Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ dilhI tArA siddhAnta TaTa . tArakuthI prema bheTa. zrIvijayadharmasUriMgurubhyo namaH / 033333333333:033339332236 // aham // prAkRta mArgopadezikA ta bhArata kartAvAnivAsI jayapura | paMDita, vahecaradAsa jIvarAja. 0ec3c38eeceeeeeee333333123133232cececceo prakAzakazrIyazovijaya jainagraMthamAlAnA vyavasthApakamaMDaLa taraphathI -zeTha premacaMda ratanajI... tathA DELISTED mA. za. phAmA 3003c38ec2329ciclicecotiesbazaresche bhAvanagara vIra saM..2446 sarvahakka svAdhIna. dvitIyAvRtti. 500 prata. sa. 1919 kiMmata ru. 1-4-. 2910390233:209033333330
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ AN - vaDodarA-ziyApurAmAM, zrI luhANAmitra sTIma prinTIMga presamAM, viTThalabhAi AzArAma Thakkare prakAzaka mATe chApI prasiddha - karyu. tA. 25-7-1919.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ A zrIkailAsasAgarasUri mAnaEiEL HERO ferikodaes dhArA saprema bheMTa tA. .... apanI prathamAvRtinI prastAvanA : jA sAkSaro! ... jema saMskRtabhASA pavitra ane sanAtana-mAnavAmAM Ave che, tevIz2a rIte- prAkRtabhASA paNa pavitra ane prAcIna che, jo ke sAMprata / saMskRtabhASA saralatAthI zIkhavA mATe ghaNAM aka sAdhano najara para Aveche, paraMtu prAkRtabhApA zIkhavA mATe sivAya haimavyAkaraNa vIjeM saMpUrNa sundara sAdhana maLatuM nathI, ane A yuganA yuvAno 'gokhavU te magajamArI che' ama mAnI te vyAkaraNa sAMgopAMga joi zakatA nathI, tethIna dina pratidina A prAkRtabhASA luptaprAya thayelI jovAmAM Aveche, parantu havethI oma na thavA pAme ane kevala gujarAtI zIkhelA vidyArthiopaNa prAkRtabhApA saralatAthI zIkhe, te mATe A laghu pustaka taiyAra karavAmAM AvyuM che. A pustakane taiyAra karavAmAM, tenI bhASA sudhArA mATe ane premakaoNpI taiyAra karavA mATe zrImAn mAstara rAyacandamAI kasalacanda bhAIe tathA grupha vigere govAmAM bInA sAkSarose paNa mane ghaNI sArI sahAyatA ApelI che, te mATe teo pUjyono A sthale 9 sAntaHkaraNa upakAra mAnuchu. yadyapi pustaka lakhatAM sAvacetI rAkhelI hovA chatAM paNa 'sahabhUrbhrAntidurvArA' e vAkya mUnaba koi paNa sthale sAkSaronI najare .bhUlelo. .dekhAuM, to. teo. mane kSamA karaze ane mane pharIthI bhUla : : na thavA mATe sUcanA karaze to teono huM AbhAra mAnIza. vIravarSa 2438. ) prAkRtabhASopAsakakArtika kRSNa aSTamI becara jIvarAja. zrIjainayazovijayasaMskRtapAThazAlA. balA. vArANasI. * (kAThiyAvADa).
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ PEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE nivedana / prAkRta bhASAnA vadhatA jatA abhyAsaveM A sAkSAta pramANa che ke-A mArgopadezikAnI amAre bIjI AvRtti bahAra pADavAnI z2ara paDIche. AzA che ke-AvIna rIte A madhura ane mULa . bhASAMnA abhyAsano vikAsa uttarottara vadhAre ne vadhAre thato raheze. dilagIra chIe ke kAgaLonA hadapAra vaghelA bhAvonA samayamAMja. amAre A AvRtti chapAvavI paDelI hovAthI A vakhate. kiMmatamA na chUTake thor3o vadhAro karavo pajyo che. yazovijaya jainagraMthamAlA oNphisa ) - herIsaroDa--bhAvanagara.. . . . . prakAzaka, . tA. 12-7-19. )
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. anukramaNikA gar. viSaya. maMgalAdi . . . sAdhAraNa sUcanA ane varNamAlA.. vartamAnakALanA traNe puruSanA ekavacana, dhAtuo; tene lagatA * niyamo, prAkRta, gujarAtI vAkyo. vartamAnakALanA traNe puruSanA bahuvacana-bIjaM pUrvavat, dhAtuo ane vAkyo. svarAMnta dhAtuo; tene lagatA niyamo, saMdhinA niyamoM ane vAkyoH. 9 * prazno ane upasargo. prathamA vibhakti; akArAMta; ikArAMta, ukArAMta puMliMgatiyAM ... napuMsaka; avyaya ane vAkyo.. cAlu zabdo; bInI vibhakti ane vAkyoM. cAlu zabdo, vizeSaNo, tRtIya vibhakti ane vAkyo.. ....' :. 21 cAlu zabdo, caturthI; paMcamI, SaSThI, ane vAkyo:. : . cAlu zabdo, saptamI, saMbodhana bhane vAkyo. . 34, sArAMza (pUrvokta zabdanAM sarvavibhaktinAM rUpo.) tathA prazno.., . 39 -: saMkhyAvAcaka zabdo, anyayo, AkArAMta puMliMga. .. ....... .12 saMpUrNa AjJArtha, vidhyartha, zabdo, dhAtuo; tatsaMbandhiH niyamoH ..ane vAkyo. dhAtu; zabdo ane vAkyo. strIliMga, AkArAMta; ikArAMta, ukArAMta, ukArAMta zabdo, prathamA / tathA dvitIyA vimakti, paracUraNa zabdo, dhAtuo:mane vAkyoM..13
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) viSaya. tRtIyA, caturthI, paMcamI, SaSThI, saMptamI, saMbodhana, cAlu zabdo, dhAtuo ane vAkyo. sArAMza ( pUrvokta zabdanA vadhAM rUpo ) tathA savAla. bhUtakAlanA saghaLA pratyayo dhAtuo, zabdo ane vAkyo. dhAtu, RkArAnta zabdonAM rUpAkhyAna ane vAkyo. bhaviSyakAla, kriyAtipattinA sacaLA pratyayo dhAtuo, zabdo ane vAkyo. dhAtuo, zavdo bhane vAkyo. savAlo. karmaNi, bhAve prayoga, apavAdi dhAtuo, zabdo ane vAkyo. hetvartha kRdanta, saMbandhaka mUta kRdanta, vartamAna kRdanta, karmaNi bhUta : kRdanta, aniyamita kRdanta, zabdo, dhAtuo ane vAkyo... 86.. savAlo. 90 prerakabheda, tene lagatA sAmAnya vizeSa niyamo, dhAtuo, zabdo ane vAkyo. 91 : cAlu - preraka bheda, tethI thatA kRdanto, dhAtuo, zabdo ane vAkyo.. 96. 100 savAla. keTalAeka kRdanta tathA taddhitanA pratyayo zabdo dhAtuo ane vAkyo. nakArAMta zabdo, tene, lagatA pratyayo ane tenAM rUpo, bIjA zabdo, dhAtuo ane vAkyo. . * savAla . sarvAdi zabdo, bIjA: zabdoM, dhAtuo, sarvAdinA traNe liMganAM rUpo ate vAkyo..... ..: ....... pAnuM * 58 63; 65: .70. 73 78 * . 81 : 82 101 106 111 . 112
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya. kiM zabda, tene lagatA traNe liMganA niyamo, tenAM rUpo, zabdo, . dhAtuo ane vAkyo. yad, tad-zabda, tene lagatA sarvaliMgI niyamo, tenAM rUpo, bIjA . zabdo, dhAtuo ane vAkyo. adam zabda, tene lagatA traNe liMganA niyamo, tenAM rUpo, vInA ___zabdo, dhAtuo ane vAkyo. idam-zabda, tenA niyamo, rUpo; vIjA zabdodhAtuo ane vAkyo. 127 etad, yuSmad, asmadanAM vadhAM rUpo, tenA niyamo, vInA zabdo, ___dhAtuo ane vAkyo. saMskRta zabdothI prAkRta zabdo banAvavAnA niyamo. 137 samAsAkhyAna ane zabdo. upadezajanaka prakRta zloko (gAthAo) 'eka prAkRta adhUrA kathA, lekhakanA pUjyona nAmollekhana tathA graMyasamAptinI prArthanA. zabdakoza. 141 zrI tArAbAI AyajI siddhAnta TrasTa taraphathrI saprema bheTa. .
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ // aham // zrIvijayadharmasUrigurubhyo namaH / praakRtmaargopdeshikaa| :. siddhatthaM siddhatyAMgayaM gmiamohkohsndohN| bhAsAsamUhavibuhaM vibuhabuhanayaM jiNaM vIraM // 1 // saMvaNNuM kalikAle AyariaM hemacandabhagavantaM / satthavisAradajaiNAyariaM guruM dhammasUrindaM // 2 // kuNanti vigdhanAsaM jiNamuhasuhamaMDavanaDIsamANaM / suadeva a suddhaM amaJcamahaNijapayajugalaM // 3 // sa~DDhAjuttaM dhamme piaraM jIvarAyamuttamaM maa| vandhavaM harisacandaM maha vinnANadANaniANaM // 4 // sAyaraM vandiUNaM vucchaM paayymggovdesi| vAlANaM vohatthaM gurumukivAe mandapavaro // 5 // (kulayaM) - 1 vItarAga zrIvArabhagavAnane namaskAra. 2 kalikAlasarvajJa prabhuzrIhemacandrAcAryane tathA pUjyapAdaguruzrIzAstravizArada jainAcArya zrIvijayadharmasUrine vaMdanA. 3 zrIzrutadevatAne praNamana. 4 pUjya zrIpitA tathA mAtAne tathA paramapUjya upakArI jyeSThavaMdhu harSacandrabhAIne praNAma.. 5 lekhaka potAnI laghutApUrvaka adhikArI, prayojana tathA abhidheyanuM sUcana kareche.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) sAdhAraNa sUcanA.. _1 ahIM lakhAtA dareka niyamo zrIhemacandrAcAryaviracita siddhahema vyAkaraNane anusAreja jANavA. prAkRtamA (saMskRtamAM jema thAya che tema) dvivacanano prayoga thato nathI, paraMtu tene badale 've' saMkhyAno vAcaka 'dvi' zabda joDI bahuvacanamA prayoga thAyache. __3 prAkRtamAM caturthI vibhaktine badale SaSThI vibhakti vaparAyache, paraMtu koi ThekANe coyI vibhaktinuM ekavacana saMskRtanI tulya paNa thAyache. 4 saMskRta zabda mAhelA joDAkSaro prAkRtamA vizeSa niyamoyI phAraphera karyA sivAya vaparAtA nathI. 5 'as (tharbu )' dhAtune choDIne prAkRtamA dareka dhAtuonI sarakhI prakriyA hovAthI ahIM gaNa, Atmanepada tathA parasmaipar3ha saMbaMdhI vibhAga karavAmAM Avaze nahi. varNamAlA. prAkRtamAM vaparAtA mUlAkSaro nIce pramANeH a, A, i, I, u, U, e, o. vyaJjanak, kha, ga, gha, Ga, c, ch, ja, jh, , , , , i, Na, t, th, d, dh, n: 5, pha, v, bha, m; . ya, ra, la, v, s, ha.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ bollU - bolavaM. sollU - rAMdhavaM. jANU jANavu. haNamAkhaM. : ( 3 ) pATha 1 lo. vartamAna kALa; ekavacananA pratyayo - - puccha-- pUcha. garihUM-- niMdA karavI. jem jamavuM. 1 puruSa, mi. 2 si, se. 3 13 1, i, i, e. dhAtu - ..... tor3a-toDaM. vIhavIj. pijjU - pIvraM . paDU paDavaM. . dekkha -- dekhavaM. chajjU - zobhavaM. 1 dareka vyaJjanAnta dhAtuone dareka kALanA puruSabodhaka pratyayo lagADhatA pahelAM vikaraNa' pratyaya 'a' umeravAmAM Aveche, jemakebollU + a +i = bollai. . :: 2 pahelA puruSanA 'mi' pratyayano pUrvanA 'a' no 'A' vikalpe thAvale. jemake - gariha+mi garihAmi, garihami. 3 jyAre dhAtu vikaraNa dvArA akArAMta thayo hoya athavA mUlathIja 'akArAnta hoya tyAreja bIjA tathA ' trIjA purupanA 'se' tathA 'e' pratyayoM lagADavAmAM Ave che. pratyudAharaNa-vA+si vAsi, vA+ i-vAha. 4 varSamAna kALa, bhaviSyakALa, AhArya tathA vidhyarthanA pratyayoM
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ) ane varttamAna kRdantamAM AvatA dareka pratyayonI pUrvanA vikaraNanA 'a' no 'e' vikalpe thAyache. jemake bollei, bolAi. 5 dhAtuo pachI AvelA varttamAnakALa, bhaviSyakALa, AjJArtha tathA vidhyarthanA tamAma pratyayone ThekANe 'ja' bhane 'jA' evA ve Adezo vikalpe thAya che. jemake voleja, vollejA, vollai. 6. 'ja' bhane 'jA' no pUrvanA 'a' no 'e' nitya thAya che'vollU' dhAtunA traNe puruSanAM ekavacananAM rUpo 1 pu0 vollemi, vollAbhi, bolleja, vollejA, vollumi. 2 pu0 bollekhi, bollasi; bollese, bollase, volleja, bolenA. 3 pu0 colleDa, bolAi, bollee, bollae, boleja, bollejA. jANemi / vIhasi / navemi / solena / toDe / chajAmi | pijjase / jiva, jIva-jIvabuM. cayU -- choDaM. nav--namavuM. vAkyo dekkhemi / jemesi | paDasi / dekhe / chajjaI jemAmi / paDhar3a | dhAtu 1 cayase / haNami / cala DahAmi / pucchejA ! garihAmi / jIvasi / cal-- cAla. DahU-- bALabuM. *asthavuM. bhUtakALanA pratyayAne choDIne dareka kALanA gratyayonI sAthe as ghrAtunuM 'asthi' rUpa thAyache, paNa 'si' pratyaya sAthe 'as' nuM rUpa 'si' ja thAyache, tathA 'mi' pralaya sAthai 'as' nuM rUpa 'mhi' vikalpe thAyache temaja bahuvacananA 'mo' sane 'ga' pralayanI sAthe 'las' haM rUpa 'ho' tathA 'e' vikalpe thAyaDe, " :
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( hu~) bIuMchu. (te) mAreche. ( te ) jameche. (te) cAleche. (huM ) cAluMluM. (te) bIeche. (tuM ) pUcheche. (te) paDeche. (9) gujarAtI vAkyo - (huM ) baluMDaM. (te) choDeche. ( huM ) bolu. ( te ) che. (tuM ) jANeche, (te) jANeche: (tuM ) nameche. (tuM ) jIveche. (te) dekheche. pATha 2 jo. dvivacanavALA vAkyanuM prAkRta karavA mAThe prathamA tathA dvitIyA vibhaktinA 'dvi' zabdanAM rUpo ApIe chIe (huM.) jAeMluM. (te.) rAMdheche. ( tuM ) che. ( DuM ) huM. ( te ) baLeche. (tuM ) zobheche. (ame) chIe. (tuM ) bIeche. duNNi, viNNi, doNNi, veNNi, duve, do, ve. jemake - duve navimo - ame ve namIe chIe. vartamAnakALa ( cAlu ) bahuvacananA pratyayo - 1 puM0 mo, mu, ma. 2 pu0 itthA, ha. 3 50. nti, nte, ire.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ gacchU-jatruM. nassU - nAzaM thavo. sijj-siddha thavuM. geha-grahaNa kara, le. mujjha-muMjhAvaM, pelA tha. junnU -laDaM. naccire / pUsima / vIhAmo / cayitthA | naceha | gehe / dahejjA / ( 6 ) dhAtu nacca-nAca. bujjh-jANavuM. pUsa-poSaNa karavuM. veda-vIMTavaM. phAs- sparza karavo, aDakavuM. vandanamana kara. 'vAkyo naccimo / vedante / jANAma / ve pucchimo / mujjhitthA | gacchanti / vujjhejjA | nassAmo / solire / jujjhimo / navimo | do bolAmo / sijjhejja | jIvejja | 1 prathama pu0 nA bahuvacananA pratyayo para rahetA pUrvanA 'a' no 'A' tathA 'i' vikalpe thAya che. jemake naJcAmo, navimo, naJcamo. 2 jyAre svara para hoya tyAre pUrvano svara lopAyache. nazca+ire= takhire. * A niyama amuka sthaLeja caparAya che. mATe vAparanAre prayoga upara bhyAna Ae.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7), dhAtuHkaha ~~-kahe. tara-ta. nind-niMdavU. suNa-sAMbhaLavaM. kuNa, kara-kara. niNa-nitabu. sUsU-sUkAvU. ciN-ekaTuM karavaM. rUs-ropa karavo.. / vAkyo(ame) pAlIe chIe. (teo) sUkAyache. (tame) lo cho. | (teo) ve nAceche. (ame) jANIe chIe. | ( ame.) kahIe chIe. (teo) paDeche. (tame) toDocho. (tame) vIMTocho. (teo) sparza kareche. (tame) dekhocho. (teo) jIveche. (tame) ekaTuM karocho. (ame) karIe chIe. (teo) sAMbhaLeche. (tame) cho. (ame) muMjhAie chIe. | (teo) pIeche. (teo) jIteche. (tame) ce zobhocho. (ame ) laDIe chIe. (teo) ve sAMbhaLeche... (teo) nameche. / / (teo) tareche. / ( ame) niMdIe. chIe. (teo) rAMdheche.. . . . (teo) leche. ... ... ( ame) ropa karIe chIe. (tame) ve muMjhAocho. - - -
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumara - yAda kara. hindU - chedaM. puNe - pavitra kaM. - stuti karavI. vaccU - ja. lahU - sApha kara. kujj-krodha karavo. thuNimo | luNaha / puNimo caccAmu / maccima | chindimu / bhindire / (<) pATha 3 jo. dhAtu - kujjhante 1. gaNThanti / gajjAmu / sumarimu / ve navaha | [ ame ] guMthIe chIe. [ teo ] zuddha kareche. [ ame ] siMcIe chIe. luhAma | duve siJcanti / [ teo ] stuti kareche. [ ame] kopIe chIe. luN- kApa, lavaM gaNTh- guMthavuM. vAkyo [ a ] namIe chIe. [teo ] smaraNa kareche. gajj-gAjabuM. bhind-bhedavuM, toDavuM. siJc-siMcanuM. macc - mar3ha karavo, harSakaravo. paDimo / do dekhire / pucchanti / bollaha / vIhante | jANire / haNanti / [ teo ] jAyache. [ tame ] harpa karocho. [ huM ] kApuMhuM. [ te ] sAMbhaLeche. [huM] thAuM. [ a ] jIvIe chIe. [ teo ] vaLele.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) [tame ] paDocho. . . . [ ame ] niMdA karIe chIe. [ame] mArIe.chIe. [tuM ] tareche. . [9] vIMTeMDaM. | [huM] vIuchaM. [tame] ve tarocho. [tame] krodha karocho. [ tame ] pavitra karocho. [ame] dekhIe chIe. [ame] pUchIe chIe. . [] zuddha karuMchu. [teo ] gAjeche. [ te ] ve nameche.. [tame ] rAMdhocho. . [huM] pIu~chu. [teo ] zobhecheH [ te ] vAMdeche. pATha 4 tho. jhA-dhyAna karavU. jA-javaM. milA-mlAna thay, karamAvU. hothag. dA-devU, Apaq. dhA-doDabu. khA-khAvaM. vA-vAvaM. ciiccha-cikitsA karavI. gA-gAvU. 1 akArAnta sivAyalA svarAnta dhAtuone vikaraNa pratyaya 'a' vikalpe lAgeche, udAharaNa-hoi, hoi. 2 svarAntaM dhAtuo pachI AvelA vartamAnakALa, bhaviSyakALa, AjJArtha tathA vidhyarthanA sadhaLA pratyayonI pUrva, ja' tathA 'jA' evA Agamo vikalpe mUkavAmAM Aveche. jemake-hojA, hojAi, *hoja, hojA. . . 3 'khA' tathA 'dhA' dhAtuone badhA kALanA bahuvacananA pratyayo lAgatAM teone badale anukrame 'khAda' tathA 'dhAva' vAparavAmAM Aveche. . .. * ( jUo pATha 1 niyama 5 go ).
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ . . . saMdhinA niyamo. . 1 prArutamAM aMtaraMga (eTaleke ekaja padanI aMdara ve svaro lAthe / AlyA hoya topaNa) saMdhi thato nathI, kiMtu bahiraMga (eTaleke ce padono bacce) saMdhi vikalpe thAyache. udAharaNa-vilama+ Ayavo-visamAyavo, vilamaAyavo. 2 bhinnapadamAM paNa i, I, u, U pachI vijAtIya svara Ave to __ saMdhi thato nathI. jemake-harI+uMghae. 3 bhinnapadamAM paNa e, o pachI koi paNa svara Avyo hoya to teno saMdhi thato nathI. jemake-rAmo+accai. 4 kriyApada pachI koi paNa svara Avyo hoya to teno saMdhi thatI nathI. jema-hoiiha, hoi iha. dhAtu acca-pUnarbu. jagg-jAgag. uMbU-uMghag. vIsara-bhUlacu. jamma-janmakuM. vaDDha-vadhag. ruva-rovU. tol-toLag. bhamaG-bhamag. vAkyo jhaai| hojaha / khaaasi| jAse / uMghire / viisraami| vaamu| ciicchase vAnte / gAitthA / milAmi / jaggante / sinycimo| rubaha / /
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ denti / bhamaDejA vaDDhante / hojA. jhaaanti| . hojaha / jmmsi| accse| janti / jggh| saMyukta vyaJjananI pUrvanA dIrghasvarano prAyaH hUsva thAyache jA+nti * =janti; dA+a+nti-dA++nti-denti-dinti. (ame ) be dhyAna karIe chIe. / (huM) pIu~chu. (teo) ve gAyache. (tuM) bhUleche. (tame) be jAocho. (teo) bhameche. (teo) vadheche. (tame) ve pUchocho. (ame) be karamAie chIe. (teo) pedA thAyache. (ame) uMghie chIe. (ame) be jANIe chIe. (teo) ve pUche. (teo) choDeche. (tuM) sIMceche. (huM ) baluchu. (tame) ve jItocho. (teo) ce muMjhAyache. (te ) nameche. (ame) ve vIie chIe. (teo) yAda kareche. (teo) ve grahaNa kareche. (teo) ve rAMdheche. (I) ApuMchu. (tame) ve doDocho. (teo) garajeche. (ame) jIvIe chIe. UparanA cAra pAgemAMnA keTalAeka praznoH-. prAkRtabhASAmAM vaparAtA svaro tathA vyaMjano gaNI batAvo, tathA bacano keTalAM che, te kaho.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) 2 hoai, vollei, khAbhae, te rUponI aMdara ve svara sAthe hovA chatAM saMdhi kemana thayo? 3 kyA dhAtuone vikaraNapratyaya nitya lAgeLe, tathA kyA dhAtu ____one vikalpe lAgeche, te vatAvo. ___ 4 hoi + acchei, bollante + uMghanti, ahIM bhinnapadomAM svara saMdhi kema na thayo ? 5 prathama puruSanA ekavacananA 'mi,' tathA bahuvacananA 'mo,' 'mu,' _ 'ma,' pratyayonI pUrvanA akAranuM zuM thAyache ? 6 'ja' tathA 'jA' A ve, AdezarUpe tathA AgamarUpe kyA vaparAyache ?. __7 as, khA, dA, ho, luN A dhAtuonAM keTalAMka rUpo lakho. 8 vA (doDavU ) dhAtu ire pratyaya para chatAM kedhuM rUpa thAya ?. uvasagga. upasarga dhAtunI pUrva AvI ghaNuM karIne dhAtunA asala arthamAM nyUnAdhikya karI vizeSa artha vatAveche. mukhya upasarga nIce bhUjavaH1 ai- hada vahAra; aivollei-te hada vahAra boleche. 2 aNu- pAchaLa, sarakhaM, aNugacchai-te pAchaLa jAyache, aNukarai te anukaraNa kareche. 3 ahi- Upara, ahigacchaha-te Upara jAyache, te meLaveche, eTale jANI jAyache. 4 ahi- tarapha, pAle; ahigacchinjA-teo tarapha jAyache, teyo pAse jAyache. 5 A-sudhI, ulaTuM, Agacchai-te Aveche. 6 zava, o- nIce, dUraH avatarai, otara, nIce jAyache, utareche;
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) 7 3-UMce, *uggacchaI-uMce jAyache, ugeche. 8 uva, oM, U- pAse, uvapaDai, opaDai, Upar3ai-pAse par3eche. 9 Ni, ni- nIce, hamezAM nipaDai-nIce paDeche. NithuNai-niraMtara stuti karecha. . . 10 pa- AgaLa; pajAi-AgaLa jAyache. 11 paDi- sAmu; paDivollai-sAmu boleche, 12 parA- sAmuM, ulaTuM, parAhoi-sAmothAyache, parAbhavakareche (harAveche) parAjiNai- parAjaya kareche. 13 vi- vizeSa, nahi, vipuNai-vizeSa pavitra kareche. viyuMjai viyoga kareche. 14 saM- ekaThA, sAthe; saMcalai-sAthe cAleche. inde pATha 5 mo. prathamA vibhakti. 1 akArAnta nAma. pratyayoM ekavacana. puMliMga. o napuMsakaliMga. m / / arihaMto. vaNaM. anekavacana. A. . iM, I, Ni. arihaMtA. vaNAI, vaNA', vaNANi. * ( pATha 30 niyama cAramA (a) jUo) + (jUo pATa 2. niyama 2.)' . '
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ ama pUjya, rAga- ' Airia AcArya, gaNano svAmI. / canda-caMdramA. nAma (puMliMga) ___ arihaMta 1 / harisa-harpa. aruhaMta *nayaNa-AMkha. arahaMta / viparahita deva. niva-rAjA, nRpa. Ayari samuddadariyo. ___ ajja-vaizya, vANIo. buha-DAhyo mANasa. uvanjhAya hatya-hAtha. ojjhAya upAdhyAya, pAThaka. / pavaNa-vAyaro, pavana. ujjhAya Aicca-sUrya, Aditya. loa-loka. sagga-svarga. khamAsamaNa-sAdhu. jIva-jIva. kAusagga-zarIrano tyAga, kAyotsarga. vibuha-deva. dhamma-dharma. | inda-indra. parapuruSa. 1napuMsakaliMgavALA nAmonI pahelI tathA vIjIvibhaktinAbahuvacananI pUrvanA isva svarano dIrgha thAyache. jemake- vaNAI, vArII, mahUI, mahUi~, mahaNi. - (napuMsakaliMga) matyaya-mAthu. rAIva-kamala, rAjIva. pAva-pApa. maMgala-pavitra kriyA. nANa vaNa-jaMgala, vana. jJAna. NANa vaNa-dhana, dolata. dasaNa-zraddhA, samyaktva. mitta-mitra. * prAtamA 'AMkha' vAcI dareka zabdo vikalpe puMliMgamAM cAparI zakAyache.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ . caraNa-cAritra. vayAvacca-sevA. khitta-kSetra, zarIra. vattha-vastra. . muha-sukha. muha-mukha, moDhuM.. phala-phaLa.. nayaNa-AMkha. . - - 2 padane ante makArano anusvAra nitya thAyache. parantu tenI pachI koi svara Anyo hoya to teno anusvAra vikalpe thAyache. jemake dhaNam-dhaNaM. caNam asthi-vaNaM asthi, vaNamathi. vAkyoarihaMto punni| . dhammA pUsanti / buho bujhi| loo TuNai / duve vaNAI ihanti / naro dhaai| ujjhAyo volai / . duNNi hatthA ciNante / samuddo gjijaa| garA jiivire| indo jiNai / nivo khAai / . nayaNAI deksanti / pAvaM sUsai / nANaM asthi / rAIvAi~ chajjanti / vatthaM pddi| matthayaM nvi| maMgalaM hoi| khittaM nassai / harisA honti / . pavaNo vAi / cAMdo zobheche. rAjAo vAdele. . . . AcArya pUcheche... kamalo karamAyache. vANio toLeche. zarIrano tyAga' thAyache. sUrya ugecheH . . .. ye mitro smaraNa kare..
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIra vadhecha. sAdhuo jANache. mANaso niMdeche. dharma pavitra kareche. ve kamalo paDeche. devo tajeche. ekavacana 2. ikArAnta tathA ukArAnta nAma. pratyayo --- puMliMga. napuMsakaliMga. m jalahI bhANU ( 16 ) dahiM mahuM ve mANaso rAMdheche. DAhyA mANaso jIteche. mArthaM sUkAyache.. hAtha deche. pAThaka jameche. bahuvacana No, ao, au, I. iM, i~, Ni. jalahiNo, jalahao, jalahau, jalahI. bhANuNo, *bhANao, bhANDa, bhANavo bhANU. dahI, dahI, dahINi. mahUIM, mahUi~, mahUNi. 3 puMliMga tathA strIliMganA ikArAnta, ukArAnta, zabdono svara prathamAnA ekavacanamAM dIrgha thAyache. puM0 suvihI, bhANU, buddhI, gheNU. antya - strI0 ikArAnta tathA ukArAnta nAmonAM rUpo, pratyayo vigerenI bAvatomAM maLatAM hovAthI ukArAntanAM rUpo paNa sAdheja ApavAmAM Aveche, puMliMgamAM taphAvata mAtra paTaloja ke prathamanA bahuvacanamAM * ( lUo pATha 2 niyama 2 )
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 17 ) 'avo' pratyaya vadhAre lAgeche temaja prathamA tathA dvitIyAnA bahuvacanA 'I' pratyayane badale 'U' lAgeche bhANavo (pra0 nuM ), bhANU (pra0 dvi0 nuM ) bahuvacanaM. suvihi- navamA tIrthaMkaranaM nAma. sarayaravi - zaradaRtuno sUrya . . sarayasasi - zaradaRtuno candra. dharaNIdharavai - meruparvata, cakravartI. tiasagaNavai - indra. naravai - rAjA. ghaNavai - zeTha, dhanavAna.. muNiva - munirAja . duMduhi - devatAi bAjuM. muagavai - zeSanAga . joisavAsi - jyotika deva acchi - AMkha. mahu - madha. na - nahi. nAma [ puMliMga ] 3 ( sUryavigere ). vimANavAsi - vaimAnika deva. risi isi }sa sattu - zatru. asi - talavAra. sAdhu. hari - iMdra, siMha. jalahi- samudra. nivai - rAjA. bhANu - sUrya . acchi - AMkha. taraNi- sUrya. (napuMsakaliMga ) ( avyaya ) | vAri - pANI. ca-nakkI. ! *
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18)... . vAkyosarayasasI chjji| duve risiNo navanti / dharaNIdharavau jujjhanti / sattuNoM kujjhanti / naravaNo vNdire| .. * vAri Dahai / tiasagaNavaI jiNai / mahai~ paDanti / dhaNavaI kahez2a / . dhimthi| iMduhI gajanti / duNNiacchIiMca deksanti / muagavaI calai / suvihI na kujjhai / taraNI mamaDe / talavAra kApeche. ve iMdro jAyache. . samudra vadheche. sUrya pUjeche. zaradaRtuno caMdra doDeche. rAjA jIveche. jyotiSka devo gAyache. / vaimAnika devo nAceche. RSio jameche. dhanavAno UMcatA nathI. munirAjo dhyAna kareche. madha sukAtuM nathI. arihaMto krodha karatAja nathI. DAhyA mANaso yAda kareche. pATha 6 ho. dvitIyA vibhakti. 1. akArAnta nAma. ekavacana.. bahuvacana. liMga m e, A. arihaMte, arihaMtA, napuMsakaliMga- prathamA pramANe. arihaMtaM.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ (19), nAma (puMliMga) vIra-covIsamA tIrthakara, yoddho. | viNaya-vinaya, namratA. dukkhakkhaya-duHkhano kSayaM.' sAvaa-zrAvaka logaviruddhaccAa-lokathI- paNNa-buddhimAna mANasa. viruddhako tyAga. ) mukkha-mokSa. mutta-mokSano jIva. sIsa-celo, ziSya. jalaNa-agni. siMgha-siMha. pAhANa-patyara. thUNa 1. saMkha-zaMkha. cora. thaNa iMgAla-aMgAro. putta-dIkaro. bhagavanta-jJAnavAna, pUjya. jaNaya-bApa, pitA. bhavasAyara-saMsArarUpa samudra aMtra-AMvo. namokkAra sIha-siMha.. micca-nokara. sAvagadhamma-zrAvakano dharma (vAravrata). | pAya-paga. maNua-mANasa. . purisa-pusya. namaskAra. namukkAra . (napuMsakaliMga): tatta-tattva, svarUpa. siva-kalyANa, mokSa. taNa-ghAsa. ceia-deva mandira, nayara-zahera. kamma-karma, kArya.. maMsa 1 pAyacchitta-pApanuM zodhana, dogacca-durgati. sarIra-zarIra. skUla-vRkSa, jhADa. . mAsa mAMsa. . -
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ - (20) 'vAkyosaMkhA gajjanti / pavaNA vaaanti| .. vIro tattaM kahei / pAhANA pddejaa| putto jaNayaM thunni| bhiccA kammaM vIsaranti / cando pavisai / purisA tattaM sumareja / bhagavantA bhavasAyaraM taranti / / risI nayaraM puNai / sIsA viNayaM kuNanti / sIhA taNaM na bhakkhanti / sAvao sAvagadhamma rakkhai / vIrA dukkhakkhayaM karanti / paNNo bhagavantaM acche / muNivaiNo ceaM gacchanti / jalaNo rukkhaM Dahai / naravaI sivaM geNhai / theNA ambaM toDanti / vAriM sUsai / buhA mukkhaM janti / jaNo muhaM dekkhar3a / maNuA pAyacchittaM karanti / isiNo phalAI jemanti / siMvA maMsaM khAdanti / mahUI pijjanti / muttA jagganti ca / harI saggaM na cyi| dhaNANi vaDDhanti / loko pApane nindeche. / pavano jhADane spazeMche. RSio cAritrane pALeche. DAhyA puruSo pApane chedeche. coro durgatine grahaNa kareche. vANiAo dhana, dhyAna kareche. ve ziSyo pagane zuddha kareche. (ame ) jhADone sIMcIe chIe. dIkarAo raDeche. mANaso kamalone kApeche. pitA bhameche. . (teo) ve namaskAra kareche. ve siMha mAMsa khAyache. zatruo muMjhAyache. (tame) ve phaLa khAocho. cora doDeche. nokaro madha pIeche. (ame) jJAnane ekaTuM karIe chIe. - - - - -
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIro kalyANa kareche. vRkSo vadheche. ve nokaro rAMdheche. siMha garajeche. (tame) ve gUMthocho. ekavacana puMliMga- m. jalahiM. bhANaM. + 2. ikArAnta, ukArAnta nAma. pratyaya - muNi sAdhu. hatthi - hastI, hAthI.. vAhi roga. guru- dharmopadezaka. andhu -- kRvo. jantu --- jIva. thANu - mahAdeva. ( 21 ) santi - zAntinArtha tIrthakaranuM nAma. (tame) ve vastrone vITocho. 'upAdhyAya ve ziSyone dharma kahe che. munirAjo dhanane tajeche. ( teo) ve ve kSetrane zuddha kareche. (a) pApane jANatAja nathI. napuMsakaliMga - prathamA pramANe. ahivai -- svAmI, uparI. sArahi sArathI, ratha hAMkanAra. nAma (puMliMga ) bahuvacana * No, I. jalahiNo, jalahI. bhANuNo, 'bhANU. ali-bhramara, madhamAMkhI. agaNi--agni. davaggi- dAvAnala. 'vihi vidhi, nasItra. kali-kajIo.. : asaNi vajra . maNimaNi. meha megha, varasAda: phaliha - sphaTika . 1 nisaMsa- krUra.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 22 ) (napuMsakaliMga) jau-jatu, lAkha. . arari-kapATa. .. jANu-sAthaLa. khANu-sthANu, khIlo. (avyaya) *api-paNa iccha-iccha,. pa+visa-praveza karavo. rakkhU-pALag. salaha-zlAghA karavI, prazaMsA accha-sag. karavI. aNu+kuN-anukaraNa ka. vi+hara-vihAra karavo, phakhaM. AmAcch-Avaq. sannAm-Adara karavo. vAkyohariNo haNanti hatyi / / duve AiJcaM nvimu| muNiNo agaNipi na phaasnti| | bhiccA ahivaI aNukuNanti / alI viharanti / duve accheha / vAri siJcanti mehA / muNivaiNo sivaM ca icchanti / sArahiNo ahivaI snnaamte| . nisaMsA pAvaM geNhanti / nisaMso haNijja hrinno| do santimaccima / santi salahejnA harau / nivaI narA navanti / vihI vAhiNo na bhindaMi / jaMtuNo arariM karanti / hatthiNovi sIhaM jiNenti / jauM Dahai / viharanti siNvaa| vArIi~ andhu pavisanti / * A avyaya koi paNa padathI para AvyuM hoya, to tenI Adino akAra vikalpe lopAyache; tathA tenI aMdarano pakAra jyAre svarathI para hoya tyAre 'pa' no 'va' thAyajhe. harI+api-harIvi, harIavi. jalaM+api-jalaMpi, jalamavi.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ muNiNo kaliM necchanti / / asaNI Agacchai / vo phali ciNanti / ( * bhamarAo madha khAyache. 1 + 'a' ke 'A' pachI hrasva athavA dIrgha 'i', 'u' Ave to teone badale anukrame 'e' athavA 'o' vikalpe mUkAya che. ( huM ) siMhone mArutuM. : sArathi ratha aDakeche. mANaso taravArone icchele. krUra munio cAritrane pALeche. pANI agnine hache. megha vRkSonuM poSaNa kareche. vIrapuruSo nasIbano Adara huM praveza karuM. : (tame) ve besochA. Rpio mandire jAyache. ( 23 ) karatA nathI. 'akArAnta L + khANuM paDhai | thAM sAvaA phAsanti vina / ekavacana (a) nagaramA praveza karIe chIe. vyAdhione indro jIteche. (teo) ve sAMbhaleche. pATha 7 mo. tRtIyA vibhakti. akArAnta, ikArAnta tathA ukArAnta nAma. pratyayo - siMho gusse thAya che. hAthI garjanA kareche. dAvAnala vanane vAleche. sphaTika zobheLe... bhamarAo vesele. ve dIkarA vastrane gUMthe. bApa sAthalane sApha kareche. zAMtinAtha karmAne chedeche. (ame) kalyANane icchIe chIe. (puMliMga- eNa napuMsakaliMga - 1, * dhAtu sakarmaka hovAthI dvitIyA vAparAvI. bahuvacana hiM, hiM, hi. ""
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 24 ) arihaMte. vaNeNa. ikArAnta tathA (puMliMga - NA ukArAnta (napuMsakaliMga -,, jalahiNA. arihaMtehiM, arihaMtehi, arihaMtehi. vaNehiM, vaNehi, vaNehi. hiM, hi~, . hi. 35 jalahIhiM, jalahIhi, jalahIhi, bhANUhiM, bhANUhi, bhANUhi. bhANuNA. vAriNA. vArIhiM, vArIhi, vArIhi. mahUhiM, mahUhi, mahUhi. mahuNA. 1 tRtIyA tathA saptamInA bahuvacananA pratyayo lagADatAM pahelAM antya 'a' to 'e' thAya che. arihaMtehiM; ityAdi. 2 tRtIyAnA, paJcamInA 'to' pratyaya sivAyanA, paSThInA temaja saptamInA bahuvacananA pratyayo lagADatAM pahelAM antya ikAra tathA ukAra dIrgha zrAyache, jemake - jalahIhiM, bhAgUhiM, vArIhiM, mahahiM, jalahIo, jalahIu, jalahI hiMto, jalahI suMto, jalahINa, jalahIsu; vigere. 3 vibhaktyanta koi paNa nAma ( nAma, sarvanAma, vizeSaNa) ne cheDe 'Na' athavA 'su' hoya to vikalpe tene badale 'NaM' tathA 'suM' thAyache. arihaMteNaM, arihaMtesuM, arihaMteNa, arihaMtesu. nAma (puMliMga ) bharahesara - bharatezvara, cakravattanuM nAma / pAika - padAti, pALo, page cAlanAra. koha - krodha. uvahAra-bheTa, inAma. jatta-yatna. siloga-loka,
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ daha - daha, kuMDa. Atava - taDako . jiNaMda - tIrthaMkara. vANa - tIraM. sahasAgAra - sahasAkAra. DasaNa dAMta. dasaNa DaMDa lAkaDI. daMDa Dohala] manoratha, dohada: dohala DAha dAha vaLavaM. dhanna-dhAnya, anAja, iMdhaNa - vaLataNa. pANia-pANI. bala - lazkara. bhUsaNa- ghareNaM. cakka - cakra, paiDu. rayaNa - ratna. maNa - mana. jIvia - jIvita. jiMdagI. dAru-kASTha, lAkaDuM. puNNa- puNya. geha-ghara. 4 ( 25 ) } . kaMdappa - kAmadeva. DaMbha : bha kapaTa. bAhubali - bharata rAjAno bhAi. payAvai - prajAprati, brahmA. jakkha-yakSa. jaI - yati, sAdhu . sihari - parvata, 'zikhaMrI. kareNu - hAthI. * mahu-dAru, madirA. bhANu - kiraNa sANu-zikhara: matthu - sAthavo. jIvAu - jIvAtu, jIvADanArUM, auSadha. kamaMDalu -kamaMDaLa. (napuMsakaliMga ) janta - saMco, yaMtra. vayaNa - vacana. sua-zruta, AMgama, siddhAnta. nilaMDaNa - cihna rahita karavu. ruppa - rupuM. majja - madya, dAru. suvaNNa-sotuM . puppha-puSpa, phUla. kambu- zaMkha. sattu - sAthavo. pIlu - pIlu.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ (26) * (vizeSaNa) sAmAiavayajutta-sAmAyika | viaTTachauma-kapaTa vagarano. tathI yukta. | vIrAya-rAgarahita. ujjoagara-udyokatara, prakAza- | samatta-samasta, saghaLu. 50 karanAra. J samatthia-samarthana kareluM. (avyaya) saha-sAthe. sai-sadA, hamezAM. . va-athavA. viNA-vagara, sivAya. dhAtupa+hara-prahAra karavo, mAravU. hara-haraNa kara. mella-melavU, mUkabuM. | dhuNe-kaMpa, dhUNa. ghaD-ghaDavU, ceSTA karavI, banAva. viDhava-upArjana karavU. thippa-tRpta tharbu, dharAvaM. bha-bhAMga. khiva-phekabu. culucul-pharakag. vAkyosAvayA nilaMTaNaM na kuNanti / | cakkehiM raho claa| / nivo daMDeNa theNe haNai / sarIraM chajjai bhUsaNeNaM / jaNAM dhannamiMdhaNehiM solanti / nivA bANehiM sattavo jiNanti / muNiNo suaM suNanti / kaMdappaM khivai vIarAyo viiro| buhA vIraM rayaNehiM accanti / pavaNeNa rukkhANi culuculanti / payAvaI janteNa jIve ghaDe / naiNo rayaNAI na gelhanti / sAhuNo jatteNaM nANaM viDhavanti / | bhamaDei ujjoagaro bhANU / nisaMsA vANehiM sIhe paharanti / / buhA majaM pijjanti na / ___ * vizeSaNane vizeSyanI jAti, vibhakti tathA vacana lAgeche. -
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 27 ).. sAvayA pupphehi santimaccanti / khAdanti basaNehiM hatyiNo siMvA / duve na kuNimo DambhaM / vayaNaM na suNanti / thuNanti silogehi sAhavo vIraM / ahivaNo rakhanti ghaNeNa mice / ratho yatro vaDhe cAleche. rAjA lazkara vaMDe zatruone mAreche, kuMDa taDakA baDe kAyache. mevavaDhe anAja vadheche. viTTachaumo bAhubalI samattaM dekkhar3a | dhaNavar3aNo na thippanti suvaNNerhi rUpeNa va / hAthIo mukhaMvaDe garajeche. jIvoMne brahmA banAvato nathI.. savaLA jIvo anAjavaDe zarIranaM ) ( teo) pagavaDe nAceche. pALeche. + patro rakkhAI bhaJja | mela bharasaro kohaM / (ame) ratha vaDe jaie chIe. * jIvanI sAtha puNya cAleche. sAdhu pRNye karIne bhava samudrane tareche. siMho pANI pIche. ho kamalovaDe zobhe che. ( teo ) ve vanane vRkSovaDe ( ame) pApavaDe kaMpIeDIe. mANaso hAtha khAyache. ziSyo gurune mAyAvaDe nameche. hyAmANaso vacanaas adhA mANa- pRtronI sAtha pitA Rpione jANeche. vAMdeche. sono Adara kareche. sAmAyika vratayukta zrAvaka manavaDe | (tame) ve lAkaDA vaDe gharone paNa jIvone mAratAM nathI. vALocho. (ame) tapavaDhe kAmadevane jItIe jJAnavaDe puruSo tattvAne jANeche. chIe. | (o) ve dharma va jIte. * saha tathA tenA arthavALA zabdono sAtha joDAelA nAmo tRtIyA vibhakti le le.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28): (teo) valAtkAre paNa mAMsa / ( ame.) harSa vaDe pUchIe chIe. khAtA nathI. (ame) ve manavaDe dhyAna karIechIe, mANaso. maMdirA baDe muMjhAyache. sAdhuo hamezAM pagavaDeja vihAra. * jIva dhAnya vinA zarIrane choDeche. | kareche. pATha 8 mo. caturthI * SaSThI tathA paMcamI vibhakti. pratyayo Na, . - POPM - - - ekavacana. bahuvacana. akArAnta puMliMga / tathA napuMsakaliMga sa. to, o, u, to, o, u, hi hi, hito, 0(Tuk)... hito, suto. ___ arihaMtassa arihaMtANa. arihaMtatto, arihaMtAo, arihaMtatto, arihaMtAo, arihaMtAu, arihaMtAhi, arihaMtAu, arihaMtAhi, arihaMtAhito, arihaMtA. arihaMtehi, arihaMtAhiMto, ( arihaMtehito, arihaMtAsuto, arihaMtesuMto. "vaNa" zabdanA rUpo paNa Upara pramANe jANI levA. paJcamInA bahuvacananA 'o,' 'u' pratyaya para chatAM akArAnta nAmonA aMtya 'a' no 'mA' thAyache temaja 'hi, 'hiMto' tathA * 'vinA ' nI sAthai joDhAelA nAmo, dvitIyA, tRtIyA athavA pancamImAM vaparAyache. sAdhAraNa sUcanA niyama 3 jUo, - - - - - - -
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ (29): 'luto' pratyaya para. chatAM antya 'a'no 'A' tathA 'e' thAyache . paSThInA bahuvacananA 'Na' pratyayanI pUrva 'a' no 'yA' thAyache.. 2, akArAnta tathA ikArAnta, ukArAnta nAmonA paJcamInA eka vacananANo, tto' pa ve'pratyayo sivAyaMnA pratyayoM (tathA luka pratyaya) para chatAM antya svara dIrgha thAyache. ekavacana vahuvacana ukArAnta / ikArAnta puMliMgara tathA napuMsakaliMga. No, ssa " No, tto, o. ho to, o, u, hito. u, hito, suMto. : jalahiNo, jalahissa. jalahINa.' jalahiNo, jalahito, jalahito, jalahIo, *jalahIlaM, jalahIo, jalahIu, jalahIhito. jalahIhiMtA, jalahIsuMto. 'vAri / zandanA rUpo Upara pramANe: bhANuNoM, bhANussa. bhANUNa. : bhANuNoM, bhANutto, bhANUo, bhANutto, bhANUo, bhANUDa, . bhANUu, bhANUhito. ... bhANUhito, bhANUsuMto. . 'mahunA' paNa tena pramANe jANavA. nAma (puMliMga). nAtaputta-mahAvIra tIrthakara. kuliMgi-mithyAtvI. vamhaNa-brAhmaNa. vihu-caMdramA, vidhu. Dimbha-bAlaka, mayAri-mRgAri, siMha. taru-jhADa, vRkSa, . sUri-AcArya, paMDita. * jUo niyama 2 pATa 7.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa (30) dIva-dIpa, dIvo. | maNua-mANasa. dhIra-dhIrajavAna. mannu-manyu, krodha. ghoDaa, ghoDa-ghoTaka, ghoDo. vihassai-vRhaspati, devano guru. pANAivAya-prANAtipAta, hiMsA. | *vaha-vadha, ghAta. pAvapabaMdha-pApanI racanA. --caMdra, uvaesa-upadeza. siMdhu-samudra. jalahara-meva. jhuNi-dhvani, zabda. bhatta-bhAta, bhakta. pANi-hAtha. sAhammia-sarakhA dharmavALo. vAhu-hAtha. bhAravaha-majUra. uru-sAthaLa. saMbhu-tIrthakara, zaMkara. mauli-mukuTa. satta-jIva, prANI. maNilAla-vizeSanAma che. diaha-divasa. vijjatthi-vidyArthI. aiAra-aticAra, doSa. mayaranda-makaraMda. musAvAya . murukkha-mUrkha mANasa. mUsAvAya mRpAvAda, nUTha asatya. | vijayadhammasUri-vijayadharma' mosAvAya nAmanA jainAcArya, napuMsakaliMga. vijAlaya-pAThazAlA. . bhoaNa-bhojana, khAvAnu. siMghAsaNa-siMhAsana. dhaNa-paiso. raja-rAjya. dukkaDa-duSkRta, kharAva kAma. AsaNa-Asana, veThaka. siMga-zIMgaDuM, zikhara. ujjANa-udyAna, vADI, thAma-baLa, sthAma. kallANa-kalyANa, sAru. loagga-lokAgra, mokSa. . * " vadhane mATe" ema caturthI ekavacanamA volavU hoya tyAre 'vaha' thakI 'bhAi' pratyaya vikalpe lAgecha; vahAI, vahassa. .
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ (31) (Apa) khIra dUdha. joaNa-cAra gAu. adinnAdANa-aMdattAdAna, nahiM - sara-sarovara.. . apAyelaM lebu te. vizeSaNa, . uvagaya-pAse gaelaM, pahoMcelaM. . taia-trIjuM. ohariamara-avahRtabhara, | cauttha-cothu. . jeNe bhAra nIce utAryoM che evaM. guru-bhAre, moTuM. paDhama-pahelu. .. | sAu-svAdiSTha, svAdu. duia-bIju. } sui-zuci, zuddha... . . . . . ( avyaya) . .. | thU-niMdA vAcaka. ammo~-Azcarya dyotaka. uvari-Upara. kira-nizcaya, nakkI. *Namo namo namaskAra. . ane. dhAtu paDi+kam-pArcha haTyU. tAr3a-mAravU. haris. harpa pAmavo. parisAm-zAMtatha.. uva+disU-upadeza karavo. khira-kharabU, jharaj. dhara-~~dhAraNa karag. kheDD-rama, khelag. pa+yAsa-prakAza karavo. | sirsa raja, vanAvabuM. . cora-cora. | vo+sir-tyAga karavo. pa+majja-pramAda karavo,cUkabu, bhUlacu., . . .* bhA bhavyayaMnA yogamA AvanAra nAmane paSThI vibhAkti vAparavI. -
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 32) vAkyovamhaNA hariseNaMbhoaNAya dhaavnti| pupphehiM aJcesi mukkhAya paDhamaM pAiko gacchai nayarAya / vIarAyaM / harisai nivo uvhaartto| dIvo culuculai pavaNeNa / Namo arihaMtANaM / sAhU puNNAya sarIraM vosirai / suheNaM uMghai naravaiNo taio putto| jnnaa| hatthiNo kheDDanti siharINaM siMgANa sIhehito vIhanti kira purisA / uvri| jalA agaNiNo parisAmanti / bhANuNo siMgaM payAsanti / vIro hatyaNaM vANeNa ca jiNai sAhuNo sAvayA ca mukkhaM nahi sttnno| hatthiNo paDanti siNgesuNto| gacchanti viNA daMsaNaM viNA nANeNa viNA caraNA ca / thUNA nivANaM suvaNNaM ruppaM ca corati vijjAlayassa maNilAlo vipAvA rakkher3a jaNe naayputto| jjatthI asthi / khIraM pijanti ohariabharA siMdhutto jalAi mehA coranti / bhAravahA / guruNo muhatto mUsAvAyaM nasasiNo kiraNAu ujANaM pyaasnti| vollanti / kuliMgiNo vIraM na accanti maNe- | cautthassa niNaMdassa nmo| nnvi| | ghoDaA pAyehiM ujANAya dhIrA hatyehi taraMti siMdhuM / vcnti| adinnAdANaM na geNhimo dunnnni| | samattA pAvapabaMdhA pAyacchitteNa vihassaI tiasagaNavaiNo gurU parisAmanti / asthi| rajnaM viDhavanti thAmAu anjaa| * "ne mATe, ne vAste" evA arthamAM akArAnta nAmo caturthInAM ekavacanamAM vikalye 'mAya' pratyaya leche. temaja ikArAnta puMliMga 'aye', ukArAnta puMliMga 'a' bhane ikArAnta ukArAnta napuMsaka nAmo 'ge' pratyaya vikalpe caturthI ekavacanamAM lekhe-jigAya, jiNasta. haraye harissa. gurave, gurussa. vAriNe vArisa ityAdi.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ daDI tArAbAI ArthIjI sindrAna kara ( 33 ) udyAnanA phUlo taDakAthI karamAya che. siMho taLAvamAMthI pANI pIeche. ... (teo)ve candramAthI harpa pAme che. rAjAo rAjyo- zatru thakI rakSaNa sUryanA tApa baDe drahonAM pANI kareche. sUkAya che. (9) dharmane mATe jIvano vana samudrathI cAra gAu che. tyAga karaMcha. varasAdathI majUro muMjhAya che. chokaro vApa pAsethI dhana ekaLaM ve mithyAtvIo putrane mATe yakSane . . kareche.. pUjeche. / (te) vADImAMthI phUlo coreche. . brAhmaNonA vALako hapaMthI dUdhanI varasAdathI dhAnya thAyache. sAthe bhAta jameche. | rAjA siMhAsananI Upara veseche. krodhathI puNya nAza pAmeche. candrathakI netro hapane grahaNa kareche. (teo) ve daMDavaDe parvatanA / bhamarAo phUlomAMthI zuddha maka zikharone toDeche. ___ . randa pIeche. __ Azcarya ! be hAthIo dAMta vaDe ( ame ) jJAnane mATe guruono siMhane haNe che. vinaya karIe chIe. vIrapuruSo kharAva kAma karatA nathI. | lokAgre pahoMcelA siddhone namaskAra. (ame) upAdhyAya pAsethI siddhA- | mUrkhAo dharmathI cUke che. ntone sAMbhaLIe chIe. / pApathI duHkha thAya che. cothA tIrthakarane mokSane mATe | vijayadharmasUri tattvone upadezeche. cittavaDe sevIe chIe. (ame) pApI pAchA haThIe chIe. rAjAno dIkaro vaLavaDe Anandane / parvatathI agni jhareche. sAru siMhane mAreche. dharma durgatimAMthI jIvane dhAraNa (tao) ve vRkSo thakI svAdiSTha phalone kareche. sukhane mATe toDeche. . ..?
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ (34) pATha 9 mo. saptamI. pratyaya. ekavacana * bahuvacana __ akArAnta puMliMga (e, mmi. tathA napuMsakaliMga / - arihaMte, arihaMtammi. *arihaMtesu. ....... vaNe, vaNammiH . vaNe. ikArAnta, ukArAnta mi. pu0 tathA napuM0 / jalahimmi. jalaMhIsu. bhANummi. bhANUsu. vArismi. vArIsu. mahummi. mahUsu. . saMbodhana. ekavacana. bahuvacana. . (puM-o, A, a. prathamApramANe. akArAnta 2 (napuM-. . he arihaMto, he arihaMtA, he arihaMtA. he arihaMta. he vaNAI, he vaNAi~,. he vaNANi. * pAU. 7 niyama 1 juo.. + pATa 7. niyama 2 juo. he vaNa,
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 ikArAnta puM-I, i. tathA U, u. ukArAnta napuM. he he nahI, he jalahi. he jalahiNo, he jalahao, bhANU, he bhANu. he vAri vANaratrAMdaro. sada- zaTha, lucco. vivAha - lagna, paraNaM. he mahu kisANu - kRzAnu, agni. kiviNa - kRpaNa. usaha - vRSabha, balada duica-daitya. muiMga-mRdaMga nAmanuM vAjUM. saMghAra-saMhAra. simiNa siviNa (ArSa ) sumiNa ( 36 ) svapna. chAva. - zAva, bAlaka. paNAma - namaskAra. maMtu - aparAdha. prathamApramANe. 39 prathamApramANe. nAma (puMliMga ) he jalahau, he jalahI. he bhANuNo, he bhANavo, 'he bhANao, he bhANauM, he bhANU : he vArI, he vArI, he vArINi. he mahUI, he mahUi~, he . mahUNi. rasaccAya - rasano tyAga. vizva - vibhava, saMpatti, loha - lobha. bandhu-bhAi, sago. savvaNNu - sarvajJa.. vui-ripu, zatru. jogi - yogI. kavi - kavi, kapi. nihi - bhaMDAra. Ayara-Adara... haragovinda - vizeSa nAma. pai-paMti. magga-mArga. siddhasena - siddhasena, eka jaina mahAkavi.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamala-kamala. . ghaya-ghRta, ghI. kaba-kAvya. paNNa-parNa, pAMDu, pAtuM. amaya-amRta, mokSa. hima-varapha. suMdara-sauMdarya, suMdaratA. vaira-vaira, zatrutA. jUha-yUtha, jathyo. jaDhara-jaThara, peTa. aMsu-AMsu, azru. vasu-paiso. ( 36 ) napuMsakaliMga paratthakaraNa-paropakAra. lAMgUla-pUchaIM. garala-jhera. chIa-zuta, chIMka ghara-gRha, ghara. jiNahara-jinagRha, maMdira. gahavai-gRhapati. titau-cAlaNI. viMdu-viMdu, TI. gayaNa-AkAza, gagana. dussauNa-apazukana. vizeSaNagenjha-grAhya, grahaNakaravA lAyaka. | kammaTaviNAsaNa-ATha karmono nAza nAyabva-jJAtavya, jANavAyogya. karanAra. asuddha-azuddha. | appaDihayasAsaNa-jenI AjJA jagabhAvaviakkhaNa-duniyAnA padA skhalanA nathI pAmatI te. thone jANanAra. dAyaya-dAyaka, ApanAra. maNahara-manohara. sacca-sAdhu, satya, niL-moTeM, jyeSTha. aSTAvayasaMviaruva-jenI pratimA | jucha-juSTa, sevAeMlaM. aSTApada parvatamA saMthua-saMstuta, stuti karAelaM. sthapAelI che te. vuDDha-ghara9. lAra-sAra,khAlaM. puTa-puSTa.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 37) avyaya sayA-sadA. ajja-Aje. aho-adhaH, nIce. saNi-zanaiH, dhIme dhIma. nicaM-nitya. caD-caDavU. rampa-pAtalaM kara. pada-maNavU. karisa-kheca. dhAtu vaha-vahana karavU. marisa-vicAra. sam+ava+sar-samavasaravU, Avaq. vAkyodahammi kamalAI uggacchanti / / kiviNA vamhaNA bhoaNammi vi ujjANammi guNehiM niTho savva ghayaM na khAdanti / jNU jiNo smvsrh| / iccehito naNA vIhanti / / jaNe tattamuvadisai nayare risIhiM rikSaNo maNuANaM kujjhanti / juko harIhi saMthuo a viiro| vivAhe suhaM na jANimo do| AsaNammi acchA tiasgnnvii|| muNINaM vayaNaM saccaM / . muNI jaggai diahe| | daiccA sattANa saMghAraM kuNanti / bhAravahA nayarambhi vayaM vahanti / | agaNitto karisaha jaNao puttassa vijjatthiNo ghare paDhanti / - hatyaM / vaNesuM dhAvanti siMvA / siharimmi himANi paDanti / mayArINAM jUhaM vaNammi viharai / / bAhubalI bharahesareNa saha jujjhai kammaDhaviNAsaNo nAyaputto rampai / rjjaay| : NiccaM jIvANaM pAvaM / kaviNo kavahiM thuNanti jiNe ___ maggammi chAvA aho par3anti / ... . . . :: . mukkhaay| puriso ghoDaaM caDai / | isiNo karanti rasaccAyaM / ...
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 38 ) jaNA na pinjanti siMdhuNo khAraM vAri purisA paDikkamanti pAvAuM / *dhammo cia gejho| paDanti paNNAI taruNo! . maNaehi maNammi puNNaM tattaM / nAyaputto jaNANaM matthayammi naaynn| hatthaM melaa| jalANaM nihI jlhro| vijayadhammasUrINaM muhatto usahA upanti / haragoviMdo maNilAlo ca vaMdhuNo vasuNe marisanti / uvadesa suNai / loho dukkhaM dei jogINaM pi| | he purisA ! vijayadhammasUrI ajja buDDho saNioM saNiaMcalai daMDeNaM / / nayaraM pavisai / nathI | masAlA me gharamAM pavana vaDe sukha thAyache. vAMdarAonA pUchaDAone vALako muniyo svapnamAM paNa vivAha karatA aDakeche. mRdaMganI sAthe kavi gAyache. brahmA daMDa vaDe dhIme dhIme cAle che. | chIMka vaDe apazukana thAyache. (ame) samudramAM viSa dekhatA nathI. | putro pitAne praNameche. manohara vanamAM puruSo rameche. bhAio yuddha kareche. khetaramA dhAnya thAyache. sadhaLA kaviomA siddhasena sUrya vaDe divasa zobheche. kAmadeva mahAdevane paNa duHkha deche. | yogI taDakAne grahaNa kareche. hAthIo ToTu mArgamAM doDeche. / samUdramAM jherache. iMdranA kalyANa mATe vRhaspati | coro dhana mATe rAjAnA ghara vicAra kareche. Upara caDe che. vALakonI AMkhomAM AMsu Aveche. ) teo lobhathI pIlu coreche. prathamache. * je vAkyamA koipaNa kriyApada na hoya tyAM 'as' dhAtuno prayoga karavo. + bhAvA sthalamA saptamI athavA SaSThI vibhAkta vaparAyache. jemake kavIsu, kavINaM.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ (39) . __maNilAla phUlo tathA phaLone / brAhmaNo paisA mATe bhameche. . . jhADathakI pheMkeche. | siMha agnithI nAseche. he jaganA padArthane jANanAra vIra! | AkAzamAM megha garjanA kareche. 'ame namIe chIe. | devo arihaMtone namaskAra kareche. lucAo pApathI bItA nathI. (tame) ve arihaMtane pUjo cho. . baLadIAo rathone vahana kareche. / sArAMza. puliMgammi ayanto jiNasaddo. eMkavacana bahuvacana 1: jINo. jiNA. 2. niNaM. jiNe, jiNA. 3. jiNeNa, niNeNaM. jiNehi, jiNehiM, jiNehiM. 1. jiNAya, jigassa. jiNANaM, jiNANa. 5. jiNatto, niNAbho. jiNatto, jiNAra, jiNAu, jiNAhi, jiNAo, niMNehi niNAhito, jiNA. jiNAhi, jiNehitI, niNAhito, jiNAsuMto, jiNesuto. 6. niNassa. niNANa, niNANaM. 7. jiNe, jiNammi. niNesu, jiNesuM. saM0-he niNo, niNA, jiMNa. jiNA. 1. vaNaM 2." napuMsae ayanto vaNasaddo. .. 1 : 'vaNAI, vAi~, vaNANi .. . "
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ } savodhana he vaNa. 6. suvihissa. 7. suvihimmi 1. suvihI. 2. suvihiM. 3. suvihiNA. 4. suvihaye, suvihissa. 5. suvihiNo, suvihitto, suvihIo, suvihIu, suvihIhiMto. @ saM. - suvihi, suvihI. 1. bhANU 2. bhANaM zeSa rUpAkhyAna puMliGga pramANe. ( 40 ) 1. vAriM 2. "3 4. vAriNe vArissa saM he vAri 3. bhANuNA 4. bhANave bhANulsa * vaNAI, vaNAi~, vaNANi suvihi puMliMga suvihau, suvihao, suvihiNo, suvihI. suvihiNo, suvihI. suvihIhi, suvihIhiM, suvihIhi ". suvihINaM, suvihINa. suvihiNo, suvihitto. suvihIo, suvihIu, suvihIhito, suvihIto. suvihINaM, suvihINa. suvihIsuM, suvihIsu. suvihara, suvihao, suvihiNo, suvihI. vAri - napuMsaka. vArI, vArI vArINi "3 "" vArINaM, vArINa. vArI, vArIi~, vArINi zepa rUpa puliGga pramANe. bhANu- puMliGga. bhANavo, bhANao, bhANau, bhANuNo, bhANU. bhANuNo, bhANU. bhANUhiM, bhANUhi, bhANUhi. bhANUNaM, bhANUNa.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ (41:) 5. bhANuNo, bhANutto, bhANUo, bhANuNo, bhANutto, bhANUo, bhANUDa, bhANUhito. bhANUDa, bhANUhito, bhANUsaMto. 6. bhANussa. bhAgUNaM, bhANUNa. 7. mANummi. bhANUsuM, mANUsu. saM--he bhANU, bhANu. he bhANuNo. bhANao, bhANavo, bhANau, bhANU. madhu-napuMsaka. mahUI, mahUi~, mahUNi. 2." saM-he mahu. " " 4. mahuNe mahussa. zepa rUpa puliMga pramANe. vidyArthione pUchavA mATe sAmAnya prazno. 1. padane ante AvelA 'm' nuM zuM thAyache 1. 2. padAnta 'm' pachI koi paNa svara Ave to zaM thAya ?. 3. 'a' tathA 'i' maLIne zuM saMdhi thAya ? tenuM udAharaNa paNa Apo. 4. daMDeNaM, bhANUNaM, harIsuM; A rUponI andara anusvAra kayA niyamathI thayo ?.. 5. " vinA " nA yogamAM nAmane kai vibhaktio Ave ?. 6. vaNAI, mahUi~, dahINi, A traNe rUpo sAdhI Apo. 7. "vadha" zabdanu (tAdarthya) caturthInU ekavacana Apo. 8. thU, ammo, ca, A anyayo kayA arthamAM vaparAya che ?. 9. titauM, e rUpamA a, ane u nI saMdhi kema na thai ?. 10. pAtaLa karavU, bhUlacu, mUkabU, ghaDavU, pAchA haThavU, khelabU, AvA __ artha vALA dhAtuonAM rUpo lakho. 11. duMduhi, siddhaseNa, vi, maha, tathA vAri zaldonAM rUpo lakhI chAyo,
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ *ega} eka. ika dube. +ti--traNa. SS cau-cAra. ( 42 ) saMkhyAvAcaka vizeSaNo chacha. satta - sAta. aThTha-ATha. nava-nava. daha-daza. #1 paMca pAMca. 1 dareka saMkhyAvAcaka zabdo thakI SaSThInA bahuvacanamAM 'Na' ne vadale 'ha' 'haM,' pratyayo Ave che. jemake unhaM kasAyANaM. avyayo ( keTalAeka upayogI ) atto-ahiMthI, AthI. attha etya } ahiM. aja-Aja. ahuNA - hamaNAM piva- peThe, jema, jANe. kaha kaha . * ega, ika zabdanAM rUpo, (have pachI covIzamA pAThamA vatAvyA pramANe ) "sava" zabdanI mAphaka thAya che. A zabdana rUpo ekavacanamAM thAya che paraMtu jyAre teno artha "bhanya" evo hoya che tyAre tenAM rUpo dareka vacanamAM thAya che. "du" zabda nA prathamA, tathA dvitIyAmAM 'doNi,' 'veNNi,' 'do,' 've' 'duve' A pAMca rUpo thAya che, tathA yAkonI vibhaktiomAM 'do' 've' evA ve Adezo thAyache, ane tenI pachI (pUrvokta ikArAnta zabdone lagADhavAmAM AvatA bahuvacananA pratyayo, lagADavAthI tenAM rUpo siddha thAya che. - kema, zIrIte. + 'ti' zabdanuM prathamA tathA dvitIyAmAM "tiSNi" rUpa thAya che, tathA vAkInI vibhaktiomAM ikArAnta zabdonI mAphaka tenAM rUpo jANavAM. $ "cara" zabdanAM rUpo prathamA tathA dvitIyAmAM cauro,' 'cattAro, 'cattAri' bhAvA traNa rUpo dhAya che, tathA vAkInI vibhaktiomAM ukArAnta zabdonAM pratyayo lAgeche, tathA paSTho sivAyanI vibhaktiomAM pATha sAtamA mAMhelo vojo niyama vikalpe lAge che. || 'paMca' thI laine 'daha' paryanta zabdonAM rUpo "jiNa " zavdanI mAphaka dhAya se, temaja bahuvacanamAMja thAya che.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ kayA-kyAre. katto kyAthI. kahi-kyAM. . ciraM-lAMvA vakhata sudhI. tahi-tyAM. tayA-tyAre. |.evaM-evI rIte. savvattha-sarvatra, sarva sthaLe. kiNo-prazna pUchavAmAM vaparAya che.. moraullA-mudhA, phokaTa. kira-kila, nizcaya. pADikka jaNa pharIne. patteyaM eka eka, pADie/pratyeka. taha tema. ma. tahA jahi-jyAM. jaha jema. jahA" vAathavA va athavA ekkasariaM-saMprati, cAlu kALamAM. mAI-niSedha arthamAM vaparAya. Navara-kevala, ekaLa. iharA-itarathA, tema na hoya to. *i) iie pramANe, iti. +ti egahuttaM-ekavAra. sayahuttaM-sovAra. aNNahA-anyathA, . . . appaNo-potAnI meLe . | micchA-khoTaM, mithyA. jai-yadi, jo. sai-hamezAM. . suThu-sArI rIte. musA mUsA mRpA, jUDhuM. mosA 1. dareka saMkhyAvAcaka zabdathakI "vAra" aivA arthamA " ,huktaM " * pratyaya joDavAmAM Aveche jemake egahuttaM. ... * ' ia ' avyaya koi paNa vAkyanI AdimAMja vaparAyache. + 'ti'. pada thakI paraja vaparAyache, tathA pada jo svarAMta hoya to 'ti' ne badale 'ti' thAyacha. jema, tahA+ti-tahatti.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ (44) " AkArAnta puMliMga nAmonAM rUpo. AkArAnta nAmo jevAM ke govA, hAhA ityAdi zabdonoM rUpo akArAnta nAmonI mAphaka thAyache; paraMtu A niyamamAM apavAda nIce pramANe cha AkArAnta nAma thakI saptamImAM kevala 'mi' pratyaya lAgecha, caturthI ekavacanamAM 'e' pratyaya lAgeche, paMcamInA ekavacana tathA ghahuvacanamA 'hiM pratyaya nathI lAgato, temaja dvitIyAnA bahuvacanamA 'A' pratyayaja lAgeche. tathA vaLI tRtIyAnA ekavacanamAM 'Na' pratyaya lAgecha. govA-puMliMga. bahuvacana ekavacana 1. govo. govA. 2. govAM. 3. govANa, govANaM. govAhi, govAhi~, govAhi. 4. gove govassa. govANaM, govANa. 5. govatto, govAo, govAu, govatto, govAo, govAu, govAhito. govAhito, govAsuMto. 6. govassa. govANaM, govANa. 7. govammi. govAsu, govAmuM. saM-he govo, govA. he. govA. -
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ (46) pAThaM 10 mo... AjJArtha tathA vidhyartha.* pratyayo: Colon ekavacana vahuvacana 1. pu0 2. pu0 su, hi. 3. pu0 A sAmAnya pratyayo uparAnta jyAre dhAtune cheDe akAra bhAvelo hoya che tyAre vIjA purupanA ekavacanamA pajAhi, 'ejasu,' 'eje ATalA pratyayo vadhAre joDAyache. temaja koi paNa puruSavodhaka pratyaya lAgyA vagaratuM paNa rUpa banache. sAmAnya rUpo-(vA dhAtu) (jyAre vikaraNa pratyaya nathI lAgato ekavacana bahuvacana 1 pu0 vAmu. vAmo. 2 pu0 vAsu, vAhi. 3 puM0 vAu.. vAha.. vAntu. bahuvacana " voll " dhAtu (vikaraNa 'a' vAlAdhAtunAM rUpo) ekavacana 1 pu0 bolamu. vollamo. ___* pUrvokta pAThonI aMdara AzArtha tathA vidhyartha saMbaMdhAM je kAi niyamo . batAvelA hoya te dhyAnamA rAkhIne vidyArthioe rUpo banAvavA. . * AzIrarthamAM paNa A pratyayo caparAya che.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ (.46.) 2 pu0 bollasu, volDenahi, vollejjasu, volaha. .. volejje, volla, vollehi. 3 pu0vollau. vollantu. (1) AjJArtha karata vidhyarthamAM vizeSa eTaloja che ke jyAre AjJArthamAM vikalpe 'na' pratyaya lAgeche, tyAre vidhyarthamAM tene vadale 'jaI' lAgeche. jemake AjJArtha-hoja; vidhyartha-hojai. (2) pahelA purupanA saghaLA pratyayo para chatAM pUrvanA 'a' no A, tathA i vikalpe thAyache. jemake-collAmu, vollimu, bollamu, bollAmo, ghollimo, vollamo. saM+pajja-utpanna tha. sinv-sIvag. ummil-vikasag. paris-varasavU. Alukha-vaLag. paMga-grahaNakara. jhaMDa-nisAso nAkhavo. ullUra-kApay. siles-AliMgana karavU. guMja-hasavU. usal-ulhAsa pAmavo. mal-mardana ka. . loTU-sU. khaMD-toDadhaM. NiJcA-poro khAvo. khum-khaLabhaLag. Dara-bIg. dhAtu pUra-pUruM kara. pAsa-dekhavU. DhaMDhola-DhaMDhoLag, gaveSaNA karavI. mukk-bhasavU. bhamaD-mama. AyaMva-kaMpaq. hakk-niSedha karavo. ghumm-kaMpa. saM+dis-kaheM. musumUra-toDag. buDD-cUDa. kamma-vApara. paul-saMdhag. jUra-jhUra, kheda karavo. virall-vistAra karavo. mahama-dhanuM phelAvaM. samANa-pUruM tharbu. .
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ (47) zabdo puliMga. sArameya-kUtaro. . vilaya-nAza. sasahara-cAMdo. durAyAra-durAcAra. sahoara--bhAi, | tihuaNa-tribhuvana (vizepanAma che). salilarAsi-samudra. paDa-vastra, paTa. sumeru-meru parvata. kaDa-sAdaDI, kaTa. haya-ghoDo. Isara-Izvara. vitthara-vistAra. ghara-ghaDo, ghaTa. rAhu-rAhu nAmano graha, kuMbhAra-kuMbhakAra, kuMbhAra. visahara-sarpa, visAya-kheda. dhammasArahi-dharmarathane hAMkanAra. saradahatalAyasosa-sarovara, tusAra-varapha. draha, talAva, sUkAvag. caNNa-raMga. puggalakkheva-pudgala kSepa, kAMkaindu-caMdra. rAvigerenuM pheMka. uvasAma-zAnti. napuMsaka liMga. kunda-mogarAnuM phUla. pAritosia-inAma. gokhIra-gAya dUdha, gokSIra. ghaNu -mehuNa thuma. viramaNa-aTakag. gIa-gIta. paNihANa-praNidhAna, dhyAna. jasa-yaza. bhaya-bIka. vizeSaNa rAia-rAtri saMbaMdhI. vaTTamANa-vartamAna,
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18) suraviMdapaMda-suranA samUha vaDe | vaikkaMta-gaelo, vyatikrAnta. vAMdavA yogya. | saMtigara-zAMtinA karanAra. mahAyasa-moTA yazavALA. nivisa-viSa vagaranuM. jAvaya-jItAvanArA. punbuppannA-pahelA utpanna thaelA. devasia-divasa saMbaMdhI. - vAkyo. he vIro ! pAvaM chindsu| miccA! paulantu bhattaM / he sAhU ! paNihANaM kunn| mitta ! mittaM silesehi / he sasaharA ! diaho vknto| | jaNaya ! pAritosiaM desu / asacaM na bolejahi / | thUNo ! samuddammi budddd| hayassovari kahaM caDemo / indU ! guMjasu / kamalANi uuslntu| he meho ! nayarammi pariseje / he dhammasArahi ! durAyAre bhNjejjsu| bhAravaha ! NicAu / he putta ! jaNayaM vNd| deva / saMkappaM puuru| he sIsA ! viNayaM mAI cayaha / Isara ! bhicaM pAvA hakkau / he mittAI! phullAI paasntu| kumbhAra ! ghaDaM ghdd| pANibhaM caya, ghayaM pijja / kiviNa ! dhaNaM jaNeNa na Agacchai, he mica ! ahivaI mlu| __atto dhammammi kammavejje / he harI ! doNi lottttaam| nAyaputta ! duHkhAI ullUra / he tihuaNa! kavvaM sunnejne| muNI ! mAI jUra / vaTTamANaM AyariaM accasu / kallANaM hou niccN| he sahobhara ! tattaM ddhNddhol| jai gokhIraM hojai tayA pijjaami|
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ . ( 49 ) (tame) lAMbA kALa sudhI jIvo. (tuM) kapaDuM sIva. . (a) grahaNa karIe. yakSa rAjAoM zatruozrI rakSaNa karo. (N) jhADathI phaLo tathA phUlone kApa. he bhAi ! tuM bhavasamudrI Dara. he kUtarAtuM sa nahi. brAhmaNo sukhI jamo. (tuM) nisAso nahi nAMkha. samudra ! tuM zAmATe khaLabhaleche. kavio ! tame vijayadharmasUrinA yazane vistAro . lokone sukha utpanna thAo. pitA ! huM jamuM ? (tuM) tyAM nAca. (huM) kyAre corane mAruM ? maithunathI virAma kara. he zrAvaka ! vIranA dhyAnathI bhava samudranetuM tara. calAo, tame prAyazcitta lo. manamAM zAnti grahaNa kara. badhA jIvonuM he guru ! tuM hamezAM kalyANa kara. vALako gIta gAo. tuM viparahita auSadhane khA. 7 zAnti karanAra naro manuSyone sukha Apo. he mANasa ! tuM kavionuM anukaraNa kara. zAMtinAthane mokSane mATe pUjo. paMDito tattvone vicAro. tribhuvana ! sukhathI bhaNa. (tame) nagaramA praveza karo. (huM) pitAno Adara karUM ?. ( teo) ve zatrune jIto. bhagavan ! mAnavanA manane pavitra kara. (hUM) zAnta thAuM. (tuM) vanamAM rama. (tame) gUMtho. puNya vadho. pApa nAza thAo. he brAhmaNa ! tuM tRpta thA. vANiAo ! tame munione pUjo. huM gAyanuM dUdha pIuM ? bhamarAo Avo, ane mogarAnA phUla upara veso. 1 he zUra ! tuM dhanupone pheMka. maNilAla ! tuM sAdaDI upara Ava ane sui jA. jIvo saMsAramA mA bhamo.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ * bhamADU - bhaMmADavu. * aNu - hav- anubhavavuM. pari+ikkh=parikkh-parIkSA karavI, pArakhaM (50) pATha 11 mo. dhAtu - vaTT-vartakaM. aNu+rundhU- mAnaM, tAve thavaM.' avikkh| AzA rAkhavI, ava+ikkh=avaivakh apekSA karavI. pekkhU jovuM. pa+ikkha pikkhU J bham - mamavu. saMkU - zaMkA karavI. caraNa 7 calaNapaga. } mavanivvea-bhavanirveda, vairAgya. kammala - karmano kSaya. NIva - khAvAne icchavaM. amutthAvaM. Aiggh-saMghavuM. vhA - nhAvuM, snAna karavuM. vasa rahevuM. pamAya-pramAda. mahisa - pADo. siAvAa - syAdvAda. u-TUTTU -uThavuM. kammU -hajAmata karavI. vaggola bAgoLabuM. pa+sar-phelAvuM. paDikkhU - rAha jovI . vAvara - cApakhuM. nAma -- puMliMga. avarAha- aparAdha. vijja - vaidya. diNamaNi - sUrya . suhi - paMDita. baila - caLada. sayaMmutrahmA. maMjara - mArjAra, vilADo. sihi-agni. jiNavaravasaha - kevalajJAniomAM uttama anaMga - kAmadeva. vaddhamANa - vizeSa nAma che. aMgi- zarIravALo. bhaga - jJAna. visAraya- paNDita. dINa - dIna, garIba.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ niANavaMdhaNa - niyANaM bAMdhavaM.. bamhacera brahmacarya . NhANa snAna... asaddahaNa - azraddhA. (11): napuMsakaliMga. kAia - kAyika, zarIrasaMbaMdhI. vAia - vAcika, vacanasaMbaMdhI. mANasia - mAnasika. vArasaviha-bAra prakAranaM.. vajjha - vAhya, vahAranuM. bIa - vIjuM, dvitIya: suhia-sukhI. khippaM - jaladI, kSipra. vAhiraM - bahAra... y vizeSaNa - ,pUNa-pUjana: lakkha-lAkha [ saMkhyA ]. 'sAmAia - sAmAyika ( tratanuM nAma). sAhuNo bhavanive aNuhavantu / guru! kammakkhayaM karasu / niANabaMdhaNaM mAI kara / jiNavaravasahassa vaddhamANassa ikko vi namukkAro jaNANaM dukkhaM bhaMjela / puta | dhammamma pamAyaM nahi karasu / 'duhia - duHkhI.. appa - alpa, thoDaM. khalapR-khaLaM sApha karanAra,: gAmaNi- gAmano netA. avyaya } kayapAva - jeNe pApa ka che te. halua, laDua-halakuM. suha - zubha, sAraM. vAkyo he heLa, nIce. : : " 20 nivai ! jaNe aNurundha | vijjA dINANaM vAhiNo varNa ,, viNAvi ullurantu / " kundaM Aigghantu sehiNo. ! vamhaNA, saDaNIravantu avi na kutto bhoaNa Agacchai /
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ (98) ammo ! aNago vi vammaho aMgiM saMmuM kahaM dukkhaM deu ? | samatthANaM loANaM vi vajyaM tavaM viNA kahaM kallANaM hou ? / sahoara ! tihuaNa ! gharammi vasa, bAhiraM na gaccheje / jiNANaM pUaNAya jalehiM NhANaM karejjahi / suhiA mANavA duhiANaM purisANaM bhobhaNaM dintu / sAvaya ! vArasavihaM sAvagadhammaM rakkhejja, jatto khippaM mukkho hou / | (tuM ) bahAra Ava ane bhagavAnane pUjavA mATe maNilAla sAthai mandiramAM jA. (tame) ve jaNA snAna karo. maNilAla tuM gurune pUja, jethI kalyANa jaldI thAya. (te) nokara hajAmata kare ?. baladIAo tathA pADAo ghAsane sArI rIte vAgolo. he guru ! DuM syAdvAdane bhaNuM ?. (tame) garIvone dhana Apo. / gAmaNI vijjatthiNo parikkhau / jaNaya ! mittaM tihuaNaM paDikkhemu / sAhUNaM calaNANaM pUaNammi juMjaha | sAhu ! mukkhAya uTTha, pamAyaM nahi kara / bhicca ! seTThiNo matyayaM kammasu / visAraya ! jiNANaM vayaNammi asa sUrya tuM zAmATe bhame che ?. bhAi ! dharmamAM zarIrasaMbaMdha dopone zAmATe karele ?. dahaNaM mAI kara / siAvAe kahaM saMkemo . suhiNo paratthakaraNAya jIviaM dintu / khalapU ! khittaM lahasu / vijayadharmasUri vidyArthionA sukhane mATe jIvita Apo. pitA ! ame kalyANane mATe jIvitano tyAga karIe. haragovinda ! tuM gurunA caraNane pUja. ! (huM) jinamandiramAM jAuM. he rAjan ! tuM zatruo sAthai laDa, Dhare che zAmATe ? chokarAo tame bhaNo. he zaMbhu | tuM kAmadevane tAve kara. he coro ! tame satya bolo, jethI tame sukha pAmo. (ame) zloka bolIe. guru vadhAnuM kalyANa karo. 1.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ (GR) he vIra ! lobhathI zuM kadApi lAbha | bhAi ! bilADAne dUdha Apa ane tene thAya ? "! pALa. he tribhuvana ! tuM paMDitanuM anukaraNa (huM) sAdaDImAM sUuM ?. (te) nIce vese. (tuM) jIvone na mAra. kara. he indro ! tame varasAdane mokalo, jethI loko sukhI thAya. pATha 12 mo. strIliMga. [ AkArAnta, ikArAnta, IkArAnta, ukArAnta, UkArAntaH ] prathamA tathA dvitIyA. pratyayAM - 1. nm nh mn 2. mU. 1. ekavacana 2. 5 A, 0. m. AkArAnta }rama ikArAnta } maI ukArAnta } gheNaM.. .. bahuvacana. u, o; O' 11 11 "" u, o, A, 0. 35 35 33 51 , AkArAnta, ikArAnta, ukArAnta tathA ukArAnsa. dIrgha IkArAntane mATe. ramAu, ramAo, ramA. "3 39 maIu, maIo, maI. 17 "" "" 33 gheNUra, veNUo, veNU. 53 33 13
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ vahUu; vahuo, vahUra. . . . UkArAnta IkArAnta / sahI, sahIA. " sahiM . sahIu, sahIo, sahIA, sahI.: . . " " " 1 jyAre 'm' pratyaya para hoya tyAre pUrvano svara isva thAyache. jema, ramaityAdi. 2 'u, 'o' pratyaya tathA tRtIyA, caturthI, paMcamI, SaSThI tathA saptamI nA pratyayo strIliMga nAmo thakI para hoya tyAre pUrvano svara dIrgha thAyache. jema. 'dheNUu, 'gheNUo... 3 A strIliMga nAmonI aMdara je sthaLe koi. pratyaya,nathI..lAgato tyAM nAmano antya svara isva hoya to te dIrgha thAyache. jemake prathamAnA ekavacana tathA bahuvacanaH tathAH dvitIyAnA bahuvacanamA "gheNU, maI" evAM rUpo thAyache. nAma (strIliMga). marudevA-pahelA jinanI mAtA / mai-buddhi, nAmaM. dhUli-dhULa. gaMgA-gaMgA. bhUmi-jamIna. tisalA-vIranI mAtAnuM nAma. pudadi-pRthvI. ramA lakSmI . ditti-teja, dIpti. ambA-mAtA. satti-zakti. mAlA-mAlA. paMti-hAra, paMkti.. sohA-zobhA. sADI-sAdI, paheravAna: vastra,
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ pamayA-strI, pramadA.:... naI-nadI. lajjA-lAja. rayaNI-rAta. appavijA-AtmavidyA, adhyAtma. | maNaMsiNI-paMDitA. . gheNu-gAya. sahI-mitra. rajju-dorI. | sarassaI-sarasvatI. caMcu-cAMca. bhiuDI-bhrakuTI. taNu-zarIra. nArI-strI. 'vahU-strI, vadhU. naliNI-kamalinI. ajjU-sAsu. bahiNI-bahena. '. alAU, lAU-tuMbaDI. .:. sAdhAraNa zabdo. vaMchia, vi0-icchekheM.. ayala, vior-acala... samaNa, puM0-sAdhu. arua, vi0-roga vagaranuM. vihaMga, puM0-pakSI. cAi vi0-tyAgI. * pakkha, puM0-pAMkha. apuNarAvitti, na0-jemAM pharIne / 'aNurAga, aNurAya puM0-prIti. : AvatuM nathI te sthAna- nAma. sajjhAya, puM0-svAdhyAya. kappapAyava, puM0-kalpavRkSa. . hia, na0-sAraM. siAla, puM0-ziyAla.. daDhavvaya, vi0-dRDha che vrata jernu. gimha, puM0-grISma Rtu. alia, na0 jUTha. 'siNeha, puM0-sneha. ' suhuma (Apa); vi0-nAnu, sUkSma. | bhAraha, na0-bharatakSetra. dhAtu" pa saMs-prazaMsA karavI. padA-devu. / aNu+jANa-AMjJA ApavI. / saha-sahe.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ (56) laD-lAma pAmavo, meLava.. kham-kSamA karavI. allib-ApaQ, arpaNa kara. tar-zakag. sAha-sAdhag, kahe. hara-hara, lai javU. . avyayasaMpai-saMprati, AjakAla. vAkyoambA puttaM khIreNa rkkhei| / rayaNI gacchai, diaho Agacchai / samaNo appavijAM pddhi| dhUlIu paDanti gharasmi / purisA nAriM siNehA deksanti / dRDhanvayo mahAvIro tisalamaMbaM vihaMgo pakkheNa claa| ___ paseMsei / mANU dittiM pade / mANavANaM maI tattaM DhaMDholai / saMpai vaTTamANe jiNe jaNA prasaMsanti / naI vahai / ajjU vahuM sADiM allivai / asuddho aNurAgo dukkhaM dei / dahammi kamalehiM saha naliNI chajjA / sADi chindai ajjo| maNaMsiNI sAmAiammi sanjhAyaMkara sAhuNo aNurAgeNaM vi aliaM gheNu khittammi taNAI khaai| na vollanti / muNI taNuM tavehiM rmpi| ajjA DaMbheNaM dhaNANi lahanti / vahiNI sahoarassa mAlaM deh| sAhu ! avarAhaM khama / vIrassa satiM na jANAmi / gheNU jaNANaM duddheNaM rakkhei / guruNo aNujANaha jatto ujjA- | kappapAyavo samattANaM vibuhANaM Nammi gacchemu / / jaNANaM ca vaMchiaMdeha / pamayA suhaM dei / saMpai kampapAyavo jiNANaM dhammo guruNo ! jaNANaM hi karaha / asthi / risiNo mukkhaM sAhanti / bhArahammi khitte dhaNeNaM samattA alAI na bhNjejaa| loA suhiA atthi|
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ khInI cAMca zomabhUSaNasahita pUjAmAtA sauM jIvA karo. (17) (9) lakSmI mahenatavaDe meLag chu...pahelA jinanI mAtAnuM nAma marustrI bahu duHkha Apeche. devI che. sethI sAsu lAkaDI vaDe vahune haNe. | paMkhImo jhADa upara se che. sarasvatI vidyArthIone sukha Apeche. | gaMgA mAtA bhalaM karo. pAnAcanda jinamadinamA nAce che. / bharatakSetramA Aja kAla kalpavRkSa nathI. strIo zarIrane AbhUSaNasahita | dhULa pANImAM paDe che. __ kareche. | trizalA mAtA sauM jIvonu kalyANa pRthvI dhAnya Apeche thI ame . .. . sukhI chIe. loko lakSmIne pUje che. ghaDU sAsune vinaryathI name che.. zaGkara gaGgAne tathA candranaM mAthAmAM paNDita strI pApa karatI nathI. : .... rAkhe che. (ame) sarasvatIne dekhatA nathI.. | teo be ratna mATe samudramA DUbe che. strI gharamAMthI rAjAonA mukhane | hAthI nadI tareche : jujhe che. . gaGgA ahIM vahe che. - nadI samudramAM jAya che. . paNDito gaGgAne pUche, .. lakSmI lokonA netrone zAMta karecha. buddhi ghaNAM sArA kAmo kare. che. .yogIo rAtrine iccheche. madanathI pIDAlA loko. rAtrine paMkhIonI.paMktine brAhmaNa pALe che. pakhANe che. are brAhmaNa ! mahAdevane zA sAru | putra janme che. . . __ pUjato nathI ? | kAmadeva badhA jIvone vaza kareche. AtmavidyA lokone sukha Apeche. .
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ (..68 ) pATha 13 mo. strIliMga-cAla. pratyayotRtIyA, caturthI, paJcamI, SaSThI tathA saptamI. *ekavacana bahuvacana a, A, i, e. (ikAgaMta puliGganI jevA) / ramAa, ramAi, ramAe. ramAhi. ramaHhi, ramAhi. " " , ramaHNa, ramANaM. bhAkArAMta , " " " ramattA, ramAra, gmAo, mAhito, ramAsuto. | " " " ramANa, ramANaM. J" " " ramAsu, ramAsuM. - ikArAnta-maI, maIA, maIi, maIe. IkArAnta-sahIbha, sahIA, sahIi, sahIe. ukArAnta-gheNUbha, gheNUbhA, dhegu, gheNUe. OMkArAnta-vahUna, garmA, bahUH, bahue. ikArAnta, IkArAnta, ukArAnna tathA UkArAnta strIliGga nAmo. 'nA bahuvacananA sA vidyArthIoe uAra pramANe pItAnI mele banAvavA. * mA bIli nAmAthako pUrvokta ikArAnta puMliGganA pancamAMnA ekavacananA "No" sivAyanA vAkInA pratyayo paNa paJcamImA lAgecha. jemake; maitto, maIo, maIu, maIhiMto; ramatto ityAdi. / A 'A' pratyaya AkArAnta nAmAne lAgato nayI. ( juo pATha 12 niyama bIjo.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ accharasA-apsarA. kauhA - dizA. bhUkha. i paDavo. * chuhA (Apa) khuhA AsisA - AzIpa. naNaMdA-naNaMda. nAvA - nAva. vAhA - hAtha, bAhu. paDaMsuA - paDagho. vAyA - vAcA. paDivaA pADivaA mAusiA - mAsI sariA - sarita, nadI. caDavImajiNaviNiggayakahA covIza tIrthakaro e kahelI bAta. bhavasaya sahassamahaNI * lAkha bhavano nAza karanArI. (16) vivarI aparUvaNA - ulTuM kahe. vaM. mittI - maitrIitthI -strI. nAma 1 siddhi-siddhi. pivAsA - pIvAnI icchA. kitti - kIrti. ghaMTiA - jhAlara. ANA AjJA. kahA- kathA. cirasaMci pAvapaNAsaNIlAMcA kALI ekaTThA karela pApane nAza karanArI. vAvI - vAva. lajjA - lAja, kalA-kaLA. thui - stuti. kiriyA kiriA } kriyA. ArAhaNA-ArAdhanA virAhaNA- virAdhanA. sikkhA - zikSA, zikhAmaNa: naDI-sUtradhAranI bahU, naTI. saMjJA - saMdhyA. saMti-zAMti. * ahaMpI cAra zabdo (sariA paryaMta ) AkArAnta ja che; paNa Ayanta nathI,
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ alpakaira, vi0- ApaNuM. pAraka, vi0-pArakuM. gamaNa, na0-javaM AgamaNa, na0-AvavuM. ThANa, na0-sthAna. nADaya, na0- nATaka. khAsiaM, na0- udhasa, khAMsI. anmuDia, vi0 uThelaM. viraa, viraya vi0 - viramela, baMdha paDela. saDDha, pu0 - zrAddha, zrAvaka. kicca, na0- kartavya, kRtya. samma, na0-sukha, zarma. aMtarikkha, na0- AkAza. naha, na0- AkAza, nabha. seva-sevayuM . pahupp-samartha thakuM. Ninvar-duHkha kahevuM. ( 0 ) sAdhAraNa zabdo. naha, puM0 - nakha. eAraha - agIAra. vAraha - vAra. kevali, puM0- sarvajJa. pannatta, vi0-kahelaM. divasa } puM0-divasa Ayara, puM0-Adara. bhutraNa, na0 - jagat. vihala, vi0 - viphala, phokaTa. pura, na0 - nagara. dhAtu pAyAla, na0- pAtAla. naraya, puM0 - naraka. tala, na0 -talIyuM. pAsa, na0- pArzva, paDakhaM. jhavera, puM0 - vizeSa nAma. vava (vi+ava ) harU- vyavahAra karavo. ahiraccubha - AvabuM. saddaha - zraddhA karanI. palaTa-chu Avaj. durgucha- nindrA karavI, jugupsA karavI gummU- moha pAmavo, mugdha tha. saMkhyAvAcaka vizeSaNa. paNNaraha - paMDhara. solasa-soLa.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ " teraha - tera. cauddaha, caudaha-cauda accharasAu jiNANa ceiammi ( 61) vAkyo sattaraha -sattara.. aTThAraha-aDhAra. ahA rayaNIbha a gacchantu / kevaliNA pannattassa dhammassa ArAhaNAe abbhuTTio mhi, virAhaore virao mhi | saDDhA apparaM kicaM lajjAe naccanti / gAmammi saMjhAe ghaMTiA bolai / cirasaMciapAvapaNAsaNIi bhavasayasahassa mahaNIe cauvIsajiNa bhuvaNaM payAsei / viNiggaya kahAi buhANaM jaNANaM di- jIvesu mittiM rakkha, jatto suhaM aNuhava / kuNanti / guruNo sIsANaM sikkhaM dinti / jiNANamaNaH mutraNammi pasarai / mhaNo kahe | khAsieNa duhio asthi / sariAe hAMNAya naNA gacchanti gamaNa itthINaM pAyammi duhaM hoi / vIrassa kittI satya pasarau / sAhuNo khuhaM siNeheNa sahanti / bhico naravaINaM mAlamallii / jhavero AyareNa vijayadhammasUrINAmANaM rakkhara / naDI puramma naca | | kauhAsu causu caMdo rayaNIe * nANaM viNA kiriyAMe viNA ca siviNe vi mukkho natthi* / saDDha ! vivarI aparUvaNaM mAI kuNa / saMtiM rakkhantu sAhuNo / naDI nADayaM kuNai / sarassaI sAha nANAya / nahatto bhUmIe meho paDai / kalAhiM ciya purisA nArIo ca chajanti ! I sIsa ! vIrarasa thuI bola / mukkhassa aruaM apugarAvitti / / / ayalaM sammaM laha | pArakaM kicaM sammAya kara / vIraM - mAlAhiM acca / * juo pATha bIjAno niyama bIjo.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 62 ) teo ve vAvanuM khAruM pANI pItA / mAlA vaDe harinuM zarIra manoharaMche. nathI.. nadIomAM gaMgA pahelI che. kevalI samudranA taLane dekhe che. pitAnI zaramane lIghe te corI karato nathI. kriyA vinAnuM jJAna phokaTa che. mANaso nATaka jujhe che. strIo dhIme dhIme cAle che. sajjano AdarathI jJAna grahaNa kare che. AbhUSaNanI zobhAvaDe strIonuM zarIra zobhe che. AkAzamAM duMdubhi vole che. jJAna vinayathI vadhe che. dUdha pIvAnI icchAne lIdhe te gAyane icche che. strIonuM snAna kuMDamAM thAya che. : he mahAvIra ! tuM siddhi Apa.. yogI strIone icchato nathI. pakSI strInI pAse vese che ane cAMca vaDe phala khAya che. rAjA strIonI sAthe vanamAM phare che. kalyANane mATe gurunI pAse rahe. zA mATe mAsInI pAse jato nathI. devo jamInane aDakatA nathI. vRhaspati buddhino dariyo che. putro mAtAMne name che. rAjA nagaranI parIkSA kare che. he bhAi, tuM uTha ane yatna kara. rAtrI gaI have pramAda zAsAru kare che? jAya che putro pitAno vinaya kare che. vidyArthIone teo ve inAmaM Ape che. strIliGga - saMvodhana. vA ekavacanamAM antya svarano 'e' kiM0 namAnI jeDuja thAyache. tathA mULa AkAse samAna prathamAnI jemana jAgavAM. mAranna zInA mevaM kalpe thAkche, tathA bahuvacana rAnta nAnonAM saMvodhana ekAgamana tathA uka kAmAMnA saMvodhananuM ekavacana 'hari tathA bhANu' nI mAUka thAyache temaja bahuvacana prathanAnI jevuMja che. IkAganta tathA akAgana nAmonA saMbodhana' elvacanamAM koha paNa pratyaya nahi joDAM antya svara hUsva thAyache.. bahuvacana prathamA jevuMja cha.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ekavacana Abanta-he rame, ramA.. AkArAnta-he mAusimA. __ . vahuvacana he ramAu, ramAo ramA. he mAusiAu, ma usiAo, mAisiA, . he maIDa, maIo, maI. / he gheNUDa, gheNUo, gheNU. ... he sahIDa, sahIo, mahIA, sahI. he vahUu, bahUo, yahU. ikArAnta-he mai, maI. ukArAnta- he gheNu, gheNU. IkArAnta-he sahi. ukArAnta-he vahu. sArAMza tathA savAla, tisalA. ekavacana . bahuvacana . 1 tisalA. tisalAo, tisalAu, tisalA. 2 tisalaM. 3 tisalAe, nisalAma, tisalAhiM, tisalAhi~, tisalAhi. tisalAi. tisalANa, tisalANaM. tisalatto, tisalAu, tisalAo, timalatto, tisalADa, tisalAhiMto, tisalAsuMto.. tisalAo, tisalAhito. 6 tisalAe, tisalAa, tisalANa, tisalANaM. tisalAi. tisalAsu, tisalAsu. saM0 he tisale, tisalA. he tisalAo, tisalAu, tisalA,
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 maI. 2 maI. 3 maIA, maIe, maIa, maI, " 5 "" 17 "1 ( 64 ) 93 37 7! "" mahatto, maIo, maI, mahiMto. 6 maIA, maIe, maIna, maIi. 15 23 37 13 saM0 - he maI, mai. 1 sahI, sahIA. mai. maIo, maIu, maI. 33 93 "" maI, mahiM, maI hi. maINa, maINaM. mahattA, maIo, maIDa, maIhiMto, maIsuto INa, maINaM. maIsu, maIsuM. he maIo, maIu, maI. " sahI. sahIu, sahIo, sahIA, sahI. ityAdi. 1 AjJArtha tathA vidhyarthamAM dhAtunAM rUponI aMdara zo bheda che ?. 2 akArAnta dhAtuonAM AjJArtha vIjA puruSa ekavacanamAM keTalA rUpo thAya che ? 3 ikArAnta puMliMga tathA ukArAnta puMliMganA zanAM rUpomAM zo taphAvata che ? 4. " govA " ( AkArAnta puMliMga ) zabdanA paJcamI, saptamI, tRtIyA, tathA dvitIyAmAM rUpo lakho. 5 gayelA pAThomAM AkArAnta strIliMga nAmo keTalAM che. 6 ' mAusibha tathA ramA ' zabdanuM saMbodhanamAM rUpa lakho. 7 sahi, ramaM ahiM hrasva kyA niyamathI thayo ? 8 'sahi viNA duhio homi' A vAkyanuM gujarAtI karo, tathA 'vi
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ (65) NA' nA yogamA 'sahi zabdane dvitIyA vibhakti kayA niyamathI AvI, te niyama lakho. 9 "maNilAla eka divasamAM traNa vAra mahAvIrane pUjeche, haragovinda eka divasamAM cAra vAra jamecha, jayacaMda rAtamAM pAMca vAra uTheche" A vAkyona zuddha prAkRta karo. 10 moraullA, iharA, appaNo, pADiekka, saha, api ATalA anyayo lagADIne judA judA vAkyo prAkRtamAM vanAvo. 11 hAseNa va, koheNa va, loheNa va, bhayeNa va, mosA mAI bolla / itthI sAmi, puttaM, naNaya, amvaM ca dukkha de / arihantaM viNA duio dhammasArahI nthi| ' divase divase lakvaM dei suvaNNassa mANavo ego| ego puNa sAmAiaM karei na pahuppae tassa (tasya) // 1 // A vAkyono artha gujarAtImAM, tathA A vAkyomAthI je koi rUpo mahetAjI tamane sAdhavA Ape te sAdhI Apo. 12 koI paNa daza kriyApado moDhe volI jAo. - pATha 14 mo. bhUtakAla. bhUtakAla ghaNa prakArano ke-adyatana, hAstana ane parokSa. sAmAnya rote gai rAtanA vAra vAgyAthI mAMDIne tenI pachInI rAtanA cAra vAgyA sudhIno kALa " adyatana " kahacAya che, teTalA kAlanI aMdara gayela kALamAM ko kriyA thai gaI' pama kahedhu hoya to adyatana aanRRINEERTANT ENETii Into sI
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ (66) gayelA kALamAM hastanI paparAyache, jyAre parokSa kALa, hAstana kAlamAMja ne kriyA na dekhelI hoya temAM pAparI zakAya che. pratyayosvarAnta dhAtuone lagADavAnA ) 1 pu0 sI, hI, hIa. 2 pu0 // " " ekavacana ane vahuvacana 3 pu0 "" " udAharaNa-dhAtu)" kA "-kAsI, kAhI, kAhI.. vyaMjanAnta dhAtuone mATe.) 1 pu0 Ia. - 2 pu0 , ekavacana ane bahuvacana / 3 pu0 " udAharaNa-(dhAtu) 'hu-chucIma. zraNe bhUtakAlanI aMdara dareka puruSa tathA vacanamA saramAMjA rUpa thAyache. dhAtu*kA-kara. aGgum-pUra. oha-avata, janmag. ThA-rahe. ghisa-khA. allI-AliMgana karavaM. misa-zobhaq. bhA-trI. gima-lalacA. kokk-volavU. bojj-Dara. parivasa-raheg. kaDDa-khaMcavU, kADhaQ. pa+Ava-pAva-pAma. | nival-nipajaI. * mA dhAtu kevala bhUtakAla ane bhaviSyakAlamA ja vaparAya che.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ ava + laMbU - Azraya levo.. A+rAhU - ArAdhakaM. mu-jANavuM. : lajjU -lAjavuM. jIhU - lAjaM. NIharU - nIkalaM. payallU - zithila bAvamphU - parizrama karavo. thavuM. kammavU - upabhoga karavo. parI - pheMka, bhamanuM.. A+- raMm - AraMbha, zaru kakhu. riaM - praveza karavo. kilikiJca - ramavuM. abmir3ha-saMgama karavo, maLavuM. samaNu + jANU - sammati 'ApavI. devattaNa, na0- devapaNaM. ANA, strI0 - AjJA, hukama . khanti, strI0 - kSamA. mahAvijjA, strI0 - moTI vidyA. duria; na0- pApa. ) // ( nimba, puM0 -lIMvaDo. kasaNa, vi0 - kALo. gendubha, puM0-daDo. sIla, na0- zIla... kulaAharaNa, na0kulanaM bhUSaNaH nAma - ? NivvaDU-jU duM thavuM. u+ddhamA - saMtApa, khUba dhamavu. vay - bolakaM, vada. nijjhA - dekhaj. paDisA - zAMta kara. utthallU - uchaLavU. pharisa - sparza karavo. coppaD-copaDaM. u+vviv-udAsa thavuM. tUsa --tuSTa thavuM. ciiccha-rogano pratIkAra karavo, cikitsA karAvI. chanda - AkramaNa karavuM. huN-havana karavo, homanuM. viDDA, strI0 - lajjA. dADhA, strI0 - dADha. diNa, na0-divasa salAhA, strI0 - prazaMsA. rayaNa, na0-ratna. nihi, puM0 - bhaMDAra. uara, na0- udara, peTa. nayarI, strI0 - nagarI. *; jaDuTTila, puM0 - yudhiSThira, dharmarAjA.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaya, vi0-gayo. ajA, strI0 - sAdhvI. thera, vi0 - sthavira, vRddha. kosambI, strI0 - nagarInuM nAma. gayadasaNa, vi0 - dAMta vagarano. maccu, puM0-mRtyu, maraNa. saNicchara, puM0-zanaizcara. lohasilA, strI0 - lonI zilA. laDuvI, strI0 - nAnI. ghaya, na0- ghI. murukkha, puM0-mUrkha. caMDAla, puM0 - caMDALa. kaNha, puM0-kRSNa, vAsudeva. ( 68 ) maNDukka, puM0-daMDako. buhapphai, puM0- bRhaspati. mIro dukkhammi khanti kAhI / vayamANo kosambIe samavasarIa / camhaNansa gharammi dalido putto vi0 duSTa. duTTu, thora, vi0 - jADo. vAkya suNhA, strI0 - putravadhU. chuhA, strI0 - sudhA, amRta. vora, na0 - bora. asiviNa, puM0 - asvapna, deva. bhANa, na0- bhAjana, bhANaM. dalidda, vi0-daridra, ALasu. visama visaDha osaha, osara, na0 - davA, auSadha. kelI, strI0 - keLa. - kela, na0 - kelaM. bahira, vi0 - badhira, bahero. puriso ravaNI itthI allIsI 1nahuTThilo vaNe parivasIa / asiviNA samuddAo chuhaM pAMvIa / zayammi divahe kasaNo visaharo NIharI / S caMDAlo vamhaNaM pharisIa / sariyAe jalammi lohasilA buddI a / suvihI samattaM nijjhAhI | huvIa || pratto jaNayANa pAyammi ghayaM coppdd'ii| } fao-ais. andhuNo jaNaM jaNo kaDDhIbha / | sahoarAu sahoro NivvaDIa / DimbhA gAmammi kilikiJcIa / naIe maMDukkA bollI /
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ (19) jaNANAM kulaAharaNaM siilN| mANavo suhaM pAvI / vIro kaMddhappAo na ddrii| viDDAe dhammaM kunnii| . . . maNIlAlo guNANa nihI vijaya- | uyaraM dhannehiM agumIa jnno| . dhammasUrI aJcIya / | kaNho bhUmi rakkhI / jayacando duriesunto bhaahii| bhANaM luhIa bhinco| sariAe jalaM utyllii| mukkho na pddhii| murukkho rayaNaM priihii| haragovindo rayaNaM gennhii| khantI duriaNddhii| tihuaNo sAmAiyammi acchii| bhAravaho diNammi vaavNphii| ' suhaM havI / (d) gurunI pAse jUThaM volyo / maNIlAle strIne choDI. (ta) kriyAmAM zithila thayo. tihuaNa jayacandanI mAtAne namyo (tame) vee bhojanamAM ghI khAI. / / haragovinde Aja amRta, pIg. : (te) pADo nadImAM paDyo.. ... (taNe) ve bora khAdhAM. .. . (o) saghaLA siMhathI vIdhA. : .siMhe ve mANasane haNyA. (teNe) nagaramA praveza ko. . . () duSTa mANasa pApathI lAjyonahi::: (teNe) AkAzamAM duDo pheMkyo. () saMsArathI udAsa thayo. . , ... (tame) ve gharamA ramyA. . () gAmamA rahyo. . bAmaNanA ghare caMDAla avato. (teNe) syAdvAdane jANyo. (teNe) yUvAmAthI pANI khecyu. gaMgAe samudrano saMgama karyo. (teNe) jJAna mATe zrama karyo, paNa (te) vaidya garIbone auSadha Apato. . phokaTa gayo. hato. mahAdeve vipane grahaNa karyu. hemacanda devapaNAne pAmyo. khetaramA dhAnya, nIpajyu. . . | indre bhagavAnane pUjyA..
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ (00.). gItathI rAjA saMtuSTa thayo. (teo) ve strIthI lalacAyA.. (tame) AraMbha karyo. vanamAM ve siMha avataryA. (teo) vee ve kerI khAdhI. samudranuM pANI pavanathI uLayuM. (rte) pagamAM ghI copaDyuM. rAjAnuM ghara zomyuM. (teNe) auSadhamATe lIMbaDo kApyo. (meM) mahAvIranI AjJA hamezAM pALI. (teo) vee pANIno upabhoga karyo / suvidhi bhagavAne lokonuM sAruM karyu. mANaso duHkhane lIdhe maraNane - - + ni+vaD - par3abuM saM+millU - maLavu, meLApa karavo. hara-hakhuM, cokhuM .. ghusala- mathavaM.. icchatA hatA.. sAdhvIo vijayadharma sUrine namI. mAvajie keLAM khAdhAM. teo bee mokSane mATe Atmaviarat Azraya karyo .. pATha : 15. mo. dhAtu yudhiSThira koi vakhata paNa jUTuM bolato nahoto. lagg-lAgavuM. naTT - nAcaghuM... cumbU - cumbana karayuM. uva+sam-zAMta thavaM. dhuNa - kaMpakaM, dhUNavaM. -eka kara . * jA - utpanna thavaM. belT - ramabuM. saMbhAv-lobhAvuM. pazcAr-upako Apako, upAlaMbha devo. ni+har-haMgavuM. kaMkh-icchavaM. le-levuM, grahaNa kakhuM. bhUtakAlamA 'as' dhAtunA ve rUpo thAyache, 1 Asi, 2 asi. yA rUpo vadhA purupomAM tathA badhA vacanomAM caparAya
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ *bhAyA xbhAyara puM0-mAi, bhrAtR. /bhAu *jAmAA -xjAmAara /jAmAu *kattA kattAra /katu /dAu + mAA RkArAnta tathA sAdhAraNa nAma puM0 - jamAi, jAmAtR. ( ( 71 ) vi0 - karanAra, kartR. *dAyA dAyAra vi0-denAra, dAtR. /mAu ruNNa, na0- rodhuM. muiMga, puM0-mRdaMga. strI0 - mAtA, mAtR. Cairns maya, puM0 - hariNa, mRga. *piA xpiara /piu *bhattA bhattAra puM0-bApa, pitR. puM0 svAmI, bhartR. /bhattu #mAarA xmAu *mAA + sasA, strI0 - bahena, duhiA, strI0 - dIkarI. chAhI, strI0 - chAyA. haldI, strI0 - haladUra. dasaraha, puM0 - dazaratha, rAmano pitA. sara, puM0 - vANa.. strI0 -devI. 8 A nAmomAM AkArAnta, akArAnta, ukArAntanA rUpo pUrvokta bhAkArAnta, akArAnta, ukArAntanI mAphakaja jANavA apavAda mATe nIcenI noTo upara dhyAna devu. * A cihnavALA zabdo prathamAnA ekavacanamAMja vaparAyache temaja baLI saMbodhanamAM teja rUpono antya svara hrasva karIne bolAyache. X AvA cihnavALA zabdonA saMbodhanamAM ekavacanamA ante anusvAra lagADIne rUpa thAyache. 1 / A cihnavALA zabdonA rUpo prathamA tathA dvitIyA vibhaktinA ekavacanamA tathA jyAM dvivacanane badale bahuvacana bolAtuM hoya tyAM paNa vaparAtAMnI. + i cihnavALA zabdo mUlathIja AkArAnta che. " 1
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ (72) isamUha, puM0-rAvaNa. | maraNa, ma0-maraNa. sakAla, puM0-satkAra, sanmAna. | pArevA, na0-pA. maya, na0-muDadUM. tusakhaMDaNa, na0-phophAnu khAMDavU, DolA, strI0-hiMDoLo. sunnaranna, na0-nirjana vana. diara, puM0-dera. aNuThANa, na0-vidhi. sinna, na0-sainya. mayamaMDaNa, na0-muDadAnuM AbhUSaNa. viaNa, na0-vIMnaNo, paMkho. ANArahia, vi0-AjJA vagaranuM. rAma, puM0-nAma. vAkyojaha tusakhaMDaNaM mayamaMDaNAI sunnaralammi / vihalANi, taha jANasu ANArahiyaM aNudANaM / / 1 / / pArevao he nivddiia| mayaM Dahai / rAma ! dasarahaM saMmillI | bhattA ithi lei / dasamuhassa matthayammi saro lggiibh| mAyA sasaM kahei / jAmAraM duhiaM desu / muiMgo vollai / dAUNaM sakAlaM kuru / sunnarannammi purisA jalaM viNA diaro DolAe acchii| maccuM pAvanti / piarassa pAyesu vndii| mAA kallANaM hou, evaM vollei / viaNaM pavaNaM deh| tu zAnta thA. ti] AMbAnI chAyA nIce nAcyo. time] cee haladara khAdhI. tiNe] satkArane ekaTho ko. hI bhAvanA sainyane haNa. Meth so kona mizigeko mANaso rAmane seveche. I saghaLA kAryamAM samartha chu. rAmarnu paNa maraNa thayu, tethI tuM dharma kara. tiNe] dahI mathyu. . ta apana payo ... ..
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ (.:03) ': dazaratha mokSane icchato hato... | pArevA ! hu~ nAca. (a) devIne namyo. (te) harSa Apache. pitAe putrane cumbana ka[..--... - maNilAle upako Apyo. (teo) ve devInI pAse dhUNyA. / (ta) gAmamA gayo. (ta) siMhe ve haraNane haNyA. saunuM sAraM thayu. pATha, 16 mo. bhaviSpakAla. bhaviSyakALanA ve prakAra che-zvastana bhaviSya tathA adyatana bhaviSya . pUrve kahelA adyatana kAla ( gai rAtanA bAra vAgyAthI AvatI rAtanA bAra vAgyA sudhInoM 24 kalAkano vakhata ) nI andara have pachI kriyA thavAnI che "ema kaheg hoya to adyatana bhaviSya vaparAya che; temana tyAra pachInA kALamAM -- amuka kriyA thaze ' ema kahe, hoya to zvastana vaparAya che.. . pratyayo 'bahuvacana ekavacanaM . 1 pu0 mi, ssaM. mo, mu, ma, hissA, hityA:: 2 pu0 hise, hisi. hityA, hiha. 3 pu0 hii, hie. hinti, hinte, hire.. 1 pahelA puruSanA 'ma' thI zaru thatA pratyayo lagADatAM pahelo dhAtuone 'hi, 'slA' athavA 'hA' mAthI game te ko lagADavAmAM Ave che. 2 vaLI pATha polAnA-cauthA niyamamAM kA pramANe sakAra'mo 10
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( ') 'ekAra vikalpe'karavAmAM mAvecha, to vikalpa pakSamA prakAra no 'ikAra' karavo. . dhAtuvosa TU-vikasita thaq. sam+Av samAsa thaq. has-hasa. loTTa-sU. pAlIva-dIpaQ. saha-zobhag. us-DaMkhag. vi+mhara-bhUlavu, visara. appAha-kahevU, saMdezo Apavo. ahIra-uMghag. . vij-jANavU. Nivar-duHkha kahe. zivaha-nAza thavo. avaha-raca. pAsa-dekhag. vi+Ava bAva-vyAptathaq. bho+vAha-avagAhavU. pari+ -bhamavU, paryaTana kara. ummatha-sAme Ava. 17. cavag, naSTa thag. valagga-caMDabuM. akkhoD-talavAra khecatI. uva+sappU-pAse jag. pari+geND-grahaNa karaI. nAma (puMliGga)pAusa-varSA Rtu, prAvRT. ANala-hAthIne bAMdhavAno khIlo, mANa-mAna, ahaMkAra. chappaya-bhamaro, paTAda. ANAmaMga-AjJAno bhaMga. vi.hu-viSNu. niggaha-nigraha. parokyAra-paropakAra. paveza-praveza. paDaha-Dhola, paTaha. pakavaTTi-cakrAtI rAnA. uchAha-utsAha. vaisAha-vaizAkha mAsa. chaNa-utsava, kSaNa. mukta-mUrkha. uTTa-aMTa,
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ atyaM-dhana, paiso . nipphAva - cAla (pramANanuM nAma)., pIi - prIti, sneha, mAyA- kapaTa. pratthaya-graMtha, pustaka. uvalakhaMDa - pASANano TUkaDo. dAsattA - dAsapaNuM, dAsatva. (1) du chauma-- kapaTa, chadma. duvAra - cAraNaM, dvAra. strIliMga -- gaddaha-gadheDo khaggadvArA saprema bheMTa tA cakkavahiriddhi - cakravartInI Rddhi. jIhA jIA-dorI.. garuvI - moTI. rattI - rAta. savva vigANAno nAza karanAra. eAriccha evo, etAdRza. tumhAricchamArA jevA. kericcha - kevo. '. sejjA - zayyA. jinbhA -jIma. rupiNI - rukmiNI, kRSNanI strI. jayaNA-yatanA. gaDDA - khADo. napuMsaka - tistha 1. vizeSaNa - kalAsAgarasUri jJAnamandi tIrthaH tUha aTThi - hADakuM. kumpanna - kuMkuM, phaNago. nayara - nagara, DELISTED mA. ke. zA. phodA ........ amhAricche-amArA jege. khagazIla - skhalita cha zI la nenuM, - sigaddha cImAeM, jiva duTTha dRSTa.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ti annAriccha-bIjAnI jevoM, nAriccha-jevo. . anyAza... | jiNhu-jItanAra. * kriyAtipatti.. ___ jyAre zarata vALAM ve vAkyonuM eka saMyukta vAkya vanelaM hoya, ane temAM dekhAtI banne kriyAono koi paNa pratikUla sAmagrIthI nAza thato jaNAya tyAreja A 'kriyAtipatti" vaparAyache. pratyayoja, jjA, ainta, mANa. " " " " ekavacana ane| 1 pu0 . bahuvacana / 2 pu0 | 3 pu0 " " " " vAkyajai meho hoja, tayA taNaM hojjA / / putto na paDheja, tayA jaNayo jai sAhU honto, tayA mukkho hnnejaa| homaanno| jai maNIlAlo dikkhaM geNhija cakATTiNo vimaraNaM aNtyi| tayA tihuaNo vi dikkhaM gennhijjaa| siddhasaNo mukkhaM gacchihiI / " sAhuNo mAyaM na kuNihinti / viNha nggihih| mica nivaNo ANAbhaMga na maNIlAlo buho hohid| kAhinti / pAusammi meho varisaMhii / ghoDayaM valaggihie / - * mA kALane amuka aMzamAM * saMketa bhUtakALa ' gujarAtI vyAkaraNa mujava kahI zakAya cha. __f dhAtune kriyAtipatinA A ' anta aMne mANa' e ve pratyayo lAgyA pachI tayAra yaelA rUpana nAmanI mAphaka kAya thAyacha.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ divasammi bhANU palIvihii / bhUmIe parovayAraM kuNissAmo / rukkhassa kumpalaM ahipaccuehi / tihuaNo pratthayaM avahahie / tavehi mukkho vi buho hohie / apyavijJaM vimharihissA / rayaNIe lohityA | kasaNo visaharo Dasihi / bhoj nayarammi paDaho bolihii / appAhehinti purimA / NANeNaM pAvAI Nitrahnirhiti / chappao ujjANammi pariaTTehie / gurumuvasappihi: / :. uvalakhaMDa bhaMjihi / (te) dIvo karaze to aMdhakAra jaze bhaNIza to te gAma jaze. (ta) ghoDAo khADAmAM paDaze. (teo) ve bhojanamAM vAla ane ghI khAze. sAdhuonI jIbha sArU bolaze. dhanathI utsAha thaze. bAraNaM nIce paDaze. kUtaro hAMDakAne khAze. (te) kalyANa mATe tIrthamAM Avaze. (te) amArA jevo paMDita thaze. nivaI dhUNassa nigrahaM kAhie / . chaNe itthIo sahihinti / hasahitthA vijjatthiNo / putthayaM pAsissaM / rayaNIe - oharissaM / cavihimi jaNo. putthayaM samAvehie / lohaM mANaM ca na kuNihi / pAviNo narayaM gacchihinti / (te) pratikramaNa karata to puNya (tame) jazo to teo jIvaze. meLavata. (teo) namaze to tuM sAdhu thaiza. devatAo Avaze to zrAvako jAgaze. (te) UMTa upara caDaze. (hUM) haragoviMdanI sAthe kozAmbI nagarImAM jaiza.: (te) moDhAvaDe hasaro. strIo puruSone sukhamATe joze. rAjAo mANasone AjJA vaDe tAbe karaze. (te) nagara mANasoyI zobhaze. hAthI nadInuM pANI pIze .
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 78.) (a) tamArA jevA. vaizAkha mAsamA tApa paDaze. (tame), benagarathI bahAra nIkaLazo. (te) vANIo-paisAmATe kapaTa kara ze. (te) rAjA talavAra khecaze . moTI pRthvImAM sAdhu puruSo jItaze (hUM) mahAvIrane pUjIza. rAtrImA candramA Avaze. x socchu - sAMbhaLa. 4. gacchU-jabuM. x rauccha- rovu : x vecch - jANavuM: x dacchra-novaM. (o) ve bhAi vastrono- upabhoga : karaze. (ame) jJAnakaDe ane kriyAvaDe bhava.. samudrane tarIzuM. (te) rAtrIe zayyAMnAM. sU. dRSTa mANase paHpanA DhagalAne lIdhenarakamAM jaze. (teo) ve nahAvA mATe nadImAM paDaze. (te) dAsapaNAne grahaNa karaze. (te) mUrkha cakravartInI Rddhino / (te) saunuM kalyANa karaze. tyAga karaze: pATha, 17 mo. dhAtu - x moccha - mUka. x voccha bolakaM. x checcha-cheda. x bheccha-bheda. x bhocchUna. * A cihnavALA dhAtu phakta bhaviSyakALa ja vaparAya, vaLI te ghAtuone bIjA tathA jA pururamAM bhaviSyannA pratyaye lAla. temaja vartamAna kALanA paNa pratyo lAgeche. temana jA dhAnuzenuM prathama puruSanA ekavacanamAM antamA koi paNa- pratyaya lagaDyA vinA kevala anusAra lagADIne paNa rUpa dhAya che. jema ke sArie, se. cchihiH sAcchaM.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ ; 1 ' haNU-sAMmaLavU. phuTTU TU-sphuTa thaM. callU - cAlaM. nimillU -bIMcA. paMgU -grahaNa karavaM. niseha - niSedha karavo: DhaMsa vartavaM .. vidaT T-vartanuM. nimmavU - kara, sarajarbu., vihIra - vATa novI. i * *(OBR) nAma paJcaa - paccaya, paM0 - vizvAsa. pahA, strI0 - kArmi, kAnti 'vAraNa, na0-vyAkaraNa. yA kraraNa sAlA, zrIH- nizALa. AcAraMga, na0- putratuM nAma. 'paDimA strI0-pratimA, chatrI. govAla, - puM0- gopALa. lacchI, strI0 - vana. neha, puM0 - sneha. champuha, puM0- eka yakSanaM nAma. nAa, puM0yAya. vicchia, puM0-piMchI. caccAharana0 - coka. thambha, puM0-galo. loapriya, vi0 - loko ne bahAlo, ghos - gokha.. ADhav- AraMbha karavo. gurulU-mArI rIte kara. nIlU-nIce paDa sAra- prahAra karavo, mArakhaM. gyU- ramavu. gumm- moha pAMvoM, gumma yavaM. parisAm - zAMta thaj. saMtappU - tapI januM, saMtApa - pAmavo. vi+viNU - vikraya karavo. payA, strI0-prajA. hirI, strI0 zarama' lajjA. palakkha, puM0- pIpalo. garihA, strI0 nindA. saMmAra, puM0-saMsAra. dIha, vi0 ThAvu, moDaM. mIru, vi0-cIkaNa. vindha, na0 - cihna. iTTA, strI0ITa. hiTTa, vi0, harakheDhuM. kaDu, vi0 kaDavaM. kupara, puM0- kumAra. trijju, strI0 vijaLI. . candinA, strI0 - candrikA; ... caMdranI kaLA.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ alIa, na0-jU Thu. dANa, na0. - dAna.... dikkhA, strI0 -- dIkSA. vaMcaNa, na0 ThaganuM. gavma, puM0 garbha. tiasa, puM0 - deva puccha, na0- pUchaDu. 8,80,1 * saMkalA, strI0 -- sAMkaLa.: kAraNa, na0- kAraNa. bhAmiNI, strI0 -strI. magga, puM0 - mArga. chAla, puM0 - bakaro. chAlI, strI0 -- bakarI. dayAlu, vi0 -- dayAlu. vAkyo mahAvIrassa paDimA mukkhaM dAhii / / tavaM kAha* gurUNamANAe / ihAhiM gharAI hohinti / vicchio rayaNIe Dasihi / AcAraMga socchaM / siyAvAyaM vocchaM / bhambhoM pIluchihi / jaNayo puttaM saMklAhiM sArehiM / cacarammi vijatthiNo gururhi saha gacchihinti / itthIo nettAI nimile hinti / lobhapiyo saDDho socchii / / siAlo vaJcaNaM kAhi / avijAe dunni jaNA gummahinti / vijjatthiNo ghosihinti rattIe / tihuaNassa jhavero vihIre haI | Dimbho kAraNaM viNA rocchii / payAvaI bhUmi na nimmahii ! ; bhIruNo jaNA gulalanti / jaNA sAhUgaM garihaM saMsAre kAhinti / mahimo maggamilihi / sasA sahoarAya AmimaM dAhi / tiaso maccUo saMtappihira / sAhuM ciNaM cchinti / chammUho jaNe rakkhihi / vANaro dIhaM pucchaM NIhunchaMhi / bhUmIe vijjU paDihira / sAhu dikkhaM dAhinti / dANaM dAhaM* bhaNANaM / naNaMdA nehaM paMgehi / jakkho kumarassa kallANaM kAhiha / *(juo pATha 14 nI *Topa) vaLI 'kA' tathA 'dA' gha'tune prathama puruSa ekavacanamo 'I' pratyaya paNa lAgecha, jemake kAhu~, dAI, pakSamAM kAhima, dAhima ityAdiH
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1) govALano chokaro vakarAM tathA | dIvo ghIvaDe dharane prakAzaze. vakarIone pALaze. | zuddha vacana vyAkaraNa vinA thaze rAjAno kumAra ve strIone grahaNa _ nahi. karaze. | (te) gharamAM ve pustakone mUkaze. mUrkha mANasa sAdhunA bolavA (vacana) | (9) gAmamAM lakSmIne mUkIza. thakI hasaze. (haM) brAhmaNonI sAtha khIra jamIza. . ve dhaDAo phUTaze. yogI strIcaM moDhuM joze nahi. (te) gAmanA cokamAM chokarAo vANIo Aje pI vecaze. sAthe ramaze. | tribhuvana zarama vinA bhagavAna pAse rAjAo nyAyathI prajAne vaza karazeH nAcaze. (te) bhagavAnane dekhaze. maNilAla gurunA pUjana vinA khAze he bhAi ! tame Asana upara vesazo! nahi. sAdhuo devapaNAno anubhava karaze. | sUryanA tApathI vRkSo sUkAze. (d) nizALamAM vyAkaraNa bhaNaze.. candranIcandrikAyI loko sukhI thaze. (iM) sAdhuonA upadezane sAMbhaLIza. | loko sAMkaLothI pADAone (haNaze) (ame) ve pitAnA mRtyuthI roizaM. * mAraze. (teo) ve sAdhunA pUjana mATe | siMho bhojanane mATe haraNone mAraze. gAmamAM jaze. | mANaso haragovindano vizvAsa kamzeH iMdhaNAothI agni saMtapta thaze. | kerIo ane keLAM vaizAkha mAsamAM rAjA ve corone talavArathI mAraze. maLaze. keTalAeka savAlo. 1 zastana, adyatana tathA parokSamAM bheda vatAvo ?. 2 vastana. bhaviSya tathA adyatana bhaviSyamA zo taphAvata ?, 3 vartamAna kALanA vIjA ane trIjA puruSanA pratyayomA ane bhaviSya
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ (82) kALanA teja pratyayomA zo bheda che ?. . . . . 4 huM ApIza, huM karIza, teo ve UMcaze, te jamaze, ame ve jamyA; ___ A vAkyonuM prAkRta karo ?. 5 atyAra sudhImAM tame bhaNI gayelA ArSa zabdo lakho?. 6 pitR zadanA prAkRtamAM rathI vibhaktionAM rUpo lakho ?. . 7 'naNandA' ane 'ramA' A ve zabdonA rUpamAM bheda vatAvo ?. 8 har, jA, vellU, iccha, vecch, ATalA dhAtuonA 'bhUta' mAM tathA bhaviSyA mAM rUpo lakho?. - CRPP-m pATha 18 mo. * karmaNi prayoga tathA bhAve prayoga (sahyabheda). koi paNa dhAtuno jyAre amuka kALamAM karmaNi athavA bhAve prayoga banAvavo hoya tyAre purupayodhaka pratyayo lagADatAM pahelAM dhAtu thakI 'I', athavA. ina sAmAnya rIte lagADavAmAM Aveche, bhane tyAra vAda je kALamAM sababheda vanAvavo hoya te kALanA pUrve (kartari prayogamA) kahevAi gayelA pratyayo lagADavAthI A rUpo siddha thAyache, jemake-bolijai, bollIai. +dhAtudIsa-dekha. | hamm-haNavU. vucca-kahe. / khamm-khaNabu. ___ * sakarmaka dhAtuono karmaNi prayoga karavAmAM Aveche. tathA mUla akarmaka athavA avivakSitakarmaka dhAtuono bhAve prayoga Ayache. ___ + A dhAtuo thakI 'I bhane ija' (karmaNi athavA bhAvenA) pratyayo lAgatA nathI, kAraNake A dhAtuo mULa dhAtuo uparathI Adeza thaine karmaNimAM athavA bhAvemA upara pramANe vanelA che; tethI tene parabhAryA vikaraNa tathA amuka bhamuka kALanA pratyayo lagADI sahabhedanA rUpo vanAvavA; eTaleke A dhAtuo kRtari prayogamAM to vaparAyaja nahi. -
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ cimma / ekachu kara. (83) civv ) dubha-do. lim-cATavaM. jinva-jItavaM. bubha-vahana karavaM. sunv-sAMbhaLag. rUma-rokavaM. huvv-homag. gamm-jag. putva-pavitra kara. hAs-hasavU. thuvva-stuti karavI. bhaNa-bhaNa. dhuvva-kaMpag. chupp-sparza karavo. katth-kahevU. ruMbva-rovaM. hIra-haravU. lanbha-lAbha thavo. kIr-karavU. tIra-tara.. jIra-jIrNa thaq. vAhipp-bolavU. viDhapp-pedA kara, arjana kara. ADhappa-AraMbha. sipp-siMcavU, sneha karavo. saM+rujjh-tAve thaq. gheppa-grahaNa karavU. aNu+rujy-mAna', tAve thag. chipp-sparza karavo. uva+rujjh-Agraha karavo. Dajma-baLag. mujj-jamavaM. vaj-bAMdhavaM. Na jANa. .. Najja jANavU. .. kaNNa-kAna. bhAra.-mAra. saha-zabda. buMdAraya-deva. nAma (puMliMga). vuttanta-vRttAnta, caritra. kayaNNu-kRtajJapurupa. erAvaNa-indrano hAthI. ucchava-utsava...
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ - usaha-RSabhadeva. dhaa-dhvaja. suddhoaNi-zauddhodani, buddha. sAva-zApa. kuDhAra-kuhADo, kuThAra. strIliMga. bhui-nokarI, bhRti. niNNayA-nadI, nimnagA. majjA-bhAryA, strI. majjAyA-maryAdA. paDAyA-patAkA. | valahi-valabhIpura. napuMsaka. vunda-samUha. gArava pAyAla-pAtAla. musala-sAMveTuM. osaha paga-nagara. osaDha gaurava, moTAi. auSadha. vizeSaNa-- niNNa-nIcuM, nimna. daccha-DAyaM. TaDDha-stabdha, ThaMDu. vAkyo dhaeNaM culculin| purisehiM gharAI baMdhanti / govAleNa gheNU dubhai / bhAravhehiM bhAro cinna / ruskhehiM dhuNijai pavaNeNaM / / micehi kuTAreNa bhUmI khammai : mitteNa nayaraM diise| jaNANaM vundeNa tattaM jaannijjehih| bamhaNehiM bhoaNaM jemiehie| jogiNA saMsAro tIrehii / jaNeNa dohiM kaNNehiM sujve| vehiM thUNehiM dhaNAI hIranti / mahiso saMkalAhi vandhijjA / indeNa erAvaNo cddiie|
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ (47) tihuaNeNa siAvAyo pddhiji| | haragovindeNaM ktyihie| .. sArameyeNaM dunni atthIiM libhnti| bhicceNa muI kIrae / mukkheNe mahiso duhiji| | vijeNa dINANaM jaNANamosahaM maNIlAleNa muhatto vayaNAI vuccii| daaiiae| mahAvIreNaM vammaho jibviim| | usahovundArayANavundeNa vndiji| kayaNNuNA jayacandeNa vinayadhamma- piTaNA putto hammae / sUrI thunnii| mAarAe duhiA laTThIe hnnijjaa| puriseNa vamhaNo hmmii| itthIe bhattA navijjai / naNehiM rayaNAI cimmI / naNaMdAe kusalAya hunve| tihuaNeNa lacchI civvehii| / risiNA sAvo dAijjai / (tenAvaDe ) rona mahAvIrana mukha | sAMbelA vaDe dhAnya zuddha thAya che. dekhAya che. bharatathI rAjya ekaLaM karAyu. mANasonA kapaDAvaDe jIrNa thavAyache. (tenAthI) syAdvAda bhUlAyo. kuMbhAranA ghaDA vaDe phUTAya che. | tribhuvanathI hasAze, teyI (tuM) na vAlako vaDe gharamA rovAya che. bola. mUrkha vaDe azuddha tattva volAyu. maNilAlathI sukhano samUha anuvahANa vaDe samudra paNa tarAya che. bhavAya che. pApI vaDe narakamAM paDAya che. / | vinayadharmasUrithI nizALanA vidyAmANasothI moTAi icchAya che. o (nI parIkSA levAmA zrAvako vaDe vIranu caritra volAze. ___ AvI) parakhAyA, ane (teone) yogIothI maryAdA mUkAtI nathI. inAma ApavAmAM AnyAM. maNIlAlathI gAma javAze. mAtAthI AzIpa apAya che. loko vaDe valabhI nagarI prazaMsAi. | jayacanda vaDe vyAkaraNa bhaNAya che. zeTha vaDe dhana pedA karAya che. (te) ve vaDe ve gharamA rahevAyuM.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 86 ) purupothI rAtamAM pathArIne viSe / tenAthI) AsanathI uThAya che.. .. sUvAya che. munio vaDe kSamA rakhAya che. sukha vaDe thavAya che. | megha vaDe varasAyu. - reamiman-retra pATha 19 mo. keTalAeka khAsa upayogI kRdanta. (hetvarthakRdanta, saMvandhakasUtakadanta, vartamAnakRdanta tathA karmaNi bhUtakRdanta viSe.) 1 koipaNa dhAtune uM ( athavA javaleja tuM ) pratyaya lagADavAthI hetvartha kRdanta thAya che. jemake, volleDaM, volliGa, volavAne, volavAmATe.. 2 koipaNa dhAtune uM, a, UNa, uNaM, uANa, uANaM ( athavA javaleja tuM, tUNa, tuANa, tUNaM ane tuANaM) pratyayo lagADavAthI saMbandhakabhUtakRdanta thAya che. jema, rameGa, ramia, ramiUNa, ramiUNaM, ramiuANa, ramiuANaM; ramIne. 3 koipaNa dhAtune 'nta, mANa' pratyayo lagADavAthI puMliMga tathA napuM sakamAM vartamAna kRdantanA rUpo thAya che; tathA strIliMgamAM I, ntA, ntI, mANA ane mANI pratyayo lagADavAthI strIliMga vartamAna kRdanta thAya che; jema, * kahento, kahanto, kahamANo, kahantaM, kahamANaM, haseI, hasantI, hasantA, hasemANA, hasemANI ityAdi. 4 dereka dhAtuo thakI puMliMga tathA napuMsakamAM 'ia ' tathA strIliMgamAM 'iA' tathA iI pratyayo lagADavAthI karmaNibhUtakRdanta thAya che jema, uMghio, uMviaM, saMghiA, ughiI. 5 cAlu pAThamAM kahelA dareka pratyayo lagADatA pahelAM dhAtuthI vikaraNa ' paNa joDAya che ane hetvarthakRdanta tathA saMvandhakabhUtakRdantanA pUrvanA vikaraNanA 'a' no 'e' athavA 'i' thAya che. * juo pATha pahelo niyama cotho.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ (85) __keTalAeka aniyamita kRdantonI yAdI. . apphuNNa-gherAelo. vidanta-pedA karela. ukosa-utkRSTa, nimia-sthApelaM. phuDa-spaSTa.. cakkhia-cAkhelaM. volINa-gayela. lua-kApelaM. vosaTTa-phUlela. jada-choDela. nisuTTa-nIce pADela. . nicchUTa-uMce phaMkela. lugga-rogI, bhAMgela. . jjhosima ) ruNNa-roelu. .. palhatya meM pheMkela. paloTTa hIsamaNa-ghoDAnu haNahaNavU. pamhaTu rihako nAsela. . rot-ro. mota-mUkag. bhota-bhojana kara. . *dhAtu vota-bolavu. ghet-grahaNa karavaM. / daTTa-dekhavaM. nAma. AraMbha, puM0-AraMbha. gujjha, na0-guhya, gupta. pallANa, na0-palANa. muttAhala, na0-muktAphala. pAyAra, puM0-killo. piusiA, strI0-phai. * ATalA dhAtuono prayoga hatvarthakRdantanA tathA saMvandhakamatakRdantanA kevaLa vyanjanAdi pratyayomA ja thAya che (vIje sthale prayoga thAya ja nahi) vaLI tene vikaraNa paNa lAgato nathI. / A dhAtuno hetvarthakRdantanA tathA saMvandhakabhUta kRdantanA svarAdi pratyayo mAMja prayoga thAya che (bIje nahi) + A zabda AkArAnta che.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) umbara, puM0-jhADanuM nAma, uMbaro. | loNa, na-mIThaM. vigya, puM0-vighna. somAla, vi0-suMvAlu. Daka, vi0-DasAyela. popphala, na0-sopArI. mAha, puM0-mAgha mAsa. cilAya, puM0-bhilla duvAlasaMga, (Apa) na0-bAra aMga. | ravi, puM0-sUrya. chihA, strI0-spRhA, icchA. caviDA, strI0-lApoTa. nippiha, vi0-niHspRha viaNA, strI0-duHkha, vedanA. kattibha, puM0-kArtika mAsa. amba, na0-kerI. macchara, puM0-ahaMkAra, matsara. ADhia, vi0-Adara pAmelu. vattA, strI0-vArtA. viDUNa, vi0-rahita. rogilla, vi0-rogavALo. saNicchara, puM0-zanaizvara. vimhaya, puM0-vismaya. haraDaI, strI0-haraDe. masANa, na0-masANa. merA, strI0-maryAdA. gam-jabu. khaN-kho. duha-dobu. vaha-vahana kara. jara-jIrNa tharbu. dhAtu liha-cATavU. baMdhU-bAndhavU. bhaNa-bhaNaq. chun-sparza karavo. vAkyamaNIlAlo hasanto guruM vndi| | jammanto Dimmo viaNaM she| haragovindovhAuM ceiammi gcchi| | seTI jemeUNaM popphalAI muJja / uMghio tihuaNo siviNaM dekkhi| payAsanto ravI samuddammi paDae / kattie mAsammi vaDDhantAI rukkhAI| haseI piusiA puttaM cumvai / jaNehiM dekkhijjanti / /
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) naNo acchiUNaM vollai / gharammi nimi dhannaM dinto trivaisAhammi mAse pasaranto amvo lAyo puNNa bndh| naNANaM amvaM deha / suvaNNaM coria gacchantA thUNA duvAlasaMga paDhamANo jaNo maccharaM / nirvaNa hnniaa| na kuNai / | govAlo gheNuM dumanto khIraM pijji| somAlo kumaro dukkhamaNuhavanto AraMbhammi saNiccharo vigdhaM deha / rovai / | loNaM viNA bhoaNaM sAuM na hoi| indehiM vi ADhiaM vIraM jaNANaM | paDio puriso uThi / bundaM navae / nivaI payaM rakkhanto pAyAraM bndhdd'| vimhayo hoi| rogilo jaNo haraDaI khaai| masANammi Agacchanto jaNo ddri| ghoDayassovairi pallANaM vivai / nippiho vijayadhammasUrI gAme gAme | gunjhmtyi| vihareUNa tattamuvadisai / / pAvaM kuNiUNa narayammi pahantaM vaNammi jalaM pijjemANo uMbaro jIvaM rakkhira titthayaro vi samatyo vaDdae / natyi / vamhaNo dhaNassa chihAe vattaM kaher3A| tavaM kAuM mukkhaM pAvI / (te ) pANI pIvA mATe kUvAne / ( tenAthI ) gurunI dayAyI tattva khodato havo. jaNAya che. (te ) jamIne nagaramAM gayo. devanI pUjAne lIdhe pApothI jIrNa (9) nhAvA mATe nadImAM pahuMchu. thavAyache. (te) mIThaMlevA mATe samudanI pAsa rAjAnI AnAthI samudramAM paDIne jAyache. ranono samUha grahaNa karAyache. vanamAM paDelo sApa muninI pAse | majUgeyI peTane pUravAmATe hamezA AvIna nameche. ___ bhAra bahevAmAM Avache. * juo pATha navamAnI * TIpa. 1 juo pATha, 6 niyama-1t. 12
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 90 ) (tainAthI) nizAMLamAM jaine bhaNAyache.) ( tenAthI ) kArya AraMbhAyuM. purupanA mukhane dekhIne hasatI strI / gAmathakI nIkaLelo mANasa bhojana khADAmAM paDI. kareche. vADImAM ramato puruSa phUlo laine ghare jAyache. nIce paDeluM dUdha bilADA cATeche. sUMghela phUlane mANaso sUtratA nathI. kUtaro bhasato bhasato jAyache. (te ) rAjAnI hajAmata karIne ghera saMsArathI Darela AdamI pApa nathI karato. duHkhane anubhavato - mANasa saMsArathI udAsa raheche. vAgoLatAM pADo bhArane vaheche. ( tenAthI ) besIne rovAyache. (tainAthI) dIvAne aDakIne dajhAyuM. vIranI pratimAne pUjato mANasa mokSane pAmeche tathA pAmaze. rAjAne mardana karIne nokaro khAvA mATe Aveche. gayo. ulaselo mANasa dhanane pedA karIne dharmamAM vAparaze. khaLabhaLelo samudra maryAdAne mUkaro. mahAvIrane vaMdIne jamavAthI sukha thayuM. parIkSita (pArakhela) bALako mahA mAsamAM daDAvaDe roja rame che. savAlo. 1. je dhAtuone 'I' ane 'ijjata' nayI lAgatA te dhAtuonA thoDA eka rUpo lakho ?. 2. karmaNibhUtakRdantanuM strIlIMgamAM rUpa kevI rIte thAya te udAharaNa pUrvaka batAvo !. 3. karmaNi rUpa tathA bhAve rUpane gujarAtImAM zuM kahe che ?. 8. karmaNibhUtakRdanta, hetvarthakRdanta tathA saMbaMdhakabhUtakRdanta karavAmATe zo upAya che ?. 9. saMbaMdhaka bhUtakRdanta tathA hetvarthakRdantanA pratyayonI pUrve vikaraNa 'a' nuM zuM thAyache !.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) > 6. dIs, bhaNNU, vucc, hammU, khamm, ATalA dhAtuonA karmaNi athavA bhAve rUpa koipaNa puruSanI aMdara bolo ?. 7. tuM, tuANa, tUNa, tathA hetvartha tuM, lAge evA kyA dhAtuo che te dAkhalA sAthe lakho ?. 8. cAkheluM choDeluM sthApelaM, nIce pADelaM, gaelaM tenuM prAkRta karo.. pATha, 20 mo. preraka bheda. koi paNa dhAtune 'a, e, Ava tathA Ave' pratyayo joDavAdhI . te dhAtunuM bhaMga prerakamAM taiyAra thAyache, vaLI je dhAtuno AdyakSara guru hoya teonuM preraka aMga banAvavAmAM eka 'avi' pratyaya paNa vizeSa lAgeche. baLI jyAre karmaNi athavA bhAve prayogamAM preraka rUpa kakhuM hoya tyAre phakta 'Avi' pratyaya vikalpe joDavo; tyAra bAda vivakSita kALanA puruSabodhaka pratyayo lagADavAthI dareka kALanA rUpo taiyAra thAyache udAharaNo-kAra, kArei, karAvaha, karAve. AdyakSara guru hoya tyAre, bollavii, bolAi, bole, bolAvara, ityAdi ( karmaNi tathA bhAve ) hasAvIbhai, hAsIara, isAvijjara, hAsijja ityAdi, khammAvira, khammai. 1 'bha' tathA 'e' pratyaya para chatAM, tathA 'Atri' pratyayanA vikalpa pakSamAM koi paNa pratyaya nahi lagADatA dhAtunA upAntya 'a'no '' thAyache. jema, kAraha, kArei, hAsIbhai, hAsijai: (karmaNi tathA bhAve nAM) haMsAvi - iMjara - hasAvijaha, hasAvi-Iai-haMsAcIbhai tathA karAva- iaM (bhUtakuMdanta) = karAvirbha, karAva- anto ( vartamAna kRdanta karAvanto. A rUpI banAvavAmAM pATha bIjAno bIjo niyama dhyAnamA rAkhavo. *
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 92) sAmAnya sUcanA. mULabhedamA kriyApadanI aMdara jo karma na bolAyu hoya to prerakarUpavALA kriyApadanI aMdara mULabhedanA kriyApadano kartA, karma tarake paNa gaNAyache, athavA trIjI vibhaktimAM vaparAyache. jema, maNIlAlo vAvarai (mULa) (vAvarantaM maNIlAlaM tihumaNo peraNaM kuNaitti) tihuaNo maNIlAlaM maNIlAleNa vA vAvarAvei (preraka)-tribhuvana maNolAlane vAparavAnI preraNA karecha, arthAt tribhuvana maNIlAla pAle vaparAve. apavAda. (1) gatyarthaka, AhArArthaka, jJAnArthaka, bolavAnA arthavALA tathA je dhAtuonuM zabdapa karma hoya evA tathA nitya akarmaka dhAtuono mULabhedano kartA, preraka rUpanI aMdara mAtra karmaja thAyale. udAharaNa1. haragovindo jayacandaM nayaraM gacchAvai. 2. jhavero mAaraM khIraM bhujavii. 3. tihuaNo maNIlAlaM gIaM suNAvei. 4. piA puttaM pUaNAya bollAvei. 5. vijayadhammasUrI sIse AcAraMgaM sikkhAvei. 6. ambA Dimbha uMcAvei. (2) 'bhakkh', dhAtuno artha hiMsAyukta bhojanArthaka hoya tyAre tathA 'vaha', dhAtuno mULa kartA, jene vAraMvAra preraNA karavI paDatI hoya tevo hoya tyAreja teono preraka rUpamA mULabhedano kartA karma thAyache; anyathA nahiM. jema-bhicco mahIsaM taNaM bhakkhAi, bhiJcA ghaDallaM bhAraM vahAvanti, jaNayo putteNa khIraM bhakkhAvei. ahivaI bhizcehi bhAraM vahAvaha
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ (193). (3) : hara tathA. kar' dhAtuono mULabhedano karttA preraka rUpamA karma gaNAya che, athavA trIjI vibhaktimAM vaparAyache. rikha thUNaM (thUNeNa vA) suvaNaM hArei. ajomittaM (mittaNa vA) kaDaM karAvei. (4) 'ahi-vay, devakh' bhAbe dhAtuonI aMdara mULa bhedana karma pote jyAre prerakamAM kartA thai jAya tyAre athavA game te kartA preraka bhedamAM hoya paraMtu jyAre te kartAne kAi lAbha jaNAto hoya tyAre mULabhedano kartA karma thAyacha, athavA trIjI vibhaktimA Aveche. udAharaNa-sIso guruM abhivayai. (mULa) (1) gurU sIsaM (soseNa vA) abhivayAvei. (preraka), (2) bhinco nivaI dekhii. (mULa) nivaI bhiccaM (bhicceNa vA) dekhAvei. (preraka), suhI guru sIsaM (sIseNa vA ) abhivayAvei, sahI bhiccaM (bhicceNa vA) nivaI devakhavii. dhAtusikkh-zIkhavU. ni=Nu+majja-besabuM. ruNTog. . a+kkhi-AkSepa karavo. uvella-phelA. nirappa-UbhA rahe. phala-phaLag. phaMs-sparza karavo. simpa-sIMcag: bhakkh-khA. nippajj-nIpajaq. rumbha-rokag. nAmasaMjhA, strI0-saMdhyA. naha, na0-AkAza. veragga, na0-vairAgya, rasAyala, na0-rasAtala. dAsa, puM0-nokara. saI, strI0-iMdrANI, zacI. paura, vi0-ghaNaM, pracura. suI, strI0-soya, sUci. paura, puM0-nagaranA loko, paura. | naya, puM0-pahADa, naga.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ " vaJjara, puM0-bilADo. mukka, vi0 - muMgo... thala, vi0 - jADo, sthUla. jIvia, na0 - jIvita, AyuSya. Aa, vi0-Avelo. harianda, puM0-harizcandra, vize panAma. amvAdAsa, puM0 - vizeSanAma. pavAha, puM0 - pravAha. viMjha, puM0 - vindhya parvata. ( 94 ) puMcha, na0- pUMchaDuM. deva, na0 - daiva, bhAgya. kisANu, puM0 - agni. pRTTha, vi0 - aDakelaM. - parivAra, puM0 - parivAra. vanti / seTThI bhicce bhoaNAya sollavii / sAmI govAleNa gheNaM duhAve / sattuJjaya, puM0 - zatruMjaya nAmanoM pahADa. kalAva, puM0-samUha, kalApa. savaha, puM0 - sogana, zapatha. uvamA, strI0 - upamA. samuddo majjAyaM mottUNa gharAI buDDAve vAkya guruNo sIsaM siAvAyaM sikkhA - | nAyaputto valehiM meruM kampAvIhI / dINANaM jaNANaM dANaM dAvesi | seMTThI vatthANi sinvAvihira / aso DiM gAmammi TTAvei / tavehiM pAtrAiM NivahAvemi / guruNo kivAe avahAveha | he paho ! mukkhassa maggaM devakhAva / paurA paurA naravaI bhicceNa marAvei ! itthI muNipi hAse / mahivAla, puM0 - rAjA, mahipAla. vahutta, vi0 - ghaNuM, prabhUta. divAyara, puM0 - sUrya. tea, puM0 - teja. jasa, puM0 - yaza, kIrti. jama, puM0 - yama, jama. vijju, puM0 - vIjaLI. / nivaI mahIse tahA baile taNAIM mamma, puM0 - marma . ura, puM0- chAtI, haiyuM. sira, na0- mA. kaDa, puM0-sAdaDI, kaTa. bhakkhAvei / haragovindaM vitruho amvAdAso nAyaM maNAvara |
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ (66) jaNA puNNehi suhAI annuhvnti| | hemacandassa vAraNaM dekkhiUNaM . rikhU bhinceNa nivaI hnnaavei| vibuhA matthayaM dhuNAvanti / maNIlAlo jayacandaM guruNA saha | he jaNaya ! puttaM sAlAe ThaviUNaM saMmmillAvei / samattaM kalaM paDhAvasu / ambA puttaM jalehiM nnhaavei| / | puriso jalehiM rukkhAI dAseNaM mAhammi mAse akko rukkhaM phaalei| simpaave| muNiM dhamma kAremi / maNIlAlo mAyarAe dikkhaM payAsanto bhANU loe jaggavii / ginnhaave| mANavA dhannAI nippajjAvanti / antarikkhAo devA pupphAI saMjhAe jaNe vattaM khaavemu| varisAvanti / putto jaNayamAsaNammi gumajjAvei / bhAi venane daDAvaDe ramADeche. | hu~ puchAvIza. (1) krodhathI tene karaDAbuchu. (te) sagharcha bhulAvaze. (te) zAstra saMbhaLAveche. (teo) gharamAM pADAone tathA (I) zabda gogvAbU . gAyone baMdhAveche. brahmacarya sarva lokone svarga emADeche. (te) vastuone vecAveche. ( ame be) rAjAne tuSTa karAvIe / (tuM) sneha vaDe strIne zobhAveche. chIe (saMtoSIe chIe) (ame) zarIre dhI 'copaDAvIzaM.. be strIo kelanI chAyAmAM vesIne rAjAo pANImATe kUvA khodAveche. patine phUla suMbADeche. (te) vidyArthIonI parIkSA levajIvita levAne AvalA yamana haNavA DAvaze. ___ mATe yogIo prayatna karAveche. | mAtA vAlakone dUdha pIvaDAveche. (tame) ve sogana apAvocho. (te) lApoTa sahana karato chato paNa (te) mANasone ghoDA upara caDAvato sAraM kAma karAvaze. hato. | (a) soyavaDe duHkha devarAveche.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ (91) ... mAtA putrane bhaNavAmATe jagADeche. zarAo yazane mATe mAthAM kapAvele. (te) kSetramA vadhatA dhAnyane kapAvaze. harizcaMdranI upamA nathI. (tame) kUtarAnA baccAne paLAvocho. (te) chAtI upara hAtha mUkAveche. mahAvIranA caraNamAM devo mAdhuM| sAdhuonA khoTA marmane bolAvazo namAveche. nahiM. pATha, 21 mo. preraka bheda, (cAlu) agAu vIzamA pAThamAM kahela prerakanA 'e, a, Ava, Ave, avi, Avi / pratyayo dhAtuone lagADyA pachI pATha 19mAmAM kahelA vartamAnakRdanta, saMbaMdhakabhUtakRdanta, hetvarthakRdanta tathA karmaNibhUtakRdanta, paNa tenA tenA pratyayo lagADavAthI thai zakele. jema-karAvanto,karAvamANo, karAviUNa, karAviuM, kAriaM, karAviaM, karAvIanto, karAvIamANo, ityAdi. (1) zabdArthaka dhAtuo (volavArUpa arthavALA tathA jenaM karma zabdasvarUpa hoya evA), jJAnArthaka dhAtuo, AhArArthaka dhAtuo jyAre karma sahita hoya ane teono mULa bhedano kartA prerakamA karma thAyache tyAre teo dvikarmaka thai jAyache to te vakhate tenAM karmaNirUpa karavAmAM ve karmamAMthI game te eka karma prathamAmAM mUkAya che; jemake1-maNIlAleNa dhaNaM sahI bolina, (athavA) maNIlAleNa dhaNaM sahi volijji| 2-tihuaNeNa putto namukkAraM bhANIai, (athavA ) tihuaNeNa puttaM namukkAro bhANIai / 3-guruNA sIsaM siAvAyo bohAvijai, (athavA) guruNA sIso siAvAyaM vohaaviji| 4-putteNa jaNayo bhoyaNaM jemAvIai, ( athavA) putteNa jaNayaM bhoyaNaM jemAvIai /
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ . ( 97 ) (2) gamanArthaka dhAtuo jyAre prerakamAM dvikarmaka hoyache tyAre jo tenuM karmaNi rUpa banAvavuM hoya to mULabheda mAMheno je kartA karma 'thayo hoyache teja karma prathamAmAM Aveche jema - jayacandreNa haragovindo nayaraM gacchAvijjai / AvaNa- bajAra. Asa - ghoDo. ibbha-paisAdAra, ibhya. viggaha - zarIra. taruNa - juvAna puruSa. Amoa - harpa, sugaMdha. AyAra-AkAra. nAma - ( puMliGga ). Ayarisa - kAca, ArIso. ' AyaMka--roga, AtaMka. ramaNa - svAmI, vara. kINAsa - jama. aNuara - dAsa, anucara. abbhAsa - abhyAsa. aMsa - bhAga, aMza. maggaNa- cANa, yAcaka, mAMgaNa. kannA - kanyA. IMhA - icchA. *girA - vANI. dhurA - ghoMsarI. purA-nagarI. ghariNI -strI. ambiliA - AMvalI. akkhaMDala - indra. gavakkha-goMkhalo. tantuvAya - kapaDA vaNanAra. maUha-kiraNa. mAyaMda - AMvo. veNu - bAMsar3o. Domba - caMDALa. strIliGga. virAlI - bilADI. juvai - yuvAna strI. aggalA - bhogaLa argalA . gharA- pRthvI. borI-coraDI . hariNI - haraNI. *"arhithI traNa zabdo Avanta nathI, paNa AkArAnta che: prasuvidhA
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttimaMga-mAthu. cela-vastra.. rikkha-tAro, cAMdaraj. keUra-bAjUbaMdha: neura-jhAMjhara. (68) napuMsakaliGga. cAva-dhanuSya. AharaNa-ghareNuM, AbharaNa. agaNa-AMgaNuM. dhaMta-aMdhakAra,dhvAnta. bhava-dhaelaM. alla-bhInu. ahama-nIca. vizeSaNo. avadAya-dhoLaM, avadAta. agAha-agAdha. - dhAtusoha-zobhaq. . a+kanda-rADo pADavI, pokAravU. melava-meLavaq, mizraNa karavU. limpa-lepAva, lepa karavo. Dhakk-DAMka. vira-vyAkula tharbu. u+tar-utara. . aiccha-jabu. jhi-kSINa thaq. Alukha-vaLag. ni+dA-uMghag. ugghaD-ughaDavU. Adara-sanmAna karavU. veva-kaMpa. majja-zuddha karavaM. lakkh-jo. vAkyaparisA keurehiM viggahaM sohAnanti / AyakeNa jaNA virAvijanti / itthIo neurehiM pAye chajjAvanti / duNNi AyAreNa ambaM putaM bhicceNaM bhANAI mjaami| .sumraave|
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ (99) paI devANaM giraM volliDaM ghariNi / saDDheNa kannA na gennhaaviiae| . IMha kArei / | juvaI taruNaM na vollAvihii / AvaNammi gamiUNaM ajo. dArassa pAsammi aggalA . aNuareNaM Ayarise vikkiNAvei / daavijji| bhANU nahammi bhamanto jaNe akka | adinnAdANaM geNhantaM gehAvantaM ndaave| vA na samaNujANai jii| vIro cAvaM gavakkhammi melliUNa buhaM vollAviDaM Ao atyi / ___osaheNa sarIraM limpAvei / aMgaNammi DimbhA sArameyaM bhmaaddsii| ramaNA rattIe AgacchiA itthIhiM . dArAI ugghaDAvanti / jaNehiM agAhammi saMsArasamuddammi jIvo pAvehiM buDDAvijjai / inbho allAI celAMNi khivAvei / bhicco ahivaI niddaavei| nivaiNo baillANaM sarIraM celehiM DhakAvanti / | gayaNammi rikkhAI bhamaDanti / nahatto uttarantaM akkhaMDalaM jaNo kohA khittaM AlukhAvei / lakkhiUNa sArameyo bhukkaa| gavakkhammi acchiA itthI nisaMsA vi jaNA muNINaM pAse - purisaM Adarai / uttamaMgaM nipaaddntiH| | viaNAe jhijjemi / ahameNa DomveNa birAlI hnnaaviiai|| vijo osahaM bhicceNa melavAvei / jayacandeNa maNIlAlamambiliA he vIrajiNa ! bhavasamudaM sAhuM mujAvijjai / / uttraav| (b) rAtrie khAto nathI ane | he pitA ! vijayadharmasurine ghara mANasone khavarAvato nathI. pavitra karavA mATe gharamAM bolAvU ? sAdhu puruSo vinono nAza kareche. pavana AkAzamAM taNatA samahane lokone hasAvato naTa AtmAne | bhamADato chato.AMgaNAmAM sUtelAne . narakamAM pAuche. hapa karAveche. zALAmAM nimAela (sthAela) he prabhu! devapaNAmAM anubhavela paMDita aMbAdAsa ghara baMdhAveche. . sukhane tame ekavAra dekhADo.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 100 ) kanyAne apAvatI mAzI duHkho | (tame) zayyAmAM suvADelA chokarAne nIpajAveche. navarAvo. (huM) ArisAmAM moDhuM joto lokone adhama mANasa khAvA mATe mAMsa hasAuMchu. ( ame) ve vAjUbandhavaDe bAhya zarIra zobhAvIe chIe. (tame) ve bajAramAM jaine vAta jaNAvocho. (amArA vaDe) ve vilADIone dUdha pIvarAvAyache ( teo) bevaDe zarIra levA mATe Avato jama marAvAto nathI. (hUM) juTuM bolato nathI, tathA bhAine bolAvato nayI ane jUTuM bolatA mitrane anumati Apato nathI. mahAvIrane pUjAvato mANasa iMdrothI paNa pUjAyache. daMbhane karato mANasa loko vaDe nIce pADavAmAM Ave che. zivanI bhakti dhanane apAveche. pramunI pratimAnA pUjanavaDe mANasa lokonA duHkha samUhane pheMkAveche. pakAvaze. (hUM) dUdha pIvAmATe gAya dovarAvIza. kavinA kAvyone dekhIne rAjA nokaravaDe inAma apAvaze. (tame) ve pustako lakhIne jIvitane calAvatA hatA. gharamAM jamato jamato mitrane jamavA mATe praveza karAveche. (te) sApa tathA vIMchIne ramADato (chato) lokone pAchA haThAveche. (te) doDatA mANasone khADAmAM pADeche. kASThone pAtaLA karato sutAra kUtarAne pANI pIvarAveche. (te) bhAIne jamADIne jameche. pavana jhADone kaMpAveche. (te) gurunA hAthane mAthA upara mUkAveche. yogIo abhilApone siddha karAvo. savAla. 1. mUlabhedano kartA preraka bhedamAM karma thAya teno udAharaNa mAthe . eka sarva sAdhAraNa niyama Apo.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1.01), . 2. keTalAeka preraka arthavALA vartamAnakRdanta, bhUtakRdanta, hetvartha kRdanta tathA saMbandhakabhUtakRdanta lakho. ' 3. karmaNi prayogamA kartAmAM kaI vibhakti tathA karmamAM kA vibhakti __ Ave ?. 4. jJAnArthaka tathA gatyarthaka dhAtuonAprerakamAM karmaNi prayogo lakho Grakameca pATha, 22 mo. thoDAeka paracUraNa niyamo. (kRdanta) (1) koipaNa dhAtune kartari prayogamA 'ira' pratyaya lagADavAthI amuka kRdanta nAma bane che; jemake, 'bolliro, colliraM, * bollirI tathA * bolirA, AvA kRdantono artha " (bolavA)nA svabhAva vAlo, sAraM ( colavA ) vALo, athavA (volavA) nA dharmavALo thAya che". taddhita. (1) harakoi nAmane 'aura' pratyaya lagADavAthI "phalANAnuM . A " evo artha thAyache, jemake, bhANukero to bhAnucaM teja, + pArakara-pArakuM, rAyakero karo-rAjAno kara. / (2) harakoi nAmathakI ' temAM thaela' evA arthamAM illa ane ulla' pratyayo lAgI zakele. jema-(nayare bhavo), nayarillo, nayarilaM nayarillA, nayallo-ityAdi-nagaramA thaela. . (3) harakoi nAmathakI " paNu " arthamAM 'taNa' pratyaya Ave. che, jema, jiNattaNaM, dAsattaNaM, (dAlapaNuM) vigere. ___ * jyAre akArAnta vizeSaNAnuM strIliMga kara hoya tyAre antanA akArane cadale 'I' athavA 'A' thAyache. + 'kara' pratyaya para chatAM 'para' zabdano 'pAra' thAya che.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 102) (4) dareka nAma thakI ( potAnAja arthamAM ) 'a' pratyaya lAgeche, jema, ghaDao-ghaDo, candaocaMdramA. (5) harakoi nAma thakI ' vAlu' arthamA Alu, illa, ulla, Ala, vanta, manta, itta, ira ane maNa' pratyayo joDAyache, jema, dayAlU ( dayAvALo, dayAvALo ), sohillo (zobhAvALo), dappullaM ,( ahaMkAra vALa ), jaDAlo ( jaTAvALo ) dhaNavanto ( dhanavALo), puNNamanto ( puNyavALo ), mANaittI ( mAnavALI ), gaghirA (garvavALI ) dhaNamaNo ( dhanavALo ). hara mahAdeva, hara. nAma, (puMliGga). pahisa-vaTemAgu, pathika. kaMkoDa-kaMkoDA nAmarnu zAka. vayaMsa-mitra, vayasya. chanda-chanda. maNasi-manasvI. kararaha-nakha. AvaNia-sodAgara, ApaNika. paNha-prazna. kaMTaja, kaMTaya-kAMTo, kaMTaka. kAsava-eka RpinuM nAma. sAsa-zvAsa. vIsAsa-vizvAsa. usa-kiraNa. . pAvAsu) dakSiNa AgamaNNu-Agamano jANakAra. maNUsa-mAnavI. dAhiNa jADo. pavAsu musAphara, pravAsI. pattala-bhAMDu, patarAvalI. napuMsaka vaya-umara, samma-sukha, zarma. camma-cAmaDuM. pIvalapItaLa. pIala)
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMsu-AMsu. guMTha-guccho. kiMsua-kesuDAnaM phUla. anteura-antaHpura. seya-kalyANa, zreya. 5 (163) chanda-unda. kararuha-jakha. cAuranta-cAragatirnu nAza karanAra. pauma-kamaLa, padma. / samaraMgaNa-raNasthaLa, raNabhUmi. . strIliMga | pAhA-prabha. vijjulA-vInaLI. paiTThA pratiSThA. pariTThA ) maNasiNI-sArA manavAlI. | sAmiddhi-samRddhi. vIsA-vIza pA pArakuM. paraka ) vizeSaNarAika-rAjAcaM. navalla-navaM. dIhara-lAMbU, dIrgha. caMka-vAMkuM. tumheccaya-tamAraM. .. taMsa-trAMsu, sIdhuM nahi. amheccaya-amAru. paDu-catura, paTu. appaNaya-potA, ApaNuM. masala-puSTa. ettila-eTalu. . saMmuha-sAmuM. kettila-keTalaM. majjhima-madhyama. jettila-jeTalu. tettila-teTalu. paka pAkuM. pika) uttima-uttama. ekala ekala. kaima-keTaluka.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 104 ) dhAtu - siMha - icchavaM. maNa - mAnavaM. appU- Apa. vadbhAva - vadhAvabuM. sov sUbuM. suv puJchra-zuddha karakhuM. duhAva - dubhava, duHkha devaM. uttha - rodha karavo, aTakAva vaDavaDU - vilApa karavo. AvaNio pIvalaM puJchan / maNaMsiNI ajjU paiTTha appAve / kavI chandrANi karei | pahio maggammi calanto paumAI AigvAvei | kAsavo risI pahaM pucchAvei | maNasI maNasiNi maNAvara / cilAyA kiMsuehiM appANaM rehAvara / dAhiNA maNUsA tattaM sikkhAvantu / / guro ! pariTTaM icchasu / dIharo kaMTayo duhAvara | sAso gehejjai / AgamaNNuNA uttimo kararuho avahU - kRpA karavI. abU- dIpabuM. vAkya toDijjai / duNdullU - gaveSavaM, zodhavaM. tas-vIbuM. rehU -zobhavu. mur - hasavAthI vikasakuM. atirikkhAo paDantI vijjulA navale ekale anaNe duhAvAvei | maggamalambia ramiuM calantANaM jaNANaM sammaM hohie / :: dakSiNo maNUso lahutto vayatto cipa seyAya dhammaM maNae / gurugA appaNayaM kalANaM samattA loA kAranti / sUrA loammi avahuANa jIva dinti / samaraGgaNammitasantA jaNA loehiM ahamA vRccante / samaragaNe rehantA purisA bhUmIe majjhimA vRccanti / nivo anteuraM rakkhAver3a | majjhimo jaNo puppheNaM vaddhAvijjai / use khivantaM bhANumantrAm /
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 105 ) amhakeraM saMmuhaM dIvo teavai / / mukkhamahilasamANA jaNA uttijasarasa vollirA paDuNo purisA mA bollinjanti / harisaM kraavhii| vIsAsaM dAUNa thUNA dekkhantANaM kettilaM jalaM pijjAvihii / jaNANaM ghaNaM dhaNaM coranti / ettilaM ghayaM asthi / cakkavaTTI cAurantaM dhamma suNiUNaM jettilaM dhaNaM sihai tettilaM dAhaM / rajaM cyi| taMsammi bhANammi mullAvimu / | vamhaNA paropparaM pattalammi : vayaMsa kakoDaM jemaavhii| muNgaavNti| (tao) be ghoDA upara caDIne gAma | kAzyapa Rpie loko vaDe dharma jAya che. paLAyo. (ha) tamArIcopaDI jovAmATe la.. ziva zarIrane cAmaDA vaDe DhAMkeche. coroe rAjAnuM dhana ha[. patine nahi dekhIne te strI vilApa karatI hatI. kUtarAnA pUchaDAno guccho lAMbo | hato. siMhathI DarIne hu~ gharamA pesuMchu. (a) zvAsa letA mANasane hAthI / eka samayamA strIna rovU sAMmaLI upara caDAve che. rAjAe nokarovaDe pUchAvyu. ghara upara ramatI dIkarIne sApa dhanavALA mANaso dhananemATe adhama usyo . kAmo karAveche. rAjA potAnA parivAra sahita munine teNe) kapaTathI rAjAne marAjyo. vAMdavA mATe gayo. / rAjAnA zarIramA teNe amRta abhAio! sneha duHkha kAraNa che. DADyu, vinayadharmasUrine loko muktApha- | he mAtA! bhAine dIkSA grahaNa LathI vadhAveche. karAvo, jethI tame ane bhAi khAe pAtAnA patinaviSa bharakhAvyu. sukhane anubhavazo. pArakI strIne icchatA mANaso po- sAmAyika karAvato zrAvaka puNya tAnA AtmAne narakamAM pADeche.. ekaTuM kareche. 14
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 106 ) paMDitovaDe mohamAM maMjhAtA puruSo / vIracanda zeTha zALAmAM bhaNanAra. vALako kahevAmAM Aveche. vidyArthIone roja jamAMDeche. (tame) tamArA zarIrane vaidyo vaDe | saMsAramA paDatA prANInuM rakSaNa __ popAvo. | karavAmATe munio upadeza ApI (I) marIne puNyavaDe devapaNAne / dIkSA grahaNa karAveche. pAmIza. | abhimAnathI jJAna dUra nAseche. (1) tamAru kalyANa karAvavA mATe (te) krodhavaDe narakanuM bAraj Izvarane pUjIza. . ughADeche. / lAma lobhane vadhAreche. pATha 23 mo. saMskRtamA jene ante ' an ' hoyache evA keTalAeka puMliMga nAmonAM prAkRtamA rUpAkhyAna. AvAM nAmo prAkRtamA akArAnta lekhAyache, jemake(saM0 rAjana) rAya athavA, rAyANa, (pUSana) pUsa athavA pUsANa; (zvana) sa athavA sANa vigere...' ' A (akArAnta tathA ANAnta) nAmonAM rUpo akArAnta nAmonI mAMphakaja che, paraMtu akArAnta nAmomAM te uparAnta nIce mUjaya pratyayo vadhAre lAgeche, tethIja phakta te vizeSarUpo nIce pramANe jaNAcIe choe. . . vizepa pratyayoekavacana A bahuvacana ANo, iNo. 1. " "
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. iNA, NNA 4, 6. NNo, ANo, iNo . 5. 7. immi ekavacana 9. rAyA saM. }} 2. rAiNaM 33 33 32 3. rAiNA, raNNA 4, 6. raNNo, rAyANo, rAiNo 11 73 5. " 7. rAimmi 1. pUsA saM. ( . 107 ) }; 2. pUsiNaM rAya. pUsa. i 3. pUsiNA, pusaNNA. 4, 6. pUsaNNo, pUsANo, pUsiNo 5. ihiM, Ihi, Ihi. iNaM, INaM. ito, Io, Iu, Ihito, Isuto. Isu. bahuvacana rAyANo, rAiNo.* "" 33 "1 rAIhiM, rAIhi, rAIhi. rAINaM, rAhaNaM. rAito, rAIDa, rAIo, rAIhiMto rAIto. rAIsu. . 35 pUsANo, pUsiNo. "5 "" "" "3 pUsIhiM, pUsIhi, pUsIhi. pUsINaM, pUsiNaM. pUsito, pRsIu, pUsIo, ************ 55 21 * A upara kahelA pratyayo mahilA saghaLA ikArAdi tathA IkArAdi, temaja 'paNA' tathA 'NNI' pratyayo para hoya tyAre phakta 'rAya' zabdano ' ya "lopAya che.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ (. 108) pUsIhito, pUsIsuto. pUsIsu.. 7. pUsimmi nAma-(puMliMga). addha, addhANa (saM0-adhvan )-rasto. rAya, rAyANa (saM0-rAjan )-rAjA. pUsa, pUsANa (saM0-pUSan )-sUrya. vanha, vamhANa (saM0-brahman )-brahmA. juva, juvANa (saM0-yuvan )-juvAna, takkha, takkhANa (saM0-takSan )-sutAra. uccha, ucchANa (saM0-ukSan )-vaLada. sa, sANa (saM0-van ) kUtaro. mahava, mahavANa (saM0-maghavan )-indra. +appa, appANa ( saM0-Atman )-AtmA, jIva. sukamma, sukammANa (saM0-sukarman )-sArAM karmavALo. gAva, gAvANa (saM0-grAvana )-patthara. muddha, muddhANa (saM0-mUrdhan )-mAthu. kUva-kUvo. paMDava-pAMDava. iMgAla-aMgAro. neraia-nArakIno jIva. avuha-ajJAnI mANasa. vidduma-paravALa. voha-jJAna. vaNatsai-vanaspati. khaga-pakSI. . . . hariAla-haDatAla. nAraia-nArakIno jIva. rasinda-pAro. nIsAsa-nIsAso. khalliDa-TAlabALo. + A zabdanAM paNa rUpo pUrvokta rIte che, parantu te uparAnta tRtIyAnA ekanacanamA 'appa' zabdanA 'appaNiA, appaNaiA 'e the rUpo vizeSa thAya ke. -
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 109 ), tasa-cAlavAnI zaktivALo jIva. niNNaya-nizcaya, nirNaya, thAvara cAlavAnI zaktirahita jIva. | duAi-brAhmaNa. . napuMsaka* khaira-kheranuM lAkaDaM. thINa-thIj. hiMgula-hiMgaLoka, hiMgula. bAra-bAraNaM. abhaya-abarakha. aMgua-phalavizepa. verulia-vaiDUrya ratnana nAma. ukkA-ulkAvilA thI-strI. dihi-dhairya, saMtopa. striilingg| ucchu-zelaDI. suNhA-galakaMbala. khuDia-toDelu. santa-thato, hoto. thuvaa-stuti karanAra. vizeSaNo biuNa-vamaNaM, dviguNa. nea-jJeya, jANavA lAyaka. saMbaMdhaka bhUtakRdanta___NaccA (saM0-jJAtvA ) jANIne. | socA (saM0-zrutvA.) sAMbhaLIne. bhoccA (saM0-bhuktvA ) khAine. | bujhA (saM0-buddhvA) jANIne. dhAtuaNuppa+visa-praveza karavo. sajja-taiyAra thag. . uva, A-uvA+gaccha-Avaq. paDi+hA-pratibhAna thag. liha-lakhag. / jhara-jhav, TapakavU,
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Nigaccha-nIkaLag, kappa-karapa. A+hara-khA. upappaD-uDavU. (110 ) | jaaD-jhaTa karavaM, tvarA karavI. ahirem-pUruM kara. . sam+Ava-samApta thaq. vAkyatityayarANaM jammaM NaMcA mahavA / ettha nayaramahesitti kappe / uvAgacchai / / ajjA bhoaNeNa vamhaNe thippAgurUNaM ANaM socA sIsA naya vanti / rAo nniggcchnti| sAhuNo paropparaM na jujhehinti vamhaNAannaM bhoccA sijAe paDantiA navi junjhavihinti / buho tattaM bujjhA abuhe jaNe tattaM / aMgaNammi AhAre / . jANAvei / / khagA gayaNammi uppaDanti / tase jIve sAvago na mArei, mArataM / dhaNaM ahiremAvahI / puNa na samaNujANei / rAyANo AuhAI sajjAvei / dhammammi jaaDantA jaNA saMsAraM / pUsANo sUsAvii jlaannN| ___ jhatti taranti / | kUvatto vArINi karisAvei itthiihiN| thINaMghayaM pUsassa tAvao herse jhri| putthayaM samAvai / thI viddame pAsia nIsAse mellai / / ghaDaM ghaDAvei / ucchANA sai bhAra vahanti / / iha santo tatya santAI jiNANa vijo rasindaM pijjAvei / nimbAI vndaami| vIraM accharasAo khumbhAvanti / hemacandassa kanvammi paDihAi sinnaM samaraMgaNammi niNAvei / ghaNaM tattaM / gAyanI galakaMvala jamInana juvAna sutAra lAkaDAMne pAtaLAM * aDakele. kareche.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ (111) (teo) cokamAM jaine nAcatI | (teo) daDo gaMThAvecha. ___ strIne jovA mATe ubhA che. (tame) vee vIratuM smaraNa karAvyu. hiMgulamAM ane haDatAlamAM jIva che. (teo) vee strIne hasAvI. pRthvI upara paDelI ulkAe / rastAmAM jato chato te paDI gayo. kUtarAne vALyo. . pramunI. mUrtine joine tamAraM mana rAjAnA mukuTamAM vaiDUrya ratna che. . ulasyu... nArakIno jIva bahu rovele. tevaDe) ghaDo mAthAmAM mUkAyo. stuti karanAra dhana meLaveche. vadhAloko sArA karmavALAne jueche. paMDito tattvano nirNaya kareche. (). ajJAnIne pUnAvIza nahi. zenAnA darzanathI bamaNuM puNya thAyache. huM maNIlAlane ghoDA upara abarakha ane patthara mATe lokovaDe | caDAvIza. jamIna khodAyache. ghoDA uparathI utarIne nIce paDelo pAMDavo paNa vanamAM gayA hatA. __ mANasa. nIsAso mUkeche.. brAhmaNo zelaDI khAyache. phUlano gaMdha phelAyache. (ta) gurunI sAme javA mATe gharathI | eka vaNakare paTa karyo. vahAra nIkaLyo. kalyANa thAo. (teNe) rastAmA prazaMsA karAvI. .... . . . . . . "savAla... .. .... 1. 'ia, ane kera' A ce pratyaya mAMhelo kyo pratyaya nAmane ___ lAgecha ane kyo dhAtune lAgeche ?, vaLI tenA artha sahita udAharaNa Apo. 2. 'ghaTapaNuM' tenuM prAkRta zuM thAya ?. 3. 'juva' zabdanAM rUpo lakho. .. 4. rAya. ,athavA rAyANa ( rAjan. zabda prAkRta ) zabdonAM rUpo lakho. 5, 'apa' zabdanA tRtIyAnA ekavacanamAM rUpoM laMkho..
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 112 ) pATha 24 mo. . keTalAeka sarvanAma (paliMga ). savva ( sarva ), aNNa ( anya ), aNNayara ( anyatara), iara ' (itara ), kaima (katama ), nema ( ardha), ika, ega (eka), sama (saghaLaM), sima (saghaLU), punya (pUrva), uttara (uttara), avara (apara ), dAhiNa, dakSiNa ( dakSiNa), ahara ( adhara), antara (antara ), A sarvAdi zabdonAM rUpa akArAnta puMliMga nAmonI mAphaka karavAM, parantu je sthaLe vizeSatA che te vibhaktinA pratyayo vatAvIe chIeprayamA vahuvacana, e. jemake- sanve 'caturthI tayA paThI bahuva0, esi, Na. jemake-savvesi, savvANa. saptamI ekavacana, ssi, mmi, tya, hiM, jemake-savvasi, savvammi, samvattha, savvahiM. vAkInI vibhaktIonAM rUpo jinazabdanI nema jANavAM. strIliMgaA upara kahelAM sarvanAmonAM AkArAnta tathA IkArAnta strIliM.ganAM saghaLAM rUpo AkArAnta strIliMga' tisalA' tathA IkArAnta strIliMga 'sahI' nI jevAM thAya che. napuMsakavaLI upara kahelAM. sarvanAmonAM napuMsaka liMganAM prathamA, saMvodhana tathA dvitIyA vibhaktinAM rUpo akArAnta napuMsakaliMga 'vaNa ' nAmanI jema vanAvavAM, tayA nAkInAM rUpo 'saca ! puMliMganI mAphaka jANI levAM.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ (113) nAma-(puMliGga). nisiara-caMdramA. sirIsa-ekajAtanuM phUla. miliccha--mleccha, yavana. vammia-phaDo. narinda-rAjA. moggara-mudgara. Isara-Izvara. konta-bhAlaM. baheDaa, baheDaya-baheDaM. potthaya-pustaka. mUsaa-uMdara. umbha-stambha. tittira-tetara. . chura churo, astaro.. jahiTThila-yudhiSThira. chAra-khAro. ojhara-jharo. daccha-DAho. . karIsa-chA'. sindUra-siMdUra. * dovayaNa-dvivacana. neDa-mALo. toMDa-mohu~. moDa-muMDo. pokkhara-pANI. poggala-zarIra. napuMsaka koUhala ) kouhala kutUhala. kuUhala duUla dualla vastra, dukUla 'dugulla (Apa)) vaccha-chAtI. / nAma-nAma. galoI-gaLo. motyA-motha. strIliGga| macchiA-mAkhI. kacchA-kAkha. 15
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 114) vizeSaNo.:.: sAhasikSama.. jiNNa-jIrNa.. .. koMDha-kuMTha. subaha sUkSma. . chaya-tUTela, . avyayakiMci-kAi paNa. . . dhAtuAi-vAparavaM. . . . Nillama-ullasa. viramAlU-vATajovI. vol-jabu. Ayara-Acara. vAkyasanve milicchA maMsaM aaaddddnti| | Isarassa nAmaM geNhimo / narindA kontAI khivanti / mUsaA vaheDase Aharissanti / AyakavantA naNA galoI pijnti| tittirA khittammi dhAvanti / . savesi nisiarANaM teahi samuddo | pokkharAu ojharo jharai / jillasai / moggarehinto tasA tasanti / egA macchiA churasmAri nili| karIsANamaggiNA motyA Dahai / sancAI poggalAI niNNAI asthi / vacchammi sirIsassa hAro chajjA / aNNe muNiNo addhANammi volanti / | icchA kiMci vi koUhalaM na rayaNIe savvahiM naDamni pakSiNo devakhanti / uMbanti / itthIo suNhehiM duallehi toNDaM iare ahiNo vammihinto Dhakkanti / __Niggacchanti / | bahuNo vAlA kacchAe potyayaM khivibha kodo jaNo umbhassa sammuhaM priii| .. .. sAlAa janti /
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 196 duNi asiviNA nahiTThilaM vandanti / duhiANaM narANaM chayammi sarIra hatthINaM matthayammi sindUrasamUho chAro paDai / . bhisIa / suhAyAraM Ayarantu / { keTalAeka uMdaro rAtrie gharamA | mleccho jhADo kApavA mATe vanamAM doDeche ane nAceche. bhAi bhAinI vATa 'joze. ' bANovaDe rAjAe' potAnA nIvi - * tanuM rakSaNa karyu. garIba mANaso jADhA vastrovaDe zarIra DhAMkeche. IzvaranA guNone sAMbhaLIne bhaktonaM mana AnaMdavALu thAyache. " vaidyo galone pANI pAyache. mANaso tetara ne laDAveche.. loko jharAmAMthI nirmaLa pANIne 1. ; gayA. brAhmaNo mudgarovaDe baheDAne bhAMgecheM. thAMbhalA upara rAkhela putalio gIta gAyache. , ghare lai jAyache. Rpio dvivacanane vAparatA nahatA. saMsAranA sukha bhogavIne rAjA yudhiSThire sAdhupaNaM lIdhuM. sindUrakhaDe uMdaronAM moDhA lAla mANaso nadImAM paDIne tareche. ' bAlako khAvA mATe roja savAre roveche. thAyache. sArAM putro / pitA ane mAtAnI * sevA kareche. pATha, 25 mo. sarvanAma - cAlu. 'ka' (puMliMga)* 1 ka ' ( kiM )=koNa, zuM. A zabdanA tamAma rUpa ' sabba' zabdanI mAphaka che parantu je kAMi vizeSache te batAvIe, chIe rath.. ..
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIyA ekavacana-iNA, iNa, jema-kiNA, keNa. paJcamI , -mhA, iNo, Isa; (bIjA pratyayo 'sadha: zabda mAphaka) jema-kamhA, kiNo, kIsa (vIjA 'sanca / mAphaka) SaSThI ekavacana-Asa, ssa, jema-kAsa, kassa, , bahuvacana-Asa, esiM, Na, jema-kAsa, kesi, kANa. saptamI ekavacana-Ahe, AlA, iA; (vIjA 'sanca' mAphaka ) nema-kAhe, kAlA, kaiA; ( vIjA 'sava ' mAphaka) strIliGga 'kA, kI ' A sarvanAmanAM rUpa ' AkArAnta tathA IkArAnta' strIliMga nAmonI jevAMna che; paNa vizeSache te kahIe chIe 'kI' zabdanAM prathamA tathA dvitIyAnA ekavacanamAM tathA SaSThInA bahuvacanamAM rUpo thatAMja nathI vaLI 'kI' zabda thakI SaSThInA ekavacanamA 'ssA, se, Asa' A traNa pratyayo vadhAre lAgeche jemakissA, kIse, kAsa (vInAM 'sahI' pramANe) napuMsakanapuMsakamAM 'ka' zabdanuM rUpa.prathamAnA tathA dvitIyAnA ekavacanamA 'ki' thAya che. ane vAkInAM vadha rUpo 'sava / napuMsaka liMganI mAphaka samajavAM. . ekavacana 1-ki 2-, 3-kiNA, keNa 'ka'-(napuMsakaliGga). - bahuvacana kAI, kAi~, kANi. " " kehiM, kehi kehi.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4-6-kAsa, kassa .. kAsa, kANa. 5-kamhA, kiNo, kIsa, katto, kAu, kAo, . katto,kAo, kAu, kAhi, kAhi, kehi, kAhiMto, kehito, kAhiMto, kA , kAsuMto, kesuto. 7-kassi, kammi, katya, kahiM kesu. thava-stuti. . silimha-zleSma. haNUmanta-hanUmAna. . vAUla-pavanano samUha. siMgAra-zRMgAra. kohavAla-koTavAla. nAma-(puMliGga). miccu-mRtyu. jAmAua-jamAI. vundAraya-deva. bhairava-devavizeSa, bhairava. maMgalavijaya / vizeSanAma. mayindavijaya . napuMsaka tamba-tAMbu. molla-kiMmata. tUra-vAjIna. kalatta-strI. toNIra-mAthu. . . mAuka-naramAza. tambola-taMbola, pAna.. ghusiNa-candana.. vRndAvaNa-vRndAvana. sainna-sainya. muNAla-haMsane khAvAno taMtu. daiava-daivata. kesara-kezara. pamha-pAMkha. sindhava-saindhava, mIhu~. . . . dainna-dainya, garIbAi. / india-indriyaH vaja vaja.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ saNNA - saMjJA.. jarA-ghaDapaNa. kisarA - khIcaDI. riddhi-dhana, Rddhi. kai - kriyA, kRti. uDDha - stavdha. diNNa- dIdhelaM. } ghaTTa - ghaseluM. tabia}tapelaM, garama thaelaM. mau-narama. ubha uddha UMcaM. koAsU - vikasa. vi+ vah - vivAha karavo. tacchU - pAtaLaM karavuM. ( 118 ) strIliGga pautti - pravRtti. puttaliA - putaLI. saDUDhA } zraddhA. saddhA diliA - AnaMda. vizeSaNa - maTTiAe vi bahuM molamahosi / kissA itthIe maNammi mAukka vAhitta-bolela. para - trIjuM. ukkiTTha- utkRSTa, UMcuM. dhiTTha-dhI, dhRSTa. bhavia - bhavya, suMdara. vandaNijja - vAMdavA yogya. kAsa kiMsa kRza. dhAtu sAmagg - coMTa . ghoTTa - pIvuM. vAkya bhavi saDDhA ! jiNadhamme ukkiTThA riddhI atthi / matthi ? | | haNUmanto vareNa pavvayaM toDIa /
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ (( 1199 )) kiNA miccU niNijjai ? | sannaM kAlA gacchihi / samaNo piva sAvayo havai jamhA / ghusiNaM vi aggiNA taviaM hoi / viihA jaNA savve masse saMsA rAo tAranti / kisarA sollijjai / jAmAuA tambolaM dinti / ubho koTTavAlo bhairavassa pAse thavaM bola / | jaNA jarAe jiNNA tavahi AsAe jaha silimhammiM macchiA sAmai, teheva saMsAre jo sAmaggar3a / kisarAe sindhavaM khivanti / vRndArayA chuhaM ghoTTanti / bhaviAi kaIi pauttI karaNijjA / ko vi naro maU natthi, avi savve dhiTThA atthi / na vivahihimi / toNIrA vANe karisia bhUmIe khiviUNa, kAusaggammi acchA / indiAI jiNiuM vandaNijo vIro samatyo Asi / na juNNA / ! parvatamAMthI tAM nikaLele. hanUmAna vAMdarA na hatA paNa sAdhu | purupa hatA. jema mukhathI kahelaM tema karanArA mANaso jagatamAM thoDA che. strIo jagatane duHkha devA janme che. piTho mANasa garIvAIthI pIDAyo. khArA pANIthI mITuM thAyache. ve pAMkhovaDe pRthvI upara cAlato haMsa mRNAlane khAyache. jinezvare dharmane saMbhaLAvyo. vAjAMonA zabdo kAnamAM bharAyA. | maMgalavijayamuni ane mayiMda garIba mANaso sAMje khIcaDIne jamaze. ( mRgendra ) vijayamuni vijayadharma - mukhano zRMgAra coLa che. sUriguru pAsethI paJcakakhANa leche. ghaDapaNa mRtyu paheluM cihnache. khetaramAM kesaranA jhADo vikasaze. pavananA samUho vAyache. jIvanI koi paNa saMjJA karmathIja thAya che. stabdha mANaso kAMI paNa kAma karI zakatA nathI. sonuM mATImAthIja nIkaLayuM. sAdhu puruSo potAnI stuti karatA nathI. dIghela dAnanaM vamaNuM phala thaze. Rpioe pApane pAtaluM karyu.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 120) pATha, 26 mo. sarvanAma-cAla. ja. ta. puMliMga. ja ( yat )-je, *ma, ta, + Na (ta) te, A gheu zabdanAM rUpo puMliMga mAM 'ka' sarvanAmanI mAphaka thAyache. paraMtu vizeSa eluMja ke'ka' ne lAgatA iNo tathA Isa, pratyaya A vanne zabdone lAgatA nathI. 'ta' (tada) zadanA paSThInA ekavacanamA 'se' tathA ' bahuvacanamA siM' tathA paJcamInA ekavacanamAM 'to' eTalAM rUpo vadhAre vaparAyache. strIliMga. jA, jI ( yat ) sA, tA, tINA (tata ) A zabdanAM vAM rUpo ' kA tathA kI ' nI mAphaka yathAyogya jANI levAM. napuMsaka. :ja tathA ta' zabdanAM tamAma rUpo napuMsaka 'savva' zabdanI mAphaka thAyache. nAma-puMliMga. vaibha-vaidarbha. nihasa-kasoTI. jaDila-jaTAvALo. cahatta, cetta-caitranAmano mAsa. limba-lIMvaDo. uvasagga-upasarga, dhAtunI pUrvamAM kailAsa joDAto zabda. kelAsa pahADanu nAma. * A zabda kevaLa prathamAnA ekavacanamA puliMgamA ja vaparAyache. + A zabdanAM rUpo kvacit ja vaparAyache. S 'sA' zabda kevala prathamAnA ekavacanamAMja tathA 'NA' javaleja vaparAyache.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ sImaraviMda ( 121 ) koJca-pakSInI nAti vizepa| paIva-dIvo. phaNasa-phaNasa siihr| kamandha-ghaDavagarana zarIra. nAha-nAtha. indavinaya-vizeSanAma. pisala-pizAca. parisaha-duHkha. aisaria-aizvarya. kar3aava-kapaTa. vera-vaira. sararaha-kamala. Avaja-vAmuM. jovvaNa-yauvana. sauha-ghara. mauNa-mauna. napuMsaka paDarisa-pauruSa. sayaDa-gAIM, zakaTa. . maragaya-marakata, ratnanu nAma. jahaNa-sAthaLa. maDaya-muDadUM. rayaya-rUpa. . kavAla-kapAla. pulomI-indrANI. jaMDaNA-yamunA. * paDaNNA-pratijJA. strIliGga sahA-sabhA. kathA-godaDI. - - samAgaya pAsa gaelaM. vizeSaNa peja-pIyA yogya. kar3avAha-keTalaM. uvgy| kAhala-cIkaNa, kAtara. 16 .
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ (122) avyaya antunna / paraspara. annannaM / paha dhAtukIla-ma. vaMca-ugavU. li - lakha. saM+mill-maLavU. tav-tapa. samA+car-AcaraNa kara. hA-hIna tharbu. uva+i-pAmag. pITa-pIDabu. pAla-pAlavU. tammi kelAse jaDilo saMbhU tavaM / aisariavanto nAho potyayaM tvii| lihAvai / talAyammi sararuhehiM pulomIo phaNasamsa phalaM sNmillii| kIlanti / | rayayammi maragayaM chajjA / puttaliA paIvaM hatyammi ghri| | nAho nihaseNaM suvaNNaM prikkhi| cettemAse limbo thANU piva diisi| parisahA sAhuNo sarIraM pIDanti / uvasaggarasa bahuNo atyA honti / | jahaNe jalassa sIharaM samAgayaM / kavAlaM kamandho ca pihaM havIa / / sayaDhaM jaNe gAmaM gmaavei| kAhalo puriso sauhammi vi bhayaM / kathAe sA savvA samA loDihii / ___ pAvai / annannaM keNa vi veraM na karaNija / jaMuNAe sariAa maDayaM trh| / teNa jA paiNNA citte kayA taM jovaNe vi so mauNaM paalei| taheva so paali| pararisavantA jaNA kaiaveNa pAvaM hAhiha / sanne vaJcanti /
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ hI tArAbhAI AryajI sinhAta TrasTa ( 12317 sabha leTa. vIra trizalAnA udarathI avatoM. te gADAne mANasoe yamunAmAMthI kapAlamAM nAnu tilaka zobhaze. .. khecyu. pUrvakAlamAMvadhA mANasoe anyo'nya lIMvaDo gAmamAM ane jaMgalamAM paNa prIti rAkhI hatI. ugeche. te nadI pIvA yogya che. | paurupa vinA karma kAi paNa karatuM krauMcane vacAvavAmATe te mANasa nathI. doDyo. indrANIne ghare vAjAM vAgyAM. mAthA vinAnA dhaDathI lohInIkaLeche. mauna dharIne veThelA vinayadharmasUri rAtrIe bhamatA pizAco mANasone __ rAjA sAthe paNa volyA nahiM. pIDeche. | strInA sAthaLa keLanI sarakhA hoyache. te purupa sabhAmAM godaDIvaDe zarIra TAMkIne sAraM bolo vaidarbha damayantIne volAvI.. keTalAeka bIkaNa mANaso koina / indrAvanayamAna ghaNA ki | indravijayamuni ghaNI vidyA pAmIne paNa bhalu karatA nathI. paNa abhimAna. nathI karatA. vANiAnuM pahelaM kAma kapaTa che. | koNa maraNane nathI pAmato? je jIva sAdhu puruSone Thagaze teja | talAvathI pANinA vindu nikaLeche. jIva duHkha anubhavaze. - - pATha, 27 mo. sarvanAma-cAlu. amu ( adas ) =A, pelaM. A zabdanA rUpa puMliMgamA ' bhANu 'jevAM, strIliMgamA 'dheNu' jevAM tathA napuMsakaliMgamAM mahu 'jevAM thAyache, paraMtu te uparAnta prathamAnA ekavacanamA 'aha' ebuM eka rUpa praNe liMgamAM vizeSa thAyache, tathA saptamInA ekavacanamA 'ayammi tathA imammi' evAM ve kapaNe liMganI aMdara vizeSa thAya che.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ (124 ) amu-puMliMga. bahuvacanaM. ekavacana. 1 amU, aha. amuNo, amavo, amao, amau, amU. amUsu, amUsuM. ityAdi. 7 ayammi, iammi, amummi. nAma-(puMliGga). vaMsa-vaMza. majjhanna-madhyAna dahamuha-rAvaNa. vagdha-vAgha. pAra-killo. parAmarisa-vicAra. gimha-grISma Rtu. kama-parizrama. antappAya-madhyamAM paDavU. pilosa-dAha. maggasira-mAsana nAma. cAraNa-cAraNa. melaM-meLo, sabhA. rAula-rAjakula. uNhIsa-pAghaDI. kammasa-pApa. napuMsaka ANavaNa-jaNAvag. bariha-pIchu. koDia-koDIyu, dIpaka rAkhavAnu pAtra. kullA-dhorIyo, nIka. ANatti-jaNAvag. strIliGga | meiNI-jamIna, medinI. | sAsU-sAsU..
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ hirI - lajjA. sippI - chIpa. niccala-nizcaLa. sera - vikasita.. tikkha - tIkhuM. maNojja - suMdara. appajja - AtmajJa. ambila - khATuM. ehi hamaNAM etAhe ( 125 ) ekkasi rAula maggasire mele mAmI - mAmI. salAhA-zlAghA. vizeSaNo avyaya kiliTTha-kaThaNa. purima - pUrva. ramma - suMdara, duivajja - daivane jANanAro. iMgiajja - iMgitane jANanAra. dhAtu - ava + lambU - avalaMba, Azaro levo. / ava + maNU-tiraskArakhaM. alaM+kuNa-zaNagArakhaM. kIlU - ramavu. vi+ram - aTaka. : kIlihi / ekkasiaM ekkasi koi divasa. ekaiA gha vAkya- gimhe uummi majjhane vi sAhUNo bahuNA kameNa sippIe mottiAI uhIsaM na dharanti / pAvijjanti / daivajjA NarA kajaM samAvanti, avi antappAyaM Na kuNanti / 1
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 126 ) cAraNA parimalsa vaMsassa maNojje guNe gAyanti / dahamuha pAramavalambIa / sAsU koDie dIve kAUNaM gharaM piloso savvamAkhai | cijjatthIhiM bahuM tikkhaM taha a alaMkuNar3a / trilaM vatyuM na jemIai / Ayarisammi sAsUe muhaM dekkhi appajjA kiliTTThANi kammasAI na / moro varihAI cAnnannaM chajjanti / karanti / | sAhuNI salAhaM pi avamaNanti / dahamuhassa vi dahAI muhAI samare rAmassa vandhU chindIa / cAraNA hirIe rahiA havanti / vaggho savve jIve DarAvei / kammasAu virama | jjai / kullAe jalaM nIhariUNa rukkhANa mUlammi gacchai / iMgiajjA ehi thokA asthi / so taM parAmarisaM karAve | mAmI serAI rammAI pupphAI mei-1 NIa ciNihi / rAvaNanA mukuTamAM pIchAM dekhAtAM / potAnI pratijJAmAM nizcala mANaso hatAM. kAryamA jaya pAmeche. nizcala mANaso ekaja kAma puruM te cAraNa zarama vinA jema tema kare che. volyo. 'dharmanuM jaNAvavuM' e kAma pRthvImAM uttama che. vAghathI zUra mANaso thoDuM paNa jyAre tyAre mANasona bhUle che. vijayadharmasUrie muni indravijaya nAmanA iMgitajJa ziSyane bhaNAvI potAnI pAse rAkhyA. mAgazara mAsamA parvato upara varapha DaratA nathI. sArA mANaso pApane tiraskAre che. (hUM) koinI sAthe ramIza nahi. teNe mane zaNagAryo. te mAthI pAvaDI pheMkato havo. hoyache. madhyAhanamAM paNa sAdhuo nadIkAMThe sUtA hatA.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___(127 ) je pANinuM TIeM chIpamAM motI thAya / koi divasa mahAvIradeve A deza . che, teja pANinuM TIpu sarpanAM / . pavitra karyo hato. ____ mukhamAM viSa thAyache. | A melAmA ghaNAM mANaso maLyA guNa ane doponuM kAraNa pAtra che. hatA. te vicAra vinA kAma karIne royo. / tenImAmI dharmane ArAdhIne svargagai. pATha, 28 mo. sarvanAma-cAlu. *a, Na, ima (idam )- A. puMliMga. 'ima' zabdanAM rUpo sAmAnya rIte 'saca' nI jevAM che, paraMtu vizeSa e che ke prathamAnA ekavacanamA 'ayaM, 'dvitIyAnA ekavacanamAM 'iNaM,' saptamInA ekavacanamA 'iha' SaSThInA ekavacanamAM se' tathA bahuvacananA 'si' bhATalA rUpo badhAre thAyache temaja saptalInA ekacacana mahenaH " stha, hi" A ve pratyayo lAgatA nathI. . strIliGga-imA, imI. A zabdonAM rUpa AkArAnta tathA IkArAnta strIliMga jevAMja cha paraMtu vizeSa 5 ke prathamAnA ekavacanamA imiA, tathA tRtIyAnA bahuvacananA 'hiM pratyayamA 'Ahi A ke rUpo vadhAre thAyache. jemakeprathamA ekavacana-imiA, imA, imI, imIA. tRtIyA bahuvacana-Ahi, imAhi, imIhi, imAhiM vigere. - * "a' zabda puMliMga tathA napuMsakaliMgamAM tRtIyAnA bahuvacanano 'hi' pratyaya para chatAM, saptamInA ekavacananA 'ssi' pratyaya para chatAM, tathA SaSThInA ekabacanano ' ssa' pratyaya para chatAMja phakta vaparAya che, jema ehi, assiM, assa. 'Na' zabdanAM rUpa phakta dvitIyA tathA tRtIyAmAja traNe liMgamAM thAyache.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ . ( 128) napuMsakaekavacana. bahuvacana. 1. iNaM, idaM, iNamo. imAI, imAi~, imANi. 2. " " " zeSa rUpo puliMga pramANe. mattaMDa-sUrya. kukkuDa-kUkaDo. vAsara-vAra. satta-jIva. vasanta-vasanta. kappUra-kapUra. paMka-gAro, kacaro. thaNa-stana. danta-dAMta. uanta-samAcAra. avasara-samaya. antevAsi-ziNya. nAma-(puMliGga). vivAha-vivAha. uvala-pANo, patthara, Amaya-roga. sea-parasevo. kesa-vALa. khala-luco. duma-jhADa. / haMsa-haMsa. dANava-rAkSasa. mUDha-mUrkha. amacca-amAtya, maMtrI. ahIsara-tIrthakara. goula-gokula. timira-aMdhakAra. vitta-dhana. * napuMsaka. tavaNija-sonu, suvarNa. chatta-chatra.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ kariNI-hAyaNI.. vINA-vINA. goAvarI-godAvarI. tisA-tarasa, tRpA.. challI-chAla. tulasI-tulasInuM jhADa. guhA-guphA. lIlA-krIDA. ( 129 ) strIliMga katyUrI-kastUrI. taNayA-chokarI, putrI. vasahi-ghara. cUlA--coTalI. sihA-coTalI, zikhA. vAlA-bAlakI. icchA-icchA. taraMgiNI-nadI.. ghora-bhayaMkara. duTha-duSTa. kaDhiNa-kaThaNa. vizeSaNa | caura-catura, hoziyAra. jaDia-jaDelu, saMvaddha. | sia-dholU. ni+va-pArcha pharavU. pAdA-devU. pari+Ne-paraNa. dhAtu Ne-lai nabuM. saM+vaDdU-vadha. pAr-zakavU. . vAkyakukkuDoimaMjaNANa samUha jaggAvei / | cauro imo haMso samAcAra padei / goAvarIe seavantA sattA prahA- | tavaNija pIaM siaa| anti / | paMkAu nIhari apArantaM ityi tulasIe challI vamhaNehiM pavittA | hatyiNI Akarisai / . . . . kahIai / ) iNaM goulaM teNa pAlijai /
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 130 ) tavaM tavantA isiNo guhAbha cibha | jahovalo jale buDDai, taha dhammeNaM nivasanti ! | rahio jaNo saMsArammi buDDui / mattaNDassa paDamANe tAvammi aya | me madA antevAsAra timirA dINo jaNo tisAe pIDIai / nivttttii| imAe vasahIe vasanto imo pu gIvAe thaNANaM dantANaM covari riso vINaM vayAvei / itthIhi alaMkArA jddiaa| vasantammi uummi imiA taNayA khalo avasaraM cukkihii / prinne|| dulo maNuo vAsare vi alaMkAre | amaco raNNo dhaNaM Nei / coi| keNa vi suhamahilasanteNa vivAho katyUrIe kappUrassa ca gaMdho bhu na krnnijjo| vaNammi vittharai / / caurA NicaM jiNantu / kastUrI mRganI nAbhimAM utpanna | dhanane mATe mANaso duHkhane paNa thAyache. jotA nathI. brAhmaNo mAthAmAM moTI coTalI | kALI kastUrI paNa guNavALI che. rAkheche. | AMvAnuM jhADa grISmaRtumA phala dhoLU chatra hAthamA dharine A naga Apaze. rano rAjA vanamAM jAyache. | saghaLA haMso dUdhamAMthI pANI jueM 'jhADamAM jIva che e pramANe vA karI (jueM karavAmATe) zakeche. hmaNo paNa mAnecha. | A vAlikAe stanamAthI AvatA rogavALo puruSa zAntinemATe ku- | dUdhane pIdhaM. devane paNa pUje. | kapUra pANimAM paNa vaLeche. rAkSaso paNa devanI jAtimAM kahevAyache. te jhADanI chAla utarAveche. jhavera ane vecara banne sahodaro che. | A muninuM nAma vallabha (vallaha) godAvarI nadImAM nhAelA mANa vijayache. so paNa pApa jatuM nayI. | A chokarAonI coTalI vadhIche.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 131) UMTanI Doka lAMbI che. ... pAnAcanda ! A saMsAramA eka hAthaNInA dAMta dhoLA ane nAnA paNa sukha koi paNa jIve anu . . . . hoyache. .. bhavyu nathI. pATha, 29 mo. sarvanAma-cAlu. ea (etad A. A zabdanAM saghaLAM rUpa ' savva / zabdanI jema thAyache. paraMtu ATalAM nIcenAM rUpo vadhAre thAyache prathamA ekavacana- esa, iNaM, iNamo, esoH tRtIyA , ediNA, edeNa. paJcamI , etto, ettAhe. ettha, ayammi, Iasmi, SaSThI , " bahuvacana- siM. vaLI A 'ea.zabdane saptamInA ekavacana mAMhenA 'tya' tathA 'hiM! pratyayoM lAgatA nathI, temaja prathamAnA ekavacananA 'o' pratyayatuM rUpa paNa thatuM nathI. saptamI , strIliMga. eA, eI. . A zabdanAM rUpo AkArAnta tathA IkArAnta strIliMga. nAmo jevAM che, paraMtu prathamAnA ekavacanamA : esA, esa, iNaM, iNamo' A cAra rUpaja thAyache.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 132) napuMsaka. 'ea' zabdanAM napuMsaka liMganAM prathamAnAM rUpo 'e' cAlu puMliMganI mAphaka ane pUrvokta akArAnta napuMsakanI mAphaka thAyache, tathA dvitIyAnAM rUpo akArAnta napuMsakaliMga nAmonIja mAphaka thAyache. tathA bAkInAM rUpo cAlu puMliMganI mAphaka jANavAM. amha ( asmad )- hu. (traNe liMgamAM sarakhAM) ekavacana- bahuvacana1. haM, ahaM, ahayaM, mmi, amha, amhe, amho, mo, amhi, ammi. vayaM, me. 2. Ne, NaM, mi, ammi, amha, amhe, amho, amha, Ne. mamha, meM, mamaM, mimaM, ahaM. 3. mi, me, mamaM, mamae, mamAi, amhehi, amhAhi, amha, mai, mae, mayAi, Ne. amhe, Ne. 4-6. me, mai, mama, maha, mahaM, ge, go, majjha, amha, amhaM, majha, majjhaM, amha, amhaM. amhe, amho, amhANa, amhANaM, mamANa, mamANaM, mahANa, mahANaM, majhANa, majjhANaM. 5. mama, *maha, majjha, *mai. *mama, *amha. 7. *amha, mama, *maha, *majjha, *amha, *mama, *maha, *majha. mi, mai, mamAi, mae, me, ___ * paMcamI tathA saptamImAM ' amha' zabdanAM A pramANe Adezo thAyache te lakhyAche tathA tenAM rUpo darekane akArAnta puMliMganA pratyayo lagADavAthI thAyache jema- mamatto, mamAu, mamAhi, mamAo, mamAhitI, mamA, maitto, vigere. : mamammi, mamesu vigaire.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ uvhehiM. . ( 133) tumha (yuSmad ) = tuM, (traNe liMgamA sarakhAM) 1. taM, tuM, tuvaM, tuhaM, tumaM. bhe, tume, tumhe, tujhe, tujha, ... tumha, tumhe, uvhe.'' 2. taM, tuM, tumaM, tuvaM, tuha, . vo, tujjha, tumme, tumheM, tujhe, tume, tue. tumhe, uyhe, me... 3. bhe, di, de, te, tai, tae, bhe, tunbhehiM, tujhehi, tumhehiM, tumaM, tumai, tumaai, tume, ujjhehi, umhahiM, tumhehiM, tumAi. 4-6. tai, tu, te, tumhaM, tuha, tu, vo, bhe, tujjha, tumha, tubbha, tuhaM, tuva, tuma, tume, tujhaM, tumhaM, tumaM, tumbhANa, tumo, tumAi, di, de, i, tuvANa, tujjhANa, tumhANa, tumANa, e, tunbha, tunjha, tumha, tuhANa, umhANa, tuvmANaM, tuvANaM, unma, unjha, umha, uvha. ___tunjhANaM, tumhANaM, tumANaM, tuhANa, umhANaM. *tai,*tuva, *tuma, *tuha,. . *tubma, *tujjha, *tumha, *tumha, *tumbha, *tunjha, *tumha, *uraha, umha. tumha, tuma, tujjha, tumha, tahito. 7. tu,* tupa,* tuma,*tuha,* tu,* tuva,* tuma,* tuha, tubbha, tujha,* tumha,* *tubha, *tujjha, *tumha.. tume, tumae, tumAi, tai, 'tae. * pancamI tathA saptamImAM 'tumha' zabdanA A pramANe Adezo thAyache, tene akArAnta puMliMganA te te vibhaktinA pratyayo lagADhavAthI tenAM rUpo baneche, jema- taitto, taIo, taIu, taIhi, taIhito, taI, tuvatto vigere. .. . tubhima, tune, tummi vigere. tUsa, tuveMsu vigere.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 134 ) nAmaH puMliMga. bhUa-jIva.. | uvinda-upendra. gahatyi-kiraNa. pAsa-pAso. caumuha-brahmA. mora-mora. saraa-zaradaRtu. saMdoha-samUha vitthara-vistAra. pahAvia-hajAma. mahIraha-jhADa, vRkSa. taDa-kAMTho. maMthaNa-ravaiyo. payara-samUha. kalasa-kalazyo, loTo. kaDaksa-kaTAkSa. vappIha-vapaiyo, cAtaka. vaccha-vatsa, chokaro, vRkSa, jhADa, phagguNa-phAlguna (mAsatuM nAma) lauDa-lAkaDI. turaMgama-ghoDo. vea-vega, vaDa-vaDa. saMdaNa-ratha. salaha-zalabha, pataMga. savaNa-kAna. uara-peTa. vayaNa-moM, padana. rahassa-rahasya. vAsa-kSetra. . mANasa-mana. kuMDala-kuMDala. pAhija-bhAtuM. raMdha-kANa. napuMsaka. sappi -cI. navaNIa-mAkhaNa. naMdaNa-indranuM vana. tappa-zayyA. jUa-dyUta. paDivitra-paDachAyo. viANa-caMdaravo.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramaNI-strI.. gaMtI-gAIM.. cillA-cakalI. savvarI-rAtrI. sAriA-menA. vaMchA-vAMchA. sivA-durgAdevI. kumarI-kumArI. ( 136 ) strIliMga | seNA-senA. vivaNI-vajAra. vasuMdharA-pRthvI. taDiA-vijaLI. nisA-rAtri. avasthA--avasthA. pupphiAphui. soNa-lAla. sAma-kALa. viaDa-vikaTa. vizepaNa ruira-suMdara saMkiNNa-saMkaDAela, sAMkaDUM. | tharaharia'kaMpela, tharatharela. avyaya diA-divasa. micchA-khoTuM. sahasA-vagara vicAyeM. dhAtu-- pa+asth=patth--prArthanA karavI. | uvasam-zAMta tharbu. thakkU-nIce javU. uDDe-uDavU. paDisA-zAMta thag. . kuMppa-kopag, vellra mag. nassa-nAza thavo. agghAr3a-pUra. kham-khamavaM. nia-jo... salaha-prazaMsag. phaMsa-aDakavU, sa vamava. . -
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAkya*to hu~ tuM ca jiNaM nvimo| | sAriA gIaM gaasii| hiyo tuM haM ca indavinayaM muNindaM / mai ramaNIe savaNesu kuMDalAI vndrissaamo| salahIanti / saMdaNAo uttariDaM so haM ca taM maMthaNeNa navaNIaM kaDDha / saMkiNNe magge climo| imassi mahIrahe raMdhAI atthi / so tuM ca jaleNa ghaDamagghADitthA / tuhoaraM soNamatyi / phagguNacauddasIe tihIe murukkhA pAhijeNa sahio jaNo imiAa | mANavA annunnaM mAliM dinti / gantIe gAmaM gacchai / indassa naMdaNaM vaNamatthi / uvindassa seNA samarammi vellai / | diA cillA sadaM kuNei / tuha pupphiA mamaM khamAvei / mattaMDassa gahattho nisAe nssii| tuM vivaNIe ramiDaM gaccha / sarae uummi taDiA sariAe me moro veeNa uDDe / taDe paDai / savarIe savvatya sAmaMtamaM niaami|| NhAviA kammavanti / mArA moTA bhAi bhagavAna mane sArAM | brahmAe amane karyA nathI paNa ame kAmo karAvaze. amArA karmathI thayA chIe. kArIgaro lAkaDAno ghoDo ane | pRthivImAM vasatA zAnta puruSone loTo banAveche. paNa strIonAM kaTAkSo saMsAramA vapaiye meghanI sAthe prIti karI. mamAveche. A kumArI pathArImAM kaMpeche. strIo pAse hurahasya nahi kahIza. ___* je vAkyamA traNe puruSa sAthe vaparAyelA hoya yAto pelA puruSanI sAthe vAkInA koi paNa purupa prayojAyela hoya to te vAkyanA kriyApadathI pelA puruSa, bahuvacana ja Aveche, vaLI je vAkyamAM pelA purupa sivAyanA vAkInA ve puruSo AvalA hoya to te vAkyanA kriyApadadhI vIjA puruparnu bahuvacana ja vaparAyache. udAharaNo uparanA vAkyo ja che.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ (137 ) jIvonA rakSaNamATe gharamAM mANaso / pAThazAlAmA rahetA savaLA chAtrone caMdavA vAMdheche. huM bhAi tulya mArnuchu.. kUtarAno paDachAyo pANimAM paDeche | jIvarAja nAmanA mArA pitAe, mane ane tethI te bhaseche.. keTalIeka sArI kriyAo karasnehathI pataMga dIvAmAM paDIne vAmATe vAlapaNamAM zikhayu. mareche. uttamA nAmanI mArI mAtAe mane hu~ saMsAranA pAsathI kyAre chUTIza. ghaNA snehathI pote kaSTa sahIne paNa moTo ko. huM harSacandra ane bhagavAna nAmanA jagajIvana (Na) nAmanA zikSake mane mArA ve moTA baMdhuone sadA . bhApAnuM jJAna Apyu. praNamIza. vinayadharma sUri nAmanA gurue mane mAro nAno sahodara jhavera Aja __sarvatra sukhane AphnAra dharmane kAla abhyAsa kareche. zikhaDAvyo. haragovinda tribhuvana-maNilAla | hu~ teo saghaLAno upakAra kadI jayacaMda ane pAnAcaMda nAmanA paNa bhUlIza nahi. ___ mArA savaLA mitro mane pratyeka | I saghaLAne prAthucha ke A pustaka dharmakAryamAM yAda karaze tathA preraze. bhaNavAnA samaye saue haMsa mArA upara dalIcanda prItivALo tulya tharbu joie. vidyArthI che. sajjano mArA upara prasanna thAo. pATha 30 mo. saMskRta (zabdo) uparathI prAkRta (zabdo) banAvavAnA sAmAnya niyamo. (1) ce svaronI bacce AvelA 'ka, ga, ca, j, t, i, pa, , ,' 18
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 138 ) vyaJjanano lopa dhAyache. jema-saM0- prA0 apavAda - a-athavA AthakI para' p' no lopa thato thA jema saM0-zApa:- sAvo. saM0- prA0 loka:- lobha. | gadA - gayA. ripuH-riU (rivU ). priya:- pio. nagaram - nayaraM kacaH- kayo. gajaH gayo.. lAvaNyaM - lAyaNNaM. vitAnaM viANaM. ( 2 ) pUrvanA niyama pramANe k viMgare vyaMjanAMno lopa karyA vAda tenA pachIno 'a athavA A' jo 'a athavA A' thakI para Avato hoya to tene ThekANe anukrame 'ya ke yA' mUkAya che. jema- gaja:- gayo; pAda:- pAyo; gadA- gayA; vAcA - vAyA. (3) ve svaratI vacce AvelA 'kh, gh, jema - mukhaM - muhaM; megha:- meho; kSobha :- khoho. th, gh, bhU,' no 'h', dhAyache. nAtha:- nAhI; badhiraH- vahiro; ( 4 ) ve svara vacce AvelA T, ThU, D, n, p, ph, v, no anukrame D, Dh, l. N, v, bh, (athavA h', tathA v, thAya che. jema- ghaTa:- ghaDA; pIThaM- pIDhaM; garuDaH- garulo, madanaHmayaNo; kUpa:- kUvo, rephaH- rebho; muktAphalaM - muttAhalaM; alAbU:- alAvU. (5) zabdanI AdimAM AvelA 'nU' no 'N' vikalpe thAyache jemanaraH - Naro, naro. (6) zabdanI AdimAM AvelA 'ya' to 'j' anusvArathI para AvelA 'ha' nAM 'gh' ane hasva svara thakI para AvelA thyU, ps, ic, ts no 'ch' thAya che. jema - yamaH- jamo; saMhAraH- saMghAro; pathyaM - pacchaM, apsarA :- accharA pazcAt - pacchA; utsAhaHucchA ho. , * 'phU' no koi koi prayogomAM 'bh' thAyale; amukamAM 'hU' thAyache. ane amuka amuka prayogomAM N athavA hU vanne thAyache. mATe A kArya karatI vakhate prayogo upara dhyAna rAkha.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ (139) (7) prAkRtamA kS no kh. z, no s; chu, 5, yyUno j; st no th, pyU, sno pa; mA no ; mano s; im, kmano ane STano s thAyache. jema-kSayaH-khayo; zabdaHsaddo, kapAya:- kasAyo; macaM- maja, bhAryAH-- bhajA, jayya:jajo; stutiH- thuI; niSpAvaH- niSphAvI, bRhaspati:- vuhamphaI 'nimna-niNaM; jJAna- NANaM, manmatha:-vammaho, kuDamalaM-kuMpalaM; rukmiNI-ruppiNI; kaSTaM- kaha. apavAda: (1) samasta, tathA stamba zabdanI andara stano th thatI nathI; jema- samato, tambo. (2) uSTra, iTA tathA saMdiSTa; phakta A traNa zabdonI andara noTa thata nathI. jema- uTTo, iTTA, saMdiTTo. (8) gmano ma tathA hano bhU vikalpe thAyache, jema- yugma- jumma, jugga; vihvalaH- vimalo, vihalo. (9) chan , pNa, sn , ha, hU, kSNUno ND thAyache, jema-praznaH paNho; viSNuH-viNha, snAtaH-hAo, vahniH-caNhI; pUrvAhNaH puvvaNho; tIkSNaM-liNhaM. (10) zm, em , ss, mano mh thAyache, tegaja hano ra thAyache. jema- kuzmAnaH- kumhANo; grISmaH- gimho; vismayaH-vimhayo; . brahmA-camhA; AbAda: AlhAyo. (11) (a) koipaNa vyajananI pUrvamA joDAyelA ka, ga, , , 'ta, du, e, z , , s , jihvAmUlIya (4), tathA upadhmAnIya (4) no lopa thAyache. jema- bhutaM- bhuttaM; dugdhaM-duddha; kaTaphalaM-kapphalaM khar3A- khago utpalaM utpalaM, mudra-muggaro
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 140 ) suptaH- sutto ; nizcala:-* niJcaloM; niSThuH- niro; skhalitaHkhalio; duHkhaM - dukkhaM, antapAtaH-anta pAo. ( va ) koipaNa vyaJjana thakI para joDAyelA m, n, y lopAyache, jema- yugmaM- juggaM, nagnaH- naggo; zyAmA- sAmA. (ka) joDAkSara mahilA 'lU, va, (ca) tathA ra' sarvatra lopAyache. jema - ulkA- ukkA; lakSaNaM- saNhaM zabda:- saho; ulbaNaM- ullaNaM, parka- pakkaM; varga:- vaggo; cakraM - cakaM. (Da) 'dra' mAM rahelo 'r' vikalpe lopAyache samudraH- samuddo, samudro. temaja 'za' (jJa) nI aMdara Jno lopa vikalpe thAyache, jema- jANaM, NANaM. (12) (a) dIrgha svara tathA anusvAra sivAya vAkInA svara tathA vyaJjana pachI AvelA r tathA hU sivAyanA zepa ( saMyukta vyaMjana mAMhenA ekano lopa thai avAdhI je eka vyaMjana vAkI rahe te ) vyaMjanano tathA Adeza ( amuka eka vyaMjananA sthAnamAM koi vIjo vyaMjana thAya te) vyaMjanano dvirbhAva thAyache. udAharaNa - zabda:- saho, puSpaM- puSkaM pratyudAharaNa- sparza:phAso, siMhaH- siMgho. brahmacarya - vamhaceraM; vihvala:- vihalo. ( ba ) A niyama samAsanI aMdara vikalpe lAge che; jaimakusumaprakaraH- kusumappayaro, kusumapayaro; devastuti:- devatyuI; devathuI. 66 (ka) ' (a) ' niyama pramANe dvirbhAvathI thapalA "khkhU, chach, ThThTh, thth, phph, dhy, ijhU, DhDh, dhdh, bhUnA sthAnamAM anukrame kkhU, cch, Th, tthU, pphU, ggh, jjha, ida, dUdh, tathA cbhU, thAyache. jema - vyAkhyAnaM - vakkhANaM; mUrchA-mucchA; kaSTaM karDa: * ahiM nAla pAThano niyama 6 To lAgato nathI.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrtha- titthaM, puSpaM-puppha, dhyAgha- bagyo; nirjharasa-nijmaro; vRddhaH-dhuDDho, nirdhanaH-niddhaNo, nirbharaH-nibharo. (13) dareka (saMskRta) zadanA antano vyaMjana (prAkRtamAM) lo pAyache. jema- yazas-jaso. apavAda- vyaMjanAntastrIliGga nAmonA antano 'A' athavA 'yA' tathA rakArAnta strIliMganAmonA antano 'rA'thAyacha. ane tyAravAda taiyAra thayelo zabda Avanta nahi paNa AkA rAnta gaNAya che. jema- sarit-sariyA, sariyA gira-girA. (14) dAmana, zarman, carmana , zirala, namas, zreyas, vacas, sumanas, sivAyanA nakArAnta tathA sakArAnta nAmo puliMgamA thAyache. janman-jasmo; saman-mammo; tamala-tamo. (15), panI aMdara, 'za' tathA panI pR ' Avecha. jama parAmarza:-parAmarilo; varSa-carilaM. (16) I, tathA saMyukta l (lanI pUrvamA vyaMjana hoya tyAre )nI aMdara ha, tathA lanI pUrvamA 'i' mRkAyache; gahA garihA, plopaHpiloso. .. ... pATha 31 mo. samAsa. samAsa eTale saMkSepa arthAt ghaNAM padonuM je ekapada karatuM te. bahubIhI (bahuvrIhi ). je samAsamA samAsa karAtAM padonA vAcya sivAya anya koI artha pradhAna hoya tenu nAma bahuvvIhi samAsa kahevAmAM Ave che. jemake caDio Aso jeNa so caDiAso. caDio suMdaro Aso jeNa so caDiasuMdarAsA. . pAveNa saha jo so saMpAvo*. * bahuvrIhi samAsamA ApalA 'saha' zabdano 'sa' bhAdeza paNa yAyache.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' (142 ) . tappuriso (tatpuruSa ). je samAsamAM samAsa karAtAM ve padamAMnuM pAchalu pada prAyaH karIne pradhAna hoya tenu nAma tapparisa samAsa kahevAya che jemake . rAyassa nayara-rAyanayaraM, * na dhammo adhammo, na isI anisI; vigere. vaLI A tatpuruSa samAsa dareka vibhakti sAthe thAyache. kammadhAraya (karmadhAraya ). A samAsamAM samAsa karAtAM ve pado vizeSya ane vizeSaNa hovAM joie. jemake--gurU ca vinayadhammasUrI ca guruvinayadhammasUrI, mittaM ca pAnAcando ca mittapAnAcando. daMda (dvandva). A samAsamAM samAsa karAtAM padonI sahokti hovI joie, vaLI Aja samAsamAM cakAra vadhAre vaparAya che. jemake vaDA a limbA a vaDalimbA ityAdi. ___ A samAso mATe vadhAre vadhAre vAto (pUrvanipAta-ekazeSAdi ) zrIhaimasaMskRtazabdAnuzAsanathI jANavA jijJAsuone bhalAmaNa che. zabdo . paMgula-vi-pAMgaLo. | bhAgi-vi-bhAgavALo. sIlaDDha-vi-zIlADhya, zIlayukta. khara-puM-gadheDo. . pANivaha-puM-prANivadha... . suggai-strI-sArI gati. seambara-muM-zvetAmbara. dArida-na-dAridraya. AsaMbara-1-digambara. nimba-puM-lIMvaDo. buddha-puM-buddha. egaMtasuhAvaha-vi-ekalaM samabhAvabhAviappa-vi-zAMtAtmA. sukha denAra, saMdeha-pu. zaMkA. | pahuattaNa-na-aizvarya. * mA 'na' pachI jo vyaMjanAdi nAma Ave to 'na'no 'ma' karavo bhane svarAni nAma Ave to na' no 'an ' karavo. -
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 143.) bhagavaI-strI-bhagavatI. ahiMsA-strI-ahiMsA. parayaNa-puM-para mANasa. .. paMtha-puM-rasto. palAlapUla-puM-vAsano pULo. . parAbhava-puM-parAjaya. niggaha-pu-daMDa. . jaNaNI-strI-mAtA. bhava-pu-saMsAra. . jaidhamma-'-sAdhuno dharma. kaNaakoDi-strI-sonAnI koDa. rakvaNa-na-rakSaNa, baMbhanvaya-na-brahmacarya. pavesa-puM-praveza. phalavivAa-puM-phala pariNAma. sammAdivi-puM-sArI dRSTivAlo. sayA-a-hamezA. gahiavvayabhaMga-puM-lIdhelavratano bhaMga. | paMDitta-na-pAMDitya. khanti-strI-kSamA. nimittamitta-a-nimittamAtra. mahAvijA-strI-moTI vidyA. dhArAhaya-vi-dhArAthI haNAyela. . duria-na-pApa. paloanta-(varta-kR) vi-joto. vikahA-strI-vikathA. vihikaya-vi-karmathI karela. paJcamI-strI mI. sayaNa-puM-svajana. kiyA-trI-kriyA. maccha-puM-mAchaTuM. candaNabhAravAhi-vi-cadanano bhAra | ucchalia-(bhUta-kovi-ucchaLelu. vahanAra. Aratta-vi-khUba lAla. parokyArakaraNikataliccha-vi samara-na-yuddha sthaLa. paropakAramAMja tatpara. usamadatta-puM-vizeSanAma. jambUdIva-pu-jambUdvIpa. sirIkantA-strI-vizeSanAma. dIva-puM-beTa. videha-puM-kSetranuM nAma. niruvama-vi-anupameya. khetta-na-kSetra. candANaNavimANa-na-candrAnana nAmarnu devadhara. aparimia-(bhUta-kR)vi-nahi mApela. Aua-na-AvaradA. nihANa-na-nidhAna. cua-(bhUta-kR)vi-cyuta, cavela aNugAri-vi-anukaraNa karanAra. | sudda-puM-zUdra.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUa - (bhUta - kR ) vi bhUta, thayeluM jayapura-na- te nAmanuM nagara. bhAa - puM- bhAga. suruva-vi-sArA rUpavALu nevattha - na - nepathya. 14 ) dvAra - puM-strI. (bahuvacanAMta ). kilIva - puM-klIva, napuMsaka. avavAya - puM- apavAda, nindA. bhAsaNa -na-colavaM. avaharaNa - na- cokhaM. saMkucia- (bhUta-kR) vi-saMkocavA. vagga - puM- samUha. nisia - (bhUta - ka) vi - tIkSNa. niddalia- (bhUta-kR)vi-toDI nAMkhela daria- (bhUta - kR ) vi-mAnI. / kesara - puM- kesarA. saDA - strI-saTA. ApiMgala - vi - thoDuM pILaM. lehA - strI - rekhA. pihula - vi- pRthula, pahokuM. mahilAyaNa - puM- strI samUha. suvaTTia - (bhUta - kR ) vi-suvRtta. kaTiaDa - puM-kaTitaTa, kaDano bhAga. Avalibha- (bhUta-kR)vi-vaLelaM. supaiTria-(bhUta-kR)vi-supratiSThita. saMThANa - na-saMsthAna, kisoraga - puM-baccu. ahirAma - puM- sundara. vohi-na- samyaktva. pATha 32 mo. alaso hor3a akale pANivahe paMgulo sayA hor3a / paranindAsu ya bahiro jaM cAndho parakalatteSu // 1 // te kahaM na baMdaNijjA rUvaM ThUNa parakalattANaM ? | dhArAhayacca vasahA vaccanti mahI paloantA // 2 // seaMbaro ya AtaMtraro ya buddho a ahava anno vA / samabhAvabhAviappA lahei mukkhaM na saMdeho || 3 || sanyAo vinaIo kameNa jaha sAyarammi nivaDanti / taha bhagavaI ahiMsaM savve dhammA saMmilanti // 4 //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ . : (145 ) jAva jarA na pIDai vAhI jAva na vtti| . ... . jAva iMdiA na hAanti tAva dhamma samAcara // 5 // paMthasamA natyi jarA khuhAsamA veaNA ntyi| ' maraNasamaM natyi bhayaM dAridasamo parAbhavo natthi // 6 // mUlaM dhammassa dayA'sesanIvANaM sA hoi jaNaNI / jaM tasathAvarajIvANaM khaNaM jaidhammo hoi / / 7 / / varamaggimmi paveso varaM visuddheNa kammaNA maraNaM / mA gahianvayamaMgo mA jIvikhaliasIlassa // 8 // ko cakkavaSTiriddhi cayiuM dAsattaNaM samamilasai / ko va rayaNAI mottuM parigeNhai uvalakhaMDAI ? // 9 // . labhai surasAmittaM labmai pahuattaNaM na saMdeho / eMge navari na labbhai dullaharayaNaM ca sammattaM // 10 // . nindapasaMsAsu samo samo a mANAvamANakArIsu / samasayaNaparayaNamaNo sAmAiasaMgaoM jIvo // 11 // ANAi tavo ANAi saMjamo taha ya daannmaannaae| ANArahio dhammo palAlapUchanca paDihAi // 12 // raNo ANAmaMge isakucciya hoi niggaho loe / savaNNuANAbhaMge aNaMtaso niggaho hoi // 13 // . . samvo puvakayANaM kammaNAM pAvo phalavivAyaM / . . avarAhesu guNesu a nimittamittaM paro hoi // 14 // jahA kharo caMdaNamAravAhI . bhArassa bhAgI na hu candaNasta / * evaM khu nANI caraNeNa hINo bhArassa bhAgI na hu suggaIe // 15 //
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ (146 ) ko kassa ittha sayaNo ? .. . . __ ko vA paro bhavasamRddabhamaNammi ? | . macchuncha bhamanti jIvA . "milanti puNa janti aidUraM // 16 // ......pATha 33 mo... . . . . . . . kahA* . .. atyi iheva jambUdIve dIve, avaravidehe khete, aparimiaguNanihANaM, tiasapuravarANugAri ujANArAmabhUsiaM, samattameiNitilayabhUaM, jayauraM nAma nagaraM ti| jattha surUvo, ujjalanevatyo, kalAviakkhaNo,. lajjAluo mhilaaynno| jattha ya paradAraparibhoammi kilIvo, paracchiddAvaloaNammi andho, parAvavAyabhAsaNammi mUo, paradavvAvaharaNasmi saMkuciahatyo. parovayArakaraNikatalliccho purisvggo| tattha ya nisianikaDDiA'siniddaliadariakhuihatyimatyaucchaliavahalaruhirA''rattasamarabhUmimAo rAyA nAmeNa parisadattotti / devI ya se sayalanteurappahANA sirIkantA nAma / .... ___ so imAe saha niruvame bhoe 'mujI / io a so candANaNavimANAhibaI devo aha AusaM pAliUNaM tao cuo sirIkantAe gambhe uvavanno ttiH| diTTho ya NAe suviNayammi tIe ceva rayaNIe nighUmasihisiMhAjAlasarisakesarasaDAbhArabhAsuro, vimalaphalihamaNisilAnihasaMhasahAradhavalo, ApiMgalamupasannaloaNo, miaMkasarisaniggayadADho, pihulamaNaharavacchatthalo, aitaNuamajjhamAo, suvaTTimakaDhi * tityayarakappeNa bhagavayA guruguruNA sirIharibhaddasUriNA viraiAe samarA. icakahAe AdinaM ) :
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 147 ) NakaDiaDo, AvaliadIhalaMgUlo, supaTTiosaMThANo, kiM vahuNA ? savvaMgasuMdarAhirAmo sIhakisorago vayaNeNa uaraM pavi.mANotti / / ia buddhIe buhapphaINaM piva samattasatthavisArada-jaiNAyariANaM gurusirIvijayadhammasUrINaM sAvagasIseNa, tahaya nANA''dANaniANANaM amayasAhukyaNANaM pUaNijjapAyapaumajugalANaM sirIharisacandabhagavantabandhUNaM lahusahoareNa, taha ya balahInayaranivAsisayalaseDiseTTajIvarAyaputteNaM, taha ya sIlAlaMkAradhAriNIe uttamAe uttamAmAyAe uyarajAyeNa vecareNa kAsIe purIe vikkamamuNi-rasa-nihibhUmi-1967 vAse niTThamAsammi puNNimAdiNe sukkavAsare appaparovayAratyamiNaM putthayaM samatthioM / siddhANaM buddhANaM pAragayANaM paraMparagayANaM / loaggamuvagayANaM namo sayA samvasiddhANaM // 1 // mama maMgalamarihantA siddhA sAhU suaMca dhammo ya / sammaTThiI jIvA dintu samAhiM ca vohiM ca // 2 // khAmemi savvajIve savve jIvA khamantu meM / mittI me savvabhUasu ve majjhaM na keNai // 3 // ajjiaM maI puNNaM jaM. gaMthassemassa kiIe / jiNANaM gayadosANaM teNa hotthu sAsaNe // 4 // ia ptyeivecro| -
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ koshH| .. .. a a-a-ane. . aiAra-puM-atIcAra. aiccha-javU. aisaria-na-aizvarya. aMgaNa-na-AMgaj. aMgi-pu-zarIravALo. aMgua-na-phalavizepa. aMguma-pUra. aMtappAya-puM-antaHpAta. aMtara-vi-bIjaM. aMteDara-na-aMtaHpura. aMtavAsi-pu-ziSya, aMdhu-puM-kUvo. aMva-pu-AMvo, aMba-na-kerI, .. aMbA-strI-mAtA. .. aMbAdAsa-pu-vizepanAma. avila-vi-khATuM. abiliA-strI-AMcalI. aMsa-paM-mAga. aMsu-na-AMDa, .. akaMda-ro. a+kkhivU-pheMkag. akkhoD-talavAra khaMcavI. akvaMTala-puM-indra.. agaNi-puM-agni. agAha-vi-uMDaM. aggalA-strI-argalA. agghAD-pUra. acca-pUjavaM. acch-vesavU. accharasA-strI-apsarA acchi -na-AMkha. ana-pu-vaizya, Arya. anja-a-Aje. ajA-strI-sAdhvI. ajU-strI-sAsU. aTTha-vi-ATha. aThAraha-vi-aDhAra. achAvayasaMThaviarUva-vi-aSTA padamA cha mUrti jenI. achi-na-hADakuM. aNaMga-puM-kAmadeva. | aNuara-puM-sevaka.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNu+kuN-anukaraNa karavaM. | appa-vi-alpa.. aNugAri-vi-anukaraNa karanAlaM. appara-vi-ApaNaM. aNu+jANa-AjJA ApavI. appaja-vi-AtmajJa. aNuTThANa-na-vidhi. appaDihayasAsaNaM-vi-anulaMdhya cha aNa+ppa+visa-praveza karavo. . zAsana je. aNurAga-puM-prIti. . appaNaya-vi-ApaNuM. aNurAya-puM-sneha, appaNo-a-potAnI meLe. aNuruMdha-tAve thag. appavijA-strI-AtmavidyA. aNu+ha-anubhavabuM. app-Apaq. aNNa-vi-bIju. appA-saMdezo Apavo. aNNaNNa-kriyAvi-paraspara. apphuNNa-vi-(bhU-ka)gherAyelaM. aNNayara-vi-cemAMthI eka. abuha-pu-mUrkha. aNNahA-a-anyathA. abhaya-puM-avarakha. aNNAriccha-vi-vIjA je. anbhAsa-puM-abhyAsa. aNNuNNaM-kriyAvi-paraspara. amiD-malavaM. atto-a-ahiMthI. anmuThia-vi-uThelu. atya-puM-paiso. abhutta-nhAvU. attha-a-ahiM. amacca-puM-mantrI. adinnAdANa-na-adattAdAna, amaya-na-mokSa, amRta.. addha-puM-mArga, ammo-a-Azcarya. addhANa-puM-gArga. amhAriccha-vi-amArA jevU. aparimia-vi-mApa vagaranu. amheccaya-vi-amAuM. apuNarAvitti-na-jyAMthI pharIthI na | ayala-vi-acala. avAya te. / arari-na-kapATa. appa-pu-AtmA. / | arahanta puMjinadeva.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ arihanta-puM- jinadeva. arua-vi-rogavagaranaM. : aruhanta-puM- jinadeva. alaM+-kuN-zaNagArakhaM. alAU - strI - tuMbaDI. ali- puM-bhramara. : alia-na-juThu, mRpA. ala-vi- bhInuM. alip - ApavaM. allI - AliMgavu. ava-+-ikkhU apekSavaM. avasthA strI- avasthA. avadAya-vi-ghoLu. ava + maN- apamAna karavuM. avara - vi-bIju. avarAha-puM- aparAdha. ava+laMbU- Azraya levo. avavAya-puM- apavAda. avasara- puM-samaya, avahU - kRpA karavI.. avahU - racavuM. avaharaNa-na- haravuM. as-thavaM, hovuM. asaNi-puM vajra. asaddahaNana - azraddhA.. ( 3 ) asi - puM- taravAra. asiviNa - puM-deva. asuddha - vi-azuddha. ahama-vi-nIca. ahara-vi-bIjUM. ahipaccua-AvavaM. ahirAma-vi- suMdara.. ahirem- pUra. ahivai- puM- adhipati. ahiMsA - strI-ahiMsA. ahIsara - puM- tIrthaMkara. ahuNA-a-hamaNAM aho - a-nIce. -X A Abha-vi- (bhU-kR) Alo. AaDDa-vAparakhaM. Aiggh-saMghavuM. Aica-puM-sUrya. Airia - puM- AcArya. Aua-na-Avarar3hA. A+gacchU-AvavuM. AgamaNa-na-Avaj. AgamaNNu-puM- Agamano jANanAra. AcAraMga-na-sUtranuM nAma,
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ ADhav-AraMbhabuM. ADhiaM-vi- (bhU-kR) AdarelaM. ANatti strI-jaNAvavuM. ANavaNa-na-jaNAvavuM. ANA strI- AjJA ANAbhaMga-puM-AjJAbhaMga. ANArahia-vi-AjJArahita. ANAla-puM-hAthIne bAMdhavAno khIlo. jAtava-puM-taDako A+-dur-sammAna ApavuM. ApiMgala-vi-pIluM. Amaya-puM-roga. Amoa-puM- harpa. AyaMva-kaMpavaM. AyaMka- puM- roga. A+yar-AcarakhaM. Ayara- puM- Adara. Ayaria-puM-AcArya. Ayarisa-puM-Ariso. AyAra-puM-AcAra, AkAra. A+raMbha-zarU karavuM. AraMbha- puM- AraMbha. Arata-vi-lAla. ( 1 ) A+rAhU- ArAdhaM. ArAhaNA-strI-ArAdhanA. AluMkh-vaLavaM. Avajja-na-bAjuM. AvaNa- puM-bajAra. AvaNia-puM-sodAgara. Avalia-vi-vaLelaM. Asa- puM-ghoDo. AsaNa-na-Asana. Asambara - puM- digaMbara, nAgo. AsisA strI- AziSa. A+harU-AhAra karavo. AharaNa-na-AbharaNa, ghareM. i ia-a- e pramANe. i-vi-bIjaM. ii-a-e pramANe. iMgAla- puM- aMgAro. iMgiajja - vi- iMgita jANanAra. iMda-puM-indra. iMdu vijaya- puM- vizeSa nAma. iMdia-na- indriya. iMdu-puM-candra. ika-vi-eka. icchra-icchavaM. icchA -strI- icchA,
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ iTTA-strI-iMTa. itthI-strI-strI. ima-puM-paisAdAra. isi-pu-RSi. iharA-a-itarathA. 3 Isara-puM-Izvara. IhA-strI-icchA. - x uara-na-peTa. uaMta-ghu-samAcAra. uu-puM-Rtu. ukkA-strI-ulkA. ukiTa-vi-utkRSTa. ukkosa-vi-utkRSTa. ughaDa-ughADavU. u-UMcavU. uccha-puM-vaLada. ucchalia-vi-uchaLelaM. ucchava-pu-utsava. ucchANa-puM-vaLada, . ucchAha-puM-utsAha. ucchu--zeraDI. ujjANa-na-vADI. . 20 ujjoagara-vi-prakAzaka. uTTa-puM-UMTa. aTThA-uThavU. uDDe-uDavU. uNa-a-pharIne. uNhIsa-na-pAvaDI. uttara-utaravU. uttara-vi-uttara. utthaMgha-aTakAva. utthalla-uchaLavU. uttima-vi-uttama. uttimaMga-na-mAthu. uddha-vi-UMcaM. udbhuimA-khUba dhamag. uppiD-uDavU. unbha-vi-UMcuM. umbara-puM-uMbarAnuM jhADa. ummaty-sAme Avaq.. ummil-vikasavaM. ura-na-chAtI. uru-na-sAthaLa. ullUra-kApa. u+i-pAma. uvaesa-puM-upadeza. uvagacch-pAse javaM.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ uvajjhAya- puM- upAdhyAya. uva+disa- upadeza devo. uvamA - strI - upamA. uvari - a- upara. uvala- puM- pASANa. uvalakhaMDa na pApANano TukaDo. ava + sappU-pAse napuM. uva+sam-zAMta thavuM. uvasAma- puM-upazama. uvahAra-puM-bheTa. uviMda-puM- upendra. uvellU-phelA . u + triva - udAsa thavaM. usamadatta - puM- vizeSa nAma. usaha - puM- vRSabha. U UjjhAya-puM- upAdhyAya. Usa-puM-kiraNa. usal-ullAsa. e eAraha - vi-agIAra. eAriccha-vi-evo. eka A-a-koi divasa. (I) ekala-vi-ekalaM. ekala-vi. ekalaM. ekkasariaM cAlu kAlamAM. ekkasi koI divasa. ekkasiaM koI divasa. ega - vi - eka. egaMta- puM- ekAnta. egahuttaM-a- ekavAra. ehi-a-hamaNAM ettAhe - a-hamaNAM ettila - vi-eTalaM. ettha -a-ahiM. erAvaNa- puM- airAvaNa hAthI. evaM a-evI rIte. 6 o oggAla - vAgoLaM. ojhara - puM-jharo. ojjhAya. puM- upAdhyAya. o+vAh- avagAhanuM. osaDha-na-auSadha. osaha-na-auSadha. ohariabhara - vi- bhAra vagaranuM. ohIr-uMghavaM. X-
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka- vi-zuM. kai - strI-kriyA. ka kaiava-na-kapaTa.' kaima-vi-keTalA . kailAsa - puM- eka pahADanuM nAma. kaivAha-vi-keTalaM. kauhA- strI - dizA. kaMkoDa- puM-kaMkoDAnuM jhADa. kaMkha - icchavaM. kaMTaya-puM- kAMTo. kathA - strI - godaDI. kaMdappa - puM- kAmadeva. kaMbu-puM-zaMkha. kacchA - strI - kAkha. kaDUda-kADhavaM, khecaM. kaDa-puM-sAr3haDI. kaDakkha-puM- kaTAkSa. kaDiaDa- puM- keDano bhAga. kaDua-vi-kaDaM. kaNaakoDi-strI-kroDasonaiyA. kaNNa-puM-kAna. kaNha-puM- kRSNa. kattA- puM-karanAra. kattAra karanAra. ( 6 ) kattia-puM-kArtikamAsaH kattu puM-karanAra. katto- a-kyAMthI. katthUrI - strI-kastUrI. kannA- strI-kanyA. kappU- kalpavaM. kappapAyava-puM-kalpavRkSa. kapUra-puM-kapUra. kama-puM- parizrama. kamaMDalu-puM-kamaMDala, kamandha-puM-dhaDa rahita zarIra. kamala-na-kamala. kammU-hajAmata karavI. kamma-na-karma. kammakkhaya- puM- karmano kSaya. kammavU - upabhoga karavo. kammasa-na- pApa. kayaNNu-puM- kRtajJa. kayapAva-vi-karyuM che pApa jeNe. kayA - a-kyAre. kar-karavuMH kararuha - puM-nakha. kariNI-strI- hAthaNI: karisa - khecavaM. karIsa-na-chANaM.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) kareNu-puM-hAthI. kitti-strI-kIrti. kalatta-na-strI. kiyA-strI-kriyA. kalasa-puM-ghaDo, kalazyo. kira-a-nizcaya.. kalA-strI-kaLA. kiriA-strI-kriyA. kalAva-puM-samUha. kiriyA-strI-kriyA. kali-pu-kleza. kilikiMca-rama. kallANa-na-kalyANa. kiliSTa-vi-kliSTa. kavAla-na-kapAla. kilIva-pu-klIva, napuMsaka kavi-pu-kavi. kisa-vi-durvaLa. kanva-na-kAvya. kisarA-strI-khIcaDI. kasaNa-vi-kALo. kisANu-puM-agni. kaha-kahe. kisoraga-puM-baccuM. kaha-a-kema. kINAsa-puM-jama. kahaM-a-kema. kIl-rama. kahA-strI-kathA. kuuhala-na-kutUhala. kahi-a-kyAM. kuMDala-na-kuMDala. kAia-vi-zarIra saMbaMdhI. kuMpala-na-kaLI. kAusagga-pu-kAyotsarga. kuMbhAra-puM-kuMbhAra. kAraNa-na-kAraNa. kukkuDa-puM-kUkaDo. kAsa-vi-kRza. kujjh-krodha karavo. kAsava-puM-eka RSituM nAma. kuDhAra-puM-kuThAra. kAhala-vIkaNa. kuN-karavU. kiMci-a-kAMipaNa. kuppa-krodha karavo. kicca-na-kRtya. kumara-puM-kumAra. kiNo-a-prabhasUcaka anyaya. kumarI-strI kumArI.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) kulaAmaraNa-na-kuLa A kuliMgi-puM-mithyAtvI. / khaira-na-kheranu lAkaDaM.. kullA-strI-ghorIyo. khaMD-toDag. kUva-pu-kUvo. khaga-puM-pakSI. keUra-na-bAjUbaMdha. khagga-puM-taravAra. kettila-vi-keTalu. khanti-strI-kSamA. kericcha-vi-ke. kham-khamag. kela-na-keLu. khamAsamaNa-puM-sAdhu. kelAsa-pu-kailAsa parvata. khala-puM-lucco. keli-strI-krIDA. khalapu-vi-khaLu sApha karanAra. kevali-puM-sarvajJa. khaliasIla-vi-skhalitazIla. kesa-puM-vALa. khalliDa-puM-TAlavALo. kesara--kezara. khA-khA. kesarA-strI-kesarA (siMhano guccho) khANu-na-khIlo. koAsa-vikasag khAra-puM-kSAra. kouhalla-na-kutUhala. khAsia-na-udharasa. . . koUhala-na-kutUhala. khitta-na-khetara, zarIra. koMca-pu-krauMca pakSI- . khippaM-a-jaladI. koMDha-vi-kuMTha, laMgaDo. khira-kharabu, jhara. koMta-pu-bhAlo. khil-pheMka. / / kokk-bolavU. khIra-na-dUdha. koTTavAla-puM-koTavAla. khuDia-vi-khaMDita. .. koDia-na-koDiyuM. khunbha-khaLabhaLag. .. kosaMbI-strI-kauzAmbI nagarI. khuhA-(Apa) strI-bhUkha. koha-puM-krodha. kheDD-rama. - -X- --
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ ga gaurakha-na-gaurava. gaMgA - strI-gaMgA. gaMtI-strI-zakaTa, gADuM. gacchU-jabuM. gajj-gAjabuM. gaNTh- gUMthavaM. gaDDA - strI- khADo. gaddaha-puM-gadheDo. ganbha-puM-garbha. gam-jabuM. gamaNa - na-javaM. gaya-vi- (bhUka) gayelaM. gayaNa-na-AkAza. gayadasaNa-vi-dAMtavagarano. garala-na- vipa. gariha-niMdavuM. garihA - trI-niMdA. garuvI - strI-moTI. galoI - strI- galo. gavakkha- puM-gokhalo. gahavai - puM- gRhapati. gA-gAu~. gAmaNi -vi- gAmano nAyaka. gArava-na-moTAi. ( 10 ) gAva-puM- patthara. gAvANa-puM- patthara. gijjh-lalacAvuM. gimha-puM- grISma Rtu girA - strI - vANI. gIa-na- gIta. guMcha-puM-guccho. guMja- hasavaM. gujjha-na-guhya. gummU-mUMjhAvuM. guru-vi-bhAre, moTuM. gulal-sAruM karavuM. -- Do. gejjha-na-grAhya. gehU grahaNa karaM. goDala-na- gokula. gokhIra-na-gAyanaM dUdha. govA - puM-govAla. govAla- puM-govAla. va ghaMTiA strI- jhAlara. ghaTTa - vi-ghaseluM. ghaD-vaDaM. ghaDa- puM-ghaDo.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) ghaya-na-bI. ghara-na-ghara. ghariNI-strI-strI. ghumm-kaMpay. ghusal-mathag. ghusiNa-na-caMdana. ghoTa-pI. ghoDaa-(ya) puM-ghoDo. ghora-vi-bhayaMkara. ghos-gokha. ca-a-ane. ca-a-nizcaya. caitta-puM-caitramAsa. cau-vi-cAra. cauttha-vi-cothu. caudaha-vi-cauda. cauvIsa-vi-covIsa. caMcu-puM-cAMca. caMDAla-puM-caMDAla. cacara-na-coka. caD-caDavU candimA-strI-caMdrikA, camma-na-cAmaDaM. caya-choDavU. caraNa-pu-paga. caraNa-na-cAritra. cala-cAlavU. calana-puM-paga.. calla-cAlavU. cak-cava. caviDA-strI-lApoTa. cAi-puM-tyAgI. cAuranta-na-cAragatinuM nAzaka. cAraNa-pu-cAraNa, bhATa. . . cAva-pu-dhanupa. ciicch-rogano pratIkAra karavo. ciN-ekahuM karavU. . cindha-na-cihna. . cira-a-lAMvo vakhata.. cilAya-puM-bhilla. . cuN-ekahuM karavU. .. cumv-cuMba_. culucul-pharaka.. ceia-na-caitya, maMdira. caMda-puM-caMdra. cakka-na-cakra, pai9. cakkapaTTi-puM-cakravartI. cakkhia-vi-cAkhekheM.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ cela-na-vastra. coppaD-copaDaM. cor-cokhaM. cha cha -vi-cha. chauma-na-kapaTa. chaMda - puM-chaMda. chajjU -zobhavu, chAjavaM. chaNa-puM-utsava. chatta-na-chatra. chappaya - puM- bhamaro. chammUha-puM-yakSanuM nAma. chaya-vi- tUTela. chalI - strI -chAla. chAra - vi-khAra. chAla - puM-trakaeNro. chAlI - strI-trakarI. chAva-puM-bALaka. chAhI strI- chAyA. chiMTa-kApa, chedavaM. chia-na-chIMka. chihA- strI-spRhA. chIra-na- dUdha. hu~da-AkramaNa kara. ( 12 ) chura- puM- astaro, charo. huva-sparza karavo. chuhA strI-bhUkha. hA strI-amRta, sudhA. -X ja-vi- je. jabhaDU - utAvaLa karavI. jai- puM-sAdhu: jau-na- lAkha. jaMta-na-yaMtra. jaMtu-puM- jIva. jaMbUdIva - puM-jambUdvIpa. uNA - strI-yamunA nadI. jakkha- puM-yakSa. jaga-na-jagat. jaggU - jAgabuM. jaDia -vi-saMbaddha. naDila-vi- jaTAvALo. jaDha-vi- (bhU-kR) choDela. jaDhara-na- peTa. jaNaya-puM-pitA. jatta- puM-yatna. jama- puM-yama, jammU-janmavaM. :
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) mayaura-na-nagaranuM nAma, jayapura. | jAriccha-vi-jevo. jayaNA-pu-yatanA. jiha-vi-moTaM. jara-jIrNa yaM. jiNa-jIta. jarA-strI-ghaDapaNa. jiNa-pu-jina. jala-na-pANI. niNaMda-pu-jinendra jalaNa-puM-agni. jiNavaravasaha-puM-jinomAM uttama.. jalahara-pu-varasAda. jiNahara-na-jinamandira jalahi-pu-samudra. jiNNa-vi-jIrNa. java-pu-yava. jiNhu-paM-jItanAra. jasa-pu-yaza. nimmA-strI-jihvA. jaha-a-jema. jiv-jIvag. jahaNa-na-sAthaLa. jIA-strI-dorI. jahA-a-jema. jIva-jIvag. jahi-a-jyAM. jIva-pu-jIva. jahichila-puM-yudhiSThira. jIvAu-na-jIvanauSadha.. jahuThThila-pu-yudhiSThira. jIvia-na-jIvita. jA-javaM. nIha-lAjavU. jA-pedA thag. jIhA-strI-nihvA. jANa-jANavU. junjha-laDag. jANu-na-sAthaLa. juTcha-vi-sevita. jAmAara-puM-jamAi. juva-pu-yuvAna, jAmAA-puM-jamAi. juvai-strI-yuvati. jAmAu-puM-jamAi. juvANa-pu-yuvAna. jAmAua--jamAi. jUa-na-cUta. .. nAvaya-pu-jItAvanAra. jur-jUra. . 21
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) jUha-na-yUtha, jathyo. jettila-vi-jeTalu. jem-jamavaM. joaNa-na-yojana, cAra gAraM. joisavAsi-jyotiSkadeva. (sUryAdi) | DaMbha-puM-kapaTa, . . Dakka-vi-(bhU-ka) Dasela. Dara-vIvaM, bhaya pAmavo. Das-Dasag. usaNa-puM-dAMta. Daha-baLag. DAha-puM-dAha, vaLag. DiMbha-puM-bAlaka. DaoNva-pu-cAMDAla. DolA-strI-hiMDoLo. Dohala-puMdohada, manoratha. jogi-yogI. jovaNa-na-yauvana. jhosia-vi-(bhU-kR) pheMkela. jhaMkh-nIsAso nAkhavo. jhara-Tapakag. jhavera-puM-vizeSanAma. jhA-dhyAna karavU. jhi-kSINa thaq. jhuNi-puM-dhvani, zabda. DhaMDhola-gaveSaNA karavI. DhaMs-varta. Dhakk-DhAMka. duMdulla-gotavU. ThaMbha-puM-stambha. ThaDDha-vi-(bhU-ka) stabdha. ThA-raheg. ThANa-na-sthAna, ThekAj. Namo-a-namaskAra karavo. gara-puM-puruSa. Navara-a-kevala. NANa-na-jJAna, Ni gaccha-nikaLag. jillama-ulasavU. DaMDa-puM-daMDa, lAkaDI.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ NinvaD-juduM thavaM. Nimvara- duHkha kahenuM. NivahU - nAza thavo. NivvA thAka khAvo. nIrava - khAvAne. iccha. NIlullU-nIce paDaM. NIharU - nIkaLaM. Nu+majj-besavaM. Ne- laD napuM. hA - snAna karaM. vhANa-na-snAna. NhAvia-puM-hajAma. ta ta-vi-te. taia - vi-trIjuM. taMtuvAya- puM-vaNakara. taMba - na-tAMbu. taMbola - na - nAgaravenuM pAna. taMsa - vi vAMkuM, tAMsu. takkha- puM-baLada. takkhANa-puM-vaLada. tacchu pAtaluM kara. taDa-puM-taTa. taDiA strI-vijaLI. : ( 1 ) taNa-na-ghAsa. taNayA strI. choDI .. taNu-strI-zarIra. tatta-na-tattva. tatta-na- tapta. tattha-a-tyAM. tattila-vi-teTalaM.. tappa - puM- pathArI. tayA - a-tyAre. tar-tarabuM. tara - zaka buM. taraMgiNI - strI - nadI. taraNi- puM- sUrya. taru-puM-jhADa. taruNa- puM- yuvAna. tala-na-taLIyuM. tav- tapavuM. tava-na- tapa. tavaNijja-na- sonuM. tavia-vi-tapeluM, garama thayelaM. tas- bI. tasa - puM-trasajIva. taha-a-tema. tahA- a-tema. tahi-a-tyAM.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) tAD-mAravaM. | teraha-vi-tera, sakhyA . ti-a-e pramANe. toD-toDa. ti-vi-traNa. toNIra-na-mAthu. tiasa-pu-deva. toNDa-mukha. tiasagaNavai-puM-iMdra. tol-toLavaM. tikkha-vi-tIkhaM. titau-pu-cAlaNI. tittira-puM-tetara. thaMbha-puM-thAMbhalo. titya-na-tIrtha. thakk-nIce jaq. timira-na-aMdhakAra. thaNa-puM-stana, tisalA-strI-zrIvIranI mAtA. tharaharia-vi-kampekheM. tisA-strI-tRpA. thava-pu-stava, stavana. tihuaNa-puM-tribhuvana, vizeSanAma. thANu-pu-mahAdeva. tumha-tri-tame. thAma-na-bala. tumhAriccha-vi-tamArA je. thAvara-puM-sthAvara. tumheccaya-vi-tamAru. thippa-tRpta thaq. turaMgama-puM-ghoDo. thI-strI-strI. tulasI-strI-tuLasI. thINa-vi-thI'. tusakhaMDaNa-na-phophAM khAMDavA. thui-strI-stuti. tusAra-puM-barapha. thuNa-stuti karavI. tUra-na-vAmuM. thulla-vi-sthUla. tUsa-vi-tuSTa thaq. thuvaa puM-stuti karanAra. tUha-na-tIrtha. thU-a-niMdAvAcaka. tea-na-teja. thUNa-pu-cora. teava-dIpavaM. theNa-puM-cora,
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ thera-vi-sthavira, vRddha. thora-vi-jAI. . daiava-na-daivata. duicca-pu-daitya. dainna-na-garIvapaNuM. duivaja-vi-daivajJa. daMDa-pu-daMDa, lAkaDI. daMta-pu-daMta. dama-pu-kapaTa. . dasaNa-na-darzana. dakSiNa-pu-DAyo. daccha-vi-DAhyo. daDhanvaya-vi-haDha che vrata jetuM. dayA-strI-dayA. dayAla-puM-dayA. daria-vi-matta. devaggi-puM-agni. dasaNa-puM-dAMta. dasamuha-puM-rAvaNa. dasaraha-pu-dazaratha. daha-vi-daza. daha-pu-kuMDa. dahamUha-ghu-rAvaNa. dA-de. dAu-puMdenAra. dADhA-strI-dADha. dANa-na-dAna. dANava-pu-daitya. dAyaya-vi-denAra. dAyA-pu-denAra. dAyAra-puM-denAra. dAra-puM-strI. dAridda-na-ALasa. dAru-na-lAkaDaM. dAsa-puM-nokara. dAsattaNa-na-dAsapaNuM. dAha-pu-dAha, baLa. dAhiNa-puM-DAhyo. diara-puM-devaraH . diaha-puM-divasa. diA-a-divasa. dikkhA-strI-dIkSA. diThiA-a-harpasUcaka, ... diNa-puM-divasa. .. diNamaNi-puM-sUrya. diNNa-vi-[bhU-kR] datta, Apelu. ditta-vi-[bhU-dIpta. ditti-strI-dIpti. 1 divasa-puM-divasa.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ duha-na-duHkha. duhAv-dubhAvag. duhia-vi-duHkhita. duhiA-strI-dIkarI. dekha-dekhag. deva-pu-deva. devattaNa-na-devapaNuM. devasia-vi-divasa saMbaMdhI. dogacca-na-durgatipaNu. dovayaNa-na-dvivacana. dohala-pu-manoratha. draha-pu-kuMDa. divaha-puM-divasa. divAyara-puM-sUrya. dihi-strI-dhati, dhairya. dINa-vi-kSINa. dIva-pu-veTa. dIha-vi-lAMbu. dIhara-vi-lAMbu. du-vi-ve. dualla-na-vastra. duAi-puM-trAhmaNa. duia-vi-bIjo. duUla-na-vastra. duMduhi-puM-duMdumi, divya vANu. dukaDa-na-pApa, duSkRta. dukkha-na-duHkha. dukkhakkhaya-puM-duHkhano kSaya. dugulla-na-vastra. duguMcha-ghRNA karavI. duLa-vi-duSTa. duma-puM-jhADa. durAyAra-puM-durAcAra. duria-na-pApa. duvAra-na-bAraNa. duvAlasaMga-na-dvAdazAMga, dussauNa-na-apazukana. duha-dobu. dhaa-pu-dhvaja. dhaMta-na-dhvAMta, aMdhakAra.. dhaNa-na-dhana, paiso. dhaNavai-puM-dhanapati, zeTha. ghaNu-na-dhanuSya. ghaNuha-na-dhanuSya. dhanna-na-dhAnya. dhamma-puM-dharma. dhammasArahi-puM-dharmasArathi. dhara-dhAraNa kara. dharaNidharavai-puM-cakravartI, meru.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharA- strI- pRthvI, dhA-doDaM. dhAi - strI - dhAtrI. dhArAhaya-vi-dhArAvI haNAyela. dhiTTha-vi-dhRSTa. vIra - vi- dhIrajavAna. dhuNa-kaMpa, dhukaM. dhurA- strI-ghosarI. dhUli - strI- dhULa. veNu-strI-gAya. na na-a-niSedha, nahi. naI - strI - nadI. naMdaNa - puM-dI karo. nacca-nAcavaM. naT T- nAcavuM. naDI - strI-naTI, sUtradhAranI strI. naNaMdA - strI-naNaMda. namukkAra - puM- namaskAra. namo - a - namaskAra. namokkAra - puM- namaskAra. naya- puM- naga, parvata. nayaNa-puM- AMkha. nayara - na- nagara, zahera. ( 19 ) nayarI - strI-nagarI. nara-puM- purupa. naraya-puM- naraka. naravai - puM-rAjA. nariMdra- puM-rAjA. naliNI - strI-kamalinI. nava-namavuM. nava-vi-nava. navaNIa-na-mAkhaNa. navari-a-kintu. navvala - vi-navuM. nassU - nAza thavo. naha-puM- nakha. naha-na- AkAza. nAa-puM- nyAya. nADya-na-nATaka. nANa-na-jJAna. nAtaputta- puM- mahAvIradeva. nAma-na- nAma. yogya. nAyantra - vi - jANavA nAraia - puM- nArakIno jIva. nArI - strI-strI. nAvA -strI-nAva. nAha-puM-nAtha. nia-jovaM.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ niANavaMdhaNa-na-niA' vAMdha nida-niMdavU. niva-pu-lIMvaDo. niggaha-puM-nigraha, nicca-a-hamezAM. niccala-pu-nizcala. nicchUDha-vi-pheMkela. ni+jjhA-jobu. niNNa-vi-nIcuM. niNNaya-pu-nirNaya niNNayA-strI-nadI. nihalia-vi-khaMDita. ni+dA-nidrA karavI. nidA-strI-nidrA. nippa-nipaja. nimpiha-vi-nispRha. niSphAva-puM-bAla. nimittamitta-vi-nimittamAtra. ni+mill-mIMcAvU. nimmava-karavaM. nimmia-vi-karelu. nirappa-umA raheg. niruvama-vi-anupama. niva-pu-rAjA. nivai-pu-rAjA. nibaT-nivarta. nisvaD-paDavU. nirajvala-nipaja.. nillaMchaNa-na-nirlochana. nisaMsa-puM-krUra. nisA-strI-rAta. nisia-vi-tIkSNa. nisiara-puM-caMdra. nisaTTa-di-nIce pADela. ni+-hara-jhADe pharavU. nihANa-na-bhaMDAra. nihi-pu-samudra. nihasa-puM-kasoTI. nIsAsa-puM-nizvAsa. nea-vi-jJeya. neura-na-jhAMjhara. neDa-puM-mAlo. nema-vi-adhuM. neraia-puM-nArakIno jIva. nevattha-na-nepathya. neha-puM-sneha. pa+Ava-pAma. pai-puM-svAmI.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21) pa+i-jovU. paiTA-strI-pratiSThA. ... paiNNA-strI-pratikSA. . paIva-pu-dIvo. pautti-strI-pravRtti. pauma-na-kamaLa. paura-vi-nagara saMbaMdhi, paura-vi-ghaNaM. paurisa-na-puruSArtha. paul-rAMdhavaM. paMka-puM-kIcaDa. paMga-grahaNa kara. paMgula-vi-pAMgaLo. paMca-vi-pAMca. paMcamI-strI-pAMcamI. paMDava-puM-pAMDava. paMDitta-na-pAMDitya. pati-strI-zreNI. paMtha-puM-rasto. pakka-vi-pAkela. pakkha-puM-pakSa. paccaya-puM-vidhAsa. pacAra-Thapako devo. pacchA-a-pAchaLa. paTTaNa-na-nagara. -22 par3a-paDa. paDa-puM-paTa, vastra. paDaMsuA-strI-paDayo. paDaha-puM-paTaha, Dhola. paDAyA-strI-dhanA. paDi+kam-pArcha haTavU. paDivA-vATanovI. paDiviva-pu-mUrti. paDimA-strI-pratimA. paDivaA-trI-paDavo. paDisA-zAMta thaq. paDi+hA pratimAna thaq. paDhama-vi-pahelaM. paNNa-pu-DAhyo. paNNa-na-pAMdaDaM. paNNaraha-vi-paMdara. paNha-puM-prazna. paNhA-strI-prazna. paNAma-puM-namaskAra, paNihANa-na-dhyAna. pattala-na-patarAvala. patteyaM-a-pratyeka. patthU-prArthavaM. pa+dA-de. pannatta-vi-prajJapta.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ (22) pamha-na-pApaNa. pamhuTTa-vi-nAzela. pa+majja-sApha kara. pamayA-strI-strI. pamAya--pramAda. payara-pu-samUha. payalalU-zithila thaq. payA-strI-prajA. payAvai-puM-brahmA. pa+yAs-prakAzap. para-vi.vI. paraka-vi-pArakuM. paratyakaraNa-na-paropakAra. parayaNa-puM-parajana. parAbhava-pu-parAjaya. parAmarisa pu-vicAra. pari+aT-mamabuM. parikal-pArakhavU. pari+geNha-parigraha karavo. pariTThA-strI-pratiSThA. pariNe-paraNag. parivasa-rahe. parivAra-puM-parivAra. parisaha-puM-paripaha. parisAm-zAMta karavU. parI-pheMka. parovayAra-puM-paropakAra. palakkha-puM-pIpaLo. palAlapUla-puM-ghAsano pULo.. pa+lIva-dIpacaM. paloanta-vi-joto. pallANa-ja-palANa. palloTTa-vi-pheMkela. paloDda-pAchA Avaq. parahattha-vi-pheMkela. pavaNa-puM-pavana. pavAsu-mu-musAphara. pavAha-puM-pravAha. pa+vis-praveza, pesa. pavesa-puM-praveza karavo. pa+saMs-prasaMza. pasaMsA-strI-prazaMsA. pa+sara-phelAvU. pasara-puM-phelAva. paha-puM-mArga. pa+hara-mAravaM. pahA-strI-krAMti. pahia-puM-vaTemA. pahuattaNa-na-sAmarthya. pahupp-samartha tha_.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ (23) pAika-puM-pALo. pAusa-pu-varSA Rtu. pADieka-a-pratyeka. pADikaM a-pratyeka. ' pADivaA-strI-paDavo. . pADivayA-strI-paDavo. pANAivAya-pu-hiMsA. pANi-puM-hAtha. pANia-na-pANI- . pANivaha-'-hiMsA. pAya-puM-paga. pAyacchitta-ja-prAyazcitta. pAyAra-puM-killo. pAra-pU-killo. pAraka-vi-pArakuM. pAritosia-na-inAma. pArevaa-puM-pAre. pAlnakSaNa kara. pAva-na-pApa, . . pAvapabaMdha-puM-pApanI racanA. pAvAsu-puM-musAphara. pAs-dekhaq. pAsa-na-paDakhaM. pAsa-puM-pAso. . pAhANa-puM-pApANa. pAhija-na-bhAtuM. piara-puM-pitA. piA-puM-pitA. piu-puM-pitA. piusiA-strI-phai. pika-vi-pAkela. pijja-pIg. pidha-a-jUdu. pilosa-puM-balavaM. piva-a-peThe. pivAsA-strI-pIvAnI icchA. pisalla--pizAca. piha-a-jUdaM. pihula-vi-pahoLu. pIala-na-pItala. pIi-strI-prIti. pID-pIDabuM. pIlu-puM-pIlu. puMcha-na-pUchaDuM. pucch-pUchabuM. puccha-na-pUchaDuM. puncha-sApha karavU. puThTha-vi-puSTa. . puDhavi-strI-jamIna. . | puN-pavitra karavU. .. /
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ | popphala-na-sopArI. . . puNa-a-pharIne. . puNNa-na-puNya. puttaliA-strI-putaLI. putta-puM-putra. putthaya-na-pustaka. pudhaM-a-jUdUM. puppha-na-puppa, phUla. pupphiA-strI-phai. pura-na-nagara. purA-a-pahelAM. purima-vi-pUrva. purisa-puM-puruSa. pulomI-strI-iMdrANI. punca-vi-pUrva. punnupaNNa-vi-pUrve thayelaM. pUaNa-na-pUjA. pUra-pUra. pUsa-puSTa tharbu. pUsa-puM-sUrya. pUsANa-puM-sUrya. peja-vi-pIvA yogya. pokkhara-na-talAva. poggala-na-pudgala, poggalakkheva-pu-kAMkarAnuM pheMkag. potyaya-na-pustaka. phaMs-aDakavU. phagguNa-puM-phAlguna, phAgaNa mAsa. phaNasa-puM-phaNasa. pharisa-sparza karavo. phal-phaLa. phala-na-phaLa, phalavivAa-puM-pariNAma, phaliha-puM-sphaTika. phAs-sparza karavo. phuTU-sphuTa thag. phuGa-vi-sphuTa, vaila-pu-vaLada. vaMdh-bAMdhavaM. vaMdhu-pu-bhAi. vamanvaya-na-brahmacarya. vajjha-vi-vAhya. bappIha-puM-cAtaka. vamha-puM-brahmA. | bamhacera-na-brahmacarya. vamhaNa-puM-trAsaNa. /
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ (25) bamhANa-puM-brahmA. buhamphai-pu-vRhaspati.. bariha-na-pIchu. vojj-DaravU. bala-na-lazkara. bora-na-bora. bahiNI-strI-bahena. borI-strI-voraDI. bahira-puM-bahero. volla-bolavU. baheDaa-na-baheDaM. bolINa-vi-gayelaM. bANa-puM-jANa. boha-puM-jJAna. bAra-na-dvAra. vohi-na-samyaktva. vArasaviha-vi-bArajAtano. bAraha-vi-bAra. bAlA-strI-bAlakI. bhairava-pu-bhairava. bAhA-strI-hAtha. bhakkh-bhakSaNa kara. bAhiraM-a-bahAra. bhaga-puM-jJAna, bAhu-puM-hAtha. bhagavaI-strI-bhagavatI. bAhubali-puM-vizeSanAma. bhagavaMta-puM-paramAtmA. biuNa-vi-bamaj. bhajjA-strI-bhAryA. bindu-puM-bindu. bhanja-mAMgag. birAlI-strI-bilADI. bhatta-puM-odana. bihassai-puM-bRhaspati. bhattA-puM-svAmI. bIa-vi-bIjuM. bhattAra-puM-svAmI. bIha-bI. bhattu-pu-svAmI. bunyU-jANavU. bham-bhama. buDD-DUbag. bhamaD-bhamag. buddha-puM-buddhadeva. bhamAD-bhamADavU. buha-pu-paMDita... .. ... / bhaya-na-bhaya, vIka,
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ marahesara - puM- bharatezvara cakravartI. bhava. puM- saMsAra. bhavanivvea-puM-bhavathI vairAgya. bhavasAyara-puM- bhavasamudra, bhavia-vi-suMdara. bhA-dIpakuM. bhAa-puM-bhAga, bhAu-puM- bhAi. bhAgi-vi-bhAgavALo. bhANa-na-bhANuM, bhAjana. bhANu-puM- sUrya. bhANu-puM-kiraNa. bhAmiNI-strI-strI. bhAyara-puM-bhAi. bhAyA- puM-bhAi. bhAra-puM-bhAra. bhAravaha-puM-majUra. bhAraha-na- bharatakhaMDa. bhAsaNa - na-bhASaNa. bhiuDI - strI-bhrakuTI. bhiMd-bhedavaM. bhicca puM-nokara. bhis-zobhavu. bhIru-vi-trIkaNa. muagavai- puM- zeSanAga, ( 26 ) mui-strI-nokarI. bhukk-bhasabuM. bhuvaNa - na-jagat. bhUa-vi-thayeluM. bhUmi- strI pRthvI. bhUsaNa-na-ghareNuM. bhoaNa-na-bhojana. ma mai - strI-buddhi. mau-vi-narama. mauNa-na- mauna. mauli- puM-mukuTa. maUha-puM-kiraNa. maMgala-na-maMgala. maMgala vijaya - puM- vizeSanAma. maMjara - puM-bilADo. maMDukka - puM-deDako . maMtu-puM- aparAdha. maMthaNa-puM- ravaiyo. maMsa-na- mAMsa. maMsala-vi-pRSTa. magga- puM-mArga. maggaNa-puM-mAgaNa, bANa. maggasira- puM- mAgazara mAsa.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ macc - unmAda karavo. maccu-puM-mRtyu. maccha-puM-mAchaluM. macchara-puM-macchara. macchiA-strI-mAkhI. majjU-sApha karaM. majjAyA-strI-maryAdA. majjha-vi-madhya. majjhanna - na - madhyAhna. majjhima-vi-madhyama. maNaMsi - puM- manasvI. maNaMsiNI - strI - manasvinI. maNU- mAnavuM. maNa-na-mana. maNahara-vi-sAraM. maNi-puM-maNi. maNilAla - puM- vizeSa nAma. maNua-puM- mANasa. maNUsa - puM- mANasa. maNojja-vi-suMdara. 'mattaMDa-puM-sUrya. matthaya-na- mAthu. matthu - na- sAthavo. mannu-puM-krodha. mamma-na- marma. ( 27 ) maya- puM-mRga, maya-vi-mareluM. mayamaMDa-na- muDadAne ghareNaM. mayaraMda-puM-makaraMda. mayAri- puM- siMha. madi vijaya- puM- vizeSa nAma. maragaya-na- marakatamaNi. maris-sahaM. marudevA - strI - pahelA jinanI mAtA. mala-mardana karavuM. masANa-na- masANa, mahamahU-gaMdhanuM phelAvuM. mahAyasa-vi-moTA yazavALu. mahAvijjA - strI-moTI vidyA. mahilAyaNa-puM-strIloka. mahivAla- puM-rAjA. mahisa- puM- pADo. mahIruha-puM-jhADa. mahu-na- madya, magha. mAarA-strI. devI. mAA-strI-devI. mAA-strI-mAtA. mAI-a-niSedha sUcaka. mAu- strI mAtA. mAu- strI-devI.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ . (28) mAuka-na-komaLatA. mAusiA-strI-mAzI. mANa-puM-ahaMkAra. mANasa-na-mana. mAmI-strI-mAmI. mAyaMda-puM-AMvo. mAyA-strI-kapaTa. mAlA-strI-mALA. mAsa-puM-mahIno. mAsa-na-mAMsa. mAha-pu-mAgha mAsa. micchA-a-khoTuM. mitta-na-mitra. mittI-strI-maitrI. milAkaramA. miliccha-puM-mleccha. muiMga-puM-mRdaMga. muka-vi-mukta. mukkha-puM-mokSa. mukkha-puM-mUrkha. mujhU-mUMjhAvaM. muNAla-puM-kamalanA nALano taMtu. muNi-puM-muni. . muNivai-puM-munirAna. mutta-vi-mukta, | muttAhala-na-muktAphala. muddha-na-mAthu. muddhANa-na-mAthu.. mura-hAsathI vikasa. murukkha-puM-mUrkha. musA-a-jUDhuMmusAvAya-puM-jUTuM bolavU. musumura-chevU. muha-na-mukha. mUsaa-pu-uMdara. mUsA-a-jUhUM, mUsAvAya-puM-jUTuM bolavU. meiNI-strI-pRthvI. merA-strI-maryAdA. mela-pu-meLo. mell-meLavabuM. melava-meLavag. meha-pu-varasAda, mehuNa-na-maithuna. moDa-puM-muNDa. moggara-puM-mudra. motthA-strI-motha. mora-puM-mora. moraullA-a-vyartha. molla-na-kiMmata,
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ mosA- a- jUTuM. mosAvAya-puM- jUTuM volavaM. -X--- ra raMdha-na-kANaM. rakkha-pALa. rakkhaNa-na-pALaM. rajja-na-rAjya. rajju-na- dorI. rattI-strI-rAtrI. rampU- pAtaLu kara. ramaNa - puM- pati. ramaNI-strI-strI. ramA-strI-strI. ramma-vi-suMdara. rayaNa-na-ratana. rayaNI-strI-rAtrI. rayaya-na-rUpuM. ravi-puM-sUrya. rasaccAya- puM- rasatyAga. rasiMda-puM- pAro. rAibha-vi-rAtrisaMbaMdhI. rAika-vi-rAjAnuM. rAiva-na- kamaLa. rAula-na- rAjakula. 23 ( 29 ) rANI-strI-rANI, rAyA - puM-rAjA. rAyANa- puM-rAjA. rAhu-puM- rAhu. ria - praveza karavo. rikkhana- nakSatra. riddhi-strI-dhana. vi-puM-zatru. risi - puM- Rpi. ruira - vi- sAraM. ruMTU-robuM. ruMbha-rokaj. rukkha- puM-jhADa. rugNa-na-rudana. rUppa-na-rUpuM. ruppiNI - strI - kRSNanI strI. ruva-rovaM. rUs-ropa karavo. reha-zobhavaM. rogila-vi-rogavAkuM. X la lauDa-na-lAkaDI. lakkh-jovuM. lakkha-na-lAkha (saMkhyA) . .
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ (30) loha-puM-lobha. lohasilA-strI-loDhAnI zilA. hika-vi-nAselaM. va-a-athavA. vaa-na-vrata. vaikaMta-vi-vyatikrAMta. vaidambha-pu-vaidarbha. vara-na-vana. vahara-na-vaira. lAga-lAgavU. lacchI-strI-lakSmI. lajja-lAja. lajjA-strI-lAja. laha-melavaIM. lahua-vi-nA. lahuvI-trI-nAnI. lAU-strI-tuMbaDI. lAMgUla-na-pUMchar3eM. lAha-puM-lAma. limpa-lepa. lilA-strI-krIDA. liha-lakhag. liha-cAvU. lua-vi-kApelaM. lugga-vinogI. luNa-kApavaM. luha-sApha kara. le-grahaNa kara. lehA-strI-rekhA. loa-puM-loka. loagga-na-mokSa. loappiya-vi-lokapriya. loTU-sU. loNa-na-mIDhuM. vaisAha-pu-vaizAkha. vaMka-vi-vAMku. vaMca-ThagavaM, vaMcaNa-na-ugavU. vaMchA-strI-icchA. vaMchia-na-icchelaM. vaMjara-puM-vilADo. vaMda-vAMdavU. vaMdaNijja-vi-vaMdanIya. vaMsa-pu-vaMza. vagdha-puM-jyAna, vaggol-vAgoLag. vacc-jag. vaccha-puM-vatsa.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaccha-na chAtI. vajjU -varjavRM. vajja-na-vajra. vaTT-vartayuM. vaTTamANa-vi-vartamAna. vaDa- puM- vaDa. vaDavaD-vilapatraM. vaDhD-vadhaj. vaNa - na-vana. vaNassa i- puM-jhADa. vaNNa puM varNa. vattha-na-vastra. vattA strI-vArtA. vaddhamANa- puM- vizeSanAma. vaddhAvU vadhAvaj. vammia-na-phaDo. vay-bolavaM. vaya-na-umara. vayaMsa- puM-mitra. vayaNa-na-mukha. vayaNa-na-vacana.. varis-carasavaM. valaggU - caDavaM. (. 31 * ) valahi- strI - nagarInuM nAma, (vaLA) vasaMta puM- vasaMta. vas-rahevaM. vasahi- strI -ghara. vasuMdharA - strI - pRthvI. vasu-na-dhana. vaha vahana kAvaM. vaha-puM-pITha. vahutta-vi-ghaNaM. vahU-strI-vahU. vA-trAvuM. vA-a- athavA. vAia - vi-vacanasaMbaMdhI. vAUla-puM-pavanasamUha. vAra - puM-vAnaro. vAyA - strI - vAcA. vAraNa- puM-hAthI. vAri-na-pANI. vAvamphU-icchbuM. vAvar-vApakhaM. vAvI - strI - vAva. vAsa-puM-vAsa. vAsara - puM- divasa. vAhi- puM-vyAdhi. vAhitta-vi-voleM. viaTTachauma-vi-niSkapaTa. viDa-vi-vikaTa..
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 32 ) viaNa-na-paMkho. viaNA-strI-vedanA. viANa-na-caMdarakho. vi+Ava-vyApag. vichia-puM-vIMchi. vi+kiNa-vikraya karavo. viggaha-pu-zarIra. vigdha-puM-vighna. vinayadhammasUri-pu-vizeSanAma, vija-pu-vaidya. vijatthi-puM-vidyArthI. vijjAlaya-na-vidyAlaya. vijju-strI-vijalI. vijulA-strI-vijalI. vijjha-pu-viMdhyAcala. viDDA-strI-lajjA. viDhanta-vi-pedA karatuM. viDhava-pedA karavU. viNaya-puM-vinaya. viNA-a-vinA. viNhu-puM-viSNu. vitta-na-dhana. vitthara-puM-vistAra. videha-puM-mahAvidehakSetra. viduma-puM-paravALa.. | vibuha-puM-deva. vimANavAsi-puM-vaimAnikadeva. vimhaya-puM-vismaya. vimhara-pu-bhUlavaM. vira-vyAkula thag. vi+ram-aTakavU. viramaNa-na-aTakavU. viramAl-vATanovI. virAhaNA-strI-virAdhanA. vilaya-puM-nAza. vivaThTha-vi-varta. vivaNI-strI-bajAra. vivarIaparUvaNA-strI-khoTuM kahevU. vi+vaha-paraNa. vivAha-puM-vivAha. visaDha-vi-viSama. visama-vi-viSama. visahara-puM-sarpa. visAya-puM-kheda. visAraya-puM-vidvAna. vihaMga-puM-pakSI. vi+hara-viharavU. vihala-vi-viphala. . vihikaya-vi-bhAgya karelaM. | vihIra-vATa jovI.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ vihu-puM-caMdra. vihUNa-vi- vihIna. vINA strI-vINA. vIra - puM- vIra. vIsar-bhUlavaM. vIsA - strI-vIza. vIsAsa - puM- vizvAsa. vRMda-na-samUha. vuDDha-vi-vRddha. vuDDha - strI - vRddhi. vRttaMta- puM-samAcAra. vRndAraya- puM- deva. a-puM-vega. veda-vIMTavaM. veNu-puM- bAMsaDo. veyAvacca-na-vaiyAvRtya. vera-na-vaira. veragga-na-vairAgyaH verulia - na - ratnavizeSa. vell-ramavuM. vev-kaMpavuM. vol-jaM. vosaTTa - vi - phUlelaM. vo+sir-choDI devu. ( 33 ) sa- puM-te. sa- puM- kUtaro. saha-a- sadA. sa sainna-na-sainya. saI - strI - indrANI. sauha-na- mahela. saMk- zaMkA karavI. saMkalI - strI-sAMkaLa. saMkiNNa-vi-sAMkaDu.. saMkha-puM-zaMkha. saMga- puMsaMga... saMghAra- puM-saMhAra. saMjhA- strI-saMdhyA. saMThANa-na-saMsthAna, AkAra. saMDha- puM- napuMsaka. saMta-vi- vidyamAna. saMta-vi-zAMta. saM+tappU-saMtapavaM. saMti- strI - zAMti. saMtigara - vi-zAMti karanAra. saMthua-vi-saMstuta. saMdaNa-puM-ratha. saM+dis-saMdezo kahevo. saMdesa -puM-saMdezo.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ (34) saMdeha puM-zaMkA. saMdoha-puM-samUha. saMpai-a-saMprati. saM+pajj-thaq. saMbhAva-saMbhAvanA karavI. saMbhu-puM-ziva. saM+millU-maLag. saMmuha-vi-sAsuM. saM+baDDU-vadhag. saMptAra-pu-saMsAra. saka--indra. sakAra-puM-saMskAra, satkAra. sagga-puM-sarga. saca-vi-satya. saja-taiyAra thaq. sajjhAya-puM-svAdhyAya. saDA-strI-saTA. saDDha-puM-zrAddha, zrAvaka. savA-strI-zraddhA. saDa-puM-lucco. saNiaM-a-dhIme. saNicchara-puM-zanaizcara. saNNA-strI-saMjJA. saha-vi-sUkSma. satta--jIva. satta-vi-sAta. sattaraha-vi-sattara. sattA-strI-sattA. satti-strI-zakti. sattu-puM-zatru. sattuMjaya-vi-zatrunaya. sadda-pu-zabda. sadda-zraddhA karavI. saddhA-strI-zraddhA. sannAm-Ada. sappa-puM-sarpa. sappi-na-ghI. sama-vi-sarva. samaNa-puM-sAdhu. samaNu+jANa-AjJA devI. samatta-vi-samasta. samathia-vi-kareluM. samaraMgaNa-na-raNakSetra. samara-na-yuddha. samava+sara-AvaQ. samAgaya-vi-samAgata, AveDhuM. samA+car-Aca. samANa-samApta ka. samAva-samApta karavU. samuda-pu-samudra.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 35 ) samma-na-sukha. , sammadiTTi-puM-samyagdRSTi. saMyaMbhu-pu-ziva. sayaDha-na-zakaTa, gADUM. sayaNa-puM-svajana. sayahuttaM-a-sovAra. sayA-a-hamezAM. sara-puM-kAmadeva. sara-puM-bANa. saraa-puM-zarada Rtu. sarayaravi-pu-zaradaRtuno sUrya. sarayasasi-puM-zaradano candra sararuha-na-kamaLa. sarassaI-strI-sarasvatI devI. sariA-strI-nadI. sarIra-na-zarIra. salaha-zlAghA karavI. salAhA-strI-zlAghA. salilarAsi-puM-samudra. sanva-vi-sarva. savaNa-na-kAna. savaha-puM-sogana. samvattha-a-sarvatra, vadhe. savvarI-strI-rAtrI. samvaviNAsaNa-vi-sarvano nAza karanAra. sasahara-puM-candra sasAM-strI-vahena. sasi-puM-candra. saha-zobhaq. saha-sahana karavaM. saha-a-sAthe. sahasAgAra-puM-sahasAkAra. sahA-strI-samA. sahI-strI-mitra. sahoara-pu-bhAI. sAu-vi-svAdu. sADI-strI-sADI. sANa-puM-kUtaro. sANu-na-zikhara. sAma-vi-zyAma. sAmagga-coMTavU. sAmAIa-na-sAmAyika. sAmiddhi-strI-samaddhi. sAra-prahAra karavo. sArameya-puM-kUtaro. sArahi-puM-sArathi. sAriA-strI-menA. sAlA-strI-zAlA. sAli-pu-cokhA. ! sAva-pu-zApa.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI tArAbAI AryAjI sindrAna ja tathA sabha le36) sAvaa-puM-zrAvaka. sAvagadhamma-puM-zrAvakadharma. sAsa-puM-zvAsa. sAsu-strI-sAsU. sAha-kahevU, sAdhaq. sima-vizveta, dholU. siAvAya-puM-syAdvAda. siAla-puM-zRgAla. siMga-na-zikhara, zIMgaDaM. 'siMgAra-puM-zRMgAra. siMgha--siMha. siMghAsaNa-puM-siMhAsana. siMca-siMcavaM. siMdUra-na-siMdUra. siMghava-vi-saiMdhava, sindhamAM thayela. siMdhu-puM-samudra. siM-sIMca. sikkha-zIkha. sikkhA-strI-zikSA. sinjh-siddhatha. siNiddha-vi-snigdha, siNeha-ghu-sneha. siddhaseNa-puM-eka jaina mahAkavi. siddhi-strI-siddhi. sinna-na-sainya. sippi-puM-kArIgara. sima-vi-sarva. simiNa-puM-svapna. sira-banAva. sirIsa-na-zirISa. sira-na-mAdhuM. sirI-strI-zrI, lakSmI. sirIkaMtA-strI-nAma, (zrIkAMtA) silimha--zleSma, siles-coMTavU. siloga-puM-zloka. siva-na-kalyANa. sivA-strI-pArvatI. siviNa-puM-svapna. sivv-sIvaq. siha-spRhA karavI. sihari-puM-pahADa. sihA-strI-zikhA. sihi-puM-agni. sihu-na-dAru. sImara-na-jalabindu. sIlaDDha-vi-zIlayukta. sIsa-pu-ziSya. sIha-puM-siMha. sIhara-na-jalavindu.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ sua-na- siddhAMta. sui-vi- pavitra. suI - strI-soya. suMdera-na-saundarya. sukamma puM-sArAM karma vALo. sukammANa- puM- sArAM karma vALo. suggara-strI-sugati. suThu-a-sArI rIte. suN- sAMbhaLaM. sunha - vi-sUkSma. suhA - strI-putravadhU. suNhA strI- galakaMbala. sudda - puM- zUdra. suddha-vizuddha. suddhoaNi puM-buddha. sunna - vi-zUnya. sunnaraNNa-na-nirjana raNa. supaTTi - na- nagaranuM nAma. ( 37 ) sumaryAda kara. sumiNa - puM-svapna. sumeru-puM-meru parvata. sura- puM-deva. suraviMdavaMda-vi-devapUjya. surUva-vi-sArA rUpa vALo. suv-sui javaM. suvaTTi - vi- sAruM. suvaNNa-na-sonuM. suvihi- puM- navamA jinanuM nAma. suha-na-sukha. suha-vi-zubha. suhi-vi- sudhI. suhia-vi-sukhI. suDuma - vi-sUkSma. sUri-puM- AcArya. sUsU-sUkAvuM. se a-puM- parasevo. sebha - vi zveta. se aMvara - puM-zvetAmbara sejjA - strI - zayyA. "seNA strI-senA. seya-na-kalyANa. sera-vi-vikasvara. seva-sevavuM. ( supratiSThita ) soNa-vi-lAla somAla - vi-suMvAluM. solasa - vi-soLa (saMkhyA). sollU - rAMdhavaM. sovU-sUvaM. sohA - strI - zobhA.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI tArAbhAI yAnI du tArakUla saMka 38 ) ha haMsa-puM haMsa. hakkU niSedhavu. haN- haNaM. haNU-sAMbhaLavu. haNumaMta- puM- hanUmAn. hattha - puM-hAtha. hatyi - puM-hAthI. haya-puM- ghoDo. hara - mahAdeva. haragoviMda puM- vizeSa nAma. haraDaI - bI-haraDe. hari-puM-cora. hariada- puM- harizcandra. hariAla puM- haDatAla. hariNI - strI - haraNI. haris- harakhavaM. haldI -strI-haLadara. halua-vi- haLakuM hA tajavu. hAra- puM-hAra. hiMgula - na- hiMgaLo. hia-na-hita. hi-vi.hR. hima-na-barapha. hirI - strI- lajjA. hIra- puM-zaMkara. hIsamaNa-na- ghoDAnuM haNahaNavaM. huNa - homaj. huva-thavaM. DELISTED halAha Root.... 3' zA. phe A zrIkailAsasAgarasUri jJAnamandira dvArA saprema bheMTa tA. M/s---- " ..
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
_