Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Pahatirtm.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ELE ARCH श्री जैन आत्मानंद सभा-ग्रंथ रत्नमाला. नावनगर. For Private and Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shi Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir प्रस्तावना। II विज्ञापयावो विविधानवद्यवेदविधिविद्याविशारदविद्वद्वर्यान्-पूर्व श्रीमन्नारायणानुशासनाद्ब्रह्मणा प रमेष्ठिना समष्टिव्यष्टिरूपेण यदा सृष्टिः सृष्टा तदाच स्ववर्मतो वर्णचतुष्टयं वष्टयोत्पादितवानिति प्रसि छमेव यथोक्तं मनुनालोकानां तु विवृद्ध्यर्थ मुखबाहूरुपादतः / ब्राह्मणं क्षत्रियं वैश्यं शूद्रं च निरवतर्यदिति // तथा च स्वकीयदेहं द्विधा निर्माय स्त्रीपुरुष उत्पाद्य वीजतः सृष्टिक्रममुपाक्रमत तेषां सर्वेषांक्षी पुरुषार्थसाधनार्थ धर्मान् प्रकथ्य तदनुकूलं स बीजोत्पन्नदेहादिशुद्धयर्थ संस्कारानृषिमुखेभ्योस्मिञ्जग-1 ति प्रावर्तयत् एते च संस्कारा मुख्यतया शिष्यानुशिष्यकथनेन मन्वादिभिः परम्परया भूमौ भूयोभू-।। यः प्रसिद्धि प्रापिताः॥प्रसिद्धमेतत् ॥उक्ताश्चावश्यसंस्कारा ब्रह्मार्पणा याज्ञवल्क्येन ऋषिजनेभ्यो यथा कन्000000000 POROPOROPORला 04 For Private and Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir प्रस्ता // 1 // MORADADADAORAGARVASNA ब्रह्मक्षत्रियविशूद्रावर्णास्त्वाद्यास्त्रयो द्विजाः / निषेकायाः श्मशानांतास्तेषां वै मन्त्रतः क्रियाः॥ गर्भाधानमृतौ पुंससवनं स्यन्दनात्पुरा / पष्टेष्टसे वा सीमन्तो मास्येते जातकर्म च // अहन्येकादशे नाम चतुर्थे मासि निष्कमः। षष्ठेन्नप्राशनं मासि चूडा कार्या यथाकुलम् // एवमेनः शमं याति बीजगर्भसमुद्भवम् / तूष्णीमेताः क्रियाः स्त्रीणां विवाहस्तु समन्त्रकः॥ गर्भाष्टमेष्टमे वान्दे ब्राह्मणस्योपनायनमित्यादि| मुख्यतया सर्वत्र विद्वद्भिरेते षोडश प्रगण्यन्ते / गौतमेन चत्वारिंशत्कथिताः॥ अङ्गिरास्तु पञ्चविंश तिमगिरत् / एवं वैकल्प्यात्प्रायः स्वस्वस्वगृह्यसूत्रगृहीतानेव संस्कारान्गृण्हन्ति // एवंरीत्यैव माध्यदिनानां स्वगृह्यानुसारेण गर्भाधानादिविवाहान्ताः षोडशसंस्कारा भवन्ति उक्तं च| गर्भाधानमतश्च पुंसवनकं सीमन्तजाताभिधे नामाख्यं सह निष्क्रमेण च तथान्नप्राशनं कर्म च // an चूडाख्यं व्रतबन्धकोप्यथ चतुर्वेदव्रतानां पुरः केशान्तः सविसर्गकः परिणयः स्यात्षोडशी कर्मणाम्॥१॥ एते षोडश संस्काराः सर्वेषां द्विजातीनाम् / शूद्राणां तु तूष्णीमेवात्रत्याः केचन संस्काराः संस्करणे / 000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit नियुक्ताः // उक्तं च स्मृत्यन्तरे 1 शूद्रोप्येवंविधः कार्यों विना मन्त्रेण संस्कृतइत्यादि // एतांश्च संस्का। धरान् धर्मशास्त्रपारावारावगाहनिपुणजनैः स्वस्वशाखानुसारेण स्वस्वमन्त्रैः प्रयुक्ताः प्रयोगरत्नाकरादिया। थतो जानन्ति सजना ऋग्वेदिनः / एवमेवायमेकः संस्कारभास्करसंस्कारप्रयोगग्रन्थो वाजसनेयिनांक वरीवति / प्रस्तोवः किंचित्र- आसीचास्तिकविप्रजनशास्त्रप्रश्रयसंस्कारसंस्करणकुशलो धर्मशास्त्र-al निपुणाग्रगण्यः प्रमाणीकृतार्पग्रन्थगणः पुण्यजनकदनाय जनकनन्दिन्या सौमित्रिणा च सहागतेन दाशर थिना स्नानपानादिना कृतमोदाया गोदाया उदक्तनकूले कलुपाशिनि नासिकेतिप्रसिद्ध सिद्धक्षेत्रे क्षत्रायवर्णज ऋपिरिवान्य ऋषिभट्टो नाम कश्चिनिश्चयज्ञानी / तेन माध्यंदिनयजुर्वेदशाखाध्यायिनां / संस्काराणां सुलभतयालाभायायं संस्कारभास्करो नाम ग्रन्थः 1621 तमे शालिवाहने शाके ग्रथितः यं च केचन कर्तृनाम्ना ऋषिभट्टीत्यपि वदन्ति सन्तः। पूर्वमयमत्रत्यैर्द्विपश्चिदग्रैर्मयूरात्मजरामकृष्णा-12 ख्यैर्विद्वदाश्रयेण मध्ये निर्णयसिंधुधर्माध्यादिधर्मशास्त्रग्रन्थतः प्रयोगान्ध्यादिप्रयोगग्रन्थतः प्रमाणान्युपसं गृह्य संस्कारावश्यसर्ववस्तूनि लक्षणादिना परिभाषाविषयेण च विशिष्य सर्वोपकरणैः पुस्तकन्यूनता-21 क For Private and Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 // प्रस्ता-मपनाय नूतनइव संपादितोयं ग्रंथः सम्यक्परिशोधितश्च। आज्ञापितं चावां मुद्रणाय॥तदावाभ्यां शिलाय-2 वना. Mसन्त्रेिणाङ्कित्वा सकलामलगुणैरलंपूर्णेषु गुणिसजनगणेषु प्रसिद्धीकृतः // तत्पुस्तकस्य समस्ताअपि प्र तिमा अस्मदप्रतिमग्राहकगणैराश्रयेण नीत्वात्राभावं प्रापिताः॥ एतेन जानन्तु सजना एतत्संस्कारभा- स्करप्रभाम् / अथ पुनःसोयमेव पूर्वतनमुद्रणसमयस्थिताशुद्धमपास्याच्छं संशोध्य प्रमाणान्तरैष्टिप्पणी भिश्च सनाथीकृत्य पुनः शीसकमुद्राभिः पुष्टपत्रेषु मुद्रितो भवतां भवतामये प्रभवति / अस्मिन्यन्थे पो डशसंस्काराः सविधानं सप्रमाणं सम्यक्प्रयुक्ता उपरितनाइति ज्ञायतामेव सुजनैः॥ एतग्रन्थस्य पुनर्मुद्रणादिसर्वेऽधिकारा उक्तवि भट्टरामकृष्णतो गृहीत्वाऽस्माभिः स्वाधीना रक्षिता इति ज्ञेयम् // श्रीकृष्णदासात्मजोगङ्गाविष्णुः,खेमराजश्व श्रीवेङ्कटेश्वराख्यमङ्कनालयम् / मुम्बय्याम् PROGRC00000000000000 GPORAGAROO2Ow For Private and Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir अथ संस्कारभास्करग्रंथस्यविषयानुक्रमणिकाप्रारंभः। एकल oe N प्रकरणानि मंगलाचरणम् ग्रंथकारनाम संस्कारसंख्या द्विजाः शूद्रसंस्काराः कन्यासंस्काराः संस्काराणांफलानि विशेषकर्माणि पत्रं | पृष्ठं | पं० | प्रकरणानि पत्र| पृष्ठं |पं०। प्रकरणानि पत्र] पृष्ठं | पं० १/१/२/परिभाषा 2/1 करणेचप्रायश्चित्तम् 6 संकल्पेनविनाकर्मक धौतवस्त्रधारणम् 2/ रणेदोषः 2 वाग्यमलोपेप्रायः 10 संकल्पप्रकारः 3 आहतवस्खलक्षणम् 2/ 3 स्वशाखोतकर्माक कंबलपट्टवस्त्रेचनीलिरणेदोषः अन्यथाकर्मकरणेदोषः ५/उदकोपस्पर्शकारणानि १/७प्रधानकर्माकरणेतदंग-| | | अनुक्तांगेअंगं / .. PRO0ए0.000000000000 ..mo 4 रागःशस्तः For Private and Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार. 8 प्रकरणानि अदिनियम आसीनाद्यवनियमे ब्रह्मविष्टरनिर्णयः पवित्रप्रमाणम् पवित्रेदर्भसंख्या दर्भकुशलक्षणम् अयातयामानि निर्माल्यकुशाः पवित्रधारणस्थानंलक्षणंच स्वर्णपवित्रप्रमाणम् णम् GOODCAROPERARAMGADA00 पत्र | पृष्टं |पं० | प्रकरणानि पत्र पृष्ठं |पं० | प्रकरणानि पत्र | पृष्ठं | | ४|२|१|पवित्रानावेदर्भाः ||९|शूद्रानोतसमिदादो 2/2 उपवीतिनाबद्धशिखेन- | नांदोषः ३|चविनाकर्मकरणेदोषः / ,,! 2 1 देवपितृकर्मकंडनादीनि. |५यज्ञोपवीतनिवोतिषा असमिद्धामोहोमेदोषः / ६चीनाबीतिलक्षणम् ,, 4 अग्निधमनविचारः ९मंगलेतिलकनिश्चयः ७सामान्यग्रहहोमाहुति१० आहुतिकालः 8 प्रमाणम् | 2 वन्हिजायालक्षणम् 7, 9 स्वगृह्योक्तकर्मनिश्चयः यज्ञियवृक्षाः | 1 अन्यथाकर्मकरणे३ समित्यमाणं , 3 विचारः ... ,,,|6 ग्राह्याबाह्यविचारच | |५|उक्तवस्त्वावेअन्यत्र-I GAVACARRORGANGABAD 1 . " For Private and Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir पत्रं पृष्ठं |पं. ا س م ه م प्रकरणानि पत्रं षष्ठं पं० प्रकरणानि हणविचारः ।७/१३/पंचरनानि मूलमंत्रोच्चारप्रकारः ,,६/मांगल्याभरणानि दध्याद्यलाभेप्रतिनिधिः ,, ७पंचगव्यं प्राजापत्यादितीर्थ मधुरत्रयम् निर्णयः १|पंचमृतानि आहुतिद्रव्यग्रहणमानं २/पंचभंगा सुवेणहवनद्रव्याणि ४यक्षकदमः द्रव्यभेदेनआहुतिमानं 7 सर्वगंधाः एकाहुत्यांकुशदूर्वासं. सर्वोषधयः मृगीमुहालक्षणम् , अर्घद्रव्याणि ऋषिच्छंदअज्ञानेदोषः / ,,,|सप्तधातवः पत्र पृष्ठं पं० प्रकरणानि २/२/पंचरंगाः १५/दशांगधूपः |६|धातुमयकलशाः २कलशप्रमाणम् ,कलशेपूर्णपात्रं 3 सप्तधान्यानि 5 सप्तमृदः ७द्रव्यमानं | ८ताम्रस्योन्मानं १/धान्यमानं २स्मार्तकर्मक्रमः ه م م ه س ه ه For Private and Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir पत्र पृष्ठं प 5 संस्कार. प्रकरणानि पत्रं पष्ठं पं० पत्र पृष्ठ 40 प्रकरणानि प्रकरणानि पत्र पृष्ठं पं० प्रकरणानि दशप्रणवाः १३२५कर्माणि. |1] नीलरक्तवसनिषेधः / कर्मविशेषेअमिनामानि ,, ,, 9 कांगस्नानेविशेषः |,६/एकवस्त्रपरिवानेनिषेधः कमांगस्वस्तिवाचन- | मंगलस्नानम् , ९/एकवखनिर्णयः देवताः 12/1/ ८आईशुष्कवासोनिर्णयः २कच्छत्रयनिर्णयः कर्मादौत्रणवोच्चारणं / 2] , सप्तवाताहतवस्त्रंशुष्क ४/धर्मकार्येवय॑वस्वं द इक्ष्वादिलक्षणेपिकर्मादग्धजीर्णादिवस्त्रपरि आसुरीकक्षानिषेधः धिकारः ", 9 धानेनिषेधः , यज्ञोपवीतधारणसंख्या सानोचकर्माधिकारः ,,10 वर्जवस्त्राणि ,,६शिखाबंधननिर्णयः मख्यस्नानं 13] 1/2 धौतवस्त्रप्रसारणनिर्णयः | २/१०विशिखनिर्णयः संध्यावंदनविनाअशुचि, शुचि ३/अन्यद्वासः | 1/2 कर्मकालेनिंद्यशब्दाः सर्वकर्मसुयोग्यता- / / / धौतवस्वाभावेवस्त्राणि || ३|उपांशुलक्षणम् BAAORTAVACROROARDAMORON 28C000000OAROORooooooo // For Private and Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir पत्र | पृष्ठं |पं. : له مه لا प्रकरणानि पत्र पठं पं0 प्रकरणानि पत्रं पृष्ठं पं० प्रकरणानि स्पष्टतरवर्णोच्चारः ... कल्पेनकर्मकरणेदोषः १६/२/५/नारदोक्तरजोदर्शनषोडशोपचाराः 9 दक्षिणाप्रतिनिधिः नायः शांतिक्रमः पंचोपचाराः 22 रजतमुद्रादक्षिणादा शांतिप्रयोगानुक्रमः राजोपचाराः 3 ननिषे० 9 मंगलस्नानविधिः धनिकादीनांदक्षिणासर्वकर्मसुब्राह्मणभो वस्त्रपरिधानादि दानेयत्ता 210 शांतिपाठमंत्राः धनिकादिलक्षणम् | 7 सफलानिकर्माणि 1/4 कर्मारंभेगणेशादिस्मर धनिकादीनांमध्येके समगोत्राणि ,६प्रधानसंकल्पः नकियद्देयमित्यस्य एकोत्तरशतकुलानि ,७कलशादिपूजनं निर्णयः 1616 इतिपरिभाषाप्रकरणं ,,१०गणपतिपूजनं मुख्यकल्पशक्तीअनु- | | | अग्निचक्रविनाकर्माणि | 2] 2 स्वतिपुण्याहवाचन० || GARCARRORGANORARAORG ६/जनसंख्या 12 AM 1005080606 مه لي له مه م له For Private and Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagarsul Gyarmandie संस्कार |", ७/दिप्रक्षणम् POROADCA000000000000 प्रकरणानि पत्रं पृष्ठं |10| प्रकरणानि पत्रं पृष्ठं | पं० प्रकरणानि पत्रं पृष्ठं पं० पुण्याहवाचनांगवरु मंडपेसंस्काराः ४६/२/५/रणानि |5| | णपूजनं 31/ २८मंडपविनामातृकापूजः || आचार्यादीनांप्रार्थना 53 अथपुण्याहवाचनं ३नाभावः अथाभिषेकः ..नांदीश्राद्धकालः ,, ९/पंचगव्यकरणं नीराजनं ६/नांदीश्राद्धमध्येद्विती- || भूमिपूजनम् मातृकास्थापनक्रमः ४२/१/३/यनांदीश्राद्धनिषेधः ४७/२/१/पंचसंस्कारकरणं मातृकापूजन अथजीवापतृकेवृद्धि अग्निस्थापनं गृहमध्येअविघ्नकलश | श्राद्धनि. 47/2/ 1 ऋतुशांतीविशेषः शमातृशूर्पस्थापन १/६अथसांकल्पविधिना मूर्तीनांअग्युत्तारणं वसोर्धाराकरणं | |2/8 नांदीश्राद्धप्रयोगः ४९/१/५/प्राणप्रतिष्ठा आयुष्यमंत्रजपः ,, ब्रह्माचार्यऋत्विग्व- / / / सूर्यावाहनं 00000000000 |wvmvurn row // For Private and Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 | ROROAD000000000000OROADROAD, / प्रकरणानि पत्र पष्ठं पं०] प्रकरणानि इंद्रावाहनं ६/ग्रहमंडलदेवतास्थाइंद्राण्यावाहनं 7 पनप्र० भुवनेश्वर्यावाहनं 3 ग्रहनामानि सूर्यादिदेवतापूजनं 7 ग्रहवर्णाः सूर्यप्रार्थनाक्षमापनंच 8 ग्रहप्रतिमानिर्माणइंद्रप्रार्थनाक्षमापनंच १/धातवः इंद्राणोप्रार्थनाक्षमा ग्रहप्रतिमानिर्मापनंच ३णप्रकारः भुवनेश्वरीप्रार्थनाक्षमा. | 6 ग्रहदेशाः स्वर्णकदलोस्थापनं | 9 ग्रहगोत्राणि सूर्यादीनांसूक्तजपः |, २/५/ग्रहस्थानानि पत्रं पष्ठं |पं0 प्रकरणानि | पत्रं पृष्ठं |50 | ग्रहमंडलव्यासः 63/ २/७ग्रहदिङ्मुखानि यजमानाभिमुख१० ग्रहाणांस्थापन अधिदेवताप्रत्यधिदे २१वतास्थानानि. अधिदेवतानामानि. ,, प्रत्यधिदेवतानामानि गणेशदुर्गादीनांस्थानानि इंद्रादिदिक्पालानां 6 mona . ] स्थाना० For Private and Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir सस्कार. उRORG | प्रकरणानि ग्रहाणांववाणिपुष्पाणिच यहाणांगंधाः ग्रहाणांधूपाः ग्रहाणांनैवेद्यानि. हविव्याणि. ग्रहाणांसमिधः कांडानुसमयः पदार्थानुसमयः गणेशायवराहुतिः आधारावाज्य- पत्र पृष्ठं पं० प्रकरणानि पत्रं षष्ठं |पं० प्रकरणानि / भागाहुतिसं. |64/2/ ५/धारणा 64] 1/1 त्रिविधवहमखाः |,, 6 ग्रहमंडलेगणपतिदुर्गा., त्रिविधग्रहमखेषुग्र क्षेत्रपालावाहनं 3 हाणांआहुतिसंख्या. , 7 ग्रहाणांस्थापन ५व्याहृतिहोमसंख्या . ग्रहपूजा. ९पूरणा० ,,10 ग्रहाणांप्रार्थनामंत्राः ,,10 अधिप्रत्यधिदेवता रुद्रकलशस्थापन 2 हुतिसं. ६५/१/६/कुशकंडिकाव्याख्या. 3 पूर्णाहुतिमंत्रक्रमः 8 वारुणपात्रलक्षणं पूर्णाहुत्याज्यसंस्कारः। १०चमसलक्षणं. / / / पूर्णाहुतिहोमस्रुव- / / / परिस्तरणलक्षणं .... mar GAORGAGROROACRORSCOROSAGAON 00ASA For Private and Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Cococc000000 प्रकरणानि आसादनीयपात्रमध्यतरं. आज्यस्थालोलक्षणं चरुस्थालीलक्षणम् समार्गकुशलक्षणं उपयमनकुशलक्षणं सुवलक्षणम् पवित्रच्छेदनलक्षणम् उत्पवनोदिंगनलक्षणं प्रोक्षणकारणमाह असंचरस्थानम् पत्रं पृष्ठं पं० प्रकरणानि पत्रं पृष्ठं |पं० प्रकरणानि पत्रं पृष्ठं पं. तंदुलक्षालनप्रकारः 1/8 उपांशुपकारः | ७/क्षालनप्रकारः 9 अन्वारंभप्रकारः १श्रपणलक्षणं. | 2 सुवधारणप्रकारः ३/पर्यमिकरणंतत्कारणंच | 4 सुवहोमेएवत्यागः ४सुवसंमार्जनप्रकारः | 6 अनेकदृवसाध्य५ उद्वासनस्थान 9 होमप्र० उत्पुनातिकरणंअवेक्षण| अमिपूजास्थानं 10 लक्षणंच १/३/स्विष्टकदाहुतिनिर्णयः| |१|प्रदक्षिणपर्युक्षणकारणं. ,,,,|८|अन्वाधाननिर्णयः 3 आधारावाज्याहुति कुशकंडिका 2] 1 आहुतिदानसमयः 8011 5 mornvन AAAAAMACROR 1 ७/प्रकारः For Private and Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit संस्कार- // 5 // पृष्ठं पं. सदाबलि० 85] م م م प्रकरणानि पत्रं पृष्ठं पं0 प्रकरणानि मुख्यहविः 80/1) ७/क्षेत्रपालमहाबलि. हवनारंभआहुतिसंख्या ८१/१/४दुब्राह्मणलक्षणम् मृडानेरुत्तरपूजनं पूर्णाहुतिहोमः लक्षणंच |,2/1 वसोर्धारामंत्राः भूरायानबाहुतयः 82 1/2 वसोर्धार राब्राह्मणं दिक्पालानांबलिदानम्,२/९ आयुषकरणं गणेशदुर्गाक्षेत्रपालानांब श्रेयःसंपादनं आचार्यपूजन बहाणांबलिदानम् 4 स्वर्णदानं मातृणांबलिदानम् | ३|गोदानं प्रधानदेवताबलिदानम् ५/भूमिदानं पर्व पष्टं 40 प्रकरणानि पत्रं तिलपात्रदानम् ९/हेमकदलोदानं 87 মূর্নিয়া १अभिषेकमंत्रा 2/3 अभिषेकेपौराणमंत्राः |96 आज्यावलोकन ब्रह्मणभोजनसंकल्ला 2] ८आचार्यादीनांदक्षि,१०णादानम् 1] २/देवताविसर्जनम् |, अमिविसर्जन vrrm REASOO POA0A0A0A0A00000000000 م م लिदानम् or For Private and Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir 103 1 पा ام مه مه به ए.COC0CROAD __प्रकरणानि पत्र पृष्ठं |60 प्रकरणानि पत्र | पृष्ठं | पं० प्रकराणानि / पत्र पठं कर्मेश्वरार्पणम् २६/तावकतौचगमने |पुंसवनप्रयोगः गर्भाधानसंस्कारनिर्ण 2/ शुदिप 2 9 गर्भिणीधर्माः प्रथमत्तौशिष्टाचा रजोदर्शनात्यागस्त्री गर्भिणीपतिधर्माः राकर्त. 4 गमनेदो. १००१/वृद्धयुपायः सर्वर्तुसाधारणविशेष ९गर्भाधानेमलमासा गर्भरक्षोपायः रजस्वलाशुद्धिप्रकारः 3/ दिनिर्ण ३/गर्मस्रावहरोपायः गर्भाधानकालः गर्भाधाननिर्णयः |, सोमंतोन्नयननिर्णयः / खोणांयोगपद्येनऋतौ गर्भाधानप्रयोगानुक्र० .. सोमंतोन्नयनप्रयोगानु० ,, / गमन " गर्भाधानप्रयोगः ....सीमंतोन्नयनप्रयोगः | | 99/ अगमनेदोषः गर्भधारणार्थमोप 102 1/2 औदुंबरादिपंचकबंधनं 110 गर्भाधानाकरणेप्राय | पुंसवननिर्णयः | , 1 / गर्भाधानाधकरणेप्राय०१११/१ له |-rrrrror 00000000000000000. م له و ل For Private and Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार. अनु. // 6 // .00-OACAA IM प्रकरणानि पत्रं पृष्टं पं० प्रकराणानि पत्रं पृष्ठं पं० प्रकरणानि पत्र | पृष्टं | पं. शीघ्रप्रसवोरायमंत्रः |11| 9/१०वात्सप्रमंत्राः ११४/१/७जातकर्मकरणनिर्णयः 1171) 5 शोधप्रसावार्थमंत्रितंजलं, 2 ३कुमारमातुस्तनाभि / बालस्यदुष्टदृष्टिदोषोर कुयोगांदिशातिप्राप्ती | मंत्रणमं० | २/४क्षाविधिः स्नाननि०११ १/५/कुमारायस्तनप्रदानमत्रः .. ५बालरोदनपरिहारार्थयंत्र जातकर्मसंस्कारनिर्णयः,२/उदकपूर्णकलशस्था अथषष्ठीपूनकारिकाक्रम 11813 जातकर्मागनांदीश्राद्धनि 2 पनमं० |, , ९पष्ठीपूजनप्रकारः नालच्छेदनेकालावधिः अग्निस्थापनम् | 1/3 षष्ठीप्रार्थना. 121/2 शनालछेदनप्रकारः | हवनमंत्राः सूतिकागृहेबलिदानमंत्रः 122 जातकर्मक्रमःप्रयोगश्च बालग्रहःकुमारमुप- | द्वारमातृका. मेधाजननं 113/1/9/ वेतदाम. |, 2 ३रात्रिवर्ग(शांतिपाठ) आयुष्यकरणम् | | 2 ग्रहणेजाताशौचमध्येच- J मंत्रक० | |2|7 66000 60 PPORA For Private and Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit -7 प्रकरणानि पत्रं पृष्ठं 10 प्रकरणानि पत्र | पृष्ठं पं० प्रकरणानि पत्रं पृष्ठं पं० अथनामकरणसंस्काशौनकोक्तदत्तकपति | यश्चित्तं. 13423 रनि० १२३/१/५ग्रहविधाननिर्णयः 1301/ संक्षिप्तांतरितसंस्कानामकरणप्रयोगः 124 दत्तकेविशेषः | |2/5/ रपयो० 13 उपांशुलक्षणम् 1/2 कन्यादत्तकग्रहणेविशेषः 210 अथांतरितसंस्कारअव | आयुष्यकरणमंत्राः " खाशूद्रयास्तुविशेषः 131/1/9/ श्यकर्त्तव्यानि आंदोलारोहणम् | 210 पुत्रप्रतिग्रहप्रयोगः अथचूडाकरणसंस्का पयःपानम् १५कन्याविषयविशेषः 2 2 रनिर्णयः अथनिष्क्रमणसंस्कारः पुत्रदानसंकल्पः १३२/११चूडाकरणक्रमःप्रयोगश्च 137 कुमारायसूर्यदर्शनं. २४कन्यादानेसंकल्पः ३स्पृष्टास्पृष्टेशुद्धिप्रकारः भूम्युपवेशनं १/४हवनविधिः १३३/१/८कर्णवेधः अथान्नप्राशनसंस्कारः, २/४अंतरितसंस्कारेपा- | / / कर्णक्षालनप्रकारः नकलन For Private and Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit पृष्ठं पं० अनु. // 7 // NAGRAA संस्कार, | प्रकरणानि पत्र | पृष्ठ पं० प्रकरणानि पत्र | पृष्ठं पं० प्रकरणानि पत्रं स्त्रीणांजातादिसंस्कारनि ८ऋतुग्रहणनिर्णयः 2 नष्टचद्रअष्टमशुक्रेनिरं वर्धापननिर्णयः 7 | 2/ ज्येष्ठमासनिर्णयः शेक्षास्करेचवतंशस्तं. 150 वर्धापनप्रयोगः जन्मनक्षत्रादिवर्जनिर्ण ७निरंशस्वरूपम् अथाक्षरलेखनारंज्येष्ठमासापवादः ८युगाद्यनध्यायानां | भिनिर्ण 145/2/ ९जन्ममासादीनामपवादः 1482 ९प्रतिप्रसवः अक्षरारंभप्रयोगानुक्रमः 146/1/ उपनयनेतिथ्यादि १४९/१/६त्रयोदश्यादितिथिअक्षरारंभप्रयोगः २६नैमित्तिकानध्यायोपि वय॑त्वं अथोपनयनं 9/१कालार्तस्यबटोहण तत्रापवादश्च. उपनयनेकालः | | 3 विचारः १२/२अनध्यायस्यपूर्वापरउपनयनशब्दार्थः ६पायश्चित्तनिमित्तमेखला / / | दिनवयं बाह्मणादीनांवसंतादि | बंधनेविशेषनिर्णयः / , सोपपदानिषेधोया- | SOURCONCRe0000000 For Private and Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit पत्रं पृष्ठं पं0 G0200 प्रकरणानि पत्रं पृष्ठं पं० प्रकरणानि पत्रं षष्ठं पं० प्रकरणानि जुषांवि० ..५/तिक्रमेचनिर्णयः 152 उपनयनदिनमाग सोपपदातिथयः राशिविशेषस्थेगुरौअनि / व्यवस्था. वारनिर्णयः १०टस्थानस्थेपिनदोषः / , I, ६उपनयनेनिमित्तविशे शाखाधिपबलानावदोष 151/1/ रव्यादिग्रहाणांउच्चस्था०, पणनिषेधः वर्णाधिपतिस्तद्वलंच. | ,, ,, 10 अनिष्टगुरुरेकद्ध्यर्च- / || निषेधापवादाः संकटेचंद्रताराद्य नाच्छुभः . |२/२चंद्रसूर्यग्रहणेवयं___ भावेदानं |, | 2/ ६/चतुर्थाष्टमादिगुरौनदोषः 152/ 2 / दिनानि. गुरुबलालाभेनिर्णयः | |८|उपनयनेनक्षत्राणि. ,, ९अकालवृष्टयादीदुष्टस्थानस्थेगुरौशांत्या वेदविशेषेनक्षत्रविशेषाः 153 १४कार्याकार्यवि० पिनोपनयनाधिकारः || 10 उपनयनेयोगाः , , ९उपनयनोत्तरंसूतकअतिसंकटेवत्सरा उपनयनेकरणानि. १५४/१/३माप्तौवि० 50GORORS For Private and Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार. IS अनु० 16 3/ 0000000000000000000RRAOAC 18 प्रकरणानि ।पत्रं पष्ठं पं० प्रकरणानि पत्र पृष्ठं पं०/ प्रकरणानि लनकालाः 155/ 2/ परिहारोपायः सर्वसाधारणसभागः उपनयनाधिकारिणः १५६/१/उपनयनसंभाराः |" उपनयनप्रयोगः आचार्यादीनांकर्म अजिनप्रकारः 2. उपनयनदिनेकत्यं निर्णयः मेखलानिर्माणप्रकारः | १७प्रतिष्ठामंत्राः अधिकारसिद्धये यज्ञोपवीतनिर्माणप्रकारः१६० 110 षादिकर्म. प्रायश्चितम् 156/2/ दंडप्रकारः 2 ब्रह्मचारिणेवतोपदेशः मंडपनिर्माणप्रकारः उपनयनेमात्रासहो / गायत्र्युपदेशादिकर्म वादानमाणप्रकारः , / जननि० 161 / समिदाधानम् घटीयंत्रप्रकारः 155 2 ३मातृभोजनात्पूर्वमातरि मुखविमार्जन घटींगमनदिक्पाल नि०१५८ 1/2 रजस्वलायांनिर्णयः | |१/७अंगालभनम् अनिष्टदिग्गतघटीदोष | / / उपनयनक्रमकारिका. |, | २/२अभिवादनं 17 || 0 00000000000. 00 9000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit प्रकरणानि पत्र | पृष्ठं पं० प्रकरणानि पत्र | पृष्ठं | पं० प्रकरणानि / पत्र | पृष्ठं |पं० संध्यावंदनाधिकारः १७१/१/१०विकलांगाद्युपनयन- | | विदारंभप्रयोगः 1871 भिक्षाचरणं | 2/9/ प्रकारः 1802 ५विदारंभाहुतयः ब्रह्मचारियमनियमाः १६पुनरुपनयनकारणं वेदाध्ययनारंभः अथाशीर्वादब्राह्मण | तद्विधिश्च 183 १/१०अथकेशांतसंस्कारः 189 ___ मंत्राः २९अथयजुर्वेदिनांपायश्चि अथसमावर्तनसंस्कारः१९१ ब्रह्मचारिनित्योपासना. १३/त्तैःसहपुनरुपनयन समावर्तनप्रयोगानुयमलजातपुत्रयोरुपनय प्रयोगः 183/1/ ९क्रमःप्रयोगश्च / नप्रयोगविशेषः 2 ६अथब्रह्मचारिव्रतलोपे लानार्थमष्टोदकुंभ- | अथकर्माधिकारदानं 2/6 प्रायश्चित्तम् 18512 स्थाना० / अथयमलजातकन्य विदारंजनिर्णयः २६/१/३आदित्योपस्थानमंत्रः 195 कोद्वाहा १८०/१/४वेदारंभयोगानुक्रमः | ,,] २१०|दधिप्राशनादिकर्म 195/ 110 06.2018. 1000000000 . 0 ROOOOOOOOOGee For Private and Personil Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार. . ت . I प्रकरणानि / पत्रं | पृष्ठं पं० प्रकरणानि पत्र | पृष्ठं| पं०] प्रकरणानि / पत्रं पृष्ठं पं० अथचंदनवस्त्रवज्ञोपवी-1 / तत्पत्याम्नाय. | ६विवाहोपयोगिकन्या / तादिधारणमंत्राः |२४कच्छातिकच्छ्रप्रकारः | दिप्रकार स्नातस्यनियमाः 19 |1/ तत्प० २००८कन्या लक्षणपरीक्षा. स्नातस्यअहोरात्रत्रयचांद्रायणप्रकारात कन्यादोषाः 2021 व्रतचर्योच्यते २१अत्याम्नाया० 10 अथवरगुणाः अथक्रमप्राप्तोविवाहः १९९/२/प्रथमाब्देप्राजापत्य- | अथवरदोषाः तत्रादौअनाश्रमिनि कच्छ्रव्रतेसंकल्पः ,, | २/४अथसापिंडचनिर्णयः 20 र्णयःप्रायश्चित्तंच ,, ९द्वितीयाब्देअतिरुच्छ्रव अथदत्तकसापिंडयनि० प्राजापत्यकच्छ्रप्रकारः / तेसंकल्पादि ,,,१०अथगोत्रप्रवरनिर्णयः 206 | तत्प्रत्यानायाश्च २००५तृतीयाग्देकच्छातिक अथदत्तकस्य गोत्रादि 206] अतिकच्छ्रप्रकारः , ६च्छ्रव्रतेसं० 2011/ अथप्रत्युद्वाहादिनिषेधः 12/ SocORORSCOCOCCROREPORRO م م م مه ف WAS.. For Private and Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 50000000000000000ORGAGRONA प्रकरणानि पत्रं पृष्ठं 40 प्रकरणानि पत्रं पृष्ठ पं० प्रकरणानि पत्रं पृष्ठं पं० अथसोदरकन्यापुत्रयो / एकवत्सरेकन्यापुत्रयो- || निर्णयः विवाहनि० २०७१/४/विवाहोपनयननिर्णयः ||२१|मंडनमुंडनविचारः 212/2] प्रवेशादेकवर्षेनिगमनि.. | २४कन्यापुत्रयोःपरिवेत्रीत्व / / चत्वारिमुंडनानि, / , एकवत्सरेसमानोदरक- | परिवेतृत्वनिर्णयः २१०१/९/अथगुरुलघुमंगलनि. 213/ न्ययोःवरयोश्च विवाह- | प्रवेशनिर्गमनिर्णयः | |2] सीमंताद्यन्नप्राशनांतसंनिषेधः २०८१/१नांदीश्राद्धोत्तरनिषिद्ध- / / स्कारेगुरुशुक्रास्तातत्रविशेषः कर्मा वधिमासादिनिर्णयः 214 एकवासरेयमलजातविमुंडनद्वयनिर्णयः परिवेत्रादिनिर्णयःप्राय, वाहानिषेधः 209 1/ पुत्रोद्वाहात्कन्याविवा- अथायेदिधिषूपत्यादेस्त्रीणांउपनयनस्थानविन | | हनिर्णय वाहोक्तनिषेधः बाहाक्कानपधः / , ११०अथशोधनसन्निपात- | परिवेदनदोषस्यापवादः | 00000000000000एलन्छन विशेषः For Private and Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir / सस्कार. // 10 // करणानि अनु° प्रकरणानि पत्रं पृष्ठ * प्रकरणानि पत्रं पष्टं 40 प्रकरणानि विवाहेआशौचप्राप्तौ- / / / नोत्पत्तौनिर्णयः / 2181) ९शांतिः निर्णयः 2/ 2 अथकन्यारजादोषनि०, २७वानिश्चयोत्तरंसूतक-| | मुहूतांतराला साम अथविवाहहोमकालेक | प्राप्तीनिर्णयः ग्यांकृतायांसूतकिनो न्याऋतुमतीचेत्तत्रनि० 219/ ,,त्रिपुरुषांतर्गतेमृतप्रतिप्याधिकारोपा० 217 १/५/अथप्रतिकूलनिर्णयः / ,, २४कलदोषनिर्णयः , 11/ 8 आरंभोत्तरसूतकेप्राने- | | | अथसंकटेप्रवृत्तिप्रका-|| अथचडोपनयनोद्वाहना विशेषः , २/१रमा० २२०/रंभोतरजननाशौचप्राप्ती संकल्पितान्नभोजननि०२१७/ 2 प्रतिकूलपिविवाहकर्त- / कष्मांडीहोमप्रकारः अथविवाहेवधूवरजन- | व्यतानि / 10 अथविवाहहोमकालेक 221 नीरजोदोषेनिर्णयः ||१०संकटेविनायकशांतिः ||2| न्याऋतुमतीचेत्तत्रहोनांदीश्राद्धोत्तररजोदर्श- | पतिकलदोषेविनायक- / v అంతంతమవంత 2 // 9 // 10 For Private and Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22 Coooooo प्रकरणानि पत्र | पृष्ठ पं० प्रकरणानि पत्र | पृष्ठं पं० प्रकरणानि पत्रं पृष्ठं पं० मप्रयोगः 1] 6 कन्यादानाधिकारिणः २३६/१/८सोमंतिकार्चनम् अथश्रीशांतिप्रयोगः २२४/१६विवाहदिनात्याविवान वरप्रस्थानकत्यं२४२ 1/ अथविनायकशांतिका., | 210 हांगकर्मनि० 2 ३७/१२मधुपर्कक्रमकारिकाः |, |2/ अथविनायकशांतिसं० 225/ 1 3 अथब्राह्मविवाहांगवा- अथमधुपर्कप्रयोगः 243/1/ विनायकशांतिप्रयोगः | , 2 दानविधिः ||२१|अथगबालअनंतत्पयोग 215/2/ अथकन्यावरयोगुर्व तिलहरिद्रारोपणंगोधूम- | अथवरायगंधाधुपचाकेबलनि. 233/1 ९पूजनच, ... 239 १६रदानं अथबृहस्पतिशांतिः 234 १६विवाहदिनात्पूर्वदिनेक- || विवाहवेद्युपरिअनिबृहस्पतिशांतिप्रयोगः | | र्तव्यमुच्यते 239/ 2 स्थापना अथाष्टौविवाहभेदाः | 2/ ६/घटीगमनदिक्फलानि 240 १६वधूवरांतरालेअंतःपटधा कन्याविवाहकालः 235/2/ ९अथगौरीहरपूजनम् / , रणंमंगलसूक्तादिपठनंच 2471/4 nav GROROROA0ABROACRORAOROAMROO " " | " | For Private and Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir م संस्कार प्रकरणानि पत्रं पठं पं० प्रकरणानि पत्रं पृष्ठं 40 प्रकरणानि पत्र | पृष्ठं पं. // 11 // 27 वरकंठेपुष्पमालार्पणं. | ,, I अंगुलीयकदानमंत्रः / ,, , ४/वरप्रार्थनादि. 255/2/10 वधूवरयोःप्रत्यक्षा- | कुंडलदानमंत्रः ६/अथगणपतिपूजनकं मुखोपवेशनम् " 9 वलयदानमंत्रः पसार ७कंणबंधनादि प्रतिष्ठामंत्राः ताम्रपात्रजलपात्रदान विधवरयोरनिसमीपेगमअथवरोवध्वैपरिधानामंत्रः ८नादि. 25 थंवत्राद्यर्प. ,, |२/५कांस्यपात्रदानमंत्रः 251/9/30 दक्षिणतोब्रह्मासनादि मांगल्यतंतुबंधनं 1 रौप्यपात्रदानमंत्र २१)उपकल्पनीयानिचअथसूत्र वेष्टनमंत्राः | |२/१/तांबूलदानमंत्रः आधारावाज्यभागीभरा अथकन्यादानसंकल्पः२४९/१/३दीपदानमंत्रः कन्यादानेगोदानादि २५२/१/२वरायोपदेशः |, ७अथराष्ट्रद्धोमः गोदानमंत्रः , 11| ३|अथसुवर्णाभिषेकमंत्राः२५२ १/७अथजयाहोमः 259/ GOOOOOOOOOOOOOOO ي " द्यष्टाहुतयश्च 250 م مه وه For Private and Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit पष्ट 11 होमः Sr.00AGeotara प्रकरणानि / पत्रं | पृष्ठं पं० प्रकरणानि पत्रं पृष्ठं | पं०| प्रकरणानि / पत्रं अथान्यातानहोमः २६०/६वधूमूर्धन्यभिषेकादिकम/२६५/२/६विवाहादारयत्रिरात्रं अथामिरित्यादिपंचक- / | अथाशीर्वादमंत्राः ७१६वरनिय. 261 2 वधूवरयोमंत्रपठन | | अथऐरणोप्रदान अथलाजहोमः 262/ 2/ कारिका- २६८१/८अथऐरणीपूजनम् वरेणवधूहस्तग्रहणमंत्रः२६२ 2 ८अथविवाहेमंत्राधि ऐरणीप्रार्थना. अथाश्मारोहणम् २६३/१४कारिणः |, २७वरमात्रेऐरणीदानं अथगाथागानं ६अथविवाहहोमेआहुति | वरगोत्रजादीनांवस्त्रा अथानिपरिक्रमणादि , 2 त्यागादिकारिका- ,दिभिःपूजनप्रार्थनाच अथसप्तपदो 1/2 अन्नातृककेन्यांद्वाहे ऐरणीवंशपात्रस्थवरगोसप्ताचलपूजन ६निर्णयः ११/९वजादीनांशिरसिधारणं, | अथकन्याप्रतिज्ञामंत्राः | 2 |अथग्रामवचनार्थः / , २२कन्यानिवेदनं D0000000000000000000 / 2] For Private and Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit ANAN . संस्कार, 121 प्रकरणानि पत्र पठं 40 प्रकरणानि पत्रं पृष्ठं पं० प्रकरणानि पत्रं पष्ठ पं० // 12 // वसिष्ठारुंधतीपूजनंअर्घ्य ! दवकोत्थापनपर्यंतंनिषि-1 | | |अथकन्याविषयोत्पन्नाचेदानंप्रार्थनाच 26 डकर्माणि " , 6 वैधव्ययोगहरकुंभविवाहनि., वायनदानादि 271 1 ३अथमातृविसर्जनानंतरंअब्द अथकुंभविवाहमयोगः 281 वरहस्तेकन्यानिवेदन ६पर्यतनिषेधमाहभत्रापवा०], [2] २अथबालवैधव्यहरविष्णुअथवधूप्रवेशनिर्णयः 4 कन्यागृहेभोजननिषेधः / , | ९मूर्तिदानम् वधूप्रवेशांगगणपातपूजनादि 273 1| 5 अथवरस्यमृतभार्यत्वपरि अथार्कीविवाहनिर्णयः 283/2 12 अर्थप्रथमाब्देवधूनिवास., 1 हारोपायकर्मक्रमः 279 6 अत्रशौनकोक्तहोमप्रकार:२८५ अथचतुर्थीकर्मक्रमः / / 4 अथप्रयोगः 279 २/अथार्कीविवाहमयोगः 286 चतुर्थीकर्मप्रयोगः 274 2 अर्थकभार्या विद्यमानत्वेहिती अथार्कीविवाहांगहोमः 287 अथदेवकोत्थापनमंडपो यविवाहअधिवदनीयकार०२८०२३ अनादिष्टप्रायश्चित्तनि० 288 ४द्वासननिर्णयः 275/ 2 3 अधिवेदनकालप्रतीक्षामाह आधवनकालप्रतीक्षामाह ]"६अनादिष्टप्रायश्चित्तप्रयोगः देवकोत्थापनप्रयोगः 275/ 11 3 विवाहांतरेविशेषमाह I ,I7/ इतिसंस्कारभास्करअथद्विरागमनं 277 2] 1 अथस्त्रीनिधनेद्वितीयप- | ग्रंथविषयानुक्रमाणका विवाहमार्ययासहभोजन०२७८ 11 १/रिणयकालमाह समाप्ता or:- AAAAAAAA0A00000 AGANA 4 // 12 // Rece For Private and Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5000000000000000000000000OAN श्रीगणेशाय नमः॥ // श्रीसरस्वत्यैनमः॥ ॥श्रीगुरुभ्योनमः // श्रीलक्ष्मीनारा / यणाभ्यानमः // अथसंस्कारभास्करप्रारंभः॥ // तत्रादौमंगलाचरणं // // वात्स। डाल्यात्पितरौकपोलयुगुलंखस्यागतौचंबितुंदृष्ट्वाकुंचितमास्यपद्मममलंसेषत्स्मितंस | त्वरं // अन्योन्यंशिवयोस्ततःसुवदने युक्तेअभूतांतयोरित्थंयेनविनोदितौसभगवा : बालोगजास्योवतु // 1 // श्रीगणेशंशारदांचलक्ष्मीनारायणंगुरूं // नवग्रहांश्चदि / क्पालान्नमस्कृत्यपुनःपुनः॥२॥ योभूच्छौचोपनामाबुधमुकुटमणिर्विश्वनाथः प्र? सिद्धस्तज्जोगंगाधराख्यः क्षितिसुरमहितः सर्ववेदार्थवेत्ता // तत्पुत्रःसाधुशीलः शत। पथनिपुणोयाज्ञिकैवैद्यमानः पुण्यात्मासर्वकालेजयतिऋषिबुधः शिष्यसंघाचितां निः॥३॥ करोतिविदुषांप्रीत्यैसर्वसंस्कारभास्करं // सूत्रहरिहरंकर्कवासुदेवींसमा 3 हितः॥४॥ आलोक्यसम्यङ्मनसासरलसुगमनंव // यस्यावलोकनेनैवस्फुरंतिद्वं For Private and Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 1 // हादितत्क्षणात् // 5 // तत्रतावत् // गौतमेनचत्वारिंशत्संस्काराः कथिताः // तेय | भास्कर हाथा॥ // गर्भाधानपुंसवनंसीमंतोन्नयनंजातकर्मनामकर्मनिष्क्रमणमन्नप्राशनंचौ || लोपनयनेचवारिवेदव्रतानिकेशांतस्नानेसहधर्मचारिणीसंयोगः // पंचमहायज्ञाऽष्ट / कापार्वणश्राद्धानिश्रावण्याग्रहायणीचैत्रीआश्वयुजीतिसप्तपाकसंस्थाः // अन्याधे / यमग्निहोत्रंदर्शपौर्णमासौचातुर्मास्याग्रयणेष्टिर्निरूढपशुः सौत्रामणीतिसप्तहविर्यज्ञ संस्थाः॥ अग्निष्टोमअत्यग्निष्टोमउक्थ्यषोडशीवाजपेयोतिरात्रआप्तोर्यामइतिसप्त सोमयज्ञसंस्थाः // उपाकर्मोत्सर्जनपैतृमेधिकंच // // इत्येतेचत्वारिंशत्संस्का / राः॥ // अंगिरास्तुपंचविंशतिसंस्कारानुक्तवान् // तेयथा // गर्भाधानंपुंसवनसी // 1 // मंतो बेलिरेवच // जातकर्मनामकर्मनिष्क्रमोन्नाशनंपरं // चौलकर्मोपनयनंतद्रता 1 वलिर्विष्णुबलिः। AAAAA0000000 For Private and Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir नाचतुष्टयं ॥तच्छब्देनप्रसिद्धत्वाद्वेदग्रहणेतद्रतानांचतुर्वेदव्रतानामित्यर्थः // स्ना / नोहाहौचाग्रयणमष्टकाश्चयथातथं // श्रावण्यामाश्वयुज्यांचमार्गशीर्थ्यांचपार्वणं॥ उत्सर्गश्चाप्युपाकर्ममहायज्ञाश्चनित्यशः॥संस्कारानियताोतेब्राह्मणस्यविशेषतः॥ इति // एषांप्रयोगाः ग्रंथविस्तारभयान्नात्रलिखिताः॥परिज्ञानार्थकेवलंनामानिलि|| खितानि // अधुनाखगृह्योक्तगोधानादिविवाहांताः षोडशसंस्काराः मुख्याःगहा मयाऽस्मिन्ग्रंथेपरिगृहीताः // तेचगौतमेनप्राक्कथिताः // // तथाचस्मृत्यंतरे // // गर्भाधानमतश्चपुंसवनकंसीमंतजाताभिधेनामाख्यंसहनिष्क्रमेणचतथान्नप्राशनं / कर्मच // चूडाख्यंव्रतबंधकोप्यथचतुर्वेदव्रतानांपुरः केशांतः सविसर्गकः परिणयः / स्यात्षोडशीकर्मणां // 1 // एतेगर्भाधानादिषोडशसंस्काराः सर्वेषामेव // एतेच द्विजानामेवसमंत्रकाः॥ // यथाहयाज्ञवल्क्यः // ॥ब्रह्मक्षत्रियविट्शूद्रावर्णा / For Private and Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit का संस्कार 00000000000000000000000000 स्वाद्यास्त्रयोद्विजाः // निषेकादिस्मशानांतास्तेषांवमंत्रतः क्रियाइति // // अतए भास्कर. वषोडशसंस्कारानधिकृत्य तेषांप्रयोगाः समंत्रकाः प्राग्दर्शितग्रंथाभिप्रायेणात्र ? लिखिताः॥ // यमः // शुद्रोप्येवंविधः कार्योंविनामंत्रणसंस्कृतइति // // क न्यकायाश्चगर्भाधानादिचौलांताः अष्टसंस्काराः अमंत्रकाः। विवाहस्तुपुंसयुभयसं. योगेवर्णन्यायेनयथाविधिकार्यः॥ // तथाचस्मृत्यंतरे॥ स्त्रीणांचौलांतसंस्काराः प्रकर्तव्या अमंत्रकाः // पुंस्त्रीरुभययोगस्तुविवाहःसयथाविधीति // अथसंस्कारा ? णांफलानिस्मृतिसंग्रहे // निषेकाद्वैजिकंचैनोगाभिकंचापमृज्यते // क्षेत्रसंस्कारसि / डिश्चगर्भाधानफलंस्मृतं॥ गर्भाद्भवेच्चपुंसूतेः पुंस्त्वस्यप्रतिपादनं // निषेकफलवतज्ञे / यंफलंसीमंतकर्मणः // गर्भाबुपानजोदोषोजातात्सर्वोपिनश्यति॥ अपिशब्दस्यदो। 1 निषेकः गर्भाधानं / 2 स्मशानं / विवाहश्च / 3 पुंसूतिः पुंसवनं / 4 निपेको गर्भाधानं / 5 जातात् जातकर्मानुष्ठानाद। // 2 // For Private and Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit पशब्देनान्वयः // आयुर्वर्कोभिवृद्धिश्चसिद्धिर्व्यवहृतिस्तथा // व्यवहृतिर्व्यवहारस्त स्यसिद्धिरित्यर्थः। नामकर्मफलंत्वेतत्समुद्दिष्टंमनीषिभिः॥ सूर्यावलोकनादायुरभि वृद्धिर्भवेत्ध्रुवा॥निष्क्रमादायुःश्रीद्विरप्युद्दिष्टामनीषिभिः॥ अन्नाशनान्मागर्भेम लाशीचापिशुध्यति // बलायुर्व!द्धिश्चचूडाकर्मफलंस्मृतं // उपनीतेः फलंत्वेतत् / / हिजतासिद्धिपूर्विका॥ वेदाधीत्यधिकारस्यसिडिषिभिरीरितेति // यत्रयत्नापि / श्रूयतेतत्रतत्रबैजिकगाभिकैनोविनाशोपिफलंज्ञेयं // अन्येपिकर्णवेधादयः संस्का राः शास्त्रांतरोक्तास्तत्रतत्रवक्ष्यते // इतिसंस्काराः // // तथाविशेषावश्यकानि कर्माणिशिष्टाचारयुतानिचात्रगृहीतानि ॥तानियथा // षष्ठीपूजनदोलारोहणतथा / गोदुग्धपानंशिशोभूमीषुस्थितिदत्तकप्रतिग्रहःकर्णस्यवेधस्तथा // श्रीवर्धापनमक्ष रप्रलिखनकौमारधीद्धयेकन्यारिष्टहरोघटः परिणयश्चार्कस्तथापौरुषे // 1 // ए For Private and Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir श्रा संस्कार षांप्रयोगाः षोडशसंस्काराणांमध्येसमयानुसारंअग्रेलिखिताः // // तत्रादौपरि भास्कर भाषा // // संकल्पेनविनाकर्मकरणेदोषउक्तोभावष्ये // संकल्पनविनाकर्मय त्किचित्कुरुतेनरः // फलंचाप्यल्पकंतस्यधर्मस्यार्धक्षयोभवेत् // 1 ॥संकीर्त्यमा / / सपक्षादीनिमित्तानितथैवच // इदंकर्मकरिष्येहमितिसंकल्पमाचरेत् // २॥अनु। हल्लंघ्यस्वशाखोक्तविधिकर्मसमाचरेत् // कर्मान्यथाकृतंज्ञात्वातावदेवपुनश्चरेत् // // 3 // प्रधानस्याक्रियायांतुसांगतत्पुनराचरेत् ॥तदंगाकरणेप्रायश्चित्तमेवनकर्म तत् ॥४॥वामनपुराणे // // सर्वमंगलमांगल्यंवरेण्यंवरदंशुभं // नारायणनम स्कृत्यसर्वकर्माणिकारयेत् // 1 // // वशिष्ठः॥ जपहोमोपवासेषुधौतवस्त्रध / रोभवेत् // अलंकृतःशुचिमौनीश्रद्धावान्विजितेंद्रियः॥ 1 // यदिवाग्यमलोपः। स्यात्जपादिषुकथंचन // व्याहरेद्वैष्णवंमंत्रस्मरेद्वाविष्णुमव्ययं // 2 // अहतवस्त्र / POR00000000000000A WASANABROA00000000000000 // 3 For Private and Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir लक्षणमुक्तंस्मृतिरत्नावल्यां॥ // ईषडौतनवंश्वेतंसदशंयन्नधारितं // अहततंहि / जानीयात्सर्वकर्मसुपावनं // 1 ॥ईषद्धौतंअरजकादिनासकृद्धौतमितिनागान्हिके व्याख्यातं // कश्यपेनत्वन्यथोक्तं // अहतंयंत्रनिर्मुक्तंवासः प्रोक्तंस्वयंभुवा // शस्तं / तन्मांगलिक्येषुतावत्कालंनसर्वदेति // 1 ॥(कंबलेपट्टवस्त्रेचनीलीरागोनदुष्यति / // 2 // ) क्षौमेवस्त्रेऽहतेपत्नीचेतिसूत्रे अनंतयाज्ञिकैरप्येवंव्याख्यातं // // वसिष्ठः // रौद्रपित्रासुरान्मंत्रान्तथाचैवाभिचारकान् // व्याहृत्यालभ्यचात्मानमपःस्टष्ट्वा / न्यदाचरेत् // 1 // // कात्यायनः॥ पित्र्यमंत्रानुब्रुवाणेआत्मालंभोधमेक्षणे // अधोवायुसमुत्स प्रहासेनृतभाषणे॥ 1 // मार्जारमूषकस्पर्शआक्रुष्टेक्रोधसंभवे // निमित्तेष्वेषुसर्वेषुकर्मकुर्वन्नपःस्टशेत् // 2 // // स्मृत्यर्थसारे॥ कर्चगानामनुक्तौ / 1 आत्मालंभः हृदयालंभः। 00000ROOOOOOOOON For Private and Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir संस्कार तुदक्षिणांगंभवेत्सदा // // छंदोगपरिशिष्टे // यत्रदिनियमोनास्तिजपादिषुकथं भास्कर चन // तिस्रस्तत्रदिशःप्रोक्ताऐंद्रीसौम्यापराजिता // 1 // तत्रैव // आसीनः प्रव्हऊ / ोवानियमोयत्रनेदृशः // तदासीनेनकर्तव्यंनप्रव्हेणनतिष्ठतेति // 1 // पंचाश गिर्भवेद्ब्रह्मातदर्धेनतुविष्टरः // दक्षिणावर्तकोब्रह्मावामावर्तस्तुविष्टरः॥ 1 // वेण्या / वावर्तुलंकृत्वावेण्यग्रेग्रंथिबंधनं // अनंतगर्भकंसाग्रंकौशंद्विदलमेवच // २॥प्रादेश मात्रविज्ञेयंपवित्रंयत्रकुत्रचित् // पवित्रेदर्भसंख्यामाह मार्कडेयः // चतुर्भि दर्भपिंजूलैर्ब्राह्मणस्यपवित्रकं // एकैकंन्युनमुद्दिष्टंवर्णेवर्णेयथाक्रमं // 1 // सर्वेषां वाभवेद्वाभ्यांपवित्रग्रंथितंनवा // चतुर्भिःशांतिकेकार्यपौष्टिकपंचभिस्तथा // 2 // सप्तपत्राःशुभादर्भास्तिलक्षेत्रसमुद्भवाः॥ अप्रसूताः स्मृतादर्भाः प्रसूतास्तुकुशाः / / स्मृताः॥ 3 // समूलाः कुतपाः प्रोक्ताश्छिन्नाग्रास्तृणसज्ञिताः // दर्भाः कृष्णाजि 30004AAOOR 0000000000CASIDOOGGore For Private and Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AWADA नमंत्राब्राह्मणाहविरमयः // 4 // अयातयामान्येतानिनियोज्यानिपुनः पुनः // चि तौदर्भा पथिदर्भायेदर्भायज्ञभूमिषु // 5 // स्तरणासनपिंडेषुषट्कुशान्परिवर्जयेत् / // रत्नावल्यां॥ द्वयोस्तुपर्वणोर्मध्यपवित्रंधारयेद्बुधः // अनामिकाग्रपर्वेतुनिस / गतुपवित्रकं // 1 ॥नोच्छिष्टंतत्पवित्रस्याद्भुक्तोच्छिष्टंविवर्जयेत्॥ व्यंगुलंमूलवल। यग्रंथिरेकांगुलोभवेत् // 2 // चतुरंगुलमग्रंस्यात्पवित्रस्यात्प्रमाणतः // नागान्हि / के // // अन्यान्यपिपवित्राणिकुशदूर्वामयानिच // हेमात्मकपवित्रस्यकलांनाहै। तिषोडशीं // 1 // माषाणांषोडशादूर्वकुर्याडेमपवित्रकं // तेभ्यःस्वल्पतरंन्यूनन / कुर्वीतकदाचन // 2 // हीनकर्मणिचोच्छिष्टेकुशधृतपवित्रकं // निर्माल्यंतेषुसंप्रा. प्ति हेम्नश्चपवित्रके // 3 // पवित्राभावेसुमंतुः // // समूलाग्रौविगभॊतुकुशौहौद ? क्षिणेकरे // सव्येचैवतथात्रीन्वैविभृयात्सर्वकर्मसु // 1 // ॥बौधायनः॥ // हस्ता SAR For Private and Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार योरुभयोडौहावासनपितथैवच // // तथा॥ ॥सदोपवीतिनाभाव्यसदाबद्दशिखेन भास्कर दराच॥विशिखोव्युपवीतश्चयत्करोतिनतत्कृतं॥॥अनेनहिदधिखदिरादिवत्उपवीति / हात्वस्यबद्धशिखत्वस्यचक्रतुपुरुषोभयार्थत्वमवगम्यते // // हेमाद्रौभरद्वाजः॥ // al दक्षिणंबाहुमुद्दत्यवामस्कंधेनिवेशितं // यज्ञोपवीतमित्युक्तंदेवकार्येषुशस्यते॥ 1 // कंठावलंबितंचैवब्रह्मसूत्रंयदाभवेत्॥ तन्निवीतमितिख्यातंशस्तंकर्मणिमानुषे॥२॥ उत्क्षिप्तेवामबाहौतुदक्षिणस्कंधमाश्रितं // प्राचीनावीतमित्युक्तंतत्पित्र्येष्वेवकर्मसु / इति // 3 // विष्णुधर्मोत्तरे // तिलकंकुंकुमेनैवसदामंगलकर्मणि // कारयित्वासुम / / तिमान्नश्वेतचंदनंमृदा // 1 // // मंत्रेणोंकारपूतनस्वाहांतेनविचक्षणः // स्वा हावसानेजुहुयात्ध्यायन्वैमंत्रदेवतां॥३॥ मंत्रांतेयावन्हिजायासातुमंत्रस्वरूपिणी॥३॥६॥ तदंतेन्यांप्रयुंजीतसाकर्मागतयास्मृता // 2 // आदौद्रव्यपरित्यागःपश्चाडोमोवि / / 0000000000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir धीयते॥इतिदेवयाज्ञिकः॥ // ब्राह्मे // ॥शमीपलाशन्यग्रोधप्लक्षवैकंकतोद्भवा / / // अश्वत्थोदुंबरौविल्वश्चंदनःसरलस्तथा // 1 // शालश्चदेवदारुश्चखादिरश्चेतिया / शिकाः // // कर्मप्रदीपे॥ // नांगुष्ठादधिकाकार्यासमित्स्थूलतराक्कचित् // 2 नवियुक्तात्वचाचैवनसकीटानस्फाटिता // प्रादेशमात्रान्नाधिकानतथास्याद्विशा है खिका // नसपर्णासमित्कार्याहोमकर्मसुजानता // 2 // प्रागग्राःसमिधोग्राह्या / अखर्वानेत्रंफाटिताः॥ काम्येषुवश्यकर्मादौविपरीताजिघांसतः // 3 // विशीर्णा विफला-हस्वावक्राबहुशिखा कृशाः // दीर्घाः स्थूलाघुणैर्जुष्टाःकर्मसिद्धिविनाश काः॥४॥होतव्यामधुसपिभ्यदिनाक्षीरेणसंयुताः॥ प्रादेशमात्राःसमिधअशाखा पलाशिनीः॥५॥ ॥शंखः॥ ॥समितपुष्पकुशादीनिव्राह्मणः स्वयमाहरेत् // 1 नेत्रंजटामूलंचकथितं। 0 000000AGAO For Private and Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir www.kobatirth.org संस्कार ORORSCORPOR00000000 शूद्रानीतेः क्रयक्रीतैः कर्मकुर्वन्वजत्यधः॥१॥ ॥वायुपुराणे॥ ॥कंडनंपेष भास्कर णंचैवतथैवोल्लेखनंतथा // सकृदेवपितॄणांस्याद्देवानांतत्रिरुच्यते॥ ॥कात्याय: नः॥योनार्चषिजुहोत्यग्नौव्यंगारिणचमानवः॥ मंदाग्निरामयावीचदरिद्रश्चैवजायते | तस्मात्समि होतव्यंनासमिढेकथंचन // नवस्त्रवायुनाकुर्यात्पाणिशूर्पनुवादिभिः // 2 // नकुर्यादग्निधमनंनकुर्याद्वयजनादिना ॥मुखेनैवधमेदग्निमुखदेशायजायत / / // 3 // अंधोबुधःसधूमेतुजुहुयाद्योहुताशने // यजमानोभवेदंधःसपुत्रइतिचश्रुतिः // मात्स्ये // // होमादिग्रहपूजायांशतमष्टोत्तरंभवेत् // अष्टाविंशतिरष्टौवा / / यथाशक्तिविधीयते // छंदोगपरिशिष्टे // यन्नाम्नास्वशाखायांपारक्यमविरोधि / यत् // विहद्भिस्तदनुष्ठेयंअग्निहोत्रादिकर्मवत् // 1 बव्हल्पंवास्वगृह्योक्तंयस्यकर्म / प्रकीर्तितं // ततस्यतावशिास्त्रार्थेकृतेसवैकृतंभवेत् // २॥प्रयत्तमन्यथाकुर्याद्यदिमो | // 6 // For Private and Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit 00000 हाहात्कथंचन // यतस्तदन्यथाभूतंततएवसमापयेत् // ॥समाप्तेयदिजानीयान्मयैत / दन्यथाकृतं // तावदेवपुन कुर्यान्नारत्तिःसर्वकर्मणः॥प्रधानस्याक्रियायत्रसांगंतत्क्रि यतेपुनः॥तदंगस्याक्रियायांतुनावृत्तिनचतक्रिया॥ // ब्राह्मे // // यथोक्तवस्त्वसंप : त्तिौग्राह्यतदनुकारियत्॥ यवानामिवगोधूमात्रीहीणामिवशालयः॥१॥आज्यद्रव्य मनादेशेजुहोतिषुविधीयते // मंत्रस्यदेवतायाश्चप्रजापतिरितिस्थितिः॥२॥समस्त व्याहृतयइतिमदनः॥प्रणवादिनमोतंचचतुर्थ्यंतंचसत्तम // देवतायाःस्वनाममूल मंत्रउदाहृतः॥ // विष्णुधर्मोत्तरे॥ध्यलाभपयःकार्यमध्वलाभेतथागुडः॥घृतप्रति निधिं कुर्यात्पयोवादधिवानृप // 1 // ॥बौधायनः॥॥आज्यहोमेषुसर्वेषुगव्यमेव तंभवेत्॥तदभावेमहिष्यास्तुआजमाविकमेवच // तदभावेतुतैलंस्यात्तदभावेतुजा 1 अन्यथाभूतंविपर्यस्तं 2 अनादेशेअविधानेप्राजापत्योमंत्रः 3 तारळे किंवा खुरासनीचे तेल। PARDA.00000. For Private and Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 7 // संस्कार तिलं॥तदभावेतुकौमुंभंतदभावेतुसार्षपं // 2 // // याज्ञवल्क्यः // ॥कनिष्ठांदशिन्यंगु भास्कर प्ठमूलान्यग्रंकरस्यच // प्रजापतिपितृब्रह्मदेवतीर्थान्यनुक्रमात्॥१॥ पाण्याहुतिर्दा / दशपर्वपरिकारसादिनाचेत्स्रचिपर्वपूरिका // देवेनतीर्थेनचयतेहविः खंगारि णिस्वचिंषितचपावकेआज्यपयआदिद्रव्याणिवेण॥समिधोमूलतोड्यंगुलंविहाय मध्यमानामिकांगुष्ठैर्जुहुयात्॥चसंग्राससमंपाणिनैवजुहुयात् ॥आज्यस्रवेणैवजुहुया त्॥तदभावयज्ञियक्षपणेन॥ द्रव्यभेदेनाहुतिमानसिद्धांतशेखरे॥ कर्षप्रमाणमाज्यं / स्यान्मधुक्षीरंचतत्समं // तंडुलानांशुक्तिमात्रंपायसंप्रसृतेःसमं // 4 // कर्षमात्राणि भक्ष्याणिलाजामुष्टिमितामनाः ॥अन्नंग्राससमंग्राह्यंशाकंग्रासार्धमात्रकं // 5 // मूnon लानांतुत्रिभागःस्यात्कंदानामष्टमांशकः // इक्षोःपर्वप्रमाणंस्यादंगुलद्वितयंलता // 1 देशिनीतर्जनी। Acece00000 ooooo0ICRO0CRORDAORD000004 For Private and Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 6 // प्रादेशमात्राःसमिधोवीहीणामंजलेसमं // तिलसक्तुकणादीनांमृगीमुद्राप्रमा। णतः // 7 // पत्रपुष्पफलादीनांसमानाहुतिरुच्यते // चंदन श्रीखंडकस्तूरीकुंकुमा। गरुकर्दमाः॥हरिमंथसमाःप्रोक्तागुग्गुलोबदरीसमः ॥आहुतीनामिदंमानंकथितंवेद वादिभिः // तिसृभिर्दूर्वाभिरेकाहुतिः // कुशेषुत्रिपत्रेणैकेति॥ मृगीमुद्रालक्षणं॥ मी | आलितानामिकांगुष्ठमध्यमांगुलीयोजयेत्॥ शेषांगुलीउच्छ्रितेतिमृगीमुद्रेयमीरिता // 6 // याज्ञवल्क्यः // // आर्षछंदश्चदैवत्यंविनियोगस्तथैवच // वेदितव्यंप्रयत्नेनब्राह्मणे / नविशेषतः॥अविदिखातुयःकुर्याद्याजनाध्ययनंजपं ॥होममंतर्जलादीनितस्यचाल्प। 18: फलंभवेत् // अत्रापवादः कृष्णभट्टीये // नचस्मरेपिंछंदःश्रादेवैतानिकेमखे // अन्यत्र॥अग्निहोत्रेवैश्वदेवे विवाहादिविधौतथा॥होमकालेनदृश्यतेप्रायश्छंदर्षिदेव / / PERCOAGROAG000000 paceORORosa १चणकः। For Private and Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 8 // PA0000000000RDAOAD हाताः॥ शांतिकादिषुकार्येषुमंत्रपाठजपादिषु // होमेनैवप्रकर्तव्याःकदाचिदृषिदेव भास्कर. ताः॥ ॥स्मृत्यंतरे // // कनकंकुलिशनीलंपद्मरागंचमौक्तिकं // एतानिपंचर नानिरनशास्त्रविदोविदुः // // विष्णुधर्मोत्तरे // // वज्रमाणिक्यवैडूर्यपुष्परागें | दाद्रनीलकं // पंचरत्नमितिख्यातंनारदेनमहर्षिणा // 1 // // मदनरत्नेस्कांदे // // हरिद्राकुंकुमंचैवसिंदूरंकज्जलंतथा // कूर्पासंकंचतांबूलंमांगल्याभरणंशुभं // पंचग / व्यस्मृतिदर्पणे // गायत्र्यादायगोमूत्रंगंधहारेतिगोमयं // आप्यायस्वेतिचक्षीरंद धिक्राव्णेतिवैदधि // 1 // तेजोसिशुक्रमित्याज्यंदेवस्यत्वाकुशोदकं // एभिस्तुपंच : भिर्युक्तंपंचगव्यमितिस्मृतं // तत्रताम्रपात्रेपलाशपत्रपुटेवाताम्रायागोमूत्रंअष्टमा / षप्रमाणं // श्वेतगोःशकृत्षोडशमाषं // पीतगोःक्षीरंडादशमापं // // कृ 1 हीरकः 2 कंचुकी। SAGAGROASARAGAOOO // 8 // For Private and Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandie CONG ष्णगोघृतंअष्टमाषं // कुशोदकंचतुर्मापं // अत्रभाषःपंचगुंजात्मकइतिधर्मसिंधौ || // मदनरनेकात्यायनः // // आग्यक्षीरंमधुतथामधुरत्रयमुच्यते // पयोदधि : तिचैवमधुशकरयायुतं // पंचामृतमिदंप्रोक्तंसर्वदेवप्रसादकं // // ब्राह्मे // // अ श्वत्थोदुंबरप्लक्षचूतन्यग्रोधपल्लवाः // पंचभंगाइतिप्रोक्ताःसर्वकर्मसुशोभनाः॥१॥ अश्वत्था€बरब्राह्मइतिपाठभेदः // तथाच // प्लक्षः॥ // यक्षकदमउक्तोगारुडे // कर्पूरमगरुश्चैवकस्तूरीचंदनंतथा॥ कंकोलंचभवेदोभिःपंचभिर्यक्षकईमः // तथा / कर्पूरंचंदनंदपकुंकुमंचसमांशकं // सर्वगंधमितिप्रोक्तंसमस्तसुरवल्लभं // 1 // कुंकुम ? केशरं // // कुष्ठमांसीहरिद्रेडेमुरांशैलेंयचंदनं // वचांचंपकमुस्तांचसौंषध्योदश 1 पिंपरी पारोसापिंपळ इतिप्रसिद्धः 2 दर्पकस्तुरी 3 कुष्ठकोष्ठ 4 मांसीजटामांसी 5 हरिदेवेआंबीहळद : व हळद 6 मुरामोरवेळ अथवावाळा 7 शेलेयंशिलाजित ८चंदनप्रसिद्ध ९वचावेखंड 10 मुस्ताभद्रमोथ। A000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir संस्कार स्मृताः // 3 // भविष्यपुराणे // // आप-क्षीरंकुशाग्राणिदध्यक्षततिलास्तथा // य भास्कर ॥९॥वाःसिद्धार्थकाश्चैवअघोष्टिांगःप्रकीर्तितः // 1 // तत्रैव // // सुवर्णरजतंताम्रमार / कूटतथैवच // लोहंत्रप्तथासीसंधातवःसप्तकीर्तिताः // 1 // पंचरात्रे // रजांसिपं है चवर्णानिमंडलाथैतुकारयेत् // शालितंडुलचूणेनशुक्लंचायवसंभवं // रक्तंकुसुभासि दूरगरिकादिसमुद्भवं // हरितालोद्भवंपीरिजनीसंभवंतवा॥ कृष्णंदग्धयवैश्वापिह। हरिनंपीतमिश्रितं // दशांगधूपउक्तोमदनरने॥षनागकुष्ठंहिगुणोगुडश्चलाक्षात्रयंपंच ! नखस्यभागः // // हरीतकीसर्जरसंसमांशंभागैकमेकंत्रिलवंशिलाजं // 1 // नस्यचत्वारिपुंरस्यचैकोधूपोदशांगःकथितोमुनींद्रैः // विष्णुधर्मोत्तरे // हेमरा। जतताम्राश्चमृन्मयालक्षणान्विताः // यात्रोहाहप्रतिष्ठासुकुंभाःस्युरभिषेचने // 3 // 9 // 1 सफेतशीरीस 2 अष्टांग 3 सोनपितळ 4 कथिल 5 सोनगेफ 6 लाख 7 नखला ८राळ 9 नागरमोथ 10 गुग्गुळ। SA0A000000000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir DAOROACADASA0 // 1 // पंचाशांगुलवैपुल्यंउत्सेधःषोडशांगुलः // द्वादशांगुलमूलस्यानमुखमष्टांगु / लंभवेत् // 2 // पंचचआशाश्चपंचाशाःआशादश // पंचाधिकशतमंगुलानिवैपुल्य मितिकेचित् // पंचदशतावान्वैपुल्यंव्यासइतितुयुक्तं // धातुजंमृन्मयंवापिकलश यत्प्रतिष्ठितं // तहत्प्रादेशदीर्घचचतुरंगुलमुच्छ्रितं // सिततंडुलपूर्णेनपात्रेणापिहि|| ताननमिति॥ // षटत्रिंशन्मते॥ ॥यंवगोधूमधान्यानितिला कंगुंश्चमुद्गकाः॥ श्यामकाचणकाश्चैवसप्तधान्यमुदाहृतं // 1 // अश्वस्थानाद्गजस्थानाईल्मीकात्सं गंमाझ्दात् // राजदाराच्चगोष्ठाचमृदमानीयनिक्षिपेत् // द्रव्यमानमाह याज्ञव हाल्क्यः // ॥जालसूर्यमरीचिस्थंत्रसरेणुरजःस्मृतं ॥तेष्टौलिक्षास्तुतास्तिस्रोराजसर्षप] उच्यते॥॥गौरस्तुतेत्रयःषटतेयवोमध्यश्वतेत्रयः॥कृष्णालपंचतेमाषस्तेसुवर्णस्तु / 8 1 प्रसिद्धः 2 राळे 3 सांवे 1 वारुळ 5 महानदीसागरसंगमात् / For Private and Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kebatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 10 // षोडश् // 2 // पलंमुवर्णाश्चत्वारःपंचवापिप्रकीर्तिताः॥ देकृष्णलेरूप्यमापोधरणंषो भास्कर डशैवते // 3 // शतमानंतुदशभिर्धरणैःपलमेवतु // निष्कंसुवर्णाश्चत्वारइति // // ताम्रस्योन्मानं // पलचतुर्थाशेनकर्षेणोन्मितःकार्षिकस्ताम्रसंबंधीपणोभवति॥कर्ष है। संज्ञानिघंटातेषोडशाक्षःकर्पोस्त्रीपलंकर्षचतुष्टयमितितेषोडशमाषाअक्षःसएवकर्षइ / त्यर्थः॥ कार्षापणसंज्ञश्वनारदेनोक्तः॥ कार्षापणोदक्षिणस्यादिशिरोप्यःप्रवर्तते॥प णैर्निबद्धःपूर्वस्यांषोडशैवपणाःसतु // // लीलावत्यां // ॥वराटकानांदशकद्वयं / इयत्साकाकिणीताश्चपणश्चतस्रः। तेषोडशद्रम्मइहावगम्योद्रम्मैस्तथाषोडशभिश्चनि| कः॥१॥अशीतिगुंजात्मकःकर्षः॥ चत्वारःकर्षानिष्कमितिधर्मसिंधौ॥ ॥धान्य मानंभविष्ये // पलहयतुप्रसृतंद्विगुणंकुडवंमतं // चतुर्भिःकुडवैःप्रस्थःप्रस्थाश्चत्वार // 10 // आढकः // आढकैस्तैश्चतुर्भिश्चद्रोणस्तुकथितोबुधैः॥ कुंभोद्रोणडयंशूर्पःखारीद्रोणा For Private and Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Boooooooooo स्तुषोडश्॥ // गोपथे॥ ॥पंचकृष्णालकोमाषस्तैश्चतुःषष्टिभिःपलं // पलैादशा भिःप्रस्थोमागधेषुप्रकीर्तितः // 1 // आढकस्तैश्चतुर्भिश्चद्रोणःस्याचतुराढकः॥ // विष्णुधर्मोत्तरे // // पलंचकुडवःप्रस्थआढकोद्रोणएवच // धान्यमाने घुबोद्धव्याः क्रमशोमीचतुर्गुणाः // 1 // द्रोणैःषोडशभिःखारीविंशत्याकुंभउच्य / / ते // विंशतिरित्यत्रद्रोणरितिसंबध्यते // // तथाच // // कुंभोद्रोणइति / पक्षाविंशतिद्रोणमित कुंभइतिपक्षांतरं // पलसहस्रमितःकुंभइतिपक्षांतरं // // वाराहे // // पलद्वयंप्रमृतंमुष्टिरेकपलंस्मृतं // अष्टमुष्टिभवेत्किचित्किचि दष्टौतुपुष्कलं // 1 // पुष्कलानिचचत्वारिआढकःपरिकीर्तितः // चतुराढको / भवेत्द्रोणइत्येतन्मानलक्षणं॥एतत्पक्षाणांशक्तिकालाद्यपेक्षयाव्यवस्था॥॥स्मार्तक / मक्रमउक्तोधर्मसिंधौ॥ ॥संकल्पःस्वस्तिवाविप्रवरणंभूतनिःसृतिः ॥पंचगव्य / ARVASNA For Private and Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit संस्कार मिशुद्धिर्मुख्यदैवतपूजनं ॥अग्निप्रतिष्ठासूर्यादिग्रहस्थापनपूजनं // देवतान्वाहितिः भास्कर // 11 // पात्रासादनंहविषांकृतिः // यथाक्रमंत्यागहोमावितिपूर्वागकःक्रमः // पूजास्विष्टं हैं नवाहुत्योबलिःपूर्णाहुतिस्तथा पूर्णपात्रविमोकाद्यग्न्यर्चनांतेऽभिषेचनं ॥मानस्तो केतिभूतिश्चदेवपूजाविसर्जने // श्रेयोग्रहोदक्षिणादिदानकर्मेश्वरार्पणं // क्रमोयमु। त्तरांगानांप्रायः स्मार्तेष्वितिस्थितिः॥ // दशप्रणवाउक्ताः शांतिकमलाकरे॥ आ दौप्रणवमुच्चार्य व्याहृती प्रणवान्विताः // मंत्रादौप्रणवःकार्योमंत्रांतेप्रणवःपुनः // तितोव्याहृतिसंयुक्तस्त्वंतेचप्रणवःसदा॥ ॥अथवा // आदौप्रणवमुच्चार्यसप्तव्याह तयस्ततः॥ मंत्रादीप्रणवःकार्योमंत्रांतेप्रणवःपुनः॥अंतर्विसर्गकंकुर्याच्छौतेस्मातेचक मणि // मंत्रादीप्रणवस्तहत्देवस्वामीयभाषणात् // कर्मविशेषेअग्निनामान्युक्तानि | // 11 // धर्मसिंधौ॥ // अग्रिस्तुमारुतोनामगर्भाधानेविधीयते॥पावमानःपुंसवनेसीमतेमंग PORRORSRORORGADAR వంగవరం0000వంగాలు For Private and Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shei Kailassagarsul Gyanmandit लाभिधः // प्रबलोजातसंस्कारेपार्थिवोनामकर्मणि // अन्नाशनशुचिःप्रोक्त सभ्यः।। स्याच्चौलकर्मणि // व्रतादेशेसमुद्भवोगोदानादीसूर्यः विवाहेयोजकः // // आवसत्थ्येदिजोनामप्रायश्चित्तेविटः॥पाकयज्ञेषुपावकः // पैतृकेकव्यवाहनः // दैव्येहव्यवाहनः॥ शांतिकेवरदः // पौष्टिकेबलवर्धनः // मृतदाहेक्रव्यादः॥ पूर्णाहु / त्यांमृडः॥अभिचारेक्रोधोग्निः॥ वश्यार्थेपावकः॥ वनदाहेदूषकः॥ कुक्षौजठरः // वैश्वदेवेरुक्मः // लक्षहोमेवन्हिः // कोटिहोमेहुताशनः // समुद्रेवाडवः // अग्निहोत्रे है गार्हपत्योदक्षिणाग्निराहवनीयश्चेतित्रयः // ज्ञात्वैवमग्निनामानिसर्वकर्माणिकारये त्॥ // कर्मदेवतानामान्याहबौधायनः॥ पुण्याहवाचयिष्यन्नामगृण्हीयादसौ / प्रीयतामितिविवाहस्याग्निरौपासनस्याग्निसूर्यप्रजापतयः॥ स्थालीपाकस्याग्निगर्भो / गभांधानस्यचब्रह्मा ॥पुंसवनस्यप्रजापतिः॥असावित्यस्यस्थानेप्रजापतिर्देवतेत्यर्थः / For Private and Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार तथाचसंग्रहे॥॥स्वस्तिवाचनमंत्रेतुकर्मकर्मेयथातथाटथकष्टथक्प्रीतदेवतानांस | भास्कर // 12 // मर्पगं॥औपासनाग्निःसूर्यश्चविवाहेचप्रजापतिः॥स्थालीपाकग्निगर्भश्वआधानेब्रह्म / णस्तथा॥ प्रजापतिःपुंसवनेधातासीमंतकेप्यथ // सविताजातकर्मेषुनामकर्मेप्रजाप। तिः // निष्क्रमेन्नप्राशनेचसवितापरिकीर्तितः // चौलेतथैवकेशतिप्रजापतिरिति / स्मृतः॥ इंद्रस्तथोपनयनेव्रततुर्येअपापकः॥श्रद्धामधेविसर्गेचसुश्रवाःपरिकीर्तितः॥ / उपाकर्मेतुसविताविवाहेषुप्रजापतिरिति।सोमयागगर्भाधानसीमंतोन्नयनाधानादि | कर्मागभूतेद्धिश्राडेक्रतुदक्षसंज्ञकाःविश्वेदेवाअन्यत्रसत्यवसुसंज्ञकाः॥ ॥आप। स्तंबः॥ ॥त्रिमावस्तुप्रयोक्तव्यःकर्मारंभेषुसर्वशः॥ त्रिमात्रःप्रणवः॥ // मार्क डेयः॥ // इक्षुरापःपयोमूलंताबूलंफलमौषधं॥भक्षयित्वापिकर्तव्याःसानदानादि / | // 12 // काःक्रियाः // स्नानमप्यधिकारितावच्छेदकं // तदुक्तंहेमाद्रौप्रचेतसा // मातो Goooooooooooooooooooode For Private and Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir B000000000000000000000 धिकारीभवतिषेपित्र्येचकर्माण // पवित्राङ्गस्तथाजाप्यैदानेचविधिचोदिते // आग्नेये // नानानामपिसर्वेषांवारुणेनचमानवः // कर्तुमर्हतिकर्माणिविधिवत्सर्वदा ? द्विजः // संध्यावंदनविनाकर्मनकर्तव्यमित्युक्तंतत्रैव // संध्याहीनोऽशुचिनित्य : मनहें सर्वकर्मसु // यदन्यत्कुरुतेकर्मनतस्यफलमश्नुते // // वाराहे // ॥सुस्ना। तःसम्यगाचांतःकृतसंध्यादिकक्रियः // कामक्रोधविहीनश्चपाखंडस्पर्शवर्जितः // जितेंद्रियःसत्यवादीसर्वकर्मसुशस्यते // // कींगस्नानेविशेषोमार्कंडेयपुराणे॥ शिर स्नानंप्रकुर्वीतदैवंपित्र्यमथापिवा // प्राङ्मुखोदङ्मुखोवापिश्मश्रुकर्मचकार / / येत् // तत्रादौश्मश्रुकर्मततःशिरःस्नान।अन्यथाऽशुचिखापत्त्यापुनःस्नानापत्तेः॥ तच्चस्नानंमंगल कृत्यादौतिलामलकादिनोहाभ्यंगस्नानपूर्वकंकार्य // तदुक्तंपरशु रामेण // ततःस्वगृहमागत्यमंगलस्नानमाचरेत् // सौषधीगंधचूर्णैर्युक्तैःकृष्णति / JOB0000000000000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit c संस्कार लामलैः // उहाँगानितैलेनचंपकादिसुगंधिना // तैलेनमंगलस्नानं कुर्वीतब्राह्म भास्कर ॥१३॥णैःसहेति // // आपस्तंबः // // आर्द्रवासास्तुयःकुर्याज्जपहोमपरिग्रहान् // स| र्वतद्राक्षसंविद्याहहिर्जानुचयत्कृतं // यजलेशुष्कवस्त्रेणस्थलेचैवावाससा॥ जपहो / मस्तथादानंतत्सर्वनिष्फलंभवेत् // सप्तवाताहतमपिशुष्कं // नस्यूतेननदग्धेनपार | क्येणविशेषतः // मूषकोत्कीर्णजीर्णैर्नकर्मकुर्याद्विचक्षणइतिभारतात्॥ // बौधा / यनः // // काषायवासाःकुरुतेजपहोमप्रतिग्रहान् // नतद्देवागमकर्महव्यकव्येष्व: थोहविरिति // भवदितिशेषः // // आचारादर्श // // नरक्तमुल्वणंवासोननीलंच : प्रशस्यते // मलाक्तंचसदाहीनंवर्जयेदंवरंबुधइतिव्याघ्रपादः॥ ॥काषायंकृष्णवस्त्रं / चमलिनंकेशदूषितं॥जीर्णचसंधितंवापिपारक्यंमैथुनेधृतं॥ छिन्नाग्रमुपवस्त्रंचकुत्सि | // 13 // धर्मतोविदुरिति॥अयंचनिषेधःसतिसंभवेबोध्यः॥ ॥व्रतहेमाद्रौ॥ ॥प्रागामुदगग्रं oEAaoB000 For Pricate and Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 0000000000000000000 वाधौतवासःप्रसारयेत् // पश्चिमाग्रंदक्षिणाग्रंपुनःप्रक्षालनाच्छुचीतिमार्कंडेयः // // अन्यदेवभवेदासःशयनीयेनराधिप // अन्यदेवचदेवानामर्चायामन्यदेवहि // // अन्यच्चलोकयात्रायामन्यदीश्वरदर्शने॥ ॥योगीयाज्ञवल्क्यः // ॥अभावधीतवस्त्र स्यशाणक्षौमादिकानिच // कुतपंयोगपट्टवाविवासायेनवैभवेत् // कुतपोनेपालकंव: लः॥ // भविष्ये // // नीलीरक्तेनवस्त्रेणयत्कर्मकुरुतेदिजः // स्नानंदानंतपोहोमः / स्वाध्यायःपितृतर्पणं // वृथातस्यमहायज्ञानीलीरक्तस्यधारणात् // व्याघ्रपादः // नकवस्त्रोहिजःकुर्याद्भोजनंचसुरार्चनं // तत्सर्वमसुरेंद्राणांब्रह्माभागमकल्पयत्। // विष्णुपुराणे // // होमदेवार्चनाद्यासुक्रियावाचमनेतथा // नैकवस्त्र प्रवर्तेतद्विजवा। चिनिकेतथा // द्विजवाचनेस्वस्तिवाचने // // शातातपः // // सव्यादंसात्परिभ्रष्टं / कटिदेशेधृतांबरं // एकवस्त्रंतुतदिद्याद्देवेपित्र्येविवर्जयेत् // // संग्रहे // // वामेप्टष्ठे! POADA00000000000000OORDA For Private and Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit 0 संस्कार तथानाभौकच्छत्रयमुदाहृतं // त्रिभिःकच्छःपरिज्ञेयोविप्रोयःसशुचिर्भवेत् // आभास्कर // 14 // दौकच्छस्ततोनीवीनाभिमध्येचवाससी // नीवीदक्षिणतःस्थाप्याएतत्रिकच्छलक्ष / णं // शयनंचार्द्रपादेनशुष्कपादेनभोजनं // नोत्तरीयमधःकुर्याद्रात्रिवासस्तथादि | ने // // कटिवेष्टयंतुयद्वस्तूंपुरीषोयेनवाकृतः॥ मूत्रमैथुनकृवस्त्रंधर्मकार्येविवर्जयेत्॥ 18दानहेमाद्रौगौतमः // // स्नानेदानेजपेहोमेदेवेपित्र्येचकर्मणि // बधीयान्नासुरीकराक्षांशेषकालेयथारुचि // // तत्रैवयाज्ञवल्क्यः // // परिधानाबहिःकक्षानिबडाचा सुरीमता // धर्मकर्मणिविद्वद्भिर्वर्जनीयाप्रयत्नतः // // विश्वामित्रः // // यज्ञोपवी / तिद्वेधार्यश्रीतेस्मार्तेचकर्मणि // तृतीयमुत्तरीयार्थेवस्त्राभावेतदिष्यते // उत्तरीयव / स्त्राभावे॥पारस्करगृह्ये // एकंचेत्पूर्वस्योत्तरवर्गेणप्रच्छादयीतेति॥ // शिखाबंधश्चो | // 14 // |क्तश्चतुर्विंशतिमते // // मध्येतुबवचाश्चैवनिबनीयुःशिखांततः // मध्यंदिनाश्चये || CGCo8000000 68000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie विप्राःपार्श्वेदक्षिणतः क्रमात् // वामपार्श्वेतुबनीयुविप्राः सामगायनाः // // संग्रा हे // // खल्वाटखादिदोषेणविशिखश्चेन्नरोभवेत् // कौशीतदाधारयीतब्रह्मग्रंथि युतांशिखां // 1 // // मार्कंडेयः // // कुशपाणिःसदातिष्ठेद्राह्मणोदंभवर्जितः // स है। नित्यंहतिपापानितुलराशिमिवानलः // // याज्ञवल्क्यः // // पेषणादिकयंत्रेषुश ब्दोयावत्प्रवर्तते // पतितांत्यजचांडालादीनांयावच्चशब्दकः // तावत्कर्मनकर्तव्यं / तथासंध्याहयेपिच // उपांशुलक्षणं // // वृहद्याज्ञवल्वयः // विनाशब्दंजपोयस्तु / चलजिव्हाद्विजच्छदः / उपांशुतंजपंप्राहुर्मनसामानसंबुधाः // स्पष्टतरवर्णोच्चार स्तु // वर्णःस्पष्टतरोचार्योनासाश्वासावधीतिवा // सुखश्वासावधीशृण्वन्नभिषेका हर्चनेषुचेति // आचारमयूखे // // कर्मप्रदीपे // // आवाहनासनंपाद्यमघमाचम . हनीयकं // स्नानंवस्त्रोपवीतंचगंधमाल्यान्यनुक्रमात् // 1 // धूपंदीपंचनैवेद्यतांबूलं / BACROPOROA00000000000 For Private and Personal Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir संस्कार चप्रदक्षिणा // पुष्पांजलिरितिप्रोक्ताउपचारास्तुषोडश // 2 // फलेनमुफलावाप्तिः भास्कर सांगतादक्षिणार्पणं // // पंचोपचारास्तु // // गंधपुष्पेधूपदीपौनैवेद्यइतिपंचकं // पंचोपचारमाख्यातंपूजनेतत्वविबुधैः // 1 // // राजोपचारास्तु // // ततःपंचामृता / भ्यंगमंगस्योद्वर्त्तनंतथा // मधुपर्क परिमलद्रव्याणिविविधानिच॥१॥ पादुकांदोल। नादर्शव्यजनंछत्रचामरे // वाद्यार्तिक्यं नृत्यगीतशय्याराजोपचारकाः // 2 // // अ थधनिकादिप्रदेयदक्षिणार्थद्रव्येयत्ताव्यवस्थामाह // तत्रादौधनिकादिलक्षणं // // वाराहे // // वर्धयित्वाधनंयस्तुतस्माद्यासमपीहयः // नखादेत्संग्रहपरोधनि / शकःसउदाहतः॥१॥ पोषणीयकुटुंबस्यनिर्वाहोयावताभवेत् ॥तादवेवसुखंयस्तुल: भतेप्रतिवार्षिकं॥ऋणंयस्यतुनास्त्येवसमध्यमउदाहृतः॥२॥धनंपूर्वापरंयस्यवर्तते | // 15 // बहुसंख्यया॥अधिकस्यार्जकोयःस्यात्समहाधनउच्यते॥ सदाचाररतोविप्रोधना। GARO-O000000000000000 wasadn00000000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 00AOOAAMANASANASAN जनपराङ्मुखः।कुटुंबयत्नमतिक सदरिद्रइतिस्मृतः // यस्यस्यादशनाभावःसदा चाररतस्यहि // महादरिद्रःसभवेहासोधान्यविवर्जितः॥वर्धयित्वाधनंयस्तुग्रासंवा / र्षिकमर्जयेत् // सवैधन्यइतिप्रोक्तश्चैकवर्षेणयःपुमान् // वर्षद्वयमितंग्रासंसहिधन्य, तर स्मृतः॥ अधिकस्यार्जकोयःस्यात्सधन्यतमईरितः // धनेनैवविनायस्तुग्रासं| वार्षिकमार्जयेत॥ सवैधीरइतिप्रोक्तस्तारतम्यंचपूर्ववतइति ॥अथैतेषुमध्येकेनकिास यद्देयंइत्याकांक्षायांवाराहे // // लक्षनमस्कारहोमंप्रकृत्य // व्याहृतीनांसहस्र / स्यहोमेशुल्कंहिजेर्पयेत् // माषमात्रसुवर्णतुलक्षहोमेशतंयवाइत्युक्तं // धनिकोहि गुणंदद्यातत्रिगुणंतुमहाधनः॥यवार्धतुदरिद्रेणदातव्यंपुण्यलब्धये // दद्यान्महादारी द्रिस्तुतदर्धशुल्कमेवचेति // मध्यमादिभिस्तुधनिकाद्यपेक्षयाकिंचिन्यूनदरिद्राद्यपे / क्षयाकिंचिदधिकंदेयमित्यर्थात्तारतम्येनकल्पनीयं // धीरेणापिदरिद्रतोपिन्यूनस For Private and Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार मंवालाभानुसारेणकल्पनीयं // एतच्चसुवर्णादिद्रव्यविषयमेवनतुगवादिविषयं // सु भास्कर वर्णप्रकृत्यैवद्वैगुण्यादेरुक्तत्वात् // एतत्सर्वंनित्यकर्मविषयंअनुक्तपरिमाणविषयकं / चज्ञेयं // काम्येउक्तपरिमाणेचकर्मणितुयथावदेवदेयं // धनिकादिस्तुदारिद्रयमि / / तिप्रख्यापयन्यथावन्नददातिसकर्मफलनवाप्नोति // तथाचमनुः // // प्रभुः प्रथमक ल्पस्ययोनुकल्पेनवर्तते // सनाप्नोतिफलंतस्यपरत्रेतिश्रुतिःस्मृतिरितिपुराणांतरेपि / वित्तशाठ्यंनरोयस्तुधनेसतिकरोतिहि // सनाप्नोतिफलंतत्रचौरएवप्रकीर्तितइति // एवंखल्पकालसाध्यबुहुकालसाध्यकर्मसुश्रमाद्यनुरोधेनद्रव्येयत्ताकल्पनीया॥भा | रते॥ // वेदोपनिषदेचैवसर्वकर्मसुदक्षिणा॥ सर्वत्रैवतुचोद्दिष्टाभूमिर्गावोथकांचन। बैजवापः॥ // शिवनेत्रोद्भवंयस्मात्तस्मात्तत्पितृवल्लभं // अमंगलंतद्यत्नेनदेवकार्ये // 16 // विवर्जयेत् // सर्वकर्मसुब्राह्मणभोजनसंख्यामाहगदाधरः॥ गर्भाधानादिसंस्कारेब्रा JaroccoCACAUGUSTUS For Private and Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir GreeRoeosc0600Repeacocceer हाह्मणान्भोजयेद्दश // शतंविवाहसंस्कारपंचाशन्मेखलाविधौ // आवसथ्येत्रयस्त्रिंश च्छौताधानेशतात्परं ॥अष्टकंभोजयेद्भक्त्यातत्तत्संस्कारसिद्धये ॥आग्रयणेप्रायश्चि त्तेब्राह्मणान्दशपंचचेति // कृतंकर्मईश्वरार्पणकार्यमित्युक्तंसहन्नारदीये // विष्णव / / र्पितानिकर्माणिसफलानिभवंतिहि // अनर्पितानिकर्माणिभस्मनीवहुतंहविः // नि / त्यनैमित्तिकंकाम्यंयच्चान्यन्मोक्षसाधनं // विष्णोःसमर्पितंसर्वसात्विकंफलदंभवे / त् // // सप्तगोत्राणियथा // // पितुर्मातुश्वभार्यायाभगिन्यादुहितुस्तथा // पितृष्य / हामृमातृष्वस्रोगात्राणांसप्तकंस्मृतमिति // एकोत्तरशतकुलानियथा // चतुर्विशति विशश्वषोडशद्वादशानिह // रुद्रादशवसुश्चैवकुलमेकोत्तरंशतमिति // आस्यनासा / / आक्षिकर्णौचनाभिहृत्कंभुजौस्टशेत् // एवमाचमनंकृत्वासाक्षान्नारायणोभवेत् // // इ| अतिपरिभाषाप्रकरणम्॥ ॥अथगर्भाधान।तत्रप्रथमरजोदर्शनेत्रयोदशदोषाःज्योतिः For Private and Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार शास्त्रउक्तास्तेसंकल्पेवक्ष्यामःतत्रदोषाणांनिबर्हणार्थनारदोक्तविधिनाशांतिकृत्याग भास्कर ॥१७॥र्भाधानकार्य // शांतिकर्मण्यग्निचक्रंचावश्यंतथापिअग्निचक्रविनाकर्माणिनिर्णीता है। नि।ज्योतिर्निबंधे॥ ॥दुर्गाहोमविधौविवाहसमयेसीमंतपुत्रोत्सवेगर्भाधानविधीचवा। स्तुसमयेविष्णोःप्रतिष्ठादिषु // मौजीबंधनवैश्वदेवकरणेसंस्कारनैमित्तिकेहोमोनि त्यभवेन्नदोषकथितंचक्रंचवन्हेरपीति // नारदीयेवसिष्ठेचवाराहेचविशेषतः॥कात्या यनोक्तग्रंथेस्युस्त्रयशांतिर्यजुःस्मृता // तस्मात्कातीयैस्क्तउक्तशांतित्रयेन्यतमाविधे / या // // अथनारदोक्तगर्भाधानादौरजोदर्शनशांतिः // // निंद्यःतिथिवारेषुयदि / पुष्पंप्रदृश्यते // अशुभंचेद्रजःस्त्रीणांनिंद्यस्थानंचवाससी // 1 // तत्रशांतिंप्रकुर्वीत ग्रहयज्ञपुरःसरं // सुमुहूर्तेतुसंप्राप्तेकुर्याच्छांतियथाविधि // 2 // विधानंतत्रकर्त // 17 // व्यमरिष्टनंविशेषतः ॥दंपत्योःप्रातरेवस्यान्मंगलस्नानमुत्तमं॥३॥पंचमेदिवसेना / / 0000000000AAOOAA For Private and Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir WA000000000000000000000000 खादाभ्यामप्यत्रमंगलैः॥तिलतैलेनशुद्धेनशुभकल्केनवापुनः // 4 // उष्णैश्चवारिभिः / श्रेष्ठैःपंचपल्लवसंयुतैः॥ आन्हिकंविधिवत्कृत्वाविधानंनूनमाचरेत्॥५॥ शुभाचारस मायुक्तःश्रद्धयापरयायुतः // तिथिश्रवणकंकुर्याच्छोतिसंकल्पपूर्वकं // 6 // पुण्याहं।। वाचयेत्पश्चात्ब्राह्मणेर्वेदपारगः // कृत्वाभ्युदयिकंश्रादमाचार्यवरयेत्ततः ॥७॥स्थं डिलंचततःकृत्वाअग्निसंस्थापयेत्ततः // ईशान्यांचतुरःकुंभान्स्थापयेहारिपूरितान्। | // 8 // पंचपल्लवसंयुक्तान्सवौषधिसमन्वितान् // पंचरत्नसमायुक्तान्पंक्तिरूपेणसाधये / त्॥९॥कुंभोपरिन्यसेत्पात्रंशालितंदुलपूरितापात्रोपरिन्यसेहस्त्रप्रतिकुंभंटथक्पृथक् / // 10 // मूर्यचविन्यसेदायेइंटेंद्राण्यौततःपरं॥चतुर्थेविन्यसेहिद्वान्प्रतिमांभुवनेश्वरी / ॥११॥ततोग्रहांश्चसंपूज्ययथाविधिविधानतः॥ सूर्यकुंभंतुसंस्पृष्ट्वासूर्यसूक्तंजपद्विजः : // 12 // रुद्रैकादशिनीचापिजपेत्तत्रसमाहितः॥प्रधानंपायसंग्रोक्तंसघृतंचसर्शकरं // For Private and Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 18 // संस्कार |॥१३॥अष्टोत्तरसहस्रंतुशतमष्टोत्तरंतुवा॥प्रत्येकंदेवतानांचजुहुयात्तिलसर्पिषा॥१४॥भास्कर आकृष्णेनेतिसूर्यचइंद्रंत्रातारमिंद्रतः॥इंद्राणीतुतथादित्यैरास्नेतिचसुमंत्रतः॥१५॥ ईश्वरीभुवनस्याथयजुषांश्रीश्चतेतिच // ग्रहहोमंततःकृत्वायथाविध्युक्तद्रव्यया // // 16 // वंशपात्रंसमानीयरक्तवस्त्रसमन्वितम् ॥तत्रराशिंप्रकुर्वीततंदुलानांनृपोत्तम / |॥१७॥तत्रोपरिन्यसेमींकदलींसूर्यदेवतां॥वन्हेरुत्तरतोविद्वान्कदलींस्थापयेच्छुभां // हेम्नःपंचपलाठ्यांवापलस्यापिसुलक्षणांपला.नतदर्डेनतदनचवापुनः॥१९॥ सुस्तंभाढयांसुपत्रांचकदलेनविराजितां॥ // तंदुलानांप्रमाणंतु // ॥अष्टमुष्टिभवतिक चित्कचिदष्टोचपुष्कलं // पुष्कलानिचचत्वारिआढकःपरिकीर्तितः ॥चतुर्भिराढकै / द्रोणोग्राह्योद्रोणैकतंदुलाः // दद्यात्तांविप्रवर्यायसवस्त्रांचसदक्षिणां // अलंकृतायवि | // 18 // दुषेश्रोत्रियायकुटुंबिने // दानमंत्रस्तु // सुपत्रेसुभगेदेविरंभभास्करवल्लभे॥ रक्षमा OCAOACROACROROROPORO ROORGAOORDAROORमल For Private and Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit Doo हारजसोदोषात्दुष्टस्यास्यविगल्तिात् // दानेनानेनदेवेशः सविताविश्वतोमुखः // प्रीतोभवतुमेसद्योदोषहरतुदुष्करम् ॥ततोभिषेचनंकार्यदंपत्योश्चविशेषतः // उच्चा है। दार्यवारुणान्मंत्राञ्जलेनपंचपल्लवैः // उत्कृत्योत्कृत्यतंसिंचेत्पुण्यमंत्रैर्यथाविधि // al आपोहिष्ठात्रिभिमत्रैःपंचेंद्रेःपंचवारुणैः॥ भगप्रणेतीदमापःसमुद्रायपुनन्तुमा // आal प्यायपंचनद्येतिशिरोमेतिचतसृभिः // देवस्यत्वात्रिभीत्यादिअभिषिच्यपुनःपुनः॥ शक्रादिदेवताःसर्वाब्रह्मविष्णुपुरोगमाः॥ दंपत्योःपरिधानार्थमहतवाससीपुरा // की मणोतेविसृज्यान्यदासश्चपरिधार्यते॥ आचार्यायततोदद्यात्वर्णगोभूतिलांस्ततः॥ भाब्राह्मणेभ्यस्तथान्येभ्योदक्षिणाश्चविशेषतः // सदक्षिणमनहंप्रदद्य द्रुद्रजापिने // ब्राह्मणान्भोजयेत्पश्चाच्छर्कराघृतपायसैः॥ यस्मिन्वाससिदृष्टंचरजोदुष्टभयावह॥ तहासोयत्नतस्त्याज्यंततःशांतिकरंहितत्॥ एवंयःकुरुतेशांतिनारदोक्तप्रमाणतः // 00000000000 700-0. . For Private and Personal Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir भास्कर. संस्कार- तिदनिष्टंतुसकलंसद्यएवविनश्यति ॥इति नारदोक्तरजोदर्शनशांतिक्रमः // // अथ | शांतिप्रयोगानुक्रमः // // शांतिक्रमप्रवक्ष्यामिनारदेनयथोदितं // गणेशंपूजयेदा / दौस्वस्तिपुण्याहवाचनं // 1 // मातॄणांपूजनंकार्यनांदीश्राडमतःपरं ॥आचार्यवराय वाथब्रह्माणंगाणपत्यकं // 2 // सादस्यमृत्तिजश्चैवजापकान्वरयेत्ततः॥दिग्ररक्षणंत / तःकार्यपंचगव्यंयथाविधि // 3 // भूमिसंपूज्यविधिवत्तत्रसंस्कारपंचकं // स्थंडि लेनिंप्रतिष्ठाप्यकलशान्स्थापयेत्क्रमात् // 4 // मूर्त्यग्युत्तारणंप्राणप्रतिष्ठास्थापना है। र्चनं // ग्रहादीन्स्थापयित्वाथस्थापयेद्रुद्रकुंभकं // 5 // ब्रह्मासनंततोदत्वाकारयेत्कु| शकंडिकां // लिंगोक्तैर्नाममंत्रायथाविध्युक्तद्रव्यया // 6 // देवताग्रहहोमंचयथा | संख्यापुरःसरं // पूजाविष्टनवाहुत्यांबलिंपूर्णाहुतिंतथा // 7 // त्रुवाश्नादिविमोकां // 19 // होमशेषसमापयेत् // श्रेयःसंपाद्यदानंचअभिषेकोविसर्जनं // 8 // विप्राशिषःप्र 33000 SPEA00000 For Private and Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit CROREASANA गृण्हीयात्तान्मिष्टान्नेनभोजयेत् // // इति शांतिप्रयोगानुक्रमः // नान्वाधानमृषि, श्छंदोयजुषांगृह्यकर्मणि // श्रोतेकर्मणिकेषांचिदन्वाधानादिकारयेदितिवचनात्॥ ऋषिश्छंदअन्वाधानगर्भाधानातिरिक्तसंस्कारेऽस्मिन्ग्रंथेनांगीकृतं // // तत्रादौस है। वकर्मसाधारणांगानांगणेशपूजादीनांस्वस्तिवाचनांतानांप्रयोगः॥ // सचशिष्टप्रचु / शराचारानुसारेणोच्यते // // महत्सुकर्मसुपूर्वेयुःस्वल्पेषुतस्मिन्नहनिपूर्वाण्हेनिणेज / हानांतपंचमहायज्ञांतकृतनित्यक्रियेणसपत्नीकेनससंस्कार्येणयजमानेनप्राङ्मुखेनो दङ्मुखेनवाशुद्धपीठेउपवेशनं // // पादौहस्तौचप्रक्षाल्यद्विराचम्यत्रिःप्राणा नायम्यदेशकालोसंकीर्त्यकरिष्यमाणामुककागतयामंगलस्नानमहंकारष्येइति संकल्पः // // ततोयथाचारमंगलवाद्यघोषपुरःसरंपुत्रवतीद्धसुवासिनीभिर्हस्तैःसु गंधितैलेनाभ्यंजनंतिलामलकादीनांसर्वोषध्यादिमुगंधचूर्णेनोहर्तनंउष्णोदकेनस्ना 00000 Oace For Private and Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-नामिदमेवमंगलस्नानमित्यभिधीयते॥ ॥संग्रहे // ॥सौगंध्युतिलतैलेनकुर्यादंगेष्व भास्कर. // 20 // भ्यंजनं // तिलामलकसंयुक्तैःसुगंध्योषधिचूर्णकैः॥ अंगोहत्यौष्णोदकेनस्नानंतन्म : गलंस्मृतमिति // ॥शुष्कवस्त्रपरिधानपुरःसरंपतिपुत्रवतीद्धसुवासिनीभिर्मगलति / लकयुतंनीराजनंचप्रकुर्वीत // तथाचयजमानःपत्न्यासंस्कार्येणचयथायोग्यालंक तःहिराचमनं // ततोयजमानःनवंश्वेतंसदशस्ववर्णेनसकृद्धौतप्रागुदग्दर्शवाप्रसारि तन्नान्यधारितंअहतंवसनंतन्नाभिपृष्ठकटयेवंबडत्रिकच्छंपरिधास्यैइत्यनेनमंत्रणप शरिधाययशसामेत्यनेनमंत्रेणोत्तरीय॥अहतेवाक्षीमवस्त्रेश्वेतपीतरक्तरंजितेवानीलीरं / जितंविनापत्न्यात्वमंत्रंपरिधाय॥प्रतिवस्त्रेस्मार्तविधिनाद्विराचमनं॥ पत्न्यास्तुय थोक्तं // ततोवारणादियज्ञीयदारुनिर्मितेसोत्तरच्छदेशुद्धपीठेशुभासनेयज्ञोपवीति / नादक्षिणपाबडशिखाऽभिन्नकेशेनयजमानेनप्राङ्मुखेनोदङ्मुखेनवाउपवेशनं॥ AAAAA SAROOOOOR For Private and Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AAAAOORRORROADGAO तदक्षिणतःपन्याचतद्दक्षिणतःसंस्कार्येणच // वारणादिपदेनसीसवटेंभुरणीकाष्ठपी | ठं॥सोत्तरच्छदेनउपर्यग्रइति // ॥सव्येद्वित्रिकुशदलोपग्रहः ॥दक्षिणेचतुःकुशद लोपग्रहः // सचअनामिक्यांमध्यपर्वणि // एवंकरद्वयकुशोपग्रहः // अथवा चचतुःकुशदलग्रंथियुतकरद्वयेपवित्रोपग्रहः // वर्णेवणेएकैकन्यूनमितिकेचित् // षोडशमाषमारभ्यो+चयथाशक्तिहेमात्मकपवित्रंचातिप्रशस्तं // ॥धृतकुंकुम केशरान्यतममंगलतिलकंतिविधिनाद्विराचम्यप्राणानायम्यशांतिपाठपठित्वा | त्रिमात्रप्रणवमुच्चार्यलक्ष्मीनारायणादिदेवान्प्रणमत्॥ // अथशांतिपाठमंत्राः॥ // ॐ आनोभद्राक्रतवोयन्तुविश्वतोदब्धासोऽअपरितास उद्भिदै॥ देवानोयथासदुमिहुधेऽअसुन्नप्पायुवोरक्षिता दिवेदिवे // 3 // देवाना 0000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार॥२१॥ म्भद्रासुमतियतान्देवानाशतिरभिनोनिवर्तताम् // देवानासुख्यमुपसेदिमा भास्कर. बयन्देवान आयुरप्प्रतिरन्तुजीवसे // 2 // तान्पूर्वयानिविदाहूमहेबुयम्भगम्मित्र मदितिन्दक्षमुसिधम् // अर्य्यमणुम्बरुण सोम॑मश्विनासरस्वतीन सुभगामयस्क महारत् // 3 // तन्नोवातौमयोभुवातुभेषजन्तन्माताप्टंथिवीतात्पुताद्यौः // तद्ग्राणि सोमसुतौमयोभुवस्तदश्विनाशृणुतन्धिष्ण्यायुवम् // 4 // तमीशानुन्जगतस्तस्थुष / स्पतन्धियन्जिन्वमवसेहूमहेव्यम् // पुषानीयथावेदसामसङधेरैक्षितापायुरदब्धः। स्वस्तये // 5 // स्वस्तिनुऽइन्द्रौद्धश्रवात्स्वस्तिनापुषाविश्वदा // स्वस्तिनुस्ताक्ष्यों // 21 // ऽअरिष्टनेमित्खस्तिनोबहुस्पतिर्दधातु // 6 // एर्षदश्वामुरुतुल्टनिमातरशुभुंच्या Gadaac000000000000AMAND For Private and Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ORGAORADA0000000 वानोविदर्थेषुजग्मया // अग्निजिठहामनेवल्सूरचक्षसोविश्वनोदेवाऽअवसागमन्निह / // 7 // भुद्रङ्कणेभित्शृणुयामदेवाभद्रम्पश्येमाक्षभिर्यजत्रा // स्थिरैरङ्गैस्तुष्टुवाः / संस्तुभिर्व्यशेमदेवहितंयदायुः // 8 // शुतमिनुशरदोऽअन्तिदेवायत्रनिश्चक्रा / जरसन्तुनूनाम् // पुत्रासोयपितरोभवन्तिमानौमुध्यारीरिषतायुर्गन्तो // 9 // अदितिौरदितिरन्तरिक्षमदितिर्मातासपितासपुत्रः // विश्वेदेवाऽअदितित्पश्चज नाऽअदितिर्जातमदितिर्जनित्वम् // 10 // तम्पत्नीभिरनुगच्छेमदेवात्पुत्रैर्धातृभि हास्तवाहिरण्यै // नाकगृभ्णाना सुकृतस्यलोकेतृतीयपृष्ठेऽअधिरोचुनेदिवः॥११॥ आयुष्यम्बय्स्यश्शुयस्पोषुमौद्धिदम् // इदहिरण्यंवर्चस्वजैत्रायाविशतादिमाम्॥ DOORDAOADORORORORADASANADA For Private and Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir भास्कर // 22 // संस्कार- चौशान्तिरन्तरिक्ष शान्तिस्पृथिवीशान्तुिरापुत्शान्तुिरोषधयुत्शान्ति // वनस्प तयुत्शान्तुिर्विश्वेदेवा शान्तुिर्ब्रह्मशान्तित्सर्वठशान्ति शान्तिरेवशान्तुिल्सामाशा |न्तिरेधि॥१॥ यौयत समीर्हसेततौनोऽअभयङ्कुरु // शन्नत्कुरुप्प्रजाभ्योभयन्नए। शुभ्यः // 2 // सुशांतिर्भवतु // ॐश्रीमन्महागणाधिपतयेनमः // ॐलक्ष्मीनारायणाभ्यांनमः // ॐउमामहेश्वरा || भ्यांनमः॥ॐवाणीहिरण्यगर्भाभ्यांनमः॥ॐशचीपुरंदराभ्यांनमः॥ॐमातापितृचर / णकमलेभ्योनमः॥ॐॐकुलदेवताभ्योनमः॥ॐइष्टदेवताभ्योनमः ॥ॐग्रामदेवताभ्यो / नमः ॥ॐस्थानदेवताभ्योनमः // ॐवास्तुदेवताभ्योनमः // ॐसर्वेभ्योदेवेभ्यःसर्वे | // 22 // भ्योब्राह्मणेभ्योनमोनमः॥ ॐपुण्यंपुण्याहंदीर्घमायुरस्तु // सुमुखश्चैकदंतश्चकपिलो / / AAAAA For Private and Personal Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir गजकर्णकालंबोदरश्चविकटोविघ्ननाशोगणाधिपः // 1 // धूम्रकेतुर्गणाध्यक्षोभालचं टोगजाननः ॥हादशैतानिनामानियःपठेच्छणयादपि ॥२॥ति शासनामानियापठच्छणुयादाप ॥२॥विद्यारभाववाचवा ग्रामेसंकटेचैवविघ्नस्तस्यनजायते // 6 // शुक्लांबरधरंदेवंशशिव ? हर्णचतुर्भुजं॥ प्रसन्नवदनंध्यायेत्सर्वविघ्नोपशांतये॥४॥ अभीप्सितार्थसिद्धयर्थपूजि : जातोयःसुरासुरैः // सर्वविघ्नहरस्तस्मैगणाधिपतयेनमः // 5 // सर्वमंगलमांगल्येशिवे / सर्वार्थसाधिके / शरण्येत्र्यंबकेगौरिनारायणिनमोस्तुते ॥६॥सर्वदासर्वकार्येषुना है स्तितेषाममंगलं // येषांहृदिस्थोभगवान्मंगलायतनंहरिः॥७॥ लाभस्तेषांजयस्ते / 'षांकुतस्तेषांपराजयः ॥येषामिंदीवरश्यामोहृदयस्थोजनार्दनः ॥८॥विनायकंग / हीरुभानुब्रह्मविष्णुमहेश्वरान् ॥सरस्वतीप्रणौम्यादौसर्वकार्यार्थसिद्धये // 9 // सर्वेष्वा / हारब्धकार्येषुत्रयस्त्रिभुवनेश्वराः // देवादिशंतुनःसिडिंब्रह्मेशानजनार्दनाः॥१० / For Private and Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit संस्कार-विष्णुविष्णुर्विष्णुः // श्रीमद्भगवतोमहापुरुषस्यविष्णोराज्ञयाप्रवर्तमानस्यअद्यब्रह्म भास्कर // 23 // हणोद्वितीयेपरार्धेविष्णुपदे श्रीश्वेतवाराहकल्पेवैवस्वतमन्वंतरेअष्टाविंशतितमेकलि युगेप्रथमचरणेभरतवर्षेभरतखंडेजंबूहीपेदंडकारण्येदेशेगोदावर्याः पश्चिमेतीरेपर शुरामक्षेत्रेबौद्ययावतारेशालिवाहनशकेअमुकनामसंवत्सरेअमुकायनेअमुकऋतौ अमुकमासेअमुकपक्षेअमुकतिथौअमुकवासरेअमुकनक्षत्रेअमुकराशिस्थितेचंद्रे मुकराशिस्थितेश्रीसूर्ये अमुकराशिस्थितेदेवगुरौशेषेषुग्रहेषुयथायथाराशिस्थान स्थितेषुसत्सुएवंगुणविशेषेणविशिष्टायांशुभपुण्यतिथौममआत्मनःश्रुतिस्मृतिपुरा णोक्तफलावाप्तये अस्मिन्पुण्याहे अस्याः ममभार्यायाःप्रथमरजोदर्शनसमयेमास / तिथिवारनक्षत्रयोगकरणलग्रहोरावस्त्रदर्शनस्थानदिनभागवर्णानांमध्येयबिरुद्धफ2॥२३॥ लंतत्तदोषपरिहारार्थपुत्रपौत्रादिसंततिप्राप्त्यर्थतथाचममकलत्रेणसहजन्मराशेःस G0000000GROASANATABASANA AAAAAADA For Private and Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir काशानामराशेःसकाशाद्येकेचिद्विरुद्धस्थानस्थितक्रूरग्रहास्तैः सूचितंसूचयिष्यमाणं चयत्सर्वारिष्टंतहिनाशार्थसर्वदातृतीयैकादशशुभस्थानस्थितशुभफलप्राप्त्यर्थगण पतिदुर्गाक्षेत्राधिपत्यादित्यादिनवग्रहाधिदेवताप्रत्यधिदेवतादिसहितश्रीसूर्यइंद्र इंद्राणीभुवनेश्वरीदेवताप्रीत्यर्थनारदोक्तरजोदर्शनशांतिसांगोपांगेनतथाचअस्याः / / ममभार्यायाः क्षेत्रगर्भयोः संस्कारार्थप्रतिगर्भसमुद्भवैनोनिबर्हणदाराश्रीपरमेश्वर प्रीत्यर्थगर्भाधानाख्यंकर्मएकतंत्रणाहंकरिष्ये॥इतिसंकल्पः॥तदंगत्वेनगणपतिपूज निस्वस्तिपुण्याहवाचनमातृकापूजनंआयुष्यमंत्रजपनांदीश्रादंब्रह्माचार्यऋत्विग्वर पाणंदिग्रक्षणपंचगव्यकरणंभूमिपूजनंअग्निस्थापनंकलशस्थापनं अग्युत्तारणप्राणप्र तिष्ठापूर्वकदेवतास्थापनंकदलीस्थापनंनवग्रहस्थापनंचाहंकरिष्यतित्रादौकर्थिज? 1 नारदोक्तमूलंदर्पणेएव JANASANA000000000000 WA000000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार लपूरितकलशार्चनं // ॐ तत्वायामिब्रह्मणाबन्दमानस्तदाशस्तेियजमानोहविभिः // भास्कर. // 24 // अहेडमानोवरुणेहबोध्युरेशसमानऽआयुरप्प्रमोषी // 1 // कलशेवरुणायनमः। गंधाक्षतपुष्पैःसंपूज्य // ततोदक्षिणहस्तेनकलशमालभ्याभिमंत्रयेत् // कलशस्यमु खेविष्णुःकंठेरुद्रःसमाश्रितः // मूलेतस्यस्थितोब्रह्मामध्येमातृगणाःस्मृताः // 1 // कुक्षौतुसागराःसर्वेसप्तहीपावसुंधरा // ऋग्वेदोथयजुर्वेदःसामवेदोह्यथर्वणः // 2 // अंगैश्चसहिताःसर्वेकलशंतुसमाश्रिताः // इत्यभिमंत्र्य // ततोगंगाद्यावाहनं // गं गेचयमुनेचैवगोदावरिसरस्वति // नर्मदेसिंधुकावेरिजलेस्मिन्सन्निधिंकुरु // 1 // अ स्मिन्कलशेसर्वाणितीर्थान्यावाहयामि // पूजयामि // नमस्करोमि॥ कलशोदके / // 24 // नपूजासंभारान्संप्रोक्ष्य // तत्रमंत्रः // ॐ अपवित्रः पवित्रोवासर्वावस्थांगतोपिवा॥ 00000000000000000000DADAbo For Private and Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir c यःस्मरेत्पुंडरीकाक्षंसवाह्याभ्यंतरेशुचिः // 1 // इतिमंत्रणप्रोक्षयेत् // दीपपूजनं॥ भोदीपत्वंब्रह्मरूपअंधकारनिवारक // इमांमयाकृतांपूजांगण्हस्तेजःप्रवर्धय // 1 // दीपायनमःगंधाक्षतपुष्पैः संपूज्य // // // // // अथगणपतिपूजनं // // ततोध्यानम् // // श्वेतांगंश्वेतवस्त्रंसितकुसुमगणैःपूजितं / श्वेतगंधैः क्षीराब्धौरत्नदीपैः सुरतरुविमलेरत्नसिंहासनस्थं ॥दोभिःपाशांकुशेष्टाभ यधृतिविशदंचंद्रमौलिंत्रिनेत्रध्यायेच्छांत्यर्थमीशंगणपतिममलं श्रीसमेतंप्रसन्नं॥१॥ ॐ भूर्भुवःस्वःसिद्धिबुद्धिसहितमहागणपतयेनमःध्यायामिाहेहेरंबत्वमेोहिअंबिका। B 1 यद्यपि गणपतिपूजनंगदाधरादिभिनक्तितथापि आदौविनायकः पूज्योअंतेतुकुलदेवतेति संस्कार / मयूखादौगृह्यपरिशिष्टवचनात् // गणेशंपूजयेत्पूर्वनिर्वितार्थस्वकर्मणेतिपरशुरामकारिकोक्तेश्वविनैशंचा समयेतिचूडामणिकारवृत्ताचकार्यमेव. 0000000 For Private and Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandie संस्कार- त्र्यंबकात्मज // सिद्धिबुद्धिपतेत्र्यक्षलक्षलाभपितुःपितः॥३॥ नागास्यनागहारत्वं / / गणराजचतुर्भुज // भूषितःस्वायुधैर्दिव्यैःपाशांकुशपरश्वधैः // 2 // आवाहयामि। पूजार्थरक्षार्थचममक्रतौ // इहागत्यगृहाणत्वंपूजांक्रतुंचरक्षमे // 3 // ॐ गुणाना / सान्त्वागुणपति ठ हवामहेप्रियाणान्त्वाप्रियपति-हवामहेनिधीनान्सानिधिपतिन्हवा / महेवसोमम // आहमजानिगर्भधमात्वमजासिगर्भधम् // 1 // ॐ भू सिद्धिबुद्धि / सहितमहागणपतयेनमः गणपतिआवाहयामि॥ // रम्यंसुशोभनंदिव्यंसर्वसौख्य, करंशुभं ॥आसनंचमयादत्तंगृहाणपरमेश्वर // 2 // ॐ वष्र्मोस्मिसमानानामुद्यतामि, शवसूर्यः॥ इमन्तमभितिष्ठामियोमाकश्वाभिधासति // 2 // ॐ भू०सि०म० आसनं / समर्पयामि // उष्णोदकंनिर्मलंचसर्वसौगंध्यसंयुतं // पादप्रक्षालनार्थायदत्तंतेप्रति / BOOPORAGAR // 25 // For Private and Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir गृह्यतां // 3 // ॐ एतावानस्यमहिमातोज्यायाँश्चपूरुषः // पादौस्युविश्वभूतानि / त्रिपादस्यामृतन्दिवि // 3 // ॐ भूःसि मग पायंस० // ताम्रपात्रेस्थितंतोयं| गंधपुष्पफलान्वितं // सहिरण्यंददाम्यगृहाणपरमेश्वर // 4 // ॐ धामन्तेविश्व / / म्भुवनुमधिश्रितमुन्त समुद्रहृयन्तरायुषि // अपामनीकेसमिथेय आभृतस्तमैश्या / मुमधुमन्तन्तऽर्मिम् // 4 // ॐ भू-सिम अयंस // सर्वतीर्थसमायुक्तंसुगंधि है। निर्मलंजलं // आचम्यार्थमयादत्तंगृहाणपरमेश्वर // 5 // ॐ इमम्मैवरुणश्रुधीहव / मद्याचमृडय // वामवस्युराचके // 5 // ॐ भू.सि म आचमनंस // पंचामृत है। मानं // कामधेनुसमुद्भूतंसर्वेषांजीवनंपरं // पावनंयज्ञहेतुश्चपयःनानार्थमर्पितं॥ For Private and Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir KI संस्कार-1॥ 1 // ॐ पर्यटथिव्याम्पयऽओषधीषुपोदिव्यन्तरिक्षेपयोधार // पर्यखतीत्प्रभास्कर. // 26 // दिशत्सन्तुमयम् // 1 // ॐ भू सि म०पयःस्नानंस // पयःस्नानांतेशुद्धोदक ? स्नानंस // पयसस्तुसमुद्भूतंमधुराम्लंशशिप्रभं॥ दध्यानीतमयादेवस्नानार्थप्र / तिगृह्यतां // 2 // ॐ दधिकाण्वोऽअकारिषञ्जिष्णोरश्वस्यवाजिन // सुरभिनोमु / खाकरत्प्रणऽआयूठषितारिषत् // 2 // ॐ भूः सिम दधिस्नानंस०॥नवनीतसमुहै। त्पन्नंसर्वसंतोषकारकं // घृतंतुभ्यंप्रदास्यामिस्नानार्थप्रतिगृह्यताम् // 3 // ॐ घृतम्मिमिक्षेघुतम॑स्ययोनिघृतेश्रुितोघृतम्बस्यधाम // अनुप्वुधमावहमादयस्वस्वा / हाकृतँदृषभवक्षिहव्यम् // 3 // भू सिम घृतस्नानंस // घृतस्नानांतेशु० // 100000cco For Private and Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit AAAAAAAA तरुपुष्पसमुद्भूतंसुस्वादुमधुरंमधु // तेजःपुष्टिकरंदिव्यंस्नानार्थप्रतिगृह्यतां // ॐ। मधुबाताऽऋतायतेमधुक्षरन्तिसिन्धवः // माध्वीन सन्तोषधील // 1 // मधुनक्तमु तोषसोमधुमत्पार्थिवठरजः // मधुयोरस्तुनःपिता // 2 // मधुमानोवनस्पतिर्म। धुमाँ२ऽअस्तुसूर्यः // माध्वीग्र्गाभिवन्तुनः // 3 // 4 // ॐ भू०सि०म०मधुस्ना : नंस० // इक्षुसारसमुद्भूताशर्करापुष्टिकारिका // मलापहारिकादिव्यास्नानाथा / तिगृह्यतां // 5 // ॐ अपारसमुदयसठसूर्येसन्तठसुमाहितम्॥ अपारसस्ययोरस सितागृहाम्म्युत्तममुपयामगृहातोसीन्द्रीयत्वाजुष्टगृहाम्येषतयोनिरिन्द्रीयत्वा | युष्टतमम् // 5 // ॐ भूःसिम शर्करास्नानंस० // नानासुगंधद्रव्यंचचंदनरज नीयुतं // उद्वर्तनंमयादत्तंगृहाणपरमेश्वर // 1 // ॐ गन्धर्वस्त्वाविश्वावसुल्परिद ACCOR For Private and Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir आस्कर. // 27 // संस्कार-धातुविश्वस्यारिष्ट्येयजमानस्यपरिधिरस्यग्निरिडऽइंडितः॥ १॥ॐअहिरिवभोगैः / पतिबाहुल्याहेितिम्परिवाधमानः // हुस्तुनोविश्ववियुनानिविद्वान्पुमान्पुमासु / म्परिपातुविश्वतः॥२॥ॐ भू०सि०म उद्वर्तनस्नानंसम० // उद्वर्तनस्नानांतेशु खोदकस्नानंस० // ततोनाममंत्रेणगंधपुष्पधूपदीपनैवेद्यतांबूलदक्षिणांतपंचामृत स्नानांगपूजनंइतिशिष्टाः // कावेरीनर्मदावेणीतुंगभद्रासरस्वती // गंगाचयमुना तोयंमयास्नानार्थमर्पितं // 1 // ॐ आपोहिष्ठामयोभुवस्तानऽऊयेंदधातन // म / हेरणायुचक्षसे // 1 // योवशिवतमोरसुस्तस्य॑भाजयतुहर्नर // उशतीरिवमातरः // 27 // 2 // तस्माऽअरङ्गमामवीयस्युक्षयायजिन्वय // आपोजुनयंथाचनः // 3 // ॐ PORG00000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir भूसिम शुद्धोदकस्नानमभिषेकंचस शांतिःशांतिःशांतिः॥ मुशांतिर्भवतु // ॐभू-सिम स्नानांतेआचमनंसः॥ // सर्वभूषादिमेसौम्येलोकलज्जानिवारणे / ॥मयोपपादितेतुभ्यंवाससीप्रतिगृह्यतां // 1 // ॐ युवासुवासाःपरिवीतऽआगात्सऽ उश्रेयान्भवतिजायमानः // तन्धीरासःकवयऽउन्नयन्तिस्वाध्योमनसादेवयन्तः // 2 // ॐ भू-सिम वस्त्रंस० // नवभिस्तंतुभिर्युक्तंत्रिगुणंदेवतामयं // उपवीतंम यादत्तंगृहाणपरमेश्वर ॥१॥ॐ यज्ञोपवीतम्परमम्पवित्रम्प्रजापतेर्यत्सहजम्पुरता त् // आयुष्यमय्यम्प्रतिमुञ्चशुभ्रंयज्ञोपवीतम्बलमस्तुतेजः॥१॥ ॐ भू०सि०म० यज्ञोपवीतंस. // आचमनं // श्रीखंडंचंदनंदिव्यंकेशरादिसमन्वितं // विलेपनंसुर / श्रेष्ठचंदनप्रतिगृह्यतां // // ॐ खाङ्गन्धर्वाऽख स्वामिन्द्रस्त्वाम्बहस्पति // PANA0A0000000000RROR For Private and Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie // 28 // संस्कार- हवामौषधंसोमोराजाविद्वान्यक्ष्मादमुच्यत // 1 // ॐ भू०सि०मचंदनस० // भास्कर. क्षताश्चसुरश्रेष्ठकुंकुमाक्ताःसुशोभिताः॥ मयानिवेदिताभक्त्यागृहाणपरमेश्वर // // 1 // ॐ अक्षन्नीमदन्तह्यवप्रियाऽअधूषत // अस्तापतस्वभानवोविप्पानविष्ठ / यामतीयोजान्विन्द्रतेहरि // ॐ भूःसिम अक्षतान्स० // सुमाल्यानिसुगंधीनि मालत्यादीनिवैप्रभो // मयाहृतानिपूजार्थपुष्पाणिप्रतिगृह्यतां // 1 // ॐ ओष धीप्रतिमोदध्वम्पुष्पवती प्रसूर्वरी // अश्वाऽइवसजित्वरिवीरुधल्पारयिष्ण्व // // 1 // ॐ भूसि म पुष्पाणिस० // दूर्वाकुरान्सुहरितानमृतान्मंगलप्रदॉन् // आनीतांस्तवपूजार्थगृहाणगणनायक // 1 // ॐ काण्डात्काण्डात्पुरोहन्तीपरुषः // 28 // परुषस्परि // एवानौवैप्रतंनुसुहस्रेणशुतेनेच ॥१॥ॐ भू सिमदूर्वांकुरान्स PoePOORA AASEASOOOOOOOOOOON For Private and Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AAAAAAA00000 हारेद्राकुंकुमंचैवसिंदूरादिसमान्वतं // सौभाग्यद्रव्यसंयुक्तंगृहाणपरमेश्वर // 1 // मुगंधौषधिचूर्णचनानापरिमलानिच॥ नानासुगंधतैलानिअतःशांतिप्रयच्छमे // 2 // 8 ॐ अहिरिवभोगैःपय॑तिबाडन्यायाहेतिम्परिवाधमानः // हस्तन्नोविश्वबियुनानि / विद्वान्पुमान्पुमठिसम्परिपातुविश्व // 1 // ॐ भू-सिम नानापरिमलद्रव्या णिसमर्पयामि // वनस्पतिरसोदभृतोगंधाट्योगंधउत्तमः // आलेयःसर्वदेवानांधूपो / यंप्रतिगृह्यतां // 1 // ॐ धूरंसिर्वधूर्वन्तन्धूर्वतन्योस्मान्धूवैतितन् व॒यम्बयन्धूवा / हम // देवानामसिवहितमठसम्नितमम्पप्प्रितमञ्जुष्टंतमन्देवहूर्तमम् // 1 // ॐ भूः सिम धूपंस०॥ साज्यंचवर्तिसंयुक्तंवन्हिनायोजितंमया // दीपंगृहाणदेवेशत्रैलो / क्यतिमिरापह // 1 // ॐ अग्नियॊतिज्योतिग्निःस्वाहासूर्योज्योतियोतित्सूर्यः / / Receptococ00000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit संस्कार-स्वाहो // अग्निवर्होज्योतिर्वर्चुत्स्वाहासूर्योबच्चोंज्योतिर्बच्चुत्स्वाहो // ज्योतिःसूर्यः / / भास्कर. // 29 // सूर्योज्योतिलस्वाहाँ // 1 // ॐ भू०सि०म०दीपंसमर्पयामि // शर्कराघृतसंयुक्तंम / / धुरस्वादुचोत्तमं // उपहारसमायुक्तंनैवेद्यप्रतिगृह्यतां // 1 // ॐ येदैवासोदिव्येका दशस्थरंथिव्यामध्येकादशस्थ // अप्सुक्षितौमहिनैकादशस्थतेदॆवासोयज्ञमिम जंषध्वम् // // ॐ भू.सिम नैवेद्यंस // ॐभू मध्येपानीयंस०॥भू उत्तरा। पोशनस० // ॐ भू हस्तप्रक्षालनसमर्पयामि // भू०सि०म मुखप्रक्षालनंस० // ॐ भू०चंदनेनकरोद्वर्तनसः // इदंफलंमयादेवस्थापितंपुरतस्तव // तेनमेसफलावा प्तिर्भवेज्जन्मनिजन्मनि // १॥ॐ याफलिनीर्याऽअफलाऽअपुष्पायाश्चपुष्पिणी // 8 // 29 // हुस्पतिप्प्रसूतास्तानौमुञ्चन्त्वहस // 1 // ॐ भू०सि०म०फलंस० // पूगीफ है। For Private and Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shei Kailassagarsul Gyanmandit SABA0000000000 लमहदिव्यंनागवल्लीदर्युत // एलादिचूर्णसंयुक्ततांबूलंप्रतिगृह्यतां // 1 // ॐ यत्पु / / रुषेणहुविषादेवायज्ञमन्वित // सन्तोस्यासीदाज्यग्रीष्मऽइध्म शुरविः // 1 // ॐ भू सिम तांबूलंस. // हिरण्यगर्भगर्भस्थंहेमवीजंविभावसोः // अनंतपुण्य फलदमतःशांतिप्रयच्छमे // 1 // ॐ हिरण्यगर्भसमवर्तताभूतस्यजातः पतिरे / कऽआसीत् // साधारपृथिवीन्द्यामुतेमाङ्कस्मैदेवायहुविषाविधेम // 1 // ॐ भू० सिम दक्षिणांस० // कदलीगर्भसंभृतंकर्पूरंचप्रदीपितं // आरातिकमहंकुर्वेपश्य मेवरदोभव ॥१॥ॐ इन्हविःप्रजननम्मेऽअस्तुदर्शवीरठसवंगणठस्वस्तये॥आत्म सनिष्प्रजासनिपशुसनिलोकसन्यभयसन अग्निप्पुजाम्बहुलाम्मैकरोवन्नम्पयो / PRODUCACADOORMOON For Private and Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार- हरतोऽअस्मासुंधत्त // 1 // ॐ भूःसिम कपूरनीराजनंस // नानासुगंधपुष्पा भास्कर. // 30 // |णियथाकालोद्भवानिच // पुष्पांजलिर्मयादत्तोगृहाणपरमेश्वर // 1 // ॐ यज्ञेनेय ज्ञमयजन्तदेवास्तानिधम्माणिप्प्रथमान्यांसन् // तेहनाकम्महिमानल्सचन्तयत्रुपू वसाध्या सन्तिदेवाः // 1 // ॐभूसि म पुप्पांजलिंस // यानिकानिचपापानि / ज्ञाताज्ञातकृतानिच॥ तानिसर्वाणिनश्यंतिप्रदक्षिणपदेपदे // 1 // ॐ सप्तास्यासन्य रिधयस्त्रि सप्तसमिधःकृताः // देवायद्यज्ञन्तन्वानाऽअबधन्पुरुषम्पशुम् // 1 // ॐ? भू.सि म०प्रदक्षिणांस०॥ अर्थविशेषार्थः॥ रक्षरक्षगणाध्यक्षरक्षत्रैलोक्यरक्षक // | भक्तानामभयंकर्तात्राताभवभवार्णवात् // 1 // द्वैमातुरकृपासिंधोषाण्मातुराग्रजी 1 नारिकेलातमचदनाक्षतपुष्पाद्यन्यणिचार्घ्यपालेनिनयेदितिरुद्रपद्धतिकारः / क00ACAocokootocope हकलeooooooo For Private and Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit हाप्रभो // वरदवंवरदेहिवांछितवांछितार्थद // 2 // अनेनसफलाय॒णफलदोस्तुस दामम॥ ॐभू.सि. म. विशेषार्घस० // ॥प्रार्थना // // विघ्नेश्वरायवरदाय : सुरप्रियायलंबोदरायसकलायजगडिताय // नागाननायश्रुतियज्ञविभूषितायगौ / रीसुतायगणनाथनमोनमस्ते // 1 // भक्तातिनाशनपरायगणेश्वरायसर्वेश्वरायशुभ दायसुरेश्वराय // विद्याधरायविकटायचवामनायभक्तप्रसन्नवरदायनमोनमस्ते // नमस्तेब्रह्मरूपायविष्णुरूपायतेनमः॥ नमस्तेरुद्ररूपायकरिरूपायतेनमः // 3 // विश्वरूपस्वरूपायनमस्तेब्रह्मचारिणे // भक्तप्रियायदेवायनमस्तुभ्यंविनायक॥४॥ लंबोदरनमस्तुभ्यंसततंमोदकप्रिय // निर्विघ्नं कुरुमदेवसर्वकार्येषुसवेदा // 5 // वांविघ्नशत्रुदलनेतिचसुंदरेतिभक्तप्रियेतिसुखदेतिवरप्रदेति // विद्याप्रदेत्यघहरेतिच येस्तुवंतितेभ्योगणेशवरदोभवनित्यमेव // अनयापूजयासिडिबुद्धिसहितमहागण 50000000000000000 For Pricate and Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir भास्कर. // 31 // संस्कार-पतिःसांगःसपरिवार प्रीयतां // // इतिश्रीऋषिभट्टविरचितेसंस्कारभास्करेंगण पतिपूजनंसमाप्तम् ॥अथस्वस्तिपुण्याहवाचनं // पुण्याहवाचनविधिवक्ष्यामोऽथय : थाविधि // प्रयोक्तुःकर्मणामादापंतेचोदयसिद्धये // // तचप्रयोगांतर्गतमितिकेचित् / // अत्रच // बव्हल्पंवास्वगृह्योक्तंयस्यकर्मप्रकीर्तितं // तस्यतावतिशास्त्रार्थेकृतेसर्वक है। तंभवेदिति ॥पुण्याहवाचनंऋौपूर्तीच॥ कात्यायन ताःप्रकीर्तिताः॥प्रतिष्ठोद्यापनादीनिपूर्तकर्मयथोदितमिति॥तञ्चकारिकायां स्वस्ति वाचनमढेष्टंगृह्यकर्मादिकेषुच // आचार्येणापिशास्त्रेस्मिन्मंगलार्थमुदीर्यते // 1 // क्रमणकलशंस्थाप्यपूर्णपात्रांतसर्वशः॥ वरुणंतत्रसंपूज्यगंगाद्यावाहनादिकं // 2 // अर्चिताब्राह्मणाःसम्यग्गंधतांबूलदक्षिणाः // तिष्ठेयुर्ब्राह्मणायुग्मावक्तारोदर्भपाण| यः॥ 3 // तिष्ठेद्वाचयितातेषांदक्षिणस्थउदङ्मुखः // अवनीगतजानुभ्यांततोमुकुवा AMORRORRORRORGAORoor AGARABANADAORADAcacaomeसद For Private and Personal Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir REPORUAGASAGARoc हालपद्मवत् // 4 // अंजलिंशिरस्याधायप्रणमत्रिःपुनःपुनः॥ हस्तेकलशमृत्धृत्यनमे / स्त्रीणिपदानिच // 5 // अथवाचयितुंबाहुंदक्षिणांगसमाश्रितः॥ मनइत्यादिरूपेण / एकाग्रमितिचादिशेत् // 6 // मनसःस्मइतिब्रूयुस्तेसमाहितपूर्वकाः // प्रसीदविति / कर्तारःप्रसन्नाःस्मइतिद्विजाः // 7 // शांतिरस्त्वितिविघ्नांता शब्दाःपंचदशैवतु // स्तुवाक्यंदिजमुखाच्छ्रावयित्वातथापरैः // 8 // षड्वाक्यानिअस्वितिचइतरैरेकविं शतिः॥प्रीयतांवाक्यपठितैरुदकस्यनिषेचनं // 9 // ततःषड्वाक्यपठितैर्बहिरापोनि / षेचनं // अंतेदशशुभंवाक्यंनिकामेतिततोजपः॥ 10 ॥शुक्रादयोग्रहाश्चैकंभगवां स्यभिषेचनं // उदकस्यप्रकुर्वीतपुण्याहवाचयेत्ततः // 11 // पुण्याहादित्रिरभ्यास मंत्रमध्यावनिःस्वनैः॥ पुण्यकल्याणमृद्धिश्चस्वस्तिःश्रीत्यादिपंचकं // 12 // प्रा। राणवायत्रिराचष्टेभवत्पूर्वभवन्विति // प्रत्युक्तविषयेप्रेषनिवारंखतिरित्यतः॥१३॥ For Private and Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 32 // संस्कार-वारुणेःपावमानीयैरभिषिच्यसपत्निक॥ नीराजनंततःकुर्यादंतेकर्मेश्वरार्पणमिति भास्करmins४॥ // अथपुण्याहवाचनेआदौअपांपतिकलशपूजनेअव्रणःशुद्धकलशोग्राह्यः॥ कलशलक्षणंपरिभाषायामुक्तं // // अथपुण्याहवाचनप्रयोगः // // महीद्यौरितिभू / मिस्पृष्ट्वा // ॐ महीद्यौरथिवीचनऽइमंय्यज्ञम्मिमिक्षताम् ॥पिप्टतान्नोभरिमभिः // 1 // ओषधयःसमितियवान्क्षित्प्वा // ॐओषधयत्समवदन्तसोमैनसहराज्ञा यस्मैकुणोतंब्राह्मणस्तराजन्पारयामसि // 1 ॥आGिघ्रकलशंस्थापयेत् // ॐ। आजिंघकुलशम्मह्यालाविशन्त्विन्दवः // पुनरूर्जानिवर्तस्खसान सुहस्रन्धुक्ष्वोरुधा / रापय॑स्वतीपुनाविशताद्वायः // 1 // वरुणस्योत्तंभनमितिजलंपूरयेत् ॥ॐ बरु // 32 // | 1 टीप- भूमिपूजनमुक्तं परशुरामकारिकायां // 900000000000000000000 VADAGADADAORORAROO For Private and Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir माणस्योत्तम्भनमसिवरुणस्यस्कंभसज्जनीस्थोवरुणस्य ऋतसदन्युसिवरुणस्य ऋतु सदनमासींद // 1 ॥वांगंधर्वाइतिगंधप्रक्षिपेत् // ॐ खाङ्गन्धर्वाऽ अखi० // 3 // याओषधीरितिसौषधीः॥ॐयाऽऔषधीपूर्वाजातादेवेभ्यस्त्रियुगम्पुरा // मनैनुबुभ्र / णामुहर्छ शुतन्धामानिसुप्तच // 1 // कांडात्कांडादितिद्वः॥ॐ काण्डोत्काण्डात्पुरो / हन्ती० // १॥अश्वत्थेवेतिपंचपल्लवान् // ॐ अश्वत्थेवोनिषद॑नम्पुर्णेवोवसुतिष्क / हाता॥ गोभायऽइकिलासथयत्सनवथपूरुषम् ॥१॥स्योनाप्टथिवीतिसप्तमृदः // ॐ स्योनारथिविनोभवानृक्षुरानिवेशनी // यच्छानु शर्मसुष्प्रथा ॥१॥याःफलिनी रितिफलं॥ॐ या फलिनीर्याऽअफुला० ॥३॥परिवाजपतिरितिपंचरत्नानि // ॐ SAAAAAAAAAACA00000 For Private and Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 33 // PRAdac00000 संस्कार- हा परिवाजपति कुविरग्निर्हव्व्यान्यक्रमीत् ॥दधुद्रत्नानिदाशुषे // 1 // हिरण्यगर्भेति भास्कर हिरण्यं // ॐ हिरण्यगर्भल्सम० // 1 // युवासुवासाइतिरक्तसूत्रेणवेष्टयेत् ॥ॐ युवा है। सुवासाःपरिः // पूर्णादीतिपूर्णपात्रमुपरिन्यसेत् // ॐ पूर्णादविपरीपतसुपूर्णापुन / रापंत ॥बुझेवविक्रीणावहाऽइषमूर्यठशतक्रतो॥ 1 // तवायामीतिवरुणमावाह्य // ॐ तत्वांयामिब्रह्मणावन्दमानुस्तदाशास्तृयजमानोहुविभिः // अहेडमानोवरुणेह है। बोध्युरुशठसमानुऽआयुत्प्प्रमोषील // 1 // वरुणसांगंसपरिवारं आवाहयामि॥ ॐ भूर्भुवःस्व अपांपतिवरुणायनमइतिमंत्रेणषोडशोपचारैः संपूजयेत्॥ // ततोगंगा // 33 // द्यावाहनं // // सर्वेसमुद्राःसरितस्तीर्थानिजलदानदाः ॥आयांतुममशांत्यर्थदुरित है। For Private and Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir DAUNIAORAGAVACANADAGRAO क्षयकारकाः // 1 // // ततःकलशाभिमंत्रणं // // कलशस्यमुखेविष्णुः कंठेरुद्रःस शमाश्रितः॥ मूलेतस्यस्थितोब्रह्मामध्येमातृगणाःस्मृताः॥ 1 // कुक्षौतुसागराःसप्त / सप्तदीपावसुंधरा // ऋग्वेदोथयजुर्वेदः सामवेदोह्यथर्वणः // अंगैश्चसहिताःसर्वेक शलशंतुसमाश्रिताः॥३॥ // प्रार्थना // // देवदानवसंवादेमथ्यमानेमहोदधौ // उ त्पन्नोसितदाकुंभविधृतोविष्णुनास्वयं // 1 // त्वत्तोयेसर्वतीर्थानिदेवाःसर्वेत्वयिस्थि / ताः // खयितिष्ठतिभूतानित्वयिप्राणाःप्रतिष्ठिताः // 2 // शिवःस्वयंत्वमेवासिवि ष्णुस्त्वंचप्रजापतिः॥आदित्यावसवोरुद्राविश्वेदेवाःसपैतृकाः॥ 3 // त्वयितिष्ठति / सर्वेपियतःकामफलप्रदाः // त्वत्प्रसादादिमयज्ञंकर्तुमीहेजलोद्भव // 4 // सान्निध्यं / / कुरुमेदेवप्रसन्नोभवसर्वदा // 5 // नमोनमस्तेस्फटिकप्रभायसुश्वेतहारायसुमं // 1 स्पृशन्त्वनामिकाग्रेणकचिदालोकयपि // अनमंत्रणंसर्वत्रसदेवमनुमंत्रयेदितिदेवयाज्ञिकः॥ For Private and Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit भास्कर. संस्कार-गलाय // सुपाशहस्तायझपासनायजलाधिनाथायनमोनमस्ते // 1 // पाशपाणेन // 34 // |मस्तुभ्यंपद्मिनीजीवनायक // पुण्याहवाचनंयावत्तावत्त्वंसन्निधौभव // 1 // // इ तिप्रार्थना // // अथपुण्याहवाचनं // // अवनिकृतजानुमंडल कमलमुकुलसदृश मंजलिंशिरस्याधायानंतरंदक्षिणेनपाणिनास्वर्णपूर्णकलशंधारयित्वादीर्घानागान द्योगिरयस्त्रीणिविष्णुपदानिच // ॐ त्रीणिपदाविचक्रमेविष्णुगोपाऽअदाभ्यः // तोधर्माणिधारयन् // 1 // तेनायुःप्रमाणेनपुण्यंपुण्याहंदीर्घमायुरस्त्वितिभवंतोब्रुवं / तुइतियजमानः // पुण्यंपुण्याहंदीर्घमायुरस्वितिद्विजाः॥ // एवंसर्वत्रयजमानवच | 1 कलशधारणं आचार्यकर्तृकंधारयित्वेत्युक्तत्वात् // आचार्यउदकुंभंतंधारयेत्तदनंतरमितिपरशुरा मकारिकोक्तेश्च // DABAAROO COACROROSARORAGARRAO // 34 For Private and Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir नोत्तरंब्राह्मणाःप्रतिवचनंदद्युः॥ ब्राह्मणानांहस्तेसुप्रोक्षितमस्तु // शिवा आपःसंतु॥ ॐ संतुशिवाआपः // सौमनस्यमस्तु // अस्तुसौमनस्यं // अक्षतंचारिष्टंचास्तु // अस्त्वक्षतमारिष्टंच // गंधाःपांतुसौमंगल्यंचास्त्वितिभवंतोब्रुवंतु ॥ॐ गंधाःपांतुसौ / मंगल्यंचास्तु // एवंसर्वत्र // अक्षताःपांतु आयुष्यमस्त्वि०॥ ॐ अक्षताःपांतुआ. युष्यमस्तु // पुष्पाणिपांतुसौश्रियमस्त्वि०॥ ॐ पुष्पाणिपांतुसौश्रियमस्तु // तांबू / लानिपातुऐश्वर्यमस्त्वि० // ॐ तांबूलानिपांतुऐश्वर्यमस्तु // दक्षिणाःपांतुबहुधन / मस्त्वि०॥ ॐ दक्षिणाःपांतुबहुधनमस्तु // पुनरत्राःपांतुस्खचितमस्वि०॥पुनरत्राःपां। तस्वचितमस्त॥ यजमानआचार्यादीन्प्रणम्यश्रीर्यशोविद्याविनयोवित्तंबहपुत्रंचाया। ष्यंचास्त्वितिभवंतोब्रुवंतुइतिवदेत् ॥तेचश्रीर्यशोविद्याविनयोवित्तंबहुपुत्रंचायुष्यंचा / शिवाआप-सन्त्वित्यादिश्लोकामंत्राश्चदर्पणे उक्तास्तथापोदानींतनानामपाठदर्शनान्नात्रलिखिताः // For Private and Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit संस्कार 35 // स्तुइत्युक्त्वादीर्घमायुःश्रेयःशांतिपुष्टिस्तुष्टिश्चास्वितियजमानमूभिषिचेयुः // भास्कर. यंकृत्वासर्ववेदयज्ञक्रियाकरणकर्मारंभाःशुभा शोभनाःप्रवर्ततेतमहमोंकारमादिका अवाऋग्यजुःसामाशीर्वचनंबढषिमतंसमनुज्ञातंभवद्भिरनुज्ञातः _पुण्यंपुण्याहवाच / यिष्ये // // ॐ वाच्यतां // // ब्राह्मणानांहस्तेष्वक्षतान्दद्यात्तेचाशिषोदद्युः॥ // ॐ भद्रकर्णेभित्शृणुयामदेवाभद्रम्पश्येमाक्षभिर्यजत्राः // स्थिरैरङ्गैस्तुष्टुवासंस्तुनूभि र्व्यशेमहिदेवहितयदायुः // 1 // देवानाम्भद्रासुमतियतान्देवानाशतिरुभिनो / निवर्त्तताम्॥देवानासुख्यमुपसेदिमायबयन्देवान आयुत्प्प्रतिरन्तुजीवसै॥२॥न | तद्रक्षासिनपिशाचास्तरन्तिदेवानामोजल्प्रथमजह्येतत् // योविभर्तिदाक्षायण है। 1 प्रत्यूचंऋभ्यतामितिद्विजावदेयुः इतिप्रयोगरत्नेगदाधरेच // For Private and Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9A%AUAPOOOOOO0000000 हिरण्यर्छसदेवेषुकृणुतेदीर्घमायुल्समनुष्येषुकृणुतेदीर्घमायुः // 3 // दीर्घायुस्तऽओ / / अषधेखनितायस्मैचलाखनाम्यहम् // अथोवन्दीर्घायु(वाशुतवल्शाविरोहतात् // J // 1 // द्रविणोदाद्रविणसस्तुरस्यद्रविणोदाःसनरस्यप्रियश्सत् // द्रविणोदाबीरवती मिशन्नोद्रविणोदारासतेदीर्घमायुः // 1 // सवितापश्चातात्सवितापुरस्तात्सवितोत्त। रात्तात्सविताधरात्तात् ॥सवितानःसुवतुसर्वतातिंसवितानोरासतान्दीर्घमायुः // 2 // नवोनवोभवतिजायमानान्हकितुरुषसामेत्यग्रं // भागन्देवेभ्योविदधात्यायन्प्रचंद्र मास्तिरतदीर्घमायुः // 13 // उच्चादिविदक्षिणावन्तोऽअस्थुर्येऽअश्वदाःसहतेसूर्येण / हिरण्यदाऽअमृतत्वंभजन्तेवासोदाः सोमप्रतिरन्तआयुः॥ // इत्याशीर्वादः॥ // 7 // तजपनियमतपःस्वाध्यायक्रतुदयादमदानविशिष्टानांसर्वेषांब्राह्मणानांमनःसमाधा। एन्टन्ट For Private and Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार AAAAAAजल शयितां // इतियजमानः // समाहितमनसःस्मः॥ इतिद्विजाः॥ प्रसीदंतुभवंतः॥ इति भास्कर. यजमानोब्रूयात् // प्रसन्नाःस्मइतिहिजाब्रूयुः // ततोयजमानोब्रूयात् // // // ॐ शांतिरस्तु // अस्वितिद्विजाःप्रतिवचनंसर्वत्रदद्युः // ॐ पुष्टिरस्तु // ॐ तुष्टिर स्तु // ॐ वृद्धिरस्तु // ॐ विघ्नमस्तु // ॐ आयुष्यमस्तु // ॐ आरोग्यमस्तु / ॐ शिवकर्मास्तु // ॐ कर्मसमृद्धिरस्तु // ॐ वेदसमृद्धिरस्तु // ॐ शास्त्रसमश द्विरस्तु // ॐ धनधान्यसमृद्धिरस्तु // ॐ पुत्रपौत्रसमृद्धिरस्तु // ॐ इष्टसंपद है। स्तु // ॐ अरिष्टनिरसनमस्तु // 15 // ॐ यत्पापंरोगंअशुभंअकल्यांणतरेप। 1 यद्यपिशौनकेनशांतिरस्त्वित्यादीनिपंचदशवचनान्युक्तानि तथापिप्रयोगरत्नादावधिकान्यपि / दश्यतेतदनुसारेणात्रलिखितानि // 2 अस्त्वितिसमयेपात्रमध्धेजलमोचनंकार्यमित्युक्तंप्रयोगचूडामणौ // 36 // पात्रेमुंचन्निति // 3 अरिष्टांबुनिरसनंद्विवारंपश्चिमेत्युक्तंप्रयोगचूडामणौ // For Private and Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7 - तिहतमस्तु // ॐ यच्छ्रेयस्तद्स्तु // ॐ उत्तरेकर्मन्नमस्तु // ॐ उत्तरोत्तर महरहरभिवृद्धिरस्तु॥ ॐ उत्तरोत्तराःक्रिया शुभाशोभनाःसंपद्यतां // ॐ ति | थिकरणमुहूर्तनक्षत्रग्रहलग्नसंपदस्तु // 6 // उदकसेकः // ॐ तिथिकरणमुहूर्तन / क्षत्रग्रहलग्नाधिदेवताःप्रीयंताम् // ॐ तिथिकरणेसमुहूर्तेसनक्षत्रेसग्रहेसाधिदेवतेप्री / येतां // ॐ दुर्गापांचाल्यौप्रीयेतां // ॐ अग्निपुरोगाविश्वेदेवाःप्रीयंतां॥ ॐ इंद्रपुरी गामरुद्धणाःप्रीयंतां॥ॐ माहेश्वरीपुरोगाउमामातरःप्रीयंतां॥ ॐ अरुंधतीपुरोगाए कपत्न्यःप्रीयंतां॥ ॐ विष्णुपुरोगाःसर्वेदेवाःप्रीयंतां // ॐ ब्रह्मपुरोगाःसर्ववेदाःप्रीयं / / तां॥ॐ ब्रह्मचब्राह्मणाश्चप्रीयंतां॥ ॐ श्रीसरखत्यौप्रीयेतां॥ ॐ श्रद्धामधेप्रीयेतां // al Maॐ भगवतीकात्यायनीप्रीयतां॥ॐ भगवतीमाहेश्वरीप्रीयतां // ॐ भगवतीऋद्धि करीप्रीयतां ॥ॐ भगवतीसिद्धिकरीप्रीयतां ॥ॐ भगवतीपष्टिकरीप्रीयतां // ॐ भा। .. For Private and Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir सस्कार-गवतीतुष्टिकरीप्रीयतां॥ ॐ भगवंतीविघ्नविनायकौपीयेतां॥ॐ सर्वाःकुलदेवताःप्री भास्कर. // 37 // यंतां॥ ॐ सर्वाग्रामदेवताःप्रीयंतां॥२१॥ ॐ हताश्वब्रह्मद्विषः॥ ॐ हताश्चपरिपंथि / नः॥ॐ हताश्चविघ्नकर्तारःशत्रवःपराभवंयांतु॥ ॐ शाम्यंतुघोराणि // ॐ शाम्यंतु | पापानि॥ॐ शाम्यंवीतयः॥६॥ ॥ॐ शुभानिवर्द्धतां // ॐ शिवाआपःसंतु // ॐ |शिवाऋतवःसंतु॥ॐ शिवाओषधयःसंतु॥ ॐ शिवानद्यःसंतु॥ॐ शिवागिरयःसंतु // ॐ शिवाअतिथयःसंतु ॥ॐ शिवाअग्नयःसंतु // ॐ शिवाआहुतयःसंतु॥ ॐअ होरात्रेशिवेस्यातां॥ ॐनिकामेनिकामेनपर्जन्यौवर्षतुफलंवत्त्योनऽओषधयल्पच्य / न्ताच्योगक्षेमोनल्कल्पताम्॥ १॥ॐ निकामेनिकामेनपर्जुन्योवर्षखितिनिकामेनि | // 37 // 1 हताश्चब्रह्मद्विषेत्यादीनांशाम्यंत्वित्यंतानांपूर्वस्यांजलप्रक्षेपउक्तः प्रयोगचूडामणौ // 0000000000000doewed For Private and Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir OPORAIPRON कामेवैतुत्रपर्जुन्योबुर्षतिपुत्रैतुनयज्ञेनयुजन्तेफुलवत्योनऽओषधयुल्पच्यन्तामितिफ। लवत्योवैतत्रौषधयल्पच्यन्तेयुतेनयज्ञेनयजन्तेयोगक्षेमोन कल्पतामितियोगक्षे मोवैतुत्रकल्पतेयचैतेनयज्ञेनयजन्ततस्माद्यतेनयज्ञेनयजन्तेक्लप्त प्रजानांयोगक्षे मोभवति॥ 1 // // ॐ शुक्रांगारकबुधहस्पतिशनैश्चरराहुकेतुसोमसहिताआदि / त्यपुरोगाःसर्वग्रहाःप्रीयंतां॥ ॐ भगवान्नारायणःप्रीयतां // ॐ भगवान्पर्जन्यःप्रीय / तांॐ भगवान्स्वामीमहासेनःप्रीयतां ॥ॐ पुण्याहकालान्वाचयिष्य॥ इतियजमानः / ॥ॐ वाच्यतां // इतिप्रतिवचनं // ब्राहयंपुण्यमहद्यच्चसृष्टयुत्पादनकारकं॥वेदवृक्षो। द्भवंनित्यंतत्पुण्याहंब्रुवंतुनः॥ १॥भोब्राह्मणाःमासकुटुंबिनेमहाजनान्नमस्कुर्वाणा 1 अत्रगदाधरप्रयोगरत्नादौउदगातेवशकुनेत्यादयोमंत्राउक्तास्तथापिप्रयोगदर्पणानुसारेणात्रलिखिताः॥ For Private and Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 38 // 5000न्छन्छन्ड संस्कार-य आशीर्वचनमपेक्षमाणायमयाक्रियमाणस्यसग्रहमखरजोदर्शनशांतिपूर्वकगर्भा शास्कर. धानाख्यस्यकर्मणःपुण्याहंभवंतोब्रुवंतु ॥ॐ पुण्याहं॥ एवंवचनंप्रतिवचनंचत्रिःपठि खा॥ // अथवाममपुत्रस्यवाकन्यायाश्चअमुकसंस्काराख्यस्यकर्मणः // अथवापु त्रस्यवाकन्यायाश्चश्वःकरिष्यमाणविवाहांगभूतस्यअद्यदैवतप्रतिष्ठाग्रहशांत्याख्य स्यकर्मणः॥ एवंयथोक्तकर्मण्यूहः॥ ॥ॐ पुनंतुमादेवजनापुनन्तुमनसाधियः // पुनन्तुविश्वा तानिजातवेद पुनीहिमा // 1 // ॐ सयुल्कामयेतमहत्प्राप्नुयामित्युद गयनऽआपूर्यमाणपक्षेपुण्याहेबादशाहमुपसद्वतीभूत्वौढुंबरेकरसेचमसेवासर्वोषध | म्फलानीतिसम्भृत्यपरिसमुह्यपरिलिप्यानिमुपसमाधायाताज्युठसँस्कृत्यपुठसा | नक्षत्रेणमुन्थर्छसन्नीयुजुहोति॥१॥ पृथिव्यामुत्धृतायातयत्कल्याणपुराकृतं // 900000oCASADAVOOOOooper जा॥३८॥ For Private and Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir षिभिःसिद्धगंधर्वैतत्कल्याणब्रुवंतुनः // 1 // भोब्राह्मणाःमया कर्मणःकल्याणं भी वंतोब्रुवंतु // ॐ कल्याणं // 3 // ॐ यथेमाँबाचङ्कल्याणीमावदानिजनेभ्यः // ब्रह्म है। राजन्याभ्याठशुद्रायुचार्यांयचुखायुचारणायच // प्रियोदेवानांदक्षिणायैदातुरिह। भूयासमयम्मेकामुत्समध्यतामुपमादोनमतु॥१॥ अथाध्वर्योत्प्रतिगरोरात्सारमे यजमानाभद्रुमेभ्योयुजमानेभ्योभूदितिकल्याणमेवैतुन्मानुष्यैवाचावदति // 1 // सागरस्ययथारडिर्महालक्ष्म्यादिभिःकृता॥ संपूर्णासुप्रभावाचतांचऋडिंब्रुवंतुनः॥ | // 1 // भोब्राह्मणाःमयाक्रिय कर्मणःऋडिंभवंतोब्रुवंतु॥ ॐ ऋध्यतां॥३॥ॐसुत्रस्यता ऋद्धिरस्यगन्मज्योतिरमृतोऽअभूमा दिवम्पृथिव्याऽअध्यारुहामाविदामदेवान्त्स्व / ज्योति // 1 // ॐ ऽतउत्तरस्यहुविर्धानस्यजघन्यायाङ्वर्या सामाभिगायन्ति / For Private and Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार भास्कर. सत्रुस्यऽऋद्धिरितिऋद्धिमेवैतदभ्युत्तिष्ठत्युत्तरवेदेवोत्तराया श्रोणावितरंतुक्रतुतर शम् // स्वस्तिस्तुयाविनाशाख्यापुण्यकल्याणद्धिदा // विनायकप्रियानित्यंतांचस्व | स्तिंबुवंतुनः // 1 // भोब्राह्मणाकर्मणेस्वस्तिंभ० // ॐ स्वस्ति // 3 // ॐ स्वस्तिन / / इंद्रौद्धश्रवा खुस्तिनापुपाविश्ववेदार // स्वस्तिनुस्ताक्ष्योऽअरिष्टनेमिल्स्वस्तिनोटह स्पतिर्दधातु // 1 // गातुन्यज्ञायगातुयज्ञपतयऽइतिगातुन्ह्येषयज्ञायेच्छतिगातु ज्यजुपतयेयोयजुस्यसठस्थान्दैवीस्वस्तुिरस्तुन स्वस्तिर्मानुषेभ्य इतिखस्तिनोदेव || वास्तुस्वस्तिर्मानुष्यत्रेत्येवैतदाहोर्ध्वजिगातुभेषजुमित्यू/नोयंयज्ञोदेवलोकुन्य // 39 // जत्खित्येवैतदाहशुन्नोऽअस्तुदिपुदेशञ्चतुष्पदऽइत्येतावा इदर्छसुर्वञ्चावद्विपाच्चैवच GADAROAOROACA0ABASAMAN For Private and Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SPOROACANADA0000000 तुष्पाच्चतुस्माऽएवैतद्यज्ञस्यसठस्थांगलाशंकरोतितस्मादाहशन्नोऽअस्तुहिपुदेशश्च / / तुष्पदे // 1 // समुद्रमथनाजाताजगदानंदकारिका // हरिप्रियाचमांगल्यातां / |श्रियंचब्रुवंतुनः॥१॥भोब्राह्मणाःमयाकृतस्यकर्मणःश्रीरस्वितिभवंतोब्रुवंतु // अस्तु / |श्रीः॥ 3 // ॐ श्रीश्चंतेलक्ष्मीश्चपत्न्यावहोरात्रेपार्श्वनक्षत्राणिरूपमुश्विनौव्यात्तम् हा इष्णन्निषाणामुम्मऽइषाणसर्वलोकमऽइषाण // 4 // तेनोहतुतईजेदक्षल्पार्वत / स्तुऽइमेप्येतर्हिदाक्षायणाराज्युमिवैवप्राप्ताराज्युमिहवैवप्राप्नोतियुऽएवंविद्वानेतुनय / / ज्ञेनयुजन्तेतस्माद्वाऽएतेनयजेतसवाऽएकैकऽएवानूचीनाहंपुरोडाशोभवत्येतेनोहा स्यासपत्नानुपवाधाश्रीभवति // 5 // // अस्मिन्पुण्याहवाचनेन्यूनातिरिक्तोयो / For Private and Personal Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir स्किार-विधिःसउपविष्टब्राह्मणानांवचनात् श्रीमहागणपतिप्रसादाच्चसर्वः परिपूर्णोस्तु // भास्कर. ॐ अस्तुपरिपूर्णः॥ ॥अथाभिषेकः // ॥अभिषेकेपत्नीवामतः // एकस्मिन्क लशेवरुणोदकंगृहीत्वाऽविधुराश्चत्वारोब्राह्मणादूर्वाम्रपल्लवैर्यजमानमभिषिचेयुः // // तत्रमंत्राः // ॐ पयःपृथिव्यां० // // पञ्चनद्य० // 2 // वरुणस्योत्त // 3 // पुनंतुमा०॥४॥ देवस्य॑त्वासवितुरप्प्रेसवेश्विनौ हुन्भ्याम्पुष्णोहस्ताभ्याम् | सरस्वत्यैवाचोयुन्तुर्यन्त्रियेदधामिरहुस्पतेष्वासाम्राज्येनाभिषिञ्चाम्यसौ // 6 // हादेवस्यत्वा० // सरस्वत्त्यैवाचोयुन्तुर्यन्त्रेणाने साम्राज्येनाभिषिञ्चामि // 7 // देव / स्यत्वा० // अश्विनोभैषज्येनुते सेब्रह्मवर्चुसायाभिषिञ्चामिसरस्वत्यै भैषज्येनवी // 4 // र्यायान्नाधायाभिषिञ्चामीन्द्रस्येन्द्रुियेणुवायश्रुियैयशंसेभिषिञ्चामि॥८॥ विश्वा / AAOORGAOललललललकर 20000000Rooooooooooooooo For Private and Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir निदेवसवितरितानिपरासुव / यद्रतन्नुऽआसुव // 9 // धामच्छदुमिरिन्द्रोब्रह्मा / / देवोरहस्पतिः // सचैतसोविश्वेदेवायज्ञम्प्रावन्तुन शुभे // 10 // बँप्यविष्ठदाशुषो / पाहिशृणुधीगिर // रक्षातोकमुतक्त्मना // 11 // अन्नपुतेन्नस्यनाघेख्यनमीवस्य / शुष्मिण // प्रप्प्रदातारन्तारिषुऽऊय॑न्नोधेहिहिपदेशचतुष्पदे ॥१२॥ॐ पालाशंभ / वति // तेनब्राह्मणोभिषिचतिब्रह्मवैपलाशोब्रह्मणैवैनमेतदभिषिंचति // 1 // औदुं / बरंभवति // तेनस्वोभाषिचत्यन्नंवाऽउदुंबुरउर्वैस्वंयावद्वैपुरुषस्यस्खंभुवतिनैवताव / 6 दशनायतितेनोखंतस्मादौढुंबरेणुस्वोभिषिचति // 2 // नैय्यग्रोधपादंभवति / ते / निमित्रोराजुन्योभिषिचतिपदिन्यग्रोधल्प्प्रतिष्ठितोमित्रेणवैराजन्य प्रतिष्ठितस्तु AAAAAwaj For Private and Personal Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir संस्कार स्मान्नैय्यग्रोधपादेनमित्रोराजन्योभिषिचति // 3 // आश्वत्थंभवति // तेनवैश्यो| भास्कर. ॥४१भिषिचतिसयुदेवादोश्वत्थेतिष्ठतऽइन्द्रोमरुतऽउपामंत्रयतेतस्मादाश्वत्थेनवैश्यो / भिषिंचति // 4 // युद्देवकुल्पान्जुहोति // प्राणावैकुल्पाऽअमृतमुवैप्राणाऽअमृतेनै / वैनमेतुदभिषिंचति // 5 // सुर्वेषांवाऽएषवेदानासोयत्सामसुर्वेषामेवैनमेतद्वंदा / नाठ रसेनाभिषिंचति ॥६॥ॐ द्यौःशांतिरन्त० // 1 // यौयत सुमीहसे // 2 // अमृताभिषेकोस्तु // // शांतिःशांतिःशांतिः // सुशांतिर्भवतु // // ततःपुत्रवती : भिर्वृद्धसुवासिनीभिर्नीराजनंकार्य ॥ॐ अनाधृष्टापुरस्तादुग्नेराधिपत्युऽआयुर्मेदार पुत्रवतीदक्षिणत इन्द्रस्याधिपत्येप् जाम्मैदासुखदापश्चादे॒वस्य॑सवितुराधिपत्येच DEOS100000000000000000000 0000ROPORORGAORAO Talu1 // For Private and Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit धुर्मेदाऽआश्रुतिरुत्तरतोधातुराधिपत्येरायस्पोषम्मेदार // विधृतिरुपरिष्टाहहुस्प / तेराधिपत्येऽओजोमेदाविश्वाभ्योमानाष्ट्राभ्य॑स्पाहिमनोरश्वासि // 1 // इतिमंत्रे / ण // // अनेनपुण्याहवाचनेनश्रीप्रजापतिःप्रीयतां॥ ॥अथमातृकापूजनं // ॥त. त्रायंक्रमः // अविनोमंडपश्चैवमातृणांपूजनंसकृत् // वैश्वदेववसो रानांदीश्राद्ध / मतःपरं // १॥॥अविघ्नपूजनात्पूर्ववैश्वदेवंविधायच // ॥ततोगोधूमादिधान्यपूरि इतेहरिद्रादिरंजितेमृन्मयेअविघ्नांख्यकलशेमोदादिषड्विनायकमातॄणांप्रतिमाःकुंकु मेनलिखिखावाहयेत् // तद्यथा // मोदश्चैवप्रमोदश्चसुमुखोदुर्मुखस्तथा // अविघ्नो : विनकर्ताचषडेतेविघ्ननायकाः // 1 // ॐ मोदायनमःमोदंआवाहयामि // 1 // टोप 1 प्रयोगरत्नेनदिन्यादिस्थापनोत्तरमविघ्नपूजनं तंत्रणेवोक्तं // For Pricate and Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit भास्कर. // 42 // सस्कार- ॐ प्रमोदाय प्रमोदं०॥२॥ ॐ सुमुखाय सुमुखं०॥३॥ॐ दुर्मुखाय दुर्मुखं०॥४॥ ॐ अविघ्नाय अविघ्नं० // 5 // ॐ विघ्नकर्ते विघ्नकर्तारं०॥६॥मनोजतिरितिप्रतिष्ठा प्य षोडशोपचारैःसंपूजयेत्॥ ॐ भूर्भुवःस्वःमोदादिषड्विनायकाःसुप्रतिष्ठावरदाभवं. तु॥ॐमोदादिषविनायकेभ्योनमइतिनाममंत्रण आवाहनादिपुष्पांजलिपर्यंतंपूज नंकार्य॥ अनयापूजयामोदादिषविनायका प्रीयंतां॥ ततःस्तंभरोपणादिकटावरण, द्वारफलकांतसंपादितमंडपेमंडपमातृकाःस्थापयेदित्येके // // ततःआचार्यहस्तेसु प्रोक्षितादिकंकार्य॥ अत्राःपांतुसुप्रोक्षितमस्त्वितिभवंतो ब्रुवंतु // ॐ अत्राःपांतुसुप्रो |क्षितमस्तु // गंधाःपांतुसौमंगल्यंचास्वितिभ०॥ ॐ गंधाःपांतुसौमंगल्यंचास्तु॥ ॐअक्षताःपांतुआयुष्यमस्वितिभ०॥ॐअक्षताःपांतुआयुष्यमस्तु॥ॐॐपुष्पाणिपातु // 42 // सौश्रियमस्तितिम०॥ॐपुष्पाणिपांतुसौश्रियमस्तु॥ॐ तांबूलानिपांतुऐश्वर्यमस्ति / / గరింతలపలంపవలం వలన 000000 For Private and Personal Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir तिभ० // ॐ तांबूलानिपातुऐश्वर्यमस्तु // दक्षिणाःपांतुबहुधनमस्त्वितिभ० // ॐ दक्षिणाःपांतुबहुधनमस्तु॥अपूपाःपांतुबव्हन्नंचास्त्वितिभ० // ॐ अपूपाःपांतुबव्ह / निंचास्तु॥शाखादूर्वाःपांतुद्धिरस्तितिभ० // ॐ शाखाद्वर्वाःपांतुशास्त्रापल्लवानां द्धिश्चास्तु // // ततआचार्येणदूर्वाशम्याम्रादिप्रशस्तक्षपत्राणांरक्तसूत्रेणपंचधावेश हीटनंकार्य // आसांमंडपमातृसंज्ञाताश्चमंडपमातृमंडपेवावंशपात्रेस्थापयिता ॥व सोःपवित्रमितिमंत्रेण यजमानपत्न्याशाखासुतैलारोपणकार्य // ॐ वसोत्पवित्रम सिशुतधारंवोल्पवित्रमसिसुहस्रधारम् // देवस्वसिवितानातुबसौत्पवित्रैणशुत / धारणसुप्वाकामधुक्षः // 3 // अहिरिवभोगैरितिशाखामुहरिद्राकुंकुमादिसुगंधिद्र / व्येणोद्वर्तनं // ॐ अहिरिवभागैः० // 1 // निकामेनिकामेतिउष्णोदकेनशाखानप . For Private and Personal Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-नं // ॐ निकामनिकामेनह० // 1 // दधिकाणेतिशाखासुदध्यक्षतावंदनं // ॐ भास्कर. // 43 // दधिक्राणोऽअ०॥॥याओषधीरितियजमानहस्तेशाखाग्रहणं // ॐ याओषधील // 1 // ततोयजमानपत्याहस्तेशेवग पंचमीशाखांगृहीत्वाकांडात्कांडादितिक / डनंकार्यं // ॐ कांडात्कांडात्प्ररोहन्ती० // 1 // ततआग्नेयादिचतुर्युमंडपकोणस्तंभ भेषुक्रमेणचतस्रोमध्येएकाएवंस्थिरोभवेतिस्थिरीकरणं॥अथवावंशपात्रमध्येचतु पुकोणेषुचतस्रोमध्येएकाएवस्थिरीकरणसंप्रदायः॥ॐ स्थिरोभववीडङ्ग आशुभ ववाज्यर्वन् // पुथुर्भवसुखदस्त्वमग्ने पुरषिवाहणः // 1 // तत्रायंक्रमः // नंदिनीन ____टीप 1 प्रयोगरत्नेशस्त्रगर्भाभगवत्यासहपण्णांस्थापनंपूजनोत्तरतैलाभ्यंगाक्ष्यक्तंशूमातृकास्था पनंदक्षिणात्याचारः // प्रयोगरत्नादौतुशूर्पगृहीत्वा अविनघोषेणसहजलादिसमीपेगत्वाजलादिमातृका वाहनाक्ष्यक्तं तथाप्याचारात्शूर्पेएवसर्वासांस्थापनमुक्तं // ARDAGA ETROलर For Private and Personal Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir लिनीमैत्राउमाचपशुदिनी ॥आग्नेयादिक्रमेणैवशाखास्तंभेप्रतिष्ठिताः॥१॥ ॐनंदि / न्यैनमःनंदिनीआ०॥७॥ॐ नलिन्यैनमःनलिनीआ०॥८॥ॐ मैत्रायैनमःमैत्रांआ ॥९॥ॐ उमायैनमःउमाआ०॥१०॥ॐ पशुवर्धिन्यैः॥पशुवर्धिनीआ०॥११॥ मनो जूतिरितिप्रतिष्ठाप्यसर्वासांतंत्रेणषोडशोपचारैः पूजनं // ॐ भूर्भुवःस्वानंदिन्यादिम डपमातृभ्योनमःआवाहनादिषोडशोपचारैःपूजयेत् // अनयापूजयानंदिन्यादिमं / डपमातरःप्रीयंतां॥ // ततोगौर्यादिमातरोवंशपापीतपटंप्रसार्यतदुपरिकुंकुमादि हनालिखित्वावाक्षतपुंजेषुपूगीफलेषुनिवेश्याः॥ // तत्रायंक्रमः // गौरीपद्माशचीमे धासावित्रीविजयाजया // देवसेनास्वधास्वाहामातरोलोकमातरः // // हृष्टिःपुत राष्टिस्तथातृष्टिरात्मनःकुलदेवता // गणेशेनाधिका ताटदौपूज्याश्चतुर्दश // 1 // अत्रचतुर्दशपदसमाहारान्मातरोलोकमातर इतिसर्वासांविशेषणं // ॐ गणेशायन / For Private and Personal Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit संस्कार- मः गणेशंआवाहयामि // ॐ गौर्यैनमःगौरीआ० // 12 // ॐ पद्मायैनम पद्मा। भास्कर. // 44 आ० // 13 // ॐ शच्यैनमःशचीआ० // 14 // ॐ मेधायैनमःमेधांआ० // 15/6 ISI // ॐ सावित्र्यैनमःसावित्रींअ०॥१६॥ विजयायैन विजयां०॥१७॥ ॐ जयायै०जी यांआ०॥१८॥ॐ देवसेनायै देवसेनां // 19 // ॐस्वधयै स्वांआ० ॥२०॥ॐ॥ स्वाहायै स्वाहां०॥२१॥ ॐहृष्टयै हृष्टिं०॥२२॥ ॐपुष्टयै पुष्टिं० // 23 // ॐतुष्टयैन / मातुष्टिं०॥२४॥ ॐ कुलदेवतायै कुलदेवतां० // 25 // इत्यावाह्य // अथजलमात / रः॥ मत्सीकूर्मीचवाराहीमांडकीमकरीतथा // ग्राहकीकौंचकीचैवसप्तैताजलमात रः॥१॥ कांस्येवाताम्रपात्रेवाप्रभूतजलपूरणं // तत्रमत्स्यादी रावाह्यपूजयेज्जल मातृकाः ॥२॥ॐ मत्स्यैनमःमसीआवाह०॥२६॥ ॐ कूर्ये कूर्मीआ० // 27 // 6 // 44 // ॐ वाराटं वाराहीं॥२८॥ॐ मांइक्यैनमः॥ मांडूकी० // 29 // ॐ मकय्यम / / उ000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir करी० // 30 // ग्राहक्यै ग्राहकी० // 31 // ॐ क्रौंचक्यैनमःक्रौंचकी० // 32 // इत्यावाह्य // // अथस्थलमातरः // // ब्राह्मीमाहेश्वरीचैवकौमारीवैष्णवीतथा // वाराहीचतथेंद्राणीचामुंडासप्तमातरः॥१॥ ॐ ब्राझैन ब्राह्मीं // 33 // ॐ मा / हेश्वर्यैन माहेश्वरी० // 34 // ॐ कौमार्यैन कौमारी० // 35 // ॐ वैष्णव्यैन वै / ष्णवीं०॥ 36 // ॐ वारायै वाराहीं ॥३७॥ॐ इंद्राण्यैनम इंद्राणी // 38 // ॐ चामुंडायै चामुंडां० // 39 // इत्यावाह्य // एताःगौर्यादिवच्छूपें // // अथद्वारमा / तरः // जयंतीमंगलाचैवपिंगलादक्षिणेगृहात्॥ आनंदवर्धिनीवामेमहाकालीचनि / र्गमे // 1 // गृहस्यदक्षिणेभागेतिस्रोलेख्यास्तुमातरः॥ वामभागेतथाद्वेचजयंत्या / दिक्रमेणतु // 2 // ॐ जयंत्यैन जयंती० // 40 // ॐ मंगलायै मंगलां०॥४१॥ ॐ पिंगलायै पिंगलां० // 42 // इतिहारदक्षिणे॥ ॐ आनंदवर्धिन्यै आनंदवधि RAWADAWASAGACADA0000 काठकलम For Private and Personal Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit संस्कार-नी०४३॥ॐ महाकाल्यैनमःमहाका०४४॥ इतिवामे // इत्यावाह्यसंपूज्य॥ ततो मारकर. // 45 // गौर्यादिवत् गृहमातरःस्थाप्याः // // कीर्तिर्लक्ष्मीकृतिर्मेधापुष्टिःश्रद्धाक्रियाम तिः // बुद्धिर्लज्जावपुःशांतिस्तुष्टिःकांतिस्तुमातरः // 1 // ॐ कीत्यैनमःकीर्ति // // 45 // ॐ लक्ष्म्यै लक्ष्मी० // 56 // धृत्यैनमःधृति // 47 // ॐ मेधायैनमःमे साधां // 48 // ॐ पुष्टयन पुष्टिं० // 49 // ॐ श्रद्धायन श्रद्धां०॥५० // ॐ क्रिया यै क्रियां // 51 // ॐ मत्यैन मतिं // 52 // ॐ बुध्यै बुद्धि० // 53 // लज्जा / शवपुषेनमालज्जापुरावाहयामि // 54 // ॐ शांत्यैनमःशांति०॥५५॥ॐ तुष्टयै तुष्टिं ॥५६॥ॐ कात्यै कांति // 57 // इत्यावाह्य // अथघृतमातरः॥ एताःकुड्येश्रूपेवा / कुंकुमाक्तेनघृतेनदक्षिणोत्तराःपूर्वाभिमुखालेख्याः॥ श्रीलक्ष्मीधृतिर्मेधापुष्टिःश्रद्धा सरस्वती // मांगल्येषुप्रपूज्यंतेसप्तैताघृतमातरः॥ १॥ॐ श्रियैनमःश्रियं०॥५८॥ DROCABBAGAGAR RAVAGADAVARGADAROASARAL // 55 // For Private and Personal Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ॐ लक्ष्म्यैन लक्ष्मी०॥ 59 // ॐ धृत्यै धृतिआ० // 60 // मेधायैनमःमेधा // 61 // ॐ पुष्टयै पुष्टिं० ॥३२॥ॐ श्रद्धायै० श्रद्धांआ० // 63 // ॐ सरस्वत्यै स / शरस्व आ०॥६४॥ इत्यावाह्य॥ एवंषड्विनायकादि घृतमातृकांतंचतुषष्टिमातृणांस्था | पनामनोजूतिरितिमंत्रणप्रतिष्ठाप्य // समख्येदेव्याधियाइतिमंत्रणसर्वाःषोडशोप/ चारैःसंपूजयेत्॥ ॐसमख्येदेव्याधियासन्दक्षिणयोरुचक्षसा॥मामऽआयुरप्प्रमोपी मोऽअहन्तवंबीरम्विदेयतर्वदेवसुन्दृशीं॥ ततोयजमानःस्थापितमातृकंशूर्पस्वयंग / / हीत्वापत्न्याचविघ्नकलशंग्राहयित्वापत्न्यग्रतःसन्मंडपतोगृहमध्येदेवस्याग्रेतत्सर्व / शस्थापयेत् // तहामपार्श्वेदीपंनिदध्यात्।।ततःकुड्येआवाहितघृतमातृणामुपरिनाग / वल्लीदलेनगुडयुक्तेनकेवलेनवाघृतेनाभितोधारांवसोःपवित्रमितिमंत्रेणपातयेत् ॥सा / For Private and Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार भास्कर. चप्रत्यगादिःप्रासंस्थादक्षिणादिरुदक्संस्थावाऊँ बसौःपवित्रम् // कुडयलग्नावसो | // ४६॥र्धाराःसप्तधाराघृतेनतु॥कारयेत्पंचधारावानातिन्यूना कदाचन // 1 // अथायुष्यम त्रजपः॥ ॐ आयुष्यंवर्चुस्यठरायस्पोषु मौद्धिदम् // इदछुहिरण्यम्वर्चस्वयैत्राया विशतादुमान् // 1 // नतुद्रा० // 2 // यदावनं० // केचित् भद्रंकर्णेत्यादिविरो / हतादित्यंतमृक्चतुष्टयंपठति // // इत्यायुष्यमंत्रजपः॥ अत्रमंडपपूजनंशिष्टाचा रतएव // मंडपस्तुविवाहेचूडाकरणेउपनयनेकेशांतेसीमंतोन्नयनेचैवकार्यइत्युक्तं॥ यत्रमंडपोनास्तितत्राविघ्नमंडपजलस्थल हारमातृकादीनांचाभावः // तत्रगौर्या | पादिचतुर्दशमातृणांस्थापनमुक्तं // इतिसंस्कारभास्करेमातृकापूजनंसमाप्तं // // 46 // अथनांदीश्राद्धं // तत्रकालः // मातृश्रादतुपूर्वाण्हेमध्यान्हेपैतृकंतथा // ततो।। AGAMACRORS-0000000 उजर For Private and Personal Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir www.kobatirth.org OGRUAROPORO ACANADA मातामहानांचवृद्धौश्रादत्रयस्मृतमिति हेमाद्रयादिनिबंधेउक्त तथा॥अलाभेभिन्न | कालानांनांदीश्रादत्रयंबुधः // पूर्वेयुर्वप्रकुर्वीतपूर्वाण्हेमातृपूर्वकमितिहमनुवचनं / // तच्चकात्यायनेनपृथङ्मातृपार्वणोहपूर्वकनवदेवतनांदीश्राद्धकरणंनिषिद्धं // यः हाथा॥ आयुष्याणिचशांत्यर्थे जप्त्वातत्रसमाहितः॥ षड्भ्यः पितृभ्यस्तदनुश्राहदा नमुपक्रमेत् // 1 // // सूत्रेविशेषोपदेशाभावः॥ तत्रतुनांदीमुखाः पितरः पिता || महाः प्रपितामहाः सपत्नीकाः मातामहप्रमातामहडप्रमातामहाः सपत्नीकाइति / / षड्भ्यः पितृभ्यः पार्वणद्वयंस्पष्टं // तच्चसांकल्पिकविधिना // सांकल्पिकेचसमंत्र कावाहना_ग्नौकरणपिंडदानविकिराक्षय्यस्वधावाचनप्रश्नेत्येतत्सप्तकंवयं // सां कल्पे // शुभायप्रथमांतेन रदौसंकल्पमाचरेत् // नषष्टयायदिवाकुर्यान्महादोषो भिजायते॥ अनस्मदृद्धिशब्दानामरूपाणामगोत्रिणां // अनानामतिलैश्चैव नांदी| For Private and Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabalirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit भास्कर. संस्कार- श्रादचसव्यतः॥ इतिसंग्रहे॥ कृतेनांदीमुखेमध्येनकुर्याद्वितयपुनः // राजाभिषेके / / // 47 // कुर्वीत तथैवपुत्रजन्मनीति // कृतेभ्युदयश्राद्धेतन्मातृकोत्थापनविना॥नद्वितीयंनां / दीमुखंप्रकुर्यात्पुत्रजन्मनि ॥तथैवाभ्युदयंकायराज्ञः पद्याभिषेचने // अन्यथा है। रुतेमोहादपमृत्युकरंपरं // पुत्रजन्मनिराजाभिषेकेचद्वितीयंनांदीश्राद्धंकुर्यात् // न्यथान // मंडपोहासनात्पूर्वनांदीश्राद्धेकृतेपुनः // येकुवैतिनरामोहादपमृत्युव्रज तिते // इतिशास्त्रार्थप्रदीपे // एतन्निषेधस्त्रिपुरुषसपिंडपर्यंतमितिपुरुषार्थचिंतामणौ / // पुत्रजन्मनिमित्तेतुतत्कालनिशिवादिवा // भुक्कोव्रतोपवासीवाद्विश्राद्धंतुकारये // शत् // इतिरेणुकारिकायां // // नांदीश्रादंत्रिपार्वणमित्याशयेनामान्नादिपार्पणप्र। योगः शाखांतरत्वान्नात्रलिखितः॥ // अथवृद्धिश्राद्धकर्तुर्जीवत्पितृकवेनिर्णयः // 47 जीवेत्तुयदिवर्गाद्यस्तंवर्गतुपरित्यजेदितिन्यायेनजीवपितृकः खापत्यसंस्कारेषुमा / 0000000000000 ORGANAGAR For Private and Personal Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shi Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RAOमकन्छ तृमातामहपार्वणयुतं नादीश्राद्धकुर्यात् // मातारजीवत्यांमातामहपार्वणमेकमेव // मातामहेजीवतिमातृपार्वणमेकमेव // केवलमातृपार्वणेविश्वेदेवानकार्याः // वर्ग त्रयायेषुमातृपितृमातामहेषुजीवत्सुनांदीश्राद्धलोपएवसुतसंस्कारेषूचितः // द्विती यविवाहाधानपुत्रेष्टिसोमयागादिषुखसंस्कारकर्मसुयभ्यएवपितादद्यात्तभ्योदद्या त्स्वयंसुतः॥ तथाचमृतमातृमातामहकोपिजीवत्पिटकः स्वसंस्कारपितुर्मातृपिता महीप्रपितामयः // पितुः पितृपितामहप्रपितामहाः // पितुर्मातामहप्रमातामहवृद्ध प्रमातामहाः सपत्नीकाः नांदीमुखाः इत्येवंपार्वणत्रयमुद्दिश्यश्राद्धंकुर्यात् // नतु स्वमातृमातामहपार्वणोद्देशः // पितरिपितामहेचजीवतिस्वसंस्कारे पितामहस्य मातृपितामहीप्रपितामह्यइत्यायुद्देशः॥ एवंप्रपितामहेपियोज्यं // पितुर्मात्रादिजी वनेतत्पार्वणलोपएव // तथाचयेभ्यएवपितादद्यादितिपक्षस्य वर्गाद्यजीवनेतत्पार्व / For Private and Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir www.kobatirth.org कटर संस्कार-णलोपइतिहारलोपपक्षस्यचस्वसंस्कारस्वापत्यसंस्कारभेदेनव्यवस्थासिद्धांतितेति / भास्कर. // 48 // ज्ञेयं // ॥केचित्तुपक्षद्वयस्यैच्छिकोविकल्पोनतुव्यवस्थितइत्याहुः // एवंमृतपितृ कस्यजीवन्मातृमातामहस्यपितुः पार्वणेनैवनांदीश्राद्धसिद्धि या॥समावर्तनस्यमा / / णवककर्तृकत्वेपितदंगभूतनांदीश्राद्धेपितुस्तदभावेज्येष्ठभ्रात्रादेरधिकारइतिकेचित् | // तत्रपितापुत्रसमावर्तनेस्वपितृभ्योनांदीश्राद्धकुर्यात्॥ पिताजीवत्पितृकश्वेतसुत / संस्कारत्वातद्वारलोपपक्षोयुक्तइतिभाति // माणवकपितुः प्रवासादिनाअसन्निधाने ? भ्रात्रादिर्माणवकस्यपितुर्मातृपितामहीप्रपितामह्यइत्याद्युच्चार्य श्राद्धंकुर्यात् ॥मृत / पितृकमाणवकसमावर्तनेपितृव्यभ्रात्रादिरस्यमाणवकस्यमावपितामहीप्रपितामह्य / / इत्याधुच्चारयेत् // भ्रात्रादेरभावस्वयमेवस्वपितृभ्योदद्यात् // एवंजीवपितृकोपि 48 // पितुरसन्निधानेभ्रात्रादेरभावेचपितुः पितृभ्यः स्वयमेवनांदीमुखंकुर्यात् // उपनय 6 AAA-छछछछ Poooooooooooo For Private and Personal Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit ननकर्माधिकारस्य जातत्वात् // एवंविवाहेपिद्रष्टव्यं // मृतपितृकस्यचौलोपनय नादिकंपितृव्यमातुलादिः कुर्वन् अस्यसंस्कार्यस्यपितृपितामहप्रपितामहेत्यायु / चार्यश्राद्धंकुर्यात् // जीवतः पितुरसन्निधानेनकुर्वन्मातुलादिरस्यसंस्कार्यस्यपितु / आर्जनकादीनुद्दिश्यैवकुन्नितुसंस्कार्यस्यमृतानपिमात्रादीनितिसंक्षेपः // // आ थ सांकल्पिकविधिना नांदीश्राद्धप्रयो० // नांदीमुखाः सत्यवसुसंज्ञकाः विश्वे / / देवाः ॐ भूर्भुवः स्वः इदंवः पाद्यंपादावनेजनं पादप्रक्षालनं वृद्धिः॥ // गोत्राः पितृपितामहप्रपितामहाः सपत्नीकाः नांदीमुखाः ॐ भूर्भुवः स्वः इदंवः पाद्यंपादा शिवनेजनंपादप्रक्षालनं द्धिः॥ // द्वितीयगोत्राः मातामहप्रमातामहडप्रमातामा हाः सपत्नीकाः नांदीमुखाः ॐ भूर्भुवः स्वः इदंवः पाद्यं अद्यपूर्वोच्चारित. शांति पूर्वकगर्भाधानांगत्वेन सांकल्पिकेनविधिना ब्राह्मणयुग्मभोजनपर्याप्ताननिष्क्रयी / For Private and Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TOA33000 संस्कार- भूतयथाशक्तिहिरण्येननांदीश्राद्धंकरिष्ये // // आसनदानं // // सत्यवप्नुसंज्ञ भास्कर. ॥१९॥कानांविश्वेषांदेवानां नांदीमुखानां ॐ भूर्भु० इदमासनं ॥सुखासनं // नांदीश्राद्ध क्षणोक्रीयेतां // ॐ तथा॥ प्राप्नुवतांभवंतौ ॥प्राप्नुवावः॥ // गोत्राणांपितृपितामा हप्रपितामहानांसपत्नीकानां नांदीमुखानां ॐ भू. इदमास०॥ // द्वितीयगोत्राणां मातामहप्रमातामहप्रमातामहानांसपत्नीकानां नांदीमुखानां ॐ भूर्भुवः० इदमासः॥ // ततोगंधादिदानं // सत्यवसुसंज्ञकेभ्योविश्वेभ्योदेवेभ्यो नांदीमु खेभ्यः इदंगंधाद्यर्चनंस्वाहासंपद्यतांरद्धिः॥ // गोत्रेभ्यः पिपितामहप्रपितामहे / / भ्यः सपत्नीकेभ्योनांदीमुखेभ्यः इदंगंधा०॥ ॥द्वितीयगोत्रेभ्योमातामहप्रमाता महवृद्धप्रमातामहेभ्यः सपत्नीकेभ्योनांदीमुखेभ्यः अमीगंधाः०॥भोजननिष्क्रयद्रा ___ नांदीश्राद्धेअन्नाभावे आमं आमाभावे हिरण्यंहिरण्याभावयुग्मब्राह्मणभोजनपर्याप्ताननिष्क्रयीभूतंयथाशक्तिकिंचिद्रव्यदानमितिधर्मसिंधुः / // 72 // For Private and Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit व्यदानं // सत्यवसुसंज्ञकेभ्योविश्वेभ्योदेवेभ्योनांदीमुखेभ्यःब्राह्मणयुग्मभोजनपर्या / शप्तमन्नंतनिष्क्रयीभूतंकिंचिद्धिरण्यं दत्तं अमृतरूपेणस्वाहासंपद्यतांदद्धिः ॥गोत्रेभ्यः पितृपितामहप्रपितामहेभ्यःसपत्नीकेभ्योनांदीमुखेभ्यःब्राह्मणयु०॥ // द्वितीयगोत्रे भ्योमातामहप्रमातामहडप्रमातामहेभ्यःसपत्नीकेभ्योनांदीमुखेभ्यःब्राह्म०॥सक्षी रमुदकदानं // नांदीमुखाःसत्यवसुसंज्ञकाःविश्वेदेवाःप्रीयंतां॥ गोत्राःपितृपितामहप्र पितामहाःसपत्नीका नांदीमुखाःप्रीयंतां // द्वितीयगोत्राःमातामहप्रमातामहरा मातामहाःसपत्नीका नांदीमुखाःप्रीयंतां // // आशिषोग्रहणं // गोत्रनोवद्धतां // वढतांवोगोत्रं // दातारोनोभिवर्धतां // अभिवर्धतांवोदातारः // वेदाश्चनोभिवध ] तां // वर्द्वतांवोवेदाः // संततिर्नोभिवर्द्धतां // वर्धतांवःसंततिः // श्रद्धाचनोमाव्यग II 2 प्रीयंतामित्यत्रयवक्षीरजलानिदद्यादितिप्रयोगरत्नगदाधरौ // For Private and Personal Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-मत् // माव्यगमदःश्रद्धा // बहुदेयंचनोस्तु // अस्तुयोबहुदेयं // अन्नंचनोबहुभवे भास्कर. // 5 त् // भवतुवोबव्हन्नं // अतिथींश्चलभामहै // लमंतांवोतिथयः॥ याचितारश्चनःसं तु // संतुवोयाचितारः // एताआशिषःसत्याःसंतु // संखेताःसत्याआशिषः // द| क्षिणादानं // सत्यवसुसंज्ञकेभ्योविश्वेभ्योदेवेभ्यो नांदीमुखेभ्यःकृतस्य नांदीश्राद्ध स्यफलप्रतिष्ठासिद्ध्यर्थद्राक्षामलकयवमूलनिष्कयीभूतांदक्षिणांदातुमहमुत्सृजे॥य वमूलंआर्द्रकं॥गोत्रेभ्यःपितृपितामहप्रपितामहेभ्यःसपत्नीकेभ्योनांदीमुखेभ्यःकृत स्य०॥द्वितीयगोत्रेभ्योमातामहप्रमातामह वृद्धप्रमातामहेभ्यःसपत्नीकेभ्योनांदीमु / खेभ्यःकृतस्य० // // ततोनांदीश्राद्धंसंपन्नं // सुसंपन्नं॥ वाजे बाजेतिविसृज्य॥ॐ॥५०॥ बाजेबाजेवतवाजिनोनोधनैपुविप्राऽअमृताऽऋतज्ञा // अस्यमय-पिबतमादयध्व 00000000000000000000 SAGA000RRAGAROO For Private and Personal Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir B%AAAAAAAA आन्तृप्तायांतपुथिभिर्देवयानैः // 1 // आमावाजस्येत्यनुव्रज्यय॥ ॐ आमावाजस्य प्रसुवोनगम्यादेमेद्यावष्टिथिवीविश्वरूपे // आमागंतापितरांमातराचामासोमोऽअ मृतत्वेनगम्यात् ॥१॥अस्मिन्नांदीश्राद्धेन्यूनातिरिक्तोयोविधिःसउपविष्टब्राह्मणानां / वचनातनांदीमुनप्रसादात्सर्व परिपूर्णोस्तु // अस्तुपरिपूर्णः॥ ॥इतिसंस्कारभास्क हरिनांदीश्राद्धं // अथब्रह्माचार्यऋत्विग्वरणम्॥आचार्यत्वंयथास्वर्गेशकादीनांहस्प तिः // तथात्वंममयज्ञेस्मिन्नाचार्योभवसुव्रत // 1 // ॐ बृहस्पतेऽअतियदुर्योअहीं | युमाहिभातिक्रतुमजनैषु // यहीदयच्छवसऋतप्प्रजाततदुस्मामुद्रविणन्धेहिचित्र 1 टीप-आमश्रादेहिण्यश्राद्धेचामावाजविसर्जयेदितिग्रहयज्ञकल्पवल्ल्यां॥ ROROA0AURA For Private and Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ORUAGAVACA020 संस्कार- म् // 1 // अमुकगोत्रोत्पन्नःअमुकप्रवरान्वितःअमुकशर्मायजमानोहें // अमुकगोत्रो भास्कर. ॥५१॥त्पन्नंअमुकप्रवरान्वितंशुक्लयजुर्वेदांतर्गतमाध्यंदिनीयशाखाध्यायिनंअमुकशर्माणं ब्राह्मणंअस्मिन्सग्रहमखरजोदर्शनशांत्याख्येकमणिआचार्यत्वेनत्वामहंतणे॥ वृतो स्मि॥गंधादिभिःसंपूज्य॥यथाचतुर्मुखोब्रह्मासर्वलोकपितामहः।तथात्वंममयज्ञेस्मि न्ब्रह्माभवद्विजोत्तम // 1 // ॐ ब्रह्मजज्ञानंप्रथमम्पुरस्ताहिशीमत सुरुचौवेन आव॥ सबुध्न्याऽउपमाऽअस्यविष्टा सुतश्चयोनिमसंतश्श्रुविर्वः // 1 // अस्मिनजोदर्शन / शांत्याख्येकर्मणिब्रह्मत्वेनत्वामहंणे॥ तोस्मि॥वांच्छितार्थफलावाप्त्यैपूजितोसि / MINI // 51 // | 2 टीप- स्वनामगोत्रप्रवरान्संकीर्त्यव्राह्मणस्यच // अस्मिन्यज्ञेमुकंदेवत्वामहंऋत्विजंवृणे॥ इत्युक्त्वा / तुफलंदद्यात्करेतत्रैवपूजनं // इतिकल्पवस्ल्यां // 20000000000 For Private and Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir SAPAGAPAGAPRASADAR सुरासुरैः // निर्विघ्नंक्रतुसंसियैत्वामहंगणपणे // 1 // // ॐ गणानांत्वा०॥१॥ स्मिनजोदर्शनशांत्याख्येकर्मणिगाणपत्येनत्वामहंणे // वृतोस्मि // कर्मणामुप |देष्टारसर्वकर्मविदुत्तमं // कर्मिणंवेदतत्वशंसदस्यत्वामहंणे॥ 1 // ॐ सदसस्प तिमद्भुतंग्रियमिंद्रस्यकाम्य॑म् // सुनिम्मेधार्मयासिषुःस्वाहा // १॥अस्मिनजो दर्शनशांत्याख्येकर्मणिसदस्यत्वेनत्वामहंणे // तृतोस्मि // ततश्चतुरोष्टौवाऋत्वि है। जोवृणुयात् // यज्ञादिकर्मकार्येषुऋत्विक्शकमखयथा // तथायज्ञादिकस्मि निऋत्विक्त्वंमेमखेभव // 1 // अस्मि० ऋत्विक्त्वेन त्वामहंणे॥ वृतोस्मि॥ // ततःसूक्तजपार्थेऋग्वेदादीन्वृणुयात् // ऋग्वेदःपद्मपत्राक्षोगायत्रःसोमदैवतः // // 1 काशीदीक्षितकृतरुद्रपद्धत्यादौगणपत्यदर्शनात् / 2 सदस्यवरणं हेमाद्रिमते॥ ASADANANADAGAGAORAOA000000 For Private and Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandie भास्कर. // 52 // संस्कार- त्रिगोत्रस्तुविरेंद्रऋत्विक्त्वंमेमखेभव // 1 ॥ॐ अग्निमीळेपुरोहितंयज्ञस्यदेवमुत्विचा जै // होताररत्नधातमम् ॥१॥अस्मिनजोदर्शनशांत्याख्येकर्मणिऋत्विक्त्वेनत्वा / महंत्रणे // तोस्मि // कातराक्षोयजुर्वेदत्रैष्टुभोब्रह्मदैवतः॥ भारद्वाजस्तुविद्रऋत्वि। क्वंमेमखेभव // 1 // ॐ हुषेखोर्जेलावायवस्थदेवोव सविताप्राप्यतुश्रेष्ठतमायुक। मणु आप्यायध्वमन्ध्याऽइन्द्रायभागम्प्र॒जाव॑तीरनमीवाऽअयुक्ष्मामावस्तुनाई हशतुमाघठसोध्ध्रुवाऽअस्मिन्गोप॑तौस्यातबुव्हीर्यज॑मानस्यपुशन्पाहि ॥१॥अस्मि / नरजो वृणे // तृतोस्मि // सामवेदस्तुपिंगाक्षोजागतःशक्रदैवतः // काश्यपेयस्तु // 52 // विजेंद्रऋषिक्त्वंमेमखेभव // 1 // ॐ अमआयोहिवीतयेगृणानोहव्यदातये // नि / A0000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir होतासत्सिबर्हिषि // 1 // अस्मिनजो० // दृहन्नेत्रोथर्ववेदोनुष्टुभोरुद्रदेवतः // वै| खानसकुलोत्पन्नोऋत्विक्त्वं• // 1 // ॐ शन्नौदेवीरभिष्टंयुऽआपोभवंतुपीतये // शं व्योरभिवंतुन // 1. // अस्मिनजो वृणे॥ तोस्मि // भगवन्मूर्तिसर्वज्ञसर्वध शर्मभृतांवर // विततेममयज्ञेस्मिञ्जपार्थेत्वामहंणे // 1 // अस्मिन्रजो रुद्रजपार्थे वामहं० // तृतोस्मि // ऋत्विजोगंधादिभिःसंपूजयेत्॥यजमानविजःपरस्परंयज्ञ कंकणंबधीयुः // ॐ व्रते दीक्षामप्निोतिदीक्षांप्नोतिदक्षिणाम् // दक्षिणाश्रृद्धामाप्नो तिश्रुद्धयांसत्याप्यते॥१॥ एतावद्रुपन्यज्ञस्ययद्देवैर्ब्रह्मणाकृतम्॥तदेतत्सर्वमाप्नोति हा है यज्ञेसौत्रामणीसुते // 1 // अथ प्रार्थना ब्राह्मणाःसंतुमेशस्तापापात्पांतुसमाहिताः॥ GAANADAAGARGAOAAA For Private and Personal Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 53 // संस्कार- देवानांचैवदातारःपातारःसर्वदेहिनां // 1 // जपयज्ञैस्तथाहोमर्दानैश्चविविधैःपुनः॥ भास्कर. देवानांचऋषीणांचतृप्त्यर्थयाजका कृताः॥२॥ येषांदेहेस्थितावेदाःपावयंतिजगत्त्रा यम् // रक्षतुसततंतेमांजपयज्ञैर्व्यवस्थिताः // 3 // ब्राह्मणाजंगमंतीथैत्रिषुलोकेषु / विश्रुतम् // तेषांवाक्योदकेनैवशुध्यतिमलिनोजनाः // 4 // पावनाःसर्ववर्णानांबा ह्मणा ब्रह्मरूपिणः // सर्वकर्मरतानित्यं वेदशास्त्रार्थकोविदाः॥५॥ श्रोत्रियाःसत्य / वाचश्चग्रहध्यानरताःसदा // यहाक्यामृतसंसिक्ता ऋद्धियांतिनरद्रुमाः // 6 // गीकर्वतकमैतत्कल्पद्रुमसमाशिषः॥ यथोक्तनियमैर्युक्तामंत्रार्थेस्थिरबुद्धयः॥७॥ यत्कृपालोचनात्सर्वाऋद्वयोरद्धिमाप्नुयुः // अस्मिन्होमेमयापूज्याःसंतुमेनियमा / न्विताः // 8 // अक्रोधनाःशौचपराःसततंब्रह्मचारिणः // ग्रहध्यानरतानित्यंप्रस॥५३ // नमनसःसदा // 9 // अदुष्टभाषणाःसंतुमासंतुपरनिंदकाः॥ ममापिनियमाद्येतेभा कसल00000बकट For Private and Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir वंतुभवतामपि // 10 // इतिसंप्रार्थ्यतान्ब्रूयाद्यथावक्रियतांविधिः // ऋत्विजश्चय थापूर्वशकादीनांमखेभवन् // 11 // यूयंतथामभवतऋत्विजोहिजसत्तमाः // आप स्ययागस्यनिष्पत्तौभवंतोभ्यर्चितामया // 12 // सुप्रसन्नैःप्रकर्तव्यंशांतिविधि? पूर्वकं // इतिसंस्कारभास्करेब्रह्माचार्यऋत्विमरणम् // अथदिग्रक्षणं // ततआच, म्यप्राणानायम्यदेशकालौस्मृत्वा // अस्मिन्सग्रहमखरजोदर्शनशांत्याख्येकर्मणि यजमानेनतोहंआचार्यकर्मकरिष्ये // तदंगशरीरशुद्ध्यर्थपुरुषसूक्तजपंकरिष्ये इ तिपुरुषसूक्तंपोडशचेंजपेत् // // ततआचार्योवामहस्तेगौरसर्षपान्लाजमिश्रितान्। गृहीत्वादिग्रक्षणंकुर्यात् // तत्रमंत्राः॥रक्षोहणंम्बलगहनम्वैष्णुवीमिदमहन्तम्लग | Maj टोप 1 भूतशुद्धयायुक्तं रुद्रपद्धत्यादौ // पुरुषसूक्तन्यासाः क्वचिदुक्ताः॥ / For Private and Personal Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ San Mahavir Jan Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Sivi Kailassagarsur Gyanmandir भास्कर संस्कार-मुत्किरामियम्मनिष्टयोयमुमात्यौनिचखानेदमुहन्तम्बलगमुत्किरामियम्मेसमा नोयमसमानोनिचुखानेदमहन्तम्बलगमुत्किरामियम्मेसर्वन्धुर्यमसंबन्धुर्निचुखा | नेदमुहन्तबलगमुत्करामियम्मैसजातोयमर्सजातोनिचुखानोत्कृत्याङ्किरामि॥३॥ रक्षोहोवोबलगुहनुत्प्रोक्षामिवैष्णुवाव्रक्षोहोवोबलगुहनोवनयामिवैष्णुवाव्रक्षोह आणावोबलगुहनोवस्तृणामिवैष्णुवाव्रक्षोहणौवाँवलगुहनाऽउप॑दधामिवैष्णुवीरक्षोह | पाणौवाँवलगुहनोपय्यूहामिवैष्णवीवैष्णवमंसिवैष्णवास्थं // 2 // रक्षसाम्भागोसिनिरं | हस्तठरक्षऽइदमुहठरक्षोभितिष्ठामीदमुहर्छरक्षोवाधऽइदमुहर्छरक्षाधुमन्तमौनयामि॥ घुतेनंद्यावापृथिवीप्रोणवाथांबायोवेस्तोकानामुग्निराज्यस्यबेनुसाहास्वाहाकृतेऽऊ / वरपरब्रटooooooooooor For Private and Personal Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir @नभसंमारुतङ्गच्छतम् // 3 // रक्षोहाविश्वचर्षणिरभियोनिमोहते॥ द्रोणेसुध स्थुमासदत् // 4 // अपसपैतुतेभृतायेभूताभूमिसंस्थिताः॥ येभृताविघ्नकत्तारस्ते नश्यंतुशिवाज्ञया // 1 // अपकामन्तुभूतानिपिशाचाःसर्वतोदिशा सर्वेषामविरोधे / नशांतिकर्मसमारभे॥२॥यदत्रसंस्थितंभूतंस्थानमाश्रित्यसर्वतः॥ स्थानंत्यक्कातुत / त्सिर्वयत्रस्थंतत्रगच्छतु॥३॥भूतप्रेतपिशाचाद्या अपकामंतुराक्षसाः॥स्थानादस्माइ जवन्यत्स्वीकरोमिभुवंत्विमां॥४॥भूतानिराक्षसावापियत्रतिष्ठंतिकेचन॥तेसर्वेप्यप गच्छंतुशांतिकंतुकरोम्यहं // 5 // इतिमंत्रैरीशानादिसर्वदिक्षुविकिरेत्॥ उदकोपस्प। शः॥ततः पंचगव्यप्रकरणं // तद्यथा // गायत्र्यागोमूत्रं॥ ॐतत्सवितु० // 1 // गंध द्वारामितिगोमयं // ॐगंधद्वारांदुराधर्षीनित्यपुष्टांकरीषिणीं // ईश्वरीसर्वभूता al For Private and Personal Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-नांतामिहोपव्हयेश्रियं // 2 // आप्यायखेविक्षीरं // ॐआप्यायखुसमैतुतेचिश्व भास्कर. सोमवृष्ण्यम् // भवावाजस्यसमथे // 3 // दधिक्राणेतिदपि ॥ॐदधिकाव्णो In4 // तेजोसीत्याज्यं ऊँतेजोसिशुक्रमस्यमृतमसिधामनार्मासिप्रियन्देवानामना। धृष्टन्देवयजनमसि // 5 // देवस्यत्वेतिकुशोदकं // ॐदेवस्य॑खासवितु०॥६॥ॐ इतिप्रणवेनयज्ञकाष्ठेनालोडयआपोहिष्ठेतित्रिभिमन्त्रैः कर्मभूमियज्ञसंभारांश्चप्रोक्ष येत् // // ततोयजमानहस्तप्रमाणंचतुरसंचतुरंगुलोन्नतस्थंडिलंविरच्य तत्रभूमि पूजनं // ॐ भूरसिभूमिरस्यदितिरसिविश्वायविश्वस्यभुवनस्यधुर्ती // पृथिवी 15 // न्यच्छष्टथिवीन्ठहएथिवीम्माहिठ सी // ॐभू. पृथिवीकूर्मानंतदेवताभ्योनमा For Private and Personal Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir इतिमंत्रेणषोडशोपचारैः संपूजयेत् // अत्रविचारः // समंततश्चसिद्धार्थानक्षिपेद्र शक्षानमंत्रतः // सर्वतः पंचगव्येनप्रोक्षयेद्यागमंडपं // आपोहिष्ठातृचेनैव ततः स्व। स्त्ययनं जपेदितिशांतिसारे॥ एतेसंस्काराः भूशुद्ध्यर्थइतिग्रहयज्ञकल्पवल्ल्यां // धृत्वांगुष्ठकनिष्ठाभ्यांमूलैः साग्रैः कुशवयं // तदग्रैस्तस्यरजसांपूर्वस्यामपसर्पणं // कृमिकीटपतंगाद्याविचरंतिमहीतले // तेषांसंरक्षणार्थायपरिसमूहनमुच्यतइतिकु| शकंडिकायां // रुग्णाटदाप्रसूताचवंध्यासंधिन्यमध्यभुक् // मृतवत्साचनैतासां / ग्राह्यमूत्रंशकृत्पयइतिकल्पवल्ल्यां // पुराइंद्रेणवत्रेण हतोत्रोमहासुरः॥ व्यापि / तामेदसापृथ्वीतदर्थमुपलेपनंइतिकुशकंडिकायां // रेखात्रयमुदक्संस्थंप्रागग्रंस्था डिलावधि ॥अथवैततप्रकुर्वीतहादशांगुलमायतं इतिकल्पवल्ल्यां // // उल्लेखनं 6 ततः कुर्यादस्थिकंटकमेवच // तेषामुद्धरणार्थायउल्लेखः कथितोबुधैः // अंगुष्ठो का For Private and Personal Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit संस्कार पकनिष्ठाभ्यामग्निकार्यतथोत्करें // रेखाभ्यः समुपादायारत्निमात्रेनिधापयेदिति भास्कर. कल्पवल्ल्यां॥येभ्रमंतिपिशाचायाअंतरिक्षनिवासिनः // तेषांप्रहरणार्थायसमुध्रः कथितोबुधैः॥ इतिकुशकंडिकायां // // अवोक्षणंतुकर्तव्यमुत्तानेनैवमुष्टिना // तहदभ्युक्षणं चैवकर्त्तव्यंन्युब्ज मुष्टिना॥इतिकल्पवल्ल्यां आपोदेवगणाःसर्वेआपः / पितृगणाः स्मृताः // सर्वतदापआदाय अभ्युक्ष्येतिपुनः पुनः // संपुटेनाग्निमा / हनीयस्थाप्यागेर्दिशिकुंडतः // आमक्रव्यभुजौतस्मात्त्यक्त्वाकुंडेविनिक्षिपेत् ॥श रावेभिन्नपात्रेवा कपालेचोल्मुकेतथा // नाग्नेः प्रणयनकार्यव्याधिशोकभयावह / / // कपालंखपरं // उल्मुकं ज्वलदग्नेरेकदेशः // कुलालचक्रघटितंमृन्मयंपात्रमा / सुरं // तदेवहस्तघटितंस्थाल्यादिदैविकंस्मृतं इतिकल्पवल्ल्यां // आनीतपात्रयोरे | // 16 // विप्लावनंतत्क्षणेभवेत् ॥नोचेत्कर्तुर्मनस्तापः स्यात्संतापस्तयोरपि // इतिकल्पव / / For Private and Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir हल्ल्यां // // ततः कृतांजलिः स्वस्तिनइतिमंत्रपठेत् देवाआयांतु // यातुधाना अ पयांतु // विष्णोदेवयजनंरक्षस्व // // तत्रस्थंडिलेपंचभूसंस्कारान्कृत्वा // मूल धृतैः ईशानीमारभ्यभ्रमितेः प्रतीचीमारभ्यप्रासंस्थैः निःसारितैः त्रिभिर्दभैः।। निःपरिसमुह्य // गोमयेनोपलिप्यखादिरकीलेनोल्लिख्य // प्रतीचीमारभ्यप्रा. गंतंत्रिरूयरेषाकरणंयाम्यतउदक्संस्थाप्रादेशपरिमिता // अनामिकांगुष्ठेनोल्लि खितपासूनांमृदमृत्धृत्योर्ध्वप्रक्षिप्य // उदकेनाभ्युक्ष्यन्युजपाणिना // कांस्यपात्रे / अग्निमुपसमाधाय // आनीतमग्निस्थंडिलस्याग्नेय्यांनिधाय // ॐहुंफट्इतिमंत्रण कव्यादांशनैर्ऋत्यांदिशिपरित्यज्य // ततोनिंदूतमितिमंत्रेणात्माभिमुखमग्निसंस्था पयेत् // ॐअग्निन्दुतंपुरोद॑धेहव्यवाहुमुप॑ब्रुवे // देवाँ २ऽओसादयादिह // १॥अ AASAROOPASAASA For Private and Personal Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit संस्कार इग्न्यानीतपात्रेसाक्षतोदकंनिषिच्य ॥अग्निमुखंकृत्वाध्यायेत् // ॐचत्वारिशंगात्रा भास्कर // 57 // योऽअस्युपादाद्देशीर्षसुप्तहस्तांसोऽअस्य ॥विधायुद्धोषभोरौरवीतिमहोदेवोमाँ / 2 ऽआविवेश // 1 // सप्तहस्तश्चतुःशृंगः सप्तजिव्होद्विशीर्षकः // त्रिपात्प्रसन्न वदनः सुखासीनः शुचिस्मितः॥ 3 // स्वाहांतुदक्षिणेपार्श्वेदेवींवामेखधांतथा // 18) बिभ्रदक्षिणहस्तैस्तुशक्तिमन्नंचं नुवं॥२॥तोमरंव्यजनंवामेघृतपात्रंचधारयन्॥आ आत्माभिमुखमासीनएवंरूपोहुताशनः // 3 // अग्नेवैश्वानरशांडिल्यगोत्रशांडिल्या शसितदेवलेतित्रिप्रवरान्वितभूमिर्मातावरुणः पितामेषध्वजप्राङ्मुखममसम्मुखोभव... शांतिकेवरदनामानिंप्रतिष्ठाप्य ॐअग्रिपुरुषायनमः इतिमंत्रणवायव्यकोणेबहिः / अग्निषोडशोपचारैः संपूज्य प्रार्थयेत् // अग्निप्रज्वलितंवंदे जातवेदंहुताशनं // SAGAAAAAAO 0A0A0A0ASAGACA0000000 For Private and Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir हिरण्यवर्णमनलंसमृद्धविश्वतोमुखं // इत्यग्निंप्रतिष्ठाप्य // // अथऋतुशांतीवि / शेषः // ततईशान्यांयाम्यमारभ्यउदक्संस्थपंक्तिरूपेणकलशचतुष्टयस्यमहीयो / रित्यादिक्रमेण स्थापनं // तथाचनारदसंहितायां // ईशान्यांचतुरः कुंभान्स्थापये | विधिपूर्वकं // याम्यमारभ्योदक्संस्थान्पूर्णपात्रसमन्वितान् // 1 // सूर्यचतत्रवि न्यस्यइंद्राणींचपुरंदरं // चतुर्थेविन्यसेविद्वान्प्रतिमांभुवनेश्वरी // 2 // इति // ॥श 6 // ततो महीद्योरिति भूमिस्टष्ट्वा // ओषधयः समितियवान्क्षिप्त्वा // आजिघ्र | समितिकलशंस्थापयेत् // वरुणस्योत्तम्भनमितिजलंपूरयेत् // वांगंधर्वाइतिगंधप्र। क्षिपेत् // याओषधीरितिसौषधीः // कांडात्कांडादितिदूर्वाः // अश्वत्थेवइति / चपल्लवान् // स्योनाप्टथिवीतिसप्तमृदः // आपोहिष्ठेतिपंचगव्यं // याःफलिनी रितिफलं // परिवाजपतिरितिपंचरत्नानि // हिरण्यगर्भेतिहिरण्यं // युवासुवासा For Private and Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार DOASOOOODooooo इतिरक्तसूत्रेणावेष्ट्य // पूर्णादीतिपूर्णपात्रंनिधाय // तत्वायामीतिवरुणमावाह्यपं भास्कर. चोपचारैः संपूज्यसर्वेसमुद्राइतिगंगाद्यावाहयेत् // ततः सुवर्णमयचतुर्मूर्तीनां क दलीसहितानामग्न्युत्तारणपूर्वकंप्राणप्रतिष्ठांकुर्यात् // ततः साचार्योयजमानः दे / शकालौस्मृत्वाआसांस्वर्णमयसूर्यइंद्रइंद्राणीभुवनेश्वरीकदलीमूर्तीनांधनादिदोषप रिहारार्थअग्न्युत्तारणपूर्वकं प्राणप्रतिष्ठांकरिष्य॥मूर्तिघृतेनाभ्यज्यउपरिजलधारां / कुर्यात् // अग्युत्तारणमंत्राः॥ ॐसमुद्रस्युत्वाकुयाग्नुपरिव्ययामसि // पावकोऽ अस्मभ्यं शिवोभव // 1 // हिमस्यखाजरायुणाग्नेपरिव्ययामसि // पावकोऽअस्म / भ्यशिवोभव // 2 // उपुज्मन्नुपवेतसेवतरनदीष्वा // अपित्तमुपामसिमण्ईकी , ताभिरागहिसेमन्नायुज्ञम्पावुकवर्णठ शिवकृधि // 3 // अपामिदंन्ययन समुद्र / / 500000000000000000000 // 58 // For Private and Personal Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir हास्यनिवेशनम् // अन्याँस्तैऽअस्मत्तपन्तुहेतयल्पावुकोऽअस्मभ्याशिवोभव // 4 // अग्नैपावकरोचिषामन्द्रयदेिवजिव्हया // आदेवान्वक्षियक्षिच // 5 // सनपावक, दीदिवो देवाँ 2 इहाह // उपयुज्ञठ हुविश्वन // 6 // पावकयायश्चितयन्त्याल पाक्षामनरुच उषसोनभानुना // तूर्वन्नयामन्नेशिस्यनूरणऽआयोपुणेनततृषाणो / ऽअजरः // 7 // नमस्तेहरसेशोचिषुनमस्तेऽअस्त्वचिर्षे // अन्याँस्तै अस्नत्तपतुहे / तयल्पावकोऽअस्मभ्यशिवोभव // 8 // नृषदेवेदप्सुषदेवेवर्हिषदेवेईनसदेवेस्बुर्वि / देवेट् // 9 // येदेवादेवानींयुज्ञियानासंवत्सुरीणमुपभागमसते // अहुतादोहवि / षोयज्ञेऽअस्मिन्त्स्वयंपिबन्तुमधुनोघृतस्यै // 11 ॥येदेवादेवेष्वर्धिदेवत्वमायन्येब oeROACCeRepo0 For Private and Personal Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार हाह्मण पुरऽएतारौऽअस्य // येभ्योनऽऋतेपर्वतेधामच्चिननतेदिवोनपृथिव्याऽ भास्कर // 59 // |धिस्नु ॥१२॥प्राणुदाऽअपानुदाव्यानुदाबच्चोंदावरिवोदा अन्याँस्तेऽअस्मत्तपन्तु / हेतयः पावकोऽअस्मभ्यठशिवोभव // 13 // // ततःप्राणप्रतिष्ठांकुर्यात् // ॐ।। आँन्हींकोंयरलवंशंषसंहक्षहसासोहं // आसांसूर्यइंद्रइंद्राणीभुवनेश्वरीकदलीमू। हीनांप्राणाइहप्राणाः // पुनः ॐआंहीकौंयरलवंशंघसंहक्षहंसःसोहं // आसांसूर्य : |इंद्र भूर्तीनांजीवाइहस्थिताः // पुनः ॐ आंन्हींकोंयंरंलंवंशंघसंहक्षंहंसः सोहं // आसांसूर्यइं० मूर्तीनांसद्रियाणिवाङ्मनस्त्वक्चक्षुःश्रोत्रजिव्हाघ्राणपाणिपादुणा यूपस्थानिइहैवागत्यसुखचिरंतिष्ठंतुस्वाहा // ॐमनोजुर्तिर्जुषता० // एषवैप्र५९ // ति० // 2 // इतिप्रतिष्ठाप्य // त्रस्यासीतिनेत्रोन्मीलनं त्रस्यासिकुनी कश्चक्षु / / AAAAAAP For Private and Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir अंसिचक्षुम्मैदेहि // गंधादिपंचोपचारान्दत्वासंस्कारसिद्धयेषोडशप्रणवादत्ति / / कुर्यात् // ॐ अनेनआसांसूर्यादिदेवतामूर्तीनांगर्भाधानादिषोडशसंस्कारान्संपा दयामीतिवदेत् // इतिप्राणप्रतिष्ठा // अथसूर्याद्यावाहनं // // ए हिपद्मासनप। द्मपाणसुरक्तसिंदूरसमानवर्ण // सप्ताश्वरक्तांबरमूर्यशीघ्रगृहाणपूजांभगवन्नमस्ते ॐआकृष्णेनरजसावत० 1 // ॐ भूर्भुवः स्वः सूर्यइहागच्छइहतिष्ठ॥ ॐन्सूर्यायन? मः सूर्यआवाहयामि // // अथेंद्रध्यानम् // ए हिनानाभरणप्रियेंद्रप्राचीपतेव / धरामरेश // ऐरावतारूढशचीसखात्रगृहाणपूजांभगवन्नमस्ते // 2 // ॐत्रातारमि Malद्रम० // 2 // ॐभू० इंद्रइहा० // ॥अथेंद्राणीध्यानं॥ एोहिदेवीश्वारिहेमवर्णेवि। शालपंकेरुहलोलनेत्रे ॥अंभोजहस्तेशचिदिव्यरूपगृहाणपूजाममयज्ञसिद्ध्यै // 3 // PARACEBOMकलकला G000000000000कलर For Private and Personal Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit संस्कार-ॐइन्द्वन्दैवीतिमंत्रेण // ॐइन्द्रुन्दैवीविशौमुरुतोनुवमानोभवन्यथेन्द्रुन्दैवीविशो | भास्कर. मरुतोवानोभवन् // एवमिमन्यजमानुन्दैवीश्चविशोमानुपीश्चानुवनिोभव है। न्तु॥ 3 // ॐभू०इंद्राणिइ० // अथभुवनेश्वरीध्यानम् // एोहिदुर्गेदुरितीघनाशि शनिप्रचंडदैत्यौघविनाशकारिणि // उमेमहेशार्धशरीरधारिणिस्थिराभवत्वंमम : यज्ञकर्मणि // 4 // ॐश्रीश्चंतेल // 4 // ॐभू भुवनेश्वरिइहा. भुवनेश्व भुवने / श्वरीआवाहयामि // // ततआकृष्णेत्यादिचतुर्मत्रैर्नाममंत्रैर्वास'एकतंत्रेणषोड शोपचारैःसंपूज्यप्रार्थयेत् // सूर्यप्रार्थना // नमोनमस्तेसुरसेवितायसहस्रनेत्रायसुहा मंडलाय // सिंदूरवर्णायसुपंकजायसुवर्णवज्राभरणायतुभ्यं // 1 // क्षमापनं ॥स प्तिसप्तिसमारूढपद्महस्तसुमंगल ' // क्षमांकुरुदयालोत्वंग्रहराजनमोस्तुते // 2 // SARANASAOOOO 4 / 60 // For Private and Personal Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir M अथेंद्रप्रार्थना ॥पुरंदरनमस्तेस्तुवज्ञहस्तनमोस्तुते // शचीसखनमस्तेस्तुमेघवा | हनमोस्तुते // 3 // क्षमापनं // देवराजगजारूढपुरंदरशतक्रतो // शचीसखम / हाबाहोवांच्छितार्थप्रदोभव // 2 // अथेंद्राणीप्रार्थना // त्वांनमामिगजारूढां / शचींकमललोचनां // मुरराजप्रियेदेविकृतसंतानमंजरीं // 1 // क्षमापनं // अंभोजहस्तेवरदेकमलायतलोचने // सुरराजप्रियेदेविप्रसीदपरमेश्वरि // 2 // अथभुवनेश्वरी प्रार्थना // नमोस्तुदेव्यैसुरपूजितायैविशाल पंकेरहलोचनायै // न : गाधिराजप्रियकन्यकायैनमोस्तुतस्यै हरवल्लभायै // 1 // क्षमापनं // दुर्गेदेविमहा भागेमहादेवप्रियेनघे॥नीलोत्पलमुखेवंधेममपीडांनिराकुरु॥२॥ इतिप्रार्थ्यअनया। पूजया श्रीसूर्यइंद्रइंद्राणीभुवनेश्वरीदेवताःप्रीयंतां // // वन्हेरुत्तरतोविद्यान्कदली स्थापयेच्छुभा // हेम्नःपंचपलाढयांचपलस्यापिसुलक्षणां // 1 // वंशपात्रेप्रतिष्ठाप्य / AHARACRO For Private and Personal Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार Adori.eedeoe तंदुलानाढकोपरि // कदल्यैइतिमंत्रणपूजयित्वाप्रणम्यच // दद्यात्तांद्विजवर्याय सभास्कर. दोषापनुत्तये // 2 // ततोग्नेरुत्तरतःप्रसारितरक्तवस्त्रेवंशपात्रेआढकपरिमिततंदुला। राशिंकृत्वा तदुपरिहैमींकदलींसंस्थाप्य ॥श्रीसूर्यदेवतायैकदल्यैनमइतिमंत्रेणषोड / शोपचारैःसंपूजयेत् // दानसमयेअस्यादानकार्यमिति // // ततोजपार्थकृतवर्णो / ब्राह्मणःसूर्याद्यावाहितमूर्तिसमीपेउपविश्यकलशंस्पृष्ट्वाविभ्राडित्यनुवाकंजप्त्वाअ प्रतिरथं श्रीसूक्तंइंद्राणीभुवनेश्वरीकलशदयेहिवारं अथवारुदैकादशनींजपेत् // इत्थं / नारदोक्तऋतुशांतिविशेषः // अथग्रहमंडलदेवतास्थापनं // उक्तप्रकारेणग्रहपीठं / अविरचयेत् // // शास्त्रार्थः // ग्रहनामानि // स्कांदे // जन्मभूर्गोत्रमग्निश्चवर्णस्था / नमुखानिच॥योऽज्ञात्वाकुरुतेशांतिंग्रहास्तेनावमानिताः // 1 // रविःसोमोमहीपुत्रो // 61 // बुधोजीवोथभार्गवः // शनैश्वरोराहुकेतू नवखेटाः प्रकीर्तिताः॥१॥वर्णाः॥ रविभौमौला For Private and Personal Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir मला रक्तवर्णीश्वेतश्चंद्रस्तुभार्गवः // बुधजीवौपीतवर्णों कृष्णौमंदविधुतुदौ // धूम्रवर्णाः / कतवश्वग्रहवणोःप्रकीर्तिताः // प्रतिमाः॥ रविभौमौताम्रमयौराजती सोमभागें | वौ // बुधजीवौस्वर्णमयौलोहौमंदविधुतुदौ॥ केतुःकांस्योथवाससिःप्रतिमाधातवः। स्मृताः // // मात्स्ये // पद्मासन पद्मकरःपद्मगर्भसमद्युतिः // सप्ताश्वरथसंस्थश्च / / द्विभुजःस्यात्सदारविः // 1 // श्वेतःश्वेतांबरधरोदशाश्वःश्वेतवाहनः॥ गदापाणिढि | | बाहुश्चकर्तव्योवरदःशशी // 2 // रक्तमाल्यांबरधरःशक्तिशलगदाधरः॥ चतुर्मुखो / मेषगमोवरदःस्यादरासुतः॥३॥ पीतमाल्यांबरधरःकर्णिकारसमद्युतिः॥खड्गचर्म : Kगदापाणिःसिंहस्थोवरदोबुधः // 4 // देवदैत्यगुरूतहत्पीतश्वेतोचतुर्भुजौ॥दंडिनौ / वरदौकाव्यौसाक्षसूत्रकमंडलू // 5 // इंद्रनीलद्युतिःशुलीवरदोगृध्रवाहनः // बाण है। Niबाणासनधर कर्तव्योर्कसुतःसदा // 6 // करालवदनःखगचर्मशुलीवरप्रदः // नी For Private and Personal Use Only
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार 00000000000000 हालसिंहासनस्थश्च राहुश्चात्रप्रशस्यते // 7 // धूम्राहिवाहवःसर्वैगदिताविकृताननाः॥ | भास्कर. गृध्रासनगतानित्यंकेतवःस्युर्वरप्रदाः // 8 // सर्वेकिरीटिनःकार्याग्रहालोकहिताव।। हाः // स्वांगुलेनोच्छ्रिताःसर्वेशतमष्टोत्तरावधि // 9 // देशाः॥ उत्पन्नोक कलिंगेपुई यमुनायांचचंद्रमाः॥अंगारकस्त्वंत्यांचमगधायांहिमांशुजः // 1 // सैंधवेषुगुरुर्जा तःशुक्रोभोजकटतथा॥ शनैश्चरस्तुसौराष्ट्रेराहुर्वैराठिनापुरे // अंतर्वेद्यांतथाकेतुरित्ये ताग्रहभूमयः // गोत्राणि // आदित्यःकाश्यपेयस्तुआत्रेयश्चंद्रमाभवेत् // भारहा। जोभवेद्भौमस्तथात्रेयश्वसोमजः॥गुरुश्चैवां गरोगोत्रःशुक्रोवैभार्गवस्तथा ॥शनिःका / श्यपएवाथराहुःपैठिनसःस्मृतः॥ केतवोजैमिनीयाश्वग्रहगोत्राणिकीर्तयेत् // सका। रेणतुवक्तव्यं गोत्रसर्वत्रधीमता // सकारःकुतुपोज्ञेयस्तस्माद्यत्नेनतंवदेत्॥ ॥स्था | // 62 // नानिस्कांदे // वृत्तमंडलमादित्येचतुरस्त्रंनिशाकरे॥ महीपुत्रेत्रिकोणंतुबुधेवैवाणसी For Private and Personal Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir निभं॥ गुरौतुपट्टिशाकारंपंचकोणतुभार्गवे ॥धनुनिभंशनौज्ञेयंशाकारंतराहवे।के। तवेतुध्वजाकारंमंडलानिप्रकल्पयेत् // मंडलव्यासश्चग्रहरत्नावल्यां // मंडलव्या : हिमाकथितःसूर्यस्यद्वादशांगुलः // चतुरंगुलःसोमस्यव्यंगुलोलोहितस्यच // चतुरंग / शलःसौम्यस्यगुरोश्चैवषडंगुलः॥ नवांगुलस्तुशुक्रस्यअकेपुत्रस्यव्यंगुलः॥ हादशांगु लोराहोश्चकेतोश्चैवषडंगुलइति // मध्येतुभास्करविंद्याच्छशिनंपूर्वदक्षिणे // दक्षिणे / लोहितविद्यादुधपूर्वोत्तरोपिच॥उत्तरेतुगुरुविद्याभार्गवंपूर्वतोन्यसेत् // शनिपश्चिमतः स्थाप्यनैर्ऋत्येराहमेवच॥केतुंवायव्यकोणेचग्रहस्थानानिकीर्तयेत्॥दिङ्मुखानिप्र तिष्ठाकल्पे॥शुक्राौप्राङ्मुखौशेयौगुरुसौम्यावुदङ्मुखौ ॥प्रत्यङ्मुखौसोमशनीशे पादक्षिणतोमुखाः॥एतेवैदिङ्मुखाःखेटाःस्वस्वलोकेनिवासिनः।यजमानात्माभिमु खाःसर्वेसंस्थापयंतिच // पूज्यपूजकयोर्मध्येयत्रप्राचीप्रकल्पयेत्॥ तत्रसन्मुखःसंश For Private and Personal Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org संस्कार॥६३॥ एस000000000ROAROO स्थाप्यइतिन्यायोयथातथमिति // मदनरत्नसंग्रहे॥ // ग्रहस्यदक्षिणेभागेस्थापये भास्क दधिदेवताः // ग्रहस्यवामपार्श्वेतुस्थाप्या प्रत्यधिदेवताः // अधिदेवतानामानि // ईश्वरंचउमांचैवस्कंदंविष्णुंतथैवच // ब्रह्माणेंद्रंयमंचैवकालंचैवतुअष्टमं // चित्रगुप्तं / तुनवमंअधिदैवतकीर्तिताः // // प्रत्यधिदेवतानामानि // अग्निश्चैवतथाआपःपृथि / / वीविष्णुरेवच // इंद्रश्चैवतथेंद्राणीप्रजापतिस्तथैवच // सर्पश्चैवतुब्रह्माचएताःप्रत्य हैं। धिदेवताः // // संग्रहे // राहुमंददिनेशानामुत्तरस्यांयथाक्रमं // गणेशदुर्गावायुश्च : राहुकेखोश्चदक्षिणे॥ आकाशमश्विनौदेवोस्थापयित्वाक्रमेणतु ॥वास्तोष्पतिक्षेत्रपा लंस्थाप्यगुरूत्तरेषुच // एता:सदैवसंस्थाप्याःकर्मसाद्गुण्यदेवताः॥ इंद्राग्नियमनै त्यावरुणोवायुरेवच // कुबेरेशानावित्यष्टौप्रागादिमदिशाधिपाः // ब्रह्माणंचततः // 63 // स्थाप्यपूर्वेशान्योस्तुमध्यमे // प्रतीचिनैतिमध्येअनंतस्थापयेदिति // यथावर्ण For Private and Personal Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit -छ ANDGAO7000000000000000000 प्रदेयानिवासांसिकुसुमानिच // नवग्रहेभ्योदेयानिसुगंधसहितान्यपि॥ // गंधाः॥ आदित्यभूमिपुत्रार्थदापयेद्रक्तचंदनं // चंदनंसितवर्णचप्रदद्यात्सोमभार्गवे // कुं। कुमेनचसंयुक्तंचंदनंजीवसौम्ययोः॥ अगरोश्चंदनंदद्याद्राहुकेवर्कजेषुच॥ // धूपः॥ रवेःकुंदरुकंधूपंशशिनस्तुघृताक्षताः // भीमेसर्जरसंचैवअगरुंचबुधस्मृतं // सिल्ह / कंगुरवेदद्याच्छुक्रेबिल्वागस्तथा // गुग्गुलंमंदचारेतुलाक्षाराहोश्चकेतवे // नैवेद्यं // गुडौदनरवेर्दद्यात्सोमायघृतपायसं // लोहितायमसूरान्नंबुधायक्षीरपाष्टिकं॥ दध्यो ? दनंगुरोर्दद्यात्शुक्रायचघृतौदनं // मिश्रितंतिलमाषान्नंनिवेद्यंचशनैश्चरं // राहोर्मा / षौदनंदद्यात्केतोश्चित्रौदनंतथा // // हविर्द्रव्यं // तिलाज्यचरुभिर्द्रव्यंसमिधांचय / / हाथातथं // ग्रहादीनांचसर्वेषांहविर्द्रव्यमुदीरितं // // समिधस्तु // अर्कःपलाशख For Private and Personal Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 64 // दिरावपामार्गोथपिप्पलः // औदुंबर शमीदूर्वाःकुशाश्वसमिधाक्रमादिति // // है | भास्कर. माद्रौभविष्योत्तरेसंग्रहेच // एकैकस्यावाहनादिपुष्पांजल्यंतपूजनं // समाप्यचत / तोन्यस्यइतिकांडोनुकीर्तितः॥ सर्वेषामेकतंत्रेणरव्यादीनांयथाविधि॥ पूजनंतुप्र: कर्तव्यपदार्थोनुप्रकीर्तितः // गणाधिपतयेदेयात्प्रथमांतुवराहुतिं // अन्यथाविफ लंविप्रभवतीहनसंशयः॥ आधारावाज्यभागौतुआज्येनैवयथाक्रमं // एकैकस्याहु / तिहुवाअन्यहोमंततःपरं // केवलंग्रहयज्ञंचसर्वशांत्यादिकेषुच॥ प्रथमोयुतहोमस्य है द्वितीयोलक्षहोमकः // तृतीयःकोटिहोमःस्यात्रिविधोग्रहयज्ञकः॥अष्टोत्तरसहस्र तुशतमष्टाधिकंतथा // अष्टाविंशतिसंख्याकैरेकैकस्यतुहोमयेत् // कोटिलक्षायुत मखेरव्यादीनांयथाक्रमं // प्रणवादिश्चतल्लिंगःस्वाहाकारांतएवच॥ जुहुयात्सर्वदेवा / / // 64 // नांवेद्यायेचोपकल्पिताः // // नृसिंहपुराणे // ततोव्याहृतिभिः पश्चाज्जुहुयाचति है। For Private and Personal Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SAलक RECORORSCORPeos000 लादिकं // यावत्प्रपूर्यतेसंख्यालक्षवाकोटिरेववा // वाशब्देनअयुतमपिगृण्हीया त् // तिला कृष्णाघृताभ्यक्ता:किंचिद्यवसमन्विताः होमेव्याहृतिभिश्चैवसर्वस्तत्रवि / धीयतेइतिशांतिरत्ने // संग्रहे // कोटावधिप्रत्यधेश्वशतमष्टाधिकाहुतिः // विना यकादिदिक्पालान्ताष्टाविंशतिसंख्यया // 1 // लक्षेअष्टाविंशतिश्चअधिप्रत्यधिके षुच // विनायकादिदिक्पालान्ताष्टाष्टसंख्ययाहुतिः // 2 // अयुतेष्टाष्टसंख्याकैर धिप्रत्यधिकेषुच॥विनायकादिदिक्पालांतानाहुत्वाचतुश्चतुः॥३॥ केवलेअधिप्रत्य है। हाधिहुत्वाचैवचतुश्चतुः // विनायकादिदिक्पालाहेदेसंख्याहुतीहुनेदिति // 4 // शौन कः॥अंतेपूर्णाहुतिहुखासमुद्रार्मिसूक्ततः॥ सततामाज्यधारांतांपूर्णाहुतिमथाचरेत्॥ मात्स्येग्निपुराणेच // मूर्धानंदिवमंत्रेणावशेषघृतधारया // दद्यादुत्थायपूर्णावे / नोपविश्यकदाचन // इतिकातीयानांचावश्यंशांतिमयूखे।।शुक्रज्योत्यनुवाकनघृते / / For Private and Personal Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार उल नाच्छिन्नधारया॥होमातेसर्वकल्याणीदेयापूर्णाहुतिःसदेतिग्रहयज्ञकल्पवल्ल्यां॥पू भास्कर. हणाहुतिरन्याज्येनस्थाल्याज्येनकदाचनेतिग्रहयज्ञकल्पवल्ल्यांकारिकायां॥अन्य दादाज्यसमानीयाधिश्रितेस्रुक्नुवावुभौ ॥तौप्रतप्यचसंमार्गकुशैःसंमृज्यसिंचयेत् // पुनःप्रतप्ययाम्यायांनिदध्यात्युक्नुवोचतौ // आज्यमुहास्यचोत्पूयावेक्ष्यापद्रव्य |निष्कृतिः // चतुर्गृहीतमाज्यंतगृहीत्वासुचिमध्यतः॥वस्त्रतांबूलपूगादिफलपुष्पसमा |न्वितां // अधोमुखस्वच्छन्नांगंधाक्षतैरलंकृतां // पूर्वदक्षिणहस्तेनपश्चादामेनपाागे / ना // अग्रमध्यममध्यस्थमूलमध्यममध्यतः // पाणिद्वयेनहोतव्यंपाणिरेकोनर / र्थकः // गृहीत्वाथवंकाशंखसन्निभमुद्रया॥ वामस्तनांतमानीयनाभिमूलाचं ततः॥ सप्ततेत्यनुवाकांतेमखेसूक्तान्विशेषतः // श्रावयेत्सूक्तमाग्नेयंवैष्णवरौद्रमैंद // 65 // वं // महावैश्वानरंचापिचमकानिततःपठेत् // समास्वेतिनवर्चमाग्नेयंसूक्तं // वि। - लए For Private and Personal Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir हष्णोर्नुकंवीर्याणिइतिषडचैवैष्णवंसूक्तं // नमस्तेतिषोडशचरौद्रसूक्तं // आप्यायखे / तिषडर्च मैदवं // महावैश्वानरं // चमकंवाजश्वेत्यारभ्यप्तप्तविंशतिऋचां // इतिका शादीक्षितपद्धतौ // ऐशान्यामाहरेत्भस्मस्रुचावाथवेणवा॥ अंकनंकारयेत्तेनशि | रकंठांसकेषुचेतिशांतिकमलाकरे // ततोग्रहपीठमध्येसूर्यमंडलस्याग्रेउदक्संस्थंपा। क्तिरूपेणगणपतिदुर्गाक्षेत्रपालंचावाह्य // // तत्रमंत्राः / / ॐ गणानान्ता // 2 // ॐगणपतेइहागच्छइहतिष्ठॐगणपतयेनमःगणपतिआवाहयामि // ॐअम्बेअम्बि केम्बालिकेनमानयतिकश्चन // ससंस्त्यश्वक सुभद्रिकाङ्काम्पीलवासिनीम् // 2 // ॐभूर्भुव दुर्गेइ दुर्गायै दुर्गाआ० // ॐनहिस्पशुमविदन्नन्यमुस्माद्वैश्वानुरात्पुरंऽ एतारंमुग्नेः // एमैनमधन्नमृताऽअमर्त्यम्वैश्वानुरक्षेत्रजित्यायदेवा // 3 // ॐ 90GOOGOOOOO For Private and Personal Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir T संस्कार-भूर्भुवःस्वाक्षेत्राधिपतेइहागच्छइहातिष्ठक्षेत्राधिपतयेनमाक्षेत्राधिपतिआ० // भास्कर. तत्रपीठमध्ये वर्तुलेहादशांगुलमंडलेप्राङ्मुखंसूर्यरक्तपुष्पाक्षतैरावाह्य // ॐआकु / ष्णेनरजसावर्तमानोनिवेशयन्नमृतम्मर्त्यच // हिरण्ययनसवितारथेनादेवोयातिमु वनानिपश्यन् // 1 // ॐभू कलिंगदेशोद्भवकाश्यपसगोत्ररक्तवर्णभो सूर्यइहाग है। च्छइहतिष्ठसूर्यायनमःसुर्यआवाहयामि // ततआग्नेय्यांदिशिचतुरस्रेचतुर्विश त्यंगुलेमंडलेप्रत्यङ्मुखंसोमंशुक्लपुष्पाक्षतैःसह // ॐ इमन्देवाऽअसपत्नठसुवध्व : म्महुतेक्षत्राय॑महतेज्यैष्ठयायमहुतेजानराज्यायेन्द्रस्येन्द्रियार्य // इमममुष्यपुत्रम / 1 प्रणवत्वादितः कुर्यादूर्भुवःस्वस्ततः परं // चतुर्थ्यानामसंयुक्तंनमस्कारांतयोजितं // एवंमंत्रः / / समाख्याताग्रहपूजाविधायकः // अनेनावाहनं कुर्यादनेनैवविसर्जनमितिशांतिमयूखे॥ AGRORGANAANASI For Private and Personal Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir मुष्यपुत्रमस्यैविश एषोमीराजासोमोस्मार्कम्ब्राह्मणानाशा // 2 // ॐ भू० यमुनातीरोद्भवआत्रेयसगोत्रशुक्लवर्णभोसोमइहागच्छइ० // ततोदक्षिणस्यादिशि | त्रिकोणेभ्यंगुलेसंडले दक्षिणाभिमुखंभौमरक्तपुष्पाक्षतैःसह // ॐअग्निर्मूर्धादिवः / किकुत्पतित्पृथिव्याऽअयम् // अपातासिजिन्वति // 3 // ॐ भू अवंतिदे / शोद्भवभारद्वाजसगोत्ररक्तवर्णभोभौमइहा. ततश्चईशान्यांदिशिवाणाकारेचतुरंगु लेमंडलेउदङ्मुखंबुधंपीतपुष्पाक्षतैःसह // ॐउ ध्यास्खाग्नेप्रतिजागृहित्वमिष्टापूर्ते हास[जेथामयञ्च // अस्मिन्त्सुधस्तेऽअध्युत्तरस्मिन्विश्वेदेवायजमानश्चसीदत // Miln४॥ॐभू मगधदेशोद्भवआत्रेयसगोत्रपीतवर्णभोषुधइ० // ततःउत्तरस्यादिशि : AGA00000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ४ास्कर. // 67 // संस्कार- बालंबदीर्घचतुरस्रेपट्टाकारेषडंगुलेमंडलेसहस्पतिंपीतपुष्पाक्षतैःसह // ॐबृहस्पतेऽil तियदुर्योऽअघुिमद्विभातिक्रतुमुज्जनेषु // यद्दीदयुच्छवसऽऋतप्प्रजातुतदुस्मासु द्रविणन्धेहिचित्रम् // 5 // ॐभू सिंधुदेशोद्भवआंगिरसगोत्रपीतवर्णभोटहस्पते / / इ० // ततःपूर्वस्यादिशिपंचकोणेनवांगुलेमंडलेप्राङ्मुखंशुक्र शुक्लपुष्पाक्षतैःसह॥ ॐ अन्नात्परिश्रुतोरसम्ब्रह्मणाळ्यपिबत्क्षत्रम्पयुत्सोमम्प्रजापतिला ऋते सत्यमिन्द्रि।। यम्बुिपानठशुक्रमन्धसुऽइन्द्रस्येन्द्रुियमिदम्पयामृतम्मधु // 6 // ॐ भू भोजक टदेशोद्भवभार्गवसगोत्रशुक्लवर्णभोशुक्रइ०॥ ततःपश्चिमायांदिशिधनुराकारद्वयंगु लेमंडलेप्रत्यङ्मुखंशनिकृष्णपुष्पाक्षतैःसह.॥ ॐशन्नौदेवीरभिष्टय आपोभवन्तुपी For Private and Personal Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir तये // शंथ्योरभिस्रवन्तुनः // 7 // ॐभू सौराष्ट्रदेशोद्भवकाश्यपसगोत्रकृष्णवर्ण | भोशनैश्चरइ० // ततोनैर्ऋत्यांदिशिशर्पाकारहादशांगुलेमं दक्षिणाभिमुखंराहुंकू ष्णपुष्पाक्षतैःसह // ॐ कानश्चित्रु आमुंवद्रुतीसुदाधुत्सखा // कयाशचिष्ट याता // 8 // ॐभू राठिनापुरोद्भवपैठिनसगोत्रकृष्णवर्णभोराहोइ० // ततोवा है। यव्यांदिशिध्वजाकारेषडंगुलेमंडलेदक्षिणाभिमुखंकेतुंधूम्रपुष्पाक्षतैःसह // ॐकेतुं / कृण्वन्नकेतवेपेशौमbऽअपेशसै // समुपद्भिरजायथा // 9 // ॐभू अंतर्वेदिस / / मुद्भवजैमिनिसगोत्रधूम्रवर्णभोकेतोइ. // ततोधिदेवतास्थापनंग्रहदक्षिणपार्श्वे // ॐत्र्यम्बकंयजामहेसुगन्धिम्पुष्टुिवर्द्धनम् // उर्वारुकमिवुबन्धनान्मृत्योर्मुक्षीय For Private and Personal Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार मामृतात् // 1 // सूर्यदक्षिणपार्श्वे // ॐभू ईश्वरइहागच्छइहतिष्ठईश्वरायनमः ई भास्कर. ॥६८॥श्वरंआवाहयामि // एवंसर्वत्र॥ ॐ श्रीश्चंतेलक्ष्मी० // 2 // सोमदक्षिणपार्श्वे // ॐ भू० उमेइ० उमायै उमांआ० // ॐ यदक्रन्दप्रथमञ्जायमान उद्यन्त्समुद्रादुत है। वापुरीषात् // श्येनस्य॑पक्षाहरिणस्य॑बाहूउपस्तुत्युम्महिंयातन्तेऽअर्वन्॥३॥ भौ / मदक्षिणपार्श्वे // ॐ भू० स्कंदइहा स्कंदाय स्कंदंआ० // ॐ विष्णोरराटमसि विष्णोल्नवेस्थीविष्णोत्स्यूरसिविष्णोर्बुवोसि // वैष्णुवमसिविणवेत्वा // 4 // बुधदक्षिणपार्श्वे॥ॐ भूःविष्णोइहागच्छइहतिष्ठविष्णवे. // ॐआब्रह्मन्ब्राह्मणोबा हमवर्चुसीायतामाराष्ट्रराजन्यत्शर्रइषुब्योतिव्याधीमहारथोायतान्दोग्धीधेनु A000AGAGAN For Private and Personal Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir वौढानुड्डानाशु सप्तिल्पुरैन्धुिर्योपाजिष्णरथेष्ठाः // सुभेयोयुस्यियजमानस्यवीरो / हायतानिकामेनिकामनपुर्जन्यौवर्षतुफलवत्योनऽओषधयल्पच्यन्ताँयोगक्षेमो न कल्पताम् // 5 // गुरुदक्षिणपार्वेॐभू ब्रह्मन् इब्रह्मणेन ब्रह्माणंआ०॥ॐ। योषोऽइन्द्रुसर्गणोमुरुद्धिसोमम्पिबत्रुहारविद्वान् // जहिशQरपुमृधोनुदुखा / थाभयतणुहिविश्वतोन // 6 // शुक्रदक्षिणपावें // ॐ भू-इंद्रइहा इंद्राय इंद्र आ० // ॐ यमायुत्वागिरखतेपितुमतेखाहा॥ स्वाहाघुर्मायस्वाहाघुर्मपित्रे॥७॥ शनिदक्षिणपासूऊँयमइ इहतिव्यमाय यमंआ०॥ॐकार्षिरसिसमुद्रस्यत्वाक्षि | त्याऽउन्नयामि // समापोऽअद्भिरेग्मतसमोषधीभिरोषधीः // 8 // राहुदक्षिणपा For Private and Personal Use Only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार- // ॐ भू कालइ इहति का कालंआ० // ॐ चित्रावसोस्वस्तितपारमंशीय // भास्कर // 69 केतुदक्षिः // ॐ भू०चि०इ.इ.चि.चित्रगुप्तंआ तत्प्रत्यधिदे स्थाप ग्रहवामपाडा ॐअग्निंदुतंपुरोद॑धेहव्यवाहमुप॑ब्रुवे॥देवाआसादयादिह ॥सू वामपा भू०अ० अग्निं अ.अग्निं // ॐआपोहि०॥२॥ सोमवामपा ॐभू आ इ.इ.अद्भयो आ आ० // ॐस्योनाप्टं० // 3 // भोमवामपार्वे // ॐ भूः प्रथिवीइ.इ.प.प प्रथि वीआवाहयामि ॐइदंविष्णुर्विचक्रमेत्रेधानिदधेपदम्॥समूढमस्यपासुरेखाहा // Valu 4 // बुधवामपार्वे ॐ विष्णोइहागच्छइ वि विष्णुंआ० ॐत्रातारमिन्द्रमविता | रमिन्दुर्छ हवेहवेसुहर्छ-शरमिंद्रम्॥व्हयामिशक्रम्पुरुहूतमिन्द्रस्तुस्तिनामुषाधा POOGooooooooooooOARAMA // 6 For Private and Personal Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AGAROO विन्द्रः // 5 // गुरुवामपार्चे // ॐभू इन्द्रइहा०६०ई०इन्द्र ॐअदित्यैरास्नोसीन्द्रा / ण्याऽउष्णीष पूषासिंघुर्मायंदीष्व॥६॥शुक्रवामपावेंॐभू इन्द्राणिइहा इ.इ. इद्राणीआ०॥ ॐप्रजापनत्वदेतान्न्यन्योविश्वारूपाणिपरितार्बभूवायत्कामास्ते जुहुमस्तन्नोऽअस्तुबयर्छस्यामपतयोरयीणाम्॥७॥शनिवामपार्वे // ॐभू प्रजा पतेइहा इ०प्र०प्रजापतिआ०॥ ॐ नमोस्तुसर्पेभ्योयेकेष्टथिवीमर्नु // येऽअन्त / रिक्षेयेदिवितेभ्यत्सुर्पेभ्योनम // 8 // राहुवामपावेंॐभू० सर्पाइ० इ० सर्पेभ्यो / सर्पानआ० ॥ॐब्रह्मयज्ञानम्प्रथमम्पुरस्ताद्विशीमत सुरुचौबेनीवर // सबुध्न्या / / sउपमाऽअस्यविष्टा सुतश्चयोनिमसंतश्चविव // 9 // केतुवामपावें // ॐभू० For Private and Personal Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार- ब्रह्मन् इ० ब्रह्मणेन ब्रह्माणंआ०॥ ततोविनायकादिपंचदेवताः वास्तोष्पतिक्षेत्र | भास्कर. // 70 // पालंचावाहयेत् // // ॐगणानान्त्वा० // 1 // राहोरुत्तरतः ॐभू० गणपतेइ / / हा. ग. इ० गणपतिआ०॥ ॐअम्बेअम्बिके० // 2 // शनेरुत्तरतः ॐ भू• दुर्गे० इ० इह दुर्गा दुर्गा // ॐ आनौनियुद्भिःशुतिनीभिरध्वुरठ सहस्रिणीभिरुपया / |हियज्ञम् // वायोऽअस्मिन्त्स्वर्वनेमादयस्वय॒यम्पातखुस्तिभिल्सदान॥३॥रवेरुत्तर / / तः ॐभू वायोइहा. वायवेन वायुंआ०॥ॐ घृतघृतपावानरूपिबतुवसाम्बसापा है। वानपिवतान्तरिक्षस्यहविरसिवाहा // दिशदिशऽआदिशौविदिशऽउदिशौदि / 1 विनायकायाः पंचउत्तरे स्थाप्या इति सांप्रदायिकेतिशांतिमयूखे // For Private and Personal Use Only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ROC0000000000RRCOpeace ग्भ्यःस्वाहा // 4 // राहोदक्षिणे ॐ भूः आकाशइहा. इ. आका आकाशं आ०॥1 ॐयावाङ्कशामधुमत्यश्विनासुन्तावती // तयायज्ञम्मिमिक्षताम् // 5 // केतोदक्षि णे // ॐभू अश्विनौइ० इ० अश्विभ्यां अश्विनौआ०॥ वस्तोष्पतेप्रतिजानीय / स्मान्स्वावेशोऽअनमीवोभवानः // यत्वेमहेप्रतितन्नोजुषस्वशन्नोभवहिपदेशश्चतुष्प / दे // 1 // उत्तरे ॐ भू० वास्तोष्षतेइ० इ० वा. वास्तोष्पतिआ० // ॐ नहिस्पशुम | विदं ॥२॥उत्तरेॐ५० क्षेत्राधिपतेइ० इ०क्षे० क्षेत्राधिपतिआ० // इतक्रतुसाद् / ण्यदेववताः // अथप्रागादितःपीठसमंताद्दिक्पालानावाहयेत् // त्रातारमिन्द्र० // R // 1 // पूर्वेॐभू० इन्द्रइ.इ.इ० इंद्रआ०॥ ॐ वन्नोऽअग्नेतर्वदेवपायुभिर्मघोनौरक्ष 1 मंगलोत्तरेक्षेत्रपालस्थापनमितिशांतिकमलाकरे॥क्षेत्रस्यपतिनाक्षेत्रपालंस्थाप्य भुजोत्तरे।भुजीमंगलः। For Private and Personal Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार 0A0AUROPE तन्वश्ववन्ध // तातोकस्यतनयेगोमुस्यनिमेषठरक्षमाणुस्तवछते // 2 // आग्ने धास्कर. हाय्यां ॐ भू० अग्ने इ० इ० अग्निंआ ॐ यमायुत्वांगिर०॥६॥ दक्षिणेॐ भू० यम इ० इ० य० यमंआ० // ॐ असुन्वन्तुमयजमानमिच्छस्तेनस्येत्यामन्विहितस्क है। रस्य // अन्यमुस्मदिच्छसात इत्यानादेविनितेतुभ्यंमस्तु // 4 // नैर्ऋत्यांॐ॥ भू० निर्ऋतेइ.इ. निनितिआ०॥ ॐतत्वायामि॥५॥पश्चिमेॐभू० वरुणइ०४ इ०व० वरुणंआ०॥ ॐ आनौनियुद्भिःशुतिनीभिरध्वुरठसंहस्रि०॥६॥ वायव्यां / ॐ भू वायोइहाइ०वा वायुंआ०॥ ॐ बुर्यठसौमव्रतेतवमनस्तुनूषुविभ्रत // ए जावन्तत्सचेमहि // 7 // उत्तरेसोमइहा-सो सोमंआ० // ॐतमीशानञ्जगतस्त / // 71 // For Private and Personal Use Only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir हास्थुषस्पर्तिन्धियजिन्वमसेहूमहेव्यम् // पुषानोयथावेदसामसङ्खधेरैक्षितापायुरद / / ब्धस्वस्तये // 8 // ईशान्यांॐ भूईश्वरइ० इ०इ-तौआवा० // ॐ अस्मेरुद्रामेह / हिनापर्वतासोत्रुहत्त्युभरहूतौसुजोषा // यशसतेस्तुवतेधायिपुवाइन्द्रज्येष्ठाऽ स्मारअवन्तुदेवा // 9 // पूर्वेशानयोर्मध्येऊळयांॐ भू ब्रह्मन्इहाग इब्र ब्र ह्माणंआ०॥ ॐ स्योनाप्दैथिविनो० // १०॥नितिपश्चिमयोर्मध्येअधःस्थायांॐ भू अनंतइहागच्छइ०अनंताय अनंतंआ० // इतिक्रतुसंरक्षकदिक्पालदेवताः॥ ॐ मौजूतिर्जु० // एषवैप्रतिष्ठेतिऋभ्यांआदित्यादिग्रहमंडलदेवताभ्योनसुप्रति, 1 अबावसरेदर्पणेयच्छेषादिदेवतास्थापनमुक्तं तत्तशिष्टैरनाहृतत्वान्नात्रलिखितम् // GOOAR७७न्सलललललढत Goo000 For Private and Personal Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 72 // संस्कार-ष्ठितावरदाभवत // पूजामंत्रस्तु // ॐ ग्राऽऊर्याहुतयोव्व्यत्तोविप्रायमतिम्।तपा। भास्कर. विशिष्प्रियाणाम्बोहमिषमूर्यठसमग्रभमुपयामगृहीतोसीन्द्रायत्वायुष्टय़हाम्ये पतेयोनिरिन्द्रायत्वाजुष्टतमम् // १॥ॐ भूर्भुवःस्वःआदित्यादिनवग्रहमंडलदेवता / भ्योनमःइतिमंत्रेणषोडशोपचारैःसंपूज्यप्रार्थयेत् // आदिदेवनमस्तुभ्यंसप्तसप्तेदि। वाकर // आयुरारोग्यंमेदेहिकुरुशांतिंशुभप्रदां // 3 // रोहिणीशसुधामूर्तेसुधारूप / सुधाशन // सोमसौम्योभवास्माकंसर्वारिष्टंनिवारय // 2 // कुजकुप्रभवोपित्वंमं| गल परिगद्यसे // अमंगलंनिहत्याशुसर्वदायच्छमंगलं // 3 // बुधस्त्वंबुद्धिजननो। बोध्यवान्सर्वदानणां // नखावबोधंकुरुतेसोमपुत्रनमोस्तुते॥४॥ वेदशास्त्रार्थतत्वज्ञ ज्ञानविज्ञानपारग॥ विबुधार्तिहरोनित्यंदेवाचार्यनमोस्तुते // 5 // भार्गवोभर्गजन / / कर000RROROSC000 For Private and Personal Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir नशुचिःश्रुतिविशारद // हत्वाग्रहकृतान्दोषानायुरारोग्यदेहिमे // 6 // कोणनीलो / जनप्रख्यंमदचेष्टाप्रसारिणं // छायामार्तडसंभूतंतनमामिशनैश्चरं // 7 // महाशि | रामहावक्रोदीर्घदंष्ट्रोमहाबलः // मुंडकायोर्ध्वकेशिश्वपीडांहरतुमेतमः // ८॥अधः। स्था(गभो केतोपलधूमसमप्रभ // रौद्ररूपनमस्तुभ्यममपीडांनिराकुरु // 9 // // अनयापूजयाआदित्यादिग्रहमंडलदेवताःप्रीयंतां // // इतिग्रहस्थापनं // // ततई शान्यांग्रहसंबंधिरुद्रकलशस्थापनं // महीद्यौरितिक्रमेणपूर्णपात्रनिधानांतंकृत्वात त्वायामीत्यावाह्य॥ॐ असंख्यातासहस्राणियेरुद्राऽअधिभूम्याम् ॥तेषां सहस्रयो ? जनेवुधन्वानितन्मासि॥१॥इतिमंत्रेणषोडशोपचारैःसंपूज्यसर्वसमुद्राःसरितइतिगं 1 अयंरुद्रकलश यजमानस्यस्नानार्थइतिकमलाकरैः॥ MORROPORORS-ललललल For Private and Personal Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 73 // गाद्यावाहयेत्॥तत्रकलशेसांगरुद्रजपः॥अनेनकलशोदकेनअभिषेकसमयेपत्न्यास भास्कर. हयजमानमभिषिचेत्॥अथकुशकंडिका एतस्याव्याख्याग्रहरत्नावलीकुशकंडिका ? भाष्यानुसारेणलिखिता।यथा।अग्नेर्दक्षिणतःस्थापितेवारणादिपीठेउदगग्रान्त्र्यधि कान्कुशानास्तीर्यानेरुत्तरतःकुशासनेब्रह्माणंपूर्वाभिमुखमासीनंयजमानःस्वयंउ हदङ्मुखमासीनोब्रह्मणोदक्षिणहस्तंगृहीत्वाभोब्रह्मन्अत्रासनेउपविशतिब्रूयात् ॥उ / पविशामीतितेनपठितेदक्षिणपादेनानेःपूर्वेणगत्वाखासनादंगुष्ठानामिकाभ्यांकिंचि तृणमादायदक्षिणापरस्यानिरस्याम्यांभमुखउपविशतीतिग्रहयज्ञकल्पवल्ल्यां // 1 अग्नरुत्तरतःप्रागग्रैःकुशैरासनद्वयंकल्पयित्वाएकमग्नेरुत्तरतःद्वितीयंतत्पश्चिमे॥ वा यव्याश्रितवारुणंद्वादशांगुलदीर्घचतुरंगुलविस्तृतंचतुरंगुलखातं॥ यथा ॥वारुणंपा। णिमात्रंचबादशांगुलविस्तृतं // पद्मपत्राकृतिर्वापिप्रोक्षणीपात्रसंस्थितिरितिकल्पव? -20-360peGOOK For Private and Personal Use Only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AOOOOOOOOOOOOOOS ल्ल्यां॥ ॥चमसंदक्षिणहस्तेनगृहीत्वासव्येपाणीप्रागग्रंनिधायतिष्ठन्दक्षिणहस्तोड़ तपात्रजलेनात्माभिमुखंपूरयित्वापश्चिमासनेनिधायदक्षिणयानामिकयाजलमाल भ्यागेरुत्तरतःप्राक्कल्पितेप्रोक्षण्यासनादुदप्रणीतासनेस्थापयेत् // यथा // प्रणीता? उत्तरेस्थाप्यावितस्त्यंतरतीग्नितः // इतिग्रहयज्ञकल्पवल्ल्यां // चमसंवारुणप्रणीता। पात्रंप्रागग्रमुत्तानंवारुणोदकेनसंपूर्य // दर्भमुष्टिमादायप्रदक्षिणप्रागादिबहिभिाकुं डपरिमाणैःपरिस्तरणनिधेयंइतिकल्पवल्ल्यां // बर्हिर्दर्भमुष्टिः॥ तच्चप्रागुदगग्रैः // दक्षिणतःप्रागग्रैः // प्रत्यगुदगग्रैः॥ उत्तरतःप्रागग्रैः॥ आसादनंतुपात्राणांप्रादेशां तरकेबुधः // अंगुलद्वयमानेनइंद्वंद्वंद्वांतरेन्यसेत् // प्रागग्रोदग्विलंतत्स्यादुत्तरासाद / नेग्नितः॥पात्रजातंप्राग्विलंतदुदगग्रंतुपश्चिमेइतिकारिकाकारः॥ उत्तरतश्चेदुदक्सं है। स्थिंअसंभवेप्रासंस्थंपश्चिमसंस्थंउदक्संस्थमपीतिदेवयाज्ञिकः॥अनंतभिणंसाग्रं | CARRORSRO For Private and Personal Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 74 // संस्कार-कौशंद्विदलमेवच // प्रादेशमा–विज्ञेयंपवित्रंयत्रकुत्रचित् // आज्यस्थालीकांस्य भास्कर. मयीयद्वाताम्रमयीतथा // प्रादेशमात्रदीर्थासागृहीतव्याव्रणाशुभा // दृढाप्रादेश मात्र्यूर्वतिर्यङ्नातिटहन्मुखी॥मृन्मय्यौदुंबरीवापिचरुस्थालीप्रशस्यतइतिरत्नमा / लायां // स्रुवसंमार्जनार्थायपंचवाथत्रयोपिवा // प्रादेशमात्रान्गृण्हीयात्समार्ग कुशसंज्ञकान् // 1 // उपयमनकुशाःसप्तपंचवाथत्रयोपिवेतिग्रहयज्ञकल्पवल्ल्यां // समिल्लक्षणंपरिभाषायामुक्तं // अथवलक्षणम् // खादिरादेःस्रुवःकार्योहस्तमात्रा माणतः // अंगुष्ठपर्वखातंतत्रिभागंदीर्घपुष्करं // 1 // // षट्त्रिंशांगुलांचंकारये / तखादिरादिभिः // कर्दमेगोपदाकारंपुष्करंतहदेवहि // 1 // पुष्कराग्रंषडंशंतुखा है। तंड्यंगुलविस्तृतं // अंगुष्ठैकंस्थूलतरेदंडेतस्यचकंकणमित्यासदन्यां // 2 // पूर्णपात्र // 74 // लक्षणंपरिभाषायामुक्तं // एवमासादनंकृत्वापवित्रच्छेदनैःकुशैः // अंगुष्ठांगुलिपर्व / 0000000000RORGANAGAR For Private and Personal Use Only
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir POAD भ्यांच्छिद्यात्प्रादेशसंमितमितिकल्पवल्ल्यां॥अंगुलीरनामिकाग्रपर्व // प्रादेशमात्र मुत्सार्योत्पवनंतुविधीयते॥उदिंगनंतुकर्तव्यमूर्ध्वमूर्ध्वप्रमाणतइतिकल्पवल्ल्यां / प्रोक्षणेकारणमाहश्रुतिः॥अथपात्राणिप्रोक्षतीत्युपक्रम्यतदेवैषामत्राशुद्धस्तक्षान्योमे ध्यःकश्चित्पराहंतीतितदेवैतेषामद्भिरमेध्यंकरोतीति // तक्षावर्धकः // तद्व्यतिरि तोन्योषलादिःससर्वोप्यमेध्यखादशुद्धः / तस्यस्पर्शकृतंयदेषांपात्राणांदोषजातं तदनेनप्रोक्षणेननिवर्तयतीतिग्रहयज्ञकल्पवल्ल्यां॥ पात्राणिक्रमशःप्रोक्ष्यनिदध्या त्तामसंचरे // असंचरःप्रणीताम्योरंतरेणप्रकीर्तितः॥खालंभान्निर्वपेदापमाज्यंस्था ल्यांयथार्हतः // इतिकारिकायां // प्रणीतमुदकंकृत्वास्थाल्यांत्रिःक्षालितानक्षिपे त् // तंडुलाननुमानेनचरुःपूर्णोयथाभवेत् // दैवेत्रिःक्षालिताज्ञेयास्तंडुला पैतृकेसक त् // पात्रप्रोक्षणकालेतुचैतेषांप्रोक्षणंभवेदितिकल्पवल्ल्यां॥ तत्राज्यंब्रह्माधिश्रय AWAROADWAOROASADARRORORS , AGAAORADABA For Private and Personal Use Only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit संस्कार 75 // ति॥ तदुत्तरतआचार्यश्चरुमधिश्रयतीतियुगपत् // इतिकल्पवल्ल्यां // कात्यानयम / अवरोत्तरमुत्तरर्छन्हवीऽपि // श्रपणलक्षणंकारिकायां // अन्वर्थःश्रपितःस्विन्नोह्य है। वादग्धोकठिनश्शुभः॥ नचातिशिथिल पच्योनचरुश्वारसस्तथेति॥ कारिकायां // ह योःपर्यनिकरणंकर्तव्यंज्वलदग्निना // पर्यग्निकरणेकारणमाहश्रुतिः // तंपर्यग्निक : रोत्यच्छिद्रमेवैनमेतदग्निनापरिगृहातिनाष्ट्रारक्षास्यभिमुषेयुरग्निरिक्षसामपहंते / तिकल्पवल्ल्यां ॥ततः॥स्रुवंसंमार्जयेत्प्रांचमतःसंमार्जनैःकुशैः॥ मूलतःपुष्करंया / वत्कुशमूलैस्तथाग्रतः // अग्नावभ्युक्ष्यचपुनःप्रतप्यनिदधातितं // अधोमुखंतापयिकी खासंमृज्योर्ध्वमुखंततः // अभ्युक्षणंतुप्रणीतोदकेनविशेषवचनाभावात्प्रणीतानांस आर्थिवाच्च // पुनःप्रतपनंपूर्ववत् // निधानंसमीपे // सम्मार्गकुशानामपासनंउत्तर | // 5 // तः // शाखांतरेग्नौप्रासनंविहितं // आहवनीयेप्रासनमेकेइतिकात्यायनः // अनु 000000 For Private and Personal Use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit ASHOCROREGAORABORGAOORO000 डासितानांपूर्वेणोद्वासितानामपरेणउत्तरतउपचारोहियज्ञइतिवचनादग्नेरुत्तरतउद्दा | सनं // उहास्यप्रोक्षणीपश्चाद्भामउत्तरतोग्नेःस्थापनं // इतिकल्पवल्ल्यां // तदुहासिता माज्यपवित्राभ्यामुत्पूयतदेवावेक्ष्य॥ अवेक्षणंअपद्रव्यनिरसनार्थइतिकल्पवल्ल्यां / आज्यस्थालीताभ्यांप्रोक्षणीरुत्पुनातीतिश्रुतेः॥ उत्पुनातिकरणेपवित्रमुदगग्रंवाम हस्तेधृत्वातन्मूलंदक्षिणहस्तेधृत्वापवित्रकुशमध्यतउत्पुनाति // उपग्रहार्थदक्षिणह | स्तेनसव्येकुर्यात् // रक्षसांतर्जनायवनोवाआपआपोहिकुशाःएवंपरंपरयाकुशेषव / / जत्वादितिकल्पवल्ल्यां॥कारिकायां ॥अधोमुखऊर्ध्वपादःप्राङ्मुखोहव्यवाहनः॥ तिष्ठत्येवस्वभावेनआहुतिःकुत्रदीयते // सपवित्रांबुहस्तेनवन्हे कुर्यात्प्रदक्षिणां // हव्यवाट्सलिलंदृष्ट्वाबिभेतिसंमुखोभवेत् // तिष्ठंतीवहास्थीनीतिश्रुतेःअस्थिस्थाना पन्नत्वात्समिधौत्तिष्ठायाधानंइतिदेवयाज्ञिकः // कारिकायां // अन्वारंभेकृतेहोमे For Private and Personal Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार A GAAAAAAAA ब्रह्मणादक्षिणेकरे॥बहुकाष्ठैःसमिधीयादर्चिष्मतंक्रियाक्षमम् // जुवेणाज्यंगृहीत्वा भास्कर. ने प्रत्यगुत्तरदेशतः // आरभ्यदिशमाग्नेयीमाज्यधारामृगँहरेत् // मनसासंस्मरे / त्स्वाहायुक्तंचैवप्रजापति // नैऋतिदिशमाश्रित्यऐशानीपूर्ववक्षिपेत् // तत्रंद्राय / / पदंस्खाहायुक्तंचोपांशुकंभवेत् // स्वाहेत्याघारयेदेतावाधारावितिभाषितौ // प्रा / च्यौवाजुहुयादेताजसंततमेवच // जुहुयादग्नयेखाहासोमायेतितथापरां // प्रथ। मेशानकोणाग्रेद्वितीयानेयकोणगा // सुसमिद्धेथवावन्हौहोतव्येचोत्तराहुती // ननुउत्तरतउपचारोयज्ञइतिशास्त्रं // कथमेतेआहुतीदक्षिणसंस्थंहूयेतेइतिचेत्स। त्यं // आत्माभिमुखस्याग्नेर्दक्षिणवामाभिप्रायेणेत्यदोषः // प्राजापत्याहुतौ / उपांशुखकारणंहविर्यज्ञकांडेद्रष्टव्यं // उपांशुलक्षणंहौत्रसूत्रे // यस्मिन्मंत्राद | // 76 // योनविज्ञायतेनव्यंजनंकेवलमेवोष्ठचालनंश्वासोवातदुपाठशुरिति // भूरादिनवसु For Private and Personal Use Only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir हाविष्टकृतेचाद्यचतुष्टये॥ अन्वारंभोभवेत्तेषुसोन्वारंभःकुशेनवै // उवधारणार्थका ४ारिका // अग्रेधृत्वार्थनाशायमध्येचैवमृतप्रजा // मूलेचम्रियतेहोतावस्थानकथं / / / भवेत् // अग्रमध्याच्चयन्मध्यंमूलमध्याच्चमध्यतः // स्रुवंधारयतेविहानज्ञातव्यंच सदाबुधैः // तर्जनींचवहिःकृत्वाकनिष्ठांचबहिस्तथा // मध्यमानामिकांगुष्ठैःस्रुवंधा रयतेद्विजः // त्रुवहोमेसदात्यागःप्रोक्षणीपात्रमध्यतः // पाणिहोमेत्यागोन // // इतिकुशकंडिकाभाष्यकारादयः॥ // अनेकदृवसाध्यहोमेअनेकनुवासादनंतेषां / प्रोक्षणंचेतिसिंधुःसर्वत्रत्यागादौद्रव्यप्रक्षेपइतिगदाधरादयः // उपविशतीवमाज्ये / / इतिश्रुतेःउपविश्यैवआहुतिंजुहुयात् // आज्याहुतेराज्यस्थानीयत्वेनोक्तत्वादितिदे / वयाज्ञिकः // अग्निपूजाबहिःप्रोक्तेतिवचनाबहिरेवसर्वपूजनमितिकेचिदाहुः // तत्र विशेषोविष्णुधर्मोत्तरे // मध्येपिगंधपुष्पादीन्दद्यादग्गेर्नसंशयः // बहिर्नवेद्यमानं / / MERO-CAPPEARSAID For Private and Personal Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार- तुदातव्यमितिनिश्चयइतिशांतिमयूखे // // आज्येनव्याहृतीढुवाभूर्भुवःस्वरितिक भास्कर मात् // पंचवारुणकंतद्वदंतेचैवप्रजापतिमितिकारिकायां॥ प्राङ्महाव्याहृतिभिःस्वि | ष्टिकृदन्यच्चेदाज्याडविरितिसूत्रं // // अस्यार्थः // // यत्रहोमेआज्यादन्यहविःस्या / त् // अत्रहविःशब्देनचरुरेवहविः // यत्रचरुःस्यात्तत्रमहाव्याहृतिभिःप्राक्खिष्टक भवति // अन्यत्रांतेपीतिभाष्यकारः // स्विष्टकृद्धोमःसर्वहोमद्रव्यैःकार्यः // लक्ष : होमादौचरुशेषस्यधार्यत्वोक्तेरितिशांतिकमलाकरः // ततआचार्योंनिसमीपउपवि श्यान्वादध्यात् // अथान्वाधानं // यजुषामन्वाधानगोभिलहरिहरगदाधरादि / शभिनॊक्तवात्स्मातेकर्मणिनान्वाधानंतथापिप्रयोगरत्नस्मार्तोल्लासस्मार्वगंगाधर्यादौ , अन्वाधानोक्तेःप्रचुरतरशिष्टाचारप्राप्तत्वाचात्राप्युच्यते // // देशकालौ• अस्मि / 000000000000000 JAAA000000 For Private and Personal Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir न्सग्रहमखरजोदर्शनशांत्याख्येकर्मणिदेवतापरिग्रहार्थमन्वाधानंकरिष्ये // अ स्मिन्नन्वाहितेनौपूर्वेणब्रह्मणोगमनं // उत्तरतःपात्रासादनं // देपवित्रे // कांस्यमयी ? ताम्रमयीवाआज्यस्थाली॥ताम्रमयीचरुस्थाली॥पालाश्यःसमिधः // प्रांच्यावा घारौ॥ समिद्धतमेआज्यभागौ॥ पूर्णपात्रंदक्षिणावा // एतान्वैकल्पिकानपदार्था / नहंकरिष्ये॥अथदेवताभिध्यानं ॥तत्रप्रजापतिइं;अग्निंसोमएताःआज्येनप्रत्येकं / एकैकयाहुत्या // अत्रप्रधानं // आदित्यादिनवग्रहान् अर्कादियथालाभसमिच्चरु शतिलाज्यद्रव्यैःप्रत्येकंप्रतिद्रव्येणअष्टाष्टसंख्याकाभिराहुतिभिः // अधिदेवताप्रत्य |धिदेवताश्चतैरेवद्रव्यैःप्रत्येकंप्रतिद्रव्येणचतुश्चतुःसंख्याकाभिराहुतिभिः॥ विनाय| 1 दर्पणेनमुख्यदेवतावाधानोत्तरग्रहावाधानमुक्तं कमलाकरादिनिबंधेषुग्रहान्वाधानोत्तरं मुख्यदेव ?) तान्वाधानमुक्तं तदनुसारेणात्र // व्याहृतिहोमः सर्वत्रोक्तः // GANGटन्सलललललल For Private and Personal Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir / 78 // संस्कार-कादिपंचदेवता क्षेत्रपालवास्तोष्पतिइंद्रादिदशलोकपालांश्चतैरेवद्रव्यैःप्रत्येकं प्रतिद्र भास्कर. व्येणद्वाभ्यांद्वाभ्यामाहुतिभ्यां यक्ष्य॥ पुनरत्रप्रधानं ॥सूर्यइंद्रइंद्राणींमुवनेश्वरींशक / रावृतसंमिश्रपायसतिलाज्यद्रव्यैःप्रत्येकंप्रतिद्रव्येणअष्टाविंशत्यष्टाविंशतिसंख्या : काभिराहुतिभिर्यक्ष्ये॥न्यूनातिरिक्तार्थघृताक्ततिलद्रव्येणसमस्तव्याहृतिभिरष्टावि शशतिसंख्याकाभिराहुतिभिर्यक्ष्ये // शेषेणविष्टकृतं // अग्निवायुसूर्यअग्नीवरुणौ | अमीवरुणोअग्निंवरुणंसवितारंविष्णुंविश्वान्देवान्मरुतःस्वर्कान्वरुणंआदित्यंअदि / तिप्रजापतिएताअंगप्रधानार्थादेवताआज्येनअस्मिन्सग्रहमखरजोदर्शनशांत्या, ख्येकर्मण्यहंयक्ष्ये॥ ॥दक्षिणतोब्रह्मासनास्तरणंतत्रब्रह्मोपवेशनं // // उत्तरतःप्रणी तासनं // वायव्यांद्वितीयमासनं // ततोवामकरणप्रणीताःसंगृह्यदक्षिणकरणजलं / / प्रपूर्यभूमौवायव्यासनेनिधायालभ्योत्तरतोनेरासनेस्थापनं // बहिषाप्रदक्षिणमनि // 78 // For Private and Personal Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AAAAACroen परिस्तीर्यवाईशानादिपूर्वागृस्त्रिभिस्त्रिभिर्दभैःपरिस्तरणं // तच्चप्रागुदगग्रैःदक्षिणतो / शप्रागणैः॥ प्रत्यगुदगग्रैः॥ उत्तरतःप्रागग्रैः॥अर्थवत्पात्रासादनं // पवित्रच्छेदनादभो || स्त्रयः॥ पवित्रेहे // प्रोक्षणीपात्रं // आज्यस्थाली॥ चरुस्थाली॥ संमार्गकशाःपंच उपयमनकुशाःसप्त // समिधस्तिस्रः // त्रुवः // आज्यं // तंदुलाः पूर्णपात्रेदक्षिणा हावरोवा // पवित्रच्छेदनैःपवित्रकरणं // द्वयोःपवित्रयोरुपरिपवित्रत्रयंनिधाय // योर्मूलेनदौकुशौप्रदक्षिणीकृत्यत्रयाणांमूलाग्रेएकीकृत्यअनामिकांगुष्ठेनद्वयोरग्रंछे / / दयेत् // द्वयोर्मूलंत्रीणिचोत्तरतःक्षिपेत्॥ प्रोक्षणीपात्रेप्रणीतोदकमासिच्यपात्रांतरे। धणचतुर्वारं // वामकरेपवित्राग्रंदक्षिणेमूलंधृत्वामध्यतःपवित्राभ्यामुत्पवनंप्रोक्षणीपा बजलस्येति // प्रोक्षणीनांसव्यहस्तकरणम् // दक्षिणहस्तमुत्तानंकृत्वामध्यमानामि कांगुल्योर्मध्यपर्वभ्यामपामुदिंगनं // प्रणीतोदकेनप्रोक्षणीनांप्रोक्षणं // प्रोक्षण्युद। For Private and Personal Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार भास्कर. COOOGeoeeleoeA केनआज्यस्थाल्या प्रोक्षणं // चरुस्थाल्या प्रोक्षणं // संमार्गकुशानांप्रोक्षणं // उप यमनकुशानांप्रोक्षणं॥ समिधानांप्रोक्षणं / / स्रुवस्यप्रोक्षणं॥आज्यस्यप्रोक्षणं॥ तेंड / लानांप्रोक्षणं // पूर्णपात्रस्यप्रोक्षणं // प्रणीताम्योर्मध्येअसंचरेप्रोक्षणीनिधानं ॥आ ज्यस्थाल्यामाज्यनिर्वापः // सपवित्रकेचरुपात्रेप्रणीतोदकमासिच्यक्षालिततंदुल प्रक्षेपः // ब्रह्मणोदक्षिणतआज्याधिश्रयणं॥आचार्यस्यचरोरधिश्रयणमाज्यस्यो। त्तरतः // ज्वलितोल्मुकेनपर्यग्निकरणं // स्रुवस्यप्रतपनं // संमार्गकुशेःस्वस्य / / मार्जनं // अग्रैरग्रंमूलैर्मूलं // प्रणीतोदकेनाभ्युक्षणं // पुनःप्रतपनंदेशनिधानं // आ| ज्योहासनं // चरोरुद्धासनं // प्रत्युत्पवनवत्पवित्रेणाज्योत्पवनं // अवेक्षणं // अ. पद्रव्यनिरसनं ॥प्रोक्षण्याः प्रत्युत्पवनं // उपयमनकुशानादाय // तिष्ठत्समिधोभ्या // 79 // धाय // प्रोक्षण्युदकशेषेणसपवित्रहस्तेनाग्नेः ईशानकोणादारभ्यप्रदक्षिणवतपर्युक्ष / For Private and Personal Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir णं // पवित्रयोःप्रणीतासुनिधानं // दक्षिणंजान्वाच्यजुहोति // तत्राधारावाज्यभा / गौचब्रह्मान्वारब्धवेणजुहुयात् // मृगीमुद्रयातस्रवेणाज्यमादायप्रजापतिमन है। साध्यात्वास्वाहाकारमुच्चैः इदंप्रजापतयेउपांशुनममेत्युच्चैरुच्चारयेत् ॥अग्नरुत्तरभा / गेॐ प्रजापतयेस्वाहा // इदंप्रजापतयेनमम // अग्नेर्दक्षिणभागे // ॐ इंद्रायस्खा : हा // इदमिन्द्रायनमम // इत्याघारौ॥ मध्येसमिद्धतमेवाज्यभागौ // ॐ अग्नये / स्वाहा॥ इदमग्नयेनमम // ॐ सोमायस्वाहा // इदंसोमायनमम // ततोयजमाने / नद्रव्यत्यागः कार्यः॥ यथाकालंप्रत्याहुतित्यागस्यकर्तुमशक्यत्वात्सर्वमेवहविर्जातं ? देवताश्चमनसाध्यात्वाइदंयथादैवतमस्तुनममेतिएवंरूपंत्यागमुच्चारयेद्यजमानः॥ तत्रच // मंत्रेणोंकारपूतनखाहांतेनविचक्षणः // स्वाहावसानेजुहुयाइयायन्वैमंत्र देवतां // 1 // योनचिषिजुहोत्यनौव्यंगारिणिचमानवः // मंदाग्निरामयावीचदरि For Private and Personal Use Only
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit 80 // संस्कार- द्रिश्चैवजायते // 2 // परिणामोवदानस्ययाजैश्वर्यग्निपुष्टये॥ तस्मात्समिद्धेहोतव्यं भास्कर. नासमिढेकथंचन // 3 // अर्कःपलाशखदिरावपामार्गोथपिप्पलः // औदुंबरशमी दुर्वाकुशाश्वसमिधःक्रमात् // 4 // तिलाज्यचरुपक्चहविर्मुख्यंप्रकीर्तितमिति॥ // इदंसंपादितंसमिच्चरुतिलाज्यादिहविर्द्रव्यंयायायक्षमाणदेवतातस्यैतस्यैदेवतायैन / मम // // यथादैवतमस्तु // ततआदित्यादिनवग्रहानक्रमेणपूर्वोक्तार्कादिसमिच्च रुतिलाज्यद्रव्यैरष्टाष्टसंख्ययाहुत्वा // पूर्वोक्तग्रहहोमद्रव्येणअधिप्रत्यधिदेवताश्च तुश्चतुःसंख्ययाहुत्वा॥ यस्यग्रहस्ययासमित्सातस्याधिदेवतायाः प्रत्यधिदेवताया है। इश्चयोज्या // विनायकादिदिक्पालांतंक्रतुसाद्गुण्यंक्रतुसंरक्षदेवताः पलाशोदुंबरान्य / / | 1 गणाधिपतयेदेयाप्रथमातुवराहुतिः // अन्यथाविफलंविप्रभवंतीहनसंशयः ॥इतिकमलाकरे॥ RAIm80 // For Private and Personal Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit तमसमिच्चरुतिलाज्यद्रव्येणहिहिसंख्यायाजुहोति // समिधासरलासत्वचाकनिष्ठिा काग्रवत्स्थूला द्वादशांगुलदीर्घाग्राह्या // अत्रतिसृभिर्दू भिरेकाहुतिस्तथैवत्रिपत्र कुशैरेकाहुतिः // द्रवद्रव्यंस्रवेणैवपाणिनाकठिनंहविरिति // प्रधानंपायसंप्रोक्तंसघ / हातंचसशर्करं // अष्टोत्तरंशतंचैवजुहुयात्तिलसर्पिषा // // इतिऋतुशांतीनारदसं / / हितायां // // ततः सूर्यदेंद्राणीभुवनेश्वरीणांप्रीत्यर्थतिलपायसाज्यद्रव्येणप्रत्ये। कमष्टोत्तरशतमष्टाविंशतिसंख्यायावाजुहुयात् // ततः समस्तव्याहृतिभिस्तिला ज्यद्रव्येणाष्टोत्तरशतमष्टाविंशतिसंख्ययावाजुहुयात् // - // एवंहोमंसमाप्यानेः / स्थापितदेवतानांचोत्तरपूजनंकार्यं // तत्रायंक्रमः // पूजाविष्टंनवाहुत्योबलिः पू. हर्णाहुतिस्तथा // संस्रवादिविमोकांतहोमशेषसमापनं // श्रेयः संपाद्यदानंचअभि / 000000000000000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार- कोविसर्जनमिति॥अद्यपू० कृतस्यकर्मणः सांगतासिद्धयर्थस्थापितदेवतानांमृडा भास्कर // 8 // श्चोत्तरपूजनंकरिष्ये॥मृडाग्निस्तु॥पूर्वप्रज्वलितोह्यग्निर्हविर्द्रव्यवुभुजितः॥तृप्तोनि धूमनिर्खालोमडाग्निः परिकीर्तितइतिग्रहरत्नावल्ल्यां॥ ॐ अग्नेनय॑सुपारायेऽअ हास्मान्विश्वानिदेवबुयुनानिविद्वान् // युयोध्यस्मर्जुहुराणमेनोभूयिष्ठान्तुनमऽउक्ति / म्विधेम // 1 // ॐ मृडाग्नयेनमः गंधादिपंचोपचारैः संपूज्यस्थापितदेवतानामुत्त रपूजनंॐविश्वानिदेवसवितरितिमंत्रेण // ॐ भू० सूर्यादिस्थापितदेवताभ्योनमः / गंधादिपंचोपचारैःसंपूज्य // अनयापूजयामृडाग्निस्थापितदेवताश्चप्रीयंतां // // | 1 अग्निपूजाबहिःप्रोक्तेतिवचनात्वहिरेवसर्वपूजनमितिकेचिदाहुः॥ तत्रविशेषोविष्णुधर्मोत्तरे॥ मध्ये // 1 // पिगंधपुष्पादिदत्यादग्ने संशयः // बहिर्नैवेद्यमानंतुदातव्यइतिनिश्चयेतिशांतिमयूखे // GoooooooooOADS 0000000000000000000does For Private and Personal Use Only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ततोहुतशेषहविर्द्रव्यंगृहीलाब्रह्मान्वारब्धःविष्टकृद्दोमंकुर्यात् // // ॐ अग्नयेति / आष्टकृतेखाहा // इदमनयेस्विष्टकृतेनमम // ततोभूराद्यानवाहुतयः // // ॐ भूःस्वा / / हाहा // 3 // इदमग्नयेनमम // ॐ भुवःस्वाहा // 2 // इदंवायवेनमम // ॐ स्वःस्वा / हा // 3 // इदंसूर्यायनम // ॐ खन्नोऽअग्नेवरुणस्यविद्वान्देवस्यहेडोऽअवयासिसी, शिष्टा // यजिष्ठोबन्हितमुत्शोशुचानोविश्वाद्वेषाप्प्रिमुमुग्ध्यस्मत्स्वाहा // 4 // इदमग्निवरुणाभ्यां // ॐ सत्वन्नोऽअग्नेबुमोभवोतीनेदिष्ठोऽअस्याऽउपसोव्युष्टौ // | 1 प्राङ्महाव्याहृतिभिः स्विष्टकृदन्यच्चेदाज्याधविरितिसूत्रं // अस्यार्थः॥ यत्रहोमे आज्यादन्यवि : स्यात् // अत्रहविःशनिचरुरेवहविः॥ यत्रचरुस्यात्तत्रमहाव्याहृतिभिःप्राक्स्विष्ठकृत्भवतिअन्यत्रांतेति / भाष्यकाराः // स्विष्टकृद्धोमः सर्वद्रव्य कार्यालक्षहोमादाचरुशेपस्यधार्यत्वोक्तेति शांति कमलाकरः॥ DOWeOAGRABPOROA000000 For Private and Personal Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir भास्कर. संस्कार- अवयवनोबरुणठरराणोबीहिमृडीकठसुहवान एधिस्वाहा // 5 // इदमनीवरुणा / ॥८२॥भ्यां० ॐ अयाश्चानेस्यनभिशस्तिपाश्चसत्यमित्वमयाऽअसि ॥अयानोयज्ञबहास्य / यानोधेहिभेषजठस्वाहा // 6 // इदमग्नयेअयसेन // ॐ येतेशतंवरुणयेसहसंयज्ञि या पाशाविततामहान्तः॥ तेभिर्नोऽअद्यसवितोतविष्णुर्विश्वेमुञ्चतुमरुतःस्वाःस्वा हा // 7 // इदंवरुणायसवित्रेविष्णवेविश्वेभ्योदेवेभ्योमरुद्भ्यःस्वर्केभ्यश्चनमम // ॐ उदुत्तमंवरुणपाशमस्मदांधमंबिमध्यमश्रथाय // अावयादित्यव्रतेत | वानागसोऽअदितयेस्यामस्वाहा // 8 // इदंवरुणायादित्यायादितयेचन० // ॐ प्रजापतयेस्वाहा // 9 // इदंप्रजापतयेनमम // इतिनवाहुतयः // ततोबलिदानं // हतच्चैवं // // अन्यायतनस्यसमंतादिक्षुविदिक्षुच॥ दशदिक्पालानांमाषभक्तबलयो / 00000000000000000000 PERSAWAAAAAORGARCA00000 2 // For Private and Personal Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AAठलराव देयाः॥ // अद्यपू० कृतस्यकर्मणःसांगतासिद्धयर्थदिक्पालपूर्वकंआदित्याविग्रह मंडलादिस्थापितदेवताभ्योबलिदानंकरिष्ये // // ॐ त्रुांतारमिंद्र०॥१॥प्राच्या दिशिइंद्रसागंसपरिवारंसायुधंसशक्तिकंएभिगंधायुपचारैस्त्वामहं पूजयामि // इंद्रा / यसांगायसपरिवारायसायुधायसशक्तिकायइमंसदीपमाषभक्तबलिंसमर्पयामि // भोइंद्रदिशंरक्षवलिंभक्षममसकुटुंबस्याभ्युदयंकुरु॥ आयुःकर्ताक्षेमकर्ताशांतिकर्ता / पुष्टिकर्तातुष्टिकर्तानिर्विघ्नकर्तावरदोभव // // अनेनबलिदानेनइंद्रःप्रीयतां॥ एवंसर्व शत्रोहः // ॐ त्वन्नोऽअग्नेतर्वदेव० // 2 // आग्नेय्यांदिशिअग्निंसांगं० एमिर्गंधा आधा हीनयेसांगायसप भोअग्नेदिशं० आयुःकर्ता अनेनबलि० अग्निःप्रीयतां॥ॐ यमाय / त्वांगि० दक्षिणस्यादिशियमंसांगं० एभिर्गंधा० यमायसां० भोयमदिशं० आ 1 1 दर्पणेअहोइन्द्रगजेंद्रस्येत्यादिश्लोकाउक्ताः इदानींतनानामपाठदर्शनान्नात्रलिखिताः // For Private and Personal Use Only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-युःकर्ताः अनेनबलिदा० यमःप्रीयतां // ॐ असुन्वन्तमयजमानमिच्छ० // 4 // भास्कर // 83 // नैर्ऋत्यांदिशिनिक्रतिसां० एभिर्गधा निर्ऋतयेसां०॥ भोनिक्रतेदि अनेनबलि. नितिःप्री० // ॐ तत्वायामि // 5 // पश्चिमायांदिशिवरुणंसां एभिर्गंधा व वरुणायसा० भोवरुणदिशं० आयुःकर्ता० अनेनबलि• वरुणःप्री० ॐ आनौनि / यु० // 6 // वायव्यांदिशिवायुंसां० एभिर्गंधा वायवेसां० भोवायोदिशं० // अ नेनबलिदा० वायुःप्री० // ॐ वयसौमत्र // 7 // उदीच्यांदिशिसोमंस० एभि गंधा० सोमायसां भोसोमदिशं० अनेनबलि० सोमःप्री० // ॐ तमीशानं० // // 8 // ईशान्यांदिशिईश्वरसां० एभिर्गधा० // ईश्वरायसां० भोईश्वरदिशः // नेनबलिदानेनईश्वरःप्री०॥ पूर्वेशानयोर्मध्येऊ/यांदिशिब्रह्माणंॐअस्मेरुद्रा०॥ ORAGUPOSASOO00000 GAAOROAAAAAAG For Private and Personal Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir OoONOCORAo800000 al // 9 // पूर्वशानयोर्मध्येऊर्ध्वायांदिशिब्रह्माणसांग० एभिर्गंधा ब्रह्मणेसां० भोब्रह्मन् / दि. आयुः क० अनेनबलि ब्रह्माप्री० // ॐ स्योनाप्टैथि० // 10 // निर्मतिपश्चि / / मयोर्मध्येअधःस्थायांदिशि अनंतंसांगं० एभिर्गंधा० अनंतायसां० भोअनंतदि। शं० आयुःकर्ता० अनेनव० अनंतः प्री० // // ततआवाहनमंत्रेणगणेशदुर्गाक्षे / शत्रपालबलिदानं // ततोग्रहवेदीसमीपेग्रहाणांवलिः // ॐ आकृष्णेन // 1 // सूर्याय | सांगायसपरिवारायसायुधायसशक्तिकायईश्वराणिरूपाधिप्रत्यधिदेवतासहिताय इमंसदीपमाषभक्तबलिंस. // भोसूर्यइमंबलिंगृहाणममसकुटुंबस्याभ्युदयंकुरु // आयुःकर्ता क्षेमकर्ताशांतिकर्तापुष्टिकर्तातुष्टिकर्तानिर्विघ्नकर्तावरदोभवअनेनबलि। दानेनसूर्यः प्री० 1 // ॐ इमन्देवाः // 2 // सोमायसां० उमांबुरूपाधिप्रत्यधि For Private and Personal Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार- देवतास इम० // भोःसोमइमंब० // ॐ अग्निर्मु० // 3 // भौमायसां स्कंध भास्कर // 4 // मिरूपाधिप्रत्यधिदेवतास. भोभौमइमंबलिंगृ // ॐ उ ध्यस्वा० // 4 // बुधा यसांगाय० नारायणविष्णुरूपाधिप्रत्यधिदेवतास• इमंमाषभ० भोबुधइमं० अ नेनबलि• बुधः प्री०॥ ॐ वृहस्पते // 5 // वृहस्पतयेसां. ब्रह्मेद्ररूपाधिप्रत्य। धिदेवतासहिताय // भोटहस्पतेइमं अनेनबलि• वृहस्पतिः प्री० // ॐ अन्ना शत्परिनु०६॥ शुक्रायसां• इंटेंद्राणीरूपाधिप्रत्यधिदेव०॥ भोःशुक्रइमंबलिं० अ नेनवलिदा० शुक्रःप्री० // ॐ शन्नौदेवी० // 7 // शनैश्चरायसां यमप्रजापतिरू / पाधिप्रत्यधिदे० भोःशनैश्चरइमं अनेनबलि शनैश्चरःप्री०॥ ॐ कानश्चि० // 8 // 84 // Man8 // राहवेसां कालसर्परूपाधिप्रत्यधिदेभोरा इमंबलिं अनेन राहुःप्री० // For Private and Personal Use Only
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ॐ केतुंकृण्वन्ने // 9 // केतवेसां चित्रगुप्तब्रह्मरूपाधिप्रत्यधिदेव० भो के०। इमंबलिं० अने. केतुः प्री० // ततः क्रतुसाद्गुण्यदेवताभ्योबलिः ॥ॐ गणानांत्वा / // 1 // गणपतयेसां० सशक्तिकायइ० भोगण. इमंव० आयुः अनेन // ॐ अ हम्बअंबिके० ॥२॥दुर्गायैसांगां० सशक्तिका० भोदुर्गेइ० आयुः कर्वी अनेनब०। ॐ आनोनिः // 3 // कायवेसां• इमं० भोवायोइमं // ॐ घृतंघृतः // 4 // आकाशायसां भोआकाशइमं० // ॐ यावाशा०॥५॥ अश्विभ्यांसा इमंस: भोअश्विनौ० अनेनब० // ॐ वास्तोष्पते ॥१॥वास्तोष्प० सां• इमंस. भो। वास्तो० इमंबलिं० अनेनब० // ॐ नहिस्पश• // 2 // क्षेत्राधिपतयेसा• इमंस भो क्षेत्राधिपतेइमंबलिं० अथ दिक्पालेभ्यएकतंत्रेणैकमेववलिंदद्यात्॥ ॐ प्रा AAAAOROAAOOO For Private and Personal Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार 33000Oototo. च्यैदिशेखाहार्वाच्यदिशेस्वाहादक्षिणार्यदिशेस्वाहाच्यिदिशेस्वाहांप्रतीच्यैदि जास्कर. शेस्वाहार्वाच्य दिशेस्वाहोदींच्यैदिशेस्वाहावीच्यदिशेस्वाहोर्ध्वायैदिशेस्वाहाबर्वाच्य / दिशेस्वाहावाच्यैदिशेस्वाहा च्यदिशेस्वाहा // 1 // इंद्रादिदशदिक्पालेभ्यइमं सदीपमाषभक्तवलिंस. भोभोइंद्रादिदशदिक्पालाःदिशंरक्षतवलिं० आयुःकर्ता / रक्षेम. अनेनबलि• इंद्रादिदशदिक्पालाःप्री० एवंसवेभ्योग्रहेभ्यएकतंत्रेणैक मेवबलिंदद्यात् ॥ॐ ग्रहाऽऊर्जा तमम् // 1 // आदित्यादिनवग्रहदेवताभ्यः अ. |धिप्रत्यधिदेवताविनायकादिवास्तोष्पत्तिक्षेत्रपालदेव० स० प्रीयंतां // // एवंमा / तृणामेकमेववलिंदद्यात् // ॐ समख्येदेव्याः // 3 // गौर्यादिमातृभ्यइमंसदीपमा | // 85 // पभक्तबलि भोभोगौर्यादिमातरइर्मबलिंगृहीतआयुःकर्व्यःक्षेम अनेनवलि० गौ || For Private and Personal Use Only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir उल-ए- Geogo र्यादिमातरःप्रीयंतां // // प्रधानदेवताभ्यएकतंत्रेणैकमेवबलिंदद्यात् // // ॐआ। कृष्णे० // 1 // त्रातारमिंद्र० // 2 // अदित्यैरा० // 3 // श्रीश्चंतेल० ॥४॥सू येन्द्रइन्द्राणीभुवनेश्वरीदेवताभ्यइमंसदीपमाषभक्तबलिंस०॥भोभोःसूर्यइंद्रइंद्राणी/ भुवनेश्वरीदेवताइमंबलिंगृहीत ममसकुटुंब आयुःकर्व्यःक्षेम अनेनबलि सूर्यइं। द्रइन्द्राणीभुवनेश्वरीदे प्रीयन्तां॥अथक्षेत्रपालमहाबलिगाएकस्मिन्वंशपात्रेकुशाना | स्तीर्यतदुपरिआहारचतुर्गुणंद्विगुणंवामाषभक्तदध्योदनंजलपात्रंचनिधायहरिद्राकुं कुमादिपताकायुतंकृता // अद्यपू० सकलारिष्टशांतिपूर्वकंप्रारिप्सितस्यकर्मणः / सांगतासिद्धयर्थक्षेत्रपालपूजनबलिदानंचकरिष्ये // ॐ नहिस्पश० // 1 // गतिमंत्रेणक्षेत्रपालायनमःषोडशोपचारैःसंपूज्यप्रार्थयेत् // // ॐ नमोक्षेत्रपाल COOO00000000000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार स्त्वंभूतप्रेतगणैःसह // पूजांवलिंगृहाणेमसौम्योभवतुसर्वदा // आयुरारोग्यमेदे ज्ञास्कर. // 86 हिनिर्विघ्नंकुरुसर्वदा // 1 // ॐ नमोभगवनक्षेत्रपालचित्रतुरंगवाहनसर्वभूतप्रेत पिशाचशाकिनीडाकिनीवेतालादिपरित्तद्ध्योदनप्रियसकलशक्तिसहितइमापूजा गृहाणअनयापूजयाक्षेत्रपालःप्रीयतां // ततोबलिदानं // // क्षेत्रपालायसांगायभू तप्रेतपिशाचशाकिनीडाकिनीवेतालादिपरिवारयुतायसायुधायसशक्तिकायसवाह नायइमंसदीपमाषभक्तवलिंसमर्पयामि // भोभोःक्षेत्रपालसर्वतोदिशंरक्षवलिंभ क्षममसकुटुंबस्याभ्युदयंकुरुआयुःकर्ताक्षेमकर्ता शांतिकर्तापुष्टिकर्तातुष्टिकतानिर्वि 3 नकर्तावरदोभव // अनेनबलिदानेनक्षेत्रपाल प्रीयतां // अनवेक्ष्यमाणेनदुर्ब्राह्मणेन / शिवलिंनीत्वाचतुष्पथेनिक्षेपयेत् // // यस्यवेदश्ववेदीचविच्छिद्यतेत्रिपूरुषं // सर्वदु // 86 // ब्राह्मणोज्ञेयःसर्वकर्मसुनिदितइतिस्मृतौ // ततोयजमानस्तस्यपृष्ठतोहारपर्यंतंगत्वा / 200000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir जलंक्षिपेडिंकारेतिमंत्रेण॥ॐ हिंकारायस्वाहाहिकृतायुस्वाहाकन्दंतेवाहविक्रन्दा है। यस्वाहाप्रोथतेस्वाहाप्रपोथायस्वाहाँगन्धायस्वाहाघ्रातायस्वाहानिविष्टायस्वाहोप विष्टायुस्वाहासन्दितायुस्वाहावल्गतेस्वाहासीनायस्वाहाशयांनायस्वाहास्वपते. स्वाहाजाग्रतस्वाहाकूर्जतस्वाहाप्रबुद्धायस्वाहाविजृम्भमाणायस्वाहावित्तायुस्वा | हासहानायवाहोपस्थितायस्वाहाय॑नायस्वाहामायणायस्वाहा // 1 // यज / मानः पाणिपादंप्रक्षाल्याचम्यपूर्णाहुतिहोमकुर्यात् // ॥अद्यपू० कृतस्यकर्मणः। सांगतासिद्ध्यर्थवसो रासमन्वितंपूर्णाहुतिहोमंकरिष्ये // ततःपात्रांतरेस्रवेणचतु / / हीतमाज्यहादशवारंगृहीत्वापात्रोपरिसमिधंधृत्वावस्त्रफलतांबूलचंदनमाल्यादि। हभिरलंकृत्यगृहीलापानुगुपरिनिधायधृत्वोभयपाणिभ्यांयजमानस्तिष्ठेत् // // 90000000GORAGAORAGUAGAUR For Private and Personal Use Only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir www.kcbatrth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra भास्कर BeeG संस्कार-तत्रमंत्राः॥ // ॐ समुद्रामिर्मधुमाऽउदारदुपाशुनासममृतुत्वानट् // घृतस्युनामुगुख्यन्यदस्तिजिव्हादेवानामुमृतस्युनामि // 1 // व्यन्नामुष्प्रव्रवामाघु तस्यास्मिन्यज्ञेधारयामानाभिः // उपब्रह्मागुणवत्सुस्यमानञ्चतुत्शृंगोवमीगौर / / एतत् // 2 // चत्वारिशंगात्रयोऽअस्यपादाद्देशीर्षसप्तहस्तासोऽअस्य // त्रिधाव : हिडोवृषभोरोरवीतिमहोदेवोम] Rs ऽआविवेश // 3 // निर्धाहितम्पणिभिर्युस्यमा / नगर्विदेवासौघुतमन्व॑विन्दन् // इन्द्र एक सूर्यऽएकन्यजानबेनादेक स्वधयानि ष्ट्रतक्षुः // 4 // एताऽअर्षन्तिहृयोत्समुद्राच्छुतर्वजारिपुणानावचः // घुतस्यधारा / अभिचाकशीमिहिरण्ययोबेतुसोमध्यऽआसाम् // 5 // सुम्यक्संवन्तिसुरितोन | ORORSAGRORORO100 AAGAGROAcc For Private and Personal Use Only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandi PEACOCCASAROO सुप्ततेअग्नेसमिधः०॥३॥ शुक्रज्योतिश्चचित्रज्योतिश्चसुत्यज्योतिश्चज्योतिष्मांश्च // शुक्रश्चऽऋतुपाश्चात्य हा // 2 // ईदृश्चन्यादृसुदृङप्रतिसदृञ्च // मितश्चसस्मि / तश्चसभरा // 3 // ऋतश्चसुत्यश्वध्रुवश्चधुरुणश्च // धर्तीचंविधुर्ताचविधारयः // // 4 // ऋतजिच्चसत्यजिसेनजिचसुषेणश्च // अन्तिमित्रश्चदुरेऽअमित्रश्चगुणा // 5 // ईदृक्षासऽएतादृक्षासऽऊपुर्ण सदृक्षासुल्प्प्रतिसदृक्षासऽएतन॥ मितासंश्चस म्मितासोनोऽअद्यसभरसोमरुतोयुज्ञेऽअस्मिन् // 6 // स्वतवाँश्चप्रघासीचंसान्तप / नश्चगृहमेधीच // क्रीडीचशाकीचौय्येषि // 7 // इन्द्वन्दैवीविशोमरुतोवानोभ, वन्यथेन्दुन्दैवीषिशौमुरुतोनुवमानोभवन् // एवमिमन्यज॑मानन्दैवीश्चविशोमानु|| For Private and Personal Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-पीश्चानुवांनोभवन्तु // 8 // इमस्तनमू खन्तन्धयापाम्प्रपीनमग्नेसरिसस्य | भास्कर मध्ये // उत्सु पस्तुमधुमन्तमन्त्समुद्रियर्छसदनुमाविशख // 9 // घृतम्मिमि / क्षेघृतमस्युः // 10 // // ब्राह्मणं // // अथातोवसोर्धाराञ्जुहोति // अत्रैषसुवो| निःसंस्कृतःसुऽएषोत्रवसुस्तुतस्मैदेवाऽएतान्धाराम्प्रागृण्हँस्तुयैनमप्रीणस्तयुदेतस्मै | वसव एतान्धाराम्प्रागृहंस्तुस्मादेनाम्बसोरेत्याचक्षतेतुयेवास्माऽअयमेतान्धा राम्प्रगृहातितथैनंप्रीणाति // 1 // यदुवैताम्बुसोर्धारान्जुहोति // अभिषेक एवा स्यैषऽएतद्दाऽएनन्देवाः सर्वकृत्स्नुठसंस्कृत्याथैनमेतैःकामैरभिषिन्चत्यतयावसो // 89 // रियातथैनमयमेतत्सर्वंकृत्स्न संस्कृत्याथैनमेतैः कामेरभिषिचत्येतयात्सो / GAORORSERA200000 ORORUAROORDAORAGAOGA For Private and Personal Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir हरयाज्येनपन्चगृहीतेनौदुम्बर्यास्युचातस्योक्तोबन्धुः // 2 // वैश्वानरर्छ हुत्वा // शि हिरोवेवैश्वानरःशीर्णोवाऽअन्यमद्यतेथोशीर्षतोवाऽअभिषिन्च्यमानाभिषिच्यतेमा / शरुतान्हुत्वाप्पाणावैमारुताःप्राणैरुवाऽअन्नमद्यतेथोप्राणेषुवाऽअभिषिन्च्यमानोभि पिन्च्यते॥३॥ तद्वाऽअरण्येनूच्योवाग्वाऽ // अरण्येनूच्योवाचोवाऽअन्नमद्य ते / थोवाचावाऽअभिषिन्च्युमानोभिषिच्यतेतेतदेतत्सर्वम्युमुसह्येतेकामाःसैषावसु / मयीधारायथाक्षीरसवापिषोवैवमारम्भायैवेयमाज्याहुतिश्यतेतुद्यदेषामसुमयी। धारातस्मादेनाम्बुसो रेत्याचक्षते // 4 // सुऽआहाऽइदुऽन्चमइदुन्चमऽइत्यने निचत्वाप्रीणाम्यनेनचानेनचत्वाभिपिन्चाम्यनेनचेत्येतदथोऽइन्चमेदेहीदुन्चम GOARMA For Private and Personal Use Only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 9 // हाइतिसायदुवैषाधाराग्निम्प्राप्नुयादुर्थताजुप्रतिपद्यते // 5 // एतद्वाएनन्देवाः॥ भास्कर एतन्नानेनप्रीत्यतैःकामैरभिषिन्चत्येतयात्सोरियाथैनमेतान्कामानयाचन्तते हाभ्यऽइष्टःप्रीतोभिषिक्तऽएतान्कामान्प्रयच्छन्तथैवैनमेतदेतन्नानेनप्रीत्येतैःकामैर भिषिञ्चतुयात्सोरियाथैनमेतान्कामान्याचक्षतेतस्माऽइष्टःप्रीतोभिषिक्तऽएता / कामान्प्रयतिद्वौडौकामोसंयुनक्त्यव्यवच्छेदाथयथाव्योमाकसौसयजुन्देवुन्यज्ञे नकल्पतामिति // 6 // एतद्वैदेवाऽअब्रुवन् // केनेमान्कामान्प्रतिगृहिष्यामऽइत्यां / त्मननेवैत्यब्रुवन्यज्ञोवैदवानामात्मायज्ञऽउऽएवयुजमानस्यसयदाहयेनुकल्पतामि। त्यात्मनामेकल्पतामित्येवैतदाह॥ 7 // द्वादशुसुकल्पयति // हादशमासाःसंव AADARSARAVA004 // 10 // For Private and Personal Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir त्सरःसवत्सरोग्निर्यावानग्निर्यावत्यस्यमात्रातावतैवेनमेतदन्नेनप्रोणात्युथोतावतैवेन मतदन्नेनाभिषिञ्चतिचतुर्दशसुकल्पयत्यष्टासुकल्पयतिदशुमुकल्पयतित्रयोदशी सुकल्पयति // 8 // अथार्धेन्द्राणिजुहोति // सर्वमेतद्युदर्धेन्द्राणिसुर्वेणेवैनमेतत्प्री | णात्युथोसर्वेणैवैनमेतदभिपिन्चति ॥९॥अथग्रहाञ्जुहोति॥ यज्ञावग्रहायज्ञेनेनमे तदुत्नेनप्रीणात्युथोयज्ञेनैवेनमेतदुन्नेनाभिषिञ्चति // 10 // अर्थतान्यक्रतुन्जुहोति / on अग्निश्चमेधर्मश्चमऽइत्येतैरेवेनमुतद्यज्ञक्रतुभिःप्रीणात्युथाऽएतैरेवेनमतुद्यज्ञक्रतु / भिरभिषिञ्चति // 11 // अथायुषस्तोमान्जुहोति॥ सहेषयजुऽउवाचनग्नतायावैवि / भेमोतिकातेनग्नतेत्यभितएवमापरिस्तृणीयुरितितस्मादेतदग्निमभितःपरितृणन्ति POROR000000000000000ies For Private and Personal Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-तृष्णायावैविभेमोतिकातेतृप्तिरितिब्राह्मणस्यैवतृप्तमनुतृप्येयमितितस्मात्सरीस्थि / तेयज्ञब्राह्मणन्तुप्पयोतवैब्रूयाद्यमेवैतत्तुर्पयति॥१२॥यत्कर्मणात्यरीरिचन्यान्यू नमिहाकरम्॥अग्निठत्विष्टकृहिद्वान्स्विष्ठसुहृतंकरोतुस्वाहा // 13 // ॥ततस्यायु। पकरणं // श्रद्धांमेधांयशःप्रज्ञाविद्यांपुष्टिंश्रियंवलं तेजआयुप्यमारोग्यंदेहिमेहव्य वाहन // 1 // ॐ त्र्यायुषञ्जमदग्नेल्कुश्यपस्यत्र्यायुषम् // यदे॒वेषुत्र्यायुषन्तन्नो अस्तुत्र्यायुषम् // भस्मनाललाटेग्रीवायांदक्षिणेर्छसेहृदिचत्र्यायुषमितिप्रतिमंत्रः॥ ततःसंस्रवप्राशनं // पवित्राभ्यांमार्जनं // अग्नौपवित्रप्रतिपत्तिः॥ ब्रह्मणेपूर्णपात्रदा / नंप्रणीतोदकेन // कृतस्यकर्मणःसांगतासिद्धयर्थब्रह्मन्इदंपूर्णपात्रंसदक्षिणाकंतुभ्या 0000000000000000 Aartoeceoes For Private and Personal Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit महंसंप्रददे // प्रतिगृह्यतांइतियजमानोब्रूयात् // देवस्यवेतिप्रतिगृहाति // प्रणी ? ताविमोकः॥ आपःशिवेतिविमोकोदकंयजमानःस्वमूर्धानमभिषिञ्चति // ॐआ. पाशिवाःशिवतमा शान्ताःशान्ततमास्तास्तेकृण्वन्तुभेषजं // 1 // // ततःश्रेयःसंपा। दनं // तच्चैवं // आचार्यादयोवरणक्रमणस्वस्वश्रेयोदानंकुर्युः // // अद्येत्यादि / तस्यसग्रहमखरजोदर्शनशांत्याख्यस्यकर्मणःयजमानाय श्रेयोदानंकरिष्ये // तत्रा दौवचःप्रतिवचनं // शिवाआपःसंतु // संतुशिवाआपः // सौमनस्यमस्तु // ME अस्तुसौमनस्यं // अक्षतंचारिष्टंचास्तु // अस्त्वक्षतमरिष्टंच // यजमानहस्तेगंधा दिदानं // गंधाःपांतुसौमंगल्यंचास्तु // अक्षताःपांतुआयुष्यमस्तु // पुष्पाणिपातु | सौश्रियमस्तु यत्पापंरोगंअशुभंअकल्याणंतहूरेप्रतिहतमस्तु॥ यच्छ्यस्तदस्तु॥भ विनियोगेनमयाअस्मिन्नारदोक्तसग्रहमखरजोदर्शनशांत्याख्येकर्मणियत्कृतंआचा। A6A6A600000000 TAGRAAOOO.GRABADADAWAS For Private and Personal Use Only
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार भास्कर. यत्वंतदुत्पन्नं श्रेयःतत्अमुनासाक्षतेनसजलेनपूगीफलेनतुभ्यमहंसंप्रददे // प्रतिगृह्य / / तांप्रतिगृहामि // तेनश्रेयसावंश्रेयोवान्भव // भवामीतितेनवाच्यं // एवमेवब्रह्मा / दयऋत्विजोवाजापकादयश्च // यहाब्रह्मादयऋत्विजोजापकाश्चआचार्यद्वाराश्रेयो / दानंकुयुः // तद्यथा // भवन्नियोगेनमयाअस्मिन्सग्रहमखरजोदर्शनशांत्याख्येक मणियत्कृतंआचार्यत्वंतथाचएभिर्ब्राह्मणैःसहयत्कृतंब्रह्मत्वंगाणपत्यं सादस्यत्वं त / थाचयःकृतोहोमःयःकृतोजपःआचार्यत्वात्ब्रह्मवातगाणपत्यात सादस्यात् होमा / तजपात्यदुप्तन्नं श्रेयाततअमुनासाक्षतेनसजलेनपूगीफलेनतुभ्यमहसंप्रददे // ते : नश्रेयसात्वंश्रेयोवान्भव॥भवामीतितेनवाच्यं॥ततआचार्यादीनांगंधवस्त्रालंकारादि / शभिर्यथाविभवंपूजनंकार्यं // दानानिच // खर्णगोभूतिलान्दद्यात्सर्वदोषापनुत्तयेइ // 12 // ति // // तत्रस्वर्णदानमंत्रः // हिरण्यगर्भसंभूतंसौवर्णपीततेजसं // तस्यदाननदेव For Private and Personal Use Only
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ACPOPOROPOSASARoad2006 शसर्वदोषान्निवारय // 1 // इदयथाशक्तिस्वर्णवातन्निष्क० अमुकशर्म० नममेति॥ गोदानमंत्रः॥ यज्ञसाधनभूतायाविश्वस्याघौघनाशिनी // विश्वरूपधरादेवप्रीयताम नयागवा // इमांगांवागोनिष्कयीभूतरजतमुद्राद्रव्यंरजोदर्शनशांतिसांगतासिद्धय / थआचार्यायतुभ्यमहंसंप्रददे॥ नममेति॥ भूमिदानमंत्रः॥ सर्वभूताश्रयाभूमिर्वरा हेणसमुत्धृताअनंतसस्यफलदाअतःशांतिप्रयच्छमे॥ इदंभूमिदानवातन्निष्क्रयीभू , तयथाशक्तिरजतमुद्राद्रव्यंरजोद सिद्धयर्थअमुकशर्मणेवा० संप्रददे॥नममेति // तिलपात्रदानमंत्रः॥तिला काश्यपसंभूतास्तिला पापहराःस्मृताः॥तिलपात्रप्रदाने | नसर्वदोषोविनश्यतु // इदंतिलपात्रंवातन्निष्क० अमुक० नममेति // // ततोहेम कदलीदानं // तत्रमंत्रः // सुपत्रेसुभगेदेवीरंभेभास्करवल्लभे // रक्षमारजसोदोषा / / दृष्टस्यास्यविगल्तिात् // 1 // दानेनानेनमेदेवःसविताविश्वतोमुखः // प्रीतोभवतु | G0000000000000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 93 // संस्कार- मेसद्योदोषहरतुदुष्करं // अनेनस्वर्णकदलीदानेनश्रीसूर्यःप्रीयतां // आचार्यत्वंम भास्कर. हाभागसर्वदोषविनाशन // दानस्यास्यप्रभावेणरजोदोषाच्चपाहिमां // // अथमूर्ति , दानं // देवदेवजगन्नाथजगतांकारणाव्यय॥ मनोहरनमस्तुभ्यंभास्करःप्रीयतामि / / ति // इमामूर्यादिचतस्रोमूर्तयःसकलशाःसवस्त्राआचार्यायतुभ्यमहंसंप्रददे // // ततोग्रहकलशदेवताकलशानामुदकमेतस्मिन्पात्रएकीकृत्यदूर्वापंचपल्लवैरुदङ्मुख | आचार्यस्तिष्ठन्चत्वारऋत्विजश्वसपत्नीकंयजमानप्राङ्मुखमुपविष्टमभिषिंचेयुः // // तत्रमंत्राः // // ॐ आपोहिष्ठा० // 1 // योवतशिव० // 2 // तस्माऽअरं० // // 3 // आपोऽअस्मान्मातर शुन्धयन्नुघृतेननोघृतप्वत्पुनन्तु // विश्व हिरिप्रम् हवहन्तुदेवीरुदिदाभ्युत्शुचिरापुतऽएंमि॥४॥ इदापुत्प्प्रवहताबुद्यञ्चमलञ्चयत् // 0000000000000 oooooo // 93 // For Private and Personal Use Only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir हायचोभिदुद्रोहातुन्यच्चशेपेऽअभीरुणम् // आपोमातस्मादेनसुल्पवमानश्चमुञ्चतु // // 5 // स्तोकानामिन्दुम्प्रतिशुरु इन्द्रौपायमानोषभस्तुरापाट्॥धृतप्नुषामना / मोदमानालस्वाहादेवाऽअमृतामादयन्ताम् // 6 // आयाविन्द्रोवसुऽउपनाइहस्तु तासंधुमादस्तुशुरः // वावृधानस्तविषीर्यस्यपुर्वीद्यौर्नक्षत्रमभिर्भूतिपुष्यात् // 7 // आनऽन्इद्रौद्रुरादानऽआसादंभिष्टकृदवसेयासद्ग्रलं // ओजिष्ठेभिर्नुपतिर्वजवाहुल्स। समत्सुतुर्वर्णिल्टतुन्यून् // 8 // आनऽइंद्रोहरिभित्विच्छ|र्वाचीनोवंसेराधसेच॥ तिष्ठांत्तिबुज्रीमघांविरप्सीमन्युज्ञमनोबाज॑सातौ // 9 // त्रातारमिन्द्र० // 20 // इमम्मैवरुणश्रुधीहव॑मुद्याचमृडय // त्वामवस्युराचंके॥११॥ तत्वायामि० // 12 // 000GAROORSA00000 JAAAAAAOROADAAVA000 For Private and Personal Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार त्वन्नोऽअग्ने०॥१३॥ सत्वन्नोऽअग्ने०॥१४॥ उदुत्तमम्बरुणु०॥ १५॥वरुणस्योत्तम्भ० भास्कर. // 16 ॥प्रातरग्निम्प्रातरिन्द्रन्हिवामहेप्रातम्मित्रावरुणापातरश्विना // प्रातर्भगम्पुष / गुम्ब्रह्मणस्पतिम्प्रातःसोममुतळ्हुवेम ॥१७॥भुगप्रणेतुर्भगुसत्यराधोभगेमान्ध / यमुदंवाददन्नः // भगप्रनौजनयगोभिरश्वैर्भगुप्रटभि वन्तत्स्याम॥ 18 // समुद्राय / त्वावातायुस्वाहासारताय॑त्वाबातायुस्वाहा // अनाधृष्याय॑त्वाबातायुस्वाहाँप्रतिधु शिष्यायाबातायुस्वाहा // अवस्यवेवाबातायुस्वाहाशिमिदायखावातायुस्वाहा // आप्यायस्व०॥२०॥ पञ्चनद्य सरस्वतीमपियंतिसस्रोतसा // सरस्वतीतुर्पञ्चधासो / देशेर्भवत्सरित् // 21 // पुनंतमादेवजुना० // 22 // पुवित्रेणपुनीहिमाशुक्रेणंदे / COACAAORGAOGOASADORE 12 // 14 // For Private and Personal Use Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir विदीयेत् // अग्नेक्रत्वाक्रतुर // 23 // यत्तैपवित्रमर्चिष्यग्नेविर्ततमन्तुरा // ब्रह्मते / नपुनातुमा // 24 // पर्वमान सोऽअद्य पुवित्रणुविचर्षणितं // यापोतासनातु / मा // 25 // उभाभ्यान्देवसवित पवित्रणसुवेनच // माम्पुंनीहिविश्वतत् // 26 // वैश्वदेवीऍनतीदेव्यागाद्यस्यामिमाबुव्हयस्तन्धोवीतष्ठा // तयामदन्तत्सधुमादें / घुयामुपतयोरयीणाम् ॥२७॥चित्पत्तिर्मापुनातुवाक्पतिर्मापुनातुदेवोमांस / / विताऍनावच्छिद्रेणपवित्रणसूर्यस्यरश्मिभिः // तस्य॑तेपवित्रपतेपवित्रपूतस्ययको / मल्पनेतच्छंकेयम्॥२८॥शिरोमेश्रीर्यशोमुखन्त्विषि केशांश्चश्मश्रूणि // राजमि / प्राणोऽअमृतठ सुम्राट्चक्षुर्विराश्रोत्रम्॥२९॥ जिव्हामभुवामहोमनौमुन्यु:स्वरा / / 900CROREPARGAORad For Private and Personal Use Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार- इभामामोदाप्रमोदाऽअङ्गुलीरेङ्गानिमित्रम्मेसह॥३०॥वाहूमेबलमिन्द्रियर्छन्हस्ता भास्कर. // 95 // मेकर्मवीर्यम् // आत्माक्षेत्रमुरोमम // 31 // दृष्टिम्म राष्ट्रमुदरमठसौग्रीवाश्चश्री. हणी // उरूऽअरनीजानीवी शोमेङ्गानिसुर्वत // 32 // नाभिम्र्मेचित्तम्विज्ञानम्पा / युर्मेपचिति सत् // आनन्दनन्दावाण्डोमेभगल्सौभाग्यम्पस // जवाभ्याम्प / न्यान्धौस्मिविशिराजाप्रतिष्ठितः // 33 // पर्यटथि ॥३४॥देवस्य सरस्व० / यन्त्रिय म्यसौ // 35 // देवस्य सरस्वयंन्त्रेणानेश्चामि // 36 // देवस्य / श्विनौमैं // 37 // विश्वानिदेव० // 38 // धामच्छदुग्निः // 39 // व्यविष्ठ॥ Man40 // अन्नपुते० // 41 // पालाशाम्भु० // 42 // औदुम्बरं० // 43 // नैय्यग्रो / / 0000AORADODARAaPOOBOOR For Private and Personal Use Only
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SROGeo धपादं० // 44 // आश्वत्थं० // 15 // यद्देवकुल्पा हो० // 46 // द्यौःशांतिरन्त / रि०॥४७॥ यतायत स० // 48 // // अथपुराणोक्तमंत्राः॥ // सुरास्वामभिषि / |चंतुब्रह्मविष्णुमहेश्वराः // वासुदेवोजगन्नाथस्तथासंकर्षणोविभुः // 1 // प्रद्युम्नश्चा निरुद्धश्चभवन्तुविजयायते // आखंडलोग्निर्भगवान्यमोवैनैर्ऋतस्तथा // 2 // वरुणः पवनश्चैवधनाध्यक्षस्तथाशिवः // ब्रह्मणासहिताः सर्वेदिक्पालाःपांततेसदा // 3 // शकीर्तिर्लक्ष्मीतिर्मेधापुष्टिःश्रद्धाक्रियामतिः॥ बुद्धिल जावपुः शांतिस्तुष्टिःकांतिस्तु / मातरः // 4 // एतास्त्वामभिषिचंतुदेवपत्न्यः समागताः // आदित्यश्चंद्रमाभौम / बुधजीवसितार्कजाः॥५॥ग्रहास्वामभिषिचंतुराहु केतुश्वतर्पिताः // देवदानवगंध / यक्षराक्षसपन्नगाः॥६॥ऋषयोमानवागावोदेवमातरएवच ॥देवपत्न्योर्द्धमानागा For Private and Personal Use Only
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार- दैत्याश्चाप्सरसांगणाः // 7 // अस्त्राणिसर्वशस्त्राणिराजानोवाहनानिच॥औषधा भास्कर. // 964 निचरत्नानिकालस्यावयवाश्चये // 8 // सरितःसागराःशैलास्तीर्थानिजलदानदाः॥ एतेवामभिषिचंतुसर्वकामार्थसिद्धये // 9 // सर्वेषांवा०॥४९॥ अमृताभिषेको / स्तु // एवमभिषेकानंतरंसर्वोषधीरनुलिप्यशुद्धोदकेनस्नात्वाउभयोःस्नानवस्त्रत्या: गः॥ वस्त्राण्याचार्यायदयात् // शुक्लमाल्यांबरधरोधृतमंगलतिलकः सपत्नीको / यजमानः वासनेउपविश्याचम्याज्यावलोकनंकुर्यात्॥ ॐ रूपैर्णवोरूपमभ्यागा। हन्तुथोवौविश्ववेदाविभजतु // ऋतस्यपथाप्रेतचन्द्रदक्षिणाविस्वल्पश्यव्यन्त / रिक्षुन्यतस्वसदस्यैः // 1 // रूपठरूपम्प्रतिरूपोवुभूवतदस्यरूपंप्प्रतिचक्षणा / ___ 1 टीप-सानवस्त्रमाचार्या यदद्यादितिमदनरने // Cooooooooo For Private and Personal Use Only
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Achana Shri Kailassagarsur Gyanmandit JAB000000000004 हाय // इन्द्रोमायाभिःपुरुरूपऽएतेयुक्ताह्यस्युहरयःशुतादशोत्ययंवैहरयोयंवेदशुचस / हस्राणिवहूनिचनन्तातदेतद्ब्रह्मपूर्वमनमबाह्यजुमनुः सर्वानुशासनम् ॥१॥इदंआज्य: पात्रंआचार्यायतुभ्यमहंसंप्रददे // ततोब्राह्मणभोजनसंकल्पः // कृतस्यकर्मणः / सांगतासिद्धयर्थं आचार्यायदक्षिणांदद्यात् // ऋत्विगादिभ्योयथाशक्तिदक्षिणां दत्वा अन्येभ्योब्राह्मणेभ्योयथाशक्तिभूयसींदक्षिणांदातुमहमुत्सृजेइतिदत्वा // ते| षामाशिषोगृहीयात् // ततोदेवताग्निविसर्जनं // यांतुग्रहग्रणाः सर्वस्वशक्त्यापू / / जितामया // इष्टकामप्रसिद्ध्यर्थपुनरागमनायच // 1 // ॐ उत्तिष्ठब्रह्मणस्प तदेवयन्तस्त्वेमहे / / उषुप्रयन्तुमरुतत्सुदानवऽइन्द्रप्राशुभवासा // 1 // आवाहि / तदेवताःस्वस्थानेगच्छत॥ गच्छगच्छसुरश्रेष्ठस्वस्थानपरमेश्वर // यत्रब्रह्मादयोदे / For Private and Personal Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार- वास्तत्रगच्छहुताशन॥ 1 // ॐ यज्ञयुझंगच्छयज्ञप॑तिंगच्छखायोनिंगच्छस्वाहा गास्कर. एषतैयज्ञोयज्ञपतेसहसूक्तवाकत्सर्ववीरस्तज्जुषस्वस्वाहा // 1 // यज्ञनारायण स्वस्थानेगच्छ // मयाअमुकमासपक्षतिथ्यादियथाकालेयथादेशेयथाशक्तिद्रव्या/2 दिकेनयत्कृतंनारदोक्तरजोदर्शनशांत्याख्यंकर्मतत्कालहीनंभक्तिहीनंश्रद्धाहीनंत्रा Bाह्मणानांवचनात् श्रीसूर्याद्यावाहितदेवताप्रसादात्सर्वपरिपूर्णमस्वितिभवंतोब्रुवंतु। // अस्तुपरिपूर्णइतिब्राह्मणाबूयुः // प्रमादात्कुर्वतांकर्मप्रच्यवेताध्वरेषुयत् // स्मर / हणादेवतद्विष्णोःसंपूर्णस्यादिति श्रुतिः // 1 // यस्यस्मृत्याचनामोक्यातपोयज्ञक्रि | यादिषु // न्यूनसंपूर्णतांयातिसद्योवंदेतमच्युतं // 2 // ॐ विष्णवेनमोविष्णवेनमो | // 97 // विष्णवेनमः॥ 3 // एवंयःकुरुतेशांतिनारदोक्तप्रमाणतः // तदनिष्टंतुसकलंसद्यए / TAVANAGA000000000000es For Private and Personal Use Only
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir वविनश्यतीति // इतिसंस्कारभास्करसग्रहमखनारदोक्तरजोदर्शनशांतिप्रयोगः।। // // अथ गर्भाधानसंस्कारनिर्णयः // // गर्भाधानसीमंतोन्नयनेतुस्त्रीसंस्का / / रत्वात्प्रतिगर्भनावर्तेते // किंतुप्रथमगर्भेएवकार्ये // इतिधर्मसिंधौ // तत्रप्रथमर / जोदर्शनेत्रयोदशदोषाः तेषांफलानिचज्योतिःशास्रउक्तानि // अथप्रथमतौशिष्टा / चारात्कर्तव्यमाह // संस्कारकौस्तुभेकश्यपः // प्रथमौतुपुष्पिण्या पतिपुत्रवती / शस्त्रियः // अक्षतैरासनंकुर्युस्तस्मिस्तामुपवेशयेत् // हरिद्रापुष्पगंधादीन्दद्यात्तांबू हालकंस्रजं // आशिषोवाचयेयुस्ताः पतिपुत्रवतीभव // दीर्नीराजनंकुर्युःसदीपेवास रायगृहे // ताःसर्वाःपूजयेत्पश्चाद्धपुष्पाक्षतादिभिः // लवणापूपमुद्गादिदद्यात्ताभ्यः स्वशक्तितइति // // सर्वसाधारणविशेषमाह // ॥वसिष्ठः // त्रिरात्रंरज॥ हस्विलाऽशुचिर्भवति // साज्यानं जीयान्नाप्सुस्नायादधःशयीतनदिवास्वप्याना / For Private and Personal Use Only
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit www.kcbatrth.org भास्कर 98 // संस्कार- निस्टशेन्नरज्वादिस्टशेन्नदंतान्धावयेन्नपुष्पायलंकरणंनग्रहान्निरीक्षेतनाश्लीलंकिं / / चिदाचरेननूतनजीर्णखर्परेणजलंपिबेन्नांजलिनापिबेनलोहेनायसेन ॥तानेणविज्ञा / यतआहारेगोरसंवर्जयेदिति // // अथरजस्वलाशुद्धिप्रकारः // // स्मृत्यर्थ: सारे // रजस्वलाषष्टिमृत्तिकाभिःशौचंकृत्वामलंप्रक्षाल्यदंतधावनपूर्वकं संगवेस / शिराः स्नायादिति // // अथगर्भाधानकालः // पारस्करः // तामुदुह्ययथर्तुप्रवे / शनं // तांबधूंपूर्वोक्तविधिनाउदुह्यविवाहयित्वायथर्तुऋतातोप्रवेशनमभिगमनंकु मर्यादित्यर्थः // याज्ञवल्क्यः॥ षोडशर्तुर्निशाःस्त्रीणांतस्मिन्युग्मासुसंविशेत् // 7. ह्यचार्येवपर्वाण्याद्याश्चतस्रश्चवर्जयेत् // स्त्रीणांगर्भधारणयोग्यावस्थोपलक्षितः का हलिऋतुः // सचरजोदर्शनदिवसादारभ्यषोडशाहोरात्रं // तस्मिन्नृतौयुग्मासुसमासु // 98 // रात्रिषु // रात्रिग्रहणादिवसप्रतिषेधः // संविशेद्गच्छेत् // पुत्रार्थ // युग्मास्थितिव। Gooooooooooo0000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit ॐ 008 CACOce हुवचनसमुच्चयार्थमतश्चैकस्मिन्नपिस्तौअप्रतिषिद्धासुयुग्मासुसीसुरात्रिषुगच्छेत् / | // एवंगच्छन्ब्रह्मचार्येवभवति // अतोयत्रब्रह्मचर्यश्राद्धादिषुचोदितंतत्रगच्छतो पिनब्रह्मचर्यस्खलनदोषोस्ति // किंचपर्वण्याद्याश्चतस्रश्चवर्जयेत्पर्वाणीतिबहुवच नावगमादष्टुमीचतुर्दश्योर्ग्रहणं // अत्रसर्वासुयुग्मासुरात्रिषुगमनमावश्यकं // त चैकस्यांरात्रीसकृदेवकार्यं // इदंचौगमनमन्यकालेप्रतिबंधादिनाश्राद्धैका / दश्यादावपिनकार्य // यत्तुहेमाद्रौचरहस्ये॥दिवाजन्मदिनेचैवनकुर्यान्मैथुनंव्रती? श्राद्धंदत्वाचभुक्ताचश्रेयोर्थीनचपर्वस्वितितदऋतुविषयं // तथाचगृह्यपरिशिष्टे // य दिदिवामैथुनंबजेत्क्लीबाऽअल्पावीर्याऽअल्पायुषाश्चप्रसूयंते तस्मादेतहर्जयेदिति // स्त्रीणांयोगपद्येतुऋतौगमनक्रममाह // यौगपद्येतुतीर्थानांविप्रादिकमतोव्रजेत् // रक्षणार्थमपुत्राणांग्रहणंक्रमशोपिवेति // तीर्थऋतुः // विप्रादिवर्णक्रमेणपात्रविवारी For Private and Personal Use Only
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir संस्कार-हक्रमश्चेति // // अगमनेदोषमाह // पराशरः // ऋतुस्नातांतुयोभार्यासन्निधौनो भास्कर. // 99 // पगच्छति // घोरायांब्रह्महत्यायायुज्यतेनात्रसंशयइति // अस्यापवादमाहमदन। शरत्नेव्यासः // व्याधितोबंधनस्थोवाप्रवासेवथपर्वसु ॥ऋतुकालेपिनारीणांब्रह्मह है। त्यांप्रमुच्यतइति // गर्भाधानाकरणप्रायश्चित्तमाह // पारिजाते आश्वलायनः॥ग भर्भाधानस्याकरणात्तस्यांजातस्तुदुष्यति // अकृखागांहिजेदत्वाकुर्यात्पुंसवनंपतिः॥ अकृत्वेत्यनंतरंअपिशब्दोअध्याहारार्थः॥ प्रायश्चित्तेकृतपश्चादतीतमपिकर्मवै॥ का यमित्येकआचार्यों नेत्यन्येतुविपश्चितइतिवचनसंवादात् // गांडिजायदत्वाअकृत्वा गर्भाधानंपतिः पुंसवनंकुर्यादितिउत्तरार्धार्थः // इतिसंस्काररत्नमालायां // ऋतौग। मनपराशरः // ऋतौतुगर्भशंकित्वात्स्नानंमैथुनिनः स्मृतं // अन्तौतुयदागच्छे | // 99 // च्छौचंमूत्रपुरीषवत् // स्त्रियास्तुनस्नानं // उभावप्यशुचीस्यातांदंपतीशयनंगतो॥ GooREA000000000 For Private and Personal Use Only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir PROR0000000000000000000 शयनादुत्थितानारीशुचिःस्यादशुचिःपुमानितिदृद्धशातातपोक्तेः॥ // प्रथमौःपूर्व | स्त्रीगमननकार्यमित्याहाश्वलायनः॥प्राग्रजोदर्शनात्पत्नीनेयाद्वापतत्यधः॥व्य / / र्थीकारेणशुक्रस्यब्रह्महत्यामवाप्नुयादिति // ॥आद्यौगर्भाधानंचमलमासशुक्रा / / स्तादावपिकार्यं // उत्सवेषुचसर्वेषुसीमंतेऋतुजन्मसु // सुरामुरगुरोश्चैवमोठ्यदो | पो न विद्यतेइतिनिबंधेभृगूक्तेः // दिनशुद्धिस्तुज्योतिःशास्रउक्ता // // अथगर्भाधा / नप्रयोगः // // तच्चऋतुदर्शनमारभ्यआद्यरात्रिचतुष्कंपदिनिषिद्धदिनानिचवर्ज। यित्वा // आद्यर्तुनियतेचगुरुशुक्रास्तमलमासादिदोषोनास्ति // तच्चज्योतिःशास्त्रो है। क्तशुभदिनेशुभकालेकार्य तत्रयुग्मासुरात्रिषपुत्रः अयुग्मासुकन्याजायतेइति // त बार्यक्रमः // गभाख्येमातनांदायजतिविधुबलंप्रातसुस्नापयत्तांदोषशांतिप्रकुयो| सनथफलधान्यापेणंसूर्यवीक्ष्य // यत्तद्रात्रीखभायारमयतिकुशलोबाह्यरत्यासु है। AMANA0A000000000000AORADAON For Private and Personal Use Only
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit www.kcbatrth.org संस्कार- ताप्त्यैगखातांनागरेणप्रतिकुसुममुरोलंभनस्यात्तुयत्ते // १॥अथर्तुमतीस्त्रीनूतनवस्त्रं भास्कर ॥१००n|कंचुकीचपरिधायमाल्याभरणैरलंकृत्यशुभासनेप्राङ्मुखमुपविशेत् // ततः पतिपु|| वाद्यवच्छिन्नसंतत्यन्विताभिः कुलवृद्धसुमंगलस्त्रीभिगोधूमैारिकेलादिनानाफलै| स्तत्पल्लवैश्चप्रक्षेपणंहाचारंयाःफलिनीरितिमंत्रेणकारयेत् // आचम्यप्राणानाय| म्यदेशकालौसंकीर्त्यअस्याःममभार्यायाःप्रथमगर्भातिशयहाराअस्यांजनिष्यमा / / णसर्वगर्भाणांबीजगर्मसमुद्भवैनोनिबर्हणार्थगर्भाधानाख्यसंस्कारकर्माहंकरिष्ये इ शतिकर्तानिशिकर्मणोमंत्राभिज्ञानेसतिसूर्यावलोकनोत्तरंविप्राशिषोगृहीत्वामातृविस | र्जनादिकंसंपाद्यरात्रावभिगमनादिकंकुर्यात् ॥अथमंत्राणामज्ञानेविशेषः॥अस्याः / ममभार्या निबर्हणार्थगर्भाधानसंस्कारनिशिकर्मणांदिवापकृष्यमाणसद्योमंत्रज // 10 // पपूर्वकंगर्भाधानाख्यंकर्माहंकारष्येइतिसूर्यावलोकनोत्तरंसन्मित्रान्पठित्वामाता GoooooooooooooooOAAO. BARADADADROOOOOOOOO For Private and Personal Use Only
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir tesOGOO.. गणविसर्जयेदित्येकःपक्षः॥ तदंगविहितंगणपतिपूजनंस्वस्तिपुण्याहवाचनमातृकापू / जननांदीश्राद्धंचकरिष्येइतिकृत्वा॥आदित्यंगर्भमित्यादित्यमवेक्षते॥ॐ आदित्यङ्ग ? भंम्पयंसासमविसहस्रस्यप्रतिमाम्बिश्वरूपम् // परिडिहरसामाभिमस्थाश तायुषङ्कणुहिचीयामाना // 1 // अनेनमंत्रणपतिभ्यांसूर्यावलोकनंनमस्कारश्च // त तःसायंकालीनंनित्यकर्मकृत्वोभौशुक्लांबरधारणानुलेपनमाल्याभरणालंकृतीसदी | पेशयनागारेसुखशय्याप्रसारितशुभमंचकमारुह्यसुमुहूतस्त्रियमुत्तानांप्राक्शिरः श? हयितांकृत्वाभातस्याःनाभिदेशेहस्तंदत्वाभिमृश्यजपेत् // ॐ पूषाभगठसवितामे / ददातुरुद्रःकल्पयतुललामगुम्विष्णुर्योनिङ्कल्पयतुत्वष्टारूपाणिपिठशतु // आसिश्च / / तुप्रजापतिर्धातागर्भन्दधातुते // गर्भधेहिसिनीवालिगर्भधेहिष्टथुष्टुके // गर्भतेऽअ For Private and Personal Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-श्विनौदेवावाधत्तांपुष्करस्रजौ // तेजोवैश्वानरोदद्यादथब्रह्मानुमंत्रयते॥ ब्रह्मागर्भ / भास्कर. // 10 // ॥न्दधातुते // अथाभिगमनं // ॐ गायत्रेणत्त्वाच्छन्दसामन्थामित्रैष्टुभेनत्त्वाच्छन्द / सामन्थामिजागतेनत्वाच्छन्दसामन्थामि // 1 // रेतोमूत्रविजेहातियोनिम्प्रविश। दिन्द्रियम् // ग जरायुणातऽउल्बाहातिजन्मना // ऋतनसुत्यमिन्द्रियविपा / / नठशुक्रमन्धंसुऽइन्द्रस्येन्द्रुियमिदम्पयोमृतुम्मधु // 1 // अभिगमनोत्तरंतस्या दक्षि हुणस्कंधस्योपरिहस्तंनीत्वातेनहृदयमालभते // ॐ यत्तेसुशीमेहृदयन्दिविचन्द्रमसि | श्रितम् // वेदाहन्तन्मान्तद्विद्यात्पश्येमशरदःशतञ्जीवेमशरदःशतठशृणुयामशर दःशतम् // 1 // कृतस्यकर्मणःसांगतासिद्ध्यर्थयथाशक्तिब्राह्मणान्भोजयिष्ये॥ ते // 1 // निश्रीकर्मांगदेवताःप्रीयंतां // ब्राह्मणेभ्योदक्षिणांदत्वातैराशिषोगृहीत्वा॥ यांतुमातृ / PORAOACANADASANA ROO2000AGAAO For Private and Personal Use Only
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir गणाःमर्वेइतिमातॄणांविसर्जनकार्यम् // इतिसंस्कारभास्करेगर्भाधानसंस्कारः॥ // सायदिगर्भनदधीततदौषधंपतिःकुर्यात् // ऋतुस्नातायांचतुर्थेहनिवाषोडशरात्रिमा Bध्येकस्मिश्चिद्युग्मेन्हिपुष्यनक्षत्रादिनाचंद्रमायुज्येततदन्हिऋतुमतीमुपोष्यतद्रात्रौ / हासिठह्या श्वेतपुष्पाहत्यामूलमुत्थाप्योदपेपंपिष्वादक्षिणस्यांनासिकायामासिंचति : भर्ता // // तत्रमंत्रः // // ॐ इयमोषधीत्रायमाणासहमानासरस्वती // अस्या।। अहंबृहत्याःपुत्रःपितुरिवनामजग्रभम् // 1 // इतिसंस्कारभास्करेगर्भधारणार्थमा : षधम्॥ अथांसवनकर्मणोनिर्णयःक्रमश्वोच्यते॥पुंसवनंतुगर्भसंस्कारत्वाप्रतिगमें। कार्यमितिधर्मसिन्धौ // पुंसवनसंस्कारेगुरुशुक्रास्तमलमासादिदोपोनास्तीतिसंस्का / हाररत्नमालायां // // प्रयोगपारिजातेजातूकण्यः // // द्वितीयेवातृतीयेवामासिस 1 भूयरिंगणी श्वेतपुष्पां॥ For Private and Personal Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandie भास्कर. // 102 // संस्कार-वनंभवेत्॥व्यक्तगर्भभवेत्कार्यसीमंतेनसहाथवेति ॥तत्रगर्भाधानप्रभृतिमासेहितीये | तृतीयेवायस्मिन्नहनिपुंनक्षत्रेणचंद्रमायुज्येततस्मिन्नहनिगर्भिणीमुपवास्यरात्रौन्य ग्रोधावरोहाञ्च्छंगांश्वोदकेनपिष्वानासिकायांदक्षिणपुटेआसिंचतिभर्ता ॥हिरण्यग भॊद्भ्यःसम्भृतइत्येताभ्यामृग्भ्याम्॥न्यग्रोधोवटवृक्षःतस्यअवरोहाःअतिलंबंअवा है। चीनंजायमानाःअंकुराःतस्यशाखायाःशुंगांश्चतदंकुराउदकेनपिवेत्येकःपक्षः।कु है। शकंटकठसोमाठशुचैके।एकेषामाचार्याणांमतेन्यग्रोधावरोहांकुरेषुपिष्यमाणेपुकु / शकंटकंकुशमूलांकुरंसोमांशुंसोमलताखंडंचतन्मध्येपेषणेनवस्त्रगालितंकार्य।सोम लताभावेगुइचीलताब्राह्मीवाग्राह्या॥एतत्पक्षेद्रव्यचतुष्टयपेषणकार्यमिति॥तत्रायंक्र | // 12 // मः॥पुंसाख्येमातृनांदीन्यजतिपुरुषभेस्यंदनात्प्राग्द्विमासेत्रिमासेवाप्युपोष्यानिशि सुबटभवानंकुरान्पेष्यवार्भिः॥सोमांशंकौशकंटान्क्षिपतिचवसनेगालितंदक्षिनासा / GRAPA00Peace For Private and Personal Use Only
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir स्वष्टः // ततःसंस्रवप्राशनादिप्रणीताविमोकांतंहोमशेषसमाप्य // ततएकस्मिन् | त्रिशीतास्वप्मूष्णाऽअपआसिंचति // आसिंचनसमयेकुमारेणअन्वारंभःकार्यइ / / भर्तृयज्ञः // ॐ उष्णेनवायउदकेनेह्यदितेकेशान्वप // 1 // इतिमंत्रेण // अथा उढकेनवनीतपिंडंघृतपिंडदनोवाप्रास्यति ॥तदुदकमादायदक्षिणगोदानमुंदति // रिकायां // उंदनंकेशमूलेतुकेशमध्येविनीयनं // छेदनंचैवकेशाग्रेएषएवक्र दिति // दक्षिणगोदानंशिरोदक्षिणपार्श्वस्थकेशप्लावनादीत्यर्थः॥ // ॐ स / मृतादैव्याऽआपउंदतुतेतनूं // दीर्घायुखायवलायवर्चसे // इत्यनेनमं| ततस्यण्याशलल्याकेशान्विनीय // त्रिस्थानश्वेतयाशलल्याइति // वि केशसमीकरणंत्रीणिकुशतरुणान्यंतदधाति // ॐ ओषधीयस्व // 1 // इत्य 1 उंदनंआर्डीकरणम् / न् For Private and Personal Use Only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir भास्कर. मंत्रेण // शिवोनामेतिलोहक्षुरमादाय // ॐ शिवोनामांसिस्वधितिस्तैपितानम | 'स्तुमामाहिठसी // 1 // निवर्तयामीतिकेशकुशक्षुरसंलग्नीकरणं // ॐ निव पर्युपेन्नााय प्रजननायरायस्पोषायसुष्प्रजास्वार्यसुवीर्याय // 1 // छेदने / ॐ येनावपत्सविताक्षुरेणसोमस्यराज्ञोवरुणस्यविद्वान् // तेनब्रह्माणोवपते आयुष्यंजरदष्टिर्यथासम् // 1 // इत्यनेनमंत्रेणसकेशानिकुशतरुणानिप्रच्छि| नडहेगोमयपिंडेप्रास्यत्युत्तरतः // अग्नेरुत्तरतः गोमयपिंडस्यस्थापनमितिगदा रः॥ ततस्तस्मिन्नेवदक्षिणगोदानेएवमेवापरंवारद्वयंतूष्णींकर्तव्यं // एकद्रव्येक वित्तौसकृन्मंत्रवत्कर्मेतिकात्यायनः / तत्प्रकारः // उंदनं // विनयनं // त्रिकुश | // 139 // रुणांतर्धानं // संल्लग्नीकरणं // छेदनं // गोमयपिंडेप्रासनं // एवमुक्तेनप्रकारेणपुरी ConnAADAAAACAOPOS For Private and Personal Use Only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir हरेकवारंकर्तव्यं // पश्चिमगोदानेअप्येवमेवकर्मकरोति // ॐ सवित्राप्रसू०॥१॥ त्रिनेनपश्चिमगोदानेउंदनं // त्रेण्याशलल्याविनयनं // ॐ ओषधेत्रायस्वेतित्रि भतरुणांतर्धानं // ॐ शिवोनामेतिलोहचुरग्रहणं // ॐ निवर्तयामीतिसंल्लगीकर है। उदछेदनेमंत्रविशेषः // ॐत्र्यायुषंजमदग्नेरिति // गोमयपिंडेप्रासनं॥ पुनःपश्चि नेएवमेवापरंवारदयंतूष्णींकर्तव्यं // तत्प्रकारः॥ उंदनं // विनयनं // निकु। तर्धानं // संल्लग्नीकरणं // छेदनं॥ गोमयपिंडेप्रासन।एवमुक्तेनप्रकारेण०॥ रगोदाने // ॐ सवित्राप्रसूताइतिमंत्रेणउंदनं // त्र्येण्याशलल्याविनयनं // षधेत्रायस्वतित्रिकुशवरुणांतर्धानं // शिवोनामेतिलोहचुरग्रहणं // ॐ नि / मीतिसंलग्नीकरणं // छेदनेमंत्रविशेषः // ॐ येनभूरिश्चरादिवंज्योक्कपश्चा सूर्यम् // तेनतेवपामिब्रह्मणाजीवातवेजीवनायसुश्लोक्यायस्वस्तये // 1 // इति / AAWAROO For Private and Personal Use Only
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit णछेदनंगोमयपिंडेप्रासनं // पुनरुत्तरगोदानेएवमेवापरंउक्तप्रकारेणवारद्वयंतू भास्कर. नव्यं // उंदनं // विनयनं // त्रिकुशतरुणांतर्धानं // संलग्नीकरणं॥ छेदनं // पेंडेप्रासनं // ततस्त्रिःक्षुरेणशिरःप्रदक्षिणंपरिहरति // ॐ यत्क्षुरेणमज्जयि / सावप्तावावपतिकेशाञ्छिन्धिशिरोमास्यायुःप्रमोषीः // 1 // सकृन्मंत्रण गीशिरसःसमंतात्क्षुरभ्रामणं // ततस्ताभिरद्भिःशिरःसमुंद्यनापितायक्षुरंप्रय // ॐ अक्षण्वंपरिवपइतिमंत्रेण॥सचनापितउदङ्मुखस्थितस्यकुमारस्यप्रा, नप्राङ्मुखस्थितस्यउदक्संस्थंशिरोवपेत्॥यथामंगलंकेशशेषकरणमित्यस्या रः॥ // कुलव्यवस्थयाशिखास्थापनं // केचित्पंचशिखाः // केचिदेकशिखाः॥ दियथाप्रसिद्धिस्तस्यतथाशिखास्थापनं // यथा // केशशेषततःकुर्याद्यस्मिन्गो // 14 // यथोचित॥कुर्वन्त्यन्यशिखामात्रंमंगलार्थमिहक्कचित्॥कांबोजानांवसिष्ठानांदक्षि / AGAGAGAGANA For Pricate and Personal Use Only
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit कारयेच्छिखां // विभागेत्रिकश्यपानांमुंडाश्चभृगवोमताः // पंचचूडाआंगिरस एकावाजसनेयिनामिति // ततःसर्वान्केशान्गोमयपिंडेवस्त्रादिनावेष्टयअनुगुप्तक / वागवांगोष्ठेस्थापयेत् // अथवापल्वलस्योदकांतेउदकसमीपेस्थापयेत् // पल्वलं तडागः // ततश्चूडाकरणसंस्कारकर्तास्त्राचार्यायवरंददाति // वरंगोनिष्कयं ॥स्मृ त्युक्तान्दशसंख्याकान्ब्राह्मणान्भोजयिष्ये // यांतुदेवेतिमातृणांविसर्जनं // इति / संस्कारभास्करेचूडाकरणं // // स्टष्टास्टष्टेशातातपः ॥बालस्याभ्युक्षणंप्रोक्तंशिशो! शराचमनंस्मृतं // रजस्खलादिसंस्पर्शस्नानमेवकुमारके // 1 // याज्ञवल्क्यः // चां/ डालादिषुसंस्पर्शेसचैलेंस्नानमाचरेत् // तोयेनिमज्जनंविनाशुद्धिर्नास्तीनिश्चयः // // 2 // // इतिसंस्कार्यस्यस्टष्टास्टष्टविचारः // ॥अथकर्णवेधः // सौवीराजपु त्रस्यराजतीविप्रवैश्ययोः // शूद्रस्यचायसीसूचीकर्तव्यासूर्यरंध्रयुक् // 1 // कर्ण For Private and Personal Use Only
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 14 // ORAGARAAGAR रंधेरवेश्छायाप्रविशेदग्रजन्मनः // स्त्रीणांयथेच्छरंध्रेचकर्णाभरणधारणेइति॥ तच्च भास्कर. शवर्षेतृतीयेपंचमेवाज्योति शास्त्रोक्तशुभमासेशुक्लपक्षेशुभदिनेशुभमुहूर्तेकार्यम् // तमंगलस्नानअहतेवाससीपरिधायधृतमंगलतिलकःशुभासनेप्राङ्मुखउपविश्याच / म्यप्राणानायम्यदेशकालकीर्तनांतेअस्यकुमारस्यआयुरभिवृद्धिव्यवहारसिद्धिदा। राश्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थकर्णवेधंकरिष्ये // तदंगत्वेननिर्विघ्नार्थगणपतिपूजनंकरिष्ये? इतिकृत्वा // ततोगणेशसरस्वतीकुलदेवताब्रह्मविष्णुशिवान्नवग्रहाँल्लोकपालान्ब्राह्म है। णांश्चनखाकुमारंप्राङ्मुखंशुभासनेउपवेश्य // तहस्तेमधुरंदत्वा // दक्षिणकर्णमभि: मंत्रयते // ॐभद्रंकर्णेभिरितिमंत्रण।ततोवामकर्णमभिमंत्रयते॥ॐवक्षन्तीवेदागनी / / गन्तिकणम्प्रियठसायंपरिषखजानाः॥योपैवशुिङ्क्तेवितुताधिधन्वळ्याइयर्छ aAOOOOOOORE // 14 // For Private and Personal Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir समैनेपारयन्ति॥१॥ततःशिशोःकर्णवेधस्थलमारक्तरसेनांकयित्वायथाविभवंसुवणा दिसूच्यामंगलसूत्रोपेतयाकुशलसुभगस्त्रियाकर्णवेधयेत् // कुमारस्यपूर्वदक्षिणक: ण ॥कुमार्यास्तुपूर्ववामकर्णवेधयेत् // यथाशक्तिब्राह्मणान्भोजयेत् // तेभ्यश्चद | क्षिणांदत्वातैराशिषोगृहीत्वा॥ सुवासिन्यैचकुंकुमतांबूलादिदत्वागणपतिविसृजेत् // अथकर्णवेधनक्षत्रात्तृतीयनक्षत्रेकर्णक्षालनंउष्णोदकेनरोहणार्थकार्य // रूढौचकर्णी / यथाभरणधारणक्षमताभवतितथावर्धनीयौ॥पुंसःसूर्यरश्मिप्रवेशपर्यंतरंध्रवर्धयेत् // स्त्रीणांयथेच्छं // इतिसंस्कारभास्करेकर्णवेधः // // जातकर्मादिचूडाकरणांतानि संस्कारकर्माणिकुमार्यास्तुअमंत्रकाणिकार्याणि // होमस्तुसमंत्रकः॥स्त्रीशद्रयोस्तु गर्भाधानादिविवाहांतानवसंस्काराः // तत्रापिशूद्रस्यकेवलपौराणविधिनाइतिहरि हरभाष्यनिर्देशः // यथा // जातकर्मसमारभ्यस्त्रीणांचूडांतसर्वशः // होमासमंत्र AURANASAGARGA0000000A CO For Private and Personal Use Only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार भास्कर, // 142 // एक-0000000000004 काकार्य संस्कारस्तुअमंत्रकः // 1 // इतिस्त्रीविषये // शुद्रेतुप्रागुक्तं // अथवर्धापी ननिर्णयः // तच्चवर्षपर्यंतंप्रतिमासेजन्मतिथौकार्य // तदनंतरंप्रत्यन्देजन्मतिथौ / कार्य // तिथिद्वैधेयत्रजन्मक्षयोगःसातिथिाह्या // दिनद्वयेजन्मक्षयोगसत्त्वासत्त्व योरौदयिकीहिमुहूर्ताधिकाग्राह्या॥ हिमुहूर्तन्यूनाचेत्पूर्वा ॥जन्ममासेधिमाससत्त्वे : शुद्धमासेकर्तव्यं // नवधिके // इदवंर्धापनवाल्यपित्रादिनाकार्य // पश्चात्तुस्खय: मेवेति // // अथप्रयोगः // जन्मदिनेकुमारपत्नीसहितोयजमानःमंगलस्नात्वाहत वाससीअलंकारांश्चपरिधायधृतमंगलतिलकोमातापित्रोणुर्वाचार्यकुलदेवताविप्रां | श्चनमस्कृत्यगृहाभ्यंतरतःशुभासनेप्राङ्मुखउपविश्यस्वदक्षिणतःपत्नीतद्दक्षिणतः / कुमारमुपवेश्यधृतपवित्रपाणिराचांतःप्राणानायम्यदेशकालकीर्तनातअस्यकुमार 142 // स्यदीर्घायुःश्रीतेजोद्धिदाराश्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थअद्यजन्मदिनवर्धापनाख्यंकर्मक For Private and Personal Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir करिष्ये // स्वयंकरणेममचदीर्घायुस्तेजोवृद्धिद्वाराश्रीप० प्रीत्यर्थअद्यमदीयज है। न्मदिनेवधापनाख्यंकर्मकरिष्ये // इतिसंकल्पः // तत्रनिर्विघ्नार्थगणपतिपूजन श्रीस्वस्तिपुण्याहवाचनंचकरिष्येइतिकृत्वा // ततःश्रीपादिपीठेपंक्तिरूपेणाक्षतपुं] जेषुदेवताआवाहयेत् // तद्यथा // ॐ गणपतयेन गणपतिआवाह• एवंसर्वत्र // ॐ दुर्गायैः // ॐ कुलदेवतायैः // ॐ प्रजापतये // ॐ विष्णवे. // ॐ महेश्व रायः // ॐ मूर्यायः // ॐ सोमाय० // ॐ भौमायन० // ॐ बुधायन // ॐ ? हस्पतयेन // ॐ शुक्रायः // ॐ शनैश्चरायः // ॐ राहवे. // ॐ केतवेन०॥ॐ कालाय० // ॐ युगाय० // ॐ संवत्सरा०॥ ॐ अयनाय० // ॐ ऋतवे०॥ॐ मा , सायन // ॐपक्षाय० // ॐजन्मतिथयेनमः // ॐ जन्माय० // ॐजन्मयोगा यः॥ ॐ जन्मकरणायन० // ॐ जन्मराशये०॥ ॐ जन्मलग्नायनमः ॥ॐ शि ORGAROO For Private and Personal Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 143 // 90000000000000 वायः॥ॐसंभूत्यैः॥ॐप्रीत्यैन०॥ॐसंतत्यैः॥ॐअनसूयायैन०॥ॐक्षमायैन०॥ॐ भास्कर. उपविष्टायैः // ॐ भद्रायैन // ततःपंक्तिरूपेणाष्टदलानित्रीणिविरच्यतदुपरि / पूगीफलेदेवताआवाहयेत् // ॐषष्ठीदेव्यैः॥ ॐमार्कंडेयायः॥ ॐजमदग्नये // पुनस्तदग्रपंक्तिरूपेणाक्षतपुंजेषु // अश्वत्थाम्नेनमःअश्वत्थामानंआवाहयामि॥ ए. सर्वत्र // ॐ बलये० // ॐ व्यासाय० // ॐ विभीषणाय० // ॐ कृपाचार्याय // ॐ परशुरामाय० // ॐ कार्तिकेयाय० // पुनःपंक्तिरूपेणाक्षतपुंजेषु // ॐ इष्टदे। वतायैः // ॐ स्थानदेवतायैः // ॐवास्तुदेवतायै० // ॐक्षेत्रपालायः॥ ॐटाथि व्य० // ॐअद्भ्यः // ॐतेजसे० // ॐवायवे० // ॐआकाशाय० // सर्वासांसमं तात्प्रागादिदिक्षुवापंक्तिरूपेण ॥ॐइंद्रायः // ॐ अग्नये // ॐ यमाय० // ॐ नि / तये // ॐ वरुणाय० // ॐ वायवे० // ॐ कुबरोय० // ॐ ईशानाय० // ॐ // 143 // For Private and Personal Use Only
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ब्रह्मणे० // ॐ अनंता० // इत्यावाह्य // मनोजूतिरितिप्रतिष्ठाप्याआवोदेवेतिमंत्रण षोडशोपचारैःसंपूज्य // ॐ आवौदेवाऽसईमहेवामम्प्रयुत्यध्वरे॥आदेिवास। आशिषोयज्ञियांसोहवामहे // 1 // इतिमंत्रेण // ॐ भूर्भुवःस्वःमार्कंडेयाद्यावाहि तदेवताभ्योनमःइत्यावाहनादिषोडशोपचारसमर्पणं // षष्ठयैदधिभक्तनैवेद्यं // . न्येभ्यःपायसादि // प्रार्थना // जयदेविजगन्मातर्जगदानंदकारिणि // प्रसीदमम कल्याणिनमस्तेषष्ठिदेवते // 1 // आयुःप्रदमहाभागसोमवंशसमुद्भव // महातपो / निधिश्रेष्ठमार्कंडेयनमोस्तुते // 1 // चिरंजीवोयथावंभोभविष्यामितथामुदे // रू पवान्वित्तवानायुःश्रियायुक्तंचमांकुरु // 3 // कर्तापिताचेत्तहिश्रियायुक्तंशिशुंकुरुइ। ति // मार्कंडेयनमस्तेस्तुसप्तकल्पांतजीवन // आयुरारोग्यंमेदेहिप्रसीदभगवन्मुने। A770700000000 For Private and Personal Use Only
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार- // 1 // कर्तापिताचेत्आयुरारोग्यंबालायदेहित्वंभगवन्मुनेइति ॥चिरंजीवोयथात्वं / भास्कर. // 144 // भोमुनीनांप्रवरोद्विज // कुरुष्वमुनिशार्दूलतथामांचिरजीविनं॥१॥ कर्तापिताचेत् // बालंमेचिरजीविनमिति // जमदग्नेमहाभागमहातेजोमयोज्वल // आयुरारोग्यसि / अद्वयर्थमस्माकंवरदोभव॥१॥कर्तापिताचेत्वालायवरदाभव // त्रैलोक्येयानिभूतानि स्थावराणिचराणिच // ब्रह्मविष्णुशिवैःसाधरशांकुर्वतुतानिमे // 1 // प्रीयंतांदेव ताःसवाःपूजागृण्हतुतामम // प्रयच्छत्वायुरारोग्यंयशःसौख्यंचसर्वदा // 2 // में। न्यूनंक्रियान्यूनद्रव्यन्यूनमहामुने // यदर्चितंमयादेवपरिपूर्णतदस्तुमे // 3 // नयापूजयामार्कडेयाद्यावाहितदेवताःप्रीयंतां // ततःपायसेनसर्वेभ्योभूतेभ्योनमइ. तिबलिँदद्यात् // कचित्स्थंडिलेपंचभूसंस्कारपूर्वकंलौकिकाग्निप्रतिष्ठाप्य // ब्रह्मोप है। वेशनाद्याज्यभागांतंकृत्वा // ततोघृताक्ततिलैनाममंत्रेणषष्ठीदेवीमार्कंडेयजमदग्नी ACADA For Private and Personal Use Only
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandi उसक नांप्रीत्यर्थअष्टाष्टसंख्ययाअन्वाहितदेवतानामेकैकयाहुत्यामहाव्याहत्याष्टाविंश तिसंख्ययाचजुहुयात् // शेषेणस्विष्टकृत् // ततोभूराद्यानवाहुतयआज्येन // ततः संस्रवप्राशनादिप्रणीताविमोकांतहोमशेषंसमाप्य // दानानिदद्यात् // तत्रादौसुव / र्णयुक्ततिलपात्रदानं // तिला काश्यपसंभूतास्तिला पापहराःस्मृताः // तिलकांचन दानेनदीर्घायुष्यंददातुमे // 1 // इदंतिलपात्रंसदक्षिणाकंदीर्घायुष्यप्राप्तिकामनया मार्कंडेयाद्यावाहितदेवताप्रीत्यर्थअमुकशर्मणेब्राह्मणायतुभ्यमहंसंप्रददे // घृतपा शिवदानं // आज्यंतैजसमुद्दिष्टंआज्ययज्ञेप्रतिष्ठितं // आज्यपात्रप्रदानेनदीर्घायुष्यं कुरुष्वमे // 1 // इदंआज्यपात्रंसदक्षिणाकंदीर्घायुःश्रीप्राप्तिकामनयाश्रीमार्कंडेया / द्यावाहितदेवताप्रीत्यर्थअमुकशर्मणेब्राह्मणायतुभ्यमहंसंप्रददे // गोदानमपिदद्या शत्॥ततस्तिलशर्करायुतंपयःपिबेत्॥तत्रमंत्रःसतिलंशकरामिश्रमजल्यमितपयः // For Private and Personal Use Only
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit संस्कार भास्कर मार्कंडेयालंलब्ध्वापिबाम्यायुर्विद्धये // 2 // इतिमंत्रेणपिबेत् // ब्राह्मणेभ्योग / ॥१४॥धादिभिःसंपूज्यतेभ्यश्चदक्षिणांदत्वातैराशिषोगृहीत्वाआवाहितदेवताआग्निंचविस / ज्य // यथाशक्तिब्राह्मणान्भोजयित्वा // यस्यस्मृत्येतिनत्वा // सुहृद्वंधुभिःसहस्स। यंभुंजीतेति // ग्रंथांतरेतुमातुरेवसुवासिन्याश्चहरिद्राकुंकुमपुष्पतांबूलादिभिःसंपू ज्यताभ्यांचनीराज्यअनंतरंअक्षतपुंजेषुकुमुदाषष्ठीदवींजन्मक्षदेवतांकुलदवतांचसं का पूज्यब्राह्मणान्संपूज्यतेभ्यश्चापूपपूरिकापायसयुक्तानिकुमुदादिदेवतापीतयेपुत्रायु हाविवर्धनार्थयथाशक्तिवायनानिदद्यात्॥ तेभ्यश्चदक्षिणांदत्वातैराशिषागृहीत्वा॥सुवा सिन्यैशिशवेचभोजनंदत्वादेवतांविमृज्ययस्यस्मृत्येतिनमेत्॥इतिवर्धापनप्रयोगः॥ अथाक्षरलेखनारंभनिर्णयः // मार्कंडेयः // पंचमेसप्तमेवाब्देपूर्वस्यान्मौजिबंधना | // 14 // चात् // तत्रचैवाक्षरारंभःकर्तव्यस्तुशुभेदिनेइति // पंचमेसप्तमेवावर्षेअक्षरलेखनारंभ एकसAAAORGoes लकमकन्य For Private and Personal Use Only
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SADOROPORAGAOSonsoon उत्तरायणेकार्यः // अत्रकुंभस्थःसूर्योवद्यः॥ शुक्लपक्षःशुभःप्रोक्तःकृष्णश्चांत्यत्रिकं / शविना॥द्वितीयातृतीयापंचमीदशम्येकादशीदादशीत्रयोदश्यःश्रेष्ठाः॥अश्विनीमृगा all पुनर्वसुपुष्यहस्तचित्रास्त्रात्यनुराधाश्रवणधनिष्ठाशततारकारेवत्योभौमशनिमि शनिवाराश्वशुभाः // तत्रायंक्रमः॥ संपूजयेद्गणाधीशंतथैवचसरस्वती // कुलदेवीतत श्चैिवपूजयेच्चरहस्पतिम् // नारायणंमहालक्ष्मीगंधधूपादिभिस्तथा॥ स्वविद्यासूत्रका शरांश्चस्व विद्यांचविशेषतः // एतेषामेवदेवानांनाममंत्रणपूजनं // कृत्वाहोमं , स्वशाखोक्तंआधारांतंसमाचरेत्॥पूर्वोक्तदेवतानांचनाम्नातुजुहुयाघृतं // प्राङ्मु / 3 खोगुरुरासीनःपश्चिमाभिमुखंशिशुं // कुर्यादक्षरसंस्कारलेखनंवाचनादिकं // राजत्यांपाटिकायांवप्रसार्यकुंकुमादिकं // सुवर्णलेखनीयेनलिखेत्तत्राक्षराणिवै / / // नमोगणेशायतथासरस्वत्यैनमस्तथा // नमःकुलदेवतायै श्रीगुरुभ्योनमस्त For Private and Personal Use Only
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit संस्कार-था // लक्ष्मीनारायणाभ्यांचलिखिखापंचनामभिः // ॐ नमःसिद्धमित्या | भास्कर. // 146 // दिलेखयित्वाअनुक्रमात् // एवंलिखित्वाआचार्यः शिशुहस्तेनपूजयेत् // तथैवतेनसंलेख्यपुननिर्वाचयेत्ततः // आचार्यपूजयेत्पश्चाद्वस्त्रालंकारभूषणैः // त्रि भिःप्रदक्षिणाकार्यादेवताश्चाथवैगुरुं // ब्राह्मणान्पूजयेत्भत्यागंधपुष्पाक्षतादिभिः॥ तोषयेदक्षिणादिभिराशिकंपरिगृह्यच // नीराजनंततःकुर्यात्सुवासिन्याःकरेणच // उष्णीषंगुरवेदद्यादेवताग्निविसर्जयेदिति ॥अथप्रयोगः॥तत्रपंचमेवर्षेज्योति शास्त्रो / तक्तउदगयनेगुरुशुकास्तरहितेशुभमासेशुक्लपक्षेशुभदिनेसुमुहूर्तेयजमानःशिशुना | सहमंगलस्नात्वाऽहतवाससीपरिधायालंकृत्यधृतमंगलतिलकःशुभासनेउपविश्या | चम्यप्राणानायम्यदेशकालकीर्तनांतेअस्याशशोःलेखनवाचनादिविपुलविद्याज्ञान // 14 // प्राप्तयेविद्यारंभकारष्य।तत्रनिर्विघ्नार्थगणपतिपूजनंकरिष्येइतिकृत्वा / ततस्तंदुला | छन्ककककन्छन् For Private and Personal Use Only
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir पछARCocce ष्टदलेगणेशंसरस्वतीकुलदेवतांगुरूंलक्ष्मीनारायणंचावाह्यअक्षतपुंजेषुपंक्तिरूपेणना रदंपाणिनिपतंजलिंसांख्यंकात्यायनंपारस्करंयास्कंकपिंजलंगोभिलजैमिनिविश्व कर्माणंआचार्यव्यासंचावाह्य // सविद्यासूत्रंव्याकरणंभाष्यादिकंचसंस्थाप्य // ना ममंत्रेणषोडशोपचारैःसंपूज्यप्रार्थयेत् // सर्वविद्येवमाधारःस्मृतिज्ञानप्रदायक // प्रसन्नवरदोभूत्वादेहिविद्यांस्मृतियशइति // अनयापूजयाआवाहितदेवताःप्रीयंतां॥ ततःस्थंडिलेपंचभूसंस्कारपूर्वकंलौकिका प्रतिष्ठाप्यसंपूज्य // ततोदक्षिणतोब्रह्मा सनाद्याज्यभागांतंकृत्वा // आज्येनावाहितदेवतानामष्टाष्टसंख्याहुती ला // ततो महाव्याहृत्यादिविष्टकृदंतादशाहुतयः // ततःसंस्रवप्राशनं // पवित्राभ्यांमार्जनं॥ अनौपवित्रप्रतिपत्तिः // ब्रह्मणेपूर्णपात्रदानं // प्रणीताविमोकः // आपःशिवेतिमं / त्रेणविमोकजलेनमूर्धानमभिषिचयेत्एवंहोमशेषंसमाप्य ॥ततोबालकआवाहितदे For Private and Personal Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 147 // वताअध्यापनगुरुंचनमस्कृत्य // अध्यापनगुरोः समीपेप्रत्यङ्मुखमुपविश्यरजता ही भास्कर दिपाटिकायांकुंकुमादिकंप्रसार्यतदुपरिसुवर्णशलाकयाश्रीगणेशायनमः // श्रीसर / स्वत्यैनमः // श्रीकुलदेवतायैनमः // श्रीगुरुभ्योनमः // श्रीलक्ष्मीनारायणाभ्यांन है हामः // ॐ नमःसिद्धं // इत्यादिलेख्य॥ पूजनमंत्रः // ॐपावकानमरस्वतीवाजेभि जिनीवती // यज्ञम्बष्टुधियावसुर // 1 ॥ॐ लिखितसरस्वत्यैनमः // इतिमंत्रेण / शोडशोपचारैःसंपूजयेत्॥ गुरु कुमारहस्तात्त्रिवारंलेखनवाचनादिकंकारयेत् // नंतरंकुमार देवताक्षरंगुरूंचत्रिः प्रदक्षिणीकृत्यगुरुसंपूज्यतस्मैचोष्णीषसमय॑नम | स्कृत्य।आचार्यगंधादिभिःसंपूज्यतस्मैअन्यव्राह्मणेभ्यश्चदक्षिणांदत्वातैराशिषोर // 147 // हीत्वा / सुवासिन्याकुमारंनीराज्य / देवतानिविसृज्य / अन्येभ्यस्तांबूलादिकंप्र) AAAAAORRORORA For Private and Personal Use Only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 0000000000जन्मसन्छ दापयेत् // इतिसं० भा० विद्यारंभविधिः // // अथोपनयनमुच्यते // // तत्रका | हालः // सूत्रं // अष्टवर्षब्राह्मणमुपनयेत् // गर्भाष्टमेवावर्षेब्राह्मणमुपनयेत् // एकाद शशवर्षराजन्यमुपनयेत् // द्वादशवर्षवैश्यमुपनयेत् // अत्रापिकालावधिश्च // आ. षोडशावर्षाद्राह्मणस्यानतीतःकालोभवत्याहाविंशाद्राजन्यस्याचतुर्विंशाद्वैश्यस्येति / // यथामंगलंवासर्वेषामुपनयनंकार्यं // यथामंगलशब्देनस्मृत्यंतरोक्तंपंचवर्षा क्ष दिकालाभिधानं // कैश्चित्तु // उपनयनशब्देनोपनयनमेवाभिधीयतेतदयुक्तं // उ पनयनविषयंप्रयोजकव्यापारस्योपनायनशब्दवाच्यत्वात्लक्षणायांमानाभावादि तिहेमाद्रिः // अन्येतुआचार्यसमीपनयनांगकंगायत्र्युपदेशप्रदान।गायत्र्याब्राह्म / णमसृजदितिश्रुतौगायत्र्याब्राह्मणमुपनयीतेतिकात्यायनस्मृतौचोपनयनस्यगाय हायुपदेशांगत्वदर्शनात्॥एवंचोपनयनपदंयोगरूढंसमिद्दशादिपदस्येवांगवाचिनोप्यु। For Private and Personal Use Only
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार॥१४८॥ 000000000000ROPORN पनयनपदस्यतत्संबंधनप्रधानसंज्ञाखोपपत्तेरित्याहुः // परेतुपंकजपदस्येवएकत्र , भास्कर. शायौगिकस्यरूढस्यचयोगरूढपदवाच्यत्वात् // अत्रतूपनयनेयोगस्यगायत्र्युपदेशेच रूढेश्वसद्भावेनैकत्रविद्यमानत्वाभावान्नयोगरूढत्वमुपनयनपदस्यतेनसमीपनयन स्यैवप्रधानत्वादित्याहुह्यमितिसंस्काररत्नमालायां ॥वसंतेब्राह्मणंग्रीष्मेराजन्यंश रदिवैश्यमिति // माघादिपंचमासेषुमेखलाबंधनंशिशोः // ज्येष्ठमासेविशेषेणसर्व ज्येष्ठस्यवर्जयेत् // ज्येष्ठमासेनज्येष्ठस्यजन्ममासेनसर्वशः // इतिस्मृत्यंतरे // ? शत्तशते // नजन्मधिष्ण्येनचजन्ममासेनजन्मकालीयदिनेविदध्यात्॥ज्येष्ठेनमासि / प्रथमस्यसूनोस्तथासुतायाआपिमंगलानि // 1 // संग्रहे // मिथुनेसंस्थितेभानौग्ये / शष्ठमासोनदोषकृत् // राजमार्तडे // जातदिनंदूषयतेवसिष्ठोह्यष्टौचगर्गोंनियतंदशा // 18 // त्रिः // जातस्यपक्षकिलभागरिश्वशेषाःप्रशस्ताःखलजन्ममासे // जन्ममासेतिथौ Co-ocCAOOR For Private and Personal Use Only
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2004 भेचविपरीतदलेसति // कार्यमंगलमित्याहुर्गर्गभार्गवशौनकाः // संग्रहे // जन्म मासेनिषिद्धपिदिनानिदशवर्जयेत्॥ आरभ्यजन्मदिवसाच्छुभाःस्युस्तिथयोपराः॥ जन्ममासेचजन्म:नजन्मदिवसेपिच // आद्यगर्भसुतस्याथदुहितुर्वाकरग्रहःइति॥ करग्रहोविवाहः // इतिरत्नमालायां // तच्चोदगयनेज्योतिःशास्त्रोक्तशुभमासेशुक्लप क्षेगुरुशुक्रास्तबाल्यवार्धक्यादिदोषरहितेप्रदोषानध्यायादितिथिरहितेदुष्टवासरक्षं। दुर्योगादिदोषरहितेशुभेदिनेसुलग्नेसुमुहूर्तेकार्य॥ अथतिथ्यादि ॥ज्योतिर्निबंधेसि / हतृतीयापंचमीषष्ठीहितीयावापिसप्तमी।पक्षयोरुभयोश्चैवविशेषेणसुपूजिताः // धर्मोकामौसितेपक्षेकृष्णेचप्रथमातथा ॥कृष्णेत्रयोदशींकेचिदिच्छंतिमुनयस्तथा। द्वादश्यैकादशीचैवमध्यमेचप्रचक्षतइति // धौंदशमी // कामौत्रयोदशी // सिते / शुक्लपक्षेधर्मकामौग्राह्यौ // कृष्णेचेत्यत्रचकार सितेपक्षेइत्यस्यानुकर्षणार्थः // तेन For Private and Personal Use Only
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-शुक्लप्रतिपदोपिग्रहणं // केचिदाचार्याःकृष्णपक्षांतर्वतिनीमप्युपनयनेस्वीकुर्वति॥ भास्कर. // 149 // मध्यमेचेत्यत्रपक्षहयइतिज्ञेयम् // टोडरानन्देवसिष्ठः // नैमित्तिकमनध्यायंकृष्णे चप्रतिपद्दिनं // मेखलाबंधनेशस्तंचौलवेदव्रतेषुचेति // अयंचप्रतिपद्दिनविधिनैमि त्तिकानध्यायविधिश्चातीतकालस्यातस्यबटोरुपनयनविषयः // प्रशस्ताप्रतिपत्कृ / ष्णेकदाचिच्छुभगेविधौ॥चंद्रेबलयुतेलग्नेवर्षाणामतिलंघनमितिव्यासोक्तेः॥ एवंचंद्रे / बलयुतेलग्नाच्छुभभावेशुभेक्षिते॥ चतुर्दशीप्रशंसंतिकुमारेवयसाधिकइति॥चतुर्दशी विधिरपि // स्वाध्यायवियुजोघस्रा कृष्णप्रतिपदादयः॥प्रायश्चित्तनिमित्तेतुमेखला : बंधनेमताइतिकालादर्शादिधृतवृद्धगाठवचनात्सर्वेषांनैमित्तिकानध्यायानांकृष्ण प्रतिपदादिनित्यानध्यायानांचप्रायश्चित्तोपनयनपरतैवनापूर्वोपनयनपरता // वियु | // 149 // जोविषमाघस्रा:दिनानि // स्वाध्यायवियुजोदिवसास्तृतीयापंचमीसप्तमीनवम्येका / FORGAGROOOOO For Private and Personal Use Only
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir दशीत्रयोदश्यता प्रायश्चित्तोपनयनेउपयुज्यंतइत्यर्थः ॥अमावास्यात्त्रापिनिषिद्ध / व॥ अमावास्यातुसर्वत्रनिंदिताशुभकर्मणीतिवचनात् ॥अपरार्के॥ नष्टेचंद्रेष्टमेशुक्र / निरंशेभास्करतथा // कर्तव्यंनोपनयनंनानध्यायेगलग्रहइति॥निरंशस्वरूपंज्योति || शनिबंधे ॥राशे प्रथमभागस्थोनिरंशःसूर्यउच्यतइति ॥अत्रिः॥ पराजितेतिनीचस्थे / नीचेशुक्रगुरौतथा॥व्रतिनंयदिकुर्वीतसभवेद्देदवजितइतिराजमार्तडः॥नष्टेशुक्रेतथा जीवनिरंशेचैवभास्करे // उपनीतस्यशिष्यस्यजडत्वंभृत्युरेवचेति // युगादिदिना / नध्यायानामपिप्रतिप्रसवमाह // भरद्वाजः // याचैत्रवैशाखसितातृतीयामाघस्य / सप्तम्यथफाल्गुनस्य // कृष्णेद्वितीयोपनयेप्रशस्ताप्रोक्ताभरद्वाजमुनींद्रमुख्यैरिति॥ अवचैत्रसिततृतीयामाघशुक्लसप्तम्योर्मन्वायोःप्रतिप्रसवः // मन्वादिषुतयोःस्मृत्य धार्थसारेपाठात् // वैशाखतृतीयायुगादेरपि // मुहूर्ततत्वे // त्रयोदश्यादिचतुष्कंसप्त / For Private and Personal Use Only
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandie संस्कार // 150 DOAGAGAGRAAG. म्यादित्रयंचतुर्थीचअष्टौगलग्रहास्त्याज्यागर्गस्यमतेतथाषष्ठीति // अत्राप्यपवा | भास्कर. दः // षष्ठीसप्तमीत्रयोदशीनांविनियोगोपन्यासेनदर्शितः // अयंगलग्रहापवादोमू काद्युपनयनविषयइतिकेचित् // स्मृत्यंतरे // अनध्यायस्यपूर्वेधुरनध्यायात्परेह मानि ॥व्रतारंभंविसर्गचविद्यारंभंचवर्जयेदिति // एतदपवादोद्वितीयासप्तमीत्रयोदशी नांविनियोगोपन्यासेनदर्शितः // स्मृतिसारे // सोपपदाम्पनीतःपुनःसंस्कारमह| तीति ॥अयंचनिषेधोयजुर्वेदिनांनभवति // वेदव्रतोपनयनेस्वाध्यायाध्ययनेतथापन दोषोयजुषांसोपपदास्वध्यापनेपिचेतिस्मृतिदर्पणेस्मृत्यंतरोक्तेरितिकेचित्॥महानि बंधेष्वदर्शनादिदंनिर्मूलंतेनतेषामपिनिषेधोस्त्येवेत्यन्ये॥ताश्चोक्तास्तत्रैव // ज्येष्ठशु | 5 // 15 // क्लद्वितीयातुआश्विनेदशमीसिता॥ चतुर्थीद्वादशीमाघेएताःसोपपदास्मृताइति॥चतु वार्थीहादशीमाघइत्यत्रसितेत्यनुषज्यते॥वासरानाहनारदः॥ गुरुशुक्रबुधानांतुवाराः PAGAAOROROPOSADOSAROO For Private and Personal Use Only
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir श्रेष्ठतमाःस्मृताः॥अधमःसोमपारस्तुसूर्यवारस्तुमध्यमः // वारौमंदारयोर्वज्योंक ष्णेवज्योनिशापतेः // अस्तंगतस्यसौम्यस्यवारोवोदिजन्मनामिति // मंदःश निः आरोभौमः // निशापतिश्चंद्रः॥ सौम्योबुधः // तथा // सर्वेपांजीवशुक्रज्ञवा राः प्रोक्ताव्रतेशुभाः॥ चंद्राौंमध्यमौज्ञेयोसोमबाहुजयोः कुजः॥ शाखाधिपति / वारश्वशाखाधिपवलंतथा॥ शाखाधिपतिलग्नंचदुर्लभंत्रितयंव्रतेइति // गुरुशुक्रौभौम बुधावग्वेदाद्यधिपाः स्मृताः // सर्वेषांब्राह्मणादीनां // जीवोहस्पतिः॥ज्ञोबुधः // a शिबाहुजः क्षत्रियः // बलंगोचराष्टवर्गादि // शाखाधिपबलासंभवेदोषमप्याहम दनरत्नेवृद्धगायः // शाखाधिपेबलिनिन्द्रगतचमौजीबंधस्तदीयदिवसेषुशु / भायक्लप्तः // अस्मिन्वलेनरहितेतुपुनर्दिजानांस्याहर्णसंकरइतिप्रवदंतितज्ज्ञाइति // तथा // वर्णाधिपबलमप्यपेक्षते॥ सदानुकूलेचैकस्मिन्वर्णशेबलशालिनि। ब्राह्मणा 20 POSoc00000000000 उन्मकन्सनसम00000 हम For Private and Personal Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie संस्कार देः प्रकुर्वीतकुमारंव्रतचारणमितिपराशरोक्तेः // पतीसितेज्यौविप्राणांनृपाणांकुज / भास्कर. // 15 // भास्करौ // वैश्यानांशशभृत्सौभ्यावितिवर्णाधिपाःस्मृताइतितेनैवव्यवस्थाप्रदर्श नाच्च // मदनरत्नेराजमार्तडः // पितुःसूर्यवलं श्रेष्ठंशाखावर्णेशयोटोः // सर्वेषांगुरु / चंद्रक्षेवलं श्रेष्ठंव्रतादिषु // मौंजीबंधेविवाहेचप्रतिष्ठायांविशेषतइति ॥सर्वेषामित्यने / नयेषांनशाखाधिपोगुरुस्तेषामपिबदनांतत्पितॄणांचगुरुबलमावश्यकं // उभयोर / लाभेवटोरावश्यकमितिध्वन्यते // संकटेचंद्रताराद्यभावेप्यधिकारायदानमुक्तं / ज्योतिर्निबंधे // चंद्रेचशंखलवणंचवारेदिनेविरुद्धत्वथतंडुलांश्च ॥धान्यंचदद्यात्क धारणेतथाभेयोगविरुद्धकनकंचदेयमिति // दिनतिथौ // नित्यकालेबटोर्गुरुबलाला भेशांत्यातत्कालः // अनित्यकालेनैवमित्याहनारदः॥ बालस्यबलहीनोपिशांत्या | // 151 // जीवोबलप्रदः // यथोक्तवत्सरेकार्यमनुक्तेनोपनायनमिति // केपुचिडुष्टस्थानेषुस्थि OMPOPUNE For Private and Personal Use Only
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir तेतु गुरौशांत्यापिनोपनयनाधिकारइत्याहवसिष्ठः // बंधौतृतीयेरिपुराशिसंस्थइ इच्छंतिपूजांजनिगेव्ययस्थे // पुरातनाअष्टमगपिसूरौशांत्यापिनैवोपनयाधिकारइ। ति // बंधुश्चतुर्थः // रिपुराशिःषः // जनिर्जन्मराशिः ॥व्ययोहादशराशिः // तिसंकटेएतेष्वपिराशिषुपूजाहोमादेर्दिगुणत्वादिद्धिकल्पनयोपनयनकार्यमेव न / तत्कृतसंवत्सरातिकमःकार्यः॥तस्माद्ग्रहेभ्यःकालत्वाढलीसंवत्सरोमतइतिवचना / शत् // राशिविशेषस्थस्यगुरोरष्टमाधिस्थानस्थितस्यापिनाधिकारप्रतिबंधकत्वमि / त्याहभरद्वाजः॥धनुर्मीनकुलीरस्थोजीवोजन्मांत्यमृत्युगः॥अतिसौख्यंबटोःकुर्याद सिष्ठवचनंयथेति // कुलीर कर्कःसचगुरोरुवस्थान।यथाहुर्दैवज्ञाः॥अजषभमृगां। गिनाकुलीराझपवणिजौचदिवाकरादितुंगाइति॥अजीमेषः॥वृषभःप्रसिद्धोराशिः। मृगोमकरः // अंगनाकन्या // कुलीरःकर्कः // झषोमीनः // वणिक्तुला // ORGAAOORDAR For Private and Personal Use Only
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir भास्कर, संस्कार-दिवाकरादीनांसप्तानांग्रहाणांक्रमेणमेषादीनिसप्तोच्चस्थानानीत्यर्थः // राजमात / ॥५२॥डः॥ व्रतेजन्मत्रिकारिस्थोजीवोपीष्टोर्चनात्सकृत् // शुभोतिकालेतुर्याष्टव्ययस्थो / दिगुणाचनादिति // दिपंचसप्तनवैकादशस्थोगुरुः शुभफलप्रदः // जन्मतृतीयषष्ठ दशमस्थानेषुपूजाहोमात्मकशांत्याशुभः // चतुर्थाष्टमहादशस्थानेषुदुष्टफलः॥ क. शधनुर्मीनराशिषुचतुर्थादिस्थानपिनदोषः ॥अतिसंकटेचतुर्थद्वादशस्थोहिगुणपूजा / होमादिनाशुभः // अष्टमस्तुत्रिगुणपूजाहोमादिनाशुभः // केचिदनिष्टोवामवेधेश / भइत्याहुस्तन्नेतिराजमार्तडः // अष्टमवर्षादिमुख्यकालेगुरुबलाभावेपिमीनगतरवि / युतचैत्रेवाशांत्याव्रतबंधः कार्योंनतुमुख्यकालातिक्रमः // नित्यकालस्यबलीयत्वा / तइतिधर्मसिंधौ // नक्षत्राण्याहनारदः // श्रेष्ठान्यर्कत्रयांत्येज्यचंद्रादित्युत्तराणि // 152 // च॥ विष्णुत्रयाश्विामित्राब्जयोनिभान्युपनायनेइति // अर्कत्रयंहस्तचित्रास्त्रातयः॥ POORGAOADA For Private and Personal Use Only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir कसललललल अंत्यरेवती // ईज्यःतिष्यः // चंद्रोमृगशिरः ॥अदितिःपुनर्वसुः॥ उत्तराशब्देनउ त्तरात्रयं // विष्णुत्रयं श्रवणधनिष्ठाशतभिषजः // अश्विनौअश्विनी // मित्रोनुरा आधा // अब्जयोनिभरोहिणीनक्षत्रं // बृहस्पतिः // त्रिपूत्तरेषुरोहिण्याहस्तेमैत्रेचवा सवे // खाष्ट्रेसौम्यपुनर्वस्वोरुत्तमापनायनमिति // वेदविशेषेणनक्षत्रविशेषविधि ज्योतिर्निबंधे // मूलेहस्तत्रयेसापेशैवेपूर्वावयेतथा // ऋग्वेदाध्यायिनांशस्तंमेखला बंधनंबुधैः // पुष्येपुनर्वसौपौष्णेहस्तेमैत्रेशशांकभे // ध्रुवेषुचप्रशस्तस्याद्यजुषांमों आजिबंधनं // पुष्यवासवहस्ताशिवशिवविष्णूत्तरात्रयं // प्रशस्तंमेखलाबंधेबटूनांसाम: वेदिनां // मृगमैत्राश्विनीहस्तरेवत्यदितिवासवं // अथर्ववेदिनांशस्तोभगणोयंव्रता पणेइति // सार्पआश्लेषा // शैआर्द्रा॥ पौष्णरेवती // मैत्रअनुराधा // शशांकों मृगशिरः॥ ध्रुवाणिउत्तरायरोहिणीच // वासवंज्येष्ठा अश्विनौअश्विनी // शिव / Goooo-OOGoooooooooooo For Private and Personal Use Only
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार 000000000000000000000 आर्दा // विष्णुःश्रवणं // अदितिःपुनर्वसुः // एषामसंभवेसारसमुच्चये // मघाग्य भास्कर. विशाखेंद्रयांम्यहित्वाचवारुणं // व्रतेशस्तानिसर्वेषांचेवेदोक्तंनलभ्यतइति // आग्ने यंकृत्तिका // ऐंद्रज्येष्ठा // याम्यंभरणी // वारुणंशततारका // तत्रापिपुन्नक्षत्राण्य है। तिप्रशस्तानि // विशेषेणपुन्नामधेयइतिगृह्योक्तेः // तानितुप्रागेवोक्तानि // यस्तु // ताराचंद्रानुकूले ग्रहाब्देषुशुभेष्वपि॥ पुनर्वसौचोपनीतःपुनःसंस्कारमऽहंतीतिराज मार्तडवचनेपुनर्वसुनिषेधःसज्योतिर्विदप्रसिद्धवसिष्ठादिसंहितास्वदर्शनात् // हेमा / द्रयादिमहानिबंधेषुपुनर्वसुविधेरेवप्रतीते दाक्षिणात्यसकलशिष्टानांपुनर्बसावुपनय नानुष्ठानाचरणस्योपलंभावनिर्मूलः॥ समूलत्वेपिनयजुर्वेद्यथववेदिविषयः अनंतरे / दाहृतज्योतिर्निबंधवचनेयजुर्वेद्यथर्ववेदिनांतस्यविहितत्वात् // योगेषुव्यवस्थामाह // 153 // श्रीपतिः।सवैधृतिस्तुव्यतिपातनामासोप्यनिष्ट परिघस्यचाध॥ तिस्रस्तुयोगेप्रथ। AGROACROACAAOOROGRAO For Private and Personal Use Only
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir मेसवजेव्याघातसंज्ञेनवपंचशूले // गंडेतिगंडेचषडेवनाड्यःशुभेषुकार्येषुविवर्जनी याइति // प्रथमोयोगोविष्कंभः // उक्तानन्यविषयेत्वाहहस्पतिः // शिष्टाष्टाद शयोगेषुप्रशस्तमुपनायनमिति // करणव्यवस्थापितेनैवोक्ता ॥बवादीनांतुषटुंस्या | दुपनायेसुपूजितं // शकुन्यादीनिविष्टींचवर्जयेचविशेषतइति // दिनभागव्यवस्था माहमनुः // सर्वदेशेषुपूर्वाण्हेमुख्यस्यादुपनायनं // मध्यान्हेमध्यमंप्रोक्तमपराण्हे | चर्हितमिति // उत्तरार्डेपिसर्वदेशेष्वित्यनुषज्यते // एवंव्यवस्थितपिशुभकालेनि शमित्तविशेषेणनिषेधमाहगर्गः // ग्रहेरवींदोरवनिप्रकम्पेकेतोमहोल्कापतनादिदे | षे // व्रतेदशाहानिवदंतितज्ज्ञास्त्रयोदशाहानिवदंतिकेचिदिति // वानीतिशेषः॥ संकटेतुचंडेश्वरः ॥दाहेदिशांचैवधराप्रकंपेवज्रप्रपातेचविदारणेच // केतौतथोल्का शुकणप्रतापेत्र्यहनकुर्याद्रतमंगलानीति // धर्मप्रकाशेगर्गः // चंद्रसूर्योपरागेषुत्र्य। GAOROADPORAOARDAGA PAGAPOOG For Private and Personal Use Only
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit भास्कर. संस्कार॥१५॥ हंप्रागशुभंभवेत् // सप्ताहमशुभंपश्चात्स्मृतंग्रहणसूतमिति // एतच्चार्षग्रासविष यं॥सर्वग्रासेषुसप्ताहमर्धग्रासेदिनत्रयं // त्रिदयेकांगुलतोग्रासेदिनमेकविवर्जयेदित्यं गिरसाविशेषस्योक्तेः // विस्तरतोदुष्टकालांस्तुविवाहप्रकरणेवक्ष्यामः॥ एतेषुमूक्तेषु।। सूत्रोक्तोमुख्यकालः स्मृस्त्युक्तस्तुसंकटेमुख्योविधिः ॥स्वशखोक्तइतरःस्यात्तुसंक कटइतिवचनात् // लल्लः // व्रतेन्हिपूर्वसंध्यायांवारिदोयदिगर्जति // तद्दिनेस्या दनध्यायोव्रतंतत्रविवर्जयेदिति // व्रतेन्हि उपनयनदिवसे // वारिदोमेघः॥ तदिने / व्रतदिनेउपनयनदिनइतियावत् // व्रतंउपनयनं // अत्रअनध्याये // अनेनवचने नसर्वस्यैवोपनयन क्रियाकलापस्यनिषेधेप्राप्ते॥ नांदीश्राद्धोत्तरंवेदारंभरहितस्यसर्व तस्योपनयनस्यकर्तव्यतोक्ताज्योतिर्निबंधे ॥नांदीश्राद्धेकृतचेत्स्यादनध्यायस्वका // 15 // लिकः॥ मौजीबंधंतदाकुर्यादेदारंभंनकारयेदिति // मृगादिविशाखांतव्यतिरेकेषु / एन्टर-4000 उपलबजयकककककट For Private and Personal Use Only
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir यहृष्टिगर्जनादिकंतदकालिकंतन्निमित्तोनध्यायोऽकालिकः // सूचनांदीश्राद्धोत्तरंचे हात्तदामौजीबंधउपनयनंकुर्यात्॥तत्रत्यवेदारंभमात्रंतुनैवकारयेदित्यर्थः।नांदीश्रा डेकृतइतिवचनान्नांदीश्राद्धात्प्राग्वारिदगर्जनमौजीबंधोपिनभवति ॥वेदारंभनकार / येदितिनिषेधस्तुयेषांसूत्रेवेदारंभस्तदिनएवविहितस्तत्परः // सत्याषाढसूत्रानुसारि / भिरकालिकानध्यायेपिमौंजीबंधएतस्मादचनात्कर्तव्यएव ॥वेदारंभस्त्वविहितत्वा ? देवनभवति॥ननुगायत्र्यारंभेणैवसर्ववेदारंभोभवतिप्रयोगांतरेउक्तत्वातगायत्र्युपदे / Malशात्मकारंभएवसर्ववेदारंभनकारयेदित्यनेननिषेधइतिचेन्न॥ तस्याथर्ववेदव्यतिरि / तसर्ववेदांतराध्यापनार्थकपुनरुपनयननिवृत्तिबोधनार्थत्वात् ॥नचात्रकिमानमिति / JAवाच्यं॥सर्वेभ्योदेवेभ्यःखसावित्र्यनूच्यतइतिहिब्राह्मणमितिधर्मसूत्रस्यअगृह्यमाण / विशेषत्वादेकमेवोपनयंसर्वार्थमितिन्यायः ॥अस्मिन्नर्थेशाठ्यायनब्राह्मणमेवपठितं / For Private and Personal Use Only
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir भास्कर. संस्कार- अथर्ववेदस्यतुष्टथगुपनयनंवचनात्कृतव्यं। तथाचतत्रैवश्रुत।नान्यत्रसंस्कृतोभृग्वं / / // 155 // गिरसोधीयीतेति॥अन्यत्रअन्यवेदार्थ॥भृग्वंगिरसोथर्ववेदइत्युज्वलाकृव्याख्यान | स्यचमानत्वात् // उपनयनारंभोत्तरसूतकेप्राप्तेविशेषःसंग्रहे // कूष्मांडीभिघृतंह। शत्वागांचयात्पयस्विनी।चूडोपनयनोदाहप्रतिष्ठादिकमाचरेदितिसंस्काररत्नमाल यां // तचोदगयनेज्योतिःशास्त्रोक्तशुभमासेशुक्लपक्षेगुरुशुक्रास्तबाल्यवार्धक्यादिदो षरहितेप्रदोषानध्यायादितिथिरहितेदृष्टवासरझदुर्योगादिदोषरहितेशुभेदिनेसुलग्ने वा सुमुहूर्तेकार्यम् ॥माधवीयेकालनिर्णयेलग्नकालश्चाप्राकपालेद्विजातीनांव्रतबंधःप्रश शस्यते // व्रतोदाहेदिजातीनामपराण्हंविवर्जयेत् // तत्कालःपितृकर्मणोमंगलेत्यशु] भप्रदः // रात्रौनिशीथात्परतआसुर कालउच्यते // तत्रैवपाणिग्रहणंसुलग्नेप्यशुभ // 15 // प्रदमिति // पाराशरस्मृतौ // अनन्यगतिकत्वेतुगौणपक्षसमाचरेत् // अन्यथा | GOO0BU6oPAASAGAR For Private and Personal Use Only
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir स्वीकृतोदोषस्त्वनिष्टफलभाग्भवेदिति // // तत्राधिकारीच // गार्ग्यः // पितैवोप नयेत्पुत्रंतदभावेपितुःपिता // तदभावेपितुातातदभावेतुसोदरइति // व्रतबंधंकु मारस्यविनापितुरनुज्ञया // यःकरोतिदिजोमोहान्नरकंप्रतिद्यतेइति // पितरिप्रोषि / तेप्रेतेसंन्यस्तपतितेथवा // विनाशयाप्युपनयेदन्यत्रअधिकारिणेति // अथाचार्या आदिश्च // // याज्ञवल्क्यः // सगुरुयं कृपांकृत्वावेदमस्मैप्रयच्छति // उपनीयदद। वेदमाचार्यःसउदाहृतः॥ // मनुः // एकदेशंतुवेदस्यवेदांगान्यथवापुनः॥ योध्या तपयतिसत्त्यर्थमुपाध्यायःसउच्यते // // पारस्करः // निषेकादीनिकार्माणियःक रोतियथाविधि // संभावयतिचान्नेनसविप्रोगुरुच्यते // अग्न्याधेयंपाकयज्ञमग्निष्टो / मादिकान्मखान् // यःकरोतितोन्येनसहिजोऋत्विगुच्यतेइति // // उपाध्याया। दशाचार्यआचार्याणांशतंपिता // सहस्रंतुपितुर्मातागौरवेणातिरिच्यतेइति // आधि। 900CANOOPSIO0044OODOOS 500000000000कलर For Private and Personal Use Only
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 16 // संस्कार- कारसिद्धयेप्रायश्चित्तमाहवृद्धविष्णुः॥ कृच्छ्वयंचोपनेतात्रीन्कृच्छ्रांश्चबटुश्चरेत् // भास्कर. आचार्योदशसाहस्रांगायत्रींचजपेत्तथा // वटुप्रायश्चित्तकारणं // प्रागुपनयनात्का, मैराचार कामवादिभिः // लशुनादीन्यभक्ष्याणिस्तोत्रीस्पर्शनादिभिः // // मंड| पश्च // संग्रहे // दशहादशहस्तोल्पोमध्यमोऽर्कमनून्मितः // षोडशाष्टादशकरउ / त्तिमःपरिकीर्तितः // युग्महस्तोविनिर्मायविषमकरोनैवच // चतुरस्रसमःकार्यःषो / डशस्तंभसंयुतः॥ चूडाषोडशभिर्युक्त हात्रिंशद्भिःप्रचूडकः // सप्तर्षिमते // मङ्गले आषुचसर्वेषुमंडपोगृहवामतः // कार्य षोडशहस्तोवाचूनहस्तोदशावधीति // सार्धच / हात्वारिपंचैर्वासप्तहस्तसमुच्छ्रितः // नारिकेलदलैर्वा दुकूलादिभिरंतरे // च्छादये। हिन्मंडपंसर्वचतुर्दारविवर्जितामिति // // वेदीच // बटोर्वेदीप्रकर्तव्याचतुरस्राचतुःक| // 156 // शरा // करोन्नताबोईस्तैःप्टष्ठेसोपानसंयुता // 1 // प्रयोगदीपेतुः॥ आचार्यस्यपदै | Savepepe For Private and Personal Use Only
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit 000000000000 षषिश्चतुर्भिरथवासमैः // विस्तृताचतुरस्राचबटोर्वेदीकरोन्नता // प्राक्पश्चिमायां | पदृषटयुक्तमुदीचियाम्यानिपदानिपंच // एवंविधाज्योतिषरत्ननिर्मिताबटो शता युर्मुनयोवदंति // आचार्यपदसंख्याकेर्वेदिकांकारयेदुधः // बटोनिर्गमदक्षिण्यांवि / वाहेविपरीतकेति // विवाहेश्रीधरीवेदीविंशत्यस्रसमन्विता // चतुर्विंशत्यस्रयुतान तिवेदीप्रकीर्तिता // 1 // विवाहोपनयेवेदीएतेषुवज्रउच्यते // तदग्रेकलशाकारामिड तियज्ञविदांमतं // 1 // गृहान्निर्गमवामांगेवसो राश्चवेदिका॥ कार्याविवाहेविड शदिौजीनांगृहदक्षिणेइति // 1 // गृह्यकारिकायां // वेदीकुर्यात्स्वगेहस्यवाममं ? डपमंडिता॥ हस्तोच्छ्रितांचतुर्हस्तांकन्यायाश्चव्रतेबटोः // रत्नावल्यांगपश्चिमाभिमु / खंडारंयहाचेदुत्तरामुखं ॥वेदिकातुनदाकार्यागृहानिर्गमदक्षिणे॥निर्गमशब्देनगृहदा रमुच्यते॥दक्षिणाभिमुखंदारंपूर्वाभिमुखमेववा ॥वामभागेतदाकार्याव्रतेवेदीयथात 000000000GORGEOलडका For Private and Personal Use Only
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir उसल्क संस्कार थं // एवंचनैर्ऋत्यांवेदीनभातीतितात्पर्यार्थः // विवाहोपनयेयज्ञेवेदीकुर्यात्प्रयत्न | भास्कर. ॥१५॥तः // वेदीविनायदाहोमःकर्मभ्रष्टोभिजायतेइतिअश्वत्थामकारिकायां // ऊखरेदु arभंगानारीशल्येचैवमृतप्रजा // कोणवेधेह्यनापत्यंहारवेधेधनक्षयइति // अथघटी। अयंत्रप्रकारमाह // // काल साधनेयंत्रनिर्णयोयथा // कालसाधनयंत्राणिबहूनिष्टथि / / वीतले // तन्मध्येमंगलेमुख्यंघटीयंत्रप्रकीर्तितमितिसंस्कारकौमुद्यां // ततःकुमार / पितासुस्नातोधृताहततिलकोहस्तप्रमाणोज़दीर्घताम्रपात्रंजलेनापूर्यधान्यराशीसं स्थाप्यतद्ग्रेगणपतिवरुणसंपूज्यस्थापितजलपूर्णपात्रेअधोभागकुंभार्धाकृतिताम्रा हमयींदशपलैस्तुलितांषड्गुलोच्छ्रिताद्वादशांगुलविस्तृतांघटीमहोरात्रषष्टितमपूर्णप्रा माणांकालसाधनार्थमार्तडमंडलार्धोदयंवीक्ष्यक्षिपेत् // तामेवास्तसमयेअवशेषाध // 157 // बिंबंनिरीक्ष्यक्षिपेत् // घटींगंधादिभिःसंपूज्यप्रार्थयेत् // मुख्यात्वमसियंत्राणांब For Private and Personal Use Only
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ह्मणानिर्मिताघटि // भवभावायवटवेकालसाधनकारणमिति // // प्रक्षिप्यघटीअ ष्टदिशांमध्येयदिग्गतातत्प्रागादितःक्रमेणफलानि // यथा // प्रार्थितासाघटीतो / येयांदिशंप्रतिगच्छति // पूर्वादिदिक्फलंचैवस्थितामध्येशुभप्रदा // सुखंदुःखंतथा / मृत्यूरोगीप्रियसुबुद्धिमान // वेदविद्यारतःश्रीमान्फलंपूर्वादिदिक्क्रमात् // यदा अनिष्टदिग्गताघटीपूर्णावातदाउपनयनानंतरंसुदिनेतिथिवारनक्षत्रलग्नदिक्पतीनां / पूजनंतिथ्यादिदेवतानांउक्तमंत्रणायुतजपंतदशांशतिलाज्यों मंदानादिकंचकुर्या दितिघटीसूत्रे // // अथसंभाराः // तत्रपरिधानवस्त्राणांसूत्रव्याख्या // वासाठसि / शाणक्षौमाविकानिब्राह्मणक्षत्रियविशां त्रयाणांब्रह्मचारिणांक्रमेण // शणवम , यंशाणं // क्षौमामाआतसीतहिकारमयंपट्टकूलं // आविकंअवेर्मेषस्यरोमनिर्मि / तनैपालकंबलं / सर्वेषांकासिंवा // शुक्लमहतंवासोब्राह्मणस्य // मांजिष्टक्षत्रिय cca For Private and Personal Use Only
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार॥१५८॥ O स्य // पीतंवैश्यस्येति // संस्काररत्नमालायां // उत्तरीयधर्मसूत्रे // हारिणमणेयं भास्कर. वाकृष्णंब्राह्मणस्यकृष्णंचेदनुपस्तीसिनशायास्याद्रौरवंराजन्यस्यबस्ताजिनंवैश्य स्याविकंसार्ववणिकमिति // हरिणंमृगस्तस्यविकारंहारिणंचर्म // एणीमृगीतस्या विकारऐणेयंतच्चकृष्णं // कृष्णंचेद्विभृतंनकेवलंहारिणंतदातस्मिन्आस्तीर्णेनासिते , शनचशयीत रुरुबिंदुमान्मृगःतस्यविकारोरौरवं // बस्तश्छागस्तस्याजिनं // अविरू युर्मेषस्तस्यविकारआविकंतत्सर्वेषांवर्णानां // तस्यहारिणादिभिर्विकल्पः॥ कं बलोप्याविकएवसर्वेषामित्यर्थइतिव्याख्यातमुज्ज्वलाकृता॥प्रावरणपर्याप्तोत्तरीया जिनासंभवेशाकलः // अखंडवात्रिखंडंवाष्टाचत्वारिंशदंगुलं // चतुरंगुलविस्तीर्ण धारयेदजिनंसदेति // खंडनयमानस्मृत्यंतरे // त्र्यंगुलंतुबहिर्लोमयहास्याच्चतुरंगु 158 // लं // अजिनंधारयेहिप्रश्चतुर्विशाष्टषोडशैरिति // चतुर्विंशांगुलएकः // अष्टांगुलो || GAAR COCC0000 For Private and Personal Use Only
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir द्वितीयः // षोडशांगुलस्तृतीयः // एवंत्रिभिःखंडैरष्टाचत्वारिंशदंगुलपरिमंडलम |जिनंधार्यमित्यर्थः // अत्रपरिषेचनार्थकिंचिदधिकंग्राह्यं // अन्यथाअष्टाचत्वारि / शदगुलमजिनंधार्यमित्यनेनविरोधापत्तिः॥अत्रांगुलानिसंस्कार्यस्यग्राह्याणि॥ स्मृ / त्यर्थसारे॥ अहतंवस्त्रयुग्मंचश्वेतरक्तमथापिवाकार्णरौरववास्तानिविप्रादेरजिना है। अनितुइति // यथा॥ अजिनंश्यंगुलंवापिचतुरंगुलविस्तृतं // बहिःसरोमसंगृह्यधारये| दुपवीतवत् // यथावर्णस्यवसनंतत्तत्सूत्रेणधारयेदिति // गदाधरेणकार्पासमयमं / बरंईषडौतनवंश्वेतंनान्यधारितंप्रावाराथैकल्पितं॥ // मेखला // मौजीमेखलांविर / तांब्राह्मणस्यधनुाठराजन्यस्याविसूत्रवैश्यस्येति // मौंजीमुंजतृणनिर्मितांत्रि वृतांत्रिगुणां // धनुषोरज्जुा ॥अविसूत्रअविलोममायीरज्जुः॥ धर्मसूत्रपि॥ त्रि उन्मौंजीमेखलाब्राह्मणस्यशक्तिविषयेशक्तौसत्यांदाक्षणावतानांज्याराजन्यस्यमों For Private and Personal Use Only
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir संस्कार जीवाऽयोमिश्राविसूत्रवैश्यस्यसैरीतामलीवेत्येकइति // त्रित्रिगुणामुंजानांवि भास्कर. कारोमौंजी॥ एवंभूताब्राह्मणस्यमेखलाभवति // साचशक्तिविषयेशक्तोसत्यांदक्षिा, णास्त्तानांकातव्या // तद्धितार्थेगुणभूतानामपिमुंजानामेतद्विशेषणं॥ ज्याधनुषार ज्जुः // अथवामौजीसाचायोमिश्रावचित्कालायसेनबडा // अविरेवाविअव्याः / त्रमाविमूत्रअविलोममयीरज्जुःसैरासीरवाहयोकरज्जुः // तामलोवृक्षस्तस्यत्वचार थितातामलीएवंभूतासावैश्यस्यमेखलेत्येकेआचार्यामन्यंतइतिव्याख्यातमुज्वला कृता॥विशेषमाहमनुः // त्रिवन्मौंजीसमाश्लक्ष्णाकार्याविप्रस्यमेखला॥क्षत्रियस्यतु / मौर्वीज्यावैश्यस्यशणतांतवीतिसमानक्कचित्सूक्ष्मानक्कचित्स्थूलाकिंतर्हिसर्वतएवस | मा॥श्लक्ष्णातंतुतनुत्वगुणयुक्तापरिधृष्टाच // ज्याकदाचिचर्ममयीभवतिकदाचितृण 159 // मयीतत्रचर्ममयीव्यारत्यर्थमौर्वीज्याविशेषणं॥तयाधनुषोवतारितयाश्रोणिबंधक ANAGANAGANAPANAGANAVAJAN 9APNA For Private and Personal Use Only
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir इर्तव्यइतिमेधातिथिः // ज्यायांत्रिवृत्त्वादिगुणेनस्वरूपनाशप्रसंगात् ॥शणतातव्या // स्वस्त्येवेतिज्ञेयं // अनुकल्पमाहमनुः // मुंजाभावेतुकर्तव्याकुशाश्मंतकवल जैः // त्रिताग्रंथिनैनत्रिभिःपंचभिरेववेति // अत्रादिशब्दलोपोद्रष्टव्यः // तेने | त्थंवाक्यंभवति // मुंजायभावइति ॥ग्रंथयश्वप्रवरसंख्यया॥एकप्रवरस्यैकोग्रंथिः॥ त्रिप्रवरस्यत्रयः // पंचप्रवरस्यपंचेतिबद्धाः // इतिसंस्काररत्नमालायां // कात्या। यनस्तुचतुर्हस्तादीर्घामेखलाकार्या // मौंजीरशनाब्रह्मणस्य॥धनुयाराजन्यस्य // मौवैिश्यस्य // मुंज्यःशरः तत्त्वमयी ॥धनाधनुर्गुणः॥मुंजायभावेकुशाश्म तकबल्वजानां क्रमेणब्राह्मणादीनां // अश्मंतकवलजत वङ्मयीवाश्मंतकाख्य बल्वजाख्यतृणमयीतिभर्तृयज्ञव्याख्याने // तांत्रिवलीकृतांबटोःकटिप्रदेशेप्रदक्षि णवत्त्रिरावेष्टयअनंतरंग्रंथयस्त्रयः पंचायथाप्रवरनियमेनकार्याः॥ // यज्ञोपवीतं॥ 7AAAAAAAAAAAA. ROADADAGAOACADASARDARA For Private and Personal Use Only
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार 9..एरव // 160 // कार्पासोनिर्मल प्रोक्तःशुचिक्षेत्रसमुद्भवः // तच्चात्रसूत्रनिष्कासंसंहतांगुलिमूलके // भास्कर. आवेष्टयशण्णवत्यातत्रिगुणीकृत्ययत्नतः // अधिप्रदक्षिणावृत्तंसमस्यान्नवसूत्रक तत्त्रिः प्रदक्षिणीकृत्यब्रह्मग्रंथिःप्रदीयते // पृष्ठवंशेचनाभ्यांचधृतंयहिंदतेकटिं॥स्त / नादूर्ध्वमधोनाभ्यांतनधार्यकदाचन // तत्धार्यमुपवीतस्यानातिलंबनचोच्छ्रितंवि छिन्नवाप्यधौतंवाभुक्तानिर्मितमुत्सृजेत् // ब्रह्मचारिणएकंस्यात्स्नातस्यदेवहूनि / वा॥ तृतीयमुत्तरीयार्थेवस्त्राभावेचतुर्थकमिति // // यज्ञोपवीतानिवहूनिचायुऽष्का / / माभिरत्नमालायांदेवलः // त्रीणिचत्वारिपंचाष्टौगृहिणःस्युर्दशापिवेति // ॥दंडः॥ पालाशोब्राह्मणस्यदंडोबैल्बोराजन्यस्यौदुंबरोवैश्यस्य // सचअंगुष्ठमात्रस्थूलतरः अवकासापासवपादादिललाटांतिमकेशसंमितदीर्घोब्राह्मणस्य // बिल्वपक्षोद्भवो | // 16 // ललाटमूलसंमितोराजन्यस्य // औदुंबरवृक्षोद्भवोदंडोघाणाग्रसंमितोवैश्यस्येति // SPOROAAAAAAAA कककककर For Private and Personal Use Only
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ACA0000007 उपनयनेमात्रासहभोजनंअनुज्ञातंसंग्रहकारेण // मात्रासहोपनयनेविवाहेभार्यया | सह // अन्यत्रसहमुक्तिश्चेत्पातित्यंप्राप्नुयान्नरइति // कृच्छ्त्रयात्मकप्रायश्चित्ता चरणोत्तरंकामचारकामवादकामभक्षणनिषेधप्रहत्तेरिवनस्त्रियासह जीतेतिनिषेध स्यापिप्रवृत्तवात्तस्यबाधोनेनक्रियते // नचमात्रासहोपनयनइतिवचनादुपनयनम। ध्येयावंतिभोजनानितेषुसर्वेष्वपिमातृसहितत्वमस्त्वितिवाच्यं // आचारसंवादेन / सूत्रोक्ताशनपर्यायकभोजनएवैतस्यप्रत्तेरुचितत्वेनप्रधानोत्तरकालिकसूत्रकृताकं / ठरवेणानुक्तेभोजनेमात्रामहेत्यस्याप्रवृत्तेः // यत्तु // मात्रासहैवमुंजीतऊर्वमाता! रजस्वला॥ व्रतबंधःप्रशस्तःस्यादित्याहभगवान्यमइतिवचनतःभोजनात्प्राक्मात / रिरजस्वलायांव्रतबंधोनभवतीतिकेचित् ॥अन्येतुएतस्यवचनस्यैवमहानिबंधेष्वद / / र्शनेननिर्मूलत्वात्कर्तव्यमेवेत्याहुः // तदत्राचारानुरोधेनग्राह्यं // मातृभोजनानं For Private and Personal Use Only
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandie संस्कार- तरंकुमारस्यवपनंकारयंतितच्छाखांतरविषयं // इतिसंस्काररत्नमालायां // // आभास्कर. ॥१६१॥थक्रमकारिका // दत्वाप्रेषद्वयंप्राग्वसनमथरशनाब्रह्मसूत्रोत्तरीयंदंडः पूजिल्यर्वः। प्रणतरविगुरोर्लभष्टच्छाप्रदानं // वन्हिंचात्तचास्तमनुमितहवनवीयसावित्रिदानं वन्हेः कार्यस्वभिक्षाकथयतिनियमब्रह्मचर्येविकल्पः // 1 ॥अथसर्वसाधारणसभा राः // घटीयंत्रं // सदशांतःपटः // परिधानार्थकौपीनं // त्रिवलीकृतमेखला // य| ज्ञोपवीतं // कार्पासमयंअहतवाससउत्तरीयं // अजिनमुत्तरीयार्थ / अत्रणःसरलः सत्वक्साग्रःपालाशदंडः // अंजलीपूरणार्थमुदकं // पूगीफलानि // चंदनाक्षतपु पाणि // गायत्र्युपदेशार्थआचारप्राप्तंकांस्यपात्रंसुवर्णशलाकातंडुलाश्च॥ कुशाः॥ इंधनानि // समिधः // भिक्षाचर्यपात्रंचेति // अथप्रयोगः // अत्रबहिःशालाभाव | // 161 // हाति // तत्रोदगयनेज्योतिःशास्त्रोक्तशुभमासेशुक्लपक्षेशुभेदिनेसुमुहूर्तेउपनयनंकतुत all AAAAAAAAORA For Private and Personal Use Only
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir అవును त्पूर्वद्युःयजमानःपत्नीकुमाराभ्यांसहमंगलं नात्वाअहतवाससीपरिधायालंकृत्यधृ। ततिलकोबहिःशालायांशुभासनेप्राङ्मुखउपविश्यस्वदक्षिणतःपत्नीतद्दक्षिणतःसं / स्कार्यचोपवेश्यधृतपवित्रपाणिराचांतःप्राणानायम्यदेशकालकीर्तनांतेस्वस्योपने तृत्वाधिकारसिद्धयर्थंकृच्छ्त्रयात्मकप्रायश्चित्तवातत्प्रत्याम्नायगोनिष्क्रयीभूतय : थाशक्तिरजतद्रव्यदानपूर्वकंडादशसहस्रं द्वादशाधिकसहस्रंवागायत्रीजपमहंयथाव ? काशंकरिष्येअथवाव्राह्मगहाराकारयिष्येइतिकृत्वा // अथकुमारेणापिदेशकाल : कीर्तनांतेममकामचारकामवादकामभक्षणादिदोषपरिहारार्थकृच्छ्वयात्मकप्राय: श्चित्तप्रत्याम्नायगोनिष्क्रयीभूतयथाशक्तिरजतद्रव्यदानपूर्वकं हादशसहस्रंहादशा धिकसहस्रवागायत्रीजपंब्राह्मणहाराअहमाचरिष्ये इतिकारयित्वा // उपनयनंका ? र्य // यजमानःपुनःदेशकालकीर्तनातेअस्यकुमारस्यद्विजवसिध्यैवेदाध्ययनाधि / For Private and Personal Use Only
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार कारसिध्यर्थश्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थचउपनयनंश्वःवाअद्यकरिष्ये // यदाचोलेनसहउ / भास्कर, पिनयनंक्रियतेतदासंकल्पेचौलोपनयानाख्येकर्मणीअहंकरिष्येइत्यूहः।तत्रनिर्विघ्ना / थिगणपतिपूजनंखस्तिपुण्याहवाचनअविघ्नपूजनंमंडपस्थापनमातृकापूजनंरसोडौं राआयुष्यमंत्रजपनांदीश्राद्धंचाद्यकरिष्ये // नांदीश्राद्धांतंकृत्वा // अत्रपुण्याहवाच नांतेइंद्रःप्रीयतामित्यूहःकर्तव्यः // यदातदिनेग्रहयज्ञंकरोतितदा // अस्यकुमा वारस्यग्रहानुकूलतासिद्ध्यर्थग्रहयज्ञंकरिष्ये // तत्रादौनिर्विनार्थं गणपतिपूजनं| स्वस्तिपुण्याहवाचनंअविघ्नपूजनंमंडपस्थापनमातृकापूजनंवसोर्दाराआयुष्यमंत्रज ? नांदीश्रादंब्रह्माचार्यऋत्विग्वरणंदिग्रक्षणपंचगव्यकरणभूमिपूजनंअग्निस्थापनंन / वग्रहस्थापनंरुद्रकलशस्थापनंचाद्यकरिष्ये // नांदीश्राद्धानंतरंयजमानेनवंशपात्रं // 162 // स्वयंगृहीत्वाअविनगणपतिकलशंभार्ययाग्राहयित्वाचंटादिवाद्यघोषणसहितःसना 4000ctioes बन्लन्करहOc0000 For Private and Personal Use Only
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit 30000000000000000000 ह्मणःस्वतिनइंद्रेत्यादिमंत्रान्वक्ष्यमाणाथैनाआप्याश्चपठन्सन्गृहमध्येगलाप्रति ष्ठापनदेशमुपलेपयित्वातदुपरितंदुलान्प्रक्षिप्यतेषुतहंशपात्रं // नर्यप्रजाम्मैपाहिश ठस्य॑पशन्मेपाह्ययंपितुम्मैपाहि // इतिमंत्रणप्रतिष्ठाप्यतत्रैवोत्तरतःकलशंभार्य : यानिधाप्यपंचोपचारैःसंपूजयेत् // अथवादेवस्याग्रेस्थापनीयं // तत्रमंत्रः // ॐ अथैनाऽआप्यानवतीभ्यामभिमृशतीदमेवैतद्रुतःसिक्तमाप्यायतेसौमीभ्यांपा णोवैसोमःप्राणन्तद्रेतसिदधातितस्माद्रुतःसिक्तंप्राणमभिसम्भवृतिपुयेद्धयुट्टतेप्राणा त्सम्भवेदेषोहैवात्रसुददोहाःप्राणोवैसोमःप्राणःसुददोहाः // 1 // ग्रहयज्ञंकरो / तिचेत्तदाआचार्यवरणादिहोमशेषंसमाप्य // कृतस्यकर्मणःसांगतासिद्धयर्थ / / :20POOODCReceae%AGA For Private and Personal Use Only
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir म संस्कार नानानामगोत्रेभ्योब्राह्मणेभ्यःगंधादिनापूजयिष्ये // तेभ्यश्चभूयसी दक्षिणांदत्वानि भास्कर. // 1630 मातराशिषागृह्णीयात् // ततउपनयनदिनेकुमारपिताबहि:शालायांदेशकालकीर्तनति उपनयनांगविहितंअस्यकुमारस्यवपनंकरिष्य।कारयित्वा॥ पुनःअस्यकुमारस्यउ / पनयनेअधिकारार्थत्रीन्ब्राह्मणान्भोजयिष्य॥अनुच्छिष्टपाकेनब्राह्मणत्रयभोजनं // तत्पंक्तौमुंडितशिराः सुस्नातः कुमारोमँजीताभोजनानंतरंकुमारस्नापयित्वा॥पुनः / कुमारपिताबहिःशालायांवेद्युपरिशुभासनेउपविश्यअस्यकुमारस्योपनयनांगभू तंअग्निप्रतिष्ठापनंकरिष्ये॥वेद्युपरिस्थंडिलेपंचभूसंस्कारपूर्वकंसमुद्भवनामानिंप्रति ष्ठाप्य॥ ततोबटुंपर्युप्तशिरसमलंकृतंवेद्यग्रेआचार्यसमीपमानयंति॥वेद्याःसोपाने वस्थाप्य॥ततःसदृत्तयःस्ववर्णदृढपुरुषाःमध्येंतःपटंधारयेयुः॥दैवज्ञाःसुमंगलपद्यानि | // 163 // पठेयुः॥ सुलसुमुहूर्तेमनोजूतिरितिमंत्रएपवैप्रतिष्ठाइतिमंत्रआचारातद्विजाः पठेयुः। लकर. MARGOOwe weRo0OOOD For Private and Personal Use Only
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir POPSICOASOORA प्रतिष्ठेतिपठिवासुमुहूर्तेसुप्रतिष्ठितमस्त्वितिब्रूयुः॥ अंतःपटंउदक्निःसार्यकुमारं / आचार्यपादौप्रणाम्यतदक्षिणतःपश्चादग्नेरवस्थाप्य // ततोब्राह्मणाःप्रतिष्ठामंत्रान्प है। ठित्वामाणवकशिरसिअक्षतान्समर्पयेयुः॥तत्रमंत्रः॥ॐमनौजूतिर्जुषतामाज्यस्युट हस्पतिर्यज्ञमिमन्तनोवरिष्ट्रयज्ञठसमिमन्दधातु // विश्वेदेवासऽइहमादयन्तामाँ, तिष्ठ॥३॥ब्राह्मण।मनोजूतिर्जुषतामाज्यस्येतिमनसावाऽइदठसुर्वमाप्तन्तन्मनसैवैत सर्वमाप्नोतिहस्पतिर्यजमिमुन्तनोखारष्टंयुज्ञठसुमिमन्दधात्खुितियहिवढंतत्सुन्द धातिविश्वेदेवासऽइहमादयन्तामितिसर्ववैविश्वेदेवाःसुर्वेणैवैतत्सुन्दधातिसयुदिका / मयेतयात्प्रतिष्ठति // 1 // एषवैप्रभू मयज्ञोयतेनयज्ञेनयुजन्तेसुर्वमेवप्रभूतम्भव GORORGOOसन्कन्सलकन For Private and Personal Use Only
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार भास्कर. हति // 2 // एषवैविभूर्नामयज्ञोयत्रैतेनयज्ञेनयजन्तेसुर्वमेवविभूतंभवति // 3 // // 16 // एषवेव्यष्टिमियज्ञोयुत्रतेनयज्ञेनयुजन्तेसुर्वमेवुव्यष्टम्भवति // 4 // एषवैविधृति / तिमियज्ञोयुरैतेनयज्ञेनयुजन्तेसुर्वमेवविधृतम्भवति // 5 // एषवैव्यावृत्ति मय / ज्ञोयत्रैतेनयज्ञेनयजन्तेसुर्वमेवव्यावृत्तम्भवति // 6 // एषवाऽऊर्जस्वान्नामयज्ञोयौ / तेनयज्ञेनयजतेसर्वमेवोर्जखद्भवति // 7 // एपवैपयस्वान्नामयज्ञोयत्रैतेनयज्ञेनयुज / न्तेसर्वमेवपुयस्वद्भवति॥८॥ एषवैब्रह्मवर्चसीनामयज्ञायत्रैलेनयनियजन्तऽआब्राह्म / गणोब्रह्मवर्चसीजायते // 9 // एषवाऽअतिव्याधीनामयज्ञोयुतेनयनियुजन्तs/.. आराजुन्योतिव्याधीजायते // 10 // एष(दीर्घोनामयज्ञोयुतेनयज्ञेनयजंतआदी / For Private and Personal Use Only
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 0000 कला -0000 रिण्युञ्जायते // 11 // एषवैक्लप्तिामयज्ञोयत्रतेनयज्ञेनयजन्तसुर्वमेवलप्तम्भव ति // 12 // एषवैप्रतिष्ठानामयज्ञोयत्रैतेनयज्ञेनयजन्तेसुर्वमेवप्रतिष्ठितम्भवति // A // 13 // ॐ प्रतिष्ठासुप्रतिष्ठितमस्तु // ब्रह्मवर्चसीभव // आब्रह्मन्नित्याशिषदद्युः॥ ततःप्रेषद्वयं // ब्रह्मचर्यमागामीतिब्रूहीत्याचार्योवदति // ब्रह्मचर्यआगामीतिकुमा / रोब्रूयात् // ब्रह्मचारीप्राङ्मुखस्तिष्ठन्ब्रह्मचर्यमागामीतिब्रूयादितिगदाधरादयः॥उ दङ्मुखइतिरेणुदीक्षिताः // ब्रह्मचार्यसानीतिब्रूहीत्याचार्योवदति // ब्रह्मचारी सानीतिबटुयात् // अथाचार्योमाणवकस्यकटिसूत्रंबद्धाकौपीनंपरिधापयति // ॐ येनेन्द्रायसहस्पतिर्वासापर्यदधादमृतं // तेनखापरिदधाम्यायुषेदीर्घायुवायवला ? यवर्चसे // 1 // इत्यनेनमंत्रेण // आचमनं // ततआचार्योंमाणवकस्यकटिप्रदेशे AASAde0 For Private and Personal Use Only
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit संस्कार- मेखलांप्रदक्षिणंत्रिर्वेष्ट्रयित्वायथोक्तलक्षणांयथाप्रवरग्रंथियुतांवनाति // ॐ इयन्दुरु भास्कर तिम्परिबाधमानावर्णम्पवित्रम्पुनतीमऽआगात् // प्राणापानाभ्याम्बलमाददानाव, सादेवीसुभगामेखलेयं // इत्यनेनमंत्रेण // आचमनं // अत्रावसरेयज्ञोपवीतदाना है। हानि ॥बटुःपूर्वोच्चारितहिजत्वसिद्धिवेदाध्ययनाधिकारार्थश्रौतस्मातकाधिकारास सिद्धयर्थयज्ञोपवीतधारणाधिकारार्थश्रीसवितृसूर्यनारायणप्रीत्यर्थनानानामगोत्रेभ्यो / ब्राह्मणेभ्यःयथाशक्त्यायज्ञोपवीतदानानिकरिष्येइतिसंकल्पः॥ इदंयज्ञोपवीतंसफलं प्रदक्षिणासहितंअमुकशर्मणेब्राह्मणायतुभ्यमहंसंप्रददे॥ इत्याचारः॥अथाचार्योयज्ञो पवीतमभिमंत्रयेत् ॥तत्प्रकारः॥आपोहिष्ठेतितिसृभिरिभरुपवीतंप्रक्षाल्य॥ब्रह्म / यज्ञानं०॥इदंविष्णु० // नमस्तेरुद्र० // इतितिसृभिरिभरुपवीतेअंगुष्ठंभ्रामयेत् // // 16 // पुनस्तथैवनवतंतुषुदेवताःविन्यसेत् ॥तद्यथा॥ओंकारंप्रथमतंतोन्यसामि॥अनेनप्रका POPOROPOS For Private and Personal Use Only
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir हरणाग्रेऽष्टसु // ॐ कारश्चाग्निर्नागाश्वसोमइंद्रःप्रजापतिः // वायुःसूर्योविश्वेदेवाइ / त्येतेनवतंतवः // 1 // ॐ उपयामगृहीतोसिसावित्रोसिचनोधाचनोधाऽअसिचनो / / मयिधेहि // जिन्वयज्ञजिन्वयज्ञप॑तिम्भर्गायदेवार्यत्वासवित्रे // 1 // इतिसूर्या है यप्रदर्शयेत् // ततउपवीतंकरसंपुटेनिधायदशगायत्र्याभिमंत्रयेत् // ॐ तत्सवि / / हातु० // 1 // ततोमाणवकोमंत्रपठन्दक्षिणहस्तेनोर्ध्वकृतेनदक्षिणकरमध्येयज्ञोपवी है। तंप्रक्षिप्यवामेनवामस्कंधेधारयेत् // ॐ यज्ञोपवीतम्परमम्पवित्रम्प्रजापतेर्यत्सह || जम्पुरस्तात् // आयुष्यमय्यम्प्रतिमुञ्चशुभ्रंयज्ञोपवीतम्बलमस्तुतेजः // 1 // यज्ञो : पीतमसियज्ञस्यत्वायज्ञोपवीतेनोपनह्यामि // 2 // इत्यनेनमंत्रेण // आचम्य // ततः कासिमहतवासःप्रावारंउपवीतवत्प्रयच्छति // ॐ युवासुवासाःपरिः // 1 // GORRORGANABAJAROAD For Private and Personal Use Only
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार॥१६६॥ अथाजिनंप्रयच्छति // ॐ मित्रस्यचक्षुर्धरुणम्बलीयस्तेजोयशस्विस्थविरठसमिद भास्कर. म् // अनाहनस्यम्बसनअरिष्णुपरीदम्बाज्यजिनन्दधेहम् // 1 // इतिमाणवकस्य / मंत्रपाठः॥ आचार्योमाणवकायदंडंप्रयच्छति // तंप्रतिगृहाति // ॐ योमेदंडः। परापतद्वैहायसोधिभूम्याम् // तमहम्पुनराददाम्यायुषेब्रह्मणेब्रह्मवर्चसाय // 1 // इतिमाणवकस्यमंत्रपाठः॥ दीक्षावदेकेदीर्घसत्रमुपैतीतिवचनात् ॥अथाचार्यःस्वां | जलिजलेनापूरितेनमाणवकांजलिंपूरयत्यापोहिष्ठतितिसृभिग्भिः // आचार्यप ठितेनमाणवकः सूर्यायाधुदद्यातत्रिः ॐ आपोहिष्ठा० ॥१॥ॐयोवः शिव० // 2 // ॐतस्माऽअरगं० // 2 // श्रीसूर्यायनमः // इदमर्घदत्तनमम // इत्याचार्यस्यमंत्रपा // 16 // ठः॥ ततआचार्योमाणवकंसूर्यमुदीक्षखेतिप्रेषयेत् // माणवकःसूर्यमुदीक्षते॥ॐ 000000 For Private and Personal Use Only
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit A00000000000000 शतच्चक्षुर्देवहितं. // 1 // इतिमाणवकस्यमंत्रपाठः // अथमाणवकस्यदक्षिणस्कंधो परिहस्तंनीत्वातस्यहृदयमालभतेआचार्यः // ॐ ममव्रतेतेहृदयन्दधामिममचित्तम नुचित्तन्तेअस्तु // ममवाचमेकमनाजुषस्वहस्पतिष्ट्वानियुनक्तुमह्यं // 1 // इत्या, चार्यस्यमंत्रपाठः // ततोमाणवकस्यदक्षिणहस्तमाचार्योगृहीत्वा // कोनामासि // इत्याह // एवंटष्टःकुमारःप्रत्याह ॥अमुकशर्माअहंभोः॥एवंत्रिःआचार्यःप्रतिष्टच्छ। तिमाणवकं // कस्यब्रह्मचार्यसीतिआचार्यः // भवतइत्युच्यमानेमाणवकेन॥माण alवकंप्रतिआचार्योब्रूयात् // इंद्रस्यब्रह्मचार्यस्यग्निराचार्यस्तवाहमाचार्यस्तवासीअमु / कशर्मन् // अथैनंभूतभ्यःपरिददात्याचार्यः // ॐ प्रजापतयेखापरिददामिदेवाय त्वासवित्रेपरिददाम्यन्यस्त्वौषधीभ्यःपरिददामिद्यावाप्टथिवीभ्यान्त्वापरिददामि al 1 असावित्यस्यस्थानेकुमारस्यनामगृण्हीयादितिगदाधरः। AAAAAAAAA For Private and Personal Use Only
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir भास्कर. संस्कार विश्वेभ्यस्त्वादेवेभ्यःपरिददामिसर्वेभ्यस्त्वाभूतेभ्यःपरिददाम्यरिष्ट्रयै // 1 // इत्या | भास्कर. // 167 // चार्यपठितमंत्रेणबटुरक्षणं // प्रदक्षिणमनिपर्युक्ष्योपविशल्याचार्यस्योत्तरतोमाणव कः // ततःब्रह्मोपवेशनादिपर्युक्षणांतंचस्वयं // पर्युक्षणानंतरंआघारावाज्यभागौ। महाव्याहृतयः सर्वप्रायश्चित्तंप्राजापत्यांतस्विष्टकृच्वेताश्चतुर्दशाहुतयः // ॐ प्रजा पतयेखा इदंप्रजापतयेनमम // 1 // ॐ इंद्रायस्वा इदमिंद्रा० // 2 // ॐ अग्नये| स्वा इदमन० // 3 // ॐ सोमायस्वा० इदंसोमा० // 4 // ॐ भूःस्वाहाइदमन०॥ // 5 // ॐ भुवःस्वा०इदंवायवेन० // 6 // ॐस्वः स्वाहाइदंसूर्याय० // 7 // ॐ हात्वन्नाअग्ने स्मत्स्वा० इदमनीवरुणाभ्यां // 8 // ॐ सत्वन्नोऽअने० एधिस्वा० इ. दमग्नीवरुणाभ्यां० // 9 // ॐ अयाश्चाग्ने जठस्वाहा // इदमग्नयेअयसे०॥१०॥8॥१६७॥ 5 पश्चादग्नेराचार्यस्योत्तरतउपविशतीतिजयरामवासुदेवहरिहरगदाधरादयः // दीक्षितइतिगर्गः // GAAAAAA For Private and Personal Use Only
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ॐ येतेशतं स्वर्काःस्वा० इदंवरुणायसवित्रेविष्णवेविश्वभ्योदेवेभ्योमरुद्भ्यःस्वकें / भ्यश्च० // 11 // ॐ उद्दुत्तमम् स्यामस्वा• इदंवरुणायादित्यायादितये // 12 // ॐ प्रजापतयेस्वाहा. इदंप्रजाप० // 13 // ॐ अग्नयेस्विष्टकृतेस्वाहाइदमनयेस्वि? ष्टकृतेन // 14 // ततःसंस्रवप्राशनं // पवित्राभ्यांमार्जनं // अनौपवित्र तिपत्तिः // पूर्णपात्रवरयोरन्यतरस्यब्रह्मणेदानं // तचताम्रादिपात्रे // प्रणीता। विमोकः // ॐ आपःशिवाइतिमंत्रणप्रणीताविमोकोदकेनमूय॑भिषिचेत् // अथै / / नंब्रह्मचारिणमाचार्यःसठशास्ति // ब्रह्मचार्यसीत्याचार्योवदति॥भवामीतिब्रह्मचा। रीवदति // अपोशान // इत्याचार्यः // अशनानि // इतिब्रह्मचारी // कर्मकुरु // इत्याचार्यः॥ करवाणि // इतिब्रह्मचारी // मादिवासुषुप्थाः // इत्याचार्यः॥नस्व / 1 सप्तमंत्राणांलक्षणानिब्रह्मचर्यब्राह्मणे / 20. For Private and Personal Use Only
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-पामि॥इतिब्रह्मचारी॥वाचंयच्छइत्याचार्यः॥यछामिइतिब्रह्मचारी ॥अध्ययनंसंपाभास्कर. ॥१६८द्य इत्याचार्यः // यच्छामि // इतिब्रह्मचारी // समिधमाधेहि // इत्याचार्यः // आदधामि // इतिब्रह्मचारी // अपोशानइत्याचार्यः // अशनानीतिब्रह्मचारी // अथास्मैब्रह्मचारिणेसावित्रीमन्वाहआचार्यः // तत्रादौआचारात्कांस्यपात्रेतंडलाश कान्प्रसार्यतदुपरिसुवर्णशलाकयाॐ कारव्याहृतिपूर्वकंगायत्रीलिखित्वा // अद्यपू० तिथौममब्रह्मवर्चससिद्धयर्थवेदाध्ययनाधिकारसिद्धयर्थंगायच्युपदेशांगविहितंगाय: त्रीसावित्रीसरस्वतीपूजनपूर्वकंआचार्य पूजनंकारष्ये // मनोजूतिरितिप्रतिष्ठाप्य // श्रीश्चतेइतिषोडशोपचारैःपूजनंकृत्वा॥ ततआचार्यपूजनंकुर्यात्॥कथंभूतायब्रह्मचा हारिणेइत्यपेक्षायांदक्षिणतस्तिष्ठतऽआसीनायउत्तरतोग्नेःव्यवस्थितायप्रत्यङ्मुखोप // 168 // शविष्टायपादोपसंग्रहणपूर्वकमुपसन्नाचार्यसमीक्षमाणायस्वयमपिसमीक्षितायब्रूया ! For Private and Personal Use Only
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit GORG00.06 00000000000000000000 दाचार्यः // कथं // ओंकारव्याहृतिपूर्वकंप्रथमंपच्छः // द्वितीयमर्धर्चशः // तृती यंसर्वशःपठेत् // तत्रमंत्रः॥ हरिः॥ ॐ भूर्भुवन्तत्सवितुर्वरेण्यम्भौदेवस्य॑धीम | हि // धियोयोन प्रचोदयात् // 1 // एवंत्रिरुत्वोभयोरपिप्रणवपूर्वकंस्वस्तिकरणं॥ संवत्सरेषण्मास्येचतुर्विशत्यहेद्वादशाहेवेत्येषांकालानामन्यतमेकालेक्षत्रियवैश्य, योः // सद्यस्त्वेवगायत्रींब्राह्मणायानुब्रूयात् // त्रिष्टुभंसावित्रींक्षत्रियस्य // जगती सावित्रीवैश्यस्यब्रूयात् // इत्युपदेशः // अनावसरेब्रह्मचारिणासमिदाधानं // कु। शोपग्रहोभूत्वातिस्रःसमिधआदायदंडसहितएवपश्चादग्नेरुपविश्य // तत्रप्रथमंताव है। दक्षिणहस्तेनाग्नेःसंधुक्षणं // संधुक्षणं इंधनप्रक्षेपः // वक्ष्यमाणमंत्रैःपंचभिः // ॐ ___1 शुष्कगोमयखंडरिंधनप्रक्षेपइतिगदाधरः॥ .33 For Private and Personal Use Only
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit संस्कार- अग्नेसुश्रवःसुश्रवसंमाकुरु॥॥ॐ यथात्वमग्नेसुश्रवःसुश्रवाऽअसि ॥२॥ॐ एवंमा भास्कर // 169 // सुश्रवःसौश्रवसंकुरु // 3 // ॐ यथावमग्नेदेवानांयज्ञस्यनिधिपाऽअसि // 4 // ॐ एवमहंमनुष्याणांवेदस्यनिधिपाभूयासम् // 5 // इत्येतैःपंचभिमत्रैःप्रतिमंत्रमिंध / नप्रक्षेपः॥ उभाभ्यांसंधुक्षणप्रसिद्धिरस्ति // ततःप्रदक्षिणमग्निंजलेनपर्युक्ष्योत्तिष्ठ / न्समिधआदधाति // ॐ अग्नयेसमिधमाहार्षम्वृहतेजातवेदसे ॥यथात्वमग्नेसमिधा / समिध्यसऽएवमहामायुषामेधयावर्चसाप्रजयापशुभिब्रह्मवर्चसेनसमिन्धेजीवपुत्रो ममाचार्योमेधाव्यहमसान्यनिराकरिष्णुयशस्वीतेजस्वीब्रह्मवर्चस्यन्नादोभूयासर्छ स्वाहा // 1 // इत्यनेनमंत्रणप्रथमां // ततोनेनैवमंत्रेणद्वितीयांसमिधमादधाति // एषातइतिवासमिदाधानमंत्रः // मंत्रसमुच्चयोवा // ततउपविश्यपूर्ववत्परिसमू // 169 // हनम् // प० समूह अनेसुश्रवइत्यादिपंचभिमत्रै प्रतिमंत्रमिंधनप्रक्षेपः // तत। POOOOOMoradMASSAGAROOoe सलमलन For Private and Personal Use Only
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir हस्तूष्णींपाणीप्रतप्यवक्ष्यमाणैःसप्तभिमत्रै प्रतिमंत्रणमुखंविमार्जनं // ॐ तनूपा अंग्नेसितन्वम्मेपाहि // 1 // ॐआयुर्दाऽअंग्नेऽस्यायुर्मेदेहि // 2 // ॐ बोंदाऽ नेसुिवचौमेदेहि // 3 // ॐ अग्नेयन्मैतन्वाऽउनन्तन्मऽआप्रण // 4 // ॐ मेधांमे / देवःसविताऽआदधातु // 5 // ॐ मेधामेदेवीसरस्वतीआदधातु // 6 // ॐ मेधाम / श्विनौदेवावाधत्तांपुष्करस्रजौ // 7 // इत्येतेमुखमार्जनमंत्राः॥ अत्रशिष्टाचारमा / ताकेचनपदार्थालिख्यते // ॐ अङ्गानिचम आप्यायंतां॥ इतिमंत्रणशिरःप्रभृति / पादांतसर्वांगालंभनं // ततोदक्षिणहस्ताग्रेण // ॐ वाकमऽआप्यायतां॥ इतिमुखा / लंभनं // ॐ प्राणश्चमऽआप्यायतां // इतिनासिकयोरालंभनं // ॐ चक्षुश्चमऽआ वाक्यभेदात्प्रतिवाक्यंपाण्यो प्रतपनंमुखमार्जनंचेतिगदाधरःललाटादिचुबुकांतस्पृशेदितिहरिहरः॥ RRC-Roor For Private and Personal Use Only
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit भास्कर. // 17 // संस्कार-प्यायतां // इतिचक्षुषीयुगपत् // ॐ श्रोत्रंचमऽआप्यायतां // इतिदक्षिणश्रोत्रं // अनेनैवमंत्रेणवामं // ॐ यशोबलंचमऽआप्यायतां // इतिवाव्होरुपस्पर्शनं // तत. स्यायुषकरणं // भस्मनाललाटेग्रीवायांदक्षिणेठसेहदिच // ॐ व्यायुषञ्जमदग्नेला| इतिललाटे // ॐ कुश्यप॑स्यत्र्यायुषम् // इतिग्रीवायां // ॐ यद्देवेषुत्र्यायुषम् // इतिदक्षिणेठसे // ॐ तन्नौअस्तुत्र्यायुषमइतिहृदि // ततःगोत्रनामपूर्वकंवैश्वानरा ? दीनामभिवादनं // ततोब्रह्मचारीदक्षिणश्रोत्रेसमौकरौकृत्वांभिवादयेत् ॥अमुकस गोत्र अमुकप्रवरान्वितःअमुकशर्माअहंभोवैश्वानरअभिवादयामिइतित्रिः // 3 // अमुकसगोत्र // भोसूर्यअभिवादयामि // 3 // अमुकसगोत्र // भोआचार्यअ६ // 17 // | 1 अभिवादनेपाणिग्रहणंनास्तिपादस्पर्शनकार्यमितिहरिहरः॥२ सायान्हे वरुणं // ORORSCOPE For Private and Personal Use Only
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit CoOOOOOOOO भिवादयामि // 3 // अमुकसगोत्र // भोअध्यापकगुरोत्वामभिवादयामि // 3 // ततआचार्यादिःप्रत्यभिवादयेत् // अभिवादयस्वआयुष्मान्भवसौम्य अमुकशर्म / न्॥ इतिप्रत्यभिवादनं॥ // यथाहयाज्ञवल्क्यः // दक्षिणपदमालभ्यपाणिनादक्षिणे नच // सव्येनसव्यंटष्टव्य भिवादनकर्मणि // व्यवस्थपाणिनाकार्यमग्निंसूर्यगुरुं / तथा // उपसंग्रहणंयथाइतिपाठभेदः॥ उभाभ्यामपिहस्ताभ्यांकारयेच्छ्रोत्रसदृशौ| इति // अन्यथादोषोस्ति यथा // जन्मप्रभूतियत्किचिच्चिकित्साधर्ममाचरत् // सही वैतन्निष्फलंयातिएकहस्ताभिवादनादिति // अभिवादनंतु // भोशब्दंकीर्तयेदंतेस्व | स्यनाम्नोभिवादने // आयुष्मान्भवसौम्येतिवाच्यःप्रत्यभिवादनेइति // प्रत्यभिवा दनाकरणे // योनवेत्त्यभिवादस्यविप्रःप्रत्यभिवादनं // नाभिवाद्यासविदुषायथाश द्रस्तथैवसः // इत्यभिवादनं // // संध्यावंदनाधिकारस्तु // यावद्ब्रह्मोपदेशोनताव | ARRORकन Ge0000000 For Private and Personal Use Only
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार- संध्यादिकंचन // ततोमध्यान्हसंध्यादिसर्वकर्मसमाचरेदिति॥ // अत्रभिक्षाच भास्कर. // 171 / हार्यचरणं // ब्रह्मचारीपात्रंगृहीत्वा // भवतिभिक्षांदहि // इत्येवमुत्वाब्राह्मणोभिक्षां याचते // भिक्षाग्रहणोत्तरंब्रह्मचारी // ॐ स्वस्तीत्याशीर्वचनंदद्यात् // भिक्षांभव तिदेहीतिक्षत्रियः // भिक्षादेहिभवतीतिवैश्यः॥ यत्रप्रत्याख्याननकुर्वतितभिक्षा शर्थगच्छेत् // तिस्रोवाभिक्षाग्राह्या षड्वादशाऽपरिभितावा॥ आत्मनआचार्यस्यच। आहारपरिमितावधिवा // मातुःसकाशात्प्रथमभिक्षांयाचेतेत्येकेआचार्यामन्यते॥ अयंप्रथमोधर्मेतिकर्कः // यथोक्तांभिक्षांभिक्षयित्वाआचार्यायभैक्षनिवेदयेत् // मुंश्वत्याचार्यानुज्ञातोभिक्षांखीकुर्यादितिभिक्षाचर्यचरणं // वाग्यतोहः शेषतिष्ठे IT1 अत्रमध्यान्हसंध्याकार्येत्युक्तंगदाधरे प्रयोगपरिजातेच // नेतिकृष्णभट्टीकारः॥ ब्रह्मयज्ञस्तुद्विती // 171 // यदिनमारभ्यगायत्र्याकार्यइतिधर्मसिंधुः॥ 0000-00ADASAGAR AA00000RRORA For Private and Personal Use Only
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit शिदित्येकेअहिठसन्नरण्यात्समिधऽआहृत्यपूर्ववदाधायवाचविसृजते // वाग्यतोमौ | हानी / अहःशेषतिष्ठेतइति // वाग्यमनेनियम केचिन्मते // नेतिगदाधरः // भिक्षा | निवेदनोत्तरंयावदस्तमयंगुरुरेवनाध्ययनेतिष्ठेदित्येके आचार्यामन्यते // अहिंसन् / इतिअच्छिदन्वयंभनाः स ध आहृत्यपूर्ववदाधायइति // पूर्ववत्संध्योपासनपूर्व कतस्मिन्नेवाग्नौपरिसमूहद्रादेव्यायुषकरणांतंसमिदाधानंअभिवादनंचकुर्यादित्य | अर्थः // वाचविसृजतइति // वाग्विसर्गः // यावद्रतंतावदग्निरक्षणंत्रिरात्रंवा // अत आरभ्यआब्रह्मचर्य परिसमाप्तेब्रह्मचारिणीयमनियमाःकथ्यते // अधः शायर्यास्या त् // अक्षारलवणाशीस्यात्॥दंडधारणकर्तव्यं // अरण्यात्स्वयंप्रशीर्णाःसमिधआ हत्य // सायंप्रातःसंध्योपासनपूर्वकपरिसमूहनादित्र्यायुषकरणांतंयसावेतंकर्मकर्त / / व्यं // गुरुशुश्रूषाकर्तव्या // सायंप्रातर्भोजनार्थेभोजनसन्निधानेवारद्वयभिक्षाचर For Private and Personal Use Only
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir भास्कर. // 172 // संस्कार- णकर्तव्यं // मधुमांसाशनंनकर्तव्यं // मज्जननकर्तव्यं // उद्धृतोदकेटरजायादित्य | दार्थः // कुशासनोपरिमसुरिकाद्युपधानंकृत्वानोपविशेत् // स्त्रीणांमध्वजवस्थानंन / कर्तव्यं // अनृतंनकर्नव्यं // अदत्तनगृण्हीयात् // स्मृत्यतरोक्ताश्चयमनियमा नुष्ठेयाः // यथा // परिधृतवस्रक्षालनंविनानदधीत // भग्नंसुसँल्लग्नितविकृतंवस्त्रंन / दधीत // अस्तसमयेभास्करावलोकनंनकुर्यात् // शुल्कवदनंपरिवारादिवर्जयेत् // पर्युषितमन्नंभिस्सटान्नंचमभक्षयेत्॥कांस्यायसवंगमृद्पात्रभोजनंतेनपानंचनकुर्या / प्रल // तांबूलभक्षणंनकुर्यात अभ्यंगमक्ष्णोरंजनमुपानच्छत्रादर्शचवर्जयेत्॥इति। यस्यैवमध्यवयसोश्चत्वारोवेदामयापठितव्याः सोष्टाचत्वारिंशद्वर्षाणिवेदब्रह्मचर्यच रोदिति // स्मृत्युक्तान्पंचाशत्संख्याकान्ब्राह्मणान्भोजयिष्यइति॥ ॥अथाशीर्वादः // 172 // // हरि ॐ ब्रह्मचर्यमागामित्याह // ब्रह्मणऽएवैतदात्मानन्निवेदयतिब्रह्मचार्यसानी / / हGOROACA00e For Private and Personal Use Only
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir DooGAVARANG बा. 6 ब्रह्मवर्चसीभव // आचार्यादीनगंधादिभिःसंपूज्यतेभ्यश्चदक्षिणांदा खातैराशिषोगृहीत्वा // स्थापितमात्रादिदेवकोत्थापनमंडपोहासनंचकार्यं // तहि / विश्वाओवक्ष्यते // इतिसंस्कारभास्करेउपनयनप्रयोगःसमाप्तः॥ // अथोपनयना / दुर्वब्रह्मचारिणःसायंप्रातरग्निनित्योपासनविधिः॥सायंसंध्योपासनंकृत्वाधृतदंडा दिर्गृहीतेंधनाज्यसमित्स्थापिताग्निसमीपेस्खासनेउपविश्याचम्यप्राणानायम्यदेश। कालकीर्तनांतेममसतेजोब्रह्मवर्चससिध्यर्थअग्निनारायणप्रीतयेचसायमग्निपरिसमू: हनंसमिदाधानादिकंचकरिष्ये // अग्निमुखंकृत्वाचत्वारिशंगेतिध्यात्वागंधादिना है भ्ययं // ततोग्ने सुश्रवइत्यादिपंचभिमैत्रैःप्रतिमंत्रघृतप्लुतेंधनप्रक्षेपः // जलेनाग्निं | पर्युक्ष्य॥ उत्थायआज्यप्लुतसमिधमेकांग्रहीत्वाऽग्नयेसमिधमाहार्षमित्यारभ्यभूया / सठवाहेत्यंतमंत्रंपठित्वातामग्नौजुहुयात् // अनेनैवमंत्रेणद्वितीयांतथातृतीयांसमि। For Private and Personal Use Only
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie // 177 // संस्कार-धमादध्यात् // पुनरग्ने सुश्रवइत्यादिपंचभिमरिंधनंप्रक्षिप्य॥ तूष्णींपाणीप्रतप्या भास्कर. तनूपाअग्नेत्यादिमंत्रैःप्रतिमंत्रमुखविमार्जनं // पुनःअंगानिचमइत्यादियशोबलमि / त्यंतमंत्रैःप्रतिमंत्रप्रत्यंगालंभनंकार्य // ततस्यायुषमितिप्रतिमंत्रणभस्मललाटेग्री है। वायांदक्षिणेठसेहृदिचसंधार्य // ततोगोत्रनामपूर्वकंवैश्वानरादीनामभिवादनं // नेनसायमग्निपरिचरेणअग्निनारायणःप्रीयतां // एवंप्रातःस्नानसंध्योपासनोत्तरंआ चमनादिदेशकालकीर्तनोत्तरप्रातरग्निपरिसमूह समिदाधानादिकंचकरिष्येइत्यूहे / हनइंधनप्रक्षेपादिअभिवादनांतंसर्वकर्मकुर्यादिति // उपनयनाग्नौनष्टेपुनरुत्पादनवि / धिः // रेणुकारिकायां // व्रताग्निनाशेव्रतिनात्रीन्कृच्छ्रांश्चव्रतंचरेत् // प्राग्वदग्निप्र. तिष्ठाप्यकटिसूत्रादिकंपुनः // स्टशन्मंत्रान्पठेदनावाज्येनाहुतिपूर्ववत्॥ नगायत्र्यु / // 177 // हापदेशंचकृत्वाग्निपरिशुश्रुषांइति // // अथयमलजातपुत्रयोरुपनयनेनिर्णयः॥ // RI / For Private and Personal Use Only
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A संस्कारक्रमार्थज्येष्ठकनिष्ठभावउच्यते // मनुः॥ जन्मज्येष्ठेनचाव्हानसुब्रह्मण्या | स्वपिस्मृतं // यत्तयोश्चैवगर्भेषुजन्मतोज्येष्ठतास्मृताइति // देवलः // यस्यजात | स्ययमयोःपश्यंतिप्रथमंमुखं // संतान:पितरश्चैवतस्मिन्ज्येष्ठयंप्रतिष्ठितं // भाग / वतेतु // द्वौतदाभवतौगीसूतिर्वेशविपर्ययादित्युक्तेः॥ पश्चादुत्पन्नस्यज्यैष्ठयमुक्त। वैद्यकेप्यात्रेयसंहितायां // यदाविशेविधाभूतंबीजंपुष्पंपरिक्षरत् // तदाभवेद्विधाग। भःसूतिर्वेशविपर्ययादिति // तथापिबहुसंमतंमनुवचनंयुक्तं // निर्णयसिंधौ // एक स्मिन्वासरेप्राप्तेकुर्याद्यमलजातयोः // क्षौरंचैवविवाहंचौंजीबंधनमेवचेति // यम लियोयुगपदेवसंस्कारकरणेएकमेवनांदीश्राद्धंकार्यमितिधर्मसिंधौनांदीश्राद्धप्रकर णांतेउक्तं ॥यमलयोरेककालेएकमंडपेवासमानसंस्कारौनदोषायेतिधर्मसिंधौविवा। हनिषेधापवादप्रकरणेउक्तं // रेणुकारिकायां // एकस्मिन्वत्सरेचैववासरेमंडपेत / A0AGAOORPORAGAORADARO For Private and Personal Use Only
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit संस्कार॥१७८॥ CANADAGA रकटन्छGRA00000000 था // कर्तव्यंमंगलंखस्रो त्रोर्यमलजातयोः // एकंचाभ्युदयंकार्यष्टथुग्वेद्यौव्रतेषु / भास्कर. |च // पृथक्कुर्वीतसंभारानष्टथगाचार्यमेवच // यमलेकन्यकोडाहेप्टथग्वरौचवेदिके // पृथग्यौतिकदानंचऐरिण्यादितथैवचेति // संग्रहे // जातककालेयमलोसुतीव्रतेत | थैवकन्येअपिऊढकाले // आचार्ययुग्मंखलुवेदियुग्मंकुर्वीतनांदीमुखमेकमेवेति // अथयमलपुत्रयोः उपनयनेसर्वसंभारान्प्राग्वतद्विगुणसंपाद्य // वेदिकेचदविरच्य। |आचार्योहौइति // // अथयमलपुत्रयोःउपनयनप्रयोगविशेषः // कर्तापत्न्यास हमंगलस्नात्वाऽहतवाससीपरिधायधृतमंगलतिलकोमंडपमध्येशुभासनेप्राङ्मुख उपविश्यखदक्षिणतः पत्नीतदक्षिणतःयमलजातकुमारौउपवेश्यपवित्रपाणिराचां | शतःप्राणानायम्यदेशकालकीर्तनांतेअनयोःयमलजातकुमारयोःहिजत्वसिद्धयैवेदा ध्ययनाधिकारार्थचउक्तप्रकारेणज्येष्ठस्यस्वयंकनिष्ठस्यान्यद्वाराउपनयनाख्यसं A 178 // For Private and Personal Use Only
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir POATOGoo00000 स्कारौअद्यवाश्वःकरिष्ये // ममोपनेतृत्वाधिकारसिध्यर्थंकृच्छ्त्रयात्मकप्रायश्चित्त / पूर्वकंडादशसहस्रंअथवादादशाधिकसहस्रंगायत्रीजपंस्वयंवाब्राह्मणहाराअहमाच / रिष्ये // कुमारेणापिकामचारकामवादकामभक्षणादिदोषपरिहारार्थकृच्छ्त्रयात्म कप्रायश्चित्तपूर्वकंब्राह्मणहाराहादशसहस्रंवाद्वादशाधिकसहस्रंगायत्रीजपंअहमा / चरिष्ये // पुनःपिता // अनयोःकुमारयोःग्रहानुकूलतासिध्यर्थग्रहयज्ञंकरिष्ये॥त / त्रनिर्विघ्नार्थगणपतिपूजनंखस्तिपुण्याहवाचनअविघ्नपूजनमंडपस्थापनमातृकापू | जनंवसोझैराआयुष्यमंत्रजपनांदीश्राद्धंग्रहयज्ञांगंआचार्यादिवरणंदिग्रक्षणपंचग? व्यकरणंभूमिपूजनंपंचभूसंस्कारान् अग्निप्रतिष्ठापनंग्रहस्थापनरुद्रकलशस्थपनंचा | द्यकरिष्ये॥ कालांतरेग्रहयज्ञकरणेसंकल्पेयथाकालंग्रहयज्ञंकरिष्येइत्यूहःकर्तव्यः॥ सर्वथाग्रहयज्ञाकरणेग्रहयज्ञसंकल्पमेवनकुर्यात् // तत्पक्षेनांदीश्राद्धांतसंकल्पंकु / For Private and Personal Use Only
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-र्यात् // नांदीश्राद्धोत्तरपूर्वोक्तप्रकारेणगृहमध्येमातृकाःस्थापयेत् // ग्रहयज्ञकरणे | भास्कर. // 179 // ग्रहयज्ञांतंकुर्यात् // यदाचोलेनसहोपनयनंक्रियतेतदासंकल्पेचौलोपनयनाख्येक हामणीअहंकरिष्येइत्यूहः // अथपितास्वभ्रात्रादिभ्यःयमलजातकनिष्ठकुमारस्यचू / / डोपनयनादिवाउपनयनादिसंस्कारस्याधिकारंदद्यात् // तद्यथा // आदौगणपतिं / संपूज्य // अथाधिकारदानं // भ्रात्रेममास्ययमलजातकनिष्ठकुमारस्यचूडोपनय नादिवाउपनयनादिसमावर्तनांतसंस्कारकर्माधिकारार्थत्वामहंवणे // भ्रातरंगंध, वस्त्रादिनापूजयेत् // तथाचसंग्रहे // भ्रातरस्यकुमारस्यचूडादिस्नातकावधि ॥सं है स्कारकर्मकरणाधिकारंतेददाम्यहं // 1 // इत्युक्खाकुमारंभातुरुत्संगेदद्यात् // त। द्यथा // गृहीतावक्ष्यमाणमंत्रेणगृण्हीयात् // चूडादिस्नातकांतानिकर्माणितुतवा 8 // 179 // ज्ञया // भ्रातरस्यकुमारस्यकरिष्येहंस्वपुत्रवत् // इतिमंत्रेणकुमारंगृहीत्वाकुंकुमा 000000000 For Private and Personal Use Only
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RORS दिभिरलंकृत्यप्रयोगवत्संस्कारान्कुर्यात् // अथयमलजातकन्यकोदाहप्रकारः॥ तत्रसंभाराः // वेद्यौहे // यौतिकद्वयं // सोपस्करऐरिण्याख्यवंशपात्रद्वयं // अंतःपटवस्त्रेहे // मधुपर्कादिसर्वसामग्रीद्वयंसंपाद्यति // यमलजातकन्ययोदिनां हतरेणोद्दाहकरणेपितुरेवाधिकारः // तत्रसंकल्पेममास्याः कन्यकायाःइत्यहाका / यः॥ यमलजातकन्ययोरुहाहस्यैकदिनकरणपक्षेनांदीश्राद्धांतंपितैवकुर्यात् // वि। वाहदिनकृत्यंतुभ्रात्रादिनाकार्य // अत्रप्रधानसंकल्पेममानयोःकुमार्योःइत्यूहःक / शर्तव्यः॥ दातृप्रतिगृहीत्रोरधिकारदानेप्रतिग्रहेचविशेषः॥ अस्याःकुमायों इत्यूहः। कर्तव्यःउभौगणेशंसंपूज्य // भ्रातमैमास्याःयमलजातकन्याया विवाहसंस्कारक। र्माधिकारार्थत्वामहंवणे॥भ्रातरंगंधवस्त्रादिनापूजयेत्॥ संग्रहेअधिकारदानमन्त्रः॥ भ्रातर्ममास्या कन्यायाःविवाहोत्साहकर्मसु // अधिकारंप्रदास्यामिकुरुकर्मयथो 000 For Private and Personal Use Only
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 18 // आदितं // इतिमंत्रेणकन्यांभ्रातुरुत्संगेदद्यात् // गृहीतावक्ष्यमाणमंत्रेणगृण्हीयात् // भास्कर विवाहादीनिकर्माणिसांगानितुतवाज्ञया॥ भ्रातरस्याःकन्यकायाःकरिष्येहंयथोदि | तं॥ इतित्रेणकन्यांगृहीत्वाकुंकुमादिभिरलंकृत्यविवाहप्रयोगोक्तवत्संस्कारकुर्यात्॥ विवाहोपनयनयोर्देवकोत्थापनंपितैवकुर्यादितियमलजातविवाहोपनयनसंस्कारप्र। करणं // अथविकलांगाद्युपनयनप्रकारः॥ स्मृत्यर्थसारे // षंढांधवधिरस्तब्धजड / गद्गदपंगुषु // कुब्जवामनरोगार्तशुष्कांगविकलांगिषु // ध्वस्तपुंस्त्वेषुचैतेषुसंस्का धाराःस्युर्यथोचितं // मत्तोन्मत्तौनसंस्कायॊपतितश्चतथैवच // तदपत्यंतुसंस्कार्य मपरत्वाहुरन्यथेति // पतितलक्षणंतु // आषोडशावर्षीद्राह्मणस्यानतीतःकालोभ वतिहाविंशद्वर्षाद्राजन्यस्यचतुर्विशावर्षावैश्यस्य // एतहर्षेऽनतिक्रांतएवोपनयन / // 180 // कालोवभति // अतऊर्ध्वपतितसावित्रीकाभवंति // तेनैतानोपनयनेयुर्नाध्यापयेयु / For Private and Personal Use Only
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5000 नयाजयेयुनचैभिर्व्यवहरेयुस्तदपत्यसंस्कारयेयुः॥ ब्राह्मण्यांब्राह्मणादुत्पन्नोब्राह्मण एवेतिश्रुतेः // अन्येतुसंस्कार्यमित्याहुः // होममाचार्यःकरोति // उपनयनंआचा र्यसमीपानयनं // अग्निसमीपेवा // सावित्रीवाचनंवा // अन्यदंगंयथासंभवंकार्य मिति // त्रयाणांपक्षाणामन्यतमेनप्रधानसिद्विरित्याशयः // मूकबधिरादेःसा वित्रीवाचनासंभवेस्टष्ट्वाआचार्येणजपःकार्यः // वाचकश्चेहिमंत्रोलिखित्वाचा येणदर्शयितव्यः // तेनमनसाचिंतितव्यः // यथा // संस्कारमंत्रहोमादीन्करो हत्याचार्यएवतु // उपनेयाश्चविधिवदाचार्यस्यसमीपतः // आनीयाग्निसमीपेतुसा / वित्रीस्टश्यवाचयेदितिपारस्करवचनं ॥अन्यत्समानं // उपनेयस्यवासःपरिधाना दिषुयेसंस्कारमंत्रास्तानाचार्यःपठेदित्यर्थः॥ तेषांत्रिरात्रोवनदीर्घव्रत।इतिसंस्का रभास्करेविकलांगाद्युपनयनप्रकारः // अथपुनरुपनयनकारणंतहिधिश्च // तत्रपु / 0000000000000 संकलन-उमजलन्ड For Private and Personal Use Only
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit संस्कार -ON नरूपनयनकारणमाह॥ तच्चप्रत्यवायनिमित्तकंप्रायश्चित्तभृतंपुनरुपनयनमाद्यं॥तच भास्कर. // 18 // जातकर्मादिसहितंतद्रहितंप्रायश्चित्तांतरसहितंकवलंचेत्यनेकविधाकृतस्योपनयन / स्योक्तकालाद्यंगवैगुण्येनवैफल्यापत्तावपरं // तत्रप्रथमंयथा॥अमत्याऔषधान्तरा? नाश्यरोगनाशार्थपैष्टया सुरायाःपानेत्रिमासकृच्छ्राचरणंपुनरुपनयनंच // मत्या | पैष्टयन्यसुरायाऔषधार्थपाने कृच्छ्रातिकृच्छ्रौपुनरुपनयनंचपैष्टीपानेद्वादशाब्दं // अज्ञानाद्वारुणीगौडीमाध्वीसुरापीताचेत्तप्तकृच्छंपुनरुपनयनं॥अज्ञानाद्रेतोविण्मूत्रा णामशनेसुरासंमृष्टान्नजलादिभक्षणेचतप्तकृच्छंपुनःसंस्कारश्च // ज्ञात्वाविण्मूत्रा यशनेचांद्रायणपुनःसंस्कारौ // लशुनपलांडगूजनवितराहग्रामकुकुटनरगोमां शसभक्षणेद्विजातीनांतत्तत्प्रायश्चित्तांतेपुनरुपनयनं // माधवमतेरक्तालशुनकृष्णवंता | // 18 // कभक्षणेनपुनरुपनयनं ॥अविखरोष्ट्रहस्तिनीवडवामानुषीक्षीरपानेतप्तकृच्छंपुनःसं है। -ABASOOke For Private and Personal Use Only
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit हस्कारश्च // रासभोष्ट्राग्रारोहणेकृच्छ्रेपुनसंस्कारश्च // इदंहेमाद्रिमतमिति // सिं अधीक्वचित् // मिताक्षरास्मृत्यर्थसारादिमतेरासभोष्ट्रारोहेउपवासत्रयादिमानंनतुपु! नःसंस्कारः // कौस्तुभाशयोप्येवं // वृषभारोहणेअमत्याकृच्छंमत्याकृच्छ्त्रया दि // केचिहृषारोहेपुनःसंस्कारंकुर्वतितत्रमूलंमृग्यं // एवमजबस्तमहिषारोहेपि // मांसभक्षकमलभक्षकपशोर्विभक्षणेपुनरुपनयनमात्रं // केचिन्मानुषमलभक्षणेपि / पुनःसंस्कारमात्रमाहुः // प्रेतशय्याप्रतिग्राहीपुनःसंस्कारमर्हति // जीवतोमृत / वाताश्रुत्वापुत्रादिनांऽत्यकर्मकरणेतंघृतकुंभेनिमज्योत्धृत्यनापयित्वाजातकर्माधु पनयनांतसंस्कारान्कृत्वात्रिरात्रव्रतांतपूर्वभार्ययांतस्यांमृतायामन्यभायेयावावि 181 वाहःकार्यः॥ आहिताग्निश्चेत्पुनराधानायुष्मदित्यादि ॥तीर्थयात्रांविनाकलिंगांगवं / / गांध्रसिंधुसौवीरप्रत्यंतवासिदेशगमनपुनःसंस्कारः // चांडालान्नभक्षणेचांद्रायणंबु / / POROCARROA00000 For Private and Personal Use Only
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir कन्छ संस्कार-डिपूर्वभक्षणंकृच्छ्राब्दंउभयत्रपुनः संस्कारश्च अजिनमेखलादंडोभैक्ष्यचर्याव्रतानि भास्कर. // 182 // च॥निवर्ततेद्विजातीनांपुनःसंस्कारमर्हति // वपनमेखलेतिस्मृत्यंतरेपाठः॥ एवंगणि| कान्नभक्षणेपिब्रह्मचारिणोमधुमांसाशनेपुनरुपनयनंप्राजापत्यंत्रिरात्रोपवासोवा // मत्याभक्षणेपराकः // अभ्यासेडिगुणंपुनःसंस्कारश्च // पितृमातृगुरुभ्योभिन्नस्यप्रेत है। स्यात्यकर्मकरणेब्रह्मचारिणःपुनरुपनयनं // हस्तमथितदधिभक्षणेबहिर्वेदिपुरोडा शशाशनेअभ्यासेकृच्छःपुनःसंस्कारश्च // यःसंन्यासंगृहीखाततोनिवृत्त्यगार्हस्थ्यचि कीर्षतिसषण्मासंकृच्छ्रान्कृत्वाजातकर्मादिसंस्कार संस्कृतःशुद्धोगार्हस्थ्यंकुर्यात्॥ एवमनशनमरणार्थसंकल्प्यानिवृत्तोपिकुर्यात् // कर्मनाशाजलस्पर्शात्करतोयाविलं घनात् // गंडकीबाहुतरणात्पुनःसंस्कारमर्हति // // अथानध्यायादेश्वद्वितीयं // // 182 // प्रदोषेनिश्यनध्यायेमंदेकृष्णेगलग्रहे // अपराण्हेचोपनीतःपुनःसंस्कारमर्हति // OORORS-0000 For Private and Personal Use Only
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir PA000RRODOASARGA अत्रप्रदोषःप्रदोषदिनं // कृष्ण कृष्णपक्षएकादश्यादिरंत्यत्रिकरूपोपराण्हश्चदिन तृतीयभागरूपइत्युक्तं // अनध्यायाअपिनित्याएवपौर्णिमाप्रतिपदादयःपुनरुपन / यननिमित्तं // नतुनैमित्तिकाः // अकालदृष्टयादिनिमित्तकत्रिरात्रादयः // नै / मित्तिकेषुप्रातर्गीजतनिमित्तानध्यायएवपुनःसंस्कारनिमित्तं // अत्रविस्तरःकौ / स्तुभे // अंसाभिमर्शकवटो समीपमानयनंप्रधानकर्मतस्यविस्मरणेपुनरुपना यनं // एवंगायत्र्युपदेशविस्मरणेपि // अत्रापितेषांनदीर्घव्रतं // ब्रह्मपुराणेनार / दः // सावित्रीग्रहणावंतद्दिनेवाचतुर्थके // पंचमेष्टेद्वादशेवावत्सरेव्रतमुत्सृजे / त् // मनुः // पक्षेमासेचवर्षेचमौंजीमोक्षः प्रशस्यते // तृतीयदिवसेकार्यपंचमेच विशेषतइति // पुनरुपनयनकारणनिर्णयः // // अथयजुर्वेदिनांप्रायश्चित्तैःसह / पुनरुपनयनप्रयोगः // प्रायश्चित्तार्थव्रतबंधेविशेषः // तत्रनिमित्तानंतरमेवकरणे / For Private and Personal Use Only
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit संस्कार-उदगयनपुण्यनक्षत्राद्युक्तकालोनापेक्ष्यते // अन्यथातुयथोक्तकालापेक्षा // तत्र | भास्कर // 183 // कर्तापितातदभावेपितृव्यादिःसपिंडः // तदभावेन्यःकश्चित् // यत्रपुनरुपनयनं / प्रायश्चित्तत्वेनोक्तंतत्रपर्षदुपदिष्टविधिनातदेवकार्य // यत्रतुप्रायश्चित्तांतरसहितंत / त्रिोक्तविधिनाप्रायश्चित्तंसंस्कार्येणकारयित्वाऽऽचार्येणतस्योपनयनंकार्य॥ यत्रजा तकर्मादिसंस्कारसहितमुपनयनविहितंतत्रजातादिचौलांतसंस्कारान्कृत्वाकार्यं // तत्रादौब्रह्मचारिणःपितृज्येष्ठाभ्यामन्योच्छिष्टभोजनेस्त्रियासहभोजनेवाश्राद्धसूत / कान्नगणिकान्नाशनेवाअमुकदोषपरिहारार्थपर्षदुपदिष्टंप्रायश्चित्तंकरिष्येइति कृ हवा // आचार्यस्तुअमुकदोषपरिहारार्थपुनरुपनयनसंस्कारसिद्धिद्वाराश्रीपर• हा दशसहस्रगायत्रीजपंअहंवाब्राह्मणहाराकरिष्ये // ब्रह्मचारीस्थंडिलेमिंप्रतिष्ठाप्य | अग्निमुखंकृत्वाआज्यसंस्कृत्यादिआघाराज्यभागांतंकृत्वाआज्यप्लुतपलाशसमिधं A000000ACARRORVARANARORA For Private and Personal Use Only
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AGARGAAAAAGA गृहीत्वाॐ पुनस्वादि कामाःखाहा // 1 // ॐ पुनर्मनुत्पुनरायुम्मऽआगुन्पुनः प्राण पुनरात्मामुऽआगुन्पुनश्चक्षुल्पुनश्रोत्रम्मऽआगन् // वैश्वानरोऽअदब्धस्तनु / पाऽअग्निन्नै पातदुरितार्दवत्थ्यात्स्वाहा // 2 // ततश्चरुहोमः // ॐ सुप्ततेअग्ने घृते | नस्वाहा // 1 // यत्तैपवित्रमुर्चिष्यग्नेवितिमन्तुरा // ब्रह्मते पुनातुमास्वाहा // 2 // पर्वमानुसोऽअद्यनत्पवित्रैणविचर्षणिः // यल्पोतासर्पुनातुमास्वाहा // 3 // उभा / / भ्यांदेवसवितल्पवित्रणसुवेनच // माम्'नीहिविश्व स्वाहा // 4 // ततःस्विष्टकृ|| दादिनवाहुती लाहोमशेषसमाप्य // गांदत्वाअथवागोनिष्क्रयंदद्यात् // ततःकृत / मंगलस्नानोधृततिलक कर्ताशुभासनेउपविश्य // दक्षिणतःसंस्कार्यंचोपवेश्य // For Private and Personal Use Only
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir . भास्कर. संस्कार॥१८॥ 300000oteocoCO आचम्यप्राणानायम्यदेशकालकीर्तनातेअस्यसंस्कार्यस्यपुनःसंस्कारसिद्धिद्वारा श्रीपरमेश्वर जातकर्माद्युपनयनांतान्संस्कारान्करिष्ये // अथवाकेवलंउपनयन संस्कारकरिष्येइतिसंकल्पः // तदंगविहितंनिर्विघ्नतासित्ध्यर्थंगणेशपूजनादिमंड पप्रतिष्ठानांदीश्राद्धांतंकृत्वा // अधिकारार्थब्राह्मणान्भोजयित्वाकुमारवपनादिकं| कृत्वाप्रयोगानुसारेणउपनयनंकृत्वावाजातकर्मप्रभृत्युपनयनांतसंस्कारान्कृत्वा ॥इ। प्रत्याद्यपक्षः // अथापरमापरिधानात्कृत्वापालाशीसमिधमादायव्रात्यप्रायश्चित्तंहु / खाव्याहृतीर्जुहोति // इतिद्वितीयपक्षः // अथापरोब्राह्मणवचनात्सावित्र्याशतक त्वोभिमंत्रितंघृतंप्राश्यकृतप्रायश्चित्तोभवतीत्यादिकमवदत्इतितृतीयपक्षः // // तत्रोक्तपक्षाणांशक्ताशक्तभेदेनव्यवस्था इदंकौस्तुभेद्रष्टव्यं // ॥एवंशाखांतरेष्वपि // 18 // विपनमेखलाजिनदंडभेक्ष्यचर्याव्रतादिकंवैकल्पिकव्यवस्थयानुष्ठायस्वस्वशाखो / For Private and Personal Use Only
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit Connone तोपनयनकार्य // // इतिसंस्कारभास्करसंक्षिप्तपुनरूपनयनप्रयोगः // // अथवा ह्मचारिव्रतलोपेप्रायश्चित्तं // बोधायनः // अत्रशौचाचमनसंध्यावंदनदर्भभिक्षा ग्निकार्यराहित्यशूद्रादिस्पर्शकौपीनकटिसूत्रयज्ञोपवीतमेखलादंडाजिनत्यागदिवा स्वापच्छत्रधारणपादुकाद्यारोहणमालाधारणोद्वर्तनानुलेपनांजनजलक्रीडाद्यूतन त्यगातवाद्याभिरतिपाखंडादिभाषणपयुषितभोजनादिव्रतलोपसकलदोषपरिहारा सार्थकृच्छ्वयंचरेन्महाव्याहृत्यादिअनादिष्टहोमंचकुर्यात् // तद्यथा॥ आचम्यप्राणा नायम्यदेशकालकीर्तनांतेपूर्वोक्तशौचाचमनादिव्रतनियमानांमध्येकश्चिद्रतलोप | स्तज्जनितदोषपरिहारार्थकृच्छ्रत्रयप्रायश्चित्तंबातत्प्रत्याम्नायगोनिष्क्रयीभूतरजत | द्रव्यदानमहाव्याहृत्यादिअनादिष्टहोमंचकरिष्ये // तत्रादौगोनिष्क्रयरजतद्रव्यं / हादसा // व्रतलोपजनितदोषपरिहारार्थकृच्छत्रयात्मकप्रत्याम्नायेनइदंयथाशक्तिगो For Private and Personal Use Only
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 18 // CAROOPORTAद निष्कयद्रव्यंअमुकशर्मणेब्राह्मणायतुभ्यमहंसंप्रददेइति॥ ततःस्थंडिलेपंचभूसंस्का / भास्कर. रपूर्वकंविटनामानमग्निंप्रतिष्ठाप्य // ब्रह्मोपवेशनाद्याज्यभागांतेव्यस्तसमस्तव्या / हृतीश्चतस्रः पंचवारुणेत्यादिनवाहुतीश्चाज्येनजुहुयात् // तद्यथा // ॐ भूःस्वाहा। इदमग्नयनमम // ॐ भुवःस्वाहाइदंवायवेन. ॐ स्वःस्वाहाइदंसूर्यायः // ॐ भू भुवःस्वःस्वाहाइदंप्रजापतयेन // ॐ खन्नोऽअग्ने स्मत्स्वाहा इदमनीवरुणाभ्यां / न // ॐ सत्वन्नोअग्ने० एधिवा इदमनीवरुणा० // ॐ अयाश्चाग्ने जठस्वाइ। दमग्नयेअयसेनमम // ॐ येतेशतं स्वर्काःस्वा० इदंवरुणायसवित्रेविष्णवेविश्वेभ्यो / देवेभ्योमरुद्भ्यःस्वर्केभ्यश्चन० // ॐ उदुत्तमम्ब: स्यामस्वाहा. इदंवरुणाया है। शदित्यायादितयेचनमम // एताअनादिष्टनवाहुतयः // अनंतरंमहाव्याहृत्यादि // 185 // शखिष्टकृदंतादशाहुतीराग्येनहुवा। संस्रवप्राशनादिप्रणीताविमोकांतंहोमशेषसमा / For Private and Personal Use Only
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 000000000000dleso प्य // // श्रुटितानांमेखलादीनांपुनर्ग्रहणकार्य // तथाचमनुः // मेखलामजिनंदंड मुपवीतंकमंडलुम् // अप्सुप्रास्यविनष्टानिगृहीत्वान्यानिमंत्रवदितिव्रतलोपेप्रायश्चि / तं॥ // अथवेदारंभनिर्णयः // तत्रवेदब्रह्मचर्यचरेदित्यनेनवेदाध्ययनांगतयाब्रह्म ? चर्याचरणमुक्तं // वेदाध्ययनारंभकालस्येतिकर्तव्यताचनोक्ता // केवलंसमावर्तन कर्मसूत्रकारेणारब्धं // वेदठसमाप्यस्नायात् // अत्रवेदस्यारंभंविनासमाप्तिः कर्तुन शक्यते // अतउपनयनानंतरमेववेदारंभस्यसमयः इत्येवगम्यते॥ इतिकर्तव्यता पुनः एतदेवव्रतादेशनविसर्गेष्विति // उपाकर्महोमातिदेशातादेशनंवेदारंभ प्राप्नो / ति // अतश्च // उपनीयगुरु शिष्यंमहाव्याहृतिपूर्वकं // वेदमध्यापयेदेनंशौचाचा रांश्चशिक्षयेदिति // अत्रापिनांदीश्राद्धविनानारभ्यते // अतः कारणाज्जोतिःशा : स्त्रोक्तेशुभेदिनेकार्य // सचस्वशाखापूर्वकोवेदारंभः // वसिष्ठः // पारंपर्यागतोयेषां / 00000000 00. For Private and Personal Use Only
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-वेदःसपरिहणं // यच्छाखाकर्मकुर्वीततच्छाखाध्ययनंतथा // 1 // अधीत्यशा भास्कर. ॥१८६खामात्मीयामन्यशाखांततःपरं // स्वशाखांयः परित्यज्यशाखारंभःसउच्यते // al // 2 // पराशरः // वेदस्याध्ययनंसर्वधर्मशास्त्रस्यचैवहि // अजानतोर्थतयर्थतु ? षाणांकंडनंयथा // 1 // मनुः // योनधीत्यहिजोवेदमन्यत्रकुरुतेश्रमं // सजीवन्ने / वशुद्रत्वमाशुगच्छतिसान्वयः // 1 // इति // अत्रप्रतिवेदस्यारंभणंटथक्पृथक् // तत्पक्षेप्रतिवेदस्याहुतिद्वयंब्रह्मणेइत्यादिनवाहुत्यनंतरंमहाव्याहृत्यादिविष्टकृदं / सातादशाहुतीर्छवाहोमशेषंसमाप्यवेदारंभंकृत्वाअभ्यसेत् // ततःपरंद्वितीयस्यनांदी| श्राद्धाद्यारंभः // एवंसर्वत्र // तदशक्तौएकतंत्रेणनांदीश्राद्धमेकमेवेतिप्रतिवेदस्याहु / तिद्वयंब्रह्मणेछंदोभ्यश्चहुवाअंतप्रजापत्यादिसप्ताहुतीर्हखाअनंतरमहाव्याहृत्यादि / 186 // दशाहुतयः // तत्रायंक्रमः // वेदाख्येमातृनांदीमुखमथजुहुयाहन्हिवकेंतरिक्षवायु / 00000000Sarorobordose For Private and Personal Use Only
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir उ0000000000000000 ब्रह्मादिहुत्वानवयजुषिभवेन्मुख्यतोभूर्भुवाद्याः // ऋग्वेदेप्राकृथिव्यानयइतिचदि वसूर्यमेवंचसामाथर्वेदिग्भ्यश्चचंद्रमसइतिनिखलातत्वसंख्याहुतीनां // 1 // अथ प्रयोगः ॥तत्रआचार्यउपनयनोत्तरमनध्यायरहितेज्योतिःशास्त्रोक्तशुभदिनेब्रह्मचा रिणमाहूयशुभासनेस्वस्योत्तरतउपवेश्य // व्रतादेशोवेदारंभस्तत्रप्राणानायम्यदेश / कालकीर्तनांतेअस्यब्रह्मचारिणः अद्यकरिष्यमाणानांवेदव्रतचतुष्टयारंभणकर्मणां स्वशाखापूर्वकवेदारंभमहंकरिष्ये॥तत्रनिर्विघ्नार्थगणपतिपूजनंस्वस्तिपुण्याहवाचन मातृकापूजनंवसा रानांदीश्राद्धंचकरिष्येइतिकृता॥ तत्रपुण्याहवाचनातेअपाप कप्रीयतामित्यूहः // ततःस्थंडिलेपंचभूसंस्कारपूर्वकंसमुद्भवनामानमनिंप्रतिष्ठा / प्य // ततोब्रह्मोपवेशनाद्याज्यभागांतंचरुवर्जकृत्वा // आज्यभागानंतरंयजुर्वेदाहु तीर्जुहोति // ॐ अंतरिक्षायस्वाहाइदमंतरिक्षायनमम // ॐ वायवे इदंवायवेन०॥ कलम00026. For Private and Personal Use Only
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार- ॐ ब्रह्मणेवा इदंब्रह्मणे // ॐ छंदोभ्यःस्वा इदंछंदोभ्योः // अथऋग्वेदाहुती भास्कर, ॥१८॥र्जुहोति // ॐ पृथिव्यैस्वा० इदंष्टथिव्यैः // ॐ अग्नयेस्वा० इदमग्नये० // ॐ ब्रा शाह्मणेस्वा० इदंव०॥ ॐ छंदोभ्यःस्वा० इदंछंदोभ्यो० // अथसामवेदाहुतीर्जुहोति // ॐ दिवेवा. इदंदिवे. // ॐ सूर्यायस्वा० इदंमूर्या० // ॐ ब्रह्मणेस्वा० इदंबा म०॥ ॐ छंदोभ्यःस्वा० इदंछंदोभ्यो० // // अथाथर्ववेदाहुतीर्जुहोति // ॐ दि / ग्भ्यःस्वा० इदंदिग्भ्योन०॥ ॐचद्रमसेस्वा० इदंचंद्र०॥ ॐ ब्रह्मणेस्वा० इदंव०॥ ॐ छंदोभ्यःस्वा० इदंछंदो० // ॐ प्रजापतये इदंप्र०॥ ॐ देवेभ्यःस्वा इदंदेवे०॥ ॐ ऋषिभ्यःस्वा इदंऋ॥ॐ श्रद्धायैस्वा इदंश्रद्धायैः॥ॐ मेधायै० इदंमेधायै॥ ॐ सदसस्पतयेस्वा-इदंसदसस्पतये०॥ ॐ अनुमतयेस्वा इदंअनुमतये ॥ततो / // 187 // महाव्याहृत्यादिस्विष्टकृदंतादशाहतयः // ततःसंस्रवप्राशनादिप्रणीताविमोकांतहो / - 7AAR कसAAAAAAG For Private and Personal Use Only
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit मशेषसमाप्य // ततोवेदाध्ययनमारभेत् // तच्चकारिकायां // वेदारंभेवसानेचपादौ ग्राह्यौगुरोःसदा ॥व्यवस्थपाणिनाकार्यमुपसंग्रहणंगुरोः // 1 // सव्येनसव्यःस्पृष्ट / व्योदक्षिणेनतुदक्षिणः॥ब्राह्मणः प्रणवंकुर्यादादावंतेचसर्वदा॥२॥ प्रत्यङ्मुखायोपवि / मष्टायोपसमीक्षतेगुरुः // वेदारंभमनुब्रूयाद्यथाशास्त्रमतंद्रितः // 3 // हस्तौतुसंयुतौधा यॊजानुनोरुपरिस्थितौ // गुरोरनुमतिंकुर्यात्पठनान्यमतिर्भवेत् // 4 // हस्तहीनंतु / योधीतेस्वरवर्णविजितं // ऋग्यजुःसामभिर्दग्धोवियोनिमधिगच्छति // ५॥प्र णवंप्राक्प्रयुंजीतव्याहृतीस्तदनंतरं // सावित्रींचानुपूर्वेणततोवेदान्समारभेत् // 1 // al प्रणवमादावंतेचकुर्यात् // ततःशिष्टाचारात्ब्रह्मचारिणावेदसरस्वतीपूजनंकार्यं // अद्यपू० तिथौब्रह्मवर्चससिद्धयर्थंवेदसरस्वतीपूजनंचकरिष्य॥वेदसरस्वतीस्थाप्य॥ वेदोसियेनत्वं // श्रीश्चतेइतिऋग्भ्यांषोडशोपचारैःसंपूज्य॥ ततःप्रत्यङ्मुखायोपवि / CRUAooooCARODC000004 न् For Private and Personal Use Only
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार ष्टिायपादोपसंग्रहणपूर्वकआचार्यमुखमीक्षमाणायअनसूयकायस्वहस्तौजानुभ्याम् भास्कर. halपरिकृतवतेब्रह्मचारिणेवेदंप्रयच्छति // ॐ भूर्भुवस्व ॐ तत्सवितु०॥ १॥ॐ इषेत्वो जैत्वावायवस्थदेवोवन्सविताप्रार्पयतुश्रेष्ठतमायकर्मणऽआप्यायध्वमध्न्याऽइ न्द्रीयभागम्प्र॒जाव॑तीरनमीवाऽअयुक्ष्मामावस्तुनाईशतमाघठसोध्रुवाऽअस्मिन्गो / पतौस्यातबुव्हीय॑जमानस्यपुशन्पाहि // 1 // इतियजुर्वेदः॥ ॐ अग्निमीळेपुरोहि तंयज्ञस्यदेवमृत्विज॥ होताररत्नधातमं // 1 // इतिऋग्वेदः // ॐ अग्नआयाहिवीत येगृणानोहव्यदातये // निहोतासत्सिबर्हिषि // 1 // इतिसामवेदः // ॐ शन्नो / हादेवीरभिष्टय आपोभवंतुपीतये // शंश्योरभिस्रवन्तुनः // 1 // इत्यथर्ववेदः॥ ॐस्व| Incen स्तीत्युक्ता // इतिस्वशाखाविधिवत्स्वशाखावेदंपरशाखाविधिवत्परशाखावेदंचपठे। 0000000RORRORS-CG00000 For Private and Personal Use Only
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SNOUS त् // ब्राह्मणभोजनम् // यांतुमातृगणेतिमातॄणांविसर्जनं // इतिसंस्कारभास्करे / दव्रतचतुष्टयं // // अथकेशांतकर्मोच्यते॥ जन्मतःसप्तदशेवर्षेनोचेद्रतविसर्गात्पूर्व / / कालापकर्षणंकृत्वाउदगयनेशुक्लपक्षेचौलोक्ततिथ्यादौगोदानंकुर्यात्॥ ततआचार्यो / बहि:शालायांपत्न्यासहशुभासनेउपविश्य॥ तद्दक्षिणतःब्रह्मचारिणमुपवेश्य॥ आ चम्यप्राणानायम्यदेशकालकीर्तनांतेअस्यब्रह्मचारिणःकेशांतकर्माहंकरिष्ये // त| दंगविहितंगणपतिपूजनंस्वस्तिपुण्याहवाचनअविघ्नपूजनमंडपस्थापनमातृकापूज | नवसो राआयुष्यमंत्रजपनांदीश्राद्धंचकरिष्येइतिकृत्वा // अत्रपुण्याहवाचनाते| 1 ब्रह्मचारिणरेतोत्सर्गादिप्रायश्चितंप्रयोगरत्नादिभ्योवगंतव्यं / 2 केशांतकालनिर्णयोगदाधरादि भ्वोज्ञेयः // मंडपप्रतिष्ठाकर्तव्या // तथापीदानींतनानाम्अकरणमात्रलिखिता। . For Private and Personal Use Only
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार॥१८९॥ प्रजापतिःप्रीयतामित्यूहःकर्तव्यः // बहि:शालायांस्थंडिलेपंचभूसंस्कारपूर्वकंसूर्य | भास्कर. नामानिंप्रतिष्ठाप्य // ततोब्रह्मोपवेशनादिपात्रासादनंचरुवर्ज // पात्रसादनानंतरं / उपकल्पनीयानि // शीतोदकं // उष्णोदकं // नवनीतपिंडः // घृतपिंडोवा ॥त्र्ये / णीशलली // सप्तविंशतिकुशतरुणानि // ताम्रपरिष्कृतआयसक्षुरः॥ आनडहगो मयपिंडः // नापितोवरश्च // अत्रगौरेववरः // एतान्युपकल्प्य // पवित्रच्छेदना है शदिपर्युक्षणांतेआधारावाज्यभागौचहुत्वा // ततोमहाव्याहृत्यादिस्विष्टकृदंतदशाह / तयः // तद्यथा // ॐ प्रजापतयेस्वाहा इदंप्रजा०॥ ॐ इंद्रायस्वा० इदंइंद्रा०॥ॐ। अनयेस्वा० इदमः // ॐ सोमायस्वा इदंसोमा०॥ ॐ भूःस्वाहाइदमनः // ॐ भुवःस्वा. इदंवा० // ॐ स्वःस्वा• इदंसूर्याय० // ॐ त्वन्नोअग्रे इदमग्रीवरु०॥ // 189 // For Private and Personal Use Only
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ॐ सत्त्वोऽअग्ने इदमग्नीव० // ॐ अयाश्चाग्ने इदमनयेअ० // ॐ येतेशतं इदं / वरुणा. सवि०॥ॐ उर्दुत्तमं० इदंवरुणायादि०॥ ॐ प्रजापत० इदंप्रजा० // ॐ अ नयखिष्टकृते. इदं० // ततः संस्रवप्राशनादिप्रणीताविमोकांतहोमशेषंसमाप्य // तितोमातुरंकेब्रह्मचारिणमुपवेश्य // एकस्मिन्पात्रेसीतास्वप्मृष्णाआपआसिंचति॥ उदकासेकमंत्रेविशेषः // ॐ उष्णेन. केशश्मश्रुवपेति ॥अथात्रनवनीतपिंडंप्रास्य / ति // ततउदकमादायदक्षिणगोदानमुंदति // ॐ सवित्राप्रसूताइतिमंत्रेण // ततः त्र्यैण्याशलल्याविनयति // त्रीणिकुशतरुणान्यंतर्दधाति // ॐ ओषधेत्रायस्वइ / तिमंत्रेण // ताम्रपरिष्कृतायसक्षुरग्रहणं // ॐ शिवोनामांसि इतिमंत्रेण // ततः केशकुशक्षुरसंलग्रीकरणं // ॐ निवर्तयाम्या इतिमंत्रेण // छेदनमंत्रस्तु // ॐ ये AGA0008 For Private and Personal Use Only
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 19 // कसPAGA नावपत्सवि० इतिमंत्रणप्रच्छिद्यानडुहेगोमयपिंडेप्रास्यत्युत्तरतोध्रियमाणे // एवमे भास्कर. वापरंवारद्वयंदक्षिणगोदानेतूष्णीकर्मकर्तव्यं // ततःपश्चिमगोदानेउंदनादिसंलग्नक रणांतमेकवारंपूर्ववत्समंत्रकंकुर्यात् // छेदनमंत्रस्तु // ॐ त्र्यायुषञ्जमद० // इति / मंत्रणप्रच्छिद्या. // पश्चिमगोदानेएवंपुनरिद्वयंतृष्णींकर्मकर्तव्यं // ततःउत्तर गोदानेउंदनादिसंलग्नकरणांतमेकवारंपूर्ववत्समंत्रकंकुर्यात् // छेदनमंत्रस्तु // ॐ येनभूरिश्व० // इतिमंत्रणप्रच्छिद्यान० // पुनरुत्तरगोदानेएवंपुनरिहयंतूष्णीकर्म / कर्तव्यं // ततःशिरःसमंतान्मुखांतारंत्रिवारंभ्रामयित्वा // मंत्रेविशेषः // ॐ यत्क्षुरेणमज शिरोमास्यायुःप्रमोषीर्मुखम् // 1 // इतिमंत्रण॥ ततःशिरःसमुंद्यना पितायक्षुरप्रयच्छति // ॐ अक्षण्वंपरिवपेत्यनेनमंत्रेण // नापितःशिखांरक्षिवा | // 190 // केशश्मश्रुवपनंकुर्यात् // ब्रह्मचारिणःस्नानं // केशतिआचार्यायगांददाति // स / 50000 For Private and Personal Use Only
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir हार्वेषुसंस्कारकर्मस्वाधानादिविवाहांतेषुपितैवकर्ता // तदभावेअन्यः // यथाशा शक्तिब्राह्मणान्भोजयिष्ये // यांतुमातृइतिमातृणांविसर्जनं // // संवत्सरंब्रह्मचर्य मवपनंचइतिकेशांतकानंतरंब्रह्मचारीब्रह्मचर्यव्रतंचरत् // अवपनंचकशांतोत्त ? रंसंस्कृतःसंवत्सरंवपनंवर्जयेत् // द्वादशरात्रंषड्रात्रंत्रिरात्रमंततःइतिविकल्पः // इतिसंस्कारभास्करेकेशांतप्रयोगः // // अथसमावर्तनकर्मोच्यते . // समावर्त नंउदगयनेकार्यतथापिकर्मवशात्मार्गशीर्षेविवाहप्रसक्तौदाक्षिणायनेपिकार्यं // इ। तिधर्मसिंधौ // समावर्तनकालाः // सावित्रीग्रहणादूर्ध्वतद्दिनेवाचतुर्थके // तृती? येहादशेवर्षेवत्सरेव्रतमुत्सृजेत् // पूर्वार्धाक्तकालौ अन्यथागौणेतिकारिकाकारः // वेदमधीत्यगुरुणानुज्ञातःस्नायात् // ब्रह्मचर्यवाष्टाचत्वारिंशद्वर्षाणिसमाप्यस्ना हायात् // द्वादशवार्षिकंवाव्रतंसमाप्यगुर्वनुज्ञातःस्नायात् // उभयवासमाप्यस्ना / AGAOOSoA306 For Private and Personal Use Only
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार- यात् // वेदशब्देनविधिविधेयस्तर्कइत्येतत्त्रयमुच्यते // विधि-विधायकंब्राह्मणवा भास्कर. // 19 // क्यं // विधेयोमंत्रः // तऊर्थवादः // शिक्षाकल्पोव्याकरणनिरुक्तछंदोज्योतिषमि | त्येभिःषडंगैःसहितंवेदमधीत्यावगम्यचस्नानमिच्छंत्येकेआचार्याः // नकल्पमा / नग्रंथमात्रेअधीतेअनवबुद्धेस्नानमिच्छति // अनुष्ठानायोग्यत्वात् // ग्रंथमात्रा हाध्ययनेपिकृतेयाज्ञिकोयज्ञविद्याकुशल कामनायात् // तच्चज्योतिःशास्त्रोक्तशुभदि| नेब्रह्मचारीकृतनित्यक्रियोऽर्थादिनागुरूंसंपूज्यतेनानुज्ञातःसमावर्तनाख्यंकर्मकुर्या हत् // वागीशादितिसौम्यपौष्णदिनकृन्मित्रोत्तरारोहिणीगोविंदेषुशशांकभानुगुरु विच्छुकार्कवारादिषु // रिक्तापर्वतथाष्टमीप्रतिपदंमेषंचकीटहरिहित्वाशुद्धियुतेष्टमे न्हिविमलेकुर्यात्समावर्तनंइतिश्रीधरः॥ तत्रायंक्रमः॥स्नानेच्छोमातृनांदीसप्तत्रिह 191 // तिसमित्वष्टकुंभाभिषेकोमौंजीमुक्त्वारवीक्षादधितिलवपनंदंतधावावनेजौ॥ लेपो SNOOPOOOOAAORAcc000 ORORSCOOO For Private and Personal Use Only
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir वासांसिसूत्रसजमथशिरसोवेष्टनंकर्णभूषांकृत्वानेत्रांजनादिरपिचपदत्राणयष्टिप्रवा / साः॥ ततआचार्यउक्तदिनेकृतनित्यक्रियासमायःब्रह्मचारिणासहशुभासनेउपवि / श्याचम्यप्राणानायम्यदेशकालकीर्तनांतेअस्यब्रह्मचारिणः गृहस्थाश्रमांतरप्राप्ति / हाराश्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थसमावर्तनाख्यंकर्मकरिष्ये // तदंगविहितंगणपतिपूजन / स्वस्तिपुण्याहवाचनमातृकापूजनंवसोर्धाराआयुष्यमंत्रजपनांदीश्राद्धंचकरिष्येइ |तिकृया // अत्रपुण्याहवाचनातेसुश्रवःप्रीयतामितिवदेत्॥ ततःभोआचार्यअहंस्ना स्येइत्यनुज्ञाप्रार्थनाब्रह्मचारिणः // स्नाहीतिप्रत्यनुज्ञागुरोः // ततःपादोपसंग्रहणं / / गुरोः // ततःपरिश्रितेपंचभूसंस्कारपूर्वकंसूर्यनामानमग्निप्रतिष्ठाप्य॥ ततोब्रह्मोपवे / / शिनादिपात्रासादनंचरुवर्ज // पात्रासादनानंतरंउपकल्पनीयानि // संधुक्षणानि / पर्युक्षणार्थमुदकं // समिधः ॥हरिताः कुशाः // अष्टौवारिकुंभाः॥ धौतवस्त्रं // द| AAOOOOOOOOO For Private and Personal Use Only
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार॥१९२॥ धितिलावा॥ नापितः॥ स्नानार्थमुदकं // औदुंबरंकनिष्ठिकाग्रवत्स्थूलंद्वादशांगुलं / भास्कर. दीर्घसरलंसत्वचंदंतधावनकाष्ठंब्राह्मणस्यदशांगुलदीर्घराजन्यस्य॥ अष्टांगुलदीपवै / श्यस्य।उद्वर्तनद्रव्यं / स्नानार्थमुष्णोदकं ॥चंदनं // अहतेवाससी // यज्ञोपवीतं // पुष्पाणि // उष्णीषं // कर्णालंकारौ // अंजनं // आदर्शः॥ छत्रं // उपानही // वै| णवदंडः // पूर्णपात्रं // वरोवा॥ एतान्युपकल्प्य॥पवित्रच्छेदनादिपर्युक्षणांतेआघा, राज्यभागौचजुहुयात् // ॐ प्रजपतयेस्वा० इदंप्र०॥ ॐ इंद्रायस्वा इदमि०॥ ॐ ? अनयेस्वा० इदम०॥ ॐ सोमाय इदंसो०॥ इत्याज्यभागानंतरंस्वशाखावेदारंभ || जाणाहुतिहोमः // अनंतरंब्रह्मणेछंदोभ्यइत्याहुतिद्वयमपिजुहोति // यदिवेदचतुष्टय मधीत्यस्नानंकरोतितदाप्रतिवेदवेदाहुतिद्वयंहुत्वाब्रह्मणेछंदोभ्यइत्याहुतिद्वयंपुनर्जु / // 192 // होति // ततःप्रजापतयइत्यारभ्यानुमत्यंताःसप्ताहुतीर्जुहोति // एवंवेदद्वयत्रयाध्य / For Private and Personal Use Only
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Soce यनेपियोज्यं // ततोमहाव्याहृत्यादिस्विष्टकृदंतादशाहृतयः // तयथा // ॐ अंत | रिक्षायस्वा० इदमंत०॥ ॐ वायवेस्वा० इदंवा० // ब्रह्मणेस्वा० इदंब० // ॐ छ / दोभ्यःस्वा इदंछं० // इतियजुः॥ॐ पृथिव्यैस्वा इदंष्ट०॥ॐ अग्रयेस्वा इदमनाक्ष ये // ॐ ब्रह्मणेस्वा इदंब० ॥ॐछंदोभ्यःस्वा इदं० // इतिऋक् // ॐ दिवे स्वा इदंदि०॥ॐ सूर्यायस्वा इदंमू०॥ॐ ब्रह्मणेस्वा० इदंब्र०॥ॐ छंदोभ्यःस्वा० इदंछं० // इतिसाम // ॐ दिग्भ्यःस्वा इदंदि०॥ॐ चंद्रमसे• इदंचं. ॥ॐ ब्रह्मा आणे. इदंब० // ॐ छंदोभ्याइदंछं० // इत्यथर्वः ॥ॐ प्रजापतये इदंप्र० // ॐ देवे| al भ्यःस्वा०॥ ॐ ऋषिभ्यःस्वा०॥ ॐ श्रद्धायैः // ॐमेधायैः // ॐ सदसस्पतये | ॐ अनुमतये०॥ ॐ भूःखा. इद० म०॥ॐ भुवःस्वा० इदं वा० ॥ॐ स्वस्वाहा For Private and Personal Use Only
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5193 संस्कार-२॥ इदंसू० // ॐ त्वन्नौअग्ने इदमग्नीव०॥ ॐ सत्वन्नौअग्ने इदमनीव०॥ ॐ अया। भास्कर. |श्चाग्ने० इद म०अ० // येतेशतं० इदं व० स० वि० // ॐ उत्तम०॥इ० व दित्या०॥ ॐप्रजाप० इदं प्र० // ॐ अग्नयेस्विष्टकृ. इद म स्वि०॥ततःसंस्रवप्राशनादिप्रणी ताविमोकांतंहोमशेषसमाप्य // ततः परिसमूहनादित्र्यायुषकरणांतंसमिदाधानंब मचारीकरोति ॥आचार्यस्योत्तरतउपविश्य // दक्षिणहस्तेनाग्नेः संधुक्षणप्रक्षेपःव / साक्ष्यमाणमंत्रैःपंचभिः॥ॐअग्नेसु० // ॐ यथावमग्ने० // ॐ एवंमा०॥ॐ यथाव शम०॥ॐ एवमहंमः // इत्यतैः पंचभिमैत्रैःप्रतिमंत्रमिंधनप्रक्षेपः॥ प्रदक्षिणमग्निंपर्यु क्ष्योत्तिष्ठन्त्समिधआदधाति // ॐ अग्नयेस. // 1 // इतिमंत्रेणप्रथमसमिधमादधा // 193 // ति // अनेनैवमंत्रणद्वितीयांतथातृतीयां // उपविश्यपुनः // अनेसुश्रवेत्यारभ्यपं / ARB0-000000000 For Private and Personal Use Only
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir CORPORORUROPOOR चंधनप्रक्षेपः॥ // तूष्णींपाणीप्रतप्यूवक्ष्यमाणैः सप्तभिमत्रैःप्रतिमंत्रमुखविमार्जनं // ॐ तनूपा तन्वंमे० // ॐ आयुर्दा स्यायुः // ॐ वक़दा० वर्ची० // ॐ अग्नेय / न्मे० // ॐ मेधांमेदेवः // ॐ मेधामेदेवी० // ॐ मेधामश्वि०॥इत्येतैर्मुखमार्जनं // अवशिष्ट्राचारः // ॐ अंगानिचम इतिमंत्रणप्रतप्तपाणिभ्यांशिरःप्रभृतिपादपर्य तानिसर्वाण्यंगान्यालभते॥ ततोदक्षिणहस्ताग्रेण॥ॐ वाकमआ० इतिमुखालंभन / ॐ प्राणश्व इतिनासारंध्रेयुग०॥ॐ चक्षुश्च चक्षुषीयु०॥ ॐ श्रोत्रंच० इ० श्रोत्रेच. इ.श्रोत्रेयुः // ॐ यशोवलंच // इतिबाव्होरुपस्पर्शनं // ततव्यायुषाणिकरोति // अनामिकयाभस्मगृहीत्वाभस्मनाललाटेग्रीवायांदक्षिणेसेहदिच॥ त्र्यायुषमिति, प्रतिमंत्रं // ॐ त्र्यायुषंजमदग्नेल० // 1 // इतिमंत्रस्यप्रतिपादेन // ततोगोत्रनाम / पूर्वकंवैश्वानरादीनामभिवादनं // ततआचार्यःपरिश्रितस्योत्तरतोष्टानामुदकुंभानां लिमWARA For Private and Personal Use Only
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 194 // AGA00000000000OOK दक्षिणोत्तराणांस्थापनं // उदकुंभानांपुरस्तावागग्रकुशास्तरणं // तेषुस्नानकर्ता | भास्कर. तिष्ठेदुदङ्मुखः // ॐ येस्वंतरमयः प्रविष्टागोह्यऽउपगोटोमयूखोमनोहास्खलविरु जस्तनुदुषुरिंद्रियहातान्विजहामियोरोचनस्तमिहगृण्हामि॥इत्यनेनमंत्रेणैकस्माद्दा / कुंभानुदकंगृहीत्वातेनोदकेनाभिषिंचेतित्स्नानकर्तात्मानं ॥ॐ तेनमामभिषिचामिनी श्रियैयशसेब्रह्मणेब्रह्मवर्चसा // 1 // इतिमंत्रेणाभिषिंचति // पुनःयेप्स्वंतरग्नयइतिम त्रेणैवद्वितीयोदकुंभानुदकमादाय // ॐ येनश्रियमकृणुतांयेनावमृशताऽसुरान् // येनाक्षारभ्यषिंचतांयहांतदश्विनायशः // 1 // इतिमंत्रेणाभिषिंचति // पुनः येप्स्वं तरमयइत्यनेनतृतीयोदकुंभादुदकमादाय // ॐ आपोहिष्ठा० // 1 // इतिमंत्रणा भिषिंचति॥ पुनःयेप्स्वंतरमयइत्यनेनचतुर्थोदकुंभानुदकमादाय // यो शिव०॥ For Private and Personal Use Only
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit POPONDERGROCERORB0BOORS // 1 // इतिमंत्रेणाभिषिंचति // पुनःयेप्स्वंतरग्रयः // 1 // इतिमंत्रणपंचमोदकुं / भादुदकमादाय॥ॐतस्माऽअरंग०॥१॥इतिमंत्रेणाभि०॥ पुनःयेप्स्वंतरग्नयइत्यनेन / मंत्रेणषष्ठसप्तमाष्टमोदकुंभेभ्यःप्रत्येकमुदकमादायतृष्णीवारत्रयमभिषिंचतिस्ना नकर्तात्मानं // ततउर्दुत्तममितिमंत्रेणमेखलांशिरोमार्गेणनिःसार्यभूमौनिधाय // तथैवाजिनंचोत्तार्य // दंडत्यागंकृत्वा तमुदगग्रंभूमौनिधाय // अन्यदासस्तू / / ष्णींपरिधायादित्यमुपतिष्ठतेब्रह्मचारी॥ ॐ उद्यन्भ्राजभृष्णुरिंद्रोमरुद्भिरस्तात्प्रात विभिरस्तादशसनिरसिदशसनिमाकुर्वाविदन्मागमयोद्यन्भ्राजभृष्णुरिंद्रोमरुद्भि रस्ताद्दिवायावभिरस्ताच्छतसनिरसिशतसनिमाकुविदन्मागमयोद्यन्भ्राजभृष्णु | रिंद्रोमरुद्भिरस्तात्सायंयावभिरस्तात्सहस्रसनिरसिसहस्रसनिमाकुळविदन्मागमय // 1 // इत्यादित्योपस्थानमंत्रः // तवोदधिप्राशनंतिलप्राशनंवातूष्णीं // जटालो / For Private and Personal Use Only
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir भास्कर संस्कार // 19 // EPOROASARGROACAG0 हमनखानांनिकृतनं // स्नानं // औदुंबरकाष्ठेनदंतधावनं // ॐ अन्नाद्यायव्यूहध्वर्छ / सोमोराजायमागमत् // समेमुखंप्रमाक्षतेयशसाचभगेनच // 1 // इतिमंत्रेणदंता न्धावयेत् // ततःसुगंधिद्रव्येणोहर्तनं // उष्णोदकेनस्नानं // अंगप्रोच्छनं // तत। श्चंदनाद्यनुलेपनंमध्यमानामिकाभ्यांगृहीलामुखनासिकयोरालंभनं // ॐ प्राणा पानौमेतर्पयचक्षुम्मतर्पयश्रोत्रंम्मेतपय // 1 // इतिमंत्रणालंभनं // ततःपाण्योर। वनेजनंकृत्वातदुदकमादायापसव्यंकृत्वादक्षिणाभिमुखोभूत्वातदुदकंदक्षिणस्यादि शिनिषिचेत् // ॐ पितरःशुन्धन्तां // इत्यनेनमंत्रेण // ततोयज्ञोपवीतीभूत्वा // 3 उदकोपस्पर्शनं // ततश्चंदनादिनात्मानमनुलिप्यजपेत् // ॐ सुचक्षाअहमक्षीभ्या / | 1 चंदनेनमुखनासिकेचानुलिपयतोतिगदाधरः सर्वशरीरोदर्तनकार्यमितिहरिहरः // 2 अत्रप मणिभ्यांचंदनंग्रामंपाण्योरखनेजननिषिचेदिनिवक्ष्यमाणत्वाद्दाधरः॥ 195 // For Private and Personal Use Only
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir म्भूयासठसुवर्चामुखेन // सुश्रुत्कर्णाभ्यांभूयासम् // 1 // इत्यनेनमंत्रेणानुलिप्य // सकृढौताहतवास परिधानं // ॐ परिधास्यैयशोधास्यैदीर्घायुत्वायजरदष्टिरस्मि / // शतंचजीवामिशरदःपुरुचीरायस्पोषमभिसँव्ययिष्ये // 1 // इत्यनेनमंत्रणवा सःपरिधाय // अथयज्ञोपवीतधारणं // ॐ यज्ञोपवीतम्पर० // 1 // आचम्य // अथोत्तरीयधारणं // ॐ यशसामाद्यावाप्टथिवीयशसेन्द्रायवृहस्पति // यशोभग : हश्चमाविदद्यशोमाप्रतिपद्यतां // इतिमंत्रेणात्मानमाच्छादयीत // एकंचेदासोभव है तितदातस्यैवपरिधानीयवाससउत्तरार्धमुत्तरीयंकुर्यात् // ॐ याऽआहरज्जमदग्निः श्रद्धायैकामायेन्द्रियाय // ताऽअहम्प्रतिगृह्णामियशसाचभगेनच // 1 // इतिमंत्रे | 1 धारये द्वैणवी यष्टींसोदकं च कमंडलुं // यज्ञोपवीतद्वंद्वंच शुभेऋक्मेचकुंडलेतिमनुः // हरिहरोपि एकंचेत्पूर्वस्योत्तरवर्गेणप्रछादयीतेतिगदाधरादयः॥ कन्सर For Private and Personal Use Only
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandie संस्कार- णपुष्पमालाग्रहणं // ततस्तांपुष्पमालांशिरसिबनीयात् // ॐ यद्यशोप्सरसामिन्द्र भास्कर. // 196 // विकारविपुलंप्टथु // तेनसङ्ग्रथिताःसुमनसऽआबध्नामियशोमयि // 1 // इत्यनेन / नष्पमालाबंधनं // उष्णीषेणशिरोवेष्टयते // ॐ युवासुवासाःपरिवीतऽअगात्सऽउश्रे यान्भवतिजायमानः // तन्धीरासःकवयऽउन्नयन्तिस्वाध्योमनसादेवयन्तः // इ शत्यनेनमंत्रणोष्णीषं // ॐ अलङ्करणमसिभूयोलङ्करणम्भूयात् // इत्यनेनमंत्रेणक गणवेष्टकोप्रतिमुंचते // प्रथमंदक्षिणकर्णेततोऽनेनैवमंत्रेणवामकर्णे // ॐ त्रस्यो / सिकनीकैश्चक्षुर्दाअसिचक्षुर्मेदेहि // 1 // इत्यनेनमंत्रेणाक्षिणीकजलंअंक्ते // प्रा थमंदक्षिणंततोनेनैवमंत्रणवामं // सौवीरांजनमितिहरिहरः // अत्रचसव्यंनेत्रमं // 196 // काततोदक्षिणांजनमंत्रावृत्त्यासव्यंवाअग्रेमानुषेतिमंत्रलिंगादयंगदाधराशयः // 000RROASADASA For Private and Personal Use Only
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir करन्कसक प्रथमंदक्षिणंततोवामेतिहरिहराशयः॥ मंत्रेणोपानहीप्रतिमुच्यतेपादयोयुगपत् // ॐ विश्वाभ्योमानाष्ट्राभ्यस्पारिपाहिसर्वतः // 1 // इतिमंत्रणवैणवंदंडमादत्ते // मेखलोन्मोचनादिदंडदानांतस्नानकर्ताकर्मकरोतिनाचार्यः // दंतप्रक्षालनादीनि ? नित्यमपिमंत्रवत्भवति // वासच्छत्रोपानहांचनवानामुपादानमंत्रोभवति // नतु / नित्यधारणे // ततआचार्यःस्नातस्यनियमान्वदेत् // शुद्रादिस्पर्शनंनकर्तव्यं // इच्छयाशद्रोपिअस्नातकोनियमेष्वधिक्रियते // नृत्यगीतवादित्राणिनप्रतिगच्छे| त् // इच्छयापरैःक्रियमाणंसद्गीतंश्रोतुंगच्छेत् // रागसहितंसद्गीतं // स्वयंचनकु / ४ार्यात् // क्षेमेसतिरात्रौग्रामांतरंनगच्छेत् // अक्षेमेतुकामंगच्छेत् // क्षेमेसतिनधा। वेतइतिनशीघ्रंगच्छेत् // उदपानावेक्षणइतिकूपमध्येअवलोकनकर्तव्यं // वृक्षा रोहणनकर्तव्यं // फलप्रपतनंइतिफलत्रोटनंनकर्तव्यं // संधिसर्पणइतिसंध्यासम मममममममममममकर For Private and Personal Use Only
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir भास्कर. संस्कार हायेगमनंवाअपमार्गेगमनकर्तव्यं // विकृतइतिननस्नाननकर्तव्यं // विषमलंघन मितिपर्वतगर्तादेर्लघननकर्तव्यं // शुक्लवदनंइतिलजाकरंदुःखकरंअमंगलभाषणं // 197 // नकर्तव्यं // संध्यादित्यप्रेक्षणंइतिसंध्यासमयेउपरक्तसूर्यबिंबावलोकनकर्तव्यं // भैक्षणानिइतिसवर्णविनासिद्धभिक्षाचर्यानकर्तव्या // अप्स्वात्मानंनावक्षेतइतिज लमध्येस्वमुखनपश्येत् // अजातलोम्नींइतिअनुत्पन्नलोम्नीस्त्रीं // पुंसीइतिपुरुषा कृतिस्त्रीं // पंढंचइतिनपुंसकंप्रसिद्धं // एतान्नोपहसेत् // इतिअभिगमनंनकारये शत् // गर्भिणीविजन्याइतिब्रूयात् // सकुलमितिनकुलंब्रूयात् // भगालमितिकपालं // मणिधनुरितींद्रधनुर्ब्रयात् // गांधयंतीपरस्मैनाचक्षीतइतिपरस्यगांवत्संपाययं // हतीतांपरस्मैवामिनेवानकथयेत् // उर्वरायामनंतर्हितायांभूमौइतिसस्यवत्यांवाकु शादियज्ञियतृणवत्यांभूमौमूत्रपुरीषोत्सर्गनकुर्यात् // उत्सर्पस्तिष्ठनइतितथैवधाव ORORGAORAGARORAGAO मलकमकछलकन्सल // 197 // For Private and Personal Use Only
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 0000000000000 मानःसन्उत्तिष्ठन्त्सन्मूत्रपुरीषोत्सर्गनकुर्यात्॥स्वयंप्रशीर्णेनकाष्ठेनगुदंप्रमजीतइ तिआत्मनःप्रयत्नंविनापतिनेनयज्ञियरहिताकंटककाष्ठेनगुदंप्रोच्छेत्॥यथा तृणाचं तर्हितभूमौशिरःप्रावारैरावेष्टययज्ञोपवीतंनिवतिंकृत्वाअलंबितंकर्णेकृत्वादिवोदङ्मु / खोरात्रौदक्षिणाभिमुखउपविश्यमौनीभूत्वामूत्रपुरीषोत्सर्गकुर्यात् // यज्ञोपवीतस्य / / निवीतत्वविनैवकर्णेधारणमनाचारः॥ मूत्रात्सर्गेशुद्धमिदंलिंगेसकृत्रिवारंवामकरेहि / वारमुभयोःकरयोर्दत्त्वातावहारंजलेनक्षालयेत्॥ पुरीषेतुशुद्धमृदंएकांलिंगेगुदेतिस्रः? वामकरेदशउभयोःकरयोःसप्तपंचत्रिपिपादयोर्दत्वातावतैवजलेनक्षालयेत्॥ मूत्रे : चत्वारिगंइषाणिपुरीषेद्वादशगंडूषोगीरणमिति // विकृतंवासोनाच्छादयीतइतिनी / ल्यादिरंजितवस्त्रंनपरिदधीत // दृढव्रतइतिस्थिरसमारब्धव्रतोभवेत् ॥वधवःस्या ? सर्वतऽआत्मानंगोपायेत्सर्वेषांमित्रमिवेतिवधात्॥धातात्रायकःखेषांपरेषांचमित्र / कलकलाकार For Private and Personal Use Only
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-मिवसखेवज्ञायेत // स्नातकस्यसतोऽहोरात्रत्रयंवतचर्योच्यते॥ अमांसाशीभवति॥al // 19 // अमृन्मयेनपात्रेणउदकादिकंपिबति // ऋतुमतीस्त्रीशूद्रभाषणंनकरोति // शवप्रसि / दं // कृष्णशकुनिरितिकाकः // शुनामितिश्वाकुक्कुरः॥ एतेषांदर्शनंचनकुर्यात् // शावोमृतकातस्मिनजातेसतिक्रीत्वालब्ध्वाज्ञातिभिर्यदद्यतेतच्छावान्नंनाद्यात्न हीयान्नभक्षयेदित्यर्थः // शुद्रस्यअवरवर्णस्यनापितादेरपिअन्नंतच्छूद्रानंनाद्यात् / वानगृण्हीयादित्यर्थः // सूतकेप्रसवाशौचेसतिज्ञातीनामन्नंतत्सूतकानंनाद्यातनभक्षये। दित्यर्थः // मूत्रपुरीषेष्ठीवनंचातपेनकुर्यादितिमूत्रपुरीषेप्रसिद्धेष्ठीवनमुखाल्लालादि / आतपेचनकुर्यात्।सूर्याच्चात्मानंनांतर्दधीतेतिछत्रादिनामूत्रोत्सर्गनकुर्यात् // तप्ते | // 198 // शनोदकाथान्कुतिइति // तप्तेनोदकेनशौचाचमनादिकाःक्रिया कार्याः॥अवज्योत्य॥ 600000reoलन्डरूक For Private and Personal Use Only
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir दीपादिनारात्रीभोजननकर्तव्यं // सत्यवदनमेववाकर्तव्यं ॥यथा॥रागद्वेषमहका रंत्यकाचत्वारिअभ्यसेत् // क्षमादयाशांतिसत्यंसवैज्ञानीसमोक्षभागिति // नाध स्तनाअमांसादयोयमनियमाःकर्तव्याः॥ यदिप्रवर्यवान्महावीरःसोमयागार्थस्वी कृतदीक्षःदीक्षितोभवतितदामूत्रपुरीषेष्ठीवनादिअवज्योत्यरात्रीभोजनांतानिनकु / दितियमनियमाअनुष्ठेयाः // यथाशक्तिब्राह्मणान्मोजयिष्ये // आचार्यादिपू. जनतेभ्यश्चदक्षिणांदत्वातैराशिषोगृहीत्वा मातृणांविसर्जनंकृत्वाकर्मेश्वरार्पणंकुर्या / त् // // इतिसंस्कारभास्करेसमावर्तनप्रयोगः / अथातुरदशायांसमावर्तनविधिः॥al आतुरदशायांयथोक्तसमावर्तनाभावेसंक्षेपतस्तत्कार्यं // तत्रप्रयोगसंकल्पंकृत्वान मचारीलिंगानिमेखलादीनित्यक्त्वातीर्थस्नात्वावासःपरिधानाचमनतिलकधारणा निकृत्वागिंप्रतिष्ठाप्यप्रजापतिमनसाध्यात्वातूष्णींसमिधमादध्यात् // अन्यदपि। कन्सन्छORos कन्कलDOAGRORGAON For Private and Personal Use Only
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit संस्कार- अविरोधितूष्णीं कर्तव्यमितिसमावर्तनानुकल्पइतिधर्मसिंधुः // // इति संस्कारभा भास्कर. // 199 // 6 स्करेसमावर्तनेआतुरदशायांसमावर्तनविधिःसमाप्तः // // ७५र७1ASAWAASIROH अथक्रमप्राप्तोविवाहः // तत्रअनाश्रमिनिर्णयःप्रायश्चित्तंच // यथा // अनाश्रमी है। नतिष्ठेतदिनमेकमपिद्विजः // आश्रमेणविनातिष्ठन्प्रायश्चित्तीभवेद्विजइतिदक्षस्मृ तेः // एतत्प्रायश्चित्तनिष्कृतिमिताक्षरायां // अनाश्रमिप्रायश्चित्तंयथा // अनाथ मीसंवत्सरंप्राजापत्यकृच्छ्रचरिताश्रममुपेयात् // द्वितीयेऽतिकृच्छंतृतीयेकृच्छ्राति / कृच्छ्रमतऊर्ध्वचांद्रायणमितिहारितोक्तेः॥धेनोरभावेनिष्कास्यात्तद(पादमेववा // 199 // गुंजाअशीतिःकर्षस्तुकर्षाश्चत्वारिनिष्ककः // सुवर्णरजतंवापिदद्याच्छत्त्यनुसारत | vedoeAGARAGAOCRORS For Private and Personal Use Only
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit www.kobatirth.org इति // अशीतिगुंजात्मकःकर्षःचत्वारःकर्षाएकोनिष्कश्चेति // // प्राजापत्यक / च्छंद्वादशदिनसाध्यंतद्यथा // प्रथमत्रिदिनेप्रातःएकमुक्तंषड्रिंशतिग्रासपरिमितंहवि ध्यान्नंभोक्तव्यं // द्वितीयेत्रिदिनेनक्तंहाविंशतिग्रासपरिमितंभोक्तव्यं // तृतीयेत्रि। दिनेअयाचितंचतुर्विंशतिग्रासपरिमितंमध्यान्ह भोक्तव्यं // अत्रसर्वत्रहविष्यान्नंभो / क्तव्यं // अयाचितंयाञ्चारहितं // चतुर्थेत्रिदिनेअनशनमितिप्राजापत्यकृच्छ्रे // ए तत्प्रत्याम्नायेगौरेका // // अतिकृच्छ्यथा॥ प्रथमेत्रिदिनेएकभुक्तंपाणिपूरितंहवि प्यान्नंभोक्तव्यं // द्वितीयेत्रिदिनेअयाचितंपाणिपूरितंभोक्तव्यं // तृतीयेत्रिदिनेउप / हवासइतिनवदिनसाध्यंअतिकृच्छ्रे // एतत्प्रत्याम्नायेगोदयं // // कृच्छ्रातिकृच्छ्य था // एकग्रासपर्याप्तस्यप्राणधारणपर्याप्तस्यवादुग्धस्यएकविंशतिदिनेषुभक्षणका आच्छातिकृच्छ्रे // एतत्प्रत्याम्नायेगोचतुष्टयंत्रयंवा // // चांद्रायणयथा // हविष्या SOURORSPORORGAON For Private and Personal Use Only
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार ल // 20 // नस्यमयूरांडप्रमाणमैकग्रासमेवंशुक्लप्रतिपदमारभ्यपौर्णिमांतएकैकवधितग्रासंक भास्कर. ष्णप्रतिपद्मारभ्यअमांतमैकैकग्रासन्यूनंचेतियवमध्यचांद्रायणव्रतम् // पक्षेति साथियाषोडशनासाः // क्षयेचतुर्दशग्रासाश्चेति // ग्रासानंगायत्र्याभिमंत्रयदि / तिमहार्णवे // एतत्प्रत्याम्नायेष्टौपंचचतस्रोवागावइति // प्रथमाब्देप्राजापत्यकृच्छ्र / व्रतेसंकल्पः // देशकालकीर्तनांतेअमुकशर्मणःममब्रह्मचर्यव्रतविसर्गदिनमारभ्य। एकाब्दपर्यंतंवातन्यूनदिनपर्यंतंअनाश्रमस्थितिजन्यदोषपरिहारार्थप्राजापत्यक च्छ्वतप्रत्याम्नायैकगोनिष्क्रयीभूतंयथाशक्तिरजतमुद्राद्रव्यदानमहमाचरिष्य।इ।। तिसंकल्पब्रिाह्मणंसंपूज्यपूर्वकल्पितद्रव्यंगृहीत्वा // इमांप्राजापत्यकृच्छ्रप्रत्या नायैकगोनिष्कयीभूतरजतद्रव्यमुद्रांअमुकशर्मणेब्राह्मणायतुभ्यमहंसंप्रददे // हि // 20 // हतीयाब्देअतिकृच्छ्वतेसंकल्पः // देश ममब्रह्मचर्यव्रतमारभ्यअब्दद्वयपर्यंत लललललल For Private and Personal Use Only
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ORDCORRORGAOCOG नाश्रमस्थितिजन्यदोषपरिहारार्थअतिकृच्छ्वतप्रत्याम्नायगोहयनिष्कयीभूतंय थाशक्तिरजतमुद्राद्रव्यदानमहमाचरिष्ये॥ इतिसंकल्पब्रिाह्मणंसंपूज्यपूर्वकल्पि तंद्रव्यंगृहीत्वा // इदंअतिकृछ्रप्रत्याम्नायगोहयनिष्कयीभूतंरजतमुद्राद्रव्यंअमु०॥ तुभ्यमहंसंप्रददे॥ तृतीयाब्देकृच्छ्रातिकृच्छ्वतेसंकल्पः // देश-ममब्रह्मचर्यव्रतमा / शरभ्यअब्दत्रयपर्यंतंअनाश्रमस्थितिजन्यदोषपरिहारार्थकृच्छ्रातिकृच्छत्रतप्रत्या / म्नायगोचतुष्टयनिष्क्रयीभूतंयथाशक्तिरजतमुद्राद्रव्यदानमहमाचरिष्ये // इतिसं कल्पांतेब्राह्मणंसंपूज्य॥ कृच्छातिकृच्छप्रत्याम्नायगोचतुष्टयनिष्कृयीभूतारजतद्र / व्यमुद्रांअमु-तुभ्यमहंसंप्रददे॥ तृतीयाब्दोकस्मिंश्चिद्धर्षेचांद्रायणव्रतेसंकल्पः॥ देश. ममब्रह्मचर्यव्रतमारभ्यअद्यदिनपर्यंतंअनाश्रमस्थितिजन्यदोष. चांद्राय णवतंतत्प्रत्याम्नायपंचगोनिष्कयीभूतयथाशक्तिरजतद्रव्यमुद्रादानेनाह० // इति / For Private and Personal Use Only
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार॥२०॥ SOORBOOROSAROA000000000 संकल्पांतेब्राह्मणंसंपूज्यपूर्वकल्पितंद्रव्यंगृ० // इमांचान्द्रायणव्रतप्रत्याम्नायपंच भास्कर. गोनिष्क्रयीभूतरजतद्रव्यमुद्रांअमु तुभ्यमहंसंप्रददेइतिअनामित्वप्रायश्चित्तं // विवाहोपयोगिकन्यादिप्रकारोनिर्णयश्च // गुरवेतुवरंदत्वास्नायीततदनुज्ञया // वेद / व्रतानिवापारंनीत्वााभयमेववा // अविलुतब्रह्मचर्योलक्षण्यांस्त्रियमुहहत् ॥अनन्य पूविकांकांतामसपिंडायवीयसीं // आरोगिणींभ्रातृमतीमसमानार्षगोत्रजामिति / याज्ञवल्क्योक्तेः // त्रिविधोपिवेदव्रतोभयस्नातकोऽविलंबेनलक्षणादिविशिष्टांस्त्रियं / परीक्षितामुहहेत् // अनन्यपूर्विकामितिअन्येषांवाग्दानादिनानपूर्वदत्तां // असपिं| हाडांसापिंड्यसंबंधरहितां // यवीयसीन्यूनवयस्कां // असमानार्षगोत्रजांस्वसमान / गोत्रप्रवररहितामिति // अत्रापिकुलमग्रेपरीक्षेतेतिगृह्यादिवचनादादौसदाचारादि 201 // गुणवतहीनक्रियवादिदोषरहितंकुलंपरीक्ष्यतज्जोहाह्या // तदनुलक्षणान्यपिपरीक्षा For Private and Personal Use Only
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir णीयानि // लक्षणानिचशुभाशुभसूचकानि // तनुलोमकेशदशनादीनिप्रत्यक्षावगा, म्यानिबाह्यानि // तथाचमनुः // अव्यंगांगीसौम्यनाम्नीहंसवारणगामिनीं // तनु / लोमकेशदशनांमृदंगीमुद्दहेत्स्त्रियमिति // // कात्यायनः // अव्यंगांदोषरहितांसु / रूपांवयपूर्विकां // सवर्णसुकुलोत्पन्नांशुभलक्षणसंयुतां // प्रतिगृहीतांतांकन्यांकुला, संतानवधिनीमिति // तथाचज्योतिनिबंधे॥ मृदंगीगूढगुल्फासमकुचनयनादृत्तना भोरुवक्राकृष्णधूनेत्रकेशास्थिरतरसुनखादीर्घनेत्राविलोमा // मृदाणीस्वल्पभालाई लघुललितगमापाणिपादोष्ठरक्तासाकन्योहाहिताचेत्सुतधनविपुलान्नायुरारोग्यदा स्यादिति // अथकन्यादोषाः // निर्गुणाशुल्कसंभाषीकोधयुक्तासरोगिणी॥विषयो / गावंध्ययोगाकुलविध्वंसयोगका॥दरिद्रजारयोगाचहीनाचरणसंयुता॥ एतद्दोषदशै युक्तातांकन्यांनप्रतिगृहेदिति॥ अथवरगुणाः॥ तत्रबुद्धिमतेकन्यांप्रयच्छेदितिवव्ह / / For Private and Personal Use Only
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit भास्कर. संस्कार- चयो।तथाचज्योतिनिबंधे // विद्यावतंसुरूपंउभयकुलशुचिंज्ञातशीलंदृढांगनिया॑ / // 202 // धिशांतियुक्तंद्विजसुरप्रणतोकिंचिदाब्यंप्रयुक्तं // सम्यक्पृष्टोचएच्छांप्रचुरतरधियंमू / त्रधारंसुलिंगमेतद्रूपंवरिष्ठवरमिहवरयेत्कन्यकायाःसुवेशम्॥१॥यमः॥ कुलंचशीलं चवयश्वरूपंविद्यांचवित्तंचसनाथतांच॥ एतान्गुणान्सप्तपरीक्ष्यदेयाकन्याबुधैःशेषमा |चिंतनीयं // 1 // अथवरदोषाः // मूकोंधोबधिरःकुब्जःस्तब्धःपंगुर्नपुंसकः॥ कुष्ठी / रोगीअपस्मारीदशदोषाःप्रकीर्तिताः // अन्यच्च // आचारहीनोमूर्खश्चकुरूपश्चौ / शारजारकः // पाखंडीचतथोन्मत्तोगूहकाकुलदूषकः // द्यूतकर्मरतश्चैवदशदोषाःप्र| कीर्तिताः // एवदोषप्रयुक्तायेतेषुकन्यानदीयते // अन्यच्च // पंढमूकांधवधिरका शणकुब्जाश्चवामनः // अश्रोत्रीपंगवश्चैवतेषुकन्यानदीयते // अन्यच्च // श्वित्रीकु| // 202 // ष्ठीअपस्मारीकुनखीश्यावदंतकः // व्रणयुक्तोव्याधियुक्तस्तेषुकन्यानदीयतेइति // cooACRORGAOROA000000 SAWAGANAGAROOAARAAG For Private and Personal Use Only
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir पतितःप्रागुक्तः // असपिंडामितिसापिंडयंवर्जनीयं // अथसापिंड्यनिर्णयः // व ध्वावरस्यवातातःकूटस्थाद्यदिसप्तमः // पंचमीचेत्तयोर्मातातत्सापिंड्यंनिवर्ततेइ / हाति। कूटस्थइतिमूलपुरुषमारभ्यात्रगणना // कूटस्थोमूलपुरुषोयतःसंतानभेदतः॥ संस्कारकौस्तुभे // दशभिःपुरुषैःख्याताच्छ्रोत्रियाणांमहाकुलात् // उद्हेत्सप्तमा / दूध्वतदभावेतुसप्तमी // पंचमीतदभावेतुपितृपक्षेष्वयंविधिरिति // सप्तमींचतथा षष्ठीपंचमींचतथैवच // एवमुद्दाहयेत्कन्यांनदोषःशाकटायनः॥ चतुर्थावातृता / यांवापक्षयोरुभयोरपि / विवाहयेन्मनुःप्राहपाराशर्योंगिरायमः // 1 // चतुर्थी ? मुहहेत्कन्यांचतुर्थःपंचमोवरः // पराशरमतेषष्ठीपंचमोनतुपंचमीं // इतिसापिंडय ? दीपिकायां // पंचमवरपंचमीकन्योबाहेव्यवस्थोक्ताविश्वरूपनिबंधे // द्वौपुत्रौपूर्व / जात्स्यातांतयोरपिचसंततिः // पंचम पंचमीकन्यांनतत्रवरयेद्विजः // 1 // टेक Pooaaooooooo For Private and Personal Use Only
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार न्येपूर्वजात्स्यातासंततिःस्यात्तयोरपि // पंचमःपंचमीकन्यांवरस्तत्रसमुद्दहेत् // भास्कर, ॥२०३॥॥२॥कन्यापुत्रौतुसंभूतीपूर्वजात्संततिस्तयोः // यदिस्याद्वरयत्तत्रपंचमःपंचमी मपीति // 3 // असपिंडाचयामातुरसपिंडाचयापितुः // साप्रशस्ताहिजातीनांदा शरकर्मणिमैथुने // यत्तुदोषानुरूपेणकुलमार्गेणचोहहेत // नित्यंसंव्यवहार्यःस्याहेड दोक्तैस्तत्प्रतीर्यतेइति // तच्चयथाशाखोक्तप्रकारेणयथादेशाचारकुलाचारानुसारेण / कुलदीर्घसंकोचितविचारतोव्यवस्थाज्ञेया // विस्तरस्तुग्रंथांतरेज्ञेयः // मातुलक / न्यानिषेधस्तु // यथा // मातुलस्यसुतांविप्रोदक्षिणेतांसमुहहेत् // वर्जनीयाप्रयत्ने / नसर्वैर्वाजसनेयिभिरिति // तत्रगोत्रप्रवरविचारेणोदहेत्॥ गोत्रप्रवरैक्येमहद्दोषः। अथदत्तकसापिंडयनिर्णयः // तहिवरणंयथा // गौतमः // ऊर्ध्वंसप्तमापितृबंधु // 203 // भ्योबीजिनश्च // मातृबंधुभ्यःपंचमादिति // उक्तंच // वसुदेवांगजाताचकौंतेयस्य / / SPOR000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 200000000000oadheGooo विरुद्धयतइतिवार्तिकव्याख्यावसरेन्यायसुधाकृतादत्तकविषयमेतदित्यंगीकृत्यकुं त्याजनककुलेसाप्तपूरुषंसापिंडयामितिव्याख्यातंतहिषयत्वेनैवसापिंडयमीमांसाया म् // अतःकुलद्वयेपिसाप्तपूरुषसापिंड्यंप्रतीयते // पैठीनसस्तु // त्रीन्मातृतःपंच पितृतःसप्तपुरुषानतीत्योहहेदित्याह // व्याख्यातमेतदपरार्केदत्तकादिपुत्रानपितृ : पक्षतीनिवृत्तपिंडगोत्रार्षयान्प्रत्येतदुच्यतेपंचपितृतइति // अतश्चप्रतिग्रहीतृकुले , साप्तपूरुषंसापिंडयंप्रतीयतेप्रतिगृहीतृमातृपितृककुलयोस्त्रिपुरुषसापिंडयमितिमा ञ्चः॥ अथात्रव्यवस्थोक्तासापिंड्यदीपिकायां // दत्तक्रीतादीनांजनकगोत्रेणोपन : यनेकृतेजनककुलेसाप्तपूरुषंसापिंडयं // प्रतिगृहीतृमातृपितकुलेनिर्वाप्यपिंडलक्ष / णंत्रिपूरुषंसापिंडयं // प्रतिगृहीतृगोत्रेउपनयनमात्रेकृतेपंचपूरुषं // जातकाद्युप, नयनांतेकृतेसाप्तपूरुषमितिपैठीनसिवचःसाफल्यायव्याख्येयं // नकेवलंदत्तकस्य / 5A000000000 For Private and Personal Use Only
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir आस्कर संस्कार-परिणयनार्थमेवैषसापिंड्योपन्यासः॥ किंतुतत्संततेस्तत्पित्रादिकुलोत्पन्नःसहसंबंध / / // 204 // संभवनिर्णयार्थमपि // अन्यथापार्थसुभद्रयोरदत्तकयोःसंबंधासंभवशंकायाअर्जुन / / सुभद्रयोरदत्तकयोःसंबंधासंभवशंकायाआचार्यकर्तृकोपन्यासस्यतदुपपत्त्यैसुधा / यांगौतमीयोपन्यासस्यालग्नकतापत्तेःयादृशदत्तकस्ययथासापिंड्यमुक्तंतत्संतताव पितथैवतबोध्यम्॥अतएवयन्मदनपारिजातोक्त।दत्तपुत्र्याःसुतस्यमातुःप्रतिग्रहीत / / मातुःकुलेत्रिपूरुषंसापिंडयं॥ दत्तकपुत्रसुतस्यस्वजनककुलेपंचपूरुषमितितदपिपूर्वा / तरीत्यादत्तकविशेषसतीतविषयत्वेनव्याख्येयम् // मुख्यावयवानुवृत्त्यभावेपिदि / तीयसापिंड्यप्रकारमाह // सुमंतुः॥ पितृपत्न्यःसर्वामातरस्तद्धातरोमातुलास्तद्भाग / / न्योमातुःस्वसारस्तदुहितरश्चभगिन्यस्तदपत्यानिभागिनेयानि अन्यथासंकरकारि // 204 // णःस्युरितिमदनपारिजातेमाधवीयेचतद्भगिन्यइतिपठितेअन्यग्रंथेषुतुपठ्यते॥अत्र For Private and Personal Use Only
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandi यावद्वचनंवाचनिकमितिन्यायेनपरिणीतेष्वेवातिदेशिकंसापिंड्यनतुपंचमसप्तमा दिपर्यंतमितिमचरणप्रभृतयोबहवइति। यवीयसीखापेक्षयावयसावपुषाचन्यून अरोगिणींअचिकित्स्यराजयक्ष्मादिरोगरहितां // भ्रातृमतीमितिपुत्रिकाकरणशं / कानिहत्त्यर्थ // यत्रतुपुत्रिकाकरणाभावनिश्चयस्तत्रतामभ्रातृकामप्युहहेत् // इति / दत्तुकसापिंड्यनिर्णयः // अथगोत्रप्रवरनिर्णयः // विश्वामित्रोजमदग्निर्भरहाजो थगौतमः // वसिष्ठोत्रिःकश्यपश्चइत्येतेसप्तऋषयः // सप्तानामृषीणामगस्त्याष्ट्र मानांयदपत्यंतद्गोत्रमित्याचक्षतइति // असमानार्षगोत्रजामिति // ऋषेरिदमाष गोत्रप्रवर्तकस्यमुनेावर्तकःप्रवरइत्यर्थः॥गोत्रंवंशपरंपरयाप्रसिद्ध॥स्वसमानेआर्ष / गोत्रेयस्यतस्माज्जातायानभवतितांयास्कमाधूलमौकानांभिन्नगोत्राणामपिभार्गव !! वैतहव्यसावेतसेतिप्रवरैक्यमस्तितत्रविवाहोमाभूदितिअसमानार्षजामित्युक्तम्॥ For Private and Personal Use Only
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-गिरसांबरीषयौवनाश्वेतिमांधात्रांबरीषयौवनाश्चेति // आंगिरसमांधातृप्रवरभेदे | भास्कर. // 20 // पियौवनाश्वगोत्रैक्यं // तादृशविवाहवारणायासमानगोत्रजामित्युक्तं // तथाचगो प्रवरौप्टथपर्युदासेनिमित्तभूतो // प्रवरैक्येविशेषमाहबौधायनः // पंचानांत्रिषु असामान्यादविवाहस्त्रिषुद्वयोः॥ भृग्वगिरोगणेष्वेवंशेषेष्वेकोपिवारयेदितिविवाहामि तिशेषः // भृगूणांनविवाहोस्तिचतुणोंमादितामिथः॥ श्येतादयस्त्रयस्तेषांविवाहोमि थइष्यते // षण्णांवैगौतमादीनांविवाहोनेष्यतेमिथः // दीर्घतमाऔतथ्यश्चकक्षी वांश्चैकगोत्रजाः॥ भरद्वाजानिवैश्याश्चशृंगाःशैशिरयःकताः॥ एतेसमानगोत्राःस्यु| गर्गानेकेवदंतिवै // एषदश्वामुद्गलाविष्णुवृद्धाएकोगस्त्योहारीतःसंस्कृतयाकपिः॥ यस्कश्चैषांमिथइष्टोविवाहःसर्वैरन्यैर्जामदग्यादिभिश्च // यावत्समानगोत्राःस्यु | // 20 // विश्वामित्रोनुवर्तते // तावहासिष्ठश्चात्रिश्चकश्यपश्चष्टथक्पृथक् // द्वयार्षयाणांच्या Doooooooooo ल-AAAAA For Private and Personal Use Only
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit यःसत्रिपातोऽविवाहल्यार्षयाणांपंचायःसन्निपातोऽविवाहः // एकएवऋषिर्याव शत्प्रवरेष्वनुवर्तते // तावत्समानगोत्रत्वमृतेभृग्वंगिरोगणादित्यसमानप्रवरैर्विवाहः // भरद्वाजाश्चकपयोगर्गारौक्षायणाइति // चत्वारोपिभरद्वाजानोहहेयुःपरस्परम् // // औतथ्यप्रवरोयेषांगीतमानांभवेदिह // तैःसर्वैरपिनैवेष्टाभरद्वाजस्यसंगतिः // 1 // हाइतिसंक्षिप्तगोत्रप्रवरनिर्णयः // अथदत्तकस्यगोत्रादिनिर्णयः // तत्रयश्वप्रतिगृही। वाजातकर्मादिभिश्थूडादिभिर्वासंस्कृतस्तदेकगोत्रः // एवमभिप्रेत्यैवगोत्ररिक्थेज | नयितुनेभजेदंतिमःसुतइतिशास्त्रमपिप्रवृत्तम् // एतदन्यस्तुप्रतिगृहीत्रोपनयनमा / संस्कृतस्तदुत्तरतःप्रतिगृहीतोवादेवरातवदिगोत्रएवेतिव्यवस्थाप्रागवादि // तथा / प्येषांव्यवस्थाअभिवादनश्राद्धादिगतगोत्रनिद्देशाथों // विवाहेतुदत्तकमात्रेणबी जिप्रतिगृहीत्रो पित्रोर्गोत्रप्रवरवर्जनकार्यं // प्रवरमंजर्यादिनिबंधेषुतन्निषेधोक्तेः॥ इ81 SOORIQuoodoo06 For Private and Personal Use Only
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-तिदत्तकस्यगोत्रप्रवरनिर्णयः॥अथप्रत्युद्वाहादिनिषेधोनारदेन। प्रत्युदाहोनैवकार्यो | भास्कर. // 206 // नकस्मैदुहितृवयं // नचैकजन्ययोःपुंसोरेकजन्येतुकन्यके // नैवंकदाचिदुद्दाहोनै / कदामुंडनद्वयमिति // यत्कुटुंबोत्पन्नाकन्यकाखकुलआनीयतेतत्कुटुंबेएवखकुटुं। बोत्पन्नकन्यकाप्रदानंप्रत्युद्दाहइत्युच्यते॥ प्रायस्तत्रविरुद्धसंबंधसद्भावात् // तथाच / गृह्यपरिशिष्टे // कन्यायवीयसीमसपिंडामसगोत्रामविरुद्धसंबंधामुपयच्छेदिति // आविरुद्धोलौकिकसंबंधोयस्याःसातथा॥ भार्यास्त्रमुर्दुहितापितृव्यपत्नीस्वसाभ्रातृदुई हितकन्यादेवरकन्याचेत्यादयः // प्रकृतेतुभ्रातृदुहितकन्यादेवरकन्याचकन्यैव / व्यवव्हियतइतिकृत्वानस्त्रीपरिणयनं // लोकविरुद्धसंबंधएवमादौविरुद्धसंबंधेसत्ये / / शवप्रत्युद्दाहनिषेधोनान्यत्रेतिवेदितव्यं // आसांप्रत्युद्दाहोनकार्यएव // तथैकस्मै | // 206 // वरायदुहितद्वयंनदद्यात् // ज्येष्ठायांनीवत्यांसत्यांकनिष्ठांनदद्यात् // मृतौत AGAGA 000000000000000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir DOORSACRORooooo स्यैववरस्यकनिष्ठांदद्यात् // अन्यथाविरुद्धसंबंधाभावात् // इदमपिप्राविरुद्धसंबं / धेसतिवेदितव्यं // एवंविधउद्दाह कदाचिन्नकार्यः // तथैकस्मिन्नेवकालेमुंडनद्वयं / / हैनकार्य // तथाच // एकजन्येतुकन्येदेपुत्रयो.कजन्ययोः // नपुत्रीद्वयमेकस्मैप्रद / द्यात्तुकदाचनेति // इतिप्रत्युद्धाहनिर्णयः॥अथसोदरकन्यापुत्रयोर्विवाहयोःसमान संस्कारत्वेप्येकवर्षेकर्तव्यत्वमनुज्ञातंज्योतिःशास्त्र // सोदर्ययोःकन्यकयोःसुतयोरे / कवत्सरे // विवाहोनस्मृतइति // अत्रैकवर्षनिषेधेनभिन्नवर्षेकर्तव्यताविधीयते // 3 निषेधस्त्वेकवर्षेपिषण्मासादागेव // तथाचसारसमुच्चये // एकोदरभ्रातृविवाहक त्यंस्वस्रो पाणिग्रहणंविधेयं // षण्मासमध्येमुनयःसमूचुर्नमुंडनमंडनतोपिकुर्या ? शत् // अतएकवर्षनिषेधानिन्नवर्षे तुषण्मासादयंगपिनैवदोषः॥ यदितुज्येष्ठमासेय स्यविवाहादौकृतकार्तिकेमार्गशीर्षतत्सोदरस्यविवाहादौक्रियमाणेषण्मासाभ्यंतरे Gooooooooooooooooo For Private and Personal Use Only
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार- पिचतुर्मासातिक्रमणान्नदोषः // यदुक्तंवाक्यसारे // एकाकर्ताशुभंकर्यान्नपुत्र्योः / जास्कर // 207 // त्रयोरपि // षण्मासेवाचतुर्मासेवर्षभेदेतुशोभनमिति ॥षण्मासमध्येचतुर्मासमध्ये वापुत्र्योःपुत्रयोरपिशुभविवाहादिकमेकाकर्तानकुर्यात् // वर्षभेदेतुषण्मासातिकमा भावेपिशुभंस्यादिति // तदुपलक्षणेनात्रप्रवेशनिर्गमादिदोषोनास्तीतिगम्यते // त थाचज्योतिःसारे। नैकस्मिन्वत्सरेकुर्यात्प्रवेशान्निर्गमक्वचित्॥अतिक्रांतेवत्सरेस्या, तथामासचतुष्टयेइतिद्वितीयादिविवाहेपुनरुपनयनादौचसमानसंस्कारवाविचारः॥ जातकर्मसंस्कारवादृद्धिश्राडादौस्वयमेवकुर्तव्यत्वाच्च // तथाचवचनं // जातकर्मा / दिसंस्कारपिताकुर्वीतनांदिकं // समावृत्तौखयंकुर्यादाद्यपाणिग्रहेपितेति // पुनरु / पनयनेआश्वलायनः // अथोपेतपूर्वस्यकृताकृतंकेशवपनंमेधाजननंचानिरुक्तंपरि 207 // हदानंकालश्चेति // अत्रपरिदानादीनामभावात्स्वयमेवकर्तृवंसिद्ध // देशव्यवस्था / 2000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 00000000000000RRORAN यामपिनदोष पठ्यते // ज्योति शास्त्रे // एकोदोःकरतलग्रहणयदिस्यादेकोदर स्थवरयोःकुलनाशनंच // एकाब्दिकेहिविधवाभवतीहकन्यानयंतरेपिशुभदंप्रथुशै | अलरोधेइति // एकाब्दमध्येएकोदो कन्ययोःकरतलग्रहणंयदिस्यात् ॥एकोदरस्थ / वरयो करतलग्रहणंस्यात्तदाकुलनाशनंकन्याविधवाचभवति // नदीव्यवधानेष्ट / थुशैलव्यवधानपिशुभदंभवति // नद्यंतरेणशैलांतरंचलक्ष्यते // तथाचस्म है। हातिः // व्यवधानंमहानद्यागिरिव्यिवधायकः // वाचोयत्रविभिद्यतेतद्देशां| तरमुच्यते // अतःष्टथुपदंनद्यापिसंबंधनीयंतेननदीमहतीगृह्यते // चतुर्विंश हतियोजनायामहानद्योगोदावर्यादयोद्वादशपुराणादौप्रसिद्धाः // पृथुशैलःसा / / विध्यादिः // अयंचसकलभिन्नाब्दादौविधिःप्रवेशनिर्गमनिर्णयेवेदितव्यः // समानन्यायतलात् // अथैकमातृप्रसूतयोनिर्णयःसंहितासारावल्यां // एकमात्र For Private and Personal Use Only
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार OUC02. प्रसूतानामेकस्मिन्वत्सरेयदि // विवाहंनैवकुर्वीतवदंतिमुनयोयथा // 1 // alam // 208 // स्मृत्यंतरे // // विवाहस्वेकजन्यानामेकस्मिन्नुदयेकुले // नाशंकरोत्येकवर्षे / स्यादेकविधवायतः // 2 // उदयोलग्नं // एकजन्यानामेकस्मिन्लग्नेविवाहःकुल विनाशंकरोति // एकवर्षेत्वेकविधवास्यादित्यन्वयः // विवाहोव्रतबंधादीनामुपल| क्षणं // तथाचज्योतिःशास्त्रे // एकमातृजयोरेकवत्सरेपुरुषस्त्रियोः // नसमानक्रि | यांकुर्यान्मातृभेदेविधीयते // पुरुषोचस्त्रियौचपुरुषस्त्रियौ॥ पृथक्वविवक्षायांबहुत्वा / संभवान्नबहुत्वं // एकमातृजयोईयो स्त्रियोरेकवर्षेसमानक्रियांनकुर्यादित्यर्थः // समानक्रियातुल्यसंस्कारः // अत्रवर्षतुमनुजमानेन // मनुजवर्षेणसंवत्सरव्यवहा / / रात् // तहर्षचैत्रादिफाल्गुनामांतग्रहगणितेप्रसिद्धं // यत्तुगर्गवचनं // भ्रातृयुगेख // 208 // मृयुगेभ्रातृखसृयुगेतथा ॥नजातुमंगलंकुर्यादेकस्मिन्मंडपेहनीति ॥एकस्मिन्मंडी For Private and Personal Use Only
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir पहनीतिनिषेधादेकवर्षेपिभिन्नेहनिकर्तव्यतार्थसिद्धा // अपिच // पुत्रीपरिणयाद / र्वयावद्दिनचतुष्टयं // पुत्र्यंतरस्यकुर्वीतनोदाहमितिसूरयः // दिनचतुष्टयमध्येपु / त्र्यंतरस्यविवाहनिषेधादिनचतुष्टयोत्तरमेकवर्षेपिपुञ्यंतरस्यविवाहोविधीयतइत्यु वक्तवादिनचतुष्टयग्रहणेमंडपोहासनांतानिविवाहसमाप्तिकर्माणिलक्ष्यते // प्रायश्च / तुर्थदिनेतेषांविधानात् // अतएववराहः॥ उदाह्यपुत्रींनपिताविदध्यात्पुञ्यंतरस्यो / दहनंनजातु // दिनानिचत्वारिहिमंगलस्यसमापनंतावदतोविदध्यात्इति // अत। |श्चैकमंडपेशोभनद्वयस्यनिषेधोस्तीतिसिद्धं // तथाचयमलजातेनिर्णयसिंधौ // ए. कस्मिन्वासरेप्राप्तेकुर्याद्यमलजातयोः // क्षौरंचैवविवाहंचमौंजीबंधनमेवच // | विशेषःभट्टकारिकायां // एकस्मिन्वत्सरेचैववासरेमंडपेतथा // कर्तव्यंमंगलंव, सोमा॑त्रोर्यमलजातयोःइति // ननुस्त्रीणामुपनयनस्थानेविवाहइत्युक्तवात् // सो / BHOGP- For Private and Personal Use Only
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार भास्कर दरकन्यापुत्रयोविवाहोपनयनयो समानसंस्कारसमितिचे उच्यते // अष्टमेवर्षे | // 209 // ब्राह्मणमुपनयेदित्याश्वलायनवचनेनकुमारमित्यनुवर्तते // कुमारीनिवृत्त्यर्थमिद मितित्तिकृताव्याख्यातं // हरदत्तेनापिब्राह्मणग्रहणंचात्रस्त्रीशद्रादिनिवृत्तयइति॥ अतोध्ययनानधिकारास्त्रीणामुपनयननिषेधएव ॥यथाहभारद्वाजः॥उपनयनाख्यो / यत्कर्मविद्यार्थसमुदीरितमिति // अतएवाहोपनयेद्गुरु शिष्यं ॥जाताधिकराजन / नादष्टमेन्देभवेदिदं // कुमाराधिकृतेश्चापिनस्त्रीणामिदमुच्यतइत्यतःस्त्रीणामुपनय : ननिषेधएव॥ एवंचेत्तर्हिस्त्रीणांद्विजन्मत्वंनस्यात्॥तस्मात्स्त्रीणांद्विजन्मत्वसिद्ध्यर्थ मेवोपनयनस्थानविवाहइत्युक्तमेतदेवस्पष्टीकृतंमनुना // वैवाहिकोविधिःस्त्रीणामौपा। नायनिकःस्मृतः // पतिसेवागुरौवासोगृहस्थाग्निपारक्रियेति // अतःस्त्रीणांविवाहा।। विधिरेवोपनयनमितिकृत्वाकन्यापुत्रयोर्विवाहोपनयनयोःसमानसंस्कारसमितिउ। SAGAUR7700000000 // 209 // For Private and Personal Use Only
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaGoBookL0000 च्यते // पुरुषाणामुपनयनाद्वध्र्वस्त्रीणांविवाहादूर्ध्वयथावर्णपूर्णमाशौचंइत्युक्तत्वा स्त्रीणांविवाहएवचेत्स्त्रीणांविवाहएवोपनयनस्यात्तदापुरुषाणांस्त्रीणांचोपनयनाद्वध्वं / पूर्णमाशौचमित्यवक्ष्यत् // अपिच // स्त्रीणांविवाहकालेचेद्गुरुशुद्धि विद्यते // द्विजानांचोपनयनेगुरुंतत्रैवपूजयेत् // इत्यादौस्त्रीनरयोःपृथगुपादानात् // स्त्रीवि है वाहस्तुविवाहएव // एतत्तुमनुवचनेविवाहएवोपनयनंतत्स्त्रीणां द्विजन्मत्वोपादानपा. रं // अन्यथाश्वलायनादिवचनैर्विरुध्यते // अतःकन्यापुत्रयोहाहोपनयनयोर्नसा मानसंस्कारसमितिसिद्धं // अतःसोदरकन्यापुत्रयोर्विवाहोपनयनेएकवर्षेपिकत / व्यएव // तत्रापिपुत्रोपनयनकर्मसमाप्यपुत्र्युद्दाहंकुर्यात् // नमुंडनमंडनतोपिका यादितिनिषेधात् // परिवेत्तृत्वंतुपुत्रकृतपुत्रस्यकन्याकृतंकन्यायाएव // तथाविधा गर्गादिवचनदर्शनात् // अतःकन्यापुत्रयोःपरस्परकृतोनपरिवेत्तृवपरिवेत्तित्ववि -00 For Private and Personal Use Only
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-चारः // अथप्रवेशनिर्गमनिर्णयः // तवज्योतिःशास्त्रे // स्त्रीविवाहःकुलनिर्गमक भास्कर. ॥२१०॥थ्यतेपुंविवाहःप्रवेशोमुनींद्रैःस्मृतः॥ निर्गमादादितोनप्रवेशःशुभस्त्वेकसंवत्सरांताव / अधिःकीर्तितः // कुलेसापिंडये // उभयत्रकुलस्यानमित्यादिषुविज्ञानाचार्यवियेंद्रा शरण्यादिमुनिभिस्तथाव्याख्यातत्वात्॥ सापिंडयंसप्तपूरुषप्रसिद्ध // वासिष्ठे // नपुंवि? alवाहोर्ध्वमृतुत्रयेपिविवाहकार्यदुहितुःप्रकुर्यात् // नमंडनाच्चापिहिमुंडनंतुगोत्रैकता यांयदिनाब्दभेदेइति // गोत्रैकतायामितिसांपिंडयेद्रष्टव्यम् // सापिंडानामेववि बाइसंबंधनिषेधइति॥तथाचस्मृतिः॥नित्यश्राडमधीतंचनानंचशिशिरैर्जलैः॥ सपि / डोनैवकुर्वीतपिंडानोहासनावधीति॥तथाचगार्ग्यः // नांदीश्राद्धेकृतेपश्चाद्यावन्मातृ ? विसर्जनादर्शश्राद्धंक्षयश्राद्धंस्नानंशीतोदकेनच॥ अपसव्यंखधाकारांनित्यश्राद्धतथै 210 // वच // ब्रह्मयज्ञंचाध्ययनंनदीसीनोश्चलंघनं॥उपवासव्रतंचैवश्राद्धभोजनमेवच॥अप For Private and Personal Use Only
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir सव्यंस्वधाकारंनित्य श्राद्धंतथैवच // नैवकुर्युःसपिंडाश्चमंडपोहासनावधीत // al विवाहव्रतचूडासुवर्षमईतदर्धकं // पिंडान्सपिंडानोदद्युःप्रेतपिंडंविनानरेति // // स्मृत्यन्तरे // पुत्रोहाहान्नैवपुत्रीविवाहोपिऋतुत्रये // अब्दांतरान्मुंडनंचनैक / दामुंडनदयं // पूवार्डस्पष्टं // विवाहानंतरंअब्दांतरादब्दमध्येमुंडनंचनकार्य // 2 तथा // एकदाएकस्मिन्नेवकालेमुंडनहयनकार्यं // एतदपिसापिंडयेद्रष्टव्यं // भि नवर्षादिषुतुनदोपइतिप्रागुक्तमेव // तथाचज्योतिःसागरे // संवत्सरेविदेशेतुमंड। नादपिमुंडनं // नरोडाहात्स्त्रीविवाहंप्राहुर्गर्गमुखाअपि // तथाच // संवत्सरेकि है हायन्यूनेनरोडाहेकृतेसति // राजांतरंयदिभवेच्छस्तःपाणिग्रहःस्त्रियइतिराजांतरंव / / शत्सरांतरं // ज्योतिःशास्त्रपि // षण्मासमध्येयदिभूभृदंतरंभवेडिवाहःपुरुषेविवा 3 हिते // स्त्रीणामपीच्छंतिपराशराद्याःकुलविवाहव्रतपूर्वकंचेति // भूभृदंतरंराजां / 00000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit --000- संस्कार-तरं // तचोत्तरवर्षेएवभवति // अतोभूभृदंतवर्षांतरमित्यर्थः // तथाचोक्तं // भास्कर // 21 // यश्चैत्रशुद्धप्रतिपद्यदैकोवारःसराजामुनिभिःप्रतिष्ठितइति // वर्षतुमानुषमानेने ? तिप्रागुक्तं // कुलेसापिंडयेशेषस्पष्टं // यत्तुमेधातिथिवचनं // पुरुषत्रयपर्यंतंप्रति / कूलंचगोत्रिणां // प्रवेशनिर्गमौतइत्तथामंडनमुंडनमिति // एतद्भिन्नजातीयेषुसापि डयेवेदितव्यं // यतस्तेषांसापिंडयंत्रिपुरुषमेव // तथाहशंखः // यद्येकजातबहवः / पृथक्षेत्रा:पृथक्जनाः // एकपिंडाःष्टथक्शौचाःपिंडेष्वावर्ततेत्रिष्विति // अथ / शशोभनसन्निपातनिर्णयः // तत्रसायणीये // एकस्मिञ्च्छोभनेवृत्तेहिशुभंनैवकार येत् // यदिकुर्यात्प्रमादेनतत्रनस्याच्छुभंध्रुवमिति // वृत्तेप्रत्तेसमाप्तइतियावत् // ततःसंवत्सरेटत्तेचूडाकर्मविधीयते // द्वितीयेवातृतीयेपिकर्तव्यं श्रुतिचोदनादित्या // 211 // दिप्रयोगदर्शनात् // इदमेकमंडपविषयं // एकमंडपेशोभनदयस्यप्रानिषिद्धत्वात् | OASAGARAOrche For Private and Personal Use Only
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandie CASEASOOPOROADCASION एकग्रहेपिसहशोभनस्यनिषेधः // मंदिरवामभागेवेदीविधानावेद्यास्तुमंडपमध्यवि / धानाच्चएकगृहेएकमंडपःस्यादितिअतएवस्पष्टमुक्तंप्रयोगसारे // एकलग्नेहिलग्नेवा / हेगृहेयस्यशोभने / तयोरेकंप्रनष्टंस्याहर्द्धतेन्यदितिश्रुतिरिति // यस्यग्रहेएकलग्ने द्वयोर्लग्नयो देशोभनेभवतइत्यन्वयः // शोभनंविवाहोपनयनादि // एवमेकमंड। पेएकगृहेवाएककर्तरिवाशोभनद्वयस्यनिषेधइति // यत्त्वाचार्यवचनम् // एकमातृ है। प्रसूतेहेकन्येवापुत्रकौतयोः // सहोद्वाहनकुर्वीततथैवव्रतबंधनमिति॥अत्रसोदर्ययो / रेककालउहाहादिनिषेधाभिन्नमातृकयोःसहोहाहादिकरणमागतंतद्भिन्नकर्तृत्वेन / भिन्नगृहेसतिवेदितव्यं // अन्यथापूर्ववचनविरोधः // एवंद्वयोनिषेधेआदिनिषेधः / सिद्धएव // कर्तृत्वमेवात्रविवक्षितं // वृद्धिश्राडाधिकारिपित्रादेरेवनतुविवाहहोमक / हातुर्वरस्य॥उद्दाह्यपुत्रींनपिताविदध्यात्पुत्र्यतरस्योगहनंनजातु॥ इत्यादिवचनलिंग For Private and Personal Use Only
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 212 // स्कार-दर्शनात् // अन्यथाकन्याविवाहेकर्तृत्वासंभवाच्च // // अथमंडनमुंडनविचारः॥ भास्कर. संहितासारावल्यां // नमंडनान्मुंडनमूर्ध्वमिष्टंनपुत्रयोर्मुडनमेकवर्षे // नपुंविवाहो / ध्वमृतुत्रयोपविवाहकायदुहितुश्चकुयोंदिति // एतत्सपिंडतायांज्ञातव्यं // कुले ऋतुत्रयादाक्नकुर्यान्मुंडनत्रयं // प्रवेशान्निर्गमंपश्चान्मंडनान्नतुमुंडनमितिग दितत्वात् // मंडविवाहः // मुंडनंचौलोपनयनादि // तथाचसारसमुच्चये // पा णिपीडनविधेरनंतरंचौलकोपनयनेविवर्जयेदिति // चौलोपनयनाभ्यांगोदानसमाव / तनयोरपिग्रहणमतिदेशवात् // तथाच श्रीपतिः // व्रतबंधवद्विधेयंनियतव्रतविसर्ग | श्च॥ केशांतकर्मविहितंचौलसमंषोडशेवर्षेइति // एतदेवस्पष्टीकृतं ज्योतिर्निबंधे // व्रतंसमावर्तनकंसचौलंकेशांतमेतानिवदंतितज्ज्ञाः॥क्षौरंपुरस्कृत्यभवंतियस्माचत्वा // 212 // रितस्मादिहमुंडनानीति // केचिच्चौलकर्मेवमुंडनमितिवदंतितबहुवाक्यविरोधाद / GOOOOOOOOGota POA6A6000-6OAAOCOCCC 20000 For Private and Personal Use Only
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit ORGADGOOOOOOO नादरणीयंशिष्टसमाचाराञ्चभिन्नवर्षादिषुनदोषइतिप्रायुक्तमेव // तदेवोदाहृतसंहि / तासारावल्यां // फाल्गुनेचैत्रमासेतुपुत्रोद्वाहोपनायने // भेदादब्दस्यकुर्वीतनर्तु / त्रयउल्लंघनमिति // एतहहुवाक्यतायांनसंशयनित्तिः // किंतुषोडशवर्षेकेशांतो द्वादशद्वादशवर्षाण्येकैकस्यवेदस्यब्रह्मचर्यमितिवेदप्रामाण्येनकुलेत्रिपुरुषसापिंड्ये / / विवाह किनभवतिइत्यादिशंकयामुंडनशब्दार्थनिश्चयेकात्यायनः // मुंडनंचोलमि। त्युक्तंव्रतोद्वाहीतुमंडनं // चौलमुंडनमित्युक्तंवजेंयेदरणात्परम् // माजीचाभयतः कार्यायतोमौंजीनमुंडनम्॥मौंजीप्राधान्यमित्युक्तंमौंज्यंगंमुंडनंस्मृतम्॥मौंज्यांमुंड नंअंगनप्रधानंइति॥ वरणात्परंकन्यावरणोत्तरमितिसंस्काररत्नमालायां॥मंडनेक तेपुनरुपनयनादेश्चनायंनिषेधः // तत्रकेशमुंडनस्यकृताकृतत्वात्पुनरुपनयनादेःप्रा प्रायश्चित्तात्मकत्वेनविहितस्यकालातिक्रमेप्रायश्चित्तात्तिभयादनुक्तकावलाच // इ GROADCARGAOACAGANAGAR For Private and Personal Use Only
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit A संस्कार॥२१३॥ AWAGAURAVACANA |तिमंडनमुंडननिर्णयः॥ // अथगुरुलघुमंगलनिर्णयः // // सारसमुच्चये // चूडा भास्कर केशांतसीमंतविवाहोपनयनंबुधाः॥ गुरुमंगलमित्याहुस्तद्वयलघुमंगलं // तच्चगु / शरुमंगलाल्लघुमंगलंनिषिध्यते ॥ज्योतिःशास्त्रे // ज्येष्ठंकृत्वातुषण्मासंनकुर्याल्लघुमंग लं // कुर्वतिमुनयःकेचिदन्यस्मिन्नपिवत्सरइति // तथाच // मातृयज्ञक्रियापूर्व। ज्येष्ठंकृत्वातुमंगलं // ऋतुत्रयंपुनर्यावन्नकुर्याल्लघुमंगलं॥ मातृयज्ञोमातृपूजातस्याः। क्रियादृद्धिश्राद्धादिः // तथाचचतुर्विंशतिमते // तिस्रःपूज्याःपितुःपक्षेतिस्रोमाता है। महेतथा // इत्येतामातरःप्रोक्ताःपितुर्मातुःस्वसाष्टमी // ब्राहयाद्यास्तुततःसप्तदुर्गा / क्षेत्रगणाधिपान् // वृद्धयादीपूजयित्वातुपश्चान्नांदीमुखान्पितन् // मातृपूर्वान्पित न्पूज्यततोमातामहानपि // मातामहीततःपूज्यायुग्माभाज्याद्विजातयः // एत द्विधिपूर्वकंगुरुमंगलंकृत्वाषण्मासाभ्यंतरेलघुमंगलंनकार्यमित्युक्तंभवति // मातृपू RUA0A0A0AORORSARGAOARDAS // 21 // For Private and Personal Use Only
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir 200000000000000000/ABASANAS जादीनांचूडाकर्मादिषुप्राधान्येनविहितत्वाचूडाकर्मादिकंगुरुमंगलमित्युच्यते // त / थाचगृह्यकारिकायां // पुंसवनेचसीमंतचौलोपनयनेष्विह // विवाहेचानलाध्येयप्र भृतिश्रौतकर्मसु // इदंश्राद्धप्रकुर्वीतबीजद्धिनिमित्तकं // अन्येषोडशसंस्कारेश्रा वण्यादिष्व पीष्यतइति // अत्रपुंसवनग्रहणात्सीमंतसाहचर्याचपुंसवनमपिगुरुमंगा लंभवति // चौलातिदेशात्केशांतमपि // अयंगुरुमंगलानंतरंलघुमंगलस्यनिषेधः / कालाति पन्नस्यैव // नयथाकालप्राप्तस्य // सिंहस्थगुरौगुरुशुक्रास्ताधिमासादिषु / चास्यविधानात् // जातकर्मादेराशौचांतरप्राप्तावपिविधानाच्च // तथाचज्योतिः शास्त्रउक्तं // सीमंतजातकादीनिप्राशनांतानिचक्रमात् // कर्तव्यानिनदोषोस्तिपं चाननगतेगुरौ // वृद्धमनुः // अग्न्याधेयंप्रतिष्ठांचयज्ञदानव्रतानिच // वेदव्रतषोश त्सर्गचूडाकरणमेखलाः // मांगल्यमभिषेकंचमलमासेविवर्जयेत् // बाल्येवायदि ORGAORUA00000 For Private and Personal Use Only
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 21 // RORORSCOROPORORORSAROO वाद्धेशुक्रेचास्तमुपागते // मलमासइवैतानिवर्जयेद्देवदर्शनमिति // अत्रचूडाकर भास्कर. आणादीनांवर्जनाच्छेषाणांनदोषइतिज्ञापितं // तथाचसहस्पतिः // यस्याःक्रियायाः। संप्राप्तः कालोमासैदिनैरपि // नतत्रमौढ्यदोषोस्तिअस्तोवागुरुशुक्रयोरिति // आव श्यकत्वमाहाश्वलायनः॥ ततोमृतेवापतितेसंन्यस्तेवाविदेशगे॥तद्गोत्रजेन श्रेष्ठेनका र्याःपुंसवनादयइति // अतःकालप्राप्तस्यजातकर्मादेरावश्यककर्तव्यत्वादयंदोषो / न॥अयंचनिषेधःप्रायएककर्तृकस्येतिगम्यते॥ गुरुलघुमंगलयोभिन्नकर्तृकत्वेतुन / दोषः॥ वाक्यद्वयेपिज्येष्ठंकृत्वेतिउक्त्वा // प्राप्त्यप्रदर्शनादेककर्तुःप्रतीयमानत्वाद्वि : शेषादर्शनाचाभिन्नवर्षादिष्वपिनदोषइतिप्रायुक्तमेवसमावर्तनसंज्ञकमिति // एत दिगवलंबेनान्यदपिसुधीभिनिर्णेतव्यं // इतिगुरुलघुमंगलनिर्णयः // // अथपरिवे // 21 // त्रादिनिर्णयः // तल्लक्षणमाहमनुः // दाराग्निहोत्रसंयोगंकुरुतेयोग्रजेस्थिते // परि / GROORORSCORRORORORGAOROAD For Private and Personal Use Only
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir वेत्तासविज्ञेय परिवित्तिस्तुपूर्वजइति स्मृत्यंतरे // ज्येष्ठायांयद्यनूढायांकन्यानोदा ह्यतेनुजा॥ स्यादग्रेदिधिषुर्जेयापूर्वान्यादिधिषुःस्मृता॥ परिवेत्रादिस्वरूपकथनपूर्व | कंतत्प्रायश्चित्तामाहहारितः॥ज्येष्ठेऽनिविष्टेकनीयान्निविशमानःपरिवेत्ताभवतिपूर्व परिवित्तिःपरिवेदिनीकन्यापरिदायीदातापरियष्टायाजक तेसर्वेपतिताःसंवत्सरंगा / जापत्येनकृच्छ्रेणपावयेयुरिति॥ एतत्कामतःपित्राद्यनुज्ञातोहाहविषयं // अकामतः Malपित्रादिदत्तोहाहेतुमानवतंत्रेमासिकं // अज्ञानतःपित्राद्यदत्तोद्वाहेयाज्ञवल्कीयंव्रत / Malचतुष्टयं // उपपातकशुद्धिःस्यादेवंचांद्रायणेनवा // पयसावापिमासेनपराकेणाथ वापुनरिति // एवमितिगोवधप्रायश्चित्तातिदेशः // अज्ञानतःपित्रादिदत्तोद्वाहेतुय / मः॥ कृच्छ्रद्वयपरीवेत्ताकन्यायाःकृच्छ्रएवतु // अतिकृच्छंचरेदाता यष्टाचांद्राय णंचरेत् इति // प्रायश्चित्तांतेविशेषमाहवसिष्ठः // परिवेदनःकृच्छ्रातिकृच्छौचरित्या GROARGAORORS POOOOO0000000000000 A For Private and Personal Use Only
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार तस्मैदखापुनर्निविशेत्तांचैवोपयच्छेदिति // परिवेदनइतिपरिवेत्तुरेवसंज्ञा // तस्मै | भास्कर. // 21 // ज्येष्ठायब्रह्मचर्येतभैक्ष्यमिवनिवेद्यपुनरुदहेत्कामित्युक्तेतामेवेतिव्याचष्टेविज्ञानेश्व रः // तथाग्रदिधिषुपत्यादेशपिविशेषवसिष्ठः॥ अग्रेदिधिषुपतिःकृच्छ्रातिकृच्छ्रौद्रा शशरात्रिचारवानिविशेततांचैवोपयच्छेतेति // दिधिषुपतिःकृच्छ्रतिकृच्छ्रौचरित्वा | तस्मैपुनर्निविशेदितिचरित्वाज्येष्ठायामन्येनोढायांपश्चात्तामेवोहहेत् // तस्मैकनी यस्याःपूर्ववज्येष्ठांदत्वाअन्यामुद्हेतेतिव्याख्यातंपारिजातादौएवंनिर्णयति ॥प रिवेदनदोषस्यापवादमाहयमः॥पितृव्यपुत्रान्सापत्नान्परपुत्रांस्तथैवचादाराग्निहो / होत्रधर्मपुनदोष परिवेदिनइति // परपुत्रादत्तकादयइतिपारिजातः // सोदर्यविष 6 येपित्वाहकात्यायनः // देशांतरस्थान्क्लीबांश्चतथाकुष्ठव्रणानपि // वेश्यातिसक्तप // 215 // तितशूद्रतुल्यातिरोगिणः॥ जडमूकांबधिरकुब्जवामनखेलकान् // अतिटद्धानमा 0000000000000000 9200002ORGAROORORSRO For Private and Personal Use Only
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 00000000000 यश्चिकृषिसत्तानपास्यच // धनवृद्धिप्रसक्तांश्चकामतःकारिणस्तथा // कुहको है। न्मत्तचौरांश्चपरिवेत्तानदुष्यति // खेल काभग्नपादद्वयः // अभार्यानैष्ठिकब्रह्मचा आरिणः // कामतःकारणोविवाहादिच्छायानिवृत्ताइतिव्याख्यातंपारिजाते // देशांतरगतज्येष्ठस्यप्रतीक्षावधिमाहवासिष्ठः ॥अष्टौहादशवर्षाणिज्येष्ठभ्रातरमसंनि विष्टमप्रतीक्षमाणःप्रायश्चित्तीभवतीति // द्वादशेतुमुख्यपक्षः // हादशैवतुवाणि | श्रेयान्धर्मार्थयोगतः // न्याय्यःप्रतीक्ष्यतंभ्राताश्रूयमाणःपुनःपुनरिति ॥अत्राप्यप? वादःकार्णाजिनिः // उन्मत्तःकिल्बिषीकुष्ठीपतितःल्लीबएववा // राजयक्ष्मामया वीचनन्याय्यस्यात्प्रतीक्षितुमिति // कन्याविषयेप्युक्तदोषापवादंगर्गः // एकमा तृप्रसूतानांकन्यानांपरिवेदने // दोषःस्यात्सर्ववर्णेषुनदोषोभिन्नमातृष्विति // वृद्धमनुः // विवाहेनाधिकारेणज्येष्ठकन्यास्थितायदि // तदानुज्ञांविनाचापिकनि / WA000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir କ // 216 // संस्कार-ष्ठामुद्हेत्तदेति // अन्यत्सर्वपरिवेदनोक्तमनुसंध्येयमितिपारिजातः // इतिपारवे / भास्कर. त्रादिनिर्णयः॥ // अथविवाहेअशौचप्राप्तौतदपोह्यसद्यःशौचंचंद्रिकाकारआह॥ In तत्रयाज्ञवल्क्यः // दानेविवाहेयज्ञेचसंग्रामेदेशविप्लवे // आपद्यपिचकष्टायां / सद्यःशौचविधीयते // दातुर्वरस्यकन्यायाःसद्यःशौचविधीयतेइतिषट्त्रिंशन्मते // विवाहोत्सवयज्ञेषुत्वंतरामृतसूतके // परैरन्नंप्रदातव्यंभोक्तव्यंचद्विजोत्तमैः // व्रत यज्ञविवाहेषुश्रा होमार्चनेजपे // प्रारंभेमृतकंनस्यादनारंभेतुस्तकं // प्रारंभश्च / तेनैवोक्तः // प्रारंभोवरणंयज्ञसंकल्पोव्रतसत्रयोः // नांदीमुखविवाहादीश्राद्धेपाक परिक्रियेति // वरणंतुमधुपर्कातेज्ञेयं // तथाचब्राह्मे // गृहीतमधुपर्कस्ययजमा नाच्चऋत्विजइत्युक्तेः // एतचवरणमस्त्येव // अवरणवत्वाधानेष्टिपशुबंधादिषु / // 216 // तुस्खीयाद्यपदार्थेप्रवर्तनमेवारंभः // तथाचदर्शपूर्णमासयोरतस्यहोतुःसामिधेनी 200000000000000000 ରିବ୯୯୯୯୯ For Private and Personal Use Only
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Keilassagarsuri Gyanmandit अषुप्रवृत्तस्याशौचाभावः // कन्यायाःवरपितरंप्रतिदानमेवविवाहः // वरप्रतितुहोम | पाणिग्रहणादि // प्रारब्धपाकेश्राद्धकर्तुः // कृतनिमंत्रणेश्रादेतुश्राहभोक्तुरितिव्यव स्येतिकालविवेचनकारादयः॥शंकरभट्टकृतधर्मप्रकाशेतुतत्तत्स्मृतिषुपाकनिष्पत्ति : कृतसंकल्पितनिमंत्राणांत्रयाणामपिआशौचाभावनिमित्तत्वोक्तेनिमित्तत्रयसमुच्च / / यएवश्राद्धेनाशौचंतथैवशिष्टसमाचारादित्युक्तं // मुहूर्तांतरालाभेसामग्र्यांकृतायां सूतकिनोप्यधिकारोपायमाहपारिजातेविष्णुः // अनारब्धविशुद्ध्यर्थकुष्मांडैर्जुहु / याघृतं // गांदद्यात्पंचगव्याशीततःशुध्यतिसूतकीति // ततःशुध्यतीतिपुनरुक्ति / विवाहाद्युपयोगिपाकपरिवेषणादावपिशुविज्ञापनार्थी // गांपयस्विनींदद्यात् // संकटेसमनुप्राप्तेस्तकेसमुपस्थिते // कूष्मांडीभिघृतंहुत्यागांचदद्यात्पयस्विनीं // al चूडोपनयनोद्वाहप्रतिष्ठादिकमाचरेत् // यदैवसूतकप्राप्तिस्तदैवाभ्युदयक्रियेतिसं / For Private and Personal Use Only
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit संस्कार-ग्रहोक्तेः // स्मृतिकौस्तुभेचौलप्रसंगेतुआरंभोत्तरंमृतकप्राप्तेविशेषः // संग्रहेइत्य भास्कर. // 217 // क्त्वाकूष्मांडीभिघृतंहुत्वेतिसंग्रहवाक्यमुपन्यस्तं // एवंशुद्धिपूर्वकंविवाहाधनुष्ठान तदंगत्वेनसंकल्पितानभोजनेनदोषइतिबृहस्पतिनोक्तं // विवाहोत्सवयज्ञेषुत्वंतराम तस्तके // पूर्वसंकल्पितान्नेननदोषःपरिकीर्तितइति // मृतमूतकमध्यविवाहाद्यनु / ठानेउक्तशुद्धिपूर्वकमारब्धेइत्यर्थः // नांदीश्राद्धोत्तरंसूतकादौविवाहारंभोत्तरमपि / संकल्पितान्नेनैवविशेषइतिषट्त्रिंशन्मते // पूर्वार्धतुपूर्ववत् // परैरन्नंप्रदातव्यंभो ? शक्तव्यंचद्विजोत्तमैरिति // विवाहादिमध्येसूतकादिप्राप्तावित्यर्थः // पूर्वसंकल्पिता नभोजनसमयेसूतकादौतुविशेषस्तत्रैव // मुंजानेषुतुविप्रेपुत्वंतरामृतसूतक॥ अन्य गेहोदकाचांताःसर्वेतेशुचयःस्मृताइति // भोक्तृभिभुक्तशेषस्त्याज्यः // पक्कशेषः / // 217 // सूतकीभिर्भोक्तव्यइत्याशयः // // अथविवाहेवधूवरजननीरजोदोषनिर्णयः // MARRIAGROCRes सत-NAVPRACROADCA For Private and Personal Use Only
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 530 PORROROAC वधूवरान्यतरयोजननीचेद्रजस्वला // तस्याःशुद्धेःपरंकार्यमांगल्यंमनुरब्रवीत् // // 1 // माधवीये // प्रारंभात्प्राग्विवाहस्यमातायदिरजस्वला // निवृत्तिस्तस्यकर्त व्यासहत्वश्रुतिचोदनात // 1 // प्रारंभात्प्रागितिनांदीश्राद्धात्प्रागितिज्ञेयं // नांदीमुखंविवाहादावित्यादिनातस्यैवप्रारंभः // वृद्धमनुः // विवाहव्रतचूडासुमा / तायदिरजस्वला // तदानमंगलंकार्यशुद्धीकार्यशुभेप्सुभिः // मेधातिथिः // चौले|| चव्रतबंधेचविवाहेयज्ञकर्मणि // भार्यारजस्खलायस्यप्रायस्तस्यनशोभनं // गर्गः // यस्योहाहादिमांगल्येमातायदिरजस्वला॥ तदानतत्प्रकर्तव्यमायुःक्षयकरंयतः॥ १.हस्पतिः // वैधव्यंचविवाहेस्याजडत्वंव्रतबंधने // चूडायांचशिशोर्मृत्युर्विघ्नोया / त्राप्रवेशयोः // रजोदर्शनस्यनांदीश्राद्धोत्तरमुत्पत्तीततःपूर्वमुत्पत्तावपिमुहीतरा लाभेश्रीपूजनादिकांशांतिंकृत्वातदैवचौलादिकार्यं // यथाकारिकानिबंधे // सूत। POSKOO430003x For Private and Personal Use Only
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit संस्कार-कोदक्ययोःशुद्ध्यैगांद्याडोमपूर्वकं // प्राप्तकर्मणिशुद्धास्यादितरस्मिन्नशुध्यति॥ भास्कर. // 218 // अलाभेसुमुहूर्तस्यरजोदोषेद्युपस्थिते // श्रियंसंपूज्यतत्कुर्यात्रहत्याभयंकरीम् // हैमीमाषमितांपद्मांश्रीसूक्तविधिनाचरेत् ॥प्रत्यूचंपायसंहुत्वाऽभिषिच्यशुभमाचरे त्॥ श्लोकभेदेनप्रतिपदोक्तारंभस्यमुहूर्तीतरालाभस्य श्रवणान्नपरस्परसापेक्षत्वं ॥र जोदर्शनादिसंभावनायांनांदीश्रावस्यापकृष्यानुष्ठानेप्यवधिरुक्तःप्रयोगरत्ने॥ एक हाविंशत्यहर्यज्ञेविवाहेदशवासराः॥त्रिषट्चौलोपनयनेनांदीश्राद्धविधीयते // अथ क / न्यारजोदर्शनेनिर्णयः // विवाहात्पूर्वकन्यारजोदर्शनेजातेविवाहयोग्यतासिद्धयर्थे / उपायमाहाश्वलायनः॥ पिताऋतून्स्वपुत्र्यास्तुगणयेदादितःसुधीः॥ दानावधिगृहे | प्रयत्नात्पालयेच्चरजोवतीं॥दद्यात्तदृतुसंख्यागाःशक्तःकन्यापितायदि॥ दातव्यकापि // 218 // यत्नेनदानेतस्यायथाविधि // दद्याहाब्राह्मणेष्वन्नमतिनिःस्वःसदक्षिणं // तदतीतर्नु / 00000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir POOOOOOOOOOOGood संख्येषुवरायप्रतिपादयेत् ॥उपोष्यत्रिदिनकन्यारात्रौपीत्वागापयः॥अदृष्टरजस / दद्यात्कन्यायैरत्नभूषणं ॥तामुहहन्वरश्चापिकूष्मांडैर्जुहुयाघृतमितिविष्णुः॥यद्देवे / तिचऋकमूक्तंकूष्मांडंपरिकीर्तितं॥ नवादृत्त्याहुनेदाज्यहोमःकूष्मांडिकीर्तितः॥त स्या कन्यायादानेकर्तव्येयथाविधिसुवर्णशृंगादिगोदानविधिनेत्यर्थः।वरायेतिउक्त / प्रकाराणामन्यतमेनदातुःकन्यादानेयोग्यताभवतीत्यर्थः // उपोष्येतिश्लोकेनदृष्ट रजस्ककन्यायाउपवासत्रयांतेगव्यपयःपानपूर्वकं अदृष्टरजसेकुमारत्नभूषणदा / नेनविवाहयोग्यताउच्यते॥तामुद्दहन्नितिवरस्यकूष्मांडहोमेनतदुद्दाहयोग्यतेतिबो / व्यं // अथविवाहहोमकालेकन्याऋतुमतीचेत्तत्रयज्ञपार्श्व // विवाहविहितेतंत्रहो | AGAGA A न्यामचेयित्वायथाविधि // युञ्जानाज्याहुतिहुत्वाततःकर्मणियोजयेत् // अन्यच्च॥ For Private and Personal Use Only
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit संस्कार३२१९॥ जानःप्रथममंत्रैरष्टाविंशतिसंख्यया // आज्याहुतिंचजुहुयाद्गांचदद्यात्पयस्विनी भास्कर // यहा // स्मृत्यर्थसारे // विवाहहोमेप्रक्रांतेयदिकन्यारजस्खला // त्रिरात्रंदंपती / / स्यातांप्टथक्शय्यासनाशिनौ // चतुर्थेहनिसंस्नातौतस्मिन्ननौयथाविधि // विवा। हहोमकुर्वीतइत्यादिस्मृतिसंग्रहइति // // अथप्रतिकूलनिर्णयः // कृष्णभट्टीये / / // वधूवरार्थेघटितेसुनिश्चितेवरस्यगेहेप्यथकन्यकायाः // म्रियेतकश्चिन्मनुजोथ नारीतदानकुर्युःखलुमंडनंते // मनुः // वाग्दानानंतरंयत्रउभयस्यकुलेषुच // त्र्य शब्दोनबालमरणेप्रतिकूलनविद्यते // स्मृतिरत्नावल्यां // ऊनद्विवार्षिकेप्रेतेनतस्यप्र तिकूलता // शांतिःस्याच्छुभदानणांकूष्मांडगणहोमतः // वानिश्चयेकृतेपश्चा| पितरौनिधनंगतौ // तयोस्तत्प्रतिकूलस्यान्नान्येषांतुकदाचनेतिद्धवसिष्ठः // वर // 219 // विध्वो पितामातापितृव्यश्चसहोदरः॥ एतेषांप्रतिकूलंस्यान्महाविघ्नप्रदंभवेत् // पि For Private and Personal Use Only
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit మహnom तापितामहीवमाताचैवपितामही // पितव्यस्त्रीसतोभ्राताभगिनीवाविवाहिता // 6 एभिरेवविपन्नैश्चप्रतिकूलंबुधैःस्मृतं // अन्यैरपिविपन्नस्तुकेचिदूचुनतद्भवेदिति // मांडव्यः // वाग्दानानंतरंमातापिताभ्राताविपद्यते // विवाहोनैवकर्तव्यःस्ववंशहि / हातमिच्छतेति॥ ॥अथसंकटेप्रवृत्तिप्रकारमाहमेधातिथिः॥ // वाग्दानानंतरंय / त्रकुलयोःकस्यचिन्मृतिः // ततःसंवत्सरादू विवाहः शुभदोभवेत् // पुरुषत्रयप / हार्यतंप्रतिकूलंस्वगोत्रिणां // प्रवेशान्निर्गमस्तद्वत्तथामंडनमुंडने // प्रेतकर्माण्यनिर्व ? र्त्यचरेन्नाभ्युदयक्रियां // आचतुर्थततः पुंसिपंचमेशुभदंभवेदिति // स्मृतिरत्नाव ल्यां // पितुरब्दमिहाशौचंतदर्धमातुरेवच॥ मासत्रयंतुभार्यायास्तदर्धभ्रातृपुत्रयोः / / // अन्येषांतुसपिंडानामाशीचमाससंमितं // तदंतेशांतिकंकृत्वाततोलग्नविधीयत इति॥ ज्योतिःप्रकाशे॥ प्रतिकूलपिकर्तव्योविवाहोमासमंतरा // शांतिविधायगांदा For Private and Personal Use Only
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार उन्म वावाग्दानादिचरेत्पुनरिति // स्मृत्यंतरे // प्रतिकूलपिकर्तव्यंकप्याहुबहुसंप्लवे // भास्कर. // 220 // प्रतिकूलेसपिंडस्यमासमेकविवर्जयेत् // विवाहस्तुततःपश्चात्तयोरेवविधीयतइति॥ ज्योतिःसागरे // दुर्भिक्षेराष्ट्रभंगेचपित्रोर्वाप्राणसंशये // प्रौटायामपिकन्यायांना नुकूलंप्रतीक्षतइति // अन्यत्रापि // दीर्घरोगाभिभूतस्यदूरदेशस्थितस्यच // उदा / सीनस्थितस्यापिप्रतिकूलंन विद्यते // संकटेसमनुप्राप्तेयाज्ञवल्क्येनयोगिना // शां तिरुक्तागणेशस्यकृत्वातांशुभमाचरेत् // अकृत्वाशांतिकंयस्तुनिषिद्धेसतिदारुणे // प्रकरोतिशुभंकर्मविघ्नस्तस्यपदेपदे // वृद्धवसिष्ठः // प्रतिकूलेतुसंप्राप्तेविवाहनै / वकारयेत् // अंतेदोषविनाशायकुर्याच्छांतिमिमांशुभां // श्रियैजातइतिश्रियं // इदंविष्णुरितिविष्णुं // गौरीमिमायेतिगौरी // त्र्यंबकमितित्र्यंबकं // परंमृ // 220 // त्योरितियमं // पूजयित्वातिलाज्यंचहुनेदष्टोत्तरशतं // ॐ भूःस्वाहामृत्युन / 00000cce For Private and Personal Use Only
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir GoOA000000000 AROASAGAR श्यतांस्नुषा–सुखंवर्धतांस्वाहा // ततोहोमंसमाप्य गोदक्षिणाभवेदिति // स्मृ तिचंद्रिकायां // कृतेवानिश्चयेपश्चान्मृत्युर्भवतिगोत्रिणः // तदानमंगलंकार्यनाश वैधव्यदंध्रुवं // वाग्दानानंतरंयत्रकुलयोःकस्यचिन्मृतिः // तत्रोहाहानैवकार्यः / स्ववंशक्षयदोषकृतइति // अत्रयद्यपिम्रियेतकस्यचिदिति मृत्युभवति कस्यचि है दितिचाविशेषेणोक्तं // तथापिपितामहादीनामपिमरणस्यप्रतिकूलदोषनिमित्त / वनक्वचिदकीर्तनादविवाहितायाभगिन्याइतिविवाहितायामरणस्यतथात्वानुक्तेमें। धातिथिवाक्येस्वगोत्रिणामितिचंद्रिकावाक्येमर्त्यस्यगोत्रिणइतिचकीर्तनावावर स्यवासगोत्रसपिंडेषुत्रिपुरुषांतर्गतेमत्य॒मृतेप्रतिकूलदोषइतिमंतव्यं // स्त्रीचवरस्य / द्वितीयादिविवाहसमयेपूर्वोढासुतास्तस्यांपूर्वोत्पन्नः एतत्पौत्रोपलक्षणं // एवंपितृ ? हाव्यग्रहणंतत्पुत्रस्यएवंवरमारभ्यजनकत्रिपुरुषीकूटस्थमारभ्यसंतानभेदेचत्रिपुरुषी / For Private and Personal Use Only
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir संस्कार- अत्रबोद्धव्या॥ वधूवरयोःसमानगृहेतन्मरणेकंचित्कालंप्रतीक्ष्यैवविवाहइति // त भास्कर, ॥२२१॥दाकुर्युरित्यादिशब्दैोध्यते॥ तयोस्तत्प्रतिकूलंस्यादितिकालप्रतीक्षाशांतिभ्यामस माधेर्योदोष द्वयोर्युगपन्मरणजइत्यर्थः // अतएवोक्तंनान्येषांतुकदाचनेति अन्ये / आषांसपिंडानांतयोरप्येकैकमरणजस्तुसमाधेयइतिआशयः // वृद्धवसिष्ठवाक्येचतु मरणस्यमहाविघ्नकरत्वकथनेतत्रप्रतीक्षासहिताकेवलंवाविनायकशांतिरितिक | थनार्थ // अतएवतविधिवाक्यशेषेणशांत्यकरणेपदेपदेइतिविघ्नस्यमहत्त्वंप्रर्दाशतं / // एभिरेवविपन्नैरितिकालप्रतीक्षासहितायाः श्रीपूजनादिशांतेनिमित्तमेतन्मरणमे / / वेत्याशयः // अतएवमांडव्यवाक्येनैवकर्तव्योनिमित्तानिमित्तानंतरमितिव्याख्या यं॥ इतिप्रतिकूलनिर्णयः // अथचूडोपनयनोहाहानांप्रारंभोत्तरंमुहूर्तातरालाभेज // 221 // निनाशौचपातेसंकटवशात्प्राप्तकर्मकरणेतच्छुद्धयर्थप्रायश्चित्तीभूतमार्तंडानुसारी 000RROROSPOARDAGAGA0 For Private and Personal Use Only
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit कूष्मांडीहोमप्रयोगः॥ // कृतस्नानादिर्यजमानः पत्न्यासंस्कार्येणचसहपीठादा / पविश्याचम्य अस्यामुकसंस्कार्यस्यजननाशौचमध्येसंकटवशेनअमुकसंस्कार। कर्तुकूष्मांडमंत्रराज्यहोमपयस्विनीगोदानंतनिष्क्रयंवापंचगव्यप्राशनंचकरिष्येइ / ति // तत्रादौनिर्विघ्नतार्थगणपतिपूजनंस्वस्तिवाचनमपिकुर्वति॥कूष्मांडहोमंकर्तुअ| |स्मिन्स्थंडिलेपंचभूसंस्कारपूर्वकंविटनामानमनिंप्रतिष्ठाप्यसंपूज्य // तत्रदेवताभि ध्यानं // तत्रप्रजापतिइं;अग्निंसोमं // प्रधानंअग्गिंवायुसूर्यकूष्मांडमंत्रैः // अग्निंवा युसूर्यअग्नीवरुणोअग्नीवरुणौअग्निंवरुणंसवितारंविष्णुंविश्वान्देवान्मरुतःस्वान्व रुणंआदित्यंअदितिप्रजापतिअग्निंखिष्टकृतंएताअंगप्रधानार्थादेवताःआज्येना | स्मिन्कर्मण्यहंयक्ष्ये // ततोदक्षिणतोब्रह्मासनादिआज्यभागांतंकृत्वाशनात्रचरुः॥कू 1 कूष्मांडहोमस्य प्रायश्चित्तत्वात् // OOR . .ल. For Private and Personal Use Only
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार॥२२२॥ A AVA.. मांडहोममंत्राः // ॐ यद्देवादेवहेडनदेवासश्चकुमावयम् // अग्निर्मातस्मादेनसो | भास्कर विश्वान्मुञ्चवठहसास्वाहा // 1 // इदमग्नयेनमम॥ ॐ यदिदिवायदिनक्तमेना शसिचकुमावयम् // वायुर्मातस्मादे सोविश्वान्मुञ्चवठहस स्वाहा // 2 // इदंवा यवे• ॐ यदिजायद्यदिस्वप्न एनासिचकुमावयम्॥ मूर्योमातस्मादेनसोविश्वा / न्मुञ्चवठहंसत्स्वाहा // 3 // इदंसूर्यायनमम // ततोभूराद्याःस्विष्टकृदंतादशाहुत / वायः // ततःसंस्रवप्राशनादिप्रणीताविमोकांतहोमशेषसमाप्य // ततःपयस्विनीगो दानं // प्रतिगृहीतृब्राह्मणपूजनं // गांवस्त्रालंकारादिभिःसंपूज्य // दानमंत्रः // ग वामंगेपुतिष्ठंत्विति // इमांगांपयखिनीयथाशक्त्यलंकृतांजननाशौचदोषनिरसना // 222 // हार्थंकूष्मांडीप्रायश्चित्तहोमसांगतासिद्धयर्थप्राप्तकर्मकरणेअधिकारार्थचअमुकशर्म ROOOOOOOOOOOK . . For Private and Personal Use Only
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra ॐ www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir मणिब्राह्मणायतुभ्यमहंसंप्रददे॥ दानसांगता० इमांदक्षिणां• अथवागोनिष्कयीभूत निष्काधपादंवासुवर्णमूल्यरजतद्रव्यंसदक्षिणाकंतुभ्यमहं ततोविधिवत्पंचगव्यंक। त्वा॥यत्त्वगस्थिगतंपापंदेहेतिष्ठतिमामके॥प्राशनात्पंचगव्यस्यदहत्यग्निरिवेंधनंद तिपठितमंत्रपूर्वकं // ॐ इत्यनेनप्राशयेत्॥ यथाशक्तिब्राह्मणभोजनसंकल्पः ॥ब्रा ह्मणान्संपूज्यतैराशिषोगृहीत्वाअमिंविसृज्य // अनेनकृतेनकर्मणाश्रीपरमेश्वर प्री यतां // इतिसंस्कारभास्करकूष्मांडीहोमप्रयोगः // अथविवाहहोमकालेकन्याऋa तुमतीचेत्तत्रहोमप्रयोगः // कन्यासुनाताशुभासनेउपविश्य // ऋतुदोषविनाशार्थ / प्राप्तकर्मणियोग्यतासिद्ध्यर्थयुंजानहवनपयस्विनीगोदानंपयःप्राशनंचकरिप्य॥नि al विघ्नतासिद्धयर्थंगणेशंसंपूज्य॥युजानहोमंकर्तुअहमस्मिन्स्थंडिलेपंचभूसंस्कारपूर्व || कविटनामानमाग्नंप्रतिष्ठाप्यसंपूज्य // दक्षिणतोब्रह्मासनाद्याज्यभागांतेनात्रचरुः॥ OoH0000000000ROAD उछलन्कलकार For Private and Personal Use Only
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.birth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandie संस्कार 22. जानत्प्रथम॥ युंजतेमनऽइतिऋग्भ्यांचतुर्दशावृत्त्याष्टाविंशत्याहुतीराज्येन त्वा // शास्कर. // 223 // तीचमंत्रौ // ॐ युञान प्रथममनस्त्वत्वायसविताधियः ॥अग्निोतिर्निचायट हथिव्याऽअध्याभरतस्वाहा // इदंसवित्रेनमम // 1 // युञ्जतेमन उतयुञ्जतेधियोवि प्राविप्रेस्यबृहतोविपश्चित // बिहोत्रादधेवयुनाविदेकइन्महीदेवस्य॑सवितु परिष्ट / शतित्स्वाहा // 1 // इदंसवित्रेनमम // ततोभूराद्याःविष्टकृदंतादशाहुतयः // संस्र / विप्राशनादिप्रणीताविमोकांतहोमशेषसमाप्य // ततःपयस्विनींगांदद्यात् // गांवत्रा लंकारादिभिःसंपूज्य // प्रतिगृहीतृब्राह्मणंसंपूज्य // दानमंत्रः // गवामंगेषुतिष्ठति / भुवनानिचतुर्दश // यस्मात्तस्माच्छिवंमेस्यादिहलोकेपरत्रच // इमांगांपयविनी॥२२३॥ शायथाशक्त्यलंकृतांऋतुदोषनिरासाथैयुआनप्रायश्चित्तहोमसिद्धयर्थप्राप्तकर्मकरणेअ AGRAAC% For Private and Personal Use Only
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SORRODURGAGAROOKCAGRA धिकारार्थचब्राह्मणायतुभ्यमहंसंप्रददे // दानसांगतासिद्धयर्थइमांदक्षिणांतुभ्यमह || संप्रददे // अथवागोनिष्क्रयीभूतंनिष्कंनिष्कार्धवासुवर्णमूल्यरजतद्रव्यंसदक्षिणा कंतुभ्यमहंसंप्रददे // ततःपयःप्राशनं // कामधेनुसमुद्भूतंघृतबीजंशशिप्रमं // त / स्यप्राशनमात्रेणरजोदोषोविनश्यतु // इदंरजोदोषनिवृत्त्यंतंत्रिदिनपयःप्राश्यं // अग्निविसृजेत् // इतियुञ्जानहोमविधिः // // अथवधूवरमातृरजःप्राप्तौनांदीश्राद्धो त्तरंमुहूर्तातरालाभेसंकटेप्राप्तकर्माधिकारार्थश्रीशांतिकरणेप्रयोगः // आचम्यदे। शकालौसंकीर्त्यअस्यसंस्कार्यस्यविवाहादिमंगलमध्येअस्मत्पत्न्यारजउत्पन्नदो / पनिरासार्थसकलारिष्टशांत्यर्थसंस्कार्यस्यवव्हायुष्यप्राप्त्यर्थ श्रीशांतिकरिष्ये // त] दंगत्वेनगणपतिपूजनंखस्तिवाचनंकृत्वाआचार्यत्वास्थंडिलेपंचभूसंस्कारपूर्वकंव || रदनामानमनिप्रतिष्ठाप्यसंपूज्य // तत्पुरतःभद्रपीठेतंदुलाष्टदलंविरच्यतदुपरिकला For Private and Personal Use Only
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9 संस्कार // 224 // -- शंसंस्थाप्योपरिपूर्णपात्रंनिधायवस्त्रयुग्मेनसंवेष्ट्यतदुपरिअग्युत्तारणप्राणप्रतिष्ठापू मास्कर. कंस्वर्णमयींश्रीमूर्तिप्रतिष्ठाप्य // श्रीसूक्तेनषोडशोपचारैःसंपूज्यप्रार्थयेत् // म हालक्ष्मिनमस्तुभ्यंसहस्रकरमंडिते // आयुःश्रीमंगलंदेहिरजोदोषनिवारयति ॥द क्षिणतोब्रह्मासनाद्याज्यभागांतंकृत्वापंचदशचोंश्रीसूक्तेनप्रत्यचंतिलाज्यपायसहो / मंकृत्वा // भूरादिविष्टकृदंतादशाहुतीहुवाज्येन // ततःसंस्रवप्राशनादिप्रणीतावि ? मोकांतहोमशेषंसमाप्य // गवामंगेष्वितिगांवातन्निष्क्रयद्रव्यंदत्वा // ऐंद्रवारुण ? पावमानीयमंत्रैरंगसूक्तैरभिषेकमंत्रैश्वसंस्कार्येणसहाभिषिच्य // प्रतिमामाचार्या : यदत्वादक्षिणांदत्वाविप्राशिषोगृहीत्वाब्राह्मणभोजनसंकल्पंकृत्वाप्रतिमानिविस ज्य // यस्यस्मृत्येतिनत्वाकर्मसंपूर्णतांवाचयेदितिसंस्कारभास्करेश्रीशांतिप्रयो / ISA224 // गः // अथविघ्नपरिहारायविनायकशांतिरुच्यते // // तत्रकालः // विष्णुधर्मे // -000000000 0 For Private and Personal Use Only
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir OOR -0000000 हस्तपुष्याश्वयुक्सौम्येवैष्णवेचोत्तरात्रये // नक्षत्रेचमुहूर्तेचमैत्रेवाब्रह्मदैवते // शु क्लपक्षेचतुर्थ्यांचवासरेधिषणस्यच // विघ्नस्यपरिहारार्थशांतिकुर्यादिनायकीमिति | // अथविनायकशांतिसंभाराः // सिद्धार्थाः // गोघृतं // सर्वोषध्यः // प्रियंगुः // नागकेशरं // चंदनं // अगरु // कर्पूरः॥ कस्तूरी // सप्तमृदः // अश्वस्थानात् // गजस्थानात् // वल्मीकात् // सरित्संगमात // अशोष्य-हदात ॥राजहारात // al गोगोष्ठात् // 7 // गोरोचनं // चंदनं // कुंकुम // अगस्प्रभृतयोगंधाः // गुग्गु / लः // अव्रणाश्चत्वारःकुंभाः // आनडुहरोहितचर्म // भद्रासनं // श्रीपणिपीठं चूतादिपंचपल्लवाः // चतस्रःस्रजः // अहतवस्त्राणि // श्वेतवस्त्रं // सार्षपतैलं // औदुंबररक्षोद्भवःस्रुवः // शूर्प // सकृत्फलीकृतास्तंडुलाः // तिलपिष्टं // तिलपिष्ट / / मिश्रितोदनः // शूद्रवणें // पक्कापक्रमांसं // पक्कापक्काश्चमत्स्याः // द्विजवणेमा For Private and Personal Use Only
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RSIOBACADAORS संस्कार- पिष्टमयंमत्स्यमांसंच // चित्रविचित्राणिपुष्पाणि // सुगंधिद्रव्याणिच // शूद्रव / ॥२२५॥णे // त्रिविधासुरा // गौडी // पैष्टी // माध्वीच // हिजवणे ॥पयोगुडलवणमि श्रगौडी // पयोलवणमाषपिष्टमिश्रपैष्टी // पयोमधुलवणमिश्रमाध्वी // मूलकः // कंदाकारोभक्ष्यइत्यर्थः // पूरिकाः॥ अपूपाः // 3 // स्नेहपक्कगोधूमविकारइत्य / प्रार्थः // उंडेरकस्रजः // 3 // माषपिष्टदामयापोतास्रजइत्यर्थः // दध्योदनं // पा यसं // गुडमिश्रशाल्यादिपिष्टं // मोदकाः // दूर्वाः // यजमानपत्न्योरहतवस्त्रा। राणि // विनायकांबिकयोः सौवण्यादेप्रतिमे // इतिविनायकशांतीसंभाराः // अ. थप्रयोगः // उक्तकालेपवित्रपाणिरधिकारीप्राणानायम्यदेशकालौसंकीर्त्य // अ॥ ये. ममअमुकस्यकर्तव्यउपनयनेविवाहेनिश्चयोत्तरंकस्यचित्अमुकसपिंडगोत्र||२२५॥ जपुरुषस्यसंजातमृतिजनितप्रतिकूलसकलदोषपरिहारद्वारावधूवरयोः आसुरभि For Private and Personal Use Only
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir सद्धिपूर्वकसंतत्यविच्छेदसकलभूतिसिद्धयर्थश्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थसनवग्रहमखांवि नायकशांतिकरिष्ये // वाअस्यकुमारस्यउपनयनकर्मणोनिर्विघ्नफलसिद्ध्यर्थवि नायकशांतिकरिष्ये // इतिसंकल्पः // तदंगत्वेनगणेशपूजनादिनांदीश्राद्धांतं / कृत्वाऽऽचार्यवरणंकुर्यात्॥ आचार्यस्तुयथास्वर्गेशकादीनांसहस्पतिः०॥एवंचतुरः है पराशरमतेष्टौवाऋत्विजोहणुयात् अष्टौचेत्तेषुचत्वारोवस्तिवाचकाः॥ तथाचत्वा / हारःस्वस्तिवाचकाइतिमदनरत्ने // अस्ययागस्य० // 1 // तेषांवस्त्रादिभिःपूजनं // ततःसाचार्योयजमानोवामहस्तेगौरसर्पपान्गृहीत्वारोहणंइत्यादिमंत्रैःसर्षपावि / कीर्य // गायत्र्यादिभिर्मत्रैःपंचगव्यंकृत्वा // आपोहिष्ठेतित्रिभिमैत्रैःकर्मभूमिप्रो / क्ष्य // भूरसीतिमंत्रणभूमिसंपूजयेत् // ततआचार्य:पंचवर्णैःशुक्छैापिष्टैमध्येस्स हा 1 यज्ञियमध्यदेशे // GARAGAOR800AAAAA004 For Private and Personal Use Only
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandi संस्कार भास्कर. // 226 // स्तिकंकृत्वातदुपरिआनडुहंचर्मप्राग्नीवमुत्तरलोमतदभावेप्रागग्रकुशानास्तीर्यतत्र | श्रीपर्णिकाष्ठजंपीठंउत्तरच्छदंसंस्थाप्यतच्छेतवस्त्रेणाच्छाद्यतच्चतुर्दिक्षुचत्वारित्र स्तिकानिकृत्वातेषुप्रागादितएकवर्णाश्चतुरःकुंभान्महीद्यौरित्यादिमंत्रैःपूर्णपात्रांतं | चतुर्ब्राह्मणैःपृथक्पृथक् मंत्रावृत्त्यासंस्थापयेत् // तत्रविशेषः // कलशेषुन्हदोदकं ? नदीसंगमोदकेनापूर्यपंचमृदःक्षिपेत् // पंचमृद्यथा // अश्वस्थानाद्गजस्थानाह || ल्मीकात्संगमाङ्गदादिति // उद्धृतासिवराहेणकृष्णेनशतवाहुना // मृत्तिकेहरमेपा है। पंयन्मयादुष्कृतंकृतंइतिमंत्रणक्षिपेत् // गंधनिक्षेपेचंदनागरुकेशरकस्तूरीकर्पूरगो / रोचनगुग्गुलुंनिक्षिपेदिति // चंदनमालाविभूषितान्कृत्वा // कलशस्यमुखेविष्णु || // 22 // रित्यादिदेवदानवइत्यंतंपठेत् // ततश्चतुर्दिाचत्वारऋत्विजःत्वन्नोऽ अग्नेतिमंत्रे | For Private and Personal Use Only
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atena णवरुणमावाद्यषोडशोपचारैःसंपूज्य // आनोभद्रा * // 1 // शन्नोवात // 2 // इत्यादिवशाखोक्तशांतिकमंत्रान्पठेयुः // ततआचार्योभद्रासनस्यपूर्वतो होमार्थस्थंडिलंकृत्वा // तदीशान्यांहस्तमात्रवेदिकायांपीठेवस्त्रादौवामहीद्यौरित्या ? |दिपूर्णपात्रांतंकलशंसंस्थाप्य // ततःस्वर्णमयविनायकांबिकामूोरग्युत्तारणपूर्वक प्राणप्रतिष्ठांकृत्वा॥ कलशोपरिसंस्थाप्य॥आवाहयेत् ॥तत्रमंत्रः॥ ॐ तत्पुरुषायवि है द्मिहेवक्रतुंडायधीमहि // तन्नोदंतिःप्रचोदयात् // इतिविनायकं // सुभगायविद्महे / काममालिन्यैधीमहि॥तनोगौ इत्यंविल्हेमप्र गौरीमावा० अपरार्केभविष्येवन्या / अपिउक्ताःतत्परितोयथावकाशंप्रतिमास्वक्षतपुंजेपुवाव्योमकेशं // पार्वतीं // भीम 1 गणानान्त्वाअम्बिकेतिमंत्राउक्तौशांतिमयूखे // 2 एतादेवताः अपरार्कोक्तभविष्यत्पुराणानुसारेण // *e * ces For Private and Personal Use Only
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir | भास्कर जं // वासुदेवं // अर्कमंडलं // सोममंडलं // भौमं // बुधं // वृहस्पतिं // शुक्र // शनैश्चरं // राहुं / केतुं // बाहुलेयं // विष्णुं // एतान् // इंद्रादिलोकपालांश्चावा ह्यादिनैवेद्यांतैरुपचारैःसंपूज्य // भद्रासनस्यपूर्वतःकृतेस्थंडिलेग्निस्थापनंकुर्यात् // // तद्यथा // अद्यपू० अस्मिन्सग्रहमखविनायकशांत्याख्येकर्मणिअस्मिन्स्थंडि। शलेपंचभूसंस्कारपूर्वकं अग्निस्थापनंकरिष्ये // पंचभूसंस्कारान्कृत्वावरदनामानमा निस्थापयेत् // विनायकादुत्तरतःग्रहवेद्यांग्रहावाहनं कुर्यात् // अद्यपू० प्रारिप्सित ? कर्मणःसांगतासिद्धयर्थआदित्यादिग्रहाणांस्थापनंपूजनंचकरिष्ये // तत्रग्रहपीठम ध्येआदित्यादिअनंतपर्यंतरजोदर्शनशांतिवत्ग्रहाणांस्थापनंपूजनंचकार्य // तदै शान्यांदध्यक्षतादिभूषितंकलशंविधिनास्थाप्यतत्रवरुणंपूजयेत् // देवदानव० मा // 227 // विसर्वदा // ततोग्निसमीपमागत्यान्वाधानंकुर्यात् // अद्य. अस्मिन्सग्रहमख : GOOGUAGAVASAN 00000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 00000000000. विनायकशांत्याख्येकर्मणिदेवतापरिग्रहार्थमन्वाधानकरिष्ये // पूर्वणगमनमित्या दिपदार्थानहंकरिष्ये // अथदेवताभिध्यानं // तत्रप्रजापतिइंद्रं अग्निंसोमंआ ज्येनएकैकयाहुत्यायक्ष्ये // अत्रप्रधानं // आदित्यादिनवग्रहान् अर्कादिस। मिच्चरुतिलाज्यद्रव्यैः प्रत्येकंप्रतिद्रव्येणचतुश्चतुःसंख्याकाभिराहुतिभिर्यक्ष्ये // विनायकादिपंचदेवताः क्षेत्रपालंवास्तोष्पतिइंद्रादिलोकपालांश्चतैरेवद्रव्यैः प्रत्ये। कंप्रतिद्रव्येणद्वाभ्यांद्वाभ्यांआहुतिभ्यांयक्ष्ये // पुनरत्रप्रधानं // मितं // समि। तं // शालं // कटंकटं // कूष्मांडं // राजपुत्रं // प्रत्येकंएकैकयाचाहुत्या // व्योमकेशादीन्प्रत्येकंएकैकयाचाहुत्यायक्ष्ये // शेषेणस्विष्टकृतमित्यादि // 1 अष्टाष्टसंख्याकाभिराहुतिभिः तथाचअधिदेवताप्रत्यधिदेवतानांतैरेवद्रव्य प्रत्येकंप्रतिद्रव्येण // WA00000000000 For Private and Personal Use Only
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit भास्कर दक्षिणतोग्नेब्रह्मासनादिपरिस्तरणांतंपात्रासादनं // पवित्रच्छेदनादर्भास्त्रयः॥ पक्ष हावित्रेहे // प्रोक्षणीपात्रं // आज्यस्थाली // चरुस्थाली // ग्रहहोमार्थगृहसिद्धचरू। स्थाली।संमार्गकुशाःपंच॥उपयमनकुशाःसप्त॥ समिधस्तिस्रः // स्वः // आज्यं // शतंडुलाः // पूर्णपात्रं // पवित्रच्छेदनादिपात्रप्रोक्षणांतंकृता // आज्यस्थाल्यामा ज्यनिर्वापः // सपवित्रकेचरुपात्रतंडुलावापःप्रणीतोदकमासिच्य // दक्षिणतआ। ज्याधिश्रयणं // चरोरधिश्रयणमाज्यस्योत्तरतइत्यादिचरूद्वासनांतंकुर्यात् // त तःगव्याज्यलोलीकृतेनगौरसर्षपकल्केनोहर्तितसगिंसर्वोषधीभिःसर्वगंधैश्चलिप्त शिरसंयजमानंआचार्योमंगलवेदघोषैर्भद्रासनेउपवेशयेत् // ततोयजमानःपूर्वर | 1 कृतोद्वर्तनादिकस्ययजमानस्यभद्रासनेउपवेशनकार्यमितिविज्ञानेश्वरमहार्णवबृहत्पाराशराः // // 22 // पवेशनोत्तरंउद्वर्तनादिकंकार्यमितिमदनरत्नः॥ For Private and Personal Use Only
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir .COC तैश्चतुर्भिक्रविग्भिःस्वस्तिवाचनंकुर्यात् // भोब्राह्मणाःममगृहेअद्यकरिष्यमाणसा। ग्रहमखविनायकशांत्याख्यस्यकर्मण बहुपुण्याहंभवंतोब्रुवंतु // अस्तुपुण्याहंइ तिद्विजावदेयुः // एवंकल्याणादि० // ततोजीवत्पतिपुत्राभिःसुवासिनीभिर्नीराज नंकार्यं // ताभ्यश्चयजमानोवस्त्रकंचुक्यादिदद्यादित्याचारः॥ ततआचार्योयजमा नदक्षिणतउदङ्मुखस्तिष्ठन्पूर्वदेशस्थकलशमादाय // सहस्राक्षंशतधारमृषिभिः पावनंकृतं // तेनत्वामभिषिचामिपावमान्यःपुनंतुते // इतिमंत्रणयजमानमभि पिंचेत् // कुंभमध्येकिंचिजलमवशेषणीयं // दक्षिणंकुंभमादाय // भगंतेवरुणो राजाभगंसूर्योटहस्पतिः॥ भगमिंद्रश्चवायुश्चभगंसप्तर्षयोददुः // इतिदक्षिणकुंभे / नयजमानमभिषिचेत् // ततःपश्चिमकुंभमादाय // यत्तेकेशेषुदौर्भाग्यसीमंतेयच्चमू / / शनि // ललाटेकर्णयोरक्ष्णोरापस्तत्नंतुसर्वदा // इतिपश्चिमकुंभेनयजमानमभि / 000000000000007-7.GA For Private and Personal Use Only
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir शपिंचेत् // ततउत्तरकलशमादाय // सहस्राक्षशतधारमृषिभिःपावनंकृतं // तेनत्वा भास्कर मभिषिंचामिपावमान्यःपुनंतुते॥ भगंतेवरुणोराजाभगंसूर्योदृहस्पतिः // भगमिंद्र श्ववायुश्चभगंसप्तर्षयोददुः // यत्तेकेशेषुदौर्भाग्यंसीमंतेयच्चमूर्धनि // ललाटेकर्ण / योरक्ष्णोरापस्तत्नंतुसर्वदा // इंतिमंत्रैरभिषिचेत् // तंतश्चतुर्भिमिलितैःकुंभैरामि / षेकः // तत्रमंत्राः // एतद्वैपावनस्नानंसहस्राक्षमृषिस्मृतं // तेनवांशतधारणपाव : मान्यःपुनंत्विमाः // शक्रादिदशदिक्पालाब्रह्मेशकेशवादयः // आपस्तेनंतुदोर्भा / ग्यशांतिंददतुसर्वदा॥ॐ सुमित्रियान आपुऽओषधय संतुदुर्मित्रियास्तस्मैसंतुयो / 1 अपरार्कमते सहस्राक्ष मितित्रिभिमत्ररेकैक कुभेनाभिषेकः // 2 चतुःकुंभैःस्नपनएतत् बृहत्पराशरमते // Awa 4 // 229 // For Private and Personal Use Only
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir PO0000000000000000 स्मान्दृष्टियंचव्यंद्विष्मः॥ समुद्रागिरयोनद्योमुनयश्चपतिव्रताः // दौर्भाग्यनंतुते / / सर्वशांतियच्छंतुसर्वदा // पादगुल्फोरुजंघास्यनितंबोदरनाभिषु // स्तनोरुबाहु / हस्ताग्रग्रीवास्वंसांगसंधिषु // नासाललाटकर्णेषुकेशांतेषुचयत्स्थितं // तदापोघ्नं तुदौर्भाग्यंशांतियच्छंतुसर्वदा // ततआचार्यःप्राङ्मुखोयजमानस्यपश्चात्तिष्ठन्स : व्यपाणिनाकुशान्यजमानस्यशिरसिप्रागग्रान्निधाय॥तत्रसापतैलंऔदुंबरवेणा दायॐमितायस्वाहाइदमितायनमम॥यजमानस्यत्यागः ॥ॐसंमितायस्वाहाइदं संमि०॥ ॐ शालायस्वाहाइदंशालाय०॥ ॐ कटंकटायस्वाहाइदंकटंकटाय० // ॐ कूष्मांडायस्वाहाइदंकूष्मांडाय० // ॐ राजपुत्रायस्वाहाइदंराजपुत्राय // इति | 1 अपरार्कमतेशालकटंकटाभ्यामेकैकाकूष्मांडराजपुत्राभ्यामकैकाइतिचतस्राहुतयः // For Private and Personal Use Only
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit 30003 भास षडाहुतीर्मस्तकेजुहुयात् // ततोग्निसमीपमागत्य // पवित्रेणाज्योत्पवनादिसोमा यस्वाहेत्यंतंकुर्यात् // पभिरग्नौश्रपितचरुणाजुहुयात्॥ॐ मितायस्वा०मिताय०॥ ॐ संमितायस्वा इदंसंमिताय० // ॐ शालायस्वा इदंशालाय०॥ ॐ कटंकटा / यस्वा इदंकटंकटाय० ॥ॐ कूष्मांडायस्वा इदंकूष्मांडाय०॥ ॐ राजपुत्रायखा०। हाइदंराजपुत्राय०॥ तेनैवचरुणाव्योमकेशादीनांहोमः // ॐ व्योमकेशाय स्वा इदं / व्योमकेशाय० // यथामंत्रलिंगंत्यागः // ॐ पार्वत्यै०॥ ॐभीमजाय०॥ ॐवासुदे / शवायः॥ ॐअर्काय०॥ॐ सोमाय० // ॐ भौमाय०॥ ॐ बुधाय० // ॐ वृहस्पता ये // ॐशुक्रायः॥ॐ शनये०॥ ॐ राहवे०॥ ॐ केतवे०॥ ॐ बाहुलेयायः॥ ॐा: विष्णवे०॥ॐ इंद्राय० // अग्नये०॥ ॐ यमाय० // ॐ निर्वतये॥ॐ वरुणाय० // 18 // 23 // II 2 एतानिषडूविनायकनामानीतिविज्ञानेश्वरः // For Private and Personal Use Only
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir श्रेयःस्वीकरणंकरिष्ये // आचार्यःकृतस्यस श्रेयोदानंकरिष्ये // शिवाआपस वित्यादि॥भवन्नियोगेनमयाअस्मिन्सग्रहमखविनायकशांत्याख्येकर्मणियत्कृत आचार्यत्वं // ततआचार्यगंधादिनापूजयेत् // ततोग्रहकलशोदकेनयजमानस्य सकुटुंबस्याभिषेकः // विनायकांबिकयोःपंचोपचारैःपूजांकृत्वा // यांतदेवेतिवि। सृज्य // इमेविनायकांबिकयोर्मूर्तीआचार्यायतुभ्यमहसंप्रददे। इदंग्रहपीठंतभ्यः॥ अग्निंगंधादिनासंपूज्य // गच्छगच्छेतिविमृज्य // कृतस्यसग्रहमखविनायकशां ? त्याख्यस्यकर्मणःसांगतासिद्धयर्थयथाशक्तित्र लगानभोजयिष्ये // अनेनकृतेनक मणाश्रीपरमेश्वरःप्रीयतां // ब्राह्मणेभ्योभूथंसींदत्वातेभ्यश्चाशिषोगृण्हीयादितिसं / स्किारभास्करेविनायकशांतिप्रयोगः / अथगुर्वर्कवलंज्योतिर्निबंधेगर्गः॥ स्त्रीणांगुरूव | शिलंश्रेष्ठंपुरुषाणांरवेर्बलं॥तयोचंद्रबलं श्रेष्ठमितिगर्गेणभाषितं // जन्मत्रिदशमारिस्थः GooAAAAA WA00AGAROARDADAON For Private and Personal Use Only
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit संस्कार पूजयाशुभदोगुरुः॥विवाहेथचतुर्थाष्टद्वादशस्थोमृतिप्रदः॥देवलः॥ नष्टात्मजाइनव / / भास्कर. ॥२३३ातीविधवाकुशीलापुत्रान्विताहतधामुभगाविपुत्रा॥स्वामिप्रियाविगतपुत्रधवाधना | व्यावंध्याभवेत्सुरगुरौक्रमशोभिजन्म // वृहस्पतिः॥ झपचापकुलीरस्थोजीवोप्य शुभगोचरः // अतिशोभनतांदद्याहिवाहोपने पदिषु // राजमार्तडः // तृतीयष शिष्ठगश्चैवदशमैकादशस्थितः // रविः शुद्धोनिगांदर. वरस्यैवकरग्रहे // जन्मस्थेच / द्वितीयस्थेपंचमेसप्तमपिवा // नवमेभास्करेपूजांकुर्यात्पाणिग्रहोत्सवे // चतुर्थेवा : अष्टमेचैववादशेभास्करेस्थिते // वरःपंचत्वमाप्नोतिकृतपाणिग्रहोत्सवे // लल्लः // शहादशदशमचतुर्थेजन्मनिषष्ठाष्टमेतृतीयेच // प्राप्तेपाणिग्रहणेजीववैधव्यमाप्नोति / साकन्या // मुहूर्तदीपिकायां // व्ययत्रिदिग्बंधुमृति 12 / 3 / 10 / 4 / 8 // स्थितोपिस्त्रियोधनास्तांकसुतायगैश्च // विद्योग्रहर्देवपुरोहितश्चशुभप्रदश्चतिदास / / 233 // AAROAAAAAAA. For Private and Personal Use Only
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit ठ आह // गर्गः // सर्वत्रापिशुभंदद्याद्वादशाब्दात्परंगुरुः ॥पंचषष्ठाब्दयोरेक्शी भगोचरतामता // सप्तमात्पंचवर्षेनुस्खोच्चस्वर्भगतोयदि // अशुभोपिशुभंद्याच्छ / भऋक्षेषुकिंपुनः // रजस्वलायाः कन्यायागुरुशुद्धिंनचिंतयेत् // अष्टमंपिप्रकत / / व्योविवाहस्त्रिगुणाचनात् // अर्कगुर्वोबलंगौर्यारोहिण्यर्कवलास्मृतः // कन्याचंद्रा बलाप्रोक्तावलीलग्नतोबला // अष्टवर्षाभवेद्गौरीनववर्षाचरोहणी // दशवर्षाभवे / कन्या अतऊवरजस्वला // // अथवृहस्पतिशाणी // शौनकः // कन्यको / हाहकालेतुआनुकूल्यंनविद्यते ॥ब्राह्मणस्योपन गुराविधिरुदाहृतः॥ सुवर्णेनगुरु कृत्वापीतवस्त्रेणवेष्ट्रयेत् // ऐशान्यांधवलंकुंभधान्योपरिनिधायच // मदनमधुपु | द्वाष्पंचपलाशंचैवसर्षपान् // मांसीगुड़ध्यपामार्गविडंगीशंखिनीवचा // सहदेवीह | शरिकांतासरूषधिशतावरी // बलाचसहदेवीचनिशाद्वितयमेवच // कृत्वाज्यभागा। For Private and Personal Use Only
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार॥२३४॥ 50coeCROROreoe अपर्यंतस्वशाखोक्तविधानतः // ग्रहोक्तमंडलेभ्यर्च्यपीतपुष्पाक्षतादिभिः // देवपूजो | भास्कर. त्तरेकालेततःकुंभानुमंत्रणं // अश्वत्थसमिधश्चाज्यपायसंसर्पिषायुतं // यवत्रीहि / तिलाःसाज्यामंत्रेणैवहस्पतेः // अष्टोत्तरशतंसर्वहोमशेषंसमापयेत् // पुत्रदारस। मतस्यअभिषेकंसमाचरेत् // कुंभान्निमंत्रणो श्वसमुद्रज्येष्ठमंत्रतः॥प्रतिमांकुंभ वस्त्रंचआचार्यायनिवेदयेत् // ब्राह्मणान्भोजयेत्प. च्छुभदःस्यान्नसंशयः // इति ? रहस्पतिशांतिः॥ // अथाष्टौविवाहभेदाः / तत्रमनुरुद्देशपूर्वकंक्रमेणतल्लक्षणमा : ह // ब्राह्मोदैवस्तथैवार्षः प्राजापत्यस्तथासुरः // गांधर्वोराक्षसञ्चैवपैशाचश्चतथाष्ट: मः // आच्छाद्यचाहयित्वाच श्रुतशीलवतेस्वयम् ॥आहूयदानंकन्यायाब्राह्मोधर्मः। प्रकीर्तितः // यज्ञेतुविततेसम्यगृविजेकर्मकुर्वते // अलंकृतसुतादानेदेवधर्मप्रचक्ष // 234 // ते // एकंगोमिथुनंदेवावरादादायधर्मतः // कन्याप्रदानंविधिवदार्पोधर्मःसउच्य / For Private and Personal Use Only
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir तेसहोभौचरतांधर्ममितियश्चानुभाष्यतु // कन्याप्रदानमभ्यय॑प्राजापत्योवि धिःस्मृतः // अत्रविशेषंपारिजातभगवान् // अन्येष्वपिविवाहेषुधर्मस्यचरणंसह // यद्यप्युक्तंतथाप्यत्रविशेषोक्तिर्ग्रहाश्रमात् // आश्रमांतरसंप्राप्तिनिषेधार्थेतिग म्यते // नचात्रतस्यांजीवत्यांविवाहस्यपरिग्रहः // आश्रमांतरयोगोवामृतायांभ हवतस्तुताविति // अन्येतुपुत्रादावनग्निसाध्येऽसाहित्यनियमार्थासेति // जातिभ्यो द्रवणंदत्वाकन्यायाश्चस्वशक्तितः // कन्याप्रदानंस्वच्छंदादासुरोधर्मउच्यते // इ च्छयान्योन्यसंयोगःकन्यायाश्चवरस्यच // गांधर्वःसइतिज्ञेयोमैथुनेकामसंभ / वः॥ हत्वाच्छित्त्वाचभित्त्वाचक्रोशंतीरुदतीगृहात् // प्रगृह्यकन्याहरणंराक्षसोवि: धिरुच्यते // सुप्तांमत्तांप्रमत्तांवाहोरात्रौयःप्रयच्छति // सपापिष्ठोविवाहानांपैशा || चःप्रथितोष्टमः // आर्षगोमिथुनादानंचकन्याहणं // नतुतावत्कंन्याविक्रयेणनिंद्य / ABROACA0000000 For Private and Personal Use Only
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 235 // सस्कार-त्वमित्यपिमनुनैवोक्तम् ॥आर्षेगोमिथुनंशुल्कंकेचिदाहुम॒षैवतदित्युपक्रम्य॥ शुल्क भास्कर मूल्यं // अर्हणंतत्कुमारीणामानृशंस्यंहिकेवलमिति // तद्गोमिथुनं आशंस्यं अ निंदितम् // किंतुतत्कुमारीणामहणंपूजनमित्येवमाचारमदनरत्नेव्याख्यातं // ए ? षांव्यवस्थामाहम नुः // षडानुपूर्व्याविप्रस्यक्षत्रस्यचतुरोवरान् // विशुद्रयोस्तुता : नेवविद्यादानराक्षसान्॥ तत्रब्राह्मादीनगांधर्वान्तान्ब्राह्मणस्यधान्धर्मादनपे। नताविद्यात्॥क्षत्रस्यआसुरगांधर्वराक्षसपैशाचान् // वैश्यशूद्रयोराक्षसजितानआ| सुरगांधर्वपैशाचानितिव्याख्यातंमदनपारिजाते // एषामपिप्राशस्त्यव्यवस्थामा / हमनुः // चत्वारोब्राह्मणस्याद्या शस्तागांधर्वराक्षसौ // राज्ञस्तथासुरोवैश्येशुद्रेचां त्यस्तुगर्हितइत्यष्टौविवाहभेदाः॥ कन्याविवाहकालः॥सोमोददद्वंधर्वायगंधर्वोददद। नयेइतिश्रुतिः // तथाचज्योतिर्निबंधे // षडब्दमध्येनोद्वाह्याकन्यावर्षद्वयंयतः // // 23 // For Private and Personal Use Only
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir PAGAPOORCASAIRCROREA सोमोभुक्तेततस्तद्वद्गंधर्वश्चतथानलः // यमः // सप्तसंवत्सरादूर्वसर्ववर्णस्यकन्य का // विवाहेशस्यतेराजन्नन्यथाधर्मगर्हितइति // यथा // अष्टवर्षाभवेद्गौरीनवव चरोहिणी // दशवर्षांभवेत्कन्याअतऊर्ध्वरजस्खला // 1 // गौरीददन्नाकलोके वैकुंठेरोहिणींददत् // कन्यांददद्ब्रह्मलोकेरौरवेतुरजस्वलां // 2 // द्वादशेन्देरज / स्वलांइत्यन्यपाठः // रत्नमालायांदेवलः // ऊर्ध्वदशाब्दाद्याकन्यावर्षे एकादशेतु सा // गांधारीस्यात्समुद्राह्याचिरंजीवितुमिच्छतेति // तत्रसप्तमाष्टमाब्दउत्तमः॥ नवमदशमोमध्यमः॥ एकादशाब्दअधमइति // अत्रकन्यावयोन्दोवंद्विगुणाब्दी वयस्कवरायकन्यांदद्यात् // अन्यथादानेदोषभागीस्यादिति // // कन्यादाना a अधिकारी // माधवीयेनारदः // पितादद्यात्स्वयंकन्यांभ्रातावानुमतेपितः // मातामहोमातुलश्चसकुल्योजननीतथा // मातात्वभावेसर्वेषांप्रकृतौयदिवर्तते // GHORSROADAGAOललल ल For Private and Personal Use Only
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit 3236 // संस्कार-तस्यामप्रकृतिस्थायांकन्यांदद्युःस्वजातयः // यदातुनैवकश्चित्स्यात्कन्याराजान भास्कर. माव्रजेदिति // अप्रकृतिस्थाउन्मत्तादिदोषयुतागम्येत्वभावेदातॄणांकन्याकुर्या ? शत्स्वयंवरमिति // दानप्रशंसा // संवर्तः // अलंकृत्यतुयःकन्यांभूषणाच्छादना ? दिभिः // दत्वास्वर्गमवाप्नोतिपूज्यतेवासवादिभिरिति // ऋष्यशृंगः // वरगोत्रं समुच्चार्यप्रपितामहपूर्वकं // नामसंकीर्तयहिद्वान्कन्यायाश्चैवमेवहीति॥दानेविशेष स्तु॥सर्वत्रप्राङ्मुखोदाताप्रतिग्राहीउदङ्मुखः॥एषएव विधिर्यत्रकन्यादानेविपर्ययइ ति। विवाहेमंडपस्तुप्रागुक्तः॥वेदिकाप्रकारः॥नारदः॥ हस्तोच्छ्रितांचतुर्हस्तांचतुरस्रां ? समंततः // वरस्येतिशेषः // वेदीप्राक्प्रवणाचतुर्वरकराहस्तोच्छ्रिताग्र्यस्यदोर्जादे : दित्रियुगांगुलैरपचितासोक्ताबहिर्वामतः // इतिमुहूर्तमार्तडेउक्तः // हस्तोच्छ्राया // 23 // वेदहस्तैःसमंतात्तुल्यावेदीसमतोवामभागे // विवाहेकन्याहस्तेनैववेदीनिर्माणमि ---QABA000000006 A0A0A00ASSAGARA0A0A For Private and Personal Use Only
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir OURC000000000000000 तिमुहूर्तचिंतामणौ // कन्याहस्तैःपंचभिःसप्तभिवावेदीकुर्यान्मंदिरेवामभागेइतिसं ग्रहे // अथविवाहदिनात्प्राविवाहांगमंगलकार्यकर्तव्यतोच्यते // वराहः // का यविवाहका-गंविवाहोदितभैर्जनैः // विवलंचवि हित्वात्रिषष्ठनवमंदिनं // 1 // हेरंबपूजनंतैलहरिद्राचांकुरार्पणं // पेषणंकंडनायंचवेदिकामंडपादिकं // यवार कुंकुमादिश्चलड्डकाव्यंजनादिनीति // यवारंचिकसा // विवाहेदिनशुद्धिस्तु // उदगयनआपूर्यमाणपक्षेपुण्याहेकुमार्याःपाणिंगृहीयात् // तथाच // विवाहशु हिंप्रवदंतिसंतोवात्स्यादयःस्त्रीजनिजन्ममासादिति॥अत्रवधूवरयोर्घटितादिविचा। रोगुस्वलादिकंपुण्याहादिविनिर्णयोलग्नशुद्धिश्चेत्यादिज्योतिःशास्त्रेज्ञेयं // विस्तर / भयानात्रलिखितं // इतिसंस्कारभास्करेविवाहोपयोगीसापिंडयादिसंक्षिप्तनिर्णयः॥ avavavavavavava For Private and Personal Use Only
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 237 // अथमुख्यब्राह्मविवाहांगभूतोवाग्दानविधिरुच्यते॥ ज्योतिर्विदादिष्टेविवाहनक्षत्रा भास्कर. दियुतेशुभकालेप्रशस्तवेषैर्युग्मब्राह्मणैःपुरंध्रीभिर्जातिबांधवैश्चसहवरपितागंधाक्षतपु ष्पयुग्मवस्त्रभूषणतांबूलादिगृहीत्वातूर्यमंगलवाद्यादिभिर्युतःकन्यागृहेआगत्यशुभ / / वस्त्रपीठासनेप्रत्यङ्मुखउपविशेत्॥तद्वदासनेकन्यापिताप्राङ्मुखउपविश्यखदक्षि णतःप्राङ्मुखीकन्यामुपवेश्य॥स्वपुरतःगणपतिकलशंचसंस्थाप्य॥श्रीगणपत्यादि / स्मरणपूर्वकंदेशकालकीर्तनांतेकरिष्यमाणकन्याविवाहांगभृतंवाग्दानमहंकरिष्ये // इतिकन्यापितुःसंकल्पेउहः॥ करिष्यमाणपुत्र विवाहांगभृतंकन्यानिरीक्षणपूजनंच करिष्येइतिवरपितुःसंकल्पः // तदंगविहितंगणपतिपूजनंवरुणपूजनंचकरिष्येइति / 1 गणपतिपूजनंकन्यापितुरेवोक्तंरत्नगदाधराभ्यांप्रयोगदर्पणेधर्मसिंघौचउभयोरप्युक्तम् // // 237 // For Private and Personal Use Only
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Achana Kailassagersuri Gyanmandie उभौकृत्वा // ततोवरपिताअमुकगोत्रोत्पन्नायअमुकप्रवरान्वितायअमुकशर्मणे वरायअमुकगोत्रोत्पन्नांअमुकप्रवरान्वितांअमुकीनाम्नीकन्यांभार्यात्वेनवृणीमहे // इतिकन्यापितरंप्रतिब्रूयात् // ततोदाताभार्यासुहृद्वंध्वनुमतिंगृहीत्वायथोक्तमनु वाद्यवाणीध्वमितिवदेत् // ततोवरपिताकन्यानिरीक्षणपूर्वकंकुंकुमाक्षतपुष्पयुग्म वस्त्रभूषणतांबूलादिभिःकन्यांस्थानेपूजयेत्संप्रदायागतमंत्रैः // ततोदाताप्रत्य। मुखोपविष्टवरपितरंगंधतांबूलादिभिःपूजयेत् // सचवरपितादातारंपूजयेत् // ततोदाताहरिद्राखंडयुतपंचपूगीफलानिगृहीत्वापठेत् // अव्यंगेऽपतितेऽक्लीवेदश | दोषविवर्जिते // इमांकन्याप्रदास्यामिदेवाग्निद्विजसन्निधौ // 1 // अमुकसगोत्रो / 1 गादाधरेणगोत्राद्युच्चारविनैवकन्यावरणमुक्तम् / 2 गोत्रोच्चारपूर्वकंवृणीध्वमित्यंतंपुनरिद्वयंकायमति | प्रयोगरत्नाशयःउक्तस्यपुनर्भाषणंअनुवादः / कन्यापूजनंवाचादत्तेतिस्वीकारांतेगदाधरेणोक्तम् // For Private and Personal Use Only
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9GC // 238 // संस्कार-त्पन्नायअमुकप्रवरान्वितायअमुकशर्मणःप्रपौत्रायअमुकशर्मण पौत्रायअमुकशम भास्कर. णःपुत्रायअमुकशर्मणेवराय // अमुकगोत्रोत्पन्नांअमुकप्रवरान्वितांअमुकर्मणः। प्रपौत्रींअमुकशर्मणःपौत्रीअमुकशर्मणःपुत्रींअमुकीनाम्नीइमांकन्यांज्योतिर्विदा | दिष्टेमुहूर्तेदास्येइतिवाचासंप्रददे // यदावनन्नितिमंत्रणहरिद्राखंडपूगीफलानिवर पितृवस्त्रप्रांतेबवाग्रंथिंचंदनेनार्चयित्वापठेत् // वाचादत्तामयाकन्यापुत्रार्थेस्वीकृ हातात्वया // कन्यावलोकनविधौनिश्चितस्त्वंसुखीभव // 1 // ततोवरपितापूर्व | वत्हरिद्राखंडयुतपूगीफलानिगृहीत्वाअमुकगोत्रोत्पन्नांअमुकप्रवरान्वितांअमुक शर्मणःप्रपौत्रीअमुकशर्मण पौत्रीअमुकशर्मणःपुत्रींअमुकीनाम्नींइमांकन्यांअमु कसगोत्रोत्पन्नायअमुकप्रवरान्वितायअमुकशर्मणःप्रपौत्रायअमुकशर्मणःपौत्राय | // 238 // अमुकशर्मणःपुत्रायअमुकशर्मणेवरायभवंतोनिश्चिताभवंखितिदातृवस्त्रप्रांतेपूर्वव O RRORORAORROROP000 SAGAR-000000 7 For Private and Personal Use Only
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Achana Shri Kailassagarsuri Gyanmandir न्मत्रेणबड्वाग्रंथिचंदनेनार्चयित्वापठेत् // वाचादत्तात्वयाकन्यापुत्रार्थेस्वीकृताम या // वरावलोकनविधौनिश्चितस्त्वंसुखीभव // 1 // ततोदातापात्रस्थसिततंदुल पुंजोपरिशचीमावाह्यकन्याहस्तेनसंपूज्यप्रार्थयेत् // देवेंद्राणिनमस्तुभ्यंदेवेंद्रप्रि। यभामिनि // विवाहंभाग्यमारोग्यपुत्रलाभंचदेहिमे // 1 // पुरंध्रीभिर्नीराजनादि / मांगलिकंकार्यं // विप्रेभ्योगंधतांबूलदक्षिणादिभिःसंपूज्य // तैराशिषोगृहीत्वा // गणपत्यादिविसर्जयेत् // इतिसंस्कारभास्करवाद्गानविधिः // // ततोविवाहदि | नात्पूर्वतृतीयषष्ठनवमरहितान्यशुभदिनेविवाहनक्षत्रादियुतेवधूवरयोस्तैलहरिद्रा / हारोपणंगोधूमपूजनंचकार्य॥ सिंहासनेरथारोहेदंपत्योःपादक्षालने // अभिषेकेसौ है। ख्यिकृत्येतिष्ठेत्पत्नीतुवामतः // 2 // श्राद्धेसदैववामांगेपत्नीचोदकमाहरेत् // शद्धिश्राद्धादिमांगल्येदक्षिणांगसदाभवेत् // 2 // लाजहामंसमिडोममूर्धिहोमंतथे / AAAAAAAAA00Adadel For Private and Personal Use Only
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Achaea Shri Kailassagarsur Gyanmandie भास्कर संस्कार- विच // पूर्णाहुतिवसो रातिष्ठतैवहिकारयेत् // 3 // ततोविवाहदिनात्पूर्वदिने / // 239 // स्वेस्वेरहेकन्यापितावरपिताचसपत्नीक कन्यापुत्राभ्यांसहमंगलस्नात्वाऽहतवास : सीपरिधायधृततिलकोलंकारादिभिरलंकृतोबहिःशालायांशुभासनेउपविश्य // शस्वदक्षिणतःपत्नींतदक्षिणतःसंस्कार्यंचोपवेश्य // आचम्यप्राणानायम्यदेशकालौ | संकीर्त्यअस्यअमुकशर्मणःममपुत्रस्यदेवपितृऋणापाकरणधर्मप्रजोत्पादनसिद्धि | शद्वाराश्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थश्वःकरिष्यमाणविवाहाख्यंसंस्कारकर्माहंकरिष्येइतिवर पक्षे // अस्याःअमुकीनाम्न्याःममकन्यकायाःभासहधर्मप्रजोत्पादनगृह्यपरिग्र हधर्माचरणेष्वधिकारसिद्धिदाराश्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थश्वःकरिष्यमाणविवाहाख्यंसं स्कारकर्माहंकरिष्येइतिकन्यापक्षे // कन्यायाःयदागर्भाधानादिचौलांताष्टसंस्कार राःस्वस्वकालेनकृताश्चेत्तदातिक्रांतसंस्कारलोपजनितप्रायश्चित्तसंकल्पमनादिष्ट ENOO0000000000 00000000000RRC For Private and Personal Use Only
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Si Kailassagarsur Gyanmandir RUA0000 होमंचयथोक्तंकृत्वाविवाह कार्यः // तदंगविहितनिर्विघ्नाथगणपतिपूजनस्वस्तिः / ण्याहवाचनअविघ्नपूजनंमंडपस्थापनमातृकापूजनआयुष्यमंत्रजपंवसो रानांदी श्राद्धंचायकरिष्ये // अत्रपुण्याहवाचनांतेप्रजापतिःप्रीयतामितिवदेत् // ग्रहानुकूल तासिद्ध्यर्थग्रहमखंकरिष्येइतिकरणंउभयपक्षेसमानं // इत्येवंविवाहदिनात्पूर्वन्हि / सर्वकुर्यादिति // // अथविवाहदिनकर्तव्यमुच्यते // // घटीयंत्रनिर्माणस्था / पनपूजनप्रार्थनाप्रकारस्तुउपनयनप्रकरणेज्ञेयः // प्रक्षिप्तघटीअष्टदिशांमध्येयदि ग्गतातत्प्रागादितःक्रमेणफलानि // यथा॥ प्रार्थितासाघटीतोयेयांदिशंप्रतिगच्छ / ति // पूर्वाशादिफलंवक्ष्यस्थितामध्येशुभप्रदा // सौभाग्यंनिधनंचैवअपमृत्युरुजा / Kान्विता // भर्तुःप्रियाचवश्याचमान्यासुखधनान्वितेति // यद्यनिष्टदिग्गतापूर्णा || वातदातिथिवारनक्षत्रलग्नदिक्पतीनांविवाहमंगलोत्तरपूजनंउक्तमंत्रेणायुतजपंतद्द -00-00 For Private and Personal Use Only
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir संस्कार कम्पकस // 24 // P rocodaeCAVAT शांशतिलाज्यहोमंगोदानादिकंचकुर्यादिति // // अथगोरीहरपुजन // ततःका भास्कर. न्यामातासुधालिप्तकुड्येआम्ररक्षंकुंकुमेनचंदनेनवाविलिख्यतदग्रेभृमौरंगवल्लींवि / रच्यतत्रकोणचतुष्टयेस्थापितकलशश्रेणीनांमध्येसूत्रवेष्टितदृषदंनिधायतदुपारअ / ग्रभागेउपलंनिधायतत्रवस्त्रेवातंदुलपुंजेअन्योन्यालिंगितगौरीहरयोःप्रतिमांसुवर्ण : रौप्यादिनिर्मितांकात्यायनीमहालक्ष्मीशचीभिःसहपूजयेत् // तत्रमंत्रः // सिंहा। सनस्थांदेवेशीसर्वालंकारसंयुतां // पीतांबरधरंदेवचंद्रार्धकृतशेखरं // करेणाथसु / धापूर्णकलशंदक्षिणेनतु // वरदंचाभयंवामेनाश्लिष्यचतनुप्रियामितिध्यानमंत्रः // al गौरीहरमहेशानसर्वमंगलदायक // पूजांगृहाणदेवेशसर्वदामंगलंकुरु॥ इतिपूजामं / त्रः॥ कन्यादेहप्रमाणेनसप्तविंशतितंतुभिः // कृतवतिकयादीपंप्रज्वाल्यतैलपूरि | // 240 // तं ॥इति॥ सुवासिनीब्राह्मणानभोजयेत्॥ततोवधूमंगलसुनातादृषदग्रेपरिहितासने e oeocoedodoor For Private and Personal Use Only
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Ke www.kobatirth.org Acharya, Shri Kailassagarsuri Gyanmandir पीतवस्त्रंपरिधायकुंकुममाल्यादिभिर्भूषिताउपविश्य // कुंकुममाल्याक्षतान्पुनः / पुनःगौरीहरोपारउभाभ्यांहस्ताभ्यांप्रक्षिपेतइतिअथशिष्टाचारप्राप्तंसीमंतिकार्चन / मपिलिख्यते // तत्रायंक्रमः // पादप्रक्षालनांतेकुरुशुभतिलकंअक्षताभालदेशेउ हष्णीषंपुष्पमालांशिरसिचकुरुतैलारोपणंनारिहस्तात् // दद्याडस्तप्रपूर्णशुभफलम। थितत्संमुखंनारिकेलंएवंसीमंतपूजांप्रकुरुतविधिवत्आगमार्थवरस्य // ततोदातागं / धाक्षतपुष्पवस्त्रोष्णीषनीराजनफलतांबूलादिगृहीत्वापुरंध्रीमिाह्मगैश्चसहमंगलतू / आर्यघोषपुरःसरंवरगृहेवास्थलेगच्छेत् // वरःप्रशस्तवेशालंकृतोवस्त्राच्छादितपीठे प्राङ्मुखउपविशेत् // तत्पुरतःदाताप्रत्यङ्मुख उपविश्याचम्यदेशकालौस्मृता कन्याविवाहार्थआगतायस्नातकायवरायसीमंतिकेनार्चयिष्ये // तदंगत्वेननिर्वि / नतार्थगणपतिवरुणपूजनंकरिष्येइतिकृत्वा // ततोवरपूजनं // ॐ विराजोदोहो / For Private and Personal Use Only
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org भास्कर संस्कार- सिविराजोदोहमसीयमयिपाद्यायविराजोदोहः // 1 // इतिमंत्रणपादप्रक्षालनं // 1241 // ॐ सुचक्षा इतिमंत्रेणगंधं // अनाधृष्टाइत्यक्षतावंदनं // ॐ युवासुवासेतिवस्त्रो / प्णीष // ॐ यद्यशोप्सरसामि इतिमंत्रेणपुप्पं // ॐ वसो पवित्रमसीतित / लारोपणकार्य // तैलंमस्तकेक्षिपेत् // ॐ ऋतवस्त्थऽऋतायऽऋतुष्ठास्थऋताट // घृतश्युतौमधुश्श्युतोविराजोनामकामदुघाऽअक्षीयमाणार // 3 // ॐ ऋतव / / हास्त्थेयतवोह्येताऽऋताधइतिसत्यधऽइत्येतदृतुष्ठास्थऽऋताधऽइत्यहोरात्राणि वाऽइष्टकाऽऋतुषुवाऽअहोरात्राणितिष्ठंतिघृतश्युतोमधुश्युतऽइतितुदेनाघृतश्युतश्च / मधुश्युतश्चकुरुते // 1 // विराजोनामेत्येतद्वैदेवाऽएताऽइष्टकानामभिरूपाव्हयन्तय | // 241 // थायथैनाऽएतदाचक्षतेताऽएनानभ्युपावर्तताथलोकंटणाऽएवपराच्यस्तस्थुरहितना 3000NROAdoeocAA स0 For Private and Personal Use Only
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Achagya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie www.kcbatrth.org PROG20088%DOOGow000000 योनिमेमिहत्युस्ताविराजीनामाकुर्वतताऽएनानभ्युपावर्तततस्माद्दशदशेष्टकाऽउप / धायलोकंप्रेणयाभिमंत्रयतेतदेनाविराजःकुरुतेदशाक्षराहिविराट्रामदुघाऽअक्षीय | माणाऽइतितदेनाः कामदुघाऽअक्षीयमाणाःकुरुते // 2 // इतिमंत्रणवरहस्तेसन्मुखं| श्रीफलंदेयंसुमुहूर्तमस्तितिविप्राःपठेयुः // अनेनवरपूजनेनलक्ष्मीनारायणप्रीयतां / / नानानामगोत्रेभ्योब्राह्मणेभ्योभूयसींदक्षिणांदत्वा // तैराशिषोगृहीत्वा // अन्येभ्य हस्तांबूलादिकंदखागणपत्यादिविसर्जयेत् ॥इतिसंस्कारभास्करेसीमांतपूजनं॥ततः। शिष्टाचारादरपिताएवंविधिनावस्त्रकुंकुमपुष्पफलैर्व●पूजयेदिति ॥वरःकृतनित्यक्रि योविधिवत्कृतस्वस्तिवाचनोब्राह्मणैःसहसात्विकाहारंभुक्त्वावाईपद्वौतनवंश्वेतंसदशं 1 इदंरत्नगदाधरादिषुनदृश्यतेसिंधुदर्पणाभ्यांलिखितं // cabar For Private and Personal Use Only
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार भास्कर SPORDAR परेणाधृतवस्त्रयुगलंपरिधायस्वेष्टदेवतापित्रादीन्नमस्कृत्यतैरनुमोदितोयथाविभवं 1242 // अश्वादियानमारुह्यधृतासतच्छत्रखावत्तैज्ञातिबांधवैःस्वस्तिनइन्द्रतिसुमंगलसूक्तप ठनपरैर्ब्राह्मणैःपुरंध्रीभिःपूर्णकलशोदकपात्रंकन्यापुष्पाक्षतदीपमालाध्वजलार्म अगलतूर्यघोषैश्चसहवधूगृहेगत्वातद्वारदेशेषाङ्मुखस्थितनीराजनपूर्णकुंभयुतैःस्त्रीपुरु पैःप्रत्युद्यातोनीराजितस्तन्मंडपंप्रविशेत् // तत्रायंक्रमः // साधूक्तिविष्टरंपाद्यमपर | हमुदकाऱ्यामधुप्राशनंत्रीनाचामेद्वाङ्मलेपःसुमनसमुपवीतानिवस्त्राणिभूषाः // का ? लिस्मृत्वाग्निसंस्थापयतिअथवरोवस्त्रमेनांप्रदद्यात्सन्मुख्यंपाणिपीडाजिगमिपतिय ? देषीतिवन्हिस्मरित्वा // आघारौभूर्भुवाद्याष्टयजतिचऋतापाडितिहादशैताश्चित्ता / / द्याविश्वसंख्याकृतिपरिमितयोभ्यात्तसंज्ञाग्निपंच // वध्वाचोत्थायलाजायजतिदशा मितस्यात्प्रजानांपतेसोदीचीकामेत्यदानिस्थितवतउदकेनोत्तरेणाभिपिंचेत् // सू 7- 0000000000 For Private and Personal Use Only
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ S Maravil Jan Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SAO उ000000000000 येक्षात्वन्हिचास्तेध्रुवमसिहृदयालंभसौभाग्यदानंचर्मण्याथोनिवेश्यंत्विहजपतिव धरःस्विष्टमेताद्विसप्तरिति // अथमधुपर्कः // तत्रवरस्यार्घदानंस्मर्यते // तत्प्रसंगेन यावंतोास्तेकथ्यते // षडाभवंति // आचार्यऋत्विग्वैवाह्योराजाप्रियःस्नात कइति // अथसर्वसाधारणोर्घविधिरुच्यते // वाहुमात्रंहस्तमात्रंवादीर्घवामावर्तेनपं है। चविंशतिकुशैर्घटितविष्टरद्वयं // आचमनार्थजलम् // पाद्यंपादप्रक्षालनार्थजलं // अर्घार्थशंखपात्रस्थंजलं // चंदनाक्षतपुष्पाणि // मधुपर्थिदधिमधुघृतंकांस्यपा: | 1 विष्टरलक्षणविष्टरस्त्रिवृदरनिमात्रकौशेरज्ज्वविशेषेतिभर्तृयज्ञः॥प्रादेशमात्रंत्रिवृतंकौशंअथवाकाश ? | निर्मितमितिरेणुः // पंचविंशतिदर्भतरुणमयंकूर्चमितिहरिहरः // पाणिभ्यांविष्टरंगृण्हीयादितिहरिहरः॥ | एकेनपाणिनेतिगदाधरः॥ आर्द्राभ्यांपाणिभ्यामितिहरिहरः // शुष्कणेतिगदाधरः // 2 दध्यलाभेपयो जलंवामध्यलाभेगुडः सर्पिप्रतिनिधिः॥ woooooooooo For Private and Personal Use Only
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार भास्कर. त्रिएकीकृतंकांस्यपात्रेणापिहितं // यज्ञोपवीतवस्त्रालंकरणानि // एवमासाद्य // // 243 // ततोवरंशुभवस्त्राच्छादितपीठेप्राङ्मुखउपवेश्य // दाताउदङ्मुखःप्रत्यङ्मुखोवा उपविश्याचम्यप्राणानायम्यदेशकालौस्मृत्वा॥कन्याविवाहांगत्वेन आगतस्नातकं हैं। शवरंमधुपर्केणार्चयिष्ये॥तत्रनिर्विघ्नार्थगणपतिस्मृत्वा // // ततोदातावरस्याग्रेकृतां जलिपुटस्तिष्ठन्पठेत् // ॐ साधुभवानास्तामर्चयिष्यामोभवंतं // ॐ अर्चय // 1 इतिवरोब्रूयात् // विष्टरादीनिअन्यःसंबोधयति // तद्यथा // अर्चकादपरोवि. प्रोविष्टरादीनिमधुपर्कातानिनिःसंबोधयति // विष्टरोविष्टरोविष्टर प्रतिगृह्यतां // ततोर्योधयितुःसकाशादिष्टरंप्रतिगृहाति // ॐ वष्र्मोस्मिसमानानामुद्यतामिव 1 1 विष्टस्तुपंचविंशतिमयैर्दभैरधोमुखाग्रैर्वामावर्तेनयथावेणीभवतितथाग्रेगुंफितैःग्रंथियुतैर्विष्टरसंपाये // 243 // तिरत्नमालायां // ARO0000 00A0AUROAORO00000ROAC For Private and Personil Use Only
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A0006OORSAGAROO सूर्यः // इमंतमभितिष्ठामियोमाकश्चाभिदासति // 1 // इतिमंत्रेणविष्टरमुदगग्री मासनेनिधायउपविशति // पादार्थमुदकंपादार्थमुदकंपादार्थमुदकंप्रतिगृह्यतां // प्रतिगृहामि // सव्यंपादंप्रक्षाल्यदक्षिणंप्रक्षालयतिब्राह्मणश्चेदक्षिणंप्रथमं // ॐ8 विराजोदोहोसिविराजोदोहमसीयमयिपाद्यायैविराजोदोहः // 1 // इत्यनेनमंत्रणद / क्षिणंपादंप्रक्षाल्य // ततोवाममनेनैवभेदेनमंत्रादत्तिः॥ पूर्ववद्वितीयोविष्टरः // इयां / स्तुविशेषोविष्टरमुदगग्रंभूमौकृत्वातस्योपरिपादौकरोति // ॐ वष्र्मोस्मीत्यनेनमं त्रेण // ततोर्षयितुरचंदानं // अर्घोऽर्थोऽर्घः प्रतिगृह्यतां // ॐ आपःस्थयुष्माभिःस ___ 1 पादप्रक्षालनार्थसुखोष्णोदकंताम्रादिपावस्थमितिसर्वे. // 2 अर्घ्यजलंगंधपुष्पाक्षतबदरीमिधेशं खपात्रस्थमितिभर्तृयज्ञः // गंधपुष्पाक्षततिलशुभ्रसर्षपदूर्वादध्यन्वितंसुवर्णपात्रस्थमितिहरिहरः॥ For Private and Personal Use Only
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit संस्कार भास्कर // 244 // न्किामानवाप्नवानीतिमंत्रणोभाभ्यांप्रतिगृण्हाति॥ ततोषशिरसाभिवंद्यप्रागुदग्वा / निनयन्नभिमंत्रयते // ॐ समुद्भवःप्रहिणोमिखायोनिमभिगच्छत // अरिष्टास्माकं वीरामापरासेचिमत्पयः // 1 // इत्यनेनमंत्रेणानिनयेत् // आचमनीयमुदक/ माचमनीयमुदकमाचमनीयमुदकंप्रतिगृह्यतां॥अर्घ्य आचामति॥ ॐआंमागन्यश सासठसृजवर्चसा // तंमाकुरुप्रियम्प्रजानामधिपतिम्पशनामरािष्टिंतनूनाम् // 1 // इत्यनेनमंत्रेण // ततोडिराचमनं // मधुपर्कोमधुपर्कोमधुपर्कःप्रतिगृह्यतां // ततो| यितुर्हस्तेस्थितंमधुपर्कमय॑इक्षते // ॐ मित्रस्यत्वाचक्षुषाप्रतीक्षतेइत्यनेनमंत्रेण॥ देवस्यवेतिप्रतिगृहाति // ततोमधुपर्कप्रतिगृह्यसव्येपाणौकृत्वापिधाननिष्कास्य / 1 अर्यशिरसाभिवंद्य भूमोप्रवाह्याभिमंत्रयेदितिहरिहरगदाधरौ अवतुवासुदेवाशयोगृहीतः // | // 24 // | 2 आचमनार्थकमंडलुसंभृतंजलंगस्मार्ताचमनंकेशावाद्यैस्त्रिभिःपीत्वेत्यादि। For Private and Personal Use Only
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 20000000- दक्षिणस्यानामिकयात्रिःप्रयोतिमधुपर्कत्रिःप्रदक्षिणमालोडयति // ॐ नमःश्यावा / स्यायान्नशनेयतऽआविडंतत्तेनिष्कृन्तामि // 1 // इत्यनेनमंत्रणअनामिकांगुष्ठेना चत्रिनिरूक्षयति // तस्यत्रिःप्राश्नाति॥ ॐ यन्मधुनोमधव्यम्परमठरूपमन्नाद्यम् // तेनाहंमधुनोमधव्येनपरमेणरूपेणान्नाद्येनपरमोमधव्यान्नादोसानि // इत्यनेनम / त्रेणानाति // पुनरप्यनेनैवमंत्रणवारद्वयंउच्छिष्टमेवप्राश्नाति // तांबूलेक्षुफलेचैवा / भुक्तस्नेहानुलेपने // मधुपर्केचसोमेचनोच्छिष्टंमनुरब्रवीत् इतिवचनात् // मधुमती, भिर्वाप्रत्यूचंपुत्रायांतेवासिनेवोत्तरतऽ आसीनायोच्छिष्टंदद्यात्सर्ववाप्राश्नीयात्प्रा. ग्वासंचरेनिनयेत् // आचम्य // प्राणान्संमृशति // ॐ वाङ्मऽ आस्येस्तु // इ / 1 प्राणायतनस्पर्श-सजलपाणिनाकार्यइतिहरिहराशयः॥ जलरहितेनपाणिनेतिगदाधरः॥प्राणायतन: स्पीतमेवमधुपर्ककर्मकलौभवतीतिसंप्रदायभाष्ये // ल क For Private and Personal Use Only
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-तिमुखंकराग्रेणस्टशेत् // ॐ नसोर्मेप्राणोस्तु // इतितर्जन्यंगुष्ठाभ्यांनासारंध्रदयं भास्कर. // 24 // स्टशेत् // ॐ अक्ष्णोर्मेचक्षुरस्तु // इतिअनामिकांगुष्ठाभ्यांचक्षुईययुगपत् // ॐ कर्णयोर्मेश्रोत्रमस्तु // इतिमध्यमांगुष्ठाभ्यांदक्षिणकर्ण // अनेनैववामकर्ण // ॐ बा।। व्होर्मेबलमस्तु // इतिकराग्रेणदक्षिणबाहुं // एवंवामबाहुं // ॐ ऊर्वोर्मेऽ ओजो स्तु॥ इतियुगपद्धस्तेनोरू ॥ॐ अरिष्टानिमेङ्गानितनूस्तन्वामेसहसंतु // // इति / शिरः प्रभृतिपादांतानिसर्वांगानिउभाभ्यांहस्ताभ्यामालभते // // अथगवा / 1 सर्वांगालंभउभाभ्यांकार्यइतिहरिहरः एकेनपाणिनेतिगदाधरः॥ 2 यज्ञविवाहयोरमांसो| नभवतियज्ञमधिकृस्यविवाहंचाधिकृत्यकुरुतेत्येवंप्रयोगः // गोरालंभश्चकलिवजितेकालेभवति // उत्सर्ग : स्यचविवाहयज्ञयोरप्राप्तत्वात् // गौरीत्याधुच्चारणविवाहयज्ञयो कलौनप्रवृत्तिरितिगदाधरः // गोनिषे॥२४॥ घात्तत्स्थानेअजालंभापायसवेतिजयरामः॥किंचिद्दव्यंदेयमितिसंस्कारकौस्तुभे॥ 0000000000000000000 AUG000000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir .AAR.COACOPE लंभनं // // यद्यपिसूत्रकारेणगवालंभोनियमेनउक्तस्तथापिमधुपर्केयशोवर्धनइ / शतिस्मृत्यंतरवलात्त्याज्यएव ॥अतःकलियुगेउत्सर्गएव // अथवातन्निष्क्रयद्रव्यो / त्सर्गः ॥तत्प्रयोगस्तु // वरस्यसमीपेभूमौउदगग्रदर्भानास्तीर्य // दातावरहस्ते / निष्क्रयद्रव्यंदत्वागौौगौरितिपठेत् // वरोद्रव्यंगृहीत्वामंत्रपठेत् // ॐ मातारु / द्राणान्दुहितावसूनावसादित्यानाममृतस्यनाभिः // अनुवोचंचिकितुषेजनाय | मागामनागामदितिवधिष्ठ // ममचामुकशर्मणोयजमानस्यपाप्माहतः // ॐ उ त्सृजततृणान्यत्त्वितिब्रूयात् // 1 // इत्यनेनवरः कुशोपरिद्रव्यमुत्सृजेत् // ॐ का रउपांशुत्सृजतेत्याधुच्चैः॥ अशिष्यचारप्राप्ताः केचनपदाथोः लिख्यते // गंधाधला। दाकारान्तेषुवरस्यैवमंत्रपाठः॥ ॐ सुचक्षा इतिगंधं // ॐ अनाधृष्टत्यक्षताः // ॐ परिधास्यैइत्यनेनपरिधानवस्त्रं ॥ॐ यज्ञोपवीतं इतियज्ञोपवीतं॥ आचम्य // ॐ PradASNOwoकाका or For Private and Personal Use Only
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit संस्कार-यशसामेत्युत्तरीयं // ॐ याऽआहाराज्य इतिपुष्पमालाग्रहणं // अथाववधीते // भास्कर. // 246 // ॐ यद्यशोप्सर इतिमंत्रेण // अथालंकारान् // ॐ अलंकरण इतिप्रथमंदक्षिणक माणे // ततोनेनैववामे // ब्राह्मणेभ्योभूयसीदत्वा // तैराशिषोगृहीखादाताअने / नमधुपर्कार्चनेनश्रीलक्ष्मीनारायणः प्रीयतांइतिजलमुत्सृजेत् // इतिसंस्कारमा ? वास्करेमधुपर्कप्रयोगः // // ततोवरोविवाहवेद्यांगत्वाशुभासनेउपविश्य आचम्य, प्राणानायम्यदेशकालौस्मृत्वा // एवंगुण. तिथौधर्मार्थकामप्रजासिद्धयर्थदारप। रिग्रहणनिमित्तंअग्निस्थापनंकरिष्ये // हरिद्राचूर्णनिर्मितेअरत्निमात्रस्थंडिलेप चभूसंस्कारान्कृत्वायोजकनामाग्नेःस्थापनं // पश्चादग्नेस्तेजन्याःवधूपादनिवेश // 246 // नार्थस्थापनं // तेजनीतॄणपूलिका // अत्रदेशाचारतोव्यवस्था // दाक्षिणा त्यानामाचारादिदमपिकर्तव्यं॥ पतिपुत्रान्वितसुमंगलीस्त्रियावामहस्तेपयःपूरितपा 000000 200000 Addo-AAOOR For Private and Personal Use Only
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 20000000000000000. धृत्वादक्षिणेनशर्करांसंगृह्यसुमुहूर्तेओप्रतिष्ठतिशब्दसमयेपयःपात्रगृहीतशर्करा | प्रक्षिप्या / तथैवान्यसुभगस्त्रियामंगलपद्यसावधानसमयेवधूवरमस्त केमंगलाक्षता समाइतिशिष्टाचारः॥अग्निस्थापनोत्तरंगृहमध्येगत्वाप्राङ्मुखीकन्यामवस्थाप्य प्रत्यङ्मुखोवरस्तिष्ठेत् // वधूवरांतराले अविधुरसुदृढसद्वृत्तयःपुरुषाउदग्दशमंतःप टंधारयेयुः // तत्रदैवज्ञामंगलस्मृतीनांपठनंकुर्युः॥ विंशोपकाउच्चारणीयाः॥सुमुहार हर्ते ॐ प्रतिष्ठइत्युच्चैःशब्दकुर्युः // अत्रावसरेवधूवरकरालंभेवधूःकरधृतपुष्पग्रथितव / धारणमालांवरकंठेसमर्पयेत् // उदक्संस्थंकृतांतःपटनिःसरणंकार्यं // ततोवरप्राङ्म खउपविश्यकन्यांप्रत्यङ्मुखीमुपवेशयेत् // ततआचार्यादिद्विजगणाःप्रतिष्ठामंत्र / ब्राह्मणंपठेयुः // ॐ मनोजुति पतामा० // 3 // ब्राह्मणं // ॐ मौजूतिर्जुष० // al 9000 . For Private and Personal Use Only
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit भास्कर. संस्कार- // 1 // एपर्वप्रभूर्नाम० // 1 // एषवैविभूर्नाम० // 2 // एपवैव्यष्टिर्नाम० // 2 // // 247 // एषवैविधुतिर्नाः // 4 // एषवैव्यावृत्तिर्नामः // 5 // एषवाऽऊर्जुस्वान्ना० // 6 // एषवैपयस्वान्ना० // 7 // एपवैब्रह्मवर्चसी // 8 // एषवाऽअतिव्याधी० // 9 // एपवेदी?नाम० // 10 // एषवैप्तिर्नाम० // 11 // एषवैप्रतिष्ठानाम०॥१२॥ ॐ प्रतिष्ठासुप्रतिष्ठितमस्तु // दंपत्योरविच्छिन्नाप्रीतिरस्तु // ततोवरोवध्वपरिधानार्थं / वासोदद्यात् // कुमार्यावासःपरिधानं // ॐ जराङ्गच्छपरिधत्स्ववासोभवाकृष्टीना | मभिशस्तिपावा // शतंचजीवशरदःसुव रयिंचपुत्राननुसंव्ययस्वायुष्मतीदंपरिध / 1 वस्त्रचतुष्टयमध्येवरःकन्याया वस्त्रद्वयंमंत्रेणदावाद्वयंमंत्रेणधत्तेइतिहरिहरः॥हरिहरगदाधरयोर्मतेवर कर्तृकंपरिधानं भर्तृयज्ञमतेआचार्यकर्तृकं // कलOROthe छAAAAAAOOCA // 247 // For Private and Personal Use Only
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandi PICASIOS स्ववासः // 1 // इतिमंत्रपाठोवरस्य // अथोत्तरीयवासोवरःकन्यायैसमर्पयतिम | त्रमुकातांपरिधापयति // ॐ याऽ अकृन्तन्नवयंयाऽ अतन्वत // याश्चदेवीस्तन्तून भितोततन्थ // तास्त्वादेवीर्जरसेसंव्ययस्वायुष्मतीदम्परिधत्स्ववासः // 1 // ततः कन्यापितावधूवरयोःपरस्परंसमंजेथामितिप्रेषदद्यात्॥संमंजनंसम्मुखीकरणं ॥ॐ समजन्तुविश्वेदेवाःसमापोहृदयानिनौ // सम्मातरिश्वासन्धातासमुदेष्ट्रीदधातु है। नौ // 1 // सन्मुखीभूतोवरोमंत्रपठति // ततआचारप्राप्तंमांगल्यतंतुबंधनंकण्ठे : तत्रमंत्रः // मांगल्यतंतुनानेनममजीवनहेतुना // कंठेवन्नामिसुभगेवंजीवशरदांश? है,तं॥१॥ ॐयदावधन्दाक्षायणाहिरण्यर्छशुतानीकायसुमनुस्यमाना॥तन्मऽआबा, 1 वरस्यैवमंत्रपाठेतिहरिहरगदाधरौ // उभयोर्मत्रपाठेतिभर्तृयज्ञः // 2 समंजनंसंमुखीकरणमिति / हरिहरगदाधरौ।।परस्परंगात्रविश्लेषेतिभर्तृयज्ञः॥परस्परानुलेपनइति केचित् / For Private and Personal Use Only
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार- मिशुतशारदायायुष्माजरदेष्ठियथासम्॥इतिमंत्रवर पठति॥अथसूत्रवेष्टनप्रकारः॥ भास्कर. 5248 // यत्सूत्रंद्विगुणीकृतंशरमितंकंठेवधूवेष्टयेत्सप्ताख्यंवरवेष्टितंचकटितस्तंतुश्चतुर्विशति / // ईशान्यामपिऊर्ध्वनिष्कविधिवत्संपूज्यऊर्णायुतंवधीयात्खलुकंकणंद्विजकरेउच्चा। र्यघोषान्वितैः॥सूत्रेणपंचवारंचसप्तेनदिगुणेनच॥परिवेतिचसूक्तेनवेष्टयेत्॥ विस्तीर्ण हस्तचत्वारिचतुर्विंशतितंतुभिः॥ ब्राह्मसूत्रमिदंप्रोक्तंब्रह्मणानिर्मितंपुरेतिअश्वत्थदी पिकायां // ततोद्विजाःपरित्वागिर्वणोगिरइत्यनुवाकेनजुषाणोऽअप्तुराज्यस्यव्वेतु शवाहेत्यंतेनवधूवरावविच्छिन्नचतुर्विंशतितंतुभिर्द्विगुणीकृतसूत्रेणयथाचारंवेष्टयेयुः | तच्चवधूदक्षिणस्कंधमारभ्यउभयोःस्कंधेपंचवारंकटिप्रदेशेसप्तवारंवेष्टयदिति॥त है। त्रिमंत्राः॥ॐपरिवागिर्वणोगिर इमाभवंतुविश्वतः // तुद्धायुमनुयोजुष्टाभवंतु ABooo // 248 // For Private and Personal Use Only
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 000000000000 जुष्टयः // 1 // इन्द्रस्यस्यूरसींद्रस्यध्रुवोसि // ऐंद्रमेसिवैश्वदेवमसि // 2 // विभू / रंसिप्रवाहणोव्वन्हिरसिहव्यवाहन // श्वात्रोसिप्रचेतास्तुथोसिविश्ववेदाऽउशिग। सि // 3 // उशिगंसिकविरारिरसुिबम्भारिरवस्यूरसिदुर्वस्वाच्छुन्ध्यूरसिमाजर्जा ! लीय सम्म्राङसिकृशानु-परिषद्यौसुिपर्वमानोनभौसिप्तामृष्टोसिहव्यसूदन ऽऋतामासिवयोतिल्समुद्रोसि // 3 // समुद्रोसिब्धिश्वव्यंचाऽअजोस्येकपाद / हिरसिबुध्न्योव्वागस्येंद्रमसिसदोस्तस्यद्वारौमामासंताप्तमध्वनामध्ध्वपतुष्प्रमा तिरस्वस्तिमेस्मिन्पुथिदेवयानै भूयान्मित्रस्यमा // 5 // मित्रस्यमाचर्चापेक्षत्ध्वा / मग्नयल्सगरात्सर्गरास्थसगरेणुनाम्नारौद्रेणानीकेनपातमांनया पिष्टतमानयोगोपा For Private and Personal Use Only
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit संस्कार- यतमानमौवोस्तुमामाहिठसिष्ट॥६॥ ज्योतिरसिव्विश्वरूपम्बिश्वैषान्देवाना भास्कर. मित् // त्वठसौमतनुकृयोदेषोभ्योन्यकृतेभ्यउरुयंतासिवरूथर्छवाहा॑जुषाणोअ हप्तुराज्यस्यचेतुस्वाहा // 7 // // अथकन्यादानसंकल्पः // // ततोदातास्वदक्षिणे पत्न्यासहदक्षिणवरपार्श्वभागेशुभासनेउदङ्मुखउपविश्याचम्यप्राणानायम्यदेश | कालौस्मृत्वा // एवंगुणविशेषणविशिष्टायांशुभपुण्यतिथौअस्मिन्पुण्याहेअस्याःक / न्यायाः अनेनवरेणधर्मप्रजयाउभयोःवंशयोःवंशद्वयर्थतथाचममसमस्तपितॄणां निरतिशयसानंदब्रह्मलोकावाप्त्यादिकन्यादानकल्पोक्तफलावाप्तयेअनेनवरेणअ स्यांकन्यायामुत्पादयिष्यमाणसंतत्यांदशपूर्वान्दशपरान्मांचएकविंशतिपुरुषानु A000000A0ASAGROROASARAGAOd POORDA0A0AORA000000d SI // 249 // For Private and Personal Use Only
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SAWA0000000000000000AGAWAN त्वर्तुब्राह्मविवाहविधिनाश्रीलक्ष्मीनारायणप्रीतयेकन्यादानमहंकरिष्ये // ततोवर हस्तेसुप्रोक्षितादिकरणं // शिवाआपःसंखित्यादिवचनप्रतिवचने // शिवाआपःसं है। सातु // संतुशिवाऽआपः॥ सौमनस्यमस्तु // अस्तुसौमनस्य॥ अक्षतंचारिष्टंचास्तु // R अस्त्वक्षतमरिष्टंच // अत्राःपांतु॥सुप्रोक्षितमस्तु // गंधाःपांतु // सुमंगल्यंचास्तु॥ अक्षताःपांतु // आयुष्यमस्तु // पुष्पंपातु॥सौश्रियमस्तु // यत्पापैरोगंअशुभंअक। ल्याणंतरेप्रतिहतमस्तु // ततोवरस्यगोत्रोच्चारः // अमुकसगोत्रस्यअमुकप्रवर / स्य अमुकशर्मणःप्रपौत्राय // अमुकसगोत्रस्यअमुकप्रवरस्यअमुकशर्मणःपौत्राय॥ अमुकसगोत्रस्यअमुकप्रवरस्य अमुकशर्मणः पुत्राय अमुकशर्मणेश्रीधररूपिणेव / शराय // ततःकन्यायाश्चगोत्रोचारः // अमुकसगोत्रस्यअमुकप्रवरस्यअमुकशर्म 1 योग्यंवरमाहूयालंकृत्यकन्यादानविधिनातस्मैकन्यादानंबाझोविवाहः॥ For Private and Personal Use Only
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir भास्कर. COAGRA संस्कार-णःप्रपौत्री // अमुकसगोत्रस्यअमुकप्रवरस्यअमुकशर्मणःपौत्रीं // अमुकसगोत्र है। ॥२५०॥स्यअमुकप्रवरस्यअमुकशर्मणःपुत्रीं // अमुकीनाम्नीश्रीरूपिणींइमांकन्यां // इ त्येकापर्यायः॥ एवमेवपुनःपर्याययमुक्त्वा // पुनःअमुकसगोत्रोत्पन्नायअमुकप्रव रान्वितायशुक्लयजुर्वेदांतर्गतमाध्यंदिनीयशाखाध्यायिनेअमुकशर्मणेश्रीधररूपि हाणेवराय // अमुकगोत्रोत्पन्नांअमुकप्रवरान्वितांअमुकीनाम्नीश्रीरूपिणीइमांकन्यां / यथाशक्त्यलंकृतांउपकल्पितोपस्कारसहितांप्रजापतिदेवत्यांपुराणोक्तशतगुणीकृत है ज्योतिष्टोमातिरात्रफलप्राप्तिकामःप्रजोत्पादनार्थभार्यात्वेनतुभ्यमहंसंप्रददे // इ। अत्युक्त्वासकुशजलंकन्यादक्षिणहस्तंवरदक्षिणहस्तेदद्यात्॥वर प्रतिगृहातितांकन्यां॥ ॐ द्यौस्वाददातुष्टथिवीत्वाप्रतिगृण्हातु // इत्यनेनमंत्रेण // कृतैतत्कन्यादानप्रति / 1 सकृदितिगंगाधरः // PAWA00000os Coooooooooooo For Private and Personal Use Only
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir GOOOOO0000 ष्ठासिद्धयर्थइमायथाशक्तिवर्णमयींदक्षिणांतुभ्यमहसंप्रददेनमम // स्वस्तीतिव। हिरोब्रूयात् // ततोदाताभाजनगोभूदासीमहिषीगजाश्ववाहनगृहशय्यावस्त्रालंकारा ? दियथाविभवंसंकल्पपूर्वकंदद्यात् // तत्रगोदानमंत्रः॥ यज्ञसाधनभूतायाविश्वस्या / घौघनाशिनी // विश्वरूपधरोदेवःप्रीयतामनयागवा // 1 // हिरण्यगर्भसंभूत सौवर्णचांगुलीयकं // सर्वप्रदंप्रयच्छामिप्रीणातुकमलापतिः // इत्यंगुलीयकस्य // क्षीरोदमथनेपूर्वमुत्धृतंकुंडलद्रयं // श्रियासहसमुद्भूतंददेश्रीःप्रीयतामिति // कुंड लयोः // कांचनंहस्तवलयंरूपकांतिसुखप्रदं // विभूषणंप्रदास्यामिविभूषयतुतेस देतिवलययोः॥ परापवादपैशून्यादभक्ष्यस्यचभक्षणात् // उत्पन्नपापंदानेनताम्रपा त्रिस्यनश्यतु // इतिताम्रजलपात्रस्य ॥यानिपापानिकाम्यानिकामोत्थानिकृतानि / च // कांस्यपात्रप्रदानेनतानिनश्यंतुमेसदा // इतिभोजनार्थकांस्यपात्रस्य // अग GORROA0000ROPOAROO For Private and Personal Use Only
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir संस्कार- म्यागमनचैवपरदाराभिमर्शनं // रौप्यपात्रप्रदानेनतानिनश्यतुमेसदेतिजलार्थस्य | भास्कर. // 25 // भोजनार्थस्यचरौप्यपात्रस्य // पूरितंपूगपूगेननागवल्लीदलान्वितं // पूर्णेनचूर्णपा त्रेणकर्पूरपिष्टकेनच // सपूगखंडनंदिव्यंगंधर्वाप्सरसांप्रियं // ददेदेवनिरातंकत्वत्प्र सादात्कुरुष्वमामिति // तांबूलस्य // दीपस्तमोनाशयतिदीपःकांतिंप्रयच्छति ॥त स्माद्दीपप्रदानेनममवंशप्रवर्धनं // इतिदीपस्य // एवंदासीमहिषीगजाश्वभूमिव पात्रपुस्तकशय्यागृहरजतषभानादानमंत्राःकौस्तुभेद्रष्टव्याः // // ततःकन्या पितापठति // ॥धमार्थकामभिनामेयोनरैःसाध्यतेपरः॥धर्मस्त्वयानयासार्धमा। चर्तव्यःसवैचिरं // 1 // धर्मेचार्थेचकामेचत्वयेयमतिचारतः // नत्याज्याऽज्याहु ? |तिरिवभूतौसंसारभूतिदां // 2 // यस्त्वयाधर्मश्चरितव्यःसोनयासह // धर्मेचार्थेच 201 // कामेचत्वयेयंनातिचरितव्या // वरः // अहंनातिचरामीहयदुक्तंभवताततः // ध। JAGAROOPOROA000000 For Private and Personal Use Only
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir र्मार्थकामकैः कायैदेहाच्छायेयसर्वदा // 1 // नातिचरामीतिवरोवदेत् // कोदा है। दितिकामस्तुतिपठेत् // ॐ कोदात्कस्माऽअदात्कामौदात्काायादात् // कामौ / दाताकामप्रतिगृहीताकामैतत्तै // 1 // ॐ अथयुदन्यद्ददातिकामेनैवतद्ददाती / दम्मेप्यपुत्रासदितितत्प्रत्येतिकोदात्कुस्माऽअदात्कामोदात्कामायादात् // कामो द ताकामुत्प्रतिगृहीताकामैतत्ते॥१॥ एवंयस्वयेत्यादिकामस्तुतिश्चपुनर्दिरक्तव्या॥ अत्रवैदिकाः सयः कामयेतब्राह्मणंपठित्वादंपतीभ्यांसुवर्णाभिषेकंकुर्युः॥अत्रब्रह्मणे / अग्नयेस्वाहेत्यादिहवनपरपदनिर्दिष्टंपरंसंस्रवमवनयतीतिसुवर्णरेताअग्निःस्वर्णष्ठीवी / तितन्मथेनसुवर्णसंस्रवतीतिसिहं॥सयाकामयेदितिव्राह्मणंदिवैवपठित्वानतुरात्रौ // 1 कामस्तुतिपठेदितिवासुदेवहरिहरौ // For Private and Personal Use Only
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandie संस्कार // 252 // किंतुबृहदारण्यंगतत्वेनारण्येनूच्यमानत्वात् // गृहेमंगलमध्येरात्र्यादौअशुचिभिः भास्कर. पठननिषेधात् ॥श्रुतिवाक्यादिप्रमाणैरवियुक्तत्वात्प्रयोगपशुभावविघाताच्चान्यदवि / रुद्धपुरुषसूक्तंऋचंवाचमध्यायवादेवस्यत्वेत्यादिअभिषेकमंत्रान्पठेत् // इतिखंड्भः टायाचितपद्धतौ॥ // ॐसयकामयेतमहत्प्राप्नुयामित्युदगयनऽआपूर्यमाणपक्षेपु) ण्याहेद्वादशाहमुपसद्रतीभृत्खौदुंबरेकठसेचमसेवासर्वोषधम्फलानीतिसम्भृत्यपरि समुह्यपरिलिप्याग्निमुपसमाधायाताज्यठसँस्कृत्यपुठसानक्षत्रणमन्थर्छसन्नीयजु ? होति // 1 यावन्तोदेवास्तुयिजातवेदः // तिर्युश्चोम्नुन्तिपुरुषस्यकामान् // तेभ्यो / हंभागधेय होमितेमातृप्ता कामैस्तुर्पयंतुस्वाहा // 2 // यातिरश्चीनिपुद्यसेऽहुँ / // 252 // विधरणीऽइति // तान्वातस्यधारयायजेसठशुधनीमहठ स्वाहा // प्रजापतेनत्व / / CODAGA For Private and Personal Use Only
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 20000000000000000000AO देतान्युन्य इतितृतीयाञ्जुहोति // 3 // ज्येष्ठायस्वाहाश्रेष्ठायस्वाहेति // अग्नौह है। त्वामुन्थेसठस्रवमुवनयतिप्राणायस्खाहाबुसिष्ठायैस्वाहेत्यग्रौढत्वामुन्थेसठस्रवमय नयतिवाचेस्वाहाप्रतिष्ठायैस्वाहेत्यग्नौहुत्वामुन्थेसठवमुवनयतिचक्षुषेस्वाहासम्प देस्वाहेत्यग्नौहुत्वामुन्थेसठस्रवमुवनयतिश्रोत्रायस्वाहायतनायस्वाहेत्यग्नौहुत्वाम् / न्थेसठस्रवमुवनयतिमनसेस्वाहाप्रजात्यैस्वाहेत्यग्नौहुत्वामुन्थेसठसवमवनयतिरेत / सेस्वाहेत्यग्नौ त्वामुन्थेसठस्रवमुवनयति // 4 // भूतायस्वाहेति // अग्नौहुत्वामा / न्थेसठस्रवमुवनयतिभुविष्यतेस्वाहेत्यग्नौहत्वामुन्थेसठस्रवमुवनयतिविश्वायस्वाहे / / त्यग्नौ त्वामुन्थेससवमुवनयतिसर्वायस्वाहेत्यग्नौहुत्वामुन्थेसठस्रवमुवनयति // For Private and Personal Use Only
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit POO संस्कार- // 5 // पृथिव्यैस्वाहेति // अग्नौहुत्वामुन्थेसठस्रवमुवनयत्युन्तरिक्षायस्वाहेत्यग्नौ भास्कर. // 253 // हुत्वामुन्थेसठस्रवमुवनयतिदिवेस्वाहेत्यग्नौहुत्वामुन्थेसठस्रवमुवनयतिदिग्भ्यःस्वा / / हेत्यग्नौहुत्वामुन्थेसठस्रवमुवनयतिब्रह्मणेस्वाहेत्यग्नौहुत्वामुन्थेसठस्रवमुवनयतिक्ष वायस्वाहेत्यग्नौहुत्वामुन्थेस स्रवमुवनयति // 6 // भूःस्वाहेत्यग्नौहुत्वाम। हान्थेसठस्रवमुवनयतिभुव॒त्स्वाहेत्यग्नौहुत्वामुन्थेसठसवमवुनयतिस्वस्वाहेत्यग्नौहु || त्वामुन्थेसठस्रवमवनयतिभूर्भुवःस्वःस्वाहेत्यग्नौ त्वामुन्थेसठसवमवनयति // 7 // अग्नयेस्वाहेति // अग्नौहुत्वामुन्थेसठस्रवमुवनयतिसोमायस्वाहेत्यग्नौहुत्वामुन्थेस // 23 // ठसवमवनयतितेजसेस्वाहेत्यग्नौहुत्वामुन्थेसठसवमवनयतिश्रियैस्वाहेत्यग्नौहुत्वा / JABA For Private and Personal Use Only
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir POPOROASPOORGAROOGGA000 मुन्थेसठसवमुवनयतिलक्ष्म्यैस्वाहेत्यग्नौहत्वामुन्थेसठस्रवमुवनयतिसुवित्रेवाहेत्य / गौहत्वामुन्थेसठस्रवमुवनयतिसरस्वत्यैस्वाहेत्यग्नौहुत्वामुन्थेसठस्रवमुवनयतिबि श्वेभ्योदेवेभ्यःस्वाहेत्यग्नौहुत्वामुन्थेसठसवमरनयतिप्रजापतयेस्वाहेत्यग्नौ त्वाम् / न्थेसठसवमवनयति // 8 // अथैनमभिमृशति // भ्रमसिज्वलुदासपूर्णमसि / प्रस्तब्धमस्येकसभुमसिहिऋतुमसिहिक्रियमाणमस्युद्गीथमस्युद्गीयमानमसिश्रावि / तमसिप्रत्याश्रावितमस्याईसन्दीप्तमसिविझरसिप्रभूरसिज्योतिरस्यन्नमसिनिध हनिमसिसँवर्गासीति // 9 // अथैनमुद्यच्छति // अमोस्यामहितेमयि // सहिरा | जेशानोधिपतिःसुमाराजेशानोधिपतिङ्करोत्विति // 10 // अथैनमाचामुति // For Private and Personal Use Only
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार भास्कर. तत्सवितुर्वरेण्यंमधुवाताऽऋतायतेमधुक्षरंतिसिंधवः // माध्वीन संन्वोषधीः // भूत | // 254 // स्वाहा // 11 // भुर्गोदेवस्यधीमहि। मधुनुक्तमुतोषसोमधुमत्पार्थिवठजल्॥मधुद्यौ / रस्तुन पिताभुवःस्वाहा // 12 // धियोयोनः प्रचोदयात् // मधुमान्नोबुनस्पतिम धुमाँ 2 अस्तुसूर्यः // माध्वीर्गावोभवन्तुनः // खत्खाहेतिसुर्वाञ्चसावित्रीम धन्वाहसश्चिमधुमतीसुर्वाश्चव्याहृतीरहमेवेदर्छसुर्वम्भूयासम्भूर्भुव॒त्स्वत्स्वाहेत्यंत हातऽआचम्यप्रक्षाल्यपाणीजघुनेनाग्निम्प्राक्शिराःसँविशति // 13 // प्रातरादि / त्यमुपतिष्ठते // दिशामेकपुण्डरीकमस्यहम्मनुष्याणामेकुपुंडरीकंभूयासमितियथे / तमुत्यजघुनेनाग्निमासीनोवठशापति // 14 // तुठेहैतुमुद्दालकऽआरुणिजिस / CiOOAAAA0 POPOOJABADAWA00000 POROACROROO // 26 4 // For Private and Personal Use Only
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie नयाययाज्ञवल्क्यायांतेवासिनऽउक्थोवाचापियऽएन:शुष्केस्थाणौनिषिचेज्जायेर च्छाखाःप्ररोहेयुल्पलाशानीति // 15 // एतुमुहैववाजसनेयोयाज्ञवल्क्यो / मधुकायपैङ्ग्यायान्तेवासिनऽउक्थोवाचापियुएनठशुष्केस्थाणौनिषिञ्चेजायेर उच्छाखाल्प्ररोहेयुत्पलाशानीति // 16 // एतमुहैवमधुकल्पैंग्यश्थूडायभागवित्त / येन्तेवासिनऽउक्थोवाचापियुएनठशुष्केस्थाणौनिषिञ्चेजायेरञ्च्छाखा प्ररोहेयुत्प लाशानीति // 17 // एतमुहैवचुडोभागवित्तिर्जानकय आयस्थूणायान्ते / / वासिनऽउक्थोवाचापियुएनठशुष्केस्थाणौनिषिञ्चेज्जायेरञ्च्छाखात्पुरोहेयु पलाशा हनीति // 18 // एतमुहैवजानकिरायस्थूण सत्यकामायजावालायान्ते / / CASSAGA000000000 For Private and Personal Use Only
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit संस्कार-वासिनऽउक्थोवाचापियुएनठशुष्केस्थाणौनिषिञ्चेज्जायेरञ्छाखात्पुराहेयुःपलाशा भास्कर. // 255 // नीति॥१९॥एतुमुहैवसत्यकामोजाबालोन्तेवासिभ्यउक्थोवाचापियएनठशुष्केस्था / णौनिषिंचेन्जायेरञ्च्छाखा प्ररोहेयुल्पलाशानीतितमेतन्नापुत्रायवानंतेवासिनेवाब 18 यात् // 20 // चतुरौढुंबरोभवत्यौटुंबरश्चमसऽऔदुंबरनुवऽऔदुंबरऽइध्मऔदुंबर्याऽ|| उपमुन्थिन्यौ // 21 // दशग्राम्याणिधान्यानिभवति॥व्रीहियवास्तिलमाषाऽअणुप्रियं / गोगोधूमाश्चमसुराश्चखुल्वाश्चखलकुलाश्चतान्त्साधुम्पिादनामधुनावृतेनोपसि || चित्याज्यस्यजुहोति॥२२॥सुर्वेषाँवा एषवे०॥१॥कांड१४प्र०७ ब्रा०५सुवर्णाभिषेको / स्तु॥ततोदातावरंप्रार्थयेत्॥कन्येममाग्रतोभूया कन्येमेदेविपार्श्वयोः॥ कन्येमेष्टष्ट ANUARCRORORORSACRORGANAGAR // 25 // For Private and Personal Use Only
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit 5A60000000000000000 तोभूयास्त्वद्दानान्मोक्षमाप्नुयाम् // 3 // कन्यांलक्षणसंपन्नांकनकाभरणैर्युतां // दा स्यामिब्रह्मणेतुभ्यंब्रह्मलोकजिगीषया // 2 // पृथिव्यादिमहद्भूताःसाक्षिणःसर्वदे | वताः // इमांकन्यांप्रदास्यामिपितॄणांतारणायच // 3 // ममवंशकुलेजातापोषिता वत्सराष्टकं // तवविप्रमयादत्तापुत्रपौत्रप्रवद्धिनी // 4 // इमांकन्यांशुभांविप्रय / / थाशक्तिविभूषितां // गोत्रायशर्मणेतुभ्यंदत्तांविप्रसमाश्रय // 5 // इतिप्रार्थ्य // त्रिचतुर्थश्लोकस्यद्वितीयपादेयथाकन्यावयोब्दास्तथैवोच्चारणीयं // पोषितानववर्ष कंदशवर्षकमिति // ब्राह्मणेभ्योगंधतांबूलभूयसींदक्षिणांचदत्वा // तैराशिषागृही त्वा यथाशक्तिब्राह्मणभोजनसंकल्पः // अनेनकन्यादानाख्येनकर्मणाश्रीलक्ष्मी SACROACACAGARRORGAGRORORORA For Private and Personal Use Only
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-नारायण प्रीयतां // इतिकन्यादानविधिः॥ // अथाचारप्राप्तगणपतिपूजनंकक भास्कर. ॥२५६॥णबंधनंअक्षतारोपणंआम्रसिंचनमपिकार्यम् // // ततोवर देशकालसंकीर्तनांतेम मचवध्वाःबव्हायुष्यप्राप्त्यर्थगणपतिपूजनंकंकणबंधनंअक्षतारोपणंआम्रसिंचनंच / करिष्ये // गणानांत्वेतिमंत्रेणगणपतिसंपूज्य // कंकणप्रकारः // वधूवरयोःपरि / त्वेत्यनुवाकेनवेष्टितान्कंठदेशस्थान्सूत्रतंतूनधोनिष्कास्यत्रिवलीकृत्यकुंकुमाता निकृत्वातेषुऊर्णायुतद्धिहरिद्राखंडंबद्धातत्कंकणंवधूवामहस्तेयदाबध्ननितिमंत्रे, णवरोबध्नीयात् // कटिप्रदेशस्थांस्तंतूनूयनिष्कास्यतादृशकंकणंकृत्वातेनैवमंत्र णवरदक्षिणहस्तेवधूर्बनीयात् // अक्षन्नमीतिमंत्रणवधूवरयोःपरस्परंअक्षतारोपणं॥ 1 पूजनंचगणेशस्यप्रणम्यचपरस्परं // परस्परंमुखोच्छिष्टंकर्तव्यंप्रीतिहेतवे ॥आम्रावृक्षस्यसेकोथगौ // 256 // रीपूजनपूर्वकं // कुंकुमद्रव्यपंकेणस्त्रीणांगीतपुरःसरं // इतिसंस्कारमुक्तावल्याम् // सरन्छOAGAGARooooo ACADOOR000000 For Private and Personal Use Only
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit वध्वावसो पवित्रेत्याम्रसिंचनं // पित्रोप्रत्तामादायगृहीत्वानिष्कामति // ततोवरः / |पित्राजनकेनप्रत्तांसंकल्प्यदत्तांव—आदायप्रतिग्रहविधिनाप्रतिगृहीत्वापश्चात्तांगृ / हीत्वाहस्तेधृत्वानिष्कामतिगृहमध्यान्मंडपेअग्निसमीपंगच्छेदित्यर्थः // यदैषिम नसादूरंदिशोनुपवमानोवा // हिरण्यपाँवैकर्णःसत्वामन्मनसांकरोतुअमुकीति / / Malवधूनामग्रहणमंत्रपाठोवरस्य॥ निष्क्रमणप्रभृतिएकःपुरुषउदकुम्भठ स्कंधेकृत्वाद क्षिणतोग्नेर्वाग्यतःस्थितोभवतिउत्तरतोवाअभिषेकपर्यंतं // अथैनौसमीक्षयति / कन्यापितापरस्परंसमीक्षेथामितिप्रेषेण // ॐ अघोरचक्षुरपतिभ्योधिशिवापशुभ्यः / सुमनाःसुवर्चाः // वीरसूर्देवकामास्योनाशन्नोभवद्विपदेशचतुष्पदे // सोमःप्रथमो / विविदेगंधर्वो विविदउत्तरः // तृतीयोग्निष्टपतिस्तुरीयोहंमनुष्यजः // सोमोददद्ग 1 आदायप्रतिग्रहविधिनाप्रतिगृह्य // गृहीत्वाहस्तेधृत्वेतिहरिहरः॥ वस्त्रप्रांतेधृत्वेतिगदाधरः॥ Anoos For Private and Personal Use Only
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार-धर्वायगंधर्वोदददग्नये // रयिंचपुत्रांश्चादादग्निर्मामथोऽइमां // सानःपूषाशिवत भास्कर // 257 // मामेरयःसान ऊरूऽउशतीविहर // यस्यामुशंतःप्रहरामशेफंयस्यामुकामाबहवो है शनिविष्टयै॥१॥ इत्यंतंवरस्यमंत्रपाठः // इत्येतस्यमंत्रस्यांतवेदीसन्निधौपरस्पर मुभयोनिरीक्षणं॥ ततोवधूवरौप्रदक्षिणमग्निंपर्याणीयैकेपश्चादनेस्तेजनीकटवादक्षि / गणपादेनप्रकृत्योपविशतः // देशकालौ० प्रतिगृहीतायामस्यांवध्वांभार्यावसिद्धयेवि / वाहहोमंकारष्ये // ततोदक्षिणतोब्रह्मासनादिपात्रासादनंकृत्वानात्रचरुः // पात्रौं / सादनानंतरंउपकल्पनीयानि॥शमीपलाशमिश्रालाजाः॥अश्मा // लोहितमानडुहं / चर्म // तदभावबर्हिषः // कुमार्याभ्राता // शूर्प // दृढपुरुषः // उदकुंभः॥ आचा 1 तृणपूलकस्यदक्षिणपादेनोल्लंघनंववासहकृत्वोपरिउपविशेत् // इतिहरिहरभर्तृयज्ञयोराशयः // उ | // 257 // लंघनंविनैवोपविशेदितिप्रयोगरत्नाशयः // G00000000000000 For Private and Personal Use Only
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir र्यायवरद्रव्यमिति // पवित्रच्छेदनादिपर्युक्षणांतेआंधारावाज्यभागौचजुहुयात् // तद्यथा // मनसा // ॐ प्रजापतयेस्वाहा // इदंप्रजा० // ॐ इन्द्रायस्वाहाइदमि / द्रा० // ॐ अग्नयेस्वा० इदम // ॐ सोमायस्वा० // इदंसो० // अथभूराद्याः। प्रायश्चित्ताष्टाहुतयः // ॐ भूःस्वाहाइदम०॥ॐ भुवःस्वाहाइदंवा०॥ ॐस्वःस्वाहा इदंसूर्या० // ॐ वन्नौअग्ने० // इदमनीव०॥ ॐ सत्वन्नो अग्ने // इदमग्नीव०॥ॐ| अयाश्चाग्ने० इदमग्नयेअयसे०॥ ॐ येतेशतं. इदंव० सवि० मरु० स्वर्केभ्यः ॥ॐ उदत्तमं० // इदंवरुणायादित्यायादि० // इदंसर्वप्रायश्चित्ताख्यं // // अथराष्ट्रभृ all 1 पूर्वाधारस्तूष्णीस्वाहांविनाहोतव्यः॥ नस्वाहेतिचनानिरुक्तोहिनोनिरुक्तंहोतातूष्णीमितिमंत्रलिंगा शादितिगदाधराशयः // प्रजापतयइतिमंत्रेणहोतव्यइतिहरिहराशयः // For Private and Personal Use Only
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit CHANA संस्कार- होमः॥ // ॐ ऋतापाडतामानिर्गन्धर्वःसनऽइदंब्रह्मक्षत्रम्पातुतस्मैखाहावाट मारकर. // 258 // इदमृतसाहेऋतधाम्नेअग्नयेगंधर्वायनमम॥१॥ ॐ ऋतापाडतधामानिर्गन्धर्वस्त / स्यौषधयोप्सुरसीमुदीनामताभ्युत्स्वाहा // इदमोषधीभ्योप्सरोभ्योमुद्भयोनमम॥ ॥२॥ॐ सर्छहितीविश्वमिासूर्योगन्धर्वःस इदम्ब्र क्षत्रपौतुतस्मैस्वाहावाट् // इदं / सहितायविश्वसाम्नेसूर्यायगन्धर्वायन० ॥३॥ॐ सठहितोविश्वामासूर्योगन्धर्व / स्तस्युमरीचयोप्सुरस आयुवानामताभ्यःस्वाहा॥ इदंमरीचिभ्याप्सरोभ्यआयुभ्यो / नम० // 4 // ॐसुषुम्ण सूयरश्मिश्चन्द्रागन्धर्वःसनइदम्ब्रह्मक्षुत्रपातुतस्मैस्वाहावा / | 1 ऋतापाडित्यादिद्वादशमंत्राः राष्ट्रभृत्संज्ञाः // स्वाहाकुर्यान्नवाढतेनचैवजुहुयाद्धविः // स्वाहाका रेणहुत्वानौपश्चान्मन्त्रंसमापयेत् // एतेषुमंत्रेषुस्त्रीपुंस्त्वादिहेतुर्महीधरभाष्ये // GANAGPOO | // 28 // For Private and Personal Use Only
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 000000 दाइदंसुषुम्णायसूर्यरश्मयेचन्द्रमसेगन्धर्वायन०५ ॐसुषुम्णमूर्यरश्मिश्चन्द्रमांगा। न्धर्वस्तस्यनक्षत्राण्यप्सुरसाभेकुरैयोनामताभ्युत्स्वाहा॥ इदंनक्षत्रेभ्योप्सरोभ्योभेकु / / रीभ्योन०॥६॥ॐइपिरोविश्वव्यंचावातौगन्धर्वःसनडुदंब्र क्षत्रपातुतस्मैस्वाहावा टाइदमिषिरायविश्वव्यचसेवातायगन्धर्वायन० // 7 // ॐ इषिरोविश्वव्यंचावातो गन्धर्वस्तस्यापोप्सुरसुऽऊर्जानामताभ्युत्स्वाहा // इदमद्भयोप्सरोभ्यऽऊग्यॊनमा / म // 8 // ॐ भुज्यु:सुपर्णोयज्ञोर्गन्धर्वःसनइहम्ब्र क्षत्रपातुतस्मैस्वाहाबाट् // इदं / / मुज्यवेसुपर्णाययज्ञायगन्धर्वायन // 9 // ॐ भुज्युत्सुपर्णोयज्ञोगन्धर्वस्तस्यदक्षि णाअप्सुरसंस्तावानामताभ्यःस्वाहा // इदंदक्षिणाभ्योप्सरोभ्यस्तावाभ्योन० // For Private and Personal Use Only
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TKIL भास्वर. संस्कार-13॥ 10 // ॐ प्रजापतिर्विश्वकर्मामनौगन्धर्वःसनइदम्ब्रह्मक्षत्रपातुतस्मैस्वाहाबाद। // 259 // इदंप्रजापतयेविश्वकर्मणेमनसेगन्धर्वायन // 11 // ॐ प्रजापतिर्विश्वकर्मामा नौगन्धर्वस्तस्य॑ऋक्सामान्यप्सुरसऽएष्टयोनामताभ्यःस्वाहा // इदमृक्सामेभ्यो / प्सरोभ्याएष्टिभ्योनमम // 12 // अथजयाहोमः // // ॐ चित्तंचस्वाहाइदचित्ता यन० 1 // ॐ चित्तिश्चस्वा० // इदंचित्त्यैन०॥२॥ ॐ आकूतंचस्वा०॥ इदंआ कूताय०॥३॥ॐ आकुतिश्चस्वाहा // इदंआकूत्यैन०॥४॥ ॐ विज्ञातंचस्वा० इदं विज्ञातायन // 5 // ॐ विज्ञातिश्चस्वा० इदंविज्ञात्यैन // 6 // ॐ मनश्चस्वा | 1 चित्तंचेत्यादिजयामंत्राणांचित्तायस्वाहेतिचतुर्थ्यतेनहोमइतिभर्तृयज्ञः // नेतिकर्कादयः // नचेमा निदेवतानामानिकिंतर्हिमंत्राश्चैतेचयथानातंप्रयोक्तव्याइतिगदाधरादयः // ACADARGA - 289 For Private and Personal Use Only
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir POACRORS-000000 हाहा // इदंमनसेः // 7 // ॐ शकर्यश्चस्वा० इदंशष्करीभ्योन० // 8 // ॐ दर्श श्वस्वा० इदंदर्शाय० // 9 // ॐ पौर्णमासंचस्वा० इदंपौर्णमासायन०॥१०॥ॐ॥ यहच्चस्वा० इदंबहतेन० // 11 // ॐ रथंतरंचस्वा० इदंरथंतरा० // 12 ॥ॐ प्रार जापति यानिंद्रायटष्णेप्रायच्छदुग्रष्टतनाजयेषु // तस्मैविशःसमनमंतःसर्वाःस / उग्रःसऽइहव्योबभूवस्वाहा // इदंप्रजापतयेजयानिन्द्रायनमः // 13 // // थाभ्यांतानहोमः // // ॐ अग्निर्भूतानामधिपतिःसमावत्वस्मिन्ब्रह्मण्यस्मिनक्षत्रे | स्यामाशिष्यस्याम्पुरोधायामस्मिन्कर्मण्यस्यांदेवहूत्यास्वाहा // इदमनयेभूता नामधिपतयेनमम // 1 // एवमभ्यातानहोमेप्रत्याहुतीसमावसस्मिन्नित्यारभ्य। 1 अग्निर्भूतानामित्यादयःपितरःपितामहाइत्यंताअष्टादशमंत्राअभ्यातानसंज्ञाइतिहरिहरगदाधरौ // अग्निर्भूतानामित्यादिसुगन्नःपंथामित्यंताद्वाविशंतिरभ्यातानसंज्ञाइतिकर्ककारिकाकारौ // For Private and Personal Use Only
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार- सर्वत्रसमानं // ॐ इन्द्रोज्येष्ठानामधिपतिः समावसस्मिन्ब्रह्मण्यस्मिन्क्षत्रेस्यामा | भास्कर. // 26 // शिष्यस्याम्पुरोधायामस्मिन्कर्मण्यस्यांदेवहूत्याठस्वाहा ॥इदमिन्द्रायज्यष्ठानाम: शधिपतयेनमम॥२॥ ॐ यमःटथिव्याअधिपतिःसमावखस्मिन्ब्रह्मण्य स्वाहा // इदंयमायटथिव्याअधिपतयेन० // 3 // दक्षिणस्यांअन्यपात्रंनिधायतन्मध्येत्या | गः // // प्रणीतोदकोपस्पर्शः // ॐ वायुरंतरिक्षस्याधिपतिःस स्वाहा॥इ. दवायवेन्तरिक्षस्याधिपतयेन० // 4 // सूर्योदिवोधिपतिःस. स्वाहा॥इ दंसूर्यायदिवोधिपतयेन // 5 // ॐ चन्द्रमानक्षत्राणामधिपतिःसमा० स्वाहा // इ 1 पूर्वेत्यागःपरंमृत्योयमत्यागंतुदक्षिणे // पश्चिमेपितृत्यागंचरुदत्यागंतथोत्तरे // एपउदकस्पर्शःइ / हतिकारिकाकारः // एकेप्राशनांतेएकेआचार्याःसंत्रवप्राशनांतेएतामाहुतिमिच्छंति // तत्पक्षेपरंमृत्यु | // 260 // रितिहोमांतेपुनरेतस्यसंस्रवप्राशनमितिगदाधरः // AAAACARooooooooA 000-0000A For Private and Personal Use Only
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandie सिदिचंद्रमसेनक्षत्राणामधिपतयेन०॥६॥ॐवृहस्पतिर्ब्रह्मणोधिपतिःसमा० स्वाहा॥इ दहस्पतयेब्रह्मणोधिपतयेन०॥७॥ॐ मित्रःसत्यानामधिपतिःसमा० स्वाहा ॥इ] दमित्रायसत्यानामधिपतयेन० // 8 // ॐ वरुणोपामधिपतिःसमा० स्वाहा॥इ। देवरुणायापामधिपतयेन० // 9 // ॐ समुद्रःस्रोत्यानामधिपतिःसमा स्वाहा॥इ दंसमुद्रायस्रोत्यानामधिपतये // 10 // ॐ अन्नठसाम्राज्यानामधिपतितन्मा० स्वाहा // इदमन्नायसाम्राज्यानामधिपतिनेन० // 11 // ॐ सोमऽओषधीनामा धिपतिःसमा० स्वाहा // इदंसोमायौषधीनामधिपतयेन० // 12 // ॐ सविताप्र। सवानामधिपतिःस. स्वाहा // इदंसवित्रेप्रसवानामधिपतयेन० // 13 // ॐ रुद्रः / पशूनामधिपतिःसमा० स्वाहा // इदंरुद्रायपशूनामधिपतयेन // 14 // ऐशान्यां। अन्यपात्रंनिधायतन्मध्येत्यागः // उदकोपस्पर्शः // ॐ त्वष्टारूपाणामधिपतिःस : 00000 For Private and Personal Use Only
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 26 // POPORORGARGAORAGARAN मा० स्वाहा // इदंखष्ट्ररूपाणामधिपतयेनम० // 15 // ॐ विष्णुःपर्वतानामधिप | भास्कर. तिःसमा० स्वाहा // इदंविष्णवेपर्वतानामधिपतयेन० // 16 // ॐ मरुतोगणाना / मधिपतयस्तेमा० स्वाहा // इदंमरुद्भयोगणानामधिपतिभ्योन // 17 // ॐ पितरः / / पितामहाःपरेवरेततास्ततामहाः // इहमावन्तस्मिन्ब्रह्म स्वाहा // इदंपितृभ्यापित तामहेभ्यःपरेभ्योवरेभ्यस्ततेभ्यस्ततामहेभ्यश्चनमम॥१८॥दक्षिणाग्योर्मध्येअन्यपा निधायतन्मध्येत्यागः // उदकोपस्पर्शः // एतेष्टादशमंत्राअभ्यातानसंज्ञकाः॥ अथाग्निरित्यादिपंचकं // // ॐ अग्निरैतुप्रथमोदेवताना सोस्यैप्रजांमुंचतुमृत्यु / पाशात् // तदयठराजावरुणोनुमन्यतायथेयर्छस्त्रीपौत्रमघनरोदात्स्वाहा // इदम नये // 1 // ॐ इमामग्निस्त्रायतांगार्हपत्यःप्रजामस्यैनयतुदीर्घमायुः // अशुन्योप। 261 // स्थाजीवतामस्तुमातापौत्रमानंदमभिप्रबुध्यतामियस्वाहा // इदममयेन // For Private and Personal Use Only
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 2 // ॐ स्वस्तिनोऽअग्नेदिवाप्टथिव्याविश्वानिधेह्ययथायजत्र // यदस्यांमयि दिविजातंप्रशस्तंतदस्मासुद्रविणंधेहिचित्रस्वाहा // इदमनये // 3 // ॐ सुगं / जान्नुपंथांप्रदिशन्न एहिज्योतिष्मद्धेयुजरन्नऽआयुः // अपैतुमृत्युरमृतंमआगाद्वैवस्व | तोनोऽअभयंकृणोतुस्वाहा // इदंवैवस्वतायन० // 4 // दक्षिणस्यांअन्यपात्रेत्या | गः // वध्वक्ष्णोर्वत्रपटंप्रक्षिप्यतृष्णीं // ॐ परंमृत्योऽअनुपरेहिपंथांयस्तेऽअन्यइत शिरोदेवयानात् // चक्षुष्मतेशृण्वतेतेब्रवीमिमानःप्रजाशीरिषोमोन्तवीरान्स्वाहा // इदंमृत्यवेनममेतिअनौत्यागः // 5 // परंमृत्यवितिचैकेप्राशनांते // परंमृत्यवि / / त्येतामेवाहुतिमेकेआचार्याःसंस्रवप्राशनांतेइच्छंतीत्यर्थः॥ उदकोपस्पर्शः // अर्थ 1 तिष्ठतीतिष्ठतापत्यागृहीतांजलिरेवसः // अंजलिस्थानिधासर्वान्प्रामुखीप्रतिमंत्रतः॥प्राजापत्ये / / नतीर्थेनदेवेनैवेतिबव्हचः॥इतिकारिकायांाव्यत्यागेतुवरस्यकर्तृत्वंस्वामिफलयोगादितिगदाधराशयः॥ FORORGROGRA For Private and Personal Use Only
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir संस्कार-लाजाहोमः // कुमार्याभ्राताआसादितशूर्पस्थशमीपलाशमिश्रान्लाजानंजलि भास्कर. // 262 // नांजलावावपति // तान्संहतेनतिष्ठत्यग्नौजुहोतिवधूः // ॐ अर्यमणंदेवंकन्याऽ अ ग्निमयक्षत॥ सनोऽअर्यमादेवःप्रेतोमुंचतुमापतयेस्वाहा // इदमर्यम्णेनमम // अ नेनमंत्रणांजलिस्थान्लाजान्तृतीयांशंजुहोति // ॐइयन्नायुपब्रूतेलाजानावपंतिका॥ अयुष्मानस्तुमेपतिरेधन्तांज्ञातयोममस्वाहा // इदमग्नयेनमम // अनेनमंत्रणांज लिस्थान्लाजानर्धजुहोति // ॐ इमान्लाजानावपाम्यग्नौसमृद्धिकरणंतव // ममतु भ्यचसंवननंतदग्निरनुमन्यतामियर्छस्वाहा // इदमग्नयेनम० इत्यनेनमंत्रणांजलि स्थान्सल्लिाजांजुहोति // मंत्रत्रयंकन्यायावाचयतिवरः // अथास्यैदक्षिणठन्हस्तं / शवरागृहातिसांगुष्ठं // ॐ गृभ्णामितेसौभगत्वायहस्तंमयापत्याजरदष्ठियथासः // // 262 // भगोऽअर्यमासवितापुरंधिर्मांत्वादुर्गार्हपत्यायदेवाः॥अमोहमस्मिसात्वठसात्वमा छASASURBA000000000 TOAAAAAAAAAAAAdd For Private and Personal Use Only
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir हस्यमोऽअहं // सामाहमस्मिऽऋक्वंद्यौरहंष्टथिवीत्वं // तावेवविवहावहैसहरेतोदधा || वहै // प्रजांप्रजनयावहैपुत्रान्विद्यावहैबहून् // तेसंतुजरदष्ठयःसंप्रियौरोचिष्णूम मनस्यमानौ // पश्येमशरदःशतजीवेमशरदःशतंठशृणुयामशरदःशतम् // 1 // तिहस्तग्रहणेवरस्यमंत्रपाठः // अथैनामश्मानंवरोवामहस्तेनवधूदक्षिणपादमारो हयत्युत्तरतोग्नेः ॥ॐ आरोहेममश्मानमश्मेवत्वरीस्थिराभव ॥अभितिष्ठटतन्यतो / वबाधस्वटतनायतः॥१॥इत्यश्मारोहणेवरस्यमंत्रपाठः // अथगाथांगायति॥ ॐ सा? सारस्वतिप्रेदमवसुभगेवाजिनीवति // यान्त्वाविश्वस्यभूतस्यप्रजायामस्याग्रतः॥३॥ यस्यांभृतठसमभवद्यस्याम्विश्वमिदंजगत् // तामद्यगाथांगास्यामियास्त्रीणामुत्तमं a दक्षिणपाणिनेतिरेणुदीक्षिताः॥ ARसएन PROACROADROOOOOOGAGRON For Private and Personal Use Only
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandie भास्कर 1263" संस्कार- यशः // 1 // इत्यंतेवरोगाथांगायति // अथवधूपुरःसरौप्रदक्षिणमग्निपरिकाम तोवधूवरौ // ॐ तुभ्यमग्नेपर्यवहन्त्सूर्यावहतुनासह // पुनःपतिभ्योजायांदाग्नेप्रज। यासह // 1 // इतिपरिक्रमणेवरस्यमंत्रपाठः // एवंकुमार्याभ्राताशमीपलाशमि / श्रील्लाजानंजलिनांजलावावपति॥ इत्यारभ्यपरिक्रमणांतंपुनरिद्रयंकुर्यात् // तत स्तृतीयपरिक्रमणानंतरंकुमार्याभ्राताशूर्पकोणप्रदेशेनसाल्लाजान्कुमार्याअंजला दवावपति // तिष्ठतीकुमारीसाल्लाजा होति // ॐभगायस्वाहाइदंभगायनमम // इतिमंत्रंकन्ययावाचयतिवरः // ततःसमाचारातूष्णींचतुर्थपरिक्रमणं // नेतरथाट | 1 वधूवरावमिंप्रदक्षिणीकुर्वतोअंतरागत्वातन्मध्यएवगच्छतामितिगदाधरः // दंपतीगच्छतेस्तवत्र मामीअंतरागतिरितिरेणुदीक्षिताः॥ ORGAOROPORORAMARAGAR 263 // For Private and Personal Use Only
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir शतिः॥पुनःपश्चादने प्राग्वदुपविश्यवरोब्रह्मान्वारब्धःप्राजापत्यहोमकुर्यात्॥ॐप्रजा का पतयेस्वाहाइदंप्रजापतयेनममतिप्रोक्षण्यांत्यागः॥अनेरुत्तरतःअथैनांवधूमुदीचीर्छ / सप्तपदानिप्रक्रामयतिवरोवक्ष्यमाणमंत्रैः॥शिष्टाचाराद्वेयुत्तस्त वेदीमारभ्यउत्तरो। हात्तरंहस्तांतरालेधान्यसप्ताचलान्कृत्वावर प्रतिपदसीत्यनेनमंत्रणसंपूज्य // तेषुवधू प्रतिज्ञापाठनपुरःसरंमंत्रंपठित्वावध्वादक्षिणपादस्पर्शयतियाम्यमारभ्यउदक्संस्थं / उत्तरतउत्तरं। वरःदेशकालकीर्तनांतेप्रतिगृहीतस्वदारसिद्ध्यर्थसप्ताचलपूजनंकरि ष्ये // ॐप्रतिपदसिप्रतिपदैखानुपर्दस्यनुपदैवासुंपदसिसुंपदेत्वातेजोसितेजसेत्वा / 1 अग्नरुत्तरतःएनांवधूंदक्षिणपादेनसप्तवारंपरिक्रमणकारयतीतिहरिहरगदाधरादयः // कुमार्यादक्षि Mallपादंगृहीत्वास्थापयतीत्यन्ये // विष्णुस्त्वानयत्वितिषड्मंत्रेष्वनुषज्यतेनसप्तमेइतिकर्कः॥ प्रक्रबुवाम पादस्यनाक्रमणमितिरेणुदीक्षितः // अन्येषांभाष्यकाराणांचमतेविष्णुपदस्यानुषंगः॥ 0 00000RRORota For Private and Personal Use Only F
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit संस्कार॥२६४॥ छONAGACASन्छन् alu१॥इतिमंत्रणसंपूज्यवधूपदंक्रामयति॥ॐ एकमिषेविष्णुस्त्वानयतु॥ इतिवरेणोक्ते जास्कर. नमंत्रणवधूदक्षिणैकपदंदद्यादुदक्॥तदनंतरंवामपादव्यर्थ॥पुनर्दक्षिणपददानमंत्रमु / का॥एवंसर्वत्र॥ॐ द्वेऽऊर्जेविष्णुस्त्वानयतुइतिद्वितीय॥ॐ त्रीणिरायस्पोषायविष्णु / स्त्वानयतु // इतितृतीयं // ॐ चत्वारिमायोभवायविष्णुस्त्वानयतुइतिचतुर्थं ॥ॐ पंचपशुभ्योविष्णुस्त्वानयतु // इतिपंचमं // ॐ षड्रायस्पोपायविष्णुस्त्वानयतुइ।। तिषष्ठंॐ सखेसप्तपदाभवसामामनुव्रताभव विष्णुस्त्वानयतु॥इतिसप्तमं // परिक मणेनस्वस्थानोपवेशनं ॥केचित्प्रतिपदेकन्ययैकैकप्रतिज्ञामंत्रः पठनीयस्तेचयथा॥ सुखदुःखानिसर्वाणिवयासहविभज्यते॥ यत्रत्वंतदहंतत्रप्रथमेसाब्रवीदिदं // 1 // | // 26 // कुंटुंबंरक्षयिष्यामिआरडवालकादिकं // अस्तिनास्तीतिपश्याद्वितीये० // 2 // भर्तृभक्तिरतानित्यंसदैवप्रियभाषिणी // भविष्यामिपदेचैवतृतीये०॥३॥ आर्तेआ है ROOAAAAAAA For Private and Personal Use Only
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir B000000000000000000000 भिविष्यामिसुखदुःखविभागिनी // तवाज्ञापालयिष्यामिकन्यातूर्यपदेब्रवीत् // // 4 // ऋतुकालेशुचिस्नाताक्रीडिष्यामित्वयासह // नाहंपरतरंगच्छेकन्यापंच , पदेब्रवीत् // 5 // इहाथसाक्षिणोविष्णुस्त्वयाईनैववंचिता // उभयोःप्रीतिसंभूता कन्याषष्ठपदेब्रवीत् // 6 // होमयज्ञादिकार्येषुभवामिचसहायिनी // धर्मार्थकाम 2 कार्येषुकन्यासप्तपदेब्रवीत् // 7 // इतिकन्यामंत्राः // इतिसप्तपदीक्रमणं // अथव | रागृहान्निष्क्रमणसमयेएकपुरुषस्कंधेकृतादुदकुंभादुदकंदाक्षिणहस्तेनादायमंत्रपठ / शन्वधूमूर्धन्य भिषिंचति // ॐ आपःशिवाःशिव० // 1 // इत्यनेनमंत्रेण // पुनस्त हा स्मादेवकुंभादुदकमादायापोहिष्ठेतिऋक्त्रयमुक्कामूर्धन्यभिषिंचति // अथदिवा For Private and Personal Use Only
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit संस्कार- विवाहश्चेत्तदावधूर्वरेणसूर्यमुदीक्षखेतिप्रेषितासतीसूर्यमुदीक्षते // तच्चक्षुरित्यनेनम , भास्कर. ॥२६॥णशृणुयामशरदः शतादित्यंतेन // वध्वाएवमंत्रपाठः // अथवरोवध्वादक्षिणा सस्योपरिहस्तंनीत्वातस्याहृदयमालभते // ॐ ममव्रतेतेहृदयंदधामिममचित्तमनु चित्तंतेअस्तु // ममवाचमेकमनाजुषस्वप्रजापतिष्ट्वानियुनक्तुमह्यं // इत्यनेनमंत्रण स्वपठितेन // ततोवरोऽनामिकाग्रंवधूशिरसिकृत्वातामभिमंत्रयते // ॐ सुमंगली 1 सूर्यावलोकनंदिवाविवाहेभवतीतिरेणुकारिकाहरिहरौ // सूर्यावेक्षणस्यान्यथानुपपत्त्यास्तमितेधु वंदर्शयतीत्यत्रास्तमितग्रहणाच्चएतद्गृह्यानुसारिणां // दिवैवविवाहोनरात्रावितिगदाधरः // 2 वध्वाः सीमंतेवर-सिंदूरंददातीतिप्रयोगरत्ने // अनामिकाग्रेणवधूशिरसिअभिमंत्रणमित्यन्ये // अत्राचारा चतस्रःस्त्रियोमंगलंकुरिन्पतिपुत्रान्विताभव्याश्चतस्रःसुभगाअपि // सौभाग्यमस्यैदास्तामंगलाचारपू॥२६९॥ कमितिरेणुदीक्षिताः // सरकAAA For Private and Personal Use Only
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Si Kailassagarsuri Gyanmandir POROADCARROACARBOORad हरियंवधूरिमासमेतपश्यत // सौभाग्यमस्यैदत्वायाथास्त्वंविपरेतना // इत्यनेन / मंत्रणस्वपठितेन // अत्रसमाचाराधूंवरस्यवामभागेउपवेशयंति // अत्रावसरेव / ध्वाःसीमंतेवरःसिंदूरंददाति // ॐ वाममुद्यसवितर्वाममुश्वोदिवेदिवेवाममस्मभ्यर्छ| सावी // वामस्यहिक्षयस्यदेवभूरेरयाधियावामभाज-स्याम॥१॥ दक्षिणतु उहै / कऽउपदधातितुदेताःपुण्यालक्ष्मीदक्षिणतोदध्मइति तस्माद्युस्यदक्षिणतोलक्ष्मभुव / तितंपुण्यलक्ष्मीकऽइत्याचक्षत उत्तरतुःस्त्रियाऽउत्तरतऽआयतनाहिस्रीतत्तुत्कृतमेव | पुरस्तात्त्वेवैनाऽउपदंध्याद्यत्राहैवशिरस्तुदेवहुन्तजिव्हाथैताःपुण्यालक्ष्मीर्मुखतोध इत्तेतस्माद्युस्यमुखेलक्ष्मभवतितंपुण्यलक्ष्मीकऽ इत्याचक्षते // इतिमंत्रपाठीवर स्य // अथाग्नेः प्रागुदग्वानुगुप्तआगारंपूर्वपरिकल्पितंभवति // तस्मिन्नानडुहं ? AAAAAAAOOR For Private and Personal Use Only
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 266 // संस्कार-रोहितचर्मप्राग्ग्रीवमुपरिलोमास्तीर्णभवति // कलौतदभावप्रागग्रानुदगग्रान्वा भास्कर. कुशानास्तरेत् // तदुपरितांव—प्रत्यङ्मुखीदृढपुरुषउन्मथ्योत्क्षिप्योपवेशयति // ॐ इहगावोनिषीदविहाश्वाइहपूरुषाः // इहोसहस्रदक्षिणोयज्ञऽइहपूषानिषीदतु॥ // 1 // इत्यनेनदृढपुरुषपठितेनमंत्रेण // केचित्तुजामातरंदृढमाचक्षते // अस्मि न्पजामातैवोत्क्षिप्यमंत्रमुक्त्वाआस्तृतकुशेषूपवेशयतिवधूं // ततआगत्यपूर्ववद्य। थास्थानंवरोदक्षिणतउपविश्यपश्चात्विष्टकृद्धोमंकुर्यात् // ॐ अग्नयेस्विष्टकृते / स्वाहा // इदमनयेस्विष्टकृतेनमम // ततःसंस्रवप्राशनादिप्रणीताविमोकांतहोमशे / समाप्य // अथस्वकीयाचार्यायगोदानंकरोतिब्राह्मणश्चेज्जामात्रेवाक्षत्रियआ. 1 दृढपुरुष कश्चिद्धलवान्पुरुपइतिहरिहरः // दृढपुरुषोजितेंद्रियइतिभर्तृयज्ञः // जामातैवदृढपुरुषइ // 266 // तिरेणुकाशोदीक्षितगंगाधराः॥ 5000000000000000000 GAORGAORORGROAAOOR For Private and Personal Use Only
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir चार्यायग्रामंददाति // वैश्यआचार्यायअश्वंददाति // कृतस्यविवाहहोमाख्यस्यक मणःसांगतासिद्ध्यर्थयथाशक्तिब्राह्मणानभोजयिष्ये // अथरात्रौविवाहस्तदाएतद ? हारदानानंतरंवरोवधूंध्रुवमीक्षस्वेतिप्रेषदत्वाध्रुवमीक्षयते // ध्रुवमसिध्रुवंतापश्यामिधु || वैधिपोष्येमीयमह्यत्वादात् // दृहस्पतिर्मयापत्याप्रजावतीसंजीवशरदःशतम् // इतिवरेणमंत्रपठितेवधूभ्रुवमीक्षते // सायद्यपिनपश्येत्तदापश्यामीत्येवब्रूयात् // 3 // अथाशीर्वादः // ॐ यद्वेवैतद्वाजप्रसवीयंजुहोति // एताहदेवताःसुताएतेनसवेन / येनैतत्सोष्यमाणोभवतिताऽएवैतत्प्रीणातिताऽअस्माऽइष्टाःप्रीता एतर्छन्सवमनुम न्यतेताभिरनुमतःसूयतेयुस्मैवैराजानोराज्यमनुमन्यतेसराजाभवति // 1 // १ध्रुवमीक्षस्वेत्यध्येपणानभवतीतिकर्कः // ध्रुवमोक्षस्वेतिप्रेषइतिहरिहरगंगाधरौ // JAGARAGAOAAWADA For Private and Personal Use Only
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir संस्कार कांड 9 प्रपाठक 3 ब्राह्मण 2 मंत्र 5 // अथातोराष्ट्रभृतोजुहोति // सुजानोवैरा | भास्कर. // 267 // भृतस्तेहिराष्ट्राणिविभ्रत्येताहदेवताःसुताएतेनसवेनयेनैतत्सोष्यमाणोभवतिता एवैतत्प्रीणातिताऽ अस्माऽइष्टाःप्रीताएतठसवमनुमन्यतेताभिरनुमतःसूयुतेयस्मैवै / / राजानोराज्यमनुमन्यतेसराजाभवति // 2 // कांड ९प्र० 3 ब्रा० 3 मं० 1 // अ थरथशीजुहोति // एषवैससवु एतुद्वैतत्सूयतेयस्मैतमेतादेवताःसवुमनुमन्यतया / / भिरनुमतःसूयतेयस्मैवैराजानोराज्यमनुमन्यतेसराजाभवति // 3 // का० 9 प्र. 3 वा० 3 मं० 13 // तवैदेवस्खामेवएतानिहवीषिनिर्वपेदेताहदेवताःसुताएते / नसवेनयेनेतुत्सोष्यमाणोभवतिताऽएवैतुत्प्रीणातिताऽअस्माऽइष्टाःप्रीताऽअतुस 000ROGACADAGAORORS BROA0A0000000000000000 // 267) For Private and Personal Use Only
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobaith.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A000000ROASAdda वमनुमन्यतेताभिरनुमतःसूयतेयुस्मैवैराजानोराज्यमनुमन्यतेसराजाभवति // 4 // कां० 9 प्र० 3 ब्रा० 5 मं० 12 // अथराजानमभिषुत्यानौजुहोति // ए. षवैसुसवाएतद्वैतत्सूयतेयमस्मैतुमेतादेवताःसवमनुमन्यतेयाभिरनुमतःसूयतेयस्मै है। वैराजानोराज्यमनुमन्यतेसराजाभवति // 5 // कां० 9 प्र. 4 ब्रा० 1 मं० 8 // शतमानभवति // शतायुर्वैपुरुषःशतेंद्रिय आयुरेवेन्द्रियम्बीर्यमात्मन्धते // 6 // दंपत्योरविच्छिन्नाप्रीतिरस्तु // वंशाभिवृद्धिरस्तु // इत्याशीर्वादः // यथाशक्तिबा शह्मणभोजनसंकल्पः॥ विवाहाग्निंमहानसेप्रक्षिप्य // कर्मेश्वरार्पणंकुर्यात् // कारि कायां ॥लाजहोमत्रयेमंत्रानश्मनोरोहणेतथा॥भगायचैकमंत्रंचकन्यापठतिपंचकं / // ध्रुवदर्शनकालेचषष्ठश्चैवउदाहृतइति // कन्यावस्त्रपरीधानेतथैवचोत्तरीयके // POROROOOOOOOOOG For Private and Personal Use Only
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार तथासमीक्षकालतुपितुनिष्क्रमणेगृहात् // अश्मनोरोहणेचैवहस्तग्राहेतथैवच // त भास्कर. // 268 थासप्तपदेचैववधूमून्यभिषेचने // हृदयालंभनेचैवतथैवअभिमंत्रणे // दृढपुरुषेक ? मेणैवएतान्मंत्रान्वरःपठेत् // इति // // अथविवाहेमंत्राधिकारणः // वधूवरस्य पितरौवधूवरौतथैवच // विवाहेमंत्रपाठीचअपरोन्यकबोधकइति // 1 // रोद्रीपे / त्रीतथामृत्युर्यमाहुत्याकृतेतथा // अंतर्धानविनायस्तुअल्पायुपतीभवेत् // 2 // रौद्रीपैत्रीमृत्युयमाहुतीर्छवाह्यपःस्टशेत् // अपांस्पर्शनकालेतुस्टशत्प्रणीतकंजा लं // यमायदक्षिणेत्यागंईशान्यांरुद्रमेवच // दक्षिणाग्नेययोर्मध्येपितृत्यागोविधी / / यते // 3 // एतत्त्यागंस्वयंपात्रेअन्यंदेयातुप्रोक्षणीम् // 4 // भृष्टव्रीहिमवेल्लाजाश मीदलविमिश्रिता // कन्याहोमंप्रकुर्वीतभर्तुभ्रातुश्वसंगमे // 5 // वरेणवामहस्तेन // 268 // वधूपादंचदक्षिणं // शिलामारोहयेत्प्राज्ञःमंगलानियथाक्रमम् // 6 // शक्तिरूपेण 000000000OROSPORAOORGAON For Private and Personal Use Only
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir याशैल्याशिवरूपशिलापतिः॥ उभौअंगुष्ठसंस्पर्शात्साकन्याविधवाभवेत् // 7 // कामस्वघोषबाणैःस्वैःप्रहरेदतिदारुणैः // तस्मादग्रेभवेत्कन्यातस्यबाणस्यशांत ये // 8 // कन्यकाग्रेवरंकृत्वाब्राह्मणोज्ञानदुर्वलः // विधवाजायतेनारीनिषिद्धस्त त्रकारणात् // 9 // अग्रेतुशुभदापनीमांगल्येसर्वकर्मणि॥ पदेपदेश्वमेधंचधनायुः। पुत्रवर्धनं // 1 // लाजानाज्यस्रुवकुंभंब्रह्माणमृत्विजंगुरूं // एतेषांबाह्यतःकृत्वाशेषा तुप्रदक्षिणा॥११॥वध्वादक्षिणपादानिसप्तानिप्रक्रमेत्तुसायाम्यादुददिक्संस्था प्यप्रक्रमेदुत्तरोत्तरम् // 12 // गणयेद्दक्षिणपदान्पदवामानिरर्थकान् // 12 // पुति Vol पुत्रान्विताभव्याश्चतस्रःसुभगाःस्त्रियः // सौभाग्यमस्यैदास्तामंगलाचारपूर्वक मिति // 13 // पतिपुत्रवतीनारीसुरूपगुणशालिनी // अविच्छिन्नप्रजासाध्वीसद यासासुमंगली // 14 // इतिकारिकावचनानि // // अथकश्चिद्यदिअभ्रातृकांक CARRORGAOOR POORAO For Private and Personal Use Only
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार- न्यामुद्हेत्तदास्याःपित्रोःराधिकंगवांशतंदवोद्हेत् // एतेनपुत्रिकादोषान्मुच्य भास्कर, // 269 ते // ग्रामवचनंचाबविवाहेकुर्यात् // स्मशानेच // विवाहस्मशानयोग्राम प्रमाण मितिश्रुतेः // ग्रामशब्देनस्वकुलवृद्धा स्त्रियोभिधीयते // ताश्चपूर्वपुरुषैरनुष्ठीयमानं / सदाचारंस्मरंति // विवाहादारभ्यत्रिरात्रमक्षारालवणाशिनौस्यातां // जाया / पतीअधःशयीयातांत्रिरात्रमेव // अधःशब्दःखवाव्युदासार्थोनतुआस्तरणव्युदासा अर्थः // संवत्सरनमिथुनमुपेयातांद्वादशरात्रंवाषड्रात्रंवात्रिरात्रवेति // मिथुनकरणेश त्यपेक्षयाएतेविकल्पाः / / संवत्सरादिपक्षाशक्तौत्रिरात्रपक्षेप्याश्रियमाणेचतुर्युत्तरी रकालंपंचम्यारात्रावभिगमनंकर्तव्यं / कुत एतत् // चतुर्थीकर्मण्यकृतभातिमे वनाद्यापिसंदृत्तंतस्याविवाहैकदेशवाचतुर्थीकर्मणः // इतिसंस्कारभास्करेविवाह SP // 269 // दिनकृत्यप्रयोगः // // अथऐरणीप्रदानं॥ // तच्चआचारप्राप्तविवाहाच्चतुर्थदिने POPUPPOOG GOOOOOOORBA00000 For Private and Personal Use Only
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir पररात्रेकार्य // तत्स्वरूपं ॥वंशपात्रमिहैकंचशःषोडशभियुतं // करकैरुद्रसंख्या / कैःसुवर्णपरिपूरितैः // शतच्छिद्रीशुभामेकांगोधूमेनप्रपूरितां // व्यजनैकंतथैवचेति / वापाठभेदः // सवस्त्रंचसदीपंचसौभाग्यद्र्व्यसंयुतं // नानापक्वान्नसंयुक्तंफलतांबूल संयुतं // एतावदैरिणीरूपंकर्तव्यंप्रीतिवर्धनं // उमाशंकरयोःप्रीत्यैऐरिणीदानमुत्त: मं // वरमात्रेप्रदास्यामिकन्यादानस्यसिद्धये // // अथऐरिणीपूजा॥ ततःकन्या / पितासपत्नीकः मंडपमध्येप्राङ्मुखःशुभासनेउपविश्य // स्वाग्रेवंशपात्रंनिधायत : त्पुरतः वस्त्राच्छादितपीठेवधूवरौप्रत्यङ्मुखावुपवेशयेत् // वरमातरंभर्तृसहितांपी। ठेउदङमखीमपवेशयेत // आचम्यप्राणानायम्यदेशकालौसंकीर्त्य // एवंगुणवि: शेष. तिथौमयाचतुर्भिरहोभिःनिष्पादितविवाहाख्यस्यकर्मणःसांगतासिद्धयर्थः तिस्मृतिपुराणोक्तफलप्राप्त्यर्थंकन्यादानसंपूर्णफलावाप्तयवधूवरयोःबव्हायुष्यप्रा For Private and Personal Use Only
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandie संस्कार-शप्तयेवंशाभिवृद्धयर्थं श्रीउमामहेश्वरप्रीतयेचवरमात्रेऐरिणीप्रदानमहंकरिष्ये // त भास्कर. // 270 निर्विघ्नतासिद्धयर्थमहागणपतिपूजनं // मनोजूतिरितिप्रतिष्ठा // ततःश्रीश्चतेति / al मंत्रेणषोडशोपचारैःऐरिणीपूजयेत् // प्रार्थना // ऐरिणित्वमुमादेवीमहेशोगिरिजा पतिः॥ अतस्त्वांपूजयिष्यामिऐरिणींसर्वकामदां // ऐरिणित्वमुमादेवीवंशपात्र / रूपिणी // कन्यादानस्यसंपूर्णफलंदेहिशिवप्रिये // यावच्चंद्रश्चसूर्यश्चयावत्तिष्ठति / मेदिनी // तावडिवंशद्धिवंदेहिमेशंकरप्रिये // अनयापूजयाऐरिणीस्वरूपिणौउ : aमामहेश्वरौप्रीयेतां // वरमातृहस्तेशिवाआपःसंतु // संतुशिवाआपः // सौमनस्य मस्तु // अस्तुसौमनस्यं // अक्षतंचारिष्टंचास्तु // अस्त्वक्षतम०॥ गंधाःपांतु // सौ मंगल्यंचास्तु // अक्षताःपांतु // आयुष्यमस्तु॥ पुष्पाणिपांतुसौश्रियमस्तु॥ यत्पा पंरोगंअशुभंअकल्याणतहूरेप्रतिहतमस्तु // दानमंत्रः // वंशोवंशकरःश्रेष्ठोवंशोवं उ0000न्छन् Saraharteeeeees // 27 // For Private and Personal Use Only
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 000000 शसमुद्भवः // वंशपात्रमिदंदानंवंशद्धिकरपरं // वंशपात्रमिदंपुण्यवंशजातसमुन। // वंशानामुत्तमंदानंकन्यादानफलप्रदम् // वंशपात्राणिसर्वाणिमयासंपादिता / शनिवै // उमाकांतायदास्यामिममवंशाभिवृद्धये // वंशद्धिकरंदानंसौभाग्यादिस / मन्वितं // नानापक्कान्नसंयुक्तंदंपत्योर्वशवर्द्धनं।वस्त्रेणाच्छादितंपूगफलहेमसमन्वि तं // ददामिवरमातस्तेपार्वतीशंकरौतथा // दातामहेश्वरोदेवोगृहीतापिमहेश्वरः॥ दानेनानेनमेदेवप्रसीदपरमेश्वर // इदंऐरिणीवंशपात्रंसदक्षिणाकंवरमात्रेतुभ्यमहं। संप्रददेनमम // ततोवरगोत्रजादीनगंधवस्त्रादिभिःसंपूज्यप्रार्थयेत् // यच्छ / त्याविहितस्वगृह्यकथितैमत्रैश्चपौराणिकैनिंवस्त्रजलानचंदनदलाद्यवाचतुर्भिदि / नैः // दंपत्योर्ममवंशद्धिमनघांदद्यादुमाशंकरोन्यूनंतत्कृपयाखिलंसफलतायातु द्विजानांनतिः॥१॥ततोवधूगोत्रजाःतत्ऐरिणीवंशपात्रंगृहीत्वावरगोत्रजादीनांशि। 30000000 For Private and Personal Use Only
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir COककन्छ 7 संस्कार रसिधारयेयुः // ॐ घृतवतीभुवनानामभित्रियोर्वीप्टथ्वीमंधुदुर्धेमुपेशंसा // द्यावाप्ट शास्कर. // 2713 थिवीवरुणस्युधमणाविष्कभितेऽअजरेभूरिरेतसा // 1 // इतिमंत्रेण // ततःकन्यां निवेदयेत् // अष्टवर्षाखियंकन्यापुत्रवत्पालितामया // इदानींतवपुत्रायदत्तास्नेहे| नपाल्यतां // 1 // अनेनवरपितुरुत्संगेदद्यात् // पुनरुत्थाप्य // अस्मदादिसुहृद / धूंस्त्यक्त्वायातिभवगृहं // अतिस्नेहेनवैमातःकन्यामेपरिपालय // 2 // अनेनवर मातुरुत्संगेदद्यात् // अत्रावसरेवध्वावसिशरूंधतीपूजनं // रुक्मपीठेसुविस्तीर्णेमणि विद्रुमशोभिते॥ तिष्ठत्वत्राप्सनेदेवीयावत्पूजांकरोम्यहं ॥इतिआवाह्य // श्रीश्चतेइति / मंत्रणवसिष्ठारुंधतीभ्यांनमः पंचोपचारैःसंपूज्य // पूजांतेगंधपुष्पफलहिरण्योपेतं // 271 // अर्घदद्यात् // तत्रमंत्रः // अरुंधतिमहाभागेवसिष्प्रियवादिनि // सौभाग्यंसंतति / For Private and Personal Use Only
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandie ACADOORDANAONG देहिगृहाणार्धनमोस्तुते // 9 // इत्यर्धेदवाप्रार्थयेत् // अरुंधतिमहाभागेवसिष्ठनि यवल्लभे // सौभाग्यदेहिसततंपुत्रपौत्रांश्चदेहिमे // पतिव्रतेनमस्तुभ्यंसौभाग्याभर णेशुभे॥ धनंदेहिसुतंदेहिअरुंधतिनमोस्तुतेइतिप्रार्थ्य॥ ततोअखंडसौभाग्यादिका मनयावसिष्ठारुंधतीप्रीतयेषोडशाष्टौवावायनानिब्राह्मणेभ्योदद्यात् // अथवावाय / / ननिष्क्रयीभूतंयथाशक्तिरजतद्रव्यंअखंडसौभाग्यप्राप्तिकामनयावसिष्ठारुंधतीप्री तयेअमुकशर्मणेब्राह्मणायतुभ्यमहंसंप्रददेइति // ततोवरहस्तेकन्यांनिवेदयेत् // इ। यंकन्यामयादत्तातवविप्रसहायिनी // स्वदेशेपरदेशेवापरिपाहिकुलोचितं // 1 // इतिमंत्रेणनिवेदयेत्॥ ब्राह्मणेभ्योदक्षिणांदत्वातैराशिषोगृह्णीयादित्यैरिणीप्रदानम्॥ | एतदकरणेदोषोयथा // वंशदानंविनायस्तुमंडपोहासनंयदि // अज्ञानात्कुरुतेमू / टोदंपत्योःक्षयमायुषां॥ दंपत्योसिसीदखापूजयेदैरिणीततः॥ वंशपात्रंतथाकन्यां For Private and Personal Use Only
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit संस्कार भास्कर // 272 // विमात्रेनिवेदयेत् // वंशदानंचतुर्थेन्हिकन्यादानांगमिष्यते // रात्रौकुर्यात्तीय मास्क शेकुयोगेपिनदुष्यति // पातोवावैधृतिर्वास्याच्चतुर्थेहनिचेद्यदि // तत्रैवापररात्रेस्या दैरिणीपूजनादिकमिति॥ एतत्कुयोगेपिचतुर्थेन्हिकार्यनान्यत्रेतितात्पर्यार्थः ॥वस्तु तस्तुनवीनग्रंथेषुएतस्यादर्शनान्नानादरणीयं // इतिशाकलकारिकायां॥ ॥अथव धूप्रवेशः॥ // वधूप्रवेशःप्रथमेतथैवशुभप्रदःपंचमकेथवान्हि // द्वितीयकेवाथचतुर्थ : केवाषष्ठेवियोगामयदुःखदःस्यात् // 1 // तथाचसंग्रहे // विवाहमारभ्यवधूप्रवेशो युग्मेतिथौषोडशवासरांतात् // उर्वततोब्देऽयुजिपंचमांतादतःपरस्तानियमोन चास्ति // 2 // अयुग्मेतृतीयंत्यवायुग्मेषष्ठविवर्जयेत् // प्राप्तकालेव्यतीपातवैध / तीसंक्रमंतथा॥ उपरागंश्राद्धदिनंवर्जयित्वाशुभेप्सुभिः॥३॥ ज्योतिःशास्त्रोक्तदि || // 272 // शवसेशुभकालेतथैवच // रात्रौवधूप्रवेशःस्यादिवानैवकदाचनेति // 4 // तत्रज्योतिः 000000000000000000 000000GAROO For Private and Personal Use Only
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir शास्त्रोक्तशुभकालेवरः पित्रादत्तांवधूगृहीत्वायानेउपविश्यमंगलवाद्यघोषपुरःसरंमं / गलगीतपठनपरैः पुरंध्रीजनैराचार्यादिविप्रैःआनोभद्राःस्वस्तिन इन्द्रइतिसुमंगलम् / क्तपठनपरैश्वसहस्वगृहमागत्यगृहमध्येशुभासनेप्राङ्मुखउपविश्यबदक्षिणतःवधूं शनिवेश्य // देशकालौस्मृत्वाअस्याःममनवोढाभार्यायाः प्रशनगृहप्रवेशंकरिष्ये ॥त || दंगविहितंगणपतिपूजनंस्वस्तिपुण्याहवाचनंचकरिष्यातेकृत्वा // ततआचारप्राप्तं ? कांस्यपात्रेतंदुलान्प्रसार्यतदुपरिसुवर्णशलाकपाश्रीकुलदेवताप्रयुक्तमादौअमुकीइ तिनामविलिख्यमनोजतिरितिप्रतियश्रीश्चतेइतिमंत्रेणषोडशोपचारैःसंपूज्य // कगदाथाकुलाचारकर्यात् / / ततोवरेणनामवाचनपुरःसरंवध्वानामप्रतिष्ठितंकुर्या / त्॥ श्राकुलदपताप्रयुक्तमादौअमुकनामप्रतिष्ठितंइतित्रिर्वाचयित्वा // ब्राह्मणाःम ? नोजूतिरितिमंत्रंपठित्वावधूशिरसिमंत्राक्षतान्दद्युः ॥ब्राह्मणेभ्योगंधतांबूलदक्षिणा 200AAAAAAAAA0 beco For Private and Personal Use Only
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार 1273 // दिदत्वातैराशिषोगृह्णीयात् // इतिवधूप्रवेशः॥ // अथप्रथमाब्देवधूनिवासः // // भास्कर, ज्योतिर्निवंधे // रद्राहात्प्रथमेशुचौयदिवसेद्भर्तुर्ग्रहेकन्यकाहन्यात्तजननींक्षयनिज हरयष्ठपतिज्येष्ठकं // पाचश्वशुरंपतिंचमलिनेचैत्रेस्वपित्रालयेतिष्ठंतीपितरंनिहं / / तिनभयंतेषामभावभवेत् // इतिप्रगादेवधूनिवासः // // अंथचतुर्थीकर्मोच्य / / ते // तच्चविवाहाच्चतुर्थदिनेऽपररात्रेऐरिणीप्रागेत्तरंकार्य // गृहमध्येग्निस्थापना | तत्रैवचतुर्थीकक्तिहरिहरादिभिस्तथापितशिष्टाः पदिःशालायांवेद्याकुर्वतीति // तत्रायंक्रमः // कृत्येचातुर्थिकेतुवधुवर उभयोमंगलस्नानकास्थाप्योवैवाहिकाग्नि / स्तदुत्तरउदकुंभंचरुमनौपचेयुः॥ हुत्वाघाराज्यभागानथघृतहवन निवायुश्चसूर्यश्च / / 1 चतुर्थ्यामपररात्रेभ्यंतरतोग्निमुपसमाधायेतिसूत्रात्ग्रहमध्यएवाग्निस्थापनंतत्रैवचतुर्थीकर्मोक्तंहरिह 273 // रादिभिस्तथापीदानीतनशिष्टावेद्यांकुर्वति // For Private and Personal Use Only
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandie द्रोगंधर्वपंचप्रजापतिचरुणाषट्स्रवंचोदपात्रे // 1 // शेषैःविष्टनवाज्याहुतिमनहवन / प्रोक्षणीसंस्रवंतत्प्राश्यंशेषसमाप्यंअथवरवधूमूर्धन्यषिंचोदपात्रात् // स्तेस्था लिपाकंहुनितमपिवधूंप्राशयित्वावरेणकर्मादौमंगलासारचितक्रमणि कासर्वसंस्का रमाला // 2 // इति // // ततोवरोवध्वासहवधूपितृगृहेमंगस्नात्वाऽहतपट्टकूला दिवाससीपरिधायधृतकुंकुमतिलकोवेद्यांशुभासनेउपविश्यदक्षिणतःपत्नींचोपवे श्य // आचम्यप्राणानायम्यदेशकाल कीर्तनांदेनमास्याभार्यायाः सोमगंधारयुप भक्तदोषपरिहारद्वाराश्रीपरमेश्वरप्रीतपथाववाहैकदेशत्वाच्चतुर्थीकहिंकरिष्ये // र पिर्विघ्नतार्थगणपतिपजपास्मरणंकुर्यात् // तत्रगृहाभ्यंतरतोनिमुपसमाधाय / स्थांडलचिमूसस्कारपूर्वकंविवाहाग्निंप्रतिष्ठाप्य // ततोदक्षिणतोब्रह्मासनादिप्र वाणीतास्थापनानंतरंप्रणीतोत्तरतउदपात्रंप्रतिष्ठाप्य // आज्यं // स्थालीपाका URURUNGmGmRORRORROR For Private and Personal Use Only
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir www.kobatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra | भास्कर. संस्कार // 27 // चरुः // पवित्रीकरणादिआघाराज्यभागांतमाधानवत् // आज्यभागानंतरमा ज्येनपंचाहतयोवश्यमाणमंत्रैः // ॐ अग्नेप्रायश्चित्तेत्वंदेवानांप्रायश्चित्तिरसि / जलस्त्वानाथकामऽउपगमियास्यैपतिघ्नीतनूस्तामस्यैनाशयस्वाहा // इदा भग्नयेनमम // ॐ वायोप्रायश्चितचंदेवानांप्रायश्चित्तिरसिब्राह्मणस्त्वानाथका मऽउपधावामियास्यैप्रजानीतनूस्तामस्यैनाशरवाहा // इदंवायवनम० // ॐ सूर्यप्रायश्चित्तेवंदेवानाम्प्रायश्चित्तिरसिब्राह्मणस्वानाथकामऽउपाधवीमयास्यै / पशुघ्नीतनूस्तामस्यैनाशयस्वाहा // इदंसूर्यायनमः // ॐ चन्द्रप्रायश्चित्तेत्वंदे / वानांप्रायश्चित्तिरसिब्राह्मणस्वानाथकामऽउपधावामियास्यैगृहन्नोरनूस्तामस्यैना। शयस्वाहा // इदंचंद्रमसेन० // ॐ गन्धर्वप्रायश्चित्तेवंदेवानांप्रायश्चित्तिरसिना // 27 // ह्मणस्वानाथकामऽउपधावामियास्यैयशोनीतनूस्तामस्यैनाशयस्वाहा // इदंगंध / For Private and Personal Use Only
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir हार्वायनमम // ततःस्थालीपाकेनप्रजापतयइतिएकाहुतिः // ॐ प्रजापतयेम्ताहा॥ इदंप्र. // आसांपडाहुतीनांप्रणीतापात्रस्योत्तरतउदपात्रसंस्रवप्रासनं : स्विष्टक तोपिकेचिदिच्छंति // अन्यासामाहुतीनांप्रोक्षणीपात्रसंस्रवप्रासरं // ततःस्थाली / / हापाकेनस्विष्टकृतं // ॐ अग्नयेस्विष्टकृतेस्वाहाइदमनयस्विष्टकृतेनमम // ततआ ज्येनमहाव्याहृत्यादिप्रजापत्यंतानवाहुतयः // ततः प्रोक्षणीपात्रेयेसंस्रवास्ते षांपासनं // पवित्राभ्यांमार्जनादिप्रणीताविकातहोमशेषंसमाप्य // ततःप्रणी। नोत्तरस्थादुदपात्रादुदकंपल्लवेनादागाबूभूर्धन्यभिषिंचतिवरः॥ ॐयातेपतिनीप्रजा / माघ्रीगृहन्नीयशोघ्नीनिंदितातनूरिनीततऽएनांकरोमिसाजीर्यत्वंमयासहासौ ? // असास्थानमामादशः // अमुकीइत्यनेन // अथैनांवधूंस्थालीपाकंप्राशयतिवरः / / 121॥ॐ प्राणैस्तेप्राणान्त्सन्दधाम्यस्थिभिरस्थीनिमा सैर्मासानित्वचात्वचम् // For Private and Personal Use Only
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit ॥२७॥णविमंचेताम्॥ यथाशक्तिब्राह्मणभोजनसंकल्पः॥ब्राह्मणेभ्योभूयसींदत्वातराशिषो सस्कार- // 1 // इतिमंत्रणवरपठितेनतांचाचम्यअत्रावसरेवधूवरौबंधनक्रमेणपरस्परंकंक भास्कर र पहिरः // इातसस्का भास्करेचतुर्थीकर्मप्रयोगः॥ ॥अथदेवकोत्थापनं // प्तिमौ // 1 // मंडपोहासनंकार्यसमेवाविषमा // समेषष्ठंदिनंवयंविषमेत्रिनवं / / त्यिजेदिति // 2 // अवस्थापनदिनात्परिगणना // विषमेत्रिनवंसमेषदिनंवह ज्य // चतुर्थपंचमसप्तमातिरिक्तंनाष्टमित्यर्थः // ज्योतिग्रता प्रतिपादिनमार भ्ययावत्षोडशवासराः // देवकोत्थापनंकार्यमुद्राहेचव्रतेदशेतिमा कायां // विवाहदिनमारभ्यनवत्रिषष्ठदिवसेषहासनमपिनकार्यमित्यु स्यनतुदेवकादेरितिद्रष्टव्यं // विवाहोत्तरंयुग्मेसमेद्वितीयचतुर्थादिकेघस्रोद ORGAJAROO G0000000000000000000000 // 27 // For Private and Personal Use Only
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir दिवसहीनेतथाविषमेतुपंचमेसप्तमेचाहनिदिवसेमंडपोहासनंदेवकोत्थापनसन्छुभ फलदातृस्यात् इतिमूहूर्तचिंतामणोपीयूषधारायां // उक्तदिनेवरवधूसहि स्वस्व हेवरपितावधूपिताचस्वदक्षिणतः पत्न्यासहशुभासनेप्राङ्मुखउपविश्य // आचम्य / प्राणानायम्यदेशकालोसंकीर्यममगृहेषसुषट्सुमासेषुशोभःप्राप्त्यर्थविवाहांग भूतंदेवकोत्थापनमंडपोहासनाख्यंकर्मकरिष्ये ॥तटविहितंगणपतिपूजनंस्वस्ति / पुण्याहवाचनंचकरिष्येइतिकृत्वा // स्वस्तिनभोब्राह्मणाःमयाक्रियमाणयोःदे || वकोत्थापनमंडपोद्वासनाख्यकर्मणोऽज्याहंभवंतोत्रुवंतु // ॐपुण्याहं॥ एवंकल्या : स्विस्तिश्रियंइति स्थापितदेवतानांपंचोपचारैरुत्तरपूजनंकार्यं // उ तिष्ठमणस्पायातुमातृगणाइतिमंत्रणस्थापितदेवताःविसृज्य॥ ॐ उत्तिष्ठब्रह्मण / / हस्पतेदेवयन्तस्त्वेमहे // उपप्रय॑न्तुमुरुतंन्सुदानवऽइन्द्रप्राशर्भवासा // 1 // यांतु उन्टवल For Private and Personal Use Only
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 32 संस्कार-15/मातृगणाःसर्वेस्वशत्यापूजितामया // इष्टकामप्रसिद्धयर्थपुनरागमनायच॥१॥आभास्कर. // 27 // वाहितदेवताःम्बाथानेगच्छतेत्युत्थापयेत् // ततआचार्योनदिन्यादिमंडपमातृणां / / समुच्यतेनह सफयित्वा॥ नंदिन्यादिमातृणांपर्णानिनिदध्यात् ॥त सायजमानःपत्न्यासंहारोवधूश्चतनोन्नौगवायाचार्य:जलसिंचतियोगि? शणयहाभ्यंतरमारभ्यमंडपांतंत्रिवारंगवतागृहातारपआचायःजलासचातसापि / / / द्यौःशांतिरितिमंत्रेण॥धरापातनोत्तरतेनैवमंत्रेणतन्धारापातयत् // वसापावत्रमास भिषिच्यशूर्पस्थमातृपलवानिमंडपोपरिनिक्षिप्य // ईशान तनवमत्रतमारपल्लवै सपत्नीकंयजमानमा विमुच्य ॥ततःसूत्रवेष्टितेद्वेपूगीफलेआचार्योगृहीत्वायजमानाय ATTENT तद्यथा // सपत्नीकयजमानस्यांजलौ॥शिवाआपःसंतु // संतुशिवाआप हास्यमस्तु॥अस्तुसौमनस्यं // अक्षतंचारिष्टंचास्तु // अस्त्वक्षतमरिष्टंच॥ RA nococcee // 27 // For Private and Personal Use Only
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir HOOOOO4. 2000कन्छन् नप्रतिवचने॥ अत्राःपांतु // सुप्रोक्षितमस्तु // गंधाःपातु // सौमंग पचास्तु // अक्षताःपांतु // आयुष्यमस्तु // पुष्पंपातुसौश्रियमस्तु॥यत्पापरो अशुममा लाल्याणतहूरेप्रतिहतमस्तु // इत्यंजल्युपरिउदकंभ्रामयित्वोदीनानापचत् // तता। यजमानः // भोब्राह्मणाःममगृहेषमुषट्सुमासेषुशोभननिभवतात्रुवतु ॥सतुशाभा नानात्याचार्यः // इतित्रिरुका // कृतमेतहिवाशनाणेआचार्यत्वंतदुत्पन्नं श्रेयस्त तुभ्यमहसंप्रददेइतियजमानहस्तेसाक्षतजमाफलहयंप्रक्षिप्यप्रतिगृह्यतामितिवा रेत् // यजमानोदेवस्यत्वेतिप्रति हााते // ततोवस्त्रालंकारादिभिर्यथाविभवमा ननंकत्वातम्याक्षणांदत्वाऽन्येभ्योब्राह्मणेभ्योभूयसींदक्षिणांदत्वातैरा : शिषोगृहीत्वा // यस्यस्मृत्यतिकर्मसंपूर्णतांवाचयित्वा // ब्राह्मणानभोजयित्वा al // सुहृद्भिःसहयजमानोभुजीतेतिदेवकोत्थापनं // इतिप्तंस्कारभास्करेविवाहसं॥ A For Private and Personal Use Only
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir र भास्कर. संस्कार-स्कारप्रयोगः // // अथद्विरागमः // तत्रमाधफाल्गुनवैशाखाः शुक्लपक्षश्वशुभार ॥२७७॥भाः // अश्विनीरोहिणीपुनर्वसुपुष्योत्तरात्रयानुराधाज्येष्ठाहस्तस्वातीचित्राश्रवण र ...रकानक्षत्रेषुचद्रपक्रवारेषुगुरुशुक्रास्तादिरहितेस्थिरलग्नादिशुभकालेहि वायवधूप्रवेशः शुभः // हिरामनेऽधिमासविष्णुशयनमासौसमवत्सराः प्रति शुक्रादिदोषाश्चवाःद्विरागमोपियदिावनमारभ्यषोडशदिनमध्यक्रियतेतदाप्र। शितिशुक्रादिदोषोस्तादिदोषश्चनास्ति // यथा // दिरागमः पोडशवासरांतएका दशाहेसमवासरेषु // नचात्रऋक्षनतिथिनयोगोनवाराड्यादिविचारणीयं // केवलांगिरसकेवलभृगुभरद्वाजवसिष्ठकश्यपात्रिवत्सगोत्राणाशुक्रदोषान " बारवत्यश्विनीभरणीकृत्तिकाद्यचरणेषुचंद्रेसतिशक्रस्यांधत्वातप्रतिशदाषान // 27 // दुर्मिक्षेदेशविप्लवेविवाहेतीर्थगमनेएकनगरग्रामयोश्वप्रतिशुक्रदोषोन // इाताह / CAGACADASARAVABOAR For Private and Personal Use Only
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit POCA00000 रागमः // // विवाहेभार्ययासहभोजनमाहांगिराः // ब्राह्मण्यासयोश्नी / यादृच्छिष्टंवाकदाचन // तत्रदोषंनमन्यतेसर्वएवमनीषिणः // 1 // एकपात्र / समश्नीयाद्विवाहेपुवधूवरौ // तत्रदोषनमन्यतेआचारभ्रेषनैवति // सग्रह. एकासनंचैकशय्यांएकपात्रेचभोजनं // एकत्रमंगलस्नान कवाहनराहण // कुवन्। द्वाविवाहेएतानिभवेद्विप्रोनदोषभागिति // अथाभासयकश्राद्धोत्तरदेवकोत्थापनप। प्रयतनिषिद्धकर्माणि // गायः // नांदीश्राटेतपश्चाद्यावन्मातृविसर्जनं // दर्शश्रा पक्षयश्राद्धंस्नानंशीतोदकेनच // सव्यस्वधाकारंनित्यश्राद्धंतथैवच // ब्रह्मया | “ययनंनदीसीमांकन // उपवासव्रतंचैवश्राद्धभोजनमेवच // नैवकुयुःसाहा 18, पिंडाश्चमडपाहासनावधि // 1 // त्रिपुरुषसापिंडयपर्यंतं // अत्रनित्यश्राद्धनिषेधे / नतत्कार्यविहितपितृयज्ञनिषेधसिद्धिः // स्वधाकारग्रहणंतत्सहितवैश्वदेवनिषेधार्थ / 900A0ASARAGAROOPA00 For Private and Personal Use Only
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // 278 // संस्कार-तथान्यच्च // अभ्यंगेमृतकेरात्रौविवाहेपुत्रजन्मनि // मांगल्येषुचसर्वेषुनधार्यगो भास्कर. पिचंदनं // 1 // इति // // अथमातृविसर्जनानंतरंअब्दपर्यंतंनिषेधमाह // व? PIRस्नानसचेलातमिथकर्मप्रेतानुयानंकलशप्रदानं // अपूर्वतीर्थामरदर्शनं | भावविवर्जयेन्मंगलतोब्दमेकं // 1 गितणामुद्देशेनकलशदानमित्यर्थः // // अ त्रापवादः // तीर्थसंवत्सरेप्रेतेपितृयज्ञेमहाले // कृतोद्वाहोपिकुर्वीतपिंडनिर्वपणं / सदेति // // मासषटुंविवाहादौत्रतप्रारंभणेपिच जीभ मानीतथेति // // श्मश्रुकरणे // ऊध्र्धविवाहात्पुत्रातथाचव्रतवधनात् // आत्मनोमुंडनंचैववर्षवर्षार्धमेवच // त्रिमासंवात्रिपक्षवानकुकाका कन्यागृहेभोजननिषेधः // भविष्ये // अप्रजायांतुकन्यायांनभुजाता, कदाचन // // 27 // दौहित्रस्यमुखंदृष्ट्वाकिमर्थमनुशोचति // नभुजीतेत्यत्रकन्यागृहेइतिशेषः | DABAAJAAAAAAA अपा For Private and Personal Use Only
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir NOORDCORG राआदित्यपुराणेच // अप्रजायांतुकन्यायांनाश्नीयात्कन्यकागृहे // जलादावाहा मादिवि धिनाकन्यांदत्वाश्नीयात्कदाचन॥अथ जीतमोहाच्चेत्सयातिनरकंघर्ष विवाहविधिनादातुंयोग्यांकन्यांदत्वाकदापितस्याःगृहेनैवानीमादित्यथः ॥शाकल। कारिकास्वपि // दुहित्रन्नंनभुजीयाद्यावत्तस्याभवेत्सुतः // अन्यायस्तुमुजाता हानतस्यवृथाभवेत् // कन्यायास्त्वप्रसूतायाय नभुजतयाद // अवसकवलमु। क्तिप्राजापत्यनशुध्यताति // अथवरस्योपरिधागवाजापा वल्क्येन // परिवेतृत्वपाए मृतभायत्वजायत / तदापपारहाराथप्राजापा तथा॥ चांद्राचैकअनेकेहिगुणंचरेत् // एकेएकभार्यामरणेइदंप्राय / / श्चित्तं // अनकअनेकभार्यामरणेतुएतत्प्रायश्चित्तंहिगुणंचरेदित्यर्थः॥गणेशपूजयेदा || दौपुण्याहवाचयद्विजैः // दुर्गाग्निविष्णुप्रतिमाःस्थापयेत्पूजयेत्ततः // त्रिभिस्तुदेव / 000000 For Private and Personal Use Only
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 279 // ताप्रीत्यैहुनेदष्टाधिकायुतं // आहुतिंचरुणाज्येनप्रतिद्रव्योक्तसंख्यया॥ दुर्गानिवि | भास्कर. आष्णुमंत्रैश्चपुनःपुनरितीरितइति॥अथप्रयोगः ॥मुदिनेसुम्नातोयजमानआसनेउपवि स्यांववाहंकुयोतकालकीर्तनांतेमममृतभार्यत्वदोषनिरासद्वाराश्रीपरमे / पद्यमानत्वेसतिद्वितीयविवाहेऽधिकायुतसंख्ययाचर्वाज्यहवनंकरिष्ये॥ तत्रादौ / धिताधूर्तावंध्यार्थप्न्याप्रियंवदा // स्त्रीप्रसंआचार्यादिवरणंदिग्रक्षणपंचगव्यकर |धिवेदनेकालप्रतीक्षामाहमनुः // वंध्याष्टमेऽधिविष्णुदेवतानांस्थापनंचकरिष्ये / शेस्त्रीजननीसद्यस्त्वप्रियवादिनीति // // विवाहांतरेविजन्नाअग्नतवदवातआमा मार्थमन्यांलब्धंयइच्छति // समर्थस्तोषयित्वाथैःपूर्वोढामपानधानातकता। हल्ल्यः // आज्ञासंपादिनींदक्षांवीरसुप्रियवादिनीं // त्यजन्दायतृतीयाराम"२५ घाराज्यमा 6 // 279 // मारणंस्त्रियः // सधनोधनतृतीयांशमधनोशनाच्छादनात्मकभरणंचदद्यादि For Private and Personal Use Only
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir अथस्त्रीनिधनेद्वितीयपरिणयनकालमाह // सिंधौ // प्रमदामृतिवासरानि वक्ति दाहविधिर्वरस्यच // विषमेपरिवत्सरेशुभोयुगुलेचापिमृतिप्रदोभवेदिपुिनरागवत कन्याविषयोगसमुत्पन्नाचेद्वैधव्ययोगहरकुंभविवाहः // सचवित्रजापतिएतादेव दायभौमाकिंवारेषुतिथिभद्राशताभिधम् // आश्लेषाकृनिधान // प्रातदवततूष्ण हना // 1 // जनुर्लग्नेरिपुक्षेत्रसंस्थितःपापखेचरःडातपर्याप्तंचर्वाज्यद्रव्यंयथामंत्र ताविषकन्यका // 2 // लग्नेशनैश्चरोयस्यात् // प्रथम गेहाह्यात्रिविधाविषकन्यका स्विष्टेतिक्रमणहोमशेषंसमाप्यदशविप्रान्भो / न्यविनिवृत्तये.. यथा // आज्यभागांतेपूर्वअम्बेअम्बिकेतिमंत्रेणदुर्गा : यैचवाहुतयः 1968 // त्वन्नोऽअग्नेइतिअग्नयेचाहतयः 1668 // इदंविष्णु है। हारितिविष्णवेचाहुतयः 1368 // अनंतरंअम्बे दुर्गायैआज्याहुतयः 1668 // For Private and Personal Use Only
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार त्वन्नो० अनयेआज्याहुतयः 1668 // इदं विष्णवेआज्याहुतयः // 1668 // भास्कर. // 280 // एवमेवप्रकारेणमहतयः // 10008 // अष्टोत्तरायुताभवंति // अथवाकस्यचि / E I N // इतिमृतभार्यत्वपरिहारोपायः॥ // 6 // अथभार्या दिनीयकारणमाहयाज्ञवल्क्यः // सुरापीव्या | बालवैधव्यहरविष्णुमूर्तिदानं // तत्प्रकारोनारदन गादशमेतुमृतप्रजा // एकाद।। धरापपिवेत्तव्यास्यंतरंकारयेदिति // // पूज्यविविधार्हणैः // तस्मैदद्याद्विधानेनविष्णोर्मूर्तिचतुभुः // एकामुत्क्रम्यका लस्यैकसुलक्षणां // तदर्धेनतदर्धेनवित्तशक्त्यनुसारतः // निमितहेत् // याज्ञव है। चक्राब्जसंयुतां // दधानांवाससीपीतेकुमुदोत्पलमालिकां // सदोगमद्रव्योम // 28 // न्मंत्रमेतमुदीरयेदिति // प्रयोगस्तु // देशकालकीर्तनांतेममवैधव्यारिटायर्थः // GAAAAAOCOCAGAR ROAAWAGA For Private and Personal Use Only
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir नप्रतिवचने॥ अत्राःपांतु // सुप्रोक्षितमस्तु // गंधाःपांतु // सौमंगन्तःपुनरु ? // अक्षताःपांत // आयुष्यमस्त // पुष्पंपातुसौश्रियमस्तु॥यत्पापंरो॥ // अथ ल्याणंतहूरेप्रतिहतमस्तु / इत्यंजल्युपरिउदकंभ्रामयित्वोदीन्नयोगस्त्रिविधः॥ मू / यजमानः // भोब्राह्मणाःममगृहेषमुषटसुमासेषुशोभनतिकानागेतत्रजाताविषांग / नानीत्याचार्यः // इतित्रिरुका // कृतमेतद्विवाह दिसाम्यमपियोगेस्मिन्संजा ? तुभ्यमहसंप्रददेइतियजमानहस्तेसाक्षतजगसुतर्किर्नवमेकुजः // विषाख्यासापि, रेत // यजमान म्यवेतिपनिर // तद्दोषपरिहारोपायः॥ सावित्र्यादिवतंकार लनकत्वात अश्वत्थादिभिरुद्वाह्यादद्यात्तांचिरजीविनेइति // // अन्य। च // बालवधव्ययोगेतुकुंभद्रुप्रतिमादिभिः॥कृत्वालग्नंततःपश्चात्कन्योहाह्येतिचाप हारे // // कुंभःप्रसिद्धः // द्रुप्रतिमेतिस्वर्णमयाश्वत्थद्रुमप्रतिमा // तैःसहअनूढाक | Post For Private and Personal Use Only
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 281 // न्योहाह्या // पुनर्भूदोषाभावस्तुविधानखंडे // स्वर्णद्रुपिप्पलानांचप्रतिमाविष्णुरू भास्कर. पिणी // तयासहविवाहेतुपुनर्भूत्वंनजायते // सूर्यारुणसंवादे // विवाहात्पूर्वकाले हैं। तारकानक्षत्रेषुचद्रधुसंसंस्थाप्यविधिवत्तत्रद्रुप्रतिमांयजेत्॥मधुपर्कादिकंदत्वा / नायवधूप्रवेशः शुभः // हिरागोणकुंभेनसहचोदहेत् // सूत्रेणवेष्टयेत्पश्चाद्दशतं , शुक्रादिदोषाश्चवा हिरागमोपियदिाववंदिरे // ततःकुंभचनिःसार्यप्रभज्यसलि शतिशुक्रादिदोषोस्तादिदोषश्चनास्ति // यथा ॥गेलंकारवस्त्राठ्यांवरायप्रतिपाद | दशाहेसमवासरेषु // नचात्रऋक्षनतिथिनयोगोनवारएकांतेविष्णुमंदिरेगत्वा : केवलांगिरसकेवलभृगुभरद्वाजवसिष्ठकश्यपात्रिवत्सगोत्राणाकीर्तनानंतरंकन्या : रेवत्यश्विनीभरणीकृत्तिकायचरणेषुचंद्रेसतिशुक्रस्यांधत्वात्प्रतिशुवैधव्यारिष्ट // 28 // दुर्भिक्षेदेशविप्लवेविवाहेतीर्थगमनेएकनगरपामयोश्वप्रतिशुक्रदोषोन // तिपूज DAORGRORORos For Private and Personal Use Only
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir रागमः // // विवाहेभार्ययासहभोजनमाहांगिराः // ब्राह्मण्यास यादृच्छिष्टंवाकदाचन // तत्रदोषनमन्यतेसर्वएवमनीषिणः // 1 लाद्यौरि / समश्नीयाद्विवाहेषुवधूवरौ // तत्रदोषंनमन्यतेआचारभ्रेषनैव सपूज्य // एकासनंचैकश-एकपात्रेचभोजनं // एकत्रमंगलस्नानाभाँप्रतिष्ठाप्यषोड विवाहेएतानिभवेद्विप्रोनदोषभागिति // अथाभा- पायजीवनानांसमाश्र इयतनिषिद्धकर्माणि // गायः // नांदीश्राटे लावष्णोवरंदेहिकन्यांपालयदुः। रंक्षयश्राद्धंस्नानंशीतोदकेनच // अतः पटकन्याकुंभांतरालेधृत्वामंगलप Mil.ययननदासामा त्वा // दशवारंअधस्तादुपरिचकुंभंकन्यांचपरित्वेत्य। पटनिःसार्य // कन्यायैवस्त्रोपवस्त्रमंगलतंतुवं / नुवाकेनसूत्रसवष्टय // कुंभस्यविष्णवेकन्यांसमर्पयेत् // मंत्रस्तु॥ गौरीकन्यामिमां / लक्ष्णांयथाशक्तिविभूषितां // ददामिविष्णवेतुभ्यंसौभाग्यंदेहिसर्वदा // 1 // वि | GOOOOOO000 OROPORORS For Private and Personal Use Only
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 281 // 200000000000 न्योहाह्या // पुनर्भूदोषाभावस्तुविधानखंडे // स्वर्णदुपिप्पलानांचप्रतिमाविष्णुरू भास्कर पिणी // तयासहविवाहेतुपुनर्भूत्वंनजायते // सूर्यारुणसंवादे // विवाहापूर्वकाले हैं। हात / स्नानंसचेलातलंधसंस्थाप्यविधिवत्तत्रद्रुप्रतिमांयजेत्॥मधुपकोदिकंदत्वा विवर्जयेन्मंगलतोब्दमेकं // 1 नेणकुंभेनसहचोदहेत् // सूत्रेणवेष्टयेत्पश्चाद्दशतं त्रापवादः // तीर्थसंवत्सरेप्रेतेपितृयज्ञेमहालदिरे // ततःकुंभचनिःसार्यप्रभज्यसलि सदेति // ॥मासषटुंविवाहादौव्रतप्रारंभणेपिच गेलंकारवसाव्यांवरायणतियात मार्जनीतथेति // // श्मश्रुकरणे // ऊध्वविवाहात्पुत्ररएकांतेविष्णुमंदिरंगत्वा / आत्मनोमुंडनंचैववर्षवर्षार्धमेवच // त्रिमासंवात्रिपक्षवानकुपामीर्तनानंतकन्या कन्यागृहेभोजननिषेधः // भविष्ये // अप्रजायांतुकन्यायांन जात वैधव्यारिrean दौहित्रस्यमुखंदृष्ट्वाकिमर्थमनुशोचति // नभुंजीतेत्यत्रकन्यागृहेइतिशेषः 'तिजा For Private and Personal Use Only
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir उद थअखंडसौभाग्यप्राप्तयेचविष्णुप्रतिमादानंकरिष्ये // ताम्रपात्रेतंदुलेनापूर्शनदुपारे / स्वर्णमयींकृतान्युत्तारणप्राणप्रतिष्ठांविष्णुप्रतिमांचतुर्भुजायुधान्वितांशतिष्ठाप्यषो | डशोपचारैःपूजयेत्॥ पूजाकालेपीतांबरादिवस्त्राणिकुंडलायलंकान्कुिंकुमादिपुष्प / मालाश्चापयित्वाप्रणमेत् // भगवन्कमलाकांतसर्वमंगलदायक // हत्वासर्वाण्यरि / शिष्टानिसौभाग्यंचाभिवर्धय // 1 // इतिसंप्रार्थ्य.. प्रतिगृहीतारंब्राह्मणंसंपूज्या / चितप्रतिमांसोपस्कारांदद्यात् // दानमंत्रस्तु॥ यन्मयाप्रांच्यजनुषीनंत्यापतिसरी मागमं // विषोपविषशस्त्रायैर्हतोपाांतसुरक्तया॥ प्राप्यमाणंमहाघोरंयशःसौख्य डाधारतरं वैधव्यायद्विादुखिोघान्नाशयसुखलब्धये // बहुसौभाग्यदात्रीचमहावि ष्णोरिमांतर्नु // सौवर्णीप्रतिमांशत्यातुभ्यंसंप्रददेद्विज // 1 // इमांमयाचितांवि गष्णुप्रतिमांसोपस्कारांवैधव्यारिष्टनिरासाथैअखंडसौभाग्यप्राप्तयेचअमुकशर्मणे / A.C For Private and Personal Use Only
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ CIJENA S Rendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir संस्कार- ब्राह्मणायतुभ्यमहसंप्रददेइतिदत्वा // यथाशक्तिसुवर्णदक्षिणांदत्वा तस्मादाशिषो भास्कर. // 283 // गृहीत्वा // कन्याअनघाद्याहमस्मीतित्रिर्वदेत् // एवमस्वितिविप्रोक्तिंगृहीत्वा // मप्रीतिनमाजेयत्नासोवैवाहिकंकुर्यात् // इतिवैधव्ययोगहरविष्णुप्रतिमादानं // 6 // // अथतृतीयमानुपानिमहस्यनिषिहत्वात्तस्मिन्कर्तव्यसत्यर्कीविवाहवि | धिरुच्यते // // तत्रतृतीयमानुषीविवाहनिषेधमाह कश्यपः // तृतीयांमानुपी 11 शनैवचतुर्थीयःसमुद्हेत् // पुत्रपौत्रादिसंपन्नतीसाग्निकोवरः // उदहेदिति / सिद्धयर्थतृतीयानकदाचन // मोहादज्ञानतोवापिगच्छयादिमानुषीं // म्रियतेन / चसंदेहोगर्गस्यवचनंयथा // // वसिष्ठः // चतुर्थ्याश्चविवाहात्तीयार्कीसमुहहे | त् // आदित्यदिवसेवापिहस्तक्षेवाशनैश्चरे // शुभेदिनेवापूर्वाण्हेकुंदर्कीविवाह | // 283 // कं // ब्राह्मे॥ ग्रामात्याच्यामुदीच्यांचासुपुष्पफलसंयुतां॥ निरीक्ष्ययनतास्तात्स्थं / For Private and Personal Use Only
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AOREACOCAAS डिलंरचयेदुधः॥ व्यासः॥स्नाखालंकृतवासांसिरत्नगंधविभूषितः॥सुपुष्पफलशाख चअर्कीगुल्मसमाश्रयेत् // सलक्षणेनकुंभस्थामीसंस्थाप्ययनतः॥ अर्ककन्याप्र: दानार्थआचार्यकल्पयेत्पुरा // उभौगोत्रविभिन्नंतंशांतंदांतंदयान्वितं // आ चार्येणस्वयंभाव्यंदत्तांसूर्येणकन्यकां // अर्कीसविधिमागत्यतत्रवस्त्यादि / वाचयेत् // नांदीश्राद्धहिरण्येनअष्टवर्गान्प्रपूजयेत् // // पूजयेन्मधुपर्केण: आचार्योरत्नतोवरं // यज्ञोपवीतंवस्त्रंचहस्तकर्णादिभूषितं // उष्णीषंगंधमाल्यादि। वरायचप्रदापयेत् // ब्रह्मपुराणे // यथाविधीतिरुच्येतइत्यस्यानंतरंक्रमः॥ कृत्वा कपुरतस्तिष्ठन्प्रार्थयेत्तुद्विजोत्तमान् // त्रिलोकवासिन्सप्ताश्वछाययासहितोरवे // तृतीयोहाहजंदोषंनिशरयसुखंकुरु // 1 // तत्राध्यारोप्यदेवेशंछाययासहितंरविं॥ शवस्त्रमाल्यैस्तथागंधस्तन्मंत्रणप्रपूजयेत् // तन्मंत्रआकृष्णेनेति // अन्यच्च // श्वे॥ For Private and Personal Use Only
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार // 28 // OROACROA0000000000000 तवस्त्रेणसंवेष्टयंतथाकार्पासतंतुभिः // गंधपुष्पैःसमभ्यर्चतल्लिंगैरभिषिच्यतं // गुडौ भास्कर. दनंतुनैवेद्यंतांबूलंचसमर्पयेत् // व्यासः॥ अर्कीप्रदक्षिणंकुर्वन्जपेन्मंत्रमिमंबुधः॥ ममप्रीतिकरायेयंत्खयासृष्टापुरातनी // अर्कजाब्रह्मणासृष्टाअस्माकंपरिरक्षतु // // 1 // पुनःप्रदक्षिणंकृत्वमंत्रेणानेनमंत्रवित् // // नमस्तेमंगलेदेविनमःसवितु / रात्मजे // त्राहिमांकृपयादेविपनत्विंमेइहागता // अकित्वंब्रह्मणासृष्टासर्वप्राणिहि तायच // वृक्षाणामादिभूतात्वंदेवानांप्रीतिवधिनी // तृतीयोहाहजंपापंमृत्युचाशु ? निवारय // ततश्चकन्यावरणात्रिपुरुषकुलमुच्चरेत् // आदित्यःसविताचार्कःपुत्री ? पौत्रीप्रपौत्रिका // गोत्रंकाश्यपइत्युक्तंलोकेलौकिकमाचरेत्॥अन्यच्च ॥वरःकश्यप, गोत्रश्चेत्तदाचार्यःस्वपूर्वजान् // उच्चरेन्ममपुत्रीतिस्वगोत्रैःसहतद्विधिः॥ // व्या // 28 // सः॥सुमुहूर्तेौनिरीक्ष्यस्वस्तिसूक्तमुदीरयेत् // आशिषश्चततःकुर्यादाचार्यप्रमुखै / 000-00-ORGAAAAAS For Private and Personal Use Only
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandit GOOOOOOOOOOOO द्विजैः // यथाचार्यः समास्यविधिनातन्मुखोचतां // परिगृह्यततोहोमंगृह्योक्तविधि / नाचरेत् // // अर्कीदानमंत्रस्तु // अर्ककन्यामिमांविप्रयथाशक्तिविभूषितां ॥गो है। त्रायशर्मणेतुभ्यं दत्तांविप्रसमाश्रय // 1 // // अंजल्यक्षतकर्माणिकृत्वाकंकणपूर्व / / कं // यावत्पंचाटतंसूत्रंअर्कीक्षेप्रवेष्टयेत् // पंचीकृतंपुनःसूत्रस्कंधेवनातिमंत्रतः / खशाखोक्तेनमंत्रणगायत्र्याचाथवाजपेत् // वृहत्सामेतिमंत्रेणसूत्ररक्षांप्रकल्पये। त् // अाश्चपुरतःपश्चाद्दक्षिणोत्तरयोस्तथा // आग्नेयादिक्रमेणैवविदिक्षुअपिचै / वहि // अष्टौकुंभान्प्रतिष्ठाप्यक्रमेणैवयथाविधि // प्रस्रवप्रतिकुंभंचत्रिभिःसूत्रे णवेष्टयेत् // हरिद्रागंधसंयुक्तान्पूरयेच्छीतलैर्जलैः // पंचपल्लवसंयुक्तान्फलरत्नस मन्वितान् // सर्वौषधिसमायुक्तान्पूर्णपात्रसमन्वितान् // प्रतिकुंभेमहाविष्णुंसंपूज्य है। परमेश्वरं // पाद्यार्घादीनिनैवेद्यं कुर्यान्नाम्नैवमंत्रवित् // कुंभोदकैर्वरंअर्कावारुणैराभ For Private and Personal Use Only
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandit भास्कर, संस्कार // 28 // पिंचयेत् // // अत्रहोमप्रकार शौनकेनदर्शितः॥ तृतीयेतुविवाहेचसंप्राप्तेपुरुषस्य | तु // अर्काविवाहंवक्ष्यामिशौनकोक्तविधानतः // अर्कीसन्निधिमागत्यतत्रवस्त्या : |दिवाचयेत् // नांदीश्राद्धप्रकुर्वीतआचार्यंवरयेत्ततः // अर्कीमभ्यय॑सौर्याचगंध पुष्पाक्षतादिभिः // सौर्याएवचसूर्यश्चआकृष्णेनऋचेनच // स्वयंचालंकृतस्तद्रवस्त्र माल्यादिभिःशुभैः॥ अर्कस्योत्तरदेशेतुस्थंडिलंकारयेत्ततः // उल्लेखनादिकंकृत्वा / अग्निसंस्थापयेत्ततः॥ ब्रह्मासनादिकंकृत्वासमन्वारब्धएतया // एतयाअर्ककन्य: या // संस्कृताज्यस्रवेणैवआधारांतमतःपरं // आज्याहुतिंचजुहुयात्संगोभिरनौ कया // यस्मैत्वाकामकामश्चएकयाचततःपरं // व्यस्ताभिश्चसमस्ताभिस्ततश्चति / / ष्टकृद्भवेत् // परिवेशनपर्यंतमयाश्चेत्यादिकंक्रमात् // प्रार्थनामंत्रादिविशेषमाह || // 28 // व्यासः // पुनःप्रदक्षिणंकृत्वामंत्रमेतमुदीरयेत् // मयाकृतमिदंकर्मस्थावरेषुजरा | POPOSA0A0A For Private and Personal Use Only
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir युणा // अर्कापत्यानिनोदेहितत्सर्वक्षतुमर्हसि // 1 // // इत्युक्त्वाशांतिसूक्तंचज हप्त्वाचविसृजेत्पुनः // गोयुग्मंदक्षिणांदद्यादाचार्यायचभक्तितः // इतरेभ्योपिविप्रे / भ्योदक्षिणांचापिशक्तितः // तत्सर्वंगुरवेदद्यादंतेब्राह्मणभोजनं // एवमौसमभ्य य॑विधिनामानुषीपुरा // उदहेदन्यथानैवपुत्रपौत्राभिवृद्धिमान् // एवमेतद्विजश्रे| ष्ठविधिनासम्यगुद्हेत् // धनधान्यसमृद्धिंचइच्छाभीष्टवरंब्रजेदित्यर्कीविवाहक मः // // अथप्रयोगः // // अत्रक्रियमाणविवाहाप्राक्चतुर्दिनादिव्यवहितरवि / शनिवासरेहस्तनक्षत्रेवाशुभतिथ्यादिदिनेग्रामात्प्राच्यामुदीच्यांवापुष्पफलयुतार्की / गुल्मंप्रयोज्यतदधोभागेपुरतःस्थंडिलंविरच्य // अर्कीपश्चिमतोयजमानउपवि श्य॥ गुल्मस्यसमंतातप्रागाद्यष्टदिक्षुतंदुलेनाष्टदलानिविरच्य // आचम्यप्रणाना है। यम्यदेशकालकीर्तनांतेममतृतीयमानुषीविवाहजन्यदोषपरिहारार्थशुभफलप्राप्तये / HWARROR00000000000000000000000 Sa00A0AOROAAWA0A0A0AUSA0AMAAN For Private and Personal Use Only
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir संस्कार॥२८६॥ चश्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थअर्कीविवाहकरिष्ये // तदंगविहितंनिर्विघ्नतार्थगणपतिपूजनं भास्कर स्वस्तिपुण्याहवाचनमातृकापूजनंवसो राआयुष्यमंत्रजपंनांदीश्राद्धंचकरिष्येइ / |तिकृत्वा // तचनांदीश्राद्धंहेम्नाकर्तव्यं // कर्मार्थस्वकुलाचार्यत्वा॥ कन्यापिताय थासूर्योदेवानांचप्रजापतिः // तथात्वर्कप्रदानार्थमाचार्यत्वंकुरुद्विज // अपरमर्की दानाचार्यवृणुयात् // ततोवरः अर्कीगुल्मस्याग्रेतंदुलाष्टदलेमहीद्यौरितिक्रमेणपू र्णपात्रनिधानांतंकलशंप्रतिष्ठाप्यगंगाद्यावाह्याभिमंत्र्यवरुणसंपूज्य // तदुपरिअम्यु हत्तारणप्राणप्रतिष्ठांसंपाद्यस्वर्णमयीं छाययोसहितामर्कप्रतिमांप्रतिष्ठाप्य // वस्त्रोपव / स्त्राणिसमय॑ // आकृष्णेनेतिषोडशोपचारैः संपूज्यगुडौदननैवेद्यदत्वा // पूजनांते It 1 धर्मसिंधौमधुपर्कोत्तरमकावाहनायुक्तं // शांतिसारमयूखादावादौउक्तं // ककककoooooooooo // 286 // For Private and Personal Use Only
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit FASOO MANON प्रार्थयेत् // त्रिलोकवासिन्सप्ताश्वछाययासहितोरवे // तृतीयोहाहजंदोषनिवारय / सुखंकुरु // 1 // ततो॰आपोहिष्ठेतितृचेनशुद्धजलेनाभिषिच्यषोडशोपचारैःसं | पूज्यप्रदक्षिणांकुर्यात् // तत्रमंत्रः॥ममप्रीतिकरायावत्वयासृष्टापुरातनी // अर्क जाब्रह्मणासृष्टावस्माकंपरिरक्षतु // 1 // इत्येका // नमस्तेमंगलेदेविनमःसवितुरा | त्मजे // रक्षमांकृपयाशश्वत्पत्नीत्वंमेइहागता // 1 // इतिद्वितीयप्रदक्षिणा // त ? तोर्कीप्रार्थयेत् // अकित्वंब्रह्मणासृष्टासर्वप्राणिहितायच // वृक्षाणामादिभूतात्वं / / देवानांप्रीतिवर्धिनी // 1 // सर्वारिप्रहरानित्यंसर्वमंगलदायिनी // तृतीयोहाहजं | पापंमृत्युचाशुविनाशय // 2 // // ततःआचार्यःदेशकालौ कश्यपगोत्रोत्पन्नांआ | दित्यस्यप्रपौत्रीसवितुःपौत्री अर्कस्यपुत्रीं // अमुकगोत्रायवरायदास्येइतिवाग्दा / नंकृत्वा // वाग्दानधर्मसिंधुमयूखयोर्नोक्तं // शांतिसारदर्पणेचउक्तम् // // ततो।। For Private and Personal Use Only
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ Si Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatrth.org Acharya Siri Kailassagersuri Gyanmandir भास्कर संस्कार- दानाचार्यःदेशकालौस्मृत्वाअर्कीविवाहार्थमागतंवरंमधुपर्केणार्चयिष्येइतिसंकल्प // 287| पूर्वकस्वशाखोक्तविधिनावरायमधुपर्कपूजांसमर्पयेत् // ततोवरःस्थंडिलेपंचभूसं / स्कारपूर्वकमग्निंप्रतिष्ठाप्य ॥अर्कीवरांतरालेअंतःपटंधृत्वाकर्माचार्यादिब्राह्मणैर्मग लपद्याष्टकंपठित्वाप्रतिष्ठेत्युक्त्वाउत्तरतःअंतःपटनिःसार्य ॥आचायाँदिब्राह्मणाः स्वस्तिनइंद्रेतिमंगलसूक्तंपठेयुः॥ततोजरांगच्छेतिअक्य॒वासोपरिधाय्य ॥याऽअर्क तन्नत्यत्तरीयं // समंजंत्वितिअर्कीनिरीक्ष्य // यदाबध्ननितिमंत्रेणमांगल्यतंतंबनी। यात् // ततोगायत्र्याहत्सामेनपरित्वेत्यनुवाकेनवाअर्कीवरयोःसूत्रमावेष्टय // ततोदानाचार्यउदङ्मुखउपविश्यदेशकालौस्मृत्वाश्रीपरमेश्वरप्रीतयेअर्कीकन्या | दानंकरिष्ये॥वरहस्तेशिवाआपःसंत्वित्यादिकृत्वा॥ वरस्यगोत्रोचारः॥अमुकगोत्र // 28 // स्यअमुकप्रवरस्यअमुकशर्मणःप्रपौत्राय // अ० गो० अ०प्र० अ० श० पौत्राया। 20000000000 For Private and Personal Use Only
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir अ० गो० अ० प्र० अ० श. पुत्राय // अ० गो० अ० प्र० अ० शर्मणेवराय // 3 अथार्कीपक्षे // काश्यपगोत्रस्यकाश्यपावत्सारनैध्रुवेतित्रिप्रवरस्यआदित्यस्यप्र| पौत्रीं // का गोका त्रिप्र० सवितुःपौत्रीं // का० गोका त्रिप्र० अर्कस्यपुत्रीं॥ का० गोत्रोत्पन्नांका प्रित्र० अर्कीनाम्नीइमांकन्यांसूर्यदैवत्यांतवतृतीयमानुषीवि वाहदोषनिरासार्थभार्यात्वेनतुभ्यमहसंप्रददे // अनेनार्कीशाखांवरहस्तेदत्वातदुप। रिसकुशोदकंनिषिचेत् // एवंत्रिवारंकुर्यात् // वरस्यकाश्यपगोत्रंचेत्तहिदानाचा / आर्यःअर्कीनाम्नीइमांकन्यांसूर्यदत्तांविभाव्यस्वगोत्रोच्चारपूर्वकंआत्मनश्चत्रिपूर्वजान् / ममपुत्रींइत्यूहंकुर्यात् // // अर्कीकन्यामिमांविप्रयथाशक्तिविभूषिताम् // गोत्रा / यशर्मणेतुभ्यंदत्तांविप्रसमाश्रय // 1 // ॥ततोवर अर्युपरिअक्षतान्गंधपुष्पोद | 7000-ROM For Private and Personal Use Only
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kcbatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit संस्कार कपूर्णानजलींस्त्रीन्समर्पयेत् // तत्रमंत्राः // ॐ यज्ञोमेकामःसमृध्यताम् // इतिप्रभास्कर थमांजलिः // ॐ धर्मोमेकामःसमृध्यताम् // इतिद्वितीयां० // ॐ यशोमेकामः | 1288 // समृध्यताम् // इतितृतीयां० // ततोर्किगुल्मेपरिवेत्यनुवाकेनवेष्टितंसूत्रनिष्कास्य | पंचगुणंकृत्वातत्रहरिद्राखंडंबड्डातत्कंकणंहत्सामेतिमंत्रणअर्कीदक्षिणशाखायां / बनीयात् // तत्रमंत्रः॥ ॐ बृहत्सामनक्षत्रमृद्गृदृष्टयंत्रिष्टुभौजशुभितमुग्रवीरं / इंद्रस्तोमेनपंचदशेनमध्यमिदंवातनुसगरेणरक्ष // 1 // इतिमंत्रेणकंकणंबधीयात् // ततोर्कीदिग्विदिक्षुकृताष्टदलेषुमहीद्यौरित्यादिक्रमेणाष्टौकुंभान्संस्थाप्य // केचि 1 अंजलिदानंमयूखदर्पणयोरुक्तंकमलाकरधर्मसिंध्यादौनोक्तम् // 2 धर्मसिंधौवरस्यापिकंकण ? बंधनमुक्तकमलाकरादिभिरर्कस्यैवोक्तम् // 3 धर्मसिंधुकमलाकरमतेचतुःकुंभस्थापनमयूरवशांतिसा | // 288 // हादर्पणेषुअष्टकुंभस्थापनमुक्तम् // Sococcedeomoeomoebeoe GiOOOD For Private and Personal Use Only
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir त्यागादिचतुर्दिक्षुचतुरःकुभान् सूत्रेणावेष्ट्यचंदनप्रक्षेपणेऽष्टगंधंक्षिप्त्वापूर्णपात्रं / शनिधायतेषुनानाविष्णुमावाह्यषोडशोपचारैःसंपूजयेत् // // वर देशकालकीर्तनां तेअर्कीविवाहांगभूतंहोमंकरिष्ये // // ततोदक्षिणतोब्रह्मासनादिआज्यभागांतं - चिरुवर्जकुशकंडिकांसंपाद्य // तत्राधारावाज्यभागौ // मनसा // ॐ प्रजापतयेस्वा०६ इदंप्रजा नमम // ॐ इंद्रायस्वा इदमिन्द्रा० // ॐ अग्नयेस्वा इदमनये०॥ ॐ सोमायस्वा इदंसोमाय० // // ततोहस्पतिअग्निंचैकैकयाहुत्याज्येनहुत्वा // तद्यथा // ॐ संगोभिरांगिरसोनक्षमाणोभगाइवेदर्यमणनिनाय // जनेमित्रोनदं / पतीअनक्तिहस्पतेवाजया रिवाजौस्वाहा // इदंहस्पतयेनमम // ॐयस्मैत्वाका मकामायवयंसम्राड्यजामहे // तामस्मभ्यंकामंदत्वायथेदंघृतंपिवस्वाहा // इदम / नयेनमम // // ततोव्यस्तसमस्तव्याहती त्वाज्येन // ॐ भूःस्वा इदमन० // bl / For Private and Personal Use Only
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kabatirth.org Acharya Shri Kailassagarsur Gyanmandir संस्कार. ॐ भुवःस्वा इदंवायवे० // ॐ स्वःस्वा इदंसूर्याय० // ॐ भूर्भुवःस्वःस्वा इदंप्री भास्कर. ॥२८९॥जापतये // ततःस्विष्टकृत् // ततोभूराद्या प्राजापत्यंतानवाहुतीराज्येनेत्यादिकं / कर्मकृत्वा // // ततःसंस्रवप्राशनादिप्रणीताविमोकांतंहोमशेषअभिषेकांतंसमाप येत्॥ ततोर्कीप्रार्थयेत् // मयाकृतमिदंकर्मस्थावरेषुजरायुणा॥अर्कापत्यानिनोदेहि तत्सर्वक्षतुमर्हसि // 1 // ततआचार्योगंधादिभिःसंपूज्यताभ्यांचगोयुग्मंदद्यात् // अष्टौब्राह्मणान्भोजयेत् // नानानामगोत्रेभ्योब्राह्मणेभ्योभूयसीदक्षिणांदत्वा // ते / / राशिषोगृहीत्वा॥ पूजोपकरणादिकंआचार्यायदत्वा ॥स्थापितदेवतानांउत्तरपूजां / कृत्वा / देवताआग्निविसृज्य // यस्यस्मृत्येतिनत्वाकर्मेश्वरार्पणंकृत्वा // शांतिसूर टा " रात // 289 // नक्तंजपेत् // स्थापितकलशोदकेनअर्कीवरयोरभिषेकः // धृतवस्त्रयोराचार्यायदा / नमितिगोपीनाथदीक्षिताः // दिनचतुष्टयंअग्निकुंभांश्चरक्षयेदितिमयूखः // पंचा For Private and Personal Use Only
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir मदिनकृत्यंब्राह्मे // चतुर्थे दिवसेतीतेपूर्ववत्तांप्रपूज्यच // विसृज्यहोममग्निंचविधि नामानुषींपरां // उद्बहेदन्यथानैवपुत्रपौत्रसमृद्धिमान् // अयंचार्कविवाहःकाश्यप गोत्रिणोनभवतिगोत्रैक्यात् // अथवासूर्येणचंद्रायदत्तांविभाव्यकाश्यपगोत्रस्था | नेअत्रिगोत्रंकन्याविशेषणसंकीर्त्यआदित्यसवित्रस्थानेचंद्रसोमेंदुशब्दानुच्चारये / दितिकेचित् // अत्रगोत्रैक्यंनदोषायेत्यन्ये // काश्यपगोत्रोवरःस्वगोत्रविरुद्धगो / त्रिणमाचार्यपरिकल्प्यतस्मादीप्रतिगृण्हीयात् // आचार्यस्तुसूर्यदत्तांविभाव्य Pain काश्यपगोत्रस्थानेस्वगोत्रकन्याविशेषणसंकीर्त्य // आदित्यसवित्रस्थानेस्व / पित्रादित्रयस्वनामचकीतयेत् // एवंरीत्यैवकाश्यपगोत्रवरस्यअर्कविवाहोयुक्तइ: तिगोपीनाथदीक्षिताः॥ एवंकृत्वाविधानंतुभार्याक्षेमंचविंदतीति॥ ॥इति श्री Mमदृषिभट्टविरचितेसंस्कारभास्करेअर्कीविवाहप्रयोगः॥ // 9AAROOOOOOOOOOOOOO4 POROGADAHAROROGRORORGAON For Private and Personal Use Only
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagersuri Gyanmandir संस्कार-॥ अथानादिष्टप्रायश्चित्तं // कालातिकमेनियतवत् // गर्भाधानादीनिउपनयनां / भास्कर. // 290 तानिकर्माणिनियतकालान्यभिहितानि // यदिदैववशात्पुरुषापराधादादोषाहाते आषांनियतस्यकालस्यअतिक्रमोभवतितदाकिंकर्तव्यमितिसंदेहेनिर्णयमाह // काला तिक्रमेयस्यसंस्कारकर्मणःशास्त्रनियमितोयःकालस्तस्यअतिक्रमेलंघनेनियतवत् नित्यवन्नित्ये श्रौतकल्पेयहिहितंतहत्अनादिष्टप्रायश्चित्तंभवति // एवंकृतप्रायश्चि / शत्तस्यअतिक्रांतकालेसंस्कारकर्मण्यधिकारःसंपद्यते॥अनादिष्टप्रायश्चित्तेतिकर्तव्य ताप्रयोगेवक्ष्यते॥अत्रकालातिक्रमइत्युपलक्षणं। अतःअन्येषामपिकर्मणांनाइदम ? नादिष्टमेवप्रायश्चित्तागृह्यकारेणप्रायश्चित्तांतरस्यअनुपदिष्टत्वात्॥ किंतुीतानाम हातिदेशेप्राप्तेअविज्ञातेप्रतिमहाव्याहृतिभिःसर्वाभिश्चतुर्थठेसर्वप्रायश्चित्तेचेत्यस्यैव / कालातिक्रमेनियतवदित्यनेनातिदेशःकृतोनतूपदेशःकृतः॥गृह्यकारेणतत्प्रविज्ञात 1290 / / CROPORORSROORORSCR0 For Private and Personal Use Only
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandie हामप्रत्यक्ष श्रुतिमूलं ॥किमिदमार्वेदिकंयाजुर्वेदिकंसामवेदिकंचेत्यनिश्चितंस्मार्तक / मतस्यभ्रंशेश्रोतकल्पेव्याहृतिचतुष्टयपंचवारुणहोमंप्रायश्चित्तंउद्दिष्टमत्र। गृह्यसूत्रे गृह्योक्तकर्मणामपिस्मार्तत्वात्तभ्रेषेतस्यैवातिदेशोयुक्तः॥ नपुनःप्रत्यक्षवेदमूलकम ? भ्रषोपदिष्टताकालातिकमेनियतवदित्यस्यार्थउक्तः॥इतिकर्तव्यतात्रलिख्यते // पू र्णाहुतिवदाज्यसंस्कृत्यअनादिष्टप्रायश्चित्तहोमंकुर्यात् ॥पूर्णाहुतिर्यथा॥ कात्यायन : सूत्र॥ पूर्णाहुतिंजुहोतिनिरूप्याज्यंगार्हपत्येधिश्रित्ययुक्वंचसंमृज्याज्यमुद्रास्यो / त्यावश्यगृहीत्वान्धारब्धएवठसर्वत्र // अत्रैवंप्रयोगः // यदावसथिकस्यअनादि। ष्टंप्राप्नोतितदाग्निःसंभृतएव // यदिनिरग्नेस्तदाशुद्धायांभूमौउक्तमानेनस्थंडिलंवि: रच्यतत्रपंचभूसंस्कारान्कृत्वालौकिकाग्निंस्थापयित्वास्थाल्यामाज्यनिर्वाप्याग्नाव है। धिश्रित्यनुवंदर्भःसंमृज्याज्यमुद्रास्यकुशतरुणाभ्यामुत्पूयावेक्ष्यवेणादायोपार। For Private and Personal Use Only
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandit सस्कार. समिधंनिधायोत्थायनुवंसव्येकृत्वादक्षिणेनाग्नौतिष्ठन्समिधमाधायोपविश्यदाक्षि भास्कर. Reणंजान्वाच्यओंभूःस्वाहेतिस्रुवस्थेनाज्येनैकाहुतिंहुत्वा // इदमग्नयेनममेतित्या गःएवंसर्वत्र // ॐ भुवःस्वाहा // इदंवायवे // ॐ स्वःस्वाहा // इदंसूर्याय० // ॐ भूर्मवःस्वःस्वाहा // इहप्रजापतये० ॐ त्वन्नोऽअग्ने मुग्ध्यस्मत्स्वाहा // इदमनी वरुणाभ्यां० // ॐ सत्वन्नोऽअग्ने नएधिस्वाहा // इदमनीवरुणाभ्यां // ॐअया: |श्चाग्ने भेषजठस्वाहा // इदमग्नयेअयसे० // ॐ येतेशतं स्वर्काःस्वाहा // इदंवरु/8 णायसवित्रेविष्णवेविश्वेभ्योमरुद्भ्यःस्वभ्यश्च० / / ॐ उदुत्तमं स्यामस्वाहा // इ दंवरुणायादित्यायादितयेच०॥ एवंस्रवेणादायाज्याहुतिंजुहोति // // इदंनवाहु... तिहोमात्मकंयत्रयत्रप्रायश्चित्तानादेशःकर्मणांनियतकालातिकमावातत्रतत्रानादि अष्टसंज्ञकंप्रायश्चित्तवेदितव्यम् // // इत्यनादिष्टप्रायश्चित्तम् // // ग्रंथाननेका WA00eoe POAROA000 4 // 29 // For Private and Personal Use Only
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatrth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir सूची॥२९२॥ SASAoecooooooo मूचीपत्र. भागवतब्रजभाषाटीका९.०दृष्टांतोंसहित को• 12 रु० यजुर्वेदसंहिता (वाजिसनेयी) सर्वानुक्रम | णिकायाज्ञवल्क्यशिक्षासहित दूसरे मोटे टैपमें शुद्धतापूर्वक उत्तम छपी है की० 3 रु० द्वादशउप निपमूल स्थूलाक्षर शांतीसहित की० 3 रु. आन्हिकसूत्रावली की० 2 // रु० मंत्रसंहिता की० 6 आ० रुद्री यजुर्वेदी की०४ आ० दंडकयजुर्वेदी की० 4 आ० पितृसंहिता की० 1 // आ० पुरुषसूक्त और श्रीसूक्त की० 1 आ० शारीरक (शाङ्करभाष्य) रत्नप्रभाटीका व्यासाधिकरणमाला और भ-: क्तिसूत्र सभाष्य अक्षर बडा की० 10 रु० गोता चिद्घनानंदस्वामीकृत गूढार्थदीपिका मूल अन्वय पदच्छेदसहितभापाटीका की० 8 रु० गीता आनंदगिरिकृत भाषाटीकास की० 3 रु० पुस्तक मिलनेका ठिकाणाश्रीकृष्णदासात्मज-गङ्गाविष्णु, खेमराज श्रीवेङ्कटेश्वर छापाखाना बम्बई. / 00000000000000 // 292 // For Private and Personal Use Only
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir नालोक्ययथामतिमयाकृतः॥ याज्ञिकानांहितार्थायश्रीरामचरणार्पितः॥ 1 // भू नेत्ररसभूशाके १६२१प्रमाथिनिशुभेमधौ॥ऋषिसंज्ञेनरचितःसर्वसंस्कारभास्करः॥ ॥इति संस्कारभास्कारःसमाप्तः॥ इस पुस्तकका रजिस्टरी सब हक्क सन् 1867 का ऐक्ट 25 केवमूजब यन्त्राधिकारीने स्वाधीन रक्खा है. 0000000000000000000000cco OPOR00000000000 इदं पुस्तकं श्रीकृष्णदासात्मज-गङ्गाविष्णु,खेमराजाभ्यां मुम्बय्यां स्वकीये "श्रीवेङ्कटेश्वर" मुद्रालये मुद्रितम् / संवत् 1949 शके१८१४ मिति वैशाख शुद्ध 11 For Private and Personal Use Only
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir विदुषामध्यर्थना। अत्र च महाभारतादीतिहासाः श्रीमद्भागवतादिपुराणानि सहस्रनामादिस्तोत्राणि तथा च व्याकरणन्यायादिशास्त्रनाटकाख्यायिकादिग्रंथाश्च सोसकोत्तममहल्लध्वारैश्च मनोहरंमुद्रिताः योग्यमूल्येन क्रय्याः संति तत्तांश्च ग्राहकायथासूचीपत्रं मूल्यप्रेपणेन प्राप्नुयुः / . पुस्तक मिलनेका ठिकाणाश्रीकृष्णदासात्मज-गङ्गाविष्णु, खेमराज श्रीवेङ्कटेश्वर छापाखाना बम्बई. For Private and Personal Use Only
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Meet D0GOOD ACTRON APAN ॥इति संस्कारशास्करःसमाप्तः॥ For Private and Personal Use Only
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobabirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only