Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra (padyAnuvAda) DaoN. hukamacanda bhArilla.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra (padyAnuvAda) anuvAdaka DaoN. hukamacanda bhArilla zAstrI, nyAyatIrtha, sAhityaratna, ema.e., pIeca.DI. prakAzaka paNDita ToDaramala smAraka TrasTa e-4, bApU nagara, jayapura 302015
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama tIna saMskaraNa 20 hajAra 200 (27 navambara, 1988 se adyatana) caturtha saMskaraNa : 2 hajAra (12 navambara, 2004) kula yoga : 22 hajAra 200 / . mUlya : tIna rupaye isa pustaka kI kImata kama karane hetu sAhitya prakAzana dhruvaphaNDa paNDita ToDaramala smAraka TrasTa, jayapura kI ora se 2802/- ru. pradAna kie ge| (samayasAra padyAnuvAda ke saMgItamaya kaisiTa bhI upalabdha haiN|) mudraka : jayapura prinTarsa prA. li., jayapura
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya (caturtha saMskaraNa) DaoN. hukamacandajI bhArilla dvArA racita samayasAra padyAnuvAda kA yaha caturtha saMskaraNa prakAzita karate hue hameM hArdika prasannatA kA anubhava ho rahA hai| sarvaprathama isakA prakAzana AcArya kundakunda dvisahasrAbdI samAroha ke avasara para kiyA gayA thA / abataka isakI 20 hajAra 200 pratiyoM kA samApta ho jAnA kRti kI mahattA ko darzAtA hai| yaha isakA caturtha saMskaraNa hai jo 2 hajAra kI saMkhyA meM prakAzita kiyA jA rahA hai| isa kRti kI saphalatA ko dekhate hue isakA saMgItamaya kaisiTa bhI taiyAra karAyA gayA hai, jisakA samAja ne utsAhapUrvaka svAgata kiyaa| Aja isakI gU~ja mumukSu samAja ke prAyaH hara ghara meM ho rahI hai|
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) kundakunda varSa meM 'kundakunda zataka' evaM 'zuddhAtma zataka' kA bhI padyAnuvAda hamAre dvArA prakAzita kiyA gayA thaa| ukta donoM kRtiyoM kA bhI adhyAtmapremI samAja ne dila kholakara svAgata kiyaa| utsAhajanaka pariNAma milane se ina kRtiyoM ke marAThI, kannar3a, gujarAtI va aMgrejI anuvAda bhI prakAzita kiye gae haiM, sAtha hI saMgItamaya kaisiTeM bhI taiyAra karAI gaI haiM; jo hamAre kaiseTa vibhAga meM sadA upalabdha rahatI haiN| aba AcArya amRtacaMdra ke kalazoM kA padyAnuvAda bhI DAkTara sAhaba kara rahe haiM, jo samayasAra anuzIlana meM kramazaH chapa hI rahA hai, bAda meM svataMtra rUpa se bhI chpegaa| usake kaiseTa banAne . kI bhI yojanA hai| AcArya kundakunda dvisahasrAbdI samAroha varSa meM isa saMsthA ke mAdhyama se hamane AcArya kundakunda ke jIvana aura unake paMcaparamAgamoM ke sAra ko
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkSepa meM prastuta karane vAlI DaoN. bhArilla kI 156 pRSThIya sarala-subodha kRti 'AcArya kundakunda aura unake paMcaparamAgama' ko bhI prakAzita kiyA thA, vaha bhI kAphI lokapriya siddha huii| isIprakAra rAjasthAna vizvavidyAlaya se pI-eca.DI. ke lie svIkRta DaoN. zuddhAtmaprabhA kA zodha prabaMdha AcArya kundakunda aura unake TIkAkAra' bhI prakAzita kI gii| ____ AcArya kundakunda ke paMcaparamAgama to hamAre yahA~ hamezA upalabdha rahate hI haiN| isaprakAra AcArya kundakunda aura unake vyaktitva ko jana-jana taka pahu~cAne ke mahAna kArya meM DaoN. bhArilla ke sahayoga evaM nirdezana meM hamane jo bhI saMbhava huA, pUrI zakti se kiyA hai| yahI kAraNa hai ki Aja AcArya kundakunda aura unakA sAhitya sampUrNa jaina samAja meM paThana-pAThana kA viSaya bana gayA hai|
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) isa padyAnuvAda ke saMbaMdha meM mujhe vizeSa kucha nahIM kahanA hai; ise par3hakara Apa svayaM hI nirNaya kareM ki yaha prayAsa kahA~ taka saphala rahA hai? hA~, isakI eka vizeSatA kI ora ApakA dhyAna AkarSita karanA cAhatA hU~ ki yaha atyanta sarala va sahaja grAhya hai, isake anvaya kI AvazyakatA nahIM hai; yaha viSaya-vastu ko bar3I sahajatA se spaSTa karatA calatA hai| mUla viSaya ko prastuta karane meM yaha pUrNa prAmANika evaM samartha hai| sAdhAraNa se sAdhAraNa AtmArthI bhI isake mAdhyama se samayasAra kI viSaya-vastu se paricita ho sakatA hai| isa kRti kA mudraNa kArya jayapura prinTarsa prA. li., jayapura dvArA kiyA gayA hai| ataH presa ke prabandha nidezaka zrI pramodajI jaina kA hama hRdaya se
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) AbhAra mAnate haiN| mudraNa vyavasthA sadA kI bhA~ti vibhAga ke prabhArI akhila baMsala ne samhAlI hai ataH ve bhI badhAI ke pAtra haiN| jina mahAnubhAvoM ne isa kRti ko alpamUlya meM jana-jana taka pahu~cAne hetu apanA Arthika sahayoga pradAna kiyA hai ve sabhI dhanyavAda ke pAtra haiN| adhyAtmapremI samAja apane dainika pATha meM ise sthAna dekara lokapriya banAne meM to sahayoga de hI rahA hai, isake cintana-manana se apane jIvana ko bhI sArthaka banAveM - isI AzA ke sAtha! 12 navambara, 2004 bra. yazapAla jaina prakAzana maMtrI
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ " 01. samayasAra anuzIlana bhAga-1 02. samayasAra anuzIlana bhAga-2 03. samayasAra anuzIlana bhAga-3 04. samayasAra anuzIlana bhAga-4 05. samayasAra anuzIlana bhAga-5 06 pravacanasAra anuzIlana lekhaka ke mahattvapUrNa prakAzana 07. samayasAra kA sAra 08. paNDita ToDaramala vyaktitva aura kartRtva 09. paramabhAvaprakAzaka nayacakra 10. cintana kI gaharAiyA~ 11. tIrthaMkara mahAvIra aura unakA sarvodaya tIrtha 12. dharma ke dazalakSaNa 13. kramaddhaparyAya 25.00 19. bAraha bhAvanA eka anuzIlana 20.00 20. dRSTi kA viSaya 20.00 21. gAgara meM sAgara 20.00 22. paMcakalyANaka pratiSThA mahotsava 25.00 23. NamokAra mahAmaMtra : eka anuzIlana 30.00 24. AcArya kundakunda aura unake paMcaparamAgama 25. jinavarasya nayacakrama 25.00 20.00 20.00 26. yugapuruSa kAnajI svAmI 27. vItarAga-vijJAna prazikSaNa nirdezikA 28. maiM kauna hai 29. nimittopAdAna 20.00 15.00 30. ahiMsA : mahAvIra kI dRSTi meM 16.00 31. meM svayaM bhagavAna hU~ 12.00 32. roti-nIti 16.00 33. zAkAhAra 16.00 34 tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra 12.00 10.00 co's. $5,00 10.00 15.00 6.00 5.00 12.00 4.00 3.50 3.00 3.00 000 wd d 14. bikhare motI 15. satya kI khoja 8.00 35. caitanya camatkAra 2.00 2.00 15.00 36. golI kA javAba gAlI se bhI nahIM 18.00 37. gommaTezvara bAhubalI 1.00 16. Apa kucha bhI kaho 17. AtmA hI hai zaraNa 18. sukti-sudhA 38. vItarAgI vyaktitva : bhagavAna mahAvIra, 39. anekAnta aura syAdvAda, 40. zAzvata tIrthadhAma sammedazikhara, 41. mAra samayamAra, 42. bindu meM sindhu, 43. vAraha bhAvanA evaM jinendra bandanA, 44. kundakunda zataka padyAnuvAda, 45. zuddhAtma zataka paNNAnuvAda, 46. samayasAra padyAnuvAda, 47. yogasAra padyAnuvAda, 48. samayasAra kalaza padyAnuvAda, 49 dravyasaMgraha padyAnuvAda. 50. aSTapAhur3a padyAnuvAda, 51. arcanA je.bI., 52. kundakunda zataka (artha sahita), 3. zuddhAtmaka zataka (artha sahita), 54. bAlabodha pAThamAlA bhAga-2, 55. bAlabodha pAThamAlA bhAga-3, 56. vItarAga-vijJAna pAThamAlA bhAga-1, 57. vItarAga-vijJAna pAThamAlA bhAga-2. 58. vItarAga-vijJAna pAThamAlA bhAga-3, 59. tattvajJAna pAThamAlA bhAga-1, 60. tattvajJAna pAThamAlA bhAga-2
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra (padyAnuvAda) raMgabhUmi evaM jIva-ajIva adhikAra dhruva acala anupama siddha kI kara vaMdanA maiM sva-parahita / yaha samayaprAbhRta kaha rahA zrutakevalI dvArA kathita // 1 // sadjJAnadarzanacarita pariNata jIva hI haiM svasamaya / jo karmapudgala ke pradezoM meM raheM ve parasamaya // 2 // ekatvanizcayagata samaya sarvatra sundara loka meN| visaMvAda hai para baMdha kI yaha kathA hI ekatva meM // 3 //
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) saba kI sunI anubhUta paricita bhoga baMdhana kI kathA / para se pRthak ekatva kI upalabdhi kevala sulabha nA // 4 // nija vibhava se ekatva hI dikhalA rahA karanA manana / para nahIM karanA chalagrahaNa yadi ho kahIM kucha skhalana // 5 // na apramatta hai na pramatta hai basa eka jJAyakabhAva hai / isa bhA~ti kahate zuddha para jo jJAta vaha to vahI hai / / 6 / / dRga jJAna cArita jIva ke haiM - yaha kahA vyavahAra se / nA jJAna darzana caraNa jJAyaka zuddha hai paramArtha se // 7 // anArya bhASA ke binA samajhA sake na basa tyahi samajhA sake nA vyavahAra bina anArya ko / paramArtha ko // 8 //
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) zrutajJAna se jo jAnate haiM zuddha kevala AtamA / zrutakevalI unako kaheM RSigaNa prakAzaka loka ke // 9 // jo sarvazruta ko jAnate unako kaheM zrutaketavalI / saba jJAna hI hai AtamA basa isalie zrutakevalI // 10 // vyavahAranaya / zuddhanaya bhUtArtha hai abhUtArtha hai bhUtArtha kI hI zaraNa gaha yaha AtamA samyak lahe // 11 // paramabhAva ko jo prApta haiM ve zuddhanaya jJAtavya haiM / jo raheM aparamabhAva meM vyavahAra se cidacidAsrava pApa-puNya ziva baMdha tattvArtha ye bhUtArtha se jAne hue upadiSTa haiM // 12 // saMvara nirjarA / samyaktva haiM // 13 //
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) abaddhapuTTha ananya niyata avizeSa jAne Atma ko / saMyoga virahita bhI kahe jo zuddhanaya usako kaheM // 14 // abaddhapuTTha ananya aru avizeSa jAne Atma ko / apadeza evaM zAnta vaha sampUrNa jinazAsana lahe // 15 // cAritra darzana jJAna ko saba sAdhujana seveM sadA / ye tIna hI haiM AtamA basa kahe nizcayanaya sadA // 16 // 'yaha nRpati hai' - yaha jAnakara aArthijana zraddhA kareM / anucaraNa usakA hI kareM ati prIti se sevA kareM // 17 // yadi mokSa kI hai kAmanA to jIvanRpa ko jAnie / ati prIti se anucaraNa karie prIti se pahicAnie // 18 //
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) maiM karma hU~ nokarma hU~ yA haiM hamAre ye sabhI I yaha mAnyatA jabataka rahe ajJAni haiM tabataka sabhI // 19 // sacitta aura acitta evaM mizra saba para dravya ye / haiM mere ye maiM inakA hU~ ye maiM hU~ yA maiM hU~ ve hI // 20 // kAla meM / kAla meM // 21 // hama the sabhI ke yA hamAre the sabhI gata hama hoMyage unake hamAre ve anAgata aisI asaMbhava kalpanAe~ mUDhajana nita hI kareM / bhUtArtha jAnanahAra jana aise vikalpa nahIM kareM // 22 // ajJAna - mohita matI bahuvidha bhAva se saMyukta jiya / abaddha evaM baddha pudgala dravya ko apanA kaheM // 23 // -
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) sarvajJa ne dekhA sadA upayoga lakSaNa jIva yaha / pudgalamayI ho kisataraha kisataraha tU apanA kahe ? // 24 // jIvamaya pudgala tathA pudgalamayI ho jIva jaba / ye mere pudgala dravya haiM - yaha kahA jA sakatA hai taba // 15 // yadi deha nA ho jIva to tIrthaMkaroM kA stavana / saba asat hogA isalie basa deha hI hai AtamA // 26 // 'deha-cetana eka haiM' - yaha vacana hai vyavahAra kA / 'ye eka ho sakate nahIM' - yaha kathana hai paramArtha kA // 27 // isa AtamA se bhinna pudgala racita tana kA stavana / kara mAnanA ki ho gayA hai kevalI kA stavana // 28 //
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) paramArtha se satyArtha nA vaha kevalI kA kevali - guNoM kA stavana hI kevalI kA varNana nahIM hai nagarapati kA nagara varNana kevalI - vaMdana nahIM hai deha vaMdana deha vaMdana stavana / stavana // 29 // jisataraha / usataraha // 30 // jo indriyoM ko jIta jAne jJAnamaya nija ve haiM jitendriya jina kaheM paramArtha sAdhaka AtamA / AtamA // 31 // moha ko jo jIta jAne jJAnamaya nija AtamA / jitamoha jina unako kaheM paramArtha jJAyaka AtamA // 32 // saba moha kSaya ho jAya jaba jitamoha samyak zramaNa kA / taba kSINamohI jina kaheM paramArtha jJAyaka AtamA // 33 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) parabhAva ko para jAnakara parityAga unakA jaba kare / taba tyAga ho basa isalie hI jJAna pratyAkhyAna hai // 34 // jisa taraha koI puruSa para ko jAnakara para parityaje / basa usataraha para jAnakara parabhAva jJAnI parityaje // 35 // mohAdi mere kucha nahIM maiM eka hU~ upayogamaya / hai moha-nirmamatA yahI ve kaheM jo jAne samaya / / 36 // dharmAdi mere kucha nahIM maiM eka hU~ upayogamaya / hai dharma-nirmamatA yahI ve kaheM jo jAne samaya / / 37 // maiM eka darzana-jJAnamaya nita zuddha hU~ rUpI nhiiN| ye anya saba paradravya kiMcit mAtra bhI mere nahIM // 38 //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) parAtmavAdI mUDhajana nija AtamA jAne nahIM / adhyavasAna ko Atama kaheM yA karma ko Atama kaheM // 39 // adhyavasAnagata jo tIvratA yA maMdatA vaha jIva hai| para anya koI yaha kahe nokarma hI basa jIva hai / / 40 / / manda athavA tIvratama jo karma kA anubhAga hai / vaha jIva hai yA karma kA jo udaya hai vaha jIva hai||41|| drava karma kA ara jIva kA sammilana hI basa jIva hai / athavA kahe koi karama kA saMyoga hI basa jIva hai // 42 / / basa isa taraha durbuddhijana paravastu ko Atama kaheM / paramArthavAdI ve nahIM paramArthavAdI yaha kaheM // 43 / /
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18) ye bhAva saba pudgala darava pariNAma se niSpanna haiM / yaha kahA hai jinadeva ne 'ye jIva haiM' - kaise kaheM ? // 44 // aSTavidha saba karma pudgalamaya kahe jinadeva ne / saba karma kA pariNAma duHkhamaya yaha kahA jinadeva ne // 45 // ye bhAva saba haiM jIva ke jo yaha kahA jinadeva ne / vyavahAranaya kA pakSa yaha prastuta kiyA jinadeva ne // 46 // senA sahita narapatI nikale nRpa calA jyoM jana kaheM / / yaha kathana hai vyavahAra kA para nRpati unameM eka hai // 47 // basa usataraha hI sUtra meM vyavahAra se ina sabhI ko / jIva kahate kintu inameM jIva to basa eka hai // 48 //
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ (19) caitanya guNamaya AtamA avyakta arasa arUpa hai / jAno aliMgagrahaNa ise yaha anirdiSTa azabda hai // 49 // zudha jIva ke rasa gaMdha nA ara varNa nA sparza nA / yaha deha nA jar3arUpa nA saMsthAna nA saMhanana nA / / 50 // nA rAga hai nA dveSa hai nA moha hai isa jIva ke / pratyaya nahIM hai karma nA nokarma nA isa jIva ke // 51 // nA varga hai nA vargaNA ara koI spardhaka nahIM / ara nahIM haiM anubhAga ke adhyAtma ke sthAna bhI / / 52 // . yoga ke sthAna nahiM ara baMdha ke sthAna nA / udaya ke sthAna nahiM ara mArgaNA sthAna nA // 53 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) thiti baMdha ke sthAna nahiM saMkleza ke sthAna nA / saMyamalabdhi ke sthAna nA suvizuddhi ke sthAna nA // 54 // jIva ke sthAna nahiM guNathAna ke sthAna nA / kyoMki ye saba bhAva pudgala dravya ke pariNAma haiM // 55 // varNAdi ko vyavahAra se hI kahA jAtA jIva ke| paramArtha se ye bhAva bhI hote nahIM haiM jIva ke // 56 // dUdha-pAnI kI taraha sambandha inakA jAnanA / upayogamaya isa jIva ke paramArtha se ye haiM nahIM / / 57 // pathika luTate dekhakara patha luTa rahA jaga-jana kaheM / para patha to luTatA hai nahIM basa pathika hI luTate raheM / / 58 //
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21) usa hI taraha raMga dekhakara jar3a karma ara nokarma kA / jinavara kaheM vyavahAra se yaha varNa hai isa jIva kA / / 59 / / isa hI taraha rasa gaMdha tana saMsthAna Adika jIva ke / vyavahAra se haiM kaheM ve jo jAnate paramArtha ko // 60 // - jo jIva haiM saMsAra meM varNAdi unake hI kahe / jo mukta haiM saMsAra se varNAdi unake haiM nahIM // 61 // varNAdimaya hI jIva haiM tuma yadI mAno isataraha / taba jIva aura ajIva meM antara karoge kisataraha ? // 62 // mAno unheM varNAdimaya jo jIva haiM saMsAra meM / taba jIva saMsArI sabhI varNAdimaya ho jAyeMge // 63 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ (22) yadi lakSaNoM kI ekatA se jIva hoM pudgala sabhI / basa isataraha to siddha hoMge siddha bhI pudgalamayI // 64 // ekendriyAdika prakRti haiM jo nAma nAmaka karma kii| paryAptaketara Adi evaM sUkSma-vAdara Adi saba // 65 / / inakI apekSA kahe jAte jIva ke sthAna jo| kaise kaheM - 've jIva haiM'- jaba prakRtiyA~ pudgalamayI // 66 // paryAptaketara Adi evaM sUkSma vAdara Adi saba / jar3a deha kI hai jIva saMjJA sUtra meM vyavahAra se // 67 // mohana-karama ke udaya se guNathAna jo jinavara kahe / ve jIva kaise ho sakeM jo nita acetana hI kaheM ? // 68 / /
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartAkarma adhikAra AtamA ara AsravoM meM bheda jaba jAne nahIM / haiM ajJa tabataka jIva saba krodhAdi meM vartana kareM // 69 // krodhAdi meM vartana kareM taba karma kA saMcaya kareM / / ho karmabaMdhana isataraha isa jIva ko jinavara kaheM // 70 // AtamA ara AstravoM meM bheda jAne jIva jaba / / jinadeva ne aisA kahA ki nahIM hove baMdha taba // 71 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24) ina AsravoM kI azucitA viparItatA ko jAnakara / Atama kare unase nivartana duHkha kAraNa mAnakara // 72 // maiM eka hU~ maiM zuddha nirmama jJAna darzana pUrNa hU~ / thita lIna nija meM hI rahU~ saba AsravoM kA kSaya karU~ // 73 // ye sabhI jIvanibaddha adhruva zaraNahIna anitya haiM / duHkharUpa dukhaphala jAnakara inase nivartana budha kareM // 74 // karama ke pariNAma ko nokarama ke pariNAma ko / jo nA kare basa mAtra jAne prApta hoM sadjJAna ko // 75 // paradravya kI paryAya meM upaje grahe nA pariNameM / bahubhA~ti pudgala karma ko jJAnI puruSa jAnA kareM // 76 //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ (25) paradravya kI paryAya meM upaje grahe nA pariNameM / bahubhA~ti nija pariNAma saba jJAnI puruSa jAnA kareM // 77 // paradravya kI paryAya meM upaje grahe nA pariNameM / pudgala karama kA naMtaphala jJAnI puruSa jAnA kareM // 78 // paradravya kI paryAya meM upaje grahe nA pariNameM / isa hI taraha pudgala darava nijabhAva se hI pariNameM // 79 // jIva ke pariNAma se jar3akarma pudgala pariNameM / pudgala karama ke nimita se yaha AtamA bhI pariNameM // 80 // Atama kare nA karmaguNa nA karma AtamaguNa kare / para paraspara pariNamana meM donoM paraspara nimita haiM // 81 / /
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ (26) basa isalie yaha AtamA nijabhAva kA kartA kahA / anya saba pudgalakaramakRta bhAva kA kartA nahIM // 82 // he bhavyajana! tuma jAna lo paramArtha se yaha AtamA / nijabhAva ko karatA tathA nijabhAva ko hI bhogatA // 83 // aneka vidha pudgala karama ko kare bhoge AtamA / vyavahAranaya kA kathana hai yaha jAna lo bhavyAtmA // 84 // pudgala karama ko kare bhoge jagata meM yadi AtamA / dvikriyA avyatirikta hoM saMmata na jo jinadharma meM // 85 // yadi AtamA jar3abhAva cetanabhAva donoM ko kare / to AtamA dvikriyAvAdI mithyAdRSTi avatare // 86 //
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ (27) mithyAtva - avirati - joga- mohAjJAna aura kaSAya haiM / ye sabhI jIvAjIva haiM ye sabhI dvividhaprakAra haiM // 87 // / mithyAtva Adi ajIva jo ve sabhI pudgala karma haiM mithyAtva Adi jIva haiM jo ve sabhI upayoga haiM mohayuta upayoga ke pariNAma tIna jAnoM unheM mithyAtva aviratabhAva ara anAdi se ajJAna ye // 88 // / // 89 // / yadyapI upayoga to nita hI niraMjana zuddha hai jisarUpa pariNata ho trividha vaha usI kA kartA bane // 90 // Atama kare jisa bhAva ko usa bhAva kA kartA bane / basa svayaM hI usa samaya pudgala karmabhAve pariNameM // 91 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28) para ko kare nijarUpa jo pararUpa jo nija ko kare / ajJAnamaya vaha AtamA para karama kA kartA bane // 92 // pararUpa nA nija ko kare para ko kare nija rUpa nA / akartA rahe para karama kA sadjJAnamaya vaha AtamA // 93 // trividha yaha upayoga jaba 'maiM krodha hU~' ima pariNameM / taba jIva usa upayogamaya pariNAma kA kartA bane // 94 // trividha yaha upayoga jaba 'maiM dharma hU~' ima pariNameM taba jIva usa upayogamaya pariNAma kA kartA bane // 95 // / isataraha yaha maMdabuddhi svayaM ke ajJAna se / nija dravya ko para kare aru paradravya ko apanA kare // 96 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ (29) basa isataraha kartA kaheM paramArtha jJAyaka AtamA / jo jAnate yaha tathya ve chor3eM sakala kartApanA // 97 // vyavahAra se yaha AtamA ghaTapaTarathAdika dravya kA / indriyoM kA karma kA nokarma kA kartA kahA // 98 // paradravyamaya ho jAya yadi para dravya meM kucha bhI kare / paradravyamaya hotA nahIM basa isalie kartA nahIM // 99 // nA ghaTa kare nA paTa kare nA anya dravyoM ko kare / kartA kahA tatrUpapariNata yoga ara upayoga kA // 100 // jJAnAvaraNa Adika ju pudgala dravya ke unako kare nA AtamA jo jAnate ve pariNAma haiM / jJAni haiM // 101 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ (30) nijakRta zubhAzubhabhAva kA kartA kahA hai AtamA / ve bhAva usake karma haiM vedaka hai unakA AtamA // 102 // jaba saMkramaNa nA kare koI dravya para-guNa-dravya meM / taba kare kaise pariNamana ika dravya para-guNa-dravya meM // 103 // / // 104 // kucha bhI kare nA jIva pudgala karma ke guNa-dravya meM jaba ubhaya kA kartA nahIM taba kisataraha kartA kaheM ? baMdha kA jo hetu usa pariNAma ko lakha jIva meM karama kIne jIva ne basa kaha diyA upacAra se || 105 // / / raNa meM lar3eM bhaTa para kahe jaga yuddha rAjA ne kiyA basa usataraha dravakarma Atama ne kie vyavahAra se || 106 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ (31) grahe bA~dhe pariNamAve kare yA paidA kare / pudgala darava ko AtamA vyavahAranaya kA kathana hai // 107 // guNa-doSa utpAdaka kahA jyoM bhUpa ko vyavahAra se / tyoM jIva pudgala dravya kA kartA kahA vyavahAra se // 108 // mithyAtva aru aviramaNa yoga kaSAya ke pariNAma haiM / sAmAnya se ye cAra pratyaya karma ke kartA kahe // 109 / / mithyAtva Adi sayogi-jina taka jo kahe guNathAna haiM / basa ye trayodaza bheda pratyaya ke kahe jinasUtra meM // 110 // pudgala karama ke udaya se utpanna ye saba acetana / karama ke kartA haiM ye bedaka nahIM hai AtamA // 111 / /
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ (32) guNa nAma ke ye sabhI pratyaya karma ke kartA kahe / kartA rahA nA jIva ye guNathAna hI kartA rahe // 112 // upayoga jIva ananya jyoM yadi tyoM hi krodha ananya ho / to jIva aura ajIva donoM eka hI ho jAyeMge // 113 // yadi jIva aura ajIva donoM eka hoM to isataraha / kA doSa pratyaya karma ara nokarma meM bhI AyagA // 114 // krodhAnya hai ara anya hai upayogamaya yaha AtamA / to karma aru nokarma pratyaya anya hoMge kyoM nahIM? // 115 // yadi svayaM hI karmabhAva se pariNata na ho nA baMdhe hI / to apariNAmI siddha hogA karmamaya pudgala darava // 116 //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ (33) karmatva meM yadi vargaNAe~ pariNamita hoMgI nahIM / to siddha hogA sAMkhyamata saMsAra kI ho nAsti // 117 // yadi pariNamAve jIva pudgala darava ko karmatva meM / para pariNamAve kisataraha vaha apariNAmI vastu ko // 118 // yadi svayaM hI pariNameM ve pudgala darava karmatva meM / mithyA rahI yaha bAta unako pariNamAveM AtmA // 118 // / jar3akarma pariNata jisataraha pudgala darava hI karma hai jar3ajJAna- AvaraNAdi pariNata jJAna-AvaraNAdi haiM // 120 // yadi svayaM hI nA baMdhe ara krodhAdimaya pariNata na ho / to apariNAmI siddha hogA jIva tere mata viSaM // 121 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ (34) svayaM hI krodhAdi meM yadi jIva nA ho pariNamita / to siddha hogA sAMkhyamata saMsAra kI ho nAsti // 122 // yadi pariNamAve karmajar3a krodhAdi meM isa jIva ko / para pariNamAve kisataraha vaha apariNAmI vastu ko // 123 // yadi svayaM hI krodhAdi meM pariNamita ho yaha AtamA / mithyA rahI yaha bAta usako pariNamAve karma jar3a // 124 // krodhopayogI krodha hai mAnopayogI mAna hai / mAyopayogI mAyA hai lobhopayogI jo bhAva Atama kare vaha usa karma kA jJAniyoM ke jJAnamaya ajJAni ke lobha hai // 125 // kartA bane / ajJAnamaya // 126 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ (35) ajJAnamaya haiM bhAva isase ajJa kartA karma kA / basa jJAnamaya haiM isalie nA vijJa kartA karma kA // 127 // jJAnamaya pariNAma se pariNAma hoM saba jJAnamaya / basa isalie sadjJAniyoM ke bhAva hoM sadjJAnamaya // 128 / / ajJAnamaya pariNAma se pariNAma hoM ajJAnamaya / basa isalie ajJAniyoM ke bhAva hoM ajJAnamaya // 129 / / svarNanirmita kuNDalAdi svarNamaya hI hoM sadA / lohanirmita kaTaka Adi lohamaya hI hoM sadA // 130 / / isa hI taraha ajJAniyoM ke bhAva hoM ajJAnamaya / isa hI taraha saba bhAva hoM sadjJAniyoM ke jJAnamaya // 131 / /
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ (36) nijatattva kA ajJAna hI basa udaya hai ajJAna kA / nijatattva kA azraddhAna hI basa udaya hai mithyAtva kA // 132 // aviramaNa kA sadbhAva hI basa asaMyama kA udaya hai / upayoga kI yaha kaluSitA hI kaSAyoM kA udaya hai // 133 / / zubha azubha ceSTA meM tathA nivRtti meM yA pravRtti meM / jo citta kA utsAha hai vaha hI udaya hai yoga kA // 134 // inake nimita ke yoga se jar3a vargaNAe~ karma kI / pariNamita hoM jJAna-AvaraNAdi basuvidha karma meM // 135 / / isa taraha basuvidha karma se Avaddha jiya jaba ho tbhii| ajJAnamaya nijabhAva kA ho hetu jiya jinavara kahI // 136 / /
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ (37) yadi karmamaya pariNAma pudgala dravya kA jiya sAtha ho / to jIva bhI jar3akarmavat karmatva ko hI prApta ho // 137 // . kintu jaba jiyabhAva bina hI eka pudgala dravya kA / yaha karmamaya pariNAma hai to jIva jar3amaya kyoM bane ? // 138 // isa jIva ke rAgAdi pudgalakarma meM bhI hoM yadI / to jIvavata jar3akarma bhI rAgAdimaya ho jAveMge // 139 / / kintu jaba jar3akarma bina hI jIva ke rAgAdi hoM / taba karmajar3a pudgalamayI rAgAdimaya kaise baneM ? // 140 // karma se Abaddha jiya yaha kathana hai vyavahAra kA / para karma se nA baddha jiya yaha kathana hai paramArtha kA // 141 //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38) / abaddha hai yA baddha hai jiya yaha sabhI nayapakSa haiM / nayapakSa se atikrAnta jo vaha hI samaya kA sAra hai // 142 // donoM nayoM ko jAnate para nA grahe nayapakSa jo nayapakSa se parihIna para nija samaya se pratibaddha ve virahita sabhI nayapakSa se jo so samaya kA sAra hai hai vahI samyagjJAna evaM vahI samakita sAra hai // 143 // / // 144 //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNya-pApa adhikAra suzIla hai zubha karma aura azubha karama kuzIla hai / saMsAra ke haiM hetu ve kaise kaheM ki suzIla haiM ? // 145 / / jyoM loha ber3I bA~dhatI tyoM svarNa kI bhI bA~dhatI / isa bhA~ti hI zubha-azubha donoM karma ber3I bA~dhatI // 146 / / duHzIla ke saMsarga se svAdhInatA kA nAza ho / duHzIla se saMsarga evaM rAga ko tuma mata karo // 147 / / jagatajana jisataraha kutsitazIla jana ko jAnakara / usa puruSa se saMsarga evaM rAga karanA tyAgate // 148 / /
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ (40) basa usataraha hI karma kutsita zIla haiM - yaha jAnakara / nijabhAvarata jana karma se saMsarga ko haiM tyAgate // 149 / / virakta ziva ramaNI vareM anurakta bAMdhe karma ko / jinadeva kA upadeza yaha mata karma meM anurakta ho // 150 / / paramArtha hai hai jJAnamaya hai samaya zudha muni kevalI / isameM raheM thira acala jo nirvANa pAveM ve munI // 151 // paramArtha se hoM dUra para tapa kareM vrata dhAraNa kareM / saba bAlatapa haiM bAlavrata vRSabhAdi saba jinavara kaheM // 152 / / vrata niyama saba dhAraNa kareM tapazIla bhI pAlana kareM / para dUra hoM paramArtha se nA mukti kI prApti kareM // 153 / /
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ (41) paramArtha se haiM bAhya ve jo mokSamaga nahIM jAnate / ajJAna se bhavagamana-kAraNa puNya ko haiM cAhate // 154 / / jIvAdi kA zraddhAna samyak jJAna samyagjJAna hai / rAgAdi kA parihAra cArita - yahI muktimArga hai // 155 // vidvAnagaNa bhUtArtha taja vartana kareM vyavahAra meM / para karmakSaya to kahA hai paramArtha-Azrita saMta ke // 156 // jyoM zvetapana ho naSTa paTa kA maila ke saMyoga se / samyaktva bhI tyoM naSTa ho mithyAtva mala ke lepa se // 157 / / jyoM zvetapana ho naSTa paTa kA maila ke saMyoga se / sadjJAna bhI tyoM naSTa ho ajJAna mala ke lepa se // 158 / /
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ (42) jyoM zvetapana ho naSTa paTa kA maila ke saMyoga se / cAritra bhI tyoM naSTa hoya kaSAyamala ke lepa se // 159 / / sarvadarzI sarvajJAnI karmaraja Achanna ho / saMsAra ko samprApta kara sabako na jAne sarvataH // 160 // samyaktva pratibandhaka karama mithyAtva jinavara ne kahA / usake udaya se jIva mithyAdRSTi hotA hai sadA // 161 / / sadjJAna pratibandhaka karama ajJAna jinavara ne kahA / usake udaya se jIva ajJAnI bane - yaha jAnanA // 162 / / cAritra pratibandhaka karama jina ne kaSAyoM ko kahA / usake udaya se jIva cAritrahIna ho yaha jAnanA // 163 / /
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Astrava adhikAra mithyAtva avirata yoga aura kaSAya cetana-acetana / citarUpa jo haiM ve sabhI caitanya ke pariNAma haiM // 164 // jJAnAvaraNa Adika acetana karma ke kAraNa bane / unakA bhI to kAraNa bane rAgAdi kAraka jIva yaha // 165 / / hai nahIM Astrava baMdha kyoMki AstravoM kA rodha hai / sadRSTi unako jAnatA jo karma pUrvanibaddha haiM // 166 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ (44) jIvakRta rAgAdi hI baMdhaka kahe haiM sUtra meM / rAgAdi se jo rahita vaha jJAyaka abaMdhaka jAnanA // 167 / / pakvaphala jisataraha girakara nahIM jur3atA vRkSa se / basa usataraha hI karma khirakara nahIM jur3ate jIva se // 168 // jo baMdhe the bhUta meM ve karma pRthvIpiNDa sama / ve sabhI karma zarIra se haiM baddha samyagjJAni ke // 168 // pratisamaya vidha-vidha karma ko saba jJAna-darzana guNoM se / bA~dhe caturvidha pratyaya hI jJAnI abaMdhaka isalie // 170 / / jJAnaguNa kA pariNamana jaba ho jaghanyahi rUpa meM / anyatva meM pariName taba isalie hI baMdhaka kahA // 171 //
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ (45) jJAna-darzana-carita guNa jaba jaghanabhAva se pariName / taba vividha pudgala karma se isaloka meM jJAnI baMdhe // 172 // sadRSTiyoM ke pUrvabaddha jo karmapratyaya satva meM / upayoga ke anusAra ve hI karma kA baMdhana kareM // 173 // anabhogya ho upabhogya hoM ve sabhI pratyaya jisataraha / jJAna- AvaraNAdi basuvidha karma bA~dhe usataraha / / 174 / / bAlabanitA kI taraha ve satva meM anabhogya haiM / para taruNavanitA kI taraha upabhogya hokara bA~dhate // 175 // basa isalie sadRSTiyoM ko abaMdhaka jina ne kahA / kyoMki AsvabhAva bina pratyaya na baMdhana kara sake // 176 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ (46) rAgAdi AsvabhAva jo sadRSTiyoM ke ve nahIM / isalie AsravabhAva bina pratyaya na hetu baMdha ke // 177 // aSTavidha karmoM ke kAraNa cAra pratyaya hI kahe / rAgAdi unake hetu haiM unake binA baMdhana nahIM // 178 // jagajana grasita AhAra jyoM jaTharAgni ke saMyoga se / pariNamita hotA basA meM majjA rudhira mAMsAdi meM // 179 // zuddhanaya parihIna jJAnI ke baMdhe jo pUrva meM / ve karma pratyaya hI jagata meM bAMdhate haiM karma ko // 180 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara adhikAra upayoga meM upayoga hai krodhAdi meM upayoga nA / basa krodha meM hai krodha para upayoga meM hai krodha nA // 181 / / aSTavidha dravakarma meM nokarma meM upayoga nA / isa hI taraha upayoga meM bhI karma nA nokarma nA // 182 / / viparItatA se rahita isa vidhi jIva ko jaba jJAna ho / upayoga ke atirikta kucha bhI nA kare taba AtamA // 183 / /
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ (48) jyoM agni se saMtapta sonA svarNabhAva nahIM taje / tyoM karma se saMtapta jJAnI jJAnabhAva nahIM taje // 184 // jAnatA yaha jJAni para ajJAnatama Achanna jo / ve AtamA jAne na mAne rAga ko hI AtamA // 185 // jo jAnatA maiM zuddha hU~ vaha zuddhatA ko prApta ho / jo jAnatA avizuddha vaha avizuddhatA ko prApta ho // 186 // puNya evaM pApa se nija AtamA ko rokakara / anya AzA se virata ho jJAna-darzana meM raheM // 187 // virahita karama nokarama se nija Atma ke ekatva ko / nija AtamA ko svayaM dhyA sarva saMga vimukta ho // 188 / /
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ (49) jJAna-darzana maya nijAtama ko sadA jo dhyAvate / atyalpakAla svakAla meM ve sarva karma vimukta hoM // 189 / / baMdha ke kAraNa kahe haiM bhAva adhyavasAna hI / mithyAtva ara ajJAna avirata-bhAva evaM yoga bhI // 190 // inake binA hai AstravoM kA rodha samyagjJAni ke / ara AstravoM ke rodha se hI karma kA bhI rodha hai // 191 / / karma ke avarodha se nokarma kA avarodha ho / nokarma ke avarodha se saMsAra kA avarodha ho // 192 / /
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirjarA adhikAra cetana acetana dravya kA upabhoga samyagdRSTi jana / jo indriyoM se kareM vaha saba nirjarA kA hetu hai // 193 // sukha-dukha niyama se hoM sadA paradravya ke upabhoga se / ara bhogane ke bAda sukha-dukha nirjarA ko prApta hoM // 194 // jyoM vaidyajana marate nahIM haiM jahara ke tyoM jJAnijana baMdhate nahIM haiM karma ke jyoM arucipUrvaka madya pIkara matta jana hote nahIM / tyoM aruci se upabhoga karate jJAnijana ba~dhate nahIM // 196 // upabhoga se / upabhoga se // 195 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ (51) jyoM prakaraNagata ceSTA kareM para prAkaraNika nahIM baneM / tyoM jJAnijana sevana kareM para viSaya ke sevaka nahIM // 197 / / udaya karmoM ke vividha-vidha sUtra meM jinavara kahe / kintu ve mere nahIM maiM eka jJAyakabhAva hU~ // 198 // pudgala karama hai rAga usake udaya ye pariNAma haiM / kintu ye mere nahIM maiM eka jJAyakabhAva hU~ // 199 // isataraha jJAnI jAnate jJAyakasvAbhAvI AtamA / karmodayoM ko chor3ate nijatattva ko pahicAna kara // 200 // aNumAtra bhI rAgAdi kA sadbhAva hai jisa jIva ke / vaha bhale hI ho sarva Agamadhara na jAne jIva ko // 201 / /
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ (52) jo na jAne jIva ko ve ajIva bhI jAne nahIM / kaise kaheM saddRSTi jIvAjIva jaba jAne nahIM ? // 202 // svAnubhUtigamya hai jo niyata thira niz2abhAva hI / apada pada saba chor3a graha vaha eka nityasvabhAva hI // 203 // matizrutAvadhimana:paryaya aura kevalajJAna bhI / saba eka pada paramArtha haiM pA ise jana zivapada laheM // 204 // isa jJAnaguNa ke binA jana prAptI na zivapada kI kareM / yadi cAhate ho mukta honA jJAna kA Azraya karo // 205 // isa jJAna meM hI rata raho santuSTa nita isameM raho basa tRpta bhI isameM raho to paramamukha ko prApta ho / 206 || /
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ (53) AtamA hI AtamA kA parIgraha yaha jAnakara / 'para dravya merA hai' batAo kauna budha aisA kahe ? // 207 // 1 yadi parIgraha merA bane to maiM ajIva banU~ are / para maiM to jJAyakabhAva hU~ isalie para mere nahIM // 208 // / chida jAya yA le jAya koi athavA pralaya ko prApta ho jAve calA cAhe jahA~ para parIgraha merA nahIM // 209 // / hai anicchuka aparigrahI jJAnI na cAhe dharma ko hai parIgraha nA dharma kA vaha dharma kA jJAyaka rahe || 210|| / hai anicchuka aparigrahI jJAnI na cAhe adharma ko hai parigraha na adharma kA vaha adharma kA jJAyaka rahe || 211 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ (54) hai anicchuka aparigrahI jJAnI na cAhe asana ko / hai parigraha nA asana kA vaha asana kA jJAyaka rahe // 212 // hai anicchuka aparigrahI jJAnI na cAhe peya ko / hai parigraha nA peya kA vaha peya kA jJAyaka rahe // 213 // ityAdi vidha-vidha bhAva jo jJAnI na cAhe sabhI ko / sarvatra hI vaha nirAlambI niyata jJAyakabhAva hai // 214 // udayagata jo bhoga haiM unameM viyogIbuddhi hai / ara anAgata bhoga kI sadjJAni ke kAMkSA nahIM // 215 // vedya-vedaka bhAva donoM naSTa hote pratisamaya / . jJAnI rahe jJAyaka sadA nA ubhaya kI kAMkSA kareM // 216 / /
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ (55) baMdha-bhoga-nimitta meM ara deha meM saMsAra meM / sadjJAniyoM ko rAga hotA nahIM adhyavasAna meM // 217 // paMkagata jyoM kanaka nirmala karmagata tyoM jJAnijana | rAga virahita karmaraja se lipta hote haiM nahIM // 298 // paMkagata jyoM loha tyoM hI karmagata ajJAnijana / rakta hoM paradravya meM ara karmaraja se lipta hoM // 219 // jyoM acitta aura sacitta evaM mizra vastu bhogate / bhI saMkha ke zuklatva ko nA kRSNa koI kara sake // 220 // tyoM acitta aura sacitta evaM mizra vastu bhogate / bhI jJAni ke nA jJAna ko ajJAna koI kara sake // 229 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ (56) jaba svayaM zuklatva taja vaha kRSNa hokara pariName / taba svayaM hI ho kRSNa evaM zukla bhAva parityaje // 222 // isa hI taraha jaba jJAnijana nijabhAva ko parityAgakara / ajJAnamaya hoM pariNamita taba svayaM ajJAnI baneM // 223 // AjIvikA ke hetu nara jyoM nRpati kI sevA kare / to narapatI bhI sabataraha usake lie suvidhA kare // 224 // isa hI taraha jaba jIva sukha ke hetu seve karmaraja / to karmaraja bhI sabataraha usake lie suvidhA kare // 225 // AjIvikA ke hetu jaba nara nRpati sevA nA kare / taba nRpati bhI usake lie usataraha suvidhA na kare ||226 //
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ (57) tyoM karmaraja seve nahIM jaba jIva sukha ke hetu se / to karmaraja usake lie usataraha suvidhA nA kare // 227 // niHzaMka hoM saddRSTi basa isalie hI nirbhaya raheM / ve sapta bhaya se mukta haiM isalie hI niHzaMka haiM // 228 // jo karmabaMdhana moha kartA cAra ve AtamA niHzaMka samyagdRSTi haiM - pAye chedate / yaha jAnanA // 228 // saba dharma evaM karmaphala kI nA kareM AkAMkSA / ve AtamA nikAMkSa samyagdRSTi haiM - yaha jAnanA // 230 // jo nahIM karate jugupsA saba vastu dharmoM ke prati / ve AtamA hI nirjugupsaka samakitI haiM jAnanA // 231 //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ (58) sarva bhAvoM ke prati sadRSTi haiM asaMmUr3ha haiM / amUDhadRSTI samakitI ve AtamA hI jAnanA // 232 / / jo siddhabhakti yukta haiM saba dharma kA gopana kareM / ve AtamA gopanakarI sadRSTi haiM yaha jAnanA // 233 / / unmArgagata nijabhAva ko lAveM svayaM sanmArga meM / ve AtamA thitikaraNa samyagdRSTi haiM yaha jAnanA // 234 // muktimagagata sAdhutraya prati rakheM vatsala bhAva jo / ve AtamA vatsalI samyagdRSTi haiM yaha jAnanA // 235 / / sadjJAnaratha ArUr3ha ho jo bhrame manaratha mArga meM / ve prabhAvaka jinamArga ke sadRSTi unako jAnanA // 236 / /
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdha adhikAra jyoM tela mardana kara puruSa reNu bahula sthAna meM / vyAyAma karatA zastra se bahuvidha bahuta utsAha se ||237 // taru tAr3a kadalI bA~sa Adika vanaspati chedana kare / sacitta aura acitta dravyoM kA bahuta bhedana kare ||238 // / bahuvidha bahuta upakaraNa se upaghAta karate puruSa ko paramArtha se cintana karo rajabaMdha kisa kAraNa huA // 239 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ (60) cikanAI hI rajabaMdha kA kAraNa kahA jinarAja ne / para kAyaceSTAdika nahIM yaha jAna lo paramArtha se // 240 // bahubhA~ti ceSTArata tathA rAgAdi ko karate hue / saba karamaraja se lipta hote haiM jagata meM ajJajana || 241 // jyoM tela mardana rahita jana reNU bahula sthAna meM / vyAyAma karatA zastra se bahuvidha bahuta utsAha se || 242 // taru tAla kadalI bA~sa Adika vanaspati chedana kare / sacitta aura acitta dravyoM kA bahuta bhedana kare || 243 // bahuvidha bahuta upakaraNa se upaghAta karate puruSa ko paramArtha se cintana karo rajabaMdha kyoM kara nA huA ? // 244 // /
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ (61) cikanAI hI rajabaMdha kA kAraNa kahA jinarAja ne / para kAya ceSTAdika nahIM yaha jAna lo paramArtha se // 245 // bahubhA~ti ceSTArata tathA rAgAdi nA karate hue / basa karamaraja se lipta hote nahIM jaga meM vijJajana // 246 / / maiM mAratA hU~ anya ko yA mujhe mAreM anyajana / yaha mAnyatA ajJAna hai jinavara kaheM he bhavyajana ! // 247 // nija Ayu kSaya se maraNa ho yaha bAta jinavara ne kahI / tuma mAra kaise sakoge jaba Ayu hara sakate nahIM? // 248 // nija AyukSaya se maraNa ho yaha bAta jinavara ne kahI / ve maraNa kaise kareM taba jaba Ayu hara sakate nahIM ? // 249 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ (62) maiM hU~ bacAtA anya ko mujhako bacAve anyajana / yaha mAnyatA ajJAna hai jinavara kaheM he bhavyajana ! // 250 // / saba Ayu se jIvita raheM yaha bAta jinavara ne kahI / jIvita rakhoge kisataraha jaba Ayu de sakate nahIM ? // 251 // saba Ayu se jIvita raheM yaha bAta jinavara ne kahI kaise bacAveM ve tujhe jaba Ayu de sakate nahIM ? maiM sukhI karatA duHkhI karatA hU~ jagata meM anya ko yaha mAnyatA ajJAna hai kyoM jJAniyoM ko mAnya ho ? // 253 // // 252 // / / haiM sukhI hote dukhI hote karma se saba jIva jaba tU karma de sakatA na jaba sukha-duHkha de kisa bhA~ti taba // 254 //
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ (63) haiM sukhI hote dukhI hote karma se saba jIva jaba / duSkarma de sakate na jaba duHkha-darda deM kisa bhA~ti taba ? // 255 // haiM sukhI hote dukhI hote karma se saba jIva jaba / satkarma de sakate na jaba sukha-zAMti deM kisa bhA~ti taba ? // 256 / / jo mare yA jo dukhI hoM ve saba karama ke udaya se / 'maiM dukhI karatA-mAratA' - yaha bAta kyoM mithyA na ho ? // 257 / / jo nA mare yA dukhI nA ho saba karama ke udaya se / 'nA dukhI karatA mAratA' - yaha bAta kyoM mithyA na ho ? // 258 // maiM sukhI karatA dukhI karatA hU~ jagata meM anya ko / yaha mAnyatA hI mUr3hamati zubha-azubha kA baMdhana kare // 259 //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ (64) 'maiM sukhI karatA dukhI karatA' yahI adhyavasAna saba / puNya evaM pApa ke baMdhaka kahe haiM sUtra meM // 260 // 'maiM mAratA maiM bacAtA hU~' yahI adhyavasAna saba / pApa evaM puNya ke baMdhaka kahe haiM sUtra meM // 261 / / mAro na mAro jIva ko ho baMdha adhyavasAna se / yaha baMdha kA saMkSepa hai tuma jAna lo paramArtha se // 262 // isa hI taraha corI asatya kuzIla evaM graMtha meM / jo hue adhyavasAna hoM ve pApa kA baMdhana kareM // 263 // isa hI taraha acaurya satya suzIla aura agrantha meM / jo hue adhyavasAna hoM ve puNya kA baMdhana kareM // 264 //
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ (65) ye bhAva adhyavasAna hote vastu ke avalamba se| para vastu se nA baMdha ho ho baMdha adhyavasAna se // 265 // maiM sukhI karatA dukhI karatA bA~dhatA yA chor3atA / yaha mAnyatA hai mUDhamati mithyA nirarthaka jAnanA // 266 // jiya ba~dhe adhyavasAna se zivapatha-gamana se chUTate / gaharAI se soco jarA para meM tumhArA kyA cale? // 267 / / yaha jIva adhyavasAna se tiryaMca nAraka deva nara / ara puNya evaM pApa saba paryAyamaya nija ko kare // 268 // vaha jIva aura ajIva evaM dharma aura adharmamaya / ara loka aura aloka ina sabamaya svayaM nija ko kare // 269 / /
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ (66) ye aura inase anya adhyavasAna jinake haiM nahIM / ve munIjana zubha-azubha karmoM se na kabahU~ lipta hoM // 270 // vyavasAya buddhI matI adhyavasAna ara vijJAna bhI / ekArthavAcaka haiM sabhI ye bhAva cita pariNAma bhI // 271 / / isa taraha hI paramArtha se kara nAsti isa vyavahAra kI / nizcayanayAzrita zramaNajana prAptI kareM nirvANa kI // 272 / / vrata-samiti-guptI-zIla-tapa Adika sabhI jinavarakathita / karate hue bhI abhavyajana ajJAni mithyAdRSTi haiM // 273 // mokSa ke zraddhAna bina saba zAstra par3hakara bhI abhavi / ko pATha guNa karatA nahIM hai jJAna ke zraddhAna bina // 274 / /
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ (67) abhavyajana zraddhA kareM ruci dhareM ara raca-paca raheM / jo dharma bhoga nimitta haiM na karmakSaya meM nimitta jo // 275 // jIvAdi kA zraddhAna darzana zAstra adhyayana jJAna hai / cAritra hai SaTkAya rakSA - yaha kathana vyavahAra hai // 276 // nija AtamA hI jJAna hai darzana carita bhI AtamA / ara yoga saMvara aura pratyAkhyAna bhI hai AtamA // 277 // jyoM lAlimAmaya svayaM pariNata nahIM hotA phaTikamaNi / para lAlimAyuta dravya ke saMyoga se ho lAla vaha // 278 // tyoM jJAnijana rAgAdimaya pariNata na hote svayaM hI / rAgAdi ke hI udaya se ve kie jAte rAgamaya // 279 //
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ (68) nA svayaM karatA moha evaM rAga-dveSa-kaSAya ko / isalie jJAnI jIva kartA nahIM hai rAgAdi kA // 280 // rAga-dveSa-kaSAya karmoM ke udaya meM bhAva jo / unarUpa pariNata jIva phira rAgAdi kA baMdhana kare // 281 / / rAga-dveSa-kaSAya karmoM ke udaya meM bhAva jo / unarUpa pariNata AtamA rAgAdi kA baMdhana kare // 282 // hai dvividha apratikramaNa evaM dvividha hai atyAga bhI / isalie jinadeva ne akAraka kahA hai AtamA // 283 // atyAga apratikramaNa donoM dvividha haiM dravabhAva se / isalie jinadeva ne akAraka kahA hai AtamA // 284 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ (69) dravabhAva se atyAga apratikramaNa hoveM jabatalaka / tabatalaka yaha AtamA kartA rahe yaha jAnanA // 285 // - adhaH karmaka Adi jo pudgala daraba ke doSa haiM / paradravya ke guNarUpa unako jJAnijana kaise kareM ? // 286 // uddezika adhaH karma jo pudgala darabamaya acetana / kahe jAte ve sadA mere kiye kisa bhA~ti hoM ? // 287 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa adhikAra koI puruSa cirakAla se Abaddha hokara baMdha ke / tIvra-mandasvabhAva evaM kAla ko ho jAnatA // 288 // kintu yadi vaha baMdha kA chedana na kara chUTe nahIM / to vaha puruSa cirakAla taka nija mukti ko pAtA nahIM // 289 // isa hI taraha prakRti pradeza sthiti ara anubhAga ko / jAnakara bhI nahIM chUTe zuddha ho taba chUTatA // 290 //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ (71) cintavana se baMdha ke jyoM baMdhe jana na mukta hoM / tyoM cintavana se baMdha ke saba baMdhe jIva na mukta hoM // 291 // chedakara saba baMdhanoM ko baddhajana jyoM mukta hoM / tyoM chedakara saba baMdhanoM ko baddhajiya saba mukta hoM // 292 // jo jAnakara nijabhAva nija meM aura baMdhasvabhAva ko / virakta hoM jo baMdha se ve jIva karmavimukta hoM // 293 // jIva evaM baMdha nija-nija lakSaNoM se bhinna ho / donoM pRthaka ho jAya prajJAchaini se jaba chinna hoM // 294 // jIva evaM baMdha nija-nija lakSaNoM se bhinna hoM / baMdha ko hai chedanA ara grahaNa karanA AtamA // 295 / /
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ (72) jisa bhA~ti prajJA chainI se para se vibhakta kiyA ise / usa bhA~ti prajJA chainI se hI are grahaNa karo ise / / 296 // isa bhA~ti prajJA grahe ki maiM hU~ vahIM jo cetatA / avazeSa jo haiM bhAva ve mere nahIM yaha jAnanA // 297 // isa bhA~ti prajJA grahe ki maiM hU~ vahI jo dekhatA / avazeSa jo haiM bhAva ve mere nahIM yaha jAnanA // 298 // isa bhA~ti prajJA grahe ki maiM hU~ vahI jo jAnatA / avazeSa jo haiM bhAva ve mere nahIM yaha jAnanA // 299 / / nija AtamA ko zuddha ara pararUpa para ko jAnatA / hai kauna budha jo jagata meM paradravya ko apanA kahe // 30 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ (73) aparAdha cauryAdika kareM jo puruSa ve zaMkita raheM / ki cora hai yaha jAnakara koI mujhe nA bA~dha le // 301 // aparAdha jo karatA nahIM niHzaMka janapada meM rahe / baMdha jAU~gA aisI kabhI cintA na usake cita rahe ||302 || aparAdhi jiya 'maiM badhUMgA' isataraha nita zaMkita rahe / para niraparAdhI AtamA bhayarahita hai niHzaMka hai sAdhita arAdhita rAdha ara saMsiddhi siddhi eka hai basa rAdha se jo rahita hai vaha AtamA aparAdha hai ||304 // ||303 // / niraparAdha hai jo AtamA vaha AtamA niHzaMka hai / yaha jAnatA ArAdhanA meM rata rahe // 305 // 'maiM zuddha hU~ -
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ (74) pratikramaNa ara pratisaraNa parihAra nivRtti dhAraNA / nindA garahA aura zuddhi aSTavidha viSakumbha haiM // 306 // apratikramaNa apratisaraNa ara aparihAra adhAraNA / anindA anivRttyazuddhi agardA amRtakuMbha haiM // 307 //
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvavizuddhajJAna adhikAra hai jagata meM kaTakAdi gahanoM se suvarNa ananya jyoM / jina guNoM meM jo dravya upaje unase jAna ananya tyoM // 308 // jIva aura ajIva ke pariNAma jo jinavara khe| ve jIva aura ajIva jAnoM ananya una pariNAma se // 309 // nA kare paidA kisI ko basa isalie kAraNa nahIM / kisI se nA ho ataH yaha AtamA kAraja nahIM // 310 // karma Azraya hoya kartA kartA Azraya karma bhI / yaha niyama anyaprakAra se siddhi na kartA-karma kI // 311 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ (76) . utpanna hotA naSTa hotA jIva prakRti nimitta se / utpanna hotI naSTa hotI prakRti jIva nimitta se // 312 // yoM paraspara nimitta se ho baMdha jIva ru karma kA / basa isataraha hI ubhaya se saMsAra kI utpatti ho // 313 // jabataka na chor3e AtamA prakRti nimittika pariNamana / tabataka rahe ajJAni mithyAdRSTi evaM asaMyata // 314 // jaba anantA karma kA phala chor3a de yaha AtamA / taba mukta hotA baMdha se sadRSTi jJAnI saMyamI // 315 // prakRtisvabhAvasthita ajJAnI karmaphala ko bhogate / para jJAnijana to karmaphala ko jAnate nA bhogate // 316 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ (77) gur3a-dUdha pItA huA bhI nirviSa na hotA sarpa jyoM / tyoM bhalIbhA~ti zAstra par3hakara abhavi prakRtI na taje // 317 // nirveda se sampanna jJAnI madhura-kar3ave neka vidha / ve jAnate haiM karmaphala ko haiM avedaka isalie // 318 // jJAnI kare-bhoge nahIM basa sabhI vidha-vidha karama ko / vaha jAnatA hai karmaphala baMdha puNya evaM pApa ko // 319 // jyoM dRSTi tyoM hI jJAna jaga meM hai akAraka avedaka / jAne karama ke baMdha udaya mokSa evaM nirjarA // 320 // jagata-jana yoM kaheM viSNu kare sura-naraloka ko / rakSA karU~ SaTkAya kI yaha zramaNa bhI mAne yahI // 321 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ (78) to nA zramaNa ara loka ke siddhAnta meM antara rahA / sama mAnyatA meM viSNu evaM AtamA kartA rahA // 322 // isataraha kartRtva se nita grasita loka ru zramaNa ko / mokSa donoM ko dikhAI nahIM detA hai mujhe // 323 // atatvavid vyavahAra graha paradravya ko apanA kaheM / para tatvavid jAne ki para paramANu bhI merA nahIM // 324 // grAma janapada rASTra merA kahe koI jisataraha / kintu ve usake nahIM haiM moha se hI vaha kahe // 325 // isataraha jo 'paradravya merA' - jAnakara apanA kare / saMsaya nahIM vaha jJAni mithyAdRSTi hI hai jAnanA // 326 //
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ (79) 'mere nahIM ye' - jAnakara tatvajJa aisA mAnate / hai ajJatA kartRtvabuddhi loka evaM zramaNa kI // 327 // mithyAtva nAmaka prakRti mithyAtvI kare yadi jIva ko / phira to acetana prakRti hI kartApane ko prApta ho // 328 // athavA kare yaha jIva pudgala darava ke mithyAtva ko / mithyAtvamaya pudgala darava hI siddha hogA jIva nA // 329 // yadi jIva prakRti ubhaya mila mithyAtvamaya pudgala kare / phala bhoganA hogA ubhaya ko ubhayakRta mithyAtva kA // 330 // yadi jIva prakRti nA kareM mithyAtvamaya pudgala darava / mithyAtvamaya pudgala sahaja, kyA nahIM yaha mithyA kaho ? // 331 //
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ (80) karma ajJAnI kare ara karma hI jJAnI kare / jiya ko sulAve karma hI ara karma hI jAgRta kare // 332 // karma karate sukhI evaM dukhI karate karma hI / mithyAtvamaya karmahi kare ara asaMyamI bhI karma hI // 333 // karma hI jiya bhramAte haiM urdhva-adha-tiraloka meM / jo kucha jagata meM zubha-azubha vaha karma hI karate raheM // 334 // karma karate karma dete karma harate haiM sadA / yaha satya hai to siddha hoMge akAraka saba AtamA // 335 // naraveda hai mahilAbhilASI nAra cAhe puruSa ko / paramparA AcAryoM se bAta yaha zrutapUrva hai // 336 //
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ (81) abrahmacArI nahIM koI hamAre upadeza meM / / kyoMki aisA kahA hai ki karma cAhe karma ko // 337 // jo mAratA hai anya ko yA mArA jAve anya se / paraghAta nAmaka karma kI hI prakRti kA yaha kAma hai // 338 // paraghAta karatA nahIM koI hamAre upadeza meM / kyoMki aisA kahA hai ki karma mAre karma ko // 339 // sAMkhya ke upadeza sama jo zramaNa pratipAdana kareM / / kartA prakRti unake yahA~ para hai akAraka AtamA // 340 // yA mAnate ho yaha ki merA AtamA nija ko kare / to yaha tumhArA mAnanA mithyAsvabhAvI jAnanA // 341 // CA
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ (82) kyoMki Atama nitya hai evaM asaMkhya- pradezamaya / nA use isase hIna athavA adhika karanA zakya hai // 342 // vistAra se bhI jIva kA jIvatva lokapramANa hai / nA hoya hInAdhika kabhI kaise kare jiya dravya ko || 343 // yadI mAne rahe jJAyakabhAva jJAnasvabhAva meM / to bhI Atama svayaM apane AtamA ko nA kare // 344 // yaha AtamA ho naSTa kucha paryAya se kucha se nahIM / jo bhogatA vaha kare athavA anya yaha ekAnta nA // 345 // / yaha AtamA ho naSTa kucha paryAya se kucha se nahIM jo kare bhoge vahI athavA anya yaha ekAnta nA // 346 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ (83) jo kare, bhoge nahIM vaha; siddhAnta yaha jisa jIva kA / vaha jIva mithyAdRSTi Arhatamata virodhI jAnanA // 347 // koI kare koI bhare yaha mAnyatA jisa jIva kI / vaha jIva mithyAdRSTi Arhatamata virodhI jAnanA // 348 // jyoM zilpi karma kare parantu karmamaya vaha nA bane / tyoM jIva karma kare parantu karmamaya vaha nA bane // 349 // jyoM zilpi karaNoM se kare para karaNamaya vaha nA bane tyoM jIva karaNoM se kare para karaNamaya vaha nA bane jyoM zilpi karaNoM ko grahe para karaNamaya vaha nA bane tyoM jIva karaNoM ko grahe para karaNamaya vaha nA bane // 351 // / // 350 // /
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ (84) jyoM zilpi bhoge karmaphala tanmaya parantu hoya nA / tyoM jIva bhoge karmaphala tanmaya parantu hoya nA // 352 // saMkSepa meM vyavahAra kA yaha kathana darzAyA gayA / aba suno pariNAma viSayaka kathana jo paramArtha kA // 353 / / zilpI kare jo ceSTA usase ananya rahe sadA / jIva bhI jo kare vaha usase ananya rahe sadA // 354 // ceSTA meM magana zilpI nitya jyoM duHkha bhogatA / yaha ceSTA rata jIva bhI tyoM nitya hI duHkha bhogatA // 355 / / jyoM kalaI nahIM hai anya kI yaha kalaI to basa kalaI hai / jJAyaka nahIM tyoM anya kA jJAyaka to basa jJAyaka hI hai // 356 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ (85) jyoM kalaI nahIM hai anya kI yaha kalaI to basa kalaI hai / darzaka nahIM tyoM anya kA darzaka to basa darzaka hI hai // 357 // jyoM kalaI nahIM hai anya kI yaha kalaI to basa kalaI hai / saMyata nahIM tyoM anya kA saMyata to basa saMyata hI hai // 358 // jyoM kalaI nahIM hai anya kI yaha kalaI to basa kalaI hai / darzana nahIM tyoM anya kA darzana to basa darzana hI hai // 359 // yaha jJAna-darzana-caraNa viSayaka kathana hai paramArtha kA / aba suno atisaMkSepa meM tuma kathana naya vyavahAra kA // 360 / / paradravya ko jyoM zveta karatI kalaI svayaM svabhAva se / basa tyoMhi jJAtA jAnatA paradravya ko nijabhAva se // 361 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ (86) / paradravya ko jyoM zveta karatI kalaI svayaM svabhAva se basa tyoMhi dRSTA dekhatA paradravya ko nijabhAva se // 362 // / || 363 // / paradravya ko jyoM zveta karatI kalaI svayaM svabhAva se basa tyahi jJAtA tyAgatA paradravya ko nijabhAva se paradravya ko jyoM zveta karatI kalaI svayaM svabhAva se sudRSTi tyoM hI zraddhatA paradravya ko nijabhAva se || 364 // yaha jJAna - darzana - caraNa viSayaka kathana hai vyavahAra kA ara anya paryaya viSaya meM bhI isataraha hI jAnanA || 365 // / jJAna-darzana-carita nA kiMcit acetana viSaya meM / isalie yaha AtamA kyA kara sake usa viSaya meM // 366 //
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ (87) jJAna-darzana-carita nA kiMcit acetana karma meM / isalie yaha AtamA kyA kara sake usa karma meM // 367 // jJAna-darzana-carita nA kiMcit acetana kAya meM / isalie yaha AtamA kyA kara sake usa kAya meM // 368 // sadjJAna kA samyaktva kA upaghAta cAritra kA kahA / anya pudagala dravya kA nA ghAta kiMcit bhI kahA // 369 // jIva ke jo guNa kahe ve haiM nahIM paradravya meM / basa isalie sadRSTi ko hai rAga viSayoM meM nahIM // 370 // ananya haiM pariNAma jiya ke rAga-dveSa-vimoha ye / basa isalie zabdAdi viSayoM meM nahIM rAgAdi ye // 371 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ (88) guNotpAdana dravya kA koI anya dravya nahIM kare / kyoMki saba hI dravya nija-nija bhAva se utpanna hoM // 372 // // 374 // stavana nindA rUpa pariNata pudgaloM ko zravaNa kara / mujha ko kahe yaha mAna toSa-ru - roSa ajJAnI kareM ||373 // zabdatva meM pariNamita pudgala dravya kA guNa anya hai / isalie tuma se nA kahA tuSa- ruSTa hote abudha kyoM ? zubha yA azubha ye zabda tujhase nA kaheM ki hameM suna ara AtamA bhI karNagata zabdoM ke pIche na bhage zubha yA azubha yaha rUpa tujha se nA kahe ki hameM lakha yaha AtamA bhI cakSugata varNoM ke pIche nA bhage // 376 // / // 375 / / /
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ (89) zubha yA azubha yaha gaMdha tuma sUMgho mujhe yaha nA kahe / yaha AtamA bhI ghrANagata gaMdhoM ke pIche nA bhage // 377 // zubha yA azubha yaha sarasa rasa yaha nA kahe ki hameM cakha / yaha AtamA bhI jIbhagata svAdoM ke pIche nA bhage // 378 // zubha yA azubha sparza tujhase nA kaheM ki hameM chu / yaha AtamA bhI kAyagata sparzoM ke pIche nA bhage // 379 // zubha yA azubha guNa nA kahe tuma hameM jAno Atman / yaha AtamA bhI buddhigata suguNoM ke pIche nA bhage // 380 // zubha yA azubha dravya nA kahe tuma hameM jAno Atman / yaha AtamA bhI buddhigata dravyoM ke pIche nA bhage // 381 //
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ (90) yaha jAnakara bhI mUDhajana nA gaheM upazamabhAva ko / maMgalamatI ko nA graheM para ke grahaNa kA mana kareM // 382 // zubha-azubha karma anekavidha haiM jo kie gatakAla meM / unase nivartana jo kare vaha AtamA pratikramaNa hai // 383 // baMdhege jisa bhAva se zubha-azubha karma bhaviSya meM / usase nivartana jo kare vaha jIva pratyAkhyAna hai // 384 // zubha-azubha bhAva anekavidha ho rahe samprati kAla meM / isa doSa kA jJAtA rahe vaha jIva hai AlocanA // 385 // jo kareM nita pratikramaNa evaM kareM nita AlocanA / jo kareM pratyAkhyAna nita cAritra haiM ve AtamA // 386 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ (91) jo karmaphala ko vedate nijarUpa mAne karamaphala / haiM bA~dhate ve jIva dukha ke bIja vasuvidha karama ko // 387 // jo karmaphala ko vedate mAne karamaphala maiM kiyA / haiM bA~dhate ve jIva dukha ke bIja vasuvidha karama ko // 388 // * // 389 // jo karmaphala ko vedate hoM sukhI athavA dukhI hoM / haiM bA~dhate ve jIva dukha ke bIja vasuvidha karama ko zAstra jJAna nahIM hai kyoMki zAstra kucha jAne nahIM / basa isalie hI zAstra anya ru jJAna anya zramaNa kaheM // 390 // zabda jJAna nahIM hai kyoMki zabda kucha jAne nahIM / basa isalie hI zabda anya ru jJAna anya zramaNa kaheM // 391 //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ (92) rUpa jJAna nahIM hai kyoMki rUpa kucha jAne nahIM / basa isalie hI rUpa anya ru jJAna anya zramaNa kaheM // 392 // varNa jJAna nahIM hai kyoMki varNa kucha jAne nahIM / basa isalie hI varNa anya ru jJAna anya zramaNa kaheM // 393 / / gaMdha jJAna nahIM hai kyoMki gaMdha kucha jAne nahIM / basa isalie hI gaMdha anya ru jJAna anya zramaNa kaheM // 394 // rasa nahIM hai jJAna kyoMki kucha bhI rasa jAne nahIM / basa isalie hI anya rasa aru jJAna anya zramaNa kaheM // 395 // sparza jJAna nahIM hai kyoMki sparza kucha jAne nahIM / basa isalie sparza anya ru jJAna anya zramaNa kaheM // 396 / /
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ (93) karma jJAna nahIM hai kyoMki karma kucha jAne nahIM / basa isalie hI karma anya ru jJAna anya zramaNa kaheM // 397 // dharma jJAna nahIM hai kyoMki dharma kucha jAne nahIM / basa isalie hI dharma anya ru jJAna anya zramaNa kaheM // 398 // / adharma jJAna nahIM hai kyoMki adharma kucha jAne nahIM / basa isalie hI adharma anya ru jJAna anya zramaNa kaheM // 399 // kAla jJAna nahIM hai kyoMki kAla kucha jAne nahIM basa isalie hI kAla anya ru jJAna anya zramaNa kaheM AkAza jJAna nahIM hai kyoMki AkAza kucha jAne nahIM basa isalie AkAza anya ru jJAna anya zramaNa kaheM // 401 // // 400 // /
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ (94) adhyavasAna jJAna nahIM hai kyoMki ve acetana jina kahe / isalie adhyavasAna anya ru jJAna anya zramaNa kaheM // 402 // nitya jAne jIva basa isalie jJAyakabhAva hai / hai jJAna avyatirikta jJAyakabhAva se yaha jAnanA // 403 // jJAna hI samadRSTi saMyama sUtra pUrvagatAMga bhI / saddharma aura adharma dIkSA jJAna haiM - yaha budha kaheM // 404 // AhAra pudgalamayI hai basa isalie hai mUrtika / nA ahAraka isalie hI yaha amUrtika AtamA // 405 // paradravya kA nA grahaNa ho nA tyAga ho isa jIva ke / kyoMki prAyogika tathA vainasika svayaM guNa jIva ke // 406 //
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ (95) isalie yaha zuddhAtamA para jIva aura ajIva se / kucha bhI grahaNa karatA nahIM kucha bhI nahIM hai chor3atA // 407 // grahaNa kara muniliMga yA gRhiliMga vividha prakAra ke / yaha liMga hI hai muktimaga yaha kaheM katipaya mUDhajana // 408 // para muktimaga nA liMga kyoMki liMga taja arihaMta jina / nija Atma aru sad-jJAna-darzana-carita kA sevana kareM // 409 // basa isalie gRhiliMga yA muniliMga nA maga mukti kA / jinavara kaheM basa jJAna-darzana-carita hI maga mukti kA // 410 // basa isalie anagAra yA sAgAra liMga ko tyAgakara / jur3a jA svayaM ke jJAna-darzana-caraNamaya zivapaMtha meM // 411 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ (96) mokSapatha meM thApa nija ko cetakara nija dhyAna dhara / nija meM hI nitya vihAra kara paradravya meM na vihAra kara // 412 // grahaNa kara muniliMga yA gRhiliMga vividha prakAra ke unameM kareM mamatA na jAne ve samaya ke sAra ko // 413 // / vyavahAra se ye liMga donoM kahe paramArtha se to nahIM koI liMga muktImArga meM / muktImArga meM ||414 // jo jAnakara / par3ha samayaprAbhRta graMtha yaha tattvArtha se nija artha meM ekAgra hoM ve paramasukha ko prApta hoM // / 415 // paMcaviMzati paMcadaza zrI vIra ke nirvANa dina / pUrA huA isa grantha kA zubha padyamaya anuvAda yaha // 416 //
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ meM jJAnAnanda svabhAvI hU~ maiM hU~ apane meM svayaM pUrNa, para kI mujha meM kucha gandha nhiiN| maiM arasa arUpI asparzI, para se kucha bhI sambandha nhiiN|| maiM raMga-rAga se bhinna, bheda se bhI maiM bhinna nirAlA huuN| maiM hU~ akhaNDa caitanyapiNDa, nija rasa meM ramane vAlA huuN| maiM hI merA kartA-dhartA, mujha meM para kA kucha kAma nhiiN| maiM mujha meM rahane vAlA hU~, para meM merA vizrAma nhiiN|| maiM zuddha, buddha, aviruddha, eka, para-paraNati se aprabhAvI huuN| AtmAnubhUti se prApta tattva, maiM jJAnAnanda svabhAvI huuN| -DaoN. hakamacanda bhArilla