Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjasthAna-bhAratI-prakAzana - pIradAna lAlasa-granthAvalI sampAdaka agaracanda nAhaTA 4 para ni . IA 2 prakAzaka sAdULa rAjasthAnI risarca insTITyUTa bIkAnera
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ * samarpaNa cAraNa jAti ke do ujjvala ratna(1) lIvaDI ke rAjakavi, saujanya mUrti zrI zaMkaradAna jeThI bhAI aura (2) rAjasthAnI bhASA ke ananya premI kavivara udayarAjajI ujjvala ke kara kamalo me sAdara samarpita -agaracanda nAhaTA
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
_
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya zrI sAdUla rAjasthAnI risarca insTITyUTa vIkAnera kI sthApanA san 1944 meM vokAnera rAjya ke tatkAlIna pravAna maMtrI zrI ke0 ema0 paNikkara mahodaya kI preraNA se, sAhityAnurAgI bIkAnera- nareza svargIya mahArAjA zrI sAdUlasiMhajI bahAdura dvArA saMskRta, hindI evaM vizeSataH rAjasthAnI sAhitya kI sevA tathA rAjasthAnI bhASA ke sarvAGgINa vikAsa ke liye kI gaI thI / bhAratavarSa ke suprasiddha vidvAno evaM bhApAzAstriyo kA sahayoga prApta karane kA saubhAgya hameM prArabha se hI milatA rahA hai / sasthA dvArA vigata 16 varSo se vIkAnera me vibhinna sAhityika pravRttiyA calAI jA rahI haiM, jinameM se nimna pramukha hai 1. vizAla rAjasthAnI - hindI zabdakoza " isa saMbaMdha meM vibhinna srotoM se sasthA lagabhaga do lAkha se adhika zabdo kA saMkalana kara cukI hai / isakA sampAdana grAdhunika kozoM ke DhaMga para, lave samaya se prArabha kara diyA gayA hai aura aba taka lagabhaga tIsa hajAra zabda sampAdita ho cuke hai / koza me zabda, vyAkaraNa, vyutpatti, usake grathaM zraura udAharaNa Adi aneka mahatvapUrNa sUcanAe dI gaI haiN| yaha eka atyata vizAla yojanA hai, jisakI matoSajanaka kriyAnviti ke liye pracura dravya aura zrama kI AvazyakatA hai / AzA hai rAjasthAna sarakAra kI ora se, prArthita dravya - sAhAyya upalabdha hote hI nikaTa bhaviSya me isakA prakAzana prAraMbha karanA sabhava ho sakegA / 1 2. vizAla rAjasthAnI muhAvarA koza M rAjasthAnI bhASA apane vizAla zabda bhaMDAra ke sAtha muhAvaro se bhI samRddha hai / anumAnata pacAsa hajAra se bhI adhika muhAvare dainika prayoga me lAye jAte hai / hamane lagabhaga dasa hajAra muhAvaroM kA, hindI me artha aura rAjasthAnI me udAharaNoM sahita prayoga dekara sapAdana karavA liyA hai aura zIghra hI ise prakAzita karane kA pravaca kiyA jA rahA hai / yaha bhI pracura dravya aura zrama-sAdhya kArya hai /
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 2 ] yadi hama yaha vizAla saMgraha sAhitya - jagata ko de sake to yaha sasthA ke liye hI nahIM kintu rAjasthAnI aura hindI jagata ke lie bhI eka gaurava kI bAta hogI / 3. AdhunikarAjasthAnIkAzana racanao kApra isake antargata nimnalikhita pustakeM prakAzita ho cukI haiM1. kaLAyaraNa, Rtu kAvya / le0 zrI nAnUrAma saMskartA 2. Abhai paTakI, prathama sAmAjika upanyAsa | le0 zrI zrIlAla jozI / 3 varasa gAMTha, maulika kahAnI saMgraha / le0 zrI muralIdhara vyAsa / 'rAjasthAna-bhAratI' me bho Adhunika rAjasthAnI racanAo kA eka alaga stambha hai, jisame bhI rAjasthAnI kavitAyeM, kahAniyA aura rekhAcitra Adi chapate rahate haiM / 4 ' rAjasthAna - bhAratI' kA prakAzana isa virupAta zodhapatrikA kA prakAzana saMsthA ke liye gaurava kI vastu hai / gata 14 varSoM se prakAzita isa patrikA kI vidvAno ne mukta kaTha se prazamA kI hai / bahuta cAhate hue bhI dravyAbhAva, prema kI eva anya kaThinAiyo ke kAraNa, traimAsika rUpa se isakA prakAzana sambhava nahIM ho sakA hai / isakA bhAga 5 aGka 3-4 'DA0 luiji pi taissitorI vizeSAka' bahuta hI mahatvapUrNa eva upayogI sAmagrI se paripUrNa hai / yaha ata eka videzI vidvAna ko rAjasthAnI sAhitya sevA kA eka bahumUlya sacitra koza hai / patrikA kA agalA 7vA bhAga zIghra hI prakAzita hone jA rahA hai / isakA a 1-2 rAjasthAnI ke sarvazreSTha mahAkavi pRthvIrAja rAThor3a kA sacitra aura vRhat vizepAka hai / apane DhaMga kA yaha eka hI prayatna hai / patrikA kI upayogitA aura mahatva ke samvandha me itanA hI kahanA paryApta hogA ki isake parivartana meM bhArata evaM videzo se lagabhaga 50 patra-patrikAe hame prApta hotI haiM / bhArata ke atirikta pAzcAtya dezo me bhI isakI mAga hai va isake grAhaka haiM / zodhakarttAo ke liye 'rAjasthAna bhAratI' anivAryata' saMgrahaNIya zodhapatrikA hai / isame rAjasthAnI bhASA, sAhitya, purAtatva, itihAsa, kalA Adi para lekho ke pratirikta sasyA ke tIna viziSTa sadasya DA0 dazaratha zarmA, zrInarottamadAsa svAmI aura zrI zragaracanda nAhaTA ko vRhat lekha sUcI bhI prakAzita kI gaI hai /
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 3 ] 5. rAjasthAnI sAhitya ke prAcIna aura mahatvapUrNa granthoM kA anusadhAna, sampAdana evaM prakAzana hamArI sAhitya-nidhi ko prAcIna, mahatvapUrNa aura zreSTha sAhityika kRtiyo ko surakSita rakhane eva sarvasulabha karAne ke liye sumampAdita eva zuddha rUpa me mudrita karavA kara ucita mUlya meM vitarita karane kI hamArI eka vizAla yojanA hai| saskRta, hiMdI aura rAjasthAnI ke mahatvapUrNa yo kA anusaghAna aura prakAzana sasvA ke sadasyo kI ora se niratara hotA rahA hai jisakA sakSipta vivaraNa nIce diyA jA rahA hai6. pRthvIrAja rAso pRthvIrAja rAso ke kaI maskaraNa prakAza me lAye gaye haiM aura uname se laghutama saMskaraNa kA sampAdana karavA kara usakA kucha aza 'rAjasthAna bhAratI' me prakAzita kiyA gayA hai / rAso ke vividha saskaraNa aura usake aitihAsika mahatva para kaI lekha rAjasthAna-bhAratI meM prakAzita hue haiN| 7. rAjasthAna ke ajJAta kavi jAna (nyAmatakhA) kI 75 racanAmo kI khoja kI gii| jisakI sarvaprathama jAnakArI rAjasthAna-bhAratI' ke prathama aMka me prakAzita huI haiN| usakA mahatvapUrNa aitihAsika kAvya 'kyAmarAsA' to prakAzita bhI karavAyA jA cukA hai| 8. rAjasthAna ke jaina saMskRta sAhitya kA paricaya nAmaka eka nivagha rAjasthAna bhAratI me prakAzita kiyA jA cukA hai| 6. mAravADa kSetra ke 500 lokagIto kA saMgraha kiyA jA cukA hai| bIkAnera eva OM jaisalamera kSetra ke saikar3o lokagIta, ghUmara ke lokagIta, vAla lokagIta, loriyAM aura lagabhaga 700 loka kathAe~ sagrahIta kI gaI haiN| rAjasthAnI kahAvatoM ke do bhAga prakAzita kiye jA cuke haiM / jINamAtA ke gIta, pAvUjI ke pavADe aura rAjA bharatharI Adi loka kAvya sarvaprathama rAjasthAna-bhAratI' me prakAzita kie gae haiN| 10 vIkAnera rAjya ke aura jaisalamera ke aprakAzita abhilekho kA vizAla sagraha 'bIkAnera jaina lekha saMgraha' nAmaka vRhat pustaka ke rUpa meM prakAzita ho cukA hai|
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 4 ] 11 jasaMkta udyota, muhatA naiNasI rI tyAta aura anokhI pAna jaise mahatvapUrNa aitihAsika gra tho kA sampAdana eva prakAzana ho cukA hai| 12 jodhapura ke mahArAjA mAnasiMhajI ke saciva kavivara udayacada bhaDArI kI 40 racanAmo kA anusavAna kiyA gayA hai aura mahArAjA mAnasiMhajI kI kAvya-mAdhanA ke sabadha me bhI sabase prathama 'rAjasthAna-bhAratI' me lekha prakAzita huA hai| 13. jaisalamera ke aprakAzita 100 zilAlekho aura bhaTri vaza prazasti' Adi aneka aprApya aura aprakAzita gratha khoja-yAnA karake prApta kiye gaye hai / 14. bIkAnera ke mastayogI kavi jJAnasArajI ke gratho kA anusaghAna kiyA gayA aura jJAnasAra grathAvalI ke nAma se eka atha bhI prakAzita ho cukA hai / imI prakAra rAjasthAna ke mahAna vidvAna mahopAdhyAya samayasundara kI 563 laghu racanAyo kA saMgraha prakAzita kiyA gayA hai / 15. isake atirikta saMsthA dvArA (1) DA0 luiji piyo tassitorI, samayamundara, pRthvIrAja, aura lokamAnya tilaka Adi sAhitya-se vivo ke nirvANa-divasa aura jayantiyA manAI jAtI haiM / (2) sAptAhika sAhityika goSThiyo kA Ayojana bahuta samaya se kiyA jA rahA hai, isame aneko mahatvapUrNa nivagha, lekha, kavitAe~ aura kahAniyA Adi paDhI jAtI haiM, jisase aneka vigha navIna sAhitya kA nirmANa hotA rahatA hai / vicAra vimarza ke liye gopThiyo tathA bhApaNamAlAgro Adi kA bhI samaya-samaya para Ayojana kiyA jAtA rahA hai / 16 vAhara se tyAtiprApta vidvAno ko bulAkara unake bhASaNa karavAne kA Ayojana bhI kiyA jAtA hai / DA0 vAsudevazaraNa agravAla, DA0 kailAzanAtha kATajU, rAya zrI kRSNadAsa, DA0 jI0 rAmacandran, DA0 satyaprakAza, DA0 Danla0 elena, DA0 sunItikumAra cATuA, DA0 tiveriyo-tiberI Adi aneka antarrASTrIya tyAti prApta vidvAno ke isa kAryakrama ke antargata bhApaNa ho cuke hai / / gata do varSoM se mahAkavi pRthvIrAja rAThoDa Amana kI sthApanA kI gaI hai| dono varSoM ke aAsana-adhivezano ke abhibhASaka kramazaH rAjasthAnI bhApA ke prakANDa
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 5 ] vidvAn zrI manohara zarmA ema0 e0, bisAU aura pa0 zrIlAlajI mizra ema0 e0, hUMDaloda, the| isa prakAra sasyA apane 16 varSoM ke jIvana-kAla meM, saskRta, hindI aura rAjasthAnI sAhitya kI niratara sevA karatI rahI hai| Arthika sakaTa se grasta isa saMsthA ke liye yaha sabhava nahI ho sakA ki yaha apane kAryakrama ko niyamita rUpa se pUrA kara sakatI, phira bhI yadA kadA laDakhaDA kara girate paDate isake kAryakartAmo ne 'rAjasthAna-bhAratI' kA sampAdana eva prakAzana jArI rakhA aura yaha prayAsa kiyA ki nAnA prakAra kI vAghAno ke vAvajUda bhI sAhitya sevA kA kArya niratara calatA rhe| yaha ThIka hai ki masyA ke pAsa apanA nijI bhavana nahI hai, na acchA sadarbha pustakAlaya hai, aura na kArya ko sucAru rUpa se sampAdita karane ke samucita sAdhana hI haiM, parantu sAdhano ke abhAva me bhI sasthA ke kAryakartAo ne sAhitya kI jo mona aura ekAnta sAdhanA kI hai vaha prakAza meM Ane para sasthA ke gaurava ko nizcaya hI vaDhA sakane vAlI hogI / rAjasthAnI sAhitya-bhaMDAra atyanta vizAla hai / aba taka isakA atyalpa aza hI prakAza meM AyA hai / prAcIna bhAratIya vADa maya ke alabhya eva anargha ralo ko prakAzita karake vidvajjano aura sAhityiko ke samakSa prastuta karanA evaM unhe sugamatA se prApta karAnA sasthA kA lakSya rahA hai| hama apanI isa lakSya pUtti kI ora dhIre-dhIre kintu dRDhatA ke sAtha agrasara ho rahe haiN| yadyapi aba taka patrikA tathA katipaya pustako ke atirikta anveSaNa dvArA prApta anya mahatvapUrNa sAmagrI kA prakAzana karA denA mI abhISTa thA, parantu arthAmAva ke kAraNa aimA kiyA jAnA saMbhava nahIM ho sakA / harpa kI bAta hai ki bhArata sarakAra ke vaijJAnika sazodha eva sAskRtika kAryakrama matrAlaya (AIinistry of scientific Research and Cultural Affairs) ne apanI Adhunika bhAratIya bhASAno ke vikAsa kI yojanA ke atargata hamAre kAryakrama ko svIkRta kara prakAzana ke liye ru0 15000) isa mada meM rAjasthAna sarakAra ko diye tathA rAjasthAna sarakAra dvArA utanI hI rAzi apanI ora se milAkara kula ru0 30000) tIsa hajAra kI sahAyatA, rAjasthAnI sAhitya ke sampAdana-prakAzana
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ hetu isa masyA ko isa vittIya varSa meM pradAna kI gaI hai, jisase isa varSa nimnokta 31 pustako kA prakAzana kiyA jA rahA hai / 1 rAjasthAnI vyAkaraNa zrI narottamadAsa svAmI 2. rAjasthAnI gadya kA vikAsa (zodha pravava) DA0 zivasvarUpa zarmA acala 3 acaladAsa khIcI rI vacanikA zrI narottamadAsa svAmI 4 hamIrAya - zrI bhavaralAla nAhaTA 5. padminI caritra caupaI6. dalapata vilAsa zrI rAvata sArasvata 7. DiMgala gIta8. pavAra vaza darpaNa DA0 dazaratha zarmA 6. pRthvIrAja rAThoDa graMthAvalI zrI narottamadAsa svAmI aura zrI badrIprasAda sAkariyA 10. harirasa zrI badrIprasAda sAkariyA 11. pIradAna lAlasa adhAvalI zrI agaracanda nAhaTA 12. mahAdeva pArvatI veli zrI rAvata sArasvata 13. sItArAma caupaI zrI agaracanda nAhaTA 14. jana rAsAdi saMgraha zrI agaracanda nAhaTA aura DA0 harivallabha bhAyANI 15. sadayavatsa vIra pravandha pro0 majulAla majUmadAra 16. jinarAjasUri kRtikusumAjali zrI bhavaralAla nAhaTA 17. vinayacanda kRtikusumAjali " " " 18. kavivara dharmavadana grathAvalI zrI agaracanda nAhaTA 16. rAjasthAna rA dUhA zrI narottamadAsa svAmI 20. vIra rasa rA dahA-- " " " 21. rAjasthAna ke nIti dohA-- zrI mohanalAla purohita 22. rAjasthAna vrata kathAeM " " " 23. rAjasthAnI prema kathAe " " " 24. cadAyana-- zro rAvata sArasvata
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 maDalI-- zrI agaracanda nAdA ma.vinaya mAgara 26, jinahA gayApalI zrI agaracanda nAhaTA 27. rAjasthAnI hastalimita prayo mA vivaraNa 28. dampati vinoda 26. hIyAlI-gajasthAna pA vRddhivardhaka sAhitya / " " 30. samayasundara rAmamaya zrI bhaMvaralAla nAhaTA 31. durasA pADhA graMpAranI ghI cadarIprasAda sAkariyA jaisalamera aitihAnika sAyana saMgraha (saMpA0 TA0 dazaraya zarmA), IzaradAsa prayAvalI (saMpA0 padarIpramAda sAmariyA), rAmarAso (pro0 govardana zarmA ), rAjasthAnI jana sAhitya (le0 zrI pagaracanda nAhaTA), nAgadamA (sapA0 badarIprasAda sAkariyA), muhAvarA phoza (muralIdhara vyAma) prAdi grayoM kA saMpAdana ho cukA hai parantu maryAbhAva ke kAraNa inaphA prakAzana isa varSa nahIM ho rahA hai / hama AzA karate haiM ki kArya kI mahattA eva guratA ko lakSya meM rapate hue agale varSa isase bhI adhika sahAyatA hame avazya prApta ho sakegI jisase uparokta saMpAdita tathA anya mahatvapUrNa prayo kA prakAzana sambhava ho skegaa| isa sahAyatA ke liye hama bhArata sarakAra ke zikSA vikAsa sacivAlaya ke AbhArI haiM, jinhoMne kRpA karake hamArI yojanA ko svIkRta kiyA aura grAnTa-inaeDa kI rakama maMjUra kii| rAjasthAna ke mulya mantrI mAnanIya mohanalAlajI sukhAr3iyA, jo saubhAgya se zikSA mantrI bhI haiM aura jo sAhitya kI pragati eva punaruddhAra ke liye pUrNa saceSTa haiM, kA bhI isa mahAyatA ke prApta karAne meM pUrA-pUrA yogadAna rahA hai| ataH hama unake prati apanI kRtajJatA sAdara pragaTa karate haiN| rAjasthAna ke prAthamika aura mAdhyamika zikSAdhyakSa mahodaya zrI jagannAthasiMhajI mehatA kA bhI hama AbhAra pragaTa karate haiM, jinhoMne apanI ora se pUrI-pUrI dilacaspI lekara hamArA utsAhavardana kiyA, jisase hama isa vRhad kArya ko sampanna karane meM samartha ho sake / sasthA unakI madaiva RNI rhegii|
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ itane thoDe samaya meM itane mahatvapUrNa grantho kA sapAdana karake saMsthA ke prakAzana-kArya me jo sarAhanIya sahayoga diyA hai, isake liye hama sabhI grantha sampAdako va lekhako ke atyata AbhArI haiN| anUpa saskRta lAibrerI aura abhaya jaina granyAlaya bIkAnera, sva0 pUrNacandra nAhara sagrahAlaya kalakattA, jaina bhavana sagraha kalakattA, mahAvIra tIrthakSetra anusaMdhAna samiti jayapura, oriyaTala insTITya Ta baDodA, bhADArakara risarca insTITya Ta pUnA, zvarataragaccha vRhad jJAna-bhaDAra bIkAnera, motIcada khajAcI graMthAlaya vIkAnera, kharatara prAcArya jJAna bhaNDAra bIkAnera, eziyATika sosAiTI vavaI, AtmArAma jaina jJAnabhaMDAra baDodA, muni puNyavijayajI, muni ramaNika vijayajI, zrI sItArAma lAlasa, zrI ravizakara derAzrI, pa0 haradattajI goviMda vyAsa jaisalamera Adi aneka sasthAno aura ktiyo se hastalikhita pratiyA prApta hone se hI uparokta granyo kA mapAdana samava ho sakA hai / ataeva hama ina sabake prati AbhAra pradarzana karanA apanA parama kartavya samajhate haiN| aise prAcIna grantho kA sampAdana zramasAdhya hai evaM paryApta samaya kI apekSA rakhatA hai| hamane alpa samaya me hI itane anya prakAzita karane kA prayatna kiyA isaliye aTiyo kA raha jAnA svAbhAvika hai / gacchataH skhalanakvapi bhavayyeca pramAhataH, hasanti durjanAstatra samAdadhati sAdhavaH / AzA haiM vidvadvRnda hamAre ina prakAzano kA avalokana karake sAhitya kA rasAsvAdana kareMge aura apane sujhAvo dvArA hameM lAbhAnvita kareMge jisase hama apane prayAsa ko saphala mAnakara kRtArtha ho sakeMge aura puna. mAM bhAratI ke caraNa kamalo me vinamratApUrvaka apanI puppAjali samarpita karane ke hetu puna upasthita hone kA bAhna vaTora skeNge| nivedaka bIkAnera, lAlacanda koThArI mArgagorpa zuklA 15 pradhAna-magrI saM0 2017 sAdula rAjasthAnI-insTITya Ta, disambara 3,1960 bIkAnera
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUmikA rAjasthAnI sAhitya ke nirmANa me sabase adhika aura ullekhanIya yoga jaina vidvAno aura cAraNo kA rahA hai / jaina vidvAno kI racanAe~ rAjasthAnI sAhitya ke vikAsa ke samaya se hI pracura prarimANa me prApta hone lagatI hai, para cAraNa kaviyo kI 15 vIM zatAbdI se pahale kI kevala phuTakara kavitAe~ hI milatI hai, koI svatantra ullekhanIya grantha nahI milatA | jaina pravandha grantho me cAraNoM ke kahe hue kucha phuTakara dohAdi uddhRta haiM jinako saMgrahIta karake maiMne 'paramparA' ( mA0 12 ) meM prakAzita apane lekha me de diyA hai / cAraNoM kI sarva prathama ullekhanIya svatantra racanA 'acaladAsa khIcI rI vacanikA' hai jo sAdULa rAjasthAnI risarca insTITyUTa se prakAzita hone jA rahI hai| ise zivadAsa cAraNa ne saMvat 1485 ke lagabhaga banAI thI / 16 vI zatAbdI se aneka cAraNa kaviyo kI racanAe~ milane lagatI hai aura 17 vI me to kaI bahuta hI prasiddha cAraNa kavi ho gaye haiM | bhakta cAraNa kaviyo me 'IsaradAsa' sabase adhika ullekhanIya hai / inakA janma saMvat 1565 meM jodhapura rAjya ke bhAdaresa gA~va me huA thA / ye rohaDiyA zAkhA ke cAraNa the aura inakA svargavAsa saMvat1675 ke lagabhaga huA thA / 'harirasa', 'hAlA~ jhAlA~ rA kuMDaliyA', 'devIyAraNa' inake prasiddha aura prakAzita grantha hai| vaise inake aura bhI kaI grantha aura bahuta se DiMgala gIta prApta hai jinhe 'IsaradAsa granthAvalI' ke rUpa me prakAzita karane ke lie saMgrahIta karavA liyA gayA hai aura inakI sava racanAeM sAdULa rA0ri0 insTITyUTa se prakAzita karane kI yojanA hai / 18 vI zatAbdI ke uttarArddha me pIradAna lAlasa nAmaka eka bhakta cAraNa kavi ho gaye hai jinhoMne apane grantho me IsaradAsa ko guru ke
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 2 ] rUpa meM smaraNa va ullikhita kiyA hai| 'IsANada gurU cita mA prANA ( guNa nArAyaNa neha), "brahma sataguru hu~tA vaDo, IsaradAsa anUpa," "IsANada pArAdhiyo" (guraNa ajapA jaap)| 'pAtagipahAra' me bhI unakA smaraNa kiyA hai "othie sAhiba upanA, bhomi nimo bhAdresa / pIradAsa lAge page, isANada Adesa // " kavi pIradAna kI sabhI racanAe~ savat 1761-62 me likhI gaI do pratiyo me milI hai aura uname se kaI to unakI svaya kI likhita bhI hai isaliye pIradAna kA samaya sa0 1760 se 1763 taka kA nizcita hotA hai / isa samaya IsaradAna ko svargavAsI hue eka sau se adhika varSa bIta cuke the isaliye pIradAna kA unakA pratyakSa guru-ziSya kA sambandha rahanA to sambhava nahI lgtaa| ata. yahI saMbhava hai ki bhakti kI preraNA unhe IsaradAsa kI racanAyo se hI milI hai aura isI kAraNa unhone IsaradAsa ko guru ke rUpa me ullikhita kara diyA hogaa| IsaradAsa kI racanAo se pIradAna lAlasa itane adhika prabhAvita the ki apanI racanAyo ke sagraha guTake me IsaradAsa kI racanAyo ko unhone svaya likhakara sagrahIta kiyA hai| iname se kaI racanAe~ to aisI hai, jinakI anya koI bhI hastalikhita prati kahI bhI prApta nahIM huI arthAt yadi pIradAna unhe apanI racanAo ke sagraha vAle isa guTake me sagrahIta nahI karate to unakA Aja prApta honA bhI kaThina ho jaataa| - poradAna ke sambandha me vizepa jAnakArI prayatna karane para bhI prApta nahIM ho sakI / unakI racanAo ke do sagraha-guTake prApta hue hai unase kevala itanA hI patA calatA hai ki ve juDhIyA gA~va ( mAravADa ) ke nivAsI the| unake putra kA nAma haridAsa thaa| haridAsa racita "guNa chamA parva" aura "DiMgala-gIta" isI guTake me hai| kaI racanAo kI lekhana pragasti me haridAsa nAma AtA hai aura unake khuda kI likhI huI kaI racanAe~ bhI isa guTake me hai jinase saMvata 1807 taka unakI
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 3 ) vidyamAnatA kA patA calatA hai| pIradAna aura haridAsa * ina donoM pitA-putro ke lie kharataragaccha ke jaina yati zivacandra, devacandra, lAlacanda, udayacanda ne kaI grantha ina guTako me likhe hai, isase una yatiyo ke sAtha ina pitA-putro kA vizeSa sAhityika sambandha rahA mAlUma detA hai| zrI sItArAmajI lAlasa ke patrAnusAra to ye dono guTake unhIM ke saMgraha me the / jiname se eka ko rAjasthAnI risarca sosAiTI, kalakattA ke lie zrI bhagavatIsiMha vIsena unase le gaye the aura ava vaha ukta sosAiTI ke sagraha (jAlAna-smRti-mandira ) me hai / hame isakA vivaraNa sosAiTI ke mukha-patra "rAjasthAna" ke varSa 2 aMka 2 me paDhane ko milA thaa| zrI sItArAmajI lAlasa se unake saMgraha kA dUsarA guTakA kaI varSa pUrva mujhe prApta huaAto maiMne usame prApta pIradAna kI racanAyo kI pratilipi karavA lI thI para usa guTake me kaI patra kama the, isalie "jJAna carita" nAmaka grantha ke prArambha ke 40 padya aura vIca ke bhI kucha padya nahI mila sake the / ataeva sosAiTI ke saMgraha vAle guTake ko prApta kiye vinA "pIradAna granthAvalI" kA prakAzana sambhava nahIM thaa| isa bAra kalakatte jAne para vizeSa prayatnapUrvaka zrI rAmakRSNajI sarAvagI kI kRpA se vaha guTakA prApta kiyA gyaa| usame sItArAmajI ke sagraha ke guTake ke atirikta "hiMgalAja rAso", "pAtagi pahAra" aura bahuta se se DiMgala gIta prApta huye aura usIse jJAnacarita kA truTita aMza bhI pUrA kiyA jA sakA, isalie zrIrAmakRSNajI sarAvagI kA maiM vizeSa AbhArI huuN| kalakatte kI AvahavA hastalikhita pratiyo ke lie bahuta hI ghAtaka hai / ataeva isa guTake ke kaI patra to jaMtuo dvArA bhakSita hokara jAlI jaise sachidra ho gaye hai| kucha patro ke Upara kA aMza kaTa gayA hai isalie kaI DiMgala gIto kA pATha-truTita raha gayA hai, phira bhI yaha acchA huA ki adhika nAza hone se pUrva hI isakA upayoga kara liyA jA skaa| isa taraha pIradAna kI prAya samasta racanAe~ isa granthAvalI me prakAzita kara sakane kA mujhe saubhAgya prApta ho sakA hai|
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 4 ] zrI sItArAmajI lAlasa ne apane saMgraha kA guTakA var3e udAra bhAva se mujhe upayoga karane ke lie bhejA, isalie unakA maiM vizeSa rUpa se AbhArI huuN| isa granthAvalI ke zabda kopa me zabdo kA artha likhakara unhoMne mujhe aura bhI adhika AbhArI banA diyA hai / prastuta grantha ke sampAdana, prUpha sazodhana tathA zavda kopa ke lie zabda cayana karane aura artha likhane meM zrI vadarIprasAdajI sAkariyA kA pUrNa sahayoga milA hai isalie unakA mai bahuta bahuta AbhArI huuN| mere bhrAtR putra bhavaralAla kA to mere sAhityika kAryo me sahayoga milatA hI rahA hai| zrI pIradAna lAlasa kI jIvanI ke sambandha me kucha bhI vivaraNa prApta na ho sakA aura na unakA koI citraM hI milatA hai| ata unake hastAkSaro kA pratyakSa-darzana karAne ke lie eka pRSTha kA blAka banavAkara prastuta grantha meM diyA jA rahA hai| zrI sItArAmajI lAlasa ke guTake me pIradAna ke hAtha kA likhA huA "sAiyA jhUlA" racita eka DiMgala gIta hai jisakI lekhana prazasti isa prakAra hai-"likhatu lAlasa pIradAna vAMce jiginu rAma rAma, saMvat 1792 bhAdavA vada 12 / " rAjasthAna risarca sosAiTI, kalakattA vAle guTake me jo pIradAna ke likhe hue kaI grantha hai unakI lekhana pragasti isa prakAra hai1--gIta jhUle sAiyA ro eva gIta mIsaNa haridAsa ro, ke anta meM likhA hai-"likhataMlAlasa pIradAna" 2-guNa hiMgalAja rAso ke anta me "likhatu lAlasa pIradAna, vAMce jiraNanu rAma rAma", saMvat 1792 kAti vada 14 vAra thAvara chai|" ____3-svaya racita DiMgala gIta ke anta me "likhatu lAlasa pIradAna" 4-IsaradAsa kRta 'bhagavata hasa' ke anta me "likhatu lAlasa pIradAna" 5--IsaradAsa kRta "guraDa purANa' ke anta meM "likhataM lAlasa pIradAna maMmat 1762 matI magasari sudi 5 vAra thAvara / " 6-IsaradAsa kRta "guNa Agimi" ke anta me "likhataM lAlasa pIradAna, vAce jiraNanu rAma rAma cha / saMvat 1792 popa bada 5"
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 5 ] 7- IsaradAsa kRta "devIyAraNa" ke anta me "likhataM lAlasa pIradAna" 8-bAra AsojI kRta "niraMjana prANa" ke anta me "likhataM lAlasa pIradAna " inake atirikta isa guTake me inakI evaM IsaradAsa kI kaI aura racanAeM bhI yadyapi inake hAtha kI likhI huI hai para unake granta me lekhaka kA nAma nahI diyA gayA hai / sAiyA jhUle kA rukamariNa haraNa, mAdhavadAsa kA rAmarAso, gaja mAkha nImANI, aura chabhA parva (svayaM racita) pIradAna ke putra haridAsa ke hAtha kA likhA huA hai / "guNa rAma kIlA" ko haridAsa ke vAcanArtha jodhapura me kharatara gacchake bhAvaharSIya jinacandrasUri ke ziSya paM0 zivacanda ne likhA hai / prastuta granthAvalI me ( 1 ) " nArAyaNa neha" (2) "paramesara purANa" (3) "hiMgalAja rAmo " ( 4 ) alakha grArAdha, " (5) "ajaMpA jApa" (6) "jJAna carita", aura ( 7 ) "pAtika pahAra" ina sAta grantho, aura 30 DiMgala gIto ko prakAzita kiyA jA rahA hai / ye sabhI racanAeM prAya bhakti savadhI hai / rAma, kRSNa, hiMgalAja devI, Adi kI stuti iname pradhAna rUpa se hai hI para "paramesara purANa" me aneka bhakto kA bhI ullekha hai jisase rAjasthAna ke ullekhanIya bhakta jano kI acchI jAnakArI mila jAtI hai / iname se kaI to prasiddha hai para kaIyo ke savadha me abhI vizepa jAnakArI prApta karanA apekSita hai / vidvAno kA dhyAna maiM isa ora AkarSita karatA hU~ / ina racanAo me dUhA, caupaI, gAhA, causara, motIdAma, kavitta, bhujagI, paddharI, jhampAtAlI aura DiMgala gIto ke zraTTatAko, sANora Adi kaI chando kA prayoga huA hai / 'paramesara purANa' kevala doho me hai / savase vaDI racanA 'jJAna carita' me 'kavitta' chada kI pradhAnatA hai / abhI pIradAna lAlasa jaise aura bhI aneka cAraNa kaviyo kI racanAo kA saMgraha eva prakAzana karanA apekSita hai / uname se zrI durasAjI
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ADhA kI prApta racanAo kA bhI maine sagraha karavAyA hai| isakA sampAdana zrI vadarIprasAda sAkariyA kara rahe haiN| AzA hai vaha sagrahagrantha bhI zIghra hI prakAzita hogaa| bhakta kaviyoM meM pIradAna lAlasa ava taka aprasiddha se the / AzA hai isa granthAvalI ke prakAzana se inakI ora vidvAno kA dhyAna AkarSita hogaa| ____ bhArata sarakAra eva rAjasthAna sarakAra ne insTITyUTa ko Arthika sahAyatA dekara aise aneka grantho ke prakAzana kA suyoga diyA isake lie dono sarakAro kA bhI maiM AbhArI huu| -agaracanda nAhaTA
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA (zrI pIradAna lAlasa kI girA-garimA) prAdhyAtmika cetanA aura dhArmika vizvAsa bhArata bhUmi kI eka pramukha vizeSatA rahI hai / vizva ke anya bhAgo meM jave mAnava zvApadajIvana vyatIta kara rahA thA tava bhAratIya Rpi kI rahasyamaya aura pAvana vANI gagana me gujarita hokara AkAza kI U~cAiyo ko nApa rahI thii| IzvarIya vizvAsa kI yaha paramparA hamAre samAja ke satyayuga se prArambha hokara kabhI pIna aura kabhI kSINa dhArA ke rUpa me Adhunika vaijJAnika yuga taka nirantara dRSTigocara hotI hai| zrI pIradAna lAlasa isI prakAzaloka ke eka Alokita nakSatra haiN| hindI sAhitya ke itihAsa ke kAla-krama kI dRSTi se zrI pIradAna rItikAla ke kavi hai para vipaya pratipAdana kI dRSTi se ve bhaktikAla ke kaviyo me sthAna pAne yogya hai / unakA pradhAna viSaya hai-adhyAtma / aisA anumAna hotA hai ki isa ora unmukha karane me unhe apane bhAvaguru zrI IsaradAsajI kI racanAo se preraNA milI hai jinakI bhAva-bhakti dekhakara 'IsarA so paramesarA' ukti pracalita hogyii| pIradAna ne apanI racanAyo meM kaI sthAnoM para IsaradAsajI ko guru ke rUpa me smaraNa kiyA hai - "isANaMda guru cita mA ANA, veda vyAsa nA pachai vkhaannaa| -nArAyaNa neha pR01 1 varadA, varSa 5 aka 3 me zrI vadarIprasAda sAkariyA kA 'mahAkavi IsaradAsa aura unakA sAhitya' zIrSaka abhibhASaNa
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 2 ] kavi ne apanI racanAoM me Izvara ke saguNa aura nirguNa dono hI rUpoM kA varNana kiyA hai| kabhI to vaha kabIra ke "dasaratha suta tihU~ loka vakhAnA, rAma nAma kA marama hai aanaa|" ko doharAtA hai'jagata kaha sahi dazaraya jAyI, avigata dhArau nAma ajaayo|' aura kabhI vaha prabhu ke sAkAra rUpa kA guNagAna karatA hai| DiMgala gItoM meM vaha vibhinna avatAroM kI mahimA batAtA hai / avatAra vAda kA kAraNa vaha bhI gItA kI bhAMti adharma kA nAza mAnatA hai| java java dharma kI hAni aura adharma kA abhyutthAna hone lagatA hai tava tava sAdhuoM kI rakSA aura duSToM kA damana karane hetu bhagavAn avatAra lete haiN| pIradAna ke zabdoM me - prAvaM tU Apa liyau avatAra, bhar3AMbhaDa bhomi utAraNa bhAra / yadyapi kavi ne apanI racanAoM kA nAmakaraNa karate hue Izvara ke nirAkAra rUpa kI ora bhI saketa kiyA hai yathA "alakha ArAdha", "ajaMpA jAya" aadi| para isame koI sandeha nahI ki usakI dRSTi . pradhAnataH saguNa para hI rahI hai / saguNa kA usane vistAra se jo varNana kiyA hai usakA kAraNa bhI hai / usa kAla me saguNopAsanA kI bhAvanA valavatI thI ata. kavi kI racanAo me bhI pradhAnatA usI kI rhii| kavi ke kAvya kA sUkSma adhyayana karane se yaha spaSTa ho jAtA hai ki usakI bhakti dAsyabhAva kI hai| usane apane lie 'pIradAsa', 'pIra', 'pIrIya' Adi nAmo kA prayoga kriyA hai / 'pIradAsa' nAma to bAra-bAra AyA hai___ "pIradAsa karajai prathama, purupottama sUprIta / " pIradAna ke kAvya kI eka bahuta bar3I vizeSatA hai kavi kI udAra dRSTi / usane yathAsthAna sabhI devatAo ko namaskAra kiyA hai kyoki usakA vizvAsa hai "sarvadeva namaskAra. kezava prati gacchati" / kabhI. vaha magalAcaraNa me sarasvatI-vandanA karatA hai, kabhI gaNeza kI stuti karatA hai| zAkta parivAra meM janma hone ke kAraNa vaha durgA ko bhI
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ vismRta nahI kara sktaa| "hiMgalAja rAso' meM devI ke vibhinna rUpoM kI vaha bhojamayI bhASA me AratI utAratA hai| 'jJAna-carita' meM bhagavAna ke vibhinna avatAroM kA ullekha karate hue vaha jainiyo ke 'arihaMta' aura 'riSabha' ko bhI namaskAra karatA hai| itanA hI nahIM usane musalamAno ke 'alA' ko to apane kAvya me pacAsoM bAra smaraNa kiyA hai / vAstava me kavi ke lie to ye saba usake prabhu ke hI alagaalaga nAma haiN| isIlie vaha yama-pAza se mukti ke lie 'alA' kI hI AzA rakhatA hai alA tumhArI Asarau, alA tumhArI Asa / paramesarajI pAlija, pIra taNA jama pAsa / / -paramesara purANa, dUhA sakhyA 20 isI prakAra kavi ne 'paramesara purANa' me aneka bhakto kA zraddhApUrvaka smaraNa kiyA hai| yadyapi ye sabhI bhakta kisI eka hI sampradAya yA vicAradhArA ke nahI hai para adhyAtma aura dharma ke prati una sava kI zraddhA hai| sabhavata. isI kAraNa pIradAna ne bhI apane bhAvo kI sumanAMjali unhe arpita kI hai| ina bhakto me kaI aise bhI haiM jinake bAre me vidvAno ko jJAna nahI hai| kavi ne apanI racanA meM unake nAmoM ko surakSita rakhakara hamAre sAskRtika aura sAhityika jIvana kI vibhUtiyo ko luma hone se bacAyA hai / pIradAna ke kAvya me yadyapi jJAna aura yoga kI carcA hai para usakA hRdaya mUlataH eka bhakta kA hRdaya hai| isIlie vaha usake saguNa aura sAkAra rUpa para hI adhika mugdha hai / anya avatAro kI tulanA me usane rAma aura kRSNa kA adhika vistAra se varNana kiyA hai / zAsakoM dvArA apane yuga ke samAja para atyAcAra hote dekha tathA gau-brAhmaNa kI durdazA dekha usakA bhakta hRdaya apane prabhu se nivedana karatA hai ki vaha zIghra hI avatAra lekara gharatI kA vojha dUra kre| apanI karuNa
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ pukAra karate samaya vaha apane bhagavAn ko pUrva bhakto kI 'pANa' dilAtA hai tAki dharma kI rakSArtha vaha zIghra avatarita ho jAya caDi begau cakra dhari, karai kAI DhIla karatA / gaLI baDha gAya rau vaje brAhmaNa viratA // anaMta jaraNA rI prAraNa, dhaNI kara khavara dharama ro| veda vyAsa rI AraNa, prANa vAraTa Isara rii|| megha riSa ana mAmai ghaDI, gharaNI vATa jovai dharaNI / tU hamai jeja rAkhai triguNa, tanai A~Na bhagatA taNI // -jJAna carita, kavitta 135 kavi kA mukhya viSaya adhyAtma hone ke kAraNa usakI racanAyo me zAnta rasa kI hI pradhAnatA hai para vaha apane jAtigata prabhAva se pUrNata. mukta nahIM ho sakA hai| yahI kAraNa hai ki bhakti ke kSetra me bhI vaha ojapUrNa varNana karatA hai keI Dhola kasALa, dharA brahmaDa dhaDakkai / suraNAya sAlule, rAga sIdhUnauM rahakka / / vIra hAka tiNa vAra, deva dAraNava jUTA dala / vAjai ghAu nihAu, heka hathavAha kara hala / / hIsue viDhe bhaDa hasarA, kunta kuhADa judha kreN| tridhArA khaDga vAhai triguNa, triguNa hAthi dANava tarai / / -jJAna carita, padya 143 apane prabhu kI vIra jhAkI utArate hue kavi ne vIrarasa ke sahAyaka vIbhatsa Adi kA bhI varNana kiyA hai asura amara AhuDa , asakha bhar3a guDaM bhiDa ata / ruNDa muNDa raDabaDa, vimaLa nadIA vahisa rata // kadha saMdha kaDiDisa, hADa muDisa hekArA / AviTisai asarA~Na dhamaka le sai dhIkArA //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ kavandha-yuddha varNana DiMgala kAvya kI vizepatA hai| kavi pIradAna ne bhI usakA varNana kiyA hai| satya to yaha hai ki Digala ke cAraNI kAvya me vIrarasa kA jo anupama citraNa hai vaha pIradAna kI kavitA me bhI apanI samasta vizeSatAno ko lie hue hai| bhagavAn ke zIla, zakti aura saundarya vAle rUpa me se kavi pradhAnata usake zaurya kA gAyaka hai| vaha to apane prabhu ko sasAra ke karmakSetra me sagharSa-rata dikhAkara usakI vIratA kI pUjA karatA hai| tatkAlIna vAtAvaraNa meM jaba ki muslima zAsako ke atyAcAra prati kI sImA pAra kara rahe the, usa samaya teja puja aura zakti kA anyatama rUpa bhagavAn hI bhakto ko vizvAsa dilA sakatA thA / kavi ne manovaijJAnika dRSTi se jana-jIvana ke mAnasa kA sparza karate hue unakI supta cetanA ko jAgRta kiyA hai tathA apanI vIra vANI se hamArI jaDatA dUra karane kA prayatna kiyA hai| pIradAna kA bhAva-pakSa jitanA prauDha hai, unakA kalA-pakSa bhI utanA hI zreSTha hai| usane upamA, utprekSA Adi alaMkAro ke atirikta anuprAsa kA kAphI prayoga kiyA hai| anuprAsa kI chaTA to sthAna-sthAna para darzanIya hai mokha khamo khama kaMda, niguNa nirapakha naresura / nirAlaMva niralepa, abhrama achepa suresura // chandoM me usane dUhA, caupAI, kavitta, paddharI Adi kA hI adhika prayoga kiyA hai| sAtha hI DiMgala gIto kI bhI racanA kI hai / cAhe pIradAna ne kisI kAvya-guru se zikSA grahaNa kI ho yA na kI ho, para isame koI sandeha nahI ki usakA kAvyazAstra kA jJAna kAphI hai| bhApA para usakA sahaja adhikAra hai aura vaha kavi ke bhAvo ko usake igita anusAra hI vyakta karatI hai| Aja ke mAnava meM pIradAna jaisI AsthA aura vizvAsa nahI / vijJAna ne usake samakSa jina naI mAnyatAoM ko prastuta kiyA hai unako vaha pUrNa rUpeNa grahaNa nahI kara sakA hai| isa prakAra Aja kA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 6 ] mAnava eka ora jIvana ke purAne mUlyo se dUra hokara apanI adhyAtma bhAvanA kho cukA hai, dUsarI ora jIvana ke naye mUlyo ko pUrNatayA grahaNa karane me vaha apane ko asamartha pAtA hai| isI kA pariNAma hai ki usake jIvana me na sukha hai aura na zAnti / Aja jo cAroM ora IrSyA-dveSa, mAra-kATa, hiMsA aura ghRraNA dikhAyI par3a rahI hai usakA kAraNa manuSya kA manuSya ke prati avizvAsa aura vaira-bhAva hI hai| pIradAna kA kAvya yadyapi savA do sau varSa pahale likhA gayA thA para vaha Aja bhI hame apane AdhyAtmika prakAza se mArga dikhA rahA hai| vaha jyotistambha kI bhAMti hame batAtA hai ki sAmane caTTAna hai, vinAza hai, mRtyu hai / yadi hama vAstavika sukha-zAnti cAhate haiM to hame sAre UparI aura mithyA bhedabhAva bhulAkara jIvana me sAmajasya sthApita karanA hogaa| kavi kA yaha sandeza Aja bhI-nayA hai aura usa dina bhI nayA hI rahegA jaba mAnava dUsare graho me pahu~ca jaayegaa| candradAna cAraNa ema0 e0, sAhitya-ratna priMsipala, bhAratIya vidyA-mandira, bIkAnera
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ krama saM0 graMtha bhUmikA. 1. guraNa nArAiraNa neha 2. paramesara purANa 3. guNa hIgaLAja rAso 5. guraNa ajapA jApa 6. guraNa jJAna caritra 8. poradAna lAlasa- granthAvalI anukramaNikA guraNa alakha prArAdha guNa pAtagi pahAra DiMgaLa gIta ! (1) gIta - meghaDI paraNIjaraNa ro ne grAgama bhAkhaNa ro ( kAyama Avasa eka kaLaha karisa ) (2) gIta - vaLa meghar3I paraNIjaNa ro (deva dANave vaDavaDI dAvI) 9000 (3) gIta - nyAu kararaNanai AvaraNa ro (sata gharama tara kaji zrAva vaDhA chatta) (4) gIta rAmacadrajI ro ( rAghava dekhiha rAjA, bharata satragharaNa ) (5) gIta paramesarajI ro ( vara re vara dhyAna dharaNI dharaNIvara ) (6) gIta pahalAda ro ( pahalAda samariyo prAyo jagapati) (7) gIta vArAhajI ro ( vArAha nara nara ) padya 14 4 6 4 4 4 pRSTha 1-6 1 ha 16 23 34 38 74 86 - 108 && 61 62 2 24 64
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ kavi pIradAna lAlasa ke hastAkSara HToriyAmAgamA +MAPawanRRAIMommaanbr DASTAsterawing calatakalAmA bajanika-sAmAnaka dula latAdAdakauna rahAtAtalA varadArImati atutimA didi ilAkatAnA padayAtanAzInAzAmila karatI bhAnAladAyojita samAna dhAvatAnavakulama mAtimora vAcamAyoDiga sAbaramatAramA nAmAnilinAnIcI rohita samAnAratira AtanadhAratamA mAnadilArAmA saroja AmarATTA adium margetin sAhibAna jAnavara ratw MAMANACine lajAla savAra TInA letA HIRRpavAra yAvara 1. IsaradAsa racita 'garuDa purANa' kA antima pRSTha (saMvat 1762, mitI migasara sudI 5)
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIradAna lAlasa granthAvalI // zrIrAmajI sata chai jii|| ||ath guNa nArAiNa neha likhyate // // gAhA causara / brahmANI brahma mAhi vigati, sahI eka tU tIna sakati / ki haki karai kesava kIrati, su prasana hui mAtA sarasati / sarasati pAkhara samapIje, devI vayaNa amolaka dIjai / kihi mati sArai kIrati kIjai, rAdhA vara ihar3I vidhi rIjai / ||caupaaii|| isANaMda guru cita mAM pAraNA, veda vyAsa nAM pachai vakhAraNA / samarA prathimi prathimI sArada nAM, nimiskAra brahmA nArada naaN| lIla vilAsa surAM mA lAiki nimo puladara deva vinAiki / saMkara nAM piriNa karA salAmA, goviMda rA Adesa gulaamaaN| 'pIradAsa paDhi re pArAiNi, nimo nimo niraguNa nArAirNa / nArAiNa narahara bahunAMmI, sataguru sAMmi sakaLa rau saaNmii| bhagata vachaLa bhagavata bhujALI, devAM sira hara dInadayAlo / mAhava mukuda murAri mahamahaNa, tejavata rAjA dazaratha taraNa / kAnhar3a kisana nAtharaNI kALI vaDI dharaNI vIThula vanamALI / var3I dhiraNI nAM rakhe visAra, zrApa taraNI je prAMgaNa udhaarai| prema bhagati rau Akhara pIjai, karaNAkara soM neha kriije| karaNAkara kararaNAkara kahatA, prANa tike vaikuNTha me phuNtaa| madhusUdana nU judA ma mele, ThAkura nAM mata aLago Thele / pUja pUja paramesara prANI, veda kahai a amRta vANI / veda kisana yU~ ghaNau varavANe, janajIvana rI mahimA jANe /
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 2 ] bakuTha sU sakharA likhamIvara, pAva pravIta ghaNI paramesara / pagA sarisa sanakAdika pUja, dharaNIdhara sU pAtaka dhUja dharaNIdhara nUM jike dhyAvai, saraga taNe vici tike smaay| ura Upara likhamI paga AraNa, pArabrahma rA caraNa pachANe / rAkasa roLa namo rAvaNa rA, brahmA paga vAdai bAmaraNa raa| ahilyA re Upara paga Ayau, pagA taNau rasa gagA paayau| nArada hI dekheM paga namiyo, gema ghaNAM bhagatA rI gmiyo| prANa mAraNe pAva mahesara, pagA taNI de seva prmesr| avigata nAtha pUrija pAsA, trividhi taNAma dikhALa tamAsA / likhamIvara ihaDA vida lIghA, ke pahiLAda puliMdara kIdhA / kitarAi sata vaikuNTha kahiyA, rAghava kahi kahi saraNe rahiyA / / aiyau mauja jakAnu pApa, sAdhA nai kavilAsa samApa / anata bhagata tU sA udhariyA, tujha taNe Upari sAMtariyA / bhUdhara tU bhAiyau bhagatAM rau, tUM dAtAra nahI DigatA rau| brija rai desa bajAr3I vAsI, bar3e bhagata kaji vAvi vidhAsI / sAcA tU nai sAdha suhAvai, tU i barIka udhAraNa pAvai / tUM brahmA rau vApa vaDALI, vaDo tamAsI vasade bALau / tU kAlapata karai kitarAI, tU jalanidhi rai aka jamAI / tU karatAra akiratA kahIjai, lakhaNa tuhArA kima kari lahije / jagata kahai sahi dazaratha jAyau, avigata dhArau nAma ajaayo| jagapati tU sigaLA rI jAmI, bhagata vachaLa sahajA nA bhaaNmii| bhagati samApi samApi bhalerI, jAr3a avidyA ghAta jlerii| bhagati nahIM toDa mana mA~ bhIjI, rAghava pIra taNaM sira rIjau / mAva kaThaNa tuhArI milaNI, bhUdhara sA kima prAvai milrnnii| trIkama hU~ abhyAgata toto, giradhara lAla ma ghAte gotii| jhuraNa diU mAM jhAlau jhAlo, kesavarAi huvI hU~ kaalau| kesava kIrati kahaDI kIjai, dAna huvai sau dIje dIjai /
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ // dUhA / / dAna vabhISaNa nU dIyau, prabhu tulachI ro pAna / tona oLakhiyo triguraNa, au thArI unamAna // 1 // bhaji bhaji tonai bheTiyo, aratha vAta rau aha / prathaLa kara re prANiyA, nArAyaNa , sU neha // 2 // heta ghaNe sU pUja hari, nArAyaNa na visAri / ATha pohara ati prAtamA, catrabhuja nai cItAri // 3 // Aphe tarise Atamo, gAiyai hari rA gIta / pIradAsa karaje prathama, puruSottama sU prIta // 4 // dhyAyau tonai dhyAna dhari, ArAhyo jaga Isa / tyAM pAyo vaikuNTha pura, se jItA jagadIsa // 5 // Apa sarIkhA auLagU, te kIdhA karatAra / tU samaratha vasadeva taraNa, nimaSa na lAgI vAra / / 6 / / gopI kahe mAhIje gau, gvALe kahai u gvALa ! bhagate kahiyo au bhalI, kasa kahai au kALa // 7 // vaikuNTha rau vAsI brahma, jIvA ro pati jIva / triguNa nAtha sarikhI taraha, dazaratha taNe daIva / / 8 / / kahi ke neho ko karA, rAma kamaLa' rI rAri / kara pukArA pIra kavi, o vArAha udhAri / / 6 / / pharasarAma tU phAviyo, sakharI kiyo sagrAma / haMsa rAma avatAra hari, tU vAmaNa visarAma / / 10 // kUrama macha rikhava kapila, khAdhI amRta khADa / bhagatavachaLa te bhAMjiyA, haraNAkusa rA hADa // 11 // nArAiNa haigrIva nAM, paDhe aho nisa pIra / dhAnatara data pitha dharaNI, vaDo kisana rau vIra // 12 // pratimA mai paiTho prabhu, aIyo budha alAha / nikaLaka kada dekhA nijara, patisAhAM patisAha / / 13 / /
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 4 ] tU alepa prachepa zraja, nAga kahe pArabrahma ro nare sure pAyo nahI, tU nAnho moTo triguNa, tUM prati burI tU saraguraNa niraguraNa sahI, aiyoM rUpa sagaLA i bhagatA sira, nigama kareM Adesa nita, zraiyo deva paramesara raM nirakAra / pAra // 14 // anUpa / arUpa // 15 // pramma / agamma // 16 // // chanda motI dAma // aiyo paramesara deva agama, bhale taiM kIdhI jADa bharama | kIyA sahi thoka nimo karatAra, paramesara tujha to koI pAra / aiyo garaDhaurA gyAMna anata, huA prati dIha bhale arihaMta / bhale bhagavaMta bhale bhagavAna, purAtama pUraNa nAtha pradhAna / pramesara tujha vakhAraNA peTa, jAyo tai vALa bhalo sura jeTha / namo mahArAja tuhArI nidra, upAyA bhUta. upAyA indra / kI citamana ne dudha cyAra, upAyo eka vakai ahakAra / dInA rA nAtha kiyo dhaMgha dIgha, kIyA tata pA~ca mahA tata kIgha / savati gadha kIyo, saparasa, dasodasa deva indrI dasa dasa | vabhesara vApa tuhArA vadha, kahe kuraNa jIva turaMgama kagha / jIvAMrA nAtha amolaka jIva, darasaNa dIjeM deva daIva / var3o Thaga ghRta aho rughavIra, sahI tU aikalamala sadhIra / aiyo guraDesa taraNA asavAra, mahA madhu kITaka rAmaNa mAra / sadA rA dAsa vrajAM rA sata, agAsura phAr3a bagAsura anta / gvAlA vica UbhI kabhI gAja, sahI saMgaThAsura baiThI sAjhi / tRNAvata tror3i baMchAsura vAhi, aho avigata tuhArI Ahi / gile lakha deta gayAsura gor3a, chor3AvaraNa sata bhalI riraNachor3a / jayo jaganAtha tuhArI jora, kisau nakha Upara bhAra kisora / car3A bhar3a mAghA rAdhA vaMda, name pagi lAgI ida narida / aso koI khyAla huvo naMda vAsa, pramesara zrAya sAcA pAsa /
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 5 ] lahai kuraNa lIla nimo vara lAcha, chaugALI kAnar3a DhoLaNa chaach| damodara hU~ta surai sahi daita, nArAiNa naMda taraNo nakhataMta / bhale mahiyAra jasaudA bhAga, nimo naMda nadaNa nAtharaNa nAga / kiyA te kAma bhale kaliyANa, dIyA te dhrama lIyA te dAraNa / aiyo abhiyAgata Atama asa, kamAiNa mAMgaNa Ayo kaMsa / ramai mathurA vica kesavarAya, bhale kubjyA sAM mAdhava bhAya / bhale yo kAsU jAdava bhAMga, aiyau ugrasena tuhArI aaNg| udhAraNa trigha arijaNa pAsa, purAvaNa goviMda TALaNa prAsa / samApaNa vAMbhaNa nAM ridha sidha, damodara dAMna bar3I te dIdha / dahAvaNa naMda jasodA dAhi, miLe kurakheta tiNI ghara mAMhi / karAva rAma juge juga krIta, sAdhA rA pUta kara sara jIta / sAdhA rau vAlhI lAge sAtha, prabhu rai prItama pADava paath| paMcALI tujha sarIkho prANa, A~dhai rA A~dhA pUta ajANa / Avai tU pApa liyo avatAra, bhaDAMbhar3a bhomi utAraNa bhAra / sohai tU DAhula daita siMghAra, nimo narakAsura khosaraNa nAri / chIyAvara pauDharaNa pADaLa chA~ha, vAraNAsura daita vidhAsaNa vAha / aIyo rAjIva sarIkhA akha, udhAraNa mAraNa deta asakha / dAmodara tujha nimo bija desa, pravAr3A tujha nimo paramesa / nirajaNa nAtha jisau nirakAra, isau vudha sAMmi tisau avatAra / dekhA kaha hAtha vihU~go DIla, khapAMvaraNa khAphara rau khor3Ila / iye iLa vIci kalakI Au, daItA hU~ta parau kari daau| prabhu kari UMcI nIcI pAti, bhujADo bhomi pachADI bhrAti / nivAjI sAdha asAdhA nAsa, zrAvI candramA rI pUraNa Asa / Avau asi seta taNA asavAra, nimo nikaLakI sAha nijAra / damodara deva kilaga dukAla, karau haka nyAu kisana kRpAla / hari haigrIva hare hari haMsa, vakhANe jAdava jAdava vs| bar3I dhrama aiha bhujaito vAha, vakhANe vAmaNa nai vArAha /
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ bakhANe jANe eka visana, kahe mati' kUrama maccha kisana / kahai data deva kapila kalyANa, tave dasaratha taNe tUDitANa / paDhe narasiMdha diso kari prema, joe re jIva huye sukha jema / nimo narasiMgha tuhArI nAma, kiyo pahilAda taNo sidha kAma / kiyau te rAghava rUpa karUra, catrabhuja deta huvI cakacUra / daIva nimo pitha rikhabadeva, samApi samApi tuhArI seva / devA rA deva anUpa darasa, pharasIya jhAlaNahAra pharasa / nimo dasaratha taNA rughanAtha, sirajaNa hAra ghaNI sasamAtha / nimo rughanandaraNa rAma naresa, satragharaNa sAca lakhamaNa sesa / bhiLe tU eka ineka bharatha, kosalyA mAta nimo hari katha / nimo nita nita ajodhyA nesa, prabhu o vAra bhalI paramesa / uvAraNa rikha taNI jiga eka, isA te kIdhA kAma aneka / mAtA mArIcha taNI te mAri, Ayo ihilA nA Aja udhAra / vaLAkrama tujha nimo zrava bApa, catrabhuja Apa caDhAvai cApa / viNe paramesa taNo vImAha, ajodhyA mAhi havI uchAha / huvau vanavAsI rAma haThALa, daLevA detA dInadayALa / desa prabha supanakhA nAM dukha, samApaNa ida sarIkhA sukha / joe khara dUkhara rau ghara jAya, jAraNa gati prAmI Aja jttaay| jayo rikha rAva sudhAraNa jyAga, bhale savarI rau bhAga subhAga / iyaM piMDa mAhi nahI aparAdha, sahI sugarIva vaDI koi sAdha / namo haNamata taraNI kahi nAma, vaDo bhaDa sata taraNI visarAma / prabhu dadhi Upari vAdharaNa pAja, Ayo laka Upari rAghava praaj| Ayau asurAM rI bhAMjaNa pAsa, pramesara chor3i grahA rau prAsa / prabhu rau sata lIye laMka pATa, diyau dahakadha taraNa sira dATa / vidhAsai resai rAkasa vaMsa, kIyo dahakadha kIyo te kasa / ghaDa muraloka taraNo sahi ghATa, vaDI koi DIla namo vairATa / var3I koI khyAla namo brajarAja, gayauM suriNa sAda namo gjraaj| 1nita
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 7 ] alekha salAma salAma alekha, satagura seja balibhadra sekh| devApati sAMmaLa deva dugama, aIyo anaraja sakaja agama / aho padavana vudhA avatAra, vaDA patisAha huo asvaar| vaDI tU nAnhI ekoji brahma, paDhAM jasa kAsUkAsU prm| rIbhAvAM tujha kisI vidhi rAma, pUjIje kIjai kema praNAma / araNakaLa sabaLa deva abhaga, jIpaM kuraNa mAdhava tosA jg| barAbari tUjha karai kuraNa vApa, avigata nAtha baDerA pApA vaDI sahi thokA hu~ti visaMna, pramesara mUjha samApo puna / pramesara pAra apAra apAra, nArAyaNa neha nimo nirakAra / nArAiNa neha niraguNa nAtha, saraguNa sAmi ghiraNI sasamAtha / aiyo aNabhaMga asagIya aja, lILA naha lIlA laja alaja / aiyo avarana varana alAha, prabhu patisAha sirai patisAha / baDerA hu~ti vaDerau brama, poDherA hu~ti poDherau prama / jUnau tU jUnI deva jurAri, mahA garaDherau gyAna murAri / devA nai daItAM rau dIvAMraNa, prabhu Apa tU pachI prAMNa / kramA ro krama dhramA rau bhrama, jIvA rau jIva jamAM rI jama / savAM rau bApa sidhAM rau sidha, baDau tU nAnhI bALaka vRddha / taMtAM rau taMta tanA rau tana, vedA rI veda vanAM rI vaMna / kAmAM rau kAma kALAM ro kALa, vaMbhA ro vApa nimo viradALa / rudrAM ro rudra haNamata rAma, nArAiNa tujha taNo naha nAma / nArAyaNa tUjha nimo nirakAra, isI tU aAtama prANa adhaar| nArAiNa tUjha livAra nAma, gadAdhara to baha baikuTha grAma / nArAiNa nArau narAM sura nAtha, himai ati vAlhA thArA hAtha / nArAiNa Apo poraNa nivAsa, amhArI tUjha taraNI chai Asa / nArAiNa nAga narA suranAtha, himai ati vAlhA thArA hAtha / nArAiNa tUjha daragahi nAkhi, amhAMnAM vAlhI thArI prAkha / nArAiNa nAma nArAiNa neha, nArAiNa dAsa nArAiNa deha / nArAiNa nidha nArAiNa nUra, nArAiNa haMsa nArAiNa huur.|
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ nArAiNa sAca nArAyaNa sIla, nArAyaNa deva nArAiNa DIla nArAiNa jiga nArAyaNa jAga, nArAiNa Atima rUpa ataag| nArAiNa dhUpa nArAyaNa dhyAna, nArAiNa gALi nArAiNa gyAMna / nArAiNa vAgha nArAiNa vAha, nArAyaNa vAMmaraNa nai vArAha / parA kari ADA kholi kapATa, nArAiNa tU sai deva nirATa / hare hari rAma upAvaraNa hAra, tU sai dasaratha taNA karatAra / ' pramesara TALi parA jama-pAsa damodara pIra tuhArau dAsa rIjha kihaDI vidhi jAdava rAu damodara mUjha vatAr3o dAu / pramesara mujha samApo prema, gAvAM guNa tUjha gamADAM gema / bhagati samApi hima baDa bhUpa, sAMI hU~ dekhAM tujha sarUpa // kavitta / / sAMI tujha suvihANa, bar3I dIvANa vigatau / tU sabalau suratANa, kAma sahi tUhIja karatau / / ke naha karato kisana, kisana dIpA nina kahiyo / kahiyo kAsU kaho, rAma eka tU hIja rahiau / bhagavata bhiraNe bhagavata bhiraNI, trIkama-trIkama prAraNa tvi| nArAiNa kihika tUM sAM nariMda, kara pukArA pIra kavi / iti zrInArAiNaneha sapUrNa likhata // saMvat 1762 rA kArtika vadI 1 dine ravivAre vidvAna devacanda likhataM zrI koDhaNA madhye ghrssitaa|| shrii|| ( rAjasthAna risarca sosAiTI, guTakA na0 20)
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramesarapurANa // atha dUhA, ArAdha raa|| prathama vinAyaka pUjiya, praghaLa huyai koI pana / ridhi sidhi samapa rAjiyo, guNapati deva gahana // 1 // kAimi kAimi kesavA, rAma tumhArau rAja / hU~ thArau bAraTa hunau, sadhara dhaNI subharAja // 2 // DhIla matI karijo ghaNI, vaigA saaNvliyaah| bAraTa bAhur3iyo vahata, sAhuli sAMbhaLyiAha // 3 // meM ghor3A a AdamI, kahau nI AyA kAha / koi moTI pArabha kiyau, prArabha nimo alAha // 4 // tU tIkama rahamA~raNa rava, tU kAima krtaar| tU karIma vasadeva taNa, Apa liyau avatAra / / 5 / / ghaNa dAtA jIvai gharaNI, vaikaTha tayA varIsa / pIradAna bAraTa puNe, Alama nAM AsIsa // 6 // kada sAbhaLasau kAimA', pIpala gAi pukaar| haMsa rAjA kada hIsasa, kada miLisa karatAra / / 7 // kaLasa thapAvai koDa kari, nirakhi calAvai nAu / samada tarI jai sAdhugrAM, samarau Alama sAha / / 8 / / bIja taNa dina voliyA, vacana dharama2 rA vAha / sAcava hari jo sAdhugrAM, AyA Alama sAha / / 6 / / uriNa disar3I sU Avisa, vAha pachima rI vATa / je cAhai jagadIsa nA, pUji pachima rau pATa // 10 // 1 kesavA / 2 amolika /
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 10 ] ghoDilaii caDha ghaNairiDa, mADI judha mIrAha / kheta ujeNI mAM khasI, pachima rA pIrAha // 11 // dharaNIdhara moTo dhiNI, moTA sA moToha / tU nAnhA sA nAnhaDI, de daItA doToha / / 12 / / kUr3A nA kUTADisa, huisa hekkaar| bhomi kilaMgarI bheLisa, pAlama rA asavAra / / 13 / / nArada mA kIdhI nipaTa, harIcada mAMhI hel| pIra kahai paramesarA, kharau tumhArau khela // 14 // tiloI na jANe tAharA, brahmA jisA vimekha / kAima tU sabakhau karai, avakhau mAraga eka // 15 // sAI tU siradAraDI, sakharau thArau sAtha / tU devAM rau dIvalau, nava nAthA rau nAtha // 16 // khabara karai nai khojiye, dIsai eka daIva / kima kari sirija kesavA, jaga puDa itarA jIva // 17 // paramesara thArI pahu~ca, nimo nimo nirvaann| sihi jIvA nAM sAhibA, rijika dIya rahamAMga // 18 // alA alA Avai alA, bhalA bhalA sigi bhuup| 'paramesara vAdhau palA, ekalamalA anUpa // 16 // alA tumhArI Asarau, alA tuhArI Asa / paramesarajI pAlija, pIra taNA jama pAsa // 20 // himai kihikaM suprasana hue, nikalaka sAha nijaar| sAmI rAjA sAbhaLe, pIrIya taNI pukAra // 21 // hasA rAkhi hajUra mA, sakharI vAsa suvAsa / sorabha Avai sAmirI, dAkhai bAraTa dAsa // 22 // hasA rAkhi hajUra mA, hasA rAkhi hajUra / cauka ghaNerA cakradhara, prithamI Upari pUra // 23 //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 11 / ghaNa tejAlU ghoDalo, -turI karai vaha tAMna / hIre jaDita pilAriNayI, de vAraTa nAM dAna / / 24 // kAimi tU sAM pIra kavi, araja karai cha aAja / kihiki amolaka kesavA, mauja diyau mahArAja // 25 // caurI vaiThe cakravara, vaLi suhidrA rI vIra / bAvai nA savaLA virida, puNe kavesara pIra // 26 // var3a hatha te dInhI vacana, manar3I vAri mahesa / mAtA dAkha meghaDI, valiriNa karau daravesa // 27 // kisau bharosau kAimA, yAvI vIja aneka / ' tU ke jAraNa trIkamA, hU~ jANA chAM heka / / 28 / / maraNa kupArI meghaDI, bhalI bhalI bharatAra / mAharo dukha sukha mAhavA, hIaDau jAgaNa hAra // 26 // kada karisI dunIyAna mAM, khU dAlamajI khair| cur3alo kada pahirAr3asI, vaka kupArI vaira // 30 // rANI sItA rukhamaNI, gopI cokha gyAna / nivilI nAM dIjai nihI, meghar3a kI nA mAna // 31 // kIja dIjai kAimA, vA~jhariNayA nAM pUta / pIpaLiyAM rai phUlar3A, hAthiNIyAM rai dUdha // 32 // gAiyA~ rau tu goviMdA, mAharoi dALida maari| au candramA UbhI cava, irigarau kalaMka utAri // 33 // prAkhir3iyA pUchADisa, piMDatA nihiM pichaann| sAhiba caDhisai setale, huisa nigurA hAriNa // 34 // nIlAMzI dharatI nipaTa, UgA rUkha aneka / kAima tai bhelA kiyA, hindU musilA heka // 3 // Avau nI Alama urA, alakha kara ekAti / phesi dIyo kAlIga phala, bhAji dIyau nI bhrAti // 36 // - 1 ThAri / 2 dhrves|
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 12 ] kAima karau kaTakar3I, AraNI jodha aDUra / varatAvIja vIThalA, nibaLAM mAhI nUra // 37 // kor3e bAraha kAimA, sAta karoI sAdha / nipaTa bhalerA pAMca nava, yo ghaTiyo aparAdha // 38 // mukunda vadhAyau motIye, sAhiva kasaMna sarIkha / zro alimasA AIyo, au lAyau lAkhoka // 39 / / satari hajAra huseniyA, pAMDava sarikhA pAtha / mUsA IsA muhamadA, satagurujI rau sAtha // 40 // sAhivajI the sAhajI, AlamajI Adesa / kAimajI kalyANajI, pUraNajI paramesa / / 4 / / sataguru sAha nijhArajI, rAghavajI rhmaarnn| trIkamajI car3ijo turata, sAhivajI subhiprANa // 42 / / jIvA rau pati jImisai2, karijau vega kaMsAra / megha taraNI ghara mAlhisa, nirakhau sAha nijAra // 43 // nArAiNa tUnAM nimo, asi aIyo asavAra / bhrAMti khalaka rI bhAjisa, alakha taNI avatAra ||44|| vAvI taragasa vAMghisa, dhuNisa khar3aga tridhaar| kheta ujeNI khelisa, karisa jai jaikAra // 4 // causaTha jogiriNa cAkhisai', asarA mAMsa apAra / AlamasAha utArisa, bhomi taraNo sahi bhAra / / 46. vaDA vaDA saMkha vAjiyA , ghaNA kaTaka ghamasAraNa / kAliMgau nai kesavo, jUTA jodha juAraNa // 47 // Alama sahi udheDisa, pApa tuhArI peDha / Aja maDANI AkarI, visana kilaga rai veDha // 48 // khAliki UbhI kheta mAM, savaLA daIta sNghaar| sataguru kIdhau sAtharo, moTA dAraNava mAra // 4 // 1 miTiyo / 2 prAvisa / 3 cetisa / 4 vAjisa /
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAtai prati lohI taNAM, vahisa vAhiLyiA / timi kALIgA tror3iyA, jimi daLiyA' DAhuLiyA // 5 // deva kahai sigaLA diyau, IsANada AsIsa / kilaga na jItI kApirisa, judha jItI jagadIsa // 51 // jakha kIdara pItara jaNe, imiyA prAkhi alaah| brahmA sakara vakhAriNayo, pachima taraNau patisAha // 52 // gAvatarI jamaNA gaMgA, sAvatarI nai siit| pAravatI padamAvatI, gAya alakha rA gIta // 53 / / kAna phAr3a nai kApaDI, sahi sAdhAM rau sAtha / piMData vakhANe pIranA, nAga vakhANe nAtha // 54 // cAraNa sahi kIrati cavai, amara karai prAdesa / gyAna karImo hai giyo, visini kiyo koi vesa / / 5 / / saMmarA maMDapa sajhAviyo, nyAu karaNa niradhAra / jAjama jAMbUdIpa mAM, vAvai rau daravAra // 56 // vAraTa Isara boliyA, nikaLaka sAhiba nAma / kilaga daIta nA kUTatAM, kIdhI sakharau kAma // 57|| hari miLiyA baha heta sA, sataguru nAmai sIsa / urA padhArau ethIya, Avai bAraTa Isa // 58|| brahmA siva miLiyA vaLe, joi hasiyA jagadIsa / mukadi vaghAyA motiyAM, pAyA vAraTa Isa // 56 // vAlimIki kIdho vaLe, vyAsa kiyau jasa vAsa / bhava bhava rau mhAro bhagata, dekhI IsaradAsa // 6 // sUriji candramA sArikhA, baiThA chai viradALa / khetapALa haNamata kharA, koTavALa kirapALa // 6 // sahasa aThyAsI rikhesara, aNavara brahmA Isa / miLiyA meLe sAmire, sura kor3e tIsa // 62 / / 1jiitaa|
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 14 / anata pIra phakIra ati, anata bhagata apAra / baLirAjA pADava bahata, harIcada satari hajAra / / 63 // sesa guraNesa patALa sahi, sAta saraga rai sAtha / nArada nai nava nAtha nA, nUra uchALI nAtha // 64 // prabha meghAM raiparaNiyA, rimA tiNe siri riis| vAraTa Isara boliyA, jamo karI jagadIsa / / 65 // vahanAMmI tada voliyA, haNamata kiyA hukama / urai teDAve ethIya, ghenA satta gharama // 66 // haricandra nA dInhA hukma, sAcA ter3I sAdha / mADau cINa-macIraNa mAM, alakha taraNI ArAdha // 67 // Avai koDi apacharA, pIDita sAdhakha pakha / pAravatI sarikhai praghaLa, Avai satai 'asakha // 68 // asakha vAva riSi jhApa riSi, ghoma riSAM dhanadhana / megha ripAM rai mADahai, viriNayo vIda visana / / 66 / / sAdhA Upari sAhivA, rIjI rAghavar3A / reMvata caDha nai rAmar3A, Avai pAlamar3A // 70 // kAne kUDaLa kAimA, viNiyau UjaLa vesa / miLyiau sAcA munivarAM, nikaLaMka nAtha naresa // 71 / / sAdha garIva sudhArisa, rimAM taNe rimi rAha / piMDatAM pATa padhArisa, pachima taraNo patisAha // 72 // hiMduvAraNI ne turakaraNI, vinhai tuhArai vaira / Ubha vaLe Avai adhiki, vaDauM iyAre vaira // 73 / / hiMduvAraNI hAla hukma, tAharai turakAraNI / kisI sohAgiraNI kesavA, rUghanaMdana rANI // 74 / / khedha karai vevai khasA, rADA Adhai rANa / ghaTa ghaTa mA~ vaiTho ghaNo, dIsa nI daivANa // 7 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 15 ] gyAna ThagArau goDiyo, saMkara karise seva / bIThula mAMhi virAjiyau, darasaNa dorau deva // 76 / / praghaLA daIta pachADiyA, bhir3i jItA bhArAtha / tAharau darasaraNa trIkamA, sAdha karai sasamAtha // 77 // pUrI sUrai pAiyo, bhuyaraNa tihu cau bhUpa / sAdheI sArAhiyo, pAlama sAha anUpa // 78 / / ghaNa sohAgaNa meghar3I, bhalI tuhArau bhaag| bAraTa Isara voliyA, sathiri rahai sohAga / / 76 / / kAimi rI bAraTa kahai, ThakarANI zre tthiik| sAhiba rAghava sArikhA, tU sItA sArIkha / / 80 // AghI baiThau IsarI, jota huI jajamAna / mAta virAjI meghaDI, gAdI baiTho gyAna / / 81 // rAuta riNisI rAmade, vaDimi ghiraNerI vaah| sagaLAI sAdhA sirai, netaLade rau nAha // 2 // rAmaiyo ajamAla rau, AlamajI rI yAra / sAbhiLisa kalimA sahI, pIriyA taraNI pukAra / / 8 / / sAgha vijaisI sArakhA, selArasI sarIkha / padavana rai lAgA page, ai joi naiNe Ikha // 4 // malInAtha rAuLa mudai, rUpAde rANI / jamale pAyo jesalI, torala kaThiyAMNI // 84 // soDhI lAlo nai samasa, sAhasadhara rasadhIra / moTI dArAva mAriyau, bhagavati kIdhI bhIra / / 86 // kisane khIcI rai kinhI, lAlai nai haridAsa / kara joDa traivai kara, Alama nA aradAsa / / 87 // padamA . devAici praghala, brahma vakhANe vAha / / pUjaLade re prema sA, pAyau jamai alAha // 8 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 16 ] bAMbhaNa DelU boliyA, kAima rAjA kethi / 'dhiNI tuhAro dhArupA, zrI joi vaiThe athi // 16 // bhATI UgamasI bhalI, sAdhAM rI siraNAgAra / bAhaDa AsA vArahaTa, jamale mAhi juhAra / / 60 / / rANI kU bhI rAimala, mehI haribhama pIra / sigaLaNaM nAM subharAja cha, pAvU gogA pIra // 61 11 kamadha anopai karaNa ro, AIdAna avadAla / kAimi sAM vAtA kare, amarasiMgha ajamAla || 62 // akala jaghA AiyA, vimaLa vahithiyA vaaj| , jaLa-mAraNasiyA joiyA, sUpa kanA subharAja // 63 // "kavi kima kari lekho kara, pAMDava praghaLA pAya / pAra na jANe pIriyau, sAdha gharaNAM sasamAtha // 14 // maliki mulANAM mokaLA, khAsau rUpa khudaai| dIsai daragahi devara, godaDa kavilI gAi // 5 // kAima rau darasaNa kara, pIpai sarakhA pIra / gosAI re goTha mA, ke nAmade kabIra // 66 // madhakara mIsaga mAniyau, paramesara ra pAsi / melA sakharA mADiyA, sUratigira sAvAsi // 17 // praupa sAha UhaDa abhaga, kamadhaja kariNALA / hAtha joDa harajI haMsa, sAhiba birasALA // 18 // 'pApI ghAraNI pIlhije, dIna taraNe daravAra / "kUr3A kAvar3a kUTija, aupA kario niyAri / / 66 // haricada rAThI pIra hu, dhana rAThI dhanarAja / 'nAharakhAna naresa nA, sukavi karai subharAja / / 100 // dekho vIko devalI, pAMca rikhiyau pAtra / 'bhAI balUDA bhAgacada, vIThula sA kari vAta // 101 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 17 ] tulachI giri tAraNa taraNa, daLa miLiyA avadALa / sUrijamala siridArasI, durajasiMgha dujhALa // 101 // bhaiyau sItaLa bhArathI, sAcI sAdha sasAra / sudara 'jeThI sArikhe, miLisai jamai majhAra // 102 // pUrI sAdha picAriNayo, nAkA(rA) ro nema / ' vAraTa nA pyArA bahata, hAthIr3I nai hema // 103 // harijana sahi bhelA huA, huI kilaga rai haar| vAlho tumAM vIThalA, govidi lAkhau gubAra // 104 // muMhato ratana mahesarI, tilo kuara tuDitANa / ' kesari nAMkhe tU kare, pAlamajI rI AraNa ||105 // nAgA navakhaMDa rA narA, goviMda cakara gadA / goDavAr3a giranAra rA, sAdhA suvA sudA // 106 // phatiyau phirisa phauja mA, muMDA rai uri bhAhi / DohA karisai doniyau, muse rai ghara 'mAhi // 107 // vAraTa jharokhe baisisai, kAima hadai koTi / rekhI baiThI rAja mAM, rANI karisa roTa // 10 // 'giraguNa dAkhai nAriNA, phauja kilaga rI phauta / te sakhira cArai sahI, gAIyA nAM guhilota // 106 / / vimaLa majIrA vAjiyA, ke tAMtI jharaNakAra / bhajana kiyau miLi bhAiyA~, :auN tUThI avatAra // 110 // ghaNI nUra anarai ghare, ati nipajasai aMna / sAdhA nA tUThau sahI, kAima rAu kisana // 111 / / tU tU hIja hiMdU turaka, bheLI hU bhagavAna / ekiriNa thALi Arogija, per3A ne pakavAna // 112 // ke pherA jIto kilaga, huzrI kapila datta hasa / rAMmaNa kitarA resiyA, kitarA jItA kaMsa // 113 / / keI pravAr3A teM kiyA, AkhA kitarA eka / baLi chaLiyI pherA vahata, haraNa sarIkhA heka // 114 //
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] mathiyo ke pherA mahaMNa, bhagate bhariyA bhuuk| teM dInhI vasadeva taraNa, pherA kitarA phUka // 11 // vAvA tU vANa viridi, aiau purikhi alaah| . sahasAvAhu sArikhA, giLiyA kitarA grAha // 11 // rikhavadeva haigrIva hari, nArAiNa narasiMgha . pAri utArai pIra nAM, tU paramesa trisidhi // 117 // vaLibhadra vudha tU nAM virida, sabaLA caMDisa sesa / parau udhAra prAMNIyau, pIra kahai paramesa // 118 / / , iti zrI paramesara purANa saMpUraNa likhiyo cha / saMvat 1761 jeTha sudI 7 /
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ , atha guNa hIMgaLAja rAso mura bhuyaraNA upari mahamAyA, mAtA jagata taraNI mahAmAyA / munI bhagati diyo mahamAyA, grAI nAtha teM dharama upAyA / tu sAM brahma visanahI tariyA, te ura Upari mANasa ghariyA / tai pAvaI bar3A vidi pAyA, te jagadIsa jisA nara jAyA / imiyA khimiyA mAMsa grahAriNi, cAriNi nimo saigalAcAriNi / khaLa dhArA sigaLAI khuTA, tu sAM vAda kiyo se truTA / karanaLa, mAta nimo kiniyANI, tU jorAvara daitA jAraNI / moTe asura taraNA mada moDe, tu maiMpAsura jhAli maroDa / surAM taraNI diki TharI savAI, maiMSAsura lIvo mukha mAMhI / maipAsura sarikhA mahamAyA, asura khapAyA tehI ja upAyA / teM patare maiMpAsura pIdhA, kesava brahma nicitA kIdhA / daItAM re Upari thArau daDa, caDa muDa kada cInA cAmaDa | sabha niraMbha sarikhA chaLiyA, tribhuyaraganAtha taraNA bhI TaLiyA / deta vArivA daLiyo devI, kamaraNa kareM judha tusA kevI / asaMkha pavAr3A tujha taraNA prati, tu jamaghaTI sakati sadomati / ragata vavALi nimo rudrarAyA, muMsAM kRpA kare mahamAyA / tu mada pIye tu madamatI, tu chU chatI tu hIja prachatI / ravarAyA kihaDI pari rIja, katIAAraNI Adeza karIje / devo devI ridhi sidhi dIjo, kihi ki amhAM siri mayA karIjo | devI taNo bhujaMna dAkhIje, bhalo bhavAnI mAta bhiraNIje / bhiLe bhavAnI bhiLe bhavAnI, jagajIvana brahmA sA munI / vIsa bhujAlI vaDA baDerI, tu moDherI parAM parerI / tu garaDherI nisidina gAje, asaraM Upari AgrAjai / tu jar3aghAra taraNI vaLa jAgeM, tu maharAja to ghara mA / tu kuMDaNI mAta krahAraNI, viraNIyAM rI tumhI ja dhariyANI / 1
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 20 ] amarAM narA pannagAM AI, kor3i brahama nAM khabari na kaaii| kALa rUpa tu kahije kALI, cAmaDa mAta nibho critaalii| atha dUhA tu caritALI cAmaMDA, bahu garaDherI vALa / Adi viharaNI IsarI, kALa taNe tu kALa // 1 // dhiraNIyANI tu hija dhiNI, daIna tuhArA dUta / ahi nara amara upAiyA, bhiLe nipAyA bhUta // 2 // Adi sakati , tu IsarI, dUjAM nAvai daai| . pIra taNe sira pAvaI, mahara kare mahAmAi / / 3 / / mahamAyA mAyA nimo, parama na jANe pAra / te hIja nipAyA tIna guNa, ke jAyA karatAra // 4 // dAnava sahi tu sA Darai, amara karai aadesh| - nAga zeSa tunAM namai, moTo deva maheza / / 5 // samada sAM na tu sAMsahI, nimariNa kara navanAtha / idi utArai bhAratI, sakati huI sasamAtha // 6 // hara viraMca cAkara huA, amara kare sahi pAsa / karaNAkara nisadina karai, devI nAM aradAsa // 7 // hAtha namo tu vIsa hathi, judhi judhi kIdhI jaita / giLiyA lohI rA gaTaka, devI daLiyA daita // 8 // vApaDA kaMTaka Disa, Aie pAri utAri / tAharA sevaga tAriyA, timi munAI tAri / / 6 // kALI mAtA kAhalI, bhagatA Upari bhaai| jimi tuThI sura jeTha nAM, imi tUse mahamAi / / 10 / / ___ ||chd tribhNgii| to ravarAyA rANI sakati saprANI bhagatA bhANI mini bhaannii| dhana asurA ghAragI judha mAM jAraNI javane jAraNI sahi jaagii|| jar3a dhAri na jANI praghaLa purAMNI adhiki huI kimi kari itrii| pAravatI nimohemarI putarI sItAmAtA sAvatarIjIsItAmAtA saavtrii||
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ [21] guraNa gAyA / AyA // data rI / satarI / tarI // rimi rUpa ramAyA khaLa sahi khAyA gema gamAyA viraNIyANI ghAyA vilaMba na lAyA ArAdhAM nAM suriNa nara nAga nipAyA amara upAyA devI mAtA tu pAravatI nimo hema putarI sItAmAtA sAvatarI devI sItAmAtA sAvatarI // ArAdhI Isari maMdaM mahesari paiThise kIrati paramesara 1 - jaMparsa jogesara sukara sainIchara sapta rusesara ne sasihara // hogola sakatihara nimo naresara koi ki jANeM tu kitarI / pArabatI nimo hema putarI sItAmAtA sAvatarI devI sItAmAtA sAvatarI // tu mAta jagata rI tu hija gharatarI sakati sakati rI tu tu bhomi bharatharI bhIra bhagata rI zrAsu tarI tu vapa brahama vighata rI sarava vusutarI tu gaMgA tu gAvatarI / pAravatI nimo hemarI putarI sItAmAtA sAvatarI jI sItAmAtA sAvatarI // sAdhAM giri rAyA jaM mahamAyA sAtAM dIpAM mAM chAyA / koiLA giri kAyA dhaMdha dhaMmAyA magha kITaga teM mArAyA // jaga dhaMdhe lAyA juga sahi jAyA tu garaDherI mahatatarI / pAravatI nimo hemarI rI putarI sItAmAtA sAvatarIjI sItAmAtA sAvatarI nisacara niradakiyA dusamaraNa daLiyA kaMTaga kaLiyA teM takiyA / maiMSAsura maLiyA gudrasa gaLiyA saMbha nisaMbhA teM chaLiyA || prama zakara paLiyA vakhata javaLiyA bhAti tuhArI iraga bhata rI / pAravatI nimo hemarI putarI sItAmAtA sAvatarIjI sItAmAtA sAvatarI // kahe jinipi kisorI sakati sajorI cariti nimo ItA hai corI / citi sabhu corI cita sahi corI gori sarIkhI tu gorI // mini brahamA maurI phate pharasarI raMga mukhI tu pAravatI nimo hemarI putarI sItAmAtA sAvatarI jI sItAmAtA zivi zakara saraNa sura sahi saraNaM surAM vaDero tu saraNeM / dhakha pakhayiriMga dharaNaM dharama sadharaNaM ghiriyAM mAthai sahi dharaNaM // citi lAge caraNe brahamA varaNe gemarA mADe sihi gatirI / pAravatI nimo hemarI putarI sItAmAtA sAvatarI jI sItAmAtA sAvatarI // ratarI / sAvatarI // *
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 22 ] kavitti pAravatI paramesa saraba pArabatI satI / kahi ho kahi trisakati joga tu gorakha jtii|| sItA zrI sArikhI zrIyA sAraMgadhara srikhii| sAvatarI subharAja praghaLa brahmA jI parakhI // tu pacchimi pATa patisAha tu bhesa sarava bhagavata bhU / pIrIye kahai paramesarI hIgalAja suprasatra hU || // iti zrIhIgaLAjarAsau sapUrNam likhatu lAlasa pIradAna vAca jiNa nu rAma-rAma sa0 1792 kAtI badi 14 vAra thAvara cha / sakati hue subharAja kare tanA sura sAmiNI tAhara nAma sAmheI traa| jayo nimo tu nA jaga jAmiNI katiyAraNI Adeza karAM // 1 // kAlikA tu hija kuvArI kAyA manachA pArabatI mhmaaii| sAvatarI sItA sura sAmariNa sAdhUDA ro huve sihAI // 2 // sakati hue bhagatA rai sAthe ghANIyA mA asurAnAM ghAti / dharama taNe tu hija dhaNIyANI pApa pachADi parau parabhAti ||shaa prAva he ArAdhe AI bhAI he dAkhe bhhrii| pIrIya taNe utArai pAtiga sAcA re vasijo sahari // 4 // pIradAnu kahai // zrI sAradAi nimA / zrI gurubhyo namA / / hija dharaNIyANA he dAkha
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMtha guNa alakha aArAdha likhyate ||haa|| vaghavAraNI tU aika brama, proU kAra apAra / 'kimi kari kIdhau kALikA, visava tI vistAra // 1 // visava kiyau te bIsa hatha, kiyo vimekha vicaar| . imyAM vidi lIdhI isau, kodhI le karatAra // 2 // nimo nimo likhamI nimo, mAta tuhArI mati / niraguraNa nA te nirmidhayo, saraguraNa kIyo sakati / / 3 / / sakara nA surajeTha nA, Asa tuhArI Asa / sAvatarI thArI saghara, vaDo sunna ghara vAsa // 4 // jaga jigaNI tUnAM jayo, ku DaniriNa trisakati / haratA karatA tU huI, mAyA nAma mugati // 5 // dhyAna karai thArau gharama, alakha apapara aap| . mahAdeva sarikhA marada, jape tuhArI jApa / / 6 // / -tU sivi kAyA sarasatI, visana sarIkhI vesa / brahmA iNipari vadai, Adi sakati Adesa // 7 // madha kITaga tai mAriyA, tU sabaLI sura raai| mArakaDa nA mAniyo, piMDati lagAyo paaiH|| 8 // -sadA sadA hu~tI sadA, Adi binA tUM aap| sAMmi nahI ko sakati hai, vApa taNe tU vApa || 6|| vaDA vaDerI tU vaDI, khimiyA tU khiDi khiDi / adhaki deva tU sAurA, parA parA tU piMDa // 10 // vidiyA samapau bIsa hathi, sarasati diyo samati / dino ukati Akhara diyo, su prasanna ho sakati // 11 // ghaTa hu~tA akarama ghaTe, adhika ghaTe aparAdha / kRpA karau tau hU~ karau, alakha taNo ArAdha // 12 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 24 ] alakha aMka ineka ati, lakhiyo alakha na jaai| alakha apapara Izvara, alakha khudAi khudAi // 13 // pari kimi kari lAgA page, pAu patALa pramANa / zramaNa disa vaikuTha chata, rAja nimo rahamANa // 17 // cakha sUrija ne candramA, ghaNanAmI ghaTa ghATa / piDi moTo moTo prabhu, vapa choTI vairATa // 15 // haMsa nimo vArAha hari, pANI rUpa pavana / pithirAjA prAdesa prabha, vAmana nimo visana / / 16 / / jIva nimo pahalAda jaNa, vAgha nimo var3a paar| nimo nimo narasiMgha nara, kopi nimo karatAra // 17 // nAbha sutana rikhava nimo, nirAkAra niradhAra / kapili macha haigrIva kahi, jogI datta juhAra // 18 // naMda nimo vasadeva nara, pati nimo pradumanna / anirudha nai baLibhadra anata, kUrama nimo kisana // 16 // rAma pharasa rAghava bharatha, satraghaNa lakhamaraNa sAmi / asura saghAraNa Aiyo, goviMda gokaLa gAmi // 20 // dhana gokaLa naMda gvALa dhana, dhana jasodA dhana / viMdAvana dhana sarava vana, vAha vAha madhavana // 21 // tAri tAri munA triguraNa, paramesara patisAha / budha avatAra mahAvaLI, pAlama alakha alAha / / 22 / / narahara guru nikaLaka niji, sAha nijArI sAha / gayo murati gyAMna rI, ako aka alAha // 23 // // pIradAsa jaMga parasi re, dInAnAtha darasa / joti nimo jagadIsa rI, kAima nimo kaLasa // 24 / / // atha chaMda bhujagI / / nimo kaLasarA dhiNI kAimi kistuuN| nimo pakhALe tUjha pANI pvnuu| nimo prabhu paramesa araNaMpAra pArU,
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 25 ] nimo jagatarA bApa tUnAM juhArU / namo nara surAM nAtha niraguNa naresu, namo sejha thArai huau nAga sesu / namo bisana visathAra adhiko varaNAyau, nimo joni brahmA jisI puruSa jaayo| nimo tIna guNa rAva pati pAMca tattaM / nimo sILa rA DIla tU sAca sattaM // nimo brahma tU brahma vairATa vapaM / nimo proNa pAtALa tU vIja apaM / / nimo tAharau sIsa zragaloka srikhu| nimo puLadara jisA naha pa. purukhaM / nimo veda hI pAra jANe na brahma, nimau pAra pAmai nahI tUjha prama / nimo praghaLa paikaMbarA praghaLa pIrA, namau mAI yA karai Adesa mIrAM / nimo hasa hasA taraNI joti haratA, nimo kALa hI vIha rAkhai karaMtA / nimo dharama hI tUjha nisa dIha dhyAve, nimau vaDI jaNa vINa tubara vjaave| nimau mAhavai sarisa yaha tatta mAne, nimo sadAsiva bhaje manamAMhi chAne / nimo mukuda mujaro kara 'deha menaM, nimo dhaNI dhyAvai sadA kAmadhenaM / nimo prabhu nA sadA sura-jeTha pUja, nimo daIva rI zreva naha huvai dUje / namo daIva rI krIta jamarAva dAkhai, namo alakha rau araka ArAdha Akhai / nimo hasa paDiyau hima Iyai heve, nimo sIta sAvatrI gaura shre|
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 26.] nimo pagA 'namo alakha ANI na jANe / nimo pagAM rau dhyAna rAkhe pavanu, namo alakha rau karai ArAdha anu| nimI alakha rau jiko ArAdha AraNa, nimo nAragI taNe. kuDe na jaann| nimI kaTaka patisAha patisAha kAcau, nimo alakha jANa- jiko rAMka pAchau / nimo alakha rI alakha sobhA ucAra,. nimo Apa hIja alakha ApariNa udhAra / nimo alakha rI- karai samaraNa aneka, namI alakha au jIva miLa hudai.eka / hukama nimo bApa thArI hulAhau, ArAdhai tinAM eka jaghA alaahau| vaDA deva narasiMgha tauvaha visana, kahai supakanA kisanaM kisanaM / sapata dIpa rikha sAta sAtai samaMdu, navai nIya hI hAtha joDai nriNduH|, gaNe tArahA nAma sura kor3i gane, alA mAharI eka pArAdha maMna / aTyAsI sahasa rikhI tU nAM pArAhai, dharaNI tAharau nAma saha koI dhyAye / dharaNI thAharai nAma nAM jike ghAkha, narAM tAhanA jhAli sragaloka nAMkhe / baDe dharaNI rau vimaLa komaLa vadanu, ghiNI ro karai dhyAna tAM dAkha dharnu / vaDe, sAdhune tUjha gAyo vacane, alAha mAharau aka ArAdha mne| prabhu tUjha pratApa sakara pichAraNa, jikI tAharau sukha surajeTha jANa /
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 27 . ] purakha DokarA viridha garaDhA purAMNu, / - vaDe sAMmi rA veda vAce vkhaaeN| vaDA sAmi te visava kimi kari varaNAyo, saraga sAta pAtALa mukha mAM smaayo| vaDI tAharau mukha uraLI visALU , kisana tUjha nAM nimo tujha kALa kaal| adhika tujha Adesa kAnhaDa akiritA, kisana tAharI kopa Adesa krtaa| alakha nAnhIgrI nipaTa moTI apArU, alakha rUpa aNarUpa bhagatAM udhArU / alakha kAja akAja jAyau ajAyo, prabhu tAharau pAra kiNa hI na paayo| prabhu tAharai piMDa naha koya prANI, jogI tAharI vAta kiraNahI na jaaNgii| jogI tujha nA jayau jUnA juvArI, mahAdeva mAhesa aNakala muraarii| mahAvIra vIrAdhi aMkala - malaM, adhika Apa udAra dAtA adalaM / prathInAtha sasamAtha tU pAtasAha, agrAha avAha alAhaM athAhaM / niguraNa nAma naha nAma nisavAda nAthU, hune mugati detA sarisa tUjha haathuu| nimo varana avarana pradhAna puruSa, sAmI koI sUjha nahI tujha sarakhaM / sAmI zraba tU zraba tUM zrava sAsaM, akhila bhUta tU aMka tUM avirnnaasN| garur3a UparA caDha vaikuNTha grAmI, nimaskAra tonaM nimo sahasa - naaNmii|
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 28 ] caraNa tUjha cAhA nimo catravAhaM, aiyo tAharA pAva uttima alAhaM / bhaje tAharA nAma se sAdha bhalA, aiyo jamarAjama niradopa alA / huo hasa rau rUpa zrI rAma hu, vaDo kacha avatAra dariyA vilo| dive dAMna ratanAM taNo sarisi devA, jarU dukha dai dAgavA rAha jevA / mahirivAraNa tU macha mAdhava mukaMdu, nimo vAharU veda prithamAdi vidu / anaMta rAma haigrIva avatAra aMsA, jikai mAriyA deta madha koTa jaisaa| kapila deva karatAra rikhava kahIje, bhalI bhAMti sA sAmi mana mA bhajIjai / devAM UparA deva tU datta devA, sahI sAdha karisai koki tUjha shrvaa| prabhu pithi avatAra apAra pArU, jakha kiMdare jAsa rAkhaM juhAraM / parai ukhiNe khiNe hariNAkha pADhA, daIva vAha ho vAha vArAha daaddhaaN| dAkhAM tujha nAM nimo narasiMgha deha, nimo tAharau kopa likhamI sinehaM / / kisana tUjhanA sAda pahilAda kIdhau, - dInAnAtha te sAMmahI sAda diidhii| ghaNI grAhanAM mArivA bhalau dhAyau, harI tUjha avatAra vedai hulaayo| nimo vAMmaraNA rAma vairATa brahma, adhika rIjiyo idi Upari agrNmu|
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 26 ] 'pharasirAma pAugha grahiyo pharasu , adhika resIyA khatrI lAgo arsuN| nimo rAmacaMda rAghava rUghanAthu, bhAI lakhamaNa anai satragharaNa bhrthu| bhagata vachala dasaratha vo bhagavAnaM, gayo jinaka sAM milaNa kevala-giyAnaM / liyau pachai vanavAsa laka hU~ta lar3iyo, abhaga nAtha asurA sarisa Avi add'iyo| satI. sIta rA kaMta asurA saghAra, visana tAharA kamaraNa, lAbha vicAraM / asura mAra ne ajodhyA grAmi Ayau, vaDe heta sA uThi bhagate vdhaayo| visabha tUjha nA nimo lIlA vilAsa, kehara tUjha vAlhI ghaNI kvilaasN| niguNa nAtha Adesa valirAma nAgu, triguNa kisana rA vIra tU sakha tyAgu / kisana tUjha nA himaiM kAsU : kahIja, rahai kopa naha kopa rIja na rIjai / kisana kisana dIpAna Adesa kIdhI, rAjA rAma tU aje rIdho na riidhii| lakhaNa lahai kuNa lachivara tUjha lIlA, kisana tAharI nimo karatAra kiilaa| nimo brijarA vALa sraga loka vAsI, AyA nada rai AgaNe aviNAsI / alA naMda rai AgaNe mAhi nAce, alA rAma rA sahaja a sAci rAce / alA vApa caritALa hAthe baMdhAve, alA heta sA jasaudA hularAvai / alA vana mAM jAi muralI vajAvai,
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 30 ] rAjA rAma nAM pothi rAdhA ramAve / aMlA paurase huo daItA pachAI, anaDa goradhana hAthi ekiriNa upaaii| alA mathurA mAM jAi nai kasa mAra, alA AparA bhagata prothI udhaarai|| alA ugrasenA sarisi rAja Aye, alA kuridi bAbharaNa taNI turata kApai // alA rukhamaNI rAja rai paTarANI, 'asura mAra na pAhace bhalI praaNgnnii|| alA anaraja tU hIja bharatAra aokhA, alA sahaja padavana rA tUhI sriikhaa| alA judha rI bAta akhiyAta jANe, - mAlI tAri nai kUbar3I nAri mAraNe / / 'alA judha nai daita girirAyA na jAye, alA khaDa DaDULa nAM tUMhIjha khAyai / alA budha avatAra tU vApa bAbA, nimo dharama nAM kIdha nirabaLa niyAvA / judha ghiraNI jagata keriNa bhAti jIto, viLe khAphara jiso daita viito| alA sAhu le sidhi vALe suNIja, alA kalakI taNI avatAra kIjai / alA aMka hU~ rAja nAM araja AkhA, dujAM UparI bhAu kari deva dAkhA / aMlA gharama nAM nivAjI vilai dhenAM, malA saghArau dusaTiyAM kilaga senaa| alA prathamI pravIti kIje, pramesa, alA nAma nAM nimo nikalaka nre| alA sAtha huseniyAM taNau. sAmI,
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 31 ] alA bhalAI padhArai bhujA bhaamii| alA atharavaraNa veda mAM sAca Ago, alA pIriya taraNe arajAM pichAMgI / alA viDagAM tirNa phaujAM varaNAvI, alA AdamAM daLa musAM aNAvI / alA caMcaLA UparAM mIra cADhI, alA dANavA dise vAgAM upADau / / alA mAhi mahamada sAthai mulANA, alA pAsa daravesa dIsai piiraannaa| alA sAtha sekhA taNo milaka sAthai, __ alA mokaLA kaTaka kari kaliMga mAthai / alA hAthiyAM taNe phaujA halAvI, alA praghaLa brahma kIca nA ragata pAvo / alA pIpaLe phUla ati vela phUla, alA caDha hastaraNa taNo dUdha cUlai / malA vAbharaNI putra mAge vicAra, alA tUjhanI nimo vAtA tuhAra / alA patigaha cadamAM taNo pAlo, ___ alA jhAjha nAmI isA virada jhaalau|' malA vAsa sovana mA karau vaigI, alA bhalAI padhAre bhrAti bhaagii| malA gyAna saurI kara hi maiM gAI, alA sAr3hiyAM dUdha kari pravIti saaNii| 'malA vasudhA mAhi abA varaNAva, alA kAlarAM mAhi hIrA kraavai| alA jodha jujiThiki harIcada jAMnI, alA mAharai jIvi a vAta mAMnI / / 'malA vArahu kor3i vaLi taNA belI,
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 32 ] alA rAja kAi prithimAdi relii| alA kanyA vATa jovai kupArI, alA piraNIje hima karija piyaarii| alA vApa meghA ghare moDa vAMdhI, ___ alA parI kAlIga sAM veDha prAMdhau / alA lAdivara pahilar3I sAca lIdhau, alA kisI meghA sirai kopa kIdhau / alA ahai cadrAvaLI bIja zrAvI, alA ThAkurA meghaDI piriNa ThAvo / alA thAvire thAvire kaLasa thApa, alA prAparai sAcUnAM saraga yApai / alA seta ghauDe caDhI dharama sAhI, alA cakradhara sUrijyA miLaNa cAhI / alA jAdavAM tuhArI akala jAMgI, __alA ghaNA pAsurAM taNI karau ghaargii| alA pahuvIre Upara cauka pUrI, alA cIraNamaNa cIraNa rA mahala cuurii| alA mahA saitAna tophAna moDe, alA tridhAra khar3aga sA daIta todd'e| alA kheta 'ujINa mA jhUjha khelau, alA cavai Isara taNI pIra celau / alA vadhAI prAja kutA vadhAyau, alA gAvitrI gaurijyA gIta gAyau / alA sAvitrI sUrajyA satI sItA, alA gyAMna Adeza uNihAri gIta / / 'paNe pIriyo dAsa prama patisAho, alA ho, alA ho, alA ho, alA ho /
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 33 ] || kavitta / / alA tUjha uvAraNa jayo jagadIza juraarii| narahara guru haranAtha nimo nikaLaka nijArI. kanhaiyA kAnhuA nimo nikalaka naresara / gvALa nimo gvALiyA, sAca sAthai sAragadhara / rAji nA kisIpari rIjhavA, rAja vaDA rAdhAramaNa, pIriyau tUjha dAkha pramu, mUjha nivAje mahamahaMNa / / 'pAcA sA pahiLAdA, pATa haricada padhAro, navAM kor3iyAM tUra, sAta koDimAM sudhArauM / bArA sA baLi rAu joti sA miLiyA jAe, caDhiyA cha cacLe, alakha gura Isara Aye, AratI isI arihata rI moTA pAtiga mAratI, AratI alakha-ArAdhanA IsarajI nA bhaartii| // itizrI alakha-ArAdha sapUrNa /
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 60 // zrI gaNezAyanamaH zrI gurubhyo namaH atha guNa ajaMpA jApa // dUhA // haiM mAMgAM devI huyo, ayirala vAMriga uktti| vaLe 'vinAika vIna, siddha buddha dyo sumatti // 1 // vAha vinAika devatA, namo vinAika nAtha / tU siddhadAyaka rUpa subha, tU satgura sasimAtha // 2 // sUDALo lAika-surAM, rAma sarIkho rUpa / brahma satagura hU~tA vaDau, IsaradAsa anUpa // 3 // IsAraNaMdi rAdhiyo, AThai pahara alekha / dITho darasaNa deva rau, aoLakhIyo prabhu eka // 4 // eka namo tU' Isavara, samapi tuhArI seva / brija vALA caritALa brahma, dIna dayALA deva // 5 // bhagata tuhArA sahi bhalA, bhile arijaraNa bhIma / bhagati dIgai jo bhUdharA, to tonU tasalIma // 6 // tanAM kahA chA kamA, duravaLa nA kari dAsa / kani kariho kesavA, paramesara jama-pAsa // 7 // tU jaganAika jagata gura, tU avigata jaga Isa / jagati ghar3e bhAMje jagata, jayau jayo jagadIsa / / 8 / / mahAdeva tU mahArudra, tU bhagavata bhagavAna / bhagatavachaLa tU bhUdharA, tUM gorakha vama gyAna // 6 // sAsa sAsi samarau sadA, sarava sAsa au praap| sAca saMvAhI sAdhuvA, japo ajapA jApa / / 10 /
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ . [ 35 ] // chaMda pdhrii|| ajapA jApa prokAra eka, molakhai kamaNa' viraNayau aneka / ajapA jApa Atama udyAsa, mura bhuvaraNa mAhi saba bhUta sAsa / prajapA jApa mUrati mahesa, piMDa piMDa mAMhi thAro pravesa / ajapA jApa aNakala atIta, prakAja rAka ainI ajIta / ajapA agama nAvai praratha, koI nahI kAma koI nahI katha / aneka rasaga sAna huvai Apa, jayo jayo ajapA kaThaNa jApa / namo namo ajapA namaskAra, prou oumA pragapAra pAra / Adesa ajapA ho alekha, tU bhava sabaMdha sasAra bhekha / mana mAMhi ajaMpA taraNI maDa, Aja hI agai rAkhI akhaMDa / ajaMpA jApa sU' moha AMriNa, vizva rau moha nyArau vakhAMNa / ajapA jApa rI avila Asa, jADa bhrama avidyA TaLe jAsa / 'ajapA jApa dAtAra Aja, sarUpa mugati dai siratAja / ajaMpA jApa re nahIM prAdi, saba jIva karaNa paDIyo savAda / ajapA jApa paramesa prApa, babha' rai huau karatAra bApa / ajapA jApa bhagatA uvAra, sasAra ghar3aNa pAlaNa sghaar| ajapA jApa sItA sarUpa, 'bhagavata namo bhagavata bhuup| ajapA jApa uraNahAra aha, dAtAra namo araNarUpa deha / jIva ho ajaMpA jApa jAMNa, asaTaga joga sU heta ANa / soi jAMriNa jApa kahije sapUta, kAi parDa kUpa mAhI kapUta / sAmi sA kAMI chorDa saneha, nAragI hU~ti kAMi karai neha / alakhanAM visArai uparAdha, samaMdra mA DUba kAI bar3A sAtha / ahakAra choDa gati mAhi prAva, parasi ho parasi paramesa pAva / dekhi ho dekhi ghara mAM daIva, jima huve tUjha kalyANa jIva / parakhi ho parikha prItama pAtha, nirakhi ho nirakhi ghaTa mAhi nAtha / rAmacanda namo ho namo rUpa, piMDa piMDa mAhi joti sarUpa / 1 kavaraNa varaNIyau / 2 saa|
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAnhA namo ari namo kaMsa, hagrIva namo vArAha hNs| avatAra namo hari gaja udhAra, paramesa namo pAtika phaar| paradhAna namo para joti pramma, ve kAma namo laga loka brhm| macha koma namo mahArAja mati, usAsa sAsa kima liyo ati / nAbhi suta namo riSabha naresa, varIyAma bAgha narasiMgha vesa / vAha ho vAha vAmaraNa vaDALa, duja rAma namo dInAMdayALa / kUTiyA daita udharai kIra, dhanuSadhara namo lakhamaraNa sviir| jAdavA namo tAharA judha, bahasAMmi namo avatAra budha / kiraNa ThArDa rahai prAvAsa kAha, prAdesa tune garar3hA alaah| Adesa deva ahi narAM Isa, jagadIsa jayo nagaloka siis| catrabhuja vApa pAugha cyAra, sAdhuyA taNA pAtiga saMghAra / aI aI guraDa rA asavAra, bhAmaraNAM liyA likhamI bhrtaar| sejha nAM namo nAgeMdra seSa, upAraNA liyA thArA alekha / paMgaraNa prIta vasadeva pUta, samila kAhi maiM jaNasya sapUta / kamaLarA nairaNa kamaLA-kata, sura jeTha Apa sArIkha st| nirakAra namo nirajaNa ninAMma, gyAnarI deha vaikuMTha grAma / jagadIsa taraNI Dara kara jama, gama lahai kavaraNa thArI agama / lahai kuraNa vApa tAharI lIla, namo ho namo anIla nIla / prAparA calaNa mahimA athAha, pagArai konhI gagA pravAha / vidayA' bhadrA gopiyA vida2, AratI karai UparA iNd| pArAdhe deva cAraNa alakha, juhArai tanauM kinaraha jakha / aThayAsI sahasa rikha kare pAsa, vakhANe sako vaiku ThavAsa / pAca tata mahA tata rahe pAsa, saMbhAra tanAM prabhu sAsa sAsa / guNa tIna dAsa patisAha gAi, veciyA prabhu thArA vikaai| rAjIyA keI dIvAraNa rAka, sura koDi tIsa mura karai saak| praNamati nAga aneka pIra, sAhivI namo sAmaLa sriir| Dara kara deta tUsAM daIva, jonIyAM diya ineka jIva / 1 vaMdiyA, 2 vAda) MAHA
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 37 ] paramesa vikha jUnA purANa, veda hI bApa vAce vakhANa / pAvaka ana pANI pavana, vaDa vaDA thoka cAkara visana / mana buddhi citta ahakAra mati, samarati tanA vai sakati / rahamANa tuhArI aTala rAja, vIThalA hima siNagAra vaaj| ANi ho ANi jAnI aDUra, nirabaLA maoNhi viratAva' nUra / paraNi ho piriNi paramesa pAtra, jIva sahi karai saidahe jaatr| prAvi ho Avi caMdramA Asa, pUri ho pUri TALihI prAsa / thApi ho thApi pUnaM kaLasa thApi, Api ho Api kalyANa praapi| rAkhi ho rAkhi mUsaraNa rAkhi, dAkhi ho kAhika cAkarI daakh| joihI joi sAmhI joi, dAtAra aka kuraNa kahai doi / sAca ne sILa tUnA salAma, goviMdA kara thArA. gulAma / bInava zrema lIlA vilAsa, devAdhideva pIriyau dAsa / pIriyo prema dAkhai parama, vaDerA nimo tAharau brahma / // kavitta / / brahma namo chuba brahma brahma kahije brahmacArI / brahma nAnhI vairATa krama akrama kUr3A rI / bhavasAgara sA bhrama bhrama mAyA mA bhuulo| mAyA chai mohaNI DAka car3iyo cita dduulii| mahArAja hirma kIje mayA, bhAji avidyA jADa bhrama / patIgaha pALi moTA prabhu, pIradAsa dAkha parama // 1 // // 1 // itizrI ajapA jApa sapUrNa likhatu jatI lAlacada gA~va jUDhiyA mdhe| savat 1761 rA jeTha sudI 8 kathita lAlasa piirdaanjii| // itizrI ajaMpA jApa sampUrNam / kovida devacada likhtN| koDharaNA madhye zIghra dhaSitA / / 1 varatADi /
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha guNa jJAna caritra likhyate kavitta // devI de varadAna gyAna rIje guNa gaavaa| bhAkhA sahi bhAgivaMta vihada hatha aratha vaNAvA / tU moTI mahamAi dharama dhari pari dharaNI / vagha vANI dai vairaNa, kRpA kari he kuddkrnnii| kari sarasa jor3a rUpaka kahA, trividha jema duttara tarAM / UdharAM Apa ini, Udhara, anata taNo jasa ucarA // 11 // anaMta anata sahi anata, anata paurisa parAkrama / anaMta eka aneka, anata baha bhAMti baLAkrama / achatI chato anaMta nAma viraNa anata niruguna / guNa samapI gaurijA gauri tu vinA nuhai guNa / ahi amara rukhesara nara asura pahaci tujha dAkhaM praghala / hu mahirivaNa mAyA himai vaiNa mujha dIjai vimala / / 2 / / vimala kavesara vile sAdhu sukhadeva sarIkhA / vAlamIka jaideva nAma narahara kavi nIkA / vile dAsa vANAra sukavi godaDa gura meraa| gyAna carita gAinI eka ekA adhikeraa| tAha mAhi le adhikA utimi gyAna rUpa gAhaiDi gddaa| vArahaTa ana riSi barAvari veda vyAsa Isara baDA // 3 // Isara imi AkhIyo mukada moTI ati mottii| anata pAra apAra trividha troTo naha trotto| tovaha bAra hajAra karai sahi nAma akiritA / alakha tUjha Adesa koDi Adesa krtaa|
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 36] jAiau saraba sasAra je visana kahIje sIlavata jama taraNo aMta kaMta jyAnakhI anaMta namo pherA anNt| anata taraNo nahiM ata nAma lAlaca piriNa naahii| rUpa rekha nihI raga kahI haba kA hija kaaii| sAsa Asa nihivAsa vAriNa naha khANa na vedu / anata nAma akAja bhrAMti naha jAti na bheduuN| keI thoka nihI nana pAra koi saraba vAta sAcI sihii| kimi kari praNAma koje sukavi narahara re itarI nihI // 5 // niho kema ghaNanAma heka haigrIva vile hasa / vile seta vArAha Apa viriNa rUpa tapo as.| macha koma narasIgha vAha vAmaraNa kahi vAmaNa / riSa vadata pitharAva bharatha ruvanAtha strghrnn| paDhi pharasarAma lakhamaNa kapili ridai mujha vali rAma rhi| nArIyaNa viSabha avatAra niji krisana budhi nikalaMka kahi // 6 // kahirja kAsu sukavi dhauDa guNa nAvai dhaataa| Apa agama jaga Isa veda naha jAraNa vaataaN| tata pA~ca guNa tIna koma DigapAla kmaalii| soma rAha chini sUra kreta visapati kolaalii| sIta nai gauri sAvatarI tiloi na jANe tujhnaaN| sakati rI nahI itarI sakati murikhi kahisI mujhanAM / / 7 // mujha taNI matimanda canda adhikau caturAI / akala gharaNI Ida me kisana gama na lahai kAI / uNa dini jAyau ananta haro tiNi dIha na hu~tau / ima koI na kahai avara kahai naha maratau krtii| hu~tau ji Apa keI juga humA keI vAra kalapaMta huaa| tremugaNa bhAji huye eka tana harI tujha tovaha hoaa||8||
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 40 / hIya jIva jIva mA deva deva mA vasa hari / vase khAriga vANi mAM pAra prAMmije kisI pri| sakati mAhi siva mAhi rahai vabha mAhi dhrnnerau| jabaka mAhi ju mAMhi ananta tili heka ocherau / paramesa zrApa pAraNI pavana kalaka mAhi nikalaMka kiri| sasAra mAhi bAhari sadA thAharIyo thala mAhi thiri||6|| // dUhA // 'thala mA jala mAM thUba mA, jagama sA jgdiis| thAvara mA, anamA adhika, Apa sarava ko Isa // 10 // saraba' saraba tu sAMiyA~, rAMma kisana mAM rAma / nAMga 'narA mAM nirajarA, nAma mAhi naha nAma // 1 // burA mAhi bekAramA, choti choti mA choti / dharama mAMhi agharama mA, jIva jIva mA joti // 12 // ||kvittiH|| joti nimo jagadIsa jIva jIva mA jaDANau / kisana ananta koDirau kAMi avatAra kahANo / dukha kAi dekheM deva sukha kAMi itarau shiyo| kari ho kara karatAra kuraNe tunAM ima kahiyo / ghaNI toi eka ekoi ghaNI goviMda tucuhu gmaa| dekha savAda sukha dukharau tu nisavAdI trIkamA // 13 // nisavAdI narasigha namo tunA nisavAdI / kahi hu~ kAsu kahA~ saraba prANada savAhI / visana veda aNaveda bheda abheda bhugIje / aMlakharUpa praNarUpa jAca prajAca japIjai / anAtha nAtha avararaNa varaNa keI thoka nakaraNa karaNa / guragarUpa gyAna niruguNa naridi samari jIva asaraNa srnn||1naa
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ samari jIva aNa jIva karama keI karama akrmii| sukha dukha jaga sAmi dharama keI dharama adharamI / nirAkAra sAkAra ananta banaha tu avarana / sAmi sarIkhau sukavi tuhIja Apa jisau tana / tu Apa Apa ineka tavi prathimi eka sasAra pati / kUDa nai sAca karatAra rA sAdhA suriNajo eha sati ||1shaa sata sIla santoSa vile ati sAca dayAvata / khimAvata akhilinA savala mana mA thArA sata / vile igyArasa barata bhagati Upari prabha bhIjai / pippala tulachI pAna rAma yA pari riij| gAi nai DAbhI gopIcandaraNa niti thArA nanda nndnaa| brAhmaNa nipaTa vAlA vile e garIba goviMdanA // 16 // govidi rai koi grAma kanA koi nAma kahije / sAmi kuNe ro sAmi rAma ke Upari rIjai / Apa Apa sahi Apa niko kAi nAri niko nr| peTa pUThi nahI pAU kAha kAyA vAhA kara / naiNi nai samaga vevai nihI kaThe tAta mAtA ktthe| niguNa nA kiraNahI jAyonahI uThe Apa Atimi atth||10|| uThe Apa srava Apa visana vaiku Thi virAjai / tIna bhuyaNa mA triguNa niguraNa nAgau naha lAjai / saba bhUta srava sAsa nAma grAmaha srava nIraha / srava Apa srava vApa srava AcAra sarIraha / srava veda bheda Atima sadA kisana na huto kahI kaba / srava vIja khIja vali rIja srava avalI savalo Apa saba // 18 // sava lahai kuNa sukavi srava srava hu~tA nyArI / vramacArI govidi parama likhamI nA pyArau /
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI likhamI avatAra sarava likhamI saariikhii| je jAyI jagata nAM ananta ihaDI vidhi iikhii| mohaNI rUpa tunAM nimo visana namo tu lcchivr| tAharai sIta calA taNI seva vilagI saMkhaghara ||16|| sakha bar3I tu saMkha sakha pAugha savAha / gadA padama cakra gyAna visrava Upari le vaahaiN| Apa Apa sA iso Apa Apa nA uDADa / Apa Apa nA dhrava Apa Apa nA khvaadd'e| Apa rI Apa rIkhyA kare kharA deva tunA khmaa| Apa nA Apa kopa ananta Apa nimo tu AtimA // 20 // Apa Apa nA dukha diya, Apa Apa sukha Apa / gyAna tuhArI eha gati, baMbha sama rA vApa ||2|| ramaM Apa tu Apa mA, namai zrApa nAM praap| Apa khavAre pApa nA, sAhiba nimo saMtApa // 22 // tU karatA tu bhogatA, rahai akiritA rAma / visava ghaDe bhAje visava, visava taNI visarAma ||23|| // kavitti // visava taNI vidhi vAva visava iNi bhAMti vrnnaav| jagata rajoguNa janama hunau sataguNa hularAve / bhAkhi satoguNa bhalo kharo koI kahile khotto| trividha taraNI vica tIna trividha tAmasa guNa trotto| rajoguNa brahmaguNa sAtasI tiko gyAna patisAha girinn| tAmasI rUpa sakara taraNI pati guNA mA rAma piriNa // 21 // rAmapati jagapati sati rughanAtha kahai sati / vidyA avidyA burI eka ahikAra buro ati /
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ LJ [ 43 ] eka burau ahikAra bharama nirasI bhaartiije|' krodha kalaha kuchi nihI dAna avigata daakhiije| gyAna nA eka ajarau garava gyAna nAma goviMda rii| bhagavata jJAna bhagatA sarasi rAja samApI ida rau // 25 // iMda anaMta apAra visini le roma vsaayaa| romi romi brahamaMDa asakha brahamaMDa upaayaa| roma roma UparI rahai sAyara jala sArA / ekariNa roma anaMta vasa kavilAsa vicaaraa| iMdi ne araka rahai roma mA kisana namo tukAma nAM / Adesa e Adesa ati rAma tuhAre roma nAM // 26 // roma taNau rughanAtha pAra siva sakati na praam| narahara rai nAbha meM joni brahamA vipa jAmai / rudra igyAraha rAma tuhIja jagi jyAga mhaajp.| mahA tapa tu mUla joga aSTaMga ana ap| AkAsa teja prithimI inili pAMca tata nisidina parNa / mahA tata ghaDe bhAjai mukada mahAtata tunAM maNe // 27 // maraNaM mahA tata mada pAca tata cAkara paas| gaga nadI govadi nAtha niti calaNa nivAsa / saka kor3i tetIsa caraNa rAkhe ura upari / likhimI cAhai caraNa parama rIjai ihiDI pari / upajai prema mana ulasa vAlA lAgai lachivara / mAharai ridai vici miDiyA caraNa tuhArA cakravara // 2 // cakra sAmi sakha sAmi padama pati anAM gadApati / prItavara pagaraNa bhalA phAviti' isI bhati / mahi kaTa mekhala kahai kAni makarAi ki ku Dala / uri vaijatI mAla ridai kusaTAmiriNa kamala / prItavara pAla kahai kAni masaTAmiriNa ke
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 44 / nikalaMka nAtha jiriNa nAma niji sUritipAkha suhaamnnaa| bhAlIala sadA dekha bhagata bhAga taraNA lyA bhAmaNA // 26 // bhAga taNAM bhAmaNA lyAM bhUdhara dukha bhaMjaNa / vihalA nA vIThalA mugiti sArUpa samapaNa / sAdhA nAM sAjoti rAMka sAloka liye rasa / sAmI mugiti- samIpi mujha samapI joDA jasa / koDi heka jigana dasa koDi tapa sarava dharama tIratha siNhii| kali mAMhi heka pIradAna kavi nAma sarIkhau ke nahI // 30 // nAma liyaMtAM nAma sAmi sUjhai sahi suujh| rAma taNe rasa mAhi sesa vUjhe sivi bujhe| parama taNo rasa pIya, sadA sinikAdika sArA / brama taNo rasa brahama lyai ke brahma vicArA / nAma nai caraNa choDai nahI gaga gauri gaavtrii| ahilyA ane tArA tavai sIta mAta sAvaMtarI // 31 // . sAvatarI sAmi rA karai vAkhANa kitaaii| rukhamAgada ivirIka sAva nArada svaaii| pArAsura pahalAda sesa gageva mahesura / arijaraNa nai akarUra vyAsa riSi vAraTa Isara / vabhIkhaNa liye Uvava bakai ati uvAraNA anatarA / jagadIsa kiyA Apaha jisA bhagata eha bhagavatarA // 32 // ||dohaa|| bhagata huye bhagavaMta nija, bhagavata karai bhgti| nimo nimo hU~ na lahA, gyAna tuhArA gati // 33 // gyAna carita gyAnaha samaMda, gyAna tata trI nAma / gyAna prabodha savoja guraNa, roja karai baha rAma // 34 // Ue prANI nAM uyai anata, vaikaThi liye vdhaaii| gyAna carita guNa gAire, gyAna samada guNa gAI // 3 //
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 45 ] | kavitta / / gyAna samada guNa gAi cyAra mugita hU ceDe / gyAna tata guNa gAi sAta saragA phala jheDe / gyAna carita guNa gAi pAi lAgai prmesr| gyAnaM bodha suragAi mokha pAmai nara amr| pIradAna gyAna patisAhanA kari praraNAma lahaDA sukvi| brahmajJAna gyAna darisaNa var3I mAlahIya hari nAma mavi // 36 // mave nAma hari nAma adha eka madha ucaare| utimi eka ati utimi sadA catrabhujana sbhaare| adha suraNe sahi koi agha mana mAhi minniij| uttimi bhujana chai utimi ridai vici rAkhi rahIje / ati utima bhuja na aI au aI, roma roma Upari rhai| jIvato mugiti dekhe jikI, sAdhu sukha ajapA sahai // 37 // aI zrI ajapA jApa aI ghaNa sAmi taraNA gharai / aI o sukha saraga aI nikaLaka bar3A nara / / atrI rukhesara ai, harikhi karI mana mAM hasa / aI o idi bhagata vasuha UparA varisa / nada taraNA vAla aIyo niguNa, dhana dhana aiyo cakradhara / mahA bhagati aI mahAdevarA, aIyo datA Isavara // 38 // aIyo Isa anata nAma kalyANa niraMjaNa / deva kisana dIpAna gyAna daItAM va gajaNa / alakha nIla inIla visava vimoha vijJAnu / jANai sahi jItUA mAla mero dhana dhaanu| sasAra eha asagau sagau daIvi Apa vAso diyo / kalimAhi dukha sineha kyA kUDa kUDa sAco-kiyo // 3 // kIyo kUr3a sA sAca iso saMsAra upAyo / jAyo sarava jagata alakha rahIyo aragajAyo /
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ alakha nAma kuraNa lahai anaMta kahirja keto eka / junI junI naha jIva Apa vairATa ito eka / mahArAja gyAna ekojamana maraina tila jitarau mittai| etoja Apa pro etalI, ghaNo huye naha ke ghaTe // 40 // ghaTa kema ghaNa sAmi Apa etau etoIja / kisani sirau kADhiyau tava tetI tetIIja / narA nAha nIpanI pAra pADiyo puruSottama / bhagai Adi bhI Aja amara amarA mAM propama / kALarau kALa jaga paLa kahi nada nada araNamola ng| jaga(pra)bhUta jaga badhU jagata jagata mAra AdhAra jaga / / 41 pApa jagata AdhAra triguNa rAjA jaga taarai| jagata sukha jaga dukha jagata karatAra juhArai / jagavAsI jaga vIra, ge mani pApa jagata gur| jaga rUpa rAma mAraNa jagata, jaga jIvana jaga iisvr| jagata rai moha jagadIsa nA jagatanAtha jaga mAhi nara // 42 // " narA nAha jagadAha alakha athAha apapara / vAha vAha lIlA vilAsa,vimala pANada likhamIvara / jagata ThAma jaga sAmi, jagata ropaNa jaga rjnn| jaga vadaNa jaga jeTha, jagata bhedaraNa jaga bhajaraNa / jagadIsa jayo tU mULa jaga, jagana dhiNI tU jorvr| jaga mAhi marai jIva jagata, nimo deva arihata nara // 43 // nimo deva arihata, puruSa paradhAna puraatm| paramAratha paratata, * parama aNapAra parAkrama / tUM paramiti paratata, tU hIja para deva paNIje / para upagArI parama, gyAna para rUpa giraNIje / sura jeTha ane sakara siko, ahi amara mAnava uraa| paramesa nimo thArI-pahaci, 'pase parA sigaLyaM parA ||
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 47 ] | duuhaa|| parA parA sigaLAM parA, tu garaDho gopALa / nada mahara re bALa tU cauda loka rakha pALa // 45 // jJAna sacara sajJAna hai, bar3I gyAna patisAha / zAna carita mAM kahi guNI, gyAna jar3Au jaDAu // 46 // gyAna gabhIra gabhIra sau, uraLI kor3i aneka / pAvaka sA~ Unho praghaLa koDi thoka prabha eka // 47 // kavitti kor3i thoka karatAra hema hu~tA ThADhauM hari / koDi jama hai kisana kisana vAkhANa iso kri| koDi thoka karatAra sava tIratha paga bhArI / anAtha nAtha anAtha nA karato nara sau ni kiiyo| ApamA jora saraso anata koDi kor3i adhiko kiyo|| 48 / / kor3i thoka karatAra pavana hU~tA baLa praghaLa / kor3i vadhatI koDi gagajaLa hu~ti niramaLa / adhiko kor3i anata dharaNi hu~tA khimyA,dhara / U~cau kor3i asakha vahata nIcI kahi avara / sarasatI hu~ti vidyA sirai vimaLa akaLa kahija visana / sUra sAM teja viNiyo sarasa koDi kor3i vadhato kisana // 46 / / kisana nAma kalpata karai kalpita kitAI / cyAri khAriMga cakacUri kara mana hU~ta kamAI / sahi vAjI sAmaTe amara nara nAga udheDe / huye Apa hekalI phUka sAM avara phoDe / mahi gila meha pANI pavana, sUriji sasi bhAje srai| bhuyaNa nAtha vidyA taraNI, dharaNIdhara manachA dharI / / 50 / / 'dharai eha gira dharaNa moha choDe mAyA sA / dayA vihU~ga daI, kAma ekiriNa kAyA saaN|
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 48 ] sAda kara jama sarisi mahAprabha nivaLA maare| karai jama kUkUuvA Aja koI mujha uvArI / jama-rA jama tUnA jayo vaDA dhiNI tU vAha vAha / koi viyo jIva rAkhai kanA mahA praLe mA mAhavA / / 1 / / mAhaba - eka marada deva koI aura na dIsai / lAkha caurAsI jIva parama dADhA vici pIsai / nIi tuhArI namo juga araNa lekhe jariyA / ho dujA devatAM kisana vesAsa ma kariyA / ApanA Apa mArai anata isI jJAna mahArAja rau| mAharau kata pyArI manAM zrIya suhAvai burI chau / / 52 // vuro bhaLI naha visana nAma nAsati vhnaamii| guruDa sesa giLi giyau sejha vi ga sUno saamii| jisI agai jAgatI kisana te nihiDI kiidhii| bhAji dIyA mura bhUyaNa eka likhamI saga lIvI / ini mare eka tU uvarai sAdha na dIse koI saMta / tAharI deva vasadeva taraNa u mara nA tobaha agata / / 53 / / umara 'rA uvAraNA heka tu huto i hutau / pariSa nAri sahi pacha nAga koI deva na ha to| neha greha piNa nihI moha mamatA naha maayaa| vAriNa khANi vApAra kAma naha krodha na kAyA / tAharA cariti kAsipi taNA heka na jAraNA muMDha hu| nAma nai grAma jai AnihIM taI A prAtimi eka tu // 54 // eka akhili tUM eka kisana tu akhili kahIje / nIra khIra jada nihI dAna lIjeM naha diijai| jaDAdhAra sura jeTha niko koi dIha nikA nisi / nikA bhomi naha nihaMga desa videsa nikA disi / navakuLI nAga aThakuLa anaDa sarava jIva nAsati siNhii| uriNa doha eka huto anata naridi i di jiriNa dina nihIM ||5shaa
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 46 ] idi nihi. naha Adi sILa asILati ko sukh| duDidi cada nahI DIla bhoga sajogani kA bhukhaM / sAca vAca savAda vAda ihikAra nihI vli| bhuyaNa tIna gyA bhAji goma brahamaDa gyA mliN| tAharI khavari na par3e triguNa tiriNa veLA kihar3o i tNt| U gha mA kAi jAge alakha UbhI kAi vaiTho anaMta // 56 // ||haa|| Ubho kAMi baiTho anaMta, nirAkAra niradhAra / pAra ni ko paramesarI, veda kahI so vAra // 57 // veda na bheda na para brahma, sahaja na sIla satoSa / mepa nai mApa ne mahamahaNa, tu niguro niradoSa // 5 // karama ane akarama kisana, prini nai citi nai dhrokha / vApa jinetA bAhirI, mokha nahI tu mokha // 5 // ||kviti // . mokha khamo khama kada niguNa nirapakha naresura / nirAlava niralepa adhrama achepa suresur| cidAgada vaha catura Apa viriNa pAra amUla / sAsa pAsa viriNa sadA eka eku asatUla / aNa maraNa gyAna aNa kasaTa aza ati udyAsa anAtha ati / akhaMDita rUpa avaraNa alakha sarava bhUti AdhAra sati // 6 // sarava bhUrati sAdhAra visava mUrati nisvaadii| Adi puruSa aviraNAsa prAdi vAhirI anaadii| Adi agAdi anata Adi huto au Atima / tu areLa apareta prabhu aceta purAtama / viganyAna gyAna tu hija vipati tu acheda abheda tana / avigata nAtha kevala alakha, pApa nihI tu koi pana // 6 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 50 ] pana prakAsa aviraNAsa alakha udyAsa apapara; saraba vAsa basAsa Asa pUraNa ati amara dAsa dAsa lIlA vilAsa niguNa grabhavAsa nivAraNa, graba prAsa nisacarAM nAsa iLA agha jAsa utAraNa kiriNa ThoDi rahai jAyo kaTha ghaNI pahaci dAtAra ghaNa viriNa rUpa rekha kiriNa disi vasa nimo nimo tunaariiyrnn;||6|| namo namo nArIyaraNa inA kima jIva upAyA, akaLa buddhi ahaMkAra namo nara nAri nipAyA, kIyo pApa puni kIyo cyAri khANe vAraNa catra kIyA sukha dukha kIyA anili kIdhI kIghau atra; bhuyaNa kIyA kima kari triguNa javana devi sari jAIyA; Adeza namo tobaha anata itarA bhUta upAIyA; // 62 // itarA bhUti upAya eka navi iMdrI upAyA, dasa idrI dasa deva parama kari ghaNI paThAyA; devA iMdrI dumeLa kIyA bheLA karaNA kari, tU sabaLI tAharai sarakha vasatA ekaraNa sari, nigama hI krIta mANo nahI kisI pAra apAra kiri; tAharai DIla sabaLI triguraNa paga pAtALa sragaloka siri, // 3 // // chaMda haNUphALa // sragaloka sIsa sucaga zrAdesa tobaha aMga, paramesa pAva patALa, kahi kisana ghara TIkALa, sasi sUra locana sAci, catra veda vAyaka vAci / buddhi brahma nisavAvIsa, atakaraNa kahije Isa / nadi adhika navasai nADi, dhana dhana aMtara dhADi / dadhi kUkha hai jama dADhi giriga saraba dAMNava gaaddh'i| hai haMsa mAyA hAsa, sahi pavana kesava saas| hidI dharama vigiyo rUpa, praloka chAtra anUpa /
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 51 ] jasa bhagati jAdava jAriNa, varaNarAya roma vkhaarinn| vapu varaNa vIraja vAri, naha vara rAmA naari| karatAra iMdrI krama, paLa meM na dIha paraMma / prabhu taraNe hADa pahAr3i japi agana muhaDau jaadd'i| ati lAbha kahiye lobha, soya ahara sAhavi soma / mahA tatta ceta maMDAraNa, paramesa DIla pramANa / para mukha pApa pachAriNa, baLi gayaraNa bAMha vkhaaNgi| karatAra meha karati, vrama cihu~ rasA varasaMti / paramesa pAra apAra, vairATa ghaTa visathAra // 64 // // kavitta // vaDI deha vairATa, ghATa tovaha gharaNa naamii| hU~ pApI hekalau, sujasa naha jANA saamii| bhagata bhalo naMda bhAga bhagata gvALyiA bharapIje / vaDA bhagata bhagavAna rA, rAma rIchA sira rIjai / bhaula hI bhagata thArai bhalA, kaiye nA maujAM kreN| hamAM sata kUki viratA huye yairai kAji avatarai / / 65 / / yerai kAja alekha, anata pherA avatariau / bhagatAM kaji bhUdharA, kava haimara rau kriyo| hasa ane vArAha, triguNa avatAra tuhArA / tU nA dIThau tikA, jikA jItA jamavArA / nava khaMDa dIpa sigaLA anar3a, baha pAMgI saaNboddiyaa| keI vAra kisana kalipata kari prayAga taNe var3i pauDhiyA // 66 // prayAga taraNI var3i pauDhiyau, pUraNa brahma paramesa / AvI dAi atIta nA, sejha kIyo le sesa // 67 // sAhiva sUtA sesasiri, karama na darase koi / kAna taNe mala sAM kisini deta upAyA doDa / / 68 //
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 52 ] Atami deta upAiyA, paurisi baLa arnnpaar| medha kITaga jIpa kamaraNa, madha kITaga maivAra // 66 // // kavitta // magha kITaga de mAra hAra devatA huI hari / trAhi trAhi sura tavai, kisana vaihilo Upara kari / vahami jagAyo visina, parama kopiyo Isara pri| mahA kopa mana mAhi, kadha kekAraNa jiso kari / baha sAmi ane dAraNava binhai,gharaNa jora jUTA ghrnnii| hekalA viDhaM ke juga huA, jaLa mathIyo jaLanidhi taNau // 70 // jaLa mAhai jagadIsa viDhe magha kITa vibhADe / vatalAveM vesA si, pachai dANavA pachArDa' / madha kITaga rau mAsa karai dharatI karaNA kr| devAM nai tiraNa dIha, vaDo sukha diye visabhara / sahi jAva gyAna sanakAdikhA jaNa2 sarisau jU juunii| sura jeTha bhIDa paDatI samo, hasa rUpa ThAkura huau / / 71 / / huau deta haraNAkha, brahma nai soca hunau vaLi / samada sAta sAkIyA, raiNa le gayo rasAtaLi / idra varaNa audrake, bahata devI ghaTiyau baLa / huau rAma vArAha, jamI kAraNa mathiyau jaLa / AdhAri dAr3ha Upari iLA, dharaNI dhari tArI dharA / haraNAkha mAri jItI harI, praghaLa jora paramesarA // 72 / / haike paramesara kacha huo, avatAra namI hriH| iMda nivAjaNa araka, amara teDiyA apapari / vAma taNe vAsata, rAma mathIyau reNAyara / daItAM rA tiraNa divasa, vahata mana mohai baayr| vilaune vAra baLirAva vahi surAM jaita sItA vrai| rughanAtha tikai dina rAha ro, dhaDasAM sira aLagI dhr||73||
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 53 ]. aLagA veda anUpa, rAma brahmA sU rahiyA / hU~ vedA vAharU kisana ne iNa para kahiyA / soca ghaNo ati sabaLa, praghaLa devA tU pdd'iyo| huvI brahma budha hINa, isau dANava prA bhiDiyo / asura ne kIyau tIratha avila, samuda Doha ati kIdha sara / phuka sU sakhAsura phAr3iyau huvo macha avatAra hari / / 74 // hari nai pyArI heta prathama pahilAda piyaaro| puNe ama pahilAda mukadahu velI mhArau / tiNa veLA turata prabhu thabha mAhi pragaTTa / idhaki huI AvAja vaDo koI brahamaMDa phtttt| tetrIsa koDi likhamI tavai hunau koDi jamarAva hri| prAjarI ghaNu adhrIyAmaraNI nArasiMgha thArI nijri||75|| nijara namo narasagha kopa dAraNava sira kiidhau| lAdhA thArA lakharaNa, rAma bhagatA siri rIdhau / gyAna Apa gAjiyo, hAthi hariNAkasa hiMgiyo / cU nALi jima cAbiyo kharI te kALi ji khiriNayau / kari kopa mukha rAto kiyo tU narasaghana laajiyo| pahalAda huvI vAlI prabhu, sage bhAI nA sAjhiyo / 76 // sagI, tuhArai sAca, kUDa Upari nita ko| kUDa sAca te kiyA isA vidi tUnA propai / vAmaraNa brAhmaNa mahA avigata mhaaraajaa| Ava Ava Ahace, kara rAvA idarAjA / bali rAu jiga na kIdhA bahata idrAsaraNa DUlaM ahii| vAmaNo rAma Ayo vahai chalisa vali rAjA sahI / / 77 // bali rAjA vAdhivA huyo khATarau vaDo hari / Ayo proLi anata, kisana ihaDI topho kri|
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 54 ] vAcA le vAdhiyo baDI brahamaDa vilaagau| calaNa heka hari cApiyo bhalo bhUgoLa sbhaago| hari caliNi ha~ti gagA huI, sAcA sAM hiti saadhto| tU Apa Apa vAghau triguNa, valirAjA nAM bAMdhatI / / 79 // vali rAjA nA vAghiyo, rahai ida ko rAja / kaMTaka gura kAraNo kIyo, so vairATa sakAja // 76|| dhana dhana gagA tUjha dhana, nimo bhagati tUnAu / prema dhaNe sAM parasiyA, paramesara rA pAu |80 // tUMnA ke kIdhau triguraNa, kahi tU Ayo kaah| nAga sesa jANe nahI, riSavadeva rA rAha ||8|| // kavitta / / riSava nAbha suta nimo alakha araNajIta araNakala / brahmA sesa mahesa data jogI thArA daLa / isI Apa avidhUta jiko anasoIyA jaayo| vIThula sA vAdatai, garava gorakhi gamAyo / kamaLI bhagata jItau kamha tripurAsura jisatAMna tana / imirita vAvi sosI alakhi,viSabha rUpa variNayau visaMna||2|| viSaMbha pramesara vAha, bhIr3a sakara rI bhaagii| prithI duhata prathu nimiSa ika bAra na lAgI / vAsiTi i di vAchar3A daIta devA gamiyo dukha / rAji vaDA pitharAu, saraba jIvA dInho sukha / sagara ra ghaNau prauLAdi sira, kapili mahAprabha kopiyo / ida rau kIyo Upara adhika iyA gyAMna de opiyo / / 3 / / iyAM gyAMna pApiyo, mahA brahmagyAMna kapili muni / kapili mAta dhana karama, pUta pAyo agale puni /
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 55 ] nara nArAiNa nimo, dhyAMna dhariyo dharaNIvari / pekhi rUpa parama ro, praghaLa kApiyo puliMdara / karatAra bhIra bhagatAM kare sAdhAM re sAco thazro / grAha nA mAri samapI saraga hAthI rau sAthI huA ||4|| hupra rAMma dujarAMma brahma ra mana mAM veghau / pharasI sAhI pharasi, kharI khatriyAM sira khegho / zrI alAha praNavAha nimo jama reNAM jAyo / -dejAM sarisi vara diyaraNa, prasakha jigi karavA zrayI / pitA rI vela karivA prabhu gaha paurisa mAM gAjiyo / vAha ho vAha pharasA brahma, sahasavAha nAM sAjhiyo ||85|| sAbhi deta sAMmaLA, bhIra samaMpI bhagatAM nAM / rAmacaMdara rAghavA, diyo darasaNa dasaratha nAM / rughanaMdaraNa rughanAtha, nimo rughapati naresara | rugharAjA rugharAu bhUtabhava bhekha visabhara / kisana ro sure darasaNa kiyau kara jor3e kIrati kahai / karatAra kAji dasaratha kanhI, visavAmiti AyA vahai // 86 // visavAmitri kAraNe, prabhu caDiyo jigi pAlaNa / jAM mAraM tAM mugati, Aja tADakA udhAraNa / zrI ahilA udharI, kisini pani pAvana kIdhI / kIra giyo kavilAsa dAna leve kaTha dIghI / jagadIsa janaka ra jyAga mA Ayo vahe utAmaLI | bhAjiyoM dhanakha rughanAtha bhaDi, sIta paraNiyo sAmaLI // 87 // sIta pararigayo sAMma, garaba dujarAMmi gamAyI / huna ayodhyA harakha viLe kosalyA vadhAyo / amara kareM Alobha mohari maMtharA nAM melI / ke gahi maMtharA kahai, himaiM hari nA vana helI / ke gaI arajAM karaNa, vaDI rAu dasaratha nAM / vanAM hi vanavAsa de, bhomi samApi bharatha nAM // 8 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 56 ] bharatha pitA dukha bhALi hI vIvuLa vnvaasii| saragi giyo dasaratha, anata kIdhI avinnaasii| sItA lakhamaNa sAtha, parama zre padavI paaii| goha bhIla goviMda, rahe rana mA rudhraaii| bhAdravI goThi kIdhI bhalI, visana thiyo bhojana vaDe / sira jaTA rAkhi dasaratha sutana, citrakoTa Upara caDhe II citrakoTa sA cale vyAdhi dAraNava vidhAMsaraNa / . agathi dhanaSa prApiyo, mAri ida ro ripi rAmaNa / sUpanakhA ro sramaNa, nAka vADhiyo nibhai nari / nimo akali rughanAtha anata pacavaTI Upari / khara saghara daita dUkharaNa tisara, dahI vela dahasIsa rii| caudaha hajAra khaLa cUriyA, jaita jaita jgdiisrii| ||dohaa|| jaita huI jagadIsa rI, rAvaNa rai mani riis| tUM mAre mArIca no, sIta harai dahasIsa // 61 / / likhamI nA hara kuraNa liye, kuraNa jIpa karatAra / kaTaka mAraNa kAraNe, vIThaLa kIyo vicAra // 12 // kisana ane lakhamaNa kahai, karA mahA judha kAma / sItA vAhara sAmaLo, rosa ghaNe mAM rAma / / 63 // // kvitt|| rAmacada rima rAhi, Ai jaTAi udhArai / kamadha chedi kara kApi, turata savarI nA tAra / dhana savarI rau dharama prabhu mahArAja padhArai / bALi bANa sAvahai sAdha sugrIva sudhArai / sugrIva dukha TaLiyau sahI, kahara vALi sira kopiyo| hari miLe Avi haNamata sUadhaka parAkrama aopiyo // 14 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 57 ] haNamaMti kiyA hamala, sahala dAraNava saMghAre / kaMghI nAkhi asoka, pacha hari calariNa pdhaare| madhasUdana machariyo, pAja bAMdhai dadhi Upari / sAthi rIcha kapi sAthi, kisana Ayo pArabha kri| lAchivara sahala bheLI lakA,paLacara khecara pokhiiyaa| tetrIsa koDi sura tArIyA, mAri deta graha mokhIyA // 5 // asura mAri iMdajIta megha mahi rAvaNa mAre / nisacara nIcA nAkhi, satra i dataNA savAre / rAvaNa ku bhakaraNa, mAra kIdhA maLa-mATI / dIyo vabhISaNa dAna, kharI te kIrati khaattii| sItA sahita kapi sAthi sahi vaiku ThanAtha badhAiyA / caudamai barasa ve cakradhara, Apa ajodhyA AiyA // 66 // Apa nimo avatAra Aja UdharI ajodhyA / jigi kIdhA jagadIza jIpi lavaNasura jodhA / cyAri vIra catrabhutra, lAchivara jisI lakhamaraNa / bharatha Apa bhagavata, samara paramesa satragharaNa / saMkhAsura gayA sura sArikhA~, dAna mahA uttama dIyA / karatAra isI pIradAna kahi kaI deta tIratha kIyA // 17 // nimo rAma balirAma bhale sakarakhaNa bhAI / nimo sesa sArIkha, hAthi prAvadha grahIyA haLa / vaDA deta gyA vahai, nimo baLabhadra mahAvaLa / revatI-ramaNa suta rohaNI, nirALava nigaraba nara / kALa ghaNa pUta badhava kisana, mayaNa rUpa madamAraNagara // 9 // mayaNa bApa mahArAja, gadA sakha padama savAhe / cakara jhAli catrabhutra, opi ku DaLa pati aae| ATha sidhi nava nidhi, su piraNa lIdhe sAthai shii| sAthai sAta saraga, visana AyA vasade vahi /
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 58 ] vasadeva ghare pAyA vahe, tu hoja rajoguraNa sata tmo| devakI vALa dhana devakI, nimasakAra tunA nimo ||16|| nimo nimo nAnhiyA, kisana kanahiyA kALA / prANa jasodA prabhu, visana naMda AgaraNa baalaa| sakaTAsura sAjhIyau taiIja mArIyau tigavata / 'paLa gamIyo pUtanA, vaDo mAMDIyau sadAvrata / roja rA roja gAjai asura trIkimi mArai se trai| pAlaNe mAhi hIDai prabhu, ghaNa nAmI bhagatAM gharaM / / 100 / bhagate bhI bhAjiyo, nada upanaMda nicItA / hasai jasodA hIyau, sarava prANI griha sUtA / mATI khAyai mukana, deva nara nAga dikhALe / muMha moTo mahArAja, vasuha AkAza vicALe / oLamA kisana lAvai idhaka, chIkA choDaNa jhAli hai| vija re triyA Avai viDhaNa, pUta jasodA pAli hai // 10 // pUta jasodA pAli, kareM corai ghI cATe / mAkharaNa lUTa mahara, adhaki bAkaLA ubhATai / kisana dhavai kUkar3A, vATa bAMdhai vigatALo / dahI taraNI le dAraNa chAchi DhoLe chogALI / guyALiyA sAthi bhUkhau gayo dhena sAthi ghenA dhrnnii| vAMbhaNA jigana boyA bahata udhArI vAbhaNI // 102 // ||haa|| vahana udhAra vAbharaNe, joi jImai jagadIsa / sAca piyAro sAiyA, kUr3a karI kI rIsa // 10 // bhagatAM rA ghaTa bhAMjivA, Ayau Ida ajANa / au goradhana upADiyo, kara sakharau kaliyAMga // 10 // caraNa nada nA le gayau, brahama le gayau vAcha / variNi bahimi hI vAciyo, minikhi nahI tUM maach||10||
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 56 ] // kavitta // mAcha sarIkho mahara, tuhIja vArAha jisau tana / jAdava rimiyo jeTha vAha madhavana vidAvana / vija vairAM rA visana, cIra jhaDapa vrakha vsiyo| UM nAM tUThI anata, hugro mana mAMhI hNsiyo| vana mAhi vajAr3I vAsaLI, mahIyAra tu sA miLe / Ajarai ghaNe hui UlaTa, vrama mUrati sAma vaLe // 10 // vrama mUrati vrajarAja, nirati kheliyo niratari / rAma vadhArI rAta, huI juga lAkha taNI hari / rAsa nimo rahamANa, mugati dInhI mahilAM nAM / gokaLa mAM goviMdo, vaLe miLiyo vihalA nAM / tovaha vakhata UkhaLa taNe, savaLI rADhU sAdhiyo / jasodA joi pIradAna jaNa, bahanAMmI nAM vAdhiyau / / 107 // bahanAmI vAdhiyo su tana kamera sudhariyA / hari sArIkhA huA pApa agilA prihriyaa| dar3e kAja jaLa Dohi, nAga nAthiyau nibhai nari / puThe caDhiyo prabhu, turata tikharAva gayo tri| brijarAja juo brijavAsiyAM, mohaNa rA nirakhau mtaa| kamALI brahma DaDavata karai, dekharaNa prAyA devatA // 108 / / deva naMda rai duvAri, karai auThA kitraaii| vaikuTha AvI vahai, kamI na dIsa kAI / gAvai tu vara gIta veda ucarai brhmaaN| nimo nada rA nesa Aja Utarai akrmaaN| kisana sira phUla virakhA kara, amara tamAsa pAiyA / nihaga dhari vIca mAve nahI, sure vivaraNa savAhiyA // 10 // surA taNe siradAri, asura phAr3iyo aghAsura / pache vagAsura pAr3i vaLe mArIyo vachAsura /
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 60 ] rAsi jasahi rahicIyA palaMva vusaTa sApaDiyo | madhuvana mA mAhavA, lAkha detA sU lar3iyau / voma sakhacUDa sarIkhA vahe, ghenaka sarikhA dAhiyA / nisacarA gharaNAM mohie narada gokala baiThe gAhiyA // 110 // gokala me goviMdI kaMsa mathurA mA kopai / mahA deta mana moTa adhika baLa grahiyA zropai / kaMsa ne nArada kahe daLe kAnhaDa detA nA / urA teDa thIya, mAri vaLibhadra mAhava nA / upanaMda nada kAnhaDa kuMvara sahi dAsa grahIriyA / kaMsAsura kopa kari nai kahe, kisanalyAva kuriyA // 111 // kahe prema akrUra, maraNa mANo zrI detA rI ata, sabhA desai ghara mA~hI / sigaLA hI / - kisa javAne kareM praghaTa dAkhiyo pahilo / . " deta bharaNe akarUra visana nA lyAva vahilI / UparA akrUra caDhe ratha UparA, khaDi grAyo gokuLa kharI / pekhiyo gAya duhatI prabhu, graI bhAga karUra rI // 112 // aI bhAga karUra, kisana miLiyo srava kAraNa / vahanAmI voliyo, madana - moharaNa kasa Ugrasena rI AraNa, vasaha mAta pitA hI miLA carve catrabhuja nada sAthai caDhe, caDhai gvAla dInadayALa mathurA diso, khedha dharaNe rathaha khaDe // 113 // ratha ThAbho rahamANa, muraNe akarUra murArI / karo sinAna kisana, bhalI UjaLa jaLabhArI / jamaraNA mA jagadIsa, sesa hi Upari sUtA / imi dIThA prakarUri kisana zrAdesa karatA / aThayAsI sahasa ripi oLage saraba koDi tetrIsa sura / salAmA kare brahmA sibhU, minikha deva zrahi loka mura // 114 // / mAraNa // varate / vairaNa caDate / vaLabhada caDhe /
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 61 ] mura bhuyaNAM rA mahata toba darabAra tamArA / kahai mera kimera, hameM gimi pApa hamArA / udadhi sAta sidhi prATha adhiki loTe iMdrAdikhi / sahi nAce sura trIzrAM, rAga Ucare dvAdasa rikhi / chaDakAu kareM vAraha sagharaNa, veda cyAra nava vyAkaraNa | kisana rA pAu gaMgA kanhI, prAca joDi Ubhai raNa // 115 // araNa gurar3a oLage, diye parikaramA diragIara / sinikAdikhi samarA, virida de bAraTa Isara / kisana sAmi re kanhI, sapata riSi kareM salAmA / japai tithakara jApa, toba tAharA gulAMmA / nAga suranAya mANasa nahI, sAcA nA darisaraga sahala | akarura bhagata Adesiyo, maharAjA bhAmI mahaLa // 116 // // dUhA // mahArAjA bhAmI mahaLa, nara sura nAgA tUra / kuzaLa nahI kaMsa kesare yA dAkhai prakarUra // 117 // caDi akarUri calAvIyA mathurA disA murAri / miLIyA parigaTa rAha mA, huI dhIka manhahAri // 118 // prabhu jhar3ipiyA pagaraNa kaho kasa rai kAha / narahari gvALa nivAjIyA sahisa maye sira pAtra // 116 // Ae mathurA me anaMta, toba parAkrama tAra / hari luTAI hATaDA, bahanAmI bAjAra // 120 // mALI phUla samApIyA, kuvijyA nimo kapALa / bhagatA su bhUvara bhalo, kisana daItAM kALa // 121 // // kavitti // kisana daItA kALa, sAma kuvijyA ro sAthI / pAca mala pADIyA heka te haraNIyo hAthI / bAthA Ayo vALa prabhu cANoraya ke 1 gvALa ane goviMde ghanakha bhAjIyo gharkehA~ /
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 62 ] aMkura varaNa sAco avala hari rau mAmI hArIyo / kisana nAM dekhi kaMsa kAMpIyo mahala taNe vici mArIyau / / 122 mahala taNe vici mAri ghaNo dhosIyo baDI ghara / sahasa ATha saMgharai asura sahi kIdhA amara / UdhA dekhi alAha iLA ugarai nAM Apai / vaMbha saMbha de viridi sahasa dasa ghena samApe / akarUra ghare AyA anaMta vikai mAta piti viLakaLe / kUbar3I hu~ti kIdhI kripA mAhava bhagatA sA miLe // 123 // miLe saMNa mAhavA dahe vasadeva taNo dukha / mumA putra meLiyA sarasa mAM nA donho sukha / gura rA beTA gayA prabhu tU lAyo pAchA / brahma sutana dasa vaLe anata ne arijaNa aachaa| machakaMda sarisa dInhI mugati, kALa taNau siri krodhiyo| jurAsagha isau savaLo javana, likhamI vara nA lodhiyo||12|| likhamI vara lodhiyo, lakharaNa devatAM na laadhaa| pAMDava vAlhA pA~ca, mayA to nA vaha mAdhA / praghaLa cIra pUriyA, parama pekhiyo paMcALI / pAMDava dAkhai prabhu, vegi pAyA vanamALI / jujiThiLa bhIma arijaNa jisA, jaNa jItA ari jeriyaa| bhISama droNa durajodha bhrigi, khohiNa aThAraha kheriyA // 12 // khohiNa khohiriNa khaLA, sAmi sAMmaThA sNghaarai| diye sadA, dAna, triguNa vidhu rAjA taare| tari tari jamaNA taNe, kara kILA karaNAkara / chAyA pADaLa sejha, visana tIvaha rAdhAvara / vija taNo desa tajiyo brahami, aga vAda to ida saa| kurakheta mAhi miLiyo kisana, niguraNa jasodA nada sA // 126 / /
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 63 ] naMda taNo nara nAha, rIcha sAM bhiDiyo rAghava / rAma tara kaji rAMmi, niguriNa nAthiyA baLava nava / iLA taraNI avatAra, sAmi zrAraNo satabhAMmA / ghara sisapALa siMghAra, rukhamaNI piraNI rAMgA / kAliMdrI vidA bhadrA ku aMri, kahi lakhamaraNA kripALa Rs / rIchar3I nAga jItI nimo, paTarANa pratipALa re // 127 // paTarAMNa pratipALa, sIla sahije sArIkhe / muda rukhamaNI mAta, zrATha prabha sAMmeM Ikhe / narakAsura dIkarI, mahari bUsaTa sAM mArai / soLa sahasa kasau, sAma gopiyAM sughAre / jadaratha salava bulabula jisA, daIta kitA hI doTiyA / kopiyai kisana jhAjhA karaga, bANAsura rA boTiyo // 128 // vAraNAsura voTiyo, sAgha cetiyau daLe deta trakadata, khaLA UparAM kAsIpati kApiyo, tAsa suta dahe deta dIkarI, agina kritIyA UthApai / (te) kIyA kAma vahiyA kaTaga, karatA kitarA ka kahA~ / tAharA visava rUpI triguraNa, nAtha pravADA nA lahAM // 126 // sadA sivi / himaiM khivi / sahara samApai / nAtha pravAr3A namo, visana tAharI vahai vasa / akhila rUpa zratamA, zreka vAraNa sA gayo asa / kalijuga lAgo kisana, vacana kahiyo nada vALe / jujiThaLa ma kare rAja, hAla jAyA hImALa / pADavAM saraga pohacADiyA, pAca padAratha pAiyA / jaganAtharAya jaganAthajI, zranata uDIse grAiyA // 130 // // dUhA // anata uDI Aiyo, zrI vahanAMmI budha / jai jIto khApara javana, jaga jIto viraNa judha // 131 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 66 ] vAjA ati vAjasI, bhera mAdaLa nai bhUgaLa / kALa sakha aneka, tAma dhUjasai rasAtaLa / / nIsAraNa ruha kApai nihatha, sahi jAriga gAje sghrg| varaghU damAma karanAki vaha, dhurai Dhola kasALa ghaNa // 14 // keI Dhola kasALa, gharA vahamaDa dhaDaka / suraNAya sAluLe, rAga sIdhUyo rahakka / vIra hAka tiNa vAra, deva dAraNava jUTA dl| vAjai ghAu nihAu, heka thavAha karai cha / hIsue viDha bhaDa hasa rA kuta kuhADa judha krai| tridhArA khaDaga vAhai triguraNa, triguNa hAthi dAraNava tarai / / 14 / / triguNa kilaga riNitALa vinhai bhiDisa atttiivl| tarumAra trigaDA, viLa viDhisai nara vimaLa / kaI DhaLA kAkarA, lAThI loDhA sA laDisa / sahise ghAva sUramA purikhi paDisa gaja guDisa / kilaga sA kavha karisa kahara, phojAM nikaTaka phAvisa / pahADA hati laDisai prabhu, asura amAMDai Avisai // 144|| asura amara pAhur3e, asakha bhaDa guDa bhiDa prt| ruDa muDa raDavaDa, vimaLa nadIpA vahisa rata / kaMdha sagha kaDiDisai, hADa muDisa hekArA / prAviTisai asarANa ghamaka lesai ghokArA / catrabhutra taNA vahirI cakra, paDasAdA paDisa pakA / malechA taraNA muDisai maraTa, ghaDA taraNA ati ghUbakA / / 14 / ghaDA taNA dhUvakA, javana daLa paDisai jaaddaa| aiyo nikaLaka alakha muriDi nAkhe khaLa mADA / keI gile vrama kIca, huvai dasa kor3i pajAhara / javana daLAM jaga jeTha, visana mArai bavAhara / viLaga rau nAsa karisai. kisana, asarA nAda utArisa / pacAsa kor3i dANava-pracaMDa, sata guru pApa siMghArisa // 14 //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 67 ] sataguru taNA husena, bhalA daitA sAM bhiDiau / haNamata karise hAka, praghaLa pApI nara paDisai // asarAM rai UparA, daiva AparA phira dava / kUDA nA kApisa, prabhu jaNa laDisa pADava / hari sAthi sAdha savaLA huyA, jagajIvana tAraNa jagata / kilaga ne kasa bheLA kiyA, bhUdhara rA jItA bhagata / / 147 // bhUvarajI nI bhUpa, tanA pUrja dazaratha-taNa / guNa gadhrapa viriNa gyAna, jakha kodara pittara jaNa / keI deva riSi koDi, praghaLa cAraNa sukha paaye| mAhava nAM motIye, brahma mAhaisa vadhAya / kaLi juga taNi jaDa kADhivA, yAvI bhalo ackrii| phara varI pahavi Upari phirai, nimo phauja nikaLaka rii||148|| igi nikaLaka naresi, bhrAti sigaLo hI bhaagii| huyA harakhi pochAha, joti ati ghari ghari jaagii| iLi noLo ati ava, keI UgA kaLipatara / anna nIpijasa adhika, praija pAlisai paramesara / sasi naNI kalaka jAisai sahI, gotima trI ahilA ljaa| vadhAyau prama padamAvatI vaLo satavatI surajyA // 146 // // dUhA // gre satavatI surajyA, narida kilaga rI naar|| iNa nikaLaka rai UparA, ati prAratI utAra // 150 // imyA lesai uvAraNa, tU Atima AdhAra / sAvatrI sArAhIyo, zrI nikalaka avatAra // 151 / nIko jagarau nAma nija, pariNaje nikaLaka pAtra / sahi chAtrA Upari sara, zriyA kata rI chAtra // 152||! rIta bhalI kI rAmacandra, adhika amolaka graha / vasu hu~ taNe sira varasasai mAgai tArA meha / / 153||
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 64 ] mAyA sahi utima madhima, prabhu sarIkhI pAMti / A ajarI lAge adhika, bhagatavachala nAM bhrAMti // 132 // kharatara lU kAM tapa rikhAM, mAho mAhi dumela / jaina dharama kIdhI jayo, gema kapaTa rai gela // 13 // // kavitta / / gema kapaTa ra gaila, dharama thamIyau dharaNIdhara / aI buddha avatAra, Ava Alama le amara / iLA huI apravIta, dujA dhenAM vadhiyo dukha / gharama sata dhUjIyo, sarasa pApiyAM hI sukha / vadhiyo vyAja, saca sAkrIyo khurAsAraNa hutAM khddii| tetrIsa koDa cADI turai, cacaLa seta Upara caDI // 13 // caDi vegI cakra dhari, kara kAI DhIla krtaa| gaLI vaDhaM gAya rau, vaLe brAhmaNa virttaa| anata jaNAMrI ANa dharaNI kara khavara dharama rii| veda vyAsa rI AraNa, prANa vAraTa Isara rii| megha ripa ana mArma ghar3I, gharaNI vATa jorva ghrgii| tUM hama jeja rAkha triguNa, tana prANa bhagatA taraNI // 13 // bhagatAM kaji bhUdharI, kaTaka karisa krnnaakri| tIna bhuvana teisyai, nAga devatA ana nara / vaLaNa karI vArAha, vAha rAja rI vddaaii| aNavara brahmA Isa, sAtha pADava sagAI / megha riSa sIsa karasa mayA paramesara gura paraNasai / visaMbhara vAsa vaikuTharI, vaLi rAjA nAM vagasase // 136 / / vaLirAjA nai bagasi kor3i idrAsaraNa kAima / karisau phaujA kaI, deva kada caDasI dAima / satari hajArahu saina sAma kadi lesau sAthai / khar3aga tridhArI kharI, hamai kada grahiso hAtha /
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 65 ] karatAra kopa karisau kanA, vaLe sAdha kasisa visana ? kALIgI deta rAjasa karai, ka doyADa laDasau kisana 137 // kisana sAthi sura koDa kor3a rAjA ke raannaa| koDa sekha kApar3I, koDi muhammada mullaarnnaa| mUsA koDi maraha, pIra pekabara praghaLa / koDi rIcha kapi koDi, daIva tAharA nimo daLa / sura jeTha koDi giravara samada, idra koDi rudra koDi ahi| lekhatA ata lAbha nahI, kAimi daLa agasAra kahi // 138 / / kAimi kaLaka risa kamha, sAtha valibhadra vabhISaNa / bharatha sAthi bhISama, sAthi sugrIva strghnn| hari sAthai haNamata, vahata jodhAra mahAbala / sAta saraga hija sAthi trividhi sasAra taLAtaLa / / navanidhi navaii graha nAtha nava, jogI ati gorakha jisA / pachimi sA prabhu khaDisa pavaga, daLa calisai pUraba disA / / 13 / / pachimi taNI patisAha sena meLyiA saprAraNA / paramesara paraThise, pUraba sAmahA piyAraNA // sAna vAsa sUvAsa, phala ahi vela taNe phaLa / pIpaLa taraNa pahapa, sujaLa jalanidha taraNo jaLa / hAtharaNI taNe paya hoyasI, dhari siNagAra su dhArasa / nikalaka taraNe Upari nipaTa, imiyA lUNa utArasa // 140 // imiyA lUNa utAri, Iya nikaLaka rai uupri| sata gharama satoSa, kisana UparA camara kari / pro avatariyau alakha, kisana re kAne kuDaLa // kaliMga sosa karatAra, anata caDhiyo ataLIvaLi / brahama kIca sarisa dhravasa visana, ThAvA rAkhasa Thelasai / paLacara aneka bhrakha prAmasa, kheta ujepI lekhasai / / 141 // kisana ujeNI kaliMga, Ama sAmahA paahuddiyaa| nArada hasiyau nipaTa, javana nai nikaLaMka juddiyaa|
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 68 ] tU akala mala AtamA, tU sabalI sasamAtha / tIna bhuvana zravai tanA, nAga narA sura nAtha // 154 // gvALA sAthai goviMdau, goviMda sAthai gvAla / tUM syALAM nA sUra karai, sUrAM kareM le syALa // 15 // marada jhAla mahilA kare, mahilA karai marada / tU prAgai dasaratha taraNAM, rAkasa thAye radda // 156 / / asura mAra tU AtamA, nimo tuhArA nAma / mArai tA samapai mugati, rAkasa tArai rAma // 157|| aghrama karai anyAya ati, nAkha nahI nrig| sAdha rahai sasAra mA, rAkasa rahai sariga // 158 / / kavitta // rAkasa rahai sariMga, ghaNo garaDhI ghnnnaamii| tU sIla sAhibA, jUna riNi antrjaamii| tu nyAyI nAriyaNa, aMka tU nahIM atyaaii| garava pahArI gyAMna, bharata satraghaNa rau bhaaii| suhidrAM vIra saravaro sadA, bhadrA taNI bharatAra bhdd'| siva taraNI mitrasura jeTha ro, visana karA kuraNa tUjha var3a // 15 // visana tUjha siva brahma, zreva karatA paDa suukaa| daita taNe pahalAda, nAma 'tAharA na muukaa| arijaNa baLa Akhiyo, sAmi tUnA naha choddaaN| tujha taraNa tuDatAMraNa, hama kuNa karisa hoDAM / sata nai gharama satoSa sahi, sILa sAca sagaLA sadhara / tata pAca tIna guNa mahA tata, zreve tonA sakhavara |160 // sakha tuhAra mukari, vaLa cakra padama virAjai / hari-gAkasa nA haNa, gyAMna porasa kari gAje / hurI sIha hairAna, deva sahi tohA DariyA / dAraNava sahi dATiyA, aMka pahiLAda udhriyaa| .
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 66 ] goviMdA namo kima kari graha, tIna bhuyuraNa rA rAya nAM / tU kareM bela Isara taraNI, tUM muraDe mahamAya nAM // 161 // rakhavALeM / tU muraDe mahamAya, rudra marato taraNI sugrIva turata, tU hIja savaLo dukha TALe | sU patisAhA patasAha, tU hIja rAjA tU rANo / tU gokaLa rI gvALa, kisana nada re kamAraNau / jagadIsa gvALa jIvAr3iyA, dahana piyo bhI DAriyau / pahilAda sarisa cArTa prabhu, te avazeSa uvAriyo // 162 // tU avarISa udhAra, jo na tajase thArA jaraNa | tU hU~tA trIkamAM, bahata prAMmIyo vabhISaNa | tU brahmA rau tAta, namo nArIyaraNa taraNau nabha / humro vaDau laharigayo, pAMca pAMDava sarisa prabha / gura taragA putrajamapura gayA, sahala mAta kIdhA samA / jIvADI triyA jaideva rI, taihoja mujhoDI trIkamA // 163 // tU trIkama dAtAra, aTaLa ghU kodhI amara / dasaratha rA dIkarA, kIrye pahilAda phuliMdara / bhalo kamALI bhagata, kisana sarikho le kIdhau / rukhamAMgada nA rAma, dAna vaikaMTha ro dIdhau / mhAnA mauja donhI isI dUjo kuraNa huise jhalu / pIradAsa sarisi tUTho prabhu, caurAsI kIdhI calU ||164maa caurAsI cakradhara, gharaNo vAlI rijiyo ghara / maiM naha bhaji niguNa, tanA tajiyo dasaratha taga / prati kIdho inigrAu, kade tIratha naha kIdhau / haiM ihar3o hari hare, dAMna ana dAna na dIdho / pAparaM sagi vaiThau prabhu, kaho mujha prakarama kisI / mokaLA jIva maiM mAriyA, hU~ yAraNa araNavU isI || 165||
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 70 ] hai ayANa aNavUjha, praghaLa kapaTI vaDa paapii| kAmI krodhI kahara, vile para niMdA vidyaapii| ati lobhI lAlacI, kUDa adhikI mana kALI / mujha taNe mahArAja, daI bhrama rau devALI / vudhahINa viLe sata vAhirI, tu ajaro vAlhI TakI / heka tau dayA yA nahIM, pIradAsa sUrakhi pakau // 166 / / murikhi mana mAharo, caraNa cAhai ctrbhujraa| kima kari bheTisa kisana, kaTaka prADA akarama raa| sigha sarIkha sasAra, prANa DAcA mA paDiyo / nara kima kara nisarIsa, jarU le tALo jddiyo| nAragI bhugati kari neha nija, itau pApa kIdhI asana / naDe nirATa dekhe nahI, koDi kosa aLago kisana 167 // kisana kisana kahi kisana, hasa vaDa pApa harase / kisana kisana kahi kisana, kisana kilyANa karase / kisana kahatA kisana, devaLe darasaNa desa / kisana kripAla kripAla, rAma pAtiga nai rese / karatAra ghaNakAsU kahA, vaDA deva vAMmaNa tpaa| kesavA rakhe kumayA kara, kisana himai karijo kripA // 168 / / kripA kare so kisana, hama rIjhasau ghaNI hri| narA nAha narasiMgha, prabhu pahalAda taNI pri|| darisaraga desI daI, mayA karisI mo maathe| tima monAM tUThasau, prabhu jima tUThA paath| heka zrI soca monai hunau, gharapo jora vaLavaMta gharaNa / mAharai pApa chai mA~kaLI, tosA kima jhalisa triguraNa / / 166 / / tU vaLihINo triguNa, sahI cha pAtiga savaLI / tU aragarUpa akAja, niguNa abhyAgata nivlo| hAtha nahI tAhara, pAva bAhirI pramesara / peTa pUTha nahI pAva, nAka bAhirau kisI nr|
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 71 ] pIradAsa taNe akrama praghaLa, siMciau ghaNI sudhAriyo / AMgimiriNa na A anatarai, hari pAtigi sAhAriyo // 170 // hari kima kari sArisa, prabhu apAra parAkrama / saraga samApai sahaja, kisana kahatA giI akarama / au ataLIvaLa, anata, nAma vairATa kahANI / pAra apAra apAra, ghATa araNajIta ghddaannau| sura jeTha karai sevA sadA, zrevA niti rAkhe sabhU / pIradAsa nAma pAvana parama, prI patIta pAvana prabhU // 171 // ||duuhaa / / au patIta pAvana prabhu, irigarau karo ucaar| iriNa rau nAma kalyANa chai au arijaNa rau yAra // 172|| au gokula mA khelatI, kahara khIjato ks| brahmA ika au vaDI, hupro amolika hasa // 17 // hasa hurikhava hunau, huau o hIja haigrIva / hunau rAma lakhamaNa huau, jAraNa chai sugrIva // 174 // // kavitta / / jAraNI chai sugrIva, iyarA darasaraNa paachaa| Alama rahiyo akaLa, brahma jada legI vAchA / tU nA bhujisai tike, basa vaikuTha vicaalN| bhagatavachaLa bhagavata, prabhu bhagatAM paNa pALe / pIradAsa vaDo rasa parama rau, cAraNa imarita cAkhiyo / nisa dIha bhajana jaganAtha rau, Isara bAraTha pAkhiyau // 17 // Isara bAraTa iso, ramai baikaTha mA rAmati / Isara vAraTa isa, gyAna goviMda jisI gati / Isara vAraTa isa, alakha rAkhai siri Upari / Isara bAraTa isa, adhika mAniyo a.pari /
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ tU huzrI dAsa Isara taNI, manachA vAchA doSa dahi / kisana rA pAva bheTaNa kare, gura Isara rA gyAna grahi / / 176|| gyAna carita chai agama, nAga devatA na jANaM / kitara varase kisana, joDa brahmA kye jaanne| kitarI cha karatAra, kahI hiva karise kaasuu| lAcha na jANe lakhaNa, namo nirakAra nirAsU / pIradAsa ama dAkhai prabhu, kUDai kAlhai kA~kanAM / riNachor3a rAya ho rAghavA, rIjha samApe rAkanAM / / 177 // rAMka sarisa de rIjha, akhila kAi khIja karai ati / baDo vihaLa hU~ durI, pIra sA rIsa kisI pati / bhagata vachaLa de bhagati, bhagati samapI hU maamii| rAta dIha rahamAraNa, gharaNI samarI gharAnAMmI / baikuTha na mAgA lachivara rAja na mAMgA i draa| mAMgIyo dAna de mUjha nA, bhagati samApe bhUvarA // 178 / / bhUdhara namo bhagati, karai sura jeTha kmaalii| bhUdhara namo bhagati, prathama ati karai pcaalii| bhUdhara namo bhagati, bharatha satraghana rI bhaarii| bhUghara namo bhagati, praghaLa pahiLAda piyaarii| karatAra koyaDo kiyo, daIva nimo tU dAva naa| pIradAsa namo paramesa nA, vasudhA namo varaNAva nAM // 17 // vasudhA namo vaNAva, namo brahmAMDa taNo vapa / sUraja sasihara namo, tUjha vAsade namo tapa / namo vANa catra khAMNa, namo baikuTha vrnnaannii| nAgadeva dadhi namo, namo paramesara praannii| mahArAja tUjha mAyA namo, namo namo tu hIja nmo| karatAra pAra jAraNa kamaNa, namo namo narahara namo
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 73 ] nimo nimo jaganAtha, vaDau Thaga huau visNbhr| kAThI jhAlI kisana, bhagati naha samarpa bhUdhara / manachA krama mUjha nA, vaLe vAcA krama vsiyo| krama nA ati kopiyo, krame le mUnA ksiyo| bhagati rau, saho sme bhAjiyo, vabha sabha thArai vaMdA / mohare aMdara mAhe atara, garava kiyA maiM goviMdA ||18shaa garava kiyo le grAma, pAsi abhimAna rahai pirinn| aka rahai ahaMkAra, gema pAtiga kanheM giriga / pAkhaMDa mA karau pIra, sumana rAkhau bhAkhau sati / kisa vaDAyA karo, itI tophAna karI ati / vina bhajana kahai tU visanau vaDo thUla sarikhau bchaa| pIradAsa kUDa bole prabhu, dAsa nahIM kahaiM dAsa chA / / 18 / / // iti zrI gyAna carita sapUrNa likhyau chai savat 1761 //
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAtagi pahAra // dUhA // prati anUpa prakhara pravili, sarasati karau pasAu / hIgalAja muprasanna hu, pachima taraNA patisAha // 1 // samati samApe sAradA, devi diyA ro dana / puriSottama rau jasa paraNAM, sarasatI suprasanna // 2 // prothI sAhiba upanA, bhomi nimo bhAdra esa / pIradAsa lAge page, IsAraNada prAdesa // 3 // guNa 1 dhana dhana jIvA rAdhiraNI, sAhibi tu muMnA tuM vAlho mukara, IsarajI tunA bhaji bhaji trIkamA, UtrariyA araNapAra / bhiri re bhiri bhagavata bhiriNa, piNa pAtiga pahAra // 5 // mAhava moharaNa mahamaharaNa, kahi kesava karatAra | karaNAkara kevala kisana, pAtiga taraNI pahAra // 6 // visana deva pUraNa brahama, narahara sarava nivAsa / atarajAmI pratimo nArAiriNa agha nAsa // 7 // pAri utAre pApa nA, gyAna vasAre grAma / hekoDa tAre hasanA, nAma // 8 // prajAmela amarApurI, vasiyo thAre vAsa | -savarI ginikA sArikha, pahite goviMda pAsi // 6 // sivi saMkara nA sApiyo, dIyo brahama nA dAna / nAma tuhArau nArIyaraNa, bhujaraNa dIyau bhagavAna // 10 // sAhivi tonA samidise, AThai pohara alAha / U udhAre pratimA, zrI joi samada athAha // 11 // nArAiNa ro subhivAraNa | rI AraNa // 4 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 75 ] prabha AdhAre prANIyo, nAma tuhArI nAU / boDhe mata khATa viridi, dutara chai darIyAU / / 12 / / tori tAri kAsipa taNA, visana tuhArI vAra / pro kimi kara tarija anata, sAgara kahara saMsAra / / 13 // tAraNa nAma tuhAilo, aIyo kevaLa aap| au bhavasAgara AtimA, tu veDA DaDa vApa // 14 // ahi sArIkhau visava o, rakhavAle zrI raga / tanA na bhujisai trIkamA, bhrakhise tikA bhuigi // 15 / / pIrai sAM purisotamA, hima karIja hiti / bhagati divArau bhUdharA, nAma livArI niti / / 16 / / kAnhaiyA thArA karama, vAha vAha jadavaMsa / iNi sasAra hu~tA anata, hu~ vIhA hari hasa // 17 // deva hima kIjai dayA, vaDA dharaNI riNi vADhi / au sasAra kohara pAvasi, kohara hu~tA kADhi / / 18 / / 'bhamatI rAkhe bhUvarA, jagajIvana ghaNa jANa / dharaNI tunA huisai gharama, tArai to tuDitANa // 19 // tArisa tau~ miLasai tunA, tU tArisa to taari| bhagatavachaLa dAkhai bhagata, vArai tau jama vAri // 20 // kitarAI dorA kare, diye ghaNA nAM dosa / bhUta tuhArA bhUdharA, sAhiba rAkhai sIsa // 21 // hari dorau sorau huye, lAchi taNA kara lAji / tusigaLA mA trIkamA, narahara jIva nivAji // 22 // araja karA chA ApanA, ghaNanAmI niraghosa / prANI prANI nA prabhu, mukada samApo mokha // 23 // jara tuhAro jAMgIyo, huye daItA hAra / 'karai kahiye kesavA, tu lAge karatAra // 24 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 76 ] bhile ThagArA bhUdharA, sAdha garIva sudhAra / matihINA muMThA minikhi, juThA deva juhAra // 25 // sivi thArau karisai sujasa, piriNasaM arijana paath| tova toba tunAM triguNa, nimo nimo sravanAtha // 26 / / nimo nimo nArAiraNA, bhagavata nimo vibhUti / tujha taNI vasadeva taNa, kuNa jAraNa karatUti / / 27 / / sivi ki jAraNe sAkaDau, uralau cha arnnpaar| baMbha ki jANe vApaDI, paramesara rau pAra / / 28 / / ida na jANe aochaDau, samada na jANe suddhi / likhimI hI lAbha nahI, bahanAmI rI buddhi / / 26 / / nigami vakhAraNa na jANIyo, bahanAmI mA bApa / mahArAja karajo mayA, alakha baDA chau Apa / / 30 // atha jhaMpAtAlI // alakha bar3A chau Apa srava bApa the akalA / adhikI garaDhA ghaNo, tanA tovaha alA / niguNa nirAkAra, nirabheda tu nAmaDA / kIyA sahi kAma, ve kAma te kAmaDA / eka eko jie koji aiyoM alakha / lIyA avatAra kimi kari asI cyAri lakha / saraga rA dhiNI sivi sakara mAchara samau / ApanA Apa mAraNa karai Atimau / visana araNa pAra sahi Apa ApariNa varai / kAnhaIyo zrApa sAM Apa kILA kare / ghaNo thoDo tu hIja nimo bhAjaNa ghaDaNa / karaNa ataha karaNa pAMca tata upAaNa / mADiau brahama jada mahA tata mAMDio / bhUtarA jIka nA bhUta sahi mAMDiyau /
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 77 ] prabhU tu akiriyA ka nAkaratA puripi / sahI araNa sahI vAsiSTa taNeM baDau sikhi / namo niraguraNa saguNa nArIyaraNa nirbha nara / vIra suhidrA taNA rukmaNI taNA vara / rUpa agarUpa baikaTha taNA rAIyA / bhAmaNA lIyA bhagatA taNA bhAIyA / dharaNI thArI pahacI vAta thArI ghrnnii| troDi nAkhaM asura bhIra bhagatAM tagI / anata dAvai vinA vALi nA pAhaNau / pUtra bhagatA taNI bhagata rai prAharaNau / jinikhi rAja mAI bhalo jiNiyau jagata / bhagata pati tAharai huye susarau bhagata / nArIyaNa taNa Adeza ho bharaharA / bhagata rai UparA hIja rai bhUdharA / heta bhagatAM sarisi bhagata dekhai ho / kharau kari kheda kAi bhagata hutA khase / bhagata sA Avi vAtAM kara mahAbhaDa, ____ akala rahiyo sadA sahI rahiyo aghdd'| ghaNI rAmati karai prAvi bhagatAM ghare, kamala locana kRpA pIra Upari kre| kharA thArA calaNa payAlA meka SaTa, prabhU pUraNa brahma saraga mAyau pragaTa / kisina dIpAyaraNa iNi bhAti kIrati kahI, sahasa kara tuhArai cada locana shii| sapata dadhi kUkha nai disai thArA stramaNa, nADi navasa nadai tu hIja tAraNa taraNa / virAje bhalo ghara mAhi baiTho visana, kohika jiNa bheTisai pAu pArA kisana /
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 78 ] AtimA rAma ghaTa mAhi dIse isau, jikai hA gati huye tikai darisaraNa jisii| inauiti mAhi paramesa paramesa asa, hIye hIya vasa hIyAlI taNo hs| jhAjhaDA taNe uri jhAjha nAmo bhikhai, vaDo jaNa nirakhisai dulabha darisaNa vikhe / seva thArI dulabha varaNa nArada sarisi, eka tripurAri sura jeTha sravai avisi / sadA mada sevasa tanA trAvai sakati, bhAga huisa jikA juDisa bhagati / bhAgai virI karau kanA i daro bhalo, TaLi gayau parau jamarAu vALI Talo / vakhata savarI taraNo vakhata gajarau vaLe, bahata dhrama jAgiyau parau pAtiga baLe / anata rai nAma sA bhagata tariyA anata, saragi sAcA giyA sadAmau vaDo sata / te hija te tAharA tAharA tAriyA, mAhavA cakara so diIta sahi maariyaa| thULa athApiyA sAdha nai dhApiyA, idarA rAja idi sarIkhA ApiyA / jaDaga nIcA garma Udharai bhagata jaNa, sAmI pIrau kahai nimo azaraNa zaraNa / ai avaraNa varaNa nimo nira doSa aja, dhiraNI sigaLA taNo prabhu dhakha pakha dhaja / nAtha avAtha nirALa va tu nArIyaNa, sadA sivi tU hIja tu bhagata kIdho sghnn| cakraghara nimo cakrabhuja tu hIja cidAnaMda, vimaLa brahma gyAna sraba jJAna tu gopi vidi / /
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 76 ] pasa sigaLA parApara brahma pArabrama, kAhi nAu pAyA te hIja akarama karama / dosa kAi paramesara itau jIvA diye, lAchi vara tuhIja tu khAci pAtiga diye| mAharo Atimo mahA mUrikhi mayaNa, tu hArai vAtiDai tuhIja jANe triguNa / daIva rau daIva tu sabaLa dANava daLe, tanA dIThI samau turata pAtigi TaLe / keI pherA piya tu hija imirita kutro, heka daitAM taNe sAla tU hija ho / ghaNI baLa tujha mAha kahA kAsu ghaNau, tU hIja dazaratha taNa daIta daItA taNo / daIva daItAM sarisi dhariNi heThA diye, lAchi vara daIta rau mAsa jhaDape liye / / samadarai UparA pAni vaDarai sU, jorAvara daIta sAbhaLI rimiyau jurai / / khajhikiyo ragata madha kATa hu~tA khisa, vAha jI vAha brahmA taraNe uri vasa / pati re jhUjhanA nimo to vaha paNA, gonvida parAkama pahici kitarI gaNA / mukada maghakITa nAM mAri samarpa mugiti, baDA dAtAra kuNa lahai thArI vigiti / neTha sura jeTha rau sauca karivA juno, heka dini baDo dAtAra hAso ho / nariMdi cautho prabhu nArasIgha nAharU, viLe paramesa vedA taNo vAharU / ahami pIdhA nihI veda catra vATiyA, adhiki cAraNa taNA vacana ajUALyiA /
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 8. ] kAchivA nimo vaharUpa thArA kisana, vADhiyA rAha sahideva jItA visana / mohaNI rUpa hui daIta mana mohiyA, samada mathiyo sahI pramesara sohiyA / vAha ho vAha vArAha thArI vaDimi, koI hariNakha sarisa var3o judha kIyo kimi / dIha kitarAi lar3iyo nimo devatA, savaLa hariNakha jisA kisa bhava sne vtaa| bhagata rA sAmiye asura kada rA bhagata, rAkasA na mArata ghaNo tunA ragata / javana dala siri siririNa kheta rimiyo jaThe, adhikI tIratha hayA avili pagipati utthe|| prabhu kuraNa jArigasa sAcarI pArasI, nimau thabhi nIsare gAjiyo naarsii| nimo narasIpa narasIgha thArI nijari, buDa vusa daIta nA vAka phADai bajari / bhalI hau bhalau pahilAda thArI bhagati, sAmi tu sAhasa zrIyAdhUja sakati / bhalI hau prabhu hariNAkha nAM bhIDiyA, kIyA Apaha jisA naragarAkIDIyA / nAbha rai riSabha nAM ghaNI bhuji nArIyaNa, minikhi jomaNa TaLe anenuhu amaraNa / piyi avatAra avatAra data paramarA, dharA rAdhiraNI hari UpAyaNa dheramarA / vAha avatAra kAsipi taNA vAmagA, bhagata thArA liye sadAmidi bhaamnnaa| ghirapI thArA liyA bhAmaNA pharasa ghara, koI khatrI taNe sIsi dhikhIyo kahara /
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 81 saghAre sahasa bAhu taNA daita sahi, mauja thArI nimo dujA nA dodha mahi / bhagata thArA jike tikA darasaNa bhayo, jamadagana taNA jagadIsa tunA jyo| vibhADI reNakA var3o kIghoM vidhana, jamadatirapI paramesa mADe jigina / sapUtrAM chAta kula vAca sudha, janimigrI rAma dasaratha ghare karaNa yudha / 'janimiyA bharatha lakhamaNa kuara jAiyA, ahe paramesa dazaratha ghare AiyA / rAmacada ajodhyA mAhi rAghava ramai, nimiriNa brahmA kara prAvi nArada namai / kaho kiNi bhAMti rA dharama dasaratha kiyA, hamai bhagatA taNA ghaNI ThariyA hiyA / tADikA taNA jonI sagaTa TAlIyA, pahilaDa pavArDa ligana nA paaliyaa| gaI ahilyA saragi kIra sAthe giyo, dhanakha bhAjI dhiNI lAchi piriNe lIyo / 'linI vanavAsa hava daIta mAre linI, dusaTIyA taNI vabhISaNa nA dono| pagArI reNa sA Uvara pAhaNA, prabhU bhIlA taNI sIma mA praahnnaa| jyAnakhI nimo lakhamaNa taragasa jaDa, . cakradhara sahI citrakoTa pari cdd'e| vyAdhi dAnava paDa vana mAhI visana, kitAI rikhA rai ghare rahIyau kisana / nimo godAurI nadI thArA nimadha, sAMma ne tuhArai kahI kadarau samadha /
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ hare hari pekhIyo vana pAvana ho, javana khara trisararI kIyo ghara jUjUpI, hari taNI sIta tA Avi rAmiriNa harI, phautarA krasa taraNI akali tigirA dina phirii| ghiNI ghikhIyo kahara vatapa hAthe dharai, * machiriyo meM Aja rAmaNa mare / hari taNe sAthi se, .. hUMA, ' bhagata sahiti rikhi indajIta vAlI bhUyA / bA~dhinoI samada ghara asura rau voDhiyau, rAmacadi Avi rAkasa ghaNoM rodiyo / pADiyA Ita sahi khATiyo pravADI, surA rA dhiNI tu surA nA svaaddau| pAlaTe laMka gaDha ghare Ayau parama, koI iNi ajodhyA taNo ghiriyo karama / dhiraNI brahmA taNo dhAnaMtara vaida dhana, marai sahi sagara rAU varai kapila muni / baDI avatAra balirAma vasadeva rau, hale khalahI viyAIye I ja hevrii| kaMsa ura kApiyo gayo ghara kasa rau, devakI taNe ghari janimIyau diikrau| kAraNA bhUta nara nAha jAyau kisana, vaDA bhagatA ghare hAli Ayau visana / vadhAI huI bhagatA ghare vadhAI, jasodA joi he samada rau jmaaii| naMda upanada navanada hI nirakhiyo, . pachai paramesa nA brija mAM parikhiyo / zrIyAvara sAmalo huo gokali chato, mukU da nAM mArisA kasi kIdhau matau /
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 83 ] alakha karivA praviti nadaro pAgaNI, prabhUrI jasodA vadhAyau pAlaNau / var3o jasa khATiyo sagaTha dANava vahai, triNAvata troDiyo kaMsa AghI khai| kanhaIye kanhaIyai kasa kAsU kIyau, pUtanA taNI sahi ragata muhaDI piiyo| gvAlIyA sAthi cAre prabhU gAvir3a, ___ marai dukha mAhi daItAM taNe maavrdd| vAMsale vajArDa brija mAhi visana / rAsa kIlA ramai kara kIlA kisana / sApa nAM nAthi Ayo ghare chokarA, dahI ro dAraNa le naMda rA dIkarA / te hIja kaMsa rAU rA daIta sahi troDIyA, chAchi rai kAji chIkA ghaNA choDiyA / jJAna mAtA kahai gauliyA gauliyA, vena nava lAkha rA dUdha kai ddholiyaa| vAdhiyA jasaudA UkhaLe vali vadharaNa, tuhArai vAtarDa' mhei lAce triguNa / garava brahmA taNI indra rI gAliyo, caraNa lAgau page nada nA vAliyo / heka dina palava tu AgalI hAriyoM, mukada mAmI bhalI muthura mA mAriyo / brija taNo desa tajiyo namo vIThaLA, __ mile dubArAmatI mahala bhujiyA bhalA / maha mahamahaNa nimogopai sakala mAraNIyA, ___ rukhamaNI pariNiyA ATha paTarANIyAM / karavA UparA kopa kIdho kahara, pAMDavA taraNo velI huyI prmesr|
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 94 ] nimo ho nimau te ghaNA kIdhA niguNa, pacAlI sarisa teM pUriyA pgrnn| parAkama nimo pada vaMna vALA pitA, anaraja potarI adhika jAyA itaa| thuLa thuLA ghare pApa prAkhaDa thupro, ___atarajAmI viLa UDIsa vudha ho| adhika abhamAna tophAna uThADiyA, jagata jIyI parI jyA ... . . ... / pravADA taNI lekhau kisI pramesara, naridi ghoDai setile nibhai nara / kALIge Upara kara kAimi kaTaka, rAkasAM hu~ti rahamANa lIje raTaka / vilava ke hI karI hemaiM paramesavara, pAlaTa parau uparAdha vALI pahara / atharavaNa veda rau karI Upara alakha, khasI asarANa sA khyAla joyai khalaka / mugalA taNo kari AbharaNa moharaNA, palaka heka huno meghA ghare praahurgaa| tridhArau khaDaga vAdhA parau trIkamA, prAva ho Ava ghoDe caDI pAlamA / baDA patisAha kari kilaga sA veDhaDI, mahamahaNa hama piriNIjijai meghddii| Aji rai bAdhiyo kaDI taragasa abhigi, prithI ra dhiraNI sasamAtha caDiyau pvigi| pAca koDai miLe sAta koI praghaLa, vAra nava koDi miLyiA kaTaka mahAvala / sAui dasa husenI sahasa miLyiA sahI, tera koDe huA turata haNAmata- tahI /
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 85 ] vApaDai koDi heka pIra ghoDa' caDe, vIra vaha mIra ke kitAI vaDavaDe / pachima patisAha khaDisa kaTaka pAdharI, khecarAM bhUcarA taraNI meLo kharo / khetapALAM taNau sAtha sAthai khile, hari taNau kaTaka kALIga Upari hila / bhulau hai bhulau bhagavAna thArA bhagata, babhIpaNa jisA vaLirAma sarikhA vahata / miLe daLa mokaLo koDi apachara miLa, bhUta bhagavAna sA bhUta sAcA bhiLe / nimo naranAha nikaLa ka caDiyau naridi, sAthi sAtai saraga sAthi sAta samada / sahasa kara koDi siva koDi i hi sAmaThA, Aja sahi kilaga rai UparA UlaTA heka haricada jisA kor3i haricada huA, __ doTi sA asura paramesi dInhA dUnA / muhamadA alI musA mile mokaLA, ___ DAkiNe prAmisa mAMsa vALA DaLA / dhU ghaDa Aja brama kIca piNi dhrApasa, adhiki sukha vAbharaNA sAdhuyAM Apase / pADavA sarisi paramesavara pUchisa, __ mAna gamAna tophAna nAM mU chisa / mahA setAna huI sai parI mAjana, sukha kIau dhena rai megha rai saajhne| daIta re rAja mA parai varatAhi dukha, sIla nai sAca sata gharama rai huye sukha / aho dAraNava kilaga alakha pAyA ahI, surajyA kahI so bAta jANe sahI /
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 86 ] Aka nIbA tarago dhAkha gragha kerar3A, viririNa nIlI hui dhAnarA DheraDA / sAhiva tara sata ATha sahinAraNIyA, 1 phaLI vaha bhAti hi veli phulANiyA / cadamA taraNI sahi mehaNo cAliyo, megha riSi ta ghari pramesara mAlhi / prAhaNo huA sAdhAM ghare pitAI, kAlarA mAMhi UgA kamaLa kitAI / hAthiraNI sAdi ro dUdha pAlaTa hugro, kahai sasi loka zrau samada imirita kI / thale hIrA huA thale motI thiyA, lAchivara taraNI hava nAMma maradA liyA / vAbharaNA tara ghari nUra varate vahata, jise kalaganA Aja caDiyA bhagata / " Aja ujeraNamAM ubhai daLa grAhur3a, kharA bhar3a rAyarA sa~ga AyA rAga rahamANa suratAgaM puriSA ratana, kilaMga re UparA cAli Ayo kisana / harikhi hur3a jogaraNI tAma nArada hase, kAMime tridhArI khaDaga kaDiyA kase / vAjiyA ghanakha sura saMkha vaha vAjiyA, riNi puDa ghUjiyA gayaraNa puDa gAjiyA / dharaNI re hukama sA vahata mAdala dhurve, huA varaghU savada deva dArAva huve | sAlale sIdhUzrI rAga saraNAIyA, bhalAI Aja bhAratha karo bhAIyA | meha mehA sarisi Avi jUTA mohari, vAraNa vAraNA sarisi voTiyA vahAdari /
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 87 ) gharaNI kari jora asarAraNa jUTA ghaNI, to vaho tridhAro khaDaga nikalaka trnnii| DahikiyA DamarU dAta dAMte Dasa, . khAga khAgA sarisi khAna khAnA khasa / bAtha bAthAM par3e vAraNa vAraNA baragaNa, miliki milikA miLe asarAM maraNa / vAjiyA bhalA riNi kheta mA vIravara, gAjiyA rAmacada kilaga karatA gamara / jhAla sA vAliyA kilaganA bhATiyA, kAla re kAli kAlIganA kATiyA / kAimA deva sAdhA sarisi kAhalA, vasuha mA cAliyA ragata rA vaahlaa| pradhaLi ririNa kheta mA javana pAthA par3e, daIta sahi dhariNa rai UparA dar3adaI / maraDakai kalAyai hADA DA muDa', gile bama kIca sahi koDa koDe gudd'| / dhariNi re UparA dhaDA rA dhUbakA, . ghiNI kuraNa jhAlisa he mai thArA dhakA / ghiraNI jIvA tiNaM dhIka sAdhI vIyA, halA sA tAraNIyA hIsu ehI viyA / AlamA nimo ili bhAra utAriyA, mArakA daita sahi kilaga rA maariyaa| 'pahAr3AM heThi dInhA parA pApiyA, indarA rAja valirAu nA ApiyA / thUla UyApiyA sAdha te thApiyA, kilaga rA sena tarUpAri sA kaapiyaa| khalI rai vAsatai khADa sakharI khaNI, dhokha rikhAM kanhai Avi vaiThA dhnnii| kilA
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 55 J veda cyArai nai brahma vAkhANIyo, jaDAdhara sarIkheM pramesara jAgIyo / padamAvatI, utArau AratI / pekha pArabatI anai anata re UparA gAIyA gota utAvalA, prabhurAga rIvA tara ghara pAvalA / jamA gorajA ghaNau sArAhiyo, ahilyA alakha nA bhalAI bhalA ArAhiyA, pIri rAsa ghiraNI pATi baiThA parama, dhaririNa nIlI huI gharagau vadhiyau dharama / // kaviti // vaghe dharama sata vaghe, sAca satoSa savAI, jatI satI jogiyA, bhajana va tuTho bhAI / ' bhajana namo bhagavAna, sAdha brahmA sivi sakara, samaraDa tInai sakati alakha Adesa apapara / ' Adeza kare tunA amara nAga kareM Adesa nara, pIrIyo dAsa kAsu para catara namo tu cakravara iti zrI pAtiga pahAra sapUrNaM samApta // zrI //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAyA Digala gIta // gIta aThatALo / / lAlasa pIradAna ro kahyio kAyama AvasaM eka kaLaha karisa, ghariNa nIlI rUpa dharisa macINA rau dhaNI marisa, coriNa nA carisai / sahI pAtiga vinA sarisa, bhUta bhUDI DaMDa bharisa / turata bAbharaNa gAi tarisa, meghaDI varisa // 1 // boDisa kAliMga TallA, himaiM huisa hlhlaa| mahamaharaNa ekala mallA, sAtra vAsalA / Avise rahamAraNa allA, DhaLikisa apAra ddhlaa| pramesara vAMdhisai palA, bhUdharA bhalA // 2 // dhAtisa tophAna ghAMNI, pIlise kADhisai paannii| prAkhiyo sAraMga prANI, sUrijyA rANI / agai kAi rIchaDI AgI, bhagata vachaLa vAta bhAraNI / jAdivai rI akali jAraNI, meghaDI mAraNI / / 3 / / masa IsA alI mU gaLa, sekha sAtha mIra sabaLa / pIrajAdA paDita praghaLa, AdimA ujaLa / daIva karisai erasA daLa, viDaga seta i neka viml| caDhe Alama pRthvI caLa caLa, kilaga ro kamaLa / gyAMna sAthai bhagati gAjI, vaDI vAula pachai vaajii| bhUdharA kari deta bhAjI, rAka sahi raajii| tU hiz2a roTI dIye tAjI, vahata rAkhai amA baajii| pIra Agima kahai prAjI, sAdhunAM saajii||
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 60 ] : || copii|| kAima rAjA prAvahu rANa, jAMNAM hU~kI tU ghaNajANa / paro caDhe nI purukhi purANa, revata rai Upara rahamAraNa // 1 // pahalI vahilo pavaga palAriNa, IsA mUsA muhamaMda prANa / khUTaviho asurA rI khA~riNa, meghAM rI kanyA nA mAriNa // 2 // Avau :urA pramesara eka, hiMdU turaka huvai nI hek| narahara gurahara tuhija aneka, tU rAkhai gAiyA rI Teka // 3 // bhAiyA rI vegI karI bhIra, vaDA dhaNI suhidrA rA vIra / mAri parA daitA nA mIra, puNaM caupaI bAraTa pIra // 4 // // ho / kIrati kahI kurANa mAM, miriNaje varaga maMjAra / rAjA kinyA rAsi rai, deva tiko dAtAra / || soraThA // maLiyA mechA mAraNa, pApI caukasa pIlirA / Alama jI rI AraNa, Aja huI iLa UparA // 2 // nariMda kilaga ne nAtha, khar3i khaDisa riNa kheta me| mIga tU sasamAtha, satagura tU sabaLo sahI!! 3 // // kavitta // eka eka ineka, eka avigata udyAsI / mAmI ke mAriyo, mukada ke mArI mAsI / kuNabI ke kUTiyo, kuNe dahakaMdha nAM dahiyo / tU garaDho goDiyo, kuNe thArI jasa kahiyo / pIradAMna kahai prAdesa prabhu, bhUdhara the to bhAMDa hau| tAhara jAni turakA taNI, meghA rai ghari mADahI // 1 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ . [ 61 ] // gAhA // pachi taraNo patisAho, sAdhA sarisi tArisa sAhibi / nArisiMgha nara nAhI, revata siri caDisa rahamANa / zrI rAmajI satI chai zrI zrI rAmajI // gIta aThitALo // / lAlasa pIradAMna kahai / deva dAMgave vaDavaDo dAvI, lAkha ko. kaTaka lyaavii| dhirapI jIvA taraNA dhAvo, bhagattA bhAvI / juDarA jAbUdIpi jAvo, bIka karijau kaLaha tthaavii| Ava prAvI pAva prAvo, pAlamA prAvo // 1 // caDau vaigA surahi veLA, sAdhupA karija scelaa| lAchivara. saM deha lIlA, kisana kari kILA / bhalA AyA huA~ bheLA, khatrI khetala taraNA khelaa| mahamahaNa rA asaMkha meLA, mUmaraNAM meLA // 2 // Isa aNavara brahma attI, jAna sArtha koDa jattI / gyAMna viriNayA kAnha gattI, sAdha miLi sattI / parariNaje tribhuvanapattI, bhagatavachaLa eNa bhattI / megha kiniyA rUpamattI, rAma sAM rattI // 3 // daIta paDisa ghaNA daDadaDa, ru DarAkasa tu Da rdd'bdd'| khAga khAsA vahai khar3akhar3a, trigaDA baDabaDa / kilaga nA kUTisa kar3akaDa, bhUka huisa kilagarA bhaDa / javana kADhe javana rI jar3a, AlamI aNaghaDa / / 4 / /
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 2 ] lAchivara hava lAkha lasakara, ghoDilA ro karo ghUmara / ghiNI nIlI karIjaM dhara, pokhiyA paLacara / pharva phaujA cIdha pharahara, sAhibA siNagArasI ghara / paNe pIrau nimo narahara, sAmi tU sadhara // 5 // || gIta lAlasa pIradAna kahe // sata dharama tara kaji grAva baDA chatta, gyAna rahau gatiMvALI grAmi / gira bhAkhara vALA gosAI, setale caDi prithimIrA sAmi // 1 // kariho kopa himaiM kararaNAkara, vAbharaNa vAbharaNa dorA prataLavaLa | kaLasa thapAvi dharamarA kesava, prithamI rai Upari praghaLa // 2 // nyAu karaNa nAM Ava vaDA nara, garaDherA daItA nA goDi / ghena nivAji himaiM kAMdho ghara, chogALA va La badharaNa choDi // 3 // rAjesarA prathamI rA rAjA, narahara gura likhamI rA nAha / Ava uro kAi DhIla kareM prati, pIra kahe moTA patisAha || 4 | || likhatU lAlasa pIradAna || || gIta lAlasa pIradAna rau kahyau // rAghava dekhi rAjA, bharata satragharaNa lakSaNa bhrAjA / rAja karase rAma rAjA rAmacada rAjau pramesara vAdhisa pAjA, lopasa dadhi taraNI lAjA / sAdhutrAM rA dIha sAjA, vajADo vAjA // 1 // turata hI guru dokha TALaNa, prabhu caDiyau jagana pALaNa / jayo dAga (va) vasa jALaNa, videhI vALaNa / garava pharase taraNI gALaNa, grAparI susarI ulALaNa / ka AyI veca cALaNa, asurAM udALaNa // 2 // ..
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 63 ] vanavAsI visana viriNayo, jike se saMsAra jariyA~ | gohi agila janami giriNayo, bhUdharau bhariyo / he dAraNava vyAdhi hariNayau, kharAM trisarA mULa khariNayo / lAchi vara sira sUpa lugiyo, sAtrave suNiyoM // 3 // savaLi dAMgavi harI sItA, muraha bhuvaraNA taraNI mAtA / jIva eka jaTAi jItyA, prabhU rA prItA / varasi ke vana mAhi vItA, gyAMna goviMda rUpa gItA / rAkasA rA nesa rItA, zrAtama grajItA // 4 // parama pada sugrIva pAyA, kIca kaTake vaLi kAyA / lakArai kAMgare lAyA, haraNamata goviMda rAmaraNa gur3AyA, jIpiyA dasaratha ayodhyA me dharaNI AyA, brahmA LAchavara ro nAma lIje, koI uttama kAma dIjai, granna duravaLA ne kamaraNa vIje, praraNAMma pIradAsa .. bhUdharI have . rAmacandra vela nU kIjai, halAyA / jAyA // vadhAyA ||5|| kIjai / G bhIje // * rI "jai / jai // 6 // gIta | lAlasa pIradAna ro kahyo / ghara re dhara dhyAna dharaNI dharaNIdhara, ati avatiracI phiriyosa / parahari re parahari re prAkhaMDa, hari hari kahi re hari rA hasa ||1|| kiMhika bhajana kari kihika dayA kari, kiMhika dharama kari hune kalyANa / kiMhika sarama kari jIva narama kari, itau thULa kAi hu jAMNa // 2 // rAjA rAma bhajana sArAjI, bhajiyAM ija dekhisa bhagavAna / grAri pahara gharaNI uLAve, kAnhaIyo kAnhaiyo kAnha ||3| gokaLa mAhi kheliyo goviMda, Apa sarIkhA kiyA ahIra | kahatI rahe tikai nA kaviyaNa, paramesara paramesara pIra ||4||
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 64 ] // gIta sAragora // lAlasa pIradAna ro kahiyo / pahalAda samariyau pAyo jagapati, catrabhuja nimo bhagata ro cADa / bahanAmI rai dADha taNau vaLa, hariNakha taNo jArisa hADa // 1 // paDiyo asura UparA paDiau, kopi opino nimo kNtthiir| jhAjhe trisale daita jhariDiyo, vaDiyo mAsa bharatha rai vIra // 2 // hariNAkasa niradaLyiau hAthai, giLiyau gudra namo vama gyAna / likhamI dhUji nime pAi lAgI, bhale bhale darasaNa bhagavAna ||3|| vAmaNa deva bhayANaka viNayo, nimo nimo narasiMgha naresa / suprasaMna hue jagatagura sAmI, pIriyo dAsa kahai paramesa // 4 // }} gIta / / lAlasa pIradAna zrI paramesarajI tU kahI vArAha nara nA" . . , ji rAjiyA parAkrama vAha / dAtriDiALa vaDI tU DAraNa, tUM ekalamala bhUta athAha // 1 // le gayau deta rasAtaLi lakhamI, gyau mrataloka taNau sahi grAma / reNa taNau tU dhiraNI rAjiyo, reNa urI lai Atama rAga // 2 // jaLa mAMhI paiThau jaga jIvana, asurA taNI bhAjivA Asa / tAharau jArigayau huau trIkamA, prithI maDAgI koDa pacAsa // 3 // dIha kitA laDiyo dAgava sU , ho / hariNakha rA mAraNahAra / pIriyo kahai namo cakrapANI, kitarA yuddha kIdhA karatAra ||4||
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 95 ] gIta lAlasa pIradAMna ro khiyo| sAhiba nAM jor3i ghaNaM guNa sakharA, sAriva.rI...:."sAci / bAMbhaNa deva taNau tU vAraTa, vAma * * taNau jasa vaaci|| sUrati khUba vaNI kAsipisuta, veda ciyAei vANI vaah| " isI bhAti sA Aja AtimI, Avai baiMLi re dvAri alAha // 2 // baLi rAjA chaLyio bahanAmI, nibiLe se doi brikha nAkhi / eka kIye te i darai Upara, eka sukara rI kADhI Akhi // 3 // ati rIjhAi amhArA Atami, gAi re gAi vAmaNa rA gIta / vapa vairATa sarIkho vAMmaNa, pIriyA kari vAMmaNa sA prIta // 4aa gIta pIradAna ro khyo| bahanAmI pApa nimo sidhi vAbA, sukara nahI catrabhutra sasamAthA // bhagati divAri bharatharA bhAI, nAma livAri himai jaganAtha // 1 // jagapati kuNa thArI gati jAraNa, akali tuhArI eka aneka / judha bAhirI jagata sahi jItI, tU rAkhe bhagatA rI Teka // 2 // daLidi kabIra taraNI te dahiyo vasiyau bhagata saraga rai bIca / caura kAMi bhagatA rai caDiyo, khAdho kAi karamA ro khIca // 3 // satajuga mAM miLiyo sigaLA nA, kaLijuga mAhi sudhAraNa kAja / goviMda tU tUThI ginakA nA, mIrA nAmi liyo mahArAja // 4 // samapaNa sarava ur3IsA sAmI, vAhara ho vAhara brijarAja / budha avatAra pIriyo bAraTa, sajiyA so kIjai siratAja ||
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 66 ] / / gIta pIradAna ro kahiyo / karau kopa karaNA karaNa, kaTa moTau karo, kAMhI kA thApi uthApi kA~hI / meghar3I pirariga vasadeva rA mAhavA, __mAhavA A....... ... ......."hI // 1 // cacaLe caDAva....... ... * * * * "caDI, ___ToghaDe nivAjaNa . ...... .. * 'TApI / tridhArI khaDaga nA bAghi kAsipi taNA, kilaMga Rs UparA himaiM kopau // 2 // dAna mAge prabhu atrIro dIkarI, vAja sirigagArijai seta vArAha / pukAra sAdha pIpaLa huI pukAra, pukArA sAbhaLI vaDA patisAha // 3 // pachimisAM bhAva tU lyAva pADava prabhU, mahamahaNa tAharA asakha melaa| vAdhiyA kAi vaLirAu rA veliyAM, bhUdharA karau pahiLAda bhelA ||4 // gyAna garuyA dhiNI goviMda gosAI, dAraNavA UparA diau nI DAraNa / kripA karija kisana pIra cAkara kahai, AlamA kAimA tuhArI ANa // 5 // // gIta pIradAna ro khiyo|| miLe koDi tetrIsa sura bhImarai mADahau, adhiki prANada kanA adhaki auchaah| jAni ugrasena baLibhadra jisA jAniyA, vidravA taNI dhara ho vImAha // 1 // sAmiyA deta sALe diyA seharA, vAjiyA gAjiyA keI bAjA / vAMdhiyA mauDa grahamA palA vAdhiyA, rukhamaNI piririgayA rAma rAjA // 2 //
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. 67 ], nirakhiyo bhIma sakhe bhar3e nArIyaNa, devatA devatAM taNI ddaaddau| visana nara raIriga rI vAha mUrati chi karatAra lADI // 3 // idi ahalyai upAraNA UrA, gaurijyiA lUga ugraareN| chAtra trihaloka rai choDiyA chehar3A, trIko piririgayo saMta tAra || hATaDai hATaDe loka sahi harikhiyA, gokha. gaukhaDai gIta gaayaa| sAmi pIre taraNo vavAvI he sakhI, lAchinA kisana piraNIji laayaa||shaa 12-gIta pIradAMna ro kahiyo darasaNa devarA rai bhAva ro proLikhiau parau tanAM maheavigata, gokaLa grAma taraNI tU gvALa ! mAhavA nAma tuhArauM mIThI, dIThI dIThI dInadayALa // 1 // arijaNa rA TaLiyA uparAdhA, khaLa khAdhA pAvaka-bhrakharaNa / bahanAMmI mata rAkho vAdhA, lAdhA mhe thArA lakharaNa // 2 // chatA huA kimi rahiso chipiyA, ghaTa mAMhI ajumALa gharaNI / komaLa paga kAMnA mAM kuDaLa, tovaha darasaNa tujha taraNau // 3 // caraNa tuhArA dIThA catrabhutra, mukha dIThI dIThI kamaLa / prItavara dITho paramesara, daItAM Upara ' karo daLa // 1 // IsANaMda vAraTa' ArAdhe, bhala guNa thArI vyAsa bhaNe / bAlamIka tUMnAM ati vAlhI, pIradAsa aradAsa paNe // 5 // 13-gIta sapaMkharI avatAra stuti 'bhale bhImarA jamAI nimo vAI suhidrA rA bhAI, putreI kamAI pAI dhUvakAI dhIka / rAjAI kahIjai kinAM pAtasAhI thArI rAma, ThagAI tumhArI nimo ThakarAI ThIka // 1 //
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 8 ] daIvAraNa suratANa dIvAraNa tU hI ja devA, mADiyA maDAraNa keI samaMda mathAMraNa / kuravAraNa rahimANa kurANa purANa kahai, prAparI kalyANa dAraNa ugrasena prAMga. IRIT rAkhasA pathaLa rAma mahala AkAsa reNa, macINA rA sala sAmI mAMDi yudha ml|| likhamI Tahala kara ahala na Avai ligI, paMcALI alaja paLa bhiLe thArau mala // 3 // gopALa brijarA vALa govALa govALa gati / chogALa chatrALa sAI pratipALa sAca / jAdavAM ujALa namo virudA visAla jUnA, DA~gathArI kALa mAthai sasipALa DAca // 4 // joIyoM javane vide guDidA guDide jUTe, kaMsa re narade kahI halAM taraNI hIva / cItArai duDidai vardai caraNAraviMde cAhai, goviMde bhagate gIdai tArIyA garIba // 5 // nirakAra niradvAra daItAM saMghAra nimo, prAdesa apAra pAra avatAra aMsa / sAdhugrAM sudhAra sAmI Avisyai nijArasAha, __ kAimau naMdakumAra, kasa mAra kaMsa / / 6 / / haigrIva vArAha hasa grAhanAM athAha gati, pAtisAhA pAtisAha araNthAha pIra / daItAM rI hIya dAha Avisyai alAha dekho| nilAha salAha nimo nara nAha nIra // 7 // sAdhuAM sudhArau sahI pApiyA visAra parA, - saMbhAra cItArai tikA tArai siratAja /
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 66 ]. javanAM ughArai mArai judha mAna hAra jada, pasArai samada mAthe paravAra pAja // 8 // sAMmirai rukhama sAThA kALA kALA jike kAMnha, saghAra siMghALA bhAI kasavALA sekha / dIsatA dInadayALA ciritALA nimo deva, ___ akarUra ALA bhiLe tamAsA pralekha // 6 // nArasiMgha thAro nAma pharasarAma nivAja, dekhatAM duvArikA ghAMma sadAmai rai dAma / satya rAMma rugharAma likhamI vAme saheta, goviMdA tuhAro bhala baiMkuTha rI grAma // 10 // tU hIja akAja kAja bhagatAMrI lAja tnaaN| visAriyo kema parau vijarAja vaaj| Avisyai anata Aja gajarAja udhArivA, nidha mAthai gAja karai nipAiyau nAja // 11 // sAsa sAsi vikhe thAro jasa vAsa karA sAmI, tanAMI na jANaM jAsa tikAM thArI tAsa / grabhavAsa TALe parA jamavALA prAsa gyAna, AparA pagAMrI rAkhe pIradAsa mAsa / / 12 / / 14-gIta pIradAMna ro kahiyo / haigrIva, vArAha, dharaNIdhara narasiMhA rI stuti avidhUta alekha alAha apaMpara, sigaLAI deva tuhArA saMta / atrI taNe ghara rA ajuALA, anasoIyA vALA anata / / 1 / / kAi ho kRpA karIsa kada kesava, kUDa ma dAkhavisAca kahi / prAraNIyA hivai bhagati kariya, 'taraNA guraNa dAkhi rahi // 2 // samati karatI rakhai samAsa, kamati karato DhIla kari / kavIyaNa mAthe kihaka kripA kari, haigrIvA vArAha hari // 3 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 100 ] dhrama mUrati vALA dharaNIdhara, narahara tujha taNo koi nAma / anaMta bhagati jiriNasAM udhariyA, pIripoi tiriganA kara praNAma / 4 // 15-nIta pIradAMna lAlasa ro kahiyo sAhibA' sahi thArI sArI, vaDA ghiraNI jama prAsai vaarii|| khoTI vAta sasAraui khArI, AtimA 'munA pAri utArau // 1 // vikhai sasAra taNo rasa vAlhI,' kesavarAi huau hU~ kAlhI / paramesara pAtiganAM pAlI, hari re goDhe jhagaDai hAlI // 2 // kehika hove to sukiriti kariyA, jaraNA re vAtAM sahi jriyaa| DAkaraNa chai mamatA thI DariyA, zrIkama sA~ kitarAI tariyA // 3 // trIkama araja karAM chAM tUnAM, moTI akali samApe muunaaN| jAdavarAva nimo jara jUnAM, vaikaMTha mAM rAkhai ve khUnA // 4 // avigata nAtha parama pada mApe, sAdhA nA sAja * * ........ / prasarAM eka ineka uthApa, thara kari laMka vabhIkhaNa thApe // 5 // japatI rahi dasaratha ro jAyo, thAMbhI phADi bhagata nAM thAyo / lAchi taNe vari calaNe lAyau, porI I paramesara pAyau // 6 // 16-gIta pIradAMna lAlasa ro kahiyo asurA nai saghAraNa ro madhakITaka mauta vaDA judha mAMDaNa, gAMjaNa asura udhAraNa goh| rAMmaNa ne mahirAMmaraNa resaNa, daItAM taNaM maraNa rI Doha // 1 // khaMDa DaMDULa sarIkhA khAphara, vaLe aMgAsura kasa vahi / kitarA daita kUTiyA kesava, kaviyaNa dAkhai. sAca kahi // 2 // baLirAjA bAMdhaNa vahanAmI, prAMSaNa veDhi kilaga sA pIra / / samarAsura 'sagaThAsura sAjhaNa, bhArathaH karaNa bhagata rI bhIra // 3 // bANAsura sarikhA' haTiyA baLa, narakAsura giLiyA nirkaar| kimi kari pIra kara karaNA kara, . kaLhA rau lekhau karatAra // 4 // karA deta nAmI, prA . karaNa nirakA
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 101 ] 17-gIta sAMNora pIradAMna ro kayau - thAhara devaraNa ro .... ... .... . ." atarajAMmI, vahanAMmI de pAva .. .. bAja / goviMda mera saraga rA grAmI, bhAmI ho bhAMmI subharAja // 1 // rAji rA pAu patALa taNI rukha, masataka saragA jisI maDAraNa / rAjarA chUmaraNa disai rugharAjA, mana sasihara kUkhA mahirANa // 2 // asaTa kamaLa vici vAsa AparI, vaLihArI ho vaLibhadra vaap| prArI bhagata karai cha arajAM, Aparau rUpa dikhALI Apa // 3 // rAjirI pAra na jAMgAM rAvava, Aparai nAma taNo aadhaar| yAMharAM vIca poranA thAhara, dorje ho dIjai dAtAra // 4 // 18-gIta pIradAMna ro kahyo avagata rI stuti mahArAja taNe kahile kasa mAmo, narakAsura beTau nija neha / susarI rIcha rukhamayo sALI, avigata taNe ganAiti eha // 1 // suhidrA vihina vApa to vasade, kosili mAta nimo karatAra / bhAMmiriNa sIta dropadI bhagatiNi, jAMmiNi kuraNa ho sAha nijArA rukhamaraNo rAji taNe paTarANI, daItA hu~tA sadA dumel| prama paradhAna vAta nA brahmA, muhamada .. " * "meLa // 3 // kiraNa ro mota kuraNa ro kesava, vahanAMmI sigaLAM rau bApa / pIriyau kari thArau paramesara, avigata nAtha vaDerA Apa // 4 // 19--gIta pIradAMna lAlasa ro kahiyau meha varasAvaraNa ro huye parA harIyALa harIyALa kari manohara, jAya pAtigi parA -dharama jAge / jIva nava khaMDarA rijaki mArga juno, / meha kari gAvaDe ghAsa mAge // 1 //
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 102 ] vaMsa ajuyALa pratipALa the vIThalA, rAMmacaMda rAji mura bhuvaraNa rAImA / purAMragA DokarA araja sAMbhaLi parI, bhAMjihI bhAMji bhacaka bhAIyA // 2 // keI saravara bharau naye subhara karo, kripA kari kripA kari kisana kaliyAe / meha rI DhIla rAkhI himaiM mahamahaNa, __ pApa nA sarava bhagatAM taraNI prANa // 3 // karau jagi chaLa hava chatI hU kesavA, nave ghAtau nadai niramaLA niir| . dhaNI sura jeTha.... ... ... ..."raNa""dhravI, pramesara rAja nAM payaMpai pIra // 4 // 20-gIta pIradAMna lAlasa ro kahiyo ___ igyArasa rai vrata rai mahAtama ro mura daIta jAgiyo bhuvaraNAM mAhI, devAM rai apanI Dara / / hara sura jeTha karai sahi helA, vahilI Arva lAchivara // 1 // devAM rI tiNa dIha Dokare, paramesara sAMbhALa pukAra / nisacaranA kimi kari niradaLyiau , igyArasi aIyo avatAra // 2 // ekAdasI udhAraNa prAvI, jIvaDAM dhrama asamegha jisau / igyArasi karisa udhiriseM, igyArasi ro varata isau // 3 // rAti nai dIha bhajana mAM rahije, dini vArisa rai dese dAna / iNa jugarI ver3I igyArasi, goviMdA tike prAmisai gyAMna / / 4 // pakha pakha mAMhi huvai puna praghaLA, pIra pataga rai joDe pANa / sigaLAI paramesara sarikhA, igIyArasi thArA ahinANa // 5 //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 103 ] 21-~gIta lAlasa pIradAMna ro kahiyo (zrI gaMgasAMmajIro) kima tariya bhava hava kAsU karaNau, nija nisataraNau thArai nAma / ghariNayAM jema uvArI dharaNI, saraNI tUjha taraNo gaMgasAma // 1 // saMmare brahama"" "" * * * .". "na, dhana muraghara taNI ghr| mA ............ * 'mAha vaDA, calaNI thArI cakaghara // 2 // Alima sAha pAravatI aope, rukhamaNI rAMNI pAsi rhai| o gaMgasAMma virAje Acho, dekheM jihAMrA daLidra dahai / / 3 // bhUlijyo mati kadeI bhUghara, joi lekha rAkha vijarAja / tUjha taNau nisadIha trIkamA, mujaro pIra kara mahArAja // 4 // 22-gIta pIradAMna lAlasa ro kayau ___bhagavAna rI stuti ro nArI ahilA sarIra silA, kIra nA tAriyo thhii| dAtAra adalA deva, cAva dhArI citi / halAhalA AyA hAlima, halA sa halyA huA / mahA prabhu zrApa malA, bhalA bhalA mita // 1 // pahaLAda gAMna palA, alA alA kaho aap| rAjirAM bhagatAM mAthe rAkasAMrI rosa / tAharAM nAM diye TalA, vizananu homavalA bhujAuMDa vIsa / agAsurAM bugAsura kaMsAsurA uDiyA // 2 // nisAcarA prasAsurA acAsurAM naaNkhi| trAsurA vAraNAMsurA dIyA vAhi / 'AparA - bhagatA disI oNkhi // 3 // upavije aviNAsa amha pAsa eha pArcha / nito niti rahAvije nema / veda vyAsa vAlamIka sukhadeva dAsa vaalaa| prabhu re citimAM vAlo poradAsa prema // 4 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 104 ] .23----gIta jAti aThatAlo lAlasa pIradAMna ro-kahiyo, bhagatidAna devarA ro jagapati nAnhIyau vasadevi jAyoM, bar3e bhagate thALa vaayo| harista harita hularAyau, bAloye gAyo / praghaLa dete dukha pAyo, nisacarAM nA sukha naayo| kaMsa mana bhI huyo kAyo, pAlamA praayo||1|| -megha ida rau mada muDiyo, cakradhara rai virida bar3Iyo / ghaNu sakharo ghATa ghar3Iyau, viloNA var3oyo / / javanaM sAM nita nita yuDIyI, palava aikariNa dhIki par3IyA~ / lAkha detA hU~ta laDIyoM, kaMsarI kar3Iyo // 2 // hAliyo akarUra har3abaDa, vimaLa borI hu~ti bdd'cdd'| kasa apari garyo kAnhar3a, naMda ro nAnhar3a / / bhagatavachaLa bhUvaro bhar3a, jo au kArDa kasarI jar3a / pITiyA sahi daIta par3a par3a, jhorIyA jhar3a jhar3a // 3 // mAta pita sAM huyA mena, bar3I mA kIgha kILA :lAchivara rI nirakhi lIlA, lAchivara liilaa|| vakka nAyarA hAra cILA, kisana ramIyA rAsa kILA / nimo ho nILa nILA, paMgaraNa pILA 14 // mAri tAro turata mAsI, pitA rI kATeyI prAsI / vAmaNI dvArakA vAsI, .. ......... ....." kisana car3ine gayA .kAsI, asura kA "NAsI / kharI dIjai bhagati khAsI, dAna kavi dAsInA 5 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ [.105 ] 24-gIta sAMNora, lAlasa pIradAMna rau kahiyo zrI narasiMghajI rI stuti ro pahilAda samariyau Ayo jagati, catrabhuja nimo bhagatarI cADa / vahanAmI.rai dADha taNI vaLa, hariNakha taMraNI jArigasa hADa // 1 // par3iyo asura UparA par3io, kopino yopinI nimo kaMThIra / mAjhe visaLe daita jharir3iyo, var3iyo mAMsa bharatha rai vIra // 2 // hariNAkasa niradaLiyo hAthe, giliyau gudra naso brama-gyAna / likhamI dhUji nime pAya lAgI bhiLe bhiLe darasaraNa bhagavAna // 3 // vAmaNadeva bhayANaka "viNayo, 'nimo namo narasiMgha naresa / suprasana hue jagata ,gura sAMmI, pIriyo dAsa kahai ,paramesa // 4 // 25-gIta lAlasa pIradAMnajI ro kahiyo / gaMgA sinAna ro au karA vadagI tumhArI bApa, ApI Apa dhyAna karA. jorapopI ajapA jApa / na jAgIyo jApa, asvarAM uthApa Apa mahApApa praametto||1 samada tarIjo kema jIvanA saMtApa, rAkasAM nAM rIThI paatthii| bhItarA prabhu dIThojI, ghaTa mAM dITho dITho dIThI deva // 2 // mAhare .tU mAta tAti, tAharI bhujana mIThau / savAho nahI pIradAsa sAmaLerI cheva // 3 // gaMgaro sinAna karai, auraNaro nivAsa grahai / prAgarai sinaoNna kiyAM pAtaga pahAra prANa nIDa var3A chauM // 4 // --pIradAMna lAlasa
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 106 ] 26-gIta rukhamaNI paraNa lAyA tiNa bhAva ro guraDi car3I nI gyAMna, balibhadra ratha caDhIyA vahasi / jAdava sagaLA jAMna, paraNevA Ayau // 1 // hAye miLiyA hAtha, lavage mAMDaho chAIyo / sahi devAM ro sAtha, levA Ayau lAchi nai // 2 // kesava rAja kumAra, rAMgI aI au rUkhamaNI / alakha taNI avatAra, sakharau lADI sAMvaLI // 3 // goviMda Ayo graha, bhujInI AMgaNa bhIma rau / nara hara bALI neha, rAMNI jANe rukhamaNI // 4 // nAnhar3a thAreM nAri, soLha sahasa nai eka sai| pIra na jANe pAra, tujha taNI vasadevataNa // 5 // 27-gIta (praNAma) devA dAtArAM jhUjhArA vedA cyArAM avatArAM dasAM, ghArA hirA vArAgirA rUpa dhaaNm| satIyAM jatIyAM sArAM sUrA-pUrAM rUkherA, pIrA pekaMbarAM sidhA sAdhakAM praNAma / / 1 / /
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 107 ] 28-gIta lAlasa pIradAnajI ro kahiyo stuti nimI IsvarI, anata nAma hIgaLAja niraMjaNI, var3A deva mekadata saMbhu nAtha vch| akala samApI AI devI rAji kIja dayA, katharaNI anata karA kahA macha kacha / viroLimo jaLAkAra vALyiA prAparA veda, sAjhiyo phUka sAsA.... .... . . . . . . . 29-caumAsau guhiro guhirI garajoyo, reNA karisya rUpa / vasadhA mAhi varasisyai, au AsAr3ha anUpa // 1 // cadrAuLi rau cUDilI, rAdhAjI ro rAsa / sahIyAM nAM pyArI sahI, mAhavA zrAvaNa mAsa // 2 // bhUdhara varasai bhAdravI, sehire vIja siLAu / jethI tethI jAdavI, kAnhar3a kara kaLAu // 3 // sAMbhaLijI vasudeva suta, Asu mAsa arajja / kara jor3e pIrau kahai, goviMda karo garajja // 4 //
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 108 ] 30 - kavitta zrAlamajI rA + / hari paiDI haridvAri, nIra soraMma raM vAhyA / makai madIne mAMhi, prAga var3a -darasaraNa pAyA // gayA kor3i gomatI, koDi jiMga tIratha kIje / koDi vAra dasa koDi, dAna gAvatarI dIjai // iMdra damaNa ur3Ise bIca ati, goviMda govada gAIyA / ho pIra lAya itaro huye, grAlama coreM grAIyAM // 1 // 1 rahamAMgI rAghavI pAri pahile kripA karate kAnha zratagha saMsAra Aja bhale vAtaDe, Aja ravivArU Aja huau ANada pApa nAThI paMna setale taraNA darasaraNa sahI, pIra kavesari pAiyA / ghana ghaDI Aja muharata ghana, grAlama core grAiyA // 2 // pUgI // pahacAyA / tarAyA // Ugo / mAMhi vaiTho mahArAjA / - bhile bhile bhegAM, sarava graha huA bhile bhile bhagavata, aghaLa tAharAM asara kamaLa vici eka, dili bhItari devatA, prabha to nAMma re pIriyA, jikusa kalAMga taggA caraNA kane, Alama core prANiyA // 3 // rahe rAmaiyo rAjA // sakharI jANiyA / savADA / pravAr3A ||
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 106 ] dhAha, thAha kharasAMga urero / gharoro / prathimi uDisa doDe nI dor3i re, ghor3a vaDagar3e zrAva ratha grahacI, hAtha vAhirA kahala | thAro dAkhe bhala / tU dhAnatara gharaNI, bhalA kavi taraNI putra sAjo kare, kavi thAre re kAma chai / haridAsa Ie yAre hugro, Alama Ave Ahace // 4 // vAMga gaMgA vahaterA / sidhi sAgara sArakhA, "paMca tIrathI prighaLA, setavaMdaha saha terA /kAsI sarakhA kitA, jamaraNa sarasatI sigaLA jaLa / parava toyA araNa pAra, citrakoTa udya/caLa / kharAM 1 vadarI kedAra sarIkhA vahata, khaoNrAlaMbha rAkhaNa umaraNa kareM tIratha itA, zrAlaMma caure UparA // 5 // "
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 1 31 paramesara purANa ke chUTe hue padya padya saM0 61 ke bAda sAdhA mAhI sohiyo, prAsAgiri tU Aja / vaDa hatha soDhA vairisI, joI vAraTha jasarAja-62 padya saM0101 kI 1 lAIna ke bAda purI damodara pIra nAM, trIkama pAri utAri-104 vIrau - saciyo vIra vara, tamaNa harai nA taari| sudari jeThI sArikheM, malisa jamai maMjhAri-105. padya saM0 106 ke bAda bhoLI gati rA bhAIyA, alakha padhAre Aja / milakA ghara ve sAmIyA, sesA nA subharAja-110 gosAMI sAI gahana, takhati vaisi tur3ivANa / kAimi rAjA nyAu kari, rAji vahA rahamANa-111 padya saM0 106 ke bAda gati mA Apo goviMdau, daItAM rau ghari dukkha / bAMbhaNa pIpaLa Rs vahata, surahi ghenarI sukha-114 padya saM0 113 ke bAda kitarI.................." yA, kahi bhunAM karatAra / nara hara hu~ sa... .. ... " nahI, aiyo pitha avatAra-116 te pahiLAdau tAriyo, asakha vAra aparaMma / prathalA daita pachAr3iyA, kAnhar3a taNA karaMma-120
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 111 ] naMda mahara rau nAhIye, govidi cArI gaai| nisacara vAlo nesa mAM, lakhamaNa dInhI lAi-121.. vairIyAMnA haLa vAhiyA, vaLibhadra budha viradALa / ke kIdhau kapaTa, jyona dharama jamajALa-123. padya saM0 115 / pada kuraNa thArI kIrati kareM, nihacaLa thAro nAma / tUjha taNe bAraTa tiNe, rAvA sAMbhALa rAMma-128 gati mA rAkhai goviMdA, jayo ajaMpA jApa / page lagAr3o pIranA, vAraTa chai mAM vApa-126 (sA0 ri0 so0 kalakatte ke saM0 1712 vi0 guTake se) - -
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariziSTa 2 guNa chabhA prava gAhA sarasati sumati saMmapi sura sAmiriNa, gauri taraNI' haMsAgAMmiriNa / komaLa kAyA kapArI kAmiriNa, brahamANI de varadAiriga // 1 // brahamANI devI varadAtA, mau vara deara sarasatI maataa| te varadAyA deva viravIyAtA, to varaNavirya devi vidhAtA // 2 // . veda vadana toro vadhavAraNI, vaghavAraNI de avirala vaannii| rakhaNa lAja paMDavA rANI, paNAM sakata hU~ sAragaprANI // 3 // paga pUjiyA parama paMcALI, pacALI pati lajyALI / kIdha akathA natharaNa kALI, tAi mati sAri vadAM vanamALI // 4 // chaMda motIdAma to vadA vanamALI Adi visana, pacALIya pUji kisana prasaMna / paMcALI pUje pAu paraMma, dharama taNe ghari Adi dharama / Age eka bAra kahai juga ema, jujaThiLa jyAga kiyA baLi jem| rAyAM saMha rUpa jujaThiLa rAva, kiyo drigavija kathana kahAva / aMnoini rANI rAu ineka, sura nara Ai miLe sabameka / AyA sahi sairaNa dujovaraNa pAva, rAyAM-vaLa rakharaNa pokharaNa rAva / dajovaraNa sanadhi dusAsana, kaMNe-ghu rakharaNa kopa karana / mUla prati meM isa prakAra hai 1-naranI, 2-vadeza,
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 113 ] sArikhA DAhilI a sasipALa, bheLA doi lAkha miLe bhUpALa / bhagatA heta chuvai bhagavAna, karai jhikALa catrabhuja kAna / gAya mugadhA mukhi magaLa gIta, gaMmAgami gravapa gyAna saMgIta / var3A rikha veda vada tiNa vAra, hutAsaraNa homi iMmRti ahAra / sahU~ iLa sAjana sairaNa samAja, viloka vilokati rAja virAja / mahAmiNa mANika rAjamahala, navalA citta cirati navala / isA maya dAraNava Ai ukatti, mahala viNAyA mAyA matri / jaLe thaLa jAma thaLe jaLa jema, upAyA mAyA maMdari em| mahA kIya dekhita bhulIya mAhi, cakravati bhUli gayo sava caahi| dujovaraNa bhUlivaraNI saba dekhi, vicakhaNa bhUlo lekha visekhi / nirakhe AgariNa AdhA nIra, dhare paga pAchA tAma adhIra / valeta bhIta bharaji vicALa, kaTakeya pAthara bIca kapALa / Ayo durajodhana dekhi asIgha, kautuhaLa hAsa pacALIya kIdha / dunhai kara tALIya tALI dIdha, sukhI sujipati hasata svem| hasI paMcALIya bhoLI hoi, kitu kaLi hoiNa hAraya koi| TahaTaha bhIma khile pari tAMha, UpanI vasa virodha athAha / maDAgo mULi kaLesa maDAga, rIsAraNo dUta dajevaNa raann| vesAso hAso eha viraNAsa,"..... * * .. .............. / kharI loya lAgau vairaNa khaTaka, hue dila khATo jIva haTaka / hue briSa vairaNa hue baha hAMNi, jALovaLa sAMpa lago aMgi jANi / car3e mukhi krodha kiyA cakhacoLa, vahAdara dUkhAMNI jaLaboLa / bhuThaThe DasaraNa kAThA bhIDi, sajodhana soca sako jasa bhiidd'i| rAyA cIya pakati vaiThau rAu, nihALaya ghomaka ura nyAu / nihALe ADI dITha nibhaMta, vaLi bhari kAvaLiyo vaLivata / ravi taLi " samai bhramarAva, pUje parapotama uttama pAva / katharI kukama keLa kapUra, pUje parapottama pAu paUra / pakhAle jIha namI jaLa pAu, carace cadaraNa kukama - caau| 3-bhicALa, 4-dhrep|
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 114 ] pahapa paramaLa zrIphaLa pAna, bhagata jagata vade bhagavAMna / jujaThaLi jyAga taNe phaLa jIta, pravati huyo paga pUji pravIta / samai tiNa kALa car3e sasipALa, vaDo sura bole bola visALa / jujaThiLa bhIma ane arijana, karau paga pUja" ahAra kisana / rAja sajyAga viSa dhramarAja, ahIrAM pUja sapekhI Aja / vadai visa vairaNa isA visa lou, suNe suji rANA rAMu skoi| suraNa suji baiThA sAmi sarIra, vacana-vacana hasai vaLi vIra / arijana tAma lage tana Agi, maror3e mUMcha na bole mAgi / kahai nija nAtha suNa saha koi, lahesI lekhA pAkhe loi / vardai viSa vANI vArovAri, sirajaNa hAra giNa suvicAra / gaNatA sau laga saMkhyA gALi, paga pahalau hari vola sa pALi / isa aodhAraNa thakai su vimeka, arijana gALi daI tava eka / arajaNa gALi suraNe AvAja, ridai vaha rIsa caDhaM brijarAja / kare kari cakara kopha karALa, kiyo sasipALa taNau tada kALa / hayo paipAti miso misa hAtha, nimo vanamALI kALonAtha / nimo narapati sahasara nAma, pathArIya sArI kIdha praNAma / samai tiNa rANA rAva sakoi, vardai guraNa nAtha taraNA visa loi| bhalo dina Aja amIrago bhAga, joya parataki purikha jiyaag| sahu~ miLa sIkha kara saprasana, vaLe paga pUje Adi visaMna / visanoI sokha karI tiraNa vAra, vaLe dhuja bhUkharaNa kaMsa viddaar| vaLyo durajodhana leha viraTTa, miTe ghaTa hu~tA mAMga mrtttt| kahai darajodhana ema kathana, sukanIya sinadha ... "dUsAsana / karau budhavata isI budhi koi, pacALIya lopA lAja ploii| isI amha eka kiyo apavAda, kharokhara Dakai vairaNa vikSAda / vaLe jada vaira paMcALoya vairaNa, nisA sukha nIda karA tada neNa / sukanIya japa rAu sarisa, mahA mativata karAM mijlis| karAM kaLa kAvaLa kUDa 'kapaTTa, vulAva pAMDava dezA ptttt| 5-pU, 6- dhA
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 115 ] jujaThaLa hAri visA ima joi, vihANe dUta ramai visa loi| jujaThiLa bhoLI ThAkura jAriMga, na jANaM dUta vidyA nirvaarinn| ratana hara nija tA pada rAja, vihAMga lUTi liyA gaja vAja / pacALIya tAgiliyAM budhapAMriNa, vimAlinighAta saghAta vihaarinn| rame chaLa chetari sAMdhramarAva, isau cihu~ye miLa kIdha upAva / ciyArai caupaDi khelaNa cAva, racI mani vAta jujaThiLa rAva / kahai durajodhana eha kayanna, vinai vidha paDava pema vacanna / abhai bhaDa copaDi khelaNa pAva, raje ma tAma jujaThiLa raav| jujaThiLa kIdha kumati jikoI, hove suji huvaNahArI hoii| vidhAtA lekha likhyA cavaraNa, tisau jaLajoga miLe dina ternn| likhyA krami lekha tisI budha leya, baiThA copaDi khelaNa veya / rava taLi kairava pADava rAva, bheLA miLa dUta raMmai doi bhAva / jujaThaLi pAsi nahI arijana, sahadeva na bhIma na koi sajana / sukanI mAthai pArikha sAkhi, rava taLi rAu vihu~ miLa rAkhi / kahai durajodhana ema kathana, suraNI bhrama rAjA dhrama sutana / jujaThiLa hAre khela jikoI, vahai vanavAsa vadai vimloii| varasa davAdasa zrIvanavAsa, akacana choDi khavAsa avAsa / jujaThaLi nAhi na bhAkhai jIha, duramati prApati thI tiraNa dIha / hU vALa ma. ve hoDa-hoDi, kiyA manaratha manoratha koDi / dujovaraNa kUr3a ramai rasa dAkhi, sUkanI kUDI pUrai sAkha / jujaThiLa jIpai khela jikoI, tavaM durajodhana jItA toI / sukanI vAda vadai vaha sada, jujaThiLa hAraviyA jana pd| huI jujaThiLA mAthe heLa, khilai durajodhana jItA khela / jujaThiLa rAu dajovaraNa jIta, kiyA paMcALIya cIra punIta / pathArI pAyau rAva paLoyi, jujaThali vaiThA heThI joi / gADhau darajodhana kADhe gAta, chatrapati chAha vairAjA chAtra / dujovaNa rUpa huyau te dIha, japaijima Ave nAvai jIha / 7-sadeva, 8-sUpanI, 6-mimai /
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 116 ] jujaThaLi rAu rAja thaLa joi, dhaNI dharaNa khoi khar3A mukha dhoi| harU nara tana janapada hAri, baiThA kyA kAha hima darabArita vajo nija pAsa bhujo vanavAsa, akacana DUgara jAsa avAsa / vahI pathi lAge. vAro bAra, baiThA kAsu vadhe bArahAsa rima hAtho tALI hoi, paMcALI mAthe mITa ploi| kahai durajodhana ema kathana, duraga dubAhA duusaasn,| jujaThaLi rAu ta ghari jAu, aThe pacALo pAkaDi paau| hasI paMcAlIya pUjavi hAsa, kubhAkhati pUchA~ varaNa vikAsa / dusAsana UTha tAma durati, kare tasalIma karevA krita / malapa rAja mahalA mAhi, cale mukha cakha paMcALI cAhi / dusAsaraNa mukha paMcALI dekhi, viLakuLi uThI tAma visekha / niramaLa lekari gaMgA nIra, vadha mukha vAriNa vadatI viir| dusAsaraNa gALi hiyai car3hi diddha, karagahi kesa akraSaNa kiddha / pacALIya peTi viraTa paDeha, cadrAiNa pANi vivANa car3eha-! bhaI bhabhIta bhayo cita bhrama, kisI disIyA kuNa pApa karama / morI uparAdha kiso iLa mAhi, daiva taNaM ima pAyo daai| paMcALI pAkar3i10 vAMha pagAra, vaLaM uriNahIja page uriNa vAra / paMcALIya keha kara vilapAta, lagAvata jAta dusAsana lAta / sattItana-nAbha vaise sAsa, visAsau paDava paca viraNAsa / paMcALI vAta vicAri parogi, arajana bhIma nahI Arogi / arijana sAjo nAhI Aja, isIpari mo sira hota avAja / vadai pacALIya dona vacana, durAtama devara dusAsana / vinA uparAdha virova mi vora, kisu karayA teM vaiNa kaMThIra / dusAsana veNa viSe vala deya, liye jimadUta calyo-jama ley| duLe doDa rAMgIva "pAya dhAra, vevaTai Doroya majha baajaari| sadA subhavatIya sIta-surakha, mahA panavaMtIya pAlara mukha / mukhe gaLavatI Adi mahesa, puLI parihathi bajAra pravesa / 10-paapaakdd'i|
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 117 / bAjArIya loka hajAra vicyAri, huvA heka kogati dekhrnnhaar| vardai nara ema siko visaloya, harIhara asIya keNa na hoya / paMcALIya lAra lagai aNapAra, karai nara nArIya haahaakaar| akhatra adhrama vaDI utapAta, vaDIyariNacaMta achAjati vaat| cadrAriNaraNa pAkaDIyAM pari cora, julamIya leha calyo kari jor| paMcALI mAthai hAtha pasAri, dusAsana lyAyo rAja duyAri / pathArIya pAyo vAha paLoi hairAna pathArI sorIya hoi| moTA maDaThIka pathArIya mAhi, cavaM mukha trAhi isIpari cAhi / jujaTiLa bhIma ane arijana, nihALa nIcA DhAki nayana / pitAmahi bhIpama dhroNa paLoi, khaMDhA khoNi khatrIvaTa khoi / kare mukha jhakho tAma karana,........ .......................! kare hAkAra bhalA karatAra, ... ... ... ... .. ..." "| satI dusAsana sagaTha sAhi, maroDa mUcha pathArIya mAMhi / sajodhana rAu kahai dina sAi, padhAroya pacALI pana paai| gharaNa surahI tAya soci ghar3Iya, cadrAgiNa khoLe gAi caDIya / tuhAra khole melai tALa, car3esI bhIma gadA caDALa / dujovaraNa devara khavaradAra, garma tima vola na vola gimAra / bhaNaM jaga tAta vaDero bhrAta, maMgaje bhaujAI jima mAta / mora naha paMca bhratArIya mAi, satI gadhArIya jagi sarAi / paMcALIya Aja isapara jAi, pujA vaha prAMmisa jIbha psaai| vimAsaNa choDi dusAsaNa vIra, caMdrAgiNa kAr3hi kahA tama ciir| vaDA rajapUta kisI hava vAriNa, paMcALIya pauDhi isa avisaarnn| vasata visuti vegA kara vAhi, morai phuramAriNa pathArIya maahi| huyau durajodhana ema hukama, hajUrija hu~tA eha sa hama / vardai dUsAsaNa vArovAra, pacALIya palava chAMDi piyAra / sira ghaTa ghUghaTa ghaTa sarama, hama paTa proDhata jota mahaMma / arijana bhIma taNe prAsAri, na chUTisa nArisa aMkhi nivaari| jujaThiLa sAra ligari ma joi, hima karatAra na ADo hoi|
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 118 ] kahAM karatAra sakUr3a ma kathi, hima iNa tALa car3I iNa hathi / ' japa dusAsana hoi jikoi, sabhAleya upari sApara soi / / aMmINa Upari cha dhuri Aja, ravi taLi eka ache brijarAja / acha vijarAja bhagata adhIsa, visava AdhAra visavA vIsa11 / uvArai tujha isau kuraNa Aja, rAmAM thaLa chor3i giyau brijarAja / duno sohi dekhe dhoLei dIha, bIhAvaM prabala eha abIha / pacALIya pAkuLa vyAkuLa pAMriNa, rUThI dusamaNa dajopaNa rAMNa / game pati vaiThA dhoraNa gageva, dekhe sira Upara sUrija deva / huvaMtA dekhi satI pari hola, huyo hatharagApura haalkhol| pacALIya dekhe ehA pAra, vikho12 Ai vaNe iNa vAra / viNaTho dAu hama visaloi, harI kAi prAraNa mugati na hoi| pramu kIya pAratha bhIma pacAra, hathauhathi dIdha jinhA hathiyAra / kahai pacALIya kAha karesa, damodara madara okhAmaDaLa desa / huramati ijati rakhaNahAra, visaMbhara vega laDo iNa vAra / avisara hAjira nAhIya Aja, rukhAvara vega laDI vijarAja / karai kuraNa sAra pakhai karatAra, visana adhAra jisI to vAra / paMcALIya japai jIvana prAMNa, aho prama tujha taNA avisAraNa / nisu ga rakhe laja lopa nAtha, sutA sira UbhA sAmi sanAtha / rAvA tribhuvana chapanA rAu, amhIraNa Upari sApari pAu / ' pathArIya dekha dekhe patha, huI hava katha-akathA hatha / dharai kahi kema paMcALIya dhIra, vilagauya cIra dujovaraNa vIra / paMcALI khAlIya paDava pAtha, anAtha huI haiM nAtha anAtha / sutA saraNAgati sAma sarIra, visabhara vAhara dhAraya vIra / amhAM abaLA baLa torau Aja, rahai nija lAja soto vijraaj| niravaLa nAri pukArai nAtha, sadukhA sAda suraNe sasamAtha / samai tiraNa sUtI sejha saMmAri, mukaMda murAri samada majhAri / gomAM upakaMTha samadA gAMma, sutau zrIya su dari miMdari sAmi / 11-Isa, 12-vimo|
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 116 ] 'visana visava taNo visatAra, nIrotarI sUto nIdra nivAra / pacALIya locana locana loI, huI ati prAturi a pari hoii| huI ati AkuLa vyAkuLa haMsa, vesAso nAyo kasa vighNs| paDa ati aMkhIya asuya pAta, vimAsata jAta ajocata vAta / vadai locatIya locana vAma, nArAiNa nigaNa tiguraga nAma / damodara su dara dIna dayALa, gadAdhara godhara nada guvALa / vaIkaMTha dhAma viSa jagavAsa, pitA mahA nAma padama prkaas| harI hariNakha viDAraNa hAra, sakhAsura mAraNa veda sakAra! viraulaNa sAyara Adi visana, rAMmA rabha levaNa laMbha ratana / narasiMtha bhArI vAmaraNa nAma, kiyA pahilAda kitA subha kAma / aho dujarAja pratApa asakha, sahasArajaNa bhajaNa sakha / ravI rughavasa taNA ravi rAMma, vidhAMsaraNa kuMbha jisA vriyaam| vidhAMsaMNa rAMmaNa laka varIsa, ajodhyA nAtha bhagata yAdhIsa / hiNyo kapi vAli sugrIva hakAri, vaDAgira tAraNa vadhaNa vaari| jina dhuya vAlaNa jIpaNa jaga, nave graha chor3avaNA nivaLaga / niraguraNa agaraNa khelaNa nada, cirati aMNakala gokaLa cada / sakomaLa komaLa lajja sarora, vinodIya brama kamodIya viir| vaLibhada vIra mahAvaLi vaMta, agAsura kALa vagAsura aMta / harI sagaThAsura bhajaNahAra, palaMva pahAraNa ThIka pahAra / vaDA surasai pachAr3aNa vomi, bhujAM vaLi pADaNa tAr3aNa bhomi / viDAraNa kesIya kaMsa viDAra, bhujonIya bhomi utAraNa bhAra / vidrAvana pAvana lIla vilAsa, ritapati raMmaNa maDaNa rAsa / kaLA nija nAtha kripAnidha kAna, bhalA bhagavata bhalA bhagavAna / malA bhagavata bhagatAM bhIra, ginAragada mokharaNa gyAna ghiir| bhalA thira thApaNa dhuha bhagata, pitA padamana asakha pravita / "bhalA gaja mokharaNa lachI bhratAra, harI pahalAja udhAraNa hAra / ucAraNa hAra agai aMbarIkha, sAMI durasA [?] devaraNa sIkha / vaLe avatArI Adi varAha, mahI dadhi DohaNa grI mukha mAhi /
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 120 ] bhalA kaLipatara cutarabhuja, vica baraNa rakharaNa lajyA vija.. agai te iMdara aba utAri, ekarA gokaLa gAma uvaari| vaLe chaLa gokaLa vIjIya vAra, hathauhatha pAvaka pIvaraNa haar| vaLe nada nadanataM naMda vAli, devA tanayAM viha deva dikhALi / vaLe lacha veLA lolA brama, vaLe 13 devA tana dAkhisa vrm| bANAsara haMdo chedai bAha, baIkama deva sa dIThe tAha / dIThau paca paDava devAtana, ju te lAkhA grahi kIdha jatana / devAtana deva sadAmAva dAkhi, surati saMmati bharai te sAkha / tuhArI deva sa devAtana, jasaudA dITho jaga jiivn| devakInada taNe darivAri, murapura dIThA mukha majhAri / kiThIgyo morI vAra kisana, tuhAroi deva sa devAtana / vaLe le daLa deva tuhArIya vAra, kisU sukhi sUtaui nIda kraar| niraMtara atarajAMmI nAtha, sarotara vAta nahI samarAtha / visamIya vAra ache vaLivIra, caMDALa vilagai coTIya cora / suto kI jAgi hamai ghaNasAma, karami yakArAM prAvisa kAma / raTatAMi pacALIya vijarAja, iso suriNayau bhari nIda avAja / samai tiNa jage kana chachoha, satAvIya uThe lajja samoha / sejha'saraNa hu~nAya sAmi sanAtha, huyA hari ThAi nIchaTi hAtha / kiyau hAkAra vivAra kisana, mahA hui yAkuLa vyAkuLa maMna / rAmA kahitAsa khamA vijarAja, bhae ati Atura cAtura bhaaj| pacALoya bhIDa paDI pachAriNa, palaMga taje tada sAragaprAMraNa / ghare mina sauca taje mana ghAma, taje kamaLA kamaLApati tAma / isA hari prAturi prAturi Uti, puLe paMkharAu vilagA pUThi / likhamIya bhuli gaI ghasa loI, kiThI gau nAtha niraMtara koii| nikadara vIroya nAtha nirata, kalapati sAMmA sauca karaMti / caDe nana cada duDadoi cakha, isA hari dhAyA Apa alakha / kI jAM magana paga na koI, vimAsaNi gopi karai visaloI / 13-vge|
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 121 ] huI baha lachIya hArohAra, vimAraNasaNa gopi kara tiNa baar| nikuguraDAsaNa baMThA nAtha, sukhAsaNa revata ratha samAtha / payAdoi nagai pAu parama, vahai ati aAtura cAtura bama / vimALa na kIdha na tALa vimALa, catrabhuja dhAyau chUTI cAla / khagesura chetariyo paga kheha, niraMtara dhAyo ema nareha / vadA tAMI vairaNa kitI eka vAra, Ayau hathiNApura paMtha ayaari| kusamathaLI hathaNApura kethi, taIkama Ai pohato tethi / pItaMbara dhArIya cakara pANa, save aTapaTIya pAgha suhA~Na / mahorati akhi taNa adha mAhi, ApAMNAMya dIdha dIdAra sa Ai / pacALIya dIdha dIdAra prithama, parai kari dhIraja dIdha paraMma / dIdAra sa paca paDavA dIdha, kripA nija nAtha kripA baha kIdha / dajovaraNa dekhe nAhi dayALa, chabhA vica UbhA kAnha chogALa / niku dusAsana dekha nAtha, sama vica UbhA sAmi samAtha / vadai darajodhana ema visekha, dusAsana kAha rahyo hava dekhi / pacALoya palavi choDi palIta, dekhe paca paDava deva daIta / morai mukha prAgaLi deva majhAri, nirakhe loka nagI kari naari| nirakhe loga laga nakha cakha mahA sahi sUrati sudari mukha / ajAI tAI mujha acheha, na bhAgoi nIdhaka chAtI neha / vadu tAi vairaNa kitI eka vAra, dhare soi cora sarIrAM dhAra / navI te mAhi vaLe navalaga, ruLa paga laga sapota suraMga / na dIse cakha na mukha na nakha, satI mana mAhi huyo vaha sukha / huyA hari lajyA rakhaNahAra, kisanai mana prasaMna kraar| dusAsana hAtha pasArai doI, vaLaM te cIra liyA visaloI / vaLe vapa tAIya hoi vibhati, bhalai raga poti bhalerIya bhaMti / cadrAriNaNi nakha sikhA laga cIra, sohai haja pakha sarIkha sriir| soI dusAsana sagaTha sAha, bahAdara khAci liyo vaLi bAha / vaLa te mAhi pasAi visana, varaNe vapa aMbara meva varana / varI kari kaDhei vArovAra, hathohathi pUreya pUraNahAra /
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 122 ] ninAraNaMya so laga cIra nareha, liyA dusAsaNa dAva laheha / ajA~ pacALIya gUMghaTa proTa, karai hari rakhIya kapar3a koTa / kahai dusAsaraNa kAraNa koi, ajA hI nagIya nAri na hoi / taMNau ghaNasAma vaNe vapa tANa, isI nija nAtha taNI avasAMNa / jaMga jaMga sAjaNa dUjaNa joI, huyau dalagIra sagA gura hoii| mijAlasa maMDIya mAho mAMhi, catrabhuja Ayo prosara cAhi / bhagatA bhIr3a par3I taba bhIra, sadAno Ayo sAma sarIra / kahai ima rAjabhA saha koI, harI viraNa meM kuraNa kAraNa hoI / lopai kuLa kuraNa pacALIya lAja, rahAvaraNa sAmarathI vijarAja / pacAlIya cIra parama pasAI, akhUTa atUTa humA iLa mAhi / huyA dusAsana thAkiya hAtha, na thAkI gaMvIya gokaLanAtha / dajovaraNa dUri sa jhUra sadata, kahai ima bhIkhama kAla kayata / hama ghariNayAi huIsa hada, sahasabaLI bahasai vaha sada / tisau cha pai kara nAkhisa taur3i, maraghar3a nAkhisa hADa maroDi / dusAsana dUri hima dusamana, pitAmahi bhIkhama dhroNa prasana / bhalI jaraNI kIya pAratha bhema, tavaM tArIpha pitAmaha tema / sAcA sUsAco sAmi suratta, visaMbhara rAkhaNa saMta varatta / satI cau sata rahai ravi sAkhi, rahai jima rAkhaNa hArai rAkhi / kisaMnAi japa vApa kisana, bhalI pari rAkhIya treNa bhavana / kisana kisanA syAhita kiva, dajovaNa mukha na jovaraNa didha / bhagatA bhIDa paDI bhagavAna, kiyA naha akhIya ADA kAnha / kiyA naha akhiya prADA kraga, jasodAnadana jIvana jaga / devakIya nadaNa dInadayALa, chamA chaLa rakharaNa kAnha chogALa / paMcAlIya rAkhiya lAz2a parama, savAI rAkhai tema sarama / , japai haridAsa ajapAi jApa, morI pati rAkhiya mAM bApa / iti zrI chabhA prava sapUrNamlikhata lAlasa haridAsa / vAce tinai rAma rAma vAcijo jii| 1 zrI / samat 177"mitI phAgaNa vadI 10 / shrii|
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIradAna-lALasa-granthAvalI anukramaNikA cont zabda-koSa akalara (60, 61, 62)-dekho 'ariyA', akrUra, zvaphalaka aMkura (62)-akruur| aMta (36)naash| aura godinI kA putra eka yAdava / aMvara ( 47 )-pAsamAna / aMvarIpa (66)-rAjA ambriip| akarUri (60)-dekho 'ariyaa'| yaha sUryavaMzI rAjA akala (71)-vyAkula ! ikSvAku kI 28 vI akali (100)-akla, buddhi / pIDhI me huA thaa| akAja ( 66)-1 na kiyA jA sake yaha parama vaiSNava aisA mahAn aura kaThina kArya, thA ata isakI | 2-vinA kAraNa / rakSArtha viSNu ke | akiritA (27, 38, 42 )-akartA cakra ne durvAsA | akrama ( 37, 56, 71 )-akarma, RSi kA pIchA pApa, dusskRty| kiyA thaa| ariyA (60)-akUra / eka aMmhAnA (66)- mujhako, hme| / yAdava kA nAma, loka prasiddhi aI ( 36, 45, 60 )-aho, are / ke anusAra yaha zrIkRSNa ke aIyo ( 35, 45, 102) -are / pitA vasudeva ke bhAI the| akarama ( 23, 46, 66)-akarma, kaMsa kI sabhA me asammAnita pApa karma, duSkRtya / hokara rahane vAle vyaktiyo - akaramI (41)-prakarmI / me inakA bhI nAma hai / parantu
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 2 ] inake pitA kA nAma to | agraMmu (28)--agama, Izvara ? zvaphalaka thA aura inakI | agha ( 50, 74)-pApa / mAtA kA nAma godinI java | aghaDa ( 77 )-vaha, jisakI racanA ki vasudeva ke pitA kA nAma na huI ho| devamIDha aura mAtA kA nAma aghAsura (59)-agha nAmaka asura mAripA thA / saMbhava hai dono (rAkSasa) nikaTa saMbaMdhI aura eka hI acAsurA ( 103 )-eka asur| 2 kula ke ho jisa se akrUra, achatI ( 16)-gupta / kRSNa ke cAcA khlaaye| achato ( 38)-gupta, gAyava / akhaMDa (35)aTUTa, avicchinna, / acheda (46)-achedya / achepa (4, 46)-aspRzya, sparza puuraa| rahita / akhiyAta (30)-adbhuta / agathi ( 56 )-agastya / | ajapA ( 34, 35) vaha jApa jisa agana (51) agni / ke mUlamaMtra hasa kA uccAraNa agama ( 35, 36 )-agamya, jahAM zvAsa prati zvAsa nirantara jahA~ pahu~cA na jA ske| hotA rahatA ho, ajapA, hasa matra / agala ( 54 )-pUrva ke| ajapA (45)-uccAraNa na kiyA agAdi (46)-pUrva kaa| jAne vAlA tAtrika matra / agAsura (4, 100)-agha nAma kA ajamAla ( 16)-ajamAla nAmaeka daitya jo kasa kI khAsa dhaarii| maMDalI kA asura senApati thA | ajarI (64)-cacala, utpAta karane tathA jise kRSNa ne mArA thaa| vaalii| ise bakAsura aura pUtanA kA | ajarau ( 43, 70) brahmA (praja) choTA bhAI bhI batalAyA kaa| jAtA hai| prajAca (40) ayAcaka / agAsurAM (103 )-aghAsura nAmaka | ajAmela (74) kannauja nivAsI asur| eka brAhmaNa jinhone Abhaga (35)-agADI, bhaage| jIvana na to koI puNya kArya ja
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 3 ] kiyA thA aura na IzvarArA- | agavAha (55)athAha, apAra / dhanA hii| araNapAra (14, 28, 35, 52)ajAyo ( 2)- ajAtaH, ajanmA / apAra, asIma / ajIta ( 35 )-vaha, jise koI / aNabUjha (61)-alpajJa, ajJa, anajAna vijaya nahI kara sake, ajyo| araNabhaMga (7)-vaha jo kabhI nAga na ho ajItA ( 63 )- ajyii| araNamola (46)-amUlya / ajumALa ( 67 )-ujjvala (prakAza) | aNarUpa (27, 35)-arUpa, vinA (102)-ujjvala karie, rUpa kaa| vaza ko ujjvala | araNavara (13, 64)-vivAha ke avasara karane vaalaa| para dulahA athavA dulahina ke sAtha ajumALA (66)-ujjvala karane | rahane vAlA sakhA yA sakhI / vaalaa| araNavI (31)--'lAnA' kA preraNAryaka ajU ALiyA (76)--ujjvala kiye| rUpa / aje (26) abhI taka / aNasahI (77)-anucita / aTala (37)-dRDha / atarI (21)-jnyaanii| aTha (41)--yhaaN| ataLIvaLa (66)-atulita, balazAlI aDiyo (29)-aTa gayA, bhiDA / atAga (8) tyAga rahita ayavA atyAjya / aDUra (12, 37)-javaradasta, ati (42)-atyanta / vlshaalii| atIta (35)-nirlepa, vipama, pRyaka / araNakala (7, 54)-samartha zaktizAlI atra (50) yhaaN| viir| | amIrI (dIkarau) (66)-atri RSi kA zraNa (araNajIva ?) (40)-nhii| putra dattAtreya Rpi / (49)-vinA, rahita / atharavaraNa (31)-atharvaveda / aNakala (27)-mamartha, zaktizAlI / / ayAha (36, 74, 18)-apAra, aNaghaDa (61)-anagaDha / asIma / aragajAyo (45)-ajanmA / adala (27)-nyAyazIla / araNayAha (18)-jisakI koI sImA | adalA (103)-(adalAdeva)na ho, apAra / nyaaykrtaa|
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ adyAna (50)-udAsIna / | apaMpara (23, 46, 88, 66)ava (45, 86)-niice| ___ aparapAra, asIma, mahAn / aSaka (5.6)-adhika / apapari (71)--Izvara / abaki (23)-avik| aparAva (23)-gunAha / avarama (40)-avarma, pApa / apareta (46)-nirmohii| adhikA (38)-avika / apAra (23)-asIma / aviki (20)-adhika / apravIta (64)-apavitra / adhikerA (38)-vizeSa, adhika / avakhau (10)-kaThina, dulha / adhiko (25, 36, 47, 70) avika, avadALa (16)-mahAna udAra / musaanama (46)-adharma / lamAno dvArA mAne jAne vAle anaDa (30, 48, 51)--parvata / / mahAna Izvara bhakta jinakI anamA (40 --anya me|| sakhyA tIsa mAnI jAtI haianaraja (30)-aniruddha, pradyumna ke usI tAtparya se upamita yaha putra aura zrIkRSNa ke pautra / ganda vanA hai| anago yA (88)-atri Rpi kI avAtha (78)-vinA vAhu / patnI anasUyA / avAhaM (27)--vinA bhujA kaa| anA (43)-aur| abhigi (84)-abhaga, vIra / manili (50)-anila, havA / abhiyAgata (5)-( ma0 abhyAgata ), anIna (36) (alIla)-lIlA rahita, nammusa prAyA huA / raMga? abheda (46)-abhedya / anu (06)~-1. agna, 2 anya / abhyAgata (70)-atithi, saMnyAsI, pa (38 50, 74)-anupama, phkiir| admt| amara (38)-davatA / gale (46)~or| pramaraNa (80)-amaratla / ne (80) bdn| amarAM (20)-devtaayo| " (62, 38, 43, 44, 46, amAM (86) hmaarii| 5,64) aur| amArTa (66) hamAre yahA~ / Ti(-}-cArata. Apa, n / pramUla (46)-nimUla, Adi rahita /
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 5 ] amya (103)-hmaarii| aLagau (52, 70)- dUra, pRthaka / amhA (16) hamare, mere / alaja (98)-lajjApaharaNa / amhAnA (7)hmko| / alA (10, 103)-iishvr,allaah| amhArA (65)-merA, hmaaraa| | alAha (3, 7, 74, 95, 66)amhArai (7)-hmaare| Izvara, paramAtmA, sudA / ayANa (66, 70)-ajJAnI, alpajJa, / alekha (7, 34, 36, 66)-alakSya, ajny| apAra / ayirala (34)-vaaraa-prvaah| aloka (50)-1 jo dikhAI na paDe, araka (43, 52)-sUrya, ark| 2. vaha sthAna jahAM koI arajAM (31)-pukAra praarthnaaeN| AdamI na ho, 3. aisA jIva araNa (61)-(sa0 araNya), jaMgala, jo marane ke vAda anya kisI sanyAsiyo kA eka bheda / loka me na jAya, 4. manuSyo aratha (35, 38)-artha / kA prabhAva / aradAsa (15, 87)-prArthanA, arja- allA (86)-Izvara / dAzta / | avatAra (36, 42)-viSNu kA saMsAra arasu (26)-DhIlA paDanA yA karanA me zarIra dhAraNa karanA athavA derI lgnaa| purANAnusAra kisI deva vizeSa ari (36, 62)-shtru| kA manuSya zarIra dhAraNa arijaNa (5, 34, 44, 62, 68, krnaa| 71, 67 )-arjun| avatariyo (63)-avatAra liyaa| arihaMta (4)-vItarAga, jina / avadALa (17)-dekho-'avadALa' (33)-Izvara, arighna, | avara (36)-apara, anya / shtruvinaashk| avaraNa (49)-varNa yA raga rahita / (46) arhat (bhagavAna jaina) avarana (7, 27)--vaha jisakA koI arela (46)-nahI jItA jA sakane raga na ho, avarNa / vAlA / ajita avala (62) sarvazreSTha, pradhAna, mukhya, alakha (23)-alakSya, Izvara / avvala / aLagA (53)- duur| | avalau (41)-vaakuraa|
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 6 ] avigata (34,43,53)--vaha jisakI | asarANa (84, 87)-asura, daitya / gati (lIlA) kA pAra pAyA | asara (16)-asura, rAkSasa / na jA ske| asIni (46)--ashiiltaa| aviNAma (27) - vaha jisakA nAza asoka (57)--azoka vRkSa / na ho, avinaashii| prahara (51)-adhara, (nIce kA) ho / aviraNAsa (46,50, 103)-avinAza ahala (98)-hilanA, kAMpanA, jora paDanA / aviNAsI (26)-avinaasii| avidyA (35)-ajJAna, muurkhtaa| | ahAriNi (19)-pAhAra karane vAlI ahi (20,36,38, 46, 60, 75)avighUta (54, 66)-avadhUta, sanyAsI, nAga, srp| masta phakIra / | ahikAra (42, 43)-- ahkaar| avisi (78)-avazya / ahinANa (102)-cinha, nizAna / avila (35, 52)-prakhaDa / ahiveli (86)- nAgavela / avili (74, 80)-dhArA pravAha / ahilA (55, 67, 103)-gautama apTaMga (43)-assttaag| RSi kI patnI ahilyaa| asakha (16)-asaMkhya / ahilyA (2, 44, 81, 88)-gautama asakha (asaMkha) (47)-asakhya / Rpi kI patnI ahilyA / amaTaMga (35)-aSTAGga / grahI (53)- zeSanAga / asaTa-kamala (101)-aSTa kamala / ahIra (63)-(saM0 AmIra), vaha yoga ke pakamala to hindI me jAti jo gAeM, bhaise rakhatI bhI milate haiM parantu rAjasthAnI hai tathA unakA dUdha vecane kA me pATha haiN| kAma karatI hai, gvaalaa| asatUla (46) sthUla / ahIriyA (60)-ahIra kA tucchatAasana (70)-bhojana karanA, bhognaa| sUcaka zabda / asamegha (102)--azvamedha yjny| ahai (32)-yaha, hai| asaraNa (40)-jisakA koI zaraNa | aho-nisa (3)-rAtadina, aharniza / nhii| asarA (12, 87, 100)-asura, pAgaNe (26)-prAgana, prAGgana / AgaLI (86)-agulii| raaksss|
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 7 AraNa (5) -prAjJA, zapatha / pAchau (26, 103)-acchA, uttama / (35)-lA AThai (34)-ATha hii| (64, 68, 102)-zapatha, | ADA (87 --pddaa| prAjJA / prANa (74)-zapatha / ANi (35)-lAkara / AtimA (42, 100)-yAtmA / (37)-laayo| AtimArAma (78)-praatmaa| ( ANI (30)-lAyA AdamA (31)-prAdama / ANe (26) lAtA hai| zrAdi sakati (20)-prAdyA zakti / ANI (12, 31)-laayo| AvAra (46)-sahArA, Azraya / Asu (21)-inase, isalie / AnihiM (48)-anya nahIM / Ahace (30, 53)-zIvratA, tvarA / ApanA (48)-Atman , apanA / AInAtha (19) devI durgA / (75)-aapko| Auca ( 26, 36, 42)-prAyudha, zrApamA (47)-Apa me| astra-zastra / AparA (36)-Apake / AkarI (12)-- bhayaMkara, jabaradasta / / (66)-apane / (103)- apane / Akhara (23, 74)- akSara, varNa / AkhA (17)-kahe prApara (32)- apane, nija ke / (30)-kahatA huuN| AparI (101)-aapkaa| prAkhiyo (68, 71)- kahA prApaha (44)-apne| AkhIyo (38)-khaa| Api (37) svaya, diijie| Akha (25)-kahatA hai| prApiyA (78)-de diye| AgrAja (19)-garjanA karatI hai| Apiyo (56)-diyaa| AghI (15)-dUra, pRthaka / Apai (2, 32, 100)-arpita karatA (83)-sAmane, aage| hai, detA hai| pAca (61)-hAtha Aphe (3)-apane Apa, svayameva / prAcAra (41)-vyavahAra, calana / zrAbharaNa (84)-pAlana-poSaNa, paravaAyA (62, 71)-acche, zreSTha / rish| Acha (103)-(saM0 asti ) hai| | AyA (103)-paaye| /
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 8 ] ArAdha (23, 26 )-ArAdhanA, / AhuDiyA (65)-bhir3e, yuddha kiyaa| prArthanA / pAhuDe (66, 86)-bhiDate haiM / ArAdhA (21)-praarthnaaeN| ArAdhiyo (34)-grArAdhanA kii| inda (6, 36, 43)-indr| ArAdhI (21) ArAdhanA kii| indajIta (57, 52)-indra ko jItane ArAdha (67)-pArAdhanA karatA hai| vAlA rAvaNaputra mahAvalI pArAhiyA (88)-pArAdhanA kii| meghanAda, indrajIta / zrArAhai (26)-ArAdhanA karate haiN| indataNA (57)-indra ke / dhArAhyo (3)--ArAdhanA kii| indarA (72, 78, 87)-- indra kaa| pArogija (17)-bhojana kiijiye| | indara (65)- indra / Alama (6, 10, 71)-sasAra, indi (28, 43, 46,78)-indra / duniyA, vizva / | indra (83)-devarAja, indra / 11, 86, 60)-Izvara, prbhu|| imbarIka (2)-sUryavazI eka paurANika AlamaDA (14)-Izvara, Alama / rAjA, ambriip| pAlamA 84, 61, 66)-Izvara / imvirIka (44) ayodhyA kA eka sUrya pAlamau (91)--Izvara / vaMzI rAjA, ambarIpa / ALA (96) ke i miyA (16)-umaa| prAlimasAha (103)-shiv| i hi (85)-yhii| zrAlejhi (55)-vicAra / i (100) hI, nizcayArtha sUcaka AvAsa (36)-nivaas| avyaya, hii| Avi (56)-paakr| iAra (14)-inake / Avisya (18)-paayeNge| igyArasi (102)-ekaadshii| Avisya (18, 66)-aayeNge| iNa (53, 102)-isa / prAvI (11)-aaii| iNi (42, 67, 75, 77, 82)-isa / (102)-aaii| iNi pari (23)-isa pr| pAsa (23, 36, 37, 64)-aashaa| irigarau (11, 71)-isakA / prAsarau (10)--Azraya, shaaraa| itarA (10,50)-itane / AharaNo (77)-mAra DAlatA hai, itarI (20, 36)-itarI / mAratA hai| itarau (36, 40)-itnaa|
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 8 ] itA (84)-itne| | isI (45, 47, 48, 53, 57, 62, itau (45, 70, 73, 76, 63) 36, 71, 78, 102)-aisA / itnaa| ihaDA (2)-aise| idhaka (59)-adhika / ihaDI (42)-aisii| idhaki (53) - adhika teja / ihaDau (53)-aisaa| inA (50)-itane ?, ilA, pRthvii| ihikAra (46)--ahNkaar| ini (38, 48)-anya / ihiDI (43)-aisii| inibhAu (66)-anyAya / ihilA (6)-gautama RSi kI patnI inili (43)-anila, havA / kA nAma, ahilyaa| inIla (45)- anila / ineka (3, 24, 36, 41, 100)-- Ida (39)-indr| aneka / I (100)-bhii| inauiti (78)-inoini = anyony| Ikhai (63)--dekhatI hai| ima (40)- isa prakAra / Ikhau (42)-dekhiye, dekheN| imi (20, 38, 60)-isa prakAra / ItA (21)---itnii| imiyA (65)- umA, paarvtii| Iye (65)-is| imiyA (13)-umA, pArvatI / Isa (64)-mahAdeva, ziva / imirita (86)-amRta, sudhA / Isara (38, 44, 61, 71, 72)imyAM (23)-umA, paarvtii| harirasa ke racayitA IzvaradAsa imyA (67)-umA, pArvatI / vArahaTha / iyA (54)-inko| Isara (64)-Izvara / iyai (5, 6)-ima / iyarA (71)-isake / IsarajI (74)-Izvara, paramAtmA / iLa (5, 60)-ilA pRthvI / Isavara (45)-iishvr| iLA (50, 52, 62, 63, 64)- IsA (60)-IsAI dharma ke pravartaka pRthvI, ilaa| eka prasiddha mahAtmA iisaa| iLi (67, 87)-pRthvI ilaa| IsAragada (74, 67)-vArahaTha IzvaraisAraNada (1) IzvaradAsa vArahaTha / / dAsa /
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 10 ] | utimi (38, 45)-uttama, zreSTha / ubhAraNA (36, 67 )--valayA, uttima (28)-uttama, aSTa / nyochAvara / uyApi (66) -uyApana karake, unmUukati (23)-ukti| lana karane / ukatti (34)-ukti| uthApai (100)-unmUlana karatA hai| ukhiraNa (28) uThAkara / udALaNa (92)-unmUlana karane ko| ugara (62)-ugramena, kasa kA pitaa| udyAma (35, 46)-udAsIna, virakta ugrasena (5, 66)-kasa kA pitA, | udyAmI (60)-virakta, udAmIna / mathurA kA raajaa| ucariyA (2, 68, 100)-uddhAra ucarA (38)-uccAraNa kreN| kiyA, mokSa de dii| ucAra (71)- uccAraNa, jp| udhara ( 36)-uddhAra kie, uddhAra ucAre (45)-uccAraNa kiyA, uccA karatA hai| raNa krke| udhAra (36)- uddhaar| udyALI (14)-do, vitaraNa kro| udhAraNa (1, 5, 100)-uddhAra karane uchAha (6)-utsava / ko| ujALa (18)--ujjvala / udhArI (58)-uddhAra kiyaa| ujhATa (58)-uchAlate, vaaNttte| udhAra (18)-uddhAra kara denaa| uThADiyA (84)---uThAye, utpanna kie (26)-uddhAra karatA hai / uTha (41)-vhaaN| (56, 66)-uddhAra kiyA / uDArDa (42)-uDADa detA hai| udhirisa (102)-uddhAra hogaa| . uraNa (36)--us| uDiyA (103)-vidIrNa kara DAle, uraNahAra (35)--sUrata / mAra ddaale| uNi (9, 48)-us| uveDina (12)-unmUlana karegA, ugihAri (32)-samAna / ukhADa degaa| utAmaLo (55)-gIvratA pUrvaka / uverDa (47)-udheDatA hai| utArisa (12, 66)-utAregA, miTA upaja (43) utpanna hote haiM / deNge| upanA (74)-utpanna / utAra (20)--AratI karatA hai| uparAdha (35)-aparAdha / (32)-dUra kre| aparAdhA (97)-aparAdha, doSa /
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 11 ] upari (43)-Upara, pr| | uvAraNa (33, 67)-ulyaa| upAaNa (76)-utpanna karane ko, uvAraNA (44,48)-valayA, nyauchAvara utpanna karane vaalaa| | usAsa (36) ucchvAsa / upAiyA (20, 52)-utpanna kie / upAIyA (50)-utpanna kie| | UMA (56)-una / upADiyau (58)-Upara uThA liyA / Udhau (57)--audhA, ulttaa| upADe (30)-uThA liyaa| UyA (74)-unkii| upAyA (16, 21, 43, 50, 51) Ue (44)-ve| utpanna kiye| Ukhale (83) Ukhala me| upAyau (45)-utpanna kiyA / UgA (11)--utpanna hue| uvArI (103)-rkssaa| Ugrasena (60)-mahA pApAcArI rAjA ubhe (88)-ubhaya, dono| kasa ke pitA ugrasena / u7 (44) ve| UdhA (62)-uddhava / ura (43) hRdaya, vakSasthala / | Ucara (61)-uccAraNa karate haiM / uraLI ( 27, 47, 76)-cauDA, vistRta / UDIsa (84)-bhArata ke eka prAnta urA (11, 46, 60)-isa ora / kA nAma jahAM bhagavAna buddha kA uri (43, 76)-ura me, vakSasthala janma huA thA, uddiisaa| me, hRdaya me| | UyApiyA (78, 87)-unmUlana kara urI (62) yahA~, samIpa, diye| ulasa (43)-prasanna hotA hai, ulasita | UyApa (63) unmUlana kiyaa| hotA hai| UvarA (38)-uddhAra ho jAve / ulALaNa (62)ullasita karane UvariyA (74)-uddhAra kara diye / vaalaa| Uvava (44)--uddhava / uLAvija (103)-gAiye / sumiraNa | ganho (47)-uSNa / kriye| kaMpanI (102)-utpanna huaa| uThAva (88)-bhajana kare, sumiraNa | Upara (67)-Upara / kre| UparA (31, 32, 63) Upara / uvara (48)-vaca gayA, baca jAtA hai | parA (36, 45) jaar|
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 12 ] Upari (20)-rakSA, shaaytaa| (38, 41, 42, 45) uupr| ai (6)-ye| UpAyaraNa (80) utpanna karane vaalaa| Ubha (14) ubhaya, dono| aina (88)--aur| Ubha (61) ubhaya, do| aisahi (60)-aise hii| UbhI (11, 12)-khddaa| | aiha (5)--yaha / UlaTA (85)--ulaTa paDe, yuddhArtha yo AkramaNa kiyaa| zro (3)-are, vaha / UlaTa (59)-ulaTA, viloma, viruddha / | aokhA (30)-UpA-vANAsura kI ___ kanyA jo aniruddha ko vyAhI e (15) hai, yaha, hai| gaI thii| (31, 56) yaha aochaDI (76)--choTA, tuccha / eka (37) ek| pochAha (67) utsava, hapaM / ekala-mala (27)-Izvara kA eka nAma / aocharI (40)-laghu, chottaa| ekalamala (4, 68, 94)--pArabrahma, proNa (7, 25)-caraNa, paira / viSNu, sarva zaktivAna, akelA | othi (30)-vahA / hI kaiyo se yuddha karane vaalaa| | pothI (30)-vhaaN| ekalamalA (10)-Izvara kA eka nAma / propama (46)-zobhA detA hai| ekiriNa (30, 47)--eka / opi (57)-zobhita hokara / etalau (46)-itnaa| propiyoM ( 54, 56 )--zobhAyamAna etoja (46)-itanA hii| huaa| etau (46)--itnaa| opai (53)-zobhA dete haiN| ethi (16)--yhaa| (60)-zobhita hotA hai / ethIya (13, 14, 60)yahA~ / __(103,-zobhAyamAna hotI hai| ema (37, 53, 60)--isa prakAra / erasA (89)-IrSyA / oLakhiya (2)-pahicAnA jAnA / eha (3, 35, 41, 42, 44, 45, oLakhiyo ( 34)-pahicAna liyA, 47, 67, 101, 103) yaha, ye| samajha liyA / ehI (87) yhii| | oLakha (35)-pahicAnatA hai|
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 13 ] zroLage (60, 61)-stuti karatA hai | kaMsavALA (68)kaMsa ke / (karate haiN)| kaMsAra (12)eka prakAra kA vyaMjanaoLabhA (58)-upAlaMbha / vizepa / olikhiau (97)--pahicAna liyaa| kasALa (66) vAdya-vizeSa jo jhAjha se baDA hotA hai| zrI ( 3, 12, 26, 34, 42, 45, kaMsAsura (60) dekho 'kNs'| 46, 46) yaha / kasAsura (103)-dekho 'kasa' / (3, 86)-are| kaMsi (82)--dekho 'kasa' / prauDAha (96)-utsAha, harpa / prIyIai (74)--vhaaN| | kacha (52)-kacchapAvatAra / audrake (52)-bhayabhIta hue| | kaji (51, 82)-liye zrILaga (56) stuti, yazogAna / / kaTa (43)kaTi, kamara / oLagU (3)-stuti karUM, yaga varNana (E) nAga karU / kaTaka (64, 70, 84, 85, 61) menA, dala, samUha / kai (83)-kyaa| kaTaka (54.56)-asura, rAkSasa. rATha / kaTakaDA (12) sanA kaTaga (22)--vAvaka, vighnkrtaa| kaTake (93)--phaTaka, dala / kaMThIra (94)-niha (nRsiNhaavtaar)| kaTaga (63) senA kaMta (36)--kAta, pati / kaTharaNa (2, 35)---kaThina / / kava (4)-skandha, kandhA / kaThiyANI (15)--kAThiyAvADa prAnta kaMmaNa (19)--kIna / me utpanna strI athavA kAThI kasa (36, 60, 61, 62, 67, 71, jAti kI strii| 83)-mayurAdhIza ugrasena kA putra aura zrIkRSNa kA mAmA kasa, | kaTha (41, 50)-khaaN| jise mArakara zrIkRSNa ne unakI kaDakaDa (91) prahAra ka kaDakaDa (91)--prahAra kI dhvani / kaida se apane mAtA-pitA ko ! kahiDisa (66)-kaDakaDAhaTa kI vvani chur3AyA thaa| karate hue guttge|
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 14 ] kaDiyA~ (86)-kaTi, kmr| kapALa (61)-mastaka se, zira jhukA kr| kaDI (84)-kaTi, kamara / katiyANI ( 22 )-kalpa gotra me | kapi (65) vAnara / utpanna eka durgA-kAtyAyanI / kapila (3, 6, 28, 82)-sAkhya katIprANI (18)--dekho 'katiyAraNI' zAstra ke praNetA eka RSi kada (, 11 16, 64)-kava jinhone rAjA sagara ke sATha / (66)kbhii| putro ko bhasma kara diyA thaa| kadarau (81)--kava kaa| inhe viSNu kA pAMcavA avatAra bhI mAnate haiN| kadi (64)---kava kade (66)-kabhI kapili (24, 36, 54)-kapila muni kamati (88)-kmii| kadeI (103)-kabhI bhii| kanahiyA (58)--zrIkRSNa / kamadha (56)-kavadha nAmaka asura / kamaNa (26, 35, 52, 72, 63)kanA (41) na hii| kaise, kauna / (86)-athavA, aur| kamadha (16)-rAThauDa / kanA (48)-pAsa kamadha (36, 100)-kamala, pakaja / (65)--yA, athvaa| kamaLA-kata (36) lakSmIpati, viSNu (78)-kava, kyo nhii| kamaLI (54)-mahAdeva / kanhaIyai (83) shriikRssnn| kamANI (66)-priya putra, kamAne kanhI (55)-paas| vAlA beTA, kamAU / kanhai (73)-pAsa, nikaTa / kamAiNa (5)-1. kamAne ke liye 2. mArane ke liye| kanhaiyA (33)-zrIkRSNa / kamAI (47, 67)-upArjana / kapaTI (70)-kapaTa (dhokhA) karane kamAlI (36, 56, 69)--ziva, mahA dev| vaalaa|
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 15 ] kamera (56) nala kUvara / | karA (1)--karU / kara (41)--hAtha / (68, 66)-kre| karaga (63) hAtha / | karAne (5)-karavAtA hai| karaNA (50, 52)-karuNA / kari (27, 38, 45)--karake / karaNAkara (100)-karuNAkara, dayA- (34)-kariye / sAgara / karije (32) kriye| karaNI (103)--karUM, krnaa| karijo (6)--krie| karatA (23)-kartA, racane vaalaa| kariNALA (16)--vIra, tejasvI / karatau (96)--kiyA karatA, karatA kariyA (48)-krie| huaa| karisa (12, 17, 72) kregaa| karattA (64)--kartA, racayitA kariho (34)-krie| karanALi (66)-1 eka prakAra kA karIma (6)-kRpAlu, maharavAna / vaDA Dhola jise calatI gADI para vajAyA jAtA thaa| 2. eka karIsa (66) kregaa| prakAra kA phUMka-vAdya nArasiMha, | karai (36, 44, 47)-karate hai| karauM (23)--karU, karatA huuN| karamA (95)-bhakta strI kA vAI jo karau (59)-karate ho, karatA hai / jagannAthapurI me rahatI thii| / karau (96)kIjiye / * yahA~ para nimna AkhyAna se artha spaSTa ho sakegA nala kUvara kuvera ke putra the / eka bAra apane bhAI maNigrIva ke sAtha ye kailAza parvata ke samIpa upavana me jalakrIDA kara rahe the / adhika zarAva pI lene ke kAraNa apanI striyo sahita ye nagna ho gaye aura inako apanI nagnatA kA bhAna taka na rahA / idhara maharSi nArada prA nikale / inakI aurato ne to turanta vastra pahina lie kintu ye dono nirlaja hokara nagna hI khaDe rahe / nArada jI ne inhe zrApa diyA ki tuma vinA vastra pahane ThU0 kI taraha khar3e ho jAvo, vRkSa bana jaao| bhopU /
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 16 ] kalakI (5, 30) kalki avtaar| | kasisa (65)-kaTivaddha kregaa| kalapata (36,47)-kalpAMta, pralaya / kahaDI (2)-ksii| kaLasa (24, 32, 37, 92) devamUrti kahatau (93)--kahatA raha / ko jala caDhAne kA pAtra ayavA | kahara (56, 66,70,71, 75, 83)aise pavitra kalaza kA devamUrti para / bhayakara / caDhAyA huA jl| (80)-kop| kaLaha (54, 66, 86)yuddh| .. (82)-Apatti / kaLhA (100) yuddho| kahA (34, 38)-khtaa| kalArya (87)-pocaa| kahi (39)-kahakara / kaliMga (31)-1. deza kA nAma, 2. / kahika (6)-kahakara athavA kucha / dupttjn| kahije (35, 37, 46, 50)-kahA kali (44)-kliyug| jAtA hai, kahe jAte haiM, kahiye / kalipaMta (2, 47)-kalpAnta, pralaya, kahisI (36)-khege| naag| kahI (81)-koi / kalimAhi (45) kaliyuga me kAi (35, 40, 62, 63, 65, 69)kaliyANa (102)-kalyANa / kyaa| kaLiyA (21)-nAza kiye| kAima (86) kAyama, dRDha, Izvara / kalyANa (35)-uddhAra, mokss| kAka nA (72)-koI ko, kisI ko / kavaNa (36)-kauna | kAkarA (66)--kakaDa / kaviyaNa (100)-kavijana, kaavykaar| kAgara (13)-kguraa| kavilAsa (26)-kailAsa / kAdhau (92)-kNdhaa| kavilAsa (2, 43)-mokSa, kailAsa / kAnaDa (5)-zrIkRSNa / kavilI (16)--kpilaa| kAna (34)-duur| kavIyarA (8) kavi logo| kAnhaiyA (75)--zrIkRSNa / kavenara (11, 38)-kavIttvara, kAnhaDa (27)-zrIkRSNa / mhaakvi| kAvaDa (16)-camAra jAti ke ve puruSa kasaMna (16)--zrIkRSNa / jo rAmadeva ke ananya bhakta kanaTa (46) knndd| hote haiN| kamiyo (73)-badhana me ddaalaa| kAhi (79)-kucha /
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 17 ] kAI (20)-kucha / kALa (20, 68)-mRtyu, mauta, yama / kAi (32, 46)-kyaa| kALa-kALU (27) yamarAja kA bhI kAima (9, 10, 11, 17, 24, 64, ymraaj| 10)-dRDha, sthira / kAlarA (31, 86)--koyalA, namakIna kAimA (11, 66)-dekho, kAimi / bhUmi jahA~ para papaDI adhika kAimi (9, 11, 84)--vaha jisakA utaratI ho tathA vone para kucha astitva binA kisI dUsare kI bhI paidA nahI hotA hai| sahAyatA ke banA rahe / kAliMga (89)-asura kA nAma / kAimI (68)-dRDha, aTala, Izvara / kALi (53)-kAla, mRtyu / kAI (36)-1 koI, 2 kucha / kAlIga (32)-asura kA nAma / kAchivA (80)-kazyapAvatAra / kAlIganA (87)-asura kA nAma / kAja (56)--lie| kALIgA (13)-eka asura kA nAma kAThI (73)-dRDha, majabUta / jise kalki avatAra ne mArA kAdi (75)-nikAla de| thA, hiMdavAnI nAmaka latAphala - kADhI (95)-nikAla lii| jo taravUja se milatA julatA kAnhaIyo (63, 76) zrIkRSNa / hotA hai| | kALI (1)--kRSNa sarpa / kAnhaDa (1, 60)-zrIkRSNa / kALI (2, 70)-pAgala, unmata, kAnhuA (33, 36)-zrIkRSNa / klupit| kApaDI (13, 65)-eka prakAra ke kAlhe (72)--paagl| sanyAmI yAcaka vizepa, bhATo kAlhI (100)-pAgala / kI eka shaakhaa| kAsipi (80, 66)-kazyapa kA, kApi (56)-kaattkr| kazyapa ke| kApirisa (13) kApuruSa, kAyara / kAsu (36, 76, 88)-kisase, kyA, kApai (30)-miTA diyA, nAza kiyaa| kme| kAmaDA (76) kAma, kaary| kAsu (40)-kyA, kisase / kAyama (86)-iishvr| kAsU (7, 26, 70, 72, 83, 103)kAraNa (52)-lie, nimitta / kaise, kyaa| kAraNa (56)-lie| } kAha (36)--kyaa|
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] kAharU (66)-eka prakAra kA Dhola / kima-kari (10)-kisa prakAra se / jo prAya yuddha ke samaya hI kimi (20, 23, 24, 27, 75, 76, vajAyA jAtA hai| ___ 80,100)-kaise, kisa prakAra, kAhalA (87)-bholA / viSNu, kis| kAhalI (20) udvigna, ugra rUpavAlI kimera (61)-kuvera / kAhi (36)-kis| kiraNALa (13) sUrya / kAhika (37)kuch| kiri (50) mAno kiMdare (28)-kinnr| kilaMga (5, 10, 17, 30, 67, 84, kihika (63)-kuch| 86,87, 61, 66, 100)kiraNa (27, 36, 101)-kisa / kalki avatAra, eka asura kA kiNahI (41)-kisii| nAma hai jise kalki avatAra kiNi (50, 81)-kisa / mAregA , kitarA (17, 18, 63, 14, 100)- kilaganA (87)-asura kA nAma / kitane, kitane hii| kilagarA (61)-kilaMga nAmaka asura, kitarAI (2, 80, 56,75, 100) ke| kitane hii| kisana (6, 8, 26, 62)--zrIkRSNa kitarA eka (17)-kitane / kisana (1, 3, 27, 43, 47, 48, ktirI (21, 76)-kitnii| 46, 53, 56, 57, 58, 56, kitara (72)-kitane / 60, 61, 62, 63, 65, 66, kitarI (72)-kitnaa| 66, 70, 71, 72, 73, 77, kitAI (81)-kitane hii| 80, 81, 82, 83, 86, 66, 102) zrI kRSNa, zrI rAma, kitA (94)-kitne| vissaa| kitAI (44, 47, 85, 86)-kitane | kisana-dIpana (45)kRpaNa _pAyana, ved-vyaas| kinaraha (36)-kinnr| kinA (67)---athvaa| | kisana dIpAnina (5) kRSNa dvaipAyana kima (36, 50, 66, 71, 103) pArAgara ke putra veda-vyAsa / kaise| kisani (46, 51)-zrIkRSNa / hii|
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 16 ] kisana (15)-cauhAna vaza kI khIcI / kInhI (36)-kI zAkhA kA rAjapUta / kIyo (45)-kIyA kisina (55)-zrIkRSNa, raam| | kIra (36, 55, 81, 103)--zuka, kisina dIpAyaNa (77)--kRSNa pAyana totA, vyAdha / kisa (80)--kauna se| kIrati (21)--kIti kisI (11, 32, 50, 66, 84)- kIlA (62, 76, 83, 61)- krIDA, kIna-sA, ksii| __ liilaa| kihaka (88)-kucha to| kuArI (32)-avivAhitA, kumAkihaDI (8, 19)-kisa rikaa| kihaDo (46) kaisA kuMDalapI (16)-ku DalinI kihika (10) kucha kuNa (95)--kIna kihiki (11)-kucha kuta (66)-bhAlA kIca (65)-kIcar3a ku tA (32)-pANDavo kI mAtA, kIdara (13)-kinnara __ kuntI / kIca (66, 85)-paka, dldl| kumbhakaraNa (57)-rAvaNa kA bhAI, kIjai (37, 38)--karie eka daitya / kITa (79)-kaiTaka nAmaka asura jo kuNavA (60) kuTumba kuNa (4, 5, 26, 37, 41- 46, 56, kokAko 68, 66, 76, 76, 87, vipNu ne mArA thaa| 101)-kauna, kisa, / kITaga (21, 52)-dekhaH kITaka / kuNe (40, 41)-kisa kisane / kIva (4, 30, 53)kie, kiyaa| vijyA (61) sa kA eka anucarA kIdhA (2, 3, 6, 16, 94)-kie jimakI pITha kuvaDI thii| kIdhI (10, 48, 62)-kI kumayA (70)-kamI, prabhAva, kop| kIyo (13)-kiyA kurakheta (5)-kurukssetr| kIdhI (4, 12, 13, 28, 29, 32. kurANa (18)-kurAna / 50, 66)--kiyA, kiyo, kara kuridi (30)- kagAlI, nirvgtaa| diyA / / kusaTAmiriNa (43)-kaustubhamaNI /
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 20 ] kuhADaM (66) kulhaaddii| | kevI (16)-mnu| kUtro (86)-kUpa / , kesava (1, 74)-viSNu, zrIkRSNa, kUkar3A (58)-kapaDe kI vAtI, vastra kezava / __ vartikA / | kesavarADa (100)-kezavarAja, Izvara / kUkUuvA 48)-trAhi-trAhi, pukAra / viSNu kA eka nAma / kUkhA (101)-kosa, kukSiA | kesavA (9, 10, 34) kezava, viSNu kUTatA (13) mArane pr| kA eka nAma / kUTADi se (10)-asatya karegA, jhUThA kehara (26) nRsiMha / siddha kregaa| kehika (100)-kucha, kreN| kUTija (16)-pITe jaayeNge| 'ke (46, 20, 41,44, 61)--kisa, kUTiyA (36, 100)-nAza kiye, kaa| saMhAra kiye, mre| kaiye (51)-kitne| kUDA (16)---asatya bhaapii| kara (75)-kiske| kUpa (35)-kuuyaa| ko (23)---koii| kUvaDI (30)-kubjA nAmaka kasa kI | koi (41)-koI, nizcita / daasii| koilA-giri (21)--parvata vizeSa / kUrama (3, 6)-kacchapa, sUryAvatAra, koki (28)-vissnnu| kacchapAvatAra / koTa (28)-madhu, kaittm|| ke (11, 17, 18)-kyA, kii| koTavALa (13)--paharedAra, caukIdAra keI (36, 36, 41, 51, 66, 67, | koDa (E)-utsAha, umaMga / / 66)-kitane hI, kaI, kitnii| koDa (87)-krodd'| kekANa (52)-azva, ghoddaa| koDi (31, 20, 26, 36, 44)keriNa (30)-kis| karoDa, koTi / keto (46)-kitnaa| koDiyA (33)-koTI, kodd'| kethi (16)-kahA~ / kor3e (12)--koTi, koDa / kema (7, 46, 66) kaine, kisa prakAra | kopa (32, 65)-gussaa| keraDA (66)-karIla kA vRkSa ? kopiyo (52, 54)-kopa kiyaa| kevala-giyAna (26) kaivalya jJAna / kopai (53, 42, 60)-kopa karatA hai|
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 21 / koma (36) kuurmaavtaar| / khaDakhaDa (61)-TakarAne kI dhvani, koyar3o (72)-bacco kA eka khAsa / dhvani vizeSa / prakAra kA khela jisame | khaDaga (32)-talavAra / kapaDe ko geMda ke AkAra | khaDi (60)-hAkakara, hAkA / me vaDI dakSatA se sameTa | khaDimai (85)-claaegaa| lete haiN| isa geMda ko kharagI (87)-khanA, khodA / AkAza me pheMkate haiM | khaMpAya (16)-nAza kara diyaa| ' jisase kapaDA khulakara | khapAvaraNa (5)- nAza karane ko, dhvaMsa / geMda rUpa miTa jAtA hai karane ko| tava vaccA hAra jAtA khamA (42)-kSamA / khara (6, 56)-eka rAkSasa jo rAvaNa kolAlI (39)-kumbhakAra, brhmaa| kA bhAI thaa| kosalyA (6, 55)- kauzalyA / kharA (13, 77, 86)-ThIka, pakkA, kosili (101)-kauzilyA / dRDha / - kohara (75)-kUpa / kharo (85)-pakkA, dRDha, nizcaya / kohika (77)--koI eka / kharau (53, 60, 64)-pakkA, dRDha, ko (54)-kaa| nishcy| kyA (45)-kisalie, kyo, kaise| khala (16, 21, 56, 66, 67)-duSTa, kya (72)-kaise / asura, rAkSasa, shtru| krama (51, 7, 37)-karma, kaam|| khalaka (84)-sasAra, duniyA~ / kipA (96, 102)-kRpA / khalahI (82)-dupTo ko| krisana (39)-shriikRssnn| khalA (62, 63)- zatruo, dusstto| krIta (5, 50)- kIrti / khaLikiyo (76)-kalakala kI dhvani kreta (36) - ketuha / __ karatA vahA, pravAha me huyA / krodhiyo (62)-krudha huA, krodha khalI (87)--duSTa, asura / kiyaa| khavAr3e (42)-khilAtA hai| khavAra (42)-khilAtA hai| khaMDa (100)-ttukddaa| khesAM (14)-1. bhAgate hai 2. laDate khaMDa-DaMDUla (30)
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 22 / khama (87, 77)-bhiDe, yuddha kiyA, / khiNe (28)--paTakanA, ddaalnaa| bhiDegA, yuddha kregaa| khimAvata (41)-kSamAvAna khasI (10, 84) yuddha kIjie, khimiyA (16, 23)-kSamA bhiddiye| khimyA (47)-samA khAMci (76)-khAca kara, AkarSaNa | sivi (63)-kopa karatA hai, kopa krke| krke| khANi (47)-prakAra, taraha, khAni / khisa (76)-bhiDe, Takkara lI, yuddha ! sAga (87, 91)-talavAra / kiyaa| khATiyo (82, 83)---prApta kiyA, khIca (65)vyaMjana vizeSa jo prAya apArjana kiyaa| bAjarA ko ukhala me kUTa khATI (57)--prApta kii| kara banAyA jAtA hai| khATa (75)-prAta karatA hai, prAtta | khIja (41, 72)-kopa krnaa| khIjato (71)-kopa karanA / khADa (3, 87) khaDDA, gaDDA / / khudAi (23)-khudA, Izvara / khANa (36)-khAni, jiivyoni| khurAsANa (64) yavana khANi (40, 48)-khAni, prakAra / khU dAmalajI (11)- Izvara, vaha pracaDa khANe (50)-khAni, prakAra / yoddhA vAdazAha jo bahuta khAdhA (67)---khA gye| se prANiyo ke kapTa apane khAvI (3)-khAI Upara sahana karatA hai| khApara (63)-duSTa / khUTaviho (10)-samApta karoge, samAta kara deNge| khAphara (5, 30, 100)-asura, | khUTA (19)-samAta ho gaye, mara gye| ___ rAkSasa, asura kA nAma, duSTa / khArI (100)-kaDuvA, kaTu / khUba (95)=bahuta, vaDhiyA / khAsA (11)vaTiyA, suddaul| khecara (57) AkAzagAmI / khAsI (16) khAsa, vizeSa, mukhya, khecarA (85)-AkAzagAmI / pradhAna / kheta (10,32) yuddhasthala, raNakSetra / khidi khiDi (23)-deza-deza, khaMDa-khaMDa khetapALa (13)-kSetrapAla / khirigayo (53)--noca diyA, ucer3a setapALA (85)-kSetrapAla nAmaka diyaa| devo|
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 23 ) khetala (61) kSetrapAla deva / | gama (36, 36)-pahu~ca, jJAna / kheSa (14, 60)-dveSa, DAha / gamara (87)-yuddha khevI (55)dvaSa, DAha / gamA (40)-hu-gamAM, cAro or| kheriyA (62)-mAra ddaale| | gamADA (8)-nAza kIjie, miTAie kheLA (61)-~sAthI, mitra / gamAyA (21)-nAga kiye| kheliyo (63)-khelA, krIDA kii| gamAyo ( 54, 55 )- nAza kiyA, khelo (32)-khelo, yuddha kro| | miTA diyaa| "saMga (86)-ghoDA gamiyo (2)-nAga huA / cara (11)-kuzala kSetra garma (78) - jAte haiN| khoTI (100)-kharAva, burii| gayaraNa (51, 86)- gagana, AkAza / khoDIla (5)-burI AdateM, garva / / gayAsura (4)-eka asura kA nAma / khosaNa (5) chInane ko, chInane vAlI garanA (27, 36, 76)-vRddha garaDherA (62)~vRddha gaga (44)-gagA ndii| garaDharI (16)-prati vRddhii| gagA (2)-gA garaDherau (4, 7) vRddh| . gaMgeva (44)-gAgeya, bhISma pitAmaha / garaDhI (47, 68,60)- vRddha, prAcIna gajaNa (45) nAza karane vaalaa| garava (55)--garva, abhimAna / gajarAja (6)-vaDA haathii| garunI (24)--gabhIra gajarau (78) - bhaktarAja, gajarAja kA gaLyiA (21) nigala gaI, mAsa-piMDa gaTaka (20)-ghUTa gaha (55)-gaMbhIra gaDA (38)-gADhA gahana (6)- gabhIra gaNA (76)-samajhe gati (95, 21, 35, 42)-hAla, grahiyA (60)-grahaNa karane se| lIlA, gatikA, mokSa / gAjaNa (100)-parAjita karane ko| gattI (61)-gati, mokSa / gAjai (58)-saMhAra karatA hai, nAza gadA (17)-zastra vizeSa / karatA hai, parAjita karatA hai| gadApati (43)--gadA nAmaka zamya gAna (103)-guNa-gAna, nAma-smaraNa ___ ko dhAraNa karane vAlA, viSNu gAmI (grAmI) (27)-gamana karane ganAiti (101)-samadhI vaalaa|
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 24 ] gAi (6, 36, 45)-gAya, gaa| gira (47)--parvata, giri / gAiyA (90)-- gAe~ giravara (65)-girivara, parvata / gAjiyA (87, 66)- garjita hue| giLi (48)---nikala gyaa| gAjiyo (55, 80)-garjanA kii| giLyiA (20, 18, 100)---nigala gADhi (50)---Thosa rUpa se, sammilita gaI, dhvasa kara diye, sahAra gAya (64)-gau kara diyaa| gAliyo (83)-naSTa kara diyA, miTA | giLiyau (94) nigala gyaa| diyaa| | gila (4, 47, 66, 87)---nigalatA gAvatarI (44)-gAyatrI hai, nAza karatA hai, nigala gAvaDa (101) - gAye jAte haiN| gAvatarI (13, 21)-gAyatrI gItA (32)- bhagavad gItA / gAvA (38)-varNana kreN| gubAra (17)--gavAra gAviDa (83)-gAeM gur3AyA (63)--mAra DAlA, sahAra gAvitrI (32)-gAyatrI kiye| gAyo (32)-gAyA guDidA (98)-1 sira, 2 vIra / gAhiyA (60)-dhvasa kie| guDisa (66)--luDhaka jaayeNge| gAhaiDi (38)-gaMbhIra, gaabhiiry| gurDa (66, 87)-vIra gati prApta hoMge giyo (56, 71)-gayA, miTa gayA, / gira gaye, luDhaka gaye / nAza ho gyaa| guNa (67)- kIrti / niriNa (42, 73)-samajha, samajhakara guNapati (6)-gaNapati, gajAnana / giNiyAM (63)-samajhA guNI (47) - gunavAna, utkRSTha / giraNIje (46 )-ginA jAtA hai, | gudra (64)-maas-piNdd| ginie| gura (38)---zikSaka, jJAnadAtA / ginakA (95) vezyA guraDa (36)~-viSNu ke vAhana kA nAma ginikA (74)-eka vezyA jite bhaga-1 jo pakSiyo ke rAjA samajhe . vAna ne mokSapada diyA / jAte haiM, grudd'| gimi (61)-miTA de, nAza karade / gurahara (60)-~guruvara, zreSTha /
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 25 ] guruDa (48)- garuDa / | gopiyA (36)- gopikaaeN| gulAma (37)-dAma / | gopI (11)- zrIkRSNa ke sAtha vAla gema (2, 8, 21, 64, 73)- pApa, krIDA karane vAlI vraja kI klk| gopa jAti kI strieM, gopa gemarA (21)- gaja, haathii| pani / gela (64)- piiche| goviMda (63) - goviMda / gokala (93)-gokul| goma (46)-bhUmi, pRthvii| gokhaDa (67)- gavAkSa, jharokhA / gorajA (88)-gaurI, paarvtii| goTha (16)- gossttii| govinda (76, 56, 63, 66)-Izvara, goThi (56)-goSThI, prIti bhoja / | viSNu kA eka nAma / goDavADa (17)-mAravADa rAjyAntaraMgata govindA (37, 66) - zrIkRSNa / pAlI jile kA eka bar3A bhAga govidi (74)-govinda ke, kRSNa ke jahA~ para pahile gauDavaMza ke | goviMdai (61, 63)-goviMda, zrIkRtNa kSatriyo kA rAjya thaa| - zrI rAmacada / goDi '62)-~dhvasa karake / goviMdI (60, 68)-zrIkRSNa, goviMda / goDiyo (15) indrajAla kA khela | goha (100)-niSAda jAti kA nAyaka karane vaalaa| jo zRgaverapura rahatA thA aura go? (100'-pAsa, nikaTa / zrI rAmacada bhagavAna kA mitra gotima (67)-gautama Rpi / thA, guha / goto (2)-ckr| gohi (63)-guha, nipAva / godaDa (16, 38)-eka prakAra ke gauri (36, 44)-pArvatI / sanyAsI, eka mahAtmA kA | gaurijA (38)-gaurI, paarvtii| nAma jo niraMtara kathA hI pahana | gaurijyA (32, 67)-gaurI, pArvatI, kara rahatA thaa| umA / godAurI (81;- godAvarI nAmaka | gaurI (21)-gaura varNa kI, paarvtii| ndii| gauliyA (83)-gopAla, gvAlA / gopAla (47)-zrIkRSNa, viSNu kA gyAna (15, 38, 66, 102)-jJAna / eka nAma / | gyAnarI (36)-jJAna /
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 26 ] gyA '46)--gye| ghaNa (11, 45, 46, 50, 66, 75)gyAnaha (44) jJAna / bahuta, adhik| grava (45, 50)-garva, garma / ghaNanAmI (24, 51, 68)-bahuta se grabhavAma (50, 66)-garbhavAsa / ___ nAmo vAlA, Izvara / gvAla (33)-gopAla, rkssk| | ghaNanAma (36)- bahuta se nAma vaalaa| graha (57)-ve tAre jinake udaya asta ghaNanAmI (75)-vaha jisake aneka kAla Adi ke viSaya me prAcIna nAma ho| jyotipiyo ne jJAna kara liyA | ghaNA (32, 75, 83, 84, 61)thaa| inakI sakhyA phalita bahuta, adhika / jyotipa me nI mAnI gaI hai| ghaNI (39)-cAturya / grahi (72)-pakaDakara / gharaNU (70)-adhik| grahiyo (26)-pakaDA, dhAraNa kiyA / ghaNerI (40)--vahuta / grahisI (64)-pakaDoge / ghaNaM (54, 56) adhika, bahuta / grAMma (EE)-graam| ghaNariDa (10)-adhikahaTha, jidda / grAmI (101)-gAmI, gamana karane | ghaNoM (70)-adhika / bAlA, calane vaalaa| ghaNI (1, 40, 76, 52, 46, 54, grAmahaM (41)--grAma / 68, 72, 76, 80, 81, 82, grAha nA (88)-prAha ko| 87, 88, 67, 63)-bahuta, griha (58)-ghara / adhika, vanA, atyanta / greha (48)-- gRha, ghr| . ghana (20)-bahuta, adhika / ghamasANa (12)-yuddha / ghaDaga (35)- rcnaa| ghANI (32)-kolhU / ghaDe (34, 42, 43)--racatA hai, ghAu (66)-prahAra / racate haiN| ghATa (8)-rcnaa| ghaTa (23)-garIra, mana, hRdaya / ghANI (20)--dhvaMsa karane vAlI / ghaTiyo (52)-ghaTa gayA, kama ho ghANIyA ( )-kolhU / gyaa| ghAta (2) aniSTa, durdshaa| paTai (46)-kama, ghaTatA hai / | ghAti (22)--ddaalkr|
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 27 ] ghAte (2)-DAlanA, denaa| caDisa (18)-cddheNge| ghAtI (102)-DAlie / catra (50)-~caar| ghiNerI (15)~adhika / catravAha (28)-caturbhuna / ghiriyo (82)- cirA, muDA, bhAgyodaya | catrabhuja (36)-caturbhuja, viSNu kA huaa| eka nAma / ghosIyo (62 - ghsiittaa| catrabhujana (45/-catumuja, vissnnu| dhurai 166)-bajate haiN| caraNa (43 -~-pAda, pA~va / ghUmara (62)-dala, samUha / caraNAra vidai (88)--caraNAviMda, kamala goDI (114-ghoddaa| svalpI crnn| ca caritALA (26)-caritra karane vaalaa| cacaLA (31)-ghoddo| calaNa (54;-caraNa, kadama / cacaLa (33)--ghoDe para / calariNa (57)-caraNa, paira / cadamA (31)-candramA / calaNI (103)-cAla, calane kA / ddhNg| candramA (5)-~candra, cA~da / calaNaM 1100)-pAvo me, paidala / / cakacUra (6)-vasa, nAza / cave (11, 13, 32}--kahatA hai, 'cakacUri (46)-nAga, vvasa / kahate haiN| cakara ,57, 171-cakra, viSNu kA " cApiyo (54,)-rakhA, paira rakhA / eka astra / cAkara (37)-sevaka, anucara / cakradhara (45)-cakra ko dhAraNa karane cATa (58)--cATatA hai| vAlA, vissnnu| cADa (94)-pukaar| cakra pANI (84-vaha jimake hAya | cAgaurAya (82 | cAraNorAya (61)-kasa kA eka malla me caka nAmaka zAstra ho, / jisako zrI kRSNane mArA thA, vissnnu| cANa ra / cakra-sAmi-43)-viSNu / cApa (6)-dhanuSa / cakha (24)-cakSu, netr| cAraNa (36) eka deva jAti / caDasau 164)-~caDhAI kroge| cAriNi (26)-cAraNa kulotpanna caDiyA (86)-- caDhAI kI, caDhe / devii| caDiyo (37, 84)-caDhA / / | cAlaNa (82)--calAne ko /
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 26 ] cAva (103)-utsAha, utkNtthaa| cokhai (11)~zreSTha uttama / cAviyo (53)-cavAyA, carvana kiyaa| corI (21)-curAne vAlI (citta ko) cAhI (32)-icchA karo, cAhate haiN| corai (58-coriyo, coriye, taskara citti (21)-citta me| vRttieN| citi nai 49)- citta ko| cau (15)-kaa| cidAraNada (46)-cidAnada / cauka (32)-praaNgnn| ciritALA (66)-caritra karane vaalaa| caukasa (60)-nizcaya hI, satarka / cIdha (62)--dhvajA, jhddaa| cauda 47)-caudaha / cInA (16)--AhAra kara gii| caurI (11)-vivAha-maDapa, vivAha cINamaNa (32) maMDapa kI vadA / cINi (86)cItAri (3,-smaraNa kara, smaraNa cyAra (36)-cAra / cyAri (47)-caar| krke| cItArai (68) yAda karate hai| chaDakADa (61)-pAnI Adi chiDakane cIra (59)-vstr| kI kriyaa| cuhu-gamA (40)--cAro or| | chata (24 -makAna ke Upara kA bhAga / cunALi (53) chatA (97'-prktt| cUDalI {11) hAthI dAMta kI banI chatI (19)-hai, hote hue| cUDiyAM jo saghavAsI apanI | chatI (38, 82, 102)--maujUda, bhujA para dhAraNa karatI hai| / vartamAna, prasiddha, prakaTa / cUriyA (56,-vvasa kie / chatta (62/-rAjA, chtrdhaarii| cUrI (32)---dhvasa krie| | chayALa (98;---chatra dhArina, raajaa| cUla (31)-cUlhA / | chatrAsura (103)-eka asura kA nAma / ceDa (45}-khule grAma / chaLiyA (16, 21)-chala liye, dhokhA cetiyau (63)-satarka huA, sAvadhAna diyaa| huaa| chaliyo (95)- chala, ghokhA diyaa| celI (32)---ziSya / chakiyo (17)-chala liyA / cokhina {12)- clegii| chA (100, 34,-huuN|
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 26 ] chAna (25)-- gupta rUpa se / choti (40)-chilakA / chAtra (67)-raajaa| chauLa (102}-1 lahara, 2. AnaMda / chAtrA (67)- chatrapati, rAjA / chau (48) - thaa| chAyA (21)- phaila gayA, chA gyaa| chaugALI 5 - chailA, sundara aura vanA chini (31)-gnishcr| ThanA, sajA-vajA aura chIkA (58)-chIMkA, jhuulaa| yuvA purupa, sundara veza chIkA (83)-kaTorInumA AkAra kA vinyAsa yukta yuvA puruSa, rassiyo kA gU thA huA ragIlA, vaakaa| jAla jo prAya chata me chava (19)-prasiddha / laTakAyA jAtA hai aura jisa para prAya pyAdya | jagama (40/-calane phirane vAle / padArtha rakhe jAte haiM / / japasa (21)-japa kreNge| lIyA (5) - siitaa| javaka (40-yava, ghAma, tRNa, cArA chUmaraNa (101)-caraNa, pAva / jama (100)-ymraaj| chUba (37)- sarva, sv| jai (48)-jo, agara / chehaDA (67)-gaTha-badhana, gaThabaMdhana ke jakAnu (2)-jinako vastra kA chora / jakha (28)-~yakSa cha (100)-hai| jakha (13, 36)yakSa chai (33) hai| jagaMna (92)-yaja, masAra, jagata / chokarA (83)-chokarA, vaccA, laDakA / jaga (22, 43)-masAra, jagata / chogALa (18)-jisakI pagaDI me chogA jagatanAtha (46)-jagannAtha, Izvara / lagA ho| chogA vAlI | jagati (34)-sasAra pagaDI pahine hue| jagadAha (46)-~-jagata kaa| chogAlA (92)-pravatasavArI, zreSTha, jagadIza (33, 57)-jagadIzvara sundr| jagadIsa (36,44,46, 60, 69)chogAlo (58)-zreSTha, zaukIna, chaila Izvara / chviilii| jaganAthajI (63)-jagatasvAmI, viSNu, choDiyA (97)-chor3a diye| zrIkRSNa / /
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 30 ] jaganAtharAya (63)-viSNu, zrIkRSNa / | javAna (60) javAna jaga-puDa (10)-pRthvItala, jagatItala | jama (36)-yama jagi (102)-sasAra me| jamaNA (60)-yamunA ndii| jajamAna (15)-~-yajamAna jamaNA (13) yamunA jaTAya (6)-prasiddha bhakta, giddha, jamadagna (81)-eka RSi jo parazu__ jttaayu| rAma ke pitA the, jamadagni ' jaDa ga (78)-jaDa, mUrkha, asa / jamapAsa (34)---yamapAza jaDadhAra (16)-mahAdeva / jamarAva (25)-yamarAja jaDANo (40)-ghanIbhUta huaa| . jamala (15)-sAtha ? jaDAu (47) = jaTita jamavALA (96)-yamarAja ke / jaDAdhAra (48)-jaTAdhara, mahAdeva / jamavArA (51)-jIvana, janma, yamajaDAghara (88)-ziva, mahAdeva / yaatnaa| jaNa (52, 56, 66)- vyakti, bhkt| jamai (17)-rAmadeva pIra ke nAma para jaNarau (67)--jisakA kiyA jAne vAlA rAtri jaNamya (36)-janegI, utpanna karegI jaagrnn| jaNArI (64)-jinkii| jamI (14)-rAtri jAgaraNa jisame jaNiyo (63)-~-janma diyA, utpanna prAya. rAmadeva ke hI bhajana kiyA / gAye jAte haiM, raatii-jogo| jatI (61)-yati, paramapada ke lie | jayo (6, 22, 36, 23, 33, 48) yatla karane vAle, snyaamii| - jaya ho| jada (48,71, 69)-java / jayo (27, 34)-jaya ho, jaya ! jadaratha (63)-mahAbhArata yuddha me jara (100)-dhana dIlata / duryodhana pakSIya eka rAjA / muhA-jana jUnI jadavaMsa (75)- yaduvaza, shriikRssnn| | jaraNA (100)-sahana zakti / japIja (40)-jApA jAtA hai| jariyA (48, 100)-sahana kie, japa (23) japate haiN| / hajama kie| japo (34)-japa krie| jarU (28, 70)- avazya, jarUra hI, navane (20) yavano ne / har3a, majabUta /
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 31 ] jaLa (52, 56)-pAnI, samudra / / kA kapaDA, jaajim| jaLa mANasiyA (16)-jalamAnusa ! | jADa (2, 4, 35, 37)-jaDatA, javana (50, 62, 63, 61)-asura, agyAna jADya ajnyaantaa| rAkSasa yavana / jADA (66)-zaktizAlI, bahuta vaDA / javanA (88)- yavana / jADi (51)-jabaDA / javane (98) yvno| jANe (16, 76)-jAnatI hai, jAnatA jasa (38,44, 51, 65) yaza, jaisI kIrti / | jAti (39) ho jAnA, ho sakanA / jasahi (60) ysh| jAtra (37) yAtrA, pUjA, arcanA / jasodA (58, 62, 83)-vraja me | jAdavarAva (100)-yAdavarAja,zrIkRSNa / mAtA ke rUpa me zrIkRSNa | jAdavA (36)--yAdava, zrIkRSNa / kA pAlana poSaNa karane | jApa (34, 23)-japa, paThana pAThana / vAlI nada goparAja kI jAva (52)-javAva, prtyuttr| dharmapatnI, yshodaa| jAmiNI (22) janma dene vaalii| jasaudA (5) yshodaa| jAmai (43)-janma lete haiN| jAMNA (101)--jAnatA huuN| jAyA (19)- janma diyaa| jAriga (35)-jAnakara / | jAyo (36, 42, 55, 82, 100)jANI (32)-samajhalI, samajha liyaa| janma diyA, utpanna kiyA, putra / jANe (39)-jAnatA hai / jALaNa (92) jAlane vAlA, jalAne jAnI (31, 37) vraatii| kaa| jAmiriNa (101)-maataa| jAsa (28, 35, 50, 68)-jisakA, jAMmI (2)-pitA, janma dene vaalaa| jise jisase / jAiyo (36)-utpanna kiyaa| jikA (51)-jinho| jAina (30)-jA krke| jike (2, 16, 81) jo| jAiyA (81) janma diyaa| jikai (63)-jisa, jisane / jAe (33)-jA krke| | jiko (26, 45, 54)-vaha, jo| jAjama (13) chapA huA yA ragA jigana (44) yajJa / huA do sUtI moTA bichAne | jigi (55)--yajJa /
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 32 ] jiNa (77)-jana, manuSya, bhkt| juga (52, 102)--yuga / jiNi (44, 48)-jisa / jujiThaLa (63) yudhisstthir| jiNisA (100)-jisame / / jujiThiLa (62) yudhiSThira / jitarI (46)-jitnaa| jujiThiLi (31) yudhiSThira / jinaka (29)-gajA janaka / juThA (76)-cacala, utpAta karane jinikhi (77, 21)-janaka / vAlA, lIlA karane vaalaa| jinetA (49)-janayata, maataa| jur3iyA (65)-bhiDe, yuddha kiyA / jima (35, 53)-jisa prakAra se, jaise| judha (16, 36, 100) yuddha / jimi (20)-jaise| judhi (20)-yuddha me| jimA (16, 65, 62, 66)-jaise, / jurArI (33)-jvarAri, tApo kA jaisaa| nAza karane vAlA, sadaiva yuvA jisI (48)--jaisii| rahane vaalaa| jisI (25, 41, 52, 57, 56, 78, jurAsaMgha (62)- magavApati vRhadratha ke 101, 102) jaisaa| putra kA nAma / jihAMrA (103)-jinke|| jItI (54, 63)-jIta gayA, vijaya | juhAra (28, 14, 76)-abhivaadn| ho, jaao| juhArU (25)- namaskAra karatA huuN| jIpa (7, 52, 56)-jIta sake, vijaya abhivAdana karatA huuN| prApta kara sake, juhAra (36, 46)-abhivAdana karate jItatA hai| jImisa (12)-bhojana kregaa| pUjUmau (82, 101, 45)-pRthaka / jIma (58)-jImatA hai| jUTA (12, 66, 86, 87)-bhiDe, miDa jIvatI (45)- jIvita / __ gaye, yuddha kiyA, yuddha me laga jova (40)--prANa, jIvana / gye| jIvaDA (102)-jIvo, praanniyo| juTe (98)-bhiDa gaye / jIvADiyA (69)-jIvita kie| jUDhiyA (37)-jodhapura rAjyAntargata jIvADI (69)-jIvita kii| zeragaDha tahasIla kA eka lAlasa jutrANa (12)-javAna, yuvA / gotra ke cAraNo kI jAgIra kA juga (76)-juvaa| gAMva /
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 33 ] jUnAM (37, 100)-prAcIna / joravara (46)-zaktizAlI jeja (64)-derI, vilava / jorAvara (76)-zaktizAlI jema (6, 38)-jaise, jisase / jove (31, 64)-dekhatA haiM, dekhatI hai jeriyA (62)- dhvasa kie| jyAnakhI (81)-jAnakI, sItA / jevA (28) - jaise| jyAga (6, 43, 55)- yajJa jesalI (15)--eka bhakta kA nAma jo | jyAnakhI (36)-jAnakI, vaidehii| rAvala mallinAtha ke daravAra me thaa| jhagaDe (100)-laDAI jai (42)---jisa 1 jhaDapa (76) jhapaTa kara, chInakara / jai (21, 36, 63)-jo, yadi, agr| jhaDapai (59) chInatA hai, khosatA hai| jaita (20, 52, 56)-vijaya, jiit| jhaDipiyA (61)-chIna lie| . jai deva (38. 66)-prasiddha saskRta gratha gIta-goviMda ke racayitA jhalima (70)-dhAraNa kara sakegA, eka parama vaiSNava kavi / / uThA skegaa| __joi (13, 37, 103)-dekhakara, jhalU (66)-- "kSaka, madadagAra, uttaradekhie jisa 1 dAyitva lene vaalaa| joiyA (16)-dekhe jhAjha (31, 78) joIyo (18)-dekha jhAjhe (94)-bahuta, adhika / joga (22) yoga bhATiyA (87)-- mAra diyA / jogaNI (86) yoginI, rnncddii|| jhariDiyo (64)----noca ddaalaa| joDe-pAraNa (102)-kara-vaddha hotA hai jhAla (68)-pakaDa kr| jota (15)---jyoti jhALa (87) jvAlA, Aga kI lapaTa zrAga / joti (24, 33, 35, 36, 40) jyoti, Izvara (vedAnta) | jhAlaNahAra (6)-dhAraNa karane vAlA, jodha (12, 31)--yoddhA, vIra / pakDane vaalaa| joni (43)yoni jhAli (16, 26, 58)-pakaDakara / 'jonI (81) yoni jhAlima (87)-pakaDegA / jonIyA (36)-yoni, janma / jhAlI (73)-pakaDI jomaraNa (80)-janma mA | jhAlI (31) cAraNa karate ho|
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 34 ] bhikha (78)-prakAzita ho| ThagAI (97)-dhuurttaa| jhUjha (32)---yuddha ThagArA (76)-Thagane vAlA, Thaga, dhuurt| jhUjhanA (76)- yuddha ke, yuddha kaa| ThagArI (15)-Thaga, dhUrta / jheDe (45)-girAtA hai, prApta karatA hai / ThariyA (81)-zItala hue| TharI (19)-ThaMDhI paDa gii| Tako (70)-paisA ThaLA (68)-ddhelaa| muhA--vAlhI Takau-atyanta | ThAbhI (60)-rokiye| pyaaraa| ThAma (46) sthaan| elA (103) Takkara ThAkarAI (67)-svAmItva / TaLyiA (67)-miTa gaye, dUra ho ge| ThArDa (36)--sthAna / TaLyiau (56)--dUra huA, miTa gyaa| | ThADhI (47)--zItala / TaLe (35, 80)=dUra ho, miTa jAtA | ThAvA (65)-prasiddha, mahAna / ThAvI (32)-prasiddha / Talo (78)-Takkara, AghAta / ThAvI (61)-mahAna, vaDA / TallA (88)-Takkara, AghAta / ThIka (97, 61)-acchA, bhalI prkaar| TApau (96)-1 mAro, 2. pherA, vyartha Thela / vyatha / Thelasa (65)-pIche hoyeMge, parAjita pIne AnA jaanaa| krge| TALaNa (62)-miTAne kI, dUra karane Thele (1)--dhakela de, Dhakela de / kii| | ThoDi (50)-sthaan| TALihI (37)-dUra kariye / TALIyA (81)-dUra kiye, miTA diye| DaMDavata (59)-daNDavat / TALe (EC)-dUra karatA hai, miTAtA hai| DaMDULa (100)-eka daitya kA nAma / TIkALa (50)-tilakadhArI, shresstth|| Teka (60, 65)-prnn| DariyA (100)-Dara gye| Toghar3e (96)-gAyo ke vachaDe / Dasa (87)-cavAye, kATe / DahikiyA (87)-dhvanimAna huye, vaje / ThakarANI (15)-ThAkura kI dharma ptnii| DAga (68)-- lAThI / Thaga (73)-Thagane vAlA, dhUrta / DANa (96)-daNDa /
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 35 ] DAka caDiyau (37)--DAvA Daula huA, | DheraDA (86)-Dera, rAzi / DAkaraNa (100)- ddaakinii| DholaNa (5)-turakAne vAlA, Dholane vaalaa| DAkiNa (85)- ddaakinii| DAca (18)-muha, gaal| DhoLiyA (83)-DharakA denA, girA denaa| DAcA (70)-mukha / DhoLe (58)-girAtA hai| DhADI (67)-pitAmaha / DAbhI (41)-drbh| taNa (18)-tanaya, putra / DAhula (5)-1. eka daitya kA nAma, mokI 2.dty| DALiyA (13)-asura, rAkSasa / tanA (66, 76, 75)-tujhako DigatA (2)-DAvA-Daula hone vaale| taraNa (3,66,76, 66,48)-tanaya, asthira, Digane vAle / putra kii| DigapAla (36)-dikpAla / taNA (6, 13, 16, 31, 44, 66) kA, ke| DIla (5, 25, 50)-shriir| taNA (68)-tanaya, putra / DUla (53)-DolAyamAna hotA hai, taNA (9, 10, 16, 36, 45, 48, DolAyamAna ho gyaa| 66, 67, 69, 75, 77, 76, DUlo (37)-DAvA-Daula ho gayA, 74, 80, 81, 61) ke vibhrama me paDa gyaa| taNi (67)-kI DokarA (27, 102)-vRddha / taNI (92, 64, 63)-kI Dokara (102)-vRddha, buna / taNI (7, 16, 25, 32, 35, 36, Dora (100)-DorI, galaphAsa / 42, 47, 64, 69, 70, 77, Doha (53)-viloDita karake, mathana krke| 82, 60, 68, 101, 102, DohA (17)-grAnanda / __66, 103)-kI taNe (77)--ke DhaLikima (86)-luddhkeNge| taNe (51, 6, 20, 22, 44, 62, DhAhyiA (60)--mAra ddaale| 56, 63, 52, 65, 67, 68, DhIla (6, 62, 66, 102)--vilamba, 71, 76, 80, 88, 82, 66, derii| 12, 100)-ke
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 36 ] taNo (16, 43, 82, 85, 86)- tariyA (2, 16, 100)-mokSa prApta kA hue, taira gaye, pAra ho gaye, taNAM (2, 13, 68)-kA uddhAra pA gye| taNI (66, 72, 84, 85, 86, 83, | taruNAri (87)-talavAra 74, 87, 1, 4, 6, 13, 14, taLAtaLa (65)-sAta aba loko me| 16, 23, 28, 30, 31, 32, se eka ava loka kA nAma 36, 38, 36, 42, 44, 64, | taLiyA ( )-bhUna DAle / 52, 58, 62, 63, 78, 76, | tavi (8, 41)-kahakara 97, 101, 100, 65)-kA | tava (44, 46, 53)-kahatI hai, taNau (91, 64, 66)-kA stavana karatI hai, stavana karate haiN| tata (43, 45, 25)-- tatva | | tasalIma (34)-taslIma, praNAma / tanA (22, 34, 36, 37, 67, 68, / tahI (84)-ke lie? ___67, 66) tujhako tA (68)-una tanAI (26)-tujhako ho| tAtI (17)-tAra vAdya kA, tAra / tanA (76, 78)-tujhako tAma (66)-tava, una / tanAM (36) tujhako tAmasa (42)-tamo guNa / tavai (52) ---kahate haiM, kahane lage, | tADakA (55)-yakSa sukenu kI kanyA stavana karane lge| matAntara se suMda nAmaka daitya tamArA (61)-tumhAre kI kanyA / tathA mArIca tamAsA (88)-tamAzA suvAhu kI mAtA, eka prasiddha raaksssii| tanAma (56)-khela, tamAzA / | tADikA (81) daitya mArIca aura tamo (58)-tIna guNo me se eka | suvAhu kI mAtA / tamoguraga / tAriNayA (87)-khiiNce| taragasa (12)-tarkaza, tUNIra / tAma (86)-tv| tarA (22, 38)-pAra ho jaayeN| tAraNa-taraNa (17)-uddhAra karane tarija (75)- tairA jA sake / vaalaa|
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 37 ] tArahA (26) teraa| tikharAva (59) takSakarAja tArA (67)-tava, tujhse| kAlIdaha ke nAga ke lie tArA (44)-vAnara rAja vAli kI prayoga kiyA hai| strI, aMgada kI mAtA, vRha-tiNa (52, 53, 66)-usa / spatI kI do striyo me se | tiNi (36, 46, 82)-usa / duusrii| tiNinA (100)-usko| tArina (30)-tAra krke| tiNI (6, 5)-kii| tAriyA (18)-uddhAra kiye, pAra tiNe (14, 31, 87)--ke, kii| utAra die| tinA (26)-tujhko| tArI (52)-uddhAra kiyaa| tima (70)-tme| tArai (46, 68)-uddhAra karatA hai| timi (20)-taise| tALo (70)-taalaa| tAsa (63, 66)-usake, saMkaTa, pIDA | tila' (46)-tila, jisakA tela tAha (38)-una / nikAlA jAtA hai| tAharA (103)--tava, usa smy| tiloi (36)-tila mAtra kii| tAharA (20, 26, 28, 36, 68)- tiloI (10)-tila mAtra / tere teraa| tisara (56)-trizarAsura, eka daitya / tAharI (26, 36, 46)-terii| tIkama (8)-trivikrama, vAmanA vatAra tAhare (50) tere| kA eka nAma, viSNu kA eka tAharai (42, 50, 77, 60) tere / naam| tAharau (15, 25, 26, 27, 37; | | tu (42, 47)-tU / 64) teraa| tihu~ (15)-tiino| | tu Da (91)-mastaka, zira / tikA (51, 68)-unheM, unko| tuMvara (25, 59) ikatArA, kinnara / tikA (66)--vh| tu sA (16, 56, 80) tujhame / tike (2, 102)-ve| tuMhAra (76) tere| tika (52, 71, 78, 63)usa, ve| tunAM (58, 75,76, 88)-tujhko| tiko (42)-vh| | tujha (16, 38)-tere, terI /
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 38 tuDa tANa (68)-apane dala ko athavA | tuhArI (4, 5, 32, 34, 42, 48, apane bhakta ko apanI ora 75)--terI, tumhaarii| AkarSaNa karane vAlA, mahatva | tuhAra (83, 81)--tere, tumhAre / pradAna karane vaalaa| taDa yA tuhAro (6, 23, 37, 74,75, 68)tuDa rAjasthAnI meM pArTI yA terA, tumhaaraa| kuTumva-samUha kA paryAya hai, tU (34, 38, 46, 68, 72)-tuu| apane kuTumva-samUha yA dala ko | tUjha (33, 35, 38, 68) - tujhako, mahattA pradAna karane vAlA tujhase, terA, tere / tuDatANa kahalAtA haiN| yahAM taThasau (70)-tuSThamAna hoNge| bhakta-samUha ko mahattA dene | tUThA (70)-tuSThamAna hue / vAlA, iishvr| tUThI (17, 56, 66, 65)-tuSThamAna tur3itANa (6, 17, 75)-apane kula hudhaa| (tuDa yA taDa) yA dala kA | tUnAM (37, 48, 68, 100) terI, mahatva baDhAne vAlA, samartha / | tujhko| tuThI (20)-tuSTha mAna huii| tUsA (38)- tujha se| tuThI (88)-tuThamAna huaa| tUse (20)--tuSThamAna ho| taNA (66) ke te (21, 48, 84)-tU ne / tunA (40, 42) tujhko| tejAlU (11)-tejasvI, teja vaalaa| tuna (36) tujhko| teDa (60)- bulAkara / turagama (4)-ghoddaa| teDasya (64) bulAegA, bulvaaegaa| turagama-kaMdha hayagrIvAvatAra / teDAva (14)-vulvaaie| turakaraNI (14) yavana strii| teDI (14)-bulAvA / turata (79)-turanta, shiighr| tetI (46)itanA, utnaa| turI (11)-ghoddaa| te (16, 23, 53, 66) tere, tUne / tulachI (41)--tulsii| taiIja (58)-tUne hii| tuhAilo (75) teraa| tehI (16, tUne hii| tuhArA (20, 34, 43, 44, 75, ( tehIja (66)-tUne hii| 97, 66)-teraa| | tai (61, 84, 87, 65)-- tUne /
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 36 ] toi (40) to bhii| / viSa (5)-nIdhi / torDa (32)-sahAra kara detA hai| viNAvata (83)-tinake ke samAna / to (2)teraa| tridhAra (12)-tIna painI dhArA kA tonAM (68, 74) tujhko| bhAlA vishess| to (34)-tujhko| tridhArA (66)-eka prakAra kA bhaalaa| tophAna (86)-asura, utpAta, upadrava / tridhAra (32)-tIna dhAra kA / , tophAna (32, 73, 85)--utpAta, trividha (42) tIna prakAra / upadrava, tUphAna / | trisara (82)-rAvaNa kA bhAI, eka topho (53)-uttama, vaDhiyA, Azcarya asura jo khara-dUSaNa kA kaary| ke sAtha daDakA vana tova (61, 76) dekho tovA / / me rahatA thA, trizatovaha (38, 36, 48, 50, 56, 67) rAsura / anucita kArya ko bhaviSya me | trisaLa (64)-kopa ke samaya, lilATa na karane kI zapatha, dInatApUrNa me par3ane vAle tIna pukaar| silAvaTa yA vl| - torala (15)-eka bhakta strI kA nAma | trisidhi (18)-samartha, zaktizAlI / jo rAvala mallinAtha ke sama-trihaloka (97)tIna loka, triloka, kAlIna thii| zrIna (44)-tiin| tosA (7)-tujhse| trIkama (8, 100)-trivikrama, vAmanAtohA (68) tujhse| vatAra, viSNu kA to (20, 101) tuu| eka naam| tauvaha (7, 26, 62, 76) hai, trIkamA (11, 34, 66)-trivikrama, tovaha / viSNu kA eka nAma, tyA (3)-una, unhoNne| vAmanAvatAra / aDa traDa (91)-prahAra kI dhvani / zrIkamA (40, 66, 74, 75, 84, trAhi (52)-rakSA, vcaao| 64, 103)-trivikrama, nigaDAM (66, 61)-eka prakAra kA viSNu, vAmanAvatAra iishvr| zastra vizepa, talavAra trIkamI (97)-trivikrama, vaamnaavvishess| tAra vissnnu|
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 40 ] yA zruTA (16)-nAza ho gye| / thArai (73, 74, 103, 51) tere vebhumaraNa (36, 47)-tribhuvana / thAro (2, 3, 6. 10, 16, 23, 26, zrevai (37, 15) tIna hii| 35, 76, 68, 66, 100, troTo (38,42)-abhAva, kamI, ToTA / 101)-terA boDiyA (13)-kATA DAlA, toddaa| thAvara (40) sthAvara boDiyo (83)-toDa vAlA / thAvire (32)- sthAna para / proDIyA (8)-toDa DAle, mAra ddaale| | thAhara (deg01)sthAna / thAharIyo (40)-ThaharA huA, sthita / thamIyau (64)-rukA, rokaa| thAhara (26)-terA yatro (55) huA thiyA (86) - hue thapAvi (92)-sthApita kraayegaa| thiri (40)-sthira yayo (58) huA thI (100)-me thale (86)-syala, registAna / thutrI (84)-saMpati, dhana, maayaa| thAbhI (100) stabha thuLa-thuLA (84)-asura, duSTa / thAharA (101)-sthAno dhULa (78, 64, 73)-asura, duSTa, thApi 37, 66) sthApita karake, mUrakha, sthuul| sthApana kriye| the (102)---Apa thApiyA (78, 87)- sthApita kriye| the hI (103)-tU ne hI yApa (32, 100) sthApita kiyA, | thoka (47, 36, 37, 4, 40)rakhe sthApita kiye| prakAra, padArtha, taraha / thAyau (100)-rakSA kI | thokA (7)-padAryo, kAryoM / dhArA (7, 36, 37, 41, 53, 54, * 66, 75, 77, 80, 81, 85, daMDa (16)-DaDA, pratApa, bhaya / 67, 102) terA, tere| daMna (74)-1. dAna, 2. dina / thArI (10, 36, 53, 77, 78, 76, daivAraNa (14) Izvara 80, 81, 65, 67, 68, 66, / daI (47)-deva, Izvara, dii| 103) terI | daIta (15, 83)-daitya
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 41. ] daItA (18, 100, 101)-daityo, / dazaratha (1, 2, 3, 6, 8, 55, 56, datya / 66, 76, 81)--sUryavaMzI daIva (10, 36, 55)-zrIrAma, viSNu rAjA dazaraya / iishvr| dahakadha (6,60)-rAvaNa, dazaskagha, daIvANa (18)- vIra / dazAnana / daDa daDa (91)-girane kI dhvani, dahana (66)--agni, Aga / girane kI kriyaa| dahasIsa (56) raavnn| daDadarDa (87)- gira par3e, luDhaka gye| dahi (72)-bhasma kara / daDe (56)- geMda, vaDI gaida / dahiyo (95)-nAza, dhvasa / data (3, 6, 28)-dattAtraya Rpi / dahI (56)- nAza karadI, jalA dii| dadhi (50, 77, 62)-udadhi, samudra / / dahe (62, 63)-bhasma kara diye| damAma (66)-Dhola vizepa / | dahai (103)-dhvaMsa hote haiM, nAza damodara (5)-dAmodara, zrIkRSNa / karatA hai| daragahi (7)-daravAra / | dAraNa (5, 68)-Taiksa / darasaraNa (67)-darzana, jhaaNkii| dANava (57)--asura, dAnava / daramai (51)-dikhAI dete haiM / dANave (91 -dAnava darisaraNa (45)-darzana, dArzanika, siddhAnta, dharma samvandhI dAma (66)- dAma, rupye-paise| jJAna / dAi (20, 51)-pasanda darIyAU (75)--samudra / | dAima (64)-1 sarva zaktimAna, 2. daLa (54, 86)- senA / apanI icchAnusAra karane vAlA daLidi (95)-dAridraya, kgaalii| dandri (103)--kNgaalii| dAkhavi (66) daLyiA (20, 21)-vvasa kara diye, | dAkhA (30, 28)-dahate hai, kahatA hU~ nAza kara diye, saMhAra kie| dAkhi (37)-kahie daLevA (6)-dhvasa karane ko| dAkhIje ( )-kahie daLe (63)-dhvasa kie| dAkhIja (43)-kahie, kahA jAtA hai dava (67)-kopAgni / | dAkhe (22)-kahatA hai
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 42 ] dAkhai (11, 25, 33, 37, 38, 61, / dIkarau (82, 63)-putra 62, 75, 100)-kahatA hai, | dIjai (38)-dIjie kahatI hai, kahate haiM / / dIjo (19)-dIjie dATa ( 6 )-gADanA, vadhana karanA, dIThA (67)-dekhe kaattnaa| dITho (34)-dekhA dATiyA (68)-davA DAle / dITho (51, 76, 67) dekhA dADhA (28)-daSTrA dIva (4)? dADhi (50)-daSTrA, daaddh| dIgha (81)~dedI, dii| dANa (83)-kara, Taiksa / dIghau (28)-diyA dAtAra (35, 37)- dene vAlA dInadayALa (60)-dIno para dayA dAtriDiyAla (64)-~suara karane vaalaa| dAlida (11) dAridra dInAdayALa (36)-dInoM para dayA dAve (77) kAraNa karane vaalaa| dAsa (34, 37)--gulAma, anucara dAha (18)-jalana dInhA (14, 87)---diyA, de die| dikhALa (58)-dikhAtA hai / dInhI (62, 56 de dii| dikhAga (101) dikhAI dInhI (11)-diyA diNIara (61)- sUrmA dIya (34)-dIjie dini (102)dini me, divasa me / dIvalI (10)-dIpaka, prakAza / diyaNa (55)-dene ko dIvAraNa (36, 18)-vajIra, mtrii| diye (36, 52 - detA, dekr|| dIsa (10, 31, 48)-dikhAI detA hai dili (19)-dala, senaa| dIha (4, 36, 48, 51, 52, 71, diva (28)-detA hai| 80,64, 72, 12, 102)disaDI (8)-disA, tarapha, ora / divasa, dina, devatA / dimI (103)---dizA me, tarapha ora dugama (7)-durgama / disa (101, 31}--dikhAI dete haiN| duja (36)---dvija, brAhmaNa / diso (6)-tarapha, or| dujA (48)-dvijo, brAhmaNo / dIkarA (66, 83 -putra, lddkaa| dujhAla (17)-bIra /
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 43 ] duDidai (68)--sUrya / | devAdhideva (37)-mahAna deva, Izvara, duDidi (46)sUrya / viSNu / dutara (75, 38)-dustara, ktthin| devAlI (70) abhAva, kmii| dumela (50, 64, 101)-zatrutA, | desa (102)-deNge| vaimanasya / deha (35)--shror| 'durajova (62)-duryodhana / dai (38)-do, pradAna kro| ->duravaLa (34)-durbala, azakta / daita (20, 30, 100)-daitya, asura / duvArikA (66)dvaarkaa| daitA (6)-daityo| dusaTiyA (30)-dusstto| doi (37)-do| duhate (54)-dohana karate samaya, | dokha (62)-doSa / dohane pr| doTi (85)-vale kI Takkara ? dUnA (85)-dUhA kahanA, dUnA denA, doTiyA (63)-mAra DAle, jamIdoja prazasA krnaa| kara diye| dUpaNa (56)-eka daitya / doToha (10)-Takkara, AghAta / dUpara (6)-rAvaNa kA bhAI dUpaNa / dorA (75)-kaSTa me / dUjA (20)-duusro| dorau (15, 75)-kaThina, muzkila, dUja (25)-dUsaro se / dukha me, kaSTa me| de (38)-pradAna karo, do| dyau (35)-dIjie? dekhe (44)--dekhate haiN| droNa (62)-droNAcArya / dejA (55)-hijo| gha deva (36, 45)-devtaa| devakI (58)- mathurA ke mahArAja | dhakahA (61)-agADI se / ugramena ke choTe bhAI vasudeva ghakha-pakha (21)-garuDa / kI strI tathA kRSNa kI | | ghakha-pakha-dhvaja (78)-garuDadhvaja / maataa| ghaDakka (66)-kaMpAyamAna hote haiM / devaLe (70)-devAlaya, mdir| | ghaDA (66)-griiro| devAici (15)-eka bhakta strI kA pariNayAMNI (16)-svAmI, mAlika / naam| vaNIyANI (22)-svAminI /
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 44 ) dhanakha (61)-dhanuSa / / dhArA (16)-dhAru nAmaka camAra dhanI (102)-banya, dhanavAna / jo mallinAtha ke ghanupadhara (36)-~dhanuSa ko dhAraNa samakAlIna the| karane vaalaa| ghikhIyo (80, 82)-kopa kiyA, ghara (88)--bhUmi, sthAna / budha huaa| gharaNa (47)-pRthvI ghiriNayA (21)--svAmiyo dharaNi (47)-bhUmi, pRthvii| ghiNI (62, 64) svAmI gharaNI (38)--pRthvI ghiNI (7, 16, 20, 48, 61, 66, dharaNIdhara (47, 63, 100)-gharaNI| 100) svAmI, mAlika / ko dhAraNa karane vAlA, | ghiNIyA (16)-svAmiyo, maaliko| viSNu, ziva zeSa, kacchapa | ghiNIyANI (20)-svAminI, maalik| Adi ghiNIyANI (21)-svAminI, mAlakina gharaNa (21) anazana vizeSa ghiririNa (86)-dhara, pRthvI / gharama (41, 68, 1.1)-dharma dhIka (61, 87)-muSThikA prahAra / dhari (38)-dhAraNa krke| dhuriNasaM (12)-ghumAegA ghariNa (86)-pRthvI ghuvai (86)-vaje, dhvanimAna hue| ghariyo (55)-grahaNa kiyaa| dhU gharDa (85)-khule prAma, pUrNa / gharisa (89) dhAraNa kregii| pUji (94) -- kapAyamAna huii| dharai (47, 52)-dhArana karatA hai. rakha | ghRta ( 4 )-~dhUta diyaa| ghUvakA (66, 87)-girane kI dhvani, dharva (58) jalAve, jalAye / girane kI kriyA / dhAkha (26)-abhilApA karate hai| dhUvakAI (67)-prahAra kiyA, girA ghADi (50)--zarIra? diyaa| ghAtAM (39)-dhyAna karane para, dauDane | dhena (62)-dhenu, gAya / pr| ghenAM (14)-gAye dhAnaMtara (3)-dhanvaMtari vaidya / dhokha (87)-namaskAra karake / dhAnu (45)-anAja ghomarikhA (14)-dhaumya RSi / dhArI (103)-dhAraNa karane vaale| / ghauDa (39)-dauDa, pahu~ca /
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 45 ] karI, /nama (12) bhrama (5, 7, 100, 102)-dharma | naga (46) ratna dhravase (65)-mAreMge, mahAra kareMge, | nadi (50)-nadI piittge| na dai (102)-nahIM detA hai| ghra (42)-tRta karatA hai| nabha (66)-yAkAza ghavI (102)-1 saMtuSTa karo 2. nama (20) namaskAra karate haiM / bhgaayo| | namo (34, 35, 36)-namaskAra hai| nAsa (86)- drAkSA, daakh| naradai (98)-narendra, rAjA / ghrApamai (85)-tRpta hoMge, pvaarge| nara (41)-ratna, mrinn| prini (46)-1 dharaNI 2 vanya / | narakAsura (5, 63, 100, 101)nokha (46)-1.droha, 2. praNAma / eka sura kA nAma / naranAha (82)naranAya, raajaa| nada (4, 5, 47, 58,56, 60, 52, | naramadha (53)-nRsiMhAvatAra / 63, 83)- gokula ke gopo me | narasiMgha (6, 18, 36, 40, 64) namihAvatAra / mukhiyA, yazodA ke pati narasIva (26)-nRsiMhAvatAra / kA nAma, putra, kRSNa ke narahara (38, 33, 36, 43)-narapitA bamudeva ke skhaa| hari, nRsiMhAvatAra, vArahaTha naMdakumAra (18)-zrIkRSNa narahara dAsa, viSNu / nadaro (83)---nada kA narAnAha (46)-rAjA, naranAtha / nana (36)-nhii-nhii| narA (40)--nara, manuSya / na (44, 45, 46) nahIM naridi (76) nareMdra rAjA / naiNi (41) nayana, netra / nariMdu (26)- nareMdra, raajaa| naiNe (15) nayana, netra / naridi (40)-naredra, Izvara / naI (48)-nahI naresa (36)---nareza, raajaa| na karaNa (40)-nahI karane vAlA, naresara (33)-narezvara / nahI karane yogya / nava (63)-nau, ne| nakhataMta (5)-nakSatradhArI, jisakA navai (26)- namaskAra karake bhI apTha nakSatra meM janma huA karate haiN| ho, bhaagyshaalii| | nava kuLI (48)-nau kula-rAjasthAna
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 46 ] me nAgo ke naukula mAne | nAgeMdra (36)- nAgo (soM) kA indra jAte haiN| (svaamii)| navanAtha (10)-nau nAtha nAja (68)- anAja navasa (57)-nau sau nADi (50)- nADI navA (33)-nau | nAtha (34)--svAmI navi (50)-nahI nAtharaNa-nAga (5)-nAga ko nAthane nave (102)-nayA vAlA, shriikRssnn| naha (27, 36, 40, 41, 46, 48, | nAda (66)~-garva 51, 68, 66, 73)-nhii| nAnhiyA (58) ~choTA, laghu / nA (1, 5, 3, 11, 17, 23, 26, | nAnhIau (27)-- choTA, laghu / 30, 33, 34, 41, 42, 44, nAnho (4)- choTA, laghu / 47, 48, 51, 55, 56, 60, / nAnhau (7, 37)-choTA, laghu / 75, 64, 83, 66, 17, 100, | nAbha (43)-nAbhi 101, 102, 103)--ko| nAbhi-suta (36)- rAjA nAbhi ke suta, nAu (79)-nAma, yaza / Rpbhdev| nAU (75)- nAma nAma (13)-- namana karatA hai, namAtA nAkhi (7, 103)--DAla de, ddaalkr| hai, jhukAtA hai / nAsa (26)--DAlatA hai nAra (67)-strI, naarii| nAmaDA (76)-nAma nAragI (26)-narka nA (10, 82)-kI nArada ( 1, 2, 10, 44, 60, 65, . nAu (54 ~1. nAva, 2. nAma / 78, 86 )-nArada Rpi / nAkArA (17)-- nahI nArasiMgha (53, 66) nRsiNhaavtaar| nAkhi (57)~ DAlakara nArasIMga (76)-nRsiMhAvatAra nAkha (66, 68, 77}--DAlate haiM, nArasI (80)-nRsiMhAvatAra ddaaleNge| nArisiMgha (61)-nRsiMhAvatAra nAga (56)-kAlIdaha kA nAga | nArIyaNa ( 36, 66, 74, 77, 78, nAgA (61)-nAgo, sarpo (61) / 67) naaraaynn|
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 47 ] (41, 43, 1. nAsati Ata hote haiN| 1, nahI nAvai (20, 35, 36)-nahI AtI | niti (41, 43, 103)-nitya hai. nahI prApta ho, nahI nigha (88)-nighi prApta hote haiN| ninAma ( 36 )--jisakA koI nAma nAsati (48)-1 nAga hotA hai, na ho| 2 jisakA astitva nahI, | nipaTa (41)-bahuta nAsti / nipAiyo (96)-utpanna kareMge, nAha (46, 63, 82, 62)nAtha, nippanna kreNge| svAmI, ise nara-nAha | nipAyA (20, 21, 50 )-utpanna likhanA ThIka hai| kie| nAharU (76)-nAhara, siNh| nivaLA (48)-nirvalo, azakta / nikalaka ( 87, 3, 10, 33, 36, | nivaLI (70)--nirvala, kamajora / 44)-nipkalaka, pavitra / ni* (56. 54. 77. niyA nikalakI (5)-pavitra nimadha (81)--vA~dha, ghATa / nikA (48)-zreSTha, uttama, pvitr|| nimaskAra (27)--namaskAra nikIyo (47)-nahI kiyA nirmighayau ( )-racA, bnaayaa| niko (41, 48, 46)-nahI koI, nimiNi (1) nimiriNa (81) namaskAra, namana / shresstth| nimiSa (54)-nimipa, jarA, kiMcita / nigarava (57)- garva rahita vigurA (11)-kRtaghno, guru kA upa kA upa- nimo (23, 16, 20, 21, 24,33, kAra na mAnane vaale| 37, 42, 46, 58, 73, niguro (46)-nirguNa 81, 84, 67, 66, 100, 101)-namaskAra / niciMtA (16)-nizcita nijari (53)-najara, dRSThi / niyAvA (30)-1 nyAya 2 nyAyanijAra (5, 10, 12, phA0 niz2Ara) kaarii| najjAra, darzana, diidaar| niyAri (16)--nigaah| nijArasAha (98)-nijArasAha nirakAra (36, 68, 100)-jisakA nijArI (33)-avinAzI koI zrAkAra na ho, brahmA niji (36, 44)-nija, svayaM / / viSNu, praakaash|
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 46 nu (103)-nu paTADi (22)-paTakakara, pachADakara / nuhai (38)-navIna ? pachADiyA (15)-parAjita kie, mAra / (1, 53)-ko ddaale| nUra (33, 37, 61, 86) kAti, pachArDa (30, 52)--mAratA hai, mAra AmA, dIpti, sundaratA / die| netaLa de (15) | pachi (91)--pazcima / nema (56, 13}-ghara, bhuvana / pachai (52)-pazcAt, vAda me| neha (35)sneha paTarANI (101)--pada mahipI / nai (2, 17, 44, 52, 53 -ko, } paThAyA (50)-bheje aur| | paDamAdA (66)-prati zabda, prati nairDa (70)-nikTa dhvani / naNa (36)-nayana, natra / paDimai (66)-vIragati ko prApta hoge no (56)-ko paDhi (36)-paDhakara / nyAu (13)-nyAya? paNa (71)-praNa, pratijJA / nyArI (35, 41)--pRthaka / pariNaje (67)-kahA jAtA hai / paNIja (46 -kahA jAtA hai, kahiye / paMgaraNa (36, 43, 61, 84)-vastra, parNa (32, 43, 88, 62, 67)--- kapaDe / kahatA hai| paMcALI (5, 62, 72, 84, 68)- / patare (19,- khappara me| draupdii| patALa (24)- ava loka / paMjAhara ()-1 yoddhA, 2 yavana / patigaha (31)-pataga, sUrya / paMDa (18)-garIra patisAha (42, 47, 74) bAdazAha, pakha (102)- pakSa pAdagAha, svAyI, pati / pakhALa (24) - prakSAlana karate haiM, prakSAlana karatA hai / patisAhanA (45) - bAdazAha ke / paga (47, 67)-paira, caraNa / patIgaha (37) - pAtaka, pApa / pacchimI (22)-- pazcimI / patIta (71)-nIca, adhogati prApta / pachAraNa (2)-pahicAna lete haiM / pathaLa (85)-adhika, bahuta /
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 51 ] palANi (60)-ghoDe para joNakara / | pahuvI (32)-pRthvI / palA (10, 103 )--vastra, chora, | pADava (66, 66)-pADu, putra, arjuna aAMcala / bhImAdi / paLiyA (21)-pAlana popaNa kiyaa| pAMti (5, 64)-vibhAga, hissaa| phvaga (65, 60)-ghoddaa| pAtiga (36)-pAtaka, pApa / pavana (37)-vAyu / pAI (67)-prApta kii| pavADA (16)-mahAna kArya, pravADA pAu (24, 54, 77, 101)-~pAda, pavArDa (81)-prvaaddaa| caraNa / pavigi (84)-ghoddaa| pAchA (62) vApisa / pasAu (74)-prasAda kRpA / pAja (6, 57, 66)-setu, pula / pasAraM (66)-phailA die / pAjA (92)-setu, maryAdA / pahaci (38,46, 50)-zakti, pahuMca | pATa (6, 33)---siMhAsana / pahacI (77)-pahu~ca, zakti / pATi (88,-siMhAsana / pahapa (65)-puppa, phuul| pADaLa (5, 62)-pATala vRkSa, pADhara pahara (34)-prhr| yA pATala kA vRkSa jisake pahalAda (68, 94, prahalAda / patte vela ke samAna hote haiN| pahavi (67)---pRthvii| pADi (59)-girAkara, mArakara / pahAra (36, 74 ma0 prahAra)-miTAnA | pADIyA (61)-girA die / prahAra, dhvs| pADhAM (28)-pahADo se ? paLAvija (103) - pAlana kiyA jAya, | pAtika pahAra (36, sa0 prahAra)__ pAlA jAya, pAlana kara skeN| pAtaka yA pApo kA nAza pahirADamI (11)-pahinAyoge / karane vaalaa| pahilaI (81)-prathama / pAtiga (22, 33, 70, 73, 74, pahilAda (53, 68, 66, 28, 6, 2, 78, 76, 88, 89)-pApa, 24, 53, 66, 70, 72, paatk| 66, 80)-bhakta prhlaad| pAtiganAM (100)-pAvaka / pahiLAdA (33)-pralAda / pAtigi / 71, 76, 101)-pAtaka, pahila (74, 60}-prathama / pApa /
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 53 ] piraNIja (32)-vivAha krie| porIya (10)-pIradAna lAlasa / piriNa (32)-vivAha kiyaa| pIra (75) -pIradAna lAlasa / piriNi (37)-vivAha kara / pIrau (78)-pIradAna lAlasa / piriNiyo (67)--vivAha kiyA, pIlirA (90)-mAra DAle / pAriNa-grahaNa kiyaa| pIlisa (66)-pIleMge , pilAriNayoM (11)-vArajAmA kasa kara, puDa (86)-pata, taha / taiyAra kiyaa| puNe (11, 53, 60)-- kahatA hai / pIpaLa (9)-pIpala vRkSa / putarI (20)-putrI pIMpaLe (31)-pIpaLa putreI (67)-putra kii| pItara (13)---pitR-gnn| puna (37) - puNya, phira? pIdhA (16)-pI liyaa| puna (102)-puNya pIra (3, 10, 11, 73, 77, 85, | puni (54)-puNya, puNya kArya / 86, 60, 66)-pIradAna | purakha (27)-puruSa lAlasa / purANa (37)-manupyo, devatAoM dAnavo zrAdi kI ve kathAyeM jo pIrajAdA (86)---kisI pora kA paramparA se calI A rahI ho| vshj| purANA (102)-prAcIna, purAnA / pIradAna (44, 56, 60, 65, 66) purAtama (4, 46, 46 saM0 purAtana)pIradAna lAlasa / viSNu kA nAmAntara, prAcIna, pIradAna (6, 45, 57)- kavi pIra- puraanaa| dAna laals| purisottamA (75)-puruSottama / pIradAsa (1, 3, 37, 66, 70, 71, | puruSottama (46)-Izvara, purupo me uttm| 72, 74, 63)-kavi pIra puladara (1, 25)- indra dAna laals| puliMdara (2, 55)-puradara, indra / pIrANA (31)--pIra, vRddha / pU~jaLade (15)--eka strI kA nAma / pIrAha (10)-pIra, mahAtmA, siddha / pUchADisa (11)-pUTavAyeMge / pIri (88)-pIradAna laals| pUThi (41)-pIche pIriyA (95)-bhakta kavi pIradAna / pUta (36)-putra, laDakA /
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 54 ] pUtanA (58, 83)-aghAsura tathA / paurisi (52)-pauruSa vakAsura kI vahana, eka / pragaTTe (53)-prakaTa hue| rAkSasI jise kasa ne praghaTa (60)-prakaTa zrIkRSNa kA vadha karane | praghaLa (9, 14, 15, 38, 20, 22, ko gokula me bhejA thaa| 25, 31, 47, 53, 55, 62, pUri (37)--pUrNa krie| 65, 67, 70, 71, 72, 84, pUriyA (62)-pUrNa kiye| 86, 62)-puSkala, apAra, pUrija (2)-pUrNa kIjiye / kAphI, bahuta, prsiim| pUrau (32)--pUrNa karanA, bharanA / pela (88)-dekhakara praghaLA (15, 16, 102)--puSkala, pekhi (55) dekhakara bahuta, apAra, pravala, samartha / pekhiyo (2)-dekhA praghaLi (87)-bahuta pekhiyo (60)-dekhA praNamaMti (36)-praNAma karate haiM / pekhIyo (82)-dekhA pratipALa (102)-rakSA peTa (4)-mRjana gakti, peTa / prathamI (30)-pRthvI per3a (12)-jaDa prathaLa (3 sa0 pRthu-pathu+rA0 pra0 la bahuta, adhika, cAro ora paikaMvarA (25)-Izvara dUta, avatAra phailA huA, vistRta, prayu, pRthu paiThina (21)-pratiSThA kregii| paiTho (94)-praviSTha huaa| prathimi (1)-prathama, pahale / pahalAda (44, 103)-prahlAda prathimI (1, 12)-prathama pokhiyA (92)-poSaNa kiye / pravova (44)-zikSA pokhIyA (57)-popaNa kiyA, bhojana prabha (14, 24, 32, 41, 47, 63, khilAyA / 75)-prabhu, Izvara / poDherA (7)-bahuna, jJAnavRddha / prabhu (33)-prabhU, Izvara / porasa (68)-paurupa prabhUta (46)-udgata, nikalA huA, pohacADiyA (63)-pahu~cA diye| utpanna, vizAla, mahAna, porane (30)-pauruSa adhisstthaataa| - porima (38, 55)-pautpa, shkti| / prabhUro (83)--zrIkRSNa
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 55 ] prama (7, 25, 67, 101)-parama, | prAkhiyo (89) svAgata kreNge| mahAna, Izvara / prAjI (89)-sevaka, dAma / pramANa (51)-samAna prAmI (6)-prApta kii| pramesaM (30)-paramezvara prAmai (43)--prApta karatA hai| pramesara (4, 7, 8, 102)-paramezvara | prAsa (5, 6, 37, 50, 66)-pAza, pramma (36)- parama, Izvara / vaMdhana / prayAga (51) tIrtharAja prayAga | prAhaNA (81)--mahamAna, prAdhuraNa / pravADA (5, 84 )-mahAna aura prAhaNau (77, 88)-mahamAna / _ camatkAra pUrNa kArya / prAhuNA (84)-mahamAna / pravADA (17, 63)-mahAna kArya / prithamAdi (28)-pRthvyAdi / praviti (83)-pavitra pravIta (2)-pavitra prItavara (67)-pItAmbara / pravIti (30, 31)-pavitra prItavara (43)-pitAmvara / pravesa (35)-praveza | prItama (35)--priyatama, pyArA vallamA prasAsurA (103)-daitya prItA (93)--priiti| prAkhi (13) preja (67)-prjaa| prAghaNa (100)--veDha prAkhaNau athavA | proLi (53)-toraNadvAra / pha pAkhaNau yaha muhAvarA hai jisakA artha svAgata karanA phaTTa (53)--phaTa gayA hai| aura vyaga me, mAranA aura phata (21)-vijaya / pITanA bhI hotA hai| pharva (62)-zobhA dete haiN| prAmasa (65) prApta kreNge| pharasa (6)-parazurAma / prAmijai (40)-prApta kiye ge| pharasarAma (66)-parazurAma / pharasarAma (3, 36)-parazurAma / prAmisa (85, 102)-prApta karegI yA kreNge| pharasA (55)-parazurAma / prAmIyo (66) prApta kiyaa| pharasi (55)-prshu| prAkhaDa (63)-pAkhaNDa / pharasirAma (29)-parazurAma / prAkhiDiyA (11)-1 azvArohI pharahara (62) havA me idhara udhara 2. sammAna karane vaale| dhvajA ke hone kI kriyA /
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ phaLI (86)-phalIbhUta huI bajari (80)-vajra, vana jaisA / noTa-phaLaNI kriyA kA bhUta- vajADI ( 2 )-bajAI, dhvanimAna kI kAlika prayoga hai| vaDALI (2)~vaDA, mahAna / phAviti (43)~suzobhita ho rahe hai| vaDerI (19)-vaDI phAviyo (3)-suzobhita huaa| varaNaNa (87) - dhvani vizeSa / phAvima (66)-gobhita hoge| vatADau (8)-batAie phulAriNayA (86)-phUla dala huii| vabhIkharaNa (44, 100, 81, 85, phuliMdara (66)puradara, indra / 65)-rAvaNa kA bhAI, pherA (17, 18)-daphA, vAra / vibhiissnn| phesi (11)-phoDanA, toDanA / varaghU (66, 86)-~-vAdya vizepa / phorDa (47)-phoDatA hai| varadAna (38)---kisI kArya kA lAbha phautarA (82)-mauta ke ke lie prasannatA se hI athavA deva vizeSa yA baDe vachAsura (4)~vatsAsura nAma kA eka kA prasanna hokara koI daitya jisako kRSNa ne abhilapita vastu yA siddhi vAlyAvasthA me hI mAra denaa| DAlA thaa| vaLa (47, 68)--zakti, gati, phira / vaMdhava (57) -- bhaaii| vaLaca (63)--balIvarda, baila yahA~ vaMma (35, 40, 42, 73)-brahmA / aMtarakathA kA patA nahI vabhemara (4)- brahmA / calatA, nAthA to nAga thA vaka (11, 44 -~-vakatI hai, kahatI hai / vaLabhadra (57, 60) balibhadra, vakhANaM (1, 6) varNana karate haiM, yaza- 1 zrIkRSNa ke baDe bhAI balarAma gAna karate haiN| vaLavata (70) balavAna, zaktizAlI vagasa se (64) - pradAna kregaa| balAkrama (6, 38)--zaurya, vIratA, vagAsura (4, 59)~bakAsura nAmaka zakti, sAmarthya / daitya jise kRSNa ne mArA thaa| vali (33, 36, 65) rAjA bali / vagha vANI ( 38 )-jisakA siMha / valibhadra (7, 18, 65, 66, 101)vAhana hai| zrIkRSNa ke bar3e bhAI balarAma. ,
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 57 ] baLirAu (66)-rAjA bali / vAmaNI ( )-brAhmaNI balirAma (57, 82 )-balarAma | vAha (5)-bhujA, hAtha / zrIkRSNa kA vaDA bhaaii| vAhAM (41)-bAhu baLirAma (85)-valadeva, vlbhdr|| | bAI (97)-vadana vaLihArI (101)-valaiyA vAkaLA (58)-uvAlA huA, akSata baLe (78)-bala gaye, bhasma ho gye| ann| vasade (2)-vasudeva vAja (101) vasadeva (58)-vasudeva vANAsura (5)-rAjA bali ke sau putro vasAsa (50)-vizvAsa me se savase vaDA putra vaha (13, 38, 46, 44, 62, 66, jo mahAna vIra, guNI 85, 86)-bahuta aura sahasravAhu thaa| vahata (14, 47, 52, 53, 58, 65, | vAthA (61) bAhupAza / __86, 85)-bahuta vAdhA (97)-baMdhana me / vahanAmI (14, 56, 60, 63, 67, | vAvi (96) -vizeSa 100, 65, 101)-jisake | vApa (25)-pitA bahuta se nAma ho, Izvara / (101)--yahAM bApa zabda pAzcavahanAmI (61, 65, 48, 76, 64) ryayukta dhanyavAda zabda ke dekheM, vhnaamii| artha me hai| bahamAmi (36) bahuta-so kA svAmI | vApaDA (20)-vapurA vahAdari (86)--vahAdura, vIra, vIratA bAmaNa (30)-brAhmaNa, (yahA sudAmA vAjhaNiyA (11)-badhyAro, vAjho / ke lie AyA hai| vANAsura (63)-rAjA bali ke jyeSTha | vAyara (52)-strI, ( yahA mohanI putra kA nAma jo vaDA vIra, avatAra ke lie prayoga guNI aura sahasrabAhu thaa| kiyA gayA hai) vAdha (57)---racI, racakara, vanAkara / vAraTa (17) cAraNo kI upAdhi / bAghau (32)-dhAraNa karanA vArA (33)--vAraha vAmaNa (16, 36) brAhmaNa, vAmanA- | vArisa 102)dvAdazI vatAra / vALa (20, 47)--vAlaka
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 58 ] cAlamoka (38, 67, 103) vAlmIki budha (30, 18, 36)-buddhAvatAra, RSi / gautama buddha / vALi (56) vAli nAma kA vAnara / budhA (7)-buddhaavatAra, buddha bhagavAna / vAhirau (46, 70)-rahita, vinA / / budhi (39) buddhAvatAra / bAhuDiyo (9)-cillAyA, pukAra kI | buro (48)- burA vide (18)-badana karate haiM / busaTa (60)-duSTa vijJAnu (45)-vijJAna busa (80)-vaise viNa (38)-rahita vUjha (44)-pUchatA hai| vinhai (14, 52, 66)-dono hii| / bUDisa (20)-DUba jaayeNge| viyo 48)-dvitIya, duusraa| ve (57) dono viratAva (37)-praveza kara bekAra mA (40)-1 vekAra, 2 asIma, birada (31)-viruddha veDA (75)-naukA viradALa (7)-virudavArI / veDI (102)-baMdhana virasALA (16) zreSTha veDhi (100)-yuddha virida (11, 61)-viruda, yaza, vela (55, 56, 69)-vaza, madada, kIrti / latA ? shaaytaa| visana (77)---viSNu veli (86)-veli, ltaa| vihina (101)-bahina veliyA (96) vyakti, mitra, sAthI / vIja (32)-dvitIyA, tithi| | velI (31, 83, 53)-mitra, dosta, bI0LA (83)-viTThala, zrIkRSNa / sahayogI, sakhA, madadagAra / vInavai (37)---vinaya karatA hai yA / vevai (14, 41)-dono ho / __ karate haiM yA karatA huuN| vara (11, 14)-strI, mahilA, patnI boyA (87)-dUsarA, duusrii| vairA (59)-strieM vIhA (75)-DaratA huuN| voTiyo (63)-kATa DAle bugAsura (103)--vakAsura nAma kA voDhiyo (82)--nAza kiyA, Duvo diyA asura / voDhe (75)--DuvAve vuDa (80)-baDA voyA (58)-1. prArambha kiye| ---- buddha (34)-buddha bhagavAna / 2. sthApita kiye|
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 56 ] 3 DuvA diye| brahmANI (1)-brahmA kI strI, brahmA 4 nAza kiye| kI zakti / vyAdhi (81)-jyAdha nAmaka asur| | brahma (28) - brahmA ama (85)-brahmA nikha (95)-vRkSa ( yahAM nala kuvara vahama (74) brahmA nAmaka do kuvera ke putro se brahamA (66)-brahmA, vidhi, vidhaataa| tAtparya hai| brahma (1, 3, 7, 34, 37, 67, 68)- vida (2)-viruda eka mAtra nitya cetana sattA | vidi (23, 53)-viruda jo sasAra kA kAraNa rUpa hai, brhmaa| brahma-yAna (78, 45)-brahma kA bodha bhajaNa (44, 46) nAza karane vAlA, miTAne vAlA / adata siddhAnta kA vogha, tatvajJAna / bhagata (100, 101)-bhakta brahma (61, 71)--brahma bhagata-bachaLa (2, 3, 26, 34}-bhakta brahmaguNa (42)-sat+guNa vatsala / brahmA (101)-vidhi, vidhaataa| bhagatA (96, 102, 103)-bhakto brahmA (63, 1, 10, 66, 71, 72, bhagati (34, 66)-bhakti 53, 60, 64,76 82, 88) bhagatiNi (101)--bhakta-sI vidhi, vidhAtA, brahma ke tIna suguNa | bhaDa (66, 68, 61) yoddhA, bhaTa / rUpo me se sRSTi kI racanA karane | bhaDAbhaDa (5) yoddhAzro me bhI yoddhA, vAlA, sRssttikrtaa| mahAbhaTTa / hindU tridevo me se eka inakI | bhaDi (55)-bhaTa, yoddhA / utpatti ke sambandha me manusmRti me / bhaDe (97)yoddhAzro ullekha hai ki svayabhU bhagavAna ne bhaNiyoM (63)-kahA jala kI sRSTi karake usame jo | bhaNIja (51)-kahe jAte haiM / vIrya skhalita kiyA thA usase eka bhaNe (60, 67)--varNana karatA hai, jyotirmaya piMDa kI utpatti huI kahate haiM, kahatA hai| usIse brahmA kA prAdurbhAva huaa| / bhata (21, 43) -bhAMti, prakAra /
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhadra kuMari (63) kekayarAja kI / bhAji (37, 36) nAza karake, TUTa bhadrAkumArI kanyA jo ki kara, naSTa hokara / kRSNa ko vyAhI gaI thii| mAjiyo (55)-tor3a ddaalaa| bhamato (75)-bhramaNa karatA huaa| bhAjihI (102)-pahAra karoge, dhvaMsa bharata (92, 68)-rAma bhrAtA bharata, kroge| bharatha (6, 21, 36, 55, 56, 57, bhAja (34, 42) nAga karatA hai, toDatA hai| 65, 72, 81, 64)-rAma bhrAtA bhADa (90)-viduSaka, niMdA karane bharata, kaikayI putra bhrt| vaalaa| bharatha rA (65)-bharata kaa| bhAmaNA (80)-balaiyA bharathu (29)-bharata mAmiNI (101)-bhAminI, patnI / bharaharA (77)-1. naro me zreSTha, / bhAmI (61, 72, 101)-valaiyA, 2. nRsiMha / nyauchaavr| bhalA (5.1, 83)-ThIka, uttama, bhAi (20)-pasada sjjn| bhAiyo (2)-bhAI, bhrAtA / bhalI (56)-uttama, zreSTha, ThIka / / bhAIyA (102)-1 bhAI vadhu, (savodhana) 2 diinvdhu| bhale (97) yahA~ para yaha zabda kevala bhAkhA (38)-khe| sambodhanArtha prayoga kiyA | bhAkhi (42)-kahakara gayA hai| | bhAkhIja (43) kahie, kahA jAtA bhalerA (12) zroSThatara bhAkhI (73)-kahI bhalerI (2) vaDhiyA, zraSThatara / bhAgivata (38) zrImadbhAgavad bhaLe (et)-aura, phira / bhAgI (20)- pasada Ane vAlI / bhaLe ()-bhalA, uttama, ThIka / bhAmaNA (36)-valayA, nyochAvara bhalo (48, 60,61)-ThIka, vaDhiyA, bhAratha (86, 100)---yuddha / zreSTha uttama, bhalA, sanana / bhArathI (17)-dazanAmI sanyAsiyo bhavasa (35)-bhaviSya kI eka zAkhA yA isa bhaharI (22)-bharapUra zAkhA kA vyakti, bhAjaNa (76)-miTAne vaalaa| bhaartii|
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 61 ] bhArAtha (15)--bhArata, yuddha / bhIpama (62)-bhIpma pitAmaha / sArI (47)- saba bhuDA (17)--kharAva, nIca / bhALi (56) dekhakara bhu jana ( )-bhalana, smaraNa / bhAlIala (44) lalATa bhujADI (5)--zaktizAlI, samartha / bhiDi (15)-bhiDakara, yuddha kr| | bhujAlI (19)-bhujAo vAlI / bhiDiyo (63)-bhiDA, Takkara lI, bhujAlI (1)-samartha, zaktizAlI / yuddha kiyaa| bhujiyA (83)-bhajana kiyA / bhiriNa (74)- kaha bhujaitau (5) tere ko bhaje / bhiNIja ( )-maraNa kiyA jAya / | bhuNIja (40) kahA jAtA hai / bhiNe (8)-kaho, bhae / bhuyaNa (15, 48, 49)-bhuvana, loka bhiLaNo (2)-parivRta honaa| bhuyaNA (61)-bhuvana, loka / bhile (34)-zrepTa, vAha vAha / / bhuvaNA (102)-loko bhiLe (18)-1 phira, puna 2 mile, | bhUka (18}-- 1. bhUkha, 2 pukAra / ikaTThA ho| bhU gaLa (66)-phUka vAgha vizeSa / miLe (85, 6, 20)--mila gaye, mUMDI (89)-kharAva, burA / zAmila hue, phira, aura / bhU (22)-bhU bhIjai (41)-prasanna ho jAya / bhUka (61)- dhvasa, nAga / bhIDa (52, 54)-kaTa, kaSTa / bhUcarA (85)-bhUmi para vicarana karane / bhIDiyA (80)-bhIDA, kucalA / vaale| bhIma (34, 62, 67)-pAdu putra bhIma, bhUta (85) vidarbha kA rAjA bhISmaka bhUvarajI (67-viSNu kA eka nAma jo rakmariNa kA pitA yA / sUdharA (51)-bhUvara, viSNu / bhIma rai (96)--rAjA bhISma ke jo bhUdhaga (34)-zrIkRSNa, viSNu bhU ko rukmariNa kA pitA thaa| dhAraNa karane vaalaa| bhIra (21, 55,77, 60)-sahAyatA bhUpa (35)-rAjA, svaamii| mdd| bhekha (35, 55)-bhepa, vega / bhIla (56)--eka jAti / bheTaNa (72)-sparga karane ko| bhIpama (65)-bhISma pitAmaha / | bhedu (36)-bheda, rahasya /
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhera (66) - bherI nAmaka vAdya / bheLA (11, 66) - zAmila, eka sAtha / bheLisa (10) - vijaya karegA ? bhaicaka (102) - bhayakara, mahAna, vaDA bhomi (21) - bhUmi [ 62 ] machiriyo ( 82 ) - kopa kiyA bhau (58, 19, 69 ) - bhaya, Dara, AtaMka majIrA ( 17 ) - vAdya vizeSa bhAgI (94 bhrama ( 37 ) - sadeha khisa (75) - khAyegA, kATegA / bhratAra ( 36 ) - pati, svAmI / bhrama (35) - ajJAna bhrAti (31) - bhrama bhrAjA ( 2 ) - suzobhita hue / iiga (62) - bhRgu nAmaka eka RSi jinakI kathA purANo me vistAra pUrvaka milatI hai | ma majAra (10) - adara, me / maMDa (35) - racanA, mUrti / maMDAraNa (51, 101, 68 ) racanA maDANI (12) - racI gaI / maMga ( 11 ) - kahatI hai / maccha 6) -matsyAvatAra macha (3, 24, 36, 36 ) - matsyAvatAra mahaku da (62) - mucuku da machariyo ( 57 ) - kopa kiyA / ma~tharA (55) - rAjA dazaratha kI rAnI kaikayI kI dAsI 1 maNe (43) - kahate haiM, bhajate haiM / mati (23, 36, 37 ) - buddhi, jJAna / mati sArai ( 1 ) - buddhi ke anusAra / matI ( 6 ) - mata, nahI matau (82) - vicAra, nizcaya / mathANa (68 ) - maMthana mathiyo ( 80 ) - mathana kiyA, vilo - Dita kiyA / mayIyau ( 52 ) - maMthana kiyA, viloDita kiyA / mathurA ( 61 ) - purANAnusAra sAta pramukha puriyo me eka purI jo vraja me 'yamunA ke dakSiNa taTa para hai | madamatI (19) madonmata masta / J mava (45, 52, 76 ) - madhgha, maghunAmaka asura / maMda (21) - khAsa kara makara (16) - nAma hai | ma (1, 2, 48, 6) na, mata nahI mavakITa ( 72 ) - madhu aura kaiTabha J nAmaka do daitya jo paraspara makarAi (43) - makarAkRta macIraNA (58, 25 ) - bhAI the /
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 63 / madhakITaka (100)-maghakITa mahata (61) zreSTha, vaDA / madhavana (24)-indra mahamada (31)-muhammada / madhasUdana (57)-viSNu, zrIrAma / | mahamaharA (33)-mahAna vddaa| madhu (4)-viSNu dvArA mAre jAne vAle | mahamahaNa (1, 46, 74, 82,83,84 eka daitya kA nAma / 86, 61, 66, 102manachA (47)-icchA mahAmahArarAva, mahAmahata, manaDI (11)-mana, alyA / mahAmahAne, Izvara, mahAna manA (48)-mujhako vddaa| mani (46)----mana mahamAi (38)-mahAmAtA, devI / manhahAri (61)-manuhAra mahamAI (22)-mahAmAtRkA / mayaNa (57, 76)-madana, kAmadeva / mahamAya (66)-mahAmAyA, durgA / mayA (37)-dayA, rahama / mahamAyA (19)- mhaamaataa| maye (61) mahara (20, 58)--dayA, kRpA, yazodA maraTa (66) garva, abhimAna / va nada ke lie prayoga vAlA maraDakai (87)- muraDa gye| pAdarasUcaka zabda, zrIkRSNa ke maroDa (19)-maroDakara lie Adara sUcaka shbd| mala (68)-malla mahari (63)-vRja me pratiSThita striyo maLa-mATI (57)-nAza, dhvasa / ke lie prayoga kiyA jAne malA (103) - vAlA Adara sUcaka zabda / maLyiA (21, 60)--mardana kiyA, nAga | mahala (68) kiyA, prAta huaa| mahA (32, 79)-mahAn / malInAtha (15,-rAThIDarAva salakhA mahAjapa (43)--vaDA japa / kA prathama putra jo maheva mahAprabha (48)-mahA prabhU / ( mAlAnI) kA svAmI thA | mahAbhaDa (77) yoddhA / mavi (45)- me mahAmAi (20)-mhaamaataa| mave (45)-me? mahi (43)-me| masataka (101)--mastaka, zira / mahi (47, 81)-bhUmi, pRthvI / mahaNa (18)-mahArNava, saagr| mahiyAra (5)-gvAlina /
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 64 ] mahirivAraNa (28)-maharavAna, mahA- | mADahai (14)-vivAha-maDapa / rNava / mADahI (60, 66)-vivAha-maDapa / mahirANa (101)-mahArNava, samudra / mADiyA (68)-race / mahirAmaNa (100)-pAtAla me rahane mAMDIyau (58)-~-racA, bnaayaa| vAle do bhAI ahirAvaNa mADe (21) race / aura mahirAvaNa / koI / mADe (81)-racakara / koI inheM rAvaNa kA mitra | mADI (10)-racI, rcie| vatalAte hai aura koI bhinna | mAriNa (90)-upabhoga karake, rasAmata rakhate haiN| ye ghora gara- svAdana karake / karmI the| mAraNI (86)-upabhoga kreNge| mahirivANa (38)-maharavAna, kRpAlu / mAraNe (2, 30)-rakhatA hai, upabhoga mahobAra (56)-gopa strieM, gvA kiyA / / linie / mAniyo (23)-maanaa| mahesa (35)-mhaadev| mAhi (35, 37, 38, 40, 46, 52, mahesari (21)---mAhezvarI, devI / 81, 63, 65)--me| mAhI (16, 35, 60)-me| mahesura (44)- / mAhai (52) me / mA (1)-me| mAga (101)- mAMgatA hai, yAcanA mA~ (2)-me| karatA hai| mA (10, 11, 12, 17, 20, 21, mAcha (56) matsyAvatAra lene vAlA 30, 31, 32, 37,. 40, 41, vissnnu| 42, 43, 45, 46, 47, 48, mAchara (76)--mcchr| 46, 55, 56, 56, 60, 68, | mATI (58)---mRnikA, mittttii| 70, 71, 82, 83, 87, 10, | mADA (66)javaradasta, valAt / 65, 67)-me| mAraNIyA (83)-upabhoga kiyaa| mAMkaLI (70)-vahuta, adhika / mAraNe (19)-upabhoga karatI hai| mAnA (34)- mAMgatA huuN| mAta (69) mADaNa (100)-racane ko| | mAtha (21, 66, 103)-Upara / - -
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 65 ] mAdaLA (66, 86)-vAdya vizeSa / mAhesa (67)-maheza, ziva / mAdhava (7)-lakSmIpati, vissnnu| miDiyA (43)-akita mAdhA (42, 62)-mAdhava, zrIkRSNa / migija (90)--kahie? mAniyau (16)-mAnA, mAna liyA / | miNIje (45)-kahiye, kahA jAtA mApa nai (46) mAmI (101)-mAtA kA bhaaii| mini (20, 21)-mana me, mAnalI? . mAyA (37) lakSmI, dhana-daulata, milaka (32) avidyA, ajJAna / / miLaraNa (32)-milanA mArIcha (6)-mArIca, eka rAkSasa kA | miLiyA (33)-milakara nAma jisane sone kA miLyiau / 15 -milA hariNa vanakara rAmacadra miLisa (9)-milegA ko dhokhA diyA thaa| mIThau (97)-mIThA, mavura / mAra (30)-mAra diyaa| mIta (101)-mitra mAlhio (8)-masta cAla se calA | | mIra (86, 60) - dhArmika prAcArya, mAlhisa (12)-garvapUrNa nada cAla me saiyada jAti kI upAdhi, clegaa| pradhAna netaa| mAvaDa (83)-mAtAeM mIrAM (25)-bhakta mIrAbAI / mAva (56)-samAte haiN| mIrAha (10)-mIra, pradhAna / mAha (103) | mIrA (90)-samartha, gktigaalii| mAhare (31, 43, 73)-nere mIsaNa (16) cAraNo kA eka gotra / mAharoi (11)-merA hI mu Thahu~ (48)-mUrkha mAharI (11, 26, 70, 76)--merA | muThA (76) mAhava (1, 2 48, 60, 74)- | munA (74) - mujha ko / mAdhava, shriikRssnn| musA (85)-yahUdI logo ke eka mAhavA (11, 48, 60, 78, 66, . paigambara jinako judA kA nUra 97)-mAghava, zrIkRSNa, viSNu / / dikhAI par3A thaa| mAhavI (62)-mAdhava, shriikRssnn| muse (17)mAhi (35, 83)-me | muhaDau (51, 83)- mukha, muha /
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 66 ] muMhamada (101)-mahammada | mura-bhuvaraNa (35, 102)-tIna loka mughauDI (66)--mRtA, marI huii| muraloka (6)-tIna loka mukada (75, 76, 83, 60)-mukuMda, muraha (63)-tIna mukti dene vAlA, vissnnu| / murAri (61)-mura nAmaka daitya ko mukaMdahu (53)- mukti dene vAlA, Izvara mArane vAlA, viSNu, zrIkRSNa mukuda (82)-muktadAtA, viSNu kA murArI (60)-zrIkRSNa, mura nAmaka eka naam| daitya kA sahAraka / mukana (58)--mukti dene vAlA, viSNu murikhi (36)-~mUrkha, ajJa / mukhI (21)-mukhya muriDi (66)-maror3akara mugati (35)-mukti mulANA (16, 31)-mullA mugiti (76)-mukti, mokSa / mullANA (65)-bahuta bar3A vidvAna, mujaro (25) mullA, zikSaka / mujha (38)-mujhako musA (31)mujhanA (36)-dekheM, mujha / musilA (11)--musalamAna mur3isa (66)-moDe jAyeMge / muhamada (10)-jisakI atyadhika mu. (87)-mur3a gaye prazasA yA kIti ho, islAma muNe (60) kahatA hai| dharma ke pravartaka, araba ke eka muthura (83)-mathurA nagarI / prasiddha paigamvara / muda (63)-prasanne, harpita / muhamadA (85)-muhammada mudai (15)-mukhye, pradhAna / muhammada (65)-islAma dharma ke munA (24)-muniyo pravartaka arava ke prasiddha munA (100)-mujhako paigmbr| munAI (20)-prasanna kI, mnaaii| maMgaLa (89)-mugala, musalamAna / mura (36, 48, 60, 61, 102)- mU chisa (85)-kATeMge, miTA deMge, tIna naSTa kara deNge| muraI (66) mUnA (100)-mujhako muraghara (103)- mAravADa mU maraNAM (61)mura-bhuyaraNA (16)-tIna loka, tribhuvana mUsa (86)
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 67 ] mUsaraNa (37)---mujhako zaraNa? | maivAra (52) mUsA (65)--eka paigambara jise yahUdI mo (70)-mere / ___ loga apane dharma kA pravartaka | mokaLA (16, 31, 66)-vahuta, kAphI, ___ mAnate haiN| apAra, adhika / mUsA (90) mokako (85)--bhut| mUkA (68)-choDeMge mokha (46, 75)-mukti, mokSa / mUnAM (73)-muniyo ko| mokhIyA (57)-- mukta kara die / mUrati (100) moTA (37)-mahAna, vaDA / mULa (46) kAraNa, jaDa / moTI (38, 100)-mahAna, vaDI / meka (77)-eka / mekhala (43)~ krdhnii| moTe (16)-vaDA, mahAna / megha (57, 85, 61)-meghanAda, camAra moTau (38, 66)-vaDA, mahAna / meSa (21 mAra jAti ko mor3a (32)-maur| utpanna) strii| mor3a (16, 32) nAza karatI hai, meghar3I (11, 84, 86, 66)-camAra racatA hai| jAti kI kanyA yA strI moDharI (16)-mahAna, bahuta / camArina / monA (70)-mujhko| medha-rikhI meghAM (32, 84, 60, 60)-camAra, mohaNa (74)-mohana, zrIkRSNa / mohaNA (84)-mohana / camAra jAti kI kanyA / mA~hi (53)-me| mechA (10)-mleccha, yavana / mauja (81)-dAna / mepana (46) mera (61, 101)-sumeru / maujA (51) Anada / meLa (101)-mitratA, sneha / moDa (66)-maur| meLiyA (62)---milA die / maurI (21)--merii| mele (1)--rkhe| mauhari (55, 86)-pUrva, pahile, agADI meLI (85)-milApa, melaa| sammukha, pahile / meha (51)--megha, vaaN| | mauhai (52)-mohita kie mehaNau (88) | mhArau (13, 53)--meraa|
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 68 ] | ramAve (30)-krIDA karatA hai| yA (41, 61)-ina, isa prakAra, aise|| rama (42, 71)-khelate haiM, ramaNa yAra (71)-mitra, dosta / karatA hai, krIDA yaira (51)-ina / karatA hai| | ravarAyA (16, 20)-pukArane para rajaNa (46)--prasanna karane vAlA, dayA karane vaalii| prasannatA kAraka / rasaNa (35)--rasanA rai riNa (67)-bhUmi, pRthvI / rasA (51)-pRthvI rakha-pALa (47)-rakSaka / rasAtaLi (52)-ramAtala me / rakhai (1)-aisA na ho| rahakka (66)-gAyA jAtA hai, laya me rakhai (66)-dekhe / hotA hai| ragata (31, 76) rakta, khUna / rahamANa (6, 24, 37, 84, 86, ragata-vaMvALi (19)- rakta pAna karane 10,61)-dayAlu, vAlI, mahAna pracaDa / kRpAlu, rahIma, Izvara rajoguNa (42)-tIna guNo me se jo kA eka nAma / samasta padArthoM meM pAye | rahamANa (86)-Izvara jAte haiM dUsarA guNa, | rahicIyA (60)-sahAra kiye, mAra rajam / ddaale| raTaka (84)-Takkara, mukAvilA, | rahimANa (18)-Izvara, rahamAna / sAmanA / rahIja (45)-rahie, rahA jAtA hai / raDavaDa (61)-idhara udhara girnaa| rahai (45) raDavarDa (66)-ivara udhara paDe pairo rA (66) ke se ThukarAyA jaaye| rAka (26, 36, 44, 35)-raka, rata (66)-rakta, khUna / ___ garIva / ratarI (21) rAkanA (72)--raka, garIva / rattI (11)-prema rAma (6, 7, 55, 68, 61, 66)rana (56)-araNya, vana / Izvara, zrIrAma / ramAyA (21) khelAyA rAma rAjA (12)--zrIrAmacandra /
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 66 ] rAmai grau (15)-rAmadeva pIra . rAdhA-ramaNa (33)-rAdhA ke sAtha ramaNa karane vAlA, rAmaraNa (56, 63, 100)-rAvaraNa, | zrIkRSNa / dazAnana / rAMmade (15) | rAdhA-vara (1)-zrIkRSNa / rAmA (63)-lakSmI | rAma (3, 8, 9,28, 36, 53, 57, rA (20, 44, 51, 58, 66, 63, 66, 71, 78, 81)-zrIrAma 101, 32, 36, 41, 81, rAmAvatAra, parazurAma / rAmacaMda (26, 35, 56, 81, 87, rAIyA (102)-rAjA 62) rAmacaMdra, dazaratha putra, zrIrAma / rAIyA (77)-rahane vaalaa| rAmacaMdara (55) zrIrAmacaMdra / rAu (33)-rAjA rAmacadi (82)-rAmacadra bhagavAna / rAuta (15)-rAjaputra, rAjapUta, rAja rAmacandra (67, 63) uta, yoddhA / rAmaNa (4, 82)-rAvaNa, dazAnana / rAkasa (2, 6)-rAkSasa rAmati (71, 77)-krIDA, khela, rAkasA (84)-rAkSaso liilaa| rAkhasa (65 -rAkSasa rAri (3)-netra, nayana / rAkhasAM (18, 103)-rAkSaso rAvaNa (57) rAkhai (43, 100)-rakhatA hai, rakhate | rAsi (60) rAsau (16)-rAsA rAkhau / 35)- rakhiye | rAha (36, 52, 54)-rAhu rAghava (6, 26, 63, 81, 92) rikha (26, 36)- RSi - zrIrAmacandra, shriikRssnn| rikha-rAyA (6)--RSi, mhpi| rAghavA (55, 72)-rAghava, zrIrAma- | (vizvAmitra) cndr| | rikhava (3) RSabhadeva rAja (37, 101)-rAjya, aap| rikhavadeva (6, 18)-Rpabhadeva, bhAgarAjAI (67)-rAjApana, rAjAtva / vata ke anusAra rAjA rAji (101)--zrImAn / nAbhi ke putra jo viSNu rAto (53)-rakta, lAla / ke avatAra mAne jAte haiN| rAdhA (4) jaina dharma ke prathama tiirthkr|
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 7 ] rikhava (24, 28, 71)-RSabhadeva | rimi-rAMha (14)--zatruyo ko rAha para rikhA (87)-RSi lAne vaalaa| rikhiyo (13) camAra jAti ke ke ripa (36)-pi vyakti jo rAmadeva pIra | riSabha (38)-Rpabhadeva, jo viSNu ke ananya bhakta hote haiN| ke 24 avatAro me gine yaha zabda RSi kA jAte haiM tathA jainoM ke apabhraza hai| Adi tIrtha kara bhI yahI rikhI (26)-Rpi mAne jAte haiN| risara (13)-RpIzvara ripabhadeva (54)-pamadeva rijaki (101)-rijka, rojI ripi (14, 44)-api rijika (10)-nitya kA bhojana, rIcha (101)--yaha zabda jAmavata ke rojI jIvikA, rijka / / | lie prayoga huyA hai / rijiyo (69)-prasanna huaa| | rIchaDI (63)--RkSarAja jAmavata kI riNa choDa (4, 72)-yuddha bhUmi ko kanyA jisake sAtha kRSNa kA vivAha huA thaa| choDane ke kAraNa rIjiyo (28)- prasanna huaa| zrIkRSNa kA eka rIjI (14)-prasanna ho| nAma, Izvara / riNi'kheta (87) rIjha (72)--dAna, puraskAra / rI (16, 54, 55, 60, 63, 66, riNitALa (66)-yuddhasthala, yuddha / 102)-kI rigisI (15) rIcha (65)--Rccha ridai (36)- hRdaya rIchaDI (89)-jAmavaMta kI putrI ridai (43, 45)- hRdaya me| rIja (41, 44) - prasanna hokara, dAna ridha-siva (5)-Rddhi-siddhi / rIja (16, 26, 36, 41, 43, 51)ripi (56)-ripu, zatru / prasanna hotA hai / rimA (14)-zatruo rimi (21)-zatru rIjha (72)-vakhzIga rojhavA (33)-prasanna kareM rimiyo (76)-khelA, krIDA kii| rIjhAi (65)-prasanna hokara
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 71 ] rIjhavA (7)-prasanna kareM, harSita kareM | rughavIra (4)-zrIrAmacaMdra bhagavAna / rIjha (95)-prasanna hotA hai rudra (7)-eka prakAra ke gaNa devatA rItA (63)-rikta, khaalii| jinakI racanA sRSTi ke rodhI (26, 53)-prasanna huA Arambha me brahmA kI rIvA (88) bhauho se huI thii| ve rIsa (56, 103)-kopa saMkhyA meM gyAraha mAne rukamaNI (101)-zrIkRSNa kI paTa- | jAte haiM / zaMbhU / ___ mahipI rukmariNa / rukhesara (38)-RpIzvara rukmaNI (77)-rukmiNI rUkha (11)-vRkSa rukha (101) rUDa (66)-nagADe, Dhola Adi bajate rukhama (66)-rukmAga - rukhamaNI (11, 83, 66, 63, 103)- rUpa (34)-zakala, sUrata / rukmaNi rUpaka (38)-kAvya, kavitA / rukhamAgada (44, 69)-eka bhaktarAja rUpA de (15)-rAvala mallinAtha kI __ kA nAma, rukmAgada __ paTTa-mahipI / rughanandaraNa (6) zrIrAmacandra rUsesara (21)--RSIzvara, maharSi / rughanaMdaNa (55) zrIrAmacandra bhagavAna | raivata (14)-ghoDA rughanAtha (6, 36, 42, 52, 55, 56)- revata (60, 61) ghoDA __ raghunAtha, zrIrAmacandra bhagavAna / rekhI (17)-rAmadeva pIra ke ananya rughanAthu (26)-zrIrAma bhakta camAra jAti kI strii| rughapati (55)-racupati, zrIrAma bhagavAna / reNa (81, 64)-dhUli, bhUmi, pRthvI / rugharAI ( )-raghurAja, zrIrAma / reNakA (81)-parazurAma kI mAtA rugharAu (55)-raghurAja, zrIrAma kA nAma / bhagavAna / | reNA (55)-rAjA pusena jina kI rugharAjA (101, 55)-zrIrAma kanyA, jamadagni RpI kI bhgvaan| patnI, parazurAma kI mAtA rudharAma (66)-raghunAtha, zrIrAmacadra rennukaa| bhagavAna / } reNAdhara (52)--samudra, sAgara /
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 72 ] reNI (32)resai (6) parAjita kiyaa| lakSaNa (62)-rAma bhrAtA resaNa (100)--parAjita karane vAlA, | lakharaNa (97) lakSaNa parAjita karane kii| lakhamaNa (57)-lakSmaNa resIyA (26)-parAjita kiye| lakhamaNa (6, 36, 36.56,71,81)resa (70)-miTAtA hai, naSTa karatA rAma bhrAtA lakSmaNa / hai, parAjita karatA hai| lakhamaNA (63)-bhadradeza ke rAjA vRhatsena kI putrI jo kRSNa ke Rs (17, 35, 36, 36, 41, 46, sAtha vyAhI gaI thii| 47, 54, 55, 56, 64, 86, | lakhamI (64) lakSmI 87, 60, 65) ke lakhigrI (23)-samajhA jAnA raiNa (21, 52)-bhUmi, pRthvii| lacchivara (42) lakSmIpati, vissnnu| revatI-ramaraNa (57 saM0 revatI ramaNa) lachivara (26,43, 72)-lakSmIpati, revata rAjA kI putrI vissnnu| revatI jo valarAma kI | lachI-prANa (7) lakSmIvallabha, vissnnu|. dharma palI thii| usake sAtha ramaNa karane vAlA | lavaraNasura (57)-prasiddha madhunAmaka asura kA putra jo mathurA zrIvalarAma / meM rahatA thA aura jisako ro (22, 56, 65, 66)kA zatrudhana ne zrIrAma kI roTa (17)-vaDI rottii| AjJA se mArA thaa| roTiyo (82)-kATa DAlA, nAza lasakara (92)-senA kiyaa| ropaNa (46)- uThAne lagAne yA khaDA lahar3A (45) laghu, choTA / karane kI kriyA / lahariNayau 69)-lAbha roma (43)-loka lahA~ (44)-letA huuN| roLa (2)--dhvasa, naash| lahai (36, 36, 41, 46) letA hai|| ro (34, 41, 46, 48, 52, 68, | lAika (34) yogya 74, 12) kA lAiki (1) yogya
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 73 ] lAkhIka (12) lAkha rupayo ke mUlya | lIvo (32)-liyaa| kA, lAkho guNo ko dhAraNa luTArDa (61)-luTavAte hai, luTavA karane vaalaa| die| lAge (45) legatA hai| luNiyo (63) lu cana kiyaa| lAcha (72)-lakSmI lUkA (64)-jaino kA eka / lAchavara (63)-lakSmIpati, vissnnu| lekhatA (65)-samajhane pr| lAchi (75, 81, 67, 100)-lakSmI lekha (103)-hisAva / lekhau (100)---ginatI hisAva / lAchivara (32, 57, 76, 62, 86, locana (77)-netr| 61, 102) lakSmIpati, loDhA (66)-masAlAdi pIsane kA / vissnnu| lAjA (62)-lnaa| patthara vizeSa / lADau (97)-dUlhA / lodhiyo (62) lopasa (62)-ullaghana kregaa| lAvA (53, 62, 67)-mile, prApta lohI (13)-rakta, khUna / lAma (29)-prApta ho| lyAM (44)-letA huuN| lAlacada (37)--jati kA nAma hai| lyai (44)-lete haiN| yaha juDhiyA grAma me rahatA thA juDhiyA grAma me jatiyo | vatapa (82)kA upAsarA bhI hai| vadaNa (46) namana karane ko, vadana namana / likhamI (36, 42, 48, 56, 62, vasa (12, 102)-kula, gotra / 62, 66)-lkssmii| vaiNa (38)-vacana, zabda / likhamI (46)- lakSmIpati / vakhata (78)-samaya / ligana (81) vakhANa (35, 37)--yaza, kIrti / ligI (68)- - vakhANA (4)-varNana karatA huuN| liye (44)-lete haiN| vakhAriNa (51)- varNana karake / livAri (95) vakhANu (27)-yaza, kIti, varNana / livAra (7) vakhAraNa (5, 13, 15, 36)-varNana livArI (75) karate hai, varNana karatA hai, lIdhA (2)-lie| prazasA karate haiN| va
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 74 ] vakhAriNayau (13)-varNana kiyA / | vaNAva (72)-racanA, vnaavtt| . vakhavANI (23)-devii| vaNAvA (38) race, vanAye / vaDI (34)-vaDA, mahAna / varaNAva (42) racatA hai| vachAM (7)-vachaDA, pazu / | varaNAvI (31)--vnaaie| vachAsura (56)-kaMsa kA anucara eka vadata (36)-kahate haiN| rAkSasa jime zrIkRSNa ne | vadai (23)-kahate haiN| vAlyAvasthA me hI mArA | vacaMtI (47)-vizeSa thA, vtsaasur| vadhatI (47)-vizeSa vajADI (59)-vajAI, dhvanita kii| vAyA (13, 63)-svAgata kiyA / vaDa (68, 70)-vaDA, mahAna / vavAya (67)- svAgata kiyaa| vaDavarDa (85)-vaDe, mahAna / vadhAyI (26, 32) svAgata kiyA vaDavaDau (91)--mahAna, atyata vddaa| vaghiyau (64, 88) vaDhA, vRddhi, prApta vaDavA (24) huaa| vaDA (33, 37, 16)-mahAna, vddaa| vanamALI (1)-tulasI, kuMda, madAra vaDAyA (73)--baDAI, mahAnatA, yaza para jAtA aura kamala ina vaDALa (36)-baDA, mahAna . pAMco kI banI huI mAlA vaDi (51)--vaTa vRkSa para ko dhAraNa karane vAlA, vaDimi (15, 80)-vaDapna, mahAnatA zrIkRSNa, viSNu, naaraaynn| vapa (25)-garIra vaDiyo (65)-kATA gayA, kaTa gayA vaDherA (37, 101)--pUrvaja, purakhA, | vapa ( 21, 24, 72, 65 )-vapu, vaDA mahAna / shriir| vaDerI (23)-vaDI, mahAna / vapu (51)-zarIra vaDero (21)-vaDI, mahAnata / vamIpaNa (3, 66)-rAvaNa kA bhAI / vaDo (23)-mahAna, vaDA / vayaNa (1)-vacana, vaannii| vaDI (45, 52, 53)-vaDA mahAna, varaNa (21)--varNana karatA hai / dorghakAya / varata (102)-puNya prApti ke uddezya varaNarAya (51)-banarAji, vana, jaMgala se kiyA jAne vAlA kisI vaNAyI (27)-racA puNya tithi kA upavAsa /
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 75. ] varatAvIjai (12) vasijo (22)varatAhi (85) vasiyo (56 73, 65)-basa gayA, varata (60) mivAsa kiyaa| varana (27)-varNa, rg| vasudhA (72)--pRthvI vara-lAcha (5) lakSmIvara, vissnnu| | vasuha (45, 58, 87)-pRthvI, variNi (58)-varuNadeva kI strii| vasudhA, sasAra / , varIyAma (36)--zreSTha / vasa (40, 79)-nivAsa karatA hai / vara (76)-svIkAra karate haiM, varaNa | vaha-tAna (11)karate haiN| vahanAmI (101)-Izvara vakaraNa (64) loTanA kriyA / vahata (86)-bahuta vaLi (41, 46, 52, 63 )--puna , | vahavAhara (66)--bAhara jAkara, pIchA / phira, zaktizAlI, vAli / krke| valiNi (11)-lauTanA kriyA kA vahi (100) bhaav| vahiyo (63)vaLyiA (21)-lauTa gyaa| vahilo (60, 60, 102 )--zIghra, valirAma (26)-balarAma jldii| valI (17)-phira, aura / vahita (13, 66)-caleMge, vhege| vaLe (4, 13, 14, 34, 56, 62, vahe (60) 64, 65, 68, 73, 78, vahai (55, 56, 83)-calakara, cale / 100 )-punaH, phira, / vAjhaNI (31)--vadhyA aur| vAriNa (34)vasatA (50)-vastueM, padArtha / vAda (2) namaskAra karate haiM / vasade (57)-vasudeva vAmarA ( 3, 5, 8, 95)- vAmanAvasadeva ( 6, 36, 62, 76, 82, vatAra, brAhmaNa / 66)--zrIkRSNa ke pitA vAmaNa (28)-vAmanAvatAra / vasudeva / vAmaNo (53) vAmanAvatAra / vasadai (101)-vasudeva vAmana (24)-vaamnaavtaar| vasAra (74) | vAme (68)caayii|
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 76 ] vAsalI (56)-murlii| | vAmaNa (36)~vAmanAvatAra / vAsalai (83)-vazI, murlii| vAmaraNA (80) vAmanAvatAra / vAula 89)-AdhI, tUphAna / vAyaka (50)-vAkya / vAka (80)-mukha / vArAha (5, 8, 36, 36, 51, 52, vAkhANa (44, 47)-varNana / 56, 64, 64, 66, 68 vAgha (36)-vyAghra / 69)-viSNu kA eka vAcA :54)-vcn| avatAra / vAci (50)-vAcA, vANI / vAri (51)-pAnI, jala / vAce (37)- paDhate hai| vArivA (19)-~vAcha (58)-bchddaa| vArI (100)vAcA (71)-bachaDe / vAlA (43)-~vaalaa| vAja (37, 66)- azva, ghoDA / vAlA (85)-ke| vAjasI (66)-vjeNge| vAki (77)-vAnararAja vaalii| vAjiyA (17, 66)--vaje, dhvanita | vALyiA (76 - vALa (63)- ke| vATa (31, 64)-pratIkSA, intjaar| vAlI (103)-kaa| vATiyo (56)-kATa ddaalaa| vArahA (7, 62)--vallabha, pyAre, vAraNAsurA (103) pyaaraa| vAlho (17)-vallabha, pyArA / vANAra (38)vANi (36, 40}---vacana, zabda / vAlhI (5, 26, 70, 74, 67,100) vallabha, pyaaraa| vAraNa (50)-vaannii| vAsa (23, 50, 66)-nivAsa, vAta (101)vaartaa| nivAsa karane kA sthAna, vAtA (36) nivAsa karane kI kriyA / vAtiTa (79)-bAteM, vAta, rahasya, vAsatai (87)-lie, niyitta / bheda, gUDha arya, abhipraay| vAsa de (72)-agni, Aga / vAdata (54)-~-pratispardhA karate samaya / vAsI (45)-vAsa, nivAsa / vApa (75)---pitr| vAha (5, 24, 28, 48, 67 )vApAra (48)-vyApAra-vANijya / vanya dhanya /
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 77 ] vAhara (95)-rakSA? | viDhaNa (58)-laDane ko| vAharU (28, 79)-rakSaka / viDhisa (66) yuddha kareMge, bhiddeNge| vAhalA (87) - naalaa| viDhe (52, 66) yuddha kiyA, yuddha vAhi (103) krke| vAhirI (70)-rahita, vinaa|| viNa (48, 63)-vinA rahita / vAhiLiyA 113)- nAle / viNayo (35)vAha (42) --prahAra krie| viriNa (36, 46, 50)-vinA, vAhai (66)- prahAra karate haiN| rahita / viMda (36)-svAmI, pati / | viNiyo (14, 47)-vana gayA, vanA vidayA (36)- namaskAra kiyA, eka viriNayoM (14, 50, 63)-vanA, vana gopI kA nAma bhI vidhA thaa| gyaa| viMdAvana (24)-vRndAvana / viNe (6) huaa| vimApI (70)-vyApI, vaha jo | vidravA~ (66) - vidarma deza jahAM kA vyApta ho| rAjA ruknariNa kA pitA vikAi (36)-vika jAte haiN| bhIma kathA / vikSa (78, 66 100)-vissy| vidhata (21)vigatALI (58)-adbhata caritra | vidhAMsaha (6)--vidhvasa kiyaa| vaalaa| vidhA~saNa (5, 56)-vivvasa karane ko| viganyAna (46)-vijJAna / / | vidhAMsI (2)--vighvasa kie / vigati (79)-vRtAnta / vinAika (34)- gajAnana / vighana (81)-vighna / vinAiki (1) - gajAnana / vica (42)-madhya , vibhADI (81)-mAra DAlI / vicALe (58, 71)-bIca me| | vibhADe (52)- mAra DAlA, mahAra vici (43, 45, 48)-madhya me| kiyaa| vibhIpaNa (57)-vibhISaNa / vijarAja ( 66, 103 )-vRjarAja, | } vibhUti (76)--divya yA alaukika shriikRssnn| shkti| viDaga (86)-voDA / vimala (38, 46, 66, 78, 86)viDagA (31)-ghotto| pavitra, nirmala, ujjvala /
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 78 ] vimekha (10, 23)-viveka, jJAna / vivANa (56) - vAyuyAna / vimoha (45)-moha, ajJAna, bhrama, bhAti | viSabha (36, 54)-RSabhavatAra / viyAiye (82) vimana (6, 7, 54)-viSNu / vigca (20)-brhmaa| | visabha (26)-vizvabhara, Izvara / virakhA (56)-varSA / visabhara (52, 55, 64, 73)viratA (51)-~jo anurukta na ho, Izvara, vizvaMbhara / jisakA mana haTa gayA ho, visathAra (25, 51)-vistAra / virata / visana (14, 24, 26, 37, 47, 48, viraktA (64)--virakta ? 56, 57, 58, 56, 60, viradALa (13) virudadhArI, yshsvii| 63, 65, 66, 68, 74, virAjiyo (15)-vaiTha gyaa| 76, 80, 81, 82, 83, virAja (41, 103)-vaiThate haiM, zobhA / 63, 67)-viSNu, zrIdete haiN| kRssnn| virida (18)-vizddha / visana hI (16)-vissnnu| virigha (17)-vRddha / visano (73)--? virI (78)-vinA, rahita / visarAma (42)-vizrAma / virudA (18)-~-virudo| visava (23, 27, 42, 45, 46, vilava (21)-derii| 75)-vizva, sasAra / viLakaLe (62)-vyAkula hue, vilApana visavAmiti (55)-vizvAmitra / kiyaa| visavAvIsa (50)-puurnn| vilagI (42)-lagI huii| visAriyo (66)--vismaraNa kiyA / vilAgI (54)-laga gyaa| visArai (35, 68)-vismaraNa karatA vilAsa (37)-sukha-bhoga / vile (38, 36, 41, 76)-puna , . visALU (27)-vizAla / phira ? aura visina (52)-vissnnu| viLe (30, 55, 62, 66, 70, 84) phira, aur| visini (13, 43)-vissnnu| vilo (28)-viloDita kie| vistAra (23)-phailAva / vilI (52)~-mathana karake, vilo- vinata (42)-pulastya Rpi ke pautra r3ita krke| athavA vazaja raavrnn|
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 76 ] vihada (38)-apaar| | vegI (60)-zIghra / vihaLa (72) tabhavata vIThala ke lie veciyA (36)prayoga ho| veDha (12)---laDAI, yuddha / vihalA (44, 59)-vihvala, vyAkula | veDhaDI (84)--yuddha / vihaNa ( )-rahita / veDha-prAghau (32)-yuddha krie| vihU~Nau (5)-vinA, rahita / vedavyAsa (1, 38)vihUNI (20)-rahita / / vedU (36)vIda (14)-dulahA / vedhI (55)-zasA, sazaya / vIThaLa (56)-viTThala, viSNu / veLA (46, 53) - samaya / vIThalA ( 37, 44, 102)-viSNU vesa (23, 36) kA eka nAma, dakSiNa bhArata vesAsa (48)-vizvAsa / kI eka viSNu mUrti / vesAsi (52)-vizvAsa karake / vIThThala (1, 54, 56)-dakSiNa bhArata | vaiku Tha-vaNANI (72)--vaikuTha ko kI viSNu kI eka mUrti kA 1 racane vaalaa| nAma, viSNu, viTThala, shriiraam| vaiku ThavAsa (36)-viSNu / vINa (25) tAra vAdya vizeSa / / vaijatI-mAla (43)-viSNu ke dhAraNa bInavU (34)-vinaya karatA huuN| karane kI eka prakAra kI vImAha (6, 66)--vivAha / mAlA jo pAMca rago kI vIra (11, 26, 68)-bhaaii| hotI hai aura ghuTano taka vIraja (51)-vIrya laTakatI hai| vIra-hAka (66)-joza pUrNa AvAja | vairaNa (38, 60, 62)-vacana / vIrAghi (27)--vIro kA avipati, | vairATa (24, 28, 37, 51)--var3A, mhaaviir| vistRta, lavA-cauDA, phailA vIha (25)-bhaya, ddr| huaa| vusutarI 121)--vastu vaihilo (52)-vihvala, ghabarAyA vekhUnA (100) huaa| vegi (62)-zIghra / voTiyA (86)-kATa ddaale|
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 80 ] voma (60)-vyoma, AkAza / sambandha hai / isa sambandha vyAdhi (93)-eka dAnava kA nAma, me pAca vyaktiyo ke nAma vyaagh| milate hai| vyAsa (44, 103)-veda-vyAsa / sakhaghara (68)-viSNu, Izvara / vrakadata (63) - bakAsura se artha liyA | makhavara (42) gayA hai| saMkha-sAmi (43) --zaMkha ko dhAraNa vrakha (59)-vRkSa karane vAlA, vissnnu| banaha (41)-raga, varNa / / sakhAsura (56, 57)-eka daitya jo vrapA (70) - vipra brahmA ke pAsa se veda vahami (79) brhmaa| curAkara le gayA thaa| vikha (37)-vRkss| aura samudra ke bhItara vidi (16)---virud| / chipa gayA thaa| vidi (78) sagaTa (81)- sakaTa vipa (43)-vipra, brAhmaNa / saMgaTha 83)--samUha visapati (36)-vRhaspati sagaThAsura (4, 100)-gakaTAsura sa nAmaka daitya jisako kasa sakara (88)--zakara, viSNu / kRSNa ko mArane ke lie saMkarakharaNa ( )-viSNu kA eka nAma bhejA thaa| makha (42)-zarura, kuvera kI nau / saghAra (62)-tahAra kie| nidhiyo se eka athavA eka | saMghAraM (29)-sahAra kie| asura kA nAma ? athavAviSNu | saghAra (12, 68)-madhAra karake / ke cAra mukhya me se eka / | saghAraNa (24)-nahAra karane ko| nakhacUDa (60)-~-eka daitya kA nAma | saMghAre (57, 81)-- saMhAra kiye| jisako kasa ne kRSNa ko | maghAra (62, 66)-sahAra kie / mArane ke lie bhejA thA | saMghArau (30)--sahAra kIjiye / aura kRSNa ne usako mAra | saMtApa (42) DAlA thA parantu yahAM para savAhiyA (56)-samhAle paurANika pAkhyAno se } savAhI (34)-dhAraNa kariye /
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 81 ] saMbha (73) ziva, gm| sagalAi (4, saM0 sakala Xapi)saMbhAre (45)-smaraNa kara / svhii| mabhAra (36, 18)-smaraNa karatA hai| magaLAI (15)-saba samariyo (64) smaraNa kiyA / / sagaraNa (61, 66, 78)-saghana, megha, samara (103) smaraNa karate hai| ghana / / saMmila (36) saghAra (35)- mahAra naMvAhe (57)- vAraNa karake / naceLA (61) saMvAha (42)--dhAraNa karatA hai / sajiyA (95) masAra (100) manAna (47)-jAna sahita, prAtma saka (43)- zakra, indra / jJAna sahita / sakaTAsura (58)--eka daitya jisako sajhA (60)-daNDa kaMsa ne zrIkRSNa ko | satagura (34)-madaguru, zreSTha guru / mArane ke lie bhejA thA / satabhAmA (3)--zrIkRSNa kI pATha aura vaha straya zrIkRSNa paTarAniyo me se eka dvArA mArA glaa| satyabhAmA / sakatihara (21)-zakti ghara, devii| | satarI (21)-satya kI makAja (54)-lie sati (46, 73)-satya, hai / sako (36)~sava satraghaNa (57)--zatrudhana sakharA (2, 16, 65) apTha, uttama | satragharaNa (6, 26, 36, 65, 68, sakharI (87)-vddiyaa| 62)-zatrughana sakharo (68)-zreSTha / satraghana (72)- zatrudhana sakharI (3, 10, 13, 58)-zreSTha, / sathiri (15)-sthira uttama / sadAMma (EE)-sudAmA sagara-rAU (82)-ayodhyA ke prasiddha sadAmau (78)-eka brAhmaNa kA nAma prajA rajaka eka rAjA kA jo kRSNa kA sakhA thA, nAma / sudaamaa| sagaLA (68)--sava | sadomati (19)
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 2 ] sadhara (56, 62)-vIra, zaktizAlI, | samati (34)-de dRDha, majabUta / samapI (55)-dedI saghora (36)-vIra, yoddhaa| samapIja (1)-dIjie sanakAdikhA (52)-sanakAdika / samapai (68, 73, 79)-detA hai| saneha (35) sneha samapo (23, 38, 44, 72)-de saparasa (4)-sparza diijiye| sapUta (36). -saputra samaraMti (37)-smaraNa karate haiN| sapta (21)sAta samarai (88)-smaraNa karate haiM / saprANA (65)--zaktizAlI, vlvaan| | samarA (61)-smaraNa kare / saMbaMdha (35)-eka sAtha baMdhanA, juddnaa| samarAsura (100)-eka asura kA nAma savakhau (10) sahaja, sarala / samari (41)-smaraNa kara / savarI (56)-zavarI, bhiilinii| samarI (34)- smaraNa karie / savaLA (41, 53, 80)-balavAna, samasa (15)zaktizAlI / samApa (100)-dIjie savaLA (11, 67)-savala, gktishaalii| samAparaNa (5, 6)--dene ko| savaLI (23)-balavAna, shktishaalii| samApi (55)--dIjie, dekara / savaLI (50, 68, 66, 70)-mahAna, samApe (74)-dIjie ___ savala, baDA, zaktizAlI, samApa (2, 62, 63, 71, 72)sabAI (16) denA, detA hai, de dii| savoja (44) samApau (7, 43, 75)-dIjie samaMda (44) samudra, sAgara / samAsa (66)samaMda (45, 86, 66)-samudra samidita (74)samadu (26)-samudra samIpi (44)-pAca prakAra kI samadha (81)sambandha muktiyo me se eka prakAra kI samaMpI (55)-dIjie mukti jisame muktijIva bhagavAna samati (23, 74) sumati, suvuddhi| ke samIpa pahu~ca jAtA hai, samapaNa (44, 95)-dene ko, dene ke | sAmIpya / lie| mamai (73)-samaya sgkt|
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 83 ] samI (5, 79)-hI, samaya pr| sarIkhA (78)-samAna, sadRza / sara (53)-tAlAva? sarIkhA (3, 17, 30, 38, 81, sarakhaM (27) samAna 100)-samAna, tulya / saraga (14, 27, 32, 101)-svarga | sarIkhI (21, 64)-samAna saragA (101) svarga sarIkheM (88)-samAna, sadRza / saraguNa (7)-saguNa sarIkho (58)-samAna sarajIta (5)-jIvita sarIkhau (34, 44)--samAna, sadRza / saraNAIyA (86) - vAdya vizeSa sarIraha (41)-zarIra saraNa (21)-zaraNa me / sarUpa (35)-pAca prakAra kI muktiyo saraNau (103)- zaraNa me se eka jisame upAsaka sarava (22)-zarva, mahAdeva / apane upAsyadeva ke rUpa me rahatA sarava (34, 36)-sarva, sava' / hai aura anta me usI upAsya sarava (40, 42, 44, 50, 74) deva kA rUpa prApta kara letA hai, ziva, viSNu, saba / saaruupy| sarava (40)-sava sara (47)sarasa (47) salAma (37)-praNAma sarasati (1) sarasvatI salAmA (61)-praNAma sarasi (43)-samAna, tultha / | salAha (18)-rAya, lAbha sahita / saraso (47)- rasapUrNa, pUrNa, puuraa| | sava (41)--sava sari (50)-jaisI, samAna / savarI ( 6, 56, 78)-zavara jAti sarikhA (100)-samAno, sdRsho| kI zramaNa nAmaka eka sarikhA (16, 85, 23)-samAna | bhIla tapasvinI, bhiilinii| sarikhI (3, 22)-samAna, tulya / savalI (41)-sIdhA, sarala / sari-LAIyA (50)-sRjana kie, sRSTi / savADI (82)-vizeSa, adhika kA utpanna kiyA jaanaa| sarisa (2, 26, 72)--samAna, risa savAhI (40)pUrNa? sasamAtha (6, 7, 15, 16, 20, 27, sarisi (55, 77, 85, 61)-samAna 68, 65)-samartha, zakti sarisI (52)-samAna gAlI, shiv|
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 84 ] sasipAla (98)-zizupAla / sahai (45) sasimAtha (34)--zazi zekhara, ziva / saho (73)-sava sasihara (21, 101)-candramA, sAM (100, 8, 100)-se mahAdeva, zazidhara / sA (5,11, 13, 16, 26, 32, sahaja (71)-AsAna 33, 35, 37, 40, 42, sahari (22) 45, 47, 51, 54, 63, sahala (57, 61, 66)-AsAna 66, 67, 75, 76, 77, sahalyA (103) 81, 84, 85, 86, 87, sahasa-nAMmI (27)-kaI nAma bAlA, 61, 65, 1)-se| iishvr| sAka (36)-zakA, bhaya / sahasavAha (55)---sahasrArjuna sAkaDI (76)-sakarA sahasAbAhu (18)-sahasrArjuna sAkIyA (52)-bhayabhIta hue sahasavAhu (18)-sahasrArjuna sAkIyo (64)-zakita huA, bhayasahi (4, 7, 12, 20, 21, 34, / bhIta huaa| 37, 38, 41, 44, 45, sA~ca (68)-satya 47, 48, 52, 62, 64, / sADhiyA (31)-mAdA UTa, UTaniyo 66, 67, 68, 76, 78, sAdhatau (54)-joDatA huA 81, 82, 83, 87, 85, / sAdhI (87)86, 14, 15, 16, 100, / sApaDiyo (60)-pRthaka kiyA 102)-ThIka, sv| sAbahai (56)-dhAraNa karatA hai sahije (63)--sahaja sAbhaLi (102)--suna lI, suna le sahiti (82)-sahita sAMbhaLyiAha ()-sunie, sunanA sahideva (80)-sava deva sAbhaLI (66)-sunie sahiyo (40)-sahA, sahana kiyaa| sAbhilisa (15) sunegA sahisa (61) sAmaTa (47)---sameTatA hai sahisa (66) sahana kareMge | sAmaThA (62, 85)-bahuta, apAra, * sahI (53, 85, 86, 60)-satya adhik| "ThIka, pkkii| | sAmaLa (7, 36)-shriikRssnn| ,
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 65 ] sAMmaLA (55)-zyAmala, zrIkRSNa / | sAdhupA (98)- sajjana, purupo| sAMmahA (65)-sammukha, sAmane / sApa (83)-sarpa, kAlI naag| sAMmahI (28)-sammukha / sApiyo (74)-zrApa diyA / sAMmi (16)- svAmI, zrIkRSNa / sAmalau (82)-zyAmala, zrIkRSNa / sAMmI (88)-svaamii| sAmi (44)- svaamii| sAMmheI (22) sAyara (43)-sAgara, samudra / sAMmhI (37)-sammukha, sAmane / sAraMgapANI (86)sAsahI (20) sAragavara (33)-viSNu / sA (2)-samAna ? sArakhA (15)--samAna / sAI (18)-svaamii| sArada (1)- zAradA, sarasvatI / 'sAca (32)-sty| sAradA (74)-zAradA, srsvtii| sAcarI (80) satya / sArA (44)- sv| sAcA (22)-satya / sArAhiyo (88) sarAhanA kii| sAci (50)-satya / sArikhA~ (57)-- samAna, sadRza / sAja (100)sAjA (62)-puurnn| sArikha (74)-samAna / sAjharaNa (100)--sajA dene ke lie, sArIkha (36, 57)-samAna / mArane ke lie| sArIkhai (63)-samAna, sadRza / sAtharau (12)-ddher| sArIkhau (42, 75)-samAna / noTa-yaha ganda sastara kA apabhraza hai sArUpa (44)-pAca prakAra kI muktiyoM jisakA artha zayyA athavA ghAsa me eka prakAra kI mukti, phUsa phailAkara banAyA huA sArUpya / vistara parantu muhAvarA ke artha sArau (100)--adhikAra, hukama / me Dhera hai| sAla (76, 98)-galya / sAya (57)-sAtha me| sAlale (86)-gAyana kiyA / sAtha (33)-sAtha me| sALA (88)-strI kA bhAI / sAda (28, 48)-pukAra / sAlulai (16)-vajatI hai| sAdha (35, 44, 56) sAghu, sajjana / ' sAla (66)-strI kA bhAI /
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ [86 ] sAloka (44)-pAca prakAra kI siko (46)-sava muktiyo me se eka jisame sikhi (77)-ziSya muktA bhagavAna ke sAtha / siMgalA (2, 46, 60, 78, 47, 76, eka hI loka me vAsa 101)-sakala, saba, karatA hai sAlokya / sAvatarI (44) sAvitrI sigaLA (13, 51, 75)-sakala, sava sAvatarI (13, 20, 36) vedamAtA sigaLAI (16, 66, 102)~-sakala, sv| gAyatrI, saavitrii| sigaLo (67)--sava sAvitrI (32, 67)--1. sarasvatI, sigi (10)-sava, samagna / 2 sUrya kI prazni nAmaka sighALA (88)vaDA, mahAna yoddhaa| patnI se utpanna brahmA kI sighArisa (66)-saMsAra karegA / patnI 3 vedamAtA gaaytrii| siriNagArija (16)-zRGgArayukta sAsa (27)--zvAsa kiijiye| sAsa (34,46, 50, 66)-zvAsa, siddhadAyaka (34)---siddhi ko dana prANa / vaalaa| sAsa-sAsi (96, 34)~ zvAsa-prati- sidha (6)-saphala zvAsa / sinakAdika (44)-sanakAdika / sAhanijAra (101, 12 -eka mahAtmA sinikAdikhi (61/-zanakAdika kA nAma / - RSi / zAhivA (100)-svAmI, iishvr| sira (53)-Upara, pr| sAhuli (8) prArthanA, ArtanAda / siratAja (35, 68)-zreSTha sAhu (30)-prakAra siri (16, 50)-zira, Upara para / sAhI (32)-vivAha, lagna / sirija (10)-racanA karatA hai / siMgha (70)-siMha sirai (32, 47)-zreSTha, Upara, pr| siMghAra (5, 63)~-sahAra siro (46)-Dhaga, prathA / sineha (45/- sneha siva (68)-ziva, mahAdeva / siMbhU (60)-~zamU, shiv| sivi (76, 88)-ziva, raajaashivi| siMhI (44, 48)-sahI, avazya / sivi saMkara (76)-shivshkr|
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 87 sisapALa (63)-cedi deza kA eka | sughArau (33) prasiddha rAjA jisako sunna (23)-zunya zrIkRSNa ne mArA thA, | supakanA (26)--sUrpakarNA zizupAla / supanasA (6)-rAvaNa kI vahina sihAI (22) sahAyaka zUrpaNakhA / sihi (10, 21, 39)-sava, sarva, suprasanna (74)-- prasanna khuza / pakkI / subhara (102)-pUrNa bharA huaa| sIta (36, 44,55}-sItA, jAnakI subharAja ( 6, 16, 22, 101 ;sItA (11, 32, 56, 57, 63)--- abhivAdana sUcaka zabda rAma patnI jaankii| jisakA prayoga prAya.yAcaka sauLa (25, 68)--zIla jAtieM karatI haiN| sIlavaMta (36)-gIlavAna subhiprANa (12)--zreSTa sIsa (36)---- subhiyANa (74) - zreSTha sIha (68)--nRsiMhAvatAra sumatti (34)--zreSTha mati / sukara (21, 65)--zukra sura-jeTha (4, 36, 102, 25, 26, sukavi (36)-zreSTha kavi / 46)-brhmaa| sukIrati (100)-sukIti surajyA (67, 85)--sUryA, navoDhA, sukhadeva (38, 103)-zukadeva navavivAhitA, sUrya kI ptnii| sugarIva (e)-vAnaro kA rAjA, zrI suratANa (18)-sultAna rAmacandra bhagavAna kA mitra, surA (34'-devatAyo sugrIva / suresura (46)-sura+asura / sugrIva (56, 65 71, 63)-vAli | suvihAraNa (8)-suvibhAta, saverA, vAnara kA choTA bhAI / suprabhAta / sughara (23)--zreSTha ghara / suhAmaNA ( 44 )--suhAnA, sundara, sucaMga (50)-zreSTha mnohr| sujasa {76)-suyaza, kIrti / suhitA (68, 60, 67, 101)-subhadrA suraNAi (45)-sunAkara suhidrA (11, 77)-subhadrA suriNajo (41)-sunie | sU (2, 6, 35, 53) se
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 / mU DALI (34)--zrI gajAnana / mesa (60)-zepanAga / sUkA (68) seharA (66)mUno (48 --zUnya, khaalii| sairaNa (62)--sajana / mUjha (44)-dikhAI detA hai, dekhatA hai | saMraNalA (19)-saMNI nAmaka vedhA mUpa-kanA (16)-vaDe-baDe kAno vAlA cAraNa kI putrI jo devI nUpa (13) - sUrpanakhA kA avatAra mAnI jAtI sUpanakhA (56)-zUrpapaNakhA hai| pIradAna lAlasa kI sura (36, 68)-sUrya, vIra, vahAdura / ArAdhyadevI thii| mUrajyA (32)--sUryA, sUrya kI patnI | caidahe (37, zarIra sahita / mUriji (47)--sUrya saitAna (32)--zaitAna, asura / mUriti-pAya (44)-pavitra zakla kA | mainIchara (21)-zanizcara / paak-suurt| / soDhI (15)-paMvara vaza kI goDhA kA me (3, 16)-ve, sv| rAjapUta / mekha ( 86, 69)-islAma dharma ke | soma (39)-candramA / AcArya, paigambara muhammada ke | morama ( 10 sa0 surabhi )-sugadha, vagajo kI upAvi, yavano ke mahaka / musya cAra vargoM meM se prathama sorI (75)--sukhI, ArAma me / soLa (63)-solaha / nema (25, 36, 62-gayyA sovana (31)neta (32, 36, 64, 66)-zveta sohAgaNa (15,- savavA, zobhAgyamela (11, 62)-Tveta raga kA vtii| ghoDA, vi0 vi0 kahate haiM ki | sohiyA (80)-suzobhita hue / java kalki avatAra hogA vaha / saurI (31) zveta ghoDe para navArI karegA? | zrava (27)-sarva, sava / manila (84)-baita thava ()-sarva, sv| nArasI (!) zriyA (67)-zrI, lkssmii| meva (34)-nevA zrIya (48)-zrI ropa (16)opnaag| | zrIraMga (75)~-viSNu kA eka nAma /
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAna / [ 86 ] zreva (25, 68)- sevA / / hama (64, 68, 81, 84)-ava / sevA (71)- sevaa| hara (20)-mhaadev.| . zreva (68)-zraye, zreSThatara / harakha (55) harpa, Anada / zravA (28)-sevaa| haraNakuma (3)-hiraNyAkAzipu / naga (29) haraNAkha ( 52 )-hiraNyAkSa nAmaka lagaloka (26, 26)--mvarga loga / daitya jo hiraNyakAgipa baba (35, 41)-sarva / kA bhAI thaa| sramaNa (41, 56, 77 )--zravaNa, | haratA (23)-nAza dhvaMsa, haraNa / haranAtha (33) va (42)-sevaa| | hari (8, 36)--viSNu, zrIkRSNa / vatA (80)-mevA karate the| harikhiyA (67) harSita hue haricada (33, 85)-harizcandra * hadai (17)-ke| hariNakha 64)-hiraNyAkSa haMsa (5, 36, 68)-haMsAvatAra, viSNu hariNAkasa (53, 68, 64)-hiraNya__ kA eka avtaar| kgipu| . / haThALa (6)-haTha karane vaalaa| hariNAkha (28, 80, 64)-hiraNyAkSa haNamaMta (6, 13, 65, 67, 84)- harIcada (10, 31) harizcadra rAjA / hnumaan| harIyALa (101) - harIbharI / haNamati (57) hanumAna / | hare (56)-haraNa karake, haraNa karatA haNamata (7) hnumaan| hariNayau (63)-mArA, sahAra kiyaa| haLa (66)-prAcIna kAla kA eka haNIyau (61)-mArA, saMhAra kiyA / prakAra kA mantra vizeSa haNe (88)-mAra karake, mahAra karake jimakI prAkRti kRpi kie haya (38) * jAne vAle hala se milatIhathavAha (66)-zastra prahAra, prehAreM / julatI thii| hava' (36)-aba / haLUhaLA (8)-hallAgullA ?" mala (57)-pAkramaNa / | halA (65)-yAkramarA hamA (51)-m| / lAyA (es)-~calAye
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 60 ] halAvI (31)-calAie hogaLAja (19) eka devI kA nAma halAhalA (103) jisakA sthAna balucistAna hava (81, 86, 102, 103)-prava hasa (45, 80)- hasatA hai, hasate hai / hIgalAja (74)-durgA devI yA devI hastaraNa (31)-hastinI kI eka mUrti yA bheda hAriNa (11)-hAni jo siMdha aura vilucistAna hAka (67)-dahADa ke bIca kI pahADiyo meM hATar3A (61)-dukAna sthita hai| hATaDa (67)-hATa, dukAna, vAjAra, hIsu (87)-zastra vizeSa sthAna / hIsue (66)-eka prakAra kA prAcIna hADa (3, 51) haDDiyAM, asthi / zastra vizeSa jo haMsiyA se hAthe (82) ___milatA-julatA hotA hai| hAli (82)-calakara homaDI (11) hRdaya, mana / hAlima (103) hIgoLa (21)-hiMgalAja ke lie hAla (100)-- prayoga kiyA jAtA hai| hAsa (50) hAsya hIDa (58)-palanA me jhokA khAtA / / hiriNayau (53)-mArA, sahAra kiyaa| hai yA pAlanA me jhUlatA hiMduprANI (14)-hindustrI, hiMdutva hija (65)-hI, nizcaya hIva (68)hiti (54)-hita, sneha hImALa (63)-himAlaya parvata hima (8, 26, 55, 16, 62, 65, / hIyAlI (78) prema, hArdika sneha / 96, 37, 63) hamako, | hIye (40, 68) hRdaya prv| hu (38) - hokara hima (7, 10, 32, 37, 38,70, hu~tA (23, 41, 47, 75)-se 75) hamako, ava / hu~tA (101)se hiyA (81)-hRdaya hu~ti (7, 47, 54, 62, 23)-thI, hiva (72)-prava hive (66)-prava hu~tau (36)-dhA ya
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ [11 ] hu~to (48)-thA | hekAMrA (66)-eka ke| huisa (11) hogI hekoi (74)---eka hii| huyai (44, 47) hokara heThi (87)--nIce, nocaa| huyo (34) heThI (76)-niice| hularAva (29, 42)-pAlane meM jhokA | heta (35, 53) sneha, hita / dene kI kriyA, mulaanaa| hema (17) vyakti vizeSa kA nAma / hulAyo (28) | hema (47)-hima, vrph| hulAhI (26/ hema-putarI (21)-himAcala kI putrI huve (102)-hote haiN| | hemarI (20)-himAlaya kii| husena (67)-musalamAnoM ke tRtIya he, (84)-aba "kA nAma jo majIda ke hela (10)-krIDA, khel| hukma se kAvalA nAmaka helA (102)--pukaar| sthAna para mAre gaye the, muharrama inhI kI yAdagAra helI (55)-sahelI meM manAyA jAtA hai, husaina / hevarI (82)-- huseniyA~ (30) haignIva (3, 5, 18, 24, 36, 36, hU~ (23, 34, 53, 66, 70, 100)- 71, 68) hayagrIva, viSNu ke 24 avatAro me me eka hUMta (5) se avatAra madhu aura kaiTama hU~ta (26, 47) me nAmaka do daitya java vedoM ko hU~tA (34, 47)-se uThAkara le gaye tava vedo ke hati (35)--se uddhAra ke lie viSNu ne yaha hU (45, 102)-maiM avatAra liyA thaa| hUisa (10)-ho jaaygaa| haigrIvA (66)hUra (7) haimara (51) hayavara / hekakAra (10)-ekIkaraNa / hai, (61)--aba heka (11, 17, 36, 44, 48, 54, ho (32) hai / 61, 66, 85, 60, 63)-aika / hoDA (68)-pratisparddhA / hekalA (52)-akelaa| homavalA (103) hekalI (47, 51)-prakelA / hove (100)-hote hai|
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrti-(zabda-koza) (zabda-koza me jina zabdo ke artha chapane chUTa gaye hai, unako artha sahita puna nIce diyA jA rahA hai|) mUrati (100) mUtti / maMjAra (60)-me, bhiitr| megha-rikhI (86)-megha RSi / maMdai (21)-vAstava me, murda / mepa (46) jApa, bhApa / maDANI (94)-utpanna huii| mehaNo (86)-kalaMka / maye (61)-sAtha daimAra (12)-mArade / malA (103)--prApa malA, svayaM, / svatantra / rata rI (21) rakta kii| / rahai (45)---rahatA hai| mahala (18)-1. prAsAda, 2 strii| rAmade (15)-eka loka devtaa| mAta (66) mAtra, kevala rAdhA (4)-rAdhikA / mApa (49)-nApa, parimANa / rAmacandra (67, 63)--zrIrAma mAha (103)-me, bhiitr| rAvaNa (57)--eka daitya kA nAma / miriNaje (10) kahA jAtA hai / rAvA (88)-rAjAmo ke| .. milaka (31)-malika, saradAra / rAsi (60)--rAsa muMThA (76)-mUDha riNi-kheta (87)-rnnkssetr| muMse (17)- mUsA, paigmvr'| riNisI (15)-raNasI nAmaka eka mujaro (25)---nmskaar| bhakta / muraI (66)-nAza kre| rukha (101)-ora, trphe| relI (32)-1.varasAyA, 2. barasAmusA (31)-mUsA, paigamvara / kara prAnadita kiyaa| mUmaNAM (61)-momina / la mUMsa (86)-mUsA | ligana (81)-nagna, vivAha / mUsA (85, 10)-mUsA - / ligI (6)-kiMcita bhii|
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 63 ] . livAri (65) lene de| | visano (73)--viSNu livAra (7) lene detA hai . ... vekhUnA (100)-nirdopo ke / livArau (75)-lene do , ciyA (36)-vecane me, veca diye| lodhiyoM (62)-hairAna kiyaa| | vedavyAsa (1, 38)vedUM (39) veda vesa (23, 36)-bhaipa, rUpa / varatAvIne (12)-pradAna kIjiye, vidi (78)-vRd| . . . . pracAra kiijiye| ... varatAhi (85)-phailA de| sakhavara (42)-zakhabara / / varata (60)-prasAra kI jAtI hai| saMtApa (42)-dukha / ' vasArai (74)-bhulA de| samilakA (36)-raanii| vasije (22)-vasa jAnA, raha jaanaa| sasAra (100)-jagata / saceLA (61)-prasanna, raajii| vaha (11)-bahuta / vahi (60) jAkara / sajiyA (65) taiyAra huaa| , sadomati (19)--sadamati dene vaalii| vahiyo (63)-'calA savAI (16)-sbhii| vahe (60)-calatA hai| " saboja (44)-bodha yukta / vANi (24)--vANI samasa (15)-eka bhakta kA nAma / vANAsurA (103) vANAsura ko| samAsa (16)-niraMtara / vANAra (38)-eka bhakta kA nAma / samidima (74)-samadRSTi se / vAtA (36)-vAteM ", ' sarasa (47)-acchA / vArivA (16)-vArane ke liye| | sara (47)-banAtA hai| savAhI (40)-sabhI prakAra / vArau (100)-vArA .. . sahari (22)-zahara me| vALiyA (79)-lauTA laaye| sahalyA (103)-sAtha cle|| vAhi diyA (103)-pheka diyaa| sahisa (61)--zeSa nAga / viNayo (35)-vanA / sahai (45) dhAraNa karatA hai / vivata (21)-vidhAtA sAdhI (87)- joDa dii| . virattA (64)-virakta. sAmheI (22), sAmane hii|
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 64 ] sAsahI (20)-sahana hotA hai| halAhalA (103)-hallA / sA (2)-samAna / hAthe (62) hAtha se| sAja (100)-rkssaa| hAlima (103)-~clkr| sAraga-pANI (89)-viSNu / hAlo (100)-cale / sIsa (36)-sira / hime ( )-prava sudhArau (33)sudhAra diijiye| hIva (18)-mAra hoviyA (82)-mAra diyaa| sukA (68)-sUkha gye| huyo (34) ho gyaa| selArasI (15)-eka bhakta kA nAma / hulAyo (28)-gAyA, varNana kiyA / ' seharA (66)-mukutt| hulAhI (26)-pravataM hotA hai, sovana (31)--suvarNa / calatA hai| saurI (31)-gaay| huseniyo (30) yavano kaa| sraga (29)-svrg| hUra (7)-apsraa| haivarI (82)-ghuDasavAra / hatha (38) hAtha se| haigrIvA (66) hayagrIva avatAra |hrnaath (33)--mahAdeva / homavalA (103)-Apatti / -