Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ smaadhii tNtr muul leekhk :acaariaa s'rii puujypaad jii mhaaraaj
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( smaadhii tNtr SAMADHI TANTAR (muul leekhk :acaariaa s'ii puujypaad jii mhaaraaj By Acharya Pujyapada's Ji Maharaj pNjaabii anuvaad : rviNdr jain purs'ootm jain Translated By :Ravinder Jain - Purshottam Jain prkaas'k :26viiN mhaaviir jnm kliaann s'taabdii sNyoojiaa smitii pNjaab puraannaa bs sttaiNdd, klb cauk, mhaaviir sttriitt, maaleerkoottlaa-148023, jilhaa sNgruur (pNjaab)
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuHjh leekhk baaree jain dhrm vic aacaariaa pujypaad daa mhHtvpuurn sthaan hai / aap jii daa sNbNdh digNbr jain phirkee naal hai pr aapdee grNth giaan bbrpuur hoonn kaarnn saaree jain phirkee inhaaN nuuN stikaar naal prrhdee hn| aapdaa smaaN acaariaa kudkuNd atee aacaariaa smNt bbHdr tooN baaad daa hai / aapdaa jnm krnaattk suubee dee neerrlee piNdd koolee vic maataa s'riideevii atee pitaa s'rii maadhv bbHtt dee ghr hooiaa / aap smaaN pNjviiN sdii iisvii hai / aap bcpn tooN teej' buHdhii dee sn / isee kaarn aapdaa naaN jineeNdr buHdhii piaa / ik vaar dii ghttnaa hai ki aapnee sHp dee muuNh vic phsee ddHdduu nuuN veekhiaa / ih ghttnaa aapjii dee vairaag daa kaarn bnnii / aapnee saadhuu jiivn guhinn kr liaa / dduuNghaa adhiain atee tHp kiitaa / tpHsiaa kaarnn deevtee vii inhaaN dee crnaaN vic puujaa krn lHgee / ih look dhaarnaa nee jineedr buHdhii nuuN puujypaad daa naaN diHtaa| aacaariaa pujypaad nee aapnnii bhupHkhii sdkaa viaakrnn, chNd s'aas'tr, vaidygiri jihee vis'iaaN tooN kaaphii guNthaaN dii rcnaa kiitii / inhaaN vicooN jiteeNdr viaakrnn, srvaarth sidhi atee iis'ttoopdees' nuuN kaaphii prsiHdhii milii| hthlaa smaadhii tNtr unhaaN dii prsiHdh atee aakhrii rcnaa hai / is grNth vic 105 chNd hn / ihnaaN rcnaa vic aatmaa dii yaatraa hai / uh saanuuN us thaaN 'tee lijaakee khrraa krdaa hai, jiHthee naa raag hai naa dvees', jiHthee phuNc kee saaddee saaree ddr atee bbrm duur hoo jaaNdee hn / joo phaaltuu hai uh vic rhi jaaNdaa hai / jiHthee asiiN aatmaa dee kriib atee naal huNdee haaN| is grNth dii j'ruurt nuuN mhisuus krdee hooee, asiiN isdaa pNjaabii anuvaad s'uruu kiitaa hai / koos'is' kiitii hai ki bbaas'aa srl hoovee, phir vii hr gltii lii asiiN jiNmeevaar haaN| s'ubbciNtk, jain bbvn, maaleerkoottlaa rviNdr jain mitii 31-3-2012 purs'ootm jain (anuvaadk) 2
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ smaadhiitNtr joo aatmaa dee aatmruup vic atee aatmaa tooN vHkh jaaN aapnnee jaaN praaee ruup vic jaanndee hn, us anNt giaan dee dhaark atee avinaas'ii siHdh aatmaa nuuN maiN (puujypaad) nmskaar krdaa haaN / (1) naa booldee hooee vii jinaaN dii baannii atee iHchaa naa huNdee hooee vii jinhaaN dii hoor hstiiaaN tee jiHt hooii hai, us brhmaa, cNgii gti nuuN praapt vis'nuuN, s'iv atee jin ruupii s'riir shit s'uHdh aatmaa arihNt nuuN vii maiN puujypaad nmskaar krdaa haaN| (2) | maiN puujypaad aatmaa dee s'uHdh sruup s'aastr, anumaan atee vHs vic kiitee mn tooN anubbv krkee, aapnnii taakt dee anusaar unhaaN mnuHkh dee lii is grNth dii rcnaa kr rihaa haaN, jinhaaN nuuN nirml atee iNdrii tooN pree suHkh dii iHchaa hai| (3) saaree paanniiaaN vic baahr aatmaa, aNtr aatmaa atee prmaatmaa is prkaar aatmaa dee tiNn prkaar huNdee hn| inhaaN vicooN aNtr aatmaa atee baahrii aatmaa daa tiaag krkee upaaa puurvk prmaatmaa nuuN grhinn krnaa caahiidaa hai / (4) | s'riir aadi nuuN aatmaa smjhnn vaalaa baahr aatmaa hai / ciHt dee raag dvees' aadi doos'aaN atee aatmaa dee baaree sNkaa rhit vaalaa aNtr aatmaa hai atee joo krm mail tooN rhit prm pviHtr hai uh prmaatmaa hai| (5) | prmaatmaa krm mail tooN rhit, puurnn suHkh s'riir atee krm dee sprs' tooN duur, iNdriiaaN daa paalk, amrtaa vic sthit, srvuc aatm tHtv iis'vr atee jin hai / (6) baahrii aatmaa vaalaa mnuHkh iNdriiaaN raahiiN sNcaalit atee aatm giaan tooN beemukh huNdaa hai / is lii uh aapnnee s'riir nuuN aatmaa smjhdaa hai| (7) muurkh baahrii aatmaa vaalaa, mnuHkhii deeh vic sthit aatmaa nuuN mnuHkh, ps'uu deeh vic sthit aatmaa nuuN ps'uu, deevtaa dee s'riir vic sthit
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ aatmaa nuuN deevtaa atee nrk praapt aatmaa nuuN naarkii mNndaa hai / aatmaa aapnnee aap vic anNt anNt giaan atee s'ktii daa dhaark hai| aatmaa acl hai atee khud hii anubbv krn dee yoog hai|(8-9) muurkh baahrii aatmaa vaalaa aapnnee aNdr aatmaa nuuN sthaapit krn vaalii hoor mnuHkh dii ceetnaa rhit deeh nuuN aapnnii deeh dii taakt veekhkee usnee aapnnii aatmaa smjh laiNdaa hai|(10) aatmaa dee sruup nuuN naa smjhnn vaalee mnuHkhaaN raahiiN aapnnii atee duusree dii deeh nuuN aatmaa mNn lainn kaarn unhaaN vic hmees'aa ptnii, puHtr aadi ris'tiaaN daa bbrm huNdaa rhiNdaa hai|(11) usee bbrm tooN uhnaaN vic avidiaa (agiaan) naam daa sNskaar mj'buut rhiNdaa hai / isee kaarn jnmaaN-jnmaaN vic vii uh s'riir nuuN hii aatmaa mNndaa rhiNdaa hai|(12) s'riir nuuN hii aatmaa smjhnn vaalaa baahrii aatmaa vaalaa mnuHkh aatmaa nuuN s'riir dee naal joorrdaa hai / isdee ultt aapnnii aatmaa nuuN hii aatmaa smjhnn vaalaa aNtr-aatmaa vaalaa munHkh usee s'riir dee sNbNdh tooN khud nuuN vHkh smjhdaa hai| (13) s'riir nuuN aatmaa smjhnn dee kaarn meerii ptnii, meeraa puHtr aadi klpnaavaaN paidaa huNdiiaaN hn| isee kaarn baahrii aatmaa vaalaa mnuHkh unhaaN dii sNptii nuuN aapnnii sNptii mNnnn lHg jaaNdaa hai / duHkh dii gHl hai ki inhaaN klpnaa atee maantaavaaN tooN hii ih sNsaar ns'tt hoo rihaa hai|(14) s'riir nuuN aatmaa mNnnnaa hii sNsaar vic duHkhaaN daa kaarn hai / is lii is nuuN chHdd kee atee baahrlee vikaaraaN vic iNdriiaaN nuuN jurrn dii aadt nuuN rook kee aatmaa vic daakhl hoonnaa caahiidaa hai|(15) maiN anaadi kaal tooN iNdriiaaN dee kaarn aapnnee aatmaa sruup tooN httkee vis'ee vikaaraaN vic phsdaa jaa rihaa haaN / unhaaN vis'iaaN nuuN aapnnaa dus'mnn smjhnn dee cHkr vic maiN kdee smjhiaa nhiiN ki maiN aatmaa hii haaN| (16) baahrlii gHlbaat dii aadt atee baahrlii hlcl aHgee dHsii gii 4
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidhii anusaar puurn ruup vic chHdd deennaa caahiidaa hai / sNkheep vic ihoo aNdrlaa yoog hai atee ihoo prmaatmaa dee sruup nuuN prkaas' vic baahr liaaunn vaalaa hai| (17) joo ruup mainuuN vikhaaii diNdaa hai, uh aceetn hoonn tooN kujh vii nhiiN jaanndaa atee joo jaanndaa hai uh ceetn ruup nuuN vikhaaii nhiiN diNdaa| is lii maiN kis naal gHl kraaN ? (18) maiN joo duusriaaN raahiiN aakhiaa jaaNdaa hai, joo kuHjh maiN duusriaaN nuuN dHsdaa haaN, uh sbb paaglpn diiaaN hrktaaN hn kiuNki maiN vHcn dee viklpaaN dee bNdhn tooN rhit haaN| (19) joo naa grhinn krn yoog nuuN grhinn nhiiN krdaa atee grhinn kiitee hooee anNt giaan aadi gunnaaN nuuN nhiiN chHdddaa, joo sbb prkaar naal jaanndaa hai, uh aapnnee raahiiN hoonn vaalaa yoog s'uHdh aatmaa hai / (20) s'riir nuuN aatmaa smjhnn daa bbrm hoonn tooN philee smeeN vic kiitiiaaN hrktaaN, us mnuHkh dii trhaaN sn, jiveeN suHkee drHkht nuuN veekhkee mnuHkh nuuN bbrm hoo giaa hoovee / (21) | s'riir nuuN aatmaa smjhnn dee bbrm tooN mukt hoonn tee uh hoonn vaaliiaaN aadtaaN us mnuHkh dii trhaaN hn, joo suHkee drHkht nuuN mnuHkh smjhnn daa bbrm nhiiN rHkhdaa| (22) jis aatmaa dee raahiiN, maiN svai-giaan dee raahiiN aapnnii aatmaa nuuN vii anubbv krdaa haaN, maiN uhii haaN, maiN naa taaN hijrraa haaN, naa istrii haaN, naa purs' haaN, naa ik haaN, naa doo haaN, naa bhut haaN | asl vic maiN s'udh ceetnaa vaalaa hoonn kaarn liNg, bbeed, vHcn bbeed aadi tooN duur haaN| (23) . joo s'uHdh aatm sruup dii annhooNd kaarn maiN niiNd vic gaavil sii atee hunn aatmaa daa giaan hoonn tee maiN jaag giaa haaN / ih ruup naa taaN iNdriiaaN raahiiN guhinn kiitaa jaa skdaa hai tee naa s'bdaaN dii pkrr vic aauNdaa hai / uh taaN aapnnee raahiiN, aapnnee aap nuuN anubbv krnaa hai / ih s'uHdh aatm sruup maiN haaN / (24) s'uHdh giaan sruup aatm nuuN joo maiN hii haaN, drasl anubbv bbeed
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ krn vaalee mnuHkh dee is jnm dee raag-dvees' aadi doos' ns'tt hoo jaaNdee hn| is lii naa kooii meeraa dus'mn hai tee naa hii doost (25) joo mnuHkh, joo meeree aatmaa sruup nuuN nhiiN veekhdee (smjhdee) meeree miHtr jaaN dus'mn nhiiN sn| uh usnuuN veekhdee tee smjhdee hn, uh vii meeree dus'mn jaaN miHtr nhiiN| (26) baahrii aatmaa nuuN chHddkee aNtr-aatmaa vic rhiNdee hooee saaree sNklp-viklp tooN rhit hoo kee prm aatmaa daa dhiaan krnaa caahiidaa hai|(27) us prmaatmaa nuuN ik krdee hooee krn naal 'uh maiN haaN' is prkaar daa sNskaar praapt huNdaa hai / ih bbaavnaa vaar-vaar kiitii jaavee taaN uh sNskaar mj'buut huNdaa hai atee aapnnee aap nuuN prmaatmaa vic sthit hoonn dii praaptii huNdii hai|(28) muurkh mnuHkh s'riir, ptnii, puHtr aadi jinhaaN vic vii uh vis'vaas krdaa hai, asl vic uhii aatmaa dee ddr nuuN paidaa krn vaalee keeNdr hn / jis prmaatmaa tooN uh ddrdaa hai uh hii aatmaa bbaia mukt krn vaalii iHkoo iHk s'ktii huNdii hai|(29) saariiaaN iNdriiaaN nuuN kaabuu krkee tee sthir hooee aNtaakrn nuuN ik pl lii vii joo mhisuus krdaa hai, uhii prmaatmaa daa tHtv hai|(30) joo prmaatmaa hai, uh maiN haaN, tee joo maiN haaN uh prmaatmaa hai| is lii sthitii ih hai ki maiN hii aapnnaa puujnnyoog haaN atee kooii hoor meeree raahiiN puujnnyoog nhiiN|(31) maiN aapnnee vic sthit prm aanNd tooN bbrpuur khud nuuN (aapnnii aatmaa nuuN) vis'ee, vikaaraaN tooN beemuHkh krkee aapnnee aap (aapnnee aatm sruup) nuuN praapt kiitaa hai|(32) joo naas'vaan s'riir nuuN aatmaa tooN vHkh nhiiN smjhdaa, uh ghoor tp krkee vii muktii nuuN praapt nhiiN kr skdaa| (33) aatmaa atee s'riir bbeed dii bbiNntaa dee giaan tooN uh dhn dee aanNd vic dduHbee hooee, mnuHkh nuuN tp kaarn paidaa ghoor ks'ttaaN daa duHkh hoonn tee vii kooii 6
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ duHkh nhiiN huNdaa| (34) jis mnuHkh dee mnruupii paannii vic raag, dvees' aadi diiaaN lhiraaN hlcl nhiiN krdiiaaN / sirph uhii mnuHkh aatm tHtv nuuN veekh skdaa hai, hoor kooii nhiiN| (35) . raag-dvees' tooN rhit deeh tee aatmaa vic dii bbiNntaa vic vis'vaas krn vaalaa pHkaa mn hii aatm tHtv hai / isdee ultt dhaarnaa vaalaa mn aatm tHtv daa bbrm hai| is lii raag-dvees' tooN rhit mn nuuN dhaarn krnaa caahiidaa hai atee raag-dvees' vaalee mn nuuN chHddnnaa caahiidaa hai / (36) agiaan, agiaan daa abbiaas atee ustooN utpNn sNskaar dee kaarnn mn aaj'aad nhiiN huNdaa / raag-dvees' paidaa huNdee hn, pr uhii giaan dee sNskaar kaarn aapnnee aap aatm sruup vic sthit hoo jaaNdaa hai / (37) jisdee mn vic raag-dvees' utpNn huNdaa hai usnuuN hii iHj't tee beeij'tii mhisuus huNdii hai, jisdee mn vic raag-dvees' nhiiN huNdaa usnuuN iHj't tee beeij'tii mhisuus nhiiN huNdii| (38) jd kdee moohniiaaN krm (aHtth prkaar dee krmaaN vicooN ik krm) dee prgtt hoonn kaarn kisee tpsvii dee mn vic raag-dvees' utpNn hoo jaavee, uh usee smeeN aapnnee s'uHdh aatm sruup daa ciNtn kree, usdii iHchaa kree / is naal raag-dvees' aadi pl vic s'aaNt hoo jaaNdaa hai| (39) | jeekr s'riir ptii raag utpNn hoo jaavee taaN giaanii aatmaa nuuN bbeed vigiaan dee aadhaar tee (s'riir vHkh, aatmaa vHkh) s'riir nuuN vHkh mhisuus krdaa hooiaa aapnnii aatmaa nuuN utm bbaav scee aanNd vaalii, aapnnee s'riir vic sthit, aapnnii aatm sruup daa dhiaan kree / ajihaa krn naal s'riir dee prtii paidaa hooiaa raag-dvees' khtm hoo jaaveegaa| (40) r smjhnn naal bbrm tooN joo duHkh paidaa huNdaa hai, uh aatm giaan tooN, aatmaa nuuN s'riir tooN vHkh anubbv krn tee s'aaNt hoo jaaNdaa hai, joo mnuHkh is raah 'tee aHgee vdhnn lii atee mihnt nhiiN krdee, uh uhii tpsiaa krn tee vii s'ktii haasil nhiiN kr skdee| (41)
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ s'riir aadi praaee pdaarth vic aatm buHdhii rHkhnn vaalaa baahrii aatmaa aapnnee aatm sruup tooN girdaa hooiaa krm bNdhn vic phsdaa hai, isdee ultt tHtv giaanii aNtr aatmaa vaalaa ihnaaN tooN mukt hoonnaa caahuNdaa hai|(42) deeh aadi praaee pdaarthaaN vic aatm s'uHdhii rHkhnn vaalaa baahrii aatmaa vaalaa viaktii aapnnee aatm sruup nuuN ginnkee nis'cit krmaaN daa vHdhnn krdaa hai / isdee ultt aapnnii aatmaa tooN hii aatmaa ruupii rHkhnn vaalaa aNtr aatmaa vaalaa mnuHkh s'riir aadi praaee pdaarthaaN dee sNbNdh tooN httkee krm bNdhn tooN mukt hoo jaaNdaa hai|(43) s'riir nuuN aatmaa smjhnn vaalaa agiaanii baahrii aatmaa vaalaa mnuHkh vikhaaii deenn dee aadhaar tee aatmaa nuuN liNg (istrii, purs' tee hijrraa) dee ruup vic bnndaa hai / isdee ultt aatm giaanii mnuHkh vis'vaas krdaa hai ki uh sirph aatm tHtv hai, aatmaa siHdh hai atee usnuuN s'bdaaN vic nhiiN bNniaa jaa skdaa|(44) aNtr aatmaa vaalaa mnuHkh aapnnii aatmaa dee s'uHdh sruup nuuN jaanndaa hooiaa aNt us s'riir aadi praaee pdaarthaaN tooN bbiNn anubbv krdaa hooiaa vii philaaN dee bbrm aadi sNskaaraaN dee kaarn baaad vic vii kdee s'Hkii hoo skdaa hai|(45) ihnaaN haaltaaN vic aNtr aatmaa vaalee mnuHkh nuuN soocnnaa caahiidaa hai ki joo ih sNsaar vikhaaii dee rihaa hai uh aceetn (beejaan) hai atee joo ceetnruupii aatmaa hai uh taaN vikhaaii nhiiN diNdaa, is lii maiN kis naal guHsaa kraaN atee kistooN guHsaa naa kraaN ? is lii maiN taaN vickaarlee bbaav nuuN dhaarn krdaa rhaaNgaa|(46) agiaanii baahrii aatmaa vaalaa mnuHkh, baahrlee pdaarthaaN daa tiaag atee usnuuN grhinn krdaa hai, jisnuuN buraa smjhdaa hai, usnuuN chHdddaa hai jisnuuN cNgaa smjhdaa hai grhinn krdaa hai| isdee ultt aatm sruup daa jaannkaar aNtr aatmaa vaalaa mnuHkh adhiaatmik tiaag atee grhinn krdaa hai, bbaav raag-dvees' nuuN chHdddaa hai atee smiak drs'n (s'rdhaa), 8
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ smiak giaan, smiak caariHtr ruupii nijbbaavaaN nuuN grhinn krdaa hai, pr ihnaaN doohaaN tooN bbiNn s'uHdh sruup vic sthit prmaatmaa aNdrlaa, baahrlaa aadi kisee pdaarth nuuN naa tiaag krdaa hai naa grhinn krdaa hai| (47) | aatmaa nuuN mn bbaav ciHt naal joorrnaa caahiidaa hai, usnuuN vcn atee s'riir tooN vHkh smjhnnaa caahiidaa hai / vcn atee s'riir raahiiN kiitee vrtaaoo vic ciHt nhiiN laaunnaa caahiidaa / (48) deeh nuuN aatmaa smjhnn vaalee baahrii aatmaa mnuHkh nuuN baahrlaa sNsaar suNdr atee vis'vaasyoog lHgdaa hai, pr aatmaa vic hii nj'r rHkhnn vaalee aNtr-aatmaa mnuHkh nuuN praaee pdaarthaaN vic naa vis'vaas huNdaa hai atee naa hii kooii mooh (49) aatm giaan tooN kooii vii kNm buHdhii vic j'iaadaa smeeN tHk nhiiN bnnaakee rHkhnnaa caahiidaa hai / jee aapnnee jaaN duusree dee bblee dee lii s'riir atee baannii raahiiN kuHjh krnaa pvee taaN mooh smtaa tooN rhit bbaavnaa naal krnaa caahiidaa hai / (50) joo kuHjh (s'riir aadi) maiN iNdriiaaN raahiiN veekhdaa haaN, uh maiN nhiiN haaN, pr iNdriiaaN vpaar (kNm-kaaj) nuuN rook kee jis uc khus'ii deenn vaalee giaan dee prkaas' nuuN veekhdaa haaN, uh maiN hii haaN / (51) aatm bbaavnaa dee abbilaas'ii nuuN s'uruu vic kdee kdee vikaaraaN vic suHkh atee aatm bbaavnaavaaN vic duHkh vii mhisuus hoo skdaa hai, pr bbaavnaa daa cNgaa abbiaas hoo jaann tee usnuuN baahrlee vis'ee vikaaraaN vic duHkh daa atee aatm sruup dee ciNtn vic suHkh daa anubbv hooveegaa / (52). aatm bbaavnaa daa abbiaas krn vaalaa mnuHkh hmees'aa aatm sruup nuuN hii aakhee | aatm sruup dee baaree vic hii duusree aatm giaaniiaaN dee piHchee aatm sruup nuuN praapt krn dii iHchaa kree | aatm sruup dee lii tiaar rhee, istooN agiaanii baahrii aatmaa ruup tooN chuttkaaraa paakee prkaas' vaaNg giaanii aNtr aatm sruup nuuN praapt kr lveegaa / (53) boolcaal atee s'riir vic bblee mnuHkh boolcaal atee s'riir vic
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ aatmaa dii tlaas' krdee hn / isdee ultt boolcaal atee s'riir dee asliiat nuuN smjhnn vaalaa mnuHkh inhaaN tHtvaaN nuuN aatmaa tooN vHdh smjhdaa hai| (54) iNdriiaaN dee vis'ee vikaaraaN ajihaa kooii pdaarth nhiiN hai, joo aatmaa daa bblaa krn vaalaa hoovee / phir vii agiaanii mnuHkh agiaan bbaavnaa dee kaarn iNdriiaaN dee vis'ee kaaraaN vic phsiaa rhiNdaa hai| (55) mithiaatv (agiaan ruupii hneeree dee kaarn agiaanii jiiv anaadii kaal tooN ghHtt priaaee (avHsthaa) vic sooee hooee duHkh bboog rihaa hai| kdee kooii vii jaag rhee hn, taaN uh aapnnee ris'teedaaraaN nuuN, jiveeN ptnii puHtr nuuN aapnnaa atee anaatm bbuut nuuN bbaav joo aatmaa nhiiN hai us s'riir aadi nuuN ih maiN hii haaN, ajihaa mNn rihaa hai|(56) | aNtr aatmaa vaalee mnuHkh nuuN caahiidaa hai ki uh aapnnee aatm sruup vic sthit hoo kee aapnnii deeh nuuN hmees'aa is ruup vic veekhee ki ih meerii aatmaa nhiiN hai atee duusree jiivaaN dii deeh nuuN vii anaatm buHdhii naal isee ruup vic veekhee, ki usdii vii deeh aatmaa nhiiN hai / (57) aNtr aatmaa vaalaa mnuHkh soocdaa hai ki muurkh agiaanii look mainuuN binaa dHsee maiN aatm sruup nuuN nhiiN jaanndee hn, dHsee jaann tee vii nhiiN jaanndee hn| is lii unhaaN nuuN dHsnn vic mihnt krnaa beekaar hai|(58) joo maiN ih smjh skdaa haaN, uh maiN nhiiN haaN / uh meeraa aatm sruup nhiiN hai atee joo aatm sruup maiN haaN uh duusree jiivaaN nuuN updees'aaN tooN praapt nuuN kii guhinnyoog nhiiN / is lii isee duusree jiivaaN nuuN bblaa kii smjhaavaaN ? (59) . aNdr dii giaan jootii mooh hneeree dee naal ddhkii baahrii aatmaa, baahrlee pdaarthaaN (s'riir aadi) vic khus'ii mNndaa hai / istooN ultt jaagrit aNtr aatmaa vaalaa mnuHkh baahrlee pdaarthaaN vic kooii dilcspii nhiiN rHkhdaa uh aapnnee aNdrlee, aapnnee aatm sruup vic hii khus' rhiNdaa hai / (60) s'riir nuuN sukh-dukh mhisuus nhiiN huNdaa / uh nihi (sj'aa deenn 10
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaalaa), anuhi (maaph' krn vaalaa) nuuN nhiiN smjhdee| pheer vii agiaanii baahrii aatmaa vaalee vrt aadi dee raahiiN usdaa nihi atee kHprree phin kee unhaaN tee anuhi krn dii buHdhii rHkhdaa hai (61) | jdooN tHk s'riir baannii atee mn nuuN aatmaa smjhiaa jaaNdaa hai td tHk sNsaar hai| jd tHk inhaaN nuuN aatmaa tooN bbiNn smjhnn daa abbiaas s'uruu hoo jaaNdaa hai taaN muktiidaa dr khuHlhdaa hai / (62) moottee kHprree phin lainn naal kooii mnuHkh khud nuuN moottaa nhiiN smjh skdaa usee trhaaN aNtr aatmaa mnuHkhii s'riir dee taaktvr hoonn tee aatmaa dii taakt nhiiN vdhaa skdaa / (63) jis prkaar aapnnee phinee hooee kprree phtt jaann tee giaanii mnuHkh aapnnee s'riir nuuN kmj'oor nhiiN mNndaa, usee trhaaN aapnnee s'riir dee kmj'oor hoonn jaann tee aapnnii aatmaa nuuN kmj'oor nhiiN mNniaa jaa skdaa / (64) jis trhaaN kHprraa ns'tt hoo jaann tee giaanii mnuHkh aapnnee s'riir nuuN ns'tt hooiaa nhiiN mNndaa, usee trhaaN aapnnee s'riir dee ns'tt hoo jaann tee aapnnii aatmaa nuuN ns'tt nhiiN kiitaa jaa skdaa / (65) jis trhaaN laal rNg dee kHprree vaalaa giaanii mnuHkh aapnnee s'riir nuuN laal nhiiN mNndaa, usee trhaaN aapnnee s'riir dee laal hoo jaann tee uh aapnnii aatmaa nuuN laal rNg vaalaa nhiiN mNndaa / (66) jd mnuHkh nuuN kriaavaaN atee hrktaaN naal bbriaa hooiaa sNsaar beejaan atee ceetnaa, kriaa atee bboog tooN rhit vikhaaii diNdaa hai td usnuuN s'aaNtii atee suHkh daa anubbv huNdaa hai / istooN binaa mnuHkh nuuN s'aaNtii suHkh daa anubbv nhiiN huNdaa |(67) baahrii aatmaa mnuHkh dii giaan muurtii aatmaa kaarmnn (krmaaN) s'riir ruupii kNj naal ddhkii hooii hai | ajihaa mnuHkh aatmaa dee shii sruup nuuN nhiiN jaanndaa| siHttee vjooN usnuuN lNbee smeeN tHk sNsaar vic bbttknnaa paiNdaa hai| uh vaar-vaar jnm tee mrn vic guj'rdaa hai (68) | prmaannuuaaN dee smuuh s'riir vic prvees' krdee atee baahr nikldee hn| pheer vii s'riir daa akaar bnniaa rhiNdaa hai| is haalt dee bbrm vic
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ paikee agiaanii mnuHkh s'riir nuuN hii aatmaa smjh laiNdaa hai|(69) maiN gooraa haaN, moottaa haaN, ptlaa haaN-is prkaar s'riir dee naal aatmaa nuuN ik ruup naa krdee hooee hmees'aa keevl giaan subbaaa vaalee aatmaa nuuN ciHt vic dhaarn krnaa caahiidaa hai / (70) jis mnuHkh dee ciHt vic aatmaa baaree sthir dhaarnaa hai, usdii binaaN s'Hk muktii huNdii hai, jisdii ajihii dhaarnaa nhiiN usdii nis'cee hii muktii nhiiN huNdii / (71) lookaaN dee meel-milaap naal boolnnaa huNdaa hai| bool-caal dee vdhnn naal mn cNcl huNdaa hai| mn dee cNcl hoonn tee mn vic viklp utthdee hn| is lii yoogii nuuN caahiidaa hai ki uh yoog smeeN sNsaarik lookaaN naal meel milaap naa kree|(72) jisnuuN aatmaa daa anubbv nhiiN hooiaa, uh piNdd atee jNgl ihnaaN doohaaN prkaar diiaaN rhinn yoog thaavaaN nuuN bdl skdaa hai, istooN ultt jisnuuN aatmaa daa anubbv hoo cuHkiaa hai uhnaaN dee lii taaN s'uHdh tee sthir aatmnivaas hai / (73) s'riir nuuN hii aatmaa smjhnn vaalaa murr riir dhaarn krn daa muul kaarn hai / isdee ultt aatmaa nuuN hii aatmaa smjhnnaa dubaaraa deeh dhaarn krn tooN chuttkaaraa paaunn daa hii muul kaarn hai / (74) | deeh nuuN hii aatmaa smjhnn dee kaarn vaar-vaar jnm lainn dee lii mnuHkh khud hii j'iNmeedaar hai atee aatmaa nuuN aatmaa smjhnn dee kaarn isnuuN mukt avsthaa divaaunn dee lii jiNmeevaar hai / is lii mnuHkh khud hii aapnnaa guruu hai, istooN ilaavaa hoor kooii guruu nhiiN (75) s'riir aadi nuuN mj'buutii naal aatmaa smjhnn dee kaarn baahrii aatmaa vaalaa mnuHkh aapnnii maut atee doostaaN tooN judaa hoonn tooN bhut ddrdaa hai| (76) aatmaa nuuN aatmaa smjhnn vaalaa aNtr aatmaa vaalaa viaktii s'riir dii gtii bbaav usdaa bcpn, jvaanii tee maut aadi haaltaaN nuuN aapnnii aatmaa tooN bbiNn mNndaa hai / is lii uh maut nuuN ik kHprree daa tiaag 12
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ atee duusree kHprree nuuN apnnaa kee niddr bnniaa rhiNdaa hai / (77) look vrtaaoo dee maamlee vic sooii hooiinaa dhiaan deenn vaalaa aadmii aatmaa dee maamlee vic, jaagit tee tiaar rhiNdaa hai / isdee ultt joo look vrtaaoo dee maamlee vic jaagrit bbaav saavdhaan rhiNdaa hai, uh aatmaa dee maamlee vic asaavdhaan (sooiaa) rhiNdaa hai / (78) aatmaa nuuN aNdrooN atee s'riir nuuN baahrooN veekhnn dee bbeed vigiaan dee abbiaas raahiiN jiiv nuuN muktii dii praaptii huNdii hai / (79) | aatmaa daa drs'n kr cuHkee joogii jiiv nuuN hii ih sNsaar paagl jihaa atee baaad vic aatm sruup puurnntaa daa abbiaas hoonn tee lkrrii tee pHthr jihaa mhisuus huNdaa hai / (80) | aatmaa dee sruup nuuN upaadhiaaee aadi guruuaaN tooN jiia bbrkee sunnn atee aapnnii j'ubaan naal dHsnn tee vii jd tHk s'riir aadi tooN aatmaa dii bbiNntaa nuuN anubbv nhiiN krdaa, jd tHk uh muktii haasil nhiiN kr skdaa / (81) | mnuHkh nuuN caahiidaa hai ki uh aatmaa nuuN s'riir tooN bbiNn tee vHkh anubbv krkee aatmaa vic hii aatmaa dii bbaavnaa kree, ki phir uh supnee vic hii s'riir nuuN aatmaa smjhnn dii bbuHl naa kr skee / (82) avrtaaN tooN paap daa atee vrtaaN tooN puNn daa bNdh (sNhi) huNdaa hai| atee jiHthee paap atee puNn dooveeN smaapt hoo jaaNdee hn, uh muktii hai / is lii muktii daa iHchuk mnuHkh avrtaaN dii trhaaN vrtaaN daa vii tiaag kr skdaa hai / (83) | mnuHkh avrtaaN nuuN chHddkee vrtaaN vic vis'vaas rHkhee, unhaaN daa mj'buutii naal paalnn kree / phir aatmaa dee viiraag nuuN praapt krkee unhaaN vrtaaN nuuN vii chHdd deevee (84) aNdr klpnaavaaN daa jaal aatmaa dee duHkh daa muul kaarn hai / usdee ns'tt hoonn tee hitkaarii atee piaaree prm pd (muktii) dii praaptii huNdii hai| (85) avrtii nuuN vrt dhaarn krkee vrtii bnnnaa caahiidaa hai / vrtii nuuN 13
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ giaan bbaavnaa vic liin hoonnaa caahiidaa hai| giaan bbaavnaa vic mnuHkh liin nuuN keevl giaan (brhm giaan) naal mj'buut hoonnaa caahiidaa hai atee keevl giaan naal sNpNn mnuHkh nuuN siHdh (muktii) pd dii praaptii krnii caahiidii hai|(86) baahrii phiraavee (jttaa, ngntaa) deeh naal jurree hn, deeh hii aatmaa daa sNsaarii bNdhn hai| jinhaaN nuuN baahrii ciNnhaaN daa mooh hai, uh sNsaar tooN mukt nhiiN hoo skdee (87) jaat (baahmnn, khHtrii aadi) vii deeh naal jurrii hooii hai| ih hii aatmaa daa sNsaar bbaav-bNdhn hai| jinhaaN nuuN jaat daa mooh hai uh mnuHkh sNsaar dee bNdhn tooN mukt nhiiN hoo skdaa (88) | kuHjh lookaaN nuuN s'aas'traaN daa mooh huNdaa hai ki jaat, bbeekh dee raahiiN hii muktii mildii hai / bbaav khaas jaat nuuN, bbeekh dhaarn krn tee hii muktii mileegii | ajihee mnuHkh nuuN aatmaa dee prm pd dii praaptii nhiiN hooveegii (89) s'riir daa mooh tiaagnn atee viiraagtaa nuuN paaunn dee lii iNdriiaaN dee bboog daa tiaag hoo jaaNdaa hai, pr mooh vic phsee mnuHkh s'riir dee preemiiaaN atee viiraagtaa prtiidvees' rHkhdaa hai / (90) bbeed vigiaan daa jaannn vaalaa mnuHkh jiveeN sNjm dee kaarn bbrm vic paikee lNgrraa tee dris'ttii rhit hoo jaaNdaa hai, uh hii aatmaa dii dris'ttii tee s'riir nuuN dhaarn kr laiNdaa hai atee smjhnn lHgdaa hai ki s'riir hii veekh smjh rihaa hai / (91). bbeed vigiaan nuuN jaannn vaalaa mnuHkh jis trhaaN lNgrree dii sooc nuuN dis'ttiihiinn naal nhiiN joorrdaa, usee trhaaN aatmaa dee asl sruup nuuN smjhnn vaalaa mnuHkh aatmaa dii dris'ttii tooN, usdee giaan drs'n subbaaa nuuN s'riir dee naal nhiiN joorrdaa, usnuuN s'riir dii vis'ees'taa nhiiN mNndaa (92) joo aatm sruup nuuN nhiiN veekhdaa unhaaN baahrii aatmaa vaalee mnuHkhaaN nuuN joo keevl niiNd atee paagl hoonn vic bbrm ruup mhisuus huNdii hai, pr aatm sruup veekhnn vaalee aNtr aatmaa dee mooh vic phsee baahrii aatmaa nuuN saarii haalt vic bbrm mhisuus huNdaa hai|(93) 14
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ s'riir nuuN hii aatmaa smjhnn vaalaa baahrii aatmaa vaalaa mnuHkh saaree s'aas'traaN daa jaannkaar hai atee jaagrit rhinn tee vii krm bNdhn tooN mukt nhiiN huNdaa| isdee ultt aatmaa daa giaan jaannkaar aNtr aatmaa mnuHkh niiNd atee paaglpunnee dii haalt vic vii krm bNdhn tooN mukt huNdaa hai / (94) jis vis'ee vic mnuHkh dii buHdhii jurrii hoovee atee saavdhaan rhiNdaa hoovee us vis'ee vic usdii s'rdhaa hoo jaaNdii hai| us vis'ee tee usdaa ciHt vii liin hoo jaaNdaa hai / (95) jis vis'ee vic mnuHkh dii buHdhii jurrii tee saavdhaan nhiiN rhiNdii us vis'ee tee usdii s'rdhaa htt jaaNdii hai taaN us vis'ee vic usdaa ciHt jurriaa nhiiN rhi skdaa / (96). jis prkaar diivee dii looa bbin hooNd rHkhnn vaalii hai, bHtii diivee dii upaasnaa krdee hooee usee prkaar hoo jaaNdii hai jis prkaar aapnnee tooN bbiNn arihNt, siHdhruupii prmaatmaa bnn jaaNdii hai / (97) jis trhaaN baaNs daa drHkht khud nuuN khud naal rgrr kee aNg bnndaa hai, usee trhaaN aatmaa khud aapnnee ceetn sruup dii upaasnaa krkee ih aatmaa khud hii prmaatmaa bnn jaaNdii hai|(98) is prkaar bbeed jaaN abbeed (bbiNn aatmaa atee abbiNn aatmaa) ruup tooN aatm sruup dii lgaataar bbaavnaa krnii caahiidii hai|is naal uh jiiv naal diaa, khimaa yoog prmaatmaa pd nuuN aapnnee aap paapt kr lveegaa, jisnuuN praapt krkee (jnm-mrn) dii vaapsii nhiiN hooveegii / usnuuN jnm mrn dee cHkr tooN muktii mil jaaveegii / (99) ih ceetn sruup aatmaa jee bbuj hai bbaav joo jmiin, paannii, agnii atee hvaa inhaaN caar bbujaaN tooN utpNn hai jaaN shij hii s'uHdh sruup tooN utpNn hai taaN pheer maut dee naal nirvaan aapnnee aap hoo jaaveegaa / is lii koos'is' dii j'ruurt nhiiN hai atee jee nirvaan dii praaptii jaaN cit virtii dee rooknn tooN huNdii hai taaN is vic vii yoogiiaaN dee lii duHkh daa kooii svaal nhiiN|(100) prtHkh vikhaaii deenn vaalee s'riir daa supnee vic hooiaa vinaas' 15
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ sHcmuHc daa vinaas' kiHthee hai ? isee trhaaN jaagut haalt vic hooee s'riir dee vinaas' tooN aatmaa daa vinaas' kiveeN hooiaa ?? dooveeN haaltaaN iHkoo jihee bbrm vaaliiaaN hn / (101) binaaN ks'tt utthaaee praapt hooee bbeed vigiaan kii vaar s'riirk ks'tt aaunn tee kmj'oor hoonn lHgdaa hai / is aNtr aatmaa mnuHkh nuuN caahiidaa hai ki uh s'ktii anusaar ks'tt shin daa abbiaas krdaa hooiaa aatmaa nuuN s'riir tee bbiNn smjhnn dii bbaavnaa kree| bbaav ks'tt shin daa abbiaas krdee hooee bbeed vigiaan nuuN aNdr utaarn dii dis'aa vHl aHgee vdhee|(102) | aatmaa dee raag-dvees' dee mn-vcn-s'riir dii koos'is' naal privrtn huNdee hn / inhaaN privrtnaaN tee joo hvaa phaildii hai, us naal s'riir daa jNtr ddhaaNcaa aapnnee kNm vic lgdaa hai / (103) muurkh baahrii aatmaa mnuHkh iNdriiaaN vaalee us ddhaaNcee nuuN aatmaa tee sthaapit krkee duHkh bboogdaa hai / isdee ultt aNtr aatmaa vaalaa mnuHkh aapnnee giaan dee kaarn ajihee ddhaaNcee dii klpnaa nuuN chHddkee prmaatm pd praapt kr laiNdaa hai / (104) | us prmaatm pd dii praaptii daa raah ih smaadhii tNtr nuuN tthiik ddhNg naal dil vic dhaarn krkee atee prmaatm bbaav vic cit sthir krkee aNtr aatmaa vHl mnuHkh sNsaarik duHkhaaN tooN utpNn krn vaalii us buHdhii nuuN tiaag diNdaa hai joo s'riir nuuN aapnnaa atee aatmaa nuuN praaiaa smjhdii hai| is trhaaN uh s'riir tooN mukt hookee giaan vaalii aatmaa dee suHkh nuuN praapt kr laiNdaa hai (105)
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ prkaas'k : 26viiN mhaaNviir jnm kliaann s'taabdii sNyoojikaa smitii pNjaab puraannaa bs sttaiNdd, klHb cauNk, mhaaviir sttriitt, maaleerkoottlaa-148023, jilhaa sNgruur (pNjaab) Please visit for Punjabi Jain Literature : www.jainworld.com