्नेय-प्रतिमां मतिमानयं ॥ तत्कुंमतोयमादाया-वल निजपुरं प्रति ॥ एए ॥ तत्प्रियाय विमानस्या । नवंतं वीक्ष्य तधिं ॥ दया पतिमापृच्छया-किरत्तोयं तवोपरि ॥ ६०० ॥ तत्सेकाझ्याधयः सर्वे । त्वद्देदारगामिनः।। नदीरयामासुरिदं । स्थातुं नालं वयं त्वयि ॥१॥ हत्याः प्रायेण सर्वाः स्यु-नरकादिकपुःखदार्थ ॥ यतिहत्या त्वविश्रांत-नवभ्रांतिनिबंधनं ॥२॥ कोपनीयो मुनिनैव । गिरापि गतदूषणैः ॥१०॥ ॥ प्रायेण परनिंदा स्या-न्महादुःखौघदायिनी ॥ ३ ॥ मुनिर्लिंगी सदा वंद्यो । नालोक्यं तक्रियादिकं ॥ यादृशस्तादृशोऽप्यस्मा-देवाकारो हि वंद्यते ॥४॥

Page #112

Acharya
Gyan and
शत्रुजय
मादा
॥१०॥
इत्युक्त्वा विरते तस्मिन् । महीपालो गिरोऽकीरत्॥ मया लं जंगमं तीर्थ। प्राप्तोऽसि- नमवविद ॥ ५ ॥ धर्मनेत्रप्रकाशत्वात् । सर्वतीर्थोपदेशतः ॥ त्वमेव तीर्थमतुलं । लेने धन्येन यन्मया ॥६॥ सेव्यस्त्वं पूजनीयस्त्वं । ध्येयस्त्वं हि नवस्पृशां ॥ गुरुंविना धर्मतत्वं । बुध्मिानपि वेनि न ॥ ७॥ रससिदिः कला विद्या । धर्मस्तत्वं धनार्जनं ॥ गुरूपदेशेन विना। प्राइस्यापि न सिद्ध्यति ॥ ७॥ सर्वेषां मातृसवितृ-वात्रादीनां नरो नवेत् ॥ अनृणो धर्मदातुस्तु । नानोपायैर्गुरोर्न तु ॥ ए ॥ पितृमातृमुखाः सर्वे । संनवंति नवे नवे ॥ सद्गुरुर्धर्मदाता च । प्राप्यते पुण्यतः स्वचित् ॥१०॥ ब्रमता नवपाथोधौ । प्रमादायतचेतसा॥ चिंतामणिरिवानर्थ्यः । प्राप्तोऽसि जगवन्मया ॥ ११॥ धन्यानामपि धन्योऽहं । धुर्यः पुण्य
वतामदं ॥ जवामि यदि तनी । जवान दर्शयिता मम ॥१॥ क्रियाः सर्वाः प्रवर्तते । - गुरौ साहिणि नान्यथा ॥ चक्षुष्मानपि नो पश्ये-इस्तु चेनास्करो न हि ॥ १३ ॥ इत्यार्थि- तो गुरुस्तेन । स्वयं तीर्थेऽधिवासनः ॥ नमित्युवाच सानंद-मुत्तस्थौ च कुमारराट् ॥१४॥ रीनांकारसंत्रांत-दिग्नारा नूरिविक्रमाः ॥ सर्व सारेण गुरुणा । साई ते प्राचलनथ १५
॥१०॥

Page #113

Acharya Shil ang
Gyanmandir
शत्रंजय
॥११॥
अविचिन्नप्रयाणैस्ते । प्राप्य सूर्यवनं महत् ॥ नानाइमाणां गयासु ! सैन्यावासानदापयन ! ॥ १६ ॥ गुरूपदिष्टविधिना । कुंके चैत्ये च सोत्सवं ॥ ते चक्रुराईती पूजा-मर्जयंश्च महोयं ॥१७ ॥ तत्र विद्याधरैर्विद्या-बलाइनमयान्यथ ॥ विचक्रिरे विमानानि । झोजितानि ध्वजवजैः॥ १७ ॥ अथो विमान देना-बादयंतो नन्नस्तलं ॥ प्रापुः शत्रुजयममी। सिदि. सौधानवेदिकां ॥ १५ ॥ सुवर्णकलशश्रेणिं । प्रासादेषु निरीक्ष्य ते ॥ प्रमोदपूर्णयात्राकु-त्पुएयपूर्णघटोपमं ॥ २० ॥ प्राप्य शैलायमय ते । तीर्थ त्रिभुवनोत्तरं ॥ वीक्ष्य नायं च पाविव्य-मासेदुः शिवशर्मदं ॥ १ ॥ अवारुह्य विमानाने । कृत्वा राजादनीं मुदा ॥ प्रदक्षिणां जगनर्तुः । पादौ नेमुस्ततो नृपाः ॥ २२ ॥ प्रासादं गतसादास्ते । जिनस्यासाद्य सादरं ॥ ननृतुः प्रीतिपूर्णागा । कर्वीकृतभुजांचलाः ॥ २३ ॥ स्वयं स्तुवंत आत्मान-मादिदेवस्य दर्शनात् ॥ तत्पुण्यमासदन नूपा । न यक्ष्चनगोचरं ॥ २३ ॥ जिनं विर्धापयामासुः । पूर्व - रत्नैर्वरांशुनिः॥ लुतः पृथिवीपीठे । नेमुक्तिनरोच्छ्तिाः ॥ २५ ॥ शकुंजयीसरित्स्नाना
च्छुझा अंतर्वदिश्व ते ॥ देहे शुभ्राणि वासांसि । सद्गुणाः पर्यधारयन् ॥ २६ ॥ पानीतैनँद
॥१२॥

Page #114

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥११॥
नोद्याना-हिद्याधरवलेन ते ॥ कुसुमैरर्चयामासु-स्त्रैलोक्यतिलकं जिनं ॥ ७ ॥ इत्यं मनः- प्रमोदाने । गुरोरादेशतो गिरौ ॥ चक्रुस्ते सकलं कर्म । धर्मसर्वस्वशर्मदं ॥ ॥ पवित्रप
वैचित्र-रश्रमन्निः स्तवैरम। ॥ अस्तुवन्नस्तकलुषा । जिनं जातातिसमदाः ॥ ३५ ॥ प्रतिलान्य गुरुं नक्क्या। शुक्षेपकरणैरथ ॥ दयादानादिनिर्दीनां-स्ते तत्रानंदयन्मुदा ॥ ३० ॥ जिनार्चनेऽस्ति यत्पुण्यं । प्रतिमास निर्मितौ ॥ अर्हतां शतसहस्र-गुणं तस्मादनुक्रमात् ।। ॥ ३१ ॥ अर्हतः प्रतिमावेश्म-कर्त्तात्र स्वर्गन्नाग्नवेत् ॥ पापेभ्यस्तीर्थरदाया-स्तदनंतगुणं स्मृतं ।। ३५ ॥ श्रुत्वेति सद्गुरोर्वाक्यं । महीपालोऽतिन्नक्तिमान् ॥ जिनप्रासादमुत्तुंग-मकार्षीत्प्रतिमायुतं ॥ ३३ ॥ त्रिनिविशेषक।
एवमष्टाह्निकां कृत्वा । ते तत्र परमोत्सवैः ॥ रैवताईि विमानौधै-जग्मुर्गुरुपानुगाः॥ ॥ ३४ ॥ अष्टाह्निकां महोत्साहै-स्ते तत्रापि नराधिपाः॥ असूत्रयनेमिनाथ-पादपूजनतत्प- राः ॥ ३५ ॥ सूर्यमलो मदीनाथः । पुत्रौ प्राप्तमहोदयौ ॥ ज्ञात्वैतौ सवधूको शक् । सन्मख समुपागमत् ॥ ३६ ॥ तं जंगमतीश्रमिव । पितरं वीक्ष्य सादरौ ॥ तौ लुठतौ धरापीठे।
॥११॥

Page #115

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १११ ॥
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
नेमतुति निरौ ॥ ३७ ॥ राजा कराभ्यामुदधे । तावुनौ कितिसंगिनौ । तनयौ नयधर्मायां | पाविव निजगुणी ॥ ३८ ॥ आलिलिंगेऽनुरागेण । तैर्मिश्रः प्रीतिनिर्जरैः ॥ तदा यामुदभूतेषां । सा वाचमतिवर्त्तते ॥ ३५ ॥ श्रारुह्य करिणं राजा - प्यारो तनयाव ॥ - विशत्स्वपुरं प्रोच्चै - दददर्थिजने धनं ॥ ४० ॥ नचान् मंचान् ध्वजत्रातान् । हृद्या वंदनमालिकाः ॥ संगीत च प्रेक्ष्यमाणाः । प्रापुस्ते राजमंदिरं ॥ ४१ ॥ सत्कृत्य खेचरौ राजा । हिरहादिनिः ॥ सत्प्रीत्याश्र निजं स्थानं । प्रापयत्सपरिदौ ॥ ४२ ॥ तस्मिन्नेव दिने राजा । तस्मै राज्यदान्मुदा ॥ ज्यायसानुमतायासौ । गुणज्यायानितीरिणा ॥ ४३ ॥ प्राप्य राज्यं गुणप्राज्यं । पालयन्नयतः प्रजां ॥ महीपालो यशः कोशा-नपूरयदखं मितान् ॥ ४४ ॥ तस्मिन् कुर्वति साम्राज्यं । नानयो न रिपोर्जयं ॥ न दुर्भिक्षं न रोगाणां । संभवोऽभून्मa || ४५ ॥ जलवा वांबितां वृष्टिं । वायवस्तापनिग्रहं ॥ डुमाः फलानि पूर्णानि । तेनुस्तस्मिन् महीपतौ ॥ ४६ ॥ कृत्रिमेष्वथ नित्येषु । चैत्येषु युवतीसखः ॥ विद्यया स खगामिन्या - पूजयत् जननायकान् ॥ ४७ ॥ शत्रुंजयोऊयंतादि - शैलेषु नगरेष्वपि ॥ ग्रामोद्या
माहा०
॥ १११ ॥

Page #116

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १०५ ॥ ૧૨
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
नादिषु जिन - प्रासादान् स विनिर्ममे ॥ ४८ ॥ दुर्गाणि चतुरशीति । तावत्यपि तटानि च ॥ द्वात्रिंशत्सहस्त्रयुतं । लक्षं ग्रामान् भुनक्ति सः ॥ ४७ ॥ सप्तलक्षं तुरंगाणां । सप्तशत्यश्च कुंजिनां ॥ तावतां स्पंदनानां च । महीपालोऽनवत्प्रभुः ॥ ५० ॥ दत्वा राज्यं स्वपुत्राय । श्रीपालायाथ भूपतिः || संसारविमुखो जज्ञे । चतुर्वर्षशतीमनु ॥ ५१ ॥ जलदुर्गयुतं सिंधु -देशं शस्यैकवधिं ॥ स ददौ वनपालाय । देवपालस्य सूनवे ॥ ५२ ॥
इत्थं पुण्यतरं धराधववरः कृत्वा विवेकान्वितं । श्रीशत्रुंजयपर्वतं दयितया युक्तः समासाद्य सः ॥ श्रीकीर्तेर्मुनिनायकाद्रत विधिं लच्धा निजायुःकये । मुक्तिं प्राप तदोदितेन विमलज्ञानेन समासितः ॥ ५३ ॥ तस्यान्वये सुरपते रिपुमल्ल एष राजा यशः सुकृतसंचयशुद्धचित्तः ॥ धन्योऽयमेव ननु रैवतपार्श्ववासी । मुक्तिं गमिष्यति नवैस्त्रिभिरनुतश्रीः । ५४| सर्वकामफलं स्मृतेरिदं । शाश्वतं जयति तीर्थमादिमं ॥ देवराज महिमा न पार्यते । वक्तुमस्य सुरहस्यवेदिनः || ५ || सूर्योद्यानमिदं सुरेंककुनि प्रोन्ननानाडुमं । सिकाईतिमान तिस्मृतितां सर्वाशुनध्वंसकृत् ॥ सूर्यावर्त्तमपारसौरजनर भ्राजिष्णुनीरं महा
मादा०
॥ १०ry || ११२

Page #117

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
।। ११३ ।।
कुं चैतदितः प्रजावसुभगं निःशेषकुष्टापहं ॥ ५६ ॥
॥ इतिश्रीधनेश्वरसूरिविरचिते महातीर्थ श्री शत्रुंजयमाहात्म्ये महीपालचत्रिवर्णनो नाम द्वितीयः सर्गः समाप्तः ॥ श्रीरस्तु ||
॥ त्र्य तृतीयः सर्गः प्रारम्यते ॥
1
ये राज्यावसरे निरीक्ष्य युगलैर्दृष्टारविंदैः पयो - जन्माने जलवर्जितानि जलजान्यासादयंति क्षितिं ॥ बुध्ध्वेत्थं किल नांगरागचकितैः सिक्ते पयोनिः पदे ॥ स्यातां ते प्रथमप्रनोमाता सर्वदा || १ || संक्षिप्तो महिमा ह्येष | तीर्थस्यास्य सुराधिप । पुनः प्रजाaarasi | arत्पन्नं निशम्यतां ॥ २ ॥ अनंतकालजन्मेदं । तीर्थं न च विनश्वरं ॥ अधुना त्ववसर्पिण्यां । यथाभूत् श्रुणु तत्कथां ॥ ३ ॥ इतश्च जंबूद्दीपेऽस्मिन् । जरतार्थे च दक्षिणे ॥ गंगासिंध्वोर्मध्यदेशे । वर्त्तमानेषु युग्मिषु ॥ ४ ॥ विमलेनाधिरोहत्वा-नाम्ना विमलवाह
૧૫
मादा०
॥ ११३ ॥

Page #118

St Mahavir lain Aradhana Kendre
www.kobatim.org
Acharya Sh Kalassagansen Gyanmandir
मादा
शत्रुजवनः ॥ अनूदाद्यः कुलनृतां । युग्मधर्मा सुवर्णरुक् ॥ ५ ॥ युग्मं ॥ चक्षुष्मांस्तनयो जज्ञे ।
- यशस्व्यप्यन्नवत्ततः॥ अनिचंस्ततोऽप्यासीत्। प्रसेनजिदयेत्यनूत् ॥६॥ मरुदेवस्ततोऽप्यासी ॥११४॥ -नालिनामा नयोज्ज्वलः॥ मरुदेव्यपितत्रार्या । सदार्जवगुणोज्ज्वला ॥ ७ ॥ तृतीयारकप
यते-ऽवसर्पिण्यां जगद्गुरुः ॥ सर्वार्थसिहितः कुदौ । मरुदेव्या अवातरत् ॥ ७॥ मतिश्रुतावधिज्ञाना-न्याजग्मुर्विभुना समं ॥ नजिहानेन रविणा-यालोकः सममेत्यपि ॥ ए॥ कृष्णाषाढचतुर्थ्यदन्यु-तराषाढास्थिते विधौ ॥ अपश्यत्सा निशाशेषे । स्वप्नानेवं चतुर्दश ॥
॥ १० ॥ वृषनेनसिंहलक्ष्मी-पुष्पदामघटध्वजान ॥ वह्निरत्नोच्चयसरो-यानाधिशशिना- स्करान् ॥ ११ ॥ ॥ अवतारक्षणे तस्मिन् । विनोरासीजगत्रये ॥ उद्योतस्तु नारका
णा-मप्युचैः सुखसंततिः ॥ १२॥ प्रबुज्ञा मरुदेवाय । पश्यंति प्रकटानिव ॥ तानागत्यावदनानि-नरेंज्ञाय मृदूक्तिन्निः ॥ १३ ।। सोऽप्याजवगुणोपेतो । विमृश्याख्यत् प्रिये श्रुणु ॥ ए- तत्स्वप्नप्रन्नावेण । सूनुस्ते नवितात्रुतः ॥ १४ ॥ इतश्चासनकंपेन । वजिणान्यत्य सत्वरं ॥ नत्वा स्तुत्वा मरुदेवीं । पुत्राप्त्याः स्वप्नमुजगे ॥ १५ ॥ बन्नार मरुदेवापि । गर्न रत्नमिवो
१४॥

Page #119

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
मादा०
शत्रुजय । ज्ज्वलं । रत्नगर्नेव मृधि-सुनगं जावुकानना ॥ १६ ॥ वहंती जगदाधारं । जगत्सारं ज-
Ka गद्गुरुं ॥ चचाल मंथरं माता ॥ कृपयेवांगधारिणां ॥ १७ ॥ शक्राझया वैश्रमणो । जूनि॥११॥
कामरकल्पितैः ॥ श्याप्तवस्तुनिस्तस्या । मुदो वृहिमुपानयत् ॥ १७ ॥ पूर्णेऽय काले चैत्र
स्य । श्यामाष्टम्यां शुग्नेशुके । नत्तराषाढया युक्ते । विधावुर्बहुग्रहैः ॥ १५ ॥ अरोगा रोगसे रहितं । निशीथे निर्गतव्यर्थ ॥ देवी युगलधर्माणं । सुतरत्नमसूत सा ॥॥ युक॥ सुखैस्तदोदितं वातै-मुंदितं नारकैरपि ॥ जगत्रयेऽपि तेजोऽनू–दनददिवि कुंकुनिः ॥ १ ॥
नत्तप्ततपनीयानो । वृषांकः सर्वलक्षणः ॥ सहायातस्वर्गिकाय । श्व तत्र त दिद्युते ॥ २॥ ॐ षट्पंचाशदिक्कुमार्य । आजग्मुश्चलितासनाः ॥ विज्ञाय जिनजन्माय । हर्षोत्कर्षवशंवदाः
॥ २३ ॥ ता जिनं च जिनांवां च । नत्वा स्तुत्वा च नक्तितः ॥ मन्यमाना निजं धन्यं । नन्तुस्तद्गुणस्पृशः ॥ २४ !! संवर्नजलदादर्श-मुंगार व्यजनैः सह ॥ चामरोद्योतरकादि- कर्तव्यं च निजं व्यधुः ॥ २५॥
अनासनप्रकंपेन । विज्ञायावधिना प्रनोः ॥ जन्माजग्मुः सुराः सर्वे । विमानै व्योम
ANS
॥५॥

Page #120

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ११६॥
शालिनः || २६ ॥ सौधर्मेऽस्ततो नक्त्या । कृतवै क्रियरूपजाकू ॥ गत्वा सूतिगृहे देवीं । जिनं चानमदादरात् ॥ २७ ॥ दत्वावस्वापिनीं मातु-रनुज्ञाप्य च देवराट् ॥ विमुच्य तत्प्रतिं । जग्रादेश स्वपाणिना ॥ २८ ॥ विभुं बत्रं पविं चापि । चामरे हे पृथक् तदा ॥ पंचमूर्त्तिरधाजी । नक्किनावनृतांतरः ॥ २५ ॥ चित्रयंतो नज्ञो यान–रत्नैरुल्लिखितेंडुनाः॥ स्फोटयंतो जगन्नादै-रासेदुस्ते सुराचलं ॥ ३० ॥ तत्रोद्याने पांडुकाख्ये । खं प्रतिमां शिAai || पांडुकं बलाख्यां । वासवो झगशिश्रयत् ॥ ३१ ॥ रूप्यरत्नरत्नहेम - हेमरूप्यमृदोमयान् ॥ विचक्रुः कलशानिंश । श्रान्नियोग्यसुरैस्ततः ॥ ३२ ॥ तत्र सिंहासने दिव्ये । पूर्वाशानमुखो हरिः ॥ स्वोत्सँगे विभुवादाय । निषसादाद्भुतद्युतिं ॥ ३३ ॥ समुतटिनी कुंम - सरसी हदराजितः ॥ जलान्याहृत्य देवेशो । विनोः स्नात्रमसूत्रयत् ॥ ३४ ॥ गंधानुलेपपुष्पायैः । फलाक्षतमनोहरैः ॥ वस्त्राभरणपत्रैस्तु । सुरेशास्तमपूजयन् ॥ ३५ ॥ वैकक्षांकितासका । भुका स्वामिने मुदा ॥ नीराजनां विधायाश्र । स्तोतुमेवं प्रचक्रमे ॥ ३६ ॥ अय स्वामिन युगादीश । जयानीश जगद् गुरो || जयाईन् जय सिद्धेश । जयाव्यक्त निरंजन ॥
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा‍
॥ ११६ ॥

Page #121

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ११७ ॥
॥ ३७ ॥ अष्टादशकोटिकोटि-सागरब्रष्टधर्मिणां ॥ जयोहारकर स्वामिन । तमोन्नरविरोचन ॥ ३८ ॥ नरतेऽत्र जवश्रेयो - व्यवहाराद्यकारक || जय सर्वसुखागार । जयापार चिदात्मक ।। ३५ ।। आद्यानामेष शक्राणां । पुण्योऽहं पुण्यशालिनां । पुरादृष्टाईतां स्वामिन् । यहष्टोऽसि मयानघ ॥ ४० ॥ डुमोपल गिरिमाणां । स्यादुदर्त्ता क्वचित्पुनः ॥ निपतज्जनसंघातो- ना त्वमेव हि ॥ ४१ ॥ रागादिरिपुसंक्लिष्ट-जनाजयकर प्रज्ञो । मुक्तिसीमंतिनीदूत - जय नूतनधर्मराट् ॥ ४२ ॥ बाह्यांतर रिपुव्रातैः । पीड्यमाना जनवजाः ॥ जीवरक्षोपदेहोनो - रिष्यते त्वयैव हि ॥ ४२ ॥ पिंमस्थादिनिरीश त्वं । ध्यानैर्ध्यातो हि योगिनः ॥ कृत्वाष्टकर्म विगमं । नेष्यस्येतान निजालयं ॥ ४३ ॥ यावश्चिवसुखावाप्ति-स्त्वत्प्रसादानवेन्मम ॥ तावत्तवांही शरणं । यास्तां जगवन् सदा ॥ ४४ ॥ इति स्तुत्वा जिनाधीशं । कृतकृत्यः सुरेश्वरः ॥ सोत्सवं विभुमानीया - मुंचन्मातुः पुरः पुनः ॥ ४५ ॥ कुमले दिव्य वस्त्रालि। दारं च मुकुटं विनोः ॥ नृत्सर्वके विमुच्यासौ । मातुर्निशमपाहरत् ॥ ४६ ॥ सुप Share नः प्रीता । यज्जगुर्निर्जरास्तदा । तेन त्रिभुवनेत्याख्या । सुपर्वाणो हामी सदा ॥
माडा०
॥ ११७ ॥

Page #122

Shirt Mahalin Aradhana Kendra
www.kobatirn.org
Acharya Sha Kalassaganan Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥११॥
॥ ४ ॥ धात्रीविमुच्य देवेशो-प्सरसस्तत्र सम्मदात् ॥ स्वयमष्टाह्निकां नंदी-श्वरे कुत्वा- गमदिवि ॥४॥
ततः प्रातः सुतोदतं । श्रुत्वा नानिरसूत्रयत् ॥ नत्सवं स्वानुमानेन । तदोत्पन्नविचारदृक् ॥ भए । रुपनश्चिह्नमूरुस्थं । स्वप्नः प्राग्वृषन्नोऽप्यन्नूत् ॥ प्रनोवृषन्न इत्याख्यां । चक्रतुः पितरौ ततः॥ ५० ॥ शक्रन्यस्तामृतांगुष्ट-मुक्तविंदूपमा विनोः॥ अनूवन् दशना वक्त्रे । कारणानुगुणासिताः॥५१॥ नीलमणिजाता । विनोघर्घरका बभुः ॥ चरणांनोजसलीना । मधुपा इव राविणः ॥ ५५ ॥ वाल्यत्वे पाल्यमानोऽय। सुरस्त्रीनिः स पंचनिः ॥ प्राप वृर्षि समितिन्निः। सादात्संयमवत्प्रभुः ॥ ५३ ॥ वयसा सदृशीनूय । प्रनारसदृशा गुणैः ॥ देवाश्चतुर्विधाः क्रीमां। चक्रुः शक्रनिदेशतः ॥ ५४॥ येन येन यदा स्वामी। रंतुमैहत कौतुकात् ।। तऽयं तत्तदाधाय । पुरतः स्फुरितं सुरैः॥ ५५ ॥ वत्सरे स्वामिनः पूर्णे। जनकोत्संगसंगिनः ॥ सौधर्मेशेऽन्वयस्थित्यै । सेक्षुयष्टिः पुरोऽनवत् ॥ ५६ ॥ प्रभुतिसकल्पो । जग्राहक्षुलतां च तां ॥ इक्ष्वाकुसंझं कृत्वेति । वंशं ननुर्ययौ हरिः ॥ ५७ ॥ प्राप्य

Page #123

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ११॥
प्रभुरथांगुष्ट - नानावस्थातिगं वयः ॥ अप्रीयत फलैर्दिव्यैस्तैरुत्तरकुरुनवैः ॥ ५८ ॥ जन्मतोऽतिगते पूर्वे । निः शब्दशासनं ॥ श्रध्येषुर्देवास्तेनामी । विख्याता लेखशालिनः || प्राप क्रमात् प्रवर्द्धिष्णुः । स्पर्द्धिष्णुः कल्पपादपं । सौभाग्यरूपभूपाल - नवनं यौवनं विभुः ॥ ६० ॥ उत्तप्ततपनीयानः । सहजातिशयोज्ज्वलः ॥ पंचशतधनुर्मानः । स तदासीत्सुलक्षणः ॥ ६१ ॥ प्रकाशनीयो विश्वस्य । व्यवहारस्त्वयैव हि ॥ निःसंगोऽपि नवोदियो । मुक्तिसौख्यतोSपि सन् ॥ ६२ ॥ पाणिग्रहमुदं मेऽय । कारुण्यालय दर्शय । इतस्योपरो| वेन ! प्रभुर्मे तदप्यो || ६३ ।। ।। व्यशीतिपूर्वलक्षाणि । यावनोगफलोदयं ॥ प्रभुः स्वस्यावधिज्ञाना-जानन शक्रकृतोत्सवं ॥ ६४ ॥ सुमंगला सुनंदेति । रतिप्रीतिनिने स्त्रियौ ॥ वतूर्यस्फुरद्दीर्य - स्मरं पर्याय निः ॥ ६५ ॥ सु । तदादि व्यवहारोऽयं । पाणिग्रहणaarः ॥ प्रकाशितो जगत्र । तथाद्यापि प्रवर्त्तते ॥ ६६ ॥ सुमंगलायां भरत-ब्राम्यौ च तनयाविति ॥ जातौ च पूर्वपट्पूर्व लक्षायां त्रिजगद् गुरोः ॥ ६७ ॥ तस्यामेकोन पंचाशत् । सुतयुग्मान्यपि प्रोः ॥ क्रमादासन मिश्रो रूप - स्पर्धीनि च पराएयय ॥ ६० ॥ सु
I
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ११५ ॥

Page #124

SA
Acharya Sha Natassagar
Gyanmande
दाजप
मादा
॥१॥
नंदायां बाहुबलि-सुंदयौं सुंदराकृती ॥ विनोरपत्ये संजाते । विश्वस्योःहरणकमे ॥ ६ ॥
अश्रेशदानातिशया-अजिता श्व निष्फलाः ॥ क्रमादासादयामासुः । कल्पवृक्षा अलयतां ॥ ७० ॥ कलहायंत्यथ मिश्रो । युगलान्येत्य ऽनयं ॥ न्यवेदयन् प्रनोरणे। विभुरप्येवमादिशत् ॥ १ ॥ प्रशास्ति राजा लोकानां । सोऽनिषिक्तो जनै लैः ॥ स्यादस्मदनिषेकाय-तद्यतध्वं हि तत्कृते ॥ २ ॥ श्रुत्वा ते तहिनोर्वाक्यं । जग्मुः सरसि वारिणे ॥ इतवासनकंपेना-वसरं वजिगोऽविदन ॥ ३३ ॥ नपेत्य च त्वरातत्र । विचक्रुमैमपं हि ते ॥ तदंतर्मणिपीठगेर्ध्व-सिंहासनमममयन् ॥ ४॥ निवेश्य स्वामिनं तत्र । जन्मस्नात्रमिवोचकैः॥ राज्यानिषेकं देवेशा। विधिवहिदधुर्मुदा ॥ ५ ॥ यथायोग्यं यथास्थानं । प्रत्यंग तमनूषयन् ॥ शशिप्रनं महाउत्रं । चामरे च दधुः सुराः ॥ ६ ॥ अमात्यमंझलीकादिसर्वव्यापारधारिणः ॥ संनूय सकलाः शक्रा । न्यषीदन स्वामिनः पुरः ॥ ७७ ॥ इतस्ते युग्मिनो वारि । कृत्वा पद्मदले रयात् ॥ प्राप्ता ददृशुरीशं तं। तत्तथैश्वर्यसुंदरं ॥ ७० ॥ देहोप्रवद्युतिध्वस्त-दिविषञ्छ्यिमीश्वरं ॥ दुरालोक्यं चर्मदग्निः । प्रतापमिव जंगमं ॥ ७ ॥
॥१२॥

Page #125

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १२१ ॥
1
आलोक्यानरणालेप-वस्त्रमाख्यविभूषितं । ते विभुं तत्कणोत्पन्न - विवेकादित्यर्तियन् ॥८०॥ अभिषेकं वयं मूर्ध्नि । करिष्यामो यदीशितुः ॥ तदंगरागविगमो । जविता चित्रवर्णवत् ॥ ॥ ८१ ॥ इत्यामृश्य विनोः पादौ । पादपीठाधिदैवतौ । सिषिचुः पयसा तेऽय । सावर्यामरवीक्षिताः ॥ ८२ ॥ ततश्चकार सौधर्म - शक्रस्तानधिकारिणः ॥ प्रभुराज्यमहासौध - दृढस्तंननिज्ञानलं ||३|| अत्रासीद्यः स्वयं युग्म - धर्मिणां विनयस्ततः । विनीतापुरसंस्थित्यै । श्रीदमादिश्य वज्र्यगात् ॥ ८४ ॥ श्रीविनो राज्यसमये । शक्रादेशान्नवां पुरीं ॥ धनदः स्थापयामास । रत्नचामीकरोत्करैः || ५ || द्वादशयोजनायामा । नवयोजनविस्तृता ॥ अष्टद्वारा महाशाला । सानवत्तोरणोज्ज्वला || ६ || धनुषां द्वादश शता-न्युच्चैस्त्वष्टशतं तले ॥ व्यायामे शतमेकं स । व्यधा सखातिकं ॥ ८७ ॥ सौवर्णस्य च तस्यो । कपिशी॥ मणिजामरशैलस्था । नक्षत्रालि रिवोजता ॥ ८८ ॥ चतुरस्राश्च व्यस्त्राश्च । वृताश्च स्वस्तिकास्तथा || मंदराः सर्वतोनश । एकनूमा हिभूमिकाः ॥ ८९ ॥ त्रिभूमादासप्तभूमं । यावत्सामान्यनूनूजां ॥ प्रासादाः कोटिशस्तत्रा - भूवन् रत्नसुवर्णजाः || ||
1
माहा०
॥ १२१ ॥

Page #126

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
दाधुंजय
॥१३॥
॥ दिशीशान्यां सप्तनूमं चतुरस्त्रं हिरण्मयं ॥ सवप्रखातिकं चक्रे । प्रासादं नातिनूपतः । मादा ॥ ५ ॥ दिश्यां सर्वतोन्नई। सप्तन्नूमं महोन्नतं ॥ वर्तुलं नरतेशस्य । प्रासादं धनदोऽकरोत् ॥ ए ॥ आग्नेय्यां जरतस्येव । सौधं बाहुबलेरनूत् ॥ शेषाणां च कुमाराणा-मंतरा ह्यन्नवत्नयोः ॥ ए३ ॥ तस्यांतरादिदेवस्य । चैकविंशतिनूमिकं ॥ त्रैलोक्यविभ्रमं नाम । प्रासादं रत्नराजिनिः॥ ७ ॥ सवप्रखातिकं रम्यं । सुवर्णकलशावृतं ॥ चंचध्वजपटव्याजान्नृत्यंतं निर्ममे हरिः ।। ७ ॥ ॥ अष्टोत्तरसहस्रेण । मणिजालैरसौ बन्नौ ॥ तावत्संख्यमुखै'रि-ब्रुवाणमिव तद्यशः ।। Gए । कल्पद्रुमैर्वृताः सर्वे-ऽनूवन सेनहयौकसः ॥ सप्राकारा बृहद्वाराः । पताकामालधारिणः ॥ ए० ॥ सुधर्मासदृशी चारु-रत्नमय्यत्नवत्पुरः॥ युगादिदेवप्रासादात् । सन्ना सर्वप्रनानिधा ॥ ए१ ॥ चतुर्दिक्षु व्यराजंत । मणितोरणमालिकाः ॥ पंचवर्णप्रत्नांकूर-पूरबरितांबराः ॥ ए । अष्टोत्तरसहस्रेण । मणिविबैर्वि- ॥१२॥ जूषितं ॥ गव्यू तिक्ष्यमुत्तुंग । मणिरत्नहिरण्मयं ॥ ए३ ॥ नानानूमिगवादाव्यं । विचित्रमशिवेदिकं ॥ प्रासादं जगदीशस्य । व्यधाब्बीदः पुरांतरा ॥ ए ॥ युएन ॥ सामंतमंझलीका

Page #127

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १२३ ॥
नां । नंद्यावर्त्तादयः शुभाः ॥ प्रासादा निर्मितास्तत्र । विचित्रा विश्वकर्मणा ॥ एए ॥ अटोत्तरसहस्रं तु । जिनानां जवनान्यनूः ॥ नच्चैर्ध्वजाग्रसंक्षुब्धा - स्तीक्ष्णांशुतुरगा यथा ॥ ।। ७६ ।। चतुष्पथप्रतिबःछा- चतुरशीतिरुच्चकैः । प्रासादाश्चाईतां रम्य - हिरण्यकलशा बभुः ॥ ए ॥ सौधानि हिरण्यरत्न-मयान्युचैः सुमेरुवत् ॥ कुबेर्यां सपताकानि । चक्रे स व्यवहारिणां ||८|| दक्षिणस्यां क्षत्रियाणां । सौधानि विविधानि च ॥ अभूवन् शस्त्रागाराणि । तेजांसी व निवासिनां || || तप्रांतश्चतुर्दिक्षु । पौराणां सौधकोटयः ॥ व्यराजत युसद्यान - समान विशद श्रियः ॥ १०० ॥ सामान्यकारुकाणां च । बहिः प्राकारतोऽनवन् ॥ कोटिसंख्याश्चतुर्दिक्षु | गृहाः सर्वधनाश्रयाः ॥ १ ॥ पाच्यां च प्रतीच्यां च । प्रतीकानां बभुदाः ॥ एकभूमिमुखास्यस्त्रा - स्त्रिभूमियावच्छ्रिताः ॥ २ ॥ अहोरात्रेण निर्माय । तां पुरीं धनदोऽकरत् ॥ हिरण्यरत्नधान्यानि । वासांस्यानरणानि च ॥ ३ ॥ सरांसि वापीकू - पादीन् । दीर्घिकादेवतालयान् ॥ अन्यच्च सर्वे तत्राहो - रात्रेण धनदोऽकरोत् ॥ ४ ॥ विपिनानि चतुर्दिक्षु | सिद्धार्थश्री निवासिके ॥ पुष्पाकारं नंदनं चा-जवन् जयांसि चान्यतः ॥ ५ ॥
माहा०
॥ १२३ ॥

Page #128

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥१४॥
प्रत्येकं हेमचैत्यानि । जिनानां तत्र रेजिरे ॥ पवनाहृतपुष्पालि-पूजितानि मैरपि ॥६॥ प्राध्यामष्टापदोऽपाच्यां । महाशैलो महोन्नतः ॥ प्रतीच्यां सुरशैलस्तु । कौबेर्यामुदयाचलः ॥॥ तत्रैवमजवन शैलाः । कल्पवृकालिमालिताः॥ मणिरत्नाकराः प्रोच्चै-जिनावासपवित्रिताः ॥ ॥ शक्राज्ञया रत्नमयी-मयोध्यापरनामतः॥ विनीतां सुरराजस्य । पुरीमिव स निर्ममे ॥॥ ..यशास्तव्यजना देवे । गुरौ धौ च सादराः ॥ स्थैर्यादिनिर्गुणैर्युक्ताः । सत्यशौचदयान्विताः ॥ १० ॥ कलाकलापकुशलाः। सत्संगतिरताः सदा ॥ विशदाः शांतसजावा । अहमिज्ञ महोदयाः॥ ११ ॥ कुम। तत्पुर्यामृषन्नः स्वामी । सुरासुरनमस्कृतः ॥ जगत्सृष्टिकरो राज्यं । पाति विश्वस्य रंजनात् ॥१२॥ अन्वयोध्यमिह के।। पुराण्यासन समंततः ॥ विभुसृष्टशिल्पिवृंदै-टितानि तऽक्तितिः ॥ १३ ॥ विंशतिः पूर्वलक्षाणि । कुमारत्वमवा- सयत् ॥ ततस्त्रिजगन्तुं । राज्यस्थितिमदाधिभुः॥१४॥ सप्तांगानि व्यवाशज्य-पड्गुणान वैरिनिग्रहे ॥ स्थित्यै तु पंच करणा-न्यंगानीशस्तथा बले ॥ १५ ॥ चत्वार्युच्चैः फलग्राहे।
॥१४॥

Page #129

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १२५ ॥
शक्तिस्तिस्रो वयं नये || वत्रमेकं निजस्यैव । त्रैलोक्येऽपि जगन्नतः ॥ १६ ॥ युग्मं ॥ न मेयो नैव । न च विद्याः कजा न हि ॥ व्यवहारोऽपि नो कश्चि - पूर्वमासीद्विनोरयं ॥ || १७ || तदाज्ञया घनो वृष्टिं । हितिर्बीजादिवारणं ॥ हुताशनस्तत्पचनं च । चकार घरलीले || १८ || कर्षुकाः सेवकाः कुंज-कारा वाणिज्यजीविनः ॥ नियोगिनः क्षत्रियाश्च । सूत्रवाराश्च शिल्पिनः ॥ १९ ॥ स्वर्णकाराश्चित्रकारा । मणिकारास्तथा परे || निर्मिताः स्वामिना तेन । लोकानां हितकाम्यया ॥ २० ॥ युग्मं । अध्यजीगपदीशोऽपि । जरतं ज्येष्टनंदनं ॥ सप्ततिकला कांरूं । सोऽपि बंधून्निजान् परान् ॥ २१ ॥ लक्षणानि गजाश्वस्त्री-पुंसामोशस्त्वपाठयत् ॥ सुतं च बाहुबलिनं । सुंदरीं गणितं तथा ॥ २२ ॥ अष्टादश लीपीर्नाओ । दर्शयामास पाणिना । अपसव्येन स ब्राद्म्या - ज्योतीरूपा जगदिताः ||२३|| निर्माय स च निर्माय विश्वस्थितिमिति स्थिरां ॥ न्ययुंक्त सकलं लोकं । नानाकर्मसु कर्मवित् ॥ २४ ॥ कदाचिदनुतारामे । कदाचित्सिंधुरोधसि ॥ कदाचित्केलिशैलेषु । कदाचिच्च|| २५ || कदाचिह्न नितोल्लास-हल्ली सक विलोकने ॥ कदाचित्किन्नरीतार - गीताक
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ १२५ ॥

Page #130

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १२६ ॥
fanta || २६ ॥ कदाचिन्मघवादिष्ट - सुघटितनाटके || स्वामी विनिर्ममे कर्म-निर्जरा निर्जरैर्युतः ॥ २७ ॥ निर्विशेषक | पूर्वीपे पूर्वक्षेत्रे । पूर्वस्यां दिशि पूर्वराट् ॥ पूर्वपुर्वी पूर्वला - स्त्रिषष्टिं राज्यमातनोत् ॥ २८ ॥
अन्यदारामिक क्रीम । सव्रीम इव कल्पयन् ॥ सुरैर्लोकांतिकैरेत्य । तज्ञावानुगतै रयात् ॥ २७ ॥ नञ्चरनिर्जयजये -त्युच्चैर्न तिपरायणैः ॥ मुक्तिमार्ग दर्शयेति । व्यपि स्वस्थितिस्थितैः ॥ ३० ॥ ॥ इत्युक्त्वा तेषु देवेषु । गतेषु जगतां विभुः ॥ क्रीमां विसृज्य संप्राप्तः । स्मरन् पूर्व जिन स्थितिं ॥ ३१ ॥ विरक्तो ज्येष्टतनयं । शांतयित्वा नयामृतैः ॥ चक्रि
जर राज्य-धारिगं कृतवांस्ततः ॥ ३२ ॥ ॥ अन्येन्योऽपि बाहुबलि - मन्नृतियो यथोचितं ॥ स्वस्वनामांकितं देशं । विभज्यादाज्जगत्प्रभुः || ३३ || निर्धूतराज्यभारः सन् । दानं संवत्सरावधि || आने वृषभो दातुं । जगदानृण्यकारणं ||३४|| शक्राज्ञया वैश्रमणश्चत्वरादिषु संस्थितं ॥ न विन्नसेतुं निर्नार्थं । प्रनोईन्यमपूरयत् ॥ ३५ ॥ प्रत्यहं जगतामीशः । समागत्य सनांतरा || यथेचं मार्गोज्योऽदा-देमरत्नधनादिकं ॥ ३६ ॥ दिनोदयानो
मादा०
॥ १२६ ॥

Page #131

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १२७ ॥
1
ज्वेलां । यावाष्टकं विभुः ॥ कोटिमेकां हिरण्यस्य । दते वांवितदानतः ॥ ३७ ॥ त्रिशती कोटयो देना - मष्टाशीतिश्च कोटयः ॥ अशी तिला दाने स्युः । प्रनोः संवत्सरेऽखिले ॥ ॥३८॥ तदादिदानधर्मोऽयं । सर्वसत्वहितोऽनवत् ॥ प्रवर्तते यथाईत - स्तथा लोकोऽपि तन्मुखः || ३५ || अथ स्वयं जगत्स्वामी । चैत्रकृष्णाष्टमी दिने । शशांके सोत्तराषाढे । त्वपराह्ने सुरार्चितः || ४० || चतुःसहस्रेण कह - महाकवमुखैर्नृपैः ॥ समं स शकटोद्याने । व्रतसाम्राज्यमाददे ॥ ४१ ॥ ॥ मनःपर्यवसं तु । तु ज्ञानं जगहिनोः ॥ तदोत्पदे संज्ञिजंतु-मनःपर्यायसूचकं ॥ ४२ ॥ रागद्वेषमदाजिमान रिपुनिः लिटचिरं संसृतौ । पूर्वं यैरुषितः स तच्धकृतोपायोऽभ्रमन्नूतलं ॥ नासावंश निवेशिता कियुगलः संरुद्धसर्वैरियः । किंचिच्चेचिंतन्त्रविरतं मौन युगादिप्रभुः || ४३ || कृपया सर्वजंतूना - मीर्यया जगतां विभुः ॥ निरीहो निजदेदेऽपि । विजहार घरातलं ॥ ४४ ॥
A.
इतोऽरिणाप्ययोध्याया - मयोध्यायां रिपुप्रभुः ॥ श्रीनरतः शुनरतो । राज्यं पैतृकमन्वशात् ॥ ४५ ॥ सूर्यवत्तेजसां राशि - निंत्योदयधरः स्थिरः ॥ वैरिध्वांतदरश्चित्रं । कलाकरव
मादा०
॥ १५७ ॥

Page #132

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहाण
॥१२॥
सुप्रदः ॥ ६ ॥ समुश्श्व गन्नीरः। शूरः सिंह श्वावनौ ॥ शशांकवत्कलाशाली । मेघव- विश्वजीवनः ॥ ४ ॥ सुरनूरुहवत्त्यागी । विवेकी कलहंसवत् ॥ चैत्यवत्ससमुच्छ्रायः। पिकवन्मधुरस्वरः॥ ४०॥ अचाल्यः शत्रनिर्मेरु-रिवानिलमहोमितिः॥ प्रत्यूषकालवन्मित्रोदयवान वसुवईनः ॥ ४ ॥ शेषाहिरिव सन्नोग-लालितः क्षितिजारनृत् ॥ सुमनःश्रेणिनियुक्तो-नंदनोद्यानवत्तदा ॥ ५० ॥ हारवत्सगुणो मुक्ता-फलवच्छुत्नवृत्तिनाक् ।। बनूब नरतो राजा । वित्तिमंगलममनं ॥ १ ॥
यत्प्रतापरविः कुर्व-नप्यदोषाकरं जगत ॥ चित्रं सत्कमलाकेलि-कलाधरमसूत्रयत् ॥ ॥ ५॥ वित्रस्तो यत्प्रतापार्कात् । खगोऽनूत्खग एवसः ॥ तदन्यासात्क्वचित्स्थानं । नाद्यापि नजते यतः॥ ५३ ॥ सूर्यादीनां नवेत्तापः। प्रतापो जरतस्य तु ॥ दग्धा येनारितरवो । न प्रापुः पुनरुजमं ॥ ५५ ॥ नयवान विनयासक्त-श्वारुढक् सविचारदृक् ॥ कलाध-
रोऽप्यदोषानो । जरतोऽनून्नृपोत्तमः ॥ ५५ ॥ देशाद्देशांतरं नायो । विजदाराष्टकमनुत् ॥ । सर्वसत्वहितः पश्यन् । युगमात्रां महीं पुरः ॥ ५६ ॥ मुग्धत्वान्मानवा देयं । निरवद्यं न
॥१
॥

Page #133

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
मादा०
॥१२॥
जानते ॥ तेन संवत्सरं याव-निराहारोऽनवधिभुः ॥ ५७॥ ढोकयांचक्रिरे केऽपि । रघवाजि- मतंगजान् ॥ कन्याहिरण्यवासांसि । प्रनोः केऽपि च मौढ्यतः॥ ५ ॥ त्यक्तवान् स स्वयं राज्यं। सैन्यं कोशं च निर्वृतः ॥ निष्टीवनमिवादत्ते । न तत्सर्वत्र साम्यत्नाक् ॥ एए॥व्रतासंवत्सरे जाते । निराहारो जिनेश्वरः ॥ पुरं गजपुरं प्राप । मौनवान्नसुरैर्वृतः ॥ ६ ॥ तत्र बाहुबलेः पौत्रः । श्रेयांसः श्रेयसां निधिः ॥ समीक्ष्य जगतामीशं । सस्मार स्वादिजन्मनः ॥ ३१ ॥ जातिस्मृत्या प्राध्यन्नवे । विनोः स्वं सोऽनुगं विदन ॥ प्रागडलतानवद्यान-दाने पात्रविवेचने ॥ ६ ॥ तदैवागतमालोक्य । रसमिझोः सुनिर्मलं ॥ पात्रं च जगतामीशं । श्रेयांसो दातुमैहत ॥६६॥ निरवद्यो रसः स्वामिन् । प्रसीदैनं गृहाण तत् ॥ - त्युदीर्य प्रजोः पाणौ । स चिकेप रस रसी ॥ ६ ॥ अनब्योऽपि प्रनोः पाणौ । दधाविक्षुरसः शिखां ॥ नाधोऽपतजिनजुषां । नवेन्नाधोगतिर्यतः ॥ ६ ॥ तदा सुधारसमिव । रस- माहृत्य विश्ववित् । सप्तधातूंस्तपस्ताप-तप्तानिरवापयत् ॥ ६॥ ॥ सुगंधांबुपुष्पहेम्नां । वृष्टिदुन्जिनिःस्वनः ॥ चेलोठूयश्च पंचेति-बनूवुः पारणे प्रनोः ॥ ७० ॥ श्रेयांसः श्रेयसीन
॥१
॥

Page #134

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥१३०॥
। प्रभुपारmaraौ ॥ नान्यः स्पृशत्विति धिया । रत्नपीठमकारयत् ॥ ७१ ॥ राधशुक्ले तृतीयायां । दानमासीत्तदयं ॥ पर्वाक्षयतृतीयेति । तदद्यापि प्रवर्त्तते ॥ ७२ ॥ यथा विजोर्जगत्कर्म । प्रावर्त्तत हितं जने ॥ तथा सत्पात्रदानं हि । श्रेयांसानुवि पप्रथे ॥ ७३ ॥ इत्थं श्रेयांसमुद्धृत्य | जगदुदारकारकः ॥ झस्त्रो विजहाराय । पुनः कर्मविदे महीं ॥ ७४ ॥
भरतस्तु निजं राज्यं । पाति धर्मानुशासनात् || दिने दिनेऽप्यनुतश्रीः | कुलमुद्योतयन्निजं ॥ ७५ ॥ स नित्यं तातपादाब्ज - लेवारसिकमानसः पितृप्रसूं जगवतीं । मरुदेवीं नमयति || ६ || राज्याते सहस्राब्दे । नक्त्या नित्यमुपासितां । जगाम जरतो नंतुं । मरुदेवां दिवामुखे || ७७ ॥ नित्यं स्वपुत्रस्मरण - श्रवदश्रुसमाकुलां ॥ स्वनामग्राहपूर्वं तां । प्रनाम सक्तिमान् ॥ ७८ ॥ तस्याः पदाब्जे सोडलाको । चमरभ्रांतिधारिनः ॥ प्रमार्जयन मूईजैः स्वै - मूईन्यो वसुवाभुजां || ७ || इषत्प्रमार्ण्य नेत्राभ्रू - एयुरिंती मनःशुचं ॥ आशी:पूर्वमुवाचेदं । जरतं मरुदेव्यय ॥ ८० ॥ वत्स मत्तनयः पश्य । सर्वमेकपदे ह्यदः ॥ त्यक्त्वा मां त्वामन्यसुतान् । बभूव मृगसार्थनृत् ॥ ८१ ॥ क्षुत्रशीतातपग्लानि-क्लांत हो
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ १३० ॥

Page #135

SA
Acharya Sha Natassagar
Gyanmande
शत्रुजय
॥
३१॥
दिवानिशं ॥ वनानं वायुरिव । बंब्रमीति ममांगजः ॥ ७ ॥ चंश्चारु क्व तत्वत्रं । मुक्ता- द मादा रत्नविनूषितं ।। क्व च दावानलोदग्रं । तपनातपमंमलं ॥ ३ ॥ किन्नरीगीतऊंकार-सारसंगीतकं कुतः ॥ कुतो वनांतसंचारा-न्मशकानां जगत्कृतिः ॥धा व तझारणराजेन । चलनं नगरांतरा ॥ क्व कर्कराश्मदुःखेषु । नगेषु जमणं प्रत्नाः ।। ५ ।। अहं तु धर्मरा पुत्र -दुःखौघश्रवणादपि ॥ नो म्रिये जीवितं तन्मे । धिगस्तु जननिंदितं ॥ ६ ॥ आकृष्टो राज्यसौख्येन । त्वं तु लोगैकलालसः॥ मत्सूनोर्ब्रमतोऽरण्ये । वार्तामपि न पृलसि ॥ ७ ॥ पितामहीमिदं दीना-करं साश्रुमुखीं वचः । गृणंती नरतः प्राह । स्मितविच्छुरिताधरः ॥
॥ त्रैलोक्याधिपतेर्धार-गन्नीरस्य प्रसूरसि ॥ मावोचः कातरेव त्व-मेव मातः पुनः पुनः॥ए। संसारसागरे घोरे । शिलासंकाशशालिनः ॥ तऽतितीर्घरस्मान किं । तात आयिते मुभा ॥ ए ! स्पृहयालुः परानंदं । तातः संसारसौख्यकं ॥ नंगुर परिहत्तुं यः। ॥१३॥
स्वयं तपति सातपः ॥ १ ॥ संक्रंदनादयो देवाः । किंकरा श्व यत्पुरः ॥ प्लवते स कथं ॐ स्वामी । मादृशैरपि रक्ष्यतां ॥ ए२ ॥ त्रैलोक्याधिपतेर्लदमी । तस्यालोकयसे यदा ।। तदा

Page #136

Acharya Shri Kallassagar
www.kobatirtm.org
San Mahavir Jain Aradhana Kendre
Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥१३॥
तपःफलं सत्यं । मन्यसे मातरुच्चकैः ॥ ए३ ॥
एवं निगदतस्तस्य । पाणी संयोज्य नक्तिमान ॥ महीतलमिलन्मौलि-रवदद् झारपालकः ॥ ए ॥ तिष्टतः पुरुषौ धारि । किंचिवसितु मागतौ ॥ नाना यमकशमका-वादिश प्रणतौ विनोः॥ ए ॥ पल्लवाग्रचलना-नुमत्या नृपतेः स तौ॥ प्रावेशयजयजये-त्युच्चरंतौ मुदोन्मदौ ॥ ए६ ॥ शमकस्त्वेतयोराद्यः । प्राह प्रणतिपूर्वकं ॥ दिष्टया यहईसे देव ।
तातकेवलवार्नया ॥ ए७ ॥ पुरे पुरिमतालाख्ये । कानने शकटानने ॥ ः समवसरणं । a व्यधायि त्रिजगत्प्रनोः ॥ ए॥ सर्वदिग्न्यो नरा नार्यो । देवा देव्यश्च सर्वतः ॥ निजा * स्पईमानास्ते । मिग्रस्तत्रान्युपाययुः ॥ एए॥ ततश्च यमकोऽप्युञ्चैः । प्रणम्योवाच हर्षवा
॥ देव स्फुरत्पन्नादीप्तं । रविविवमिवोज्ज्वलं ॥ ३० ॥ सहस्रारं स्फुलिंगालि-मालितं तूदपद्यत ॥ चक्ररत्नं वाईसेऽतः । शस्त्रशालाधिदैवतं ॥ १ ॥ कुम्मं ॥ राजा यथोचितं दानं । प्रदायेमौ विसृष्टवान् ॥ स्वयं तच्छ्वणादेव । मुदमाप वचोऽतिगां॥२॥ किं पूर्व केवलज्ञान-महश्चक्रमहोऽथ किं ॥ कार्यो दोलायितं चेत-स्तस्येति घ्यकाम्यया॥ ३॥ क्व विश्वान
॥१३॥

Page #137

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
मादा
॥१३३॥
शत्रुजय । यदस्तातः । क्व चक्रं विश्वनीतिकृत् ॥ पूजाक्रमविचारोऽयं । मुधाधायि मौतयोः ॥५॥
तत्कुर्वे केवलोत्पनि-महं पूर्वमहं विनोः ॥ इति निश्चित्य नरतो । मरुदेवी व्यजिज्ञपत् ॥ ॥ ५॥ त्वमादिशसि मातर्यत् । तनयो मेऽतिपुःखन्नाक् ॥ नित्यं वनांतसंचारी । क्षुत्तट्तापार्तिपीमितः॥६॥ सुरासुरैः सेवितस्य । त्रैलोक्याश्चर्यकारिणी ॥ स्वपुत्रस्य श्रियं पश्य । तदद्य तपसः फलं ॥ ७ ॥ इत्युक्त्वा प्राप्य तस्याः सो-ऽनुज्ञां विज्ञशिरोमणिः॥ आरोहयामास गजे। तां तशाक्यप्रदर्षितां ॥ ७॥ तुंगैस्तुरंगैः सहोना-सः सोऽथ गजैरथैः ॥ पतिसाथैः कृतेष्टाथै-रचालीत्पृथिवीपतिः ॥ ७ ॥ स्वर्ण वैदूर्यमाणिक्य-ससदंशुविचित्रितं ॥ सैन्यं नास्ववस्त्रकोटि । चपलाधमकार्यनूत् ॥ १० ॥ विविधोत्सवसोत्साह-पौर दैत्तो नृपः॥ मरुदेवायुतोऽचाली-धिभुं वंदितुमुद्यतः ॥ ११ ॥ अहं पूर्वमहं पूर्व-वंदे तातं कृतत्वरैः ॥ इति कैश्चित्पुरोगाणां । प्रणुन्ना औरणादयः ॥ १५ ॥ अपथोऽपि तदा जातः । पंथा नाथा- जियायिनां ॥ विभुन्नक्तितृतां लावी । मुक्तिपंथाप्यवारितः ॥ १३ ॥ प्रतीक्षते न तातोऽपि । पुत्र बंधुर्नबांधवं । न स्वामी सेवकं सोऽपि । न स्वामिनमहो तदा ॥ १५ ॥ अदैन्यैः संवृ
॥१३३ ।।

Page #138

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
डायुंजय
॥ १३४ ॥
तः सैन्यै-र्गञ्जन् जवनवाजिभिः ॥ प्रीत्पुरतो रत्न - ध्वजमहत्त्वसूचकं ॥ १५ ॥ स शालत्रयरत्नानां । चलाचलमहांशुनिः ॥ धर्मादित्योदयकृत - प्रत्यूषभ्रांतिमाप्तवान् ॥ १६ ॥ श्र वादीत् सम्मदी सोऽय । मरुदेवीं महीपतिः ॥ प्रजाः समवसरणं । पुरतोंब निरूपय ||१७|| त्रैलोक्यवासिद्भिर्देवै-निर्मितं रत्नराजिभिः ॥ नद्यदंशुचयैर्दीव्यद्- घुमलिश्रेणिसुंदरं ॥ १८ ॥
॥ इतो जयजयेत्युच्चै - स्तुमुलस्त्रिदिवौकसां ॥ श्रूयते श्रोतृश्रवण - प्रियः सेवामुपेयुषां ॥ १७ ॥ श्रयं रत्नध्वजः पंच-रूपरत्नमनांगुलिः ॥ एकं तातमिमं ख्यातुं । धर्मेणेवोच्छ्रितः करः || २० || दिवि निरुद्भूत-नूतनारवरंगकृत् ॥ श्रूयते पुरतस्तात - गुणानिव गृणन्नयं ॥ ॥२१॥ रक्तः प्रनोर्गुणैरेव । मंजरीपिंजरीकृतः । कंकेलिः पल्लवचयै- रयं नृत्यन्निवेक्ष्यते ॥ २२ ॥
श्रुत्वेति मरूदेवापि । दुःखाश्रुस्रवणोनवां ॥ नेत्रयोनलिकां दर्वा श्रुनिर्मार्जयतिस्म सा || २३ || यथा यथा सुरैः स्तूय - मानमानंदमेदुरैः || साणोत्स्वसुतं तत्रैवोललास तथा तथा ॥ २४ ॥ सर्वातिशयसंपूर्ण । जिनं चित्ते जिनप्रसूः ॥ सुतप्रेम्णापि ध्यायंती | तन्मयत्वमवाप सा ॥ २५ ॥ व्यापारमखिलं देवी । विस्मृत्य जवसंभवं ॥ चिंतयंती जिनं
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ १३४ ॥

Page #139

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १३५ ॥
प्राप । तन्मयत्वमित्र कसात् || ३६ || हृदये दृक्पुरः पार्श्वे । पश्चाच्चसि सर्वतः ॥ श्रपश्यजिनमेवासौ । शिवसौख्य निबंधनं ॥ २३ ॥ श्रारूढा रूपकश्रेणिं । कर्मपणकारिणी || सा नानाश्रुत विचारं । चैकश्रुतविचारकं ॥ २८ ॥ सूक्ष्मक्रियानिधं चैव । समुच्चिन्नक्रियं ततः ॥ यथाक्रमं शुक्लध्यान-मवाप मरुदेव्यय || २‍ || || अंतकृत्केवलित्वेन । कृत्वा कर्म - यं ततः ॥ स्वामिनी केवलोत्पत्तेः । समकालं शिवं ययौ ॥ ३० ॥ श्रकृत्वापि हि पुण्यानि । प्रांतकालेऽपि योऽतः ॥ स्मरति स्नेहतोऽपि स्या-विवगामी यथैव सा ॥ ३१ ॥ इतः समवसरणा- इयेत्य सुरनायकाः ॥ सत्कृत्य स्वामिनीदेहं । न्यधुः कीरपयोनिधौ ॥ ३२ ॥ श्र स्यामेवावसर्पिण्यां । प्रथमः केवली त्वियं ॥ प्रयमः सिद्ध एवेति । गिरं ते प्राहुरुच्चकैः ||३३|| एघमाघोषणां कृत्वा । पुरस्कृत्य दिवौकसः । जरतं स्वामिनः पार्श्वे । निन्युरश्रुजलाविलं ।। ॥ ३४ ॥ संवीक्ष्य जरतो लक्ष्मीं । विनोर्देवोदितैरपि । मुक्त्वा शुचं जिनं नंतु-मुत्सुकोऽनून्महामनाः || ३५ || बत्रचामरमुख्यं च । विमुच्य नृपलक्षणं ॥ जक्या वैककनाकू प्रा. प। पार्श्वे पूर्वविजोर्नृपः ॥ ३३ ॥ स्नात्वा वाप्यां धौतवस्त्रे । परिघाय महीपतिः । पूर्वधारेल
मादा०
।। १३५ ।।

Page #140

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १३६ ॥
Acharya Shi Kailassagarsuri Gyanmandir
समव - सरणं प्राविशेत्ततः ॥ ३७ ॥ प्रदक्षिणां विश्वगुरो - विधाय विधिवन्नृपः ॥ ननाम कितिविन्यस्त-मस्तकः स्वस्तिकारिणीं ॥ ३८ ॥ नक्त्योल्लसोमराजि-कंचुकः फुल्ललोचनः ॥ नज्जगार हृदागारे । मुदोऽमांतीगिरश्ववात् ॥ ४१ ॥ स्वामित्रैलोक्य तिलक । युगादीश जिनेश्वर || अनंताव्यक्तचिडूप | योगीश्वर नमोऽस्तु ते ॥ ४२ ॥ नाथावतीर्य संसारे । त्वयैकांत दितेन च ॥ विश्वव्यवस्थामार्गोऽय - मारोपि बहुरूपनृत् ॥ ४३ ॥ श्रस्मानेव जवांनोघे - रु विधीबुर्जगत् ॥ मुक्तिमार्ग ज्ञापयितुं । संयमं प्राप्तवानसि ॥ ४४ ॥ विश्वेशस्त्वं दयालुस्त्वं । शरण्यस्त्वं शरीरिणां । नाश्रामि भवतः किं यंत् । प्रवृत्तस्तारले स्वयं ॥ ४५ ॥
स्तुत्वेति जगतामीशं । जरतेशोऽपसृत्य च ॥ ईश्मप्रेसरं कृत्वा । निषसाद विजेोः पुरः || ४६ || ततो योजनगामिन्या । सर्वज्ञावासरूपया || गिरारजत तत्वज्ञो । देशनां क्लेशनाशिनी ॥ ४७ ॥ कार्य धर्मे रतिः पापे । विरक्तिश्व प्रयत्नतः ॥ इत्थं दिशति या पुंसां । | देशना सानिवीयते ॥ ४८ ॥ पूजा जिनानां स्वगुरोः सपर्या । स्वाध्यायवृत्तिर्विशदं तपश्च । दानं दयासङ्गृहिणां जवंति । कर्माण्यमूनि प्रतिवासरं षट् ॥ ४९ ॥ मातुः पितुर्निर्मलधर्मशा
1
मादा०
॥ १३६ ॥

Page #141

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १३७ ॥
स्तु-रजी तिदातुर्जलनोज्यदातुः ॥ कलोपकर्त्तुश्च पदारविंद सेवानिरिन्यः शुनमाददीत ॥ ॥ ५० ॥ सत्वानुकंपा शुभपात्रदानं । दीनात्मनामुदरणाय शुद्धिः ॥ यथोचितं सर्वजनोपकारः । संसारनिस्तारकरो हि धर्मः ॥ ५१ ॥ ज्ञानाज्जयोपवनिकेतनवस्त्रदानं । पूजाईतां शमवतां विनतिर्निजासु ॥ नारीषु तुष्टिरपरासु पराङ्मुखत्वमेतन्नृणां जवति मंमनम हि ॥ ५२ ॥ पैशुन्यमात्सर्य परस्वहार - विघातनिंदा गदाशनानि || कन्याद्यलीकानि च वर्जनीयान्यतः परं पापकरं न किंचित् ॥ ५३ ॥ रत्नत्रयं कमवहारिवारि । विचार्य गृह्णत इदं हृतः ॥ त्रैविनिः सिद्धिमुखं सुखेन । संतो लनंते परिशुनावाः || ५४ ॥ इवं वचोऽमृतमुदारफलोपकार-कारि प्रभुर्ज विकनू मिषु सोऽनिवृष्य ॥ पुण्यांबुदो विशदरत्नचयं च पश्चा- होजोपमं डुतमुवाप महाविभूत्यै ॥ ५५ ॥ श्रुत्वेति देशनां सम्यक् । पुण्यां जरतनंदनः ॥ नृत्याय शक्नसेनः । स्वामिनं तं व्यजिज्ञपत् ॥ ५६ ॥ स्वामिन् मया जवारण्ये | भ्रमता प्रांतचेतसा । कस्मात्सार्यपतिवत् । पुण्यैर्लब्धोऽसि तारय ॥ ५७ ॥ विषयेभ्यो विरक्तस्य । कार्यं राज्येन मे न हि ॥ रागाद्याः शत्रवो यत्र । पुण्यकोशं दरंत्यमी ॥ ५८ ॥
ie
मादा०
॥ १३७ ॥

Page #142

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १३८ ॥
संसारसागरे घोरे । ब्रमंतो ग्रासलोलुपाः ॥ धीवरा अपि वयंते । त्रातृपुत्रादिजालके ॥ ॥ ५ए ॥ तत्त्वं शरण्य भगवन् । रक्ष मां व्रतदानतः ॥ नोचेदमीहि विषया- श्वलयिष्यति मां पुनः ॥ ६० ॥
इत्युदीर्य महानत्या | जिनपादसरोरुहं ॥ जवतापोपशांत्यर्थं । मस्तके न्यस्तवानसौ ॥ ६१ ॥ तं व्योऽयमिति ज्ञात्वा । स्वामी व्रतविधानतः ॥ श्रनुजग्राह संतो हि । परो धारकराः सदा ।। ६२ ॥ जरतस्यान्यपुत्राला - मेकोनैः पंचनिः शतैः ॥ सप्तशत्या च पौत्राणां । तामुपाददे || ६३ || स्वामिनं सुरकोटी जिः । सेव्यमानं तदा तथा ॥ दृष्ट्वा मरीचि - रत - तनयो व्रतगृहात् ॥ ६४ ॥ श्रापृश्य जरतं ब्राह्मी - व्रतमादित तत्क्षणं ॥ बह्वीजर्नृषकन्यानिः । सममुज्ज्वलशीलनृत् ॥ ६५ ॥ जिघृक्षुः सुंदरी दीक्षां । जरतेन निवारिता ॥ प्रश्वतुर्विधे संघे । श्राविका प्रथमानवत् ॥ ६६ ॥ सम्यक्त्वं जरतेशोऽपि । जग्राह स्वामिसन्निधौ ॥ निवर्त्तते जोगकर्म । नाभुक्त्वा शमिनामपि ॥ ६१ ॥ विद्याधरनरेष्वेके । तदानीं तं ॥ श्रावकव्रतमन्ये तु । परे जनावतां ॥ ६८ ॥ ते तु कचमहाकत्र-वर्ज राज
1
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा
॥ १३८ ॥

Page #143

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शQजयन्यतापसाः॥ आगत्य स्वामिपादांते । मुदिता जगृहुव्रतं ॥ ६॥ ॥ मुनयः पुमरीकाद्याः । सा- माहा
व्यो ब्राह्मीपुरस्सराः ॥ श्रेयांसप्रमुखाः श्राक्षाः । श्राविकाः सुंदरीमुखाः ॥ ७० ॥ चतुर्वि॥१३॥ धस्य संघस्य । स्थापनामित्यसूत्रयत् ॥ जगन्नायोऽस्ति साद्यापि । नाज्ञा लंध्या हि तादृशां
॥ १ ॥ ॥ अर्हतामपि मान्योऽयं । पूज्यः पुण्यवतामपि ॥ सेव्यः सुरासुरेशानां । संघो जयति सर्वदा ।। ७२ ॥ तदानीं चतुरशीते-गणनन्नामकर्मणां ॥ व्रतीनां शपत्नसेनप्रनृतीनां सुमेधसां ॥ ३ ॥ शकचक्रिमुखैः सर्वै-निर्ममे स्थापनामहः ॥ यथार्ह गणसंघस्य । जिनाझानुगतैरथ ॥ ४ ॥ युम्मं ॥ पदत्रयीं प्रनोः प्राप्य । हादशांगी गणेश्वराः ॥ प्रज्ञातिशयशालित्वा-श्चयामासुराशु ते ॥ ५ ॥ व्यवस्थाद्यापि सैवेयं । श्रीयुगादिजिनो- EC दिता ॥ वर्ततेऽत्राईतामाज्ञा । दुर्लघ्या हि विवेकनां ॥ ६ ॥ प्रणम्य सुरगंधर्व-विद्याधर| नरेश्वराः ॥ ययुनिजं निजं स्थानं । स्मरतो जिनदेशनां ।। ७७ ॥ लगवानप्यतिशयै-श्चतुस्त्रिंशन्मितैर्युतः ॥ विजदार धरापीठं । बोधयन् नविकान् जनान् ॥ ७० ॥ एकत्रैव स्थितिनृतां । न परोपकृतिनवेत् ॥ श्तीव त्रिजगत्स्वामी । नैकत्र स्थितिमाप्तवान् ॥ ७ ॥

Page #144

S
AG a ke
Acharya Shin Kalassagar
Gyanmand
शत्रुजय
मादा
॥१०॥
इतश्च नरतः पुण्य-निनृतः प्रणतो जनैः ॥ अयोध्यां विलसत्सौधा-मध्यास्त सपरि- दः ॥ ७० ॥ नखसकैनवस्फाति-संतृतः शस्त्रसद्मनि ॥ जगाम चक्ररत्नस्य । दिदृताप्रेरि-श तस्ततः ॥ १॥ नद्यत्किरणमालान्नि-मालितं रविबिंबवत् ।। नद्योतयञ्च तहेश्म । चक्ररत्नं ददर्श सः ॥ २ ॥ दर्शनादेव चक्रस्य । पंचांगप्रणति व्यधात् ॥ चक्रवर्ती क्षत्रियाणां । शस्त्रं यदैवतं परं ॥ ७ ॥ विधाय शुचिन्तिस्तोथैः । स्नानमानंदमेपुरः ॥ सुगंधशुभ्रे धौते च । वाससी पर्यधत्त सः ॥ ७३ ॥ समागत्यायुधागारं । चक्री चक्रं करेऽकरोत् । प्रमार्जयच्च पाहिन्या-मुच्चैरुत्तेजयन्त्रिव ।। ४ ।। पीठे हिरएमये चक्रं । निवेश्यारसहस्रनृत् ॥ सोऽस्मरविबिंबस्यो-दयादिशिखरस्यितः ॥ ५ ॥ अस्नप्यतामलजलै-स्तन्नृपेण स्वपाणिना ॥ समुशेजबर्वाग्नि-निन्नमासीच तयिौ ॥ ६ ॥ चंदनागुरुकर्पूर-कस्तूरीकुंकुमैरथ ॥ जयश्रियः प्रतिभुवो । ददौ चक्रे स हस्तकान् ॥ ७ ॥ अखमैस्तंडुलैः शुभै-स्तस्याग्रे सोऽटम- गलीं । अमंझयाइ सैवास्य । दात्री मंगलमालिकां ॥ ७ ॥ वववैमूर्यमाणिक्य-मुक्ताकतनादिन्निः ॥ स्वस्तिकं स्वस्तिकृत्स्वस्य । वितेनेऽस्य पुरो नृपः ॥ नए ॥ नीराजतां तस्य
१४ ||

Page #145

Acharya Sh Mal
a
ng
Shun Mahavir Jain Aradhana Kendre
मादा
शत्रुजय कर्तृ-स्तमेव नृपति विना ॥ नोराजनामकार्षाच्च । सहमंगलदीपिकां ॥ ७ ॥ नमः प्रत्य-
दयदेवाय । कत्राणां गुरवे च ते॥ इत्युक्त्वा जस्तो नूप-स्तननामायुधाधिपं ॥ ए१ ।। इत्थ॥१४॥ मष्टाह्निका याव-उपहारैर्मनोहरैः ॥ नित्यं नवनवैश्चक्रे । चक्री चक्रस्य चर्चनं ॥ ए॥
ततो यक्षसहस्रगा-घिष्टितं दिव्यशक्तिनृत् ॥ सहस्रारं महाज्वाला-मालानिरनिलालितं ॥ ३ ॥ वर्तलं व्योमसंचारि-इष्टदैत्यारिसदनं ॥ चक्र जरतननतः। प्रतापमिव दिद्युते ॥ एव ॥ ॥ ततो मणिमये पीठे । मामर्त्यप्रकल्पिते ॥ जयस्नानकते चक्री। प्राङ्मुखो निषसाद सः ॥ ए५ ॥ ततः कापि कटाक्षानः-संपृक्तमणिकुंनजैः।। तोयैः सिपेच छिगुणै-रिव तं रूपरंजिता ॥ ६ ॥ काप्युरोजन्मकुंनांत-विधृत्य कलशं शुनं ॥ - घुर्न हृदये योग्य-इत्यनामयदंशला ॥ ए ॥ कलश कर्णिकाकारं । स्वपाणिजलजन्मना ।
श्रादाय कापि वामाती। सिषेच जरतेश्वरं ॥ए॥ शिरो नोऽस्य पदासंगि-त्वस्यांनो जाभरतं शिरः ॥ स्पृशतीति कृतः कुंनः । कया शिरसि सः स्वयं ॥ एए. ॥ प्रातोद्यनादसन्मि
श्रो । धवलध्वनिरुबलन् । तदा मंझपमापूर्य । मुमूर्व ककुनां मुखे ।। ३०० ॥ इत्यं जयज
॥१४॥

Page #146

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १४२ ॥
याराव - पूर्वपूर्वः स चक्रनृन् ॥ सुनातो जास्वतो बिंब - मनुचक्रेऽधिकद्युतिः ॥ १ ॥ दधच्छुवाणि वासांसि । हेमयुतिरनादिभुः ॥ श्रमेखलं शरन्मेधैः । सुमेरुरिव वेष्टितः ॥ २ ॥ - त्यंग जूषितो भूरि-नूबणैर्जरतो विभुः || बनासे जंगमः कल्प-विटपीव चरन भुवि ॥ ३ ॥ पुष्पाकतस्तुतिमुखैः । पूजनैः प्रथमं जिनं ॥ आराधय इरानाथः । स्वनक्तिप्रेरितस्ततः ||१४|| दत्वा दानं ततो मानं । भुक्त्वा व जरताधिपः ॥ दधत्तांबूलमास्यांत-रास्यानीमधिजग्मिवान् ॥ ५ ॥ चामराज्यां वीज्यमानः । वत्राज्ञादितजास्करः ॥ स रराज निर्जराज्या - मिव वर्षापर्वतः || ६ || सदैव संनिधानस्थे- नक्तैः षोमशनिर्वृतः ॥ व्यराजत नृपो यक्ष- सहस्त्रैः विक्रमैः ॥ ७॥ श्रावगृहायक - तदस्राश्रितमायुधं ॥ दिद्युते दिवि पूर्वाशा- निमुख यानसूचकं ॥ ८ ॥ प्रातर्भूपोऽय सर्वांग - जकलाकृष्टसंपदं || कुंनिरत्नं यशोगौर - मारुरोह || || सगर्जन्नूर्जितं जात्य- कुंजरस्तत्क्षणादभूत् ॥ नाममदधारानि चरा वर इवापरः || १० || नक्किप्य पाणीन कुर्वाणै - दिवं पल्लवितामिव । युगपदंतिनां वृंदै - श्चक्रे जयजयारवः || ११ || दुडुनिर्नादयामास । प्रयागसमयोत्रत्रः ॥ दिशो दशापि संमू
सु
मादा०
॥ १४२ ॥

Page #147

Shun Mahavir Jain Aradhana Kendre
Acharya Sh Kain
Ganand
माढाव
शत्रुजय
K ॥१४३॥
ईन् । रोदसीकुहरांतरा ॥ १२ ॥ मांगल्यतूर्यनिघोंषः । संक्षुधनवनोदरः॥ आहास्त सर्व सैन्यानि । दूतवत्सर्व दिग्गतिः ॥ १३ ॥ गजैमरन्मदचयैः । सप्रवाहैरिवाहिन्निः ॥ तुंगैस्तुरंगैस्तरलैः । कल्लोलैरिव वारिधः ॥१४॥ नदतिः स्पंदनैः प्रौढे-जैगमैरिव वेश्मन्निः ॥ पनिनिर्वैरिनिर्घात-स्फुरक्तिन्निरन्वितः ॥ १५ ॥
चचाल प्रथमं प्राची । प्राचीशसमविक्रमः ॥ रजोनिश्गदयन सैन्य-समुत्यैश्चंझरोचिपं ॥ १६ ॥ निर्विशेषकं ॥ वाजिरत्न समारुह्य । दमरत्नधरः पुरः ॥ नाम्ना सुषेणसेनानी --रत्नं चक्रमिवाचलत् ॥ १७ ॥ प्रत्यूहव्यूहनाशाय । शांतिमंत्र श्वांगवान् । पुरोधारत्नम चल-जिनं संपूज्य अक्तितः ॥ १७ ॥ जंगमा सत्रशालेव । कणादिव्यानकारणं ॥ गृहिरत्नमचालीन । सैन्ये प्रत्याश्रयं किल ॥ १७ ॥ स्कंधावारादि निर्मातु-मकर्मीणविक्रम ॥ चचाल विश्वकर्मव । रत्नं वाईकिसंज्ञकं ।। २० ।। चर्मउत्रखारत्ना-न्याश्रितानि सुरासुरैः ।। र-
च मलिकाफिएयौः पक्रिया प्राचलत्समं ॥ १॥ कोन्जयन सैन्यनिर्धातैः । कोणी कोपीधवोऽपि सन् ॥ क्वचिदन्येषु सोत्कंग । स्यादियं मन्युनेति किं ॥२॥अस्थिरायां स्थि
॥१४३ ।।

Page #148

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १४४ ॥
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
रत्वं वा चलेषु चलतां तथा ॥ कुर्वन् जरतनूपाल - श्वचाल बलवद्दलैः ॥ २३ ॥ ॥ अकरोनरतश्चक्री । प्रयाणं योजनावधि || प्रत्यहं शात्रवप्राण- प्रयाणं चक्रपृष्टगः ॥ २४ ॥ न्यवेशयद्यत्र सैन्यं । वर्षकिर्दिव्यशक्तिभिः ॥ निर्ममे तत्र वासादीन् । पुरवत्तत्कणादपि ||२५|| चक्रिणः शिबिरे तस्मिंश्ववराणि त्रिकाणि च ॥ अयोध्यावधिपिशाला । बभूवापरावीधिका ॥ २२ ॥ मार्गे देशाधिपाः सर्वे । गजाश्वाद्युपदानृतः ॥ नेमुर्विनयनम्रांगा । जरतं सुरसेवितं ॥ २३ ॥ रोदसी होजयन्नेवं । सैन्यसंघातमर्द्दनात् ॥ दिनैः कतिपयैः प्राप । स तीर्थ मागधान || २४ || पूर्वाब्धे रोधसि नव-योजनायामविस्तृतं ॥ द्वादशयोजनं दैर्ये । स्कंधावारं न्यवेशयत् || २५ || वर्द्धकिः सैन्यनिलया - नयोध्यावद्विनिर्ममे ॥ एकां पौधशालां च । विशालां रत्नराजिनिः ॥ २६ ॥ श्रवातरततस्तत्र । कुंजराजकुंजरः ॥ केसरीव न. गोगा - दयादेरिवार्यमा ॥ २७ ॥ राजा पौषधशालायां । दर्भसंस्तारकं नवं ॥ संस्तारयामास निज - कार्यारंभकृते कृती ॥ २८ ॥ न्यस्ताभरणस्त्रपट्ट - डुकूलः श्वेतवाससी ॥ बिचायो मागधं देव - मनु पौषधमगृहीत || २‍ || शुद्ध संस्तार के तस्मिन् । निषसः सोऽष्टमं त
मादा०
॥ १४४ ॥

Page #149

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥ १४॥
पः॥ चक्रे मुनिरिव त्यक्त-सर्वसावद्यकारणः ॥ ३० ॥ अष्टमांते नृपः पूर्ण-पौषधो पौषधौ- कसः॥ शरदवादिवादित्यो । निर्ययावधिकद्युतिः ॥ ३१ ॥
यथाविधिकृतस्नानो । जिनमानय॑ चक्रिराट् ॥ निःशेषक्षुदेवानां । प्रीतये च बलिं व्यधात् ॥ ३२ ॥ नद्यत्पताकं दिव्यास्त्र-श्रेणिन्तिः शस्त्रधामवत् ॥ आयंत दशदिशां । लक्ष्मी घंटारणत्कृतैः ॥३शा युक्तं तु तुरगैर्वल्गा-कृष्टास्यैर्गरुमैरिव ॥ ग्रसनिवरिदाहिं । रश्रमध्यास्त नूपतिः ॥ ३५ ॥ बुझे ॥ मातलिर्वासवस्येव । तीक्ष्णरश्मेरिवारुणः ॥जावविन्नृपतेरासीत् । सारभिस्तस्य संगरः ॥ ३५ ॥ रश्मिचालनमात्रेणा-त्पतंतः पूर्वसागरं ।। निन्युईया रयाभूप-मुदयायेव नास्करं ॥३६॥ तीरामपतत्पत्रं । निर्घोषत्रस्तनक्रकं । नानिदघ्नं रथेनाना-सोन्यगाहत वारिधः ॥३७॥ वांगजवातेन । वमवानलांकिना॥निर्घोषेणापि संक्षुब्धं । तदा जलधिनामुना ॥ ३० ॥ धनदेनाश्रितं मध्ये । वासवेनाटवीतटे | पंचमींदुसमं चक्रे । सोऽधिज्यं च शरासनं ॥ ३५ ॥ रिपुप्रासप्रयाणार्थ । पटहध्वनिसोदरं ॥ धनुर्वेदोंकारमिवा-कृष्य किंचित्ररासनं ॥४०॥ संक्षुब्धलवणांनोधि । स्फुटत्सैकतपर्वतं ।। त्रस्यननं
॥१४॥

Page #150

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
गहुंजय
मादाए
॥१६॥
स टंकार-मकारयदिलाविभुः ॥१॥ ॥ अमंदमंदरनाम्य-दनोधिरवनिष्टुरं ॥ टंकारं ध- नुपः श्रुत्वा । चुक्षुन्ने त्रिजगन्मनः ॥ ४२ ॥ प्रत्यासत्त्या रवेस्त्रस्य-श्थ्याष्टंकारतस्ततः॥ नन्मार्गगमनादेक-मतश्चक्रमन्नंक्त तत् ॥ १३ ॥ बाधिर्य टंकृतेः प्राप्य । कर्णेषु किल तधिं ॥ तदादि चक्षुःश्रवसो । विख्यातास्तेन पन्नगाः ॥ ४ ॥ बिलादिवेषुधेर्वाणं । भुजंगमिव जीपणं ॥ सुरासुरकोनकर-माचक महीश्वरः ॥ ४५ ॥ सिंहकर्णिकया मुष्ट्या। निजनामांकितं शरं ॥ सिंजिन्यां निदधे बज-मवडिपुराजिषु ॥ ६ ॥ रथे वीरावतंसोऽयं । मेरौ चंममरीचिवत् ॥ शुशुन्ने बाराकिरणैः । शोषयन वैरिपब्बल ॥ ७ ॥ शिलीमुखं शत्रुमखं। नखांशुकवचोज्ज्वलं ॥ कन्यर्ण महीजानि-रानिनाय सपक्षकं ॥ ४० ॥ आकुंचितैकपा देन । तूणान्यां पकमानिव ॥ तीक्ष्णबाणायचंचूवान् । गुरुत्मानिव तर्कितः ॥ भए ॥ शोपयिष्यति मामेष । नदिधीति मामितः ॥ किमित्याशंक्यत तदा । वीक्ष्य पायोनिधिपं ॥ ॥ दिक् पूर्वा पूर्ववधीक्ष्य । विन्यती पूर्वपर्वतं ॥ अंतरा निदधे मुग्धा । तहाणौजो न जानती ॥ ५१ ॥ बहिः-पुंखाग्रमध्येषु । नागासुरगरुत्मनिः॥ श्रितमश्विकुंठ य--
॥१६॥

Page #151

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shil kailassaganer Gyarmandir
Gone
शत्रुजय ॥ ससर्ज नृपः शरं ॥ ५ ॥ तमिषु वीक्ष्य यत् क्षुब्ध-स्तदा स लवणांबुधिः ॥ अद्यापि हिमादा
तदन्यस्तं । स्मरत्येष चलोमिनिः॥ ५३ ॥ बज्रपाणेः कराक्षजं । किमन्येति क्रुधा पुनः॥ ॥१४॥ इत्याशंकितमालोक्य । पर्वतैरपि तोयगैः॥ ५५ ॥ उत्सालयन जलनिधे-र्जलमाकाशगामि
नः। विद्याधराननिन्नया-बासयन्नतिवेगवान् ॥ ५५ ॥ नीले विदायसि कप-निव सौवर्णमात्मनः ॥ विद्युदंभ श्वोईमो । धराखंकलमोचितः ॥ ५६ ॥ योजनानि हादशापि । व्यतिक्रम्य स मार्गणः ॥ सन्नायां मागधेशस्य । हृदि शल्यमिवापतत् ॥५॥ ॥
सहसा शरसंपात-संघटनसमुनवः ॥ रत्नसिंहासनाचह्निः । स्फुलिंगान सर्वतोऽमुचत् ७ ॥ स एव तस्य क्रोधाग्ने-रुपादानपंदं दधौ ॥ तज्ञज्यममूलानि-रशंकि तु सुरैरयं । ॥ ५५ ॥ तन्निरीक्ष्य कणं संस-दनूदालेख्यगेव सा || बाणपकालिवातेन । चित्तदीपोऽच- लत्परं ॥ ३० ॥ नर्तयन् नासिकां कुर्वन् । गुंजापुंजारुणेकणे ॥ भ्रमितः स्वकोपहुं। वि- 1283 ।।
पल्लवमिव सृजन ॥ ३१ ॥ वलित्रयं त्रिधा कोप-सूचकं सोऽलके दधत् ॥ स्फुरदोष्टपुटः कोपा-चकर्षायुधमुच्चकैः ॥ १२ ॥ ॥ अवाच च स्वकोपानि-ज्वालामालानुकारिणी !!

Page #152

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
राउंजय वाचं विषैकसध्रीची-मुच्चैर्गदखर्वितः ॥ ६३ ॥ ज्वसनं पाणिना धर्नु । हर्नु को दिग्गजा-
दान ॥ शेषाहिमस्तकस्थाष्णु-मणिमाहर्तुमुद्यतः ॥ ६ ॥ कुंतेन निशिताप्रेण । कः कंडू॥१४॥ यितुमिच्छति ॥ स्वचक्षुषी मृगरिपोः । केसरान् को हि वांबति ॥६५॥ कः केप्तुमुत्सुको
भ्राम्य-दरघट्टांतरं क्रमौ ॥ मत्संसदि कुधीः कोऽयं । चिकेप निजसायकं ॥६६॥ विनिविशेपक।इत्युदीर्य महावीर्य । ऊर्जितं चार्जयन रुषं ॥ आहत्य वामहस्तेना-सनं वैरिकपोलवत् ॥ ६७ ॥ फूत्कारं सर्पवत् कुर्वन् । मोटयनंगमात्मनः॥ सिंहासनात्सहसैवो-दतिष्टत्स पटिष्टगीः ॥ ६ ॥ ॥ परिवारोऽपि हि कोपेन । ज्वलंस्तछदवारितः॥ नुत्तस्यौ नास्करमनु-किरणोघश्चलत्यपि ॥ ६॥ अनर्तयन् केऽपि खझान् । कोपशेः पल्लवानिव ॥ केतूदलासयन कुंतान् । शल्यानिव रिपूरसः ॥३॥ मुजरान ब्रामयामासु-रुखिखंत श्वांबरं ॥ अधिज्यांश्चक्रिरे केऽपि । कोदंमांश्च यमब्रुवः ॥ १ ॥ जगृहुः केऽपि वजाणि । स्तबकानीव
संक्रुधः॥ शलान्याददिरे केऽपि । कुवैतो दंतुरं नन्नः ॥७२॥ भुजास्फोट परे चक्रुः। 8 स्फोटयंतोऽपि रोदसीं ॥ दवेकानादं व्यधुः केऽपि । मेघनादानुकारिणः ॥ ७३ ॥ हन्यतां द
॥१४॥

Page #153

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
दात्रुंजय
॥२४५॥
न्यतामेष | प्रियतां धियतामसौ ॥ प्रभुं नो दुर्विनीतो यो । देष्टि घूक इवारुणं ॥ ७४ ॥ इत्यासीत्परिवाराणां । समं कोलाहलो महान् ॥ प्रलयोनांतपाथोधि-ध्वानशोजानुकारवान् ॥ ७५ ॥ इतस्तत्सचिवः सम्यग् । बारामासाद्य भारतं ॥ श्रवाचयच्च तद्दर्णान् । क्रोधादिशममंत्रवत् ॥ ७६ ॥ राज्येन यदि वा कार्ये । जीवितव्येन वा सुराः ॥ तदा सेवां कुरुध्वं नः । स्वसर्वस्वौपढौकनात् ॥ ७७ ॥ इत्यादिशति वः साक्षात् । सुरासुरनरेशितुः ॥ रुषस्वामिनः सूनु- र्नरतश्चक्रवर्त्ययं ॥ ७८ ॥ युग्मं ॥ इत्यक्षराणि दृष्ट्वासौ । विज्ञायावधिना च तत् ॥ दर्शयन् स्वामिने बाल - मुच्चैरित्यवदत्ततः ॥ ७ ॥ श्रहो श्रुणुत राजन्या । धिग्वो रसकारिणः || स्वामिनो हितचिंतानि - रहितं कर्त्तुमुद्यताः ॥ ८० ॥ जरतो जरतक्षेत्रे । प्रश्रमश्चक्रवर्त्त्यनूत् ॥ प्रथमाईत्सूनुरसौ । रिपुसोमविधुंतुदः || १ | तोलितुं शक्यते मेरुरुत्रियेत वसुंधरा ॥ शोष्यते लवणांनोधि-वक्री नो जीयते पुनः ॥ ८२ ॥ एष वो याचते दमं । शक्रवञ्चंमशासनः ॥ दिधारयिषते वस्तु | स्वाज्ञां मान्यां सुरासुरैः ॥ ८३ ॥ यथा देवेसर्वो। जिन एव परो न हि ॥ चक्री नरेष्वपि तथा । शक्रीभूतः स्वशक्तिनिः ॥ ८४ ॥
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ १४५॥

Page #154

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १६० ॥
घटते सर्वधैवात्र । विनयो नयशालिनां ॥ न कार्या युवार्त्तापि । कालरात्रिरिवात्मनः ॥ ॥ ८५ ॥ निवार्यतामयं लोकः । स्वामिन् स्तोकमतिश्चलः ॥ खद्योतवद्दिवानाथे । द्वेष्टि यश्व क्रिणि क्रुधा ॥ ८६ ॥ प्रगुणीकुरुत तमं । चक्रिणे प्रणतो जव ॥ गर्वः सर्वस्वनाशाय । स्यादयं हृदयं दहन || 9 || निशम्य सचिवाहाणीं । दृष्ट्वा तान्यकराण्यपि ॥ परमेष्टिस्मृतेः पाप-मित्र कोपोऽस्य निर्ययौ ॥ ८८ ॥ उपायनमुपादाय । मंत्रिणा सह तं शरं ॥ नत्वा च मागधाधीश- श्वक्रि तं व्यजिज्ञपत् ॥ ८९ ॥ दिष्टया दृक्पथं प्राप्तः । स्वामिंस्त्वं मे - ऽतिवत्सलः || घनांजश्चातकस्येव । चिरमुत्कस्य तृष्णया ॥ ५० ॥ उदिते त्वयि नाथेऽद्य । सनाथा वयमुच्चकैः || पद्माकरास्तीक्ष्णकरे । पुष्ांति हि सुसंपदः ॥ ९१ ॥ सुस्वामिना दुविनीते । प्राक् प्रेषि मयि सायकः || कर्त्तव्यज्ञापनायेव । प्रमत्ते वेत्रिवत्त्वया ॥ ५२ ॥ रवेः प्रत्यपरं तेजो । वायोः प्रत्यपरो जवी ॥ मेरोः प्रत्यपरः शैलः । प्रतिमलस्तथा तव ॥ ५३ ॥ प्रमादतो मया यत्त्वं । शीघ्रं नाराधितः प्रभुः ॥ तत्प्रसीद मयि स्वामिन् । संतो हि तवसलाः || ४ || अतः परमहं नाथ । त्वत्पादांबुजषट्पदः ॥ जिनाशिषमिवाज्ञां ते । धार
मादा
1124011

Page #155

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
५१ ॥
यिष्यामि मूईनि ॥ एए॥ स्वामिन् मागधतीर्थेऽस्मिन् । स्थास्याम्यारोपितस्त्वया ।। जय- माहा स्तंज इव प्राच्यां ! पूर्वः परमतक्तिलाक् ॥ ६ ॥ एते वयमिदं राज्यं । नृत्या एते श्रियो र ह्यमूः॥ तवैव स्वाधिनाः स्वामिन । कर्तव्ये पूर्वपत्तिवत् ॥ ए७ ॥ इत्युढीर्य सुरो दारं । किरीटं कुंझले शरं ॥ तं च मागधतीझुन्नः । सोऽर्पयामास चक्रिणं ॥ एG !पूर्वोपार्जितरनानि । मौक्तिकानि मणीनपि ॥ अन्यानि दिव्यवस्तूनि । सोऽदाच्छीनरतेशितुः ॥ ए ॥ ननं प्रसाददानस्तं । नूरतो जरताधिपः ॥ अनुजग्राह नृत्येषु । विससर्ज च मागधं ॥ ४०० ॥
अथो रथं वालयित्वा। पथा तेनैव पार्थिवः ॥ सैन्यं निजमगाचक । श्व त्रिदिवमागतः ॥१॥ अवरुह्य रथाच्चक्री । कृतस्नानो यथाविधि ॥ चकाराष्टमन्नतांते । पारणं सपरिबदः॥ ॥ अष्टाह्निकामहं चके । चक्ररत्नस्य चक्रिराट् ॥ मागधस्य महतां । तस्यैवोपनयन्निव ॥३॥ तेजोनिर्दीप्यमानं तत् । समंताविबिंबवत् ॥ चचाल चक्ररत्नं खे-ऽष्टाहिकापर्वणस्ततः॥४॥ नन्नतान्नामयन्नम्रान् । स्थापयन् गर्वपर्वतान् ।। दजयन्नुरन् दीनान् । ग्रीस्तन्यश्च ढोकनं ॥५॥ कर्वन प्रयाणं चक्रानु-गतो योजनमात्रक। दिव्यशक्त्या

Page #156

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
मादा
शत्रुजयन्वितश्चक्री । प्रापहकिणसागरं ॥ ६॥ एलालवंगलवली-कंकोलक्रमुकीवने ॥ दक्षिणोदधिती-
रेऽसौ, । स्कंधावारं न्यवेशयत् ॥ ७ ॥ तत्रापि वाईकिः पूर्व-वदसूत्रयदाशु च ॥ स्कंधावार॥१५॥ निवेशादि । पौषधागारमुत्तमं ॥ ७॥ कृत्वा तं वरदामाख्यं । मुख्यश्चक्रो स्वमानसे ॥ स
पौषधोऽष्टमं नक्तं । तपश्चक्रेऽर्थसाधकं ॥ ए॥ कृत्वा बलि विधिं तत्र । रथमारुह्य हेमजं ॥ विनृत्कोदंगमुळं । पायोधस्तटमाप सः ॥ १० ॥ रथांगनानिध्यं सं-विगाह्यांनोबुधेन॒पः॥ आकर्णाकृष्टकोदंमः । सोऽमुंचदिव्यसायकं ॥ ११ ॥ द्योतयन ककुल्लां नागं । सुवर्णाक्षरन्न
रः ॥ पपात तस्य सदसि । गत्वा हादशयोजनीं ॥ १२ ॥ अकांगकांझपातेन । चंघातेन - नागवत् ॥ चुकोप वरदामाख्यो। जगर्जाथ स वाहिवत् ॥ १३ ॥ अवारः परिवारोऽपि । समारोपितमत्सरः॥ आयुधान् प्रगणीचके। स्वाम्यश च तधिः ॥१५॥ दृष्ट्वा सायकव
नि । मत्वा चक्रिणमागतं ॥ नपायनानि बाणं च । समादायाथ सोऽचलत् ॥१५॥ विनयाहरदामस्य । तुतोषजरतेश्वरः ॥ प्रणिपातावधिः कोपः। प्रायः स्यान्महतां यतः॥१६॥ तत्रारोप्य स्थिर शैल-मिवैन चक्रनायकः॥ पश्रा तेनैव ववले । पूर्णमानो मृगारिवत् ॥१७॥
॥१५॥

Page #157

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shil kailassaganer Gyarmandir
माहा
चक्रीचक्रमथ प्राप्य । तपसः पारणं व्यधात् ॥ अष्टाह्निकामहं चापि | चक्ररत्नस्य Vववत् ॥ १८॥ नल्लालयन रिपुचयां-स्तुपानिव महाबलः॥ सरासरनम्यमानः । सर्वज्ञ श्व ॥१५३॥ सर्वतः ॥ १५ ॥ नरतः पाशुपतिव-जगतो जीवनप्रदः ॥ चक्रानुगः मात्प्राप । प्रतीची
सिंधुसैकतं ॥ ॥ ॥ विधाय पूर्ववच्चक्री । तपः स्पंदनमास्थितः ॥ मुमोच वाणं साथ प्राप । प्रनासेशस्य संसदं ॥ १ ॥ बाणाकराजतक्रोध-स्तमिषुमुपदासमं ॥ श्रादाय नरतं प्राप्य । नत्वा चैवं व्यजिज्ञपत् ॥२२ । निःस्वामिकेन दृष्टोऽसि । मया स्वामी स्वपुण्यतः॥ सामंतमात्रोऽहमिह । स्थास्यामि तव शासनात् ॥ २३ ॥ इत्युदीर्य शरं तं च । चूमामणिमुरोमणि ॥ कटकानि कटीसूत्रं । सोऽदानरतचक्रिणे ॥ २५॥ तत्पाणौ हेमकुंजस्यं । वारि वीक्ष्य नृपोऽवदत् ॥ प्रजासेशात्र किं तिष्टे-जोपितं जीववत्त्वया ॥ २५॥ ततो जगाद स सुरः । स्वामिन श्रुणु कथानकं ॥ सुराष्ट्रमंझले तीर्थ-मस्ति शवंजयानिधं ॥ २६ ॥ अनंत- महिमापूर्ण-मनंतसुकृतास्पदं ॥ नानारत्नौषधीकुंभ-रसकूपीमहामित् ॥ २७॥ दर्शनाच्नवणात्स्पर्शात् । कीर्तनादपि पापहृत् ॥ स्वर्गापवर्गसौख्यानि । दत्ते यत्प्राणिनां कणात् ॥
१५३॥

Page #158

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १५४ ॥
॥ २८ ॥ निर्विशेषकं ॥
॥
तीर्थभूतपुराराम - नगदेशादिभूमिषु ॥ शत्रुंजयसमं तीर्थं । नास्ति त्रैलोक्यपावनं ॥ ॥ अन्यतीर्थेषु यद्यात्रा - शतैः पुण्यं भवेन्नृणां ।। तदेकयात्रया पुण्यं । शत्रुंजय महागिरौ ॥ ३० ॥ तस्यांतर्दक्षिणे देशे । नदी शत्रुंजयानिधा ॥ सत्प्रनावा जलापूर्णा - स्त्य चैत्यातिमंहिता ॥ ३१ ॥ शत्रुंजया पवित्रेयं । विशेषात्ती संगता || गगासिंधुनदी दिव्य-जलाधिकफलप्रदा ॥ ३२ ॥ या स्नानिनां जलस्पर्शा - सर्वपापं व्यपोहति ॥ वेणीवत्पुण्यतीर्थस्य । कमलोत्करराजिता ॥ ३३ ॥ या पूर्ववाहिनी गंगे- वापूर्वसुकृतैकनूः ॥ नानाहृदप्रजा वाढ्या । हुचि नदी || ३ || शत्रुंजया जाह्नवी च । पुंमरी किएयश्र मजो || पापंकषा तीर्थमि-हंसीति कथितास्ति या || ३५ || कादंवकपुंमरीक - शीर्षयोरंतरा हृदः ॥ तस्यामुञ्चप्रनावाढ्यो । विद्यते कमलानिधः ॥ ३६ ॥ हृदस्यास्य मृदो लात्वा । पिंमीकृत्य च तज्जलैः ॥ गान् । नेति दोषांध्यनीलिकाः || ३७ || स्वामिन् पयस्तु तस्येदं । कांतिकीमिति || शाकिनी चूतवेताल - वातपित्तादिदोषहृत् ॥ ३८ ॥ तवानुपसर्गान् । इति स्प
I
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥१५॥

Page #159

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥१५५॥
॥
शदिमात्रतः ॥ हृतेऽस्मिन् पयसि । न जवेज्जीवसंभवः || ३५ || प्रत्यब्दं पुंरुरीकं तत् | तीर्थं तंतुं व्रजाम्यहं ॥ वेश्माईतां स्नानकृते ऽप्यानयामि हृदाज्जलं ॥ ४० ॥ निःशेषरिपुनाशाय । रक्षितं तु मया ह्यदः ॥ स्वस्वामिने प्रीतिकरं । वस्तु देयमिति प्रो ॥ ४१ ॥ ढौ कितं तदिदं वारि । स्वामी रक्षतु यत्नतः ॥ तत्तद्दिग्जययात्रायै । जावि यत्सर्वदोषहत् ॥ ४२ ॥ क्तिमित्यसौ श्रुत्वा । स्पृहयालुर्नराधिपः ॥ तत्कल्पित विमानेन । ययौ शत्रुंजयं गिरिं ॥ ४३ ॥ स्नात्वा शत्रुंजयायां च । स्पृष्ट्वा तत्तीर्थमुत्तमं ॥ पुनर्वेगिविमानेन । चक्री शिविरमाप्तवान् ॥ ४४ ॥ ततः प्रीत्या प्रजासेशं । पुनराश्वास्य भूपतिः ॥ तत्रैवारोपयामास । पादपं स्थानके यथा ॥ ४५ ॥ तत्कालोपनतैर्दिव्यै-नोज्यैः कल्पडुमोपमैः ॥ गृहीरत्नं महीनर्त्तुः । पारणं निरमापयत् || ६ || अष्टाहिकामहं कृत्वा । प्रजासंप्रति नूपतिः । अनुसूवालोको । ययौ चक्रानुगस्ततः ॥ ४७ ॥ चक्री सिंधोर्महासिं
धो-र्द
प्राप्य सैफ || पूर्वाभिमुखमागत्य । स्कंधावारं न्यवीविशत् ॥ ४८ ॥ तपोऽष्टव्यधात्र | चित्ते सिंधुं विधाय सः ॥ चकंपे चासनं तस्याश्वलाताहतोर्मिंवत् ॥ ४५ ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ १५५॥

Page #160

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
मानुजय जझे सावधिना तत्र । समायातं च चक्रिणं ॥ पायनमुपादाय । तदायासीनमचितुं ॥५॥ मादाय
दत्वाशिष जयजये-त्युच्चैः सोवाच खेगता ॥ किंकरीव तव स्वामिन । करवाणि किमा। ॥१५६॥ दिश ॥ ५१॥
इत्युदीर्य महातेज-स्तिरस्कृततमोत्तरं । अष्टोत्तरं रत्नकुंज-सहस्रं चक्रिणे ददौ ॥५॥ - रत्नसिंहासनेदिव्ये । किरीट बाहुरदकान् ॥ कटकांश्च महाहारान् । मृदूनि वसनानि च ॥
॥ ५३॥ ॥ तत्सर्वं प्रतिजग्राह । सिंघोस्तां विससर्ज च ॥ चकाराष्टमन्नतांते । पारणं नूभुजां विभुः ॥ ५५ ॥ तत्राप्यसौ सिंधुदेव्या । विदधेऽष्टाह्निकोत्सवः ॥ चचाल चकरलेन । दर्यमानपथो नृपः॥ ५५ ॥ दिशोदक्पूर्वया गवन् । कमेण सरतेश्वरः ॥ जरतार्धयाघाटं । प्राप वैताब्यपर्वतं ॥ ५६ ॥ उच्चैगिरियोजनानां । वैताठ्यः पंचविंशतिः ॥ राजतोथ ददृशे तेन । विस्तारे हिगुणस्ततः ॥ ५७ ॥ जिनचैत्यैर्महोद्यान-विद्याधरसुरालयैः ॥ सरो- ॥६॥ निामलकैश्च । पर्वतः स विनासते ॥ ५० ॥ नितंबे दक्षिणे तस्य । स्कंधावारं निवेश्य सः ॥ चकाराष्टमनक्तं च । कृत्वा मनसि तहि ॥ एए॥ वैताव्याकुिमारस्या-कंपिष्ट किल

Page #161

Acharya Shin Kalassagasan Gyantander
मादा०
शबुजय विष्टरं ॥ अज्ञासीञ्चक्रिणमित-मवधिज्ञानतः सुरः ॥ ६ ॥ अथान्यगात्स नरत-मब्रवीचां-
Ka बरस्थितः ।। जय स्वामिन किंकरस्ते । साधि मां पूर्वनक्तवत् ॥ ६१ ॥ इत्युदीर्य मणीनेछ । ॥१५॥ रत्नालंकरणानि च ॥ नशसनानि नशाण । देवदृष्याणि नक्तितः ॥ ६ ॥ राझे विश्राण
यामास । सोऽगृहीञ्च तदर्पित ॥ आश्वास्यैनं च तदान-स्तत्रैवास्थापयधिभुः ॥६३॥ युम्म॥ चकाराष्टमनतांते । पारणं पृथिवीपतिः ॥ व्यधाच्च वैतान्यगिरि-देवस्याष्टाहिकोत्सवं ॥६॥ गुहां तभिस्रां चक्रानु-पदं प्राप्य महीपतिः ॥ न्यवेशयच कटकं । तपांते मनोरमे ॥६॥ कृत्वा मनसि नपालः । कृतमालं तपोऽकरोत् ।। चकंपे चासनं तस्या-झासीचनमुपागतं ॥ ॥६६ ॥ तमचितुं रत्नचयै-राजगाम ननाम च ॥ स्वामिस्तमिस्राक्षरेऽस्मिन् । धारपाल वास्मि ते ॥ ६ ॥ इति ब्रुवन् मदीन -दिव्यानरणसंचयं ।। स्त्रीरत्नयोग्यं तिलक-चतुदशमनुत्तरं ॥ ६ ॥ तद्योग्यानि च माल्यानि | दिव्यानि वसनानि च ॥ सोऽदाशझे धारि
तानि । प्राक् तदर्थमिवाददत् ॥ ६॥ विशेषकं ॥ सप्रसादं महीशेन । नियुक्तः स - ययौ सुरः ॥ चक्री नरें। सहितः । पारणं च विनिर्ममे ॥ ७० ॥ सिंधुसागरवैताढ्य-सीमानं
||१५॥

Page #162

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
#1245 11
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
सिंधु निष्कुटं ॥ साधयेति महीनत्र । प्रैष्यश्रो सैन्यनायकः ॥ ७१ ॥ सुषेणोऽप्यईसैन्येन । चर्मरत्नेन तां नदीं ॥ उत्तीर्य वर्धरान जिल्लान् । सिंहलान् टंकणानपि ॥ ७२ ॥ जवनांश्च कालमुखान्। म्लेखानपि च जोनकान || अपरानपि तत्रस्थान | लीलयैव जिगाय सः ॥ ७३ ॥ युग्मं ।। रत्नोत्करांस्तुरंगांश्च । रथान् करटिनस्तथा ॥ आगत्य चक्रिले सैन्य- पतिर्व्यश्राणयत्पुरः ॥ ७४ ॥ कान्यहानि ततः स्थित्वा वदत्सेनापतिं नृपः ॥ नाटय तमिस्रायाः । कपाट
मिति || ५ || तदाज्ञयावृतः सैन्यैः । प्रययौ तत्र सीमनि ॥ कृत्वा तपः सुखस्नातो । दधानः शुजवाससी || ६ || सौव धूपदहनं । करे बिज्रां गतः । तस्या दर्शनमात्रेण । सुषेणः प्रणनाम च || 99 || श्रष्टाह्निकामहस्तत्र । तंडुलैश्वाष्टमंगलीं ॥ कृत्वा सेनापतिर्दमरत्नमादित पाणिना ॥ ७८ ॥ श्रजिघांसुरपसृत्य । सप्ताष्टानि पदानि सः । जवेन दंकरलेन । त्रिः कपाटावतामयत् ॥ ७९ ॥ ततो विघटमानौ तौ । कपाटौ दंस्तामनात् ॥ वटिति कुर्वाणैौ । चक्रंदतुरिवोच्चकैः ॥ ८० ॥ आगत्य सैन्यपतिना । विज्ञप्तो जरतेश्वरः ॥ गजरत्नं समारूढ - स्तमिस्रामन्युपागमत् ॥ ८१ ॥ घातार्त्तिध्यांतजताया । उपसर्गा जवंति न ॥ येन
मादा०
11?UGH

Page #163

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥१५॥
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
तन्मणिरत्नं स । चतुरंगुलमाददे || २ || कुंनिकुंने समारोप्य । तदनं चक्रपृष्टगः ॥ चतुरंगचमूयुक्तो । गुहाद्वारं विवेश सः ॥ ८३ ॥ अष्टसुवर्णप्रमाणं । स जग्राहाष्टकर्णिकं ॥ - दशापि योजनानि । तमोऽरिं का किलीमसिं ॥ ८४ ॥ यहव्यूहश्रितेनासौ । तेनास्याः पार्श्वयोर्द्वयोः ॥ योजनांते योजनांते । मंगलान्यालिखन् ययौ ॥ ८५ ॥ तदुद्योतेन निर्गन । निम्नगोन्निम्नगे नृपः || निम्नगे प्राप गंजी रे । श्राज्ञालेखे कृते इव ।। ८६ ।।
तुंबी फल मिवैकस्या - मुन्मज्जति शिलापि हि || शिलेव तुंबीफलम - प्यन्यस्यां तु निमजति ॥ ८७ ॥ कृतायां ते वईकिना । पद्यायामुदलंघयन् ॥ गुहायाश्चोत्तरं द्वारं । प्रापडुत्तरयानकृन् ॥ ८८ ॥ प्राग्द्वारोद्घाटन या दिवोत्तरकपाटकौ ॥ स्वयमुज्जघटाते तौ । निर्ययौ चक्रमादितः || ८ || पंचाशद्योजनायामां । तामतिक्रम्य कंदरां ॥ नदग्नरतवर्षाई । विजेतुं प्रययौ नृपः ॥ ५० ॥ उत्पाताः समजायत । म्लेच्छानां तत्र वासिनां । प्रसर्पति म होना | कृत इव तेऽप्यलं ॥ ५१ ॥ कालचक्रः कालदंष्ट्रः । करालः कालदारुणः ॥ वरुवामुखश्च सिंहो । म्लेखानामधिपा अमी ॥ ५२ ॥ हयानां कोटयः पंच । रथानां दश कोटयः
माहा०
॥१५॥

Page #164

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
दात्रुजय
माहार
॥१६॥
॥ कोटिरेका च नार्गनां । पंचाशत्कोटिपत्तयः ।। ५३ ॥ तेषां च सैन्ये प्रत्येक-मेवमासन बलोर्जिताः॥ समरे ये प्रसप॑तः । साते नासुरैरपि ॥ए॥ महासैन्यानि संमील्य । मदोया यवनास्ततः ॥ अदृष्टपरसैन्यास्ते । चक्रिणे चुकुपुस्तरां ॥ ५ ॥ संनूय क्रोधदुर्मत्ता । मन्यमानास्तृणं जगत् ॥ संवर्मिणः शस्त्रनृतो । धावंतिस्म महाबलाः ॥ ६ ॥ नरतस्याग्रसैन्येन । युयुधुस्ते महौजसः ।। वर्षतः शरधारानिः । प्रलयस्य घना इव ॥७॥ नत्प्लुतंतोऽतिगर्जतः । कुर्वतो भुजपीमनं ॥ रणांगणे विनांतिस्म । नटा श्व नटाः स्फुटाः ॥ए॥
कोपात्केऽपि करालादाः । साक्षात्दतजवर्षिणः ॥ श्राकृवंतो रिपुक्षेत्रात् । कात्रं तेज वावभुः ॥ ॥ ॥ दयानां देषितैः कुंजि-गर्जितै रनचीत्कृतैः ॥ नटानां सिंहनादैश्च । चुमान्ने भुवनं नयात् ॥५०॥ वितिनृठिखरैर्वृदै-रस्वैरप्यायसै रुपा ॥ मिथो युयुधिरे वीराः। स्वेषु स्वेषु जयोन्मुखाः ॥ १॥ नदमदम्पातेन । मुनरैः केऽपि केऽपि च ॥ शरैः परशुन्निः खः । शत्रून केचिदयोधयन् ॥ २॥ म्लेछैः क्रूराशयैश्चक्रि-सैन्यं किंचिउपजुतं ॥ मदावातैरिव वनं । दुर्जनेरिव सजनः ॥ ३॥ त्रस्यन स्यन् पतन मूर्छन् । पश्यन सर्वत्र वर्जय
॥१६॥

Page #165

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
दात्रुंजय
॥ १६२ ॥
न ॥ दिग्मूढ इव दैत्यास्त्र-वक्रे चक्रपरिवदः ॥ ४ ॥ रसतः करिणः क्रूरं । जज्यतोऽपि म हारथान् । सतस्तुरगान् वीक्ष्य । सेनानी कोपमाप्तवान् ॥ ५ ॥ सुपेले समरारंज- प्रवीसैनिकाः ॥ सुर्दिशो दिशि नाल-मालोकयितुमप्यमी ॥ ६ ॥ ते वायसा इवैकत्र । संनूयालोच्य च कणं ॥ आतुरा मातरमिव । ययुः सिंधु महानदीं ॥ ७ ॥ नताना मुक्तवसना । वालुकासनवर्त्तिनः || स्वदेवान् वारिदमुखां - स्तपसा पर्यंतोषयन् ॥ ८ ॥
ततो मेघकुमाराणा-मासनानि चकंपिरे || जगदुश्च क्रिसंरुधान् । स्वनक्तान् यवनांस्तथा || ९ || ब्रूत केनात्र कार्येण । वयमाराधिता इति ॥ अंतरिक स्थिता मेघ - कुमारास्तानवीवदन् ॥ १० ॥ ऊचुस्ते विषयोऽस्माकं । पराभूतः पुरा न कैः ॥ नूतनः कोऽपि चायासीतेन जया वयं ददा ॥ ११ ॥ निशम्येति गिरं प्राहु-र्मेघा म्लेच्छान् कृताग्रहान् ॥ युगादावादिदेवस्य । सूनुरन्यूनविक्रमः || १२ || यंत्रमंत्रविषास्त्रानि - विद्यादीनामगोचरः ॥ जातोऽयं प्रश्रमश्चक्री । जरते जरतेश्वरः || १३ || || युष्माकमुपरोवेन । तथास्य च वयं खलु ॥ उपसर्ग करिष्याम । इत्युदीर्य तिरोऽभवन् ॥ १४ ॥ अंजोधरा मषीश्यामा | प्राप्नुवंतो नज
२१
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
।। १६१ ।।

Page #166

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
शत्रुजय स्तलं ॥ जगर्जुनिष्टुरं प्रोच्चै-स्तमिज्जात्कारकारिणः ॥१५॥ मुशलोपमधाराणां । धोरणीनिः A पयोधराः ॥ व्याप्नुवन पृथिवीपी । तमिस्रपरमाणुवत् ॥ १६ ॥ खनंतो वृक्षमूलानि । पा
तयंतो गिरेः शिरः ॥ जलप्रवाहै लदा । गादीनप्यपूरयन ॥ १७ ॥ रात्राविव तमिस्राणि । व.लाविव मलीमसाः॥ जलौघा वसुधां व्यापु-रन्याया श्व पुर्नपं ॥ १०॥ ततश्चकिकरस्पई-चर्मरत्नं तथास्तृतं ॥ यथा तेनोवृतं सैन्यं । जिनेन नुवनं यथा ॥ १५ ॥ उतरत्नेन तच । विस्तृतं मिलितं तथा ॥ अंतरा चर्मरत्नेन । पारदस्य लवाविव ॥ २० ॥
यानपात्रमिवांनोधौ । चर्मरत्नं जलेऽतरत् ॥ नूत्वांतरातपत्रं तु । वारयामास तज्जलं ॥ १॥ पितेव नूतनां सृष्टिं । सिसृक्षुरिव चक्रिराट् ।। पूरितं सैन्यलोकेन ॥ ब्रह्मां तहिनिर्ममे ॥ २२॥ काकिणीमणिचक्रैश्च । तिरस्कृततमोन्नरः ॥ तत्कालोत्पन्नधान्यैश्च । सुखं तस्थौ चमूचयः ॥ २३ ॥ सप्तानूवनहोरात्रा-एयंत्नांसि परिवर्षतां ।। तेषां मेघकुमाराणां । तदा कल्पांतकालवत् ॥ २४ ॥ पापाः केडमी ममेदृक-मुइंग कर्तुमुद्यताः ॥ इति नावं नरस्य । विविदुर्यकनायकाः ॥ २५ ॥ ते पोमशसहस्राणि । यशास्तस्यांगरक्षकाः॥ कोपि
॥२॥

Page #167

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १६३ ॥
नो बतूरा । एत्योचुर्जलदानिति || ३६ || अरे वराकाः के यूय-ममुं कोपितुमुद्यताः ॥ निश्चेतना न जानीथ । चक्रिसं भरतेश्वरं ।। २७ ।। शीघ्रं समेत्य चक्रेश-पादौ श्रयत संप्रति ॥ सौ दुर्नयमत्युचैः । सौढा वः शरणार्थिनां ॥ २८ ॥ नोचेयं तस्य नृत्या । दाहो हंतुमुद्यताः ॥ श्रुत्वेति ते कणाद - बूंदे संजहुरंबरात् ॥ २५ ॥ यतैर्मेवकुमारास्ते । समागत्या चक्रिणं ॥ नेमुः स्वस्यापराधस्य । प्रायश्चित्तं चिकीर्षवः || ३० ॥ सन्मान्य चक्रिणा मुक्ता । म्लेच्छानभ्येत्य तेऽत्रदन् ॥ श्रस्मानिरप्यजय्योऽयं । तद् डुतं नमतेति तं ॥ ३१ ॥ श - रित्युक्ता म्लेछनूभुजः ॥ लुवंतश्चक्रिणं प्राप्य | नेमुर्न्यस्ततृणा मुखे ॥ ३२ ॥ रनोत्करांस्तुरंगांश्च । नागान् हाटकसंचयान् ॥ मेरुवच्चक्रिणः पाद- पीगग्रे ते न्यवेशयन् ॥ ॥ ३३ ॥ चाटूक्तिबहुशोनक्ति गर्नास्ते दैत्यनायकाः ॥ ब्रुवाणा जरतेशेन । विसृष्टा जग्मुरालयान् || ३४ ॥ अपि सन्मानिता म्लेच्छाः । परमंतः समत्सराः || क्रूश्मंत्रैश्चक्रिसैन्ये । रोगांवकुरनेकशः || ३५ ||
इतः सुबुद्धिः सचिवः । प्रणिपत्य नरेश्वरं || किरीटकोटिसंघृष्ट - पाणिपद्म व्यजिज्ञपत्
मादा०
॥ १६३ ॥

Page #168

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kase
Gyamandi
शत्रुजय
मादा
॥१६॥
॥ २६ ॥ गजवाजिनृणां स्वामि-त्रनूशेगार्निरत्रुता ॥ तत्तवैद्यैर्दिव्यशक्त्या-प्यगम्या नेषजै- - रपि ॥ ३७॥ नायं त्रिदोषजो व्याधि-स्तजाने चक्रिनायक ॥ आगंतुकोऽनिचारादि-दोषात्पादितः परैः ॥ ३० ॥ इत्यालापिनि मंत्रींदौ । द्योतयंती ननस्तलं ॥ विद्याधरावुनौ व्योम्नो -ऽवतरतुरतिद्यती ॥ ३५॥ कईग्रीवेः सैन्यलोकै-र्वीक्ष्यमाणो कृतादरौ ॥ तौ प्रणम्य धराधी । तत्पुरोऽअन्यषीदतां ॥ ४० ॥ चक्रवर्ती तु तौ वीक्ष्य । लशकारौ महायुती ॥ अपबहुमानेन । कौ युवामिति सादरं ।। ४१ ॥ रंजिता चक्रिणो मूल् । गिरा चैतौ खचारिणी ॥ नत्वा पुरः प्रप्तन्नास्या-वित्यूचतुरिलापतिं ॥ ४ ॥ स्वामिन विद्याधरावावां । वायुवेगगती इति ॥ त्वदीयतातपादाना-मगलावाद्य वंदितुं ॥ ३ ॥ श्रीयुगादिजिनाधीश-मुखानुजयप्रथां ॥ श्रुत्वा गतावनूवाव । तत् स्पृष्टुं तीर्थमुत्तमं ॥ ४ ॥ अष्टाहिकामहस्तत्र । विधायानंदसुंदरं ॥ वृषनेशसुतं त्वां तु । दृष्टुमत्र समागतौ ॥ ४५ ॥ स्वामिवत्स्वामिपुत्रे पि । वनितव्यमिति क्रमात्॥ आवयोस्त्वं युगादीश । श्व सेव्यतमस्ततः॥४६॥ तत्कयं मंदतेजस्कं । तव सैन्यमिदं विनो ॥ सूर्यपाणिपयोजानां । संकोचोऽस्ति कथं क्वचित् ॥४॥
॥१६॥

Page #169

Acharya Shri Kallassagar
Gyanmandir
San Mahavit Jain Aradhana Kendre
दशवजय
॥१६॥
चव्याख्यदिहोत्पन्नो-ऽसाध्यो मंत्रौषधैरपि ॥ अकस्माधिविधो व्याधि-स्तेनानूनम्लानिरंगि- 1 मादा नां ॥ ४० ॥ ततो जगदतुर्विद्या-धरौ नूपालशेखरं ॥ चक्रिन शत्रुजये राजा-दनीवृद्धोऽस्ति शाश्वतः ॥ ४ ॥ शाकिनीनूतवेताल-इष्टदेवादिदोषहृत् ॥ तत्पन्नावो युगादीशा-दावान्यां बहुशः श्रुतः ॥ ७ ॥ तत्स्तंबमृत्तिकाशाखा-पत्राद्यं विद्यतेऽत्र नः ॥ तक्षारिसेचनात् सर्वे । लवंतु किल नीरुजः ॥ १ ॥ चक्रिणानुमतौ तौ तु । तथा कृत्वाथ खेचरौ ॥ सन्मानितौ तु तेनैव । स्वपदं प्रापतुः कृणात् ॥ ५५ ॥ नीरुक् निरीक्ष्य तत्सैन्यं । हृष्टो जरतनूपतिः॥ अधूनयविरःपद्मं । दर्षाउलमानसः।। ५३ ॥ नजिरनीव तां प्रीति । ततो वाचमुवाच सः॥ अहो अस्य सुतीर्घस्य । महिमा वचनातिगः ॥ ५४॥ मन्ये नातः परं तीर्थे। विद्यते त्रिजगत्यपि ॥ लोकक्ष्यसुखं यस्य । प्राप्यते चिंतनादपि ॥ ५५ ॥ पुरा प्रनासदेवेन । कश्रितेऽस्यातिशायिनि । प्रजावेऽप्यथ तेनैव । तत्तीर्थ नितोऽस्मि यत् ॥५६॥ तथापि दिग्जय- 1१६५॥ प्रांते । संघेन सहितो यदि करिष्ये तझिरेर्यात्रां । तदा मे जनुषः फलं ॥ ॥ इत्यालापसुधापुरं । किरन सन्यसनासु सः ॥ सर्वेषां परमप्रीति-हेतुरासीन्महीपतिः । ए७ ॥ पु

Page #170

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १६६ ॥
नः क्रुद्द चक्रेश-अक्रं दैत्यनृपान् प्रति । प्राहिणोनत्सुरैर्बध्ध्वा । तेऽयानिन्यिरे रयात् ॥ ॥ ५० ॥ दीनाननान् दीनवाक्यान् । नृपस्तान वीक्ष्य सत्वरं ॥ लात्वा गजाश्वरत्नादीन । शिक्षायै ह्यमुचत्पुनः || ६ || गिरिसागर मर्यादं । सिंधोरुत्तर निष्कुटं ॥ नृपाज्ञया सुषेणोऽथ । साधयित्वा समाययैौ ॥ ६१ ॥ जोगांस्तत्रोपभुंजान - श्विरं तस्थौ महीपतिः ॥ अन्यदायुधशालाया - बहिर्ययौ ॥ ६२ ॥ स तेनैव पथा गर्छ - श्वक्रीचक्रानुगः क्रमात् ॥ नितंब दक्षिण क्षु - दिमाससाद च ।। ६३ ।। निवेश्य शिबिरं तस्य । तटेऽष्टमतपास्ततः ॥ रथमध्यास्य स - हिमा प्राप्तवान् रयात् ॥ ६४ ॥ साटोपं रथशीर्षेण । त्रिरताम्यदुच्चकैः ॥ निजनामांकितं बाएं । विससर्ज च तं प्रति ॥ ६५ ॥ द्वासप्ततिं योजनानि । गत्वा वेगादिहाय ॥ हिमवत्सुरकोपाय | पतन्सोऽनू चिलीमुखः ॥ ६६ ॥ तस्याक्षराणि चालोक्य । त्यक्तकोषः सुराधिपः ॥ समागत्योपदापाणिः । प्रणनाम नरेश्वरं ॥ ६७ ॥ एवमाराध्य नूपालं । तेनायमतिमानितः ॥ श्रगत्क्षुहिमवान् । राजापि स्वबलं ययौ ॥ ६८ ॥ गत्वा वृषन्नकूटा ि। रथेन त्रिरताज्यत ॥ श्रादाय काकिणीरत्नं । वर्णानीति लिलेख च ॥ ६९ ॥ प्रवस
मादाध
॥ २६६ ॥

Page #171

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १६ ॥
पियां तृतीया - रे प्रांते जरतोऽस्म्यहं ॥ श्रीयुगादीशतनुज-वक्री शक्रीभवन् श्रिया ||१०|| ॥ ततः शिविरसंघातैः । पथा तेनैव पार्थिवः । प्राप कणान्महाशैल-वैताढ्यं जरता - र्धगं ।। ७१ ।। पुरा कळमहाक - सुतौ राज्यं प्रकुर्वता ॥ नियुक्तावादिदेवेन । कार्येऽभूतां हि कुत्रचित् ॥ ७२ ॥ तौ यावन्नमिविनमी । कार्यं कृत्वा समीयतुः ॥ तावत्संयमसाम्राज्य-नाजं ददृशतुः प्रभुं ॥ ७३ ॥ निर्ममं तावजानानौ । ताततातेति भाषिणौ ॥ प्रयाचतां राज्यजागं । पुत्रवनिनायकं ॥ ७४ ॥ सेवावहे न जरतं । प्रतिज्ञायेति तौ ततः ॥ श्रसेवतां विभुं पार्श्व - च्ये कृष्टा सिधारिणौ ॥ ७५ ॥ पातालविभुरन्येद्यु- धरणीं : परीक्षणात् ॥ अत्यंततातपादेषु । तावज्ञासीत्सुनक्तिकौ ॥ ७६ ॥ विद्याः पोमश सहस्रा - एयदा द्वैताढ्य पर्व ते । ददिणोत्तरश्रेण्योश्च । राज्यं ताभ्यां मुदा स हि ॥ ७७ ॥ युरभं ॥
तौ तत्र नमिविनमी । पुष्पदंताविवोद्यतौ । राज्यं कुरुत श्रानंद - संदोदसहितौ सदा ॥ ॥ ७८ ॥ जरतो रथमारुह्य । तं नितंब मवाप्तवान् || निजनामांकितं बालं । चिक्षेप च तयोः प्रति || ७ || आलोक्य मार्ग तं च । तावमंत्रयतां मिश्रः ॥ जंबूद्वीपस्य जरते । जरत
मादा०
॥ १६७ ॥

Page #172

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १६८ ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
श्वक्रयं ॥८०॥ नृत्पन्नः प्रथमस्तेन । गर्वितः स्वभुजौजसा || स्वयं लिखित्वा स्वं नामायासीहृषकूटके || १ || || || मत्र्त्योऽस्मत्तोऽप्यसौ दंमं । याचते मंत्रवर्जितः ॥ 5त्युक्त्वासज्जतां तौ तु । समराय रुवारुणौ ॥ ८३ ॥ तदाज्ञया महासैन्यै- वृत्ता विद्याधराधिपाः ॥ अन्येऽपि स्थगयंतः खं । वैताढ्यं चान्युपागमन् ॥ ८३ ॥ केचित्रताकै कुर्वतो । विमानैव्र्व्योम्नि केचन ॥ रवेरथा दिवानीतै - स्तायैस्तार्क्ष्यमयं क्वचित् ॥ ८४ ॥ ऊरन्मदैर्गजैः केचि - जंगमादिमयं क्वचित् ॥ क्वचिच्च पुंमयं केऽपि । कुवैतो बहुपत्तिजिः ॥ ८५ ॥ गजैतो दुनिध्यानैर्जयंतश्च पर्वतान् ॥ तत्रान्येयुर्ननोमार्गैः । खेचराः शस्त्रपाणयः ॥ ८६ ॥ निर्विशेषकं ॥ ज्योतिश्चक्रमिवाकाशे । विमानैः परितोऽयपि ॥ दर्शयतः कुवाक्रांता । आरनंत खगा रणं ॥ ८७ ॥ चक्रिसैन्यं यक्षसृष्टै र्विमानैश्च कदापि हि ॥ कदाचिद्यनागावैर्युयुधे खेचरैः सह ॥ ८८ ॥ विमानानि विमानोधैर्वाजिनो वाजिनिस्तथा ॥ नामैर्मागाः पत्तिनिश्व । पत्तयोऽपि रथैरथाः || ८‍ || धानुष्का धन्विभिः खऊ - पाणयः खनिनिः समं ॥ समयुद्धमिदं पूर्व | सैन्ययोरुभयोरनूत् ॥ ७० ॥ युग्मं ॥ विद्याधराः स्वविद्यानि -
मादाम
॥ १६८ ॥

Page #173

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
||२६||
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
श्वर्यञ्च बलैर्निजैः ॥ तत्सर्वमंगरदैश्व । यसैस्तत्र निवारितं ॥ ९१ ॥
इति द्वादशवार्षिक्या | युध्ध्वा तौ चक्रिया जितौ ॥ प्रांजली प्रणिपत्यैवं । तमधीश्वरमूचतुः ॥ २ ॥ मेरोरुपरि कः शैलो । वायोरुपरि को जवी ॥ वज्रस्योपरि किं तो। कश्व शूरस्तवोपरि || ३ || अद्य साक्षाविभुर्दृष्टो । दृष्टे स्वामिंस्त्वयि स्फुटं ॥ युगादिदेववत्वां हि । श्रयावस्तव शासनात् ॥ ए४ ॥ इत्युक्त्वा विनयाधारो । विनम्य विनमिर्नृपः ॥ सर्वासंगितारुण्य - सुभगं जावुकांगकं || ९ || नेत्रास्यपाणिहत्पाद - पंकजैः सरसीमिव ॥ - गनूपतेः पूर्णा । ज्वलत्कांतिसुधानरैः ॥ ९६ ॥ सर्वामयोपशमिनीं । नित्यं नवनवामिव ॥ कामिशीतोष्ण - संस्पर्शी दिव्यवारिवत् ॥ ए ॥ सर्वलक्षणसंपूर्ण । सर्वावयवनासुरां ॥ नाम्ना सुन्नशं स्त्रीरत्नं । स्वसुतां चक्रिरो ददौ ॥ ए८ ॥ चतुभिः कन्यपकं ॥ विद्याधरनृपास्त्वन्ये । स्वपुत्रीर्गुणगर्विताः ॥ सहस्रशः स्वविद्यानिः । सममस्मांयढौकयनं ॥ए॥ चfarmers are a । राज्यमारोप्य सूनुषु ॥ विरक्तौ वृषशांहि - मूले जगृहतुर्व्रतं ॥ १०० ॥ ( इतश्चक्रानुमश्चक्री । प्राप मंदाकिनीतटं ॥ न्यवेशयच्च शिबिरं । नात्यासन्नं न दूरगं ॥ १ ॥
૧૨
मादा०
॥ १६॥

Page #174

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय गंगां सिंधुवउत्तीर्य । नृपादेशाच्चमूपतिः ॥ अन्यागमत्साधयित्वा । गांगमुत्तरनिष्कुटं ॥२॥ माटर
तपसाष्टमनक्तेन । सिक्षा मंदाकिनी सुरी ॥ राजे विश्राणयामास । हेमसिंहासनध्यं ॥३॥ 1300 अष्टोत्तररत्नकुंन-सहस्रं हारमंगदे ॥ किरीटं वरशय्यां च । दिव्यांबरं सुमानि च ॥४॥
॥ लावण्यपुण्यसौंदर्य-किंकरीकृतमन्मथं ॥ तं निरीक्ष्य रिरंसुः सा। चिंतयामास ) - चेतसि ॥ ५॥ किर्मिः किमु वा चंः । किं कुबेरो रविः किमु ॥ अथवा निनिमेषाणां ।
वैषामीदृशरूपता ॥ ६ ॥ श्रीयुगादिप्रनोः सूनु-ज़रतोऽयं जगधिभुः ॥न हि रत्नाकराश्नमन्यत्रेदृग् नवत्यहो ॥ ७॥ एवं कामरसव्यग्रा । विसृजंती कटाक्षकान ॥ प्रार्ययंती नृपेगाथ। नियुक्ता रतवेश्मनि ॥ ॥ भुंजानो विविधान् जोगां-स्तत्र चक्री तया सह || ए. कादमिव वर्षाणां । सहस्रं सोऽत्यवाहयत् ॥ १० ॥ अन्यदा नरताधीशः । सुधर्मामिव देवराट् ॥ अलंचकार सहितः । सुरैरिव नृपैः सनां ॥ ११ ॥ अवतरतुराकाशा-बारणश्रमणौ ॥१30|| ततः ॥ मूर्तिवंतौ पुष्पदंता-विव सौभ्याती यती ॥ १२ ॥ ससंत्रमं समुत्थाय । नरतो नक्तिसंनृतः ॥ साहाधिवेकविनया-विवैतौ प्रणनाम च ॥ १३ ॥ सिंहासने निवेश्यैकं ।

Page #175

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥११॥
चक्रपाणिर्मुनि तथा ॥ स्वयं संयोजितकरो । निषसाद तदग्रतः ॥ १४ ॥ श्रीयुगादिजिनेश- स्य । सूनुं तनवसिहिगं ॥ ज्ञात्वा तं धर्मगंजीर-गिरा प्रोचे मुनीश्वरः॥१५॥ मैत्रीचतुष्कमष्टांग-योगाच्यासरतिधृतिः ॥ परीषहोपसर्गाणां । सहिष्णुत्वमथार्जवं ॥ १६ ॥ कषायवियाग्न-परीहारोऽप्रमत्तता ॥ प्रसनिर्मऽता साम्यं । मुक्तिमार्गा नवत्यमी ॥ १७ ॥ देशनांते नृपोऽपवत् । प्रणिपत्य ततो मुनी ॥ परोपकारनिरतौ । नगवंतो कुतोऽधुना ॥१७॥ रागशेषविनिर्मुक्तौ । युवां देदेपि निर्ममौ ॥ शंके मत्पावनायैव । केवलं समुपागतौ ॥णा इत्युक्त्वा विरते तस्मिन् । जगादैको मुनिपं ॥ श्रीयुगादिजिनं नेतुं । गतावावां धराधव ।। | ॥ २० ॥ तन्मुखात्पुमरीकस्य । गिरेर्माहात्म्यमुज्ज्वलं ॥ श्रुत्वा तत्स्पर्शनायाथा-गबाव व्योमगामिनौ ॥ २१ ॥ शानदेवलोकेश-स्तत्र देवैरनुश्रितः ॥ दृष्ट्वा नौ हृष्टचित्तः सन् । लोलमौलिरिदं जगौ ॥ २२ ॥ जगवन पश्य माहात्म्यं । गिरेरस्यातिचित्र कृत् ॥ नरकातिथि- रप्येष । स्वर्गीशो हनवं यतः ॥ २३ ॥ विदेहेषु पशुग्रामे । सुशर्मा नाम वामवः ।। समनदुःखदारिय-सदनं मूर्खमंगनं ॥ २४ । सोऽन्यदा सकलं गं । ब्रमित्वाऽलब्धकिंचनः ॥ के
॥११॥

Page #176

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माद:
॥१२॥
वसं प्रात्रपाणिः सन् । जगाम सदन निजं ॥ २५ ॥ दृष्ट्वा तथाविधं पत्नी- जि रिक्त- । पात्रकं ॥ आक्रोशयंती मुशल-मुद्यम्याधावत क्रुधा ॥ २६ ॥ सुशर्मा पूर्वमेवापि । खिन्नो दारिद्यपीमितः ॥ आक्रोशैश्च कलत्रस्य । नृशं क्रोधातुरोऽनवत् ॥ २७ ॥ वार्यमाणापि सा क्रूरा । यदा नास्थात्क्रुधेरिता ॥ सुशर्मापि तदा लोष्टुं । तांप्रति प्राहियोबलात् ॥ २० ॥ तेन पाषाणघातेन । नितांतं मर्मपीमनात् ॥ पपात मूर्गविधुरा । प्राणानपि मुमोच सा॥२॥ ततस्तत्तनयस्तं च । प्राह रोषातुरस्तरां ॥ किमारब्धं त्वया दंत । रेरे हिजफुलाधम ॥३॥
इति तच्चसा क्रुः । पूर्वपापेन तापितः ॥ जघान पापी तमपि । क्रंदती तनयामपि ॥ ३१ ॥ ततो नयातुरो गवन् । संक्षुब्धसकलेंशियः ॥ नन्नांतया गवा किंचित् । स्खलितस्तां जघान च ॥ ३२ ॥ धावत्रिः स तसारकै- तो भ्रांतविलोचनः॥ नरकप्रतिमे को न्यपन्निजपापतः॥ ३३ ॥ धिक क्रोधं नैव पश्यति । जना येनाश्रिता मनाक॥ कृत्याकृत्येष मूढा ये। पतंति नरकावटे ॥३५॥ स पतन खंमशो जात-स्तत्रातिव्यश्रयातुरः ॥ सप्तमं नरकं प्राप । मृत्वा दारुणःखद ॥ ३५ ॥ बंधनन्जेदनाताप-तामनासिविदादिकं ॥ भुक्त्वा तत्र
12500

Page #177

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥१७३॥
महादुःखं । मृत्वा सिंहो बनूव सः || ३६ || निरागसो बढून जंतून् । सोऽपि संहत्य के - सरी ॥ चतुर्थे नरके जातः । पुनरेव महार्चितः ॥ ३७ ॥ ततश्चंमाल कुलजः । सोऽनवत्क्रूरकर्मकृत् ॥ पूर्वगतमिवाभुंक्त - सप्तमं नरकं पुनः || ३८ || महादुःखानि संभुज्य । दृग्विषो भुजगवत् ॥ सोऽन्यदा स्वबिलासन्नान् । मुनीन् जज्ञौ महाव्रतीन् ॥ ३५ ॥ वृधावे फूत्कृतिं कुर्वन् । क्रुधा तद्दशनेछया ॥ बिभ्रत्कणीस त्रिफणीं । वीक्ष्य तानित्यचिंतयत् ॥ ४० ॥ मू
शांताश्रमी मर्त्या । अनार्त्ता न संत्यपि । एते के इति चिंतावान् । मंद मंद फणी ययौ ॥ ४१ ॥ सुआव च मुनींस्तांश्च । विशतो धर्ममुज्ज्वलं । शत्रुंजयस्य माहात्म्य - मपि विद्यानृतां पुरः || ४२ ॥ लाघवात्कर्मणां तीर्थ-माहात्म्यश्रवणोद्भवात् ॥ संजातजातिस्मरणः । स सस्मार जवान् स्वकान् ॥ ४३ ॥ ततो बिलात्स निर्गत्य | कुंरुली कुंकली नवन् ॥ ननाम तन्मुनेः पादान् । निदानं स्वस्य संपदः ॥ ४४ ॥ प्रणामांते ततो दत्वा-नशनं जावविन्मुनिः ॥ विद्यानृतोऽप्यगमयत् । पुंमरीके महोरगं ॥ ४५ ॥ पश्यतं श्रमणौ सर्प । तममूईन || तीच मामीदृक्-स्वरूपं सुरनायकं ॥ ४६ ॥ मन्ये तीर्थानि सर्वा
माहा
॥१७३॥

Page #178

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
इयुंजय
॥ १७४ ॥
I
[ । संति भूमीतलेऽखिले ॥ मुनी नास्मात्परं तीर्थ-मुत्तमं ह्यस्ति पापहृत् ॥ ४७ ॥ स शक्रो जरताधीश । निवेद्येति महर्द्धिमान ॥ चक्रे चंदनकर्पूर- काष्टैः सर्पस्य सत्क्रियां 18 दामौ रत्नपीठं । विधाय प्रणिपत्य च ॥ तन्महातीर्थमित्र: स्व-राज्यं पालयतिस्म तत् ॥ ४ ॥ इत्थं विलोक्य चरितं । तत्रावां च क्रिशेखर || पुनः पुनस्तीर्थमिद-मस्पृशाव समाधिना ॥ ५० ॥ चलिताच्या महावाभ्यां । दृष्टं तव महाबलं । त्वं चास्माकं गुरोः सूनुरित्यदा च सादरं ॥ ५१ ॥ ततो वामनुजानीहि । विशेषात्तीर्थयायिनौ || विवेको विनयो दृष्टस्तावकीनो जनातिगः ॥ ५२ ॥ वंदितौ भरतेनाथ । तौ मुनी जग्मतुः क्वचित् ॥ चक्रवर्ती च तत् श्रुत्वा । चकारेति मनोरथान् ॥ ५३ ॥ स कदा वासरो जावी । स कणः कणदापि सा ॥ यत्र शत्रुंजये यात्रां । विधास्ये संघसंयुतः ॥ ५४ ॥
अथ संबोध्य चक्रेशो ऽनुज्ञाप्य च सुरापगां ॥ खंमप्रपाताभिमुखं । चचाल प्रबलैर्बलैः || ५ || प्राप्तेऽस्मिंस्तद् गुहाहारं । नाट्यमालसुरस्तदा ॥ चलितासनोऽष्टमेना-यासी हौकनयुक्करः || ६ || भूषणान्यर्पयामास । स तत्सेवाचणः सुरः ॥ राज्ञा च बहुमानेन । विसृ
भावार
॥ १३४ ॥

Page #179

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
झुंजय टः स्वाश्रयं ययौ ॥ ५७ ।। नृपाझया सुषेणोऽय । कपाटावुदघाटयत् ।। ततः खमप्रपाता- माहाः
या-स्तमिस्राया श्व कशात् ॥ ५० ॥ आरूढः करिणः स्कंधे । कुंनदेशे च दक्षिणे॥ मणि॥ १५॥ रत्नं निवेश्योच्चै-स्तां गुहामविशन्नृपः ।। एए ॥ अन्वीयमानः सैन्येन । पूर्ववन्ममलानि च
॥ चक्री लिलेख काकिण्या । गोमूत्रानुकृतीन्यपि ॥ ६ ॥ निम्नगोनिम्नगे नद्या-वुत्ततार च पूर्ववत् ॥ तद् गुहादक्षिणक्षारं । स्वयं चोऊघटे कणात् ॥ ३१ ॥ निर्गत्य तद् गुहाक्षराद् ।
गंगारोधसि पश्चिमे ॥ सैन्यं निवेशयामास । सोऽष्टमं च तपो व्यधात् ॥६॥ अष्टमांते तॐ मन्येयु-निधयो नव विश्रुताः ॥ तादाद्यक्षसहस्रेण । ते प्रत्येकमधिष्टिताः ॥ ६३ ।। नैसर्पः ।
पांडुकश्चाय । पिंगलः सर्वरत्नकः ॥ महापद्म कालमहा-कालौ माणवशंखकौ ।। ६५ ।। तैनामनिरिमे ख्याता । नत्सेधे चाष्टयोजनाः ॥ नवयोजन विस्तीर्णा । दैर्घ्यदशयोजनाः ॥ ॥६५॥ तेषामेवानिधानस्तु । तदधिष्टायकाः सुराः ॥ पढ्योपमायुषो नाग-कुमाराश्वक्रि- ॥30॥ णोऽनमन् ॥ ६६ ॥ अवोचंश्च वयं गंगा-मुखमागधवासिनः ॥ आगतास्त्वां महानाग । नवजाग्यैर्वशीकृताः ॥ ६॥ त्वन्नाग्यमिव नो चक्रिन । वयं कीयामहे क्वचित् ॥ तत् प्रय

Page #180

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
मादा
धुंजय वा छोपभुक्ष्व त्वं । यथाकामममारतं ॥ ६ ॥ वशं यातेषु निधिषु । व्यधादष्टाहिकोत्सवै ॥ च.
की कल्पितकल्पहु-र्ददौ दानं निजेवया ॥६॥ नृपाझया सुषेणोऽय । गंगादकिणनिष्कुट ॥१६॥ लीलयैव साधयित्वा । पुनस्तत्पदमाप्तवान् ॥ ७॥ कियत्कालं स्थितस्यात्र। चक्रिणास्तत्र
सम्मदात् ॥ चक्ररत्नमयोदयापू:-प्रति प्रचलति स्म खे ॥ १ ॥ षटूखंम्मेदिनीनाथः। सुरासुरनरैर्वृतः ।। अखंमाज्ञः कियहिनै-रयोध्यासविधं ययौ ॥ ७ ॥ चतुरशीत्येनलदै-स्तावनिश्च हयैरथैः ॥ नटानां षहमवत्याः । कोटिन्निः परिवारितः॥ ३ ॥ आद्यप्रयाणदिवसादतिक्रांतेषु सत्स्वध ॥ षष्टिवर्षसहस्रेषु । चक्री स्वपुरमाप्तवान् ॥ ४॥ ॥ अविदूरेविनीताया-श्वक्री सैन्यं न्यवेशयत् ॥ तदधिष्टायिनी देवीं। प्रति चक्रेऽष्टमं तपः॥ ५ ॥ निर्गत्य पौषधागारा-दभ्रादिव दिवाकरः॥ चकार पारणं चक्री। कारणं सर्वसंपदां ॥६॥ अयोध्यायां त्वबंध्यंत । तोरणानि पदे पदे ॥ काश्मीरकुंक्रमांनोनि-सेचुश्च महीं जनाः ॥ ७ ॥ अचित्रीयंत वेश्मानि । नारतैश्चरितैरिव ॥ सन्मंगलध्वनिचयः। सर्वत्र प्रससार च॥ ७० पर्यधीयंत वासांसि । लोकैदर्षानुमानतः॥ विचक्रिरे महामंचाः । स्वर्णस्तैनैश्च
॥१६॥

Page #181

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kallassaga
Gyanmandit
मादाए
शत्रुजय । सर्वतः ॥ ७ ॥ मंचे मंचेऽप्यबध्यंत । रत्ननाजनतोरणाः ॥ पश्यंतश्चक्रिणमिता । नानुर्वि-
बा श्व कितौ ॥ ७० ॥ सहसा दर्शनात्पत्यु-रयोध्या स्वेदिनीव सा ॥ जलयंत्रोपचारैस्तै-र॥१७॥ नवत्संचरिष्णुनिः ॥ १ ॥ पताकानिर्विचित्रानिः । संप्राप्तं स्वपति चिरात् ॥ आशिश्लिषु
रिवानूसा । भुजैर्बहुन्निरुत्सुका ॥ २ ॥ तदा धूपघटीधूम-नूमव्याजात्पुरी जनैः ॥ चिरं र स्वनर्तृविरहं । विसृजंती व्यतर्कि सा ॥ ३ ॥ प्रविष्टुकामोऽय पुरी-मारुरोह शुन्ने कणे ॥ गजरत्नं महीशको-भ्रमूवक्षनसोदरं ॥ ५ ॥ एकेनैवातपत्रेण । तयशोराशिपांडुना ।। शोनमानो जगत्येक-पतित्वपिशुनेन सः ॥ ५ ॥ वीज्यमानश्वामराभ्यां । हंसाच्यामिव पा
योः ॥ अत्यनं तन्मुखांनोज । प्राप्तान्यामिव मानसात् ॥ ६ ॥ मियोंशुनियुध्यमानैरिव रत्नरलंकृतः ॥ यथाकामितदातृत्वात् । कल्पऽरिव जंगमः ॥ ७ ॥ तदिग्विजयसंजातविचित्रचरितोक्तिन्तिः ॥ स्तूयमानः प्रतिपद । नट्टैरिव सुरासुरैः ॥ ७ ॥ श्वं विवेश चक्री- शो । नम्यमानः पदे पदे ॥ गुणैर्देदेन लोकानां । चित्तांतनगरीमपि ॥ ए वधिक कुलकं। नेत्ररिव जाललदै-क्ष्यमाणमिवोत्सुकं ॥ नत्कंठया पताकानि-र्नृत्यंतमिव संमदातू
॥१७॥

Page #182

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shut Kasagar Gyanmandir
शत्रुजय
॥१
॥
॥ ए ॥ क्वचिदिश्मणिश्यामं । क्वचित्स्फटिकनिर्मलं ॥ पद्मरागैः क्वचितं । क्वचित्पीतं मादा - च हाटकैः ॥ ए॥ चित्रवण प्रधानान-मेकविंशतिनूमिकं ॥ प्रासादं वसुधाधीशः । पै
व्यं प्राप क्रमादथ ॥ ॥ त्रिनिर्विशेषकं ॥ वेदिकायां पदं न्यस्य । गजादवततार सः॥ केसरीव नगोत्संगा-दवतेसः परेऽपि च ॥ १३ ॥ प्रतीबन प्रानृतान्येष । प्रणामादनु तानरान् ॥ संन्नाषमाणः प्रीत्युक्त्या । कणं तत्रैव तस्थिवान् ॥ ए षोझशापि सहस्राणि । स्वाधिष्टायकदेवताः ॥ विसृज्य नरतस्वामी । संपूज्य च यथोचितं ॥ एy ॥ तद्द्वात्रिंशतिराज-सहस्राणि च नूपतिः पुरोधसं गृहपतिं । वईकिं विससर्ज च ॥ ए६ ॥ सार सूदानां स त्रिपष्टीनि । शतानि त्रीणि नूपतिः॥ स्वस्थानायादिशद् दृष्ट्या-सानायेव गजा दिकान् ॥ ७ ॥ श्रेष्टिनोऽष्टादश श्रेणि-प्रश्रेणीईर्गपालकान् ॥ व्युत्सृजत्सार्थवाहान-प्युसोतेऽतिश्रीनिव ।। ए ॥ शक्रः शव्येव सहितः । स्त्रीरत्नेन सुत्नश्या ॥ ज्ञात्रिंशतासह- |१|| पैश्च । राझीनां राजजन्मिनां ॥ 300 ॥ तावतीनिर्जनपदा-ग्रणीकन्यान्निरावृतः॥ पात्रै - त्रिंशतोपास्त-स्तावनिर्नाटकैरपि ॥१॥ मणिरत्नशिलाश्रेणि-विश्राणितगुत्सवं ॥ प्रासा

Page #183

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १७॥
दं प्राविशः । कैलासमिव यक्षराद् ॥ २॥ पैत्र्यां मूर्तिं प्रणम्याथ | स्नानपीठमगान्नृपः ॥ तामेवापूजयत्या | पुनधूपातादिनिः ॥ ३ ॥ राजचकैः समं चक्री | चंशालामुपेत्य च ॥ संकल्पितान्ननोज्यौधै- बुभुजे जनचित्रदैः ॥ ४ ॥ तांबूलैश्चंदनैः स्रग्निर्वासो निर्विशदैर्वरैः ॥ अलंकारैरनाञ्चक्री | भूषितः सुरराजवत् ॥ ५ ॥ संगीतैर्नाटकैर्दिव्यै-विलासैरपि योतां ॥ स निनाय कियत्कालं । लालितः सुखसंचयैः ॥ ६ ॥ व्यजिज्ञपन्नयो नूपं । जंग्या सुरनरा इति । पखंकजरतमाप-स्त्वमसि क्षत्रशाश्रवः ॥ ७ ॥ महाराज्याभिषेकार्थं । तदस्मानादिश प्रो || शक्राणामिव नः कृत्यं । जिनस्येवेति चक्रिणः ॥ ८ ॥
विद्याधरा याः । प्राप्ततवासनाः क्षणात् ॥ रत्नीधैर्मरुपं चक्रुः । पूर्वोक्कविशि मंमनं ॥ ए ॥ हृदेच्यो हृदिनीभ्यश्व । हृदिनीनाथतोऽपि हि || तीर्थेभ्यश्चाहरवीर - मृत्तिकावालुका श्रपि ॥ १० ॥ ततः पौधशालायां । चक्रष्टमतपो व्यधात् ॥ श्राप्तं तपसां राज्यं । तपसैव हि नंवति ॥ ११ ॥ वत्सोऽथ वरं वासः | स्वावरोधयुतो ययौ ।। तं दिव्यमंमपं नाट्य- रसनिर्भरमानसः ॥ १२ ॥ स मृर्गेशसनं तत्र । स्नानपीठं मलीमयं ॥ चक्री प्रदक्षि
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
नादा०
||१७||

Page #184

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय,
॥ १८० ॥
चक्रे । मेरुशृंगमिवार्यमा || १३ || पूर्वसोपानपत्या । रत्नसिंहासने वरे ॥ प्राग्दिशोऽ निमुखस्तत्रो - पाविशत्स सन्नार्थकः ॥ १४ ॥ ते द्वात्रिंशत्सहस्राणि । न्यवदन्नासनेष्यथ ॥ समारुह्योदक्सोपानैः। पीठं ज्ञक्तितो नृपाः ॥ १५ ॥ सेनापतिर्गृहपति-६६किश्च पुरोहितः ।। श्रेष्ट्यादयोऽप्यारुरुहु-यम्या सोपानमालया || १६ || आसनेषु यथायोग्यं । निपा राणात् ॥ मुकुलीकृतहस्ताजा । अन्येऽपि मुदिताः परं ।। १७ ।। चारभ्रमणाः पूर्व–मार्षनं चक्रवर्त्तिनं । जैनागमोक्तविधिना | मंत्रस्नानमकारयन् ॥ १८ ॥ नियोगकसुरा । जिनस्येव हि वासवाः ॥ तीर्थाहृतैः शुद्धतोयै - रनिषेकविधिं व्यधुः ॥ १५ ॥ तं - त्रिंशत्सहस्राणि । शुभेऽनिविविचुः कुले ॥ नृपा अन्ये गोत्रवृद्धाः । सेनापतिमुखा श्रपि ॥२॥ [ततश्चंदन लिप्तांगो । ज्योत्स्नावसनोज्ज्वलः ॥ स बनौ शरदौधैर्वृतोऽमर गिरिर्यथा ॥ २२ ॥ शक्रप्रदत्तमृपन - स्वामिनो मुकुटं सुराः || मूर्ध्नि तस्याश्र निदधु - वैत्यस्य कलशं यथा ॥ २२॥ तत्कंठे निदधुरं । ग्रथितं शुचिमौक्तिकैः ॥ तदलंकरण श्रेणि- रेवमन्याप्यजायत || २३ || पारिजात पुष्पजात - मालामम्लानसौरजां ॥ निदधुश्व क्रियः कंठे । हारका विन्यनेदिनीं ||२४||
I
मादा०
|| 200 ||

Page #185

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माडा
॥११॥
रत्नसिंहासनात्तस्मा-दुत्तस्थावथ पर्थिवः ॥ प्रतिबिंबानि तस्यैवा-न्येऽप्युत्तस्थुः सहैव हि ॥ ॥ ५ ॥ निजागमनमार्गेणो-तीर्य श्रीजरतेश्वरः ॥ कुंजरस्कंधमारूढः । प्रासादमिव जंगमं ॥ २६ ॥ पुनः स्नानगृहं गत्वा । स्नात्वार्चित्वा तथा जिनं ॥ चकाराष्टमनक्तस्य । पारणं पृ. थिवीपतिः ॥ २७ ॥ ॥ नानादेशागतेजूंपै-देवर्विद्याधरैरपि ॥ राज्याभिषेको व्यरचि । तस्य छादशवार्षिकः ॥ २०॥ एकांतसुखमाकाल-सोदरः समयोऽनवत् ॥ तस्यानिषेकसु. नगो। लोकानां तत्र वासिनां ॥ ॥ सौम्यः शशांकवत्तीव-स्तीक्ष्यरश्मिरिवारिषु ॥ कुबेर इव सर्वत्र | धनेशस्त्वीश्वरः स्वयं ॥३०भुवनेशो वरुणवत् । तेजसा ज्वलनोपमः॥ प्रासाददंभकर्ता च । धर्माधर्म श्व स्वयं ॥३०॥ रूपवान् स्मरवत्स्मेर-वदनोऽदिनपद्मवत्॥ देवैरप्यलब्धमध्यो । गैजीरः कीरवाहिवत् ॥ ३१ ॥ आइयैवाधिकार्येषु । समर्थः सुरराजवत् ॥ जीमूत इव सत्वेषु । सर्वदा जीवनप्रदः ॥ ३२ ॥ विद्याधरेषु सर्वेषु । लारतत्रिदशे- ध्वपि ॥ नृपेष्वय स एकोऽतू-तारेष्विव दिवाकरः ॥ ३३ ॥ पनि- कुमकं ।। अशोन्नत महारनैः । स चतुर्दशतिः सदा ॥ नवापि निधयस्तस्या-ऽनूवन पादाजसंगताः ॥ ३४ ॥
१७ ||

Page #186

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १८२॥
सदा पोमशनिर्यक - सहस्त्रैः सोऽप्युपास्यत ॥ द्वात्रिंशतासहस्त्रैश्च । राजनिः सपरिदैः ॥ ॥ ३५ ॥ तावन्निजनपदक - कन्यानां भूपजन्मनां ॥ सहस्त्रैश्वापि सूदानां । स षष्टयग्रशतत्र'यैः || ३६ || युग्मं || लदैश्चतुरशीत्याना - सरश्रपिवाजिनां ॥ प्रत्येकं ग्रामपत्तीनां । पसत्याच कोटिनिः ॥ ३७ ॥ द्वात्रिंशतो जनपद - सहस्राणामधीश्वरः ॥ द्वासप्ततेः पुरवरसहस्राणां च स प्रभुः ॥ ३८ ॥ सहस्रोन शेणमुख - लकस्याधिपतिश्व सः ॥ पत्तनाष्टचत्वारिंशत् - सहस्राणां त्वसौ विभुः ॥ ३९ ॥ कटानां ममंबाना - मिव सामंबरश्रियां ॥ चतुर्वि शति सहस्र - संख्यातानां स ईशिता ॥ ४० ॥ स विंशति सहस्राणा - माकराणां करेश्वरः ॥ तथा च पटू सहस्राणां । षोमशानां प्रशासिता ॥ ४१ ॥ चतुर्दशानां संबाध - सहस्राणामधिप्रभुः ॥ अधिपतिरोदकानां । स षट् पंचाशतोऽपि च ॥ ४२ ॥ स पत्रिंशत्सहस्राणां । तटीनामप्यधीश्वरः ॥ पंचाशतः कुराज्याना -मेकोनायाश्च नायकः ॥ ४३ ॥ स मध्ये जरतaa - मन्येषामपि शासिता || स्वःसंपदामिवाखंग - बलाखंमलवद्विभुः || ४४ ॥ विश्वंतरः श्रीवरश्व | सुबुद्धिर्बुद्धिसागरः ॥ आदिदेवोपदिष्टोच्च-नीतिज्ञा मंदिशोऽनवन् ॥ ४५ ॥ अंशा
माहा०
॥ १८२ ॥

Page #187

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shin Ka
Ganandi
शत्रुजय
३
॥
वैषामन्येऽपि । मुख्याश्चाष्टोत्तर शतं ॥ ततः कोटित्रयं तस्या-नूवन सचिवपुंगवाः ॥६॥ माहाण
श्रीसुषेणश्च श्रीषेणो । उर्जयोऽय जगऊयः ॥ विश्वकवीरास्तस्यासं–श्चत्वारः सैन्यनायकाः॥४७॥ जीवानंदो महानंद-संजीवनसुजीविताः ॥ चत्वारो नरवैद्याश्चा-ध्यष्टलक्षाश्च चक्रिणः॥ ४०॥ जांगलः कृतमालश्च । विशालो विमलस्तथा॥ चत्वारो गजवैद्याश्चा-नवन् लकं च तत्समाः ॥ भए । मयूरो गरुमश्चैव । शकुनिः सारसस्तथा ॥ चत्वारो वाजिवैद्याश्चा-नवन् लदत्रयं तथा ॥ ५० ॥ विश्वरूपः परब्रह्मा । हंसः परमहंसकः॥ चत्वारः पंमितास्तस्य । सप्तलदास्तथानवन् । ५१ ॥ श्रीकंठश्चापि वैकुंगे।
टिस्तथा ॥ धनुर्विद्याविदोऽस्यासं-श्चत्वारोऽन्येऽपि नूरिशः ॥ ५५ ॥ ज्योतिःशास्त्रविदः केऽपि । केऽपि धर्मागवेदिनः ॥ दमनीतिविदः केऽपि । तस्यानूवन्महीपतेः ॥ ५३ ॥ पूर्वमेते हि विभुना। स्वयमध्यापिताः समं ॥ तच्चक्रिणोपदिशता । शब्दब्रह्ममयं महः ॥ ५॥
॥१३॥ अन्यदा स मुदा खेलन् । जरतो ववृते स्वकान् ॥ स्मर्नु वर्षसहस्राणि । षष्टिं विरह-3 कातरान् ॥ ५५ ॥ राजपुंनिर्ददर्यमानान् । नामग्रहं नरेश्वरः ॥ पश्यतिस्म निजान कामं ।

Page #188

Shun Ma
i n Aradhana Kendra
www.kobatirn.org
Acharya Sh kalaga
yanmandit
मादा०
अर्बुजय प्रत्युलापनपूर्वकं ।। ५६ ॥ दिवातनस्य शशिनो । लेखामिव गलत्पन्नां ॥ हिमानीतिः परि-
Ka क्लिष्टां । पद्मिनीमिव सुंदरीं ॥ ५७ ॥ सोदरी बाहुबलिनः । कृतरूपविपर्ययां ॥ पश्यतिस्म ॥रच्छा महीनाथो । दयमानां स्वसेवकैः ॥ ५० ॥ कु॥ ततोऽरुणादिनिश्चित्त-स्थितकोपस्य व
णिकां ॥ दर्शयन पार्श्वगान प्राह । जरतः कग्निोक्तितिः ॥५॥ अस्मद् गृहेऽपि नोज्यादि । न किं रे विद्यते मनाक् ।। अस्यां निरादराः किं वा । यूयं रे वृनितस्कराः॥६॥ अ| सौ न भुक्ते किंचापि । रोगातिप्रथितांगका || तनझ्यिाविदः किं वा । वैद्या अपि गताः क्षयं ॥६१ ॥ परिम्लाना कथं ह्येषा । निर्मदा करिणीवरे ॥ युष्मातिरन्यदपि मे। विनाशितमिति ध्रुवं ॥ ६ ॥ इत्यालपंतमत्यंत । ते प्रणम्य धराधिपं ॥ इति विज्ञापयामासु-योजितांजलयस्ततः ॥ ६३ ॥ नाथ श्रीनरतागारे। विद्यते सकलाः श्रियः॥ किं कदापि सुरेश्स्य। प्रोस्फुरीति दरिश्ता ॥६५॥ कुलदैवतवत्पूज्या । सदास्माकं हि सुंदरी ॥ संति वैद्याश्च नू- यांसो । मृत्योः प्रतिचिकोर्षवः ॥६५॥ किं तु दिग्जययात्रादि-वासरमन्नृति प्रनो॥ श्राचाम्लानि तनोत्येषा । केवलं प्राणधारिणी ॥ ६६ ॥ तदा त्वया निषिक्षसौ। व्रतमिछुरिति प्र
१४||

Page #189

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १८५ ॥
जो ॥ ततश्च जावतिनी । गृहिवेवेऽप्यजायत ॥ ६७ ॥ व्रतेच्छुरसि भूपेन । पृष्टा सावददोमिति || संती तथा कामं । वार्त्तया शक्नुवत्यपि ॥ ६८ ॥ धन्यासि सुंदरि त्वं हि । या संसारपराङ्मुखी ॥ युक्तं च तातापत्याना -मिदमेव सुखास्पदं ॥ ६९ ॥ मुष्टा विषयचौरेल । तातापत्यानि सुंदरि । वयं तु तु सौख्येऽस्मिन् । राज्येऽपि स्पृहयालवः ॥ ७० ॥ यथोचितं महासत्वे । तत् कुरुष्वेति चक्रिणा ॥ सानुज्ञाता परां प्रीति-मापछिक सितांतरा |११|
इतश्व त्रिजगन्नाथो । जीवानामनुकंपया || विहरन वसुधापीठं । प्रापाष्टापदपर्वतं ॥ ॥ ७२ ॥ अथ स्वर्नाथसंघाता - स्तत्रागत्यातिहर्षतः । मनोः समवसरणं । विधुरत्नराजिनिः || ७३ || प्लवंगवत्प्लवन् काम - मुद्यानपति रापतत् ॥ समीपं जरतेशस्य । ब्रुवन् जयजयेति च ॥ ७४ ॥ न्यस्तमस्तकः प्रोचे । नूपालं वनपालकः ॥ दिष्टया वईयसे देवा - नया कल्याणवार्त्तया ॥ ७५ ॥ अष्टापदं तातपादाः | पावयंत्यधुना ननु ॥ सुरैः समवसरणं । चक्रे तत्रैव सांप्रतं ॥ ७६ ॥ श्रुत्वेति मुदितश्चक्री । तस्मै विस्मेरमानसः । सा द्वादशकोटी - हिरण्यानां ददौ मुदा ॥ ७७ ॥ सादरं सुंदरीं प्रोचे । ततो जरतनूपतिः || मनोरथोऽयं सं
२४
माहा०
॥ १८॥

Page #190

Acharya Shil ang
Gyanmandir
मादा
शत्रुजय पूर्णो-ऽनवत्ते स्वसरुच्चूस ॥ ७० ॥ इत्युदीर्य विशामीश-स्तामस्नापयदुत्सवैः ।। अवरोध-
पुरंध्रीनिः । शुहस्तीर्थाहतै लैः ॥ उए ॥ तञ्चित्तसंनिन्ने तानि-निर्मले पर्यधार्यत ॥ सा ॥१६॥ शुने वाससी पूते। कृतदेहविलेपना ॥ ७० ॥ शिविकां साधिरुह्याश्र । उत्रचामरचिह्निता ॥
जरतानुगता प्राप । गिरिमष्टापदं ततः॥१॥ तत्र समवसरणं । शरणं ददृशे तया ॥नवतापपरि क्लिष्ट-स्वचित्तकदलीतरोः ॥ २ ॥ अथो जरतसुंदयौँ । वाहनादवतीर्य च ॥प्र. दक्षिणां विनोः कृत्वा । नेमतुर्नक्तिनिर्नरौ ॥ ३ ॥ षष्टिवर्षसहस्रान-जिनपादपयोरुहात् ॥ मुक्तिसुखस्पईमान-मानंद जरतो दधौ ॥ ४ ॥ नकिरनिव नावस्थं । तमेवानंदमार्षन्निः। स्तोतुं त्रिजगतः स्तुत्यं । एवमारब्धवान गिरा ॥ ५ ॥ ध्येयस्त्वं सर्वसत्वाना-मन्यं ध्याय
सि न प्रनो ॥ पूज्यस्त्वं विबुवेशाना-मपि पूज्यो न ते क्वचित् ॥ ६ ॥ आद्यस्त्वं जगतां 2 नाय । नैवाद्यः कोऽपि ते प्रनो ॥ स्तुत्यस्त्वं स्तूयसे नान्यं । जगदीश्वरनावतः॥ ॥श- रण्यस्त्वं हि सर्वेषां । न कोऽपि शरणं तव ॥ त्वं प्रभुर्विश्वविश्वस्य । प्रभुरन्यो न ते जिन।
मुक्तिसौख्यं त्वदायत्तं । तदाता यत्परो न हि ॥ परात्परतरस्त्वं हि । तवास्ति न
११॥

Page #191

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
1120911
परः क्वचित् ॥ ८९ ॥ त्वमनादिरनंतरत्वं । त्वां सज्ज्योतिमयं बुधाः ॥ ध्यायंति च त्वया धन्यं । मन्वते जगतां त्रयं ॥ ५० ॥ नमस्तुभ्यं जवांनोधि — पानपात्राय तायिने ॥ त्वत्तः शिवसुखानंदं । प्रार्थये नतवत्सल ॥ ९१ ॥ तव प्रेष्योऽस्मि नाथाहं । त्वत्तो नाथामि नाथतां ॥ जगवण्य मां रक्ष । प्रसीद परमेश्वर ॥ ९२ ॥ इति स्तुत्वा जगन्नाथं । महीनाथशिरोमणिः || पपौ जिनेंदोः पीयूष-देशनां वृषभागिति ॥ ९२ ॥ शीलवतेन सौभाग्यं । जोगाः सत्पात्रदानतः ॥ देवार्चनेन साम्राज्यं । तपसा कर्मणां कयः || ३ || सर्वमेतत्लाइने | जावनैकांत सेविता ॥ क्रमाच्चिन्मयतां प्राप्ता । सैव मुक्तिनिबंधनं ॥ ए४ ॥ देशनांते प्रणम्याथ | सुंदरी विभुमालपत् ॥ प्रसीद दीक्षादानेन । नाथ मामुहर डुतं ॥ एए ॥ इत्याग्रहा निस्तस्यै । दीक्षादानमदान्मुदा । सा चात्मानमतोऽत्यर्थ । धन्यां मेने बहुष्वपि ॥ || ६ || भरतोऽपि विधायैवं । सुंदरीदी कलोत्सवं । नत्वा नाथं पुरीं स्वीया - मलंचक्रे म होज्ज्वलः || १ || श्रन्यदा सोदरान स्वीयान् । दिग्जयेऽप्यसमागतान् ॥ सस्मार नरतस्तेषां । दर्शनोत्कंठया हृतः ॥ ए८ || प्रीत्याह्वानकृते दूतान् । प्राहिलोत्सोऽय तान् प्रति ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ १८७॥

Page #192

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
|| 200 ||
प्रायेण चरचरा हि । जवंति वसुधाभुजः || ९ || प्राप्य तेऽय रयानूपान् ॥ साम्यवाक्यैरबोधयन् ॥ पूर्वं तथाप्यमन्वानान् । निष्ठुरोक्तिनिरुजगुः || ८०० ॥ जीवितेनापि राज्येन । कार्य वो विद्यते यदि ॥ तदा भरतनू नर्त्तुः । सेवां कुरुत सर्वदा ॥ १ ॥ इति श्रुतिकटून वा क्यान् । श्रुत्वा दूतमुखान्नृपाः ॥ मानेन जगतामीशं । जग्मुरष्टापदे स्थितं ॥ २ ॥ युग्मं ॥
त्वा स्तुत्वा ते नाथं । किंचिदश्रुजलाविलाः ॥ पराजवं चिंतयंत - आदिदेवमदोऽवदन || ३ || तात राज्यानि दत्तानि । त्वया प्रव्रजता तदा ॥ अस्मभ्यं जरतायापि । यथायोग्यं निजेन्या ॥ ४ ॥ श्रखंममपि षटूर्खमं । जरतं भरतोऽग्रसत् ॥ दवानल इवात्यंतं । विषोठा न परोन्नतिं ॥ ए ॥ तेनैव हि वयं तात । राज्येन सहिताः सुखं ॥ त्वनक्तिरक्त चित्तस्था । मयामो दिनानि तु ॥ ६ ॥ ज्येष्टोऽधुना स चास्माक - मपि राज्यानि वांछति ॥ तथादिश
। पूर्वकाम्यया ॥ ७ ॥ निशम्येति जगन्नाथो । जगाद जगतः प्रियः ॥ दंतएव रिपवः । त्रियैः कात्रशालिभिः ॥ ८ ॥ रागद्वेषौ महाराती । सदा बलपरायणौ ॥ हिंस्तः पुण्यैक सर्वस्वं । सदा संनिधिवर्त्तिनौ ॥ ए ॥ संसारसागरे रागः । शिलासंचयसो
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा
॥ १८८ ॥

Page #193

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥१
॥
दरः॥ षस्तु बोधिकल्प-मूलंक रहुताशनः ॥ १० ॥ संप्राप्य व्रतसाम्राज्यं । तपोऽस्त्रैर- तिदारुणैः ॥ रागषौ महाशत्रू। अंतु वत्सा अखंमिताः ॥११॥ तेऽधिगम्य प्रनोर्बोधि-मि. ति वैराग्यवासिताः ॥ व्रतमाददिरे शीघ्र-मक्षयानंदलिप्सवः ॥ १२ ॥ दूतास्तथाविधं तेषां । वृत्तमन्येत्य चक्रिणे ॥ तदृष्टसाहसालापो-पितांगा न्यवेदयन् ॥ १३ ॥ सूर्यवत्सर्वतेजां. सि । जलौघानिव वारिधिः ॥ श्राददे नरतस्तेषां । राज्यानि निखिलान्यपि ॥ १५ ॥ तत्पुत्रानात्मसात्कृत्वा । पिठ्ये राज्येऽध्यरोपयत् ॥ चक्री पुनर्नरेशणा-माझैव सकलागमः ॥ ॥१५॥ आलोकस्तिक्ष्णरइमेरिव सलिलतरोनोधरस्येव चारः। चित्तस्येवानिलस्यागमनमिव नृशं सर्वतः संचरिष्णुः॥ नूभृनि रतीयो गुरुन्तिरपि सदा न्यक्कृतान्युञ्चवीय-नित्योद्धासी स तीक्ष्णो रिपुजननिवहैनैव सेहे प्रतापः ॥ १६ ॥ दारिद्यं निजकरजैर्वनीपकानां । दानों वृषरविणा ललोनरं च ॥ चक्रेणाहितकुलमुच्चकैश्च निघ्नन् । स श्रीमान् जरत- महीपतिर्जयो स्तात् ॥ ११ ॥ धर्मस्तथा श्रुतिपधं समवापि तेन । श्रीचक्रिणा सकल विश्वतलेऽतिगर्जन् ।। तस्य ध्वनेरपि यथा वितश्रीनवंति । पापानि यांति विखयं रिपवश्व सर्वे ॥
॥१५॥

Page #194

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
110011
॥ १८ ॥ नमदवनिपतीनां सत्किरीटांशुजालैः । कलितचरणपीठस्तापहर्त्ता जनानां ॥ रतनपतिचंदः शात्रवीं कीर्त्तितारां । निजगुण किरणौघैश्वित्रमत्रासयत्सः ॥ १९ ॥ इत्याचार्यश्रीधनेश्वरसूरिविरचिते श्रीशत्रुंजय महातीर्थमाहात्म्ये श्रीरुषस्वामिजन्मराज्याभिषेकड़ी का केवलोत्वत्निरत दिग्विजयवर्णननामा तृतीयः सर्गः समाप्तः ॥ ॥ श्रीरस्तु ॥
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥१००॥

Page #195

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
॥ अय चतुर्थः सर्गः प्रारभ्यते ॥
॥१
॥
देवासुरोरगनरा यदनुग्रहेण। तत्संपदोऽब्दजलघींऽखगाश्च यत्य ॥ व्यापारिणः सुरगवीमशंखरत्ना-न्यादेशवंति च किलाय जिनः स पातु ॥१॥ श्रुणु शक महीशक-विक्रम
ऋमिताहितं ॥ प्रनावमपि तीर्थस्य । प्रशस्याश्चर्यनूषितं ॥२॥ अन्यदा जरताधीशो । ल. NEY सत्कांचनमलः ।। सुरेश व शैलें। सिंहासनमशियत ॥ ३ ॥छात्रिंशात्सहस्राणां । न.
पानां मुकुटांशुनिः ॥ चक्रिणः सा घना संस-वाना विद्युच्चयैरिव ॥ ५ ॥ मंझलीकैश्च सा. मंत-त्तुल्यालंकरणांशुकैः ॥ शकसामानिकैः शक । श्वान्नान्नरतेश्वरः ॥ ५ ॥ इतः सुषेण
सेनानी-नूतपन्यत्तमस्तकः ॥ स्वकरौ शेखरीकुर्वन् । व्यजिज्ञपदिदं विभुं ॥ ६ ॥ स्वामिस स्त्वदाझा सुखिनी । संचरिष्णुरितस्ततः ॥ जिनाशिषेव नूमीशैः । शिरसि न्यस्यतेतरां ।।
त्वचक्ररत्नेऽन्युदिते । क्षुज्ञः कयमुपागताः ।। दीप्यमाने रवेबिवे । किं नवेत्तारकोत्करः ॥ दारिद्य रिपुसंघातो। ध्यं यमुपागमत् ॥ त्वया ध्धिा स्वकरजं । दानं प्रददता किती॥

Page #196

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शझुंजय
॥१ए
॥॥ चक्ररत्नं पुनः शस्त्रा-गारं न विशति प्रनो ॥ जिनबोध श्वानव्य-मानसं मानसंगिमादा० तत् ॥ १० ॥ श्रुत्वेति नरतश्चक्री । मुखमैवत मंत्रिणः ॥ प्रायेण नूमिपतयः । सचिवास्या नवंति हि ॥ ११॥ विश्वंतरो मुख्यमंत्री। प्रणम्य जरतेश्वरं ॥ जगाद सादरं बह-पाणिविनयवामनः ॥१॥ संचरिष्णोः प्रतापस्य । न तव स्खलितं कमः ॥ दृश्यते हि त्रिलोकेऽपि । कश्चित्सुरनरेष्वपि ॥ १३ ॥ केचिद् घरट्टनिष्टयुत-सोदरा वा नवंत्यपि ॥ पर्वतांतदृष
खंग-तुल्यान्को गणयेच्च तान् ॥ १४ ॥ वीरमानी पुनः कश्चि-दस्ति नूमितले परः। गेहे. नर्दी त्वदाज्ञान । मन्यते योऽतिपुर्नयः॥ १५ ॥ ज्ञात वावरजो देव ।। एकोऽवशिष्यते गर्व-पर्वतो जितराज ॥१६॥ बाह्वोर्बलं बाहबलेः। समरे नालं विमौजाः सोऽन्यासी-दवलो हि महाबलः ॥ १७॥ तदोर्दस्य निर्घातं । वजस्येव विमौजसः ॥ मेर्वादयोऽपि शैलास्ते । प्राप्य यांति विचूर्णतां ॥ १७ ॥ त्वया दिग्जयनेन । ॥१ ॥ केवलं विनिरीक्षणं ॥ व्यधाय्यनिाते तस्मि-श्चक्रिन बाहुबलौ नृपे ॥ १५ ॥ नपेक्षणीयो नैवासौ । मत्सोदर इति त्वया ॥ अदितो देह जो व्याधिः । किं न मूलानित्यते ॥ २०॥

Page #197

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shin Kalassagarson Gyantande
शघुजय
मादा
॥१३॥
J
आज्ञामूलं नरेंज्ञाणां । राज्यं हि विबुवा जगुः ॥ स्वोदरंनरयोऽन्येऽपि । संति तत्रास्तु किं याः ॥ १॥ श्रुत्वेति नरताधीशः । स्नेहकोपवशं गतः ।। नवाच किंचिदामृश्य । सचिव प्रति सादरः ॥ १२॥ एकतोऽवरजः सोऽयं । शंकते तेन मन्मनः ॥ अन्यतो मन्यते नैव । ममाझामिति कोपधीः ॥ १३॥ लज्जा स्वबंधुना युद-मिति चेतसीवाधुना ॥ विश्राम्यति तु नो चक्र-मित्यनिर्जितशात्रवं ॥श्या स्वगृहेऽपि न यस्याज्ञा । तस्याझा किं नवेबहिः ॥ प्रवादश्च कनिष्टेन । सह युमिति ध्रुवं ॥ २५ ॥
अथोचे लब्धसमयो। मंत्री नूपतिनाववित् ॥ कनीयानेव राजस्ते । संकट ह्यपनेष्यति ॥ २६ ॥ ज्यायानाज्ञां ददात्युच्चैः । कनीयान कुरुते तथा ॥ सामान्यगृहिणामप्य-सावाचारः प्रवर्तते ॥ २७॥ आझां ददस्व महतीं । पूर्व दूतोपदेशतः ॥ सहिष्यते स तां नैवा--ब्जिनोबंधमिवेतराट् ॥ २० ॥ तस्याविनयतश्वक्रिन् । प्रतिकुर्वैस्त्वमेव हि ॥ लोकापवादरहितो । जितकासीजविष्यसि ॥सचिवोक्तिमिति श्रुत्वा । नयॉ वाग्मिनं नृपः ।। अनुशिष्य सुवेगाख्यं । प्रैषीद बाहुबलिं प्रति ॥ ३० ॥ स्वामिशिक्षामथादाय । सुवेगो वेगवश्यं ॥
॥१३॥

Page #198

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
||Prvan
आरुह्य नूपतेमूर्ति-मानुत्साह वाचलत् ॥ ३१ ॥ सारसैन्यपरीवारः । सुवेगः पथि संचर- न ॥ शत्रूनिवाप्य शकुना-नाजीगणदसौ मनाक् ॥ ३२ ।। वामस्तु कार्यसंसिद्ध्यै । नूत्वा वामोऽपि रासन्नः ॥ ररास रूदं नस्मादि-स्थानस्थो दग्धदिङ्मुखः ॥ ३३ ॥ ववौ वायुः विपन धूलीं । तदा तु तन्मुखे नृशं ॥ कालदंमश्वाइंकः । कृष्णाहिस्तत्पुरो ययौ ॥ ३४ ॥ - त्याद्यशकुनान जान-त्रपि दूतो ययौ रयात् ॥ तादृशाः प्रभुकार्याय। विलंबते क्वचिन हि ॥ ३५ ।। चस्खले तयो मार्गे । समेऽपि जमचित्तवत् ॥ वामं च लोचनं तस्य । पस्पंदे वामतां वदत् ॥ ३६॥
इत्याद्यसौ वार्यमाणो । स्टैिरपि पदे पदे ॥ प्राप क्रमेण कांतारं । उस्तरं क्षुजंतुन्निः ॥३७॥ क्वचित्किरातान पुतान् । कृतांतानिव देमिनः॥ क्वचिध्विस्तमातंगान् । सिंहान गुजारुणेक्षणान् ॥ ३० ॥ नन्मूल्यमानान करिनि-रुहान गिरिबाहुवत् ॥ चित्रका- यांश्चित्रकांश्च । क्वचित्सूकरसंचयान ॥ ३५ ॥ वूत्कारिणः संचरंतो । युध्यमानांश्च कांश्चन ॥ आलोकयन् दुष्टसत्वान । सात्विकेन्योऽपि नीतिदान ॥ ४० ॥ लीलावेरमेव तन्मृत्योः। का
van
है

Page #199

Acharya Shri
Ka
www.kobatirtm.org
y
San Mahavain Aradhana Kendis
anmandir
शाचुंजय
माहा
॥१॥
लरात्रिरतिप्रदं ॥ जूरुहांतरितादित्यं । सोऽतिचक्राम काननं ॥ १॥ षट्खमादपरं खम- मिवाखंमश्रियः प्रदं ॥ पाखंमलनिवासानं । बहलिदेशमासदत् ॥ ४२ ॥ स्थाने स्थाने गोयमानान् । शालिगोपीनिरुच्चकैः । श्रीयुगादिगुणग्रामान । ग्रामे ग्रामेऽपि सोऽश्रुणोत् ॥ ।। ५३ ।। नगरग्रामसीमायां । वर्ण्यमानं मियो मुहुः ।। शुश्राव बाहुबलिनो । बलं त्रिभुव-0 नोत्तरं ॥ ४ ॥ मुक्त्वकं बाहुबलिनं । राजांतरमजानतः ॥ लोकान् श्रिया कुबेरानान् । मूर्त्यापश्यत्स वैरिणः ।। ४५ ॥ धान्योत्करान शिखरिणः। शिखराणीव सर्वतः ॥ सत्फलान स पुमान् पश्यन् । ययावंतश्चमत्कृतः॥४६॥ क्रमाबिलदं ग्रामाणा-मतिक्रम्य सुवेगवान ।। सुवेगो वाहुबलिनः । पुरीं तक्षशिलामगात् ॥४॥ नच्चाई निकागार-ध्वजालिबहुवीजितां ॥ तादृग्धनोष्मस्वेदांबु-निन्नमुक्तोत्करां पुरीं ॥ ४॥ स श्रीदसमसामंत-लोकलीलामनोहरां ॥ ददर्श तामिपुरी-मिवाक्षोणसुसंपद ॥ भए । बु।। खुरलीखेलनाखिन-क्षत्रियणवी-
कणं ॥ ददददणोर्मुदं तस्य । चित्ते नीतिमसूत्रयत् ।। ५७ ॥ अहमिशनिन्यपुत्रान् । वि। पणिश्रेणिमाश्रितान् ॥ पश्यन् स नृपतेः सिंह-शरमासादयत् क्रमात् ॥ ५१ ॥ रत्नांशुपट
५॥

Page #200

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १५६ ॥
लैव्योम | चित्रयंतमयत्नतः ॥ कृत्रिमाकृत्रिमैणारि - छिपीपि जयंकरं ॥ ५२ ॥ श्रकटायुधसंघात - पूर्णपाणिनिराश्रितं ॥ अन्यच्छायावलोकेऽपि । सादरैर्द्वारपालकैः ॥ ५३ ॥ करङ्गजमदैश्चित्रं । क्वचिन्मृगमदैरिव ॥ क्षुपं खुरैस्तुरंगाणां । रिपूरःस्थलवत्क्वचित् ॥ ॥ ५४ ॥ स्वर्गमंरुपसंकाश – मंरुपैतिं पुरः ॥ सुवेगः प्राप्तवान् राज - प्रासादमतिसुंदरं ।। ५५ ।। चतुनैिः कलम्पर्क || दौवारिकैः क्षणं रुो । नूपानुज्ञातवेत्रिया || सहासी संसदं तस्या-ससाद बहुसादनृत् || ६ || सहस्रसंख्यैस्तडूपै - नूपैराब शेखरैः ॥ स्वसानुनिर्मेरुरिव । तेजोव निरुपासितं ॥ ५५ ॥ कुमारैः स्फारशृंगारैः । किरणैरिव जास्करं ॥ वी - व्रतमिवोत्साहै - मूर्त्तिमनिरधिष्टितं ॥ ५६ ॥ रत्ननी निमलिस्तंज- प्रतिबिंब निज्ञेन च ॥ अ मानः स्वबलैः कृता- नेकमूर्त्तिमिवानुतं ॥ ए७ ॥ चामराज्यां मरालाज्या - मास्य हेमाजकया || वारस्त्री निर्वीज्यमानं । स्वः स्त्रीनिरिव वासवं ॥ ५८ ॥ वेत्रिया शुचिवेषेण । स्वर्णदंरुधरेण च ॥ वमाननमनूप - नामग्राहकृताग्राहं ॥ ५९ ॥ चिंतयंतं स्वतेजोनि - स्तृलवत्सकलं जगत् ॥ सोऽपश्यद् वाहुबलिनं । तत्र सिंहासन स्थितं ॥ ६० ॥
1
मादा०
॥ १५६ ॥

Page #201

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
दाजय
माहाण
॥१
॥
PART
कुब्धस्तदर्शनात्पूर्व-मपूर्वक्षात्रतेजसं ॥ संवृत्याकारमनमत् । सुवेगस्तं महीपतिं ॥ ३१॥ स्वशेखरीकृतकर-स्तन्मुखे दत्तलोचनः॥ संझयाथ तद्दिष्टे । विष्टरे निषसाद सः॥६॥ ___अथैनं वसुधानायो। गिरा गांनीर्यगर्नया ॥ प्रतिध्वानैः सन्नान्नित्ती-मुंखरा रचयन् जगौ ॥६३॥ क्वचिदार्यस्य कुशलं । पूज्यस्य मम तातवत् ॥ अयोध्याकुलपुः क्वचि-दस्ति स्वस्तिपरांतरा ॥ ६ ॥ क्वचित् प्रजा कुशलिनी । तातेन चिरलालिता ॥ षटूखंमविजये जातो-प्यायः क्वचिदखं मितः॥६५॥ चतुरशीतिलक्षाणां । रथवारणवाजिनां ॥ तत्तद्दिविजयो जातः । क्वचिद्वाधाविवर्जितः ॥६६॥ नूपतीनामशेषाणा-मप्यस्ति निरपायता॥ प्रत्यूहः कश्चिदन्यस्या-प्यस्य तिष्टति न क्षितौ ॥६५॥ इत्युक्त्वा विरते नुपे । सुवेगः प्रगिपत्य तं ॥ जगाद तजिरा क्षुब्ध । श्व किंचिझिमृश्य सः॥ ६॥ अन्येषामपि यस्य स्यातू । प्रसादात्कुशलं गृहे ॥ त्वज्ज्येष्टस्य च तस्यापि । प्रचैव कुशलेऽय का ॥६॥ त्वज्ज्येटोऽधिपतिर्यस्या । विनीतायाः कयं नवेत् ॥ तस्याः प्रत्यूहलेशोऽपि । जिनोक्ताविव संशयः॥ ॥ ७० ॥ यदरातींश्चक्ररत्नं । निनत्ति स्वयमेव हि ॥ तस्य प्रजासु कुशालं । सर्वदैव विनाव्य
१
॥

Page #202

Shaban Arah Kendra
Acharya Shin Kasagarson Gyantande
शत्रुजय : ते ॥ १ ॥ षट्खमविजये तस्य । पुरः स्यातुं क ईश्वरः ॥ सुरासुरनराः सर्वे । सेवां कुर्वैति । मादा०
यस्य हि ॥ ७२ ॥ तस्याश्वरथनागानां । कः प्रत्यूहं करोतु लोः ॥ शास्ता येषां हि नरत॥ स्त्रैलोक्यविजयकमः ॥ ३ ॥ अधिपो नरतो येषा-मन्येषामपि नूतले ॥ सूर्योऽजानामिव R म्लानि-स्तेषां हानिः कुतोऽस्ति किं ॥ ७० ॥ यः सेव्यते यदलकै-“पैर्विद्याधरैः सुरैः॥
न माद्यति तथाप्येवं । स स्वबांधववर्जितः ॥ ५ ॥ भ्रमता सर्वराष्ट्रेषु । क्वचिदंधुरदर्शिन ॥ तेन तानेव सोत्कंठं । स्पृहयत्येष बांधवान् ॥ ६ ॥ अनागतान दिग्जयेऽपि । तथा क्षदशवार्षिके || राज्याभिषेके संवृने । स स्वबंधून समीहते ॥ ७॥ विकल्पं ते तु संचिंत्य ।
स्वयं किमपि चेतसि ॥ जगृहस्तातपादांते । व्रतं निःसंगताकृते ॥ ७॥ निरीहा निःस्पृहाहस्ते तु । स्वदेहेऽपि यथासुखं ॥ वर्नतां त्वयि सोत्कंठः । प्राहिणोनरतस्तु मां ॥ ७ ॥ त
देहि देहि तस्य त्वं । स्वसंगमनवं सुखं ॥ सुखदुःखप्रतीकारं । तज्ञज्यं बंधुना विना राणा HING स्वबांधवः कुलीनानां । ज्यायान पूज्यो हि तातवत् ॥ नमतस्तव तं नाम । मानसिहिर्वि शेषतः ॥ १॥ कुर्वतस्तस्य सेवां ते । लजा नैव नविष्यति ॥ सुरा अपि नमस्यति । यस्थ

Page #203

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
दाधुंजय
॥ण्या
पादांश्च चक्रिणः ॥ २ ॥ श्यदिनानि नायात । इति शंकां च मा कृथाः ॥ अपराधं स हि माहाण ज्येष्टः । कनिष्ठस्य सहिष्यति ॥ ३ ॥ त्वत्संगमसुखाज्ज्येष्टो । वात्सल्यादपि ते विनो॥ राज्याद्यमधिकं दाता । त्राता सर्वत्र कष्टतः ॥ ४ ॥ इंज्ञेशविव युवा-मश्विनीतनयाविव ॥ संयुज्य राज्यं कुरुतं । वैरिहत्यसंनिनौ ॥ ५ ॥ मधुरिति चिने मा। निर्जयो नव नूपते ॥ दृप्तानां शातनं राज-धर्मोऽयमतिदारुणः ॥६॥ कर्णेजपानां वितथं । स्तादुक्तं हि तवागतेः॥ कुदैवज्ञवृष्टिवचो । यथा वारिदवर्षणात् ॥ ७॥ मुक्त्वान्यत्सकलं सैन्यं । तस्यैकोऽपि चमूपतिः ॥ सुषेणः सद्यते केन । दमपाणी रणांगणे ॥ ७ ॥ चतुरशीतिसहस्राफ्यापतंतो गजा रणे ॥ पर्वता इव रुध्यते । तस्य केन सपक्षकाः॥ ॥ तावंतस्तुरगास्तस्य । कल्लोला श्व वारिधेः ॥ स्खल्यंते केन तूलाः । प्रसरतो रणाजिरे ॥ ए ॥ अन्येषां) तस्य सैन्यानां । गणना का विधीयते ॥ भारतं समरं सोढा । न सोऽप्याखंमलो बली | | ॥ ॥ आसनाई सुरेशेऽपि । दत्ने यस्य महीपतेः ॥ नमतस्तं नवेल्लका । ज्येष्टं का तव नो दिया । ए ॥ राज्येन जीवितव्येन । यदीना वर्तते तव ॥ तदा जरतनूजर्नु-स्त्वं से

Page #204

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
1200 || २००
वस्व पदांबुजं ॥ ९३ ॥
इत्याकार्य सुवेगोक्तं । ततो बादुवलिर्बली || निजांशयोर्ददद् दृष्टिं । जगादारुणलोचनः || ४ || दूत त्वमसि वाग्मीति । सत्यं स्वपतिकार्यकृत् । यदवोचः परस्थाने । हितं तं - स्येदृगुञ्चकैः ॥ ए५॥ स सेव्यो जरतश्चक्री । मया बंधुर्न संशयः ॥ ज्येष्टो हि तातवत्पूयः । कुलीनानामयं क्रमः || ६ || गुरुः सेव्यो गुरुत्वेन । वर्त्तमानः कनीयसा ॥ गुरुवेदगुरुत्वेन । वर्त्तते सेव्यते स किं || ७ || आददे निजबंधुत्र्यः । स राज्यानि वलप्रियः ॥
हो तस्यास्ति सौनात्र - महो स्नेहरसो महान् ॥ ८ ॥ सूनवस्तस्य तातस्य । तेऽपि नो रणजीरवः ॥ ज्येष्टेन सह लज्ज्यंते । कुर्वतः कलहं पुनः ॥ एए ॥ लज्ज्यते यदि नो ज्येष्टो । तदा लज्जामहे वयं || विमृश्य तातपादांते । दीक्षां ते जगृहुस्तदा ॥ १०० ॥ सेवते यदि तं भूपा - स्तदा तेऽधिक लिप्सवः || तातदत्तेन राज्येन । तुष्टः सेवे च तं कथं ॥ १ ॥ सूचयिष्यति विशुनाः । किं दोषं तधिं मम ॥ किं गृह्णन बंधुराज्यानि । मयायं यडुपेक्षितः ॥ ॥ २ ॥ प्रासादीनां मयाकारि । जंगः किं तस्य कस्यचित् ॥ अपराधं मदीयं यत् । सोऽपि
मादा०
11:00 ||

Page #205

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kalassagar Gyanmandir
www.kobatiem.org
शत्रंज
माहा
। मृष्यति निश्चितं ॥ ३॥ तातसूनुरयं ज्येष्टा । मान्यः शक्र इतीव तं ॥ निवेशयत्यासमार्धे ।
स प्रनावो न जारतः॥४॥ किं सैन्यं कः सुषेणस्तु । किं चक्रं रतस्तु किं ।। रणांगण॥२१॥ प्रणयिनि । वृथा तत्सकलं मयि ॥ ५ ॥ खुरलीखेलनाच्यासे । यत्पूर्व गांगसैकते ॥ तमुद
लालयं योनि । कृपयाविनरं पुनः ॥६॥ तहिस्मृतं किमेतस्या-धुना राज्यमदेन नोः ॥ प्राहिणोत्त्वादृशं दूतं । यन्मां प्रति उराशयः ॥ ७॥ युग्मं ॥ क्रयक्रीता रणे सर्वे । ते यास्त्ये व सैनिकाः ॥ केवलं तरतः सोढा । महोदैमबलव्यथां ॥ ७ ॥ याहि दूतो ह्यवध्योऽसि । राझा न्यायैककांक्षिणा ।। स एवान्येत्य लन्नतां । फलं ऽनयसंनवं ॥ ॥ इति गंजीरया
वाण्या । स दूतोंतश्चमत्कृतः॥ आत्मजीवितमादायो-तस्थावासनतः शनैः ॥ १०॥ कांदिHशीको दिशः पश्यन् । दृशा चपलयातरां ॥ प्रस्खलन सोतरीयेन | पादलग्नेन साध्यसात् ॥
।। ११ ॥ नदस्वेन्यः कुमारेन्यो । नृपेन्योऽपि हतं स्वकं ॥ मन्यमानः सुवेगोऽय । सन्नाया निरगाजनैः॥१॥ ॥ स रथ जीवितव्यस्य । मनोरथमिवांगिनं ॥ आरुरोह जयोनांतः। शाखिनं वानरो यथा ॥ १३॥ नवीन श्व कोऽप्येष । सनाया निर्ययौ क्षणात् ॥ द
HOURS
॥२१॥

Page #206

San Anda kende
Acharya Shin Kasagarson Gyantande
शत्रुजय
मादा०
॥२०॥
तोऽयं नरतेशस्य । नृपतेस्तर्कयाम्यहं ॥ १४ ॥ मुक्त्वैकं बाहुबलिनं । कोऽप्यस्ति नृपतिः । क्षितौ ।। अस्यैव नृपतेज्येष्टो। भ्राता श्रीकृषनात्मजः ॥ १५ ॥ श्यत्कालं गतः सोऽनू-क
कत्रापि मंझले ॥ षटखमंजरतं जेतं । गतोऽनचक्रवर्त्यसौ॥१६॥स प्रैषीद बाहबलिनं। प्रति दूतं कथं खलु ॥ आकारणाय सेवायै। स्वस्यादेशेन सांप्रतं ॥१७॥ किमाखुरपि नास्यास्ति । मंत्री यस्तं निवारयेत् ॥ मंत्रियः शतशः संति । प्रेरितस्तविशेषतः ॥१७॥ स सुप्तं जागरयति । सिंहं दमानिघाततः ॥ दैवानुसारिणी बुद्धिः । प्रायेण खलु वर्तते ॥ ॥ १७ ॥ इत्थं लोककथाः श्रुण्वन् । मिथः पौरमुखोदिताः ॥ रथेन वेगिना दूतो। नगर्या निर्ययौ रयात् ॥ ३०॥
सुन्नटानां भुजास्फोटै-विविधायुधननैः ॥ सिंहनादैश्च वीराणां । त्रस्यश्थहयो ययौ ॥ १ ॥ स तदा जीवितव्याशा-मोपन्मेने पुराद बहिः ॥ सिंहयूअव्यथोन्मुक्तः ॥ कांदिशी- कः कुरंगवत् ॥ २२ ॥ पुरे पुरे वैरवार्ता-श्रवणेष्वतिसादरान ॥ वीरानुदस्रान् सकलान । स्वभुजामददर्पितान् ॥ १३ ॥ बालानपि रणोत्कंग-नाजिनः शस्त्रसत्करान् ॥ निरीक्ष्येति
॥२॥

Page #207

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shn Katassagarsen Gyanmandar
शत्रुजय
माहा०
॥३॥
S
स चित्तांत-चिंतयामास दूतराट् ॥ २५ ॥ युग्मं ।। बाला मातृमुखा एते । ये युद्धे स्पृदया- - लवः ॥ तत् किं नूमिगुणः सोऽय-मुत बाहुबलेर्गुणः ॥ २५ ॥ नवंति यादृशा नूपा-स्ता
दृश्यो हि प्रजा अपि ॥ स्वस्वामिवलमाहात्म्यात् । प्रोत्सहंते यदप्यमी । २६ ॥ विग्रहं नरतेशेनो-पहासमिव सोऽश्रुशोत् । बलातिरेकात्स्वविनोः । परावज्ञाकृतो जनात् ॥ २७॥ अस्त्राण्युत्नेजयामासु-स्तेजांसीव स्वभूपतेः ॥ वाहांश्च वाहयामासुः। केचिच्चक्रुढान रथान ॥ २० ॥ सज्जीचक्रुः पटकुटीं । केचिजंगमसौववत् ॥ कवचांश्च शिरस्त्राणान् । दृढीचक्रुः परेऽपि हि ॥ २५ ॥ स दूतः संचरन मार्गे । विकटाक्षिकटादितः॥ लोकैः पितृवधोनूत-वैरे. वाटवी मितः ।। ३ ।। पार्वतीयानपि नूपान् । नक्तान बाहुबली बहु ॥ रणसज्जानुदस्त्रांच
पश्यतिस्म स सर्वतः ॥ ३१ ॥ वैरहेतुं मियो भ्रात्रो-नो लोकापवादतः ॥ निनिंद सहदात्मानं । तदा तधिदर्शनात् ॥ ३३ ॥ चक्रिणोऽस्याप्यपूर्ण किं। यत्सेवामस्य कांदति ।। वृ. श्रा खलीकृतः सोऽय-मस्मानिरिव केसरी ॥ ३५ ॥ आलोचयन्निति मुहु-दिनैः कतिपयैरथ॥ रथवेगेन स प्राप । स्वस्वामिविषयं सुखी॥ ३५॥ ॥नो नो स्वस्वप्रियापत्य
॥३॥

Page #208

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ २०४ ॥
मुख्यं जारमनातुरं ॥ शीघ्रं नयत दुर्गेषु । चरानागतसूत्रता || ३६ || अपक्वान्यपि धान्यानि । लुनीताशु लुनीत रे ॥ क्षिपंतु च क्षितेरंतः । सर्वनाशोऽस्तु माधुना ॥ ३७ ॥ किमपत्यादिचिंतानिः । पुर्व स्वांगमप्यदो || कुठे बाहुबलौ दुर्ग - बलमप्यन्यथा यतः ॥ ३८ ॥ इति लोकगिरं श्रुत्वा । किमसौ किं वदत्यसौ ॥ मत्तो वेगवतो लोको । यदेवं वक्ति तनयं ॥ || ३ || ध्यायन्निति सुवेगोऽय | स्मरन बाहुबलेर्वचः ॥ वेगादयोध्यामासाद्य । ननाम जरतेश्वरं ॥ ४० || • ॥ तत्पुरो योजितकरो । जक्त्या संदेशहारकः || नैगमेषी सुर इव । कृतांजलिरुपाविशत् ॥ ४१ ॥ स्मयमानोऽय चक्रयूचे । सुवेगं स्नेहपूर्वकं ॥ मईधोः कुशलं सर्व । यत्सुवेगात्त्वमागतः ॥ ४२ ॥ श्रन्याज्ञां सहते नासौ । गंधद्वीप इवाथवा । परीक्षितोऽयं बहुधा | बालक्रीमासु यन्मया || ४३ || इत्युक्ते स प्रणम्याथ । जगाद जरता - धियं ॥ कः कमोऽकुशलं कर्त्तुं । स्वामिंस्तस्मिन्नपि क्षितौ ॥ ४४ ॥ स पूर्वं सामवाक्येन । मया संबोधितो हितं || पश्चादुपायैर्विविधैर्मन्यते न हि किंचन || ४५ || सुषेणसैन्यचक्रादि-वर्णनेऽवज्ञया समं ॥ पखं विजयेऽप्येषो ऽनाकलितमसूत्रयत् ॥ ४६ ॥ ददद् दृशौ
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ २०४ ॥

Page #209

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
मादा
॥ ५॥
निजांसेऽसौ । याहि दूत निजं विभुं ॥ राज्यजीवितलानाय । प्रेषयेत्यवदत्पुनः ॥ ५७ ।। त- सीमवासिनो लोकाः । सर्वेऽस्मिन्ननुरागिणः ॥ स्वजीवितप्रदानेना-पीति किल तच्छूियः । ॥ ॥ त्वरेण विशेषेण । प्रोत्सहते रणाय ते ॥ स्वस्वामिशक्तिसंनूत-गुणा एव हि तादृशाः॥ ४॥
इत्युक्तिनाजि नूमीऽ-Vते प्राह सहेलया॥ कनीयान् मम तादृहो । रिपुकदाग्निरस्ति हि ॥ ५॥ विरोधं बंधुना नाहं । करिष्ये रणकर्कशं ।। स्वबंधुः प्राप्यते कुत्र । सर्वदेशावगाहने ॥५१॥ संपदो राज्यमखिलं । प्राप्यते सर्वतो नरैः । स्वसोदरो विना लाग्यं । लन्यते न हि कुत्रचित् ॥ ५५ ॥ वृथा वित्तं विना दानं । विना चक्षुरिवाननं ।। वृथा राज्यं विनामात्यं । विश्व बंधुं विना वृथा ॥५३॥ तइनं निधनं जाने । तज्जीवितमजीवितं ॥ यन बंधूपकाराय । यन्नानत्राणदेतवे ॥ ॥ स पतिः पतितस्तन्न । राजतेजोऽपि राजते ॥ यत्र गोत्रविघातोत्या । लक्ष्मीलसति मंदिरे ॥५५॥ निःतत्वोऽयमनूखेका । हसंतु यदि मामिति ॥ न योत्स्ये बंधुना सार्धं । तथाप्येष कनीयसा ॥५६॥ श्रुत्वेत्यवोचत्सेनानी । सुषेणो निजगईशा

Page #210

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शवजय त् ॥ अंतःक्रुशे महोत्साहो । धीरगंजीरवाग्नरैः ॥ ५॥ युक्ता कमा युगादीश-सूनो तव । मादा०
नरेश्वर ॥ अपूर्वो बांधवस्नेहः । कमां कारयति त्वयि ॥ ५ ॥ एकदस्ततलाघात । श्व स्ने ॥ ६॥ होऽस्ति वां प्रनो ॥ स त्वां तु शत्रुव हेष्टि । स्निह्यत्यस्मिन जवान पुनः॥ ५॥ नोपे
कणीयो भ्रातापि । स्वाज्ञानंगकरो नृपैः ॥ राज्ञामाझैव ज्योत्स्नेव । सर्वतेजस्करा हि सा ॥ ६० ॥ क्रियते दिग्जयो नूपैः । कृतार्थेनिजराज्यतः ॥ अपि तेजोऽनिवृद्ध्यर्थं । केवलं न
तु लोन्नतः ॥६१॥ नोपेक्ष्यो बंधुरूपोऽपि । रिपुरायतिमिलता ॥ रोगराजोंगनूतोऽपि । हंति ॐ I हंत विवर्हितः॥ ६॥ यावत्सैन्यरजोराजि-विवायं नार्कममलं ॥ तावत्यजति विवायः।
किमेष निजमंमलं ॥६३॥ न यावत्त्वजानीक-नरादवनता धरा ॥ तावन्मानोहुरस्य
कयं स्यात्कंधरा नता ॥ ६ ॥ विलंबः सर्वथा कार्यो। न त्वयात्र मनागपि || नो * मंत्रिमुखान । वद राजन्नयोक्तिन्निः ॥६५॥ मंत्रियोऽपि सुषेणोक्तं । प्रतिशब्दा श्वैव तत्॥ ६ ॥
प्रोत्साहयंतो नूपालं । तश्रेत्यूचुर्विशेषतः ॥६६॥ अवादयन्नृपो नंना-मदंनां रणकर्मणि॥ अमिलनादतस्तस्याः। सर्वतोऽपि महीधवाः ॥ ६॥ चक्री शुन्नेऽह्नि सुस्नातो । दधानो

Page #211

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥२०
॥
वाससी शुची ॥ श्रीयुगादिजिनाधीश-मर्चयत् कुसुमैर्वरैः ॥ ६ ॥ ननाम पौषधौकःस्था- न । मुनीन वांवितसिध्ये । तःधर्मलानाशीरासी-तस्यातोऽधिकसिध्दिा ॥ ६ ॥ ततः सुवेषः सानंदः । पौरुषेकविनूषणः ॥ चक्री स्वपुरपर्यंते । स्कंधावारं न्यवीविशत् ॥ ७ ॥ अयस्कांतसमाकृष्टा । अयोनावा श्व स्फुटं । देशग्रामाधिपाः सर्वे । नानादादुपाययुः ॥ ॥ १ ॥ पर्वता इव तत्रैयु-जैगमाः करिणो हयाः ॥ तत्र मानवपायोधौ । कल्लोला श्व तेऽजवन् ॥ ॥ तस्मिन् भुवननाघेऽथ । प्रवाहा श्व नूनृतां ॥ आजग्मुः सैन्यनिचयाः। सर्वे तस्याधिकारिणः ॥ ३ ॥ पतिपुत्रवतीनिः स-कुलकन्यानिरादरात् ॥ अखंभैरहते राजा। कृतमंगलवाईनः ॥ ७। स्तूयमानो बंदिदैः । सेव्यमानः सुरैषैः । गीयमानः पुरंध्रीनिवर्वीक्ष्यमाणो महाजनैः॥ ५ ॥ गजरत्नं महातुंगं । धवलं तद्यशःसम ॥ पक्षध्यफरहानं । कस्तूरी पत्रवल्लिकं ॥ ॥ पर्वतांनोधिनिम्नानां । लीलयोद्धंधनक्षम ॥ स य- काणां सहस्रेण । सर्वतोऽधिष्टितं सदा ॥ ७ ॥ नाना सुरगिरि पूर्व-गिरि नास्करवनदा ॥ आरुरोह दिनारंने । यात्रारंजकृते कृती ॥ ७ ॥ ED कुलकं ॥
॥२०॥

Page #212

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
|| 300 ||
तर्दशा इव चान्येऽपि । गजाश्वरश्रवेतरान् ॥ ससन्नाहाः शस्त्रनृत-स्तंदैवारुरुहुः क्षणात् ॥ ७ ॥ संपूर्ण सोमप्रतिमं । कल्याणकलशावृतं ॥ अधिष्टितं नागसुरैः । सहस्रेण जयानिधं ॥ ८० ॥ उत्ररत्नं परछत्र - त्रासकृत्तस्य चक्रिणः || विकासं शिरसि प्राप । शेषादेखि सन्मणिः || १ || मं ॥ सहेला निर्मलानि - वीज्यमानोऽथ चामरैः ॥ नुनोद गजरत्नं स । पादांगुष्ठैकचालनात् ॥ ८२ ॥ स निःस्वानप्रतिध्वान - धिरा रचयन् दिशः ॥ ब्रह्मांमं मुखरीकुर्वन् | जानकारवर्धितैः ॥ ८३ ॥ मांगल्यतूर्यनिर्घोषैः । पुष्णन् वारणबृंहितान् ॥ किरणैरिव मामोऽचाली सैन्यैर्महीपतिः ॥ ८४ ॥ ॥ मार्त्तममंमलमिव । दीप्यमानं समंततः ॥ चक्ररत्नं सैन्यपुरो | वनूवारसहस्रनृत् ॥ ८५ ॥ दिग्नागा दृढदंताया । जवंत्वपि 'कुलाचलाः ॥ जो जो नजाहीनपरा - नपि शेष सुर्यष्टिवत् ॥ ८६ ॥ दूराद्दूरं दिशो यांतु । विपुले विपुला जव ॥ त्वमाकाशावकाशं हि । देहि संप्रति सत्वरं ॥ ८७ ॥ अथ श्रीनरताशः । सैन्यसंज्ञारभारतः । निःश्वानदु निध्वानै- रेष वो दलयिष्यति ॥ ८८ ॥ इत्यादिfasara | श्रुव रतनूपतिः ॥ चचाल रथचित्कार - वाचालीकृत दिङ्मुखः ॥ ८ ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ २०८ ॥

Page #213

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatimorg
Acharya Sh Kase
Gyamandi
माहा
शत्रुजयन कलाकं ॥ रजोधकारद्युमणिं । खद्योतमिव सैनिकैः ॥ स्थिरामप्यस्थिरा कुर्वन् ।
शोषयन मार्गनिम्नगाः ॥॥ सरांसि च स्थलीकुर्वन् । गजदानैनवान्यपि ॥ समंततः स्थ॥२०॥ लीनिम्ना । अमाग मार्गमेव च ॥ ए॥ नित्यं नित्यं प्रयाणेन । योजनावधिना नृपः ॥ दि
नैः कतिपयैः प्राप । बहलीदेशसंनिधिं ॥ ॥ विनिर्विशेषकं ॥
इतः श्रीचक्रिणा पूर्व । सैन्यावासकृते नराः ॥ प्रहिता एत्य नूपाल-मिति हर्षाध्यजिझपन ॥ ए३॥ जय स्वामिन्नुत्तरस्यां । विद्यते विपिन दिशि ॥ गंगातटे विटपिनां । वि. टपः पिदधविं॥ ए३ ॥ तत्र चारुहिरण्यो-मणिरत्नमयो महान् ॥ प्रासादस्तातपादानां । विद्यते हृद्यसंश्रयः ॥ ए॥ तस्यांतः संयमी कश्चि-हिपश्चिकुलमंमनं ॥ सद्ध्याननिरतस्वांतः । सुखं तिष्ठति शिष्टधीः ॥ ५ ॥ इत्याकर्ण्य वचोऽमीषां । नरतः सुकृतादरः॥ जगाम तत्र विपिने। नंतुं श्रीप्रश्रमाईतं ॥६॥ यथाविधि जिनं नत्वा । पूजयित्वा स्वन्तक्तिन्तिः॥ निषसाद वेदिकायां । रत्नमय्यां महीपतिः ॥७॥ पश्यनितस्ततो दृष्ट्वा । तं मुनि प्रणनाम च ॥नवाच च सनोक्ति-युक्तं सध्यक्तवर्णज्जत् ॥एजामुने स्वमसि बिद्यानत् । मयि युक्ष
॥५॥

Page #214

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
मादा
शत्रुजय
M ॥२१॥
य सोत्सुकः ॥ साई नमिविनमिच्या-मापतः स्मरसीह तत् ॥ ए ॥ अधुना सर्वसत्वेषु । तव वृत्तिरमूदृशी ॥ तद् ब्रूहि निजवैराग्य-कारणं करुणाकरं ॥ ३०० ॥ इत्युक्त्वा हेतु जिज्ञासुं। जगाद नृपति मुनिः ।। जितौ तौ नमिविनमी । अहं च नवता तदा ॥१॥ स्वामिनः संनिधिं गत्वा । कृत्वा राज्यं स्वसूनवे ॥ वैराग्याइतसाम्राज्य-मस्मानिर्जगृहे नृप ॥ ॥२॥ नित्यं श्रीमद्युगादीश-सेवां तावत्करोम्यहं । नवघ्यस्य साम्राज्य-दायकं सेवते न कः ॥ ३ ॥ क्वाधुना विद्यते तात । इति पृष्टोऽअ चक्रिणा ॥ पुनर्मुनिर्जगादेवं । चक्रिन श्रुणु कुतहलं ॥४॥ स्वाम्यस्ति श्रीप्रनोद्यान । सांप्रतं सुरसेवितः॥ धरणेऽस्तु तत्रागा-दनंताहिसमन्वितः ॥ ५॥ धरणेस्तदा नत्वा । पप्रचत्रिजगलं ॥ सर्वदेवेष्वनंतस्या-धिका देहद्युतिः कथं ॥ ६ ॥ प्रभुरप्याद जातोऽय-मितस्तुर्ये नवे गते ॥ श्रान्नीरो मुनिदोषाय । पोपाय परमांहसां ॥ ७ ॥ मृत्वाश्र नरके भुक्त्वा । विविधा वेदनाः स हि ॥ ततो बनूव सुग्रा- मे।हिजः कुष्टार्तिपीमितः ॥ ७॥ तेनान्यदा सुव्रताख्यः । शिष्यो नः पृष्ट नजगौ ॥ प्राग्नवे नवता दूनो । मुनिस्तेनासि कुष्टवान् ॥ ए ॥ आराध्यो न विराध्यो हि । कथंचिद्यतिरुत्त
र
॥१॥

Page #215

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
मादा
॥११॥
मैः ॥ स चेत्क्षमावास्तदपि । पापं पृटानुगं भवेत् ॥ १० ॥ सन्मानितो मुनिर्दत्त । स्वर्गा- दिगतिमुत्तमां ।। असन्मानात्तु मूलाग्नि-रिवानंतकुलं दहेत् ॥ १० ॥ पुनश्चामयविध्वंसोपायं पृष्टो मुनि गौ ॥ शत्रुजयं गिरिपतिं । त्वं लजस्व महामनाः ॥१९॥ रागद्वेषविनिर्मुक्त -स्तत्र साम्यरसाश्रयः ॥ नवान् कर्मक्ष्यं कृत्वा । रोगोन्मुक्तिमवाप्स्यसि ॥१२॥ वजीनूतेन्यः कर्मन्यो । गाढेन तपसा यथा ॥ मुच्यते देहवांस्तत्। पुमरीकस्य सेवया।१३। प्रायः पापपरित्यक्ता-स्तियचोऽप्यत्र वासिनः ॥ प्रयांति सुगति तीर्थ-माहात्म्याशिदाशयाः।१३॥ सिंहाग्निजलधिव्याल-जपाल विषय ॥ चौरारिमारिज चास्य । स्मृतेर्नश्यत्रयं नृणां १५॥ नग्रेण तपसा ब्रह्म-चर्येण च यदाप्नुयात् ।। शत्रुजये तत्रिवसन् । प्रयतः पुण्यमभुते ॥१५॥ नूर्भुवःस्वस्त्रये तोथे । यत्किंचिन्नाम विद्यते ॥ तत्सर्वमेव दृष्टं स्याद् । दृष्टे श्रीविमलाचले ॥ ॥ १६ ॥ श्रुत्वत्यसौ मुनिमुखात् । पुमरी गिरेिं ययौ ॥ कुर्वन् यथोक्तं समन्नूत् । क्रमा- होषविवर्जितः ॥ १७ ॥ विशेषादथ वैराग्यं । संपन्नोऽनशनेन सः ।। मृत्वानंतो बनूवायमनंतद्युतिधारकः ॥ १० ॥ तीर्थसेवाप्रनावेण । नवेऽसौ तृतीये ह्यतः ॥ मुक्तिमेष्यति निः
॥११॥

Page #216

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
दात्रुंजय
॥ २१२ ॥
की - कर्मानंतचतुष्टयः ॥ ११७ ॥ तच्छ्रुत्वानंतनागोऽपि । ययौ शत्रुंजयं गिरिं ॥ श्रहं च तीमुद्दिश्य । समं तेनैव साग्रहं ॥ २० ॥ अष्टाह्निकां ततः कृत्वा । स महोत्सवपूर्वकं ॥ ययौ पुनर्निजं स्थानं । जक्त्या तीर्थस्य संस्मरन् ॥ २१ ॥ शत्रुंजयसमं तीर्थं । नास्ति त्रिभुवनेऽप्यहो || यस्य स्मरणमात्रेण । विपदो यांति दूरतः || २२ || तीर्थात्तीर्थं श्रमन्नेष | सर्वत्राहं महीपते ॥ त्रागां श्री जिनं नंतुं । दृष्टस्त्वं च प्रसंगतः ॥ २३ ॥ श्रीबाहुबलिनः पुत्रो ।
सोमया इति । तेनायं श्रीयुगादीश - प्रासादस्तु विनिर्ममे ॥ २४ ॥ श्रीयुगादिजिनाधीश - स्त्रैलोक्यजननायकः ॥ त्वं तु तस्य तनूजोऽसि । दृष्टो रम्यमिदं मम ॥ २५ ॥
afraredi चक्री | स्मरन् शत्रुंजयस्य सः ॥ रुषमस्वामिनश्चापि । निर्वेदान्मुनिमानमत् ||२६|| दत्वाशीषं मुनिश्वागा-बक्री चावाससंचयं ॥ तत्रैवादापयच्चारु-डुमसंजारजा| सुरे ||१७|| इतो बाहुबलिरपि । श्रुत्वा भरतमागतं ॥ स्वसिंहनादेन समं । ततो जामवादयत् ॥२८॥ ससैन्यं भरतं जेष्याम्यहं जेष्याम्यहं मिश्रः || स्पर्धमाना महावीरा । रयात्सर्वेऽभ्युपागमन् ॥ २५ ॥ अंतर्गत निजं तेजो । दर्शयत इवोच्चकैः ॥ शस्त्रैदेतु रिताकाशा | वीरास्त
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादाछ
॥ ११२ ॥

Page #217

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ २१३ ॥
त्र चकासिरे || ३ || तत्र बाहुवलेगृह्या । नटास्तं कर्कशं रणं ॥ मेनिरे महत्साहाः । सडुत्सवमिवागतं ॥ ३१ ॥ चतुरंगचमूचकै - स्त्रिलदेस्तनयैर्वृतः ॥ उदारैः स्फारशृंगारै–मूर्तैर्वीररसैरिव ॥ ३२ ॥ ज्ञानिः स्वाननिःस्वानैर्दिशो मुखरर्थस्तरां ॥ ध्रियमाणातपत्रेण । चारायां विभूषितः ॥ ३३ ॥ स स्वस्थ करणं । नई करिणमुत्तमं । श्रारुरोह बाहुबलिः । शुभेऽह्नि कृतमंगलः ॥ ३४ ॥ नि । सारस्फारपरीवारः । श्रीबाहुबलिनूपतिः ।। सोऽपि स्वदेशपर्यंते । स्कंधावारं न्यवीविषत् ३५|| प्रातर्बाहुबलिवरं । सर्वराजकसम्मतं ॥ सेनापतिं सिंहरथं । चक्रे तनयमात्मनः || ३६ || रापहं स्वयं मूर्ध्नि । न्यधात्तस्य महीपतिः ॥ रराज तेन सोऽप्युच्चै—स्तेजसे वोर्ध्वगामिना ।। ३७ ।।
जरतेशोऽपि भूपाला - तुमतं स्वदले व्यधात् ॥ सेनापतिं सुषेणाख्यं । वैरिसेनाविमर्द्दनं ॥ ३८ ॥ दूय नृपतीन् सर्वान् । दूतेन भरतेश्वरः ॥ सपादको टिपुत्रांश्च । तान् श्रीसूर्ययशोमुखान् ॥ ३५ ॥ नामग्राहं यथैकैकं । संज्ञाप्य बहुमानतः ॥ अन्वशादिति तांश्चक्री | शको वैमानिकानिव ॥ ४० ॥ युष्मानिर्दिग्जयोऽकारि । जिता नूपतयोऽखिलाः ॥ विद्याध
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ ११३ ॥

Page #218

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ २२४ ॥
राव दैत्याच । किराता अपि दुर्दमाः ॥ ४१ ॥ न कोऽव्यस्य बाहुबलेः । सामंतस्य समोऽयत् || संत्यस्य बहवो वीरा । रणकर्मणि कर्कशाः ॥ ४२ ॥ यथैकः परसेनासु । नवेत्रुतिः ॥ तथास्य सकला वीराः । परमंगलनेदिनः ॥ ४२ ॥ अस्य ज्येष्ठः सोमयशाः । सूनुरन्यून विक्रमः ॥ स लक्षं दंतिनां योद्धा । त्रिलकीं रथवाजिनीं ॥ ४३ ॥ कनीयान् बांधवस्तस्य । नाम्ना सिंहरश्रो बली || महारथी दिव्यशस्त्र - पवित्रितभुजव्रतः ॥ ४४ ॥ सिंहकर्णः परः पुत्रः । क्षुब्धार्णवसमध्वनिः ॥ बलादुदरति प्राज्यान् । पर्वतानपि पाणिना || ॥ ४५ ॥ अजेयो विश्ववीराणां । कुमारः सिंहविक्रमः || सिंहसेनोऽपरः पुत्रो । रिपुसैन्यक
मः || ४६ || कुमारेषु त्रिलकेषु । कनीयानपि दुर्दमः ॥ एको ऽप्यको हिलीं जेतु-मलंनृष्णुरिति श्रुतिः ॥ ४७ ॥ अनूद्दिग्जयदनेन । केवलं दिनिरीक्षणं ॥ युद्धं हि बाहुबलिनाधुना जावि धराधवाः || ४८ ॥ ततो नवनिः सेनानी । सुषेणः सर्ववाहनैः ॥ प्रवादैरिव पा श्रोधि-रनुगंतव्यमुच्चकैः ॥ ४५ ॥ इत्यादेशं समासाद्य । चक्रिणस्ते तु हर्षिताः । जग्मुर्निजं निजं स्थान- मीशानृण्या तिकांक्षिणः ॥ ५० ॥ खजमुनरचकासि - कुंतबालासनादिकान् ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ २१४ ॥

Page #219

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ११५ ॥
श्रानर्चुर्विविधैः पुष्पै-रेते कात्रं हि दैवतं ॥ ५१ ॥ श्रास्यायैर्नादयामासु-र्नूपा नृत्तपुरस्सरं ॥ तेऽय मंगलतूर्याया - रंजानिव जयश्रियां ॥ ५२ ॥ तेषां पुरोऽकतै रत्नै - रलिखन्नष्टमंगलीं ॥ श्रियः कृष्टुमष्ट दिग्ज्य-स्तेषां च प्रतिभूः खलु ॥ ५३ ॥ सैन्ययोरपि वीराणां । प्रातर्यु-शनिsifari || त्रियामा शतयामेव । दुध्या साजवत्तदा ॥ ५४ ॥ कदा प्रत्यूषकालः स्यादित्युत्थाय पुनः पुनः ॥ अपश्यन् शीतमहसं । तेऽस्ताचलपदानुगं ॥ ५५ ॥ ज्ञात्वा मनांसि arai | raje सत्वरं । दृष्टयोस्तदनुयायिन्यो- र्निश जीतेव नाययौ ॥ ५६ ॥
श्रथारुरोह चंमांशु-रुदयाचलभूमिकां || आर्षयोर्यु-संरंनं । दिदृक्षुरिव सत्वरं ॥ ५७ ॥ दशानाम लक्षाणां । निःस्वनानां स्वनैर्दृढैः ॥ निःस्वना इव निश्चेष्टा । इवाभूवन् दिशां ग॥ ८ ॥ श्रष्टादशापि लकाच । नदर्दुडुनयो जयं ॥ विदधुर्विधुमातंग - रविवाजिषु जारताः ॥ ५५ ॥ सैन्ये श्रीज्ञरतेशस्य । लकाः षोमश सर्वतः ॥ नदति रणतूर्याणि । वैरिप्राणहरण्यमुः ॥ ६१ ॥ कोलाहलैः काइलानां । कोलरामपि सोऽक्वणत् ॥ मेरीणामपि नांकार - र्व्यदीर्यत भुवस्तलं ।। ६२ ।। निःश्वानप्रतिनिर्घोषे - स्तारामंगलमत्रसत् || वीराणां
1
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ १५ ॥

Page #220

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १६ ॥
सिंहनादैश्वा - नवन्नादमयं जगत् ॥ ६३ ॥ सन्नह्यतां वीरधूर्याः । सन्नह्यतां तुरंगमान् ॥ प्रगुएलीक्रियतां शस्त्र-संचयश्च रथादिकं ॥ ६४ ॥ अधुना समरारंभो । 'जवितेति मुहुर्मुहुः ॥ वदेतो राजपुरुषाः । सैन्ययोर्जेमुरुच्चकैः ॥ ६५ ॥ युग्मं ॥ वीराः संग्रामशूरास्ते । दधुर्नृपनियोगतः ॥ रसोल्लासशेमितांगे - ध्वमातानपि कंकटांन् || ६६|| देषमाणान् दयान् कामं । केचि - ज्च समनाहयन् || जयाय देवा तेषां स्यादित्यप्यच व्यधुर्मुदा ॥ ६७ ॥ रणतूर्यमहाराव - चंचलान वाजिनः परे || श्राश्वास्य मधुरैर्वाक्यैः । सन्नाहं पर्यधारयन् ॥ ६८ ॥ श्रबधन पार्श्वयोल्ली-निशिताश्च घ्याग्रयोः ॥ सन्नादेन सपक्षाणां । तार्याणां चंचुसंनिजाः ॥ ६५ ॥ सिंहास्या त्रैनतेयास्या | गजास्या अपि केचन । वह्नास्या अन्नवन्नश्वा । ग्रस्तुं शात्रीवसंचयं ॥ ७० ॥ सन्नाहा विनांतिस्म । नदंतः करिणो घनं ॥ अधित्यकारूढवृक्षाः । पर्वता इव जंगमाः ॥ ७१ ॥ मुङ्गरान् परशून कुंता - नर्पयन करिणां करे || लोहानां वलयैर्दैतान् । वीरास्तेषामवेष्टयन || २ || प्रयोजयन् इयान् कामं । संतो दुंदुभिस्वनैः ॥ प्राकृष्य वलगा संचारै रथेषु दुःप्रयत्नतः ॥ ७३ ॥ योहारोऽय रथान् क्रोधा - धारा धन्वधरा रयात् ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ २१६ ॥

Page #221

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रुजय सतूणीरास्तदोत्प्लुत्य । चलानारुरुहुर्मुदा ॥ ४ ॥
इतश्च श्रीबाहुबलिः । स्नातः कृतविलेपनः ॥ बिज्राणो वाससी शुक्रे । जगाम जिनम॥ २१॥ चितुं ॥ ५ ॥ श्रीआदिनाथप्रतिमां । तोयैरस्नपयनतः ॥ आनर्च विविधैः पुष्पे-रहतैः स्तु
तिन्निस्तथा ॥ ६ ॥ निःसृत्य देवतागारात् । सन्नाहं बजनिर्मितं ॥ शिरस्त्राणं दधौ जूप । नुत्साहाद् हिगुणीलबत् ॥ ७७ ॥ तूणीरौ लोहनाराच-पूर्णी बाहुबलिनुपः॥ दधानः पृष्टसंस्पृष्टौ । चतुर्भुज श्वानत् ॥ ॥ कालपृष्टं च कोदं । करे वामेऽकरोन्नृपः ॥ टंकारा
। खेऽपि भ्रस्यति तारकाः ॥ ७ए ॥ महानई गंधगजं । ऊरन्मदनदगिरि ॥ आरुरोह विशामीश । नत्साह श्व जंगमं ॥ ॥ नृत्यत्रिव बाहुबलिः । स्वबलेन रणांगणे ॥ सिंहध्वजव्लादिश्वं । तृणयन्नुत्सुको ययौ ॥ १ ॥ हरिदश्वसोमयशा-श्वेश्केतू रिपुव्रजान । रोडुमिंदुरबारूढो-ऽनवढाहुबलेः पुरः ॥ ७ ॥ कृतांत श्व उप्रेक्ष्यः । कूर्मकेतुश्च कुंतयु- क् ॥ महायशा महावीरः । सिंहाश्वोऽगाणे नटः ॥ ३ ॥ तत्पुरोऽय सिंहरमः । सिंहकेतुर्महारथी॥ जगज्जयरथेनाशु । चचालाग्रे च शस्त्रनुत् ॥ ५॥ बर्दि केतुः सिंहकर्णः।
॥१७॥

Page #222

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ २२८ ॥
सदावसमध्वनिः ॥ कालदंष्ट्ररथारूढो । ययौ समरसंनिधिं ॥ ८५ ॥ रक्तवज्जो हंस केतुः । सेनायां सिंहविक्रमः ॥ दुर्जयः सर्वशत्रूणां । रथेनागान्महाबलः ॥ ८६ ॥ सिंहसेनो बचुकेतुजैता सर्वरिपून रणे ॥ कालार्गलरथेनागा- द्वीरः सर्वपुरस्तरः || ८७ || इत्यादिबाहुबलिनः । पुत्रा नूपतयोऽपि च ॥ नानावाहनशस्त्रास्त्रा-वेलुरुत्साहशालिनः ॥ ८८ ॥ इतः श्रीनरताधीशः । स्नातो धौतांशुकावृतः । जगाम देवतागारं । संतो मुह्यंति न क्वचित् ॥ ८ ॥ संस्वाप्य वृत्रस्वामि-प्रतिमां यक्षकर्दमैः ॥ विलिलेप महीनाथः । स्वैर्यशोनिरिवावनिं |||| सुगंधिरिश्रानर्च । पुष्पैः संपूर्णनक्तिना । ददाह धूपं चिडूप - स्तुतिकृन्नावतोऽर्हतः ॥ ५१ ॥ जगऊयं स सन्नाह- मजेद्यं पविनाप्यथ ॥ सुरशृंगारमाधत्त । शिरस्त्राणं च नूपतिः ॥ ए२ ॥ जयपराजयौ नाम्ना । तूणीरौ भरतेश्वरः । श्रय्यौ लोहनाराच - पूर्णावबिनरत्ततः ॥ ए३ ॥ | त्रैलोक्य को माश्रितं सुरसंचयैः ॥ सटंकारं महाघोरं । दधौ सव्येन पाणिना ||४|| दैत्यदावानलं खऊं । जग्राहारिनिषूदनं || दिव्यास्त्राणि पराण्येवं । चक्री पस्पर्श पाणिना । ॥ ५ ॥ गजं सुरगिरिं नाम्ना । ऊरन्मदनरं नृपः ॥ श्रारुरोह शक्रकेतु - रैरावणसमप्रनं ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ २२८ ॥

Page #223

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
112211
|| ६ || सिंहध्वजं सुषेणोऽथ । स्यंदनं पवनंजयं ॥ श्रारुरोहानुजश्वास्य । गरुमाख्यं जय रथं ॥ ७७ ॥ खजं कालानलं पाणौ । जग्राह पृतनापतिः ॥ स एवाग्निमुखं कुतं । विद्यु - योतसोदरं || ८ || ते सपादकोटिरपि । कुमाराः स्फारविक्रमाः ॥ सकीनूयाजये जग्मुः । प्रत्यकक्षात्रधर्मिणः || ९‍ || तज्ज्येष्ठः श्रीसूर्ययशा - त्रैलोक्यविजयक्षमः ॥ दिव्यायुधै दुर्वरोऽयं । वैरिणामनवले || ३०० ॥
सूर्यदासं स सोरेयं । खमै धनुर्दधत् ॥ सन्नादं सुरसम्मोहं । जजन सूर्ययशा बनौ ॥ १ ॥ सूर्यध्वजः सूर्ययशा । हरिदश्वो महाभुजः । वैनतेयरथारूढः । समराजिरमासरत् ॥ २ ॥ निर्जरैरप्यजेयोऽनू-दाजौ देवयशा वली || श्वेताश्वरथमारूढः । सिंहकेतुर्नृपांगजः ॥ ॥ ३ ॥ तत्कनीयान् वीरयशा । वैनतेयपताकिना || धारयन् विकटं वर्म । धनुष्मान् रणमापतत् || ४ || सुयशाश्चक्रितनयः । कपिकेतुर्महाबलः । रथं दुर्जयमारूढः । कंपयन् वसुधामयात् ॥ ४ ॥ मेघनादः स्वनादेन । नादयन्नपि रोदसीं ॥ मत्स्यकेतुर्महावाहु-र्धनुष्मान् रामायौ ॥ ५ ॥ कालमेघो मेघ इव । बालधाराः किरन बहु ॥ गजकेतू रथारूढः । सर्वा
मादा०
||१||

Page #224

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
||२२० ॥
स्वैरणमापतत् ॥ ६ ॥ कपिलाश्वो महाकालो । वीरो वैरिविमर्दनः ॥ जजन् रथं धूककेतुमाययौ समरोत्सुकः ॥ ७ ॥ वीरसिंहो वाजिकेतुः । कृष्णाश्वो रथवान् रणे ।। पंचाप्यको हिणीर्जेता । समरे समुपागमत् ॥ ८ ॥ वीरमानी वीरसेनो । हरिदश्वो महाबलः ॥ हंसकेतुदापाणिः । समरायोत्सुकोऽजनि ॥ ८ ॥ इत्यादिचक्रिणः पुत्रा । नूपाश्च बलशालिनः ॥ विचित्रवाहनासीनाः । सर्वेऽप्याजग्मुराजये ॥ ए ॥ सुषेणः पृतनानायो । गर्जन रथजनि:स्वनैः ॥ जटकोटीवृतः सैन्य- पुरोऽस्यात्प्रौढविक्रमः || १० || अन्ये भूपाः कुमाराश्च । पूर्णारथिनस्तथा ॥ गजाश्वरथमुख्यानि । वाहनान्यन्नजन् भृशं ॥ १२ ॥ केचित्रटा रसनटा । अतः प्रथमं रणे ॥ निपत्य वेत्रिभिः स्वाम्या - दिष्टै रुरुधिरे रयात् ॥ १३ ॥ चलतोः सैन्ययोः पाद - पाताघातात् स्त्रिराप्यसौ । चकंपे नागनाथस्य । नमयंती फलावलीं ॥ १४ ॥ सैन्ययोर्वीरधुर्याणां । बलातिशयरंजिताः ॥ धूनयंतः शिरांसीव । महाशैलाश्वकंपिरे ॥ १५ ॥ प्रलयारंज संभ्रांत - पयोधी इव नादिनौ || नवेली बलसंजारौ । तौ मिथोऽमिलतामथ ||१६|| इयोर्निः स्वान निर्घोषै - निध्वानपोषितैः ॥ त्रैलोक्यं चुक्षुने कामं । चलाचलतया मिलत
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
|| 990 ||

Page #225

Acharya Shri
Ka
www.kobatirtm.org
y
San Maha
anmandir
Jain Aradhana Kendra
माहा०
शत्रुजय ॥१७ ॥ अश्ववारा अश्ववारै। रथिनो रथिन्जिस्तथा ॥ गजिनो गजिनिः साई। प्रतिन्निः
। पत्तयोऽपि च ॥१०॥ खेचरैः खेचरास्तद् । नूपैपा नटैनटाः ॥ सामंतैः सह सामंता। ॥२२॥ निनिल्लास्तदामिलन ॥ १५॥ समरे दंतिनां दंता । दंतैः संघटनाजिनः॥ पल्यंकतां ज
यश्रीणा-मन्नजन् वीरयोध्योः ॥ २०॥ आबादयंतः ककुन्नो । बाणधारान्निवर्षणैः ॥ चि
धन्वधराः कामं । वेगानादातिगर्जिनः ॥ १ ॥ खद्योतयंतः कुंताग्रान् । खसंपासुसंगिनः॥ पताकानिर्बलाकानि-रिव पांश्वभ्रकारिणः ॥२२॥ मामस्रकतोयः सिंचंतः । कीर्निवलीविवृक्ष्ये ॥ चातकानिव पुष्यंतो-ऽनुगान् जीवनदानतः ॥ २३ ॥ ॐ इतस्ततः संचरंतः । प्रलयस्य घना इव ॥ वीरा बनूवुः समरे । वाहनस्पृष्टभूतलाः ॥
॥श्व ॥ पनि कलाकं ॥ ननांते वीरसेनाब्धौ । कल्लोला श्व कोपिनः ॥ नावं रथं न नागं चा-जीगणकंचनापि ते ॥ २५ ॥ करे करिणमादाय । ब्रामयित्वा विहायसि ॥ रथः स- योधः साश्वोऽपि । नीमवञ्चिक्षिपे क्वचित् ॥ २६॥ त्ताले युसरने-प्यदनः कोऽपि साइसी ॥ स्वप्रियाकुचवरेण । कुनिकुंजानतामयत् ॥ २७ ॥ सुषेणसैन्यनायोऽय । क्रुहः स्व
॥२१॥

Page #226

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
श(जय
मादा०
॥२२॥
सैन्यमांद्यतः ॥ नदस्त्रो वाजिरत्नेना-गमत् प्रलयवहिवत् ॥ २० ॥ सुषेणेऽस्मिन् सुखेनैव । तृणवनटसंचयं ॥ नन्मूलयति कोऽप्यस्थात् । तत्पुरः सुन्नटो न हि ॥ ॥ ॥ इतो बाहुबलेः पादौ । नत्वा विद्याधराग्रणीः ॥ दधावेऽनिलवेगेना-निलवेगो महानटः ॥ ३० ॥ सुषेण त्वं तु सेनानी । पनिर्बाहुबलेरहं ॥ पश्य मनजामीर्य-मित्युवाच स चोचकैः ॥ ३१॥ मण्यमानार्णवध्वानः । सुषेणस्तस्य दर्शनात् ॥ ध्वानयन रोदसी कामं। जगर्ज बहुविक्रमः॥३॥ अन्योऽन्यसमवीर्यत्वा-तावुनौ हर्षशालिनौ ॥ रोमांचकंचुकैवर्म-पाटयामासतुस्तदा ॥३३॥ शराशरि विकुर्वाणौ । सासर्पि नरेश्चत् ॥ तो जातौ जगन्माश्र-शंकायै स्वर्गिणामपि ॥ ॥ ३४ ॥ खगानिव विमानानि । पश्यतां त्रिदिवौकसां॥ बाणश्येनपरिष्वंगा-वासयामासतुस्त्विमौ ॥ ३५॥ गजाविवोन्नदंतौ ता-वन्योऽन्यवधकांक्षिणौ ॥ दुःप्रेक्ष्यौ सैन्ययोर्जातौ । कोपारुणविलोचनौ ॥ ३६ ॥ पर्वतः पर्व तेनैव । प्रलये चलताचलः ॥ प्रास्फाल्यास्फाल्य सेना- नी। पुनस्तेन न्यवर्तत ॥ ३७॥ निष्टुरं घनवहीर्या-उल्लसहिपुलध्वनिः ॥ सिंहनादं चकारोच्चै-विद्याधरशिरोमणिः ॥ ३० ॥ तेनाथ सिंहनादेन । प्रतिशब्दा श्वान्नितः॥ सैनिका वा
॥२२॥

Page #227

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ २२३ ॥
हुबलिनो | जगर्जुर तिहर्षिताः || ३५ ॥ कोपताम्रकरालाक्षः । साक्षात्कालानलोपमः ॥ खजरत्नमथादाय । सुषेणोऽवावत कलात् ॥ ४० ॥ संहर्त्ता किमसौ विश्व-मुत बेत्ता च पर्वतान् ॥ दारयिष्यत्यथ मां वा । तर्कितः स नरैरिति ॥ ४१ ॥ अथ सिंहरथो वायु- वे गिनिस्तुरगैरथं | अंतराविदधे वा । तं सुषेणं तथास्थितं ॥ ४२ ॥ कवोल इव पाथोधे - स्तटशै
न संचरन् ॥ सुषेणः खलितस्तेन । तथैवास्थान्महाभुजः ॥ ४३ ॥ युइसाक्षी तदा जाखानू । ययावस्ताचलं प्रति ॥ कंकपत्रैस्त्रस्त इव । वीराणां बहुपातिभिः ॥ ४४ ॥ राजाज्ञया ततः सैन्ये । व्यावृत्ते ते उत्ने अपि । पूर्वापरपयोराशि-वेले इव चलाचले ॥ ४५ ॥ शर्वरीं तामतिक्रम्य । कथंचि साहिणः ॥ वीराः प्रत्यूषमासाद्य । ननृतुर्व्यक्त विक्रमाः ॥ ४६ ॥ पुनः स्वसन्नाहधराः | स्वस्वशस्त्रपवित्रिताः । सन्नः स्वस्वनागाश्च रथानारुरुदुर्जटाः ॥ ४७ ॥ चलंतस्तूर्यनिःश्वान - प्रतिध्वानपदानुगाः || वीराः संग्रामारास्ते । सैन्ययो रणमापतन् ॥ ४८ ॥ प्रसिदैः केतुनिर्ज्ञात्वा । व्यावर्ण्य च कुलादिकं ॥ श्राह्वयंतो मिथेो वीरा । ववृषुarrari || ४ || नाजी गस्तीक्ष्णमुखानपि बाणान् महानटाः || स्वस्वामिनां प्र
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ २२३ ॥

Page #228

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
मादा०
॥२४॥
सादाब्धि-परं पार यियासवः ॥ ७॥ शराशरैश्च संघट्ट-मासाद्यानलवर्षिणः॥ नयाय समजायत । पश्यतां स्वार्मिणामपि ॥ ५१ ॥ तृणैरिव रोरवेश्म । नाराचै?म पार्थिवाः ॥ निर्विघ्नं स्त्रगयामासुः। स्वर्गिविघ्नकारिणः ॥ ५ ॥ दृष्ट्वा रणं महाघोरं । कातरास्त्रसु. रप्रतः ॥ वीराः पुनर्महाघात-बवुधिगुणा इव ॥ ५३ ॥ सिक्तासु रक्तैः वितिषु । क्षुमासु तुरगैनटाः ।। यहिदार्येनकुनान ये । मुक्ताबीजान्यवापयन् ॥ ५५ ॥ यशोऽमस्ततो रोहमवाप्य विटपोत्करैः ॥ तेषामेवाक्ष्यो नाव।। त्रिजगध्यापनमः ॥ ५५ ॥ अथ सिंहरथः क्रुः । सर्वारजितः स्फुरन् । चक्रिसेनाप्रति रथं । प्रेरयामास वेगतः ॥ ५६ ॥ सिंहकर्णस्तदन्यर्ण-मुपेत्यानुचरोऽजवत् ॥ वह्नरिव महावायुः । सर्वसंहारणकमः ॥ ५ ॥ तौ वीरौ चक्रिसेनां तां । कोनयामासतुः कणं ॥ दुःप्रेक्षौ द्युसदां जातौ । स्थिराया अपि कंपनात् ॥ ॥ ५ ॥ शक् दृग्मीलनक्रीमा-मत्रीमा श्व सैन्यगाः ॥ अन्वबस्तयोर्वाण-पातालोकास- हिष्णवः ॥ एए ॥ न गजान रानाश्वान् । न पत्तीनैव नूपतीन् । संग्रामरसिको किंचि। तावचिंतयतां नहि ॥ ६ ॥ निबिमास्त्रपरित्रस्त-प्राणप्राणिकलेवरैः ।। रातराया अन्न
॥२४॥

Page #229

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
शर्बुजय वन् । स्वबंद चरतोस्तयोः ॥ ६ ॥ ततः सुषेणो मात्सर्या-दधावे प्रलयाब्धिवत् ॥रयादनि-
- वेगस्य । वधाय विविधायुधः ॥ ६ ॥ इन्यतां इन्यतामेष । त्यस्मानप्युपेक्तिः ॥ लात ॥२५॥ लातेति राजान-तं प्रतीत्यूचुरुच्चकैः ॥ ६३ ॥ सुषेणो बाहुबलिनः। सुसारामपि वादिनीं ॥
तथा विलोमयामास । नास्थात् क्वचित्पुरो यथा ॥६५॥ अथो दृष्टा सुषेणस्तं । विद्याधरवरं नदन् ॥ टंकारं धनुषश्चक्रे । त्रिजगन्दोनकद् बलात् ॥ ३५ ॥ तदा त्वं रक्षितः सिंद-रथेन स्वरयांतरा ॥ रहकः कोऽधुना ते स्था-दित्युवाच च खेचरं ॥ ६६ ॥ श्रुत्वेत्यनिलवेगोपि । महावेगात् समापतत् ।। सुषेणास्त्रनिरोऽय । परावर्नत तत्कणात् ॥ ६७ ॥ तस्मा
पुत्पत्य वेगेना-निलवेगो महान्नटः॥ गजसेनामदीनां तां । गाहयामास चक्रिणः ॥६॥ V कंकानिव मातंगा-नुल्लाढ्य गगनांगणे ॥ पततस्तानथादाय । जवान दृढमुष्टिनिः ॥६॥
ज़मौ कदाचिदाकाशे । मंस्तिर्थकदाचन ॥ कदाचिच्चतरंगात । सेनास दो च तैः॥क्षणा चक्री सिंधुरपृष्टस्य-स्तं दृष्ट्वाय तथास्थितं ॥ मुमोच चक्र कोपेन । शक्रवत्पविमुच्चकैः । सहस्रारं समुत्पन्न-ज्वालामालासमाकुलं ॥ रविबिंबमिवोलूक-स्तहिलोक्य बिन्नाय सः॥
॥२५॥

Page #230

Shaha
lain Aradhane kends
www.kobatirtm.org
Acharya Shr KailassagarounGyanmandir
शत्रुजय
मादा०
॥२६॥
॥ १ ॥ श्रेयः पलायनमितो । विमृश्येति स खेचरः॥ अनश्यलितग्रीवं । पश्यंश्चकं मुहु- मुहुः ॥ ७॥ सुमेरौ कंदरायां च । सागरे रुचकेष्वपि ॥ हीपांतरेऽपि पाताले । यत्र यत्र प्रयात्यसौ ॥ ३ ॥ तत्र तत्रापि चक्रं तत् । पूर्वोपार्जितकर्मवत् ॥ वीक्ष्य विद्याधरो बजपंजरं निर्ममे दृढं ॥ ४ ॥ ॥ चक्राधिष्टातृयशास्तं । निरीक्ष्याय तथास्थितं ॥ हसित्वोचः कथं रंक । त्वयारब्धं हिचक्रिणि ॥ ॥ तस्मिन रुष्टे हि कस्वाता । रेलवंतं सुरेष्वपि ।। तत्कय पंजरमिदं । पनीव धृतवानसि ॥ ६ ॥ इत्युक्तोऽनिलवेगोऽय। पएमासांते स्वपंजरात् ॥ वनूब प्रकटश्चक-मलुनानस्य मस्तकं ॥ ७७ ॥ व्यावर्त्य चक्र चकेश-पाणी पुनरुपागमत् ॥ सैनिकैश्च जयजया-रावश्चक्रे मुहुर्मुहुः ।। 3 ॥ सिंहरथसिंहकौँ । निरीक्ष्याय तथास्थितौ ॥ मेघनादसिंहनादौ । चकिपुत्रावधावतां ॥ ५ ॥ चत्वारोऽपि महावीरा । युध्यमानाः परस्परं ॥ चतुर्दिक्प्रलयारंन-भ्रांतिं चक्रुर्दिवौकसां ॥ ७० ॥ ते वीरास्त्रि- जगत्कोन-कराः सर्वे महौजसः॥ वजाणीव महावजै-मिश्रः संघट्टमासदन ॥१॥ तेषां च समरोत्कर्या-वस्ताश्च व नास्करः॥ अस्ताचलं क्षणात्प्राप | सैन्थे चापि निजालयं ॥
॥२६ ।।

Page #231

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shin Kalassagarson Gyantande
माहा
॥१२॥
शकुंजय ॥ ए ॥ पुरोधाः काकिणीरत्न-पयसा चक्रिवाहिनीं ॥ वैरिशस्त्रानि विगमा-दिधे नूतना-
मिव ॥ १३ ॥ इंदोराप्तदिव्यविद्या-योगाचंच्यशा अपि ॥ श्रीबाहुबलिनः सेनां । हृतशल्यां पुनर्व्यधात् ॥ ए ॥ इतश्च प्रातरापेतुः । स्वकेतूलिखितांबराः ॥ अंतर्मत्सरिणो वीराः । सर्वास्त्रैश्च पुढौकिरे ॥ ५ ॥
ततो बाहुबलेः पादौ । नत्वा विद्याधराग्रणीः ॥ तदादेशमपि प्राप्य । शैलसंकाशसच्चिराः॥ ए६ ॥ रत्नारि रलकायो-गदां पाणौ च चालयन ॥ वात्यावर्त श्वोत्रांतो। नदन वेगादधावत ॥ ए ॥ युग्मं ॥ गदापाणिं यममिव । तालममिवोन्नतं ॥ ज्वलज्ज्वलनपिं. गाद-मुद्यविनिताननं ॥ ए॥ शाखिशाखासमौ बाढू । बित्राणं कपिलांगकं ॥ शिलातलसमोरस्कं । वृतं विद्याधरैः परैः॥ एए॥ दारुणं दारुणेन्योऽपि । नीषणेच्योऽपि जीपए । बलियो बलिनं तं च । वीक्ष्याकंपंत सैनिकाः॥ ४00 ॥ विकिपिर्क ॥ कर्करानि
व मातंगान् । शलनानिव वाजिनः। नीमानिव रथान् पत्तीन् । क्षश्कीटानिवाजितः ॥॥ 18 स जघान गदाघातैः । प्रलयोनांतवह्निवत् ।। चक्रिसैन्यस्य प्रेक्ष्यो-ऽनवचार्दाब्दमुन्नदन ॥
1993॥

Page #232

Sh Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kallassagar
Gyanmandie
माहा०
दार्चुजय ॥२॥ युरम ॥ माहेश्चूमो विद्यान-त्रत्वा ज्येष्टान्तिं ततः ॥दधावे दारुणं पाणौ । मुजरं
ब्रामयन क्रुधा ॥ ३ ॥ तेन सारैकसारेण । वजेणेव महामतिः॥ सररिगिरिरिव । हतो ॥॥ लूमौ लुलोठ हा ॥ ४॥ पतता तेन दीर्घेण । कुर्वत्रिव तदाकृति ॥ पश्चिमांनोनिधौ वेगात् ।
पपात सघनोऽपि च ॥५॥ रात्रौ मुकुलितं वाहु-बलेः सैन्यं सरोजवत् ॥ पुनः प्रजातमासाद्यो-न्मुखं समन्नवत् कणात् ॥ ६॥ हतं रत्नारिमाका -मितकेतुः क्रुधा ज्वलन् ॥दधानो धनुःपरशू । नृपसैन्यादघाचलत् ॥ ७॥ पुदिनं वाणधारान्नि-धिाकुर्वन रिपुव्रजे॥ मेघवनन्मुखाजानि । न्पग्मुखान्येष निर्भमे ॥ ७ ॥ ततः सूर्ययशा वीरः । कीरसागरवन्नद
न ॥ प्रलयादित्यवनीवं । तपस्तेजोन्निर तैः ।। ए ॥ दोषाकरान रिपुवातान् । सकलंकामिव । सृजन । कुमुदं तेषु कुर्वाणो । रथेनागाश्णांगणं ॥ १० ॥ युग्मं ॥ नादेन सूर्ययशसः । सै
निकाश्चक्रिणः पुनः ।। हिगुणा इव सोत्साहाः । समराजिरमापतन ॥ ११ ॥ प्रागञ्छतोऽति- * वेगेन । श्रीसूर्ययशसस्तदा ॥ चिच्छेदामितकेतुस्तं । केतुं चंडेषुणा क्षणात् ॥ १२॥ केतुपाता.
त सूर्ययशा । धूमकेतुरिवोदितः ॥ अचंषुणा तस्य । खुलाव गलनालकं ॥ १३ ॥ ततो ज
२॥

Page #233

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
st
शत्रुजय यजयाराव-श्चक्रिसेनास्वजायत ॥ सूर्योपरिष्टासुमनो-वृष्टिरप्यपतदिवः ॥ १४ ॥ विलोड्यैवं
Yबाहुबलेः । सेनां मंधानकोपमः ॥ पुनः स्वसैन्यमापेदे । सूर्यः स्वानुगबोधकृत् ॥ १५ ॥ - ॥२॥ तश्च बाहुबलिना । नाषितेष्वन राजसु ॥ कोटीनां विंशतेः स्वाम।। पत्यश्वरथकुंनिनां ॥
॥ १६ ॥ वैताढ्यदक्षिणश्रेणि-नायको बलवबली ॥ नत्वा बाहुबलिं प्राप्तः। सुगतिः संगरं रयात् ॥ १७॥ ॥
अथ चक्रिसुतः साक्षात् । कात्र धर्म श्वोद्यतः ॥ शार्दूलनामा शार्दूल । श्वोजस्वी म- हाबलः ॥ १० ॥ तमापतंतं सुगति । वीक्ष्य वीररसाकुलः ॥ सिंहनादं विधायोच्चै । रणमा
प गजं श्रितः ॥ १५ ॥ युन ॥ आकृष्टा विबुधेनेव । न संधाने न मोकणे ॥ मार्गणाः पविनाप्यस्य । दृष्टाः किंतु रिपुव्रजे॥ २०॥ अमोघास्यैव किं मष्टिः। सूर्यवत् किरणोत्करान् ॥ धनुरेवास्य किं मेघ । श्व विपति वा शरान् ॥ १ ॥ श्वेवास्य कथ सूते । कामा- निव सुधर्मिणः ॥ यस्मिन् मुंचति बाणोघा-नित्यतर्कि जनवजैः ॥ २२ ॥ ॥ सुगतिस्तं तथालोक्य । दुर्जय लोहहेतिनिः॥ मुमोच दिव्यशस्त्राणि । पुर्नेद्यानि सुरैरपि ॥ २३ ॥
श्या

Page #234

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय : नागपाशैस्ततो वहः । शार्दूलस्तेन सत्वर ॥ प्रेमपाशैजैतुरिव । नाशकञ्चलितुं मनाक् ॥ माहा
किंचिदावेद्य तत्पीमा-मीषहुःखस्य वीर्यतः ॥ ध्यात्वा विद्यां रवेः प्राप्तां । प्रत्यक्षामिव संग॥२३० तां ॥ २५ ॥ मृणालिनीरिव गजः । कुकर्माणीव योगिराट् ॥ अत्रोटयबटबट-दित्यहेबंध
नान्यतौ ॥ २६ ॥ ॥ तदैवाभाच्युतादित्य-श्वासावधिकयुतिः ॥ दधावे खजमुद्यम्य)
सुगतिप्रति रोषणः ॥ २७॥ कुंजरं वेगतस्त्यक्त्वा । शार्दल व पर्वतं ॥ शार्दलः सुगति मूर्ति । न्यहन खन कोपतः ॥ ॥ तदाघातात्स विद्यानृत् । धानूदामनांमवत् ॥ हिगुणोऽरिषु शार्दूल-प्रतापश्च रणांगणे ॥ श्ए । अजिनीपतिरजाना-मसोढेव निमीलनं ॥ कर्कशाइणतस्त्रस्तो । ययावपरवारिधिं ॥३॥ प्रातः पुनः सोमयशा। वैरिवारिजनाशकृत् ॥ प्रज्ज्वलनेजसा कामं । बुढौके चक्रिसेनया ॥३१॥ महावीरास्ततो क्रूराः । सर्वजित्कालदारुयाः ॥ सन्नालीबाहुसत्कार्या । नारतीयबलात् कणात् ॥३॥ संनूय सर्वशस्त्राणि । वर्षतो
॥३०॥ बहुरोषणाः ॥ अयोधयंस्तमिस्राणि । रविणेऽकीर्तिना ॥ ३३ ॥ युनः ॥ नन्मीब्य नयने योय-स्तं पश्यति स सोऽग्रतः ॥ आलोकतानेकरूप-मिवानुतसुशक्तिन्निः ॥ ३५ ॥ एकोऽ

Page #235

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kang
Gyanmandi
शत्रुजय
माहा०
॥३१॥
प्यनेकीनूयैवं । स च सोमयशा रणे ॥ सर्वास्त्रैस्तैः समं बाढं । युयुधे सिंहवन्मृगैः ॥ ३० ॥ वात्यावर्त वोल-श्चक्रिणो वाहिनीं स तां ॥ नन्मार्गवाहिनीं चके । नरैर्जलकणैरिव ॥३॥ ततः सूर्ययशःपुत्रः। सुरराजो महानटः ॥ दृष्ट्वा तं सोमयशसं । दधावेऽतिबोइतः ॥ ॥ ३२ ॥ तयोमिलितयोश्चाथ । वीरयोर्जयकांक्षिणोः ॥ लोकानां प्रलयोनेद-शंकानून्मनसि कणात् ॥ ३३ ॥ तन्नीत्येवाप सूरोऽस्तं । दधदरिकरानपि । पुनस्तदालोककृते । कौतुकीबोदियाय सः ॥ ३५ ॥ शब्दबंधुवीरबंधू । मदाबादुसबाहुकौ ॥ धूपघटधूमकेतू । जयवीरमहाजयौ ।। ३५ ॥ वालुकोऽपि त्रिलोकश्च । कामनाजोऽय चंकः ॥ चक्रिवाहुबलेीरा । मियो युयुधिरे रणे ॥ ३६॥ पराजयं जयं चापि । सैन्ययोः सुन्नटा रणे ॥ अन्येऽपोत्यमय प्रापुः । स्वस्वस्वामिनिरीक्षिताः ॥ ३७ ॥ तयोमिलितयो रौप-सैन्ययोरुनयोरपि ॥ एवमासीगस्तत्र । बाढं हादशवार्षिकः॥३०॥
प्रातः पुनरुपागत्य । सैनिका रणतूर्यतः ॥ पुढौकिरे महाक्रोधात् । सर्वशस्त्राजिवर्षिणः ॥ ३५ ॥ कालसेनवैरिसेन-सुतौ श्रीनरतस्य च ॥ महायशःसिंहसनौ । पुत्रौ बाहुबलेरपि
॥२३॥

Page #236

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा॥
॥२३॥
॥ ४० ॥ कालमेघमहाकालौ । सिंहविक्रमसुंदरौ ॥ तनयाश्चक्रिनृपते-मियोऽधावंत संगरे । ॥ १ ॥ तेषां च रथचीत्कारै-श्वकंपे वसुधातलं ॥ वाणप्रहारैर्वि त्रेसुः । सुरा अपि दिवि स्थिताः॥ ४२ ॥ तसिंहनादैः सिंहाया । मृगवदूरमत्रसन ॥ तनुजास्फोटसंघ?-रस्फुटच्च शिलोच्चयः ॥ ४२ ॥ तदा सूर्ययशा ज्येष्टः । पुत्रः श्रीनरतेशितुः ॥ प्रलयोनांतपाश्रोधि-रिव कामं जगर्ज सः ॥ ३ ॥ ननदंश्च हसन्नुच्चैः। स्वपाणौ ध्वानयन धनुः ॥ विशिखौघान प्रविकिरन । मर्चयन सैन्यसंचयं ॥ ४४ ॥ लोमयन वारणान वेग-वायग्निः पर्वतानिव ॥ संहरन नटसंघातं । धर्मरामिव मूर्तिमान ॥ ४५ ॥ रथान् विघट्टयन कामं । घूर्णयंस्तुरगोकरान् ॥ रथचक्रोत्यनिर्घोषैः । कोजयन कोणिमंमलं ॥ ४६ ॥ कलेवरैश्च वीराणां । लोनयन गृध्रफेरवान् ॥ स्वस्वामिनं प्रमदयन् । विक्रमात्सर्वपुःसहात्॥ ७ ॥ नन्मूलयन महानूपान् । लस्मयन् पुरतः स्थितं ॥ दधावे श्रीसूर्ययशाः । प्रति बाहुबलेबलं ॥ ४ ॥तु-
कलाप ॥ तधिं सूर्ययशसं । संहरतं चमूचयं ॥ दृष्ट्वा बाहुबलिः क्रुक्षे-ऽन्यधावत महारणे ॥ भए ॥ रुममुंममयं नूमि-पीठमस्त्रमयं ननः ॥ दिक्चक्रं शोणितमयं । व्यधादेष
३२॥

Page #237

Shun Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shin Ka
Gyanmand
शत्रुजय
माहा०
।। २३३॥
तदापतिः ॥ ५० ॥ कीरकंगेऽपि वत्स त्वं । यदेवं मम वाहिनीं ॥ गाहसे तेन हृष्टोऽस्मि । त्वया वंशोऽयमुच्चकैः ।। ५१ ॥ त्रैलोक्ये कोऽपि नास्ताह । यः सदेत मम क्रुधं ॥ मदृष्टिं त्यज तडीनं । त्वं मे सोमयशासमः ॥ ५॥ इति तं प्राह सोत्साहं । प्रत्युत तर्जयनिव ।। बली बाहुबलिर्वीरं । गिरा गंजीरया ततः ॥ ५३ ॥ निनिर्विशेषकं ।।
ततः सोऽपि नृपं प्रोचे। पितृव्याद्य सुमंगलं ॥ ममासि ताततुल्यस्त्वं । नम्यसे तेन जक्तितः॥ ५॥ ॥ मुक्तोऽहं तु विनीतायां । गलता दिग्जयंप्रति ॥ तातेन समरो दृष्टो । या तेन मनाग् न हि ।। ५५ ॥ तत्प्रसीद स्वपुत्रस्य । पश्य दोष्णः पराक्रमं ॥ इत्युदीर्य धनुर्दम-टंकारमकरोदसौ ॥ ५६ ॥ अथो नन्नास संत्रांता-स्त्रैलोक्योन्माथशंकया ॥ नपर्युपरि गोर्वाणं । गीर्वाणाः समुपागमन् ॥ ५७ ॥ संफेटः कश्रमार्षन्यो-निजयोरिव इस्तयोः । ध्यायंत इति गीर्वाणा । नटानूचुश्च सैन्ययोः ॥ ५॥ श्रीयुगादिप्रनोराज्ञा । यो व्यं केन- चिन हि ॥ बोधयामो वयं याव-युष्माकं स्वामिनोनटाः॥५॥ आज्ञायास्त्रिजगन्ननु-श्वित्रेषु लिखिता इव ॥ तत्रैव तस्थुर्वीरास्ते । देवाश्च नरतं ययुः ॥ १० ॥ जय पर्खमन्तरता
॥२३३।।
.

Page #238

Shin Mahavir lain Aradhana Kenda
Acharya Sha Kalassaganan Gyanmande
मादा०
शत्रुजयधीश चक्रिशिरोमणे ॥ दत्वेत्याशीषमानंदा-दाख्यन् लेखास्तमित्यय ॥ ६१ ॥ अकारि साधु
नवता । पखंवसुधाजयः ॥ तत्रानून समः कश्चि-नव चक्रिन सुरेष्वपि ॥६॥ सांप्रतं ॥२३॥ तु स्वहस्तेन । स्वदस्तस्य वधः कुतः ॥ आरभ्यते युवान्यां तु । पुत्रान्यामृषन्नप्रन्नोः ॥
॥ ६३ ॥ निर्ममे जगतः सृष्टिः । पित्रा तु युवयोरियं ॥ तयोरेवाथ संहों-स्तां युक्ता तस्य पुत्रता ॥ ६ ॥ त्वय्यायाते समायातो। गते त्वयि गमिष्यति ॥ कनीयांस्ते वाहुबलिः । कार्य हि खलु कारणात् ॥६५॥ विरम दो गिरमण । जगत्संहारकारणात् ॥ रणावादृशा यत्स्या-उदयस्त्रिजगन्मुदे ॥६६॥ इत्युदीर्य स्थितेपूच्चै-देवेषु जरतोऽब्रवीत् ॥ ज्ञात्वत्यज्ञात्वा वा देवा । ब्रूतेदं रणकारणं ॥ ६७ ॥ तातनताः सदा यूय-मावां तातस्य नंदनौ ॥ युक्तायुततया ज्ञात्वा । यथार्थमनुशासत ॥ ६॥ दोष्मानस्मीति नो लोना-नन मात्सर्यतोऽप्यहं ॥ रणकांक्षी करोम्येष । किं तु चक्राप्रवेशनात् ॥ ६॥ षष्टिवर्षसहस्राणि। कृत्वा दि-
जयमागतः ॥ अनागतान बंधुवर्गा-नहमाकारयं नरैः ।। ७० ॥ ते तु किंचिदिवालोच्य । स्वयं तातानुयायिनः ॥ बन्नूवुस्तु बाहुबलि-ऽविनीतो ह्ययं मयि ॥ १ ॥ आराधयत्पुरा
॥२३॥

Page #239

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kallassaga
Gyanmandit
शत्रुजय । सैष । तातवहिनयेन मां ॥ अधुना दैवमाहात्म्या-दाझामपि न मन्यते ॥ ७ ॥ एकतोऽयं मादा०
लघुभ्राता। मदंश श्व वर्तते ॥ अन्यतश्चक्ररत्नं तु । न विशेदास्पदं निजं ॥ ७३ ॥ एकवेलं ॥२३॥ समन्येतु । मन्त्रातायं मनागपि ॥ गजाश्वरथराष्ट्राणि । मम गृह्णातु सत्वरं ॥ ॥ मामित्यं
संकटग्रस्तं । विचार्य नयचक्षुषा ॥ अनुशासयत स्वर्गि-जनवर्गपदाग्रगाः॥ ५ ॥ ते निश-0 म्येति तक्षाच-मूचुः श्रीलरतेश्वरं ॥ चक्राप्रवेशानो किंचि-निवार्यस्त्वं महीपते ॥ ६ ॥ यद्यसौ चक्रिनपालः। किंचिणनिबंधनं ॥ तदनव योन्यं । न यथा जगतः कयः॥ ॥ ७ ॥ दृष्टिवाग्मुष्टिदमास्त्रै-ोव्यमपरैर्न तु ॥ युवयोर्मानसिदिः स्या-त्तेन नांगिनिषदनं ॥ 3 ॥ जरतेन तथेत्युक्ते । नृपसैन्यं सुरा ययुः ॥ मूर्त्याप्यदृदयं ददृशुः । पुरो वाहुबलिं च ते ॥ ७ ॥ जय नंद युगादीश-सूनो बाहुबले नृप । इत्युदीर्य पुरस्तस्य । न्यगदंस्त्रिदि
वौकसः ॥ ७० ॥ प्रारब्धं किमिदं बाहु-बले बलवता त्वया ॥ दोर्दैकंडूव्याजेन । जगत्सं- ॥३५॥ । हारकारणं ॥ १ ॥ यशोऽर्थिन गुरुनक्तोऽसि । तत् कथं गुरुणा सह ॥ ब्रात्रा समररिंनः।
प्रारब्धो नृपते त्वया ॥ ७२ ॥ तदेदि जरतेशस्य । प्रणतो नव नूपते॥ विशेषान्मान सिदि
निषदन

Page #240

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय: स्या-नवैव गुरुसेवया ॥ ३ ॥ षट्खं जरतं भुंदव । निजोपार्जितवित्तवत् ॥ श्लाध्यसे । माहाए
सर्वथैव त्वं । मान त्वज्ञजनाश्रयं ॥ ४ ॥ ॥२३६॥ इत्यक्त्वा विरते देव-वर्गे बाहबलिर्जगौ ॥ अत्यंत तातनताः स्थ। यूयं तु सरलाश
याः॥ ५॥ पुरा श्रीतातपादाजै-रर्थिन्य श्व संपदः ॥ अस्मन्यं च प्रदत्तानि । राज्यानि जरताय च ॥ ६ ॥ राज्येन वयमेतेन । संतुष्टाः पितृशासनात् ॥ असंतुष्टस्तु नरतो । नरतं सर्वमग्रसत् ॥ ७ ॥ तथाप्ययमपूर्णाशो। ब्रातृराज्याण्युपाददे ॥ यत्नत्स्वयं स्वगुरुता। दर्शयामास तादृशीं ॥ ॥ वृषायं गुरुबुद्ध्या तु । तातवत्परिशीलितः ॥ मिथ्यात्वमूढमनसा-ऽतत्वं तत्वधियेव हि ॥ नए ॥ चत्यप्यसावन्यधिया । राज्य मे ह मिति ॥ न वेति यहाहुबलिः । सर्वमेत हरिष्यति ॥०॥ तस्माद्गुरवे नौमि । गुरुबुद्ध्या कथं वृथा ॥का
तो यदि गृह्णाति । तद् गृह्णातु महीमिमां ॥ १ ॥ युई नायुध्यमानेन । कुर्वे तेन दिवौक- ॥३६ ।। सः ॥ यथायातमसौ यातु । केमेणोपेक्षितो मया ॥ ए॥ अस्य प्रदत्तं जरत-महं जोक्ष्ये श्रुतं कुतः ॥ न तृप्तिः पितृदत्नेन । यदि केन नवेत्ततः ॥ ए३ ॥ हितं चेदिछत सुरा-स्तदार

Page #241

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥२३॥
बोधयत इतं ॥ तमेव गत्वा लोनांधं । तल्लोली न चाम्यहं ॥ए ॥ निशम्येति गिरं दे- वाः । प्रोचुरंतश्चमत्कृताः ॥ चक्राप्रवेशाचरतो । रोढुं नैवापि शक्यते ॥ ५॥ न युद्ध्यमाने युद्ध्यं त्वं । नणनिति निषिध्यसे ॥ तउत्तमैरेव युद-र्योधव्यमधमैर्न तु ॥ ए६ ॥ तथेति प्रतिपेदाने । तस्मिन् सर्वे दिवौकसः ॥ नातिदूरे युनूमे-स्तस्थुयोन्यवलोकिनः ॥ ७ ॥ ___ अश्र वेत्री गजारूढः । श्रीबाहुबलिनूपतेः ॥ नुदस्तपाणिः प्रोवाच । नटानिति महावनिः॥ ए॥ नो नो निवर्त्ततां सर्वे । राजन्या वांविताश्णात् ॥ निवर्त्यतां गजाश्वादि-बाहनानि च सर्वतः ॥ ए ॥ देवैरन्यर्थितो देवो । इंयुक्षय सांप्रतं ॥ तत्तत्पश्यंतु दूरस्थाः। कांक्षितं स्वामिना चिरं ।। ५०० ॥ मन्यमाना निजान बाढून् । वृथा वृद्धिमवापितान् ॥ नृपाझया नटाः सर्वे-उपासरनीप्सिताश्णात् ॥१॥ व्यावय॑माना जरत-सैनिका इत्यचिंतयन ॥ सनिरस्मानिरीशोऽपि । इंघ्यु कयं श्रयेत् ।। २ ।। मृते वाप्यथवा नग्ने । सैन्ये रा- झो रणं नवेत् ॥ सर्वया रक्षणीयस्य । पतिनिश्च विनतिन्निः ।। ३ ॥ षटूखंमत्नरतस्वामिसमः कोऽपि न विद्यते ॥ विनैकं बाहुबलिनं । शोचयामो वयं ततः॥४॥ गृणंत इति सं
॥२३॥

Page #242

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh katassagens Gyanmande
शत्रुजय
माहा
॥३०॥
वीक्ष्य । पिंझीनूतान स्वसैनिकान् ॥ नरतः स्ववलं ख्यातुं । तानाहूयान्वशादिति ॥५॥ म- दाइया मदीगर्ने । सर्वेऽपि खनत हुतं ॥ इत्यसौ खानयामास । तनैरेव सुविस्तृतं ॥६॥ चक्रनृतस्य निकटं । निषसाद महाभुजः ॥ शृंखलानिरबभ्राञ्च । स्वपाणिं दक्षिणेतरं ॥ ७ ॥ स रेजे शृंखलाशाखा-शतैर्वेष्टितविग्रहः ॥ विटपीव वटः पादै-रिव सूर्यश्च रश्मिन्निः ॥७॥ सर्वोजसा सर्वयानैः । सर्वेऽप्याकृष्य मां समं ॥ गर्गयां विपत क्षिप्रं । येन मे बलनिर्णयः ॥ ॥ स्वप्नोऽपि सत्यीकरणा-हितश्रीनवतु स्फुटं ॥ इत्यादिदेश नूपालान । सर्वनूपालशेखरः ॥१०॥ ॥ प्राकृष्याकृष्य तं जूपाः। नाशकन् चालितुं मनाक || आचकर्ष पुनश्चक्री । पाणिं हल्लेपदंन्नतः ।। ११ ॥ ततो ललंबिरे नूपाः । सवाहनपरिबदाः ॥ गर्तयां शृंखलालग्ना । लतायामिव पक्षिणः ॥ १२॥ स्वामिनो बलमाहात्म्या-दित्यमा प्रीतिपेशलाः ॥ अदूरे साविण श्व । तस्यू रणपराङ्मुखाः ॥ १३ ॥ इतो रणभुवं देवाः । सिषिचुर्ग- धवारिन्निः ॥ तत्रैव सुमनःश्रेणी । पंचवर्णामवाकिरन् ॥ १४ ॥ अथोत्तीर्य चक्रिनूपौ । गजात्समरसीमनि ॥ दृष्टियुई प्रतिज्ञाय । सन्मुखौ तस्श्रतुर्मिश्रः । १५ ॥ बनूवतुस्तावनिमे
॥३॥

Page #243

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kallassaga
Gyanmandit
माहा
शत्रुजयपा -वालोकनपरौ मिश्रः ॥ चिरमनालोकदोषं । मार्जयंताविवाजितः ॥१६॥ प्रसृताको ताम्र-
- मुखौ । वीरौ शैलसमुन्नतौ ॥ परस्परं ग्रस्तुकामा-विवानूतां नयंकरौ ॥ १७ ।। नद्यदुष्णक।।श्मा राकारं । रौई बाहुबलेर्मुखं ॥ पश्यतश्चक्रिणः साश्रे । चक्षुषी शग न्यमीलतां ॥१॥ सैन्यं
च जरतेशस्य । न्यग्मुखं समजायत ॥ तत्स्पाईयेव नृपते-रूर्ध्वग्रीवमन्नूहलं ॥ १० ॥ न्यग्मुखं नरतं प्राह । बली बाहुबली नृपः॥ हिमोऽसि कथं स्वामिन । मया वाग्युश्माचर ॥२०॥
तेनेत्युक्तः स सामर्षः । पादघातादिवोरगः॥ जितकासिन नवत्वेव-मित्यत्नापत नूपतिं ।। १ ।। मंदरादतपायोधि-ध्वानप्रतिहतं स्फुटं ॥ सुरेनबृंहितमिव । कल्पांतांबुदनादवत् ॥ २॥ सयन्ननसस्तारा-ग्रहनक्षत्रसंचयं ॥ सिंहनादं महाघोरं । जरतेशस्ततोऽकरोत् ॥ १३ ॥ ॥ कुलाचलानां शृंगाणि । तत्वेमान्निश्चकंपिरे । नवलंतिस्म पायोधि
जलानि गगनांगणे ॥ २४॥ पालालादपि पातालं । विविशश्च महोरगाः॥ सिंहाया पुष्टसअनि त्वाश्च । कंदरात् कंदरं ययुः ॥ २५ ॥ नाजीगणन हया वल्गां । सुबुझिमिव दुर्धियः ॥ शृणी
॥२३णा

Page #244

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥२४॥
नासिषुर्नागा । वातिला इव तीव्रतां ॥ २६ ॥ रथ्या नामानयन रश्मिं । पिशुना इव सरं ॥ वेसरा न कशाघातं । भूताविष्टा श्वाविदन् ॥ २७ ॥ श्रजवन सैनिकाः सर्वे । धूर्णिता इव मूर्तिताः ॥ विचैतन्या इव भ्रष्ट - सर्वस्वा इव सर्वतः ॥ २८ ॥ ततो बाहुबलिः क्रुद्धः । सगर्वः सर्वतेजसा || स्फुटदू ब्रह्मांमनादानं । वेमानादं विनिर्ममे ॥ २७ ॥ अंतःप्रविष्टमंथादि-मंश्रनध्वानशंकया || त्रस्तं समस्तैर्जलधि - यादो निर्ऋतिमागतैः ॥ ३० ॥ पुनर्जनारि निर्मुक्त-दंनो लिध्वनितमात् । स्वयं शंकमानैर्क्षक् । कंपितं च कुलाचलै ॥ ३१ ॥ त्रैलोक्यं तेन नादेन । रोगार्त्तमिव सर्वतः ॥ अंतःप्रविष्टदुःशल्य - मिवानूङ्गतचेतनं ॥ ३२ ॥ कांदिशीका अपि सुरीः । प्रियोरः शरणाः सृजन || श्रीचक्रेशः पुनश्चक्रे । वेमानादं सु:सहं ॥ ३३ ॥ चिरं श्रुतिषु बाधिर्यं । स्थिरेषु चलतां पुनः ॥ कुर्वाणोऽथ महीजानिः । सिंहनादं विनिर्ममे || ३४ ॥ सौहृदं दुर्जनस्येव । वादेः काय इव क्रमात् ॥ श्रहीयत ततो नादश्वश्वाधरोत्तरं ॥ ३५ ॥ नद्या इव परीवादः । सज्जनस्येव संगतं ॥ ववृधे बाहुबलिनः । सिंहनादो ऽधरोत्तरं || ३६ || शास्त्रीयेनेव वादेन । परस्परं च निघ्नतोः ॥ जितः श्रीबाहुबलि
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ २४० ॥

Page #245

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
।। २४१ ॥
1
ना | रतः सर्वसाक्षिकं ॥ ३७ ॥ स प्रत्यैतत्पुष्पवृष्टिं । प्रशंसालापपूर्वकं । देवैः पुनरुक्तमुक्तां । तद्बलांतश्चमत्कृतैः ॥ ३८ ॥ काकतालीयन्यायेन । जगन्नाथ जितं मया ॥ मावि पी मुष्टियुद्द - मंगीकुरु महाभुज ॥ ३५ ॥ इत्युक्तितो बाहुबलेः । सोत्साहो जरताधिपः ॥ भुजास्फोर्ट मुष्टियुद्ध-कृते प्राचैर्व्यधत्त सः ॥ ४० ॥ ॥ कटीबदपटीकौ तौ । पटीरौ वीरकुंजरौ || नदचन्न्यं च दुर्वीकौ । पादन्यासैर्विले सतुः ॥ ४१ ॥ ननमंतौ नमंतौ च । वायुमाविव ॥ नानादयंतौ । रोदसीमपि चक्रतुः ॥ ४२ ॥ पातयंतौ कूर्मराजं । प्राणसंदेहसंकटे ।। नृत्प्लुत्योत्प्लुत्य चरणै - स्तामयंतौ भुवं मुहुः ॥ ४३ ॥ वीरौ परिषस्वजाते । पीतौ मिथो भुजैः ॥ तत्क्षणं वियुजाते च । समीपस्थमाविव ॥ ४४ ॥ ॥ तयोः पादप्रहारेण । शंकमाना निजक्षयं ॥ श्रसहिष्णुर्भृशं धारा-ररादेव प्रसर्पतोः ॥ ४५ ॥ बाहुबलिः क्रुधः । पाणिनादाय चक्रिणं ॥ नचैश्विकेप रजसा । व्योनि कंडुकली - लया ॥ ४६ ॥ षट्खंकां मेदिनीं जित्वा । जिगीषुः किमसौ दिवं ॥ इत्याकुलैः प्रेक्ष्यमाणः । कौतुकात् ॥ ४७ ॥ तारापथमतिक्रम्य । जरतः पृथिवीपतिः । अदृश्यो मनु
1
३१
मादा०
॥ २४१ ॥

Page #246

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
मादा
॥श्व
शत्रुजय ". जामासी-योगीवोद्योतयन्ननः ॥ ४ ॥ ॥ दाहारवो महान् जज्ञे । सैन्ययोरुनयोरपि
।। दिवौकसोऽपि व्योमस्था । म्लानिमासादयस्तदा ॥ ४॥ धिग्मे बलं रानसिकं । धिग्मामप्यविवेकिनं ॥ धिग्मे राज्यकृते लोनं । राज्ययोमैत्रिणोऽपि धिक् ॥ ५० ॥ किं शोचनानिरश्रवा । यावन्नार्यो विशीर्यते ॥ पतित्वा मेदिनीपीठे । प्रतीबामीह तावता ॥ ५१ ॥ चिंतयित्वेति नूपाल-स्तल्पाकारौ निजौ भुजौ ॥ पादाग्रस्पृष्टनूरुर्ध्व-दृगधात्तदधो भुवि ॥ ॥ ५ ॥ ॥ विद्युदंन श्वोमो। द्योतयन गगनार्णवं ॥ पाणिन्यां बाहुबलिना। पतन दधेऽश्र चक्रनृत् ॥ ५३॥ अथ चक्रधरो मुष्टि-मुद्यम्यातीव निष्टुरं ॥ त्रासयन् खेचरान् बाहु-बलिनं प्रत्यधावत ॥ ५५ ॥ मुष्टिना तेन निबिर्स। ताकि षत्रिमीलन्नयनो-ऽनवत् किंचित्स्मरन्निव ॥ ५५ ॥ स्वस्थः पुनर्बाहुबलि-मुष्टिना जरताधिपं॥पविमेव गिरेः शंग-मतामयऽरस्थथ ॥ ६ ॥ घातेन तेन नरतः। ॥ जिज्ञासुरिव नूराग-मात्मन्यखिलसंगतं ॥ ५ ॥ खिताः स्वामिःखेन । मुमूर्छः सवसैनिकाः ॥ आपदो महतां केषां । न दुःखाय नवंत्यपि ॥ ५॥ धर्मदेन मयारब्धं । कि.
॥२४॥

Page #247

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kallassaga
Gyanmandit
शत्रुजय
॥
४३॥
मिदं हि कुलांतकृत् ॥ न जीवेद्यद्ययं ज्येष्टो । न जीवाम्यहमेव तत् ॥ ५५ ॥ इति संचिं- माहाण त्य बहली-पतिर्वच श्वोच्चकैः ॥ स्वोत्तरीयेन नरतं । वीजयामास साश्रुहक ॥६॥ ॥ लब्धसंझः कणानकी । नृत्यवत्पुरतः स्थितं ॥ पश्यतिस्म कनीयांसं । स्वं तनावस्थमप्यतौ ॥६॥
अथोत्याय क्रुधाक्रांतो। जरतो दंझमायसं ॥ दधावे वामयन् बाहु-बलिनं प्रतिनीषणः ॥६१ । कपाटं गोपुरस्येव । दंती दंतेन निष्टुरं । दमेनातामयचक्री । नूपति सहसा रुषा॥ ॥ ६ ॥ तन्मूर्ध्नि चक्रिणो दंग-घातेनानून्महाध्वनिः ॥ चूर्णीबनूव बहुशः । किरीटो जीर्णनामवत् ॥ ६३ ॥ न्यमीलयत्कणं नेत्रे । नूपतिर्जाततक्ष्यथः ॥ तन्निर्घोषाजनः श्रोत्रे । पागिन्निश्च सुसहात् ॥ ३४ ॥ अवधूय व्यथां सोऽपि । दंझमायसमाददे ॥ ब्रामयामास च। स्वैरं । वैरं कुर्वनिवामरैः ॥ ६५ ॥ किमसौ शैलशीर्षाणि । पाटयिष्यति वा धरां ॥ किमु ॥२३॥ त्पाटयितेत्युच्चैः। सोऽशंक्युइतमनुत् ॥ ६ ॥ तताम तेन हृदये । चक्रिणं बहलोपतिः ॥ । गोपुरं कुंजर श्व । रदनेन दृढीयसा ॥ ६ ॥ दृढीयानपि सन्नाहो। नरतस्य व्यशीर्यत ॥

Page #248

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh katassagens Gyanmande
शत्रुजय
माहा
॥श्वा
सोऽवाच्च्युतः सहस्रांशु-रिवानाच स्फुटद्युतिः ॥ ३० ॥ अामर्षात्तमिदमे-नेव कल्पांतवा- रिदः ॥ दमन पर्वतमिव । नूपतिं नरतो न्यहत् ॥ १ ॥ प्रायसोऽपि तदाघाता-दमो नंगमवाप्तवान् ॥ निजागसा बाहुबले-नयादिव तदैव सः ॥ ७ ॥ ममजाजानु मेदिन्यां। दंगघातान्महीपतिः ॥ न विवेद कणं किंचि-द्योगीव लयमागतः ॥ ७३ ॥ निजांगमवधूयाअ । पंकमग्नकरीव सः । निरगादायसं दं । करे जग्राह च पुतं ॥ ७॥ ॥ ध्रुसयिष्यति किं तारा-चूर्णयिष्यति किं नगान् । नीमवच विमानानि । व्योम्नः किं पातयिष्यति ॥ ५ ॥ इत्याशंकाकुलैलॊकैः । प्रेक्ष्यमाणो नराधिपः ॥ दमेनातामयत् कील-मिव चक्रधरं बलात् ।। ७६ ॥ ॥ चक्रपापिर्दिमघाता-दाकंठं भुवमाविशत् ॥ व्यबयन्मुखेनेष-ज्ञहुयस्तसुधाकरं ॥ ७७ ॥ त्वमस्मत्स्वामिनमिव । विवरं देहि मेदिनि । अस्माकमप्यतः पेत
मूर्शिताश्चक्रिसैनिकाः ॥ ७ ॥ अहो ब्रातृवधाज्जातं । पातकं मेऽतिःसहं ॥ कलंकितस्तात- वंशः। कुपुत्रेण मयाद्य हा ॥७॥ इति शोचति नूनाथे । दणात् सत्यज्य तक्ष्यथां ॥ च
क्रवर्ती भुवोमध्यात् । प्रादुरासीइविद्युतिः ॥ ७ ॥ ॥ देवैरिव दुश्चवनो । मृगैरिव मृ
॥२४॥

Page #249

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥२४५॥
गाधिपः ॥ तारकैरिव तारेश श्वक्री नूपैर्न जीयते ॥ ८१ ॥ षष्टिवर्षसहस्राणि । मयाकारि महीजयः || कथमेतत्कृते दंत । यदसौ महोद्मतः ॥ ८२ ॥ एककालमुनौ चक्र - धरौ नायाविव ॥ किं वेतां कथमिति । वृथा गीः स्याजिनागमे ॥ ८२ ॥ न चक्री तदहं चक्र-धरः सत्यमयं भुवि । श्रस्य सेनापतिरिवा - कार्षे दिग्विजयं खलु ॥ ८३ ॥ चिंताचक्रापितां । चक्रिणीति रविप्रनं ॥ चक्ररत्नमगात्तस्य । पाणौ वह्निकणान् मुचन् ॥ ८४ ॥ ॥ तत्प्रत्ययाच्चक्रिमानी । चक्रं चक्रधरस्ततः ॥ ग्रामयन बाहुबलिन - मित्यवोचदमर्पणः ॥ ८५ ॥ अद्यापि ते विनष्टं न । विद्यते किंचनापि हि ॥ मन्यस्व मान्याममरै-ममाज्ञां मानमोहणात् || ६ || पूर्वापराधमखिलं । सहिष्ये तेऽनुजन्मनः ॥ ब्रातृहत्या - जवं पापं । मा नूयात्वधान्मम ॥ ८७ ॥ तिर्यक्षु नागो नागाच्च । हर्यक्षः सरनस्ततः ॥ क्रमादेते हि बलिनः । किं न नूपतिवश्यगाः ॥ ८८ ॥ बाह्वोर्बलात्त्वमेवापि । न गर्व कर्तुमईसि । सर्वेऽपि बलिनो नूपा - वक्रेशाज्ञा विधायिनः ॥ ८ ॥ इत्युन्नदंतं भरतं । निजांसे प्रेयन् दृशौ || जगाद धीरगंभीर-गिरा बाहुबलिर्बली ॥ ५० ॥ तवार्य तातपुत्रत्वं । युक्तं
माहाण्
॥२४५॥

Page #250

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥२४६॥
तु विराजते ॥ यच्चक्रं दंगयुछेऽपि । लासि ही क्षत्रधर्मधीः ॥ ९१ ॥ बाह्वोर्बलं बाहुबले-लोदर्खमबलेन किं ॥ विगर्हसि गुणज्येष्ट । खद्योतेनेव जास्करं ॥ ५२ ॥ दृष्टं तावद् बाहुबलं । पश्य चक्रस्य संप्रति ॥ प्रातेति मास्म संकिष्टाः । कत्रियाणामयं क्रमः ॥ ९३ ॥ क्रुस्तचसा चक्री | चक्ररनं विहायसि ॥ जामयन् पश्यतां नीतिं । जनयन् सहसामुचत् ॥ ७४ ॥ किमेतन्नस्मसात्कुर्वे | मेनाहत्य जांभवत् । किं वा कंदुकवड्यो नि । लीलयोल्लाल याम्यतः ॥ ९५ ॥ यशस्तरुकृते दमांतः । दिपामि किमु बीजवत् ॥ पाणिना वाथ गृह्णामि । ललचटकपोतवत् || ६ || ग्राहत्य मुष्टिना प्रोच्चैः । किं नयामि दिशोंतरं । पश्याम्यप्यस्य वा वीर्यं । ततो कर्त्तास्मि धैर्यवत् ॥ ९७ ॥ एवं चिंतयतस्तस्य । प्रज्ज्वलच्चक्रमेत्य च ॥ नृपं प्रकृत्य । पुनश्व क्रिकरं ययौ ॥ ए८ ॥ चलिः कलकं ॥ सामान्ये चक्रिणो गोत्र । चक्रं न प्रनवत्यपि ॥ किं पुनस्तनवे सिद्धि-नाजि पुंसि च तादृशे ॥ एए ॥ चक्रं यकसहस्रं च । चक्रस्याधिपतिं तथा ॥ तत्तदन्यायकर्त्तारं । चूर्णयाम्यद्य मुष्टिना ॥ ६०० ॥ इति संचिंत्य कल्पांत - मुक्तशक्र पविमनं ॥ निष्ठुरं मुष्टिमुद्यम्य । नृपोऽधावत तंप्रति ॥ १ ॥
I
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
॥ २४६॥

Page #251

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥४
॥
पाथोधिरिव मर्यादा-नूमि बाहुबलिपः ॥ समेत्य चक्रिणः पार्थे । तस्थिवांश्चेत्यचिंतयत् ॥ ॥२॥ चलाचलस्य राज्यस्य । कृते नातृवधो दहा ॥ मया प्रारच्यते हंत । नितुं स्वन्नवध्यं ॥ ३ ॥ हत्वा गुरूनपि लघून । वंचयित्वा बलेन च ॥ यद्यपादीयते राज्यं । तत्प्राज्यमपि मास्तु मे ॥ ४ ॥ आपातसुखसंप्राप्ति-ब्रमितैर्ही नराधमैः ॥ यत्र तत्र प्रवत्यैत । नरकागारकारणे ॥ ५॥ अन्यथा तधिं राज्यं । कथमौनक्किनेश्वरः॥ अहमेव पुनस्तात-पथिकोऽद्य नवामि तत् ॥६॥ चिंतयित्वेति मनसि । मनस्वी स नृपो जगौ ॥ कवोष्णैर्नेत्रसलिलैः । सिंचन दमा चक्रवर्तिनं ॥ ७॥ दमस्व मे पुश्चरितं । ज्येष्टबांधव संप्रति ॥ मयापि त्वं राज्यकृते ! खेदितोऽसि जगत्प्रनो ॥ ॥ तातपांथी नविष्यामि । स्पृहयालुन सं. | पदि ॥ तेनैव मुष्टिनेत्युक्त्वा । मूईजानुचखान सः ॥ ए ॥ कुम्म ॥ साधु साध्विति सानंद। | जल्पंतस्त्रिदिवौकसः ॥ तस्योपरिष्टात् सुमनो-वृष्टिं स्पष्टं वितेनिरे ॥ १७ ॥ दध्यौ बाहुबलि- श्चित्ते । प्रतिपन्नमहाव्रतः॥ गहामि तातपादांत-मनंतसुखसंपदं ॥ ११॥ स्थास्याम्यत्रैव वा पूर्वं । वतिनां ज्ञानशालिनां ॥ मध्येऽनुजानामपि मे । लघुत्वं यन्नविष्यति ॥ १२ ॥
व॥

Page #252

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
॥२४॥
इहैव दग्ध्वा घातीनि । कर्माणि ध्यानवह्निना ॥ अवाप्तकेवलझानो । यास्यामि स्वामि- मादा - संसदि ॥ १५ ॥ मनस्वी चिंतयन्नेवं । प्रलंबितभुजक्ष्यः ॥ कायोत्सर्गेण तत्रैव । तस्थौ बाहुबलिव्रती ॥ १५ ॥ तथाविधं बाहुबलिं । स्वस्य कर्म च तादृशं ॥ दृष्ट्वा नून्न्यग्मुखश्चक्री। विविक्षरिव मेदिनीं ॥१६॥ साश्रनेत्रः कनीयांसं । प्रनाम च तत्क्षणात् ॥ स्वनिंदातत्यशंसाढ्यं । वचनं च जगाविति ॥ १७ ॥ये लोनमत्सरग्रस्ता-स्तेषां मुख्योऽस्मि बांधव ।। बलिनां च कृपालूनां । धर्मिणां च त्वमेव हि ॥ १७ ॥ आदौ जितोऽस्मि युझेन । ततो रा
गादयोऽप्यमी ॥ व्रतास्त्रेण त्वया वात-स्त्वत्तो नास्ति परो बली ॥णा ममापराधमेनं त्वं । - मृषित्वा ब्रूहि बांधव ॥ दयालुः पूर्ववनासि । किं यन्मयि न पश्यसि ॥ २०॥ त्वमेव तात
पुत्रोऽसि । यस्तातपथि वर्तसे ॥ अहं विदन्नपि पुना-रागः कर्थितः ॥ १ ॥ प्रसीदा-) खिलमेदिन्या । मम राज्यं गृहाण नोः ॥ अहं संयमसाम्राज्यं । गृहीष्ये नगवंस्तव ॥श्शा ॥श् ॥ इत्यालपंतं नूपालं । बालवत्तं मुनि प्रति ॥ प्राबोधयन शुध्वाग्निः । सचिवाः शुचिबुझ्यः ॥ २३ ॥ तत्पुत्रं सोमयशसं। पुरस्कृत्य रयांगनृत् ॥ ययौ तक्षशिलाइंगं । सरंगं जिनमंदिरैः

Page #253

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शंजय
॥२४
॥ २३ ॥ तत्रोद्याने सहस्रारं । विचित्रमणिकल्पितं ॥ सप्रासादं धर्मचक्रं । नत्वा सोमयशा गौ ॥ २४ ॥ पुरा श्रीवृपः स्वामी । ब्रद्मस्थो विहरन् महीं ॥ रजन्यां समवासार्थी -दच वित्रस्तकल्मषः || २५ || अहं प्रातः सर्वनृपैः । सर्वलोकैः समन्वितः ॥ मदनिरुत्सवेस्तातं । नमस्याम्यधुना न तु ॥ २६ ॥ इति प्रतिज्ञाकलितो । यावद्वाहुवलिर्नृपः ॥ मंचानहालकान् दांस्तथा त्रिकचतुष्पथान् ॥ २७ ॥ कर्पूरचंदनासेक - कस्तूरी मंमलां कितान् ॥ पुष्पमालावस्त्रमाला - रत्नमाला निरावृतान् ॥ २८ ॥ विधाय सपरीवारः । सर्वलोकसमृद्धिभिः ॥ त्रागात्स पवित्रांगः ॥ प्रातस्तातनुतिस्मृतिः ॥ २७ ॥ विनिर्विशेषकं ॥ तावद्दिसूर्य व्योमेव । निःपुत्रमिव सत्कुलं । निर्जीवमिव देहं च । विना तातेन काननं ॥ ३० ॥ दृष्ट्वा मनसि संक्रांत- दुःखकोलकपीतिः ॥ रुरोदोचै रोदयश्च । नूरुहानपि पार्श्वगान् ॥ ३१ ॥
|| विलंबकारि घिग्मां । धिग्मां धर्मविघातिनं ॥ नावंदिषि निशायां यत् । तातपादपयोरुहं ॥ ३२ ॥ सत्यं त्वं वीतरागोऽसि । जगवन् भुवि नापरः । यतः पुत्रेष्वपि मनाक् । रागवान्नासि निर्ममः ॥ ३३ ॥ इत्यारटन मंत्रिमुख्यै- बोधितो बहलीपतिः । भूमिस्थ
३२
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण
॥२४॥

Page #254

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
२५णा
स्वामिपादानां । प्रतिमां नमतिस्म सः ॥ ३४ ॥ मान्यः स्पृशतु तातांही । इत्यत्राकारयन्नृपः ॥ धर्मचक्रमिदं चक्रिन् । सप्रासादं महोन्नतं || ३ || महद्दाप्यमहद्वापि । धर्मकृत्यं सुधीरः ॥ प्रारब्धमविसंबेन । कुर्यात्सर्वं प्रयत्नतः ॥ ३६ ॥ विस्ताराय विलंबो न । कार्यों घर्मस्य कर्मणि ॥ जिनं बाहुबली रात्रिं । व्यतिक्रम्य तु नानमत् ॥ ३७ ॥
श्रुत्वेति चक्रीतन्नत्वा । पुरे तक्षशिलानिधे ॥ तं सोमयशसं नूपै - रन्यषेचयडुत्सवैः ॥ ३८ ॥ तदादिसोमवंशोऽनू - बाखाशतसमन्वितः ॥ तत्तत्पुरुषरत्नाना - मेकमुत्पत्तिकारणं ॥ ॥ ३७ ॥ चतुर्विंशति सहस्रा । रूपवत्यः कुलोनवाः ॥ श्रीसोमयशसोऽनूवन् । सुव्रतायाः सुयोषितः ||४|| सप्तति सहस्राणि । जगद्विख्यातविक्रमाः || श्रेयांसप्रमुखाः पुत्राः । पवित्रास्तस्य जरेि ॥ ४१ ॥ द्वात्रिंशद्ग्रामलकाणि । पत्तनानां शतं तथा ॥ पुराणि त्रिशती सोम-यशाः पाति नरेश्वरः ॥ ४२ ॥ चतुश्चत्वारिंशल्लका । रथा लक्षं च दंतिनां ॥ हयानां च पंचत्रिंश-लाः सूर्यहयोपमाः ॥ ४३ ॥ सपादकोटिसंख्याताः । पत्तयोऽपि च विश्रुताः ॥ शतानि सप्त नूपाला - स्तस्याज्ञाधारिणोऽभवन् ॥ ४४ ॥ रामं ॥ तत्र श्रीसोमय
माहा०
॥२एणा

Page #255

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥२५॥
शसा । सर्वैर्भूपैर्जनैर्मुदा ॥ पूजितो जरतश्रक्री । ववले स्वपुरं प्रति ॥ ४५ ॥ नरतोऽथ पुनर्वाहु-बलेः पादौ प्रणम्य च ॥ पुरीमयोध्यामगमत् । सत्सव विराजितां ॥ ४६ ॥ तत्र श्रीजरताधीशः । सुरासुरनरव्रजैः ॥ संसेवितः सुखागारं । पितेव पालयत्प्रजाः || ४७ ॥
इतः श्रीबदलीनाथः । सर्वसावद्यवर्जकः ॥ सर्वसत्वहितः क्षेमं । धर्मध्यानं समासदत् ॥ ४८ ॥ ध्यानाधिरूढः किमु रत्नमूर्त्तिः । किं वा धरोत्कीर्ण नतावतीर्णः ॥ विहायसो बाहु बलिर्मुनीं—तर्कि देवैरिति निश्चलांगः ॥ ४७ ॥ नाशावंश निषक्तदृष्टिरमलज्योतिर्जिनं चिंतयन् । निष्कंपः सुरशैलवत् परिहृतैस्तारामचारैरनात् ॥ श्राजानु प्रतिलं बिबाहुयुगलः संरुसर्वास्रवः । श्रीमान् बाहुबलिः स्थितो मुनिपतिः संगुप्तचित्तानिलः ॥ ५० ॥ सर्वर्त्तुजैर्दोपचयैरडुष्टो । गिरींश्वद्वाहुबलिर्बनासे || शीतातपोंजो निरलिप्तमूर्त्ति - र्देषानुरागैरिव योगिना - थः ॥ ५१ ॥ परस्परं मत्सरिणोऽपि जीवाः । सहोदरानास्तमनुश्रयंति ॥ तस्योत्तमांगेऽपि च कूर्चदेशे । चक्रुर्भुजादौ च खगाः कुलायान् ॥ ५२ ॥ उद्वेष्टितः कर्मलता निरुच्चै - रावेष्टितोऽरण्यता निरानात् ॥ मुनीश्वरः स्वर्णगिरिर्घनौधै-रिवाधिकज्योतिरलब्धमध्यः ॥ ५३ ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण
॥२५१॥

Page #256

Acharya Sh Kalassagaran Gyanmande
मादा
शत्रंजय दीकुरास्तीक्ष्णमुखा जलेन । प्राप्ताः परां वृहिमिदं शरीरं ॥ अन्नेदयन् सऊनमानसानि ।
यथा खलाः पादतलं प्रविश्य ॥ ५४॥ अस्थातथा मुनिपतिर्जितरागदोषो । ध्यायन परं जि॥२५॥
नपतिं हृदयाजदेशे ॥ संवत्सरं विगतमत्सरधोर्ददाह । घातीनि कर्मपटलानि समानन्नावः॥ ॥ ५५ ॥ तस्य ज्ञानसमागतेश्च समयं विज्ञाय तस्या पुन-र्मानं दृषकमाकलय्य लगवान् श्रीमान् युगादिप्रभुः ॥ ब्राह्मीसुंदरीकासतीयुगमिदं बोधाय शिष्यानुगं । प्रैषीनत्र वने विमसरजने ते प्रापतुश्च क्रमात् ॥ ५६ ॥ वल्लीवितानैः परिवेष्टितं तं । बुध्ध्वार्कमब्रांतरितं यथाथ ॥ साध्यौ कचित् प्रणिपत्य वाढं । विनोर्वचांस्यूचतुरादरेण ॥ ५७ ॥ बातर्जगधिभु- रिदं त्वयि संदिदेश । ज्ञगावयोर्हि वदनात् प्रतिशब्दतुल्यात् ॥ नागाधिरूढपुरुषैः किमु लन्य। ते तद् । झानं ततस्त्यजतरां निजवैरिणं तं ॥ ५ ॥ अवतर तरुणगजेंश-दाहुबले श्रीयुगा
दिजिनसूनो ॥ त्वमपि कयं संमुद्यसि । वांधव बोधिं समधिगच्छ । एए ॥ इत्युक्त्वा चनगिन्यो । ते जग्मतुरादिदेवपादांते ॥ श्रुत्वा च बाहुबलिर-प्यचिंतयच्चस्तत्वं ।। ६० ॥ एते मम सोदया। शिष्ये सर्वज्ञतातपादानां ॥ न कदाचिदक्षिकवचो । वदत इदं तत् कथं क्वे
॥२५॥

Page #257

Acharya Shri Kaassagaran Gyanmar
Sin Maharan Aradhana Kendra
माहा०
झवजयनः ॥ ६ ॥ संन्यस्तं नियमिदं । मया तु सप्तांगमप्यथो राज्यं ॥ कायोत्सर्गपरस्य । कु-
तोऽस्ति मे वारणप्राप्तिः॥ ६ ॥ ज्ञातं वा मानगन्जः। को नंता यदिह बंधुवर्गाणां ॥ इति २५३॥
तन्मे ऽश्चरितं । वृथास्तु तांस्तान्नमस्यामि ।। ६३ ॥ पुण्यं कीर्निर्यशो लक्ष्मीः । स्वर्गः साम्राज्यमन्नतं ॥ प्रयांति मानतो हंत । नवेद पुर्गतिसंगतिः॥६५॥ मानं म्लानिकरं महागुगहरं धर्मश्रियस्तस्करं । नीचैर्गोत्रमहीरुहांबुदनरं सौजाग्यशोनाकरं । कीर्तिशेदणमुरं शिवसुखोद्यानाय नंन्नास्वरं । प्रायः सत्पुरुषास्त्यजति सुकृतश्रेणीनिशानास्करं ।। ६५ ॥ पू. त्तिचारित्रन्नरान् स्वबंधून् । नित्यं नमस्यामि यथैव तांश्च ॥ यावहिचार्येति मुनिः स्वचिने । तातांतिके गंतुमियेष शीघ्रं ॥ ६६ ॥ तावदेव किल केवललक्ष्मीः । पूर्वतोऽपि बहुरागधरास्मिन् ॥ मानमुजति चकार पदं सा । दर्शिताखिलजगत् समकालं ॥६६॥ ॥ संप्राप्य वेषं व्रतीनां मुनीशो। देव्या वरझानविशुश्तत्वः॥ प्रदक्षिणीकृत्य जिनं स दक्षः। स
शानिनां पर्षदमाससाद ॥ ६७ ॥ वलिनां बली स मुनिरेव रणे । समकालमेव किल यो ह्यम जयत् ॥ नरतं च कर्मन्नरमाशु परं । निजमानमप्यमुचदेव न यः ॥ ६ ॥
॥॥३॥

Page #258

Sh Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kalassaga
Gyanmandie
मादा
जय इत्याचार्यश्रीधनेश्वरसूरिविरचित महातीर्यश्रीशत्रुजयमाहात्म्ये नरतबाहुबलिसंग्राम
वर्णनो नाम चतुर्व समाः ॥ श्रीरस्तु.॥ ।२५॥
॥ अथ पंचमः सर्गः प्रारन्यते ॥ किं तवर्णचतुष्टयेन वनजं वर्गस्विनिर्जूषणं । आद्यैकेन मही ध्येन विहगो मध्ये ध्ये प्राणदः ॥ यस्ते गोत्रतरंगचारिमखिलं प्रांते च संप्रेषणं । ये जानंति विचकृणाः वितितले तेषामदं किंकरः ॥ १ ॥ श्रीशत्रुजयशकवारणलवो मुक्तामणिः सचूियः । श्रेणिः पुण्यननोमणिः शुजयशोवेणिस्त्रिलोकीगुरुः ॥ श्रीमन्नानिनरेंड्वंशजमणिः श्रीमान् युगादिप्रभु-दें.
यात्सौख्यमखंमितं कुवलयोद्बोधैकदोषामणिः ॥ २॥ वाह्यारिजयवत्तस्य । श्रुण्वांतररिपोज२. यं ॥ चक्रिणस्तीर्थसंसिदि-मपि वासव सांप्रतं ॥ ३ ॥ स्तश्च वृषनः स्वामी । युतोऽतिशय-
नानुन्निः॥सेव्यमानस्त्रिजगतां । लोकैः कोकैरियांशुमान् ॥ ४ ॥ पावयन वसुधां नव्य-कमलोल्लासकृत्प्रभुः ॥ शत्रुजयं गिम्पितिं । पूर्वाचलमिवागमत् ॥ ५ ॥ ॥ कपडुमपारि
॥॥

Page #259

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
मादा
झाजय जात-संतानहरिचंदनैः ॥ लवंगलवलीचून -चंपकाशोकशोनितं ॥ ६ ॥ नालिकेरीनागवल्ली-
1 क्रमुकीकदलीधनैः ॥ सल्लकीशाल्मलीशाल-मुखैर्वृतर्विराजितं ॥ ७ ॥ सर्वपर्वतनाथत्वा-च॥२५॥ मरीपुत्रचामरैः॥ वीज्यमानं जिनागार-चत्रौचकलशावृतं ॥ ॥सहस्रशिखरैस्तुंगै-रावइमु
कुटं स्फुटं ॥ विचित्रमणिरत्नांशु-जातकर्बुरितांबरं ॥ए । हदिनीह्रदकुंमौघ-दीर्घिकादीर्घकारिणी ॥ समुहंतं सबोनां । द्यां दसतं पयोरुहैः ॥ १० ॥ कल्पवृक्षघनचाया-निषस्मातिः सह प्रियैः । किन्नरी निर्गीयमान-जगदीशगुणावली ॥ ११ ॥ दर्शनेनापि विश्वस्य । पुनानं स्पर्शनादपि ॥ हरंतं पापसंघातं । नेत्रस्यैकं रसांजनं ॥१२ ।। अनेकसिगंधर्व-विद्याधरनरवजैः ॥ सुरासुरादिसिंहाथैः । सेव्यमानं मुमुक्षुतिः ॥ १३ ॥ अनंतसिइसंस्थान-मनंतसुखदायकं ॥ अनंतनवपाथोधि-मध्यहीपमिवांगिनां ॥ १५ ॥ ज्ञात्रिंशतासहस्रैश्च । ग्रामलदैविनूषितं ॥ निरंतरपयोराशि-रत्नैरावइमेखलं ॥ १५॥ गयाऽमैश्वत्रनिन-मध्याह्नेऽपि गतात ॥ सौराष्ट्रगीतऊंकारैः । प्रीतामरनरोरगं ॥ १६ ।। पंचाशयोजनं मूले । शिखरे दशयोजनं ॥ तमष्टयोजनोत्सेध-मारुरोद गिरि प्रभुः ।। १७ ।
म gavit
५
॥

Page #260

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय |
॥ २५६ ॥
मुनयः पुंरीकाद्या । व्रतिन्यः सुंदरीमुखाः ॥ तमारुरुहुरुत्तुंगं । सोपानमिव सः ॥ ॥ १८ ॥ श्रीप्रभुः समवासार्थी - शत्रौ राजादनीतले || विशेषात्पावयन्तु च्चै - हतं तीर्थमिवतीकृत् ॥ १७ ॥ अथासनप्रकंपेन । सुराः प्रातरुपेत्य च ॥ चक्रुः समवसरणं । शरणं नव॥ २० ॥ पौरुषीं च जगवान् । विदधे धर्मदेशनां ॥ ततः श्रीपुंकरीकोऽपि । विभुपादानस्थितः ॥ २१ ॥ तीर्थे जिने गुरौ नक्ति-धर्मशास्त्ररुचिः कृपा || पात्रदानं प्रियं वाक्यं । विवेकोऽस्तित्वलक्षणं ॥ २२ ॥ श्रार्यदेशो मनुष्यत्वं । दीर्घायुरुत्तमं कुलं ॥ न्यायार्जितानि वित्तानि । हेतुः पुण्यार्जने नृणां ॥ २३ ॥ लज्जा दुः कृतसंप्रवृत्तहृदये धर्मागमार्थश्रुतिः । कृत्याकृत्यविचारणा प्रणयिनी बुद्धिर्गुरोः सेवना । जीतिर्दुर्यशसः कृताघविगमे वांबा सुधर्मे रतिर्मानुष्ये किल सत्यपि स्फुरति हि श्री आर्यदेशे नृशं ॥ २४ ॥ धर्मार्थकाममोक्षाख्य-पुरुषार्थचतुष्टयी ॥ साध्यते येन तं मर्त्य - नवं कः स्तोतुमीश्वरः ॥ २५ ॥ सन्न्यायमा
चिताप संप-दानेश्वरस्यैव गृहे कृतार्था || प्यार्यदेशाधिगता विवेको -ज्ज्वले कुले मानुषता प्रशस्या || १६ || स्वायुः कृणमपि प्रमादतों । ये वृया न गमयंति सोद्यमाः ॥ ध
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
॥ २५६ ॥

Page #261

Acharya Shn Katassagarsen Gyanmandar
शत्रुजय
मादा
॥२५॥
र्मकर्मणि चिरंतनायुष-स्ते नवंतु भुवि सध्वेिकिनः ॥ २७ ॥ कासश्वासग्रहण्यर्श-रक्तपि- तज्वरादिन्तिः॥ नित्यं रोगैर्य आक्रांत-स्तस्य पुण्यार्जनं कुतः ॥ २०॥ प्रायः सत्त्वं न दैन्याय । शौर्य नान्निन्नवाय च ॥ नद्यमत्वं न दौःस्थ्याय । कलं पापाय नोज्ज्वलं ॥ देशनांते प्रनुः प्राह । पुमरीकं गणेश्वरं ॥ शत्रुजयः पर्वतोऽयं । तीर्थराट् निवृत्तेर्गृहं ॥३०॥ प्राणिनिय समारूढ़-लोकानमपि दुर्लनं । अप्याप्यते स तीर्थेशः। शाश्वतोऽयं गिरिर्वरः ॥३१॥ अनादितीर्थमेतहि-समस्तीर्थकृतोऽत्र च ॥ अनंता मुनयश्चापि । क्षिप्त्वा स्वकर्मसंचयं ।। ॥ ३२॥ ये चात्र परिणः संति । क्षुशश्चान्येऽपि जंतवः ॥ हिंसका अपि सेत्स्यति । तेनवैस्त्रिनिरुत्तमाः॥३३॥ अन्नव्याः पापिनो जीवा । नामं पश्यंति पर्वतं । लन्यते चापि राज्यादि । नेदं तीर्थ हि लच्यते ॥ ३४ ॥ मुक्तेषु तीर्थनाथेषु । गते ज्ञाने महीतले ॥ लोकानां तारकः सोऽयू । श्रवणात्कीर्तनादपि ॥ ३५ ॥ मुखमाख्येऽपि समये । गते ज्ञानेऽपि के वले ॥ धर्मे विसंस्थुले जाते । तीर्थमेतऊगाइतं ॥ ३६॥ जिनेष्वहं यथा मुख्यः । सुमेरुः पर्वतेष्वपि ॥ दीपेष्विवायं जंब्याख्य-स्तीर्थ तीर्थेष्वदस्तथा ॥३७॥ आजन्मांतरिमं तीर्थ ।
॥२७॥

Page #262

Acharya Sh Kailassagan Gyanmandir
Shin Maha
Jain Aradhana Kenan
गनंजय पश्यति ये नहि जनाः ॥ तेऽमी मानवरूपेण । निश्चितं पशवो मताः॥ ३०॥ अत्रैयरुस्ती- मादा
Ka Sकृतः । केवलज्ञानिनो गिरौ || अनंता निवृताश्चाग्रे। निर्वृत्स्यंति तथा पुनः ॥ ३५॥ अ-१ ।।ए तीता नाविनश्चापि । ये केऽपि किल तीर्थपाः ॥ समवसरत्यत्रैव । राजादन्यास्तरोस्तले ॥
॥ ४० ॥ तीर्थ सुराष्ट्रा प्रथमं । ततः शत्रुजयो गिरिः ॥ राजादनी तयत्येषा। वर्तमानो जिनस्ततः ॥ १ ॥ प्रत्नावो मुधमाकाले । वईतेऽस्याधिकाधिकं ॥ वस्वामिरिवांनोधौ । ततस्तीर्थमिदं महत् ॥ ४२ ॥ अनाहतां कृता पूजा । स्तुतिपुष्पाहतादिन्तिः॥ आसंसारकृतं पापं । प्राणिनां हि व्यपोहति ॥ ४३ ।। अन्यतीर्थानिस्यार्चा। कृतानंतगुणात्र यत् ॥ एकपुष्पार्चनात्स्वर्गा-पवर्गों न सुर्खनौ ॥ ४० ॥ पूजामष्टविधां धत्ते । श्रीजिनेशस्य योऽत्र ना ॥ स प्राप्येह निधानानि । सवैवाईत्समा नवेत् ॥ ४५ ॥ पूजाईतां गुरौ नक्तिः । श्रीशत्रुजयसेवनं ।। चतुर्विधस्य संघस्य । संगमः सुकृतैनवेत् ॥ ६ ॥ आराधितो गुरुश्चात्र । त्रि- ॥२
धा तीर्घकृतः पदं ॥ दत्ने सामान्यमुनय-स्तथा चक्रधरश्रियं ॥ ७ ॥ पूजिता येन गुरवो। पनि चात्र इविणोच्चयैः ॥ तस्य जन्म श्रियश्चापि । निष्फलाः सकलाः खलु ॥ ४ ॥ प्राग्नवे
॥

Page #263

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥२५॥
arraat | हेतुस्तीर्यकृतां गुरुः ॥ तस्मादत्र विशेषेण । गुरुः पूज्यो हि धीमता ॥ ४५ ॥ क्रिया सर्वत्र धर्म्या । कार्यैव गुरुणा सह || गुरुं विना कृताः सर्वाः । क्रियास्ता निष्फला
यतः ॥ ५० ॥
तो विशेषात्सेव्योऽत्र । गुरुर्धर्मप्रदायकः ॥ वस्त्रन्नापानप्रभृति - दानैः स्वानृष्य मित्रता ॥ ५१ ॥ वस्त्रान्नजलदानेन । गुरोः शत्रुंजये गिरौ ॥ तनक्त्या च परत्रेह । जायंते सर्वसंपदः ॥ ५२ ॥ शत्रुंजयः श्रीजिनश्च । स्थावरं तीर्थमुच्यते ॥ गुरुस्तु जंगमं तीर्थं । स पूज्योऽत्र ततो नृशं ॥ ५३ ॥ श्रनयानुकंपापात्रो - चितकीर्त्तिमुखानि च ॥ अन्नज्ञानौषधपयो - दानान्यविदुर्बुधाः || ४ || दीनानाथादिकानां यो । दत्तेऽवारितज्ञोजनं ॥ निरंतरं तङ्गृहे श्री-र्तृत्यति निवारिता ॥ ५५ ॥ दानं सिद्धिनिदानं हि । देयमत्र महाधिया ॥ न तरंति विना दानं । प्राणिनो जवसागरं ॥ ५६ ॥ शीलमत्र सदोन्मील- दूगुणं मोकसुखास्पदं ॥ पालनीयं त्रिशुद्ध्या हि । सर्वदुःखहरं परं ॥ ५७ ॥ येनात्र विदधे शील-जंगः स्वस्यैव घातिना । नास्ति शुद्धिः कुतोऽप्यस्य । चांगालादपि सोऽघमः ॥ ५८ ॥ तपो निकाचितं कर्म । निकृंतति
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
॥ २५॥

Page #264

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ २६० ॥
तोत्र तत् ॥ श्राद्यादस्कृतमप्युच्चै - दैति जन्मार्जितं तमः ॥ ५९ ॥ षष्टाष्टमादितपसा । प्राप्यते फलमुत्तमं । ततोऽत्र कार्यं तच्चैव । विशेषात्सर्वकामदं ||६|| अष्टाह्निकायास्तपसो । लपि विकर्मनिः ॥ स्वर्गापवर्गयोः सौख्यं । लभ्यतेऽत्रांगिनिः क्षणात् ॥ ६१ ॥ हिरण्यहरकोऽप्यत्र । चैत्रराकोपवासतः ॥ शुइत्यंशुकहत्तछत् । सप्ता चाम्बैः सुवासनः ॥ ६२ ॥ रनस्तेय ददद्दान-ममानोद्यत्सुवासनः ॥ अत्र कार्त्तिकसप्ताह - तपसा शुद्ध्यति स्फुटं ॥ ६३ ॥ रूप्य कांस्यकताम्रायः - पित्तलादानपाप्मनः ॥ सप्ताहः परमार्थाख्य- तपसा मुच्यते पृथक् ॥ ॥ ६४ ॥ मुक्ताविडुमहर्त्ता य- स्त्रिसंध्यं जिनपूजकः ॥ श्राचाम्लांतर निःस्नेह-नोज्यान्मुच्येत पक्षतः || ६५ ॥ धान्यहर्त्ता जलस्तेयी । पात्रदानेन शुद्ध्यति ॥ यथार्थितमहादाना - न्मुच्यते रसहारकः ॥ ६६ ॥ वस्त्राभरणहर्त्ता यः । कर्त्तात्र जिनपूजनं ॥ जवारस स्वकमुहर्त्ता । गर्त्तादिव सुवासनः || ६७ || गुरुदेवार्थचौरोऽत्र । व्यर्थयत्यर्चयन जिनं ॥ वृजिनं स्वस्य सङ्ख्यान-पात्रदानपरायणः ॥ ६८ ॥ कुमारिकां प्रत्रजितां । पतितां सधवाधवे ॥ गुरूणामपि यो द्वारा-नगम्यां चापि गछति ॥ ६० ॥ स तत्पापं जिनध्यानादत्र संरुधमानसः ॥ परमास
माहा
॥ २६० ॥

Page #265

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
SA
शत्रुजय तपसा तीर्छ । तन्नार्यपि मुंचति ॥ ६ ॥ ममं ॥ गोमहिष्यश्वमातंग-महीमंदिरहारकः
॥ तं तमत्र ददनतया । जिनध्यानाच शुद्ध्यति ॥ ७० ॥ अन्यचैत्यगृहाराम-पुस्तकप्रतिमा॥२६॥ - दिषु ।। लिप्त्वा स्वं नाम यो वक्ति । ममेदमिति दुष्टधीः ॥ १ ॥ सामायिकपवित्रोऽत्र । पु
एयसत्वः शुनाशयः॥ षण्मासतपसा शुद्ध्य-त्यघौघविगमादसौ ॥ ७॥
परमेष्टिपदध्यान–देवार्चनदयादिन्तिः ॥ सम्यक्त्वकलितः श्राः । सर्वपापाविमुच्यते ॥ ३ ॥ न तत्पापं यदत्राई–द्ध्यानात् संघीयते न हि ॥ न तत्पुण्यं यदत्राई-ध्यानादासाद्यते न हि ॥ ४ ॥ अकृतान्यपि पुण्यानि । चिंतितानि स्वचेतसा ॥जावनानिनवंत्यत्र । सद्ध्यानं तेन चिंतयेत् ॥ ५ ॥ व्यापाराणां गुरुः सोऽयं । मनोव्यापार इष्यते ॥ स एव नयति स्वर्गे । नरके चापि मानवं ॥ ६ ॥ अतोऽत्र लेश्या नो कार्या । कृष्णा नीला कपोतिका ॥ तेजःपद्मसिताद्याश्च । कार्याः कर्मदयायताः॥७॥ मनसा वचसा हो । ह्रस्वेष्वपि हि जंतुषु ॥ न कार्यों जीवहत्यासौ । धर्मधुमदवानलः॥ ॥ ७ ॥ कुंथुकप्रतिमं जीवं । ये नंति पुरुषाधमाः॥ सप्तमं नरकं मुक्त्वा । नास्ति तेषाम
॥२१॥

Page #266

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय |
॥ २६२ ॥
वस्थितिः ।। ७९ ।। न कार्या सर्वथा हिंसा । नरकस्येव दूतिका ॥ परपीमाकृतः पुंसः । प्रत्यासन्नो न धर्मराट् ॥ ८० ॥ अनंतज्ज्ञववासेन । बंधवो जंतवोऽखिलाः ॥ श्रात्मवक्षणीयास्ते । केचिदत्र न शत्रवः ॥ ८१ ॥ असत्यं प्राणनाशेऽपि । न वक्तव्यं सुमेधसा ॥ सोऽशुचेशुचिः सत्यं । योऽसत्यं वक्ति मानवः ॥ ८२ ॥ पिटिकापूतिक्रमयोऽर्दिताद्या व्याधयो मु। खे ॥ सत्यवक्तुरन्येऽपि । संजवंतीह दारुणाः ॥ ८३ ॥ प्रदत्तं वारिचुलुक - मप्यत्र न हि गृह्यते ॥ श्रदत्तादानतो जीवा । निःस्वाः स्युः स्वल्पजीविनः ॥ ८४ ॥ श्रदत्तं नाददीत हो । धनं प्राप्या हि देहिनां ॥ प्राणापहाराद्दविणा - पहारश्चातिदारुणः ॥ ८५ ॥
स्वदारा अपि तीर्थेऽत्र । सेवनीयाः सता नहि ॥ किं पुनः परदारास्तु । लोकश्य विधातकाः ॥ ८६ ॥ परव्यापहारत्वं । परदाराभिसेवनं ॥ पैशुन्यं परविद्वेषः । प्राज्यपापाय जायते ॥ ८७ ॥ संसारसागरे घोरे । यत्परिग्रहजारतः ॥ पोतवन्मज्जति जन-स्ततः सोऽल्पो विधीयतां ॥ ८ ॥ परिग्रहः क्रमात्कार्यः । स्तोकात्स्तोकतरः सदा ।। लोनः पिशाचो न यश्रा । बलयत्यतिदारुणः || ८ || समत्वं सर्वसत्वेषु । चिंतनीयं निजात्मवत् ॥ विना सा
मादा
॥ २६२ ॥

Page #267

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shin Kalassagarson Gyantande
शत्रनय
माहा
॥२६३॥
मायिकेनैव । निष्फलाः सकलाः क्रियाः ॥ ए || सामायिकपरस्यास्ति । त्रैलोक्यं सकलं व- शे ॥ प्रत्नवत्यपि नो देवा-स्तं परान्नवितुं मनाक् ॥ १ ॥ पौषधप्रतिमां प्राप्तः । कर्माणि विपति कणात् ॥ चारित्रधरवत्सोऽथ । वंद्यते सुरमानवैः ॥ ए ॥ पौषधस्वीकृतेरत्र । मासहमणसंनवं ॥ प्राप्यते पुण्यमतुलं । केवलज्ञानमप्यहो । ए३ ॥ अतिग्रिन्यः संविनागं । संविनागं हि निर्वतेः॥ दत्ते नारकतैरश्च-गती संक्षिप्य शक्तितः ॥ एव ॥ नोजनावसरे प्राप्त-मुनीनां दानयोगतः ॥ न दूरे शिवसाम्राज्यं । राज्यसौख्यकत्रैव का ।। ए५ ॥ तन्नोज्यं गुरुदेवेन्यो । यच्च दत्वोपभुज्यते । अन्यतः पशुग्रासमिव । केवलं देहपोषकं ॥ ६ ॥ देवव्यं गुरुश्व्यं । दहेदासप्तमं कुलं ॥ अंगारमिव तत्स्पष्टं । युज्यते नहि धीमतां ॥ ए७ ॥ देवश्व्याञ्च या वृद्धि-गुरुच्याच्च यानं ॥ विषवत्तानं स्वाऽ । पश्चात्तीव्रातिपुःखदं ॥ ए ॥ देवव्यं गुरुव्यं । ये चाभंति दिने दिने ॥ तेषां शनि विद्येत । सर्वतीर्थाश्रयैरपि ॥ UV || देवव्याद्गुरुश्व्यं । स्पष्टं लोनांधचेतसां ॥ ददाति खदौर्गत्ये । तैरश्चनरकस्थिति ॥ १० ॥ निरर्थकं तामनं य-देकाक्षप्रमुखेष्वपि ॥ सोऽनप्रदको विरति-स्तस्य कार्या प्रयत्नतः॥१॥
॥
६३॥

Page #268

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
मादा०
॥६॥
अनर्थककरणा-निःशरण्यो नवार्णवे ॥ जनः पीड्येत सुचिरं । यादोन्निरिव कर्मनिः॥२॥ विशेषादत्र तीर्थेशे । शाखापत्रफलांकुरान् ॥ शाड्वलद्रुतवान्नैव । बिंद्यात्कल्याणकामनः॥ ॥३॥ सर्वत्र सुरसंवासः। सदा शत्रुजयेऽस्त्यतः ॥ तदृशेत्तृणवृक्षादि। नो व्यं हि कदाचन॥ ॥४॥ परोपकारः सर्वेषां । प्राणैरपि निधनैः ॥ कार्यः शिवसुखानंद-कारणं सर्वधर्ममान ॥ ५ ॥ परोपकारज पुण्यं । वृश्मेिति नवे नवे ॥ यत्तत्कर्ता सुर श्व । सर्वत्रास्खलितश्वरेत् ॥ ६॥ ज्ञानिनां पुस्तकानां च । पूजा वस्त्रानचंदनैः ॥ सूर्यप्रनेव जमतां । दरत्यंगिनि निर्मिता ॥ ७॥ ज्ञानावरणकर्माणि । नियंते ज्ञानपूजया । प्राप्यते केवलं ज्ञानं । मुक्तिलक्ष्मीनिबंधनं ॥ ७॥ शत्रुजये जिनस्येव । पूजा ज्ञानस्य देदिनां ॥ कृताधिकाधिकं दत्ते । फलं लोकाग्रसंन्नवं ॥
अत्र रात्रिनोजनतो । गृध्रोलूकमुखान् जनान् ॥ प्राप्य प्रयाति नरकं । जनो दुःखौ- घपूरितः ॥ १० ॥ रात्रिनोजननिष्णात-स्यांगिनोऽप्यशुचेः सदा ॥ स्पर्शोऽपि नास्य तीर्थस्य । युज्यते जातुचिन्मुने ॥ ११ ॥ अत्र सम्यक्त्वमूलानि । पालयंति व्रतानि ये ॥ धन्यो न ते
'
॥६॥

Page #269

Acharya
Sh
a
nmand
Sin Maharan Aradhana Kendre
शत्रुजय
॥६॥
न्यः कोऽप्यन्यो। मुक्तिनाजो नवंति ते ॥१२॥ जपैस्तपोन्निनैश्चा-न्यतीर्थे यत् फलं मादा० नवेत् ॥ ततः कोटिगुणं पुण्यं । तीर्थस्यास्य स्मृतेरपि ॥ १३ ॥ राश्ववसुधाकुंजि-स्वर्णरत्नमणीनिह ॥ यो दत्ते चक्रिशक्रत्व-पदं भुंक्ते स हर्पतः ॥ १५ ॥ शेत्सवादिकृत्यानि । यः करोति गिराविह ॥ स नोगान् सकलान भुक्त्वा । मुक्तिमाप्नोति निश्चितं ॥ १५ ॥ ती श्रेष्वयं तीर्थराजो । नगेष्वेव नगोत्तमः॥ एनं मामिव शैलें। लज मुक्तिनिबंधनं ॥ १६ ॥ प्रसिझमवसर्पिण्या-मस्यां तीर्थमिदं मुने । त्वत्तो नविष्यतितरां । मत्तो विश्वस्थितियथा ॥ ॥ १७ ॥ न बलानाप्यनन्न्यासा-दिशियाणि नियम्य च ॥ मनो मरुद्युतं धृत्वा । पदेऽथ प्रवएणं कुरु॥१७॥ ध्यानै स्त्रिनिरिहात्मानं । ध्यायन स्फटिकनिर्मलं ॥ रुध्ध्वाश्रवपरीणामं । न किंचिदपि चिंतय ॥१७॥ निर्विकल्पो लयं प्राप्तः । स्वसंवेद्यं नजन सुखं ॥ पंचहस्वा-श करोच्चार-कालाहित्वा शुन्नाशुने ॥ २० ॥ दग्ध्वा घातीनि कर्माणि । लब्ध्वा झानं च केव- ॥६५॥
॥ क्षेत्रस्यास्यैव माहात्म्याद । नावी त्वं मुक्तिवद्धन्नः ॥ १॥ ।। अनुशास्येति नगवान् । पुरीकं महामुनि ॥ ययौ विदर्जुमन्यत्र । त्रैलोक्यहितकाम्यया ॥ २१ ॥ त्रैलोक्य

Page #270

Shun Mahavir Jain Aradhana Kendre
Acharya Sh Kain
Ganand
शानंजय
मादा
॥६६॥
वासिनस्तेऽपि । श्रुत्वा सर्वनापितं ॥ सानंदाः स्वस्वसंस्थानं । ययुस्तीर्यानुरागिणः ॥२॥ पुरीकस्तु तत्रास्थात् । पंचकोटीनिरावृतः॥ मुनिन्निः शीतकिरण । श्व सौम्यरसाश्रयः ॥२३॥ ततः परमसंवेग-पीयूषनिनृतां गिरं ॥ पुमरीको जगौ तत्र । तिनः कृतिनः कृते ॥ ॥ २५ ॥ क्षेत्रानुन्नावतः सोऽयं । गिरिः सिडिसुखास्पदं ॥ जिगीषूणां दुर्गमिव । कषायरिपुसाधकं ॥ २५ ॥ मुक्तेर्निबंधनं पूर्व । कार्या संलेखनाधुना ॥ नवति विविधा सा तु । ३. व्यत्नावविनेदतः ॥ २६ ॥ सर्वोन्मादमहारोग-निदानानां समंततः ।। शोषणं सर्वधातूनां । व्यसंलेखना मता ॥ २७॥ रागषकषायाणां । मोहमात्सर्यशालिनां ॥ नछेदो यत्समाधानात् । जावसंलेखना तु सा ॥ २०॥ इत्युदीर्य पुंमरीकः । समं श्रमणकोटिन्तिः ॥ सर्वानालोचयामासा-तीचारान सूक्ष्मबादरान् : शए । महाव्रतानि चक्रेऽसौ । दृढानि पुनरेव हि ॥ वारंवारं वह्नितापो । हेम्नः शुकृिते यतः ॥ ३० ॥ चतुस्त्रिंशदतिशयै-र्युक्ता मुक्तोच्चय- प्रत्नाः॥ त्रैलोक्यस्वामिनः सर्वे । नवंतु शरणं जिनाः ॥ ३१ ॥ अनंतमदयं स्यानं । प्राप्ता विधुमकांतयः ॥ पंचदशनाव निन्नाः । सिहाने शरणं मम ।। ३२॥ महाव्रतधराधीरा-स्त्य
॥२६॥

Page #271

Acharya Shri Kaassagaran Gyanmar
Sin Maharan Aradhana Kendra
शत्रुजय तसावद्यसंश्रयाः ।। ईश्नीलमणिरुचो । मुनयः शरणं मम ॥ ३३ ।। केवलिनियथादिष्टः । माहा
- सर्वजीवदयामयः॥ स्फटिकोपलनिस्तः । स धर्मः शरणं मम ॥ ३४ ॥ सकेषु चतुरशी॥२६॥ तौ । जीवयोनिषु कृतं ॥ मिथ्या मे सकलं नूया-इपुनःक्रिययान्वितं ॥ ३५ ॥ व्युत्सृ
जामि त्रिधा शुद्ध्या । पापस्थानानि तान्यहं॥ यानि चाष्टादशाऽज्ञान-नावतो विहितानि मे ॥ ३६ ॥ एकैयिाद्यान् सकलान् । जंतूंस्तु कमयाम्यहं ॥ काम्यंतु ते पुनः सर्वे । मयि
वैरविवर्जिते ॥ ३७॥ मैत्री मे सर्वसत्वेषु । भ्रममाणेषु कर्मनिः ॥ एकोऽहं नास्ति मे कपश्चि -चरणस्यस्य चाईतां ॥ ३० ॥ इत्युदित्वा निराकारं । पुष्करं चरमे नवे ॥ प्रतिपेदे सो
ऽनशनं । समस्तश्रमणैः समं ॥ ३५॥ कृपकश्रेणिमारूढ-स्याऽत्रटन्ननितोऽपि हि ॥ तस्य घातीनि कर्माणि । जीर्णरज्जुवऽच्चकैः ॥ ४० ॥ पंचकोटिमितानां च । साधूनामपि तुत्रुटुःश ॥ तदा घातीनि कर्माणि । सर्वसाधारणं तपः॥१॥ तपसा प्राप्यते राज्यं । तपसा स्व- ॥२६३ ॥ र्गसंपदः ॥ तपसा शिवसौख्यं च । त्रैलोक्यवशकृत्तपः ॥ ४२ ॥ मासांते चैत्रराकायां । पुं. मरीकस्य केवलं ॥ नत्पदे प्रथमं ज्ञानं । पश्चात्तेषां महात्मनां ॥ ३ ॥ शुक्लध्याने योगि
For
And Personal
Oy

Page #272

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुजय
॥ ३६८ ॥
नस्ते । स्थितास्तु कणादपि ॥ प्रीशेषकर्माणो । निर्वाणपदवीं ययुः ॥ ४४ ॥
sara त्रिदशाः सर्वे | मरुदेव्या इव ध्रुवं ॥ व्यधुस्तेषां महोत्साहा । निर्वाणगमनोत्वं ॥ ४५ ॥ यथा श्रीवृपनः स्वामी । प्रथमस्तीर्थनायकः ॥ तथास्यामवसर्पिण्या - मिदं तीर्थ तदाद्यनूत् ॥ ४६ ॥ सिद्ध्यत्येो मुनिर्यत्र । तत्तीर्थमिह कथ्यते ।। सिषिधुर्यत्र तावंतस्तीर्थातीर्थमिदं ततः ॥ ४७ ॥ सिताष्टम्यां फाल्गुने यद् । भगवान् वृषतः प्रभुः ॥ शत्रुंज यमाजगामा - टमी पर्व ततोऽभवत् ॥ ४८ ॥ शुभाशुभं जावि जव - स्यायुर्वेधं शरीरिणः । कुतोऽस्यां पाक्षिके च । पर्वणी ते ततः स्मृते || ४ || पर्वगोरेतयोस्तीर्थे ऽमुष्मिन् नक्त्याज्पमप्यहो ॥ दत्तं बहुफलं बीज - मिव सत्त्ररोपितं ॥ ५० ॥ अष्टमी साष्टकर्माणि । पिनष्टि प्राणिनां स्फुटा || तपोनिर्दानशीलाद्यैः । सेविता जिननक्तिवत् ॥ ५१ ॥ चैत्र्यां सि६ः पूर्णिमास्यां । पुंरुरीको महामुनिः । तदा चैत्रीपर्वमासीत् । पुंमरीकश्व पर्वतः ॥ ५२ ॥ esi hini | पुंमरीकं सदार्चयेत् || यात्रायां संघसहितः । स स्याल्लोकोत्तर स्थितिः ॥ ५३ ॥ नंदीश्वरादिद्दीपस्थ - शाश्वतानां यदार्हतां ॥ पूजनात् सुकृतं तस्मा-चैत्र्यां शत्रुंजये
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माढा
॥ २६८ ॥

Page #273

Sh Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kalassaga
Gyanmandie
शवजय धिकं ॥ ५५ ॥ दानशीलतपःपूजा-मुख्यं पुण्यं यदन्यदा ॥ तस्मात्कोटिगुणं चैच्यां । पुंग-1 पाहा
रीके जिनार्चनात् ।। ५५ ॥ चारित्रं चंझनोऽई-चैत्री शकुंजयोऽचलः ॥ विना पुण्यैर्न ल. ॥ शान्यते । नदी शकुंजयापि च ॥ ५६ ॥ शांतिकं च ध्वजारोपं । चैत्र्यां कुर्वन् जिनालये॥नी.
राजनाच लन्नते । नीरजस्कान नवानरः ।। ५७ ॥ अन्यत्रापि नरः कुर्वन् । चैच्यां संघस्य २. पूजनं ॥ प्राप्नोत्यमर्त्यसौख्यानि । किं पुनर्विमलाचले ॥ ५० ॥ मुनिर्वस्वान्नपानाद्यै-चैत्र्यां
प्रतिलान्नितः ॥ चक्रिशक्रपदं दत्वा । पश्चान्मोतं प्रयचति ॥ ५॥ चैत्री पर्वोत्तमा श्रेष्टा। सर्वपुण्यप्रवाहिनी ॥ आराधिता पुंमरीके । गिरौ प्रौढफलप्रदा ॥ ६ ॥ अष्टाह्निकापि पूर्णा स्यात् । पूर्णिमास्यां मधोर्यतः ॥ अष्टसिमिदा पर्व । कथ्यते सा ततोऽधिकं ॥ ३१॥ गीर्वाणा अप्यदः पर्व । सर्वे नंदीश्वरे गिरौ ॥ जिनपूजादिनिक्या । नित्यं सत्यापयंत्यपि ॥६॥ विकथाकलहक्रीमा-नर्थदमादिकांस्ततः ॥ त्यक्त्वा प्रमादहेतूंश्च । चैत्री धर्मरतिर्नजेत् ॥३॥ ॥६॥ प्रनावना जैनचैत्ये। सिझते च गुरौ मुनौ ॥ लक्तिः कार्या पूर्णिमास्यां । चैत्र्यामदयसिक्ष्ये ॥ ६॥

Page #274

Srin Mahavir Jain Aradhang Kandra
Acharya Sh Kailassagaran Gyanmandi
॥श्वगाव
शत्रंजय स्तश्च विदरन स्वामी । पावयन् पृथिवीतलं ॥ सिझार्थोद्यानमापेदे। विनीतापुरसीम- मादार
नि ॥ ६५ ॥ इंशद्या विबुधास्तत्र । निपेतुर्ननसो ध्रुवं ॥ आदिदेवमहालक्या । ते ततोऽप्युत्पतिष्णवः ॥ ६६ ॥ त्रिविष्टपपतेस्तेऽथ । त्रिप्राकारयुतं तं ॥ चक्रुः समवसरणं । योजनप्र
मितावनौ ॥६७ ॥ गत्वोद्यानपतिस्तञ्च । नरताय न्यवेदयत् ॥ स हादशस्वर्णकोटी-ईदौ कर तस्मै च संमदात् ।। ६७ ॥ पदातिनिर्दयौनांगै-रङ्गः सूनुनिरावृतः ॥ सामंतैः सैन्यपतिजि
पैरंतःपुरीजनैः ॥ ६ ॥श्रेष्टिनिश्च सार्थवाहै-श्चारणबदितिस्तथा ॥ गंधर्वः सर्वसारश्च । समंतादपि सेवितः ॥ ७० ॥ कुर्वन उत्रमयं व्योम । दिशः सञ्चामरध्वजाः ॥ पृथिवीं पूरयन् । सैन्यै-श्वचाल नरतेश्वरः ॥ १ ॥al || पूर्वक्षरेण समव-सरणं प्राप चक्रनृत् ॥ विभुं प्रदक्षिणीकृत्य । स्तोतुमेवं प्रचक्रमे || ७२ ॥ जय स्वामिन् जिनाधीश । करुणांबुथ निधे जय ॥ जय संसारकांतार-निस्तारक सुवत्सल ॥ ३ ॥ चिरोत्कंगपरस्याद्य । त्वं मे ॥30॥ दृग्गोचरोऽनवः पुरा कृतं शुग्नं कर्म । तज्जाने फलितं ह्यदः ॥ ७४ || वीतरागस्य ते चित्ते । वसाम्येष कथेति का ॥ यत्त्वं वससि मे चित्ते । ततोऽलमपरैर्मम ॥ ५ ॥ सुख दुःखे पु

Page #275

Acharya Sh Katasagaran Gyanmande
Shah
Aradha kende
शानंजय
॥२१॥
रेऽरण्ये । जलेऽपि ज्वलने रणे । दिवा रात्रौ च मच्चिने । नवंतु चरणास्तव ॥ ६ ॥ स्तु- रमादा' त्वेति जगतामीशं । पंचांगप्रणतिं गतः॥ चक्री शक्रानुज श्व । तत्पृष्टे निषसाद सः॥७॥ सर्वजापानुगामिन्या । योजनावधियानया ॥ गिरा त्रिजगतामीशो । देशनामित्यसूत्रयत् ॥ ॥ ७ ॥ सुपात्रदानं श्रीसंघ-पूजा प्राज्यप्रनावना ॥ महोत्सवैः कृता तीर्थ-यात्रा सिांतलेखनं ॥ ७ ॥ साधर्मिकाणां वात्सल्यं । गुर्वागममहोत्सवः॥ समत्वं च शुनध्यान-मनंतसुखतास्पदं ॥ ॥ ॥ देशनांते नृपोऽपुचत् । प्रणम्य शिरसा प्रभुं ॥नजितैः स्वरनि??-हॅपयन पाथसां पतिं ॥ १॥ संघाधिपपदं स्वामिन् । नवनिर्वर्णितं बहु॥ तत्कथं प्राप्यते सम्यक् । फलं तेन नवेत् किमु ॥ २॥
श्रुत्वेति श्रीयुगादीशो-ऽवोचत् श्रुणु महीधव ॥ यथा तीर्थकरपदं । संघाधिपपदं तथा ॥३॥ न प्राप्यते विना नाग्यं । संघाधिपपदं नृप ॥ सत्यामपि हि संपनौ । पुमरीक - ॥७॥ वाचलः ॥ ४ ॥ ऐंइं पदं चक्रिपदं । श्लाघ्यं श्लाघ्यतरं पुनः ॥ संघाधिपपदं तान्यां। न विना सुकृतार्जनात् ॥ ५ ॥ तीर्थंकरनामगोत्र-मर्जयत्यतिदुर्लनं ॥ लब्ध्वा दर्शनसंशुदि।
For
And Personal
Oy

Page #276

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ २३२॥
संघाधिपतिरुत्तमं ॥ ८६ ॥ श्रर्हतामपि मान्योऽयं । संघः पूज्यो हि सर्वदा || तस्थाधिपो जवयस्तु । स हि लोकोत्तर स्थितिः ॥ ८७ ॥ चतुर्विधेन संधेन । सहितः शुज्जवासनः ॥ रथस्यदेवतागार - जिनविंवमहोत्सवैः ॥ ८८ ॥ यञ्जन् पंचविधं दानं । प्रार्थनाकल्पपादपः ॥ पुरे पुरे जिनागारे | कुर्वाणो ध्वजरोपणं ॥ ८ ॥ शत्रुंजये रैवते च । वैज्ञारेष्टापदाचले ॥ सम्मेतशिखरे देवानर्चयन् शुनदर्शनः ॥ ५० ॥ सर्वेष्वेष्वथ चैकस्मिन् । गुर्वा देशपरायणः ॥ झेत्सवादिकं कुर्वन् । कृत्यं संघपतिर्भवेत् ॥ ५१ ॥ ॥ सदाराध्योऽपि यत्पुण्य-कर्मणाराध्यते गुरुः । सौरज्यं तत्सुवर्णस्य । सा चेंदोर्निष्कलंकता || २ || मि. या त्विषु न संसर्ग-स्ताक्येष्वपि नादरः || विधेयः संघपतिना । सयात्राफल भिन्नता ॥ || ३ || न निंदा न स्तुतिः कार्या । परतीर्थस्य तेन हि ॥ पालनीयं त्रिशुद्ध्या तु । सम्यक्त्वं जीवितावधि || ए४ || साधून सधर्मिस हितान् । वस्त्रान्ननमनादिनिः || प्रत्यब्दं पूजयत्येष | संघयात्रां करोति यः ॥ ९५ ॥ पाक्षिकादीनि पर्वाणि । धर्मान दानादिकांश्च सः ॥ श्रीसंघपूजामत्युचैः । कुर्यादार्जवसंयुतः || ६ || स हि संघपतिः पूज्यः । सुराणामपि जा
1
I
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
बादा
॥ २७२ ॥

Page #277

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ २७३ ॥
यते ॥ सिद्धः स्यात्तनवे कश्चि-प्रवेषु त्रिषु कश्चन ॥ ए७ ॥
I
श्रुत्वेति श्री जिनाधीशात् । शक्रादपि महीपतिः । प्रणनाम पितुः पादान् । वाचं न त्येत्युवाच च ॥ ८ ॥ स्वामिंस्त्रजगदाराध्य । प्रसीद मयि तारक ॥ संघाधिपपदं येन । कलयाम्यमलालयं || ७ || इंशदिनिस्ततो देवैः । संघेन सहितो विभुः ॥ उत्थायाकृतवासांव | चिप जरतोपरि ॥ २०० ॥ शक्रस्तदानीमानीय | मालां दिव्यां महीपतेः ॥ तत्पन्याश्च सुनायाः । कंठे निक्षिप्तवान् मुदा ॥ १ ॥ समं सकलसामंतै-र्नरतेशस्ततः पुनः ॥ नगरीं प्राप । पूजितः पथि पार्थिवैः ॥ २ ॥ श्राजूहवत् संघनरान् । बहुमानपुरस्तरं ॥ उच्चैश्वावादयनां । पापारिं सोऽनिषेणयन् || ३ || पुरातर्जिनचैत्येषु । व्यधादष्टाहिकोत्सव | सन्मानयन् समायातान् । श्रीसंघपुरुषान्नृपः || ४ || श्राडूय जरतो जक्त्या । गणनृद्भिः स्ववेश्मनि ॥ सर्वप्रत्यूहनाशाय । शांतिकर्माप्यचीकरत् ॥ ५ ॥ तदा च गानृन्मंत्रैः। प्रत्यक्षाः सकलाः सुराः ॥ निर्विघ्नयात्राकरणा-यांगीचक्रुर्निजागतिं ॥ ६ ॥ अत्रांतरे देवराजः । स्वर्णदेवालयार्चितां || प्रतिमामर्पयामास । युगादी शस्य चक्रिणे ॥ ७ ॥ तदा
३५
मादा
॥ २७३॥

Page #278

Shri Mahavir Jain Aradhana Kenar
Acharya Shalassagan Gyanmande
माहा
ज्ञानंजय रतनूपालो- पृनचक्रमुपागतं ॥ सावद्यरहितः स्वाम। । सर्वसः सर्वकर्ममुक् ॥ ७ ॥ सा-
वद्यमत् किमादिवत् । संघाधिपपद मम ॥ आरंनोदयतः पुण्य-सिदिः स्यानत्कथं वद ॥ ॥ ॥ ॥
तनिशम्य जगाविंशः । श्रुणु चक्रेश तत्प्रयां ॥ बहुपुण्याल्पसावद्य-मायेित न कर्म कैः ॥१०॥ प्रायशोऽगारिणां पुण्य-कर्म सावद्यसंश्रितं ॥ पूजाद्यमनगाराणा-मेवास्ति निरव
द्यकं ॥ ११ ॥ सशातकुंना मृदपि । यद्यच्च नेषजं ॥ कट्वापाते ततो मिष्टं । तहत्सावHद्ययुक् वृषः ॥ १२ ॥ सावद्यलवतोऽमुष्मिन् । दानशीलानयादिन्निः ॥ प्रत्नावनानावनानि
महत्पुण्यं प्रजायते ॥ १३ ॥ प्रत्नावनां शासनेऽस्मिन् । सर्वारनादपि सृजन ॥ स्वर्गापवर्गयोः सौख्य-मर्जयत्यार्जवान्वितः ॥ १४ ॥ तीर्थयात्राप्रतिष्टादि-कर्म सावद्यतो नवेत् ॥ अतः सावद्यलेशोऽपि । बहुपुण्याय जायते ॥ १५ ॥ शिक्षा संघपतेरिछ । शक्रो नरतचक्रिणे ॥ दत्वा पुनः स्वःसदनं । तेनैवानुमतो ययौ ॥१६॥ नवास बहिरावासे। मणिरत्नहिरएमये ॥ शुनेहि संघयुक चक्री। कृते वाईकिनाथ सः॥१७॥ संघावासेष्वदीपिष्ट । सौवर्णो देव
॥३७॥

Page #279

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुनय
माहाण
॥२७॥
तालयः ॥ जंबूहीपांतरा मेरु-रिव नकत्रमंमितः ॥ १७ ॥ तस्यैव दक्षिणे देशे । क्लृप्ते वई- किना कणात् ॥ गणाधिपा गणयुता । प्रतिष्टन पौषधौकसि ॥ १५ ॥ ततोऽपि वामदेशेऽनू-दावासश्चक्रिणोऽनुतः ॥ अनूवनपरे संघा-वासा मंझलिनोऽन्नितः ॥ २०॥ एवं निवेशदेशोऽनूत् । संघस्य पथि सर्वतः ॥ कृतो वईकिना हेम-रत्नैः सक्तिशालिना ॥ १ ॥ सौ. वर्णे देवतागारे । रेजे रत्नमयः प्रभः॥ सौवर्ण जरतस्यांत-नजनिव सुनिर्मलः ॥२२॥ सूनुर्वाहुबलेः सोम-यशा गगनववनः ॥ विद्यानृघिनमेः पुत्रः । प्राचीशो वजनानराट् ॥ ॥३३॥ कल्याणकेतुश्चेत्यस्य । चत्वारोऽपि महाधराः॥ प्रतिष्टिताः सूरिमंत्र-गणनृनिर्जिनालये ॥ २४ ॥ ॥ महाधरास्तथान्येऽपि । धर्मनारधुरंधराः । संघे सहस्रशोऽनूवन्। श्रीमतो नरतेशितुः ॥ २५ ॥ चक्की सुलझ्या रेजे। विकसत्पुष्पमालया ॥ जंगमः सुरनिरिव । जूषितो वनमालया ॥ १६ ॥
साधर्मिकाणां वात्सल्यं । कृत्वा संघस्य पूजनं॥ जिना मर्चयित्वा च। कृतप्रस्थानमंगलः ॥ १७॥ स शुन्नेऽह्नि गजारूढ-छत्रचामरमंमितः ॥ चारणश्रमणैः पूर्वं । कृतमांग
॥
७
॥

Page #280

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय)
॥ उक्षा
ब्यनूषणः ॥ २८ ॥ महाधरैश्चतुर्दिक्षु । वृतः सामानिकैरिव ॥ सुरेंइ इव संगीतं । पश्यन्नप्सरसां पुरः ॥ ५७ ॥ जय जीव चिरं नंद । जरत क्षितिषेति च ॥ संस्तूयमानः सानंदं । माधैरिव नाकिनः ॥ ३० ॥ सामंतैर्मरुली कैश्व । कुमारैर्वसुधाधिपैः ॥ सचिवैः संघपुरुषैश्चतुरंगचमूचयैः ॥ ३१ ॥ पर्वतैरिव मातंगैः । कल्लोलैरिव वाजिनिः ॥ स्यंदनैर्वेश्मनिरिख । स्वोत्सादैरिव पत्तिः || ३२ || अणुव्रतधरैः श्रहैः । श्राविकानिः समंततः ॥ बाहुबलिप्र नृतिभिः । समं श्रमकोटिनिः ॥ ३३ ॥ साईं नमिविनमित्र्यां । ज्ञानिनिर्माधारिनिः ॥ व्रतिनीनिः शीललीला-लंकृताभिरनुश्रितः ॥ ३४ ॥ गंधर्वैर्गायनैवंदि - वृंदैः कौतु किनिर्नदैः ॥ नृत्य निर्नर्तकी वर्गैश्वचार जरताधिपः ॥ ३५ ॥ सप्तभिः कुलके ॥ सौवर्णं रथमारूढो । मणीनां देवतालयः ॥ जामंगल मिव व्योनि । शुशुभे जिनदेहतः || ३६ || त्रत्रयं तडुपरि । पूर्णिमेंदु विम्बकं || रेजे चामरचारेण । त्रैलोक्यैश्वर्यसूचकं || ३ || प्रवादयन् सैन्यजातैरजोजी रविमंगलं ॥ श्रीसंघचरणन्यासैः । पुनानः पृथिवीतलं ॥ ३८ ॥ अंतःपुरपुरंध्रीनिरुङ्गीतधवलध्वनिः॥ उत्तार्यमाणलवणो । महनिरबलाजनैः ||३|| स्थाने स्थानेऽपि नगरे | कु
I
मादा
॥ २७६ ॥

Page #281

Acharya Shn Kangar
Gyanmandi
Shahawan Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
मादा०
शत्रुजयन गुरुसुरार्चनं ॥ नहरन जिनचैत्यानि । प्रयागनकरोन्नृपः ॥ ४० ॥ विनिविशेषकं ॥ प्र-
तीचन विविधाः पूजा । महा रत्नहेमन्तिः ॥ देशे देशे नूपतीनां । स्वोप्तानामिव नूरुहां ॥२७॥ ॥४१॥ अतिक्रम्य बढून देशान् । यानेन नरतेश्वरः ॥ योजनावधिना देशं । सौराष्ट्रां प्रा
पच क्रमात् ॥ ४॥
भ्रातव्यो नरतेशस्य । सुराष्टतनयस्ततः ॥ सौराष्ट्राधिपतिः शक्ति-सिंहः सन्मुखमाय यौ ॥ ४३ ॥ तं लुठंतं महीपीठे । पाणिनोत्प्राप्य चक्रनृत् ॥ सर्वांगसंगसुलग-मालिलिंगेत्युवाच च ॥ ४ ॥ सुराष्ट्रत्यस्य राष्ट्रस्य । सफलं नाम निर्ममे ॥ यत्र शत्रुजयं तोय । दुः. | प्रापं परदेशजैः॥ ४५ ॥ धन्यस्त्वं यः सदा तीर्थ-स्यास्य सेवां करोषि च ॥ अस्मादृशास्तु
दूरस्थाः । पश्यंत्येनं न वा सकृत् ॥ ६ ॥ नखाप्येति गिरा प्रीति-पूर्वकं तं महीपतिः । सन्मानयद् दृष्टिहस्त-दानैरानरणादिन्तिः ॥ ७ ॥ दृष्ट्वाय पुंमरीकाईि। कूटोकितपुष्करं ॥ यात्रिकाणां यशः कोश-मिव श्रेयःसमुच्चयं ॥ ५० ॥ संसारनयनीतानां । सुर्गमिव देहिनां ॥ शिरोरत्नमिवानध्य । नूनामिन्या विनूषणं ॥ ५१ ॥ सुंदर्या निवृतेः क्रीमा-कंडकोप
॥93।।

Page #282

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
॥२७॥
ममुत्तमं ॥ रत्नरोचिनिराकाशं । चित्रयंतमयत्नतः ॥ ५२ ॥ रोमांचकंचुकं बलृद् । धुन्वन मूनिमाहृतः ॥ जगाद जरताधीशः । श्रीसोमयशसं नृपं ॥ ५३॥ चतुती कामात ॥ धन्याः सौराष्ट्रिका एते । लोकाः सुकृतिनः खलु ॥ ये नित्यं पुंमरीकाईि । निकषा निवसंत्यमी ॥ ५५ ॥ अस्य छायापि संस्पृष्टा । मारुतोऽस्मात्प्रवर्तितः ॥ चंशशुरिव निस्तापं । गततापं जगत्सृजेत् ॥ ५५ ॥ ये पुंमरीकं पश्यंति । पुंगरीकमिवोज्ज्वलं ॥ ते त्यजंत्येनसां पं । पुण्यामृतपवित्रताः॥५६॥ तया मन्मानसं माद्य-त्येनं दृष्दैव तये॥ यया तन्मल
-मासीउल्लाघवल्लघु ॥ ५७ ॥ निजात्मनः प्रसत्तेहि । शंके पंकेन वर्जितं ॥ तीर्थमेतद्यतः कार्य । कारणानुमित नवेत् ॥ ५७ ॥ मोदं मेऽरयंत्येते । नेत्रप्रिया डुमोत्कराः ॥ मरुत्प्रकंपितैः शीर्ष-नृत्यंतस्तीर्थवासतः । एए ॥ पक्षियोऽपि हि पुण्यास्ते । ये वसंत्यत्र पते ॥ चक्रिश्रियमपि प्राप्ता । न वयं दूरवासतः ॥ ६० ॥ इत्युदित्वा चक्रवर्ती । सिंधुरस्क- धतस्ततः ॥ अवतीर्य गणाधीशान । मुनीनपि मुद्दानमत् ॥ ३१ ॥ पर्वतोऽयं कथं पूज्यः। क्रिया कात्र विधीयते ॥ अपृचन गुरुन नक्त्या । धर्ममार्गप्रदर्शकान् ॥ ६ ॥ श्रीनानो ग
॥७॥

Page #283

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
छात्रुंजय
॥२७॥
मुख्य | विज्ञायावधिना जगौ || चक्रिन्नालोकमात्रेण । नमस्योऽयं महीधरः ॥ ६३ ॥ यः पूर्वदर्शनस्यास्य । वार्त्तामपि निवेदयत् । यद्यत्तस्मै प्रदीयेत । तत्तत्पुण्यानिवृइये ||६४|| सुवर्णमणिरत्नायै - रयं वप्यते नगः ॥ प्रथमं पुण्यलानाय । नवेंपुरिव तंतुनिः ॥ ६५ ॥ वाहनानि ततस्त्यक्त्वा । लुठित्वा वसुधातले । गिरिः पंचांगनत्यासौ | सेवनी यो जिनांधिव - तू ।। ६६ ।। दत्वा तत्रैव तद्धस्त्रे | संघावासानुपोषितः ॥ समं महाधरैः संघ- पतिः सनक्तिशोजितः || ६ || सुनतः शुजवासांसि । दधानो युवतीसखः ॥ देवालये जिनस्नात्र - पूजां कुर्यान्मनोहरां ॥ ६८ ॥ ॥ संघाद्वहिः शुद्धदेशे । श्री शत्रुंजयसन्मुखं ॥ कुर्याडुत्तुंगमावासं । स्वचित्तावाससोदरं ॥ ६९ ॥ दधानो धूपदहनं । सौवर्ण संघसंयुतः ॥ सन्मंगलध्वनिमिल - बलोच्चारपूर्वकं ॥ 30 ॥ याचकेभ्यो ददतिं । स्वचित्तोल्लासासुरं ॥ आलिप्य भूमिं सौरम्य - नासुरैर्यकर्दमैः ॥ ७१ ॥ संघस्य बहुधा स्वस्ति- कारिणं स्वस्तिकं ततः ॥ मुक्तादिनिस्तंडुलैर्वा । कुर्यात्कुंकुममंगले || २ || निर्विशेषकं । निषिद्ध्य तुमुलं सर्वं । पुरस्कुर्याफलाधिपं ॥ तत्पृष्टगः संघपति - विदध्यात्पूजनोत्सव || ३ || भ्रष्टै राश्व सिधैश्च ।
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा
॥। २७।।

Page #284

San Ana Kendra
Acharya Sh Kalassagansen Gyanmandi
अजय
॥२
॥
नैवेद्यै रूप्यहेमन्तिः ॥ वासोनिः पुष्पमालानि-र्च येत्प्रथमं स हि ॥ ४ ॥ कुर्यात्सर्मि- मादा वात्सल्यं । संघपूजां च नक्तितः ॥ संगीतं देवतागारे । ह्यनंतफलदायकं ॥ ५ ॥ महाधरैः ।। संघपति-रन्यैरपि शुन्नाशयैः ॥ विनूषणांशुकाट्यैः । पूज्यः पत्न्या समं बहु ॥ ६॥ मिटान्नं च दिने तस्मिन् । भुंजानाः संघवासिनः ॥ धानिस्तत्र तिष्टंति । कथानिर्गुरुसेविनः ॥ ॥श्रुत्वेति चक्री गुरुतो । गुरुतोषपरस्तदा ॥ अदापयत्तत्र वासान । निकषा विमलाचलं ॥ ७० ॥ स्नातः शुचिः कृतवलिः । शुनववधरस्ततः ॥ समं महाधरैः पत्न्या । देवतागारमासदत् ॥ ७ ॥ पुष्पावतस्तुतिप्रायां । पूजां कृत्वा जिनांघ्रये ॥ गणनृत्सादिकं चक्री । संगीतं चाप्यसूत्रयत् ॥ ७॥ गुरूक्तविधिना कृत्वा । ममलं यककर्दमैः ।। शुचिप्रदेशे नरतो । मौक्तिकस्वस्तिकं व्यधात् ॥ १॥ तत्राटापदपात्रस्थ-पक्वान्ननिचया बभुः॥ अन्यागतानि नरतं । शिखराणीव तमिरेः॥ २॥ रत्नोत्करा रोहणादि-सर्वस्वस्येव तस्कराः॥ - ॥२ वर्णराशयोऽप्यासं-स्तत्र मेरूपला श्व ॥ ३ ॥ एवं गुरूद्दिष्टपथा । वर्तमानो नराधिपः॥ चकारपुंगरीका । पूजां संघसमन्वितः ।। ४ ॥ नमत्रिव नक्तितरा-नरतो नूविभुस्ततः॥
॥

Page #285

Acharya Shri Kaassagaran Gyanmar
Sin Maharan Aradhana Kendra
शत्रंजय
मादा
॥२१॥
पंचांगस्पृष्टन्नूपीठ-स्तीर्थ स्तोतुं प्रचक्रमे ॥ ५ ॥ धरणेमुखा नागाः । पातालस्थानवा- सिनः ।। सेवंते यं सदा तीर्थ-राजं तस्मै नमोनमः ॥ ६ ॥ चमरेंबलीशद्याः। सर्वे भुवनवासिनः ॥ सेवंते यं सदा तीर्थ-राजं तस्मै नमोनमः ॥ ७॥ किनरकिंपुरुषाद्याः। किनराणां च वासवाः॥ सेवते यं सदा तीर्थ-राजं तस्मै नमोनमः ॥ ॥ राक्षसानामधीशाश्च । यतेशाः सपरिबदाः॥ सेवंते यं सदा तीर्थ-राजं तस्मै नमोनमः॥ नए || अणपन्नीपणपनी-मुखा व्यतरनायकाः ।। सेवंते यं सदा तीर्थ-राजं तस्मै नमोनमः ॥ ए॥ ज्योतिषां वासवी चंद-सूर्यावन्येऽपि खेचराः ॥ सेवंते यं सदा तीर्थ-राजं तस्मै नमोनमः ॥ ए ॥ मनुष्यलोकसंस्थाना । वासुदेवाश्च चक्रिणः॥ सेवंते यं सदा तीर्थ-राजं तस्मै नमोनमः ॥ ए॥ इंशेज्ञदयोऽप्येते । सर्वे विद्याधराधिपाः ॥ सेवते यं सदा तीर्थ-राजं तस्मै नमोनमः ॥ ए॥ ग्रैवेयकानुत्तरस्था। मनसा त्रिदिवौकसः॥ सेवंते यं सदा तीर्थ-रा- | जं तस्मै नमोनमः ॥ ए३ ॥ एवं त्रैलोक्यसंस्थाना-स्विधोरगनरामराः ॥ सेवंते यं सदा तीर्थ-राजं तस्मै नमोनमः ॥ एच ॥ अनंतमक्षयं नित्य-मनंतफलदायकं ॥ अनादिकालजं य
॥२१॥

Page #286

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुजम
॥१८२॥
च। तीर्थ तस्मै नमोनमः ॥ एए ॥ सिद्धास्तीर्थकृतोऽनंता । यत्र सेत्स्यति चापरे ॥ मुक्केलीलागृहं यच्च । तीर्थ तस्मै नमोनमः || ६ ||
ल
इमां स्तुतिं पुंमरीक — गिरेर्यः पठति सदा ।। स्थानस्थोऽपि स यात्राया । लाप्स्यते फलमुत्तमं ॥ ५७ ॥ चक्रपाणिरिति स्तुत्वा । श्रीशत्रुंजयपर्वतं ॥ ननाम च गुरुं जक्त्या । श्रीनानं गणसंयुतं || ८ || नमतश्वक्रिणः पृष्टे । रेजे गणनृतः करः ॥ पंचास्य इव कर्मेनं । मेरुनगोपरि || || संतुष्टमानसस्तत्र । धर्मध्यानपरायणः || गुरुवाक्य सुधा सिक्तस्तद्दिनं सोऽत्यवादयत् ॥ ३०० ॥ प्रातः संघयुतचैत्ये । नत्वा तीर्थंकरं गुरुं ॥ चकार पार पुण्य-कारणं जरतेश्वरः ॥ १ ॥ काकिना । पुरं तत्र नरेश्वरः || निकषा पुंरुरीकाराजतेस्म महासौध - गवाका यत्र कोटिशः ॥ दृष्टुं गिरिं । ३ ॥ सौवाहकुट्टिमानेक-मणिनिर्यत्र मानवाः || दर्श || ४ || सौवर्णसौध शिखरा- एयालोक्यालोक्य यत्र च ॥ सुमेरुं तदवकर - कूटवन्मन्यते जनः ॥ ५ ॥ समस्तं जगतीवस्तु । यत्र देशागतैर्जनैः ॥ दृ
| विनीतापुरसन्न ॥ २ ॥ निर्निमेषा । श्व नेत्रसमुचः ॥ सहस्रचंद्रांतिं विवति
मादा
॥ २८२ ॥

Page #287

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kallassaga
Gyanmandit
शानुजय
मादाम
१२७३॥
श्यते पएयवीश्रीषु । सागरेषु यथा पयः॥ ६॥ विशालशालमालोच्चै । रग्रंकपशिखान्नवत् ॥ कणं विघ्नकर। यत्र । यायिनां रविवाजिनां ॥ ७ ॥ नन्नयन नाजाल-शरास्यैासनिर्मलैः ॥ सा शोनान्निईसंतीव । पुर। स्वःसद्मनां पुरीं ॥ ७ ॥ तदंतः श्रीयुगादीश-प्रासादो विमलद्युतिः ॥ अदयो जरतस्येव । यशःकंदः किमूहमी ।।ए॥ सशाखः शिखरैः केतु-पत्रलः ससुधासुमः ॥ फलितः कलशैरासी-निर्वाणसुखनृश्सः ॥ १० ॥ ॥ वापीकूपतमागानि । दीर्घिकापवलानि च ॥ जलस्थानानि नांतिस्म । यत्रोद्यानानि चोच्चकैः ॥ ११ ॥ प्रानंदोदयतः कृत्वा । पुरमानंदमित्यसौ ॥ सौराष्ट्रदेशसीमासु । शक्तिसिंहाय चार्पयत् ॥१२॥ तीर्थयात्रोत्सुकश्चक्री । श्रीनान्नं गणनृरं ॥ आजगाम गणैः साई । ततः सोऽप्यचलत्पुरः॥ ॥ १३ ॥ चचाल पुण्यसेनेव । श्रीसंघो नरतानुगः ।। पश्यन्नूर्ध्वमुखः शैल-मुन्मीलनयनो मुदा ॥ १४ ॥ कौसुन्नवसना रागं । दर्शयंत श्वांगिनां ॥ धवलान्युजिरंतिस्म । तत्रोच्चैयुवति जनाः ॥ १५ ॥ नंनानिःस्वानकंसाल-तालवीणामृदंगजैः ॥ ध्वनिनिर्भुवनेष्वासी-देक एव ननोगुणः ॥ १६ ॥ आरुहन पर्वतं रेजे । संघलोकः स नन्मुखः ॥ पश्यन्निव मुक्तिवेश्म
॥३॥

Page #288

San Anaked
Acharya Sh Kalassagansen Gyanmandi
शानंजय
मादाम
॥श्
॥
चारुतां प्रकटां ततः॥१७॥ नदक्पया महीनेता । तमारोहत्परे पुनः॥ स्वशक्त्या सर्वमा- - मेणा-धिरोहतिस्म कौतुकात् ॥ १७ ॥ सुधर्मगणनृविष्य-चिल्लणो नाम सत्तपाः ॥ प्रारो
इत्पश्चिमपथा । विमलाईि जनैर्वृतः ॥ १७ ॥ हर्षालुनिः श्राइवर्ग-रारूढेर्दशयोजनीं । मुनिरुचेऽस्मानुदन्या । बाधते प्राणहारिणी ॥ २० ॥
अत्रास्माकं विना वारि । प्राणा यास्यति ही वृया ॥ नगवञ्चरणांनोज-मदृष्दैव पुरासदं ॥ २१ ॥ ततश्च तेन मुनिना । ग्लानत्वाहारिहारिणा ॥ तत्तेषां दर्शयामास । तैरप्यूचे पुनः सहि ॥ २२ ॥ एतावतांबनास्माकं । नोदन्या हीयते मुने ॥ तथा कुरु तपोलब्ध्या । यथैते सुखिनः सदा ॥ २३ ॥ सांनिध्य संघलोकाना-मित्रता तेनवारिणा ॥ तेन तत्र तपोल
ध्या । निर्ममे प्रवर सरः ॥ २५ ॥ षत्पवननिधूत-लहरीहारिवारिणि ॥ तस्मिन् सरसि लोकानां विश्राममगमन्मनः ॥२५॥ स्वाद स्वादं पयस्तत्र । संघलोकः क्षणे क्षणे। सुधास्वादेऽपि नानंदं । प्रापैतसवर्जिते ॥ २६ ॥ यत्तदा चिलणेनैत-संघलोकोपरोधतः । चक्रेऽदस्तपसाख्यातं । चिलणाख्यं ततः सरः॥ २७॥ तीऽस्मिन् प्रौढतपसा | मुनिना संघवा
॥२०॥

Page #289

Acharya Shri Kalassagarsan Gyanmandir
St Mahavir Jain Aradhana Kendra
झात्रंजय क्यतः ॥ सर्वोपकारि यच्चक्रे । तस्मादेतहि पावनं ॥ २०॥ दर्शनात्स्नानतः पाना-जिनस्ना- माहा।
त्रानिषेकतः ॥ एतस्य वारिणा शुहि-जर्जायत कल्मषापहा ॥ ॥ स्नात्वतस्यैव पयसा । ॥श्या
प्रक्षाल्य च जिनक्रमान् ॥ एकावतारी संनूय । नरो नवति मुक्तिनाक् ॥ ३० ॥ तदंबुपानातुहितो । विश्रमस्तजवायुना ॥ सुखेन प्रथमं शंग-मारुरोह जनवजः ॥ ३१ ॥ इतो व्रजश्चक्रपाणिः । पश्यतिस्म वनं पुरः॥ पश्रिकप्रौढदवथु-प्रतिपंथि महीरुहैः ॥ ३२ ॥ आयोजनं
यदायामे । दीर्घिकाकुंभमंमितं ॥ लक्ष्मीलीलाविलासाख्यं । विपिनं नंदनोपमं ॥ ३३ ॥ ननिराशामुखश्रीदं । कस्तूरी तिलकोपमं ॥ दृष्ट्वोद्यानं तद्दामं ॥ शक्तिसिंहो जगौ नृपं ॥३॥
तमोऽलिनीला वृतालिः । स्वामिनालोक्यते पुरः ॥ नीलमणिकांची। पर्वतोपत्तिकास्विव ॥ ३५॥ व ज्ञात्वेव गुणयोग्यानि । निर्मलानि द्रुमावलिः ॥ अमूनि कुसुमान्येषा । दधातीति स्व- ॥५॥
मूईनि ॥ ३६ ॥ वार्षुकाब्द श्च श्यामं । बलाकान्निरिवानितः ॥ कुसुमश्रेणिनिरिदं । ताप-6 दारि न कस्य हि ॥ ३७॥ कुसुमस्तबकैः शुत्रैः । शतचं नन्नः सृजत् ॥ पश्येदमलिसं

Page #290

Sh
incha kenge
Acharya Sha Kalassaganan Gyanmandir
माहाण
शत्रंजय दोह-कृतांकमिव काननं ॥ ३० ॥ मुक्ताजालैः केशपाश-मिव पृथ्वीधरश्रियः ॥ पानील-
- मुद्यानमिदं । नाति पुष्पोत्करैवरैः ॥ ३५ ॥ कल्पवृक्षा इतः कल्प-दानैः पांग्रव्रजेष्वमी ॥ ॥६॥ कुर्वैति सार्थकं नाम । चायावृता इतोऽपि च ॥ ४० ॥ इतो मातकिरण-स्तप्तान पांथ
व्रजानिमाः॥ कदल्यो वीजयंतिस्म । दलैर्निमरवारिलैः॥१॥ आमूलशाखापर्यंत । फलिताः पनसा अमी ।। कथयंतीव लोकेषु । तीर्थसेवानवं फलं ॥४२॥ अनितो नागवल्लीनिवेष्टिताः क्रमुकीमाः ॥ किंनराणां शिवयंति । लतावेष्टितकं किमु ॥ ३ ॥ अन्येऽप्यशोकमाकंद-जातिचंपकपाटलाः ॥ लवंगवंगनारंग-मुखा नांति पुमा अमी॥ ४ ॥ सुरकिन्नरगंधर्व-विद्याधरकुल स्त्रियः॥ गायत्यः श्रीयुगादीश-गुणान् पापं दरंत्यमः॥ ४५ ॥ ततस्तमालहिंताल-तालमालासमाकुले ॥ वनेऽत्र संघलोकस्य । कणं विश्राम्यते मनः ॥४६॥ अत्र कल्लोलिनीलोल-कलोलकुलसंकुले ।। सैकते सादरं संघ-स्त्वध्वधर्म हरत्वसौ ॥ ४ ॥
मधुपानोल्लसद्लूंगी-संगीतसुनगे नगे ॥ अत्र रंगं कुरंगाक्ष्यो । रचयंतु कणं विनो॥४॥ - ननोमणिर्ननोमध्य-मध्यास्ते नूपतेऽधुना ॥ तापार्निहारको वायु-स्तनवनिश्च सेव्यतां ॥
॥२६॥

Page #291

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय ॥ ४ ॥ विश्राम्यतां महीनेत-श्वेतः संस्थाप्य सुस्थिरं ॥ परिश्रमोऽपि पांथानां। व्यथां वि-मादा
श्रागयत्यसौ ॥५०॥ इत्यमुष्य वचश्चारु । चक्री संचिंत्य चेतसा ॥ अदापयन्मुदा तत्र । ॥२ ॥
वासान वईकिना विभुः ॥ ५१ ॥ आजहुः केऽपि सुमनः-श्रेणीमे गोदशा सह ॥ जगृहुः केऽपि माकंद-फलानि केपिधर्मिणः ॥ ५॥ सस्नुः सारंगनयना-नयनांचलचंचले ॥ केऽपि कल्लोलिनीवारि-गि वारितपथश्रमे ।। ५३ ॥ स्रस्तरं सूत्रयामासुः-सुमनोनिः परे नराः ॥ केचिइनस्य चारुत्वं । वर्णयामासुराशु च ॥ ५४॥ काश्चिचंपकगौरांग्यः। सरंगा हि मृगेकणाः ॥ कणं हल्लीसकसुखं । मंझलीनूय चक्रिरे ॥ ५५ ॥ आंदोलनकलान्यासं । धवेऽन्यासमुपेयुषि ॥ दर्शयामास घस्रेऽपि । मुखेन च शशिभ्रमं ॥ ५६ ॥
एवं खेलत्स हर्षेण । जनेष निखिलेष्वपि ॥नरतोऽपि समं शक्ति-सिंहेन विपिनं यर यौ ॥ ५७ ॥ चारुतां विपिनस्यैष । पश्यन् प्रतिपदं मुहुः ॥ नामग्राहं दयमानां । शक्तिसिं- ॥७॥
हेन तहिदा ॥ ५॥ मुक्ताचूर्णसवर्णः -संपूर्ण कुंझमग्रतः॥ व्यालोकयल्लोचनैक-सुन्नगं न-8 रताधिपः ॥ ५ ॥ शतपत्रादिसौवर्ण-कमलैः कमलालयैः ॥ कलितं कलहंसादि-पक्षिध्व

Page #292

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १८८ ॥
निमनोहरं ॥ ६० ॥
॥ मंगजी स पर्यन्य- विपर्ययपरां सृजन ॥ नवाच चक्रवर्तीशः । शक्तिसिंह इसन्मुदा ॥ ६१ ॥ अनिझोऽसि वसन्नत्र । तत्पवित्रय मत्श्रुती ॥ एत्प्रभावाविवि- वार्त्तापीयूषसेकतः ॥ ६२ ॥ चक्रिणोक्तमिति श्रुत्वा । शक्तिसिंहो गिरे जगौ ॥ तातपादा इहाजग्मु - श्वकिन्नागां च वंदितुं ॥ ६३ ॥ पृछतो मे जिनाधीश - मिंशेऽवोच गिरेः प्रथां ॥ तत्तत्तापरिपुध्वंसि - शस्त्रीं पावित्र्यकारिणीं ॥ ६४ ॥ यथादिष्टं च कुंरुस्य । माहात्म्यं तत्तथा श्रुणु ॥ सर्वतीर्थावताराख्यं । नाना कुंरुमिदं महत् ॥ ६५ ॥ केवलज्ञाननस्तीर्थ - कृतश्चैत्ये पुरा गरौ ॥ नृत्सर्पिण्या मिह प्राप्तः । सौधर्म त्रिदिवाधिपः ॥ ६६ ॥ तेन तीर्थकृतः स्नात्र-कृते कुंमेऽत्र निर्मिताः || गंगासिंधुपद्महृद - मुखास्तीर्थजलाशयाः ॥ ६७ ॥
मात्र विधानेन । सर्वतीर्थफलं भवेत् ॥ स्त्रापितः पयसास्यैव । जिनो मुक्तिं च यज्ञति ॥ ॥ ६८ ॥ अस्योदकैर्जिनस्यांहि - प्रकालनपवित्रितैः ॥ विषार्त्तिर्याति विलयं । त्रिविधाप्यतिदाहा || ६ || कुष्टादिः सकलो व्याधि - राधिस्तु व्रजति कयं ॥ यऊलस्नानतः कांतिः । कीनिर्बुद्धिर्वृतिर्भवेत् ॥ ७० ॥ बहुकालादिदं जी - मनून्नस्य विलाचयं ॥ पुनर्विशेषावृधे । प्र
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माढा०
॥ २८८ ॥

Page #293

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रुजयनावोऽस्य तथाधुना ॥ १ ॥
इति प्रत्नावं विज्ञाय । तस्य कुंमस्य चक्रिराट् ॥ शक्तिसिंहात् परां प्रीति-माससाद ॥श्ना
सुवासनः ॥ ७ ॥ चक्री पुनर्वहकिना । तच्च सज्जमचीकरत् ॥ तजैरथ पुण्यन्नर-जर्जरंजवपंजरं ।। ७३ ॥ वैडुर्यवजमाणिक्य-पनरागादिकांतिन्तिः॥ विचित्रवारिलहरी-मंमितं तदजाद नशं ॥ ४॥ तदादि नारतं कुंभ-मिति तख्यातिमागमत् ॥ महाहृदनदीकुंभ-श्रवच्छोतःप्रनाववत् ॥ ५॥ अतिक्रम्य स तां चक्री । त्रियामामेकयामवत् ॥ नामवादयप्रातः । प्रस्थायिजनदूतिकां ॥ ६ ॥ स तत्र कुंके सुस्नातः । समं पन्या सुन्नझ्या ॥ बिब्राणो वाससी रम्ये । प्रापचिखरमादिमं ॥ ॥ ततः सौधर्मपतिर-प्याययौ तदिदृदया। प्रणुनोन्नक्तिरंगेण । स्नेहेन च विमानगः॥ ७० ॥ आलिविंगतुरानंदा-न्मियो तरतवासवौ ॥ आत्मनोरिव देहैक्यं । कुर्वताविव सर्वतः ॥ अए ॥ श्रीनान्नेनाथ गुरुणा । समं वासवच- क्रिणौ ॥ मुख्यं शगं पुष्पदंता-विव पस्पशतर्मदा ॥०॥ चक्री प्रदक्षिणीचके । शकेण सह संमदात् ॥ राजादनी करंती शक् । वीरं पुष्करवार्दवत् ।। ।। मणिमंमलसंस्थानां।
॥
॥
0

Page #294

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendre
www.kobatirtm.org
Acharya Shet Kanssagarsur Gyanmandir
शत्रंजय तदधः पाउकां विनोः ॥ ननाम चक्री शक्रेण । कारितां दर्शितामपि ॥ २ ॥ विलिलेप म- मादार
हानत्या । पाउकां यतकर्दमैः॥ अर्चयञ्च पारिजात-पाटलाप्रमुखैः सुमैः ॥ ७३ ॥ विभुं । ॥२ ॥ मनसि संचिंत्य | साझाद झानसमुज्ज्वलं ॥ स ननाम नगवतः। पादयोः प्रतिरूपकं ॥ म॥॥ ततो जगाद सानंदः । सुत्रामा चक्रवर्त्तिनं ॥ सुधामधरयन् वाणी-मधुना विधुना
समं ॥ ५ ॥ प्रायः कालवशान्मृा । हीयमानगुणस्पृशः॥ विना मूर्ति गिरावेव । श्रद्दधास्यति न क्वचित् ॥ ६ ॥ तीर्थ पर्वत एवायं । पवित्रस्तीर्थककमैः ॥ विशेषाशासनावड्यै । प्रसादोऽस्तु जिनेशितुः ॥ ७ ॥ यदा यदा तीर्थकृतां । येषां येषां नवेत् स्थितिः ॥ तदा तदा नवंत्यत्र । तेषां तेषां च मूर्तयः ॥ ७ ॥ अधुना वृषनः स्वामी। जयत्यादिमती.
कृत् ॥ विधेह्यतोऽत्र तन्मूर्ति-चैत्यं स्वपुरचैत्यवत् ॥ नए ॥ यथा वा बाहुबलिना-कारिश तक्षशिलापुरि ॥ प्रासादो मंगपैश्चतु-रशीत्या मंमितस्तथा ॥ ए॥ इतींवचनाचक्री। वि. ए॥ शेषोद्यत्सुवासनः ॥ आदिशत्सोमयशसो-द्दिष्टचैत्याय वाईकिं ॥१॥ त्रैलोक्यवित्रमं नाम। प्रासादं जरताझया ॥ असूत्रयन्मणिरत्नै-ईकिर्दिव्यशक्तिमान् ॥ ७॥ सिंहनादमुखास्त

Page #295

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रुजयत्र । मंझपाः पूर्वदिङ्मुखाः ॥ नांतिस्म भुवनानोग-त्रानाः सैकविंशतिः ॥ ए३ ।। ददि-
णस्यां नझाल-प्रमुखाश्चैकविंशतिः ॥ प्रतीच्यामपि तावंतो । मेघनादमुखा बभुः ॥ ए॥ ॥२१॥ कौबेर्यां च श्रीविशाल-मुखास्तावंत एव हि ॥ मंझपा रत्नमाणिक्य-मयूखोल्लेखितांवराः॥
॥ एए ॥ नचः क्रोशावधिये । साईगव्यूतिसम्मतः॥ विस्तारे धनुषामेक-सहस्रं स व्यराजत ॥ ए ॥ चतुर्दिक्षु विनांतिस्म । मणितोरणमालिकाः ॥ दासा श्व चक्रियशः-पूर्णानां ककूनामनि ॥ ए॥ गवादा लदास्तत्र । रत्नमय्योऽपि वेदिकाः॥ बलानकाहालकाश्च । बनूवुरपरे नृशं ॥ ए ॥ चतुर्मुखा रत्नमय्यो । मूर्नयो जगदी शितुः ॥ तत्रासन शतमातम -प्रन्नापुंजसमप्रन्नाः ॥ ४० ॥
तत्पार्श्वयोः पुमरीक-मूर्ती प्रत्येकमनुते ॥ शुशुनाते गुरुशुक्रा-विवाधिकतराती ॥१॥ कायोत्सर्गस्थितस्यापि । विनोर्मूनिमकारयत् ॥ परितो नमिविनमी-कृष्टासी चापि नूपतिः ॥ २॥ प्राकारत्रयमध्यस्थं । केवलज्ञानिनं जिनं ॥ चतुर्मुखं धर्मतत्वं । नापमाणमकारयत् ॥३॥ स्वमूर्नेि तत्पुरश्वक्री । विहितांजलिसंपुटां ॥ न्यस्तदृष्टिं युगादीशे । शिल्पिना मोऽ
॥१॥

Page #296

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रजय
माहा
॥२
प्यचीकरत् ॥ ४ ॥ श्रीनानेमरुदेवायाः । पूर्वजानामपीद सः॥ सप्रासादा रनमूनों-रकार- - यदयो मुदा ॥ ५॥ तचैत्ये रत्नजे मूर्ती-रेजतुर्मणिनिर्मिते ॥ सुनंदासुमंगलयोः । सूर्योतरि
तदीपिके ॥ ६ ॥ सर्वज्ञानमया मूर्ति-ब्राड्म्यास्तत्रानवच्छुन्ना ॥ सुंदर्याश्च निधानस्था । सवसंपत्प्रदायिनी ॥ ७ ॥ नाविनामर्हतां बिंबाः । स्वस्ववर्णीकमानतः ॥ अनूवन नवगेहस्त्राः । समं शासनदैवतैः ॥ ७॥ अन्येषां निजबंधूनां । मूर्तयो मणिरत्नजाः ॥ कारिता नरतेशेन । सप्रासादा बभुर्तृशं ॥ ए ॥ इत्य निर्माय तीर्थेऽत्र । विचित्राश्चैत्यमालिकाः ॥ आदिशत् शिल्पिनश्चित्र-करान रहकपूजकान् ॥ १० ॥ शृंगारस्थालकलश-वत्रचामरदीपकान ॥ विनूषणारात्रिकाणि । जिना यै मुमोच सः॥ ११ ॥ तत्र तीर्थ गजरथो । गोमुखो नाम गुह्यकः ॥ वरदानाक्षमालान-दोन्या दक्षिणपार्श्वतः ॥ ११ ॥ मातुलिंगपाशनृनयां । वामदोन्या च शोजितः ॥ तप्तकांचनसहर्ण-स्तत्रानूश्दकः स्वयं ॥ १३ ॥ ॥ नामतोऽप्र- तिचक्रेति । हेमाला गरुमासना ॥ वरदाभाच्चक्रि-पाशिनिदक्षिणैर्भुजैः ॥ १४ ॥ वामहस्तैर्धनुर्वज-चक्रांकुशधरैर्युता ॥ तत्र तीर्थेऽनवश्वा-दवा शासनदेवता ॥ १४ ॥ ॥ अ
॥२७॥

Page #297

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kalassagarsur Gyanmandie
www.kobatirtm.org
शत्रंजय
माहाण
॥श्ए३॥
श्र स्वह्नि वाहुबलिः । श्रीनान्नो विनमिन मिः ।। अन्येऽपि सूरयस्त-दमिलन वासवादयः॥ ॥ १५ ॥ गुरूद्दिष्टोपहारौघं । समंतात् शक्रशासनात् ॥ प्रालियोगिसुराः शीघ्र-माहरन् नतिहारिणः॥१६॥ हादशांगोक्तविधिना । चैत्यानि प्रतिमाश्च ताः॥प्रत्यष्टिपन शांतिकर्मपुरस्सरमृषिव्रजाः ॥ १७ ॥ वासाहतान मूरिमंत्रे-गानिमंत्र्य पवित्रितान् ॥ चिकिपुर्ध्वजदंमेषु । समं संघेन मूर्तिषु ॥ १७ ॥ सर्ववादित्रवृंदोत्य-ध्वनिमःवलध्वनिः ॥ पावित्र्यं सर्वकर्णेषु । तदासूत्रयउल्लसन् ॥ १७ ॥ प्रतिष्टाया महश्चैवं । तत्रासीञ्चक्रिनिर्मितः ॥ अधिष्टातृसुरैश्चापि । प्रत्यक्षीनूय संस्थितं ॥ २०॥ जन्मस्नात्रमिव मात्रं । तत्र चक्री ततोऽकरोत् ॥ सुवर्णरत्नकलशैः । सन्मंत्रोचारपूर्वकं ॥ १ ॥ कर्पूरागुरुककोल-कस्तूरीचंदनादिनिः॥ विलिलेप जिनस्यारी । कीर्त्या विश्वं च चक्रनृत् ॥ २५ ॥ गुरून् ज्ञानगुरून चकी। दकिगांगे न्यवेशयत् ॥ वामांगे वतिनीः सर्वाः । सममंतः पुरीजनैः॥ २३ ॥ अथो चंपकमंदार- संतानहरिचंदनैः ॥ पारिजातकल्पाम-मल्लीबकुलवारिजैः ॥ २४ ॥ केतकीमालतीदामयूथिकाकरवीरकैः ॥ शतपत्रजपाजाति-कल्लारप्रमुखैः सुमैः ॥ २५ ॥ विचित्रसौरनोल्लास
॥३॥

Page #298

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥२५४॥
कृष्टालिस्पष्टलास्यकैः ॥ शक्रचक्रिमुखाः सर्वे । चकुः पूजां जगत्पतेः ॥ २६ ॥ -
पक्के ॥
ततोऽङ्कृतैः फलैर्धूप-दीपनैवेद्यवारिभिः ॥ विचित्रैर्विदधुः सर्वे | जिनाग्रे प्रकरं वरं ॥ || २७ || रात्रिकं दधत्पाणौ । कांतिविच्छुरिताननः || शुशुभे स शुभारंजो | दिनारंज इवांशुमान् || १८ || चांदनीं तिलकश्रेणिं । चकुः शक्रमुखा नृपाः ॥ चक्रयंगे सानवत्तस्य ।
वादिनी || २ || प्रतीच्छन सुमनोवृष्टिं । प्रदक्षिणपथा नृपः ॥ रराज भ्रामयन्नीरा-जनां सर्वतोऽपां ॥ ३० ॥ एक एव जगदीपो - विभुरित्युच्चरन्निव ॥ मांगल्यदीपकक - शिखोऽनात् तत्कर स्थितः || ३१ || यद्यद्ददौ तदा चक्री प्रमोदपरिपेशलः ॥ नाविनीं तत्फलावाप्तिं । ज्ञानिनो यदि जानते ॥ ३२ ॥ ननाम वामिनीकुर्वन् । कर्माणि वपुषा सह ॥ भक्ति नारादपारात्स । नरतो जिनमादिमं ॥ ३३ ॥ प्रदीपो मंगलानां स । मंगलैकनिकेतनं ॥ नास्पर्शि पाणिनिः कैः कै- नवजाड्यविघातकः || ३४ || रोमांचकंचुकं बिभ्र - च्छ्रवछविप्लुतः || पाणीस शेखरीकुर्वन् । स्तुति पूजां विनोर्व्यघात् ॥ ३५ ॥ क्वादं बुधि
I
माहा०
॥ २०४ ॥

Page #299

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहारा
॥श्ए॥
नहीनः । क्व च त्वं गुणसागरः ॥ तथापि त्वां स्तवाम्येष । त्वन्नक्तिमुखरीकृतः ॥ ३६॥ त्वया इतास्तपोऽस्त्रेण । सर्वश्रान्येन पुर्जयाः ।। रागाद्या रिपवः स्वामि-वात्मनः स्वार्थघातकाः ॥ ३७ ॥ रागायै रिपुनिर्देवा-नासा अन्ये विझविताः ॥ पश्यंति ते बहिःशत्रून । विदायांतर्निकर्तिनः ॥ ३०॥ अनंतझानमाहात्म्य-वारिधे चतुरप्रनो ॥ जगत्प्रदीप नगवन् । नान्नेय नवते नमः ॥ ३५ ॥ अष्टांगानि तथा नाय । जवान योगस्य निर्ममे ॥ यथा तानि प्रवनँ ते । कर्माष्टकनिपिष्टये ॥ ४० ॥ शत्रुजयशिरोरत्नं । श्रीनान्निकुलनास्करं ॥ स्वर्गापवगव्यापार-निदानं त्वां विनो स्तुमः ॥४१॥ रत्नेन कांचनमिव । तेजसैव ननोमणिः॥ अलंकृतं त्वया नाथ । तीर्थ शत्रुजयं मदः॥४२॥ नान्यर्थये स्वर्गसुखं । न मोकंन नरश्रियं ॥ सदा त्वत्पादपद्मानि । वसंतु मम मानसे ॥ ३ ॥
इत्यनिष्टुत्य नरतो । नक्त्या श्रीनाभिनंदनं ॥ मुकुटस्पृष्टनूपीठः । पंचांगप्रणतिं व्यघा- त् ॥ ४४ ॥ ततः श्रीमरुदेवाया । मातुः श्रीप्रश्रमप्रनोः ॥ प्रश्रमस्याश्र सिइस्या-चयित्वा स्तुतिमातनोत् ॥ ४५ ॥ आदौ यया जनकृपापरयावतीर्य । विश्व समीक्ष्य रिपुनिः परिनू
॥
॥

Page #300

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
मादाए
॥३॥
यमानं ॥ दध्र जगघिभुरनीतिकरः स्वकुदौ । तामेत्र नौमि बहुशो मरुदेवीनाम्नी ॥ ६ ॥ या वीणसौख्यमयमोक्षकृताधिवासा । चिपतावगतसर्वजगत्स्वन्नावा ॥ विश्वातिशायिजिनमौक्तिकशुक्तिकाला । तां योगिनी जगवतीं त्रिविधं नमामि ॥ ॥ यस्याः परा परमयोगपरा न नारी । स्वारीन् जघान किल या करिकुंनसंस्था ॥ अग्रेसरीव निजसूनुमुखावलोक-देतोगता शिवपदं बहवत्सलत्वात ॥ ॥ मातनं चेन्जवलि नमिविजषणे त्वं । योगीश्वरी विदितवस्तुसमस्तन्नावा ॥ नाथः क्व तत् क्व च जगत् क्व च बोधिलानो । ज्ञानं कतः क्व च शिवं क्व च वैरिनाशः ॥ ५० ॥ देवि त्वदंहिनखदीधितिसंगतो मे | गार्ड तोंध्यमखिलं विलयं प्रयातु ॥ आद्यस्य विश्वसुगुरोरपि कारणं त्वं । तत् त्वां स्तवीमि च न
मामि च चिंतयामि ॥ ५१ ॥ जननी जगदीशस्य । योगिनी जगदीश्वरी ॥ मंगलं मरुदेवा - मे । कुरुतात् सुरसेविता ॥ ५५ ॥ इत्यनिष्टुत्य तामेष । ययावध महामनाः । चैत्ये ब्राद-
म्या अर्चयच्च । तां स्तोतुं चानिचक्रमे ॥ ५३॥ या सर्वा सर्वविश्वस्थितिरिति विदिता योगिनी योगिनिर्या । ध्येया स्प्रेयस्वन्नावा नवनयदरिणी तारिणी या नतानां || या दिव्या
॥६॥

Page #301

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
1122311
दिव्यशक्तिः सुरनरमहिता मंत्ररूपस्वरूपा । सा ब्राह्मी विश्वमाता दिशतु मम सुखं श्रीयुगादशपुत्री || ४ || या मानवछिपखगा हिकुलोद्भवेषु । जीवेषु जीवकलया श्वसनबलेन ॥ संलक्ष्यते जगति जाग्रदशेषज्ञावा । ब्राह्मीं नमामि जगदीशसुतामहं तां ॥ ५५ ॥ यां योगिनः परसमाधिपरा हृदाजे -ऽध्यारोप्य कुंदविशदां सहसा स्मरतः ॥ उन्मुच्य पापपटलं कलयंति तत्वं । तां भारतीं विशदशीलधरां नमामि ॥ ५६ ॥ सुरासुरनरैवैद्या । श्रीयुगादिजिनांगजा || शब्दब्रह्मसावित्री स्ताद् । ब्राह्मी विघ्नौघशांतये ॥ ५७ ॥ इत्युदीर्य प्रणम्याथ | सुंदर्याश्चैत्यमाप्य च ॥ तामत्र्यर्च्य च चक्रीशः । स्तोतुमेवमुपाक्रमत् ॥ ५८ ॥ सुंदरि स्वसरसि हितिनूषा | लक्ष्मिकणवतामसि नित्या || त्वत्कृते जगदिदं बहुधैवं । सत्तपांसि तनुते मनुते त्वां || ५ || कर्करा स्थितृण मुख्यपदार्था । रत्नशंखमिति चित्रकरूपा || यज्ञवंति ननु तत्र च लक्ष्मि | स्फुर्जतीति तव दृष्टिनिवेशः ॥ ६० ॥ श्राश्रितो जगवतीह जवत्या । नीचवंशजनितोऽपि नरः स्यात् ॥ स कुलीनबुधवृजनानां । सेव्य एव तव लेशकृते शकू ॥ || ६ || त्रिभुवनमपि देवि त्वत्प्रसादादिदं स्यादखिलजन निषेव्यं कर्तृ सर्वेप्सितानां ॥ ज
3
माहा०
॥ १५१ ॥

Page #302

Shri Mahavir Jain Aradhana Kenare
Acharya Shin Kasagarson Gyantande
जय
२॥
धु
मादा
॥शए
वति मनसि धर्मस्यादरो यच्च लक्ष्मि । त्वदनुगतजनानां । वीक्षणं कारणं तत् ॥ ६॥ बस्त्विं च धृतिस्त्वं च । मतिस्त्वं च जगहिते ॥ आदिदेवकुलांनोधि-लक्ष्मि त्वां सुंदरीं स्तुमः।। ६३ ।। सुंदर्या इति निर्माय । स्तुतिं नक्तित्नरोन्नतः ॥ प्रणिपत्य च नूपालो। जिनार्चा अर्चयत्पराः ॥६५॥ सुवर्णरूप्यवासोनि-महाध्वजमयो ददौ । प्रतिष्टितं गणधरैः। प्रासादेष्वखिलेष्वपि ॥ ६५ ॥ ततः कृतोत्तरासंगो । गुरोरन्यर्णमेत्य च ॥ चक्री प्रदक्षिणां दत्वा । तत्पादावप्यपूजयत् ॥ ६६ ॥
चंदनेनार्चयच्चक्र-वर्ती च चरणी गुरोः॥ चंदनं गुरुरादाये-त्युवाच च वचो मुदा ॥ ॥६७॥ श्रीसूरिसूरिमंत्र-प्रतिष्टितं दृष्टिदोषसंयमनं ॥ गुरुकरसरोजजातं । तिलकं ते मंगलं दद्यात् ॥ ६ ॥ नदीर्येति चकारासौ। श्रीनालस्तिलकं मुदा ॥ नाले श्रीजरतेशस्य । । मुक्तिवश्यौषधोपमं ॥ ६ ॥ श्वामि कमाश्रमण | वंदितुं चेत्युदीर्य सः ॥ तदनुज्ञामपि प्रा-
प्य । चक्री श्रीनानमानमत् ॥ ७० ॥ वश्यौषधं सर्वलक्ष्म्या । विपत्पन्नगगारुमं ॥ धर्मलानं ददौ तस्मै । गुरुः संसारतारकं ॥ १ ॥ पातुं तन्मुखशीतांशो क सुधां नरताधिपः ॥
ए।

Page #303

Sh Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kalassaga
Gyanmandie
शत्रुजय
॥श्ण्णा
चकोर इव तस्याग्रे । निषसाद प्रसादनृत् ॥ ७३ ॥ तन्मुखेंदूदयात्कामं । श्रीगुरोः श्रुतसाग- माहा० रः॥ अमानिवांतः स्वादेश-मिषाद् बहिरुपाययौ ।। ७४ ॥ त एव धन्या मनुजाः। कृतकत्यास्तएव हि ॥ नूषितास्तैरियं नूमिः । पूजयंतीद ये जिनं ॥५॥ जवना वाजिनो मत्तमातंगाः सर्वसंपदः । अनुरक्ताः सेवकाश्च । श्वेतं उत्रं सचामरं ॥ ७६ ॥ सिंहासनं महाशव्याः । साध्व्यः शुशांतयोषितः ॥ संगीतं गंधवस्तूनि । विन्रमा वारयोषितां ॥ ७७ ॥ षट्त्रिंशशजपात्राणि । विनोदास्तहिनिर्मिताः ॥ स्युर्यत्रैतानि रम्याणि । तशज्यं जिनपूजया ॥ ॥ ७० ॥ दधा घृतेन पयसा । सितया चंदनेन च ॥ पंचामृतेन योऽहैतं । स्नापयेत्सोऽमृताशनः ॥ पाणिनियर्जिनाधीशः । पज्यते सेव्यते सदा ॥ नवंति विनवोदारा-स्ते जगजनतोपरि ॥ ॥ यद्येकवेलं क्रियते । दिवसे जिनपूजनं॥ तदनेकनवान्यस्तं। पापं नाशयति क्षणात् ॥ १॥ जिनस्य दर्शनं प्रात-नैशं पापं व्यपोहति ॥ मध्याह्ने दिन रात्रा- श्णा वेकजन्मार्जितं पुनः ॥ २ ॥ चतुरो जिनपादांते । यो मुक्त्वा कुसुमांजलीन ॥ तीर्थोदकैः स्नपयति । जिनं न स चतुर्गतिः ॥ ३ ॥ जलपुष्पाहतैषूपैः । फलनैवेद्यदीपकैः ॥ स्तुति--

Page #304

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
।। ३०० ।।
'जिश्व जिनं तथा । पत्राद्यैरपि पूजयेत् ॥ ८४ ॥ अष्टांगैरिति पूजायाः । साधितैः श्री जिनाया || संभवंति सदाभ्यासे । सियोऽष्टावपि स्फुटं ॥ ८५ ॥ नृप्त्वा सङ्घव्यवीजानि । सतयां शुभाशयाः ॥ समये जावनांजोनि में सिंचंति कृतादराः || ६ || सप्तरज्जुपमितं । जित्वा लोकं समाधिनिः ॥ लोकाग्रमतुलज्ञान - सुखमासादयंति ते ॥ ८७ ॥ युग्मं ॥
तत्रादौ रत्ना - मरूप्यदृशच्चयैः ॥ काष्टैर्वा जिननाथस्य । प्रासादं प्रवितन्यते ॥ ॥ ८८ ॥ कारयति जिनानां ये । तृणावासनपि स्फुटं ॥ अखंमित विमानानि । ते लनंते त्रिविष्ट || ८ || सुश्लिष्टरत्नमाद्यै - नवानिव हि ये पुनः ॥ तेषां पुण्यप्रधानानां । को वेद फलमुत्तमं ॥ ८ ॥ यु । काष्टादीनां जिनावासे । यावतः प्ररमाणवः ॥ तावैति पख्यलक्षाणि । तत्कर्त्ता स्वर्गजाग्नवेत् ॥ ७० ॥ नूतनार्दछरावास - विधाने यत्फलं जवेत् तस्मादष्टगुणं पुण्यं । जीर्णोधारे विवेकिनां ॥ ५१ ॥ शत्रुंजयादितीर्थेषु । प्रासादान् प्रतिमाश्च ये ॥ कारयति हि तत्पुण्यं । ज्ञानिनो यदि जानते ॥ ९२ ॥ ततो जिनानां विवानि । मणिरत्रैश्व मनिः ॥ रूप्यैः काटैर्द्वषनिर्वा । मृदा वा जावशुद्धितः || ३ || एकांगुष्टादिससप्त-शतांगु
मादा
11 300 ||

Page #305

Acharya Shri Kaassagaran Gyanmar
Sin Maharan Aradhana Kendra
शत्रुजय
माहा
। ३१॥
टावधिः प्रनोः ॥ ये कारयंति विबानि । मुक्तिश्रीस्तस्य वश्यगा ॥ ए४ ॥ युग्मं ॥ एकां- गुलमिदं बिंबं । निर्मापयति योऽर्दतां ॥ एकातपत्रसाम्राज्यं । लन्नते स नवांतरे ॥ एप ॥ मेरोर्गुरुर्गिरिर्नान्यः । कल्पशेर्न परो द्रुमः ॥ न धर्मो जिनबिंबानां । निर्माणादपरोऽनुतः ॥ ॥ ए६ ॥ विधाय जिनबिंबानि । अर्गतिन्यो विन्नेति कः ।। मृगेऽपृष्टसंस्थानां । गोमायुः प्रलवेत्कथं ॥ ए७ ॥ त्रैलोक्यसंपदस्तेषां । किंकर्यः स्युर्गृहांगणे ॥ निर्मापितानि बिंबानि। यैजिनानां गुरूक्तिन्तिः॥ ए॥ प्रतिष्टामईतां यो हि । कारयेत्सूरिमंत्रतः॥ सोऽहत्प्रतिष्टां लनते । यथावापस्तथा फलं ॥ ॥ यावर्षसहस्राणि । पूजयंति जिनं जनाः ॥ तावत् कालं बिंबकर्ता । लनते तत्फलांशकं ॥ ५० ॥ प्रतिष्टितानां बिंबानां । यत्पूर्व दर्शने फलं॥
लोकक्ष्यहितं जंतो-स्तत्फलं वेत्ति केवली ॥१॥ कर्तुः स्वयं कारयितु-रनुमंतुश्च साहाय्य- कर्नुरपि । शुनाशुनं तुल्यफलं । निर्दिष्टं श्रीजिनैर्नविनां ॥ २॥ यत्र यत्र प्रतिष्टा स्या- देशेऽय नगरेऽईतां ॥ तत्र तत्र न रोगाः स्यु-न दुर्निदं न वैरता ॥ ३ ॥ या गर्गरी जलनृतां जिननायकस्य । स्नात्रार्थमत्र शिरसा समुपादति ॥ ताश्चक्रवर्तिगृहिणीपदमाप्य मुक्ति
॥३०॥

Page #306

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय)
॥ ३०२ ॥
1
मासादयंति शुभचित्तवशा वशा हि ॥ ४ ॥ शरीरमिव निर्जीवं । निर्विद्य इव सत्सुतः ॥ नित्रमिव सवं । निःपुत्रमिव सत्कुलं ॥ ५ ॥ विना जलं सर इव । व्योमेव गतास्करं ॥ प्रतिष्टं तथा बिंबं । नैवमर्हति चारुतां ॥ ६ ॥ मुख ॥ ज्ञानं विना हि संसारो । ज्ञा| नेन शिवसंगमः ॥ सिद्धांताराधनादू ज्ञानं । तद् द्विधा इव्यजावतः || ७ || उत्तरी वर्त्तिका दिव्य–दोरकाः पत्ररक्षणे ॥ वेष्टनं दीपकद्येोतो । धूपश्चंदनजाश्टाः || ८ || संगीतमष्टमांगयं । फलपुष्पातैरपि ॥ पूजनं पुस्तकानां यत् । तद्द्रव्याराधनं विदुः ॥ ए ॥ मै ॥ श्र वर्ण श्रद्दधानं च । पठनं पाठनं तथा । तद्विदामपि जक्तिश्व । जावपूजन मिष्यते ॥ १० ॥
इत्थमागमपूजेयं । नवजाड्य विघातिनी ॥ केवलज्ञानजननी | कृता जवति भूपते ॥ ॥ ११ ॥ ज्ञानाराधनतो मर्त्य - चक्रिशक्रमुखान् जवान् ॥ लब्ध्वा तीर्थे च सद्ज्ञानं । लोकामधिगति || १२ || चतुर्विधस्य संघस्य । पूजनं पर्युपासनं । चतुः क्षेत्रमिदं प्राहु-लोंकोत्तरसुखप्रदं || १३ || चिंतामणिः करे तस्य । कल्पवृक्षस्तदंग || कामधेनुः पुरस्तस्य । संघोऽन्येति यदालयं ॥ १४ ॥ निष्कलंकं कुलं तस्य । जननी तस्य जाग्यनः ॥ करगा त
मादा०
॥ ३०२ ॥

Page #307

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kalassagarsur Gyanmandie
www.kobatirtm.org
मादा
जयस्य लक्ष्मीः स्यात् । संघोऽन्येति यदंगणं ॥ १५ ॥ संघपादरजो यस्य । शिरः स्पृशति से-
वितं ॥ ॥ तीर्थसेवाफलं तस्य । पवित्रस्य नवत्यहो ॥ १६ ॥ अघौघधर्ममेघालि-रियर॥ ३० ॥
| जनीरविः ॥ कर्मवारणपंचास्यो । जीयासंघः सनातनः ॥ १७ ॥ फलतांबूलवासोनि-ोजनैश्चंदनैः सुमैः॥ श्रीसंघः पूजितो येन । तेन प्राप्त जने। फलं ॥१७॥ सप्तक्षेत्रमिदं नूप । जैनराज्ये सदाफलं ॥ अत्रोप्तं धनबीजं हि । निर्विघ्नोदयत्नृत्रवेत् ॥ १५ ॥ श्रुत्वा श्रुत्वापि चकेश-स्तन्मनेर्वचनामृतं ॥ अतृप्त इव मूर्धनं । धुवेतश्चमत्कृतः ॥ २०॥ नमस्कृत्य गुरोः पादा-वन्यानपि मुनीश्वरान् ॥ चक्री निजालयमगात् । संस्मरन मुनिन्नारती ॥ १ ॥ बुभुजे षड्रसवतीं। चक्री रसवती ततः॥ मोदमानः कणं प्राप । निशं नज्ञसने वरे॥१२॥ अथोत्याय महीपालो । वासवावासमाययौ ॥ सोमयशःशक्तिसिंह-सुषेणायैर्नपर्वृतः॥२३॥ स शक्रोऽपि महीशक-माक्रमंतं निजालयं ॥ दृष्ट्वा प्रहृष्टचित्तः स-नुदतिष्टनिजासनात् ॥ ॥ २१॥ नन्नावेकासनासीनौ । वासवक्तितिवासवी ॥ तयोः सुबिंबावन्योऽन्यं । शुशुनाते महोदयौ ॥ २५ ॥ कथानुकथनोजूते । नृशमालापकौतुके ॥ सक्रंदनो नृशं प्रीत-स्तं जगाद
॥३०३॥

Page #308

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
मादा
शबंजय जगहि ॥ २६ ॥ पूज्योऽस्माकं युगादीशः । किंकरास्तस्य यक्ष्यं ॥ त्वं तु तस्यांगजश्चक्री।
Ma चरमं देहमाश्रितः ॥ २७ ॥ तीर्थोक्षारकरः संघा-धिपतिश्च ततो मम ॥ लघुः समो वा पू॥ ३०॥ ज्यो वा । सर्वथासि महीधव ॥ २०॥ त्वयाहतां जिने पूजां । लोकोऽप्यनुकरिष्यति
॥ विशेषान्मत्कृतां तां तु । त्वमप्यनुकुरूचकैः ॥ २५ ॥ चक्रिण्यंगीकृतवति । तदिंशेऽत्र समं सुरैः ॥ विधिवलिनमानळ । विविधैः कुसुमादिन्तिः ॥ ३० ॥ ततोऽईदाशिषा माल्यं । विविधैव्यसंचयैः ॥ वृद्ध्यादाय सुराधीशः । स्वकंठे क्षिप्तवान मुदा ॥ ३१ ॥ कीरोदे सहसा गत्वा । संपूर्य कलशान जलैः ॥ देववृंदैर्युतो याने । निविष्टो विविधोत्सवैः ॥ ३२ ॥ अन्येत्य तीर्थेशपादा-वनपयदसौ मुदा ॥ ददौ दानं च पात्रेन्यो। जनचित्तहरो हरिः॥ ३३ ॥ मुल्क।
तदादि लोके विख्यातः । सोऽयमिशेत्सवो महान् ॥ यथा महांतो वर्तते । तथा तत्कुरुते जनः ॥ ३३ ॥ जरतेशेन विहिता । जत्या शक्रणे चाहता ।। पूजा बन्नूव विविधा । तदादि विविधोदया ॥ ३५ ॥ शकादेशादप्सरसो । हाहाहूमुखा गणाः ॥ संगीतं सूत्रयामासु-जिनाग्रे जनहर्षदं ॥३६॥ त्रैलोक्यवशजीतं । गीतं स्वर्गादिसौख्यकृत् ॥ गीतं सर्वज
॥३०॥

Page #309

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
॥ ३५॥
नानंदि । गीतं सर्वार्थसाधकं ॥ ३७॥ सुखे सुखे समं गीतं । शकेक्षुरसतोऽधिकं ॥ तजी- तं जिनपूजायै । संगीतं पापहार्यतः ॥ ३० ॥ शुक्षनवस्त्रपानायैः । स मुनीन प्रत्यलानयत् ॥ तीर्थे तस्मिन् सुवर्णस्य । स्पृशनिव स सौरनं ॥ ३५ ॥ सुवर्णरूप्यरत्नैश्च । जलान्नवसनादिन्तिः ॥ दारिद्यं दलयामास । न पुनः क्रियमर्थिनां ॥ ४० ॥ ददौ सुराष्ट्रां तीर्थस्य । पूजायै नरताधिपः ॥ तदादिदेवदेशोऽयं । विख्यातः क्षितिमंझले ॥४१॥ एकासने समासीनौ । चक्रीशको बलानके ॥ मिथः कयारसप्रीतौ । तत्र तस्थतुरेकदा ॥ ४ ॥ महाहृदावर्तनान्निं। विकसत्कमलाननां ॥ जघनेनेव पुलिने-नानिरामां रसोज्ज्वलां ॥ ४३ ॥ अंतीपकुचा र - म्यां । हंसानवसनान्वितां ॥ तालवेणी च विभ्राणां । पश्यंती न डुमै रविं ॥ ४ ॥ शुन्ना- वहां पुण्यसंगां । पूर्वाब्धिपतिसंगतां ॥ शत्रुजयां शैवलिनी । वलिनी स्वतरंगकैः ॥४॥
चकोरनयनां स्वछां । शुलनूनृत्समुन्नवां ॥ कुलस्त्रीमिव सोऽपश्यद् । नरतः पुरतःस्थितां ॥
॥३०॥
चकोरचाषचक्राह्व-हंससारसशोनितां ॥ कलोललोलकमला । मुंगीसंगीतसमतां ॥

Page #310

Shin Maha
Jain Aradhana Kendre
www.kobatirtm.org
Acharya Shil kailag
Gyanmandit
शत्रंजय
मादाo
॥ ३६॥
॥ ४ ॥ नन्नयोः शृंगयोमध्ये । मर्यादामिव संगतां ॥ दृष्ट्वा तां जरतोऽपृचत् । शक्रं केयमि- तो नदी ॥ ४० ॥ इंशेऽप्युवाच चक्रेश । नदी शत्रुजयेत्यसौ ॥ गंगाधिकफला लोके । शत्रुजयनगाश्रयात् ॥ ४ ॥ अस्या हृदानां माहात्म्यं । कीर्त्यते चेत्पृथक् पृथक् ॥ तदा वर्षशतं याति । सत्यं वाचस्पतेरपि ॥ ५० ॥ केवलज्ञानिनोऽतीत-तीर्थनाथस्य यत्पुरा ॥ इशानपतिना स्नात्र-कृते गंगावतारिता ॥ ५१ ॥ वैतादयगिरेरंत-हत्येषा धरातले ॥ शत्रुजयनगान्यासे । दृश्या शत्रुजया ततः ॥ ५ ॥ कांतिः कीर्तिः श्रियो बुद्धि-कृतिपुष्टिसमाधयः ॥ संन्नति जलस्पर्शा-इस्या वश्या हि सिक्ष्यः ॥ ५३ ।। हंससारसचक्रायाः। पहिणोऽपीह ये पयः ॥ स्पृशंति कल्मषमला । न स्पृशंति च तानपि ॥ ५५ ॥ अस्माकमूर्ध्वं गमनं। पतनं नवतामधः ॥ यदजिन्योऽजमुखैस्ता । इसंति स्वर्धनीनवाः ॥ ५५ ॥ एतन्मृदो विलिसा शक । नंत्यंगजमहारुजः ॥ कादंबौषधिनिर्माताः । प्राप्नुवंति च हेमतां ॥५६॥ अस्यास्तीरऽमफला-न्यास्वादंति नराश्च ये ॥ एतत्पयोऽपि नियमात् । षण्मासावधि तत्पराः ॥ ५॥ ते वातपित्नकुष्टादि-रोगान् जित्वेव देवया ॥ स्वं वपुस्तप्तदेमानं । प्राप्नुवंति सु

Page #311

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
1130311
कांतिमत् ॥ ५८ ॥ ॥ यऊलस्नानतो यांति । पापान्यपि शरीरतः ॥ का कथा वातपित्तादे-येत्साध्यस्यागदैरपि ॥ ५० ॥ सर्वतीर्थफलावाप्ति - प्रतिभूरियमं गिनां । सर्वपापहरा स्पर्शादपि शत्रुंजया नदी || ६० ॥ श्रूयतां चरितं चकि- त्रस्या नद्या हृदोनवं ॥ यत्पयःस्पर्शतः प्रापुः । सुखं शांतनुसूनवः ॥ ६१ ॥
तथाहि श्रीपुर मिति । पुरमस्तीह जारते । तत्र वित्रस्तशत्रुस्तु । शांतनोऽजनि पार्थिवः ॥ ६२ ॥ सुशीलेति प्रिया तस्यान्येद्युः स्वप्नेऽतिघूसरं ॥ धूमकेतुं समालोक्य | प्रियायाकश्रयद् डुतं ।। ६३ ।। तस्याः स्वप्नानुरूपोऽभूत् । क्रमात् सूनुर्मखोसखः । राज्यलक्ष्म्या - श्व मुख्यांगं । गजसैन्यं कयं ययौ ॥ ६४ ॥ पुनः पुत्रो बभूवाथ । तस्या दुःस्वप्नसूचितः ॥ आगत्य तितो हीनं । इयांगं चागमत्कयं ॥ ६५ ॥ तृतीयेऽपि सुते जाते । संपदो विपदं गताः ॥ धर्मा इव जीववधे । लोने सर्वगुणा इव ॥ ६६ ॥ चतुर्थतनयोत्पत्ति - वार्त्तया सह शत्रवः ॥ अवेष्टयन् सैन्यनरै-रपारैः श्रीपुरं मदात् ॥ ६७ ॥ प्रहीणकोशदंमः सन् । निशायां शांतनो नृपः ॥ जायां सुशीलां तनयानू । क्वचिदादाय निर्ययौ ॥ ६८ ॥ नीलमदानी
माहा०
॥ ३०७ ॥

Page #312

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रजयलकाल-महाकालक इत्यमी ॥ नामनिस्तनयाः सप्त-यसनव्यग्रमानसाः ॥ ६ ॥ द्यूतं. माहा
मांसं सुरा वेश्या । चौर्य पापा सेवनं ॥ परस्त्रीषु रतिः सप्त । व्यसनान्याहुरुत्तमाः ॥७॥ ॥३०॥ द्यूतात् सर्वाणि जायते । व्यसनानि पराण्यपि ॥ लोकक्ष्या हितकरं । तस्माद् द्यूतं विवर्जयेत्
॥१॥ द्यतेनार्थयशोधर्म-बंधवर्गक्लक्षयः॥ नवेत्तैरश्चनरक-गतिर्दुखौघदायिनी ॥२॥ शीघ्रं नरकगामी यः। स मां नजतु मानवः॥ इत्याह यत् स्वनाम्नैव । तन्मांसं दरतस्त्यजेत् ॥ ३ ॥ गोमायुश्चपिशाचास्ते । ज्ञेया नरकगामिनः ॥ जिह्वास्वादरसान्मांसं । ये सदाभंति उर्धियः ॥ ४ ॥ अनर्थमूलं यन्मयं । मतिकांतियशोहरं ।। मातृत्तार्यानन्निशं च । कस्तद्ददो निषेवते ॥ ७५ ॥ परदारादरो हेयो । लोकध्यविघातकः ॥ वेश्यायां पापवश्यायां।
रतिः कार्या मनाग् न हि ॥ ७६ ॥ प्रत्यक्षवधबंधादि-कारका नरकप्रदा ॥ इहान्यलोके साथ र त्याज्या । चौर्यवृत्तिः सुमेधसा ॥ १७ ॥ चौर्येण कर्णनासादि-पाणिपादप्रपीमनं ।। नवेदिद ॥३०॥
पवित्रोऽपि । चांमालकुलसंनवः ॥ ७ ॥ धर्मऽमाणां मूलाग्निः । कीर्तिसौधमषीच्उटा ॥ पापर्हिः सर्वविशिष्टा । श्रुणुयान्नापि वार्नया ॥ ॥ पापपिंमिता नंति । ये जंतून संन

Page #313

Shri Mahavir Jain Aradhana Kenar
Acharya Shalassagan Gyanmande
शत्रुजय
माहा
॥३०
॥
वंति ते ॥ दुःखदारियउष्टार्ति-दुर्गतीनां कुलाश्रयाः ॥ ७० ॥
इत्यादिसप्तव्यसन-दोषाणामेकमास्पदं॥ चत्वारस्तनयास्तस्या-नूवन्नपि च कुष्टिनः ॥७॥ कुरूपाः क्रूरधिषणाः । कुसंसर्गपराश्च ते ॥ राजानं वेष्टयामासुः । कुग्रहा श्व वक्रगाः ॥शा देशाद् देश भ्रमन राजा । वनानिमिवानिशं ॥ तैः कुपुत्रैर्न कुत्रापि । कुग्रहै रतिमाप्तवान॥३॥ नित्यमत्यंतनोक्तारो। रोगग्रस्तास्तथापि ते ॥ चिंतामुत्पादयामास-नपतेरिति चेतसि ॥ ४ ॥ दारियोपतैरि-विजुतैः परजीविलिः ॥ जीविताशा विधीयेत या सा क्लेशाय केवलं ॥५॥ विप्रतार्य कुतोऽप्येनां । कांतां पुत्रान् स्वकानपि॥ अद्याहं स्वायुषः शेपं। करिष्याम्यचिरादपि ॥ ६ ॥ विमृश्येति महाशैल-मारुरोह स कंचन ॥ जिनायतनमुत्तुंगं । ददर्शोपत्तिकासु च ॥ ७ ॥ प्राणप्रयागप्रस्थाने । स वांगन्निव शंबलं ॥ जिनस्य
संप्रतेश्चैत्यं । तज्जगाम कुटुंबयुक् ॥ ७ ॥ तत्रैकमनुताकारं । सारवत् सर्वतेजसा ॥ नमस्य- * तं जिनस्यांहीन । ददर्श पुरुषोत्तमं ॥ नए ॥ तद्दर्शनान्महीनायो । विशेषोद्यत्सुवासनः। प्र
पनाम जिनं तत्वा-दैक्यं कुर्वन् जिनात्मनोः ॥ ए ॥ अल्पापि हि मनःशुद्ध्या । जिनन
॥३॥

Page #314

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
मादा
तिर्विनिर्मिता ॥ इह लोकेऽपि सत्सौख्य-दायिनी परलोकवत् ॥ ए ॥ धरणोऽहमहिस्वा- मी । तुष्टस्ते जिनन्नक्तितः ॥ लवकृते वरं ब्रूहि । जगादेति स तं नृपं ॥ ए ॥ प्रीतस्तचसा नूपो । ननामादिपतिं धुतं ॥ नवाच च दर्शनं ते । दर्शकं मम संपदां ॥ ए३ ॥ प्राधयिष्ये वरं पश्चात् । पूर्व ब्रूहि कयां मम ॥ क्रमाजातेषु पुत्रेषु । तत्तनाशोऽनवत् कथं ॥ ॥ ए॥ विज्ञाय तनवान ज्ञाना-हरणेने जगाविति ॥ महाटव्यामयं निखः । कयाख्यः प्राग्नवेऽनवत् ॥ ५ ॥ क्रूराशयोऽशुलध्यान-धरो ध्वस्तांगिसंचयः ॥ सोऽन्यदा तीर्थसंघातं । लुटित्वा वलितः पथि ॥ ए६ ॥ आकर्णाकृष्टकोदंगो । मृगमन्वेषयन वने ॥ श्रीसंयमं मुनि स्वाग्रे-ऽपश्यद्ध्यानस्थिरांगकं ॥ ए७ || ॥ पृष्टोऽप्येणगतिं नाद । यदा वाचंयमः कृपी ॥ स त्वमेव तदेत्याख्यन् । निल्लस्तं मागणैय॑हत् ।। एज् ॥ अस्त्वद्न्यो नम इति । बदन व्यसुरनून्मुनिः ॥ सोऽपि कयो भ्रमन्नीतः । कयं सिंहेन तदिने ॥ एए ॥ हा मयाघाति पापेन । निरागा यन्मुनिवि॒वं ॥ इदमेतत्फलमनूत् । स पतन्नित्यचिंतयत् ॥ ६ ॥ स प्राप सप्तमी पृथ्वीं । मुनिघातजपातकात् ॥ त्रयस्त्रिंशत्सागराणि । सेहे उखानि चाधिकं ॥१॥
॥३१॥

Page #315

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३११ ॥
श्रन्यानपि भवान् लब्ध्वा । सिंहव्याघ्रादिकान् बहून् ॥ पुनर्नरककांतारा- तिथिः सोऽनूत्कुकर्मतः || २ || प्रांतस्मृतमुनिबंध - कृतदुः कृतगर्हणः ॥ उद्धृत्य नरकात्तस्मात् । त्वत्सूनुनलइत्यनूत् ॥ ३ ॥
राजन मुनिधो घोरो । मुनिनिंदापि उस्तरा || उपेक्षापि मुनींशयां | महद्दुः कृतदेतवे ॥ ४ ॥ तेन क्षयेन स्मरता । मुनेः स्वमरणोदये || अवापि त्वत्कुले जन्मा - वशिष्टं विद्यते तमः || ५ || महानीलः शूर इति । कत्रियोऽनूत्पुरा पुरि ॥ कंकायां जीमनृपतेः । सेवकः स्वल्पवित्तनृत् ॥ ६ ॥ श्रप्राप्नुवन्निजं ग्रास - ममात्यानां विपर्यये | दारिद्र्योपद्रुतोऽत्यर्थं । सोऽन्यदा स्वगृहान्ययौ || ७ || सारासारं रसवत्याः । कुर्वन्नुक्तः स भार्यया ॥ प्राणेश वस्तूनि । न प्राप्नोमि करोमि किं ॥ ८ ॥ जहृतं नितंबिन्यः । पचत्यन्नघृतादिकं ॥ अद्येदमेव गेहेऽनू-तत्कथं करवाएयहं ॥ ए ॥ स शूरस्तेन वचसा । ज्वलत्कोपदवानलः ॥ जघान लोटुना कांतां । मूर्तिता मृतिमाप सा ॥ १० ॥ कोलाहलस्ततस्तस्य । सुतया विदधे म हान् ॥ तारको भ्रमंस्तत्र । शुश्राव च समाययौ ॥ ११ ॥ तं बध्ध्वा निन्युरन्यर्णे । तला
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ ३११५

Page #316

Acharya Shin Kalassagasan Gyantander
आनंजय
रक्षो महीनृतः ॥ नृपोऽपि शूलिकायै तं । समादिक्षत् कृतागसं ॥ १२ ॥ स शूलिकावेदन- माहाण या । मुनेः पंचनमस्कृति ॥ श्रुएवन दत्तादरस्तस्यां । मृत्वा षष्टी ययौ महीं ॥ १३ ॥ भुक्त्वा १ तत्र निजं कर्म । नारीवधसमुन्नवं ॥ स नमस्कारश्रवणाद् । राजन त्वत्सूनुतां ययौ ॥१४॥ निःशरण्या सदा जीरु-स्तामनीयापि नाबला ॥ यतः सा कुपिता लोक-क्ष्यघाताय जायते ॥ १५ ॥ तृतीयस्त्वत्सुतः काल । इत्यसावित्र्यनंदनः ॥ पुरा जन्मनि कामांघो । बनूवागम्यगामुकः ॥ १६ ॥
स नित्यं गुरुदेवानां । निंदको धर्मघातकः ॥ व्ययौवनगर्वेण । पित्रोराज्ञां न मन्यते ॥ ॥१७॥ कारणं देवधर्माणां । तत्वे नवति सद्गुरुः ॥ सुगुरुनिंदितो येन । त्रयस्तेनावधूनिताः ॥१॥ देवदर्शनिधर्माणां । यः कुर्यानिंदनं नृप ॥ स चांडालनवान् लब्ध्वा । ध्रुवं स्यानरकातिथिः ॥ १५ ॥ न बोधिबीजं नो मुक्ति-न स्वर्गाः सत्कुलं न हि ॥ शुक्लव्यस्य ॥३१॥ नो लब्धि-देवनिंदापरस्य तु ॥ २० ॥ मूकत्वं काहलत्वं च । गुताकुष्टादिदोषजाः॥ मुखरोगाः सप्तपष्टि-र्जायते जिननिंदया ॥१॥ अयशोऽकालमरण-दु:खं वक्त्र विगंधता।। लूता

Page #317

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३१३ ॥
तंतुमुखा दोषा । जवंति गुरुनिंदा || २२ || संसारी नरके तिर्यगू- नवे स्यात् स पुनः पुनः ॥ धर्माणां निंदको नैव । लमते मानुषं नवं ॥ २३ ॥ त्रयाणामपि यस्तेषां । निंदको घोरपातकी ॥ तस्य संसर्गमात्रेण । मलिनीस्युः परेऽपि हि ॥ २४ ॥ अस्मत्कुल कलंकाय । कदाचारप्रवर्त्तनात् । तदयं सर्वथा त्याज्यो । दूरेऽवस्करवद् गृहात् || २५ || विमृश्येत्यन्यदा कोपा - दियेन स पुराद्वहिः । निर्वासितोऽह्निपिनं । यूथभ्रष्टकुरंगवत् ॥ २६ ॥ ॥ लूतामुखपाकेन । प्रांते वेदनया मृतः ॥ षष्टिं नरकमासाद्य । कालोऽयं त्वत्सुतोऽभवत् ॥२७॥ तुर्योऽयं च महाकालः । प्राग्भवे द्विजनंदनः ॥ अनू निकोपजीवी सन् । नित्यं दुःखस्य जाजनं ॥ २८ ॥ दुःपूरोदरपूराय । देशाद्देशं ययावसौ || जिनार्चकस्य कस्यापि । वेश्मन्यस्थाच किंकरः || २ || जिनानरणमादाय । सोऽन्यदा प्रययौ क्वचित् ॥ तल्लानलुब्ध चित्तः स- निर्माति तु तदेव हि ॥ ३० ॥ मुनेरप्युपकरणा - न्यादत्ते ब्राह्मणब्रुवः || दत्ते च व्यसनासक्तो । वेश्यायै व्यग्रमानसः ॥ ३१ ॥ देवव्यं गुरुव्यं । ददासप्तमं कुलं ॥ विषं वा तैलसंमिश्रं । जोज्यं देवधनं न तु ॥ ३२ ॥ देवव्यसमादाना - नरकं सप्तवासरैः ॥ वासरैस्त्रिनि
४०
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ ३२३॥

Page #318

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय राप्नोति । गुरुच्यापहारकः ॥ ३३ ॥ यथान्ने विषसंसर्गो । दुग्धे कांजिकसंगमः ॥ तथात्मनो माहा
Ja धनेनोचैः । संसर्गो गुरुसंपदः ॥ ३४ ॥ जीविताशास्ति या देव-गुरुश्व्येश देहिनः ॥ धत्तूर॥३१॥ करसोन्मिश्र-विषास्वादोनवा हि सा ॥ ३५ ॥ स चं कुष्टसंक्लिष्टो । दिनैः कतिपयैर्मृतः ॥
नूत्वा नरकचांमाल-नवे चासीत्सुतस्तव ॥ ३६ ॥
एते यतिप्रियाघात-गुरुदेव विगर्हिणः ॥ तद्दव्यजीविनः प्रापु-स्त्वत्कुलं तनिशम्यतां ॥ ॥३७॥ निल्लः प्रांते मुनिस्मृत्या । क्षत्रियः परमेष्टिनां ॥ निंदकः सत्कुलोत्पने-स्तस्करो जिनदर्शनात् ॥३०॥ एतेषामवशिष्टेन । पापेन नृपते नवान् ॥ राज्याद् ब्रुष्टोऽसि तत्त्वं मा। कुर्या भरणचिंतनं ॥ ३५ ॥ गत्वा देशे सुराष्ट्रायां । शत्रुजयगिरेस्तटे ॥ शत्रुजयां जज नदी । सर्वदोषौघघातिनी ॥ ४० ॥ एते तत्तीरवृदाणा-मास्वादंतां फलानि च ॥ स्नांतु तत्रांनी सि गिरि । स्पृशंतु च तमेव हि ॥ १ ॥ तस्या एव तटे नद्या । विद्यते जिनमंदिरं ॥ सर्व ॥३१॥ पापहरं पुंसां । पुरा सूर्येण निर्मितं ॥४२॥ तत्पापशांतये तत्र । विधिना जिनपूजनं ॥ विधेयं हि विधा शुद्ध्या । रक्षणीयाश्च जंतवः ॥ ३ ॥ शत्रुजयायामाद्यस्तु । नद्यामैंयां पर

Page #319

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥३१५॥
स्तथा ॥ नागेंद्र्यामप्ययं काल - स्तालध्वज्यां परस्ततः ॥ ४४ ॥ एवंविधं प्रकुवैत । एकत्रितुपमितैः ॥ मासैर्निरामया भूत्वा । प्राप्स्यंते ते सुखागमं ॥ ४५ ॥ ततः कुकर्मनिर्मुक्ताः । सुरोपमशरीरिणः ॥ स्वस्वराज्यस्य नोक्तारः । स्वाराज्यस्यापि जाविनः || ४६ ॥ स नृपो धरणेनोक्तं । निशम्य सुमना इति ॥ ननाम तत्पदौ जक्त्या । समं युवतिनंदनैः ॥ ४७ ॥ - मातिक्रमान्नू । मां स्मरेस्तटिनीतटे || यथा जित्वा त्वदीरातीन् । राज्यं यहामि चाकयं ॥ ४८ ॥ इत्युक्त्वा धरणो यातो । नत्वा भूपोऽपि दैवतं । पथा तेनैव ववले । घृत्वा त६चनं हृदि ॥ ४७ ॥ ॥ श्रतिक्रम्य बहून् देशान् । सुराष्ट्राविषयं ययौ ॥ शत्रुंजयं तत्र गिरिं । पश्यतिस्म सविस्मयः ॥ ५० ॥ शत्रुंजयानदीतीरे । कृत्वा तृणकुटीरकान् ॥ नवास वासवः पृथ्व्याः । सकुटुंबः समाहितः ॥ ५१ ॥ स्त्रांति तत्र त्रिसंध्यं ते । लिंपंत्यंगं च तन्मृदा ॥ नमंति तीर्थ तीर्थेशं । तत्तीरडुफलादनाः ॥ २ ॥ मासांतेऽपि निजान् पुत्रान् । सोऽपश्यत्कनकद्युती ॥ तथापि घरणादेशात् । षण्मासीं तस्थिवान् नृपः ॥ ५३ ॥ ततः षमासपर्यंते । स्मृतो धरण एत्य तं || विमानमधिरोह्य शक् । पूर्वे राज्येऽध्यरोपयत् ॥५४॥
माहा०
॥३१५॥

Page #320

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
दशत्रुंजय
॥ ३२६ ॥
सशांतनोऽपि तैः पुत्रैः । साई यात्रां जिनार्चनं ॥ चक्रे महीं जिनावास - मंकितां च स्वचितवत् ॥ ५५ ॥ चतुःषष्टिवर्षला - ण्यासाद्य विभुतासुखं । ततः पुत्रकलत्रेण । समं जग्राह संयमं ॥ ५६ ॥ शत्रुंजये पालयित्वा - नानं प्राप्य केवलं । ते ययुर्मुक्तिनिलयं । प्रहीणाशेषबंधनाः ॥ ५७ ॥ इत्यनेकप्रनावाढ्या । सेयं शत्रुंजया नदी || राज्यभ्रष्टस्य राज्यानि । सुखष्टस्य सत्सुखं ॥ ५८ ॥ विद्याष्टस्य विद्यां च । कांतिकीर्त्तिमतिश्रियं ॥ स्वर्गसौख्यं च या दत्ते । सेविनां हेलयैव हि ॥ एए ॥ शु || मुख्यो यथा युगादीशः । सद्देवेष्वखिलेवपि ॥ तीर्थेष्वयं यथा मुख्यः । श्रीशत्रुंजयपर्वतः ॥ ६० ॥ तथैव तीर्थभूतासु । नदीष्वेषोमा स्मृता ॥ एनां रतनूपाल । त्वमप्याराधयाधिकं ॥ ६१ ॥ ॥
इतः कुबेरकाष्टायां । पूर्णा पुण्यजलैः कलैः ॥ ऐंड्रीयं दृश्यते श्रोत-स्विनी संपूर्णवैनवा ॥ ६२ ॥ स्पर्धयेशानशक्रस्य । सौधर्मपतिना नदी | इयं पद्महदादू हृद्या - दानिन्ये जिननक्तितः ॥ ६३ ॥ स्पईया जिननक्त्या च । यदानीता नदी ह्यसौ ॥ तेन शत्रुंजयाऽन्यूनप्रन्नावा डुष्टदोषनुत् ॥ ६४ ॥ अस्या मृदैव निष्पन्नः । कलशोऽस्या जलैर्भृतः ॥ जिनांगे ना -
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा
॥ ३२६ ॥

Page #321

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
शत्रुजय मितो नक्त्या । तेन मुक्तिर्वशीकृता ॥६५॥ ततः पातालपतिना । धरणेण नक्तितः ॥ पा-
Jo तालमूलादानिन्ये । नदीयं पूर्वनूषणा ॥ ६६ ॥ यांती दक्षिण दिग्नागं । कुबेरककुनोनवा ॥ ॥३१॥ सूर्योद्यानस्थिता सेयं । जाति ख्यातनावयुक् ॥ ६७ ।। नागेंद्रेण जिनस्नात्र-कृते नीता य
दत्र सा || नागेंडीति च विख्याता । ततः सर्वतमोऽपहा ॥ ६॥ सर्वैः सुरासुरैः स्नात्र-कुते श्रीप्रथमप्रनोः ॥ कृतेयं यमलहृदा । हृदिनी हृदराजिता ॥६ए ॥ येनास्याः पयसि स्मा
तं । नापितो वा जिनप्रभुः॥ लब्धं तेन फलं पूर्ण । मानुष्यजनुषस्तरोः ॥ ७॥ एवं जरत पनि पूर्वोक्ता । महानद्यश्चतुर्दश ॥ शत्रुजये वित्नांत्येता । जिनस्नात्रपवित्रिताः॥ ३१ ॥ एतान्यो
पि महाकुंझ-समुन्यो हृदादपि ॥ जलान्याहृत्य तीर्थेऽत्र । संस्नाप्यो जिननायकः ॥७॥ संघाधिपानां श्राशनां । क्रमोऽयं सर्वदा स्थिरः ॥ चक्रिशक्रपदं दत्वा । तीर्थकृत्त्वं प्रयवति ॥ ॥ ३ ॥ अप्यतास्तटिनीः सर्वाः । शुनवारः शुनंकराः ॥ नानापन्नावसंपूर्णाः । सर्वतीर्थी- शनूषिताः ॥७॥ यः स्पृशेत्तस्य सत्कीर्ति-विपक्षनिः शुनोदयः॥ स्वर्गादिसौख्यसंपत्तिः। - करंगेव प्रजायते ॥ ५ ॥ ॥ निधयः संनिधौ तस्य । कामधेनुस्तदंगणे॥ त्रैलोक्यं व
॥३१॥

Page #322

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
शत्रंजय शगं तस्य । स सदैव शुचिर्नरः ॥ ६ ॥ नूतप्रेतपिशाचाद्याः । प्रनवंति न तस्य हि ॥ 5-
टाः कुष्टादयो दोषा । न नवंति कदाचन ॥ ७ ॥ अमराः किंकरास्तस्य । सर्वाः संपत्तयो ॥ ३१॥ गृहे ॥ एता आराधयेद्यस्तु । स्नानस्नात्रादिसेवनात् ॥ ७ ॥ ॥ अन्यान्यपि
जलस्थाना-न्यत्र संति बहून्यपि ॥ चंऽसूर्यव्यंतरें क्लृप्तानि जरतेश्वर ॥ ७ ॥
निशम्येति वचो हृष्ट-चित्तश्चक्री कृतोद्यमः ॥ शक्रेण सहितस्तासु । सनौ निरिणीवथ ॥ ए ॥ तत्तीरमपुष्पाणि । पद्मान्यादाय सत्वरं ॥ कलशांश्च जलैर्तृत्वा । जिनमानर्च च जुतं ॥७॥ तीर्थमानपुरं पूर्व-दिग्नूषणमयो व्यधात् ॥ स्वपुरं दक्षिणस्यां स । स्वःपुरोपममनुतं ॥ १ ॥ तत्रानेकतमागादि-वनश्रेणिविनूषितः ॥ प्रासादो जगदीशस्य । चक्रे वईकिना महान् ॥ २ ॥ ब्रह्मर्षिश्चक्रितनयः । सिहो मुनिगणैः सह ॥ यत्र तेनैव विख्यातं। तीर्थ ब्रह्मगिरिर्महत् ॥ ३ ॥ चक्रिणाकारि तत्रोच्चैः । श्रीयुगादिजिनेशितुः ॥ प्रासादः सुर
विश्रामो । नाम्रा कल्मषन्नेदकृत् ॥ ॥ अथो ईदुन्निनिःस्वान-मंगलध्वनिपूर्वकं ॥ पुरम स्कृत्य गुरुन् चक्री । समं वासवन्नूमिपैः॥ ५ ॥ सर्वानिः सह पत्नीनिः । संघलोकैः परै
॥३१
॥

Page #323

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहाण
॥३१
रपि ॥ अचालीत् चैत्यचर्चायै । नानाशिखरनूमिषु ॥ ६ ॥ नावी कपर्दीयोऽत्रा-धिष्टा-
तेति तदाख्यया ॥ शृंगे सयक्रमासादो-ऽर्हतः शक्रेण निर्मितः ॥ ७ ॥ माघमासे पूर्णिमा- स्यां । जननी त्रिजगद् गुरोः ॥ तत् शृंगे चक्रिणास्थापि । मरुदेवा गुरोगिरा ॥ ७॥ ततो
स्मिन् मरुदेवाख्ये । तामेवादरतो जनः ॥ अपूजयत्नदिने च । नाम्नापि कलुषापहां ए॥ सुकने । तद्दिने ये नरा नार्यः । पूजयंत्यादियोगिनीं ॥ ते सर्वे सर्वसाम्राज्य-सुनगाः स्युर्मुमुकवः ॥ ए॥ नार्योऽप्यविधवा पुत्र-वत्यः सौन्नाग्यनाजनं ॥ चक्रिशक्रगृहे नूत्वा । - मान्मुक्तिं व्रजंत्यपि ॥ १ ॥ ततो यिोजनी मुक्त्वा । योजनैकमितं गिरिं ॥ तिरश्चामपि स्वःसौख्य-प्रदं स्वर्गाख्यमानमत् ॥ ए ॥ प्रासादमपि तत्रोचं । श्रीयुगादिजिनेशितुः ॥ चक्री चकार सनक्क्या-धिष्टातृसुरसेवितं । ए३ ॥ शुंगेऽपरस्मिन् स्वसुतान् । यतीन बाहुबलिस्ततः ॥ अष्टोत्तरसहस्रं तान् । जगाद ज्ञानसागरः॥ एव ॥ माहात्म्यादस्य तीर्थस्य । जवतां पुरीकवत् ॥ ज्ञानोत्पत्तेः सिइिसुखं । नावि कर्माष्टकदयात् ॥ एए ॥ ततोऽत्र संस्थिता निर्या-मणां कुरुत सुव्रताः ॥ श्रुत्वेति ते समं तेन । तत्र तस्थुः समाहिताः ॥६॥
॥३१॥

Page #324

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय नत्पन्नकेवलास्तेऽय । क्रमादासादयन् शिवं ॥ तत्र बाहुबलौ शृंगे । तपो बाहुबलिय॑धात् ॥ | माहा
॥ ए७ ॥ श्तश्च नरतोऽपृच्छत् । वासवं प्रीतिवासितः । सर्वतीर्थमये शैले। दाहोऽमीषां क्व॥३०॥
चोचितः॥ ए॥ विज्ञाय ज्ञानतः सोऽपि । जगाद वृषनांगजं निःशेषजनताचार-प्रवृत्त्यै ज्ञापयन्निव ॥ ७० ॥ मरुदेवादिसिनां । पुरीकांतयावतां ॥ प्रदिप्तानि मया कीर-वाझै देहानि नूपते ॥१॥ नातः परमयं नावी । ह्याचारः सारवत्तया ॥ सिझनामपि देहाना-मनिसंस्कृतिरस्तु तत् ॥२॥ मुख्यं शत्रुजयं शृंगं । सर्वतीर्थमयं पुनः॥ आदिदेवांहिसंसक्त-सर्वदेवौघसुंदरं ॥ ३ ॥
अतो दादादिःकर्म । तत्र कर्तुं न युज्यते ॥ यतस्ततीर्थलोपः स्या-जिनाझायाश्च लंघनं ॥ ४ ॥ मुख्यशृंगाधो मुक्त्वा । सर्वतोऽपि यिोजनीं ॥ गिरौ स्वर्गानिधे कार्या । दे
हिनामग्निसंस्कृतिः ॥ ५ ॥ तत्र तेषां च कर्त्तव्या । मूर्तिः शैलमयी यतः ॥ अन्येषामपि स- ॥३२॥ भत्कृत्य-निर्देशाय महीधव ॥६॥ तत् श्रुत्वा वासवेनोक्तं । युक्तियुक्तं महीपतिः ॥ व्यधात्त
थैव तद्देह-संस्कृतिं सुकृतादरः ॥ ७॥ शृंगे तत्रैव च प्रोच्चैः । प्रासादं विदधे विनोः ॥ पूर्व

Page #325

Acharya Sh Kailassagan Gyanmandir
Shri Mahavir lain Aradhana Kenare
माहा०
शत्रंजय दिक्कामिनीवक्त्र-रत्नपुंडूकसंनिनं ॥ ॥ अपि सोमयशाः स्वस्य । बंधूनां जनकस्य च ॥
प्रासादान कारयामास । तत्र वईकिना मुदा ॥ ॥ ततस्तालध्वजे शृंगे। नाम्ना तालध्वजं ॥३१॥ सुरं ॥ खजखेटकशूलादि-पाणिमस्थापयन्नृपः ॥ १० ॥ अथो कादंबकगिरौ । श्रीनान्नं नर
तोऽवदत् ॥ जगवन् किं प्रनावोऽयं। पर्वतः ख्यातिमान बहु ॥ ११ ॥ गणाधीशोऽप्ययोवाच। चक्रिन श्रुणु कथानकं ॥ नत्सर्पिण्यामतीतायां । चतुर्विंशो जिनोऽन्नवत् ॥ १२ ॥ संप्रतेरईतस्तस्य । कदंबाख्यो गणाधिपः ॥ मुनिकोटिन्निरत्रागात् । सिहि कादंबकस्ततः ॥ १३ ॥ संत्यत्र दिव्यौषधयः । प्रनावपरिपेशलाः ॥ रसकूप्यो रत्नभुवः । कल्पवृक्षास्तथापरे ॥१५॥ दीपोत्सवे शुन्ने वारे । संक्रांतावुत्तरायने ॥ न्यसेन्मंगलमत्रैत्य । स्युः प्रत्यक्षा हि देवताः ॥ ॥ १५॥ न ता औषधयः काश्चि-इसकुंझानि तानि न ॥ सिध्योऽपि न ताः पृथ्व्यां । या न
संति गिराविद ॥१६॥ सुराष्ट्राममलभुवो । दारिद्र्येण कथं जनाः ॥ पीड्यंते यत्र कादंब-गिरि *सिदिनिकेतनं ॥ १७ ॥ कदंबेनापि नो यस्य । दारिद्यधुरघाति हा ॥ निर्लाग्य इति तं नैव ।
रोहणादिः प्रतीचति ॥ १७ ॥ तुष्टो यस्यास्त्ययं शैलः । कामधेनुसुरडुमाः ॥ चिंतामण्या
॥३१॥

Page #326

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माता
शमंजर दयस्तस्य । सर्वे तुष्टाः समंततः ॥ १५ ॥ नक्तमौषधयो यत्र । निजलादीपसंचयैः ॥ तमो
हरंति दारिय-मिव निर्लाग्यमंदिरात् ॥ २०॥ यावृक्षाः कल्पवृक्षा । अत्र संति सनातनाः ॥३॥
॥ रुचकाशविव स्वैरं । यचंति बहुवांनितं ॥ १ ॥ कालहानेः क्रमेणैते । न नविष्यंति गोचराः ॥ मर्त्यानामिव वर्षासु । मेघचन्नरवेः कराः ॥ २२॥ परं शृंगवदेतच्च । शृंगं कालुष्यनाशनं ॥ नवक्ष्योपकारित्वात् । ख्यातिमेति पुनर्नृशं ॥ २३ ॥ महिमानमिति श्रुत्वा । चकी कादंबनूनृतः ॥ तत्रानेकजुमाकीर्णे । धर्मोद्याने महामनाः ॥२५॥ प्रासादं वईमानस्य। चतुर्विंशस्य नाविनः ॥ अचीकरघळकिना । नाकिनायकसंमतं ॥ २५ ॥ सुरक्षा कादंबात्पश्चिमे शृंगे । शत्रुजयनदीतटे || गजवाजिमयी सेना । चक्रिणोऽस्थाञ्च काचन ॥ ६॥ तहा रोगार्तिनिर्मुक्ता । हस्त्यश्ववृषपत्तयः ॥ केचित्स्वर्गमगुस्तीर्थ-योगादप्यविवेकिनः ॥ ७॥ या तेऽथ स्वर्गात्समागत्य । प्रणिपत्य नराधिपं ॥ स्वस्वर्गसौख्यलानं तं । कथयामासुराशु च ॥ ॥
तान् । प्रासादानप्यकारयन् ॥ स तदादि गिरिर्जातो। हस्तिसेनानिधो महान् ॥ २५ ॥ शत्रुजयगिरेः सर्व-शृंगेष्वपि जिनालयाः ॥ चक्रिरे चक्रिणेचं च।
॥३॥

Page #327

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३२३ ॥
गुरोरादेशतस्तथा ।। ३० ।। इ प्रदक्षिणां दत्वा । मुख्यशृंगस्य नूपतिः ॥ पुनः स्वस्थानमासाद्य । ननामाद्यजिने शितुः || ३१ || मुख्यशृंगादधो हेम-गुहायां नूतनाविनां ॥ मूर्तीश्व वर्त्तमानाना - मईतामेष रत्नजाः ॥ ३२ ॥ प्रतीच्यामथ चक्रेशः । पूजयित्वातिज्ञावतः ॥ शक्रोक्तं सफलीचक्रे । तत्तन्मार्गप्रदर्शकं ॥ ३३ ॥ ॥ प्रथोऊयंतयात्रायै । प्रस्थितं भरतं नृपं ॥ मुनीं नमिविनमी । ऊचतुर्मधुरोक्तिनिः ॥ ३४ ॥ स्थास्यावोऽत्र नृपेशावां । मुनिकोटिछ्यान्वितौ ।। तेषामप्यावयोर्मुक्ति-र्नवितात्रैव पर्वते ॥ ३५ ॥
श्रुत्वेति जस्तो जक्त्या । तौ ननाम परानपि ॥ ताभ्यां तेभ्यो धर्मलान । इत्याशिषमवाप च || ३६ || तैः समं मुनिनिर्झानं । तत्र तौ पुंरुरीकवत् ॥ सिद्धिं च प्रापतुः शुक्लदशम्यां मासि फाल्गुने ॥ ३७ ॥ तद्दिनेऽल्पमपि दत्तं । सत्तपस्तप्तमत्र च ॥ कालोप्तमिव सद्दीजं । जवेन रिफलप्रदं ॥ ३८ || फाल्गुनस्य दशम्यां ये । स्पृशंति विमलाचलं ॥ ते हित्वा निजपापानि । जवंति शिवनाजिनः ॥ ३० ॥ जरतोऽपि सुरास्तेषां । कृत्वा निर्वाणमंगलं ॥ रत्नमूर्तीश्च संस्थाप्य । चेल्लुर्मासइयादनु ॥ ४० ॥ नृपः पश्चिमदिग्नागे । तुर्ये शृंगे महावलं
मादा०
॥ ३२३॥

Page #328

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३२४ ॥
॥ नंदिनं तीर्थरकायै । सुरमस्थापयद् दृढं ॥ ४१ ॥ नामापि तस्य नांदीति । गिरेरासीत् प्रसिमित् ॥ यो यः स्वामी नवेद्यत्र । तत्र तन्नाम जायते ॥ ४२ ॥ व्रतिन्यो नमिपुत्रयोऽथ । चतुःषष्ट्यंकसंमिताः ॥ शृंगेऽपरस्मिन् कनका- चर्चाद्यास्तस्थुरुद्यताः || ४३ || कृष्णचैत्रच - तुर्दश्या । निशीथे तत्र ताः समं ॥ ययुः स्वर्गे ततः ख्यातः । चर्चाख्यः स गिरिर्महान् ॥ ॥ ४४ ॥ श्रादिदेवपदांनोज-नक्तानां तत्र संस्थिताः ॥ समीहितं प्रयति । विघ्नौघं ता दरंयपि ॥ ४५ ॥ ततो विततशाखाग्र - रुार्क किरणव्रजं ॥ चंशेद्यानं समासेदु-र्वारुण्यां दिशि यात्रिकाः ॥ ४६ ॥ डुमछायासु विश्रांत - किन्नरीगीतऊंकृतीः ॥ लोकंपूणा वने तत्र । शुश्रुवे
द्गुणाश्रयाः ॥ ४७ ॥ फलैरविरलैः स्वादु - कलैस्तत्र जलैर्जनाः || तस्थुः सुखं डुमवायाविश्रांति विगतश्रमाः ॥ ४८ ॥ तत्र ब्राह्मीनदीहृद्य - हृदकल्लोललालिते ॥ सैकते संघलोकानां । चित्तमाप मुदं तदा || ४‍ ||
ततस्तद्दनचारुत्व - वीणाकृष्टमानसः ॥ सवयोनिः कुमारैस्तैः । समं सोमयज्ञा ययौ ॥ ५० ॥ इदं रम्यमिदं रम्य - मित्याकुलमनाः स च ॥ व्रजन् ब्राह्मीनदीरोध - स्युटजोत्करमै
मादा०
॥ ३२४ ॥

Page #329

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥३२॥
दत ॥५१॥ स यावत्कौतुकाद्याति । तत्र तावत्तपस्विनः ॥ जटिनो नूतिलिप्तांगा-नालो- कत जितेंशियान् ॥ ५५ ॥ मूर्त्या शांतहदो देह-तेजसा तवैनवान् ॥ विलोक्य तानिंऽयशा-स्तदाचारं च पृष्टवान् ॥ ५३॥ जगुस्तेऽथ वयं विद्या-धरा वैताढ्यवासिनः ।। केचित्यादिनियस्ता । रोगैः केचित् सुस्तरैः ॥ ५४॥ तत्प्रतीकारमस्मानि-त्विा धरणपन्नगात् ।। शत्रुजयांतिके चंशे-द्यानमेतहिशिश्रये ॥५५॥ इमां नदी दोषरोग-हरां केत्रमिदं ।। पुनः ॥ जजमाना वयं रोग-निर्मुक्ता स्मो महीपते ॥ ५६ ।। वयं व्रतं कब महा-कत्रयोः प्राप्य चेदृशं । फलकंदाशिनोजक्या । स्मरामो जिनमादिमं ॥ ॥ अत्र समवसरणमष्टमस्य जिनेशितुः ॥ नाविनो नविता राजन् । विशेषात्तध्यं स्थिराः॥ ॥ स हृष्ट
चित्तस्तत् श्रुत्वा । व्यावृत्य ननु चक्रिणे ॥ तत्सर्वं कथयामास । प्रमनाः सोऽप्यजायत । अरु ॥ एए । ज्ञात्वा तत्र च समव-सरणं चंझनस्य सः॥ अचीकरघईकिना । सप्रासादं पुरं
महत् ।। ६० ॥ तत्र तीर्थ प्रतिष्टाप्य । चक्री संघजनैः समं ॥ लिप्सुर्विशेषपुण्याया-चलवतकं प्रति ॥ ३१ ॥ ददृशुस्ते महाशैल-मथ रैवतमुत्तमं ॥ सुवर्णरत्नमाणिक्य-रोचिःकर्बु
REE
॥३२॥

Page #330

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३२६ ॥
रितांबरं ॥ ६२ ॥ इंइनीलमणिप्रोत -स्फटिकोपलरोचिषं ॥ धम्मिल्लमिव मल्लीज - कुसुमैर्भूमियोषितः || ६३ || मध्ये मध्ये हेमरेखं । सर्वनील शिलामयं ॥ स्फुरद्विद्युविखं कृष्ण-मिव जीमूतमुन्नतं ॥ ६४ ॥ विनिर्विशेष ॥
यत्र किन्नरबालेभ्यः । क्रीमन्नयो रत्नकंडुकाः || दिवाप्युत्पतिताः केचि - दधुः खे तारकश्रमं ॥ ६५ ॥ नक्तमिंदुदृषच्छृंग- श्रवत्पीयूषकुल्यया ॥ प्रयत्नं यत्र विपिने । शाडूवति द्रुमोत्कराः || ६६ || पंचवर्णमणीरोचि - श्वित्रडुः पवनेरितः । यत्र निर्माति मायूर - नृत्यत्रममुपे - युषां ॥ ६७ ॥ यः सर्वतो नीलमणि - शीलो मध्ये सितोपलः ॥ विस्फुरत्तारको जाति । तारापथ इव क्वचित् || ६८ || नच्चकांचनचूलाग्रः । परितो डुमवेष्टितः || रक्षामणिर्महीनार्या । इवोत्तुंगो रराज यः ॥ ६५ ॥ प्रतिनूः कस्य धर्मोऽस्ति । लक्ष्या हेम्नोऽथ कस्य च ॥ दारियं रसकुंमानि । रति स्मेति यस्य च ॥ ७० ॥ सफलैः कदली वृक्ष-र्माकंदैर्ब-तोरणः ॥ विद्याधर प्रिया गानैरुत्सवी वास्ति यो नगः ॥ ७१ ॥ दिवा ज्वलत्सूर्यमणि - नक्तमौषधिदीपकैः ॥ अनंतलक्ष्म्यधिपतिरिव यः कदलीध्वजैः ॥ ७२ ॥ निजशृंगाग्रसंजाल - डुदग्रमणिजाल कैः ॥
मादा०
॥ ३३६ ॥

Page #331

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहाण
॥३२॥
दिवापि यः प्रकुरुते । शतचंननस्तलं ॥ ३३ ॥ शेषांगे चंदनमिव । चं चंस्य चर्चना ॥ यत्र स्फटिककल्यासु । नाति निरिणीपयः॥ ४॥ सदा निर्धारकांकार-मुखरः सर्वतोऽस्ति यः॥ नपत्यकासु खेलनि-गजैजैगमशंगवान् ॥ ५ ॥ चरदेणमदालिप्तो। वीज्यमानश्व चामरैः ॥ चमरीनिः पर्वतेश । श्व योऽस्ति सदोन्नतः ॥ ६ ॥ कीचकैः प दीनिर्जरकात्कृतैः ।। केकिनो यत्र नृत्यति । गीतासक्ताः सुरस्त्रियां ॥ ७७ ॥ निरुद्ध्य नवा धेच्यो । मारुतं स्थिरवृत्तयः॥ ध्यायति यत्र मुनयः। कंदरासु महन्महः॥ ७० ॥ सेव्यमानः सदा देवै-र्गुह्यकैरप्सरोगणैः ॥ विद्याधरैश्च गंध-रस्ति स्वस्वार्थसिध्ये ॥ ए॥ सूर्यचश्मसौ यत्र । कणं विश्रांतवाहनौ ॥ किंचिदानंदमासाद्य । यातस्तत्स्तुतितत्परौ ॥ ॥ सवंगलवलीनाग-वल्लीमल्लीतमालकाः॥ कदंबजंबूमाकंद-निंबांबकसबिंबकाः॥१॥तालीतालीसतिलक-रोध्रन्यग्रोधचंपकाः॥ बकुलाशोकसाश्च-पलाशप्लक्षमाधवाः ॥ २॥ कदलीचंदनबाया-कल्पकणवीरकाः॥ मातुलिंगदेवदारु-पामजातिसकांकुशाः॥ ३ ॥ जंबूकुरबकांकुल्ल-मुखा यत्र महीरुहः॥ गयाफलैः पत्रपुष्पैः । प्रीयंति जनवजान् ॥४॥
॥३२॥
4
.

Page #332

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय)
॥ ३२८ ॥
अतुर्भिः कलाप्रकं ॥
दृष्ट्वा रोहणवैताढ्य-मेरुसंपत्नितस्करं || रैवता िददौ चक्री । तत्रावासानुपोषितः ॥ ॥ ८५ ॥ गुर्वादेशात्तीर्थपूजां । चक्रे शत्रुंजयाश्वित् ॥ चक्री समस्तसंघेन । समं संमदवांस्ततः ॥ ८६ ॥ श्रनोजयत् शक्तिसिंहः । संघलोकं सचक्रिणं ॥ मनोहराहाररसा - वधीरितसुतः ॥ ७ ॥ दुर्गमं रैवतं ज्ञात्वा । महोदयमिवाथ तं ॥ चक्री यशसहस्त्रेण । सिद्धांतेनेव केवली ॥ ८८ ॥ अचीकरत् सुखारोह - कृते पद्याचतुष्टयं । शिलोत्करैर्दानशील- तपोनावैरिवोज्ज्वलं ॥८५॥ ॥ वापीवननदी चैत्य - विश्रांतपथिकवजं ॥ श्रकार्षीनरतः प्रोच्चैः । पद्याः पद्या मुखे पुरं ॥७०॥ तानिः सुखं संघलोकाः । पद्यानी रैवताचलं ॥ श्रथारुरुहुरुगं । मनोरथमिव स्वकं ॥ ॥ ५१ ॥ जानन् भविष्यतो नेमे-नविकल्याणकत्रयं ॥ तत्राकातुंगं । प्रासादं शिल्पनाधिपः || २ || रैवतामिणीरत्न - किरणैर्धन वर्णकैः ॥ प्रयत्नं चित्र निर्माण - मासीत्तत्र जिनालये || ३ || स प्रासादो ध्वजव्याजा - द्यशः कोशस्य चक्रिणः । वणिजे सुरवृंदाय । वर्णिकां दर्शयन्निव ॥ ए४ ॥ शुशुभे स प्रतिदिश-मेकादशसुमं
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ ३२८ ॥

Page #333

Acharya Shin
y
Sin Maharan Aradhana Kendre
ananda
शत्रंजय
॥३॥
मपैः ॥ चतुर्झरो महोतुंगो । यो नाम्ना सुरसुंदरः ॥ ५ ॥ बलानकैर्गवादैश्च । तोरणैस्त्रि- माहा जगत्पतेः ।। प्रासादोऽशोन्नत प्रोच्चैः । सर्वद्यानमंमितः ॥६॥ स्फटिकोपलजे चैत्ये । शु. ननीलमणीमय। ॥ मृत्तिनैमेस्तारकेव । नेत्रपांडुरवर्तिनी ॥ ७ ॥ मुख्यशृंगादधो मुक्त्वा । प्रतीच्या योजनं पुनः॥ स प्रासादो जगत्खेद-नेदकृत्समनूहिनोः ॥ ए ॥ आदिदेवस्यी तत्रैव । स्वस्तिकावर्त्तकान्निधः॥ प्रासादश्चक्रिणाकारि । निवारिततमोन्नरः ॥ एए ॥ रेजिरे मूर्तयस्तत्र । बह्वयोऽपि विमलाश्चित् ॥ सुवर्णरूप्यमाणिक्य-रत्नधातुविनिर्मिताः ॥ ७ ॥ ततोऽनक्तिनरतो । नरतो गणधारिन्निः ॥ तत्रोपहारैर्विविधैः । प्रतिष्टामप्यचीकरत् ॥१॥ नाकनाथो नेमिनाथ-मश्रो वंदितुमाययौ ॥ वियत्पन्ननाथं त-मारुह्य प्रेरितो मुदा ॥२॥ ऐरावणैकपादेना-क्रम्य नामि बलीयसा ॥ कुंक गजेंपदमि-त्यकरोत्सोऽईदर्चने ॥ ३ ॥ विश्वत्रयभुवां तत्र । नदीनां पेतुरनुताः॥ प्रवाहाः प्रसरदिव्य-गंधलुन्यत् षमंहयः॥४॥सु- ॥३श्णा धा मुधा शर्करापि । कर्करा यत्पयःपुरः ॥ अगुरुः सोऽगुरुरनूत् । कस्तूरी न स्तुति श्रयेत् ॥५॥ तऊंधखमं श्रीखं । यदंबुपुरतोऽनवत् ॥ सरस्वत्यपि न रस-वती सिंधुन बंधुरा ॥

Page #334

Acharya Sh
atasagar
Gyantander
शत्रुजय
मादा
॥३३॥
॥ ६ ॥ रंगाय नानवऊंगा। कीरोदः कोदनृन्नहि ॥ यदंबुनः पुरोऽहोदं । नाचोदकधरं यतः ॥६॥ दर्शनाकर्णनस्पर्शात् । सेवनाद्यत्फलं नवेत् ॥ तीर्थेष्वन्येषु तत्स्याञ्च । तत्कुंमांबुजिनार्चनात् ॥ ७॥ बुधाः सुधाकुंममिति । वर्णयंति मुधैव तत् ॥ दत्तेऽजरामरपद-मिदमेव पराणि न ॥ ॥ दिव्यतीर्थजलैयुक्तं । मुक्तं दोषैर्वनूव तत् ॥ यत्पयःस्पर्शतो व्याधि-राधिश्च ब्रजति क्षयं ॥ ए॥ नागेश्णा धरण-नाम्ना नेमौ सुन्नक्तितः॥ चके यानाहिना । कात्कृति निर्जरां दधत् ॥ १० ॥ हृदिनीहृदलहन्यो । यत्र पुण्यं पयो व्रजत् ॥ तच्च नाना नागकर-मिति ख्यातिं ययौ भुवि ॥११॥ ततोऽपि चमरेण । विनौ नक्तिं वितन्वता ॥ बाहनेन मयूरेण । स्वकुंभमकरोन्महत् ॥ १२॥ मयूरपादाक्रमणा-निर्ययुनिर्जराणि यत् ॥ मायूरनि:रमिति । तन्नाम्ना भुवि पप्रथे ॥ १३ ॥ चंसूर्यादिकुंमानां। प्रनावो वचनातिगः॥ यत्पयःस्पर्शनात्पापा-नीव कुष्टानि यांत्यहो ॥१४॥ यदवाकुंभमुद्देमं । तत्रासीत्सप्रनावमत् ।। तदनःसवनाक्षात्या-दोषो याति सुस्तरः ॥१५॥ अन्यैरपि स्वकुंमानि । देवैर्विदधिरे तदा ॥ येषां प्रत्नावसं सिदि। देवा एव हि जानते ॥१६॥
॥३३
॥

Page #335

Acharya Sh Kong
Shin Maha
www.kobatirtm.org
Gyanmandi
Jain Aradhana Kendra
शत्रुजय
मादा
अग्राहमहमिकया । स्पर्धमानाः परस्परं । अपूजयन्नेमिनायं। देवाः शक्त्याहृतैः सुमैः॥ ॥ १७ ॥ सुस्नातो नरतः कुंके । गजेंऽपदनामनि ॥ बिन्नौते वासस। च । नेमिनाश्रमपूजयत् ॥ १७ ॥ पूर्वोक्तेनैव विधिना । चक्री नीराजनां विनोः॥सम मंगलदीपेनो-तारयामास दक्षिणं ॥ १५ ॥ अमांतां दर्षसंपत्ति-मुकिरनिव चक्रनुत् ॥ जिनांही दत्तदृष्टिः सन् । स्तोतुमेवमुपाक्रमत् ॥ २०॥श्रीशैवेय जयामेय-गुणरत्नमहोदधे ॥ जयापारकपाधार । स्फारसंसारतारक ॥१॥ श्रीमन्नेमिजिन स्वामिन् । सहजेनात्मतेजसा । तमोमग्नं नवोहिग्नं । मामुइर कृपापर ॥ २२॥ रागादयोऽरयो देव । ये पुरा निर्जितास्त्वया ॥ त एव त्वधिरोधेन । बाधते मां त्वदाश्रयं ॥ २३ ॥ सर्वनावैकसामान्य-मौदासिन्यमिहाश्रयन् ॥ त्वं चेउपेक्षसे तत्ते । कुतः सुस्वामिता मता ॥ २४ ॥ नदेति न मुदे याव-वन्मयं चिन्मयं महः ॥ स्वामिन्मोदतमस्ताव-चित्तांतर्जायतेंगिनां ॥ २५ ॥ संसारसागरस्यांत-मोहावतें गतः प्रजो ॥ कदा मात्रनवद्ध्यान-यानपात्रमहं श्रये ॥ २६ ॥ अहो मदोश्तं चित्तं । सदाकृतकदाग्रहं ॥ तथा प्रसीद विश्वेश । यथा सीदति न क्वचित् ॥ २७॥ तृष्णया तरलं स्वामिन्

Page #336

Shirt Mahalin Aradhana Kendra
www.kobatirn.org
Acharya Sh kalaga
yanmandit
शत्रंजय
माहाण
॥३३॥
विह्वलं स्मरतापतः ॥ शांतिमेति यदि स्वांतं । त्वद्ध्यानामृतमज्जनात् ॥ २ ॥ जातु किं जंतवो यांति । क्रोधकराध्वना विनो। शमैकसारं त्वन्मार्ग । मार्गयेत यदि कणं ॥ २॥ मधुना स्पर्दिनानेना-ध्वना ध्यानं धुनाति ते ॥ अनाहतेन नादेन । जिन कर्माणि योगिनां ॥ ॥ ३० ॥ पार्थिव्यादिस्फुरत्यंच-पिंमस्थध्यानधारणाः ॥ अन्यस्यति तवाधीश । परज्ञानाय योगिनः॥ ३१ ॥ ययोपदेशं चक्रांत-रहडिंबादियोजनात् ॥ ध्यायति त्वां महात्मानः । पदस्थध्यानसिध्ये ॥ ३२॥
रागषविनिर्मुक्तं । योगयुक्तं निराश्रयं ॥ निर्घातितस्फुरदाति-कर्माणं करुणापरं ॥३३॥ श्रात्मानं केवलालोक-लोकालोकावलोकिनं ॥ध्यायेद्यस्त्वन्मयत्वेन। स स्यापस्थविन्मुनिः ॥ ३४ ॥ ॥ नानाश्रुतिविचारं स्या-दैक्यश्रुतिविचारकं ॥ सूक्ष्म क्रियान्निधं चैव। समुचिनक्रियं तथा ॥ ३५ ॥ इति मत्वात्मसंवेदात् । शुक्लं ध्यानं चतुर्विधं ॥ योगिनो गतरूपं त्वा-मंतः पश्यंति चिन्मयं ॥ ३६ ॥ युग्छ ।नानाध्यानैः पुरा देव । येन ध्यातोऽसि चेतसा ॥ क्रमेणात्मानमाविश्य । तन्मारयसि चारु तत् ॥ ३७॥ निराकारं निराधारं । निराहारं

Page #337

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहाण
॥३३३॥
0"
निरंजनं ॥ विदति परमार्थेन । देव त्वां तत्ववेदिनः ।। ३७ ॥ अजिह्मपरमब्रह्म-मयस्तेजश्च- यस्तव ॥ किं सर्वगोऽपि मे मोह-तमो हरति न प्रनो ॥३॥ नवग्रीष्मन्नवस्ताप-व्यापः स्यादेव देहिनां ॥ तदा यदा चिदानंद-चंस्त्वमसि दरग-॥४०॥ शन्यता स्वपने देव । जागरेऽनल्पकल्पनाः ॥ एतदृध्यातिगं किंचि-इंदति त्वत्पदं बुवाः ॥४१॥ त्वयि ध्येये व्रजेद्ध्याता । ध्यानं च विलयं विनो ॥ अतो बहिर्मुखा लोका । विमुखास्तव चिंतने ॥ ४ ॥ ये तु तत्वविदो देव । कल्पनातीतचेतसः॥ध्येयादित्रिकन्नेदास्ते । न विदंपि मनागपि ॥५॥ इदं ध्येयमिदं ध्यान-महं ध्यातेति धीनवेत् ॥ तेषां येषामुदासीन-पदासीनं मनो न हि ॥ ॥४४॥ यस्त्यक्तकर्मा निःसंगो । नित्यतृप्तो निरंजनः॥ सदानंदमयः स त्वं । त्वं स एवेति मन्मतिः ॥ ५ ॥ विपके च स्वपके च । मूर्खे चैव विचकणे ॥ श्खे सुखे समस्यांता। नाथ त्वदिनो जनाः ॥ ४६॥ किं तेन तपसा तेन । श्रुतेन विनयेन वा ॥ जपेन तेन किं येन । नाथ त्वं नोपलक्ष्यसे ।। ४७ ॥ पापकर्मकृतोन्माथ । नाथ तत्कुरु येन मे ॥ स्वल्पीनवंति संकल्पा । विषयग्रहगोचराः ॥ ४॥ परानंदहदि मेऽस्तु । निमग्नस्य जगत्प्रनो ॥
॥३३३॥

Page #338

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
॥३३॥
वेद्यवेदकन्नेदैक-शून्यता त्वत्प्रसादतः ॥ ४ ॥ नाश्रयेऽन्यहिलो किंचि-द्याचे त्वामेतदेव
दिमाहा ॥ समुल्लसतु मच्चिने । त्वत्प्रसादात्परं महः ॥ ५० ।। श्रोत्रपेयामृतं स्तोत्र-मेतयः सुकृती पठेत् ।। त्रिकालं यादवाधीश । स नवेत्त्वत्स्वरूपवित् ॥ ५१ ॥ करोत्करो नन्नोरत्न-चंसू. रह दीप्यते ॥ यावत्नावत् वितौ देव । संस्तवस्तव नंदतात् ॥७॥
इति स्तुत्वा महीनायोः। नेमिनाथं मुदानमत् ।। नामयन् कर्मसंज्ञार-मपि साई स्ववर्मणा ॥ ५३ ॥ गुरुन्नक्तिपवित्रांग-स्ततो जरतनूपतिः ॥ ददावर्धिजने दानं । निदानं स्वगसंपदः ॥ ५५ ॥ बुभुजे सारमाहारं । परिवारयुतस्ततः ॥ षट्खेमनरताधीशो। निदशै कणमेव च ॥ ५५ ॥ तमोरूपेयमिति तां । निशामिश्यिमुइयां ॥ विवेकदीपस्तञ्चित्ते । निर वासयज्लसन् ॥ ५६ ॥ किंचिन्मुकुलिते वीक्ष्य । नेत्रे कुवलये नृपः ॥ शुझांबुनिरसिंचञ्च । ते बनूवतुरुयते ॥ ५७ ॥ अंतरंगस्फुरइंग-वर्णिकां दर्शयन्निव ॥ मुखरंगाय तांबूल-माददे व ॥३३॥ सुधाविभुः ॥ ५० ॥ स ययौ दानशालायां । यवन दारिद्यदंतिषु ॥ दानमर्धिष्वथो बाढं। पागिपंचास्यसंनवं ॥ एए ॥ वÉधनैश्वित्रयंती । रत्नजै रोदसीमपि ॥ शोलामरयापश्यत् ॥

Page #339

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३३५ ॥
चित्रमिव ॥ ६० ॥ रसज्ञयैकया किंचित् । पार्यते वक्तुमस्य न । इतीव शक्तिसिंहं स । तुख्यं तद्दर्णने जगौ ॥ ६१ ॥ मेरुमें न मनोह्लादी । वंध्यो विध्याचलः खलु ॥ मुधादिमादिः सधीची नावं नास्य यतः श्रयेत् ॥ ६२ ॥ क्रीमरौलो ह्ययं लक्ष्म्या । महासिद्धिनिकेतनं ॥ रत्नानि रसकूप्यश्च । कल्पवृक्षा इदैव यत् || ६३ ||
श्रयंसमवसरण - श्रियं जजति सर्वतः ॥ मध्ये चैत्यडुसंकाशं । मुख्यं शृगमिदं यतः ॥ ॥ ६५ ॥ परितः पर्वता एते । जर्जते शीलमालतां || चतुर्दिक्षु चतुर्द्वारा । ऊरन्निरिलीधराः ॥ ६६ ॥ नित्यारीएयपि सत्वानि । यहसंतीह मित्रवत् ॥ लित्यन्योऽन्यमेतानि । मुक्तवैराणि चानिशं ॥ ६७ ॥ किं ॥ पश्यतः पर्वतममुं । यन्मे चित्तं प्रमोदते ॥ जाने ततस्तमोमुक्त - मेतदासीद्दशेषतः ॥ ६८ ॥ इत्युक्त्वा विरते चक्रि - एयवोचन्नामयन शि रः ॥ शक्तिसिंहः प्रतिध्वानै- ध्वनयन कंदरा श्रपि ॥ ६५ ॥ स्वामिन् शत्रुंजय गिरे - रैवतारियं जिनैः । कथितः पंचमं शृगं । पंचमज्ञानदायकं ॥ ७० ॥ आद्ये धनुःशतं दुःख - माख्ये तदूहियोजनी ॥ दश तृतीये तुर्ये च । योजनान्यथ षोडश ॥ ७१ ॥ विंशतिः सुखमाख्ये
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ३३५ ॥

Page #340

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रंजय तु । षष्टे षट्त्रिंशतिस्तथा ॥ नत्सर्पिण्यामिदं मान-मुञ्चत्वेऽरेषु च क्रमात् ॥ ७२ ॥ एतस्यै-
Mail वावसर्पिण्यां । हीयते च तथैव हि ॥ तदयं शाश्वतः शैलः । सर्वपापहरः स्मृतः ॥ ३ ॥ ॥३३६॥ निर्विशेषक । कैलास नऊयंतश्च । रैवतः स्वर्णपर्वतः ॥ गिरिनारनंदनश-वस्यारेष्विति
चानिधाः ॥ ४ ॥ महातीर्थमिदं देव । दिव्यौषधिसमन्वितं ॥ कस्य न प्रीतिमाधत्ते । पुण्यैरपि फलैरपि ॥ ५ ॥ जिना अनंता अत्रैयु-रेष्यति च तथा परे ॥ लिषिधुः केऽपि मुनयोसीदं तीर्थमतो महत् ॥६॥ यदत्र रसकुंमानि । देवरत्नधुचित्रकाः॥ नवघ्यसुखादान -मयं रैवतकस्ततः॥ ७ ॥
अत्र निरिणीनीर-सिक्ता नद्यानपादपाः॥ शिक्षयेवास्य तीर्थस्य। सर्व षु फलंत्यमी ॥ 3 श्रीदसिद्धिगिरी विद्या-धरो देवगिरिस्तथा ।। एतेऽत्र पर्वता नांति । चत्वारः परितः स्थिताः ॥ ७ ॥ संवेष्ट्य रैवतममुं । महासिदिसुखप्रदं ॥ सुस्वामिनमिवाप्येते । सेवंते गि- रयोऽनितः ॥ ७० ॥ ततो नद्यः प्रवर्नत । बयः पुण्या महाहृदाः ॥ जिनस्नात्रार्थजल~तु-अनावोनावितोदयाः ॥॥ऐयां दिशि श्रीदसिदि-गिर्योरस्त्यंतरा नदी ।। नदयंतीति
॥३३६॥

Page #341

Acharya Shin Kalassagarson Gyantande
शत्रुजय
माहाण
॥३३॥
विख्याता । प्रक्रीमत्सुरसंचया ॥ २॥ नदयंती ददिरास्यां । हदिनी हृदराजिता ॥ घनप्रना- - वजननी । उष्टदोषप्रमार्जनी ॥ ७३ ॥ वारुण्यां सुवर्णरेखा । सत्यार्या विशदा नदी ॥ नद्य
हृद्यहृदबात-संजातघनशुझ्दिा ॥ ४ ॥ लुलत्कलोलकमलो-दोच्या लोलेतिनिम्नगा ॥ 5-5 यं दीनजनाऽदैन्य-करणी तीर्थसंगतः ॥ ५ ॥ एताः पर्वतसंजाता । नद्यो हृद्यहृदोज्ज्वलाः ॥ बह्वयोऽन्या अपि संत्यत्र । निर्जराणि तथा हृदाः ॥ ६ ॥ अत्र विद्याधरा देवाः । किनरा अप्सरोगणाः ॥ गुह्यकाश्च वसंत्युच्चैः । स्वस्वसिइिविधीचया॥ ॥ कोऽयं गिरिविनात्यो। वायवी दिशमाश्रितः ॥ इत्युक्तो नरतेनाह । शक्तिसिंहः पुनर्गिरं ॥ ७ ॥ स्वामिन् विद्याजूता पूर्व । बरटेन कुमेधसा ॥ संसाध्य राक्षसी विद्यां । चक्रेऽत्रैव निजा स्थितिः ॥ नए ॥ क्रूरेणाधिष्टितः सोऽयं । स्वामिन बरटरक्षसा ॥ महाशेिष विख्यातो । नाना तेनैव तत्स्वयं ॥णान मन्यतेऽसौ उदातो। रुशे रुज्ञसुरैर्वृतः । मदाज्ञां विद्यया व्योम-गामिन्या गगनंगमी ॥ १ ॥ देशोगकरः सोऽय-मित्याकर्ण्य क्रुधातुरः ॥ चक्री सुषेणमादिवत् । तऊयाय विमानगं ॥ ए ॥ चक्रिणः शासनं शीर्षे । धृत्वा सेनापतिस्ततः ॥ स चचाल विमानेन । वि
॥३३॥
४३

Page #342

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३३८ ॥
मानं प्रापयन् रविं ॥ ९३ ॥
समागतं सैन्यनाथं । बुध्या बरटकोऽसुरः || युद्धाय समभूत्सद्यः । समं स बहुराक्षसैः || ४ || क्षणं तैरसुरैः सार्द्धं । युध्ध्वा बध्ध्वाथ राक्षसं || स्वविमानेऽपित्सेना - नाथोऽन्ये नेशुरुत्सुकाः || ५ || सुत्रेणो जितकासीति । रैवते डुतमेत्य च ॥ चक्रिणः पादपीठाग्रे -ऽलोकु रयात् ॥ ६ ॥ दीनं म्लानमुखं तीव्र - स्फुटबंधगलइ ॥ दृष्ट्वा तं दयापूर्णः । शक्तिसिंदो जगाविति ॥ ७ ॥ यजीववधकंदोऽय - मारोपि जवतासुर । तत्पापशेः समारं
1
-मासीन्नर फलं || ८ || त्यजस्यद्यापि चेजीव-हिंसामाज्ञां च मेऽधुना ॥ मन्यसेsaयदानं तन्मोचयामि न संशयः ॥ ॥ स्वशिरोऽलंकृतिं स्वामिन् । कर्त्तास्मि तव शासनं ॥ इत्युक्तियुक् स हो - ऽमोचयच्चक्रिणो नृपः ॥ ७०० || रक्षोऽपि स्व गिरावादि-नायकारिष्टनेमिनोः || प्रासादौ मेरुवतुंगा - वकार्षी.हर्षवर्षणः || १ || तत्तटे तटिनीं चक्रे । पूर्वदिग्गामिनीं शुजां || शत्रुंजयनदी बग्छ - स्पा तादृक्प्रजावतः ॥ २ ॥ यः स्वामिनमा दिनार्थं । नेमिनाथं नमोऽकरोत् ॥ तस्य कामं प्रदत्तेऽसौ । राक्षसः शुनमानसः ॥ ३ ॥ तदादि तीर्थ
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण
॥ ३३८ ॥

Page #343

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
॥३३॥
तजातं । नाम्ना कामदमित्यपि ॥ निःकामानां च यद्दने । शिवश्रियमनुत्नरां ॥४॥ चक्री माहा० तमिति संस्थाप्य । राक्षसं तत्र पर्वते ॥ स्वयं नेमिजिनस्यारी-कृते प्रासादमाययौ ॥५॥ ततः पंचमकल्पेशो । ब्रह्मेशेऽमरकोटिन्निः ॥ श्रीनेमिचैत्ये नरत-कारिते समुपागमत् ॥६॥ नेमिपूजापरं नक्ति-नासुरं नरतेश्वरं ॥ जगौ स्नेहपरां वाणीं । ब्रह्मेशेऽजिह्ममानसः ॥७॥ श्रीयुगादिजिनाधीश । सूनो नरतनूषण ॥ चक्रिन चरमदेह त्वं । जयवान नव शाश्वतः॥ ॥॥ यथा श्रीवृषनस्वामी । प्रथमस्तीर्थनायकः ॥ तथा त्वं प्रश्रमः संघ-पतिस्तीर्थप्रकाशकः ॥ए ॥ पूरयन भुवनानोगं । त्वद्यशक्षीरसागरः ॥ अस्मानपि स्वकलोलै-वर्णितुं त्वरयत्यहो ॥ १० ॥ गिरिशgजये तीर्थे । त्वया तु प्रकटीकृतं ॥ घनाघनं पुगे वात । श्व विवोपकारिणं ॥ ११ ॥ उऊयंते नगे नेमि-नाथस्य नवमंदिरं ॥ यदकारि विशेषेण । तन्मान्योऽसि मम ध्रुवं ॥ १२॥
श्रुणु पूर्वमतीताया-मुत्सर्पिण्यां तदोनवः ॥ सागराईन्मुखांनोजा-ब्रह्माकोऽश्रुणोदि-85 ति ॥ १३ ॥ क्षाविंशस्यावसर्पिण्यां । नाविनो नेमिनोऽर्हतः ॥ गणनृत्पदमासाद्य । नवान

Page #344

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३४० ॥
निर्वृत्तिमेष्यसि ॥ १४ ॥ स तदा प्रमुदाधारः । स्वकल्पे नेमिनोऽनुतां ॥ व्यधान्मूर्त्तिं तदाद्यन्यै - रस्मानिरपि साच्यते ॥ १५ ॥ कल्याणत्रयमत्रैव । जानतो जाविनेमिनः ॥ पूर्वापरानुक्रमतो - ऽप्यागच्छामः सदा वयं || १६ || सर्वेऽपि वयमाहत्या । विशेषान्ने मिसेवकाः ॥ श्रईत्सूनुर्भवान् चक्री । दृष्टोऽस्त्यत्र सुमंगलं ॥ १७ ॥ इत्यालाप्य चक्रपाणिं । नत्वा नेमेिं च नक्तितः ॥ ब्रह्मेः संघमाराध्य । पुनः स्वं कल्पमासवत् ॥ १८ ॥ पृय जरतं प्रीत्या । सौधर्मपतिरप्यगात् ॥ संस्मरंस्तद्गुणांस्तीर्थ - मपि सोऽत्यर्थवासनः ॥ १९ ॥ तीर्थमुमृन्य नरतो ऽपीत्यमानर्च्य चोच्चकैः || इंझेत्सवादिकं कृत्वा । मुदानूदान दित्सुकः ॥ २० ॥ तदा यत्प्रददौ दानं । याचकेभ्यो जगद्विभुः ॥ विना नवनिधीन् नान्य- स्तत्पूरयितुमीश्वरः ॥ २१ ॥ अत्तार मासांते । चक्री सुरनरैर्वृतः ॥ रंगात् स्वर्णगिरेः शृगा-तत्र मुक्त्वा च मानसं ॥ ॥ २२ ॥ प्रणमन् पुरतो भूत्वा । योजितांजलिसंपुटः ॥ व्यजिज्ञपत् शक्तिसिंह - श्वक्रि वि नयादिति || २३ || स्वामिन् स्वकिंकरस्याद्य । विज्ञप्तिमवधारय || श्रीमगिरिदुर्गमिति । पुरमेतत्पवित्रय || २४ ॥
1
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ३४० ॥

Page #345

Acharya Sh
mandi
San Maha
www.kobatirtm.org
Jain Aradhana Kendra
शाजय
K
॥३१॥
इत्याग्रहवशात्तस्य । चक्री तत्पुरमाविशत् ॥ नानालोककुलाकीर्ण-मृद्ध्या स्वर्गपुरोपमं माहा ॥ २५ ॥ प्रासादे तत्पुरस्यांत-रर्चयद् वृषनं जिनं ॥ अष्टाह्निकां च चक्रोश-श्चक्रे ब्रातृव्यन्नतितः ॥ २६ ॥ बहिरंतर रिव्रातं । युगपळे तुमुद्यतः ॥ चतुरंगचमूसंघ-वृतः प्रस्थितवान् नृपः ॥ ७ ॥ गजानां बृंहितैर्वाजि-देषितैरथचीत्कृतैः ॥ सिंहनादैश्च वीराणां । शब्दातमनूनदा ॥ २०॥ अपारैः सैन्यसंन्नारै-श्चलिते चक्रिणि स्फुटं ॥ शुन्यत्या धारणा मह्या-स्तदानूवन् महीधराः॥२॥ ॥ व्यावृत्य कंधराबंधं । पथि चक्री व्रजनपि ॥ पश्यतिस्म रैवताईि । लोलमौलिः स्तुवन्निति ॥ ३० ॥ मेरुरोहणवैताढ्य-सारैरेष विनिर्मितः ॥ पर्वतः सर्वतो हेमरत्नरूप्यमयोऽस्ति यत् ॥ ३१ ॥ अस्य शृंगाग्रसंजाग्रत्-कल्पवृक्षा यदर्थिषु ॥ कटिपतं ददते दान-मस्यैव महिमा स हि ॥ ३२ ॥ सुराष्ट्रेत्यस्य राष्ट्रस्य । युक्तं नाम परस्य न॥ शत्रुश जयोजयंतादि-तीर्थान्यत्रैव यत्परं ॥ ३३ ॥ अत्र पर्वतनद्योऽपि । वृताः कुमानि नमयः॥ ॥३१॥ अन्यत्रैकतीर्थमिव । सर्व तीर्थत्वमिति ॥ ३४ ॥ देशानामुत्तमो देश-स्तीर्थ तीर्थेष चोत्तम । सुराष्ट्रा शरणायात-परित्राणप्रसूरिव ॥ ३५ ॥ षट्च्म मेदिनीमध्ये । सदा सर्व शोनितः

Page #346

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शानंजय ॥ सुराष्ट्रायाः समो देशः । सर्वतीर्थमयो न हि ॥ ३६ ॥ निर्धना ये सुराष्ट्रायां । निःपुण्या-
श्च स्वकर्मतः ॥ तेषां नवत्रयं मन्ये । निःफलं दुःखन्नाजिनां ॥ ३७ ॥ ये सुराष्ट्रावासिनोऽ॥३४॥ पि । परराष्ट्रकृतस्पृहाः ॥ ते तु संत्यज्य कल्पहुं । धत्तूरककृताग्रहाः ॥ ३० ॥ हत्यादिदोषै
निर्मुक्ता । न ये देशेऽत्र मानवाः ॥ शुद्ध्यंति ते कथं त्वन्य-तीर्थेषु तपसापि हि ॥ ३५ ॥ न पुनिवनयं ह्यत्र । न देशे पापसंचयः ॥ न कूटबुनि शेहः । सार्जवः सकलो जनः ॥ ॥ ४० ॥ नन्चरनिति नूनायो । विधायाश्र प्रदक्षिणां ॥ शत्रुजय दिनैः कैश्चि-दानंदपुरमाप्तवान ॥४१॥ अथाढूय शक्तिसिंहं । पार्थे समुपावेशयत् ॥ चकी तस्य च नम्रस्य । पृष्टे पाशिमदान्मुदा ॥ ४ ॥ नवाच च त्वया वत्स । स्थेयमत्र मदाझया ॥ कुर्याः साम्राज्यमाप
नो । रहां तीर्थक्ष्यस्य च ॥ ४३ ॥ पावित्र्यातीर्थनूतायाः । सुराष्ट्रायास्त्वमीश्वरः ॥ याइन्येया न्योऽपि धन्यस्तत् । पूज्यः शेषैर्नृपैरसि ॥ ४ ॥ शत्रुजयं सेवसे यत् । तत् तातं हि निषे-
वसे ॥ तातेनाधिष्टितं यच्च । तत्तीर्थ तातसन्निनं ।। ४५ ॥ इत्युदीर्य ददौ तस्मै । उत्रध्यमिलापतिः ॥ तीर्थक्ष्यस्य शास्ताय-मित्यन्निज्ञानकारणं ॥५६॥ हारादिनिरलंकारै-गजवा
॥३४॥

Page #347

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
॥३४३॥
जिरथैर्घनैः ॥ रत्नैईव्यैः स सन्मान्य । शक्तिसिंहं व्यसर्जयत् ॥ ७ ॥ शक्तिसिंहोऽपि पुण्या- नु-बंधिपुण्यं प्रकाशयन् ॥ सुराष्ट्रावासिनो लोकान् । पातिस्माराधयन् जिनं ॥ ॥ ___ततोऽबुंदगिरौ गत्वा । नवनूतन्नविष्यतां ॥ प्रासादानहतां चक्री । गुर्वाज्ञानिरचीकरत् ॥ ॥ सर्वत्र जरतश्चक्री। बातृव्यान प्राप्य हर्षितः ॥ समागतान स्वस्वदेशा-दानैरप्रीणयद घनं ॥ ७॥ प्रयाणैरनवचिन्नै-स्ततः स पथि संचरन् ॥ नमस्यन् सर्वतीर्थानि ।
स्थाने स्थाने कृतोत्सवं ॥ ५१ ॥ नरन् दीनसंघातं । पूजयंश्च मुनीनपि ॥ आशिषः सर्वतो - गृह्णन् । मगधं देशमासदत् ॥ ५२ ॥ ॥ तत्रापि मागधो नाम्ना । ब्रातृव्यो मगधांगजः
॥ चक्रिणः सन्मुखमगा-उत्सवैः सर्वहिनिः ॥ ५३ ॥ नरतोऽपि निजस्याग्रे । तमध्यारोइयत्रतं ॥ वारणेनास्कर श्वा-रुणं स्वरयमंदिरे ॥ ४ ॥ नलसन्मंगलाराव-मुखरं प्रोच्चलध्ध्वजं । स विवेश विशामीशः । पुरं राजगृहं ततः ॥ ५५ ॥ प्रतिगृह्याथ तस्यैवं । सत्क्रि- यांनोजनादिकां ॥ चक्री वैनारकगिरौ । तीर्थयात्रार्थमुद्ययौ ॥ ५६ ॥ तत्राप्यसौ वाईकिना । महावीरस्य मंदिरं ॥ नाविनः कारयामास । शत्रुजयगिरा विव ॥ ५७ ॥ शत्रुजयोजयंता
॥३४३॥

Page #348

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३४४॥
ख्ये । सम्मेताख्ये च सानुनि ॥ वैज्जारस्यानवंस्तत्र । प्रासादाः श्रीमदर्दतां ||८|| तीर्थ तत्रापि संस्थाप्य । चक्रीत्थं सर्वपापहृत् ॥ पूजनोत्सवदानाथं । पूर्ववन्निरमापयत् ॥ ५८ ॥ चक्रिशक्रश्रियो नित्यं । किंकर्यः स्युर्गृहांगणे || मुक्तिसौख्यं न दूरेऽपि । वैभारगिरियायिनां ।। ६० ।। रुष्णाद्यनर्थहरणं । तरणं जववारिधेः । वैजार गिरितीर्थं तद् । बहुतीर्थफलप्रदं ॥ ॥ ६१ ॥ विधाय कृत्यमखिलं । योग्यं संघपतिरिति । व्यसर्जयन्मागधेशं । चक्री मार्गानुयायिनं ॥ ६२ ॥ कुर्वन् प्रयाणं जरतः । समं संघसुरासुरैः || दिनैः कैश्चिदथ प्राप । सम्मेतशिखरं महत् ॥ ६३ ॥ तत्रापि विंशतेस्तीर्थ - कृतां प्रासादपंक्तयः || आदेशाच्चक्रिणोऽनूवन् | कृता वकिना क्षणात् ॥ ६४ ॥ पूर्ववत्पूजयित्वा च । जिनान् गणधरान् मुनीन् ॥ वांबागम । ददौ दानं धराधिपः ॥ ६५ ॥ सम्मेतशिखरं तीर्थं । सर्वकल्मषजेदकं ॥ एकदा पूजितं यच्च । पदं दत्ते परात्परं ॥ ६६ ॥ तत्राष्टौ दिवसान् स्थित्वा । पवित्रेऽहनि चक्रनृत् ॥ पुरीं निजामतिस्मृत्य । चचालांचलसहलः ॥ ६७ ॥ दिनैः कतिपयैरेवं । संसरन नरताधिपः ॥ अयोध्यासविधोद्यानं । प्राप नंदनसन्निनं ॥ ६८ ॥
महा०
॥ ३४४॥

Page #349

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शवजय
माहाण
॥३४॥
ततः सूर्ययशाः श्रुत्वा । प्राप्तं श्रीजरताधिपं ॥ धावन हर्षेण जंघाला-नप्यलंघयपुच्चकैः ॥ ६ ॥ लुलोठ चक्रिणः पाद-तलेऽसौ दर्शनादपि ॥ नवाप्य सोऽपि तमथा-श्लिष्यत्सानंदनंदनं ॥ ७० ॥ कांश्चित्स्मृत्या च वाचा च । कांश्चिदालोकनेन च ॥ श्रीसूर्ययशसमनु-सोऽन्यनंदत् पुरंजनान् ॥ ३१ ॥ पुरातश्चंदनघन-काश्मिरजघनटाः ॥ बन्नूवुश्चत्वरस्यांतस्ततोऽपि कुसुमोत्कराः ॥ ७२ ॥ नव्यति प्रतिगृहं । रंजास्तंनाः फलोज्ज्वलाः ॥ तोरणान्यप्यबध्यंत । कल्पडुमदलैः कलैः ॥ ३३ ॥ शातकुंजनवाः कुंला । अशुजन सौधमूहसु ॥ | निधयोऽधिकरूपाढ्याः । प्राप्ता इव निजं विभुं ॥ ४ ॥ चंदमंझलसंकाशै-रादशैः कुट्टिमाश्र
यैः॥ विनीता स्वपतिं चक्षुः-सहस्रैः पश्यतिस्म किं ॥ ५ ॥ नल्लोचैमैचवृंदांबु-पश्चित्रकरैर्घनं । स्वःपुरीव विनीताऽनूत् । तदा श्रीजरतागमे ॥ ६॥ कुंन्निरत्नमश्रो चक्री । पू.
चलमिवार्यमा ॥ आरोह बहूत्साह-चरत्नप्रनानरं ॥ ७ ॥ पूर्णेऽमंमलनिन्नं । उत्रं मूर्तीि व्यराजत ॥ चक्रिणो मूर्तिमान पुण्य-प्ररोह श्व विस्फुरन् ॥ ७ ॥ गंगातरंगविशदे। चामरे रेजतुश्चले ॥ तस्यास्यचंसेवायै । चकोराविव संगतौ ॥ ७ए ॥ नट्टैर्जयजयाराव
॥३५॥

Page #350

Acharya Sh Katassagaran Gyanmande
शत्रंजय
।।३४६॥
मुच्चरनिः पुरो गतैः ॥ गायन्निायनाम-रागरंगपवित्रितं ॥ ७० ॥ नचारिणीनिर्धवलान् । माहा कुलस्त्रीनिश्च पृष्टतः ॥ गणनृभिः पुरस्ताच्च । संगतः सुकृतैरिव ॥ १ ॥ अनुव्रजन सर्वशो-2 ना-संगतं देवतालयं ॥ प्रविवेश पुरी चक्री । समं संघसुरासुरैः ॥ ७ ॥ निशिक्षितक॥ पुरांतर्मुख्यचैत्येषु । नत्वा श्रीप्रश्रमं प्रभुं ॥ नृपेशोऽगानिजावासं । प्रणिधाय गुरूनपि ॥३॥ आत्मादेहमिवेंपुरभ्रमिव वार्मेघ यथा स्वःपतिः । स्वर्ग यदहर्ननोमणिरिव स्वयं कवित्वं यश्रा ॥ चैत्यं देव श्वोज्ज्वलं परिमलः पुष्पं यया सगुणः। कुख्यं वा नरतः कृतोत्सवमसौ | प्रासादमाशिश्रियत् ॥ ७ ॥ यदास्ते वितिनायकाश्च खचराः श्रेष्ट्यादयश्चापरे ॥ सौधोसंगगचंरत्नकिरणस्फुर्जन्मुखेंदूज्ज्वलं ॥ हाराधारसुमौक्तिकोडुकलितं तं चक्रपाणिं मुदा । नेमुः केभकृते निजस्य नितरां शक्र सुरौघा श्व ।। ५ ॥ ॥ इत्याचार्यश्रीधनेश्वरसूरिविरचिते महातीयश्रीशजयमाहात्म्ये
॥३४६॥ श्रीनरततीर्थयात्रातीोहारवर्णनो नाम पंचमः सर्गः
समातः ॥ श्रीरस्तु ॥
For
And Personal
l y

Page #351

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३४७ ॥
पष्टः सर्गः प्रारज्यते
योऽनंतोऽव्यक्तमूर्त्तिर्जगदखिखनवत्रा विनूतार्थमुक्तः । सर्वज्ञः सर्वदर्शी सकलजननतः संस्तुतः साधुसंधैः ॥ प्रकोषः कीलकर्मा वचनपश्रमतिक्रम्य यो दूरवर्ती । स श्रीमानादिना - स्तव दिशतु सदा मंगलं पुण्यलभ्यः ॥ १ ॥ कर्णामृतमयो शक्रा - कर्णयास्यैव चक्रिणः ॥ चरितं चारु निर्वाण-समारोहण संगतं ॥ २ ॥ अथ सोमयशोमुख्यान् । सत्कृतान् देशदानतः ॥ कथंचिह्नरतश्चक्री | विससर्ज सुवत्सलः ॥ ३ ॥ सन्मान्य सकलं संघं । जोजनाबादनादिनिः ॥ स्वीचकार महीनारं । भुजाभ्यां जरताधिपः || ४ || विहरन् जगवानष्टापदाौ समवासरत् ॥ ज्ञात्वोद्यानपतेश्चक्री । विवदिषुरश्रागमत् ॥ ५ ॥ श्रीसर्वज्ञमुखांनोजात् । श्रुत्वा दानफलं महत् || जगाद चक्री महानं । गृह्णतु श्रमणा श्रमी ॥ ६ ॥ मुनीनां राजविंको न । निरवद्योऽपि कल्पते ॥ कृतं तदर्थापनया - प्युवाचेति जगद्गुरुः ॥ ७ ॥ जगौपुनर्महीनेता | स्वामिन पात्रं महान् मुनिः ॥ यदेतस्यापि नो दानं । कल्पते तत् क
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
॥ ३४७ ॥

Page #352

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रंजय रोमि किं ॥ ॥ व्याजहार ततः शको । गुणोत्तरवतां ननु । साधर्मिकाणां श्राज्ञानां । दे-
Madहि दानं महीश्वर ॥ ५ ॥ संक्रंदनोक्तं नाना-ऽप्रतिषिई निशम्य तत् ॥ प्राप्तायोध्यः स ता. ॥३४॥ न नक्क्या । नोजयामास नित्यशः ॥ १० ॥ मुग्धत्वाबहुशः प्राप्तान । वीक्ष्य सूदा जगुर्नुपं
॥ श्राक्षश्राइविचारो हि । स्वामिनास्मानिराप्यते ॥ ११ ॥ श्रुत्वेति चक्री श्राक्षानां । कंठे रेखात्रयं व्यधात् ॥ रत्नत्रयस्य काकिण्या-निशानं दक्षिणोत्तरं ॥१२॥ जितो जवान वर्तते नी-स्ततो मा हन मा इन ॥ इति प्रतिप्रातरेव । चक्री तान् स्वमवीवदत् ॥१३॥ तदाक
ये विचारेणा-मुंचच्चक्री प्रमादतां ॥ रेखात्रयांकास्ते जग्मु-महिनाख्यां च नूतले ॥१४॥ अद्यतिश्राधर्म-गुणराशिकरं बितां ॥ चक्रवर्ती श्रावकांस्तां-श्चतुर्वेदीमपाठयत् ॥ १५ ॥ धर्म व नगवतो । जरतादप्ययं क्रमः ॥ सधर्मवत्सलत्वाख्यो । ववृते तत्प्रनृत्यपि ॥१६॥
इतश्च वृषनस्वामी । विहरन वसुधातलं ॥ चतुर्विधस्य संघस्य । स्थापनामित्यपूरयत् ॥ १७ ॥ पंचाशीतिसहस्राणि । लदं साईशतानि षट् । परिवारेऽनवन् सर्वे । मुनयस्त्रिजगद्गुरोः ॥ १७ ॥ लदत्रयं तु साध्वीनां । श्राक्ष लक्षात्रयं तथा ॥ सपंचाशतसहस्रं च । शु
॥३४॥

Page #353

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shn Katassagarsen Gyanmandar
माहा
॥३४
॥
शत्रंजय इसम्यक्त्वशालिनः ॥ १५ ॥ श्राहीलकाः पंच सार्धा-चतुःसहस्रसंयुताः ॥ प्रनोराकेवलो.
त्पत्ते-रजायंत स्वबोधिताः ॥ २० ॥ सुख ॥ पालयित्वा व्रतात्पूर्व-सद त्रिजगतां गुरुः ॥ जानन स्वमोक्षकालं स । प्रापाष्टापदपर्वतं ॥ १ ॥ तत्र शुप्रदेशेऽसौ । सहस्रैर्दशन्तिः समं ॥ मुनितिर्जगतामीशो-ऽनशनं प्रत्यपद्यत ॥ २२ ॥ अयोद्यानपतिः शीघ्रं । गत्वा नरतनूभुजे ॥ तत्सर्वं कथयामास । रुकंगेऽस्फुटाकरं ॥ २३ ॥ नरतोऽपि तश्रावस्त्रं । विभुमा
कार्य दुःखितः ॥ विना यानपरीवारौ । पादान्यामचलद् धुतं ॥ २५ ॥ पृष्टानुधाविनां दूर40 मपि मुंचन्महीधवः ।। वर्षनश्रणि निनुतं । कंटकायैरपीमितः॥ २५॥ तणावस्थांगनावर्ग
सहितः शोकसंगतः ॥ सहसाष्टापदं शैल-मारुरोहोचवेश्मवत् ॥ २६ ॥ युएम ॥ पर्यंकासनसंस्थानं । रूइसर्वैश्यिाश्रवं ॥ प्रभुमालोक्य जरतो-ऽनमदश्रुजलप्लुतः ॥ २७॥ स्वर्नाथा अप्यथान्येयुः । सर्वेऽपि चलितासनाः॥ प्रदक्षिणीकृत्य विभुं । नेमुश्चोच्चशुचाकुलाः ॥२॥ एकोनाया नवत्यां च । शेषपकेषु सत्वथ ॥ सुखमःखमारस्या-वसर्पिण्यां जगद्गुरुः ॥ ॥ ॥ माघकृष्णत्रयोदश्यां । पूर्वाह्नेऽजीचिगे विधौ ॥ पर्यंकासनगः स्थूल-कायवाञ्चि
॥३४॥

Page #354

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
1131011
योगमुक् ॥ ३०॥ सूक्ष्मेण काययोगेन । रुध्ध्वा योगं च बादरं ॥ सूक्ष्मक्रियं नाम शुक्लध्यानमा तृतीयकं ॥ ३१ ॥ ॥ अथ सूक्ष्मतनूयोग - मयोन्निक्रियं तथा ॥ तुर्यमासाद्य सद्ध्यानं । विभुर्लोकाग्रमासदत् || ३२ || बाहुबल्यादयस्तेऽपि । ध्यानांतर मनुश्रिताः || मुनयो विधिवत्प्रापुः । कणेन पदमव्ययं ॥ ३३ ॥ नारकालामपि सुखं । तदोद्योतो जगत्रये ।। बनूव स्वामिनिर्वाण - कल्याणादचिरेण च ॥ ३४ ॥ पंचत्वात् पंचमीं प्राप्तं । गतिं वीक्ष्य विभुं नृपः ॥ अपारदुःखसंजारा-न्मूर्द्वितो न्यपतत् क्षितौ || ३५ || तातो जगयत्राता । बाहुबल्यादयोऽनुजाः ॥ स्वसारौ ब्राह्मी सुंदर्यौ । पुंमरीकादयः सुताः ॥ ३६ ॥ श्रेयांसाद्याश्च नप्तारो | हत्वा कर्महिषोऽखिलान् । ययुर्लोकाग्रमद्यापि । जीवामि प्रियजीवितः ॥ ३७ ॥
इत्याकंदपरं भूपं । दृष्ट्वा संक्रंदनः शुचा ॥ चकार रुदितं तञ्च | संक्रंदनमभूत्ततः ॥३८॥ || अनुसंकंदनं चान्ये । चक्रं स्त्रिदिवौकसः || तीक्ष्य भरतोऽप्यासी- दो रोदनकर्मणि ॥ ३८ ॥ शोकग्रंथिविनेदाय । पूर्वादृष्टस्तदाद्ययं ॥ रोदनव्यवहारोऽनू-ल्लो केह
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
:मादा०
॥ ३५० ॥

Page #355

Acharya Shri Kallassagar
www.kobatirtm.org
San Mahavir Jain Aradhana Kendre
Gyanmandir
माहा
शत्रुजय' नेत्रशोधनः ॥ ३५॥ तस्योच्चैरोदनैरासी-शेदस्यपि शुचाकुला || स्फुटबैलगलजल्ल-शैला त-
Yo निराश्रुमत् ॥ ४० ॥ इत्याक्रांतं शुचा सम्यक् । मुमुघुमिव नूपति ॥ वीक्ष्येऽस्तक्ष्विोधाय ॥३५१॥ । जगाविति पवित्रगीः ॥४१॥ चक्रोश त्रिजगत्स्वामि-सूनो सहजधारतां ॥ परित्यज्याज्ञ
श्व किं । रोदिष्येवं शुचेरितः ॥ ४॥ यः स्वामी जगदाधारो । जगतः स्थितिकारकः । जगन्नमस्यो यः शश्व-बोचनीयः कथं स हि ॥ ४३ ॥ निष्टितानन्यकार्याणां । त्यक्तबंधनकमणां । मुमुक्कूणां विशेषेणा-वीणोऽयं हि महोत्सवः ॥४४॥ दर्षशोकाविमौ स्वार्थ-घातको पातकोचितौ ॥ परित्यज्य निजं धैर्य । पुनरर्जय धीधन ॥ ५ ॥ इत्याश्वास्य चक्रपाणिं । शक्रः स्वाम्यंगहेतवे । गोशीर्षचंदनैधांसि । तैरासानाययां सुरैः ॥ ६ ॥ चितामैंद्यां जिनस्यार्थे । वृत्तामिक्ष्वाकुजन्मिनां ॥ व्यस्त्रां याम्यां परेषां च । चतुरस्रां व्यधुः सुराः ॥४७॥ कोरांनोधिजलैः स्वामि-देहं संस्नाप्य वासवः ॥ संनूष्य वस्त्रान्तरणै-श्चिकेप शि- बिकांतरा ॥ 4 ॥ इक्ष्वाकूणां शरीराणि । तया कृत्वा सुराः परे ॥ परेषां च शिबिकायां । न्यधुनत्यानगारिणां ॥ भए॥
॥३५१॥

Page #356

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३५॥
वाद्यमानेषु वाद्येषु । सिपुष्पेषु केषुचित् ।। गायत्सूच्चैश्व नृत्यत्सु । चितास्वंगानि च हिपुः ॥ ५० ॥ अग्निवायुकुमारा शक् । ततस्तानि वपूंष्यथ ॥ ज्वालयामासुरंजोदा-श्वा ferrearrar || १ || दंतास्थीनि सुराः सर्वे - ऽप्यचितुं स्वस्वसंसदि || जगृहस्ते यथायोग्यं । परेषां च विनोरपि ॥ ५२ ॥ मार्गतः श्रावका देवै - दत्तकुंरुत्राग्नयः ॥ ततः प्रनृत्यस्ते । ब्राह्मणा महोत्रिणः || ५३ || कैश्चित्तन्नस्म संप्राप्य । वंदितं भक्तितो नरैः ॥ क्रमात्ते तापसा जाता । जस्मभूषितविग्रहाः ॥ ५४ ॥ अथ तत्र चितास्थाने । कृत्वा स्तूपत्रयं महत् || द्वीपे नंदीश्वरे चक्रु-रष्टाह्नीं वासवा मुदा ॥ ५५ ॥ ततः स्वस्वपदं प्राप्य । स्मरंतो हृदये जिनं ॥ विनोरस्थीनि चानर्चुः । सुराः प्रत्यूहशांतये ॥ ५६ ॥ इतश्च नरतस्तत्र | चितासन्नमहीतले || अकारय६६ किना । प्रासादं जगदीशितुः || ५७ || गव्यूतित्रयमुञ्चस्य । योजनायामशालिनः ॥ चत्वारि तस्य चैत्यस्य । द्वाराण्यासन् सुतोरणैः ॥ ५८ ॥ स्वर्गमंरुपसंकाशा । मंरुपास्तत्पुरोऽनवन् ॥ ततः पीठिका देव-वंदिका वेदिकास्तथा ॥ || ५ || नित्यात्प्रतिमा रत्न-मय्योऽप्यासन् सुपीठिकाः ॥ प्रातिहार्याष्टक श्लिष्टा चतस्रो
मादा०
॥ ३५५॥

Page #357

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
॥३५३॥
जासनस्थिताः ॥ ६० ॥ स्वस्वमानांकवर्णाढ्या-श्चतुर्विशतिरहतां ॥ देवनदेऽलवंस्तत्र । मू- नयो मणिरत्नजाः ॥ ६१ ॥ त्रत्रयं तऽपरि । प्रत्येकमपि चामरे ॥ यदा आराधकाश्चान्ये। जझिरे किंनरा ध्वजाः ॥ ६ ॥ बंधूनां पूर्वजानां च । नगिन्योरपि लावतः ॥ मूर्तीरकारयचक्री । नक्तिप्रह्वां निजामपि ॥ ६३ ॥ चैत्यात्परितश्चैत्य-माः कल्पद्रुमा अपि ॥ सरांसि दीर्घिका वाप्यो । मगश्चासन्महोन्नताः ॥ ६५ ॥ चैत्यावहिः स्तूपमेकं । विनोरुन्चमकारयत् ॥ बंधूनामपि चान्येषां । तत्पुरो मणिसंचयैः ॥ ६५ ॥ परितो लोहपुरुषा । दुर्नेद्या नूचरोचयैः ।। अधिष्टातृसुराश्वासन । तत्र श्रीनरताझया ॥६६॥ एवं सिंहनिषद्याख्यं । प्रासाद विधिवन्नृपः॥ काराप्याथ यतिवातैः । प्रत्यतिष्टिपउत्सवात् ॥६॥ ततः शुचिः श्वेतवासाः। प्रासादांतर्वि वेश सः ॥ कृत्वा नैषेधिकी चक्री । त्रि-मादक्षिणयच्च तं ॥६॥ प्रतिमास्ता जलैः पुण्यैः । संस्नाप्य भरतेश्वरः ॥ ममा मृवासोनी-रविमुत्तेजयन्निव ॥ ६॥ सुगंधी- नूतसज्ज्योत्स्ना-निचयैरिव चंदनैः ॥ सिलेप ताश्चक्रवर्ती । यशोन्निरिव मेदिनीं ॥ ७० ॥ ततः सुगंधिनिश्चित्रै-नत्यानर्च स ताः सुमैः ॥ ददाह धूपं कस्तूरी-वल्लरी रचयन्निव ॥१॥
11
॥३५३॥

Page #358

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shn Katassagarsen Gyanmandar
झावजय
मादा०
॥३५॥
अथापसृत्य पुरतो । मणिपीठेऽष्टमंगलीं ॥ लिलेख तंडुलैः शुरैः। फलालिं चामुचनतः॥3 ततो मंगलदीपेन । सममारात्रिकं व्यधात् ॥ सर्वतोऽपि तमःसंघं । दीपन्नानिहरनिव ॥३॥ अथ नक्तित्नरेणोच्चै-रुल्लसद्धोमन्नांचितं ।। हर्षाश्रुमुक्तावासूत्रं । हारमेवमकल्पयत् ॥४॥ स्वामिस्त्रिजगदाधार । धर्मोक्षारधरामिमां ।। मुक्त्वा स्वःश्वभ्रयोः सीमां । लोकाग्रं पुर्गमं गतः ॥ ५ ॥ त्रिलोकीं यद्यपि स्वामि-स्त्यक्त्वाशु गतवानसि ॥ सा तथापि बलाञ्चित्ते । नवंतं ध्यास्यति स्फुटं ॥ ६ ॥ चेद्ध्यानरज्जुमालंब्य । मादृशा दूरगा अपि ॥ त्वदीयसंनिधावेव । तत् कथं प्रथमं गतः ॥ ७७ ॥ सहसैव यथा मुक्त्वा । निःशरण्यानिहैव नः ॥ यातोऽसि तन्मायासी-श्चित्ताद्यावत्त्वदंतिके ॥ ७० ॥ इत्यसावादिना ते । स्तुत्वा नत्वा परानपि ।। अर्हतो नरतो नक्क्या-ऽस्तवीत्रयोक्तियुक्तिन्निः ॥ ॥
अथ कालोत्यसत्वेन्यो । मनुष्येन्योऽत्र रत्नजे ॥ नूयान्माशातनेत्येषो-ऽचिनजिरितॄ- गूनन्ति ॥ ७० ॥ योजनांते योजनांते । दंझरत्नेन चक्रिराट् ॥ चकाराष्टौ पदान्यस्मात् । ख्यातः सोऽटापदो गिरिः॥ १॥ विधाय कृत्यमित्येयो । देहशेषः स दुःखनृत् ॥ मुक्त्वा तत्र
॥३५॥

Page #359

Acharya Shri Kallassagar
www.kobatirtm.org
San Mahavir Jain Aradhana Kendre
Gyanmandir
शत्रंजय
माहाण
मनः शैला-उत्ततार धराधवः ।। २ ॥ सशोकजनमुक्ताश्रु-विरजस्का सृजन महीं ॥ विर- - जाः स महानायो । विनीतामासदत्क्रमात् ।। ७३ ॥ न रेमे तन्मतिर्माते । नोदात्ते कविता
रसे ॥ नान्निरामासु रामासु । दीपिकास्वप्यदीपिका ॥ ४ ॥ नानंदो नंदनेष्वस्य । नंदनेऽपि न चंदने ॥ मनोहारिणि नोहारे । नाहारे न च वारिणि ॥ ४ ॥ आसने शयने याने । वित्ने कृत्येऽखिलेऽखिलाः॥ ध्यायंतं विभुमेवापि । स्वविभुं सचिवा जगुः ॥ ६ ॥ यः स्नापितः सुरैर्मेरौ । यमीक्ष्वाकुः श्रितोऽन्वयः ॥ येनादर्शि नृपाचारो । यस्मै तुष्यति सत्प्रजाः ॥ ॥ यस्मादाविरो । यस्य चारित्रमुज्ज्वलं ।। स्थिति यस्मिन् व्यधाद् झानं । शोचनीयः कथं स हि ॥ ॥ स स्तुत्यः परमः स्वामी । तं सदार्चयन क्तितः ॥ नाश्रवान् नव तेन त्वं । तस्मै चित्तं नियोजय ॥ Gए ॥ चिंतयाप्तं ततो बोधं । तस्याश्रय गुणावलीं ॥ तस्मिन् मोदं च मा धेहि । यो लीनः परमे पदे ॥ ए
इत्याकर्ण्य कथंचित्सो-मुचचोकं सुदारुणं ॥ प्रावर्त्तत च चक्रीशो । राज्यव्यापारकर्मलि ॥ १ ॥ शनैः शनैरस्तशोकः । समं विश्वस्तमानुषैः ॥ सौधोत्संगे कणं रंगे-रितस्तुंगे
॥३५॥

Page #360

Shun Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirthora
Acharya Shin Ka
Gyanmandir
शत्रुजय तरंगितः ॥ ए॥ करामास्थानशालासु । कणं बालासु सालसः ॥ विलासलालसः किंचि- माहा
त् । प्रीतिमाप शनैर्नृपः ॥ ए३ ॥ वन्यवारणवत्स्वैरं । स्ववनेऽथ वेशावृतः॥ स वनेन सुखं । ॥३५६॥ प्राप । स वने सरसि स्थितः ॥ ए ॥ सहेलानिमहेलानि-र्भदे लालितमानसः ॥ स क
दाचित् श्रियो गेहे । स्वदेहे नूषणान्यधात् ।। ए ॥ स हंसवत् सहसासु । हंसयानाबलायुतः ॥ तरंगिणीषु रंगेण । तरन्नंगेन विद्युते ॥ ए६ ॥ कदाचिञ्चित्तजन्मान्नः। सुरनौ स सुनूरुहे ॥ सर्वांगपुष्पालरणः । शुशुने शुनकानने ॥ ए ॥ कदाचिक्षाजिकेलीषु । वाजिकेलीषु विश्वराट् ॥ कदैवि रथयानायै-रथयानादिगर्जनैः ॥ ए ॥ संगीतके क्वचिजीतः । क्वचित्काव्ये सुवर्णितः ॥ आकर्णितः क्वचिन्नाट्ये- शुन्नत्सर्वरसाश्रयः ॥ एए ॥ स कणं क्षणदाकांत-कांतवक्त्रांतजातया ॥ कात्योदजीवयत्कामं । कामं कांताकृतालयं ॥ १० ॥ सुखसौहित्यत्तृत्स्वांत । इत्यनंतरसाश्रयः ॥ रसांतराः प्रजाः पुण्यैः । सोऽस्तकालमपालयत्
॥३५६॥ * ॥१॥ अथान्यदा मुदा स्नाना-वदातो त्नरतेश्वरः ॥ सर्वांगनूषणधरो । दर्पणागारमाविशत्
॥ २॥ स्वप्रमाणेऽत्र सबाणो-ल्लिखिते रत्नदर्पणे ॥ स तत्रालोकयषं । लीलालसतया तया

Page #361

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shri Kailassagar Gyanmandir
www.kobatirtm.org
शत्रुजय ॥ ३ ॥ पश्यन् प्रत्यंगमुइंगो । विमुशं स निजांगुलीं ॥ हिमदग्धशाखानां । मनस्येवम- माहा
Ka चिंतयत् ॥ ४ ॥ यथैषा कृत्रिमा शोना । ममांगुल्यां हि मुश्या ॥ तथा मन्ये शिरोमुख्य॥३५॥ प्रदेशेष्वपि नूषणैः ॥ ५ ॥ मौलेमौलिमपाकरोत् श्रुतियुगात्स कुंझले कंठतो । निष्कं हार
मुरुस्थलाच्च सहसैवांसध्यादंगदे ॥ चक्री पाणियुगाच वीरवलये मुशवलीमंगुली-वर्गानारमिव प्रशांतहृदयो वैराग्यनागित्यथ ॥६॥ फाल्गुने मासि निःपत्र-फलपुष्पमिव बुमं ॥ व्यलंकारं वपुर्वीक्ष्य । स मनस्येवमस्मरत् ।। ७ || कायन्नित्तिरियं जूषा-वर्णविजित्तिचित्रिता ॥ अनित्यताजल क्लिन्ना । पतत्यंतरसारतः ॥ ॥ अहो शरीरिणां मोदः । शरीरस्यास्य कु. स्त्यजः॥ रुक् समीरचलत्पक्व-पत्रस्येव पतिष्यतः ॥ ए॥ त्वगियं देहिनां सारं । शरीरे साप्यहार्नेशं ॥ लिप्तापि चंदनरसैः । पिबलत्वं न मुंचति ॥ १७॥ यत्कृते कुरुते लोकः।। पापं कर्मणेरितः ॥ तदेहं नलिनीपत्र-स्थितबिंऽचलाचलं ॥ ११ ॥ संसारखाले धुगधे । ॥३ शृंगाररसपिविले ॥ जानंतोऽपि निमऊंति । ग शूकरवऊनाः॥१२॥ षष्टिवर्षसहस्राणि । ब्रामं ब्रामं धरातले ॥ कलेवरस्यास्य कृते । घिधिक कृतं मयाऽकृतं ॥ १३ ॥ धन्यो बाहु
॥

Page #362

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शवंजय बलिर्वीरौ । धन्या अन्येऽपि बांधवाः ॥ यदसारममी त्यक्त्वा । संसारं मुक्तिमासदन ॥१५॥
I राज्यं चलाचलं प्राज्यं । यौवनं च पतापतं । लक्ष्मीश्वलाचला यत्र । नवेत्तत्र स्थिरं कथं ॥३५॥ ॥ १५ ॥ माता पिता कलत्राणि । बांधवाः पुत्रसंपदः ॥ जंतूनां नवकूपांतः। पततां कोऽपि
न कमः ॥१६॥ तात त्राहि जगन्नाथ । यथा त्राताः परे सुताः॥ अथोपलननैरास्तां । पुत्रत्वात् स्मृतोऽस्मि न ॥ १७॥ नाहं न मे श्रियो देहं । गेहं नांतःपुराणि च ॥ एकोऽस्मि समतानंद-सुधांन्नति कृतप्लुतिः ॥ १७ ॥ उपाधिरहिते शांते-क्रिये निधनवर्जिते । परे तत्वे चिदानंदे । तदेति स लयं ययौ ॥ १५ ॥ रौषध्यानादसत्याच। परशेहात्कुकर्मणः ॥ यदर्जितं महत्पापं । नावना तवमं नयेत् ॥ २० ॥ देहमूषास्थितं ध्यान-वहिना सुस्थिरीकृतं
बबंध पारदं योगी। मनःकल्याणसिक्ष्ये ॥१॥ रुपक श्रेणिमारुह्यो-पशमक्रमयोगतः॥ यस योगी केवलज्ञान-माससाद पराशयः ॥ २२॥ वासवादेशतो देवै-व्रतमुशं समर्पितां ॥
जग्राह सर्वविरति-दमकं च पपाठ सः ॥ २३ ॥ नृपा दश सहस्राणि । प्राव्रजन्नापनेरनु ॥ तादृशस्वामिसेवा हि । परत्रापि सुखाकररी ॥ २४ ॥ सुरोरगनरैनक्क्या। ववंदे सोऽय केवली
॥३५॥

Page #363

Acharya Sh Katasagaran Gyanmande
माहाण
शत्रंजय ॥ अवंदमानस्त्वपरान् । परापरपदस्थितिः ॥ २५ ॥
अथ विश्वंतरानारं । सोढुर्जरतजन्मनः ॥ राज्यानिषेकमकरो-दादित्ययशसो हरिः॥ ॥३५॥ ॥ २६ ॥ प्रारभ्य केवलोत्पत्तेः । झपनस्वामिवत्ततः ॥ ग्रामाकरपुरारण्य-गिरिशेणमुखादि
॥७॥ धर्मदेशनया नव्यान् । देहनाजः प्रबोधयन् ॥ पूर्वलकं विजदार । नरतः सपरिदः ॥ २० ॥ ॥ अष्टापदगिरौ गत्वा । ततश्च नरतो मुनिः ॥ चक्रे चतुर्विधाहारप्रत्याख्यानं यथाविधि ॥ २५ ॥ मासांते श्रवणे शके । सिद्धानंतचतुष्टयः॥ सोऽपि मोदमगावांतः । क्रमादन्येऽपि साधवः ॥ ३० ॥ स्वामिवत्स्वामिपुत्रस्य । ततस्तस्य सुरेश्वराः ॥
निर्वाणमहिमां चक्रु-स्तत्र चैत्यानि चौच्चकैः ॥ ३१ ॥ जरतः पूर्वलक्षाणां । कौमार्ये सप्तससप्तति । सहस्रं शरदामेकं । मंझलीकत्वमाश्रयन् ॥ ३२ ॥ एकवर्षसहस्रोन-पूर्वलक्षाणि षट्श * तथा ॥ स चक्रवर्नित्वमपात् । पूर्वलकं च केवलं ॥ ३३ ॥ एवं च पूर्वलदान स । चतुरोऽ-
शीतिमप्यलं ।। सर्वमायुः प्रपूर्याय । निर्वाणपदवीमगात् ॥ ३४ ॥ अष्टापदेऽष्टकर्माणि | निवाष्टशुनसिइिमान् ॥ प्रयाति परमं स्थानं । जनः सनावनावितः ॥ ३५ ॥ अष्टधा पूजितो
॥३॥
For
And Personal
Oy

Page #364

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
1198011
ह्यष्ट-प्रातिहार्यसमन्वितः ॥ अष्टापदे जिनो दत्ते - ऽष्टापदोत्करमुञ्चकैः ॥ ३६ ॥ प्रहृष्टवदनः शिष्टमानसः स्पष्टवासनः । तपःप्रकृष्टः संसार- कष्टादत्र स मुच्यते ॥ ३७ ॥ यात्रामष्टापदेशैले । यः कुर्याच्छुवासनः ॥ नवैस्त्रिभिरवाप्नोति । स ततः सिद्धिमंदिरं ॥ ३८ ॥ - ष्टापदो महातीर्थं । नित्याईजवनोपमं । पुनाति भुवनान्युच्चैः । पुण्यराशिरिवोज्ज्वलः ||३७||
अथ सूर्ययशाः शोक-संकुलः शैलमेत्य तं ॥ चकार निर्विकारांतः । प्रासादश्रेणिमुच्चकैः ॥ ४० ॥ क्रमात्संबोधितो मंत्रि-मुख्यैः स विनयोक्तिनिः ॥ राज्यव्यापारमाधत्त । भुजायां मुक्ततातशुक् ॥ ४१ ॥ ततः श्रीमान् सूर्ययशाः । प्रतापाक्रांतशात्रवः ॥ चंशेज्ज्वलेन यशसा । व्यधात्कुवलयोदयं ।। ४२ ।। स त्रिखंकमही नर्त्ता । षट्खमाधिपनंदनः ॥ श्रखंमशासनो दुष्टान् । खमयामास नीतिवत् ॥ ४३ ॥ यथा द्वयोरवोश्च । प्रतापो व्योम्नि दीप्यते ॥ एकस्यैव तथा सूर्य-यशसो जगतीतले ॥ ४४ ॥ बजार मुकुटं शक्रे - पोपढौ कितमीशितुः || राज्यस्य समये सूर्य - यशास्तद् द्विगुणोदयः ॥ ४५ ॥ किरीटस्यैव माहात्म्यास्यादित्ययशा नृपः ॥ स्वामिवत्सुरसेव्योऽनूत् । सदैव जितशात्रवः || ४६ ॥ यत्प्रतापो ऽ
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माडा०
॥ ३६० ॥

Page #365

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
।। ३६१ ।।
रिसौधेषु । तद्यशोवारि शोषयन् || ज्वलन् विशेषतश्चित्रं । तृगोत्रेदमसूत्रयत् ॥ ४७ ॥ रा धावेधपणप्राप्ता । विद्यानृत्कनकांगजा || सर्वरामाशिरोरत्नं । जयश्रीस्तत्प्रियाजनि ॥ ४८ ॥ त्रिंशति सहस्राणि । विद्यानृनूपजान्यपि ॥ संस्तस्य कलत्राणि । पवित्राणि पराएयथ ॥ ४० ॥ चतुःपय विशेषेण । सोऽष्टमीं च चतुर्दशीं । प्रत्याख्यानपौषधादि - तपसाराधयत्यलं ॥ ५० ॥ जीविताद्रवत्पर्वा - दरश्वास्त्यस्य वननः ॥ चिंत्यते तन्नु पर्वेदं । जीवितादपिरयते ॥ ५१ ॥ बालावलाखगारएय- प्राणिनेोऽपीह तद्दिने || नियमान्नान्नमति । श्रुताधर्मधारकाः || २ || प्रथैकदा सुनासीरः । सौधर्मामास्थितः सनां ॥ दृष्ट्वा तन्निश्वयं ज्ञाना-चमत्कृतिमनाटयत् || ३ || प्रयोर्वशी विश्ववशी - करणौषधमादिमं ॥ सहसा तरिःकंपं । वीक्ष्य प्रोवाच वासवं ॥ ५४ ॥ स्वामिन् कविर्न काव्यानि । वक्ति युक्तितयाधुना ॥ हृद्यानि न च पद्यानि । गुरुगृणाति सांप्रतं ॥ ५५ ॥ रंजारं जरतोक्तानि । नृत्यानि न च नृत्यति || परेऽपि हूहूहाहाद्या । गीतबंधपरा न हि ॥ ५६ ॥ श्रन्यपकर्षस्य । सहरूं नाधुना क्वचित् ॥ तत्किं निमित्तमीशेना- घूनि प्रीतेन मस्तकं ॥ ५७ ॥ ततः प्रोवाच देवेश
1
r
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण
।। ३६१ ।।

Page #366

S
AG a ke
Acharya Shin Kalassagar
Gyanmand
शत्रंजय
मादा
। ३६२॥
स्तत्सत्वं हृदि चिंतयन् ॥ श्रुणूर्वशि ज्ञानचक्षु-रधुना मेऽस्ति यनुवि ॥ १७ ॥ नान्नेयस्वा- मिनः पौत्रः । पुत्रो नरतचक्रिणः ॥ पात्ययोध्यां सूर्ययशाः। सात्विकानां शिरोमणिः ॥५॥ स चाष्टमीचतुर्दश्योः । पर्वणोस्तपसः क्वचित् ॥ चाख्यते निश्चयानैष । कृतयत्नैः सुरैरपि । ॥ ६० ॥ पूर्वकाष्टामतिकम्य । नानुश्चेदच्युदेत्यहो । मेसर्वा कंपते वातै-मर्यादां वांबुधिस्त्यजेत् ॥ ३१ ॥ सुरर्चावकेशी स्यात् । तथाप्येष स्वनिश्चयं ॥ अपि प्राणैः कंठगतै-र्जिनाशावन मुंचति ॥ ६ ॥ ॥ कर्वशी सा तथा श्रुत्वा । स्मित्वा मनसि किंचन ॥ प्रत्युत्तर विनोर्दातु-मसहाश्रेत्यचिंतयत् ॥ ६३ ॥ अहो प्रभुत्वं किमिव । न श्लाघ्यं यहुधाधिपः॥ अज्ञवधक्ति युक्तिको । मनुष्येऽपि सुनिश्चयं ॥ ६॥ यः सप्तधातुसंपन्न-शरीरोऽप्यन्नजीवकः सोऽपि देवैरचाल्यो य-चूद्दधाति हि कोऽपि तत् ॥ ६ ॥ मजेयरसपूरेण । दूरे रेणुकणा इव ॥ केषां विवेकप्रमुखाः । शाम्यति न गुणा अहो ॥ ६६ ॥ वचो रानसिकं नत्तु-विधाय वितथं हितं ॥ ध्रुस यिष्ये व्रताच्चैला-मल्नशैलमिवापगा ॥६५॥ इति प्रतिज्ञामामंत्र्य । रंनया सहितोर्वशी ॥ दधतो पाणिना वीणां । स्वर्गावमवातरत् ॥ ६॥ अयोध्यानिकटोद्या
॥३६॥

Page #367

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय ने । चैत्ये श्रीप्रथमप्रनोः ॥ मोहकपमाधाय । प्रबंधानुऊगार सा ॥ ६५ ।। शाखिशाखा- माहाण
समासीनाः । पक्षिणोऽपि कणं तदा ॥ नात्मानं विविदुर्नाद-मूर्वनास्वतिमूर्विताः ॥ ७० ॥ ।।३६३॥ गोधाहिनकुनप्रख्या-स्त्यक्त्वा त्यक्त्वा निजाश्रयान् ॥ आलेख्यलिखिता यह-तस्थुनिश्चलव
नयः ॥ १ ॥ अर्धचर्वितशस्यास्या । निष्पंदनयना मृगाः॥ घटिता इव पाषाणै-स्तस्थुस्त-थ जानमोहिताः ॥ ७॥
इतश्च श्रीसूर्ययशा । वाहकेलिरसात्पथि ॥ व्यावर्तितस्तदाश्रौषी-नयोर्गीतरवानवान् ॥ ॥ ७३ ॥ वाजिनो वाजविमुखा । गजाः सज्जा गतौ नहि ॥ न पत्तयः पदमपि । यानेऽनूवबलं तदा ॥ ४ ॥ इत्यं बलं स्वकर्तव्ये-ऽप्यबलं वीक्ष्य पार्थिवः॥ जगाद सादरं श्रीम सचिवं शुभनारती ॥५॥ अहो मोहरसांनोधि-वेलयेव निवारिताः । नाशकंश्चलितुं ह्येते । सैनिका व पक्षिणः॥ ६॥ बालाबलाबिलावासाः। पक्षिणो मृगवारणाः|| मुह्यत्यमी नाद
रसैः। शाखिनोऽपि सुनिश्चलाः ॥ ७ ॥ नादेनापि न मुह्यति । येऽनंतसुखहेतुना ।। किं तेभाषामुपमीयते । पशवो नादवेदिनः ॥ ७ ॥ नादोऽनंतसुखाधारो । नादो ऽःखौघघातकः ॥

Page #368

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
।। ३६४।।
1
नादो यस्य समीपस्थः । स शुचिर्विश्वपूजितः ॥ ७९ ॥ प्राणानपि पणीकृत्य । नादं गृह्णाति यो मृगः || सुधाकरकरेणापि । सोंके स्वस्य निवेशितः || ८० ॥ नादेन देवास्तुष्यति । धर्मो नादात्प्रजायते ॥ नादान् महीपतेरर्थो । नादान्नार्योऽपि वश्यगाः ॥ ८१ ॥ नादोऽयमेवह्यानंत्यं । गामितो गुरुयोगतः ॥ परमानंदसौख्यानि । प्रयचत्यपि हेलया ॥ ८२ ॥ तन्न
I
कुर्महे चैत्ये | श्रीयुगादिजिनेश्वरं । तत्र गेयरवादान - मपि लप्स्यामहे वयं ॥ ८३ ॥ इइमामंत्र्य नूपालः । समं सचिवसैनिकैः ॥ जगाम जिनचैत्यांत - रंतस्तज्ञानमोहितः ॥ ८४ ॥ तावत् स्फुरद्दीप्रांती | नादपीयूषनिम्नगे || पश्यतिस्म महीनर्त्ता । वीणापाणी कुमारिके ॥ ॥ ८५ ॥ कामनायें इवालोक्य । ते नृपः स्नेहचक्षुषा । विधः कामाशुगैश्चित्ते । चिंतयामा'सिवानिति ॥ ८६ ॥ किमेतयोः कंठकुंमात् । सुधानादः प्रवर्त्तते ॥ किं वा नादामृतैरेते । निविश्वकर्मणा ॥ 9 ॥ रूपं निरुपमं गानं । संदानममृतस्य च ॥ एतयोः कस्य पुण्यस्य | जोगा नविता ननु ॥ ८८ ॥ इत्यालोच्य महीपाल - स्तयोः चक्षुः क्षिपन् बहु ॥ ननाम कामदान् पादान् । श्रीयुगादिजिने शितुः ॥ ८ ॥ प्रत्यावृत्तः सूर्ययशा । निवमोऽश्र
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ३६५॥

Page #369

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
।। ३६५ ॥
बलान के || सचिवाय समादिशत् । तयोर्ज्ञातुं कुलादिकं ॥ ५० ॥ सचिवोऽपि नृपादेशाडुपसृत्य तयोः पुरः || सुधामधुरया वाचा | संज्ञाप्येवमथालपत् ॥ ५१ ॥ के युवां त्रिषु लोकेषु । कः पतिर्युवयोर्ननु || किमर्थमागतिरिह । वदतं सकलं स्त्रियौ || २ || एका तयोरथोवाच । निशम्य सचिवाञ्चः ॥ श्रावां विद्याधरपते - मणिचूमस्य नंदने || ३ || श्रावाख्यात्कलयास्माकं । कलया सादरं मनः ॥ नित्यं क्रीमापि वीणासु । रंरमीति च पुस्तकैः ॥ ॥ ए४ ॥ स्पर्धया यौवनोद - जवयाप्यावयोः पितुः ॥ कस्य देये इमे कन्ये । इति चिंताप्यवर्धत ॥ ९५ ॥ न सदृकं पतिं त्वावां । लनमाने जगत्यपि ॥ व्यावर्त्तयावः पितरं । तच्चिंतासागरादथ || ६ || स्थाने स्थानेऽर्हचैत्यानां । नमस्यानिर्निजं जनुः ॥ सफलं कुर्महे मंत्रिन् । क्व पुनर्मानुजो जवः ॥ ९७ ॥ अयोध्येयं तीर्थभूता । जिनपादपवित्रिता ॥ अतोत्र जारते चैत्ये । नमावो जिनमादिमं ॥ ए८ ॥ तयोरेवं निगदत्यो- मंत्री वाचमुपाददे ॥ समं श्रीसूर्ययशसा । युवयोः संगमो वरः ॥ एए ॥ सौ तु पौत्रो वृपन - स्वामिनो जरतांगजः॥ कलाकलापकलितः । सौम्यः सगुणवान् बली ॥ २००॥ तद्ध्रुवं वृषभस्वामी । युवयो
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
'॥ ३६५ ॥

Page #370

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥३६॥
BE
स्तुष्ट एव हि ॥ सहसा यत्सूर्ययशा । वरः प्राप्तश्चिरादपि ॥१॥ यथा चश्मसा नातः । न कौमुदीक्षणदे मुदे । युवां श्रीसूर्ययशसा । तथा नातः सदृढतः ॥ ॥ इत्यालापिनि मं
त्रींदौ । ते तं जगदतुः स्त्रियौ ॥ स्वाधीनं हि पति मुक्त्वा । परं चमन्यथा कुर्वन् । निषिद्ध्यो हि नृपो मया ॥ इत्यवोचदिलानाथा-नुमतः सचिवस्ततः ॥ ॥४॥ तदैव श्रीयुगादीश-समदं समजायत ॥ तेषां पाणिग्रहोत्साहः । सर्वहकप्रीतिबंधनं ॥ ५॥ तयोः प्रीतिरसाकृष्टः । पार्थिवः स्पष्टचेष्टितः ॥ संसारसारं विमृशन् । मृगादीं मन्मथं रति ॥ ६ ॥ धर्मार्थवाधया कामं । सेवमानो नृपोऽधिकं ॥ पुमर्थरथमेकेन । चक्रेणाचालयबलात् ॥ ७ ॥ अन्यदा कणदारने । संध्याच्यामिव वासरः ॥ पत्नीच्यां श्रीसूर्ययशा। वृतो वातायनं ययौ ॥ ॥ नो लोका अष्टमीपर्व । नावि श्वः सादरास्ततः॥ पटदोदोषगामित्य-श्रौष्टां ते कपटस्त्रियौ ॥ ए॥ विज्ञायावसरं ना। नावादनकारणं ॥ अजानतीव नृपति-मपृचदिति सादरा ॥ १० ॥ जगौ नृपतिरप्येवं । श्रुणु रंने महावतं ॥ चतुर्द- श्यष्टमीपर्व । तातेनोक्तं समस्ति नः ॥ ११ ॥ अष्टाह्निकाइयं पर्व । चतुर्मासीत्रयं तथा ॥ वा
॥३६६॥

Page #371

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kase
Gyamandi
शत्रंजय
मादा
॥३६॥
5
पिकं पर्युषणाख्यं । वर्षपापं व्यपोदति ॥ १२ ॥ ज्ञानं हि प्रथमं रत्नं । रत्नत्रयपुरस्सरं ॥ त- - स्याराधनमेणादि । पंचम्या दिवसे नवेत् ॥ १३ ॥ पर्वाण्यमूनि सत्पुण्य-कारणानि जिना
झया ॥ महाप्रनाववैचित्र्य-पवित्राणि शुन्नानने ॥१५॥ सर्वदा विहितं पुण्यं । स्वर्गसिहसुखप्रदं ।। सत्यं स्यादष्टमीपद-खंझना यदि नो नवेत् ॥ १५ ॥ शुन्नाशुन्नानि कर्माणि । जीवः संचिनुते प्रिये ॥ चतुःपा द्योनरक-हेतून्यध्यवसायतः ॥१६॥
तस्मादस्यां परित्यज्य । नवनूरुहवीजवत् ॥ गृहव्यापारमखिलं । शुन्नं कर्म विधीयते ॥ १७ ॥ चतुःपा न च स्नानं । न स्त्रीसेवाकलिन च ॥ न द्यूतपरहास्यादि । न मात्सये न च क्रुधः॥१७॥ कषायसंगो न मनाक । ममता न प्रियेष्वपि ॥ यथारूचि न च कीमा। प्रमादाद्यं न किंचन ॥ १ए । विधेयं धर्मरुचिना। पुंसा यत्नपरेण च ॥ नाव्यं शुनध्यानवता। परमेष्टिस्मृतीरिणा ॥ ३० ॥
॥ सामायिकं पौषधं च । षष्टाष्टमविधं तपः ॥ कृत्वा जनो जिनस्यारी । चास्या नियमवान नवेत् ॥ १ ॥ गुरुपादसमीप* स्थः । परमेष्टिस्तुतिं स्मरन् ॥ जनोऽर्जयति पुण्यानि । किप्त्वा कर्माष्टकिल्विषं ॥ २२॥ त्र
॥३६
॥

Page #372

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
। ३६॥
योदश्यां च सप्तम्यां । लोकवोधाय नामिनि ॥ अयं हि पटहोद्घोषो । ममादेशात्प्रजायते माहा ॥ २३ ॥ चतुर्दश्यष्टमीपर्व । त्रैलोक्ये देवि ज़न्नं ॥ करोति यो जनो नत्या । स याति परमं पदं ॥ ॥ श्रुत्वोर्वशी नृपेणोक्तं । तनिश्चयचमत्कृता ॥ जगाद मायावचन-प्रपंचचतुरा गिरं ॥ २५॥ कयं नाय मनुष्यत्वं । रूपं राज्यमखंमितं ॥ त्वया विभव्यते सर्व । तपःक्लेशादिनिश्चिरं ॥ २६ ॥ यथेचं मुंव सौख्यानि । क्व पुनर्मानवो नवः ॥ क्व राज्यं का च सन्नोगः। पश्चात्तापोऽस्तु मेति ते ॥ २७ ॥ तनिशम्य नृपस्तस्या-स्तप्तत्रपुनिन्नं वचः॥ अंतर्दाघेकपिशुनां । पुनर्गिरमुपाददे ॥ ॥ रेऽवमे धर्मनिंदा-मलिने तव गीरियं ॥ विद्याधरकुलाचारो-चिता न हि मनागपि ॥५॥ धिक् ते वैदग्ध्यमखिलं । धिग् धिग् रूपं
कुलं वचः॥ न येन जिनपूजादि-तपःस्वीकृतिरस्ति रे ॥ ३०॥ मानुष्यं रूपमारोग्यं । राज्यं) न च तपसाप्यते ॥ आराधयेन तत्को हि । कृतज्ञकुलममनं ॥ ३१ ॥ धर्माराधनतो न स्या-हे. ॥३६॥ हस्य हि विझवनं ॥ विना धर्मं तु विषयः । केवलं सुविझवनं ॥ ३२ ॥ यथेच्छ क्रियते धमः । क पुनर्मानवो नवः ॥ क राज्यं क च सन्नोगः । पश्चानापोऽस्तु मेति मे ॥ ३३ ॥

Page #373

St Mahavir Jain Aradhana Kendre
Acharya Shn Xalassagasan Gyarmander
शत्रुजय
॥३६॥
अष्टम्यां पाक्षिके पति-मृगसिंदादिशावकाः ॥ अप्याहारं न गृह्णति । कयं गृहाम्यहं प्रिये ॥ माहा ॥ ३४ ॥ धिगस्तु तेषां ज्ञातृत्वं । मनुष्यत्वं च तया ॥ न पर्वाराधनं यत्र । सर्वधर्मनिबंध-४
॥ ३५ ॥ श्रीयुगादिजिनाधीशा-दिष्टं पदमुत्तमं ॥ विना तपो वृया कुर्वे । नापि कंगतासुन्निः ॥ ३६ ॥ वरं प्रयातु मे राज्यं । वरं प्राणायोऽस्तु मे ।। न पुनः पर्वतपसो । ब्रष्टो) बाले नवाम्यहं ॥ ३७॥ इति क्रोधाकुलं नूप-वचः श्रुत्वोर्वशी ततः ॥ मोहमायां प्रकुर्वती। पुनर्वाचमुपाददे ॥ ३० ॥ स्वामिन् भया प्रेमरसो-निश्येदं वचो जगे । मानूठपुःक्लेश - ति । तत्क्रोधावसरोऽत्र न ॥३॥ आवान्यां तु पितुर्वाक्य-विमुखीन्यां पुरेत्यपि ॥ स्वचंदचारी न पति-वृतो नवविकंबनात् ॥ ४० ॥ पूर्वकर्मपरिपाका-दधुना त्वं वरो वृतः ॥ संसारसौख्यं शीलं च । सर्वमेकपदे गतं ॥ १ ॥ स्वाधीनः पुंस्त्रियोर्योगो । यदि तन्मान्मयं सुखं ॥ अन्यथा रजनीघस्र-योगवच्च विझबनं ॥ ४२ ॥ स्वामिस्त्वया तु नान्नेय-जिननाथ- ॥३६॥ पुरः पुरा ॥ महाक्यकरणं सम्य-गरीकतमेव हि ॥ १३ ॥ एकदा तत्परीक्षार्थ-महमेतदयाचिषं ॥ स्वामी स्वल्पेन कार्येण । गतः क्रोधवशं दहा ॥४४॥ ब्रष्टाहमुनयानाथ । शी
४७

Page #374

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
मादा
॥३३॥
लादपि सुखादपि ॥ तन्मेऽस्तु मरणं श्रेय-श्चितापावकसेवनात् ॥ ४५ ॥
इति तवाक्यमाकर्य । नृपस्तन्मनमानसः ।। स्मरन् स्वकीयवाक्यस्य । जगाद विशदं वचः ॥ ४६॥ यदुक्तं ताततातेन । तातेन विहितं च यत् ॥ तस्य पत्रोऽप्यहं कुर्वे । कथं तत्पर्वनाशनं ॥४७॥ हरिणादि हिरण्यानि । महीं मानिनि चाखिलां ॥ मत्तेजगामिनि गजान् । वाजिनो वा वरानने ॥ ४०॥ कृशांगि कोशमखिलं । गृहाण गृहिणि स्वयं ॥ न सौख्यं येन नो धर्म-स्तन्मां कारय मा प्रिये ॥ ए ॥षत् स्मित्वा ततः सापि। जगौ कोमलया गिरा ॥ नवादृशां नूमिनाय । सत्योक्तिः खलु सद्वतं ॥ ५० ॥ स्वांगीकारविघातो हि । विहितो येन पाप्मना ।। सोऽशुचिर्वसुधा तस्य । नारादतिविषीदति ॥ ५१ ॥ नाथ त्वयेदमपि नो । सिद्ध्यतीति यदा तदा ॥ कथं राज्यादिदातृत्वं । सेत्स्यति दितिमझने ॥५२॥ पितुर्विद्याधरैश्वर्यं । त्वत्कृते न बकृतं ।। राज्यादिनाय किं कुर्वे। येन मे न मनस्वि- ता ॥ ५३॥ तथापि यदि नो पर्व-नंग कर्तासि नूपते ॥ तत्पातय युगादीश-प्रासादं पुरतो मम ॥ ५० ॥ इत्याकर्णनमात्रेण । नृपः संमूर्वितो भुवि । पपात गतचैतन्यो । वजेणेव ह
॥३३॥

Page #375

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहाण
॥३१॥
तो हृदि ॥ ५५ ॥ तदैव सचिवादेशा-दाकुलैस्तत्परिछदैः ॥ विदधे लवचैतन्यो । नृपश्चंदन- चर्चया ॥ ५६ ॥ अयोनिः सूर्ययशा-स्ताम्रास्यः पुरतः स्थितां ॥ दोषामिव पश्यतिस्म। तां जगौ च गिरीतरां ॥ ५७ ॥ रेऽधमेऽयं तवाचारो । गिरा किरति मत्पुरः ॥ त्वत्कुलाधमतां येनो-कारवनोजनं नवेत् ॥ ५॥ न त्वं विद्याधरसुता । किंतु चांमालसंन्नवा ॥ मया मणिनमेणैव । चक्रे काचदलादरः ॥ एए॥ त्रैलोक्यनायो यो देव-स्त्रैलोक्यजनवंदितः ॥ लवेत्कोऽपि कथं तस्य । पर्वप्रासादनंगकृत् ॥ ६ ॥ स्वयं स्ववचसा बह-मनृशं व मां ॥ धर्मलोपादतिक्रांत-मन्यद्याचस्व नामिनि ॥ ३१॥ राज्याश्वगजरत्नादि । सर्वं यातु मम प्रिये ॥ तथापि प्राणनाशेऽपि । पर्वलोपं करोमि न ॥ ६॥ जगाद सापि ततश्रुत्वा । सस्मितं पुनरेव तं ॥ नाथान्यदन्यदिति च । त्वच्चो याति दूरतः ॥ ६३ ॥ इदं न चे पुरीकती । दूरीकर्तासि चादृतं ॥ तत्प्रदेहि स्वसूनोर्मे । शिरश्वित्वा स्वयं रयात् ।। ६३ ॥ अथो वि मृश्य नूपाल । अाललाप सुलोचने ॥ मत्तोऽनवत्सुतस्तन्मे । शिरोऽस्तु तव पाणिगं ॥६५॥ इत्युदीर्य नृपो यावत् । पाणिनादाय निःकृपं ।। कृपाणं स्वशिरश्छेद-कृते संरनते कृती ॥
३१॥

Page #376

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
छात्रंजय ॥६६ ॥ तावदेव कुपाणस्यै-वासौ धारां बबंध हा ॥ न पुनस्तस्य सत्वस्य । सर्वथोदयका-
परिणः ॥ ६ ॥ कुमकं ॥ ॥३७॥
विलको वसधाधीशः। करवालस्य बंधनात ॥ नवं नवं तमादत्त । कंगनाल विम्बकं ॥ ॥ ६ ॥ यदा मनागसौ सत्वा-त्रापकामति नूपतिः॥ ते तदासाद्य रूपं स्वं । जयेत्यूचतुरादरात् ॥ ६ ॥ जय त्वं वृषनस्वामि-कुलसागरचश्माः ॥ जय सत्ववतां धूर्य । जय चक्रीशनंदन ॥ ७० ॥ अहो सत्वमहो धैर्य-महो मानसनिश्चयः॥ तथा यत्स्वस्य घातेऽपि । नात्यजः स्वं व्रतं मनाक ॥ ३१॥ स्वःसंसदि स्वर्गपतिः । स्वर्गियां पुरतस्तव ॥ सत्वमाहात्म्यमतुलं । प्रशशंस विशेषतः ॥ ७ ॥ आवाभ्यां तु महीनाथ । नदीच्यामिव मेरुवत्
॥ आरब्धस्त्वं कोलयितुं । हीनाभ्यां सत्वनिश्चयात् ॥ ७३ ॥ रुद्ध्यतेऽब्धिर्यदोहेलो । मारुतका श्चेत्रिवद्ध्यते ॥ चाल्यते यदि मेसर्वा । तदा त्वत्सत्वनिर्णयः ॥ ४ ॥ जगत्प्रभुकुलोत्तंस । हो-
र धीर त्वयावनी ॥ रत्नसूरिति सन्नाम । सुधाधाम बिनय॑सौ ॥ ५ ॥ तयोरि, स्तुवत्योस्तं । वास्तोष्पतिरुपागमत् ॥ पुष्पवरैः समं ह-रुत्कर्षाऊयशब्दवान् ॥ ६ ॥ संधाभ्रष्टो
॥३७॥

Page #377

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रंजयवंशी तेन । सोपहासं निरीकिता ।। तजुणान् शक्रपुरतो । जगौ पुल कितांगका ॥ ७ ॥श-
क्रोऽपि तस्मै मुकुटं । कुमले अंगदे वरे ॥ हारं दत्वा च स्तुत्वा च । ययौ स्वर्ग सहामरैः॥ ॥३३॥ ॥ ७० ॥ कुनीतिध्वांतविध्वंसी। रिपुतारकवारकः ।। सत्यप्रतिझो वसुधा-मपात्सूर्ययशा नृ
पः॥ ए ॥ जरतेशवदादित्यो । वसुधां जिनमंमितां ॥ व्यधाच्चीसंघयात्रां च । निजं जन्म पवित्रयन् ॥ ७ ॥ चतुर्दश्यष्टमीपर्व । दृष्टशर्म सधर्मवान् ।। नित्यमाराधयामास । श्रीयुगादिजिनांहिवत् ॥ ॥ ज्ञानदर्शनचारित्र-धारिणः श्रावकानसौ ॥ नपलक्ष्योपलक्ष्याथ। नोजयामास वेदमनि ॥ २॥ काकिणीरत्नरेखान्नि-रंकितान नरतेन तान् ॥ सौवर्णेनोपवीतेनां-कितान सूर्यश्चकार सः ॥ ३ ॥ महायशःप्रनृतयः। केचिौप्येन चक्रिरे । पट्टसू
त्रमयेनान्ये । परे सूत्रमयेन तु ॥ ७ ॥ ॥ नदारचरितास्तस्य । कुमाराः स्फारवि- क्रमाः ॥ सपादलकमप्यासन् । ते महायशश्रादयः ॥ ५ ॥ इक्ष्वाकुवंशो वृषन्न-स्वामिनो
ववृते यथा ॥ तथा श्रीसूर्ययशसा । सूर्यवंशोऽनवनुवि ॥ ६ ॥ सोऽप्यन्यदा नरतवत् । पश्यन् स्वं रत्नदर्पणे ॥ संसारासारतां ध्यायन् । केवलज्ञानमासदत् ॥ ७ ॥ विहरन बोध
॥३७३।

Page #378

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३७४॥
यामास । सोऽपि जव्यान् मुनीश्वरः ॥ क्रमाच्च मुक्तिनिलयं । जगाम जितकर्मरुक् ॥ ८८ ॥ भरतादादित्ययशा - स्ततश्वासीन्महायशाः ॥ अतिबलो बलनशे । बलवीर्यस्ततोऽपि च ॥ ॥ ८५ ॥ कीर्त्तिवीर्यो जलवीर्यो । दंमवीर्यस्ततोऽष्टमः ॥ इत्यष्टौ पुरुषान् याव - वृते श्रादपूजनं ॥ ५० ॥ एतेऽष्टावपि रूपं स्वं । पश्यंतो रत्नदर्पणे । केवलज्ञानमासेडुः । क्रमान्निःश्रेयसं ततः ॥ ए१ || एनिर्भूषैश्च बुभुजे । जरतार्द्धं समंततः ॥ जगवन्मुकुटः शक्रो-पनीतो
धारि च ॥ २ ॥ शेषैर्महाप्रमाणत्वान्न स वोढुमपार्यत || हस्तिनिर्हस्तिनारो हि । वोढुं शक्येत परैः || ३ || जरतादनु संताने । सर्वे भरतवंशजाः || अजितस्वामिनं यावदनुत्तर शिवालयाः || ४ || सर्वेऽपि संघपतयः । सर्वेऽर्हचैत्यकारकाः ॥ तीर्थोदारकराः सर्वे । सर्वेऽखं प्रतापिनः || ५ || श्रीमत्सर्वज्ञधर्माद्यो । न चलत्यंशमात्रकं ॥ स प्राप्नोति परामृद्धिं । नृपः सूर्ययशा इव ॥ ए६ ॥ इवं वंशस्त्रिभुवनगुरोः कोटिशाखोदितश्रीः । कीधारोऽमलसुचरितापत्यमुक्तानिवासः ॥ त्रैलोक्या यः समजनि सदालंबयष्टिर्गरिष्टो । नूयालक्ष्मी सुखविलसितानंदहेतुः स कामं ॥ ए७ ॥
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ३७४॥

Page #379

Acharya Shri Kallassagar
San Mahavit Jain Aradhana Kendre
Gyanmandir
मादा०
शत्रुजय
इत्याचार्यश्रीधनेश्वरसूरिविरचिते श्रीशत्रुजयमादात्म्ये श्रीझपन्नस्वामिइत्याचार्य
श्रीनरतेश निर्वाणाप्टापदोहारश्रीसूर्ययशश्चरितवर्णनो
नाम पर सर्मः समाप्तः ॥ श्रीरस्तु ।।
॥३७॥
॥ सप्तमः सर्गः प्रारभ्यते ॥
तश्च वृषनस्वामि-सूनुईविन इत्यनूत् ॥ यनाना विमो देशः । पप्रथे बहुशस्यन्नूः॥ ॥१॥ जातौ तदंगजन्मानौ । विनीतौ स्नेहलौ मिथः ॥ शविमो वालिखिलश्च । नाम्ना धाना यशःश्रियः॥२॥ प्रव्रजां स्वामिनः पार्थे । इविमोऽथ सुवासनः ॥ जग्राह मिथिलाराज्यं । शविमाय च दत्तवान् ॥ ३॥ मा नवत्वनयोवर-वैरस्यं चैकराज्यतः ॥ इत्यदाहालिखिल्लाय । स ग्रामान लदमुत्तमान् ॥४॥ प्रवईमानं क्रमशः। श्रिया कीा तथान॥ निरीक्ष्य शविमस्तस्मिन् । किंचिदप्यन्यसूयत ॥५॥ सोऽपि क्रुई निजं बंधुं । विज्ञाय न्या
॥३७

Page #380

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३७६ ॥
पितरं मातरं बंधुं । ततो मियोऽपि
एकदा कदावाग्नि-नि
यवर्जितः ॥ तज्ञज्यस्यापि लुब्धोऽनू - हिग् लोनं दुःखजाजनं ॥ ६ ॥ मित्रं जासुतं गुरुं | लोनानिभूतो नूतार्त्त । श्वावज्ञायते डुतं ॥ ७ ॥ विद्वेष- निन्नप्रतिपराविमौ ॥ विषदग्धदुग्धसाम्यं । शिश्रियाते स्वचेतसि ॥ ८ ॥ तौ संनिनमती काला- दन्योऽन्यं दुर्जने रितौ ॥ जातावविश्वासकृते । शंकमानौ बलं मियः ॥ ए ॥ पो जगौ वचः ॥ त्वयानुज निजे स्थाने । स्थेयं देयं च मत्पुरं ॥ १० ॥ ततः क्रोधमहायोध-रु वृोदितं वचः ॥ श्रुत्वा तालि खिल्लोऽपि । सशल्यः स्वपुरं ययौ ॥ ११ ॥ मेलयन्निजान पत्तीन् । ग्रामदेशाधिपान बहून् || वालिखिल्लो ज्येष्ट - धु-मन्यसूयत् स्वर्पतः ॥ १२ ॥ शविको निबिमोत्साहः । श्रुत्वा बंधुकग्राम ॥ श्रवादयत् ससंरंजं । नां यानाय सत्वरं || १३ || गजाश्वरथपादातैर्वृतो शविमभूपतिः ।। विपुलामयविपुलां । कुर्वन् प्रचलतिस्म च ॥ १४ ॥ तस्मिन् प्रचलिते कंप-मवाप वसुधा तथा ॥ यथा साद्यापि तत्स्मृत्वा । कंपतेऽरिष्टांसिनी ॥ १५ ॥ यत्तदांनोधयः सैन्य- नारादुद्दे लतामगुः ॥ तमन्यासममी नित्य - मधुनापि विवृते ॥ १६ ॥ रेणुजी रोदसी सैन्यो-हूतानिः
मादा०
॥ ३७६ ॥

Page #381

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहाण
॥३७॥
पूरिता तथा ॥ यथा निगोदगोलानां। समत्वं सानजत्तदा ॥ १७ ॥ वल्गाकृष्टा अपि हया। नातिष्टन स्वैरचारतः ॥ अहंयवो गुरूद्दिष्ट-धर्माकृष्टा जमा इव ॥ १७ ॥ प्लावयन पृथिवीपीठं । दोनयन सरितां पतीन् । दूषयन् दिग्गजान् कामं । स चचाल चमूवृतः ॥१॥ श्रुत्वा स्वदेशसीमाया-मायतंतं महीपतिं ॥ वालिखिल्लोऽपि वेगेन । बलेः परिवृतोऽचलत् ॥ ॥ २० ॥ अंतरा सैन्ययो—पौ । कृत्वा तो पंचयोजनीं ॥ तत्रादापयतां वासान् । मियो युज्ञानिलाषिणौ ॥ २१ ॥ अपृष्ट्वैव निजौ नूपौ । प्रधानपुरुषैरय ॥ मिश्रः संधिकृते दृताः। प्रेषयामासिरे तदा ॥ २२ ॥ सामदाननेदवाक्य-न तौ तोरमवापतुः ॥ किंतु युद्धमुरीकृत्य। स्थितौ रणदिनोत्सुकौ ॥ २३ ॥ वालिखिल्लस्ततो दानैः । कांश्चिद्भूपतिसैनिकान् ॥ स्वायत्ता
नकरोद्दाना-द्यत्तत्सकलवश्यकृत् ॥ २४ ॥ कोटयो दश पत्नीना-मन्नूवन दलयोध्योः ॥ प्रर त्येक दश लकाश्च । स्यंदनानां च कुंजिनां ॥ २५ ॥ पंचाशदश्वलकाश्च । तथाऽन्येऽपि महीभुजः॥ अन्नवन सैन्ययोः साम्य-मेवं त्रैलोक्यनीतिकृत् ॥ २६ ॥ ___ अश्र युइदिने प्राप्ते । वीराः सत्कुलसंन्नवाः ॥ रोमांचकंचुकधरा । नईमभुजमंमिताः॥
॥३७
॥

Page #382

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥। ३७८ ।।
॥ २७ ॥ सर्वशस्त्रकृतान्यासा । निवः इदृढमुष्टयः ॥ कपाटवक्षसः सिंहनादत्रासित दिग्गजाः ॥ २८ ॥ उदाराः स्वामिनक्तास्ते । कृतानेकमहारणाः ॥ लुब्धा यशसि नो देहे । गेहे नोत्काः परं रणे || २७ || कृले कणे तूर्यनादा - उल्लसड़ीरतास्पृशः || चेलुर्निजबलैर्विश्वं । तृयंतस्तदा तयोः ॥ ३० ॥ चकं ॥ करंतः सप्तधा दानं । सर्वलक्षणलक्षिताः || नल्लालितमहाशुंमा-दंगा गर्जत नचकैः ॥ ३१ ॥ तीक्ष्णाग्रैदेत मुशलैः । कुशला रिपुखंकने । नापि मातंगाः । सयोवा अग्रतोऽनवन् || ३२ || || तुंगास्तरंगचपलाः । सरलाः पृथुकंधराः ॥ हितः स्वांगलग्नेऽपि । वायौ तेजस्विनस्त्वराः ॥ ३३ ॥ प्रत्यंगप्रकटानेकलक्ष्णैर्लहिता वरैः ॥ शुदाकरसमुद्भूता । दया अपि स्याद्ययुः || ३४ ॥ ॥ सीमंतानिव चक्राणां । नेमनिर्भुवि गर्जनां ॥ सजर्तृकायां कुर्वाणा | हेमनाराचमुदिताः ॥ ३५ ॥ धावनिस्तुरगैः कृष्टा - श्वलद्देश्मसमा दृढाः || सुसन्नदमहायोधाः । प्राचलन स्पंदना अपि ॥ || ३६ || || अथ मिथोऽपि पुरुषा । वेत्रियो मुरग्रतः ॥ सैन्ययोः सैनिकानुचै-राहृयंतो गुणानुगं ॥ ३७ ॥ जो जो वीरा रणे शूरा । युष्मानादिशति प्रभुः ॥ स्मराय
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ३३८ ॥

Page #383

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
शत्रंजय समरा-दानयंतु जयश्रियं ॥ ३७ ।। नूनमन्यूनौंमीर्य-शालिनो गुणमालिनः॥ जयलक्ष्मी-
युजो जाने । युष्मान सत्कुलसंन्नवान् ॥ ३५ ।। तया कुरुवं समरे । प्रावीण्यमधुनारिषु॥ ॥३७
यथा वः सत्कुलं स्वामि-वीरता च न लड़ते ॥ ४० ॥ इति श्रुत्वा स्वयं वीराः । समराय समुत्सुकाः ॥ जगर्जुः केऽपि संक्षुब्ध-जलधिध्वाननिष्टुरं ॥ १ ॥ भुजास्फोटं व्यधुः केचित् । तथा वीरा महौजसः ॥ अदीर्थत यथा घात । रोदसी जीर्णनांमवत् ॥ ४॥ कोपानिकीलाकल्पानि । शस्त्राण्येके महानटाः ॥ नल्लालयंतो दिविष-त्रीत्यै तेजस्विनोऽनवन् ॥४३॥ अश्वानारुरुहुः केचित् । ससन्नाहान परे गजान् ॥ केविश्यानश्वतरान् । करनानपि केचन ॥ ४० ॥ असाबला अपि तदा । पुरोऽनूवन ससाबलाः ॥ स्फारकायाश्च फालदा-स्तश्शाकारिणोऽचलन ॥ ४५ ॥ धनुर्धरा धनुर्धानैः । कुर्वतो निःस्वनान रिपून् ॥ ननमंतो नमंतश्व । संचरंतिस्म सर्वतः ॥ ६ ॥ पत्निसेना महीमेना-मपूरयदसौ तथा ॥ यथा तिलोऽपि
तन्मध्ये । पतितो माति न क्वचित् ॥४७॥ अश्वैः स्वनाम सफलं । विश्वव्याप्त्या व्यधीयत 16॥ तदन्वगामिनिरयो । रौः सर्वत्र विस्तृतं ॥ ४० ॥ रुषारुणितनेत्रास्याः । शृणिघातान्मतं
॥३७॥

Page #384

S
AG a ke
Acharya Shin Kalassagar
Gyanmand
मादा
शत्रंजय गजाः॥ पर्वता श्व सत्पदाः । सवर्माणोऽप्याचलन ॥ ४ ॥
1 ततो निस्वाननिःस्वानै-रनशन दिग्मतंगजाः॥रीणामपि नाकारै-चन्नार भुवनं न॥३॥ यं ॥ ५० ॥ त्रहबह अंबकानां । त्रेसुः कोलाहलैरलं ॥ आदिशूकरयूयानि । मुक्त्वा तां धी
रतामपि ॥ ५१ ॥ नेदुश्च रणतूर्याणि । तदोचै रणकांक्षिणां ॥ नल्लासयंति वीराणां । हृदयापनि सभंततः ।। ५२ ॥ नादार्णवस्तदा कोऽपि । तेषामाविरनूनवः ॥ रोदसीकुलमर्यादा-मु
दलंघयदाशु यः ॥ ५३ ॥ वीरा विशेषाहीरत्वं । कातरत्वं च कातराः ॥ तुरंगास्तरलत्वं च । प्रापुर्नादे प्रसर्पति ॥ ५० ॥ सैन्ययोरुत्नयोः पादा-घातैर्निस्वाननिःस्वनैः ॥ त्रुटत्रुटदिति प्रोचै-र्यावानूमी प्रचक्रतुः ॥ ५५ ॥ दलिता बहुधा धारा । तदा रेणुत्वमागता ॥ प्रसर्पती बखैरुझा-न्योऽन्यं सन्मुखतामिता ॥ ५६ ॥ फूत्कारैईयमुख्यानां । प्रापिता सा नन्नोंगणं ॥ अमांती खलु तत्रापि । रुरोध जगतां दृशः॥ ५७ ॥ कुरो ॥ अग्रेसरैरथो वो रै-मियश्चक्रे श- राशरि ।। स्वगोत्रप्रभुशौंकीर्य-व्यावर्णनपरायणैः ॥ ७ ॥ सर्वतूर्यनिनादेन । सर्वारनेण सैनिकाः ॥ अथो पुढौकिरे कामं । सर्वसारेण सर्वतः ॥ ५॥ ॥ गजा गजैईयैरश्वाः । पति
॥३॥

Page #385

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुजय
॥ ३८१ ॥
निश्व पदातयः || रथैरथा युयुधिरे । पूर्वपूर्वामिसंनिनाः || ६० || कश्चित्सादी गजारूढं । वीक्ष्य व्याकुलमानसं ॥ वेगिना हरिया गत्वा । दंतिदंते पदान्यधात् ॥ ६१ ॥ वेगात्कृपाण - माकृष्य । जग्राह शिरो रिपोः ॥ वीरडुमफलमिव । ननर्त्त च मुहुर्मुहुः ॥ ६२ ॥ कश्वि त्खरूपतिर्बाणैर्व्याकुलः खेटकं दधत् || बजार पंजरगत - कीरसाम्यं गिरः किरन ॥ ६३ ॥ मृणालवद् बाणघाता-नवगणय्य परो नटः ॥ पश्यतः स्वस्य नूपस्या- वधीत्सत्वधरं रिपुं ॥ ॥ ६४ ॥ निरस्त्रेणापि केनाथ । लात्वा दंतान् गजास्यतः || स्वामिप्रसादादानृण्यं । लेने रिपुवधात्तदा ॥ ६५ ॥ कश्चित्पतद्वैरिदेहो - बल होतिबिंदुनिः || लग्नैर्बजार संग्राम - लक्ष्मीटाश्रियं ॥ ६६ ॥ फेरववेताल - शाकिनी प्रेतरक्षकान || अलोजयत्परो वीरो । रिपुमांसैरनेकधा ॥ ६७ ॥ स्थलेऽपि रुधिरांनोधिः । संचरिष्णुरितस्ततः । नबलाजिकल्लोलो । बभूव गजभूभ्रमत् ॥ ६० ॥
रण एवं सप्तमासान् । यावदासीत्सुदुःसहः ॥ कोटयो दश मर्त्यानां । कयमापुश्च सेनयाः ॥ ६९ ॥ त्याजयन् नूपतीन् धनु- र्गजान् गर्जं च वारिदः ॥ गृह्णस्तदात्मना गर्जन् ।
मादा०
॥ ३८१ ॥

Page #386

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
||३८||
श्रागात्क कलमंजुलः ॥ ७० ॥ ये शूराः समरे धीरा । न कदाचित्परांङ्मुखाः ॥ श्रपासरस्तेSपि धारा - घरे वर्षति संयुगात् ॥ ७१ ॥ मुशलोपमधारानिः । पीमितास्त्राणवर्जिताः ॥ खेटकान् प्रगुणीच रास्त्राणाय ही तदा ॥ ७२ ॥ नृपाज्ञयाय ते सेने । रणाच्यावर्तित क णात् । नच्चदेशान् समाश्रित्यास्थातां कृततृणोटजे || १३ || नी रैर्विलुलितैर्विश्वं - नराक्षकाब्यस्रक्कर्दमान || पुनस्तत्र प्ररोहं न । प्रापुर्वादयश्च ते ॥ ७४ ॥ पत्यौ धाराधरे प्राप्ते । हरिन मेदिनी ॥ बजार नीलवसने । सरोमांचेव रागतः ॥ ७५ ॥ वज्रकोटरगर्त्तादीन् । नदीहृदतमागकान् ॥ अपूरयश्यान्नीरैः । संचरिष्णुजिरंबुदः ॥ ७६ ॥ यवानि लुलं तिस्म । जलदे जलदेऽनिशं || पात्रापात्र विचारत्वं । तत्र हेतुस्तु युक्तिमान् ॥ ७७ ॥ उपाशैषुर्नृशं सैन्यं । मशका दंशकुंतयः ॥ रागद्वेषद्विषो धर्मं । यथा साधुं च दुर्जनाः ॥ ७८ ॥ यथा यथा पयोवाहः । कामं दोषासु गर्जति । तथा तथापि पंचेषु - र्विप्रयोगिषु कुप्यति ॥ ७ ॥ मानसेषु तथा तेषां । सिक्तोऽपि स्मरपावकः || नद्दिदीपे नृशं तप्त - तैलवत्सह फूत्कृतैः ॥ ॥ ८० ॥ स्मृत्वाऽरुदत्प्रियां कश्चि यत्सनांतर्घने जने || अपलापि पयोवादे नैव तऊर्जता
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ ३८२ ॥

Page #387

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा०
शत्रुजय नृशं ॥ १ ॥ तीक्ष्णान शस्त्रानिघातान् ये । चिंतयंति मृणालवत् ॥ तेषामपि तदा जाता।
10 दुःसहाः कुसुमेषवः ॥ ७२ ॥ नीलकंचुकिनी दृष्ट्वा । यामुन्नतपयोधरां ॥ अस्मरन सैनिकाः ॥३३॥ - कांतां । तोन्नतपयोधरां ॥ ३ ॥ अयि गर्जति पर्जन्यो । मयि स्फुर्जथुवत्पृथु ॥ दंतुरेव तृ
णांकुरै-जीता नूरिव कंटकैः ॥ ७ ॥ ऊंझानिलो जीवितहत् । मुसदोऽनलवत्प्रिये ॥ विद्युत्ख न कालो मां । नीषयत्येष नामिनि ॥ ५ ॥ ज्वलयंति जलान्यंगं । स्मरस्तुदति सायकैः ।। चं वृथा कथं कोपं । कुरुषे त्वं तु निर्दया ॥ ६ ॥
इति स्वप्नोपलब्धां स्वां । वल्लन्नामथ कश्चन || निश्यपालंन्नयत्साश्रः। पादप्रणतिपूर्व कं ॥ 6 ॥
। प्रिये प्रियेति गदितं । श्रुत्वा चातकवक्त्रतः॥ निजप्रियोक्तं सस्मार । कश्चित्कांतावियोगयुक् ॥ ७ ॥ एवं विरहिणः सर्वे । पर्यन्ये गर्जति स्फुटं । अवस्थामीदृशीं प्रापु-धिग्धिग्दैवविनितं ॥ नए ॥ इतः शरत्सकमलां। कुर्वती वसुधामिता ॥ जमान्यपि प्रसन्नानि । सञ्चेतांसीव सन्मतिः ॥ ए ॥ फलपाकमुपेतानि । तदा शस्यानि सर्वतः ॥ मुदेऽनूवन सुकर्माणि । यनावानिलोमिन्तिः ॥ ए१ ॥ अंतः प्रसन्नाः सन्मार्ग-गा
॥३३॥

Page #388

Shin Maha
Jain Aradhana Kenare
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kailassagaur Gyanmandir
माहाo
शत्रंजय मिन्यः सरितोऽन्नवन् ॥ कुलक्ष्योज्ज्वलानार्य । श्च सहुध्यो यथा ॥ ए ॥ चंदनं चंकि-
J रणा-श्वारुचीनांशुकं तदा ॥ धेनूनां च नदीनां च । पयः कस्य सुखाय न ॥ ए३ ॥ वर्षा॥३ ॥ सु संचितस्तापः । स्मरनूर विनूरपि ।। तदा तेषामुद्दिदी । देहदाहप्रदो नृशं ॥ एच ॥ यो
गमार्ग श्वापंकः । शुशे मार्गस्तदानवत् ॥ दिशः प्रसेः सर्वत्र । वीतरागदृशो यथा ॥५॥
सप्तबदास्तदा पुष्प-मकरंदेनालेनिरे ॥ मधुनः सहकारित्वं । गजदानसुगंधयः ॥ ए६ ॥ - ननो निर्मलतामाप । जिनधर्म श्वोच्चकैः ॥ कूपदेशवदेतेषां । राज्ञां कलुषतां मनः।। ए॥ इतश्च विमलबुद्धिर्नाम्ना सचिवपुंगवः । अन्येत्य शविकं स्वेशं । प्रणिपत्य व्यजिज्ञपत् ॥ ॥ एG ॥ स्वामिन्नत्रैव निकषा । कानने श्रीविलासके ॥ तापसाः पापशांत्यर्थ । ततः संति सत्तपः ॥ एए ॥ धरंतो वल्कलान जीर्णान् । कंदमूत्रफलाशिनः ॥ अस्ति चेयुष्मदादेशो । नमामोऽमूंस्तदा वयं ॥ १० ॥
इत्याकर्ण्य नरेशोऽपि । सचिवोक्तं समर्थयन् ॥ नहाय सर्वसैन्येन । तदंतिकमयागमत ॥१॥ वल्कलाबादनधरं । पर्यंकासनसंस्थितं ॥ जपमालापरावर्त-ध्यानसंलीनमानसं ॥
॥३०॥

Page #389

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रजय
माहाण
॥३५॥
॥२॥ गंगामृजितसर्वांगं । जटामंझलमंतिं ॥ आदिनाथपदांनोज-न्यस्तहक्पट्पदं मुनि ॥३॥ तपस्विनिश्चान्यलोकै-धार्थिनिरूपासितं | पाणिपात्रकताहारं । ददर्शाय तपस्विनं ॥ ॥ नि । सुवल्गुरिति तनाम । विज्ञायाथ महीपतिः ॥ ननाम नामग्राहं तं। नक्तिनिर्जरमानसः ।। ५ । सोऽपि मुक्त्वा मुनिर्व्यानं । तस्मै नृपतये ददौ ॥ याशिवं सुकतश्रीणां । शिखामूर्ध्वं सृजन करं ॥ ६॥ तदंतिके नक्तिनम्रः । स्पृहयालुस्तदुक्तिषु ।। निषसाद यथास्थानं । नूपतिः सपरिछदः ॥ ७॥ ततः श्रुतयुगादीश-वचनः स हि तापसः॥ जगादातिस्फुरम-बंधुरां विमलां गिरं ॥ ७॥ राजनयं हि संसारः। सागरोमिचलाचलः॥ विषयावर्त्तसंलोना । निमजंतीह ही जनाः॥ ए॥ संचरंतं शुन्ने मार्गे । उलयंति घनं जनं ॥ पिशाचा श्व फुःखौघ-दायिनो विषया नृप ॥ ए ॥ विषयैर्विजितो जंतुः । स्वछंदमय संचरन् ॥ परत्रेहापि दुःखानि । भुंक्त तीव्राणि संसृतौ ॥ १० ॥ युगपत्पंचनिर्घातो । विषयैविषनृन्निनैः ॥ दंत जंतुरयं किं नु । कल्याणमधिगवति ॥ ११ ॥ षत्सुखाधिप्रलुन्य । विपया जंतुमादितः ॥ उलयंति मुहुईष्टा । राक्षसा श्व दारुणाः ॥ १२ ॥ कषाया वैरिणः का

Page #390

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
॥३७६il
मं । पुण्यस्वं पूर्वसंचितं ॥ पश्यतामपि वेगेन । हरंति उलपंमिताः ॥ १३ ॥ तत्र क्रोधो म- माढा हायोधो । न केनाप्यपसार्यते ॥ संचरन् प्रकृतौ जीवं । स्वस्थानमपि दूषयन् ॥ १४॥ क्रोधाग्निः पुण्यसर्वस्वं । दहेलमोंगवेश्मनि ॥ कषायेषु ततोऽमुष्य । नावो मुख्यः प्रकीर्तितः॥ ॥ १५ ॥ धर्मवीजानि दया । दयापायो हि कोपतः॥ तत्कोपिना न च दया । न धमान) शुन्ना गतिः ॥ १६ ॥ प्रमादेनापि जीवानां । हिंसा स्युः कुयोनयः ॥ क्रोवेन जंतुहननं । यननरककारणं ॥१७॥ अव्यकेंश्यिजीवेषु । हिंसा त्याज्या मनीषिन्तिः ॥ हीझ्यिादिषु यत्सा स्यात् । क्रोधाननरकप्रदा ॥१७॥ धर्मजेदपरशु-बोधिबीजदवानलः ॥ परशेहोऽस्ति नरक-हारोद्धाटनकुंचिका ॥ १७॥ मनसापि स्मृता हिंसा । नवेहुःखौघकारिणी ॥ सा पुनविहिता सम्यक । नरकं नयति दणात् ॥ २०॥ये राज्यादिसुखवार्ता । नंत्यश्वगजमानवान् ॥ ते दहंति निजं गेह-मुद्योतकृतबुझ्यः ॥ १॥ नरकांतस्य राज्यस्य । तत्कृते किं ॥३६॥ त्वया नृप ।। बंधुना सह वैरेण । हन्यते जंतुकोटयः ॥ २२॥
अनित्यानि शरीराणि । लक्ष्मीबुहृदसबिना ॥ तृणाग्नितुल्या यत्प्राणाः । पापं माचर
THARTH

Page #391

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shil kailag
Gyanmandit
शत्रजय र तत्कृते ॥ २३ ॥ विरोधोऽपि नवेत्कार्ये । कस्मिन् कार्यः स वैरिणा ॥ बंधुना सह य.रं । माहाण
तदेकातिनिषूदनं ॥ २५ ॥ निर्गुणोऽपि दरिशेऽपि । कदर्योऽप्यतिबदः ॥ बंधुरेव वरो य॥३०॥ स्मात् । स्वजीव श्व सोऽपरः ॥ २६ ॥ तीव्रणाप्यतिचंन । बंधुना संगमो वरः ॥ यन्मित्रे
प्रियते पद्म-ममृतांशौ न जातुचित् ॥ २७ ॥ ये राज्यादिकृते बंधू-निष्टुरा नंति कोपतः ॥ी ते स्वांगानि स्वयं नित्वा । भुंजते ह्यतिलोन्नतः॥ ॥हितीयवाहुतुल्येन । जात्रा नूप कथं रणः ॥ त्वयारब्धो महालोन-पिशाचायत्तचेतसा ॥ २ ॥ तणाहिरम त्वं तु । संतु सौख्येन सैनिकाः ॥ नजंतु दिग्गजा राजन् । विश्रांतिं पन्नगः सह ॥ ३० ॥ त्वं चाराधयसे धर्मं । श्रीयुगादिजिनं तथा ॥ तेन निर्वासिता हिंसा । कथमानीयते हि सा॥ ३१ ॥श्रुत्वेति तापसमुखा-दयाईहृदयो नृपः ॥ नजगार गिरं धर्म-निनस्वांतसमस्थिति ॥ ३२ ॥ श्रीमुने नरतादित्य-यशोबाहुबलिमुखाः॥ स्वामिपुत्रा अपि मिथः । कारणाश्णमागमन् ॥ ॥३ ॥ ॥ ३३ ॥ तेऽपि तत्र निषूदंतो । गजाश्वनरसैरिजान् ॥ न दूपिता मनाग्यत्तत् । को हेतुर्घटते नन ॥ ३५ ॥ मनाता कोपकलुष-स्त्वसन्मार्गप्रवर्तकः ॥ स्वयं रणधुराधुर्यो । जातोऽवगण

Page #392

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
॥३न्जा
यन् स्वकान् ॥ ३५ ॥ तथाप्ययं निजं राज्यं । भुनक्तु विरतो रणात् ॥ मदाझयाहमपि च । यास्यामि निजनितिं ॥ ३६॥
ततः स तापसस्तस्य । निशम्येति वचोनरं ॥ जगाद सादरमना । धर्मसर्वस्वयुग्वचः ॥३७॥ नूप श्रीनरतादीनां । यत्त्वयोक्तं निदर्शनं । नाटीकते घटाकोटि-मत्र तत् श्रुणु तकथां ॥ ३० ॥ एकेन चक्रिणो लक्ष्मी-रर्जिता मुनिदानतः ॥ परेणातिबाहुबलं । मुनिविश्रामणाफलं ॥ ३५ ॥ चक्राप्रवेशाच्चक्री तु । क्रुशे बाहुबलिः पुनः ॥ अहं तातात्परं नौमि । नेति कारणतो मिथः ॥४०॥ तौ तु देवोक्तितो वीरौ । जगत्संहारकारणं ॥ रणं मुक्त्वा नियुध्येना-युध्येतां बुधितांमवौ ॥ १ ॥ यत्कृतं बाहुबलिना । नरतेन च यत्कृतं ।। तत्त्वं स्मर महीनेतः । किं तौ दूषयसेतरां ॥ ४२ ॥ स्वामिनः सूनवस्ते तु । महोजस्का महागुणाः ॥ नदारचरिताः प्रापुः । कणाद झानं च निर्वृति ॥ ३ ॥ रुपनस्वामिपौत्रोऽपि । विधाता य- यदो नवान् ॥ तदा निदर्शनं तेषां । देयाः स्वस्यान्यथा न हि ॥४४॥ श्रुत्वेति तापसाक्षागी। किंचिनूपोऽय ललितः॥ व्याजहार नमन मूर्धा । नवधर्मस्य रागतः ॥ ४५ ॥ मुने
॥३॥

Page #393

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
॥३०॥
मयाऽज्ञानवशा-इत्तेत्युपमितिवृथा ॥ किं पामरः काचचिंता-मणी नैकत्र संसृजेत् ॥४६॥ माहाण अस्मानकार्यप्रवणान । तबाधि ननु तापस ॥ किं कर्त्तव्यं परत्रेद । धर्मशर्मकरं हि यत् ॥ ॥ ७ ॥ ज्ञात्वा मुनिर्धर्मरतं । दयाईहृदयं नृपं ॥ पुनर्जगाद सानंद-वचोनिर्मधुसन्निनैः ।। ॥ ॥ राजन् रणात्पापकर्म-शरणाधिमाधुना ।। अयं बंधुरयं वै । राज्यमेतदिति त्यज॥॥ तावत्संपत्नयः सर्वा-स्तावशज्यमखंमितं ॥ यावन्न मृत्युरायाति । सदा पुष्टानुगोऽस्ति यः॥ ५॥ क्षणविध्वंसिनः प्राणा । देहं रोगगृहं चलं ॥ संध्यानसदृशं राज्यं । स्वहितं तहिचिंतय ॥ १ ॥ देहाथ कुरुते ह्यात्मा-त्मार्थ देहः करोति न॥ तदसारेण देहेनात्मार्थ विधान करोत्यलं ॥ ५५ ॥ सकृन्मूत्रवसामांस-मामेदसमन्वितं ॥ श्रवनवश्रोत्रमि
अं । नृतं रोगमलैरलं ॥ ५३ ॥ चलादतिचलं देह-मशुचेरशुचि स्मृतं ॥ तत्कृते कः सुधीःश | पाप-माचरेदुर्गतिप्रदं ॥ ५४॥ ॥ असारेणाप्यनित्येन । देहेन यदि शाश्वतः ॥ धर्मः ॥ ३०॥ प्राप्येत तदहो । किं न लब्धं मनीषिन्तिः ॥ ५५ ।।
श्रुत्वेत्यथ गिर नूपः। परं वैराग्यमुघहन ॥ मुनेः सुवल्गोश्चरणौ । नत्वेत्याख्यहि

Page #394

Shirt Mahalin Aradhana Kendra
www.kobatirn.org
Acharya Sha Kalassaganan Gyanmandir
माहा
शत्रुजय यां निधिः ॥ ५६ ॥ त्वं मे गुरुदैवतं त्वं । त्वमुर्ता नवार्णवात् ॥ त्वं मे प्रसीद तद्दीदां । दे-
हि कारुण्यसागर ॥ ५७ ॥ इत्यालप्य मुनेर्वाक्या-देकाक्येव ततो नृपः ॥ कंतुं स्वबंधुं वेगे॥३एन । तत्सैन्यांतर्मुदा ययौ ॥ १७ ॥ ज्यायांसं भ्रातरं वीक्ष्या-गचंतं निहितीयकं । वालिखि
लोऽपि च रया-उदतिष्टबिजासनात् ।। ५॥ ॥ स लुवित्वा महीपीठे। चरणान् पूर्वजन्मनः ॥ अमार्जयलिधूम्रौ । दोषानिव शिरोरुहैः ॥ ६॥ त्वं पूज्यो मद्गृहान प्राप्तो । नाग्यैः | पूर्वनवार्जितैः ॥ तत्प्रसीद गृहाणेदं । राज्यमित्यप्यसौ जगौ ॥ ६१ ॥ कनिष्टनक्तिसंहृष्ट । नद्दिष्टं स्पष्टयन्मुनेः ॥ नवाच शविमो वाच-मंचितां शुचिसणैः ॥ ६ ॥ बंधो सद्बोधलानेन । नरकाधनाघनं ॥ जिहीषुरस्मि राज्यं स्वं । कथं तच्च तवाध्येि ॥ ६३ ॥ सप्तांगं राज्यमेतदि। सप्तापि नरका अहो ।। चतुरंगं च योनि-शय्यायाश्चतुरंगकं ॥ ६॥ गलतः स्वर्गतिं जंतो-राज्यलक्ष्मीः स्थितांतरा ॥ तामाबादयति स्वैर-वैरिणी उत्रदंनतः ॥६५॥
चामरे चामरेलांतु । हत्वा तिर्यग्गतिं तया ॥ अधो नयत एवामुं । राज्यतृष्णातुरं नरं ॥६॥ - कर्णैर्गजा दयाः पुत्रैः। कृपाणाश्च स्वकंपनैः॥ चामरैर्वारवध्वश्च । शंसत्यस्यापि चापलं ॥
॥३
॥

Page #395

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शवजय ॥६॥ सदा नोतिः सदा हिः । सदाऽकीर्तिः कुचेष्टितैः। सदाभ्यसूया यस्मिन् स्यात् ।
धिग्बंधो राज्यमप्यदः ॥ ६ ॥ त्वामहं कोपितं भ्रातः । प्राप्तः कमयितुं यतः ॥ हित्वेदं रा. १३५१॥ ज्यमादास्ये । व्रतसाम्राज्यमुच्चकैः ॥ ६ ॥ ज्येष्टस्येति गिरं धा । श्रुत्वावोचत्ततोऽनुजः
॥ पूज्यस्यानुचरः पूर्व-मादास्ये व्रतमनुतं ।। ७० ।।
इत्यमामध्य तौ नूपौ । प्राप्तप्रीती ससैन्यकौ ॥ सुवल्गुमुनिपादांते । जग्मतुव्रतसrol स्पृहौ ॥ ३१ ॥ स्वपुत्रौ तौ निजे राज्ये । स्थापयित्वा समंत्रिणौ ॥ दशनिः कोटिन्निर्मयः
सममासेदतुतं ॥ ७२ ॥ ते जटाधारिणः सर्वे । कंदमूलफलाशिनः ॥ गंगामृजिप्तसर्वांगाः । सर्वत्र हितबुझ्यः ॥ ३ ॥ प्रत्यहं ध्यानसंलीना । मृगार्जकसदायिनः ॥ जपंतो जपमालानिः । श्रीयुगादिजिनं सदा ॥ ४ ॥ मिश्रो धर्मकयां स्वैरं । कुर्वाणा दोषवर्जिताः ॥ सदा
वगुणा वर्ष-लक्षाण्यप्यत्यवादयन् ॥ ५ ॥ किं ॥ तो विद्याधरमुनी । प्रति- शिष्यौ नमेरथ ॥ व्योम्रोऽवतेरतुः शुभै-योतयंतौ नन्नोंशुकैः ॥ ७६ ॥ मूर्ताविव धर्मशांतरसौ तौ वीक्ष्य तापसाः ॥ आगत्य नक्तिनिर्बाद । नेमुः सर्वे मुमुकवः ।। ७७ ॥ कुतो यु
॥३१॥

Page #396

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजयवां मुनी कुत्र । गंतव्यं पावनाय नः ॥ विद्मो वा युवयोरत्रा-गति ते व्याहरनिति ॥ ७० ॥ माहा
- ततो मुनीधर्मलाना-शिषं दत्वोचतुश्च तान् ॥ आवां श्रीपुमरीकाझै । गतौ श्रीजिनसेवया ॥३एशा ॥। ततस्तैस्तौ मुनी पृष्टौ । शत्रुजयकयां तश॥ आचख्यतुस्तानुः । तादृशा हि ज
गहिताः ॥ ७० ॥ अनंतसुकृताधारः । संसाराब्धितरंभवत् ॥ शत्रुजयः सुराष्ट्रायां । गिरिर्ज.) यति शाश्वतः ॥ १ ॥ अत्र शत्रुजये सिक्षा । अनंतास्तीर्थयोगतः ॥ सेत्स्यत्यत्रैव बहवोऽर्हद्यतिप्रमुखा जनाः ॥ २॥ सिलिदम्या ह्ययं क्रीमा-शैलः शत्रुजयोऽत्रुतः॥ तत्रायातान नरान् सद्यः । सा स्वं स्थानं नयेत्सुखात् ।। ७३ ॥ हायातैनरैर्मुक्ति-सुखास्वादोऽनुनूयते॥ मुक्तिप्रभुयुगादीशो । यत्तत्रास्ते हि शाश्वतः॥४॥शैलऽर्गस्थितं तत्र । नरं नानिनवंत्यहो ॥ कुकर्म रिपवः क्रूरा । अप्यनंतनवानुगाः ॥ ५ ॥ तत्र हत्यादिपापानि । विलयं यांत्यपि कणात् ॥ सूर्योदये तमिस्राणि । सज्जने कुगुणा इव ॥ ६ ॥ श्रुत्वा तपस्विनस्तेऽपि ॥३५॥
शत्रुजयकथामिति ॥ तत्र यांतो मुनी नक्क्या। तीर्थोक्ता अप्यनुव्रजन ॥७॥ गढ़तो जी-8 वयत्नेन । यथालब्धिभुजोऽय ते ॥ ददृशुः पुरतः पाली-डुमालिव्याप्तिमत्सरः ॥ ॥नी

Page #397

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुजय
।। ३९३ ॥
मग्रीष्माक किरा - क्लिष्टैः श्वापदजंतुनिः ॥ विस्तारिनूरुदवाया - विश्रांतैः परिसेवितं ॥ || || नन्त्रिकमलामोदं । मकरंदामोदिषट्पदैः ॥ श्रयातैः सर्वदिग्न्योऽपि । सत्रमिव यत्सरः ॥ ७० ॥ तापसास्तेऽपि तत्पालीं । तापशांतिकृते ययुः ।। विशश्रमुश्च वृकाणां । ग यास्वचित्तसंश्रयाः ॥ ९१ ॥ किंचिद्विघूर्णिनयनं । चलत्स्रस्तशरीरकं || श्वासोच्छ्वासोल्लसन्नीम्न- जठरं विरलास्यकं ॥ ९२ ॥ चालयतं पदौ पिंगौ । गंगोज्ज्वलगुरुच्चयं ॥ मुमूर्षु तत्र ते हंसं । वृतं इंसैर्व्यलोकयन् || ३ || || हंसा अथान्ये तं मुक्त्वा । ययुर्जन विमर्द्दनात् ॥ शत्रुंजयाश्रयात्पाप-कर्माणीव शरीरिणां ॥ ए४ ॥ तत्रैकोऽय मुनिर्गत्वा । जलमादाय पात्रतः ॥ रसायनमिवामुंच - तन्मुखे सदयाशयः ॥ एए ॥ पतता तन्मुखे तेन । जलेनाकारि तत्सुखं ॥ येन तस्मै शिवानंद - वर्णिकेव प्रदर्शिता ॥ ए६ ॥ निःशरणस्य ते जीव । चतुःशरणमस्तु तत् ।। शरणं नवकांतारे । जमतो भूरिदुःखदे || एउ || ये केऽपि जीवा जवता । यस्मिन् यस्मिन् नवे नवे ॥ विराधिताः कामय त्वं । तान् काम्यंतु ते त्वयि ॥ ८ ॥ शत्रुंजयं गिरिं तीर्थं । स्मरादीशं तथा जिनं ॥ इत्युक्त्वा स मुनिस्तस्मै । नमस्कारं मुहुर्ददौ
૫૦
मादा०
11300311

Page #398

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Katassagansar Gyanmandie
शत्रुजय
ईमादा
॥३ण्णा
॥ एए॥ विनिर्चिशेष ॥
तेनानिरहितो हंसः । स्मृतपंचनमस्कृतिः ॥ समाधिना मृति प्राप्य । सौधर्मेऽनूत्सुरोनमः ॥ २० ॥ तयोः शुशेपदेशेन । तापसा अपि ते तदा ॥ मिथ्यात्विकी क्रियां मुक्त्वोररीचक्रुर्जिनव्रतं ॥ १॥ ये मूर्धजा जटाबंधै-वृश्मिापुः परं परां ॥ समूलकाषं कषिता-स्तेऽलुठन भुवि सागसः ॥ २ ॥ आलोच्यापि च मिथ्यात्वं । व्रतिनस्ते तयोः पुरः। सम्यक्त्वमस्तुवन नक्त्या । :प्राप्यं नवसागरे ॥ ३ ॥ पूर्वमेव जिने नक्ता । व्रतेऽपि च तथानवन ॥ तान्यामनुमतास्तेऽया-चलन शत्रुजयप्रति ॥ ४॥ मार्गे जनान् बोधयंतः । पावयंतो महीतलं ।। चलंतो जीवयत्नेन । सिझाईि ते व्यलोकयन् ॥ ५॥ श्रीयुगादिजिनेशेन । शिरोरत्नेन मंमितं ॥ महीवधूमौलिमिव । वनकुंतलमंजुलं ॥ ६ ॥ नजिनरत्नकिरणै-रुच्चैः कांचन-0 सानुन्निः ॥ अष्टोत्तरशतेनाना-सितं दीपैरिवान्नितः ॥ ७॥ वीक्ष्य पुण्योच्चयमिव । विमलादि मुनीश्वराः ॥ अमंदां मुदमासे-वणिकामिव निर्वृतः ॥ ७॥ शक॥ सोत्साहा दर्शनेनामी । नक्षाघाः कर्मरुक्दयात् ॥ तमारुरुहुरुत्तुंग-मिव मुक्तिगृहांगणं ॥ ए ॥ ते
॥३
॥

Page #399

Saha n
a Kenda
Acharya Sh Kalassagansen Gyanmandi
शत्रुजय
माहाण
॥३॥
त्रिःप्रदक्षिणी कृत्य । नित्यां राजादनीं मुदा ॥ नेमुः श्रीझपन्नं कुंद-कर्पूरोपमगौरत्नं ॥१॥ नवसनक्तिनुन्नास्ते । निजशक्त्यनुमानतः ॥ अनंतान जगदोशस्य । गुणानप्युजगुर्मुदा ॥ ॥ ११ ॥ मासकपणपर्यते । तौ मुनी ज्ञानिनौ परान् ॥ दशकोटिमितान् साधू-नन्वशिष्टामिति घृतं ॥ १२ ॥ साधवः संसृतौ कर्मा-नंतर्जितमादितः ॥ नवनिरशुन्नध्यान-योगतो नरकप्रदं ॥ १३ ॥ तदत्र स्थेयमेवास्य । सत्केत्रस्यानुनावतः ॥ केवलज्ञानमासाद्य । यूयं मुक्तिं गमिष्यथ ॥१४॥
मादिश्य तान् सर्वान् । तौ देवर्षी विहायसा । जग्मतुर्योतयंती स्व-प्रनानी रोदसी बहु ॥ १५ ॥ ते शविझवालिखिल्ल-मुखास्तत्र तपस्विनः ॥ तस्थुस्तीर्थजिनध्यान-परा मासोपवासिनः॥१६॥ निःशेषतीणमोहांगाः। कृत्वा निर्यामणां ततः॥ कामयित्वाखिलान् जंतून् । मनोवचनयोगतः ॥ १७ ॥ निर्मलं केवलं प्राप्य । उष्टकर्माष्टककयात् ॥ अंत- मुहूतीते प्रापु-र्दशकोटिमिताः शिवं ॥ १७ ॥ ॥ सौधर्मतः समागत्य । हंसदेवोऽपिनतितः ॥ तेषां महळ व्यतनो-निर्वाणोत्सवमुच्चकैः ॥ १५ ॥ निजं स्वरूपमुक्त्वा च । ज
॥३॥

Page #400

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रंजय नेभ्यस्तत्र पावनं ॥ हंसावतारमासूत्र्य । तीथै प्रापत्पुनर्दिवं ॥३०॥ ॥ कार्तिकके
JA पूर्णिमास्यां । कृत्तिकस्थे निशाकरे ॥ मुनयः केवलेनैते । सिहि शQजये ययुः ॥ १ ॥ य॥३९॥ था चैत्रस्य राकायां । घुमरीकोऽगमबिवं ।। कार्तिकस्य तौतेऽपि । तदेते पर्वणी स्मृते ॥शा
चतुर्मासावधिस्तुर्य-पूर्णिमास्यां नवेदपि ।। शिवलब्ध्युत्सवोऽप्येषां । तस्यामेव सुरैः कृतः ॥ ॥ २३ ॥ यात्रया तपसा दाना-देवार्चन विधानतः ॥ अन्यत्रान्यकालपुण्या-तस्यां स्यादधिक फलं ॥ २४ ॥ ॥ कार्तिके मासकपणं । तत्कर्म कयपत्यहो ॥ नरके सागरशते-नापि यदप्यते न हि ॥ २५ ॥ एकेनाप्युपवासेन । कार्तिक्यां विमलाचले ॥ ब्रह्मयोषिब्रूणहत्या -पातकान्मुच्यते नरः ॥ २६ ॥ यः कुर्यात् कानिकीराका-मत्राईद्ध्यानतत्परः॥ स भुक्त्वा
सर्वसौख्यानि । निर्वृति लन्नते ततः ॥ १७ ॥ वैशाखकार्तिकमधुप्रमुखेषु मास्सु । राकासु या ये समधिगम्य समं च संधैः ॥ श्रीपुंमरीकगिरिमादरतो विदध्यु-र्दानं तपांसि शिवसौख्य23 भुजो हि ते स्युः ॥ ॥ तनंदनैस्तत्र समेत्य यात्रया । प्रासादपंक्तिर्विरचय्यतेस्म सा ॥ - यया बन्नौ सिद्धिमहाचलो नृशं । प्रवर्धमानः किल पुण्यराशिन्निः ॥ २५ ॥ इति मुनिपति

Page #401

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुजय
।। ३८८७ ॥
कोटिभिः प्रभूता - निरिह शिवं विमलाचलेऽथ लेने ॥ त्रिजगति विदितं ततोऽस्ति तीर्थं । स्मृतिवपुण्यचयेन पावनं तत् ॥ ३८ ॥ गतायां जरतेशस्य । पूर्वकोटौ शिवोदयात् ॥ तैविरुवालिखिल्ल-प्रमुखैर्निर्वृतं गिरौ ॥ ३१ ॥ सुरेशात्रावसर्पिण्यां । प्रथमोः शरकृद्दनौ ॥ जरतेशोऽप्यशेषाणा - मुहाराणां शृणु स्थितिं ॥ ३२ ॥ इति प्रथमोशर समाप्तः ॥ वंश श्री रतस्यासी - दयोध्यायां महीपतिः । श्रष्टमो दंमवीर्याख्य-स्तेजसां यशसां पतिः ॥ ३३ ॥ आचारं जरतेशस्य । श्रामपूजनलक्षणं ॥ स सत्यापयति प्रो - स्त्रिखंकन्नरताधिपः || ३४ ॥ स षोमशसहस्रेषु । राजसु स्फुटनक्तिषु । निषष्वन्यदास्थान्या - मलचक्रे वरासनं ॥ ३५ ॥ गतेष्वथ च षट्कोटि-पूर्वेषु भरतादनु || सौधर्मैः समासीनः । सस्मार जगवणान् ||३६|| तुष्टाव च स तत्तादृग्- पुंरत्नाश्रयमीशितुः ॥ वंशं शाखाशतेनोच्चै - र्जगदालंबनक्षमं ॥ ३७ ॥ वर्यवीर्यं दंरुवीयै । ततः स्फूर्जयशस्विनं ॥ सूर्यवशजतेजांसि । हरंत निजवीर्यतः ॥ ३८ ॥ सहस्राक्षमिवानेकान् । पश्यतं चरचक्षुषा ॥ सहस्रबाहुवहिग्य | आकृतं श्रियोऽखिलाः ॥ ३५ ॥ सहस्रजिह्ववत्सर्वान् | योजयंतं च कर्मसु ॥ नव्हंतं निजे ।
इमाहाण
॥ ३०७ ॥

Page #402

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा०
शत्रुजय मूर्ध्नि । मुकुटं जगदीशितुः ॥ ४० ॥ सर्वानरसंन्नार-तेजोनि सुरं बहु ॥ मूर्त्याप्यदृश्यं
IA दोमंतं । नयधर्मपरायणं ॥ १ ॥ दृढन्नक्तिं युगादीशे । सनक्तिं विश्वपालने ॥सेव्यमानं घ।। ३एलानं नूपै-ज्यिमानं च चामरैः ॥ ४२ ॥ शृण्वंतं धर्ममाहात्म्यं । हेमसिंहासनस्थितं ॥ सन्ना
सीनं सुधर्मेशो-ऽपश्यत्तं ज्ञानचक्षुषा ॥ ५३॥ ॥ लोलमौलिः प्रीतचेताः । प्रनोवैशेतिन्नक्तिमान् ॥ अथ शक्रः श्राइवेशं । कृत्वायोध्यामुपागमत् ॥ ४५ ॥ वैकदवईमसूत्रत्रयेण हृदि जूषितं । एकवासःपरीधानं । ब्रह्मव्रतपवित्रित ॥ ४५ ॥ हादशव्रतधारित्वातावंति लिलकान्यपि ॥ वित्राणमीषत्कपिल-शिखामात्रशिरोरुदं ॥ ४६॥ गृणंतं चतुरो वे दान । नरतेशेन निर्मितान् ॥ अहंद्यतिश्राधर्म-लक्षणान् गतदूषणान् ॥ ७ ॥ आचमतं जलैः शुभैः। पताकाकारपाणिना ॥ तं वीक्ष्य दंवोर्योऽनू-तस्मिन् सादरमानसः ॥॥ मकं ।। प्राज्ञापयदयो सूदां-स्तनोजनकृते नृपः ॥ दानशालासु तैः साई । ययौ सोऽ- पीर्यया चरन् ॥ ए॥ पठतस्तत्र वेदांगान् । शांतिपाठांश्च कांश्चन ॥ जपतः परमं ब्रह्मध्यानलकं तथा परान् ॥ ५० ॥ त्रिकालं देवपूजायै । त्रिशुद्ध्या कांश्चिदंबुन्निः॥ स्मानिनो
॥३॥

Page #403

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रय वंदमानांश्च । कांश्चिद्ध्यानपरान् मुनीन् ॥ ५१ ॥ कमधनस्तपोवह्ना-हिंसां जुह्वतः परान
Jan जिनैरुक्तां गां पवित्रा-मित्युदीरयतः परान् ॥ ५२ ।। आत्मारामे नावजलैः । स्मानिनः ॥३एण- शुचिमानसान ॥ क्रमात्संक्रंदनः श्राक्षान् । बीयाप मुदमनुतां ॥ ५३॥ ॥ श्रा
शालिवादये तुभ्य-मितिवादिनिरुवितैः ॥ आचम्य शुचिनिस्तोयै-स्तैः समं सोऽविशहान एमा कोटिश्राइकते जात-मन्नपार्क क्षणादपि ॥ दिव्यप्रन्नावादेकः सन् । सोऽभुग्मायानटः सुरः ।। ५५ ॥ परिवेषयतानं रे । बुभुकाकुलितस्य मे ॥ कथं सूदा दंमवीर्य-पुण्यं व्यर्थयताधुना ॥ ५६ ॥
इत्याकर्ण्य तऽक्तिं तै-विज्ञप्तो विस्मितैर्नृपः । स्वयमेत्य कामकुक्षि-मपश्यत् विसंस्थुलं ॥ ५७ ॥ सोऽपि दृष्ट्वा महीजानि । श्राज्ञसमन्वितं ॥ जगाद कठिनां वाचं । दी। ननावं विजावयन् ॥ ५॥ राजन्नमी त्वया सूदा । नियुक्ताः श्रावंचकाः ॥ मामप्येकं बु
भुकं यत् । प्रीणयंति न सांप्रतं ॥ एए ॥ अन्यानपि नृशं लज्जा-सज्जानेवं हि सुस्थिातान् ॥ वंचयंति सदैवामी । स्वयमौदरिकाः खलु ॥ ६ ॥ तत् श्रुत्वा कुपितोऽपीष-दपाचयदयो नृ
॥३ण्णा

Page #404

Shirt Mahalin Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Sha Kalassaganan Gyanmandir
माहा
शत्रुजयपः ॥ शतमूढकमानेन । सूदैरन्नं स्वदृक्पुरः॥ ६१ ॥ मायया स कणादेव । पश्यतो नृपते-
Ma स्तदा ॥ जग्रासान्नं यथा वह्निः । सर्वमिंधनसंचयं ॥ ६ ॥ जगाद च महाराज । जरता॥४०॥ न्वयनूषण ॥ सर्वेषामपि पूर्वेषां । कीर्तिवईयसीह नोः॥६॥ मामप्येकं क्षुधादामं । न प्री
णासि यतः प्रनो ॥ लोक्तारस्तदमी स्वे स्वे । गृहे त्वयि तु कीर्तिदाः ॥ ६४ ॥ कीर्तिः श्री| जरतेशस्य । नवता कुलसूनुना ॥ इत्यं पुण्यमतिप्रौढिं । गमिष्यति विशेषतः ॥ ६५ ॥ पू
र्वेषां यः कुलं कीर्ति। पुण्यं नाधिकतां नयेत्॥जातेनाप्यय किं तेन। जननीक्लेशकारिणा॥ ॥ ६६ ॥ तस्य सिंहासने किं त्वं । निषीदसि विषीदसि ॥ जगवन्मुकुटं। | बिनर्षि हि ॥ ६ ॥ श्राइनोज्यादिकां मायां । मुंच सात्म्यं निजं जज ॥ प्रतायते कथं म
ाः । सत्रशंकाकृते त्वया ॥ ६ ॥ तस्येति निष्टुरां वाचं । श्रुत्वापि न चुकोप सः॥ स्वपुएयापूर्णतां जानन् । प्रत्युत स्वं निनिंद च ॥ ६॥ ॥ ज्ञात्वा च नृपते वं । जगौ मंत्री प- वित्रवाक् ॥ स्वामिन्नयं श्रारूपो । दैवतं बलकृत्पुनः ॥ ७० ॥ श्राध्वेषेऽस्ति ते नक्ति-यदि तां तत्समाचर ॥ नक्तिप्रीतः कदाप्येष । प्रकटीनविता ननु ॥ १ ॥ श्रुत्वेति नूपतिधूपं ।
॥७॥

Page #405

Acharya Sh
atasagar
Gyantander
माहा०
शत्रुजय चंदनागुरुमिश्रितं ॥ ददाद तत्पुरो नक्त्या । पुण्यं वाक्यं जगाद च ॥ ७॥ कस्त्वं श्रावक-
Ya वेषेणे-हागा मां पावितुं ननु ॥ कुर्वन्मयि कृपां देव । तन्त्रवान प्रकटीनव ॥ ७३ ॥ अतःपरं ॥१॥ न ते युक्तं । देव खेदयितुं हि मां ॥ श्राइवेषधरं मत्त्यै । नमस्याम्बेव निश्चयः ॥ ४॥ यद्य
स्ति मामकी नक्ति-जिनधर्मे गुरौ त्वयि ॥ तदा स्वं रूपमाधाय । मत्पुण्यं सफलीक ॥ ॥ ५॥ नक्तिनिनरमित्यस्य । श्रुत्वा वाक्यं पुरंदरः॥ चित्तांतःप्रीतिमान् जके। प्रशंस च तं मुहः॥ ७६ ॥ ज्ञात्वा खिन्नं मनश्चास्य । नाकिनायस्ततोऽमुचत् ॥ मायारूपं च सहजं । तादृग्जग्राह वेगतः ॥ ७॥ सविस्मयो वीक्ष्य शक्रं । दमवीर्योऽनमन्मुदा॥ नइत्य पाणिना तं चा-लिंग्य स्नेहात्पुरंदरः ॥ ७० ॥ नवाच च महासत्व । धन्यस्त्वं चरमांगवान् ॥ दृष्टे त्वयि जगन्नाथ । स्मरे यत्नत्कुलोनवे ॥ ७ ॥ सुधर्मायां मया स्वामी । स्मृतस्तादृग्गुणाश्रयः ॥ तदंशो जरतादित्य-मुख्यश्चाद्य सुचित्रकृत् ॥ ७ ॥ गुणैस्तेभ्योऽधिकस्त्वं तु । पूर्वांगीकृतकर्मयुक् ॥ त्वयैव कुलपुत्रेण । स्वामिवंशोऽद्य नासते ॥ १ ॥ वंशस्थितिगुणा धर्मः । कीर्तीराज्यमखंमितं ॥ नीयते यैर्नृशं वृद्धि । त एव तनया ननु ॥२॥ कृत्यं
॥४॥

Page #406

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजयनरतनून -स्त्वयि पुत्रे महीयते ॥ ततः शत्रुजये यात्रां । तीर्थोहारं कुरुष्व च ॥ ३ ॥ माहाण
कर्तास्मि तव सांनिध्यं । सह देवैः समागतः ॥ अतस्त्वरस्व यात्रायै । श्रा-पूजनवन्नृप ॥ ॥४० ॥ ॥॥ श्रवणादिति नून" । सानंद प्रति तं जगौ ॥ साधु शक त्वयादिष्टं । त्वं मे नरतस
निनः॥ ५ ॥ नक्तोऽस्ति जगतामीशे । नापरस्त्वत्समो ननु || गृह्यसे नरतेशस्य । स्नेहेन यदिहागमः ॥ ६ ॥ चलितोऽस्म्यथ यात्रायै । समं संघेन सांप्रतं ॥ आवयोः पुमरीकाशै । संगमः पुनरेव हि ॥ ७ ॥ ततः शक्रेण तुष्टेन । ददेऽस्मै सशरं धनुः ॥ दिव्यो रथश्वर हारश्च । कुमले अमले अपि ॥ ॥ तस्मिन्नुरीकृते विशे। द्यां ययौ द्यौतयन् जगत् ॥ दंझवीयोऽथ यात्रायै ॥ नानादमकारयत् ॥ नए ॥ आकृष्टास्तेन नादेन । दूतेन च जनवजाः ॥ स्वस्ववाहनसंयुक्ता । ऐयरुस्तत्र वेगतः ।। ए ॥ कृतस्नानः पवित्रांगः । शुचिवस्त्रधरो नृ-) पः॥ अर्हडिंबमयो नत्वा । चचाल सुदिने जनैः ए० ॥ विपुलायाश्च वैपुल्यं । हरन् विपुल- ४०॥ सैन्यतः ॥ तेजस्विनां हि तेजांसि । लुंपन रेणुन्निरुत्थितैः ॥ १ ॥ चतुर्विधेन सधेन । चतुर्धा धर्मवृक्ष्ये ॥ चतुरंगबलेनापि । चतुर्धाबुद्धिसंयुतः ॥ ए ॥ चतुर्गतिनिषेधाय । कषाया

Page #407

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा०
शत्रजयन चतुरस्त्यजन् ॥ चतुर्तिलोकपालैस्तैः । पंचमो लोकपालकः ॥ ए३ ॥ महाधरैश्च सामंतै-
- मैत्रिनिः सैन्यनायकैः ॥ वृतश्चतुर्तिः प्रत्येकं । स रराज पथि व्रजन ॥ ए४ ॥ कलापकं ॥ ।। ७३॥ पुरो देवालयन्यस्त-जिनविप्रनावतः ॥ तस्य विघ्नं कर्तुमलं । नानूवन क्षुदेवताः॥ एए॥
अतिक्रामन् बदन देशान् । तत्पतिन्य नपायनी ॥ गृह्णन् काश्मीरदेश च । प्रापत्कतिपयैदिनैः॥ प्रातर्यावत्समं सैन्यै-रियेष गमनं नृपः॥ तावछैलमहालौ । शैलावरुधतां पथः ॥ ए || नाशीरं नृपतेः चिंचिद् । दृष्ट्वा नीतेरुपागमत् ॥ स्वामिन् शैलौ स्थिती मागैं । रुध्ध्वेति बहुलापकः ॥एना विज्ञाय कौतुकाशजा । समीपमगमत्तयोः॥ तावत्प्रलयशैलानौ । शैलावास्फलतां मिथः ॥ एए॥ तयोः संघट्टजन्मा यः। स्फुलिंगोत्कर नद्ययौ । जाने स एव वझवा-वह्निदंनोलिनास्कराः ॥ ३० ॥ ततो वह्निः समुत्पन्न-स्त्रिजगदहनदमः ॥ सेहे न केनचित्तेजो-लेश्येव मुनिसत्तमात् ॥१॥ आलोकितो महीशेन । सुमतिः स- चिवो जगौ ॥ स्वामिन केनापि देवेन । दुष्टेनैतहिचेष्टितं ॥२॥ तांत्यै नृपपूजाऔं । किं चिदाचर नक्तितः ॥ ततः प्रीतो यया सोऽपि । स्वं रूपं दर्शयिष्यति ॥ ३ ॥
॥४०३।।

Page #408

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥४०॥
ति मंत्रिगिरा राजा । शुचिः पूजादिकं स्वयं ॥ तस्मै चकार संतो हि। प्रायेण परतु- टिदाः ॥ ५ ॥ शांत्युपायैरपि कृतै-न तुतोष सुरो मनाक् ।। वझवाग्निर्जलैः सिक्तो । ज्वलत्यपि विशेषतः ॥ ६ ॥ दत्तं ततो धन्य । स्मृतिमात्रापागतं ॥ पूजयित्वा करे राजा। जग्राह रिपुनाशनं ॥ ७ ॥ तज्ज्योतिषा महीनेता । संवर्मित श्वावन्नौ ॥ खांधकारविछायी। रिपुश्चासीनदाधिकं ॥ ॥ ईषदाकृष्य तशजा । टंकारं चाप्यकारयत् ॥ वज्रघातनये| नेव । तेन तावपसारितौ ।। ए ॥ वजेऽप्यकुंठममरै-रप्यवार्य महीधवः ।। बाणं युयोज ध
नं ॥१०॥ जीर्णपर्णमिवादित्य-बिंब किंदयिष्यति ॥ कर्पासास्थीनीवोडूनि । बलाझामयिष्यति ॥ ११ ॥ लांमखममिवादित्यं । प्रोबाल्यापि कयं हगत् ॥ तूलपूल मिडं किं । दूराउत्सेप्स्यति हुतं ॥१२॥ अमापयक्ष किं कीर्तिं । ब्रह्मां पाटयिष्यति ॥ इत्याशशंके पार्श्वस्थैः । स बाणं योजयन्नृपः ॥ १३ ॥ विटल ॥ ततश्च कश्चिदत्यु- ो । दीप्तनेत्रो नयंकरः ॥ पिंगान केशान दधन्मूर्ध्नि । विंध्या दाववह्निवत् ॥ १५॥ गुहोपमघ्राणरंध्र-वायुना नंजयन जुमान् ॥ घर्षदंतसमुद्भूत-वह्निज्वालाकरालितः ॥ १५ ॥ ता
॥४॥

Page #409

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४५॥
लोपबाहुः । शिलासन्निनहृद्दृढः ॥ अंकुशाननखत्रात - विदारितमृगाधिपः ॥ १६ ॥ लोलया जिह्वया गृह्णन् । गजादीन् निकट स्थितान् ॥ नच्चरन रक रकेति । वेतालः प्रकटोऽनवत् ॥ १७ ॥ ॥ तजिरा घरलीजानि - रस्थादाकृष्टकार्मुकः ॥ विमंवयन् तीक्ष्णरश्मि । कल्पांते परिवेषणं ॥ १८ ॥ नवाच च त्वया मार्गः । कथं रुद्धोऽस्ति रौ रे ॥ बलेन कस्य कोऽसि त्वं । वेताल तददो वद || १५ ||
चख्यौ स वेतालो । महाराज कृपापर | दंरुवीर्य मयि क्रोधं । मा कृथास्तव किंकरे || २० || श्रुणु येन निरुधोऽसि । मयानात्मज्ञशालिना || सूर्यो जीबरेणेव । तृोनेव हुताशनः ॥ २१ ॥ पुरा वियगतिर्नामा - नूवं विद्याधराग्रणीः || जितोऽहं च त्वया राजन् । संगरे बहुदेति नः || २२ || मृतस्तदत् स्वल्पायु- र्नवान् भ्रांत्वात्र कानने ॥ पुण्येन केन - चिकात | वेतालोऽहं नगांतरा || २३ || जंगिज्ञानात्समायांत-मीक्ष्वाकुकुलसंमनं ॥ जवतं वीक्ष्य मूर्खोऽद-मस्थां मार्ग निरुध्य ते ॥ २४ ॥ त्वधनुष्टंकृतेरेतौ । नगौ जातौ विसंस्थलो ॥ तापा निघातेन । नागपाशाविवायतौ ॥ २५ ॥ पुरा नाहं जितः कैश्चि- कोदानव
हमादा०
॥ ४०५॥

Page #410

Sh
incha kenge
Acharya Sha Kalassaganan Gyanmandir
माहा
नंजय मानवैः ॥ त्वद्वलं सोढुमनलं । जितोऽस्मि नवताधुना ॥ २६ ॥ स्थास्याम्यत्र तवादेशात् ।
Y पूर्वकिंकरवहिनो ॥ इति ब्रूवाणं वेतालं । तत्रैवास्थापयन्नृपः ॥ २७ ॥ व्यावृत्त्यायो विकोपः ॥ ६॥ सन् । स्नात्वा संपूज्य दैवतं ॥ कृतजेमनकल्याण-श्चचाल सपरिछदः ॥ २० ॥ सोऽखंग
मनः पृथ्व्या-खंझलः कतिचिदिनैः ॥ जरतेशवदावागा-वीशत्रुजयसन्निधिं ॥ २७ ॥ आनंदाख्ये पुरे सवै । जरतेश श्वाकरोत् ॥ जिनपूजातीर्थपूजा-संघपूजादिकं नृपः ॥ ३० ॥ शत्रं
जयायाः कुंमाच्च । नारतादपरादपि ॥ तीर्थोदकमुपादाय । स चारोहन्महाचलं ॥ ३१॥ मु. S ख्यशंगमथ प्राप्य । पुण्यसेवाविचक्षणः ॥ स त्रिःप्रदक्षिणीचक्रे । तचक्रेतरमानसः॥ ३२॥
प्रासादान जगतां नर्नु-नरतेन विनिर्मितान् ॥ दृष्ट्वा प्राप मुदं राजा । तत्कीर्तिनिवामलान ॥ ३३ ॥ इतश्चावधिना ज्ञात्वा । तत्रायातं नरेश्वरं ॥ आखंमलोऽप्यखमाइः । समं देवैरुपागमत् ॥ ३५ ॥ मुख्यशृंगं च चैत्यं च । तथा राजादनीऽमं ॥ स समवसरणे च । पापु- के त्रिरपूजयत् ॥ ३५ ॥ शक्रोक्तविधिना देव-संघपूजोत्सवादिकं ॥ स चकार शुनं कर्म । दारिद्रुदवानलः ॥ ३६ ॥ सोऽष्टाह्निकात्रयं याव-तीयोत्सवमिति व्यधात् ॥ शृण्वन् तनिरि
॥६॥

Page #411

Stunt Mahan
Archana Kenda
Acharya Sh Kalassagansen Gyanmandi
शत्रुजय
माहा
॥४०॥
माहात्म्य-मुत्तमं मुनिदेशितं ॥ ३७॥ जर्जरान् जगतः स्वामी । प्रासादान वीक्ष्य दुःखितः ॥ शक्रानुमत्या नृपति-स्तदुःशारमयाकरोत् ॥ ३० ॥ रैवताशवपि तथा । पूर्ववन्महदुत्सवं ॥ निरमातीर्थोःहरण-मपि शक्रयुतो नृपः ॥ ३॥ अथाबुदस्य वैनारा-टापदाचलयोरपि ॥ सम्मेते.पि समं संधैर्यात्रोमारौ नृपो व्यधात् ॥ ततः स्वराज्यमासाद्य । धर्मधयों धराधवः ॥ प्रासादान कोटिशोऽकार्षी-तीर्थयात्रादिपुण्यवान् ॥ १ ॥ नरतेशवदादर्शे-ऽन्यदा पश्यन् वपुःश्रियं ॥ जाननसारतां चित्ते । ववे केवलसंपदा ॥ ४२ ॥ पूर्वावतपर्यायं । पालयित्वोपकारकृत् ।। अंते शिवश्रियं प्राप । दमवीर्यो महामुनिः ॥ ४३ ॥ पुरंदराशविह तीर्थराजे । दैतीयिको हारकरो नृपोऽनूत् ॥ श्रीदंमवीर्यो जरतस्य वंशे। पुण्यः स मुक्तिं प्रययौ हि तेन ॥ ४४ ॥
॥४०॥
अन्यदेशानशक्रोऽगा-त्या नंतुं जिनेश्वरान् ॥ क्षेत्रे महाविदेहाख्ये । सदाईत्केवलस्थितौ ॥ ४५ ॥ तत्र सिंहासनासीनं । उत्रत्रयविराजितं ॥ जिनं स्तुत्वा च नत्वा च । निषसाद

Page #412

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
॥४
॥
शत्रंजय हरिः सुरः ॥ ६ ॥ स्वामी सर्वजनानंद-दायिन्या देशनागिरा ॥ अथानाषत कैवल्य-कलि-
ताशेषविष्टपः ॥ ७ ॥ यथा नवेषु मानुष्यो । ग्रहेष्विव दिवाकरः॥ तथा दीपेषु जंब्वाख्यो । दीपः सर्वोत्तमो गुणैः ॥ ४ ॥ सुराष्ट्रा सर्वदेशेषु । पुमरीको नगेष्विव ॥ तत्र देवेषु नालयः । कीर्तनादपि पापहृत् ॥ ४ए । क्षेत्रं तत्रारतं धन्यं । धन्यास्तेऽपि जना ननु ॥ यत्र शत्रुजयं तीर्थे । पूजयंति च ये जिनं ॥ ५० ॥ एनसां शांतिरेव स्यात् । हृदिस्थे विमलाचले । तमसां किं प्रवृत्तिः स्यात् । सदा सूर्यैतिकस्थित ॥ ५१ ॥ यहोधिबीजं प्राप्यं । नवैः कोटिनिरप्यहो ॥ शत्रुजये जिनध्याना-बन्यते तत्क्षणादपि ॥ ५ ॥ सम्यक्त्वं सर्वतत्वेष । त्रिदोष यथा जिनः॥ दर्लन्नः सर्वतीर्थेष । तथा शत्रजयो गिरिः॥ ५३॥ इतीशानपतिः श्रुत्वा । देशनां त्रिजगनुरोः । तीर्थोत्कंठी कणादेव । प्राप शत्रुजयं गिरि ॥ ५ ॥ अष्टाह्निकां सुरैः सार्धे । तत्र चक्रे सुरेश्वरः॥ पश्यन् स्तुवन्नमस्तीर्थ । जिनवाचं समर्थयन्
॥ ५५ ॥ किंचिजर्जरितांस्तत्र । दिव्यशक्त्याथ वासवः॥ प्रासादांश्च नवीचके। जिनन्नक्तिवॐ दुज्ज्वलान् ॥ ५६ ॥ अतीते सागरशते । दमवीर्यनृपादनूत् ॥ नझरोऽसै पुमरीके । इशान
॥४
॥

Page #413

San Mahavir lain Aradhana Kenda
Acharya Sh Kalassagan Gyanmande
शत्रुजय
माहाण
॥
o
पतिना कृतः ॥ ५ ॥
॥ इति तृतीयोहारः॥ अन्यदा चैत्रराकायां । पर्वणि त्रिदशोत्तमः॥ आजग्मुः पुमरीकाशे । नंतुं श्रीवृषनप्रभु॥ ५० ॥ तदा च हस्तिसेनाख्ये । पुरे देवी सुहस्तिनी ॥ जज्ञे कालवशान्मिथ्या-दृष्टिः कोटिसुरैवृता ॥ एए । महाबलवती क्रूरा । इषिणी जिनर्मिणि ॥ तालध्वजमुखान क्षेत्रपासन स्ववशागन व्यघात् ॥ ६ ॥ तीर्थ विसंस्थुलं चक्रे । स्वगोंडुरया तया ॥ स्वैराचारपरशेह-मद्यमांसाशनाशया ॥ ६१ ॥ आगतेष्वथ देवेषु । मायया सा बहून नगान् ॥ शत्रुजयसमान् कृत्वा । वंचयामास तानलं ॥ ६२ ।। सुरास्तान सुबडून दृष्ट्वा । विस्मयस्मेरमानसाः॥ चिंतयामासुरन्योन्य-मुखवीक्षणदक्षिणाः॥६शत्रुजयनगा एते । किं संति व हवो भुवि ॥ किंचैकोऽस्मन्नक्तिदैर्ध्या-जातो रूपैरय घनैः ॥ ६ ॥ एकस्मिन्नथवा शैले-- मातोऽस्मान् वीक्ष्य किं बडून ॥ सहस्ररूपतां प्राप । पर्वतोऽयं प्रनाववान् ॥ ६५ ॥ चिंतापरैरिति सुरै-रप्रयुज्यापि चावधिं ॥ चक्रिरे सर्वतः सर्वैः। स्नात्रपूजादिका क्रिया ॥६६॥ या
॥

Page #414

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
॥१
॥
वदष्टाह्निकां कृत्वा-पीषुस्ते त्रिदशा गतिं ॥ तावनकमपि शृंग-मपश्यन् विमलाचले ॥६॥ माहा किमेतदिति संत्रांतै-स्तैरतर्कि समं सुरैः ॥ कयमस्मत्कुनक्त्यायं । तिरोऽनूहिमलाचलः ॥ ॥ ६ ॥ किं वयं भनसश्चिंता-मात्रामा दूरतो गताः ॥ यथेषोऽन्यानयेत्स्वर्ग । तथा कि स्वयमप्यगात् ॥ ६ए । विश्वपावनकृत्तीर्थ-मेतचूमौ हि सुस्थितं । पश्यामोऽनेकधा पूर्व-मेकमप्यधुना न हि ॥ ७० ॥ नाकिनश्चिंतयित्वति । ज्ञानं त्ववधिसंज्ञकं ॥ प्रायुंजतालोकयंश्च । तत्सुरीकपटं स्फुटं ॥ १ ॥
ततः क्रुः सुराः सर्वे । प्रलये जास्करा इव ॥ कोपज्वालां महाघोरां । मुमुचुस्तां सुरीप्रति ॥ ७॥ दह्यमाना नशं तेन । कोपवैश्वानरेण सा | आगत्य परिवारेणा-नमत्तानतिदीनगीः॥ ३ ॥ स्वामिनो ययमस्माकं । किंकर्यो नवतां वयं ॥ तणोपमासु चास्मासु।) न युक्तं पौरुषं हि वः ॥ ४ ॥ अज्ञानवशतोऽस्मानि-रेतदेवं विचेष्टितं ॥ नातः परं करि- ॥१॥ प्यामो-ऽपराधोऽयं हि मृष्यतां ॥ ५ ॥ इत्युक्ते त्रिदशाः प्रोचू-रे उष्टे तीर्थघातिनि ॥ अन्यानपि जनान् विप्र-तारयस्यस्मदादिवत् ॥ ६॥ मलीमसं त्वया चक्रे । तीर्थमेतत्पला

Page #415

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रजय दिनि ॥ मुक्तासि तीर्थरदार्थ । विनाशयसि तत्पुनः ॥ ७ ॥ जरते नृत्यनावं च । स्वाहतं
Yoच करोषि रे । अधुना म्रियसे नूनं । तीर्यविध्वंसकारिणि ॥ ॥ नीतेति वाक्यतो देवी। ॥११॥
हस्तिनी शरणं ययौ ॥ जिनं विना तां मुंचेत । को जवादिव तऋधः ॥ ॥ वृषन्नस्वामिशरणं । प्राप्तां तां वीक्ष्य नाकिनः ॥ दूरीनूय पुनः प्रादू-रे उष्टे किमिदं कृतं ॥ ७ ॥ देतैरंगुलपर्वाणि । चर्वयंती सुरी जगौ ॥ सुराः प्रसीदत मयि । क्रोधं त्यजत वत्सलाः ॥७॥ स्मरेयं मनसाप्येवं । यद्यहं नाकिनः पुनः ।। शपे तदा युगादीश-पाद जगन्नतं ॥ ७ ॥ हार्थे साक्षिणो यूयं । दृष्टनावा जगत्स्वपि ॥ एकदैतष्टितं मे । कमध्वं करुणापराः ॥ ॥३॥ किरंतीमिति दीनां गां । व्यसृजस्तां सुरेश्वराः ।। संतो न प्रणते कोपं । कुवैत्यप्यपराधिनि ॥ सानूनतादितीर्थेऽस्मिन् । हस्तिसेनापुरं गता || पूर्ववस्तिनी रक्षा-दका संधेऽतिनक्तिनृत् ॥ ५ ॥ तुर्यकल्पपतिः शक्रो । माहेशे नाम नक्तिमान् ॥ तत्रापश्यन्मनाम् नृष्टान् । प्रासादान जगदोशितुः ॥ ६ ॥ अहो किमेतत्संजातं । तीर्थेऽप्यस्मिन जगहिते ॥ विचेष्टितं नूनमस्या । देव्या इत्यथ चिंतयन् ॥ ७ ॥ तत्र वहकिना दिव्य
॥११॥

Page #416

Acharya Sh Kallassagansen Gyanmandie
शत्रंजय
॥१॥
शक्त्या संक्रंदनस्तदा ॥ अचीकरन्नक्तितुल्यान् । प्रासादान नूतनानिव ॥ ॥ एवं बाहुबलौ | माहा ताल-ध्वजे कादंबकेऽपि च ॥ रैवताझै च शृंगेषु । चान्येपूहरणं व्यधात् ॥ नए || शानोज्ञरतो जातः। कोटिसागरकालतः॥ माहेशखंमलकृत । नक्षरो विमालाचले ॥ ए० ॥
॥इति चतुळशरः ॥ श्तश्चैरवते क्षेत्रे । जिनजन्मोत्सवं सुराः॥ विधाय प्रययुनंदी-श्वरे छोपेऽष्टमे ह्यतः॥ ॥ १ ॥ कृत्वाष्टौ दिवसान यावत् । जिनार्चनमहोत्सवान् ॥ श्राजग्मुर्विमलाशै ते । नेतुं श्रीप्रथमं जिनं ॥ ए॥ तत्रार्चयंतः सर्वज्ञ । नक्क्याष्टदिवसावधि ॥ तेऽपश्यन वस्यतः किंचित् । प्रासादान पुण्यमंदिरान् ॥ ए३ ॥ ब्रह्मेशे क्तिनिस्तः । सर्वदेवानुमोदितः ॥ दिव्यशक्त्या चकारोच्चै-रुक्षारं विमलाचले ॥ ए४ ॥ माहेशदप्ययं जातो। दशकोव्य ब्धिकालतः ॥ तीर्थे ब्रह्मसुरोक्षारः । श्रीशgजयपर्वते ॥ ए५ ॥
॥इति पंचमोक्षरः ॥ ___ चमरेशनृतयो । नवनेश अथान्यदा ॥ स्वेचया नक्तितो जग्मु-हीपं नंदीश्वरान्निधं ॥
॥४१
॥

Page #417

Acharya Sh Kasagarson Gyanmande
Shaharlain Arhana Kenda
माहाण
शत्रुजय ॥ ए६ ॥ तो विद्याधरमुनी । चलंतौ तीर्थयात्रया ॥ नवनेतौ तत्रा-जग्मतुर्जितमन्मयौ
॥ए॥ मुनी तेन्यः पुंमरीक-महिमानं जगरं ॥ आचख्यतुर्नृशं प्रीतौ । पावनं श्रवणा॥१३॥ - दपि ॥ ए ॥ सोत्कंठा मुख्यतीर्थेषु । यतिच्यां प्रेरितास्तथा ॥ समं तान्यां नगं प्रापुः । प
तयो नवनस्य ते ॥ एए ॥ यात्रां दानार्चने नत्या । प्रासादोधारमप्यमी ॥ विधाय सर्वतीघेषु । ययुर्देवा निजं पदं ॥ ४० ॥ कोटिलदार्णवे काले । ब्रह्मेशेक्षरतो गते ॥ नवनेसमुझरो । बनूव विमलाचले ॥१॥ अंतरांतरतोऽप्येवं । तीर्थे शतुंजयानिधे ॥ पुण्यो शरा श्वोहारा । बन्नूवुसुरैः कृताः ॥ २॥ इत्यं श्रीनरताहनूवुरमराधीशाः प्रशस्याशया-स्तीथेऽस्मिन् सगरं हि यावदमलश्रेयोनिधानाधिपाः॥ तीर्थोशरकरा नरामरवराः षट् च प्रपंचोजिताः। प्राज्यज्ञानधराः शिवालयमगुस्तत्र क्रमेण ध्रुवं ॥ ३ ॥ श्रीवर्धमानवदनांबुजसन्मरंद-संदोहसारमिदमाप्य वचः सुरेशः॥ आनंदमापुरमलं नियतं तदेव । येनापि लब्धशिव- शर्मचया श्वासन् ॥॥
॥ इत्याचार्यश्रीधनेश्वरसूरिविरचिते श्रीशत्रुजयमाहात्म्ये
॥१३॥
AC
For
And Personal use only

Page #418

San Ana Kendra
Acharya Sh Kalassagansen Gyanmandi
शविवालिखिलचरित्रतीर्थोऽज्ञारवर्णनो नाम सप्तमः
सर्गः समाप्तः ॥ श्रीरस्तु ॥
माहाण
॥
१
॥
॥ अष्टमः सर्गः प्रारन्यते ॥
वर्यैश्चतुनिराश्चय-श्वरितं यस्य संश्रितं ॥ नानिसूनुः स वः श्रीमान् । जिनो यचतु वनितान् ॥ १ ॥ तद्यथा-अशिक्षिता विवेकश्रीः । कुमारे दानवासना ॥ चक्रिणोऽप्यधिकं स्थाम । नोगान्नागेऽपि केवलं ॥२॥ अथाखंमल निःशेषो-हारणां च शृणु स्थितिं ॥ पवित्रां तीर्घकच्चारु-चरित्रोत्कीर्तनादपि ॥ ३ ॥ न जितं कर्मरिपुनि-र्जितमन्मथशात्रवं ॥ अहतमजितं नत्वा । गुणान् तस्यैव कीर्तये ॥४॥ जंबूहीपेऽस्ति नरते-ऽयोध्या शत्रुचयैः
पुरी ॥ अयोध्येति भुवि ख्याता । गतातंका निवासिनां ॥ ५॥ अागता रिपवो यत्र । मणि• शालेषु बिंबितान् ॥ स्वदेहानेव संवीक्ष्य । सन्मुखारिनयाद्ययुः ॥६॥ अर्हच्चैत्येषु घंटा
॥१४॥

Page #419

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४१५॥
नां । यत्र नांदेरहर्निशं ॥ धर्मनूपचमूतूर्यै-रिव पापनृपोऽनशत् ॥ ७ ॥ मुक्तिं गतेष्वसंख्येषु । चैकः सर्वार्थसिद्धिः ॥ अनूदाय विनोर्वशे । द्वितीयैकजिनावधि ॥ ८ ॥ तथा च पुत्रपौत्रेषु । क्रमात् पात्सु निजाः प्रजाः ॥ इक्ष्वाकुवंशः सत्यार्थो । जिनध्यान विशुद्धधीः ॥ ॥ तस्यां निर्जितशत्रु श्री - र्जितशत्रुर्महीपतिः ॥ श्रासीदसीमगरिम- गुणमाणिक्यरोहणः ॥ १० ॥
|| रिपूणां मार्गणानां च । ललाटेऽकरपंक्तयः । दानं वितरता येन । लोपिता दैवनिमिताः ॥ ११ ॥ तस्यानुजो गुणैः सारः । सारवान् ज्येष्टनक्तिमान् | युवराजोऽनवन्नान्ना । सुमित्रो मित्रवने || १२ || जितशत्रुनृपस्यासी - दास्यदासीकृतेंडुना ॥ ' विजया तस्य विजयाख्या - खिलपत्नी निदर्शनं ॥ १३ ॥ शीलशैल स्थिता यासी - दसीमगुणसंगता || लोकचित्तस्य वा । दुर्गापतिगृहा || १४ || परुघ्यविशुद्धा या । हंसीव सुविवेकिनी ॥ निमैले मानसे पत्यु - वासस्थानमसूत्रयत् || १५ || जगन्मित्रसुमित्रस्य । युवराजस्य च प्रिया ॥ यशोमती नाम यशो-मती सच्चरितैरनूत् ॥ १६ ॥ तारुण्यारण्यसंचारि - कामतृष्णातुरं मनः ॥ सारंगं स्वगुणैः पत्यु - रवमायानमंथरा ॥ १७ ॥
माहाण्
॥ ४१५॥

Page #420

Shri Mahavir
in Aradhana Kendra
Acharya Sh Kalassagensen Gyantande
शत्रुजय
॥१६॥
अन्यदा चालायां । सुप्तजाग्रदवस्थिता ॥ अपश्यहिजया स्वप्नान् । निशाशेषे चतुर्द- माहा० श ॥ १७ ॥ गजसिंहवृषांनोज-वासा दाम शशी रविः ॥ ध्वजकुंजसरोवाईि-विमानमणिवह्नयः॥१॥ एवं स्वप्नास्तया स्वास्ये। प्रविशंतो विलोकिताः॥ लेनेच परमानंद-सुखसौहित्यमुत्तमं ॥ २ ॥ ॥ राधशुक्ले त्रयोदश्यां । रोहिण्यां मृगलांबने ॥ विमानाहिजयाद्देवो-ऽनुत्तरानवसंदयात् ॥ २१ ॥ व्युत्वा निशीथे तत्कुक्षा-वततार समाधिना ॥ नद्योतश्च महान् जझे। सुखं नारकिणामपि ॥ २२॥ ॥ इतश्च युवराजस्य । सुमित्रस्य प्रिया निशि ॥ यशोमत्यपि तान् स्वप्नान् । अपश्यत्सुप्रमोदिनी ॥ २३ ॥ प्रातः स्वप्नांस्तथावस्थान् । पतिभ्यां ते ततो मुदा ॥ शशंसतुरिमौ चाप्य-पृवतां स्वप्नपाठकान् ॥ १॥ विजयायां जिनोत्पत्तिं । यशोमत्यां च चक्रिणः ॥ नत्पत्तिकथयितुंस्तौ । मुदामीणयतां धनैः ॥ ॥ २५ ॥ गर्नानुनावतो राझ्यौ । जीवानामनुकंपया ।। अनूतां ते स्वन्नावाच । मंदयाने सु- ॥१६॥ दोहदे ॥ २६ ।। पूर्णेषु मास्सु नवसु । सार्धाष्टमदिनेष्वथ ॥ गतेषु माघशुक्लाष्ट-म्यां च रो-ॐ हिणिगे विधौ ॥ २७ ॥ निशीथे विजयादेवी । हेमवर्ण गजांकितं ॥ असूत तनयं पूतं । जग

Page #421

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४१७ ॥
दुद्योतकारकं ॥ २० ॥ म् । पट्पंचाशद्दिक्कुमार्य - स्ततश्चलित विष्टराः । तत्रायेत्य सुकर्माणि । व्यधुः सर्वाणि भक्तितः ॥ २५ ॥ ततश्चतुःषष्टिसुरा-धीशाः स्वासनकंपतः ॥ जिनावतारं विज्ञायो - वसनरोडुराः ॥ ३० ॥ विमानैः कृतशृंगारैः । परिवारैः समं चरैः ॥ प्रतिक्रम्य बहून् छीपान् । विनितापुरमाययुः || ३१ || दत्वावस्वापिनीं विद्यां | जिनमातुजिने शितुः ॥ पार्श्वे मुक्त्वा प्रतिद्वंदं । सौधर्मेोऽगृही किनं ॥ ३२ ॥ कुद्मलीकृत हस्ताभ्यां । लिप्तायां चंदनवैः ॥ श्रादाय स्वामिनं शक्रः । प्राप मेरुगिरिं कणात् ॥ ३३ ॥ पांडुकाख्ये वने तत्रा - तिपांडुकंबलाशिला || विद्यतेऽर्धमृगांकाना । शाश्वती स्फाटिकी वरा ॥ ३४ ॥ तत्र सिंहासने रम्ये । सौधर्मैः स्वयं विभुं ॥ अंकमारोप्यपूर्वादि — रिव सूर्यमिवारुचत् ॥ ॥ ३५ ॥ त्रमेकेन रूपेण । छात्र्यां चामरचालनं ॥ एकेनांके दधौ देवं । वजमेकेन धारयन || ३६ || पंचरूपधरः शक्र । इत्थं भक्तिपरो जिने || जिनस्नात्रकृते शक्रा न्यमंत्रयदश्रो परान् ॥ ३७ ॥ मृन्मयैः कांचनै रुप्यै - र्मणिरत्नमयैः परैः ॥ देमरूप्यैर्मणिस्वर्णैः । कलरतिनिर्मलैः ॥ ३८ ॥ अष्टोत्तरसहस्रांकैः । प्रत्येकं तीर्थवानृतैः ॥ स्नात्र श्रीजगदीशस्य । व्य
I
५३
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ४२७ ॥

Page #422

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४२८ ॥
जावनानृतः ॥ ३९ ॥ ॥ गोशीर्षचंदनैर्दिव्यै - गंधितिः कुसुमैरपि ॥ फलैः पत्रैजिनं क्या । पूजयामासुराशु ते ॥ ४० ॥
श्रश्रापसृत्य पूजांते । सौधर्मैः सुवासनः ॥ श्रर्थ्यानिः स्तुतिनिर्देवं । पूजयामा सिवानिति ॥ ४१ स्वामिन्नजिततीर्थेश । जय त्रैलोक्यनायक || देवाधिदेव जगवन् । जय सर्वजनोत्तर || ४२ ॥ पंचविंशतिलक्षांक - कोटिसंख्येषु वजिषु । गतेष्वाद्यजिनादद्य । मनाग्यैस्त्वमवातरः || ४३ || तवावतारानगव-नवतारं ममाप्यहं ॥ मन्ये कृतार्थं त्वत्पूजा-देशनाश्रवणादिनिः ॥ ४४ ॥ श्रद्यैव भारतं खंमं । पवित्रं स्वामिना त्वया ॥ श्रस्मदाद्याः सुरा नागा । मर्त्या अपि च सद्वृषाः ॥ ४५ ॥ नववारिधि निमक- जनसंघाततारकः ॥ कषायविषयाराति - निर्घातातिबलोत्करः || ६ || त्वममेयगुणाधारा-नंताव्यक्त जगत्प्रनो ॥ द्वितीया
धर्म-मुमुदितोऽधुना ॥ ४७ ॥ श्रासने शयने याने । ध्याने सर्वेषु कर्मसु ॥ क्रिया निवासं मच्चित्ते । स्वामिंस्त्वं करुणाकरः ॥ ४८ ॥ त्वत्पूजननुतिध्यान - पुण्यात्त्वच्चरणांबुजं ॥ नवे नवेऽपि भगवन् । मानसे मम माद्यतु ॥ ४५ ॥ इत्यनिष्टुत्य देवेशः । पंचांगप्र
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ ४२८ ॥

Page #423

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
शत्रुजय तस्ततः॥ पूर्ववत्प्रभुमादाय । प्रीत्या पश्यन् पुनः पुनः॥ ५० ॥ मन्यमानो निजं धन्य-
ममरैः श्रितसन्निधिः ॥ जितशत्रुनृपागारं । कणादासादयन्मुदा ॥ ५१ ॥ प्रतिद्वंदमपाचक्रे । ॥१॥ मातुर्निशं च देवराट् ॥ मुक्त्वा प्रभुंच पटख्यंके। दीपं नंदीश्वरं ययौ ॥५२॥ तत्राष्टौ दि
अवसान याव-नजन्मोत्सवं सुराः॥ कृत्वा स्वं स्वं पदं प्रापु-जिनधर्मपरायणाः॥ ५३॥ - यशोमत्यथ संपूर्ण-दोहदा पूर्णकालतः ॥ प्रासूत तनयं पूतं । तस्मिन्नेव निशाकणे ॥५॥ स्नात्रोत्सवे दृष्टमपि । स्व दृष्टमुत्सुकः ॥ नत्तुंगमुदयारिंश-गारुरोहाथ नास्करः ॥ ॥ ५५ ॥ नास्करस्य करश्रेणी । जिनवाणीव विश्वगं ॥ तमोऽहरध्यधाच्चोच्चैः। समंतात्कमलोदयं ।। ५६ ।। राजा प्रातः पुत्रजन्म-शंसिने बहुदानतः॥ आजन्मांतं रोरत्नावं । दल
यामास हर्षतः ॥ ५ ॥ तदा च धनदः शक्रा-देशातस्मिन् पुरेऽखिले ॥ हिरण्यरत्नवासां* सि । ववर्षाषाढमेघवत् ॥ ५० ॥ न तैरपि महेश्स्या -पूरि दानमनोरथः ।। व्यर्थयन देवगोव-
क-शंखचिंतामणीनपि ॥ एए ॥ ध्वजतोरणमाणिक्य-स्वस्तिकागुरुदामतिः ॥ जातः ससर्वत्र नगरे । तदा कोऽप्युत्सवो महान् ॥ ६ ॥ स्थितिप्रतिस्थिती राजा । चकार हितीये दि
॥१॥

Page #424

Acharya Shin Kasagarson Gyantande
San Anda
शत्रंजय ने ॥ तृतीयेहयुत्सवात्सूनो-दर्शनं चंसूर्ययोः ॥ ३१ ॥ षष्टेग्युत्सवतो गोत्रा-नुसृत्या कर्म- माहा
निर्यसौ ॥ न जेष्यतेऽतोऽर्हत्सूनो-रजिताख्यां नृपोऽकरोत् ॥ ६ ॥ सशून्यं सगरं कर्तुं । ॥४॥ विशून्या सगरान्निधा । परस्यासीत्पुनगोत्र-मंत्रवाणीपवित्रिता ॥ ६३ ॥ धात्रीनिः शक्रम
तान्तिाब्यमानोऽथ पंचन्तिः॥ व्रतं समितिलिरिव । स्वामी वृश्मिवाप्तवान् ॥६५॥ विश्वालंबनयष्टिः सन् । जिनो यष्टयवलंबितः॥ मंद मंदं ददौ पादान् । नवाब्धि स्ताघयन्निव ॥६५॥ केकीनूय हयीनूय । गजीनूय च केचन ॥ स्वामिनं रमयामासुः । सुराः शकनियोगतः ॥ ६ ॥
इत्यं बालोचितां क्रीमां । संसारविरतोऽपि सन् ॥ चकार पित्रोदेवानां । प्रमोदाय च सय प्रभुः ॥ ६ ॥ स कलाः सकलाः काले । गुरुतो गुरुतोषकृत् ॥ अधीतेस्म सुधीः पित्रोः।
प्रसत्त्यै सगरः क्रमात् ॥ ६ ॥ चामीकरसमानानौ । तावुनौ भुवि नूषणौ ॥ प्रापतुर्विल- ॥४॥ है सलम-लकणौ मध्यमं वयः ।। ६ए । अाईपंचमकोदंग-शतान्युत्तुंगविग्रहौ ॥ निस्मीमरू
प लावण्यौ । तावनूतां जगन्मुदे ॥ ७० || जानन लोगफलं स्वस्य । विभुः पित्रोश्च हर्षदः ॥

Page #425

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहाण
॥४१॥
नपयेमे नूपकन्या । बलवकर्मणां फलं ॥ १ ॥ बह्वीनां नूपकन्यानां । सगरोऽपि पितुर्मु- दे॥ नछोढानूत्कलाधार-स्तारकाणां शशीवसः ॥ ७२ ॥ श्तश्च नगवान पूर्व-लदानष्टादश क्रमात् ॥ कौमार्ये व्यतिचक्राम । देवसेवासमादितः ॥७३॥ जितशत्रुनृपः सूनु-मन्यूनगुणसंगिनं ॥ अथो दृष्ट्वा न्यधाशज्ये-ऽनितमपि वत्सलः॥ ४ ॥ युवराजः सुमित्रोऽपि । जितशत्रोरनुज्ञया ॥ स्वपदे सगरं पुत्रं । न्यवेशयदतुबधीः ॥ ५॥ जितशत्रुः सुमित्रश्च । परेऽपि पृथिवीभुजः ॥ दीकामाददिरे धर्म-घोषात्सुगुरुतस्ततः॥ ७६ ॥ सुरासुरैरप्यजितो-ऽजितो नाम महीपतिः ॥ पालयन पृथिवीं राज्यं । चकार सुरसेवितः ॥ ७७ ॥ युवराजस्तु सगरो । नृपाशानुगतस्ततः ॥ साधयित्वा बहून देशा-नाययौ जयवान् द्रुतं ॥७॥ पाति राज्यं प्रनौ देशे । नेतयो न जयं कुतः॥ सुखमाकालवल्लोका । आसंस्तत्र सदासुखाः॥ उए ॥ चकार राज्यं लगवान् । त्रिपंचाशत् पयोनिधीन ॥ लक्षान् यावनोगकर्म । त्वक्षिपञोगकाम्य- या | ७ || अन्यदोद्यानमेदिन्या-मवतीर्णेऽथ माधवे ॥ लोकानुरोधात्प्रययौ । स्वामी सांतःपुरीजनः ॥ १ ॥ कोलाहलैः कोकिलानां । मधुपानां च ऊकृतैः ॥ निजश्रियं दर्शयितु
॥४
॥

Page #426

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शानंजय
॥४॥
माकारयदिवाधिपं ॥ २ ॥ शिरोनिरुहां तुगै-रालोकयदिव प्रभुं ॥ दर्शनानस्य च मुदा । माहा । कुद्मलैरिव यइसत् ॥ ७३ ॥ प्रत्यासन्नं च तं वीक्ष्य । शाखिशाखाभुजांचलैः ॥ आकारयदिव प्रोत्या । तनं प्राप नायकः॥ ॥ ॥ तहने विकसत्पुष्प-मकरंदगतातपे ।। सत्र श्व विश्वेशो । रंतुमैवजनैः समं ॥ ५ ॥ काचित्पादायसंस्थाना । गृह्णत्युच्चैः फलं इमात॥ अतर्कि जंगमा वल्ली। स्तनस्तबकशालिनी ॥ ६॥ इमाचादितदेहान्या। दर्शय-काम ती मुखांबुजं ॥ अन्यमेऽन्यकुसुमो-जमशंकामसूत्रयत् ॥ ७ ॥ नखैः पुष्पाणि चिछेद ।
का काचिदतिया ॥ मदंगल्यः पंच बाणाः। पंचेषोधिगमनिति ॥ ॥ मल्लिकाकसुमैर्मालां । ग्रथित्वा काप्युरोजयोः ॥ चिकेप कुंनिकुंनानां । जयाप्तैमैक्तिकैरिव ॥ नए ॥ वसंतरागसंमिश्रं । गायंती पंचमं स्वरं ॥ विरहकान काप्यकरोत् ॥ सद्यः कुसुमसुंदरान् ॥ ॥ ॥ काचिद्वकुलपुष्पाणि । चक्राणि स्मरचक्रिणः ॥ तवक्तिरिव चिकेप । स्वपतिप्रति ॥ लीलया ॥ १ ॥ वसाना वसनं शुलं । कापि पुष्पोडुवेष्टिता ॥ मुखेंदुनागृहीबोनां । राकारात्रिदिवो बलात् ॥ ए ॥ सर्वांगपुष्पान्तरणो। निषहमः पुष्पस्रस्तरे ॥ पुष्पकंउकनृत्पाणौ । पु
॥

Page #427

Shri Mahavir Jain Aradhana Kenare
Acharya Shin Kasagarson Gyantande
शत्रुजय पशीर्षः प्रभुर्वनौ । ए३ ॥ मंझलीनूय कामिन्यो । हल्लीसकपराः परं ॥ पुरः प्रत्नोईस्तता- माहा
J लै-राशु चेतो ह्यनयन् ॥ ७ ॥ ॥२३॥ चं कामरसव्यग्रे । कामिलोके मनो दधौ ॥ अत्रैवेचमुतान्यत्र । क्वाप्यस्तीत्यजितः प्र
भुः॥ ५ ॥ सस्मारावधिना पूर्व-नवांस्तांस्तान गुणोत्तरान् ॥ अनुत्तरसुखान्येव । स्वस्याव नंदकराण्यपि ॥ ए६ ॥ स्मृत्वा तत्सहसा काम-रसाहिभुरपासरत् ॥ शर्करास्वादतो निंब
फलास्वादादिव कणात् ॥ ए७ ॥ अहो सुखानि तान्येवं । नुक्त्वापि मम मानसं ॥ रंतुमित्यमुत्रापि । घिगिदं कामचेष्टितं ॥ ए७ ॥ अनंतनवतो भुक्ता-न्यपि सौख्यानि नूरिशः॥
नवे नवे नवानीवा-निलपत्यविदन जनः ॥ एए॥ भुक्तेष्वनंतसौख्येषु । न तृप्यति मना। जनः ॥ दुःखे तु लवमात्रेऽपि । सहसोछेगमेति च ॥ १० ॥ स्युः सुखानि नृशं पुण्या-श न्मनाक तस्मिंस्तु नादरः॥ फुःखानि च प्रमादात्स्यु-स्तस्मिन् सादर एव सः॥
॥२३॥ नन्यं तथान्यस्य । फलानीचति ही जरुः ॥ नप्तेऽपि हि निंबबीजे । किं स्यात्कल्प'मांकुरः ॥॥ विषयामिषलोग्नेन । संसारजलधौ जनाः ॥ धीवरा अपि बद्ध्यते । मत्स्यवदुःखजा

Page #428

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहार
॥४
॥
खके ॥ ३ ॥ स्वैरिणो वैरिणो लोके । विषया नवचत्वरे॥ उलारंति पुण्यैक-चैतन्यं हि ज- मात्मनां ॥ ४॥ पुत्रमित्रकलत्रादि-पाशैर्बशे नवे नवे ॥ पक्षिवत्स्वेचया धर्मे । रंतुं न लनते जनः॥ ५ ॥ ये तुबसुखलोनेन । पुण्यं स्वं हारयंति ही ॥ तेषां पीयूषमंहीणां । कालनाय नवत्यपि ॥ ६ ॥ एवं चिंतयति स्वामि-न्याजग्मुत्रिदिवात्सुराः ॥ लोकांतिका जय जये-त्युच्चरंतस्तदग्रतः ॥ ७॥ तीर्थ प्रवनय स्वामिन् । माझवन्मोहमुह ॥ नदी]ति निजं स्थानं । जग्मुस्ते विनयोन्नताः ॥७॥ स्वामी तदैव सहसा । क्रीमाद्यं च विसृज्य च ॥ आरेने वार्षिक दानं । दातुमल्पितकामगौः ॥ ५ ॥ गजवाजिरथोर्वीणां । रत्नमाणिक्यवाससां ॥ दाने सांवत्सरे संख्यां। वेत्ति स्वाम्येव नापरः ॥ १० ॥ नाविनं चक्रिरामयो। विज्ञाय सगरं तदा ॥ अनितमपि स्वामी । बलाशज्ये न्यवेशयत् ॥ ११॥ चलितासनतः शकाः । सर्वे कल्याणकं विनोः ।। ज्ञात्वा स्वस्वपदादीयुः । संघट्टैव्योममालिनः ॥ १२॥ स्वा- मी ततश्च सुस्नातो । दिव्यानरणवस्त्रनृत् ॥ संपूज्य गृहचैत्यांत-बिबानि श्रीमदईतां ॥१३॥ शिबिकायां सुप्रन्नायां । निर्मितायां सुरासुरैः ॥ निषसाद जगन्नाथः । पालके शक्रवत्तदा ॥
॥४॥

Page #429

San Mahavir Jain Aradhana Kenar
Acharya Shalassagan Gyanmande
शत्रुजय
माहाण
॥३५॥
॥१५॥ वर्धाप्यमानो वृक्षनि-न्युनीकृतपाणिन्निः ॥ सहस्रवाह्यां शिबिका-मधिरूढो य- यौ वने ॥ १५॥ सहस्राम्रवने शोक-तले ते शिबिकां न्यधुः ।। अवातरच तस्या शक् । सू. र्य श्वोदयाचलात् ।। १६ ॥ वस्त्रान्नरणमाख्यानि । मुक्तानि स्वामिना स्वयं ॥ प्रतीबदेवराजोऽय । स्ववस्त्रांचलधारणात् ॥ १७ ॥ नच्चखान विभुः केशान् । क्लेशानिव कुकर्मजान् ॥ पंचन्निर्मुष्टिन्तिः शक्रः । कीराब्धौ निदधे च तान् ॥ १७ ॥ संझया सुरराजोऽय । तुमुलं तं न्यषेधयत् || सामायिकं विभुरपि । स्वीचकार त्रिधा त्रिधा ॥ १७ ॥ समं राज्ञां सहस्रेण । जगृहे स्वामिना व्रतं ॥ देवदुष्यं न्यधात्स्कंधे । विनोः शक्रः समुज्ज्वलं ॥ ३०॥ माघशुक्लनवम्यां ने । रोहिण्यां रोहिणीपतौ ॥ नत्तराह्ने षष्टतपा-श्चतुर्थज्ञानमाप सः॥१॥ निःसंगोऽथ प्रभुौनी । विजहार महीतलं ॥ शक्राद्याश्च सुरा हीपं । ययुनंदीश्वरान्निधं ॥२॥ अयोध्यायां हितीयेऽह्नि । ब्रह्मदत्तगृहे विभुः ॥ पारणं परमानेन । चकार शुनकारणं ॥२३॥ साझादशनिष्काणां । कोटयस्तगृहांगणे ॥ पुष्पाणि देवपुष्याणि । निपेतुर्ननसस्तदा ॥२॥ देवउन्नयो नेदु-इचेलोच्छ्यो बनूव च ॥ देवा जयजयेत्युच्चै-जगुर्दातृप्रशंसिनः ।। २५ ॥
॥५॥

Page #430

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माझा
||श्६॥
जिनस्पृष्टामिमां नूमिं । मान्यः स्पृशतु तत्पदे ॥ अकारयड्रह्मदत्तो । धर्मचक्रमिति स्फुटं ॥ ॥ २६ ॥ आर्यानार्येषु देशेषु । विहरनिर्ममो विभुः ॥ घातीनि निजकर्माणि । ददाह ध्यानवह्निना ॥ २७ ॥ हारे हरौ मणौ लोष्टे । तृणे स्त्रैणे रिपौ सुते॥ कांचने काचसंघाते । समदृक् समन्नूधिभुः ॥ २० ॥ सुखे दुःखे नवे मोके । निर्जन जनसंकुले ॥ दिवा रात्रौ स सं. ध्यायां । समन्नावोऽलवकिनः ॥ ॥ ॥ गुप्तेंशियः कूर्म श्व । निर्देपो व्योमवत्दमी ॥ वसुधेव सहस्रांशु-रिव तेजोनिरभुतः ॥ ३० ॥ विहृत्य सकलान देशा-नित्यं त्रैलोक्यनायकः ॥ हादशाब्दीमतिक्रम्या-योध्यां पुनरुपागमत् ॥ ३१॥ सहस्राम्रवने तत्र । सप्तबदतरोस्तले ॥ ध्यानांतरमवाप्तस्य । गोदोहासनन्नाजिनः ॥ ३२ ॥ दशन्यां पौषशुक्ले ने। रोहिण्यां पश्चिमे दिने । नत्पेदे केवलज्ञानं । विनोः कर्मक्षयादथ ॥३३॥ ॥ चतुर्दशरज्जुमितं । करस्थमणिवऊगत् ॥ गतागती विपाकं च । कर्मणां स व्यलोकयत् ॥ ३४ ॥ अथासनविकंपे- न । नक्क्यापि सुरनायकाः ॥ स्पर्धमानरवेविं । विमानैः समुपाययुः ॥ ३५ ।। व्यधुः समवसरणं । योजनप्रमितं सुराः ॥ त्रिप्राकारं चतुर्धरं । हेमरूप्यमणीगणैः ॥ ३६ ॥
PAPERS
॥६॥

Page #431

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रुजय इतश्च सगरं नूपं । सनायामासनस्थितं । नत्वा वेत्री नरौ स्वामिन् । चारि स्त इत्य-
Iो जगा ॥ ३३ ॥ तयोर्वेशितयोर्मध्ये । नूपादेशाच वेत्रिणा ॥ प्रणम्यैकोऽवदञ्चक्रिन् । व॥४२॥ यंसे केवलाहिलोः ॥ ३७ ।। अन्यः पुनः प्रणम्याख्य-जय नूमीश वयसे ॥ शस्त्रागारे
चक्ररत्नो-त्पत्तिो हर्षकारणात् ॥ ३०॥ चक्रोत्सवं कथं कुर्वे के केवलोत्सवं ॥ नन्नर योरपि कर्तव्ये । तस्य दोलायितं मनः ॥ ४० ॥ त्रैलोक्यानयदः स्वामी । क्व क्वेदं विश्वनी
तिकृत् ॥ चिंतयित्वेति नूपाल । नदस्थादासनाद् जुतं ॥ १ ॥ गजै रत्रैर्दयैः पुत्रैः। पत्तिनिर्व्यवहारिनिः॥ लोकैरन्यैर्वृतः स्त्रीनिः । समं राजा ययौ वनं ॥ ४२ ॥ तत्र प्रदकिणीकत्य । नत्वा स्तुत्वा च सोऽजितं ॥ जिनेशवदनोजूतां । देशनामशृणोदिति ॥ ४३ ॥ धर्म एव सदा सेव्यः । स्वर्गमुक्तिनिबंधनं ॥ विना धर्म नवेदुःखं । दौ ग्यं च गतागती ॥ ४ ॥ असाराहिग्रहात्सारं । धर्म गृह्णाति सारधीः ॥ प्राप्यो धर्म एवाय-मन्यत्सर्वं हि लन्यते ॥ ॥ ५ ॥ देशनांते नृपः प्राप्या-योध्यां चक्रस्य नक्तितः ॥ अष्टाह्निकामहं चक्रे । कृत्रियापामयं क्रमः॥ ४६॥ स्वामी चतुर्विध संघ-तीर्थ संस्थाप्य च स्वयं ॥ विजहार कृपाधारः
॥५॥

Page #432

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४‍८ ॥
। सर्वदेवनमस्कृतः ॥ ४७ ॥ शस्त्रागारात्ततश्चक्रं । बहिरासीऽविद्युतिः ॥ तस्मिन्नेव दिने चकी । प्रयाणोद्यममातनात् ॥ ४८ ॥ लदैः स चतुरशीत्या | मातंगरथवाजिनां ॥ पादातैः पूर्व । पूर्वस्यां दिशि सोऽचलत् ॥ ४७ ॥ गजवाजिछत्रदंम - मलिका किसी वर्धकीनू ॥ पुरोध गृहिचक्राणि । चर्मरत्नमुखान्यपि ॥ ५० ॥ लात्वा रत्नानि भूमीशो । यहलदैरधिष्टितः ॥ स सैन्यैः स्थगयन् विश्वं । चचालातुलविक्रमः ॥ ५१ ॥ युगं । पूर्वाब्धौ मागधं देवं । कृताष्टमतपा नृपः ॥ बाणेनाजूहवद् छ्यम - दशयोजनगामिना ॥ ५२ ॥ तस्मादादाय रत्नैक-सारमारोप्य तत्र तं ॥ स्वयं तु पारणं चक्रे । मदं सोऽष्टौ दिनानि च ॥ ५३ ॥ व्यावृत्त्य चक्रानुगतः । सोऽविछिन्नप्रयाणकैः ॥ दक्षिणोदधिती रेऽस्था-न्निवेशितचमूचयः ॥ ॥ ५४ ॥ तत्र वासान् सैन्यकृते । चैकं पौषधमंदिरं ॥ वई किर्विदधे चक्री । चागृहीत्पौषधत्रतं ॥ ५५ ॥ वरदामं मागधवत् । कृत्वा मनसि सायकं ॥ सोऽमुचत्तेन विज्ञाय । स चागाचक्रिणं डुतं ॥ ५६ ॥ तद्वैौकितं मणिस्वर्ण- मुक्तारत्नादिकं नृपः ॥ श्रगृहीत्तत्पदे तं चा- रोपयन्नतवत्सलः || ५७ ॥ प्रतीच्यब्धौ प्रजाशं । तथैव वशवर्त्तिनं ॥ कृत्वा न्यवेशयत्स्थाने ।
माहा०
॥ ४२८ ॥

Page #433

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥४५॥
चक्री स्वमिव पादपं ॥ ५८ ॥ चक्री सिंधुमहासिंध्वो-रोधः प्राप्य च दक्षिणं ॥ ते अपयसाधयत्कृत्वा - ष्टमं मूलं तपःश्रियः || ५ || दिशोदक्पूर्वया गन्छन् । शैलं वैताढ्यमाप्य सः ॥ वैतान्यादिकुमारं चा- साधयन्नरतेशवत् ॥ ६० ॥ सिंधुसागरवैताढ्य -सीमानं सैन्यनायकः ॥ साधयित्वा नृपादेशा-दागादादाय तदनं ॥ ६१ ॥ तमिस्रायाः कपाटे स । दंमेनोद्राव्य निनगे || निम्नगोत्रम् तीर्त्वा । पद्यया निरगात्ततः ॥ ६१ ॥ तत्र म्लेवान् महाक्रूरा-नजयच्चनायकः ॥ नितंब दक्षिणं क्षु‍ - हिमाইराससाद च ॥ ६३ ॥ त्रिस्तामयित्वा स्वरथे-नापित्सायकं च सः ॥ द्वासप्ततिं योजनानि । गत्वा तत्प्रभुमाह्वयत् ॥ ६४ ॥ तस्मादादाय रनानि । तमारोप्य च तत्र सः । गत्वा रूपनकूटाशै। काकिएया नाम चालिखत् ॥ ६५ ॥ दोत्तरश्रेणीशौ । वैतान्ये व्योमगामिनौ ॥ जित्वा तत्रैव चक्रेशो ऽस्थापयत् किंकराविव ॥ || ६६ ॥ श्रथ गंगातटे सैन्यं । निवेश्य नृपशासनात् || सोनानी चर्मरत्नेन । तामुतीर्याजयन्नृपान् ॥ ६७ ॥ ततोऽष्टमतपा गंगां । चक्री स्ववशमानयत् ॥ द्वारं खं प्रपाताया- स्त मिस्रावदसाधयत् || ६ || मंगलानि लिखंस्तत्र । काकिएया योजनांतरा || पंचाशयोजनां
माहाण्
॥ ४५॥

Page #434

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
॥३०॥
तां च । नद्यावप्युदलंघयत् ॥ ६५ ॥ निर्गतस्तद् गुहाधारा-गारोधसि पश्चिमे ॥ कृताष्टम- माहा तपाः प्राप । निधीत्रव स चक्रिराट् ॥ ७० ॥ नृपाइयाथ सेनानी। गंगादक्षिणनिष्कटं ॥ लीलयैव साधयित्वा । चक्रिपादावशिश्रियत् ॥ १॥ पंचत्रिंशत्सहस्राब्दी । कृत्वेचं दिग्जयं नृपः ॥ जरतेश श्व प्राप-दयोध्यां चक्रपृष्टगः ॥ ७२ ॥ ज्ञात्रिंशता सहस्रैश्च । नूपैर्यकैस्तथा परैः । चक्रे तस्यानिषेकोऽथ । चक्रित्वस्य निबंधनं ।। ७३॥ षट्खं नारतं सोऽपि । नरतेश इवान्वशात् ॥ सहस्रः पंचविंशत्या । सेव्यमानोऽय गुह्यकैः ॥ ४ ॥
इतश्च विहरन स्वामी । केवलालोकनास्करः ॥ विकाशयन् नव्यपद्म-चनं तैर्देशनांशुनिः॥ ५ ॥ ज्ञात्वा ज्ञानात्मरीकं । पावितं प्रथमाईता॥ श्रीमानजिततीर्थेशो। विजहाराय तंप्रति ॥ ६ ॥ प्राबोधयन मृगारीज-मृगशूकरपन्नगान् ॥ सर्वनाषानुगामिन्या । गि-श रा स्वामी जगतिः ॥७॥ अथायात्प्रथमं तीर्थ । सुराष्ट्रादेशमुत्तमं ॥ सर्वत्र वृषनस्वामि- ॥३०॥ गुणोत्कीर्तनगवितं ॥ ७ ॥ तत्रोचुगमनंगारी-रत्नसानु विराजितं ॥ शत्रुजयं गिरिं पुण्यमाससाद जगदिभुः ।। ए || ध्यानस्थिते जगत्स्वामि-न्याययौ केकिन्निवृतः ॥ कश्चित्केकी
CARE

Page #435

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shil kailag
Gyanmandit
शत्रंजय
माहा
॥४३॥
कलापेन । त्रयन् नक्तितो जिनं ॥ ७० ॥ ध्यानावसाने नगवान् । केकिनस्तानबोधयत् ॥ संबाधेऽपि सुरादीनां । बजतोऽन्यत्र नो नयात् ॥१॥ स्वामी तैः केकिन्निः सार्ध । मख्यशृंगमवाप्य च ।। राजादन्यास्तले त्रीणि । दिनान्यस्यात्सुरार्चितः ॥ २ ॥ प्रातस्तं के. किनं वृह-मासन्नमरणं विदन ॥ संलेखनां गताहारा-मसंजयदिनस्ततः॥७३ || स्वामी द. क्षिणपश्चिम्या-दिशोऽस्थादाद्यकूटतः ॥ अवतीर्य सुत्नशख्थे । शृंगे सिहशिलोपरि ॥ ४ ॥ तदैव देवाः संनूय । तीर्थे तीर्घजगहिनोः ॥ चक्रुः समवसरणं । जे सिंहासनं च सः॥
॥ ५ ॥ इतः स केकी सद्ध्याना-निजमायुः प्रपूर्य च ॥ कृताशनपरित्याग-स्तुर्य दिवमअवाप्तवान् ॥ ६ ॥ विज्ञायावधिना स्वस्य । तीर्थ स्वर्गतिकारणं ॥ तद् दृष्टुं च जिनं नंतुं ।
वेगादागाद्दिवः स हि ॥ ५ ॥ आगम्यतां केकिसुरे-त्याहूतः स जिनेंदुना ॥ द्योतयन् द्युतिनिः शैलं । निषसाद च तत्पुरः ॥ ६ ॥ अथावत् सुधर्मेशः । कोऽयमुक्तस्त्वया विनो ॥ स्वाम्यवोचदिंशय-मनूदत्रैव केकिराट् ।। ७७ ॥ देशनां मन्मुखात् श्रुत्वा । त्यक्तजीववधः शमी ॥ मयैव सह शैलाग्रं । प्रापानशनमप्ययं ॥ ॥ एतत्तीर्थप्रनावेन । किप्त्वायं सक
॥३१॥

Page #436

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४३२ ॥
लं तमः ॥ तिर्यग्वाद्देवलोकं । चतुर्थ ननु लब्धवान् ॥ ८९ ॥ एकावतारी भूत्वाय - मत्रैवाततो मुनिः || सेत्स्यत्यवश्यमत्रैव । लब्धकेवलदर्शनः ॥ ० ॥
॥
स श्रुत्वेत्थं सुरः के कि- मूर्त्ति स्वस्य तरोस्तले ॥ अकारयत्तीर्यपूजा-मश्रानंदमनोहरः १ ॥ तदादि मूर्त्तिरेपात्र । पूज्यते पुण्यकारिणी ॥ निःशेपजनसंघात - बोधायास्य तरोस्तले ॥ ९२ ॥ श्रीमानजितनाथस्तु । स्थितः सिंहासने वरे ॥ बोधाय विश्वजंतूना - मथारजत देशनां ॥ ९३ ॥ समता सर्वसत्वेषु । जक्त्या संघस्य पूजनं ॥ शत्रुंजयस्य सेवापि । नापपुण्यैरवाप्यते || ४ || आत्मवत्सर्वभूतेषु । सूक्ष्मबादरजेदतः ॥ रागद्वेषविहीनं यत् । चित्तं सा समता मता ॥ ए ॥ साधुः साध्वी साधुसेवी । श्राद्धी संघश्वतुर्विधः || धर्मश्वतुः शाख इव | पूज्यते त्रिजगज्जनैः || ६ || गेहे यस्य समभ्येति । संघः सोऽघहरः सुराः ॥ पूजि - तश्च पुनर्याति । तद्गृहं सोऽपि तीर्थराट् || १ || नगः शत्रुंजयाख्योऽयं । शाश्वतः सर्वदा स्थिरः || जवाच्धिमज्जज्जनता-जीवितद्वीप सन्निन्नः ॥ ए८ ॥ प्राप्ता ये गिरिमेतं हि । न गम्यास्ते कुकर्मणां ॥ मुक्त्वा तले जारमिव । पापमारोहयति ते ॥ एए ॥ श्राराधितो येन जि
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ ४३२ ॥

Page #437

San Maha
Acharya she KailassagarsunGyanmandir
www.kobatirtm.org
Jain Aradhana Kendre
शत्रंजय
माहा
॥३३॥
नो धर्मोऽपि च जिनोदितः । येनायं सेक्तिः शैख-स्तस्य उर्गतिनीः कथं ॥१॥ शैलस्या- स्य च शीलस्य । सेवया फलमुत्तमं ।। संदेहः शीलतः सिः । शैलादस्माच्च सा स्फुटं ॥ ॥२॥ तीर्थेऽस्मिन् यानि कर्माणि । विधीयते सुमेधसा ॥ तानि कर्मक्षयाय स्यु-नवेऽत्रापि परत्र च ॥ ३ ॥ शत्रुजये येऽत्र सिज्ञः । सेत्स्यत्यपि च सर्वदा ॥ ज्ञात्वापि केवली वक्तुं । तानवेत्त्येकजिहया ॥ ४ ॥ अस्य शृंगेषु सर्वेषु । महिमा यो हि विद्यते ॥ जिनेष्विव स नो वक्तुं । पार्यते वर्षकोटिन्निः ॥ ५ ॥ अत्र शीलैकसन्नाहाः । शैलस्था अत्रसा नराः॥ कमास्त्रेण विनिघ्नंति । रिपून रागादिकान कणात् ॥६॥ अ॒गऽस्मिंश्च सुत्नशख्ये । निधिरत्नरसाश्रिते ॥ आश्रितानां पुण्यवतां । सुखमेति नवक्ष्ये ॥ ७ ॥ पूर्वार्ददाश्रयाद्यद् । मुख्यशृंगं दि पूज्यते ॥ तथास्मदाश्रयादेत-नविता पून्यमुच्चकैः ॥ ॥ ॥ इति विश्वगुरोः श्रुत्वा । देशनातेऽतिहर्षिताः ॥ अष्टाहीमुत्सबं कृत्वा । ययुः स्थानः निजं सुरांः॥ १० ॥ ततो नीलं न- नो नील-यंतोऽर्जलदा नृशं ॥ ननति प्रापुरौढीच्य-वायुना.हितकारिणा ॥ ११ ॥ गजैतो मधुरं धीराः । संपाखनेन तोयदाः ॥ व्योमाजिरे ग्रीष्मजया-न्यासमिव हि चक्रिरे ॥१२॥
॥३३॥

Page #438

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शवजय नीले व्योमन्यलक्ष्यंत । बलाकाः कंबुपांडुराः ॥ अमावास्यात्रियामाया-मिव तारकपंक्तयः माटा
॥ १३ ॥ यदीपत्तोयदा गीं । कुर्वते प्रश्रमोदये ॥ तन्जाने बलवद्ग्रीष्म-विजयास्फुटमंत्रि॥४३॥ णः ॥ १४ ॥ वायुस्तदग्रसारीव । व्यजूंनत मुहुर्मुहुः ॥ नीरंधैरत्रसंघात-मघः संवर्मयन्निव
॥ १५ ॥ जयं चपलाख -रपि ज्ञात्वोष्मकं घनाः ॥ शरासनं शक्रदत्तं । जगृहुस्तऊयक्रम ॥ १६ ॥ जलते बलवानेष । निदाघश्चम
। निदाघश्चमरोचिषा ॥ अतोऽत्रैः प्रश्रम मेघाः । स्थगयामासुराशु तं ॥ १७ ॥ स्थूलैः स्थूलैश्च विरलै-बिउलेष्टुनिरंबुदः॥ अतामयन्महीं पूर्व । ग्रीष्मे किंJO चित्कृतादरं ॥ १७ ॥ बलाकाहारिणी संपा । स्फुरक्षास्या जनप्रिया ।। किंचिदंतणंती द्यौ--
रासीत्पीनपयोधरा ॥ १७ ॥ धाराहारानिव दिशो-ऽकिरक्षराधरो भुवि ॥ रत्नधाराधरः सोऽपि । तस्मिन्नुत्किरतिस्म च ॥२०॥ यथा मेरौ जिनम्मात्रे । तथा शत्रुजये तदा ॥ नन्मागंगा महीं व्यापु-जलवाहाः समंततः ॥ ३१ ॥ उदिते जलदे धारा । पत्याविव नितंबिनी ॥ ॥३४॥ नद्यदंकुररोमांचा । स्पंदिनीवानिवन्नृशं ॥ २२ ॥ जीविता जीवनेनेव । जीमूतेनेह दईराः॥ नचैर निष्टमारावैः । कलुषानुकृति व्यधुः ॥ ३३ ॥

Page #439

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
शत्रंजय इत्थं वर्षातरं ज्ञात्वा । स्वामी तैर्मुनिभिः समं ॥ अस्थात् शृंगे सुत्नशख्ये । तस्मि-
JO नेव सुरैर्वृतः ॥ २४ ॥ निषेधुः कंदरास्वेके । परे सिंहगुहासु च ॥ केचित्सर्प बिलस्याग्रे । मु॥४३५॥ नयो नियमेन ते ॥ २५ ॥ मंझपं स्वामिने चक्रु-स्तत्रोत्तुंगं सुरेश्वराः ॥ तत्र ध्यानाज्जगत्स्वा
मी। चतुर्मासीमलंघयत् ॥ २६ ॥ तत्रापुः केऽपि सम्यक्त्व-मन्ये नश्कन्नावतां ॥ जीवहिंसां जहुः केचि-जीवा जिननिषेवणात् ॥ २७ ॥ विरराम ततो वर्षा । प्राप्तापि बहुधोन्नति ॥ | सहसैव जमासंगा-दवसानं न दुर्लन्नं ॥ २० ॥ पंकानय शोषयंती । निर्मला सृजती दिवं ॥ विकाशयंती कासानां । कुसुमान्याययौ शरत् ॥ २॥ जमान्यपि हि नैर्मल्यं । विकास पंकजान्यपि ॥ निम्नगा मार्गगामित्वं । तस्यां शरदि लेनिरे ॥ ३० ॥ विश्वे जीवनदानेन । मलिना अपि तोयदाः॥ ते नैर्मव्यं तदा प्रापु-रहो दानविज़ुनितं ॥ ३१ ॥ इतश्च सुव्रताचार्य-स्तंडुलोदकनृत्करः ॥ ग्लानत्वात्प्रथमं शृंग-मारोहन्मुनिमंमितः॥ ३५॥ गिरिसंधौ वि- शश्राम । कस्यचिच्च तरोस्तले ॥ तृषातुरोऽत्र काकस्त-ज्जलपात्रमलोग्यत् ॥ ३३ ॥ ॥ शुष्यत्तालपुटो नीम-नानुन्नानुकरालितः ॥ लुछ्त्तत्स मुनिर्वीक्ष्य । कोपकालुष्यमुज्जगौ
॥३५॥

Page #440

Shun Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shin
Gananda
माहा०
dih
शत्रंजय ॥ ३४ ॥ यत्काण जवता प्राण-रक्षणं कणतः पयः॥ आलोचि तदकृत्येन । नात्र त्वत्संत-
- तेर्गतिः ॥ ३५ ॥ अशेषमुनितोषाय । निर्जतु प्रासुकं पयः ॥ अत्र स्थाने सदा नावि । प्र॥३६॥ नावात्तपसो मम ॥ २६ ॥ यत्तदैव ययुः काकाः । काकुकोलाहलाकुलाः ॥ तत्तदादि सिदि
मा शैले । काकानामामतिर्न हि ॥३७॥ उनिहविड्वरानर्ध-समर्थनपरोऽथ चेत् ॥ अत्रैति का
कस्तत्कार्यं । शांतिकं विघ्ननाशनं ॥ ३० ॥ श्रीयुगादिजिनस्याग्रे । राजादन्याश्च शांतिकं ॥ पुरतो जैनमुनिन्तिः । कृतं चारिष्टकोटिनुत् ॥ ३५॥ यत् शैलसंधौ तत्तोयं । प्रवृत्तं तपसो बलात् ॥ नैऋत्यां दिशि सौख्यानि । नैरंतर्याणि यचति ॥ ३० ॥ रोगशोकार्तिवेताल-ग्रहदुःखानि यांति च ॥ पापजान्यपि तोयस्य । तस्य स्पर्शान्न संशयः ॥ १ ॥ ततश्च नगवा
न मुख्य-शृंगमारुह्य तन्मुनीन् ॥ कांश्चित्तत्देत्रमाहात्म्या-न्मुमुन्नन्वशादिति ॥ ४॥ व अत्रैव स्थीयतां नावि । जवतां पुंमरीकवत् ॥ केवलं कर्मणां घाता-न्मुक्तिश्च शुन्नन्नावतः
॥३॥इत्यालाप्य मुनीनर्हन् । विहर्तुं प्रययावथ ।। मुनयः केवलं लब्ध्वा । प्रापुश्च पदमव्ययं ॥ ॥ इतश्च सगरश्चक्री । सेव्यमानो नृपवजैः ॥ षट्खं नारतं पाति । सदैकपुरवली
॥३६॥

Page #441

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya She Kallassagar
Gyanmande
शत्रुजय ॥ ४५ ॥ तस्य जहुमुखाः पुत्राः । सहस्राः पष्टिरद्रुताः ॥ तारुण्यपुण्यपूर्णागाः । शस्त्रशास्त्र- माहा
विदोऽनवन् ॥ १६ ॥ अन्यदा ते स्वपूर्वेषां । नतुं तीर्थानि सोत्सुकाः ॥ अनुज्ञाप्य बलाना॥३७॥ तं। चेलुः सहलवाहनाः ॥ ४७ ॥ स्त्रीरत्नवर्ज रत्नानि । त्रयोदशमितानि ते ॥ यवान नृपांपाश्चमं बहीं। जगृहः सगराया ॥ ४ ॥ क्रमाचलंतः कतिचित । प्रयागर्योजनांकितैः ॥ अ
टापदं नगं प्रोच्चैः । कुमाराः प्रापुरतं ॥ ४ ॥ कल्पधुचंपकाशोक-वटाश्वत्यतमालकैः ॥ पाटलासलकीचूत-बकुलाद्यैर्दुमैर्वृतं ॥ ५० ॥ मणिरत्नप्रनापूरै-श्चित्रयंतं नन्नस्तलं ॥ निजपूर्वजकीर्तिशे-स्ते कंदमिव मेनिरे ॥ ५१ ॥ ॥ अष्टानिः पदिकानिस्ते । तमारुह्यातिहर्षिताः ।। प्रासादान् जगदीशस्य । त्रिप्रदक्षिणयन कणात् ॥ ५॥ प्रविश्य दक्षिणधारा । तत्र ते चतुरो जिनान् ॥ पश्चिमायां जिनानष्टौ । कौवेयी च जिनान दश ।। ५३ ॥ ऐंट्यांश चौ जिनावेवं । चतुर्विंशतिमहतां ॥ अपूजयंस्त्रिधा शुद्ध्या । सर्वे पुष्पाकृतस्तवैः ॥५॥ ॥३॥ पूजांते तु महोत्तुंगं । प्रासादं जगदीशितुः ॥ दशै दर्श नृशं प्रीत्या । जगुरन्योऽन्यमित्यथ ॥ ॥ ५५ ॥ प्रासादोऽयं चतुरि-श्चतुर्धाधर्मनूनृतः ॥ प्रवेशायानवत्ताव-जतिकष्टनिपिष्टये ॥

Page #442

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा०
शवंजय ॥५६॥ दिवं यहिलिखत्येष | कलशध्वजतोरणैः ॥ तामंतरा मुक्तिपुरा-गलामिव नुदत्य-
1 सौ ॥ ५७ ॥ कुहूनिशोऽपि तमो । यस्त्नैर्नाशयत्यसौ ॥ पुण्यैस्तश्रांतःप्रनवं । हरिष्यत्यपि ॥४३॥
निश्चयः ।। ५७ ॥ कल्याणैर्यदयं जात-स्तदन्येन्योऽपि यति ॥ ननुंगोऽयंपरानुचै-नयत्यपि
निजाश्रयात् ॥ एए ॥ चक्रिणो जरतेशस्य । कंदः किं कीर्तिवीरुधः ॥ किं वा तत्रक्तिताप्यं अादर्शयत्येष निर्मलः ॥ ६॥ किंवा विश्वभ्रमोत्तप्त-लोकलोचनचंमाः ॥ किंवायं मनि
मान धर्मो । यतोऽमुष्मात्स वर्तते ॥ ३१॥ अपरेऽपि हि पुण्यांगाः। प्रासादा अत्र नांति हि ॥ पालकप्रतिबज्ञानां । विमानानां विम्बकाः ॥ ६ ॥ धारपालाश्चतुर्दिक्षु । देवैरप्यजिता अमी ॥ पुरारोहा मनुष्याणा-मष्टौ च पदिका अमूः ॥ ६३ ॥ तध्रुवं जरतेशेन । लोनिनो
नाविनो जनान ।। ज्ञात्वा चक्रे प्रयत्नोऽयं । सर्वः प्रासादरकणे ॥६५॥ व इत्यालापपरान् जहु-रूचे प्रीत्या स्वबांधवान् ॥ स्वपूर्वेषां दिनैः कश्चि-धर्मस्थानं वि-
नंदयति ।। ६५ ॥ न दूरे नविता लोन-ग्रस्तानां शतयोजनी ॥ तस्मादत्र करिष्यामो। र. क्षार्थ खातिकां दृढां ॥६६॥ परस्परं विमृश्येति । सोद्यमाश्चक्रिसूनवः ॥ खातिं च खनया
॥३॥

Page #443

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहाण
॥४३
॥
मासुः । सवाहनपरिबदाः ॥ ६७ ॥ पृथ्वीप्रमाणपिंकेन । खनतां खातिका बहु ॥ तेषां घा- तानागलोके । रजोवृष्टिरजायत ।। ६७ ॥ मणीनहेर्मलिनयन् । दृष्टीराबादयन्नपि ॥ कोपविविधौ चूर्णः । श्वब्रे रेणुन्नरोऽपतत् ॥ ६॥ ॥ तदाकुलेष्वहिकुले-वन्नूकोलाहलो महान् ॥ तदीशा अथ सर्वेऽपि । चुकुपुस्तस्य हेतवे ॥ ॥ अथ ज्वलन नृशं कोपा-दहीशो ज्वलनप्रन्नः॥ जज्ञाववधिना चक्रि-सुतांस्तत्कारणस्थितान् ॥ १॥ तथैव कोपं संहृत्य। वेगादेत्य च लोगिराट् ॥ नवाच सामवाक्येन । तानिति प्रणयोज्ज्वलः ॥ ७२ ॥ वत्साश्चक्रिसुता यूय-मन्वये जरतेशितुः ॥ विवेकिनश्च किमिदं । तदारब्धं महोद्यमैः॥ ३ ॥ युष्मत्खननघातेन । नागलोकोऽद्य पीड्यते ॥ विरमंतु ततोऽमुष्मा-दायासात्स्नेहवृक्ष्ये ॥ ७ ॥ अस्मत्स्वामी युगादीशो। वयं तस्यैव किंकराः ।। तत्कुले ययमुत्पन्ना-स्तत्स्नेहः स्थिर एव नौ ॥ ५ ॥ इत्यालाप्य गते तस्मि-स्तेऽपि खातादपासरन् ॥ संनूय पुनरेवेति । मंत्रयामासु- रुइताः ॥ ६॥ निर्जलेयं दिनैः कश्चि-नविता खातिका नन ॥ सुसंध्या लोनिनामस्ति। किमसाध्यं जगत्रये ॥ ७॥ इत्युक्त्वा दंमरत्नेन । सागरात्सुरनिम्नगां॥आकृष्य परिखां वा
॥३॥

Page #444

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय लि- झुरापूरयझ्यात् ॥ ७ ॥ अथ क्षुब्धेषु नागेषु । नज्यमानेषु वेश्मसु ॥ पंकपातादात- माहाण
3 नादै-चुकोप ज्वलनप्रन्नः ॥ ७ ॥ अहो मूर्खा अमी चक्रि-सूनवो राज्यधर्मदाः॥ अस्म॥४० दुक्तं युक्तमपि । मन्वते न हि धिग्मदं ॥ ८ ॥ चिंतयित्वेति नागेशै-रन्यैरपि समन्वितः ॥
फणाटोपं महाकोपाद् । विभ्राणः फूत्कृति सृजन ॥ १ ॥ नत्पत्य सहसा श्वना-तत्रैत्य विषतिन्निः ॥ तानि षष्टिसहस्राणि । युगपज्ज्वलनोऽददत् ॥ २॥ ॥
इत्यासुध्य महादाहं । ज्वलनो भुजगेश्वरः ॥ पुनः स्वं स्थानमापेदे । कोपो रिपुवधावधिः ॥ ३ ॥ ततस्तु सैन्ये तुमुल-स्तदाघातान्महाननूत् ॥ वज्रपातादिव जने-ऽन्योऽन्यं व्याकुलताकरः ॥ ७ ॥ तदनाथं महत्सैन्यं । कांदिशीकमितस्ततः॥ सर्वोपायपरिव्रष्ट-मासीदेव विपर्ययात् ॥ ५ ॥ कणे क्षणे मनस्त्वन्य-चिंतयत्यात्मनो हितं ॥ स्वेच्या कुरुते दै.) व-मन्यदेवात्मनोऽहितं ॥ ६ ॥ दुःखोरगविषग्रस्ताः । सैनिका गतनायकाः॥ प्रमाय किं- ॥४॥ चिदश्रूणि । चिंतयामासुरित्यथ ॥ ७ ॥ पश्यतामपि सर्वेषा-ममी चक्रीशसूनवः॥ युगपद्यश्ता नागै-स्तदास्माकं बलं वृथा ॥ ॥ सूपैविधीयते सेना । स्वरदायै समंततः ॥

Page #445

Shun Mahavir Jain Aradhana Kendre
Acharya Sh Kalassagarsur Gyanmandi
शानंजय
माहाण
॥४
॥
सत्यामपि ततस्तस्या-ममी जाता गतासवः ॥ ७ ॥ पुरे किं दर्शयिष्यामः । स्वमुखा- | नि गतत्रपाः ॥ चक्रोशः पुनरस्मान ही । नानोपायैर्हनिष्यति ॥ ए ॥ अमीषामेव तन्मार्ग । निरुपाया नजामहे ॥ सन्नृत्या नूपतेर्मागं । श्रयंतीति जनस्थितिः ॥ १ ॥ इत्यालोच्य मिश्रो व्याप्य । स्थितं हादशयोजनीं ॥ ते काप्टेर्वेष्टयामासुः । सैन्यमश्वरथेन्नयुत् ।। ॥ ए ॥ यावन्मुमुर्षवो दाहै-स्तेऽग्निं पाणिनिरस्पृशन् । अज्ञासीनावता शक्रो-ऽवधिना तउपप्लवं ॥ १३ ॥ दयालुः सहसोपेत्य । विप्रवेषं विधाय च ॥ मा म्रियवं मा म्रियध्वं । तानित्यूचे दिवस्पतिः ॥ एव || वचसा तेन धीरेण । सर्वे तस्थुस्तथैव ते ॥ शक्रविप्रः पुरो नूत्वा । जगी तान पुनरित्यपि ॥ ए५ ॥ एष वः सर्वसंहारः । कथमद्य विजूंनते ॥ परानवाक्ष दुःखाचा । शोकाटेष्टकृतेऽथ किं ॥ ए६ ॥ श्रुत्वा तस्येति वचन-मवोचस्ते कृतादराः ॥ परव्यसनःखिन् नो । श्रुण्वस्मध्यसनागतिं । ए ॥ अमून सगरचकेश-सुता- नालोकयाग्रतः ॥ चेष्टितेन निजेनैव । नस्मसात्कृतविग्रहान् ॥ ए॥ यत्सतामपि नः स्वामि-सुताः प्रापरिमां दशां ॥ तेनैव लकिता वह्नि । प्रविशामो वयं ननु । ए॥
NOR
॥१॥

Page #446

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शञ्जय
माहा०
॥धा
इत्युक्ते स पुनः प्राह । यत्साहसमनुष्टितं ॥ तत्स्वामिन्नत्या वा स्वामि-जयाचा शो- कतोऽपि वा ॥ ३० ॥ अनिबवोऽपि यन्मृत्यु-मिहामस्तत्र चक्रिनीः ॥ कैः कैरुपायैः स हि नो। हनिष्यत्यूचुरित्यमी ॥ १॥ ततः शक्रो निजं रूप-माधायेदमुवाच तान् ॥ अत्र वो दूषणं किंचित् । पश्यामि न मनागपि ॥ २ ॥ तन्मा म्रियध्वं चक्रीपर्षी । युष्मास्वेषोऽपनोदये ॥ प्रयतंतु प्रयाणाय । मदादताः पुरंप्रति ॥ ३॥ इत्याश्वास्य स तान् शक-स्तिरोऽतत्पश्यतोऽपि हि ॥ विशोकास्ते कथंचिच्चा-योध्यांप्रत्यचलन शनैः ॥ ४ ॥ प्रयाणैनग्नपादस्ते । प्राप्यायोध्या सुराधिपं ।। अस्मरन स पुनर्वेगा-दाययौ तत्कृपापरः ॥ ५ ॥ पंचवर्षशतायुष्कं । गतासु बालकं धरन् ॥ विप्रवेषधरः शक्रो। जगाम च नृपांतिकं ॥ ६ ॥ नृपहारगतः प्रोचै-हदित्वा च कठोरगीः॥ विगर्हन वसुधां देवं । चक्रिणं च जगा हरिः॥७॥ सर्वसहासि वसुधे । कग्निासि न यत्त्वकं ॥ वृषनं त्नरतं नाथं । नानुजातासि रे जमे ॥ ॥ धिक् दिकपाला इमे काला-पेक्षया पाथ हा क्षितिं ॥ यूयं हि साक्षिणः सर्व-व्यापाराणां शुन्नाशुन्ने ॥ ए॥ सर्वेषु सुखकनावं । सृजसि दैव समाहितं ॥ मयि किं निष्टुरं खं । सृजसी
॥४४॥

Page #447

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shil kailag
Gyanmandit
शत्रंजय
माहा
॥४३॥
ह पराङ्मुखः ॥ १० ॥ मयैव :कृतं चक्रे । किंतु चात्यंतदारुणं ॥ वृहे वयसि तन्मेऽद्य फ- लितं सुतहानितः ॥ ११ ॥ त्वयैनं बालकं देव । हरता स्मरता क्रुधं ॥ वृहं मां मत्कलत्रं च । मुमुषु हृतवानसि ॥ १२ ॥ पाहि चकिन कुदैवान्मां । न्यायात वसुंधरां ॥ निर्वासय पुरात्पापं । त्नरतेशस्थिति स्मरन् ॥ १३ ॥ सुखगृध्रा हि दिक्पाला । विचैतन्या च नूरियं ॥ सर्वदेवमयस्तत्त्वं । किं न पासि नरेश मां ॥१४॥ सर्वश्राप्यजिते नाथे । व्रतनाजि जिनाधिपे ॥ त्वमेव पालको लोके । दोषाकर श्वाऽरवौ ॥ १५ ॥
तस्याकार्येति वचनं । विषमोऽप्य नृपोऽपि तं ॥ आकारयऊनैदोषं । स्वस्मिन्नेव विचिंतयन् ॥ १६ ॥ दर्शनाचक्रिणः सोऽपि । मुक्त्वा तं बालकं पुरः ॥ नच्चैरुरोद संस्थानान् । रोदयनपरानपि ॥ १७ ॥ रोदनांते पुनः पृष्ट-श्चक्रिणेति स गां जगौ ॥ स्वामिन् ममैकपुत्र
स्य । मुख किं कपयामि ते ॥ १७ ॥ अद्यैष मत्सुतो वालो । निशणो रजनीमुखे ॥ सह- • सैव महाक्रूरै-रदश्यत सरीसृपैः ॥ १७ ॥ नैष दोषो भुजंगानां । न चैतस्य ममापि च ॥
किंत्वधर्मो जने देशे । त्वयि वा वर्त्तते ननु ।। २० ॥ मंत्रयंत्रादिनिस्तत्त्व-मुल्लाघं कुरु बा
॥३॥

Page #448

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहाण
॥४४॥
लकं ॥ अन्यथा त्वयि दोषः स्या-दस्माकं तु कुलक्षयः॥ १॥ अथ चक्रधरो वैद्यान् । मां- त्रिकानप्यजूहवत् ॥ गतासुं तं तु ते वीक्ष्य । कृतोपाया मिश्रो जगुः ॥ २२॥ स्वामिनसावसाध्याना-मौषधानां प्रतिक्रिया ॥ पूर्वाऽमृतगृहानस्म । यद्येत्युल्लाघ एष तत् ॥ २३ ॥ निशम्येति तदा नूप । आदितत्तत्कृते नृपान् ॥ शकोऽपि वैक्रिय रूपैः । पश्यतिस्म गृहाद् गृहं ॥ २४ ॥ महानसाद्यत्र यत्र । नस्म ते लांति पूरुषाः ॥ तत्र तत्रेत्यपूछन्वः । कुले कः किं मृतो न वा ॥ २५॥ पितृमातृस्वसृबंधु-मृति तेन्यो निशम्य ते ॥ पुनस्तथैव तन्त्रस्म । मु. स्वागबन परान गृहान् ॥ २६ ॥ त्रमित्वाऽलब्धतस्मान । एवं ते सकलं पुरं ॥ राज्ञः समीपमासेषुः । शकविप्रोऽपि दुःखितः ॥ २७ ॥ ततो जगाद चक्रेशो । मारिहीनाद् गृहान्मम ॥ महानसोनवं जस्म । विप्र त्वं समुपानय ॥ २ ॥ विप्रेण गृह्णता नस्म । चक्रिमाता यशोमती ।। पृष्टा जगौ चक्रिपितृ-सुमित्रमरणं गृहे ॥ श्ए ॥ तन्मुक्त्वा स तथैवैत्य । नृपमाह पितुम॒तिं । वैद्याश्च लब्धसमयाः । प्राहुस्तमिति हर्षिताः ॥ ३० ॥ लेषजैरपरैः सनि-रसाध्यो नतिवर्जितैः ॥ विपत्स्यते बाखकोऽयं । नात्र दोषो चिकित्सके ॥ ३१ ॥ इति
॥४
॥

Page #449

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
॥
४
॥
श्रुत्वा शक्रविप्रो । मुक्तकंठं च मायया ॥ नचैरुरोद राजें। दयाईहृदयं सृजन ॥ ३२ ॥ तश्च किवलं सर्व । राजघारमुपागतं ॥ राजाथ दुःखितं विप्रं । तं जगादेति सामगीः॥३॥ मा कुरुष्व शुचं विप्र । संसारस्थितिरीदृशी ॥ जातो म्रियेत जीवोऽत्र । न स्थिरं वस्तु तः क्वचित् ॥ ३४ ॥ जगत्पूज्या वजकाया । योगीज्ञ (जननायकाः ॥ गता अनंतास्तेऽप्यतं । का चिंता परदेहिनां ।। ३५ ॥ सप्तधातुनिबई यत् । क्षुद्शीतातपादिन्निः॥ पीड्यते तत्र देहे का । स्थिरता मूर्ख कल्पिता || ३६ ॥ ब्रातृपुत्रकलत्राद्याः। सर्वेऽपि स्वार्थहेतवे ॥ आयांति यांत्यपि सदा । उःख केवलमात्मनः ॥ ३७ ॥ यस्य स्वस्यापि देहो नो । वशे सर्वत्र लालितः ॥ तस्य मातृपितृत्रातृ-पुत्राद्या वशगाः कथं ॥ ३०॥
इति ब्रुवाणे पृथ्वीशे । शक्रः प्रत्यक्षरूपवान् ॥ जगाद च महीनेत-त्सि किं संसृतेः स्थिति ॥ ३५ ॥ सत्यमेताहगेवायं । संसारः सर्वदुःखदः ॥ किंत्वस्मिंश्च प्रमादांधा । विचेष्टंते यथा तथा ॥ ४० ॥ कर्मणोत्पद्यते विश्वं । कर्मणा च विलीयते ॥ तत्र बंधुसुतव्य-लानालाने तु का स्पृहा ॥ १ ॥ चक्रिन्निदर्शन मिदं । यथा पूर्व मृतास्तव ॥ षष्टिसहस्रास्त
॥४
॥

Page #450

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४८६ ॥
ते । सूनवोऽपि मृता ननु ॥ ४२ ॥ ततश्च सैनिकाः संस- इतरेत्य शुचाकुलाः ॥ सोरस्तामं चक्रिणोऽग्रे || शसंसुस्तत्कुलयं ॥ ४३ ॥ श्रुत्वेति विलस्यें व किलो व्यजनानिलैः ॥ गोशीर्षचंद -ऽनिषेकं कमलैर्व्यधात् ॥ ४४ ॥ कथंचिल्लब्धचैतन्यश्चक्री संस्मृत्य नंदनान शोकग्रंथिरुकंठगे । मूर्खतिस्म मुहुर्मुहुः ॥ ४५ ॥ मूर्वया चक्रिमरणं । विज्ञाव्य सुररामश्र ॥ तत्कंगश्लिष्टबाहुस्तं । मुक्तकंठमरोदयत् ॥ ४६ ॥ तयो रोदननादेन । रोदसीवासिनो जनाः ॥ शोकसागर निर्मग्ना । इवाभूवंश्वराचराः || ४७ ॥ विलीने निविमे ग्रंथौ । शक्रः प्रोवाच चक्रिए । किं मुह्यसि महीनेत - स्त्वमप्यज्ञ इवार्त्तिनिः ॥ ४८ ॥ नवे स्वकर्मणा कवि-दल्पायुजीयते जनः || दीर्घायुश्व जवेदन्यः । का चिंतात्र ध्रुवे हये ॥ ४९ ॥ त्वमेवाबोधयः पूर्वं । मां वैराग्यवचोज्नरैः ॥ स एव च पुनर्मोहं । किमेवं लब्धवानसि ॥ ५० ॥ इत्यालाविनि देवेशे । भूपं व्यजिज्ञपत् || स्वामिन् छौ पुरुषौ द्वारि । वर्त्तेते त्वन्नतिप्रियौ ॥ ५१ ॥ चूसंज्ञामीवदासाद्य । चक्रिणो वेत्रिनृन्नरौ || प्रावेशयच्च नत्वेकः । शशंस जिनमागतं ॥ शा श्रन्योऽप्याह जय स्वामिन् । जाह्नवी तब सूनुनिः ॥ श्रकृष्टाष्टापदे गर्त्ता - मापूर्याप्लावयन्म
मादा०
॥ ४४६ ॥

Page #451

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shil kailag
Gyanmandit
शत्रंजय
॥४४॥
ही ॥ ५३ ॥ तस्याः पूरैः प्रसर्पनिः । पार्थवासिजनः स्थली ॥ आरुह्य वारिधौ हीप-वदस्था- माहाण देहमात्रनुत् ॥ ५५ ॥ प्रलये वारिधिरिख । स पूरो वृहिमाप्नुवन् || जाने समग्रं नरतं । क
हीपोपमं ॥ ५ ॥ पाहि पाहि विन्नो तस्मा-दन्नसोऽस्मानिमऊतः॥ नाथान्यथा गतनाथा-निव नेता यमः वयं ॥ ६ ॥ जिनागमनपुत्रांतः । देशप्लावविसंस्थुलं ॥ विमौ. जाश्चक्रिणं प्राह । वितर्कः कोऽत्र ते स्थिरः॥ ५७ ॥ त्यज पुत्रशुचं चक्रि-स्ता स्वामिनं नज ॥ स्वामिप्रणामजं पुण्यं । शोकान्मा विफलीकुरु ॥ ५० ॥ नगीरथं जकुसुतं । रोधायादिश वारिणः ॥ स हि नागकुले तात-दोषमार्टा नविष्यति ॥ ५ ॥
श्रुत्वेति चक्री निःश्वस्य । किंचिदश्रूणि धारयन् ॥ नगोरगं समाढूय । निजस्यांके न्यवेशयत् ॥ ६ ॥ आघ्राय वदने मूर्ध्नि । चुंवित्वा तं च सोऽवदत् ॥ वत्स नारतवंशस्य । प-श इयदं किमुपागतं ॥ ६१ || दवदग्धमारण्ये । त्वमस्मत्कुलसंततौ ॥ अवशिष्टांकुर श्व । वि- ॥४॥
यसे महजनतौ ॥ ६ ॥ तत्त्वं लोकस्य रहायै । व्रज गंगां पुनर्नय ॥ मुख्यप्रवाहं दंन । - ज्वलनप्रत्नसेवनात् ॥ ६३ ॥ इत्यादेशं समासाद्य । समं सैन्यैर्जगीरथः ॥ चचाल बादयन्न

Page #452

Acharya Sh
atasagar
Gyantander
शत्रंजय के । रजोनिः कोनयन्महीं ॥ ६ ॥ समं शक्रेण नूशकः । सोऽपि सांतःपुरो जिनं ॥ अपु- मादा
1 नस्क्रियशोकाय । ययौ नंतुं धृतादरः ॥ ६५ ॥ तत्र समवसरण-स्थितं ज्ञानधरं जिनं ॥ तौ। MUGINS त्रिःप्रदकिणीकृत्य । नेमतुर्नुतितत्परौ ॥ ६६ ॥ जय स्वामिन्ननंतान-जनशोकापनोदक ॥ यां
तरव्याधिहरण-प्रवीणाय नमोऽस्तु ते ॥६७ ॥ स्तुत्वेति तौ नक्तिपरौ । यथास्थानं निषीदतः॥ स्वाम्यपि क्लेशहरणी। वाणीमित्युजगार च ॥६॥चक्रिनसारः संसारः। सौख्यं राज्यं च न स्थिरं । पुत्रमित्रकलत्राणि | बंधनानि दृढान्यपि ॥६ए । रोगशोककर दे। विषया विषयातनाः ॥ नोगिनोगसमा नोगा। जीवितं जलबिंवत् ॥ ७० ॥ कणे यद दृश्यते रम्यं । तत्कणांते तु दारुणं ॥ तत्वादिहास्ति संसारे । तत्वादन्यत् स्थिरं न हि ॥१॥ वध्यते केवलं पाशैः । कुटुंबविणात्मकैः ॥ संसारकारागारस्था । विझांसोऽपि प्रमादतः ॥ ॥ २॥ विरलास्ते नवंत्यत्र । कृष्णचित्रकसनिनाः ॥ जवाब्धा विषमावर्ने। न वाह्यते हि
ये नराः ॥ ७३ ॥ देशनावाक्सुधां पीत्वा । प्रनोरिति स चक्रनृत् ॥ दुःखहालाहलं मुक्त्वा। 4G व्याजहार मुदा जिनं ॥ ४॥ कर्माधीनं जगत्स्वामिन् । तदमीनिः कश्यं कृतं ॥ षष्टिसह
ताह
|
||

Page #453

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रुजय र त्रैर्युगप-युगपन्मृत्युदं हि यत् ॥ ५ ॥ इति पृष्टो जगनायो । ज्ञानदृष्टचराचरः ॥ जगाद
तनवांस्तादृक् । कर्मबंधनकारणं ॥ ६ ॥ ॥अक्षण
___कस्मिन् पल्लीपुरेऽनूवन् । दुर्दीताश्चौर्यवर्तिनः॥ एते किराता दुश्चित्त-ध्यातान्यविणा
करा. गनाः ॥ ७ ॥ अन्यदा नदिलपुरा-जबन शत्रुजयंप्रति ॥ संघः किरातैस्तैर्मार्गे-ऽदर्शि इविसंतृतः ॥ ७ ॥ लोनोधैर्मत्रयांचक्रे । लुटाकैस्तैर्निशामुखे ।। एष संघो व्रजन्मार्गे । ग्राह्योऽस्मानिरिति स्फुटं ॥ उए षष्टिसहस्रेष्वेतेषु । प्रतिपनेषु तश्चः ॥ एकः कुलालो नशत्मा । श्रुत्वा तच जगावति ॥ ॥ धिगनश्चिंतितमेतदि। यदेवं यात्रिका जनाः॥ लुव्यते सर्वश्रास्मानिः। सत्स्वन्येषु धनेष्वपि ॥ १॥ एते स्ववित्तं सत्त्रे । वप्स्यति हि शु. नाशयाः ॥ अस्मानियते तच्चा-धर्मत्वमिदमुच्चकैः ॥ ७ ॥ पाप्मन्निः प्राक्तनैरेवा-धुनास्माकं कुजन्मता ॥ पुनलुंटाकपापेन । गतिः का हि नविष्यति ॥ ३ ॥ पुण्यानुबंधिनिः पुण्यै-र्दानशौंमा हाप्यमी ॥ यात्रया तीर्थनाथस्य। नाविनः सुखिनः पुनः॥ ॥ सर्वथा कातरं नीरं । यूयं वदध मामहो । तथापि नाहमत्रार्थे-ऽनुगंतानुमतिप्रदः ॥ ५ ॥ इत्याल
॥
णा

Page #454

Shin Maha
Jain Aradhana Kendre
www.kobatim.org
Acharya Shn KailassagarsunGyanmandir
माहा
शत्रंजय पंतं तं कुन-कारं कारागृहादिव ॥ ते पुरादसहग्नावं । सर्वथा निरवासयन् ॥ ६ ॥ संन्नू-
- य तैरय ज्ञात्वा । प्रत्यासन्नपथा व्रजन ॥ पापैरलुटि श्रीसंघ-उलघातिन्निरुश्तैः ॥ ७ ॥ दिशो दिशः पलायंते । तेषां पाताजनवजाः॥ यशांसीव पुराचारात् । पैशून्यात्सुगुणा श्व ॥॥ लुंटित्वा तेऽय ते संघ-मघौघोहोधर्धियः ॥ पुनः प्रापनिजं स्थानं। क्रगाः॥ नए ॥ इतश्च नदिलपुरा-धीश्वरोऽय निशम्य तत् ॥ वेगादेत्य महासैन्यैः । पनी
पुरभवेष्टयत् ॥ ए० ॥ तत्सैन्यं महदालोक्य । जिल्ला नीतिगृतो नृशं ॥ तस्थुः प्राकारमध्यJ स्था । जीवा इव निगोदगाः ॥ १ ॥ तेषां कुकर्मनिरिव । नुनो वायुनिरुद्ययौ ॥ तदा - तस्य पुरस्यांत-ालयन ज्वलनो जनान् ॥ ५५ ॥ क्रोधः पुण्यमिवासाधुः । सगुणानिव सोऽनलः ॥ तत्पुरं दग्धुमीशोऽनू-हार्यमाणोऽपि वारिनिः ॥ ए३ ॥ दह्यमानैः किरातै
स्तै-चलनेन समंततः ॥ धूमव्याकुलितैः कुंनी-पाकःखानि सेहिरे ।। ए ॥ धिगस्मानि- #रय संघो । ही पाप्मनिरुपधुतः ॥ तत्कर्म फलितं शीघ्र-मस्माकमतिदारुणं ॥ एए ॥ नि
लोनः पुण्यवान् कुन-कारोऽस्मानप्यवारयत् ॥ निर्वासितः स चास्मानिः । कुकर्मनि
॥४॥

Page #455

Shun Mahavir Jain Aradhana Kendre
Acharya Sh Kain
Ganand
शत्रुजय
माहा
॥४१॥
रिवोत्तमः ॥ ए६ ॥
इति ध्यानपराः सर्वे । सगोत्रा वह्निदेतिन्तिः ॥ युगपन्मृत्युमासेञ्जः। कर्मणां स्थितिरीदृशी ॥ ए ॥ यः संघोऽप्यईतां पूज्य-स्तीय तीर्थस्य यः स्मृतः ॥ तस्यापि प्रत्यनीकं ये । कुर्वते नारका हि ते ॥ ए ॥ आराध्यः सर्वथा संघो । न विराध्यः कदापि सः॥ संघाराधनतो मुक्ति-नरकस्तहिराधनात् ॥ एए ॥ वर्तमानांस्तीश्रमार्गे । यात्रिकान् पीमयति ये ॥ सगोत्रास्ते विनश्यति । कुगतिं यांति च ध्रुवं ॥ ४० ॥ पश्चत्तापार्तितो मृत्वा । तेऽप्यनेनरकं ययुः ॥ जाता मत्स्यास्ततोलोधौ । समं वज्ञाश्च धीवरैः॥१॥ कर्णशृगालाः संजातास्ततोऽप्येवं नवान बहून ॥ भ्रांत्वा तेऽप्यन्नवन् लिल्लाः । सदा .पापतित्पराः ॥॥ 5मंतस्त्वन्यदा निल्ला-स्तेऽपश्यस्तहने मुनि ॥ शांतप्रकृतिकमिति-चानभस्तं सुवासनाः॥ ॥३॥ मुनिश्च तेन्यो धर्मस्यो-पदेशं ज्ञानवान ददौ ॥ नश्कत्वं च तैलेने। साशंकैरिव ऽनये ॥ ४ ॥ विशेषामलान्नाय । तेषां ज्ञानधरो मुनिः ॥ तत्पुरेऽस्याच्चतुर्मासी-मासनोदयशालिनां ॥ ५ ॥ तत्यजुः प्रश्रमे मासि । सप्तापि व्यसनानि ते ॥ हितीयेऽनंतकायांश्च ।
॥१॥

Page #456

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४५शा
तृतीये रात्रिोजनं ॥ ६ ॥ तुर्येऽनशनसंपन्ना | विद्युत्पातात्समं मृताः ॥ चक्रिंस्त्वत्सूनवो जाताः । प्राधान्यं कर्मणो हि यत् ॥ ७ ॥ येन नानुमतं संघ - लुंटनं स प्रजापतिः ॥ तस्मिनव नवे राज्य-मवापत्परमाकं ॥ ८ ॥ शुननावात्ततो लब्ध्वा । स जवानुत्तरोत्तरान् ॥ नगीरथ हुनु - रयमासीन्महोदयी ॥ ए ॥ तेनैव कर्मणा चक्रिन्नधुनापि समं मृताः ॥ त्वत्सूनवोऽमी यत्तत्वं । तत्त्वं मनसि धारय || १० || मनसापि न संघस्या - वज्ञा कार्या विपश्चिता । सा हि बोधिमस्यामि जैवित्री कुगतिप्रदा ॥ ११ ॥ ये तीर्थयायिनो लोकान् । वस्त्रान्नांबुविसर्जनैः ॥ पूजयंति जवेतेषां । तीर्थयात्राफलं महत् ॥ १२ ॥ श्रीसंघः प्रथमं तीर्थं । सोऽपि तीर्थपथे व्रजन् ।। पूज्यते हि विशेषेण । श्रेयस्कामयितानिशं ॥ १३ ॥ न कार्यस्तदयं शोको । धर्मज्ञेही मनागपि ॥ अर्जितैः कर्मभिरमी । उत्पन्ना विलयं गताः ॥ १४ ॥ राज्ये पुत्रे कलत्रेऽपि । कोऽद्यापि तव विभ्रमः ॥ स्वहितं कुरु चक्रेश । क्व पुनर्मानवो न वः ॥ १५ ॥ इति प्रनोर्मुखात्तेषां । जवान ज्ञात्वा महीधवः ॥ श्रवाप मुक्तशोकोऽय । वैराग्यं परमं हृदि ॥ १६ ॥ इतः प्राह सुराधीशो | यथा चक्रिंस्त्वया मही ॥ नरतेशवदासा
माहा०
॥ ४५२॥

Page #457

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४५३ ॥
धि । तथैव जव संघपः ॥ १७ ॥ श्रुत्वेति सादरस्तीर्थ-यात्रायै चक्रनायकः ॥ स्वामिनाक्षतवासैश्च । सुप्रतिष्टो ययौ गृहान् ॥ १८ ॥ सौधर्मपतिना तस्मै । ददे देवालयो वरः ॥ तत्र रत्नमयं बिंव - मनूच्छ्री प्रथमप्रजाः ॥ १९ ॥ कृताभिषेकः सहासो वसानः शुनवासनः ॥ चतुर्विधेन संधेन । सहासौ सुदिनेऽचलत् || २० || गणनृन्निर्मुनिवरैः । श्रावकैः श्राविकात्रजैः ॥ महाधरैमली कै-चतुरंगचमूचयैः ॥ २१ ॥ गायनैर्मागधैर्नृत्य - विदुरैः कौतुक प्रियैः ॥ चक्रदर्शितमार्गोऽसौ । चलतिस्म रथांगनृत् ॥ २२ ॥ हुन् ।
पुरे ग्रामे तीर्थमार्गे । पूजयन् जिनसत्तमान् ॥ नमन मुनीन् ददद्दानं । स प्राप विमलाचलं ॥ २३ ॥ श्रनंदाख्ये पुरे तीश्री - ईत्संघार्चनमादरात् ॥ साधर्मिवत्सलत्वं च । चक्री चक्रे समं नृपैः ॥ २४ ॥ श्रग्रेसरसुरागार - महोत्सवपुरस्सरं ॥ समं संघेन तत्तीर्थं । त्रिःप्रादक्षिणयन्नृपः ॥ २५ ॥ चतुर्दशनदी ज्योऽपि । लब्ध्वा तीर्थोदकानि सः ॥ श्रारुरोह गिरिं संघो । मार्ग सर्वत्र संसृजन || २६ || आरुरोह महीनेता । गिरिं पूर्वपथा परे || स्वशक्त्या सर्वमार्गेणा - रुदन् कौतूहलाकुलाः ॥ २७ ॥ श्रारूढे चक्रिण गिरिं । प्रीत्यागादपि देवराट् ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ ४५३ ॥

Page #458

Shri Mahavir Jain Aradhana Kenare
Acharya Shin Kasagarson Gyantande
झानंजय
॥वधा
राजादनी मतले । तौ मिश्रोऽमिलतामथ ॥ २ ॥ इतश्च जह्नुतनयो । निर्देशाच्चक्रिणस्त- 1 माहा दा ॥ नगीरयः समं सैन्यैः । प्रापदष्टापदं गिरिं ॥ २ ॥ तत्र स्वपितृपितृव्य-दाहनस्म निरीक्ष्य सः ॥ दुःखाकुलः समं सैन्यै-मूळमाप कणादपि ॥ ३० ॥ स पुनर्लब्धचैतन्यः । सत्ववानमुचच्छुचः । नागं चाराधयामास । नया पूजापुरस्सरं ॥ ३१ ।। तस्य नत्यातिशायिन्या । तुष्टः स ज्वलनप्रत्नः ॥ सममागानागलोकै-चचत्कांचनकुंमलः ॥३॥ नगीरथो गंधमाद्ध्यैः । स्तुतिनिश्च तमर्चयत् ॥ हृष्टचित्तस्ततः सोऽपि । जगादेति नृपांगजं ॥ ३३ ॥ वार्यमाणा अपि यदा-नैते खातादपासरन् ॥ नागलोकत्रंशन्नया-तन्मया नस्मसात्कृताः॥ ॥ ३४ ॥ एतैरपीदृशं कर्मा-जितमासीत्रगीरथ ॥ तदमीषामूईदेह-क्रियां कुरु मदाझया ॥ ॥ ३५ ॥ प्लावयंती भुवं गंगां । मुख्यवाहमिमां नय ॥ नागेशस्तमिति प्रीत्या-नुशिष्यागानिजं पदं ॥ ३६ ॥ नगीरथोऽपि तनस्म । पैतृकं सरिति न्यधात् ।। तदाद्ययमनूहिश्वे । व्या- ॥ ॥ पारः पितृकर्मणि ॥ ३७॥ कृत्वा तत्पैतृकं कर्म । स्वधुनी दंझरत्नतः॥ मुख्यमार्गे निचिकेप। नारीमिव कुमार्गगां ॥ ३८ ॥ ज्ञात्वा स सगरं शत्रु-जयमाप्तं जनास्यतः ॥ चचाल

Page #459

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥४५५॥
चाप च गिरिं । प्रयासैरधरोत्तरैः ॥ ३५ ॥ राजादनीतले तत्र । तदा सोऽपि नगीरथः ॥ श क्रनूशक्रयोः पादान् । नम॑स्ताभ्यां च सस्वजे ॥ ४० ॥ सहस्तैरयो तीर्थे । जक्त्या श्रीप्रश्रममनोः ॥ स्नात्रपूजादिकं कर्म । निर्ममे जरतेशवत् ॥ ४१ ॥ तीर्थे च मरुदेवाख्ये | शृंगे बाहुबलावपि ॥ तालध्वजे च कादंबे । हस्तिसेनानिधे तथा ॥ ४२ ॥ एवं सर्वेषु शृंगेषु । ते कृत्वा जिनपूजनं ॥ यतिनक्तिमन्नदान - मारात्रिकमहाध्वजं || ४३ || इंज्ञेत्सवमिं पूजां । बत्रचामरमोक्षणं || रथावन्यश्वदानानि । व्यधुः सर्वे गुरोर्गिरा ॥ ४४ ॥ विशे॥ ततश्च नारतान् शक्रः । प्रासादान् वीक्ष्य तद्विधान् ॥ स्नेहपूर्वमुवाचेदं । सगरं धर्मजागरं ॥ ४५ ॥ तीर्थेऽस्मिन् शाश्वते चक्रिन् | स्वपूर्वपुरुषस्य तत् || कर्त्तव्यं नरतेशस्य । पश्य पुण्य निबंधनं ॥ ४६ ॥ नाविनः कालमाहात्म्या - द्विवेक विकला जनाः ॥ विधर्माणोऽतिलोनांधा-स्तीर्थेऽपि न कृतादराः || ४ || मणिरत्नरुक्मलोभात् । कदाचित्ते मलीमसाः ॥ श्राशातनां करिष्यंति । प्रासादे प्रतिमासु वा ॥ ४८ ॥ तद्दुवत्त्वमप्यस्य । कांचिकां कुरुष्व जोः ॥ नालं त्वयि प्रजवितुं । कचिदस्ति जगत्रये ॥ ४९ ॥ श्रुत्वेति चक्री चित्तांत - श्चिंतयामा सिवानिति ॥ म
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ४५५ ॥

Page #460

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४५६ ॥
त्सूनुनिर्यदानीता । गंगा सागरसंगता ॥ ५० ॥ यद्यहं तत्पिता भूत्वा । नयामि किल सागरं तदा यो विशिष्येऽह - मन्यथा मानहीनता ॥ ५१ ॥
इत्यावशवशाद्ध्यात्वा । शक्रोक्तं हेतुयुक् स्मरन् ॥ यकैरानाययामास । सगरः सागरं क्षणात् ॥ ५२ ॥ टंकणान् बर्बरान् केशां-वीणान् नोटांश्च सिंहलान् || प्लावयन् विविधान् देशान् । दारयन् महतो गिरीन् || ३ || प्लावयन् जवनेशणां । जवनान्यपि जीवणः ॥ लन्मकरग्राह- तिमिशंखसमाकुलः ॥ ५४ ॥ नश्यनिर्विविधैर्देवैरपि जीत्या निरीक्षितः ॥ वेगवान तानेक-जंतु जातिषु दुस्सहः ॥ ५५ ॥ अपाराहारतो गर्ज - नूर्मिमाली महोर्मि| लवणांबुधिनाथोऽय | योजितांजलिरादरात् ॥ प्रणम्य चक्रिणं कुर्वे । किं जगादेति सामगीः ॥ ५७ ॥ ततश्च मघवा प्राह । स्मृतावधिजिनागमः ॥ चक्रिन् विरम विरमे - त्याकुलां कलयन गिरं ॥ ५८ ॥ रवि विना यथा घस्रो । विना पुत्रं यथा कुलं ॥ विना जीवं यथा देहं । विना दीपं यथा गृहं ॥ ५ ॥ विना विद्यां यथा मत्यों । विना चक्षुर्यथा मुखं ॥ विना बायां यथा वृक्षो । य
|| व्याप्नुवन् वसुधां वेगा - दागा त्रुंजयांतिकं ॥ ५६ ॥
मादा०
॥ ४५६ ॥

Page #461

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shil kailag
Gyanmandit
शत्रंजय
माहा०
॥४५॥
था धर्मो दयां विना ।। ६० ॥ विना धर्म यथा जीवो । विना वारि यथा जगत् ॥ विना त- श्रा तीर्थमिदं । नूतसृष्टिर्हि निष्फला ॥ ३१॥ an निरुऽष्टापदे शैले । सत्यसौ जनतारकः ॥ अस्मिन् रुहे न पश्यामि । त्रातारमपरं भुवि ॥ ६॥ न यदा तीर्थकद्देवो । न धर्मो न सदागमः ॥ तदासौ सर्वलोकानां । शैलः कामितदायकः॥६३ ॥ इति शऋगिरा चक्री । जगाद लवणं सुरं ॥ अनिशानकृते वाईि-रस्तु त्वं याहि सांप्रतं ॥ ६ ॥ विसृज्यति देवेशं । चक्री प्रीतमनाः पुनः॥ पप्रल तस्य तीर्थस्य । रकोपायं मलीमसात् ॥ ॥६५॥ जगौ शक्रोऽपि चक्रोश । मूर्ती रत्नमणिमयीः ॥ नय स्वर्णगुहां स्वामि-कोशं दे
वैर्दुरासदां ॥६६॥ सर्वेषामर्हतां मूर्तीः । सौवर्णा ननु कारय ॥ प्रासादान कांचनान् रूप्य-. - मयानपि च सांप्रतं ॥ ६७ ॥ प्रनोः पश्चिमदिग्नाग-संस्थां स्वर्णगुहामथ ॥ सकूपिकाकल्प
वृतां । दर्यमानां स वजिणा ॥ ६ ॥ गत्वा यत्नापानीय । तत्र मूर्तीजिनेशितुः ॥ निद- धावपि पूजायै । यदानादिशदजसा ॥ ६॥ ॥ प्रासादान जगदीशस्य । दृषप्यमयानथ ॥ मूर्तीश्च कांचनाचक्रे । चक्रिराट् शकसंयुतः ॥ ७० ॥ सुत्नशख्ये च शिखरे । हितीयस्य ज
॥४
॥

Page #462

Acharya Shri Kallassagar
Gyanmandir
Shin Maha
Jain Aradhana Kendra
माहा
शत्रंजय । गहिलोः ॥ अजितस्य व्यधाप्य-प्रासादं नावतोऽय सः॥ १ ॥ गणनृविनिवनिः । श्रा-
Vवकैश्च सुरैरपि ॥ चक्रे तत्र प्रतिष्टाया । महः पूजापुरस्सरं ।। ७२ ॥ एन एवं शत्रुजये तीर्थे । कृत्वोक्षरं महीधवः ॥ चचाल रैवतं शृंगं । नंतुं सुरनरैः सह ॥
॥ ७३ ॥ चंझन्नासे श्रीचंद-प्रनं नत्वा जिनेश्वरं ॥ विमानै रैवतं शग-माससाद नराधिपः ॥ ४ ॥ विधाय तीर्थे तत्रापि । त्रिःप्रदक्षिणमादरात् ॥ गजेपदकुंमांबु । लात्वा प्राप जिनालयं ।। ७५ ॥ पूजांनुतिं नातं तत्रा-प्यकरोत्पूर्ववन्नृपः॥ ददौ पात्रान्लयौचित्य-दीनदानं च नावतः ॥३६॥ श्रीदे सिगिरौ विद्या-धरे देवगिरावपि ॥ अंधिकाख्येऽप्युमाशंना-वेवं सवनगेष्वपि ॥ ७ ॥ यात्रां च विधिना देव-पूजामपि च चकनृत् । चकार गुरुनिः साई। तदाझावशगो हि सः ॥ ७ ॥ व्यावृत्त्याबार्बुदे श्रीस-म्मेते वैज्ञारनामनि ॥ नमन जिनांश्च श्रमणान् । प्रापायोध्यां महीधवः ॥ ७ ॥ पावयन्नथ विश्वेशः। पादन्यासैर्वसुंधरां ॥ आकृष्ट श्व तत्पुण्यै-स्तत्रागादजितो जिनः ॥ ७० ॥ जिनागमनशसिन्य-श्चक्री दत्वा धनं घनं ॥ चिरोत्कंठी महोत्साहै-ययौ तं वंदितुं विभुं ॥ १ ॥ नत्वा नत्योल्लसमा । स्तु
॥
॥

Page #463

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
॥धपणा
MERE
त्वा च जिननायकं ॥ चक्री तन्मुखशीतांशु-वचः पातुं पुरोऽविशत् ॥ ७ ॥ जिनेशस्तस्य वोधाय । क्रोधाहि विषगारुमं ॥ जगाद वचनं चंच-धर्मकर्मपटु स्फुटं ॥ ३ ॥ राज्यं पुत्रकलत्रवधुनगराण्यावास वित्तादिकं । देवर्दिश्च नवार्णवेऽत्र सुलन्नान्यन्यानि रम्याण्यपि ॥ मुताविऽमरत्नवत्पुनरिदं चारित्रमुक्तं जिन-चिंतारत्नमिवातिर्खनतमं सर्वार्थसंसाधकं ॥४॥ चारित्रादेकदिवस-पालितादपि मानवः ।। अवश्यं कर्मसंघातं । दिप्त्वा याति परं पदं ॥५॥ श्रुत्वे चारुचारित्र-प्रन्नावं स विरागवान् ॥ नमन जिनें तच्चक्री । प्रार्थयामास लावतः ॥ ६ ॥ स्वे पदे गुणिनं शूरं । राज्याई च नगीरथं ॥ अस्थापयन्महानेता । स्वयं च व्रतमाददे ॥ ७ ॥ चक्री राजसहस्रेण । समं शककृतोत्सवः ।। नगवञ्चरणांनोज-तले व्रतमवाप सः॥ ॥ धन्यस्त्वं सुकृती त्वमेव जननी धन्या च ते सत्कुलं । येनेदं नवता जिनैरधिगतं चारित्रमत्युज्ज्वलं ॥ लब्धं संसृतिवारिधौ वहनवत् कुग्राहकर्मनित् । दात्यायं दशधातिदुष्करतरं ग्राह्यं प्रयत्नात्ततः ॥ GU ॥ इत्यनुशिष्टिमासाद्य । स विनोः प्रीतिपेशलः ॥ नमन्पादौ जिनेंस्य । विजदार महामुनिः ॥ ७ ॥
॥एए॥

Page #464

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥४६॥
1
1
इतश्च स्वामिनः सिंह- सेनाद्या गणधारिणः ॥ अनूवन पंचनवति - जिनवत्सत्यवादिनः || १ || लक्षं मुनीनां साध्वीनां । त्रीलकी त्रिंशताधिका । सहस्त्रैश्व लकयुगं । श्रावकाणां शुभात्मनां ॥ २ ॥ अष्टौसहस्रा नवतिश्वा-संकाश्च पंच च । सहस्राः पंचचत्वारिं - शञ्च श्राद्धी मितिर्विज्ञोः || ३ || इत्थं चतुर्विधः संघः । परिवारे जगद्दिनोः ॥ शासने च महायो | यही चाजितानवत् ॥ ९४ ॥ श्रष्टादशपूर्वलक्षाः । कुमारत्वेऽनवन विनेोः ॥ राज्ये च त्रिपंचाशत् । स पूर्वाणि तथा व्रते || ५ || पूर्वमेकं च वर्षाणि । वाद्मस्थ्ये द्वादशानवनू ॥ एवं द्विसप्ततिलकाः । पूर्वायायुर्विज्ञोः परं ॥ ए६ ॥ ॥ श्रथापहिरन स्वामी । सम्मेतशिखरं वरं ॥ सहस्रमुनिसंयुक्तो । जग्राहानशनं च सः ॥ ए७ ॥ मासांते चैत्रपंचयां | शुक्लायां रोहिली दिने || मुनिनिस्तैः समं स्वामी । लब्धवान् पदमव्ययं ॥ ए८ ॥ शक्राद्या अमराः सर्वे । ततश्वलितविष्टराः ॥ अजितस्वामिनश्चक्रु - निर्वाणम हिमोत्सव || सगरोऽपि मुनिः सत्वान् । बोधयन्नजितेशवत् ॥ केवलज्ञानमापेदे । घातिकर्मयादथ || || || सोऽपि द्विसप्ततिं पूर्व- लहाण्यायुः प्रपाब्य च ॥ संमेतशिखरे स्वामि-वदापत्य
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥४६॥

Page #465

Acharya Shri Kallassagar
Gyanmandir
San Mahavir Jain Aradhana Kendre
शत्रंजय
माहाण
॥४१॥
दमव्ययं ॥ १ ॥हितीयैकजिनेश्वोधिवशतः शक्रोपदेशादपि । श्रीमांश्चक्रिशिरोमणिः स स- गरः शजये पर्वते ॥ नार जरतेशवद् यदकृत श्रीसंघयुक्तो मुदा । दिप्त्वा तेन हि घाति-कर्मपटलं प्रापत्पदं शाश्वतं ॥ ॥
॥ इति श्रीसगरोधारः सप्तमः॥ अथ तुर्यो जिनः पृथ्वीं। पावयंश्चरणैर्निजैः ॥ प्राप शत्रुजयं देवैः । स्तूयमानोऽनिनंदनः॥१॥राजादनीतले तत्र । देवास्त्रिजगदीशितुः ॥ चक्रुः समवसरणं । तस्यैव बहुन्नक्तितः
॥॥ तत्र सिंहासनासीन-बत्रत्रयविराजितः ॥ सर्वनापानुयायिन्या । गिरा विभुराव- दत् ॥ ३ ।। अयं शāजयः शैल-आंतरारिनिषूदनः ॥ सर्वपापहरो मुक्ति लीलावेश्म विराजते
॥ ॥ अत्र कल्याणकुंजान्नः। सर्वकल्याणकारणं ॥ कल्याणवर्णो जगवा-नादिदेवः सनातनः ॥ ५ ॥ प्राप्तेषु मुक्तिमहत्सु । ब्रष्टे धर्मेऽपि केवले ॥ सर्वकल्याणकृत्तीर्थ-मिदमेव नवि- ष्यति ॥६॥ अत्रागता जिनं त्या। चिंतयंतोऽर्चयति ये ॥ अप्यल्पकालाने पुण्य-मर्जयंत्यजरामरं ॥७॥ प्रासादप्रतिमापात्र-दीनदानानि कुर्वते ॥ अत्र ये ते नवंत्याशु । जव
॥६॥

Page #466

Shri Mahavir Jain Aradhana Kenare
Acharya Shin Kasagarson Gyantande
माहाण
शत्रंजय यसुखाकराः ॥ ७॥ व्यंतरेश निशम्येति । तदैवोनिश्नक्तयः ॥ चक्रुस्तत्र निजोत्साहात् ।
प्रासादान्नूतनानिव ॥ ॥ चमत्रानवच्छत्रु-जये तीवरे ननु ॥ नहारो व्यंतरेशणा-मन॥४६शा य॑सुकृताकरः ॥ १ ॥
॥ इत्यष्टमोहारः॥ अथाष्टमजिनेश्स्य ( चारुचंझनस्य च ॥ चंझनस्य चरितं । संशोपादिह तन्यते ॥
॥जंबहीपेत्र जरते । परी चंशनना वरा ।। अस्ति शस्ततरानेक-जनता जनितस्ततिः॥१२॥ तत्र राजा प्रजारागा-दागामुकगुणस्पृहः॥ जितारातिमहासेनो। महासेनान्निधोऽन्नवत् ।। १३ ॥ लक्ष्मणा नाम तत्पत्न।। गतलदमेंऽशीलनृत् ॥ अन्नूदनूमी दोषाणां ।
परिवारेऽतितोषिणी॥१४॥ सान्यदा सुखशय्यायां । सुप्ताधिव्याधिवर्जिता॥ - स्वप्ना-निशाशेषे व्यलोकयत् ॥ १५ ॥ कृष्णचैत्रेय पंचन्या-मनुराधां गते विधौ ॥ वैजयं-
ताहिमानात्त-कुशाववतरधिभुः ॥ १६ ॥ पूर्णेऽय काले पोषाख्ये । मासि कृष्णे सुलक्ष्मणा ॥ हादश्यामनुराधायां । सुतरत्नमजीजनत् ॥ १७ ॥ कुमारोनिः सुरेंश्च । कृतजन्मोत्सवो
.
॥४६
॥

Page #467

Acharya Shin Ka
Gyanmandir
शत्रंजय
मादा
ME
जिनः ॥ लाख्यमानोऽप्सरोनिश्च । क्रमाद्यौवनमासदत् ॥१७॥ चंशेज्ज्वलश्चंलक्ष्मा । ना- ना चंप्रन्नो विभुः ॥ सार्धधन्वशतोत्तुंगो । वनूवानंदक्किनः ॥ १७ ॥ कृतोशाहो प्रनू राज्यं । पैतकं चाप्यपालयत ॥ सापटपर्वलकाणि | समर्मगजिनांगकः ॥ ३०॥ पोषक त्रयोदश्या-मनुराधास्थिते विवौ ॥ अपराह्ने विभुर्नेजे । सहस्रेण नृपैतं ॥ १ ॥ व्रतादयो गते मास-त्रये फाल्गुनके सितौ ॥ सप्तम्यामनुराधायां । केवलज्ञानमाप सः ॥ २२ ॥ च
तुर्विधात्ततो देवा । विज्ञायावधिना कशात् ॥ केवलज्ञानकल्याणं । कर्तुं त्वरितमाययुः ॥२३॥ । श्रुत्वा समवसरणे । देशनां जगदीशितुः ॥ पुनः प्रापुर्निजं स्थानं । सर्वेऽपि त्रिदशा मुsदा ॥ २४ ॥ ततश्च विदरन स्वामी । संयुतोऽतिशयैर्वरैः ॥ प्राप शत्रुजयं शैलं । सर्वार्हत्परिशीलितं ॥ २५ ॥ कृत्वा प्रदक्षिणां राजा-दनी चंझनः प्रभुः ॥ स मुनिः समवासार्षी-वर्षन पुण्यजलं गिरा ॥ २६॥ महिमानं महीयांस-मुक्त्वा तीर्थस्य तीर्थपः॥ तच्च प्रदक्षिणीकृत्य । चंज्ञेयानमवाप सः ॥ २७ ॥ सगराहृतपायोधि-तीरे ब्राह्मीनदीतटे ॥ चंशेद्यानापरे नागे । जिनेशः समवासरत् ॥ २ ॥ कृते समवसरणे । देवरेत्य जनवजाः ॥ अनमंस्तु ज
॥४६३॥

Page #468

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय |
॥४६॥
गन्ना । न्यवदंस्तत्पुरोऽपि च ॥ २५ ॥ शशिप्रनायास्तत्रैव । नगर्याः शशिशेखरः ॥ राजा चंश्मना राज्ञी - युतस्त्वरितमाययौ ॥ ३० ॥ पुत्रेरा चंश्यशसा । सहितः स स्तुवन् विभुं ॥ निषसाद पुरः पातुं । वचनामृतसारिणीं ॥ ३१ ॥ जगौ विभुरथामुष्मिन् । संसारे सर्वतोऽस्थिरे || सारं शत्रुंजये ध्यान-मर्दतां द्विविधो वृषः ॥ ३२ ॥ सेवनात्पुंमरीका- र्ध्यानानपतेरपि ॥ विषाधर्मतः सिद्धिः । शाश्वता वर्त्तते करे || ३३ || तीर्थेष्विदं मुख्यती| देवेष्विव जिनेश्वरः ॥ ध्यानेषु विमलं ध्यानं । ब्रह्मचर्ये व्रतेष्विव ॥ ३४ ॥ श्रामण्यं स| प्रथमं खलु कथ्यते ॥ यत्तन्मुज्ञं विना मुक्ति - नारी नो वरयेवरं ॥ ३५ ॥ विनोरिति मुखात् श्रुत्वा । देशनां चंदशेखरः ॥ कणात्मबुधः श्रामण्यं । सन्नार्योऽपि समासदत् || ३६ || धरणेंशे विनोः कायोत्सर्गस्थानें बुधेस्तटे || चंद्रकांत मणीबिंब - प्रासादं निरमापयत् ॥ ३७ ॥ जगवानपि लोकाना - मनुग्रहपरस्ततः । रैवताधिषु शृंगेषु । विजहार समंततः ॥ ३८ ॥ ततोऽपि विहरन स्वामी । विश्वं तीर्थमयं सृजन || सम्मेतशिखरं प्राप । सहस्रमुनिसंयुतः || ३ || नजस्यकृष्णसप्तम्यां । श्रवणस्थे निशाकरे ॥ चंप्रनः प्रभुस्त
Il
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ४६४॥

Page #469

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहाण
॥४६॥
4.COM
स्थौ । तत्र निष्कंपमानसः ॥ ४० ॥ सार्थसप्तपूर्वलक्षा-नायुः पूर्ण प्रपाल्य सः॥ गृहीतान- शनः स्वामी । प्रापत्पदमखंमितं ॥ १ ॥ सर्वैः सुरनिर्वाण-महिमा त्रिजगदिनोः ॥ पूर्ववनिर्ममे तत्र । गतं च स्वे पदे मुदा ॥४॥
इतश्च विहरंस्तत्र । स मुनिश्चंशोखरः॥ चंझनां पुरीं प्राप । पावितां नगवत्क्रमैः ॥ ॥ ३ ॥ तत्सूनुरथ तं प्राप्तं । श्रुत्वा चंयशा नृपः ॥ वेगादागादखंमाझो । राजपंचशतीयुतः॥ ४ ॥ मुनिझनी नतांस्तांश्च । धर्मलानादनु स्फुटं ॥ गिरानुजग्राह धर्मा-नुसारिएया दयामयः ॥ ४५ ॥ यदत्रास विभुश्चंद-प्रनस्तेनेदमुत्तमं ॥ तीर्थ चंप्रन्नासाख्यं । विख्यातं यास्यति कितौ ॥ ६ ॥ विभुर्यत्र जलध्यंत-रस्थात्प्रतिमया स्थिरः ॥ नश्लश्चानवशाह-रूर्ध्वमूर्ध्वं गतस्ततः ॥ ७ ॥ लवणांबुधिनाथेन । लवणेन च नक्तितः ॥ स एवासंधि तत्कालं । उत्रीनूतेन सर्वतः ॥ ॥ यत्र चाकारि धरणे-नार्दश्मि सुनिर्मलं ॥ त- तीर्थ पावनं तस्मात् । पवित्रोंबुधिरप्ययं ॥ ४ ॥ ॥ पूर्वमत्र युगादीश-पौत्रेण शशिकीर्तिना ॥ चंद्यानसमीपेऽथ । नाविनो निजलावतः ॥ ५० ॥ चंझनस्य प्रा
॥४६॥

Page #470

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माझा
शत्रंजय सादः । स्वपुरे निरमीयत ॥ तत्तदायतुलं तीर्थ-मिदं सर्वत्र पावनं ॥ ५१ ॥ राम ॥ यत्र
Ka समवसरणं । योजनांकक्तिौ विनोः ॥ तत्र मृता नरा दैवा-यास्यति सुगति ध्रुवं ॥ ५॥ ॥४६॥ कुरापेषु न धुगंधो । न कोटा न च पूतयः॥ नविष्यंति यतस्तत्र । जिनपादपवित्रिते ॥
॥ ५३॥ अत्र ये त्यक्तसावया । जिनध्यानपरायणाः ॥ तपस्यति तपस्तेषां । न दूरे मुक्तिकामिनी ॥ ५५ ॥ नरके न न तिर्यक्षु । प्रयांत्यत्र मृताः खलु ॥ किंतु नृत्रिदिवश्रेयः-श्रेयांसि कलयंति ते ॥ ५५ ॥ सागरो यदयं तीर्थ-रकायै सगरेण च ॥ कष्टोऽष्टमजिनम्नात्रोदस्पृष्टस्तेन पावनः ॥ ५६ ॥ यद्राह्मीयं जिनस्नात्र-कृते ब्रह्मविमौजसा ॥ आनिन्ये सर्वथा तेन । पवित्रेयं बहूदका ॥ ५७ ॥ घनानामपि तीर्थानां । यत्संगतिरिहानवत् ॥ तेनेदमुत्तमं तीर्थे । सर्वकल्मषघातकं ॥ ५ ॥ चतुःशाखानिराराशे । धर्मोऽत्र शुजनावतः ॥ विस्तार शतशाखानिः । प्राप्स्यत्यन्निमतप्रदः ॥ एए ॥ धर्मोपदेशमासूत्र्य । स श्वं मुनिपुंगवः ॥
। ययौ सर्वोपकारकः॥६०॥ तत्र चंश्यशाश्चंद-प्रनोश्चश्मणीमयां ॥स - प्रासादां महामूर्ति । कारयामास हर्षतः ॥ ६१ ।। अदूरे सोमयशसा । कारितस्याईदोकसः
॥४६॥

Page #471

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
॥१६॥
॥ स प्रासादोऽनवचंद-यशसस्तत्समो ननु ॥ ६ ॥ स चंशेखरस्यापि । पितुर्मूनि मणि- मादा - मयीं ॥ अकरोत्सुतन्नक्तिर्हि । पितर्येवं विराजते ॥ ६३ ॥ चं चंयन्नस्यैव । लांगनं तस्य मूनि ॥ अकारयत्पितुः स्नात्रं । जिनस्नात्रोदकेन च ॥ ६ ॥ समानमुन्नयोर्मूोः । सर चकार यतो महं ॥ लोकश्च नृपत्नत्यास्य । पितर्यातनुतेऽर्चनं ॥ ६५ ॥ ततश्चश्यशास्तीर्थयात्रायै शुन्नन्नावतः ॥ अचालीस्वह्नि सगर-वदो संघसंयुतः।। ६६॥ दिनैः कतिपयैस्तीथे । स गुरूहिष्टवर्मना । चकार सर्व विधिव-दानपजनलकणं ॥७॥ सोऽपि तत्र क्वचिजीर्णान । प्रासादान वीक्ष्य दुःखितः॥ नद्दधार कृतस्फार-गुरुवारनार आदरात् ॥ ६॥ पुंमरीके रेवते चा-बुंदे बाहुबलावपि ॥ शिखरेष्वथ सर्वेषू-क्षरं चक्रे स नक्तितः ॥ ६ए । स तीर्थयात्रामुशरं । कृत्वा चंयशा नृपः ॥ जग्राह दीक्षां मुक्तिस्त्री-सखी सजुरुसन्निधौ ॥ ॥ ७० ॥ स पूर्वलदं समवाप्य दीक्षां । वीणाष्टकर्मार्जितकेवल श्रीः ॥ अंते सुखान्याप शि- ॥६॥ वस्य यत्तत् । तीर्थप्रनावो विमलोऽमरें ॥ १ ॥
॥ इति नवमोशरः॥
PROB.

Page #472

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
मादा
॥४ा
शांतिः शांतिकरः संघे । सदा स्यात्सुरसेवितः॥ मुक्त्वेंदु मलिनं यस्य । पादपद्मं मृगो- जिजत् ॥ ७२ ॥ बनूब नारते क्षेत्रे । पुरे गजपुरे वरे ॥ जितविश्वविश्वसेनो । विश्वसेनो महीधवः ॥ ३॥ अचिरानाम तत्पत्नी । शीललीलासमुज्ज्वला ॥ सा विश्वतुर्दशस्वप्नान् । निशाशेषे व्यलोकयत् ॥ ७॥ सर्वार्थसिहितः स्वामी। मासे नामदे सितौ । सप्तम्यां चनरण्यां ने । तस्याः कुझाववातरत् ॥ ५ ॥ विस्वप्नदर्शनादई-वक्रिजन्मसुनिश्चया ॥ रत्नगनेव सा गर्ने। बजार शुलदोहदा ॥ ६ ॥ पूर्णे काले सितौ ज्येष्टे। त्रयोदश्यां शुन्नेशके ॥जरणीस्थे विधौ देवी । सुतरत्नमजीजनत् ।। ७७ ॥ कुमारीशक्रनूशक-मुखैः सर्वादराजनैः ।। चक्रे जन्मोत्सवो नाम । शांतिरप्यस्य हर्षतः ॥ ७० ॥ स यौवने स्वर्णरुचि-श्चत्वारिंशःइनुस्तनुः ॥ राज्यस्य नारमुररी-चकार पितृशासनात् ॥ ए || चक्ररत्नानुसारेण । जितषखंमन्नारतः॥ चकार राज्यं सुहितः । स्वाराज्यमिव देवराट् ॥ ॥ ज्येष्टकृष्णचतुर्दश्यां । नरण्यां विश्वनायकः ॥ सहस्रेण नृपैन्जेजे । व्रतं शक्रकृतोत्सवः ॥ १॥ बद्मस्थः सकलान् देशान् । विहृत्य विभुरन्यदा ॥ वनं गजपुरोपांते- शिश्रियद्ध्यानधारधीः ॥ ७ ॥
॥४६न॥

Page #473

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥४६णा
पशुले नवम्यां स । लोकालोकप्रकाशकं ॥ केवलज्ञानममल - माप कर्म यादथ || ८३ ॥ तैस्तैरतिशयैर्युक्तः । सेवितः सर्वतः सुरैः ॥ स्वामी शत्रुंजयोपांते । सिंहोद्यानमशिश्रियत् ॥ ॥८४॥ इतश्च कश्चिन्मिथ्यात्वी । पुरानूद् ब्राह्मणः पुरे || प्रतिष्ठानानिधे यज्ञ-कर्मनिष्टोऽतिदुष्टधीः ॥ ८५ ॥ श्राजगाम मुनिः कश्चिदन्यदा यज्ञवाटके || तस्य सनक्तिसंसिद्ध-लोकव्रातवृतस्य च || ८६ ।। तत्र हिंसां मुनिर्दृष्ट्वा । किंचिद्दूनो हृदंतरा ॥ इत्युच्चैरवदद्विग् धिक् । शुद्ध सिद्धांतदूषकान् ॥ ८७ ॥ पुरा चकार भरतो । वेदान् धर्मपरांस्तु तान् ॥ ग्रासांधाः सांप्रतमी | दूषयत्यं गिघातः || ८ ||
इति तस्य मुनेर्वाक्यात्स क्रु·ोऽथ जिब्रुवः ॥ श्रवमुत्पाट्य वेगेना - धावत स्मृतदुष्टधीः ॥ ८ ॥ स क्रोधांधो हिजो धावन् । यज्ञस्तंने समुच्छ्रिते । श्रास्फाल्य प्रात्यजत्प्राणान् । सापराधानिव कलात् ॥ ० ॥ सोऽय मृत्वा द्विजः सिंहो-याने पंचाननोऽभवत् ॥ मुनिदर्शन पुण्याच्च । प्रपेदे तीर्थमुत्तमं ॥ ५१ ॥ सोऽपिपंचाननस्तत्र । त्रासयन् सत्वसंचयं ॥ ॥ ध्यानाधिरूढमुन्नि । पश्यतिस्म तदा प्रभुं ॥ ९२ ॥ दर्शनाज्ञांतिनाथस्य । तस्य कोपानलो
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ४६॥

Page #474

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४७० ॥
ऽज्वलत् ॥ शीतोपचाराज्ज्वरवत् । खलवत्सामवाक्यतः ॥ ९३ ॥ पुढेनाडोटयन पृथ्वीं । मध्वनिदूषितां ॥ गुंजायांबकः पाणि-मुत्पाट्या धावत डुतं ॥ ७४ ॥ प्रनोः पंचकरासन्नमेत्य नित्ताविवैणहा || ग्रास्फाल्य लोष्टुवत्पापः । सप्तचापानपासरत् ॥ एए ॥ फालच्युतमिवात्मानं । मन्यमानोऽतिमर्षणः ॥ श्रथेोत्पुनयमानस्तु । प्रतिनाश्रमधावत ॥ ९६ ॥ पुनः पुनः स्वल्यमानः । स एवं क्रोधर्धरः ॥ अ किंचिददृष्ट्वाथ | मनस्येवं व्यचिंतयत् ॥ ए७ ॥ पुरः किंचिन्न पश्यामि | फालामे न फलत्यपि । असामान्यस्ततः कश्चिदयं शांत शरीरनृत् ॥ || ८ || चिंतयन्निति पश्यंश्च । स्वामिनं स पुनः पुनः ॥ सस्मार प्राग्भवस्याथ । तत्तादृक्कृतकर्मणः || || शांतकोपं परिज्ञाय | स्वामी तमश्र चावदत् ॥ तप्ते हि तैंले पयसः | पातो भवति दाहकृत् ॥ ६०० ॥ अयि त्वमात्मनः पूर्वं । जवं स्मरसि वामव ॥ तत्तादृक्कतिर्यक् | जातोऽसि मृगघातकः ॥ १ ॥ लब्ध्वापि तीर्थनाथस्य । सामीप्यं कथमद्य जोः ॥ हिंसां नरकजननीं । त्वं करोष्यतिरोपणः ॥ २ ॥ हितोपदेशिनि मुना - वपि क्रुद्धोऽसि यद्यदा । तदैव तत्फलं विम । प्राप्तवानसि मृत्युतः ॥ ३ ॥ चाधुनापि जीवानां । घातमात्र
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
मादाण
॥ ४७० ॥

Page #475

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kalassagarsur Gyanmandie
www.kobatirtm.org
शत्रंजय
माहाण
॥
७
॥
र
य तत्कृपां ॥नज धर्ममनिर्विष्म-स्तीर्थमाराधयेति च ॥ ४ ॥ प्रतिबोध्येति तं स्वामी । ध- मोक्क्याथ पुरोऽचलत् ॥ सोऽपि शांतमनाः सिंहो । ययौ श्रीजिनपृष्टगः ॥ ५॥ स्वामी स्वगिरिमारूढ-स्तमुवाचेति पृष्टगं ॥ स्यमत्रैव नवता । कुर्वता साम्यमंगिषु ॥ ६ ॥ अत्रैव नवतो नावि । क्षेत्रस्यास्य प्रनावतः ॥ स्वर्गतिश्च ततोऽप्येका-वतारात्पदमव्ययं ॥ ७॥
इत्याज्ञाराधनपर-स्ततोऽसौ स्वामिचिंतकः ॥ तत्रातिष्टद्दयाददो । मुनिवचांतमानसः ॥ ॥ शुन्नध्यानान्मृतः सोऽय । प्रापत्स्वर्गतिमुत्तमां ॥ तीर्थप्रनावो विफलो । जायते न क दापि हि ॥ ए ॥ मरुदेवाख्ये ततः शृंगे। स्वामी सुरगणैर्वृतः ॥ अजितस्वामीवन्मासां-श्चतुरोऽप्यत्यवाहयत् ॥१०॥ तत्र गंधर्वविद्यानृ-दमरोरगमानवाः ॥ प्रत्यहं पूजयामासुः । प्रभु प्रीतिगृतो नताः ॥११॥ तत्र प्रावृट्चतुर्मासी-मतिक्रम्येति तीर्थराट् ॥ व्यहार्षीश्विबोधाया-न्यत्रायो नानुमानिव ॥ १२ ॥ एत्य स्वर्गासिंहदेवो । जगदीशपवित्रिते ॥ शुंगे तत्र शां- तिजिन-चैत्य चक्रे समूर्तिकं ॥ १३ ॥ स्वस्वर्गतिहेतौ च । शृंगे तत्राथ सोऽमरः ॥ प्रासादान कारयामास । जिनस्वप्रतिमान्वितान् ॥ १५ ॥ शृंगमेतत्सिंहसुरे-णान्यैस्तदनुगैरपि ॥
॥१॥

Page #476

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
दात्रुंजय
॥ ४७२ ॥
अधिष्टितं सर्वकामान् । शांतिभक्त्या प्रयछति ॥ १५ ॥ प्राङ्मुखस्याथ चैत्यस्य । तस्य पंचधनुर्भिते ॥ इशानकोणे योऽस्ति । चिंतारत्नं स यछति ॥ १६ ॥ श्रध्युष्टकोटयो देवा-स्तकपडुमस्थिताः ॥ शांत्याराधनकर्त्तृच्यो । ददते सर्वमीप्सितं ॥ १७ ॥ पारलौकिकसं सि६- स्तीर्थत्वाददाश्रयात् ॥ तत्रैव भवति प्राज्य - पुण्यभाजां न संशयः ॥ १८ ॥ विहृत्य सर्वशृंगेषु | जगवानथ पावयन् ॥ पादन्यासैर्धरां प्राप । क्रमानजपुरं पुरं ॥ १७ ॥ शांतिसूचक्रधरो । मत्वा तातं जिनेश्वरं । संप्राप्तं त्वरितं नंतु-माययौ सपरिच्छदः ॥ २० ॥ नत्वा
निषषु । सभ्येष्वथ जिनेश्वरः || देशनामास्यकमला- न्मकरंदवडुजगौ ॥ २१ ॥ शीलं शत्रुंजयः शैलः । शमत्वं जिनसेवनं ॥ संघः संघाधिपत्वं च । शिवप्रतिभुवस्त्वमी ॥ ॥ २२ ॥ श्रुत्वा चक्रधरः स्वामि-देशनामिति शस्तधीः ॥ नृत्यायोवाच संघाधि - पत्यं य मम प्रो ॥ २३ ॥
अथ स्वामी सुरानीतान् । लात्वा वासाक्षतांस्तदा || मालया सममेतस्य । मूर्न्यधाद्विदितोत्सवं ॥ २४ ॥ तामाशिषं जगर्त्तु - रादायाथ धराघवः ॥ संघं निमंत्रयामास । वास
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ४७२॥

Page #477

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥४३॥
वाहतचैत्ययुक् ॥ २५ ॥ सुलग्ने संघसहितः । कुलस्त्रीकृतमंगलः ॥ चचाल चालयन् विश्वं । सैन्यन्नारैः स संघपः ॥ २६ ॥ प्रयाणैरनवछिन्न-नमन् ग्रामे जिनान् मुनीन् ॥ सुराष्ट्राराष्ट्रमापेदे । स तीर्थस्यापि सन्निधिं ॥ २७ ॥ देवालयपुरस्तस्य । निषमस्यान्यदागमत् ॥ कश्चिविद्याधरः स्फार-शृंगाराद् द्योतयन् ननः ॥ २७ ॥ तद्दर्शनाचक्रधरः। किंचिदन्युठितो न- | यात् ॥ वरासने निषमेऽय । सोऽपि तस्मिन्नुपाविशत् ॥ २५ ॥ युतांजलिरथ प्राह। विद्याधरपतिर्नृपं ॥ अर्हत्सूनो चक्रधर । त्वमीक्ष्वाकुकुलाचलः ॥ ३० ॥ मणिप्रियस्य पुत्रोऽहं । खेटरंगपतेननु ॥ नाना कलाप्रियः कामं । शत्रुनिर्वेष्टितबलात् ॥ ३१ ॥ आदेशाजोत्रदेवीनां । त्वत्तो वैरिक्षयं विदन ॥ त्वां नेतुमागतः शीघ्रं । तत्प्रसीद मयि प्रनो ।। ३२ ॥ इत्युक्तितश्चक्रधरा-देशं प्राप्य कलाप्रियः॥ विमानं रचयामास । तदैवामितशक्तिन्निः ॥ ३३ ॥ विद्यानृता समं चक्र-धरो विद्या विमानतः ॥ कणात खेटपुरं प्राप । खेदितं रिपुसंचयैः ॥ ॥ ३० ॥ समायाते चक्रघरे । जलकांत वारयः॥ अपासरन्नापश्च । तस्य तेजोऽसहिष्णवः॥ ३५ ॥ विज्ञणे शत्रुसंघाते । स्वांते हृष्टः कलाप्रियः॥ जगाद सादरं चक्र-धरं धरणि
३॥
९०

Page #478

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४তধ৷
वल्लभं || ३६ || स्वयं त्वय्यनुरक्तां मे । स्वसारं ददतः प्रजाः ॥ कथं प्रत्युपकारोऽयं । तथाप्येनां समुह || ३७ ॥
इत्युक्त्वा स ददौ तस्मै । गुणमालां गुणावलीं ॥ बनौ तत्संगमात्सेंड - संगमादिव कौ|| || न्यापि हि तडूप - मोहिताः खेचरांगजाः ॥ उपयेमे चक्रधरो । नायं सर्वत्र तादृशं || ३ || स्पृहयालुं ततस्तीर्थे । तं मत्वा स कलाप्रियः ॥ अधिरोह्य विमाने शकू | तत्राप्रियायुतं || ४० || चलत्यपि विमाने स्राक् । संगीतं स समाहितः । रचयामास नारीजि - स्तन्मनः प्रीतिहेतवे ॥ ४१ ॥ वातायनस्थो विश्वस्य । स पश्यन् सुखमासुखं || दृष्ट्वोद्यानं क्वचिदम्यं । जगौ विद्याधरं नृपः ॥ ४२ ॥ पश्यैतत्कुसुमामोद-मेडुरालिकुलाकुलं ॥ सहकारसारसूत - प्रहृष्टपरपुष्टनृत् ॥ ४३ || तदस्मिन् विपिने चेतो । रंतु मि
मेघ || अवतारय रयाद्यानं । सानंदोऽत्र जवानपि ॥ ४४ ॥ कलाप्रियः प्रियं तच्च । श्रुत्वा यानं घनाध्वनः ॥ नूमावुत्तारयत्रीघ्र - भिष्टोक्तं सफलं सृजन ॥ ४५ ॥ तस्मिन् वने - मन्ने । सन्नेत्रामृतवर्षिणि ॥ रंतुं चक्रधरः कांता-सममैवत्स कौतुकी ॥ ४६ ॥ स पश्यन् द्रु
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ ४७५ ॥

Page #479

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
।।४७५।।
मचारुत्वं । फलपुष्पाण्यपाहरत् || सुधाकुंम मित्राच्यर्णे । पुरश्वालोकयत्सरः ॥ ४७ ॥ अतुवार्मिसंवर्मि- तांबुजप्रचलद्दलैः || शिलीमुखान् हिपद् दृष्ट्वा । सरः स खेचरं जगौ ॥ ॥ ४८ ॥ पालीताली डुमालीतल मिलितपश्रभ्रांत विश्रांतपांथ - वातप्रख्यातघर्मातपहरणचणः कंक श्री रित्रयाः ॥ हेलोन्मीलन्नवोना मलबहुललुलल्लोलकल्लोलमाला - लीलाखेलन्मरालीकुलकल विरुतैरुवणः पल्वलोऽयं ॥ ४७ ॥ इषल्लोलोर्भिपातप्रजवरवनवल्लास्यलीला निरु- रेककश्व की कलयति विरुतान्यावदन्नृत्तवृत्तं ॥ मंचरावप्रलुभ्यन्निजयुवतियुतश्चैष चक्रोऽपि वक्री - कृत्य ग्रीवां नवांजोरुह विशकवलानत्ति चात्यंतहृष्टः ॥ ५० ॥ नन्नांबुजजातगंधग रिमोन्नमुत्पट्पदः । सोऽयं स्वां सुदतीं मधूनि स विधौ संज्ञाजयंत्यंबुजात् ॥ यत्पीत्वा जलमेष सविहगश्चंचुं निजामुन्मुखां । धत्ते तऊलदं तमागत इतीवास्माइसत्याशयैः ॥
॥ ५१ ॥ तत्रैव मनो रंतुं । ममेति कलाप्रियः ॥ परितः पालिमेतस्य । पश्यामीह प्रद- ॥४७५॥
दि ॥ ५२ ॥
स इत्युक्त्वा समं तेन । चमंश्चक्रधरः सरः ॥ वृक्षशाखा तिरोभूत-मपश्यञ्चैत्यमग्रतः ॥
माहा०

Page #480

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४७६ ॥
५३ ॥ तच्चैत्यांतर्मणीबिंब-मादिदेवस्य निर्मलं ॥ दृष्ट्वा स हृष्टः पूजायै । ययावंतः सनार्थकः ॥ ए४ ॥ जिनं पुष्पाकतस्तोत्रैः । पूजयित्वा समाधिभिः ॥ श्रालोकयामास शोनां । प्रासादस्य गरीयसी ॥ ५५ ॥ स बाह्ये यावदायाति । तावद्वातायनस्थितां ॥ विचित्ररूपां नारींव | वानरी ग् व्यलोकयत् ॥ ५६ ॥ सुंदरेयमितीवासौ । यावत्स्पृशति पाणिना ॥ नारी - नूतां दिव्यरूपां । तावत्तां वीक्ष्य सिस्मिये ॥ ५७ ॥ यावत्किंचिन्नृपो वक्ति । तावत्तत्परिचाRat || विद्याधरावुजावेत्य । मुदाजगदतुर्नृपं ॥ ५८ ॥ विस्मयं मा कृथा राज-नस्या रूपविपर्ययात् ॥ चित्रामस्मत्कथां श्रोतु मसीह निषीद जोः ॥ ५० ॥ इति श्रुत्वा निषोऽय | तस्मिन्नेको जगाविति ॥ वैताढ्यस्योत्तरश्रेण्यां । वसामो नृपते वयं ॥ ६० ॥ इयं महुहिता मूर्त्या | अंगाररसजीविनी ॥ श्रंगार सुंदरीनाम । क्रमाद्यौवनमासदत् ॥ ६१ ॥
अन्यदोद्यानमेदिन्यां । मधौ रंतुं सखीयुता ॥ जगामेयममेयश्री - वसंत श्री रिवांगिनी ॥ ६२ ॥ गृह्णती स्वेच्छयाप्यत्र । प्रसूनफलपल्लवान् ॥ ययौ वनांतरं तत्राप्यैबल्लातुं फलादिकं ॥ ६३ ॥ तघ्नाधीश्वरी चक्रेश्वरी नाम्नास्ति देवता ॥ तयेयं चपलत्वेन । शप्तेति जव वानर
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ ४५६ ॥

Page #481

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४७७ ।।
॥ ६४ ॥ वियत्या त्वनया नत्वा । विज्ञप्तानुग्रहाय सा ॥ हृष्टा बभूव प्रायेण । नोत्तमा ह्यतिकोपनः॥ ६५ ॥ नवाच च शांतिसूनु-र्नाम्ना चक्रधरो नृपः ॥ जवतीं करसंस्पर्शात् । स्वरूपे याजयिष्यति ॥ ६६ ॥ गृदिष्यति स एवापि । तव पाणिं सुलोचने । इत्यनुग्रहमासूत्र्य | पुनर्देवी तिरोदधे ॥ ६७ ॥ श्रसावपि कणाद् भूत्वा । वानरी चात्र कानने ॥ स्थितानाग्रमुष्याश्च । त्वमप्यत्रागतोऽधुना ॥ ६८ ॥ मर्त्यत्वदानतः सेयं । त्वया क्रीता महीधव ॥ करावलं दानेन । कामाब्धेः पुनरुधर || ६‍ || अभ्यर्थितः स इति तैः । कलाप्रियकृतादरः ॥ देवकन्यां । श्रीयुगादीशसाक्षिकं ॥ ७० ॥ कलाप्रियेश । ताभ्यां च । ददिरे विमलाः कलाः ॥ तस्मै प्रत्यक्षरूपाश्च । ददुर्देव्यो वरं वरं ॥ ७१ ॥
स इत्थं परिणीयाय । श्रमंस्तत्र वनांतरा ॥ जटिनामाश्रमानैक - त्सरित्तीरे तपस्यतां ॥ ॥ ७२ ॥ विज्ञाय लक्ष्णैर्भूपं । तं तपस्विन आदरात् ॥ सन्नावयामासुरर्घ - पाद्यैरभ्युत्थि - ताः क्षणात् ॥ ७३ ॥ के यूयं किंव्रता अत्र । किं ध्येयं जवतामिति ॥ तानपृष्ठन्महीनेता । बहुमानपुरस्सरं ॥ ७४ ॥ ततस्ते जगदू राजनू । वयं कान्वये ननु ॥ तापसाः कंदमूलानि ।
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥४७॥

Page #482

S
haker
Acharya Sh Kalassagansen Gyanmandie
शत्रंजय
माझा 4
॥४
॥
नदयामो जटाधरः ॥ ७५ || नमस्यामो युगादीशं । वल्कलानि वसीमहि ॥ नजामहे ब- - ह्मचर्य । शयाना नूमिमंझले ॥ ७६ ॥ निशम्येति चक्रधरः। प्राह तान् वंचिता दहा ॥ यूयं धर्मेण मिथ्यात्व-मोहितास्तविपर्ययात् ॥ ७ ॥ निस्संगा ब्रह्मचर्यादि-तपोजपपरायणाः ॥ युगादिदेवशरणा-स्तदखाये कथं रताः॥ ७ ॥ गूढस्नसाश्विनरुहाः। समन्नंगाश्च पल्लवाः॥ मिथ्यादृशामविज्ञाता । अखाया हि प्रकीर्तिताः ॥ ७ ॥ तीक्ष्णसूचीमुखाक्रांते । नागेऽनताः शरीरिणः ॥ नुत्पद्यते हि लीयते । यत्र तेऽनंतकायिनः॥ ७० ॥ नदंबरवटप्लक-काकोउंबरशाखिनां ।। अश्वत्थ्यस्यापि फलं ना-श्रीयात्कृमिकुलाकुलं ॥ १॥ त्याज्या महाविकृतय-श्चतस्रोऽनंतदोषदाः ॥ मद्यं मांसं नवनीतं । मधूनि च नवंति ताः ॥ २॥ हिमं विषं च करकान् । सर्वमृच नवं फलं ॥ रजनीनोजनानंत-कायान् संधानकं तथा ॥ ३ ॥ . ताकाशातफलानि । तझ पुष्पितौदनं । बहुबीजामगोरस-संपृक्तं हिदलं त्यजेत् ॥ ४ ॥ ॥ ॥ हाविंशतिरत्नदयाणि । जिनरुक्तान्यमूनि यत् ॥ अत्यक्त्वा तत्कथं पूज्यो । नवनिः प्रथमो जिनः ॥५॥ जातिहीनत्वमझातृ-लावो रोगस्य संनवः ॥दरिश्त्वममीषां स्या
॥॥

Page #483

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
शत्रंजय कणान्नारको मृतः ॥ ६ ॥ ज्ञात्वा जिनोक्तमेतानि । यो जहाति सुधीनरः ।। स भुक्त्वा-
नंतसौख्यानि । निःपापो याति निर्वृतिं ।। ७७ ॥ निशम्येति चक्रधरात् । सर्वे तेऽथ तपस्वि॥७ ॥ नः॥ संविज्ञाः प्रोचुरस्माकं । नव मार्गनिदर्शकः ॥॥ मिथ्यात्वन्नावतोऽस्मानि-रि
यान कालः स्वजन्म नः ॥ व्यकृितं महाराज । चिंतामणिरिवांधलैः ॥ नए ॥ जगौ नूपतिरप्येवं । खेदं मा कुरुतेति यत् ॥ भागवत मया साई । नतुं श्रीवृषन्नप्रभुं ॥ ए ॥ इत्यामंध्यातिमानेन । नृपस्तान् व्योमयानयुक् ॥ प्रतिसंघ जगामाय । जनदृग्दत्तकौतुकः॥॥ सवधूकं तमायांतं । दृष्ट्वा संघजना मुदा । तूर्याणि नादयामासुः । समं धवलगायनैः॥ए॥ तदागमात्तदा संधे । प्रमोदः कोऽप्यनूनवः ॥ यः परानंदसदृशी-नावमासादयत्कणात् ।।
॥ ३ ॥ ततस्तपस्विनस्तेऽपि । नृपदर्शितवम॑गाः॥ क्रमात्तत्रागमन राज-सन्मानादतिहर्षिमणः ॥ एव ॥ तीर्थपूजां संघपूजां । क्रमात्कृत्वा महीधवः ॥ आरुरोह पुंमरीक-गिरिं शक्रक
तोत्सवः ॥ ए५ ॥ विधिवत्तत्र पूजां चा-रात्रिकं दानमादरात् ॥ इंशेत्सवमुखं कृत्यं । चकार सकलं नृपः ॥ ६ ॥
॥

Page #484

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शवजय
मादा
॥
इतः सिंदसुरः सोऽय । प्रत्यकीय तत्पुरः ॥ नवाचाहं तव पितुः। प्रसादादीहगाई- कः ॥ ए॥ तिर्यग्नवमतिक्रम्य । यदनंतनवप्रदं ।। अनूवं त्रिदशः सोऽहं । तत्फलं जिनतीर्थयोः ॥ एज् ॥ शृंगे श्रीमरुदेवाख्ये । त्वपितुर्जगदी शितुः ॥ प्रासादोऽस्ति ततस्तत्र । गत्वा पूजय तं मुदा ॥ एए ॥ नृपस्तक्षक्यतः शांति-मानय॑ बहुन्नक्तितः॥ पूर्ववत्सकलं कत्यं । तत्रापि निरमापयत् ।। ७०० ॥ तपस्विनोऽपि ते तत्र । दृष्ट्वा श्रीवृषनं प्रभुं ।। कृतकत्यं मन्यमाना । जन्म स्वं मुदमादधुः॥१॥ नतरेण स्वर्गगिरि-मधोय स्थुस्तपस्विनस्तेऽपि । निर्देशात् केवलिप्रनोः॥॥ घातिकर्मक्षये तत्र । तेषां ज्ञानमजायत ॥ प्रत्याख्यानपराणां च । मुक्तिरप्यन्नवत्क्रमात् ॥३॥ यत्र ते तापसाः सिहाः शक्रनिर्मितसक्रियाः ।। नाम्ना तदादि समनूत् । स तापसगिरिवरः ॥ ४ ॥ ततश्चक्रधरस्तीर्थ । पश्यन्मुक्तिगृहोपमं । सानंदः पुरुहूतेना-वादि नादयता गिरिं ॥ ५ ॥ त्वत्पूर्वेषामिदं तीर्थ । कालयोगासिस्थुलं ॥ नर्तुमर्हसि प्राज्य-गुणोनरजिनांगज ॥ ६ ॥ जीगाँस्तानेव नून
। प्रासादानकरोद् दृढान् ॥ आत्मनश्च पुनस्तस्मा-ऊर्जरं नवपंजरं ।। ७ ॥ त्वं जीणों
॥॥

Page #485

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shin Ka
Ganandi
Je
शत्रजयरकृत्ती । जातोऽस्मिन्निति तं मुदा ॥ स्तुवन्नवाईयप्यैः । पुष्पवर्षैः समं हरिः ॥॥ पु- माहाण
10 मरीकाचलशृंग-प्वशेषेषु स पूर्ववत् ॥ प्रासादान रचयामास । कांश्चित्सजानवान् परान् ॥ ॥॥ ॥ ए॥ ततश्चमन्नासाख्ये । क्षेत्रे सागरसन्निधौ ॥ चंझन्नस्य देवस्य । चके चाष्टाह्निकोत्स
वं ॥१०॥ ततोऽपि रैवतं -मुन्मीलसंपदालयं ॥ आरुरोह विशामीशः। समं संघज। नैर्धनैः ॥ ११ ॥ कृतपंचशरोन्मार्थ । नेमिनाथ जिनेश्वरं ॥ नाविनं नुतिन्निः संघ-सोका श्रानयन्मुदा ॥ १२ ॥ तत्रापि सर्वशृंगेषु । जीर्णोशरमचीकरत् ॥ शिल्पिन्निनूतनान कांश्चित् । प्रासादांश्च धराधवः ॥ १३ ॥ कृत्वे तीर्थनानं तं । प्रदक्षिणमिलापतिः ॥ नंदिवईनशैलाग्र-मारोहत्संघसंयुतः॥१०॥ तत्राप्य मन्नदानं । संघपूजादिकं नृपः ॥ जीर्णोद्धारं च
विधिव-निरमापयदंजसा ॥ १५ ॥ सम्मेतादिषु शृंगेषु । यात्रामासूच्य नक्तितः॥ हस्तिना-2 - गपुरं प्राप । सत्सवमिलापतिः ॥ १६ ॥ राज्यव्यापारमखिलं । पुनश्चक्रधरो नृपः ॥ स्कंधे ॥१॥ बन्नार जरत-त्रिखमाखंमलो बली ॥१७॥
इतश्च नगवान्नम्र-शचीकम्रार्चितक्रमः ॥ श्रीशांतिनाथः सम्मेत-शिखरं मुनियुग य

Page #486

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय |
॥४८॥
यौ ॥ १८ ॥ कांधिं परिपूर्यायुः । समग्रं षोमशो जिनः । जग्राहानशनं सार्धं । मुनिनिर्नवद्भिः शतैः ॥ १७॥ राधकृष्ण त्रयोदश्या - मपरा जगद्विभुः ॥ तैः समं मुनिनिर्मुक्ति-मवाप क्रमयोगतः ॥ २० ॥ तत्र निर्वाणमहिमा । पूर्ववत्सकलैः सुरैः ॥ विदधे जिनचैत्यं च । तत्तुंगं मीमयं ॥ २१ ॥ निर्वाणं शांतिनाथस्य । श्रुत्वा चक्रधरो नृपः ॥ वैराग्याच्चारुचारित्र -मग्रहीकुरुसन्निधौ ॥ २२ ॥ दशवर्षसहस्राणि । खमधारासमं व्रतं ॥ प्रपाब्य केवलं प्राप । मुनिश्चक्रधरस्ततः ॥ २३ ॥ ज्ञानादित्यकरैः स विश्वमखिलं पश्यन् करस्थांगिवत् । torialeeकाननं च विकचं कुर्वन् समंतादपि । बाह्याभ्यंतरगं तमोऽपि सकलं निर्नाशयन् ध्यानतः । श्रीमांश्चक्रधरः शिवालयमगात् सम्मेतशैलस्थितः ॥ २४ ॥ ॥ इति दश ।।
इत्याचार्यश्रीधनेश्वरसूरिविरचिते महातीर्य श्री शत्रुंजयमाहात्म्ये अजितस्वामिश्री सगर श्रीशांति जिनचक्रधरादिमहापुरुषतीर्थो शरवर्णनो नामाष्टमः सर्गः समाप्तः ॥ *
।।
Acharya Shi Kailassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ४८२ ॥

Page #487

SA
Acharya Sha Natassagar
Gyanmande
शत्रुजय
॥ नवमः सर्गः प्रारन्यते ॥
माहाग
॥
३॥
___ जयति जगतामधीश्वरः श्री-प्रथमजिनोऽभूतवैनवावदातः॥ निखिलजनन्नवक्ष्यार्थहेतुप्रकटितमार्गयुगो युगादिदेवः॥१॥ अस्यैवेक्ष्वाकुवंशस्य । पुरत्नस्य गिरेरपि ॥ शृणु शक चरित्रं तत् । कर्णामृतरसायनं ॥॥ वच्मिश्रीसुव्रतजिनें-इस्य तीर्थे सुजन्मनः॥ नारायणस्य रामस्य । चरित रावणस्य च ॥ ३ ॥ इतश्चादित्ययशसो । वंशे नूपेषु नूरिषु ॥ गतेष्वासीद
योध्यायां । विजयो नाम पार्थिवः ॥ ५॥ अस्य श्लोकस्य व्याख्याa (विजय १ वजबाहु पुरंदर ३ कीर्तिधर ४ सुकोशल ५ हिरण्यगर्न ६ नघुष ७ सादास सिंहरथ ए ब्रह्मरथ १० चतुर्मुख ११ हेमरथ १२ शतरथ १३ नदयपृथु १४ वारिरथ १५
रथ १६ आदित्यरथ १७ मांधाता १७ वीरसेन १७ ( प्रतिमन्यु १ए ) पद्मबंधु २० रविम- * न्यु २१ वसंततिलक २२ कुबेरदत्त २३ कुंथु श्व शरन २५ घिरद २६ सिंहदशन २७ हिर
एयकशिपु श पुंजस्थल श्ए ककुस्थ ३० दिलीप ३१ रघु ३५ अज ३३ अजपाल ३४ अन
॥७३॥

Page #488

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रंजय रन्य ३५ अनंतरथ ३६ दशरथ ३७ श्रीराम ३० लवणांकुश ३ए-इत्यादिरामपूर्वजाः)
Ka हिमचूलाकुकिजातौ । वज्जबाहुपुरंदरौ ॥ अनूतां तत्सुतावाद्यः । शालहास्यावतं दधौ ॥ ॥४ ॥५॥ विजयोऽपि निजे राज्ये-ऽधिरोप्य च पुरंदरं ॥ स्वयं तु व्रतसाम्राज्या-दवाप परमं
पदं ॥ ६ ॥ पुरंदरात्कीर्तिधर-स्ततश्चासीत्सुकोशलः ॥ स तु गर्भवती पत्नीं । मुक्त्वा राज्येऽगृहीतं ॥ ७॥ सहदेवीति तन्माता । मृत्वाा व्याध्यन्नध्ने । संयमस्थौ पतिसुतौ । पूवक्रोधाददारयत् ॥ ॥ ततो हिरण्यगनोऽन-नघुषो नाम तत्सुतः॥ चलितेऽन्यत्र नघुषे । तशझी चाजयापून ॥ ॥ पत्युस्तस्यामसतीत्वं । चित्यमानस्य सान्यदा ॥ सतीत्वश्रावणातीनं । ज्वरं देहादनाशयत् ॥ १० ॥ सोदासस्तु तयोः पुत्रो । रहोवन्मर्त्यमांसभुक् ॥ निर्वास्य मंत्रिती राज्ये । तऊः सिंहरयः कृतः ॥ ११ ॥ सोदासोऽपि मुनेधर्मं । श्रुत्वा जीवदयापरः ।। महापुरेऽनवज्ञजा । मृतेऽपुत्रे च तहिनौ ।। १२॥ सोदासोऽथ सिंहरणं। जि
त्वा राज्यध्येऽपि तं ॥ स्थापयित्वा स्वयं चारु । चारित्रं गुरुतोऽग्रहीत् ॥ १३ ॥ सूनुः सिंॐ हरयस्यानू-शजा ब्रह्मरथस्ततः ॥ चतुर्मुखस्ततो हेम-रथः शतरश्रस्ततः ॥१५॥ अथोद
॥धन्दा

Page #489

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
४८५।।
धुरि-रथोऽयै रथस्ततः ।। आदित्यरथमांधातृ - वीरसेनास्ततः क्रमात् ॥ १५ ॥ प्रतिमन्युर्नृपस्तस्मात् । पद्मबंधुर्नृपस्ततः ॥ रविमन्युस्ततो राजा । वसंततिलकस्ततः ॥ १६ ॥ कुबेरदत्तोऽय कुंथु - शरनदिरदाः क्रमात् ॥ ततश्च सिंहदशनो । हिरण्यकशिपुस्ततः ॥ १७ ॥ पुंजस्थलः ककुस्थोऽr | रघुरेवं नृपेषु तु ॥ केषुचिन्मोक्षमाप्तेषु । स्वर्गमाप्तेषु केषुचित् ॥ ॥ १८ ॥ ततोऽनरण्यो नृपतिः । साकेते पत्तनेऽभवत् ॥ विख्यातो यो जनेऽजोऽपि । तेजोगोपितशत्रवः || १२ || स दिशः सकला जिष्णु-र्जयन प्राग्भवकर्मणा । सप्तोत्तरशतेना
| व्याधिनिः परिपीड्यते ॥ २० ॥ स रोगार्त्तिपरिक्लिष्टोऽप्यंतः पौरुषयुग् नृपः ॥ साधयामास दुःसाध्यान् । धरानाथान् परःशतान् ॥ २१ ॥ श्राक्रामन्निति नूपालान् । बलात्सौराष्ट्रमंमलं ॥ क्रमात्प्रापदखंमा - स्त्रिखंमाव निर्ममनं ॥ २२ ॥ नत्वा शत्रुंजये तीर्थे । जिनमत्यर्थवासनः ॥ अलंचकार संसार - शृंगारो छीपपत्तनं ॥ २३ ॥ इतश्च रत्नसाराख्यः । सांयात्रिक शिरोमणिः ॥ वस्तुनिः पोतमापूर्या - विशापिराचटात् ॥ २४ ॥ शुनानिलवशात् स्वैरं । चरंती नौः पयोनिधिं ॥ श्रतिक्रम्य घनं पार - सीमानमनयनान् ॥ २५ ॥ दृश्यमा
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहाण
॥ ४८५॥

Page #490

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४८६ ॥
नेषु शैलेषु । जीविताशा स्थिते जने || वायुरनिकुकुपूवक्ता - नाविकायुईरो ववैौ ॥ २६ ॥ तदैवांबुदवृंदेन | चरता सर्वदिङ्मुखं || योगिकं व विदवे | पुटालियुतमंबरं ॥ २७ ॥ नल्ललासांबुधिः काम - मूर्मिनिः स्वकरैरिव । श्रशिश्लिषुरिव प्राप्त - मंबुदं स्ववनीपकं ॥ २८ ॥ वात्यावर्त्तमत्पोत-हृतजीवितकल्पनः ॥ दध्यौ पोतपतिः कष्ट - मुदतिष्ठदिदं मम ॥ २५ ॥ मयैते वित्तलोजेन । चित्तलोलत्वधारिणः । प्रतार्य पाथसां मध्ये | निर्बुद्धित्वान्निवेशिताः ॥ ॥ ३० ॥ योऽयं जीवनदो मेघः । स मेऽवनरनारितः ॥ श्रासीजीवनहृद्दासी-नूतः पवननूपतेः || ३१ || ललकंडुकवत्पोतः । प्रहतः परितोऽधुना ॥ कल्लोलयष्टिभिः कामं । चलाचल हाजवत् || ३२ ॥ यावन्न शीर्यते पोतो । न यावजनसंक्षयः ॥ तावत्स्वयं निमज्ज्याब्धौ । दिपामि निजजीवितं ॥ ३३ || चिंतयित्वेति स यदा । पोतप्रांतमुपाविशत् ॥ तावच्योमन्यलक्ष्यानू - नारती श्रवणप्रिया ॥ ३४ ॥ साहसं मास्म कुर्वीयाः । समुपतनात् श्रुणु ॥ लंनितोऽसि मयैवैना - मीदृशीं त्वं दशामिह || ३५ ॥ अत्र पाधोनिधेरंतः । कल्पद्रुफलकावृता ॥ जाविनो जिननाथस्य । पार्श्वस्यार्चास्ति निर्मला || ३६ || धरनार्चिता पूर्वं । प्रतिमा सा
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण
॥ ४८६ ॥

Page #491

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४८७ ॥
I
प्रजावयुक् ॥ वर्षलक्षं कुबेरेण । ततो वर्षशतानि षट् ॥ ३७ ॥ वरुणेन तमभ्यर्च्य | जगुहे सा ततोऽनुता ॥ पूजिता वर्षलकाणि । सप्त सनक्तिशालिना ॥ ३८ ॥ अधुनाजय भूपाल - जाग्येने मिहागता || धृत्यैनां ततस्तस्मै । प्रयवेक्ष्वाकुजन्मने ॥ ३५ ॥ स जित्वा सांप्रतं सर्वा । दिशः प्राप्तोऽस्ति पत्तनं ॥ द्वीपाख्य मेनां तत्तस्मै । देया विस्मेरसंपदे ॥ ४० ॥ तस्यालोकयतश्चैनां । यास्यति विलयं रुजः ॥ समं दुःकर्मणा शीघ्रं । तथान्येषामपि स्फुटं ॥४१॥ प्रतिमायास्तथैतस्याः । पार्श्वगादं प्रजाविनी । नाम्ना पद्मावती देवी । सर्वमेतछ्यधां ननु ॥ ॥४२॥ इत्याकाशगिरं श्रुत्वा । रत्नसारो धियां निधिः ॥ सयश्विक्षेप वात-र्नाविकान् प्रतिमाकृते ॥ ४३ ॥ सहसा संपुटं धृत्वा । ते पोतांतरुपागमन् ॥ जीववधर्ममासाद्य । त्रिदिवांतः समाधिना ॥ ४४ ॥ तदैव मेघपटलं । दृष्टनष्टमिवाभवत् । हरिशरागवदुष्ट - मैत्रीवत् पद्मवित् ॥ ४५ ॥ तदैव पवनः प्राणि- प्रीणनादपुषत्परां । प्रसत्तिं चित्तवचिंता - पटलप्रaraणात् ॥ ४६ ॥ गंजीरोऽपि पयोराशिः । प्रसादमगमत्तदा || जिनागमोंतर्निबिमो । वहिर्मुदुरिव स्फुटं ॥ ४७ ॥ ततो वायुवशात्पोतो | दीपाख्यं पुरमाप्तवान् ॥ गत्वा वेगान्नर
I
माहा०
॥ ४८ ॥

Page #492

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माटा
नंजय । श्चैको-जयपालमवईयत् ॥ ४० ॥ सोऽपि श्रीपार्श्वमायातं । श्रुत्वोत्फुल्लविलोचनः ।। अधि-
J रुह्य तुरंगं शक् । सम्मुखं समुपाययौ ॥ भए ॥ ततः कृतोत्सवं बेमा-मध्यानं संपुटं ज। नाः॥ आजहुर्नुपपद्म-विकाशन विनाकरं ॥ ५० ॥ वाद्यमानेषु वाद्येषु । हर्षान्नृत्यत्सु के
पुचित् ॥ पठत्सु नहलोकेषु । दीयमाने महाधने ॥ ५१ ॥ नत्सृतध्वजमुजंधि-कर्पूरागुरुधूपनैः ॥ तं संपुटं महीना । पुरं प्रावेशयनिजं ॥ ५५ ॥ ९ ॥ तत्र सिंहासने रम्ये । विन्यस्य नृपतिः स्वयं ॥ तं संपुटं समन्यय॑ । नक्त्या शगुदघाटयत् ॥ ५३॥ फणीशफणरत्नांशु-निरस्ततमसां नरं ॥ त्रत्रयेण संशोनि-शोष पद्मासनस्थितं ॥५४ा पार्श्वयोश्चामरग्राहि-प्रतिमामानदोईयं ॥ धरणेइधृतोत्तान-सिंहासननिषेषुषं ॥ ५५ ॥ नखांशुनिचयप्रात-प्रन्नाप्रौढनवग्रहं ॥ कृत्रिमाकृत्रिमारिष्ट-निपिष्टनपटीयसं ॥५६॥ श्रीवत्सलांबितोरकं । प्रनावप्रथिमावृतं ॥ सर्वान्तरणसंन्नार-शृंगारितसुविग्रहं ॥ ५ ॥ कल्पकुसुमामोद-वासि- ताशेषविष्टपं ॥ ददर्श देवं श्रीपाच । मध्ये मध्यमलोकपः ॥ ५ ॥ ॥ पंचांगस्पृष्टनूपीठ-प्रमोदन्नरत्नावितः॥ ननाम देवं नृपतिः। प्राप्यं सुकृतसंचयैः ॥ एए । तदानंदसुधा
॥
॥

Page #493

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥४॥
पूरा - पसारितगदोरगः ॥ तदंगाद्दूरगस्तस्य । चित्ते तोषमवर्द्धयत् || ६० ॥ जक्त्यार्चयित्वा तामर्ची । नृपः सोत्सवमोकसि ॥ रत्नसारेण सहितो । बुभुजे प्रीतिपेशलः ॥ ६१ ॥
तस्यां निशि स्वैरं । निज्ञोऽजयनूपतौ ॥ स्वप्रमागत्य ते सर्वे । व्याधयस्तंमुदावदन् ॥ ६२ ॥ त्वया राजन मुनिर्द्वनः । प्राग्भवे तत्फलादिह ॥ त्वमस्मान्निर्घनापायैः । पीमितोऽसि सहस्व तत् || ६३ ॥ तवांगतो गता दूरं । वयं पार्श्ववलोकनात् ॥ तत्कर्माद्यापि परमास - नोग्यं तिष्टति किंचन || ६४ || इतः शाखापुरे सूर - इत्यस्ति पशुपालकः ॥ वक्ष:पुत्रास्यदेशेषु । पांडुस्तस्यास्ति या बगी || ६५ ॥ वयं तस्याः शरीरे स्मो । निवाः पूर्वकर्मणा ॥ तावत्कालं ततस्त्वं तां । चारयस्व तृणादिनिः || ६६ || चंदनाद्यं स्वदेहस्यो - वर्त्तनं जलमिश्रितं ॥ देयं तस्यै वयं प्रीता । जविष्यामस्ततो नृप ॥ ६७ ॥ ततः परमासपर्यंते । त्वं सुवर्णसमद्युतिः ॥ बहुकालं निजं राज्यं । पाता पार्श्वप्रभावतः ॥ ६८ ॥ इत्युक्त्वा नूपतिं तेऽय | क्वचिज्जग्मुरलक्ष्यतां ॥ सोऽपि प्रबुद्धः स्वं देह-मपश्यध्याधिवर्जितं ॥ ६९ ॥ च कार नगरस्यतिः । प्रशांतोपश्वो नृपः ॥ महोत्सवं महादाना - नंदिताशेषमानवं ॥ ७० ॥ त
१२
मादा०
॥४८॥

Page #494

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शनंजय देव निजनाम्ना सा-यजयं ग्राममुत्तभं ॥ निवेश्य पार्श्वनाथस्य । प्रासादं निरमापयत् ॥ *मादा
( शासने पार्श्वनाथस्य । दशग्रामसमन्वितं ॥ तमदापतिनाम-मर्चकांश्च न्ययोजयत् ॥२॥ ॥धom
स्वयमानर्च यत्नत्र । त्रिसंध्यं जिननायकं ॥ तत्पन्नावाच तजेहे। श्रियो वृद्धिं समासदन ॥ ॥ ३ ॥ तामजां तत्र चानीय । व्याध्युक्तविधिना विभुः ॥ तावत्कालं स कालझो-पालय-) हान्यपोषणैः॥ ४ ॥
इतः सौराष्ट्रनूपाल-कुलजो गिरिपुर्णतः ॥ पुरादेत्य वज्रपाणि-!त्रिणेऽस्मै मुदामिलत्र ॥ ५ ॥ अजयोऽप्यतुलप्रीत्या । बहुदेशादिदानतः ॥ अमानयदमुं तीर्थ-यशास्तारमुच्चकैः ॥६॥ अथाग्रहाघजपाणेः। प्रणुनश्चातिन्नक्तिन्निः॥ गिरिनारगिरौ नेमि-मनमघुनंदनः॥ ॥ ७ ॥ ततोऽर्चितः पुनस्तेना-जयोऽजयपुरे निजे ।। अनमत्पार्श्वपादाज-मत्यज पंकशोपणात् ॥ ७० ॥ श्तः कश्चिन्मुनिझनी । तत्रागाइंदितुं जिनं ॥ नत्वा तं नूपतिस्तस्या-पृ. ॥४॥ न्माहात्म्यमुज्ज्वलं ॥ ७ ॥ मुनिरप्याह नूमीश । प्रनावः कोऽत्र कथ्यते ॥ प्रत्यकलदे संदेग्धि । को वस्तुनि विदग्धधीः ॥ ७॥ चिरप्ररूढा अपि ते । व्याधयो नेशुरंगतः ॥ अ

Page #495

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४५? ॥
स्यादर्शनमात्रेण । प्रतिमाया जगद्विजेोः ॥ ८१ ॥ तइत्सर्वाणि कुटानि । नेत्रास्यजठरोन॥ परेऽपि रोग यास्यति । सर्वेषां पश्यतां जिनं ॥ ८२ ॥ शाकिनीभूतवेताल - रक्षो यtataar अपि ॥ उपसर्गाः प्रयास्यति । श्रीपार्श्वस्मरणादपि ॥ ८३ ॥ कालज्वर विषोन्मादसन्निपातमुखा अपि ॥ यास्यति दोषा विलयं । तीर्थेऽत्र जिनसेविनां ॥ ८४ ॥ विद्यालक्ष्मीसुतसुख - कलत्राद्यनिलाषिणां ॥ सर्वेऽपि कामाः सेत्स्यति । ध्यानादत्र जगङ्गुरोः ॥ ८५ ॥ यच्च वर्षशतातीतं । तद्धिंबं तीर्थमेव हि ॥ इदं तु वर्षलकाणि । स्वर्गाब्धौ पूजितं सुरैः ॥ || ६ || तदस्य दर्शनादेव । पापशांतिर्भविष्यति ॥ अत्र दानानि दत्तानि । फलं दास्यंति चाधिकं ॥ ८७ ॥
1
इत्युदीर्य मुनिस्तस्य । तीर्थस्य महिमां नृशं ॥ नतो नूपतिना वेगा - ययौ व्योमन्यलtai || || एमासावधि तत्रैव । स्थित्वाऽजयमदीपतिः ॥ वज्रपाणिनतः सिद्धि - गिरौ जिनमथार्चयत् || ८ || स्नात्रपूजादिकं कृत्यं । शक्रोत्सव महाध्वजौ ॥ व्यधात्तत्र महीजानिः । स्वजन्म सफलं सृजन ॥ ए ॥ पुनः स्वराज्यमासाद्यो - नृत्य धर्मं जिनोदितं ॥ मां
मादा०
॥४५१ ॥

Page #496

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय |
॥ ४९२ ॥
ते व्रतधरः स्वर्ग - मवापाजयभूपतिः ॥ १ ॥ तस्य ज्येष्टसुतोऽनंतरथोऽनूतनाक् परः ॥ पृथ्वीवो राजा । ततो दशरथोऽनवत् ॥ ५२ ॥ चतस्रो बल्लनास्तस्य । कौशल्या के - कयात्मजा ॥ सुमित्रा सुप्रजा चेति । मूर्त्तिमंत्य इव श्रियः || ३ || प्रन्येद्युर्गजसिंहेडु-सूसूचितं ॥ सू सूनुं कौशल्या । रामं पद्मं च नामतः ॥ ए४ ॥ स्वप्नैस्तथेनसिंदेंडु - वार्धिश्री वह्निनास्करैः । सुमित्रा लक्ष्मणं चाथा - सूत नारायणं च तं ॥ ए५॥ सुस्वप्नोपस्थितं शांत । जर केकयात्मजा । सुषुवे सुप्राप्युच्चैः । शत्रुघ्नं नाम नंदनं ॥ ए६ ॥ वि द्याविनयसंपन्नैश्चतुर्भिश्चतुराशयैः ॥ दानाद्यैर्धर्म इव । तै रैजे तनयैर्नृपः || एउ || मिश्रः स्नेहपरौ । पद्मनारायणौ तथा । अभूतामवियुक्तौ हि । शत्रुघ्ननरतौ मिश्रः ॥ ए८ ॥
इतश्च वासवकेतु - विपुलाकुक्षिजो नृपः ॥ हरिवंश्यो मिथिलायां । पुर्यासीज्जनका निधः || || तस्य जाया विदेदेति । सुस्वप्रमुदिता ततः ॥ प्रसूत पुत्र पुत्रं च । युगपद् द्यो - तितां || १०० ॥ सैाधर्मतः पिंगलाख्यो । देवः प्राग्जन्मवैरेतः ॥ तत्रैत्य तं युग्मजात-महरत्तनयं रयात् ||१|| पुनः संजातकारुण्यो । नूपणैः कुंरुलादिभिः ॥ तं नूषयित्वा वैताढ्ये ।
मादा०
॥ ४९२ ॥

Page #497

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४५३॥
वनेऽमंद मुमोच सः ॥ २ ॥ रथनूपुरपूः स्वामी । ततश्चं गतिः खगः ॥ तमासाद्य पुष्पवत्याः स्वपतन्याश्चार्पयन्मुदा ॥ ३ ॥ श्रचैव तनयो जातो । घोषणा मित्यसावपि ॥ जाममलत्वान्नामास्य । जामंडल इति व्यधात् ॥ ४ ॥ लाब्यमानो नृशं चंद गतिना तत्र सोऽर्नकः ॥ पुपवत्या च संप्राप । क्रमाद्वृद्धिं सुरडुवत् ॥ ५ ॥ इतश्च जनकः पुत्र- मपश्यन् सर्वतोऽपि हि ॥ क्रमाद्विशोकः सीताख्यां । सुतायाः प्रददावपि || ६ || संपूर्णयौवनां दृष्ट्वा । वराही तां सुतां नृपः ॥ नामऊहचिंताब्धौ । स्वयंवरणवेमया ॥ ७ ॥ इतश्व मातरंगाद्या । म्लेखा दैत्या इव क्रुधा || जनकमामुपाद्यैषु - धर्मस्थान जनार्दनाः ॥ ८ ॥ तं वृत्तांतं दशरथा-पाख्यदूदूतैः स सौहृदात् ॥ रामो युयुत्सुं पितरं । निषिध्यागात्स्वयं रथे ॥ ए ॥ रामे रणप्रणयिनि । प्रणेत्सुः परपार्थिवाः ॥ तरणेः किरणे स्थातुं । नालं तिमिरसंचयाः ||१०|| हृष्टस्ततः सजनको । रामं स्वपुरमानयत् ॥ सीतां च स्वसुतां तस्मै । दातुमैहत् संमदात ॥ ११ ॥ इतस्तत्रागतं पिंग - केशं च बत्रिकाधरं । भीषणं नारदं प्रेक्ष्य । सीता जीतानशत्कलात् ॥ ॥ १२ ॥ ततस्तुमुलकारिएयो । दास्यस्तं कोपकश्मलाः ॥ धृत्वा कंठे शिखायां च । गृहाद्दा
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण
॥४८५३ ॥

Page #498

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४४ ॥
गू निरवालयन् ॥ १३ ॥ नारदर्षिस्ततः कुछ - स्तद्रूपं सत्पटेऽलिखत् ॥ दर्शयचंगतिसुतनामंगलाय च ॥ १४ ॥ सोऽप्यजानन्निजां सीतां । स्वसारं कामविह्वलः ॥ तस्यावुनिचित्तः सन् । मीनवत्स्तोकवारिणि ॥ १५ ॥ प्रय चंगतित्वा । सुतेोगनिबंधनं ॥ सीतां चपलगतिना । जहार जनकं डुतं ॥ १६ ॥ प्रीत्याथ तं चंगति-रुक्त्वा सीतामयाचत । सोऽप्याह रामाय मया । सा दाशरथये ददे ॥ १७ ॥ ततखं गतिः प्रोचे । मया त्वं स्नेहवृ६ ॥ श्रानीय याचितः कन्यां । कमस्तां हर्तुमप्यहं ॥ १८ ॥ वज्रावर्त्तार्णवावर्ते । धनुषी देवताये ॥ तथापि रामो मत्सूनु- र्वारोप्य परिशेष्यति ॥ १९ ॥ अंगीकृत्येति जनको - ऽप्यन्येत्य च पुरी निजां ॥ श्रमुचधनुषी तत्र । कारयित्वा च रूपं ॥ २० ॥ प्रत्येकाकारणैः प्रौढ- हर्षाददमहं पुरा || गमिष्यामीति तत्रैयु - नूचराः खेचरा अपि ॥ २१ ॥ जामंगलयुतस्तत्रा - गमञ्चंग तिर्नृपः ॥ विद्याधरास्तथान्येऽपि । समंतात्समुपागमन् ॥ २२ ॥ चतुर्निरावृतः पुत्रै - रामादिनिरुदारमुत् ॥ तत्राययौ दशरथो । राजाप्यन्यैर्नृपैः समं ॥ २३ ॥ यथावर्जनया सर्वे । नूभुजो जनकेन ते ॥ मानितास्तु विशेषेण । रामादीनां गुरुर्नृपः ॥ २४ ॥
1
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा
॥ ४४॥

Page #499

Acharya Shri Kallassagar
www.kobatirtm.org
San Mahavir Jain Aradhana Kendre
Gyanmandir
शत्रंजय
माहाण
ए
यथास्थानस्थितैर्नृपैः । सुदिनेऽथ दिनोदये ॥ सुवेषा सुविमानेन । सीता मंझपमाविशत् ॥
॥ २५ ॥ अथ नूपकुमारास्ते । खेचराश्च बलोहताः ॥ असमर्था धनुदि-ऽप्यस्थुय॑ग्वद-नांबुजाः ॥ २६ ॥
इतश्च लीलया रामो | मंचादुत्तीर्य पाणिना ।। धनुर्जग्राह चक्रे चा-धिज्यं निष्टरनिःस्वनं ॥ २७ ॥ पुष्पवर्षेः समं तस्य । कंठे चिकेप जानकी ॥ वरमालां जनैश्चक्रे । हर्षात्कोलाहलो महान् ॥ २७ ॥ अनामयलक्ष्मणोऽपि । हितीयं धनुरुच्चकैः । अष्टादश निजाः कन्या । ददुस्तस्मै च खेचराः ॥ ए ॥ विवाहः सुदिने राम-सीतयोरप्यथान्नवत् ॥ नपयेमे च नरतो । नशं कनकनूपजां ॥ ३० ॥ चतुर्तिस्तनयैः साई । ययौ दशरथो निजां ॥ पुरीमन्ये च जनका-नुमताः प्रकृतोत्सवं ॥ ३१ ॥ तैः समं तनयैरुग्र-विक्रमः सागरांबरां ॥ रा
मादिन्निर्दशरथः। शशासानन्यशासनः ॥ ३२ ॥ अपरेद्युजिनस्नात्र-पयो दशरथो नृपः॥ - सुमित्रायै कंचुकिना । महिष्यै प्रजिघाय सः॥ ३३ ॥ अन्यासामपि राझीनां । दासीनिः
प्राहिणोन्मुदा ॥ तास्तारुण्याद्ययुः शीघ्रं । तच्च तानिश्च वंदितं ॥ ३४ ॥ वृहत्वान्नागतं शी
॥

Page #500

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
भाहा
॥
६॥
ध्रु । तमझात्वापि सातुरा ॥ माननंगन्नयात्कंठे । सुमित्रा पाशमविपत् ॥ ३५ ॥ संन्नावि- ता न प्रथम-मर्दत्स्नात्रांनसेत्यहं ॥ सुमित्रां कुपितां मत्वा-नुनयाय नृपो ययौ ॥ ३३ ॥ ता न प्रश्रम-मर्दत्स्नात्रांनसेल तयावस्थां च तां वीक्ष्य । चमे किं कुरुषे ह्यदः ॥ वदनिति नृपः पाशं। चिदांके च तां न्यधात् ॥ ३७ ॥ तदा कंचुकिनं प्राप्त । स्नात्रांनःसहितं नृपः॥ जगौ कि मंदमायासीत् । सोऽव्याख्यानावतः॥ ३ ॥ लालाजालकरालास्यं । पलितं मंदगामिनं ॥ कंपमानं स तं दृष्ट्वा । मनस्येवं व्यचिंतयत् ॥ ३५ ॥ पतगृहमिवासाध्य-मर्धोन्मूलितवृतवत् ॥ स्थिरीकर्तुं
नशक्तोऽत्र । कोऽपीकं कलेवरं ॥ ४० ॥ ममापि यावदस्त्येत-चरीरं न जराहतं ॥ ताव* दात्मार्थमाधातुं । यतिष्ये किं सुखैः परैः ॥ १ ॥
चिंतयित्वेति नूपालः। पुनरास्थानमेत्य च ॥ कियत्कालमतिक्रम्या-न्यदा नंतु मुनि ययौ ॥ ४२ ॥ यावन्नत्वा मुनि राजा। निषसाद तदग्रतः ॥ तावनामंगलोऽप्यागा-हिद्यान्ननत्र संत्रमन् ॥ ४३ ॥ मुनिनिनिधिर्धर्मं । सर्वशर्मनिबंधनं ॥ शशंस पुमरीकस्य । माहाम्यमपि निर्मलं ॥ ४ ॥ नामंगलो मुनेः श्रुत्वा । सीतायां युग्मजाततां ॥ निजस्येत्यान
॥धए॥

Page #501

Shun Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shin
Gananda
माहाण
शत्रंजय मत्नां स । ददावस्मै च साशिर्ष ॥ ४५ ॥ नामंमलोपरोधेन । ततो दशरथो नृपः ॥ स्वज-
Yन्म सफलं कर्तुं । प्रतितीर्थमथाचलत् ॥ ४६ ॥ चतुर्निस्तनयैर्युक्तो । मंझलीकेन्यराणकैः ॥ ए यचन् पंचविधं दान-मर्जयत्सुकृतं नृपः ॥ ४ ॥ ततो देवालयन्यस्त-जिनपूजनतत्परः ॥
का स्थाने स्थाने पुरे चैत्य-मानमन् स ययौ पथि ॥ ४ ॥ क्रमायुजये शैले। स ननाम जिर नेश्वरान् ॥ तत्रोच्चैः कारयामास । प्रासादं च नराधिपः ॥ ४ ॥ तत्रान्यय॑ गुरून नक्क्या।
ददद्दान यथाविधि ॥ श्रीसंघसहितः शैला-नरेशोऽवततार च ॥५०॥ इतश्चंझनासाख्ये । पत्तने जानकी जिनं ॥ चंझन्नं नव चैत्ये-ऽस्थापयत्कारिते स्ययं ॥५१॥ तं प्रतिष्टाप्य चानर्च । गुरूंश्च प्रत्यलानयत् ॥ सतीशतस्तुता सीता-व्यधात्तीर्ये प्रत्नावनां ॥ ५५॥ ततो रै
वतके शैले । नेमिमानर्च नूपतिः ॥ दत्वा दानं सुपात्राय । तीर्थोबारमचीकरत् ॥ ५३ ॥ र वीक्ष्याश्रो बरटं शैलं । कैकेयी तत्र सोत्सुका ॥ जगाम पत्यनुमता। साई रामादिसूनुनिः
॥ ५५ ॥ तत्रासौ नेमिनश्चैत्ये । कारिते बरटेन सा ॥ महोत्सवं व्यधानतया । ददौ दानं तयार्थिषु ॥ ५५ ॥ तदेव जर्जर किंचि-चैत्यमालोक्य सार्तिता ॥ सङ्गीचकार कैकेयी । नेमि
॥

Page #502

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
Era
शत्रंजयचास्थापयन्मुदा ॥५६॥ सा तत्रापि महातीर्थ-कर्तव्यं निरमापयत् ॥ तस्या नाना च त-
तीर्थ । पप्रथेऽपायनाशनं ॥ ५७ ॥ ढंकायां च पुरि प्रोञ्चैः। कौशल्या वृषन्नप्रनोः ॥ संस्थाप्य प्रतिमां चैत्ये । गुरुणा प्रत्यतिष्टिपत् ।। ए॥ प्रत्नाविनी सुप्रनाथ । शांतिचैत्यं महोनतं ॥ वलयां कारयामास । प्रतिष्टायामहं तथा ॥ एए ॥ रामः कांपिल्यनगरे । वामनाख्ये च लक्ष्मणः ॥ कारयामासतुस्तुंगौ । प्रासादौ परमाईतः ॥ ६ ॥ अन्यैः कुमारैः सामंत
लीकैश्च नक्तितः । लामंझलेन चैत्यानि । कारितान्यतां तया ॥६१ ॥ निर्माय यात्रामिति स । सर्वतीर्थेषु नूपतिः ॥ पुनः स्वपुरमापेदे । महोत्सवमयं मुदा ॥ ६ ॥ नवोदिनोऽथ नृपतिः । सन्नामेत्य च तान सुतान ॥ राज्यायाकारयत्प्रीत्या । प्राप्य तेऽप्यानमन विभुं ॥ ६३ ॥ कूटपेटाथ कैकेयी । विज्ञायावसरं तदा ॥ पूर्वदत्तौ वरौ नूपं । प्रार्थयामास नक्तितः ॥ ६ ॥ राज्यं मत्सूनवे देहि । चतुर्दशसमाः पुनः॥ रामोऽरण्ये प्रवसतु । लक्ष्म- णेन समं नृप ॥ ६५ ॥ अकालवजपातान-मिति श्रुत्वा वचो नृपः। मुमू च लब्धसंझस्तस्थावुहिममानसः ॥ ६६ ॥ ज्ञात्वा रामो नमस्तातं । ससीतालक्ष्मणो वृतं ॥ तदैव वन
ए॥

Page #503

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४ण्णा
वासाया-चलल्लोकानुमोदितः || ६ || देहयष्टिर्विना मूर्ध्ना । मुखश्रीर्नासया विना ॥ दृग्विना तारया बली । विना पत्रेण शाडूवला ॥ ६८ ॥ विजला सरसी चैत्य-शिलाका देववर्जि|| विद्या निरधिदेवव । गुहेव हरिवर्जिता || ६‍ || यौरनकैरमवी - रेखिता चित्रपंक्तिवत् || यथा तथा गतश्रीका - ऽयोध्यानूज्ञमवर्जिता ॥ ७० ॥ 11
इतः स्वराज्ये जरतं । संस्थाप्य शुचिमानसः ॥ सत्यनूतेर्मुनेः पार्श्वे - ऽगृहीद्दशरथो व्रतं ॥ ७१ ॥ कांतारवर्त्ती रामोऽथ । गंजीरां तटिनीं डुतं ॥ उत्तीर्य वटवृकाधो । निषसोलक्ष्मणं जगौ ॥ ७२ ॥ देशोऽयमधुनैवानू - इसः कस्यचित्रयात् ॥ यद्वृताः सरसा एते । सान्नानि च खलान्यपि || १३ || ब्रुवतोच तयोरित्थं । नरः कश्चिदुपाययौ ॥ रामः पतं देशो - इसहेतुमुदारगीः || १४ || सोऽप्याख्यत् सिंहकर्णोऽत्र । राजा देवं जिनं गुरुं ॥ विना च साधुमन्य स । नानमन्नियमोज्ज्वलः ॥ ७५ ॥ तस्य तं नियमं श्रुत्वा । राजा सिंहोदरः क्रुधा ॥ तमन्यषेणयत् सोऽथ । नंष्ट्वा दूरं ययौ जयात् || ६ || देशोसनिमित्तं तत् । श्रुत्वा सौमित्रला तं ॥ तं तत्र पद्म शकू । प्रत्यतिष्ठिपदादरात् ॥ 99 ॥ इतोऽन्यत्र गते रा
मादा०
UUU

Page #504

Shun Mahavir Jain Aradhana Kendre
Acharya Sh Kain
Ganand
माहाण
शत्रंजय
J ॥५०॥
मे । विद्याधरमुनी शुनौ ॥ व्योम्नोऽवतीर्णी सनक्या । सीतया प्रतिलानितौ ॥ ७ ॥ ववृ- षुर्देवता गंध-पयस्तत्र कृतादरं ॥ जटायुराययौ गंध-माघ्रातुं पतिराट् त्वरं ॥ उए॥ धर्मोपदेशमाकर्ण्य । तयोः श्रमणयोर्वरं ॥ जातजातिस्मृतिस्तस्थौ । जटायुरनुजानकिं ॥ ॥ जिनधर्मस्थिरीकारं । कृत्वा तेषां महामुनी ॥ जग्मतुव्योमयानेन । वैदितुं शाश्वताईतः ॥१॥
रहोहीपेऽथ लंकायां । विहरत्यजिते जिने ॥ वनवाहन इत्याख्यो । रहोवंशेऽनवन्नृपः ॥ २॥ राकेसेंशै ददौ नीम-स्तस्मै स्वस्याग्रजन्मने ॥राकसी नाम विद्यां त-कोवंठास्ततोऽनवत् ॥ ३ ॥ महारक्षास्तु तत्सनु-र्जिनपादाजषट्पदः ॥ तत्सूनुस्तु देवरवाः । प्रव्रज्य च शिवं ययौ ॥ ४ ॥ गतेष्वेवं नरेईषु । रहोवंशेऽत्र नूरिषु । श्रेयांसतीर्थेऽनूत्कीर्तिधवलो राक्षसेश्वरः ॥ ५ ॥ तदा च वैतादयगिरेः । श्रीकंठं नाम खेचरं ॥ प्रीत्या स च समानाय्य । कपिहीपे न्यवासयत् ॥ ६ ॥ योजनत्रिशतीमाने । तत्र किष्किंधपर्वते ॥ कि- ष्किंधा नाम तशज-धानीपूरुत्तमानवत् ॥ ७७ । वानरहीपचिह्नन । नरास्तत्र चकासिरे ॥ क्रमादसाधयन विद्यां । वानरांगत्वकारिणीं ॥ ७ ॥ श्रीकंवतो वजकंवा-दिष्वतीतेषु नूरिषु
॥५॥

Page #505

Acharya Shin Kansaganan Gyanmandir
Sh Maha
Jain Aradhana Kendra
शत्रंजय
॥५०॥
॥ मुनिसुव्रततीर्थेऽजूदू । घनोदधिरयो नृपः ॥ जय ॥ लंकापुर्यामपि तदा । तमित्केशोऽजव- माहाण नृपः ॥ स्नेहस्तयोरपि तदा । पूर्वववृते घनः ॥ ए ॥ किष्किंधायां घनोदधि-सूनुः किष्किधिरित्यनूत् ॥ संकायां च तमित्केशात्। सुकेशाख्यश्च नूपतिः ॥ १ ॥ विद्याधराधिनाथेना-शनिवेगेन निर्जितौ ॥ पाताललंकां ययतु-लैका किष्किंधनायकौ ॥ ए२ ॥ तत्र पाताललंकायां । सुकेशस्यापि सूनवः ॥ इंशण्यामनवन्माली । सुमाली माल्यवानपि ॥ ए३ ॥ श्रीमालायां तु किष्किंधे-झै बनूवतुरात्मजौ ॥ नाम्नादित्यरजा शक-रजाश्चेति महाभुजौर ॥ ए ॥ नित्याईद्यात्रया मेरो-निवृत्तो मधुपर्वते ॥ निधाय किष्किंधपुरं । तस्थौ किष्किंधपार्थिवः॥ एए॥
सुकेशस्य सुताः क्रुझ । लंकायामेत्य ते त्रयः ॥ निर्घातमशनिवेग-नृत्यं जघ्नुः स्ववैरतः ॥ ६ ॥ माली तत्रानवज्ञजा । किष्किंधायां तु नूपतिः ॥ बन्नूव चादित्यरजाः। स्नेह ॥१॥ आसीनयोरपि || ए ॥ सहस्रारनृपस्याथा-शनिवेगांगजन्मनः॥ नार्यायां चित्रसुंदर्या-मिइनामासुतोऽनवत् ।। ए ॥ ३६ः स इंश्वल्लोक-पालानस्थापयनिजान् ॥ पुनः पाताललंका

Page #506

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
॥५०॥
यां । कपीन रहांसि च न्यघात् ॥ ए ॥ सुमालिनस्तिष्टतोऽनू-तत्र रत्नश्रवाः सुतः ॥ त- स्य साधित विद्यस्य । प्रियासीत्कैकसीति च ॥ २० ॥ शतयोजनविस्तारा । सप्तप्राकारवेष्टिता॥ अष्टधारशता लंका-पातालेति प्रकीर्तिता ॥ १॥ तयोः सूनुस्ततो हार-नवरत्नानुविबनात् ॥ सत्याख्याओं दशमुख | इत्यासीदतिधर्मदः ॥२॥ कुंजकर्णसूर्पणखे । बिनीषणमथापि सा ॥ कैकसी सुषुवेऽपत्या-न्येवं हि क्रमयोगतः ॥ ३ ॥ मातुर्मुखाद् विषयस्ते । श्रुत्वा तादृक् परानवं ॥ नीमारण्यं त्रयोऽप्यापु-विद्यासाधनहेतवे ॥ ३ ॥ विद्यासहस्रमतुलं। दशग्रीवस्य चालवत् ।। कुलकर्णस्य ताः पंच । चतस्रश्चापरस्य तु ॥४॥हेमवत्याः कुकिजातां । खचरेशमयात्मजां ॥ नपयेमे दशास्योऽय । नाम्ना मंदोदरीस्त्रियं ॥ ५ ॥ षट्सहस्राः खेचरे-सुताश्च दशकंधरः ॥ अन्याश्चोदवहत्प्राप्ताः । स्वयं तकुणरंजिताः ॥ ६॥ महोदरनृपस्याय । तमिन्मालां सुतां वरां ॥ नपायत कुलकर्ण-स्तमिन्मालामिवांबुदः ॥ ॥ वीरविद्यानृतः पुत्रीं । नामतः पंकजश्रियं ॥ पर्यणैषीत सुहर्षेण । पित्रादेशाहिनीषणः ॥ ॥ ॥ अथ शक्रजितं मेघ-वतं च तनयावुनौ ॥ अजीजनच्छुन्ने लग्ने । राशी मंदोदरी क्र
२॥

Page #507

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh katassagens Gyanmande
मादा
शत्रुजय मात् ॥ ए॥
इतो वैश्रवणं जित्वा । विद्यान्नबक्रसेवकं ॥ दशास्यः स्वपुरी लंकां । पुष्पकेन समा॥५३॥ सदत् ॥ ॥ १० ॥ शकनृत्यं यमं जित्वा । क्त्वा च नरकानसौ ।। आदित्यरजसेऽदत्त । कि
किंधां सुहृदे पुरीं ॥ ११ ॥ नवमृतपुरं कृत्वा । स शहरजसे ददौ ।आदित्यरजसश्वासी-- ली नाम सुतो बली ॥ १२ ॥ सुग्रीव इति चान्योऽनू-हीक्रमी तनयोऽनूतः ॥ कन्या कनीयसी तस्य । श्रीप्रनेति च नामतः ॥ १३ ॥ अनूतामृतरजसो-ऽप्युत्नौ भुवनविश्रुतौ ॥ कांतायां हरिकांतायां । नलनीलानिधौ सुतौ ॥ १४ ॥ अथादित्यरजाः कृत्वा । राज्येशं वालिनं सुतं ।। युवराजं च सुग्रीवं । स्वयं तु जगृहे व्रतं ॥ १५॥ अथ सूर्पणखां हत्वा । जित्वा
चंक्षेदरं नृपं ॥ आदित्यरजसः सूनुं । श्वभ्रलंकां खरोऽग्रहीत् ॥ १६ ॥ गतक्रोधो दशग्रीवो। २४ मंदोदर्युक्तितः खरं ॥ सदूषणं तत्र राज्ये । न्यधाद्यामिपतिं स्वयं ॥ १७ ॥ मृते चंदरे ना-
र्या-ऽनुराधेति स्थिता वने ॥ अजीजनहिराधाख्यं । नंदनं गुणन्नाजनं ॥ १७ ॥ श्रुत्वैकदाथ - बलिन । वालिनं वानरेश्वरं ॥ दशास्योऽसहमानः सन् । दूतेनाकारयद् जुतं ॥ १५ ॥ विना
॥३॥

Page #508

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
॥५०॥
हैतं परं कंचि-दनमंतं च वालिनं ॥ श्रुत्वा महता सैन्येन । दशास्योऽप्यन्यषेणयत् ॥ २०॥ यध्ध्वास्त्रैर्बहनिर्वाली। प्रतिप्य करकोटरे ॥ सचंहासंलंकेशं । बभ्राम चतरार्णवीं ॥ मुक्त्वा च रावणं सद्यो । वाली वैराग्यमालितः ॥ स्वराज्ये न्यस्य सुग्रीवं । प्रव्रज्यामाददे स्वयं ॥ २२ ॥ सुग्रीवो दशकंगय । श्रीप्रनां प्रददौ तदा ॥ चंमि वालिपुत्रं । यौवराज्ये न्यवेशयत् ॥ २३ ॥ वैताढ्याझै रत्नवती-मुझोढुं चलितस्य खे ॥ चस्खले रावणस्याष्टा-पदोज़ यानमन्यदा ॥ २४ ॥ यानस्खलनहेतुं स । मार्गयस्तत्र वालिनं ॥ प्रतिमास्यं स्तंनमिव । निश्चलं पश्यतिस्म च ॥ २५ ॥ अद्याप्यसौ मयि क्रोधी । दन्नन व्रतवेषनृत् ॥ सशैलमेनं तदहो । केप्स्यामि लवणांबुधौ ॥ २६ ॥
इत्युक्त्वा रावणः पृथ्वीं । विदार्याधो गिरेरथ ॥ प्रविश्यास्मरदस्मेर-स्मयो विद्याः सहस्रशः ॥ २७ ॥ त्रुटत्रुटग्रावसंधिं । कलनलिति सागरं ॥ नन्नांतनूतसंन्नार-मुद्दधार स प- वतं ॥ २० ॥ श्राः कथं मयि मात्सर्या-दयं तीविनाशकृत् ।। निःसंगोऽप्यस्य शिकायै । दयामि बलं मनाक् ॥ शए । ध्यात्वेति वामचरणां-गुष्टाग्रेण मुनीश्वरः ॥ अष्टापदार्मू
४॥

Page #509

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥५॥
नं । वाली किंचिदपी यत् ॥ ३० ॥ रावणः संकुचात्रो । वम ुधिरपंकिलः ॥ तदैव दीनवदिवं । रावयन् विरराम सः ॥ ३१ ॥ तस्य चारटनं दीनं । श्रुत्वा वाली कृपापरः । विररामाशु मत्कर्म | शिक्षामात्रं न तु क्रुधा ॥ ३२ ॥ निःसृत्य दशकंठोऽपि । कमयित्वा च वालिनं || जरतेशकृते चैत्ये | जगाम जिनमर्चितुं ॥ ३३ ॥ सांतःपुरो जिनं जक्त्या । पूजयामास सोऽष्टधा ॥ समाकृष्य स्नसातंत्री-र्भुजवीणामवादयत् ॥ ३४ ॥ घरइश्च तदायात -स्तनत्याहृष्टमानसः ॥ श्रकुशान् गृसंतं तं । व्याजहार वरं वृणु ॥ ३५ ॥ श्रईत्सु नक्तिरेवास्तु | ममेत्युक्ते स रक्षसे ॥ अमोघविजयां शक्तिं । दत्वा विद्याश्व निर्ययौ || ३६ || तीर्थनाथानमस्कृत्य । नित्यालोकपुरे गतः ॥ व्युह्य रत्नावली लंका - माजगाम च रावणः ॥ ३७ ॥ आसाद्य केवलं वाली । घातिकर्मक्षयादथ || सुरासुरैः कृतोपास्तिः । पदमव्ययमासदत् ॥ ॥ ३८ ॥ विद्यानृज्ज्वलनशिख-सुतां ताराभिधां वरां ॥ साहसगत्यर्थ्यमानां । सुग्रीवः परिणीतवान् ॥ ३९ ॥ तारायां रममाणस्य । सुग्रीवस्य बभूवतुः ॥ द्वावंगदजयानंदा - निधानौ तनयौ वरौ ॥ ४० ॥ स साहसगतिस्तारा - वंचितो हिमवगिरौ । गत्वा साधयितुं विद्याः ।
१४
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥५५॥

Page #510

Shun Mahavir Jain Aradhana Kendre
Acharya Sh Kain
Ganand
शत्रंजय
॥ए०६॥
प्रारेने हृदि तां स्मरन् ॥ १ ॥ इतश्च रावणो विद्या-धरैः खरमुखैर्वृतः ॥ सुग्रीवेणापि वै । माहाण ताढ्ये । जेतुं शक्रमाचलत् ॥ ४२ ॥ अथानर्च जिनं रेवा-तीरे तारिवारिजैः॥ दशाननो रत्रपीठे । स्थापयित्वातिन्नक्तिमान् ॥ ४३ ॥ ततो ध्यान निलीनस्य । दशास्यस्य कणादपि ॥ अकस्माधारिपूरेण । जिनपूजा व्युदस्यत ॥ ४ ॥ क्रुऽथ दशमौलौ शक् । कश्चिझ्द्यिाधरोऽवदत् ॥ स्वामिन्माहिष्मतीनाथः । सहस्रांशुर्जलप्लुतौ ॥ ४५ ॥ संरोधाभारिणो मोक्षादपि ते क्रोधकारणं ॥ अस्त्यात्मरतनपालैः । स्त्रीनिश्च श्रितसनिधिः ॥ ४६॥ ॥ श्रत्वा तत्कुपितो मंक्षु । राक्षसांस्तऊयाय सः ॥ प्रजिघाय द्रुतास्तेना-जग्मुस्ते चोपरावणं ॥ ॥४७॥ रावणोऽपि स्वयं गत्वा । सहस्रांशुं बलेन सः॥ जित्वानयामास निज-शिबिरे तुमुलोधुरे || ४ ॥ यावद् हृष्टः सन्नायां स । निषमस्तावदंबरात् ॥ तत्रायातो मुनिः कश्चिज्ञवणेन च पूजितः ॥धए ॥ मत्सूनुरयमित्युक्ते । मुनिना शतबाहुना ॥ तं मुमोच दशा- ॥६॥ स्यः श्राक् । जग्राह च स तु व्रतं ॥ ५॥
ततो नारदवाक्येन । मरुत्तनृपतेः क्रतुं ॥ हिंसामयं दयाशीलो । दशकंगे न्यवारयत
ARCH

Page #511

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥५०॥
॥ ५१ ॥ दुर्लघन गरे ऽ- दिक्पालं नरकूवरं ॥ जेतुं ययुः कुंभकर्ण - मुखा रावणशासनात् ॥ ५२ ॥ श्राशाली विद्यया वह्नि-मयं वप्रमथ व्यधात् । स्वपुरे योजनशत-प्रमाणं नलकूबरः ॥ ५३ ॥ अशक्तास्तं दृष्टुमपि । कुंभकर्णादयश्च ते । एत्य विज्ञपयामासू - रावणाय कथंचन ॥ ५४ ॥ सानुरागा दशास्याय । नलकूबरपत्न्यथ ॥ स्वयमेत्योपरंजाख्या । विद्यामाशालिनीं ददौ ॥ ५५ ॥ संहृत्य विद्यया वह्नि - प्राकारं दशकंधरः । जग्राह दुर्लधपुरं । चापञ्चक्रं सुदर्शनं ॥ ५६ ॥ तत्रैव तत्पुराधीशं । स्थापयित्वाथ तत्प्रियां | परस्त्री मित्यभुक्तां चार्पयामास दशाननः || ५७ || ततोऽपि रावणः सैन्यै - वैताढ्ये रथनूपुरं || वेष्टयामास तत्स्वामी | कोपादिशेऽप्यढौकत ॥ ५८ ॥ किमेनिर्मारितैः सैन्यै-रावयोरेव वैरतः ॥ युक्तं युद्धमिति प्रो - च्य । रावणः शक्रमाह्वयत् ॥ ५७ ॥ तावुजौ कुंजरारूढौ । विद्यास्त्रचयवर्षिणौ ॥ श्रभूतां नकंप्राय | स्वर्गिणामपि जीतिदौ ॥ ६० ॥ बलको रावणः स्वेना- उत्पत्यैरावणं ययौ ॥ बध्वा चैं पुनः स्वेन - माजगाम जयोर्जितः ॥ ६१ ॥ ततो राक्षससैन्येऽनू - तुमुलो जयशालिनि ॥ म्लानिमाप च विद्यानृत् सैन्यं जयविपर्ययात् ॥ ६२ ॥ ततो निवृत्य लंकायां । ग
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
॥५७॥

Page #512

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kailassaganer Gyarmandir
शानंजय
माero
॥५॥
तो राक्षसनायकः॥ चिकेप शक्रं कारायां । पंजरे पक्षिणं यथा ॥६३ ॥ सलोकपालो न- वाथ । सहस्रारो दशाननं ॥ ययाच पुत्रनिकांसो-ऽप्याख्यत्तहिनयाहृतः ॥६॥ यद्यसो मत्पुरीं नित्यं । तृणकाष्टादिवर्जितां ॥ कृत्वानिषिचेच्च जलैः । पुष्परापूजयत्यपि ॥ ६५ ॥ एवंविधानि कर्माणि । कुरुते तचिमुच्यते ॥ अंगीकृत्य च तत्पुत्रं । सहस्रारो व्यमोचयत् ॥ ॥ ६६ ॥ ॥ रथनूपुरमेत्येशे । निर्विमो व्रतमाप्य च ॥ चिरं तप्त्वा तपो मुक्ति-मवाप कर्मणां दयात् ॥ ६७ ॥ ___अन्यदा रावणोऽन्यस्त्री-संगात् स्वं मरणं विदन ॥ स्वयं तामप्यनिती । गुरोवक्यिान्यषेधयत् ।। ६७ ॥ इतश्चादित्यनगरे । प्रह्लादतनयोऽनवत् ॥ केतुमतीकुद्धिजन्मा। विद्यानुत्पवनंजयः ॥ ६ ॥ श्तो माहेश्नगरा-धिपमाहेश्नंदिनीं ॥ हृत्सुंदरीकुदिजातां । स्वीचक्रंजनसुंदरीं । उ ॥ केनापि सोऽवलेपेन | न संन्नावयतिस्म तां ॥ सतीधुरंधरा सा तु । दुःखात्कालमवाहयत् ॥ १ ॥ ततो राक्षसराजस्य । दूतः प्रह्लादपार्थिवं ।। उपेत्याजूहवद्यादो-नाथ जेतुमुपेयुषः ॥ ३२ ॥ नत्वाश्रो विनयात्नत-मात्रय पवनंजयः॥ नंतुं मातरमन्या
॥

Page #513

Acharya Shri Kallassagar
Gyanmandir
San Mahavir Jain Aradhana Kendre
माहा
शत्रुजय ॥ण्णा
गान गा-दपश्यत्तत्र च प्रियां ॥ ३३ ॥ कांतां पादनतामप्य-वज्ञाप्य पवनंजयः॥ ससैन्यो व्योममार्गेण । गत्वोवास सरस्यसौ ॥ ४ ॥ रात्रौ तत्र वियोगाना । चक्रवाकी विलोक्य सः ॥ सस्मार स्वप्रियां ताह-गसंन्नावनदूषितां ॥ ५ ॥ तदैव सह मित्रेण । वेगात् प्रहसितेन सः ॥ गत्वा तक्षासमासाद्य । तामपश्यघिसंस्थुलां ॥ ७६ ॥ आश्वास्य मधुरैर्वाक्यै-चलनां पवनंजयः ॥ रेमे कणार्धवज्ञत्रिं । नयन कामसुरोपमः ॥ ७७ ॥ प्रातः पुनश्च पवने । व्रजत्यथ जगौ प्रिया ॥ नवामि यद्युदरिणी । तद् डेयं नवता विनो ॥ ७ ॥ दत्वानिज्ञानमुशंस । मा नैषीरिति चोच्चरन् ॥ ययौ मानसवेषांत-संस्थित शिबिरे निजे ॥ उए ॥ इतस्तस्या ग
नलदम ।काले गवति च स्फुटं ॥ दृष्ट्वा केतुमती श्वश्रूः । साधिकेपमदोऽवदत् ॥ ७ ॥ हन ले किमिदमाचारि । कुलध्यकलंकनृत् ॥ देशांतरगते पत्यौ । पापे यदरिण्यन्नूः ॥ १ ॥
ततो रुदत्यंजनापि । दर्शयंतीच मुश्किां ॥ तस्यै गुप्तां पतिप्राप्तिं । कथयामास सा सती॥ ॥ ७ ॥ क्रुक्षा साऽप्रत्ययवती । तलारक्षनरैरथ ॥ रथमारोप्य माहेश्-पुरोपांते व्यमोचयत् ॥ ३ ॥ तत्पितापि सदोषां तां। मन्यमानो निजाद् गृहात् ॥ वसंततिलकायुक्तां। तदैव नि
॥एका

Page #514

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रंजय रवासयत् ॥ ४ ॥ ग्रामादिष्वप्रवेशं सा । लन्नती नृपशासनात् ॥ प्रापारण्यं चारणा । - Mष्ट्वा हन्निनाम च ॥५॥ वसंततिलकासख्या । नक्त्वा वृत्तांतमादितः॥ पाच तं मुनि ता
-कर्मपाकमशेषतः ॥ ६ ॥ ततो जगौ मुनियो । लांतकात्प्रच्युतो दिवः ॥ अस्या नविप्पति सुतो । विद्यानृन्मुक्तिगामुकः ॥ ७ ॥
अन्यच्च कनकरय-नृपपत्न्यातुने पुरा ।। लक्ष्मीवती च कनको-दरी ते प्रथमाईती ॥ ॥ ॥ तस्या हृत्वाईदची तां । सापत्न्यात्कनकोदरी ॥ अवजझौ च साध्वीनां ( वाक्यादाराधयञ्च सा || नए ॥ प्रांते धर्मावबोधात्सा । देव्यनूत्कनकोदरी ॥ व्युत्वा चात्र सखीयं ते । जाताईवेषतोऽनाक् ।। ए ॥ भुक्तप्रायमिदं कर्मा-धुना धर्म त्वमाहंतं ॥ गृहागागण्यसौख्याय । निगृहाण च तानरीन ॥ए। श्तो गंधर्वनाथस्य । मणिचूलस्य शासनात कंदरायां वसंती सा । तनयं सुषुवेऽजुतं ॥ ए ॥ दीनां रुदंती वीक्ष्याथ । प्रतिसूर्याख्य- खेचरः ॥ तां विदन् नागिनेयीं चा-चलदादाय यानगः ॥ १३ ॥ विमाने वेगतो याति । जनन्युत्संगतोऽर्नकः ॥ नत्प्लुत्य निपतन शैलं । देहानारादचूर्णयत् ॥ ए॥ ॥ प्रतिसूर्योऽपि वे
॥५१॥

Page #515

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
114?? 11
गेन । बालमादाय भूमितः ॥ ग्रहतांगं जागिनेया । अर्पयामास हर्षदं ॥ एए ॥ प्रतिसूर्यो निजे इंगे । तां च हनुरुहानिधे ॥ श्रानीयामुचदानंदा-नांवितमपूरयत् ॥ ए६ ॥ जातमात्रोहरु | पुरे बालोऽयमागमत् । इति मातुलदत्ताख्यो । हनुमान वृद्धिमाप सः || || इतश्च पवनः संधि । विधाय वरुणेन सः || प्राप्य प्रसाद लंकेशा - दाजगाम निजं पुरं ||८|| श्रुत्वा तत्र प्रयोतं । विपः श्वसुरौकसि || गतस्तत्राप्यवश्यंस्तां । स बभ्राम वनाइनं ॥ ॥ एए ॥ तामपश्यन् स शून्यात्मा । शोकादात्ममृतिं ध्रुवं ॥ मित्रात्प्रहसितात्पित्रो- राशंसन्नतिपूर्वकं || ३०० || प्रल्हादोऽव्य तत् श्रुत्वा । वीतुिं पवनांजने ॥ समं विद्याधरैर्वेगा- छत्रामा निर्मलं ॥ १ ॥ ततश्च पवनोऽयोग- वह्निं जानन् सुस्सहं ॥ प्रविशन् ज्वलि - तेह्रौ । प्रह्रादेन विलोकितः ॥ २ ॥ वत्साविमृष्टं कर्मैत- मा कुरुञ्चरतीति तं ॥ तस्मिन्नेयुस्तत्प्रयुक्ताः । खगा अंजनया सह ॥ ३ ॥ ततः सर्वेऽपि सानंदा: । प्रतिसूर्योपरोधतः ॥ पुरं हनुरुदं प्रापु - महोत्सवपरायणाः || ४ || जग्मुः सर्वेऽव्यथ निजं । निजं पुरमनुत्सुकाः ॥ पवनांजने तत्रैव । समं पुत्रेण तस्प्रतुः || ५ || हनुमानथ तत्रस्थो । ववृधे जनहर्षदः ॥ ज
माहा०
॥५११॥

Page #516

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहाण
ABER
॥५१॥
ग्राह च कलाः स । लब्धवानपि यौवनं ॥ ६ ॥ वरुणस्याहवे दृष्ट्वा । हनुमद्वतमनुतं ॥ हृ- टो दशाननश्चक्रे । तं प्रसादास्पदं नृशं ॥ ७॥ वरुणस्य सुतां सत्य-वती च खरनंदिनीं ॥ अनंगकुसुमां चान्या । नपयेमे स नूरिशः ॥ ७ ॥ विद्यानृतः सूर्यमुखान | जित्वा नव दशाननः ॥ कृत्वेंश्वत्कर्मकरान । सुखाशज्यमपालयत् ॥ ए॥
इतोऽरण्ये दमकाख्ये । रामस्य किल तस्थुषः॥ क्रीमया लक्ष्मणो ब्राम्यन् । वने खनयो मलोकयत् ॥ १० ॥ छात्रनावानमादाय । सविधे वंशजालिकां ॥ अविधेयविनेता सों-नो
जनालमिवादिनत् ॥ ११ ॥ दृष्ट्वा पुरो निपतितं । शिरः कस्यापि तत्कशात् ॥ सौमित्रिश्चितयामासा-ऽयुध्यमानो हतो हदा ॥१॥ गृहीत्वा तमथागत्य । लक्ष्मणो राममब्रवीत् ॥त. वृत्तांतं स च प्राह । न वत्स विहितं शुनं ॥ १३ ॥ एषोऽस्ति चहासाख्यः । पुमानस्यात्र साधकः ॥ इतस्त्वया ततोऽस्यास्ति । कुतोऽप्युत्तरसाधकः ॥ १५ ॥ इतः सूर्पणखा सूनुं । सिमविद्यं च जानती ॥ प्रात्तपूजोपचाराधा-पश्यचिन्नं हि तन्निरः ॥ १५ ॥ हा वत्स शंबूक दहा । नीतोऽसि यममंदिरं ॥ केनाकालषित्युच्चै-ररोदीज्ञवणस्वसा ॥ १६ ॥ दृष्ट्वा च सा

Page #517

Shun Mahavir Jain Aradhana Kendre
Acharya Sh Kalassagarsur Gyanmandi
शत्रंजय
माहाण
॥१३॥
पुरः पुंसः। पदपंक्ति मनोहरां ॥ ययौ तदनुसोरणा-पश्यशमं स्मरोपमं ॥ १७ ॥ वैरं वि- स्मृत्य तप-मोहिता शोकवर्जिता ॥ वृषस्यंती ययाचैनं । रताय धिगहो स्त्रियः ॥ १७॥ सन्नार्योऽहमतो याहि । लक्ष्मणं रामनोदिता ॥ इति सा लक्ष्मणेनापि । व्रातृजायेति तत्यजे ॥ १५ ॥ ब्रष्टा झुलयतो दुष्टा । रुष्टा नंष्ट्वा स्वन्नतरि ।। कुट्टयंती शिरः सूनु-वधं तत्कतमाह सा ॥ २० ॥ चतुर्दशसहस्रेस्ते । युता विद्याधेरै टैः ॥ खरादयः खररुषः। प्रतिराममयुस्ततः ॥ १॥ रामः प्राहात्र वत्स त्वं । तिष्ट इन्मि रिपूनदं ॥ स्वस्थां तावदिमामत्र । पालयेथाः प्रजावतः ॥ ३२॥ कचे लक्ष्मण आर्य त्व-वासनादहितानमून् ॥ लीलयैव हनिष्यामि । तन्मामादिश संगरे ॥ २३ ॥ रामोऽप्युवाच तजन । वत्स चेहरिसंकटं ॥ ज्ञापेयेथाः सिंहनादा-सदा मामरिषूदनं ॥ २४ ॥ तज्ञमशासनं मूी । नमनादाय लक्ष्मणः ॥ धनुर्धानैर्भुजास्फोटै-स्वासयन्नहितान् ययौ ॥ २५ ॥ वैरीलसिंहे सौमित्रि-यन क्रु पुरा- शया ॥ गत्वा चंखणा प्राद । रावणं नर्तृपृष्टये ॥ २६ ॥ प्रातः कावपि देवानौ । नरौ दमककानने ॥ तिष्टतस्तव जामेयं । जघ्नतुः स्वतपःस्थितं ॥ २७ ॥ महाक्यानावुकस्ते तु । य
॥१३॥

Page #518

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
॥५१॥
यौ तधवांडया ॥ लक्ष्मणेन समं सोऽस्ति । रणकर्मपरायणः ॥ ॥ तज्ज्येष्टस्तस्य सा-16 माहाण रेण । रामनशे निजेन च ॥ असारं मन्यते विश्वं । स्वन्नार्यारूपतोऽपि च ॥२॥ गौरी दूरीकृता रंजा । हंसीवोनितभानसा ॥ तविषी तु मषीकल्पा। शची साचीलवन्मुखी ॥ ॥ ३० ॥ निंदत्प्राचीनपुण्या च [ घृताची मेनका न का ॥ मृगी विगीतमूर्तिस्ति-लोत्तमा न तिलोत्तमा ॥ ३१ ॥ सावित्री सत्रपा नाग-योपितोऽवोत्रमा रमाः॥ प्रीतिरप्रीतिजनका । रतिनिरतिनाजनं ॥ ३२ ॥ यथा कृता हताशेष-स्त्रैणरूपसवर्गया ॥ सा तवैवोचिता भ्रातः। सीता रामपरिग्रहा ॥ ३३ ॥ ॥ राज्यमेतत् स्त्रियो दिव्या । रूपश्रीरता बलं ॥ तावन्न बहु मन्येऽहं । यावन्न तव सा करे ॥ ३४ ॥ श्रुत्वेति सानुरागोऽसौ । पुष्पकेश तदैव हि ॥ विमानेन ययौ दम-कारण्यं रामपावितं ॥ ३५ ॥ तेजसा रामन्नस्य । गरुमस्यैवी जिह्मगः ॥ हतान्तिमानगरल-चिंतयामास सर्पवत् ॥ ३६ ॥ अतीत्य वेधसः सृष्टि-मियं वि- ॥१४॥ श्वत्रयान्नुता ॥ सीता विनेता फुटाना-मयं रामः करोमि किं ॥ ३७ ॥ दोलायमानचिनेन । स्मृता तेनावलोकिनी ॥ विद्याप्ता जानकीहारो-पायं पृष्टा जगाविति ॥ ३८ ॥ बाहुभ्यां ती

Page #519

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
मादा०
।।५१५॥
यतेनोधि-वर्मणा सह्यते शिख। ॥ पंचाननमुखे हस्तः । सुकरो पुष्कर त्वदः ॥ ३५॥ किं- त्वसौ लक्ष्मणवेमां । श्रुत्वा संकेततो व्रजेत् ॥ सुखेन दर्यास्त्वं सीतां । तां करोमीति त्वत्कृते ॥ ४० ॥ एवं कुर्विति सा श्रुत्वा । सादालक्ष्मणशब्दवत् ।। सिंहनादं व्यधाशमोऽप्यन्वधावत् प्रियोक्तितः॥५॥ अत्रांतरेबरोनीर्ण-श्चौराचीर्णपयोऽधमः॥ जहार रावणः सीतां । विन्यती तनिरीक्षणात् ॥ ४५ ॥ हा तात कांत हा भ्रात-ही देवर सुदारुणात् ॥ अस्मान्मां रद रहति । सा चक्रंद मुहुर्मुहुः ॥ ३ ॥ सीतावचो निशम्येति । जटायुर्जातमत्सरः॥ आश्वास्य तां दशास्यास्यं । नखैरत्रोटयटन् ।। ४४ ॥ क्रुइस्ततो दशग्रीवः । खामाकृष्य तं न्यदत् ॥ सीता विशेषतो नीता-स्मरनामंगलं ततः ॥॥ दानामंमल इत्याशु | श्रुत्वा नामंमलानुगः ॥ विद्याधरो रत्नजटी। ज्ञात्वा सीतामधावत ॥ ४६॥ तमाक्षिपंतं लंकेशो । दृष्ट्वा पृष्टानुधाविनं ।। तद्यिां निजविद्यानि-हत्वा नूमावपायत् ॥ ७ ॥ अविघ्नयानो लंकेशो-ऽनियंती तत्कलत्रतां ॥ अमुचद्देवरमणो-द्याने तां खेचरीवृतां ॥४॥
श्तश्च लक्ष्मणो रामं । दृष्ट्वा मुक्त्वा रिपून जगौ ॥ आर्यामेकाकिनी मुक्त्वा । किमार्य
RS
१५॥

Page #520

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माEra
नंजय त्वमिहागमः ॥ ४ ॥ त्वत्सिंहनादादित्युक्ते । रामेणाचे स लक्ष्मणः॥ न मयाकारि यत्वे-
Ma मा । तत्केन किल वंचितौ ॥ ५० ॥ याहि रहार्य सीतां त्व-मदं दत्वा रिपून इतं ॥ याव५१६॥ दायामि रामोऽपि । शीघ्र तत्र ययौ स्खलन् ॥ ५१ ॥ तत्रागतो दाशरथि-रपश्यन जानकी
क्षणात् ॥ मुमूर्व वनवातैश्च । लब्धसंज्ञोऽरुददृशं ॥ ५५ ॥ इतस्ततो ब्रमन् रामो । मुमएं तं जटायुषं ॥ नमस्कारश्रुतेः साक् तं । स्वर्गतिं चाप्यलंनयत् ॥५३॥ ततः खरे त्रिशिरसं । दुषणं च समं नटैः ॥ निहत्य लक्ष्मणः सख्या। विराधेनाचलत्समं ॥॥ लक्ष्मणस्त्वागतो दृष्टा । निस्तारमिव लोचनं ॥ निष्कलं निष्कलत्रं तं । ज्येष्टं प्राहाश्रृवारिमुक ॥ ५५ ॥ ज्येष्टादमागतो हत्वा । रिपुंस्त्वन्नतिकाम्यया ॥ तत्किमेवं क्व सा पूज्या । रामः श्रुत्वेति सस्वजे ॥ ५६ ॥ जगौ च सीताहरणं । लक्ष्मणोऽप्येवमब्रवीत् ॥ नूनमेतत्कृते जातः । सिंहनादस्तु मायिनः ॥ ५७ ॥ कातर्य मुचं तज्ज्येष्टा-न्वेष्यानेष्यामि तां तं ॥ आश्वासितस्तु रामोऽपि । सानुजस्तत्र चाभ्रमत् ॥ ५७ ॥ विराधेन ततो युक्ता-स्तामनालोक्य पत्नयः ॥ आगताः सानुजं रामं । विराधं पुखिनं व्यधुः ॥ एततः पाताललंकायां । प्राप्तं खरसुतं
॥५६॥

Page #521

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
मादा०
॥५१
॥
गत् ॥ जित्वा सुदं विराधं तं । राज्ये निदधतुस्तकौ ॥ ६ ॥
इतश्च सिमविद्यः सन । स साहसगतिः खगः ॥ अधिकिष्किंधमायातः । सुग्रीवे क्रीमितुं गते ॥ ६१ ॥ प्रतारिण्या विद्यया स । सुग्रीवोपमवेषनृत् ॥ तारानिलाषी शुते । यावद्याति स्मरातुरः ॥ ६॥ तावत्सत्योऽपि सुग्रीवः । प्रविशन झारपालकैः स्खलितोऽग्रे गतो राजा । सुग्रीव इति वादिन्निः ॥ ६३ ।। वालिसूनुश्वंरश्मि-दृष्ट्वा सादृश्यमेतयोः ॥ अंतरे स्खलयामास । मायिनं मातृरककः ॥ ६५ ॥ श्तोऽमिलन्नुजययोः । पदयोरमितौजसां ॥ ईऽऽज्ञातवता-मदौहिण्यश्चतुर्दश ॥ ६५ || महायुद्धे दुतावीराः । सुग्रोवोऽपि विटेनर सः ॥ वीणास्त्रः पुरबाह्येऽस्था-दित्यंतश्चिंतयन्नपि ॥ १६ ॥ सुकृती वालिरतुल-बलो योऽक्षतपौरुषः । दीक्षामादाय परमं । पदमाप सुसंयमी ॥६५॥ धन्यस्तदंगजो योतः-पुरे तमरुधबली ॥ अजानानो योनें [कं रक्षतु च हंतु कं ॥ ६ ॥ मत्सहाय खरः सोऽपि । हतो रामेण दोष्मता ॥ तत्तमेवाश्रयाम्येष । विराधस्योपकारिणं ॥६५॥ एवं विमृश्य दूतेन । विराधं सोऽन्निपव्य च ॥ गत्वा ननाम श्रीरामं । शरण्यं सानुजं मुदा ॥ ७० ॥रामो
॥१७॥

Page #522

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
142011
ऽपि सानुजो गत्वा । किष्किंधाया कृपापरः । यादवायाह्वयन्माया-सुग्रीवं सपरिदं || २ || प्रयोः सादृश्यतो राम्रो-ननिको भिन्नताकृते ॥ वज्जावर्त्तस्य धनुवो। व्याघातमकरोत्ततः ॥ || २ || वेषप्रावर्त्तनी विद्या । तन्नादेन पलायिता ॥ एकवाणेन तं रामः । परासुं मायिनं व्यधात् ॥ १३ ॥ श्रमित्तस्य सर्वोऽपि । सुग्रीवस्य परिग्रहः || प्रस्थापयद्दाशरथि -स्तं च राज्ये पुराने || १४ || कालझोऽथ कृती काले । विराधः सपरिवः ॥ श्रगाधात्मबलो राम- प्रागान्नामंमलोऽपि च ||१५|| जांबुवंत हनुमंतं । नीलं निषधचंदनौ ॥ गवाहरबजादीन । सुग्रीवोऽमेलयत्ततः ॥ ७६ ॥ ततो रामाज्ञया सीता - त्वेषणाय कपीश्वरं ॥ महासारं दनुमंत । प्राहिणोनियान्वितं ॥ 99 ॥ ग्रनिती परनार्थी -मरमन रावणोऽपि हि || सीतां संबोधयामास | स्वपत्नीजिरहर्निशं ॥ ७८ ॥ विजीपणादिनिमंत्र । सुखं संबोधितोऽपि सः ॥ नामुचजानकीं जातु । नान्यथा भवितव्यता ॥ ७९ ॥
इतः खे प्रत्रजन् वायु- सूनुमपर्वते ॥ मातामहमदेवस्य । पुरं दृष्ट्वा व्यचिंतयत् ॥ ॥ ८० ॥ निर्वासिता मे जननी । निर्मतुर्यदनेन तत् । दर्शयामि किमप्यस्य । मस्य बलं
माहाण
॥१॥

Page #523

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥५?णा
PHOTOS
निजं ॥ ७ ॥ इति स्मृत्वा क्रुधा सिंद-नादं च हनुमान व्यधात् ॥ माहेश्च क्रुधा वेगा- निर्गत्याह्वास्त तं युधे ॥ २॥ चिरं युध्ध्वा मोहयित्वा । नत्वा मातामहं कपिः ॥ स्वातेऽयं स्वामिकार्य । कवयित्वा च निर्ययौ ॥ ३ ॥ लंकापरिसरे विद्यां । हत्वाशाली कपीश्वरः ॥ न्यहचजमुखं लंका-सुंदरीं च रणातिथिं ॥ ४ ॥ जित्वोपयेमे गांधर्व-विवादेन च पावनिः ॥ रमयित्वा तया रात्रिं । वित्तीपरागृहान् ययौ ॥ ५ ॥ ॥ बिन्नीषणोऽपि तक्षाक्याद् । बोधितुं रावणं ययौ ॥ नत्प्लुत्य हनुमान सीता-सनानं प्राप काननं ॥ ६ ॥ राक्षसीनिः परिवृतां । मलिनांशुकधारिणी ॥ परिम्लानां क्षवाक्षीणां । स्मरती रामनाम च ॥ ७ ॥ दृष्ट्वा तामिति दध्यौ स । सतीयं विश्वपावना ॥ युक्तमस्याः कृते रामः । खिद्यते रूपसंपदः ॥ ॥ ॥ ततस्तिरोहितो मुझं । रामदत्तां तदंकगां॥ स चक्रे सापि तं दृ. ट्वा । मुदोच्चासमियाय च || ए || त्रिजटा तन्मुदं मत्वा । गत्वाख्यदशमौलये ॥ स च मंदोदरी तत्र । प्राहिणोदौत्यपंमितां ॥ ए| सीतया धिक्कृतायां शक्। मंदोदयाँ मरुत्सुतः ॥ शिंशपाशेरथोनीर्य । प्रणनामेति वाग्जरः ॥ ५ ॥ नर्ता ते सानुजो मातः। कुशली
॥५॥

Page #524

Acharya Sh
atasagar
Gyantander
शत्रंजय
माहा०
।५॥
रावणांतकृत् ॥ तहतोऽहं तु हनुमान । पवनांजनयोः सुतः ॥ ए ॥ तिष्टतोमकारण्ये । ह्यादेशादागमं तयोः ॥ इति श्रुत्वा जहोंच्चैः । सादात्तस्मै तयाशियं ॥एशा हनूमउपरोधेन। रामोदंतमुदा च सा ।। एकविंशत्यहोरात्र-प्रांते पारणकं व्यधात् ॥ एव ॥ चूमामणिमन्निझानं । तस्या आदाय मारुतिः ॥ चचाल देवरमणो-द्यानवृक्षान् बन्नज च ॥ एए । जघान वनपालांश्चा-वधीददं च रावणिं । सोऽयाहिपाशैर्बध्वंश-जिता निन्ये नृपांतिकं ॥६॥
अथ रावणदुर्वाक्या-बोटयित्वाहिबंधनं । पौलस्त्यमौलिं हनुमान् । पादघातैरचूर्णयत् ॥ए । अन्नांवोच्च पुरीं वेगा-पुत्प्लुत्य वियता कपिः ॥ रामाय गत्वा तं चूमा-रत्नमार्पयजसा ॥ ए७ ॥ चूमामणिमयो सीता--मिव सादापागतां ॥ प्रालिंग्य पावनि प्रेम्णा । श्री रामः समन्नावयत् ॥ एए ॥ रामाइयाय सुग्रीवा-दयः सर्वे ससंत्रमं । अतामयन प्रयाणाय। तूर्याण्याजिरसादराः ॥ ४० ॥ चेलुर्विमानैः खचरा-इठादयंतो नन्नस्तलं ॥ सरामल
मणैर्दृष्टाः । सुग्रीवादिनिरीश्वरैः ॥१॥ दशवक्त्रनटौ सेतु-समुझे संगरा जिरे ॥ वबंध र रामश्चिछेद । सीताशां रावणस्य तु ॥ २॥ सुवेलशैले जित्वा । सुवेलं नाम पार्थिवं ॥ अजै
॥५
॥

Page #525

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
1142?11
पीपलंकं च । इंसे इंसरथं तटे || ३ || प्रत्यासन्नेऽथ काकुस्थे । लंका दोन मियाय पूः ॥ रावणो नादयामास । रणतूर्याणि च क्रुधा ॥ ४ ॥ ज्ञात्वा राममथायातं । दक्षिणः सबaree || अनुजोऽपि गुणैज्येष्टः । प्रणम्योवाच रावणं ॥ ५ ॥ श्रविमृश्य हृता देव । त्वया यत्परकामिनी ॥ अभ्यागताय रामाय । तां तदर्पय सत्वरं ॥ ६ ॥ एकस्यान्यकलत्रस्य । कृते राज्यमिदं कथं ॥ जहासि च परं लोक-मपि पापरात्पतन् ॥ ७ ॥ समुझसेतुबंधेन ।
प्रत्येपि हनूमता ॥ रामसेवकदूतेन । यत्कृतं तदपि स्मर || ८ || क्षमा यस्येदृशी कोपे । नयो यस्य बलेऽयं ॥ लघूत्थानोदयः सोऽयं । राघवो विजयी सदा ॥ ए ॥ वैरिप्रशंसया क्रु । रावणो निरवासयत् ॥ तं पुर्याः सोऽपि शरणं । प्राप रामं सुवत्सलं ॥ १० ॥ विनी - षणमनुप्राप्तां - स्त्रिंशदको हिसीनटान || रक्षसां खेचराणां च । प्रीत्या स समभाषत ॥ ११ ॥ Carrer लंकायाः । प्रतिश्रुत्य च नूपतां ॥ कंपयन् वसुधां सैन्यैः । पद्मः पुरमवेष्टयत् ॥ १२ ॥ तदैव सन्नह्य जटा । रावणस्य बलोत्कटाः ॥ भुजास्फोटं वितन्वंतो । निर्ययुरथ को - टिशः ॥ १३ ॥ शिलावृक्षायसैरस्त्रै - रन्योऽन्योत्पदारुणैः ॥ रामरावणसैन्यानां । रणोऽभूद्दा
१५
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥५२१ ॥

Page #526

Shri Mahavir Jain Aradhana Kenar
Acharya Shalassagan Gyanmande
राजय रुणश्चिरं ॥ १४॥ शरपाषाणसंपर्क-नवो वह्निमृतेष्वलं ॥ रणतीर्थ दहन वृतान् । संस्का- माहा०
32 रायानवत्तदा ॥ १५ ॥ जायमाने तदा युः । परस्परजपेवया ॥ नइतेषु नटेष्वासी-ऊयश्री १५२२॥ दोलया चला ॥ १६ ॥ संदेदशंसिनि जये । रामकेपनोदिताः ॥ आढोकंत रणायोच-रांज
नेयादयो नटाः॥ १७ ॥
अथ रदोवले नग्ने । वीरौ हस्तप्रहस्तकौ ॥ रणायाधावतां सद्यो । धन्वपाशीरथस्थितौ ॥ १७ ॥ इतश्च रामसैन्याद् हौ । नलनीलो महाकपी ॥ सन्मुखीनावुदस्थाता-मयुध्ये
तां च ौ तयोः ॥ १॥ तेषां रथानां निर्घोषा-नसहंती वसुंधरा || आरराटेव चित्का- रात् । पुस्फोट चसमंततः॥णाश्तो नलकपिर्हस्तं । प्रहस्तं नीलवानरः॥ अवधीत्पुष्पवृष्टिश्च ।
दिवोऽनूदेवनिर्मिता ॥ २१ ॥ हस्तप्रहस्तनिधना-दशाननवलादध ॥ मारीचः सिंहजघनः।) स्वयंभुः सारणः शुकः ॥ २२॥ चंशर्कोदामबीनत्साः। कामादो मकरो ज्वरः ॥ गन्नीरः ॥३२॥ सिंहरण्यश्च । रथ्या अन्येऽप्युपासरन् ॥ २३ ॥ ॥ मदनांकुरसंताप-प्रथिताक्रोशनंदनाः ॥ऽरितानघपुष्पास्त्र-विघ्नप्रीतिकरादयः ॥ २४ ॥ वानरा योधयित्वेति । राक्षसान जघ्नुरुच्च

Page #527

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
||२३||
कैः ॥ नास्वानपि ययावस्तं । सैन्ये चापि निजालये || १५ |
| विज्ञातायां विज्ञाव
-
रामबलं प्रति || रक्षोयोधा अढौकंत । प्रेरिता रावणवा || २३ | प्रोत्तस्थुरथ काकुत्स्य -नटा वीररसोनटाः || नटीमिव नर्तयंतः । करस्थां खजवारीं ॥ २७ ॥ तिरयंतः शव्योम । ध्वानयंतो दिशः स्वनैः ॥ दारयंतो महीं पादैः । कंपयंतो गिरीनपि ||१|| नछेलयंतः पाथोधीन् । जयंतो महीरुहान् ॥ नृत्पततः पततश्च । जटा जघ्नुः परस्परं ||२|| सु॥ अथ रावणहुंकार - प्रेरिता रजनीचराः ॥ वनंजुर्वानरजटान् । तटवृक्षानिवोर्मयः ||३||
श्रोत्थितं च सुग्रीवं । निवार्य हनुमान स्वयं ॥ अन्यगाहत कोपेन । वीरो राक्षसवादिनीं ॥ ३१ ॥ ततो माली धनुस्तूण-माली गर्जन्म होर्जितं ॥ आदिप्याढौकत क्रोधा-योहुँ हनुमता स्वयं || ३२ || मिथोऽस्त्रैरस्त्रसंघातं । वेदयंतौ महानटौ ॥ प्रभूतां विश्वःप्रेक्ष्यौ | प्रलयार्काविवोद्यतौ ॥ ३३ ॥ श्रीशैलो मालिनं चक्रे । निरस्त्रं हस्तलाघवात् ॥ यावत्तावरशायागा-इको वज्रोवरः स्फुरन् || ३४ ॥ सबूत्कारैर्बंधिरय-नाशाः पवननंदनः || तिरयामास तं बालैः । प्रावृट्काल इवाचलं ॥ ३५ ॥ श्रहो वीराविमौ घोरौ । परस्परमवावया ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ५२३॥

Page #528

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय)
॥ ५२४ ॥
इति लोक गिरोऽसोढा । तं जघान मरुत्सुतः || ३६ || वजे दरवधक्रु हो । रावणिर्जंबु माब्यथ ॥ ह्वास्त मारुतिं तर्जन् । ववले सोऽपि सन्मुखः || ३७ || हनुमानय तं कृत्वा । विरथ्यरथसारथिं || मुङ्गरेण न्यहन्मूर्ध्नि | लकुटेनेव मूढकं ॥ ३८ ॥ जंबुमालिन्यो मूर्ग-विधुरे
महोदरः ॥ रोवीराः परेऽप्युच्चे - हनुमंतं दधाविरे ॥ ३७ ॥ चिदेष कांश्विदने । दोष्णोः कांश्चित्परान् हृदि ॥ कुक्षौ कांश्चित् शरैः कांश्वि-घान पवनात्मजः ॥ ४० ॥ कुंभकर्णोऽश्र सेनाया - मर्दनमसही डुतं ॥ शूलपाणिः करालास्यो । दधावे डुमन्नंगकृत् ॥ ४१ ॥ सर्वतोऽपिकपीन् तं । तं दृष्ट्वा समधावत ॥ कुमुदांगदमाहें - युतः सुग्रोवनूपतिः ॥ ४२ ॥ नामंगलमुखाश्चान्ये । वर्षंतोऽस्त्राणि नूरिशः । कुंनकर्णो तस्वाप - शस्त्रान्निज्ञमयुः क्षणात् ॥ ॥ ४३ ॥ विद्यया प्रबोधिन्या । गतनि निजं बलं ॥ कृत्वानांहीच्यं रम्यान् । सुग्रीवो गढ़या रिपोः || ४४ || कुंभकर्णोऽपि रोषेण । समुङ्गरकरः स्फुरन् ॥ सुग्रीवरश्रमहत्या - चूर्णयकीर्णनांमवत् ॥ ४५ ॥ सुग्रीवोत्प्तिशैलांत-कारिमुरघाततः । कुंभकर्णोऽपतत्पृथ्व्यां । शस्त्रनिपतिः ॥ ४६ ॥ मूर्विते भ्रातरि क्रुद्धं । निषिद्ध्य दशकंधरं । इंजित्प्रविवे
माहा०
॥ ५२४॥

Page #529

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
॥५२॥
शोच्चैः। कपिसैन्यमुपश्वन ॥ ७ ॥ दर्पायमाणं सुग्रीवो । युयाह्वास्त तं क्रुधा ॥ नाम- माहा मलस्तत्कनिष्टं । मेघवाहनमुच्चकैः ॥ ४० ॥ चत्वारोऽपि महावीरा । आस्फलंतः परस्परं । वसुधार्णवदिक्कुंन्नि-गिरिकोन्नाय तेऽनवन् ॥ ४ ॥ बबंधतुर्नागपाशै-रिंधजिन्मेघवाहनौ ॥ क्रु कपीशं सुग्रीवं । नामंगलमुदायुधौ ॥ ५० ॥ इतश्च लब्धसंज्ञः सन् । कुलकर्णोऽनिलांमजं ॥ निहत्य गदया कला-कोटरेक्तिपदंशतः॥ ५॥ अयो विन्नीषणो राम-मानम्य स्पंदनस्थितः ।। अधावत मोचयितुं । नामंगलकपीश्वरौ ॥ ५३ ॥ अनेन पितृतुल्येन । साई योहुं न युज्यते ॥ विमृश्येतीइजिन्मेघ-वाहनौ नेशतूरणात् ।। ५४ ॥
इतः पूर्वप्रतिपन्न-वरस्ताामरः कणात् ॥ रामस्मृतिमलिझाया-वधिना तत्र चाययौ ॥ ५५ ॥ रामाय सिंहनिनदां विद्यां च स्पंदनं हलं ॥ मूशलं लक्ष्मणायाय । ददौ विद्यां स गारुमीं ॥ ५६ ।। गदां च विद्युघदनां । समरे रिपुनाशिनी ॥ दत्वा पराणि चास्त्राणि । ॥५५॥
स सुपर्वा तिरोधे ॥ ५७ ॥ खुम्न ॥ सौमित्रेाहनीनूत-गमस्य विलोकनात् ॥ सुग्रीवना- मंगलयोः। प्रणेशुः पाशपन्नगाः॥ ५॥ अथो जयजयारावो । जझे रामबलेऽखिले ॥ म्ला

Page #530

San Anaked
Acharya Sh Kalassagansen Gyanmandi
शत्रंजय
मादा
न रहोवलमनू-थयौ चास्तं दिवाकरः ॥ ५॥ ॥ इतः प्रातः पुना रदो-वीरैग्ने निजे ब- ले ॥ सुग्रीवाद्या महावीरा । बनंजू रजनीचरान् ॥ ६ ॥ रहोलंगादश क्रुहो । दधावे रावणः स्वयं ॥ इजित्कुलकर्णाद्या । अपि सर्वे महौजसः॥ ६ ॥ तणायोद्यतं रामं । प्रतिबिद्ध्य बिन्नीषणः ॥ रुरोध रावणं प्रीत्या । बोधयामास चेत्यपि ॥ ६ ॥ अद्यापि बंधो मन्यस्व । मध्चो मुंच जानकी ।। कृतांत श्व रामोऽय-मागतस्त्वत्कुलांतकृत् ॥ ६३ ॥ ऊचेऽय दशकंठोऽपि । वनेचरमनुश्रितः ॥ वध्यमानमद्य किं रे । मां च नापयसे ततः॥६॥ इत्यास्फाल्य धनुः काम-मुन्नौ तौ वीरकुंजरौ ॥ वर्षतौ शस्त्रसंघात-मारेनाते महारणं ।। ॥ ६५ ॥ रामौऽरौत्सीत् कुंजकर्ण । लक्ष्मणो रावणं पुनः ॥ नोलस्तु सिंहजघनं । धर्मदस्तु घटोदरं ॥ ६ ॥ स्वयंभुं धर्मतिः शंभुं । नलवीरोंगदो मयं ॥ स्कंदः पुनश्चशखं । विनं चंदरात्मजः ॥ ६७ ॥ तुम्ने । इत्येवं कपिन्निः सार्धे । राक्षसीये रणे सति ॥ इंजि- नामसं शस्त्र । लक्ष्मणायामुचकुधा ॥६॥ तदस्त्रं तपनास्त्रेण । सौमित्रिविरवासयत् ॥ बध्वा चाहिपाशेना-नैषीत्स्वशिविरं जुतं ॥६॥ नागैर्बध्वा कुलकर्णं । रामोऽपि कटक नि
॥५६॥

Page #531

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥५२॥
जं || पांसि चान्यानि । रामवी रैर्वबंधिरे ॥ ७० ॥ तद् दृष्ट्वा रावणः क्रुझे । विजीषrasोद्यतः ॥ शूलं चिप सौमित्रि- श्चिच्छेद त्वंतरा शरैः ॥ ७१ ॥ धरणें प्रदत्तां तां । शक्ति|मादाय रावणः ॥ धगगितिकुर्वाणां । व्योमन्यभ्रमया ॥ ७२ ॥ सौमित्रिरथ विज्ञाय । जावं रामस्य सत्वरः || अस्थाहिनीपणस्याग्रे । रावणं चाक्षिपनृशं || १३ || रावणस्तं गरुस्थं । दृष्ट्वा कोपारुणः । मुमोच शक्तिं कल्पांता - शनिकल्पामनल्पनां ॥ ७४ ॥ श स्त्रौघानप्यवज्ञाय | लक्ष्मणोरसि सापतत् ॥ मूर्बया लक्ष्मणोऽप्युर्व्या । शोकस्त बिरे तथा ॥ ७५ ॥ रघूदोऽथ संक्रुद्धः | पंचाननरथस्थितः ॥ रावणं यो ुमारेजे । पंचानन व पिं ॥ ७६ ॥ बनंज रावणरथान् । काकुत्स्थः पंच सत्वरं । तद्दीर्यमसहिष्णुञ्च । रावणः स्वपुरं ययौ ॥ ७७ ॥ रामो लक्ष्मणमभ्येत्य । गनस्तावस्तमीयुषि ॥ तं च दृष्ट्वा तथावस्थं । मूतेऽवददित्य ॥ ७८ ॥ हत्वा वैरिसंघात मदत्वा जानकीं मम ॥ श्रसंपाद्य स्वयं दत्तं राज्यं विष | उ । राममेकाकिनं शत्रु वेष्टितं कुल्यवर्जितं ॥ मा मुंचाथ न ते दोषो । मम जीवाम्यतोऽपि यत् ॥ ८० ॥ सुग्रीव साधि नः कृत्यं । हनुमन्नग्रतो जव ॥ चं
मादा०
॥५२७ ॥

Page #532

Shri Mahavir
in Aradhana Kendra
Acharya Sh Kalassagensen Gyantande
माहाण
शत्रंजय राशे नवोत्साही । नव नामंझलोद्यमी ॥ १ ॥ मामकीनो न कोऽप्यत्र । सऊं यः कुरु-
तेऽनुजं ॥ एवं शून्यं मन्यमानो । रामोऽमूर्वहिलापवान् ॥ २॥ ॥ बिन्नीषणो ज॥५श्न ॥ गादाय । लज धैर्य विनो यतः॥ शक्त्यादतः पुमान रात्रिं । जीवत्यत्रोद्यमं कुरु ॥ ३ ॥
आमेति राघवेणोक्ते । सुग्रीवाद्यास्तु विद्यया ॥ सप्तवमांश्चतुर्झरान् । राघवोपरितो व्यधुः ॥ ॥ ४ ॥ सुग्रीवांगदचंशंशु-नामंगलमुखाः खगाः ॥ तस्थुः संवेष्टय ते वप्रं । स्वामिःखेन दुःखिताः ।। ५ ॥ मित्रं नामंगलस्याय । नानुर्विद्याधराग्रणीः॥ हितकांक्षी समागत्य । रामं व्याचष्ट नक्तितः॥ ६ ॥ अयोध्यातो हादशनि-योजनैरस्ति पत्तनं । पालितं शेणानपेन । कलं कौतुकमंगलं ॥ ७ ॥ कैकेयीसोदरस्यात्र । विशब्या नामतः सुता ॥ अस्ति त
स्याः करस्पर्शा-वल्यं याति शरीरतः ॥ ॥ दिननाथोदयादर्वाक् । सा चेदानीयते विशानो ॥ तदयं लक्ष्मणः सऊो । सशल्यान कुरुते रिपून ॥ नए ॥
तत् श्रुत्वा प्रीतिनृशमों-गदं नामंडलं तथा ॥ पावनिं च समादित-नरतंप्रति सत्वरं ॥ ए ॥ गत्वायोध्यां विमानेन । प्रबोध्य नरतं च ते ॥ सर्व वृत्तांतमाचख्युः । सीताहरणपूर्व
॥५श्ना

Page #533

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥५२॥
कं ॥ ५१ ॥ स्वामिकार्योद्यतस्ताभ्यां । विमानमधिरुह्य सः ॥ तत्रागमद् शेाधनं । विश चाप्ययाचत ॥ ९२ ॥ युक्तां कन्यासहस्रेण । तां ददौ शेणराड || अयोध्यामुक्ततरतो । रामं जाममलो ययौ || ३ || विशल्याकांतिसंतान- नानृदय विशंकिनः ॥ निजाः स्थिरीकृताः कार्य - वादिना तु हनूमता ॥ ए४ ॥ विशल्यापाणिसंस्पर्शा - उत्पतंती विहायसा ॥ नृत्प्लुत्य पाणिनादाय | शक्तिर्दनुमता कलात् ॥ ए५ || साप्यूचे देवतारूपा । दोषो नृत्यत्वतो न मे ॥ विशल्याप्राग्जवतपः - प्रभावाद्यामि च तत् ॥ ए६ ॥ प्रज्ञप्तिन गिनीशक्तिः । सा मुक्ता हनूमता || नृत्पत्य प्रययौ व्योम्नि | वियतीव निजागसा ॥ ए७ ॥ प्रज्ञतिस्नान पयसा । सिक्तो रामानुजः पुनः ॥ रूढवापदः सुप्तो स्थितवत्सहसोत्थितः ॥ ए८ ॥ आलिंग्य रामजस्तं । तद्वृत्तांतं निवेद्य च । कन्यासहस्रसहितां ॥ विशल्यामुदवाहयत् ॥ || || तस्याः स्नानांबुनान्येऽपि । रूढवणपदा जटाः ॥ विद्याधरैः समं चक्रु-रुत्सवं परमं मुदा || ५०० || रावसोऽथ चरात् श्रुत्वा । जीवितं लक्ष्मणं तदा || विद्याया बहुरूपा - या । हृदि निर्णीतवान् बधं ॥ १ ॥ कृत्वा चाष्टविधां पूजां । श्रीशांतेः षोमशाईतः ॥ तां सा
६७
मादा०
॥५२॥

Page #534

S
haker
Acharya Shn Xalassagasan Gyarmander
शत्रंजय धयितुमारेने । विद्यां लंकाधिपोऽचलः ॥२॥ मंदोदर्या निदेशेन । सर्वोऽप्यष्टाह्निकावधि ॥ माझा
Yoe पुरीजनो जैनधर्म-रतश्वासीत्समंततः ॥ ३ ॥ सिइविद्योऽय पौलस्त्यः । प्रातः सैन्यैः सम॥५३॥ न्वितः ॥ रणाजिरमगाइंग-दोन्नरघटोत्कदः ॥ ४ ॥ नूयः प्रववृते युई। सैन्ययोरतिदारुणं
॥ पतत्सुन्नटकोट्यंग-कोणीस्खलितस्पंदनं ॥ ५ ॥ विधूयान्यानि रक्षांसि । लक्ष्मणोऽय महावलः ॥ विशिखैस्तारयामास । दशग्रीवमनारतं ॥६॥ तैराकुलो दशग्रीवो । विद्ययाय तया कणात् ॥ विचक्रे स्वानि रूपाणि । नैरवाणि बढून्यपि ॥ ७॥ नूमौ नन्नसि पृष्टेऽये। पार्श्वयोरपि लक्ष्मणः ॥ अपश्यज्ञवणानेव । विविधायुधवर्षिणः ॥ ७॥ एकोऽप्यनेकीनूयेव। तार्क्ष्यस्थः सोऽपि तान् बलीन ॥ जवान बागधारान्तिः । शरत्नानिव वारिदः ॥ ए॥ तैः शरैरय पौलस्त्यो । विधुरश्चक्रमस्मरत् ॥ आजगामार्धचक्रित्व-जीववत्तज्ज्वलनृशं ॥ १० ॥ तया ब्रामयित्वा स । मुमोचारुणलोचनः॥ तत्तु प्रदक्षिणोनूय । सौमित्रेः करमागमत् ॥ ॥५३॥ ॥११॥ नारायणोऽपि तेनैव । चक्रेण दशकंधरं ॥ वदस्यतामयबैल-मिवेदः पविना पृथु । ॥१॥ तदा च ज्येष्टकृष्णैका-दश्यामश्च पश्चिमे ॥ यामे मृतो दशग्रीव-श्चतुर्थ नरकं ययौ र

Page #535

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
||५३१ ॥
॥१३॥ तदा जयजयेत्युच्चैर्व्यादरंतो दिवैौकसः ॥ वितेनुः सुमनोवृष्टिं । प्रीत्या नारायणोपरि ॥ १४ || विभीषणोऽथ स्नेहेन । कांदिशिका निशाचरान् ॥ स्वस्थीचक्रे स्वजाते हि । प्रतिपन्नं सदा स्थिरं ॥ १५ ॥ कुंभकर्णेऽजिन्मेघ - वाहनाद्या निशाचराः ॥ रामेण मुक्ताः पौलस्त्य - प्रेतकर्माणि चक्रिरे ॥ १६ ॥ कुंनकराजिन्मेघ - नादा मंदोदरी तथा ॥ श्रप्रमेयवलस्यर्षेः । समीपे प्राजंस्तदा || १७ || निष्कलंकामश्रो सीता-प्रादाय रघुपुंगवः । विभीषणोक्तमार्गे
। पुरीं प्राविशदुत्सवैः || १८ || विजीवणाय लंकाया । दत्वा राज्यं रघूद्दहः ॥ पडब्दी तच च स्थित्वा । मातृवर्गोत्सुकोऽभवत् ॥ १९ ॥ अत्रांतरे विंध्यस्थख्या - मिंइजिन्मेघवाहनौ ॥ तौ सिद्धिमीयतुर्ज । तीर्थ मेघरथं च तत् ॥ २० ॥ नर्मदायां कुंभकर्णेौ । नयां सिद्धिमियाय च ॥ पृथुरक्षित मित्यासी - तत्तीर्थं चानिधानतः ॥ २१ ॥ तथा सुदिवसे रामः । सीतालक्ष्मणसंयुतः ॥ सुग्रीवाद्यैरनुगतः । पुष्पकयानमाश्रितः ॥ २२ ॥ पश्यन् पदे पदेऽप्युच्चेराश्चर्याणि महीतले ॥ क्रमादवाप साकेत - मुच्चकेतुकुलाकुलं ॥ २३ ॥ ॥ जरतोऽय गजारूढः । प्रौढोत्सवपुरस्सरं ॥ ननाम रामचरणान् । समं शत्रुघ्नबंधुना ॥ २४ ॥ बंधू आलं
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ५३१ ॥

Page #536

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रंजय ग्य पद्मोऽपि । विनयालदमणोऽपि च॥ वर्धाप्यमानो वृक्षतिः। पुरी प्राविशतां मुदा ॥२५॥
TA रामोऽपराजितामुख्यं । मातृवर्गमथाखिलं ॥ प्रणनामाजुसौमित्रि-रप्यानंदैककारणं ॥ ६॥ ॥५३॥ नरतो रामपादानां । राज्यं न्यासमिव स्वयं ॥ पुनः प्रत्यर्पयइंच । श्वास्थानक्तिमोदितः ॥
॥ २७ ॥ अन्यदा जरतो देश-नूषणस्य मुनेः पुरः॥ श्रुत्वा पूर्वनवान स्वस्य । व्रतं जग्राह नावतः ॥ २०॥ इतः शत्रुजयस्या-महिमानं निशम्य सः॥ समं मुनिसहस्रेण । चचाल पनि यत्नतः ॥ २ ॥ सोऽग्र शत्रुजयं प्राप्य । नत्वा च वृषन्नप्रभु ॥ तत्पन्नावं स्मरंश्चिते। ध्यानांतरमशिश्रियत् ॥ ३०॥ प्रतीणाशेषकर्मा सन् । केवलज्ञानमाप्य च ॥ जरतो
मुनिभिः साई । पदमव्ययमासदत् ॥ ३१ ॥ तत्र सौमित्रिरामान्यां । यात्रोक्षरध्वजादिकं ।। a व्यधायि पुण्यं तत्तीर्यो-दोषणा च मुहुर्मुहुः ॥ ३२ ॥ सीतापवादं निर्वास्य । वढेरब्दनिदर्शव नात् ॥ आत्तव्रता तपस्तप्त्वा । च्युतः समजायत ॥ ३३ ॥ श्रीशैलोऽपि निजं राज्यं । पु-
त्रेऽध्यास्य विरागवान् ॥ पालयित्वा चिरं दीवां । जगाम पदमव्ययं ॥ ३५ ॥ भ्रातृस्नेहपरीवार्थ । प्राप्तयोः सुरयोगिरा ॥ रामांतोक्त्या शोकशल्यात् । सौमित्रिः प्राप पंचतां ॥ ३५ ॥
॥५३२॥

Page #537

Acharya Sh Kasagarson Gyanmande
Shaharlain Arhana Kenda
शत्रंजय
1५३३॥
तत् श्रुत्वा रामतनयौ । विरागौ लवणांकुशौ ॥ प्रादाय दीदां क्रमतः । प्रापतुः शिवसंपदं मादाण ॥३६ ॥ जटायुसुरसंबोधात् । सौमित्रैर्मतकर्म च ॥ विधायानंगदेवाय । ददौ राज्यं रघूछहः । ॥ ३७॥ स्वयं शत्रुघ्नसुग्रीव-विनीषणमुखैरपि ॥ राज्ञां षोमासहस्रैः। समं दीदामुपाददे
॥ ३० ॥ नानानिग्रहवान राम-मुनिः सर्वत्र संचरन् ॥ प्राप्य कोटिशिलां ध्यानाद् । झानं । केवलमासदत् ॥ ३५॥ विहृत्य तीर्थेषु स पुंडरीक-मुख्येषु विस्तार्य च तत्पन्नावं ॥ समाः
सहस्राणि दशापि पंच । प्रपालितायुः शिवमाप रामः ॥ ४० ॥ शत्रुजयाज्ञविति तत्र का. ले । ययुः शिवं श्रीनरतादिनूपाः ॥ अतोऽधिकं तीर्थमिदं सुसेव्य-मव्याहतं मुक्तिनिबंधनं यत् ॥ १ ॥ इत्यानंदकर सुतीर्थमहिमप्रोलासिपुण्योत्करं । श्रीमान् वीरजिनोऽनिवृष्य ज
नताकेत्रेषु समाग्नरं ॥ चक्रेऽनध्ययनं तदुजमकतेऽध्यारोपयन् पुष्करा-वीनोद श्वांबु क-2 - बुविशदप्रोदामकीर्तिप्रदं ॥ ४२ ॥. इत्याचार्यश्रीधनेश्वरसूरिविरचिते श्रीमन्महातीर्थशत्रुजयमाहात्म्ये
श्रीरामप्रतिमहापुरुषचरितवर्णनो
॥५३३॥
For
And Personal use only

Page #538

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥५३४॥
नाम नवमः सर्गः समाप्तः ॥ श्रीरस्तु ॥
॥ इईि श्रीशत्रुंजयमादात्म्ये प्रथमः समाप्तः ॥
॥ अथ । रैवतादेर्माहात्म्यं ॥
॥ दशमः सर्गः प्रारभ्यते ॥
गिरिनार गिरे मैलौ । नत्वा ये नेमिनं जिनं || पातकं कालयंति स्वं । धन्यास्ते घृतसंमदाः ॥ १ ॥ सर्वज्ञः सर्वदर्शी सकलसुखकरः सर्वसंतापहर्त्ता । पूज्यः सर्वेश्वराणामनणुगुयुतः कर्मसाक्षीव जास्वान् || सोमः पंचेषुवैरी नरकविमनो योगिनियमूर्त्ति - र्योऽनंतोऽव्यक्तरूपो न निधनकलितो वीतरागः स पातु ॥ १ ॥ इतश्च त्रिदशाधीशः । प्रणिपत्य जिनेश्वरं || महावीरं महानत्तथा । व्यजिज्ञपदिदं पुनः ॥ २ ॥ स्वामिन्नस्मत्समुहार - कृते शत्रु
माहाण
॥५३४||

Page #539

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
||५३५ ॥
जयप्रथा ॥ मुख्यगस्य याख्यायि । तेन जातोस्मि पावनः ॥ ३ ॥ पुनरष्टोत्तरशतं । शृगाणामस्य नृतः ॥ यदवादी स्तदंतस्तु । प्रोक्तमान्येकविंशतिः ॥ ४ ॥ स्वामिंस्तेष्वपि यस्यास्ति । शृंगस्य महिमाधिकः ॥ तमहं श्रोतुमिच्छामि । पावनायाखिलां गिनां ॥ ५ ॥ येन श्रुतेनापि भवेत् । सर्वपापपरिचयः ॥ प्रसध महिमानं तं । समादिश जगद्दिनो ॥ ६ ॥ अवधार्येति शक्रस्य । वचनं त्रिजकुरुः | कृपया सर्वजंतूनां । प्रारेने वक्तुमप्यदः ॥ ७ ॥ श्रुणु शक्र महान् योऽसौ । गिरीडशे रैवतानिवः ॥ सिद्धाः पंचमं शृंगे। पंचमज्ञानदायकं ॥ ८ ॥ समग्र हि तिनृत्सेव्यः । समग्र क्षितिनृत्पतिः ॥ श्राश्रिततिहर्त्तासौ । जयी रैवतपर्वतः ॥ ५ ॥ श्वानेकः स्तोम - तिरस्कार विज्ञाकरः । प्रदोषाकरकुद्दिश्वे । कमलोल्लासनासुरः ॥ १० ॥ यत्र दानानि दत्तानि । जक्तयोचितदद्यादिनिः ॥ ददते सर्वसौख्यानि । जवव्यहितानि च ॥ ॥ ११ ॥ वज्रमण संभूत- पापपिंको गलत्यपि ॥ दिप्तपुण्यांशुना यत्र । नवनीतमिव कलात् ॥ १२ ॥ असकृत्कृतसत्कृत्यैः । कृतिभिः क्रियते पथि ॥ नेत्रयोरेष गिरिराट् । रैवतः सर्वदैवतः ॥ १३ ॥ चमरीनिश्चामरी नि - वज्यते व्यजनैस्तु यः ॥ सर्वदा सर्वदः सर्व-पर्वतप्रानवा
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण
||३२||

Page #540

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माद
१५३६||
शजय दिव ॥१४॥ आपल्लवस्तरुष्वेव । दरीष्वेव तमोन्नरः ॥ सरस्यामेव जमता । पुर्वर्ण यत्र धातु-
५ ॥१५॥ अहिष्वेव दिजिह्वत्वं । जडेषु कुमुदाकरः॥ काठिन्यं च दृषत्स्वेव । यत्रोग्रत्वं तपस्यलं ॥१६॥चापल्यं च लतास्वेव । पक्षिष्वेव सपक्षता ॥ प्रदोषो रजनीवक्वे । यत्रैनस्यैव नीः सदा ॥१७ ॥ मुक्ताहाराः शुन्नाचारा । हतमारा मनोहराः॥ नमति नेमिनं नित्यं । मुनयो यत्र चामराः ॥१०॥ अमानध्यानसम्लान-मानोद्यदृशानशालिनः॥ध्यापंति यत्र मुनयो । महदहन्महः क्वचित् ॥ १५ ॥ पवित्रपवनाहारा । व्रतो विषमाध्वनि ।। किंचिदृष्टपदोपास्या । यत्रान्यत्र च योगिनः॥ ३०॥अप्सरोगणगंधर्व-सिविद्याधरोरगैः॥
सेव्यतेऽत्र जिनो नेमिः । सर्वदा विशदाशयः ॥ १॥ मार्जारमूषको सिंह-वारणावहिबर्दिपणौ ॥ प्रशांतवैरा वर्तते । पवित्रे यत्र पर्वते ॥ २२ ॥ मणीनां नानिरेवात्र । विनापि शशि
नास्करौ ॥ अतमःस्तोमसंचाराः । प्रदेशा निखिला अपि॥ २३॥ प्रत्यासन्नोदयमिषा-द्यत्र सर्वेऽपि ते ग्रहाः॥ पारामिव नेमीशं । कुर्वते प्रत्यहं भ्रमि ॥ २५ ॥ तवो यत्र वर्तते । परित्यक्तनिजक्रमाः ॥ एकैकस्पईया नेमिं । नंतुं नित्यमिवाकुलाः॥२५॥ शशिकांतकरस्प

Page #541

Acerva
Sh
a
nmand
Shun Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुजय
माहा
॥५३७॥
र्शा-शिकांतगलजलैः॥ यत्र सद्यो महानद्यो । वरोल्लासिहृदा बभुः॥६॥ नानुन्नानुन्नरो- नासि-नानूपलसमुन्नवैः ॥ जज्वाल ज्वलनैर्यत्र । जंतुः कर्मेधनं घनं ॥ २७ ॥ कीचकैः किकिन्नरीगीते-रिनिरकात्कृतैः ।। तूर्यत्रिकं स्वयंनूतं । सेवते स ततं तु यं ॥ ॥ परितश्चतुरश्चारूं-श्चतुर्दिक्षु महाचलान् ॥ चतुर्गतिनवं मुखं । रक्षितुं चतुरो दधौ ॥ श्ए ॥ नल्लासिस्वचसलिल-सूनपापमहापदः ॥ यत्र नांति महानद्य-श्चतस्रस्तु चतुर्दिशं ॥ ३० ॥ गजें| पदमुख्यानि । यत्र कुमानि रेजिरे ॥ अमरैरमरत्वाया-ऽमृतैरिव नृतान्यलं ॥ ३१ ॥ व्यधुरेत्य स्वयं यत्र । निवासं कल्पपादपाः॥ अन्यस्तुं मोक्षदानं तु । हंतुं दुःखं च देहिनां ॥ ३२॥ सुवर्ण सिक्किारिण्यः । सर्वेप्सितफलप्रदाः ॥ यत्र सति न चेदयंते । निःपुण्य रसकूपिकाः॥ ॥ ३३ ॥ विणंति हणतो यत्र । पवित्रपयसां नमः ॥ सरांसि च महैनांसि । शमौकांसि शरीरिणां ॥ ३४ ॥ कमलोदयदनेन । कमोदयदायिनः ॥ कमलोदयतो हृद्या । हृदा यत्र मु दास्पदं ॥३५॥ राजहंसपदोपास्या। राजहंसपदप्रदाः॥राजहंसपदप्राप्ति-प्रकाशिकुमुदांबुजाः ॥ ३६॥ युग्मं ॥ स्मृतोऽयं कुरुते शर्म । दृष्टः कष्टनरं हरेत् ॥ स्पष्ट स्त्विष्टं च सिका।
॥५३॥

Page #542

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
शवजय गं यति रैवतः ॥ ३७॥ श्रीमान्नेमिजिनोऽयं तु । समाश्रयति सर्वदा ।। मुक्त्वान्यनूनधि-1
यो । वर्ण्यते स कथं बहु ॥ ३० ॥ यथा दानानि दोयते । तप्यतेऽय तपांसि च ॥ शत्रुज॥५३॥ यमुख्यशृंगे । तश्रात्रापि सुखाप्तये ॥ ३५ ॥ समुसिकतासंख्या-रसना वाक्पतिर्वहन ॥
यदीयं न गुणग्रामं । वक्तुमीशो जनातिनं ॥ ४ ॥ तस्यैव चरितं शक्र । शृणु नूभृदधीशितुः ॥ चित्रं पवित्रं कष्टत्रं । लवित्रं सर्वकमणां ॥१॥ पुरा माहेश्कल्पस्य । माहेशस्त्रि
दशाग्रणीः ॥ चैत्र्यां शत्रुजययात्रां । कृत्वा सुरगुणैर्वृतः ॥ ४२ ॥ वैशाख्यां पूर्णिमायां तु सी।नंतु नेमिनमादरात् ॥ रैवते गिरिनायेऽस्मिन् । विशुःज्ञत्मा समागमत् ॥ ३ ॥ युग्मं ॥
नीत्वा पयांसि कुंकेन्यो । नदीच्यश्च सरोगणात् ॥ जिनं स्नात्वार्चयित्वा च । स प्रासादाहहिययौ ॥ ४ ॥ तत्र कोऽपि समागत्य । सुरः शक्रमुवाच च ॥ स्वामिन् ज्ञानशिलासीनो । मुनिः कश्चित्प्रवर्त्तते ॥ ४५ ॥ मुनितिः सेवितो लदै-यदैश्च क्षमया युतः॥कुर्वनस्ति त. पस्तीनं । सर्वाघध्वंतिमूर्तिलाक् ॥ ६ ॥ श्रुत्वेति च समुत्थाय । नमन शको जिनाधिपं ॥ एत्य ज्ञानशिलां नत्वा । मुनिं तं च पुरोऽविशत् ॥ ४ ॥ निविष्टं तत्र माहें । देवाः सर्वे
॥५३॥

Page #543

Acharya Sh Kalassagar Gyanmandir
San Maha
Jain Aradhana Kendra
शत्रंजय
॥५३॥
व्यजिझपन ॥ स्वामिन् कोऽयं मुनिः कुर्या--त्किमुदग्रं तपस्तरां ॥ ४ ॥ ततः शक्रोऽप्यव- 1 माहा धिना । तस्य ज्ञात्वा विचेष्टितं ॥ प्रोवाच देवान श्रुणुतै-तच्चरित्रं महाद्भुतं ॥ ४ ॥
जबूहिपेऽत्रतरते । श्रावस्त्यस्ति पुरी वरा ॥ तत्रानूछज्सेनाख्यो । नूपतिYरित्नाग्य नृत् ॥ ५० ॥ जिनार्चनपरो नित्यं । जनतारंजनव्रतः ॥ सर्वैर्गुणैरतिश्रेष्टो । ज्येष्टोऽनूत्स च र राजसु ॥ ५१ ॥ सुन्नशकुदिजस्तस्या-नवदेष तनूरुहः ।। नीमसेनानिधो नीमो । द्यूतादिव्यसनी सदा ॥ ५॥ अन्यायैकगृहं शश्व-लोकसंतापकारकः ॥ गुरूंदवांश्च पितरौ । हिषन सोऽनूत्कुलक्षणः ॥ ५३ ॥ प्रादात्पिता क्रमेणाथ । नीमसेनस्य तादृशः ॥ यौवराज्यपदं राज्य-पदादपि मनोहरं ॥ ५॥ स लब्धयौवराज्यश्री-रन्यायैकनिकतनं ॥ परस्त्रियं परव्यं । हरन् पीमयति प्रजाः॥ ५५ ॥ अन्यदा सकलैर्लोकै-र्वजसेनो महीपतिः ॥ समेत्य नीमपुर्नीति-दुनर्विज्ञत इत्यपि ॥ ५६ ॥ राजसूनोर्न चैतस्य । विज्ञप्तो युज्यते विनो॥ तथापि चेतसि किय-दुःखं स्थापयितुं कमाः ॥ ५७ ॥ आकंठमस्य उायैः। संस्कृताः स्मो महीपते ॥ तक्ष्मृिश्य प्रजापाल । यथोचितमुपाचर ॥ ५० ॥ श्रुत्वा राजेति तं लोकं । सांत्वयि
॥५३॥

Page #544

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥४॥
त्वातिसामगः ॥ दत्वा किंचित्प्रसादं च । पुनः मैत्रीन्निजालयान् ॥ ५९ ॥ कुमारं तं समाहू| राजा शिक्षामदादिति ॥ लोकाराधनवान् वत्स । यशोऽर्जय सुर्वनं ॥ ६० ॥ न परस्त्रीपरव्या-पहारः क्रियते नृपैः ॥ पित्रोर्गुरौ जिने प्रक्तिः । सचिवोक्तिश्व चिंत्यते ॥ ६१ ॥ स्वीकार्यः सर्वथा न्यायो | त्याज्योऽन्यायोऽतिदूरतः ॥ वाकूप्रतिष्टा धृतिर्धर्म्या । सप्तव्यसनमुइणा ॥ ६२ ॥ श्रयमेव परो धर्मः । प्रायः पृथ्वी नृतामपि ।। समाश्रितः श्रियं कीर्ति । यशः स्वर्गे प्रयछति ॥ ६३ ॥ राज्ञानुवेल मित्येष | शिक्षितोऽपि न सोऽत्यजत् ॥ दुर्वृत्तं वा वि
सर्पो - मृतपानं जन्नपि ॥ ६४ ॥ अशक्याविनयत्राणं । तं परिज्ञाय भूपतिः ॥ चिक्षेप निगमे सूनुं । प्रसूनतनुमाईवं ॥ ६५ ॥ निगमस्थः कियत्काले । विलोक्यावसरं कुधीः ॥ जघान पितरौ मंत्रा - न्मित्राणां समशीलिनां ॥ ६६ ॥ जीमसेनोऽथ राज्यस्थः । कुमित्रप रिवारितः ॥ मद्यादिव्यसनी लोकान् । पीडयामास नित्यशः ॥ ६१ ॥
इतश्च सचिवैः सर्वैः । सामंतैः सपरिग्रहैः ॥ आलोच्य धृत्वा पापी स । देशान्निष्कासि तः क्षणात् ॥ ६८ ॥ राज्ये तस्यानुजं सर्व-शास्त्रन्यायविशारदं । सुमुहूर्तेऽभ्यषिंचंस्ते । स
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
वणी

Page #545

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शजय चिवा जिनवल्लनं ॥ ६ ॥ नीमसेनोऽन्यदेशेषु । देशानिष्कासितो व्रजन ॥ चौर्य चकार
Kसर्वत्र । व्यसनं खलु ऽस्त्यजं ॥ ७० ॥ जघान पश्रि पाय-कृतेऽसौ पत्रिका।ए४॥
न घनं ॥ वेश्यादिव्यसनी नित्यं । कलूषं स्वमनो व्यधात् ॥ १॥ अन्यायान् सुबहन कु.
व-नित्यं प्रतिदिन हि सः॥ ताड्यते पीड्यते लोकै-न पुनईन्यते क्वचित् ॥शा ततो विमुक्तो र विचर-त्रनुग्राभं स नूपन्नूः ॥ क्रमान्मगधदेशेषु । प्रापत्पृथ्वीपुरं पुरं ।। ७३ ॥ मालाकारगृहे
तत्र । तस्थौ कर्मकरश्च सः॥ विक्रीणात्यपि चौ पत्रपुष्पफलादिकं ॥ ४ ॥ निर्वासितः स तेनापि । हट्टेऽस्थाच्छ्रेष्टिनः क्वचित् ॥ कर्मकन्नामुचत्किंतु । व्यसनं स्वस्य वृद्धिमत् ।। ॥ ५ ॥ तत्रापि निखिलं वस्तु । हट्टानिष्कास्य सर्वदा ॥ विक्रीणाति स चौर्येण | स्वन्नावो पुस्त्यजो हि यत् ॥ ६॥ परिज्ञातचौर्यवृत्ति-श्रेष्टिनिर्वासितस्ततः॥ अनुदीश्वरदत्तस्य। कर्मध्यवहारिणः ॥ ७॥ सोऽन्यदेश्वरदत्तेन । समं विरालोलुपः ॥ चचाल जलमार्गेण। नावमारुह्य सत्वरं ॥ज्जा सा नौः समुझे गवंती । मासेनैकेन चैकदा ॥ अस्खलत्सहसा रा. त्रौ । प्रवलांकुरकोटिषु ॥ उए । कृतोपायैरपि धनं । नाविकैनौस्ततो मनाक् ॥ नापक्रामद
॥५
॥

Page #546

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
मादान
॥४॥
पिकीग-मन्नमंबु च कालतः ॥ ॥ चतुःशरणमुच्चार्या-टादशांहःपदं त्यजन् । मिथ्यादुःकृतमाधाय । जंतुजातिषु च त्रिधा ॥ १॥ स्मरन् पंचपरमेष्टि-नमस्कारं सुनावनः ॥ यावन्मुमूर्षः पातेन । व्यवहार्यस्ति सोबुधौ ।। २ ।। युग्मं ।। तावत्कुतोऽपि पालाश-कुसुमा नमुखः शुकः ।। तमालनीलः सहसा-येत्य मानुषवागू जगौ ॥ ३ ॥ अपंमितममुं मृत्य। व्यवहारिस्त्यज त्यज ॥ जीवितोपायमेतेषां । शृणु मध्चनादरी ॥ ४ ॥ मा मां शुकं तु जानंतु । शकुंत कोमल त्विषं ।। अहमत्र नगस्यास्या-धिष्टाता देवताग्रणीः ॥ ५ ॥ गदितुं जीवितोपायं । निषेई मरणाच वः॥ समायातोऽस्मि तत्तस्मा-उपायं शणुताखिलं ॥ ६॥ युष्मास्वेको निजं मृत्यु-मंगीकृत्य प्रयात्विह ॥ तीब्धि पर्वते प्रोच्चैः। साहसी कृपयान्वितः ॥ ७॥ तत्र गत्वा च नारंमा-नुमाप्य खलु पक्षियः॥ तहातेन च सर्वेषां । जीवितं प्रददातु सः ॥ ॥
एवमीश्वरदनोऽथ । श्रुत्वा तहाक्यमादरात् ।। पप्रच सकलान् लोकान् । तत्र यानार्थ१ अष्टादशपापस्थानानि.
॥एव॥

Page #547

Acharya Shin Kalassagarson Gyantande
सागारातापाताhinDITO
मुत्सुकः ॥ नए ॥ प्रदर्घामाने लोने च । नीमसेनो गतत्रपः॥ दीनारशतमर्थित्वा । तीवाब्धिं पर्वतं ययौ ॥ ए ॥ तेनोमापितन्नारंग-पक्षप्रोजूतवायुना ॥ प्रवालाव-संमुक्ता । कणात्सा नौरथाचलत् ॥ ॥ अथ तत्र गिरौ नीम-सेनो मनसि चिंतयन् ॥ जीवितोपायभैकिष्ट । पटिष्टवचनं शुकं ॥ ए ॥ दृष्ट्वा तं स शुकं प्रोचे । महापुण्य ममाप्यहो ॥ इतो निर्गमनोपायं । वद त्वं तरणेरिव ॥ ए३ ॥ श्रुत्वेति स शुकः प्राह । नीमसेन जले पत ॥ मत्स्यास्त्वां तु गलिष्यति । व्रजिष्यति तटोन्मुखं ॥ ए४ ॥ फूत्कारं च यदा कुर्यु-स्तदेमा
मौषधीं धुतं ॥ प्रक्षेपेर्गलके तेषां । यथा स्याध्विरं महत् ॥ एए । तश्राजूतेऽत्र मकरे । निः- सृत्य त्वं तटे नवेः ।। एवं ते जीवितोपायो । नान्यथा तु कदाचन ॥ ६ ॥ शुकेनेति तदा
प्रोक्त। नीमसेनोऽतिसाहसी॥ तत्कृत्वा प्राप सपदि । सैंहलं तटमुन्नटः ॥ ॥ तत्वा स्वस्थोऽय वेलायां । पर्यटन सलिलाशयान् ॥ वृक्षांश्च वीक्ष्य सलिलं । पपौ विश्राममाप्तवान ॥ ए ॥ नीमसेनस्ततः कांचि-द्दिशमाश्रित्य निःसृतः॥ गव्यूतीः कियतीः क्रांत्वा । पुरो
१ प्रवहणस्येव.
॥५५३॥

Page #548

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
मादा०
। १४॥
पश्यत्रिदमिनं ॥ एए ॥ तस्मै मुनिवरायैप । नमस्कारं चकार च ॥ आशी:पुरस्सरं नी- म-मुवाच च मुनिर्मुदा ॥ १० ॥
कस्त्वं नो किं च गहने । विपिनेऽस्मिन वजनसि ।। दृश्यसे पुःखित श्व । स्वस्यो न. व बदस्व तत् ॥१॥ प्रोतस्तच्चसा नीम-सेनोऽवददिदं वचः ॥ मुने किं कथयाम्यद्य । मं. दन्नाग्योऽस्मि सर्वथा ॥२॥ वर्तते येऽत्र संसारे।महाकुःखपरा नराः।। अन्नाग्या गतसौनाग्या-स्तेषामाद्योऽस्मि चिंत्यतां ॥ ३ ॥ यत्र यामि यदर्थं तु । तत्र तत्रैव सिद्ध्यति ॥ समुऽपि न पानीयं । गते मयि पिपासिते ॥४॥न फलानि तरोलेके । न पानीयं नदीशते ॥ न रत्नं रोहणासै च । मंदनाग्ये गते मयि ।। ५ ।। न मे त्राता न मे माता। न कांता न पिता मम ॥ परमस्मि न शक्तोऽपि । कर्तुं तूदरपूरणं ॥ ६ ॥ समाकण्येति मुनिराट् । तस्योचे दैन्यत्नाजिनः ॥ मायागारः सुधासार-प्रतिमं प्रति तं वचः ॥ ७॥ अहो त्वं मा विषादाय । नव त्यज परानवान् । मयि लब्धे मुनीशेऽय । दारिद्यं ते गतं ध्रुवं ॥ ७ ॥ परोपकारं सततं । कत्तु वयमितस्ततः ॥ विचरामो न च स्वार्थ । किमर्थं दुःखवानसि ॥ ए ॥ यत्नपेन
॥एन४॥

Page #549

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ए४५ ॥
I
पनो नित्यं । दद्याद्यज्जलदो जलं ॥ यद् डुमाः फलवंतश्च । सुधावर्षी च यशी ॥ १० ॥ यचंदनतरुत्पति - छाति मलयानिलः ॥ यश्मंतेऽत्र सुजना - स्तत्परोपकृतिकृते ॥ ११ ॥ युग्मं ॥ पेऽत्र सिंहले श्रेष्टे । समेदि त्वं मया सह || रत्नखानेर्यथा तत्र । ददे रत्नानि ते सुखात् ||१२|| इति श्रुत्वा जीमसेन - स्तेन साई चचाल च ॥ प्रायेण मुनिवेषो हि । विश्वासाय श शरीरिणां || १३ || दीनारद्दातपाथेयं । पथि कृत्वा कियद्दिनैः ॥ प्रापतू रत्नखानिं तौ । प्रमोदfear ॥ १४ ॥ अथ कृष्णचतुर्दश्यां । जीमसेनं स तापसः ॥ प्रक्षिप्य खानिमध्ये तं | रत्नान्याकर्षयद् डुतं ॥ १५ ॥ नीत्वाथ तस्माइनानि । बित्वा रज्जुं च तापसः ॥ अधिष्टासुरायैनं । खानिमध्येऽक्षिपत्क्षणात् ॥ १६ ॥ तं दत्वा जीमसेनाख्यं । पूजापुरुषमुत्सुकः ॥ प्रचचालाय स मुनि-स्विदंमी पुनरन्यतः ॥ १७ ॥ ततः स भीमसेनोऽपि । मन् खानावितस्ततः ॥ ददर्श पुरुषं कंचित् । कृशमत्यंतपी मितं ॥ १८ ॥ कृपः सोऽपि तं जीम-मालोक्यावददित्यe || किमायातोऽसि वत्स त्व-मत्रांतकमुखोपमे ॥ १७ ॥ त्वमप्यदमिव प्रायः । पापिना किं तपखिना ॥ रत्नानां लोजमुद्दिश्य । नियतं विप्रतारितः ॥ २० ॥ एवमेवैतदि
मादा०
॥ ४५॥

Page #550

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शवजय
माहा
त्याह । नीमसेनस्ततश्च तं ॥ इतो निर्गमनोपायं । वदस्वेति पाच च ॥ २१॥ ततो जगाद सोऽपीमं । शृणूपायं स्वजीविते ॥ स्वर्गात्सुर्यः समेष्यति । स्वरत्नविहितोत्सवाः ॥ २॥ रलचंदमधिष्टातृ-देवं खानेः सुनावनाः ॥ पूजयिष्यति विविधै-गीतनृत्योपचारकैः ॥ २३ ॥ तकीतदत्तचित्तेऽस्मिन् । सुरे तत्किंकरान्विते । निःसरेस्त्वं बहिर्यातो । दैवतस्यापि दुर्गमः॥ ॥ २४ ॥ इत्याश्वास्य जीमसेनं । स नरोऽतिविचित्रवाक् ॥ ननैव साई तदह-निनाय बहुवार्नया ॥ २५॥ इतःप्रातर्पदंमादि-ध्वानबंधपुरस्सरं ॥ देव्यः सर्वा विमानस्था-स्तत्राच्येयुर्महोत्सवैः ॥ २६ ॥ तक्रीतमममनसि । तस्मिन् खान्यधिपे सुरे ।। स किंकरयुतः शीघं । खानेर्बहिरुपाययौ ॥ १७ ॥ मंदं ततो मार्गमति-कामन सोऽय कियहिनैः ॥ सिंहले मुख्यनगरं । क्षितिमंझनमाप्तवान् ॥ २०॥ तत्र कस्यापि सोऽतिष्ट-कर्मकक्ष्यवहारिणः॥नांडशालासु सुलन-संपूर्णाखिलवस्तुषु ॥ ॥ चक्रे चौर्यमनाचारं । चतुरः परवंचने ॥ तस्य गेहेनीमसेनो । नूरिशो जीमदर्शनः ॥ ३० ॥ ___ अङ्कदा परिज्ञाय । तं चौरं तलरहकाः॥ प्रतिशूलीमलीकान्यं । समंतात्समचालयन् ।
नाम
॥५६॥

Page #551

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ४७ ॥
॥ ३१ ॥ इतश्वेश्वरदत्तस्तं । वीक्ष्यं स्वस्योपकारि ॥ उपलक्ष्य च राजानं । विज्ञप्यामोचयद् द्रुतं ॥ ३२ ॥ नावं चारोह्य तं शीघ्रं । कियनिर्दिवसैर्निजं ॥ प्रागात्पृथ्वीपुरं नाम । पुरं महापराक्रमः || ३३ || जीमसेनः समुत्तीर्य | वाहनाचीक्ष्य कंचन ॥ देशांत रिणमादस्म । स्ववृत्तं तत्पुरस्तदा ॥ ३४ ॥ सोऽपि तद्वृत्तमाकर्ण्य | मा विषीदेति च ब्रुवन् ॥ नीत्वा सदैव तं चेले । प्रतिरोहणपर्वतं ॥ ३५ ॥ गतौ पथि तौ तूर्ण-मीतुस्तापसाश्रमं ॥ मुनिं वृद्धं च जटिल - नामानं नेमतुर्मुदा || ३६ || अस्मिन् कणे जांगलाख्य- आगाज टिलसन्निधौ ॥ शियः कुर्वन्नमस्कारं । गुरौ विनयवामनः ॥ ३७ ॥ पत्र जांगालं शिष्यं । जटिलो कुटिलाशयः ॥ वत्स त्वमधुना यातः । कुतः कथय तन्मम ॥ ३८ ॥ श्रश्राह जांगलः स्वामिन् । सुराष्ट्रायामहं गतः || शत्रुंजयोज्जयंता । कृत्वेतो जिनपूजनं ॥ ३९ ॥ तीर्थयोः कथ्यते कीदृग् । महिषैर्मदिमैतयोः ॥ ये न जानाति जनता । केवलं वेत्ति केवली ॥ ४० ॥ जवश्यसुखं सर्वे । नृणां स्याद्यडुपासनात् ॥ विशेषादुज्जयंताई - महिमानममुं शृणु ॥ ४१ ॥ कांतिं कलाव कमलां । प्रभूतां चक्रवजिणोः ॥ यदाराधनतो जंतु- र्वनेताशोकचंश्वत् ॥ ४२ ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
॥ ए७॥

Page #552

Acharya Shin Kalassagasan Gyantander
शवंजय
मादा
ताहि पुर्यां चंपायां । कत्रीयः परजीवकः ॥ अशोकचंझनामालू-दरिक्षे विरतो गृहा- त् ॥ ३ ॥ नहिनो विचरन् सोऽय । वीक्ष्य जैनतपोधनान् । नत्वापृछच्च दौ ग्य-नंगोपायं दयामयान् ॥ ४ ॥ ऊचुस्तं मुनयो वत्स | प्रमादकलितो नवे ॥ जंतुर्लाम्येत सर्वत्र । | कर्मणा सबलोबलः ॥ ४५ ॥ तत्कर्म त्वन्यथाकन । शक्यते केनचिन्न हि ॥ बाध्यते केवल स्वात्मा । विकल्पैरेव निरं ॥ ३ ॥ विना जोगं न मुच्येत । जीवस्तत्कर्मपंजरात् ॥से. वया रैवता; । कृतया शुलावतः ॥ ७॥ इत्युक्त्वा विरतेऽश्रेषु । स ययौ रैवताचलं ॥ चित्तालिलाव सनक्तिः। प्रातनोत्स तपः स्थिरः॥४०॥ कियनिर्दिवसैरंबा-देवी प्रीतिपरेत्य
॥ अदात्स्पर्शोपलं तस्मै । स्पर्शाखाहस्य हेमकृत् ॥ ४ ॥ गत्वाच स्वपुरं नृत्यान् । स्थापयित्वाथ नरिहाः ॥ राज्यमर्थबलालब्ध्वा । सर्वसौख्यान्यभुंक्त सः॥ ५० ॥ अौकदा चकारासौ । चिंतां चेतसि चारुधीः॥ धिग्मे जीवितमर्थ च । राज्यं च निखिलाः स्त्रियः॥५१॥ अंबिकायाः प्रसादेन । सर्वमेतदुपार्जितं ॥ तामेव न स्मरामिच । न नमामि च पापवान् ॥ ॥ ५५ ॥ युग्मं ॥ अथ संघस्य सामग्री । कृत्वान्येयुः स संयुतः ॥ स्वजनैरचलच्चिने-ऽचलः
॥
४
॥

Page #553

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
डार्भुजय
॥४५॥
सकलदानदः || ५३ || दिनैः कियन्नर्गत्वा स । शत्रुंजय गिरिं जिनं ॥ पूजयित्वा च विधिना । पुना रैवतमागमत् ॥ ५४ ॥ गजेंइपदकुंमादि- पयोनिः स्नानमाचरन ॥ तलैः स्नाप्य नेमीशं । पुपुज कुसुमैर्घनैः || ५ || प्रथांवां जगतामंत्रां । जक्या संपूज्य चादरात् ॥ विरक्तोऽचिंतयच्चिते । स इति प्रीतिपेशलः ॥ ५६ ॥ शतानि त्रीणि वर्षाणि । राज्यं कृतममुष्य तु || देवस्यैवविकायाश्च । प्रसादान्महतो मया ॥ ५७ ॥ ततोऽतः परमेतस्य । श्रीनेमेरेव पादुके ॥ शरणं मम नूयास्तां । सुतो राज्यं करोतु च ॥ ५८ ॥ निवेश्य राज्ये तनयं । प्रेष्य देशान् प्रति हुतं ॥ नीत्वा दीक्षां शुजध्याना -प्रांते प्रापविवं च सः ॥ ५५ ॥ प्रत्यहं जगवनेत - त्समयं वीक्षितं मया । तज्जानेऽहं महातीर्थ - मिदमेव न चापरं ॥ ६१ ॥ प्राप्यते पुरुधैर्नूनं । यस्य तीर्थस्य सेवनात् ॥ इह सर्वस्य संपत्तिः । परत्र च परं पदं ।। ६२ ॥ लते सेवनाद्यस्य । प्राणिनः पापिनोऽप्यलं । सर्वकर्माणि संक्षिप्य । शिवमव्यक्तमक्षयं ॥ ६३ ॥ भ्रम पांखेऽपि । बाया येषां स्पृशत्यमुं ॥ लनंते कुगतिं नैते । किं पुनः सहवासिनः ॥६४॥ इति जांगलतः श्रुत्वा । महिमानं महागिरेः । रैवतस्य मुदं प्रापुः । सर्वे तत्र तपोधनाः
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
भाहाण्
॥ ५४णा

Page #554

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माद्वार
॥५
॥
॥ ६५ ॥ वैदेशिकोऽपि नामस्त-महिमानं निशम्य तौ ॥ रोहणे प्रयमं यानं । चिरानिश्चि- त्य चक्रतुः ॥६६॥ मार्गमुलंध्य तरसा । रोहणं प्राप्य तौ ततः॥ जजाग रर्चित्वा । देवं पवतनायकं ॥ ६ ॥ प्रातः खनि प्रपद्याथ । हा देवमिति वादिनौ ॥ ददतुस्तौ प्रहारं शक् । खानौ रत्नोबिधीर्षया ॥ ६ ॥ लब्ध्वा रत्नध्यं नीम-सेनोऽनध्य महाप्रनं ॥ एकं राजकुले दत्वा । नीत्वा चैकमयाचलत् ॥ ६ ॥गबन जलघौ पोत-संस्यो निशि निशाकरं ॥वीक्ष्य रत्नं करे कृत्वा । साम्यमालोकयद् क्ष्योः॥ ७० ॥जीमसेनस्य कृच्छ्रेग । संप्राप्तं मुहुरीकतः॥ अन्नाग्ययोगाऊलधौ । तनमपतत्करात् ॥ १ ॥ मबीते पञ्चकाराय । हा दैव किमिदं कृतं ।। त्वया मे हरता रत्नं । जीवितं न कथं हृतं ॥ ७ ॥ धिग्जीवित मेधिग्जन्म । धिग्मानुष्यमवैनवं ॥ धिग्दैवं चेति विलपन। मूतिः पतितः पुनः॥३॥ तुमुलारावतस्तस्य। मिलिता नाविका नराः॥ वायुना वीजयित्वा च [ मूर्गनंग व्यधुः कणात् ॥ ३४ ॥ अश्रा- सौ लब्धचैतन्य-स्तानाहोच्चैरहो ऽतं॥ मश्नं पतितं वा । मृग्यते स्थाप्यतां च नौः॥३॥ मित्रेण देशांतरिणा। ततः स प्रतिबोधितः॥ किमिदं मित्र ते जातं । क्व रत्नं क्व जलं क्व
एए॥

Page #555

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ए५१ ॥
नौः || ३६ || शुचं त्यज महाबंधो। जज धैर्य विषीद मा || नूरीणि तव रत्नानि । नविव्यंति मयि स्थिते ॥ ७७ ॥ इदं मदीयं रत्नं वा । गृहारा गुणवत्परं । श्रद्यापि रैवतो टूनृ-दस्ति किं विलपन्नसि ॥ ७८ ॥ इति मित्रस्य वचसा । धैर्यमालंव्य चेतसा ॥ समुई च समुल्लंघ्य । क्रमात्प्रापत्तटावनीं ॥ ७७ ॥ चलितौ तु ततस्तौ दौ । प्रतिरैवतपर्वतं ॥ परि नसुपाथेयौ । चौरैर्मुष्टौ कुदैवतः ॥ ८० ॥ संवलौ विवसानौ । निराहारौ श्रितमौ ॥ तौ निरीक्ष्य मुनिं कंचि मुमुदाते ब्रशं पथि ॥ ८१ ॥ नत्वा तौ मुनये जक्त्या | शांतस्वांताय हर्षितौ ॥ शशंसतुः स्वचित्तौ । स्ववृत्तांतं तथार्त्तितौ ॥८३॥ मुने दरिझनाग्याना मावां जानीहि भूपती ॥ श्रतः पर्वतपातेन । मरणायाभिलाषुकौ ॥ ८४ ॥ धाराधरो बिना वारि । विना जीवं कलेवरं । विना गंधं च सुमनो । विना पद्मं जलाशयः ॥ ८५ ॥ विना तेजश्च शशभृद् । विना वाली च संस्कृतं ॥ विना कुलीनताचारं । विना विद्यां तपस्विता ॥ ८६ ॥ विना गृहं च गृहिणीं । नयश्व विनयं विना ॥ विना दोषाकरं दोषा । प्रासादः प्रतिमां विना ॥ ८६ ॥ विना वयश्च शृंगारो । विना सेना च नायकं ॥ विना कुलं सुपुत्रं च । विना दानं
माहाण
॥ एए ॥

Page #556

San Anaked
Acharya Sh Kalassagansen Gyanmandi
शत्रुजय
मादा
॥५५॥
यथा धनं ॥ ७ ॥ विना दयां महाधमों । विना सत्यं च वक्तृता ॥ यथा विनाक्षिणी व- क्वं । तथा व्यं विना नरः॥ 1 ॥ कुलकं ॥ इति तचनं श्रुत्वा । सविषादं मुनीश्वरः ॥ अनल्पकृपयोपेतो। जजल्प प्रति तौ वचः
॥ धर्मो नवयामसक-त्र कृतः पर्वजन्मनि ॥ ततो निव्यता वेषा । मा प्राणेष विषीदतां ॥ ए ॥ कुले जन्मापरोगत्वं । सौनाग्यं सौख्यमन्त्रुतं । लक्ष्मीरायुयशोविद्या । हृया रामास्तुरंगमाः ॥ १ ॥ मातंगा जनलकैस्तु । परिचर्यार्यता तथा ॥ चक्रिशक्रेश्वरत्वं च । धर्मादेव हि देहिनां ॥ ए ॥ युग्मं ॥ ततो मात्र गिरी प्राण-त्यागं हि कुरुतां युवां ॥ रैवतं पर्वतं यातं । सर्वचिंतितदायकं ॥ ३ ॥नीमसेन त्वया पूर्वे । जन्मन्यन्यायतो मुनिः ॥ अटादशघटीर्याव-त्पीमितस्तत्फलं ह्यदः ॥ ए ॥ आराध्या न विराध्यते । विबुधैर्दुविधा अपि ॥ तहिराधनतः कष्ट-मिष्टं तत्सेवनात्त्विह ॥ एए । अतः परं च ते नई । नविष्यति न से शयः॥ व्यतीतो ह्यशनः कालो। मा विषादं मनाक्कुरु ॥ ६ ॥ त्वयेयं नाविनी निखिला जिनमंमिता ॥ न त्वत्सदृग्नरः कश्चि-न्महापुण्यो नविष्यति ॥ ७ ॥ मुनेरित्युप

Page #557

Acharya Shri
Ka
www.kobatirtm.org
y
San Mahavir Jain Aradhana Kendra
anmandit
शत्रंजय
माहाण
॥५३॥
देशेन । स च वैदेशिना समं ॥ मुनि नत्वाचलच्चारु । चिंतयन् प्रतिरैवतं ॥ ए ॥ क्रमाद- श्रगिरि प्राप्या-नुजं नीमोऽईदालये ॥ गृहीतारात्रिकं संघा-मात्यसंयुक्तमैदत | Uए || विधायारात्रिकं सोऽपि । नीम तमुपलक्ष्य च ॥ अमात्यानवदन्नेव-मितः किंचिहिलोक्यतां ॥ २० ॥ तेऽप्यमात्या विलोक्याथ । प्रोचू राजन नवेदसौ ॥ जीमसेनश्वरैर्यः सन् । प्रतिदेशं विलोकितः॥१॥
इतश्च सर्वैरुत्थाय । राजा संजातहर्षतः ॥जीमसेनं समाश्लिष्य । हर्षात्किचिननाम सः ॥२॥नीमसेनोऽपि तं श्लिष्ट-माश्लिष्याश्लिष्य हर्षनाक् ॥ चुचुंब मूर्ध्नि सत्प्रीति-वल्लीवधनबाष्पमुक् ॥ ३ ॥ इतः प्रोचेऽनुजो लत्या। नीमसेन मया विनो॥ न तत्किंचिदिह स्थानं । यत्र त्वं नावलोकितः ॥ ४॥ क्व भ्रातरत्नवो नूरि । वत्सराणि मया विना ॥ न्यासवइक्षितं राज्यं । स्वीकरोतु नवान् स्वकं ॥५॥ इत्यस्य विनयोक्तेन । प्रमोदपरमानसः॥ सचिव राज्यनारं सों-गीचकार सुसारधीः ॥६॥ जलैः स्नात्वाथ विमलै-ीमसेनः सुवासनः॥ जिनं सात्वार्चयित्वा चा-रात्रिक विधिना व्यधात् ॥७॥ अष्टाहिकां प्रतिदिनं । न
॥५॥३॥

Page #558

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शानंजय
मादा
॥एए॥
वैस्तत्र महोत्सवैः ॥ जिनं सोऽयूजयन्नेमि । सह जात्रानुजेन च ॥ ७ ॥ ततो नत्वा जिना- धीशं । स्वदेशप्रति सोऽचलत् ॥ संपूजितः पश्रि नौः । स्वपुरी प्रापऽत्सवैः ॥ ५ ॥ अथ पौराः कृतोत्साहा-स्तं निरीक्ष्य सुलक्षणं ॥ नत्सवैर्विविधैर्नृत्या-दिन्तिः प्रावेशयन्पुरी ॥१॥ गृह्णन लाजाः पुरस्त्रीणां । करैर्मुक्ता गवाहतः॥ आशीःपुरस्सरं प्राप-उन्मना निजमंदिरं ॥
वस्त्रविणतांबल-वाजिवाग्वीक्षणादिन्तिः॥ सन्मान्य प्रेष्य लोकं तं । स सांत स्ततोऽविशत् ॥१२॥ कुलदेवान् स नत्वाथ | भुक्त्वा साई स्वबंधुना ॥ विश्रम्य च कणं प्राप । सनां सन्यैः स ब्राजितां ॥ १३ ॥ ररक्ष स्वं च न त्रस्त-श्चके धर्म गतामयः॥ जग्राहान्न लोनार्थी । समभुंक्त न शक्तितः ॥ १५ ॥ चौराणां समनूघार्ता । नार्ताः पौराः कदाचन ॥ न स्वधर्मच्युतिर्लोके । तस्मिन राज्यं प्रकुर्वति ॥ १५ ॥ स्मरन् पित्रोः सदा खेन । हतयोः शोकतत्परः । तावुद्दिश्य महीमेना-मादधे जिनमंमितां ॥ १६॥ कुस्थानां द- लयन दैन्यं । गुरुदेवेषु नक्तिन्नाक् ॥ राज्यं चकार संसार-विकारत्रासकारकः ॥ १७ ॥ अलंघ्यो वैरिणां दन-यौवराज्यो निजानुजे ॥ मित्राय देशांतरिणे । कोशव्यापारमादिशत् ॥
॥॥

Page #559

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहाण
॥ १७ ॥ सोऽन्यदा बहिरुद्याने । जिनपूजनसोयमः ॥ गतो विद्याधरं वीक्ष्य । पप्रच्छेति कु- तो नवान् ॥ १७ ॥ सोऽपि तं प्राह नूपाल । नमस्कृत्य जिनानई ॥ शत्रुजयोऊयंतायोरिहागां श्रोजिनांतिकं ॥२०॥
अश्र राजापि तहाक्या-जिनं सस्मार रैवते ॥ चिंतयनिति धिग्जन्म। मम यो न नमामि तं ॥ १॥ राज्यं दत्वानुजायाथ । जयसेनाय तत्क्षणात् ॥ चचालाल्पपरीवार-शनियुक् रैवतंप्रति ॥ २२ ॥ क्रमाछजयं गत्वा । पूजयित्वादिमं जिनं ॥ अष्टाह्निकामहं कृत्वा । ततोऽगाइवतं गिरिं ॥ २३ ॥ कर्पूरकेसरैश्चारु-चंदनै दनोन्नवैः । तत्रार्चयत्स नेमीशं । विधिना विविधैः सुमैः ॥ २५ ॥ दानशीलतपोन्नाव-नेदैरब्दचतुष्टयं ॥ सोऽतिचक्राम सर्वेषां । पू. रयनर्थमर्थिनां ॥ २५ ॥ ज्ञानचंशदातशे । दीकामादाय मुक्तिदां ॥ तपत्येष तपोऽत्यंत । जीमसेनो महामुनिः ॥ २६ ॥ पूर्वमीहग्महापाप-करोऽयं यत्र पर्वते ॥ अतोऽष्टमे दिने नू- त्वा । केवली मुक्तिमेष्यति ॥ २७ ॥ इदमेतस्य माहात्म्यं । पर्वताधिपतेः सुराः । ज्ञानचं मुनींशस्यात् । श्रुणुमोऽबुंदगा वयं ॥ २ ॥ महापापप्रकर्नारो । महाकुष्टादिरोगिणः ॥ न
॥५५॥

Page #560

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ५ए६ ॥
वंति सर्वसौख्याच्या । नरा रैवतसेवनात् ॥ २० ॥ श्रल्पमप्यत्र जावेन । प्रदत्तं बहुधा ज वेत् ॥ मुक्तिसीमंतिनी प्राप्ति-करं च बहुवृद्धिमत् ॥ ३० ॥ इव्या जिला षिणो इव्यं । शर्म सौoffer || राज्यार्थिनोऽत्र राज्यं च । प्राप्नुवंती तामपि ॥ ३१ ॥ स्वयं श्रीनेमिना थोऽपि । यत्ती श्रितवानतः || कैरन्यैः सेव्यते नैतत् । सर्वे पापापहारकं ॥ ३२ ॥ मारेंदिति श्रुत्वा । देवास्ते प्रक्तितत्पराः || विधिना जिनमर्चित्वा । ययुः कल्पं निजं निजं ॥ ॥ ३३ ॥ इत्यमत्र मुनीशास्ते । बहवोऽपि निजं तमः || संक्षिप्य कर्मविगमा-ययुर्मुक्तिं सुरेश्वर ।। ३४ ।। पुनश्चात्रावसर्पिण्यां । जरतेन प्रकाशितं ॥ तीर्थमेतन्नाविनेमेः । समाश्रयवशादr || ३ || हरिवंशे जिनः सोऽनू - दैवताचलमंडनं । अतः संक्षेपतः पूर्वं । तं वंशं कीर्तयाम्यहं ॥ ३६ ॥
तत्तत्पुरुषरत्नाना-माकरोऽनेकपर्वनृत् ॥ कल्याण निकषः प्रोचै - र्हरिवंशो जयत्वयं ॥ ३७ ॥ तद्यश्रात्रैव जरते -ऽतीवतेजोविराजिता ॥ विक्रमाहृत छिट्कोशा । कोशांव्यस्ति पुरी वरा ॥ ३८ ॥ सारिका सारकाव्यानि । पर्वती पुरमध्यगा । यत्र विस्मापयत्यन्य - विदुषो मुख
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ५५६ ॥

Page #561

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
दाजय
मादा
॥५५॥
रानपि ॥ ३५ ।। अन्योऽन्य जनसंघट्ट-स्पष्टमौकुटरत्नजाः ।। रश्मयो यत्र वेइमानि । चित्र- यति समंततः॥ ४० ॥ सदानंदमया लोकाः । सदा शांतकुविग्रहाः॥ सुविग्रहा गृहासन-च. रद्ग्रहशुनग्रहाः ॥ १ ॥ यत्रादर्मिज्ञ नन्निश-जिनेंशज्ञाविनूपिताः ॥ विनूषिता श्व सुरा। विशेषवृषलालसाः ॥ ४२ ॥ युग्मं ॥ तत्रानूनुवनानोग-विस्तारितशुनव्रतः ॥ विदुषां मानसे हंसः । सुमुखो नाम नूपतिः ॥ ५३ ॥ सत्सु सन् विषां विज्ञान् । हिषां हिट् बलिनां बली ॥ धर्मिणां धर्मवान रूप-वतां सद्रूपवान नृपः ॥ ४ ॥ वीतरागोऽपि यञ्चित्ते । वासमा
सरागिवत् ॥ यतयोऽप्यापुरास्थानं । संयता व तनु गैः ॥ ४५ ॥ ऐश्वर्य पाति विश्वस्य । स विश्वस्य सुकर्मनिः ॥ विश्वस्य सुखकज्ञजा । राजमानो निजैर्गुणैः ॥ ४६॥ सोऽन्यदा सु. रत्नौ वृत्ने । सुरज़रुहवहने ॥ फलपल्लवपुष्पाणि । विकासयति सर्वतः॥ ४ ॥ खेलितुं बहुहेलानि-महेलानिरिलाविभुः ॥ गन्मार्गे सुकुमालां । वाला कांचिध्यलोकयत् ॥ ४॥ कुम्मं ॥ पीनोन्नतकुचइंच-नारादीपन्नतांगकां ॥ वदने मदनेशस्य। तूणीरमिव नासिकां ॥ बित्राणां कातरैणाहीं । शुलश्रोणिसुमध्यमां ॥ स्मररत्यान्विसम-ब्रुवं पद्मकरक्रमां॥५॥
॥५॥

Page #562

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
एए।
युग्मं ॥ नृद्यन्मन्मश्रबाणैस्तै- मन्मथैः स विसंस्युः ॥ पश्यंस्तां मानसे नूपो । विकल्पानीत्यसूत्रयत् ॥ ५१ ॥ निर्जित्यैषा दिवं देवी । किं जेतुं भुवमागमत् । किं वा कस्यापि पुण्यस्य | जोक्तुः पुण्यैरिवाहृता ॥ ५२ ॥ चिंतयंतमिति माप - मक्रामंतं क्रमांतरं ॥ जिज्ञासुरिव तनावं । सचिवः प्राह शुइगीः || ५३ || स्वामिन्निःशेषमप्यागा-इलं तत्किं विच्यते ॥ नृत्कंठते रंतुकामा | मधुलक्ष्मीस्त्वयि मनौ || ४ || जिनोक्तिमिति संचिंत्य | राजा तत्रैव मानसं || मुक्त्वा कथंचित्प्रययौ । वक्रग्रीवं विलोकयन् ॥ ५५ ॥ न मधौ न वधूलोके -ऽस्तोके पंकेऽपि न || न वापीषु स तापी सन् । विकसहकुलेऽपि न ॥ ५६ ॥ न कर्णिकारे मारेण । सर्वतो व्याप्तविग्रहः ॥ अन्यत्रापि रतिं नाप । मीनः स्तोक इवांजसि || १ || युम्मं ॥ अग्रतः पार्श्वतः पश्चायने कानने ग्रहे ॥ यथादृष्टां स तां पश्यन्नासीन्नष्टापरेंयिः ॥ ५८॥ सचिवः सुमतिर्नाम । तधिं वीक्ष्य नूपतिं ॥ श्रजानन्निव तनाव - मित्यवोचत जक्तितः ॥ ॥ एए ॥ स्वामिंस्त्वदाज्ञा मान्यास्ति । समस्तेऽपि घरातले || तृणवत्समरे शत्रु-मित जवता खिलः || ६ || मूर्तेव लक्ष्मीस्त्वरिन । सदा वसति शास्वती ॥ कारणं नात्र प
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
II ՄԱ 11

Page #563

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
जय :
५५॥
श्यामि । तव खेते क्वचित् ॥ ६१ ॥ सर्वापहृतवत्तत्किं । विषीदसि निषीदसि ॥ निःश्वसीस्यपि भूपाल । तदाल पितुमर्हसि ॥ ६२ ॥ इति मंत्रिगिरा नूपः । किंचिन्निःश्वस्य तंज॥ मंत्रोऽपि जवा-नननिश इवाधुना ॥ ६३ ॥ पतता ह्यद्य । मया रत्यर तिप्रदा ॥ सर्वत्र रूपलटाकी । दृष्टा काचिन्नितंबिनी ॥ ६४ ॥ तीक्ष्णैस्तया नेत्रशरै - रुत्कृत्य मम मानसं ॥ ज्ञातृत्वं यद् हृतं तेन । जातोऽस्मि गतचेतनः ॥ ६५ ॥ श्रुत्वेति सचिवः किंचि- छहस्य नृपतिं जगौ ॥ ज्ञातवानस्म्यहं राजंस्तत्सर्वं तव दुःखकृत् ॥ ६६ ॥ जाय वीरकुविंदस्य । नात्रेयं वनमालिका || संपादयिष्ये तामेष । यातु स्वामी निजालयं ॥ ॥ ६७ ॥ राजा तदाक्यतो हृष्टस्तत्पृष्टौ पाणिमर्पयन् ॥ परिवारयुतः प्राप । राजवेश्मातचेतनः ॥ ६८ ॥
विमृश्य सचिवः किंचिदुपायं कृतनिश्चयः ॥ आत्रेयिकां नाम परि-वाजिकां प्राहिणोततः ॥ ६५ ॥ विचित्रेोपायनिपुणा । सात्रेय्यपि च वेश्मनि । जगाम वनमालाया | वंदि - ता च तया जगौ ॥ ७० ॥ धर्मम्वाना मृणालीव । दिवा शशिकलोपमा || रंजेव वनदग्धा
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ५णा

Page #564

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
५६॥
त्वं । वशे किमिव लक्ष्यसे ॥ ७१ ॥ सा तस्यामय विश्वस्य । निःश्वस्यापि जगाद च । दुःपार्थya किं । श्रयाम्यंव मंदधीः ॥ ७२ ॥ मयाद्य जंगमः कामो | नृपतिर्न पति|| पथि यान दहशे याता । रतिरप्यनु तं ततः ॥ ७३ ॥ सर्वदैवतमत्कायः । क्वायं सकुलसूर्नृपः ॥ क्व चाहं हीनजातिर्दा । विषमा दैवसंस्थितिः ॥ ७8 || दुःप्रापेष्टजनप्राप्तेनिःपानंगपीनात् ॥ कुजातेर्मदजाग्याया । मरणं शरणं मम ॥ ७५ ॥ वदंतीमिति तामात्रे - प्यूचे वत्से विषीद मा || मंत्रयंत्रादिनिः संपादयिष्ये तव कामितं ॥ ७६ ॥ श्राश्वास्येत्यं वनमाला-मात्रेयी सचिवौकलि || आगत्य कार्यसंसिद्धिं । कथयामास हर्षिता || ॥ ७७ ॥ निशीथे सचिवोऽप्येनां । गुप्तामंतःपुरे मनोः ॥ तथैवानाययज्ञजा | पट्टे प्रीत्याध्यरोपयत् ॥ ७८ ॥ ज्योत्स्नाचं मसौ बाया - देहौ कूलंकषांबुधी ॥ तत्तौ सर्वदा युक्तौ । बवरतिप्रियो || || तया समं महोद्याने । दीर्घिकासु निशासु च ॥ सरितीरे शैलशृगे । रेमे सुमुखभूपतिः ॥ ८० ॥
इतो वीरविंदोऽपि । वियुक्तो वनमालया || नूताविष्ट इवोन्मत्तो । हृतसर्व इवाजवत्
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ ५६ ॥

Page #565

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥५६१ ॥
॥ ८१ ॥ नोदन्या न क्षुधा निश । न च बायासु नातपे ॥ न सौधे न जने तस्य । रतिरासीद्वियोगिनः || २ || मला विलतनुर्जीर्ण-वासाः कर्परनृत्करः ॥ दधानो देवनिर्माल्यं । सबभ्राम गृहाद् गृहं ॥ ८३ ॥ विकीर्णकेशो विलुल-सर्वागः सर्वतो जनैः || पामरैर्वेष्टितः प्रोचैश्चत्वरे सत्रिकेऽभ्रमत् ॥ ८४ ॥ हा प्रिये वनमाले त्वं । कृशोदरि सुलोचने || मुक्त्वा
क्व गतासीति । देहि प्रत्युत्तरं मम ॥ ८५ ॥ किंजानुकृततच्चेष्टस्तस्य कोलाहलो महान् ॥ नृपेणेति गृहस्थेन । शुश्रुवे श्रवणाप्रियः || ८६ ॥ किमेतदिति जिज्ञासुः । सदैव वनमालया || राजा वेश्मांगलेऽन्यागात् । कौतुकोत्फुल्ललोचनः || ८७ ॥ तं तथा विकृताकारं । सवगे धूल धूसरं ॥ नष्टचैतन्यमालोक्य । राजा राज्ञी च दध्यतुः ॥ ८८ ॥ कर्मैतन्निर्घृणमदो । अस्मानः सौनिकैरिव || दुःशीलैर्विदधे दंत । विश्वस्तो ह्येष वंचितः ॥ ८० ॥ धिग् धिग् विपयलापव्य-मविवेकपटीयसां । नरकेऽपि हि न स्थानं । पाप्मनानेन नः खलु ॥ ५० ॥ जिनधर्ममहोरात्रं । ये शृएवंत्याचरंति च । वंद्यास्ते स्वविवेकेन । ये च विश्वोपकारिणः ॥ ५१ ॥ इति स्वं निंदतोर्धर्म- प्रसक्तांश्वाजिनंदतोः ॥ तयोः पपात खादिद्युत् । प्राणानपजहार च ॥
st
माहाण्
॥ ५६१ ॥

Page #566

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shin Kalassagarson Gyantande
शत्रंजय
मादा
॥५६॥
॥ ए ॥ मिश्रः स्नेहपरिणामा-छुन्नध्यानाञ्च तो मृतौ ॥ नत्पेदाते हरिवर्षे । वर्षे मिथुन-1 रूपिणौ ॥ ए३ ॥ हरिश्च हरिणीचेति । पितृभ्यां कल्पितान्निधौ ॥ प्राग्जन्मवदंपती ता-ववियुक्तौ बनूवतुः ॥ ए४ ॥ कल्पधुमैर्दश विधैः । संपादितसमिहितौ ॥ सुखेन तस्थतस्तत्र । विलसंतौ सुराविव ॥ ए ॥ विद्युत्पातेन हतयो-चनमालानरेंश्योः ॥ चक्रे बालतपो वीरकुविंदोऽपि सुदुस्तपाः ॥ ए६ ॥ मृत्वा च कल्पे सौधर्मे । सोऽनूत् किदिवषिकः सुरः ॥ प्राग्जन्मावधिनापश्यत् । स्वं तथा हरिणीहरी ॥ ७ ॥ तदैवोल्लसदत्युग्र-रोषारुणविलोचनः ॥ नृकुटीजीपणः शीघ्रं । दरिवर्व जगाम सः ॥ ए॥ एवं च स सुरो दध्या-विहावध्याविमौ खलु ।। मृतौ च यास्यतः स्वर्गे-ऽवश्यं केत्रप्रत्नावतः ॥ ॥ निबंधने पुर्गतिना
मकालेऽपि हि मृत्युदे ॥ नयाम्यन्यत्र तत्स्थाने । पूर्वजन्मक्षिाविमौ ॥ ३० ॥ इति निश्चि- त्य स सुर-स्तौ कल्पतरुनिः सह ॥ प्रानैषीदत्र नरते । चंपापुर्यामुलावपि ॥१॥
इतश्च प्रामस्वामि-वृषनस्य तनुप्रसूः॥ अनून्नपो बाहुबलिः। श्रीमान सोमयशास्ततः॥२॥ तइंश्या ये नृपा जाताः। सोमवंश्या हि ते स्मृताः ॥ ऐक्ष्वाकाश्च सोमसुतः।
॥५६॥

Page #567

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय श्रेयांसः समनून्नृपः ॥ ३ ॥ सार्वनौमः सुभूमश्च । सुघोषो घोषवर्धनः ॥ महानंदी सुनंदी माहा
च । सर्वनः शुनंकरः ॥ ४ ॥ एवं क्रमादसंख्येषु । मुक्तिं स्वर्ग गतेषु च ।। चंकीतिस्त॥५६॥ - दा तत्रा-पुत्रः स्वर्ग ययौ नृपः॥ ५ ॥ ध्यायत्सूपायमतुलं । नृपाय सचिवेष्वय ॥ अंतरी
के स्थितो देवः । स इत्यमकिरनिरः ॥ ६ ॥ हो लोकाः किमस्तोका । चिंता चेतसि वः म खलु ॥ एष स्वामी नवनाग्यै- वी नामितशात्रवः ॥ ७॥ कल्पमफलैः सार्धं । मांस
मद्यादि दीयतां ॥ स्वैराचारो निराचारो। तयोः स्वामिनोदि वः ॥॥ लोकानित्यनशिष्याथ । हस्वमायुस्तयोरपि ॥ कृत्वोच्चत्वे शतं धन्व । कृतार्थः स तिरोदधे ॥ एसामंतसचिवैः प्रीति-निर्जरैमंगलारवैः ॥ तीर्थाहतैर्जलै राज्ये-ऽनिषिक्तः स हरिपः ॥ १० ॥ शीतलस्वामिनस्तीर्थे । हरिराजा बनूव सः॥ तदादिहरिवंशोऽयं । पप्रश्रेऽनेकपर्वतृत् ॥ ११ ॥ असाधयाइरीराजा । वसुधामब्धिमेखलां॥ राज्ञां कन्याः श्रिय श्वो-पयेमेऽनेकशश्च सः॥॥ ॥५३॥ हरेई रिण्यामजान । गते काले कियत्यपि ॥ पृथुलोरस्थलः पृथ्वी-पतिरित्याख्यया सुतः ॥ ॥१३॥ हरिः समं हरिण्या च । विपेदेऽर्जितपातकः ॥ पृथ्वीपतिस्तयोः सूनुः । पृथ्वीपति-*

Page #568

Shaharlain Archana Kendre
Acharya Sh Kalassagaran Gyanmandie
मादा०
शत्रंजय रानवत् ॥ १५ ॥ पालयित्वा चिरं राज्यं । स्वीयसूनुं महागिरि ॥ सोऽनिषिच्य तपस्त-
प्त्वा । त्रिदिवं प्रत्यपद्यत ॥ १५ ॥ तत्सुतोऽनश्मिगिरि-स्ततो वसुगिरिस्ततः॥ गिरिस्ततो ॥५६॥ मित्रगिरि-स्ततोऽनूत्सुयशा नृपः ॥ १६ ॥ सर्वे त्रिखंकनोक्तारः । सर्वे संघाधिपा नृपाः ॥
आसन् श्रीसोमवंशेऽस्मिन । जिनधर्मधुरंधराः ॥ १७ ॥ एवं क्रमेणासंख्याता । हरिवंशेऽन्नवन्नृपाः ॥ तपसा केऽपि निर्वाणं । ययुः स्वर्ग च केचन ॥ १७॥ प्रसंगाइंशविस्तारे । वीशार्दत्सुव्रतस्य च ॥ पंचपर्वा निरामश्रि । चरित्रं कीर्तयिष्यते ॥ १ ॥
इतश्चात्रैव नरते । क्षेत्रे मगधमंडनं ॥ नाना पुरं राजगृह-मस्ति स्वस्तिकवानुवः॥२०॥ सुमेरोराहतानीव । शंगाणि कनकोत्कराः॥ गृहेऽपि दृश्यते । यत्र दारिद्यतस्काराः॥
तीर्थनूतं नव्यसत्वं । सञ्चैत्यं सुप्रदेशमत् ॥ आसीन्मुनीनामपि तत् । सेवनीयं सदा पुरं ॥ २ ॥ २२ ॥ सुपर्वनिर्बुधैर्यत्र । कविनिश्व कलाकरैः ॥ प्रीत्यास्थीयत मित्रश्च । गुरुलिस्त्रिदिवा- मधिके ।। २३ । बनूव हरिवंशस्य । मुक्तामणिरिवामलः ॥ तत्रोग्रतेजसा मित्रः । सुमित्र -
ति नूपतिः ॥ २४ ॥ विनयेन बलेनापि । सौन्नाग्येन च सोऽधिपः ॥ विषां विक्षिां स्त्रीणां
॥५६॥
For Private And Personale Only

Page #569

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
५६५॥
| चित्ते वासमसूत्रयत् ॥ २५ ॥ पन्नादेवीत्यनिधया । पद्मादेवीव जंगमा || तस्यागं च राज्यं चा-लंचकार विकारमुक् ॥ २६ ॥ गुणैः शीलादिनिस्तैस्तैर्बाह्याभ्यंतर निर्मलैः ॥ सात्मानं भूषयामास । यथा हारादिनिर्वपुः ॥ २७ ॥ इतश्च प्राणतात्कल्पात् । पूर्णायुर्जवसंदयात् || प्रभुः श्रावणराकायां । तस्याः कुकाववातरत् ॥ २८ ॥ चतुर्दशमहास्वनां - स्तीकृन्मसूचकान् ॥ सुखसुप्ता निशाशेषे । तदा देवी ददर्श सा ॥ २७ ॥ ज्येष्टस्य कृष्णाटम्यां । श्रवणे कूर्मलांबनं ॥ तमालश्यामलचायं । समयेऽसूत सा सुतं ॥ ३० ॥ विहिते दिक्कुमारी जिः । सूतिकर्मणि भक्तितः ॥ अर्दन् स विंशतितमो । निन्ये मेरौ बिडौजसा ॥ ३१ ॥ सौधर्मेशेत्संगनाज - स्त्रिषष्टी रैर्जगद् गुरोः || जन्माभिषेको विदधे । पावनैस्तीर्थवारिनिः ॥ ३२ ॥ कृत्वा पूजां स्तुतिं जक्त्या । सर्वेऽपि सुरनायकाः ॥ मातुः पार्श्वे विभुं मु
।
। ययुर्नवीश्वरादिषु ॥ ३३ ॥ चक्रे जन्मोत्सवं सूनोः । सुमित्रोऽपि नृपः प्रगे ॥ मुनिसुव्रत इत्याख्या-मपि लोकंपूणीजवन् ॥ ३४ ॥ ज्ञानत्रयपवित्रात्मा । बाल्यमुल्लंघ्य सर्ववित् ॥ यौवने भगवान् जातो । विंशतीष्वासनोन्नतः ॥ ३५ ॥ प्रजाकर नरेंइस्य | पृथ्वीपुरपतेः
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
भाहा०
॥ ५६५॥

Page #570

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥५६॥
सुतां । प्रनावती सुव्रताई-न्नुपयेमे स्वयंवरे ॥ ३६ ।। मुनिसुव्रतनाथस्य । सुव्रतो नाम नं- 1 दनः ॥ जज्ञे प्रत्नावतीदेव्यां । प्राच्यामिव वित्नाकरः ॥३७॥ प्रपाल्य राज्यं नगवान् । दशम्यां शुक्ले फाल्गुने ॥ श्रवणे प्राव्रजतज्ञां । सहस्रेण समं ततः ॥३०॥ फाल्गुने कृष्णहादश्यां । श्रवणे ने जगहिनोः॥ घातिकर्मक्षयाऊझे । ज्ञानं शक्रकृतोत्सवं ॥ ३५ ॥ बो. धयन नगवान विश्वं । देशनांशुनिरन्यदा ।। नगरे समवासार्षीत् । प्रतिष्टानानिधे निशि ॥ ॥ ४० ॥ मत्वाश्वमेधे प्रामित्रं । हन्यमानं विभुईयं ॥ प्रातः पुरे नगुकचे। निशायामेव चाचलत् ॥ १॥ विशश्राम क्षणं रात्रि-मध्यं सिद्धिपुरे विभुः॥ प्रातस्तत्र च तच्चैत्य-म. करोइज्जतन्नृपः ।। ४२ ॥ रात्रिचारेण षष्टिं स । योजनान्यतिलंघ्य च ॥ कानने समवासा
-तत्र कोरंटकानिधे ॥ ४३ ॥ प्रातर्देवैः कृते सम-वसरणे पुरप्रभुः ॥ जितशत्रुर्विभुं नंतुं। तुरंग तमधिश्रितः ॥ ४४ ॥ स्वामिनो दर्शनादेवो-कर्णः स तुरगोऽपि सन् ॥ सर्वलोकंपृ. णां तत्र । देशनामशृणोदिति ॥ ५ ॥
अस्मिन् क्रूरे नवारण्ये । कुकर्मश्वापदाकुले ॥ अशरण्यो हि संसारी । बाध्यते नरका

Page #571

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥५६॥
रिद्भिः ॥ ४६ ॥ चरंश्चतुर्गतिहारे । चतुर्भिः स करायकैः ॥ रु६ः किल्वपनिल्लेन | स्वेच्छयैव विडंब्यते ॥ ४७ ॥ तत्राकारणमित्रेण । जगत्पूज्येन देहभृत् ॥ रक्ष्यते सर्वथा धर्मे - शैव नान्येन केनचित् ॥ ४८ ॥ निःस्वामिकानां यः स्वामी । धर्मः सर्वाज्ञयंकरः ॥ सेव्यः स सर्वदा व्यैः । स्वर्मुक्तिसुखकारणं ||४९५|| देशनांते ततोऽपृछ - जितशत्रुर्जगद्विभुं । के केऽत्रजगवन्नापु-र्जना धर्म तवोदितं ॥ ५० ॥ विनाश्वं नापर: कश्चिदित्युक्तेऽय जिनेन सः ॥ पुनरूचे विनो कोऽय-मश्वो यः प्राप्तवान् वृषं ॥ ५१ ॥ स्वाम्यप्यश्रो वाचमुपाददे शृणु महीपते ॥ सुरश्रेष्ठः पुरानूवं | चंपायामदमीश्वरः ॥ ५२ ॥ मन्मित्रं सचिवः सोऽयं । मतिसागरनामनृत् ॥ बभूव मायामिथ्यात्व - प्रस्तसवीगचेतनः ॥ ५३ ॥ ततो मृत्वा जवं भ्रांत्वा । पद्मिनीवरुपत्तने ॥ श्रयं सागरदत्ताख्यो । मिथ्यात्वी समजू लिक् ॥ ५४ ॥ तत्र चानू जिघर्मो | नाम्ना श्रावकशेखरः ॥ सागरेण समं प्रीति - स्तस्यासीदतिशायिनी ॥ ५५ ॥ तावन्यदा मुनिं नंतुं । गतौ पौषधवेश्मनि ॥ तक्त्रपद्मादश्रष्टां । धर्ममित्यपि कामदं ॥ ५६ ॥ मृन्मयं दैमनंरत्न- मयं वा बिंबमाईतं ॥ यः कारयेत्कुकर्माणि । स मध्नाति जवांतरे ||
1
||
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ५६ ॥

Page #572

Acharya Shin Kalassagasan Gyantander
माहा
शत्रुजय श्रुत्वा सागरदत्तस्तत् । सौवर्ण विवमाईत ॥ कारयित्वा निजगृहे । साधुनिः प्रत्यति-
Meपत् ॥ ५० ॥ नगरस्य बहिस्तस्य । तेनासीत्कारितं पुरा ॥ शिवायतनमुत्तुंगं । सोऽगानत्रो॥५६॥
तरायने ॥णा घृतकुंअन्य प्राकृष्य-माणेन्य उपदेहिकाः ॥ पूजकैचूर्ण्यमानाः स । तत्रालोक्यातिःखितः ॥६० ॥ वस्त्रेणापनयत्ताः स । कृपावांस्तक्ष्यादय आपूजकोऽचूर्गयत्पाद-घाताच्चत्युच्चरन मुहुः ॥ ३१ ॥ पाखंडिनिः श्वेतपटै-रसि किं रे प्रतारितः ॥ यदेवं मायया जंतून । वृया रक्षसि सागर ॥ ६ ॥ कुम ॥ नपेक्ष्यमाणे च तदा । तदाचार्येऽपि सागरः ॥ एवं विचिंतयामास । धिगहो निघृणानमून ॥ ६३ ॥ गुरुबुद्ध्या कथममी । पूज्यते दारुणाशयाः ॥ आत्मानं यजमानं च । दुर्गतौ पातयंति ये ॥ ६॥ विचिंत्येत्युपरोधाच्च । कृत्वा तकर्म सागरः।। अनासादितसम्यक्त्वो। दानशीलस्वन्नावतः॥६५॥ महारत्नार्जितधन-स्वा
निष्टो विपद्य सः॥ जात्यस्तवाश्वोऽयमनू-नबोधायाहमागमं ॥ ६६ ॥ प्राग्जन्मकारितजि- न-प्रतिमायाः प्रत्नावतः ॥ मद्योगं धर्मयोगं च । लब्धवानेष सांप्रतं ॥६५॥ इति श्रुत्वा स जात्योऽश्वो । जातजातिस्मृतिस्ततः॥ जग्राह स्वामिनः पार्चे-ऽनशनं नवन्नीरुकः ॥ ६॥
॥५६॥

Page #573

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
||६||
सप्त सप्ताहान् । यावत् सम्यक्त्ववान् मृतः ॥ समाधिना सहस्रारे । बभूव सुरसतमः || ६ || प्राग्जन्मावधिना ज्ञात्वा । स सुरो भुवमेत्य च । स्वर्णप्राकारमध्यस्थां । सुव्रतप्रतिमां व्यधात् ॥ ७० ॥ अश्वानुकारि च पुर- स्तत्कृत्वा सुव्रताईतः ॥ नक्तानां पूरयामास । स मनोरथमुच्चकैः ॥ ७१ ॥ ततः प्रभृति तल्लोके । प्रख्यातमतिपावनं ॥ तीर्थमश्वावबोधाख्यं । नृगुकवमभूत्पुरं ॥ ७२ ॥ स यथैकगुणं धर्मं । कृत्वापत्तत्फलं बहु | तन्ना यत्र लज्जते । दातासंख्यगुणं धनं ॥ ७३ ॥ यद् नृगौ नर्मदायास्तत्पुरं कचनिनं ननु ॥ शाडूवलं तेन तत्ख्यातं । नृगुकमनूत्स्फुटं ॥ ७४ ॥ सुव्रताईत्स्नापयो - निर्मला नर्मदा नदी || दीनानदीनान् कुरुते । तरुसंततिशोजिनी ॥ ७५ ॥ तव प्रपातो यन्नीचैः । स्याचैर्मम सेविनां ॥ गतिरित्यमिं निर्यत्र । स्वर्धुनीं नर्मदादसत् || ६ || निम्नगां नर्मदां लोको । वदतु स्वया पुनः ॥ उन्निस्रगेयं यते । जनानुन्निगानपि ॥ ७७ ॥ मुनिसुव्रततीर्थेश - स्तीर्थेशे विमलाचले ॥ ततस्तु समवसृतः । पूजितः स सुरासुरैः ॥ ७८ ॥ तत्र सर्वाणि शृंगालि | पादन्यासैर्जग छिन्नुः ॥ विधाय तीर्थरूपाणि । नृगुकडं पुनर्ययौ ॥ ७ ॥ सौरी
७२
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
॥५६॥

Page #574

Sinhalain Arada kenda
Acharya Sh Kailassagaran Gyanmandi
माहा०
झानंजय पुरे च चंपायां । प्रतिटानपुरे तथा ॥ सिद्धिपुरहस्तिनाग-मुखेप्यन्येषु सुव्रतः ॥ ७० ॥ वि
1. हृत्य सर्वतीर्थानि । कृत्वोन्य जनान् बहून । सम्मेतशिखरं प्राप । सहस्रमुनिसंयुतः॥१॥ ॥५॥ युग्मं ॥ मासस्यांते ज्येष्टकृष्ण-नवम्यां श्रवणे च ने ॥ समं तैर्मुनिन्निः स्वामी । ययौ प
दमनश्वरं ॥ ७२ ॥ सार्धाः सप्ताब्दसहस्राः। कौमारव्रतयोः पृयक् ॥ राज्ये पंचदश त्रिंश-. दित्यायुः सुव्रतप्रनोः ॥ ७३ ॥ सुव्रताईनृगुकच-तीर्थयोरनयोरदः॥ चरितं नव्यसत्वानां । नूयात् किल्विषशांतये || नव ॥
मुनिसुव्रततीर्थेशात्। सुव्रतो नाम नूपतिः॥ बनूवान्ये ततो भूपा-स्तो नूरिशोऽनवन ॥५॥ इतश्चात्रास्ति नरते । मथुरापुः श्रियःपदं। धारादिवद्यमुनया। कजलेनेव शोनिता ।।
तस्यां पुर्या हरिवंश्या-सुपुत्रादृहध्वजात् ॥ गतेषु नूयस्सु नृपे-बनूनाम्ना यऽर्नृपः ॥ण्णा २. यदोरप्यत्नवत्सूनुः। सूरः सुरसमद्युतिः॥ सूरस्यापि सुतौ शौरि-सुवीरौ वीरकुंजरौ ॥णा शौरि
राज्ये यौवराज्ये। सुवीरं न्यस्य सूरराट् ॥ जातसंसारवैराग्यः। पारिवाज्यमुपाददे ॥णाशौरिस्तु मथुराराज्यं । सुवीरायानुजन्मने॥ दत्वा कुशादेशेऽगा-तत्र शौर्यपुरं न्यधात् ॥एणासू
॥५॥

Page #575

Acharya Shalaga
Gyanmandie
माहा
शवंजय नवोधकवृष्ण्याद्या । जझिरे शौरिनूभुजः ॥ सुवीरस्य पुनर्नोज-वृष्णाद्या अमितौजसः॥१॥
Ma सुवीरो मधुराराज्यं । स्वं दत्वा नोजवृष्णये ॥ पुरं सिंधुषु सौवीरं । निधायास्यान्महाभुजः।एश ॥५१॥ विन्यस्यांधकवृष्णि स्वे । राज्ये शौरियशस्विनं ।। सुप्रतिष्टमुनेः पार्थे । प्रव्रज्य प्रययौ शिवं
॥ ए३ ॥ नोजवृष्णेमथुरायां । राज्यं पालयतः सतः ॥ नग्रसेनोऽनवत्सूनु-रुदनभुजविक्रमः ॥ ए| जडिरेंधकवृष्णेश्च । सुनायां दशात्मजाः॥ समुविजयोऽशोन्यः । स्तिमितः सागरोऽपि च || एप ॥ हिमवानचलश्चैव । धरणः पूरणस्तथा ॥ अग्निचशे वसुदेवो । दशाहाख्या दशापि ते ॥ ए६ ॥ युग्मं ॥ समशीला अमी सर्वे । मियः प्रीतिपरायणाः ॥ शस्त्रशास्त्रकृतान्यासाः । पितृत्नक्तिं व्यधुर्मुदा ॥ ए७ ॥ तेषामन्नूतामनुजे। कुंतीमही च नामतः॥ मिथो रूपश्रिया कामं । स्पईमाने कलोज्ज्वले ॥ ए॥
इतश्च पूर्व वृषन-स्वामिनः कुरुरित्यनूत् ॥ सूनुर्यस्यानिधानेन । कुरुदत्रामहाच्यत ॥ ॥ एए | कुरोः सूनुरनूस्तो । यन्नाम्ना दस्तिनापुरं ॥ हस्तिनूपतिसंताने । विश्ववीर्योऽनवन्नृपः ॥ ४० ॥ सनत्कुमार इत्यासी-ब्रांतिः कुंथुररस्तथा ॥ ततः क्रमादमी चक्र-धरा
॥५१॥
For
And Personal use only

Page #576

Shri Mahavir lain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kalassagensen Gyantande
शत्रुजय
माहा
॥ ५७॥
स्तीर्थकृतस्ततः ॥ १॥ इंश्केतुस्ततः कीर्ति-केतुर्वैरिकुलांतकृत् ॥ शुनवीर्यः सुवीर्यश्वा-त- वीर्यो नृपोऽजनि ॥२॥ तस्य सूनुः कृतवीर्यः । सुनूमश्चक्रनृत्नतः ॥ ततोऽप्यसंख्यनूपेषु । गतेष्वजनि शांतनुः ॥ ३ ॥ हस्तिनापुरसंस्थानः । स पातिस्म धरातलं ॥ ध्रुवस्त्रिदशशैलस्थो । ज्योतिश्चक्रमिवाखिलं ॥ ४॥ सोऽन्यदा नीलवसनो । बर्दिबईधरो नृपः ॥ पूर्व वागुरिनी रूई । धनुष्मान वनमाविशत् ॥ ५॥ सर्वे कौतूहलोत्ताला । व्याधा विपिनमध्यगाः॥ दोन्नयामासुरारण्यान् । जीवान बूत्कारवैर्नवैः ॥ ६ ॥ धसंतः केऽपि धावंत-स्तर्जयंतश्च केचन || हक्कानिर्वनसत्वानि । विसत्वानि व्यधुः क्षणात् ।। ७॥ नृपधन्वरवोत्कर्णा । अभ्यर्णे मृगशावकाः ॥ चटुलैः स्मारयामासु-लोचनैर्वनितांबकं ॥७॥ पापईिरससंसक्ते । समग्रे धीवरे जने ॥ हयाकृष्टो नृपो दूरं । जगाम मृगपृष्टगः ॥ ॥ यथा यथा मृगो याति । शांतनुश्च तथा तथा ॥ आकृष्टधन्वा समनू-दाकृष्ट श्व पृष्टगः ॥ १० ॥ वेगिना तुरगेणाथ । रा- जा तत्र वमन् वने ॥ गंगातटे महाचैत्य-मपश्यननिर्मितं ॥११॥ ततो दध्यौ धराधीशः। प्रासादोऽयं सुधोज्ज्वलः॥ यदीयकिरणैर्जाता । मन्ये गंगापि निर्मला ॥१२॥ अस्य कांति
॥

Page #577

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shin Kalassagarson Gyantande
जय निरानांति । परितोऽपिडुमा अमी॥ सपुष्पा इव सज्ज्योत्स्नाः । स्फुरिता श्व वारिदाः॥१॥ | मादा०
चिंतयन्निति नूपालः । कौतुकी पूतकीनिनृत् ॥ जगाम देवतागार-मध्यं मध्यमलोकपः ॥ ॥५३॥ * ॥ १५ ॥ स तत्र वित्रसत्पापां । प्रतिमां प्रश्रमप्रनोः॥ ददर्श देवतागारे । चरे चंदनविंऽवत्
॥ १५ ॥ नमस्कृत्य जिनं सोऽय । निषामो मत्नवारणे ॥ कन्यामप्सरसस्तुल्या-मेकामैकिष्ट तत्र च ॥ १६ ॥ एषा सुवेषा किं शेषा । सृष्टेरिष्टेन वेधसा ॥ सृष्टा विष्टपशृंगारा ।शृंगाररसजीविनी ॥ १७॥ किं स्वर्गसन्नशोनाकृत्-सुंदरीदरकारिणी ॥ विष्टपत्रयसौंदर्य-सारनूतेयमुत्तमा ॥ १७ ॥ विकल्पानिति संचिंत्य । तन्मुखे दत्तलोचनः ॥ जगाद सादरं राजा । गिरा स्नेहपवित्रया ॥ १५॥ कासीह काश्यपीरत्न । किमयनमिति स्थितिः॥ कस्यासि दहितावश्य-मंगिवश्यमहौषधी॥ २०॥ किं वा मन्नेत्रपुण्येना-गण्येनागा हाधुना ॥ मत् श्रु.
ती प्रीणय प्रीत्या । तन्निजास्यवचोऽमृतः ॥१॥ ततश्च कश्चिदन्येत्य । त्वरितं तत्पुरः ॥५७३॥ * स्थितः ॥ नवाच वाचं राजेंऽ । शृण्वस्याश्चरितं शुन्नं ॥ २२ ॥
विद्याधरपते हो-नंदनानंदकारिणी ॥ सेयं समग्रशास्त्रार्थ-मधीतेस्म कलागुरोः ॥३॥

Page #578

Acharya Shin Ka
Gyanmandir
जय
माडा
ए७४॥
क्रमेण स्मरसाम्राज्य-राजधानीयमुत्तमं ॥ प्राप्तेयं यौवनं नाना । गंगा रंगाय देहिनः॥श्या अन्यदास्यां मुदोत्संगे । निषामायां पितुः प्रगे ॥ चारणश्रमणः कश्चि-दिवो ज्ञानी समाययौ ॥ २५ ॥ तं नत्वा जळुनूपालो । निवेश्य च वरासने ॥ वरं पप्रच दुहितुः । सदृदं रूपविद्यया ॥ २६ ॥ ततो जगौ मुनिषेपः । शांतनुः स्वर्धनीतटे || यास्यति मृगयाकृष्टः । स वरोऽस्या नविष्यति ॥ २७॥ इति श्रुत्वा महीशेन । वंदितः स मुनिर्ययौ ॥ जह्नस्तु गंगातीरेऽत्र । मणिसौधमिदं व्यधात् ॥ २०॥ पितुरादेशतो बाला-पीयमत्र कृतस्थितिः ।। नित्यमाराधयत्यादि-नाथं गंगातटस्थिता || ए । तदस्या नाग्यसंन्नारै-र्जाने त्वं स श्वाधुना ॥ आयातस्तदिमां राज-न्नुहादिजिनाग्रतः ॥ ३० ॥ इति श्रुत्वाथ सा स्मित्वा । विमलैदेशनांशुनिः॥ प्रवेशे प्रेयसः प्रीते-स्तोरणं सृजती जगौ ॥ ३१ ॥ स मे वरयिता योऽनुवंध्य मां कर्मकन्नृपः॥ यदा न कर्ता कथितं । तदेष्यामि पितुर्ग्रहान् ॥ ३२ ॥ तदंगीकृत्य नूपाल-स्तदैव जिनसादिकं ॥ जग्राह पाणिना गंगा-मैनंगाधीनमानसः॥ ३३ ॥ तदैव जहस्तद् ज्ञात्वा । वेगादागत्य तत्र च ॥ तयोरासूत्रयामास । विवादं विहितोत्सवः ॥ ३४ ॥
॥४॥

Page #579

Acharya Shri Kallassagar
Gyanmandir
San Mahavir Jain Aradhana Kendre
त्रिंजय
मादा
५५॥
निजं स्थानं गते जला-वथ तौ दंपती मुदा ॥ नियमावविषमांगौ । तेजो व्योमन्यपश्यतां ॥ ३५ ॥ किमेतद् द्युमणेः किं वा-शुशुणिनवं किमु ॥ निशामणेविद्युतो वा । तपस्तेजोऽअवा मुनेः ॥ ३६ ॥ तयोश्चिंतयतोरिवं । तनेजः स्फुर्तिमदिवः ॥ रोदसी द्योतयगानेत्रयोर्लक्ष्यतां ययौ ॥ ३७ ॥ युग्मं ॥ तेजोविवर्नि श्रमण-इंमधपुण्ययुक् ॥ ततस्तौ वीक्ष्य प्रत्यक्ष-मुदस्थातां निजासनात् ॥३०॥ तौ मुनी कमनीयातिः । स्तुतिन्निः प्रथमं प्रभु ॥ अर्चयामासतुर्नत्या । मुक्त्यागारागवानं ॥ ३० ॥ व्यावर्त्तमानावय तौ । तान्यां नक्या नमस्कृतौ ॥ निषीदतुः कणं तत्र | जिनवेदमावलोकिनौ ॥ ४० ॥
ततः श्रीशांतनू राजा । तावपृचन्मुनीश्वरौ ॥ नगवंताविह कुतो-धुना प्राप्तौ जिनालयं ॥ १ ॥ तयोरेको मुनिः प्राह । ह्यावां विद्याधरौ मुनी ॥ तीर्थात्तीथै जिनानंतुं । भ्रमावः पुण्यलंपटौ ॥ ४२ ॥ सम्मेतार्बुदवैनार-रुचकाष्टापदादिषु ॥ शत्रुजये रैवताशै । जन्मि- हिन्नमस्यया ।। ५३ ॥ नाविनं तत्र नेमीशं । नत्वा यावत्तुरीयके | शिखरे कांचनानिख्येगबावो रैवतस्य च ॥ ४ ॥ तावऽष्णकराकारं । देहतेजोनिरुचकैः ॥ द्योतयंतं दिशः सर्वा
॥॥

Page #580

San Anakeca
Acharya Shin Kalassagasan Gyantander
माहा
५६॥
@जय रत्नमूर्तिमिवानुतं ॥ ४५ ॥ अपश्याव सुरं पुण्य-नासुरं तत्र कंचन ॥ प्रासादे नूतने नेमि
। पूजयंतं स्वन्नक्तितः॥ ६ ॥ युग्मं ॥ ततश्चैकेन देवेन । स पृष्टो रूपतां जगौ ॥ पुरादं रैवतोपांते । सुग्रामे कृत्रियोऽनवं ॥ ७ ॥ सदैवोपचं लोकान् । यात्रिकान मलिनाशयः॥ निघृणोऽमारयं जीवा-नवदं वितथं वचः॥ ॥ हत्यादिदोषदुष्टांत-ख़्ताव्याप्तकलेवरः॥ प्राप्याहं तीर्घमाहात्म्यं । मुनेत्रागमं ननु ॥ ४ ॥ अत्र मे कांचने शृंगे । नेमि पूजयतः सतः ॥ नजयंत्या जलस्नानात् । क्रमाशेगो व्यपासरत् ॥ ५० ॥ चक्रिणा सरतेशेन । कारिते नेमिमंदिरे ॥ जिनमर्चयतः पाप-संततिर्यरमन्मम ॥५१॥ अत्रैव तीर्थमाहात्म्या-दात्माराम नजन्नदं । इहकूपं सुरत्वं च। प्रापं लोकोत्तरं महः ॥ ५५ ॥ सेवनेनास्य देवत्वं । यल्लब्धं तेन तत्पुनः ॥ स्पष्ट्रमागां जिनवेश्म-मप्यकारयमादरात् ।। ५३ ॥ यस्मादासाद्यते
सिद्धि-राश्रयेत न तद्यदि ॥ तदा दुर्गतिपातः स्यात् । स्वामिशेदनसानिशं ॥ ५३॥ अस्यै- 2 व सेवनान्नित्यं । ममागामिनवे ननु ॥ नूत्वा केवलमानंदि । मुक्तिभुक्तिनविष्यति ॥ ५५ ॥
अमुष्य सेवनाइल्या-मुखा दोषाः प्रयांत्यपि ॥ विशेषादत्र जाव्यस्मि। सदा सान्निध्यकारकः
७६॥

Page #581

Shin Mahavir lain Aradhana Kenda
Acharya Sha Kalassaganan Gyanmande
शत्रंजय
माहाण
133॥
॥ ५६ ॥ सिदिविनायकाख्येन । मया देवेन संश्रितं ॥ तीर्यमेतहि सौख्याया-ऽनयाय न- विता मुनी ॥ ५७ ॥ स इत्थं तीर्थमाहात्म्य-मात्मनोऽपि कथामिति ॥ कथयित्वा नन्नोद्योती। ज्योतीरूपो दिवं ययौ ॥ ५॥
श्रुत्वावामपि नत्वा च । जिनं तीषु लोलुपौ ॥ मणिचैत्यमिदं रम्य-मपश्यावात्र यायिनौ ॥ एए । अत्राप्यादिजिनं नत्वा-बाल्यावैराग्यरंजितौ ।। स्वजन्म सफलीकर्तुं । यास्यावस्तीर्थमन्यतः॥ ६ ॥ इत्युक्त्वा गतयोः सद्यो । वतिनोः शांतनुपः॥ दध्यौ मनस्यहं तीथे। कदा यास्यामि पुण्यतः ।। ६१॥इति चिंतयतस्तस्य । सैन्यं पृष्ठानुगं क्षणात् ।। तच्च गंगातटे चैत्य-मपश्यत्सप्रियं नृपं ॥ ६ ॥ ततो जयजयाराव-पुरस्सरमधीश्वरं ॥ जगुस्ते सैनिका नत्वा । दर्षोत्कर्षप्रकर्षिणः ॥ ६३ ॥ अस्माकं पश्यतां दूर-मगमस्त्वं विनो हहा ॥ चिरालब्धोऽसि तेनाद्य । सुमंगलमखंमितं ॥ ६ ॥ ततो राजा गजारूढो । लक्ष्म्येव किल मूर्नया । गंगया सहितः पत्न्या । ययौ स्वं हस्तिनापुरं ॥ ६५ ॥ वने घुमघने केलि-शैले सरिति सर्वतः ॥ अवियुक्तस्तयारस्त । दिवानिशमयो नृपः॥६६॥ गतेऽय काले कियति । गं
॥७॥

Page #582

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
मादा
शत्रंजय गायां नृपनंदनः ॥ सुस्वप्नसूचितो जातो । गांगेय इति नामतः ॥६॥ तेजोनिस्किर श्व।
I कलावानमृतांशुवत् ॥ कविः कविरिवात्यंतं । बुधो विबुधवक्षनः ॥६॥ गुरुवत्सर्वविद्योऽ॥५॥ नूत् । सर्वतो मंगलप्रियः । असत्कर्मणि मंदोऽपि । स महीपतिनंदनः॥ ६ ॥ युग्मं ॥धा
त्रोनिः स्नेहधात्रीनिः। स धात्रीपतिनंदनः॥ लाल्यमानोऽनुरोधेन । क्रमेण प्रापन्नति ॥७॥ तयार्थितोऽशांतनयः । शांतनुर्विनयाधिकं ॥ गंगयाथापि मृगया-व्यसनं नामुचवणं ॥१॥ नाम्नापि परिणामेन । पापदिः सर्वश्रा त्वियं ॥ तव स्वामिन युज्यते ना-दिनाअकुलजन्मनः.
॥ स छ वार्यमाणोऽपि । पापाई न यदा जहौ ॥ तदादाय सुतं गंगा । ययौ पितृनिकेतनं ।। ७३ ॥ युग्मं ॥ वनानिवृत्तोऽय नृपो-ऽपश्यन नायाँ मुमूर्व च ॥ लब्धसंज्ञस्त्विकति प्रोच-विललाप शुचाकुलः ॥ 3 ॥ गंगेऽनंगेन रंगेण । मदंगं निबिझैः शरैः। तक्ष्यमाकरणं कथं वीक्ष्यो-पक्ष्यसे क्षत्रियाण्यसि ॥ ५ ॥ हा प्रिये नाप्रियं तुभ्यं । कदापि कृतवानदं
॥ तन्मामेकपदे किं त्वं । जहासि किल सागसं ॥ ६ ॥ कुलामात्या नृपमिति । विह्वलं विरहामिना ॥ नयवाक्यामृतैः संबो-धयामासुरिति स्फुटं ॥ ७७ ॥ स्वामिना श्वज्ञोऽपि ।
AR
॥3॥

Page #583

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shn Katassagarsen Gyanmandar
माहा
शत्रुजय मेरुवछायुवीजनैः ॥ शोकादिनिस्त्वमप्येवं । बाध्यसे किमिवाधुना ॥ 3 || नवंति किल रा-
जानो । वसुधापतयोऽखिलाः॥ तत्त्वं किमु मलार्थ-मवहेलयसि मेदिनीं ॥ ए ॥ संयोगा user - देहिनां नित्यं । नवंति न नवंति च ॥ तत्कृते कः सुधीईर्ष-शोकाच्यामपि बाध्यते ॥ ७॥
स्मर स्वयं प्रतिज्ञातं । प्राक्तनं हि निजं वचः ॥ त्वयावधीरिता गंगा-ऽगमत्तेन मनस्विनी॥ ॥ १ ॥ तैरि, मंत्रिन्नी राजा । बोधितः स्मारितोऽपि च ॥ असुचच्च शुचं बाह्यं । किं तु चित्तान्मनानतु ॥ ३॥ सत्रं विरहव्याप्तः। सागरोपमवत्सरान ॥ चतविंशतिमंगार-तप्तबच्चात्यवाहयत् ॥ ३॥
इतश्व गंगा तं पुत्र-मादाय पितृमंदिरे । गता सन्मानिता जगु-नूनी सुखमास्थिता ॥ ४ ॥ वईमानः क्रमानत्र । गांगेयो गुरुसन्निधौ ॥ आग्रहावन जग्राह । सकला विमसलाः कलाः ॥ ५ ॥ अधीयानो धनुर्विद्यां । पितृबंधोः शरैः स हि ॥ जिगायाषाढपायोद-धा-
राः शक्रधनुर्नवाः ॥ ६ ॥ क्रमादशेषशास्त्राणां । शस्त्राणामपि पारगः॥ सोऽनूद्यौवनसंपनः। स्पृहणीयोऽवलाजनैः ॥ ७ ॥ चारणश्रमणा धर्म-मासाद्य स विरागवान् ॥ दयावा
|
|

Page #584

Acharya Shin Kasagarson Gyantande
San Anda
मादा
शजयन सर्वजीवेषु । बनूव यतिवदमी ॥ 6 ॥ वैराग्याच सुरसरि-तीरे नंदनकानने ॥ आग-1
त्याराधयामास । श्रीयुमादिजिनेश्वरं ॥ GU ॥ इतस्तु शांतनू राजा । पर्यटन मृगयारसात् ॥५० ॥ तनं जालिकैर्वागु-रिनिरास स वेष्टयां || ए ॥ संचारै*षणानां च । व्याधानामपि ह
कितैः ॥ तनं चुक्षुत्ने सर्वं । त्रस्यहन्यांगिचालनैः ॥ १ ॥ वेष्टिता अपि नश्यति । केचिज्ञापयतः परान् ॥ केचित्सतर्जयंत्याशु । व्याधं प्रत्युत धाविनः ॥ ए॥ स्फुरत्येके पतंत्येके । हन्यते केऽपि धर्मदैः॥ तदा वन्यसत्वाः। कांदिशिका वनेऽनवन ॥३॥ ततश्च धन्वी कवचा-वस्तूगीरपतवान् ॥ वेगादेत्य नृपं प्राह । गांगेयो विनयान्वितः ॥ ए४ ॥ राजंस्त्वमसि नूपालः । सर्वे जीवास्त्वयावनौ ॥ रक्षगीया अपायेन्यो । लोकपालो यतो नृपः॥ए॥ तव्याः सागसो राज्ञा । रक्षणीया निरागसः ॥ एते तु जलघासॉदा । न तव्या निरागसः ॥ ए६ । बलवत्परनूपेषु । समरे युज्यते नृप ॥ पराक्रमस्तथैवात्र । चारुतां नाधिगवति ॥ ॥ ए७॥ यथा च तव सीमासु । मृष्यसे नानयं क्वचित् ।। तथात्राप्यस्म्यहं रक्षा-करो मृष्यामि नानयं ॥ ए ॥ इत्युक्तवंतमपि तं। राजावकाय रोषतः ॥ प्रावर्त्तत पुना रंतुं । मृग
पास्ता नीधिगबात॥
॥एion

Page #585

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
जय
५८ ॥
यारसवाहितः || ९ || गांगेयोऽप्यथ संक्रुद्दो - ऽधिज्यं कृत्वा शरासनं ॥ ससिंहनादमकरोकारं कर्णदारुणं ॥ ५०० ॥ यथैकोऽपि मृगाराति-र्मृगानेको यथा रविः । तमिस्त्राणि तथा व्याधानेकोऽपि स नृपाश्वत् ॥ १ ॥
or कोपान्नृपो धन्वी । तत्रागत्य रणप्रियः ॥ तमाह्वयन्नियुद्धाय । स्वभुजाबल गर्वितः ॥ २ ॥ तौ कोपादथ वीरेंौ । सदोन्निौ रणे मिश्रः ॥ युयुधातोऽस्वसंघातैस्त्रिजगन्नयकारिगौ ॥ ३ ॥ ततश्च गंगा तद् ज्ञात्वा । चरागादुपेत्य च ॥ विसृजती निजानू जावान् । जगाद नृपतिं मुदा || ४ || स्वामिन् व्यसनसंरुधः । किमेवं विदधासि हा ॥ निजांगजं युद्ध्यसे यत् । सत्वात्तत्वं विदन्नपि ॥ ५ ॥ इति श्रुत्वा नृपः स्मित्वा । वीक्ष्य तां जहुनंदनां ॥ प्रत्यहां सहसा स्माह । प्रिये गंगे कुतोऽधुना ॥ ६ || गंगा तत्कथयित्वा च । वेगादेत्य निजांगजं || बोधयामास जयंती || पितायं शांतनुस्तव ॥ ७ ॥ अवरुह्य दयाशजा । दर्षोत्कर्षाहृदन् मुहुः ॥ वत्स वत्सेति मामद्या - लिंगयस्व चिरोत्सुकं ||८|| गांगेयोऽपि विमुच्यास्त्रं । लुउन् जक्त्या महीतले || केशहस्तैः पितुः पादान् । पस्पर्शाश्रुजलप्लुतैः ॥ ए ॥ राजा सु
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
11 45? 11

Page #586

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
बुंजय
५८२ ॥
तमादाय | दोर्भ्यामालिंगदुत्सुकः ॥ द्विधाभूतस्य देहस्य | पुनरैक्यं सृजन्निव ॥ १० ॥ योर्मिलितयोस्तत्र । तदानीं दर्धवारिनिः ॥ सिक्ता माप्युदलस-त्सस्नेहा जर्तृपुत्रयोः ॥ ११ ॥ गंगापि सात्विकान् जावान् । नाटयंती नृपायतः । निषसाद सुतं स्वांके । तमध्यारोपयन्मुदा ॥ १२ ॥ राजा तयोः स्नेहनरै-रुकंठः क्षणांतरा || जगाद ततं स्नेहं । वमन्निव निजां प्रियां || १३ || गंगे जज निजं राज्य-मंगीकुरु निजांगजं ॥ प्रिये स्नेह परैर्ने त्रैः । संज्ञावय च मामपि ॥ १४ ॥ त्वया विरहितः कांते । स्वांते प्रीतिं नजामि न ॥ रात्रिहीनः सुधारश्मि - मुधारश्मिः कथं न हि ॥ १५॥ तदेहि गेहिनि मयि । निधेहि कुटिलां दृशं ॥ निपिय मदंगं च । तप्तं त्वद्विरहामिना || १६ || ततो जगाद गंगापि । स्वामिन स्मर निजं वचः ॥ त्वं चेत्तस्मात्परिभ्रष्टो । स्याम्येवापि किं तथा ॥ १७ ॥ या जीवहिंसा सकल- 5:खैौघकुमुदना ॥ श्रहितामपि नात्याही - त्वं तां किं पुनर्मया ॥ १८ ॥ तव सूनुरयं स- न्यूशास्त्रास्त्रको विदः ॥ धर्मवांस्त्वयि जक्तस्तान्मयि लोनं विधेदि मा ॥ १९ ॥ एनमेव तव स्वामि-नुपलक्षयितुं सुतं ॥ श्रागमं मय्यनुज्ञां तदेदि स्वपितृवेश्मनि ॥ २० ॥ ६
माहाण
॥ ए८२ ॥

Page #587

Acerva
Sh
शत्रंजय त्युक्त्वा कामिनी साथ । वार्यमाणापि सादरं ॥ चाटुनिघुर्तृपुत्रान्यां । ययौ पितृनिकेतनं ॥ भादाण
K॥ १॥ राजा प्रियाविरहितो। युक्तः पुत्रेण चाऽनवत् ॥ समःखसुखो ग्रीष्मे । सरोवयं॥५३॥ बुसमं ॥ २२ ॥ आदाय राजा स्वं पुत्रं । स्वगजाग्रेऽधिरोप्य च ॥ पुरे प्रवेशयामास ।
महोत्सवपुरस्सरं ॥ २३ ॥ स रेजे तेन पुत्रेण । गुणविद्याकलानृता । दिनेनेव दिवानाथस्तडागमिव वारिजैः ॥ २४ ॥
अथान्यदा महीजानिर्जीलया सर्वतो भ्रमन् ॥ कालिंदीकुलमापेदे। गतखेदेन वाजिना ॥ २५ ॥ किमेषा नूस्त्रिया वेणि-स्तस्या एवादिकजलं ॥ किंवाप्सरःकुचभ्रष्ट-कस्तूरीवांबुगाहनात् ॥ २६ ॥ किमस्या जलमादाय । जलदजनसन्निनः ॥ तस्योत्सर्गात्पुनः शुभ्रो । जायते यचरदृतौ ॥ २७ ॥ किं वा तीरमाराम-पौष्यपोषकसंश्रयात् ॥ असौ च तेऽपि च। मिश्रो । दधुर्मेचकवर्णतां ॥ ॥ इत्यं वर्णयतस्तस्य । यमुनायां च खेलती ॥ नावा का- ॥५३॥
चित्कुरंगाही । तदक्षिपश्रमाययौ ॥ २५ ॥ किमेषा यमुनादेवी । प्रत्यक्षा निजवारिणि ॥ अन स्वगंगामश्रवा त्यक्त्वा । प्रागादप्सरसो ह्यसौ ॥ ३० ॥ चिंतयन्निति नूपालो । विझे मन्म

Page #588

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ५८४ ॥
श्रमार्गणैः || कैषा देवीव नार्यत्रा - पृछद्रेमावहानिति ॥ ३१ ॥ युग्मं ॥ तेषु मुख्यस्ततोऽन्येत्य । प्रणिपत्य च नाविकः || जगादैषा मम स्वामिन् । दुहिता गुणसंयुता ॥ ३२ ॥ विदुसर्वशास्त्रेषु । जंगमेव सरस्वती ॥ सर्वलकश संपूर्ण | लक्ष्मीरिव शरीरिणी ॥ ३३ ॥ दिव्यौषधीव संस्पर्शात् । सर्वरोग विघातिनी ॥ कल्पवल्लीव गेहस्था | दारिद्र्यरवितापहृत् ॥ ॥ ३४ ॥ निष्कलंकेंडुलेखेव । गुरुकाव्यबुवाश्रया ॥ द्यौरिव सहाप्रेयो- प्राप्त्याद्यापि कुमा रिका ॥ ३५ ॥ विशेषकं ॥
श्रुत्वेति राजा व्यावृत्त्य | प्रधानपुरुषान्निजान || कन्यार्थनाय निपुणान् । प्रैषीन्नाविकमंदिरे || ३६ || ते सन्मानितास्तेन । निविष्टा विष्टरे वरे || बहुमानान्नृपस्यार्थे ऽयाचंत कि ल तत्सुतां ॥ ३७ ॥ राजा सर्वप्रजापालः । सर्वदेवमयः किल ॥ स ते दुहितरं साक्षा-द्याचते शांतनुर्ननु ॥ ३८ ॥ सुतासंबंध विधिना-धुना त्वमपि नाविक ॥ अस्माकमपि पूज्यः स्याः | सदा नृपसन्मानितः ॥ ३७ ॥ ततः सोऽपि वचः प्राह । नाहमत्रार्थ नचकैः ॥ अभ्यर्थनीयो हीनत्वात् । सर्वदेवमयो हि सः ॥ ४० ॥ युज्यते ननु संबंध: । समान कुलयोर्द्वयोः ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा
॥ ए८४ ॥

Page #589

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शवजय अन्यथा पकघाताय । रजनीनास्वतोरिव ॥ १ ॥ ततस्तेऽपि जगुर्नेदृग् । रूपं पुष्कुल न- मादा०
वेत् ॥ जात्यरत्नोनवो नूनं । रोदणाईनचान्यतः ॥ ४२ ॥ कार्यांतरेण केनापि । वसतीयं गृहे एन्ए॥ तव || अन्यथा तस्य तपस्य । किमस्यां रमते मनः॥४३॥ युक्तायुक्तविचारेण । न यक्तं
तव नाविक ॥ सर्वथा नूपतेराज्ञां । मन्यस्वास्माकमाग्रहात् ॥ ४० ॥ नवाच स पुनर्मान्या) । नवत्याज्ञा महीभुजः॥ कन्यार्थे तु विचारो हि । मन्यते विबुवेरपि ॥ ॥ कन्या नीच
कुलोत्पत्ते-रियं दुःखाय नाविनी ॥ पत्युरप्यवमानेन । दग्धांगे पिटको यथा ॥४६॥ गंगाHoयां नूपतेः पुत्रो । गांगेयोऽस्ति स विक्रमी ॥ राज्यैकनारधौरेयो । मदपत्याय दुःखकृत् ॥७॥
नवित्रीयमपि प्रेष्या । सूनवोऽस्याश्च तध्धिाः ॥ उन्नयार्थभ्रंशकृते । दास्ये नूपाय नो सुतां ॥ ७ ॥ श्रुत्वेति सचिवा एत्य । तपाय व्यजिज्ञपन ॥ नूपोऽपि दुःखाचिक्रीता-वशिष्ट - व चालवत् ॥ भए ॥ तवृत्तांतमयो ज्ञात्वा । गांगेयोऽपि स्वयं गृहान् ॥ तस्य गत्वा पितृक- ॥५५॥ ते । प्रार्थयामास कन्यकां ॥५०॥ श्यमंबा मे गंगेव। मया पूज्या निरंतर ॥ सुखं तिष्टतु तक्षाचः। सफला मे नवंत्वपि ॥५१॥ अहं विरागवान पूर्व । न राज्येऽस्ति मतिर्मम ॥ अस्याः
७४

Page #590

Sinhalain Arada kenda
Acharya Sh Kailasagaran Gyanmandit
झजय सूनुर्मम ब्राता । राज्यनागस्तु निश्चयः ॥ ५५ ॥ मत्सूनवो बलानस्मा-दाहरिष्यति संपदं माहा
इति चेत्तव चित्तेऽस्ति । ब्रह्मचर्य तदास्तु मे ॥ ५३ ॥ अत्रार्थे साक्षिणो देवा । नृपाः प्रतिभुवो मम ॥ प्रतिज्ञायेति गागेय-स्तस्मात्कन्यामयाचत ।। ५४ ॥ ततः पुष्पाणि ववृषुर्जयशब्दपुरस्सरं ॥ जीष्मवतत्वात्तं नीष्मं । जगुश्च त्रिदशा दिवि ॥ ५५ ॥ हृष्टोऽय नाविकः प्राह । शृण्वस्याः कुलमादितः ।। ज्योत्स्ना चंमसो ह्येव । न तु मेघानदीसूत ॥ ५६ ॥
अस्तीह जारते रत्न-पुरं पुरत्नमंमितं ॥ जिनाझाशेखरो रत्न-शेखरस्तत्र च प्रभुः।।७।। संचरिष्णुः सदा येन । निजाज्ञा सर्वदिङ्मुखं ॥ विश्राम्यते कणं वैरि-नूपमूर्ध्नि श्रमछिदे । ॥ ५० ॥ नार्या रत्नवती तस्या-ऽनिवार्यांगगुणाश्रया ॥ विद्यते हदि नून -वसंत्यतुलशी
लतः ॥ ५५ ॥ सान्यदा शशिलेखायाः । स्वप्नदर्शनतः सुतां ॥ अजीजनदिमां संध्ये-- . लेखामनिंदितां ॥ ६ ॥ जातमात्रामिमां कश्चि-हिद्यानुदपहृत्य च ॥ कालिंदीसैकतेऽत्रैव । ॥६॥ का मुक्त्वा वेगातिरोदधे ॥ ३१॥ रत्नशेखरपुत्रीयं । नाम्ना सत्यवती ननु ॥ सर्वलक्षणसंपूर्णा ।
नाविनी शांतनुप्रिया ॥ ६ ॥ इत्यंबरगिरं श्रुचा । दृष्ट्वा कन्यामिमामदं ॥ प्रादाय स्वगृहे

Page #591

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
जय
माहा०
॥५॥
नोज्यै-रवईयमहर्निशं ॥६३ ॥ युग्मं ॥ देवोपदिष्टो नृपति-वरोऽस्याः शांतनुः किल ॥ गां- गेय तव सत्वेन । ममोघहतु कन्यकां ॥६५॥ ततः प्रहृष्टो गंगाया। नंदनोऽन्येत्य वेगतः ॥ जगौ पितुः प्रमोदाय । कन्यावृत्तांतमादितः ॥ ६५ ॥ राजापि सुतसत्वेन । किंचिदंतश्चमकृतः ॥ हीनं सत्वतया स्वस्य । किंचिदवीडत कणं ॥६६॥ विद्याधरैः कृतमहः । शांतनुः पृथिवीपतिः ॥ पर्यणैषीत्सदा सत्य-वती सत्यवती वधूं ॥ ६ ॥ गंगयेव पयोराशि-योमेव शशिलेखया ।। मुश्येव वरं रत्वं । तया रेजे महीपतिः ॥६॥ तस्याः प्रेमनिमग्नोऽय । शांतनुः सर्वकर्मतिः ॥ बुभुजे विषयान कामं । रम्योद्यानेषु वेश्मसु ॥ ६ए ॥ राजस्तस्यां नयधर्मा-विव पुत्रौ बनूवतुः ।। नीत्यामिव चित्रांगदो। विचित्रवीर्य इत्यपि ॥ ७० ॥ पापक्षिविरतो राजा । ततः शत्रुजयादिषु ॥ तीर्थेषु कृत्वा सत्पुण्यं । स्वजन्म सफलं व्यधात् ॥ ॥ १॥ दिवं गतेऽथ क्रमतः शांतनौ कर्मयोगतः ॥राज्ये चित्रांगदंनीष्मः । सत्यसंघोन्यषेचयत् ॥ ७ ॥ चित्रांगदोऽन्यदा नीष्म-मवगण्यापि दुर्मदः ॥ चक्रे नीलांगदेनोच्चैगंधर्वेण समं रणः ॥ ३ ॥ चित्रांगदमश्र कुशे । न्यहन्त्रीलांगदो बली ॥ व्यघाऊंगासुतस्तं
॥५
॥

Page #592

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
एन् ।
च । परासुं समरे हठात् ॥ ७४ ॥ विचित्रवीर्यमवनी - कमनीयपतिं ततः । चकार गंगातनुजो । मनुजोत्तमतां जजन ॥ ७५ ॥ दधौ निजे शिरस्याज्ञा - महतां रिपुमौलिषु ॥ निजाज्ञां धारयामास । यो धरावासवो बली ॥ ७६ ॥
पत्र
इतश्च काशीनृपते-रंबांबालांबिका निधाः || कन्यास्तिस्रोऽभवन् काम-नृपतेः शक्तयो यथा || ७७ || स्वयंवरे तत्र नृपे प्वादूतेषु समंततः ॥ विचित्रवीर्यो नाकारि । तेन सामान्यजातितः ॥| ७८ || ततः क्रुद्धो धुनीसूनु - गत्वा तत्र स्वयंवरे || प्रहरत्कन्यकास्ताश्च । पश्यतामपि नूभुजां ॥ ७५ ॥ ततः क्रुद्धाश्च युद्धाय । सर्वे संनूय नूभुजः । नदस्त्रिणः ससन्नाहा | उच्चकैस्तमढौकयन् ॥ ८० ॥ नक्षत्राणीव तीव्रांशु - स्तुवानिव महाबलः ॥ जिगाय तेजसा सर्वान् । नदीजः परभूभुजः ॥ ८१ ॥ वेगादागत्य गांगेयः । स्वबंधुं तं कनीयसं ॥ महोत्सवैर्नवैः कन्या । मदवानुदवाहयत् ॥ ८२ ॥ तृतीयपुरुषांनोविं । तरितुं तास्तरीरिव ॥ स तिस्रः कन्या धन्यांगी - रमन्यत महीधवः ॥ ८३ ॥ भुंजानस्य महीजानेः । सुखं वैषयि कं क्रमात् ॥ सुप्रिया निपुणा । बभूवुनंदनास्त्रयः ॥ ८४ ॥ विकायां धृतराष्टः । सज
माहाण
11 Ա Ն 11

Page #593

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रंजय र न्मांधः कुकर्मतः ॥ अंबालायामनूत्पांडुः । स चाखंझपराक्रमः ॥ ५ ॥ अंवायां विधुरो ना-
म । घिदराय कृतादरः॥ इत्येते तनयाश्चारु-विनयावनता बन्नः॥ ६ ॥ कामाज्ञावशिनो राझो | राजयक्ष्मा वपुः क्षयं ॥ नीत्वा क्षणाहुःखलक्ष्मा-गोत्प्राणान् बलादपि ॥७॥ विचित्रयति देवानां । दृशो रूपविपर्ययात् ॥ विचित्रवीर्य सचिवाः। पांडुं पृथ्वीपतिं व्यधुः ॥ ॥ ॥ सदाधिनिधनेनोचैर्येन कीर्तिधनेन च ॥ गृह्णता न्यायतो दं । सधना जनता क
ता॥ नए ॥ पूजाईः स्वगुणैरेवा-हत्पूजानिरतो हि सः ॥ नक्क्या मुनीश्च नमति । नम्योऽSपि रिपुपार्थिवैः ॥ ७ ॥ र अन्यदा स मुदा राजा । विनोदाय मधूत्सवे ॥ अकोणां वनलक्ष्मीणा-मीदितुं चारु
तां ययौ ॥ १ ॥ माकंदे समदी चारु-नारंगरंगवानरं ॥ चंपके कामदेवस्य । दीपकेऽदीप्यंर तांतरा ॥ ए२ ॥ अलंचकार स मुदं । बकुले कुभलाकुले ॥ अशोकोऽनूदशोके च । मल्लि- कामाल्यमालितः ॥ ए३ ॥ कुम्भ ।। पांडुरीकृतब्रह्मांमः । कीर्त्या कुमुदगौरया ॥ वनावनिमलंचक्रे । वसंत श्व पांडुराट् ॥ ए ॥ व्रजन पुरश्चूततले ( पश्यंतं फलकं मुहुः ॥ निर्निर
॥णा

Page #594

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥५०॥
| मेषं नरं कंचि - पश्यत्कौतुकाकुलः ॥ एए ॥ आच्छादयतं तं वस्त्रा चलेन नृपतिस्ततः ॥ तं जगादेति फलकं । प्रार्थयन् किमिदं ननु ॥ ९६ ॥ तत्र वीक्ष्य कुरंगाक्ष्याः । कस्याश्चिडूपमतं ॥ तलावांबुसंगात्स । शिरः पद्ममधूनयत् ॥ ए ॥ श्रहो सर्वांगसौंदर्य - महो लवणमानवः ॥ अहो कांतिनरः कश्वि-त्सहजोऽस्याः शरीरजः ॥ ए८ ॥ अस्याः सविधमासाद्य । तिमिराण्यपि ॥ चक्षुर्वक्त्रकचव्याजा-दमुचन्नित्यवैरतां ॥ एए ॥ अस्याश्चित्राकृतेम - लतायाः पल्लवाः करौ ॥ पुष्पं दंता हासो गंधः । फलानि निविमौ कुचौ ॥ ६०० ॥ सृष्टि-रा मधुरवाक्किरः ॥ श्राशीर्विषकृते नाप्या - स्येंदुकांतिसुधानृतः ||१|| श्रमदुर्जनां मत् । लनंते किमिमामिति ॥ तदियं कस्य जोगाय । नविष्यति जगत्रये ॥ २ ॥ कुसकं ॥ कणं मौनपरश्चित्ते । चिंतयित्वेति नूपतिः || जगाद तं पुनः प्रीत्या । कप्रतिकृतिस्त्वियं || ३ || सोऽप्याचख्यौ शौर्यपुरा-धीश्वरांधकवृष्णिजा ॥ दशानां सा दशाari | स्वसा कुंत्यस्ति नामतः ॥ ४ ॥ चतुःषष्टिकलादक्षा । तारुण्यतरुमंजरी ॥ सgrateदारिद्र्या - चिंताब्धौ पितरं न्यधात् ॥ ५ ॥ निस्सीमरूपलावण्या - मगण्यगुणगर्वितां
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
मादा
॥ एए ॥

Page #595

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
भादा
एए॥
॥ तामहं वीक्ष्य फलके-लिख दृक्प्रीतये स्वयं ॥६॥ श्रुत्वा राज्ञापि तद् हृद्यं । तमावापि दानतः॥ आदाय फलकं चास्मा-तदालोकी ययौ गृहान् ॥ ७॥ चित्रे तां लिखितां काला -मालोकयन्निलाविभुः ॥ मानसं सर्वतस्तस्यां । योजयामास नित्यशः ॥ ७॥ स यदा मान्मयं नावं | नापलापयितुं क्षमः॥ तदा च वनचारुत्व-वीक्षणबद्मना ययौ ॥ ए॥ स कैतकं क्रकचवद् । हृद्दारुणि सुदारुणं ।। चंपकं कंपकार्युचैः । कमलं फुःखदं ह्यलं ॥ १० ॥ मन्यमानो महीजानि-र्दीर्घिकास्वप्यदीर्घहत् ॥ वनं बभ्राम सर्वत्र । तामेवालोकयत्रिव ॥११॥ युग्मं ॥ चरश्चंपकवीश्रीषु । नरं कंचिनियंत्रितं ॥ कीलितं लोहनाराचैः । सोऽपश्यन्मूर्वितं पुरः ॥ १२ ॥ तदर्शनाक्ष्यिोगार्त्ति । मुक्त्वा नूपः कृपापरः ॥ कोऽयमित्यामृशन खळं । तत्पुरश्च व्यलोकयत् ॥ १३ ॥ ____ राजा तं खजमादाय । प्रतीकारमपाकरोत् ॥ औषधीवलये तत्रा-पश्यत्रिस्तशात्रवः ॥१४॥ तमेकयाकरोन्मयं । विशल्यं त्वन्यया नृपः॥ रूढवणं महौषध्यो-पकारी सहजान्महान् ॥ १५ ॥ कस्त्वमीहगवस्था ते । किमित्युक्ते नृपेण सः॥ जगौ नानानिलगति-रदं
॥
॥

Page #596

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ५२ ॥
विद्यानृतां पतिः ||१६|| विद्याभृताशनिवता । हरता मन्नितंबिनीं ॥ पृष्टानुयायी कोपेन । लंraiser दशां ॥ १७ ॥ निष्कारणोपकारी त्वं । मन्नाग्येनैव चालितः ॥ त्रागाद् दुःखतो मां च । कृपया यदमोचयः || १८ || इति जीवितदातुस्ते । किं प्रत्युपकरोम्यहं । तथाप्येते महौषध्यौ । गृहाणेमां च मुदिकां ॥ १९ ॥ कल्पितस्थानगामी त्वं । मुझयोगानविष्यसि ॥ स्मृतोऽहं च सदा तुभ्यं । दातोत्तरमसंशयं ॥ २० ॥ इत्युक्त्वा नृपसन्माना- ययौ विद्याधरः क्वचित् ॥ ध्यायन् राजापि तं तां चा-लंचकार निजं पुरं ॥ २१ ॥
इतकवृष्णिपुरः । फलकाहारको गतः । रूपमैश्वर्य विज्ञानं । पांकोर्भृशमवर्णयत् ॥ ॥ १२ ॥ कुंत्यपि तत् श्रुत्वा । पितुरुत्संगगा मम ॥ जवेऽस्मिन् वल्वनः पांडु - रित्यनिग्रहमग्रहीत् || २३ || तक्तुमकमा दक्षा । माभुजि निजाग्रहं ॥ मृणालीव मरुस्थाना । स्मराग्ग्लनिमाययो ॥ २४ ॥ नर्तृर्लनतां ज्ञात्वा । सान्यदोद्यानवर्त्तिनी || निवनती गले पाश - मित्यवोचत दुःखिता ॥ २५ ॥ मातरः कुलदेव्यो वो -ऽन्यर्थयेऽहं कृतांजलिः । दुःप्रापनया | ये शरणाधुना ॥ २६ ॥ नवेऽस्मिन् पांडुमेवाहं । त्रिये नापरमित्यतः ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण
॥ एए ॥

Page #597

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥५३॥
I
तदर्थे त्रियमाणाया - स्तस्मै मे कथ्यतां कथा || २७ ॥ परत्रापि जवे युष्मत्प्रसादाद्दल्लनः स हि || जवत्विति निगद्याथ । कंठे पाशं न्यधत्त सा ॥ २८ ॥ विशेषकं ॥ यावद्भ्रमार्त्ता भ्र मति । ध्यायंती पांडुमेव सा । तावन्मुज्ञप्रभावेण । तत्रागात्पांडुरामपि ॥ २७ ॥ राजापि फलकालेख्य दर्शनादुपलक्ष्य तां ॥ चिच्छेद पाशं तत्कंग- होय पाशं भ्रशं सृजन ॥ ३०॥ ज्ञानगतिः सापि । दत्वास्मायर्धमश्रुनिः ॥ स्तंजवेपथुरोमांच - मुख्यं नावमनाटयत् ॥ ॥ ३१ ॥ सख्याहृतोपकरणा । पर्यशैषीत्तदैव तं || गांधर्वेण विवाहेने ती कुंती सती सती ॥ ३२ ॥ तदैव तत्र संजोगा - दृतुस्नाता सा दधौ || कुंती गर्ने पांडवे चा - चख्यौ दकावतंसिका ॥ ३३ ॥ कृतकृत्योऽय राजापि । मुझयोगान्निजं पुरं । जगाम विनती गर्ने । कुंत्यपि स्वगृहान् रयात् || ३४ ॥ धात्रीनिश्व सखोजिश्व । गोप्यमाना समंततः ॥ कुंत्यसूत सुतं काले । गुप्तं रत्नमिवोर्वरा || ३५ || निशीथे कांस्यपेटायां । क्षिप्त्वा बालं हिया सती ॥ प्रवाहयामास गंगा - प्रवाहे गुप्तमालिभिः || ३६ || नीयमाना प्रवाहेण । सा पेटी दस्तिनापुरं । गता सारथिना सूत - नाम्ना चासादिता प्रगे || ३७ || मुक्तं रवेर्बिब - मित्र तं वी -
૧૧
माहाण
॥ ५३॥

Page #598

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ५०४ ॥
दय हर्षितः ॥ निजप्रियायै शवायै । सूतः सुतवदार्पयत् ॥ ३८ ॥ कर्ण इत्याख्यया ताज्या - मुच्यमानो नृपस्य सः ।। सूतसूनुर्गुणोऽय - मित्यासीनो नृशं ॥ ३५ ॥ इतश्व कुंत्या विज्ञाय | जावसंधकवृष्णिराट् ॥ तां पांडुनेंदुना रात्रि - मिवोच्चैरुदवादयत् ॥ ४० ॥ मइकस्याथ नूपस्य । मकीनाम नंदना || स्वयंवराप्ता पत्न्यासीद् । द्वितीया पांडुनूपतेः ॥ ॥ ४१ ॥ इतो गांधारदेशीय - सुबलस्यांगजन्मनः ॥ राज्ञोऽष्टौ शकुनेजता । गांधारी प्रमुखाः सुताः ॥ ४२ ॥ शत्रुनिगोत्रदेव्युक्ते - धृतराष्ट्राय ता ददौ || या जवेत्कृतं कर्म । तादगासाद्यते जनैः ॥ ४३ ॥ विदुरो देवकनृप-पुत्रीं कुमुदिनीं मुदा ॥ शशीव पर्यवैषीत् स्वयोग्य संगमकाम्यया ॥ ४४ ॥
इतो राज्येधकवृष्णिः । समुविजयं न्यधात् ॥ स्वयं तु सुप्रतिष्टांते । प्रव्रज्याप शिवश्रियं ॥ ४५ ॥ तच्च शौर्यपुरं प्राप्य । समुविजयं नृपं ॥ अनेकवर्णचित्राढ्यं । चकासे स्वtarai || ४६ ॥ यत्रानेकपदानेन । कस्तूरीस्तबका इव ॥ सजर्तृकाया दृश्यंते । स्थिरानार्या निरंतरं ॥ ४७ ॥ कुखान् गृांतीनां । स्खलंतीनां च योषितां ॥ केलिकीराः पदं यत्र
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादाण
॥ ए४ ॥

Page #599

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
n
IA
। व्यादरंति सदा श्रुतेः ॥ ४ ॥ यत्राईतां पुरो धूप-धूमानचलतोंबरे ॥ ननता इव धर्मादाभादा । दृश्यते शुनवारिदाः ॥ ४ ॥ यत्र चारित्रिवदनो-जीतसिहांतदंनतः ॥ सर्वत्र धर्मसाम्रज्यं । पटहोद्घोषया बनौ ॥ ५० ॥ तस्मिन् सौर्यपूरे सूर्य । श्च व्योमन्युदाररुक् ॥ कवींविबुधाधारे । समुविजयोऽनवत् ॥ ५१ ॥ यः कुंथुकमुखान जीवान । स्वजीव श्व रकति ॥ सोऽपि संयति मातंग-मुखान् कोपानिहंति च ॥ ५५ ॥ अचंलिहान जिनगृहान् । यः कारयति नक्तितः॥ स एव रिपुन्नूपाल-प्रासादान् पातयत्यपि ॥ ५३॥ स्वदारेषु रतो यस्तु । जितेंदुमुखशोजिनीं ॥ अहरघलनां शत्रोः । कीर्तिमंबरमंमितां ॥ ४॥ ध्यायनपि वीतरागं । वीतरागेण चेतसा ॥ यश्चकार महीमेनां । सरागामात्मनि स्फुटं ॥ ५५ ॥ पंचानां परमेष्टीनां । ध्यानाद्यः समनन्नृपः ॥ परमेष्टयपि सर्वेषा-मंतर्ध्याननिबंधनं ॥ ५६ ॥ स्वयं जिनाज्ञां मूहन्यो । नूपानां मूर्ध्नि यो वहन ॥ जिनवर्णविपर्यासा-निजाज्ञां त्वरिमू- |
यंदात् ॥ ५७ ॥ शिवेव हि शिवा तस्या-ऽशिवविध्वंसिनी शिवा ॥ शिवास्पदमनूत् कांता। स्वांतारोपितसद्गुणा ॥ ५॥ पत्यावेकांतनक्तापि । शीललीलासमुज्ज्वला ॥ परेण चे.

Page #600

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
५६ ॥
ब्रह्मव । स्पृष्टात्स्रजता कि ॥ ५ ॥
ग्राननेंनदुसंपत्तिं । सुधासारं च वाक्यतः । मनसा धर्मतत्वं च । देहेन रतिसंपदं ॥ ६०॥ गृह्णत्यपि जनैः प्रोचे | या सुवक्ता सुवाक्यदा । धर्मविस्तारिणी देहे - नाप्यसौ रतिकारिली ॥ ६१ ॥ युग्मं ॥ लोचनाभ्यां च शिरसा । कृष्णं वर्णं दधत्यपि ॥ मलीमसमपुण्यं या । नूतानिवासयत् ॥ ६२ ॥ श्रपश्यत्यपि या सूर्य । सिद्धांतार्कप्रकाशनात् ॥ जगनावान् कर्मपाक - पुलादिश्च पश्यति ॥ ६३ ॥ सुवत्सला परिवारे । जक्ता देवे गुरावपि ॥ सकृपा सूक्ष्मजीवेऽपि । निःकृपा कर्महिंसन ॥ ६४ ॥ श्रसक्ता दानधर्मेषु । विरक्ता नवसागरे ॥ संसक्ता शीलवार्त्तासु । सा वभूव नृपप्रिया ॥ ६५ ॥ परस्परं प्रीतिपरौ । धर्मरक्तौ परस्परं || शिवासमुविजयौ । निन्यतुः समयं सुखात् ॥ ६६ ॥ प्रावाजीनोजवृष्णिश्च । मथुरायां ततोऽभवत् ॥ उग्रसेनो नृपस्तस्य । महिषी धारण । पुनः ॥ ६७ ॥ उग्रसेनवधे व६निदानस्तापसस्ततः ॥ कश्चित्पारण विध्वंसा - तस्याः कुकाववातरत् ॥ ६० ॥ तस्मिन् गर्न स्थिते नर्तृ-पलालादनदोहदः ॥ यदद्भूतेन तं जातं | पेटायां धारिणी न्यधात् ॥ ६९ ॥ सा कां
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
॥ ५९६ ॥

Page #601

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥एए॥
स्यपेटी यमुना-प्रवाहेण प्रसर्पता || निन्ये शौर्यपुरं तत्रा - सादिता वणिजा पुनः ॥ ७० ॥ कांस्यपेढ्यां यतो लब्ध-स्ततः कंसोऽनिधानतः ॥ स वर्धमानः पृथुकान् । कुट्टयामास नित्यशः || ७१ || विज्ञाय स्वकुलायेाग्यं । समुविजयाय तं ॥ वणिग्ददो परं सोऽनू - इसुदेवस्य
वचनः ॥ ७२ ॥
इतः पुरे राजगृहे । जरासिंधो वृहस्थात् । त्रिखंकनरतावीशः । प्रतिविष्णुरनूबली ॥ ॥ ७३ ॥ तदाज्ञया वसुदेवो । रिपुं सिंहरथं नृपं । श्रानिनाय सारथिना । कंसेन बलशालिना || ४ || कुलध्ययकरी । जरासंधस्य नंदिनी ॥ वसुदेवो जीवयशां । कंसायादापयत दा ॥ ७५ ॥ किंचित्पुरं प्रार्थयिता । स जरासंघशासनात् ॥ अर्थयामास मथुरां । पितृवैरे चातवान् ॥ ७६ ॥ चिप कंसः काराया-मुग्रसेनं तदात्मजः ॥ प्रतिमुक्तः पितृदुःखात् । प्रव्रज्यामाददे पुनः || ७ || मथुरायां नृपः कंसो - ऽन्वशााज्यं बलोत्कटः ॥ दशाहस्ते जरासंधा-या चापुर्निजां पुरीं ॥ ७८ ॥ वसुदेवः कुमारोऽश्र । विकल्पं मानसे वहन || किंचिन्मनस्वी रोपे | ययौ देशांतरंप्रति ॥ ७९ ॥ स्थाने स्थानेऽपि विद्यानृ - न्नृपसामान्यनंदि
माहा०
।।

Page #602

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥६८॥
नीः ॥ काचित्कलाजी रूपेण । काश्चित्स्वयमुपागतः ॥ ८० ॥ स एवं शतशो रामा । जोग्यकर्मफलोदयात् ॥ नृपयेमे निदानं हि । नान्यथा तपसां जवेत् ॥ ८१ ॥ युग्मं ॥ वसुदेवकुमress | रोहिण्याच स्वयंवरे || आगात्समुविजय - नृपायामिलदादवे ॥ ८२ ॥ चतुरो हलनृजन्म- सूचकान्निशि रोहिली ॥ स्वप्नानैकत्तत्प्रभावात् । काले राममसूत सा ॥ ८३ ॥ कंसस्यैवोपरोधेन । वसुदेवः कुमारराट् || देवकीं देवकनृप - पुत्रीमुदवदन्मुदा ॥ ८४ ॥ तदुत्सवे जीवया । कंसपत्नी मदाकुला || कंसानुजं मुनिं चाति-मुक्तं साह तदागतं ॥ ८५ ॥ एह्येहि देवरामुष्मिन्नुत्सवे त्वं मया सह ॥ पित्र खाद रम स्वैरं । वैरं देहे करोषि किं । || ६ || श्लिष्टस्तयेति कंठेऽसौ । दस्यमानो मुनिर्जगौ ॥ देवक्याः सप्तमो गर्भो । हंता त्वपितृकयोः ॥ ७ ॥
इति श्रुत्वामुचज्जीव-यशा गतमदा मुनिं ॥ कंसाय तं च वृत्तांत- माचख्यौ रहसि स्थिता ॥ ८८ ॥ कृतोपायेन कंसेन । प्रीत्यैवानकडुनिः ॥ याचितो देवकीगर्भान् । सप्ताप्यंगीचकार सः ॥ ८५ ॥ इतश्व देवकीगर्जा-नैगमेषी हरेः सुरः || प्ररूप्यदात्सुलसायै । दे
माहाण
॥ ६एन।

Page #603

Shun Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirthora
Acharya Shin Ka
Gyanmandir
मादा मा
शजय वक्यै तत्सुतानपि ॥ ५० ॥ कंसोऽपि प्राप्य गस्तान् । दृषद्यास्फालयद्गृहे ॥ सुलसाया
अवईत । देवक्यास्ते सुताः पुनः ॥ ॥ नानानीकयशोऽनंत-सेनाद जितसेनकः ॥ निद- तारिदेवयशाः । शत्रुसेनश्च ते त्वमी ॥ ए ॥ अय देवक्यनुस्नाता । सिंहाळग्निगजध्वजान
॥ विमानपद्मसरसी। निशांते स्वप्नमैक्कत ॥ ३ ॥ स्वप्नानुन्नावतो गर्ने । सा दधौ शुनदोददा ॥ पुत्रं नन्नःसिताष्टम्यां । निशीग्रेऽसूत चासितं ॥ एव || तद्गृह्या देवताः कंसा-युक्तानारकपुरुषान ॥ स्वशत्या स्वापयामास-निशाधिष्टायिकानिव ॥ ॥ देवक्यत्या वसदेवो । बालमादाय गोकुले ॥ मुमोच नंदनार्यायै । यशोदायै समर्पयत् ॥ ए६ ।। यशोदायाः सुतां लात्वा । जातां तत्काल एव हि ॥ अर्पयामास देवक्यै । वसुदेवोऽतिहर्षवान् ॥ ए॥ अथ प्रबुझाः कंसस्य । पुरुषास्तां सुतामपि ॥ आदाय चार्पयन कंसा-याथ दध्याविदं च सः
॥ एG॥पीमितस्य मुनेरुक्तं । मिथ्यायं यदि सप्तमः॥ गर्नः स्त्रीमात्रमस्यास्तु । न मे मृ.। कत्युर्भुजानृतः ॥ एए ॥ विमृश्येति स तां बिन-नासां कृत्वा समर्पयत् ।। रक्ष्यमाणश्च देवी
निर्ववृधे गोकुलेऽनकः ॥ ७० ॥ कृष्णांगत्वात्कृष्ण इति । ललन शकुनिपूतने ॥ सोऽव
॥

Page #604

Shaha
lain Aradhane kends
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kailassagaur Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
६००॥
धीचकटं निंद-नांदीद्यमलार्जुनौ ॥ १ ॥ तत् श्रुचा देवको नित्यं । पर्वाण्याधाय कानि- चित् ।। वृता नारीनिरन्यानि-गोकुले याति हर्षियो॥ ॥ वसुदेवः कृष्णरक्षा-कृते राममयादिशत् ॥ तौ धौ दशधनस्तुंगौ । रेमाते तत्र नित्यशः ॥३॥
इतश्च श्रीसूर्यपुरे । समुश्विजयप्रिया ॥ शिवापश्यनिशाशेषे। महास्वप्नांश्चतुर्दश ॥३॥ र तदा च कार्तिके कृष्ण-हादश्यां त्वाब्दगे विधौ ॥ व्युत्वापराजिता,खः । शिवाकुकाववा
तरत् ॥ ५ ॥ श्रावणश्वेतपंचम्यां । निशीग्रे त्वाब्दगे विधौ ॥ सा देवी सुषुवे सूनुं । कृष्णानं शंखलाग्नं ॥६॥ षट्पंचाशदिक्कुमार्य-श्चतुःषष्टिश्च वजिणः । चक्रुस्ततो मेरुमूर्ध्नि । जिनजन्मोत्सवं मुदा ॥ ॥कारामोक्षादिसत्कर्म । समुविजयः प्रग॥ सोत्सवैश्चारिष्टनेमिरिति नामास्य निर्ममे ॥ ७॥ वहमानोऽअ स स्वामी । लाल्यमानोऽप्सरोगणैः॥ सिषेवे सवयोजूतै-स्त्रिदः शक्रशासनात् ।। ५ ॥ कांश्चित्पर्वतरूपेण । गजरूपेण काश्चन ॥ स्थि- तान सुरान जगत्स्वामी। लीलयाप्युदलालयत् ॥१०॥ रिखंश्चलन् हसन्नृत्यन् । गायन जल्पन जगधिभुः॥ प्रीत्यै बन्नव सर्वेषां । विनैव किल कर्मणा ॥१॥ पुत्रजन्मोत्सवे या
॥६०० ॥

Page #605

Acharya Shri Kalassagarsur Gyanmand
Shun Mahalin Aradhana Kendra
माहा
शत्रुजयस्मिन् । समुविजयो नृपः । कर्तुमारामिकी कीमां । चचाल स्वजनैर्वृतः ॥ २॥ अशो-
- कनागपुन्नाग-रसालदलपेशले ॥ वने स प्राविशत्रूपो । बिमौजा श्व नंदने ॥ १३ ॥ ॥६॥ इतश्च त्रिदशाराध्यः । सौधर्मैशे जिनाधिपं ॥ तत्रालोक्य जगादेति । प्रमोदोत्कुललोचनः
॥१५ ॥ समुविजयो राजा । धन्यः सौलाग्यन्नाग्यन्नूः ॥ पुत्रत्वेऽवातरत्स्वामी । यद्गृहे नेमितीर्थकृत् ॥ १५ ॥ अहो सत्वमहो सत्व-मस्मिन् बालेऽपि जूंनते ॥ तद्यन्न शक्यते वक्तुं । देवे वा दानवेऽयवा ॥ १६ ॥ एकतो ध्रियते सार-मेकस्यास्याईतोऽनुतं ॥ अन्यतस्त्रिजगत्याश्चे-नवेन्मेरुस्तिलोपमः॥ १७ ॥ वदतो वचनं केचि-सौधर्माधिपतेरिदं ॥न सुराः सेहिरेऽब्दस्य । गर्जितं सरना इव ॥ १७ ॥ कचुस्ते तं सुराधीश । वदति त्वया विनो ॥ बलीयसीश्वरेन्बात्र । सत्यीचक्रे हि तच्चः ॥ १५ ॥ शोषयामो महांनोधी-चूर्णयामो महान | नगान ॥ हेलयैव बलेनाशु । सह्यास्मानिः कथं स्तुतिः॥ २० ॥ यांतो व महे स्वामि-स्त- * दलं दृष्टुमुत्सुकाः॥ आपृच्छयैवं सुरा जग्मु-रुद्याने नेमिपाविते ॥ १॥ ददृशुर्लाब्यमानं ते
करात्करगतं जनैः॥ प्रौढिं गह चिरं जीव । वदनिरिति कोमलं ॥॥प्रीत्या कैश्चिच्छं
॥६
॥

Page #606

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
जय
६०२ ॥
व्यमानं । घ्रीयमाणं तथांगुलौ ॥ स्वशिरोधूननात्कैश्चि- हास्यमानं मुहुर्मुहुः ॥ २३ ॥ न्युब - नान्यनुजतं । क्रियमाणानि कोविदैः ॥ रूपोत्कर्वेकादृटै - नैमीशं निजपूर्वजैः ॥ २४ ॥ वि शेषकं ॥ श्रयैवं चिंतयामासुः । स्वचित्ताह्लादकारकं ॥ स्मेराननं जिनं दृष्ट्वा । दुष्टात्मानोऽपि कौतुका ॥ २५ ॥ उत्कंठत्पादकत्वेन । मूर्तः क्रीमारसः किमु || सौभाग्यश्यामलत्वाभ्यां । शृंगारः किमु रूपवान् || २६ || बलान्वेषिण एवं ते । कदाचिन्निर्जनं जिनं ॥ विश्रांतं पालने वीक्ष्य । प्रजह्रुस्तस्करा इव ॥ २७ ॥ गतिरुम करप्राप्तं । कृत्वा कोशे जिनाधिपं । सुवकमलांतःस्थं । रसवइमेलिं यथा ॥ २८ ॥ योजनांते सपादेऽति-कांते लदे तदा प्रभुः ॥ ज्ञानेनावधिनाज्ञासी-द्विकारं त्रिदशो || २ || प्रयुक्ते स्वामिना तत्र । बललेशेऽपि ते सुराः ॥ पेतुस्तथा यथा जग्मु-भूतले शतयोजनीं ॥ ३० ॥ तत्स्वरूपं निरूप्यागात् । सुरेंशे संनिधौ || स्वयं विदितदोषाणां । सुराणामनुकंपया ॥ ३१ ॥ रक्ष रक्ष जगन्नाथ । विश्वत्रातर्महाबल || वराकान स्मयनारेण । जंगुरान् मा कदर्थय ॥ ३२ ॥ एवं चेच्चष्टते नाथो । रक्षिता कोऽस्ति संसृतौ ॥ दीनाननुगृहा सैतान् । कृपालो विश्वपालक ॥ ३३ ॥ शरण्योऽश
मादा०
॥ ६०५ ॥

Page #607

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
।। ६०३ ॥
रणानां त्वं । धर्माधारो धरातले || बालरूपोऽप्यबालोऽसि । नाथ किं स्तूयसे बहु || ३४ || स्तुतिं विधाय देवें । मोचयित्वेति तान् सुरान् || स्वामिनं पालने मुक्त्वा । कमयित्वा दिवं ययौ ॥ ३५ ॥ श्रीसमुझदयः सर्वे । सद्यः संजातसंमदाः ॥ श्रीनेमेर्बलमालोक्य । ननृहतोत्सवं ॥ ३६ ॥ कृत्वा महोत्सवं तत्र । प्रासादे श्रीमदईतां || स्थानं निजं निजं जमुः । स्मरतो मिनं मुदा ॥ ३७ ॥ तत्प्रनृत्यमरेंशज्ञा - नुगतामरकोटिनिः ॥ संरक्ष्यमाणः स स्वामी | वृद्धिमाप दिने दिने ॥ ३८ ॥
प्रधानूद्धृतराष्ट्रस्य । महिष्या गर्भलक्षणात् ॥ गांधार्या प्रतिष्टत्वे । जनयुद्धे च दोहदः || ३५ || श्रारुह्य करिणं युद्धे । हन्म्यरातीन् महायुधैः ॥ क्षिपामि लोकं काराया-मन्यसावप्यचिंतयत् ॥ ४० ॥ नानमकुरुवर्गेषु । साइंकारा निषीदति ।। गर्वेण मोटयंत्यंगं । सा सर्वैः कलहाते ॥ ४१ ॥ ततश्च पांडुमहिषी । कुंती स्वप्ने सुरालयं । कीराब्धिं जास्करं चं। श्रियं चालेोकयन्निशि ॥ ४२ ॥ तत्प्रज्ञावाच्छुतं गर्भं । रत्नगर्भेव विती ॥ दिने दिने - पि साधर्म्यं । मनोरश्रमचिंतयत् ॥ ४३ ॥ सुलझे सुदिने पंच - प्ररुच्चाश्रयैः सुतं ॥ कुंत्य
1
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
भादा०
॥ ६०३ ॥

Page #608

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
६०४ ॥
सूत दिवः पुष्प - वृष्टिरप्यपतद्गृहे ॥ ४४ ॥ धर्मपुत्रोऽयममल - दयादानगुणान्वितः ॥ इत्युचरंतस्त्रिदशा - स्तदा तद्गृहमाययुः || ४५ || महोत्सवैर्देवगिरा । सुदिनेऽस्य युधिष्टिरः ॥ ३ति नामाजवत्सर्व- प्रियमप्रियहृत्सतां ॥ ४६ ॥ पुनः कुंती निशि स्वप्ने । पवनेन निजांगले ॥ पश्यज्ञेपितं कल्प - तरुं च फलितं कणात् ॥ 8७ ॥ तादृकस्वप्रानुजावेन । सा दधौ गमुत्तमं ॥ मुदं च पांडुराट् विश्वं । प्रसत्तिं परमां पुनः ॥ ४८ ॥ गर्जातिवृद्ध्या गांधारी । ततो दूना निरंतरं || महौषधैर्गर्भपात - मैच्छत् कूटपटीयसी ॥ ४७ ॥ दृष्ट्वा तु कुंतीमासन्नप्रसवां सातिपीमिता || नाना जठरं गर्भ-मनिष्पन्नमपातयत् ॥ ५० ॥ सा मासैस्त्रिंशतासूत । सुतं वज्जदृढं ततः ॥ घमासान पेटिकासंस्थं । पूर्णदेहमदर्शयत् ॥ ५१ ॥ अस्म गर्भस्थिते माता-ऽनवद्दुर्योधसादरा || अतोऽस्य सुनोर्नामासी - दुर्योधन इति स्फुटं ॥ ५२ ॥ असून दिवसे यस्मिन् । गांधारी तं तनूरुदं ॥ तस्मिन् यामैस्त्रिभिः पश्चात्सुतं कुंत्यप्यजीजनत् ॥ ५३ ॥ श्रयं वायुसुतो जीमो । वज्रकायोऽतिधर्मधीः ॥ नक्तो ज्येष्टे गुणज्येष्ट । इत्यासी योनि जारती ॥ ५४ ॥
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
॥ ६०४ ॥

Page #609

Acharya Sh Katasagaran Gyanmande
Shah
Aradha kende
जय
माहा
६५॥
अथान्यदा गिरौ कस्मिन् । रंतुं पांडुनृपे गते ॥ कुंतीकरतलाजीमो । वनकायोऽपतत् कितौ ॥ ५५ ॥ वजेणेव इता नीम-पातेन दृपदोऽखिलाः ॥ चूीबनूवुनिःपिष्टा । घरट्टेनेव तंडुलाः ॥ ५६ ॥ अवतांगं तमादाय । बजकायस्त्वसाविति || वदंतस्त्रिदशाः कुंत्यै । ददुः पुत्रं मुदः पदं ।। ५७ ॥ अथ कुंतो तृतीयं सा । गर्नमाधत्त पुण्यतः ॥ स्वप्ने शक्रं गजारूढं
दृष्टा बोधमवाप च ॥ ७ ॥ वेत्त्यकृतितः कंती । धनुरारोप्य यद दृढं ॥ दानवान् दलयाम्येषा। चूर्णयामि रिपोरुरः ।। एए ॥ स्तश्च समयेऽसूत । सा सुतं जगउत्तरं ॥ पुत्रोऽ- र्जुनस्त्वेष । इत्यनूक्ष्योनि नारती ॥ ६० ॥ सुरमुक्तापतत्पुष्प-वृष्टिकुलयोऽनदन् ॥ नृत्यै- रप्सरसां साई-मकरोच्च नृपो मदं ॥ ६ ॥ मयामनूतां नकुल-सहदैवो सुतौ ततः ॥ पांडोस्तैः पंचन्निः कीर्ति-देहमासीदिवेश्यैिः ॥ ६ ॥ अनूवन क्रमतः पुत्रा । धृतराष्ट्रस्य 5
याः । दोष्मंतस्ते शतं सर्वे । शस्त्रशास्त्रविशारदाः ॥ ६३ ।। शुशुन्ने तैधृतराष्ट्रः । सुतैः श- तमिनृशं ।। शशी शतनिषक्तारै-रिव पूर्णत्वमागतः ॥ ६ ॥ यात्रायै त्वन्यदा कुंती । ना-8 शिक्ये नगरे ययौ ॥ तत्र चंझनस्वामि-चैत्यं नवमकारयत् ॥ ६५ ॥ पूजारात्रिकनेपथ्य
॥६०५॥
For
And Personal
Oy

Page #610

Acharya Shin Kalassagasan Gyantander
जय
माहा
०६॥
मुनिदानादिकां क्रियां ॥ तत्र कृत्वा समं जत्रा | कुंती स्वपुरमाययौ ॥ ६६ ॥ नाशिक्ये ह्य- टमं तीर्थ-नायं ये प्रणमंति ते ॥ आगामुके नवे लब्ध्वा । बोधिं यांति परां गतिं ॥६॥
इतो नैमित्तिकोक्तेन । कंसः कृष्णादशंकत ॥ केशिहयखरमेष-वृषनारिष्टघातनात् ॥ ॥६॥ स प्रत्येतुं निजारातिं । शाङ्ग पूजोत्सवं व्यधात् ।। स्वजामि सत्यनामां च । तत्पु-5 रोऽय न्यवीविशत् ॥ १५ ॥ देवकन्योपमामेतां । ददे धन्वाधिरोपणात् ॥ सर्वत्र कंसः स्वनरै-रित्यघोषयदुचकैः ॥ ७० ॥ तत्र कर्मण्यसलेषु । नूपेषु वसुदेवसूः ॥ अनादृष्टिीरमानी । प्राचलश्यमाश्रितः॥ १॥ स सुप्तो गोकुले रात्रौ । प्रातः कृष्णं सहायिनं ॥ कृत्वा पुरस्सरं मार्गे । मथुरांप्रति निर्ययौ ।। ७२ ॥ रथस्खलनहेतुं ईं। कृष्णः पथ्युदमूलयत् ॥ स्यं. दने तमनादृष्टिः । पुनः प्रीत्याध्यापयत् ॥ ३ ॥ प्राप्तः सन्नामनादृष्टि-गृहस्त नुरस्खलत् ॥ जहास च जनः सर्वः। सत्यनामाप्यलऊत ॥ ४ ॥ कृष्णस्तहासकुपितो-ऽधिज्यं धन्व द्रुतं व्यधात् || कटाककुसुमैर्नामा । तद्भुजावप्यपूजयत् ॥ ७५ || मयाधिरोपितं शाङ्ग-म. नादृष्टिर्वदनिति ॥ वसुदेवेन स्वगृहान् । प्रदितः कंसनीतितः ॥ ७६ ॥ तदुत्सवमिषेणाय ।
॥६०६॥

Page #611

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shin Kalassagarson Gyantande
माहा
गर्बुजय मल्लयुःइदिदृकया ॥ नूपानाजूदवत्कंसो । वैरिनिश्चयहेतवे ॥ ७ ॥ कौतुक्य स कृष्णोऽपि
। समं रामेण संचरन ॥ यमुनाया हृदे कालि-मादिनस्तितवान् बलात् ॥3॥ पद्मोत्तरं ६॥ गजं कृष्णोऽवधीशमोऽपि चंपकं ॥ तौ वीक्ष्य मुक्तौ कंसेन । तौ हि वैरिनिवारिणौ ॥
॥ ॥ ॥ रामस्तत्रागतांस्तस्मै । समुविजयादिकान ॥ ज्ञापयामास कृष्णाय । नामग्रारं प्रदर्शितान् || || निजबंधुप्रतारं । कंसं कृष्णोऽपि संविदन ॥ अंतनिहितकोपानि-निषसादाय मंझपे ॥ १ ॥ रंगांगणमुपेतौ शम् । मल्लौ चाणूरमुष्टिकौ ॥ वीक्ष्य कृष्णबलौ कोपा-मुदस्पातां च मंचकात् ॥ ७२ ॥ जघान कृष्णश्चाणूरं । मुष्टिकं च हलायुधः ॥ तह
धात्कुपितः कंस । इत्यवोचत्तयोच्चकैः ॥ ३ ॥ अरे गोपाधमावेतौ । मार्यतामविलंबितं ॥ ए. । तयोः पोषणानंद-मपि तत्पदपातिनं ।। ३ ॥ अयाख्यत्पुमरीकाक्षो-ऽरुणाको रोषपोषणा
त् ।। मृतं मन्योऽसि नाद्यापि । त्वं चाणूरे हतेऽपि रे ॥ ५ ॥ तावश्च त्वमात्मानं । ह
न्यमानं मयाद्य रे ॥ पश्चात्स्वामर्षसदृशं । नंदादिषु समादिशेः ॥ ६ ॥ इत्युक्त्वोत्पत्य गो18 विंदो । मंचमारुह्य तत्कणं ॥ संगृह्य कसं केशेषु । पृथिव्यां पर्यपातयत् ॥ ७ ॥
॥६॥

Page #612

Sh
incha kenge
Acharya Sha Kalassaganan Gyanmandir
जय
मादा
६०७॥
श्तश्च कंसरदार्थ । कंसगृह्या महानटाः ॥ कृष्णं तुमधावंत । विविधायुधपाणयः ॥ ॥1॥ मंचस्तनमयोऽन्य । रामस्तान् परितामयन् ॥ तं विज्ञवयामास । मधुस्था मतिका इव || नए ॥ कृष्णोऽपि पादं शिरसि । न्यस्य कंसं व्यपादयत् ॥ केशैः कृष्ट्राक्षिपईगा-दहिस्तं दार्विवार्णवः ॥ ॥ ततः संवर्मितान् प्रेक्ष्य । कंसगृह्यान् महीभुजः॥ संवर्मयामास नृपः । समशेऽपि सहान जैः॥ ॥ अन्तिषणयति मापे । समुविजये तदा ॥ नाशकंस्ते पुरः स्थातुं । तमांसीव विनाकरे ॥ ए ॥ रामकृष्णावथादाय । समुविजयादयः ॥ मधुरामुग्रसेनाय । दत्वा शौर्यपुरं ययुः॥ ए३ ॥ अश्रो जीवयशा कंस-मरणादतिविह्वला ॥ यादवदयमामंत्र्य [ ययौ राजगृहं पुरं ॥ ए ॥ विकीर्णकेशामत्युच्चै । रुदंती शो। कसंकुलां ॥ जरासंधः सुतां वीक्ष्या-पृचशेदनकारणं ॥ एए ॥ अतिमुक्तकोक्तकंस-वधं याबवाच सा ॥ जरासंधोऽप्यवक् वत्से । रोदयिष्ये तव हिनः ॥ए६ ॥ तामित्युक्त्वा ज- रासंधः। सोमकं नाम पार्थिवं ॥ प्रजिघायानशिष्याथ । समुपविजयांतिकं ॥ ॥ स
१ समुः काष्टमिव.
॥६
॥

Page #613

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥६॥
कृतः स समुझेण । जरासंधस्य वाचिकं ॥ जगाविति कुलांगारा-वर्यतां रामशाह्मिणौ ॥
ए एतौ कंसस्य तारौ । तवाकारणवैरिणौ ॥ त्वं त्यजन् पूर्ववज्ञज्यं । साधि मवासनानृप || ए ॥ दशाईः प्रथमोऽयांत-दूंनो व्याचष्ट सोमकं ॥ यन वेनि जरासंधो । मम तस्नेहकारणं ॥ ७० ॥ मार्गयन् रामकृष्णौ किं । त्वं तु सोम न लजसे ॥ यावक्षिणी व देहे । हरिवंशस्य ममनं ॥१॥ वरं दानं जीवितस्य । वत्सयो तयोः पुनः ॥ वद स्वं स्वामिनं याहि । जामातपथगामुकं ॥ ॥ दृष्टोऽय सोमको राम-कृष्णाच्या कोपसंभ्रमात् ॥ नत्याय त्वरितं गत्वा । जरासंधाय तजगौ ॥३॥ अथोग्रसेनो पालः । सत्यनामां स्वनंदिनी ॥ पूवानुरागिणी प्रीति-वृश्ये शामिणे ददौ ॥४॥हितीयेऽह्नि दशार्देशो । मेलयित्वा स्वबांधवान् ॥ पप्रच्च क्रोष्टुकिं नाम । हितं नैमित्तिकोत्तमं ॥ ५ ॥ त्रिखंमतरताधीश-जरासंधस्य विग्रहे ॥ यन्नाव्यं ब्रूहि नस्तत्त्वं । स्वस्त्रे पात्रे हि बंधनं ॥ ६॥ सोऽप्युवाच चिरादेतौ ।
रामकृष्णौ महाभुजौ ॥ त्रिखमतरताधीशौ । तं निहत्य नविष्यतः ॥ ॥ यात प्रतीच्या- मधुना । समुद्दिश्यांबुधेस्तटं । नावी शत्रुक्षयारंनो । गवतामपि तत्र वः॥७॥ सत्यना
॥६
॥
উও

Page #614

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शजय
मादा०
॥ ६
॥
TA
मा च यत्रैग। प्रसूते तनयं ॥ पुरीनिवेशं तत्रेव । कृत्वा स्प्रेयमशंकितैः ॥ ए अष्टादश- कुलकोटि-युतो यादवनायकः॥ चचाल चालयन विश्वं । मध्ये विंध्याचलं ततः ॥१०॥
अयो जरासंधनृपः । सोमकोक्तं निशम्य तत् ॥ ज्वलन् क्रुधा सुतेनाचे । नाना कालेन तहिदा ॥११॥ स्वामित्रमी यादवाः के । तन्मामादिश तध्धे ॥ आकृष्य तान् हनिष्यामि। बह्नव्योम्रो जलादपि ॥ १२ ॥ राज्ञां पंचशतीयुक्तं । बहुसेनासमन्वितं ॥ यवनेनानुजेनापि। सतं प्रेषी त्रिखम्राट् ॥ १३ ॥ साक्षात्काल चाकाले । कालेऽय समुपेयुषि ॥ विचकुर्देवताः शैलं । रामक्रष्णानिरक्षकाः ॥१४॥ एकबारे चिता बय-स्तत्रैकां रुदती स्त्रियं ।। नषितं यदुसैन्यं च । जस्मीनूतं कृशानुना ॥ १५ ॥ युग्मं ।। तां प्रेक्ष्य कालः पाच । न किमिव रोदिपि ॥ साख्यनीता जरासंधा-हुवुर्यदवोऽखिलाः ॥ १६ ॥ तेषां च पृष्टतो वीरः । कालः काल वाचलत् ॥ तत्रासन्ने च चकिताः । प्राविशन यदवोऽनले ॥ १७ ॥ दशार्दा राम- कृष्णौ च । चितायामविशनिह ॥ तेषां वियोगे बंधूनां । विशाम्ययावसावपि ॥१॥ इत्युक्वा साविह्नौ । देवतामोहितश्च सः॥ स्मरन् स्वसंधामप्यना-वविकत्सर्वसाक्षिकं ॥१णा
॥१०॥

Page #615

Shri Mahavir
in Aradhana Kendra
Acharya Sh Kalassagensen Gyantande
जय
माहा
यवनाद्या निवृत्त्याख्यु-स्तत्सर्वं मगधेशितुः ॥ यदवोऽपि च तद् ज्ञात्वा-नचुः क्रोष्टुकिमाद- रात् ॥ २० ॥ ततस्तेऽपि सुराष्ट्रायां । गिरिनारगिरेर्दिशि ॥ प्रत्यगुनरतः सैन्यं । न्यधुः क्रोटुकिवाक्यतः ॥ २१ ॥ कृष्णपत्नी सत्यनामा । तत्रासून सुतावुनौ ॥ नानुन्नामरनामानौ । जात्यजांबूनदद्युती ॥ २२॥ दशार्हाः पुमरोकेऽय । गिरिनारगिरावपि ॥ जिनमानर्चयामासु -धन्यमन्या निजं नवं ॥ २३ ।। दिने क्रोष्टुकिनाख्याते । स्नातः कृतबलिहरिः॥ अंनोधिं पूजयामास । विदधे चाष्टमं तपः॥ ४॥ ततस्ततीययामिन्यां । लवणाब्धेरधिप्रभुः ॥ कृतांजलिस्तत्र चागा-दित्युवाच च माधवं ॥ २५ ॥ किं स्मृतोऽहं वासुदेव । तन्मामद्य समादिश ॥ पुराप्यदं मुख्यवाई-रिदागां सगराझया ॥ २६ ॥ इत्युक्त्वा स ददौ देवः । पांचजन्यं मुरारये ।। सुघोषमय रामाय । रत्नमाल्यांशुकानि च ॥ २७ ॥ ततो जगाद तं कृष्ण । साधु त्वं यदिहागतः ॥ तीर्थरक्षाकृते तत्त्व-मेतदर्थे हि नाश्रये ॥ २७ ॥ यासीदत्र पुरी पूर्व- शाह्मिणां सा त्वया जलैः ॥ पिहितास्ति ततस्तत्र । ममावासाय यच्चतां ॥ २५ ॥
श्रत्वेति देवः शक्राय । गत्वा तच्च व्यजिज्ञपत् ॥शकायैत्य धनद-स्तत्र तां च पुरी
६
॥

Page #616

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
।६१२॥
व्यधात् ।। ३० ।। छादशयोजनायामा । नवयोजनविस्तृता ॥ सुवर्णरत्नप्राकारा । तदा सा शुशु पुरी ॥ ३१ ॥ वृत्ताश्च चतुरस्राश्च । व्यायत्ता गिरिकूटकाः ॥ स्वस्तिकाः सर्वतोनश । मंदरा अवतंसकाः ॥ ३२ ॥ वईमानाचे तिसंज्ञाः । प्रासादास्तत्र लक्षशः ॥ एकभूमा दिनूमाश्व । त्रिभूमाद्याश्च निर्मिताः || ३३ || युरमं || विचित्रमणिमाणिक्यै - चत्वरेषु त्रिकेव पि ॥ जिनचैत्यानि दिव्यानि । तत्राभूवन् सहस्रशः || १४ || सरांसि दीर्घिका वाप्य - वैत्यान्युद्यानवी धकाः ॥ अन्यच्च सर्व तत्राहो- रात्रेण धनदोऽकरोत् ॥ ३५ ॥ एवं च रम्या नगरी | द्वारिकेश्पुरीसमा | बज्जूव वासुदेवस्य । देवता निर्विनिर्मिता ॥ ३६ ॥ ततः प्रातः कुबेरोऽदातू । विष्णवे पीतवाससी || नक्षत्रमालां मुकुटं । महारतं च कौस्तुनं ॥ ३७ ॥ शार्ङ्गधन्वाक्षय्यशरौ । तूलौ खङ्गं च नंदकं ॥ कौमोदकीं गदां चैव । रथं च गरुरुध्वजं ॥ ३८ ॥ रामायादाइनमालां । मुशलं नीलवाससी । तालध्वजं रथं तूला-वयेषू धनुर्हलं ॥ ३५ ॥ प्र . रिष्टनेमये ग्रीवा - जर बाहरक्षके || हारं त्रैलोक्यविजयं । चंदसूर्याख्यकुंरुले ॥ ४० ॥ गंगातरंगविशदे । वाससी च मलोज्जिते ॥ सर्वतेजोदरं रत्न-मप्यदाइनदो मुदा ॥ ४१ ॥ खुम् ॥
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
॥ ६१२ ॥

Page #617

Shri Mahavir Jain Aradhana Kenare
Acharya Shin Kasagarson Gyantande
शवंजय
माहा
।६१३॥
समुविजयायासिं । चहासं वरांशुके ॥ दिव्यं रथं च धनदो । ददौ वजनृदाज्ञया ॥ ॥ ४२ ॥ गुरुध्वजं रणं शक्ति । सहस्रास्यां च वासती ॥ कौसुने प्रददौ यहो । महानेमिकते तथा ॥ ३ ॥ अक्षय्येषु धनुहारं । ददौ च रथनमये ॥ तहंधुन्योऽपरेन्योऽपि । वस्त्राण्यस्वाणि योग्यया ॥ ४ ॥ धनदाद्यैः सुरैः सवैदिवैरपरैरपि ॥ कृष्णोऽनिषिषिचे राज्ये । बलनण संयतः॥ ४५ ॥ तत्र कृष्णः सरामोऽपि । दशाननवर्तयन् ॥राज्यं चकार विधिवत् । समुविजयाझया ॥ ४६॥ विश्वस्यापि मदं तन्वं-श्वरित जनतातिगैः॥ अरिष्टनेमिनगवान् । ववृधे तत्र च क्रमात् ॥ ७ ॥ स्वामी दशधनुस्तुंगं । क्रमात्प्राप च यौवनं ॥ प्राजन्मकामविजयी । तेनाविकृतमानसः ॥ ५० ॥
इतश्च दिवि देवेशः । सुराणामग्रतो मुदा ॥ श्रीनेमेरनुतं सत्वं । वर्णयामास संसदि ॥ ॥५१॥ सत्वे शौर्ये वले शीले । दानरूपगुणेष्वपि ॥ स त्रैलोक्येऽपि नो कश्चि-द्यः श्रीनेमिजिनोपमः ॥ ५५ ॥ ततश्च केचित्रिदशा । मिथ्यात्वत्रमिताशयाः॥ शक्रोक्तं वितश्रीकर्तुमिवाजग्मुर्मही कणात् ॥ ५३॥ रैवतकोपनिकायां । सुरधारान्निध पुरं ॥ स्थापयित्वा म

Page #618

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
हावंजय रूपा-स्तेऽस्थुरस्वस्यकारिणः ॥ ५५ ॥ शारिकोद्यानवृकाली-/लयोन्मूलयंति ते ।। वरा-
o कान लारिकान नूयो-ऽनिनवंत्यप्यशंकिताः ॥ ५५ ॥ नपञ्चति बहुशो । जलवाहांस्तश्रा।६१४॥ परान् ।। आप्राकारां निजामाज्ञां । दापयंति च दुस्सहां ॥ ५६ ॥ एवं तैः पीडिता लोकाः।
सर्वकर्मसु सर्वदा ।। नच्चैः कोलाहलं चक्रुः । समग्रपुरनीतिदं ॥ ५७ ॥ अनाधृष्टिस्तु तत् श्रु. त्या । वसुदेवाद्यनंदनः ॥ अनापृच्यापि नृपति । समुविजयं क्रुधा ॥ ५॥ ॥ वीरमानी रथारूढः । प्ररूढप्रौढविक्रमः ॥ सर्वायुधैरपि युक्तो । दधावे तऊयेचया ॥६० ॥ युग्मं ॥ दृष्ट्वा रैवतकोपांते । तत्परं प्रवाहिकं ॥ किमेतदिति सस्मार । विस्मयासदेवसः॥१॥ात्वा तत्रागसां कतृ-ननाधृष्टिः क्रुधोपुरः ॥ शंखमापूर्य धनुषो । ज्यानिनादमसूत्रयत् ॥ ६ ॥ तत श्रुत्वा तेऽपि सामर्षाः । कणानिःसृत्य मायया ॥ जित्वा तं स्वपुरस्यांत-निन्युर्मन्युसमाकुलं ।। ६३ ॥ तवृत्तांतमश्रो ज्ञात्वा । समुपविजयो नृपः ॥ नलसहीररसतः । सर्वानाजूह- वनटान ॥ ६ ॥ तदा नानिनादन । क्षच्यत्वत्रियसंचयाः॥ अमिलन देहनाजसे वीररसा इव ॥ ६५ ॥ समनाहयन्केऽप्यश्वान् । केऽप्यशृंगारयन् गजान ॥ न्यदस्त्रपरा वी.
॥६
॥

Page #619

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय राः । परेऽपि समवर्मयन् ॥ ६६ ॥ तदा समुविजये । नृपे रणरसोद्यते ॥ क्षुन्यनगरसंप . माहा
र्का-दुलोऽनून्महोदधिः ॥ ६ ॥ सरनं तमिति ज्ञात्वा । रामकृष्णौ मदौजसौ ॥ वैरिवा॥६५॥ रणपंचास्या-वित्यूचतुरधीश्वरं ॥ ६ ॥ किमर्थमेष संरंज-स्तात युष्मासु विद्यते ॥ लघूना
मपि चास्माकं । कृत्यं कथयताधुना ॥ ६ ॥ नदितो नूतनः कश्चि-देवः किं राक्षसोऽयवाण ॥ यदर्थं पूज्यपादैर-प्येवमायास्यतेतरां ॥ ७० ॥ तयोरुक्तमिति श्रुत्वा । समुपविजयो जगौर ॥ लोकोपश्वमुख्यं त-दनाधृष्टिजयावधिः ॥ १ ॥ स्मित्वाचख्यौ ततः कंस-रिपुस्तात वृयोद्यमः ॥ अयं तेषु वराकेषु । युष्माकं सर्वविश्रुतः ॥ ७२ ।। अस्मास्वपि हि जीवत्सु । न - युक्तं तात पौरुषं ॥ जेष्येऽहं युष्मदादेशा-दरातीस्तत्समादिश ॥ ७३ ॥ ततः समुशदेशातील
। रामकृष्णौ महानुजौ ॥ पांचजन्यादिनादेन । मेलयित्वा बहून नटान् ॥ १४ ॥ स्वस्वायुवयुतौ वीरौ । रस्त्री प्राप्य तत्पुरं ॥ आह्वयतामाहवाय । तान्मायानटान सुरान् ॥ ७ ॥ १५॥
म्भ ॥ तेऽपि वेगादपागत्य । निजमायां प्रदर्य च ॥ जित्वा सरथिनौ तौ तु । लात्वा स्वपुरमापतन् ॥ ७६ ॥

Page #620

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माझा
॥६६॥
स्तश्च धारिकायां तु । रामकृष्णापदारतः ॥ नच्चैः कोलाहलो जझे । निर्माधानामियं स्थितिः ॥ ७ ॥ वीरावेतौ दलिविष्णू । यत्पूज्यौ स्वर्गिणामपि ॥ अजेय्यौ हि जितौ तकि
नाव्यतोऽचिंतयन जनाः ॥ ७॥ ततश्च लीलया स्वामी । विहरन सौधमध्यतः ॥ - त्यौप्यताच्युतवधू-जनैनोक्तिनंगितिः ॥षणा अरिष्टनेमे सर्वज्ञाः। श्रूयतेऽनंतवीर्यतः ॥मे सुटंडे मही त्री-कर्तमञ्चरल नन ॥०॥ ततोऽधना त्वमस्माकं । कलेईनवतीर्णवान ॥ प्रकाशय निजं किंचि-तत्पोरुषमखंमितं ॥१॥पश्यतोऽपि तवभ शत्रवोऽनिन्नति यत् ।। तत्ते बलं तीर्थकतो। वृत्रैवास्त्वधुना न यत् ।। ।।
स भ्रातृजायानिरिति । दस्यमानो मनाग विभुः ॥ किंचिद्युशेत्सवं चिने । चिंतयन पर्षदं ययौ ॥ ३ ॥ तत्र युःशेद्यतस्याश्र । समुविजयस्य सः ॥ आरुरोह सत्संगं । मेरूत्संगमिवार्यमा ॥ ४ ॥ ततः क्रोष्टुकिराचख्यौ । निमित्तशिरोमणिः ॥ स्वामिन समु. विजय । प्रयासोऽत्र तवाफलः ॥ ५ ॥ विश्ववीरौ हलिविष्णू । जितौ यैर्लीलयैव हि ॥ ते जेयास्तीर्थनारेन । नासुरैर्न सुरैरपि ॥ ६ ॥ इत्युक्तिनाज्यश्रो तस्मिन् । शक्रादेशाचं वरं

Page #621

Acharya Sh Kasagarson Gyanmande
Shaharlain Arhana Kenda
शत्रुजय
भादा०
॥ आनीय मातलिनेमि । प्रणिपत्य व्यजिज्ञपत् ॥ ७ ॥ स्वामिस्त्वदिन्छया साई । शक्रादे शादहं रथं ॥ आनैषं तत्प्रसीधैन-मारुह्य जय तानरीन् ॥ ७ ॥ पश्यन् समुविजय-मुखं नाथोऽथ तं रथं ।। अध्यास्त धन्ववर्ज च । जदौ शस्त्रसमुच्चयं ॥ ॥ सर्वेषामप्य रका-मंत्रः सर्वत्र तत्कथं ॥ ममापि रक्षान्येन्यः स्या-दिति वर्मात्यजहिभुः ॥ ॥ नगवान् रथमारूढः । क्षणात्तत्पुरमासदत् ।। शंखध्वानास्पूिन सर्वा-नाह्वयच्च समंततः॥५॥ पुरस्य परितो वेगा-इमतस्तस्यस्य च ।। निर्धाताजढशीर्षाणि । पेतुः प्रत्यर्थिशीर्षवत् ॥ए। तदाघातात्सुरास्तेऽपि । सर्वे संजूय वेगतः ॥ सेनानिश्चतुरंगानि-विमानैश्च समापतन् । । ॥ ए३ ॥ नादयामासुरुचैस्ते । नानिःस्वानकाहलाः ॥ प्रतिध्वानैश्च कल्पांत-शंकामासूत्रयन जने ॥ ए॥ ॥ वात्यावर्तान विचक्रुश्च । गंमशैलसुदुस्सहान ॥ निष्टुरं च निनादोऽनूक्ष्योनि शैलान् विदारयन् ॥ ५ ॥ स्थिरानूदस्थिरा कामं । कंपयंती कुलाचलान ॥ नई- मा काप्यनूजर्जा । स्फूर्जथुप्रतिमोर्जितं ॥ ए६॥ महीमध्यामशिखा । निस्सरंती विदायसि ।। विस्तारमाप्य तामिस्रः । कणैर्विश्वमपुरयत ॥ ॥ स्थाने स्थाने महानागाः। पं
॥१७॥
For
And Personal use only

Page #622

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ६१८ ॥
arer ॥ बूकारियो व्याघ्रमुखा । वृश्विकाजगरादयः || ८ || शाकिन्यो नूवेतालाः । कराला अपि भूरिशः ॥ विजृनंतस्तदा भूमा-वनूवनतिजीतिदाः ॥ एए ॥ यु॥ दृष्ट्वा तथाविधं तेषां । तत्स्वरूपं विहस्य च ॥ चकाराधिज्य मिष्वासं । लीलयैव जगभुः || voo || नमतो धनुषस्तस्य । कैकारैरतिदुस्सहैः ॥ तदा सिंहादयस्त्रेसुः । सिंहनादैगंजा इव || १ || विभुः शरासनं कृष्ट्वा । पुनरास्फालयद् दृढं || तवाग्नेरभवन् । दूरं तिमिरसंचयाः ॥ २ ॥ अथैतान् प्रकटान कांश्चि-योनि कांश्विच्च नूतले ॥ दृष्ट्वा स्मित्वा जगौ स्वामी । जाव्यतः सकलं वरं ॥ ३ ॥ नक्त्वेत्यमोघं धनुषि । समधत्त जगदिभुः ॥ वायव्यास्त्रं महीशैल - सागरो.धरणक्षमं ॥ ४ ॥ श्राकांतिमयो नीत्वा । कथयित्वेव किंचन । संनादमुत्स्वामी | विश्वजीतिकरं शरं ॥ ५ ॥ तन्नवानिलेनोचैस्तूलानिव समंततः ॥ नकीयोकीय संजग्मु - विमानानि क्वचित्क्वचित् || ६ || संरंजाहता तेनो-वृता अपि कुलाचलाः ॥ तदा सपक्षा इति ते । जनैराशं किरे नृशं ॥ ७ ॥ नतोऽथ पयोनाथः । कल्लोलैस्त्रिदशान् दिवि || जलाधिदैवतं चक्रे । शक्तिरेषा जगद्दिनः || ८ || मिश्रस्तानि विमाना
I
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
मादाण
।। ६१८ ॥

Page #623

Acharya
Sh
a
nmand
Sta
racha Kenda
छात्रुजय
मादा०
॥६॥
नि । बाढमास्फाल्य वायुना ॥ अंगारवृष्टिं मुमुचुः । प्रलयांबुधरा इव ॥ ए ॥ ततोऽपि न- गवान बाणं । हितीयं मोहनान्निधं ॥ मुमोच तेन नूमिस्था । व्यलुग्न गतचेतनाः ॥१॥ पविणो मानवा देवाः । पशवोऽप्यपरेऽपि च ॥ तश्या तेन सर्वेऽपि । बनूवुः स्थावरा इव ।। ॥११॥ ततश्च मघवान् ज्ञात्वा । तहिनितमीशितुः ॥ सौधर्मतस्तदागत्य । नत्वा तमिति चास्तुवत् ॥ १२ ॥ जय स्वामिन् जगत्सार । जगदुःहरणकम ॥ अनंतवीर्य नगवन् । जय दु. स्सहदोबल ॥ १३ ॥ नाथ लोकमलोके त्वं । केप्तुमीशः सुरालयं ॥ अंगुष्टलीलयो । विश्वविश्वविपर्ययं ॥ १४॥ सुरासुरमनुष्येषु । नागेषु जगतां विन्नो ॥ अस्मादृशैरपि न ते । सह्यते बलसंचयः॥ १५॥ स्वामिन् नवादृशां वृत्ति-जगताकृते नवेत् ॥ अधुना चेहगारंना
कुत एव विजूंनते ॥ १६ ॥ एते वराका अज्ञाना । न सहते तव क्रुधः ॥ तृणानीव गजेंइस्य । नास्करस्येव तारकाः ॥ १७ ॥ एतैश्चंदनगोधानि-रिव सौधं जगत्रयं । विद्युतेव क्रुधा तेऽद्य । सर्वौति दयं विनो ॥ १०॥ तस्मादस्त्राणि नाथ त्वं । पुनः संहर वेगतः ॥ त्वमेव विश्वधातासि । त्वमेव जगतां मुदे ॥ १५ ॥ इतींस्तुतितः स्वामी । शस्त्रं वेगादपाह
॥६?णा

Page #624

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
।। ६२० ॥
रत् ॥ सचैतन्याश्च ते नाथं । शक्रं दृष्ट्वैव लज्जिताः ॥ २० ॥ न्यग्मुखांस्तानथ प्राह । शक्रोऽप्युपहसन्निव || अहो डुलितैर्दृष्टं । युष्माभिः स्वविजृंजितं ॥ २१ ॥ जगत्पूज्यो जगत्स्वामी | जगदाधार एव च । नत्वा तदेनं त्रिदशाः । कमयध्वं क्षमापरं ॥ २२ ॥ स्वाम्ययं सदजेनैव | जगन्नाणपरः सदा ॥ त्राता तदागसः कर्तृन् । जवतोऽप्यनर्थंकरः ॥ २३ ॥ श्रुत्वे किंचित्सant | विनयावनताः सुराः || लुटत्काया जिनाधीश - मनमंश्चादुवा क्किरः ॥ २४ ॥ स्वामिन् पाप्मनिरस्मानि - मेरुवत्परमाणुनिः ॥ मातुं गणयितुं गंगा-वालुका बालकैरिव ॥ ॥ २५ ॥ स्वयंभूदन्वदंजांसि । संख्यातुमिव बिंदुनिः ॥ तथा त्वत्सत्ववीकायै । कृत आरं
I
एषधि || २६ ॥ म्मं ॥ इत्युक्त्वा जगवत्पादौ । शिरस्यारोप्य ते सुराः ॥ मन्यमानाः सनार्थं स्वं । तमेव शरणं ययुः || १७ || स्वामी प्रसाददानेन । तानथो समजावयत् ॥ स विश्वस्त । पाता तां च सएव हि ॥ २८ ॥ विभुरेत्य पुरोमध्ये | रामकृष्णौ स्वबांधवौ || अनाधृष्टिं च तं स्नेहा - दालिंग्यादात्परां मुदं ॥ २७ ॥ श्रखंमलस्ततः प्राह । स्वामिन्नस्मास्वनुग्रह| || शत्रुंजयादितीर्थेषु । यात्रां कारय तारय ॥ ३० ॥
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
मादा०
।। ६२० ॥

Page #625

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
@जय
मादा
१६॥
इत्युक्त्वा सोऽनुमत्या च । विनोस्तत्कणकल्पितैः ॥ विमानैः सर्वसुरयुग् । ययौ शत्रु- जयं गिरिं ॥३१॥ स्वाम्यादेशात्सुराधीश-स्तत्र कर्त्तव्यमात्मनः॥ पूर्ववत्सकलं चक्रे।सफलं मानसं सृजन ॥ ३२ ॥ तीर्थप्रनावं नगवां-स्तत्र सर्व निवेद्य च ॥ चचाल शक्रसहितो । गिरिनारगिरि प्रति ॥ ३३ ॥ पुरंदरस्तु तत्रापि । स्थावरापरयोरपि ॥ स्वामिनोरकरोत्पूजां । शएवंस्तीर्थकयां शुलां ॥ ३४ ॥ धारिकायां विभुं मुक्त्वा । सबंधुं सुरसत्तमः ॥ तनत्पित्रे निवेयाथ । स्वरध्यास्त प्रमोदयुक् ॥ ३५ ॥ स स्वामी शीतकरव-विश्वानंद विधायकः ॥ सुरासुरै रामकृष्णैः । सेवितः सुखमास्थितः ।। ३६ ॥ इतश्च नारदोद्दिष्टः । कंसारी रुक्मिन्नूपतेः
नगिनी रुक्मिणी नामा-हरत्स्वभुजवीर्यतः॥३७ ॥ खेचरस्य जांबवतः । पुत्री जांबवती ततः ॥ हरिर्जदार जाह्नव्यां । स्नानिनी तपितुर्जयात् ॥ ३० ॥ लक्ष्मणा च सुसीमा च । गौरी पद्मावती ततः ॥ गांधारी चेति कृष्णस्या-ऽनूवन् पट्टेऽष्ट वजनाः ॥ ३५ ॥ तत्तत्पौरुषसंगरंगमुदिता नेमेस्त्रिलोकीप्रिया । कंपस्वेदविवर्णतास्वरहतिबाष्पौधरोमोजमान । वाय्वंनो. धिक्रुधानुगर्जनपयोवादमादिच्छला-दंतर्जातरतिः समाश्रयदसौ नावान सुसत्वोनवान् ॥७॥
॥६
॥

Page #626

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
मादाग
॥ इत्याचार्यश्रीधनेश्वरमूरिविरचिते महातीर्घश्रीशत्रुजयमाहात्म्यांततश्री रैवताचलमाहात्म्ये जीमसेनहरिवंशपांमबोत्पत्तिकृष्णनेमीशजन्मवर्णनो नाम दशमः
सर्गः समाप्तः ॥ श्रीरस्तु ॥
॥६
॥
॥ एकादशमः सर्गः पारन्यते ॥
नमोऽस्तु नेमये नम्र-शचीकम्राय तायिने ॥ शाविंशाई तेऽाय । हरिवंश्याय योगिकरने ॥ १ ॥ धृतराष्ट्रसुतास्तेऽत्र । पांडवाः पंच तेऽपि च ।। कर्णः सूतसुतः सोऽपि । संन्या२. खेलयन् सदा ॥२॥ दुर्योधनस्तु सततं । बलछेकोऽपि खेलनैः ॥ वंचयत्यनिशं पांडु-पुत्रा-
न सरलमानसान ॥३॥ स्वन्नावाकुश्तो नीम-स्तेषां मायां विमृश्य च ॥ प्रत्यकं कुट्टयत्युच्चै-स्वासयत्यपि तान् बलात् ॥४॥ते तु सुप्तं उलाजीमं । बध्वा चिदिपुरंन्नति ॥प्र.
॥६२२ ॥

Page #627

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
।। ६२३ ॥
बुस्तु स रज्जूनि । त्रोटयत्यतिदुर्मदः ॥ ५ ॥ रुषा दुर्योधनो जीमं । संतर्जयति नित्यशः ॥ जी मस्तान निवति । तदैव भुजपीरुनैः ॥ ६ ॥ दत्ते दुर्योधनो जोज्ये । विषं भीमस्य टधीः ॥ तदैवामृततां याति । तस्य तत्पुण्ययोगतः ॥ ७ ॥ ययत्रीमकृते चक्रे । प्रत्यनीकं सुयोधनः ॥ तत्तत्तस्य वृथैव स्यात् । कुपात्रे दत्तदानवत् ॥ ८ ॥ पंचोत्तरशतं तेऽपि । कर्णः सूतसुतश्च सः || कृपाचार्यारोविंद्यां । जगृहुः पितृशासनात् ॥ ९ ॥ तेषु प्रज्ञागुणेनालं । कर्ण शक्रसुतावपि ॥ दुर्योधनस्तु कूटको । द्वेष्टि तौ ह्यविशंकितः ॥ १० ॥ श्रनध्यायेऽन्यदा तेषां । क्रीडतां कंडुकोऽवटे || न्यपतत्ते तदाकृष्टौ । विदस्ताः परितोऽभवन् ॥ ११ ॥ इतस्तत्रागमप्र - श्वश्वामसुतसंयुतः ॥ शेो धनुर्विदां धुर्यः । कुमारश्चेत्यभाषत ॥ १२ ॥ कथं संजू कूपस्य । जर्वतः परितः स्थिताः । निर्माग्या व पित्रा । संवेष्टय विगतोयमाः ॥ ॥ १३ ॥ कूपेऽत्र नोऽपतत्कीमा - कंदुकस्तै रितीरिते ॥ शेषः शरैरनुस्यूतै- स्तमाकर्षत्क्षणादपि || १४ || तस्येति लाघवं ज्ञात्वा । गंगासूनुर्नृपांगजान् ॥ कृपाज्ञयाप्पयत्तस्मै । धनुर्वेदशिशिक्षा ॥ १५ ॥ तेष्वदीप्यत तेजोभिः । कर्णस्तारेषु चंश्वत् ॥ तस्मादप्यधिकः शक्र
भीम
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण
॥ ६२६॥

Page #628

Shri Mahavir Jain Aradhana Kenar
Acharya Shalassagan Gyanmande
माहा
शत्रंजय सूनु स्वानिवोच्चकैः ॥ १६ ॥ लालने योजने शीघ्रा-कर्षणे दूरपातने ॥ दृढप्रहारेऽप्यन्नव-
देक एवार्जुनोऽधिकः ॥१७॥ निक्षिपन्नित्यशो दृष्टिं । शेरास्तेषूप्तेषु च ॥ विनये विक्रमे शौ॥६॥ यें । पार्थ च बहुमन्यते ॥ १७ ॥ कालिंद्यामन्यदा शिष्य-रममाणस्य रंगतः ॥ शेणस्यैकांपहिरन्जेन । जीवेनाकर्षि केनचित् ॥ १५ ॥ जिज्ञासुः शिष्यविनय-मरटट्टोण नच्चकैः ।। न
दासीनेषु सर्वेषु । शक्रसूनुरधावत ॥ २० ॥ तस्येदृक् सत्वमालोक्य । मान्येऽस्मिन् विधित्विति ॥ मा भूयादस्य गर्वोऽपि । शेणस्तं प्रशशंस न ॥ १ ॥
अन्यदा पार्षपुरतो । रहस्त्वत्तोऽपरं न हि ॥ शिक्षयामि धनुर्विद्यां । स प्रतिज्ञामिति व्यधात् ।। २२ ॥ अङ्कदैकलव्याख्यो-ऽययन शेणस्य सन्निधौ ॥ नीचान्वयो धनुर्वेदं ।नले. ने नयवानपि ॥ २३ ॥ गुर्वन्नावे स तु ज्ञणं । मृन्मयं तले व्यधात् ॥ तत्साक्षिकमथो धन्व-विद्यामन्यस्तवान् स्वयं ॥ २४ ॥ तस्यैवं गुरुनक्तस्य । कलान्यासं वितन्वतः ॥ विचि- त्रपत्र लिखने । लाघवं समनूचरैः ॥ २५ ॥ भ्रमंस्तत्रान्यदा शेणा-नुगतोऽर्जुन आययौ ॥पवेदादिकं तादृक् ॥ तदृष्ट्वा स्वगुरुं जगौ ॥ ६ ॥ धनुर्वेदं विना त्वां न। शिकायामि परं
॥६२५ ॥

Page #629

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
| ६२५ ॥
जनं ॥ प्रतिज्ञातमभूदित्थं । नवन्निस्तदिदं कथं ।। २७ ।। झेलोऽय विस्मयादूचे | पार्थ नोक्तं वृथा मम ॥ तज्ज्ञाने सुरमर्त्येषु । कोऽप्ययं नूतनोऽभवत् ॥ २८ ॥ सुरो वाप्यसुरो वापि । यः कश्चिदिह वर्त्तते ॥ प्रत्यक्षीभूय मम स । निजं दर्शयत्यमं ॥ २७ ॥ इति ज्ञेणवचः श्रुत्वै-कलव्यो धन्वतूणनृत् । वनादेत्य गुरुं साक्षा-तं ननाम स्वनामवक् ॥ ३० ॥ युम्बं ॥ गुरुः कस्तेऽत्र विद्यायामिति शेषगिरा पुनः ॥ तेनोचे शेणचरणाः । प्रसन्ना गुरवो मम ॥ ॥३१॥ कोऽयं शेण इति स्वांते । ध्याचे तस्मै धनुर्धरः ॥ श्राख्याय पूर्ववृत्तांत । मृन्मूर्त्तितामदर्शयत् ॥ ३२ ॥ तत्रार्चितं मृन्मयं स्वं । पश्यन्नेषोऽर्जुनोपमः । मा नूयादिति तं शेलो । दक्षिणांगुष्टमार्थयत् ॥ ३३ ॥ स्वांगुष्टं स प्रहृष्टोऽदा - तस्मै जक्त्या नमोऽरोत् ॥ अंगुली निः पुनर्धन्वा - न्यासं चक्रे विशंकितः ॥ ३४ ॥ प्रशिक्षयदथो शेणो । राधावेधं किरीटनं ॥ नीमदुर्योधनौत - दायुक्ष्ममुग्धधीः ॥ ३५ ॥ दकोऽसौ नकुलोऽस्त्रषु । सहदेवयुधिष्टिरौ ॥ श्र श्वत्थामा स्वधानानू-त्कर्णार्जुनसमस्तदा || ३६ || शेणाज्ञयान्यदा गंगा - सूनुमैचक संचयं ॥ रचयामास पुत्राणां । रणारं दिदृकया || ३७ || निषमेषु धृतराष्ट्र - शेण गंगासुतेष्वव ॥ त
७५
मादा०
॥ ६२५ ॥

Page #630

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
दशत्रुंजय
। ६२६ ॥
त्रायेयुर्धर्मपुत्र - मुखाः सर्वास्त्रियो नटाः ॥ ३८ ॥ दर्शयतो निजान्यासं । सर्वे ते रसरंगer: || लोकान् विस्मापयामासुः । सर्वशस्त्रविशारदाः ॥ ३५ ॥ तत्रावतरमासाद्य । नीमडुDatt मिश्रः ॥ विरोधयंतौ शेणोक्त्या - श्वत्याम्ना तु निषेधितौ ॥ ४० ॥ अच्युत्तस्थावश्रो वीरो । गुरुदृक्प्रेरितोऽर्जुनः || भुजास्फोटैमैच नित्तीः । पाटयन ध्वनितांवरः ॥ ४१ ॥ पार्थमुI क्तशरव्रात-पक्षवातैर्धुताचलैः ॥ खं समासीद् ग्रहैस्त्यक्तं । त्रस्यविरार्थियं ॥ ४२ ॥ राधावेधपत्रांक-चित्रमालोक्य भूभुजः ॥ तस्य प्रीत्या प्रशंसंतः । शिरांसि धुर्बुमुदा ॥ ४३ ॥ संज्ञया ततो नुन्नः । कर्षो दुर्योधनेन च । नदस्थान्मंचनात्कोपा - ऊर्जन पर्जन्यवद् धनं ॥ ॥ ४४ ॥ ध्यानयन् धन्व साटोपं । भुजास्फोटं नृशं सृजन || अदर्शयन्निजं कर्णो । लाघवं वसुधाभुजां ॥ ४५ ॥ तत्तादृशीघ्रवेधित्वा-तुष्टो दुर्योधनः किल || परितोषाद्ददौ चंपां । तस्मार्जुनवैरिणे ॥ ४६ ॥ ततश्व सारथिः सूत - स्तत्रायातो नमस्कृतः ॥ कर्णेन पितृनत्या तु । निषसाद नृपातः ॥ ४७ ॥ अथ क्रुद्धोऽर्जुनोऽवोच - समं जीमेन दोष्मता ॥ अस्मै हीनकुलायारे । ददे चंपा त्वया कथं || ४ || त्वदन्यायमहं नैनं । सहिष्यामि कुलाधम ॥ इ
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ ६२६ ॥

Page #631

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
1६॥
त्युक्त्वा धनुरास्फाल्य । युझायासजतामुन्नौ ॥ ४ ॥ ततो दुर्योधनः कर्ण-स्तद्गृह्या अपरेमाह नृपाः ॥ अवतेरुः कणान्मंचाद् । युझायोत्कंगिता इव ॥ ५० ॥ अमीषां समरारंनै-र्मा कोजीर्जगतां त्रयं । इत्युत्याय गुरुश्चैता-नपासारयदाहवात् ॥ ५१ ॥ इतः सूतो धृतराष्ट्र-पृष्टः कर्णकुलादिकं ॥ जगौ गंगाप्रवाहेऽसौ । लब्धः पेटाप्रतिष्टितः ॥५२॥ मुशहरादयं कुंतीसुतोऽज्ञायि मया मुदा ॥ जगृहे रविणा स्वप्नो-पदिष्टस्फुटविक्रमः ॥ ५३ ॥ कर्णाधाकृतदोदैमः । सुप्तोऽयं यदनूत्पृथुः ॥ तन्मया कर्ण इत्यस्य । कथ्यते ह्यन्निधोत्तमा ॥ ५ ॥ ततो हृष्टो धृतराष्ट्रः । कर्णमादाय पुत्रयुक् ॥ अंतर्मत्सरनृत्पांडु-पुत्रेषु स्वगृहान ययौ ॥ ५५ ॥ पांडुपुत्रेष्वनूद्य-लोको हर्षनिबंधनं ॥ तहहुर्योधनमुखे-प्वन्नूदतिविरागवान् ॥ ५६ ॥ अथ पांडुर्विनज्यादा-कुशस्थलपुरादिकं ॥ तज्ञष्ट्रं धाराष्ट्रेन्यो । वांबन मत्सरनाशनं ॥ ५ ॥
अन्यदाथ सनासीनं । पांडु पदनूपतेः ॥ वेत्रिविज्ञप्त आगत्य । दूतो नत्वा व्यजिज्ञ-5॥६॥ पत् ॥ ५० ॥ स्वामिन डुपदराजस्य । शेपदी नाम नंदना ॥ चुलनीकुदिजन्मास्ति । धृष्टद्यु. नस्य चानुजा ॥ ५ए ॥ तस्याः स्वयंवरे सर्वे । दशार्हाः शिरिशङ्गिन्यौ ॥ दमदंतः शिशुपा.

Page #632

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
॥६॥
लो । रुक्मी कर्णः सुयोधनः ॥ ६० ॥ अपरेऽपि हि राजानः । कुमाराश्च महौजसः॥राझा- - दूताः प्रेष्य दूतान । गवतः संति संप्रति ॥ ३१ ॥ युग्मं ॥ एनिर्देवकुमारानैः । कुमारैः पं.
चन्निः सह ॥ अलंकुरु त्वमप्येत्य । तं स्वयंवरमंझपं ॥ ६ ॥ पांडुस्ततो दलनरैः। पंचन्निस्तनयैः सह ॥ वाद्यमानेषु वाद्येषु । कांपिढ्यपुरमासदत् ॥ ६३ ॥ द्रुपदः पांडुमायातं। ज्ञात्वा तनयसंयुतं ॥ पुरप्रवेशमकरो-उत्सवैरतिहर्षतः ॥ ६ ॥ चंदनागुरुकाष्टौघै-रत्नमाणिक्यहेमन्निः ॥ रौप्यैरप्यत्नवश्म्य-स्तत्र मंचकसंचयः॥ ६५ ॥ तोरणानि प्रतिक्षारं । तत्र मंचेषु रेजिरे ॥ स्मरधर्मजूतो नूपान् । वीजयंतीव वायुना ॥ ६६ ॥ हेमसिंहासनेष्वेत्य । त
नूपतिसूनवः ॥ अथो निषीदुर्योनीव । नक्षत्राणीव तेजसा ॥ ६ ॥ पंचन्निस्तनयैर्युक्तो । बाणैरिव मनोनवः॥ पंचास्य श्व पंचास्यै-स्तत्र पांडुनृपोऽशुनत् ॥ ६॥ अथ रत्नप्रनापूर-कीरोदकमलासना ॥ जनयित्रीव कामस्य । मुक्ताविममंमिता ॥ ६ए। मुखेंशशिना मुक्ता-तारावलि विराजिता ॥ गजेंगामिनी सिंज-मंजीरमधुरस्वरा ॥ ७० ॥ स्नाताचितवीतरागा। बिव्रती वरमालिकां ॥ समेत्य पदी स्तंन्न-समीपेऽस्थापितुः पुरः ॥७॥
॥६
॥

Page #633

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
६॥
। विशेषक। इतश्च डुपदादेशा - इनुरानीय वत्रे नृत् ॥ राधास्तंनसमीपस्थो भूपती नित्यवोचत | १२ | सर्वे शृणुत राजन्या-स्तंनाग्रे चक्रमद्भुतं ॥ वामदक्षिणपदेऽस्य । द्वादशारा भ्रमत्यमी ॥ ७३ ॥ श्रत्र सर्पिष्कदादांतः - प्रतिबिंबितवीक्षणात् ॥ जित्वा शिलीमुखैश्वक्रं । राधां विध्यतु कश्चन || ७४ || राधापणीकृतामेतां । डुपदस्य स नंदिनीं ॥ उछहत्ववनीरत्नं । वीरमानी स्वनाग्यतः ॥ ७५ ॥ विशेषकं ॥ न क्षमा धन्वधरणे । केऽपि नारोपले कमाः ॥ ज्ञात्वा केऽपि निजां शक्तिं । तथैवास्थुर्महीधवाः ॥ ७६ ॥ इतोऽर्जुनः समं जीम-सेनेन भुजशालिना ॥ मंचादुत्तीर्य दवित् । त्रदैवतमानमत् ॥ ७७ ॥ पश्यतां नृपवृंदानां । लक्कावनतमौलिनां ॥ जग्राह पाणिना धन्व | पाकशासननंदनः ॥ ७८ ॥ उर्ध्वबाहुस्ततो जीम | नवाचोचैर्दि - शां पतीन् ॥ दृढो जव त्वं शेषादे । निःशेषक्षितिजारनृत् ॥ ७ ॥ इंशनियमनैरुत्य - वरु
निलय क्षपाः ॥ इशानब्रह्ममुख्यास्ते । विश्वस्थितिपराः स्थिरः || ८० ॥ श्रद्य दृढधनुर्ध्वान- पादन्यासैर्ममानुजः ॥ सर्वराट्गर्ववद् धन्व | नामयिष्यति पश्यत ॥ ८१ ॥ त्रटनटितिकुर्वाण - मारोप्य धनुर्बलात् ॥ अधोदृक् शक्रसूर्वाणं । चकर्षोर्ध्व मरुद्भिये ॥ ८२ ॥ निष्ठुरं
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
॥६२॥

Page #634

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
दानंजय
1६३०॥
माता
ST
धन्वसंरावैः । कर्णवाधिर्यकारिनिः ॥ कातरैरवनौ सुप्तं । त्रस्तं नीरुन्निरंहसा ॥ ३ ॥ तप्त- माहा सर्पिर्दनदृष्टि-स्तारां चक्रांतरर्जुनः ॥ दृष्ट्वा वेगान्मुमोचेषु । विव्याध च सविस्मयं ॥ ४ ॥ ततो जयजयाराव-निध्वनिमिश्रितं ॥ अमुचन सुमनःश्रेणीः । सुमन श्रेणयस्तदा ॥ ॥ ॥ सानुरागा ततोऽनंगा-कुलांगा डुपदांगजा ॥ कंठेऽर्जुनस्य चिकेप । वरमालां ससावसा ॥ ६ ॥ यथैकं मानसं पंच-कर्णेषु पृयग्नवेत् ॥ तथा सा वरमालापि । तेषु पंचत्वमाप्तवान् ॥ ७ ॥ यथा पंचापि विषया-चेतनामनुसंस्थिताः॥ तश्रामी पांमवा एक-प्रिया इत्यामृशन्न के ॥ ॥ गंगासुते लऊमाने । डुपदे नतमूनि ॥ सविस्मयेषु शेशेषु । मुनिः कश्चिमाययौ ॥ नए | पांचाल्याः पंच पतयः । किमु स्युरिति राजनिः॥ कृष्णादिग्लिश्चारगर्षिः। पष्टः सोऽवोचदित्यथ ॥ ॥ शैपदी पंचपतिका । प्राग्जन्मार्जितकर्मणाली ॥ नविष्यति किमाश्चर्य । कर्मणां विषमा गतिः ॥ १ ॥
॥६३०॥ तथा छत्रैव चंपायां। नाम्नेयं सुकुमालिका॥ श्रेष्टिसागरदत्तस्य। सुत्नशकुदिजा सुता ॥ । ए॥ यौवने जिनदनस्य । सूनुना सागरेण सा || उपयेमे तया साई । निशि तरूपं च
TAS
SA

Page #635

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
@जय
मादा
६३१॥
सोऽश्रयत् ॥ १३ ॥ पूर्वकर्मवशानस्याः । स्पर्शेनांगारवन्नृशं ॥ दह्यमानः कणं तस्थौ । कश्र- चिनत्र सागरः ॥ ए ॥ निशयमाणां तां मुक्त्वा । नष्ट्वा च स्वगृहान् ययौ ॥ अपश्यंती पतिं सापि। निशलेदेऽरुदनृशं ॥५॥ तस्या उगंधहेतुत्वं । ज्ञात्वा सागरमोदणे ॥ स्वसुतां सागरो दान-परामस्थापयद् गृहे ॥ ए६ ॥ वैराग्यात्सान्यदा गोपा-लिकार्याग्रेऽग्रहीद्रत ॥ तुर्यषटाटमादीनि । तपांस्यप्यकरोत्सदा ॥ ७॥ ग्रीष्मेऽन्यदा नूमिनागो-द्यानस्था सा तपस्विनी ।। आतापनामुपाक्रांस्त । सो, दृग्दृष्टनास्करा ॥ एG ॥ तत्रस्था पंचन्तिः पुंनिः । प्रण येन पुरस्कृतां ॥ सापश्यदेवदत्ताख्यां । गणिकां रूपगर्वितां ॥ एए ॥ सा त्वसंनोगपूर्णेचा । निदानमकरोदिति ॥ एषेव पंचपतिका । नूयासं तपसामुना ॥ १० ॥ संलेषनामष्टमासान । कृत्वानालोच्य तन्मृता ॥ नवपल्योपमायुष्का । सोधर्मे देव्यसावनूत् ॥१॥ च्युत्वा चाजूद पदीयं । निदानात्प्राक्तनादमी ॥ अमुष्याः पतयः पंच । संजाताः कोऽत्र विस्मयः ॥ ॥शा मुनेरित्युक्तितो व्योनि । साधुसाध्वीतिगीरनूत् ॥ साध्वमी पतयोऽनूव-निति कृष्णादयो जगुः ॥ ३ ॥ तैरेव राजस्वजनैः । स्वयंवरसमागतैः ॥ कृतोत्सवं पर्यणैषु-झैपदीमथ
॥६३१॥

Page #636

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
आनंजय
मादा
।६३॥
पांमधाः ॥ ४ ॥ ततः पांडुर्दशार्दास्तान् । कृष्णमन्यांश्च नूभुजः ॥ विवादामिहानीतान् । गौरवात्स्वपुरेऽनयत् ॥ ५ ॥ पूजितो अदेनाथ । पांडुः स्वतनयैः सह । महोत्सवैर्दस्तिनाख्यं । पुनः स्वं पुरमासदत् ॥ ६॥
इतोऽन्यदा धर्मपुत्रे । निषस्मे शैपदीगृहे ॥ नारदः पूजितस्तेन । कामचारी समागमत् ॥ ॥ ७ ॥ प्रीतोऽत्र नारदो नक्त्या । शेषानाहूय पांडवान् ॥ पांचाली समये सेव्या । सर्वैरित्यकरोत् स्थितिं ॥ ॥ सत्येकस्मिन् याइसेन्या । गृहानन्यः समेष्यति । स हि हादशवर्षाणि । तीर्थवासी नविष्यति ॥५॥ युग्मं ॥ अजाननन्यदा तत्र । स्थिते धर्मसुते ॥ गबन व्यावृत्त्य यात्रायै । सत्यसंघोऽचलबलात् ॥ १० ॥ नमस्यनय तीर्थेषु । सर्वे नान मुदा ॥ क्रमाद्वैताढ्यमासाद्या-नमत्तत्रादिमं जिन ॥ ११ ॥ इतश्च कश्चिहिद्यान्नु-हिधु. रस्तत्र संचरन् ॥ पृष्टः सशोक श्व किं । पार्थेन च जगाविति ॥ १२ ॥ वैताव्यस्योत्तर)ण्यां । मणिचूमानिधो ह्यहं ॥ स्वामी हेमांगदेनैत्य । बलाशज्यानिराकृतः ॥ १३ ॥ इतिश्रु. त्वार्जुनो धन्वी । तत्कल्पितविमानगः ॥ बलाइमांगदं जित्वा । तं राज्येऽस्थापयत्पुनः।।१॥

Page #637

Shun Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shin Ka
Gyanmand
नंजय
६३॥
हेमांगदमणिचूम-मुखैर्विद्याधरैर्मुदा ॥ सेव्यमानः कियत्कालं । स्थित्वा तत्राचलत्स तु॥१५॥ माहा तत्कल्पितविमानस्थ-स्तीर्थेष्वष्टापदादिषु ॥ नमन जिनान् स कौंतेयो। ययौ रैवतकाचलं ॥ १६ ॥ इतश्च श्रीपुरे कंत्र । पुरासीत्पृथुराख्यया ।। दुर्गंधत्वेन विख्याता । धुगंधा तस्य नं. दना ॥ १७ ॥ तामन्यदा सोमदेवः । पितृदत्तामुपायत ॥ तदुर्गधान्निशि उन्नं । स क्वचित्प्रययौ रयात् ॥ १७ ॥ पतिषादनूत्पित्रो-रप्यसौ पन्नाजनं ॥ नर्तृप्रीत्यैव वनिता । सर्वत्र खलु पूज्यते ॥ १७ ॥ सा सर्वत्र परानूता । त्यक्त्वा निशि निजं गृहं ॥ कर्मनाशाय बत्राम
सर्वतीर्थेषु सोद्यमा ॥ ३० ॥ प्राकर्मक्षयमेतेषु । न झात्वा सातिदु:खिनी ॥मर्नुकामानवहीना । नदीनायककंपया ॥ १ ॥ यांत्यरण्ये वस्कलिनं । जटिनं सा तपस्विनं ॥ दृष्ट्वा नमन मुनिः सोऽनूत् । तदुर्गंधात्पराङ्मुखः॥ १२॥ तमाचख्यौ तथा वीक्ष्य । सा मुने नि-श ममो जवान् ।। व्यावयसि यत्तन्मां परित्रातास्ति कोंहसः ॥ २३ ॥ मुनिनानिदधे वत्सेत्रास्ते कुलपतिर्गरः ॥ स ते प्रतिक्रियां कर्ता । तमेत्याख्याहि नक्तितः॥२५॥इति श्रुत्वामुनिपदा-नुगता तत्र कानने ॥ जटिनं वृषन्नातं । ध्यायंतं तं च सानमत् ॥ २५ ।। तदुर्ग

Page #638

Sh
incha kenge
Acharya Sha Kalassaganan Gyanmandir
दागंजय
॥६३५॥
धाद्गुरुरपि । वक्रीकृत्य स्वनासिकां ॥ कुशासने निविष्टां तां । पुगंधामित्यवोचत ॥ २६ ॥ मादान विधुरासि कथं वत्से । किमायातात्र कानने ॥ त्वदेहजोऽयं गंधः। कश्रमीदग्विजनते ॥ ॥ ७ ॥ श्रुत्वेति किंचिदश्रूणि । प्रमायोवाच सेति तं ॥ मुने जानेऽत्र मे पूर्व-कुकर्मैव विजूंनते ॥ २० ॥ श्रावाल्यादपि फुःखाती । त्यक्ता ना च गंधतः ॥ अभ्रमं सर्वतीर्थेषु । प-श्री रं नाद्यापि तत्क्षयः ॥ २५ ॥ आधारोऽस्यंगिनां नूनं । धर्मदानादृषीश्वर ॥ प्राक्पापान्मोचयित्वा मां । संसाराब्धेश्च तारय ।। ३० ।। वाचंयमोऽप्युवाचैवं । वशे ज्ञानं न मेऽस्ति तत्॥ तथापि रैवते याहि । श्रीशनंजयमध्यगे ॥ ३१॥ तत्र केवलिनिर्दिष्टा- पदकंमतः॥आनीय बहुपानीयं । स्नायाः कर्मदयाय च ॥ ३२॥ श्रुत्वेति साथ सुप्रीता । मुनिपादौ प्रणम्य च ॥ कृत्वा चिने पुमरीकं । रैवतं चाचलजिरिं ॥ ३३ ॥ दिनैः कतिपयैर्नित्यं । चलंती। साथ निश्चयात् ॥ प्राप शजयं शैलं । ननाम च जगमुळं ॥ ३५ ॥ ततः प्रदक्षिणीकृत्य । शै- ॥६३५॥ लं तं साचलद् दुतं ॥ रैवते दैवतं नंतुं । दंतुं प्राकर्मसंचयं ॥ ३५ ॥ पद्ययोत्तरया शैल-मारुह्य शुजवासना ॥ आससादेनपादाख्यं । कुं दर्षनरं च सा ॥ ३६ । अर्हचैत्ये च कंडे

Page #639

Acerva
Sh
जय
माझा
६३५॥
चा-ऽलनमाना प्रवेशनं ॥ बहिः पानीयमानाय्य । नित्यं स्नाति सुवासना ॥ ३७ ॥ त्यक्त्वा दुर्गंधतां घनः । सप्तन्तिः शुनगंधयुक् ॥ विभ्रती देहम यै । ययौ सा जिनमंदिरं ॥ ३० ॥
तदा च पार्थस्तत्रस्यो-ऽहत्पूजानंतरं नवं । तस्याः पूर्वं कथ्यमानं । मुनिनेत्यशृणोदय ॥ ३५ ॥ यदनूः प्राग्नवे वत्से । त्वं विप्रकुलसंन्नवा ॥ श्वेतांबरं मुनिमिति । तदादसितवत्यसि ॥ ४० ॥ वनौकसोऽपि यदमी । सदा स्नानविवर्जिताः ॥ शुवाण्यमूनि वासांसि । मलिनीकुर्वते दहा ॥ १ ॥ मोटयंतीति वदनं । पिट्टयंती कटौ करं ॥ यदर्जयः कुकर्म त्वं । तदाकर्णय तत्फलं ॥॥ मृत्वा जातासि नरके । श्वयोनौ च ततोऽनवः॥ चांमालकुलजा तस्मा-ततोऽपि ग्रामशूकरी ॥४३॥ एवं ब्रांत्वा नवान् उष्टान् । क्रमाजातासि मानुपी॥ नाना च परिणामेन । दुर्गंधा ह्यधुना ननु ॥ ४५ ॥ त्रैलोक्यवासिनां श्रेष्टो । यः पू. ज्यो योगिना जिनः॥ निःक्रिया अपि किं निंद्या-स्तन्मुशधारिणो जनाः ।। ४५ || महावतधरा ये च । ये च मिथ्यात्वनाशकाः ॥ येऽईबासनन्नास्वंत-स्ते निंद्या मुनयः कथं ॥६॥ निःक्रिया अपि लोकोक्या । ये च धर्मोपदेशकाः ॥ धर्मलानगिरो नम्या-स्ते निया मुनयः

Page #640

Shin Maha
Jain Aradhana Kenare
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kailassagaur Gyanmandir
शाजय
माहा
॥६३६॥
कथं ॥ ४ ॥ तीर्थप्रनावात्कर्माणि । किप्त्वा त्वं लब्धवत्यसि ॥ वोधि ततस्तीर्थसेवां कुर्या- द्यत्स्यानवततिः ॥ ४० ॥ इत्युक्त्वा विरते तस्मिन् । दुर्गंधाप्यर्जुनोऽपि च ॥ नेमतुः स्वामिनं तं च । गुरुं तीर्घस्य लानतः ॥ ४ ॥ धन्यंमन्योऽर्जुनस्तीर्थे । तस्मिन्नतिसुवासनः ॥ मणिचूमेन मित्रेण । सममस्थादिनत्रयं ॥ ४ ॥ __ इतः कृष्णस्तमायातं । विदस्तत्रैत्य दर्षतः ॥ अदात्सुत्लशं लगिनीं । तस्मैप्रीतिविवईये ॥५॥ पुनः शत्रुजये नंदि-बहनेऽष्टापदेऽपि च ॥ हादशाब्दिमर्जुनोऽस्या-तीर्थेष्वन्येषु तत्परः ॥१॥ इति स्वसंधामापूर्य । समविद्यावरैर्घनैः ॥ विमाननादयन व्योम । स प्राप हस्तिनापुरं ।। ५२ ॥ सवधूकंतमायांतं । ज्ञात्वापाः समं सुतैः ॥ सत्कंगोऽर्जुनस्योच्चैः । प्रवेशोत्सवमातनोत् ॥ ५३॥ तदैव मणिचूडस्य । नगिनी साक् प्रत्नावतीं । उलेनापहृतां विद्या-नता केनापि सोऽगृणोत् ॥ ५५ ॥ पार्थोऽयमणिचूमेन । समं व्योमपया वली ॥ गत्वा हत्वा च तं प्रत्या-हरवीघ्रं प्रत्नावतीं ॥॥ पांडुर्विजयिनं पार्थ-मन्निनंच यशस्विनं ॥ तदैव धमतनयं । स्वपदे स्थापयन्मदा ॥५६॥ व्योमेव व्योममणिना । ध्वजेनेव सुरालयः॥ युधि
॥६३६ ॥

Page #641

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
जय
६३७ ॥
ष्टिरेल भूपेन । तदा विश्वमलंकृतं ॥ ५७ ॥ श्रीमाया अथ चत्वारः । समं सैन्यैस्तर स्विनः ॥ दिशो जित्वा चतस्रोऽपि । धर्मपुत्राज्ञयागमन || ८ || पंचानामपि पांचाल्याः । पंचास्या इव नंदनाः ॥ श्रनूवन् यैः कुलं चक्रे । कल्पवृक्षैः सुराश्वित् || ५ || बंधुवत्पुत्रवत्पत्ति-वन्मित्रवन्निजांगवत् ॥ युधिष्टिरस्य चत्वार - स्तेऽभवन् विनयादिह ॥ ६० ॥
afras प्रीत्या | पुरे विद्याबलान्नवां ॥ आखंमलसज्जातुल्यां । कारयामास संसदं ॥ ६१ ॥ मणिस्तंना बभुः संत-स्तत्रासत इवात्मवत् || योषिञ्चित्तमिवानेक-वर्णा रत्नचिनिः ॥ ६२ ॥ शालनंज्योऽप्सरस्तुल्या । रत्नमय्यः सुरप्रियाः ॥ नित्तयो बुहमतव
दृष्टा इवाजवन् || ६६ || तत्र प्रीत्या मणिचूको । हेमसिंहासने स्वयं ॥ युधिष्टिरं निवेश्याय । स्वमैत्रीं सफलां व्यधात् ॥ ६४ ॥ इतस्तत्राईतः शांति - नाथस्याकारयन्नवं ॥ प्रासादं धर्मतनयो । मूर्त्तियुक्तं च हेमनिः ॥ ६५ ॥ कल्याणकत्रयं यत्र । श्रीशांतेरनवत्पुरा ॥ हस्तिनागानिधं तीर्थं । तत्तेनापि वृषप्रदं ॥ ६६ ॥ सर्वदिग्विजयानीत - लक्ष्मी कल्पलताफलं ॥ तदुत्तमं मन्यमानो । राजा तत्राकरोन्महं ॥ ६७ ॥ दशार्दा रामकृष्णौ च । डुपदाद्याश्व
I
माहाण
॥ ६३७॥

Page #642

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय | नूभुजः ॥ तेनाहूतास्तदाजग्मुस्तत्प्रतिष्ठामहोत्सवे ॥ ६० ॥ अथ तेषु नियमेषु । सन्नास्तंजानुविषु ॥ राज्ञादूतस्तदायातः । सबंधुः स सुयोधनः || ६ || यादवान् पांगवांस्तत्र । मणिसिंहासन स्थितान् ॥ व्योमस्थानिव नैर्मख्यात् । स निरीक्ष्य विसिस्मये ॥ ७० ॥ संवृएवन् वसनं नील - कुट्टिमे जलशंकया || स्फाटिके व्योमबुद्ध्या तु । कुर्वन्नुत्प्लुतिसंगतिं ॥ ॥ ७१ ॥ श्रास्फलन् मलिनित्तौ तु । मुख्यकृत्रिममूर्त्तिषु ॥ प्रांतिमान् स तदा सर्वे - रहस्यसुयोधनः ॥ ७२ ॥ युग्मं ॥ सोऽरतिरुवत्सूर्य-मणिवद् बाह्यशीतलः ॥ अंतः क्रोधाग्नियुक्तोऽपि । सूत्रयामास तं महं || १३ || दानशमे तदा धर्म - पुत्रे कल्पमादयः ॥ हीला ययुस्तथा दूरं । तन्नामैव ययावत् ॥ ७४ ॥ अहिंसां सर्वधर्मस्य । मूलं जानन् स धर्मसूः ॥ सर्वत्रोद्घोषयामास । तामतः क्षितिमंमले ॥ ७५ ॥ प्रतिष्टोत्सवमानंदा - दित्थमासूत्रय ध सूः ॥ चारान्मुनीनन्या-न्नृपान् दानैर्व्यसर्जयत् ॥ ७६ ॥ सत्कृतो वस्त्ररत्नाद्यै-रविर्योधनो नृपः ॥ प्राप्यात्मनगरं पित्रा । मातुलेनेत्यमंत्रयत् ॥ ७७ ॥ श्रावाल्यात्पांरुवा एते । सदा कपटतांडवाः || गेहे शूरा नृशं क्रूरा । बहिर्मु गिरो ननु || १८ || सगर्वै रामकृष्णा
। ६३८ ।।
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
॥ ६३८ ॥

Page #643

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रुजयन्या -मेतै राज्यमदोस्तैः ।। हसितं यन्मयि तदा । तेन ये सशब्यवत् ॥ ए॥ उलेनापि
बलेनापि । साध्यो वैरीति नीतितः॥ पांडवेन्यो हरिष्यामि । राज्यं स्वामर्षशांतये ॥ ॥ ।६३ ॥
इत्युक्त्वा शिल्पिन्नी रम्यां । सन्नां विणकोटिन्निः ॥ स नवां कारयामास । तत्स्पवमानसः ॥ १ ॥ आकारयदयो दूतै-स्तदालोकनकौतुके ॥ दशार्दान पांडवान् रामकृष्णौ र्योधनस्तदा ॥ २ ॥ प्रत्येकमागतानां स । तेषां कृत्रिममानदः ॥ सन्मुखागमनैःपस्त्य-दानरावर्जयबहु ॥ ३ ॥ नोज्यादिनिर्वनक्रीमा-जलयंत्रकुतूहलैः ॥ पांडवान् स्ववशीकृत्य । स द्यूतायान्यमंत्रयत् ॥ ४ ॥ धर्मैकविरेणापि । विरण निषेधितः॥ द्यूतान्न धमपुत्रोऽपि । व्यरमत्कर्मयोगतः ॥ ५ ॥ धार्तराष्ट्रस्टलेनैव । दीव्यन विधिविपर्ययात् ॥ नालकि पांमवैः सर्व-कलाव्रततिमंझपैः ।। ७६ ॥ आश्वमैन्नं च रधिकं । क्रमाद्ग्रामपुराण्यपि ॥ राज्यं चाहारयाम-पुत्रः सत्कर्महानितः ॥॥ जयाशया धर्मसूनु-यद्यत्पणमहो व्यधात् ॥ अपश्यन्मृगतृष्णाव-तदसत्तृष्णयातुरः ॥ 1 ॥ पणीकृतामयो कृष्णां। कृत्स्नव्यसनवारिधिः ॥ सत्यसंधः पृथासूनु-हरियामास ही विधिः ॥ ७ ॥
॥६॥

Page #644

San Anaked
Acharya Sh Kalassagansen Gyanmandi
शत्रंजय ततो दुर्योधनः सर्वं । कृत्वात्मायत्तमप्यय ॥ शैपद्यानयने फुशा-सनं च प्राहिणोत्कु- 1 माहा
धीः ॥ ॥ रे कृष्णे हारितासि त्वं । मत्संगे जवाधुना ॥ विझबिनः पांडुपुत्रान् । जही।६०॥ त्याख्यन् गृहान् ययौ ॥ १ ॥ इति तच्चनं श्रुत्वा । नश्यंती शेपदी जुतं ॥ धृत्वा कबयाँ
स सन्ना-मध्यमानीतवान दगत् ॥ ए ॥ निषलेषु नोमशेण-विष्रेष्वथ सा सती ॥लजमानापमानेन । जगाविति रुषा गिरं ॥ ए३ ॥ दुःशासन दुराचार । रे कुलांगार निस्त्रप ॥ कुर्वन्नेवं कुकुर्म त्वं । वितश्रास्त्रो नविष्यसि ॥ एव ॥ श्रुत्वाप्येवं गिरो शा-सनस्तस्या मदोतः॥ नितंबविंबासना-न्याचकर्षातिमर्षणः ॥ ५॥ यथा यथा स वासांसि । गृहात्यस्या नितंबतः॥ तथा तथा शीललक्ष्मी-स्तां शक परिदधात्यपि ॥ ए६ ॥ शतमष्टोत्तरं तस्या-श्वीराण्येवं चकर्ष सः॥ विखिन्नोऽय निषादानो । निषसाद सदोतरा ॥ ए ॥ उर्योधने क्रोधवह्नि-रितेवलितोऽपि सन् ॥ धर्मजोक्यनिरकरो-ममिति वामिषात् ॥एना
॥६३०॥ सगोत्रं गदया दुर्यो-धनं संचूर्णयाम्यहं । यद्यंतरा मम रुषो। न नवेद् गुरुवागियं ॥ए - गऊँतमूर्जितमिति । श्रुत्वा नीमं धराधवाः ॥ न्यग्मुखाः केचिदनवन् । नयाrः केऽपि .

Page #645

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
भादा
जय खिताः ॥ २० ॥ युग्मं ॥ रोषोष्मःखिती नीष्मो । जगावथ गिरं नृपं ॥ धसूनो किमा-
- रब्धं । त्वया साध्वीविमंबनं ॥१॥नीमार्जुनाया एते त्वा-मुद्यता हंतुमप्यहो ॥ निषिद्ध्यं।६४१॥ - ते धर्मभुवा । विनयो विक्रमो ह्ययं ॥ २ ॥ त्यजेमां त्वत्कुलांगार-धूम्यां कृष्णां पतिव्रतां ॥
त्वत्पिता बहिरंधोऽयं । त्वमंधोंतर्बहिश्च रे ॥३॥ श्रुत्वेति व्याहरहुर्यो-धनो हादशवत्सरान् ॥ अमी नजंतु कांतार-मेकाब्दं नष्टचारतां ॥४॥ कुत्रापि स्थानेऽमून ज्ञास्ये । वत्सरे चेत्रयोदशे ॥ पुन दशवर्षाणि । प्रापयिष्ये तदा वनं ॥ ५॥ अंगीकृत्येति धर्मांग-जन्मा नत्वा गुरुनश्र ॥ जायानुजयुतः प्राप । हस्तिनानिधपत्ननं ॥ ६ ॥ नत्वा पित्रोरशेषं त-चरितं धार्तराष्ट्रजं ॥ शशंस धर्मतनयो । न मनाक् खेदमेपुरः ॥ ७ ॥ तत् श्रुत्वा पांडुरप्यस्थात् । कणं मौनमुपेयिवान् ॥ चिंतयन्निव चित्तांतः । संसारस्थितिमादितः ॥ ७॥ पुनराख्यचतः सत्य-संधो मा खेदमुह ॥ ताताहं वनवासेन । करिष्ये नाम सार्थकं ॥ ॥राज्यत्यागेऽपि राज्येऽपि । कांतारे नगरेऽपि वा ॥ स्वोक्तं पालयतां पुंसां । सर्वत्रापि समृध्यः ।। ॥१०॥धीरवीरोऽसि तात त्वं । कुरुगोत्रकुलाचल ॥ अतोऽस्माननुमन्यस्व । वनायात्मो.
॥६
॥

Page #646

Shin Maha
Jain Aradhana Kenare
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kailassagaur Gyanmandir
माहा०
शत्रुजय कपालकान् ॥ ११ ॥ अनुमतमप्रतिषिमिति । प्रविकल्प्य पितुः स निजां च प्रसूं ॥ वनग-
IA मनाकरटंकवला-दिधेऽक्षिण सशोकपयःप्रविझू ।। १२ ।। ॥६५॥ अथ पित्रोरनुशान्तिः । परिणेतुमिव श्रियं ॥ चचाल बंधुपत्नीनिः । समं धर्मतनूरुहः॥
॥ १३ ॥ पांडुः कुंती च महीच । तथा सत्यवती गृहात् ॥ अंबांवालांबिकास्ताश्च । स्नेहार तमनु निर्ययुः ॥ १४ ॥ अश्रुप्रवाहा नेत्रेन्यो । जनानां पश्यतां च तान् ॥ तत्स्नेहसागरम
नु-प्रवृत्ताव तेजवन् ॥ १५ ॥ तदा तैः पंचनियनि-रिक्यैिरिव तत्पुरं ॥ निश्चेतनं क्रियाहीनं । बलूवालेख्यगं यथा ॥ १६॥ पुराबहिरुपेत्याथ । स्थित्वा धर्मसुतो नृपं ॥ मातनत्वा चेति जगौ। पाणी संयोज्य सत्ववान ॥ १७॥ कुरुवंशावतंसस्त्वं । तात सत्वं समा
श्रय ॥ पुत्रेप्वज्ञ श्व स्नेहात् । किमश्रूणि विमुंचसि ॥ १७ ॥ प्रतिज्ञातार्यनिर्वाह-परैरस्मा। निरंगजैः ॥ सन्निः श्रेयो हि ते कीर्ति-रपि कौरवमंगलं ॥ १५ ॥ धार्तराष्ट्र राष्ट्रलुब्धे-रप्ये
तविहितं हितं ॥ न चेन्मे सत्यसूनुत्वं । सत्यं नावि कयं पितः ॥ २०॥ मातरः कातरा य. यं । यत्नत्स्नेहविजंजितं ।। स्मृत्वा स्वं वीरपत्नीत्वं । धीरतां नजताधुना ॥ १॥ ताते वि.
॥६
॥

Page #647

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ६४३ ॥
या शुश्रूषा | पूजनीय जिनेश्वरः ॥ देयास्मासु सदैवाशीः । प्रजा पाल्या हि पुत्रवत् ॥ ॥ २२ ॥ लोकाः कदाचिदस्मानि - रपराधं नवेयदि ॥ राज्यांवैस्तत्कमध्वं हि । सर्वदेवमयी प्रजा || २३ || विनयेनेति तातं स । मातृलोकान् विसृज्य च ।। कुंती कृष्णा सुनज्ञनि - बंधुनिश्व समं ययौ ॥ २४ ॥ क्रूरकर्मिरनामाना - वय दुर्योधनाज्ञया ॥ जापर्यंतौ याज्ञसेनीं । जित जिमेन राक्षसौ || २५ || सर्वोपायेषु विदुरो । विदुरोऽभ्येत्य पांगवान || विद्योपायैरनुशास्य । पूजितस्तैः पुरं ययौ ॥ २६ ॥ शैपदीसोदरो धृष्टद्युम्रो ज्ञात्वाथ पांगवान ॥ समेत्य प्रीत्या कांपिल्ये ऽनयत्पांचालनूपले || २७ ॥
यो समुविजया-या कृष्णोऽपि सोत्सुकः ॥ नतुं कुंतीमगात्तत्र । समं यादवको टिनिः || १८ || तदा ते पांडवा दर्ष-तांगवास्तमनोजयन् ॥ पार्थविद्याहृतैर्भोज्यैः । कृष्णं विस्मयकारिनिः ॥ २७ ॥ दरिरूचेऽथ तान् प्रीत्या | जानेऽहं धृतराष्ट्रजान् ॥ श्रावाल्यात्कूटवासैक- राष्ट्राणि लघातिनः ॥ ३० ॥ दीव्यभिरेतैः कपट - पटुनिर्वृतराष्ट्रजैः ॥ राज्यान्निर्वासिता यूय - महो दैवविपर्ययः ॥ ३१ ॥ श्रव्रजंतु निजं स्थान - महंहन्मि जवदूषिः ॥ ना
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
॥ ६४३॥

Page #648

Sh
incha kenge
Acharya Sha Kalassaganan Gyanmandir
माहा
शत्रंजय कालेऽपि हि दुष्टानां । हननानियमदयः ।। ३२ ॥ गोविंदे निगदत्येवं । धर्मसूनुर्जगौ ननु ।
त्वयि संन्नाव्यते सर्व । हरे हरिपराक्रमे ॥ ३३ ॥ वयं त्रयोदश समाः । समासाद्य वनाथ। ६४॥ में ॥ त्वया सहायिना शत्रून् । हनिष्यामोऽधुना ब्रज ॥ ३४ ॥ इत्युक्त्वा पांझवैर्विष्णु-विसृ
टोलगिनीं निजां । सुन्नशं रथमारोप्य । प्रापत्सतनयां पुरीं ॥ ३५ ॥ ततस्ते सप्त सत्सत्वाः । कामंतः क्रमतो महीं ॥ पुरोचनेनोचिरेऽथ । दुर्योधनपुरोधसा ॥ ३६ ॥ नत्वा नवतं पंचांग-स्पृष्टनूपीठ आदरात् ॥ सुयोधनो मन्मुखेन । नयाज्ञिपयत्यदः ॥ ३७ ॥ मयाऽज्ञानवशादेत-धर्मसूनो तदा कृतं ॥ ज्येष्टो गुणैश्च वयसा । सोढवानियतं नवान ॥३७॥ तथा मयि कृपां कृत्वा । पश्चात्तापपरायणे ॥ प्रस्थपुरेशत्वं । सांप्रतं नज मानदं ॥३५॥ इत्यं
तारुणां बाह्ये । कोमलां तजिरं नृपः॥ श्रुत्वा विश्वस्य सरलः । प्राप तां वारणावती ॥४॥ २ज्ञात्वा तहिदुरः कूटं । गूढलेखाकरैरिति ॥ अशिश्यामसूनुं । विश्वसीारिषु क्वचित्॥१॥ # अस्ति निर्मापितं लादा-गृहं वासाय वो नवं ॥ तत्र स्थितानसौ युष्मान् । गुतं धक्ष्यति वा- मवः ॥ ४५ ॥ यत्कृष्णफाल्गुनस्येष । चतुर्दश्यां महानिशि ॥ सुयोधनेन निर्दिष्टो-ऽनिष्टं क
॥६५॥ ॥

Page #649

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शजयी नवत्सु हि ॥ ४३ ॥ इति श्रुत्वा तदा जीमो । निस्सीमोज्ज्वलपौरुषः ।। जगौरुषा नि- माहास
जं ज्येष्टं। कष्टं यत्तेऽरिषु कमा ॥ ४ ॥ त्वदादेशादहं शत्रु-मेको दुर्योधनं रणे ॥ गदया ह. ॥६॥२ मि कुलजं । कलंकमिव पंकिलं ॥ ४५ ॥ इति तस्योर्जितं कोप-वह्नि धर्मतनूरुहः ॥ नय
वाक्यामृतस्तैस्तैः । शमयामास सत्वरं ॥ ४६॥ विरोऽय कलाविनिः । सुरंगां खनकैय॑धात् ॥ धार्मिं च ज्ञापयामास । वंचयंस्तं पुरोधसं ||४|| पुरोचनोऽय सन्मान-स्तत्र लादा
गृहे नवे ॥ पांडवान् वासयामास । स्वयं नक्तिपरायणः ॥ तश्च तदिने काचि-3परती पंचपुत्रयक ॥ एकवध्वा समं तत्रा-ययौ कत्या च वासिता ॥४॥
अन गुप्तं निशीग्रेऽग्निं । सोऽमुचत्तत्र शात्रवः ॥ लाक्षागृहे तु ज्वलिते-ऽनश्यंस्ते विवराध्वना ॥णा स्थित्वा पश्चाच नीमस्तु । क्षिप्त्याग्नौ तं पुरोचनं ॥अमिलगतो गत्वा। स्व२४ बंधुभ्यः कृता नतिः॥५१॥ इतः प्रातर्जना दृष्ट्वा । दग्धान सप्तापि तान् गृहे ॥ शोचयामा- ॥४॥
सुरंतस्तु । चुक्रुशुभृतराष्ट्रजं ॥ ५२ ।। पादाघातैः पितृवैरे-णेव तस्य पुरोधसः ॥ शिरस्ते चूयामासु-लोकाः शोकाकुला नृशं ॥ ५३॥ सुयोधनोऽथ विज्ञाय । पांडवांश्च पुरोधसं । त--

Page #650

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
कात्रुंजय :
६४६ ॥
दग्वान् बहिः शोका - इदौ दाघांजजीर्जलैः ॥ ५४ ॥ शंकया वैरिणां पांडु पुत्रा श्र पनि डुतं ॥ [श्रास्फर्जतः पततश्च । चर्जतिस्म दिवानिशं ॥ ५५ ॥ न दुर्गेऽपि न चैत्येऽपि । न गिरौ न नदीतटे || न सरस्यापि ते जीते - विंशश्रमुरहो कचित् || ६ || दर्जाकुर परिश्लिष्टे । कंटकाव्येऽपि भूतले ॥ चलंतस्तेऽपि सरले । मुखं दुःखं च नाविदन् ॥ ५७ ॥ इतः कुंती परिक्लिष्टा । मार्गे चलितुमकमा || जगाद जीममद्यापि । कियतव्यमस्ति नः ॥ ५८ ॥ क्रमितुं न ममहं । वधूरपि हि न कमा || नकुलः सहदेवश्व | लक्कया चलतः परं ॥ ५५ ॥ श्रुत्वेत्यध्यारोपयत्स | मातृजायें निजांसयोः ॥ बंधू वबंध पृष्टौ तु । करयोरपरावधात् ॥६०॥ संचरन्निति वेगेन | नीमो निस्सीमपौरुषः ॥ अतिक्रम्य निशां प्रातः । प्रापत्किमपि काननं ॥ ६१ ॥ तत्र निज्ञयमाणेषु । श्रांतेषु सकलेष्वपि ॥ जलार्थी जीमसेनोऽय । भ्रमन् प्राप महासरः || ६ || तीर्त्वा तत्र कणं जीमो । यावच्चलति वारिनृत् । तावत्पश्चाद्दलद्ग्रीवां । स्त्रियं कियत् ॥ ६३ ॥ पूर्व सा क्रूरदेहा रे-रे तिष्टेति प्रजापिणी ॥ जीमं चाथ विलोक्यागा - वृषस्येत्य तिरूपिणी ॥ ६४ ॥ तत्पुरो लीलयाच्येत्य । नंती नेत्र विकूलितैः ॥ सा
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ६४६ ॥

Page #651

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shn Katassagarsen Gyanmandar
यानंजय
॥६
॥
तं जगाद सानंदं । स्खलंत्या च गिरा मृदु ॥ ६५ ॥ जितकंदर्पद त्वं । शृण्वस्मिन् पर्वते माहा मम ॥ सोदरोऽस्ति हिमंबाख्य-स्तत्स्वसाहं दिविका ।। ६६॥ स च त्वकंधमाघ्राय । क्षधितो नयनाय ते ॥ प्राहिणोन्मामहं त्वां तु । वीक्ष्य जाता रताधिनी ।। ६७ ॥ प्रसादान्तिमुखस्तत्त्वं । मन्मयार्णवमङिनीं ॥ पाणिग्रहाग्रहानाय । मामुहर दयामय ॥ ६॥ कर्व्यह वनवासेऽपि । वसतां नवतां नन ॥ महोपकारं शक्या त-मामुघद हृदीश्वर ॥६५॥ इत्यालपंती तां नीमो। जगौ मैवं वदाधना ॥ वनवासस्थितानां ना-स्माकमेतहि युज्यते ॥णाइत्यं तयोर्विवदतो-नीषणः स करालहक ॥ हिमंत्रोऽन्येत्य नगिनीं। पाणिपातैरताडयत् ।। ७१ ॥ क्रुक्षेऽयाख्यत्रीमसेनः । किमरे राक्षस त्वया ।। ताड्यते मत्पुरो बाला । मामजित्वा रणोद्यते ॥ ७२ ।। इत्युक्तो नीषणं रक्षः । प्रोचैरुन्मूल्य पादपं ॥ दधावे पिंगनयनं ।। फेत्कुर्वत्तंप्रति क्रुधा ॥ ७३ ॥ नीमोऽपि वृतमुन्मूल्य । सवत्र इव रोषणः ॥ सिंहनादं सृज-8॥६॥ न रौं । युक्षयाधावत धुतं ॥ ७० ॥ तयोरन्योऽन्यसंघट्टा-त्पादचारात्ससागरा ॥ चकंपे वसुधा कामं । कंपयंती गिरीनपि ॥ ५ ॥ एवं तयो रणे धर्म-सुताद्यानेत्य जाग्रतः ॥ नत्वा

Page #652

Shin Maha
Jain Aradhana Kenare
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kailassagaur Gyanmandir
मादा
शत्रंजय कुंती दिवाख्य-मार्यतेऽसौ तवांगजः ॥ ६ ॥ तदमुष्य सहायत्वे । मातः प्रेषय कंचन
Sard ॥ जातास्म्यहं गुणक्रीता । हिमंबा नीमचेटिका ॥ ७ ॥ इतो रतःप्रहारण । नीममालो॥६ ॥ क्य जर्जर ।। अधावत धर्मसूनुः । खजपाणिस्तदादिपन ॥ ७० ॥ सन्जीनूय तदा जीमो।
गदापाणिर्यमोपमः ॥ तं जघानाममत्रांड-मिवोइंडपराक्रमः ॥ ७ ॥ तस्मिन् हते हिडंबाश्र। नीमरूपेण मोहिता ॥ पृष्टानुगालवत्तेषां । परिचर्यापरायणा ॥ ७० ॥
अन्यदा मार्गवैषम्या-दरण्ये शैपदी क्वत्तित् ॥ तेन्यो वियुक्ता बज्राम । यूथभ्रष्टा मृगीव सा ॥ १ ॥ सिंहशूकरमातंग-व्याघ्राह्यजगरादयः ॥ पराजवनिमां नालं । शीलमंत्रपवित्रितां ॥ ७ ॥ गिरौ सरसि कांतारे । पश्यतोऽपि हि पांडवाः ॥ नापश्यंस्तां कुरंगाही । वल्लीमिव तु मोहिनीं ॥ ३ ॥ विषप्मेष्व तेषूच्चै-दिवा जीमवाक्यतः ॥ वनादालोक्य तां तत्रा-नयत्प्रझेव नारती ॥ ॥ कुंती च शैपदी स्कंधे-नोहंत्यतिवत्सला ॥ यथाकामी- नपानीया-नदात्री पनि साचलत् ॥ ५ ॥ कुंतीयुधिष्टिरौ हृष्टौ । ततो नीमेन तां वधू ॥ नदवाहयतां रात्रि-मिव शीतमरी चिना ॥ ६ ॥ सा सानुरागा निर्माय । सौधानि विविधा
॥
॥

Page #653

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
॥६धणा
न्यपि ।। अरस्त सहनीमेन । यथाकामीनरूपिणी ॥ ७ ॥ तयानीतानपानीय-निश्चितैः श्रमवर्जितैः ॥ हिजवेषितिरापे तै-रेकचक्रानिधं पुरं ॥ ॥ देवशमहिजागारे। वसता धमसूनुना ॥ तत्रावादि हिमवेति । तथा वात्सल्यकारिणी ॥ए । सोढव्यं दुःखमस्मानिदिशाब्दावधि स्फुटं ॥ अहर्निशमतो याहि । स्वगृहान वधु सांप्रत ॥ ७ ॥ ज्येष्टानुमितिमित्याप्य । कुंत्यै गर्न निवेद्य च ॥ समये स्मरणीयेति । वदंती सा तिरोदधे ॥ १ ॥ तत्रान्यदा वसंतस्ते । प्रातिवेश्मनि योषितां ॥ अगृएवन क्रंदन वकः-पीडनं हाहदेतिगां ॥ ए॥ तहुःखःखितो नीमो । देवशर्माणमेत्य च ॥ पप्रश्न किमिदं शोक-विकलं ते कुटुंबकाए॥ सोऽपि स्वं पाणिना नालं । स्पृशन देवेऽतिनिःश्वसन ॥ शंसयनिजनि ग्य-नावमित्यवद. दन् । ए४॥ महानाग हिजास्माक-माकस्मिकविझवनां । निःशरण्यः कथं वच्मि । तश्रापि शृणु वत्सल ॥ ए ॥ बकाख्यो राक्षसः पूर्वे । सिइविद्योऽतिनीषणः॥अत्र कृष्ट्वा शि- लां व्योनि । संजिहीर्षः समागमत् ॥ ए६ ॥
जयनीतस्तदा राजा | सलोकः संस्मरन् जिनं ॥ कायोत्सर्गमदात्पंच-परमेष्टिस्तुतीः
वाणा

Page #654

Shalin Arache
Acharya Sh Kalassagansen Gyanmandir
शत्रुजय
॥६५॥
पठन् ॥ ए ॥ तत्पन्नावादलंजूष्णुः । पलादो न जनाईने ॥ जगाविति महीजानिं । शां-12 माहा तात्मेव पुरः स्थितः ॥ ए॥ राजन्नहं जनान् हंतु-मुद्यतोऽपि तवानया ॥ जिनेश्नत्या तुटोऽस्मि । कुर्वेकं मम वांनितं ॥ एए ॥ दिने दिने त्वयैकैक-मयंदानेन मां सदा ॥ राजन प्रीयता स्थेय-ममेयसुखवर्तिना॥३०॥ राजन्यंगीकृतवति । संहृत्य च शिलामसौ ॥ जगा म नित्यमेकैक-मनाति च नरं नवं ॥१॥ कुमारी कलशानाम-पत्रीं यस्या हरेत्प्रगे ।। स लावी रक्षसस्तस्य । नक्षणाय नृपाझया ॥२॥ कीनासपत्रीवाद्यागा-दद्य मन्नामपत्रिका ॥ धिगते राजपुरुषाः। परुषा इह चागमन् ॥ ३ ॥ पुरात्र केवली राज्ञा । पृष्टो रदःकयं जगौ ॥ पांझवेन्योऽद्यापि तेऽत्र । नायांत्यतः कयो दि मे ॥४॥ इति ताक्यमाकर्ण्य । जीमस्तं वीक्ष्य चातुरं ॥ दध्यौ तदुःखदुःखेन । पीडितो हृदयांतरे ॥ ५ ॥ धिग्बलं धिक् शरी. रं च । विपौरुषमिदं मम ॥ धिक् कत्रं येन न पर-प्राणरक्षण शिक्षणं ॥६॥ जंतुः स्वयं ॥६ ॥ विपद्येत । रोगशस्त्राग्निनिर्जलैः ॥ स चेद्दे परप्राण-त्राणायादिकते सुधीः॥७॥
इत्यंतः स्मृतिवान् स्माह । नीमः साहससवधिः॥ याहि विप्र गृहान रक-स्तर्पयिष्ये

Page #655

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
।।६५१ ।।
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
ऽहमद्य तत् ॥ ८ ॥ तस्येति साहसादंत-हृष्टो विप्रोऽवदद्वचः ॥ तवैतद्युज्यते नून-मुपकारपरस्य जोः || ९ || समानेऽपि मनुष्यत्वे । राक्षसाप्रकयामि यत् ॥ त्वामहं जीवितव्यं स्वं । रक्षयामीति को नयः ॥ १० ॥ सर्वेषामागतो नूनं । गुरुरित्युच्यते बुधैः ॥ गुरुप्रासैर्निजप्राणान् । रक्षयामीति को नयः ॥ ११ ॥ इत्युक्तवंतं तं जीमो । बलात्स्याप्यौकसि स्वयं ॥ जगाम रोभुवनं । समं नृपतिपूरुषैः ॥ १२ ॥ रक्षोनिः सममेत्याथ । तइहस्तमवेक्ष्य च ॥ महाकायं शिलासुतं । जहर्षोचे च सेवकान् ।। १३ ।। अयं मनाग्यतोऽन्यागा-न्महाकायोsय मानवः ॥ बुभुकितानां सर्वेषां । तृप्तिं जो जनयिष्यति ॥ १४ ॥ इत्युक्त्वा क्रकचाकारान् | पीपयन् दशनान् मुहुः || लोलयन वदने लोलां । चामयन्नहिली क्रुधा ॥ १५ ॥ कोयनपरान् स्वस्य । दर्शनात्कृत्तिकाकरः ॥ श्रट्टहासपरो याव - शहसोऽन्येति तत्पुरः ॥ ॥ १६ ॥ युग्मं ॥ तावत्पटीं त्यजन् भीमो भीषयन् प्रत्युतापि तं ॥ नदस्थानयनाचैल । इव लोहगां धरन ॥ १७ ॥ जनादनजवं पापं । रे पलाद तवोदितं ॥ स्मरेष्टं दैवतं नास्य१ अतिथिः
॥
भाहाण्
॥ ६५ ॥

Page #656

Sh
incha kenge
Acharya Sha Kalassaganan Gyanmandir
मादा
॥६५॥
शवंजय धुना तमिति सोऽपित् ॥ १७ ॥ इत्यादेपास्रस्तधैयों । राक्षसोऽपि रुवारुणः ॥ दधावे दं- Kडमुद्यम्य । राक्षसैरपरैः समं ॥ १५ ॥ नीमरदोऽनिघातेन । यदोनोऽनूहरातले ॥ वाई
रुदललन यंत्रो-न्मुक्तानीव जलान्यतः ॥ २० ॥ लघुहस्तो नृशं नीमो । योधयन्निति तं बलात् ॥ जघान मूर्ध्नि गदया । पुस्फोटासौ च नांडवत् ॥ १ ॥ पतस्तेनानिघातेन । महाकायः स राक्षसः ॥ कंपयामास धरणीं । पातयनपि पादपान ॥ १२ ॥ ततोऽपतत्पुष्पवृष्टि -नजस्तो नीममूहनि । शब्दो जयजयेत्यासी-जोर्वाणगणवक्त्रतः ॥ २३ ॥ श्रुत्वा तत्पुरनायोऽथ । लोका अप्यतिहर्षिताः ॥ नीमं वर्धापयामासु-र्जनजीवितदायकं ॥ २४ ॥ ज्ञाततत्पौरुषाद् ज्ञानि-वाक्यादपि च पांडवान् ॥ तान्नृपः प्रकटांश्चक्रे। नक्तितश्चार्चयत्सदा ॥२५॥
प्रकृष्ट तदरिष्टेऽय । विनष्टे स्पष्टत्नक्तिन्निः॥ चैत्ये चैत्ये जिनालाँका-प्रार्चयन्नस्तवन्नपि ॥२॥ र अथ पांडुसुताः शत्रु-चकिता निशि तत्पुरं ॥ त्यक्त्वा ऐतवनं प्राप्य । गुप्तास्तस्युःकृ. * तोटजाः ॥ २६ ॥ इतो रहोवधं श्रुत्वा । तत्रायातांश्च पांझवान् ॥ ज्ञात्वा पुर्योधनो हर्ष-म
संतमपि चाकरोत् ॥ २७ ॥ विज्ञाय नावं विधुरो । धार्तराष्ट्रस्य तधिं ॥ चरं प्रियंवदं ना
CARE
॥६५॥
म.85

Page #657

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
||६५३ ॥
। प्राहित्वान्प्रति ॥ २८ ॥ सोऽपि दैतवनं प्राप्य । नत्वा पांडुसुतानिति ॥ वाचिकं विदुरस्याख्य-दक्कय्यसुखबंधनं ॥ २७ ॥ यद् ज्ञात्वा जवतो द्वैत - वनस्थान धृतराष्ट्रसूः ॥ सममेष्यति कर्णेन । तत्त्याज्यं तन्मदाइया ||३|| इति श्रुत्वा जगौ याइ-सेनी मन्युसमाकुला || अद्यापि पापिनः किं किं । कर्त्तारोऽस्मासु ते खलु ॥ ३१ ॥ त्यक्तं सत्यो क्तितो राज्यं । राष्ट्रं सेनाधनानि च ॥ अद्याप्यपूर्ण किं तेषां । कर्त्तारोऽस्मासु यत्पुनः ॥ ३२ ॥ विग्मां हि यन्मया यूयं । वृताः पंचापि पांरवाः ॥ धिक् क्षात्रं भवतां वीर्ये । धिग् धिग् शस्त्रपरि ग्रहं ॥ ३३ ॥ क्लीवान् सुषुपुः पुत्रान् । मातस्त्वं वीरपत्न्यपि ॥ यत्तदा धार्त्तराष्ट्रैर्मे । चक्रेता विडंबना || ३४ ॥ सोढं तदप्यमी नि । त्यक्तं राज्यं श्रितं वनं ॥ अद्यापि धाराष्ट्रास्ते । विरमंति न वैरतः || ३५ ॥ इति कांतामुखात् श्रुत्वा । पाणिनास्फाल्य नूतलं ॥ नदस्थनीमसेनोऽय । मूर्त्ते वीररसः किल || ३६ ||
गर्जन पर्जन्यवत्पार्थोऽथोर्जितं चार्जयडुषं ॥ क्षुब्धेनसिंहसरजं । धनुष्टंकारमातनोत् ॥ ३७ ॥ प्रतिबिंबाविव तयोस्ततोऽरुण विलोचनौ । नकुलः सहदेवश्व | प्रोदलाल यतामसी
सादा
||६५३||

Page #658

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
झजय
॥६५॥
॥ ३० ॥ तान वैरिगजपंचास्यान । क्षुब्धान वीक्ष्याह धर्मसूः ॥ विरमंतु महावीरा । वैरिह- माहा
द्मि वो बलं ।। ३५ ॥ युशेद्यतैनवनिर्मा । मच्चो वितश्रास्त्विति ॥ प्रतीकध्वं कियत्कालं । समयो यावता नवेत् ॥ ४० ॥ इति ज्येष्टाझया सर्वे । पुनः प्रकृतिमासदन ॥ सलिलौघा निम्नगाया । ज्येष्टमासाझयैव ते ॥ १ ॥ नदीर्य प्रतिवाच्यं च । सन्मान्याश्र प्रियंवदं ॥ विससर्ज स्मरन् स्वांते। विदुरोक्तं युधिष्टिरः ॥ ४२ ॥ त्यक्त्वा तद्देशमश्र ते । गंधमादनपर्वतंक ॥ गता अपश्यन पुरत । कोलानिधं नगं ॥ ३ ॥ विज्ञाय समयं पार्थो-ऽनुज्ञाप्य च युधिष्टिरं ॥ विद्याः साधितुमेकाग्र-मनास्तत्र ययौ जुतं ॥ ४ ॥ नत्वा तत्र युगादोशं । पवित्रः साधितुं स्पिरः ॥ मणिचूमादिखचर-प्राप्ता विद्या बनूव सः ॥ ४५ ॥ निष्कंपो मेरुवत् श्वासो-वासहीनो दृषन्मयः ॥ श्वासीदर्जुनो ध्याना-धिरूढः कमलासनः ॥ ४६॥ नूतवेतालशाकिन्यः । सिंहव्याघ्रगजादयः ॥ नाशकंश्चालितुं ध्याना-नं मनागेकमानसं ॥ ॥ ॥६५॥ प्रसन्नाः समये सर्वा । विद्यादेव्योऽय तत्पुरः ॥ तुष्टाः स्मो हि वरं वत्स । वृणीष्वेति गिरं जगुः ॥ ४ ॥

Page #659

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥६५५॥
अश्रोत्यायार्जुनस्तासां । लुग्न जक्त्या नमोऽकरोत् ॥ ताश्च संचक्रमुर्देह-मर्जुनस्यार्जुन || || सिद्धविद्योऽर्जुनो हृष्टो । निविष्टो नगमूर्द्धनि ॥ हन्यमानं मृगयुला । पुरः शूकरमैहत || ५१ ॥ श्रश्राख्यत्तं सव्यसाची । मामेत्युच्चैर्वदन् मुहुः ॥ अहो तीर्थेऽस्मिन् मट्टष्टौ । किं निहंसि हि पोत्रियं ॥ ५२ ॥ त्वद्दलं तवज्ञातृत्वं । त्वत्कुलं च वृथा ननु ॥ येनामुं त्वमशरण्यं । निहंस्यागोविवर्जितं ॥ ५३ ॥ इति संतर्जितो व्याध - स्तेनोचे पांथ किं मुधा || निषेधयस्यरण्ये मां । स्वेच्छया संचरंतमाः ॥ ५४ ॥ परित्राता न कोऽप्यत्रा-मीषां कानवासिनां ॥ यदि कात्रबलेन त्वं । रक्षिता र तन्नयः ॥ ५५ ॥ अर्जुनोऽप्यथ कोदंग-मुदंड यमदेवत् ॥ करे कृत्वा क्रुधा कांमै विहायः समपूरयत् ॥ ५६ ॥ व्याधोऽप्युद्योहुमाधन । शरासनमथो करे || कंकपत्रैर्डमानग्रे ऽपत्रीकुर्वन् स्वलाघवात् ॥ ५७ ॥ तयोर्नाराचपूरेण । दूरेणेरितरेणुवत् ॥ गिरिशृंगाण्यगुः काम - मास्फलति परस्परं ॥ ५८ ॥ स मायालुब्धकः पार्थ - शरासनमश्राहरत् ॥ पार्थोऽप्यादाय निस्त्रिंशं । दधावे सत्फलादिवत् ॥५॥ तेनापहृतखकोऽथ । पार्थः पृथुपराक्रमः ॥ तमाह्वयद् छ्यु६ - कृते वेडानिनादकृत् ॥ ६० ॥
माहाण्
॥६५॥

Page #660

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
॥६५६॥
अंगेनांग रुपान्योऽन्यं । पीडयंतावुनावपि ॥ अनूतां जीतये विश्वे । रौवीररसाविव ॥६॥ मादा लघुहस्ततया पार्थ-स्तं धृत्वा चरणे रणे ॥ व्योमन्यभ्रमयौत्र-पटीमिव पटीयसीं ॥६॥ ततः प्रतत्पुष्पवृष्टे-रनुकुंडलमंतिं ॥ पश्यतिस्म पुरः कंचि-सुरं हृष्टं धनंजयः ॥ ६३ ॥ किमेतदिति चित्तांत-राश्चर्यसहितार्जुनं ॥ आख्यत्स तुष्टोऽस्मिजय । पार्थ प्रार्थय कामितं ॥ ॥ ६ ॥ पार्थोऽप्यवोचत्समये । प्रार्थयिष्ये वरं ननु ॥ कोऽसि त्वमिति किं त्वस्ति । जिज्ञासा मम तद ॥ ६ ॥
इत्युक्तिश्रुतिहृष्टः स । जगौ पार्थ प्रश्रां शृणु ॥ रथनूपुरमित्यस्ति । पुरं वैताव्यनूषयं ॥३॥ तत्र विद्याधराधीशा। इंजनामा महीधवः॥ इंच हिकपतिवातैः । सेव्यमान दांबुजः ॥ ६ ॥ विद्युन्माली तदनुज-चपलो लोकशोककृत् ॥ पुरानिर्वासितो राज्ञा । ययौ । रक्षःपुरे रुपा ॥६॥ तत्र ते तलतालाख्या । राक्षसास्तेन संगताः ॥ अवस्कंदरिंदेश। ॥॥ सक्लेशमसृजन नृशं ॥ ६ ॥ तदापातनयादात्त-कंपैर्विद्याधरैस्तदा ॥ तथा नष्टं यथा स्पष्टं। मार्गोऽप्यज्ञायि न क्वचित् ।। ७० ॥ केवलज्ञानिनिर्देशाद् । ज्ञात्वा त्वार्मिरामिह ॥ त्वदान

Page #661

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
।। ६५३ ॥
तोम । प्रजिवाय त्वदंतिकं || १ || अध्यास्व रथमेतं हि । कवचं मुकुटं धनुः ॥ गृहाण राक्षसान् पार्थ । निग्रहाणार्थयेप्सितं ॥ ७२ ॥ इतः करीटी सोत्साहः । किरीटी कवची रथी ॥ धन्वी निषंगी संप्राप्तः । कणाज्ञक्षसपत्तने || १३|| समं रथस्वनैरक्षः - पुरि कोलाहलध्वनिः ॥ कोप्यनूद्येन वित्रस्तं । ग्रहतारेंऽनास्करैः ॥ ७४ ॥ बहिर्भूतैरिवांहोनि - रंजनाविनृगूपमैः ॥ तैः समं यो मारेने -ऽर्जुनेनार्जुनकीर्त्तिना ॥ ७५ ॥ कृत्वा महारणं घोरं । इत्वा तांश्च धनंजयः || पुनर्वैताढ्यमासाद्य । शक्रपादौ मुदानमत् || ६ || कृताभ्युत्थान ईश । जयवानिंनंदनः ॥ न्यवदत्तद्दीवासौ । तदर्धासन आदरात् ॥ ७७ ॥ तल्लोकपालाः सर्वेऽपि । तंनेमुः शक्रशासनात् ॥ निजांगजायेव ददौ । तस्मै दिव्यायुधानि सः ॥ ७८ ॥ चित्रांगदाय पार्थोऽपि । धनुर्वेदमदान्मुदा ॥ दानादानफलो मित्र - धर्मो हि महतां यतः || ५ || बंधूकंठी किरीटींs-मनुज्ञाप्यापरान् खगान् || विमानैर्व्याप्नुवन् व्योम । पुनः स्वस्थानमासदत् ॥ ८० ॥ ननाम कुंती ज्येष्टौ च । लघू अस्वजदंजसा ॥ दृग्दानैर्याज्ञसेनीं चा- प्रीणयत्पार्थपार्थिवः ॥ ८१ ॥ चित्रांगदोऽय विद्या - उक्त्वार्जुनपराक्रमं ॥ विसृष्टस्तैरिंइदृष्टि - सुधावृ
८३
माहा०
॥ ६ण्णा

Page #662

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
H६८ ॥
ष्टितमोऽभवत् ॥ ८२ ॥
I
इतस्तेषामशेषाणा - महीलानंदशालिनां ॥ मध्याच्योम्नोऽपत हैम- पद्मं पांचाल्यश्राददे || ३ || तस्य स्वास्यस्य सादृश्यं । पश्यतोवांबुजं सती || जघ्रावादाय पाणिभ्यां । हृष्टा जीममुवाच च || ४ || प्रिय प्रियाणि पद्मानि । मह्यमीहंशि दर्शय ॥ कुतोऽप्यानीय सरसः । सरसात्सरितोऽपि वा ॥ ८५ ॥ अन्वेष्टुम जीमोऽपि । पद्मानि विविनांतरा || जगाम सामजगतिः । स्मृतपंचनमस्कृतिः || ६ || ततश्च लोचनं वामं । वामतां सूचयन्नृशं ॥ युधिष्टिरस्य स्पंदे | कुंत्या दक्षिणमक्षि च ॥ ८७ ॥ तदरिष्टमिति ज्ञात्वा । बंधूनूचे युधि - ष्टिरः ॥ न कोऽप्यस्तीह यो जीमं । परानवितुमुद्यतः || ८ || सूचयत्येव मन्नेत्रं । किंचिश्री मेऽप्य मंगलं ॥ तदुत्तिष्टंतु यास्यामस्तत्पृष्टं पृष्टगा इव ॥ ८७ ॥ सर्वतः संचरंतस्ते । निangina || नासादयन् क्वचिनीमं । निर्माग्या इव सेवधिं ॥ ७० ॥ संमूतः पतंतश्च । मूर्ख-मोहसमूहतः ॥ हिमंबोक्तं स्मरंतस्ते । रयात्तामस्मरन्न || १ || स्मृतागत्य दिडंबा - पि । तानारोप्य शिरस्यपि ॥ निनाय जीमनिकटं । स्वगृहान्नाप च स्वयं ॥ ९२ ॥ नीम
मादा०
॥ ६५८ ॥

Page #663

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shn Katassagarsen Gyanmandar
मादा
शार्बुजय स्तत्पद्मसरसः । सेतुस्थो मार्गतिं । आख्याय सोदरेन्योऽनू-दतीवानंददायकः ॥ ५३॥
हेमपद्मस्पृहापूौं । याज्ञसेन्या वृकोदरः ॥ यावज्ञादति वेसं त-मदृश्यस्तावतानवत् ॥४॥ ॥६॥ ततस्तमनुपदिको-ऽर्जुनोऽप्यासीददृग्गतः ॥ मीलिते लोचने ह्येक-स्मिन्नन्यदपि मीलति ॥
॥ ५ ॥ युधिष्टिरोऽप्यनूत्रातृ-पृष्टगो यमलावपि ॥ अंगैकदेशे ह्याकृष्टे । सर्वमप्यंगमेति हि ॥६॥ ततः कुंती च पांचाली । व्याकुले श्वापदाकुले ॥ अपश्यंत्यो वने पांडु-पुत्रान किंचिध्यपीदतां ॥ ७ ॥ त्रैलोक्यवीरा अशोन्या । देवदानवराक्षसैः॥ पंचास्या श्व पंचापि । क्व ते जग्मुरहो विधिः ॥ ए ॥ यदीदशामपि नवे-दीडशी विपदागतिः ॥ सर्वथा दैवचरितं । तहिचारं न चांचति ॥ एए ॥ इत्यादिरोदनैरत्र किमित्येवं विचिंत्य ते ॥ परमेष्टिस्तुतिध्यानं
। कायोत्सर्गेण चक्रतुः ॥ ४०० ॥ विशेषकं ॥ निश्चलं स्थितयोरित्यं । शालनंजिकयोरिव ॥त २. योरित्यक्रमन यामा। अष्टौ कष्टस्य संगमात् ॥ १॥हितीये दिवसे नानो- नोदिततमश्च-
याः ॥ नत्तीर्य व्योमतो मातु-रनमन् पांडवा जवात् ॥२॥ कायोत्सर्गमयोत्सृज्य । नमत1 स्तनयानिजान् ॥ कुंती कबोष्णैर्नेत्रांबु-पूरैरनापयन्मुदा ॥ ३॥ स्वर्ण वेत्रधरः कश्चि-त्रत्वा
||

Page #664

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
मादा
झाबुजय कुंतीमश्रावदत् ॥ प्रशस्तैस्तचरित्रैस्तै-स्तै स्तां विस्मापयन नृशं ॥ ४ ॥ शृणु मातहरे-
तु-निर्मातुं केवलोत्सवं ॥ यानमागचउपरि । नवत्योश्वस्खले तदा ॥ ५॥ तछेत्तुमथ विज्ञा॥६६॥ तु-महमत्रविमौजसा ।। प्रदितः प्रहितो नाम । नवत्यौ वीक्ष्य चागमं ॥६॥ ज्ञात्वा स
तीयुगध्यान-परमेष्टिनमस्क्रियाः॥ विमानस्खलने शक्रः। कारणं ध्यायतिस्म च ॥ ७॥ मामित्याह च पांचाल्या । वचनात् पाडवा अम। ॥ पद्मान्याहत्मविशन् । सर: स्फुरदुरू रगं ॥ ७॥ तस्येशः शंखचूडो हि । नागपाशैरमून दृढं ॥ बध्ध्वा श्वभ्रमनपीडिग् । न न्यधि च केनचित् ॥ ॥ सत्योरियं तन्निमिना । परमेष्टिस्तुतिस्मृतः ॥ अस्महिमानमांद्यत्वे । तत्वेनैतहि कारणं ॥१०॥ तजत्वा शंखचूमात्तान् । मोचयित्वा मदाझया ॥ सतीस
विधमानीय । ध्यानं मोचय मजतौ ॥ ११॥ गत्वा ततोऽहं पातालं । कथमेतानिरागसः ॥ * व्यस्त्रान् बंधितवान्नाग । तं चेत्याक्षिपमुच्चकैः ॥ १२॥ मत्सरोऽजस्पृहालून-मूनबंधिपमित्य-
श्र॥ तेनोक्ते शक्रनिर्देश-मस्मै शंसितवानरं ॥ १३ ॥ शनादेशात् शंखचूडः । स्वे राज्ये:मून्यवेशयत् ॥ मान्याज्ञा किल शक्रस्य । मुरासुरनरेष्वपि ॥ १५ ॥ राज्येषु निःस्पृहैरेतै
॥६६॥

Page #665

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
स्तव पादाजषट्पदैः ॥ पार्थसानिध्यकर्नाहि-श्चक्रे समरसीमनि ॥ १५ ॥ नमित्युक्तिपरः स-2 माहा रीसृपपतिः पार्थाय दारं वरं । नूपायांगदरत्नशेखरमदाझ्यिाः परेच्यो मुदा ॥ प्रैषीदत्र मया सहांब तनयांस्तान्यायनिष्टानथा-खंडाखंडलयानयानविधये मां सांप्रतं प्रेषय ॥ १६ ॥ कुं. ती सुतागतिमुदा नमिताननेषु-मुल्लास्य हर्षवचनैर्व्यसृजत्सुरं तं॥ पस्पर्श पाणिनलिनैस्त| नयांगमंग। तेऽप्यानमन विनयतो जननीपदाने ॥१७॥ ॥ इत्याचार्यश्रीधनेश्वरसूरिविरचिते महातीर्थश्रीशत्रुजयमाहात्म्यांतर्नूतश्रीरैवताचलमाहात्म्ये पांडवद्यूतक्रीमावनवासादिवर्णनो नाम एकादशमः सर्गः
समाप्तः ॥ श्रीरस्तु॥
॥६
॥

Page #666

Shin Maha
Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shet Kanssagarsur Gyanmandir
दाबूंजय
॥ बादशमः सर्गः प्रारभ्यते ॥
माहा
॥६६॥
अनादिनाधं विमलस्वरूपं । सर्वज्ञतादृष्टसमस्तवस्तु ॥ गोत्रानिधागादिविडंबनान्यो । मुक्तं नमस्यामि हि दैवतोजः ॥ १॥ अथातिक्रम्य ते पांडु-पुत्राः पद् विषमाः समाः ॥ पुनर्ययुर्वैतवन-मदतनयशालिनः ॥२॥ इतो र्योधनः पांडु-पुत्रांस्तत्रागतान विदद ॥ वेगादेत्य बलं दैत-सरस्तीरे न्यवेशपयत् ॥ ३ ॥ तत्रैत्यानुचरैश्चित्रां-गदविद्यानृता नृपः ॥ निषिध्यमानोऽपि सरो-ऽन्यगाहत तच्चकैः ॥ ४ ॥ ततः क्रुः स विद्यान्नु-दूर्योधनमयोधनं ॥ जहार सानुज सार-परिवारादपाकृतं ॥ ५॥अंतःपुरपुरंध्योऽय । क्रंदत्यस्तस्य सत्व
॥ युधिष्टिरं नर्तृनिकां । विनयादर्शयनिति ॥ ६ ॥ अपराई यदि ज्येष्ट । युष्मासु धृतराजैः । तथापि धर्मसूनुस्त्व-मनुजेषु कृपां कुरु ॥ ७ ॥ तानी रानसिकानिः स । इत्युक्तो मुक्तकुन्नृपः ॥ तत्कायें पाश्रमादिवत् । समय रणकर्मणि ॥ ॥ गत्वा पार्थोऽपि तं विद्या-धरं प्रार्थितवान् रणं ॥ तदारुणेकणः सोऽपि । कोपाध्यावर्चत कृणात् ॥ ॥ वर्षतो
॥६६२॥

Page #667

Acharya Shin Kalassagasan Gyantander
शत्रुजय
मादा०
॥६६३॥
लोहनाराचै-गर्जतो गुणनिःस्वनैः ॥ अर्जुनस्यांबुदस्येवा-शुषकैरिजवासकः ॥ १० ॥ बिह- स्तोऽस्तबलः शत्रु-रन्यमित्रीणतां व्रजन ॥ सहसैत्य नमन्पार्टा-ममुचनृतराष्ट्रजं ॥ ११ ॥ अश्राददे खगमुदे । वाणी प्राणीकृतां नयैः ॥ अर्जुनोऽहं गुरुगिरा । बोऽकार्षमिदं सखे ॥ ॥१॥ त्वं सर्योधनोऽन्येत्य । तन्त्रमन् गुरवे निजं ॥ शंसन्निरागसं मित्र । सत्यसंधं विघेहि मां ॥ १३ ॥ इत्युक्तः सोऽपि हृष्टः सन् । विमानस्थो महडिमान् ॥ पार्थमग्रेसरं कृत्वा । ययौ धर्मजसन्निधिं ॥ १५ ॥ युधिष्टिरं तत्र दृष्ट्वा । स शिरोऽर्नेः सशल्यवत् ॥ र्योधनः कीलितव-नानमदतिकोपनः ॥ १५ ॥ विद्याधरै,भुवा । प्रणताहियुधिष्टिरः ॥ सुयोधनं स्नेहलया । दृशापश्यन्मुहुर्मुहुः ॥ १६ ॥ यस्ते गुरुस्तवान्याय-सोढा जीवातुकश्च यः ॥ न तं नमसि मूढेति । बलात्ते तमनामयन् ॥१७॥ प्रणमंत तमालिंग्य । धर्मसूनुः सुवत्सलः ॥पप्रन्च कुशलं प्रीत्या । सोऽप्याद निजचित्तवत् ॥ १७ ॥ राज्यभ्रंशो वैरिपीमा । न मे वीमाक-
ते तथा ॥ यथा त्वयि प्रणामोऽयं । बाधते मां सुदुस्सहः ॥ १५ ॥ इति श्रुत्वापि निःकोप* स्तमाश्वास्य युधिष्टिरः ॥ प्रैवीत्स्वपुरवासाय । कर्मेव किल देहिनां ॥ २० ॥ ततो गांगेयवि
६६३।।

Page #668

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥६६४ ॥
पुर-मुखास्तं प्रत्यबोधयन् ॥ दृष्टं त्वयार्जुनवलं । ततः संधेहि तैः सह ॥ २१ ॥ हितमप्युतमित्यादि । तेषां नाजीगणन्नृपः || त्रिदोषजो व्याधिरिवौ - पधानि विविधान्यपि ॥ २२ ॥
इतो जयश्रो राजा | दुःशल्यापतिराव्रजन् ॥ कुंत्या निमंत्रितस्तस्थौ । जामातेति तदा पथि ॥ २३ ॥ अर्जुनो दिव्यया शक्तया । जोज्यान्यानीय सत्वरं । अनोजयत्तं सत्प्रीतेनोजनं प्रथम फलं ॥ २४ ॥ पश्यतो शैपदीं तस्य । पद्मास्यां चित्तहंसराट् ॥ तलावण्यसरस्यासी - खेलितुं नृशमुत्सुकः || २५ || किंचित्रलमथालोक्य । वेचयित्वा स पांमवान् ॥ पांचाल रमारोप्य । ययौ मूर्त्तमिव श्रियं ॥ २६ ॥ धावतौ तमनुक्रोधा - कुंती जीमार्जुनौ जगी || वन्यां मम जामाता । न दंतव्योऽपराध्यपि ॥ २७ ॥ बालासोरैरश्रो पार्थो । वाहिनीं तस्य नूनृतः ॥ उन्मार्गगामिनीं चक्रे । धनुःक्रेंकारदारुणैः ॥ २८ ॥ श्रपीडयदाघातै|र्मुशलैरिव मूटकं || जीमो गजघटां तस्यो - दस्यवोणितसंकुलां ॥ २७ ॥ श्रर्द्धचंाशुगैस्तस्य केतुकूर्चकचानि च । चिच्छेद पार्थो जननी - वाक्यान्न निजघान तं ॥ ३० ॥ प्रत्यानयामासतुस्तौ । रथमारोप्य यज्ञजां ॥ नेमतुर्जननीपादौ । तत्ताहरबलशालिनौ || ३ || रणभ्रमस्त्र
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ६६५ ॥

Page #669

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
मादा
।६६५॥
वत्स्वेद-विऽपिछलविग्रहौ ॥ तौ तां च जननी स्नेहा-पाणिन्यामस्पृशन्मुदा ॥ ३२॥
इतस्तेषां महातोष-युतानां नारदो मुनिः ॥ दिवोऽवतीर्य तन्मध्ये । निषसाद तदर्चितः ॥३३॥ नीत्वैकांते निजस्वांते । श्वाख्यन्नारदोऽय तान ॥ उर्योधनस्यानिमतं । शृणुताद्य पृ. प्रासुताः ॥३४॥ युष्मानिर्मोचितः प्राप्य । पुरी पुर्योधनोऽधमः ॥ तदादि युष्माइनने । कृतो पायोऽस्ति पापवान् ॥ ३५ ॥ यदा स्वयमशक्तोऽसौ । हंतुं वः कपटैरपि ॥ तदेत्याघोषणामुः। पुरे व्यरचयन्निशि ॥ ३६ ॥ यः कश्चिन्मायया बादु-बलेनापि नरोत्तमः ॥ पांडवान हंति राज्यई। तस्मै यचामि निश्चितं ॥ ३७ ॥ श्रुत्वेति पितृवैरेण । पुरोचनपुरोधसः ॥ सुतो व्यजिज्ञपचूप-मायासः कोऽत्र वः प्रनो ॥ ३० ॥ वरदा मम विद्यास्ति । कृत्याख्या सर्वकर्मकृत् ॥ तस्याः प्रनावात्रैलोक्य-मपि कोनं नयाम्यहं ॥ ३५ ॥ हृष्टस्ततः स पापिष्ट-स्तमिष्टकरणोद्यतं ॥ वस्त्रालंकारमालानि-रान प्रशसंस च ॥ ४० ॥ स साधय- त्रस्ति विद्यां । समेष्यति च पापवान् ॥ अमोघया तया विश्व-मपि नाशयितुं कमः ॥१॥ मया साधर्मिकत्वेन । स्नेहेनैतनिवेदितं ॥ विमृश्यध्वं प्रतीकारं । तदस्याः कोऽपि पांझवाः ॥
॥६६५।।
८४

Page #670

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
मादा
झानंजय ॥४॥ साधूक्तं लवता ज्ञातं । न हि प्रनवतीत्यदः ॥ इत्युक्त्या व्यसृजर्म-सूनुस्तं बहुमा-
नतः ॥ ४३ ॥ समं कुंत्या कलत्रेण । पांडवास्तत्र कर्मणि ॥ प्रमाणयंतोऽय तपः। कायो॥६६६॥ त्सर्गमधुर्मुदा ॥ ४ ॥ एकपादायसंस्थाना-स्तीक्ष्णांशी दत्तलोचनाः॥ परमेष्टिस्तुतिध्यान
निश्चलास्तस्थुरादरात् ॥ ४५ ॥ सप्ताह्रीमिति ते शीता-तपादिक्लेशनाजिनः ॥ जिनध्यानसमाधान-तत्परा व्यतिचक्रमुः ॥ ४६ ॥ अथाष्टमदिने काष्टा-मुखेन्यः स्पष्टचंमिमा ॥ खंगयन शैलशृंगाणि । सहसा वायुराययौ ॥ ४ ॥ तदा पवननिधूत-शाखिशाखाग्रचालनैः । वित्रस्तकंदुकीयंत-गलौलो मरुन्मुदे ॥ ४ ॥ यथा या महावायु-र्वाति चालितनूधरः॥ तया तश्राप तद्ध्यान-दीपो निश्चलतां नृशं ॥ ४ ॥
इतश्च हयदेषान्तिः । देवेमाजी रश्रचीत्कृतैः ।। निःस्वानप्रमुखैर्वाद्यैः । पाटयत्पृथिवीधशरान ॥ ५० ॥ चतुर्दिक्षु मिलर्षा-मेघवन्नरवाबित् ॥ रजोनिप्पयक्ष्योम । सहसा सैन्य-
माययौ ।। ५१ ।। युग्मं ॥ ध्यानस्थिते ततः कुंती-पद्यौ कश्चिदेत्य च ॥ अधिरोप्य दयस्कंधे । पुनः स्वं कटकं ययौ ॥ ५५ ॥ दा वत्सा हा रणे शूरा । हा वृकोदर हार्जुन ।। अ
॥६६॥

Page #671

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय मीन्यस्ताड्यमाने नौ । रदध्वं मातृवत्तलाः ॥ ६३ ॥ सझैपदिका सा कुंती । ताड्यमाना- माहान
तिरोषतः ।। तैः कशानिरिति प्रौञ्चैः । प्रललाप निजांगजान् ॥ ५५ ॥ युग्मं ॥ श्रुत्वेति ध्या॥६६॥ नविधुरा-स्ते रुषात्तास्त्रसंचयाः ॥ दधाविरे सिंहनादै-गर्जतः प्रतयाब्धिवत् ॥ ५५ ॥ अर्जुV. नस्य शरासारै-पारोमगामिनिः ॥ तत्रुसैन्यं विदधे । जालांतर्गतपदिवत् ॥ ५६ ॥ ख
पाणिर्धर्मसूनु-न्यूनरणरंगवान् ॥ नद्यत्फणाधरः काल-नागवत्तत्र दिद्युते ॥ ५७ ॥ कणानिव रिपुवातान् । गदया स वृकोदरः ॥ खंडयामास कुशलः । कर्करानिव वारणान् ॥५॥ यमलावस्खलंतौ तौ । वर्षतौ शरधोरणीः ॥ चरंतावपि सेनासु । दुश्चरावित्यजायतां ॥५॥ सदैन्यमिव तत्सैन्यं । पृषक्तः पार्यपाहिजैः ।। शव सर्वतः कामं । सहसादृश्यमप्यनूत् ।। ॥६० ॥ कणाद् दृष्टार्थवत्रष्टे । सैन्ये ताल्वोष्टशोपिणी ।। नंदन्या धर्मतनयं । कृत्येवापीडयबहु ॥ ६१ ॥ सर्वे तृष्णातुरा वारि-विलोकनपराः पुरः॥ सरः सरोजसंशोनि । सहसा ते ॥६६॥ व्यलोकयन् ॥ ६ ॥ तत्रोतुंगतरंगाग्र-राजहंसविरातिजे ॥ ते सरस्यातुरा वारि । पपुराक-8 उमादरात् ॥ ६३ ॥ तदंबुपानात्सर्वे ते । मूर्मिता इव नूतले ॥ संसारिण वाकस्मा-दलुन

Page #672

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा०
॥६६॥
न ही विधेः क्रमः ॥ ६ ॥ ब्रमंत्यय समायाता । शैपदी स्वपतीनिति ॥ लुठतो वीक्ष्य दुः- खार्ता । दिशोऽपश्यहिचेतना ॥ ५ ॥
इतोऽकस्माङलताजालै-कुंतलसंचया ॥ वसाना वल्कले काचि-त्पुरंध्री तत्पुरोऽनवत् ॥ ६६ ॥ विवक्ति क्षेपदी किंचि-द्यावनां तत्पुरःस्थिता ॥ तावझवलकृष्णांगा । धूम्येव गगनाग्रगा ॥ ६७ ॥ दावाग्निकपिशं शीर्षे । विशीर्ण केशसंचयं ॥ तदंतरा कपालं च । बिव्रती तीव्रलोचना ।। ६ । कपालकृत्तिकापाणिः । साट्टहासातिनीषणा ॥ प्रापुरासीशकसीव । कृत्या सा कृत्निधारिणी ॥६५॥ विशेषकं ॥ वीक्ष्य ताल्लुंगतः कृत्या । स्वकृत्यकरणोन्मनाः ॥ बभ्राम परितो वक्वे । रसनां लोलयंत्यथ ॥ ७० ॥ तदर्शनाक्षेपमाना। क्षेपदी निल्लनायिकां ॥ चकार स्वांतरे सा च । जगौ कृत्यामकृत्यगां ॥१॥ त्वदागमनवातेन । देव्यमी चर्मदेहिनः ॥ जग्मुर्मू, जयेनाशु । प्राणांस्त्यदंति च दणात् ॥ ७२ ॥ न कोऽपि त्रिजग- त्यस्ति । देवदैत्यनरेष्वपि ॥ यः सहेत तव क्रोधं । दंनोलिमिव वजिणः ॥ ३ ॥ तन्मृतान स्वयमप्येतान् । पुनरियसीह किं ॥ अत्र ते पौरुषं किंचि-त्र देवि खलु विद्यते ॥ ७ ॥
॥६॥

Page #673

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shn Katassagarsen Gyanmandar
शत्रुजय
॥६६
॥
इति संबोधिता कृत्या । नक्तियुक्तोक्तिनिस्तया ॥ मन्यमाना कृतं कृत्यं । हसित्वा क्वचिदमाहा प्यगात् ॥ ॥ ५॥ ____ अश्रोपसृत्य पांचाली । तान् मृतानिव वीक्ष्य सा ॥ मूर्ती ते विललापोच्चैः । पुनः पुनरत्नर्तृका ॥ ६ ॥ ततस्तस्याः प्रमााश्रू-ण्याख्यनिलनितंबिनी ॥ किं रोदिषि वृथा बाले । सुशीलेऽरण्यमध्यगा ॥ ७ ॥ मायया मूर्षितानेतान् । मणिकालानदीजलैः ॥ पुनरुजीव|य गुणा-निव शोलेन यज्ञजे ॥ ७ ॥ तत् श्रुत्वा झैपदी हृष्टा । प्रत्यासन्ननदीजलैः ॥ सुधातिरिव सर्तृ-ननिषिच्योदजीवयत् ॥ ७ ॥ सुप्तोचिता श्वाकस्मात् । पांडवाश्वित्रतांडवाः ॥ पद्या वचनैश्चिने । चिंतयामासुरित्यथ ॥ ७ ॥ को नृपः सैन्यसंचार-रत्रागात्केन यज्ञजा ॥ अपाहारि सरः क्वैत-हिषविच्छुरितांबुमत् ॥ १ ॥ प्रिया स्वयमिहायाता । पु. लिंद्या वचनैरव ॥ मणिकालाजलैरस्मा-नुदजीवयदा विधिः ॥ २ ॥ विनमः किमयं चि- क्षणा ने । किं वा दैवविनितं ॥ किमिदं स्वप्नदृष्टार्थ । श्वाश्चर्यनिबंधनं ।। ७३ ॥ तेषु चिंतापरेवित्यं । द्योतयंस्तेजसा दिशः ॥ कश्चिदेवः पुरो नूत्वा । जगौ तानिति शुगीः ॥ ४ ॥

Page #674

San Mahavir Jain Aradhana Kendre
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kailassagaur Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
॥६
॥
कुखकं ॥ धर्मसूनो कयं चित्ते। चित्रीयस्यत्र कर्मणि ॥ मायेयं मत्कृता सर्वा । कृत्याकर्त्त- 1 व्यवंचका ॥ ५ ॥ अर्हतां नवतां ध्याना-तुष्टोऽहं हरिणामरः ॥ शकानीकपतिर्मायां । विधायावंचयं सुरीं ।। ७६ ॥ समये स्मरणीयोऽह-मित्युक्त्वान्नरणान्यदात् ॥ विसृष्टस्तैर्दिवं प्रा. प । स देवः परमर्धिकः ।। 6 ॥ गतांतराया प्राक्पुण्या-हिशेषानेऽथ पांझवाः ॥ अमानजिनसद्ध्यान-परा आसन समाधितः ॥ ७ ॥ मध्याह्ने त्वन्यदा धान्ये । निष्पन्ने पुण्यविनहः ॥ कश्चिन्मासतपास्तत्र । पारणायागमन्मुनिः ॥ ए || साझामरसं जैन-मुनितं वीक्ष्य पांमवाः ॥ हर्षोत्कर्षनरान्नेमुः । सिंचंतोऽश्रुकणैर्महीं ॥ ए ॥ रोमांचकंचुकवराः । पापारि नेनुमुद्यताः॥ स्तुवंतः स्वं मुदा दानं । नत्या ते मुनये दः ॥ १ ॥ युग्मं ॥ दिवि दुंदुलयो नेयुः । पेतुः कांचनवृष्टयः ॥ चेलोच्छ्योऽनवाणी । जयेत्यविता तथा ॥ ॥ ए ॥ तुष्टास्मि दानमाहात्म्या-उत्साः शासनसुर्यहं ॥ घादशाब्दी व्यतिक्रांता। वने वो उस्सदेति हा ॥ ए३ ॥ इतस्त्रयोदशं वर्षे | मत्स्यदेशे स्थिता ननु || अतिकामंतु तछेप-परावर्तपरायणाः ॥ ए॥ ॥ इत्युक्त्वा सा तिरोधत्त । पांझवा अपि तचः ॥ संनूय व्यमृशंस्त
॥६
॥

Page #675

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
छात्रंजय । जानंतः स्वं प्रतिश्रवं ॥ एए ॥ कंकाख्यो हिजवेषोऽहं । स्थास्ये वैराटरागृहे ॥ इत्यू- 16 माहाण
चे धर्मतनयो । मानसिहनिबंधनं ॥ ए६ ॥ नीमोऽन्यधन सूदोऽहं । स्थास्ये वल्लवनामन्त्र॥६॥ त् ॥ बृहन्नडाख्यो नाव्येष-स्तहे शाकिराह च ॥ ए3 ॥ अश्वाधिनूगंधिकोऽहं । स्थाता न
- कुल कचिवान् ॥ गोविंदस्तंत्रपालाख्यः । स्थास्ये तस्मालपुर्जगौ ॥ ए ॥ कृष्णाप्युवाच - सैरंध्री । राजपल्या अहं ननु ॥ नवित्री किल तत्कर्म । शर्मकृन्मम सांप्रतं ॥ ए॥
इत्यालोच्य मिश्रः सर्वे । स्वस्ववेषधराः क्रमात् ॥ विराटराष्ट्रमासेडु-रविज्ञाता जनैः क्वचित् ॥ १८ ॥ पुरीपरिसरे पितृ-वने शंबतिरोहित ॥ शमीस्कंधे न्यधुः शस्त्र-संचयं पांडुनंदनाः॥१॥ प्राप्ताः सन्नां विराटेन । नियुक्ताः स्वस्वकर्मणि ॥ सन्मानिताः सुखं तत्र ।
तस्थुस्ते गुप्तवृत्तयः ॥२॥ सर्वे ते प्रत्यहं प्रात-रुत्थाय जननीं निजां ॥ नेमुर्गुतां क्वचि २.श्म-न्येतविदां च सव्यधुः ॥ ३ ॥ नीमस्तत्र स्थितः सूद-वृत्या मखनटान रणे ॥ निज- ॥६॥
घानान्यदा नूपा-हिशेषान्मानमाप च ॥ ४ ॥ षडुत्तरशतं तत्र । सुदेष्णायाः सहोदराः ॥ अनूवन नूपतेः शाला-स्तेषु मुख्यो हि कीचकः॥ ५ ॥ स कदाचित्सुदेष्णायाः । सदने हु.

Page #676

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shet Kanssagarsur Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥६
॥
पदात्मजां ॥ रूपलावण्यमर्यादा-मपश्यन्मोहमाप च ॥ ६ ॥ स रोमांचमिषात्काम-वाणा- निव वहस्तरां ॥ प्रत्यंगं प्रययौ वेश्म । धुन्वन्मूछनमादरात् ॥ ७॥ स्मरोपचारचतुरै-झैपदीमन्यदा स हि । वचोतिः प्रार्थयन प्राप । तस्या धिक्कारमुच्चकैः ॥ ७ ॥ नद्यत्स्मरशरव्यग्र-समग्रांगविचेतनः ।। सुदेष्णायाः स तत्कृत्स्नं । स्वालिलापं न्यवेदयत् ॥ ५ ॥ 5:साध्यव्याधिनिमग्नं । सुदेष्णा तमवोचत ॥ मिषादेनां त्वदावासं । मनियुक्तां तार्थयेः ॥ १॥ तयेत्याश्वासितो मूढः । प्रौढमन्मयतापतृत ॥ गल्या गृहानब्जशय्यां । शोषयनस्वपत्तदा । ॥११॥ प्रजिघायान्यदा कृष्णां । बलात्कीचकवानि सा ॥ व्याजेनबांधवं तस्याः । संगादेव जिजीविषुः ॥ १२ ॥ तामायांती गृहान् स्वस्य । दनानूलोचनामसौ ॥ निरीक्ष्योत्क श्वोत्या. य। प्रसारितकरो जगौ ॥ १३ ॥ एह्येहि कातराक्ष्येहि । देदि मद्देहगे हिनि || परिष्वंगमनंगात । मां च संप्रीणय प्रिये ॥ १४ ॥
इति श्रुतिकटु श्रुत्वा । ताक्यं शैपदी जगौ ॥ ५॥ मावोच इति रे मूढ । वचनं मयि पापवत् ॥ १५ ।। गुप्ता मत्पतयः पंच | त्वामन्यायकर ननु ॥ नयिष्यत्यपि पंचत्वं । तत्त्वं
॥६
॥

Page #677

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥६३३॥
मनसि संश्रय ॥ १६ ॥ इत्यालपती तां कृष्णां । स कृष्णचरितस्ततः ॥ धृत्वा केशेषु चर- र्निजघान कृतार्त्तगां ॥ १७ ॥ तस्मात्कथंचिदासाय | बागस्त्री सोनिकादिव ॥ सा मोक्षं धूलि लिप्तांगा । ययौ मत्स्यप्रनोः सनां ॥ १८ ॥ दृष्ट्वा धर्मसुतं तत्र । मुक्तकेशा कृशोदरी ॥ विललाप पतीन गुप्ता - निधानाकरमित्यथ ॥ १९ ॥ ये स्थिरा युधि ये जीमा | जयांका च दोर्मृतः || सनिस्तैरप्यहं राजन् । कीचकेन कदर्थिता ॥ २० ॥ इत्यालपंतीं तां कूट- रोपारमवोचत || कंकस्ते पतयः केचित्सुगुप्ताः संति चेत्क्वचित् ॥ २१ ॥ जीमश्चेत्तव को - ऽप्यस्ति । त्राता त्वां नियतं स हि || पुरोदरेऽत्र मा विघ्नी नूया व्रज निकेतनं ॥ २२ ॥ सेति श्रुत्वा गता रात्रौ । तीमायाप्यची कथत् । जीमोऽप्याश्वास्य मधुरो - क्तिनिस्तामूचिवानिति || २३ || दुर्योधनागो यन्मृष्टं । तःधर्मसुतसत्यता || सांप्रतं कीचकस्यागः । सोढुं मे न हि सांप्रतं ॥ २४ ॥ कूटसंगमवाग्नारे - राह्वये रंगमंडपे ॥ तमद्य रात्रौ त्वद्विष्टं । यथा हन्मि डुतं रणे ||२५|| जीमेनाश्वासिता सेति । मिलितं कीचकं पथि || कूटस्नेहाकरै रंग-सनामाकारयन्निशि ॥ २६॥ हृष्टस्तैरकरैर्मूर्खः । स पूर्वप्रहरे निशः ॥ प्रिये कुत्रासि कुत्रासी -
1
I
८५
माहाण्
॥ ६३॥

Page #678

Shin Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Sh Kailassagaran Gyanmandi
शत्रंजय
श
॥६
॥
CREATRE SARAN
त्युचरन मंडपं ययौ ॥३३॥ ौपदीवेपतृनोमः । स्पृष्टस्तेन कणाश्यात् ॥ तं जघानादृष्टचा- मादा रः । प्रापऽगान्महानसं ॥ २ ॥ प्रातस्तद्वांधवा वीक्ष्य । तमदृष्टचरान्मृतं ॥ आरोप्य शि-४ विका यांतो-ऽपश्यस्ता मालिनी पुरः ॥ २ ॥ एतदर्ये वंधुवधो। दंत इति तेऽय तां ॥धृ. त्वा केशेषु चक्रषु-श्चितानो केप्तुमुत्सुकाः ॥ ३० ॥ रुदंती मनसा नर्तृन । स्मरंती धुपदा. त्मजा ॥ जगृहे तैश्चितापाच । स्वा लक्ष्मीरिव देहिनी ॥ ३१ ॥ ततोऽकस्माकछेषी । समे. त्योन्मूख्य पादपान ॥ कीचकान कुट्टयित्वाग्नौ । चिकेपाहेपतो बली ॥ ३२ ॥ दत्वाग्नावाहु. तीमः । कीचकैर्दुपदात्मजां ।। चकारादुषितां स्वस्य । शांतिलक्ष्मीमिवांगिनीं ॥३३॥ तान गंधर्वहतान ज्ञात्वा । मत्स्यराट् बंधुशोकतः ॥ सुदेष्णां विह्वलां प्राह । स्नेहाउल्लास्य पू. र्वतः ॥ ३५॥ अदानि कानिचिदेवि । वितणं मा कुरुष मां ॥ सन्मानय च सैरंध्रीं । त्य. क्तकोपा सुलोचने ॥ ३५ ॥ स्वरूपनाजस्तकांताः। प्राप्ते काले स्वयं त्विमां ॥ नेष्यतीति ॥६ ॥ च संबुझा । नळ सा सुस्थिताऽनवत् ॥ ३६ ।। युग्मं ॥
इतो दुर्योधनादेशा-देशानालोक्य नूरिशः ॥ अदृष्ट्वा पांडुजानेत्य । इरिकास्तं व्यजि

Page #679

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
जाजय
मादा
॥६५॥
झपन् ॥ ३७॥ राजंस्त्वनीतिपायोधौ । कञ्चपा व पांडवाः ॥ संतोऽप्यसंत श्व ना-स्मा- निरासाक्तिाः क्वचित् ॥ ३०॥ श्रुत्वेति नीष्मविपुर-मुखमैकत पार्थिवः॥ परिज्ञाय च तजावं । प्राह त स्वधुनीनवः ॥ ३५ ॥ नेतयो यत्र नो नीति-यंत्र नो रोगसंनवः ॥ लक्यंते पांडवास्तत्र । स्वयमई विहारवत् ॥ ४० ॥ जगुर्दूतास्ततो मत्स्य-देशो देशेषु राजते ॥ धनैर्धान्यैर्दिवः खंड-मिवाधिव्याधिवर्जितः ॥ १ ॥ अयाददे वचो र्यो-धनो झेयाः कनं दि ते ॥ गुप्ताः शल्यमिव प्रौढ-दवथुप्रश्रिमाकराः ॥ ४ ॥ कचे सुशर्मानुपति-स्ततो नत्वा सुयोधनं ॥ तनिश्चितं पांडुसुता । मत्स्यदेशे चरंति ते ॥ ४ ॥ तन्मत्स्यराजनगरा-जोकुलं ज्ञा ग् हरामहे ॥ यथा स्वयमकालेऽपि । प्रत्यक्षास्ते नवंति हि ॥ ४ ॥ मत्स्याधिनः परो वैरी। ोकतः स निगृह्यते ॥ अन्यतो गोहरणतो । हन्यते पांडवा अपि ॥ ४५ ॥ सुशर्मणो मंत्रमिति । श्रुत्वा नुनोऽर्कसूमुखैः॥ दुर्योधनोऽचलत्सैन्यै-धृतगोहरणाशयः ॥ ४६॥ त्रिग धि- पतिर्याम्य-दिग्मुक्ताः सुरत्तीरनीः ।। अहरद्वलिसैन्येन । विराटनगरांगणे ॥ ४ ॥
तदा कलकलाराव-व्याकुलानन आलपत् ॥ शीघ्रं गोपाल आगत्य । विराटनृपति न
।६।।

Page #680

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
मा
॥६६॥
मन् ॥ ७ ॥ राजन यः कीचकेनाजौ । नंगमध्यापितो नृशं ।। सुशर्मा सोऽहरत्त्वत्पुः-प- रितो गोकुलं चरत् ।। पाए ॥ क्रोधोधुरोऽय धरणी-धवः कोदंडटंकृतैः ॥ कुर्वन्नने भुवनं । ससैन्योऽरीनधावत ॥ ५० ॥ युतः पुत्रैः सूर्यशंख-मंदिराश्वमुखेवरैः ॥ सन्नध्योधपटलः । स शत्रूनच्यवेष्टयत् ॥ ५१ ॥ परस्परामर्षवतां । रणतांडवशालिनां । तेषां बाणोत्करैोम । व्यानशे रिपुघातिन्निः ॥ ५५ ॥ कणासहस्रांशुरिव । तमिस्राणि विराटराट् ॥ वैरिसहस्रमवधी-दस्तमाप च नास्करः॥ ५३॥ तादृग्जटवधकह-स्त्रिगर्तनृपतिस्ततः ॥ ध्वानयन धनुरुनांत । मत्स्यराजमधावत ॥ ५५ ॥ तस्मिन् वेगात्रिगर्नेशे । शास्त्रवर्षिण्यमर्षिणि ॥ सैन्ये त्रासं गते त्वेकः। स्थिरोऽनून्मत्स्यनूपतिः ॥ ५५ ॥ नदंडकांडजालेन । मुक्तेनाय सुशर्मणा ॥ रणाब्धौ विधुरो जातो । मत्स्यवन्मत्स्यनूपतिः ॥ ५६ ॥ कणाझ्यस्त्रं च विर] । बध्वा मत्स्यनृपं रश्रे ॥ किप्त्वा त्रिगर्तनृपतिः । प्राचलसैन्यसंयुतः ॥ ५७ ॥ ततो युधिष्टिरो नीमो । यमलौ च क्रुधेरिताः ॥ त्रिगर्नेशचमू काम-मुपपुवुरुन्मदाः ॥ ५० ॥ दास्ये दासस्तवैश्वर्य-मित्याख्यन स त्रिगर्तराट् ॥ बनीमेन मत्स्येशं । निबंध कुर्वता कणात् ॥
॥६॥

Page #681

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya She Kallassagar
Gyanmande
शत्रंजय
माहा
॥६३७॥
॥ एए ॥ हृष्टस्तदा विराटेश-स्तत्रैव निशि सोत्सवः ॥ नवास पांझवाख्यान-सुहितो धर्म- सूनुना ॥ ६॥
अश्रोत्तरकुकुप्मुक्ताः । सुयोधननृपः प्रगे ॥ विराटनगरोपांते । गा जहार विचारमुक् ॥६१ ॥ ततस्त्वरितमागत्य । गोपालोंतःपुरस्थितं ॥ कुमारमुत्तरं धेनु-हरणं तन्न्यवेदयत् ॥ ६ ॥ ततो रोषोल्लसहीर्यो । मातृजायाजनाग्रतः ॥ व्याचख्यावुत्तरः सार-सारथिरहितोऽस्म्यहं ॥ ३ ॥ नो चेदेकोऽपि कोपेन । पवमान वोल्लसन ॥ नन्मलयामिकरुजवैरिसैन्यमावलीः ॥ ६५ ॥ युग्मं ॥ तदूर्जितमिति श्रुत्वा । यज्ञजांतःसमत्सरा ॥ जगौ बृहनमाख्यो यः। कलाचार्यः स्वसुस्तव ॥६५॥ सारथिः स हि पार्थस्य । तत्तहीरविमर्द ने ॥ तवापि नविता योग्यो । याकामीनयानकृत् ॥ ६६ ॥ युग्मं || कुमारोऽयानुजां प्रेष्यानिनाय च बृहन्नडं ॥ धारयामास च तदा । सारथ्यं बहुयत्नतः ॥ ६७ ॥ व्यत्ययेन दधत्पूर्व । हासयन् युवतीजनं ॥ बन्नार कवचं पार्थो । रश्रमध्यास्त च क्षणात् ।। ६७॥ पार्थवाहितधौरेय-चेगात्कौरववाहिनीं ॥ आससादोन्नदति-दंतुरामुत्तरः पुरः ॥ ६॥ ॥ दृप्तं नीष्मक
६॥

Page #682

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
मादा
॥६॥
यो इसिलोना
शत्रजयपादित्य-सूनुदुर्योधनादिन्तिः ॥ बलं वीक्ष्योत्तरः प्रोचे । पार्थ स पृथुवेपथुः ॥ ७० ॥ वृहन्नड
रवेस्तेजो-दीप्रदंतुरशस्त्रनृत् ॥ सर्वत्र विस्तृतमिदं । बलं नालं विलोकितुं ॥ १ ॥ ततः पायो हसित्वोचे । क्षत्रियान्वयनूरसि ॥ तक्त्वापि स्त्रियां पार्चे-धुना किमिव वदसि ॥ ॥ ७ ॥ रणारंजप्रणयिनां । कत्रियाणां रिपुग्रहे । जीवितं राज्यलानाय । कीर्तिलानाय पंचता ॥ ३ ॥ यहि मृत्योः कीर्तिफलं । कदलीतुल्यमस्तु मा ॥ तन्ममेति गिरं प्राह । कुमारोऽपि जयातुरः ॥ ४ ॥
इत्युक्त्वा स्पंदनाद्दन-ऊपो मत्स्यनरेंशनः ॥ गंतुकामोऽर्जुनेनोचे । दत्तकंपेन पृष्टतः ॥ ॥ ५ ॥ धीरो नव कुमारत्वं । मम पार्थस्य सारथिः।।नव येन रिपन जित्वा । त्वयिकीनि निवेशये ॥ ७६ ॥ अतो निः शंबाकार-वृत्तं चापं ममेषुधीं ॥ समानय शमीस्कंधाविचिकित्साविवर्जितः ॥ ७ ॥ इत्याख्याय स्वरूपं स्वं । बंधूनां च धनंजयः॥ गृहीतास्त्रो रथारूढः । प्राचालीसैन्यसन्मुखं ॥ ७० ॥ इतो गंगासुतो वीक्ष्य । तं शंखध्वनि नैरवं ॥ ज. - गौ ऽर्योधनं पार्थ । एष स्त्रीवेषधारकः ॥ ७ ॥ तन्नूनं समय प्राप्ता-नद्य वोऽयं जिघांस
॥६॥

Page #683

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
||६ उणा
ति ॥ जगत्रयप्रमोदाया-नेन संधेहि सांप्रतं ॥ ८० ॥ नो चेद्दलचतुर्थांश - गुप्तस्त्वं गोत्रजैः सह || याहि रयो हि नृपति- वयमस्यांतरे स्थिराः ॥ ८१ ॥ पितामहादिति श्रुत्वा । मंत्र 5धनोडुतं ॥ बलांशेन समादाय । गोकुलं जीरुकोऽचलत् ॥ ८२ ॥ तीक्ष्य फाल्गुनः प्रोचे । कुमारं मन्नयादसौ ॥ पलायते धार्त्तराष्ट्र - स्तदयानिह चालय ॥ ८३ ॥ तेनाथ शकू तथा नुन्नो । रम्रो रविरथोपमः || प्रापारिसैन्यं सधैन्यं । तत्केतुकपिबूत्कृतैः ॥ ८४ ॥
पार्थोऽथ दध्मौ स्वं शंखं । यथा तन्नादमोहिताः ॥ स्वयं व्याजुघुदुर्गाव । उत्पुच्छाः स्वपुरंप्रति ॥ ८५ ॥ कलंकः प्रथितो वंशे । गाश्व पूर्व जिहीर्थता ॥ त्वयाधुना नश्यता तु । जगौ पार्थः सुयोधनं ॥ ८६ ॥ मिलिते वैरिणि तथा । किं गंतु शक्यमित्यपि ॥ तत्ष्टि धन्व
संधेही त्युक्तत्वाधिज्यं धनुर्व्यधात् ॥ ८७ ॥ तदा पार्थशरासारैः । पूरिते गगनार्थवे || नालकि शात्रवग्राह-गजकन्छपसंचयः ॥ ८८ ॥ जटकोटिकयं वीक्ष्य । पार्थः पृथुदयान्वितः ॥ संमोहनास्त्रममुच-दस्वप्न स्वप्नकारणं ॥ ८० ॥ चतुरंगापि सा सेना | सुदतीव चतुर्विधा ॥ पार्थानंगारासंगा - मोहमाप सर्तृका || || मुक्त्वा जीष्मव्रतं जीष्मं । निशणेष्वपरेष्वव ॥
माहाण्
॥६॥

Page #684

Sun Mahavir la Aradhana Kenda
Acharya Sh Kalassagarson Granmandie
शत्रंजय
मादा
॥६
॥
स्मृतोत्तरावचाः पार्थो । जगौ मत्स्येशनंदनं ॥ १ ॥ र्योधनस्य नीलानि । पीतान्यादित्य- जस्य च ॥ विचित्रवर्णान्यन्येषां । वासांस्याहर वेगतः ॥ ए ॥ तथा कृते तेन शरै-व्रतो जीष्मस्य वाजिनः ॥ हत्वार्जुनः पुरं प्राप । रिपुसैन्यं च उडुवे । ए३ ॥ पुरं विराटो विजयी। तत्प्राक् प्राप्तः प्रमोदनाक् ॥ रिपुपृष्टे गतं ज्ञात्वा । सुतं किंचिदयत ॥ एच ॥ यावसन्नादयेत्सेनां । स सुतानुगतिस्पृहः ।। तावञ्चरैः कुमारस्य । जयोऽशंसि प्रमोदिन्तिः॥ ॥ ५ ॥ राजमानो मुदा राजा । कारयनगरोत्सवं ।। स्वयं चकार कंकेन । सन्नायां सारिखेलनं ॥ ४६॥ प्रशंसंतं सुतजयं । कंकः प्राह नरेश्वरं ॥ जयोऽस्य किं न सुलनो। यंता यस्य बृहन्नमः ॥ ७ ॥ इतो रथादवारुह्या-र्जुने याति निजाश्रयं ॥ नत्तरस्तु सन्नासीनं ।
पमुपाविशत् ॥ ए॥ नवाच च मया राजन् । जयो यस्मादवापि सः॥ प्रत्यक्षतामतस्यह्नः । स्वयमेष्यति बंधुयुक् ॥णा ततस्तृतीयेऽह्नि युधि-ष्टिरः स्नातः सुवस्त्रयुक् ॥ कृताईत्पूजनः क्षुश्-देवतेन्यो बलिं व्यधात् ॥ २०० ॥ स्वरूपनाजश्चत्वारः । परे धर्मसुतं मु
मः सिंहासनस्थं च । विराटोऽपि नमोऽकरोत् ॥१॥ इदं राज्यमियं संप-तथान्य
॥६
॥

Page #685

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
॥६॥
दपि ते विनो ॥ विराटेनेति विज्ञप्त-स्तत्रास्थाहर्ममूः सुखात् ॥ ॥ नत्वा विराटः स्वसुता माहा -मुत्तरामनिमन्यवे ॥ पार्थपुत्राय योग्येति । धर्मपुत्रं व्यजिज्ञपत् ॥ ३ ॥ सोऽय दूतैरनिमन्यु-मानिनाय हरेः पुरात् ॥ समं च नागिनेयेन । तत्रागादपि माधवः ॥५॥ सुदिने माधवश्चके | मत्स्यपांडवहर्षदं ॥ प्रीत्यानिमन्यूत्तरयोः । पाणिग्रहमहोत्सवं ॥५॥ अयो हथ टो हृषीकेशो । विराटानुज्ञया समं ॥ पितृस्वस्रा पांडुसुता-निनाय धारिकापुरीं ॥६॥ च। त्वारः पांमवास्तत्र । यादवानां च कन्यकाः ॥ चतस्रः पर्यषस्ते । दत्तास्तऊनकैच्दा ॥७॥
इतश्च रुक्मिणी स्वप्ने-ऽवलक्षवृपत्नस्थिते ॥ विमाने स्वं निषा च । दृष्ट्वाचख्यौ मुरारये ॥ ७॥ सोऽप्याह लावी ते सूनु-स्तत् श्रुत्वा कापि चेटिका || तदाह सत्यनामायै । सापि कृष्णांतिकं ययौ ॥ ॥ हस्तिमलो मया स्वप्ने-ऽदर्शि चाह हरिः पुनः॥ तत्कूटमिगितैीत्वा । प्राह मा खेदमुह ॥ १०॥ नामाप्युवाच चेत्कूट-मिदं तत्परिणेष्यति ॥ पूर्व ॥६॥ यस्याः सुतो देयाः । स्वकेशा ह्यनया तदा ॥ ११ ॥ साक्षिणः प्रतिभुवश्च । कृत्वा ते तत्र जग्मतुः ॥ दैवादुन्ने अपि पुन-गर्ने च दधतुर्वरं ॥ १२ ॥ प्रद्योतनत्वात्प्रद्युम्नो । रुक्मिण्या नंद

Page #686

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
||६८२॥
नोऽजवत् ॥ जानुश्च सत्यनामाया । मिश्रः स्पर्धापरे हि ते || १३ || प्राग्वैराडुक्मिणी वेषो । धूमकेतुस्तदा सुरः || एत्य कृष्णाद् गृहीत्वा । प्रतिवैतान्यमभ्यगात् ॥ १४ ॥ तत्र टंकशिलायां तं । मुक्त्वा देवस्तिरोदधे || लात्वैनं खेचरः काल-संवरः स्वपुरं ययौ ॥ १५ ॥ पत्यै कनकमालायै । पुत्रत्वेनार्पयच्च तं ॥ जातोऽय मत्सूनुरिति । घोषणां स्वपुरे व्यधात् || १६ || स तत्रापि हि पुत्रत्व - प्रीत्या ललितमानसः ॥ ववृधे नाम तस्यासी - त्प्रद्युम्नः कांचनद्युतिः ॥ १७ ॥ अथ दुःखातुरं कृष्णं । ज्ञात्वा सीमंधराईतः ॥ नारदस्त्वरितं पुत्रो -दंतादप्रीणयत्तदा || १८ || रुक्मिण्या प्राग्भवे यच्च । घुसृणाक्तेन पाणिना || अंडान्यादाय मुक्त्वा च । मयूरी वंचिता भ्रमात् ॥ ११७ ॥ तेनाधुनापि पुत्रेण । वियोगोऽस्या बभूव हि ॥ श्रुति साक्षातं दृष्ट्वा | नारदः प्रययौ पुनः ॥ २० ॥ नविता पोडशाब्दांते । सुतेन सह संगमः ॥ इत्याहतेन वचसा । स्वस्था तस्थौ च रुक्मिणी ॥ २१ ॥
इतश्च सर्वशास्त्रास्त्र - कुशलो विक्रमी क्रमात् ॥ प्रद्युम्रो युवतीचित्ते । प्रद्युम्न इव सोऽजवत् ॥ २२ ॥ उयौवनं तं कनक-माला व्यालोक्य सादरात् ॥ श्रनूत्स्मरातुरा धि‍ धिग्
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मात्रा०
॥ ६८२ ॥

Page #687

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
दात्रुंजय
॥ ६८३ ॥
| नारीलाम विचारतां || २३ || मन्यमाना निजं जन्म । तारुण्यं च वृश्राथ सा ॥ विना तप्रोगमूचे तं । सविकारवचोज्नरैः ॥ २४ ॥ महाभाग स्मरोर्वामि-तापितं महपुर्नवान् ॥ स्वदेहस्पर्शसुधया । निर्वापयतु सांप्रतं ॥ २५ ॥ इति तस्या वचः श्रुत्वा । दूनश्चितेऽति कृष्णसूः ॥ श्रब्रवीदिदं पापं । त्वं मातात्वत्सुतोऽस्मि यत् ॥ २६ ॥ साप्यूचे नास्मि ते माता । संवरेण कवचिन्नवान् |! प्राप्तः संवर्धितश्वापि । जोगान् भुंक्ष्व ततो मया ॥ २३ ॥ गृहाण गौप्रत्यौ । विद्ये विश्वजयकमे ॥ वितथं वचनं मे तु । मा कृथास्त्वं दयामय ॥ २८ ॥ न कृत्यं करिष्यामीत्यंत निश्चित्य कृष्णसूः ॥ ऊचे प्रयच्छ मे विद्ये । करिष्ये त्वचस्ततः ॥ || २ || स लब्ध्वा साधयधिये । रंतुं तं प्रार्थयच्च सा || मन्माता मनुरुस्त्वं चेत्युक्त्वा सोstryहिः ॥ ३० ॥ नखैः कनकमाला स्वं । देहं दीर्त्वा कलिं व्यधात् । किमेतदिति पृवंत - स्तत्सुताश्च समाययुः ॥ ३१ ॥ ज्ञात्वा पराजवं मातुः । कुपितास्त नदायुधाः ॥ आगतोता विद्या बनातसूनुना ॥ ३२ ॥ संवरं च सुतवध - कुद्धं जित्वा स लीलया || व्याहरत्कनकमाला-वृत्तांतं च सुदारुणं ॥ ३३ ॥ तदा च नारदोऽभ्येतः । प्रद्युम्नेन स पूजि -
माहाण
॥ ६८३॥

Page #688

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
दाजयतः ॥ शशंस तस्मै रुक्मिण्याः । सीमंधरजिनोदितं ॥ ३४ ॥ नामाया नानुकः सूनुः । प्र- 1 माहा
Ma श्रमं परिणेष्यति ॥ त्वन्मात्रा किल दातव्याः । स्वकेशाः पणहारिताः ॥ ३५ ।केशदानविIMEGHIप्ल वेन । त्वहियोगरुजा च सा ।। सत्यपि त्वयि तनये । मरिष्यत्येव रुक्मिणी ॥ ३६॥
सनारदोऽपि प्रद्युम्न-स्ततः प्रज्ञप्तिनिर्मितं ॥ विमानमारुह्य ययौ । चाश्वेवहारिकां पु. रीं ॥ ३७॥ सविमानं मुनि बाहो-द्याने मुक्त्वान्यवेषनत् ॥ जन्ययात्रामथापश्यत् ।स
नान्वर्थमुपागतां ॥ ३० ॥ हृत्वा विवाह्यां तत्कन्यां । सोऽमुचन्नारदांतिके ॥ कृष्णोद्यानं च विHद्यान्निध्युतपुष्पफलं व्यवात् ॥ ३५ ॥ जलाशयेन्यः सर्वेन्यो-शोषयच्च जलान्यपि ॥ वि- तृणं च पुरं कृत्वा । बहिर्वाहमवादयत् ॥ ४० ॥ स्पृहयालुईयं मूल्या-जानुकस्तं च वाहयन
॥ मायया पातितः सर्वै-ईस्यमानः पुरीं ययौ ॥ १ ॥ प्रद्युम्नोऽय हिजीनूय । पठन् वेदं पुशरांतरा । चकार सरलां दासी । नामायाः कुब्जिकामपि ॥ ४॥ यथेचमर्थयन नोज्यं। मा- ॥६॥
याविप्रस्तया सह । लामौकः प्राप लामा तु । तं न्यवेशयदासने ॥ ५३ ।। कचे च हिजरुमिण्या । मां रूपेणाधिकां कुरु ॥ सोऽप्यत्नापत यद्येवं । विरूपा न तद्भुतं ॥ ४ ॥ त

Page #689

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
झात्रंजय
माता
॥६५॥
क्या मुंडितशिरो-जीर्णवासोंजनोक्षिता ॥ सा नूत्वा कुलदेव्यग्रे-ऽजपदमबडेति गां॥४५॥ सभुंजानोऽय विप्रोऽपि । विद्या शक्त्यानपानके । समापयच्च चेटीनिः । समुनिष्टेति जल्पितः ॥ ६ ॥ स बालमुनिवेषोऽय । रुक्मिण्याः सदनं ययौ । सा तु तद्दर्शनादेव । दूरं प्रीत्यातिमोदिता ॥ ७ ॥ तदासनार्थ रुक्मिण्यां । गतायां स नपाविशत् ॥ कृष्णसिंहासने र म्ये । साथ दृष्ट्वा जगाविति ॥४०॥ कृष्णं वा कृष्णजातं वा । विना सिंहासनेत्र हि॥ अन्यं पुमांसमासीनं । सहते न हि देवताः॥४॥ सोऽप्यवोचत्तपोन्नावा-मय्यलं न हि देवताः ॥ पोमशाब्दतपःप्रांते । पारणार्थमिहागमं ॥ ५० ॥ नो चेद्यास्यामि नामाया । वे इमेत्युक्तेऽत्र तेन सा ॥ पाख्यदुछेगतो नाद्य । मया किंचिहि पाचितं ॥ ५१ ॥ नहेगकारणे पृष्टे । पुनः सावक्कुलामरी ॥ मयाराज्ञ शिरोदाना-दद्याख्यत्पुत्रसंगमं ।। ५२ ॥ तदन्निज्ञानकथित-चूतोऽपि कुसुमैर्वृतः ॥ पुत्रागमनहेतुं त्व-मप्यहो तहिलोकय ॥ ५३ ॥ सोऽप्यूचे रिक्तहस्तानां । न होरा फलदायिनी ॥ साप्याख्यात्किं ददे तुन्यं । पेयां यच्छेति सोऽवदत् ॥ ॥ ५५ ॥ स पेयाव्यमखिलं । विद्ययावालयदशात् ॥ खिन्नां च तामश्र प्रेक्ष्य । ययाचे क

Page #690

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
जय
माहा
॥६६॥
गमोदकान ॥ ५५ ॥ साप्यूचे मोदका ह्यते । कृष्णस्यान्यैः सुउर्जराः॥ नर्षिहत्यां करिष्या- मि । दत्वैतान् नवते मुने ॥ ५६ ॥ सोऽप्यनाषिष्ट तपसा । न मे किमपि उर्जरं ॥ सा सशंका ततस्तस्मा-येकैकं मोदकं ददौ ।। ५७ ॥ दत्नान दत्तान शीघ्रमेव । भुंजानं तं तु मोदकान सस्मिता विस्मिता सोचे । महर्षे बलवानसि ॥ ५॥
इतस्तथा जपंती तां । लामामेत्यावदन्नराः॥ फलादिरिक्तं विपिनं । नि पणं ॥ एए || जलाशयानिर्जलांश्च । नानुकं पतितं हयात् ॥ कन्याया हरणं चापि । तत्त
श्रा विनिर्गमं ॥६॥ युग्मं ॥ ततो विषामा सामर्षा-केशानयनहेतवे ॥ दासी पटलिॐ काहस्तां । प्राहिणोऽक्मिणीगृहे ॥ ३१ ॥ तस्या एव कचैर्माया-साधुः पात्राएयपूरयत् ॥
प्रेषीनामांतिकमश्र । नापितानपि तध्धिान् ॥ ६ ॥ ततः प्रतिभुवं कृष्णं । लामा केशान- याचत ॥ त्वं मुंडासीति कृष्णोक्ते । दास्येनालं जगावसौ ॥ ६३ ॥ कृष्णेन प्रहितो रामः।
केशार्थ रुक्मिणीगृहान् ॥ प्रद्युम्नविकृतं रूपं । कृष्णस्यालोक्य ललितः ॥६५॥ सनायामेत्य रामोऽथ । दृष्ट्वा कृष्णं जगाद च ॥ रूपध्यात्त्वया हंत । हेपिता हि वयं वधूः ॥ ६५ ॥
॥६६॥
RES

Page #691

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shin Kalassagarson Gyantande
झावंजय
मादा
11६०७॥
तत्र नागां हरिरिति । प्रोचे शपथपूर्वकं ॥ माया तवैवेति वदं-त्यगात्रामा निजे गृहे ॥६६॥ रुक्मिण्या नारदोऽग्राख्यत् । प्रद्युम्नोऽयं सुतस्तव ॥ निजरूपधरः सोऽथ । तस्याः पादौ ननाम च ।। ६३॥ रुक्मिणी प्रक्षरत्स्तन्या। बाहुन्यामासिलिंग तं ॥ स जगाद च तां मातन वाच्योऽहं पितुः पुरः ॥ ६ ॥
इत्युक्त्वा रुक्मिणी माया-रथमारोप्य सोऽचलत् ॥ शंखं च पूरयामास । कोलयन जनसंचयं ॥ ३॥ हरामि रुक्मिणीमेष। कृष्णो रक्षतु चेहली ॥ व्याहरनिति वेगेन । स पुरादहिराययो ॥ ७० ॥ कोऽयं मुमूर्षुर्दुर्बुद्धि-रिति जयन जनाईनः ॥ ससैन्योऽप्यन्वधाविष्ट । शाङ्गमास्फालयन्मुहुः ॥३१॥ प्रद्युम्नस्तञ्चमू नंतया । विद्यासामर्थ्यतो हरि ॥ सद्यो निरायुधं चक्रे । निर्दतमिव दंतिनं ॥ ७ ॥ यावहिष्णुर्विषमोऽनू-नावदेत्य स नारदः ॥ तं शशंस सुतस्तेऽयं । तमालिलिंग माधवः ॥ ७३ ॥ रुक्मिणीसहितः कृष्णः। सुहितः सुतसंगमात् ॥ पश्यन् पौरोत्सवोत्सेकं । प्रविवेश पुरी मुदा ॥ ४ ॥ व्यजिज्ञपदयो ऽर्यो-धनः कृष्णं प्रणम्य च ॥ पुत्री मे ते सुता स्वामिन् । केनाप्यपहृताधुना ।। ७५ ॥ प्राप्त्या तामदं ज्ञा
॥६॥

Page #692

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥६८॥
त्वा-त्रानेष्यामीत्युदीरयन् ॥ कात्प्रयुन्न नैषी - तां स्वयंवरकन्यकां ॥ ७६ ॥ कृष्णेन दी - यमानां तां । मम ह्येषा वधूरिति ॥ प्रद्युम्नो न हि जग्राह । पर्यशैपीच्च जानुकः ॥ ७७ ॥ अनिच्छुनापि प्रयु-नोत्सवेन महीयसा || खेचरीः क्ष्मापकन्याश्च । गोविंद नदवाइयत् ॥ ॥ ७० ॥ अन्यदा जीर्णमंचस्थां । जामामालोक्य माधवः ॥ पप्रन्न दुःखं प्रद्युस्र - समं सूनुं च सार्थयत् ॥ ७९ ॥ चतुश्रीराधितो नैगमेषी देवोऽहिगोचरः । कृष्णेन याचितः पुत्रं । हारं दत्वा तिरोदधे ॥ ८० ॥ तत्स्वरूपं विदन् द्युम्नो । मातुजांबवतीं सखीं ॥ विधाय विद्यया जामा-तुल्यां प्रैषी-हरेर्गृहे ॥ ८१ ॥ हारं दत्वा हरिस्तां तु । बुभुजेऽथ दिवश्च्युतः ॥ श्रागा त्कश्चित्सुरस्तस्याः । कुक्षौ सुस्वप्नसूचितः ॥ ८२ ॥ ततो ययौ जांबवती । हृष्टा निज निकेतनं ॥ प्रययौ सत्यभामा च । कृष्णौको विषयार्थिनी ॥ ८३ ॥ श्रहो अतृप्तिर्नोगेऽस्या - श्चिंत - यन्निति केशवः ॥ रेमे तां रौक्मिणेयस्तु । विष्णो जामताडयत् || ४ || प्रद्युम्नताडितां नेरीं । विदन क्षुब्धोऽथ माधवः ॥ जगाद नामां ते सूनु-नवी जीरुश्च सोमिति ॥ ८५ ॥ प्रातर्जीवतीकंठे । तद्धारस्य विलोकनात् || प्रशंसन द्युम्नमायां तु । हरिः कामं विलिस्मये
माहा०
॥ ६८ ॥

Page #693

SK
Acharya Sha Kalassagersun Gyanmandie
मादा
शत्रंजय ॥ ६ ॥ कालेऽग्रासूत तनयं । शांव जांबवती शुने ॥ लामापि नीरुकं पुत्रं । जन्मतोऽप्य-
तिनीरुकं ॥ ७॥ अथोपायाधुक्मिसुतां । वैदर्नी रुक्मिणीसुतः ॥ नपयेमे सुहरिणीं । शां॥६॥ - बो हेमांगदांगजां ॥ ७ ॥
___ मत्सुतंनीषयत्येष । शांबो जांबवतीमिति ॥ नामाख्यत्सापि तामूचे । कृष्णाग्रेमत्सुतो नयी ॥५॥ स्वरूपं दर्शयान्यस्ये-त्युक्त्वा जांबवतीं हरिः ॥ कृत्वानी स्वयं नूत्वा-नीरो व्यापद्दधि ॥॥ तावानीरौ पुरस्यांत-र्दष्ट्वा शांबः सदागतिः ॥ प्राहाजीरीमिहागच्छ । यथा गृह्णामि गोरसं ॥ १ ॥ इत्युक्त्वा शून्यवेश्मांत-स्तामाकर्षदसौ बलात् ॥ तौ तु जांबवतीकृष्णौ । प्रकटौ प्रेक्ष्य चानशत् ॥ ए२ ॥ हरिजीबवतीं प्राह । दृष्टस्तनयऽर्नयः ॥ नईसौम्यं सुतं सिंही । मन्यते करिकर्कशं ॥ ए३ ॥ अथागच्छद् हितीयेऽह्नि । शांबः कोलकनत्करः ॥ पृष्टो जगाद मवृत्त-वक्तुर्वक्त्रे क्षिपाम्यमुं ॥ ए ॥ स्वैराचारीति निर्लको । हरि- या त्याजितः पुरं । प्रद्युम्नास हि प्रज्ञप्ती-विद्यां प्राप्य विनिर्ययौ ॥ एए । अईयन नीरुकं नित्यं । प्रद्युम्नो नामयोच्यत ॥ शांबवत् किं न निर्यासि । त्वं रे शरमते पुरात ॥ ए६ ॥
॥६!!
८७

Page #694

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥६॥
क्व गवामीति तेनोक्ते । स्मशाने याहि सा जगौ || कदा मया समेतव्य - मित्यवोचत्स तां पुनः || १ || यदा हस्ते गृहीत्वाहं । शांत्रमत्रानयाम्यरे ॥ तदा त्वया समागम्य - मित्यूसापि तं क्रुधा || ८ || यदादिशति मे माते -त्युदित्वा रुक्मिणीसुतः ॥ ययौ स्मशाने शवोऽपि । भ्रमंस्तत्र समाययौ ॥ ९ ॥
ततश्च जीवे जामै - कोनं कन्याशतं शुनं ॥ अमेलयत्प्रयत्नाच्च । कन्यामेका मियेष च ॥ ३०० ॥ प्रप्त्या तत्तु विज्ञाय | प्रद्युम्रो जितशत्रुराट् ॥ बज्जूव शांबोऽपि कनी । तत्पुराsarस्तुः ॥ १ ॥ जामा सुतार्थे तां कन्यां । जितशत्रुमयाचत । सोऽप्याख्यन्मत्सुतां जामावा बाहौ त्वसौ || २ || अन्यच्चाछाहकालेऽस्याः । करं नीरुकरोपरि ॥ चेत्कारयति नामा त - नीरवेऽस्तु ममात्मजा || ३ || तदंगीकृत्य जामागा-तत्र द्युम्नप्रयुक्तया ॥ प्रवेत्ति तं कन्यां । जामा शांत्रं परो जनः ॥ ४ ॥ श्रगती करे धृत्वा । शां जाhread || सुतोद्वाहोत्सवे प्रीत्या - नयत्येनमसावहो || ५ || जामौकसि गतः शांबो | जीवामेतरं करं ॥ स्वहस्तेनोपरिस्थेनादाय वामेन वामधीः ॥ ६ ॥ कन्यानां नवनवति -पा
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
॥ ६ण्णा

Page #695

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
भादाण
॥६
॥
द
णोन दक्षिणपाणिना ॥ धृत्वा च युगपक्षहि । परितो विधिनाभ्रमत् ॥ ७ ॥ युग्मं ।। वृत्तो- शाहः समं तानिः । शांवो वासगृहं ययौ ॥ नीरुश्च तेन तत्रायान् । नृकुट्या नीषितोऽगमत् ॥ ७॥ गत्वा स आख्यत्रामायै । साप्यश्रद्दधती स्वयं ॥ तत्रागतैक्षिष्ट शांव । शांबोऽपि प्रपनाम तां ॥ ए ॥ सकोपा साप्युवाचैवं । केनानीतोऽसि धृष्ट रे ॥ सोऽप्यूचेऽहं त्वयानीतः । कन्योहाहं च कारितः ॥ १० ॥ अत्र सादी जनः सर्वः । पृथ्यतां मातरादरात् । तया च पृष्टा जनता | तत्सर्वं सत्यमुजगौ ॥ ११ ॥ मायी बंधुः पिता मायी । मायिनी यस्य च प्रसूः । मायी सोऽउलयत्कन्या-रूपो मां सहजो रिपुः ॥ १२ ॥ इत्युक्त्वा बहुरोपात्ता । नामानिःश्वस्यमानिनी ॥ स्वगृहे दुःखिता मंचं । जीर्णमाशियत्ततः ॥ १३ ॥ युग्मं ॥ वसुदेवं नमस्क । गतः शांवोऽन्यदाब्रवीत् ॥ तात त्वया चिरं कालं । ब्रमतोहिताः स्त्रियः ॥१॥ अल्पकालेन तु मया । युगपत्कन्यकाशतं ॥ परिणिन्ये ततः सत्य-मावयोर्महदंतरं ॥१५॥ वसुदेवोऽप्यथ प्राद । कूपमंडुक वेत्सि किं ॥ अहं हि विक्रमात्मापं । देशाद्देशांतरे स्थिति ॥ ॥ १६ ॥ स्वयंवरसमायाताः । पर्यणैषं च कन्यकाः । तत्नादृक्समये बंधू-परोधादागमं पु
॥६
॥

Page #696

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
।।६।।
नः ॥ १७ ॥ मायया त्वं तु निर्लज्जः । कन्याः पर्यायः स्फुटं ॥ बलयित्वा मातरं तु । स्वयमागा न चादरात् ॥ १८ ॥ पितामहमिति क्रुद्धं । ज्ञात्वा शांबः प्रणम्य च ॥ जगाद तात तव्यं । बालडुर्ललितं मम || १५ || विनयगर्जमन कहारित - इचन ममयो स निशम्य तु ॥ मनसि हर्षजरं बहुधाधरत् । सपदि तं प्रशशंस नयास्पदं ॥ २० ॥ प्रद्युम्नप्रभुखा एवं । कुमारा यदुनूनृतां ॥ पांडवानां च सर्वेऽपि । संभूयाखेलयन्मुदा ॥ २१ ॥ तत्र यादवसंप्राप्त-सन्मान सुहिताः सुखं ॥ स्ववेश्मनीव संप्राप्त - कामास्तस्थुर्दिवानिशं ॥ २२ ॥ समुविजय - प्रमुखा यादवेश्वराः ॥ संभूय बलकृष्णाद्याः | पांडवैरित्यमंत्रयन् || २३ || सत्यप्रतिज्ञैर्युष्माभिः । सर्व सेदेऽरिचेष्टितं । प्रलयेऽपि हि नो संत-श्वलंत निजवाक्यतः ॥ २४ ॥ प्राप्तकालै रिदानीत - ६६माना रिपुडुमाः ॥ बेद्याः कंटकिनः कामं । कीगुकारः ॥ २५ ॥ इतो जगाद धर्मंग - जन्मा नादं स्वबांधवान् ॥ हन्मि श्रीलवलाना | स्वपक्षानिव संगरे || १६ | थोचे शैपदी दृष्टो । जीमो निस्सीमपौरुषः ॥ सोढा भवान् रिपोर्वृद्धिं । नाहं तादृक् परान्नवान् ॥ २७ ॥ वध्याश्चेद्दिद्दिषो नीम-मुखाश्चेत्समरो
मादा०
॥ ६५शा

Page #697

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥६५३॥
त्सुकाः || बोध्यास्तथापि ते पूर्वं । सान्नेत्यूचे युधिष्टिरः ॥ २८ ॥ समुइविजयादीना - माझ या च स्थितः ॥ हस्तिनागपुरं प्राप । वाग्मी दूतो जयाजियः ॥ २७ ॥ निषसेषु नदीसूनु- धृतराष्ट्रमुखेष्व ॥ सनामुपेत्य विजयो । दुर्योधनमभाषत ॥ ३० ॥ द्वारिकाधीशकंसारि- दूतोऽहं विजयाजिधः ॥ तद्वाचिकं महीनेत - राकीय मदास्यतः ॥ ३१ ॥ सत्यप्रतिज्ञास्ते पांडु-पुत्रास्तव तु बांधवाः || निजोक्तं समयं लब्ध्वा - धुना प्रत्यक्षतां गताः ॥ ३२ ॥ गमयंतो निजं कालं । यथा ते सत्यतामिताः ॥ ददंतो राज्यजागं च । तथा यूयं प्रपद्यथ || ३३ ||
ते राजन् | पुरावद्युवयोरपि ॥ माधुना समरारंजो । नूयात्पकद्रुहो मिश्रः ॥ ३४ ॥ प्रस्थं तिलप्रस्थं । वारुणावतमेव च ॥ काशी च हस्तिनाख्यं च । देोन्यो ग्रामपंचकं ||३५|| इति दूतोत्तमाकर्ण्य | जगौ दुर्योधनः कुधा || दशन्नोष्टं स्पृशन्मू । ददच्चक्षुर्निजांसयोः || ३६ || एते द्यूतपणाज्ञज्यं । लनंते हारितं कथं ॥ जीमादयस्तु मत्पूर्व - विद्विषो न तु बांधवाः ॥ ३७ ॥ महितायां यद्भूमौ । चेरुरेते हि सर्वतः ॥ स एव भूमिभागः स्या-नापरं किंचिदर्पये ॥ ३८ ॥ पांडवा मयि मित्रंतु । छिरंतु यदिवाजय || यूताल्लब्धं तथाप्येन्यो
भादा०
॥ ६९३॥ ॥

Page #698

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥६ए॥
। न ददे भूलवं क्वचित् || ३५ || पुनर्जगाद विजयो । न्यायोदययुतं वचः ॥ विधेहि राजन मेवाचं । मुंच गोत्रकदर्थनां ॥ ४० ॥ हिम्बकीचकवक - क्रूर किर्मिरदानवान् ॥ यो जघान मरुत्सूनु-स्तस्माच्छंक्यं सुयोधन ॥ ४१ ॥ अपकारपरस्त्वं तु । पार्थेनोपायतः पुरा || यक्षितोऽसि तना-यमी पूज्या हि ते सदा ॥ ४२ ॥ धर्मैकसारो धर्मंग - जन्मा त्वयि तु वत्सलः ॥ नद्यदग्निमिवांजस्ता - ननुजानपि रक्षति || ४३ || तेऽधुना हरिया वैरि-गर्जेन्हरिया समं ॥ वायुवायो युष्मान् । धयंति किल काष्टवत् ॥ ४४ ॥ श्रीष्मकृपशेल पांडु - विडुरप्रमुखैर्नृपैः ॥ जयप्रतिश्रुतिनिनं । वचः प्रोचे तदा शुनं ॥ ४६ ॥ तद्वाक्यैरिव तोयेन । तततैलमिवाधिकं ॥ जज्वाल क्रोधजो वह्नि - दुर्योधनहृदंतरा ॥ ४७ ॥
अथावधीरितस्तेन । हरिदूतोऽत्यमर्षणः || धार्त्तराष्ट्रा श्रय नष्टा | उच्चरन्निति निर्ययौ || ॥ ४८ ॥ स दूतः शीघ्रमागत्य | तत्कृष्णाय न्यवेदयत् । इष्टाप्तिमुदिता जीम-मुखाश्च न. नृतुनं || ४ || रणरंगाजिरप्रौढ - तांडवा अथ पांरुवाः ॥ समुविजयादेशा - दलबंधमिति व्यधुः ॥ ५० ॥ यादवा मत्स्यराट् धृष्ट-द्युम्नसत्य कि पदाः || सौनदेयमुखा श्रासन / पांड
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ ६॥

Page #699

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
॥६५॥
वानां बले नृपाः ॥ ५१ ॥ पुत्रः पार्थस्यानिमन्यु-मस्य च घटोत्कचः ॥ परेषामपि त-
युः । पुत्राः क्षात्रव्रतोज्ज्वलाः ॥ ५५ ॥ श्वंशे मणिचूड-वंशपीको वियतिः ॥ चित्रांगदश्च पार्थस्य । स्नेहादेयुः खगामिनः ॥ ५३॥ पार्थः कर्ण सोऽपि पार्थ-मन्योऽन्यवधकांक्षया । वव्राते नूपपर्षत्सु । समत्सरतया पणं ।। ५४ ।। इतः कर्णादिन्तिः प्रेर्य-माणो ऽर्योधनो नृपः ॥ दूतेनाजूहवत्रूपान् । स्वगृहान रणकांदया ॥ ५५ ॥ नूरिश्रवा नगदत्तः । शल्यः शकुनिरंगराट् ॥ नीष्मः कृपागुरुः सोम-दत्तवाब्दीकशुक्तयः ॥ ५६ ॥ सौबलः कृतवर्माय। वृषसेनो हलायुधः ॥ कलूकप्रमुखा नूपा । धार्तराष्ट्रदलेऽमिलन ॥७॥ विज्ञाय विदुरो गोत्र-कदर्थनमुपागतं । वैराग्यावतमादाय । ययौ वननिकेतनं ॥ ५॥ कर्णः कुंत्या स्वपुत्रत्वं । झापितोऽपि जगाविति ॥ पूर्व मया निजप्राणा । दत्ता दुर्योधनाय यत् ॥ ५ ॥ परिहृत्य ततस्तं चे-दन्यं मातनजाम्यहं । लजसे तत्त्वमेवाद्या-वकीर्णत्वे स्थिते मयि ॥६॥ ति कर्णगिरा कुंती । कुंतैरिव निपीमिता ॥ अर्वाक पांडुसुतेच्योऽस्मिन् । जयमीहत वत्सला ॥ ६ ॥
!
ORT

Page #700

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shn Katassagarsen Gyanmandar
शत्रंजय
मादा
।
॥६१६॥
इतश्च यवनदीपा-नांमान्यादाय केचन ॥ वशिजो हारिकामीयु-विक्रीणतेस्म तानि च ॥ ६ ॥ लिप्सवोऽयाधिकं लानं । वणिजो रत्नकंबलान् ॥ आदाय मगधेशस्य पुरं। राजगृहं ययुः ॥ ६३ ॥ जरासंधसुतां जीव-यशस मूल्यहानितः ॥ गृहंती तत्र वणिजः । क्रुधा तामिति चुक्रुषुः ।। ६५ ॥ किमस्मानिरिहानीता । एते त्यक्त्वा हरेः पुरीं ॥ दूरतोऽस्तु महालानो । मूलनाशोऽत्र नः खलु ॥ ६५ ॥ इति श्रुत्वा जीवयशाः । का नाम शारिका पुरी ॥ तत्र कोऽस्ति महीनेता । पुनः पप्रन तानिति ॥ ६६ ॥ प्राहुस्ते पश्चिमांनोधे-स्तीरे धनदनिर्मिता ॥ धारिकेत्यस्ति नगरी।। नगारिनगरी निन्ना ॥ ६ ॥ तत्र यादववंश्योऽस्ति । वसुदेवनृपप्रसूः ॥ कृष्ण नष्कराकार-प्रतापाधार इशिता ॥ ६ ॥ तन्नामश्रवणादेव । संजातानिज्वरातुरा ॥ रुदंती सा जरासंध-सन्निधौ प्रार्थयन्मृति ॥ ६ ॥ जगाद नूपो मा
। पत्रि कंसारियोषितः ॥ रोदयिष्ये मदान-वादेषोऽस्ति जीवितः।। ७० ॥ इत्यू. त्वा सिंहनादेन । समं नामवादयत् ॥ जरासंधः सत्यसंधी-नवन्नाजूहवन्नृपान् ॥ १॥ महौजसस्तमन्बीयुः । सहदेवादयः सुताः ।। चेदिराजः शिशुपालः। स्वर्णनान्नश्च रुक्मिरा
॥६॥६॥

Page #701

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
मादा
॥६॥
टू ।। ७२ ॥ अन्येऽपि बहवो नूपाः । सामंताश्च सहस्रशः ॥ जरासंध समापेतुः। प्रवाहा व सागरं ॥ ३ ॥ जरासंधोऽयदुर्बोध-क्रोधयोधसमन्वितः ॥ प्रयाणमकरोत्रु-प्राणनिर्वा
कारणं ॥ ४ ॥ मंत्रनिश्चाप्यशकुनै-वार्यमाणोऽपि नूरिशः ॥ स चचालार्धचक्रेशो | नूचक्रं कंपयन बलैः ॥ ५ ॥ समायांत जरासंध। नारदः कलिकौतुकी ॥आख्यच्चराश्च कृष्णाय । सतृष्णाय रणाय ते ॥ ७६ ॥ कृष्णवमेव कृष्णोऽपि । तेजसामेकमास्पदं ॥ अवादयप्रयाणाय । नां नूपाश्च तेऽमिलन ॥ ७ ॥
समुविजयस्तेषु । समुश्श्व उर्धरः ॥ तत्रागात्सर्वसन्नाही । तस्यैते तनया अपि|| महानेमिः सत्यनेमि-दृढनेमिसुनेमिनौ । अरिष्टनेमिनगवान् । जयसेनो महीजयः ॥७॥ तेजसेनो जयो मेघ-श्चित्रको गौतमोऽपि च ॥ श्वफल्कः शिवनंदश्च । विश्वक्सेनो महारथः॥ ॥ ॥ अक्षोन्यो षिदोन्यः । समुश्विजयानुजः ॥ आययौ युधि धौरेया-स्तस्याष्टौ च सुता इमे ॥ २ ॥ न वश्च धवश्चैव । क्षुनितोऽथ महोदधिः ॥ अंनोनिधिर्जलनिधि-मिदेवो दृढव्रतः॥ २ ॥ स्तिमितोऽपि हि तत्रागा-पंचैते तत्सुतोत्तमाः ॥ सुमिमान वसुमान
ए

Page #702

Stunt Mahan
Archana Kenda
Acharya Shankalassagansen Gyanmandie
छात्रंजय
शानुजय वामरी श्रीमान् । युगा
माहार
॥६
॥
वीरः । पातालः स्थिर एव च ।। ७३ ॥ लागरः षट् च तत्पुत्रा। निष्कपः कंपनस्तथा ।ल-
मीवान केसरी श्रीमान् । यगांतश्च समाययुः॥ व ॥ आययौ हिमवांस्तत्र । तत्तनजास्त्रयोऽप्यमी ॥ विद्युत्प्रनस्तथा गंध-मादनो माल्यवानपि ॥ ५ ॥ अचलोऽचलपुत्रास्तु । सप्ताजग्मुर्महौजसः ॥ महेंशे मलयः सह्यो । गिरिः शैलो नगो बलः ॥ ६ ॥ पूरणः सूनवस्तस्य । चत्वारश्च समाययुः ॥ पुरो दुर्मुखश्चैव । दर्डरो उर्धरस्तथा ।। ७७ ॥ धरणः पं. च तत्पुत्राः । कर्कोटकधनंजयौ । विश्वरूपः श्वेतमुखो । वासुकिश्व समाययुः ॥ ॥ आययावनिचंशेऽपि । षट् च तस्य सुता इमे ॥ चंः शशांकचंशन्नः । शशी सोमोऽमृतपत्नः॥ ॥ ५ ॥ वसुदेवश्च तत्रागा-त्सुत्रामेव वरौजसा ॥ तत्सूनवश्च बहवो । दोमंतो नामतस्त्वमी ॥ ए ॥ अक्रूरो वैरिषु क्रूरः । क्रूरोऽथ ज्वलनप्रनः ॥ वायुवेगोऽशनिवेगो। महेंगतिरेव च ॥१॥ सिदार्थोऽमितगतिश्च । सुदारुदारुकस्तथा ॥ अनादृष्टिईढमुष्टि हेममुष्टिः शिलायुधः ॥ ए ॥ जरत्कुमारवाल्हीको । गंधारः पिंगलस्तथा । रोहिण्यास्तु सुतो रामः।सारणोऽश्र विदूरश्रः ॥ ३ ॥ प्रापेतू रामतनया । नुल्मुको निगधस्तथा ॥ चारुदत्तो ध्रुवः शत्रु-दमनः
॥६॥

Page #703

Acharya
Sh
a
nmand
Sin Maharan Aradhana Kendre
मादा
जयपीठ एव च ॥ ए ॥ विष्णुपुत्राश्च बहवो । युयुत्सव नपाययुः ॥ नानुश्च नामरश्चैव । म-
हान्नान्वनुन्नानुको ॥ एए । बृहध्वजश्चाग्निशिखो । वृष्णुः संजय एव च ॥ अकंपनो म॥६॥ हासेनो । धीरगंजीरगौतमाः ॥ ए६ ॥ सुधर्मोदधिसूर्याश्च । चंधौं प्रसेनजित् ॥ चारुक
प्णकन्नरताः । सुचारुर्देवदत्तवत् ॥ ७ ॥ प्रद्युम्नशांवप्रमुखा । अपरेऽपि महौजसः॥ उग्रसेनस्तत्सुताश्च । रामविष्णोश्च नूरिशः ॥ एज ॥
एवं पुत्रा दशार्हाणां । बहवश्व युयुत्सवः ॥ पितृस्वसृस्वसृसुता । अप्याजग्मुर्महानुजाः ॥ ए ॥ ततः क्रोष्टुकिनाख्याते । दिने दारुकसारथि ॥ ताक्ष्यांक रथमारूढः । सर्वैर्यदुन्निरावृतः ॥ ४० ॥ शुनर्निमित्तैः शकुनैः । संसूचितजयोत्सवः ॥ प्रतिपूर्वोत्तरामाशां । प्रचचाल जनार्दनः ॥ १ ॥ युरो ॥ यदूनां पांडवानां च । चलतां सैन्यन्नारतः ॥ चकंपे काश्यपी कामं । कुलाचलचलत्वकृत् ॥२॥ पंचचत्वारिंशतं तु । योजनानि निजात्पुरात् ॥ गत्वा तस्थौ शनिपटख्यां । ग्रामे संग्रामविहरिः॥३॥ अग्जिरासंधसैन्या-चतुर्निर्योजनैः स्थिते ॥ तत्र कृष्णबले केचि-दागुर्विद्याधरोनमाः ॥ ४ ॥ समुपविजयं नत्वा । तेऽवोचन्नृपते वयं
।

Page #704

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शवजय
॥०॥
॥ गुणगृह्यास्त्वदीयस्य । चातुरानकउँछन्नेः ॥ ५ ॥ येषां कुलेऽरिष्टनेमि-जंगवाकमो विभुः । मादा ॥ एतौ च रामगोविंदा-वहितीयपराक्रमौ ॥ ६ ॥ प्रद्युम्नशांबप्रमुखा। नप्तारोऽमी च कोटिशः ॥ तेषां वो युधि साहाय्य-मन्येन्यः कीदृशं ननु ॥ ७॥ विशेषकं ॥ तथाप्यवसरं ज्ञात्वा | स्वप्नत्या वयमागताः ॥ समादिश स्वसामंत-वर्गे गणयन् प्रनो ॥ ॥ एवमस्त्विति तेनोक्ते । ते नूयोऽप्येवमूचिरे ॥ जरासंधस्तृणमसौ । केवलस्यापि शारिणः ॥ ए॥ वैताच्याशै जरासंध-गृह्या ये संति खेचराः ॥ इहायांति न यावत्ते । प्रति तांस्तावदादिश ॥ ॥१०॥ सेनानीश्वायमस्माकं । वसुदेवोऽस्तु तेऽनुजः ॥ प्रद्युम्नशांबसहितः । सत्येवं ते जिताः खलु ॥ ११ ।। समुविजयः कृष्ण-मापृच्यानकईदुन्निं ॥ प्रेषीत्प्रद्युम्नशांवौ च । ततस्तैः खेचरैः समं ॥ १२ ॥ तदा च वसुदेवाय । प्रददेऽरिष्टनेमिना ॥ जन्मस्नात्र सुरैर्दोष्णि । बोषध्यस्ववारिणी ॥ १३ ॥
अथ अर्योधनो ज्ञात्वो-द्यतं यादवपांडवान् ॥ वधाय मगधाधीशं । नमस्कृत्य व्यजिज्ञ पत् ॥ १४ ॥ स्वामिन के मी हि गोपालाः । पांडवा अपि के त्वम । सनिरस्मानिरत्रार्थे।
॥goo॥

Page #705

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रुजयनयुक्तस्तव विक्रमः ॥ १५ ॥ अस्मानादिश तत्स्वामि-त्रयाऽपांडवयादवं ॥ कुर्महे विश्व-
मस्मेर-रिपुरनोरुदारुणं ॥ १६॥ इत्याग्रहाजरासंधः । पट्टवंधनपूर्वकं ॥ तं न्ययुक्त रिपौ ॥७०१॥ व्यक्त-शक्ति सेनायुतं रणे ॥१७॥ अथोडरमहायोध-वृतो र्योधनः क्रमात् ॥ प्रयाणैः कै
चिदप्याप । कुरुक्षेत्रमतिश्रुतं ॥ १० ॥ गजांत:पपत्त्यंबु-मानुषाश्वमहोमिनिः॥ एकादशाइस दौहिणीनि-नदीजिरिव सोऽशुन्नत् ॥ १५॥ .
र्योधनोऽथ प्रपिता-महं नीष्मं नमन्मुदा ॥ चकार वीरकोटीरं । स्वसेनापतिमादरात् ॥ ॥ अदौहिणीनिः सप्तानि-युतास्ते पांझवा अपि ॥ चलंतोऽचलचालाय । कुरुकेत्रमुपाययुः ॥ १॥ ौपदेयं ततः सर्वानुमतं पांडवा अपि ॥ चमूपत्वेऽनिषिषिचु-धृष्टद्युम्नं महौजसं ॥ २२ ॥ निवृत्तोपायत्रितया । निर्णीतरणवासराः ॥ अथानचुमहावीराः । शस्त्राणि दत्रदैवतं ॥ २३ ॥ अशुन्नन्मल्लिकामाला-मालितान्यायुधान्यपि ॥ स्वन्नर्तृषु यशोरा- शिं । दातुं तत्रोद्यतानीव ॥ २५ ॥ नदंति निशि शस्त्राग्रे। रणतूर्याणि रेजिरे ॥ आयांतीनां जयश्रीणां । नूपुराणां रवा श्व ॥ २५ ॥ इतस्तेषां वीररस । श्वालोहिततिग्मरुक् ॥ नद्ययौ
॥१॥

Page #706

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥१०२॥
रिपुतामिस्र - परमाणून दरन्नरं || २६ || वृक्षाग्रेषु खगा व्योम्नि । खगा अथ रवं व्यधुः ॥ वईयंतः सिंहनादं । वीराणां रणकांकियां ॥ २७ ॥ सैन्ययो रणतूर्याणि । तदा नेदुः समंततः ॥ नद्यविहयस्पर्धा - कारिणो वाजिनः पुनः ॥ २८ ॥ नदंतो वारणा रेजु - ऊरन्मदजलप्लुताः ॥ पर्यन्या इव वर्षासु । छिट्जवासकशोषिणः ॥ २७ ॥ निःस्वानकाहलानेरी - तृर्यढक्काहुडुक्ककैः । पत्त्यश्वेनरथारावै-रनून्नादमयं जगत् ॥ ३० ॥ सुवर्णरत्नवर्माणः । कृपालस्थितपाए - यः ॥ उल्लालयतः फलकान् । प्रसस्स्रुः सर्वतो जटाः ॥ ३१ ॥ दुर्धरा ध्वानयंतोऽथ । धनुश्चेलुर्धनुर्धराः || शर्बलाधारिणोऽनूवन् । सबलास्तत्पुरस्ततः ॥ ३२ ॥ संवर्मिणोऽब्धिकल्लोलधर्मिणोऽय हया रयात् || प्रसस्रुस्त्यक्तमर्यादा - स्तूर्यध्वनिविनिािः ॥ ३३ ॥ गजा नत्तानशुंडा - जाग्रदर्गलजीपणाः ॥ रणारंजकृतादत्र - वेमाः सज्जा प्रथो यथुः || ३४ ॥ शस्त्रैकसदना नेमि - स्पंद निष्पिष्टतलाः ॥ स्पंदनाः प्राचलंस्तत्रा - चल योधबलाकुलाः ॥ ३५ ॥ नतिस्म पाथोधेः । पयांसि पृथुवेपनात् ॥ शुशिरेषु पादपाता - दिव सैन्यन्नरात्तदा ॥ ३६ ॥ र रंगा जिरे वीरैश्च निस्तूर्यनादतः ॥ नर्त्तयित्वा पादचारै - रारेने सैन्ययो रणः ॥ ३७ ॥
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण
1190911

Page #707

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ७०३ ॥
विभावरी निजे रेणु-नरे स्फुरति सर्वतः ॥ खद्योतद्युतिधर्माणो ऽनूवन बारामुखानि खे ॥ ॥ ३८ ॥ निपादिनिर्गजारूढाः । सादिनिः सादिनो मिश्रः ॥ रथस्था रथिभिः पत्ति-वृंदाः पतिमिरास्फलम् ॥ ३५ ॥ संघट्टनाजां रोषेण । रदिनां च मिथो रदैः ॥ अन्योऽन्यमर्योधानां । पादचारैरनूणः || ४० ॥ योधा नदायुधाः क्रोधो - होधाः संवर्मिणोऽरिषु । दुःप्रेक्ष्या जगतो जाताः । सहस्रांशुवज्ज्वलाः ॥ ४१ ॥ सनदा वाजिनो गल्यो -प्लुतंतो बल्लयः ॥ सपक्षा इत्यतयैत । रिपुनिर्नयनं गुरैः ॥ ४२ ॥ नक्रंति सर्वशस्त्राणि । पर्वतंति च वार॥ कल्लोलंति हयास्तोय - मानुषंति च पत्तयः || ४३ || मकरंति रथास्तत्रो -छेले समरसागरे ॥ यानंति च विमानानि । हुंकृतैर्गर्जति स्फुटं ॥ ४४ ॥ युग्मं ॥
I
प्रवृमन्युः स निमन्यू रथस्थितः || अविशत्रिपुसेनां तां । रविवत्तिमिरोत्करे ॥ ॥ ४५ ॥ तस्मिन् बाणोत्करैः कोपा - इर्षत्युत्कर्षशालिनि || रिपुदुर्जिकमजव - नीरत्वविनाशनात् ॥ ४६ ॥ विस्फुरंतमिति प्रेक्ष्य । तं बृहद्वलराट्कृपौ ॥ श्रधावतां शरैव्योम - व्याप्नुवतौ रथस्थितौ ॥ ४७ ॥ श्रश्रो बृहद्वलमनि-ययावेर्जुननंदनः ॥ सहायत्वे च तस्यैव । प्राप कैके
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ १०३ ॥

Page #708

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
॥४०॥
यराट् कृपं ॥ ७ ॥ चत्वारस्ते मिथो युइ-पराः सेनाचरैनटैः ।। आलोकिरे बहिर्वृत्वा । भु- माहा वनस्यापिनीतिदाः॥ भए ॥ मियो विरथिनौ खन-पासी कैकेयराकृपौ ॥ नद्यत्फणाधरौ । सर्पा-विव विश्वकयक्षमौ ॥ ५० ॥ विजेंनिगस्तथा बाणै-रतिमन्योहबलः ॥ चिच्छेद केतुयतारौ ॥ सारौजा रणसंकटे ।। ५१ ॥ गर्जत्रिष्टुरनि|-श्चकैमि विदारयन् ॥ अथो जीमरथो धर्म-सूनुसैन्यमयाश्यात् ॥ ५ ॥ नीष्मे नीष्मरुषा बाणै-मैमपं व्योनि कुर्वति॥ अस्थिरा रिपुसनानू-बौरिवाब्दे विजृनति ॥ ५३ ॥ क्रुझेऽनिमन्युरिषुनिः। सूतं दुर्मुखनूपतेः॥ नीष्मकेतुं च सपदि । चिच्छेदाबादयन्ननः॥ ५० ॥ क्रुऽय जीष्मे रथिनो । दश पांझवसैन्यतः ॥ रक्षितुं पार्थतनयं । परिवत्रुरुदायुधाः ॥ ५५ ॥नीमोऽपि रथचित्कारैः। दोन
यन भुवनं रणे ॥ अथाययौ नीष्मबाणै-शिवनकेतुरमर्षणः ॥ ५६ ॥ आत्मयुग्यगजध्वस्त। सूतस्यंदनवाजिने ॥ नत्तराय स्वर्णशक्ति-ममुचत् शल्यपार्थिवः ॥ ५७ ॥ सर्वायुधनिषिज्ञ
॥७॥ पि। निपत्योत्तरमूईनि ॥ जग्राह तदसून शक्तिः । सुरोक्तिर्हि फलेग्रहिः ॥ ५॥ कपिध्वजोऽध कोपेन । कांमजालैरनर्गलैः॥ वरूथिनी विपदस्य । तिरयामास तीव्ररुट् ॥ ५ए ।

Page #709

Sh Mavain Aradhana Kenda
Acharya Sha Kalassagarson Gyanmandie
शत्रंजय दृष्ट्वार्जुनशरैः सेनां । दीनां कौरवनूपतेः ॥ नीष्मवीरव्रतो नीष्मो । दधावे ध्वानयन धनुः॥ माहाण
॥ ६ ॥ मार्गयतो रिपुप्राणान् । प्राप्नुवंतोऽपि मार्गणाः ॥ स्वसिई मार्गशत्वं हि । गांगेय॥३०॥ - स्य न तत्यजुः ॥ ३१ ॥ धृष्टद्युम्नोऽय सेनानीः। प्रतिनीष्ममवावत ॥ दिप्तानेकजनप्राण
स्तयोरासीन्महारणः ॥ ६॥
अथाष्टमदिनप्रांते । पांडवा इत्यमंत्रयन् ॥ पुर्जयः सर्वथा नीष्मः। कयं वध्योऽरिसैन्यपः ॥ ६३ ॥ ततो जगाद गोविंदः। संधेयं स्वर्धनीरुहः ॥ व्यस्त्रे पंढे स्त्रियां यन्न । प्रहर्त्तव्यं पराङ्मुखे ॥६धा पंढं शिखंडिनं पार्थ । औपदेयं निजे रणे ।। त्वमारोप्य व्यस्तहस्तं । प्रहरेस्त
मशंकितः ॥ ६५ ॥ अंगीकृत्येति ते प्रातः । पुनः सनःइसैनिकाः ॥ रणाजिरमगुः पांडु-पुTAत्राश्च धृतराष्ट्रजाः ॥ ६६ ।। नासीरस्थस्तथैवेषु-बातैः शांतनुजोऽब्दवत् ॥ नपढ़ाव करकैः
। सरत्नानिव पांडवान् ॥६७ ॥ स्वे रने षंढमारोप्य । पार्थोऽपि निशितैः शरैः ॥ मंदमस्त्र- ॥५॥
विधौ निष्मं । जर्जरांमगसूत्रयत् ॥ ६ ॥ वर्ममर्मनिदो बाणाः । पार्थस्य न शिखंडिनः ॥ र यंतारमित्यसौ जल्पन् । रथकोडे लुलोठ हा ॥ ६ए ॥ परिवव्रस्ततः सर्वे । नीष्मं ग्रीष्मे है

Page #710

Sh
in Arkende
Acharya Sha Kalassaganan Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥
६॥
सरो यथा ॥ तहोचोंबुपिपासातः । शोकशोषमलनहाः ॥ ७॥ तृष्णार्नेऽथ नदीसूनौ। पा- र्थो दिव्यास्त्रवित शरैः । चकोंजलं श्वना-विवत्सर्वचित्रकृत् ॥ १॥ दर्शयित्वाय तचित्रं । धार्तराष्ट्राय सोऽवदत् ॥ विधेहि पांझवैः संधि । त्वत्तोऽधिकपराक्रमैः ॥ ३२ ॥ अनाकर्णितमासून्य । तत्र क्रूरः स कौरवः ॥ कोपपाटलितं चक्षु-श्चिकेप पवनात्मजे ॥ ३ ॥ अथ गीर्वाणवाणीनि-गंगानूर्वतमग्रहीत् ॥ विमुक्तसर्वसावद्यो-ऽनशनाचाच्युतं ययौ ॥७॥ स्वसैन्येऽन्निविषेचातो । शेणं स धृतराष्ट्रमः ॥ प्रातस्तं च पुरस्कृत्य । कुरुक्षेत्रमवापतत् ॥ ॥ ५ ॥ सव्यसाची चकाराय । तस्मै प्रणतिपूर्वकं ॥ गुरवे दक्षिणां ददो। धनुर्वेदं तदा तथा ॥ ६ ॥ तयोरथ शरवातैः । क्रमादात्मकरान हरन् । मिहिरो विरहोल्लालं । चक्रवाककुलेऽकरोत् ।। ७७ ॥ तदादूतो बहिर्नूय । सैन्यात्संसप्तकान्निधान् ॥ प्रावर्त्ततार्जुनो योई। मृगानिव मृगाधिपः ॥ ७ ॥ हादशेऽह्नि गजारूढो । नगदत्तोऽअनीषणः ॥ नपशव कौं- तेय-कटकं पार्थनिर्गमात् ॥ उए ॥ श्रुत्वात्मसैन्ये पार्थोऽपि । तत्वोन्नप्रनवं रवं ॥ मुक्त्वा संसप्तकान् शीघ्र । नगदत्तमयोधयत् ॥10॥ जघानामर्षणः पार्थ-श्चिरं युध्ध्वाथ तं गजं
॥६॥

Page #711

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
॥७०७॥
जगदत्तं च देवानां । प्रतीबन पुष्पवर्षणं ॥ १ ॥ हते तस्मिन् हतत्राणा । कुरुसेना नृ- माहाण पोक्तिन्निः ॥ रजन्यां रचयामास | चक्रव्यूहमखंहितं ॥७२॥ संसप्तकान कवलय-त्यथो पार्थे बहिर्गते ॥नीमादिनिरनिमन्युश्चक्रव्यूहं वृतोऽविशत् ॥ ८३ ॥ सुयोधनकृपशेण-राधेयकृतवर्मणां ॥ अस्त्राण्यवगणय्यौच्चै-ममाथ व्यूहमार्जुनिः ॥ ४॥ सुयोधनादिन्निीमादिषु रुषु संयुगे ॥ जयश्योऽनिमन्युश्च । युयुधाते मिश्रो नटौ ॥ ५ ॥ आयसैरथ दिव्यैच । चिरं युध्वास्रसंचयैः ॥ अन्तिमन्यु निनायांत । दिनांते स जयश्थः ॥ ६ ॥
क्रुझो जयश्श्रवधं । प्रतिज्ञाय दिनावधि ॥ कपिध्वजोऽय कोपेन । जगाहे रिपुवाहिनी ॥७॥शेगादिनिस्ततो रुहः । कपिकेतुरमर्षणः ॥ शरासारैररित्र । व्यधाधुधिरकर्दमं ॥ ॥ ॥ सत्यकिश्च मरुत्सूनुः। पार्थानुपदमीयतुः ॥जीमं सुयोधनोऽरौत्सी-त्परं नूरिश्रवाः । पुनः ॥ ७ ॥ जय दिनांतेऽय । प्राप्य शक्रतनूरुहः ॥ तैस्तैर्नृपतिनिर्गुप्तं । रोगराजमि- ॥७॥
वापरैः ॥ ए ॥ षमामपि हि वीराणा-मस्त्रैस्तेषां सुपातिनिः ॥ प्रलयोन्नेदशंकानू-श्वि- स्यापि सुदुस्सदा ।। ए१ ॥ सत्यकेर्वधनिष्णात-स्य भूरिश्रवसो भुजं ॥ चिच्छेद पार्मस्तं रो

Page #712

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥७०८ ॥
पा - सत्यकिस्तु व्यसुं व्यधात् ॥ ए३ ॥ विरथ्यरथसारथ्यं । व्यस्त्रं कृत्वा जययं ॥ जघान पार्थो घस्त्रांते । स्वांते संधां स्मरन्निजां ॥ ९३ ॥ रणे चतुर्दशदिना - वधौ कयमुपाययुः ॥ धार्त्तराष्ट्रस्य सप्ताप्य - कौहिण्यो ऽकी दुःखदाः ॥ ए४ ॥ रात्रियुद्धनिवाशा - स्ततस्ते धार्चराष्ट्रजाः ॥ सुप्तेषु पांडुपुत्रेषु । घूकपातमुपाययुः || ५ || जीमसूर्जीमवनीमो । विविधास्त्रैcore: || मायायुधैश्च युयुद्धे । तत्र वित्रासिताहितः || ६ || कर्योऽय कुपितः कांडै-रकांडकृत मंडपैः ॥ तिरयामास तत्तूरी। सोऽपि तान् गदयालुनात् ॥ ७ ॥ देवदत्तां ततः श क्तिं । स्फुर्जचह्निकणावृतां ॥ मुमोच शक्तिं राधेयः । प्राणानय घटोत्कचः ॥ ए८ ॥ प्रातोऽय विज्ञ - रणकर्मा कृतांतवत् ॥ विराटपदौ युध्ध्वा । देहांतरमतंजयत् ॥ एए ॥ म्लानेऽथ तपसः सूनु - सैन्ये निधनतस्तयोः || स्थिरीकुर्वन निजान् धृष्टद्युम्नो शेणं रुषाययौ || ५०० || पतजं त्रसदृवं । स्यस्त्यंदनमेतयोः ॥ चिरं समरमालोक्य । दधुर्भीतिं खअपि ॥ १ ॥ इतो मालवन - र
- रश्वत्थामा गजो हतः ॥ दतोऽश्वत्थामेत्यासीत् । सर्वत्र ध्वनिरनु
माहाण
11 300 11

Page #713

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ उन्
ता || २ || मन्यमानो निजं पुत्रं । इतं शेणस्तया गिरा || रणकर्मणि मंदोऽनूत् । किंकर्तव्यजडेो गुरुः ॥ ३ ॥ विव्यावा शरैर्वृष्ट-युम्नस्तं ग्लसद्दलः ॥ विधुरः सोऽप्यनशना-ब्रह्मलो - कं गुरुः ॥ ४ ॥ स्वपितुर्हतनं ज्ञात्वा श्वत्थामा तु बलोदतः ॥ सेनां पांवनूनर्जु-रनाशयदिषुजैः ॥ ५ ॥ नारायणीयं रोषाच्च । तवायास्त्रमामुचत् ॥ तत् स्फुलिंगकणैः का। पूरयद्दिद्युदिवि ॥ ६ ॥ कृष्णोक्त्या विनयप्रहै - स्तदस्त्रं पांडवैरथ ॥ निन्ये विफलतां तू । विनयात्किं न सिध्यति ॥ ७ ॥ इत्थं महारणे तस्मिन् । द्वादशप्रदरायुषि || बहवः - यमासेदुः । कयं च बहवः परे ॥ ८ ॥ ततोऽनिषिच्यत किप्रं । सेनानीवेंगनूपतिः ॥ धार्त्तराष्ट्रैर्बलवती । ह्याशा सर्वशरीरिणां || ७ || पुरस्कृत्य ततः सर्वे । कर्णमन्यर्णपौरुषं ॥ गांधारेया रणमयु- र्युयुत्सव नदायुधाः ॥ १० ॥ संफेटः सैन्ययोर्जज्ञे । प्रोबलम्ब स्वदंतुरः ॥ स्सदः सर्वजंतूनां । दुर्भेदश्व परस्परं ॥ ११ ॥ कर्णाभ्यर्णात्तकोदरः । कर्णोऽर्णवसमध्वनिः ॥ पपात वातवित्रस्त - समस्त रिपुरादितः ॥ १२ ॥ विष्वगूर्ध्वमधो यह - दुष्णांशुस्तारयेत्करान् ॥ तदासीनूजोऽपि । तथारिषु शरान् क्षिपन् ॥ १३ ॥
I
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ उन्५ ।

Page #714

Sh
incha kenge
Acharya Sha Kalassaganan Gyanmandir
शत्रंजय
मादार
॥१॥
RAMBRITE
पार्थकावयान्योऽन्यं । समानभुजक्रमौ ॥ युयुधाते शरैरुस्त्रै-रिवाकौं प्रलयोदितौ ॥ ॥ १४ ॥ दुःशासनमरौत्सीच्च । नीमः पूर्वरुषेरितः॥ निपात्य च भुवः पृष्टे । तनुजावुदपाटयत् ॥ १५ ॥ वीक्ष्येव नास्करो नूमिं । रक्तां दुःशासनासृजा ॥ तन्वन द्यामपि तहाँ । । वारुणी दिशमाश्रयत् ॥ १६ ॥ प्रातः पार्थवधापेकी । राधेयः शल्यसारथिः ॥ शंखस्वनमिषार्जन । रणाजिरमवाप्तवान ॥ १७ ॥ विहायसि दिशि मायां । परितः प्राणिवर्गिषु ॥ अलक्ष्यंत तयोर्बाणा । वार्षुकाब्दकणा श्व ॥ १७ ॥ पार्थो गारुडशस्त्रेण । कर्णमुक्तसरीसृपान् ॥ न्यवारयत्पराण्येवं । प्रत्यस्त्रैः सर्वमंत्रवित् ॥ १ ॥ पूर्वोपकारसंक्रीत-पन्नगेंइसहायिना ॥ धनंजयो न्यहन कर्ण-मर्णवान्यर्णगे रवौ ॥ २०॥ पुनः प्रातः पुरस्कृत्य । सेनानी शल्यमाजये ।। मंदोत्साहा अपि ययु-धृतराष्ट्तनूरुहाः ॥ १ ॥ भुंचत्यरिमनःशल्ये। शरान् शल्ये समंततः ॥ एको युधि स्थिरो जझे । तत्रैकः स युधिष्टिरः ॥ १२ ॥ सहदेवो
ऽपि संक्रुः । संक्रुहं शकुनिमितं॥ रुरोध शरसंघातैः । पूरयन् गगनार्णवं ॥ ३३ ॥ उत्तरस्य - स्मरन् शल्यं । शक्त्या सफलया क्रुधा ॥ जघान तपसः सूनु-बैरियादी हि वीररुट् ॥ २४॥
॥१०॥

Page #715

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
स्वकर्मल ऊितो नीरु-स्तदास्तं कर्मसाहिणि ॥ गते सुयोधनो नंष्ट्वा । सरोंतः प्राविशत्कुधीः । माहाण ॥ २५ ॥ अश्वचामा कृतवर्मा । कृपो दौर्योधनी गतिं ॥ पश्यतः पदवीं दृष्ट्वा । ययुस्तत्सरसि पुतं ॥ २६ ॥ यावत्तत्र स्थित दुर्यो-धनमेते बन्नापिरे ॥ तावनत्पृष्टगाः पांडु-पुत्रा अपि समाययुः ॥ २७ ॥ एकया तत्सरोऽप्येते-होहिण्या दोनितारयः ॥ संवेष्ट्य तमिति प्रोचुरुच्चैरंन्नस्तिरोहितं ॥ २० ॥ न युक्तं तव वीरें । दुर्योधन पलायनं ॥ पूर्वकीर्तिगुणदात्र-पलायनमिदं ननु ॥ श्ए ॥ किं चात्र शक्यते स्थातुं । रुष्टे सम्यक् किरीटिनि ॥ यः शोषयितुमीशोऽस्ति । विद्यास्त्रैरपि वारिधिं ॥ ३० ॥ नालं चेत्सकलैयोंई । तदैकेनैव केनचित् ॥ युइस्वेप्सितयुइन । बुधस्व मनसि स्वयं ॥ ३१ ॥
श्रुत्वेति व्याजहाराध । मनस्वी धृतराष्ट्रमः ॥ गदायुझेन योत्स्येऽहं । सह नीमेन दोष्मता ॥ ३२ ॥ अंगीकुर्वनिरेतैस्त-सरसः शीघ्रमेव सः ॥ प्राऽरासीजलचर-सत्ववजयकां- ॥१९॥ कया ॥ ३३ ॥ सन्यीनूय स्थितेषूच्चै-रपरेषु युधि मारुतिः ॥ र्योधनश्च सगदौ । मिश्रो रोपादधावतां ॥ ३४ ॥ तौ वंचयंतौ सुचिरं । गदाघातं परस्परं ॥ द्युसदामपि प्रेक्ष्यौ । जा

Page #716

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥१२॥
तौ ताम्राननौ रुपा ॥ ३५ ॥ नृत्प्लुतिप्रवणं जीमो । गदया पादयोरुबा || दुर्योधनं निहत्योचै—रलोग्यदिलातले || ३६ || पतितस्यापि तस्याय । मौलिं मारुतिरंहिनिः ॥ अचूरयद्दल वर-श्चित्ते रोषमवाप च ॥ ३७ ॥ ज्ञातेयशंकितः किंतु । चित्ते कोपपरो हली || मुक्त्वा तथैव कौंतेया-नवमन्य च निर्ययौ ॥ ३८ ॥ तेऽपि स्वबलरकायै । धृष्टद्युम्नशिखं किनौ ॥ नियुज्य कृष्णानुगता । ययुः सांत्वयितुं वलं ॥ ३५ ॥ कृतवर्म कृपाचार्या श्वत्थामानस्त्रयोऽप्यमी ॥ तावत्सुयोधनं दृष्टुं । रणक्षेत्रमुपाययुः ॥ ४० ॥ तथावस्थं च तं वीक्ष्य । निंदतः स्वं नृपं जगुः ॥ प्रसीद्यादिश नो येना-द्यापि हन्मो हि पांडवान् ॥ ४१ ॥ पांरुवान् हन्म इत्येषां । वचसाप्युत्सवन्मनाः ॥ स्पृशंस्तान्पाणिना नूप- स्तघ्वाय निसृष्टवान् ॥ ४२ ॥ तेऽपि शून्ये बले गत्वा । धृष्टद्युम्न शिखंडिनौ || चिरायुध्ध्वा च हत्वा च । प्रजहुः पांडवात्मजान् ॥ ४३ ॥ तेषां शिरांसि चानीय | सुयोधनपुरोऽमुचत् ॥ सुयोधनोऽपि ब्रूगानां । मत्वा तानीत्यवोचत || ४४ || धिक् स्तनंधयमौलीनि । किमानीतानि मे पुरः ॥ जागधेयानि तादृंशि । न वा 'यैः पांडवक्ष्यः || ४५ || नच्चरन्निति दुःखार्त्तः । प्रापदंतं सुयोधनः ॥ कृपाद्या लज्जितास्तेऽपि
मादा०
॥ ११२ ॥

Page #717

Acharya Sh Kalassagar Gyanmandir
Shin Maha
Jain Aradhana Kendra
माहाण
शत्रंजय क्वचिजग्मुः शुचाकुलाः॥ ४६॥
इतोऽनुकूल्य जत्युक्तैः। सीरिणं पांडवा अपि ॥ प्राप्ताः स्वसैन्यं तनयान । हतान ज्ञा॥ १३॥ त्वा शुचं दधुः ॥ ७ ॥ तेषां च धार्तराष्ट्राणा-मन्येषां च पृथासुताः ॥ सरस्वतीनदीतीरे ।
प्रेतकार्याणि चक्रिरे ॥ ४ ॥ इतो दुर्योधनं ज्ञात्वा । हतं मगधनूपतिः ॥ तदैव प्रज्वलत्क्रोधः । प्राहिणोत्सोमकं नृपं ।। ४ए ॥ सोऽपि पांडुसुतैर्युक्तं । समुविजयं नृपं ॥ एत्याचख्यौ जरासंध-वाचिकं धीरगीरिति ॥ ५० ॥ यस्तो मत्सखा पांडु-पुत्रैर्योधनो नृपः ॥ युष्मद्वलादृशं तेन । उये कंसवधादपि ॥ ५१ ॥ तत्सांप्रतं च मे देहि । रामकृष्णौ च पांडवान् ॥ स नो चेदायत एवास्मि । रणधुर्यो नव ध्रुवं ॥ ५ ॥ जरासंधोक्तमित्येष । नच्चरन् रोषपोषिa तं ॥ धिक्कृतो रामकृष्णान्यां । तमत्वाख्यत्स्वन्नूभुजे ॥ ५३॥
तश्च हंसको मंत्री । जरासंधं जगाविति ॥ नत्साहप्रभुशक्त्योदि । मंत्रशक्तिर्बलीयसी ॥ ५५ ॥ अमंत्रात्कंसकालाद्याः । प्रापुस्तं तं परान्नवं ॥ अतो मंत्रधुरीणानां । संपदः स्युः पदे पदे ॥ ५५ ॥ अधुनोदयजाजोऽमी । यादवाः सर्वथैव हि ॥ स्वामिना च पुरा दृष्ट-स्तेषां
॥१३॥

Page #718

Shin Maha
Jain Aradhana Kendra
www.kobatirm.org
Acharya Shet Kanssagarsur Gyanmandir
शत्रंजय
मादा
॥१॥
तादृक् पराक्रमः ।। ५६ ॥ रामकृष्णौ च तस्मात्तौ । जातौ सर्वोत्तरौजसौ ॥ तत्पुत्रौ च महावीरौ । द्युम्नशांबी तथापरे ॥ ५७ ॥ तत्कुले नेमिरेको य-स्त्रैलोक्यविजयतमः ।। युयुत्सते हि कस्तेन । नतेन त्रिदशाधिपः॥ ५ ॥ तनादृग्विक्रमावाराः। पांडवा अपि तहले ॥महानेमिस्तु तेष्वेको । ग्रहेष्विव दिवाकरः ॥ एए ॥ एवं कालबलं ज्ञात्वा । शत्रूणामुन्नतिं च तां । न योहुँ युज्यते स्वामिन् । सहसा महसः कयात् ॥ ६ ॥ इत्यस्य वचसा दीप्त-कोपो राजारुणेक्षणः ॥ जगाद यऽन्निर्मूढ । नेदितोऽस्ति ध्रुवं नवान् ॥ ६१ ॥ तव मंत्रैः सहामीषां । गोपालानां बलं रणे । हत्वा स्वदुहितुः संघां पूरयिष्येऽद्य मंत्रिक ॥ ३२ ॥ इत्युस्वा मंत्रिलिप-श्चक्रव्यूहमकारयत् ॥ प्रातर्यदूश्च समरे । शनिपल्ल्यां न्यमंत्रयत् ॥६॥ जरासंधः स्वयं पट्ट-बंधपूर्वं निजे बले ॥ हिरण्यनानं सेनानीं । चकाराखिलसम्मतं ॥४॥ र गरुडव्यूहमासूत्र्य । प्रातस्ते यादवा अपि ॥ सुनिमित्नधृतोत्साहाः । समराजिरमासदन
॥६५॥ समुविजयोऽयात्म-बले बलवतां प्रभुं । सेनानीत्वे ह्यनादृष्टि-मन्यषेचयउत्सवैः ॥६६॥ द्योतयंतं रुचाकाशं । रणं मातलिरप्यथ ।। आनिनायें निर्देशा-बेमिस्तं च समाश्र
॥१४॥

Page #719

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहाण
॥ १५
MMAR
यत् ॥ ६७ ॥ परस्परास्त्रसंघट्ट-स्फुरहह्निकणौडबणौ ॥ तावा मिलतां व्यूहौ । प्रलयेऽदी - वापरौ ॥ ६ ॥ तेषां तूर्यरवैर्वाजि-देषितै रथचीत्कृतैः ॥ नटवेडानिरासीञ्च । जगदप्यतिलगुरं ॥ ६५ ॥ चक्रव्यूहाग्गैर्वीरे-नॅपहुंकारनत्सितैः ।। अान्नज्यंत कृष्णस्य । सैनिकाः प्रथमे रणे ॥ ७० ॥ अवामवामपक्षाभ्यां । महानेमिधनंजयौ ॥ व्यूहस्य मुखतस्तह-दनादृष्टिरधावत ॥ ३१ ॥ सिंहनादं महानेमि-देवदत्तं च फाल्गुनः ॥ बलाहकमनादृष्टि-दध्मौर शंखं महाध्वनि ॥७२॥ तेषां शंखस्वनैर्धन्व-कारैरथचीत्कृतैः ॥ शरोत्करैश्च शत्रूणां । सैन्यं दैन्यं परं ययौ ॥ ७३ ॥ तैस्त्रिनिर्विनिदे कोपा-त्रिषु स्थानेषु वैरिणां ।। व्यूहस्तन्मार्गगा वीरा-स्तदंतश्चाविशन् घनाः ॥ ४॥
अथो रुक्मी महानमि। शिशुपालो धनंजयं ॥ हिरएयनानोऽनाहां धावत || ५ || षस्लामपि मिश्रस्तेषां । विविधायुधवर्षिणां ॥ समरः सोऽमरैरप्य-सह्योऽनू- दतिनीषणः॥ ॥ ६ ॥ न स सादी निषादी न । न पदाती रथी न च ॥ महानेमेः शरा यत्र । न विशश्रमुरुजताः ॥ ७७ ॥ महानेमिशरैर्व्याप्तं । रुक्मिणं रक्षितुं नृपाः ॥ वेणुदारि
चा
Ba
MME
॥१५॥

Page #720

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
॥१६॥
मुखाः सप्त । जरासंधाझया ययुः॥ ७० ॥ महानेमिः शरैस्तेषा-मष्टानामपि सायकान् ॥ चिच्छेद लघुहस्तत्वा-ज्ज्योतीषीव विनाकरः ॥ ए॥ वरुणाप्तामथो शक्तिं । रुक्मी शैवेयसंहृतौ ॥ मुमोच व्यंतराः क्रूरा । व्यजूंनत तदग्रतः ॥ ७० ॥ अरिष्टनेमेरादेश-मश्रासाद्य स मातलिः । महानेमेः शरे वजं । समक्रमयदाशु च ॥ १॥ तहजारघातेन । महानेमियंपातयत् ॥ शक्तिं तां रुक्मिणं नाले । जघानान्येन चेषुणा ॥ ७ ॥ पतंतं वेणुहारी तं । विप्त्वा स्वे स्पंदने ययौ ॥ सप्ताप्यन्ये च नूपाला। दुवुर्जयन्नंगुराः ॥ ७३ ॥ न्यहन समुविजयो । इमं च स्तिमितो नृपं ॥ नश्कंठं सुसेनं च । होन्योऽदोन्यपराक्रमः ॥ ४ ॥
एवं यादववीरें-जरासंधस्य नूभुजः॥ समरे जनिरे क्रुदै-बहवो बलशालिनः ।। अपि तीबकरो वीर-तीव्रतामसहः किमु ॥ जगाम पश्चिमांनोधि । सैनिकाश्च निजाश्रयं ॥ ॥ ६ ॥ प्रातर्हिरण्यनानोऽथ | महारथिनृपैर्वृतः ॥ जगाहे यादवीं सेनां । नदीमिव महा-
पः ॥ ७ ॥ अधावतामय क्रुझै । जयसेनमहीजयौ ॥ ननोननस्याविव तौ ॥ शरधाराजिवर्षिणौ ॥ ॥ महायुमनूत्तेषा-मस्वैर्दिव्यैस्तथायसैः ॥ त्रिजगन्माथशंकानू-द्यथा
॥१६॥

Page #721

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शजय
॥ १७॥
दिविषदामपि ॥ ए ॥ क्रुझे हिरण्यनान्नोऽय । लब्ध्वावसरमात्मनः ॥ अवधीज्जयसेनं च माहा ॥ महीजयमश्राचिरात् ॥ ए ॥ दृष्ट्वाय तधं क्रुशे-ऽनाधृष्टिः स्पष्टविक्रमः ॥ रथं रथ्यान् सारथिं च । हिरण्यं च क्रमादहन ॥ १ ॥ रथनेमिरय श्रुत्वा । स्वबंधू निहतौ रुषा ॥ एएकोनविंशतिपुत्रान् । जरासंधस्य चावधीत् ॥ ए२ ॥ रथनेमिर्महौजस्वी । जरासंधस्य नूनृतः॥ विलोड्य सकलां सेनां । ववले स्ववलंप्रति ॥ ए३ ॥ चकाराय जरासंधः । प्रातः सेनापतिं नृपं ॥ शिशुपालं प्रतिज्ञां च । रामकृष्णवधे स्वयं ॥ एव ॥ शिशुपालं पुरस्कृत्य । जरासंधचमूरथ ॥ यनिमंत्रयामास । रणसत्रे बुनुदितान् । एए ॥ हंसकोक्क्या जरासंध। नपलक्ष्य बलाच्युतौ ॥ प्रत्यप्रेरयदीालू-रथं नीतिप्रदोऽरिषु ॥ १६ ॥ क्रुई यममिवायातं। तं वीक्ष्य बलसूनवः ॥ दशाधावंत रोषेण । वर्षतः शरधोरणीः ॥ ए७ ॥ विब्रुवन् शिशुपा-थ
ऽपि वीरंमन्यो निजं रथं ॥ निनाय कृष्णपरतो । ममोच च शरोत्करं ॥ ए॥ मुकटं ॥१॥ कवचं धन्व । सारथिं च रथं दयान ॥ शिरोऽपि शिशुपालस्य । कमात्कृष्योऽबिनधुषा ॥ ॥ ए ॥ अथाष्टाविंशतिः पुत्रा । जरासंधस्य रोषिणः॥ रामेण सहायुध्यंत । तदस्त्रैर्मृति

Page #722

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirthora
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहाण
मासदन ॥ ६ ॥
हत्वा रामसुतान् रोषा-जरासंधोऽपि नूपतिः॥ जघान गदया रामं । मूर्ध्नि रामोऽप्यमत ॥१॥ जिघांसुं तं पतंतं च । जरासंध कपिध्वजः॥ अंतरा योधयामास । सर्ववीरशिरोमणिः॥ ॥ तानूतं विदन रामं । रोषणो रुक्मिणीपतिः॥ एकोनसप्ततिपुत्रान्। जरासंधस्य चावधीत् ॥३॥अस्ताचलंप्रति गते । रवावध रणाजिरात् ॥ स्वाम्यादेशगते सेने । तदापासरतां क्रमात् ॥ ४ ॥ मत्वाथ उर्जयान शत्रून् । देतिनिर्मगधाधिपः । स्वसिक्षाममुचज्ञत्रौ । जरामसुरसुंदरी ॥ ५॥ विना रामं हरि नेमि । सा जरातिजरत्वकृत् ॥ संचकामाखिलांगेषु । कालरात्रिरिवापरा ॥ ६ ॥ विज॑नमाणया स्वैरं । तया सर्वत्र सा चमूः॥ षदुच्छासमात्रानू-सर्वथा ब्रष्टचेतना ॥ ७ ॥ अथ प्रातः प्रबुहः सन् । दृष्ट्वा तच्च निजां ॥ षन्म्लानमना नेमि । प्रोचे विष्णुः प्रतापनाक् ॥ ॥ किमंग समनूत्सैन्ये । बंधो नः यसन्निनं ॥ बलस्तु घातविधुरः । संतोऽसंत श्वापरे ॥ ए ॥ नेत्रे श्वावां हि परं । गते देहे स्व नज्ज्वले ॥ ततः किं नाव्यथो हन्मि । त्वया शत्रून् सहायिना ॥ १० ॥ ब्लप्रियो
॥१॥

Page #723

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya She Kallassagar
Gyanmande
शत्रजय रिपुस्त्वेष । मिशेषबलसंयुतः ॥ इतमात्मवलं हंतु-मेति तत्समरे नव ॥ ११ ॥ त्वद्दोमब- माहाण
लादेव । त्रैलोक्यं तन्मयं व्रजेत् ॥ इंशेज्ञदयश्चाम।। त्वत्पुरः किंकरा इव ॥ १२ ॥ इति । ।। णा
श्रुत्वा हरेर्वाक्यं । विलोक्यावधिनापि च ॥ नेमिर्जगाददंतेंदु-द्युतिपापतमोहरः ॥ १३ ॥ शृणु श्रीकांत संभ्रांतो । रिपुस्ते विक्रमौजसा ॥ यन्मुमोच जरां तेन । तयायं विधुरो जनः ॥ १४ ॥ सत्यं हंति नवान शत्रू-नेकोऽपि रणसंकटे । जरया परमेते तु । प्राणान मोकंति तच्घृणु ॥ १५ ॥ पाताले धरणेऽस्य । विद्यते देवतालये ॥ नविष्यत्पार्श्वनाथस्य । प्रतिमा महिमाधिका ॥ १६ ॥ आराध्य धरणे त-मुपवासैस्त्रिनिस्यहं ॥ प्रतिमां तां च याचस्व । स ते दास्यति सेवितः ॥ १७ ॥ तस्याः पादांबुजस्नात्र-पयसा कृतसेचनं ॥ तव सैन्यमिदं मोह-मुज्झित्वोत्यास्यति कणात् ॥ १० ॥ कृष्णोऽप्युवाच तद्ध्यान-निरते मयि
कश्चमूं ॥ पास्यत्येनां जिनोऽप्याह । पाताहं शत्रुसंकटात् ॥ १५ ॥ श्रुत्वेति हर्षनाक् कृष्ण ॥ए। है। -स्तदाराधनतत्परः ॥ बभूव विशदामान-ध्यानप्रदिप्तमानसः ॥ २० ॥
इतश्च स जरासंधः । समियाय सुविक्रमः ॥ चतुरंगचमूयुक्त-स्तहलं च तथा विदन

Page #724

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
॥७२॥
॥ १ ॥ ननोमंझपमातन्वन् । रविमानादयन सुखं ॥ बाणवृष्टिं व्यधात्सोऽय । धाराधर - वापरः ।। २२ ॥ अश्र नेमिनिदेशेन । मातलिः स्वबलानितः ॥ वात्यावर्तमिव स्वैरं । ब्रामयामास स्पंदनं ॥ २३ ॥ अपूरयन्महाशखं । त्रिजगक्ष्यापिनिःस्वनं ॥ शाक्रीयं च चकर्षोंच्चैधनू रौरवं विन्नुः ।। २४ ॥ सर्वतोऽपि मुमोचोच्चैः । शरान संख्यातिगान लघु ॥ रिपवः सर्वतस्तं चा-पश्यन सर्वमयं यथा ॥ २५ ॥ तस्यावर्त्ततद्वाण-धोरणीतुमक्षमाः ॥ दूरे तस्थु पाः सर्वे । तइये साक्षिणो यथा ॥ २६ ॥ चिच्छेद कवचेष्वास-मुकुटध्वजसायकान्॥ नृपाणां नगवान् प्राणान् । नाहरत्स दयामयः॥ १७ ॥ इतो ध्याननिलीनस्य । कृष्णस्य पुरतोऽनवत् ॥ पद्मावती तृतीयेऽह्नि । प्रत्नापुंजांतरस्थिता ॥२०॥ वीक्ष्य तां पुरतः कृष्णः। सुरीगणसमन्वितां ॥ प्रणम्य नक्तिमान प्राह। स्तुतिपूर्वमिदं वचः ॥ शए ॥ धन्योऽयाहं कतार्थोऽस्मि । पवित्रोऽद्यास्मि पावने ॥ अद्य मे सफलाः कामा । यदन्नूदर्शनं तव ॥ ३० ॥ वर्णयामि कियदेवि । वैनवं ते स्वजिह्वया ॥ शकादयोऽपि यवक्तुं । सम्यग्नो विबुधाधिपाः ॥३१॥इति नक्तिवचःप्रीता । प्राह सा परमेश्वरी॥ यत्कृते संस्मृता कृष्ण । जवताहंत
EARN
॥७॥

Page #725

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
।। ७२ ।।
दुच्यतां ॥ ३२ ॥ श्रवोचदच्युतः श्रुत्वा । तद्वचः परमेश्वरि ।। यदि तुष्टासि तद्देहि । पार्श्व ईडिंगमन्नुतं ॥ ३३ ॥ यथैतकरया ग्रस्तं । सैन्यं तत्स्नात्रवारिनिः ॥ सीनूय रिपून दंति । सदा त्वां पूजयत्यपि ॥ ३४ ॥ अथ पद्मावती प्राह । कृष्ण साचत्र न व्रजेत् ॥ तां विनैद वत्सैन्यं । सचैतन्यं करोम्यहं ॥ ३५ ॥ अथैनं ते रिपुं हन्मि । जरासंधं ससैनिकं ॥ बध्ध्वाश्र पुरतस्तेऽमुं । कणादेव समानये || ३६ || यद्यदसि तत्सवै । करोमि नवदीप्सितं ॥ न पुनः प्रतिमामत्र । समानेतुं समुत्सदे || ३७ ॥ ततः कृष्णोऽवदद्देवि । त्वयैतत्सकलं नवेत् ॥ इवं कृते न चास्माकं । पौरुषं किंचिदीयते ॥ ३८ ॥ ततो यदि प्रसन्नाति । तत्ताम ददस्व मे || प्रसादाने यथा हन्मि । स्वयमेष रिपून रणे ॥ ३५ ॥ इत्यत्याग्रहतो विब्लो-क्या पद्मावती ततः ॥ स्मृत्वाच तां समानीय । दत्वास्मै तु तिरोदधे ॥ ४० ॥
प्रथाच्युतोऽर्चाचरण - च्युतस्नात्रजलेन सः ॥ असिंचत्सैन्यमखिलं । तदुत्तस्थौ च तत्क णात् ॥ ४१ ॥ पांचजन्यं तथा दध्मौ । सहर्षो रुक्मिणीपतिः ॥ तवाकतो जातो । निafai वैरिणां यथा ॥ ४२ ॥ ततो लक्षं नृपान् जित्वा । जरासंधं जिनोऽमुचत् ॥ प्रतिविष्णु
-૧
माहा०
॥ १२१ ॥

Page #726

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥श
विष्णुनैव । वध्य इत्यनुपालयन् ॥ ४३ ॥ जातेऽय सकले सैन्ये । रणसज्जे जिनेश्वरः ॥ वि रराम रणात्सैन्य-रक्षायै केवलं स्थितः ॥ ४४ ॥ छ्यश्रामवधूयाश्र । लांगली घृतलांगलः ॥ बहुशचूर्णयामास । मुशलेन रिपुव्रजान् ॥ ४५ ॥ जरासंधोऽय रोपांधः । प्रतिकृष्णं निजं रथं || अचालयच्चरासारैः । कुर्वन् वैरिषु दुर्दिनं ॥ ४६ ॥ कृष्णवत्र्मेव कृष्णोऽपि । वैरिकाष्टेषु सहः || आस्पदं तेजसामेकं । दधावे स्यंदन स्थितः || ४७ || तयोः स्यंदनयोश्चक्र - पिष्टा नूः कणशोऽनवत् ॥ गतागतैश्व विश्वेऽपि । प्रहोजो रणधुर्ययोः ॥ ४८ ॥ श्रायसैरायसान्यस्त्र - दिव्यैर्दिव्यानि तौ मिश्रः ॥ श्रस्त्राणि जघ्नतुर्वीरौ । जयाद् दृष्टौ सुरैरपि ॥ ४५ ॥ प्रक्षीणास्त्रोऽय चक्रस्य । जरासंधोऽस्मरडुषा । तच्च वह्निकणाकी । तत्पाणौ डुतमागमत् ॥ ॥ ५० ॥ गोप गर्व विमुच्याद्या - प्याज्ञां मन्यस्व मेऽधुना ॥ जीवन पुनः स्वकर्म त्वं । लप्स्यसे चारणं गवां ॥ ५१ ॥ न चेच्चक्रमिदं कृष्ण । मूर्द्धानं तव जेत्स्यति ॥ विब्रुवाणं जरासंघ - मिति तं प्राह माधवः ॥ ५२ ॥ युग्मं ॥ हत्वा तां गामहं सत्यं । पातास्मि निजकर्मतः ॥ मुंच चक्रं जरासंध | चिरयस्यधुना कथं || १३ || जरासंधोऽपि रोषेण । मयित्वा विदा
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण
1139211

Page #727

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
।।
३॥
RERY
यसि ॥ चक्रं मुमोच कल्पांत-चह्निवनीतिदायकं ॥ ५५ ॥ तच्च प्रदक्षिणीकृत्य । कृष्णं कु
करे ययौ ॥ स्वमचक्रिणं जानन् । कृष्णस्तपिवेऽमुचत् ॥ ५५ ॥ चक्रकृत्तगलनाल आपत-चूतले मगधनूपतिर्दुतं ॥ प्राप च प्रचुरकर्मनारित-स्तुर्यनारकसखित्वमाकुलः ॥ ५६॥ विष्णुरेष नवमोनवमौजो-बिदभ्रविशदोच्चसुकीर्तिः ॥ नचरंत इति नाकिगणा शक् । कप्णमूर्ध्नि ववृषुः कुसुमौधं ॥ ५७ ॥ अथो जरासंधसुताः समेत्य । नेमुर्मुकुंदं सहदेवमुख्याः ॥ सन्नावयंस्तानपि स प्रमोदा-दस्थापयज्ञजग्रहे पुरे तु ॥ ५ ॥ कृष्णोऽग्र वामेयजिनस्य मूर्ति-ममेयत्नक्तिर्यदुनिः प्रणुनः ॥ अस्थापयनत्र निजां च मूर्ति । तचासने तच्च पुरं चकार ॥ एए॥
श्रीशंखेश्वरपार्श्वबिंबममलं संपूज्यसंपूजितं । प्रीत्या यादवनायका बहुतरां नक्ति निजे मानसे ॥ संमातुं ह्यनलं नविष्णव श्व स्तोत्रैः पवित्रैस्ततो । दृष्टानेकमहाप्रत्नावसुन्न- गं नाथं तथैवास्तुवन् ॥ ६ ॥ तनादृग्वरपौरुषाकरमश्र श्रीनेमिनं यादवा । हर्षोत्तालविलोचनांशुकुसुमैर्वाणीसुधावहितैः प्रानचुः प्रणिपत्य मातलिरपि प्राप्यैतदाझा पुनः । प्रीत्यै स्व
७३३ ।।
*

Page #728

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ २४ ॥
पतेव जगवीरत्वसंकीर्तनात् ॥ ६१ ॥ प्रस्थं पांडवानामयोध्यां । प्रादात् कृष्णोरुक्मनानस्य हर्षात् ॥ शौर्यरंगं तं महानेमये चान्येभ्यस्तद्यद्ययायोग्यमेव ॥ ६२ ॥ चक्रानुगोऽय जरतार्द्धमसौ विजेतुं । संवेष्टितो यनिरुच्चपदाग्ररूढैः || मार्गे मिलजियमकृप्रमोदो । विष्णुश्चचाल सबलः सवलस्ततो नु ॥ ६० ॥ जरताई निवासिदेवता- कलितां कोटिशिलां ततो हरिः ॥ चतुरंगुल मुद्दधारनू - वलयादाकलयन्निजां स्थितिं ॥ ६१ ॥ मासैः प निरस विजित्य वसुधां राज्ञां सहस्रैः सदा । भक्तिप्रह्वशिरोनिरचितपदस्तैः षोडशांकैस्ततः ॥ तत्प्रौढ भुजाप्रताप दलितप्रत्यर्थिसार्थो हरिः । स्वीयां प्राप पुरीं सदुत्सवमय मे कातपवाश्रितः ॥ ६२ ॥ नत्राने कनरेंइमौलिमणिरुकूरोचिष्णुपादांबुजेो । नारीनेत्रसुपात्रपेयसुनप्रत्यंगात्वनृत् ॥ विद्यानृत्सुरसेवितो गुणगणाधारो रमावल्लनः । स्फुर्जत्कीर्त्तिनदीनगः स जरतस्याएँ सुखेनान्वशात् ॥ ६३ ॥
इत्याचार्य श्रीधनेश्वरसूरिविरचिते श्रीशत्रुंजयमाहात्म्यांतर्भूत श्री रैवताचलमाहात्म्य पांडवादिसंग्रामवर्णनो नाम द्वादशमः सर्गः समाप्तः ॥ श्रीरस्तु ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ७२४ ॥

Page #729

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
॥त्रयोदशमः सर्गः प्रारच्यते ॥
माहा
11३५॥
S
Fa
सुरासुरा अप्यतुलप्रमाणं । नमंति वहांजलयो यमुच्चैः ॥ ध्यायति यं योगविदो हृदंतस्तं नेमिनाथ प्रणतः स्तवीमि ॥ १ ॥ अथ प्रभुनेंमिजिनः समान-देहोपमानस्त्रिदशैरमानः ॥ वृतोऽनितोऽपि प्रतिबंधमुक्तो । रेमे रमेशाशयसम्मदाय ॥ २॥ यथा यथा नेमिजिनानिलाष-स्तथा तथाचेष्टत देवसार्थः ॥ नाथोऽपि तत्तत्प्रतिकर्नमित्र-निलानुरूपं विदधे सुराणां ॥ ३ ॥ यं यं प्रदेश रविवञ्चचार । विभुः स स स्यादधिकान्निरामः॥ मुमोच यं यं स सुरोपरोधात् । स शोनया तदिदादिवौनि ॥ ॥ अथोपकार्येष विभुः सलील । विनोदयन सेवेकदेवदं ॥ संरक्षितं रक्षकलक्षशस्त्र-जंगाम कृष्णायुधधाम नाम ॥५॥राहोर्नयात्किंभुवर्मिपुरागात् । हीरा धितो वा नवनीतपीमः ॥ यशश्चयो वाय हरेनिरीक्ष्य । शंखं सुखं चे- तसि चेति दध्युः ॥ ६ ॥ गतागतत्रस्त इहांशुरागा-ऽनिलो वाब्धिविरोधनष्टः ॥ करोत्करैप्प्तमुदीक्ष्य चक्र । चक्रुश्च ते तत्र वितर्कमित्यं ॥ ७ ॥ स्वंदेडवक्ताग्रमिलत्खगानां । लो
RORE
॥२५॥

Page #730

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
||२६||
गोगामणिप्रकाश || पुष्पोद्भवत्कांतिकला परम्यां । व्यलोकर्यस्तेऽय गढ़ मुरारेः ॥ || ८ ||शक्रोऽनूजत्वं हरये ददौ य - ततोऽस्य चापेन शरासनस्य ॥ शाक्रस्य दत्तं निजजन्मवत्त्वं । तद्दृश्यतेऽत्रेति जगुः स्फुटं ते ॥ ७ ॥ तद्दिपोत्करपातजोगा - दागादसंख्यत्वमयं प्रतापः ॥ वीक्ष्याच्युतस्यायुधवृंदमन्य - दचिंतयंश्चेति सुरा वितर्क ॥ १० ॥
इतश्च विश्वरप्रवीणः । कुतूहलात्कंबुमोद्दिधीर्षुः ॥ कचे नृपत्यायुधवेश्मरक्षा -धिकारिनिक्तिरात्प्रणम्य ॥ ११ ॥ स्वामिन्नसि स्वांस विधूतवैरी । मुरारिबंधुर्यदि वीर्यसिंधुः ॥ तथापि मायासपरोंबुजेऽनू । कमोऽसि नोर्तुमपीममीत् ||१२|| निशम्य वालमिति स स्मितश्री-संज्ञावितामर्त्यगणो जिनेशः || उद्धृत्य शंखं रदनांशुयोधि - द्युतिं प्रदध्मौ कि ल लीलयेव ॥ १३ ॥ स पांचजन्यप्रभवः प्रणादः । पुरीं प्रपूर्य प्रचुरं प्रसर्पन् ॥ पयोधिपूरं परतीरपारं । संप्रापयन् कंपयतिस्म पृथ्वीं ॥ १४ ॥ हत्वाच्थिना तुंगतरंगघातैः । समुद्धृता मत्स्यगणाः पतंतः ॥ पुरांतराकुट्टिमसौधमूर्ध्नि । दधुस्तदंतः स्थित काम चिन्हं ॥ १५ ॥ वियुपृथ्वीं जननीमुदस्य । ये धातवो दूरमवापिता हि ॥ स्यन्महासौधमिषेण तेऽस्याः ।
माहा०
॥ १२६ ॥

Page #731

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
11999 11
संयोगमा पुर्जल जोत्यशब्दात् ॥ १६ ॥ स्थातुं न सका ह्यभवन् गजास्ते । हया स्यात्कंपम| श्रायुश्च ॥ रथा वृथा यानविधौ विधूता । बभूवुरुत्सर्पति तन्निदादे ॥ १७ ॥ कर्णेषु वाक्कीलकघातपाता - दचेतना भुव्यलुग्न जनौघाः ॥ तद्दुःखदूना इव शीरिशार्ङ्गि - दशाईमुख्या अ पिक्षुते || १८ || चमत्कृततः कामीले - गुन्भेष्य मूर्धानमसौ विधूय || जगाद तन्नादविघूर्णमान-सन्येषु शार्ङ्गीं बलमस्खलीः ॥ १८९ ॥ किं नूतनः कश्चिदनूदभूतः । पुरा मुरारिर्जितवैरिवारः ॥ किं वा नवः कोऽपि जिनोक्तमुक्त - चक्रीव वजी भुवि जुंनमालः ||२|| त्रैलोक्यलोकेऽस्ति परो नरो न। यः कोजयेन्मां च बलं बलेन || केनेव तहादित एष शंखः । प्रयोजकृत्सर्वजनस्य पश्य ॥ २१ ॥ सन्नह्यतां रे रणकर्कशांगा | गाढं गजान् वाजिगणान्नुदंतु || उत्तेजयत्वस्त्रतरं हरंतं । स्फुरविप्रांशुकरोपमानं ॥ २२ ॥ श्रायांतु ते वभुजोर्जवीर्य - विध्वस्त विश्वारिचमूसमूहाः || वीराः स्वबादू कृतमेरुशैला । हेलाबलोल्लंघितवार्धिवेलाः ।। २३ ।।
इत्युच्चरन् विस्फुरदोष्टघृष्टा - घरः कराघात विकंपितमः ॥ स्मृत्यागतानंग विभीषणांगः
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण्
॥ १२३ ॥

Page #732

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥७२॥
। सिंहासनादू गुदतिष्टदेवः ॥ २४ ॥ साटोपमन्योऽपि जनः समन्युः । कुर्वन् करोल्वालि तशस्त्रजालैः ॥ खं दंतुरं कोजितपर्षदंत - रुत्तिष्टदंशोऽस्य किलावनासे ॥ २५ ॥ नेस्तदैवाद्यरणार्थवादा । वादित्रवृंदा वसुधां विहायः ॥ प्रस्फोटयंतः प्रतिशब्दघाता-त्संरावयंतः ककुनोऽपि त ॥ २६ ॥ गजारिमान डुनिधोरगर्ज-स्तुरंगरंगत्प्रचुरोर्मिवर्मा || शस्त्रांबुपूर्ण नरवार्धिरासी–द्भृशं तदोवेल इलातलांतः ॥ २७ ॥ निःस्वान निः स्वानभुजा निघात - इयोन्चदेषागजबृंदितैस्तैः ॥ तनुंखघोरैर्जंट सिंहनादै - स्त्रैलोक्यमप्याप चलाचलत्वं ॥ २८ ॥ सन्नाह्य या वच्चतुरंगसेना-मियेष गंतुं मुरजितदैव || उपेत्य नत्वास्त्रगृहाधिकारी । व्यजिज्ञपत्तं विनयाव नम्रः ॥ २७ ॥ शार्ङ्गं धनुर्मार्दवतोऽवधूय । खमः करग्राहसदो न चेति ॥ गदागदाभुग्र जरत्यसैौस्त्री | चक्रं नृशं क्रंदति हस्तगं मे ॥ ३० ॥
इत्थं कृतावज्ञमसौ विमुच्य । शस्त्राणि सामान्यज्ञयंकराणि ॥ विनोदमीषत्कमते मदीयं । ख्यातश्च शुक्लेष्वयमादिमस्तत् ॥ ३१ ॥ स्वामिन्नयोक्तैरपि वार्यमाण - स्त्वच्खमादाय कुतूइलेन || अपूरयद्वंधुररिष्टनेमिः । संक्रांतत्वत्तद्वलवानिवोच्चैः ॥ ३२ ॥ तन्मुंच शत्रूचितसैन्य
माहा०
॥७२॥

Page #733

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥७२॥
संगो-नवडुप पौरुषमत्र नाय || जवच्चमूजार विकारमग्नः । शेषा हिरव्या हितजी तिरस्ति ॥ ३३ ॥ श्रुत्वा निजबंधुवीर्थं । चमत्कृतातर्मधुसूदनोऽस्यात् ॥ तथैव aिgar sव व्यरंसीदायासतोऽय प्रचचाल नापि ॥ ३२ ॥ संदर्श्य किंचिन्निजवीर्यमित्थं । मुमोच शंखं नगवांस्तथैव || जगत्पुनः स्वां प्रकृतिं प्रपेदे । कार्य निदानानुगतं हि तत् ॥ ३३ ॥ भ्रमंस्तथैवास नेमिनाथ । ष्टाट्टमालामणिकुट्टिमानि ॥ त्रस्ताश्वमातंग कुलानि पश्यन् । रयादयान्माधवपर्षदंतः || ३४ ॥ कुंता सिपुत्री कुलिशा सिल्ली-कुद्दालडुः स्फोटधनुर्धरौधैः ॥ रोमांचवमञ्चतरांगरदैः । क्वचिनटैर्वीररसावदातां ॥ ३५ ॥ सिंदूरपूरारुणपालिजा - लोहार्गलैर्मित विग्रदेनैः ॥ वारीधृतैर्वाब्दवृतादिवृंदैः । क्वचित्परीतां नित्रिमं नदद्भिः || ३६ | फेनावृतोर्मिप्रकरानुकारैः । सन्नादि निर्वाजिगणैः क्वचिद्वा ॥ सुखा धिरुयैर्वहुदेषमाणैः । खुरांचलैः कति माग || ३७ || संयुज्यमानाश्वधृताग्रजागैर्भृशं च कुकिंनरिनिर्महास्त्रैः ॥ कचि रुपां घृतांगै - रारोहणायोप्रनटाधिनाथैः ॥ ३८ ॥ वेश्मेव वीरानुतरौनीति - रसो. ञ्चयानां घनवाहनौघैः ॥ नटोन कुतिशस्त्रनादै - ईरेः सनां प्रापदरिष्टनेमिः || ३५ ॥ कुल
ર
माहाण
॥७२॥

Page #734

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ३णा
॥ श्राक्रम्य चैकेन पदेन पृथ्वी - मन्येन रुध्ध्वा च पदासना || स्थितं रुपोल्ला सिमुखारुसत्व- विडंवितोद्यत्खररश्मिविवं ॥ ४० ॥ सोष्णोक्तियुक्त्यानुमितांतरस्थ- कोपानलं कंप्ररदन - दाग्रं ॥ वलित्रयाधारललाटपट्ट - स्वेदोदबिंदुप्रकरानुविद्धं ॥ ४१ ॥ गदामवष्टभ्य करेण तत्तकार्येषु वीरान बहु योजयंतं । तत्तणोनूतजयोष्ठगर्वो- दुरं हरिं नेमिरपश्यदग्रे ||४|| विशेएक । लीलाचलाच्या मथ लोचनाभ्यां । तत्तज्जनोद्योग विलोकनोत्कं ॥ वीक्ष्यान्युपेतं सहसैव नेमिं । लज्जावनम्रोऽनवदच्युतो शक् ||४३|| तूष्णीं स्थितेष्वन्यजनेषु विष्णुः । कृत्वा कृतेः संवरणं न ॥ ससंभ्रमालापननावितात्म-प्रीतिः प्रभुं प्राद हसन्मुखाब्जं ॥ ४४ ॥ व्रातः स्मृताभ्यागत पांचजन्य - स्त्वया किमापूरि विदूरिताः ॥ यत्क्षुब्धमद्यापि ससागराहिं । चराचरं विश्वमिदं समस्ति ॥ ४५ ॥ बालोचिताः संति पराः क्रिया हि । क्रीमाकृतेऽस्मत्सदने घनास्ताः || मृंगरंगाय न ता बभूवुः । शंखोद्धृतिः कर्कशदेहयोग्या ॥ ४६ ॥ तदाशयार्थमतिचक्रवाचं | विज्ञाव्य तां नेमिजिनो गभीरं ॥ प्रक्षुब्धचित्तः सहजेन रंग-रसेन चेत्युत्तरमाससाद || ४७ || तादृग्वलं तस्य च धीरतां ता-मालोक्य साशंक इवाह विष्णुः ॥ रामा
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ७३० ॥

Page #735

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
शत्रुजयननेहानिरतो गत्तीरं । वचः शुचि स्वा च कर्कशं च || ४ || ब्रातस्तवानेन जनोत्तरेण
। बलेन गांनीर्यगुणेन हृष्टः ॥ जाने त्वया विश्वमिदं मदीयं । भ्रमन्महाशासनवासयोग्यं ॥ ॥३१॥ ॥ भए । यदोः कुवं विश्वमलंकरिष्णु । त्वयाद्य हीरांकुरदीप्तनासा ॥ आसादयंत्यन्यकुला
नि काच-कल्यानि संकल्पयताधिशोनं ॥ ५० ॥ मदोजसा यदसौ महीशान् । बलस्तृणं चिंतयतीह तत् ॥ त्वदोजसा विश्वपतीनशेषान् । मन्ये तृणायावरजोञ्चवीर्यात् ॥५१॥ तवेयताप्येष बलेन बंधो। सुधांधसोरोधकरां समृद्धिं ॥ मुदः प्रपन्नोऽस्मि तथापि दोष्णोः। स्वयोर्बलं दर्शय मे प्रसत्त्यै ॥ ५ ॥
श्रुत्वा तऽक्तिं निजन्नावलिप्ता-मक्षुब्धचित्तो वसुधावलोकी॥नमित्युवाचोचितकार्यवेदी। ने. दीयसां प्रीतिकरो जिनेशः ॥ ५३ ॥ बंधू ततस्तौ परबंधुयुक्ता-वुत्साहधैर्याविव देहनाजी ॥ नत्याय सिंहासनतोऽस्त्रवेश्म । निरीक्ष्यमाणौ ययतुर्जनौधैः ॥ ५५ ॥ दध्यावयो नेमिजि- नः कृपालुः । प्रायः परापायविमुक्तशक्तिः ॥ बंधुर्ममायं हरिराहितांत-स्तुबुत्वतो मय्यपि शंकते हा ॥ ५५ ॥ नादं स्पृहावान् भुवनाधिपत्ये । जवांबुधौ नो पतयालुरस्मि ॥ आदित्सु
॥३१॥

Page #736

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥१३२॥
चैतमित्यथैनं । वच्मि त्रिशुद्ध्यापि न मन्यतेऽसौ || ६ || दोष्णोरसा पाणितलेन पादैया हतोऽयं कथमत्र जावी || रंजातरुः पक्षिपदानि सोढा । नैरावतस्यो लिखितानि तानि || ७ || नायं यथानर्थमुपैति मत्तो । मत्तो यथा वेत्ति च मे बलांशं ॥ स्यान्मान सिद्धिश्व यथास्य कार्यं । विचार्य सर्व हि मया तथैव ॥ ५८ ॥ संचिंत्य चित्तांतरिदं जितेंडु-र्जगाद गोविंदममंदबुद्धिः ॥ गंजीरवाग्नरविगर्हिताब्धि- ध्वनिः प्रकुर्वन् मुखरा दिशोऽपि ॥ ५ ॥ पादप्रहारावनिपातपांशु - पूरोकमात्पामरहर्षकारि ॥ नियु. इमेतन्नहि युक्तमुक्तं । सुव्यक्तनिःशेपरणस्य साधोः || ६ || दिव्याय सैरप्यहितप्रयोज्यैः । शस्त्रैर्न शस्तो रण श्रावयोर्हि ॥ बंध्वोर्मिथोऽप्यात्मवदंगयोर्न । जेदोऽस्ति खेदोदय मेदकारी ॥ ६१ ॥ मिथोऽपि बाह्वोर्नमनानमान्यां । जयाजयौ शकू कलयाव आवां || स्यान्मानसिद्धिश्च न देहपीडा । व्रीडा वहा क्रीsaras || ६ || हरिस्तदंगी करणादुदस्त - बाहुर्बभूवादिसमानसारः ॥ एकेन दंतेन दंत-श्वेोच्चशाखो डुरिवोपवातः ॥ ६३ ॥ वामेन दोष्णाथ विभुर्मृणाल-लीलालसं माधवबहुना || श्रनामयत्तह्वल गर्वधन्व-धर्माणमात्मोच्चकरेषुरेखं ॥ ६४ ॥ वामं भुजं स्वं वि
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहा०
1138211

Page #737

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
शाजय भुरप्युदस्य । व्यश्रागयत्तस्य विहस्य किंचित् ॥ एकोच्वसच्चूंग श्वाशिनाथ-चैकोच्चतालः कि-
मु वृतजालः ॥ ६५ ॥ सर्वोजसासावपि नाम्यमानः। कृष्णेन नेषड्यनमद् हृढीयान् ॥ ॥३३॥ प्रनंजनेनातिबलेन वृक्षाः । शुन्यंत एतेन न जातु मेरुः ॥ ६६ ॥ अवेष्टयद्वाहुयुगं हरिःस्वं ।
नेमे जस्यानित एव साक्षात् ।। शाखामिवांहिप्रचयो वटशे–ोंगीव नोगेन च चंदनशेः ॥६॥ तथापि तस्मिन्न नमत्युदारे । वृषाकपिकि कपिवललंबे॥आकुंचितांहिः किल वल्गुलीव। कुलायवत्पतिविशेषकस्य ॥ ६ ॥ वैलक्ष्यलकत्वमथ कणेन । प्रबादयन्नबहसो मुरारिः॥ विमुच्य नेमीशभुजं भुजंग-लोगोपमं तं सहसालिलिंग ॥ ६॥ ॥ वत्स त्वयाऽतुछबलेन मन्ये । तृणाय विश्वं जयता तथा मां ॥ कुलं च सर्वेषु कुलेषु मेरु-मिवाषुि प्रोच्चतमं निज हि ॥ ७० ॥ प्रसन्नगंजीरगिरेति नेमि-मालाप्य कृष्णो विससर्ज सद्यः ॥ श्राहस्म
च प्रस्मितमुत्स्मयान्यः । स सीरिणं शंकितचित्तवृतिः ॥ १ ॥ यबंधुरेषोऽस्ति बलैकसिंधु- * स्तसिंधुसीमावनिमंडलं किं ॥न साधयत्यात्मबलं बलेति । नयेथा शारदवारिदानः ॥शा
ज्ञात्वाशयं सीरपतिः सशंकं । स शान्तिः शांतमनाः शशंस ॥ स्वयं ह्ययं त्यक्तसमस्तसं
॥३३ ।।

Page #738

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥१३८॥
गो-नंगोपमर्दी न जवानिलाषी || ७३ ॥ रागादिरोगापगतो मुमुक्षुः । प्रतीक्षते यः समयं व्रतस्य ॥ स एव संसार निबंधनं किं । समीहते राज्यमिदं मदाय ॥ ७४ ॥ श्रदृष्टचिद्योगविज्जोगन्नाजो । जवानिलाबः सुखहेतुरस्ति || मरावनासादितचूतवृको । जनोऽनिला कुरुते करीरे || ७५ || रामो तितोऽपीत्यमसौ मुरारि-स्तथापि नेमेर निशंकतास्मात् ॥ अंतनिगूढो हि पलालपूलेऽनिशंकनीयः खलु वह्निरुचैः ॥ ७६ ॥
शक्रोऽय विज्ञाय विनोर्विलासं । विश्वस्य विस्तारितहर्षवासं ॥ त्वरैत्य नत्वा च जिनं जगाद | कृष्णं जिन जोघृतचित्तसादं ॥ ७७ ॥ पुंसां त्रिषष्टेरपि वीतरागा । मध्ये जवत्युतaaः ॥ विश्वस्य विन्यासविधौ समर्था - स्तथापि संसारपराङ्मुखास्ते ॥ ७८ ॥ - स्मादृशा अप्यमराधिनाथा । यस्याग्रतो जांति च किंकराजाः ॥ स विश्वनाथः कथमीहतेsa - स्तु हि राज्यं कणनंगुरं यत् ॥ ७९ ॥ श्राकर्णयाद्याईडुदाहृतं य-नावी जिनो यादवगोत्ररत्नं ॥ द्वाविंश आजन्मविकारमुक्तः । सेत्स्यत्यसौ शांतमनाः कुमारः ॥ ८० ॥ त्वया पुराप्यस्य जनातिशायि । तत्तादृशे कर्मणि पौरुषं तत् ॥ दृष्टं ततः किं निजमानसांत - विक
माहा०
॥ ३३५ ॥

Page #739

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
11७३५॥
शजय पजालं वितनोषि कृष्ण ॥ १ ॥ असौ निजं कालममुं कियंतं । प्रपाल्य लोकोइरणाय
नायः ॥ चारित्रमादाय पवित्रमूर्ति-मुक्तिं गमिष्यत्यपुनर्नवाय ॥ २ ॥
इति शक्रोक्तमाकर्ण्य । जिनसंशय प्राशये ॥ स्वागसः दमयामास । नेमिमालिंगयन हरिः ॥ ३ ॥ बिमौजसं विसृज्याय । नेमिमादाय माधवः ॥ ययावंतःपुरे चार-पालानादिक्षदित्यथ ॥ ४ ॥ नासौ महंधुरेषोऽत्र । निषेध्यः प्रविशत्रहो ॥ सत्यनामादिनिळत-जायानिः सह खेलतु ॥ ५ ।। इत्युल्लाप्य विसृज्यापि । नेमि पीतांबरः पुनः ॥ खेलत पुरंध्रोनि-निर्विकारं च नेम्यपि ॥ ६ ॥ ग्रीष्मेऽन्यदा तपत्यकें। जलसंपर जगाम रैवते शा । सनेमियुवतीसखः ॥ ७ ॥ विविशुस्तत्र सरसी-नीरेषु सुदतीजनाः ॥ तदविष्टायिदेवीवत् । प्रेरिताः शार्ङ्गपाणिना || ॥ जलास्फालनसंजात-कंकणध्वनिरच्युते ॥
पुपोष स्मरनूपाल-तूर्यनादमुदं चिरं ।। ए ॥ काचित्कुंकुमपिंडेन । निजघान हरेरुरः ॥ 8 सरागां कुर्वती प्रोच्चैः । पर्वताधित्यकामपि ॥ ए॥ नलजलयंत्रांबु-धारानिः कापि मा
धवं ॥ कादंबिनीव सिंचंती। करछैलमिव व्यधात् ॥ ॥ एवं कीमारसे कामं प्रसरत्य
॥३५॥

Page #740

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥१३६॥
च्युतः प्रियाः || प्रेरयामास नेमेस्त- तत्क्रोडानर्महेतवे ॥ ७२ ॥ ताः परावर्त्य वेगेनो- दस्तशृंगा मृगेणाः ॥ श्राब्रोटयन पयोनिक विज्ञागेन च नेमिनं ॥ ९३ ॥ नृत्प्लुतंत्यः पयस्य-निन्नस्तनघटाः स्त्रियः || चुचुकाप्रश्रवहारि । नमेरुरसि चिह्निपुः || ४ || नेमिरव्यविकारः सन् । कृतप्रतिकृतैश्विरं । चिक्रीड तासु दस्ताय - हतवारिनरैरलं ॥ ९५ ॥ खेलतं मिनं दृष्ट्वा । हृष्टो दामोदरश्विरं । रमित्वा इंसवत्तीर - माश्रयछल्लनावृतः ॥ ए६ ॥
निरगान्नेमिरप्यंनो-मध्यादध्यास्त तत्तटं ॥ जामादत्तासनश्चोचे । रुक्मिण्या नमपूर्वकं || 9 || किं देवर वृथा जन्म । जार्याविरहितो निजं ॥ एकाकी वैधवत्कुते । नयसि लॅपरिग्रहः ॥ ए८ ॥ षोडशस्त्रीसहस्राणां । जोक्तुर्विष्णोरसि प्रियः ॥ बंधुस्तदेकामपि नो । स्वीकुर्वन्न हि लज्जसे || || ततो जांबवती प्राह । क्लीवोऽयं सखि देवरः ॥ किं च गृहव्ययोछिन - स्तत्तदर्जन वर्जितः || १०० || श्रयास्तीर्थकृतः सर्वे । नुक्तराज्या गृहाश्रमाः ॥ प्रव्रज्य निर्वृतिं प्रापु - नूतनोऽयं हि तीर्थकृत् ॥ १ ॥ साग्रहं जामयाप्येवमुक्तो ने मिर्व्यचिंतयत् ॥ ग्रहो जवाब्धौ पतिताः । पातयति परानपि ॥ २ ॥ वाङ्मात्रेणानुमंतव्य - स्तदमीषां मया
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ ३३६ ॥

Page #741

Acharya Shri
Ka
www.kobatirtm.org
y
San Mahavir Jain Aradhana Kendra
anmandit
शत्रुजय
माहा
॥३३॥
ग्रहः ॥ उलेन साधयिष्यामि । पश्चादप्यात्मकांक्षितं ॥ ३ ॥ विमृश्येति विभुः प्राद । करि- प्ये वः समीहितं ॥ कास्तेऽवसरझा हि । ये लवति स्वकर्मणां ॥४॥ हृष्टस्ततो हृषीकेशो । गजमारोप्य नेमिनं ॥ महोत्सवैः प्रियायुक्तो । धारिकामधिजग्मिवान् ॥ ५ ॥ समुविजयायाख्य-वीशिवायै च नेमिनः ॥ प्रियास्वीकारमाकार-प्रोक्तमप्यच्युतः पुनः॥६॥ नामा स्वन्नगिनीं राजी-मती लावण्यसंपदा ॥ जगाद योग्यां श्रीनेमेः । सर्वस्त्रीगर्वतस्करीं ॥ ७॥ स्वयमुत्थाय गोविंदः । साश्चर्यजनबीक्षितः ॥ नग्रसेननृपागारं । जगामाय जनाधिपः॥ ॥ अभ्युत्थायोग्रसेनोऽपि । तं निवेश्य वरासने ॥ स्वं प्रशंसन गदापाणिं । पप्रचागमकारणं ॥ ७ ॥ हरिर्जगाद महंधो-ममाधिकगुणस्पृशः ॥ नेमेधूस्तव सुता। राजीमत्यस्तु कांक्षिता ॥१०॥ ___ अयोग्रसेनः सानंदो । निजगाद गदाधरं ॥ इदं गृहमियं लक्ष्मी-स्तवैवात्रार्थना हि
का ॥ ११ ॥ अन्युत्थाया गोविंदः । समुविजयाय तत् ॥ निवेद्याजूदवलब्ध-प्रत्ययं | कोष्टुकिं नरैः ॥ १५ ॥ कृष्णपृष्टोऽथ वैवाह्यं । लग्नं क्रोष्टुकिरुजगौ ॥ श्रावणश्वेतषष्ट्यां च।
॥३७॥

Page #742

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
MA
शत्रुजय वधूवरविवृश्ये ॥ १३ ॥ सत्कृत्य कोष्टुर्कि कृष्णो । व्यसृजन्नक्तिपूर्वकं ॥ श्राख्यत्न असेनाय
। ततो शवप्यसज्जतां ॥ १५ ॥ विवाहासन्न दिवसे । कृष्णोऽपि धारिकापुरीं ॥ प्रत्यर्ट च प्रति॥३॥ धरं । रचयामास तोरणान् ॥ १५ ॥ नच्चैः शृंगारयामासु-मंचान रत्नमयान जनाः ॥ त
दंतरेषु मुमुचु-गंधवायजा घटाः ॥ १६ ॥ अश्रो दशार्हा मुशली । शाम च श्रीशिवामुखाः ॥ रोहिणी देवकी रेव-त्याद्या लामामुखा अपि ॥ १७ ॥ सर्वाः संस्थापयामासुः । प्राङ्मुख नेमिमासने ।। नपयामासतुः प्रीत्या । स्वयं च बलशाह्मिणौ ।। १० ॥ युवं । नानांते ने. मिनं सिंहा-सने संस्थाप्य शाङ्गनृत् ॥ नाराचधारिणं बद-प्रतिसरमश्रो व्यधात् ॥ १५ ॥ गत्वाग्रसेनवेदमांतर्बाला राजीमती हरिः॥ कौसुनवसनां तह-दध्यवासयदादरात् ॥२०॥
अथ प्रातस्तु गोशीर्ष-चंदनालिप्तविग्रहः ॥ श्वेतस्रग्हारवसन-श्वामरत्रमंडितः ॥ १॥ पु२ रोगैः कोटिन्निप-कुमारैर्वक्रवीक्षितः॥ श्रीनेमिः श्वेततुरग-मारुरोह रथं वरं ॥२२॥ श्री-
नेमेः पार्श्वतोऽनूवन । गजारूढा महीभुजः॥ पृष्टे दशार्दा गोविंदो । मुशली चावतस्थिरे ॥ २३ ॥ तत्पृष्टे शिबिकारूढाः । सर्वाश्चांतःपुरस्त्रियः॥ अभूवन नूषणोजिन-किरणैर्योतितां
॥३॥

Page #743

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
||७३
बराः ॥ २४ ॥ नचार्यमाणैर्धवलै-नृत्यन्निनकीजनैः ॥ पठनिदिनिर्वाद्य-मानस्तूर्यैरनेकशः र मादा ॥ २५ ॥ वीक्ष्यमाणोऽक्तिकोटीनिः । स्तूयमानः कवीश्वरैः ॥ व प्यमानो रामानि-श्चिंतयन् नवनाटकं ॥ २६ ॥ चचाल नगवान्नेमिः । स्वगृहाशजवर्त्मनि ।। उपोग्रसेनसदनं । पश्यन सुरकृतोत्सवं ॥ २७ ॥ ॥ श्तो राजीमती स्नाता। सर्वान्तरणनूषिता ॥ श्वेतस्रग्वसना पूर्ण-मासीरात्रिरिवोड्विनी ॥ ॥ सवयस्कसखीवृंद-वृता पद्मेव साजिनी ॥ वरागमनतूर्याणि । श्रुत्वोत्फुल्लांगकानवत् ॥ २५ ॥ ॥ नावज्ञाथ सखी प्राह । धन्ये राजीमति त्वया ॥ किमाराक्षे जिनस्तीर्थे । यल्लब्धोऽयं वरो वरः ॥ ३० ॥ यस्मै देवा नमस्यति । यः प्रभुर्जगतामपि ॥ तदागमनतूर्याणि । श्रूयते शृणु सुंदरि ॥३१॥ यद्यप्यतः स्थितं नेमि । पश्यत्यपि च पश्यसि ॥ आगवतं तथाप्येनं । पश्यामश्चेत्प्रसीदसि ॥ ३ ॥
इति श्रुत्वा समं तानि-मंजीररणितैः स्मरं । जीवयंती गवाक्षांतः । प्राप राजीमती ॥३॥ इतं ॥ ३३ ॥ जगाद स्फारिताहीं तां । सखी सखि विलोकय ॥ त्रैलोक्यसंदरो नेमि-रिति त्वत्पतिरग्रतः॥ ३४ ॥ मिलती चामरे नेमि-मुखज्योत्स्ना विनाव्यते ॥ गगोर्मिसंपृक्तजला

Page #744

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १४० ॥
I
। यमुनेव तरंगिणी ॥ ३५ ॥ नेमेः शिरसि संपूर्ण - शर्वरीश्वरसोदरें ॥ वत्रं धत्ते सितांनोजब्यं सखि || ३६ || दृष्ट्वा राजीमती दृष्ट्या | नेमिं त्रिभुवनोत्तरं ॥ दध्यौ चेन्मत्पतिर्नेमि - स्तदा जाग्यं विजृंनितं || ३ || स्फुरणादू दक्षिणांगस्य । तदैवाचिंत्य साऽशुनं ॥ जगादाशकुनादालि । जाने नेमिः सुदुर्लभः ॥ ३८ ॥ साप्युवाच प्रतिहतं । शांतं सख्यशुनं निजं || नेमिरायात एवात्रा - ध्यदे संदेह एष कः || ३५ || अथ नेमिरथः प्राप । जोजवेश्म तदा रयात् || प्राणिनां चाशृलोन्नेमिः । करुणस्वरमस्मरः ॥ ४० ॥ संविदानोऽपि जगवान् | पत्र निजसारथिं । किमेव पशुसंघातः । करुणं रौति चाग्रतः ॥ ४१ ॥ स जगाद नमन् स्वामि-नमी यडुनिराहृताः ॥ विवादे जोज्यसात्कर्त्तुं । किं न वेत्ति विभुः स्वयं ॥४॥
क्या स दयाधारो | दूनोंतर्जगतां विभुः ॥ श्रचिंतयददो विश्वं । सबै तत्वार्थवर्जितं ॥४३॥ यदन्यजनवधु -स्नेहपाश नियंत्रितैः ॥ श्रस्माभिरपि कर्मेदमीदृगारज्यते दहा || ४४ ॥ आपातमात्र सौख्याय । कः कुर्यात्कार्यमीदृशं ॥ कृणोद्योतकृते कः स्वं । दहेन्मंदिरमग्निना ॥ ॥ ४५ ॥ तदलं बंधुवर्गस्य । स्नेहेन विषयेण मे || प्रस्थितस्य शिवागार - मर्गलेनैव पाप्म
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ ७४० ॥

Page #745

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
।। ३१॥
SEEN
ना ॥ ६ ॥ इत्यालोच्य विभुः सूत-माह रथ्यान निवर्तयः॥ त्यक्त्वाहं मानवीं मुक्ति-मुघो- माहा ढानंतसौख्यदां ॥ ४॥
व्यावर्त्तितरणं नेमि-मालोक्याश्र यदूनमः ॥ समुविजयः स्वेन्न-मंतरेऽक्षिपउन्मनाः ॥७॥ वत्सातुनमते स्वछ । सदुत्सवमये कणे ॥ त्वयेदं बंधुवर्गस्या-रच्यते दुःखदायि किं ॥ ए || श्तः शिवापि नीरंगी-उन्नास्याश्रुविमिश्रहक् ॥ मनोरडु मे वत्स । मा नांदीरिति वागिता ॥ ५० ॥ कृष्णरामावपि श्रुत्वा । चलितं नेमिनं गृहात् ॥ स्पंदनं नेमिनाथस्य । परिवव्रतुरुत्सुकौ ॥ ५१ ॥ अन्येऽपि ब्रातरः सर्वा । मातरस्तमवेष्टयन् ॥ तारका श्व र शीतांशुं । सपुण्यमिव संपदः ॥ ५५ ॥ तैर्वृत्त विभुरात्मानं । मेने मुक्तिपत्रांतरा ॥ साम्यचित्तहरैः स्वैरं । मोहस्तेनानुगैरिव ॥ ५३॥ शिवासमुविजया-वाहतुर्वत्स किं त्वया ॥ क्रि
यतेऽस्मत्कलंकाय । स्वांगीकृत विमर्दनात् ॥ ॥ आबाल्यादपि नस्तात । त्वया पूर्णो म ॥७ ॥ * नोरयः ॥ शिखां तस्याधुनापि त्वं । समुहर परिग्रहात् ॥ ५५ ॥ अथो जगाद गोविंद-स्त
नावमविदन्नदः ॥ अत्र पुण्यदणे बंधो । किं ते वैराग्यकारणं ॥ ५६ ॥ वात्सल्यामृतकुख्या

Page #746

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १४२ ॥
जौ । पितरौ ते वयं पुनः ॥ तव कल्याण निर्माण - प्रवीणाः पार्श्ववर्तिनः ॥ ५७ ॥ राजीवलोचना राजी - मत्यपि त्वयि रागिणी ॥ सत्यप्येवं कथं खेदो-दस्त्वां व्यथयत्यलं ||१८|| नचे स्वाम्यपि नो पितृ-धुयो मेऽरतिः क्वचित् ॥ किंतु संसारकांतारे । बिनेमि विषयारितः ॥ ५९॥ अनादिनवभुक्तास्ते । जवंति च नवा नवाः ॥ एष्वतृप्तः पुनर्जंतु - नैवे चमति : मूधः || ६ || हितमित चेद्यूयं । मयि वात्सल्यशालिनः || दीक्षार्थमनुमन्यध्वं । तदा मां जवकातरं ॥ ६१ ॥ इत्याकये विनोर्वाचं । हेतुयुक्तां यदूत्तमाः ॥ किंचिह्नक्तुमनीशास्तेनूवन्न्यं चितकंवराः ॥ ६२ ॥ लोकांतिकास्तदैवैत्य | देवाः सारस्वता विभुं । नत्वोचुर्भगवं | प्रवर्त्तय दयोदयन् ॥ ६३ ॥ तदैव स्वंदनं त्यक्त्वा । भगवान् शक्रदेशितः । श्रमरैराहतैव्यैर्दानं दातुमना ययैौ ॥ ६४ ॥
राजीमती तु तत् श्रुत्वा । स्फुर्जथुप्रहतिप्रनं ॥ तदैव गतचैतन्या । लुलोठ धरणीतले ॥ ६५ ॥ सखीशतसमानीत - शीतश्वैः कणादय ॥ गतमू लुलकेशा । विललापेति सा नृशं ॥ ६६ ॥ निजार्जितेन नाग्येन । ज्ञातस्त्वं दुर्जनः पुरा || स्वीकुर्वता नु वाक्येन । मां
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ७४२ ॥

Page #747

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शवजय
माहाण
।। ७४३॥
त्वया साधु नाचरि ॥ ६७ ।। नांगीकुवैति तत्कर्म । संतोऽलं पालितुं न यत् ॥ शुलं वाप्य- शुनं वापि ( स्वीकृतं पालयंति ते ॥ ६ ॥ यथा रागो मयि स्वाभिं-स्तथा मुक्तौ च मा कृथाः ॥ मत्यागान्मुक्तिमाप्नोपि । मुक्तेस्त्यागान किंचन ॥६५॥ इत्यालपत्यास्तस्यास्तु । नोग्यकर्मात्रटत्तदा ॥ साना सख्यस्त तहःखं । किंचित्किंचिन्यवर्तयन् ॥ ३०॥ स्वामी यथार्थदानेन । कल्पधुरिव जंगमः ॥ वनीपककुलान्यब्दं । यावदप्रीणयत्ततः ॥ ३१ ॥ विज्ञायावधिनायेंश-स्तदैवैत्य दिवो मुदा ॥ जन्मानियेकवद्दीका-निषेकं चक्रुरीशितुः ॥ ॥ नान्नोत्तरकुरौ नत्या । शिबिकायां सुरासुरैः॥ स्तृतायां जगतामी । आरोहणविधिं व्यधात् ॥ ३३ ॥ धृतसर्वायुधः शनै:ज्यमानश्च चामरैः ॥ हरिमुख्यनृपैः प्रीत्या । पूज्यमानोऽनुगामिनिः ॥ ४ ॥ वीक्ष्यमाणो जनवातैः । स्तूयमानः सुरासुरैः ॥ गीयमानगुणः स्वर्ग-नागस्त्रीमानुषैरपि ॥ ५ ॥ त्रिजगहिस्मयं कुर्वन् । सर्वान्तरणनूषितः ॥ स्वामी रैवत- कोद्यानं । सहस्राम्रमशिश्रयत् ॥ ७६ ॥ युग्मं ॥
शिबिकाया अश्रोत्तीर्य । नेमिरान्तरणादिकं ॥ मुमोच चाग्रहीत्प्रीत्यै । हरिक्तिनरा
॥४३॥

Page #748

Shun Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Shin Ka
Gyanmandir
माहा
BROB
शत्रुजय नतः ॥ ७ ॥ त्रिशत्यब्दमिते जन्म-दिनात्काले गते विभुः ॥ श्रावणस्य श्वेतषष्टयां । पूर्वा-
- ह्वे चित्रगे विधौ ॥ ७ ॥ कृतपष्टतपाः पंच-मुष्टिकं लोचमाचरत् ॥ केशान् शक्रो न्यधाnsan कीर-वारे वासस्त तनजे ॥ ॥ यम्मं ॥ निरुतमले स्वाम। सामायिकमशिश्र
यत् ॥ मनःपर्ययसंवंत। जज्ञे ज्ञानं तुरीयकं ॥ ७ ॥ तहजग्राह नपानां। सहस्रं व्रतमन्वमुं॥ शक्रकृष्णादयो नमि । नत्वा चागुः स्वमाश्रयं ॥ ७० ॥ हितीयेऽहयथ गोष्टांत-वरदत्तहिजोकसि ॥ पारणं परमानेन । चकार परमेश्वरः॥ ॥ तत्रापि पंच दिव्यानि । वि. दधुर्विबुधेश्वराः॥ अन्यतस्तु विभुः कर्म-हयाय विजहार च ॥शा व्रतादय चतुःपंचा-शदहस्सु गतेष्वगात् ॥ सहस्राम्रवनं नेमि-बेतसाश्रयमाप च ॥ ३ ॥ ध्यानांतरजुषस्तत्राश्विन्यमायां विनोरथ ॥ घातिकर्मयाजझे । केवलं त्वाष्ट्रगे विधौ ॥ ७ ॥ सद्यः सुरेशश्वलिता-सनास्तत्रैयरुर्मुदा ॥ चक्रुः समवसरणं । तं चानूषयदोशिता ॥ ५ ॥ अथोद्यानपति-
गत्वा । हारिकां प्रणिपत्य च ॥ ज्ञानं शशंस श्रीनेमे-रुत्पन्नं मुरवैरिणे ।। ७६ ॥ दत्वा तव स्योचितं दानं । दशारपरैः समं ॥ मातृबंध्वंगनापुत्रैः । सोत्सवं स गिरेिं ययौ ॥ ७ ॥
॥

Page #749

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रजय
॥४५॥
तत्र प्रदक्षिणीकृत्य । नत्वा स्तुत्वा च नेमिनं ॥ निषसादानुशकं स । यथाईमपरेऽपि च ॥ माहा ॥ ॥ सर्वे निजेन्यो भुवनेच्य एयु-रन्येऽपि देवा जिनन्नक्तिनाजः ॥ अथो मियः स्वीयसमृद्धियोगा-स्पपिराःस्वस्वपदे निषेधः ।। Hए ॥ इतश्च तचासनकाननौघ-पुण्यांबुदोत्पन्नतडित्प्रनायाः ॥ कुष्मांडिकायाश्चरितं सुचारु । प्रारभ्यते विघ्ननिघातनिघ्नं ॥ ए ॥श्रीनेमिनायांहिसरोजनंगी । योगीश्वरी प्रार्थितकामधेनुः॥ अंबा जनांबा त्रिदशी सुखाय । नूयात्करालंबिवराम्रलंबी ॥ १ ॥ समग्रराष्ट्रानरणं सुराष्ट्रा । सिोऊयंतादिशिरोझ्याढ्यः ॥ नूस्वर्जयात् श्वनमधो विधाय । मुक्तोपमो योऽखिलतीकेषु ॥ ए॥ तत्रोऊयंतस्य हि दाक्षिणात्ये । दाक्षिण्ययुक्तं च नयप्रपन्नं ॥ सद्ध्या कुबेरोपममर्त्ययुक्तं । पुरं कुबेरान्निधमस्ति शस्तं ॥ ए३॥ यत्रोच्चसौधाग्रगता मनुष्या। यज्ञापनांगकणवाहिनिस्ते । मरुनिरीषञ्चपलैश्च मोचा-दलैः श्रमांनो विलयं नयंति ॥ ३ ॥ चित्रावलोकाहिकसऊनादि-पद्मानि सद्मानिए वनानि तानि ॥ यत्रोच्चशालः कतवैरिमालः । प्रासाद आपादितपापसादः ॥ ए ॥ चैत्येषु चैत्येषु निषेव्य मूर्ती-यंत्राईतां चित्रमयी रमायाः॥ षट्कर्मशर्माणि नराः सुन्नक्त्या । यु
।

Page #750

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा०
॥४६॥
क्या लन्तेऽशुनकर्मघातात् || ए ॥ तत्पाति पोकारियशोनिहारि-गुणोऽरिकुंतीविदारि- सिंहः ॥ कृष्णो नृपो यादववंशरत्न-मयत्नसंपन्नसमीहितार्थः ॥ ए६ ॥ तत्रानवद्भरिगुणानिरामः । षट्कर्मसंसाधनपूर्णकामः ॥ विप्रो जिनांहिस्मरणैकवप्र-संरक्षितझादशसद्वतश्रीः ॥ ए ॥ रत्नत्रयाधार इहास्ति धर्म-स्तचिह्नसूत्रत्रयन्नूषितांगः ॥ साधूक्तसूक्तामृतसिक्तबोधि -दुर्देवनहोऽद्भुतहृद्यविद्यः ॥ एए । बुध ॥ तत्सूनुरूनीकृतवादिविद्यो-ऽनूदेवलाकुतिसरोमरालः ॥ लोकप्रियः स्वस्य गुणेन सोम-नहानिधो बुझिनिधानमान्यः ॥ २० ॥ मुखेंना धिक्कृतचंबिंवा । बिंबाधराराधितशीलधर्मा ॥ शर्मास्पदं पत्युरसत्यहीना । तस्यांबिकाख्या समन्नूकलत्रं ॥१॥ लक्ष्मीश्चला वाक्यफला च वाणी । शशांकलेखा कुटिला च खस्था ॥ सापत्न्यशल्या च शची ततोबा । केनोपमीयेत सुवृत्तयुक्ता ॥ २॥ दिवं गते तऊनके जिनेंइ-धर्मोऽपि सोमस्य दिवं जगाम ॥ अंवा तु तत्संगतितो बन्नार । नकन्नावत्वमुदारबुदिः ॥शा अथान्यदा श्राइदिने दिनेशे । समाश्रयत्यंबरमध्यदेशं ॥ मासोपवासोतकर्महH-मुनिध्यं सोमगृहानवापत् ॥ ४ ॥ तपःकमान्यामिव पुष्पदंतौ । दस्त्रौ महारोगचिकित्सक
॥६॥

Page #751

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ७४७ ॥
त्वात् ॥ जीवेंदुजौ वा विबुधेंइसेव्यौ । तौ वीक्ष्य हर्षं समवापवा ॥ ५ ॥ अचिंतयच्चांतर- रमौनी कांतिधुनी गिरीशौ ॥ श्रगण्यपुण्येन गृहांगां मे ऽलंचक्रतुः पर्वदिने - द्य सद्यः ॥ ६ ॥ शर्मास्पदं पर्व ममाद्य सर्व-सुखान्यसंख्यानि तु पुण्यलब्धौ || दुग्धाब्धिधौते इव लोचने मे -ऽनूतां सुपूते मुनिदर्शनेन ॥ ७ ॥ श्रार्याप्यनार्यास्ति गृहे न मे न । दा नं दत्वा रतिमेति चित्तं ॥ शुद्धानि धान्यानि च धाममध्ये । मुनी ततोऽमू प्रतिलानयामि ॥॥ इत्यंतरा हर्षजरादुभ्रू - रोमांचितांगी सहसासनात्सा ॥ नृत्याय चान्नानि करे गृहीत्वा । तत्वादिदं निरादवोचत् |||| युवामवामप्रकृती कृतीशौ । शंके कृतैस्तैः सुकृतैर्मयैव ॥ प्रा
गृहान् कृपया ततो नु । गृह्णीतमन्नानि नवामि पुण्या ॥ १० ॥ वीक्ष्यैव चित्तान्न विशुद्धिमस्या । दधार पात्रं मुनिरर्च्यपात्रः || अंबापि तस्मै प्रददौ मुदा त दन्नं गतेर्बीज मिवोत्तमायाः ॥ ११ ॥ यदूचतुस्तौ प्रमदेन धर्म-सानं बलाजितकल्मषेनं ॥ तेनैव तस्था इनवैरिणेव | मुक्ताप्तिलोजः प्रवितन्यतेस्म ॥ १२ ॥ वाचंयमौ जग्मतुरोकसोऽस्या । न चित्तवृत्तेः शुवृत्तशुक्तेः || कमघघाताद् गृहकर्मणि स्राक् । मंदत्वमासीच्च शुजायतेर्वा ॥ १३ ॥ अथबि
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ७४ ॥

Page #752

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ७४८ ॥
कायास्तदवेक्ष्य दानं । कृत्त्येव मूर्त्ता कलहप्रियेव । काचित्तदीयप्रतिवेश्मिनी त्रा-गुत्तानपास्वगृहास्यात् ॥ १४ ॥ साचीकृतास्याऽरुणनेत्रपद्मा । वित्रासयंती वचसा जनौघान ॥ श्राहत्य हस्तेन कटीतटांत । वक्तुं कटु प्राक्रमत क्रुधार्त्ता ॥ १५ ॥ स्वातंत्र्यमेतदधु ते fare | वस्तु त्वया किंचिदचिति नैतत् ॥ यत्कव्यहव्याद्य विधाय धान्य-मदा अधन्याय नयो न तेऽयं ॥ १६ ॥ श्वश्रून ते सद्मनि यत्त्वयैत- दारयते वैश्यकुलानुरूपं ॥ नाद्यापि पिंडः पितृषु दिजेषु । जोज्यादि न स्वैरविहार एषः ॥ १७ ॥
इत्यारटंती गृहिलेव सोचैः । श्वश्रूं तदीयां निकटौकसोऽपि ॥ श्रकार्य च स्वोक्तिसखीं वितेने । वात्येव धूम्यां जगदर्त्तिकर्त्री ॥ १८ ॥ त्वया दयावारतया व्यधायि । नैतच्छुनं हा यददायि तस्मै ॥ सत्यां मयि त्वत्प्रसरः कथं स्ता - दस्ताघचेतोऽब्धिनृतः सुखाय ॥१९॥ इति छ्योरंतरगाय सांवा । बजार का शरानृत्कलेव || कादंबिनी राहु विज्ञांतरस्था | कंप तथेषच्च हृदि प्रपेदे ॥ २० ॥ इतः स सोमोऽपि न सौम्यवृत्ति - राकार्य विप्रान् स्वगृहानुपेतः ॥ श्रुत्वा तयोरुक्तिमयुक्तकोपः । संतर्जयामास नृशं प्रियां स्वां ॥ २१ ॥ सा सानिमानाज
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ७४८ ॥

Page #753

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ७४‍॥
रिनेव
नवाक्यदूना । मौनान्विता सूनुयुगं गृहीत्वा ॥ स्मृत्वा मनस्याप्तवचो मुनीनां । दीनानना संचरतिस्म गेहात् ॥ २२ ॥ श्वश्वोर्मयाज्ञा न कदाप्यखंडि । पत्युर्हितं जक्तियुतं व्यवायि ॥ सर्वाणि कर्मा शर्महीनं । करोमि गेहस्य विकारवर्ज || २३ || पुण्याह्नि यत्पुण्यतमायदान - मदायि वाचंयमशेखराय । तच्छ्रेयसे प्रत्युत तेभ्य एव । मुचैव मां तत्प्रतिघः किगोति || २४ || पिंकादिनिश्चेत्तनयप्रदत्तैर्मृता लनंते परमां प्रसत्तिं ॥ तदंबुसेकैर्ज वितातिशुष्क-स्तरुः स्फुरत्पल्लवपेशलांगः ॥ २५ ॥ मिथ्यात्वमूढैः शुनपात्रदान - ममी जिराकुत्सितमसत्यैः ॥ वैरोचनं मंगलमदिरुग्नि- खिव चांई कणदांध्यचित्तैः ॥ २६ ॥ वृश्राश्रवा तेषु मम प्रलापो । मत्कर्मलानोऽयमुपस्थितो हि । अतः परं मे गृहवासदास्य-मवश्यनाशं समुपैतु सत्यात् ॥ २७ ॥ तावेव मेऽतः परमस्तु पुण्यैौ । मुनी शरण्यौ शरणं जवाब्धौ ॥ श्री रैवते दैवतमाकलय्य । नित्यं तपस्यामि कुकर्महान्यै ॥ २८ ॥ इत्यंतरामृश्य सुतं वदंती । एकं कटौ हस्तगतं परं च ॥ विमुच्य शोकं जिनपादपद्म - स्नेहाद विध्यातसुनक्तिदीपा || ॥ २७ ॥ चित्ते मुनी तौ च गिरिं स्मरंती । विमुक्ततत्तद्गृहवासबंधा || अंबा चचालाचल
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ४५॥

Page #754

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
11340 11
निश्चयसौ । नुन्नेव निःश्वासबलांबलाः ॥ ३० ॥
॥
यावत्पुरोपांत मियाय दुःखा - कुला मदीदत्त विलोचनांबा | अस्पष्टव स विवर्णतानाग् । रुरोद तावद्विभुकृत्कटिस्थः ॥ ३१ ॥ लालाविलास्योऽश्रुविमिश्रनेत्रों-नजः स चाजल्पदनपतृष्णः || शुभंकरोऽन्यस्तु विहस्त नच्चै - रुवाच मे जोजनमंबदेहि ॥ ३२ ॥ श्रादिते| तोरण | पुनर्नवीनूतशुचाकुलासौ ! | मुमोच बाष्पाणि विलोचनाप्रा । न्नुन्नानि ताभ्यामिव संप्रविश्य || ३३ || वेश्मर्थिना सुखनृत्यवर्गे । देहेऽप्यनीहां दधती वनेऽत्र ॥ विस्मृत्य वाचंयमवाक्य सारैः । शोकं प्रपन्नास्मि जिनांहिसेवां ॥ ३४ ॥ बालाविमौ मुग्धमुखौ बुभुक्को - दन्यासमन्यू समयाननौ । तत्सुकत्वेन ममाशु नाशं । करिष्यतः पूर्वमहो स्वात् ॥ ३५ ॥ धिग्मां स्वपुत्रानिमतप्रदाना - ऽसहां समग्राशुनकर्मकर्त्री ॥ मातः प्रसीदावन देहि रंध्रे । यथा तदाश्रित्य नयामि दुःखं ॥ ३६ ॥ स्रष्टास्मि किं सृष्टरसृष्टियोया (तत्तस्थुम निवाखुपत्नी || दुःखानि सर्वाण्यपि चैककाल-मयातरेऽसौ समयोऽस्ति सद्यः || ३७ || वृथास्त्यरण्ये रुदितं ममाथ । यवन्नो दययाश्रितं हि ॥ स्वकर्मोक्ती
1
मादा०
॥ ७५० ॥

Page #755

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
॥
१॥
शत्रंजय जिनपादपद्म-मुंग्यस्मि सर्व पतितं सहिष्ये ॥ ३० ॥ श्तीरयित्वा निषसाद याव-निःश्वा- 10 सवात्या धुतपार्श्ववृक्षा ॥ तावत्सरोऽबांबुनृतं पुरस्ता-दस्ताघमालोकयदजगर्ने ॥ ३५ ॥ त
थैव पार्श्वचितये हिरेफ-ऊंकारसंरावितकोकिलान्यां ॥ माकंदकाच्या परिपाकपिंगा-म्रलंबिकास्याः करगा व्यधायि ॥ ४० ॥ अपाययत्नऊलमंजलिच्या-मनोजयत्तत्फलमंगजौ सा॥ वीक्ष्योत्तमं दानफलं च तादृक् । चकार धर्मे रतिमादरेण ॥४१॥
इतस्तया तामनिशप्य कोपा-नवान्ननिर्माणविधौ परानं ॥ नबिष्टवञ्चेतसि चिंतयंती श्वश्रूस्तदीया सदनांतरागात् ॥ ॥ स्पशोपलेनाय श्वासनानि । स्पर्शेन कल्याणमयानि मुन्योः ॥ दृष्ट्वान्नपूर्णानि च सर्वतोऽपि । पात्राणि सा प्रीतिमवाप कामं ॥ ५३॥ मूढा
मना चंडि यदंबिकेयं । रे कोपिता कोऽपि न तावकोऽत्र ॥ दोषः परं दानफलं तवौको-यो२ ग्यं न रंकहिजपुत्रिकासि ॥ ४ ॥ यदत्र दानं प्रददे तदेत-ददर्शि ते शर्मकरं कलांशं ॥ त-
स्यास्तु पुण्यानुतवैनवाया। नावी सुरेशय॑ नदर्क उच्चैः ॥ ४५ ॥ इत्यंबरोदंतमसौ निशम्य जीतेव निःसृत्य जगाद पुत्रं ॥ पश्याकसौंतर्धनधान्यन्नंगी-मंगीकुरु स्वस्य पुनर्वधूटीं ॥
॥५१॥

Page #756

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
1134211
I
॥ ६६ ॥ विशेषकं ॥ वत्सानुनीय त्वरितं ममोच्चैः । प्रीत्यै वधूमानय मानयेमां || विना तया मे हृदयं च गेहं । देवार्चयेवास दिवामरौकः || ४ || निशम्य वाणीमिति मातृवक्त्रातत्स्नेहमोहादपि सोत्सुकोऽसौ ॥ तदैव तस्याः पदवीं प्रपेदे । पूरः पयोधेरिव चंडिकायाः ॥ ४८ दृष्ट्वा वने सूनुयुगावलंबि- करछ्यामद्भुततत्प्रजावां ॥ तामाह वाले कणमेकमत्र । प्रतीमामस्फुटवर्णमित्थं ॥ ४५ ॥ सापि प्रयांती प्रतिशब्दमस्य । स्खलन्नदीनूरुहकोटरांतः ॥ निशम्य वक्रीकृतवक्त्रपद्मा । पृष्टे तमैक्षिष्ट समापततं ॥ ५० ॥ श्रये मयि कुछ इवैष केन | संतर्जितोऽकारणवैरिव ।। प्रजजनेनाग्निरिवाभ्युपैति । कं प्रार्थयेऽहं शरणं वनेऽत्र ॥ ५१ ॥ प्रसह्य मामेष विधृत्य घातै- विवयिष्यत्यदयोऽधुनैव ॥ त्रातास्ति कोऽप्यत्र न किं करोमि । निःस्वामिकेवांवरसंवेव || २ || जिजीविषा कास्तु ममाश्रवा किं । गृहस्थवासेन च दासवृत्त्या || यद्दानवित्तं नियतं मयाजिं । तदेव मे स्तात्परलोकयाने || ३ || हंता ह्यसौ मां तु कदर्शनानि - स्त्यजामि तत्पूर्वमसून स्वयं स्वान् ॥ इत्थं विमृर्यावटतीरमाप्य । तस्थौ मुमूर्षुः पतनेन साथ ॥ ६४ ॥ नूयाजिनांही शरणं च सिद्धा । मुनी च तौ मे धुतपापजारौ ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ १५२ ॥

Page #757

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ७५३ ॥
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
दोदोरो हि धर्म-स्तद्दानमाहात्म्य विज्जुंनसेन || ५५ || हिजे दरिने कृपणे चले । लेवे कलंकिन्यधमे परस्मिन || कुलेंगबंगालकुरौ च कच्छे । सिंध्वादिदेशेषु च मा जन || ६ || त्वमूर्खत्वमवित्त्वका - एयत्वानि मिथ्यात्ववलाधिपत्वं ॥ विषास्त्रमद्यादिरसापणत्वं । सत्वक्रयो मास्तु जवांतरेऽपि ॥ ५७ ॥ देवादिरत्नत्रयज्ञातृतार्थे । दातर्यधीशे च शुभाशुभ || कुले सुराष्ट्रामगधे च कीर-काश्मीर दिग्दक्षिणजे च देशे ॥ ५८ ॥ ममावतारोऽस्तु धनित्वदातृ-त्वारोग्यताक्षमगुणत्वमस्तु ॥ सत्वानुकंपार्त्तजनस्य रक्षा | योगाश्रयो दवावात् ॥ ५९ ॥ कृत्वेति सत्याश्रयणं सती सा । विश्राम्य चित्तं निपादप ॥ युता सुतायां सहसैव कंपा-मदात्तदा साहसशोभितांगा ॥ ६० ॥ कुलकं ॥ तडूपमुन्मुच्य नटीव वेषांतरं गता व्यंतरदेवसेव्या ॥ बभूव देहद्युतिपूरिताशा । सूनुध्यानंदिमुखारविंदा || ६१ || मामेति जल्पन्नयमभ्युपैति । यावत्पुरस्ताच्च व्यलोकयत्तां ॥ विशीर्णदेहावय व सपुत्रां । कूपांतरां खेदमवाप चोच्चैः ॥ ६२ ॥ श्रकाल एवेदमकल्पि बाले । त्वया कथं शेषवशेन सद्यः ॥ अभूवमीदग् जड एष तत्किं । विदुप्यपि त्वं कृतवत्यदो हा ॥ ६३ ॥ किं
૧
माहा०
॥ ७५३॥

Page #758

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ५५ ॥
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
जीवितेनेह कलंकितेन । त्वया विना मानिनि निष्फलेन || गत्वा गृहान् स्वस्य मुखं जना - नां । कथं कथं दर्शयिता हताशः ॥ ६३ ॥ कलत्रपुत्रांगजमृत्यु दुःख - दूनस्य मे सौख्यकरो हि मृत्युः || सर्वस्य नाशे सहसाच्युपेते । सर्वोऽपि नाशं सममेव यातु ॥ ६५ ॥ दुःखातुरोऽसाविति चिंतयित्वा । तामेव संस्मृत्य तदैव कूपे । ऊंपामदान्मृत्युमवाप्य चासी - दंबा - सनेनारिसुरोऽवधिः ॥ ६६ ॥ कलापकं ॥
1
इतस्तत्रैणाधिपवाहनां तां । सूनुध्यान्यूनमुदावदातां ॥ तत्कालजाता म्ररण त्पिकालि-मालासमालोकनदत्तरागां || ६ || नयन्ननोरत्नकरानदेह - युतिहृतान्यत्रिदशप्रभैौघां ॥ मुखदुहस्तैरिव शुभ्रवस्त्र-विभूषितांगावयवप्रदेश ॥ ६८ ॥ मुखांशुपीयूषपयोधिमध्ये | खेलन्मुखाहिव्यदंतरत्नां ॥ भ्रूमूलनासानुतवंशपत्र - समाधरौष्टां वरकंबुकंठीं ॥ ६९ ॥ तां वीक्ष्य सववयवानवद्यां । सन्नूषणैर्भूषितदेहदेशां || नृपास्यमानां सुरसुंदरी जि - नवावतारातिशयिप्रजावां ॥ ७० ॥ पाशात्रलुब्यो दधती कराभ्यां । वामेतराभ्यां तनयांकुशौ च ॥ वामांगगात्र्यां कनकप्रजानां । वरप्रदानप्रवणार्थवाणीं ॥ ७१ ॥ योल्लसन्मूर्त्तिरुदाररागः । संगो
मादा०
॥७५४॥

Page #759

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ७५५ ॥
प्य पाणितियेन वेत्रं ॥ वेत्री सुरस्तां प्रणिपत्य हर्षा - हक्तुं तदा प्राक्रमतामितोक्तिः ||१२|| कुलकं ॥ देवि त्वया पूर्वजवे तपांसि । दानानि तीर्थाश्रयणानि कानि ॥ कृतानि यध्यंतरसुंदरीणां । जातासि नः स्वामिनि सेवनीया || १३ || तदुक्तिमाकर्ण्य कृतावधाना । स्वर्यूप पूर्ववं विलोक्य ॥ तस्मै निवेद्यापि तथा जिनांही । असस्मरद्योगयुतेव मौनात् ॥ ॥ ७४ ॥ तदैव देवैः परिक्लृप्तयान - संगीतकाकनदत्तकर्णा || उद्योतयंती ककुभः कोन । श्रीवता िसमवाप सांबा ॥ ७५ ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
इतस्तदेवाविरजूद रिष्ट-मेर्वरं ज्ञानमुदस्तकर्म ॥ गत्वा च वेगेन सन्नासु तस्या - शृणोदारामिति धर्मवाणीं ॥ ७६ ॥ धर्मो जगद्वंधुरकारणेन । धर्मो जगत्सल ग्रार्त्तिदर्त्ता ॥ देकरोऽस्मिन् भुवने हि धर्मो । धर्मस्ततो जक्तिनरेण सेव्यः ॥ ७७ ॥ सत्पात्रदानं प्रथमात्र शाखा । धर्मडुमे शीलमखंडमन्या ॥ ततस्तपोऽपायजरापहारि । जवोपत्री शुभभावना च ॥ ७० ॥ सिकता दिसुतीर्थसेवा । देवार्चनं सगुरुसेवनं च ॥ अघौघदन्मंत्रपदानि पंच । तदप्रशाखा कुसुमांकुराणि ॥ ७९ ॥ फलं तु मुक्तिः शुभयोगसेवा - निःश्रेणिमाश्रित्य
माहा०
॥ उपपत

Page #760

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
झनंजय
॥५६॥
तदीयमुचैः ॥ शमांतरादारुमुदारसत्वै-गुह्येत चित्तानिलकंपहीनं ॥ ॥ विशेषकं ॥ निश- माढाo म्य वाणीमिति नेमिनस्ते । पणीकृताऽहिंसनधर्मदेहां ॥ सर्वेऽपि तृप्तिं समवापुराप-क्षिा-१ तिनुद्योगसुधापवित्रां ॥ १ ॥ वैराग्यरंगाहरदत्तनूपो । हान्यां सहस्रेण च सेवकानां ॥ समं व्रतं प्राप गणेशतां च । दशान्यगच्छेशमुखां जिनस्य ॥ २ ॥ प्रवर्तिनी नूपसुता ततश्चा -नूयक्षिणी नाम समं परान्निः ॥ दशाईनोजाच्युतसीरिमुख्या-स्तन्नार्य आसंश्च गृहस्थधर्मे ॥ ७३ ॥ संघश्चतुर्धेति च तत्र जात-श्चतुर्गतिध्वांतविघातदीपः ।। चतुर्वृषागारदृढाद्यधारो। जगद्गुरोर्मुक्तिकलत्रहारः ॥ ४ ॥ निपीय शक्रो विभुतोंबिकाया-श्चरित्रपीयूषमतिमाउन्नक्तिः॥ चकार तामन्यसुरोपरोधा-तवासनारिष्टनिपिष्टजष्टां ॥ ५ ॥
इतोऽनवझौतमगोत्रजन्मा । गोमेधमुख्याध्वरकारकत्वात् ।। गोमेधनामा हिजराट् कलावान् । सुग्रामवासी जिलकसेव्यः ॥ ६ ॥ तत्पातकान्नष्टकलत्रपुत्रः । कालक्रमणोजत- ॥५६॥ कुष्टरोगः ॥ मुक्तोऽनुगैरप्यतुलार्तिदूनो-ऽकदर्थ्यतोत्पन्नकोरकीटैः ॥ ७ ॥ अंगारशय्याखिललीनमूर्तिः । सोऽमन्यतैतन्नरकातिशायि ।। 5ख दहदेहमशेषरोम-कूपाश्रित मानसमांद्य

Page #761

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shin Kalassagarson Gyantande
माहाण
शत्रुजय कारि ॥ ॥ मार्गे लुठंतं श्रवदपूर्ति । लालाविलं शुष्कसमग्रधातुं ॥ पुगंधलुब्ध्यागतम-
विकाढ्य । तं वीक्ष्य कश्चिन्मुनिराह शांतः ॥ नए || न त्वयाकारि यदंगिघातो । धभैक१७५७॥ - बुध्ध्या कुगुरूक्तिलानात् ॥ अत्रोग्रपापधुसुमं हि लब्ध्वा । फलं पुनः प्राप्स्यसि ऽर्गतौ तत्
॥o || ततोऽधुनाप्याश्रय जीवरक्षा-मयं जिनोक्तं शुलधर्मसारं ॥ सर्वेषु सत्वेषु निजापराध-शांतिं च देह्याश्रय तेषु च त्वं ॥ १ ॥ तत्पापशांत्यर्थसमर्थमीड्यं । श्रीरैवताईि स्मर मानसांतः ॥ सर्वहिलुब्धाखिलदेववृद-सेव्यं जिनौकःशतपूतपृष्ट ॥ १ ॥ इत्युक्तिमासाद्य मुनेः स साम्य- पीयूषपूर्णो रहितो विकल्पैः ॥ शांतार्तिरासाद्य मृतिं कणेन । यतेश्वरोऽनूत् प्रवरहिपूर्णः ।। ए२ ।। त्रैलोक्यनाथस्य गुणानसंख्यान । स्तुवन् पवित्रास्यधरो बनूव ॥ रत्नत्रयाधारवृषाधिवासो । यदः स वाक्यान्मुनिपुंगवस्य ॥ ए३ ॥ वामेषु दोष्णु त्रिषु शक्तिशूले । दधञ्च तनकुलं क्रमेण ॥ अन्येषु चक्रं पशुमातुलिंग । गोमेधनामा मनुजा- सनः सः । ए४ ॥ अंबेव लक्क्या कृतयानयात-स्तदैव सोऽप्युच्चपरिछदः सन् ॥ गत्वा जिनं रैवतकाइिसंस्थं । ननाम तस्योपकृति विदानः ॥ एए ॥ निशम्य सोऽपीशवचः प्रबुद्धः । श
॥५

Page #762

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
135 ||
काविव बजार नेमेः ॥ सहासने सर्वसमीहितार्थ - दाता ह्यधिष्टातृपदं जनानां ॥ ९६ ॥ इतश्च नैमिनं नत्वा | सुरेंशे रचितांजलिः ॥ प्रवृढधरदत्तोऽनूत् । केन पुण्येन तेऽनुगः || ७ || कृपावान् विभुरप्याख्य- नव्योद्बोधकृते ततः ॥ उत्सर्पिष्यामतीतायां । सागरोऽहंस्तृतीयकः || ८ || वरज्ञानघर: पृथ्वीं । पावयन् स्वां हरेणुनिः ॥ समवासरडुद्याने । चंपापुर्याः पवित्रगीः || ९ए ॥ युग्मं || लोकपुंसो विचारस्या - वसरे विश्वविश्ववित् ॥ सजगाद शिवागार - विचारमिति पावनं ॥ ३०० ॥ पंचचत्वारिंशल्लक - योजनायामविस्तृता ॥ तानत्राकृति - दस्ति सिद्धिशिलोज्ज्वला ॥ १ ॥ चतुर्विंशतिमे जागे । सिद्धस्तत्र निरंजनाः ॥ अनंतानंत चिडूपाः । संति न प्रच्यवंति च ॥ २ ॥ अनंतमचलं शांतं । शिवं संख्यातिगं महत् ॥ प्रयारूपमव्यक्तं । तत्स्वरूपं जिनोऽभुते ॥ ३ ॥ स्वसंवेद्यमिदं मुक्तिसुखं न वचनातिथि || लज्जते कर्मणां नाशा-नो योगपवित्रितः ॥ ४ ॥ इतः पंचमकल्पेशः । श्रुत्वा वाणीं जगद् गुरोः || मंदः स्वर्गसुखे नाथं । प्रणिपत्य व्यजिज्ञपत् ॥ ५ ॥ स्वामिनू ममापि संसार - प्रांतिरस्तमुपेष्यति ॥ कदापि शिवसौख्यस्य । संगतिर्द्धाविनी न वा
माहा०
॥७५॥

Page #763

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ७५॥
स्वाम्यप्यथाह ब्रह्म | जाविनोऽरिष्टनेमिनः । द्वाविंशस्यावसर्पिण्यां । जाविन्यां गणनृत्पदं ॥ ७ ॥ प्राप्य संबोध्य जविकान् । रैवताचलमंमनः ॥ त्वं योगयुक्त्या मुक्त्याख्य-पदं प्रा स्यस्यसंशयं ॥ ॥ युग्मं ॥ स ब्रह्मेशे निशम्येति । प्रमोदोत्फुल्ललोचनः ॥ नत्वा जिनं स्वकल्पेऽगा-नृशं मय्यनुरागवान् || ९ || स्वस्योपकारं विज्ञाया - स्मत्तोऽस्मद्ध्यानधारकः ॥ रत्नसारैरधान्मेऽसौ । मूर्ति नेत्रामृतांजनं ॥ १० ॥ संगीतकं तदग्रेऽपि । चकारानिशमप्यसौ ॥ अपूजयत्रिसंध्यं तां । नित्यात्प्रतिमा मिव ॥ ११ ॥ इत्यायुर्निजमापूर्य । स तया - कमानसः ॥ लब्ध्वोत्तरोत्तरनवान् । वरदत्तोऽनवत्त्विह ॥ १२ ॥ यदनेन कृतास्माकं । मूर्त्तिः संपूजितापि च ॥ तत्फलेन गणेशत्वं । लब्ध्वा मुक्तिमुपेष्यति ॥ १३ ॥
तत्सामयिक नृत्थाय । ब्रह्मेोऽथ नमन् विभुं ॥ जगाद साद्यापि विना । पूज्यतेऽर्चा हि वो मया ॥ १४ ॥ मत्पूर्वैरपि सा शक्त्यारा स्तुता नता || अधुना तु त्वदादेशाकृत्रिम वेद्मि नापरे ॥ १५ ॥ विभुरप्याह तचक्र | मूर्त्तिमानयतामिह ॥ नित्याचरहिता नान्या । कल्पे नवति भूमिवत् ॥ १६ ॥ स्वाम्यादेशाडुपादाय । शक्रस्तां शीघ्रमाययौ ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥७५॥

Page #764

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ७६० ॥
कृष्णस्त्वचकृते नाथा - नामच लब्धवान्मुदा ॥ १७ ॥ जगाद विष्णुर्मचैत्ये । स्थापितेयं मात्र किं । कालं स्थास्यत्यथान्यत्र । क्व च पूजामवाप्सति ॥ १८ ॥ नवाच स्वाम्यपीयं ते । प्रासादे त्वत्पुरावधि ॥ पूजामाप्स्यत्यतः शैले । कांचनाख्ये सुरैः कृतां ॥ १५ ॥ हिसदस्रीमतिक्रम्य । वर्षाणामतिदुःखदां || अस्मन्निर्वाणसमया- दंबादेशा ग्विरः ||२॥ ततोSप्यानीय रत्नाह । एनां संपूजयिष्यति ॥ पुना रैवतकेऽत्रैव । सप्रासादां सुवासनः ॥ २१ ॥ ॥ स् । स्थात्वा लक्षं सहस्राश्च । समास्तिस्रः शतव्यं ॥ पंचाशतिं तयात्रासौ । तिरोधास्यत्यतः पुनः ॥ २२ ॥ एकांत दुःखमाकाले । ततोंवैनां पयोधिगां ॥ कृत्वार्चयिष्यति घनं ।
Iss सुरा हरे || २३ || स कः पुण्यतमो जावी । योऽची रत्नोऽर्चयिष्यति ॥ विज्ञप्त इति कृष्न । जगद्गुरुरुवाच तु ॥ २४ ॥ त्वत्स्थापिताचविगमा- हिमलो नाम पार्थिवः ॥ जविष्यत्यत्र जैनें - धर्मधुर्धरणो हुरः ॥ २५ ॥ स रैवते मुख्यशृंगे | चित्रवर्ण विनिर्मितां ॥ स्मन्मूर्त्तिं स्थापयिता । प्रासादे काष्टकूटजे ॥ २६ ॥
तस्यामेवार्च्यमानायां । सुराष्ट्रायां च निवृत्तौ ॥ कांपीव्याख्ये पुरे जावी । नाम्ना रत्नो
माहा०
॥ ७६ ॥

Page #765

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
आनंजयवणिग्धनी ॥ २७ ॥ हादशाब्दी ततः कृष्ण । उकालोऽत्र पतिष्यति ॥ घनःप्राणिगणः प्रा- माहा०
-प्रयागं हि विधास्यति ॥ २७ ॥ स्थितिहीनस्तु रत्नोऽपि । त्यक्त्वा देशम, रयात् ॥ दे||७६॥
शादेशांतरं गन् । काश्मीरे स्थितिमेष्यति ॥ २ ॥ स तत्रोपाय॑ वित्तानि । गृहीतु तत्फलं व्ययात् ॥ श्वन संघजनं नक्क्या-ययिष्यति जिनार्चने ॥ ३० ॥ विशेषोत्साहितस्तैस्तु । | रत्नो दर्षनरोज्ज्वलः ॥ देवालयस्थमदत-मर्चयन् संघशोजितः ॥३१॥ पुरे पुरे जिनौकांसि । नतनान्यपि कारयन् ॥ पूजयन् गुरुमानंद-मूरि स हि चलिष्यति ॥ ३२ ॥ युग्मं ॥ नूतव्यंतरवताल-रदोयदोन्नवं पथि ॥ प्रत्यूहमंबिकाध्याना-त्स संघस्य हरिष्यति ॥ ३३ ॥ क्रमेण स्वपुरं प्राप्या-मंत्र्य संघं चनक्तितः ॥ शत्रुजये जिनं नत्वा । रैवतेऽत्र समेष्यति॥३॥ अस्मद्ज्ञानपदेऽस्माक-मर्चयन प्रतिमा मुदा ॥ आरुक्ष्यति महाशंग-मंगरंगत्सुखोन्मुखः। ॥३५ ।। गवत्रशिलाधस्ताद् । क्ष्यत्यस्याः सुकंपनं ॥ आकार्याथ गुरुन् नत्या । त- १॥ तुमपि प्रक्ष्यति ॥ ३६ ॥ गुरवोऽवधिना ज्ञात्वा । वक्ष्यत्येवं तमादरात् ।। तीर्थग्रंशोऽप्यथोहार-स्त्वयैव नवितात्र हि ॥३७॥ व्याहरिष्यति रत्नश्चे-तीर्थनंगो मया विनो॥ तदलं

Page #766

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
॥
६
॥
तत्र यानेन । नमस्याम्यत्रगो जिनं ॥ ३० ॥ त्वत्तो न तीर्थविध्वंसः । किंतु त्वदनुगांगितः॥ नावी त्वत्तोऽधिकः सोऽपि । तीर्थोक्षरो जिनोदितः ॥ ३५ ॥ निशम्येति गुरोर्वाणी । सोत्सवं संघनायकः ॥ कारयिष्यति संघस्य । प्रवेशं तीर्थमानवैः॥४०॥ इतः सहर्षाः सर्वेऽपि । गजेंपदसंझकात् ॥ कुंडातपानीयैः । शुः स्नास्यंति सत्वरं ॥ १ ॥ ततः प्रमोदपीगाः । धौतवासांसि बिभ्रतः ॥ तत्तोयपूर्णकलशा-स्ते विक्ष्यति जिनालयं ॥ ४५ ॥ देववर्यै
र्यमाणा । अतनाषाविदोऽय ते ॥ लेपमूर्ति ममांनोन्निः। स्नापयिष्यति संमदात् ।। ५३ ॥ । तदन्नः स्पर्शनादेव । लेपमूर्गिलिष्यति ।। अत्याईमृत्पिंड इव | स्थास्यत्यासनगा कणात् ॥
॥४॥ तां वीक्ष्य रत्नः शोकानि-संशुष्याधर्मपल्वलः ।। तदैव मूर्चित श्च । नावी किंकर्तृताजमः ॥ ५ ॥ तीर्थध्वंसकर धिग्मां । धिग्मेऽज्ञातृत्वमीदृशं ॥ धिगज्ञानानुगवातं । तीर्थध्वंसकरं हि यत् ॥ ६॥ आगतानामिहास्माक-मासीत्सन्नतिजं फलं ॥येन ती क्त्वा । तीर्थध्वंसोऽनवाहा ॥ ४ ॥ कैः कैर्दानैस्तपोनिर्वा । हनिष्याम्येनसं ह्यदः ॥ नृत्यानामपराधे य-स्वामिदमः प्रकीर्तितः ।। ४७ ॥ चिंतान्निरश्रवामूनि-रलं व्यानिरागसि ॥
॥६॥

Page #767

Acharya Sh Kallassagansen Gyanmandie
शत्रुजय
मादा
॥७६३॥
ममास्तु शरणं नेमि-नायोऽतःपरमीदृशः ॥ ७ ॥
इत्युक्त्वा सोऽखिलैलोकै-यमाणोऽपि मां स्मरन् ॥ दृढासने निराहारो । निषीदिष्यति सत्ववान् ॥५०॥सकं निषेषोऽयो तस्येत्य-मुपसर्गेऽप्यकंपिनः ॥ निराहारस्य मासांते । नविष्यत्यंबिका पुरः॥ १ ॥ अंबादर्शनसंजात-सम्मदः स क्षणादपि॥स्वतपःप्रत्ययं ज्ञात्वा-न्युत्थानं च विधास्यति ॥ ५५ ॥ वदिष्यत्यंबिकाप्येवं । वत्स त्वं किं विषीदसि ॥ धन्योऽसि तीर्थयात्रानि-रेनान पुण्यानि संनयन् ॥ ५३ ॥ प्राचीनविगमालेपः । प्रत्यब्दं नूतनो नवेत् ॥ प्रतिष्टापदमेषोऽस्ति । शंकुः पुनरत्नंगनृत् ॥ ५५ ॥ संचारय पुनःपं । प्रतिष्टामपि कारय ।। पूर्वत्यागादंशुकानि । नूतनानि नवंति हि ॥ ५५ ॥ अथ वक्ष्यति र. नोऽपि । मैवं मातर्वचो वद ॥ जातोऽस्मि पापवानेव । पूर्वमूर्तिविनंगतः ॥ ५६ ॥ तवादेशानवं लेपं । यदि संचारयाम्यहं ॥ तप्राप्यन्योऽपि कोऽप्यज्ञो-हमिव ध्वंसयिष्यति ॥५॥ तदनंगां परां मूर्ति । प्रसन्नार्पय कांचन ॥ येनांनःस्नात्रपूजानिः । प्रीयते जनमानसं ॥ ॥॥ इत्यनाकर्णितामिव । कृत्वा तरिमंबिका ॥ तिरोधास्यत्यसौ तीव्र-निश्चयस्तु त
॥६३ ।।

Page #768

Shin Maha
Jain Aradhana Kenare
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kailassagaur Gyanmandir
शत्रंजय
माहा०
॥६५॥
पिष्यति ॥ एए ॥ तस्योपसर्गसंसर्गान् । कोजाय रचयिष्यति ॥ अंबा स तु महासत्वः। स्मरिष्यत्येव मां दृढः ॥ ६॥ ततः कुष्मांडिनी सादा-गर्जपंचास्यवाहना ॥ नद्योतयंती सर्वाशा-स्तत्पुरः स्थास्यति स्थिरा ॥ ६१ ॥ तुष्टास्मि वत्स सत्वेन । तीव्रणानेन तेऽधुना ॥ मनोऽनिलषितं स्वस्य । मार्गयस्व ममाग्रतः ॥ ६ ॥ इति तस्या वचः श्रुत्वा । स एवं व्याहरिष्यति ॥ तीर्थोक्षारं विना नान्यो । मातमेंऽस्ति मनोरथः ॥६३ ॥ युग्मं ॥ वजमूर्ति विनोः कांचि-देहि मे शाश्वतास्ति या ॥ यामर्चयंतोंबुपूरैः । पूरयंति जना मुदं ॥३॥ ततो वदिष्यत्यवापि । तीर्थोहारकरो नवान् ॥ गदितो गतरागैस्त-देहि साई मयाहृतः ॥ ॥६५॥ विनैव मत्पदन्यासं । मान्यतो निदिपेशं ॥ इति श्रुत्वा तदैवासौ । तत्पृष्टे च लगिष्यति ॥ ६६ ॥ ततोंवा शिखराण्यन्या-न्यपसव्येन मुंचती॥ पूर्वस्यां दिशि हेमाशै । सि
नास्यं वदिष्यति ।। ६७ ॥ चैत्यस्य कांचनाख्यस्य । रक्षार्थमसि नाकिन्निः ॥ मुक्तः स्व- नत्या पिहित-धारमुद्घाटय धुतं ॥६॥
इत्यादेशादंबिकायाः। स तउद्घाटयिष्यति ॥ तदैव तत्कांतिन्नरो। बहिरुद्योतयिष्यति ॥
॥६॥

Page #769

Acharya Shin Kalassagasan Gyantander
शत्रंजय
माहा
॥६५॥
॥ ६ ॥ घटवस्त्रोपमं ारां-तरंबा विक्ष्यति कणात् ॥ सूचीबइगुणाकारो । रत्नोऽपि श्रा- वकाग्रणीः॥ ७० ॥ तत्र स्थितांबा बिबानि । प्रत्येकं दर्शयंत्यदः॥ तं वदिष्यति वत्सैषां। कतून शृणु समाहितः ॥ १ ॥ सौधर्मपतिना नीलो-पलैरेतहिनिर्मितं ॥ धरणेनाहिनाचैतत् । पद्मरागाश्मनिवरैः ॥ ७२ ॥ अमूनि नरतादित्य-यशोबाहुबलिमुखः ॥ विधाय रत्नमाणिक्यैः । पूजितानि निरंतर ॥ ७३ ॥ ब्रह्मेरिदमुद्दाम-रत्नमाणिक्यसारजं ॥ चिरमप्याचे कल्पे स्वे । शाश्वतप्रतिमोपमं ॥ ३ ॥ अमूनि कृष्णसीरियां । कारितान्यर्चितान्यपि ॥ एषु यशेचते तुभ्यं । तपृहाण मदाइया ॥ ५ ॥ अयो रत्नमणीहेम-मयान्यस्मिन जिघृक्षति ॥ | वदिष्यत्यंबिका वत्स । गृहाणामूनि मा शृणु ॥ ७६ ॥ कालेऽतो दुःपमानानि । लोको नाव्यतिनिघृणः ॥ सत्यशौचदयाहीनो । गुरुदेवाय॑निंदकः ॥ ७ ॥ न्यायदिनाः परश्व्य-परदाराकृतादराः ॥ भूपा म्लेच्छाश्च नूपी । नविष्यत्यपि तस्कराः॥ ७ ॥ निर्मर्यादाः कदाप्यते लोनादाशातनां ततः ॥ करिष्यति मयि क्वापि । गतायां शून्यमंदिरे ॥ ७ ॥ तस्मादुःशरतो हान्याः। पश्चात्तापो नविष्यति॥ नानतायां तथा लक्ष्म्यां । गतायां सहसा ययाणा
J
॥६५॥

Page #770

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १६६ ॥
तदिदं ब्रह्मकस्य । सुस्थिरं विबमावद || विद्युद्दिजलायोऽश्म-कुलिशैरप्यनंगुरं ॥ ८१ ॥ सेति व्याहृत्य तत्कांतिं । स्तृतां द्वादशयोजनीं ॥ माययाबाद्य तद्वेषो-पलकत्वं विधास्यति ॥ ८२ ॥ तत्सूक्ष्मतंतु निर्बंध्ध्वा । तमंबा कथयिष्यति ॥ यत्र मोक्ष्यसि तत्रैतत् । स्थास्यव्यवि स्थिरं ॥ ८३ ॥
1
अनुशास्येति तं दत्वा । विंबमंबा वजिष्यति ॥ सोऽप्यन्य ककुजालोक - हीनस्तच्च हरियति ॥ ८४ ॥ ] ॥ क्रमादस्खलदं हिस्त-दुइहंस्तूलवत्पथि || प्रासादधारमासाद्य | चिंतामिति करिष्यति ॥ ८ ॥ मुक्त्वेदमंत्र मध्यस्थ - पूर्वबिंबविलेपनं ॥ हृत्वैतत्स्थापयाम्यंतरिति मोक्ष्यति तत्र सः ॥ ८६ ॥ यावत्प्रमार्ण्य चैत्यांत - रेषोऽन्येष्यति संमदात् ॥ तावत्तन्मेरुवत्तत्र । ध्रुवमालोकयिष्यति ॥ ८७ ॥ मर्त्यकोटिनिरप्येत - नैव चालिष्यते यदा । तदासौ पूर्ववत्तीव्रं । तपिष्यति तपः स्थिरः ||८|| सप्तोपवासपर्यंते । स्वप्नंबा दर्शयिष्यति ॥ व्याहरिष्यत्यपि स्वैरं । किमिदं वत्स तन्यते ॥ ८० ॥ यत्र मोक्ष्यसि तत्रैव । स्थास्यतीदं वचो मम || विस्मृत्येति त्वयामोचि । कथमत्रैव शाश्वतं || ए० ॥ मा कुरु त्वं वृथायासं । ध्रुवं
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥७६६||

Page #771

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ७६७ ॥
मेरुसुनिश्चलं ॥ न चलिष्यत्यदो देव-दानवैरप्यतः पदात् ॥ ५१ ॥ प्रासादमेव व्यावृत्त्य । पविमानमुखं कुरु ॥ यथा त्वंपश्चिमं पुण्यं । तावकं जावि शाश्वतं ॥ ९२ ॥ अन्यत्र नाविनस्तीर्थोद्वारा नूयांस एव हि ॥ जवानेवात्र तीर्थस्यो - हारकृद्विववत् स्थिरः ॥ ५३ ॥ अंबामनुशास्येति । वरं दत्वातितोषभूत् ॥ तिरोधास्यति वेगेन । तथा सोऽपि करिष्यति ॥ || एए४ || अथ रत्नः समं संधै - ईर्षोत्कर्षनरोडुरः ॥ तथैव विहिते चैत्ये । प्रतिष्टां कारयिष्यति ॥ ५ ॥ सूरिमंत्रपदाकृष्टे - दैवतैः सूरिनिस्तदा । तद्विबमपि चैत्यं च । साधिष्टायिकरिष्यति ॥ ए६ ॥ ततः सोऽष्टविधामच । कृत्वा दत्वा महाध्वजं ॥ नक्तिनम्रो मुदोदारो | ममिति स्तोष्यति ध्रुवं ॥ ७ ॥ जयांनंत जगन्नाथ । जयाव्यक्त निरंजन ॥ चिदानंदमय स्वामिन् । जय त्रैलोक्यतारक || ८ || जंगमे स्थावरे देहे । सदा त्वमसि शाश्वतः ॥ श्र प्रच्युतो ह्यनुत्पन्नो । धात्वामयविवर्जितः || ९ || त्रिदशैरप्यचाल्योऽसि । सुरासुरनराचितः ॥ अचिंत्यम हिमोदार - विनिर्जितरिपुव्रजः || ४०० ॥ उत्रत्रयी मिलच्चारु- चामरघ्यवीजतः ॥ प्रातिहार्य श्रियोदार | विश्वाधार नमोऽस्तु ते ॥ १ ॥ इत्यनिष्टुत्य रोमांची | पंचांग स्पृष्ट
माहा०
॥ ७६ ॥

Page #772

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ६८ ॥
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
नूतलः ॥ साक्षादिव स मां पश्यन् । मूर्त्ति तां प्रणमिष्यति ॥ २ ॥ तत्कंठे स्वयमेवाथ । पारिजातमस्रजं ॥ अंबा निधास्यति समं । क्षेत्रपालमुखामरैः ॥ ३ ॥ ततः स कृतकृत्यः सन् । वसन् सौराष्ट्रमंडले || सप्तक्षेत्रोत सहीज - फलं मोकमवाप्स्यति ॥ ४ ॥
इत्थं स रत्नः प्रतिमां । कृष्ण पूजयिता मम ॥ जावी त्वमपि तीर्थस्यो - द्वारतस्तीर्थककिल ॥ ५ ॥ तदाकर्ण्य विनोर्वाणीं । कृष्णः संजातसंमदः ॥ ज्ञानस्थाने विनोश्चैत्यं । कारामाशिपः ॥ ६ ॥ गणनृनिर्विनोर्वासै - रपि प्रातिष्टपत् स तत् ॥ कृष्णोऽथ जलयात्रायै । सुरमत्यन्न्यमंत्रयत् ॥ ७ ॥ वाद्यमानेषु वाद्येषु । कुंनदस्तांगनाजनैः ॥ समं परिवृतो देवैः । कृष्णः कुंडान्यगाहत || ८ || पूर्वमैरावते कुंमे । गत्वा तन्निर्णयाय सः ॥ पप्र शक्रं गोविंद । एतन्नामार्थ एष कः || ९ || जगाद प्रहरिः पूर्व - मायाते जरतेश्वरे || तत्काशेऽत्र विदधे । कुंरुमेतदिनाधिपात् ॥ १० ॥ चतुर्दशसहस्राणां । नदीनां वारिराशयः ॥ पेतुरसिंमस्ततः पूतं । कुंड कश्मलघात्यदः ॥ ११ ॥ पयसास्य जिनो येन । स्वयं स्नात्वा च स्त्रापितः || तेन कर्ममलैर्लिप्तः [ स्वात्मा पावित एव च ॥ १२ ॥ कासश्वासारु चिग्लानि
मादा०
॥७६८ ।।

Page #773

Shin Maha
Acharya Sh Kalassagar Gyanmandir
www.kobatirtm.org
Jain Aradhana Kendra
शत्रुजय
माहा
॥६
॥
यीरा
प्रसूत्युदरजा रुजः ॥ नश्यंत्यस्यांबुपानेन । बाह्या प्रांतरगा इव ॥ १३ ॥ इदं तु धरणेण । नागेनाकारि पावनं ॥ एतच चमेरेझेण । स्वयुग्येन कलापिना ॥ १४ ॥ एतयोरंबुनिरपि । जंगमं स्थावरं विषं ॥ कृयश्वासादयो रोगा। विश्वंत्यसहिष्णवः ॥ १५ ज्यं । न दूरेऽप्यनयोर्जलैः ॥ यः स्नाति जिनमात्मानं । चातिशुभमना नवन ॥ १६ ॥ अमूनि बलिसूर्य-निर्मितान्यपराण्यपि ॥ कुंडानि कश्मलहरा-एयथ तः पयोमरैः ॥१७॥
अंबया नरतोहार-संख्यात्विदमदीपि यत् ॥ तेनांबाकुंझमधुना । वैशिष्टाख्यमजायत ॥ 5॥१०॥ हरिः पुनहरें प्राह । को विशिष्टोऽनवन्महान् ॥ पन्नानालोपि तत्पूर्व । नाम देव्याः सुपावनं ॥१५॥
अयो जगाद सौधर्म-पतिः शृणु हरे कयां ॥ विशिष्टस्य जिनस्याब्ज-बचोमधुविमिश्रितं ॥ २० ॥ आसीदष्टमविष्णौ दमां । पालयत्यब्धिगां तटे ॥ विशिष्टनामा प्रावाजांपतिस्तीव्रतपाः क्वचित् ॥ २१ ॥ वेदवेदांगविजानन-कौटिल्यकुशलां कलां ॥ सोऽयंते कायतो लोकैः । कंदमूलफलांबुभुक् ॥ २२ ॥ नटजाजिरविस्तारि-नीवाराहारकारिणी ॥ सोऽ

Page #774

Shun Mahavir Jain Aradhana Kendre
Acharya Sh Kain
Ganand
शत्रंजय न्यदा लकुटेनेणी । न्यहन्मंदपदो रुपा ॥ ३३ ॥ तेन घातेन सा दीर्णो-दरभ्रस्यचिशूत्करा ॥ मादा०
॥ लोलखुरोत्कीरत्पृथ्वी । प्राणांस्तत्याज पीडिता ॥ २४ ॥ तदालोक्य विशिष्टोऽपि । कष्ट-४ ॥ ७॥ मंतरदूयत ॥ अहस्यत जनै ल-स्त्रीघातक इति जुतं ॥ २५ ॥ प्रायश्चित्तचिकीः सोऽपि ।
पापन्नीरुगतानुगः ॥ नदीहृदगिरिग्राम-वाईिश्वभ्रमदब्रुवत् ॥६॥ अष्टषष्टिमितान्येवं । ती न्येिष विहृत्य च ॥ मन्यमानो निजं शुई। पुनः स्वपदमाप्तवान् ॥ ॥ ततः कश्चिनमन जैन-मुनिनिपवित्रितः ॥ तस्योटजतटं प्राप्य । स्थिरोऽस्थात्प्रतिमाधरः ॥ २०॥ 5तश्च पर्यंतपुर-वासिनो मुनिमागतं ॥ ज्ञात्वैत्य नक्तितो नेमुः । संशयध्वांतजास्करं ॥२॥ व्याख्यायमानं सर्वेषां । श्रत्वा पर्वनवान्मनि ॥ विशिष्टोऽन्येत्य पप्रच। तत्कर्मास्ति ममाथ न ॥ ३० ॥ मुनिराह कथं शैल-नदीभ्रमणमात्रतः ॥ निबिकं याति तत्कर्म । विना क्षेत्रं
विना तपः ॥ ३१ ॥ क्लेश एव हि मिथ्यात्व-तीर्थभ्रमणतो नवेत् ॥ विना रैवतकं शैलं । में तनत्पापव्यपोहकं ॥ ३२ ॥ विशिष्टोऽप्यश्र पप्रच। मुने क्षेत्रं तपो हि यत् ॥ त्वयाख्यायि र समग्रं तद् । ब्रूहि मत्पापशांतये ॥ ३३ ।। मुनिराह सुराष्ट्राख्ये । देशे क्षेत्रं हि रैवतः ॥ पं. .
॥30॥

Page #775

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
11992 11
चानिदोऽरिष्ट-मेराराधनं तपः ॥ ३४ ॥ श्रस्ति चेत्पापतो नीति-र्मतिः पुण्येऽति निर्म ला || सफन्याप्तिप्रतिभुवं । तदैवतमनिश्रय ॥ ३५ ॥
श्रुत्वेत्युत्फुल्लनयनो | विशिष्टः शिष्टबोधिनृत् ॥ चंगालपाटकमिव । तदाश्रमपदं जदै ॥ ॥ ३६ ॥ तमालश्यामलं नेमिं । स्फुरतेजोऽनिनासितं । संस्मरन्मनसा साम्या- दैवतामि वाप सः || ३७ ॥ शृंगं प्रदहिणीकृत्य | मुख्यं त्रिजवनासुरः || उत्तरस्याः स पद्याया । मार्गेणारोहदपिं || ३८ || मुक्त्वा दक्षिणतरत्र - शिलामंबा गिरेरधः || अंबा कुंडमवाप्यासी । तज्जलैः स्नानमातनोत् ॥ ३५ ॥ कुर्वन् स्नानं हृदंनोजे । ध्यायन् स्फटिकनिर्मलं ॥ - इत्यं स महः प्राप । सद्ध्यानध्येयविस्मृतिं ॥ ४० ॥ यावत्स्नात्वा बहिर्याति । तावदाकाशगीरिति ॥ अज्ञातोऽसि शुद्धस्त्वं । मुने दत्याविवर्जितः ॥ ४१ ॥ अंबाकुंडजलस्नान-ध्यानयुक्तस्य तेऽशुनं ॥ प्रहीणं सकलं कर्म । ततो नेोमं समाश्रय ॥ ४२ ॥ इत्यंबर गिरं श्रुत्वा । विशिष्टो हृष्टमानसः ॥ तदैव नेमिनाथौको - मध्ये नेमेिं नमोऽकरोत् || ३ || अनिष्टुत्यापिसक्त्या । ध्यात्वा तं च समाधिना ॥ तप्त्वा तत्र तपोऽत्यर्थ - मवधिज्ञानमाप सः ॥४४॥
मादा०
|| 93?!

Page #776

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा०
॥७॥
पूर्वमेव धरन वेषं । जिनध्यानपरायणः ॥ क्रमादवाप देवत्वं । परमपिवित्रितं ॥ ५ ॥ य- कृष्णात्र विशिष्टस्य । हत्यादोषोऽनशत्ततः ॥ तन्नाम्नैवेदमाख्यातं । कुंड लोकेषु पावनं ॥ ॥ ६ ॥ वातव्याध्यश्मरीमेह-कुष्टदद्रुमुखामयाः ॥ नश्यत्यस्यांबुसंसर्गा-नहइत्यापि 5. स्तरा ॥ ७॥
श्रुत्वेति कृष्णः कुंडानां । प्रनावं तादृशं हरेः ॥ प्रादाय तेषां चांनांसि । नेमिमंदिरमाप्तवान् ॥ 1 ॥ समामिविनोः स्नात्रं । कर्पूरागुरुचंदनैः ॥ विधाय पूजां विधिव-हष्णुरारात्रिकं व्यधात् ॥ ४ए ।जक्तिदामोदरे बह । इति दामोदरानिधांदामोदरान्निधे हा. रे । स स्वमूर्तिमकारयत् ॥ ५० ॥ विशेषादधिकां नातं । झापयन् स्वस्य मूनि ॥ दधार नेमिनोबिंब । कृष्णो धाःस्थोऽनवत्स्वयं ॥ ५१ ॥ यत्रामुचधिभुर्वस्त्रं । तत्र वस्त्रापश्रान्निधे ॥ तीर्थेऽनूत्कालमेघाख्यः। शास्ता क्षेत्रपतिर्गिरौ ॥ ५५ ॥ अमलत्वविधानेन । प्राणिनां स्वजल- प्लुतैः ॥ तटिन्याममलकीतौ । नवोऽनूदेवताधिपः ।। ५३ ॥ इतः कर्णाटदेशेऽनू-चक्रपापिनराधिपः ॥ प्रियंगुमंजरीनाम । तत्पत्नी च गुणोज्ज्वला ॥ ५ ॥ सान्यदासूत तनयां।
॥२॥

Page #777

Acharya Sh Kong
Shin Maha
www.kobatirtm.org
Gyanmandi
Jain Aradhana Kendra
मादा
शत्रंजय नारीदेहां मनोहरां ॥ कपिवक्त्नां च तां वीक्ष्य। राजा चित्ते विसिस्मये ॥ ५५ ॥ रिष्टशंकी
K नृपः शांति-कर्म सर्वत्र निर्ममे ॥ चैत्ये चैत्ये च देवानां । पूजा पात्रार्चनं तथा ॥ ५६॥नि॥ ३॥ त्यं नित्यं नृपागारे । वईयंती श्रियं तु सा ॥ क्रमादंगेषु लावण्य-मपुषत्सुन्नगोत्तमा ॥५॥
सौनाग्यमंजरी नाना । चतुःषष्टिकलाकला || सान्यदा जनकोत्संग-मलंचक्रे सन्नासु च ॥ ॥ ५० ॥ श्तो वैदेशिकः कश्चि-प्राप्तो नृपसनां तदा ॥ चकार सर्वतीर्थानां । महिमोत्कीर्तनं वरं ॥ एए ॥ पुंडरीकाश्मिाहात्म्य-मुक्त्वा रैवतनूनृतः ॥ इत्युजगार संसार-तारणं पुएयकारणं ॥६० ॥ राजन रैवतकशैल-नन्मीलत्पुण्यसंचयः ॥ निमीलदुःखदारियो । जयत्यजय एनसा ॥ ६१ ॥ सर्वकल्याणनिर्माण-प्रवीणे रैवते गिरौ॥नवहयेऽपि नोनीति-- रियस्य तथैनसः ॥ ६ ॥ तत्र शृंगाणि पूतानि । नद्यो निमरणानि च ॥ धातवो नूरुहाः सर्वे । सुखाय सकलां गिनां ।। ६३ ॥ देवाः सेवापरा नेमे-यंत्र प्राप्ताः सुपावने ॥ स्वर्गस्य सुखसर्गस्य । न स्मरंत्यपि नूपते ॥ ६ ॥ सौन्नाग्यमंजरी सेति । शृण्वंती रैवतप्रयां ॥ क्रमादासादयामास । मूर्ती पूर्वनवस्मृति ॥ ६५ ॥ शीतोपचारनिचयैः। क्रमादवाप्तचेतना॥
॥३॥

Page #778

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
झनंजय
माहा०
॥ ७॥
जगाद पितरं दुःखा-तुरं सेति प्रमोदनाक् ॥ ६६ ॥ ममाद्य मंगलं तात। शृण्वत्र किल का- रणं ॥ प्राग्नवे रैवते शैले- नूवमेका कपिप्रिया ॥ ६ ॥
सदा चापल्यतस्तत्र । विवेकविमुखा सती ॥ अचमं सर्वशृंगेषु । नूरुहेषु नदीष्वपि ॥ ॥६॥ मुख्यशृंगात् प्रतीच्यां तु । नद्यस्त्यमलकीर्तिका ॥ नानाहृदप्रनावाट्या । नेमिट्टटिपवित्रिता ॥ ६॥ ॥ सा कपी सर्ववृतेषु । ब्रमंती स्वेचया किल ॥ जातिचापल्यतस्तत्रागमत्कपिकुलैर्वृता ॥ ७० ॥ नत्फालाथ महावल्ली-वितानैर्बकंठिका ॥ जहौ कणादसौ प्रागां-स्तिर्यग्नवकलंकितान् ।। ७१ ॥ तीर्थवासादहं राजन् । जातास्मि तव नंदना ॥ व चिच्यामेतत्तु । शृणु चित्रकरं मम ॥ ३२ ॥ लतापाशनिबज्ञाया-स्तस्या यत्सकलं वपुः॥ गलित्वामलकीती हि । नद्यां वक्त्रं विनापतत् ॥ ७३ ॥ जातास्मि तेन सर्वांग-स्फुरल्लावएयमंमिता || बिनर्मि च कपिवक्त्रं । तन्नदीजलवर्जितं ॥ ४ ॥ मचिरस्तत्र संस्थं त-त्रद्यां तस्यां क्षिप प्रनो ॥ यथा विमंबनाहीनं । निजं जन्म नयाम्यहं ॥ ५॥ अनेन रैवताख्यान-श्रावणात्स्मारितास्मि यत् ॥ तन्मद्वंधुरसौ नूनं । पितर्मान्यस्त्वया घनं ॥ ६ ॥
॥
3
॥

Page #779

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा
ति पूर्वनवं श्रुत्वा । सुतायाः प्रीतमानसः ॥ नरैनराधिपो नद्यां । तबिरोऽपातयद् श्रुतं ॥७॥ सा तदैव मुखेनेदं । जिगाय शुन्नलोचना ॥ राजा तु तीर्थमाहात्म्यं । दृष्ट्वा चित्ने विसिस्मये ॥ ७॥ संसारविमुखा साथ । निषिध्य पितरं बलात् ॥ स्वविवाहोत्सुकं चेले । प्रति रै. वतपर्वतं ॥ उए || तपस्थती तपस्तीनं । सा जिनध्यानतत्परा ॥ बहून्यशुनकर्माणि । क्रमादक्षिपऽन्मनाः ॥ ७ ॥ तीर्थमोहान्मृता सानू-तत्रैव व्यंतरामरी ॥ तनदीहृदमास्थाय । संघविघ्नौघनाशिनी ॥१॥ अथ तत्पप्र) तीर्थ । पृथु माहात्म्यमत् क्षितौ ॥ सा च व्यंतरदेव्यासी-सदा सर्वसुरानुगा ॥ २॥ कोणे च वायव्ये। परमिंशलिधं निजं ॥ विधाय मूर्धा नेमिं च-धरन्नस्थादरिष्टनुत् ॥ ३ ॥ ब्रह्मेशेऽय निजां मूर्ति [ हारे ममरनामनि ॥ व्यधानमिजिनध्यान-पूतः संघस्य वृध्ये ॥ ४ ॥ नंदनऽय रुशेऽनू-न्मद्धिनाश्रानिधो | बली ॥ गिरिधारे जिनध्यान—पूतमानसवासनः ॥ ए. ॥ अस्थान्मदाबलझारे । बलनमः स्वयं बली ॥ शिरकत्रीकृतजिन-पादपद्मगतातपः ॥ ६ ॥ हरेऽस्थाद्वकुलाख्ये तु । स्वयं वायुर्महाबलः ॥ प्रत्यूहतृणसंघातं । सहसोझाययन जने ॥ ७ ॥ तश्रोत्तरकुरुस्थाना
॥७५!

Page #780

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
11 998 11
सप्तापि मातरः ॥ द्वारे बदर्याः स्वस्वास्त्र - इतप्रत्यूहशात्रवाः ॥ ८८ ॥ केदाराख्ये तु केदार-नामा रुझेऽरिक्षकः ॥ एवमाशासु सर्वास्वा - सन्नष्टौ त्रिदशोत्तमाः ॥ ८ ॥ प्रातिहार्या यथा चाष्टौ । जिने तङ्गिरावपि ॥ अत्राष्टौ देवतास्तद्दत् । प्रतिहारा नदायुधाः || || सर्वेऽपि मूर्ध्ना नेमीश- पादपद्मपवित्रिताः ॥ महाप्रजाव वित्रस्त - प्रत्यूहव्यूह निर्मलाः ॥ १ ॥ सर्वेऽप्यसंख्य त्रिदशाः । पूर्यमाणसमीहिताः ॥ नानायुधयानभृतो ऽभुवन नविकवत्सलाः ॥ ॥ ए२॥ मुख्यशृंगोत्तरेणासी - मेघनादो महाबलः ॥ इप्सितदोऽनवस्त्र - मेघनादोऽभिरक्षिता ॥ ए३ ॥ सिदेनास्यस्तु पूर्वस्यां । सिंहनादोऽपि दक्षिणे । एतैश्चतुर्भिस्तच्छृंगं । चतुर्मुखमिवाभवत् ॥ ७४ ॥ मुख्यशृंगाच्चतुर्दिक्षु | द्वे द्वे ये शिखरे लघू ॥ तत्र तत्र मृतो दग्धा । मर्त्यः स्यात्रिदशोत्तमः ॥ एए ॥ तत्र स्थितास्तपस्यतो | नेमिध्यानपरायणाः ॥ लब्ध्वाष्टसि श्रीर्मनुजाः । प्राप्नुवत्यव्ययं पदं ॥ ९६ ॥
बायाकल्प डुमास्तत्र । वल्ल्यो वांछितदानदाः ॥ रसकूप्यः कृष्णचित्राः । संति लभ्याः स्वपुण्यतः || १ || प्रतिडुमं प्रति सरः । प्रतिकूपं प्रतिपदं || प्रतिस्थानं सुरा आसन् । ने
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
मादा०
॥ १७६ ॥

Page #781

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
11333 11
मध्यानपरायणाः || ८ || दारांतर्नायक इव । तन्मध्योच्च शिरः स्थिता ॥ सिंहासनांबा स मनू-त्संघस्येष्टार्थदायका || एए ॥ यत्रस्थेन जगवता । नेमिनालोकितं पुराक् ॥ आलोकनाख्यं तच्छृंग- मनूनविपावितं ॥ ५०० ॥ अंबा गिरेर्दक्षिणतो । यको गोमेधनामनृत् ॥ त
सर्वास्त्रसंरु६ - युररिपुव्रजः || १ || उत्तरेण महाज्वाला - निधा देवी प्रसन्नदृक् ॥ - स्यात्संघस्य विघ्नौघ-निवारणपटीयसी ॥ २ ॥ यत्र मुक्तं च लात्तं च । पूजायंते च शार्ङ्गिar || सासी हिला लोके । नाम्ना बत्रशिलेति च || ३ || बहून्येवं हि शृंगाणि । कंदरा परिशः || शिश्रियुर्बहवो देवा । जिनसेवापरायणाः ॥ ४ ॥ स्थानेष्वेवं समप्रेष्व-धिष्टितेषु सुरैरथ || गिरिर्जातः सुरमय । इव स्वर्गान्मनोहरः ॥ ५ ॥ अथोत्तीर्य सुराः सर्वे । कृतकृत्या जिनाधिपं ॥ नत्वा स्वं स्वं पदं प्रापुः - पुनरागमनोत्सुकाः ॥ ६ ॥ उत्तरन्नथ कृ
पितृः पुण्यकर्मणि ॥ पथि बिंदुगुहामध्ये । मुनिमेकमलोकयत् ॥ ७ ॥ तदैव ह्रहृदयो । हृषीकेशो नमन्मुनिं ॥ तदुक्तं चोज्जयंताः । प्रनावमशृणोद् घनं ॥ ८ ॥ चारुत्वं च गिरेः पश्यंस्तत्रस्थोऽथ जनार्दनः ॥ व्यलोकयगिरिं वायु - कोणेऽपृचच्च तं मुनिं ॥
५८
माहा०
॥ ७७७ ॥ !

Page #782

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय)
11 930 11
॥ ९ ॥ मुनिराहोज्जयंतादि - शिर इत्यनिधानतः ॥ श्रयं ह्यतोऽप्युमाशंभु - रिति नाम्ना न विष्यति ॥ १० ॥
ताहि वैताढ्यगिरौ । रुझे विद्याबलात्ततः ॥ रुशनिधो महीं सर्वा - माक्रमिष्यति खेचरः ॥ ११ ॥ नमेति वल्लना तस्य । जीवितव्यमिवापरं । जविष्यत्यनवद्यांगी । बहुनारीपतेरपि ॥ १२ ॥ जनस्तनीतितः सर्व - स्तनांत्यै शंभुमित्यमुं ॥ नदीये सोमं सनक्त्या । ध्यास्यतीष्टसुरेंश्वत् ॥ १३ ॥ स्वध्यातॄणामसौ तुष्टो । दास्यत्यनिमतं सदा || जनस्तेन विशेषानं ।
दैवाप्यष्यति ॥ १४ ॥ नगारामनदी चैत्य-स्थानेषु स रमन्मुदा ॥ उज्जयंत शिरस्येत्योमया सह तविष्यति ॥ १५ ॥ चारणमितस्तत्र । स्थितं जक्त्या नमस्यति । तस्योपदेशमासाथ । स पापाहिरमिष्यति || १६ || दुःखज्ञेर्विषयस्याद्यं । मूलं नारीं विदन्नुमां ॥ त्यक्त्वा सहस्रबिंदौ । कंदरायां तपिष्यति ॥ १७ ॥ तद्योगरहितोमापि । तत्प्रवृत्तिमजानती ॥ तपियति तपस्तीव्रं । स्थिता बिंदुशिलोपरि || १८ || तद्ध्यानयोगसंतुष्टा । साक्षाद्भूयेप्सितं वरं ॥ अस्या निश्चलचित्ताया । गौरीविद्या प्रदास्यति ॥ १५ ॥ तद्वरात्स्वं पतिं ज्ञात्वा । गत्वा
मादा०
1133611

Page #783

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
1133211
तमतिरुप | कोयिष्यति सा ध्यानान्नार्याः क्षुभ्येत को न हि ॥ ५० ॥ तथैव स पुनस्तस्यां । प्रेममनो रमिष्यति ॥ तन्नाम्ना प्रथिते शैलेऽस्मिन्नुमाशंभुनामनि ॥ २१ ॥ सइस्रबिंदौ यत्तेन । नेमिराराधितो जिनः ॥ तेनाईन जविता सोऽय-मुत्सर्पिण्यां सुरार्चितः ॥ २२ ॥ कृष्णोऽपीति मुनेः श्रुत्वा । नत्वा तं च जिनेश्वरं ॥ परिवारयुतोऽप्याप-त्पुनः स्वां द्वारिकां पुरीं ॥ २३ ॥ प्रबोधयन्नथ स्वामी । गिर्जिर्जविकमानवान् ॥ विजहार धरापीठे । सशुरिवांगवान || २४ ॥
राजीमत् संविना | श्रीनेमेर्व्रतमासदत् ॥ वसुदेवं विनान्येऽपि । दशार्द्धाः प्राजंस्तदा || २५ || रथनेमिमहाने मि - मुख्या अन्येऽपि सूनवः ॥ यदूनां प्रावजंस्तीव्रं । तपोऽपि निरमापयन् ॥ २६ ॥ श्रनूतस्यामथो पुर्यो । स्थापत्या नाम काचन ॥ सार्थवाही तत्सुतश्च | स्थापत्या सूनुरित्यपि ॥ २७ ॥ स द्वात्रिंशत्प्रियानाथ - स्तथा सुखशताश्रयः ॥ निनाय सुबहून्युच्चै-र्दिनानि त्रिदशोपमः || १८ || सोऽन्यदा जवदावाग्नि- शमिनं नेमिनो वचः ॥ शुश्राव विषयग्रामादिमुखश्चाजवत्क्षणात् ॥ २९ ॥ दीक्षायै जननीं स्वस्य । प्रणश्यत्कर्मब
माहाण
॥७७॥ !

Page #784

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय |
11 300 ||
धनः ॥ स च स्थापत्यांगजन्मा । प्रार्थयद्विविधाग्रहः || ३० || स्वापतेयनृतं सापि । स्थालमादाय माधवं ॥ व्यजिज्ञपत्स्वपुत्रस्य । दीहादानोदिता ॥ ३१ ॥ कृष्णोऽपि जवतृष्णाकृ - इचस्तस्य पुरो जगौ ॥ स चात्यंतविरक्तत्वा-तत्वात्तन्मन्यतेस्म न ॥ ३२ ॥ ततो हृष्ट हृषीकेश | दीक्षादानाभिलाषिणां || पुर्याघोषयदाह्वाना - करं तमनुयायिनां ॥ ३३ ॥ ततः स
पुरुषा । श्रमिलन व्रतकांक्षिणः ॥ समं तैरथ तस्यापि । कृष्णो दीक्षोत्सवं व्यधात् ॥ ३४ ॥ स च नेमिजिनध्यान- निधानाधिपतिर्यतिः ॥ श्रुतज्ञानवरो जज्ञे । क्रमात्तैर्यतिभिः समं ॥ ॥ ३५ ॥ जीवाजीवादितत्वज्ञं । स्वामी सूरिपदे न्यधात् ॥ सोऽपि तैर्यतिभिः सार्द्धं । विजहार धरातले || ३६ || स्थापत्यासूराचार्यो । विहरन शैलके पुरे || व्यधादणुव्रतधरं । शीलकं नाम पार्थिवं ॥ ३७ ॥ ततः सौगंधिकापुर्वी । वनस्थः स प्रसिद्धिनाक् ।। सुदर्शनेन न केन । परिव्राजां नमस्कृतः ॥ ३८ ॥ स श्रेष्टी धर्ममाकर्ण्य । तस्माजीवदयामयं । जग्राहाग्रहतः को हि । चिंतारत्नं न कांति ॥ ३७ ॥ परिव्राड् तद्गुरुः पूर्वः । शुकः शिष्यसहस्रयुक् || देशांतराडुपायात स्तं पुरं नृशमुत्सुकः ॥ ४० ॥ अन्यादृशमिवालोक्य । सुदर्श
मादा०
1130011

Page #785

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
(190211
नमुवाच सः ॥ गुरोः पाखंमिनः कस्मा -दयमासादितो वृषः ॥ ४१ ॥ स जगाद चतुर्ज्ञान - घरः शीलगुणोज्ज्वलः ॥ दयामये गुरुर्ध में । स्थापत्यासूनुरत्र मे || ४२ || सुदर्शनेन तैः शिष्यै - लाशोकवने वृतः ॥ शुकस्तं मुनिमालोक्यो -पन्यासे प्रश्नमाददे ॥ ४३ ॥ अनेकांतावावर्त्त - भ्रस्यत्पदततिः शुकः ॥ क्रमान्निरुत्तरश्चक्रे । स्थापत्यासूनुसूरिणा ॥ ४४ ॥ सोऽईन्मतामृतस्वाद- लोलुपः शिष्यसंयुतः || जग्राह चारुचारित्रं । क्रमात्सूरिपदं तथा ॥ ४५ ॥ स्वकालमश्र विज्ञाय । स्थापत्यासूनुरंभ्रमः ॥ पुंडरीकाचले प्रापा - नशनं नवनीरुकः ॥ ॥ ४६ ॥ मासांते तीर्थमाहात्म्या - जिनध्यानपरायणः || परिवारयुतः प्राप । स्थापत्यापत्यमयं ॥ ४७ || विहरन् स शुकाचार्यः । शैलकाख्यं पुरं गतः || प्रदीयत्रीलकं तं । मंत्रिJ पंचतं ॥ ४८ ॥ श्रधीतवादशांगोऽथ । शैलकोऽपि महातपाः ॥ प्राप्तसूरिपदः पृथ्वीं पा दन्यासैरपावयत् ॥ ४५ ॥ शुकनद्वारकोऽप्येवं । विहृत्य वसुधां चिरं ॥ शत्रुंजये महातीर्थेSaशनात्प्राप केवलं ॥ ५० मासांते ज्येष्टराकायां । सहस्रमुनिमंडितः ॥ सिहानंतचतुष्कोsसौ | सिद्धानां पदमासन् ॥ ५१ ॥ इतः श्रीशैलकाचार्यः । कालातिक्रांतज्ञोजनात् ॥ रोगा
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ७१ ॥!

Page #786

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
- माहा
॥
३॥
क्रांतवपुः प्राप । शैलकं नाम पत्तनं ॥ ५५ ॥ मदुकस्तत्सुतो राजा । ज्ञात्वायातं मुनीश्वरं ॥ परिवारयुतो गत्वा । प्रणनाम सुन्नक्तिमान् || ५३ ॥ पुण्यपोषकरां वाणी । तोपत्नन्महुको नृपः ॥ निशम्य स्वगुरोधर्मं । जग्राह श्रावकोचितं || ५ || शुष्कमांसरसं कृष्णं । तं नत्वा नृपतिर्जगौ ॥ युष्मदादशेतः शुरै-श्चिकित्साम्येष वो गुरो ॥ ५५ ॥ तदादेशमय प्रा- प्य । वैद्यैरेनं महीपतिः ॥ अचिकित्सयदात्मान-मपि दुष्कर्मरोगतः ॥ ५६ ॥ रसगृध्रममुं
ज्ञात्वा । मुक्त्वा पंधक शिष्यकं ॥ विजया दा कार्तिके मासि । राकायां स हि पंथकः ॥ प्रतिकामन प्रगे सप्तं । म जागरयर ॥ ए॥ को मां जागरयत्युच्चै-रुच्चरन् गुरुरुचितः॥ पंथकोऽपि तथालोक्य । विनयादित्यवोचत ।। ५७ || धिग्मया दामणादना-चतुर्मासकपारणे ॥ यूयं जागरिताः पूज्या-स्तत्वमध्वं कमापराः ॥ एए॥ तस्येति विनयं वीक्ष्य । गरुश्चेतसि ललितः ॥ निनिंदात्मानमत्यथै । तथा चारित्रदूषकं ॥ ६० ॥ धिग्मया रसनेण । निर्जितेनाजितात्मना ॥ आनिन्ये धमरत्नस्य । मालिन्य शिश्रितत्वतः ।। ६१ ॥ प्रतिक्रमयितानेन । निशतंज्ञविनिर्गमात् ॥ विधा
॥७२॥

Page #787

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
॥७३॥
जागरितोऽस्म्येष । गतमोहांधकारतः ॥ ६ ॥ इत्यात्मगर्हणायुक्तो । मुक्तदोषपरिग्रहः॥ सं- सक्तः परिवारेण । विजहार स नूतलं ॥ ६३ ॥ अनुगृह्य घनं लोकं । श्रीशैलकगुरुर्गुरुः ॥ गत्वा शत्रुजये तीर्थे। जग्राहानशनं सुधीः ।। ६५ ॥ मुनिपंचशतीयुक्तः । केवलज्ञाननिर्मलः ॥ मासांते स शिवागार-मशृंगारयदात्मना ॥ ६५ ॥ स्थापत्यासुतशुकशैलकादिवाचं-यमपतयो यदिह शिवं च लेनिरे ते ॥ तेनोच्चैरिदमतितीर्थमादिवंद्यं । नानापि प्रबलकुकर्मममन्नेदि ॥६५॥
इतश्च पांमवा नेमेः । श्रुत्वा शत्रुजयप्रथां ॥ स्वजन्म सार्थकं कत्तु । चक्रुर्यात्रामनोरणं ॥६६॥ पांडुः स्वर्गादथागत्य । प्रीत्या तानित्यत्नापत ॥ मनोरथोऽयं नो वत्साः विनाव्यते ॥ ६७ ॥ पुंडरीकाचले यात्रां । कुवैतु विशदाशयाः ॥ साहाय्यमेष कर्तास्मि । मर हापुण्यवतां हि वः ॥ ६॥ इत्यादेशं पितुः प्राप्य । पांडवाः प्रीतिशालिनः । तदैव नूपती-
न सर्वां-स्तद्यात्रायै न्यमंत्रयन् ॥ ६॥ ॥ सहर्षास्तेऽय नूपालाः । स्वरुद्ध्या हस्तिनापुरं ॥ प्रापुर्बहुपरिवाराः । सत्कृताः पांडुसूनुनिः ॥ ७० ॥ सुदिनेऽथ मणीबिंबं । स्वर्णदेवालयस्थि
STA पमा वत्साः। शजादका
॥३

Page #788

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
माहा
॥७॥
तं ॥ पांमवास्ते पुरस्कृत्य । चेलुः सबलवाहनाः॥१॥ साधर्मिकाणां वात्सल्यं । गुरुझा- नजिनार्चनं ॥ भ्रष्टाईनुवनोहरं । कुर्वाणाः प्राचलंश्च ते ॥ ७ ॥ सुराष्ट्रादेशपर्यंते । कृष्णोऽपि यदुनिः समं ॥ समेत्यामिलदानंदा-त्पांमवैः प्रीतिशालिन्निः ॥ ७३ ।। तीर्थपूजां संघपूजां । कृत्वा च विधिनाय ते ॥ शत्रुजयं महाशैलं । मुदारुरुहुरुच्चकैः ॥ ४ ॥ मुख्यं शृंग च वृदं च । त्रिपादक्षिणयनाथ ॥ नेमुस्ते पाउकां नर्तुः । पूजितां च सुरासुरैः ॥ ५ ॥ यावन्मियो दत्तबाढू-वासुदेवतपःसुतौ ॥ वरदत्तगुरूपेतौ । चैत्यं प्राविशतां मुदा ॥ ७६ ॥ ताव
स्रस्तदृशत्संधि-प्ररूढातितृणांकुरं ॥ देहं जराक्रांतमिव । तचैत्यं तावपश्यतां ॥ ७ ॥युग्म २ मध्ये च नगवहिब । तथालोक्यातिफुःखतः ॥ अदूयेतां मनाग्मर्म-जंतनादिव धार्मिकौ ॥
॥ ७० ॥ धर्मसूनुं हरिःप्राह । कालमाहात्म्यतोऽप्यदः॥ जज्ञे सुजर्जरं तीर्थ । कर्वतो राज्यमावयोः॥ उए ॥ ततः पाडुसुरोऽन्येत्य। प्राह कृष्णं प्रसन्नहा॥ सर्वत्र कर्मणि नवा-नलंकर्मीण विक्रमः ॥७॥ त्वया च रैवतोःक्षरः । पुराधायि सुमेधसा ॥ मत्सूनवे पुंडरीको-नारपुण्यं ददस्व तत् ॥ १ ॥ प्राह कृष्णोऽपि संप्रीतो । युष्मदत्यनात्र का ॥ एते यूयं वयं
॥3
॥

Page #789

San Mahavain Aradhana Kendis
Acharya Shri Kailassagar Gyanmandir
www.kobatirtm.org
शत्रंजय
माहा
॥७
॥
ह्यते । न पुराप्यंतरं क्वचित् ॥ २॥ ततः स त्रिदशः प्रीतः । प्रशंसन कृष्णमानसं ॥ यु- धिष्टिराय दत्वाथ । मणिं वेगात्तिरोदधे ॥ ३॥
ततः शिल्पिन्निरानंदा-धर्मसूनुविनावरं ॥ अकारयन्महाचैत्यं । नित्यचैत्यनिनं शुन्नं ॥ ४ ॥ पारिजातऽशाखान्तिः । शकुं निर्माय निर्मल ॥ तं मगि नगवन्मूर्ति-हृदये सोड ध्यरोपयत् ॥ ततः सुगंधिन्निध्यै-र्दिव्यैः शिल्पिनिरर्हतः॥स निर्मापयदानंदा-हिंव पांडुतनूरुहः ।। ८६ ॥ तन्नक्तिरागरक्तं किं । पुण्यांशूदयमत्किमु ॥ नक्तिसीमंतिनीनाल-कुंकु
मानं च तद्वनौ ॥ ७ ॥ ततः श्रीवरदत्तेन । सुलग्ने गणधारिणा ॥ तच्चत्यमपि बिंब च । ध- मसूः प्रत्यतिष्टपत् ॥ ७ ॥ विश्वालंकरणस्यापि । नृपोऽलंकरणोत्करं ॥ रचयामास तस्योव चै-रखकर्तुं निजं कुलं । ए ॥ पूजामथ व्यधात्पूर्ण-कामः सोऽष्टविधां प्रनोः ॥ महाध्व
जं ददौ चैत्ये । परमं धर्मलक्षणं ॥ ए० ॥ यथाकाममविश्रांतं । दानं दत्वा च याचकान् ॥ अपूजयच्च श्रीसंघ-मनघं तीर्थमादिमं ॥ १ ॥ शक्रोत्सवं च निर्माय | चामरत्रमोदणं॥ आरात्रिकां चकाराय । दानं प्रादात्तपःसुतः ॥ ए॥ विधायेत्यखिलं कर्म । धर्म्य धर्मसुतस्त
॥५॥

Page #790

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ७८६ ॥
तः ॥ सर्वानुमोदितो नूपै -रवारोहत्समं नगात् ॥ ९३ ॥ चंप्रजासे श्रीचंद - प्रनं नेमिं च रैवते ॥ अर्बुदे च युगादीशं । ततो नेमुः समाहिताः ॥ ए४ ॥ वैजारेऽप्यथ सम्मेते । चतुविंशतिमतां ॥ दशत्रिक निबन्धानिः । पूजा निस्तेऽप्युपागमन् ॥ ५ ॥ संघाधिपतिकर्त्तव्यं | विधायेत्यममी शुनं || पुण्यपूतांतराः प्रापुः । क्रमेण द्वारिकां पुरीं ॥ ९६ ॥ द्वारिकायां हरिं मुक्त्वा। सत्कृतस्तेन भूषणैः ॥ विसृज्य नृपतीन् सर्वान् । पांडुसूः स्वपुरं ययौ ॥ ७ ॥ व्यधायि पांडवैरित्यं । श्रीशत्रुंजयपर्वते ॥ नारो निजपुण्यस्यो - दारवन्मंगलप्रदः || || थान्यदा पुनः स्वामी । सहस्राम्रवनांतरा ॥ समवासरदेत्यापि । कृष्णस्तं च नमोऽकरोत् || || पप्रच्च द्वारिकेयं समृद्धा देवविनिर्मिता ॥ यदवश्च स्वयं नाश-मायास्यत्यथवान्यतः || ६०० || स्वामी जगाद शांबाद्यै-र्मयांचैस्तव नंदनैः ॥ हतो द्वीपायनो धक्ष्य-त्यवश्यं द्वारिकां पुरीं ॥ १ ॥ जराकुमारात्स्वभ्रातु - स्तवापि मरणं ननु ॥ श्रुत्वेति कृष्णो दूनोंतत्वा नाथं ययौ पुरीं || २ || जराकुमारस्तत् श्रुत्वा । जलितोऽशेषयादवैः । जगाम कृरहायै । दूरं च वनवास्यभूत् ॥ ३ ॥ द्वीपायनोऽपि लोकोक्तया । तदाकयन्यतो ययौ
मादा०
113011

Page #791

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
1130311
॥ कृष्णोऽपि स्वरान्मद्यं । चिक्षेप गिरिगह्वरे || ४ || कादंबर्या कंदरायां । सा तीरडुसुमोकरैः || स्थित काले बभूवाति - मदकृधमात्रतः ॥ ५ ॥ शांबोऽन्यदाप्यस्तत्र । गंधमात्राय लोलुपः ॥ पायं पायमतृप्तः सन् । तामवर्णयडुच्चकैः || ६ || घूर्णमानास्तयान्येऽपि । कुमारा गिरिगह्वरे || भ्रमंतो ददृशुर्डीपा-यनं ध्यानजुषं द्विषं ॥ ७ ॥ सावस्मत्पुरी दग्धा । यदून् हंता च तद् डुतं ॥ हन्यतामेष एवात्र । इनिष्यति इतः कथं ॥ ८ ॥ ते शांबेनेति निर्युक्ताः । कुमारास्तं कुधातुराः ॥ लकुटैर्यष्टिनिर्मुष्टया । कुट्टयित्वा ययुः पुरीं ॥ ९ ॥ - दाकर्ण्य च लोकोक्त्या । दूनतः पुंडरीकदृक् ॥ तदैव सीरिया साईं । गत्वा तमनुकूलयत् ॥ || १० || दुर्विनीतैर्मम सुतै- रेतन्मद्याद्दिचेष्टितं ॥ कमस्वाद्य कमाधार । न कोपस्त्वादृशामयं ॥ ११ ॥ न कुप्यते मनाकू संतः । पीडिता श्रपि बालिशैः ॥ किं राहुं पीमितोऽपींडुः । करैर्ददति जातुचित् ॥ १२ ॥
पायनोऽप्यथ प्राह । वृथा कृष्ण तवार्थना ॥ निदानं द्वारिकां दग्धुं । मयाकारि पुरार्त्तितः ॥ १३ ॥ युवां विनापरे सर्वे । यदवोऽप्यत्र वह्निना ॥ घक्ष्यंते नियमाज्जात-मलं चा
माहाण्
॥ ७८७ ॥

Page #792

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा०
॥॥
टूक्तिपाटवैः ॥ १४ ॥ नन्नाव्यमन्यथा नावी-त्यामृशन माधवो ययौ ॥ तपस्च्यपि निदानेन । मृत्वा वहिष्वजायत ॥१५॥हितीयेऽयथ गोविंदः। स्वपुर्यामित्यघोषयत् ॥ निपिष्टये ह्यरिष्टस्य । जनाधर्मेषु तिष्टत ॥१६॥ तदस्थाजनः सर्वः । सर्वज्ञो विहरन्नथ ।। नपेत्य समवासार्षी-तत्र रैवतकाचले ॥१७॥ कृष्णोऽन्येत्य जिनं नत्वा । मोहविज्ञविणी गिरं ॥ अशृणोत्तेन प्रद्युम्न-शांबाद्याश्च प्रवव्रजुः॥ १७ ॥ रुक्मिणीजांबवत्याद्या । बह्वयश्च यज्योषितः ॥ जगृहुव्रतमन्याश्च । श्रावकत्वं सुवासनाः ॥ १५ ॥ पप्रच च हरिः स्वामिन् । कदा मे नगरदयः॥ स्वाम्याह ादशाब्दांते । रुष्टो धक्ष्यति सोऽसुरः ॥ ३० ॥ तत् श्रुत्वा विमनाः कृष्णो । ययौ स्वां नगरीं विभुः ॥ अन्यतो विजहारांशु-रिवाज्ञानांधकारनुत् ॥ १॥ - ब्णादेशेन सर्वोऽपि । विशेषाधर्मवाननुत् ॥ दीपायनासुरः सोऽपि । स्वावकाशमलोकयत् ।। ॥ २२ ॥ नहिनो हादशाब्दांते । तपस्सु सकलो जनः । मद्यमांसाशनः स्वेचा-विहार स- मजायत ॥ २३ ॥ उलवान् सोऽमरः पुर्या-मुत्पातानुपकल्पयन् ॥ वात्यान्निस्तुणकाष्टानि । चिपांतस्तथा जनान् ॥ २४ ॥ षष्टिं बाह्याः कुलकोटी-सिप्ततिं तु मध्यगाः ॥ संपीड्य
॥
॥

Page #793

Shatavain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kalassagensen Gyantande
शत्रुजयारिकापुयाँ । सोऽसुरोऽग्निमदीपयत् ॥ २५ ॥ दह्यमानाः सुरात् सर्वे-ऽप्यास्फलंतः परस्परं माहा
॥ अशक्ता गंतुममुंचन् । प्राणान् वेश्मधनैः सह ॥ २६ ॥ वसुदेवो देवकी च । रोहिणी च। son समाधिना || अग्निनानानं प्राप्य । स्वयं देवत्वमासदन ॥ २७ ॥ बल विष्णू तु देवोक्क्या ।
बहिर्वृत्वा निजां पुरीं ॥ जीर्णोद्यानस्थितावूज़ | दह्यमानामपश्यतां ॥ २० ॥ ज्वालामालाकुलामेतां । दृष्टुमप्यकमाविमौ ॥ नद्दिश्य पांडुमथुरां । पांडवाननिचेलतुः ॥ ए॥षएमासी यावदप्येषा । सलोका धारिकापुरी ॥ दग्धाग्निना प्लाविता च । पयःपूरेण वार्धिना॥ ॥ ३० ॥ हस्तिकल्पं पुरं प्राप । नक्तानयनहेतवे ॥ विशन् बलस्तदीशेना-दंतेनान्यवेष्टयत ॥ ३१॥ स्वक्ष्वेडाइतकृष्णोऽय । बलं तं सबलं नृपं ॥ विजित्यामोचयत्तत्र । बुभुजाते तु
तौ बहिः ॥ ३२ ॥ गन्नयाग्रतः कृष्णः। सतृट् जलकते बलं ॥ प्रैषीस्वयं तु वृताधः। सुस प्वापांशुकसंवृतः ॥ ३३ ॥
॥ णा इतश्च स जरासूनु-मृगयेन निवर्तयन् ॥ पीतांबरं न्यदन् पादे | मृगबुद्ध्या शरेण सः ॥३४॥ अश्रोत्यायाद कृष्णोऽहं । इतः केनास्मि पत्रिणा ॥ बलेन स स्वमाख्यातु । गोत्रं

Page #794

San Anda kende
Acharya
Gyan and
आनंजय
माहा
॥ए
नाम च सत्वरं ॥ ३५ ॥ वृतांतरस्थो जारेयो-ऽप्याह हो जरासुतः॥ जराकुमारोऽहं शा- झिं-रक्षार्थ वनमाश्रितः॥ ३६ ॥ हादशाब्दी ममात्रान-त्रापश्यं मानुषं क्वचित् ॥ कोऽसि तत्त्वं ब्रवीष्येवं । यो हि मद्रातपीडितः ॥ ३७ ॥ कृष्णोऽन्यवोचदेह्येहि ! यत्कृते वनवास्यन्नूः ॥ स एवास्मि हरिस्तते । प्रयासोऽयमनकृया ॥ ३० ॥ नवितव्यमिदं सत्यं । नात्र ते दूषणं मनाक् ॥ याहि याहि बलो हन्या-नचेत्त्वां मध्धक्रुधा ॥ ३५॥ अनिशानं कौस्तुनं मे । गृहाण व्रज पांमवान् ॥ प्रवृत्तिं कथयः सर्वा । सहायास्तव संतु ते ॥ ४० ॥ इत्युक्तोऽपि स जारेयः । कथंचिच्च न्यवर्त्तयत् ॥ घातान्तिश्च गोविंदः । कुलेश्यामाप च क्षणात् ॥१॥ तया विपद्य तृतीया-मवनीमापदच्युतः ॥ पूरितायुः सहस्राष्ट्रीं । यावद्यादवनायकः ॥ ४॥ श्तश्च पुत्रपुटके-नादायांबु हली क्षणात् ॥ आगतोऽपश्यदनुजं । शयानमवनीतले ॥ ४३ ॥ सुखं सुप्तोऽयमिति स । बुद्ध्या तस्थौ क्षणं बलः॥ विशतीर्मक्षिकाः कृष्ण-वक्त्रे वीक्ष्य त्वदयत ॥४४॥ अश्रुवंतममुं स्नेहात् । पुनः पुनरधूनयत् ॥ ज्ञात्वा परासुं च बलो । मुम सरोद च ॥४५॥ तद्भातकं वने पश्यन् । यदा नापश्यपुच्चकैः ॥ सिंहनादेन स तदा । कंपय
॥७
॥

Page #795

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shn Katassagarsen Gyanmandar
शत्रुजय
माहा
RA
॥७
॥
Rasir
दूरुहांगिनः॥ ६ ॥ स्नेहात्तं स्कंधमारोप्य । स बभ्राम वनानं ॥ दणाच मुक्त्वा मृउन्नि -बचोलिरुदलापयत् ॥ ४ ॥
पएमासीमतिचक्राम । स एवं स्नेहमोहितः । ततस्तत्सारभिर्देवी-नूतः सिक्षार्थ आययौ ॥ ४० ॥ बहुभ्रष्टरथोझार-स्थलारोपितवीरुधः ॥ दग्धसेकादमरो । रामं किंचिदबोधयकृत् ॥ ४ ॥ तत्तनिदर्शनाज्ञमो-ऽनुजं मृतममन्यत ॥ स्वं निवेद्यामरः सोऽपि । तत्स्नेहं तम
मोचयत् ॥ ५० ॥ बलस्तेनैव देवेन । समं देहस्य शाङ्गिणः ॥ संस्कारमकरोत्सिंधु-संगमे वह्निदारुन्निः ॥५१॥ चारणपिरयोऽन्येत्य | श्रीनेमिप्रहितो बलं ॥ संबोध्यादीतयत्सोऽपि । तुंगिकाशिखरं ययौ ॥ ५२ ॥ रामर्षिरन्यदा इंगं । पारणाय विशन स्त्रियं ॥ स्वरूपमोहितामर्ने । वनंती घटशंकया ।। ५३ ॥ दृष्ट्वोहिनः स्वदेदेऽपि । मया नातःपरं पुरि ॥वेशनीयमिति प्राप्या-निग्रहं वनवास्यनुत् ॥ ५५ ॥ युग्म ॥ तपस्यतोऽयास्य मुनेः। साम्यन्नाजोऽनुन्नावतः ॥ सिंहव्याघ्रादयो जीवा । उष्टत्वं तत्यजुर्निजं ॥ ५५ ॥ कश्चिदेको मृगः पूर्व-न| वसंबह एत्य तं ॥ सदैव शिष्यवत्तस्य । पर्युपास्तिमधान्मुदा ॥ ५६ ।। रथकृत्यन्यदैकस्मिन्।
ए?

Page #796

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय प्राप्तेऽत्र नृपकर्मणे ॥ पारणार्थमगादेण-पुरस्सरमसौ मुनिः॥ ५७ ॥ रथकृतं निरीक्ष्याति- माहाo
- मुमुदे स्वं ननंद च ॥ अनैर्विशुरामर्षि । नक्त्या स प्रत्यलानयत् ॥ ॥ तद्दातृत्वं च पा-१ ॥७॥ - त्रत्वं । मुनेत्याजिनंदयन् ॥ हर्षाश्रुमिश्रनयनो । मृगस्तस्यौ धृतोन्मुखः ॥ पए ॥ अई
बिन्नेन तरुणा । पतता ते त्रयो मृताः॥ पद्मोत्तरविमानांत-ब्रह्मकल्पेऽनवन् सुराः ॥ ६ ॥
पस्तप्तं । यत्र रामर्षिणा महत् ॥ तेन तीर्थमिदं सर्व-कल्मषकालनकमं॥३१॥ तुंगीगिरिर्महातुंगः । कुरंगेनापि यत्र हि ॥ प्रापि स्वर्गे सुरंगत्वं । तपोदानानुमोदनात् ॥ ॥६॥ यस्तत्र नेमिनं नत्या। त्रिसंध्यं नमति प्रभु ॥ नवत्रयांतराप्नोति । स मुक्तिसुखसंगतिं ।। ६३ ॥
प्रद्युम्नसांबप्रमुखाः। कुमारास्तेऽथ नेमिनं ॥ आराधयंतो विधिवत् । प्रापुरित्यनुशासनं ॥ ६ ॥ वत्सा गबत सि-शादि । कुगतिधारमुकं ॥ तत्र वो ध्यानयुक्तानां । मुक्तिलानो ॥७ ॥ नविष्यति ॥ ६५ ॥ इति स्वामिगिरं श्रुत्वा । ते सार्दा हि त्रिकोटयः॥ मुनयस्तं मुदा नत्वा । चेलुः शत्रुजयंप्रति ॥ ६६ ॥ राजादनीं जिनं चापि । मुक्त्वा दक्षिणतोऽथ ते ॥ तस्यैव

Page #797

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
113 11
सप्तमे शृंगे | तस्थू रैवतकांतिके ॥ ६७ ॥ तत्रासनसमासीना । जिताकाः साम्यसंगताः ॥ श्वासप्रश्वासयोर्नाशा - गिरेरुद्वंकिता इव ॥ ६८ ॥ कणादर्द्दन्मयं ज्योति-र्ध्यात्वाथ लयलानतः ॥ ध्यातृध्येयध्यानज्ञेदं । मुक्त्वा ज्ञानं च लेनिरे ॥ ६० ॥ खं ॥ अशेषाण्यपि कर्मालि । दिवा ते क्रमयोगतः । श्रव्यावाधं पदं प्रापु-र्मुक्तिसंज्ञं महोज्ज्वलं ॥ ७० ॥ श्रध्युटा कोटिरप्येवं । शृंगे प्रसंज्ञके ॥ मुक्तिं यत्रापुरापन्न - ततानां दहेन्मनः ॥ ७१ ॥ सिद्विसौधांगणं शैलः । सत्यं यत्रागतैर्नरैः ॥ कपर्द्दिगोमेघदौवा - रिकोद्योगात्तदाप्यते ॥ ७२ ॥ इतश्च स जरासूनुः | पांडवानेत्य कौस्तुनं ॥ दर्शयन द्वारिकादाहा - दिकं सर्वं शशंस च ॥ ॥ ७३ ॥ पांवा अपि तचोका - संसाराधिं तितीर्षवः ॥ प्रव्रज्यायानसंगत्यै । तहिभुं विभुस्मरन् || ४ || मिरप्यथ सर्वज्ञो । धर्मघोषं महामुनिं ॥ मैषीत्पांमवबोधाय । मुनिपंचशतीयुतं ॥ ७५ ॥ पांवा अपि तं नंतुं । परिवारयुता द्रुतं ॥ ऐयरुर्देशनां चापि । शुश्रुवुमोहनाशन || १६ || तेऽथ नत्वा मुनिं स्वस्व-नवान् पप्रच्छुरादरात् ॥ ज्ञात्वा ज्ञानेन मुनिर - प्याख्यनीरया गिरा ॥ ७७ ॥ पुर्यासन्नचले पूर्व | बांधवाः पंच कर्षुकाः ॥ परस्पर
૧૦૦
Acharya Shri Kallassagarsuri Gyanmandir
माहाण
॥ ७३ ॥ !

Page #798

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ७९४ ॥
प्रीतिरसां - बुध्यंबुमनुजा इव ॥ ७८ ॥ सुरतिः शांतनुर्देवः । सुमतिस्तु सुनकः ॥ इति नामनिरासंस्ते । विख्याताः स्वगुणैरपि ॥ ७९ ॥
अन्यदा ते जवहिग्ना | मना दारिद्र्यकर्दमे || यशोधरमुनेर्वाक्यैः । प्रव्रज्यास्थलमा - सदन ॥ ८० ॥ निस्पृहा निजदेहेऽपि । तपोऽर्क किरणैरलं || गुरुग्रीष्मोन्नवैः कर्म - पल्वलं ते व्यशोषयन् ॥ ८१ ॥ कनकावलिनामाद्यः । परो रत्नावलीं तपः ॥ मुक्तावलीं पुनर्देव - स्तुर्यः सिंहनिकेतनं ॥ ८२ ॥ श्राचाम्लवईमानाख्यं । सुनोऽपि तपोऽकरोत् ॥ महाव्रतानीव पंचा-भूवन् | पंचानिग्रहात् ॥ ८३ ॥ युग्मं ॥ कर्मदेहं धातुदेहं । शोषयित्वा तपोऽग्निना ॥ ते प्रांतेऽनशनान्मृत्वा ऽनुत्तरे नाकिनोऽभवन् ॥ ८४ ॥ ततश्च्युत्वा पांडुसुता । जवंतस्तेऽनवfe || श्रस्मिन्नेव नवे मुक्ति-लानो वो जविताश्रुतः ॥ ८५ ॥ इति श्रुत्वातिसंवेगा-दासन्नां मुक्तिमिवः ॥ परीक्षितं 'न्यधू राज्ये । प्रव्रज्यां जगृहुर्गुरोः ॥ ७६ ॥ कुंत्यपि शैपदी दीक्षां प्रापतुर्भिन्नबंधने ॥ पंच ते च तपश्चक्रु-नीनानिग्रहभूषिताः ॥ 03 ॥ श्रार्यानार्येषु देशेषु । मेदितः सतः ॥ चतुर्विंशतिसहस्रा । मुनेः सप्त शतानि च ॥ ८८ ॥ चत्वारिंशत्सहस्त्रा
मादा०
॥७५४॥

Page #799

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥७५॥
णि । व्रतिनीनां सुमेधसां ॥ श्रावकाणां लक्षमेकं । नवषष्टिसहस्रयुक् ॥ ८ ॥ श्राविकाणां त्रिलक्ष्येको - नचत्वारिंशत्सहस्रयुक् ॥ एवमासीद्विजः सर्वः । परिवारः स्वबोधितः ॥ ५० ॥ निर्वाणसमयं ज्ञात्वा । स्वस्यासन्नं जगद्विभुः ॥ सुरासुरनरध्येयो । रैवताचलमाप्तवान् ||१|| पदेशनां तत्र । जगद्विभुरसूत्रयत् ॥ प्रबुद्धाश्च जनाः केचित्प्रव्रज्यां जगृहस्ततः ॥ ९२ ॥ अनशनमापेदे । पादपोपगमं प्रभुः ॥ चलितासनाश्च शक्रा - स्तत्रान्येयुः शुचाकुलाः ||३||
शुचिसिताष्टम्यां । शैलेसीध्यानतो विभुः ॥ निर्वृतो मुनिभिः सार्धं । पटूत्रिंशैः पंच निः शतैः ॥ ३ ॥ शकैः संभूय कल्प- काष्ठैररिष्टनेमिनः || मुनीनामपि देहानां । विदधे वह्निसंस्कृतिः ॥ ए४ ॥
नंदिश्वरेऽथ निर्माया - टाह्निमाखंमला महं ॥ पुनः स्वपदमासेड - जिनध्यानपरायणाः ॥ ॥ ए५ ॥ यत्र दीक्षाज्ञानमोक्ष-मयं कल्याणकत्रयं ॥ श्रीनेमेरजवन्नौमि । तं श्री रैवतपर्वतं ॥ ७ ॥ यत्राईतामेकमपि । नवे कल्याणकं किल ॥ तत्तीर्थं मुनयः प्राहु-रुज्जयंतस्ततोऽधिकः ॥ ८ ॥ पवित्रा जगवत्पादैः । रैवताचलरेणवः ॥ पुनंति विश्वं संसक्ताः । शुद्धिकृच्च
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ७५ ॥ !

Page #800

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहा
॥
६॥
शनंजयजा श्च ॥ एए ॥ पर्वताः सर्व एवैते । जलस्थलखचारिणः ॥ जीवाः संत्यत्र ये शैले। न-
वत्रयमुमुदवः ॥७०॥ नूरुहा दृषदो नूमि-वारवंब्वग्निशरीरिणः ॥ अचेतना अपि शिव ।यातारोऽत्र कियन्नवैः॥ १ ॥ सर्पिघृतान्यां ध्माता य-न्मृत्तिका गुरुयोगतः ॥ हेमत्वं बनते त. स्य । महिमा वर्ण्यते कथं ॥२॥ तपःकमान्यां संयुक्त-स्तथा साम्यरसप्लुतः ॥ त्यक्त्वा धातुमय देहं । देही प्राप्नोति शाश्वतं ॥ ३ ॥ यथा स्पष्टमयः स्पर्शो-पलेनाप्नोति हेमतां ॥ तथास्य स्पर्शतो देही । नवञ्चिन्मयरूपन्नाक्॥ ४ ॥ मलयाशे यथान्येऽपि । यांति चंदनतां उमाः ॥ तथात्र पापिनोऽप्यंगि-गणा यांति प्रपज्यतां ॥५॥ बंधवोऽय विन्नोरष्टौ । महिष्योऽपि च शाङ्गिणः ॥ राजीमती च नूयांसः । परेऽपि प्रययुः शिवं ॥ ६ ॥ विहरतोऽय ते पांडु-नंदना हस्तिकल्पके ॥ पुरे जनाजिनाधीश-निर्वाणं शुश्रुवुस्तदा ॥ ७ ॥ तदाक
W शुचाक्रांता । रैवतं दक्षिणे व्यधुः ॥ ययुश्च पुमरीकाईि। प्रापुरनशनं तथा ॥ ॥ क्रमाद घातीनि कर्माणि । क्षिप्त्वा मात्रा समं च ते ॥ अंतकृत्केवलालोका । निःश्रेयसमशिश्रयन ॥ ॥ पांडवानामनुप्रापु-मुनिपंचशतानि च ॥ सहस्रने शिवागारं। प्राप्तानंतचतुष्टयाः
॥
६॥

Page #801

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥७७॥
॥ १० ॥ शैपदी पंचमं कल्प-मवापानल्पपुण्यनृत् ॥ श्रन्ये तु मुनयः केचिङ्घिवं स्वर्गं च केचन ॥ ११ ॥
इतश्च नारदः श्रुत्वा । द्वारिकादादमीशितुः ॥ यदूनां च कयं दूनो । ययौ शत्रुंजयं गिरिं ॥ १२ ॥ निंदन्नविरतिं स्वस्य । युगादीशं नमन जिनं ॥ शृंगे तत्रैव जग्राहा-नशनं नवनाशनं ॥ १३ ॥ स चतुःशरणं कृत्वा । चत्वारि मंगलान्यपि । चतुरस्त्रिकशुद्ध्या स । कपायान् चतुरोऽमुचत् ॥ १४ ॥ चतुः शाखं श्रयन् धर्मं । चतुर्थं ध्यानमा स्थितः ॥ चतुर्थमपि तस्यांशं । लब्ध्वागात्पंचमीं गतिं || १५ || उत्सर्पिण्यवसर्पिण्यो - रित्येवं नारदा गिरौ ॥ शत्रुंजये ययुः सिद्धि - मनंतध्यानयोगतः ॥ १६ ॥ इवं श्री रैवताप्रिज्जवपृथुतरोदारमाहात्म्यमेतत् । पुण्यं किंचित्सुरें प्रकटितमिह तत् सिद्धिझौलानुसारि ॥ शेषोछार स्थितिं वा शृणु मसृमना नाशिनी मंहसां या - मस्मद्दाणीश्रवंतीश्रवदमृतनवां जावतो जावितात्मा ॥ १७ ॥ इत्याचार्यश्रीधनेश्वरसूरिविरचिते श्रीशत्रुंजयमहातीर्थमाहात्म्ये श्रीनेमिदीक्षाज्ञाननिर्वाणपांडवोारादिवर्णनो नाम त्रयोदशमः सर्गः समाप्तः ॥ श्रवस्तु ॥
मादा०
॥७७॥

Page #802

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥७८॥
॥ चतुर्दशमः सर्गः प्रारम्यते ॥
फलाम किराद्यस्य । मुखेदोर्नखदीधितेः । तमस्त्रिजगतो यातं । स पार्श्वः पातु वो जिनः || १ || जंबूद्दीपेऽत्र भरते । पुरी वाणारसी वरा || गंगानुबिंबनात्स्वःपू - रिवासौ राजवत्यनूत् ॥ २ ॥ ऐवाको भारते वंशे । यशश्वत्रो गुणालयः ॥ तत्रासीदश्वसेनाख्यो । जिनाशाकलितो नृपः ॥ ३ ॥ अनिरामगुणोद्दामा । वामावामाशयाजनि ॥ सर्ववामाशि रोरत्नं । शीलधामास्य वल्लभा ॥ ४ ॥ सान्यदा यामिनीयामे । तुर्ये वर्यसुखाकरान ॥ शयाना शयनीयेऽथा - पश्यत्स्वप्नांश्चतुर्दश ॥ ५ ॥ चैत्रे सितौ चतुर्थ्यां ने । विशाखायां जिनेश्वरः || तऊर्जे प्राणतादागा - दुद्योतश्च जगत्रये ॥ ६ ॥ पूर्णेऽथ काले पौषस्य | दशम्यां मैत्र सुतं ॥ सासुत श्यामलं सर्प-ध्वजमिड्यं सुरासुरैः ॥ ७ ॥ देवी निर्देववृंदैश्व । कृते मेरौ महोत्सवे || नूपोऽपि विजवोत्कर्षा - त्सहर्षस्तं व्यधाहु ॥ ८ ॥ अंबास्मिन् गर्भगे पार्श्वे । सर्प सतत ॥ इतीव निर्ममे तस्य । पार्श्व इत्यभिधां पिता ॥ ए ॥ अल्पदोषनृदित्या
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥७८॥

Page #803

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
शत्रुजयत्त । बाल्यं तेनानुन्नूय च ॥ सर्वदोषमुचा मुक्तं । युक्ता तत्र विचारणा ॥ १० ॥ पित्राग्रहा-
त्स तारुण्ये । नरवर्मनृपात्मजां। प्रत्नावती महोत्साहा-दृढ़वान् सत्पन्नावती ॥ ११॥ परिव्राजकमन्येद्युः । कठं शतपोम ॥ हगत् स बोधयामास । धूमा हिनिदर्शनात् ॥१शा
ज्वालाकुलस्त्यजन प्राणान् । सर्पः पार्वावलोकनात् ॥ अनूत् श्वज्रपति ना | धरणोऽक4 रुणोनितः ॥ १३ ॥ ॥ निंद्यमानः को लोकै-हिंसामिश्रकुकर्मनृत् ॥ वहन पार्श्वे रुषं मृ. त्वा । मेघमाल्यसुरोऽजवत् ॥ १५ ॥
त्रिंशददीमतिक्रम्य । लोकांतिकसुरार्चितः ॥ दत्वा संवत्सरं दानं । प्रभुर्दीवात्सुकोऽजनि ॥ १५॥ पौषे सितौ च राधाया-मेकादश्यां कृताष्टमः ॥ प्रागंशेऽह्नि विभुर्दीक्षा-मग्रहीत्रिशतीनृपैः ॥ १६ ॥ मनःपर्यवसंज्ञे च । ज्ञाने जाते विनोः सुराः ॥ नत्वा स्वं स्वं पदं प्रापुः । स्मरंतो मानसे जिनं ॥ १७॥हितीयेऽह्नि कोपकटे । सनिवेशे जगत्प्रभुः॥ चकार परमानेन । पारणं धन्यवेश्मनि ॥ १७॥ विहरन् कलिगिरौ कुंड-समस्य सरसस्तटे ॥ कादंबर्यामटव्यां स । कायोत्सर्गमदात्प्रभुः ॥१५॥ महीघरो गजः पातुं । जलं तत्र समागतः॥
||UU

Page #804

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
॥
॥
दृष्ट्वा विभुं पूर्वनव-स्मरणात्सेवतेस्म सः॥ २०॥ अपि पार्श्व स्थिता देवाः । संगीतकमसूत्र- माहा यन् । त्रिसंध्यं वांगणे॥ प्राप्ते कल्पझै क नदासते॥१॥ विनौ गतेंगराजस्तु । नेतुं तत्राग-4 मjि ॥ अप्रेक्ष्यातिविषण्मोऽनू-अष्टचिंतामणिरिव ॥ २५ ॥ मूर्गलुं तमिति प्रेक्ष्य । नृपं तत्प्रीतिहेतवे ॥ तत्र चक्रुः सुरा मूनि । नवहस्तमितां प्रनोः॥ २३ ॥ मृतः कालवशाइस्ती) । तत्रानूध्यंतरामरः ॥ सोऽप्यन्ये च मनःकामं । तद्ध्यातॄणामपूरयन् ॥ २५ ॥ अंगराजोऽपि हृष्टः सन् । व्यधात्प्रासादमुच्चकैः ॥ कलिकुंममिति ख्यातं । तीर्थमेततदाद्यनूत् ॥ २५ ॥ कलौ गिरौ कुंडतटे। प्रतिमा यो जगत्प्रन्नोः॥ पश्यति स्मरति प्रीत्या-र्चयत्यस्येहितं नवेत् ॥ २६ ॥ महातीर्थमिदं देवै-नत्याधिष्टितमीप्सितं ॥ दत्ते जवक्ष्यस्यापि । मंत्रध्यानाततोऽधिकं ॥ २७॥ लब्ध्वा सस्तो धर्म । कलिकुंडस्य योऽर्हतः ॥ ध्यायत्यशंकचित्तःसंस्तस्य दूरे न सिझ्यः॥ २०॥ क्षुशेपसगैयों ध्यायन । शुन्यत्यपि कदाचन ॥ स सिंहजे- ॥oon ता गोमायु-फेत्कृतैरिव नश्यति ॥ २॥ ब्रह्मचारी मिताहारी। दांतो विजितशात्रवः॥ जपन मंत्रं गुरोवाक्या-दचिरात्सिभिमाप्नुयात् ।। ३०॥

Page #805

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहा०
॥
१॥
तो विभुः शिवपुर्या । वने कौशांबके ददौ ॥ कायोत्सर्गमियायाशु । धरणस्तत्र वंदि- तुं ॥३१॥ व्युदस्यतेऽनेन मम । नवताप इतीव सः॥ प्रन्नोरुपर्यधान्नागः । स्वफणातपवारणं ॥ ३२ ॥ अंतःपुरीजनरग्रे । विनोः संगीतकं व्यधात् ॥ तादृशानां हि सनक्ति-वख्येवं पल्लवत्यपि ॥ ३३ ॥ तदादि सा पुरी जझे-ऽदिग्त्रेत्यनिधानतः ॥ यथा यथा महांतः स्युयत्र स्यात्तत्तथैव हि ॥ ३४॥ गत्वा तत्राहिबत्रायां । यो नमत्य निशं जिनं ।। स नम्यते जगल्लोकै-लब्ध्वा पदमखंमितं ॥ ३५ ॥ तस्थावथ विनू राज-पुरे प्रतिमया स्थिरः ॥ आगत्येश्वरनूपेन । वंदितश्चातिसंमदात् ।। ३६ ॥ ज्ञात्वा पूर्वनवं स्वामि-दर्शनाच्छुन्नदर्शनः ॥ तत्राकार्षिन्मदोनुंगं । प्रासादं पृथिवीपतिः ॥ ३७ ॥ स्वस्य प्राग्नवमूर्तिं च । कौकुंटीमीश्वरो व्यधात् ॥ यत्तदाद्यन्नवत्ती । कुर्कुटेश्वरमित्यदः ॥ ३० ॥ सुराः सन्निहितास्तहि । तीर्थमाविश्य तस्थुषः ॥ तद्ध्यातॄणां सदा कामं । व्यधुः कल्पामा श्च ॥ ३५ ॥ यस्तत्रस्थं जिनं ध्याय-त्यनिश नक्तिनासुरः ॥ किंकरंति सुरास्तस्य । पूर्णकामस्य वेश्मनि ॥ ४० ॥ श्तश्च विहरनाथ-स्तापसाश्रमसन्निधौ ॥ पुरासन्ने व्यधात्कायो-सर्ग ने कुकर्मणां ॥१॥श्तो
॥१॥
૧૦૧

Page #806

Sh
incha kenge
Acharya Sha Kalassagaran Gyanmandi
माहा
शत्रंजय दशनवारातिः । कासुर नपेत्य च ।। नपसर्गान् बलान्वेषी । क मारताद्भुतान् ॥ ४ ॥ो-
पिपिहिपाराति-वेतालव्यालवृश्चिकैः ॥ अप्योन्यं विभुं ज्ञात्वा । विचकार पयोमुचः॥४॥ ॥७॥ - नन्मूलयन जुमान् गल्ल-शैलानुझाययन् बलात् ॥ कल्पांतारंनकारीव । ववौ वायुः सुःस
हः ॥ ४ ॥ स्फोटयन वसुधां शैलान् । पाटयंस्त्रासयन गजान ॥ जगर्ज निष्टुरं मेघः । प्र। भुकोनकरः किमु ॥ ४५ ॥ स्वस्य प्रवेशयोग्यां किं । गौ कुर्वनिवांबुदः ॥ धारासारैर्महा
ती त्रै-ववर्षाशनिदृशं ॥ ६ ॥ न श्वभ्रषु न गर्नासु । न नदीनिऊ रेष्वपि ॥ तमोवत्तज्जलं कापि। न ममौ सर्वतो लुगत् || ४ ॥ यथाशनिर्यथा विद्युत् । यया वारि प्रसर्पते ॥ तथा तथा विनोान-प्रदीपस्तु प्रवर्धते ॥ ४० ॥ न स्थिरायां न नूधेषु । विनौ स्थैर्यमन्जूतदा ॥ यदकंपंत तेऽप्युच्चै-न प्रभुानतो मनाक् ॥ ४॥ प्रवर्धनंबुपूरोऽय । नीचगाम्यपि यो नज्ञ॥ तत्संगादिव सोऽप्युच्चै-विनोनासापुटं ययौ ॥ ५० ॥
तो धरणनागस्य । तत्संगादिव विष्टरं ॥ अकंपतोललझा: । पोतवत्सोऽप्यचिंतयत् ॥१॥ अचाख्यं मेरुवत्केन । मदासनमचालि रे ॥ बजेणाद्य शिरस्तस्य । हत्वा संचूर्ण
॥
२॥

Page #807

Shun Mahalin Aradhana Kendra
Acharya Shin Kalassagarson Gyantande
शत्रंजय
माहाण
॥७०३॥
याम्यहं ॥५२॥ कोपाटोपादिति ध्यात्वा । युंक्ते ध्यानं स यावता ॥ तावत्तथास्थं स्वविभु-मपश्यच्चाप्यदूयत ॥ ५३॥ तदैव सपरीवार-स्तत्रैत्याहिशरीरनृत् ॥ फणास्त्रमधानोगी। -कोर्धरन् स्वामिनं स हि ॥ ५५ ॥ संगीत विनोरग्रे-सूत्रयत्तधूजनः ॥ समवृत्तिर्विभुश्वासीद् । योरपि स दोषमुक् ॥ ५५ ॥ व्यरमत्स यदा वृष्टे-र्न तदा धरणः क्रुधा ॥ स्वनत्यानादिशन्मक्षु । विपक्षयदक्षिणान् ॥ ५६॥ मेघमाली स तान् दृष्टा । कोपारुणविलोचनान ॥ तं द्रुत्वा विनोः पादा-नशिश्रयदमंदधीः ॥ ५७ ॥ संजहाराब्दबंदं त-ननत्योवाच सोऽसुरः॥ अनात्मझेन यत् स्वामिन् । मयाचरि क्षमस्व तत् ॥ ७॥ दासोऽतःपरमस्मीश । तव विश्वजनप्रन्नोः॥ त्वं सदा तु दयाधारो । विशेषादपि तां कुरु ॥ एए ॥ त्रैलोक्यत्राणजन्नाथ । यन्मां मर्षितवान् नवान् ॥ तद्धियैव हिषन् सूर्यः। खद्योतं किं नलऊते ॥ ६० ॥ कठोऽपीठमनूत्स्वामि-सेवको धरणेश्वत् ॥ धरणानुमतितः संधे । प्रत्यूहव्यू- ॥३॥ हनाशनः ॥ ६१ ॥ धरणेंकगद्यास्ते । बनूवुः पार्श्वशासने ॥ महोत्सवकरास्तत्त-समीहि तविधानतः ॥ ६ ॥ गतेष्वय विभुं नत्वा । तेषु स्वं स्वं पदं प्रति ॥ स्वामी विहर्नुमन्यत्र ।

Page #808

Shin Maha
Jain Aradhana Kenare
Acharya Shr KailassagarounGyanmandir
माहा
शत्रुजय ययौ तीर्थीकृताश्रयः ॥ ३ ॥
Ya अश्य काशीवने चैत्र-चतुर्थ्यां धातकीतले ॥ राधायां चतुरशीतौ । गतेऽद्याप स केव॥ ॥ ॥६५॥ सुरासुरैः समवस-रणे कृते जगदिभुः॥ चकार देशनां पुण्य-नाट्यनांदी जग
न्मुदे ॥६५॥ अश्वसेनमुखास्तत्र । नरेशाः परिवव्रजुः॥ वामाप्रजावतीमुख्या । नार्यश्च जिनबोधिताः ।। ६६ ॥ हस्तिसेनमुखाः केचित् । सम्यक्त्वं च प्रपेदिरे ॥ तन्नार्योऽपि स्फुरछील-कमलोन्मीलनांशुन्नाः ॥ ६७ ॥ आर्यदत्तमुखास्तस्य । बनूवुर्दश सूरयः ।। मूर्तास्ते यतिधर्मस्ये-वांशा बभुरुपासकाः॥ ६ ॥ संपन्नोऽतिशयैः स्वामी। विजहार धरातले ॥ स्थाने स्थानेऽपि तीर्थानि । कुर्वन्नहिनिवेशनात् ॥६५॥ आससाद च तीर्थेशं । क्रमानुजयं विभुः॥ आद्यानिव नव्यानां । तत्पन्नावमसूत्रयत् ॥ ७० ॥ विभुव्याख्यानतः सर्प-नकुलेनकुरंगकाः ।। प्रबुशः प्रययुस्तत्र । स्वर्ग साम्यसमाश्रयाः ॥ १ ॥ रैवतादिष शंगेष विहृत्य त्रिजगत्प्रभुः ॥ पुनः काशीमवासीत्स । त्रिदशैः सेवितक्रमः ॥ २॥ हस्तिसेनोऽश्र तबंधु-स्तत्रैत्य विभुमानमत् ॥ सुरेश अपि संनूय । नक्तिनुनाः समाययुः ॥ ३३ ॥ इतः
॥Goall

Page #809

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
Il Goy II
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
कृपालुरीशोऽपि । तेषां तारणकारणे ॥ सर्वभाषानुयायिन्या । गिरारनत देशनां ॥ ७४ ॥ शत्रुंजयः सुरेशार्चा । संघपत्वं च सगुरुः ॥ सम्यक्त्वं शीलसाम्ये च । शिवसौख्याय सप्तकं ॥ ७५ ॥ अनंतज्ञवसंभूत-दुः कृतोदकृभिरिः ॥ शत्रुंजयः सिद्दिपदं । शाश्वतः सेव्यते न कैः || ७६ ॥ रागद्वेषद्दिषद्वात दर्जा वंद्यपदांबुजः ॥ जिनो वजिनसंघातं । पूजितो हंति देहिनां ॥ ७७ ॥ अर्जयंस्तीर्थकफोत्रं । स्वगोत्रं च पवित्रयन् ॥ संजयन्नपरान् पुण्यं । संघेशः सेव्यते न कैः ॥ ७८ ॥ मिथ्यात्वधर्मसंघूर्णि-जनं सम्यग्वचोऽमृतैः । निर्वापयन् गुरुर्ध्यातः । पातकांतकरोंगिनां ॥ ७९ ॥ तावज्जीवो भ्रमत्यत्र । नवे मिथ्यात्वमोहितः ॥ सम्यक्त्वं न स्पृशत्येष । यावन्निःशेषपापनुत् ॥ ८० ॥
जलत्य निर्विषं सर्व । पीयूषत्यही रज्ज्वति । किंकरंति सुरा यस्मा-तवीलं सेव्यमंगि॥ ८१ ॥ स्वनाववैरिणोऽप्यं गि- गला यद्वैरवर्जिताः ॥ मित्रत्यन्योऽन्यमासेव्यं । साम्यं सिनिबंधनं ॥ ८२ ॥ सप्तैते सप्तनरक-ध्वांतनित्सप्तसतिनाः । एकोत्तरसप्तकर्म-समाप्तेश्व शिवाप्तये ॥ ८३ ॥ हस्तिसेनो निशम्येति । नक्त्योत्थाय नमन जिनं ॥ कृतांजलिपुटः संघ
माहाण्
॥ ८०५ ॥

Page #810

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kang
Gyanmandi
शत्रंजय
माहाण
॥
६॥
पतित्वं प्रार्थयन्मुदा ॥ ४ ॥ इंशहतैर्जिनशेऽपि । वासाहतकणैरमुं ॥ प्रातिष्टिपत्स्वयं स- घ-पतिमुत्सवमंदिरं ॥ ५ ॥ स तदैव समं संधै-देवालयमनुव्रजन् ॥ पूर्वसंघपवन्मार्गे । चार्चतिस्म जिनान् गुरून् ॥ ६॥ शत्रुजयमपि प्राप्य । नदीन्यो जलमाहरत् ॥ महोत्सवैर्युगादीश-मस्नपन्मुन्मयो नवन् ॥ ७ ॥ शृंगे शृंगेऽपि चैत्यानि । कारयन् वित्तवृष्टिमान ॥ स हि पुण्यघनः संघ-मर्चतिस्म महोदयी॥ ॥ चप्रनासे श्रीशैले। गिरिनारगिरावपि ॥ नत्वा स्तुत्वा च तीर्थेशान् । दानं पंचविधं ददौ ॥ ए ॥ क्षेत्रेषु सप्तसु स्वं स । स्वबीजमिति निक्षिपन ॥ निश्रेयःफललब्धौ शम् । नावांनोनिरसिंचयत् ॥ ए ॥ धर्म चतुविध ध्यात्वा । चलितस्तं पथि प्रभुं । नत्वा काशीमयासीत्सो-ऽवासीच्चासीमचैत्यकृत्॥॥ जिनश्चित्ते गुरुनेत्रे । वाचि तत्वं श्रुतौ श्रुतं ॥ करे दानं शिरस्याज्ञा । धर्मिणस्तस्य सर्वदा आएशा इतो विहरतोऽनवन् । सहस्रा विंशतिर्विनोः ।। शतानि च नव प्राप्त-सब्धयो तिनो गणे ॥ ३॥ सहस्रास्त्रिंशतिः साष्टा । व्रतिनीनां च श्रावकाः ॥ लदं सहस्रा आसंस्ते । चतुःषष्टिमिताः प्रनोः ॥ ए ॥ सप्तसप्तिसहस्राणि । त्रयो लदाश्च श्राविकाः॥ विभुस्वह
॥
६॥

Page #811

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
॥
स्तविन्यस्त-धर्माशोह्यपरे न हि ॥ एए ॥ आयुर्वर्षशतं प्रपाल्य नगवान सम्मेतशैलं गतो। माहा मासेनानशनेन कर्मविलयं कृत्वा त्रयस्त्रिंशता ॥ साध तैः श्रमणैः सिताष्टमदिने मासे शुचौ निर्वृतो । राधायां त्रिदशैः कृतांत्यकरणः श्रीपार्श्वनाश्रो जिनः ॥ ए६ ॥ श्रीहस्तिसेनोपि निजं तनूजं । महारथे युज्यमयो विधाय ॥ शत्रुजये साम्यसमाश्रयेण । समाश्रयत्सि
सुसद्म शांतः ॥ ए ॥ ये सिश मुनयोऽपि संघपतयस्तीर्थोऽवृतिप्रतिणः ( केचित्ते सुरराज तेऽत्र कथिताः कालेऽवसर्पत्यपि ॥ अस्मत्तोऽपि च ये हि नाविन इदकांतं महाखिनो। यावत्तानपि नावनासुरमनाः पुण्यान् शृणु प्रस्तुतान ॥ ए ॥ श्रीशत्रुजयशैलराजचरितं श्रोतुश्च वस्तुस्विधा । शुद्ध्या बुद्धिविवाईनं रविरिवाऽज्ञानांध्यनुनिर्मलं ॥ रुग्दारिद्यविषापमृत्युशमनं पीयूषवत्स्वादु यत् । कृत्वा कर्मनिषूदनं किल ददात्यानंदमुच्चैः पदं ॥ ए ॥ इतो,
वैनारमस्माकं । गतानां वचसा नृपः ॥ कृत्वा यात्रां श्रेणिकोऽपि । चैत्यान्यत्र पुरेऽपि च ॥ म॥ १० ॥ अस्मनिर्वाणतो वर्षे-स्त्रिनिः सार्धाष्टमासकैः ॥ धर्मविप्लावकः शक्र । पंचमारो
नविष्यति ॥१॥ ततः शनैश्चतुर्तिः षट्-पष्टिनिर्वत्सरैर्दिनैः ॥ पंचचत्वारिंशतापि । विक्र
॥

Page #812

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रंजय
मादा
॥
०
॥
मार्को महीमिमां ॥॥ सिइसेनोपदेशेना-नृणीकृत्य जिनोक्तवत् ॥ अस्मत्संवत्सरं लु- प्त्वा । स्वं तमाविष्करिष्यति ॥ ३ ॥ युग्मं ॥
इतश्च कांपिढ्यपुरे । सुरेशाईहाईते ॥ नविता नावाश्रेष्टी। व्यवहारिशिरोमणिः ॥५॥ नवित्री नावला नाम । तत्पत्नी तीव्रशीलना ॥ धर्माश्रिता दांतिरिव । रेजे या नावडानुगा ॥५॥ गृहव्रतं पालयतो-स्तयोर्यास्यति वासराः ॥ सुखमाकालवत्स्वैर-धर्मकर्मसमाश्रयात् ॥ ॥६॥ चंचलाचंचला लक्ष्मीः । स्वलदमकलितालयात् ॥ पालितापि चिरं तस्य । पलास्यत्यपि पश्यतः ॥ ७॥ यातेऽपि इविणे सत्वं । न तयोर्यास्यति क्वचित् ॥ सत्वसाध्या हि यत्सर्वाः। क्रियाः पुंसां मनीषिताः ॥ ॥ अल्पवेषधरो घल्प-सद्मगोऽल्पस्वमान् पुनः॥ सोऽनल्पन्नावन्नम । कर्ता हट्टार्जनाद्ययं ॥ ए॥ त्रिसंध्यं जिनमर्चित्वा । नमिष्यति गुरूनसौ ॥ क्ष्योर्हि संध्ययोर्नक्या । प्रतिस्यति निर्मलः ॥ १० ॥ अन्यदा विहरंतौ हा-वैष्य- तस्तमहान् मुनी॥ नावला प्रतिलाच्याथ । प्रक्ष्यति स्वधनागमं ॥१॥ विदित्वाथ तयोरेको । व्याहरिष्यति तामिति ॥ विक्रेतुरद्य तुरगी। ग्राह्या बहुधनाप्तये ॥१२॥ सावद्यम
॥

Page #813

Shatavain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kalassagensen Gyantande
शत्रंजय
माहा
|Gom
प्यदोऽस्मानि-रुक्तं बहुशुन्नाय ते ॥ त्वत्सूनुस्तु ततो इच्या-तीर्थमप्युइरिष्यति ॥ १३॥
सा नस्यत्यय तौ हृष्टा । धर्मलान्नाशिषं च तौ ॥ दत्वा स्वाश्रयमासाद्य । गुरुपादान् श्रयिष्यतः ॥ १४ ॥ सा च हट्टं गृहात्प्राप्ता । तुरगीक्रयिकं नरं ॥ दृष्ट्वा पत्युर्मुनेर्वाक्यं । वक्यतीदृग् हितप्रदं ॥ १५ ॥ किंचिदुःशाररौक्येण । व्येणावीं स नावडः ॥ गृहिष्यति गृहायातां । कामधेनुमिवांगिनीं ॥१६॥ मुक्त्वा सर्वाणि कर्माणि । स तामेव श्रयिष्यति ।। शुनोदक हि यस्तु । पाल्यते सर्वयत्नतः ॥ १७ ॥ समये साथ सर्वांग-स्फुरजकणलक्षितं ॥ न. चैःश्रवोऽनुजन्मान-मिवाश्वं प्रसविष्यति ॥ १७॥ त्रिहायनः किशोरोऽयास स्वतेजोनिरंशुवत् ॥ राजस्पृहायै नविता । तत्तजननिवेदितः ॥१५॥
तपनोऽय नृपोऽन्येत्य । तदगृहान् स्वयमुत्सुकः ॥ तस्मै लत्रयं दत्वा । वि. तमश्वं गृहिष्यति ॥ ३० ॥ सोऽपि तविणैरवी-नयसीः संग्रहिष्यति ॥ तत्तत्तरगरत्नानां । खानीर्दारिद्यनाशिनीः॥१॥ सप्ततिः सन्तिन्निः सप्त-सप्तिभुवनमेककं ॥ नद्योतयत्यदःमूनु-स्त्रिलोकी द्योतयिष्यति ॥ २२ ॥ इति चास्य नविष्यति । त्रिगणास्ते ततोऽपि च ॥ क्र
૧૦૨

Page #814

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुज
माहा०
॥१०॥
मादस्याः क्रमांत-दिकूचका बहुविक्रमाः ॥ २३ ॥ बम्म ॥ सर्वेषामधिपं ज्ञात्वा । विकमार्क सनावमः ॥ तानेकवर्णानादाय । करिष्यत्यस्य ढौकनं ॥ ॥ तुष्टोऽय विक्रमादित्य-स्तस्य सौराष्ट्रमंझले ॥ हादशान्यपुरोपेतां । दाता मधुमती पुरीं ॥ २५ ॥ वाद्यमानेषु वाद्येषु । उत्रचामर चिह्नितः ॥ पन्निर्मागधैः सारं । गायनिर्गायनीजनैः ॥ २६ ॥ हयवृंदैनवातै-वृतो मधुमती पुरीं ॥ नत्तोरणामथान्येत्य । नावको वेक्ष्यति स्वकां ॥ २७ ॥पुरमा
तस्मिन्नेव कणे तस्य । नार्या पूर्वेव नास्करं ॥ लक्षणव्यंजनोपेतं । प्रसविष्यति नदंनं ॥२॥ - संपलोदितस्तस्या-नंदवार्मुिखेंदुना ।। सूनोरमंदमुघलो । न केनापि स्खलिष्यति ॥रणा पुत्रागतिश्रुतिप्रीतः। प्रविश्य स्वपुरं रयात् ॥ ददद्दानमसौ दीनान् । दयया तोषयिष्यति ॥३॥
प्रसीदिष्यति सर्वाशा । वायुर्वास्यति सौख्यकृत् ॥ सचराचरजीवानां । मनः शांतिमुपेष्यति ।। ३१ ॥स स्वसूनोरनूनोच्च-नाग्यन्नासुरवर्मणः॥ कर्त्ता स्वगोत्रानुमतं । गोत्रं जा- वड इत्यथ ॥ ३२ ॥ युग्मं ॥ स लाल्यमानो धात्रीनि-स्तत्पयःपानपोषितः ।। सुरनरुदवत्पित्राः । पूरयिष्यति वांनितं ॥ ३३ ॥ निमित्तझोक्तनूलागे । शुढे स्वविनवोदयात् ॥ नावडो
॥१॥

Page #815

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
115?? 11
ऽन्यां पुरीं नाम्ना । तेनैव स्थापयिष्यति ॥ ३४ ॥ इष्टं संजायते पुण्यात् । पुण्यदास्तु जिनेश्वराः ॥ प्रसन्नपुण्यदस्तेषु । श्रीवीरः परमेश्वरः || ३५ ॥ इतीव तत्र सोऽस्माकं । प्रासाद कारयिष्यति || पार्श्वे च पौषधागारं । धर्मध्यानविधीज्ञया ॥ ३६ ॥ युग्मं ॥ मुक्तत्वाथ रिंखन विधिं । पादचंक्रमणकमः ॥ कुमारः पंचवार्षीयः । कलाभ्यासं विधास्यति ॥ ३७ ॥ स्थि
मध्यं वस्तस्मिंस्तत्पितुर्मनसि तथा । तद्योग्यकन्याचिंता च । प्रवेशं हि करिष्यति ॥ ॥ ३८ ॥ विज्ञाय कांपीब्यपुरे । स्वजातीयान् सहस्रशः ॥ तत्तल्लक्षणदकं स । स्वं झालं मेपयिष्यति ॥ ३ ॥ इतः स गछन् कांपिल्यं । शत्रुंजयतले पथि || घेटीग्रामे निशामेकामुषिष्यति निमित्ततः ॥ ४० ॥
इतस्तत्र पुरे सूर - स्तज्जातीयो वणिग्वरः । वसत्यस्य सुतारत्नं । सुशीलेति जविष्यति ॥ ४१ ॥ लब्धवाणीवरा सा तु । देवस्त्रीसमविग्रहा || स्वगृहाजिरमासाद्य । तमी क्षिष्यति कौतुकात् ॥ ४२ ॥ मातुलो जावडस्यापि । तारास्विव शशिप्रजां ॥ कन्यास्वन्यासु तां वीक्ष्य । स विस्मयमवाप्स्यति ॥ ४३ ॥ ज्ञात्वा तन्नाम तोत्रं । तामाकार्य निमित्तवित् ॥ उ
माहा०
11 G?? 18

Page #816

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
1152211
1
त्संगे ऽप्यधिरोप्यैत- तातमाह्वयिता जनात् ॥ ४४ ॥ ग्रामोचितामुपादायो- पदां सूरोऽपि तत्क्षणात् ॥ तं नमस्तेन चालिंग्या - सिष्यते निजसन्निधौ ॥ ४५ ॥ उल्लास्य मधुरैर्वाक्यै - स्तं सानंद स कोविदः ॥ कन्यां स्वनागिनेयार्थ | मार्गयिष्यति तत्समां ॥ ४६ ॥ स्वाशक्त्या नवदनो । यावत्सूरो नविष्यति । तावत् स्मित्वा स्वयं कन्या । तमेवं व्याहरिष्यति ॥ ४७ ॥ तो नृशं कर्त्ता । मच्चतुःप्रअ निर्णय ॥ स वरोऽस्तु ममानय । नोचेत्कर्त्तास्मि सत्तपः ॥ ४८ ॥ इति तक्तिमाकर्ण्य । स प्रमोदपरः कनीं ॥ सकुलामपि तां लात्वा । पुरमेष्यति सत्वरः ॥ ४५ ॥
तत् श्रुत्वा नावडोऽप्युच्चैः । कौतुकोत्तालमानसः ॥ श्रादाय स्वजनानस्म - चैत्ये स्थास्यति पुत्रवान् ॥ ५० ॥ विभूषितांगी कन्यापि । वृता तत्स्वजनैर्घनैः ॥ चैत्यमेत्य जनान् सर्वान् । चक्षुषालोकयिष्यति ॥ ५१ ॥ सर्वत्र भ्रमणात् खिन्न - मिव तचक्षुरुच्चकैः ॥ जावडयुनि लावण्य - सरस्याश्रममेष्यति ॥ ५२ ॥ इषत्स्मितोच्छ्रासक्ता । मनोरथरथ स्थितं ॥ सा सुशीला सुशीलानिर्वाणी निस्तं वदिष्यति ॥ ५३ ॥ धर्मार्थकाममोक्षाख्या -नमून शास्त्र
मादा०
॥ ८१२ ॥

Page #817

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
Acharya Sh katassagens Gyanmande
शत्रुजय
माहा
॥१३॥
समर्चितान् ॥ चतुरः पुरुषार्थान मे । पुरश्चतुर वर्णय ॥ ५५ ॥ सर्वशास्त्रपयोराशि-मंथरः । स कुमारराट् ।। मंदरक्षुब्धपायोधि-ध्वनिरेवं वदिष्यति ॥ ५५ ॥ तत्वरत्नत्रयाधारः । सर्वनूतहितप्रदः ॥ चारित्रलक्षणो धर्मः । कस्य शर्मकरो न हि ॥५६॥ हिंसास्तेयपरशेहमोहक्लेश विवर्जितः॥ सप्तक्षेत्रोपयोगी स्या-दर्थोऽनर्थविनाशकः ॥ ७॥ जातिस्वन्नावगुणन-सुप्तान्यकरणः क्षणं ॥ धर्मार्थाबाधकः कामो । दंपत्यो वबंधनं ॥ ५॥ कषायदोषापगतः । साम्यवान् जितमानसः । शुक्लध्यानमयः स्वात्मा-ध्यको मोक्ष नदीरितः॥५॥ सेति निर्णयमासाद्य । नारत्यनुमितं मुदा ॥ स्वचक्षःषट्पदाधारां। तत्कंठे मोक्षति नजं ॥ ॥ ६॥ हर्षोत्कर्षान्मनःप्रीत्या । पितृभ्यां शुलवासरे ॥ तयोः कारिष्यते कामं । विवाहोन्योऽन्यरक्तयोः ॥ ६१ ॥ कदाचिद्योगतो रात्रि-शशिनोहगययोः॥ दीयमानाधिकत्वाच्च । न तयोरुपमानवत् ॥ ६॥ धनार्जने रिपुध्वंसे । चतुरश्चतुरः पृथक् ॥ उपायान् कुर्वतस्त- स्य । सेत्स्यत्यस्त्रियश्चतुः॥ ६३ ।।
कियत्यपि गते काले । नावमेऽय दिवं गते ॥ जावमः स्वपुरीमेतां । धर्मवत्पालयिष्य
॥१३॥

Page #818

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ८१४ ॥
ति || ६४ || दुःखमाकालमाहात्म्या - मुगलानां बलं बलात् ॥ पयोधिपूरवत्पृथ्वीं | प्लावfear गृहिष्यति ॥ ६५ ॥ गोधान्यधनबालस्त्री - मध्यमांत्योत्तमान् जनान् ॥ सौराष्ट्राकचलाटादीन् । लावा यास्यति मुफलाः || ६६ || स्वस्वोचितेषु कार्येषु । वर्णान् संज्ञाप्य मुलाः ॥ दत्वा बहूनि वित्तानि । योजयिष्यंति मंगले ॥ ६७ ॥ तत्रापि जावकः श्रेष्टी । सर्ववस्तुषु कोविदः ॥ श्रर्जयिष्यति वित्तानि । धर्माणीव विचारवान् ॥ ६८ ॥ श्रार्यदेश व स्वीय - ज्ञातिमेकत्र वासयन् ॥ तत्रापि चैत्यमस्माकं । कारयिष्यति धर्मवान् ||६|| श्रार्याना - षु देशेषु । विहरंतो मुनीश्वराः ॥ तत्रायास्यति सानंदो । वंदिष्यति च जावकः ॥ ७० ॥ धर्मव्याख्याको सिद्ध-शैलोचमहिमोदये ॥ पंचमारे जावमाख्य- स्तीर्थोऽर्तेति श्रोष्यति ॥ ॥ ७१ ॥ ततः प्रणम्य सानंदो । मुनीनेवं स प्रक्ष्यति ॥ स जावडोऽहमन्यो वा । यस्तीर्थो - धारकृदू गुरो ॥ ७२ ॥ नृपयोगेन विज्ञाय | गुरुस्तु व्याहरिष्यति । अभूवन् पुंरुरीकाधिटात हिंसकाः क्रमात् ॥ ७३ ॥ मद्यमांसास कैस्तैस्तु | पंचाशयोजनावधि || परितः पुंमरीकाइे – रुइसं प्रवितन्यते ॥ ७४ ॥ यस्तं चावधिमुल्लंघ्य । भ्रमत्यर्वाग् जनः क्वचित् ॥
मादा०
॥ १४ ॥

Page #819

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥१५॥
कपर्दी को मियात्वी । तं दिनस्त्य तिरोषणः || १५ || अपूज्यो भगवान् जातः । श्रीयुगादिजिनेश्वरः ॥ समयेऽस्मिंस्तद्दारे । जाग्यवांश्च जवानहो ॥ ७६ ॥ कारितं बाहुबलिना | बिंत्रं श्रीप्रथमप्रज्ञोः ॥ चक्रेश्वरीं सुरीं जक्त्या । मार्गय त्वं जिनोदितः ॥ ७७ ॥
इति श्रुत्वा गुरुं नत्वा । प्रमोदोत्फुल्ललोचनः ॥ जावडः स्वगृहान् गत्वा । जिनमर्चियति ध्रुवं ॥ ७८ ॥ कृत्वा बलिविधानं च । संतोष्य क्षुदैवतं ॥ मनस्यावाय चक्रेशां । तपिष्यति समाहितः ॥ ७ ॥ मासिकात्तपसः प्रांते । तुष्टा चक्रेश्वरी सुरी ॥ साक्षाद्भूत्वा महापुंसं । तमेवं व्याहरिष्यति ॥ ८० ॥ याहि तहशिलाइंग | जगन्मध्वं च तत्प्रभुं ॥ संज्ञा
धर्मचक्र | बिमाईतमोक्ष्यति ॥ ८१ ॥ जिनोदितो जवान जाग्य- जासुरो मत्प्रसादः ॥ विधास्यति महातीर्थो -द्वारं सारं सुधर्मिणां ॥ ८३ ॥ आकर्ण्य कर्णपीयूष - निनमेतद्वचः स शकू ॥ चलिष्यति चोपतक - शिलां देवीं स्मरन् हृदि ॥ ८३ ॥ प्रानृतै बहु निर्जूप | संतोष्य प्रतिमां विनोः ॥ देव्योपदिष्टां स श्रेष्टी । प्रीतिमान् प्रार्थयिष्यति ॥ ८४ ॥ लब्ध्वा प्रसादं नूपाला - धर्मचक्रमुपेत्य च ॥ जक्त्या प्रदक्षिणी कृत्या - र्चयिष्यति समाहितः ॥ ८५ ॥
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहा०
1152411

Page #820

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ १६ ॥
कियत्यपि गते काले । ज्योत्स्नाक्तमिव निर्मलं ॥ रुपनस्वामिनो बिंबं । पुंमरी कक्ष्यान्वितं ॥ ८६ ॥ मूर्त तत्सुकृतमिव । दृक्पीयूषनिनं पुरः ॥ श्राविर्भविष्यति रया - नाग्यात्किं नोपलभ्यते ॥ ८७ ।। युग्मं । पंचामृतैः स संस्नाप्य । पूजयित्वा जगविभुं || रथेऽधिरोप्य पुर्यं - -प्यत्युत्सपूर्वकं ॥ ८८ ॥ साहाय्यं नूपतेर्लब्ध्वा । तस्थान्निजगोत्रिणः || पुरस्कृत्यैकजना - तीर्थं स चलिष्यति || ९ || भूमिकंपमहाघात - निर्घाताग्निप्रदीपनं ॥ मिथ्याहक्सुरसंबधं । विघ्नव्यूहं पदे पदे ॥ ७० ॥ जाग्योदयाहिलुप्यासौ । सौराष्ट्रामंडले क्रमात् ॥ निजां पुरीं मधुमती - मलमासादयिष्यति ॥ ९१ ॥ युग्मं ॥ इतश्च पूर्वं तेनैव । पूरितान्यनवन् किल ॥ वाहनानि महाचील - चीणनोटान् प्रतिस्फुटं ॥ ९२ ॥ ब्रमित्वा वायुवशतः । स्वर्णद्वीपं समासदन् ॥ अग्निदाहात्सुवर्णत्वा - निश्चितं पोतधारिभिः ॥ ३ ॥ श्रष्टादशापि पोतास्ते । नृतास्त तु निर्भृशं || प्रवेशकाल एवास्य । समेष्यंति सुजाग्यतः ॥ ए४ ॥ त्रिनिर्विशेषकं ॥ नत्वैकोऽय नरः प्राप्तं । पुरीपरिसरे मुनिं ॥ श्रीवज्रस्वामिनामानं । तस्मायावेदयिष्यति ॥ ए ॥ द्वितीयस्तु द्वादशाब्द- प्रांते पोतानुपागतान् ॥ कथयिष्यति सानंदः ।
माहा०
॥१६॥

Page #821

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
माहाण
॥१
॥
शत्रुजय स्वर्णधातुनृताननि ॥ ए६ ॥ तान्यां दोलितचित्तः सन् । स एवं चिंतयिष्यति ॥ क लक्ष्मी-
लक्ष्मीकृत्पापा । क स पुण्यो मुनिननु । ए७ ॥ नस्ये पूर्वं वजमुनिं । श्रोष्ये तचनान्यपि॥ यत्नदर्शनतोऽपि स्या-त्र दुरे जगतोऽपि सा॥ ए॥ इत्यामृश्य स धन्यात्मा-जंगमं तीर्थमागतं ॥ महोत्सवैः समं लोकै-स्तं वदिष्यति जावडः॥ एए॥ स्वर्णान्नोजांतरस्थस्य । वजस्यास्येऽदत्तदृक् ॥ निषीदिष्यत्यसौ याव-नावदुद्योतयन् दिशः ॥ २० ॥ विद्युइंमिव व्योनि । दर्शयन् जनचित्रकृत् ॥ दिवोऽन्येत्य सुरो नत्वा । मुनिमेवं वदिष्यति ॥१॥युमै॥ स्वामिन सुकर्मणः सूनु-स्तीर्घमानपुरेशितुः॥ नाम्ना कपर्दी दुर्दीतो । मद्यपोऽहं पुरालवं ॥ २॥ कृपाकूपारनवता । प्रत्याख्यानप्रकाशनात् ॥ शत्रुजयस्मृतेः पंच-परमेष्टिपदा
दपि ॥ ३ ।। नघृतोऽस्मि पतन श्वभ्रे । मद्यपानन्नवैनसा ॥ यथा तथा शृणु स्वामिन् । तबाई वोपकृतिलक्षणं ॥ ४ ॥ ॥ मद्यपानरसे मनं । मामालोक्य कृपापरैः । प्रत्याख्यानाव-
लंबो यो । ददे पूज्यस्तमासद ॥५॥ अन्यदा चंज्ञशालायां। नशसनमधिश्रितः॥ अपि सह नारीनि- ना कादंबरी सुरां ॥६॥ चषकारोपिते मद्ये-स्मरं यावत्नवाकरं ॥ ताव
॥१७॥
१०३

Page #822

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
|| G2G ||
निजग्धादि - गरलं तत्र चापतत् ॥ ७ ॥ प्रजानन्नपि तदि । विपाञ्चामूर्वमुच्चकैः ॥ अ स्मरं च महामंत्रं । पश्यंस्त्वामेव सर्वतः ॥ ८ ॥ निंदन स्वव्यसनं भूयो - नूयस्त्वामेव संस्मरन || मंत्रोच्चारपरो मृत्वा । यदेष्वनवमीदृशः || ५ || नाम्ना कपर्दी योऽहं । यकलरश्रितः || विश्वोधारमः स्वामिन् । ब्रूहि किं करवाणि तत् ॥ १० ॥ विनयोदारमित्युक्तवा ॥ सर्वाभरणभूषितः ॥ पाशांकुशमातुलिंगा - कथारिदश्चतुष्टयः || ११ || गजारूढो निधानेशैः । सेवितः सर्वतोऽमरैः सुवर्णवर्णनृद्देहो । निषीदिष्यति तत्पुरः ॥ १२ ॥ ॥ वज्रस्वामी ततः सिद्धा - प्रिनावमुदीर्य तं ॥ श्रुतज्ञानधरस्त्वेवं । जावडं व्याहरिष्यति ॥ १३ ॥ यात्रां कुरु महानाग । तीर्थमेतत्समुदर || वयं च यहस्त्वन्नाग्या-देतत्कार्यावलं बिनः ||१४||
इति श्रुत्वा स नृत्य | वस्तूत्तार्य च वाहनात् ॥ कल्याणकामनः कृत्वा । कन्याएं स चलिष्यति ॥ १५ ॥ ततः पूर्वदिने पूर्व - रक्षकाः सिझनूनृतः ॥ ज्वरयिष्यंति संवेश-पत्नीं जयमती सतीं || १६ || वज्रस्वामी तु दृग्दाना - चिकित्सिष्यति सत्तपाः || कृपा किरति हि ध्वतं । जास्करस्तु व्यपोहति ॥ १७ ॥ यक्षलकैर्वृतो व्योनि । कपर्डी दुष्टनाकिनां ॥ समाप
Acharya Shn Kailassagarsuri Gyanmandir
माहा०
1152011

Page #823

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
11G?11
तंति विघ्नानि । निस्यत्यतिदुःसहः || १८ || वायुना जलदं वायुं । गिरिणा पविना गिरिं || गजं सिंहेन सिंह च | सरल मुनीश्वरः ||१९|| वह्निं तोयेन तोयं च । वह्निनाहिं गुरुत्मता निहंस्यत्य सुरोत्पन्नां । श्रीवज्जो विघ्नसंततिं ॥ २० ॥ युग्मं ॥ क्रमादादिपुरं प्राप्ते । श्रीसंघे ते सुराधमाः ॥ कंपयिष्यंति शैलं । वातोत ुपत्रवत् ॥ २१ ॥ श्रीवः शांतिकं कृत्वा । ती श्रतोयाहतैः सुमैः ॥ ग्राहत्य शैलमापात् । करिष्यति पुनर्ध्रुवं ॥ २२ ॥ जगवत्प्रतिमामये । कृत्वा संधेऽधिरोहति ॥ शैलें रे वज्रनिर्दिष्टा - हनि ध्वनति डुंदुजौ ॥ २३ ॥ शाकिनीभूतवेताल - रक्षः कुग्रहसंग्रहान् ॥ जीवलान् दर्शयिष्यति । मिथ्यात्विसुरसंचयाः ॥ २४ ॥ यु
1
॥ वज्रस्वामिकपर्द्दिन्यां । विघ्नध्वांते हते सति || पुष्पदंतायामिव स । शैलशृंगमुपेयति ॥ २५ ॥ कीकसास्थिवसारक्त - खुरकेशपलादिनिः । क्लिन्नमालोक्य ते शैलं । विषीदिष्यंति मानवाः ॥ २६ ॥ श्रानाय्य नद्या वारीणि । नरैः श्रीजावरुः क्षणात् ॥ स्वचितमिव शैलेशं । कालयिष्यति निर्मलः || २ || प्रासादान पतितान् भ्रष्टान् । सतृणान् वायुकंपितान् ॥ दृष्ट्वा संघाधिपः काम-मरतिं लप्स्यते मुहुः || २० || निशायामुषिते संघे । तत्रै
माहा०
॥ रणा

Page #824

Sh
incha kenge
Acharya Sha Kalassaganan Gyanmandir
शत्रंजय
॥२०॥
वासुरसंचयः ।। रथस्थां प्रतिमां नर्तु-रवारोहयिता गिरेः॥ २९ ॥ प्रातर्मंगलनादेन । प्रबु- माहाण शे जावडः सुधीः ॥ अदृष्ट्वा प्रतिमां नर्तु-विषादिष्यति निरं ॥ ३० ॥ तहिझायोपयोगेन। वजो यहस्य तस्य तां ॥ दर्शयिष्यति आनंदी । स चारोदयिता पुनः ॥ ३१ ॥
पुना रात्रौ प्रसुप्तेषु । तेषु मिथ्यात्विनः सुराः ।। गिरेरुत्तारयिष्यति । यावउल्लंधितं दिवा ॥ ३२ ॥ प्रातः संघजना एनां। प्रापयिष्यंति पर्वतं ॥ अनिर्विमाः सुरास्ते तु । पुनर्नेयंति जूतले ॥ ३३ ॥ इत्येकविंशतिघस्राः। कृतप्रतिकृतैस्तयोः ॥ यास्यति न पुनः कश्चिपुद्धिजिष्यति चाग्रहात् ॥ ३४ ॥ रात्रावाकार्य यदेशं । वजस्वामी च जावडं ॥ व्याहरिष्यति यद्यद । स्मर शक्ति वदानुगान् ॥ ३५ ॥ व्याप्य व्योम सुरैः सार्धे । तिष्टासुरतणानलः॥ मन्मंत्राश्रितगात्रस्त्व-मन्नेद्यो वज्रवत्परैः ॥ ३६ ॥ सन्नार्यस्त्वं तु संघेश । चतुर्धाधर्मधारकः। ॥ ध्यायनादिजिनं पंच-परमेष्टिं स्मरन् हृदि ॥ ३७॥ रथाधश्चक्रपर्यते । प्रतिमास्थैर्यकृत्स्व- ॥३०॥ प॥ समर्था अपि ते नालं । युवा संघयितुं मनाक् ॥ ३० ॥ ॥ अस्मानिः सह संघोऽयं । सर्वो बालाबलादिकः ॥ आपन्नातं प्रतिमया । तिष्टत्वादिजिनं स्मरन् ॥ ३ ॥ इति

Page #825

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
माहाण
॥१॥
RSSIS:
श्रुत्वा गुरोर्वाक्यं । सर्वेऽपि स्वस्वकर्मणि ॥ त्वरिष्यति स्वयं वजो । ध्याने स्थास्यति निश्च- लः ॥ ४० ॥ फेत्कारान कलितारावान् । कुर्वतोऽप्यसुरा घनाः॥ न प्रवेशं क्वचित्पापा । लप्स्यते ध्यानपुण्यतः ॥ १ ॥ प्रकाशयति मातै । प्रातः पुण्यप्रकाशकः ॥ पूर्णध्यानो गुरुर्वज-स्तथावत्तच्च दृदयति ॥ ४२ ॥ ततो मंगलतूर्याणि । वादयंतः समंततः ॥ प्रतिमां प्रापयिष्यति । प्रासादे तेऽतिसम्मदात् ॥ ३॥
ततो वजश्च संघेश-स्तत्पत्नी च महाधराः ॥ चैत्यमाविक्ष्य यत्नेन । प्रमृदंति विसंस्थुलं ॥ ४ ॥ उष्टदैवतनाशाय । वजो ध्यानसमाधिना ॥ सर्वत्रावतविरूपा-बांतिकं प्रविधास्यति ॥ ४५ ॥ पूर्वः कपर्दी पूर्वी तां । मूर्तिमध्यास्य कोपनः ॥ प्रस्थास्यत्यसुरैः कैश्चि-. नोऽनर्थविधित्सया ॥४६॥ भ्रस्यामिमां बाह्ये । दृढां मध्येऽय नूतनां ॥ स्थापयामीति बु
या ता-मुहरिष्यति जावडः ॥ ७ ॥ श्रीवजस्वामिना मंत्रैः। स्तंन्नितः सोऽसुरव्रजः॥त. मुपशेतुमीशो न। पूत्करिष्यति दारुणं ॥धा तेनोचैर्ध्वनिनाव्योम-व्याप्नुवानेन खेचराः॥ दिग्दतिन्तिः समं दूरं । दूरानयंति नीतितः ॥ ४ ॥ कंपिष्यति वितिः शैलैः । सममंबु
॥
२॥

Page #826

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
11529 11
चिवचिवत् ॥ एष्यंति मू सर्वेऽपि । गजसिंहनरोरगाः || ५० || प्रासादाः कुट्टिमान्याशु | पतिष्यति सनूरुहाः ॥ शैलोऽपि च दिवा जावी । दक्षिणोत्तरखंमतः ॥ ५१ ॥ विना वज्रं जावमं च । तत्पत्नीं च परे नराः ॥ विचेतना भविष्यंति । लुवंतो विगतासुवत् ॥ ५२ ॥ तथास्थितं जनं वीक्ष्य । कपर्दी वज्रवोधितः ॥ दधजं करे धास्य - त्यसुरं तर्जयन् नृशं ॥ ५३॥ बियन पूर्वकपर्दी शक् । नंष्ट्वा पायोनिधेस्तटे ॥ चप्रनासक्षेत्रांतः । स्यास्यत्यपरनामनृत् ॥ ५४ ॥ ततो जनं बोधयितु - मादिमूर्त्तेर्विज्ञोरिति ॥ अधिष्टातून वज्रगुरु- र्व्याहरिष्यति सामगीः ॥ ५५ ॥ जावडानीतबिंबं तु । प्रासादांतर्निषीदतु ॥ विवेनानेन सहिता । जवंतश्चात्र सुस्थिताः ॥ ५६ ॥ आदौ नतिः स्नात्रपूजे । ध्वजारात्रिकमंगलं ॥ विधाय मुख्यनाथेऽस्मिं - स्ततोऽप्यस्मिन् करिष्यते ॥ ७ ॥ अस्यैव मुख्यनाथस्य । जवत्वाज्ञा सदा स्थिरा ॥ इहग्रीतिदोनूयात् । कपर्दी मूईनेदकः ॥ ५८ ॥ शुनोदर्कामिमामाझां । दत्वा वज्रो गुरुः सुरान् ॥ सुस्थान कर्त्ता करिष्यति । तेऽपि लोकान् प्रमोदिनः ॥ ५ए ॥ ततो जयजयारावपूर्व मंगल निःस्वनैः ॥ प्रतिष्टाया महस्तत्र । जावी प्रकटदैवतः ॥ ६० ॥ गुरौ या नक्तिरर्चा
Acharya Shn Kallassagarsuri Gyanmandir
माहा०
॥ ८१२ ॥

Page #827

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ८२३ ॥
या । जिने दानं च यन्महत् ॥ जावनायाः प्रमोदो यो । नैर्मल्यं यच्च मानसे ॥ ६१ ॥ त त्सर्वं च बभूवास्मिन् । जावमेऽन्यत्र न क्वचित् ॥ यादृग्गोपयसि स्वाद - स्तादृक् तक्रे कथं भवेत् ॥ ६२ ॥ युग्मं ॥
ध्वजारोपाय । सनार्यः संघनायकः ॥ मुक्यो को देहलीतुल्यं । प्रासादाग्रं श्रयिष्यति || ६३ || अहो धन्योऽस्मि संसारे ऽप्यहो जाग्यं ममाद्भुतं ॥ यदन्यदुष्करस्तीर्थो - हारचक्रे मयानघः || ६४ || मन्नाग्यैर्लब्धिसंपन्नः । संसारार्णवतारकः ॥ प्रत्यूहव्यूह निघ्ज्ञ - स्वा मी गुरुरनून् || ६ || श्रीबाहुबलिना ध्यातं । सत्प्रज्ञावं महर्द्धिमत् । दुःप्राप्यमन्यैर्लब्धं - द्विबं तत्रापि ज्ञाग्यवान् ॥ ६६ ॥ शत्रुंजयं महातीर्थं । दुःप्रापं मुक्तिदं ह्यदः ॥ सुप्राप्यं यन्मया चक्रे । ततोऽधिकतरोदयः ॥ ६७ ॥ श्रीवजबोधितो यक्षः । प्रत्यक्षोऽमरकोटिनिः ॥ कपर्दी विघ्नमद्दमे । तत्र जाग्योदयो महान् ॥ ६८ ॥ मानुष्यनववृक्षस्य । मुख्यं फलमिदं ननु ॥ यत्संघं पुरतः कृत्वा । नम्यतेऽत्र जिनेश्वरः ॥ ६९ ॥ प्रज्ञातमद्यैव मम । सफलं मेSय जन्म च ॥ अद्यैव देवता तुष्टा | अद्याच्च सुमंगलं ॥ ७० ॥ कृत्वेदमनुतं पुण्यं । पुनः
माहा०
॥ ८२३ ॥

Page #828

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
झावंजय
माहा०
॥श्॥
Nिato
कर्मवशोंगवान् ॥ आरोशदिनिानैः । स्वं कलंकयतीह हा ॥ १ ॥ नववासममुं मु- स्वा । जिनध्यानपरायणः ॥ क्षिपामि यदि कर्माणि । तदा सिद्धिर्ममाग्रतः॥ २॥ तयोरित्यं चिंतयतो-नविनानावितात्मनोः ॥ निष्कलंक शुनध्यानं । कणादाविर्नविष्यति ॥७॥ मुख ॥ बाहुल्याइर्षसंपत्ते-रायुषः कयतोऽपि तौ ॥ प्राप्य हृत्स्फोटनं कल्पं । प्राप्स्येते तुयमुच्चकैः ॥ ४ ॥ नत्तमे तु तयोर्देहे । प्रादाय व्यंतरामराः ।। केप्स्यति हीरपाश्रोधौ । कणादतीणवासनाः ॥ ५ ॥ .. इतः शत्रुजये जाज-नागस्तस्यैव नंदनः ॥ तावनालोक्य संघश्च । विषादिष्यति निरं ॥ ६ ॥ तयोवृत्तांतमावेद्य । चक्रेश्वर्यपि हर्षदं । इष्टोक्तियुक्तिनिरमू-नुच्चैराश्वासयिष्यति ॥ ॥ ७७ ॥ जाजनागोऽय तं संघं । पुरस्कृत्य गुरूक्तितः ॥ रैवताषुि शैलेषु । नमिष्यति जिनान्मदा ॥०॥ कारयित्वाथ चैत्यानि । स सर्वत्र शन्नोदयः ॥ पालयिष्यति चाचारं । पैतकं सर्वकर्मसु ।। उए । विक्रमादित्यतस्तीर्थे । जावमस्य महात्मनः ॥ अष्टोत्तरशताब्दांते नाविन्युतिरुत्तमा ॥ ७० ॥ कियत्यपि गते काले । ततो विद्याबलादलं ॥ बौक्षाः संबोध्य
॥
२
॥

Page #829

Shatavain Aradhana Kendra
Acharya Sh Kalassagensen Gyantande
शत्रुजय
माहाण
॥७॥
नूपालान्। उर्जयाः परवादिन्तिः ॥१॥ विलुप्य शासनान्यन्या-न्यात्मधर्म जगत्यपि ॥ स्था- पयंतो ग्रसिष्यति । तीर्यानि सकलान्यपि ॥शामगा। इतश्च लब्धिसंपन्नः। सर्वदेवमयो गुरुः। शशिगजांबुधिशशी। सूरितवी धनेश्वरः ॥८॥सोऽनेकतपसा पुण्यो । वजन्तीपुरनायकं । शिलादित्यं जिनमते । बोधयिष्यति पावने ॥ ॥ निर्वास्य मंडलाहौशन् । शिलादित्येन सूरिराट् ॥ कारयिष्यति तीर्थेषु । शांतिकं चैत्यसंचयं ॥ ५ ॥ सप्तसप्ततिमब्दानामतिक्रम्य चतुःशती ॥ विक्रमार्काबिलादित्यो । नविता धर्मवृहिकृत् ॥ ६ ॥ ततः कुमारपालस्तु । बाहमो वस्तुपालकः ॥ समराद्या नविष्यति । शासनेऽस्मिन् प्रजावकाः॥७॥ जपा म्लेचा नविष्यति । व्यलुब्धाश्च मंत्रिणः॥ निजाचारपरिभ्रष्टा । लोकाः प्रायोऽन्यवंचकाः ॥ ॥ गीतार्था लिंगिनः केचित् । केचिदाचारवर्जिताः॥ सादरा अपविद्यासु । विद्यासु न च नाविनः ॥ ७ ॥ ततो मनिवृतेरब्द-शतेष्वेकोनविंशतौ ॥ चतुर्दशसु याते- षु | वर्षेषु म्लेवनंदनः ॥ ए॥ चैत्राष्टम्यां नृपो विष्टौ । पाटलीपुत्रपनने ॥ नावी कल्किचतुर्वक्त्र-रुश्नामत्रयान्वितः ॥ १ ॥ ॥ तदा च मथुरापुर्य-कस्मान्मुशलिकृष्णयोः
॥२५॥
१०४

Page #830

Sinhalain Arada kenda
Acharya Sh Kailassagaran Gyanmandi
डाजय
माहा
॥१६॥
पतिष्यत यायतने । वाताहतजरद्धुचत् ॥ ए॥ नविष्यतीतयः सप्त-नयं गंधरसदयः ॥ पुलिदं च तदा राज-विरोधोऽरिष्टकोटयः॥ ए३ ॥ षट्त्रिंशत्सरांतेऽसौ। राजा कल्की नविष्यति ॥ खातयिष्यति नंदस्य । राज्ञः स्तूपान् हिरण्मयान् ॥ एच ॥ अर्थार्थी खानयित्वा च । पुरीं वित्तं गृहिष्यति ॥ करदानखिलान् नूपा-नात्मनः स विधास्यति ॥ एए॥ खन्यमाने पुरे धेनुलग्नदेवीति नामतः॥ आविर्नविष्यति मुनीन् । पीडयंती शिलामयी। एक्षा तदरिष्टं नविष्यत्या । वृष्टेहेतुं च केचन ॥ विज्ञायान्यत्र यास्यंति। स्थास्यंत्यन्ये तु तत्र च ।। ए ॥ लानान्यलिंगिदमोऽसौ । जैन(नपि मार्गयन ॥ कल्की कोपात्पुरीदेवै-- लादेव निषेत्स्यते ॥ ॥ वृष्टयाथाब्दः सप्तदशा-होरात्राणि पुरं क्षणात् ॥ प्लावयिष्यति कल्की च । सूरिः प्रातिपदः कियान् ॥ एए॥ संघलोकः कियानुचैः । स्थास्यति स्थलमूर्द्धनि || अपरे तु प्रयास्यंति पूरेण पयसांपति ॥ ३० ॥ युग्मं ॥ नंदश्व्येण स पुरीं । नूतनां कारयिष्यति ॥ पंचाशदब्दी च ततः। सुन्निदं नावि धर्मवत् ॥ १॥ अग्रासन्नावसानस्तु । कडकी पाखंमितिः परैः॥ लिंगानि त्याजितैजैना-नुपशेष्यति दुष्टधीः ॥२॥ सूरिः प्राति
॥२६॥

Page #831

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
शत्रुजय
॥७॥
पदः संघः । कायोत्सर्ग प्रदास्यति ॥ विप्ररूपेण शक्रोऽपि । चलितासन एष्यति ॥ ३ ॥ न.1 माहा० क्तिप्रत्युक्तिन्तिर्वार्य-माणोऽपि न विरंस्यति ॥ यदा कल्की तदा शक-घातात्पंचत्वमेष्यति ।। ॥४॥ षडशीतिवत्सराणी-मायुः संपूर्य कल्किराट् ॥ नारको नरकावन्यां । धुरंतायां नवियति ॥ ५ ॥ शक्रः कल्किसुतं दत्तं । राज्ये पैत्र्येऽधिरोप्य च ॥ अनुशिष्याहतं धर्म । संघी नत्वा गमिष्यति ॥६॥ जानन् पापफलं तादृक् । दत्तः शक्रानुयोगतः ॥ सूरेः प्रातिपदस्योक्या-ऽर्हचैत्यानि विधास्यति ॥ ७॥ पुरस्कृत्य ततः संघ । गुरुं दत्तः कितीश्वरः ॥ शत्रुजयादितीर्थेषु । यात्रोहारे करिष्यति ॥ ७॥ त्रिखंमेनारते ग्रामे । पुरे खेटे च कर्बटे ॥ पत्तने च गिरौ तीर्घ- प्यार्यानार्येऽपि मंझले ॥ ए॥ अर्हदायतनान्युच्चैः। कारयिष्यति दत्तराट् र पालयिष्यति गुर्वाज्ञा-महिंसानिरतः सदा ॥ १० ॥ युग्में ॥
वर्षिष्यति घनः काले । नविष्यति न चेतयः ॥ गोमदिष्यश्वसंकीरों । विश्वं च सुरस- ॥ प्रवत् ॥ ११ ॥ राजानो न्यायनिष्णाता । मंत्रियो जनताहिताः ॥ लोकाः समृधर्माणो। दने राज्यं प्रकुर्वति ॥१२॥ पंचमारकपर्यंत । यावदेवमतः परं ॥ प्रवृनिर्जिनधर्मस्य । नवि
84

Page #832

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
1162011
व्यति निरंतरा ॥ १३ ॥ श्रतः परं दुःखमाया । जना धर्मविवर्जिताः || निःस्वाः स्वल्पायुषो रोग-ग्रस्ताः करनिपीडिताः ॥ १४ ॥ अर्थलुव्वा राजानो । रताश्चर्येऽतिनीपणाः ॥ कुशीलाः कुलनार्योऽपि । ग्रामाः प्रेतवनोपमाः || १५ || निर्लज्जा निर्दया लोका । गुरुदेवादिनिंद
॥ विष्यतिक्रमाद्दीन-हीनसत्वा नराः खलु ॥ १६ ॥ आचार्यो दुःप्रसहाख्यः । फश्रीरिति साध्यपि ॥ श्रावको नागिलो नाम । सत्यश्रीः श्राविका पुनः ॥ १७ ॥ विमलवाहन इति राट्र | मंत्री च सुमुखानिवः ॥ अपश्चिमजाविनो हि । दुःखमायां हि जारते ॥ १८ गुरुदुः प्रहादेशा - ज्ञजा विमलवाहनः ॥ विमलाज्ञविदोद्वारं । यात्रां चापि करियति ॥ १० ॥ करयप्रमाणांगा । विंशत्यब्दायुषो नराः । केचिधर्मरताः प्रायो । निर्धर्मा नाविनो घनाः ॥ २० ॥ द्वादशाब्दीं गृहे नीत्वा - ष्टाब्दी दुःप्रसहो व्रते || पर्यंतेऽष्टमनकेन । सौधर्मं कल्पमेष्यति ||२१|| पूर्वाह्ने चरित्रस्य । मध्याह्ने राजधर्मणः ॥ अपराह्ने कयो वह्नेः । क्रमादिश्वं जविष्यति ॥ २२ ॥ इवं च दुःखमा वर्ष - सहस्राण्येकविंशतिः ॥ एकांतदुःखमाकालो-ऽप्येवमानो नविष्यति || २३ || तदा च पशुवल्लोका । निर्लज्जा बिलवासिनः ॥
1
माहा०
॥ ८२८ ॥

Page #833

Shin Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirtm.org
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir
आनंजय
माहा
॥
मत्स्यादाश्च नविष्यति । वीजमात्रकृते किल ॥ ॥ शत्रुजयोऽपि शैलें-स्तदा सप्तकरो- नतः ॥ नविष्यत्येवोत्सर्पिण्यां । पूर्वववृहिमेष्यति ॥ २५ ॥ तत्राप्याद्याईतस्तीर्थे । पद्मनानस्य पूर्ववत् ॥ नहारोऽपि च तन्मूर्ती-राजादन्यप्यसौ तथा ॥ २६ ॥ नविष्यत्येष शैलेंदस्तारयिष्यति देहिनः॥ कीर्तनादर्शनात्स्पर्शा-निवत्कलितोदयः॥ २७ ॥ ॥ धरितन्नरविकारध्यांतविध्वंसबहः । सुकृतशतसुलन्यः क्षुन्यदार्तिप्रदंता ॥ असममहिमपात्रं मोक्षदः शस्तपुण्यो । जयति गिरिवरेंः पुंडरीकः सुन्नः ॥ ॥ सकलकरणबोधोद्बोधजाग्रहिवेके । निजमनसि सदा यैर्वीतरागोऽध्यरोपि ॥ नवशतन्नवपुण्यैर्लच्यते पुंडरीकः। सकृदपि नरनाथैः सेवितुं तैस्त्रिशुद्ध्या ॥ २॥ कणमपि गिरौ स्थित्वा योऽत्र प्रयात्यतिदूरतः । स न. वति जने पुण्यः सेव्यो ह्यलब्धजनाचले ॥ स च जिनपतिं त्यक्त्वा नान्यं नजत्यविशंकितः । श्रयति नु सुधीलब्ध्वा चिंतामणिं किमु कर्करान् ॥ २ ॥
कलयसि कथं पीडां पापाशं किमु तप्यसे । वृतनियमजैर्दुःखरात्मा कथं बहु युज्यते ॥ श्रय गिरिममुं रागषमानलसाम्यन्नाक्। हिपसि च यथा कर्माण्युच्चैर्घनं निबिडान्य
॥शा
.ONDI

Page #834

Sh
incha kenge
Acharya Sha Kalassaganan Gyanmandir
माहा
शत्रंजय पि ॥ ३० ॥ तावत्पापन्नटस्तनोतु विकटां नीतिं ब्रमन् नूतले । तावत्संसृतिरासरत्वविरतं
Ko शाखाशतर्वार्गमा ॥ यावज्जाग्रदमंदबोधकलितः प्राणी न सिहाचले। तीर्थेशं प्रथमं स्मरप्र॥३०॥ मथनं ध्यायत्यघौघडुहं ॥ ३१ ॥ कस्त्वं रे कलिकाल कान्यहह रे पापानि तृष्णेऽसि का।
केऽमी रे विषयाः कयाय जगतो युष्माकमुज्जृनितं ॥ पश्यतु प्रसन्नं निरुइकरणैः शत्रुजयेऽत्र स्थित-युष्मन्मूल विमूलनाय नगवान संसेव्यते योगिन्निः ॥ ३२ ॥ शृंगाण्यस्य गुहातटागविपिनान्यापस्तु कुंडान्यपि । धुन्योऽप्यश्मकणा मृदः सकलमप्यन्यद्यदत्र स्थितं ॥ निचैतन्यमपि दयाय निबिमस्य स्यान्महापाप्मनः । किं त्वेतस्य निगद्यते निजमनो रुध्ध्वात्र यस्तिष्टति ॥ ३३ ॥
गदितमेतदमुष्य गिरेमया । किमपि सच्चरितं सहज मनाक् ॥ यदि नवंति मुखे रसनाशतं । तदपि नो सकलं खलु पार्यते ॥ ३४ ॥ आयासर्बहुन्जिरलं वचोविलासै-झौतृत्वं य- दि पापनीतिरस्ति ॥ मुक्त्वा तत्सकलकदर्थनां निजस्या-दीशं तं नजत सदेह पुंगरीके ॥ ३५ ॥ व प्रबोधामृतमंगिवर्गे-ऽनिवृष्य वीरो विरराम वादः॥ चित्तांतस्प्तामलवीजपु
॥३॥

Page #835

Acharya Shri
Ka
www.kobatirtm.org
y
San Mahavain Aradhana Kendis
anmandir
शत्रुजय एय-पुमोदयं वोदितुमुत्सुकः किं ॥३६॥ प्रफुल्लनेत्रैः स्थिरचित्तदेहैः । सर्वैः पपे यन्नगवत्सुवा- माहा०
पणी ॥ स्थिरास्थिरोन्मेषिविमेषिनेद-स्तदानवघ्यापृतनेत्रदेहैः । ३॥ जातं स्वराविष्कृतसइ॥३१॥ साकुलैः । सर्वैः पुरा किं तु तदा मुदाश्रयैः ॥ स्वराकुलैः कैश्विदन्नूयतोच्चकै-रन्यैस्तु नागा
अयित्ती रसाकुलैः ॥३७॥ पुण्यक्षितिं दर्जुमनूद्य नत्सुकः । दिति विहर्तुं समन्नूस नत्सुकः ॥ ॥ ये चानवंश्वाविरताः परेऽपि । वनूवुरत्राविरताश्च ते परे ॥३णा देशनामिति विधाय नायको-ऽवातरहिमलशैलमूईतः ॥ तेऽपि तीनतिनो नराः सुराः । प्रापुराश्रममयो निजं निज राणा श्रीशत्रुजयशैलराजमहिमप्रोत्कीर्तनाद्यत्कृतं। पुण्यं तेन ममास्तु बोधिरमला मिथ्यात्वनिर्नाशिनी ॥ ऊनं चाप्यधिकं प्रमादवशतोऽज्ञानाद्यदूत्सूत्रम-प्युक्तं तत्र ममास्तु कृतमहो मिथ्या जिनध्यानतः॥४१॥ मिथ्यात्वक्षणदाहरोऽरिविजयाजातप्रतापोत्करो । नव्योद्बोधकरो दुरंतऽरितध्वांतश्रियस्तस्करः ॥ गोलिः स्वस्य विबोधितांगिकमलः प्रोन्मीलदंशू- ॥१॥ ज्ज्वलः । पायादादिजिनो रविः प्रतिदिनं सिक्षेदयाशिस्थितः ॥ ४॥ मूरिः सौगतशेमुषीं विमुखयन् श्रीचंगछांबुधे-श्चशेऽतंइगुणो धनेश्वर इति श्रीसिलूमीनृतः ॥ माहात्म्यं यदु

Page #836

Shn Mahavir Jain Aradhana Kendra
शत्रुंजय
॥ ८३२ ॥
'वशंभूपरामणेर त्याग्रहादाईत-स्याकाहिहु हर्षदं नृपशिलादित्यस्य तीर्थोद्धृतेः ॥ ४३ ॥ याजागर्त्ति जैन स्त्रिजगति जनतादत्तशर्मा सुधर्मो । यावच्चाकाशतल्पे कलयत नदयं पुष्पदंतौ तमो॑तौ ॥ तत्तत्पुंरत्नवृत्ताश्रय इह वसुधामंडले मंमनान - स्तावन्नंदत्व मंदोदयि विविधरसांनोनिधिर्षैय एषः ॥ ४४ ॥ श्री श्रीमान् यदुवंशभूषणमणी राजा शिलादित्य इत्याख्यः ख्यातयशा जिनार्चनरतः शत्रुंजयाचीशितुः ॥ माहात्म्यं स धनेश्वरं गुरुवरं नत्वोपरोध्य स्वयं । ग्रंथे कारयतिस्म यत्तदस्त्वहरहः संघस्य सर्वेष्टदं ॥ ४५ ॥
॥ इत्याचार्यश्रीधनेश्वरसूरिविरचिते श्रीशत्रुंजयमहातीर्थमाहात्म्ये श्री पार्श्वनायादिमहापुरुषसच्चरित्रवर्णनो नाम चतुर्दशमः सर्गः समाप्तः ॥ श्रीरस्तु ॥ ग्रंथाग्रंय ( १०००० ) ॥ समाप्तोऽयं ग्रंथः गुरुश्रीमच्चारित्र विजय सुप्रसादात् ॥
॥ आ ग्रंय जामनगरनिवासि पंमित श्रावक दीरालाल हंसराजे पोताना अने परना fear बापी प्रसिद्ध कर्यो . ॥ श्रीरस्तु ॥
माहा०
॥ ८३२ ॥

Page #837

San Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobation
Acharya Shri Kallassagansar Gyanmandir

Page #838

SA
Acharya Sha Natassagar
Gyanmande
॥ इति श्रीशत्रुजयमाहात्म्यं संपूर्ण ॥

Page #839

DUDEusupervureriaWUNS
Aharva Sha Kala
Gyanmandi
थिवे
श्री आस
पुस्तकालय ममुनिराजी -श्रीमविजय बहम
श्री विवेकशि
AUD BOBOIBRI DUBBED

Page #840
Shin Mahawan Aradhe Kend Achers Shin Ka Gyanmandi Fara Andronal use only