Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama AvRtti H 1300 : 2503 vi. saM. 2033 - jakhama : prakAzaka : bAbubhAI trivanadAsa jhaverI senagaDha (saurASTra) , (IN. . 364250) - maganalAla jaina ajita mudraNAlaya sonagaDha (saurASTra) -
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja e - 4 jai jai jai jainaeN - 2 zrI tribhovanadAsa vAlajI jhaverI [svargavAsa: saM. 2030, Ame khuda 1 ]. tA. ra7-10-4 " { { ja .
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ aincchanghwadskl nkhr na karyo hato. rararararara sva. zrI tribhavanadAsa vAlajI jhaverI pratye 9 araNujali jela pUjya pitAzrI, ApanuM vana ati sadabhAgyazALI hatuM kema ke pUrvanA keI mahAna putyathI parama kRpALu pUjya gurUdeva zrI kAnajIsvAmIne Apane ghaNA varSo sudhI satsamAgama prApta thaze. teozrInAM adhyAtmaramatA divya vacanAmRmAM Apane ati daDha zraddhA hatI ane tethI teozrInA bhavasaMtati chedaka amUlya pravacanene lAbha levA Ape ApanA jIvananA uttarArdha bahubhAga sonagaDhamAM vyatIta karyo hato. Apane vItarAga deva-gurudharmanI daDha AsthA hatI ApanA - tAtvika vAcana-vicAra parimArjita hatA pUjya gurudevanA pravacanamA AvatA avanavA sukSma nyAyo barAbara pakaDI tenA upara khUba UMDa citana karatA hatA tatvaciMtana ApanI dinacaryA hatI tattvacarcA, zAbavAcana tathA tatvamanana sivAya anya gAIzvanA kAryomA Apane abhiruci chUTI gaI hatI. Ape amArAmAM dharmasacinA musakAra reDIne kalA upakArathI - upakRta ame sau Apane, ApanI puNyasmRti arthe, A "paca paramAgama' pustakanA prakAzana dvArA bhAvabhInI smaraNAjali ApIe chIe, tathA Apano AtmA zuddhAtmatattvacinA baLe AgaLa vadhI, zAzvata paramAnadazA pAmo evI bhAvanA bhAvIe chIe Apane parivAra- che a.sa. nirmaLAgaurI (putravadhU) bAbubhAI (putra). a.sau. ramAgaurI (1) manubhAI ( , ) pautra -kirITa, asaNa, dilIpa, mUkeza anila, bharata, paMkaja + ++++ +kkkkkkk c cchaakkh`k suddddddd
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ muka kalAkAra kizahi hee che. sva. zrI hemakuMvarabahena tribhUvanadAsa jhaverI pratye * ramarAjali : pUjya mAtuzrI, 1008 parama pUjya mahAvIra prabhue prapela vItarAgavijJAnamaya adhyAtmamArganA prabhAvaka parama kRpALu pUjya gurudeva zrI kAnajIsvAmI tathA pavitrAtmA prazamamUrti svAtmana pUjya bahenazrI caMpAbenanA kalyANa bodhaka magaLa satsamAgamano ananya lAbha Ape chapananA uttara bhAgamAM bahu varSo sudhI sonagaDhamAM satata raDI lIdhA hate Apane anya guoNva tathA pUjya bahenazrI prati agAdha zraddhA tema ja bhakti hanI teozrInA zuddhAtmasabharyA amRtapravacana sAMbhaLavA samajavAnI Apane vaNI ruci hatI pUjya gunhevanAM adhyAtmasamaya pravacanothI tathA pU. bahenazrInA vItarAga deva-zAstra-gura pratyenA prazAMta bhaktirasathI Apa khUba ja prabhAvita tema ja pramudita thatA hatA. saraLatA, vItarAga deva-guma dharmanI ruci, pU guradeva tathA pU bahenazrI pratye khUba ja bahumAna ane tatvajJAnanI jijJAsAbharI utkaMThA vagere ApanA uttama guNenA Adara maha ame gau Apane, ApanI puNyasmRti nimitte, A "paca paramAgama' pustakanA prakAzana dvArA bhAvabhInI maraNajali apae chIe, tathA Apano AtmA dhArmika sakkAnA baLathI zIdhra gAvata paramAnadamaya paramAtmAnA pAna -evu hRdayathI prAvIe chIe ApanA bALakeche a.sa. nirmaLAgaurI (putravadhU) bAbubhAI (putra) - a. ramAgaurI manubhAI (putra) pautravadhU asau. jayazrI kirITakumAra jhaverI a.sa. dIpikA anilakumAra jhaverI pautrI:- upA, jAti. bhAratI, saMdhyA pskaangkttttaannn. kttl
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ First ka SEE E FEE : SS da huM : tA rH ba ni " Ah khe che "nA - - - - - - zrI hemakuMvarabena tribhavanadAsa jhaverI [svargavAsa: saM. 2031. kArataka vada 2] tA 1-12-4 - - :
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ namaH zrI paramAgamajinazrutAya / prakAzakIya nivedana tIrthanAyaka bhagavAna zrI mahAvIra svAmInA divyadhvanimAMthI vahelA ane zrI gotama gaNadhara Adi gusparaparA dvArA prApta thayelA adhyAtmapravAhane jhIlI tathA videhakSetrasya zrI gImadhara jinavaranA sAkSAta darzana, vaMdanA tema ja dezanAtraNathI puSTa karI tene bhagavatyudadAcAryadeve paramAgamarUpI bhAjanamAM saMgharIne adhyAtmatatvamI jagata upara mahAna upakAra karyo che. zrI kuMdakuMdAcAryadeva dvArA praNIta racanAomAM zrI samayasAra, zrI pravacanasAra, zrI paMcAstikAyasaMgraha, zrI niyamasAra ane zrI aSTaprabhata -e pAMca paramAgama mukhya che. temAM paNa zrI samayasAra bhAratavarSanuM sarvottama adhyAtmazAstra che. A pAMca zAstronA sahasakalanarUpa A nUtana paMca paramAgama' nAmanuM skaraNa adhyAtmavidyApremI jijJAsuonA hAthamAM mUkatA AnaMda thAya che. zrI tIrtha karabhagavAnanA adhyAtmazAsanane jIvaMta rAkhanAra evA A samayasAra vagere paramAgamanA UMDA hArdane anubhavagata karI parama kRpALu pUjya zrI kAnajIsvAmIe, pravacana dvArA tenA amUlA rahasya samajAvyA ane e rIte A kALe adhyAtmarucino navayuga pravartAvI mumukSu samAja upara teozrIe asAdhAraNa mahAna upakAra karyo che. A viSama yugamAM bhAratavarSane viSe gAmegAma tathA videzamAM paNa adhyAtmanA pracAranuM je Adelana prava che te pUjya gurudevazrInA camatkArI prabhAvanAganuM sudara phaLa che.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjya gurudevazrIe dharmanuM mULa evA zuddhAbharucirUpa samyagdarzanano. tathA tapUrvaka pragaTatI svAnubhUtine jinendrakathita sAkSAta mA darzAvyo hovAthI teozrIne ananya upakAra to mukhya che ja, paraMtu te upakAravaDalAnI , bhagaLa chAyAmAM svAnubhavAzanI sAkSAta mUrti prazamasvarUpa pavitrAtmA pUjya bahenazrI caMpAbenane paNa, temanuM svAnubhavavibhUSita nirmaLa jAtismaraNajJAna mumukSuone pUrva videhakSetrastha zrI mImadharajinanI sabhAmA kudakuMdAcAryadevanA gamana sabaMdhI tathatAnI tathA vItarAga digaMbara jainadharma viSe anAdinidhana satyatAnI aDaga zraddhAnuM prabaLa nimitta thayuM hovAthI, mumukSu samAja upara . . viziSTa upakAra che pUjaya gurudevanA kalyANakArI prabhAvanA-udaye sonagaDhamAM tema ja bhAratavarSanA aneka sthAnamAM jinazAsanatakArI anekavidha maMgaLa kAryo thayAM che. temA khAsa ullekhanIya kArya senagaDhamAM banelu sagemaramaranirmita "zrI mahAvIrakuMdakuMda digabara jaina paramAgamamadira' che A bhavya paramAgamamadira bhAratabhamAM advitIya tema ja khAsa darzanIya vastu banI che. temAM uparokta pAceya paramAgama magemaramara-dhavalazilApaTa para suMdara akSAmAM utkIrNa karAvI jaDavAmAM AvyA che te pAceya paramAgamane gadyapadyAnuvAda pUjya bahenazrI capAbenanA bhAI adhyAtmatatvasika vikara bhAIzrI himatalAla jeThAlAla zAha, pUjya gurudeve ApelA zuddhAtmaae upadezAmRtabedha dvArA zAnA gahana bhAvone ukelavAnI sUjha prApta karI, adhyAtma-jinavANInI agAdha bhaktithI saraLa gujarAtI bhASAmA-AbAlavRddhagrAhya, recaka ane sura relIthI-karI Apyo che ane e rIte te durgama mahAna zAstro gujarAtIbhASI jijJAsuone samajavA sugama karI ApyAM che tethI temano upakAra paNa stutipAtra che. nispRhabhAve mAtra zrutabhaktithI temaNe ApelI AvI amUlya anuvAdabevA badala mumukSusamAja temane atyaMta RNuM che. zrI samayasAra, pravacanasAra, pacAstikAyasaMgraha ane niyamasAra-e cAra paramAgamane TIkA sahita tathA aSTaprAbhRtanI mAtra gAthAone te anuvAda zrI digAbara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa (sonagaDha) dvArA ne ne graMthanA vibhinna saMrakaraNamAM aneka vAra prakAzita thayo che. tenA AdhAre A pustakanuM saMklana karavAmAM AvyuM che. ne pAMca paramAgama zuM che ane temAM kevA dhAraNa adhyAtma tatvajJAnanuM
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja 1 yukti, Agama ane svAnubhavathI pratipAdana kareluM che, te samajavA mATe je te pAMceya paramAgamane paricaya, mULa gAthAo tathA tene gujarAtI gadyapadyAnuvAda ekasAthe eka pustakamAM sakalana karI prakAzita karavAmAM Ave te adhyAtmatatvAbhyAsIone lAbhanuM kAraNuM thAya evA zubha AzayathI A prakAzana sAkAra thavA pAmyu che A prakAzana mATe AdaraNuMya vidvAna zrI hiMmatalAlabhAI je. zAha tathA TrasTanI prakAzanasamitinI anumati badala temane sahadaya AbhAra mAnIe chIe A pustakanuM mudraNakArya TUMka samayamAM sudara rIte karI ApavA badala zrI ajita mudraNAlayanA mAlika zrI maganalAlajI jaina dhanyavAda ApIe chIe atamAM, svAdhyAyamI mumukSu jIvo A prakAzananA sadAzayane anurUpa adhyAtmavidyAthI lAbhAnvita thAo--e ja bhAvanA che. phAgaNa suda 2, vi. saM. 2023 - prakAzaka
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samayasAra-stuti ( harigIta ) sasArI jIvanAM bhAvamA TALavA karuNA karI, saritA vahAvI sudhA taNI prabhu vIra! te saMjIvanI roASAtI dekhI saritane karuNAbhInA hRlye . karI. niqada sajIvanI samayagrAbhUta taNe sAjana bharI. (anuSTupa) kuMdakuMda zuM zAka, sAthiyA amRte pUryo, prathAdhirAja ! tArAmAM bhAve brahmAMDanA bharyAM. (zikhariNI ) ahA ! vANI tArI prAmarsa-bhAve nItI, sumukSune pAtI mRtarasAla bharI bharI; aAMdanI sUkSma rapa taNI varAthI UtarI vibhAvethI pabhI svarUpa bhaNI dADe pUriAMta (zArdavihita ) ra zuM che nilaeca bhaMga saghaLA vyavhAranA seDhA tuM prajJAchINI jJAna ne yanI sadhi sahu chedA sAcI sAdhakane, tuM bhAnu jaganA, sadeza mahAvIra, visAme bhavaddhAMtanA hRdayane, tu paMtha mukti tA. { vAtatilakA } sUlye tane rarsAnakhala zithila thAya, jANye tane hRdhdha jJAnI taNAM jaNAya; tarucatAM jagatanI praMca ALase sau, tu" rIjhanAM salanAyakadeva rIjhe, (5) manAvuM patra kuMdanatAM, ratnAnA akSare lakhI, tApi sUtreAnAM aphAye mRtyu nA karI
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ nama satra | upadyAta che paMca paramAgama e, nigraMtha zramaNottama bhagavAna zrI kuMdakuMdAcAryadevapraNIta samayasAra, pravacanasAra, paMcAstikAyasaMgraha, niyamasAra ane aSTaprAbhUta e pAMca adhyAtmatattvaprarUpaka mahAna zAstronuM samUha-saMskaraNa che. - bhagavAna zrI kuMdakuMdAcAryadeva vikrama saMvatanA prAraMbhamAM thaI gayA che digaMbara jaina paraMparAmAM bhagavAna kudakuMdAcArya devanuM sthAna sarvotkRSTa che. maMgalaM bhagavAn vIro maMgalaM gautamo gaNI / maMgalaM kundakundAoM jainadharmo'stu bhagalam / / A kaleka dareka digaMbara jaina, zAstrAdhyayana zarU karatAM maMgaLAcaraNarUpe bele che. A parathI siddha thAya che ke sarvajJa bhagavAna zrI mahAvIra svAmI ane gaNadhara bhagavAna zrI gautamasvAmI pachI turata ja bhagavAna kuMdakuMdAcAryanuM sthAna Ave che. digaMbara jaina sAdhuo potAne kuMdakuMdAcAryanI paraMparAnA kahevarAvavAmAM gaurava mAne che bhagavAna kuMdakuMdAcAryadevanAM zAso sAkSAt gaNadharadevanAM vacane jeTalAM ja pramANabhUta manAya che temanA pachI thayelA graMthakAra AcAryo pitAnA ke kathanane siddha karavA mATe kuMdakuMdAcAryadevanAM zAstronuM pramANa Ape che eTale e kathana nirvivAda kare che. temanA pachI lakhAyelA graMthamAM temanAM zAstromAMthI kabaMdha avataraNa lIdhelAM che vi saM 0mAM thaI gayelA zrI devasenAcAryavara temanA darzanasAra nAmanA graMthamAM kahe che ke "videhakSetranA vartamAna tIrthakara sIma dharasvAmInA samavasaraNamAM * mULa zleka mATe 28mu pAnuM juo
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaIne zrI pavanadInAthe (kudakuMdAcAryadeve) pate prApta karelA jJAna vaDe baMdha na Apyo hota to munijane sAcA mArgane kema jANata?" bIjo eka ullekha ApaNe joIe, jemAM kuMdakuMdAcAryadevane kaLikALasarvajJa kahevAmAM AvyA che, "padmanaMdI, kuMdakuMdAcArya, vakrIvAcArya, elAcArya, gRdhrapicchAcArya e pAMca nAmethI virAjita, cAra AMgaLa UMce AkAzamAM gamananI jemane trAddhi hatI, jemaNe pUrva videhamAM jaIne sImaMdharabhagavAnane vaMdana karyuM hatuM ane temanI pAsethI maLelA zrutajJAna vaDe jemaNe bhAratavarSanA bhavya ane pratibaMdha karyo che evA je zrI jinacaMdrasuribhaTTArakanA paTTanA AbharaNarUpa kaLikALasarvajJa (bhagavAna kuMdakuMdAcArya deva) temaNe racelA A SAbhUtagraMthamAM.. sUrIzvara zrI zratasAgare racelI mokSaprAbhUtanI TIkA samApta thaI. bhagavAna kuMdakuMdAcAryadevanI mahattA batAvanAra AvA anekAneka ullekha jaina sAhityamAM maLI Ave che. zilAlekhe paNa aneka che. A rIte ApaNe joyuM ke sanAtana digabara jaina saMpradAyamAM kaLikALasarvajJa bhagavAna kudaku dAcAryanuM sthAna ajoDa che. bhagavAna kuMdakuMdAcAryadevanAM racelAM aneka zAstro che, jemAMthI DAMka hAlamAM upalabdha che trilekanAtha sarvadevanA mukhamAMthI vahelI kRtAmRtanI saritAmAthI bharI lIdhelA te amRtabhAjane hAlamAM paNa aneka AtmAthIone AmajIvana ape che. temanA samayasAra, pravacanasAra ane paMcAstikAyasaMgraha nAmanA traNa uttamottama zAstro "prAtatraya kahevAya che. A prAbhUtatraya tema ja niyamasAra tathA aSTaprAbhRta-e pAca paramAgamamAM hajAre zAstrone sAra AvI jAya che bhagavAna kuMdakuMdAcArya pachI lakhAyelA ghaNu zenAM bIjaDAM A paramAgamamAM rahelAM che ema sUkSma daSTithI abhyAsa karatAM jaNAya che. * zilAlekhenA namUnA mATe ra7muM pAnuM jue.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 2 3 [paMca paramAgamane saMkSipta viSayaparicaya] - samayasAra zrI samayasAra alaukika zAstra che. AcAryabhagavAne A jagatanA jIve para parama karuNA karIne A zAstra racyuM che. temAM mekSamArganuM yathArtha svarUpa jema che tema kahevAmAM AvyuM che. anaMta kALathI paribhramaNa karatA jIvane je kAI samajavuM bAkI rahI gayuM che te A paramAgamamAM samajAvyuM che. parama kRpALu AcAryabhagavAna A zAstra zarU karatAM pote ja kahe che - kAmagabaMdhanI kathA badhAe sAMbhaLI che, paricaya karyo che, anubhavI che paNa parathI judA ekatvanI prApti ja kevaLa durlabha che. te ekatvanI-parathI bhinna AtmAnI-vAta huM A zAstramAM samasta nija vibhavathI (Agama, yukti, paraMparA ane anubhavathI) kahIza" A pratijJA pramANe AcAryadeva A zAstramAM AtmAnuM eTU-paradravyathI ane parabhAvathI bhinnatA-samajAve che. teozrI kahe che ke je AtmAne abaddhaskRSTa, ananya, niyata, avizeSa svara ane asaMyukta dekhe che te samagra jinazAsanane dekhe che." vaLI teo kahe che ke "AvuM nahi dekhanAra ajJAnInA sarva bhAve ajJAnamaya che. A rIte, jyAM sudhI jIvane pitAnI zuddhatAne vega anubhava thato nathI tyA sudhI te mekSamAgI nathI, pachI bhale te vrata, samiti, gupti Adi vyavahAra cAritra pALatuM hoya ane sava Agama bhaNI cUkyo hoya jene zuddha AtmAne anubhava vate che te ja samyagdaSTi che. rAgAdinA udayamAM samakitI jIva kadI ekAkArarUpa pariNamatuM nathI paraMtu ema anubhave che ke "A, pudgalakarmarUpa rAganA vipAkarUpa udaya che, e mAre bhAva nathI, huM te eka sAyakabhAva chu." ahIM prazna thaze ke rAgAdibhAvo thatA hovA chatAM AtmA zuddha kema hoI zake ? uttaramAM sphaTika -
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 20 j thrinu dRSTAMta ApavAmAM AvyuM che jema sphaTikamaNi lAla paDAnA sa ceAge lAla dekhAya che--thAya che teApaNu sphaTikamaNinA vabhAvanI prithI jotAM sphaTikaNue naLapaNu che.yu nathI, prema AtmA rAgAdi kAyanA saMcAge rAgI dekhAya che thAya che xpaNuM zuddhanayanI dRSTithI teNe zudghatA cheDI nathI. paryAyaSTie mayuddhanA vatAM chatAM dravyadRSTie zuddhatAnA anubhava thaI zake che. ke anubhava, ceAthe guNasthAne thAya che. A parathI vAcakane samajAze ke samyagdarzana keTaluM duSkara che. samyagdaSTinuM pariNamana ja pharI gayu* hAya che. te game te kArya karatAM zuddha AtmAne anubhave che jema lelupI mANasa mIThAnA ane zAkanA svAdane judA pADI zakatA nathI tema ajJAnI jJAnane ane rAgane judA pADI zakatA nathI, jema aNukhya mANasa zAkathI mIThAne jude svAda laI zake che tema- sabhyaSTi rAgathI jJAnane juduM anubhave che. have e prazna thAya che ke AvuM samyagdarzana kaI rIte prApta karI zakAya arthAt rAga ne AtmAnI bhinnatA kaI rIte anubhavAMze samajAya ? AcArya bhagavAna uttara Ape che ke, prajJArUpI chINIthI chedatAM te anne judA paDI jAya che, arthAt jJAnathI ja--vastunA yathA svarUpanI oLakhANuthI ja, anAdi kALathI rAgadveSa sAthe ekAkArarUpe. pariNamatte AtmA bhinnapaNe pariNamavA lAge che, A sivAya bIjo koI upAya nathI. mATe dareka jIve vastunA yathA svarUpanI oLakhANa karavAnA prayatna sadA kartavya che. cathA svarUpanI eLakhANa karAvavI te A zAstranA mukhya uddeza che. te uddezane paheAMcI vaLavA A zAstramA AcArya bhagavAne aneka viSaceAnu nirUpaNa karyu. che. jIva ane pudgalane nimittanaimittikapaNuM hAvA chatAM bannenuM tadna svataMtra pariNamana, jJAnIne rAgadveSanu akartA-abhaktApaNu, ajJAnIne rAgadveSanuM kartA-bhaktApaNu, sAMdarzInanI ekAMtikatA, guNusthAna-ArohaNamAM' bhAvanuM ane
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ o ] dravyanu' nimittanaimittikapaNuM, vikArarUpe pariNamavAmAM ajJAnInA peAtAnA ja doSa, mithyAtvAddinu jaDapaNuM' tema ja cetanapaNu', 'puNya ane pApa annenu adhasvarUpapaNuM', 'mAkSamAmAM caNAnuMyeAganu sthAna--ityAdi aneka viSayeA A zAstramAM prarUpyA che. e badhAnA hetu bhanya jIvAne yathA meAkSamArga khatAvavAnA che. A zAstranI mahattA .joI ne ullAsa AvI jatAM zrI jayasena AcArya vara kahe che ke jayaMvata vAM te padmanI AcAya arthAt kukuMda AcAya ke jemaNe mahAtattvathI bharelA prAmRtarUpI paryaMta buddhirUpI zira para upADIne bhavya jIvAne samarpita karyAM che. pravacanasAra jema samayasAramAM mukhyatve darzInapradhAna nirUpaNa che, tema pravacanasAramAM mukhyatve jJAnapradhAna nirUpaNa che. zrI pravacanasAranA prArbhamAM ja zAstrakartAe vItarAga cAritra mATenI peAtAnI jhaMkhanA vyakta karI che. vAravAra aMtaramAM DUmakI mAratA AcArya bhagavAna niratara aMdara ja samAI rahevAne jhaMkhe che paNa jyAM sudhI e dazAne paheAMcAtuM nathI tyAM sudhI a MtaraanubhavathI chUTI vAraMvAra bahAra paNa avAI jAya che. e dazAmAM je amUlya vacanamauktikAnI mALA guMthAI te A pravacanasAra paramAgama che. AkhA paramAgamamA vItarAga cAritranI jhaMkhanAnA mukhya dhvani guMjI rahyo che evA A parama pavitra zAsane viSe traNa zrutaskaMdha che. prathama zrutaska MdhanuM nAma jJAnatattva-prajJApana che. anAdi kALathI parasanmukha jIveAne 'hu jJAnasvabhAva chu ane mAru' sukha mArAmAM jayaDa risi paramaNadI jeNa mahAta pAhuDaselo | buddhisireNuddhario lamappio bhavvaloyasma //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja che evI zraddhA kadI thaI nathI ane tethI tenI oziyALI parasanmukha vRtti kadI_TaLatI nathI. evA dIna dukhI jIve para AcAryabhagavAne parama karuNA karI A adhikAramAM jIvane jJAnAnaMdasvabhAva vistArathI samajAvyo che tema ja kevaLInA jJAna ane kevaLInA sukha mATenI bedhamAra utkRSTa bhAvanA vahAvI che. kSAyika jJAna ja upAdeya che, kApazamika jJAnavALA te karmabhArane ja bhagave che, pratyakSa jJAna ja ekAMtika sukha che, parokSa jJAna te atyaMta AkuLa che, kevaLInu atIndriya sukha te ja sukha che, Idriyajanita sukha te duHkha ja che, siddhabhagavAna svayameva jJAna, sukha ne deva che, ghAtikarmarahita bhagavAnanuM sukha sAMbhaLIne paNa jemane tenI zraddhA thatI nathI teo abhavya (rabhavya) che ema aneka aneka prakAre AcAryabhagavAne kevaLajJAna ane atIndriya paripUrNa sukha mATe pikAra karyo che kevaLInAM jJAna ane AnaMda mATe AcAryabhagavAne evI bhAvabhInI dhUna macAvI che ke te vAMcIne saheje ema lAgI jAya che ke videhavAsI sIma dharabhagavAna pAsethI ane kevaLIbhagavaMtanAM ToLA pAsethI bharatakSetramAM AvIne turata ja kadAca AcAryabhagavAne A adhikAra racI pitAnI hadamio vyakta karI heya A rIte jJAna ane sukhanuM anupama nirUpaNa karI A adhikAramAM AcAryabhagavAne mumukSuone atIndriya jJAna ane sukhanI ruci tathA zraddhA karAvI che ane chellI gAthAomAM meharAgadveSane nirmULa karavAne jinekta yathArtha upAya saMkSepamAM darzAvye che. bIjA zrutaska ghanuM nAma tasva-prajJApana che. anAdi kALathI paribhramaNa karate ja badhuM karI cUkyo che paNa sva-paranuM bhedavijJAna teNe kadI karyuM nathI "baMdhamArgamAM tema ja mekSamArgamAM jIva ekalo ja kartA, karma, karaNa ane karmaphaLa bane che, para sAthe tene kadIce kAMI ja saMbaMdha nathI" evI sAnubhava zraddhA tene kadI
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaI nathI. tethI hajAre mithyA upAye karavA chatAM te hu khamukta thato nathI. A zrutaskaMdhamAM AcAryabhagavAne duHkhanuM mULa chedavAnuM sAdhana-bhedavijJAna-samajAvyuM che. "jagatanuM pratyeka sat arthAt pratyeka dravya utpAda-vyaya-dhrauvya sivAya ke guNaparyAyasamUha sivAya bIjuM kAMI ja nathI. sat kahe, dravya kahe, utpAda-vyaya-dhrauvya kahe, guNaparyAyapiMDa kahe-e badhu eka ja che." A, trikALajJa jinabhagavatee sAkSAt dekhelA vastusvarUpane mULabhUta-pAyAne -siddhAMta che. vItarAgavijJAnane A mULabhUta siddhAMta zarUAtanI ghaNI gAthAomAM atya ta atyaMta suMdara rIte keI lakattara vaijJAnikanI DhabathI samajAvavAmAM Ave che tyA dravyasAmAnyanuM svarUpa je alaukika zilIthI siddha karyuM che tene khyAla vAcakane e bhAga jAte ja vAMcyA vinA AvA azakya che. kharekhara pravacanasAramAM varNaveluM A dravyasAmAnya nirUpaNa atyaMta abAdhya ane parama pratItikara che e rIte dravyasAmAnyanA jJAnarUpI sudaDha bhUmikA racIne, dravyavizeSanuM asAdhAraNa varNana, prANAdithI jIvanuM bhinnapaNuM, jIva dehAdikane kartA-kArayitA-anumaMtA nathI e hakIkata, jIvane pudgalapiMDanuM akartApaNuM, nizcayabaMdhanuM svarUpa, zuddhAtmAnI upalabdhinuM phaLa, ekAgrasa cetanalakSaNa dhyAna vagere aneka viSaya ati spaSTa rIte samajAvavAmAM AvyA che. e badhAmA sva-paranuM bhedavijJAna ja nItarI rahyuM che. AkhA adhikAramA vItarAgapraNIta dravyAnuyeganuM satva ThAMsI ThAMsIne bharyuM che, jinazAsananA maulika siddhAntane abAdhya yuktithI siddha karyA che. A adhikAra jinazAsananA staMbha samAna che ene UMDANathI abhyAsa karanAra madhyastha supAtra jIvane "jainadarzana ja vastudarzana che" ema lAgyA vinA rahetuM nathI viSayanuM pratipAdana eTaluM prauDha, agAdha UDapavALuM, marmaspazI ane camatkRtimaya che ke te mumukSunA upayogane tIkSaNa banAvI zrataratnAkaranA gabhIra UMDANamAM laI jAya che, keI ucca
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 17 ] keTinA mumukSune nija svabhAvaratnanI prApti karAve che ane ke sAmAnya mumukSu tyAM sudhI na pahecI zake te tenA hRdayamAM paNa zrataratnAkara addabhuta ane apAra che evo mahimA te jarUra ghara karI jAya che. kharekhara, zAstrakAra zrI kuMdakuMdAcAryadevanA (ane TIkAkAra zrI amRtacaMdrAcAryadevanA) hRdayamAthI vahelI zratagaMgAe tIrthakaranA ane zrutakevaLIonA virahane bhulAvyA che trIjA krutaskaMdhanu nAma caraNanugasUcaka cUlikA che. zubheyacegI munine aMtaraga dazAne anurUpa kevA prakArano zubhagavate che ane sAthe sAthe sahajapaNe bahAranI kevI kriyAo svaya vartatI hoya che te AmAM jinendrakathana anusAra samajAvavAmAM AvyuM che. dIkSA grahaNa karavAnI jinekta vidhi, aMtaraMga sahajadazAne anurUpa bahira ga yathAjAtarUpapaNuM, 28 mULaguNa, aMtara ga-bahiraMga cheda, upadhi-niSedha, utsarga apavAda, yuktAhAravihAra, ekAgratArUpa mekSamArga, muninuM anya munio pratyenuM vartana vagere aneka viSaya AmAM yukti sahita samajAvavAmAM AvyA chezAstrakAra AcAryadeve (tema ja TIkAkAra AcAryadeve) caraNanuga jevA viSayanuM paNa, Atmadravyane mukhya rAkhIne, zuddhadravyAvalaMbI aMtaraMga dazA sAthe te te kriyAone athavA zubha bhAvane sa baMdha darzAvatAM darzAvatAM, nizcaya-vyavahAranI sadhipUrvaka evI camatkRtithI varNana karyuM che ke AcaraNaprajJApana jevA adhikAramAM paNa jANe ke keI zAtarasajharatu * zrI samayasAra, "pravacanasAra' Adi pasAganI atyaMta gaMbhIra, rahasyodaghATaka TIkAo racAyelI che, je A upaca paramAgamanAmanA graMthamAM lIdhelI nathI mULa gAthAomAM bharelA bhAvonA UMDANane pahocavA mATe mumasa chee te bhAvavAhI camatkArika TIkAonuM avazya avagAhana karavuM yogya che. zrI samayasArAdi zAstro TIkAo sahita prakAzita thayelA che. jene talasparzI abhyAra nija kalyANa arthe vastusvarUpa samajavA chatA AtmAthI jIvoe jarUra kartavya che. - - - - - - - - - -
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 53 adhyAtmagIta gavAI rahyuM hoya ema ja lAgyA kare che. Atmadravyane mukhya rAkhIne AvuM madhura, AvuM sayuktika, AvuM pramANabhUta, sAvaMta zAMtarasanirjharatuM caraNanuyeganuM pratipAdana anya koI zAstrane viSe nathI. hadayamAM bharelA anubhavAmRtamAM ragadoLAIne nIkaLatI AcArya devanI vANImAM keI e camatkAra che ke je je viSayane te spaze te te viSayane parama rasamaya, zItaLa zItaLa, kRta sudhAsvaMdI banAvI de che. Ama traNe thatadhomAM vibhAjita A parama pavitra paramAgama mumukSuone yathArtha vastu svarUpa samajavAmAM mahA nimittabhUta che. jinazAsananA aneka mukhya mukhya siddhAntanAM bIja A zAstramAM rahelAM che. A zAstramAM pratyeka padArthanA svAtaMtryane Dhahere che, divya dhvani dvArA nIkaLelA aneka prajanabhUta siddhAMtanuM dahana che paMcAstikAyasaMgraha A paMcAstikAyasaMgraha paramAgama zarU karatAM zAstrae tene "sarvajJa mahAmuninA sukhathI kahevAyelA padArthonuM pratipAdaka, caturgatinAzaka ane nirvANanu kAraNu" kahyuM che temAM kahelA vastutatvane sAra A pramANe che - vizva eTale anAdi-anaMta svayaMsiddha sat evI anaMtAnaMta vastuone samudAya. temAnI pratyeka vastu anutpanna ane avinAzI che. pratyeka vastumAM anaMta zaktio athavA guNe che, je vikAlika nitya che. pratyeka vastu pratikSaNa pitAmAM pitAnuM kArya karatI hevA chatAM arthAta navIna dazAo-avasthAo-paryAye dharatI hevA chatAM te paryAye evI maryAdAmAM rahIne thAya che ke vastu pitAnI jAtane choDatI nathI arthAt tenI zaktiomAMthI eka paNa ghaTatI-vadhatI nathI vastuonI (ndra nI) bhinnabhinna zakti enI apekSAe temanI (-dravyanI) cha jAtio cheH chavadravya, hAvA chatAM evI mati tenI dalita zakti
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. | 16 1 pudgaladravya, dharma dravya, adhadravya, AkAzadravya ane kALadravya. jenAmAM sadA jJAna, darzana, atri, sukha vagere anaMta guNA (--zaktio) hAya che te jIvadravya che, jenAmAM sadA varNa, gaMdha, rasa, sparzI vagere anaMta zuSNeA hAya che te pudagaladravya che; mAsInAM cAra drabyAnA viziSTa guNA anukrame gatihetutva, sthitihetutva, avagAhahetutva ane vartanAhetutva che. A cha drabyAmAMthI pahelAM pAMca dravye sat heAvAthI tema ja zakti athavA vyakti-apekSAe moTA kSetravALAM heArAthI astikAya' che, kALadravya 'asti' che paNa 'kAya' nathI. jinendranA jJAnada NumAM jhaLakatAM A sava dravye ane ta jIvadrabyA, ana tAna ta pudagaladravya, eka dharmavya, eka adhama dravya, eka AkAza, ane asa pNa kALajye--svaya paripUrNa che ane anya drabyAthI taddana svata tra che, tee ekabIjA sAthe paramArthe kadI maLatAM nathI, bhinna ja rahe che. deva, manuSya, ti ca, nAraka, ekendriya, dvIndriya vagere jIveAmAM jIva-puddagala jANe ke maLI gayAM. heAya ema lAge che paNa kharekhara ema nathI, te tana pRthak che, ma jIvA anaMta jJAnasukhanA nidhi hAvA chatAM, para dvArA temane kAI sukha kha nahi thatu hAvA chatAM, sa sArI ajJAnI jIva anAdi kALathI svata ajJAnapAMce pariNamI peAtAnA jJAnAna dasvabhAvane, paripUrNatAne, svAta tryane ane astitvane paNa bhUlI rahyo che tathA para padArthAne sukhadukhanAM kAraNu mAnI temanA pratye rAgadveSa karyAM kare che, jIvanA AvA bhAvAnA nimitte pudgalA sthata jJAnAvaraNIyAdikama paryAye pariNamI jIvanI sAthe sa yeAgamAM Ave che ane tethI anAdi kALathI jIvane pauddagalika dehanA saMcAga thayA kare che paraMtu jIva ane dehanA sacaiAgamAM paNa jIva ane pudagala tadna pRthaka che ane temanAM kAryAM paNa ekabIjAthI tadna bhinna ne nirapekSa che ema jinedroe joyu che, samyag
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 17 ] jJAnI che , ane nagaNya pAka che. java kevaLa prAMtine ja dekhI karAvI ane nikha para padArthothI panAne sakhI ne, vAgnamAM pinAnA sukhagunI vikArI pAe pariNI ne anA ikALA dupI thaI rahyo che. java kANu * , " dAvA chatA. te paryAya apekSAe kAbAbhAvarUpa tirUpatinI vRddhi ane pUrNa zuddhirUpe pari che tathA te bhAvanA nimitta zubhAzubha pudgalakarmonuM AvI ane ba dhana thI temanuM avuM. kharavuM ane sarvadhA chUTavuM thAya che. mA bhavA javA mATe jinendrabhagavaMtoe nava padArtho upaDyA che A nava padArtho rAmyapaNe samajavAthI, jIvane zuM hitarUpa che. zuM ahitarUpa che, zAzvata parama hita pragaTa karavA jevuM zuM karavuM joIe. para padArtho sAthe pitAne saMbaMdha che-tyAdi te pathArthapaNe samajAya che ane pitAnuM mukha pitAmAM ja jANe. pitAnA sarva paryAyAmAM paNa jJAnAnaMdasvabhAva nija jIvabamAnya sadA ekarUpa jANI, te anAdiaprApta evA kalyANabIja samyagdanane tathA samyajJAnane prApta kare che. te prApta thatAM Dava pitAne dravya-apekSAe kRtakRtya jANe che ane te kRtakRtya dravyane paripUrNa Azraya karavAthI ja zAzvata sukhanI prApti-morAdhAga che ema samaje che samyagdarzana prApta thatA jIvane zuddhAtmadravyanuM je alpa AlaMbana thayuM hoya che te vadhatAM anukame dezavirata zrAvakapaNu ane sarvavirata munipAnuM prApta thAya che. krame krame te jIva jJAnAnaMdavabhAvI zuddhAtmadravyane ati ugrapaNe avala bI. sarva vikalpathI chUTI, sarva rAgadveSa rahita thaI kevaLajJAnane prApta karI, AyuSya pUrNa thatAM dehAdisaMyogathI vimukta thaI, sadAkALa paripUrNa jJAnadarzanarUpe ane atIndriya anaMta avyAbAdha na darUpe rahe che. -A. bhagavAna kuMdaku dAcAryadeve paMcAstikAyasaMgraha che saMbaMdha che pAtAnA sarva ya hI , te anAdi
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] zAstramAM parama karUNAbuddhithI prasiddha karelA vastutatvane saMkSipta sAra che temAM je rIte varNavI te sivAya bIjI kaI rIte jIva anAdi kALanA bhayakara du khathI chUTI zakatuM nathI. jyAM sudhI vastusvarUpa jIvanA khyAlamAM AvatuM nathI tyA sudhI bIjA lAkha prayatna paNa tene mokSano upAya hAtha lAgatuM nathI. tethI ja A zAstrane viSe prathama paMcAstikAya ane nava padArthanuM svarUpa samajAvavAmAM Avyu che ke jethI jIva vastasvarUpane samajI mokSamArganA mULabhUta samyagdarzanane prApta thAya astikA ane padArthonA nirUpaNa pachI A zAstramAM mokSamArga sUcaka cUlikA che. A aMtima adhikAra, zAstrarUpI madira upara ratnakaLaza samAna zobhe che. adhyAtmarasika AtmAthI jIvone, A ati priya adhikAra che temane A adhikArane rasAsvAda letA jANe ke tRmi ja thatI nathI. temAM mukhyatve vItarAga cAritra -svasamayanuM-zuddha munizAnu -pAramArthika kSamArga tu bhAvavAhI madhura pratiprAdana che. tema ja sunine sarAga cAritranI dazAmAM Azika zuddhinI sAthe sAthe kevA zubha bhAvene sumeLa avazya hoya ja che tene paNa spaSTa nirdeza che. jemanA hRdayamAM vItarAgatAnI bhAvanA gheLAyA kare che evA zAstrakAra munIndra (tema ja "TIkAkAra munIndra) A adhikAramAM jANe ke zAMta vItarAgu rasanI saritA vahAvI che dhIragaMbhIra gatie vahetI A zAMta rasanI adhyAtmagaMgAmAM nahAtA tatvajijJAsu bhAvuka jIve zItaLIbhUta thAya che. ane temanuM hRdaya zAMta-zAMta thaI munionI AtmAnurAvamUlaka sahajazuddha udAsIna dazA pratye bahumAnapUrvaka namI paDe che. A adhikAra para manana karatAM supAtra mumukSu jIvane samajAya che ke "zuddhAtmadravyanA Azraye sahaja dazAne aMza pragaTa karyA vinA mokSanA upAyo aMza paNa prApta thatuM nathI." * 14 mA pAnAnI kUTaneTa juo, - - -
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] * jinendrazAsananuM saMkSepathI pratipAdana karanArA A pavitra zAstrane abhyAsa karI tenA Azayane je jIva barAbara samaje to te avazya cAra gatinA anaMta duHkhene nAza karI nirvANane pAme. tenA Azaya samyaka prakAre samajavA mATe nIcenI bAbata lakSamAM rAkhavI khAsa jarUranI che -A zAstramAM keTalAMka kathane svAzrita nizcayanayanAM che (jeo svanuM parathI pRthapaNe nirUpaNa kare che, ane keTalAMka kathane parAzrita vyavahAranayanAM che (jee svanuM para sAthe bheLaseLapaNe nirUpaNa kare che); vaLI keTalAMka kathA abhinnasAdhyasAdhanabhAvAzrita nizcayanayanAM che ane keTalAMka bhinnasAdhyasAdhanabhAvAzrita vyavahAranayanAM che tyA nizcayakathanane to sIdho ja artha karavo joIe ane vyavahArakathAne abhUtArtha samajI temane sAco Azaya zuM che te tAravavuM joIe je Ama karavAmAM na Ave te viparIta samajaNa thavAthI mahA anartha thAya "pratyeka dravya svata tra che te pitAnA ja guNaparyAyane ane utpAdavyayavyane kare che. paradravyane te grahI-cheDI zakatuM nathI tema ja pUradravya tene kharekhara kAMI lAbhanukasAna ke sahAya karI zakatuM nathI . jIvana zuddha paryAya sa vara-nirjarA-mekSanA kAraNabhUta che ane azuddha paryAya Asava-baMdhanA kAraNabhUta che."--AvA mULabhUta siddhAMtane kyAMya bAdha na Ave evI rIte haMmezAM zAsanAM kathanene arthe kara joIe. vaLI A zAstrane viSe keTalAka paramaprajanabhUta bhAnu nirUpaNa ati saMkSepamAM ja karAyelu hovAthI, je A zAstranA abhyAsanI pUrti samayasAra, pravacanasAra, niyamasAra vagere anya zAnA abhyAsa vaDe karavAmAM Ave te mumukSuone A zAstranA Azaya samajavAmAM vizeSa sugamatA thaze AcArya bhagavAne samyajJAnanI prasiddhi arthe ane mArganI prabhAvinA athe A paMcAstikAyasa graha zAstra kahyuM che. ApaNe tene abhyAsa karI, sarva dravyonI svataMtratA samajI, nava
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ [20] padArthonI yathArtha samajaNa karI, caitanyaguNamaya jIvadravyasAmAnya Azraya karI, samyagdarzana-samyajJAna pragaTAvI, mArgane prApta karI, bhavabhramaNanAM dukhenA aMtane pAmIe e ja bhAvanA che. je niyamasAra zrI niyamasAra bharatakSetranA uttamottama zAmAMnuM eka hovA chatAM prAkRtatrayanI sarakhAmaNImAM tenI prasiddhi ghaNI ochI che. brahmacArI sItalaprasAdajI vi saM. 1972 mA hiMdI niyamasAranI bhUmikAmAM kharuM ja lakhe che ke-Aja sudhI zrI kuMdakuMdAcAryanAM paMcAstikAya, pravacanasAra ane samayasAra e traNa raste ja bahu , prasiddha che. khedanI vAta che ke temanA jevuM balake kaMI zemA temanAthI paNa adhika je niyamasAra-ratna che, tenI prasiddhi eTalI khathI ochI che ke kaI kaI te tenuM nAma paNa jANatA nathI." A niyamasAra paramAgama mukhyatve mokSamArganA nirUpacAra nirUpaNano anupama graMtha che niyama" eTale je avazya karavA yogya hoya te arthAt ratnatraya. "niyamasAra eTale niyamane sAra arthAt zuddha ratnatraya A zuddha ratnatrayanI prApti paramAtmatatvane Azraya karavAthI ja thAya che. nigodathI mAMDIne siddhi sudhInI sarva avasthAomAM-azubha, zubha ke zuddha vizemAM-raheluM je nityaniraMjana kelkIrNa zAzvata ekarUpa zukadravyasAmAnya te paramAtmatattva che. te ja zuddha aMtatA, kAraNa paramAtmA, parama pariNAmika bhAva vagere nAmethI kahevAya che. A paramAtmatatvanI upalabdhi anAdi kALathI anaMta anaMta duHkhane anubhavatA jIve eka saNamAtra paNa karI nathI ane tethI sukha mATenAM tenAM sarva jhAlA (kalaMgI muninA vyavahAra-ratnatraya suddhAM) sarvathA vyartha gayA che. mATe A gharamAgamane ekamAtra uThA jIvone paramAtmatatvanI
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 21 ] * wo upalabdhi athavA Azraya karAvavAnA che. zAstrakAra AcArya bhagavAne A paramAgamanI gAthAe gAthAe je anubhavasiddha parama satya pekAyu che tenA sAra A pramANe che he jagatanA jIvA ! tamArA mukhanA ekamAtra upAya paramAtmatattvanA Azraya che. samyagdarzanathI mAMDIne siddhi sudhInI sarva bhUmikAe temAM samAya che. paramAtmatattvanA jaghanya Azraya te samyagdarzana che, te Azraya madhyama koTinI ugratA dhAraNa karatAM jIvane dezacAritra, sakalacAritra vagere dazAe pragaTa thAya che ane pUrNa Akraya thatAM kevaLajJAna ane siddha pAmI jIva rAthA kRtArtha thAya che. A rIte paramAtmatattvanA Azraya ja samyagdana che, te ja samyajJAna che, te ja samyak cAritra che; te ja satyArtha pratikramaNa, pratyAkhyAna, AleAcanA, prAyazcitta, sAmAyika, bhakti, Avazyaka, samiti, gupti, sa'yama, tapa, savara, nirjarA, dhamA~-zukladhyAna vagere badhu ya che. evA eka paNa meAkSanA kAraNarUpa bhAva nathI je paramAtma tattvanA AzrayathI anya hAya paramAtmatattvanA AzrayathI anya evA bhAveAne--vyavahArapratikramaNa, vyavahArapratyAkhyAna vagere zubha vikalparUpa bhAvAne mAmA kahevAmAM Ave che te te kevaLa upacArathI kahevAmAM Ave che. paramAtmatattvanA madhyama koTinA aparipakva Azraya vakhate te aparipakvatAne lIdhe sAthe sAthe je azuddhirUpa aMza vidyamAna hAya che te azuddhirUpe aza ja vyavahArapratikramaNAdi aneka aneka zubha trikAtmaka bhAvArUpe dekhAva de che. te azuddhi-aMza kharekhara mekSamAga kema hAI zake? * hu dhruva zuddha AtmadravyasAmAnya chuM' evI sAnubhava zraddhApariNatithI mAMDIne paripUrNa lInatA sudhInI koI paNa pariNatine paramAtmatattvanA Azraya, paramAtmatattvanu Alabana, paramAtmatattva pratye ka, paramAtmatattvapratye valaNa, paramAtmatattva pratye samukhatA, paramAtmatattvanI upalabdhi, paramAtmatattvanI bhAvanA, paramAtmatattvanuM dhyAna vagere zabdothI kahevAya che,
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - - - - - - te te kharekhara mokSamArgathI viruddha bhAva ja che, baMdha bhAva ja che--ema tame samaje. vaLI, dravyaliMgI munine je pratikramaNa, pratyAkhyAna vagere zubha bhAva hoya che te bhAve te dareka jIva anaMta vAra karI cUkyo che paraMtu te bhAve tene kevaLa paribhramaNanuM ja kAraNa thayuM che kAraNa ke paramAtmatatvanA Azraya vinA AtmAnuM svabhAvapariNamana aze paNa nahi thatuM hovAthI tene mokSamArganI prApti azamAtra paNa hatI nathI sarva jidronA divya dhvanine sakSeya ane amArA svasa vedano sAra e che ke bhayaMkara ma sAraginuM ekamAtra auSadha paramAtmatattvane Azraya ja che jyA sudhI jIvanI daSTi dhruva acaLa paramAtmatatva upara na paDatAM kSaNika bhAve upara rahe che tyA sudhI ana ta upAye paNa tenA mRtaka aupAdhika uchALA-zubhAzubha vika -zamatA nathI. paraMtu jyA te draSTine paramAtmatatvarUpa dhruva Ala bana hAtha lAge che tyA te ja kSaNe te jIva (daSTi-apekSAe) kRtakRtyatA anubhave che, (daSTiapekSAe) vidhi-niSedha vilaya pAme che, apUrva samarasabhAnuM vedana thAya che, nija svabhAvabhAvarUpa pariNamanane prAraMbha thAya che ane kRtaka pAdhika uchALA krame krame virAma pAmatA jAya che. A nira jana nija paramAtmatattvanA AzayarUpa mAge ja sarva mumukSuo bhUta kALe pacama gatine pAmyA che. vartamAna kALe pAme che ane bhAvI kALe pAmaze A paramAtmatatva sarva tamA eka sAra che, trikALa nirAvaraNa. nityAna da ekasvarUpa che, svabhAvaana ta-catuSTayathI sanAtha che, sukhasAgaranu pUra che, dadhine kinAre che, cAritranuM mULa che, muktinuM kAraNa che. sarva bhUmikAnA sAdhakane te ja eka upAdeya che he bhavya jIvo! A paramAtmatatvane Azraya karI tame zuddha ratnatraya pragaTa kare eTaluM na karI zake te samyagdarzana te avazya kare ja. e dazA paNa abhUtapUrva ane alaukika che.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - Ama A parama pavitra zAstrane viSe mukhyatve paramAtmatatva ane tene AzrayathI pragaTatA paryAnuM varNana hovA chatAM, sAthe sAthe dravyaguNaparyAya, cha dravya, pAMca bhAva, vyavahAra nizcayana, vyavahAracAritra, samyagdarzanaprAptimAM prathama te anya samyagdaSTi jIvanI dezanA ja nimitta hoya (mithyASTi jIvanI dezanA nahi) e abAdhita niyama, paMca parameSThInuM svarUpa, kevaLajJAnakevaLadarzana, kevaLInuM IcchArahitapaNuM vagere aneka viSayenuM saMkSipta nirUpaNa paNa karavAmAM AvyuM che. A rIte uparokta prajanabhUta viSayane prakAza, A zAstra vastusvarUpane yathArtha nirNaya karI paramAtmatattvanI prApti karavA IcchanAra jIvane mahA upakArI che. aMta taravarUpa amRtasAgara para mITa mAMDI jJAnAna danA taraMge uchALatA mahA masta munivaranA A taravedanamAMthI nIkaLelA bhAvothI bhareluM A paramAgama na danavana samAna AphlAdakArI che munivaranA hadayakamaLamA virAjamAna aMta tatvarUpa amRtasAgara parathI ane zuddhaparyAyarUpa amRtajharaNuM parathI vahete zrutarUpa zItaLa samIra jANe ke amRtakathI mumukSuonAM cittane parama zItaLIbhUta kare che. AvuM zAMtarasamaya parama AdhyAtmika zAstra Aje paNa vidyamAna che ane parama pUjya gurudeva dvArA tenA agAdha AdhyAtmika UDANa pragaTa thatA jAya che te ApaNu mahA sadbhAgya che. aSTaprAbhUta bhagavakuMdakuMdAcAryadevapraNIta darzanaprAbhUta sUtraprAbhRta, cAritraprAbhUta bedhaprAbhRta, bhAvaprAbhRta, mokSAbhUta, liMgaprAbhRta ane zIlaprAbhRta-e ATha prAbhRtazArone samuccaya "aSTaprAbhRta" nAmathI prasiddha che. ka darzanaprAbhUtamAM 36 gAthA che "dharmanu mULa darzana (-samyagadarzana) che"--e rahasyagaMbhIra mahAsUtrathI zarU karIne
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - faxi samyagdarzanano parama mahimA A prAbhUtazAstramAM varNavavAmAM AvyuM che A sUtraprAbhUtamAM ra7 gAthA che. temA, jinasUtrAnusAra vartana jIvane hitarU5 che ane jinasUtraviruddha vartana ahitarUpa che-ema saMkSepamAM varNavyuM che, tathA jinasUtrakathita yuniliMgAdi traNa ligonuM saMkSipta nirUpaNa che. naka cAritraprAbhRtamAM 45 gAthA che temAM samyaktvacaraNa-cAritra ane sayamacaraNa-cAritrarUpe cAritranuM varNana che, saMcamacaraNane dezasaMcamacaraNa ane pUrNa camacaraNa evA be bhedarUpe varNavatAM, zrAvakanA bAra vrata, munine paMce driyamaMvara, muninAM pAMca mahAvrata, dareka mahAvratanI pAMca pAca bhAvanA, pAMca samiti ItyAdine nirdeza karavAmAM Avyo che. eka bedhaprAbhRtamAM dara gAthA che Ayatana, caityagRha, jinapratimA, darzana, jinabiMba, jinamudrA, jJAna, deva, tIrtha, ahaMta ane pravajyA-e agiyAra viSayanuM A prAkRtamAM sa kisa kathana che "bhAvakSamaNa te Ayatana che, bhAvazramaNa te caityagRha che, bhAvazramaNa te jinapratimA che"--evA vanavizeSAtmaka khAsa eka prakArathI AyatanAdi keTalAka viSenu AmA (jineta) viziSTa nirUpaNa che jinepadiSTa pravajyAnuM samyapha varNana 17 gAthAomAM suMdara rIte karavAmAM Avyu che * bhAvaprAbhRtamAM 165 gAthA che anAdikALathI cAra gatimAM paribhramaNa karatAM jIva je anaMta dukhe sahana karI rahyo che tenuM hRdayasparzI varNana A prAkRtamAM karyuM che, ane te dukhethI chUTavA mATe zuddha bhAve pariNamIne bhAvaliMgI-munidazA pragaTa karyA sivAya anya keI upAya nathI ema vizapaNe varNavyuM che. te mATe zuddhabhAvazUnya dravyamuniliMga akAryakArI
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 25 ] che ema spaSTapaNe darzAvavAmAM AvyuM che. A prAbhUta ati vairAgyapreraka ane bhAvavAhI che tema ja zuddha bhAva pragaTa karavAnA samyaka puruSArtha pratye jIvane saceta karanAra che ke ekSaprAbhRtamAM 106 gAthA che. A prAbhUtamAM mokSane- paramAtmapadana-ati saMkSepamAM nirdeza karIne, pachI te mokSa prApta karavAne zuM upAya che tenuM varNana mukhyapaNe karavAmAM AvyuM che. svadravyarata chava mukAya che ane paradravyarata chava badhAya che-e, A prAtane kendravatI siddhAnta che * ligaprAkRtamAM 22 gAthA che. je jIva muninuM bAhyaliMga dhAraNa karIne atibhraSTAcArIpaNe vate che, tenuM ati nikRSTapaNu ane nidyapaNu A prAkRtamAM darzAvyuM che. - zIlaprAbhUtamAM 40 gAthA che jJAna vinA (-sabhyajJAna vinA) je kadI hotuM nathI evA zIlanAM (-canzIlana) tattvajJAnagaMbhIra sumadhura guNagAna A prAbhUtamAM jinakathana anusAra gAyAM che. -A pramANe bhagavAna kuMdakuMdAcAryadeva prabhuta pAceya paramAgamane mahimA tathA saMkSipta viSayaparicaya che. aho! jayavata varte te sAtizaya pratibhAsaMpanna bhagavAna kuMdakuMda AcAryadeva ke jemaNe mahAtatvathI bharelAM A paramAgamanI asAdhAraNa racanA karIne bhavya cha upara mahAna upakAra karyo che. kharekhara A kALe A paramAgamazAstro mumukSu bhavyajIne parama AdhAra che. AvA duSama kALamAM paNa AvAM adabhuta ananya-zaraNabhUta zA -tIrtha karadevanA mukhAraviMdamAMthI nIkaLeluM amRta-vidyamAna che te ApaNuM mahAna bhAgya che. parama pUjya saddagurudevane zabdomAM kahIe te-"bhagavAna kudakuMdAcAryadevanA A pAMceya zAstro AganA paNa Agama che, lAkhe zAstrone
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ I ! - - - - | 26 ] niDa emAM rahe che jaina zAsanane e sthaMbha che, sAdhakanI e kAmadhenu che, kalpavRkSa che cauda pUrvanuM rahasya emAM samAyeluM che. enI dareka gAthA chaThThA sAtamA guNasthAne jhUlatA mahAmuninA Atma-anubhavamAMthI nIkaLelI che. A paramAgamanA praNetA bhagavAna kuMdakuMdAcAryadeva mahAvideha kSetramAM sarvajJa vItarAga zrI sImaMdharabhagavAnanA samavasaraNamAM gayA hatA ane tyA teo ATha divasa rahyA hatA e vAta yathAtathya che, akSaraza satya che, pramANasiddha che, temAM lezamAtra zaMkAne sthAna nathI. te parama upakArI AcAryabhagavAne racelAM A paramAgamamAM tIrtha karadevanA nirAkara kAra divyadhvanimAMthI nIkaLela ja upadeza che." aMtamAM, paca paramAgamane A anuvAda bhavya jIvene jinadeve prarUpele AtmazAMtine yathArtha mArga batAve che. jyAM sudhI A paramAgamanA parama gabhIra ane sUkSama bhAve yathArtha rIte hadayagata na thAya tyA sudhI rAtadivasa te ja maMthana, te ja puruSArtha kartavya che. A paramAgamane je kaI AdarathI abhyAsa karaze, zravaNa karaze, paThana karaze, prasiddhi karaze, te puruSa avinAzI svarUpamaya, aneka prakAranI vicitratAvALA, kevaLa eka jJAnAtmaka bhAvane pAmIne agra padane viSe muktilalanAmAM lIna thaze. -zrI samayasAra Adi graMthamAM gujarAtI anuvAdake lakhelA upaghAtamAMthI saMkalita ] - - - - - - - - - - - -
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 1 - - - chU - - ka i sagupheva zrI kAnajIsvAmI 3 ' - - - - kaM ka : - - - -
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ . * F = R 1 , I ': ' R :: _- zrI sadagurudeva-stuti Is ( harigIta) saMsArasAgara tAravA jinavANI che naukA bhalI, rAnI sukAnI majyA vinA e nAva paNa tAre nahIM; A kALAmAM zuddhAtmAnI sukAnI bahu bahu dohyale, muja puNyarAzi aDe. gurahAna tu nAvika . : 1 - - 1 nA ahI bhakta cidAtmAnA, sImaMghara-vIra-kuMdanA! bAghAMtara vibha tArA, tAre nAva mumukSunAM, (nikhaNiI) sadA daSTi tArI vimaLa nija cetanya nIrakhe. ane zamimAMhI daravaguNa-paryAya vila; nijAlaMbIbhAve pariNati svarUpe jaI bhaLe, nimino vahevAra cidaghana viSe kAMI na maLe. (gAlavikrIDita) haiyuM sata sata, jJAna sAna dhabake ne vavANI chUTe, je vaje amumukSu sarva jhaLake paradavya nAto tUTe; -rAgakepa ace na ja 5 na vaLe bhAvimAM-aMzamAM, Ta kelkI akaMpa jJAna mahimA hRdaye rahe sadA, (vasaMtatilakA) nitya sudhAraNa caka! tane namuM huM, karuNa akAraNa samudra! tane namuM huM; he jJAnapApaka sumegha! tane namuM huM, A basanA jIvanazilpI! tane namuM huM. E- - - UDI UDI, UDathI sukhanidhi satane vAyu nitye vahetI, vANuM cisUti tArI ura-anubhavanA sUma bhAve bharelI; . - bhAvo UMDA vicArI abhinava mahimA cittamAM lAvI lAvI, A khoyeluM ratna pAse - manaratha manane; pUrajo zaktizALI che 4 mnnM- ddo--E ''mnnM kk -- X/ X/ * X/ p, ii3 pdmttM p X/ - -#t
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinajInI vANI * [ rAga-AzAbharyA ame AviyA ] sImaMdharamukhathI phUlaDAM khare, enI kuMdakuMda gUthe mALa re, jinAjInI vANuM bhalI re, vANuM bhalI, mane lAge vaLI, jemAM sAra-samaya ziratAja re, jinAjInI vANuM bhalI re . sIma dhara0 gU dhyAM pAhuDa ne gUruM paMcAti, gUMcyuM pravacanasAra re, jinajInI vANI bhalI re, gUrjI niyamasAra, gUzuM raNusAra, gUpe samayane sAra re, jinAjInI vANuM bhalI re . sImaMdhara syAdavAda kerI suvAse bharelo jinAjIne kAranAda re, jinAjInI vANuM bhalI re, vaMdu jinezvara, vadu huM kuMdakuM, vaMdu e kAranAda re. jinajInI vANI bhalI re. . sImadhara haiDe ho, mArI bhAve haze, mArA dhyAne haje jinavANa re, jinajInI vANI bhalI re. jinezvaradevanI vANInA vAya vAja mane dinarAta re, jinajInI vANuM bhalI re . . sImaMdhara
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagavAna zrI kuMdakuMdAcAryadeva S K . N 3 * , * * * 33 * * * * * * - mArA - ka, A * * " :.. S' che E S 1 '. - na : - A n N R * 5- tra e.' saMgraha ??, ?
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - -- LyuM klllltoo tn kll - ll ll llNt lootuloo ii vstulu aa aa aa aa aa aa * - - - bhagavAna kuMdakuMdAcAryadeva viSe ullekhe vandyo vibhu vi na kairiha kauNDakuMdaH nAma-kAri-jIta-vimUSitArA ! cAra-vAra- laghunavaMjarIckre zrutasya bharate prayataH pratiSThAm // [caMdragiri parvata parano zilAlekha]. artha -kundapuSpanI prabhA dharanArI jemanI kIti vaDe dizAo vibhUSita thaI che. jemAM cAranAM_cAraNaraddhidhArI mahAmunionAM-suMdara hastakamaLanA bhramara hatA ane je pavitrAtmAe bharatakSetramAM zuTanI pratiSThA karI che, te vibhu kuMdakuMda A pRthvI para kenAthI vaMgha nathI? ., zopa yatInA che rajobhiraspRSTatamatvamantavAdyapi saMvyajayituM yatIzaH / rajaHpadaM bhUmitalaM vihAya cacAra manye caturaMgulaM saH // [[viMdhyagiri-zilAlekha [ [ ra7 ] nakkI
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ maiM C] tarakalpha-zvenzanarjakaI-kalpha jekalpha Da anyatIzvara (zrI kuMdakuMdasvAmI) raja:sthAnane- bhUmiLane-choDIne cAra AMgaLa UMce AkAzamAM cAlatA hatA te dvArA huM ema samaju chuM ke, teozrI aMdaramAM tema ja bahAramAM rajathI pitAnuM ) atya ta aspaSTapaNuM vyakta karatA hatA (-aMdaramAM teo samAdika maLathI huM askRSTa hatA ane bahAramAM dhULathI aspaSTa hatA). sees t k k t Nt seev nshyNtmulu klu jai paumaNaMdiNAho sImaMdharasAmidiyaNANeNa / __Na vivohaDa to samaNA kaI mumaggaM payANaMti // [navAra] atha -(mahAvidehakSetranA vartamAna tIrthaMkaradeva) zrI sImaMdharasvAmI pAsethI maLelA divya jJAna vaDe zrI panadinAthe (zrI kuMdakuMdAcAryadeve) baMdha na Aye heta to munijana sAcA mArgane kema jANata? orbsanuM ja he kuMdakuMdAdi AcAryo! tamArAM vacane paNa svarUpAnusaMdhAnane viSe A pAmarane parama upakArabhUta thayAM che. te mATe huM tamane atizaya bhaktithI namaskAra karuM chuM. zrImad rAjacaMda] ' mll bsuNkN tgyNt seetu - a [ 18 ] >> fa
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA viSaya samayasAra pUrvaraMga 1. jIva-ajIva adhikAra 2. kartAkarma adhikAra 3. puNya-pApa adhikAra 4. Asava adhikAra 5. saMvara adhikAra 6. nirjarA adhikAra 7. baMdha adhikAra 8. mekSa adhikAra 9. sarvavizuddhajJAna adhikAra pravacanasAra 1. jJAnatattva-prajJApana 2. zeyatattva-prajJApana 3. caraNanugasUcaka cUlikA paMcAstikAyasaMgraha 1. padvavya-paMcAstikAyavarNana 2. navapadArthapUrvaka mekSamArga prapaMcavarNana niyamasAra 1. jIva adhikAra 2. ajIva adhikAra 3. zuddhabhAva adhikAra gAthA 1-415 1-38 39-68 69-144 145-163 164-180 181-192 13-236 237-187 288-307 308-415 1-275 1-92 93-200 201-275 pRSTha 3-138 3-15 16-24 25-48 49-papa 56-61 62-65 69-80 81-97 98-104 105-138 141-238 141-173 174-210 211-238 1-173 1-104 241-302 241-ra77 105-173 278-302 1-187 1-19 20-37 38-55 35-376 305-311 312-318 319-325
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya 4. vyavahAracAritra adhikAra 5. paramA-pratikramaNa adhikAra 6. nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra kuM7 ] gAthA 56-76 7794 95-106 cha. parama-AleAcanA adhikAra 107-112 8 zuddhanizcaya-prAyazcitta adhikAra 113-121 9. parama-samAdhi adhikAra 122-133 134-140 141-158 159-187 kula 503 10. parama-bhakti adhikAra 11. nizcaya-paramAvazyaka adhikAra 12. zuddhopayeAga adhikAra aprAmRta 1. darzInaprAmRta 2 sUtraprAta 3. cAritraprAta 4. mAdhaprAkRta 5 bhAvaprAmRta 6. meAkSaprAbhUta cha. liMgaprAbhUta 8. zIlaprAbhUta "" 3. ,, 33 . ,, 22 . ', 36 27 45 dara 165 106 22 40 pRSTha 326-333 334-339 340-344 345-347 348-351 352-355 35-358 359365 36-376 379-508 379388 389-395 396406 407421 422-462 463491 492-497 498-508
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImadbhagavatkaMdakuMdAcArya devapraNIta paMca paramAgama Da 1. zrI samayasAra 2. zrI pravacanasAra 3. zrI paMcAstikAyasaMgraha 4. zrI niyamasAra 5. zrI aSTaprAbhUta
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zgla * ( thasa tatilakA) je maLelA, vIne dhvati gurupara para peAte vindeDa jaI divya dhvani jhIlele; paramAgamAmAM, te sava munivare upakAra kudamuninA bahu A bhUmimAM. A kSetranA carama jina taNA suputra, videhanA prathama jina taNuA subhaktaka bhavamAM bhUlela bhavi jIva taNA sumitra, vaMduM tane pharI pharI muni ! ( anuSTupa) namuM huM. tInAyakane, namra OMkAranAdane; OMkAra saryAM. jeNe, namu' te ku''ne, ahA ! upakAra jinavaranA, kuMdanA, dhvani yine; jina-ku-dhvani ApyA, ahA! te gurukTThAnane.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ An: paramAtmane namaH / zrImadbhagavatkaMdakuMdAcAryadevapraNIta samayasAra Lue Lue Lue Lue Lue Lue Lue Fu Ha Yi Shi ## Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li vaMdittu savasiddha dhuvamacalamaNopamaM gadi ptte| vocchAmi samayapAhuDamiNamo sudakevalImaNidaM // 1 // (harigIta) dhruva, acala ne anupama gati pAmela sarve siddhane vaMdI kahuM zrutakevaLIbhASita samayaprAkRta aho ! 1. artha :-AcArya kahe che: huM dhruva, acaLa ane anupama --e traNa vizeSaNethI yukta gatine prApta thayela evA sava siddhone namaskAra karI, aho! zrutakevaLIeAe kahelA A samayasAra nAmanA prAbhUtane kahIza
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 nuM puNya paramAgama jIvo carittadaMsaNaNANaThido taM hi sasamayaM jANa / poggalakammapadesaddhidaM ca taM jANa parasamayaM // 2 // jIva rita-dana-jJAnasthita svasamaya nizcaya jANuvA; cita karma pudUgalanA pradeze parasamaya jIva jANavA. 2. artha : he bhavya! je jIva dazana-jJAnacAritramAM sthita to thaI rahyo che tene nizcayathI svasaya jANa; ane je jIva puddagalanA pradezAmAM sthita thayela che tene pasamaya jANa, lalaka ra eyattaNicchayagado samao savvattha suMdaro loge / baMdhakahA eyatte teNa visaMvAdiNI hodi // 3 // ekatvanizcaya-gata samaya satra su Mdara leAkamAM; tethI khane vikhavAdinI baMdhanakathA ekatvamAM. 3. artha :ekanizcayane prApta je samaya che te leAkamAM khadheya sudara che tethI ekatvamAM bIjAnA sAthe madhanI kathA visa'vAdavirAdha karanArI che. sudaparicidANubhUdA savvassa vi kAmabhogavaMdha kahA | eyattassuvalaMbho Navari Na sulaho vihattassa // 4 // zruta-paricita-anubhUta sava ne kAmaEAgabaMdhananI kathA; parathI judA ekatvanI upalabdhi kevaLa sulabha nA. 4. artha :--sa leAkane kAmalegasamAdhI "dhanI kathA tA sAMbhaLavAmA AvI gaI che, paricayamAM AvI gaI che ane anubhavamAM paNa AvI gaI che tethI sulabha che; paNa bhinna AtmAnu ekapaNuM hAvuM kadI sAMbhaLyu nathI. paricayamAM AvyuM nathI ane anubhavamAM Avyu nathI tethI eka te sulabha nathI. A
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasArpUrva ga taM eyattavihattaM dAhaM appaNI savihaveNa 1 jadi dAeja pamANaM cukkejja chalaM Na ghettavvaM // 5 // jvendre || darzAvuM eka vibhakta e, AtmA taNA nija vibhavathI; darzAvu' tA karo pramANa, na doSa graha skhalanA di. 5. fr atha :--te ekavavibhakta AtmAne huM. AtmAnA nija vaibhava vaDe dekhADuM chuM; jo hu' dekhADu' tA pramANa ( svIkAra ) karavuM ane jo kAI ThekANe cUkI jAu teA chaLa na grahaNa karavu, paNa vi hodi appamatto Na pamatto jANao hu jo bhAvo / evaM bhaNati suddhaM NAdo jo so du so ceva // 6 // nathI apramatta ke pramata nathI je eka jJAyaka bhAva che, e rIta 'zuddha' kathAya, ne je jJAta te te te ja che. 6. aH--je jJAyaka bhAva che te apramatta paNa nathI ane pramatta paNa nathI,e rIte ene zuddha kahe che; vaLI je jJAyakapaNe jaNAyA te teA te ja che, mIjo koI nathI. vavahAreNuvadissadi gANissa carita daMsaNaM gANaM / Na viNANaM Na caritaM Na daMsaNaM jANago muddho // 7 // cAritra, dana, jJAna paNa vyavahAra-kathane jJAnIne; cAritra nahi, dana nahI, nahi jJAna, jJAyaka zuddha che. 7. a-:-jJAnIne cAritra, dazana, jJAnae traNa bhAva vyavahArI kahevAmAM Ave che; nizcayathI jJAna paNa nathI. cAritra paNa nathI ane dazana paNa nathI; jJAnI teA eka zuddha jJAyaka ja che.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMca paramArAma jaha Na vi sakkamaNajjo aNajabhAsaM viNA du gAhedu / taha vavahAreNa viNA paramatthuvadesaNamasakaM // 8 // bhASA anArya vinA na samajAvI zakAya anAryane, vyavahAra viNa paramArthane upadeza ema azakya che. 8. ( artha-jema anArya (sleccha) janane anAryabhASA vinA kAMI paNa vastunuM svarUpa grahaNa karAvavA keI samartha nathI tema vyavahAra vinA paramAthane upadeza karavA keI samartha nathI. jo hi sudeNahigacchadi appANamiNaM tu kevalaM suddhaM / taM mudakevalimisiNo bhaNaMti loyappadIvayarA // 9 // jo sudaNANaM savvaM jANadi mudakevaliM tamAhu jinnaa| NANaM appA savvaM jamhA sudakevalI tamhA // 10 // jumma / mRtathI khare je zuddha kevaLa jaNa A Atmane, lokapradIpakara Si zrutakevaLI tene kahe. 9. zrutajJAna sau jANe, jine zrutakevaLI tene kahe sau jJAna AtmA heIne zrutakevaLI tethI Thare. 10. artha je jIva nizcayathI zrutajJAna vaDe A anubhavagocara kevaLa eka zuddha AtmAne sanmukha thaI jANe che tene lekane pragaTa jANanArA dhIre zrutakevalI kahe che; je jIva sarva zrutajJAnane jANe che tene jinade zrutakevaLI kahe che, kAraNa ke jJAna badhu AtmA ja che tethI (te jIva) mutakevaLI che.' vavahAro'bhUdatyo bhUdattho desido du suddhnno| bhUdatthamassido khalla sammAdiTThI havadi jIvo // 11 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ - samayasAra-pUrva raMga vyavahAra abhUnAtha darzita, zuddhanaya bhUtArtha che; sarbha bhUtArthane Azrita jIva sudaSTi nizcaya hoya che. 11. artha-vyavahAranaya abhUtAtha che ane zukraya bhUtArtha che ema RSIe darzAvyuM che je jIva bhUtAIne Azraya kare che te chava nizcayathI samyagdaSTi che. muddho suddhAdeso NAdavo paramabhAvadarisIhi / vavahAradesidA puNa je du aparame hidA bhAve // 12 // dekhe parama je bhAva tene zuddhanaya jJAtavya che; na aparama bhAve sthitane vyavahArane upadeza che. 12. 'artha -je gudana sudhI pahoMcI zraddhAvAna thayA tathA pUrNa jJAnacAritravAna thaI gayA temane te zuddha (AtmA)ne upadeza (AjJA) karanAra yuddhanaya jANavAyegya che; vaLI je jIve aparamabhAve-arthAta zraddhA tathA jJAnacAritranA pUNa bhAvane nathI pahoMcI zakyA, sAdhaka avasthAmAM ja-sthita che teo vyavahAra dvArA upadeza karavAgya che bhUdattheNAbhigadA jIvAjIvA ya puNNapAvaM ca / AsavasaMvaraNijjaravaMdho mokkho ya sammattaM // 13 // bhUtAIthI jANela jIva, ajIva, vaLI puNya, pApane Asarava, saMvara, nijarA, baMdha, mokSa te samyaktva che. 13. atha:-bhUtAtha nayathI jANela chava, ajIva vaLI puNya, pApa tathA Asava, saMvara, nija, baMdha ane mala-e nava tatva samyakatva che.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ r 8 ] paMca paramAgama jo passadi appANaM avaddhapu aNaNNayaM NiyadaM / avisesamasaMjuttaM taM suddhaNayaM viyANIhi // 14 // abaskrUtkRSTa, ananya ne je niyata dekhe Atmane, avizeSa, aNusaMyukta, tene zudghanaya tuM jANaje. 14. 17 atha--je naya AtmAne madha rahita te paranA spaSTara rahita, anyapaNA rahita, caLAcaLatA rahita, vizeSa rahita, anyanA sayAga rahita----evA pAMca bhAvarUpa Dhekhe che tene, huM ziSya ! tuM zuddhanaya jANa, jo passadi appANaM avaddhapuDhaM aNaNNamavisesaM / apadesa saMtamajjhaM passadi jiNasAsaNaM savvaM // 15 // advaitkRSTa, ananya, je avizeSa dekhe Atmane, te dravya tema ja bhAva jinazAsana sakala dekhe khare. 15. 1
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra--pUrva raMga [ 9 jaha NAma ko vi puriso rAyANaM jANiUNa saddahadi / to taM aNucaradi puNo atthasthIo payatteNa // 17 // evaM hi jIvarAyA NAdavvo taha ya sadahedavvo / aNucaridavvo ya puNo so ceva du mokkhakAmeNa // 18 // jyama puruSa koI nRpatine jANe, pachI zraddhA kare, pachI yatnathI dhana-arthI e anucaraNa nRpatinuM kare; 17. jIvarAja ema ja jANavA, vaLI zraddhavA paNa e rIte, enuM ja karavuM anucaraNa pachI yatnathI meAkSArthIe. 18. a:----jema koI dhananA athI puruSa rAjAne jANIne zraddhA kare che, tyAra khAda tenuM prayatnapUrvaka anucaraNa kare che arthAta tenI suMdara rIte sevA kare che, evI ja rIte meAkSanI icchAvALAe jIvarUpI rAjAne jANavA, pachI e rIte ja tenu* zraddhAna karavu" ane tyAra bAda tenuM ja anucaraNa karavu. arthAt anubhava vaDe tanmaya thaI javu. kamme Nokammahiya ahamidi ahakaM ca kamma NokammaM / jA esA khalu buddhI appaDivuddho havadi tAva // 19 // nAkama-kame 'huM', huMmAM vaLI ' kama` ne nAkama che', e buddhi jyAM lagI jIvanI, ajJAnI tyAM lagI te rahe. 19. 6 5 aH--jyAM sudhI A AtmAne jJAnAvaraNAdi dvavyakama, bhAvakama ane zarIra Adi nAkamAM A huM chuM ane huMmAM (AtmAmAM) 'A kama-nekama che.evI buddhi che. tyAM sudhI A AtmA apratiyuddha (ajJAnI) che. '
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 ] paMca paramAgama ahamedaM edamahaM ahamedassa mhi asthi mama edaM / aNNaM jaM paradavvaM saccittAcittamisrA vA // 20 // Asi mama puvvamedaM edassa ahaM pi Asi puvvaM hi / hohidi puNo mamedaM edassa ahaM pi hossAmi // 21 // eyaM tu asambhUdaM AdaviyappaM karedi saMmUDho / bhUdatthaM jANaMto Na karedi du taM asaMmUDho // 22 // huM A ane A huM, huM chuM Ano ane che mAruM A, je anya ke paradravya mizra, sacitta agara acitta vA; 20. hatuM mAruM A pUrve, huM paNa Ane hato gatakALamAM, vaLI A thaze mAruM ane Ane huM thaIza bhaviSyamAM 21. ayathArtha Atmavikalpa Ave, jIva saMmUddha Acare; bhUtAIne jANela jJAnI e vikalpa nahIM kare. 22. artha -je puruSa pitAthI anya je paradravya-sacitta sIputrAdika, acitta dhanadhAnyAdika athavA mizra grAmanagarAdika-tene ema samaje ke huM A chuM. A dravya muja svarUpa che, huM Ane chuM, A mAruM che, A mAruM pUrve hatu, Ane huM paNa pUrve hatA, A mAruM bhaviSyamAM thaze. huM paNa Ane bhaviSyamAM thaIza, - A jUThe Atmavikalapa kare che te mUDha che, ehI che, ajJAnI che; ane je puruSa paramArtha vastusvarUpane jANato ke e ja vikapa nathI karato te mUDha nathI, jJAnI che, aNNANamohidamadI majjhamiNaM bhaNadi poggalaM davyaM / baddhamavaddhaM ca tahA jIvo bahubhAvasaMjutto // 23 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ t11 samayasAra-pUrva raMga savvaNhuNANadiTTho jIvo uvaogalakSaNo NiccaM / kaha so poggaladavvIbhUdo jaM bhaNasi majjhamiNaM // 24 // jadi so poggaladavvIbhUdo jIvattamAgadaM idaraM / to sako vattuM je majjhamiNaM poggalaM davyaM // 25 // ajJAnathI mahimati bahubhAvasaMyuta jIva je, "A baddha tema abaddha pudaMgaladravya mAruM te kahe. ra3. sarvajJajJAna viSe sadA upayogalakSaNa jIva je, te kema pudgala thaI zake ke "mAruM A tuM kahe are! ra4. je jIva pudgala thAya, pAme pudgalo jIvatvane, tuM te ja ema kahI zake "A mAruM pudgaladravya che'. 25. artha:-jenI mati ajJAnathI mAhita che ane je moha, rAga, dveSa Adi ghaNuM bhAvathI sahita che e jIva ema kahe che ke A zarIrAdi baddha tema ja dhanadhAnyAdi abaddha pudgaladravya mAre cheAcArya kahe che: savAnA jJAna vaDe dekhavAmAM Avelo je sadA upagalakSaNavALe jIva che te pudagaladravyarUpa kema thaI zake ke tuM kahe che ke A pudagala dravya mArU che? je chavadravya pudagala dravyarUpa thaI jAya ane pudgalavya jIvapaNAne pAme te tuM kahI zake ke A pudgalavya mAruM che.(paNa evuM to thatuM nathI.) jadi jIvo Na sarIraM titthayarAyariyasaMthudI ceva / savvA vi havadi micchA teNa du AdA havadi deho // 26 // je jIva hoya na deha te AcArya-tIrthakara taNI stuti sau Thare mithyA ja, tethI ekatA jIva-dehanI! 26. artha apratibuddha kahe che ke jo jIva che te zarIra nathI
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 1 paMca paramAgama te tIrthakara ane AcAryonI stuti karI che te badhI mithyA (jaThI) thAya che; tethI ame samajIe chIe ke AtmA te deha ja che. vavahAraNao bhAsadi jIvo deho ya vadi khalu ekko / Na du Nicchayassa jIvo deho ya kadA vi ekaho // 27 // jIva-deha banne eka che-vyavahAranayanuM vacana A; paNa nizcaye te jIva-deha kadApi eka padArtha nA. ra7. artha-vyavahAranaya to ema kahe che ke jIva ane deha eka ja che; paNa nizcayanayanuM kahevuM che ke jIva ane deha kadI paNa eka padArtha nathI. iNamaNNaM jIvAdo deha poggalamayaM thuNita muNI / maNNadi hu saMthudo diDho mae kevalI bhayavaM // 28 // jIvathI judA pudgalamayI A dehane stavIne muni mAne prabhu kevaLI taNuM vadana thayuM, ranavanA thaI. 28. artha -jIvathI bhinna A pudagalamaya dehanI stuti karIne sAdhu ema mAne che ke meM kevaLI bhagavAnanI stuti karI, vaMdanA karI. taM Nicchaye Na jujjadi Na sarIraguNA hi hoMti kevaliNo / kevaliguNe thuNadi jo so taccaM kevaliM dhuNadi // 29 // paNa nizcaye nathI yogya e, nahi dehaguNa kevaLI taNA; je kevaLagaNane stave paramArtha kevaLI te stave. ra9. artha te stavana nizcayamAM egya nathI kAraNa ke zarIranA guNe kevaLInA nathI; je kevaLInA guNanI stuti kare che te paramArthathI kevaLInI stuti kare che.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-pUrvaga 17 Nayarammi vaNNide jaha Na vi raNNo vaNNaNA kadA hodi| dehaguNe thuvvaMte Na kevaliguNA thudA hoti // 30 // varNana karyuM nagarI taNuM nahi thAya varNana bhUpanuM, kIdhe zarIraguNanI stuti nahi stavana kevaLIguNanuM. 30. artha -jema nagaranuM varNana karatAM chatAM rAjAnuM varNana karAtuM (thatu) nathI, tema dehanA guNanuM stavana karatAM kevaLInA guNenuM stavana thatuM nathI. jo iMdiye jiNittA NANasahAvAdhiyaM muNadi AdaM / taM khala jididiyaM te bhaNaMti je NicchidA sAhU // 31 // jItI indriya jJAnasvabhAve adhika jANe Atmane, nizcaya viSe sthita sAdhuo bhAkhe jitendriya tehane. 31. artha -je Idriyone jItIne jJAnasvabhAva vaDe anyadravyathI adhika AtmAne jANe che tene, je nizcayanayamAM sthita sAdhuo che teo, kharekhara jiteMdriya kahe che, jo mohaMtu jiNittA gANasahAvAdhiyaM muNadi AdaM / taM jidamohaM sAhuM paramapiyANayA veti // 32 // jItI moha jJAnasvabhAvathI je adhika jANe Atmane, paramArthanA vijJAyake te sAdhu jitamohI kahe. 3ra. artha -je muni mohane chatIne pitAnA AtmAne jJAnasvabhAva vaDe anyadravyabhAvathI adhika jANe che te munine paramArthanA jANanArAo jitaha kahe che,
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14] 5ca 5ramAgama jidamohassa du jaiyA khINo moho haveja sAhussa / taiyA hu khINamoho bhaNNadi so NicchayavidUhi / / 33 // jitaha sAdhu taNe vaLI kSaya moha jyAre thAya che, nizcayavido thakI tehane kSINumeha nAma kathAya che. 33. artha-jeNe mihane jItyo che evA sAdhune jyAre meha kSINa thaI sattAmAMthI nAza thAya tyAre nizcayanA jANanArA nizcayathI te sAdhune "kSINamoha" evA nAmathI kahe che, savve bhAve jamhA paJcakkhAI pare tti NAdaNaM / tamhA paJcakkhANaM gANaM NiyamA muNedavvaM // 34 // se bhAvane para jANIne pacakhANa bhAvonuM kare, tethI niyamathI jANavuM ke jJAna pratyAkhyAna che. 34. artha:-jethI potAnA sivAya sarva padArtho para che ema jANIne pratyAkhyAna kare che-tyAge che, tethI, pratyAkhyAna jJAna ja che ema niyamathI jANavuM. potAnA jJAnamAM tyAgarUpa avasthA te ja pratyAkhyAna che. bIjuM kAMI nathI. jaha NAma ko vi puriso paradacyAmiNa ti jANiduM cayadi / taha save parabhAve pAUNa vimuMcade NANI // 35 // A pArakuM ema jANIne paradravyane ke nara taje, tyama pArakA sau jANIne parabhAva jJAnI parityaje. 35. artha -jema lokamAM kaI puruSa pavastune A paravastu che ema jANe tyAre evuM jANune paravastune tyAge che, tevI rIte jJAnI sarva padravyonA bhAvone A parabhAva che ema jANune temane cheDe che.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-pUrva raMga [ 15 Natthi mama ko vi moho bujjhadi uvaoga eva ahameko / taM mohaNimmamattaM samayassa viyANayA veti // 36 // nathI moha te mAre kaMI, upayoga kevaLa eka huM, e jJAnane, jJAyaka samayanA hanimamatA kahe. 36. atha-ema jANe ke meha mAro kAMI paNa saMbaMdhI nathI, eka upaga che te ja huM chuM -evuM je jANavuM tene siddhAMtanA athavA vaparanA svarUpanA jANanArA mohathI nimamatvA kahe che, Natthi mama dhammaAdI bujjhadi uvaoga eva ahameko / taM dhammaNimmamattaM samayassa viyANayA veti // 37 // dharmAdi te mArAM nathI, upayoga kevaLa eka huM, -e jJAnane, jJAyaka samayanA dhamanimamatA kahe. 37. artha-ema jANe ke "A dharma Adi dravyo mArAM kAMI paNa lAgatAvaLagatAM nathI, eka upaga che te ja huM chuM -evuM je jANavuM tene siddhAMtanA athavA svaparanA svarUparUpa samayanA jANanArA dharmavya pratye nimamatva kahe che ahameko khalu suddho dasaNaNANamaio sadArUvI / Na vi asthi majjha kiMci vi aNNaM paramANumettaM pi // 38 // huM eka, zuddha, sadA arUpI, jJAnadarzanamaya khare; kaI anya te mAruM jarI paramANumAtra nathI are! 38. artha:--dazanajJAnacAritrarUpa pariNamelo AtmA ema jANe che ke: nizcayathI huM eka che. zuddha che. dazanajJAnamaya chuM, sadA arUpI chuM: kAMI paNa anya padravya paramANumAtra paNa mAruM nathI e nizcaya che.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. jIva-ajIva adhikAra Zhuan Wei Wei Li Ting Ting Ze Sheng Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li appANamayAgaMtA mUhA du parappavAdiNo keI / jIvaM ajjhavasANaM kammaM ca tahA paruti // 39 // avare ajyavasANesu tivyamaMdANubhAgagaM jI / maNNaMti tahA avare NokammaM cAvi jIvo tti // 40 // kammasmudayaM jIvaM avare karamANubhAgamicchati / tivvattaNamaMdattaNaguNehiM jo so havadi jIvoM // 41 // jIvo kammaM uyaM doNi vi khala ke jIvamicchati / avare saMjogeNa du kammANaM jIvamicchati // 42 // evaMvihA bahuvihA paramappANaM vadaMti dummehA / te Na paramahavAdI NicchayavAdIhi NiTTiA // 43 // ke mUDha, Atma taNuM ajANa. parAtmavAdI jIva je. 'cha bhI, madhyavasAna te 75, mabha ye nizpakSa chare! 24. vaLI kaI adhyavasAnamAM anubhAga tIkSaNa-maMda je, ene ja mAne AtamA, vaLI anya ko nekamane! 40. ke anya mAne AtamA karmo taNA vaLI udayane. ke tIvramaMda-guNa sahita karmo taNuM anubhAgane ! 41. ki karma ne jIva ubhayamilane jIvanI AzA dhare, karmo taNuM saMyogathI abhilASa ke jIvanI kare ! 42.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayagAra-jIva-ajIva adhikAra [ 17, dubuddhio bahuvidha AvA. AmA parane kahe, te sarvane paramArthavAdI kahyA na nizcayavAdIe. 43. artha-AtmAne nahi jANatA thakA para AtmA kahenArA ke mR. mI. rAnIe te athavasAnane ane kaI karmane jIva kahe che. bIjA koI AvyavasAnemAM tIvramaMda anubhAgagatane jIva mAne che ane bIjA koI nokane jIva mAne che. anya kaI karmanA udayane jIva mAne che. keI je tIvraaMdapaNArUpa guNethI hodane prApta thAya che te jIva che' ema karmanA anubhAgane jIva irache che (mAne che ). kaI jIva ane karma ane bhaLelAMne ja jIva mAne che ane anya kaI karmanA saMgathI ja jIva mAne che. A prakAranA tathA anya paNa ghaNA prakAranA dubuddhio-mithyAdaSTie parane AtmA kahe che, temane nizcayavAdIoe (satyArtha vAdIoe) paramArthavAdI (satyArtha kahenArA) kahyA nathI. ede savve bhAvA poggaladavyapariNAmaNippaNNA / kevalijiNehi bhaNiyA kaha te jIvo tti bucaMti // 44 // pudUgala taNA pariNAmathI nIpajela sarve bhAva A sahu kevaLIjina bhAkhiyA. te jIva kema kahe bhalA? 44. atha-A pUrve kahelA adhyavasAna Adi bhAve che te badhAya pudagala dravyanA pariNAmathI nIpajyA che ema kevI sarva jinadee kahyuM che temane jIva ema kema kahI zakAya? aTTavihaM pi ya kammaM savvaM poggalamayaM jiNA veti / jassa phalaM taM buccadi dukkhaM ti vipaJcamANassa // 45 // re! karma aSTa prakAranuM jina sarva pudgalamaya kahe, paripAka samaye jehanuM phaLa du:kha nAma prasiddha che. 45.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18] paca paramAgama athara-ATha prakAranuM karma che te sarva pudagalamaya che ema jinabhagavAna sarvadeve kahe che-je pakava thaI udayamAM AvatA karmanuM phaLa prasiddha dukha che ema kahyuM che. vavahArassa darIsaNamuvaeso vaNNido jiNavarehiM / jIyA ede sabve ajjhavasANAdao bhAvA // 46 // vyavahAra e darzAviyo jinavara taNuM upadezamAM, A sarva adhyavasAna Adi bhAva jayAM jIva varNavyA. 46. artha: A sarva adhyavasAnAdi bhAve che te jIva che evo jinAe je upadeza varNavyo che te vyavahAranaya dazAvyuM che. rAyA hu Niggado ti ya eso valasamudayassa aadeso| vavahAreNa du buJcadi tattheko Niggado rAyA // 47 // emeva ya vavahAro ajjhavasANAdiaNNa mAvANaM / jIvo tti kado mutte tattheko Nicchido jIvo // 48 // nigamana A nRpanuM thayuM'-nirdeza sinyasamUhane, vyavahArathI kahevAya e, paNa bhUpa emAM eka che; 47. tyama sarva adhyavasAna Adi anyabhAva jIva che, -sUtre karyo vyavahAra, paNa tyAM jIva nizcaya eka che. 48. artha -jema keI sajA senA sahita nIkaLe tyAM A rAjA nIkaLe ema A je senAnA samudAyane kahevAmAM Ave che te vyavahArathI kahevAmAM Ave che, te senAmAM (vAstavikapaNe) rAjA te eka ja nIkaLyo che, tevI ja rIte adhyavasAna Adi anyabhAvone "(A) jIva che? ema paramAgamamAM kahyuM che te vyavahAra karyo che, nizcayathI vicAravAmAM Ave to temanAmAM jIva
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ - samayasAra-chA-achava adhikAra i al te eka ja che. arasamarUvamagaMdhaM avvattaM cedaNAguNamasaI / jANa aliMgaggahaNaM jIvamaNivisaMThANaM // 49 // 71 yetanAmuSpa, za4-24-35-dha-vyativihIna cha, nirdiSTa nahi saMsthAna jIvanuM, grahaNa liMga thakI nahIM. 49. martha:-husaya! tu pane 2sa2lita, 352lita, gdhrahita, avyakta athata indriyone gecara nathI evo, cetanA jene guNa che eve, zabdarahita, kaI cihnathI jenuM grahaNa nathI e ane jene keI AkAra kahevAtuM nathI evo jANa, jIvassa Natthi vaNNo Na vi gaMdho Na ci raso Na vi ya phaaso| Na bi rUvaM Na zarIraM Na vi saMThANaM Na saMhaNaNaM // 50 // jIvassa Natthi rAgo Na vidoso ra vijjade moho / No paJcayA Na kammaM NokammaM cAdhi se Natthi / / 51 / / jIvassa Natthi caggo Na vaggaNA Neva phaDDayA keI / No ajjhappaTTANA va ya aNubhAgaThANANi // 52 // jIvassa Natthi keI joyahANA Na vaMdhaThANA vA / Neva ya udayaTThANA Na maggaNahANayA keI // 53 // No ThidibaMdhaDhANA jIvassa Na saMkilesaThANA vA / Neva visohiTThANA No saMjamaladdhiThANA vA // 54 / / Neva ya jIvaTThANA Na guNaTThANA ya asthi jIvassa / jeNa du ede savve poggaladavvassa pariNAmA // 55 // nathI varNa jIvane, gaMdha nahi, nahi sparza, rasa jIvane nahIM, nahi rUpa kena zarIra, nahi saMsthAna, saMhanane nahI; pa0.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ x Y paMca paramAgama nathI rAga jIvane, dveSa nahi, vaLI mAha jIvane che nahIM, nahi pratyayA, nahi kama ke nAkama` paNa jIvane nahIM; 51. nathI vaga jIvane, vaNA nahi, spa`kA kaI che nahIM, adhyAtmasthAna na jIvane, anubhAgara thAnA paNa nahIM; para. jIvane nathI kaMI yAgasthAnA, badhasthAna che nahIM, nahi udayasthAnA jIvane, ke| mANAsthAnA nahI; 13. sthitikhaMdhasthAna na jIvane, sa kalezasthAne paNa nahIM, sthAnA vizuddhi taNAM na, sayamalabdhinAM sthAna nahIM; 54. nathI jIvasthAnA jIvane, guNasthAna paNa jIvane nahIM, pariNAma puddagaladravyanA A sarva hovAthI nakkI. 55. artha :--jIvane vaNa nathI, ga dha paNa nathI, rasa paNa nathI ane spA paNa nathI, rUpa paNa nathI, zarIra paNa nathI, sasthAna paNa nathI, sahanana paNa nathI; jIvane rAga paNa nathI, dveSa paNa nathI, meAha paNa vidyamAna nathI, pratyayA ( Asraveza ) paNa nathI, kama paNa nathI ane nAkama` paNa tene nathI; jIvane vaga nathI, varaNA nathI, koI sparSIkA paNa nathI. adhyAtmasthAnA paNa nathI ane anubhAgasthAnA paNa nathI; jIvane koI cogasthAnA paNa nathI athavA adhasthAna paNa nathI, vaLI udayasthAnA paNa nathI, kAI mAga NAsthAnA paNa nathI; jIvane sthiti"dhasthAnA paNa nathI athavA sa klezasthAnA paNa nathI, vizuddhisthAnA paNa nathI athavA sayamalabdhisthAnA paNa nathI; vaLI jIvane jIvasthAnA paNa nathI athavA guNasthAneA paNa nathI; kAraNa ke A athA pudgaladravyanA pariNAma che,
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-jIva-ajIva adhikAra | 21 cavahAreNa du ede jIvassa havaMti vaNNamAdIyA | guNaThANaMtA bhAvA Na du keI NicchayaNayassa // 56 // varNAdi guNasthAnAMta bhAvA jIvanA vyavahArathI, paNa kAI e bhAveA nathI AtmA taNA nizcaya thakI. 56. artha:--A vaNathI mAMDIne guNasthAna yata bhAvA kahevAmAM AvyA te vyavahAranayathI teA jIvanA che ( mATe sUtramAM kathA che ), para`tu nizcayanayanA matamAM temanAmAMnA koI paNa jIvanA nathI. edehiM ya saMbaMdhI jaheva khIrodayaM muNedavvo / Naya hoMti tassa tANi du uvaogaguNAdhigo jamhA // 57 // A bhAva saha saMbaMdha jIvanA kSIranIravat jANavA; upayeAgaguNathI adhika tethI jIvanA nahi bhAva kA. 57. a: varNAdika bhAvA sAthe jIvanA sakhdha jaLane ane dUdhane ekSetrAvagAharUpa sacAgasabadha che tevA jANavA ane teo te jIvanA nathI kAraNa ke jIva temanAthI upayogaguNe adhika che ( -upayAgaguNa vaDe judA jaNAya che). paMthe mussaMtaM parisadUNa logA bhaNaMti vavahArI / mussadi eso paMtho Na ya paMthI mussade koI // 58 // taha jIve kammANaM NokammANaM ca passiduM vaNNaM / jIvassa esa vaNNo jiNehiM vavahArado utto // 59 // gaMdharasaphAsarUvA deho saMThANamAiyA je ya / sacce vavahArasa ya NicchayadaNDU cavadisaMti // 60 // * dekhI lUMTAtu paMthamAM kA, * paMca A lUMTAya che?-- mAle janA vyavahArI, paNa nahi paMca ke lUMTAya che; 58.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ para paramAgama tyama varNa dekhI jIvamAM karmo ane nekamane, bhAkhe jine vyavahArathI A varNa che A jIvane". 59. ema gaMdha, rasa, rUpa, sparza ne saMsthAna, dehAdika je, nizcaya taNuM draSTA badhuM vyavahArathI te varNave. 60. artha:-jema mAgamAM cAlanArane lUMTAto dekhIne A bhAga lUMTAya che ema vyavahArI loko kahe che; tyAM paramArthathI vicAravAmAM Ave te kaI mArga te nathI lUMTAte, mArgamAM cAlanAra mANasa ja lUMTAya che; tevI rIte jIvamAM karmone ane nekane vaNa dekhIne "jIvane A varNa che" ema jinadevoe vyavahArathI kahyuM che. e pramANe gaMdha, rasa, sparza, rUpa, deha, saMsthAna Adi je sarva che, te sarva vyavahArathI nizcayanA dekhanArA kahe che, tattha bhave jIvANaM saMsAratthANa hoMti vaNNAdI / saMsArapamukkANaM Natthi hu vaNNAdao keI / / 61 // saMsArI jIvane varNa Adi bhAva che saMsAramAM, saMsArathI parimuktane nahi bhAva ke varNAdinA. 61. artha:-varNAdika che te saMsAramAM sthita jIvone te saMsAramAM hoya che ane saMsArathI mukta thayelA jIvone nizcayathI varNAdika keI paNa (bhA) nathI; (mATe tAdAmyasaMbaMdha nathI). jIvo ceva hi ede savve bhAva ti maNNase jadi hi / jIvassAjIvassa ya gatthi viseso du de koI // 62 // A bhAva sarva jIva che je ema huM mAne kadI. to jIva tema achavamAM kaMI bheda tuja raheto nathI! 62.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasArjIva ajIva adhikAra [ 23 artha: varNAdikanI sAthe jIvanu tAdAtmya mAnanArane kahe che ke: huM mithyA abhiprAyavALA! jo tu ema mAne ke A varNAdika sava bhAveA jIva ja che, tA tArA matamAM jIva ane ajIvanA kAMI bheda rahetA nathI. aha saMsAratthANaM jIvANaM tujjha hoMti vaNNAdI | tamhA saMsAratthA jIvA rUvittamAvaNNA // 63 // evaM poggaladavyaM jIvo tahalakkhaNeNa mUDhamadI / NivvANamucagado vi ya jIvattaM poggalo patto // 64 // varNAdi che saMsArI jIvanA ema jo tuja mata khane, sasAramAM sthita sau jIvA pAmyA tadA rUpittane; 63. e rIta pudUgala te ja jIva, he mUDhamati! samalakSaNe, ne mAkSaprApta thatAMya pudgaladravya pAmyu chatvane ! 64. artha:athavA jo tAro mata ema hoya ke sasAramAM sthita jIvAne ja varNAdika ( tAdAtmyasvarUpe) che, teA te kAraNe sasAramAM sthita jIvA rUpIpaNAne pAmyA; ema thatAM, tevuM lakSaNa tA ( arthAt rUpIpaNuM lakSaNa te) pudgaladravyanu hAvAthI. he mUDhabuddhi! pudagaladravya te ja jIva hyu ane ( mAtra sasAraavasthAmAM ja hi paNa nirbhrANa pAmyuM paNa pudgala ja jIvapaNane pAmyu* ! . ekaM ca doNi tiSNi ya cattAri ya paMca iMdiyA jIvA / vAdarapajjattidarA payaDIo NAmakammassa // 65 // edAhi ya NivvattA jIvahANA u karaNabhRdAhiM / payaDIhiM poggalamahahiM tAhi kahaM bhaNgaDhe jIvAM // 66 //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 1 paMca paramAgama jIva eka-dvitri-caMta-paMcendriya, bAdara, sUkSma ne paryApta Adi nAmakarma taNI prakRti che khare. 65. prakRti A pudgalamayI thakI karaNarUpa thatAM are, racanA thatI jIvasthAnanI je, jIva kema kahAya te? 66. artha:-eke kriya, hayi, trIdiya, caturindriya, paMcendriya, bAdara. sUma, paryAya ane aparyApta cha--e nAmakarmanI prakRtio che; A pravRtio ke jeo pudagalamaya tarIke prasiddha che temanA vaDe karaNarUpa thaIne racAyelAM je jIvasthAne (jIvanamAsa) che teo jIva kema kahevAya? pajattApajjattA je suhamA yAdarA ya je ceva / dahassa jIvasaNNA sutte vavahArado uttaa||67|| paryApta, aNuparyApta, je sUkSama ane bAdara badhI kahI jIvasaMjJA dehane te sUtramAM vyavahArathI. 67. artha -je paryApta, aparyApta, sUkSma ane bAdara Adi jeTalI rahane chavajJA kahI che te badhI sUtramAM vyavahArathI kahI che. mohaNakammarasudayA du vaNiyA je ime guNahANA / te kadda havaMti jIvA je NicamacedaNA uttA / / 68 // mihanakaramanA udayathI guNasthAna je A varNavyAM, te jIva kema bane, niratara je acetana bhAkhiyAM? 68. artha-je A guNasthAne che te gehakamanA udayathI thAya che ema (sarvAnAM AgamamAM) varNavavAmAM AvyuM che; teo jIva kema hoI zake ke jeo sadA acetana kahevAmAM AvyAM che? - - -
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. 2. kartAkarma adhikAra jAva Na vedi visesaMtaraM tu AdAsavANa doNhaM pi / aNNANI tAva du so kohAdisu caTTade jIvo // 69 / / kohAdisu vaTuMtassa tassa kammassa saMcao hodi / jIvassevaM baMdho bhaNido khalu savvadarisIhiM // 70 // AtmA ane Asrava taNe jyAM bheda jIva jANe nahIM, krodhAdimAM sthiti tyAM lagI ajJAnI evA jIvanI. 69 jIva vartatAM krodhAdimAM saMcaya karamano thAya che, saha sarvadarzI e rIte baMdhana kahe che jIvane. 70. artha -jIva jyAM sudhI AtmA ane Asava-e bannenA taphAvata ane bhedane jANato nathI tyAM sudhI te ajJAnI rahyo thake krodhAdika AstromAM pravarte che; krodhAdikamAM vatatA tene kamane saMcaya thAya che. kharekhara A rIte jIvane karmone baMdha sarvajJadee kahyo che. jaiyA imeNa jIveNa appaNo AsavANa ya taheva / NAdaM hodi visesaMtaraM tu taiyA Na baMdho se // 71 / / A jIva jyAre AstronuM tema nija AtmA taNuM jANe vizeSAMtara, tadA baMdhana nahIM tene thatuM. 71.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 263 paMca paramAgama nA taphAvata artha-jyAre A jIva AtmAnA ane A ane bhedane jANe tyAre tene baMdha thato nathI. NAdaNa AsavANaM asucittaM ca vivarIyabhAvaM ca / dukkhassa kAraNaM ti ya tado NiyattiM kuNadi jIvo // 72 / / azucipaNuM, viparItatA e AsavanAM jANIne, vaLI jANIne dukhakAraNe, ethI nivartana chava kare. 7. artha:-AjanuM azucipaNuM ane viparItapaNuM tathA teo du:khanA kAraNa che ema jANune jIva temanAthI nivRtti kare che. ahameko khalu suddho Nimmamao NANadaMsaNasamaggo / tamhi Thido tacitto sacce ede khayaM Nemi // 73 / / chuM eka, zuddha, mamatvahIna huM, jJAnadarzanapUrNa chuM; emAM rahI sthita, lIna emAM, zIdhra A sau kSayakaruM. 73. arthajJAnI vicAre che ke: nizcayathI huM eka chuM, zuddha chuM, mamatArahita chuM, jJAnadarzanathI pUrNa chuM; te svabhAvamAM rahe, temAM (te caitanya anubhavamAM) lIna thato (huM) A krodhAdika sava Asone kSaya pamADuM chuM, jIvaNivaddhA ede adhuva aNicA tahA asaraNA ya / dukkhA dukkhaphala ti ya NAdaNa Nivattade tehiM // 4 // A sarva jIvanibaddha, adhruva, zaraNahIna, anitya che, e duHkha, dukhaphaLa jANIne enAthI jIva pAchA vaLe. 74. artha -A Asrava jIvanI sAthe nibaddha che, adhruva che, Anitya che tema ja azaraNa che, vaLI teo du:kharUpa che, duHkha,
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra--kartAkama adhikAra [ 27 ja jemanu phaLa che. evA che, evuM jANIne jJAnI temanAthI Op nivRtti kare che. kammassa ya pariNAmaM Nokammassa ya taheva pariNAmaM / Na karer3a eyamAdA jo jANadi so havadi NANI / / 75 / / pariNAma ka taNuM ane nAka nu pariNAma je te nava kare je, mAtra jANe, te ja AtmA jJAnI che. 75. aH--je AtmA A kama`nA pariNAmane tema ja nAkama nA pariNAmane karatA nathI paraMtu jANe che te jJAnI che. Na vipariNamadi Na giNhadi uppajjadi Na paradavvapajjAe / gANI jANato vi hu poggalakammaM aNeyavihaM // 76 // vidhavidha punlRgalaka`ne jJAnI jarUra jANe bhale, paradravyaparyAye na praName, nava grahe, nava Upaje. 76. artha:--jJAnI aneka prakAranA pudgalakamane jANatA hovA chatAM nizcayathI paradravyanA paryAyamAM pariNamatA nathI, tene grahaNa karatA nathI ane terUpe UpajatA nathI. vipariNamaNi giNhadi uppajjadi Na paradavyapajjAe / gANI jANaMto vihu sagapariNAmaM aNeyavihaM // 77 // vidhavidha nija pariNAmane jJAnI jarUra jANe bhale, paradravyaparyAya na praName, nava grahe, nava Upaje. 77. artha:jJAnI aneka prakAranA pAtAnA pariNAmane jANatA hovA chatAM nizcayathI paradravyanA paryAyamAM pariNamatA nathI. tene grahaNa karatA nathI ane te-rUpe UpajatA nathI,
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 ! paMca paramAgama Na vipariNamadiNa giDadi uppajahiNa prdvypjjaae| pANI jANato vi e pomAlakammaphalamaNaMtaM / / 78 // pudgalakaramanuM phaLa anaMtuM jJAnI jIva jANe bhale. paravyo na praName. nava graha, nava Upaje. 78. artha-jJAnI pudagalanuM ke je anaMta che tene jANato hevA chatAM paramA paravyanA payayaya parimAtA nathI. tene grahaNa karato nathI ane te upaja nathI. paNa vi pariNamaNi gimhadi uppajati Na prdnypjjaae| pongaladavya pi takSA pariNamadi sarahiM bhAvehiM / / 79 // e rIta pudgaladravya te paNa nija bhAve pariName. padravyaparyAye na praName, nava grahe. nava Upaje. 79. artha-evI rIte pugaladavya paNa paravyanA paryAyarUpa pariNamatuM nathI. tene grahaNa karatuM nathI ane te rUpe UpajatuM nathI kAraNa ke te potAnA ja bhAvothI (bhAvarUpa) pariName che. jIvapariNAmaheI kammattaM ponagalA pariNamati / poggalakammaNimittaM tava jIvI vi pariNamadi // 80 // Na vi kunvadi kammaguNe jIvo kamma tava jIvaguNe / aNNoNaNimitteNa tu pariNAma jANa dANDa pi // 81 // evaMNa kAraNaNa du kattA AtA saeNa bhAvaNa / poggalakammakadANaM Na du kattA savvabhAvaNaM // 82 // chavabhAvahetu pAma pudgala kamarUpe pariName evI rIte pulakaramanimitta jIva paNa pariName. 81,
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-katakarma adhikAra [ 29 jIva karmaguNa karatuM nathI, nahi chavaguNa karmo kare; anyonyanA nimittathI pariNAma beu taNuM bane. 81. e kAraNe AtmA Thare kartA khare nija bhAvathI pugalakaramakRta sarva bhAvone kadI kartA nathI. 8ra. artha:-pudgale jIvanA pariNAmanA nimittathI kamapaNe pariName che, tema ja jIva paNa pudagalakarmanA nimittathI pariName che. jIva karmanA guNane karato nathI tema ja kama jIvanA guNene karatuM nathI; paraMtu paraspara nimittathI baMnenA pariNAma jANe. A kAraNe AtmA pitAnA ja bhAvathI kartA (kahevAmAM Ave che paraMtu pudagalamathI karavAmAM AvelA sarva bhAvone kartA nathI, NicchayaNayassa evaM AdA appANameva hi karedi / vedayadi puNo taM ceva jANa attA du attANaM // 83 // AtmA kare nijane ja e maMtavya nizcayanaya taNuM, vaLI bhogave nijane ja AtmA ema nizcaya jANavuM. 83. artha - nizcayanayane ema mata che ke AtmA pitAne ja kare che ane vaLI AtmA pitAne ja bhegave che ema he ziSya! tuM jANa, vavahArassa du AdA poggalakammaM karedi NeyavihaM / taM ceva puNo veyai poggalakammaM aNeyavihaM // 84 // AtmA kare vidhavidha pudgalakarma--mata vyavahAranuM, vaLI te ja pudgalakarma AtmA bhagave vidhavidhanuM. 88. atha-vyavahAranayane e mata che ke AtmA aneka prakAranA pudgalakamane kare che ane vaLI te ja aneka prakAranA pudgalakarmane te bhagave che.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 ] paMca paramAgama jadi poggalakammamiNaM kuvvaditaM ceva vedayadi aadaa| dokiriyAvadiritto pasajjade so jiNAvamadaM / / 85 / / pudgalakarama jIva je kare, ene ja je jIva bhagave, jinane asaMmata tikriyAthI abhinna te AtmA artha -je AtmA A pulakarmane kare ane tene ja bhegave to te AtmA be kriyAthI abhinna kare e prasaMga Ave che-je jinadevane samata nathI. jamhA du attabhAvaM poggalabhAvaM ca do vi kuvaMti / teNa du micchAdiTThI dokiriyAvAdiNo 'ti // 86 // jIvabhAva, pudgalabhAva-bane bhAvane jethI kare. tethI ja mithyAdaSTi evA dvikriyAvAdI Thare. 86. artha -jethI AtmAnA bhAvane ane pudgalanA bhAvane- banene AtmA kare che ema teo mAne che tethI eka dravyane be kriyA hevAnuM mAnanArA mithyASTi che, micchattaM puNa duvihaM jIvamajIvaM taheva aNNANaM / aviradi jogo moho kohAdIyA ime bhAvA // 87 // mithyAtva jIva ajIva dvividha, ema vaLI ajJAna ne aviramaNa, cage, moha ne krodhAdi ubhayaprakAra che. 87. artha:-vaLI, je mithyAtva karyuM te be prakAre che-eka jIvamithyAtva ane eka achavAmithyAtva; ane evI ja rIte ajJAna, avirata, vega, meha ane krodhAdi kaSAyo-A (sava) bhAve jIva ane ajIvanA bhedathI babbe prakAre che.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayarasAra-kakama adhikAra [ 31 poggalakamma micchaM jogo aviradi aNANamajjIvaM / uvaogo aNNANaM aviradi micchaM ca jIvo du // 88 // mithyAtva ne ajJAna Adi ajIva, pudgalakarma che ajJAnane aviramaNa vaLI mithyAtva jIva, upayoga che. 88. artha -je mithyAtva, yoga, avirati ane ajJAna ajIva che te to pudagalakama che; ane je ajJAna. avirati ane mithyAtva jIva che te te upaga che. uvaogassa aNAI pariNAmA tiNi mohajuttassa / micchattaM aNNANaM aviradibhAvo ya NAdavo // 89 // che mohayuta upayoganA pariNAma traNa anAdinA, -mithyAtva ne ajJAna, aviratabhAva e traNa jANavA. 89. artha - anAdithI mohayukta hovAthI upayoganA anAdithI mAMDIne traNa pariNAma che; te mithyAtva, ajJAna ane aviratibhAva (e traNa) jANavA, edesu ya uvaogo tiviho muddho NiraMjaNo bhAvo / jaM so karedi bhAvaM uvaogo tassa so kattA // 90 // enAthI che upaga traNuvidha, zuddha nirmaLa bhAva je, je bhAva kaMI paNa te kare, te bhAvane kartA bane. 90. artha-anAdithI A traNa prakAranA pariNAmavikAro hovAthI, AtmAne upayoga-ke (zuddhanayathI, te zuddha, niraMjana (eka) bhAva che topaNa-traNa prakArane thayo ke te upaga je (vikArI) bhAvane pite kare che te bhAvane te kartA thAya che.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 ] paMca paramAgama jaM kuNadi bhAvamAdA kattA so hodi tassa bhaavss| kammattaM pariNamade tamhi sayaM poggalaM davaM // 91 // je bhAva jIva kare are! jIva tehane kartA bane; kartA thatAM, pugala svayaM tyAM karmarUpe pariName. 1. artha AtmA je bhAvane kare che te bhAvane te kartA thAya che; te kartA thatAM pudagalavya potAnI meLe kamapaNe pariName che. paramappANaM kuvvaM appANaM pi ya paraM karito so| aNNANamao jIvo kammANaM kArago hodi // 92 / / parane kare nijarUpa ne nija Atmane paNa para kare, ajJAnamaya e jIva evo kamane kAraka bane. 2. artha -je parane pitArUpa kare che ane pitAne paNa para kare che te ajJAnamaya jIva karmone kartA thAya che. paramappANamakuvvaM appANaM pi ya paraM akuvaMtI / so NANamao jIvo kammANamakArago hodi // 93 // parane na karate nijarUpa, nija Atmane para nava kare, e jJAnamaya AtmA akAraka kamane ema ja bane. 93. artha -je parane pitArUpa karatA nathI ane pitAne paNa para karato nathI te jJAnamaya jIva kamena akartA thAya che arthAta katArakta thato nathI. tivihI esuvaAgI appaviyappaM karedi koho'I / kattA tassuvaogassa hodi so attabhAvassa // 94 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-kartAka adhikAra [ 33 huM phodha ema vikalpa e upayoga traNavidha Acare, tyAM jIva e upayogarUpa jIvabhAvane kartA bane. 94. artha:-traNa prakArane A upayoga "hu krodha chuM" e pitAne vikalpa kare che tethI AtmA te upagarUpa pitAnA bhAvane kAM thAya che. tiviho emukhogo appaviyappaM karedi dhammAdI / kattA tassuvaogassa hodi so attabhAvassa // 15 // huM dharma Adi vikalpae upayoga traNavidha Acare, tyAM jIve e upayogarUpa jIvabhAvane kartA bane. ~. arthatraNa prakArane A upaga "huM dharmAstikAya Adi chuM? e pitAne vikalapa kare che; tethI AtmA te upayogarUpa pitAnA bhAvane kartA thAya che. evaM parANi davANi appayaM kuNadi mNdbuddhiio| appANaM avi ya paraM karedi aNNANabhAveNa // 96 // jIva maMdabuddhi e rIte pAradravyane nijarUpa kare, nija Atmane paNa e rIte ajJAnabhAve para kare. 96. artha: A rIte maMdabuddhi arthAta ajJAnI ajJAnabhAvathI para dravyone pitArUpa kare che ane pitAne para kare che, edeNa du so kattA AdA NicchayavidUhi prikhido| evaM khalu jo jANadi so muMcadi sabakattittaM // 97 // e kAraNe AtmA kahyo kartA sahu nizcayavide, e jJAna jene thAya te cheDe sakala kartutvane. 97,
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 ] paMca pagama artha:- A ( pUrvokta ) kAraNathI nizcayanA jANanArA jJAnIoe te AtmAne kartA kahyo che Avu nizcayathI je jANe che te (jJAnI thayA thakA ) sava ka vane cheDe che. vavahAreNa du AdA karedi ghaDapaDaradhANi davvANi / karaNANi ya kammANi ya NokammANIha vivihANi // 98 // ghaTa-paTa-rathAdika vatu, karaNA ane karmo vaLI, nAkama vidhavidha jagatamAM AtmA kare vyavahArathI. 98. a:-vyavahArathI arthAta vyavahArI leAkA mAne che ke jagatamAM AtmA ghaDA, kapaDuM, ratha ityAdi vastuone, vaLI iMdriyAne, aneka prakAranAM krodhAdi dravyakarmone ane zarIradi nArkone kare che. jadi so paradavvANi ya karejja niyameNa tammao hojja / jamhA Na tammao teNa so Na tesiM havadi kattA / / 99 / / paradravyane jIva je kare teA jarUra tanmaya te bane, paNa te nathI tanmaya are! tethI nahIM kartA Thare. 99, artha: jo AtmA paraMdrabyAne kare teA te niyamathI tanmaya arthAt paradravyamaya thaI jAya; paraMtu tanmaya nathI tethI te temane kartA nathI. jIvo Na karedi ghaDaM va paDaM Neva sesage davve | joguvaogA uppAdagA ya tesiM havadi kattA // 100 // jIva nava kare ghaTa, paTa nahI, jIva roSa dravyA nava kare; utpAdako upayAgayAgA, temanA kartA khane, 100, artha :-jIva ghaDhane karatA nathI, paDhane karatA nathI, khAkInAM ' 1
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-karma adhikAra kaMpa kaI dravyane (vastuone) karato nathI, paraMtu jIvanA yoga ane upayoga ghaTAdine utpanna karanArAM nimitta che. temane kartA chava thAya che, je poggaladavvANaM pariNAmA hoti NANaAvaraNA / Na karedi tANi AdA jo jANadi so havadi gANI / / 101 // jJAnAvaraNaAdika je pudgala taNuM pariNAma che, karatA na AtmA temane, je jANato te jJAnI che. 101. artha -je jJAnAvaraNAdika pudagalAnA pariNAma che temane je AtmA karato nathI paraMtu jANe che te jJAnI che. jaM bhAvaM muhamamuhaM karedi AdA sa tassa khalu kattA / taM tassa hodi kammaM so tassa du vedago appA // 102 // je bhAva jIva kare zubhAzubha tehane kartA khare, tenuM bane te karma, AtmA tehane vedaka bane. 102. artha:-AtmA je zubha ke azubha (pitAnA) bhAvane kare che te bhAvane te kharekhara kapta thAya che, te (bhAva) tenuM karma thAya che ane te AtmA tene (te bhAvarUpa karmano) bhaktA thAya che. jo jamhi guNe davve so aNNamhi duNa saMkamadi dave / / so aNNamasaMketo kaha taM pariNAmae davvaM // 103 // je dravya je guNa-dravyamAM, nahi anya dravya saMkrame, aNasaMkrakhyuM te kema anya pariNamA dravyane? 103. artha -je vastu (arthAta dravya) je dravyamAM ane guNamAM varte che te anya dravyamAM tathA guNamAM saMkramaNa pAmatI nathI (arthAta badalAIne anyamAM bhaLI jatI nathI); anyarUpe saMkramaNa
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ - paMca paramAgama nahi pAmI zakI te (vastu), anya vastu kema pariNAvI zake? davvaguNassa ya AdA Na kuNadi poggalamayamhi kammamhi / taM ubhayamakuvaMto tamhi kahaM tassa so kattA // 104 // AtmA kare nahi dravya-guNa pugalamayI karmo vize. te ubhayane temAM na karato kema tatkata bane? 104, athara-AtmA pudagalamayakarmamAM dravyane tathA guNane karate nathI; temAM te bannene nahi karato thake te tene kartA kema hoya? jIvamhi hedubhUde vaMdhassa du passidNa pariNAma / jIveNa kadaM kamma bhaNNadi ukyArametteNa // 105 // jIva hetubhUta thatAM are! pariNAma dekhI baMdhanuM, upacAramAtra kathAya ke A karma AtmAe karyuM. 105. artha-jIva nimittabhata banatAM karmabaMdhanuM pariNAma thatuM dekhIne, "jIve karma karyuM ema upacAramAtrathI kahevAya che. jodhehi kade juddhe rAeNa kadaM ti jaMpade logo| yavahAreNa taha kadaM gANAvaraNAdi jIvaNa // 106 / / ddhA kare jyAM yuddha tyAM e nRpaka loko kahe, ema ja karyo vyavahArathI jJAnAvaraNa Adi jIve. 106. athara-ThAo vaDe yuddha karavAmAM AvatA. "rAjAe zuddha karyuM ema loka (vyavahArathI) kahe che tevI rIte "jJAnAvaraNAdi karma je karyuM ? ema vyavahArathI kahevAya che. uppAdedi karedi ya baMdhadi pariNAmaedi giNhadi ya / AdA poggaladadhvaM vabahAraNayassa battavyaM // 107 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra--katakama adhikAra che upajavate, prabhumAvato, graho, ane bAMdhe, kare pudgaladaravane AtamA-vyavahAranayavaktavya che. 107. artha-AtmA pudagala dravyane upajAve che, kare che, khAMdhe che, pariNAve che ane grahaNa kare che-e vyavahAranayanuM kathana che. jaha rAyA kvahArA dosaguNuppAdago tti Alavido / taha jIvo vavahArA davvaguNuppAdago bhaNido // 108 // guNadoSa utpAdaka kahyo jyama bhUpane vyavahArathI, tyama dravyaguNautpannakartA jIva kahyo vyavahArathI. 108, artha -jema rAjAne prajAnA deza ane guNane utpanna karanAra vyavahArathI kahyo che, tema jIvane pudgala dravyanA dravya-guNane utpanna karanAra vyavahArathI kahyo che. sAmaNNapaJcayA khala cauro bhaNNaMti bNdhkttaaro| micchattaM aviramaNaM kasAyajogA ya voddhavvA // 109 // tesiM puNo vi ya imo bhaNido bhedo du terasaviyappo / micchAdiTThIAdI jAva sajogissa caramaMtaM // 110 // ede acedaNA khalu poggalakammudayasaMbhavA jaghA / te jadi kareMti kammaM Na vi tersi vedago AdA // 111 // guNasaNNidA du ede kammaM kuvyaMti pacayA jamhA / tamhA jIvo'kattA guNA ya kuvvaMti kammANi // 112 // sAmAnya pratyaya cAra nizcaya baMdhanA i kahyA, -mithyAtva ne aviramaNa tema kaSAyogo jANavA. 109
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ - paMca paramAgama vaLI temane paNa vacce A bheda tera prakArane, -mithyAtvathI Adi karIne carama bheda sagIne. 110. pudgalakaramanA udayathI utpanna tethI ajIva A, te je kare karmo bhale, bhoktAya tene jIva nA. 111, jethI khare "guNa" nAmanA A pratyaya karmo kare, tethI akartA jIva che, "guNe kare che karmane. 112. atha-cAra sAmAnya pratya nizcayathI baMdhanA kartA kahevAmAM Ave che-mithyAtva, aviramaNa tathA kaSAya ane caMga (e cAra) jANavA, ane vaLI temane, A tera prakArane bheda kahevAmAM Avyo che-mithyASTi(guNasthAna)thI mAMDIne sAgakevaLa(guNasthAna)nA carama samaya sudhI. A (pratyaya athavA guNasthAne) ke jeo nizcayathI acetana che kAraNa ke pudgalakarmanA udayathI utpanna thAya che teo je karma kare te bhale kare; temane (karmona) bhektA paNa AtmA nathI. jethI A "guNa nAmanA pratyaya karma kare che tethI jIva te karmane akta che ane guNe" ja karmone kare che, jaha jIvassa aNaNNuvaogo koho vi taha jadi aNaNNo / jIvassAjIvassa ya evamaNaNNattamAvaNaM // 113 // - evamiha jo du jIvo so ceva duNiyamado tahA'jIvo / ayameyatte doso paJcayaNokammakammANaM // 114 // aha de aNNo koho aNNuvaogappago havadi cedA / jaha koho taha paccaya kammaM Nokammamavi aNNaM // 115 // * pratya = kamabaMdhanA kAraNe arthAta Ave
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-katakarma adhikAra : 39 upayoga jema ananya jIvane, krodha tema ananya che, te doSa Ave jIva tema ajIvanA ekatvane. 113. te jagatamAM je jIva te ja ajIva paNa nizcaya Thare; karma, pratyaya, karmanA ekatvamAM paNa doSa e. 114. je krodha e rIta anya, jIva upayogaAtmaka anya che, te krodhavat karma, pratyaya, karma te paNa anya che. 115. artha-jema jIvane upayoga ananya arthAta ekarUpa che tema jo ke dha paNa ananya hoya to e rIte jIvana ane ajIvane ananyapaNuM AvI paDyuM. ema thatAM, A jagatamAM je jIva che te ja niyamathI tevI ja rIte ajIva karyo; (banenuM ananyapaNuM hevAmAM A doSa Avya;) pratyaya, karma ane karmanA ekapaNAmAM arthAta ananyapaNAmAM paNa A ja doSa Ave che. have je (A deSanA bhayathI) tArA matamAM jhedha anya che ane upagasvarUpa AtmA anya che, te jema keAdha tema pratyaye, karma ane nekama paNa AtmAthI anya ja che. jIve Na sayaM vaddhaM Na sayaM pariNamadi kammabhAveNa / nadi poggaladavyamiNaM appariNAmI tadA hodi // 116 // kammaiyavaggaNAmu ya apariNamaMtIsu kammabhAveNa / saMsArassa abhAvo pasajjade saMkhasamao vA // 117 // jIvo pariNAmayade poggaladavANi kammabhAveNa / te sayamapariNamaMte kahaM Nu pariNAmayadi cedA // 118 // aha sayameva hi pariNamadi kammamAveNa poggalaM davyaM / jIvo pariNAmayade kammaM kammattamidi micchA // 119 //
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 ] paMca paramAgama NiyamA kammapariNadaM kammaM ciya hodi poggalaM davyaM / taha taM gANAvaraNAipariNadaM muNasu tacceva / / 120 // jIvamAM svayaM nahi baddha, na svayaM karmabhAve pariName, to evuM pudgaladravya A pariNamanahIna bane are! 116. be vargaNA kAmaNa taNuM nahi karmabhAve pariName, saMsArane ja abhAva athavA samaya sAMkhya taNo Thare! 117. je kamabhAve pariNamAve jIva pudagaladravyane, kyama jIva tene pariNumAve je svayaM nahi pariName? 118. svayameva pudgaladravya vaLI je karmabhAve pariName, jIva pariNAve karmane karmatvamAM-mithyA bane. 119. pudgaladarava je kamapariNata, nizcaya karma ja bane; jJAnAvaraNaItyAdipariNata, te ja jANe tehane. 120. artha - A pudagaladravya jIvamAM svayaM baMdhAyuM nathI ane kemabhAve svayaM pariNamatuM nathI ema je mAnavAmAM Ave to te apariNAmI kare che; ane kAmaNagaNuo karmabhAve nahi pariNamatAM, saMsArane abhAva kare che athavA sAMkhyamatane prasaMga Ave che. vaLI jIva pudgala dravyone karmabhAve pariNumAve che ema mAnavAmAM Ave te e prazna thAya che ke svaye nahi pariNamatI evI te vagaNAone cetana AtmA kema pariNamAvI zake? athavA je pudagala dravya potAnI meLe ja kamabhAve pariName che ema mAnavAmAM Ave, te jIva karmane arthAta pudgala dravyane kamapaNe pariNumAve che ema kahevuM mithyA kare che, je
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaya -kartAka adhikAra [41 mATe jema niyamathI kamarUpa pariNameluM pudagaladravya karma ja che tevI rIte rAnAvaraNAdhirUpe pariNameluM pudgala dravya jJAnAvaraNAdi ja jANe, Na sayaM baddho kamme Na sayaM pariNamadi kohamAdIhi / jadi esa tujjha jIvo appariNAmI tadA hodi // 121 // apariNamaMtariha sayaM jIve kohAdiehi bhAvehiM / saMsArasma abhAvo pasajade saMsasamao vA // 122 / / poggalakammaM koho jIvaM pariNAmaedi kohattaM / taM sayamapariNamaMtaM kaha Nu pariNAmayadi koho // 123 // aha sayamappA pariNamadi kohabhAveNa esa de buddhI / koho pariNAmayade jIvaM kohatamidi micchA // 124 // kohuvajutto koho mANuvajutto ya mANamevAdA / mAuvajutto mAyA lohuvajutto hapadi loho // 125 // karma svayaM nahi baddha, na ravayaM krodhabhAve pariName, te jIva A tuja mata viSe pariNamanahIna bane are! 121. krodhAdibhAve je svayaM nahi jIva pote pariName, saMsArane ja abhAva athavA samaye sAMkhya taNe Thare! 1rara. je krodha-pudagalakarma-jIvane pariNamAve krodhamAM, yama krodha tene pariNumAve je svayaM nahi pariName? 123. athavA svayaM jIva krepabhAve pariName-tuja buddhi che, te krodha jIvane pariNAve krodhamAM-mithyA bane. 124, * karma = kartAnuM kArya, jema ke--mATInu karma ghaDe.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' paca paramAgama krodho pAgI phoI, jIva mAnopayogI mAna che, mApayuta mAyA ane lopayuta lobha ja bane. 125. arthasAMkhyamatanA anuyAyI ziSya prati AcArya kahe che ke he bhAI! A jIva karmamAM svayaM baMdhAyuM nathI ane krodhAdibhAve svayaM pariNamata nathI ema jo tAre mata hoya to te (jIva) apariNAmI kare che ane jIva pote krodhAdibhAve nahi pariNamatAM, saMsArane abhAva kare che athavA sAMkhyamatane prasaMga Ave che. vaLI pudagala je te jIvane krodhapaNe pariNAve che ema huM mAne che e prazna thAya che ke svarya nahi pariNamatA evA te jIvane krodha kema pariNamAvI zake? athavA jo AtmA pitAnI meLe dhabhAve pariName che ema tArI buddhi hoya. te krodha jIvane kredhapaNe pariNAve che ema kahevuM mithyA kare che. mATe e siddhAMta che ke krodhamAM upayukta (arthAta jene upaga phodhAkAre pariNamyo che e) AtmA krodha ja che, mAnamAM upayukta AtmA mAna ja che, mAyAmAM upayukta AtmA mAyA che ane lAbhamAM upayukta AtmA lebha che. ane lema mAnajo ) A jaM kuNadi bhAvamAdA kattA so hodi tassa kammarasa / / gANissa sa jANamao aNNANamao aNANissa // 126 // je bhAvane AtmA kare, kartA bane te karmane te jJAnamaya che jJAnIne, ajJAnamaya ajJAnIne. 126. artha -AtmA je bhAvane kare che te bhAvarUpa kamano te kartA thAya che; jJAnIne to te bhAva jJAnamaya che ane ajJAnIne ajJAnamaya che
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-kartAka adhikAra ka8 aNNANamao bhAvo aNANiNo kuNadi teNa kammANi / . . NANamao NANissa duNa kuNadi tamhA du kammANi // 127 // ajJAnamaya ajJAnIne, tethI kare te karmane 1 , paNa jJAnamaya che jJAnIne, tethI kare nahi karmane. 127. - atha:-ajJAnIne ajJAnamaya bhAva che tethI ajJAnI karmone kare che, ane jJAnIne to jJAnamaya (bhAva) che tethI jJAnI karmone karate nathI. NANamayA bhAvAo NANamao ceva jAyade bhAvoM / jamhA tamhA NANissa savve bhAvA hu NANamayA // 128 // aNNANamayA bhAvA aNNANo ceva jAyade bhaavo.| ... jamhAM tamhA bhAvA aNNANamayA aNANissa // 129 / / vaLI jJAnamaya ke bhAvamAMthI jJAnabhAva ja Upaje, te kAraNe jJAnI taNuM sau bhAva jJAnamayI khare; 128. ajJAnamaya ke bhAvathI ajJAnabhAva ja Upaje, te kAraNe ajJAnInA ajJAnamaya bhAvo bane. 129. artha -kAraNa ke jJAnamaya bhAvamAMthI jJAnamaya ja. bhAva utpanna thAya che tethI jJAnInA seva bhAve kharekhara jJAnamaya ja hoya che. ane, kAraNa ke ajJAnamaya bhAvamAMthI ajJAnamaya ja bhAva utpanna thAya che tethI ajJAnInA bhAvo ajJAnamaya ja hoya che. kaNayamayA bhAvAdo jAyaMte kuMDalAdao bhAvA / ayamayayA bhAvAdo jaha jAyaMte du kaDayAdI // 130 // aNNANamayA bhAvA aNANiNo vahuvihA vi jAyate / , ' gANissa du NANamayA save bhAvA tahA hoti // 131 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 patha paramAgama jyama kanakamaya kA bhAvamAMthI kuMDalAdika Upaje, pazu leAhamaya kA bhAvathI kaTakAdi bhAvA nIpaje 130. tyama bhAva bahuvidha Upaje ajJAnamaya ajJAnIne, paNa jJAnIne teA sarva bhAveA jJAnamaya ema ja mane. 131. aH--jema suvaNa maya bhAvamAMthI suvarNa maya kuMDaLa vagere bhAvA thAya che ane leAhamaya bhAvamAMthI leAhamaya kyAM vagere bhAveza thAya che, tema ajJAnIne (ajJAnamaya bhAvamAMthI) aneka prakAranA ajJAnamaya bhAveA thAya che ane jJAnIne (jJAnamaya bhAvamAMthI ) sa` jJAnamaya bhAvA thAya che. aNNANassa sa udao jA jIvANaM ataccauvaladdhI / micchattassa du udao jIvassa asadahANattaM // 132 // udabha asaMjamassa du jaM jIvANaM havei aviramaNaM / jo du kalusovaogo jIvANaM so kasAudao // 133 // taM jANa jogaudayaM jo jIvANaM tu ciucchAho / sohaNamasohaNaM vA kAyavvo viradibhAvo vA // 134 // ede hedubhUdesu kammaiyavaggaNAgadaM jaM tu / pariNamade aTThavihaM NANAvaraNAdibhAvehiM // 135 // taM khalu jIvaNiva kammaiyavaggaNAgadaM jar3ayA / tayA du hodi hedU jIvo pariNAmabhAvANaM // 136 // ajJAna tattva taNuM chavAne, udaya te ajJAnane, apratIta tattvanI jIvane je, udaya te mithyAtvanA; 172. jIvane aviratabhAva je, te udaya aNusaMyama taNA, jIvane kaluSa upayoga je, te udaya ANu kaSAyaneA; 133.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaskAra--katArakama adhikAra : 5 zubha ke azubha pravRtti ke nivRttinI ceSTA taNo utsAha varte chavane, te udaya jANuM tuM yogane. 134. A hetubhUta jyAM thAya, tyAM kAmaNavaragaNurUpa je, te aSTavidha jJAnAvaraNuItyAdibhAve pariName; 135. kArmaNavaragaNArUpa te jyAM jIvanibaddha bane khare, AtmAya jIvapariNAmabhAvene tadA hetu bane 136. artha-jIvone je tattvanuM ajJAna (arthAta vastasvarUpanuM ayathArtha-viparIta jJAna) che te ajJAnane udaya che ene jIvane je (tAva) azraddhAna che te mithyAtvane udaya che; vaLI ne je aviramaNa athata atyAgabhAva che te asaMyamane udaya che ane jIvone je malina (arthAta jANapaNAnI svacchatA rahita) upayoga che te kaSAyano udaya che; vaLI javAne je zubha ke azubha pravRtti ke nivRttirUpa (manavacanakAyA-Azrita) ceSTAne utsAha che te cAgane udaya jANa A (udaya) hetubhUta thatAM je kAmaNavagaNAgata (kAmaNavageraNArUpa) pudagala dravya jJAnAvaraNAdibhAvarUpe ATha prakAre pariName che, te kAmaNavaNAgata pudagala dravya jyAre kharekhara jIvamAM baMdhAya che tyAre jIva (pitAnA ajJAnamaya) pariNAmabhAne hetu thAya che. jai jIveNa saha ciya poggaladabassa kammapariNAmo / evaM poggalajIvA hu do vi kammattamAvaNNA // 137 // ekassa du pariNAmo poggaladavyassa kammabhAveNa / tA jIvabhAvaherhi viNA kammassa pariNAmo // 138 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara1 - paparamAgama ekamarUpa pariNAma, jIva bheLA ja, puMgalanA bane, te jIva ne pudgala ubhaya paNa kampaNuM pAme are! 13che. paNa karmabhAve pariNamana che eka pudUgaladravya - jIvabhAvahetuthI alaga, tethI, karmanA pariNAma che. 138. artha-je pudgala dravyane jIvanI sAthe ja karmarUpa pariNAma thAya che (arthAta bane bheLAM thaIne ja karmarUpe pariName che) ema mAnavAmAM Ave to e rIte pudagala ane jIva ane kharekhara karmapaNane pAme. paraMtu karmabhAve pariNAma te pudagaladravyane ekane ja thAya che tethI chavabhAvarUpa nimittathI rahita ja athati judu ja karmanuM pariNAma che. jIvassa du kammeNa ya saha pariNAmA hu hoti rAgAdI / evaM jIvo kammaM ca do vi rAgAdimAvaNNA // 139 // ekassa du pariNAmo jAyadi jIvassa rAgamAdIhiM / tA kammodayahehi viNA jIvassa . pariNAmo // 14 // jIvanA, karama bheLA ja, je pariNAma rAgAdika bane. * te karmane jIva ubhaya paNa rAgAdipaNuM pAme are! 139. paNu pariNamana rAgAdirUpa te thAya che jIva ekane, tethI ja karmodayanimittathI alaga jIvapariNAma che. 140. artha - jIvane karmanI sAthe ja rAgAdi pariNAma thAya che (athati bane bheLAM thaIne rAgAdipe pariName che) ema mAnavAmAM Ave to e rIte jIva ane karma ane rAgadipaNAne pAme. paraMtu rAgAdibhAve pariNAma te jIvane ekane ja thAya che
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-kartAka adhikAra ( 47 tethI karmodayarUpa nimittathI rahita ja arthAta judu ja jIvanuM pariNAma che. jIve kammaM vaddhaM puTaM cedi vavahAraNayamaNidaM / suddhaNayassa du jIve avaddhapaTa havadi kammaM // 141 // che karma jIvamAM baddhapRSTa-kathita naya vyavahAranuM; paNa baddhapRSTa na karma jIvamAM--kathana che naya zuddhanuM. 141. atha-jIvamAM karma (tenA pradezo sAthe) baMdhAyeluM che tathA sparzAveluM che evuM vyavahAranayanuM kathana che ane jIvanamAM kama aNubadhAyeluM. aNasparzAyeluM che evuM zuddhanayanuM kathana che. kammaM baddhamavaddhaM jIve evaM tu jANa NayapakkhaM / pakkhAdikaMto puNa bhaNNadi jo so samayasAro // 142 // che karma jIvamAM baddha vA aNabaddha e nayapakSa che; paNa pakSathI atikrAMta bhAkhyo te "samayane sAra" che. 14ra. artha:-jIvamAM karma baddha che athavA abaddha che-e prakAre to nayapakSa jANa; paNa je pakSAtikAMta (arthAta pakSane oLaMgI gayelo) kahevAya che te samayasAra (arthAta nivikalpa zuddha Atmatatva) che. doNha vi NayANa bhaNidaM jANadi NavaraMtu smypddivddho| Na du NayapakkhaM giNhadi kiMci viNayapakSaparihINo // 143 // nayayakathana jANe ja kevaLa samayamAM pratibaddha che, nayapakSa kaMI paNa nava grahe, nayapakSathI parihIna te. 143
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 ] paMca paramAgama artha-nayapakSathI rahita jIva, samayathI pratibaddha thaye ke (athata cisvarUpa AtmAne anubhava thaka), bane nayanA kathanane kevaLa jANe ja che paraMtu nayapakSane jarA paNa grahaNa karato nathI. sammaIsaNaNANaM eso lahadi ti Navari vavadesaM / savvaNayapakkharahido bhaNido jo soM samayasAro // 144 // samyaktva tema ja jJAnanI je ekane saMjJA maLe, nayapakSa sakala rahita bhAkhyo te "samayano sAra che. 144. artha -je sava nayapakSethI rahita kahevAmAM AvyuM che te samayasAra che; Ane ja (samayasArane ja) kevaLa samyadarzana ane sabhyajJAna evI saMjJA (nAma) maLe che. (nAma judAM hovA chatAM vastu eka ja che.)
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. puNya-pApa adhikAra kammamasuhaM kusIlaM suhakammaM cAvi jANaha susIlaM / kaha taM hodi susIlaM jaM saMsAraM pavesedi // 145 // che karma azubha kuzala ne jANe suzIla zubhakarmane! te kema heya suzIla je saMsAramAM dAkhala kare? 145. artha:-azubha karma kuzIla che (-kharAba che) ane zubha karma suzIla che (sAruM che) ema tame jANe che! te suzIla kema hoya ke je (jIva) saMsAramAM praveza karAve che? sovaNiyaM piNiyalaM baMdhadi kAlAyasaM pi jaha purisaM / vaMdhadi evaM jIvaM suhamamuhaM vA kadaM kammaM // 146 // jyama lohanuM tyama kanakanuM jaMjIra jakaDe puruSane, evI rIte zubha ke azubha kRta karma bAMdhe jIvane. 146. artha -jema suvarNanI beDI paNa puruSane bAMdhe che ane lekhaMDanI paNa bAMdhe che, tevI rIte zubha tema ja azubha kareluM karma chavane (avizeSapaNe) bAMdhe che, tamhA du kusIlehi ya rAga mA kuNaha mA va saMsaggaM / sAhINo hi viNAso kusIlasaMsaggarAgeNa // 147 //
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 paMca paramAgama tethI karo nahi rAga ke saMsaga e kuzIlA taNA, che kuzIlanA sa`saga-rAge nAza ravAdhInatA taNA. 187. atha:--mATe e mane kuzIlA sAthe rAga na karo athavA saMsaga paNa na karo, kAraNa ke kuzIla sAthe sa`saga ane rAga karavAthI svAdhInatAneA nAza thAya che (athavA teA peAtAnA ghAta AtAthI ja thAya che.) jaha NAma ko vipuriso kucchiyasIlaM jaNaM viyANittA / vajjedi teNa samayaM saMsagaM rAgakaraNaM ca // 148 // emeva kammapayaDIsIlasahAvaM ca kucchidaM NAduM / vajjati pariharaMti ya tassaMsaggaM sahAvaradA // 149 // jevI rIte kA puruSa kutsitazIla janane jANIne, saMsa tenI sAtha tema ja rAga karavA parataje; 148. ema ja karamaprakRtizIla svabhAva kutsita jANIne, nija bhAvamAM rata rAga ne saMsaga tenA parihare. 149. aH--jema koI puruSa kutsita zIlavALA arthAt kharAkha svabhAvavALA puruSane jANIne tenI sAthe sa`saga ane rAga karavA chADI de che, tevI ja rIte svabhAvamAM rata puruSA kam prakRtinA zIlavabhAvane kutsita arthAt kharAma jANIne tenI sAthe sasaga cheDI de che ane rAga cheDI de che. ratto baMdhadi kammaM muccadi jIvo virAgasaMpatto / eso jiNovadeso tamhA kamme mA rajja // 150 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-puNa-pApa adhikAra para jIva rakata bAMdhe karmane vairAgyausa mukAya che, -ejina taNo upadeza. tethI na saca tuM karmo viSe. 150. artha:~-rAgI java karma bAMdhe che ane vairAgyane pAmela jIva kamI chuTa che-A jinabhagavAnano upadeza che; mATe (he bhavya jIva!) tuM karmomAM prIti-rAga na kara. paramaho khalu samao muddho jo kevalI muNI gANI / tamhi dvidA sahAve muNiNo pAti NicANaM // 151 / / paramArtha e nakI, samaya che. zudha. kevaLI, muni, jJAnI che. evA svabhAve sthita munie mokSanI prApti kare. 151. atha-- nizcayathI je paramArtha (parama padArtha) che, samaya che. yuddha che. kevaLI che, muni che. jJAnI che. te svabhAvamAM zcita munio nirvANane pAme che. paramahamhi du aThido jo kuNadi tavaM badaM ca dhAredi / taM savvaM bAlata bAlabadaM ceti sacaNDa // 152 // paramArthamAM aNusthita je tapane kare, vratane dhare. saghaLu ya te tapa bALa ne vrata bALa sarvago kahe. upara. atha-paramArthamAM athita evo je jIva tapa kare che tathA vrata dhAraNa kare che, tenA te sarva tapa ane tene sarvo bALata5 ane bALavrata kahe che. badaNiyamANi dharaMtA sIlANi tahA tavaM ca kuvvaMtA / paramavAhirA je NivANaM te Na vidati // 153 / /
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ para 3 paMca paramAgama vrataniyamane dhAre bhale, tapazIlane paNa Acare, paramArthathI je bAhya te nivaNaprApti nahIM kare. 153. arthavrata ane niyamo dhAraNa karatA hovA chatAM tema ja zIla ane tapa karatA hovA chatAM jeo paramArthathI bAhya che (arthAt parama padArtharUpa jJAnanuM eTale ke jJAnasvarU5 AtmAnuM jemane zraddhAna nathI) teo nirvANane pAmatA nathI. paramaTTavAhirA je te aNNANeNa puNNamicchaMti / saMsAragamaNahedu pi mokkhaherdU ajANaMtA // 154 // paramArthabAhya jIvo are ! jANe na hetu mokSane, ajJAnathI te puNya Icche hetu je saMsArane. 154. atha-jeo paramArthathI bAhya che teo mekSanA hetune nahi jANatA cakA-jeke puya saMsAragamanane hetu che tepaNu- ajJAnathI puNyane (mokSano hetu jANune) irache che. jIvAdIsadRNaM sammattaM tasimadhigamo NANaM / rAgAdIpariharaNaM caraNaM eso du mokkhapaho // 155 // jIvAdinuM zraddhAna samakita. jJAna temanuM jJAna che. rAgAdi-vajana caraNa che. ne A ja muktipaMtha che. 155. artha -javAdi padArthonuM zAna samyaphAva che, te jIvAdi padArthonA adhigama jJAna che ane rAgAdine tyAga cAritra che; -A ja mezane mArga che. mottaNa NicchyaTuM yavahAreNa viddhasA pavati / paramaTThamassidANa du jadINa kammakkhao vihio // 156 /
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-puSya-pApa adhikAra ( 53 vijjane bhUtArtha tacha vyavahAramAM vartana kare, paNa karmakSayanuM vidhAna te paramArtha-Azrita saMtane. 156. artha:-nizcayanayanA viSayane choDIne vidvAne vyavahAra vaDe pravarte che; paraMtu paramArthane (-AtmavarUpane Azrita thatIyone ja karmane nAza AgamamAM kahyo che. (kevaLa vyavahAramAM pravartanArA paMDitene karmakSaya thato nathI.) vatthassa sedabhAvo jaha NAsedi malamelaNAsatto / micchattamalocchaNNaM taha sammattaM khu NAdavvaM // 157 // patthassa sedabhAvo jaha NAsedi malamelaNAsatto / aNNANamalocchaNNaM taha NANaM hodi NAdavvaM // 158 // vatthassa sedabhAvo jaha NAsedi malamelaNAsatto / kasAyamalocchaNNaM taha cArittaM pi NAdanyaM // 159 / / maLamilanapathI nAza pAme tapaNuM jyama vastranuM, mithyAtvamaLanA lepathI samyaktva e rIta jANavuM. 157. maLamilanapathI nAza pAme tapaNuM jyama vastranuM, ajJAnamaLanA lepathI vaLI jJAna e rIta jANavuM. 158, maLamilanalepathI nAza pAme tapaNuM jayama vastranuM, cAritra pAme nAza lisa kaSAyamaLathI jANavuM. 159. artha:-jema vastro tabhAva melanA maLavAthI kharaDAya thake nAza pAme che-tirabhUta thAya che, tevI rIte mithyAtvarUpI melathI kharaDAruM-vyApta thayuM-tha samyakatva kharekhara tirebhUta thAya che ema jANavuM. jema vacane zvetabhAva melanA maLavAthI kharaDAye thake nAza pAme che-tirabhUta thAya che, tevI rIte
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ ca paramAgama ajJAnarUpI melathI kharaDAyuM-vyApta thayuM-tha jJAna tirabhUta thAya che ema jANavuM. jema vasane tabhAva melanA maLavAthI kharaDA thake nAza pAme che-tirabhUta thAya che, tevI rIte kaSAyarUpI melathI kharaDAyuM-vyAta thazuM-thavuM gAritra paNa tirebUta thAya che ema jANavuM. 1 so savvaNANadarisI kammaraeNa NiyeNAvacchaNNo / saMsArasamAvaNNo Na vijANadi savvado savvaM // 160 / / te sarvajJAna-darzI paNa nija kamaraja-AcchAdane, saMsAra prApta na jANatA te sarva rIte sarvane. 160. atha-te AtmA (svabhAvathI) sarvane jANanAra tathA dekhanAre che te paNa potAnA karmamaLathI kharaDAya-vyApta thazethake saMsArane prApta thayela te sarva prakAre sarvane jANatA nathI. sammattapaDiNivaddhaM micchattaM jiNavarehi parikahiyaM / / tassodayeNa jIvo micchAdihi ti NAdavyo / / 161 // NANassa paDiNibaddhaM aNNANaM jiNavarehi parikahiyaM / tassodayeNa jIvo aNNANI hodi NAdavo // 162 // cArittapaDiNivaddhaM kasAyaM jiNavarehi parikahiyaM / tassodayeNa jIvo acaritto hodi NAdavo // 163 // sabhyatvapratibaMdhaka karama mithyAtva jinadeve kahyuM, enA udayathI jIva mithyAtvI bane ema jANavuM. 161. ema jJAnapratibaMdhaka karama ajJAna jinadeve kahyuM, enA udayathI jIva ajJAnI bane ema jANavuM. 162.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayamA-pRzya-pApa adhikAra 55 cAritrane pratibaMdha karma kyAya jinadeve kahyuM, enA udayathI java bane cAritrahIna ema jANavuM. 163. artha:-rAmyakatvane kinAre zikSAtva che ema jinavarAe kahyuM che tenA udayathI jIva misthApti thAya che ema jANavuM jJAnane kinAre agAna che ema jinavarAe kahyuM che; tenA udayathI jIva agAnI thAya che ema jANavuM. cAritrane rekanAra kapAya che ema jinavaroe kahyuM che tenA uthathI jIva acAritrI thAya che ema jaNavyuM,
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. mAtra 4. Asava adhikAra eka Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li micchattaM aviramaNaM kasAyajogA ya saNNasaNNA du / bahuvihabheyA jIve tasseva aNaNNapariNAmA // 164 / / gANAvaraNAdIyassa te du kammassa kAraNaM hoti / tesi pi hodi jIvo ya rAgadosAdibhAvakaro // 165 // mithyAtvane avirata, kaSAye, yoga saMjJaasaMjJa che, e vividha bhede jIvamAM jIvanA ananya pariNAma che164. vaLI teha jJAnAvaraNaAdika karmanAM kAraNa bane, ne temanuM paNa jIva bane je rAgadveSAdika kare. 16pa. artha:-mithyAtva, aviramaNa kapAya ane yoga-e Asa saMjJa (arthAta cetananA vikAra) paNa che ane asaMs (arthAta pudgalanA vikAra) paNa che, vividha kSedavALA satta Asake jeo chavAmAM utpanna thAya che teo-jIvanA ja ananya pariNAma che. vaLI asaMga Agra jJAnAvaraNa Adi karmanuM kAraNa (nimitta) thAya che ane temane paNa (arthAta ajJa Asavone paNa kamabaMdhanuM nimitta thavAmAM) rAgadveSAdi bhAva karanAre jIva kAraNa (nimitta) thAya che. Natthi du AsavavaMdho sammAdihissa AsavaNiroho / saMte punvaNivaddhe jANadi so te avaMdhaMto // 166 //
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-Asava adhikAra [ 57 sudaSTine Azvavanimitta na baMdha, Asravare che; nahi bAMdhato. jANe ja pUrvanibaddha je sattA viSe. 166. artha -gamyagdaSTine Asava jenuM nimitta che e baMdha nathI. (kAraNa ke) Asano (bhAvAsava) nirodha che; navAM karmone nahi bAMdhatA te, sattAmAM rahelAM pUrve baMdhAyelAM karmone jANe ja che. bhAvo rAgAdijudo jIveNa kado dubaMdhago bhaNido / rAgAdivippamuko avaMdhago jANago Navari // 167 // rAgAdiyuta je bhAva chavakRta tehane baMdhaka kaho, rAgAdithI pravimukta te baMdhaka nahI, jJAyaka naryo. 167. athara-jI karele rAgAdiyukta bhAva baMdhaka (arthAta navAM karmane baMdha karanAra) kahevAmAM Avyo che, rAgAdithI vimukta bhAva baMdhaka nathI, kevaLa jJAyaka ja che, pakke phalamhi paDie jaha Na phalaM vajjhae puNo viTe / jIvassa kammabhAve paDie Na puNodayamuvedi // 168 // phaLa pakava kharatAM, vRMta saha saMbaMdha pharI pAme nahI, tyama kamabhAva kharyo, pharI jIvamAM udaya pAme nahI, 168. artha:-jema pAkuM phaLa kharI paDatAM pharIne phaLa DIMTA sAthe joDAtuM nathI, tema jIvane karmabhAva kharI jatAM (athata chUTA thatAM) karIne utpanna thatuM nathI (arthAta jIva sAthe joDAto nathI). puDhavIpiMDasamANA punvaNivaddhA du paccayA tassa / kammasarIreNa du te baddhA save vi NANissa / / 169 //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 1 paca paramAgama je sarva pUrvanibaddha pratyaya vartatA te jJAnIne, che pRthvIpiMDa samAna ne sau karmazarIre baddha che. 169. artha -te jJAnIne pUrve baMdhAyelA samasta pratyayo mATInAM DhephAM samAna che ane te (bhAva) kAmaNa zarIra sAthe baMdhAyela che. cauviha aNeyabheyaM baMdhate NANadaMsaNaguNehiM / samae samae jamhA teNa avaMdho ti NANI du // 170 // cavidha pratyaya samayasamaye jJAnadazanaguNathI bahubheda bAMdhe karma, tethI jJAnI te baMdhaka nathI. 170. arthakAraNa ke cAra prakAranA dravyAsa jJAnadazanaguNe vaDe samaye samaye aneka prakAranuM karma bAMdhe che tethI jJAnI to Akhadha che, jamhA du jahaNNAdo NANaguNAdo puNo vi pariNamadi / aNNattaM gANaguNo teNa du so vaMdhago bhaNido // 171 / / je jJAnaguNanI jadhanyatAmAM vartate guNu jJAnane, pharIpharI praNamate anyarUpamAM, tethI te baMdhaka kahyo. 171. artha:-kAraNa ke jJAnaguNu, jaghanya jJAnaguNane lIdhe pharIne paNa anyapaNe pariName che, tethI te (jJAnaguNa) karma baMdhaka kahevAmAM Avyo che. dasaNaNANacarittaM jaM pariNamade jahaNNabhAveNa / NANI teNa du vajjhadi poggalakammeNa viviheNa // 172 / / cAritra, darzana, jJAna jethI jadhanya bhAve pariName, tethI ja jJAnI vividha pulakarmathI baMdhAya che. 172.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAramAsaya adhikAra [ pa atha :kAraNa ke dazana-jJAna-cAritra jaghanya bhAve pariName che tethI jJAnI aneka prakAranA pudgalakama thI badhAya che. savve pubvaNibaddhA du paccayA asthi sammadiTThissa / uvaogappAogaM baMdhate kammabhAveNa // 173 // hoNa ruivabhojjA taha baMdhadi jaha havaMti uvabhojjA / sattavihA bhUdA NANAvaraNAdibhAvehiM // / 174 // saMtA du NiruvabhojjA vAlA itthI jaheha purisassa / vaMdhadi te upabhojje taruNI itthI jaha Narassa // 175 // edeNa kAraNa du sammAdiTThI abaMdhago bhaNido | AsavabhAvAbhAve Na paccayA baMdhagA bhaNidA // 176 // je sa pUrve nibaddha pratyaya vatA sudRSTine, upayAgane prAyeAgya adhana kama`bhAva vaDe kare. 173. aNubhAgya khanI upabhAgya je rIta thAya te rIta khAMdhatA, jJAnAvaraNa ityAdi karmA sasa-aSTa prakAranAM. 174. sattA viSe te nirupabhAgya ja, bALa strI jyama puruSane; upabhAgya banatAM teha bAMdhe, yuvatI jema puruSane. 17pa. A kAraNe samyaktvasayuta jIva aNukhaMdhaka kahyA, AsaravabhAvaabhAvamAM nahi pratyayA baMdhaka kahyA. 176. artha :------samyagdaSTine adhA pUrve badhAyelA pratyayA (dravya AsravA) sattArUpe meAjuda che te upayoganA prayAga anusAra, krama bhAva vaDe ( -rAgAdika vaDe) navA madha kare che. te pratyayeA. nirupabhAgya rahIne pachI je rIte upabhAgya thAya che te rIte,
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 * " paramAgarma * jJAnAvaraNadi bhAve sAta-ATha prakAranAM thayelAM evAM karmone bAMdhe che. sattAavasthAmAM teo nirupabhAgya che arthAta bhegavavAgya nathI-jema jagatamAM bALa strI puruSane nirupabhAgya che tema teo upagya arthAta bhegavavAgya thatAM baMdhana kare che-jema taruNa strI puruSane bAMdhe che tema, A kAraNathI samyagdaSTine abaMdhaka kahyo che, kAraNa ke AsavabhAvanA abhAvamAM pratyayane (kamanA) baMdhaka kahyA nathI. rAgo doso moho ya AsavA patthi sammadihissa / tamhA AsavabhAveNa viNA hedU Na paccayA hoti // 177 // hed cadunciyappo aTTaviyappassa kAraNaM bhaNidaM / tesi pi ya rAgAdI tesimabhAve Na vajhaMti // 178 / / nahi rAgadveSa, namoha-e Asava nathI sudaSTine, tethI ja AsavabhAva viNa nahi pratya hetu bane; 177. hetu caturvidha aSTavidha karmo taNuM kAraNa kahyA, tenAMya rAgAdika kahyA, rAgAdi nahi tyAM baMdha nA. 178. artha:-rAga, dveSa ane moha-e Aso samyagdaSTine nathI tethI AsavabhAva vinA dravyapratya karmabaMdhanAM kAraNa thatA nathI. (mithyAtvAdi) cAra prakAranA hetuo A prakAranAM karmonAM kAraNa kahevAmAM AvyA che, ane temane paNa (jIvana) rAgAdi bhAva kAraNa che; tethI rAgAdi bhAvanA abhAvamAM karma baMdhAtAM nathI. (mATe samyagdaSTine baMdha nathI.)
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra azva adhikAra che jaha puriseNAhAro gahido pariNamadi so aNeyavihaM / maMsavasAruhirAdI bhAve udaraggisaMjutto // 179 // taha NANissa du puvvaM je baddhA paJcayA bahuviyappaM / bajhaMte kammaM te NayaparihINA du te jIvA // 180 // puruSe grahela ahAra je, udarAgnine saMga te bahuvidha mAMsa, vasA ane sAdhanAdi bhAve pariName, 179, tyama jJAnIne paNa pratye je pUrvakALanibaddha te bahuvidha bAMdhe karma, je jIva zuddhanayaparizruta bane 180. artha -jema puruSa vaDe grahAyela je AhAra te udarAgnithI saMyukta thaye thake aneka prakAre mAMsa, vasA, rudhira Adi bhAvarUpe pariName che, tema jJAnIne pUrve baMdhAyelA je dravyAsevo che te bahu prakAranAM karma bAMdhe che-evA zuddhanayathI cuta thayelA che. (jJAnI zuddhanayathI cuta thAya to tene karma baMdhAya che.)
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Quan Quan Quan Quan Quan Quan Quan Zhong Xue Xue Hui Xue Xue Hui Xue Xue Hui Duo Duo Duo Duo Duo 5. saMvara adhikAra che Li Li Lao Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Zhuan Ben Lai Yao Duo Duo Duo Duo uvaoge uvaogo kohAdisu Natthi ko vi uvaoMgo / koho kohe ceva hi uvaoge patthi khalu koho // 181 // advaviyappe kamme Nokamme cAvi Natthi uvaogo / upaogamhi ya kamma NokammaM cAvi No atthi // 182 // edaM tu avivarIdaM gANaM jaiyA du hodi jIvassa / taiyA Na kiMci kucadi bhAvaM uvaogasuddhappA // 183 / / upayogamAM upaga ke upayoga nahi krodhAdimAM, che krodha krodha mahI ja, nizcaya krodha nahi upagamAM. 181. upayoga che nahi aSTavidha karmo ane normamAM, karmo ane nikarma kaMI paNa che nahi upagamAM. 182. AvuM aviparIta jJAna jyAre uddabhave che jIvane, tyAre na kaMI paNa bhAva te upayogazuddhAtmA kare. 183. artha -upaga upayogamAM che, kedhAdikamAM keI upayoga nathI; vaLI keAdha kedhamAM ja che, upagamAM nizcayathI phodha nathI. ATha prakAranAM karma tema ja karmamAM upaga nathI ane upayogamAM karma tema ja karma nathI-AvuM aviparIta jJAna jyAre jIvane thAya che, tyAre te upAgasvarUpa zuddhAtmA upacAga sivAya anya koI paNa bhAvane karato nathI.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-saMvara adhikAra [ 63 jaha kaNayamaggitaviyaM pikaNayabhAvaM Na taM paricayadi / taha kammodayatavido Na jahadi NANI du NANittaM // 184 // evaM jANadi gANI aNNANI muNadi rAgamevAdaM / aNNANatamocchaNNo AdasahAvaM ayANaMto // 185 // jyama agnitata suvarNa paNa nija svabhAva nahI taje, tyama karmaudaye takhta paNa jJAnI na jJAnIpaNuM taje. 184. jIva jJAnI jANe Ama, paNa ajJAnI rAga ja jIva gaNe, AtmasvabhAva-ajANa je ajJAnatama-AcchAdane. 185. artha -jema suvarNa agnithI tapta thayuM thayuM paNa tenA suvarNapaNAne chADatuM nathI tema jJAnI karmanA udayathI tapta thayo thake paNa jJAnIpaNAne cheDatA nathI-AvuM jJAnI jANe che, ane ajJAnI ajJAna aMdhakArathI AcchAdita hovAthI AtmAnA svabhAvane nahi jANato thake rAgane ja AtmA mAne che, suddhaM tu viyAgaMto suddhaM cevappayaM lahadi jIvo / jANato du asuddhaM asuddhamevappayaM lahadi // 186 / / je zuddha jANe Atmane te zuddha Atma ja meLave; aNuzuddha jANe Atmane aNuzuddha Atma ja te lahe. 186. artha -zuddha AtmAne jANato-anubhavato jIva zuddha AtmAne ja pAme che ane azuddha AtmAne jANata-anubhavato jIva azuddha AtmAne ja pAme che. appANamappaNA rudhiUNa doSuNNapAvajogesu / dasaNaNANamhi Thido icchAvirado ya aNNamhi // 187 //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 ] paca paramAgama jo sancasaMgamukko jhAyadi appANamappaNo appA / pa vi kammaM Nokamma cedA ciMtedi eyattaM // 188 // appANaM prAyaMto daMsaNaNANamao aNaNNamao / lahadi acireNa appANameva so kammapavimukkaM // 189 // puNyapApayogathI rokIne nija AtmAne AtmA thakI, darzana ane jJAne karI, paradravyacchA pariharI, 187. je sarvasaMgavimukta, dhyAve Atmane AtmA vaDe - -nahi karma ke nokarma, cetaka cetato ekatvane, 188. te Atma dhyA, jJAnadarzanamaya, ananyamayI khare, basa alpa kALe karmathI pravimukta AtmAne vare. 189. atha -AtmAne AmA vaDe be puNaya-pAparUpa zubhAzubhagogAthI rekIne darzanajJAnamAM sthita thaye thake ane anya(vastu) nI icchAthI vira zake. je AtmA, (icchArahita thavAthI) sarva saMgathI rahita uco zake. (potAnA AtmAne AtmA vaDe dhyAve che-karma ane karmane thAtuM nathI. (pate) cetayitA (hovAthI) ekavane ja citave che-ce che-anubhave che, te (AtmA), AtmAne thAto. darzanajJAnamaya ane ananyamaya thayo ke alpa kALamAM ja karmathI rahita AtmAne pAme che. tesiM heda maNidA ajjhavasANANi savvadarisIhi / micchattaM aNNANaM avirayamAvo ya jogo ya / / 190 // * cetacitA =cetanAra. dekhanA-jANanAra . ananyamaya =anyamaya nahi eve.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasA--savara adhikAra heduabhAve NiyamA jAyadi NANissa AsavaNiroho / AsavabhAveNa viNA jAyadi kammassa vi Niroho // 191 // kammassAbhAveNa ya NokammANaM pi jAyadi Niroho / NokammaNiroheNa ya saMsAraNirohaNaM hodi // 192 // rAgAdinA heta kahe sarvajJa adhyavasAnane, -mithyAtva ne ajJAna, aviratabhAva tema ja yogane. 190. hetuabhAve jarUra Asravarodha jJAnIne bane, AsavabhAva vinA vaLI nirodha karma taNe bane; 191. karmotaNA ya abhAvathI karmanuM radhana ane nakarmanA radhana thakI saMsArasaMdhana bane. 19ra. artha:-temanA (pUrve kahelA rAgadveSoharUpa AsonA) hetue sarvadarzIoe mithyAtva, ajJAna, avitabhAva ane yoga-e (cAra) adhyavasAna kahyA che. jJAnIne hetuonA abhAve niyamathI Asavane nirodha thAya che, AsavabhAva vinA karmane paNa nirodha thAya che, vaLI karmanA abhAvathI karmone paNa nirAdha thAya che, ane nokarmanA nidhathI saMsArane nirodha thAya che.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. nirjarA adhikAra Zhuan Wei Wei Wei Mai Mai Mai Mai Mai Mai Mai Mai Mai Mai Mai Mai Mai Mai uvabhogamiMdiyehiM davvANamacedaNANamidarANaM / jaM kuNadi sammadiTThI taM savvaM NijjaraNimittaM // 193 // cetana acetana dravyano upabhoga iMdriya vaDe je je kare sudaSTi te sau nirjarAkAraNa bane. 197. artha:-samyagdaSTi jIva je Iddhi vaDe acetana tathA cetana dravyone upaga kare che te sarva nijAnuM nimitta che. davve uvabhuMjate NiyamA jAyadi muhaM va dukkhaM vA / taM suhadukkhamudiNNaM vedadi adha NijjaraM jAdi // 194 // vastu taNe upabhoga nizcaya sukha vA dukha thAya che, e udita sukhadukha bhogave pachI nijara thaI jAya che. 194. artha:-vastu bhegavavAmAM AvatAM, sukha athavA dukha niyamathI utpanna thAya che; udaya thayelA ata utpanna thayelA te sukhadu:khane vede che-anubhave che, pachI te (sukhaduHkharUpa bhAva) nijarI jAya che, jaha visamuvamuMjato vejjo puriso Na maraNamuvayAdi / poggalakammasmudayaM taha bhujadi Neva vajjhade NANI // 195 //
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAranA adhikAra che jyamajheranA upabhogathI paNa vedya jana marato nathI, tyama karmauda bhagave paNa jJAnI baMdhAto nathI. 195. athara-jema gha purava vine bhAgavata arthAta khAto cha maraNa pAmatA nathI. tema jJAnI pudgalarmanA udayane bhegave che te paNa badhA nathI. jaha majjaM pivamANo aradIbhAveNa majjadi Na puriso / davyuvabhoge arado NANI vi Na vajjhadi taheva // 196 // jyama aratibhAve madha pItAM matta jana banato nathI, dravyopabhega viSe arata jJAnIya baMdhAto nathI. 196. artha - jema ke puruSa madirAne aratibhAve (aprItithI) pIta thake matta thatI nathI, tevI ja rIte jJAnI paNa dravyanA upabhoga pratye arata (arthAta vairAgyabhAve) vatate thako (kathI) badhA nathI. sevaMto vi Na sevadi asevamANo vi sevago koI / pagaraNaceTA kassa vi Na ya pAyaraNo tti so hodi // 197 // seve chatAM nahi seva, aNusevata sevaka bane, prakaraNa taNI ceSTA kare paNa prAkaraNa jyama nahi Thare. 197. artha:-I te viSayone sevato chatAM nathI sevato ane kaI nahi sevA chatAM sevanAre che-jema keI puruSane "prakaraNanI ceSTA (keI kArya saMbaMdhI kriyA) vate che topaNa te prAkaraNika nathI. - prakaraNa = kArya 1 prAkaraNika = kArya karanAra
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. * paMca paramAgama udayavivAgo viviho kammANaM vaNNido jiNavarehiM / Na du te majjha sahAvA jANagabhAvo du ahameko // 198 // karmo taNe je vividha udayavipAka jinavara varNa, te muja svabhAva che nahI, huM eka jJAyakabhAva chuM. 198. artha -kanA uthano vipAka (phaLa) jinavaroe aneka prakArane varNavyo che te mArA svabhAva nathI; huM to eka zAkabhAva che, poggalakammaM rAgo tassa vivAgodao hadi eso / Na da esa majjha bhAvo jANagabhAvo ha ahameko // 199 / / pudgalakaramarUpa rAgane ja vipAkarUpa che udaya A, A che nahI muja bhAva, nizcaya eka jJAyakabhAva chuM. 19 artha -rAga pudagalakarma che, tene vipAkarUpa udaya A che, A mAre bhAva nathI, huM to nizcayathI eka jJAyakabhAva chuM. evaM sammadiTTI appANaM muNadi jANagasahAvaM / udayaM kammavicAgaM ca muyadi tacaM biyANato // 20 // sadaSTi e rIta Atmane jJAyakarabhAva ja jANatA, ne udaya karmavipAkarUpa te taravajJAyaka choDato. 200, artha - A rIte samyagdaSTi AtmAne (pitAne) jJAyakasvabhAva jANe che ane taravane arthAta yathArtha svarUpane jANato thake karmanA vipAkarUpa udayane choDe che. paramANumittayaM pi hu rAgAdINaM tu vijjade jassa / Na ciso jANadi appANayaM tu savvAgamadharo ci / / 201 / /
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra--najara adhikAra che appANamayANaMto aNappayaM cAvi so ayANato / kaha hodi sammadiTThI jIvAjIve ayANaMto // 202 // aNumAtra paNa rAgAdine sadUbhAva vate jehane, te sarvaAgamadhara bhale paNa jANa nahi Atmane; 201. nahi jANate jyAM Atmane ja, anAtma paNa nahi jANatA, te kema hoya sudRSTi je jIva-ajIvane nahi jANato? 202. artha -kharekhara je jIvane paramANumAtra-lezamAtra-paNa rAgAdika varte che te jIva bhale sarva Agama bhaNela hoya te paNa AtmAne nathI jANate; ane AtmAne nahi jANato thake te anAtmAne (parane) paNa nathI jANate; e rIte je jIva ane ajIvane nathI jANato te samyagdaSTi kema hoI zake? Adamhi davvabhAve apade mottUNa giNha taha NiyadaM / thiramegamimaM bhAvaM upalabbhaMtaM sahAveNa // 203 / / jIvamAM apadabhUta dravyabhAve cheDIne graha tuM yathA, sthira, niyata, eka ja bhAva jeha svabhAvarUpa upalabhya A. artha:-AtmAmAM apadabhUta dravya-bhAvone choDIne nizcita, sthira, eka A (pratyakSa anubhavagocara) bhAvaneke je (AtmAnA) svabhAvarUpe anubhavAya che tene-(he bhavya!) je che te grahaNa kara. (te tAruM pada che), AbhiNisudodhimaNakevalaM ca taM hodi ekameva padaM / so eso paramaTTho jaM lahiduM Nivvudi jAdi // 204 / / mati, zruta, avadhi, mana, kevala teha pada eka ja khare, A jJAnapada paramArtha che je pAmI jIva mukti lahe. ra04.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ ! nahas * paMca parama artha-matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryayajJAna ane kevaLajJAna-te eka ja pada (kAraNa ke jJAnanA sarva bhede jJAna ja che), te A paramArtha che (-zuddhanayanA viSayabhuta jJAna sAmAnya ja A paramArtha che-) ke jene pAmIne AtmA nirvANane prApta thAya che. NANaguNeNa vihINA edaM tu padaM bahu vi Na lahaMte / taM giNha NiyadamedaM jadi icchasi kammaparimokkhaM // 205 // bahu loka jJAnaguNe rahita A pada nahI pAmI zake re! grahaNa kara tuM niyata A, je karmakSecchA tane. 205, arthajJAnaguNathI rahita ghaNAya leke (ghaNA prakAranAM . karma karavA chatAM, A jJAnasvarUpa padane pAmatA nathI; mATe che bhavya! je tuM karmathI sarvathA mukta thavA irachatA ho to niyata evA Ane (jJAnane) grahaNa kara. edamhi rado NiccaM saMtuTo hohi Nizcamedamhi / edeNa hohi titto hohadi tuha uttamaM sokkhaM // 206 // AmAM sadA prItivaMta bana, AmAM sadA saMtuSTa ne AnAthI banatuM tRsa, tujane sukha aho! uttama thaze. 206. artha - bhavya prANI!) tuM AmAM (jJAnamAM) nitya rata arthAta prItivALe thA, AmAM nitya saMtuSTa thA ane AnAthI tRpta thA; (Ama karavAthI) tane uttama sukha thaze, koNAma bhaNijja buho paradabvaM mama imaM havadi davvaM 1, appANamappaNo parigahaM tu NiyadaM ciyANato // 207 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-nijo adhikAra 72 padravya A muja dravya evuM ke jJAnI kahe are! nija Atmane nijane parigraha jANate je nizcaye? 207. artha:-pitAnA AtmAne ja niyamathI pitAne parigraha jANa thake ke jJAnI ema kahe ke A paradravya mAruM dravya che? majjhaM pariggaho jadi tado ahamajIvadaM tu gacchejja / NAdeva ahaM jamhA tamhA Na pariggaho majjha // 208 // parigraha kadI mAro bane te huM ajIva banuM khare, huM to khare jJAtA ja, tethI nahi parigraha muja bane. 208. atha -je paradravya-parigraha mAro hoya to huM ajIvapaNAne pAmuM. kAraNa ke huM to jJAtA ja chuM tethI (paradavyarUpa) parigraha mAre nathI. chijjadu vA bhijjadu vA Nijjadu vA ahava jAdu vippalayaM / jamhA tamhA gacchadu taha vi hu Na pariggaho majjha // 209 / / chedAva, vA bhedAva, ke laI jAva, naSTa bane bhale, vA anya ke rIta jAva, paNa parigraha nathI mAro khare. 209, artha - chedAI jAo, athavA bherAI jAo, athavA kaI laI jAo, athavA naSTa thaI jAo, athavA to game te rIte jAo, topaNuM kharekhara parigraha mAre nathI. apariggaho aNiccho bhaNido NANI ya Necchade dhamma / apariggaho du dhammassa jANago teNa so hodi // 21 // anicchaka kahyo aparigrahI, jJAnI na I puNyane, tethI na parigrahI puNyane te, puNyane jJAyaka rahe. 210,
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 ] paMca paramAgama arthaanirachakane aparigraha kahyo che ane jJAnI dharmane (pune) icchato nathI, tethI te dharmane parigrahI nathI, (dharmane) jJAyaka ja che. apariggaho aNiccho bhaNidoNANI yacchadi adhamma / apariggaho adhammassa jANago teNa so hodi // 211 // anicchaka kahyo aparigrahI, jJAnI na icche pApane, tethI na parigrahI pApane te, pApane jJAyaka rahe. 211, artha -anicchakane aparigraha kahyo che ane jJAnI adharmane (pApane) icchato nathI, tethI te adharmane parigrahI nathI, (adhamajJAyaka ja che. apariggaho aNiccho bhaNidoNANI ya Necchade asaNaM / apariggo du asaNassa jANago teNa so hodi / / 212 // anicchakakahyo aparigrahI, jJAnI naI che azanane, tethI na parigrahI azanane te, azanano jJAyaka rahe. 212. artha -anicchakane aparigrahI kahyo che ane jJAnI azanane (bhejanane) icchA nathI, tethI te azanane parigrahI nathI, (azana) jJAyaka ja che, apariggaho aNiccho bhaNido NANI ya Necchade pANaM / apariggaho du pANassa jANago teNa so hodi // 213 / / anicchaka kahyo aparigrahI, jJAnI na I pAnane, tethI na parigraha pAnane te, pAnane jJAyaka rahe. 213,
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAranA adhikAra [ 73 athaH anicchakane aparigrahI kahyo che ane jJAnI pAnane icchate nathI, tethI te pAnanA parigrahI nathI, ( pAnanA ) gAyaka ja che. emA die du vivi savve bhAve ya Necchade NANI / jANagabhAvo Niyado NIrAlaMvo du savvattha // 214 // e Adi vidhavidha bhAva bahu jJAnI na icche sane; satra AlaMbana rahita basa niyata jJAyakabhAva te. 214. atha: ityAdika aneka prakAranA sava bhAveAne jJAnI icchatA nathI; satra ( badhAmAM ) nirAlakha evA te nizcita sAyaklAva ja che. uppaNNodaya bhogo viyogabuddhIe tassa so NiccaM / kaMkhAmaNAgadas ya udayassa Na kuvvade NANI // 215 // utpanna udayanA bhAga nitya viyeAgabhAve jJAnIne, ne bhAvI kakriya taNI kAMkSA nahI jJAnI kare. 215. atha--je utpanna ( arthAt vartamAnakALanA ) udayanA bhoga te, jJAnIne saddA vicAgabuddhie hAya che ane AgAmI (arthAt bhaviSya kALanA) uddayanI jJAnI vAMchA karatA nathI. jo vedada vedijjadi samae samae viNassade ubhayaM / taM jANago du NANI ubhayaM piNa kaMkhadi kayAvi // 216 // re! veva-vedaka bhAva banne samaya samaye viNase -e jANatA jJAnI kadApi na ubhayanI kAMkSA kare. 216. aH--je bhAva veDhe che. (arthAta vekabhAva) ane je
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 ] paMca paramAgama bhAva vedAya che (arthAta vedabhAva ) te bane bhAva samaye samaye vinAza pAme che-evuM jANanAra jJAnI te bane bhAvene kadApi vAMchatA nathI, baMdhuvabhogaNimitte ajjhavasANodaesu NANissa / saMsAradehavisaemu Neva uppajade rAgo // 217 // saMsAradehasaMbaMdhI ne badhapabhoganimitta je, te sarva adhyavasAnaudaye rAga thAya na jJAnIne. 217, artha-baMdha ane upaganAM nimitta evA saMsArasaMbaMdhI ane dehasaMbaMdhI adhyavasAnanA udayAmAM jJAnIne rAga Upajato ja nathI. NANI rAgappajaho savvavvesu kammamajagado / No lippadi rajaeNa du kaddamamajjhe jahA karNayaM // 218 // aNNANI puNa ratto savadavvesu kammamajjhagado / lippadi kammaraeNa du kadamamajhe jahA lohaM // 219 // cho sarva dravya rAgavarjaka jJAnI karmanI madhyamAM, * paNa raja thakI lepAya nahi, jyama kanakakardImamadhyamAM. 218 paNa sarva dravya rAgazIla ajJAnI karmanI madhyamAM, te karma raja lepAya che, jyama loha kaImamadhyamAM. 219 arthajJAnI ke je sarva dravya pratye zaga choDanAra che - karma madhye rahelo hoya tepaNa karmarUpI rajathI pAse nathI-je senuM kAdava madhye raheluM hoya te paNa lapAtuM nathI tema. e ajJAnI ke je sarva dra pratye rAgI che te karma madhye rahyo
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-nirjarA adhikAra che, karajathI lepAya che -jema lokhaMDa kAdava mathe chuM thayuM lepAya che (arthAta tene kATa lAge che) tema, bhujaMtassa vi vivihe sacittAcittamissie dave / saMkhassa sedabhAvo Na vi sakAdi kiNDago kAdaM // 220 // taha NANissa vi vivihe sacittAcittamissie dave / bhujaMtassa vi NANaM Na sakkamaNNANadaM NeduM // 221 // jaDayA sa eva saMkho sedasahAvaM tayaM pajahidaNa / gaccheja kiNhamAvaM taiyA mukttaNaM ejahe // 222 // taha NANI vi hu jaiyA NANasahAvaM tayaM pajahidaNa / aNNANeNa pariNado taiyA aNNANadaM gacche / / 223 // jyama zaMkha vividha sacitta, mizra, acitta dravya bhogave, paNa zaMkhanA zukalatvane nahi kRSNa koI karI zake 220. tyama jJAnI vividha sacitta, mizra, acitta dravya bhogave. paNuM jJAna jJAnI taNuM nahIM ajJAna keI karI zake. 221. jyAre svayaM te zaMkha vetasvabhAva nijane choDIne pAme ravayaM kRSNatva, tyAre choDato zukalatvane; ra22. tyama jJAnI paNa jyAre svayaM nija choDI jJAnasvabhAvane ajJAnabhAve pariName. ajJAnatA tyAre lahe. ra23. artha jema zaMkha aneka prakAranAM sacitta, acitta ane mizra dravyane bhegave che-khAya che te paNa tenuM tapaNuM (keIthI) kRSNa karI zakAtuM nathI, tema jJAnI paNa aneka prakAranAM sacitta, acitta ane mizra dravyone bhegave te paNa tenuM jJAna (koIthI) ajJAna karI zakAtuM nathI.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ ca ghakSAgama jyAre te ja zakha (pate) te zveta svabhAvane choDIne kRSNabhAvane pAme (arthAta kRSNabhAve pariName) tyAre tapaNAne choDe (arthAta kALa bane), tevI rIte kharekhara jJAnI paNa (te) jyAre te jJAnasvabhAvane choDIne ajJAnarUpe pariName tyAre ajJAnapaNAne pAme, puriso jaha ko vi ihaM vittiNimittaM tu sevade rAyaM / to so vi dedi rAyA vivihe bhoge suhuppAe // 224 // emeva jIvapuriso kammarayaM sevade suhaNimittaM / to so vi dedi kammo vivihe bhoge muhuppAe // 225 // jaha puNa socciya puriso vittiNimittaM Na sevade rAyaM / to so Na dedi rAyA vivihe bhoge muhuppAe // 226 // emeva sammadiTThI visayatthaM sevade Na kammarayaM / to so Na dedi kammo vivihe bhoge muhuppAe // 227 // jyama jagatamAM ke puruSa vRttinimitta seve bhUpane, to bhUpa paNa sukhajanakavidhavidha bhoga Ape puruSane 224. ' tyama chavapuruSa paNa karmarajanuM sukhaaratha sevana kare, te karma paNa sukhajanaka vidhavidha bhega Ape jIvane. ra25. vaLI te ja nara jyama vRtti arthe bhUpane seve nahIM, te bhUpa paNasukha janakavidhavidha bhegane Ape nahIM, rara6. sadaSTine tyama viSaya athe kamarajasevana nathI, te karma paNa sukhajanaka vidhavidha bhegane deto nathI. 227. artha -jema A jagatamAM kaI puruSa AjIvikA arthe rAjAne seve che to te rAjA paNa tene sukha utpanna karanArA aneka
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra - jarA adhikAra saMha prakAranA bhego Ape che, tevI ja rIte chavapuruSa sukha arthe kamarajane seve che to te kama paNa tene sukha utpanna karanArA aneka prakAranA bhego Ape che, vaLI jema te ja puruSa AjIvikA arthe rAjAne nathI sevato te te rAjA paNa tene sukha utpanna karanArA aneka prakAranA bhegA nathI Apate, tevI ja rIte samyagdaSTi viSaya arthe kamarajane nathI sevata to (arthAta tethI) te karma paNa tene sukha utpanna karanArA aneka prakAranA bhege nathI ApatuM sammAddiTTI jIvA NissaMkA hoti NibbhayA teNa / sattabhayavippamukkA jamhA tamhA du NissaMkA // 228 // samyaktvavaMta jIvo niHzaMkita, tethI te nirbhaya ane che sasabhayapravimukta jethI, tethI te nizaMka che. 228. arthaka-samyagdaSTi jIvo nizaMka hoya che tethI nirbhaya hoya che; ane kAraNa ke sapta bhayathI rahita hoya che tethI niAzaka hoya che (aDela hoya che). jo cattAri vi pAe chiMdadi te kammabaMdhamohakare / so NissaMko cedA sammAdiTThI muNedavo // 229 // je karmabaMdhanamehakartA pAda cAre cheda, cimUrti te zaMkArahita samakitadaSTi jANa. ra29. artha:-je *cetayitA, kamabadha saMbaMdhI meha karanArA (arthAta jIva nizcayathI karma vaDe baMdhAya che evo bhrama karanArA) cetayitAHcetanAra, jANanAra-dekhanAra, AtmA.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'heTa che ' pamAgI ? mithyAtvAdi bhArUpa cAre pAyAne chede che, te ni:zaMka samyagdaSTi jANo. jo du Na karedi kakhaM kammaphalesu taha savvadhammasu / so Nikakho cedA sammAdiTThI muNedavo // 230 // je karmaphaLa ne sarva dharma taNI na kAMkSA rAkhato, ' cimUrti te kAMkSArahita samakitadaSTi jANa. 230. artha -je cetayitA karmonA phaLa pratye tathA sarva dharmo pratye kAMkSA karate nathI te niSkAsa samyagdaSTi jANa. jo Na karedi duguMcha cedA savvesimeva dhammANaM / so khalu Nidhidigiccho sammAdiTTI muNedavo // 231 / / sau koI dharma viSe jugupsAbhAva je nahi dhAratA, cimUrti nivicikitsa samakitadaSTi nizcaya jANa. 231. artha -je cayitA badhAya dharmo (vastunA svabhAve) pratye jugupsA (lAni) karatuM nathI te nizcayathI nivicikitsA (-vicikitsAdeSa rahita) samyagdaSTi jANa, jo havadi asammUDho cedA saddiSTi sancabhAvesu / so khalu amUDhadiTThI sammAdiTThI muNedavyo // 232 // saMmUDha nahi je sarva bhAve,-satya daSTi dhAra, te mUDhadaSTirahita samakitadaSTi nizcaya jANu. 232. artha-je cetayitA sarva bhAmAM amUDha che--yathArtha daSTivALe che, te kharekhara amUdaSTi ramyagdaSTi jANa.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-nija za adhikAra jo siddhabhattitto uvagRhaNago du savvadhammANaM / so uvagrahaNakArI sammAdiTThI muNedavvo // 233 // || je siddhabhaktisahita che, upagRhaka che sau dharmanA, citkRti te upagRhanakara samatidRSTi jANavA. 233. [ 79 a:-je ( caitayitA) siddhanI (zuddhAtmAnI ) bhakti sahita che ane par vastunA sava' dharmAMne gApavanAra che (arthAt rAgasiMde pAyAmAM joDAtA nathI) te upagrahanakArI sabhyadRSTi jANave ummaggaM gacchaMtaM sagaM pi magge Thavedi jo cedA / so ThidikaraNAtto sammAdiTThI muNedavvo // 234 // unmA gamane svAtmane paNa mAga mAM je sthApatA, cimUrti te sthitikarayuta samakitadaSTi jANavA. 234. a:--je ceyitA unmArge jatA peAtAnA AtmAne paNa mAgamAM sthApe che, te sthitikaraNayukta ( sthitikaraNaguNa sahita) samyagdaSTi jANavA. jo kuNadi vacchalattaM tinhaM sAhUNa mokkhamaggamhi / so vacchalabhAvajudo sammAdiTThI muNedavvo // 235 // je meAkSamArge 'sAdhu'trayanuM vatsalatva kare ahIM ! cinmUti te vAtsalyayuta samaktidRSTi jANavA. 235. atha :--je ( ceyitA) mAkSamAga mAM rahelA samyagdarzanajJAna-cAritrarUpI traNa sAdhakA--sAdhanA pratye (athavA vyavahAre AcAya, upAdhyAya ane muni--e traNa sAdhue pratye ) vAtsalya
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 ] paMca paramAgama kare che, te vatsalabhAvayukta (vatsalabhAva sahita) samyagdaSTi jANa, vijArahamArUDho maNorahapahesu bhamai jo cedA / so jiNaNANapahAvI sammAdiTThI muNedavyo // 236 // cimUrti manAthapaMthamAM vidyArathArUDha ghama, te jinAjJAnaprabhAvakara samakitadaSTi joNu. 236. artha-je cayitA vidyArUpI rathamAM ArUDha thaya zake (-caDo thake) manarUpI ratha-paMthamAM (arthAta jJAnarUpI je rathane cAlavAne mArga temAM) bhramaNa kare che, te jinezvaranA jJAnanI prabhAvanA karanAre samyagdaSTi jANave.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 7. madha adhikAra Deng Duo Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Duo Duo Duo Duo Duo Duo Duo Duo Duo - jaha NAma ko vi puriso Nehanbhatto du reNubahulammi / ThANammi ThAiNa ya karedi satthehiM vAyAmaM // 237 // chiMdadi bhiMdadi ya tahA taaliitlkylivNspiddiio| saccittAcittANaM karedi davANamuvaghAdaM // 238 // uvadhAdaM kuvvaMtassa tassa gANAvihehiM karaNehiM / Nicchayado ciMteja hu kiMpaJcayago du rayabaMdho // 239 / / jo so du NehabhAvo tamhi Nare teNa tassa rayavaMdho / Nicchayado viNNeyaM Na kAyaceTTAhiM sesAhiM // 24 // evaM micchAdiTThI vahato bahuvihAsu cehAsu / rAgAdI uvaoge kuto lippadi raeNa // 241 / / jevI rIte ke puruSa pote telanuM mardana karI, vyAyAma karatA zastrathI bahu rajabharyA sthAne rahI; ra37, vaLI tADa, kadaLI, vAMsa Adi chinnabhinna kare ane upadhAta teha sacitta tema acitta dravya taNo kare. ra38. bahu jAtanAM karaNe vaDe upaghAta karatA tehane, nizcaya thakI citana kare, rajabaMdha thAya zuM kAraNe ra39,
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2] 5ca paramagAma ema jANavuM nizcaya thakI--cIkaNAI je te nara viSe rajabaMdhakAraNa te ja che, nahi kAyaSTA zeSa je. 240. ceSTA vividhamAM vartata e rIta midaSTi je, upayogamAM rAgAdi karato raja thakI lepAya te. 241. artha-jevI rIte keI puruSa (pitAnA para arthAta pitAnA zarIra para) tela Adi snigdha padArtha lagAvIne ane bahu rajavALI (dhULavALI) jagyAmAM rahIne zastro vaDe vyAyAma kare che, ane tADa, tamAla, keLa, vAsa, azoka vagere vRkSone cheda che, de che, sacitta tathA acitta dravyone upaghAta (nAza) kare - che; e rIte nAnA prakAranAM kAraNe vaDe upaghAta karatA te puruSane rajane baMdha (dhULanuM cAMTavuM) kharekhara kyA kAraNe thAya che te nizcayathI vicAre. te pupamAM je tela Adine cIkAzabhAva che tenAthI tene rajane baMdha thAya che ema nizcayathI jANavuM, zeSa kAyAnI ceSTAothI nathI thatuM. evI rIte--bahu prakAranI ceSTAomAM vatata mithyASTi (pitAnA) upayogamAM raMgAde bhAvone karato thake karmarUpI rajathI lepAya che-baMdhAya che. jaha puNa so ceva Naro he sabamhi avaNide saMte / reNubahulamima ThANe karedi satthehiM vAyAmaM // 242 / / chiMdadi bhiMdadi ya tahA taaliitlkylivNspiNddiio| saJcittAcittANaM karedi davANamuvadhAdaM // 243 / / upadhAdaM kuvvaMtassa tassa gANAvihehiM karaNehiM / ' Nicchayado ciMtejja hu kiMpaJcayago Na rayavaMdho // 244 //
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMmayasAra-ba adhikAra jo so duNehabhAvo tamhi gare teNa tassa rayabaMdho / Nicchayado viNNeyaM Na kAyaceTTAhiM sesAhiM // 245 // evaM sammAdiTThI vahato bahuvihesu jogesu / akaraMto uvaoge rAgAdI Na lippadi raeNa // 246 // jevI rIte vaLI te ja nara te tela sarva dUra karI, vyAyAma karatA zastrathI bahu rajabharyA sthAne rahI; ra4ra. vaLI tADa, kadaLI, vAMsa Adi chinnabhinna kare ane upaghAta teha sacitta tema acitta dravya taNe kare. ra43. bahu jAtanAM karaNa vaDe upaghAta karatA tehane, nizcaya thakI citana kare, rajabaMdha nahi zuM kAraNe? 244. ema jANavuM nizcaya thakI--cIkaNAI je te nara viSe rajabaMdhakAraNa te ja che, nahi kAyaceSTA zeSa je. 25. yoge vividhamAM vartate e rIta samyagdaSTi je, rAgAdi upayoga na karato rajathI nava lepAya te. 206. artha -vaLI jevI rIte-te ja puruSa. samasta tela Adi sinagdha padArthane dUra karavAmAM AvatAM, bahu rajavALI jagyAmAM so vaDe vyAyAma kare che, ane tADa, tamAla, keLa, vAMsa, azoka vagere vRkSone chede che. bheTe che, sacitta tathA acitta dravyone upaghAta kare che; e rIte nAnA prakAranAM kAraNe vaDe upaghAta karatA te puruSane rajano baMdha kharekhara kayA kAraNe nathI thato te nizcayathI vicAre te puruSamAM je tela Adine cIkAzabhAva hoya tenAthI tene rajane baMdha thAya che ema nizcayathI jANavuM. zeSa kAyAnI ceSTAothI nathI thato. (mATe te puruSamAM cIkanA
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ reSTha tuM paMca paramAgama abhAvanA kAraNe ja tene raja cAMTatI nathI,) evI rIte....huM prakAranA cegAmAM vRttA samyagdaSTi upayAgamAM rAgAdikane nahi karatA thakA kama rajathI lepAtA nathI. jo maNNadi hiMsAmi ya hiMsijjAmi ya parehiM sattehiM / so mUDho aNNANI gANI etto du vivarIdo // 247 // je mAnatA--huM mAruM ne para jIva mAre mujane, te mUDha che, ajJAnI che, viparIta ethI jJAnI che. 247. 1 artha :je ema mAne che ke 'hu para jIvAne mAru chuM ( "haNuM chuM) ane para jIvA mane mAre che', te mUDha (-meAhI) che, ajJAnI che, ane AnAthI viparIta (arthAt Avu' nathI mAnatA) te jJAnI che. AukkhayeNa maraNaM jIvANaM jiNavarehiM paNNattaM / AuM Na haresi tumaM kaha te maraNaM kadaM tesiM // 248 // - AukkhayeNa maraNaM jIvANaM jiNavarehiM paNNattaM / AuM Na haraMti tuhaM kaha te maraNaM karda tehiM // 249 // che AyukSayathI maraNa jIvanu ema jinadeve kahyuM, tu Ayu te| harateA nathI, te maraNa kayama tenu karyuM*? 248. che AyukSayathI maraNa jIvanuM ema jinadeve kahyuM, te Ayu tuja haratA nathI, teA maraNa kacama tAruM kyuM ? 249. ' ema je atha':~( he bhAI! 'huM para chavene mAruM chuM tuM mAne che, te tAruM ajJAna che.) jIvAnu` maraNa AyukamanA kSayathI thAya che ema jinavaroe kahyuM che; tu para jIvAnu
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra baMdha adhikAra e Ayukama to harato nathI, te te temanuM maraNa kaI rIte karyuM? (he bhAI! para mane mAre che" ema je tuM mAne che, te tAruM ajJAna che.) chAnuM maraNa AyukarmanA kSayathI thAya che ema jinavae kahyuM che; para chavo tAru Ayukarma to haratA nathI. to temaNe tAruM maraNa kaI rIte karyuM ? jo maNNadi jIvemi ya jIvijjAmiya parehi sattehi / so mUDho aNNANI gANI etto du vivarIdo // 250 // je mAna-huM jivADuM ne para chava jivADe mujane, te mUDha che, ajJAnI che, viparIta ethI jJAnI che. ra50. athara-je jIva ema mAne che ke huM para jIvone jivADuM chuM ane para chavo mane jivADe che, te mUDha (mAhI) che, ajJAnI che, ane AnAthI viparIta (arthAta je AvuM nathI mAnato, AnAthI UlaTuM mAne che) te jJAnI che. AUdayeNa jIvadi jIvo evaM bhaNaMti savvAha / AuM ca Na desi tumaM kahaM tae jIvidaM kadaM tesiM // 251 // AUdayeNa jIvadi jIvo evaM bhaNaMti savvaNhU / AuMca Na diti tuhaM kahaM Nu te jIvidaM kadaM tehiM // 252 // che Ayu-udaye jIvana jIvavuM ema sarvaze kahyuM, tuM Ayu to deto nathI, teM jIvana kayama tenuM karyuM? ra51. che Ayu-udaya jIvana jIvanuM ema sarvaze kahyuM, te Ayu tuja detA nathI, to jIvana jyama tAruM karyuM? rapara.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMca paramAgama a:jIva AcukamanA udayathI jIve che ema sarva devo kahe che; tu' para jIvone Acukema teA DhetA nathI teA (he bhAI!) te temanuM jIvita (jIvatara) kaI rIte karyuM ! huM . jIva Acukama nA udayathI jIve che ema sava jJadevo kahe che; para jIvo tane Acukama' tA detA nathI teA (he bhAI!) temaNe tAru vita kaI rIte karyuM? jo appaNA du maNNadi dukkhidahide karemi satte tti / so mUDho aNNANI NANI eco du vivarIdo // 253 // je mAnatA-mujathI dukhIsukhI huM karuM para jIvane, te mUDha che, ajJAnI che, viparIta ethI jJAnI che. 253. atha:--je ema mAne che ke mArA pAtAthI huM (para) jIvone du:khI-sukhI karuM chuM. te mUDha (mehI) che, ajJAnI che. ane AnAthI viparIta te jJAnI che. kammodaeNa jIvA dukkhidahidA havaMti jadi savve | kammaM ca Na desi tumaM dukkhidahidA kaha kayA te // 254 // kammodaeNa jIvA dukkhidamuhidA havaMti jadi savve | kammaM ca Na diti tu kadosi kahaM dukkhido tehiM // 255 // kammodaraNa jIvA dukkhidamuhidA havaMti jadi savve / kammaM ca Na diti tu kaha taM suhido kado tehiM // 256 // jyAM ka-udaye jIva save dukhita tema sukhI thatA, tu kama tA detA nathI, te kema duHkhata-sukhI karyAM? 254.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-baMdha adhikAra [ 87 jyAM karma-udaye jIva sarve dukhita tema sukhI bane, te karma tuja detA nathI, te dukhita kema karyo tane? 255. jyAM kama-udaye jIva sarve dukhita tema sukhI bane, te karma tuja detA nathI. te sukhita kema karyo tane? rapa6. atha karmanA udayathI du:khI-sukhI thAya che. ane te temane karma to deto nathI. te (he bhAI!) te temane dukhI-mukhI kaI rIte karyA? je sarva je karmanA udayathI du:khI-sukhI thAya che, ane teo tane karma to detA nathI, te (he bhAI!) temaNe tane du:khI kaI rIte karyo? - je sarva jIvo karmanA udhyathI duHkhI-sukhI thAya che, ane teo tane karma to detA nathI, te (he bhAI!) temaNe tane sukhI kaI rIte karyo? jo maradijo ya duhido jAyadi kammodaeNa so sambo / tamhA du mArido de duhAvido cedi Na hu micchA // 257 // jo Na maradi Na ya duhido soviya kammodaeNa ceva khallu / tamhA Na mArido No duhAvido cedi Na hu micchA // 258 // marato ane je dukhI thato--sau karmanA udaye bane, tethI haNyo meM, dukhI karyo--tuja mata zuM nahi mithyA khare? vaLI nava mare, nava dukhI bane, te karmanA udaye khare, meMnavaho , navadukhI karyo-tuja mata zuM nahi mithyA khare? artha-je mare che ane je duHkhI thAya che te sau karmanA
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5ca paramAgama udayathI thAya che; tethI meM mAryo, meM du:khI karyo e tAre abhiprAya zuM kharekhara mithyA nathI? vaLI je nathI marate ane nathI du:khI thate te paNa kharekhara karmanA udayathI ja thAya che; tethI meM ne mAryo, meM na du:khI karyo e tAro abhiprAya zuM kharekhara mithyA nathI? esA dujA madI de dukkhidamuhide karemi satte ti / esA de mUDhamadI suhAsuhaM baMdhade kammaM // 259 // A buddhi je tuja-"dukhita tema sukhI karuM chuM jIvana, te mUDha mati tArI are! zubha-azubha bAMdhe karmane ra59. artha -tArI je A buddhi che ke huM jIvone du:khI-sukhI karuM chuM, te A tArI mUDha buddhi ja (mehasvarUpa buddhi ja) zubhAzubha karmane bAMdhe che. dukkhidamuhide satte karemi jaM evamajhavasidaM te / taM pAvavaMdhagaM vA puNNassa va vaMdhagaM hodi // 26 // mArimi jIvAvemi ya satte jaM evamajhavasidaM te / taM pAvavaMdhagaM vA puNNassa va baMdhagaM hodi / / 261 // karate tuM adhyavasAna-"dukhita-sukhI karuM chuM jIvane", te pApanuM baMdhaka agara to puNyanuM baMdhaka bane. ra60. karate tuM adhyavasAna-mAruM jivADuM chuM para jIvane', te pApanuM baMdhaka agara te puNyanuM baMdhaka bane. ra61. artha - huM jene duHkhIsukhI karuM chuM' AvuM je
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAmathasAra-baMdha adhikAra [ 89 mAruM *athavasAna. te ja pApanuM baMdhaka athavA puNyanuM adhaka Tya che. huM ne mAruM chuM ane jivADuM chuM" AvuM je tAruM madhyavasAna. te ja pApanuM baMdhaka athavA puNyanuM baMdhaka thAya che, avasiTeNa baMdhI sane mAreu mA va mAreu / eso baMdhasamAmo jIvANaM Nicchayapayasma // 262 / / mAre- mAro bane. che baMdha adhyavasAnathI. -A jIva kerA baMdhane saMkSepa nizcayanaya thakI. ra6ra. artha - ne mAro athavA na mA-karmabaMdha adhyavanathI ja thAya che. A. nizcayana, jIvonA baMdhane saMpa che. evamalie adatte abhavare pariggahe ceva / kIradi anjhavasANaM jaM teNa du vajhade pAvaM // 263 // taha vi ya sacce datte va apariggahattaNe ceva / kIradi anjhavasANaM jaM neNa du vajjhade puNNaM // 264 // tema alakamAMhI, adattamAM, abrahmane parigraha viSe P thAya adhyavasAna tethI pApabaMdhana thAya che. ra63. na rIti satya, dattamAM. vaLI brahma ne aparigraha thAya adhyavasAna tethI puNyabaMdhana thAya che. 264. je pariNamana mithyA abhiprAya hita hoya (svaparanA ektanA abhiprAya mahita hoya athavA bhAvika hoya te pariNamana mATe adhyavasAna rabda vaparAyache (miyA) nizcaya kavo, (miyA) abhiprAya karaevA arthamAM paNa te zabda vaparAya che,
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 ] paca paramAgama arza--e rIte (arthAta pUrve hiMsAnA adhyavasAya viSe kahyuM tema) asatyamAM, adattamAM, abrahmacaryamAM ane parigrahamAM je athavasAna karavAmAM Ave tenAthI pApane baMdha thAya che ane tevI ja rIte satyamAM, dattamAM, brahmacaryamAM ane aparigrahamAM je adhyavasAna karavAmAM Ave tenAthI puNyane baMdha thAya che, vatthu paDucca jaM puNa ajjhavasANaM tu hodi jIvANaM / Na ya vatthudo du baMdho anjhavasANeNa baMdhotthi // 265 // je thAya adhyavasAna jIvane, vastu-Azrita te bane, paNa vastuthI nathI baMdha, adhyavasAnamAtrathI baMdha che. 265. artha -vI, jene je adhyavasAna thAya che te vastune avalakhIne thAya che tepaNu vastuthI badha nathI, adhyavasAnathI ja baMdha che. dukkhidasahide jIve karemi baMdhemi taha vimocemi / jA esA mUDhamadI NiratyayA sA hu de micchA // 266 // karuM chuM dukhI-sukhI jIvane, vaLI baddha-mukta karuM are! A mUDhamati tuja che nirarthaka, tethI che miyA khare. ra66. artha -he bhAI! "huM ane du:khI sukhI karuM chuM, baMdhAvuM chuM tathA mukAvuM chuM' evI je A tArI mUDha mati (Ahita buddhi) che te nirarthaka hovAthI kharekhara mithyA (beTI) che, ajjhavasANaNimittaM jIvA vajhaMti kammaNA jadi hi / mucaMti mokkhamagge ThidA ya tA kiM karesi tumaM // 267 / /
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-badha adhikAra ten sau jIva adhyavasAnakAraNa karmathI baMdhAya jyAM ne mokSamAge ricata cho mukAya, tuM zuM kare bhalA? 267. artha: he bhAI! je kharekhara adhyavasAnanA nimitte chavo karmathI baMdhAya che ane mokSamArgamAM sthita mukAya che, te tuM zuM kare che? (tAre te bAMdhavA-choDavAne abhiprAya viphaLa gayo.) savve karedi jIvo ajjhavasANeNa tiriynnerie| ' devamaNue ya savve puNNaM pAvaM ca NeyavihaM // 268 // dhammAdhammaM ca tahA jIvAjIve alogalogaM ca / savve karedi jIvo ajjhavasANeNa appANaM // 269 // tiryaMca, nAraka, deva, mAnava puNya-pApa vividha je, te sarvarUpa nijane kare che jIva adhyavasAnathI. ra68. vaLI ema dharma-adharma, jIva-ajIva, loka-aloka je. te sarvarUpa nijane kare che jIva adhyavasAnathI. 2690 artha - jIva adhyavasAnathI tiyaca, nAraka, deva ane manuSya e sarva paryA, tathA aneka prakAranAM puNya ane pApa-e bAdhArUpa pitAne kare che. vaLI tevI rIte jIva adhyavasAnathI dharma-adharma, jIva-ajIva ane leka-alakae badhArUpa pitAne kare che. edANi Natthi jesiM ajjhavasANANi evamAdINi / te amuheNa suheNa ca kammeNa muNI Na lippaMti // 270 // e Adi adhyavasAna vidhavidha vartatAM nahi jemane, te munivare lepAya nahi zubha ke azubha karmo vaDe. 270.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ hara 3 paca paramAgamAM artha -A (pUrve kahelAM) tathA AvA bIjA paNa adhyavasAna jemane nathI, te munio azubha ke zubha kamathI lepAtA nathI. 1 buddhI vavasAo vi ya ajjhavasANaM madI ya viNNANaM / ekaTameva savvaM cittaM bhAvo ya pariNAmo // 271 // buddhi, mati, vyavasAya, adhyavasAna, vaLI vijJAna ne pariNAma, cittane bhAva-zabda sarva A ekAI che. ra71. artha-buddhi, vyavasAya, adhyavasAna, mati, vijJAna, citta, bhAva ane pariNAma-e badhA ekAI ja che (-nAma judAM che, artha judA nathI), evaM vavahAraNao paDisiddho jANa NicchayaNaeNa / NicchayaNayAsidA puNa muNiNo pAvaMti NicyANaM // 172 // vyavahAranaya e rIta jANu niSiddha nizcayanaya thakI; nizcayanayAzrita munivara prApti kare nirvANanI. ra72. athara-e rIte (pUrvokta rIte) (rAzrita evo) vyavahAranaya nizcayanaya vaDe niSiddha jANa nizcayanayane Azrita munio nirvANane pAme che. padasamidIguttIo sIlarAvaM jiNavarehi paNNataM / kuvvaMto vi amavvo aNNANI micchadiTThI du // 273 // jinavarakahelo vrata, samiti, gupti, vaLI tapa-zIlane karatAM chatAMya abhavya jIva ajJAnI mithyAdaSTi che. ra73.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra--badha adhikAra # hatuM atha-jinavarae kahelo vrata, samiti, gupti, zIla, tapa karatAM chatAM paNa abhavya jIva ajJAnI ane mithyAdaSTi che. mokkhaM asadahato abhaviyasatto du jo adhIejja / pATho Na karedi guNaM asadahaMtassa gANaM tu // 274 // mukti taNI zraddhArahita abhavya jIva zAstro bhaNe, paNa jJAnanI zraddhArahitane paThana e nahi guNa kare. ra74. atha-mokSane nahi zraddhato e je abhavyajIva che te zAstro to bhaNe che, paraMtu jJAnane nahi zraddhatA evA tene zAstrapaThana guNa karatuM nathI. saddahadi ya pattedi ya rocedi ya taha puNo ya phAsedi / dhamma bhogaNimittaM Na du so kammakkhayaNimittaM // 275 // te dharmane zraddha, pratIta, ruci ane sparzana kare, te bhagahetu dharmane, nahi karmakSayanA hetune. ra75. artha -te (abhavya jIva) bhAganA nimittarUpa dharmane ja zraddhe che, tenI ja pratIta kare che, tenI ja ruci kare che ane tene ja sparze che, paraMtu karmakSayanA nimittarUpa dharmane nahi, (karmakSayanA nimittarUpa dharmane nathI zraddhata, nathI tenI pratIta karato, nathI tenI ruci karatA ane nathI tene sparzata) AyArAdI NANaM jIvAdI daMsaNaM ca viNyapeyaM / chajjIvaNikaM ca tahaH bhaNadi carittaM tu vavahArAM // 276 // AdA khu majjha NANaM AdA me dasaNaM carittaM ca / . AdA paJcakkhANaM AdA me saMvaro jogo // 277 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreSTha paza paramAgama AcAra Adi jJAna che, chavAdi darzana jANavuM, jIvanikAya carita che-e kathana naya vyavahAranuM. ra76. muja Atma nizcaya jJAna che, muja Atma darzana-vyArita che, muja Atma pratyAkhyAna ne muja Atma saMvaroga che. ra77. athara-AcArAMga Adi zAso te jJAna che, jIva Adi to te dazana jANavuM ane cha chava-nikAya te cAritra che ema te vyavahAranaya kahe che. - nizcayathI mAre AtmA ja jJAna che, mAre AtmA ja darzana ane cAritra che, mAre AtmA ja pratyAkhyAna che, mArA AtmA ja saMvara ane vega (samAdhi, thAna) che. jaha phalihamaNI suddhoNa sayaM pariNamadi rAgamAdIhi / raMgijadi aNNehiM du so rattAdIhiM damvehiM // 278 // evaM NANI suddho Na sayaM pariNamadi rAgamAdIhiM / rAijjadi aNNehiM du so rAgAdIhiM dosehiM // 279 // jyama sphaTikamaNi che zuddha, raktarUpe svayaM nahi pariName, paNa anya je raktAdi dravyo te vaDe rAte bane ra78. tyama "jJAnI paNa che zuddha rAgarUpe svayaM nahi pariName, paNa anya je rAgAdi doSo te vaDe rAgI bane. ra79 artha-jema skaTikamaNi zuddha hovAthI rAgAdirUpe (ratAzaAdirUpe) potAnI meLe pariNamatuM nathI paraMtu anya ramata Adi dravyo vaDe te rakta (rAta) Adi karAya che, tema jJAnI arthAta AtmA zuddha hovAthI rAgAdipe potAnI meLe pariNamatA nathI paraMtu anya rAgAdi da vaDe te rAgI Adi karAya che.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra madha adhikAra Naya rAgadosamodaM kuvvadi NANI kasAyabhAvaM vA / sayamappaNo Na so teNa kArago tesiM bhAvANaM // 280 // kadI rAgadveSavameha agara kaSAyabhAvA nija viSe jJAnI svayaM karatA nathI, tethI na tatkAraka Thare. 280. artha:jJAnI rAgadveSameAhane ke kaSAyabhAvane peAtAnI meLe pAtAmAM karatA nathI tethI te, te bhAveAnA kAraka arthAt kartA nathI. [ pa rAgamhi ya dosamhi ya kasAyakammesu caiva je bhAvA / tehi du pariNamaMto rAgAdI vaMdhadi puNo vi // 281 // paNa rAga-dveSa-kaSAyakanimitta thAye bhAva je, te-rUpa je praName, pharI te khAMdhatA rAgAdina. 281. aH--rAga, dveSa ane kaSAyA~ hatAM (arthAt temanA udaya thatAM) je bhAvA thAya che te-rUpe pariNamatA ajJAnI rAgAdikane pharIne paNa khAMdhe che. rAgamhi ya dosamhi ya kasAyakammesu caiva je bhAvA / tehi du pariNamaMto rAgAdI baMdhade vedA // 282 // * ema rAga-dveSa-kaSAyakanimitta thAye bhAva je, te-rUpa AtmA pariName, te bAMdhatA rAgAdine. 282. aH - --rAga, dveSa ane kaSAyaka hAtAM (arthAt temanA udaya thatAM) je bhAveA thAya che te-rUpe pariNamatA thakA AtmA rAgAdikane khAMdhe che. appaDikamaNaM duvihaM apaJcakhANaM taheva viSNeyaM / edeNuvadeseNa ya akArago vaNido vedA // 283 // '
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMca paramAgama appaDikamaNaM duvihaM davve bhAve apaJcakhANaM pi / edeNuvadeseNa ya akArago vaNNido cedA // 284 // jAvaM appaDikamaNaM apaJcakhANaM ca davabhAvANaM / - kuvadi AdA tAvaM kattA so hodi NAdavo // 285 // aNapratikramaNa drayavidha, aNupacakhANa paNa kayavidha che, , -A rItanA upadezathI va akAraka jIvane. 283. aNapratikramaNa be--dravyabhAve, ema aNupacakhANa che, -A rItanA upadezathI vacce akAraka jIvane. 284. aNapratikramaNa vaLI ema aNupacakhANa dravyanuM, bhAvanuM, AtmA kare che tyAM lagI kata bane che jANavuM 285. artha -apratikramaNa be prakAranuM tema ja apratyAkhyAna be prakAranuM jANavuM-A upadezathI AtmA akAraka varNavavAmAM Avyo che. apratikamaNa be prakAranuM che-dravya saMbaMdhI ane bhAva saMbadhI; tevI rIte apratyAkhyAna paNa be prakAranuM che--dravya saMbaMdhI ane bhAva saMbaMdhI-A upadezathI AtmA akAraka varNavavAmAM Avyo che. jyAM sudhI AtmA dravyanuM ane bhAvanuM apratikramaNa tathA apratyAkhyAna kare che tyAM sudhI te kartA thAya che ema jANavuM. AdhAkammAdIyA poggaladavvassa je ime dosA / kaha te kuvadi NANI paradavvaguNA duje NicaM // 286 // AdhAkamma uddesiyaM ca poggalamayaM 'imaM davaM / / kaha taM mama hodi kayaM jaM NiccamacedaNaM vuttaM // 287 / /
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-baMdha adhikAra [ 97 AdhAkarama ityAdi pudgaladravyanA A deSa je, te kema "jJAnI" kare sadA paradravyanA je guNa che? 286. uddezI tema ja adhakarmI paugalika A dravya je, te kema mujakRta heya nitya ajIva bhAkhyuM jehane? 287. artha:-adha:karma Adi je A pudgaladravyanA doSe che (temane jJAnI arthAta AtmA karato nathI; temane jJAnI arthAta AtmA kema kare ke je sadA paradravyanA guNe che? mATe adha:karma ane uddezika evuM A pudgalamaya dravya che (te mAruM karyuM thatuM nathI;) te mAruM karyuM kema thAya ke je sadA acetana kahevAmAM AvyuM che?
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. 8. mekSa adhikAra Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li jaha NAma ko vi puriso vaMdhaNayamhi cirakAlapaDivaddho / tivvaM maMdasahAvaM kAlaM ca viyANade tassa // 288 / / jai Na vi kuNadi cchedaM Na mucaDhe teNa baMdhaNavaso saM / kAleNa u bahugeNa vi Na so Naro pAvadi vimokkhaM // 289 // iya kammabaMdhaNANaM padesaThipayaDimevamaNubhAgaM / jANato vi Na muJcadi mucadi so ceva jadi suddho // 29 // jyama puruSa ke baMdhana mahI pratibaddha je cirakALane, te tIvra-maMda svabhAva tema ja kALa jANe baMdhana, ra88. paNa je kare nahi cheda ta na mukAya, baMdhanavaza rahe, ne kALa bahu jAya tepaNa mukta te nara nahi bane; 289. tyama karmabaMdhananAM prakRti, pradeza, sthiti, anubhAgane jANe chatAM na mukAya jIva, je zuddha to ja mukAya che. ra90. artha:-jevI rIte baMdhanamAM ghaNu kALathI baMdhAyele kaI puruSa te baMdhananA tIvrarmada (AkarA-hIlA) svabhAvane ane kALane (arthAta A be dhana ATalA kALathI che ema jANe che, paraMtu je te baMdhanane pite kApate nathI te tenAthI chUTato nathI ane baMdhanavaza rahetA thake ghaNu kALe paNa te puruSa baMdhanathI
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-makSa adhikAra chUTavArUpa mekSane pAmato nathI; tevI rIte jIva kamabaMdhanenAM pradeza, sthiti, prakRti tema ja anubhAgane jANatAM chatAM paNa (karmabaMdhathI) chUTato nathI, paraMtu jo pote (rAgAdine dUra karI) zuddha thAya to ja chUTe che. jaha baMdhe ciMtaMto vaMdhaNavaddho Na pAvadi vimokkhaM / taha vaMdhe ciMtaMto jIvo vi Na pAvadi vimokkhaM // 291 // baMdhana mahIM je baddha te nahi baMdhacitAthI chUTe, tyama jIva paNa baMdho taNI citA karyAthI nava chUTe. ra91. atha:-jema baMdhanathI baMdhAyelo puruSa baMdhanA vicAra karavAthI mokSa pAmate nathI (arthAta baMdhathI chUTato nathI), tema jIva paNa badhAnA vicAra karavAthI mokSa pAmato nathI. jaha baMdhe chettUNa ya vaMdhaNavaddhodu pAvadi vimokkhaM / taha baMdhe chettUNa ya jIvo saMpAvadi vimokkhaM // 292 / / baMdhana mahI je baddha te nara baMdha chedanathI chUTe, tyama jIva paNa baMdho taNuM chedana karI mukti lahe. ra92. artha:-jema baMdhanathI baMdhAyelo puruSa baMdhone chedIne mokSa pAme che, tema jIva badhone chedIne mekSa pAme che. baMdhANaM ca sahAvaM viyANi, appaNo sahAvaM ca / baMdhesu jo virajadi so kammavimokkhaNaM kuNadi // 293 // baMdho taNo jANI svabhAva, svabhAva jANI Atmane, je baMdha mAMhI virakta thAya, kamakSa kare aho! ra3.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 paMca paramAgama artha: madhAnA svabhAvane ane AtmAnA svabhAvane jANIne badhA pratye je virakta thAya che, te karmAthI mukAya che. jIvo vaMdho ya tahA chijjaMti salakkhaNehiM NiyaehiM / paNNAchedaNapaNa du chiNNA [ttamAvaLA || 224 || jIva baMdha banne, niyata nija nija lakSaNe chedAya che; prajJAchINI thakI chedatAM banne judA paDI jAya che. 24. aH--jIva tathA khaMdha niyata svalakSaNAthI (pAtapAtAnAM nizcita lakSaNAthI) chedAya che; prajJArUpI chINI vaDe evAmAM AvatAM te nAnApaNAne pAme che arthAt judA paDI jAya che. 3 vo baMdho yatA chijjaMti salakkhaNehiM NiyaehiM / baMdho chededavvo suddho appA ya vettanvo // 295 // jIva khaMdha jyAM chedAya e rIta niyata nija nija lakSaNe, tyAM cheDavA e baMdhane, jIva grahaNa karavA zudghane. 25. atha: e rIte jIva ane madha temanAM nizcita svalakSaNAthI chedAya che. tyAM, madhane chedavA arthAt cheDavA ane zuddha AtmAne grahaNa karavA. kaha so vippadi appA paNNAe so du dhippade appA | jaha paNNAi vibhatto taha paNNAeva vettavvo // 296 // e jIva kema grahAya? jIva grahAya che prajJA vaDe; prajJAthI jyama judA karyAM, tyama grahaNa paNa prajJA vaDe. 296. artha:--( ziSya pUche che ke- ) te (zuddha) AtmA kaI
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-mela adhikAra [ 101 rIte grahaNa karAya? (AcAryabhagavAna uttara Ape che ke-) prajJA vaDe te (ka) AtmA prahaNa karAya che. jema prajJA vaDe bhinna karyo, tema prajJA vaDe ja grahaNa kare, pagNAe cittavyo jo ceDhA mo ahaM ta nnicchydo| avasesA je bhAvA te majma pare ti NAdavvA // 297 // prajJAthI graha-nizcaye je cetanAne te ja huM, bAkI badhA je bhAva te sau muja thakI para-jANavuM. ra97. artha-prajJA vaDa (AtmAne) ema grahaNa kare che-je cetanAro che te nizcayathI huM chuM, bAkInA je bhAve che te mArAthI para che ema jANavuM paNNAe cittavyo jo dahA so ahaM tu Nicchayado / avasesA je bhASA te majjha pare tti NAdavyA // 298 // paNNAe vittavyo jo NAdA so ahaM tu Nicchayado / avasesA je bhAvA te majjha pare tti NAdavvA / / 299 // prajJAthI graha-nizcaye je dekhanAre te ja huM, bAkI badhA je bhAva te sau muja thakI para-jANavuM. ra98. prajJAthI graho-nizcaye je jANanAre te ja huM, bAkI badhA je bhAva te sau muja thakI para-jANavuM. ra9. artha-prajJA vaDe ema grahaNa kare ke-je dekhanAra che te nizcayathI huM chuM, bAkInA je bhAve che te mArAthI para che ema jANavuM. - prajJA vaDe ema grahaNa kare che-je jANanAre che te nizcayathI huM chuM, bAkInA je bhAve che te mArAthI para che ema jANavuM
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ paca paramAra ko NAma bhaNijja vuho jAdu sance parAie bhAve / majjhamiNaM ti ya vayaNaM jANaMto appayaM suddhaM // 30 // sau bhAva je parakIya jANe, zuddha jANe Atmane, te keNu jJAnI "mAruM A evuM vacana bele khare? 300. artha-sarva bhAvone pArakA jANune keNa jJAnI, pitAne zuddha jANatuM ke, "A mArU che" (- A bhAvo mArA che) evuM vacana bele? theyAdI avarAhe jo kuvvadi so u saMkido bhamadi / mA vajjhejja keNa vi coro tti jaNamhi viyaraMto // 301 // jo Na kuNadi avarAhe so NissaMko du jaNavade bhamadi / Na vi tassa vajjhidu je ciMtA uppajjadi kayAi // 302 // evamhi sAvarAho bajjhAmi ahaM tu saMkido cedA / jai puNa NirAvarAho NissaMkohaM Na vajjhAmi // 303 // aparAdha cauryAdika kare je puruSa te zaMti phare, , ke lokamAM pharatAM rakhe ke cora jANI bAMdhaze; 301. aparAdha je karato nathI, niHzaMka loka viSe phare, baMdhAuM huM" evI kadI citA na thAya tehane. 302. tyama AtamA aparAdhI "huM baMdhAuM? ema sazaMka che, ne niraparAdhI jIva "nahi baMdhAuM ema niHzaMka che. 303, artha-je puruSa cArI Adi aparAdhe kare che te lokamAM pharatAM rakhe mane keAI cAra jANune bAMdhaze-pakaDaze" ema zakita kare che; je puruSa aparAdha karato nathI te lokamAM ni:zake kare che,
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra--mAkSa adhikAra [ 103 kAraNa ke tene dhAvAnI ciMtA kApi UpajatI nathI. evI rIte aparAdhI AtmA 'huM aparAdhI chuM tethI huM' badhAIza" ema zakti hAya che, ane jo niraparAdhI (AtmA) hAya teA * hu nahi badhA ? ema ni:zaka hoya che, ' saMsiddhirAdhasiddhaM sAdhiyamArAdhiyaM ca eya / avagadarAdho jo khalu vedA so hodi avarAdho // 304 // jo puNa NirAvarAdho cedA NissaMkio u so hor3a 1 ArAhaNAs NicaM vaTTei ahaM ti jANaMto // 305 // sasiddhi, siddhi, rAdha, ArAdhita, sAdhita--eka che, e rAdhathI je rahita che te AtamA aparAdha che; 304. vaLI AtamA je niraparAdhI te niHzakita hoya che, varte sadA ArAdhanAthI, jANutA 'huM' Atmane. 305. artha:--sasiddhi, rAdha, siddha, sAdhita ane ArAdhita --e zabdo ekAza che; je AtmA apagatarAdha' arthAt rAdhathI rahita che te AtmA aparAdha che. vaLI je AtmA niraparAdha che te ni:zaMka hAya che; - zuddha AtmA te ja huM chuM' ema jANatA thakA ArAdhanAthI sadA varte che. paDikamaNaM paDisaraNaM parihAro dhAraNA NiyattI ya / jiMdA rahA sohI aTThaviho hodi visakuMbho // 306 // * rAdha = ArAdhanA; prasannatA, kRpA, siddhi; pUrNatA, siddha karavuM te; pU karavu te.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 ] paMca paramAgama appaDikamaNamappaDisaraNaM apparihAro adhAraNAceva / aNiyattI ya arNidAgarahAsohI amayakuMbho // 307 // pratikramaNane pratisaraNa, vaLI pariharaNa, nivRti, dhAraNuM, vaLI zuddhi, niMdA, gaheNu-e aSTavidha viSakuMbha che. 36. aNapratikamaNa, aNapratisaraNa, aNupariharaNa, aNadhAraNa, anivRtti, aNagaha, aniMda, azudi-amRtakuMbha che. artha:- pratikamaNa, pratisaraNa, parihAra, dhAraNA, nivRtti. nidA, goM ane zuddhi-e ATha prakAranA viSakuMbha che (kAraNa ke emAM rtApaNAnI buddhi saMbhave che). apratikramaNa, atisaraNa, aparihAra. adhAraNuM anivRtti, aniMdA, agaha ane azuddhi e amRtakuMbha che (kAraNa ke emAM kartApaNAno niSedha che-kAMI karavAnuM ja nathI, mATe baMdha te nathI). 1. pratikramaNa =karelA doSonuM nirAkaraNa karavuM te 2 pratisaraNa=samaktAdi guNomAM preraNA 3. parihAra = mithyAtvAdi doSanuM nivAraNa 4 dhAraNa = pacanamaskArAdi matra, pratimA vagere bAhya danA Alabana vaDe cittane sthira karavuM te 5 nivRtti =bAla viSayakakSAyAdi icchAmAM vartatA cittane pAchuM vALavuM te 6 niMdA= AtmasAkSIe donuM pragaTa karavuM te 7 nahIM =gussAlIe denuM pragaTa karavuM te 8, zuddhi = dekha thatAM prAyazcitta laIne vizuddhi karavI te
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 9. sarvavizuddhajJAna adhikAra hatA. :- hA daviyaM jaM utpannaDa guNehiM taM tehiM jANamu aNaNaM / jaha kaDayAdIDiM du panjaehi kaNayaM agaNNamiha // 308 // jIvassAjIvassa duje pariNAmA du desidA sutte / taM jIvamanI vA tehimaNaNaM viyANAhi // 309 / / Na kudoci vi uppaNNo jamhA kajja Na teNa so AdA / uppAdedi Na kiMci vi kAragamavi teNa Na sa hodi // 310 // kammaM pahaba katA kattAraM taha paDaca kammANi / uppajjati ya NayamA siddhI du Na dIsade aNNA // 311 // je dravya Upaje je guNothI tethI jANu ananya che, jyama jagatamAM kaTakAdi paryAyothI kanaka ananya che. 308. jIva-ajIvanA pariNAma je darzAviyA sUtro mahI. te jIva agara ajIva jANu ananya te pariNAmathI. 309. Upaje na AtmA koIthI tethI na AtmA kAyache, upajAvato nathI keIne tethI na kAraNa paNa Thare. 310. re! kama-Azrita hoya kartA, karma paNa kartA taNe AzritapaNe Upaje niyamathI. siddhi nava bIjI dIse. 311. artha -je dravya je guNethI Upaje che te guNethI tene
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 ] paca paramAgama ananya jANa; jema jagatamAM kaDAM Adi paryAyathI suvarNa ananya che tema, jIva ane ajIvanA je pariNAme sUtramAM darzAvyA che, te pariNAmethI te jIva athavA ajIvane ananya jANa kAraNa ke keIthI utpanna thayA nathI tethI te AtmA (keInuM) kArya nathI, ane keIne upajAvatuM nathI tethI te (keInuM) kAraNa paNa nathI. niyamathI karmanA Azraye (-karmane alabIne) kartA hoya che; tema ja kartAnA Azraye karmo utpanna thAya che; bIjI kaI rIte kartAkarmanI siddhi jovAmAM AvatI nathI. cedA du payaDIaTuM uppajjai viNassai / payaDI vi ceyayaTuM uppajjai viNassai // 312 // evaM baMdho u doNhaM pi aNNoNNappaccayA have / appaNo payaDIe ya saMsAro teNa jAyade // 313 / / paNu jIva prakRtinA nimitte Upaje viNase are! ' ne prakRti paNa jIvanA nimitta Upaje viNase; 312, anyanA nimitta e rIta baMdha beu taNe bane -AtmA ane prakRti taNe, saMsAra tethI thAya che. 313. artha:-cetaka arthAt AtmA prakRtinA nimite Upaje che. tathA viNase che, ane prakRti paNa cetakanA arthAta AtmAnA nimitte Upaje che tathA viNase che. e rIte paraspara nimittathI bannene-AtmAno ne prakRtine --baMdha thAya che, ane tethI saMsAra utpanna thAya che,
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-sava"vizuddhajJAna adhikAra # 107 jA esa payaDIaTTa cedA Neva vimuMcae / ayANao have tAva micchAdiTTI asaMjao // 314 // jadA vimuMcae cedA kammaphalamaNaMtayaM / tadA vimutto havadi jANao pAsao muNI // 315 // utpAda-vyaya pratinimitte jyAM lagI nahi paritaje, ajJAnI, mithyAtvI, asaMyatatyAM lagI A jIvarahe; 314. A AtamAM jyAre karamanuM phaLa anatuM paritaje, jJAyaka tathA dazaka tathA muni teha karmavimukta che. 315. artha-jyAM sudhI A AtmA prakRtinA nimitta UpajavuMviNasavuM choDato nathI, tyAM sudhI te ajJAyaka che, mithyAdaSTi che, asaMyata che, jyAre AtmA anaMta karmaphaLane cheDe che, tyAre te jJAyaka che, dazaka che, muni che, vimukta (arthAta baMdhathI rahita) che, aNNANI kammaphalaM payaDisahAvahido du vededi / pANI puNa kammaphalaM jANadi udidaM Na vededi // 316 / / ajJAnI vede karmaphaLa prakRtisvabhAve sthita rahI, ne jJAnI te jANe udayagata karmaphaLa, vede nahIM. 316. artha--ajJAnI prakRtinA svabhAvamAM sthita rahyo thako karmaphaLane veda (bhogave che ane jJAnI to udita (udayamAM AvelA) karmaphaLane jANe che, veda nathI. Namuyadi payaDimabhanbo muha viadhjhAidaNa satyANi / guDaduddha pi pivaMtA Na paNNayA NinvisA hoti / / 317 / /
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 paca paramADama surIte bhaNune zAstra paNa prakRti abhavya nahIM taje, sAkarasahita kSIrapAnathI paNa sapanahi nirviSa bane. 317. artha-sArI rIte zAso bhaNane paNa abhavya prakRtine (arthAta prakRtinA svabhAvane) choDato nathI, jema sAkaravALuM dUdha pItAM chatA sarve niviSa thatA nathI. NivveyasamAvaNNo NANI kammapphalaM viyANedi / mahuraM kaDayaM vahuvihamaveyao teNa so hoi / / 318 // nirvedane pAmela jJAnI karmaphaLane jANato, -kaDavA-madhura bahuvidhane, tethI avedaka che aho! 318. artha -nivedaprApta (rAgyane pAmele) jJAnI mIThAkaDavA bahuvidha kamaphaLane jANe che tethI te avedaka che. Na vi kuvvai Na vi veyai NANI kammAI vahupayArAI / jANai puNa kammaphalaM baMdhaM puNNaM ca pAvaM ca / / 319 // karato nathI, nathI vedato jJAnI karama bahuvidhane; basa jANatA e baMdha tema ja karmaphaLa zubha-azubhane. 319. artha-jJAnI bahu prakAranAM karmone karato paNa nathI, vedo (bhagavata) paNa nathI; paraMtu puNya ane pAparUpa karmabaMdhane tathA karmaphaLane jANe che, dihI jaheva NANaM akArayaM taha avedayaM ceva / jANai ya baMdhamokkhaM kammudayaM NijjaraM ceva // 320 //
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-savizuddhajJAna adhikAra / 108 jyama netra, tema ja jJAna nathI kAraka, nathI vedaka are! jANe ja karmodaya, nirajarA, baMdha tema ja mokSane. 320. artha -jema netra (dazya padArthone karatuM bhegavatuM nathI, dekhe ja che), tema jJAna akAraka tathA adaka che, ane madha, mekSa, karmodaya tathA nijerAne jANe ja che. loyassa kuNadi viSha muraNArayatiriyamANuse satte / samaNANaM pi ya appA jadi kucadi chabihe kAe / 321 // loyasamaNANameyaM siddhata jai Na dIsadi viseso / loyassa kuNai viNha samaNANa vi appao kuNadi // 322 / / evaMNa ko vimokkhodIsadi loyasamaNANa doNhaM pi / NicaM kuvvaMtANaM sadevamaNuyAmure loe // 323 // jyamAM loko mAne "deva, nAraka Adi jIva viSNu kare, tyama zramaNa paNa mAne kadI "AtmA kare SaT kAyane, 321. to laka-muni siddhAMta eka ja, bheda temAM nava dIse, viSNu kare jyama lokamatamAM, zramaNamata AtmA kare; 322. e rIta loka-muni ubhayane mokSa kaI nahI dIse, -je deva, manuja, asuranA traNa lokane nitya kare. 3ra3. artha:-lokanA (laukika janA) matamAM deva, nAraka, tirtha"ca, manuSya-prANIone viSNu kare che; ane je zramanA (sunionA) mantavyamAM paNa cha kAyanA jIvone AtmA karato hAya to leka ane zramaNane eka siddhAMta thAya che, koI phera dekhAto nathI; (kAraNa ke) lekanA matamAM viSNu kare che ane
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11] paca paramAgama zramanA matamAM paNa AtmA kare che (tethI rtApaNAnI mAnyatAmAM ane samAna thayA). e rIta, deva, manuSya ane asuravALA traNe lokna sadAya karatA (arthAta traNe lokanA kartAbhAve niratara pravartatA) evA te leka tema ja zramaNabane keImokSa dekhAto nathI vavahArabhAsideNa du paradavvaM mama bhaNaMti avidiDhatyA / jANaMti NicchaeNa duNa ya maha paramANumittamavi kiMci // 324 // jaha ko vi garo jaMpadi amhaM gAmavisayaNayaraha / Na ya hA~ti tassa tANi du bhaNadi ya moheNa so appA / / 325 // emeva micchadiTThI gANI NIsaMsayaM ivadi eso / jo paradanvaM mama idi jANato appayaM kuNadi // 326 / / tamhA Na meM tiNacA doNha vi edANa kattavivasAyaM / paradavve jANato jANejjo didvirahidANaM // 327 // vyavahAramUDha atattvavida paradravyane mArukahe, paramANumAtra ne mAruM gAnI jANutA nizcaya vaDe. 3ra4. jyama puruSa keIkahe "amAruM gAma, pura ne deza che', paNa te nathI tenAM, are! jIva mehathI "mArAM" evI ja rIte je jJAnI paNa "muja jANatA paradravyane, nijarUpa kare paradravyane, te jarUra mithyAtvI bane. 3ra6. tethI "na mAruM jANuM jIva, paradravyamAM A ubhayanI kartutvabuddhi jANato, jANe sudaSTirahitanI. 3ra7. artha-jemaNe padArthanuM svarUpa jANyuM nathI evA puruSe
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-sarvavizuddhajJAna adhikAra [ 111 vyavahAranAM vacanene grahIne paradravya mArU che ema kahe che, paraMtu jJAnIe nizcaya vaDe jANe che ke "keI paramANumAtra paNa mAruM nathI, jevI rIte keI puruSa "amAruM gAma, amAre deza, amAruM nagara, amAruM rASTra" ema kahe che, paraMtu te tenAM nathI, mAhathI te AtmA mArAM kahe che; tevI ja rIte je jJAnI paNa 'padravya mArU che" ema jANato thake paradravyane pitArUpa kare che, te ni:saMdeha arthAta cekasa mithyAdaSTi thAya che. mATe tavo "paradravya mAruM nathI ema jANIne, A banene (lakane ane zramaNane-) paradravyamAM kartApaNAne vyavasAya jANatA thakA, ema jANe che ke A vyavasAya samyagdarzana rahita puruSane che. micchattaM jadi payaDI micchAdiTTI karedi appANaM / tamhA acedaNA te payaDI gaNu kArago patto // 328 // ahavA eso jIvo poggaladavvassa kudi micchattaM / tamhA poggaladacaM micchAdiTThI Na puNa jIvo // 329 // aha jIvo payaDI taha pozAlaTa kati micchattaM / tamhA dohiM kadaMtaM doNi vi bhuMjaMti tamsa phalaM // 330 // aha Na payaDI Na jIvo poggaladavvaM karedi micchattaM / tamhA poggaladavvaM micchattaM taM tu Na hu micchA // 331 // je prakRti mithyAtvanI mithyAtvI karatI Atmane, te te acetana prakRti kAraka bane tuja mata viSe! 328.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 ] paMca paramAgama athavA kare che jIva pudUgaladravyanA mithyAtvane, to to Thare mithyAtvI pudgaladravya, AtmA nava Thare! 3ra9. je jIva ane prakRti kare mithyAtva pudgaladravyane, te ubhayakta je hoya tenuM phaLa ubhaya paNa bhogave! 330. je nahi prakRti, nahi jIva kare mithyAtva pudgala dravyane, pudgaladarava mithyAtva vaNakRta -e zuM nahi mithyA khare? athara-je mithyAtva nAmanI (mehanIya karmanI) prakRti AtmAne mithyAdaSTi kare che ema mAnavAmAM Ave, to tArA matamAM acetana prakRti (mithyAtvabhAvanI) kartA banI! (tethI mithyAtvabhAva acetana Tharyo!). athavA, A jIva pudagala dravyanA mithyAtvane kare che ema mAnavAmAM Ave, to pudagala dravya mithyASTi kare! - jIva nahi! athavA jo jIva tema ja prakRti ane pudagala dravyane mithyAtvabhAvArUpa kare che ema mAnavAmAM Ave, te je bane vaDe karavAmAM AvyuM tenuM phaLa bane bhegave! athavA je pudagala dravyane mithyAvabhAvarUpa nathI prakRti karatI ke nathI jIva karatA (-bemAMthI kaI karatuM nathI) ema mAnavAmAM Ave, to yugalavya svabhAve ja mithyAtvabhAvarUpa kare! te zuM kharekhara mithyA nathI? (AthI ema siddha thAya che ke pitAnA mithyAtvabhAvanebhAvakamane-kartA jIva ja che.) kammehi du aNNANI kijjadi NANI taheva kammahi / kammehi suvAvijjadi jaggAvijjadi taheva kammehiM // 332 //
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-sarvavizuddhajJAna adhikAra [ 113 kammehi muhAvijjadi dukkhAvijjadi taheva kammehiM / kammehi ya micchattaM Nijjadi Nijjadi asaMjamaM ceva // 333 // kammehi bhamADijjadi udyamaho cAvi tiriyaloyaM ca / kammehi ceva kijjadi muhAmuhaM jettiyaM kiMci // 334 // jamhA kammaM kuladi kamma dedi haradi tti jaM kiMci / tamhA u savyajIvA akAragA hoti AvaNNA // 335 / / purisitthiyAhilAsI itthIkammaM ca purisamahilasadi / / esA AyariyaparaMparAgadA erisI du sudI // 336 // tamhA Na ko vi jIyo avaMbhacArI du amha uvadese / jamhA kammaM caiva hi kammaM ahilasadi idi bhaNidaM // 337 // jamhA ghAdedi paraM pareNa ghAdijjade ya sA payaDI / edeNatyeNaM kira bhaNNadi paraghAdaNAmetti // 338 // tamhA Na ko vi jIvo vaghAdao atthi amha uvadese / jamhA kammaM ceva hi kammaM ghAdedi idi bhaNidaM // 339 // evaM saMkhuvaesaM je du paruti erisaM samaNA / tesi payaDI kunvadi appA ya akAragA savve // 340 // ahavA maNNasi majjhaM appA appANamappaNo kuNadi / eso micchasahAvo tumheM eyaM muNaMtassa // 341 // appA Nicco'saMkhejapadeso desido du samayamhi / ga vi so sakkadi tatto hINo ahio ya kAhu~ je // 342 / /
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 ] paMca paramAgama jIvassa jIvarUvaM vittharado jANa logamettaM khu / tatto so kiM hINo ahio ya kahaM kuNadi danvaM // 343 // aha jANago du bhAvo gANasahAveNa acchade tti madaM / tamhA Na vi appA appayaM tu sayamappaNo kuNadi // 344 // ka kare ajJAnI tema ja jJAnI paNa karmo kare, karmo suvADe tema vaLI karmo jagADe jIvane; 33ra karmo kare sukhI tema vaLI karmo dukhI jIvane kare, karmo kare mithyAtvI tema asaMyamI karmo kare, 333.' karmo bhamAve UMdhuM ke, adha: ne tirya viSe, je kAMI paNa zubha ke azubha te sarvane karma ja kare. 34. kama ja kare che, karma e Ape, hare -saghaLuM kare, tethI kare che ema ke AtmA akAraka sarva che. 335. vaLI purUSakarma strIne ane strIkama I puruSane -evI zruti AcArya kerI paraMparA Utarela che. 336. e rIta "karma ja karmane I-kahyuM che kRtamAM, tethI na ke paNa jIva abrahmacArI ama upadezamAM. 337. vaLI je haNe parane, haNAye parathI, teha prakRti che, * -e arthamAM paraghAta nAmanuM nAmakarma kathAya che. 338. e rIte karma ja karmane haNatuM-kahyuM che zrutamAM, tethI na ke paNa jIva che haNanAra ama upadezamAM", pha39.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ samathasAra-sarvaviddhAna adhikAra ema sAMkhyane upadeza Ave, je zramaNa prarUpaNa kare, tenA mate prakRti kare che, jIva akAraka sarva che! 340. athavA tuM mAne "AtamAM mAro kare nija Atmane, te evuM tuja maMtavya paNamithyA svabhAva ja tuja khare. 341. jIva nitya tema vaLI asaMkhyapradezI darzita samayamAM, tenAthI tene hIna tema adhika karavA zakya nA. 342. vistArathIya varUpa jIvanuM lokamAtra ja che khare, zuM tethI te hIna-adhika banato? kema karate dravyane? 343. mAnatuM jJAyaka bhAva te jJAnaravabhAve sthita rahe, tA ema paNa AtmA svayaM nija AtamAne nahi kare. 344. atha- "karmo (jIvana) ajJAnI kare che tema ja karmo (jIvana) jJAnI kare che, karmo suvADe che tema ja karmo jagADe che, kama sukhI kare che tema ja karmo duHkhI kare che, karmo mithyAtva pamADe che tema ja karmo asaMyama pamADe che, karmo UalAka, aleka ane tiryazlokamAM bhamAve che, je kAMI paNa jeTaluM zubha-azubha che te badhu karmo ja kare che. jethI karma kare che, kama Ape che, karma harI le che-ema je kaI paNa kare che te karma ja kare che, tethI sarva jIvo akAraka (akartA) kare che. vaLI, puruSavedakama sIna abhilASI che ane strIvedakarma purUSanI abhilASA kare che-evI A AcAryanI paraMparAthI UtarI AvelI kRti che; mATe amArA upadezamAM keI paNa jIva abrahamacArI nathI, kAraNa ke kama ja karmanI abhilASA kare che ema kahyuM che,
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19i , , paMca paramagAma vaLI, je parane haNe che ane je parathI haNAya che te prakRti che e arthamAM paghAtanAmakarma kahevAmAM Ave che, tethI amArA upadezamAM keI paNa jIva upaghAtaka (haNanAra) nathI kAraNa ke kama ja karmane haNe che ema kahyuM che." * (AcAryabhagavAna kahe che ke -) A pramANe A sAMkhyamatane upadeza je zramaNe (jena munio) prarUpe che temanA matamAM prakRti ja kare che ane AtmAe te sarve akAraka che ema kare che! athavA (kartApaNAne pakSa sAdhavAne) je tuM ema mAne ke mAre AtmA pitAnA (vyarUpa) AtmAne kare che, te evuM jANanArane tAre e mithyAsvabhAva che (arthAta ema jANavuM te tAre mithyAsvabhAva che); kAraNa ke-siddhAMtamAM AtmAne nitya, asaMkhyAta-dezI batAvyo che, tenAthI tene hInaadhika karI zakAtuM nathI; vaLI vistArathI paNa jIvanuM jIvarUpa nizcayathI lokamAtra jANa; tenAthI zuM te hIna athavA adhika thAya che? te pachI (AtmA) dravyane (athata dravyarUpa AtmAne kaI rIte kare che? athavA je "jJAyaka bhAva te jJAnasvabhAve sthita rahe che? ema mAnavAmAM Ave, to ema paNa AtmA pote potAnA AtmAne karato nathI ema kare che! ' (A rIte katapaNuM sAdhavA mATe vivakSA palaTIne je pakSa kahyo te ghaTato nathI.) . (A pramANe, karmane kartA karma ja mAnavAmAM Ave te syAdavAda sAthe virodha Ave che; mATe AtmAne ajJAna-avasthAmAM
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ samathasAra-savizuddhajJAna adhikAra # 17 kathaMcita pitAnA ajJAnabhAvarUpa kamane kartA mAna, jethI syAdavAda sAthe virodha Avato nathI.) kehici du panjaehiM viNassae Neva kehici du jIvo / jamhA tamhA kucadi so vA aNNo va NeyaMto // 345 / / kehiMci du pajjaehiM viNassae Neva kehici du jIvo / jamhA tamhA vedadi so vA aNNo va yaMto // 346 // jo ceva kuNadi so ciya Na vedae jassa esa siddhaMto / so jIvo NAdaco micchAdiTTI aNArihado // 347 / / aNNo karedi aNNo paribhujadi jassa esa siddhaMto / so jIvo NAdanyo micchAdiTThI aNArihado // 348 // paryAya kaMIkathI viNase jIva, kaMIkathI nahi viNase, tethI kare che te ja ke bIje-nahI ekAMta che. 345. paryAya kaMIkathI viNase jIva, kaMIkathI nahi viNase, jIva tethI vede te ja ke bIjo-nahI ekAMta che. 346. jIva je kare te bhagave nahi-jehane siddhAMta e, te jIva mithyAdaSTi che, ahaMtanA matane nathI. 347. jIva anya karato, anya vede-jehano siddhAMta e, te jIva mithyASTi che, ahaMtanA matane nathI. 348. arthakAraNa ke jIva keTalAka paryAyothI nAza pAme che ane keTalAka paryAyAthI nathI nAza pAmate, tethI "(je legave che) te ja kare che athavA bIje ja kare che. evA ekAMta nathI ( syAdavAda che).
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ it . ya 52mAbha . kAraNa ke jIva keTalAka paryAyAthI nAza pAme che ane keTalAka paryAyAthI nathI nAza pAmato, tethI (je kare che, te je bhegave che. athavA bIjo ja bhAgave che? evo ekAMta nathI (2yAvA che). je kare che te ja nathI bhegavata evo jene siddhAMta che, te jIva mithyASTi, anAhata (ahaMtanA matane nahi mAnanAra) bIje kare che ane bIjo bhogave chee jene siddhAMta cha, te 75 bhidhyASTi, sanAta (mauna) . jaha sippio du kammaM kuvvadi Na ya so du tammao hodi / taha jIvo vi ya kammaM kubadi Na ya tammao hodi // 349 // jaha sippiyo du karaNehi kucadi Na so du tammao hodi / taha jIvo karaNehiM kubvadi Na ya tammao hodi // 350 // jaha sippio du karaNANi giNhadi Na so du tammao hodi / taha jIvo karaNANi du giNhadi Na ya tammao hodi // 351 // jaha sippi du kammaphalaM bhujadi Na ya so du tammao hodi / taha jIvo kammaphalaM bhuMjadi Na ya tammao hodi // 352 / / evaM vavahArassa du vattavvaM darisaNaM samAseNa / muNu Nicchayassa bayaNaM pariNAmakadaM tu jaM hodi // 353 // jaha sippio duceSTuM kunvadi ivadi ya tahA aNaNNo se| taha nIvo vi ya kammaM kucadi habadi ya aNaNNo se // 354 //
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-savaivizuddhajJAna adhikAra [ 119 jaha ceTaM kuvvaMto du sippio Nicadukkhido hodi / tatto siyA aNaNNo taha ceTTato duhI jIvo // 355 // jyama zilpI karma kare paraMtu te nahIM tanmaya bane, tyama jIva paNa karmo kare paNa te nahI tanmaya bane. 349. jyama zilpI karaNa vaDe kare paNa te nahIM tanmaya bane, tyama jIva karaNa vaDe kare paNa te nahIM tanmaya bane. 350. jyama zilpI karaNa grahe paraMtu te nahIM tanmaya bane, tyama jIva paNa karaNe grahe paNa te nahIM tanmaya bane. 351. zilpI karamaphaLa bhogave paNa te nahIM tanmaya bane, tyama chavakaramaphaLa bhogave paNa te nahI tanmaya bane 3para. e rIta mata vyavahArane saMkSepathI vaktavya che; sAMbhaLa vacana nizcaya taNuM pariNAmaviSayaka jeha che. 353. zilpI kare ceSTA ane tenAthI teha ananya che, tyama jIva karma kare ane tenAthI teha ananya che. 3pa4. ceSTA karatA zilpI jema dukhita thAya niraMtare, ne dukhathI teha ananya, tyama jIva ceSTamAna dukhI bane. 355. a--jema zilpI (-sAnI Adi kArIgara) kuMDaLa Adi karma kare che paraMtu te tanmaya (temaya. kuMDaLAdimaya) te nathI. tema jIva paNa payapApa Adi pudgalakama kare che paraMtu tanmaya (pudgalakarmamaya) thato nathI. jema zipI hathoDA Adi karaNe vaDe (karma) kare che paraMtu te tanmaya (hathoDA Adi karaNamaya) thatuM nathI, tema jIva (mana-vacana-kAyarUpa) karaze
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 ] 5raza paramAgama vaDe (karma) kare che paraMtu tanmaya (mana-vacana-kAyarUpa karaNeya) thatA nathI. jema zilpI karaNene grahaNa kare che paraMtu te tanmaya thato nathI, tema chava karIne grahaNa kare che paraMtu tanmaya (karaNomaya) thato nathI. jema zilpI kuMDaLa Adi karmanA phaLane (khAnapAna Adine bhagave che paraMtu te tanmaya(khAnapAnAdimaya) thato nathI, tema jIva puNya-pApAdipudagalakarmanA phaLane (pudagalapariNAmarUpa sukhadu:khAdine) legave che paraMtu tanmaya (pudagalapariNAmarUpa mukhadukhAdimaya) thato nathI. e rIte te vyavahArane mata saMkSepathI kahevAyogya che. " (have nizcayanuM vacana sAMbhaLa ke je pariNAmaviSayaka che. jema zilpI ceSTArUpa karma (pitAnA pariNAmarUpa karmane) kare che ane tenAthI ananya che. tema chava paNa (pitAnA pariNAmarU5) karmane kare che ane tenAthI ananya che. jema ceSTArUpa karma karato ziyI nitya duHkhI thAya che ane tenAthI (dukhathI) ananya che, tema ceSTA karatA (pitAnA pariNAmarUpa karmane karato) jIva duHkhI thAya che ane dukhathI ananya che) jaha seDiyA duNa parassa seDiyA seDiyA ca sA hodi| taha jANago du Na parassa jANago jANago so du // 356 // jaha seDiyA duNa parassa seDiyA seDiyA ya sA hodi / taha pAsago du Na parassa pAsago pAsago so du // 357 // jaha seDiyA du Na parassa seDiyA seDiyA ya sA hodi / taha saMjado du Na parassa saMjado saMjado sau du // 358 //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-sarvavizuddhajJAna adhikAra [121 jaha seDiyA du Na parassa seDiyA seDiyA ya sA hodi / taha IsaNaM du Na parassa saNaM dasaNaM taM tu // 359 // evaM tu NicchayaNayassa bhAsidaM gANadasaNacaritte / suNu vavahAraNayassa ya vattavvaM se samAseNa // 360 // jaha paradavvaM seDadi hu seDiyA appaNo sahAveNa / taha paradavvaM jANadi NAdA vi saeNa bhAveNa // 361 // jaha paradavaM seDadi hu seDiyA appaNo sahAveNa / taha paradavvaM passadi jIvo vi saeNa bhAveNa // 362 // jaha paradavaM seDadi hu seDiyA appaNo sahAveNa / taha paradavaM vijahadi NAdA vi saeNa bhAveNa // 363 // jaha paradavaM seDadi hu seDiyA appaNo sahAveNa / taha paradavvaM sahahadi sammadiTThI sahAveNa // 364 // evaM vavahArassa du viNicchaoM NANadaMsaNacaritte / bhaNido aNNesu vi pajjaemu emeva NAdavo // 365 // jyama seTikA nathI para taNI, che seTika basa seTikA. zAyaka nathI tyama para taNe. jJAyaka khare jJAyaka tathA 3pa6. jyama seTikA nathI para taNI, che seTikA basa seTikA, darzaka nathI tyama para taNe, darzaka khare darzaka tathA 357. jyama seTikA nathI para taNI, che seTikA basa seTikA, saMyata nathI tyama para taNe, saMyata khare saMyata tathA 358,
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 ] paMca paramAgama jyama seTikA nathI para taNI, che seTikA basa seTikA, darzana nathI tyama para taNuM, darzana khare darzana tathA. 359. ema jJAna-darzana-caritaviSayaka kathana nizcayanaya taNuM; sAMbhaLa kathana saMkSepathI enA viSe vyavahAranuM. 360 jyama nija svabhAvathI seTikA paradravyane dhoLuM kare, jJAtAya e rIte jANate nija bhAvathI paradravyane 361. jyama nija svabhAvathI seTikA paradravyane dhoLuM kare, AtmAya e rIte dekhate nija bhAvathI paradravyane; 36ra. jyama nija svabhAvathI seTikA paradravyane dhoLuM kare, jJAtAya e rIta tyAga nija bhAvathI paradravyane; 33. yama nija svabhAvathI seTikA paradravyane ghoLuM kare, sudaSTi e rIta zraddhata nija bhAvathI paradravyane. 364. ema jJAna-darzana-caritamAM nirNaya kaho vyavahArane,, ne anya paryAye viSe paNa, e ja rIte jANo. 36pa. atha:-(joke vyavahAreparakone ane AtmAne yajJAyaka, dazya darzaka, tyAjyatyAjaka ityAdi saMbaMdha che, tepaNa nizcaye to A pramANe che:-) jema khaDI paranI (-bhIMta AdinI) nathI, khaDI te to kharI ja che, tema nAyaka (jANanArA, AtmA-) para (paradravyane) nathI, jJAyaka te te jJAyaka ja che. jema khaDI paranI nathI, khaDI te te khaDI ja che, tema dazaka (dekhanAre, AtmA) para nathI, darzaka te to dazaka ja che. jema khaDI paranI (-bhIMta AdinI) nathI, khaDI te te khaDI ja che, tema saMta satyAga
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-sarvavijJAna adhikAra 13 karanAre. AtA) para (-paravyano) nathI. rAyata te to sayata ja che. jema khaDI paranI nathI, khaDI te to kharI ja che, tema darzana arthAta zraddhAna paranuM nathI. darzana te te dazana ja che ane zradAna te to zradAna ja che. e pramANe rAna-darzanacAritra vize nizcayanayanuM kathana che. vaLI te viSe saMpathI vyavahAranayanuM kathana sAMbhaLa jema khaDI pAtAnA svabhAvathI (bhIMta Adi) paravyane sapheda kare che, tema jJAtA paNa pitAnA svabhAvathI paradravyane jANe che. jema khaDI potAnA svabhAvathI paradravyane rada kare che, tema jIva paNa pitAnA svabhAvathI paravyane dekhe che, jema khaDI pitAnA svabhAvathI paradavyane sapheda kare che, tema jJAtA paNa pitAnA svabhAvathI paradavyane tyAge che. jema khaDI potAnA svabhAvathI paravyane rAkeda kare che, tema rAmyagdaSTi potAnA svabhAvathI paradravyane zake che. A pramANe jJAna-darzanacAritra viSe vyavahAranayane nirNaya kahyo; bIjA paryAya vize paNa e rIte ja jANo. dasaNaNANacarittaM kiMci vi Natthi du acedaNe visae / tamhA kiM ghAdayade cedayidA tesu visaemu // 366 // dasaNaNANacaritaM kiMci vi Natthi du acedaNe kamme / tamhA kiM ghAdayade cedayidA tamhi kammamhi // 367 // dasaNaNANacarittaM kiMci vi Natthi du acedaNe kAe / tamhA kiM ghAdayade cedayidA temu kAesu // 368 // NANassa desaNassa ya bhaNido ghAdo tahA carittassa / Na vi tarhi poggaladambassa ko vi ghAdo du NihiTTho // 369 //
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha, paramAgama ' jIvassa je guNA kei Natthi khalu te paremu damvesu / tamhA sammAdihissa patthi rAgo du visaesu // 370 // rAgo doso moho jIvamseva ya aNaNNapariNAmA / edeNa kAraNeNa du saddAdisu Natthi rAgAdI // 371 // cAritra-darzana-jJAna jarIye nahi acetana viSayamAM, te kAraNe A AtamAM zuM haNI zake te viSayamAM? 366. cAritra-darzana-jJAna jarIye nahi acetana karmamAM, te kAraNe A AtamA zuM haNI zake te karmamAM? 367. cAritra-darzana-jJAna jarIye nahi acetana kAyamAM, ' te kAraNe A AtamA zuM haNI zake te kAyamAM? 368. che jJAna, darzana taNe, upaghAta bhAge caritane, tyAM kAMI paNa bhAkhyo nathI upaghAta pudgaladravyo. 369. je guNa jIva taNu, khare te kaI nahi paradravyamAM, te kAraNe viSayo prati sudRSTi jIvane rAga nA. 370. vaLI rAga, dveSa, vimehato jIvanA ananya pariNAma che, te kAraNe zadAdi viSayomAM nahIM rAgAdi che. 371. atha:-dazana-jJAnacAritra acetana viSayamAM jarA paNa nathI, tethI AtmA te viSayamAM zuM haNe (arthAta zAne ghAta karI zake)? dazana-jJAnacAritra acetana kamamA jarA paNa nathI, tethI AtmA te kAmamAM zuM haze? (kAI haNu zakti nathI.)
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithasAra-sAvavijJAna adhikAra 1 darzana-jJAnacAritra acetana kayAmAM jarA paNa nathI, tethI AtmA te kAyAomAM zuM haze? (kAMI haNu zakato nathI.) jJAnane, dazanane tathA cAritrane ghAta kahyo che, tyAM pudagala dravyane ghAta jarA paNa kahyo nathI. (darzana-jJAnacAritra haNAtAM pagalavya haNAtuM nathI.) ( A rIte ) je kaI jIvanA guNe che, te kharekhara para dravyomAM nathI; tethI samyagdaSTine viSaya pratye rAga nathI. vaLI rAga, dveSa ane meha jIvanA ja ananya (ekarUpa) pariNAma che, te kAraNe rAgAdika zabdAdi viSayomAM (paNa) nathI. , (rAgadveSAdi samyagdaSTi AtmAmAM nathI tema ja jaDa viSayamAM nathI, mAtra ajJAnadazAmAM rahelA jIvanA pariNAma che.) aNNadavieNa aNNadaviyassa No kIrae guNuppAo / tamhA du savvadanvA uppajjaMte sahAveNa // 372 // ko dravya bIjA dravyane utpAda nahi guNane kare, tethI badhAye dravya nija svabhAvathI Upaje khare. 372. artha -anya dravyathI anya dravyane guNanI utpatti karI zakAtI nathI; tethI (e siddhAMta che ke, sarva dravyo potapotAnA svabhAvathI Upaje che. NididasaMthudavayaNANi poggalA pariNamaMti bahugANi / tANi muNidaNa rUsadi tUsadi ya puNo ahaM bhaNido // 373 // poggaladavvaM saddattapariNadaM tassa jadi guNo aNNo / tamhA Na tumaM bhaNido kiMci vi kiM rUsasi abuddho // 374 / /
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazi paramAgama asuho suho ca sado Na taM bhaNadi suNasu maMti so veva / Na ya edi viNiggahiduM sodavisayamAgadaM saI // 375 // amuhaM muhaM va rUvaM Na taM bhaNadi peccha maMti so ceva / Na ya edi viNiggahiduM cakkhuvisayamAgadaM rUpaM / / 376 // asuho suho va gaMdho Na taM bhaNadi jigdha maMti so ceva / / Na ya edi viNiggahiduM ghANavisayamAgadaM gaMdhaM // 377 // asuho muho va raso Na ta bhaNadi rasaya maM ti so ceva / Na ya edi viNiggahiduM rasaNavisayamAgadaM tu rasaM // 378 // asuho maho va phAso Na ta bhaNadi phusama maMti so ceva / Na ya edi viNiggahidu kAyavisayamAgadaM phAsaM // 379 // asuho suho va guNo Na ta bhaNadi bujjha ma ti so ceva / Na ya edi viNiggahiduM buddhivisayamAgadaM tu guNaM // 380 // asuhaM muhaM va davaM Na taM bhaNadi bujjhamaM ti so ceva / Na ya edi viNiggahiduM buddhivisayamAgadaM davvaM // 381 // evaM tu jANiUNaM uksamaM Neva gacchade mUDho / NiggahamaNA parassa ya sayaM ca buddhiM sivamapatto // 382 // re! pugale bahuvidha nidAtutivacanarUpa pariName, tana sue, 'bhulne dhugae, zeSa-tASa yo 43. 373. pudgaladarava zatvapariNata, tehane guNa anya che, te nava kahyuM kaMI paNa tane, he abudha! roSa tuM kayama kare? zubha ke azubha je zabda te "tuM suNa mane na tane kahe, ne jIva paNa grahavA na jAye karNagocara zabdane; 375.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-savaivizuddhajJAna adhikAra [ 127 zubha ke azubha je rUpa te "tuM je mane' na tane kahe, ne jIva paNa grahavA na jAye cakSugocara rUpane 376. zubha ke azubha je gaMdha te "tuM sUMdha mujane nava kahe, ne jIva paNa grahavA na jAye ghANagocara gaMdhane; 377. zubha ke azubha rasa jeha te tuM cAkha mujane nava kahe, ne jIva paNa grahavA na jAye rasanagocara rasa are! 378. zubha ke azubha je sparzata "tuM sparza mujane nava kahe, ne jIva paNa grahavA na jAye kAyagocara sparzane; 379. zubha ke azubha je guNa te tuM jANu mujane nava kahe, ne jIva paNa grahavA na jAye buddhigocara guNane; 380. zubha ke azubha je dravya te tuM jANu mujane nava kahe, ne jIva paNa grahavA na jAye buddhigocara dravyane. 381. -A jANIne paNa mUDha jIva pAme nahIM upazama are! ziva buddhine pAmela nahi e para grahaNa karavA cahe. 38ra. artha -bahu prakAranAM niMdAnAM ane stutinAM vacanarUpe pudagale pariName che; temane sAMbhaLIne ajJAnI chava mane kahyuM? ema mAnIne raSa tathA toSa kare che arthAta gusse thAya che tathA khuzI thAya che). pudgala dravya zabdapaNe pariNamyuM che, teno guNa (tArAthI) anya che, to te ajJAnI jIva! tane kAMI paNa kahyuM nathI; tuM ajJAnI thaye thake roSa zA mATe kare che ? azubha athavA zubha zabda tane ema nathI kahetA ke "tu
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 ] paMca paramAgama 7 mane sAMbhaLa; ane AtmA paNa ( peAtAnA sthAnathI chUTIne ), zrotra driyanA viSayamAM AvelA zabdane grahavA (jANavA) jatA nathI. J azubha athavA zubha rUpa tane ema nathI kahetu` ke 'tu* mane kairava jo'; ane AtmA paNa (pAtAnA sthAnathI chUTIne ), cakSuiMdriyanA viSayamAM AvelA (arthAt cakSugAcara thayelA) rUpane grahavA jatA nathI. ( azubha athavA zubha gaMdha tane ema nathI kahetI ke tu' mane sugha; ane AtmA paNa dhrANe driyanA viSayamAM AvelI gaMdhane ( peAtAnA sthAnathI vyuta thaIne) grahavA jatA nathI, azubha athavA zubha sa tane ema nathI kahetA ke tuM cAla mane cAkha; ane AtmA paNa rasanA-driyanA viSayamAM AvelA rasane ( peAtAnA sthAnathI chUTIne) grahavA jatA nathI. ghU azubha athavA zubha sparza tane ema nathI kahetA ke tuM mane pUrNa"; ane AtmA paNa ( pAtAnA sthAnathI chUTIne), kAyAnA (-sparzendriyanA viSayamAM AvelA spana grahavA jatA nathI. * azubha athavA zubha guNa tane ema nathI kahetA ke tudeg mane jANa'; ane AtmA paNa (peAtAnA sthAnathI chUTIne ), buddhinA viSayamAM AvelA guNane grahavA jatA nathI, azubha athavA zubha dravya tane ema nathI kahetu ke tuM sane jANu '; ane AtmA paNa (peAtAnA sthAnathI chUTIne ), buddhinA viSayamAM AvelA dravyane grahavA jatA nathI. AvuM jANIne paNa mUDha jIva upazamane pAmatA nathI; ane
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-sarvaviddhajJAna adhikAra [ 129 ziva buddhine (kalyANakArI buddhine, samyajJAnane) nahi pAmela pite para prahavAnuM mana kare che, kammaM jaM puvakayaM suhAsuhamaNeyavittharavisesaM / tatto Niyattade appayaM tu jo so paDikkamaNaM // 383 // kammaM jaM suhamasuhaM jamhi ya bhAvamhi vajjhadi bhavissaM / tatto Niyattade jo so paccakkhANaM havadi cedA // 384 // jaM suhamamuhamudiNaM saMpaDi ya aNeyavittharavisesaM / taM dosaM jo cedadi so khalu AloyaNaM cedA // 385 // NicaM paJcakkhANaM kunvadi NicaM paDikamadi jo ya / NicaM Aloceyadi so hu carittaM havadi cedA // 386 // zubha ne azubha anekavidha pUrve kareluM karma je, tethI nivarse Atmane, te AtamAM pratikramaNa che 383. zubha ne azubha bhAvI karama je bhAvamAM baMdhAya che, tethI nivatana je kare, te AtamA pacakhANa che 384. zubha ne azubha anekavidha che vartamAne udita je, te deSane je cetate, te jIva Alocana khare. 385. pacakhANa nitya kare ane pratikramaNa je nitya kare, nitya kare AlocanA, te AtamA cAritra che. 386. atha-pUve kareluM je aneka prakAranA vistAravALuM (jJAnAvaraNIyAdi) zubhAzubha karma tenAthI je AtmAne potAne *nivartAve che, te AtmA pratikamaNa che. * nivartAvavuM = pAchA vALavu, aTakAvavuM, dUra rAkhavuM
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ we tho 130 ] paMca paramAgama ' bhaviSya kALanuM je zubha-azubha kama te je bhAvamAM thAya che te bhAvathI je AtmA nivarte che, te AtmA pratyAkhyAna che. vata mAna kALe udayamAM Avelu' je aneka prakAranA vistAravALu zubha-azubha kama' te dASane je AtmA cete che-anubhave che--jJAtAbhAve jANI le che (arthAt tenuM svAmitva-kartApaNuM cheDe che), te AtmA kharekhara AlecanA che. je sadA pratyAkhyAna kare che, sadA pratikramaNa kare che ane sadA AleAcanA kare che, te AtmA kharekhara cAritra che. vedato kammaphalaM appANaM kuNadi jo du kammaphalaM / so taM puNo vibaMdhadi vIyaM dukkhassa aTThavihaM // 387 // vedato kammaphalaM mae kadaM muNadi jo du kammaphalaM / so taM puNo vi baMdhadi vIyaM dukkhassa aTThavihaM // 388 // vedato kammaphalaM suhido duhido ya havadi jo vedA | so taM puNo vi vaMdhadi vIyaM dukkhassa aTThavi // 389 // je kaphaLane vedatA nijarUpa karamaphaLane kare, te phrIya bAMdhe avadhanA kane--dukhakhIjane; 387. je kamaphaLane vedatA jANe 'karamaphaLa meM karyuM.', te rIya bAMdhe avidhanAka ne dukhakhIjane; 388. je kamaphaLane vedatA AtmA sukhI-dukhI thAya che, te krIya bAMdhe avidhanA karmone--dukhakhIjane. 389. artha:kanA phaLane vedatA thakA je AtmA kamaLane pAtArUpa kare che (mAne che ), te pharIne paNa ATha prakAranA kramane -
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-rAvizuddhajJAna adhikAra [ 13 du:khanA bIjane--bAMdhe che. karmanA phaLane vedata thake je AtmA karmaphaLa meM karyuM? ema jANe che, te pharIne paNa ATha prakAranA karmane-du:khanA jAne-mAMdhe the. karmanA phaLane vedata thake je AtmA sukhI ane duHkhI thAya che, te pharIne paNa ATha prakAranA karmane-du:khanA bIjane- mAMdhe cha. satyaM NANaM Na havadi jamhA satthaM Na yANade kiMci / tamhA aNNaM NANaM aNNaM satthaM jiNA veti // 390 // saho NANaM Na havadi jamhA saddo Na yANade kiMci / tamhA aNNaM NANaM aNNaM saI jiNA veti // 391 // rUpaM NANaM Na havadi jamhA ruvaM Na yANade kiMci / tamhA aNNaM NANaM aNNaM rUvaM jiNA veti // 392 // caNNo NANaM Na havadi jamhA vaNNo Na yANade kiMci / tamhA aNNaM NANaM aNNaM vaNaM jiNA uti // 393 // gaMdho NANaM Na havadi jamhA gaMdho Na yANade kiMci / tamhA aNNaM NANaM aNNaM gaMdhaM jiNA veti // 394 // Na raso du hadi NANaM jamhA du raso Na yANade kiMciM / tamhA aNNaM NANaM rasaM ca aNNaM jiNA veti // 395 // phAso Na havadi NANaM jamhA phAso Na yANade kiMci / tamhA aNNaM NANaM aNNaM phAsaM jiNA veti // 396 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13ra 1 paMca paramAgama kammaM gANaM Na havadi jamhA kammaM Na yANade kiMci / tamhA aNNaM gANaM aNNaM kammaM jiNA beMti // 397 // dhammo NANaM Na havadi jamhA dhammo Na yANade kiMci / tamhA aNNaM gANaM aNNaM dhammaM jiNA beMti // 398 // NANamadhammo Na havadi jamhAdhammo Na yANade kiMci / tamhA aNNaM gANaM aNNamadhammaM jiNA veMti // 399 // kAlo NANaM Na havadi jamhA kAlo Na yANade kiMci / tamhA aNNaM gANaM aNNaM kAlaM jiNA beMti // 400 // AyAsaM pi Na NANaM jamhAyAsaM Na yANade kiMci / tamhAyAsaM aNNaM aNNaM NANaM jiNA veMti // 401 // NajjhavasANaM gANaM ajjhavasANaM acedaNaM jamhA | tamhA aNNaM gANaM ajjhavasANaM tahA aNNaM // 402 // jamhA jANadi NiccaM tamhA jIvo du jANago gANI | gANaM ca jANayAdo avvadiritaM muNeyavvaM // 403 // NANaM sammAdihiM du saMjamaM suttamaMgapuvvagayaM / dhammAdhammaM ca tahA pavvajjaM abbhuvaMti buhA // 404 // re ! zAstra te nathI jJAna, jethI zAstra kaMI jANe nahI, te arage che jJAna luhu zAstra luhu - bina 4he; u80. 2 ! zaNDa te nathI jJAna, methI zaha 4 bhAge nahI, , te Aroche jJAna luhu, zaNDa luho--nina 4he; 38-1. 3 ! 35 te nathI jJAna, methI 35 4 lage nahIM, jethI pa kaI jANe te kAraNe che jJAna juduM, rUpa juduM--jina kahe; 392.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-vizadvajJAna adhikAra che re! varNa te nathI jJAna, jethI varNa kaMI jANe nahIM, te kAraNe che jJAna juduM, varNa judojina kahe; 393. re! gaMdha tenAthI jJAna, jethI gaMdha kaMI jANe nahIM, te kAraNe che jJAna juduM, gaMdha judI-jina kahe; 394. re! rasa nathI kaMI jJAna, jethI rasa kaMI jANe nahIM, te kAraNe che jJAna juduM, rasa judI-jinavara kahe; 395. reDasparza te nathI jJAna, jethI sparza kaMI jANe nahIM, te kAraNe che jJAna juduM, sparza judI-jina kahe; 36. re! karma te nathI jJAna, jethI karma kaMI jANe nahIM, te kAraNe che jJAna juduM, karma juduM-jina kahe 397. re! dharma te nathI jJAna, jethI dharma kaMI jANe nahIM, te kAraNe che jJAna juduM, dharma judojina kahe 398. adharmate nathI jJAna, jethI adharma kaMI jANe nahIM, te kAraNe che jJAna juduM, adharma juda--jina kahe 39 re! kALa te nathI jJAna, jethI kALa kaMI jANe nahIM, te kAraNe che jJAna judu, kALa judA-jina kahe 400. AkAza te nathI jJAna, e AkAza kaMI jANe nahI, te kAraNe AkAza juduM, jJAna juduM-jina kahe; 401. nahi jJAna adhyavasAna che, jethI acetana teha che, te kAraNe che jJAna jarda, jAdu adhyavasAna che. 4ra. 2! sarvadA jANe ja tethI jIva jJAyaka jJAnI che, na jJAna che jJAyakathI Avyatirikta Ima jJAtavya che. 403.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaka paca paramAgamasamyaktva, ne saMyama, tathA pUrvagagata sUtra, ane dharmAdharama, dIkSA vaLI, budha puruSa mAne jJAnane. 404. artha-zAstra jJAna nathI kAraNa ke zAsa kAMI jANatuM nathI (jaDa che), mATe jJAna anya che, pAsa anya che-ema jinadeva kahe che. zabda jJAna nathI kAraNa ke zabda kAMI jANa nathI, mATe jJAna anya che, zabda anya che-ema jinadevo kahe che. rUpa jJAna nathI kAraNa ke rUpa kAMI jANatuM nathI, mATe jJAna anya che, rUpa anya che-ema jinadeve kahe che. varNa jJAna nathI kAraNa ke varNa kaI jANato nathI, mATe jJAna anya che, varNa anya che-ema jinadevo kahe che, gadha jJAna nathI kAraNa ke gaMdha kAI jANatI nathI, mATe jJAna anya che, gaMdha anya che-ema jinadeva kahe che. rasa jJAna nathI kAraNa ke rasa kAMI jANato nathI, mATe jJAna anya che ane rasa anya che ema jinadeva kahe che. sparza jJAna thI kAraNa ke sparza kAMI jANatuM nathI, mATe jJAna anya che, sparza anya che--ema jinadeve kahe che. karma jJAna nathI kAraNa ke karma kAMI jANatuM nathI, mATe jJAna anya che, karma anya che ema jinadeve kahe che. dharma (arthAta dharmAstikAya) jJAna nathI kAraNa ke dharma kAMI jANatA nathI, mATe jJAna anya che, dharma anya che ema jinadeva kahe che. adharma (arthAta adharmArikAya) jJAna nathI kAraNa ke adharma kAMI jANatA nathI, mATe jJAna anya che, adharma anya che-ema jinadeva kahe che. kALa jJAna nathI kAraNa ke kALa kAMI jANato nathI, mATe jJAna anya che, kALa anya che-ema jinate kahe che. AkAza paNa jJAna nathI kAraNa ke AkAza kaI jANatuM nathI, mATe jJAna anya che, AkAza anya che-ema
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ samathasAra-sarvavijJAna adhikAra 1 135 jina kahe che. adhyavarAna jJAna nathI kAraNa ke adhyavasAna acAna che, mATe jJAna anya che tathA adhyavasAna anya che (-ema jinadeve kahe che). - kAraNa ke (jIva) niraMtara jANe che mATe jJAyaka evo jIva zAnI (-jJAnavALo, jJAnasvarUpa) che, ane jJAna zAyathI AvyanirikA che (-abhinna che, juduM nathI) ema jANavuM budha puru (arthAta jJAnI ane jJAnane ja samyagdaSTi, (jJAnane ja) yama, aMgapUrvagata satra, dharma-adharma (puNyapApa) tathA dIkSA mAne che. attA jassAmutto Na hu so AhArago havAda evaM / AhAro khalu mutto jamhA so poggalamao du // 405 // Na vi sakkadi venuM jaMNa vimottaM jaM ca jaM paradancha / so ko vi ya tassa guNo pAugio vissaso vA vi // 406 // tamhA du jo visuddho cedA so va geNhade kiMci / Neva vimuMcadi kiMci vi jIvAjIvANa davyANaM // 407 // ema AtamAM jene amUrtika te nathI Araka khare, pudgalamayI che Aje tethI Ave te mUrtika khare. 405. je dravya che para tehane na grahI, na choDI zakAya che, evo ja tene guNa ke prAyogI ne vesTasika che. 406. tethI khare je zuddha AtmA te nahIM kaMI paNa grahe, cheDe nahI vaLI kAMI paNa jIva ne ajIva dravyo viSe. 407, artha-e rIte jene AtmA amUtika che te kharekhara
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ "s 13} ] paMca paramAgama AhAraka nathI; AhAra tA smRti ka che kAraNa ke te pudgalamaya che. je padravya che te grahI zakAtu nathI tathA cheADI zakAtu nathI, evA ja kAI tenA (-AtmAne) prAceAgika tema ja naisasika guNa che. mATe je vizuddha AtmA che te jIva ane ajIva drabyAmAM (-parabyAmAM ) kAMI paNa grahatA nathI tathA kAMI paNa cheDatA nathI. pAsaMDI liMgANi va gihiliMgANi va vahuppayArANi / ghettuM vadaMti mUDhA liMgamiNaM mokkhamaggo ti // 408 // du hodi mokkhamaggo liMgaM jaM dehaNimmamA arihA | liMgaM muitu daMsaNaNANacaritANi sevaMti ||402 || gRhasthIliMgane ' bahuvidhanAM munirliMgane athavA grahIne kahe che mUDhajana ' A liMga suktimAga che'. 408. paNa liMga muktimAga nahi, ahata nimama dehamAM khasa liMga cheDI jJAna ne cAritra, darzIna sevatA. 409. athAhu prakAranAM muniliAne athavA gRhIliMgAne grahaNa karIne mUDha ( ajJAnI ) jane ema kahe che ke 'A (khAhya) liMga mAkSamAga che', paraMtu liMga mAkSamAga nathI; kAraNa ke ahutadeve deha pratye nimama vatA thakA liMgane cheDIne dazana-jJAna-cAritrane ja seve che. yA viesa mokkhamaggo pAsaMDIgihimayANi liMgANi / daMsaNaNANacaritANi mokkhamaggaM jiNA beMti // 410 //
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasAra-sarvavizuddhajJAna adhikAra muniliMgane gRhIliMga-e lige na muktimArga che; cAritra-darzana-jJAnane basa mekSamArga jina kahe. 410. artha-suninAM ane gRhasthanAM ligo e mekSamArga nathI; dazanajJAnacAritrane jinadeva mokSamArga kahe che, tamhA jahittu liMge sAgAraNagAraehiM vA gahide / daMsaNaNANacaritte appANaM jhuMja mokkhapahe // 411 // tethI tajI sAgAra ke aNagAra-dhArita liMgane, cAritra-darzana-jJAnamAM tuM jeDa re! nija AtmAne. 411. artha mATe sAgAre vaDe (-gRhastha vaDe) athavA aNagAre vaDe (-munio vaDe) prahAyelAM liMgAne choDIne, dazanajJAnacAritramAM-ke je mekSamArga che temAM-tu AtmAne joDa, mokkhapahe appANaM Thavehi taM ceva jhAhi taM ceya / tattheva vihara NicaM, mA viharasu aNNadabvesu // 412 // tuM sthApa nijane mokSapathe, dhyA, anubhava tehane; temAM ja nitya vihAra kara, nahi vihara paradravya viSe. 412. artha - he bhavya!) tuM mokSamArgamAM pitAnA AtmAne sthApa, tenuM ja dayAna kara, tene ja ceta-anubhava ane temAM ja niraMtara vihAra karata anya mAM vihAra na kare pAsaMDIliMgesu va gihiliMgesu va bahuppayAresu / kuJcati je mamattiM tehi Na NAdaM samayasAraM // 413 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 ] paca paramAgama bahuvidhanAM muniliMgamAM athavA gRhIliMga viSe mamatA kare, teNe nathI jANyo "samayanA sArane. 413. atha-jeo bahu prakAranAM muniligomAM athavA gRhastha ligomAM mamatA kare che (arthAta A dravyaliMga ja mokSanuM denAra che ema mAne che), temaNe samayasArane nathI jANyo vavahArio puNa No doNi vi liMgANi bhaNadi mokkhapahe / 'bichALo pharajIya morapade sAiAi 424 . vyavahAranaya e ubhaya ligo mokSapaMtha viSe kahe, nizcaya nahI mAne kadI ke liMga muktipatha viSe. 414. ' artha -vyavahAranaya bane ligone mokSamArgamAM kahe che (arthAta vyavahAranaya suniliMga tema ja hIliMgane mokSamArga kahe che); nizcayanaya sarva ligone (arthAta keI paNa ligane) mekSamAgamAM gaNatuM nathI. jo samayapAhuDamiNaM paDhidaNaM atyatacado NAhU~ / / atthe ThAhI cedA so hohI uttamaM sokkhaM // 415 // A samayamAbhUta paThana karIne, arthatattvathI jANIne, karaze arathamAM AtamAM je, saukhya uttama te thaze. 415. artha -je AtmA (-bhavya jIva) A samayaprAbhUtane bhaNIna, artha ane tavathI jANIne tenA arthamAM sthita thaze, te uttama saukhyasvarUpa thaze.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacana sA2
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ / namaH zrIsiddhebhyaH / namo'nekAntAya / zrImadbhagavatkaMdakuMdAcAryadevapraNIta pravacanasAra Zhong Zhuan Xue Zhong Zhuan Xue Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Xue Xue Hui Xue 1. jJAnatatva-jJApana esa murAsuramaNusiMdavaMdidaM dhodaghAikammamalaM / paNamAmi caDDamANaM titthaM dhammassa kattAraM // 1 // sese puNa titthayare sasavvasiddhe visuddhasabhAve / samaNe ya NANadasaNacarittatavavIriyAyAre // 2 // te te savve samagaM samagaM pattegameva pattegaM / / caMdAmi ya caTTate arahaMte mANuse khette // 3 //
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ paca paramArAma kiccA arahatANaM siddhANaM taha Namo gaNaharANaM / ajjhAvayavaggANaM sAhUNaM ceva savvesi // 4 // tesiM visuddhadasaNaNANapahANAsamaM samAsejja / ucasaMpayAmi sammaM jatto NivvANasaMpattI // 5 // (harigIta) sura-asura-narapativaMdyane, pravinaSTadhAtikarmane, praNamana karuM huM dharmakartA tIrtha zrI mahAvIra; 1. vaLI zeSa tIrthakara ane sau siddha zuddhAritatvane, muni jJAna-daga-cAritra-tapa-varmAcaraNasaMyuktane. 2. te sarvane sAthe tathA pratyekane pratyekane, vaMdu vaLI huM manuSyakSetre vartatA ahaMtane. 3. ahatine, zrI siddhaneya namaskaraNa karI e rIte, gaNadhara ane adhyApakene, sarvasAdhusamUhane, 4. tasu zuddhadarzanajJAnamukhya pavitra Azrama pAmIne, prApti karuM huM sAmyanI, jenAthI zivaprApti bane. pa. artha - asure ko, asurendro ane re DhothI je vadita che ane ghAtikarmamaLa jemaNe I nAkhela che evA tIrtharUpa ane dharmanA kartA zrI vardhamAnasvAmIne praNamuM chuM.' 1. surendro = TvavAmI devAnA cho - 2 asurendro=alekavAsI denA indro 3. narendro =(madhyalekavAsI) manuSyanA adhipatio; rAjAo.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-jJAnatanava-prajJApana [ 143 vaLI vizuddha sattAvALA zeSa tIrthakarone sarva siddhabhagavato sAthe, ane jJAnAcAra, dazanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra tathA vIryAcAravALA zramaNane praNamuM chuM, te te sarvane tathA manaSyakSetramAM vartatA ahaM tene sAthe sAthe -samudAyarUpe ane pratyeka pratyekane-vyaktigata vaMdu chuM. e rIte ahaM tene ane siddhone, AcAryone, upAdhyAyavargane ane sarva sAdhuone namaskAra karIne, temanA vizuddhadarzanazAnapradhAna Azramane pAmIne havsAmyane prApta karuM chuM ke jenAthI nirvANanI prApti thAya che. saMpajjadi NivANaM devAsuramaNuyarAyavihavehi / jIvassa carittAdo dasaNaNANappahANAdo // 6 // sura-asura-manujendro taNA vibhava sahita nirvANanI prApti kare cAritrathI jIva jJAnadarzanamukhyathI. 6, atha -jIvane dazanajJAnapradhAna cAritrathI devendra, asurendra narendranA vaibhava sahita nirvANa prApta thAya che. (jIvane sarAgamitrathA devendra vagerenA vaibhavanI ane vItarAgacAritrathI nivaNanI prApti thAya che.) 1 sattA = astitva 2 zramaNa = AcAryo, upAdhyAyo ne sAdhuo * pazuddhadarzanajJAnapradhAna = vizaddhadarzana ane jJAna jemAM pradhAna (mukhya) che evA 8 sAmya = samatA, samabhAva.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 ] paca paramAgama cArittaM khalu dhammo dhammo jo so samo tti NihiTo / mohakkhohavihINo pariNAmo appaNo hu samo // 7 // cAritra che te dharma che, je dharma che te sAmya che; ne sAmya jIvane mehobhavihIna nija pariNAma che. 7. artha:-cAritra kharekhara dharma che. je dharma che te sAmya che ema (zAstramAM kahyuM che. sAmya mehabharahita e AtmAne pariNAma (bhAva) che. pariNamadi jeNa davvaM tatkAlaM tammayaM ti paNNattaM / tamhA dhammapariNado AdA dhammo muNeyanvo // 8 // je bhAvamAM praName darava, te kALa tanmaya te kahyuM, jIvadravya tethI dharmamAM praNamela dharma ja jANavuM. 8. artha-dravya je kALe je bhAvarUpe pariName che te kALe te maya che ema (jidradeve kahyuM che, tethI dharma pariNata AtmA dhama jANa. : jIvo pariNamadi jadA suheNa asuheNa vA muho amuho / muddheNa tadA suddho havadi hi pariNAmasabhAvo // 9 // zubha ke azubhamAM praNamatAM zubha ke azubhaAtmA bane, zuddha pramatAM zuddha, pariNAmasvabhAvI hoIne. 9. artha -jIva, pariNAmasvabhAvI hovAthI, jyAre zubha ke azubha bhAve pariName che tyAre zubha ke azubha (pite ja) thAya che ane jyAre zuddha bhAve pariName che tyAre zuddha thAya che,
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ pracanasAra-jJAnatattva-prajJApana [ 145 Natthi viNA pariNAma attho atthaM viNeha pariNAmo / davvaguNapajjayattho attho asthittaNivvatto // 10 // pariNAma viNa na padArtha, ne na padArtha viSNu pariNAma che; guNa-dravya-pa yasthita ne aritatvasiddha padArtha che. 10. artha:--A leAkamAM pariNAma vinA padAtha nathI, padAtha" vinA pariNAma nathI; padArtha dravya-guNa-paryAyamAM rahelA ane ( utpAdanyayadhaivyamaya) astitvathI khanelA che. dhammeNa pariNadappA appA jadi suddhasaMpaogajudo / pAvadi NivvANasuhaM suhovajutto ya sammasu // 11 // je dharma pariNatara-varUpa jIva zuddhopayAgI hoya teA te pAmatA nirvANasukha, ne svasukha zubhayukta je. 11. a:-dhame+ pariNamelA svarUpavALA AtmA jo zuddha upayAgamAM joDAyelA hAya tA meAkSanA sukhane pAme che ane jo zubha upayAgavALA heAya teA svaga nA sukhane ( aMdhane ) pAme che. asuhodaeNa AdA kuNaro tiriyo bhavIya Neraiyo / dukkhasahassehiM sadA abhidudo bhamadi accataM // 12 // azubhAye AtmA kunara, tiryaMca ne nArakapaNe nitye sahasra dukhe pIDita, saMsAramAM ati ati bhame. 12. artha :--azubha udayathI AtmA kumanuSya ( halako manuSya ), tiya"ca ane nAraka thaIne hajAro du:khAthI sadA pIDita thatA (sasAramAM) atyaMta bhame che.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 ] paMca paramAgama aisayamAdasamutthaM visayAtIdaM aNovamamaNaMtaM / anvucchiNNaM ca muhaM suddhavaogappasiddhANaM // 13 // atyaMta, Atmotpanna, viSayAtIta, anupa, anaMta ne vicchedahIna che sukha aho ! zuddhopogaprasiddhane. 13. artha zuddhopayogathI niSpanna thayelA AtmAonuM (kevaLIbhagavaMtonuM ane siddhabhagavaMtenuM) sukha atizaya, AtmotpannaviSayAtIta (atInDiya), anupama (upamA vinAnuM), anaMta ane avicchinna (aTaka) che. suvididapayatthamutto saMjamatavasaMjudo vigadarAgo / samaNo samasuhadukkho bhANado suddhovaogo tti // 14 // suviditasUtrapadArtha, saMyamatapa sahita, vitarAga ne sukhadu:khamAM sama zramaNane zuddhopayoga jine kahe. 14. artha -jemaNe (nija guddha AtmAdi padArthone ane sUtrone sArI rIte jANyAM che, je saMyama ane tapa sahita che, je vItarAga athaoNta rAgarahita che ane jemane sukha-du:kha samAna che, evA zramaNa (munivarane) "zupayegI" kahevAmAM AvyA che. uvaogavisuddho jo vigadAvaraNatarAyamoharao / bhUdo sayamevAdA jAdi paraM yabhUdANaM / / 15 // je upayogavizuddha te mahAdighAtiraja thakI svayameva rahita thayo thake yAntane pAme sahI. 15. * niSpanna thavu =nIpajavuM, phaLarUpa thavuM, siddha thavu (zuddhopayogathI niSpanna thayelA eTale zuhopayogarUpa kAraNathI kAryarUpa thayelA.)
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasA--jJAnata-prajJApana 147 artha -je upayogavizuddha (arthAta zuddhopAgI) che, te AtmA jJAnAvaraNa. darzanAvaraNa. aMtarAya ane moharUpa rajathI rohita svayameva thayo thake yabhata padArthonA pArane pAme che. taha so laddhasahAvo sannAha sabalogapadimahido / bhUdo sayamevAdA hadi sayaMbhu ti NihiTo // 16 // savajJa. ladhuravabhAva ne trijagaMdrapUjita e rIte vayameva jIva thaye thake tene svayaMbhU jine kahe. 16. artha e rIte te AtmA svabhAvane pAmelo. sarvajJa ane sava (traNe) lokanA AdhapatiothI pUjita svayameva thayo havAthI "svayaMbhara che ema jinendradeve kahyuM che. bhaMgavihUNo ya bhavo saMbhavaparivajido viNAso hi / vijadi tasseva puNo ThidisaMbhavaNAsasamavAo // 17 // vyayahIna che utpAda ne utpAdahIna vinAza che; tana ja vaLI utpAdadhrauvyavinAzano samavAya che. 17. atha--tene (-zuddhAtmasvabhAvane pAmelA AtmAne) vinAza 1 utpAda che ane utpAda rahita vinAza che. tene ja vaLI bhAta utpAda ane vinAzane samavAya (-meLApa, ekaThApaNuM) che. uppAdoya viNAso vijjadi savvassa aTThajAdassa / panjAeNa du keNavi aTTho khalu hodi sambhUdo // 18 // sarva lekanA adhipatioetraNe lokanA svAmIo-surendro, asurendro ne cakkarDIe.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 1 paMca paramAgama utpAda tema vinAza che sau koI vastumAtrane, vaLI koI pacathI dareka padArtha che sadUbhUta khare. 18. artha :---kAI paryAyathI utpAda ane kAI paryAyathI vinAza sava' padArtha mAtrane hAya che; vaLI koI paryAyathI padAtha kharekhara dhruva che. pakkhINaghAdikammo anaMtavaravIrio ahiyatejo / jAdo adidio so NANaM sokkhaM ca pariNamadi // 19 // prakSINadhAtika, anahadavIya, adhikaprakAza ne IMdriya-atIta thayela AtmA jJAnasaumye pariName. 19. * atha--jenAM ghAtimAM kSaya pAmyAM che, je atIndriya thayA che, ana Mta jevuM uttama vIya che ane adhika jenu ( kevaLa jJAna ane kevaLadAnarUpa) teja che evA te ( svayaMbhU AtmA) jJAna ane sukharUpe piName che, sokkhaM cA puNa dukkhaM kevalaNANissa Natthi dehagadaM / jamhA adidiyattaM jAdaM tamhA du taM NeyaM // 20 // kaI dehagata nathI sukha ke nathI duHkha kevaLajJAnIne, jethI atIndriyatA thaI te kAraNe e jANaje. 20. atha: kevaLajJAnIne zarIra saMbaMdhI sukha ke du:kha nathI. kAraNa ke atIndriyapaNuM thayuM che tethI ema jANavu, -- pariNamado khalu NANaM paJcakkhA savvadavtrapajjAyA / va te vijANadi uggahapuvvAhiM kiriyAhiM // 21 // so * adhika = utkRSTa, asAdhAraNa, atyata
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-jJAnataraprajJApana pratyakSa che sau dravyaparyaya jJAna-pariNamanArane jANe nahIM te temane avagraha-IhAdi kriyA vaDe. 21 artha - kharekhara jJAnarUpe (kevaLajJAnarUpe) pariNamatA kevaLIbhagavAnane sarva dravya-paryAya pratyakSa che; te temane avagraha Adi kriyAothI nathI jANatA. patdhi parokkhaM kiMci vi samaMta savvaksaguNasamiddhassa / akkhAtIdassa sadA sayameva hi NANajAdassa // 22 // na parokSa kaMI paNa sarvataH sakSaguNasamRddhane, iMdriya-atIta sadeva ne svayameva jJAna thayelane. 22. artha -je sadA kriyAtIta che, je sarva taraphathI -sarva Amapradeza) sarva iDhiyagaNe vaDe samRddha che ane je svayameva rInarUpa thayelA che. te kevaLIbhagavAnane kAMI paNa pakSa nathI, AdA NANapamANaM NANaM NeyappamANamuTTi / NeyaM loyAloyaM tamhA NANaM tu savvagayaM // 23 // chavadravya jJAnapramANu bhAkhyuM. jJAna pramANe che; aiya lokAloka, tethI sarvagata e jJAna che. 23. athaAtmA jJAnapramANa che; jJAna pramANu kahyuM che. patha lokAloka che. tethI jJAna savagata (cAryAta savasthAthI NANappamANamAdA Na havadi jasseha tassa so AdA / hoNo vA ahio yA gANAdo havadi dhuvameva / / 24
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ hINo jadi so AdA taNNANamacaMdaNaM Na jANAdi / ahio vA jANAdo gANeNa viNA kahaM NAdi // 25 // jIvadavya jJAnapramANa nahi--e mAnyatA che jehane. tenA mate jIva jJAnathI hIna ke adhika avazya che. 4. je hIna AtmA hAya, nava jANe acetana zAna e. ne adhika jJAnathI hAya to vaNa jJAnarAma jANe are? ra5. artha-A jagatamAM jenA manamAM AtmA jJAnapramANa nathI. tenA matamAM te AtmA avazya jJAnathI hIna athavA adhika hovo joIe. je te AmA jJAnathI hIna hoya te jJAna anana thavAthI jANe nahi. ane je (AtmA) jJAnathI adhika hoya to te AbhA) jJAna vinA kema jANe. sabagaho jiNavamaho sake viya tagayA jagadi attaa| NANamayAdI ya jigo visayAdo tassa ne bhaNidA // 26 // che sarvagata jinavara ane sau artha jinavaraprApta che. jina jJAnamayane sarva avalaya jinanA heIne. ra6. artha-jinavara avagata che ane jagatanA sarva padA jinavaragata (jinavaramAM prAma) che; kAraNa ke jina jJAnamaya che ane sarva padAdhi jJAnanA viSaya hovAthI jinanA viSaya kahevAmAM AvyA che. jANaM appa ti madaM yadi pApaM viNA pa appANaM / tu jA : akhA na ra ya rA |ra7.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-jJAnata-prajJApana [ 151. che jJAna AtmA jinamate: AtmA vinA nahi jJAna che, te kAraNe che jJAna jIva, jIva jJAna che vA anya che. ra7. artha-jJAna AtmA che ema jinadevane mata che. AtmA vinA (bIjA keI kalamAM) jJAna hotuM nathI tethI jJAna AtmA che; ane AtmA to (jJAnaguNa dvArA) jJAna che athavA (sukhAdi anya guNa dvArA) anya che, pANI NANasahAyo aTTA NeyappagA hi NANissa / khvANi va cakkhUNaM NevaNNoNNesu baTuMti // 28 // che "jJAnI' jJAnasvabhAva, artho zeyarUpa che "jJAnI'nA, jyama rUpa che netro taNAM, nahi vartatA anyonyamAM. 28. artha:-AtmA jJAnasvabhAva che ane padArtho AtmAnA svarUpa che, jema rUpa (-rU pI padArtho) netronAM ya che tema teo ekabIjAmAM vartatA nathI. Na paviThTho NAviTTo gANI Neyesu rUvamiva cakkhU / jANadi passadi Niya akkhAtIdo jagamasesaM // 29 // re praviSTa na, aNapraviSTa na. jANate jaga sarvane nitye atIndriya Atama, yama netra jANe rUpane. ra9. atha:-jevI rIte cakSa rUpane ( mAM apravezeluM rahIne ja apravezeluM nahi rahIne jANe-khe che) tevI rIte AtmA vAtIta thaye thake azeSa jagatane (samasta lokAlokane) mA apaviSTa rahIne tema ja apaviSa nahi rahIne niraMtara jANedekhe che,
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra 1 paMca paramAgama rayaNamiha iMdaNIlaM duddhajmasiyaM jahA sabhAsAe / abhibhUya taM pi duddhaM vaTTadi taha NANamahesu // 30 // jyama dUdhamAM sthita iMdranIlamaNi svakIya prabhA vaDe dUdhane viSe vyApI rahe, tyama jJAna paNa artho viSe. 30. artha:-jema A jagatane viSe dudhamAM raheluM indranIla ratna pitAnI prabhA vaDe te dUdhamAM vyApIne varte che, tema jJAna (arthAta jJAtadravya, padArthomAM vyApIne varte che. jadi te Na saMti aTThA NANe gANaM Na hodi sabagayaM / savvagayaM vA NANaM kaI Na NANaTiyA aTTA // 31 // nava heya artho jJAnamAM, te jJAna saugata paNa nahI, ne sarvagata che jJAna te kyama jJAnasthita arthe nahI? 31. " artha -je te padArtho jJAnamAM na hoya te jJAna sarvagata na hoI zake ane jo jJAna sarvagata che te padArtho jJAnasthita kaI rIte nathI ? (arthAta che ja.) geNhadi Neva Na muMcadi Na paraM pariNamadi kevalI bhagavaM / pecchadi samaMtado so jANadi 'savvaM NiravasesaM // 32 // prabhukevaLI na grahe, ne cheDe, pararUpe nava pariName dekhe ane jANe niHzeSe sarvataH te sarvane. 3ra. artha:kevaLIbhagavAna parane grahatA nathI, cheDatA nathI, pararUpe pariNamatA nathI, teo niravazeSapaNe sarvane (AkhA AtmAne, sava ne) sarva taraphathI (sarva AtmapradezathI) e-jANe che
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-jJAnata-prajJApana [ 1pa3 jo hi sudeNa vijANadi appANaM jANagaM sahAveNa / taM mudakevalimisiNo bhaNaMti logappadIvayarA // 33 // zrutajJAnathI jANe khare jJAyasvabhAvI Atmane, RSio prakAzaka lokanA zrutakevaLI tene kahe. 33. artha-je kharekhara RtajJAna vaDe svabhAvathI jJAyaka (arthAta gAyakasvabhAva) AtmAne jANe che, tene lekanA prakAzaka RSIyere zrutakevaLI kahe che. muttaM jiNovadiSTa poggaladavyappagehiM vayaNehiM / taM jANaNA hi NANaM suttassa ya jANaNA bhaNiyA // 34 // pudgalasvarUpa vacanothI jina-upadiSTa je te sUtra che; che jJapti tenI jJAna, tene sUtranI jJapti kahe 34. artha-sUtra eTale pagaladravyAtmaka vacana vaDe jinabhagavate upadezeluM che. tenI jJapti te jJAna che ane tene sUtranI jJasi (zrutajJAna) kahI che. jo jANadi so NANaM Na havadi NANeNa jANago AdA / NANaM pariNamadi sayaM aTThA NANaDhiyA savve // 35 // je jANata te jJAna, nahi jIva jJAnathI jJAyaka bane; pote praNamata jJAnarUpa, ne jJAnesthita sau artha che. 35. artha-je jANe che te jJAna che (arthAta je jJAyaka che te ja jJAna che), jJAna vaDe AtmA jJAyaka che ema nathI. pote ja vAnarUpe pariName che ane sarva padArtho jJAna sthita che.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 ] paMca paramAgama tamhA NANaM jIvo NeyaM davvaM tihA samakkhAdaM / davyaM ti puNo AdA paraM ca pariNAmasaMvaddhaM // 36 // che jJAna tethI jIva, jJeya tridhA kaheluM dravya che; e dravya para te AtamA, pariNAmasa`yuta jeha che. 36. 14 ' a:-tethI jIva jJAna che ane jJeya tridhA varNavavAmAM AveluM ( trikALasparzI ) dravya che. (e jJeyabhUta ) dravya eTale AtmA (svAtmA) ane par ke je pariNAmavALAM che. takkAligeva savve sadasanbhUdA hi pajjayA tAsi / varhate te NANe visesado davvajAdINaM // 37 // te dravyanA sadbhUta-asadUbhUta payA sau vatA, tatkALanA paryAya jema, vizeSapUrvaka jJAnamAM 37. a--te (jIvadi) dravyajAtinA samasta vizvamAna ane avidyamAna pA~yA, tAtkALika ( vata mAna ) paryaMcAnI mAphaka, viziSTatApUrvaka (pAtapAtAnA bhinna bhinna svarUpe) jJAnamAM varte che. jeNeva hi saMjAyA je khalu NaTThA bhavIya pajjAyA / te hoMti asanbhUdA pajjAyA NANapaccakkhA // 38 // je payA aNujAta che, vaLI janmIne pravinaSTa je, te sau asadbhUta payA paNa jJAnamAM pratyakSa che. 38. atha:--je paryaMcA kharekhara utpanna thayA nathI, tathA je paryAcA kharekhara utpanna thaIne nAza pAmI gayA che, te avidyamAna pAMcA jJAnapratyakSa che.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-zAnatatva-prajJApana [ 155 jadi paJcasamajAdaM pajAyaM palayidaM ca NANassa / Na havadi vA taM NANaM divyaM ti hi ke paruti // 39 // jJAne ajAta-vinaSTa paryAya taNI pratyakSatA nava hoya che. te jJAnane e "divya koNa kahe bhalA? 39. artha-je anutpanna paryAya tathA naSTa paryAya jJAnane (kevaLazAnane) pratyakSa na hoya, to te jJAnane "divya keNa prarUpe ? atyaM akkhaNivadidaM IhApumvehiM je vijANaMti / siM parokkhabhUdaM NAdumasakaM ti paNNattaM // 40 // IhAdipUrvaka jANatA je akSapatita padArthane, tene parokSa padArtha jANavuM zakya nAjina kahe. 40. atha:-jeo azvapatita arthAta Idriyagacara padArthane hAdika vaDe jANe che, temane mATe pakSabhUta padAthane jANavAnuM azakaya che ema sarvajJadeve kahyuM che, apadesaM sapadesa muttamamuttaM ca pajjayamajAdaM / palayaM gadaM ca jANadi taM NANamadidiyaM bhaNiyaM / / 41 // je jANatuM apradezane, sapradeza, mUrta, amUrtane, payoya naSTa-ajAtane, bhAkhyuM atIMdriya jJAna te. 41. artha:-je jJAna apradezane, sapradezane, mUrtane, ane abhUtane, tathA anatpanna tema ja naSTa paryAyane jANe che, te jJAna atIndriya kahevAmAM AvyuM che. * pakSa = akSathI pura arthAta akSathI dUra hoya evuM, dIndrayaagocara
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ + 156 ] paMca paramAgama pariNamadi NeyamahaM NAdA jadi Neva khAigaM tassa / gANaM ti taM jiNiMdA khavayaMtaM kammamevuttA // 42 // jo jJeya arthe pariName jJAtA, na kSAyika jJAna che; te kane ja anubhave che ema jinadevA kahe. 42. // a:--jJAtA jo jJeya padAtha rUpe pariNamatA hoya teA tene kSAyika jJAna nathI ja, jinendroe tene kamane ja anubhavanAra kahyo che. udayagadA kammaMsA jiNavaravasahehiM NiyadiNA bhaNiyA / tesu vimUDho ratto duTTho vA vaMdhamaNubhavadi // 43 // bhAkhyAM jine karmA udayagata niyamathI saMsArIne, te kama hotAM mAhI-rAgI-dveSI baMdha anubhave. 43. a:--( sa'sArI jIvane) udayaprApta karyAM zA (jJAnAvaraNIyAdi pudgalakama nA le!) niyamathI jinavazRSalAe kahyA che, jIva te karmAzA heAtAM, meAhI. rANI athavA dveSI thayeA zakI aMdhane anubhave che. ThANaNisejjavihArA dhammuvadeso yaNiyadayo tesiM / arahaMtANaM kAle mAyAcAro vva itthINaM // 44 // // dharmopadeza, vihAra, Asana, sthAna zrI ahatane varte sahaja te kALamAM, mAyAcaraNa jyama nArIne. 44. a'--te ahu "tabhagavatAne te kALe UbhA rahevuM, esavuM, vihAra ane dharmapadeza. strIone mAyAcAranI mAphaka, svAbhAvika ja--prayatna vinA ja hoya che. ---
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanarA--jJAnata-prajJApana 157 puNNaphalA bharahatA tesi kiriyA puNo hi odaiyA / mohAdIhiM cirahidA tamhA sA khAiga ti madA // 45 // che puNyaphaLa ahata ne ahanakiriyA udayikI; mahAdithI virahita tethI te kriyA kSAyika gaNI. 45. atha:-hatabhagavaMta puNyanA phaLavALA che ane temanI kriyA dayikI che; mahAdikathI rahita che tethI te kSAyikI mAnavAmAM AvI che. jadi so suho ra asaho Na havadi AdA sayaM sahAveNa / saMsAro vi Na vijjadi sanvesiM jIvakAyANaM // 46 // AtmA svayaM nija bhAvathI je zubha-azubha bane nahI, te sarva avanikAyane saMsAra paNa varte nahIM ! 46. artha:-je ema mAnavAmAM Ave ke AtmA svayaM * bhAvathI (-pitAnA bhAvathI) zubha ke azubha thato nathI (arthAta zubhAzubha bhAve pariNamato ja nathI) to sarva nikAyone saMsAra paNa vidyamAna nathI ema Thare! jaM takAliyamidaraM jANadi jugarva samaMtado savvaM / atthaM vicittavisamaM taM gANaM khAiyaM bhaNiyaM // 47 // sau vartamAna-avamAna, vicitra, viSama padArthane yugapada saravataH jANatuM, te jJAna kSAyika jina kahe. 47. artha -je jJAna yugapa sarvata: (sava AtmapradezethI) tAtkAlika ke atAtkAlika, vicitra (aneka prakAranA) ane
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 ] . dhI paramAgama viSama (mUta. amUrta Adi asamAna jAtinA sarva padArthane jANe che, te jJAnane kSAyika kahyuM che. jo Na vijANadi jugavaM atye tikAlige nivaNanthe / NAhUM tassa Na sakkaM sapajjayaM danyamegaM vA // 48 // jANe nahi yugapada trikALika tribhuvanaratha padArthane. tene saparyAya eka paNa nahi dravya jANavuM zakya che. 88. artha -je ekIsAthe aikAlika tribhuvanastha (-tra kALanA ane traNe lokanA) padArthone jANato nathI. tene paryAya sahita eka dravya paNa jANavuM zakaya nathI. , dacvaM aNaMtapajjayamaMgamaNaMtANi dabajAdANi / Na vijANadidi jugavaM kidha so saccANi jANAdi // 49 // je eka dravya anaMtaparyaya tema dravya anaMtane . yugapada na jANe jIva, te te kema jANe sarvane? 49. artha - anaMta paryAyavALA eka dravyane Atmadravyane) tathA anaMta vyasamUhane yugapada jANatA nathI to te (puruSa) sarvane (-anaMta vyasamUhane kaI rIte jANI zake ? (arthAta je Atmadravyane na jANato hoya te samasta vyasamUhane na jANuM zake.) uppajjadi jadiNANaM kamaso aTTe paDuca NANissa / taM va havadi Ni Na khAigaM Neva 'savvagaH // 50 // je jJAna "jJAnInuM Upaje kramaza: aratha avalaMbIne, to nitya nahi kSAyika nahi ne sarvagata nahi jJAna e. pa0.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-jJAnatattava-prajJApana [ 159 ara-je AtmAnuM jJAna kramaza: padArthone avalabIne utpanna thatuM hoya to te (jJAna) nitya nathI, kSAyika nathI, sarvagata nathI. tikAlaNicavisamaM sayalaM savatthasaMbhavaM cittaM / jugavaM jANadi joDaM aho hi NANassa mAhappaM // 51 // nitya viSama, vidhavidha, sakaLa padArthagaNuM sarvatrane, jinAjJAna jANe yugapade, mahimA aho e jJAnane ! pa1. atha:-traNe kALe sadAya viSama (asamAna jAtinA), sava kSetranA ane aneka prakAranA samasta padArthone jinadevanuM jJAna yugapada jANe che. aho! jJAnanuM mAhAbhya! Na vi pariNamadi Na geNhadi uppajadi Neva tesu aTesu / jANaNNavi te AdA abaMdhago teNa paNNatto // 52 // te artharUpa na pariName chava, nava grahe, nava Upaje, sau arthane jANe chatAM, tethI abaMdhaka jina kahe. para. artha(kevaLajJAnI) AtmA padArthone jANatA hovA chatAM te rUpe pariNamate nathI, temane grahatA nathI ane te padArthorUpe utpanna thato nathI tethI tene abaMdhaka kahyo che. atthi amuttaM muttaM adidiyaM iMdiyaM ca atthemu / NANaM ca tahA sokkhaM jaM tesu paraM ca taM NeyaM // 53 // arthonuM jJAna amUrta, mUrtI, atIDha ne eNndriya che, che sukha paNa evuM ja, tyA paradhAna je te grAhya che, para,
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 160 ] paMca paramAgama a:--padArthA sabadhI jJAna amRta ke bhUta, atIdriya ke endriya hAya che; ane e ja pramANe ( amRta ke bhUta, atIdriya ke aidriya) sukha hoya che, temAM je pradhAna-utkRSTa che te upAdeyapaNe jANavuM, jaM pecchado amuttaM muttesu adidiyaM ca pacchaNNaM / sayalaM sagaM ca idaraM taM NANaM havadi paccakkhaM // 54 // dekhe amUrtika, mUrtImAMya atIMdrine, pracchannane, te sane-para ke svakIyane, jJAna te pratyakSa che. 54. a:--dekhanAranu je jJAna amRtane, mRta padArthAMmAM paNa atIdriyane, ane pracchannane e badhAMyane--stya tema ja pane Dhekhe che, te jJAna pratyakSa che. jIvo sayaM amutto muttigado teNa muttiNA muttaM / ogeNhittA jogaM jANadi vA taM Na jANAdi // 55 // pote amUtika jIva bhUta zarIragata e mRtathI kadI yAgya mUrta avagrahI jANe, kadIka jANe nahI. 55. atha :-svaya' adbhUta evA jIva mRta zarIrane prApta thayA zake te sUta zarIra vaDe cAgya mUta' padAne avagrahIne (-yigrahaNayAgya sUta padA'nA avagraha karIne) tene jANe che athavA nathI jANatA ( kAI vAra jANe che ane kAI vAr nathI jANatA), * matijJAnathI koI padArthane jANavAnI zarUAta thatA prathama ja avagraha thAya che kAraNa ke matijJAna avagraha, IhA, avAya ane dhANNAe kramathI jANe che. '
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-jJAnatatva-prajJApana [ 161 phAso raso ya gaMdho vaNNo sado ya poggalA hoti / akkhANaM te akkhA jugavaM te Neva gehaMti // 56 // rasa, gaMdha, sparza vaLI varaNane zabdaje padgalika te che Idrivi, temaneya na Idriyo yugapada grahe. pa6. artha-pa, rasa, gaMdha, varNa ane zabda-ke jeo pudagala che teoiMdriyonA viSayo che. (paraMtu, te chAdri temane (paNa) yugapa6 grahatI (jANatI) nathI. paradavvaM te akkhA Neva sahAvo tti appaNo bhaNidA / uvaladdhaM tehi kadhaM paJcakkhaM appaNo hodi // 57 // te iMdri paradravya, jIvasvabhAva bhAkhI ne temane, tenAthI je upalabdha te pratyakSa kaI rIte jIvane ? pa7. artha -te Idri paradravya che, temane AtmAnA svabhAvarUpa kahI nathI; temanA vaDe jaNAyeluM AtmAne pratyakSa kaI rIte hoya? jaM parado viNNANaM taM tu parokkhaM ti bhaNidamaTesu / jadi kevaleNa NAdaM havadi hi jIveNa paJcakkhaM // 58 // artho taNuM je jJAna parata thAya teha parokSa che; jIvamAtrathI ja jaNAya je, te jJAna te pratyakSa che. 58. atha-para dvArA thatuM je padArtho saMbaMdhI vijJAna te to pakSa kahevAmAM AvyuM che; je kevaLa jIva vaDe ja jANavAmAM Ave che te jJAna pratyakSa che,
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262] paca paramAgama jAdaM sayaM samaMtaM NANamaNaMtatvavittharDa vimalaM / rahidaM tu oggahAdihiM suhaM ti egaMtiya bhaNidaM // 59 // svayameva jAta, samaMta, artha anaMtamAM vistRta ne avagraha-IhAdi rahita, nirmaLa jJAna sukha ekAMta che. 59 artha - svayaM (potAthI ja) UpajatuM. samaMta (arthAta sarva pradezethI jANatuM), anaMta padArthomAM vistRta, vimaLa ane avagrahAdithI rahita-evuM jJAna ekAMtika sukha che ema (sarvajJadeve kahyuM che. jaM kevalaM ti NANaM taM sokhaM pariNamaM ca so ceva / / khedo tassa Na bhaNido jamhA ghAdI khayaM jAdA / / 60 // je jJAna kevaLa te ja sukha, pariNAma paNa vaLI te ja che, bhAkhyo ne temAM kheda jethI ghAtikarma vinaSTa che. 60. artha - "kevaLa nAmanuM jJAna che te sukha che. pariNAma paNa te ja che. tene kheda kahyuM nathI (arthAta kevaLajJAnamAM sarvaradeve kheda kahyo nathI, kAraNa ke ghAtika kSaya pAmyA che. NANaM atyaMtagayaM loyAloema vitthaDA diTTI / NahamaNirTI savyaM i8 puNa jaM tu taM laddhaM // 6 // arthAntagata che jJAna, kAlokavistRta daSTi che; che naSTa sarva aniSTa ne je ISTa te sau prApta che. 61. ' artha-jJAna padArthonA pArane pAmeluM che ane darzana lokAlokamAM vistRta che; sarva aniSTa nAza pAmyuM che ane je
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-jJAnatatva-prajJApana [ 163 iSTa che te sarva prApta thazuM che, (tethI kevaLa arthAta kevaLajJAna mukhasvarUpa che.) No saddahati sokkhaM suhesu paramaM ti vigadadhAdINaM / muNidUNa te abhanvA bhanyA vA taM paDicchaMti // 2 // sUNI 'ghAtikarmavihInanuM sukha sau sukhe utkRSTa che, kahe na teha abhavya che, ne bhavya te saMmata kare. 6ra. artha:-"jemanAM ghAtikarmo nAza pAmyAM che temanuM sukha (sava) sukhamAM parama arthAta utkRSTa che evuM vacana sAMbhaLIne jeo tene zraddhatA nathI teo abhavya che; ane bhavya tene svIkAra (-Adara, zraddhA) kare che. maNuAsurAmariMdA ahidudA iMdiehiM sahajehiM / asahaMtA taM dukkhaM ramaMti visaesu rammemu // 63 // sura-asura-narapati pIDita vate sahaja iMdriya vaDe, nava sahI zake te duHkha tethI ramya viSamAM rame. 63. atha:-manubyo . asure dro ane suredro svAbhAvika (arthAta pakSajJAnavALAone je svAbhAvika che evI) IkriyA vaDe pIDita vartatA thakA te du:kha nahi sahI zakavAthI ramyA viSayamAM rame che. jesiM visaesa radI tesiM dukkhaM viyANa sambhA / jai taM Na hi sambhAcaM vAvAro Natthi visayatyaM // 64 // viSayo viSe rati jemane, dukha che svabhAvika temane; je te na hoya svabhAva te vyApAra nahi viSaya viSe. 64.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64] paMca paramAgama artha -jemane viSayamAM rati che. temane du:kha svAbhAvika jANe; kAraNa ke jo du:kha (temane) svabhAva na hoya to viSayArthe vyApAra na hoya. pappA iDe visaye phAsehiM samasside sahAveNa / pariNamamANo appA sayameva muhaM Na ivadi deho // 65 // iMdriyasamAzrita ISTa viSaya pAmIne, nija bhAvathI jIva praNamato svayameva sukharUpa thAya, deha thato nathI. 65. artha-sparzanAdika iDiyA jemano Azraya kare che evA iSTa viSayone pAmIne (pitAnA azuddha) svabhAve pariNamatA thake AtmA, svayameva sukharUpa (-kriyasukharUpa thAya che, deha sukharUpa thato nathI. egaveNa hi deho muha Na dehimsa kuNadi sange vA / visayavaseNa du sokhaM dukkhaM vA havadi sayamAdA // 66 // ekAMtathI svargIya deha kare nahIM sukha dehIne. paNaviSayavaza svayameva AtmA sukhavA dukha thAya che. 66. athara-ekAMte athota niyamathI svargamAM paNa deha rahIne (-AtmAne) sukha karato nathI. paraMtu viSayonA vo sukha athavA du:kharUpa svayaM AtmA thAya che. timiraharA jar3a diTTI jaNassa dIvaNa Natyi kAyacvaM / taha sokkhaM sayamAdA visayA kiM tatya kunvati // 67 // je daSTi prANInI timirahara. te kArya che nahi dIpacI: jyAM jIva svayaM sukha pariNameviSAkare chezuM tahIM? 67.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-jJAnatattva-prajJApana * 165 aH--jo prANInI dRSTi timiranAzaka hAya tA dIvAthI kAMI pratyeAjana nathI arthAt drIyA kAMI karatA nathI, tema jyAM AtmA svayaM sukharUpa pariName che tyAM viSayA zu kare che ? sayameva jahAdicco tejo uNho ya devadA Nabhasi / siddho vi tahA NANaM suhaM ca loge tahA devo // 68 // jyama AbhamAM vayameva bhArakara uSNu, deva, prakAza che, svayameva leAke siddha paNa tyama jJAna, sukha ne deva che. 68. aH--jema AkAzamAM sUrya svayameva teja, uSNu ane deva che, tema leAkamAM siddhabhagavAna paNa (svayameva) jJAna, sukha ane deva che, devadajadigurupUjAsu caiva dANammi vA susIle / upavAsAdisu ratto suhovaogappago appA // 69 // guru-deva-yatipUjA viSe, vaLI dAna ne suzIlA viSe, jIva rakta upavAsAdike, zubha-upayAgasvarUpa che. 69. a:--deva, guru ne yatinI pUjAmAM, dAnamAM, suzIlAmAM tathA upavAsAdikamAM rakta AtmA zubheApayeAgAtmaka che. jutto suheNa AdA tiriyo vA mANuso va devo vA / bhUdo tAvadi kAlaM lahadi suhaM iMdiyaM vivihaM // 70 // zubhayukta AtmA deva vA tiyaca vA mAnava bane; te pace tAvatsamaya iMdriyasukha vidhavidha lahe. 70,
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - pitha pahemAgama artha -gupayogayukta AtmA tiyaca, manuSya athavA deva thaIne, eTale kALa vividha iyisukha pAme che. sokkhaM sahAvasiddhaM Natthi surANaM pi siddhamuvadese / te dehavedaNaTTA ramaMti visaemu rammesu / / 71 // suraneya saukhya svabhAvasiddha na-siddha che Agama viSe te dehavedanathI pIDita ramaNIya viSamAM rame. 71. artha -(jinadevanA upadezamAM siddha che ke-devone paNa svabhAvaniSpanna sukha nathI. teo (paMcendriyamaye) dehanI vedanAthI pIDita hevAthI ramya viSayamAM rame che. NaraNArayatiriyamurA bhajati jadi dehasaMbhavaM dukkhaM / kiha so maho va asuho uvaogo havadi jIvANaM / / 72 // tiryaMca-nAraka-sura-naro je dehagata dukha anubhave, to jIvana upayoga e zubha ne azubha kaI rIta che? 72. atha-manuSya, nArake, tiyo ane deva (badhAMya) je dehatyanna du:khane anubhave che, te jIvone te (zuddhopAgathI vilakSaNa--azuddha) upayoga zubha ane azubha--be prakArane kaI rIte che? (arthAta nathI.) kulisAuhacakkadharA mahovogappagehiM bhogehi / dehAdINaM viddhi kareMti muhidA ivAbhiradA / / 73 / / cakrI ane deveMdra zubha-upayogamUlaka bhogathI puSTi kare dehAdinI, sukhI sama dIse abhirata rahI. 73.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-jJAnatarava-prajJApana t167 atha-vajadhare ane care (idro ane cakravartIo) zupayogamUlaka (punA phaLarUpa) bhego vaDe dehAdinI puSTi kare che ane (e rIte) bhAgomAM rata vartatA thakA sukhI jevA bhAse che (mATe puNo vidyamAna che kharAM). jadi saMti hi puNNANi ya pariNAmasamubhavANi vivihANi / jaNayaMti visayataNDaM jIvANaM devadaMtANaM // 74 // pariNamajanya anekavidha je puNyanuM astitva che, te puNya e devAnta jIvane viSayatRSNadbhava kare. 74. artha:-(pUrvokta rIte) je (zupayogarU5) pariNAmathI UpajatAM vividha puNya vidyamAna che, to teo devo sudhInA jIvane viSayatRSNa utpanna kare che. te puNa udiNNataNhA duhidA taNhAhi visayasokkhANi / icchaMti aNubhavaMti ya AmaraNaM dukkhasaMtattA // 75 // te utitRSNa jIve, dukhita tRSNAthI, viSayika sukhane Iche ane AmaraNa dukhasaMtasa tene bhogave. 5. artha -vaLI, jemane tuNA udita che evA te jIvo tRSNAo vaDe dukhI vartatA thakA, maraNapayata viSayasukhane irache che ane duHkhathI saMtapta thayA thakA (du:khadAhane nahi sahI zaktA thakA) temane bhegave che. saparaM vAdhAsahidaM vicchiNNaM baMdhakAraNaM visamaM / jaM iMdiehiM laddhaM taM sokkhaM dukkhameva tahA // 76 //
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 ] paMca paramAgama parayukta, bAdhAsahita, khaMDita, baMdhakAraNa, viSama che; je iMdriyothI labdha te sukha e rIte duHkha ja khare. 76. artha -je IdriyethI prApta thAya che, te sukha paranA saMbaMdhavALuM, bAdhAsahita, vicichanna, baMdhanuM kAraNa ane viSama che; e rIte te du:kha ja che. Na hi maNNadi jo evaM Nasthi viseso tti puNNapAvANaM / hiMDadi ghoramapAraM saMsAraM mohasaMchaNNo // 77 // nahi mAna-e rIta puNya pApamAM navizeSa che, te mehathI Acchanna ghora apAra saMsAre bhame. 77. artha e rIte puNya ane pApamAM taphAvata nathI ema je nathI mAnate, te mahAcchAdita vartata thake ghara apAra saMsAramAM paribhramaNa kare che, evaM vididattho jo davvemu Na rAgamedi dosaM vA / uvaogavimuddho so khavedi dehunbhavaM dukkhaM // 78 // viditAthe e rIta, rAgadveSa lahe na je dravya viSe, zuddhopayogI jIva te kSaya dehagata dukhane kare. 78. artha -e rIte vastu svarUpa jANune je dravya pratye rAga ke dveSane pAmato nathI, te upagavizuddha vartato thake dehatpanna du:khane kSaya kare che. cattA pAvAraMbhaM samuhido vA muhammi cariyammi / Na jahadi jadi mohAdI Na lahadi so appagaM suddhaM // 79 //
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAr--jJAnatattva-prajJApana [ 19 jIva cheDI pApAraMbhane zubha caritamAM udyata bhale, je nava taje mAhAdine teA nava lahe zuddhAtmane. 79. artha :--pApArabha cheDIne zubha cAritramAM udyata hovA chatAM je jIva mAhAkine cheDatA nathI, te te zuddha AtmAne pAmatA nathI. arahaMtaM davyattaguNattapajjayattehiM / jo jANadi so jANadi appANaM moho khalu jAdi tassa layaM // 80 // je jANatA a`tane guNa, dravya ne payapaNe, te jIva jANe Atmane, tasu mAha pAme laya khare. 80. artha:--je ahu tane dravyapaNe, guNapaNe ane paryAyapaNe jANuM che, te ( peAtAnA ) AtmAne jANe che ane tenA mAhu avazya laya pAme che. jIvo vavagadamoho uvaladdho taccamappaNo sammaM / jahadi jadi rAgadose so appANaM lahadi suddhaM // 81 // jIva mAhane karI dUra, AtmasvarUpa samyak pAmIne, je rAgadveSa parihare teA pAmatA zuddhAtmane. 81. aH--jeNe mAhane dUra karyAM che ane AtmAnA samyak tattvane (-sAcA svarUpane ) prApta karyu che evA jIva jo rAgadveSane cheDe che, tA te zuddha AtmAne pAme che. savve viya arahaMtA teNa vidhANeNa khavidakara maMsA | kiccA taghovadesaM NivvAdA te Namo tesiM // 82 //
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 ] paca paramAgama ahata sau karmo taNo karI nAza e ja vidhi vaDe, upadeza paNa ema ja karI, nivRta thayA, namuM temane. 8ra. artha-badhAya ahaMtabhagavate te ja vidhithI karyAzAne (jJAnAvaraNIyAdi karmabhedona) kSaya karIne tathA (anyane paNa) e ja prakAre upaTiza karIne mekSa pAmyA che. temane namaskAra ho. davyAdiesu mRDho bhAvo jIvassa hadi moho ti / / khubhadi teNucchaNNo pappA rAgaM va dosaM vA // 83 // dravyAdike mUDha bhAva varte chavane. te moha che; te mohathI Acchanna rAgI-thI thaI kSobhita bane. 83. artha:-jIvane dravyAdika viSe je mUDha bhAva ( dravyaguNaparyAya viSe je mUDhatArUpa pariNAma) te meha che; tenAthI AcchAdita vatI ke jIva rAga athavA TreSane pAmIne zuddha thAya che, moheNa va rAgeNa va doseNa ca pariNadassa jIvassa / jAyadi viviho vaMdho tamhA te saMkhavaDadavyA // 84 / / re! meharUpa vA rAgarUpa vA TreSapariNuta jIvane vidhavidha thAye baMdha, tethI sarva te kSayogya che. 84. artha-meharUpe, sagarUpe athavA breSarUpe pariNamatA jIvane vividha baMdha thAya che, tethI temane (mohanarAgadveSane) saMpUrNa rIte kSaya karavAgyA che. aTe ajadhAgahaNaM karuNAbhAvo ya tiriyamaNuesu / visaemaya pasaMgo mohassedANi liMgANi ||85 //
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-nataravajJApana [ 74 artho tANuM ayathAgrahaNa, karuNA manuja-tiryaMcamAM, viSayo taNe vaLI saMga-liMge jANavA A mohanAM. 85. artha -padArthonuM ayAgrahaNa (arthAta padArthone jema che tema satya svarUpe na mAnatAM temanA vize anyathA samajaNa) ane tiyaca-manuSya pratye karuNAbhAva, tathA viSayone saMga (arthAta iSTa viSaya pratye prIti ane aniSTa viSayo pratye aprIti) -A mohanA ligo che. jiNasatthAdo aTu paJcakkhAdIhiM bujhado NiyamA / khIyadi mohovacayo tamhA satthaM samadhidavvaM // 86 // zAstro vaDe pratyakSaAdithI jANato je arthane, tasu moha pAme nAza nizcaya zAstra samadhyayanIya che. 86. atha-jinazAstra dvArA pratyakSAdi pramANethI padArthone jANanArane niyamathI mehApacaya kSaya pAme che, tethI zAstra saMkhyaka prakAre abhyAsavAyogya che. davvANi guNA tesiM pajjAyA asaNNayA bhaNiyA / tesu guNapajjayANaM appA davya tti uvadeso / / 87 / / dravya, guNe ne parya sau artha saMjJAthI kahyAM; guNa-paryAne AtamA che dravya jina-upadezamAM. 87. artha -dravya, guNe ane temanA paryAya artha' nAmathI kahyAM che. temAM, guNa-paryAyane AtmA dravya che (arthAta guNe mehapacaya=Ahano upacaya (upacaya=sacaya, Dhagalo)
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12] . paca paramAgama ane paryAnuM svarUpa sattva dravya ja che, teo bhinna vastu nathI) ema (jitendranA) upadeza che. jo moharAgose NihaNadi upalabha jANhamuvasaM ! so savaDhuktamokvaM pAvadi acireNa kAlega // 88 / / je pAmI jina-upadeza ha rAgadveSa-vimohane, te jIva pAme alpa kALe sarvadu:khavimokSane. 88. artha - jinanA upadezane pAmIne meharAgarane haNe che, te a5 kALamAM sarva duHkhathI mukta thAya che, gANappagamappANaM paraM ca dannattaNAhisaMbaI / jANadi jadi NicyA jo mo moktayaM kupAdi // 89 / / je jJAnarUpa nija Atmane, parane vaLI nizcaya vaDe dravyatvathI saMbaddha che. mohane kSaya te kare. 9. artha -je nizcayathI jJAnAtmaka evA pitAne ane para nija nija dravyatvathI saMba9 (saMcula) jANe che, te ene kSaya kare che, tamhA jigamannAdo guNe AdaM paraM ca danu / abhigacchadu NimmoI icchadi nadi bappaNo appA // 9 // tethI cadi jIva achata nimehatA nija Atmane. jinamArgathI dravyo mahIM jANe sva-parane guNa vaDe. 90. artha-mATe (sva-ranA vivekathI mahA ya TakI rAte hevAthI) je AtmA potAne nihapaNuM to heya. te
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-jJAnataravastrajJApana jinamArga dvArA guNe vaDa drAmAM sva ane pArane jANe (arthAta jinAgama dvArA vizeSa guNe vaDe anaMta dravyomAMthI "A sva che ne A para che" ema viveka kare), sattAsaMbaddhede savisese jo hi va sAmaNNe / sahadi Na so samaNo tatto dhammo Na saMbhavadi // 91 // zrAmaNyamAM sattAmayI savizeSa A dravya taNI zraddhA nahi, te zamaNuM nA temAMthI dharmobhava nahI. 91. artha -je (jIva) zramaNapaNamAM A rAttAsaMyukta savizeSa padArthone zraddhA nathI, te zramaNa nathI; tenAmAMthI dharma uddabhavatA nathI (arthAta te zramaNabhArAne dharma thatuM nathI). jo NihadamohadiTThI Agamakusalo virAgacariyamhi / anmudvido mahappA dhammo tti visesido samaNo // 92 // Agama viSe kauzalya che ne mohadaSTi vinaSTa che, vItarAga-caritArUDha che, te muni-mahAtmA "dharma che. 9ra. artha:-je AgamamAM kuzaLa che, jenI mahadaSTi haNAI gaI che ane je vItarAgacAritramAM ArUDha che, te mahAtmA zramaNane (zAstramAM) "dharma" kahela che. 1 sattA yukta =astitvavALA 2 savizeSa =vizeSa sahita, taphAvatavALA, bheTavALA, bhinnabhinna.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 2. seyatattva-prajJApana attho khalla davyamao davyANi guNappagANi bhaNidANi / tehiM puNo paMjIyA panjayamUDhA hi parasamayAM // 93 / / che artha dravyasvarUpa, guNa-Atmaka kahyAM che dravyane, vaLI dravya-guNathI papha paryAyamUDha parasamaya che. 93. artha-padArtha dravyasvarUpa che; dravyo guNAtmaka kahevAmAM AvyAM che; ane vaLI dravya tathA guNethI paryAya thAya che. paryAyamUDha cho parasamaya (arthAta mithyAdaSTi) che. je pajjaemu NiradA jIvA parasamaiga tti NiTThiA / AdasahAvaMmhi ThidA te sagasamayA muNedavvA // 94 // paryAyamAM rata jIva je te "parasamaya nirdiSTa che AtmasvabhAve sthita je te "svakasamaya" jJAtavya che. 94. artha -je jIva paryAyomAM lIna che temane parasamaya kahevAmAM AvyA che; je AtmasvabhAvamAM sthita che te svasamaya jANavA, apariccattasahAveNuppAdanvayadhuvattasaMvaddhaM / guNavaM ca saMpajjAyaM jaM taM dadhvaM ti buccati // 95
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-yatarava-prajJApana [ 175 cheDayA vinA ja svabhAvane utpAda-vyaya-dhruvayukta che, vaLI guNane paryaya sahita je, "dravya bhAkhyuM tehane. 5. artha-svabhAvane cheDyA vinA je utpAda-vyaya-dhrauvyasaMyukta che tathA guNavALuM ne paryAyasahita che, tene "dravya kahe che, sabbhAvo hi sahAvo guNehiM sagapajjaehiM cittehiM / davvassa savvakAlaM uppAdavvayadhuvattehiM // 96 // utpAda-dhrauvya-vinAzathI, guNa ne vividha paryAyathI astitva dravyanuM sarvadA je, teha dravyasvabhAva che. 6. artha-sava kALe guNe tathA aneka prakAranA potAnA paryAyo vaDe tema ja utpAda-vyaya-dhrauvya vaDe dravyanuM je astitva, te kharekhara svabhAva che. iha vivihalakkhaNANaM lakkhaNamegaM saditti savvagayaM / uvadisadA khalu dhammaM jiNavaravasaheNa paNNattaM // 97 // vidhavidhalakSaNanuM sarava-gata "sarvalakSaNa eka che, -e dharmane upadezatA jinavaravRSabha nirdiSTa che. 97. artha -dharmane kharekhara upadezatA jinavaravRSabhe A vizvamAM vividha lakSaNavALAM ( bhinna bhinna svarUpa-astitvavALAM sarva) dravyanuM "sata" evuM sarvagata lakSaNa (sAdazya-astitva) eka kahyuM che, 1 jinavaravRSabha = jinavaromAM zreTa, tIrtha kara 2. sarvagata =sarvamAM vyApanAruM
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 ] paMca paramAgama davvaM sahAvasiddhaM saditi jiNA taccado samakkhAdA / siddhaM tadha Agamado Necchadi jo so hi parasamao // 98 // dravya svabhAve siddha ne "satatattvataH zrI jine kahe e siddha che Agama thakI, mAne na te parasamaya che. 98. artha:-dravya svabhAvathI siddha ane (svabhAvathI ja) sata che ema jinee tavata: kahyuM che; e pramANe Agama dvArA siddha che; je na mAne te kharekhara parasamaya che. sadavaDiI sahAve davvaM dabassa jo hi pariNAmo / atyemu so sahAvo ThidisaMbhavaNAsasaMvaddho // 99 / / dravyo svabhAva viSe avasthita, tethI "sata sau dravya che utpAda-dhrauvyavinAzayuta pariNAma dravyasvabhAva che. 9. artha-svabhAvamAM avasthita (hovAthI) kavya "sata ? che; dravyane je utpAdavyayadhrauvya sahita pariNAma te padArtho svabhAva che. Na bhavo bhaMgavihINo bhaMgo vA patthi saMbhavavihINo / uppAdo vi ya bhaMgo Na viNA dhovveNa atyeNa // 10 // utpAda bhaMga vinA nahI, saMhAra sarga vinA nahIM utpAda tema ja bhaMga. brovya-padArtha viNa varte nahIM. 100. artha-utpAda bhaMga vinAne heta nathI ane bhaMga 1. avasthita = rahelu, TakeluM 2, bhaga karAya; nArA,
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-yatattva-prajJApana [ 177 utpAda vinAne hete nathI; utpAda tema ja bhaga dhrauvya padArtha vinA hetA nathI. uppAdahidibhaMgA vijjate pajjaemu pajjAyA / davamhi saMti NiyadaM tamhA davvaM havadi savvaM // 101 // utpAda tema ja dravya ne saMhAra vate paya, ne parya dravya niyamathI, sarva tethI dravya che. 101. artha -utpAda, sthiti ane bhaMga paryAyAmAM vate che; paryAye niyamathI dravyamAM hoya che, tethI (te) badhuMya dravya che. samavedaM khalu davaM saMbhavaThidiNAsasaNNidaSTehiM / ekkamhi ceva samaye tamhA danvaM khu tattidayaM // 102 // utpAda-dhrauvya-vinAzasaMkSita artha saha samaveta che eka ja samayamAM dravya nizcaya, tethI e trika dravya che. 102. arthadravya eka ja samayamAM utpAda, sthiti ane nAza nAmanA artho sAthe kharekhara samaveta (ekameka) che; tethI e trika kharekhara dravya che. pADubbhavadi ya aNNo pajjAo pajjao vayadi aNNo / dancassa taM pi * davvaM Neva paNaTuM Na uppaNNaM // 103 / / 1 artho = padArtho (87mI gAthAmA samajAvyA pramANe paryAya paNa artha che ) 2 samata =samavAyavALuM, tAdAbhyapUrvaka joDAyelu, ekameka 3. trika = traNa samudAya (utpAda, vyaya ane dhauvya e traNane samudAya kharekhara dravya ja che.)
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 ] paca paramAgama Upaje daravane anya paryaya, anya ke viNase vaLI, paNa dravya te nathI naSTa ke utpanna dravya nathI tahIM. 103. athavyane anya paryAya utpanna thAya che ane kaI anya paryAya naSTa thAya che; paraMtu dravya te naSTa paNa nathI, utpanna paNa nathI (dhruva che) pariNamadi sayaM davvaM guNado ya guNaMtaraM sadavisiha / tamhA guNapajjAyA bhaNiyA puNa davameva ti / / 104 // aviziSTasarvasvayaM darava guNathI guNAMtara pariName, tethI vaLI dravya ja kahyA che sarvaguNuparyAyane. 104. athara-sattAapekSAe aviziSTapaNe. dravya pite ja guNamAMthI guNAMtare pariName che (arthAta dravya pite ja eka guNaparyAyamAMthI anya guNaparyAya pariName che ane tenI sattA guNapayAnI sattA sAthe aviziSTa-abhinna-eka ja rahe che), tethI vaLI guNaparyAya dvavya ja kahevAmAM AvyA che. 'Na havadi jadi sahavaM asaddhavaM havadi taM kadhaM davvaM / havadi puNA aNNaM vA tamhA davaM sayaM sacA // 105 / / je dravya hoyana sata, kare ja asat, bane kyama dravya e? vA bhinna karatuM sattvathI ! tethI svayaM te sarva che. 105. artha- (svarUpathI ja) sata na hoya te (1) nakkI te asata hoya; je asata heya te dravya kema hoI zake ? athavA (jo asat na hoya) te (2) te sattAthI anya (6) hoya! (te paNa kema bane?) mATe dravya pote ja sattA che,
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra--reyatarvaprajJApana : 179 pavibhattapadesattaM pudhattamidi sAsaNaM hi vIrassa / aNNattamatabbhAvo Na tabbhavaM hodi kadhamegaM // 106 // jina vIrane upadeza ema-pRthatva bhinnapradezanA, anyatva jANu atatpaNuM; nahi te-paNe te eka kayAM? 106. artha -vibhaktapradezava te pRthaphatva che ema vIrane upadeza che. atabhAva (atatpaNuM arthAta tepaNe nahi hovuM) te anyatva che. je tepaNe na hoya te eka kema hoya ? (kacit sattA dravyapaNe nathI ane dravya sattApaNe nathI mATe teo eka nathI.) sahavvaM sacca guNo sacceva ya pajjao tti vitthAro / jo khalu tassa abhAvo so tadabhAvo atabhAvo // 107 // sat dravya", "satu paryAya", "satva guNa--sattvane vistAra che; nathI te-paNe anyonya teha atatpaNuM jJAtavya che. 107. atha-sata dravya "sata guNa ane "sat paryAya -ema (sattAguNanA) vistAra che. (temane paraspara) je tene abhAva arthAta "teNe hovAne abhAva che te "ta6-abhAva" eTale ke atadubhAvI che. jaMdavvaM taM Na guNo jo vi guNo so Na tcmtthaado| eso hi atabhAvo Neva abhAvo tti NiTThio // 108 // svarUpe nathI je dravya te guNa, guNa te nahi dravya che, -Ane atatpaNuM jANavuM, na abhAvane bhAkhyuM jine. 18. atha-svarUpa-apekSAe je dravya che te guNa nathI ane
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 j paMca paramAgama je guNa che te dravya nathI;--A atabhAva che; sava thA abhAva te atadbhAva nathI; Ama (jinendvArA) darzAvavAmAM AvyuM che. jo khalu davvasahAvI pariNAmo so guNo sadavisiho / sadavadvidaM sahAve davvaM ti jiNovadesoyaM // 109 // pariNAma dravyasvabhAva je, te guNa 'sat'-aviziSTa che; dravyA svabhAve sthita sat che--e ja A upadeza che. 109. : a:--je, dravyanA svabhAvabhUta ( utpAdanyayadhrauvyAtmaka) pariNAma che te ( pariNAma) 'sat'thI aviziSTa ( -sattAthI keAI judA nahi evA) guNa che, svabhAvamAM avasthita ( heAvAthI ) dravya sat che'.--aveA je ( 99 mI gAthAmAM kahelA) jinApadeza te ja A che (arthAta 99 mI gAthAnA kathanamAMthI A gAthAmAM kahelA bhAva saheje nIkaLe che). Natthi guNo tti va koI pajjAo tIha vA viNA davvaM / davvattaM puNa bhAvo tamhA davvaM sayaM sattA // 110 // paryAya ke guNu evu kAI na dravya viSNu vizve dIse; dravyatva che vaLI bhAva; tethI dravya pAte sattva che. 110, aza:A vizvamAM guNa evu kAI ke paryAya evu kAI, dravya vinA ( -dravyathI jaTTu) heAtuM nathI; ane dravyatva te bhAva che (arthAt astitva te guNa che ); tethI dravya pAte sattA (arthAt astitva) che, evaMvihaM sahAve davvaM sadasanbhAvaNibaddhaM pAdubbhAvaM pAdubhAvaM davvatthapajjayatyehiM / sadA labhadi // 111 //
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra- tava-prajJApana AvuM darava dravyArtha-paryAyArthathI nijabhAvamAM sadUbhAva-aNusaddabhAvayuta utpAdane pAme sadI. 111. artha:-AvuM (pUrvekA) dravya svabhAvamAM vyArthika ane paryAyArthika no vaDe sadabhAvasaMbaddha ane asadubhAvarabaddha utpAdane rAjA pAme che. jIvo bhavaM bhavissadi Naro'maro vA paro bhavIya puNo / ki dabattaM pajahadi Na jahaM aNNo kahaM hodi // 112 // jIva pariName tethI narAdika e thaze, paNa te rUpe zuM cheDate dravyatvane? nahi cheDate kyama anya e? 112. artha:-jIva pariNamato hevAthI manuSya, deva athavA bIjuM kAMI (-tiyaca, nAraka ke riddha) thaze. paraMtu manuSyadevAdika thaIne zuM te dravyapaNAne cheDe che? nahi choDato thake te anya kema hoya? (arthAta te anya nathI, tene te ja che.) maNuvo Na hodi devo devo vA mANuso va siddho vA / evaM ahojjamANo aNaNNabhAvaM kadhaM lahadi // 113 // mAnava nathI sura, sura paNa nahi manuja ke nahi siddha che; e rIta nahi hote thakI kayama te ananyapaNuM dhare? 113. artha-manuSya te deva nathI, athavA deva te manuSya ke siddha nathI; ema nahi hote thake ananya kema heya? davahieNa savvaM davvaM taM pajjayahieNa puNo / havadi ya aNNamaNaNNaM takAle tammayattAdo // 114 //
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 ] patha paramAgama dravyArthike badhuM dravya che; ne te ja paryAyAthike che anya, jethI te samaya dUrUpa heI ananya che. 114. atha -kavyArthika (na) vaDe saghaLuM dravya che; ane vaLI paryAyArthika (naya) vaDe te (dravya) anya-anya che, kAraNa ke te kALe tanmaya hovAne lIdhe (dravya paryAyAthI) ananya che. atthi tti ya Natthi ti ya havadi avattavyamidi puNo dancha / pajjAeNa du keNa vi tadubhayamAdiTThamaNNaM vA // 115 // asti, tathA che nArita, tema ja dravya aNuvaktavya che, vaLI ubhaya ke paryAyathI, vA anyarUpa thAya che. 115. artha - dravya koI paryAyathI "asti', kaI paryAyathI nAsti ane kaI paryAyathI avaktavya che; vaLI kaI paryAyathI "asti-nAsti athavA koI paryAyathI anya traNa bhaMgarUpa kahevAmAM Ave che. esottiNatthi koI Na Natthi kiriyA sahAvaNivattA / . kiriyA hi Nathi aphalA dhammo jadiNipphalo paramo // 116 // nathI "A ja e kaI jyAM kiriyA svabhAva-nipanna che; kiriyA nathI phaLahIna, je niSphaLa dharama utkRSTa che. 116. artha-(manuSyAdiparyAyomAM) A ja e kaI (zAyata paryAya) nathI (kAraNa ke sasArI jIvane) svabhAvaniSpanna kriyA nathI ema nathI (arthAta vibhAvasvabhAvathI nIpajatI rAgadveSamaya kriyA avazya che). ane je parama dharma akaLa che te kriyA jarUra aphaLa nathI (arthAta eka vItarAga
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-yatatva-prajJApana [ 183 bhAva ja manuSyAdiparyAyarUpa phaLa upajAvato nathI, rAgadveSamaya kiyA te avazya te phaLa upajAve che). kammaM NAmasamakkhaM sabhAvamadha appaNo sahAveNa / abhibhUya garaM tiriyaM NeraiyaM vA suraM kuNadi // 117 // nAmAkhya karma svabhAvathI nija jIvadravya-svabhAvane abhibhUta karI tiyaca, deva, manuSya vA nAraka kare. 117. atha-tyAM, "nAma saMjJAvALuM karma pitAnA svabhAva vaDe jIvanA svabhAvane parAbhava karIne, manuSya, tiya"ca, nAraka athavA deva (-e paryAyone) kare che, NaraNArayatiriyasurA jIvA khalu NAmakammaNivattA / Na hi te laddhasahAvA pariNamamANA sakammANi // 118 // tiryaMca-sura-nara-nArakI jIva nAmakarma-nipanna che; nija karmarUpa pariNamanathI ja svabhAvalabdhi na temane. 118. artha-manuSya, nAraka, tiryaMca ne devarUpa cho kharekhara nAmakarmathI niSpanna che. kharekhara teo potAnA karmarUpe pariNamatA hovAthI temane svabhAvanI upalabdhi nathI. jAyadi Neca Na Nassadi khaNabhaMgasamunbhave jaNe koI / jo hi bhavo so vilao saMbhavavilaya tti te NANA // 119 // nahi keI Upaje viNase kSaNabhaMgasaMbhavamaya jaze, kAraNa janama te nAza che vaLI janma-nAza vibhinna che. 119
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 ] paMca paramAgama artha :-kSaNe kSaNe utpAda ne vinAzavALA jIvaleAkamAM phAI utpanna thatu" nathI te nAza pAmatu" nathI, kAraNa ke je uddabhava che te ja vilaya che; vaLI uddabhava ane vilaya ema teo aneka (arthAta bhinna ) paNa che. tamhA du Natthi koI sahAvasamavadvido ci saMsAre / saMsAro puNa kiriyA saMsaramANassa davvassa // 120 // tethI svabhAve sthira evuM na koI che saMsAramAM; saMsAra tA. saMsaraNa karatA dravya kerI che kriyA. 120. kA atha tethI sasAramAM svabhAvathI avasthita evu kAI nathI (arthAt saMsAramAM koInA svabhAva kevaLa ekarUpa rahevAne nathI ); sasAra tA sasaraNa karatA dravyanI kriyA che, AdA kammamalimaso pariNAmaM lahadi kammasaMjuttaM / tatto silisadi kammaM tamhA kammaM tu pariNAmo // 121 // kame malina jIva ka saMyuta pAmatA pariNAmane, tethI karama khaMdhAya che; pariNAma tethI kama` che. 121. amathI malina AtmA 'sayukta pariNAmane ( -dravyakama'nA sa'cAge thatA azuddha pariNAmane) pAme che, tethI kama' cAMTe che ( -dravyakama madhAya che ); mATe pariNAma te kama che. pariNAmo sayamAdA sA puNa kiriyatti hodi jIvamayA / kiriyA kampatti madA tamhA kammassa Na du kattA // 122 // * sasaraNa karavuM = goLa pharyAM karavuM; palaTAyA karavuM,
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-zeyatatva-prajJApana [ 185 pariNAma pite jIva che, ne che kriyA e jIvamayI; kiriyA gaNI che karma; tethI karmane kartA nathI. 1rara. artha -pariNAma pite AtmA che, ane te jIvamacI kriyA che; kiyAne karma mAnavAmAM AvI che; mATe AtmA dravyarmane kartA te nathI. pariNamadi cedaNAe AdA puNa cedaNA tidhAbhimadA / sA puNa NANe kamme phalammi vA kammaNo bhANadA // 123 // jIva cetanArUpa pariName vaLI cetanA trividhA gaNI; te jJAnaviSayaka, karmaviSayaka, karmaphaLaviSayaka kahI. 123. artha -AtmA cetanArUpe pariName che. vaLI cetanA traNa prakAre mAnavAmAM AvI che; ane tene jJAna saMbaMdhI, karma saMbaMdhI athavA karmanA phaLa saMbaMdhI-ema kahevAmAM AvI che. NANaM aTTaviyappo kammaM jIveNa jaM samAraddhaM / tamaNegavidhaM bhaNidaM phalaM ti sokkhaM va dukkhaM vA // 124 // che "jJAna" arthavikalpa, ne jIvathI karAtuM karma che, -te che aneka prakAranuM, "phaLa saukhya athavA duHkha che. artha:-arthavikalpa (arthAta sva-para padArthonuM bhinnatApUrvaka yugapa6 abhAsana) te jJAna che; jIva vaDe je karAtuM hoya te karma che. te aneka prakAranuM che. sukha athavA du:kha te karmaphaLa kahevAmAM AvyuM che. appA pariNAmappA pariNAmo NANakammaphalabhAvI / tamhA NANaM kammaM phalaM ca AdA muNedayo / 125 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186] paMca paramAgama pariNAma-Atmaka jIva che, pariNAma jJAnAdika bane; tethI karamaphaLa, karma tema ja jJAna AtmA jANaje. 1rapa. atha-AtmA pariNAmAtmaka che; pariNAma jJAnarUpa, karma rUpa ane karmaphaLarUpa thAya che. tethI jJAna, karma ane karmaphaLa AtmA che ema jANavuM kattA karaNaM kammaM phalaM ca appatti Nicchido samaNo / pariNamadi Neva aNNaM jadi appANaM lahadi suddhaM // 126 // kartA, karama, phaLa, karaNa jIva che ema nizcaya karI muni anyarUpa nava pariName, prApti kare zuddhAtmanI. 126. atha-o zramaNa kartA, karaNa, karma ane karmaphaLa AtmA che? evA nizcayavALe thaya zake anyarUpe na ja pariName, te te zuddha AtmAne upalabdha kare che, davvaM jIvamajIvaM jIvo paNa cednnocogmo| poggaladavyappamuhaM acedaNaM havadi ya ajI / / 127 // che dravya jIva, ajIva, cita-upayogamaya te jIva che; pudgalapramukha je che acetana dravya, teha ajIva che. 127. arthadravya jIva ane ajIva che. tyAM, cetanA-upagamaya (cetanAmaya tathA upayogamaya) te jIva che ane pugaladvavyAdika acetana dravyo te ajIva che. poggalajIvaNibaddho dhammAdhammatthikAyakAlaDDo / vadi AgAse jo logo so savyakAle du // 128 //
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-zeyata-prajJApana t187 AkAzamAM je bhAga dharma-adharma-kALa sahita che, jIva-pudgalothI yukta che, te sarvakALe loka che. 128. artha -AkAzamAM je bhAga chava ne pudagalathI saMyukta tathA dharmAstikAya, adhamastikAya ne kALathI samRddha che, te sarva kALe loka che. (bAkInuM ekaluM AkAza te aloka che.) uppAdahidibhaMgA poggalajIvappagassa logassa / pariNAmA jAyaMte saMghAdAdo va bhedAdo // 129 / / utpAda, vyaya ne dhruvatA jIvapudgalAtmaka lokane pariNAma dvArA, bheda nA saMdhAta dvArA thAya che. 129. artha:-yugala-jIvAtmaka lokane pariNAma dvArA ane saghAta vA bheda dvArA utpAda, dhrauvya ne vinAza thAya che. liMgehiM jehiM davvaM jIvamajIvaM ca havadi viNNAdaM / te'tabbhAvavisiTTA muttAmuttA guNA NeyA // 130 // je liMgathI dravyo mahI "jIva "ajIva ema jaNAya che, te jANa mUrta-amUrta guNa, atatpaNAthI viziSTa che. 130. artha -je ligo vaDe dravya jIva ane ajIva tarIke jaNAya che, te ataddabhAvaviziSTa (-dravyathI adabhAva vaDe bhinna evA) mUta-amUrta guNe jANavA. 1 saghAta = bhegA maLavu te, ekaThA thavu te, milana 2. bheda = chUTA paDavuM te, vikhUTA thavuM te
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148]. ca paramAgama muttA iMdiyagejmA poggaladalappagA agaviyA / daccANamamuttAgaM guNA amuttA muNedavyA // 131 / / guNa mUrta iMdriyagrAhya te pudgalamayI bahuvidha che: divya amRtika je tenA guNa amunika jANaje. 132 -hiyagrAhya evA mRta gu pudagalabAbhaka vanekavi che; asUna benA guNe amRta jANavA. kAsagaMvaphAsA kimaMta pAMgalA suhamAhI / pucIpariyaMtassa ya sakA mo pongalo trico // 132 / / che varNa tema ja gaMdha vaLI rasasparza yudUgarane, atisukSmI pRthvI sudhI vaLI rASTramila, vividha je. artha-va. sa. 1 ne ra (-e guNe) culmathI mAMDIne pRthvI parvatanA (sa) pudagalane heAya che. je vividha prakArane ra te pugala ana galika paya che, AgAnassavagAho ammAcala maNajana / dhammedavansa Tu guNoM guNo ThANakAraganA // 133 // kAlama kaNA se guNoksonA tti bamo bhgaa| gayA saMvAdA gumA hi mucippahIpApaM // 134 // avagAha guNa AkAza. ganihetunA che mane, vaLI sthAnakAraNatArUpI guNa jaNa dravya adhamana. 133. che kALane guNa nA upayoga vyAkhyA mAM. e rIta mUrtivininA guNa jANavA sami . 24.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-yatava-prajJApane tace 24no artha-AkAzane avagAha, dharmadravyane gamanahetutva ane vaLI adharmadravyane guNa sthAnakAraNutA che. kALane guNa vartAnA che, AtmAne guNa upayoga kahyo che. A rIte amUrta dravyonA guNe saMkSepathI jANavA jIvA poggalakAyA dhammAdhammA puNo ya AgAsaM / sapadesehiM asaMkhA Natthi padesa tti kAlassa // 135 // chavadravya, pudgalakAya, dharma, adharma vaLI AkAzane che ravapradeza aneka, nahi varte pradezo kALane. 135. artha - pudgalakA, dharma, adharma ane vaLI AkAza svapradezonI apekSAe asaMkhyAta arthAt aneka che; kALane pradeze nathI. logAlogesu Nabho dhammAdhammehiM Adado logo / sese paDucca kAlo jIvA puNa poggalA sesA // 136 // leke aloke Abha, loka adharmadharmathI vyApta che, che zeSa-Azrita kALa, ne jIva-pudgalo te zeSa che. 136. artha:-AkAza lokAlokamAM che, loka dharma ne adharmathI vyAsa che, bAkInAM be dravyone Azraya karIne kALa che, ane te bAkInAM be dravyo jIva ne pudagala che. jadha te NabhappadesA tadhappadesA havaMti sesANaM / apadeso paramANU teNa padesambhavo bhaNido // 137 // je rIta Abha-pradeza, te rIta zeSadravya-pradeza che, apradeza paramANu vaDe uddabhava pradeza taNe bane. 137.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 191 * payaM paramAgama artha-je rIte te AkAzapradeza che, te ja rIte bAkInAM dravyAnA pradeza che (arthAta jema AkAzanA pradezo paramANurUpI gajathI mapAya che tema bAkInAM dravyonA pradeza paNa e ja rIte mapAya che). paramANu apradeza che; tenA vaDe pradezAbhava kahyo che. samao du appadeso padesamettassa davyajAdassa / vadivadado so vaTTadi padesamAgAsadavvassa // 138 // che kALa te apradezanA ekapradeza paramANu yadA AkAzadravya taNe pradeza atikrame, vate tadA. 138. artha:-kALa te apradezI che. pradezamAtra pudagala-paramANu AkAza dravyanA pradezane maMda gatithI oLagato hoya tyAre te varte che arthAta nimittabhUtapaNe pariName che. vadivadado taM desaM tassama samao tado paro punyo / jo attho so kAlo samao uppaNNapaddhaMsI // 339 // te dezanA atikramaNa sama che "samaya", tapUrvApare je artha che te kALa che, utpannadhvasI "samaya" che. 139. artha -paramANu eka AkAzapradezane (maMda gatithI ) oLaMge tyAre tenA barAbara je vakhata te samaya che; samayanI pUrva tema ja pachI evo (nitya) je padArtha che te kALadravya che; "samaya" utpannavasI che. AgAsamaNuNiviTuM AgAsapadesasabhaNayA bhaNidaM / sanvesiM ca aNUNaM sakkadi taM dedumavagAsaM // 140 //
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-yatattva-prajJApana [ 191 AkAza je AgavyAkhya, "Abhapradeza" saMjJA tehane; te eka zai paramANune avakAzadAnasamartha che. 140. artha:-eka paramANu jeTalA AkAzamAM rahe teTalA AkAzane AkAzapradeza" evA nAmathI kahevAmAM AvyuM che; ane te sarva paramANuone avakAza devAne samartha che. eko va duge bahugA saMkhAtIdA tado aNaMtA ya / davyANaM ca padesA saMti hi samaya tti kAlassa // 141 // varta pradeza dravyane, je eka athavA be ane bahu vA asaMkhya, anaMta che; vaLI hoya samayo kALane. 141. athara-kane eka, be, ghaNA asaMkhya athavA anaMta pradero che. kALane "sama che, uppAdo paddhaMso vijadi jadi jassa egasamayamhi / samayassa so vi samao sabhAvasamavaDhido havadi // 142 // eka ja samayamAM dhvaMsa ne utpAdane sadUbhAva che je kALane, te kALa teha svabhAva-samavasthita che. 14ra. artha:-je kALane eka samayamAM utpAda ane divase vate che, to te kALa svabhAve avasthita athata dhruva (hare) che. egamhi saMti samaye saMbhavaThidiNAsasaNNidA aTThA / samayassa sancakAlaM esa hi kAlANusambhAvo // 143 // pratyeka samaye janma-dhrauvya-vinAza artho kALane varte saravadA; A ja basa kALAne sadbhAva che. 143.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMca paramAgama 192 ] artha-eka eka samayamAM utpAdaka dravya ane vyaya nAmanA artho kALane sadAya hoya che. A ja kALANune sadabhAva che (arthAta A ja kALANunA astitvanI siddhi che), jassa Na saMti padesA padesamettaM va taccado NAhU~ / muNNaM jANa tamatthaM atyaMtarabhUdamatthIdo // 144 // je arthane na bahu pradeza, na eka vA paramArthathI, te artha jANe zUnya kevaLa-anya je aritatvathI. 144. artha -je padArthane pradezo athavA eka pradeza paNa paramAthe jaNAto nathI, te padArthane zUnya jANu-ke je aritatvathI arthAntarabhUta (anya) che, sapadesehiM samaggo logo aTehiM Nihido Nicco / jo taM jANadi jIvo pANacadukkAbhisaMvaddho // 145 // sapradeza arthothI samApta samagra loka sunitya che; tasu jANanAro jIva, prANacatuSkathI saMyukta je. 14pa. artha:-sapradeza padArtho vaDe samApti pAmele A leka nitya che. tene je jANe che te jIva che-ke je (saMsAradazAmAM) cAra prANethI saMyukta che. iMdiyapANo ya tathA balapANo taha ya AupANo ya / ANappANappANo jIvANaM hoti pANA te // 146 // + cha dravyathIja Akho loka samApta thAya che arthAta te be uparAnta bIju kAI likamAM nathI.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-yatattva-prajJApana [ 193 iMdriyaprANa, tathA vaLI baLaprANa, AyumANa ne vaLI prANu zvAsocchavAsa-e sau, jIva kerA prANa che. 146. artha:- driyaprANa, baLaprANa. AyuprANa tathA zvAsocchavAsaprANa-e (cAra) nA prANa che, pANehiM caduhiM jIvadi jIvissadi jo hi jIvido punvaM / so jIvo pANA puNa poggaladambehiM NivvattA // 147 / / je cAra prANe jIvato pUrve, jIve che, jIvaze, te jIva che, paNa prANa to pudgaladaravaniSpanna che. 147. artha-je cAra prANethI jIve che, jIvaze ane pUrve jIvato hato, te chava che. Ama chatAM prANe to pudgalathI niSpanna che. jIvo pANaNivaddho baddho mohAdiehiM kamme hi / uvabhuMjaM kammaphalaM vajjhadi aNNehi kamme hi // 148 // mahAdikarmanibaMdhathI saMbaMdha pAmI prANune, jIva karmaphaLa-upabhoga karatAM, baMdha pAme kamane. 148. athaDa-hAdika karmo vaDe baMdhAyo hovAne lIdhe jIva prANAthI saMyukta thaye thake karmaphaLane bhegavatAM anya karmo vaDe badhAya che. pANAvAcaM jIvo mohapadesehiM kuNadi jIvANaM / jadi so havadi hi vaMdho NANAvaraNAdikammehiM // 149 // jIva meha-dveSa vaDe kare bAdhA AnA prANane, tA baMdha jJAnAvaraNa-Adika karmane te thAya che. 149,
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 ] paMca paramAgama a:--jo jIva meha ane dveSa vaDe veAnA (svajIvanA tathA parajIvanA) prANAne khAdhA kare che, teA pUrva kahelA jJAnAvaraNAdika karyAM vaDe baMdha thAya che. AdA kammamalimaso dharedi pANe puNo puNo aNNe / Na cayadi jAva mamati dehapadhANesu visayesu // 150 // / kame malina jIva tyAM lagI prANA dhare che pharI pharI, mamatA zarIrapradhAna viSaye jyAM lagI cheADe nahI. 150. artha:--jyAM sudhI dehapradhAna viSayAmAM mamatva cheDatA nathI, tyAM sudhI kamathI malina AtmA pharI pharIne anya anya prANA dhAraNa kare che, jo iMdiyAdivijaI bhavIya uvaogamappagaM jhAdi / kasmehiM so Na rajjadi kiha taM pANA aNucaraMti // 151 // karI IdriyAdika-vijaya, dhyAve Atmane-upayAgane, te ka`thI raMjita nahi; kayama prANa tene anusare ? 151. atha':~> iMdriyAdinA vijayI thaIne upayAgamAtra AtmAne dhyAve che, te karmAM vaDe rajita thatA nathI; tene prANA kaMI rIte anusare ? ( arthAt tene prANAnA saMbadha thatA nathI. ) } atthittaNicchidassa hi atthassatyaMtara mhi saMbhUdo | attho pajjAo so saMThANA dippabhedehiM // 152 // !! ! astitvanizcita artha nA kA anya arthe UpajatA je atha te paryAya che, jyAM bheda saMsthAnAdinA. 1pa2.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasArahoyatattva-prajJApana maiM 195 a:astivathI nizcita arthanA (dravyanA) anya athamAM (dravyamAM) UpajatA je atha (-bhAva ) te paryAya che-- ke je sasthAnAdi bhedA sahita hAya che. NaraNArayatiriyasurA saMThANAdIhiM aNNahA jAdA | pajjAyA jIvANaM udayAdihiM NAmakammassa // 153 // tiya ca, nAraka, deva, narae nAmakarmodaya vaDe che jvanA paryAya, jeha viziSTa saMsthAnArdike. 157. artha :--manuSya, nAraka, tiyaca ane deva--e, nAmakamanA uddayAdikane lIdhe jIveAnA paryAya che--ke jeo sasthAnAdi vaDe anya anya prakAranA heAya che. taM sambhAvaNivaddhaM davvasahAvaM tihA samakkhAdaM / jAdi jo saviyappaMNa muhadi so aNNadaviyamhi // 154 // aritatvathI niSpanna dravyaravabhAvane trivikalpane je jANatA, te AtamA nahi meAha paradravye lahe. 154. artha:--je jIva te ( pUrvokta ) astitvaniSpanna, traNa prakAre kahelA, bheTTAvALA dravyasvabhAvane jANe che, te anya dravyamAM mAha pAmatA nathI. appA uvaogappA uvaoogo NANadaMsaNaM bhaNido / so vi suho asuho vA uvaogo appaNo havadi // 155 // che AtamA upayogarUpa, upayoga darzana-jJAna che; upayAga e AtmA taNeA zubha vA anubharUpa hoya che. 155.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 paca paremIkAma artha -AbhA upayogAtmaka che; upaga jJAna-darzana kahelA che; ane AtmAne te upayoga zubha athavA azubha hoya che, uvaogo jadi hi suho puNNaM jIvassa saMcayaM jAdi / asuho vA tadha pAvaM tesimabhAve Na cayamatthi // 156 // upayoga je zubha hoya, saMcaya thAya puNya taNe nahIM, ne pApasaMcaya azubhathI; jyAM ubhaya nahi, saMcaya nahI. 156. artha-upayoga je zubha hoya te jIvane puNya saMcaya pAme che ane je azubha hoya to pApa saMcaya pAme che. temanA (bannenA) abhAvamAM saMcaya thatA nathI. jo jANAdi jiNiMde pecchadi siddhe taheva aNagAre / jIvesa sANukaMpo ukogo so maho tassa // 157 // jANe jinone jeha, zraddhe siddhane, aNagArane, je sAnukaMpa jIvo prati, upayoga che zubha tehane. 157. artha -je jidrone jANe che, siddhone tathA aNugArone (AcAryo, upAdhyAya ane sAdhuone) zraddhe che, cha pratye anukaMpAyukta che, tene te zubha upayAga che. visayakasAogADho dussudiduJcittaduTTagodvijudo / uggo ummaggaparo uvaogo jassa so asuho // 158 // kuvicAra-saMgati-zravaNayuta, viSaye kaSAye magna je, je ugra ne unmAgapara, upayoga teha azubha che. 158. | artha -jenA upayoga viSayakaSAyamAM avagAha (magna)
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathacanasAra--jJeyatattva-prajJApana [ 197 che, kuzruti, kuvicAra ane kusaMgatimAM joDAyelA che, ugra che tathA unmAga mAM lAgelA che, tene te azubha upayAga che. asuhoogarahido muhobajutto Na aNNadaviyamhi | hojjaM majjhattho'haM NANappagamappagaM jhAe / / 159 / / madhyastha paradravye thatA, azubhApayoga rahita ne zubhamAM ayukta, huM dhyAuM chuM nija Atmane jJAnAtmane. aH--anya dravyamAM madhyastha thatA huM alApayeAga rahita thayA thakA tema ja zubheApayukta nahi thayA thakA jJAnAtmaka AtmAta dhyAuM chuM. NAhaM deho Na maNo Na ceva vANI Na kAraNaM tesiM / kattA Na Na kArayidA aNumaMtA Neva kattIrNaM // 160 // huM deha nahi, vANI na, mana nahi, temanuM kAraNa nahI, kartA na, kArayitA na, anumaMtA huM kartAno nahI. 160. atha :--hu deha nathI, mana nathI, tema ja vANI nathI; temanuM kAraNa nathI, kartA nathI, kAyitA (karAvanAra) nathI, kartAnA anumAdaka nathI. deho ya maNo vANI poggaladanvatpaga ti giTThiA / poggaladavvaM hi puNo piMDo paramANudavvANaM // 161 // mana, vANI tema ja deha punUgaladravyarUpa nirdiSTa che; ne teha pugaladravya bahu paramANuonA piMDa che. 161. artha:--ddeha, mana ane vANI puddagaladbhavyAtmaka (vItarAgadeve)
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 1 paMca prAgama kahyAM che; ane te dehAdi pudgalabdha pANudravyeAnA piMDa che. NAhaM poggalamar3ao Na te mayA poggalA kayA piMDaM / tumhA hi Na deho'haM kattA vA tassa dehassa // 162 // hu pauCgalika nathI, puTTugalA meM piMDarUpa karyA nathI; tethI nathI huM deha vA te dehanA kartA nathI. 162. artha :~ puddagalamaya nathI ane te pudgalI me" pitarUpa kyuM nathI; tethI huM deha nathI tema ja te dehanA kartA nathI. apadeso paramANu padesametto ya sayamasaho jo / giddho vA lukkho vA dupadesAdittamaNubhavadi // 163 // paramANu je apradeza, tema pradezamAtra, azabda che, te snigdha-rUkSa banI pradezAdittva anubhave. 163. artha :--paramANu ke je apradeza che, pradezamAtra che. ane peAte azabda che. te snigdha athavA rUkSa thayA thakA dvidezAdipaNa anubhave che. eguttaramegAdI aNussa NiddhattaNaM ca lukkhataM / pariNAmAdo bhaNidaM jAva aNaMvattamaNubhavadi // 164 // ekAMzathI Ara bhI jyAM avibhAga aMza anata che, snigdhatva vA rUkSatva e pariNAmathI paramANune 164. acao.--paramANune riNAmane lIdhe ethI (eka vibhAga paricchedathI ) mAMDIne ekeka vadhatAM anaMtapaNAne (anaMta 'avibhAga paricchedaNAne) pAme tyAMsudhInu snigdhatva athavA
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasArahoyatattva-prajJApana rUkSatva hAya che ema (jinadaeNve) kahyuM che. giddhA vA lukkhA vA aNupariNAmA samA va visamA vA / samado durAdhigA jadi bajjhati hi AdiparihINA // 165 // ho snigdha athavA rUkSa aNu-pariNAma, sama vA viSama ho, badhAya jo guNuya adhika; nahi baMdha hoya jadhanyaneA. 165. | 199 atha :--paramANu-pariNAmA, snigdha hA ke rUkSa hA, ekI azavALA heA ke ekI zavALA hA, jo samAna karatAM e adhika azavALA hAya tA dhAya che; jaghanya azavALA madhAtA nathI. NiDattaNeNa duguNo caduguNaNidveNa vaMdhamaNubhavadi / lakkheNa vA tiguNido aNu vajjhadi paMcaguNajutto // 166 // caturaza kA snigdhANu saha hraya-azamaya snigdhANunA; paMcAMzI aNu saha baMdha thAya trayAMzamaya rUkSANunA. 166. artha :--snigdhapaNe be azavALA paramANu cAra azavALA snigdha (athavA rUkSa) paramANu sAthe badha anubhave che; athavA rUkSapaNe traNa azavALA paramANu pAMca aMzavALA sAthe joDAyA zakA khavAya che. dupadesAdI khaMdhA suhumA vA vAdarA sasaMThANA / puDhavijalateuvAU sagapariNAmehiM nAyate ||267 || skaMdhA pradezayAdyuita, sthUla-sUkSma ne sAkAra je, te pRthvI-vAyu-teja-jaLa pariNAmathI nija thAya che. 167,
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 ] paca paramAgama artha:-dvidezAdika audho (ethI mAMDIne anaMta pradezavALA dho)-ke jeo sUkSma athavA bAdara hoya che ane saMsthAne (AkAre) sahita hoya che teo-pRthvI, jaLa, teja ane vAyurUpa pitAnA pariNAmethI thAya che, ogADhagADhaNicido poggalakAyehiM savvado logo / muhumehi vAdarehi ya appAoggehi joggehi // 168 // avagADha gADha bharela che sarvatra pudgalakAyathI A laka bAdara-sUkSmathI, karmayogya-ayogyathI. 168. artha -loka sarvata: sukSma tema ja bAdara tathA karmane ayogya tema ja karmavane pudgalakAyo (pudgalaska) vaDe (viziSTa rIte) avagAhAIne gADha bharelo che. kammattaNapAoggA khaMdhA jIvassa pariNaI pappA / gacchaMti kammabhAvaM Na hi te jIveNa pariNamidA // 169 // sko karamane vegya pAmI jIvanA pariNAmane karmatvane pAme nahIM jIva pariNumAve temane 169. artha -kamapaNAne gya che jIvanI pariNatine pAmIne kemabhAvane pAme che; temane jIva pariNamAvate nathI. te te kammattagadA poggalakAyA puNo vi jIvassa / saMjAyaMte dehA dehaMtarasaMkarma pappA // 170 / / kamatvapariNata pudgalenA skaMdha te te pharI pharI zarIre bane che jIvane, saMkrAMti pAmI dehanI. 170.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-zeyata-va-prajJApana 20 artha-karmapaNe pariNamelA te te pudagalakA dehAMtararU pheraphArane pAmIne pharI pharIne jIvane zarIre thAya che. orAlio ya deho deho veuvio ya tejasio / AhAraya kammaio poggaladavyappagA savve // 171 // je deha dArika, ne vaikriya-tejasa deha che, kArmaNa-ahAraka deha je, te sarva pugalarUpa che. 171 artha -dArika zarIra, vaikriyika zarIra, taijasa zarIra, AhAraka zarIra ane kAmaNa zarIra-badhAM pudgalakavyAtmaka che. arasamarUvamagaMdhaM avvattaM cedaNAguNamasaI / jANa aliMgaggahaNaM jIvamaNihiTThasaMThANaM // 172 // che cetanAguNa. gaMdha-rUpa-rasa-zada-vyakti na jIvane, vaLI liMgagrahaNa nathI ane saMsthAna bhAkhyuM na tehane. 172 arthajIvane arasa, arUpa, agaMdha, avyakta, cetanAguNavALa, azabda, aliMgagrahaNa (liMgathI agrAhya) ane jene koI saMsthAne kahyuM nathI evo jANa, mutto svAdiguNo vajjhadi phAsehiM aNNamaNNehiM / taviparIdo appA bajjhadi kidha poggalaM kammaM // 173 // anyonya sparzathI baMdha thAya rUpAdiguNayuta mUrtane paNa jIva mUtirahita badhe kema pudgalakarmane? 173. artha-mUrta (evAM pudagala) te rUpAdiguNavALAM hovAthI anya (-paraspara baMdhagya) spa vaDe badhAya che; (paraMtu,
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 ] 5ca paramAgama tenAthI viparIta (-amUta) evo AtmA paugalika karma kaI ? rIte bAMdhI zake? rUvAdiehiM rahido pecchadi jANAdi rUvamAdINi / davANi guNe ya jadhA taha baMdho teNa jANIhi / / 174 // je rIte darzana-jJAna thAya rUpAdinuM-guNa-dravyanuM, te rIta baMdhana jANu mUrtirahitane paNa mUrtanuM. 174. artha-je rIte rUpAdarahita (jIva) rUpAdikane dravyone tathA guNene (rUpI dravyone tathA temanA guNene)-dekhe che ane jANe che, te rIte tenI sAthe (-arUpIne rUpI sAthe) badha jANu, uvaogamao jIvo mujjhadi rajjedi vA padussedi / pappA vividhe visaye jo hi puNo tehiM so vaMdho // 175 // vidhavidha viSaye pAmIne upayoga-Atmaka jIva je meSa-rAga-vimehabhAve pariName, te baMdha che. 175. artha-je upayogamaya jIva vividha viSayo pAmIne moha kare che, rAga kare che athavA teSa kare che, te jIva temanA vaDe (-moharAgadveSa vaDe) baMdharUpa che. bhAveNa jeNa jIvo pecchadi jANAdi AgadaM visye| , rajadi teNeca puNo vajjhadi kamma tti upadeso // 176 // je bhAvathI dekhe ane jANe viSayagata arthane, tenAthI che uparaktatA; vaLI karmabaMdhana te vaDe. 176. artha -jIva je bhAvathI viSayamAM Avela padArthane dekhe che.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra hoyatattva-prajJApana [ 203 ane be che, tenAthI ja uparana thAya che; vaLI tenAthI ja krama badhAya che; ema upadeza che. phAsehi poggalANaM baMdha jIvassa rAgamAdIhi / agNoSNaM avagAho poggalajIvappago bhaNido // 177 // rAgAdi saha AtmA taNeA, ne rapa saha puddagala taNA, anyeAnya je avagAha tene baMdha ubhayAtmaka kahyo. 177, aH-sporTA sAthe pudgalAnA khadha, rAgAdika sAthe jIvanA azva ane anyAnya avagAhuM te pudagalajIvAtmaka adha kahevAmAM AvyA che. sapadeso so appA tesu padesesu poggalA kAyA / pavisaMti jahAjoggaM citi hi jaMti vajjhati // 178 // sapradeza che te jIva, jIvapradezamAM Ave ane puddagalasamUha rahe theAcita, jAya che, baMdhAya che. 178. a:--te AtmA sapradeza che; e pradezeAmAM puddagalasamUhe pravero che, yathAyAgya rahe che, jAya che ane badhAya che. ratto baMdhadi kammaM muccadi kammehiM rAgarahidappA | eso baMdhasamAso jIvANaM jANa Nicchayado // 179 // jIva rakta khAMdhe kama, rAga rahita jIva mukAya che; --A jIva kerA baMdhanA sa MkSepa nizcaya jANaje. 179. S a:--rAgI AtmA kema bAMdhe che, rAga rahita AtmA karmathI sukAya che;--A, haveAnA khadhanA sakSepa nizcayathI jANu,
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204] paMca paramADama pariNAmAdo baMdho pariNAmo rAgadosamohajudo / asuho mohapadoso suho va amuho havadi rAgo // 180 / / pariNAmathI che baMdha, rAga-vimoha-dveSathI yukta je che moha-dveSa azubha, rAga azubha vA zubha hoya che. 180. artha-pariNAmathI badha che, (je) pariNAma rAga-dveSamahayukta che. (temAM) meha ane hepa azubha che, rAga zubha athavA azubha heAya che. suhapariNAmo puNNaM amuho pAvaM ti bhaNidamaSNesa / pariNAmo NaNNagado dukkhakkhayakAraNaM samaye // 181 // para mAMhI zubha pariNAma puNya, azubha paramAM pApa che; nijadravyagata pariNAma samaye du:khakSayane hetu che. 181. atha-para pratye zubha pariNAma puya che ane (para pratye) azubha pariNAma pApa che ema kahyuM che; para pratye nahi pravatatA evo pariNAma samaye du:khakSayanuM kAraNa che. bhaNidA puDha vippamuhA jIvaNikAyAdha thAvarA ya tasA / aNNA te jIvAdo jIvo vi ya tehiMdo aNNo // 182 / / sthAvara ane trasa pRthvI Adika chavakAya kahela che, te jIvathI che anya tema ja jIva tethI anya che. 182. artha -have sthAvara ane rasa evA je pRthvI Adika javanikA kahevAmAM AvyA che, te jIvathI anya che ane AvA paNa temanAthI anya che,
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravecanasAra-reyatatvajhajJApana 205 jo Navi jANadi evaM paramappANaM sahAvamAsejja / kIradi ajjhavasANaM ahaM mamedaM ti mohAdo // 183 / / parane svane nahi jANate e rIta pAmI svabhAvane, te "A huM, A muja" ema adhyavasAna moha thakI kare. artha -je e rIte svabhAvane pAmIne (jIvapudagalanA svabhAvane nakkI karIne) para ane svane jANatA nathI, te mohathI "A huM chuM, A mAruM che' ema adhyavasAna kare che. kuvvaM sabhAvamAdA havadi hi kattA sagassa bhAvassa / poggaladavbamayANaM Na du kattA savvabhAvANaM // 184 // nija bhAva karato jIva che kartA khare nija bhAvane; paNa te nathI katAM sakala pugaladaravamaya bhAvane. 184. artha -pitAnA bhAvane karate thake AtmA kharekhara pitAnA bhAvane kartA che; paraMtu pudagaladravyamaya sarva bhAvane kartA nathI. geNhadi Neva Na muMcadi karedi Na hi poggalANi kammANi / jIvo poggalamajjhe vaTTaNNavi savvakAlesu // 185 // jIva sarva kALe pudgalanI madhyamAM varte bhale, paNa nava grahe, na taje, kare nahi jIva pudgalakamane. 185. athara-chava sarva kALe pudagalanI madhyamAM raheto hovA chatAM paNa paugalika karmone kharekhara graha nathI, choDa nathI, karatA nathI.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26. paca paramAgama sa idANiM kattA saM sagapariNAmassa davyajAdassa / ' AdIyade kadAI vimuccade kammadhUlIhiM // 186 / / te hAla dravyajanita nija pariNAmane kartA bane, tethI grahAya ane kadApi mukAya che karmo vaDe. 186. artha -te hamaNuM (saMsArAvasthAmAM) dravyathI (AtmadravyathI) utpanna thatA (azuddha) svapariNAmane kartA thato ke karma raja vaDe grahAya che ane kadAcita mukAya che. pariNamadi jadA appA muhamhi asuhamhi rAgadosajudo / taM pavisadi kammarayaM NANAvaraNAdibhAvehi // 18 // jIva rAgadveSathI yukta jyAre pariName zubha-azubhamAM, jJAnAvaraNuItyAdibhAve karmadhUli praveza tyAM. 187. artha-jyAre AtmA rAgadveSayukata tha thake zubha ane azubhamAM pariName che, tyAre karaja jJAnAvaraNadibhAve tenAmAM praveze che, sapadeso so appA kasAyido moharAgadosehiM / kammaraehiM siliTTho vaMdho tti paruvido samaye // 188 // sapradeza jIva samaye kaSAyita moharAgAdi vaDe. saMbaMdha pAmI karajo, baMdharUpa kathAya che. 188. artha-sapradeza e te AtmA samaye mahArAga-dveSa vaDe kapAcita thavAthI kamara vaDe zliSTa tha tha (arthAta jene karma raja vaLagI che evo thayo ke, "baMdha kahevAmAM AvyA che.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAr--jJeyatattva-prajJApana [ 207 eso baMdhasamAso jIvANaM NicchayeNa NiddiTTho | arahaMtehiM jINaM vavahAro aNNahA bhaNido // 189 // --A jIva kerA baMdhanA sakSepa nizcaya bhAkhiyA aha tadeve yAgIne; vyavahAra anya rIte kahyo. 189. atha:-A ( pUrvokta rIte ), jIvAnA adhanA sakSepa nizcayathI aha tadevAe yatione kahyo che; vyavahAra anya rIte kahyo che. Na cayadi jo du mamatti ahaM mamedaM ti dehadaviNesu / so sAmaNNaM cattA paDivaNNo hodi ummaggaM // 190 // huM A ane A mAruM' e mamatA na deha-dhane taje, te cheADI jIva zrAmaNyane unmAga nA Azraya kare. 190. ' aH--je deha-dhanAdikamAM huM A chu. ane A mAru che' evI mamatA cheADatA nathI, te zrAmaNyane cheADIne unnAga nA Azraya kare che. NAhaM homi paresiM Na me pare saMti NANamahameko / idi jo jhAyadi jhANe so appA NaM havadi jhAdA // 191 // huM para tA nahi, para na mArAM, jJAna kevaLa eka huM --je ema dhyAve, dhyAnakALe teha zuddhAtmA bane. 191. artha :-- huM... paranA nathI, para mArAM nathI, huM eka jJAna chuM" ema je dhyAve che, te dhyAtA ghyAnakALe AtmA arthAt zuddhAtmA thAya che.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 ] paMca paramAgama evaM NANappANaM dasaNabhUdaM adidiyamahatyaM / dhuvamacalamaNAlaMbaM maNNe'haM appagaM suddhaM // 192 // e rIta darzana-jJAna che, Idriya-atIta mahArtha che, mAnuM huM-AlaMbana rahita, jIva zuddha, nizcaLa, dhruva che. atha-huM AtmAne e rIte jJAnAtmaka, darzanabhUta, - atIMdriya mahA padArtha, dhruva, acaLa, nirAlaMba ane zuddha mAnuM chuM, dehA vA daviNA vA suhadukkhA vAdha sattumittajaNA / jIvassa Na saMti dhuvA dhuvovaogappago appA // 193 / / lakSmI, zarIra, sukhaduHkha athavA zatrumitra ane are! jIvane nathI kaMI dhruva, dhruva upaga-Atmaka jIva che. 13. athara-zarIre, dhana, sukhadu:kha athavA zatramitrajane-e kAMI jIvane dhruva nathI, dhruva te upagAtmaka AtmA che. jo evaM jANittA jhAdi paraM appagaM visuddhappA / sAgAro'NAgAro khavedi so mohaduggaMThiM // 194 // -A jANI, zuddhAtmA banI, dhyAne parama nija Atmane, sAkAra aNu-AkAra che, te mahagraMthi kSaya kare. 194. artha:-je Ama jANune vizuddhAtmA thaya zake parama AtmAne dhyAve che, te-sAkAra ho ke anAkAra - mehadugrathine kSaya kare che,
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra--nayatattva-prajJApana [ 209 jo hidamohagaMThI rAgapadose khavIya sAmaNNe / hojjaM samasuhadukkho so sokkhaM akkhayaM lahadi // 195 // haNI mAhagraMthi, kSaya karI rAgAdi, samasukhaduHkha je jIva pariName zrAmaNyamAM, te saungyu akSayane lahe, 195. artha :--je mAhagraMthine naSTa karI, rAga-dveSanA kSaya karI, *samasukhadu:kha thayA zake| zrAmaNyamAM (munipaNAmAM) pariName che, te akSaya saubhyane prApta kare che. jo khavidamohakaluso visayaviratto maNo NiraMbhittA / samavido sahAve so appA NaM havadi jhAdA // 196 // je mehamaLa karI naSTa, viSayavirakta thaI, mana rokIne, AtmasvabhAve sthita che, te Atmane dhyAnAra che. 196. a:--je mAhamaLanA kSaya karI, viSayathI virakta thaI, mananA nirodha karI, svabhAvamA samavasthita che, te AtmA AtmAne dhyAnAr che. // NihadaghaNaghAdikammo paccakkhaM savvabhAvataccaN / NeyaMtagado samaNo jhAdi kamahaM asaMdeho // 197 // zA ane dhyAve zramaNa, je nadhAtikama che. pratyakSasa`padArtho ne jJeyAntaprAsa, ni:zaMka che? 197. artha :--jemaNe ghanaghAtikanA nAza karyAM che, je sa` padArthonA svarUpane pratyakSa jANe che ane je zeyanA pArane pAmelA che evA saMdeha rahita zramaNa kayA padArthane dhyAve che? * samasukhaduHkha = jene sukha ane duHkha samAna che evA.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 ] paMca paramAgama savvAbAdhavijutto samaMtasavvakkhasokkhaNANaDDo / bhUdo akkhAtIdo jhAdi aNakkho paraM sokkhaM // 198 // bAdhA rahita, sakalAtmamAM saMpUrNasukhajJAnAtya je, ' Idriya-atIta anidri te dhyAne parama AnaMdane. 198. artha- aniMdriya ane indriyAtIta thayelo AtmA sava bAdhA rahita ane AkhA AtmAmAM samaMta (sarva prakAranAM, paripUrNa) sau tema ja jJAnathI samRddha vartata thako parama saukhyane dhyAve che, evaM jiNA jiNiMdA siddhA maggaM samudvidA samaNA / jAdA Namotthu tesiM tassa ya NivvANamaggassa // 199 // zramaNa, jine, tIrthakare A rIta sevI mArgane siddhi varyA; namuM temane, nirvANunA te mAne. 199. artha-jine, jidro ane zramaNe (asthati sAmAnya ! kevaLIo, tItha kare ane munio) A rIte (pUrve kahelI rIte ja) mArgamAM ArUDha thayA thakA siddha thayA. namaskAra che temane ane te nirvANamAgane. tamhA taha jANittA appANaM jANagaM sabhAveNa / parivajjAmi mamattiM upaDhido Nimmamattamhi // 20 // e rIta tethI AtmAne lAyakasvabhAvI jANIne, nirmamapaNe rahI sthita A parivaju chuM huM mamatvane. 200. artha -tethI (athati zuddhAtmAmAM pravRtti vaDe ja mokSa ghare hovAthI) e rIte AtmAne svabhAvathI jJAyaka jANIne huM nimamatvamAM sthita rahyo thake mamatAne parityAga karuM chuM
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. caraNanuyogasUcaka cUlikA ke Li Li Li Li Li Li Li Li Yan ,Ben Lai Yao Lai Li Li Li Li Li evaM paNamiya siddhe jiNavaravasahe puNo puNo samaNe / paDivajjadu sAmaNNaM jadi icchadi dukkhaparimokkhaM // 201 / / e rIta praNamI siddha, jinavaravRSabha, munine pharI pharI, zrAmaNya aMgIkRta kare, abhilASa je dukhamuktinI. 201. artha - du:khathI parimukta thavAnI icchA hoya te, pUrvokta rIte (jJAnata-prajJApananI pahelI traNa gAthAe pramANe) pharI pharIne siddhone, jinavaravRSane (-ahatAne) tathA zramane praNamIne, (jIva) zrAmajyane aMgIkAra kare, Apiccha baMdhuvaggaM vimocido gurukalataputtehiM / Asijja NANadaMsaNacarittatavavIriyAyAraM // 202 // baMdhujananI vidAya laI, strI-putra-vaDIlothI chUTI, daga-jJAna-tapa-cAritra-vIryAcAra aMgIkRta karI, ra02. artha -(zrAmayAthI) baMdhavaganI vidAya laIne, vaDIle, sI ane putrathI mukta karavAmAM Avyo ke, jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryacArane aMgIkAra karIne .....
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ kera : paca paramAgama samaNaM gaNiM guNaDDe kularUvavayovisihamihadaraM / samaNehiM taM pi paNado paDiccha maM cedi aNugahido // 203 / / mujane graho" kahI, prabhuta thaI anugRhIta thAya gaNI vaDe, -vayarUpakulaviziSTa, yogI, guNane muni-ISTa che. 203. artha:-je zramaNa che, guNAya che, kuLa, rUpa tathA vayathI viziSTa che ane pramANene ati iSTa che evA gaNIne mAre svIkAra kare ema kahIne praNata thAya che (-praNAma kare che) ane anugrahIta thAya che, NAhaM homi paresiMNa me pare Natthi majjhamiha kiMci / idi Nicchido jidido jAdo jadhajAdarUvadharo // 204 // parano nahuM, para chena muja, mAruM nathI kaMI paNa jage, -e rIta nizcita ne jiteMdriya sAhajikarUpadhara bane. artha - huM para nathI, para mArAM nathI, A lokamAM mAruM kAMI paNa nathI-AvA nizcayavALe ane jikiya vartata zake te yathAjAtarUpadhara (sahajarUpadhArI) thAya che. jadhajAdarUvajAdaM uppADidakesamaMmugaM suddhaM / rahidaM hiMsAdIdo appaDikammaM hadi liMgaM // 205 / / mucchAraMbhavijuttaM juttaM uvaogajogasuddhIhi / liMgaM Na parAvekhaM apuNabbhavakAraNaM jeNhaM / / 206 // jamyA pramANe rUpa, lucana kezanuM, zuddhatva ne hiMsAdithI zUnyatva, deha-asaMskaraNa-e liMga che. 205.
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-caraNAnuyogasUcaka cUlikA ' ke AraMbhamUchazUnyatA, upayogogavizuddhatA. nirapekSatA parathI, jinodita mokSakAraNaliMga A. 206. artha:-janmasamayanA rUpa jevA rUpavALuM, mAthAnA ane dADhImUchanA vALane keca karAyeluM, zuddha (akiMcana), hiMsAdithI rahita ane pratikarma (zarIranI sajAvaTa) vinAnuM--evuM (zrAmanuM bahiraMga) liga che. mUcha (mamatva) ane AraMbha rahita, upaganI ane ganI zuddhithI yukta tathA paranI apekSA vinAnuMevuM jinadeve kaheluM (zrAmaNyanuM aMtaraMga) liga che ke je mekSanuM kAraNa che. AdAya taM pi liMgaM guruNA parameNa taM NamaMsittA / soccA savadaM kiriyaM uvahido hodi so samaNo / 207 // grahI paramaguru-dIdhela liMga, namaskaraNa karI temane, vrata ne kriyA suNI, thaI upasthita, thAya che munirAja e. artha:-parama guru vaDe devAmAM AvelAM te bane liMgane grAhIna, temane namaskAra karIne, vrata sahita kriyAne sAMbhaLIne upasthita (AtmAnI samIpa sthita) thayo ke te zramaNa thAya che. cadasamididiyarodho locAvassayamacelamaNhANaM / khidisayaNamadaMtavaNaM ThidibhoyaNamegabhattaM ca // 208 / / ede khalu mUlaguNA samaNANaM jiNavarehiM paNNattA / tesu pamatto samaNo chedovaTThAvago hodi / / 209 / / vrata, samiti, luMcana, Avazyaka, aNuela, Idriyodhana, nahi snAna-dAtaNuM, eka bhajana, bhUzayana, sthitibhojanaM, 208
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ palaka , paca paramAAM -A mULaguNa zramaNe taNuM jinadevathI prajJasa che, temAM pramatta thatAM zramaNa chedepasthApaka thAya che. 209. artha-trata, samiti, Idriyadha, loca, Avazyaka, acelapaNuM, asnAna, kSitizayana, atadhAvana, UbhAM UbhAM bhejana ane eka vakhata AhAra-A kharekhara pramANenA mULaguNe jinavaree kahyA che; temAM pramatta thaya zake zramaNa chedapasthApaka thAya che, liMgaggahaNe tesiM guru tti pavvajjadAyago hodi / chedesUbavagA sesA NijjAvagA samaNA // 21 // je ligagrahaNe sAdhupada denAra te guru jANavA chedaye thApana kare te zeSa muni niryApakA. 210. artha -ligagrahaNa vakhate je pravajyAdAyaka (dIkSA denAra) che te temanA guru che ane je chedaye upasthApaka che [eTale ke (1) je bhedomAM sthApita kare che tema ja (2) je saMyamamAM cheda thatAM pharI sthApita kare che] te zeSa zramaNe raniryApaka che. payadamhi samAraddhe chedo samaNassa kAyace?mhi / jAyadi jadi tassa puNo AloyaNapubbiyA kiriyA // 211 // cheduvajutto samaNo samaNaM vavahAriNaM jiNamadamhi / . AsejjAlocittA upadidaM teNa kAyavvaM // 212 // 1. chedaya =be prakAranA cheda [ahIM, (1) sayamamA je 28 mULaguNarUpa bheda paDe tene paNa cheda kahela che ane (2) khaDanane athavA deSane paNa cheda kahela che] 2. niyapaka = nirvAha karanAra, sadupadezathI daDha karanAra, zikSAguru, cutaguru
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-caraNanuyogasUcaka cUlikA [ 215 je cheda thAya prayatna saha kRta kAyanI ceSTA viSe, AlocanApUrvaka kriyA kartavya che te sAdhune. 211. chedopayukta muni, zramaNa vyavahAravijJa kane jaI, nija doSa AlocanA karI. zramaNopadiSTa kare vidhi. 212. artha - zramaNane prayatnapUrvaka karavAmAM AvatI kAyaceSTAne vikhe cheda thAya che te teNe to AlocanapUrvaka kyiA karavI joIe, (paraMtu, je zramaNa chedamAM upayukta thayo hoya te teNe jinamatane viSe vyavahArakuzaLa zramaNa pAse jaIne, "Alocana karIne (-pitAnA doSanuM nivedana karIne), teo je upadeze te karavuM joIe, adhivAse va vivAse chedavihaNo bhavIya sAmaNNe / samaNo viharadu picaM pariharamANo NivaMdhANi // 213 // pratibaMdha parityAgI sadA adhivAsa agara vivAsamAM, munirAja vihare sarvadA thaI chedahIna zramaNyamAM. 213. 1 munine (municita) zuddhopaga te aMtaraMga athavA nizcaya prayatna che ane te zuddhopagadazAmAM vate je (haTha vagarano) dehaceSTAdikasabadhI zubhapaga te bahiraga athavA vyavahAra prayatna che [zuddhopayogadazA na hoya tyAM bhopayoga haTha sahita hoya che, te zubhapayoga vyavahAraprayatnapaNAne paNa pAmate nathI ] alocana = (1) sUkSmatAthI joI javuM te, bArIkAIthI vicAravuM te, barAbara khyAlamAM levuM te (2) nivedana, kathana [211mI gAthAmAM Alecanane pahelo artha ghaTe che ane 212 mI gAthAmAM bIjo artha ghaTe che.]
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 ] paMca paramAgama atha-adhivAsamAM vasatAM (AtmavAsamAM athavA guruonA sahavAsamAM vasatAM) ke vivAsamAM vasatAM (guruethI bhinna vAsamAM vasatAM), sadA (paradravyane viSe) pratibaMdha pariharate thake zramaNyane viSe chedavihIna thaIne zramaNa vihare, caradi Nibaddho NicaM samaNo NANamhi daMsaNamuhamhi / payado mUlaguNesu ya jo so paDipuNNasAmaNNo // 214 // je zramaNa jJAna-dagAdike pratibaddha vicare sarvadA; ne prayata mULaguNa viSe, zramaNya che paripUrNa tyAM. 214. artha:-je zramaNa sadA jJAnamAM ane darzanAdikamAM pratibaddha tathA mULaguNAmAM prayata (prayatnazIla) vicare che, te paripUrNa zrAmasthavALe che, bhatte vA khamaNe vA Avasadhe vA puNo vihAre vA / uvadhimhi vA NivaddhaM Necchadi samaNamhi vikadhamhi // 215 // muni kSapaNu mAMhI, nivAsasthAna, vihAra nA bhajana mahIM, upadhi-zramaNa-vikathA mahI pratibaMdhane Ie nahIM. 215. atha-muni AhAramAM, kSapaNamAM ( upavAsamAM ), AvasathamAM (nivAsasthAnamAM), vihAramAM, upAdhimAM (parigrahamAM), zramaNamAM (anya munimAM) athavA visthAmAM pratibaMdha Icchato nathI, * chaghabhya munine dhArmika kathAvArtA karatA paNa nirmaLa cetanya vikalpayukta thavAthI ame malina thAya che, tethI te dhArmika kathAne paNa vikathA eTale ke zuddhAtmadravyathI viruddha kathA kahI che
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-caraNAnuyogasUcaka cUlikA [ 17 apayattA vA cariyA sayaNAsaNaThANacaMkamAdIsu / samaNassa sabakAle hiMsA sA saMtaya ti madA // 216 // Asana-zayana-gamanAdike caryA prayatnavihIna je, te jANavI hiMsA sadA saMtAnavAhinI zramaNane. 216. athara-zramaNane zayana, Asana (besavuM), sthAna (UbhA rahevuM), gamana ityAdimAM je aprayata caryA te sarva kALe satata hiMsA mAnavAmAM AvI che, maradu va jiyadu va jIyo ayadAcArassa NicchidA hiNsaa| payadassa patdhi vaMdho hiMsAmetteNa samidassa // 217 // cha-mara jIva, yatvahIna AcAra tyAM hiMsA nakkI samiti-prayatnasahitane nahi baMdha hiMsAmAtrathI. ra17. artha jIva maro ke jIva, aprayata AcAravALAne (aMtaraMga) hiMsA nizcita che; prayatane, samitivaMtane (bahiraMga) hiMsAmAtrathI badha nathI. ayadAcAro samaNo chasmu vi kAyesu vadhakaro tti mdo| caradi jadaM jadi NicaM-kamalaM va jale Nivalevo // 218 // * prayata = prayatnazIla; sAvadhAna, saMyamI [prayatnanA artha mATe 215 mA pAnAnuM padaTippaNa juo ] 2 zuddhAtmasvarUpamA (municita) samyaka "Iti" arthAta paNyiti te nizcaya samiti che ane te dizAmAM vartatI je (haTha vagaranI) IryA-bhASAdi sabadhI zubha pariNati te vyavahAransamiti che [zuddhAtmasvarUpamAM sabhya pariNatirUpa dazA na hoya tyAM zubha pariNati haTha sahita hoya che, te zubha pariNati vyavahAra samiti paNa nathI !
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 ] paMca paramAgama muni yantrahIna AcAravaMta cha kAyano hiMsaka kahyo jalakamalavata nirlepa bhAkhyo, nitya yatnasahita je. 218. artha:-aprayata AcAravALo zramaNa chaye kAya saMbaMdhI vadha karanAra mAnavAmAM-kahevAmAM AvyA che; je sadA prayatapaNe AcaraNa kare te jaLamAM kamaLanI mAphaka nirlepa kahevAmAM AvyA che. havadi va Na havadi baMdho madamhi jIve'dha kAyaceTTamhi / baMdho dhuvamuvadhIdo idi samaNA chaDDiyA savvaM // 219 // daihika kriyA thakI jIva maratAM baMdha thAya--na thAya che, parigraha thakI dhruva baMdha, tethI samarata cheDyo yogIe. ra19, atha -have (upAdhi viSe ema che ke), kAyaSThApUrvaka jIva maratAM baMdha thAya che athavA nathI thatA; (paNa) upadhithIparigrahathI nakkI baMdha thAya che; tethI zramaNae (ahejatadee) sava parigrahane choDayo che, Na hi Niravekkho cAgoNa havadi bhikkhussa aasyvimuddhii| avimuddhassa ya citte kahaM Nu kammakkhao vihido // 220 // nirapekSa tyAga na hoya te nahi bhAvazuddhi bhikSune, ne bhAvamAM avizuddhane kSaya karmane kaI rIte bane? 20. artha -jo nirapekSa (kaI paNa vastunI apekSA vinAne tyAga na hoya te bhikSane bhAvanI vizuddhi nathI; ane bhAvamAM je avizuddha che tene karmakSaya kaI rIte thaI zake?
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-caraNAnugasUcaka cUlikA kidha tamhi Natthi mucchA AraMbho vA asaMjamo tassa / tadha paradacammi rado kadhamappANaM pasAdhayadi // 221 // AraMbha, asaMyama ane mUcha na tyAM--e kyama bane? padravyarata je hoya te kaI rIta sAthe Atmane? 221. artha:-upadhinA saddabhAvamAM tene bhikSune) mUcha, AraMbha ke asaMyama na hoya e kema bane? (na ja bane.) tathA je paradravyamAM rata hoya te AtmAne kaI rIte sAdhe? chedo jeNa Na vijjadi gahaNavisaggemu sevamANassa / samaNo teNiha bahadu kAlaM khettaM viyANittA // 222 // grahaNe visage sevatAM nahi cheda jethI thAya che, te upAdhi saha varte bhale muni kALakSetra vijANIne. rarara. athara-je upAdhane (AhAranIhArAdinAM) grahaNakisajanamAM sevatA jenAthI sevanArane cheda thato nathI, te upAdha sahita, kALakSetrane jANuMne, A lokamAM zramaNa bhale varte. appaDikuTuM uvadhi apatthaNijjaM asaMjadajaNehi / mucchAdijaNaNarahidaM geNhadu samaNo jadi vi appaM // 223 // upadhi aniditane, asaMyata jana thakI aNaprAthyane, mUchadijananarahitane ja graho zramaNa, thoDo bhale. rara3. artha:-bhale ceDa heya tepaNa, je anidita heya, asaMyata janothI aprAthanIya hoya ane je mUchadinA janana rahita hoya--evA ja upadhine zramaNa grahaNa kare,
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20] Izva pAlArAma jiMga dina me re ! saMga ni jimavarita bapanimmanamunTiA // 24 // kacaya anya parijha heya jyAMkaDI dehane parigraha ahI micchane heya nikima ko jina? rara. rama:- jinoe tenA abhilASI, ruddha pavitra che ema kahIne. temAM paNa anikama Tu (saMkSara dinapaduM paDayuM che. te pachI temane e AzA che ke tene nya pariTa re zAno hoya? gusyapi ya kiyA vRtamaya va mini 3 225 / ja pramANe bhAkhuM kukaraNu jinamArgamAM gucanarUtrAzcayana, vinaya paNa upakaramAM. rara :-cayAjadarUpa je liga ja pramANe rU evuM je liga) te jinamArgamAM karU kahevAmAM AvyuM cheH vacana. sUtronuM ane vinA paNa upakaraNa karela che. hogapirAnto appaDikdA paramhi kopni| gudarA dine }} rara A lekamAM rila je phekaapratiruM che adhuM kAyarahita, tethI yukta aravihArI che. ra6 atha-maNa kAyarahita ane prema A kyAM
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-caraNAnu sUcaka cUlikA che. nirapekSa ane para lekamAM apratibaddha hovAthI kaMyuktAhAravihArI hoya che. jassa aNesaNamappA taM pi tavo tappaDicchagA samaNA / aNNaM mikkhamaNesaNamadha te samaNA aNAhArA / / 227 / / AtmA aneSaka te ya tapa, tatsiddhimAM udyata rahI vaNa-eSaNa bhikSA vaLI, tethI anAhArI muni. 227. artha -jeno AtmA epaNArahita che (arthAta je anazanasvabhAvI AtmAne jANatA hovAne lIdhe svabhAvathI AhAranI icchA rahita che) tene te paNa tapa che; (vaLI, tene prApta karavA mATe (anazanasvabhAvI AtmAne paripUrNapaNe prApta karavA mATe) prayatna karanArA evA je zramaNe temane anya (svarUpathI judI evI) bhikSA eSaNa vinA (-eSaNAdeSa rahita) heya che; tethI te pramANe anAhArI che, kevaladeho samaNo dehe Na mama tti rahidaparikammo / Ajutto taM tavasA aNigRhiya appaNo satiM // 228 // kevalazarIra muni tyAMya "mAruM na" jANuM vaNa-pratika che, nija zaktinA gopana vinA tapa sAtha tana yojela che. rara8. artha -kevaLadehI zramaNa (jene mAtra deharUpa parigraha ja varte che evA munie) dehamAM paNa "mAre nathI" ema samajIne * yuktAhAravihArI = (1) yogya (-ucita) AhAra-vihAravALo (2) yuktanA arthAta gInA AhAra-vihAravALA, yogapUrvaka (-AtmasvabhAvamAM joDANa sahita) AhAra-vihAravALo
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ chera 1. paMca paramAgama parikama rahita vartatAM thayAM. pitAnA AtmAnI zaktine ropavyA vinA tapa sAthe tene (-dehane) yukta karyo (-Dayo) che. ekkaM khalu taM bhattaM appaDipuNNodaraM jahAladdhaM / caraNaM mikkhaNa divA Na rasAvekkhaM Na madhumaMsaM / / 229 / / AhAra te eka ja, kaNodara ne yathA-upalabdha che, bhikSA vaDe, divase, mecchAhIna, vaNa-madhumAMsa che. rara9. a -kharekhara te AhAra -cunAhAra) eka vakhata. Udara, yathAlabdha jevo maLe tevo), bhikSAcaraNathI, divase. rasanI apekSA vinAnA ane madha-mAMsa rahita hoya che, vAlo vA buDDo vA samabhiDdo vA puNo gilANo vA / cariya caradu sajogaM mUlacchedo jaghA Na havadi // 230 // vRddhatva, bALapaNu viSe, plAnatva, prAMta dazA vidhe, caryA ca nimya, je rIte mULa chedana thAya che. ra70. artha-bALa. vRddha. grAMta ke zvAna zramaNa mULane cheda je rIte na thAya te rIte pitAne cagya AcaraNa Acare, AhAre va vihAre desa kAlaM samaM samaM uvadhi / jANicA te samaNo hadi jadi appaTavI so // 231 // je deza-kALa tathA kSamA-kama-upadhine muni jANIne vate AhAravihAramAM, te alpalepI zramaNa te. 231. parika = sabhA zaNagAra; saskAranuM pratikarma. 1. zrAMta =zramita. cAle. 2. lAna=vyAdhigrasta; rogI, durbaLa - - - -
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-caraNAnuyogasUcaka cUlikA rara3 artha - zramaNa AhAra athavA vihAramAM deza, kALa, zrama, "kSamatA tathA upadhine jANune pravarte che te alpalepI heya che, eyaggagado samaNo eyaggaM Nicchidassa atthesu / NicchittI Agamado AgamaceTTA tado jeTThA // 232 // zrAmaNya jyAM ekAe, ne aikAcya vastunizcaye, nizcaya bane Agama vaDe, Agamapravartana mukhya che. 232. atha-zramaNa ekAgratAne prApta hoya che; ekAgratA padArthonA nizcayavaMtane hoya che; (padArthona) nizcaya Agama dviArA thAya che, tethI AgamamAM vyApAra mukhya che. AgamahINo samaNo NevappANaM paraM viyANAdi / avijANato atthe evedi kammANi kidha bhikkhU // 233 // Agamarahita je zramaNa te jANe na parane, Atmane; bhikSu padArtha-ajANa te kSaya karmane kaI rIte kare? 233. artha: AgamahIna zramaNa AtmAne (pitAne) ane para jANatA nathI ja; padArthone nahi jANato bhikSa karmone kaI rIte kSaya kare? AgamacakkhU sAhU iMdiyacakkhUNi savvabhUdANi / devA ya ohicakkhU siddhA puNa samvado cakkhU / / 234 // munirAja AgamacakSu ne sau bhUta IndriyacakSu che. che deva avadhicakSa ne sarvatracakSu siddha che. ra34. * kSamatA = zakti sahanazakti dhIraja.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 3 paMca paramAgama artha:sAdhu AgamacakSu (-AgamarUpa cakSuvALA) che, sava. bhUtA (-prANIo) iMdriyacakSu che, daivA avadhicakSu che ane siddho sa+ta:cakSu (-sava' taraphathI cakSuvALA arthAt sa Atmapradeze cakSuvALA) che. savve AgamasiddhA atthA guNapajjaehiM cittehiM / jANaMti AgameNa hi pecchittA te ci te samaNA // 235 // sau citra guNaparyAyayukta padArtha Agamasiddha che; te sarvane jANe zramaNu e dekhIne Agama vaDe. 275. a:--badhA padArthI vicitra (aneka prakAranA) guNaparcAyA sahita Agamasiddha che. te sava ne e zramaNA Agama vaDe kharekhara rRkhIne jANe che. AgamacyA diTThI Na bhavadi jasseha saMjamo tassa / NatthIdi bhaNadi suttaM asaMjado hodi kidha samaNo // 236 // dRSTi na AgamapUrvikA te jIvane saMyama nahI ----e sUtra keruM che vacana; muni kema hoya asaMyamI? 236. athamA leAkamAM jene AgamapUrvaka dRSTi (-daza na ) nathI tene sacama nathI ema sUtra kahe che; ane asayata te zramaNa kaI rIte hoya ? hi AgameNa sijjhadi sadahaNaM jadi vi Natthi atthesu / sahamANo atthe asaMjado vA Na NivvAdi // 237 // - siddhi nahi Agama thakI, zraddhA na o artha taNI; nirvANa nahi arthAM taNI zraddhAthI, je saMyama nahIM. ra37, $
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-caraNAnuyogasUcaka cUlikA [ 225 artha :--AgamathI, jo padArthAnuM zraddhAna na heAya tA, siddhi (mukti) thatI nathI; padArthAne zraddhanAro paNa, jo asayata hAya tA, nirvANa pAmatA nathI. jaM aNNANI kammaM khavedi bhavasayasahassakoDI | taM NANI tihiM gutto khavedi ussAsametteNa // 238 // ajJAnI je karmo khapAve lakSa kATi bhavA vaDe, te "kama` jJAnI trigupta basa ucchvAsamAtrathI kSaya kare. aH--je kama ajJAnI lakSa ke ibhavA vaDe khapAve che, te kama jJAnI traNa prakAre (mana-vacana-kAyAthI) gupta hAvAne lIdhe ucchvAsamAtrathI khapAve che, paramANupamANaM vA mucchA dehAdie jassa puNo / vijjadi jadi so siddhiM Na lahadi savvAgamadharo vi // 239 // aNumAtra paNa mUrchA taNA sadbhAva e dehArdika, te sa`Agamadhara bhale paNa nava lahe siddhatvane. 239, artha:--ane jo dehArdika pratye paramANu jeTalI paNa mUrchA va`tI hoya, teA te bhale sa`Agamadhara hAya tepaNa siddhi pAmatA nathI. paMcasamido tigutto paMceMdiyasaMvuDo jidakasAo / daMsaNaNANasamaggo samaNo so saMjado bhaNido // 240 // je paMcasamita, trigupta, iMdvinirodhI, vijayI kaSAyanA, pirapUrNa danajJAnathI, te zramaNane saMyata kahyo. 2400
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 ] paca paramAgama artha-pAMca samitiyukta, pAMca indriyonA saravALo, traNa gupri sahita, jitaSAya ane darzanajJAnathI paripUrNa e je zramaNa tene saMta kahyo che, samasattuvaMdhuvaggo samasuhadukkho pasaMsaNidasamo / samalohukaMcaNo puNa jIvidamaraNe samo samaNo // 241 // niMdA-prazaMsA, duHkha-sukha, ari-baMdhumAM jyAM sAmya che, vaLI loSTakkanake, jIvita-maraNe sAmya che. te zramaNa che. 241. artha-zatru ane baMdhu jene samAna che, sukha ane du:kha jene samAna che, prazaMsA ane nidA pratye jene samatA che. lekha (mATInuM kuM) ane kAMcana jene samAna che tema ja jIvita ane maraNa pratye jene samatA che. te zramaNa che. dasaNaNANacarittesu tImu jugavaM samuhido jo du / evamgagado tti mado sAmaNNaM tassa paDipuNaM // 242 // daga, jJAna ne cAritra traNamAM yugapade ArUDha je, tene kahyo aikAmyagata, zramaNya tyAM paripUrNa che. 24ra. athara-je darzana, bAna ane cAritra-e traNamAM yugapa6 ArUTa che, te ekAgratAne pAmele che ema (zAsamAM kahyuM che. tene zrAmaya paripUrNa che. mujjhadi vA rajadi vA dussadi vA davyamaNNamAsejja / jadi samaNo aNNANI vanjhadi kammehiM vivihehiM // 243 // padravyane Azraya zramaNa ajJAnI pAme mehane vA-rAgane vA TreSane, te vividha bAMdhe karmane. ra43.
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-caraNanuyogasUcaka cUlikA rahe ' artha-je zramaNa, anya dravyane Azraya karIne ajJAnI thaye thake. maha kare che, rAga kare che athavA ASa kare che, to te vividha karmo vaDe baMdhAya che. asu jo Na mujjhadi Na hi rajjadi Neva dosamuvayAdi / samaNo jadi so NiyadaM khavedi kammANi vivihANi // 244 // nahi meha, ne nahi rAga, dveSa kare nahIM artho viSe, to niyamathI munirAja e vidhavidha karmo kSaya kare. 244. atha - zramaNa padArthomAM maha karatA nathI, rAga karate nathI, hepa karato nathI, te te niyamathI (cAkaNa) vividha karmone khapAve che. samaNA suddhavajuttA muhovajuttA ya hoti samayamhi / tesu vi suddhavajuttA aNAsavA sAsavA sesA // 245 // zuddhopayogI zramaNa che, zubhayukta paNa zAtre kahyA* zuddhopayogI che nirAsava, zeSa sAstrava jANavA. ra45. arthazAstrane viSe (ema kahyuM che ke), zuddhopAgI te , zramaNa che, zubhapayogI paNa zramaNa che; temAMya, zuddhopayogI nirAsava che, bAkInA sAsava che (arthAta zubhepagI Asava sahita che). arahaMtAdisu bhattI vacchaladA pavayaNAbhijuttesu / . vijjadi jadi sAmaNNe sA suhajuttA bhave cariyA // 246 // vAtsalya pravacanarata viSe ne bhakti aha"tAdike -e heya je zramaNyamAM, te caraNa te zubhayukta che. 246.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ paca paramagAma artha-zramaNyamAM je ahaMtAdika pratye bhakti tathA pravacanarata chepratye vatsalatA vartatI hoya te te zubhayukta caryA (zupayegI cAritra) che. vaMdaNaNarmasaNehiM abhuTTANANugamaNapaDivattI / samaNesu samAvaNo Na NididA rAgacariyamhi // 247 // zramaNo prati vaMdana, namana, anugamana, abhyatthAnane vaLI zramanivAraNa che na nidita rAgayuta caryA viSe. ra47. artha -zramaNe pratye vaMdana-namaskAra sahita abhyasthAna ane anugAmanarUpa vinIta vartana karavuM tathA temane zrama dUra karavo te rAgacaryAmAM nidita nathI. dasaNaNANuvadeso sissaggahaNaM ca posaNaM tesiM / cariyA hi sarAgANaM jiNidapUjovadeso ya // 148 // upadeza darzanazAnane, piSaNa-grahaNu ziSya taNuM, - upadeza jinapUjA taNevana tuM jANe sarAganuM. 248. athara-dazanajJAnane (samyagdarzana ane samyajJAna) upadeza, ziSyanuM grahaNa tathA temanuM piSaNa, ane jidranI pUjAne upadeza kharekhara sarAgIonI carcA che. uvakuNadi jo vi NicaM cAduvvaNNassa samaNasaMghassa / kAyavirAdhaNarahidaM so vi sarAgappadhANo se // 249 // 1 ayutthAna = mAnAthe UbhA thaI javuM te 2 anugamana = pAchaLa cAlavuM te 3. vinIta = vinayayukta, sanmAnayukta, vivekI, sabhya
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-caNAnuMyAgasUcaka cUlikA ga paratha NuM jIvakAyavirAdhanA upakAra je nitye kare cavidha sAdhusaMdhane, te zramaNa rAgapradhAna che. 249. a:-je kAI ( zramaNa) sadA (7) kAyanI virAdhanA vinA gAra prakAranA zramaNA ghane upakAra kare che, te rAganI pradhAnatAvALA che. aft kudi kAyakhedaM vejjAvaJcatthamujjado samaNo / Na havadi havadi agArI dhammo so sAvayANaM se // 250 // vaiyAvRte udyata zramaNu SaT kAyane pIDA kare te zramaNa nahi, paNa che gRhI; te zrAvakAnA dhama che. 250. a:jo (zramaNa) vaiyAvRttva mATe udyamavata vatatAM cha kAcane pIDA kare teA te zramaNa nathI, gRhastha che; (kAraNa ke) te (cha kAyanI virAdhanA sahita vaiyAvratya ) zrAvakonA dhama che. joNhANaM NiravekkhaM sAgAraNagAracariyajuttANaM / aNukaMpayovayAraM kubbadu levo jadi vi appo // 251 // che alpa lepa chatAMya dazanajJAnapariNata jainane nirapekSatApUrvaka karo upakAra anukaMpA vaDe. 251. a:-ahapa lepa thatA heAvA chatAM paNa sAkAra-anAkAra carcAyukta rainAne anuka'pAthI nirapekSapaNe (zubhApayeAgI ) upakAra karo. rogeNa vA chudhAe taNhAe vA sameNa vA rUDhaM / divA samaNaM sAhU paDivajjadu AdasattIe // 252 //
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ kuMTha : 1 - patha paramIko AkrAMta dekhI zramaNane zrama, roga vA bhUkha, pyAsethI," - sAdhu karo sevA svazaktipramANa e munirAjanI. rapara. " ' athara-gathI, sudhAthI, tuSAthI athavA zramathI AkrAMta 'maNane dekhIne sAdhu pitAnI zakti anusAra vaiyAvRtyAdika kare. vejjAvaJcaNimittaM gilANagurubAlavuDDasamaNANaM / logigajaNasaMbhAsA Na NididA vA suhovajudA // 253 / / sevAnimitte rAgI-bALaka-vRddha-guru zramaNa taNI, laukikajane saha vAta zubha-upayogayuta niMdita nathI. rapa3. artha -vaLI regI, guru(pUjya, vaDerA), bALa ane vRddha zramanI sevAnA (vaiyAvRtyanA) nimitte, zubhepagavALI laukika jana sAthenI vAtacIta nidita nathI. esA pasatyabhUdA samaNANaM vA puNo gharatthANaM / cariyA paretti bhaNidA tAeva paraM lahadi sokkhaM // 254 // A zubha caryA zramaNane, vaLI mukhya heya gRhasthane; tenA vaDe ja gRhastha pAme mokSasukha utkRSTane. rapa4. artha:-A prazastabhUta caryA zramaNone (gaNa) (ya che ane gRhasthane te mukhya hoya che ema (zAstromAM kahyuM che; tenAthI ja (paraMparAe) gRhastha parama saukhyane pAme che. rAgo pasatthabhUdo vatthuviseseNa phaladi vivarIdaM / gANAbhUmigadANiha bIjANiva sassakAlamhi / / 255 //
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-caraNanugasUcaka cUlikA [ ra31 phaLa hoya che viparIta vastavizeSathI zubha rAgane, niSpatti viparIta heya bhUmivizeSathI jyama bIjane. ra55. artha:-jema A jagatamAM aneka prakAranI bhUmimAM paDelAM bIja dhAnyakALe viparItapaNe phaLe che, tema prazasta rAga vastubhethI (pAtranA bhedathI) viparItapaNe phaLe che. chadumatthavihidavatthusu vdnniymjjhynnjhaanndaannrdo| Na lahadi apuNabbhAvaM bhAvaM sAdappagaM lahadi // 256 // chadmastha-abhihita dhyAnadAne vrataniyamapaThanAdike rata jIva mekSa lahe nahIM, basa bhAva zAtAtmaka lahe. rapa6. artha -je jIva chadyasthavihita vastuone viSe (chaghacce -ajJAnIe kahelA devagurudharmAdine viSe) vrata-niyama-adhyayanadhyAna-dAnamAM rata hoya te jIva mekSane pAmato nathI, zAtAtmaka bhAvane pAme che, avididaparamatthesu ya visayakasAyAdhigesu purisesu / juI kadaM va dattaM phaladi kudevesu maNuvesu // 257 // paramArthathI anabhijJa, viSayakaSAyaadhika jane pare upakAra-sevA-dAna sarve kudevamanujapaNe phaLe. rapa7. artha-jemaNe paramArthane jANyuM nathI ane jeo viSayakaSAye adhika che evA puruSa pratyenI sevA, upakAra ke dAna kadevapaNe ane kumanuSyapaNe phaLe che. jadi te visayakasAyA pAva tti paruvidA va satyesu / kiha te tappaDivaddhA purisA NityAragA hoti // 258 //
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra3ra ] paMca paramAgama viSaye kaSAyo pApa che? jo ema nirUpaNu zAstramAM, te kema tapratibaddha purUSa hAya re nisvArakA? ra58. artha -je te viSaya kyAya pApa che? ema zAstromAM prarUpaNa karavAmAM AvyuM che, to temAM pratibaddha (viSayakaSAyomAM lIna) te purA vistAraka kema hoI zake? uvaradapAvo puriso samabhAvo dhammigesu samvesu / guNasamididoSasevI havadi sa bhAgI sumaggassa // 259 // te puruSa jANa sumArgazALI, pApa-uparama jehane, samabhAva jyAM sau dhArmika, guNasamUhasevana jehane. ra59, artha:-jene pApa virAma pAmyuM che, je sarva dhAmike pratye samabhAvavALe che ane je guNasamudAyane sevAnA che te puruSa samAgavata che. asubhopayogarahidA suddhavajuttA suhovajuttA vA / NitthArayati logaM tesu pasatthaM lahadi bhatto / / 260 // azubhapayogarahita pramANe zuddha vA zubhayukta je, te lokane tAre, ane tadUbhakta pAme puNyane. ra60, artha -jeo azubhepagarahita vartatA thakA zuddhopayukta athavA zubhapayukta hoya che, teo (te pramANe) lekane tAre che; (a) temanA pratye bhaktivALe jIva prazastane -puNayane) pAme che, * nitAka nistAra karanArA tAranAra, pAra utAranArA
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-caraNAnugasUcaka cUlikA [ 233 diTThA pagaDaM vatthu abbhuTANappadhANakiriyAhi / vadRdu tado guNAdo visesidavyo ti upadeso // 261 // prakRta vastu dekhI abhyatthAna Adi kriyA thakI varte zramaNa, pachI vartanIya guNAnusAra vizeSathI. ra61. artha-prakRta vastune dekhIne (prathama te) abhyasthAna Adi kriyAo vaDe (zramaNa) varte; pachI guNa pramANe bheda pADo. Ama upadeza che, anbhuTTANaM gahaNaM uvAsaNaM posaNaM ca sakAraM / aMjalikaraNaM paNamaM bhaNidamiha guNAdhigANaM hi // 262 / / guNathI adhika zramaNa prati satkAra, amyutthAnane aMjalikaraNa, poSaNa, grahaNa, sevana ahI upadiSTa che. ra6ra. artha:-guNAdhika (guNe adhika zramaNe) pratye abhyasthAna, grahaNa (AdarathI svIkAra), upAsana, poSaNa (temanAM azana, zayana vagerenI ciMtA), satkAra (guNaprazaMsA), aMjalikaraNa (vinayathI hAtha joDavA) ane praNAma karavAnuM ahIM kahyuM che. abbhuTTeyA samaNA muttatthavisAradA uvAseyA / / saMjamatavaNANaDDA paNivadaNIyA hi samaNehiM // 263 // 1. prakRta vastu = avikRta vastu, aviparIta pAtra (abhyata-nirUparAga zuddha AtmAnI bhAvanAne jaNAvanAru je bahiraga-nigraMtha nirvikArarUpa te rUpavALA zramaNane ahIM "prakRta vastu' kahela che). rasa abhyasthAna = mAnArthe UbhA thaI javuM ane sAmA javuM te
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 ] paMca paramAgama muni sUtra-arthapravINa saMyamajJAnatapasamRddhane praNipAta, abhyatthAna, sevA sAdhue kartavya che. 263. artha zramaNae sUtrArthavizArada (sutrAnA ane sUtrakathita padArthonA jJAnamAM nipuNa) tathA saMyamatapaNAnAya (saMyama, tapa ane AtmajJAnamAM samRddha) zramaNe pratye abhyasthAna, upAsanA ane praNipAta karavAyogya che, Na hayadi samaNo tti mado saMjamatavamuttasaMpajutto vi / jadi saddahadi Na atthe AdapadhANe jiNakkhAde // 264 // zAse kahyuM-tapasUtrasaMyamayukta paNa sAdhu nahIM, jina-ukta AtmapradhAna sarva padArtha je zraddhe nahIM. ra64. artha:-sUtra, saMyama ane tapathI saMyukta hovA chatAM paNa jo (te chava) jikta AtmapradhAna padArthone zraddhA nathI te te zramaNa nathI--ema (AgamamAM) kahyuM che. avavadadi sAsaNatthaM samaNaM dihA padosado jo hi / kiriyAsu NANumaNNadi havadi hi so NahacAritto // 265 // muni zAsane sthita dekhIne je dveSathI niMdA kare, anumata nahIM kiriyA viSe, te nAza caraNa to kare. 265. athara-je zAsanastha (jinadevanA zAsanamAM rahelA) zramaNane dekhIne dveSathI tenA apavAda bele che ane (sakArAdi kriyAo karavAmAM anumata (khuzI) nathI, tenuM cAritra naSTa : thAya che, * praNipAta = sASTAga praNAma, page paDavuM te, praNAma.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ prapaMcanasAra-caraNAnuyogasUcaka cUlikA rakapa guNadodhigassa viNayaM paDicchagojo vihomi smnnotti| hojnaM guNAdharo jadi so hodi aNaMtasaMsArI // 266 // je hanaguNa hovA chatAM "huM paNa zramaNa chuM? mada kare, I vinaya guNa-adhika pAsa, anaMtasaMsArI bane. ra66. artha-je zramaNa guNe hIna (halake) hovA chatAM "huM paNa zramaNa chuM' ema mAnIne arthAta garva karIne guNe adhika pAsethI (je potAnA karatA adhika guNavALA hoya evA zramaNa pAsethI) vinaya icche che, te anaMtasaMsArI thAya che. adhigaguNA sAmaNNe badRti guNAdharehiM kiriyAsu / jadi te micchavajuttA havaMti panbhaTTacArittA // 267 // muniadhikaguNa hanaguNa prati varte yadi vinayAdimAM, te bhraSTa thAya caritrathI upayukta mithyA bhAvamAM. 267. artha-jeo zramaNyamAM adhika guNavALA hovA chatAM hIna guNavALA pratye (vaMdanAdi ) kriyAomAM vate che, teo mithyA upayukta thayA thakA cAritrathI bhraSTa thAya che. Nicchidasuttatthapado samidakasAo tabodhigo cAvi / logigajaNasaMsaggaM Na cayadi jadi saMjado Na havadi // 268 // sUtrArthapadanizcaya, kaSAyaprazAMti, tapa-adhikatva che, te paNa asaMyata thAya, je choDe na laukika-saMgane. 268. artha-sUtro ane arthonA padane (adhiSThAnane) jeNe nizcita (nirNata) karela che, kaSAyone jeNe zamAvyA che ane
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ pica paramADIma je adhika tapavALe che-e jIva paNa je laukika jananA saMsargane cheDatA nathI, to te sayata rahetuM nathI (arthAta asaMyata thaI jAya che), NiggathaM pavvaido vadi jadi ehigehiM kammehi / so logigo ti bhaNido saMjamatavasaMpajutto vi // 269 // nigraMtharUpa dIkSA vaDe saMyamatape saMyukta je, laukika kahyo tene ya, e choDe na aihika karmane. ra698 artha:-je (jIva) nigraMthapaNe dIkSita hovAthI saMyamatapasaMyukta hoya tene paNa, je te haka kAryo sahita vartate hoya te, "laukika kahyo che. tamhA samaM guNAdo samaNo samaNaM guNehiM vA ahiyaM / adhivasadu tamhi NicaM icchadi jadi dukkhaparimokkhaM / / 270 // tethI zramaNane hoya je dukhamukti kerI bhAvanA, tanitya vasavuM samAna agara vizeSa guNInA saMgamAM. ra70. artha:-(laukika jananA saMgathI saMyata paNa asaMyatA thAya che, tethI je zramaNa du:khathI parimukta thavA icchatA hoya te te samAna guNavALA zramaNanA athavA adhika guNavALA zramaNanA saMgamAM nitya vase je ajadhAgahidatthA ede taca ti NicchidA samaye / acaMtaphalasamiddhaM bhamaMti te to paraM kAlaM / / 271 // samayastha hai paNa sevI bhrama ayathA grahe je arthane, atyaMtaphaLasamRddha bhAvI kALamAM jIva te bhame. ra71.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAra-caraNAnugasUcaka cUlikA [ 37 artha-jeo, bhale teo samayamAM hoya te paNa (-bhale teo dravyaliMgIpaNe jinamatamAM heya tApaNa), "A tatva che (arthAta Ama ja vastu svarUpa che)" ema nizcayavata vartatA cakA padArthone ayathAtathapaNe grahe che (jevA nathI tevA samaje che), teo atyaMtaphaLasamRddha (anaMta karmaphaLathI bharelA) evA have pachInA kALamAM paribhramaNa karaze. ajadhAcAravijutto jatthapadANicchido pasaMtappA / aphale ciraM Na jIvadi iha so saMpugNasAmaNNo // 272 // ayathAcaraNahIna, sUtra-arthasunizcayI upazAMta je, te pUrNa sAdhu aphaLa A saMsAramAM cira nahi rahe. ra7ra. artha:-je jIva yathAtathapaNe padanA ane anA (padArthonA) nizcayavALo hovAthI prazAMtAtmA che ane "ayAcAra rahita che, te saMpUrNa zramaNyavALA jIva aphaLa (-karmaphaLa rahita thayelA) evA A saMsAramAM cirakALa rahetA nathI (a5 kALamAM mukta thAya che). sammaM vididapadatthA cattA uvahiM bahitthamajjhatthaM / visayesu NAsattA je te suddha ti NihiTTA // 273 // jANI yathArtha padArthane, tajI saMga aMtambAne. Asakta nahi viSaya viSe je, "zuddha bhAkhyA temane. ra73. artha-samyapha (yathAtathapaNe) padArthone jANatA thakA jeo 1. prazAtAtmA = prazAMtasvarUpa, prazAMtamUrti, upazAMta, TharI gayelo 2. ayAcAra= ayathAtatha rAcAra, ayathArtha cAritra, anyathA AcaraNa.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 paca paramAgame ahiraga tathA aMtaraMga parigrahane choDIne viSayomAM Asakta nathI. temane zuddha kahevAmAM AvyA che, muddhassa ya sAmaNaM bhaNiya muddhassa haMsarNa gANaM / muddhassa ya NivANaM so ciya siddho pAmo tassa // 274 / / re! zukane zramaNya bhAkhyuM. jJAna-darzana gune, che zuddhane nirvANuM. zuddha ja siha. praNamuM tehane. ra74. artha -zuddhane zuM-zuddhopayogIne) zAmaya kahyuM che, zuddhane darzana ane jJAna karyuM che. zukane nirvANa heya che. te ja (-zuddha ja) siddha hoya che tene namaskAra ho. bunjhadi sAsaNamadaM sAgAraNagAracariyayA jutto / jA so pavayaNasAraM lahuNA kAleNa papyAdi / / 275 // sAkAra aNu-AkAra carcAyukta A upadezane je jANata, te a5 kALe sAra pravacanane lahe. 75. artha-je sAkAra-anAkAra caryAthI cuta vartate thake A upadezane jANe che. te a5 kALe pravacananA sArane (bhagavAna AtmAne) pAme che.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcAstikAyasaMgraha
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIsarvajJavItarAgAya namaH / zrImadbhagavakuMdakuMdAcAryadevamaNuta zrI paMcAstikAyasaMgraha Xue Sheng Kao Kong Zhong Xue Li Kong Kong Kong Zhong Xue Xue Hui Xue Xue Hui Kong Kong Kong Kong Kong ja 1. padravya-paMcAstikAyavarNana che Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li iMdasadavaMdiyANaM tihuvaNahidamadhuravisadavakANaM / aMtAtIdaguNANaM Namo jiNANaM jidabhavANaM // 1 // zata-iMdravaMdita, trijagahita-nirmaLa-madhura vadanArane, ni:sIma guNa dharanArane, jitabhava namuM jinarAjane. 1. artha - idrothI je vaMdita che, traNa lokane hitakara, madhura ane vizada (nirmaLa, spaSTa che jemanI vANI che, (caitanyanA anaMta vilAsasvarU5) anaMta guNa jemane varte che ane bhava upara jemaNe jaya meLavyuM che, te jinene namaskAra ho.
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 ] paMca paramAgama samaNamuhuggadamaTuM caduggadiNivAraNaM saNivvANaM / eso paNamiya sirasA samayamiNaM suNaha vocchAmi // 2 // A samayane ziranamanapUrvaka bhAkhuM chuM, sUNaje tame jinavadananigata-arthamaya, caugatiharaNa, zivahetu che. 2. artha:-zramaNanA mukhamAMthI nIkaLela arthamaya (sarvA mahAmuninA mukhathI kahevAyelA padArthone kahenAra), cAra gatinuM nivAraNa karanAra ane nirvANa sahita (nivaNanA kAraNabhUta) -evA A samayane zirasA praNamIne huM tenuM kathana karuM chuM te zravaNa kare, *samavAo paMcaNhaM samau ti jiNuttamehiM paNNattaM / so ceva havadi loo tatto amio aloo khaM // 3 // samavAda vA samavAya pAMca taNo samaya-bhAkhyuM jine; te loka che, AgaLa amApa aloka AbhasvarUpa che. 3. artha -pAMca astikAyanuM samabhAvapUrvaka nirUpaNa athavA temane samavAya (-paMcAstikAyane samyapha dha athavA samUha) te samaya che ema jinavaroe kahyuM che. te ja loka che (-pAMca astikAyanA samUha jevaDa ja leka che); tenAthI AgaLa amApa aloka AkAzasvarUpa che, jIvA poggalakAyA dhammAdhammA taheva AgAsaM / atthittamhi ya NiyadA aNaNNamaiyA aNumahaMtA // 4 // * mULa gAthAmA samavALo zabda che, saMskRta bhASAmAM tene artha mAt paNa thAya ane samavA paNa thAya,
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacAstikAyara graha-paddhavya-paMcAstikAyavarNana 24 chavadravya, pudgalakAya, dharma, adharma ne AkAza e * astitvaniyata, ananyamayane aNumahAna padArtha che. 4. arthA-jI. pudgalakAyo, dharma, adharma tema ja AkAza astitvamAM niyata. (astitvathI) ananyamaya ane aNumahAna (pradeze meTAM) che. jesi atthi sahAo guNehiM saha panjaehiM vivihehi / te hoMti atthikAyA NippaNNaM jehiM tellokaM // 5 // vidhavidha guNo ne parya saha je ananyapaNuM dhare te astikA jANavA, gailokyaracanA je vaDe. 5. atha: _jemane vividha guNe ane paryAya (-pravAhakamanA tema ja vistArakamanA aMza) sAthe potApaNuM che te astikAyo che ke jemanAthI traNa loka niSpanna che. te ceva asthikAyA tekvAliyabhAvapariNadA NicA / gacchaMti daviyabhAvaM pariyaTTaNaliMgasaMjuttA // 6 // te astikAya trikALabhAve pariName che, nitya che e pAca tema ja kALa vartanaliga sarve dravya che. 6. artha - je traNa kALanA bhAvarUpe pariName che tema ja 1 aNumahAna = (1) pradeze meTAM arthAta ane pradeza, (2) ekapradezI (vyakti-apekSAe) tema ja aneka pradezI (zakti-apekSAe) 2 pa =(pravAhakamanA tema ja vistArakamanA) nirvibhAga azo [pravAhakramanA aze to dareka dravyane heya che, paraMtu vistArakramanA ane astikAyane ja hoya che ]
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ paza paramAgama nitya che evA te ja astikAya, parivartanaliMga (kALa) sahita, dravyapaNune pAme che (arthAta te cha dravya che). aNNoNaM pavisaMtA detA ogAsamaNNamaNNassa / melaMtA vi ya NiccaM sagaM sabhAvaM Na vijahaMti // 7 // anyonya thAya praveza, e anyonya de avakAzane, anyonya milana, chatA kadI choDe na ApasvabhAvane. 7. artha -teo ekabIjAmAM praveza kare che, anyonya avakAza Ape che, paraspara (kSIranIravata) maLI jAya che, te paNa sadA pAtatAnA svabhAvane choDatAM nathI. sattA savvapayatthA savissaruvA aNaMtapajjAyA / bhaMguppAdadhuvattA sappaDivakkhA havadi ekA // 8 // sarvArtha prAma, savizvarUpa, anaMtaparyayavaMta che, sattA janama-laya-dhrauvyamaya che, eka che, savipakSa che. 8. artha -sattA utpAdavyayauvyAtmaka, eka, sarva padArthasthita, savizvarUpa, anaMtaparyAyamaya ane sapratipakSa che. daviyadi gacchadi tAI tAI sabhAvapajjayAI jaM / daviyaM ta bhaNNaMte aNaNNabhUdaM tu sattAdo // 9 // te te vividha sadUbhAvaparyayane drave-vyApe- he tene kahe che dravya, je sattA thakI nahi anya che. 9. ' artha-te te sadabhAvaparyAyone je drave che-pAme che, tene (sI) dravya kahe che-ke je sattAthI ananyabhUta che.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacAstikAyasaMgraha-Sakavya-paMcAstikAyavaNa davvaM sallakkhaNiya uppAdacayadhuvattasaMjuttaM / guNapajjayAsayaM vA jaM taM bhaNNaMti savvaNhU // 10 // che sattva lakSaNa jehanuM utpAdavyayadhruvayukta je, guNaparyAzraya jeha, tene dravya sarva kahe. 10. artha:-je "sata lakSaNavALuM che, je utpAdavyayadhrauvyasaMyukta che athavA je guNaparyAyone Azraya che, tene sarva dravya kahe che. uppattI va viNAso davvassa ya Natthi atthi sabbhAvo / vigamuppAdadhuvattaM kareMti tasseva pajjAyA // 11 // nahidravyane utpAda athavA nAza nahi, sadUbhAva che tenA ja je paryAya te utpAda-laya-dhruvatA kare. 11. athaDa-dravyane utpAda ke vinAza nathI, sadbhAva che. tenA ja paryAyo vinAza, utpAda ane dhruvatA kare che. pajjayavijudaM davvaM davavijuttA ya pajjayA Nasthi / doNhaM aNaNNabhUdaM bhAvaM samaNA parUveti // 12 // paryAyavirahita dravya nahi, nahi dravyahIna paryAya che; paryAya tema ja dravya kerI ananyatA pramANe kahe. 12. artha-paryAyo rahita dravya ane dravya rahita paryAyo hatAM nathI; bane ananyabhAva (ananyapaNuM) zramaNe prarUpe che. damveNa viNA Na guNA guNehiM davvaM viNA Na saMbhavadi / avvadiritto bhAvo davvaguNANaM havadi tamhA // 13 / /
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ paca paramAgama nahi dravya viNu guNa haya, guNa viNa dravya paNa nahi hoya che; tethI guNo ne dravya kerI abhinnatA nirdiSTa che. 13. artha-dravya vinA guNe hotA nathI, guNe vinA dravya hetuM nathI; tethI dravya ane guNAne avyatiriktabhAva (-abhinnapaNuM) che. siya atthi Natthi uhayaM avyattavyaM puNo ya tattidayaM / davvaM khu sattabhaMgaM AdesavaseNa saMbhavadi // 14 // che asti, nAsti, ubhaya tema avAcya Adika bhaMga che, Adezavaza te sAta aMge yukta sarve dravya che. 14. artha -dravya AdezavazAta (-kathanane vaza) kharekhara svAta asti, syAta nAsti, syAta asti-nAsti, smAta avaktavya ane vaLI avaktavyatAyukta traNa bhaMgavALuM (sthAta astiavaktavya, syAta nAsti-avaktavya ane syAta asti-nAstiavaktavya)-ema sAta bhagavALuM che. bhAvassa Natthi NAso Nasthi abhAvassa ceva uppaado| guNapajjaesu bhAvA uppAdavae pakuvaMti // 15 // nahi "bhAva" kere nAza hoya, "abhAvane utpAda nA; bhA kare che nAza ne utpAda guNaparyAyamAM. 15. artha:-bhAvane (sata) nAza nathI tema ja abhAvane (asatano) utpAda nathI; bhAve (sata dravyo) guNaparyAyomAM utpAdavyaya kare che,
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacAstikAyasaMgraha-paddhavya-pacAstikAyavarNana [ ra47 bhAvA jIvAdIyA jIvaguNA cedaNA ya uvaogo / suraNaraNArayatiriyA jIvassa ya pajjayA bahugA // 16 // jIvAdi sau che "bhAva", avaguNa cetanA-upayoga che; jIvaparya tiryaMca-nAraka-deva-manuja aneka che. 16. artha-jIvAdi (dravyo) te "bhAva" che. jIvanA guNe cetanA tathA upayoga che ane jIvanA paryAyo deva-manuSyanArakatiya"carUpa ghaNuM che. maNusattaNeNa NaTo dehI devo havedi idaro vA / ubhayattha jIvabhAvo Na Nassadi Na jAyade aNNo // 17 // manujatvathI vyaya pAmIne devAdi dehI thAya che, tyAM AvabhAva na nAza pAme, anya nahi uddabhava lahe. 17. artha:-manuSyapaNAthI naSTa thayele dehI (jIva) deva athavA anya thAya che; te banemAM chavabhAva naSTa thato nathI ane bIjo jIvabhAva utpanna thatA nathI. so ceva jAdi maraNaM jAdi Na Naho Na ceva uppaNNo / uppaNNo ya viNaTTho devo maNuso tti pajjAo // 18 // janma mare che te ja, tepaNu nAza-ubhava nava lahe; sura-mAnavAdika payo utpanna ne laya thAya che. 18. artha -te ja janme che ane maraNa pAme che chatAM te utpanna thatuM nathI ane naSTa thatuM nathI; deva, manuSya e paryAya utpanna thAya che ane vinaSTa thAya che
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra48 ] paca paramAgama evaM nadI viNAmI aso jIvasta pariya uppAdau / tAvadiyo jIvANaM devo maNuso ni gadipAmo // 11 // e rIta sarva-vyayane asata-bheda hoya ne , suranarasukha gatinAmane hadayukta kALa ja hoya che. 19. artha e rIte karane sana vinArA ane ane kuda nathI. (reka janme che ne manuSya mATe che ema kahevAya che tenuM e kAraNa che ke) ne 3. manuSya evuM zaninAmakarsa teTalA ja kaLatuM heAya che, mApAvaramAINa bhAga jAna bagRddhA ! sima ji phAvyo ripho ra0 || jJAnAvaraNa ityAdi bhAve jIva saha ag : tene karIne nAza pAme cha siddhi apUrva ne. 20. a:-jJAnAvarada sAthe ja sAthe sArI rIte anubaddha che. temane alAra karIne te abhUtapUrva si8 jAya che. evaM bhAmamA mAtrAmA abhAvamA / guNapanjahi muhito saMmaramAko nadi jIvA // 21 // guNarthacce saMyukta jIva saMsaraNa karato e rIte kula vilaya. bhAvavila. adAla- vRne kare. ra6. artha -Do rAte gurUvoi dina dara traNa ja 1 bhAva, alAra, bhArAbhAra ane abhAvane kare che.
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcAstikAyasaMgraha--padravya-paMcAstikAyavarNana [ 249 jIvA poggalakAyA AyAsaM atthikAiyA sesA / amayA atthittamayA kAraNabhUdA hi logassa // 22 // jIvaTa. pudgalakAya, nabha ne astikA zeSa be aNakRtaka che, aritatvamaya che. lokAraNabhUta che. 22. artha che. pudagalakAyo, AkAza ane bAkInA be astikAyo akRta che, astitvamaya che ane kharekhara lekanA kAraNabhUta che. sambhAvasagAvANaM jIvANaM taha ya poggalANaM ca / pariyaTTaNasaMbhUdo kAlo NiyameNa paNNatto // 23 // sattAsvabhAvI jIva ne pudgala taNuM pariNamanathI che siddhi jenI, kALa te bhAge jiNude niyamathI. 23. artha -sattAsvabhAvavALAM jIvo ane pudgalenA parivartanathI siddha thato e kALa (sarvajJo dvArA) niyamathI (nizcayathI) upadezavAmAM Avyo che. vavagadapaNavaNNaraso vavagadadogaMdhaaTThaphAso ya / agurulahugo amutto vaTTaNalakkho ya kAlo tti // 24 // rasavarNapaMcaka, sparza-aSTaka, gaMdhayugala vihIna che, che mUrti hIna, agurulaghuka che. kALa vartanaliMga che. 24. arthakALa (nizcayakALa) pAMca varNane pAMca rasa rahita, be gadha ne ATha sparza rahita. agurulaghu, amUrta ane vinAlakSaNavALo che,
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra5o ] paMca paramAgama samao Nimiso kaTThA kalA ya NAlI tado divaarttii| madurAraMvacha ji so varAyA rapa je samaya, nimiSa, kaLA, ghaDI, dinarAta, mAsa, tuM ane je ayana ne varSAdi che, te kALa para-Ayatta che. rapa. artha-samaya. nimeSa, kASTA, keLA, ghaDI, ahorAtra (divasa), mAsa, tu. ayana ane varSa--e je kaLa (arthAta vyavahArakALa) te parAti che, Natyi ciraM vA khippaM mattAradidaM tu sA vi khalu macA / poggaladamveNa viNA tamhA kAlo paDuccabhavo // 26 // cira" "zIghra nahi mAtrA vinA, mAtrA nahIM pudgala vinA, te kAraNe para-Azraye utpanna bhAge kALa A. 26. artha - cira athavA pri evuM jJAna (bahu kALa athavA thoDo kALa evuM jJAna) parimANa vinA (-kALanA mApa vinA) heya nahi; ane te parimANa kharekhara pudagala dravya vinA thatuM nathI; tethI kALa AzritapaNe UpajanAra che (athata vyavahArakALa parano Azraya karIne Upaje che ema upacArathI kahevAya che). jIvo tti ivadi cedA uvogavisesido paha kacA / bhottA ya dehametto Na hi mutto kammasaMjutto // 27 // che jIva, cetayitA, prabhu. upagacipha. amUrta che. rtA ane bhaktA, zarIrapramANu, karme yukta che. ra7,
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ x A paMcAstikAyasa graha paddhavya-pa cAstikAyayaNana [ 251 - a: ( sa'sArasthita ) AtmA jIva che, caitayitA (cetanAro) che, upayAgalakSita che, prabhu che, kartA che, bhAktA che, dehapramANa che, amRta' che ane kamasayukta che. kammamalavippamuko uGkaM logassa aMtamadhigaMtA / so savvaNAdarisI lahadi suhamaNidiyamaNaMtaM // 28 // sau kamaLathI mukta AtmA pAmIne leAkAgrane, saOjJadarzI te anaMta anidri sukhane anubhave. 28. a:--kama maLathI mukta AtmA UMce lAkanA atane pAmIne te sava jJasava darzI anaMta anici sukhane anubhave che. jAdo sayaM sa cedA savvaNhU savvalogadarisI ya / pappodi suhamaNataM avvAvAdhaM sagamamuttaM // 29 // svayameva cetaka sajJAnI-sadarzI thAya che, ne nija amRta ana ta avyAbAdha sukhane anubhave. 29. atha--te ceyitA ( cetanAro AtmA) savajJa ane sa leAkadazI svaya' thayA thA, svakIya amRta avyAkhAdha anata sukhane upalabdha kare che, pANehiM caduhiM jIvadi jIvissadi jo hu jIvido puvvaM / so jIvo pANA puNa valamiMdiyamAu ussAso // 30 // je cAra prANe jIvatA pUrve, jIve che, jIvaze, te jIva che; ne prANa iMdriya-Ayu-baLa-ucchvAsa che. 30. atha :--je cAra prANAthI jIve che. jIvo ane pUrva jIvatA
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara dharA dharamA . hato, te jIva che ane prANe ikiya, baLa, Ayu tathA ucchavAsa che. agurulahugA aNaMtA tehiM aNaMtehiM pariNadA savve / desehi asaMkhAdA siya logaM savvamAvaNNA / / 31 // kecittu aNAvaNNA micchAdasaNakasAyajogajudA / vijudA ya tehiM bahugA siddhA, saMsAriNo jIvA // 32 // je agurulaghuka anaMta te-rUpa sarva jIvo pariName saunA pradeza asaMkhya katipaya lokavyApI hoya che 31. avyApI che kanipaya; vaLI nirdoSa siddha jIvo ghaNA mithyAtvacAga-kaSAyayuta saMsArI jIva bahu jANavA. 3ra. artha--anaMta evA je agurulaghu (guNe, aMze) te anaMta agurulaghuguNa)rUpe sarva jIvo pariNata che; teo asaMkhyAta pradezavALA che. keTalAka karthacita AkhA lokane prApta hoya che ane keTalAka aprApta hoya che, ghaNu (-anaMta) cho mithyAdarzanakaSAyogasahita saMsArI che ane ghaNuM (anaMta cho) mithyAdarzanaSkaSAyogarahita siddha che. jaha paumarAyarayaNaM khittaM khIre pabhAsayadi khIraM / / taha dehI dehattho sadehamettaM pabhAsayadi // 33 // jyama dUdhamAM sthita pArAgamaNi prakAze dUdhane, tyama dehamAM riti dehI dehapramANu vyApakatA lahe. 33. artha -jema parAgarane dUdhamAM nAkhavAmAM AvyuM thayuM dUdhane prakAre che, tema dehI (jIva) dehamAM rahyo ke svadehapramANu prakAze che.
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcAstikAyasaMgraha- dravya-pacAstikAthavaNana rapa3 sanvattha asthi jIvo Na ya eko ekakAya ekaho / ajyavasANavisiTTho ciTThadi maliNo rajamalehiM / / 34 // tana tana dhare jIva. nana mahIM ekyaraca paNa nahi eka che. jIva vividha adhyavasAyayuta, rajamalamalina thaIne bhame. artha:chava rarvatra (kamavata sarva zarIramAM) che ane keI eka zarIramAM (kSIranIravata) ekapaNe rahyo hovA chatAM tenI sAthe eka nathI; adhyavasAyaviziSTa vartata thake rajamaLa (karmamaLa) vaDe malina hevAthI te bhame che. jesi jIvasahAvo Natthi abhAvo ya savvahA tassa / te hoMti bhiNNadehA siddhA pacigoyaramadIdA // 35 // jIvatva nahi ne sarvathA tadabhAva paNa nahi jemane, te siddha che je dehavirahita vacanaviSayAtIta che. 35. artha -jemane jIvasvabhAva (prANadhAraNarUpa jIvatva) nathI ane sarvathA teno abhAva paNa nathI, te deharahita vacanagocaratIta siddho (siddhabhagavata) che. Na kuToci vi uppaNNo jamhA kajja Na teNa so siddho / uppAdedi Na kici vi kAraNamavi teNa Na sa hodi / / 36 // Upaje nahI ke kAraNe te siddha tethI na kArya che, upajAvatA nathI kAMI paNa tethI na kAraNa paNa Thare 36. artha -te siddha kaI (anya) kAraNathI UpajatA nathI tethI kArya nathI, ane kAMI paNa (anya kAryane) upajAvatA nathI tethI te kAraNa paNa nathI.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 ] patha paramoDo sassadamadha ucchedaM bhavdhamabhavyaM ca suNNamidaraM ca / viNNANamaviNNANaM Na vi jujadi asadi sambhAve // 37 // sadUbhAva e nahi hoya te dhruva, nAza. bhavya. abhavya ne vijJAna, aNuvijJAna, zUnya, azUnya--e kaMI nava ghaTe. atha-o (mekSamAM jIvane) sadabhAva na hoya te zAzvata, nAzavaMta, bhavya (-thavAyegya). abhavya (-nahi thavAyogya), zUnya, azunya, vijJAna ane vijJAna (jIvavyane viSe) na ja ghaTe. (mATe mekSamAM jIvana saddabhAva che ja.) kammANaM phalameko eko kajjaM tu NANamadha eko / vedayadi jIvarAsI cedagabhAveNa tiviheNa // 38 // travidha cetakabhAvathI ke jIvarAzi "kAryane, ke jIvarAzi "kaphaLa'ne, kaI cete "jJAna"ne. 38. artha:-trividha cetakabhAva vaDe eka jIvarAzi karmonA phaLane, eka jIvarAzi kAryane ane eka jIvarAzi jJAnane cete (- ) che. savve khalu kammaphalaM thAvarakAyA tasA hi kjjjudN| pANittamadikaMtA NANaM vidati te jIvA // 39 // vede karamaphaLa sthAvara, trasa kAyayuta phaLa anubhave. prANitvathI atikrAMta je te jIva vede jJAnane. 39. artha-sarva sthAvara jIvasamUhe kharekhara karmaphaLane veda che, base kharekhara kAryasAhita karmaphaLane vede che ane je prANitvane
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcAstikAyasaMgraha-padravya-paMcAstikAyavarNana [ ra55 (prANone) atikramI gayA che te ja jJAnane vede che. uvaogo khalu duviho NANeNa ya daMsaNeNa sNjutto| jIvassa sabakAlaM aNaNNabhUdaM viyANIhi // 40 // che jJAna ne darzana sahita upayoga yugala prakArano; chavadravyane te sarva kALa ananyarUpe jANavo. 40. artha-jJAnathI ane dazanathI saMyukta e kharekhara be prakArano upayoga jIvane sarva kALa ananyapaNe jANe, AbhiNisudodhimaNakevalANi NANANi paMcabheyANi / kumadisudavibhaMgANi ya tiNi vi NANehiM saMjutte // 41 // mati, kRta, avadhi, mana, kevaLa--pAMca bheda jJAnanA; kumati, kuzruta, virbhAga-traNa paNa jJAna sAthe joDavAM. 41. artha -Abhinibodhaka (mati), zrata, avadhi, mana:paryAya ane kevaLa-ema jJAnanA pAMca bheda che; vaLI kumati, kuzruta ane vibhaga-e traNa (ajJAna) paNa (pAMca) jJAna sAthe joDavAmAM AvyAM che. (e pramANe jJAnapaganA ATha bheda che.) dasaNamavi cakkhujudaM acakkhujudamavi ya ohiNA sahiyaM / aNidhaNamaNaMtavisayaM kevaliyaM cAvi paNNattaM // 42 // darzana taNuM cakSu-akSarUpa, avadhirUpa ne nisImaviSaya anidhana kevaLarUpa bheda kahela che. 4ra. artha-darzana paNa cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidarzana ane anaMta jene viSaya che evuM avinAzI kevaLadarzana-ema
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMca paramAgama 256 ] cAra bhedavALu kahyuM che. Na viyapadi NANAdo NANI NANANi hoMti NegANi / tamhA du visarUvaM bhaNiyaM daviyaM ti NANIhiM // 43 // che jJAnathI nahi bhinna jJAnI, jJAna teAya aneka che; te kAraNe tA vizvarUpa kahyuM daravane jJAnIe 43. artha :--jJAnathI jJAnInA (-AtmAnA) bheda pADavAmAM AvatA nathI; tApaNa jJAnA aneka che, tethI tA jJAnIoe dravyane vizvarUpa (anekarUpa) kahyuM che, jadi havadi davyamaNaM guNado ya guNA ya davvado aNNe / davvANaMtiyamadhavA davvAbhAvaM pavRtti | 44 || jo dravya guNathI anya ne guNu anya mAnA dravyathI, tA thAya dravya-anaMtatA vA thAya nAsti dravyanI, 44. artha:- jo dravya guNathI anya (-bhinna) heAya ane guNA dravyathI anya hAya tA dravyanI ana tatA thAya athavA dravyanA abhAva thAya. avibhattamaNaNNattaM davyaguNANaM vibhattamaNNattaM / NecchaMti NicchayaNhU tavvivarIdaM hi vA tesiM // 45 // guNa-dravyane avibhaktarUpa ananyatA budhamAnya che; paNa tyA vibhakta ananyatA vA anyatA nahi mAnya che. atha:--dravya ane guNAne avibhaktapaNArUpa ananyapaNa che; nizcayanA jANanArAe temane vibhaktapaNArUpa anyapaNu ke A
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcAstikAyasaMgraha-paddhavya-paMcAstikAyavarNana [ 257 (vibhaktapaNArUpa) ananyapaNuM mAnatA nathI. vavadesA saMThANA saMkhA visayA ya hoti te vahugA / te tesimaNaNNatte aNNatte cAvi vijjaMte // 46 // vyapadeza ne saMsthAna, saMkhyA, viSaya bahuye hoya che; te temanA anyatva tema ananyatAmAM paNa ghaTe. 46. artha -vyapade, saMsthAne, saMkhyAo ane viSaya ghaNuM hoya che. te (vyapadeza vagere), dravya-guNenA anyapaNAmAM tema ja ananyapaNAmAM paNa hoI zake che, NANaM dhaNaM ca kubadi dhaNiNaM jaha NANiNaM ca duvidhehi / bhaNNaMti taha pudhattaM eyattaM cAvi taccaNhU // 47 // dhanathI "dhanI ne jJAnathI "jJAnI'-dvidhA vyapadeza che, te rIta tattva kahe ekatva tema pRthakatvane. 47. artha jevI rIte dhana ane jJAna (puruSane) "dhanI ane jJAnI" kare che-ema be prakAre kahevAmAM Ave che, tevI rIte tava pRthata tema ja ekatvane kahe che, NANI gANaM ca sadA atyaMtaridA du aNNamaNNassa / doNhaM acedaNattaM pasajadi samma jiNAvamadaM // 48 // je hoya arthAtarapaNuM anya jJAnI-jJAnane, bane acetanatA lahe-jinadevane nahi mAnya che. 48. artha - jJAnI (AtmA) smane jJAna sadA paraspara arthAtarabhUta (bhinnapadArthabhUta) hoya to bannene acetanapaNAne
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 ] paca paramAgama prasaMga Ave--ke je jinene samyapha prakAre asamata che, Na hi so samavAyAdo atyaMtarido du NANado nnaannii| aNNANI ti ya vayaNaM egattapasAdhagaM hodi // 49 // re! jIva jJAnavibhinna nahi samavAyathI jJAnI bane; ajJAnI evuM vacana te ekatvanI siddhi kare. 49. atha - jJAnathI arthAtarabhUta e te (AtmA) samavAyathI jJAnI thAya che ema kharekhara nathI. ajJAnI evuM vacana (guNa-guNanA) ekavane siddha kare che. samavattI samavAo apudhabhUdo ya ajudasiddho ya / tamhA dabaguNANaM ajudA siddhi ti NiTTiA // 50 // samavartitA samavAya che, apRthakRtva te, ayutatva te; te kAraNe bhAkhI ayutasiddhi guNa ne dravyane. pa0. artha-samavartIpaNuM te samavAya che; te ja, amRthapaNuM ane ayutasiddhapaNuM che, tethI dravya ane guNAnI ayutasiddhi (jinee) kahI che. vaNNarasagaMdhaphAsA paramANuparUvidA visesehiM / danvAdo ya aNaNNA aNNattapagAsagA hoti // 51 // dasaNaNANANi tahA jIvaNivaddhANi NaNNabhUdANi / / vavadesado pudhattaM kuvaMti hi No sabhAvAdo / / 52 / / paramANamAM prarUpita varaNu, rasa, gaMdha tema ja sparza je, aNuthI abhinna rahI vizeSa vaDe prakAze bhedane; pa1.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacAstikAya braha-dhabdhapacAstikAthavaNI piTa tyama jJAnadarzana javaniyata ananya rahIne jIvathI, * anyatvanA kartA bane vyapadezathI-na svabhAvathI. para. atha-paramANune viSe prarUpavAmAM AvatAM evAM varNarasa-gadha-spaza dravyathI ananya vartatAM thakA (vyapadezanA kAraNabhUta) vizeSe vaDe anyatvane prakAzanArAM thAya che ( svabhAvathI anyarUpa nathI); evI rIte jIvane viSe saMbaddha evAM dazanajJAna (jIvatavyathI) ananya vartAtAM thakAM vyapadeza dvArA pRthakSaNA kare che, svabhAvathI nahi, jIvA aNAiNihaNA saMtA ghetA ya jiivbhaavaado| sabbhAvado aNaMtA paMcaggaguNappadhANA ya // 53 // jIve anAdi-anaMta, sAMta, anaMta che jIvabhAvathI, sadUbhAvathI nahi aMta hoya; pradhAnatA guNa pAMcathI. para. artha:-cha (pAriNAmikabhAvathI) anAdi-anaMta che, (traNa bhAvothI) sata (arthAta sAdi sAMta) che ane jIvabhAvathI anaMta che (arthAta jIvanA dubhAvarUpa kSAyikabhAvathI sAdianaMta che) kAraNa ke sadabhAvathI cho anaMta ja hoya che. teo pAMca mukhya guNothI pradhAnatAvALA che. evaM sado viNAso asado jIvassa havadi uppaado| idi jiNavarehi bhaNidaM aNNoNNaviruddhamaviruddhaM // 54 // e rIta sata-vyaya ne asatva-utpAda jIvane hoya che -bhAkhyuM jine, je pUrva apara viruddha paNa aviruddha che. athara-e rIte jIvane satano vinAza ane asanane
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26] paza paramAgama utpAda hoya che evuM jinavarAe kahyuM che, ke je anya viruddha (10 mI gAthAnA kathana sAthe vidhavALuM) chatAM aviruddha che. NeraiyatiriyamaNuyA devA idi NAmasaMjudA payaDI / kuvaMti sado NAsaM asado bhAvassa uppAdaM // 55 // tiryaMca-nAraka-deva-mAnava nAmanI che prakRti je, te vyaya kare sata bhAvane, utpAda asata taNe kare. papa. atha -nAraka, tiyaca, manuSya ane deva evAM nAmavALI (nAmakarmanI) prakRtie sata bhAvane nAza ane asata bhAvane utpAda kare che. udaeNa uvasameNa ya khaeNa dahi missidehi pariNAme / juttA te jIvaguNA bahumu ya atthesu vitthiNNA // 56 / / pariNAma, udaya, kSayapAma, upazama, kSaye saMyukta je, te pAMca chavaguNa jANavAbahu bhedamAM vistIrNa che. pa6. artha:-udayathI cukta, upazamathI yukta, kSayathI yukta, kSapazamathI yukta ane pariNAmathI yukta-evA (pAMca) jIvaguNe (-jIvanA bhAva) che; ane temane ghaNA prakAromAM vistAravAmAM Ave che, kammaM vedayamANo jIvo bhAvaM karedi jArisayaM / so tassa teNa kattA hapadi ti ya sAsaNe par3hida // 57 // pudagalakaramane vedatAM AtmA kare je bhAvane, te bhAvane te jIve che kartA-kahyuM jinazAsane. pa7.
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcAstikAyasa'graha--dhAvya-paMcAstikAyayaNana karyu a:-kamane vedatA thakA jIva jevA bhAvane kare che, te bhAvanA te prakAre te kartA che--ema zAsanamAM kahyuM che. kammeNa viNA udayaM jIvassa Na vijjade uvasamaM vA / khaiyaM khaovasamiyaM tamhA bhAvaM tu kammakaDhaM // 58 // puddagalakarama viSNu jIvane upazama, udaya, kSAyika ane kSAyeApazamika na hoya, tethI kakRta e bhAva che. 58. a:--kama vinA jIvane utkraya, upazama, kSAyika athavA kSAyeApAmika hotA nathI, tethI bhAva (caturvidha jIvabhAva) kema kRta che. bhAvo jadi kammako attA kammassa hodi kidha kattA / Na kuNadi attA kiMci vi muttA aNNaM sagaM bhAvaM / / 59 / / je bhAvakartA kama, tA zuM ka`kartA jIva che ? jIva tA kadI karatA nathI nija bhAva viSNu kaI anyane. artha :jo bhAva (-jIvabhAva) kema dhRta hAya tA AtmA krama nA ( -dravyakamanA) kartA heAvA joIe. te teA kema ne ? kAraNa ke AtmA teA peAtAnA bhAvane aDIne bIjI kAMI paNa karatA nathI. bhAvo kammaNimitto kammaM puNa bhAvakAraNaM havadi / Na du tesiM khala kattA Na viNA bhUdA du kattAraM // 60 // re! bhAva kanimitta che ne kama` bhAvanimitta che, anyAnya nahi kartA khare; kartA vinA nahi thAya che. 60.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 : padha pamAtra artha:-chavabhAvanuM karma nimitta che ane karmanuM jIvabhAva nimitta che, paraMtu kharekhara ekabIjAnAM ka nathI; kartA vinA thAya che ema paNa nathI. kuvvaM sagaM sahAvaM attA kattA sagassa bhAvassa / __Na hi poggalakammANaM idi jiNavayaNaM muNedavvaM / / 61 // nija bhAva karate AtamA kartA khare nija bhAvane, kartA na pudgalakane -upadeza jinane jANavo. 61. artha:-pitAnA svabhAvane karate AtmA kharekhara pitAnA bhAvane kta che, pudagalakane nahi; Ama jinavacana jANavuM. kammaM pi sagaM kunvadi seNa sahAveNa sammamappANaM / jIvo vi ya tArisao kammasahAveNa bhAveNa / / 62 / / re! karma ApasvabhAvathI nija kamapathane kare, AtmAya karma svabhAvarUpa nija bhAvathI nijane kare. 6ra. artha-karma paNa pitAnA svabhAvathI pitAne kare che ane tevo jIva paNa karmasvabhAva bhAvathI (-audayikAdi bhAvathI) barAbara pitAne kare che. kammaM karma kucadi jadi so appA karedi appANaM / kiya tassa phalaM bhuMjadi appA kammaM ca dedi phalaM // 3 // jeke zuddhanizcayathI kevaLajJAnAdi zubhAvo svabhA' kahevAya che te paNa egRhanizcayathI gAdika paNa "svabhAva kahevAya che.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacAstikAyaragraha-padravya-paMcAstikAyavarNana [ 263 je karma karma kare ane AtmA kare basa Atmane, kyama karma phaLa de jIvane? kayama jIva te phaLa bhogave? 63. atha - karma karmane kare ane AtmA AtmAne kare to karma AtmAne phaLa kema Ape ane AtmA tenuM phaLa kema bhogave? *ogADhagADhaNicido poggalakAehi sacado logo / muhamehiM pAdarehiM ya tANaMtehiM vividhehi // 14 // avagADha gADha bharela che sarvatra pudagalakAyathI A loka bAdara-sUkSmathI, vidhavidha anaMtAnaMtathI. 64. artha-leka savata: vividha prakAranA, anaMtAnaMta sUkSma tema ja bAdara pudagalakA (pudgalasko ) vaDe (viziSTa rIta) avagAhAIne gADha bharelo che, attA kuNadi sabhAvaM tattha gadA poggalA samAvehiM / gacchaMti kammabhAvaM aNNaNNogAhamavagADhA // 65 // AtmA kare nija bhAva jyAM, tyAM pudgalo nija bhAvathI karmasvarUpe pariName a nya-avagAhita thaI. 65. artha:-AtmA (meharAgadveSarU5) pitAnA bhAvane kare che; (tyAre) tyAM rahelAM pudagale potAnA bhAvathI jIvane viSe (viziSTa prakAre) anyonya-avagAharUpe pravezyAM thakAM kamabhAvane pAme che. A gAthAne maLatI gAthA zrI pravacanasAramAM 168 mI che.
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 ] paMca paramAgama jaha poggaladavvANaM vahuppayArehi khaMdhaNivattI / akadA parehiM dihA taha kammANaM viyANAhi // 66 / / jyama skaMdharacanA bahuvidhA dekhAya che pugala taNI parathI akRta, te rIta jANo vividhatA karmo taNI. 66. artha-jema pudagalanI bahu prakAre dharacanA parathI karAyA vinA thatI jovAmAM Ave che. tema karmonI bahuprakAratA parathI akRta jANe, jIvA poggalakAyA aNNaNNogADhagaddaNapaDivaddhA / kAle vijujjamANA muhadukkhaM deMti muMjaMti / / 67 // jIva-pudagalo a nyamAM avagAha grahIne baddha che kALe viyoga lahe tadA sukhaduHkha Ape-bhogave. 67. athara-cho ane pudagalakA (viziSTa prakAre) anya avagAhane grahavA vaDe (paraspara) baddha che; kALe chUTA paDatAM sukhadukha Ape che ane bhegave che (athata pudagalakAyo sukhadukha Ape che ane je bhegave che), tamhA kammaM kattA bhAveNa hi saMjudoSa jIvassa / morA ru pha iva vevamaLa mUra 68 1 tethI karama, jIvabhAvathI saMyukta, rtA jANavuM bhoktApaNuM to jIvane cetakapaNe tatkaLa taNuM. 68. artha:-tethI jIvanA bhAvathI saMyukta evuM karma (kavyakarma) kartA che (nizcayathI pitAnuM kartA ane vyavahArathI chavabhAvanuM
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcAstikAyasaMgraha-Sadvavya-paMcAstikAyavarNana [ 265 kartA, paraMtu te bhaktA nathI). bhaktA to (mAtra) chava che. cetakabhAvane lIdhe karmaphaLane evaM kattA bhottA hojja appA sagehi kmmhiN| hiMDadi pAramapAraM saMsAraM mohasaMchaNNo // 69 // kartA ane bhoktA thate e rIta nija karmo vaDe jIva mehathI Acchanna sAMta-anaMta saMsAre bhame. 69 artha:-e rIte potAnAM karmothI kartA-ktA thatA AtmA mahAcchAdita vatatA thake sAMta athavA anaMta saMsAramAM paribhramaNa kare che, uvasaMtakhINamoho maggaM jiNabhAsideNa samuvagado / NANANumaggacArI NivyANapuraM vajadi dhIro // 70 // jinavacanathI lahI mAgaje, upazAMtakSINumehI bane, jJAnAnumAga viSe care, te dhIra zivapurane vare. 70. artha - (puruSa) jinavacanathI mArgane pAmIne upazAMtakSINameha thayo thake (arthAta dazanAmeAhane jene upazama, kSaya athavA kSayopazama thayo che evo thayo ke) jJAnAtumAge care che (jJAnane anusaranArA mArga pravarte che), te dhIra puruSa nirvANapurane pAme che, eko ceva mahappA so duviyappo tilakSaNo hodi / caducaMkamaNo bhaNido paMcaggaguNappadhANo ya // 71 // chakkApakamajutto upautto sattabhaMgasamAvo / ahAsao NavaTTho jIvo dasahANago bhaNido // 72 //
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 ] paMca paramAgama eka ja mahAtmA te dvibheda ane trilakSaNa ukta che. caubramaNayuta, paMcAgraguNaparadhAna jIva kahela che. 71. upayogI SaTa-apakramasahita che, saptabhaMgIsattva che, jIva aSTa-Azraya, nava-aratha. dazasthAnagata bhAkhela che. artha -te mahAtmA eka ja che, be bhedavALe che ane vilakSaNa che; vaLI tene caturvidha bhramaNavALe tathA pAMca mukhya guNethI pradhAnatAvALe kahyo che. upayogI eve te jIva *apakrama sahita, sAta bhagapUrvaka sadabhAvavALA, AThanA AzrayarUpa, nava-artharUpa ane dazasthAnagata kahevAmAM Avyo che. payaDihidiaNubhAgappadesarvadhehiM sabado mukko / uhuM gacchadi sesA vidisAvajjaM gardi jaMti / / 73 // prakRti sthiti-paradeza-anubhavabaMdhathI parimuktane gati heya UMce; zeSane vidizA tajI gati hoya che. 73. artha-prakRtibaMdha, sthitibaMdha, anubhAgabadha ane pradezabaMdhathI sarvata: mukta jIva Urdhvagamana kare che. bAkInA cha (bhavAMtaramAM jatAM) vidizAo chADIne gamana kare che. 'khaMdhA ya saMdhadesA saMdhapadesA ya hoti paramANU / idi te cadunciyappA poggalakAyA muNedavvA // 74 / / jaDarUpa pudgalakAya kerA cAra bhedo jANavA te skaMdha, tene deza, skaMdhapradeza, paramANu kahyA. 74. * apakrama =(saMsArI jIvane anya bhavamAM jatAM) anuNuM gamana arthAta vidizAo choDIne gamana
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacAstikAyasaMgraha-Sadvavya-pacAstikAyavarNana [ raheche. artha -pudagalakAyanA cAra bheda jANavA: ska, skadhaze, skaMdhapradeza ane paramANuo, khadhaM sayalasamatthaM tamsa du addhaM bhaNaMti deso tti / . addhaddhaM ca padeso paramANU ceva avibhAgI // 75 // pUraNa-sakaLa te "skaMdha che ne adha tenuM "deza che, ardhA tenuM pradezane avibhAga te "paramANu che. 75. artha-sakaLa samasta (pugalapiDAtmaka AkhI vastu) te skaMdha che, tenA ardhane deza kahe che, ardhanuM ardha te pradeza che ane avibhAga te kharekhara paramANu che. vAdarasuhamagadANaM khaMdhANaM poggalo tti cavahAro / te hoMti chappayArA telokaM jehiM NippaNNaM // 76 // sau skaMdha bAdara-sUkSmamAM "pugala taNe vyavahAra che; cha vikalpa che audho taNA, jethI trijaga niSpanna che. 76. atha-bAdara ne sUkSmapaNe pariNata saka ne "pudagala' evo vyavahAra che. teo cha prakAranA che, jemanAthI traNa loka nipanna che. savvesiM khaMdhANaM jo aMto taM viyANa paramANU / so sassado asaddo eko avibhAgI muttibhavo // 77 // je aMze aMtima skaMdha, paramANu jANe tehane te eka ne avibhAga, zAzvata, mUtiprabhava, azabda che. 77. artha-sava dhone je aMtima bhAga tene paramANu jANe.
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 padha paramAgama te vibhAgI, eka, zAzvata, mUrti prabhava (bhUtapaNe UpajanAre) ane azabda che, bhAdesamettamutto dhAducadukassa kAraNaM jo du / so yo paramANU pariNAmaguNo sayamasaho // 78 // AdezamAtrathI mUrta, dhAtucatuSka che hetu je, te jANu paramANuM-je pariNAmI, Apa azabda che. 78. artha:-je AdezamAtrathI mUta che (arthAta mAtra bhedavivekSAthI mUtvavALe kahevAya che, ane je (pRthvI Adi) cAra dhAtuonuM kAraNa che te paramANu jANo-ke je pariNAma guNavALe che ane svayaM azabda che. sado khaMdhappabhavo khaMdho prmaannusNgsNpaado| puDhesu temu jAyadi saddo uppAdigo Niyado // 79 / / che zabda skaoNtpanna audha aNusamUhasaMdhAta che, skadhAbhighAte zabda Upaje, niyamathI utpAdya che. 79. athara-zabda dhajanya che. skaMdha paramANudaLane saMghAta che, ane te skIdhe sparzatAM-athaDAtAM zabda utpanna thAya che; e rIte te (zabda) niyatapaNe utpAda che Nico NANakgAso Na sAvagAso padesado bhettA / khaMdhANaM pi ya kattA pavihattA kAlasaMkhANaM // 8 // nahi anavakAza,na sAvakAza pradezathI, aNu zAzvata, bhettA racayitA kaMdhane, pravibhAgI saMkhyA-kALane. 80.
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacAstikAyasandhaddhavyapaMcAstikAyanA zaha artha-pradeza dvArA paramANu nitya che, anavakAza nathI, sAvakAza nathI, skadhone toDanAra tema ja karanAra che tathA kALa ne saMkhyAna vibhAganAra che (arthAta kALane bhAga pADe che ane saMkhyAnuM mApa kare che). eyarasavaNNagaMdhaM dophAsaM sahakAraNamasaI / saMdhaMtaridaM davvaM paramANuM taM viyANAhi / / 81 // eka ja varaNa-rasagaMdha ne be sparzayuta paramANu che, te zabdahetu, azabda che, ne skaMdhamAM paNa dravya che. 81. ' artha--te paramANu eka rasavALe, eka varNavALA, eka gadhavALo tathA be sparzavALo che, zabdanuM kAraNa che, azabda che ane skaMdhanI aMdara hoya te paNa (paripUrNa svataMtra) dravya che ema jANe, uvabhaujamidiehi ya iMdiyakAyA maNo ya kammANi / jaM havadi muttamaNNaM taM savvaM poggalaM jANe / / 82 / / iMdriya vaDe upabhogya, Idriya, kAya, mana ne karma je, vaLI anya je kaMI mUrta te saghaLuMya pudgala jANaje. 8ra. artha -Idriyo vaDe upabhogya viSaya, iMdriye, zarIre mana, karmo ane bIjuM je kAMI bhUta hoya te saghaLuM pudagala jANe, dhammatthikAyamarasaM avaNNagaMdhaM asahamapphAsa / logAgADhaM puDhaM pihulamasaMkhAdiyapadesaM // 83 //
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ raheo] pa paramAgama dharmAstikAya avarNagaMdha, azabdarasa, asparza che; lokAvagAhI, akhaMDa che, vistRta, asaMkhyapradeza che. 83. ' artha -dharmAstikAya asparza, arasa, agaMdha, avarNa ane azabda che; lokavyApaka che; akhaMDa, vizALa ane asaMkhyAta dezI che. agurugalaghugehiM sayA tehiM aNaMtehiM pariNadaM NicaM / gadikiriyAjuttANaM kAraNabhUdaM sayamakajaM // 84 / / je agurulaghuka anaMta te-rapa sarvadA e pariName, che nitya, Apa akArya che, gati pariNamitane hetu che. 84. ' arthA-te (dhamastikAya) anaMta evA je agurulaghu (guNe, aro) te-rUpe sadA pariName che, nitya che, gatikriyAcuktane kAraNabhUta (nimittarUpa) che ane pite akAya che. udayaM jaha macchANaM gamaNANuggahakaraM havadi loe / taha jIvapoggalANaM dhammaM davvaM viyANAhi // 85 // jyama jagatamAM jaLa mInane anugraha kare che gamanamAM, , tyama dharma paNa anugraha kare jIva-pugalone gamanamAM. 85. artha-jema jagatamAM pANI mAchalAone gamanamAM anugraha kare che, tema dharmadravya jIva-pudagalone gamanamAM anugraha kare che (-nimittabhUta heAya che) ema jANe. jaha havadi dhammadacvaM taha taM jANeha dancamadhamakkhaM / ThidikiriyAjuttANaM kAraNabhUdaM tu puDhavIva // 86 //
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacAstikAyasAha-addavyacAstikAyavarNana [ raMkana jyama dharmanAmaka dravya tema adharmanAmaka dravya che paNa dravya A che pRthvI mAphaka hetu thitipariNumitane. 86. artha -jema dharmavya che tema adharma nAmanuM dravya paNa jANe paraMtu te (gatikriyAyuktane kAraNabhUta hovAne badale) sthitikriyAyuktane pRthvInI mAphaka kAraNabhUta che (arthAta sthitikriyApariNata chavapudagalene nimittabhata che). jAdo alogalogo jesi sambhAvado ya gamaNaThidI / do vi ya mayA vibhattA avibhattA loyamettA ya / / 87 // dhamadharama hovAthI loka-aloka ne sthitigati bane; te ubhaya bhinna-abhinna che ne sakaLalokapramANa che. 87. artha -(jIva-pudagalanI) gatisthiti tathA alakane lekina vibhAga, te be dravyonA saddabhAvathI thAya che. vaLI te baMne vibhakta, avibhakta ane lokapramANu kahevAmAM AvyAM che. Na ya gacchadi dhammatthI gamaNaM Na karedi annnndviyss| . havadi gadissa ya pasaro jIvANaM poggalANaM ca // 88 // dharmAsti gamana kare nahIM, na karAvate paradravyane; jIva-pudgalonA gatiprasAra taNe udAsIna hetu che. 88. artha -dharmAstikAya gamana karatuM nathI ane anya dravyane gamana karAvatA nathI; te, jIvo tathA pudagalane (gatipariNAmamAM AzrayamAtrarUpa hevAthI) gatine udAsIna prasAranAra (arthAta gatisAramAM udAsIna nimittabhUta) che
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' 272 ] paMca paramAgama vijjadi jesiM gamaNaM ThANaM puNa tesimeva saMbhavadi / sagapariNAmehiM dugamaNaM ThANaM ca kuvvaMti // 89 // re! jemane gati hoya che, tee ja vaLI sthira thAya che; te sa` nija pariNAmathI ja kare gatisthitibhAvane. 89. atha:-( dharma adhama gati-sthitinA mukhya hetu nathI, kAraNa ke) jemane gati hAya che temane ja vaLI sthiti thAya che (ane jemane sthiti hoya che temane ja vaLI gati thAya che), teo (gatisthitimAna padArtha) te peAtAnA pAimAMthI gati ane sthiti kare che. savvesiM jIvANaM sesANaM tada ya poggalANaM ca / jaM dedi vivaramakhilaM taM loge havadi AgAsaM // 90 // je leAkamAM jIva-pudRgalAne, zeSa dravya samastane . avakAza de che pUrNa, te AkAzanAmaka dravya che. 90. artha:--lAkamAM jIvAne ane pudgalAne tema ja badhAM khAkInAM dravyAne je sapUrNa avakAza Ape che, te AkAza che. jIvA poggalakAyA dhammAdhammA ya logado gaNNA / tatto aNaNNamaNNaM AyAsaM aMtavadiritaM // 91 // jIva-punlRgalAdika zeSa dravya ananya jANe! lAkathI; nabha aMtaHzUnya ananya tema ja anya che e leAthI. 91. artha :-jIyA, pudgalakAyeA, dhama ane adhama ne (tema ja kALa) leAthI ananya che; ata rahita evu AkAza tenAthI (leAkathI) ananya tema ja anya che,
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcAstikAyasaMgraha-paddhavya-pacAstikAyavarNana [ 273 AgAsaM avagAsaM gamaNahidikAraNehiM dedi jadi / uDuMgadippadhANA siddhA ciTuMti kidha tattha // 92 // avakAzadAyaka Abha gati-thivihetatA paNa je dhare, te UrdhvagatiparadhAna siddho ke temAM sthiti lahe? 92. artha:- AkAza gati-sthitinA kAraNa sahita avakAza ApatuM hoya (arthAta je AkAza avakAzahe; paNa hoya ane gati-sthitihetu paNa hoya) te UrvagatipradhAna siddho temAM (AkAzamAM) kema sthira hoya? AgaLa gamana kema na kare?) jamhA uvaridvANaM siddhANaM jiNavarehiM paNNattaM / tamhA gamaNahANaM AyAse jANa Natthi tti // 93 // . bhAkhI jinoe lokanA agre sthiti siddho taNI, te kAraNe jANe-gatisthiti AbhamAM hotI nathI. 93. athara-jethI jinavaroe siddhonI lekanA upara sthiti kahI che, tethI gatisthiti AkAzamAM hotI nathI (arthAta gatisthitihetutva AkAzane viSe nathI) ema jANe, jadi havadi gamaNahedU AgAsaM ThANakAraNaM tesiM / pasajadi alogahANI logassa ya aMtaparivuDDI // 94 // nabha hoya je gatihetu ne rithatihetu pudgala-jIvane, te hAni thAya alokanI, lokAnta pAme vRddhine. 98. artha - AkAza jIva-pudagalone gati hetu ane sthitihetu hoya to alakanI hAnina ane lekanA aMtanI vRddhino prasaMga Ave,
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra74 ] paca paramAgama tamhA dhammAdhammA gamaNadvidikAraNANi NAgAsaM / idi jiNavarehiM bhaNidaM logasahAvaM suNatANaM // 95 // tethI gatisthitihetuo dharmAdharama che, nabha nahIM; bhAkhyuM jinee Ama lokasvabhAvanA zrotA prati. 5. artha:-tethI gati ane sthitinA kAraNe dharma ane adharma che, AkAza nahi. Ama lokasvabhAvanA zrotAo pratye jinAe kahyuM che, dhammAdhammAgAsA apudhanbhUdA samANaparimANA / pudhaguvaladdhivisesA kareMti egattamaNNattaM // 96 // dharmAdharama-nabhane samAna pramAyuta apRthakRtvathI, vaLI bhinnabhinna viroSathI, ekatva ne anyatva che. 96. artha -dhama, adharma ane AkAza (lokAkAza) samAna parimANavALAM apRthabhUta hevAthI tema ja pRthaka-upalabdha (bhinnabhinna) vizeSavALAM hevAthI ekatva tema ja anyatvane kare che, AgAsakAlajIvA dhammAdhammA ya muttiparihINA / muttaM poggaladavvaM jIvo khalu cedaNo temu // 97 // AtmA ane AkAza, dharma, adharma, kALa amUrta che, che mUrta pudgaladravya, temAM jIva che cetana khare. 97. artha: AkAza, kALa, jIva, dharma ane adhama amUrta che, pagaladravya mUrti che. temAM jIva kharekhara cetana che,
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ pocAstikAyarA'graha--Saddhay-pa cAstikAyaSaNa na rahapa ma jIvA poggalakAyA saha sakkiriyA havaMti Na ya sesA / poggalakaraNA jIvA khaMdhA khalu kAlakaraNA du // 98 // jIva-punlRgalA sahabhUta che sakriya, niSkriya zeSa che; che kALa pudUgalane karaNa, pudUgala kara che jIvane. 98. a:-mArthe karaNa sahita rahelAM jIvA ane pudgalA sakriya che, mAkInAM dravyeA sakriya nathI (niSkriya che); veA pudgalakaraNavALA (jemane sakriyapaNAmAM pudgala bahirga sAdhana hAya evA) che ane skaMdhA arthAt pudgalA teA kALakaraNavALA ( jemane sakriyapaNAmAM kALa khahirga sAdhana hAya evA) che. je khalu iMdiyajjhA visayA jIvehiM hoMti te muttA / sesaM havadi asutaM cittaM ubhayaM samAdiyAdi // 99 // che jIvane je viSaya iMdriyagrAhya, te sau mUta che; bAkI badhuMya amUrta che; mana jANatu te ubhayane. 9. aH--je padArtho chavAnA iMdriyagrAhya viSayeA che teo bhUta che ane bAkInA padAtha samUha amRta che, citta te tene grahaNa kare che ("jANe che), kAlo pariNAmabhavo pariNAmo davvakAlasaMbhUdo / dohaM esa sahAvo kAlo khaNabhaMguro Niyado // 100 // pariNAmabhava che kALa, kALapadA bhava pariNAma che; --A che svabhAveA ubhayanA: kSaNabhaMgI ne dhruva kALa che. a:--kALa pariNAmathI utpanna thAya che ( arthAt
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 paMca paramAgama vyavahArakALa jIva-pudgaleAnA pariNAmathI mapAya che); pariNAma dravyakALathI utpanna thAya che.--A, aneneA svabhAva che. kSaNabha'gura tema ja nitya che. kALa + 1 kAlo ttiya vavadeso sambhAvaparUvago havadi Nicco / uppaNNappaddhaMsI avaro rImaMta dvArpha 102 || che ' kALa' saMjJA satprarUpaka tethI kALa sunitya che; utpannadhvaMsI anya je te dI rathAyI paNa Thare. 101 artha:-- kALa? eveA vyapadeza saddabhAvanA prarUpaka che tethI kALa (nizcayakALa) nitya che, utpannavsI evA je mI kALa ( arthAt utpanna thatAM veta ja naSTa thanArA je vyavahArakALa) te (kSaNika hAvA chatAM pravAha-apekSAe ) dIgha sthitinA paNa (kahevAya ) che. ede kAlAgAsA dhammAdhammA ya poggalA jIvA / labbhaMti davvasaNaM kAlassa du Natthi kAyattaM // 102 // A jIva, puTTugala, kALa, dha, adhama tema ja nabha viSe che 'dravya'saMjJA sane, kAyatva che nahi kALane. 102. atha--A kALa, AkAza, dhama, dharma, pudgalA ane jIvA ( adhAM) ' dravyasa'jJAne pAme che; paraMtu kALane kAyapaNu nathI. evaM pavayaNasAraM paMcatthiya saMgrahaM viyANittA / jo muyadi rAgadose so gAhadi dukkhaparimokkhaM // 103 //
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcAstikAyasa graha-padbhavya-pa'cAstikAyayaNana 277 ( e rIta pravacanasArarUpa ' 5cArittasaMgraha ' jANIne je jIva cheDe rAgadveSa, lahe sakaLadukhameAkSane 103. artha: e pramANe pravacananA sArabhUta pacAstikAyasagrahuM'ne jANIne je rAgadveSane cheDe che, te du:khathI parimukta thAya che. Stat muNiUNa etadahaM tadaNugamaNujjado NihRdamoho / pasamiyarAgaddoso havadi hRdaparAparo jIvo // 104 // A a jANI, anugamana-udyama karI, haNI mAhane, prazamAvI rAgadveSa, jIva uttara-pUrava virahita bane. 104. atha:jIva A arthane jANIne (-A zAstranA atha bhUta zuddhAtmAne jANIne ), tene anusaravAnA udyama karatA zakA hatamAha thaIne (jene dazanamAhanA kSaya thayA heAya evA thaIne), rAgadveSane prAmita-nivRtta karIne, uttara ane pUrva madhanA jene nAza thayA che evA thAya che,
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ Li Quan Quan Quan Quan Quan Quan Quan Quan Quan Quan Quan Quan Quan Quan Ban Quan Quan Quan Quan Quan Quan Quan Quan Quan Duo Duo Duo Duo Duo 2. navapadArthapUrvaka mekSamArgaprapaMcavarNana Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li abhivaMdiUNa sirasA apuNabhavakAraNaM mahAvIraM / tesi payatthabhaMgaM maggaM mokkhassa vocchAmi // 105 // zirasA namI apunarjanamanA hetu zrI mahAvIrane, bhAkhuM padArthavikalpa tema ja mokSa kerA mArgane. 105, artha--apunarbhavanA kAraNe zrI mahAvIrane zirasA vaMdana karIne, temane padArthabheda (kALa sahita paMcAstikAyane nava padArtharUpa bheda) tathA mokSane mArga kahIza. sammattaNANajuttaM cAritaM rAgadosaparihINaM / mokkhassa hayadi maggo bhayANaM laddhabuddhINaM // 106 // samyaktvajJAna sameta cArita rAgadveSavihIna je, te hoya che nirvANumAraga labdhabuddhi bhavyane. 106. artha -samyakatva ane jJAnathI saMyukana evuM cAritra--ke je rAgadveSathI rahita hoya te, labdhabuddhi bhavyajIvone mokSane bhAga hoya che. sammattaM sahahaNaM bhAvANaM tesimadhigamo NANaM / cArittaM samabhAvo visaema virUhamaggANaM // 107 //
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcAstikAyasaMgraha-navapadArtha ekSamArga varNana [ ra78 "bhAva" taNI zraddhA sudarzana, bodha tene jJAna che, vadhu rUDha mAga thatAM viSayamAM sAmya te cAritra che. 107. artha:-bhAnuM (-nava padArthonuM) zraddhAne te samyakatva che; temane avabodha te jJAna che; (nija tatvamAM) jemane mArga vizeSa rUDha thaye che temane viSaya pratye vatate samabhAva te cAritra che, jIvAjIvA bhAvA puNNaM pAvaM ca AsavaM tesiM / saMvaraNaM NijjaraNaM baMdho mokkho ya te aTThA // 108 // be bhA-jIva ajIva, tadUgata puNya tema ja pApa ne Asarava, saMvara, nirjarA, vaLI baMdha, mokSa-padArtha che. artha-jIva ane ajIva-be bhAva (arthAta mULa padArtho) tathA te benAM puNya, pApa, Asava, savara, nijaro, baMdha ne mokSa--e (nava) padArtho che. jIvA saMsAratthA NicyAdA cedaNappagA duvihA / uvaogalakkhaNA vi ya dehAdehappavIcArA // 109 // jIvo dvividha-saMsArI, siddho, cetanAtmaka ubhaya che; upayogalakSaNa ubhaya; eka sadeha, eka adeha che. 19. atha-cho be prakAranA che: saMmArI ane siddha, teo cetanAtmaka (cetanAvabhAvavALA) tema ja upayogalakSaNavALA che. saMsArI jIva dehamAM vanArA arthAt dehasahita che ane siddha jevo dehamAM nahi vartanArA arthAta harahita che.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 80 ] paMca paramAgama puDha ya udagamagaNI vAu vaNapphaDi jIvasaMsidA kAyA | deti khalu mohabahulaM phArma bahunA vi ne teni // 110 // bhU-jala-anala-vAyu-vanaspatikAya hita che; ahu kAya te atimAhasa cuta sparza Ape jIvane. 11. artha :-pRthvIkAya, akAya. agnakAya, vAyukAya ane vanaspatikAya e kAmeza jIvarsAhita che. ( avAMtara RtionI apekSAe) temanI ghaNI sakhyA hAza chatAM teo badhIye temAM rahelA vezane kharekhara puSkaLa mAhathI sayukta spardhA Ape che ( arthAta spA jJAnamAM niAMmatta thAya che). ti tthAvarataNujAMgA aNilAlakAiyA ya tesu tasA / maNapariNAmavirahidA jIvA eiMdiyA geyA // 111 // tyAM jIva traNa sthAvaratanu, trasa jIva agni-samIranA; e sa manapariNAmavihita eka-iMdriya jANavA. 111. adhaH--temAM, traNa (pRthvIkAyaka, arNAyaka ne vanaspatiphAyika) have sthAvara zarIranA sayAgavALA che tathA vAyukAyika ne agnikAcika jIve trasa che; te madhA matAimahita ekeyi jIvI jANavA, 116 * eDhe jIvaNikAyA paMcavidhA puDhavikAiyAdIyA / maNapariNAmavirahitA jIvA egeMdriyA bhaNiyA // 112 // vAyurNAyaka ane agnirNAyaka davAne vi! dekhIne vyavahArathI trasa kahevAmAM Ave che, niyathI teA te paNa sthAvarAmakAMdhInapaNAne lIdhe-joke temane vyavahArathI calana che te paNa--sthAvara ja che,
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcAstikAyaragraha-navapadAtha-mekSamArga varNana [281 A pRthvIkAyika Adi jIvanakAya pAMca prakAranA, saghaLAya manapariNAmavihina chava epriya kahyA. 112. artha:-A pRthvIkAyika vagere pAMca prakAranA javanikAne manapariNAmarahita ekiya che (sarva) kahyA che, aMDemU pavaTuMtA gammatyA mANusA ya mucchagayA / jArimayA tArisayA jIvA egeMdiyA NeyA // 113 // jevA jI aMDa, mRrzAvaratha vA garbhara che; tevA badhA A paMcavidha ekeDhi jI jANaje, 113. atha-IDAMmAM vRddhi pAmatA prANIo, garbhamAM rahelAM prANIo ane mULa pAmelA manuSyo, jevAM (buddhipUrvaka dhyApAra vinAnAM) che, tevA eke priya cho jANavA. saMyukmAduvAhA saMkhA sippI apAdagA ya kimI / jAti mAM te je te re iva | 2245 zaMbUka, chIpa, mAtRvAha, zaMkha, kRmi paga-vagaranA -je jANunA rasasparzane, te jIva lIMdriya jANavA. 114. artha:-bUka, mAtavAha, zaMkha, chIpa ane paga vagaranA kami-ke jeo rasa ane sparzane jANe che teo-dvatiya jI che, jUgAguMbhImakaNapipIliyA vicchuyAdiyA kIDA / jANaMti rasaM phAsaM gaMdha teiMdiyA jIvA // 115 //
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 ] paca paramAgama jU, kuMbhI, mAkaDa, kIDI tema ja vRzcikAdika jaMtu je rasa, gaMdha tema ja sparza jANe, jIva trIdriya teha che. 115. artha -ja, kabhI, mAkaDa, kIDI ane vIMchI vagere jatuo rasa, sparza ane gaMdhane jANe che te trakriya jIvo che. uiMsamasayamakkhiyamadhukaribhamarA payaMgamAdIyA / rUvaM rasaM ca gaMdha phAsaM puNa te vijANaMti // 116 // madhamAkha, bhramara, pataMga, mAkhI, DAMsa, macchara Adi je, te jIva jANe sparzane, rasa, gaMdha tema ja rUpane. 116. artha vaLI DAMsa, macchara, mAkhI, madhamAkhI, bhamarA ane pataMgiyAM vagere rUpa, rasa, gaMdha ane spazane jANe che. (te caturiMdriya jIve che.) suraNaraNArayatiriyA vaNNarasapphAsagaMdhasaddaNha / jalacarathalacarakhacarA baliyA paMceMdiyA jIvA // 117 // sparzadi paMcaka jANatAM tiryaMca-nAraka-sura-nare -jaLacara, bhUcara ke kheca-baLavAna paMcaeNpriya che. artha:-varNa, rasa, sparza, gaMdha ane zabdane jANanArAM deva-manuSya-nArakatiyaca--jeo jaLacara, sthaLacara ke khecara hoya che teo-baLavAna padriya jIve che. devA cauNNikAyA maNuyA puNa kammabhogabhUmIyA / tiriyA vahuppayArA NeraDyA puDhavibheyagadA // 118 //
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacAstikAyasaMgraha-navapadArtha kSamAgavaNane Tika nara karmabhUmija bhogabhUmija, deva cAra prakAranA, tiryaMca bahuvidha, nArakanA pRthvIgata bhede kahyA. 118, artha:-denA cAra nikAya che, manube karmabhUmija ane bhAgabhumija ema be prakAranA che, tiryaMca ghaNA prakAranAM che ane nArakenA bheda temanI pRthvInA bheda jeTalA che. khINe punvaNivaddha gadiNAme Ause ya te vi salu / pAuNNaMti ya aNNaM gadimAussaM salessavasA // 119 // ganinAmAne AyuSya pUrvanibaddha jyAM kSaya thAya che, tyAM anya gati-AyuSya pAme chava nijalezyAvaze. 119 artha-pUrvabaddha gatinAmakarma ane AyuSakarma kSINa thatAM jevo pitAnI lazyAne vaza kharekhara anya gati ane AyuSa prApta kare che, ede jIvaNikAyA dehappavicAramassidA bhaNidA / dehavihaNA siddhA bhavyA saMsAriNo abhavyA ya // 120 / / A ukta jIvanikAya sarve dehasAhita kahela che, ne dehavirahita siddha che; saMsArI bhavya-abhavya che. 120. artha -A (pUrvokta) javanikA dehamAM vanArA arthAta dehasahita kahevAmAM AvyA che; deharahita evA siddho che. saMsArIo bhavya ane abhavya ema be prakAranA che, Na hi iMdiyANi jIvA kAyA puNa chappayAra paNNattA / jaM havadi tesu gANaM jIvo tti ya taM parurveti // 121 //
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4] ' patha paramAgama re! iMdriye nahi jIva, Savidha kAya paNa nahi jIva che; che temanAmAM jJAna je basa te ja jIva nirdiSTa che. 121. : atha(vyavahArathI kahevAmAM AvatA eke kiyAdi tathA pRthvIkAyikAdi "chamAM) Iddhi jIva nathI ane cha prakAranI zAstrokta kAryo paNa jIva nathI; temanAmAM je jJAna che te jIva che. ema (jJAnIo) prarUpe che, jANadi passadi savvaM icchadi sukkhaM vibhedi dukkhaado| kuvadi hidamahidaM vA muMjadi jIvo phalaM tesiM // 122 // jANe ane dekhe badhuM, sukha abhiSe, dukhathI Dare, hita-ahita chava kare ane hita-ahitanuM phaLa bhegave. 1rara. artha -jIva badhuM jANe che ane dekhe che, sukhane icche che, duHkhathI Dare che, hita-ahitane (zubha-azubha bhAvane) kare che ane temanA phaLane bhogave che. * evamabhigamma jIvaM aNNehi vi pajjaehi bahugehi / abhigacchadu ajjIvaM gANaMtaridehiM liMgehi // 123 // bIjAya bahu paryAyathI e rIta jANI jIvana, jANe ajIvapadArtha jJAnavibhinna jaDa ligo vaDe. 123. artha -e rIte bIjA paNa bahu paryA vaDe jIvane jANIne jJAnathI anya evAM (jaDa) ligo vaDe ajIvane jANe AgAsakAlapoggaladhammAdhammesu Natthi jIvaguNA / / tersi acedaNataM bhaNidaM jIvassa cedaNadA // 124 // -
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacAstikAyamahanavapadAtharmekSamAgavarNana 285 che chavaguNa nahi Abha-dharma-adharma-pugala-kALamAM temAM acetananA kahI, cetanapaNuM kahyuM jIvamAM. 124. artha:-AkAga. kALa, pudagala, dharma ane adharmamAM chavanA guNe nathI; kAraNa ke, temane acetanapaNuM kahyuM che, jIvane cetanatA kahI che. muhadukkhajANaNA vA hidapariyammaM ca ahidabhIrutaM / jamma Na vijjadi NicaM taM samaNA ti ajjIcaM // 125 // sukhadu:khasaMcetana. ahitanI bhIti, udyama hita viSe jene kadI hatAM nathI, tene ajIva zramaNe kahe. 125. artha-sukhadu:khanuM jJAna, hitano udyama ane ahitane bhayae jene sadAya hotAM nathI, tene zramaNe ajIva kahe che. saMThANA saMghAdA vaNNarasapphAsagaMdhasadA ya / poggalaDhavyappabhavA hoti guNA pajjayA ya bahU // 126 // agasamasvamagaMdhaM anyattaM cedaNAguNamasaI / jANa aliMgaggahaNaM jIvamaNihiTThasaMThANaM // 127 / / saMsthAna-saMghAto, varaNu-rasa-gaMdha-zabda-sparza je, te bahu guNo ne parya pudgaladaravaniSpanna che. 126. je cetanAguNa, arasarUpa, agaMdhazada, avyakta che, nirdiSTa nahi sasthAna, IdriyagrAhya nahi, te jIva che. 1ra7. artha -(samacaturAdi) saMsthAne, (audArikAdi zarIra saMbaMdhI) saMghAta, varNa, rasa, sparza, gaMdha ane zabda-ema
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 ] paca paramAgama je bahu guNe ane paryAya che, te pudgalakavyaniSpanna che. je arasa, arUpa tathA agaMdha che, avyakta che, azabda che, anirdiSTa saMsthAna che (arthAta jenuM kaI saMsthAna kahyuM nathI e che), cetanAguNavALe che ane dvi vaDe agrAhya che, te jIva jANe. jo khalu saMsArattho jIvo tano du hodi pariNAmo / pariNAmAdo kammaM kammAdo hodi gadimu gadI // 128 / / gadimadhigadassa deho dehAdo iMdiyANi jAyate / tehiM du visayaggahaNaM tatto rAgo va doso vA // 129 / / jAyadi jIvarasevaM bhAvo saMsAracakkavAlammi / idi jiNavarehiM bhaNido aNAdiNidhaNo saNidhaNo vA // 130 // saMsAragata je jIva che pariNAma tene thAya che, pariNAmathI karmo, karamathI gamana gatimAM thAya che; 128. gatiprAsane tana thAya, tanathI iMdriya vaLI thAya che, enAthI viSaya grahAya. rAgadveSa tethI thAya che. 129. e rIta bhAva anAdinidhana anAdisAta thayA kare saMsAracaka viSe jIvone-ema jinadeva kahe. 130. artha-je kharekhara saMsArasthita jIva che tenAthI pariNAma thAya che (arthAta tene snigdha pariNAma thAya che), pariNAmathI , karma ane karmathI gatiomAM gamana thAya che. gatiprANane daha thAya che, dehathI iddhi thAya che, IdriAthI viSayagrahaNa ane viSayagrahaNathI rAga athavA hepa thAya che,
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcAstikAyaragraha-navapadAthemokSamArga varNana | ra87 e pramANe bhAva. saMsAracakramAM jIvane anAdi anaMta athavA anA isAMta thayA kare che-ema jinavaroe kahyuM che. moho rAgo doso cittapasAdo ya jassa bhAvammi / vijadi tassa muho vA asuho vA hodi pariNAmo / / 131 // che rAga, deva, vimoha, cittaprasAdapariNati jehane, te jIvane zubha vA azubha pariNAmane saddabhAva che. 171. artha -jenA bhAvamAM meha, rAga, hepa athavA cittaprasanatA che, tene zubha athavA azubha pariNAma che, muhapariNAmo puNNaM asuho pAvaM ti havadi jIvassa / doNDaM poggalameto bhAvo kammattaNaM patto // 132 // zubha bhAva jIvanA puNya che ne azubha bhAva pApa che; tenA nimitte paudUgalika pariNAma karmapaNuM lahe. 13ra. artha-jIvanA zubha pariNAma puNya che ane azubha pariNAma pApa che; te baMne dvArA pudgalamAtra bhAva karmapaNAne pAme che (athata jIvanA puNya-pApabhAvanA nimitte zAtAazAtAdanIyAdi pudagalamAtra pariNAma vyavahArathI jIvanuM kama kahevAya che). jamhA kammarasa phalaM visayaM phAsehiM bhuMjade NiyadaM / jIveNa suhaM dukkhaM tamhA kammANi muttANi // 133 // che karmanuM phaLa viSaya, tene niyamathI akSo vaDe jIva bhogave dukhe-sukhe, tethI karama te mUrta che. 133,
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 ] paMca paramAgama artha -kAraNa ke karmanuM phaLa je (mUrta) viSaya te niyamathI (mUrta evI) sparzanAdiIdriyo dvArA jIva vaDe mukhe athavA du:khe bhegavAya che, tethI karmo mUrta che. mutto phAsadi muttaM mutto mutteNa baMdhamaNuhavadi / jIvo muttivirahido gAhadi te tehiM uggahadi // 134 // mUrata mUrata spaze ane mUrata mUrata baMdhana lahe; AtmA amUrata ne karama anyonya avagAhana lahe. 134. artha-mUrta mUtane sparze che, mUrta mUrtanI sAthe baMdha - ( pAme che; mUvarahita jIva mUtakarmone avagAhe che ane bhUtakarmo jIvane avagAhe che (athata baMne ekabIjAmAM avagAha pAme che). rAgo jassa pasattho aNukaMpAsaMsido ya pariNAmo / cittamhi Nasthi kalasaM puNNaM jIvassa Asavadi // 135 // che rAgabhAva prazasta, anukaMpA sahita pariNAma che, manamAM nahI kAlubdha che, tyAM puNya-Asrava hoya che. 135. artha -je jIvane prazasta rAga che, anukaMpAyukta pariNAma ja che ane cittamAM kaluSatAne abhAva che, te jIvane puNya AsUve che. arahaMtasiddhasAhumu bhattI dhammammi jA ya khalu ceTThA / aNugamaNaM pi gurUNaM pasattharAgo tti bucaMti // 136 // ahaMta-sAdhu-siddha pratye bhakti, ceSTA dharmamAM, guruo taNuM anugamana-e pariNAma rAga prazastanA !
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcAstikAyasaMgraha navapadAtha-samAgavarNana [ 288 artha:-ahaMta-siddha sAdhuo pratye bhakti, dharmamAM kharekhara ceSTA ane gurueAnuM anugamana, te prazasta rAga" te kahevAya che, tisidaM va bhukkhidaM vA duhidaM daTTaNa jo du duhidamaNo / paDivajjadi taM kivayA tassesA hodi aNukaMpA // 137 // dukhita, tRSita vA kSadhita dekhI du:kha pAmI mana viSe karUNAthI vate jeha, anukaMpA sahita te jIva che. 137. artha -tRSAtura, kSudhAtura athavA duHkhIne dekhI je jIva manamAM du:kha pAmato ke tenA pratye karuNAthI varte che, tene e bhAva anukaMpA che. kodho va jadA mANo mAyA lobho va cittmaasejj| jIvassa kuNadi khohaM kalaso ti ya taM budhA veti // 138 / mada-kaidha athavA lobha-mAyA citta-Azraya pAmIne jIvane kare je kSebha, tene kaluSanA jJAnI kahe. 138, artha-jyAre krodha, mAna, mAyA athavA lebha cittane Azraya pAmIne jIvane bha kare che, tyAre tene jJAnIo kaluSatA" kahe che, cariyA pamAdabahulA kAlassaM loladA ya visaena / paraparidAvapavAdo pAvassa ya AsavaM kuNaTi // 139 / / caryA pramAdabharI. kaluSatA. lubdhatA viSaye viSe, paritApa ne apavAda paranA, pApa-Asavane kare. 139.
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra90 ]. paca paramAgama atha-bahu pramAdavALI caryA, kalupatA, viSayo pratye lupatA, parane paritApa kare tathA paranA apavAda bolavA -e pApane Asava kare che, saNNAo ya tilessA iMdiyavasadA ya aTTaruddANi / NANaM ca duppauttaM moho pAcappadA hoti // 140 // saMjJA, trilezyA, IdvivazatA, Araudra dhyAna be, - vaLI mahene duryakta jJAna pradAna pApa taNuM kare. 140. artha -(cAreya) saMjJAo, traNa lezyA, IdriyavazatA, AtarIdhyAna, duprayukta jJAna (-duSTapaNe azubha kAryamAM joDAyeluM jJAna) ane meha -e bhAve pApaprada che. iMdiyakasAyasaNNA NiggahidA jehiM suddha maggamhi / jAvattAvattesiM pihidaM pAvAsavacchiI // 141. // mAge rahI saMjJA-kaSA-idrine nigraha kare, . pApAsaravanuM chidra tene teTaluM rUMdhAya che. 141 atha-jeo sArI rIte mArgamAM rahIne Idriyo, kaSAyo ane saMjJAone jeTalo nigraha kare che, teTaluM pApAsarvanuM chiddha temane baMdha thAya che, jassa Na vijjadi rAgo doso moho va savadavvesu / NAsavadi muhaM asuhaM samamuhadukkhassa mikkhussa // 142 /
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcAstikAyasa'graha-navapadArthamAgavarNana raho sau dravyamAM nahi rAga-dveSa-vimaha va jehane, zubha-azubha karma na Aave samadukhasukha te bhikSune. 142. artha -jene sarva dravya pratye rAga. hepa ke meha nathI, te samasukhadukha bhikSane (sukhadu:kha pratye samabhAvavALA munine) gubha ane azubha karma AjavatuM nathI. jassa jadA khala puNNaM joge pAvaM ca Natthi viradassa / saMvaraNaM tassa tadA suhAmuhakadassa kammarasa // 143 // jyAre na yoge puNya tema ja pApa varDe viratane, tyAre zubhAzubhakRta karamane thAya saMvara tehane. 143. artha -jene (je munine). virata vartatAM thakA, yogamAM puNya ane pApa jyAre kharekhara hetAM nathI. tyAre tene zubhAzubhabhAvakRta karmane saMvara thAya che, saMvarajogehiM judo tavehi jo ciTThade bahuvihehiM / kammANaM NijjaraNaM bahugANaM kuNadi so NiyadaM // 144 // je yoga-saMvarayukta jIva bahuvidha tapa saha pariName, tene niyamathI nirjarA bahu karma kerI thAya che. 144. atha-saMvara ane yogathI (zuddhopayogathI) yukta e je jIva bahuvidha tapa sahita pravarte che. te niyamathI ghaNAM karmonI nijara kare che.
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ hara ... paca parAga - ___ jo saMvareNa jutto appaThThapasAdhago hi appANaM / . muNijaNa Adi giyaI NANaM so saMdhuNodi kammarayaM / / 145 // saMvara sahita, Atmaprayajanane prasAdhaka Atmane jANI, sunizvaLa jJAna dhyAve, te karamaraja nijare. 145. artha-saMrathI yukta e je jIva. kharekhara AtmAne prasAdhaka (svaprayajanane prakR>> sAdhaka) vartata thake, AtmAne jANune ( anubhavIne jJAnane nizcAyeNe dayAve che, te karma rajane kheravI nAkhe che. jassa Na vijjadi rAgo doso moho va jogaparikammo / tassa muhAmuhaDahaNo jhANamao jAyada agI // 146 // nahi rAgadveSavimaha ne nahi gogasevana jehane, pragaTe zubhAzubha bALanAro dhyAna-agni tehane. 146. artha-jene huM ane rAga nathI tathA yoganuM sevana nathI (arthAta mana-vacana-kAyA pratye upekSA che ke, tene zubhAzubhane ALanA sthAnamaya agni pragaTe che. jaM sRhamamuhamudiNaM mAtra ratto karadi jadi appA / so teNa cadi baddho yogalAmmeNa viviheNa // 14 // je AtamA uparakta karatA azubha vA zubha bhAvane. to te vaDe e vividha muddagalakarmathI baMdhAya che. 143. artha - AbhA rara (vikArI) thato ke udita zubha ke azubha bhAvane kare che. te AtmA te bhAva (te
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa'cAstikAyasa'graha-navapadAtha mAkSamAga vaNa na bhAvanA nimitte) vividha pudgalakamathI baddha thAya che. t raheluM jogaNimittaM gahaNaM jogo maNavayaNakAyasaMbhUdo / bhAvaNimatto baMdho bhAvo radirAgadosamohajuDho // 148 // che yAgahetu grahaNa, manavacakAya Azrita yAga che; che bhAvahetuka baMdha, ne mAhAdisaMyuta bhAva che. 148. a':--grahaNanu ( kama grahaNanu" ) nimitta cAga che; ceAga manavacanakAyanita ( Atmapradezapasjida) che. madhanu nimitta bhAva che; bhAva ratirAgadveSamAhathI yukta (AtmapariNAma ) che. hedU caduvviyappo aviyappasa kAraNaM bhaNidaM / tesiM piya rAgAdI tesimabhAve Na vajyaMti // 149 // hetu caturvidha avidha karmo tAM kAraNu kahyA, tenAMya che rAgAdi, jyAM rAgAdi nahi tyA badha nA. 149. artha:- dravyamithyAtvAdi) cAra prakAranA hetuo ATha prakAranAM karmonAM kAraNa kahevAmAM AvyA che; temane paNa (jIvanA) rAgAdibhAvA kAraNa che; rAgAdibhAveAnA abhAvamAM chavA athAtA nathI. hedumabhAve NiyamA jAyada gANissa AsavaNirodho / AsavabhAveNa viNA jAyadi kammassa du Nirodho // 150 // kammassAbhAveNa ya savvaNhU savvalogaDharisI ya / pAvadi iMdiyarahiDhaM avyAbAha sumanaMta || 12 ||
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ . * paza pAme heta abhAve niyamathI Asavanidhana jJAnIne, AsaravabhAvaabhAvamAM karmo taNuM dhana bane. 15. karmo abhAve sarvajJAnI sarvadazI thAya che. ne akSarahita. anaMta. avyAbAdha sukhane te lahe. 151 artha -(maharAgarUpa) hetune abhAva jIvAthI jJAnIne niyamathI Ayarane nirodha thAya che ane AvabhAvanA abhAvamAM kamane nirodha thAya che. vaLI kane abhAva thavAthI te sarvajJa ane savalakazI yuke diyarahita, avyAbAda, anaMta sukhane pAme che. dasaNaNANasamanAM jhANaM go agaivvamaMjutaM / jApadi NijarahedU samAvasahidasa sAdhurasa // 152 / / dagajJAnathI paripUrNa ne paravirahita dhyAna je, te nirjarAne hetu thAya svabhAvaparita sAdhune. upara. a bhAvasahita sAdhune (-svabhAvapariNuta kevaLIbhagavAnane) dAnajJAnathI saMpUrNa ane anyadravyathI asaMyukta evuM dayAna nija rAte hetu thAya che. jo saMcaraNa jutto NijaramANodha savvasammANi ! vagadadAumso mudi bhavaM teNa mo mokkho // 153 // saMsahita te jIva pUrva samasta kama nijare ne AyurvedyAvihIna thaI bhavane je te mokSa che. upaka. artha-je vI cukyA e (kevaLajJAna prApta).
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacAstikAyasaMgraha--navapadAtha-mokSamArga varNana [ 295 jIva sarva karmone nijarate thake vedanIya ane AyuSa rahita thaIne bhavane choDe che; tethI (e rIte sarva karma pudagalone viga thavAne lIdhe te mokSa che. jIvasahAvaM NANaM appaDihadadaMsaNaM aNaNNamayaM / cariyaM ca tesa NiyadaM atthittamaNidiyaM bhaNiyaM // 154 // AtmasvabhAva ananyamaya nirvidhra darzana jJAna che; dajJAnaniyata anidha je aritatva te cAritra che. 154. artha -jIvane svabhAva jJAna ane apratihata darzana che -ke jeo (jIvathI) ananyamaya che. te jJAnadarzanamAM niyata astitva-ke je anidita che-tene (jidroe) cAritra jIvo sahAvaNiyado aNiyadaguNapajjaodha parasamao / jadi kuNadi sagaM samayaM panbhassadi kammabaMdhAdo // 155 // nijabhAvaniyata aniyataguNaparyapaNe parasamaya che; te je kare svasamayane te karmabaMdhanathI chUTe. 1papa. atha-jIva, (dravya-apekSAe) svabhAvaniyata hevA chatAM, je aniyata guNaparyAyavALA hoya to parasamaya che. jo te (niyata guNaparyAye pariNamI) svasamayane kare che te kamabaMdhathI chUTe che. jo paradanvamhi muhaM amuhaM rAgeNa kuNadi jadi bhAvaM / so sagacarittabhaTTho paracariyacaro havadi jIvo // 156 //
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 ] paca paramAgama je rAgathI paradravyamAM karatA zubhAzubha bhAvane, te svaritrathI bhraSTa, paracAritra AcaranAra che. 156. athaH--je rAgathI (-rajita arthAta malina upayAgathI ) paradravyane viSe zubha ke azubha bhAva kare che, te jIva vacAritrabhraSTa evA pacAritranA AcaranAra che. Asavadi jeNa puNNaM pAvaM vA appaNodha bhAveNa / so teNa paracarito havadi ti jiNA parUveti // 157 // re! puNya athavA pApa jIvane Asrave je bhAvathI, tenA vaDe te 'paracarita' nirdiSTa che jinadevathI. 157. - artha: je bhAvathI AtmAne puNya athavA pApa Asave che, te bhAva vaDe te (jIva) paracAritra che--ema jinA prarUpe che, jo savvasaMgamuko gaNNamaNo appaNaM sahAveNa | jAdi passadi NiyadaM so sagacariyaM caradi jIvo // 158 // sau-sagamukta ananyacitta svabhAvathI nija Atmane jANe ane dekhe niyata rahI, te svacaritapravRtta che. 158. artha :--je satsa-gamukta ane ananyamanavALA vA zkA AtmAne (jJAnardezanarUpa) svabhAva vaDe niyatapaNe ( -sthiratApUva ka ) jANe-dekhe che, te jIva svacAritra Acare che. R
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacAstikAyasaMgraha-navapadArtha-mekSamArga varNana [ 297 cariyaM caradi sagaM so jo paradacappabhAvarahidappA / dasaNaNANaviyappaM aviyappaM caradi appAdo // 159 / / te che svacaritapravRtta, je paradravyathI virahitapaNe nija jJAnadarzanabhedane jIvathI abhinna ja Acare. 159. artha -je 5radrabhAtmaka bhAvathI rahita svarUpavALo vartato zake, (nijasvabhAvabhUta) dazanajJAnarUpa bhedane AtmAthI abhedapaNe Acare che, te svacAritrane Acare che. dhammAdIsaddaNaM sammattaM NANamaMgapuvvagadaM / cehA tavamhi cariyA vavahAro mokkhamaggo tti / / 160 // dharmAdinI zraddhA sadaga. prarvAgadha subodha che, tapamAMhI ceSTA caraNa-e vyavahAramuktimAga che 160. artha -dhamastikAyAdinuM zraddhAna te samyakatva, aMgapUrvasabaMdhI jJAna te jJAna ane tapamAM ceSTA (-pravRtti) te cAritra; -e pramANe vyavahAramokSamArga che. NicchayaNaeNa bhaNido tihi tehiM samAhido hu jo appaa| Na kuNadi kiMci vi aNNaM Na muyadi so mokkhamaggo tti // 161 / / je jIva darzanazAnacaraNa vaDe samAhita heIne, cheDe-grahe nahi anya kaMI paNa, nizcaye zivamArga che. 161. artha -je AtmA e traNa vaDe kharekhara samAhita thaye thake (arthAta samyagdazanajJAnacAritra vaDe kharekhara ekAgra- abheda thaya zake) anya koI paNa karato nathI ke choDatA nathI,
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 ] paMca paramAgama te nizcayanayathI mokSamArga kahevAmAM AvyuM che. - jo caradi NAdi pecchadi appANaM apyaNA yaNaSNamayaM / so cArittaM gANaM dasaNamidi Nicchido hodi // 16 // jANe. jue ne Acare nija Atmane AtmA vaDe. te jIva darzana. jJAna ne cAritra che nizcitapaNe. 162. artha - (AtmA) ananyamaya AtmAne AtmAthI Acare che. jANe che. rukhe che. te (AtmA ja) cAritra che. jJAna che, darzana che-ema nizcita che. jeNa vinANadi navvaM pecchadi so neNa sokhamaNudhvadi / idi taM jANadi bhavio abhaviyasattA Na sahadi / / 166 / / jANe-jue che sarva tethI saukhya anubhava muktane A bhAva jaNe bhavya jIva. abhavya nahi zraddhA lahe. 163. artha:-jethI (AbhA mukta thatAM) sarvane jANe che ane khe che. tethI te saukhyane anubhave che. Ama bhavya jIva jANe che. abhavya jIva te nathI. dasaNaNANacarittANi mokrasamaggo tti sevidavvANi / / sAdhUhi idaM bhaNidaM nahiM dR vaMdho va mokkho vA // 164 // daga, jJAna ne cAritra che zivamArga tethI sevavAM - saMte kahyuM, paNa hetu che e baMdhanA vA mekSanA. 164. artha darzana jJAnAstri mokSamArga che tethI teo sevavAyegya che ema sAdhuoe kahyuM che; paraMtu temanAthI e
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcAstikAyasa graha-navapadAtha mAkSamAga vaNana navapadAtha mAlamA varNana 299 paNa thAya che ane meAkSa paNa thAya che. aNNANAdo NANI jadi maNNadi suddhasaMpabhogAdo / yadi ti dukkhamokkhaM para samayaraTo havadi jIvo // 165 // jinavarapramukhanI bhakti dvArA meAmanI AzA dhare ajJAnathI je jJAnI jIva, teA parasamayarata teha che. 165. ma atha : zuddhA prayogathI (zubha bhaktibhAvathI ) du:khamAkSa thAya che ema jo ajJAnane lIdhe jJAnI mAne, te! te parasamayata jIva che, [ ahutAdi pratye bhakti-anurAgavALI mazuddhithI paNa krame meAkSa thAya che' evu' jo ajJAnane lIdhe ( -zuddhAtmasavedananA abhAvane lIdhe, rAgAMrAne lIdhe) jJAnIne paNa (maMda puruSAtha vALu.) valaNa varte, tA tyAM sudhI te paNa sUkSma pasamayamAM rata che.] 1 arahaMta siddhace diyapavayaNagaNaNANabhattisaMpaNNo / baMdhadi puNNaM bahuso Na hu so kammakkhayaM kuNadi // 166 // jina-siddha-pravacana-caitya-munigaNa-jJAnanI bhakti kare, te puNyabaMdha lahe dhaNA, paNa karmAMnA kSaya nava kare. 166. atha:--ahuta, siddha, caitya (-ahutAdinI pratimA), pravacana ( zAA), munigaNa ane jJAna pratye bhaktisa panna jIva ghaNuM puNya mAMdhe che, paraMtu te kharekhara kamanA kSaya karatA nathI. mAnavu = valaNa karavu, irAdo rAkhavA, AzA dharavI, IcchA karavI, gaNanA karavI, abhiprAya karavA
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 600 ] paca paramAgama jassa hidaeNumettaM vA paradavamhi vijjade rAgo / so Na vijANadi samayaM sagassa savvAgamadharo vi // 167 / / aNumAtra jene hRdayamAM padravya pratye rAga che, sarvaAgamadhara bhale, jANe nahI svaka-samayane. 167. artha:-jene paradravya pratye aNumAtra paNa (lezamAtra paNa) rAga hRdayamAM varte che te, bhale sarvaAgamadhara hoya tepaNu, svakIya samayane jANato (-anubhavata) nathI. dhariduM jassa Na sakaM cittubbhAmaM viNA du appANaM / rodho tassa Na vijjadi suhAsuhakadassa kammassa / / 168 // mananA bhramaNathI rahita je rAkhI zake nahi Atmane, zubha vA azubha karmo taNe nahi rodha che te jIvane. 168. artha --je (rAganA sadabhAvane lIdhe) cittanA bhramaNa vinAne pitAne rAkhI zaktA nathI, tene zubhAzubha karmane nirodha nathI. tamhA NivudikAmo NissaMgo Nimmamo ya haviya puNo / siddhemu kuNadi bharti NivANaM teNa pappodi // 169 / / te kAraNe mokSecchu jIva asaMga ne nirmama banI siddho taNI bhakti kare, upalabdhi jethI mekSanI. 169. artha-mATe mekSAthI jIva niHsaMga ane nirmama thaIne siddhonI bhakti (zuddhAtmadravyamAM sthiratArUpa pAramArthika siddhabhakti) kare che, jethI te nirvANane pAme che.
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacAstikAyasaMgraha-navapadArthamAkSamAgavarNana [ 301 sapayatthaM titthayaraM abhigadabuddhissa muttaroissa / dUrataraM NivvANaM saMjamatavasaMpauttassa // 17 // saMyama tathA tapayuktane paNa dUratara nirvANa che, sUtra, padArtho, jinava prati cittamAM ruci je rahe. 170. artha-saMyamanapasaMyukta hovA chatAM, nava padArtho tathA tIrthakara pratye jenI buddhinuM joDANa varte che ane sUtro pratye jene ruci (prIti) vate che, te jIvana nirvANa dUratara (vizeSa arahaMtasiddhacediyapavayaNabhatto pareNa NiyameNa / jo kuNadi tavokammaM so muralogaM samAdiyadi // 171 // jina-siddha-pravacana-caitya pratye bhakti dhArI mana viSe, saMyama parama saha tapa kare, te jIva pAme svargane 171. artha:-je (jIva), ahaMta, siddha, citya ( ahaMtAdinI pratimA) ane pravacana (-zAsa) pratye bhaktiyukta vartate thaka, parama saMyama sahita tapakarma (taparUpa kArya) kare che, te devalokane saMprApta kare che. tamhA NivvudikAmo rAgaM savvattha kuNadu mA kiMci / so teNa vIdarAgo bhavio bhavasAyaraM taradi // 172 / / tethI na karavo rAga jarIye kyAMya paNa mokSecchuo: vItarAga thaIne e rIte te bhavya bhavasAgara tare. 172. atha-tethI mekSAbhilASI jIva sarvatra kicita paNa raga
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 ] pica paramAgama na kare; ema karavAthI te bhavya jIva vItarAga thaI bhavasAgarane tare che, maggappabhAvaNaTuM parayaNabhattippacodideNa mayA / bhaNiyaM pavayaNasAraM paMcatthiyasaMgahaM muttaM // 173 / / meM mArga-udyonArtha, pravacanabhaktithI prerAIne, kahyuM sarvapravacana-sArabhUta "paMcAstisaMgraha sUtrane. 173. artha-pravacananI bhaktithI prerita evA meM mArganI prabhAvanA athe pravacananA sArabhUta paMcAstikAyasaMgraha sUtra kahyuM.
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramAtmane namaH / zrImadbhagavatkaMdakuMdAcArya devapraNIta zrI niyamasAra 1. jIva adhikAra Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li NamiUNa jiNaM vIraM aNaMtavaraNANadaMsaNasahAvaM / vocchAmi NiyamasAraM kevalimudakevalIbhaNidaM // 1 // (harigIta) namIne anaMtatkRSTa darzanajJAnamaya jina vIrane, kahuM niyamasAra huM kevaLazrutakevaLI parikathitane. 1. artha:-anaMta ane utkRSTa jJAnadarzana jemane svabhAva che evA (kevaLajJAnI ane kevaLadanI) jina vIrane namIne kevaLI ane zrutakevaLIeAe kaheluM niyamasAra huM kahIza. mango maggaphalaM ti ya duvihaM jiNasAsaNe samakkhAdaM / maggo mokkhauvAo tassa phalaM hoi NivANaM // 2 //
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 ] paca paramAgama che mAnuM ne mAphaLanuM kathana jinavarazAsane; tyAM mAga mAkSepAya che ne mAphaLa nirvANu che. 2. a:mAga ane mAgaphaLa ema e prakAranu jinazAsanamAM kathana karavAmAM AvyuM che; mAga mAkSeApAya che ane tenuM phaLa nirvANa che. NiyameNa ya jaM kajjaM taM niyamaM NANadaMsaNacaritaM / vivarIyapariharatthaM bhaNidaM khalu sAramidi vayaNaM // 3 // je niyamathI kartavya evAM ratnatraya te niyama che; viparItanA parihAra athe sAraH pada yAjela che. 3. " artha:--niyama eTale niyamathI (nakkI) je karavAyAgya hAya te arthAt jJAnadazanAritra, viparItanA parihAra athe ( "jJAnadaza nacAritrathI viruddha bhAvAnA tyAga mATe) kharekhara 'sAra' evuM vacana kahyuM che. niyamaM mokkhauvAo tassa phalaM havadi paramaNivvANaM / edesi tinhaM pi ya patteyaparUvaNA ho / / 4 / / che niyama mAkSeApAya, tenuM phaLa parama nirvANuM che; vaLI A traNenu bhedapUrvaka bhinna nirUpaNa hoya che. 4. a:( ratnatrayarUpa) niyama meAkSanA upAya che; tenu' phaLa parama nirvANa che, vaLI (bhedyakathana dvArA abheda samajAvavA arthe) mA traNanu bheda pADIne jIduM juduM-nirUpaNa hoya che,
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra jIva adhikAra attAgamataccANaM saddahaNAdo have cavagayaasesadoso sayalaguNappA have re ! Asa-Agama-tattvanI zraddhAthI samakita hoya che; niHzeSadoSavihIna je cusakaLamaya te Asa che. 5. [ 30e sammataM / atto // 5 // artha: Apta, Agama ane tattvAnI zraddhAthI samyaktva hAya che; jenA aroSa (samasta) dASA dUra thayA che evA je saphaLaguNamaya puruSa te Apta che. chuhataNhabhIruroso rAgo moho ciMtA jarA rujA miccU / sedakhedamado raI vimhiyANiddA jaNuvvego // 6 // najIvuMgo | || bhaya, roSa, rAga, kSudhA, tRSA, mada, mAha, ciMtA, janma ne rati, roga, nidrA, sveda, kheda, jarA idoSa aDhAra che. 6. a---sudhA, tRSA, bhaya, roSa ( krodha), rAga, mAhu, ciMtA, jarA, roga, mRtyu, sveda ( parasevA), kheda, ma, rati, vismaya, nidrA, janma ane udvega (--A aDhAra DhASa che). Nissesadosara hio kevalaNANAiparamavibhavajudo / so paramappA ucca tavvivarIo Na paramappA // 7 // sau doSa rahita, ana tajJAnadagAdi vaibhavayukta je, paramAtma te kahevAya, taviparIta nahi paramAtma che. 7. artha:--(evA) ni:roSa DhAthI je rahita che ane kevaLajJAnAdi parama vaibhavathI je sayukta che, te pAtmA kahevAya che; tenAthI viparIta te padmAtmA nathI.
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMca paramAgama tassa muhuggadavayaNaM puccAvaradosavirahiyaM suddhaM / Agamamidi parikahiyaM teNa du kahiyA havaMti taccatthA // 8 // paramAtmavANa zuddha ne pUrvApare nirdoSa je, te vANIne Agama kahI teNe kahyA tatvArthane 8. atha-temanA mukhamAMthI nIkaLelI vANI ke je pUrvApara rASa rAhata (AgaLapAchaLa virodha rahita) ane zuddha che, tene Agama kahela che; ane teNe tatvArtho kahyA che. jIvA poggalakAyA dhammAdhammo ya kAla AyA / taccatthA idi maNidA NANAguNapajjaehiM saMjuttA // 9 // chavadravya, pudgala, kALa tema ja Abha, dharma, adharma-e , bhAkhyA jine tattvArtha, guNaparyAya vidhavidha yukta je. 9. artha:-jI, pudgalakA, dharma, adharma, kALa ane AkAza -e tattvArtho kahyA che, ke jemAM vividha guNaparyAyAthI saMyukta che. jIvo upaogamao ujaogo gANadasaNo hoi / NANuvaogo duviho sahAvaNANaM vihAvaNANaM ti // 10 // upayogamaya che jIva ne upayoga darzana-jJAna che jJAnepayoga 2vabhAva tema vibhAvarUpa dvividha che 10. atharjIva upagamaya che. upaga jJAna ane darzana che. jJAnepaga be prakArano che: svabhAvajJAna ane vibhAvajJAna,
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-chA adhikAra 37 kevalamidiyarahiyaM asahAyaM taM sahAvaNANaM ti / saNNANidaraviyappe vihAvaNANaM have duvihaM // 11 // saNNANaM caubheyaM madisudaohI taheva maNapajjaM / aNNANaM tiviyappaM madiyAI bhedado ceva // 12 // asahAya, IdrivihIna, kevaLa, te ravabhAvika jJAna che sujJAna ne ajJAna-ema vibhAvajJAna dvividha che. 11. mati, zruta, avadhi, mana:paryaya-bheda che sujJAnanA; kumati, kuavadhi, kuzruta-e traNa bheda che ajJAnanA. 1ra. artha -je (jJAna) kevaLa, indriyarahita ane asahAya che, te svabhAvajJAna che; samyajJAna ane mithyAjJAnarUpa bheda pADavAmAM AvatAM, vibhAvajJAna be prakAranuM che. samyajJAna cAra bhedavALuM che: mati, zrata, avadhi tathA mana:paryAya ane ajJAna (-mithyAjJAna) mati AdinA bhedathI traNa bhedavALuM che. taha dasaNauvaogo sasahAvedaraviyappado duviho / kevalamidiyarahiyaM asahAyaM taM sahAvamidi bhaNidaM // 13 // upayoga darzanane svabhAva-vibhAvarUpa dvividha che; asahAya, idrivihIna, kevaLa, te ravabhAva kahela che. 13. artha -tevI rIte darzane paga svabhAva ane vibhAvanA bhedathI be prakAranuM che. je kevaLa, ahiyarahita ane asahAya che, te svabhAvadarzano paga kahyo che.
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 1 pI paramAgama cakkhu acakkhU ohI tiNNi vi bhaNidaM vihAvadiditi / pajjAo duviyappo saparAvekkho ya hiravekkho // 14 // cakSu, acakSu. avadhi-traNa darzana vibhAvika che kahyAM: nirapekSa, svaparApekSa-e be bheda che payayanA. 14. artha:-cakSu, acahyuM ane avadhi e traNe vibhAvadarzana kahevAmAM AvyAM che. paryAya dvividha che: sva5rApekSa (sva ne paranI apekSA yukta) ane nirapekSa, NaraNArayatiriyasurA pajjAyA te vihAvamidi bhaNidA / kammopAdhivivajjiyapajjAyA te sahAvamidi bhaNidA // 15 // tiryaMca-nAraka-deva-nara paryAya vaibhAvika kahyA paryAya karmopAdhavarjita te svabhAvika bhAkhiyA. 15. artha-manuSya, nAraka, tiryaMca ne devarUpa paryAya te vibhAva5ryAye kahevAmAM AvyA che; karmopAdhi rahita paryA te svabhAvaparyA kahevAmAM AvyA che, mANussA duviyappA kammamahIbhogabhUmisaMjAdA / sattavihA NeraDyA NAdavyA puDhavibhedeNa // 16 // caudahabhedA bhaNidA tericchA muragaNA caummedA / edesi vitthAraM loyavibhAgesu NAdavvaM // 17 // che karmabhUmija bhogabhUmija-bheda be manuje taNuM, ne pRthvIbhede sata bhedo jANavA nAraka taNuM; 16. tiryacanA che cauda bheda, cAra bhedo devanA; A sarvane vistAra che nirdiSTa lokavibhAgamA. 17.
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-jIva adhikAra [ 311 artha-manuSyonA be bheda che: karmabhUmimAM janmelA ane bhegabhUmimAM janmelA; pRthvInA bhedathI nArake sAta prakAranA jANavA; tiyonA cauda bheda kahyA che; devasamUhanA cAra bheda che. Amane vistAra lokavibhAgamAMthI jANI le. kattA bhottA AdA poggalakammarasa hodi vavahArA / kammajabhAveNAdA kattA bhottA du Nicchayado // 18 // AtmA kare, vaLI bhogave pudgalakarama vyavahArathI; ne karmajanita vibhAvane karnAdi che nizcaya thakI. 18. artha -AtmA pudgalakarma kartA-bhoktA vyavahArathI che ane AtmA kamajanita bhAvanA kartAktA (azuddha) nizcayathI che. davvatthieNa jIvA cadirittA puncamaNidapajjAyA / pajjayaNaeNa jIvA saMjuttA hoti duvihehiM // 19 // pUrvokta paryAthI che vyatirikta jIva dravyArthika, ne ukta paryAyothI che saMyukta paryAyArthika. 19. atha:-vyArthika naye jIva pUrvakathita paryAyathI *vyatirikta che; paryAya te paryAyathI sa yukta che. A rIte bane nayothI saMyukta che. * vyatirikta = bhinna, rahita, zUnya
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. va adhiAra Hu aNukhaMdhaviyappeNa du poggaladavvaM havei duciyappaM / khaMdhA hu chappayArA paramANu caiva duviyappo // 20 // paramANu tema ja skaMdha e be bheda puddagaladravyanA; cha vikalpa che skA taNA ne bheda e paramANunA. 20. aparamANu ane skandha evA e bhedathI pudgalabdha be bhedavALuM che; skaMdhA kharekhara cha prakAranA che ane paramANunA mele che. adhUladhUla dhUlaM dhUlasRhumaM ca suhumadhUlaM ca / sumaM asumaM idi dharAdiyaM hodi chanbheyaM // 21 // bhUpavvadamAdIyA bhaNiDhA aDathUladhUlamidi saMghA | dhUlA idi viSNeyA sappI jalatellamAdIyA // 22 // chAyAtamAr3IyA dhUledarakhaMdhamidi ciyANAhi / suhumadhUledi bhaNiyA khaMdhA caurakkhavisayA ya // 23 // suhumA havaMti saMdhA pAoggA kammavaggaNassa puNo / tavvivarIyA saMdhA asuhumA idi parUrveti // 24 // atithUlathUsa, thUsa, thUlasUkSma, sUkSmayUsa, vajI sUkSma ne atisUkSma--ema dharAdi puCgala dhanA cha vikalpa che. 21.
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 313 niyamasAra-ajIva adhikAra bhUparvatAdika skaMdhane atizUlavUla jine kahyA, dhI-tela-jaLa ItyAdine vaLI bhUla skaMdho jANavA 22. Atapa ane chAyAdine sthUlasUkSma skaMdha jANaje, caturiMdrinA je viSaya tene sUkSmaNUla kahyA jine; 23. vaLI karmavagaNayogya & sUkSma skaMdha jANavA, tenAthI viparIta skaMdhane atisUkSma skaMdho varNavyA. 24. artha -atizUlapUla, pUla, pUlasUTama, sUkSmaNUla, sUkSma ane atisUkSma ema pRthvI vagere rakanA cha bheda che. bhUmi, parvata vagere atipUlasthUla audha kahevAmAM AvyA che; dhI, jaLa, tela vagere sthUla audho jANavA. chAyA, Atapa (taDake) vagere sthUlasUkSma che jANuM ane cAra IdriyonA viSayabhUta skaMdhane sUkSmaNUla kahevAmAM AvyA che, vaLI kama vagaNane yogya skadhe sUkSma che; temanAthI viparIta (athata karmavagaNane ayogya) sko atisUkSma kahevAmAM Ave che. dhAucaukassa puNo jaM heU kAraNaM ti taM yo / khaMdhANaM avasANaM NAdavyo kanjaparamANU // 25 // je hetu ghAtucatuSkane te kAraNaNuM jANa; audho taNA avasAnane vaLI kAryaparamANu kahyo. ra5. artha:-vaLI je (pRthvI, pANI, teja ne vAyu-e) cAra dhAtuone hetu che, te kAraNaparamANu jANa skanA
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314] paMca paramAgama avasAnane (-chUTA paDelA avibhAgI atima aMzane) kArya paramANu jANo attAdi attamajhaM ataMtaM Neva iMdiyaggejjhaM / avibhAgI jaM davvaM paramANU taM viyANAhi / / 26 / / je Adi-madhye aMtamAM pote ja che, avibhAgI che, je iMdrithI nahi grAhya che, paramANu jANe tehane. 26. atha-pote ja jene Adi che, pote ja jenuM madhya che , ane pote ja jene aMta che (arthAta jenA AdimAM, madhyamAM ane aMtamA paramANunuM nija svarUpa ja che), je IdriAthI prAhya (jaNAvAyegya) nathI ane je avibhAgI che, te paramANukravya jANa eyarasakhvagaMdhaM dophAsaM taM have sahAvaguNaM / vihAvaguNamidi bhaNidaM jiNasamaye savvapayaDataM / / 27 / / be sparza, rasa-rUpa-gadha eka, svabhAvaguNamaya teha che; jinasamayamAMhI vibhAvaguNa sarvAkSa pragaTa kahela che. ra7. artha-je eka rasavALuM, eka varNavALuM, eka gaMdhavALuM ane be sparzavALuM hoya te svabhAvaguNavALuM che; vibhAvaguNavALAne 'jinasamayamAM sarvapragaTa (sarva iMdriyAthI grAhya) kahela che. aNNaNirAvevaso jo pariNAmo so shaavpjjaao|' dharAi go pariNAmo so viphAvapajJAgo ! 28 / 1. samaya = siddhAta, zAstra; zAsana, darzana, mata.
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-ajIva AdhakAra [ 365 pariNAma paranirapekSa teha ravabhAvaparyaya jANa; pariNAma skaMdhasvarUpa teha vibhAvaparyaya jANu. 28. atha-a nirapekSa (anyanI apekSA vinAne) je pariNAma te svabhAva5ryAya che ane skaMdharUpe pariNAma te vibhAvaparyAya che. poggaladavvaM uccai paramANu NicchaeNa idareNa / poggaladavyo ti puNo vavadeso hodi khaMdhassa // 29 // paramANune "pudUgaladarava' vyapadeza che nizcaya thakI; ne rakaMdhane "pudagaladarava' vyapadeza che vyavahArathI. ra9. artha:-nizcayathI paramANune pudagalAvya' kahevAya che ane vyavahArathI dhane pudgaladravya evuM nAma hoya che, gamaNaNimittaM dhammamadhamma Thidi jIvapoggalANaM ca / avagahaNaM AyAsaM jIvAdIsavvadavvANaM // 30 // jIva-pudgalone gamana-sthAnanimitta dharma-adharma che; jIvAdi sarva padArthane avagAhahetu Abha che. 30. atha- dharma chava-pudagalone gamananuM nimitta che ane adhama (temane) sthitinuM nimitta che; AkAza chavAdi sarva tone avagAhananuM nimitta che. samayAvalibhedeNa du duviyappaM ahava hoi tiviyappaM / tIdo saMkhejjAvalihadasaMThANappamANaM tu // 31 //
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316-1 paMca paramAgama Avali-samayanA bhedathI be bheda vA traNa bheda che , saMsthAnathI saMkhyAtaguNa Avali pramANu atIta che. 31. artha-samaya ane AvalinA bhedathI vyavahArakALanA be bheda che athavA (bhUta, vartamAna ane bhaviSyanA bhedathI) traNa bheda che. atIta kALa (atIta) saMsthAnA ane saMkhyAta AvalinA guNakAra jeTalo che. jIvAdu poggalAdo gaMtaguNA cAvi saMpadA samayA / loyAyAse saMti ya paramaho so have kAlo // 32 // jIvothI ne pudgalathI paNa samaye anaMtaguNa kahyA; te kALa che paramArtha, je che sthita lokAkAzamAM. 32. artha-have, jIvathI tema ja pudgalathI paNa anaMtaguNA samaya che; ane je (kALANuo) kAkAzamAM che, te paramAra kALa che, jIvAdIdavANaM parivahaNakAraNaM have kaalo| dhammAdicauNDaM gaM sahAvaguNapajjayA hoti // 33 / / jIvapudagalAdi padArthane pariNamanakAraNa kALa che; dharmAdi cAra svabhAvaguNapayata padArtha che. 33. artha:--jIvAdi dravyane parivartananuM kAraNa (-vatanAnuM nimitta) kALa che, dharmAdi cAra dravyone svabhAvaguNaparyAya hoya che, pade chahavyANi ya kAlaM mottaNa asthikAya tti / NidivA jiNasamaye kAyA hu bahuppadesattaM // 34 / /
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra- ajIva adhikAra [ 31 jinasamayamAMhI kALa choDI zeSa pAMca padArtha je te astikAya kahyA. aneka pradezayuta te kAya che. 34. atha -kALa choDIne A cha dravyone (arthAta bAkInAM pAMca kane) jinasamayamAM (jinadarzanamAM) "astikAya? kahevAmAM AvyAM che, bahupradezIpaNuM te kAyava che. saMkhejjAsaMkhejjANaMtapadesA havaMti muttassa / dhammAdhammassa puNo jIvassa asaMkhadesA hu // 35 // loyAyAse tAvaM idarassa aNaMtayaM have desA / kAlassa Na kAyattaM eyapadeso have jamhA // 36 // asaMkhya, saMkhya, anaMta heya pradeza mUrtika dravyane, aNasaMkhya jANa pradeza dharma, adhama tema ja jIvane; 35. aNusaMkhya lokAkAzamAMhI, anaMta jANu alokane, che kALa ekapradezI. tethI na kALane kAyatva che. 36. artha:-bhUta dravyane saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMta pradeze heya che; dharma, adharma tema ja jIvane kharekhara asaMkhyAta pradeza che; kAkAzane viSe dharma, adharma tema ja jIvanI mAphaka (asaMkhyAta pradeza) che; bAkInuM je ekAkAza tene anaMta pradeza che. kALane kAyapaNuM nathI, kAraNa ke te eka pradeza che. poggaladavvaM muttaM muttivirahiyA havaMti sesANi / cedaNabhAvo jIvo cedaNaguNavajjiyA sesA // 37 / /
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka 1 pazu paramAga che mUrta pudgaladravya, zeSa padArtha mUrtivihIna che; citanyayuta che jIva ne caitanyavarjita zeSa che. 37. artha -pudagala dravya mUrti che, bAkInAM dravyo mUrtava rahita che; jIva caitanyabhAvavALe che, bAkInAM dravyo daitanyaguNa rahita che,
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ huM 3. zuddhabhAva adhikAra Lao Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li jIvAdivahittaccaM heyamupAdeyamappaNo appA / kammopAdhisamunbhavaguNapajjAehiM badiritto // 38 // che bAhyatattva chavAdi sarve heya, AtmA grAhya che, -je karmathI utpanna guNuparyAyathI vyatirikta che. 38. a chavAdi bAhyatatva heya che; kapAdhajanita guNaparyAthI vyatirikta AtmA AtmAne upAdeya che, No khalu sahAvaThANA No mANavamANabhAvaThANA vA / No harisabhAvaThANA No jIvassAharissaThANA vA // 39 // jIvane na sthAna svabhAvanAM, mAnApamAna taNAM nahIM, jIvane na sthAne harSanAM, sthAne aharSa taNuM nahI. 39, artha-jIvane kharekhara svabhAvasthAne (-vibhAvasvabhAvanAM sthAne) nathI, mAnApamAnabhAvanAM sthAna nathI, harSabhAvanAM sthAna nathI ke aharSanAM sthAne nathI. No ThidivaMdhahANA payaDihANA padesaThANA vA / No aNubhAgahANA jIvassa Na udayaThANA vA // 40 //
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra0 ] paMca paramAgama sthitibaMdhasthAna. prakRtirathAna, pradezanAM sthAno nahIM anubhAganAM nahi sthAna jIvane. udayanAM rathAno nahIM. 40, artha -jIvane sthitibaMdhasthAne nathI. prakRtisthAne nathI, pradeza sthAna nathI, anubhAga sthAne nathI ke kuthasthAne nathI, No khaDyabhAvaThANA No khayauvasamasahAvaThANA cA ! odaiyabhAvaThANA No uksamaNe sahAraThANA vA // 41 // sthAne na kSAyika bhAvanA, lApazamika taNAM nahIM, sthAne na upazamabhAvanA ke udayabhAva taNuM nahIM. 41. athara-jIvane kSAvikabhAvanAM sthAna nathI. kSapazamasvabhAvanAM sthAne nathI, audavikabhAvanAM sthAne nathI ke upazama svabhAvanAM sthAne nathI. caugaibhavasaMbhamaNaM jAijarAmaraNarogasogA ya / kulajoNijIvamaggaNaThANA jIvassa go saMti // 42 // cahaganibhramaNa nahi, janma-maraNa na, roga-zoka-jarA nahI, kuLa, ni ke jIvarathAna, mAgaNasthAna jIvane che nahI. 42. artha:-jIvane cAra gatinA bhamAM paribhramaNa. janma, jarA maraNa. rega, zeka, kuLa. ni. chevasthAne ane mAgaNasthAne nathI. NiiMDo Niho Nimmamo Nikalo nniraalNyo| NIrAgo Nihoso NismRDho Nibhayo appA // 43 //
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-zuddhabhAva adhikAra [3rAM niDa ne nika, nirmama. nizarIra, nIrAga che, nirdoSa, nirbhaya, niravalaMbana, AtamA nimUDha che. 43. artha -AtmA nidaDa, nita nimama, ni:zarIra, nirAlaba, nIrAga, nirdoSa, nimda ane nirbhaya che. NiggaMyo NIrAgo Nissallo sayaladosaNimmukko / NikAmo Nikoho NimmANo Nimmado appA // 44 // nigraMtha che, niSkAma che. ni:krodha, jIva nirmAna che, niHzalya tema nIrAga, nirmada, sarvadoSavimukta che. 44. artha AmA nigraMtha, nIrAga, nizalya, sarvASavimukta, niSkAma, nirAdha, nirmAna ane nimaMda che. vaNNarasagaMdhaphAsA thIghusaNauMsayAdipajjAyA / saMThANA saMhaNaNA sance jIvassa No saMti // 45 // arasamaruvamagaMdhaM avvattaM cedaNAguNamasaha / nA Fiari navamaNidilaDA // 46 . strI-puruSa Adika paya, rasavarNagaMdhasparza ne saMsthAna tema ja saMhanana sau che nahIM chavadravyane. 45. jIva cetanAguNa, arasarUpa, agaMdhazabda, avyakta che, vaLI ligagrahaNavihIna che, saMsthAna bhAkhyuM nahi. 46. * niIDa= daDa rahita (je manavacanakAyAzrita pravartanathI AtmA daDAya che te pravartanane daDa kahevAmAM Ave che)
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMca paramAgama a:~~~Na san dha speza, sI-puruSanapu saphAdi paka sasthAnA ane sahunanee adhAM jIvane nathI. 322 ] jIvane asa, arUpa, agadha, avyakta, caitanAguNavALe, azabda, abhigrahaNa ( liMgathI agrAhya) ane jene kAI sasthAna kahyuM nathI eve jANu, jArisiyA siddhappA bhavamalliya jIva tArisA hoMti / jaramaraNajammamukkA aTTaguNAlaMkiyA jeNa || 47 // jevA jIvA che. siddhigata tevA jIve sa`sArI che, jethI janamamaraNAdilhIna ne aSTaguNasaMyukta che. 47. artha :--jevA siddha AtmAe che tevA bhayalIna (sasArI) chavA che, jethI (te sa'sArI jIve siddhAtmAonI mAphaka) janma-jA-maraNathI rahita ane ATha guNAthI alakRta che. asarIrA aviNAsA aNidiyA NimmalA visuddhappA | jaha loyagge siddhA taha jIvA saMsidI NeyA // 48 // azarIra ne avinAza che, nirmaLa, atIdriya, zuddha che, jyama leAka-agre siddha, te rIta jANu sau sa'sArIne. 48. atha :-jema leAkAgre siddhabhagavattA azarIrI, avinAzI, atIndriya, nimaLa ane vizuddhAtmA (vizuddhasvarUpI) che, tema sasAramAM (sava) jIve jANavA. ede savve bhAvA vavahAraNayaM paJca bhaNidA hu / savve siddhasahAvA suddhaNayA saMsidI jIvA // 49 //
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-zuddhabhAva adhikAra [ 323 A sarva bhAva kahela che vyavahAranayanA Azraye; saMsArI uva samarata siddharavabhAvI yuddhananyAzraye. 49 raI-pa (pUna) badhA bhAvo kharekhara vyavahAranayana Avyaya karIne amArI mAM vidyamAna) kahevAmAM AvyA che; jAnathI mAramAM rahelA sarva jIvo sidvasvabhAvI che. putrunamayalamAvA paradavyaM parasahAvAmidi DeyaM / magadavyamavAdeyaM aMtaratacaM ve appA // 50 // pUrvokata bhAve para-darava parabhAva. tethI heya che AtmA ja che Adeya, aMnatattvarUpa nijadravya je. 50. artha - na sarva bhAve parasvabhAva che, parakavya che, tethIlaya : tAto 25605-mAmA- heya the. vivarIyAbhiNisaviyajjiyasadRhaNameca sammattaM / saMsayavimohavibhamavivajjiyaM hodi saNANaM // 51 // calamaliNamagAdattazvijjiyasahahaNameva sammattaM / / adhigamabhAvo gANaM heyovAdeyataccANaM // 52 / / sammattassa NimittaM jiNasuttaM tassa jANayA purisA / aMtaraheU bhaNidA daMsaNamohassa khayapahudI // 53 // sammattaM sagNANaM vijjaDhi moksassa hodi guNa caraNaM / vahAraNicchaeNa du tanhA caraNaM paravAmi // 54 //
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ u4] paca paramAra vavahAraNayacaritte vavahAraNayassa hodi tavacaraNaM / NicchayaNayacAritte tavacaraNaM hodi Nicchayado // 55 // zraddhAna viparIta-abhinivezavihIna te samyaktva che; saMzaya- viha-vibhrAMti virahita jJAna samyajJAna che. pa1. cala-mala-agADhapaNA rahita zraddhAna te sabhyatva che; Adeya-heya padArthane avadha samyajJAna che. para. jinasUtra samakitahetu che, ne sUtrajJAtA puruSa je te jANa aMtarhatu, dahakSayAdika jemane. pa3. samyakatva, samyajJAna tema ja caraNa muktipaMtha che; tethI kahIza huM caraNane vyavahAra ne nizcaya vaDe. 54. vyavahAranayacAritramAM vyavahAranuM tapa hoya che, tapa hoya che nizcaya thakI, cAritra jyAM nizcayanaye. papa. artha:viparIta *abhiniveza rAhata zraddhAna te ja samyakatva che; saMzaya, vimoha ne vizrAma rahita (jJAna) te samayajJAna che. caLatA, malinatA ane agAtA rahita zraddhAna te ja samyakatva che; heya ane upAdeya tane jANavArUpa bhAva te ( samyapha ) jJAna che. sabhyatvanuM nimitta jinasUtra che; jinasUtranA jANanArA , - - * abhiniveza = abhiprAya, Agraha.
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-zuddhabhAva adhikAra 1 rapa puruSane (samyaphavanA) aMtaraMga hetuo kahyA che, kAraNa ke temane darzanAhanA kSayAdika che. sAMbhaLa, mokSane mATe samyakatva hoya che, samyajJAna hoya che, cAritra (paNa) hoya che; tethI huM vyavahAra ane nizcayathI cAritra kahIza, vyavahAranayanA cAritramAM vyavahAranayanuM tapazcaraNa heAya che; nizcayanayanA cAritramAM nizcayathI tapazcaraNa hoya che,
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ Kong Xue Xue Hui Xue Hui Xue Xue Hui Hui Na Na Lai Kong Tang "Shi Bian Mi Bian Chang Chang Ling Xue Zhuan Ying che . vyavahAracAritra adhikAra che kulajoNijIvamaggaNaThANAisu jANiUNa jIvANaM / tassAraMbhaNiyattaNapariNAmo hoi paDhamavadaM // 56 // jIvasthAna, mArgaNasthAna, yoni, kulAdi jIvanAM jANIne, AraMbhathI nivRttirUpa pariNAma te vrata prathama che. pa6. artha-jInAM kuLa, yoni, jIvasthAna, mAgaNAsthAna vagere jANIne temanA AraMbhathI nivRttirUpa pariNAma te paheluM vrata che, rAgeNa va doseNa va moheNa va mosabhAsapariNAmaM / jo pajahadi sAhu sayA vidiyavadaM hoi tasseva // 57 // vizleSa-rAga-vimehajanita mRSA taNuM pariNAmane je cheDatA munirAja, tene sarvadA vrata dvitIya che. pa7. atha:-rAgathI, dveSathI athavA mehathI thatA mRSA bhASAnA pariNAmane je sAdhu choDe che, tene ja sadA bIjuM vrata che, gAme vA Nayare vA'raNNe cA pecchiUNa paramatthaM / jo muyadi gahaNabhAvaM tidiyavadaM hodi tasseva / / 58 //
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-vyavahArazcAritra adhikAra [ 3ra7 nagare. araNya, grAmamAM ke vastu paranI dekhIne choDe grahaNapariNAma che. te puruSane vrata tRtIya che. 58. artha:-grAmamAM. nagaramAM ke vanamAM pArakI vastune dekhIne je (sAdhu) tene grahavAnA bhAvane chADe che, tene ja trIjuM vata che, daNa itthitvaM vAMchAmAvaM Niyattade tAsu / mehuNasaNNavivajjiyapariNAmo aba turiyavadaM // 59 // strIrUpa dekhI strI prati abhilASabhAvanivRtti je, vA mithunasaMjJAhita je pariNAma te vrata turya che. 59. atha-sIonuM rUpa dekhIne temanA pratye vAMchAbhAvanI nivRtti te athavA maithunasaphArahita je pariNAma te cothuM bata che, savvesiM gaMthANaM cAgo NiravekkhabhAvaNApucvaM / paMcamavadamidi bhaNidaM cArittabharaM vahaMtassa // 60 // nirapekSa bhAvana sahita sarva parigrahone tyAga je, te jANavuM vrata pAMcamuM cAritrabhara vahanArane. 60. artha-"nirapekSa bhAvanApUrvaka (arthAta je bhAvanAmAM *munine municita nirapekSa zuddha pariNatinI sAthe vartate je (haTha vagarane) sarvaparicahatyAga badhI paga te vyavahAra aparigrahatratA kahevAya che zuddha pariNati na hoya tyA thapaga haTha sahita hoya che, te zubhapaga te vyavahAra vrata paNa kahevAtuM nathI [A pAcamA vatanI mAphaka anya vratanuM paNa samajI levuM J.
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 ] paMca paramAgama paranI apekSA nathI evI zuddha niSNalakhana bhAvanA sahita) sava parikrahAnA tyAga (sava pazrcithatyAgasaMdhI zubhabhAva ) te. cAritrabhara vahunAne pAMcamuM vrata kahyuM che. pAsugamaggeNa divA avalogaMto jugappamANaM hi / gacchara purado samaNo iriyAsamidI ive tassa // 61 // avaleAkI mA dhurApramANa kare gamata munirAja je divase ja prAsuka mA mAM, yasamiti tehane 61. artha:--je zramaNa prAmuka mArge divase rApramANa AgaLa joIne cAle che, tene Iyyasamiti hAya che. pesuNNahAsa kakasa para dippappalaM siyaM vayaNaM / paricattA saparahiMdaM bhAsAsamidI vadaMtassa // 62 // nijastavana, paraniMdA, pizunatA, hAsya, karkaza vacanane cheDI svaparahita je vade, bhASAsamiti tehane. 62. a:--paizUnya ( cADI), hAsya, kaza bhASA, parNanA ane AtmaprazasArUpa vacanA parityAgIne je svapahitarUpa vacanA mele che, tene bhASAsamiti hoya che. kadakAridANumodaNarahidaM taha pAsugaM pasatthaM ca / diNNaM pareNa bhattaM samajhuttI esaNAsamidI // 63 // anumanana-kRta-kAtivihIna, prazasta, prANuka azanane --paradattane suni je grahe, aSaNasamiti tehane. 63. * cAritrabhara = cAritrane bhAra; cArnisamUha; cAritranI atizayatA. =
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-vyavahAracAritra adhikAra [ 329 artha:-para vaDe devAmAM AveluM, kRtakArita-anumodana rahita, prAsuka ane prazasta bhejana karavArUpa je samyapha AhAragrahaNa te eSaNAsamiti che. potthaikamaMDalAiggahaNavisaggemu payatapariNAmo / AdAvaNaNikkhevaNasamidI hodi ti NidihA // 64 // zAstrAdi grahatA-mUkatAM muninA prayata pariNAmane AdAnanikSepaNu samiti kahela che Agama viSe. 64. artha-pustaka kamaMDaLa vagere levA-mUkavA sabaMdhI prayatnapariNAma te AdAnanikSepaNasamiti che ema kahyuM che. pAsugabhUmipadese gUDhe rahie paroparoheNa / uccArAdicAgo paihAsamidI have tassa // 65 // je bhUmi prAsuka, gUDha ne uparodha jyAM para nahIM, maLatyAga tyAM karanArane samiti pratiSThApana taNI. 65. artha -jene paranA uparodha vinAnA (-bIjAthI devAmAM na Ave evA), gUDha ane prAsuka bhUmipradezamAM maLAdine tyAga hAya, tene pratiSThApana samiti hoya che, kAlussamohasaNNArAgahosAiasuhabhAvANaM / parihAro maNuguttI vavahAraNayeNa parikahiyaM // 66 // * prazasta = sAruM, zAstramAM prazasela, je vyavahAre pramAdAdinuM ke gAdinuM nimitta na hoya evuM
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 ] paMca paramAgama kAluSya, saMjJA, meha, rAga, dveSa Adi azubhanA parihArane managupti che bhAkhela naya vyavahAramAM. 66. artha:-kaluSatA, meha, saMjJA, rAga, dveSa vagere azubha bhAnA parihArane vyavahAranayathI mane gupti kahela che, thIrAjacorabhattakahAdivayaNassa pAvaheussa / parihAro vayaguttI aliyAdiNiyattivayaNaM vA // 67 // strI-rAja-bhojana-cerakathanI hetu che je pApanI tasu tyAga, hA alIkAdine je tyAga, gupti vacananI. 67. artha -pApanAM hetubhUta evAM sIsthA, rAjakathA, cArakathA, bhaktakathA ityAdirUpa vacanane parihAra athavA asatyAdinI nivRttivALAM vacane te vacanaguNi che, vaMdhaNachedaNamAraNaAkuMcaNa taha pasAraNAdIyA / kAyakiriyANiyattI NidihA kAyagutti tti // 68 // vadha, baMdha ne chedanamayI, vistaraNa-saMkecanamayI ItyAdi kAyakriyA taNI nivRtti tanagupti kahI. 68. artha-baMdhana, chedana, mAraNa (-mArI nAkhavuM), AkuMcana (-sacavuM) tathA prasAraNa (vistAravuM) ityAdi kAThiyAonI nivRttine kAyagupti kahI che, jA rAyAdiNiyattI maNassa jANIhi taM maNoguttI / aliyAdiNiyattiM vA moNaM vA hoi vaiguttI // 69 //
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-vyavahAracAritra adhikAra manamAMthI je rAgAdinI nivRtti te managuti che; alIkAdinI nivRtti athavA mauna vAcAgupti che. 69. artha-manamAMthI je rAgAdinI nivRtti tene managupti jANa, asatyAdinI nivRtti athavA mana te vacanagupti che. kAyakiriyANiyattI kAussaggo sarIrage guttI / hiMsAiNiyattI vA sarIragutti ti NiTThiA // 70 // je kAyakarmanivRtti kAyotsarga te tanagupta che hisAdinI nivRttine vaLI kAyagupti kahela che. 70. artha -kAyakriyAonI nivRttirUpa kAyotsarga zarIrasaMbaMdhI guNi che; athavA hisAdinI nivRttine zarIragupti kahI che. ghaNaghAikammarahiyA kevalaNANAiparamaguNasahiyA / cottisaadisayajuttA arihaMtA erisA hoti // 71 // ghanaghAtikarma vihIna ne cotrIza atizaya yukta che, kevalyajJAnAdika paramaguNa yukta zrI aheta che. 91 artha - ghanaghAtI karma rahita, kevaLajJAnAdi parama guNe sahita ane cotrIza atizaya saMyukta;-AvA, ahaM te heya che. mahakammavaMdhA aTTamahAguNasamaNiyA paramA / loyaggaThidA NiccA siddhA te erisA hoti // 72 // che aSTa karma vinaSTa. aSTa mahAguNe saMyukta che, zAzvata, parama ne loka-agravirAjamAna zrI siddha che. 7ra.
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ uDara 3 paca paramAgama athara-ATha karmanA baMdhane jemaNe naSTa karela che evA, ATha mahAguNe sahita, parama, lokanA agre sthita ane nitya -AvA, te siddho hoya che, paMcAcArasamaggA paciMdiyadaMtidappaNidalaNA / dhIrA guNagaMbhIrA AyariyA erisA hoti // 73 // paripUrNa paMcAcAramAM, vaLI dhIra, guNagaMbhIra che, paMcaeNgijanA dadalane dakSa zrI AcArya che. 73. artha-paMcAcArothI paripUrNa, pace diyarUpI hAthInA madanuM dalana karanAra, dhIra ane guNagaMbhIra-AvA, AcAryo hoya che, rayaNattayasaMjuttA jiNakahiyapayatthadesayA sUrA / NikaMkhabhAvasahiyA uvajjhAyA erisA hoti / / 74 // ratnatraye saMyukta ne ni:kAMkSabhAvathI yukta che, jinavarakathita arthopadeze zUra zrI uvajhAya che. 74. atharatnatrayathI saMyukta, jinakathita padArthonA zUravIra upadezaka ane nikAMkSabhAva sahita-AvA, upAdhyAya hoya che, vAcAravippamukA caunbihArAhaNAsayArattA / NiggaMthA NimmohA sAhU de erisA hoti // 75 // nigraMtha che, nirmoha che, vyApArathI pravimukta che, cauvidha ArAdhana viSe nityAnurakta zrI sAdhu che. 75. artha-vyApArathI vimukta (samasta vyApAra rahita)
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-vyavahArazAstra adhikAra na ka89 catuvidha ArAdhanAmAM sadA rakta, nigrathe ane nirmoha-AvA, sAdhuo hoya che, erisayabhAvaNAe vavahAraNayassa hodi cArittaM / NicchayaNayassa caraNaM etto uDDe pavakkhAmi // 76 // A bhAvanAmAM jANavuM cAritra naya vyavahArathI; AnA pachI bhAkhIza huM cAritra nizcayanaya thakI. 76. artha:- AvI (pUrvokta) bhAvanAmAM vyavahAranayanA abhiprAye cAritra che; nizcayanayana abhiprAye cAritra AnA pachI kahIza, SS
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. paramA-pratikramaNa adhikAra OMOM NAhaM NArayabhAvo tiriyattho maNuvadevapajjAo / kattA Na hi kAraidA aNumaMtA Neva kattINaM // 77 // NAhaM maggaNaThANo NAha guNaThANa jIvaThANo Na / kattA Na hi kAraidA aNumaMtA Neva kattINaM // 78 // gAhaM vAlo buDDo Na ceca taruNo Na kAraNaM tesi / kattA Na hi kAraidA aNumaMtA Neva kattINaM // 79 // NAhaM rAgo doso Na ceva moho Na kAraNaM tesiM / kattA Na hi kAraidA aNumaMtA Neva kattINaM // 80 // NAhaM koho mANo Na ceva mAyA Na homi loho haM / kattA Na hi kAraidA anumaMtA Neva kattINaM // 81 // nAra4 nahI, tiryatha-bhAnava-devaparyatha hu nahIM; urtAna, arayitA na, anubhatA hU~ utanI nahIM. 77. hu* bhArga zAsthAnI nahIM, guNasthAna-navasthAnA nahIM; urtAna, arayitA na, anubhatA hU~ utanI nahIM. 78. o kArayitA hu~, mAja-vRddha-yuvAna nahi, hu~' tebhanu araNa nahIM; urtAna, arayitA na, anubhatA hU~ urtAnI nahI, 78.
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra--paramAtha -pratikramaNa adhikAra // 335 huM rAga-dveSa na, meAha nahi, huM temanuM kAraNa nahIM; kartA na, kArayitA na. anumaMtA huM kartAneA nahI. 80. huM krodha nahi, nahi mAna, tema ja lAbha-mAyA chuM nahIM; kartA na, kArayitA na, anumaMtA huM kartAneA nahI. 81. a`.--hu. nArakaparyAya, tiyacaryAya, manuSyaparyAya ke devaparyAya nathI; temaneA (huM') kartA nathI, kAyitA (-kAvanAra) nathI, kartAnA anumeAdaka nathI. huM mANAsthAnA nathI, huM guNasthAnA ke jIvasthAnA nathI; temanA hu* kartA nathI, kAyitA nathI, kartAnA anumeAdaka nathI. huM khALa nathI, vRddha nathI, tema ja taruNa nathI; temanu" ( hu") kAraNa nathI; temanA ( huM...) karyAM nathI, kAyitA nathI, kartAnA anumAdaka nathI. huM. rAga nathI. dveSa nathI, tema ja mAha nathI; temanu" (huM) kAraNa nathI; temaneA (huM.) kartA nathI, kArayitA nathI, kartAnA anumAdaka nathI. huM... krAdha nathI. mAna nathI, tema ja huM mAyA nathI, lAbha nathI; temanA (huM") kartA nathI, kAciMtA nathI, kartAnA anumAdaka nathI. erisabhedabhAse majjhattho hodi teNa cAritaM / taM divakaraNaNimittaM paDikamaNAdI pavakkhAmi // 82 // A bhedanA abhyAsathI mAdhyastha thaI cArita khane; pratikramaNa Adi kahIza hu` cAritradRDhatA kAraNe. 82,
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ ; ] paMca paramAgama ratha : Ave bhedaabhyAsa thatAM jIva madhyastha thAya che. tethI carcA thAya che. tene (cAritrane ) dRDha karavA nimitte hu pratikramaNAdi kahIza, motRNa vayaNarayaNaM rAgAdIbhAvavAraNaM kiccA | appApaM jo prAyadi tassa du hodi ci paDikamaNaM // 83 // racanA vacananI keDIne, rAgAdibhAva nivArIne. je jInu dhyAve Atmane, te jIvane pratikramaNa che. 83. a:--canasyanAne cheDIne, rAdibhAvAnuM nivAraNa karIne. je AtmAne dhyAve che. tene pratikramaNa hoya che mAMNa virANaM viseseNa / ArAhaNAr3a va sAM paDikamaNaM ucca paDikamaNamaya hare jamhA // 84 // cheDI samasta virAdhanA ArAdhanAmAM je rahe, te pratikramaNa kahevAya ke pratikramaNamayanA kAraNe. 84. aH--je (C) virAdhanane virAyata: cheDIne ArAdhanAmAM vase che. te (1) pratikramaNa kahevAya che, kAraNu ke te pratikramaNamaya che. nocUNa aNAyAraM AyAre jo du kupadi thirabhAvaM / so paDitramaNaM ucca parikramaNamaya have jamhA // 85 // je cheDI aNu-AcArane AcAramAM sthiratA kare, te pratikramaNa kahevAya che pratikramaNamyatA kAraNe. 85. ma:je (jIva) nAcAra cheDIne AcAramAM sthir
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-paramArtha pratikramaNa adhikAra [337 bhAva kare che, te (jIva) pratikramaNa kahevAya che, kAraNa ke te pratikramaNamaya che, ummaggaM paricattA jiNamagge jo du kuNadi thirabhAvaM / so paDikamaNaM uccai paDikamaNamao have jamhA / / 86 // parityAgI je unmArgane jinamArgamAM sthiratA kare, te pratikramaNa kahevAya che pratikramaNamayatA kAraNe. 86. athara-je (jIva) unmAne parityAgIne jinamArgamAM sthirabhAva kare che, te (jIva) pratikramaNa kahevAya che, kAraNa ke te pratikramaNamaya che, mottUNa sallabhAvaM Nissalle jo du sAhu pariNamadi / so paDikamaNaM uccai paDikamaNamao have jamhA / / 87 // je sAdhu cheDI zalyane nizilyabhAve pariName, te pratikramaNa kahevAya che pratikramaNamayatA kAraNe. 87. artha -je sAdhu zalyabhAva choDIne ni:zalyabhAve pariName che, te (sAdhu) pratikramaNa kahevAya che, kAraNa ke te prati kramaNamaya che, cattA aguttibhAvaM tiguttigutto havei jo sAhU / so paDikamaNaM uccai paDikamaNamao have jamhA // 88 // je sAdhu choDI aguNibhAva trigutiguptapaNe rahe, te pratikramaNa kahevAya che pratikramaNamayatA kAraNe. 88. artha-je sAdhu agupribhAva tajIne triguNiguma rahe che,
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 ] paMca paramAgama te (sAdhu) pratikamaNa kahevAya che, kAraNa ke te pratikramaNamaya che. mottUNa aTTarudaM jhANaM jo jhAdi dhammamukaM vA / so paDikamaNaM uccai jiNavaraNihiTamuttesu // 89 // tajI Arta tema ja raudrane, dhyAve dharamane, zukalane, te pratikramaNa kahevAya che jinavarakathita strI viSe. 89. artha -je (jIva) Ata ane raudra dhyAna choDIne dharma athavA zukala dhyAnane dhyAve che, te (jIva) jinavaracita sUtromAM pratikamaNa kahevAya che, micchattapahudibhAvA puvvaM jIveNa bhAviyA suiraM / sammattapahudibhAvA abhAviyA hoti jIveNa // 9 // mithyAtva-Adika bhAvane cirakALa bhAvyA che jIve; samyakatva-Adika bhAva re! bhAvyA nathI pUrve jIve. 90. artha-mithyAtvAdi bhAve jIve pUrve sucira kALa (bahu dIgha kALa) bhAvyA che; samyakatvAdi bhAve jIve bhAvyA nathI, micchAdasaNaNANacarittaM caiUNa NiravaseseNa / sammattaNANacaraNaM jo bhAvai so paDikamaNaM // 91 // nizeSa mithyAjJAna-darzana-caraNane parityAgIne sujJAna-darzana-caraNu bhAve. jIva te pratikramaNa che. 91. artha -mithyAdarzana, mithyAjJAna ane mithyAcAritrane niravazeSapaNe choDIne samyagdarzana, samyajJAna ane samyaphacAritrane je (jIva) bhAve che, te (jIva) pratikramaNa che,
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-paramArtha pratikramaNa adhikAra 338 uttamaaTuM AdA tamhi ThidA haNadi muNivarA kammaM / tamhA du jhANameva hi uttamaassa paDikamaNaM // 92 // AtmA ja uttama-artha che, tatraratha muni karmo haNe; te kAraNe basa dhyAna uttama-arthanuM pratikramaNa che. 92. artha:-uttamAthe (-uttama padArtha) AtmA che; temAM sthita munivare kamane haNe che. tethI dayAna ja kharekhara uttamArthanuM pratikramaNa che. jhANaNilINo sAha paricAgaM kuNaDa savvadosANaM / tamhA du jhANameva hi sacadicArassa paDikamaNaM / / 93 // rahI dhyAnamAM tallIna, cheDe sAdhu doSa samastane; te kAraNe basa dhyAna sau aticAranuM pratikramaNa che. 93. artha -dhyAnamAM lIna sAdhu sarva dAne parityAga kare che; tethI dhyAna ja kharekhara sarva aticAranuM pratikramaNa che. paDikamaNaNAmadheye sutte jaha paNNidaM paDikamaNaM / / taha NaccA jo bhAvai tassa tadA hodi paDikamaNaM // 94 // pratikramaNunAmaka sUtramAM jyama varNavyuM pratikamaNane tyama jANI bhAve bhAvanA, tene tadA pratikramaNa che. 94. artha-pratikramaNa nAmanA sUtramAM je pramANe pratikramaNa vavavAmAM AvyuM che te pramANe jANIne je bhAve che, tene tyAre pratikramaNa che.
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ che 6. nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra che Li Li Li Li Li Yi Yao Kao Can Kao Can Shi Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li mottaNa sayalajappamaNAgayamuhamamuhavAraNaM kiccA / appANaM jo jhAyadi paccakkhANaM have tassa / / 95 // parityAgI jalpa samastane, bhAvI zubhAzubha vArIne, je jIva dhyAne AtmAne, pakhANa che te jIvane. 5. artha-samasta jalpane (vacanavistArane choDIne ane anAgata zubha-azubhanuM nivAraNa karIne je AtmAne dhyAve che, tene pratyAkhyAna che. kevalaNANasahAvo kevaladasaNasahAvamuhamaio / kevalasattisahAvo so hai idi ciMtae NANI // 96 // kevaladaraza, kevalavIraja, kevalyajJAnasvabhAvI che, vaLI saukhyamaya che jeha te huM--ema jJAnI citave. 6. artha kevaLajJAnasvabhAvI, kevaLadarzanabhAvI, sukhamaya " ane kevaLazaktisvabhAvI te huM chuM ema jJAnI ciMtave che. NiyabhAvaM Navi muccai parabhAvaM Neca geNhae keiM / jANadi passadi savvaM so haM idi ciMtae NANI // 97 //
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-nizcaya-atyAkhyAna adhikAra 341 nijabhAvane choDe nahIM, parabhAva kaMI paNa nava grahe, jANe-jue je sarva, te huM ema jJAnI ciMtave. 97. artha:-je nijabhAvane choDato nathI, kAMI paNuM parabhAvane grahato nathI, savane jANe dekhe che, te huM chuM--ema jJAnI citave che. payaDiDidiaNubhAgappadesarvadhehiM vajjido appA / so haM idi ciMtijjo tattheva ya kuNadi thirabhAvaM // 98 // prakRti-sthini-paradeza-anubhavabaMdha virahita jIva je chuM te ja huM-tyama bhAva, temAM ja te sthiratA kare. 98. artha:-prakRtibaMdha, sthitibaMdha, anubhAgabadha ane pradezabaMdha rahita je AtmA te huM chuM-ema citavata thake, - (jJAnI) temAM ja sthirabhAva kare che. mamattiM parivajAmi Nimmamattimuvahido / AlaMbaNaM ca me AdA avasesaM ca vosare // 99 // parivajuM mamatva, nirmama bhAvamAM sthita huM rahuM; avalaMbuM chuM muja Atmane, avazeSa sarva huM pariharR. 9. a -huM mamatvane parivajuM chuM ane nimamatvamAM sthita rahuM chuM; AtmA mAruM AlaMbana che ane bAkInuM huM taju chuM, AdA khu majjha NANe AdA me daMsaNe caritte ya / AdA paccakkhANe AdA me saMvare joge // 10 //
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara pa paramAgama muja jJAnamAM AtmA are. darzana-caritAM AtamAM, pakhANamAM AtmA ja. saMrara-cogamAM pa mA. 20. artha -arekhara mArA jJAnamAM AvyA che. mArA kAnamAM tathA cAritramAM AvyA che, mArA pratyAkhyAnamAM AtmA che, mArA savaramAM tathA rogamAM (hopagamAMAtmA che. ego ya nadi jIme ego ra jIvadi sayaM / egasta jAdi bharaga ego nindAdi parilo // 101 // ekalo ja mare. kaye eka janme are! jIva ekanuM nIpaje ma. ira ekalo siddha lahe. 11. - eTale mare che ane ravAM ekale janme che ekalAnuM maraNa thAya che ane e raja rahita thayo che sita thAya che. ego meM sAsado anya gAgaImaparataNo ! senA meM bAhirA mAtrA sance saMjogalaksapA // 12 // mAre sAluM eka nAnalakSaNa che ke bAkI badhA sagA bhAva mujacI bAda che. 1ra. artha-jJAnalakSaNavALA zAzvata eka AjA mAre cheH bAkInA badhA saMgalakSaNavALA bhAve mArAthI A de. kiSi ne ducaritna mulaM niviNa bos| . sAnAiyaM tu vivi kAni sancaM girAgaraM // 10 //
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-nizcaya-pratyAkhyAna adhikAra [343 je kAMI paNa duzcarita muja te sarve huM trividha tajuM; karuM chuM nirAkAra ja samarasta caritra je trayavidhanuM. 103. artha: mAruM je kAMI paNa ducAritra te sarvane huM trividhe (mana-vacana-kAyAthI) tajuM chuM ane trividha je sAmAyika (cAritra) te sarvane nirAkAra (nivika5) karuM chuM, sammaM me savvabhUdesu veraM majhaM Na keNavi / AsAe vosarittA NaM samAhi paDivajjae // 104 // sau bhUtamAM samatA mane, ke sAtha vera mane nahIM; AzA kharekhara cheDIne prApti karuM chuM samAdhinI. 104. artha-sarva jIvo pratye mane samatA che, mAre koI sAthe vera nathI; kharekhara AzAne choDIne huM samAdhine prApta karuM chuM, NikkasAyassa daMtassa sUrassa vavasAyiNo / saMsArabhayabhIdassa paccakkhANaM suhaM have // 105 // akaSAya, udyamI, dAnta che, saMsArathI bhayabhIta che, zUravIra che, te jIvane pacakhANa sukhamaya hoya che. 105. atha:-je nikaSAya che, kadAtta che, zUravIra che, vyavasAyI (-zuddhatA pratye udyamavaMta) che ane saMsArathI bhayabhIta che, tene sukhamaya pratyAkhyAna (arthAta nizcayapratyAkhyAna) heAya che. * dAna =jeNe IdhinuM damana karyuM hoya e, jeNe Idriyone vaza karI hoya e, sayamI
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 ] paMca paramAgama evaM bhedabhAsaM jo kubai jIvakammaNo NiccaM / paccakkhANaM sakadi dharituM so saMjado NiyamA // 106 // jIva-kama kerA bhedanA abhyAsa je nitye kare, te saMyamI cakhANu-dhAraNamAM avazya sama che. 106. a: e rIte je sadA jIva ane kama'nA lenA abhyAsa kare che, te sacata niyamathI pratyAkhyAna dhAraNa karavAne zaktimAna che. Copy
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. parama-AlocanA adhikAra che je pa ka ha ha ha ha para NokammakammarahiyaM vihAvaguNapajjaehiM padirittaM / appANaM jo jhAyadi samaNassAloyaNaM hodi // 107 // te zramaNane AlocanA, je zramaNa dhyAne Atmane, nokarmakarma-vibhAvaguNuparyAyathI vyatiriktane. 107. artha-nakarmane karmathI rahita tathA vibhAvaguNaparyAyAthI vyatirikta AtmAne je dhyAve che, te zramaNane AlecanA che. AloyaNamAlUchaNa viyaDIkaraNaM ca bhAvasuddhI ya / cauvihamiha parikahiyaM AloyaNalakkhaNaM samae // 108 // AlocanAnuM rUpa cauvidha varNavyuM che. zAstramAM, -AlocanA, AluMchanA, avikRtikaraNa ne zuddhatA. 108. artha -have, AlocanAnuM svarUpa Alecana, AluMchana, 1 vyatirikta = rahita, bhinna 2. pite pitAnA de sakSmatAthI joI javA athavA guru pAse pitAnA deSanuM nivedana karavuM te vyavahAra-Alecana che nizcaya AlocananuM svarUpa 109mI gAthAmAM kahevAmAM Avaze sa, AluMchana = (pAna) Alucana arthAta ukheDI nAkhavu te,
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34] 5 paramAgama vikRtikaraNa ane bhAvAddhi ema cAra prakAranuM zAstramAM kahyuM che. jo passadi appApaM samabhAve maMThavittu pariNAma / AloyaNamidi jAgaha paramajimaMdassa ucaesaM // 109 / / samabhAvamAM pariNAma sthApI dekhate je Atmane. te javuM che locanA-jitaravRSabha-upadeza che. 19. artha -je (jIva) pariNAmane samabhAvamAM sthApIne (nija) AtmAne ple che, te Alecana che ema parama jinene upadeza jANuM, kammamahAtmalaccheisamatyo sakIyaparipAmA / sAhIpo samabhAze AluNAmidi samUTiM // 11 // che karmabhUladanuM sAmartha je pariNAmamAM. rAdhIna te samabhAvananija pariNAma AvyuMchana kahyA. 110. artha-kamI vRkSanuM muLa davAmAM samartha e je samabhAvarUpa svAdhIna nija pariNAma tene khATuna kahela che. jJA miAM mAre vALA majhatyabhAvaNAe biyaDIvara ti bingeyaM // 111 // avikRtikaraNa tene kahyuM je bhAvatAM madhyasthane bhAve bhiLaguNAma karmavibhakta AtamarAmane. 21. 1. avikatikaraNa =rirarasti karI de. 2. vizuddhi kAne dura karavA te.
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra--parama-lAcanA adhikAra [ 347 - aH--je madhyasthabhAvanAmAM kama thI bhinna AtmAne ke je vimaLa guAnuM raheThANa che tene--bhAve che, te jIvane avikRtikaraNa jANavuM, madamANamAyalohavivajjiyabhAvo du bhAvasuddhi ti / parikahiyaM bhavvANaM loyAloyappadarisIhiM // 112 // traNa lAka tema aleAkanA draSTA kahe che bhavyane ~~~madamAnamAyAlAbhajita bhAva bhAvavizuddhi che. 112. artha :--mada ( madana ), mAna, mAyA ane lAbha rahita bhAva te bhAvazuddhi che ema bhaLyeAne leAkAleAkanA draSTAoe kahyuM che.
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. zuddhanizcaya-prAyazcitta adhikAra Li Li Li Li Li Li Li Li Ba Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Shan badasamidisIlasaMjamapariNAmo karaNaNiggaho bhAvoM / so havadi pAyachittaM aNavarayaM ceva kAyanvo // 113 // vrata, samiti, saMyama, zIla, IdriyodharUpa che bhAva je te bhAva prAyazcitta che, je anavarata kartavya che. 113. artha-vrata, samiti. zIla ne saMyamarUpa pariNAma tathA IdriyanigraharUpa bhAva te prAyazcitta che ane te niraMtara kartavya che. kohAdisagambhAvakkhayapahudibhAvaNAe NiggahaNaM / pAyacchittaM bhaNidaM NiyaguNaciMtA ya Nicchayado // 114 / / krodhAdi nija bhAvo nA kSaya AdinI je bhAvanA ne AtmaguNanI citanA nizcayathI prAyazcittamAM. 114. artha -dha vagere svakIya bhAvanA (-pitAnA vibhAvabhAnA) kSayAdikanI bhAvanAmAM rahevuM ane nija guNenuM ciMtana karavuM te nizcayathI prAyazcitta kahyuM che. kohaM khamayA mANaM samahaveNajaveNa mArya ca / saMtoseNa ya lohaM jayadi khu e cahuvihakasAe // 115 //
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamarAra-nizcaya-prAyazcitta adhikAra 348 chate kSamAthI krodhane, nija mAdavethI mAnane, Arjava thakI mAyA khare, saMtoSa dvArA lobhane. 115. atharodhane kSamAthI. mAnane nija mArdavathI, mAyAne AjethI tathA lobhane saMtoSathI--ema caturvidha kaSAyone ( gI) kharekhara jIte che. uphiTo jo boho NANaM tasseva appaNo cittaM / jo dharai muNI NiccaM pAyacchittaM have tassa // 116 / / utkRSTa nija avadhane vA jJAnane vA cittane dhAraNa kare che nitya, prAyazcitta che te sAdhune. 116. artha -te ja (anaMtadharmavALA) AtmAne je utkRSTa bedha, jJAna athavA citta tene je muni nitya dhAraNa kare che, tene prAyazcitta che. kiM vahuNA bhaNieNa du varatavacaraNaM mahesiNaM savvaM / pAyacchittaM jANaha aNeyakammANa khayaheU // 117 / / bahu kathana zuM karavuM? are! sau jANuM prAyazcitta tuM, nAnAkaramakSa hetu uttama tapacaraNa RSirAjanuM. 117. atha-bahu kahevAthI zuM ? aneka karmonA kSayane hetu evuM je maharSionuM uttama tapazcaraNa te badhuM prAyazcitta jANuM, gaMtANaMtabhaveNa samajjiyasuhaasuhakammasaMdoho / tavacaraNeNa viNassadi pAyacchittaM tavaM tamhA // 118 //
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350] caparamAgama re! bhava anaMtAnaMtathI ajita zubhAzubha karma je te nAza pAme tapa thakI tapa tethI prAyazcitta che. 118. artha - anaMtAnaMta bha vaDe upAjita zubhAzubha karma rAzi tapazcaraNathI vinAza pAme che; tethI tapa prAyazcitta che. appasabAlaMbaNabhAveNa du sancabhAvaparihAraM / sakadi kAI jIvo tamhA ANaM ive sarca // 119 // AtmasvarUpa avalaMbanArA bhAvathI sau bhAvane tyAgI zake che jIve, tethI dhyAna te sarvasva che. 119. artha -AtmasvarUpa jenuM Alekhana che evA bhAvathI jIva sarvabhAvane parihAra karI zake che, tethI dhyAna te sarvasva che. suhaamuhavayaNarayaNaM rAyAdIbhAvadhAraNaM kiccA / appANaM jo jhAyadi tassa duNiyama have NiyamA // 120 // choDI zubhAzubha vacanane, rAgAdibhAva nivArIne, je jIva dhyAne Atmane, tene niyamathI niyama che. 120. artha -zubhAzubha vacanaracanAnuM ane gAdibhAvanuM nivAraNa karIne je AtmAne sthAne che, tene niyamathI (nanizcitapaNe) niyama che. kAyAIparadane thirabhAvaM pariharantu appANaM / tassa have tazusana jo jhAyai NibciyappeNa // 121 / /
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-yuddhanizcaya-prAyazcitta adhikAra [ 351 kAyAdi paradravyA viSe sthirabhAva cheDI Atmane dhyAve vikalpavimukta, kAryAtsaga che te jIvane. 121. artha :-kAyAdi paradravyamAM sthirabhAva cheDIne je AtmAne nivikalpapaNe dhyAve che, tene kAryotsargI che,
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ Xue Sheng Xue Xue Hui Xue Xue Hui Xue Xue Hui Kong Zhong Xue Xue Hui Xue Hui Xue Xue Hui Kong Kong Kong ja 9 parama-samAdhi adhikAra Li Li Li Li Li Li Li Li Li Zhuan Da Zhuan Li Li Li Li Li Li Li Li vayaNoccAraNakiriyaM paricattA vIyarAyabhAveNa / jo prAyadi appANaM paramasamAhI have tassa // 122 // vacanacaraNakiriyA tajI, vItarAga nija pariNAmathI dhyAve nijAtmA jeha, parama samAdhi tene jANavI. 1rara. artha -vacaccAraNanI kriyA parityAgIne vItarAga bhAvathI je AtmAne dhAve che, tene parama samAdhi che. saMjamaNiyamataveNa du dhammajjhANeNa mukkajhANeNa / jo jhAyai appANaM paramasamAhI have tassa // 123 / / saMyama, niyama ne tapa thakI, vaLI dharma-zukaladhyAnathI, dhyAve nitmA jeha, parama samAdha tene jANavI. 1ra3. artha -saMyama, niyama ne tapathI tathA dharmadhyAna ne zukaladhyAnathI je AtmAne dayAve che, tene parama samAdhi che. ki kAhadi vaNavAso kAyakileso vicittaupavAso / ajayaNamaNipahudI samadArahiyasta samaNassa // 124 // vanavAsa vA tanakaleza5 upavAsa vidhavidha zuM kare? re! mauna vA paThanAdi zuM kare sAmyavirahita zramaNane? 124
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-parama-samAdhi adhikAra [ 353 atha:-vanavAsa, kAyakalezarUpa aneka prakAranA upavAsa, adhyayana, mauna vagere (kAryo) samatArahita zramaNane zuM kare che (ze lAbha kare che) virado savvasAvajje tigutto pihididio / tassa sAmAigaM ThAi idi kevalisAsaNe // 125 // sAvadhavirata, trigupta che, iMdriyasamUha niruddha che, sthAyI samAyika tehane bhAkhyuM zrI kevaLazAsane. 125. athara-je sarva sAvaghamAM virata , je traNa guNivALe che ane jeNe indriyAne baMdha (niruddha) karI che, tene sAmAyika sthAyI che ema kevaLInA zAsanamAM kahyuM che, jo samo savvabhUdesu thAvaresu tasesu vA / tassa sAmAigaM ThAi idi kevalisAsaNe // 126 // sthAvara ane trasa sarva bhUtasamUhamAM samabhAva che, sthAyI samAyika tehane bhAkhyuM zrI kevaLazAsane. 126. athara-je sthAvara ke rasa sarva jIvo pratye samabhAvavALe che, tene sAmAyika sthAyI che ema kevaLInA zAsanamAM kahyuM che. jassa saMNihido appA saMjame Niyame tave / / tassa sAmAigaM ThAi idi kevalisAsaNe // 127 // saMyama, niyama ne tapa viSe AtmA samIpa che jehane, sthAyI samAyika tehane bhAkhyuM zrI kevaLazAsane. 1ra7. artha -jene saMyamamAM. niyamamAM ane tapamAM AtmA
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 354 1 paMca paramAgama samIpa che, tene sAmAyika sthAyI che ema kevaLInA zAsanamAM kahyuM che. | jassa rAgo du doso du vigarDi Na jaNei du / tassa sAmAigaM ThAi idi kevalisAsaNe // 128 // nahi rAga athavA dveSarUpa vikAra janme jehane, sthAyI samAyika tehane bhAkhyuM. zrI kevaLIzAsane. 128. : a:--jene rAga ke dveSa ( nahi UpajatA thakA ) vikRti utpanna karatA nathI, tene sAmAyika sthAyI che ema keLInA zAsanamAM kahyuM che. jo du ahaM ca rudda ca jhANaM vajjedi Niccaso / tassa sAmAigaM ThAi idi kevalisAsaNe // 129 // je nitya je A tema ja raudra banne dhyAnane, sthAyI samAyika tehane bhAkhyu. zrI kevaLIzAsane. 129. athaH--je Ata ane raudra dhyAnane nitya vaje che, tene sAmAyika sthAyI che ema kevaLInA zAsanamAM kahyuM che. jo du puNNaM ca pAvaM ca bhAvaM vajjedi Niccaso / tassa sAmAigaM ThAi idi kevalisAsaNe // 130 // je nitya vaje puNya tema ja pApa banne bhAvane, sthAyI samAyika tehane bhAkhyu. zrI kevaLIzAsane. 130. a--je puNya tathA pAparUpa bhAvane nitya vaLe che, tene sAmAyika sthAyI che ema kevaLInA zAsanamAM kahyuM che.
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra--parama-samAdhi adhikAra [ 355 // jo du hassaM raI sogaM araI vajjedi Niccaso / tassa sAmAigaM ThAi idi kevalisAsaNe // 131 // // jo dugaMchA bhayaM vedaM savvaM vajjedi Niccaso / tassa sAmAigaM ThAi idi kevalisAsaNe // 132 // // // je nitya vaje hAsyane, rati ati tema ja zAkane, sthAyI samAyika tehane bhAkhyu` zrI kevaLIzAsane. 131. je nitya vaje bhaya jugupsA, vA sau vene, sthAyI samAyika tehane bhAkhyu. zrI kevaLIzAsane. 132. atha:--je hAsya, rati, zAka ane aratine nitya vaje che, tene sAmAyika sthAyI che ema kevaLInA zAsanamAM kahyuM che. " je jugupsA, bhaya ane sa` vedane nitya vaLe che, tene sAmAyika sthAyI che ema kevaLInA zAsanamAM kahyuM che, // jo du dhammaM ca sukkaM ca jhANaM jhAedi Niccaso / tassa sAmAigaM ThAi idi kevalisAsaNe // 133 // je nitya dhyAve dhama` tema ja zukala uttama dhyAnane, sthAyI samAyika tehane bhAkhyuM zrI kevaLIzAsane. 133. artha:--je dhama dhyAna ane zudhyAnane nitya dhyAve che, tene sAmAyika sthAyI che ema kevaLInA zAsanamAM kahyuM che. Shui
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ che10. parama-bhakti adhikAra Li Li Li Li Li Li Li Qu Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li ? sammattaNANacaraNe jo bhattiM kuNai sArago samaNo / tassa duNinyudibhattI hodi tti jiNehi paNNatvaM / / 134 // zrAvaka zramaNa samyakatva-jJAna-caritranI bhakti kare. nivaNanI che bhakti tene ema jinadeva kahe. 134. artha--je zrAvaka athavA zramaNa samyagdarzana, samyajJAna ane saccAritranI bhakti kare che. tene nitibhakti (nirvANunI bhakita) che ema jinAe kahyuM che, mokkhaMgayapurisANaM guNabhedaM jANiUNa tersi pi / jo kuNadi paramabha ivavahAraNayeNa parikahiyaM // 135 // vaLI mokSagata puruSo taNe guNabheda jANa temanI je parama bhakti kare, kahI zivabhakti tyAM vyavahArathI. 13. arca-je jIva mokSagata puruSane guNabheda jANIne temanI paNa parama bhakti kare che. te jIvane vyavahArane nirvANabhakti mokkhapahe appANaM ThaviUNa ya kuNadi NicudI bhattI! teNa du jIvo pAvai asahAyaguNaM NiyappANaM // 136 / /
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra--parama-bhakti adhikAra [ 357 zivapaMtha sthApI Atmane nirvANanI bhakti kare, te kAraNe asahAyaguNu nija Atmane AtmA vare. 136. a: meAkSamAga mAM (pAtAnA) AtmAne samyak prakAre sthApIne nivRtinI (nirvANanI) bhakti kare che, tethI jIva *asahAyaguNavALA nija AtmAne prApta kare che. rAyAdIparihAre appANaM jo du juMjade sAhU | so jogabhattijutto idarassa ya kiha have jogo // 137 // rAgAdinA parihAramAM je sAdhu jeDe Atmane, che yAgabhakti tehane; kaI rIta sa Mbhava anyane ? 137. a:je sAdhu rAgAdinA parihAramAM AtmAne joDe che (arthAt AtmAmAM AtmAne joDIne rAga vagerenA tyAga kare che), te yAgabhaktiyukta (ceAganI bhaktivALA) che; bIjAne yAga kaI rIte hAya ! saccaviyappAbhAve appANaM jo du juMjade sAhU | so jogabhattitto idarassa ya kiha have jogo // 138 // saghaLA vikalpa abhAvamAM je sAdhu joDe Atmane, che yAgabhakti tehane; kaI rIta saMbhava anyane ? 138. a----je sAdhu sava vikAnA abhAvamAM AtmAne joDe che ( arthAt AtmAmAM AtmAne joDIne sava vikahAna * asahAyaguNavALA = jene kAInI sahAya nathI evA guNavALA AtmA svata siddha sahaja svataMtra guNavALA heAvAthI asahAyaguNavALA che
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhAva kare che), te gabhaktivALe che; bIjAne paiga kaI rIte hoya? vivarIyAbhiNivesaM paricattA joNhakahiyataccesu / jo jujadi appANaM NiyabhAvo so have jogo // 139 // viparIta Agraha choDIne, jenAbhihita tattvo viSe je jIva joDe Atmane, nija bhAva tene yoga che. 139. artha:-viparIta abhinivezane parityAga karIne je jenakathita karavAmAM AtmAne joDe che, tene nija bhAva te paga che. usahAdijiNavariMdA evaM kAUNa jogavarabhatti / NivvudimuhamAvaNNA tamhA dharu jogavarabhattiM // 140 // vRSabhAdi jinavara e rIte karI zreSTha bhakti yoganI, zivasaukhya pAmyA tethI kara tuM bhakti uttama yoganI. 140. artha-vRSabhAdi jinavare e rIte cAganI uttama bhakti karIne nivRtisukhane pAmyA tethI yoganI uttama bhaktine tuM dhAraNa kara,
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11. nizcaya-paramAvazyaka adhikAra che hakIkata che jo Na havadi aNNavaso tassa du kammaM bhaNati AvAsaM / kammaviNAsaNajogo Nivvudimaggo ti Nijjutto // 141 // nathI anyavaza je jIva, Avazyaka karama che tehane; A karmanAzanayogane nirvANumArga kahela che. 141. artha:-je anyavaza nathI (arthAta je jIva anyane vaza nathI) tene Avazyaka kama kahe che (arthAta te jIvane Avazyaka karma che ema parama yogIzvara kahe che). karmane vinAza karanAra gi (-evuM je A Avazyaka kama) te nirvANane mArga che ema kahyuM che, Na vaso avaso avasassa kamma vAvassayaM ti boddhavvaM / jutti tti uvAsaMti ya Niravayavo hodi NijjuttI // 142 // vaza je nahI te "avaza", "Avazyaka avazanuM kama che; te yukti agara upAya che, azarIra tethI thAya che. 142, athara-je (anyane) vaza nathI te "avaza che ane avazanuM karma te Avazyaka che ema jANavuM; te (azarIra thavAnI) yukti che, te (azarIra thavAne) upAya che, tenAthI jIva niravayava (arthAta azarIrI thAya che, Ama nirukti che,
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 ] paMca paramAgama vaTTadi jo so samaNo aNNavaso hodi asuhabhAveNa / tumhA tassa du kammaM AvassayalakkhaNaM Na have // 143 // varte azubha pariNAmamAM, te zramaNa che vaza anyane; te kAraNe AvazyakAtmaka ka che nahi tehane, 143. aje azubha bhAva sahita varte che, te zramaNa anyavaza che; tethI tene Avazyaka svarUpa kama` nathI. jo caradi saMjado khalu suhabhAve so havei aNNavaso / tamhA tassa du kammaM AvAsayalakkhaNaM Na have // 144 // sayata rahI zubhamAM care, te zramaNa che vaza anyane; te kAraNe AvazyakAtmaka karma che nahi tehane. 144. aH--je ( jIva ) sayata rahetA thakA kharekhara zubha bhAvamAM care--pravarte che, te anyavaza che; tethI tene AvazyakasvarUpa kama nathI. davvaguNapajjayANaM cittaM jo kuNai so vi aNNavaso / mohaMdhayAravavagayasamaNA kahayaMti erisayaM // 145 // je citta joDe dravya-guNa-paryAyanI ciMtA viSe, teneya mAvihIna zramaNA anyavaza bhAkhe are! 145. a:je dravya-guNa-paryAyAmAM (arthAt temanA vikaTTapeAmAM) mana joDe che, te paNa anyavaza che; mAhAndhakAra rahita zramaNA Ama kahe che.
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-nizcaya-paramAvazyaka adhikAra 361 paricattA parabhAvaM appANaM Adi NimmalasahAvaM / appavaso so hodi hu tassa du kammaM bhaNaMti AvAsaM // 146 // parabhAva cheDI, Atmane dhyAne vizuddharavabhAvane, che Atmavaza te sAdhu, Avazyaka karama che tehane. 146. artha -je parabhAvane parityAgIne nirmaLa svabhAvavALA AtmAne dhyAve che, te kharekhara Atmavaza che ane tene Avazyaka karma (ji) kahe che. AvAsaM jai icchasi appasahAvesu kuNadi thirabhAvaM / teNa du sAmaNNaguNaM saMpuNNaM hodi jIvassa // 147 // AvazyakAthe tuM nijAtmasvabhAvamAM sthiratA kare; tenAthI sAmAyika taNo guNa pUrNa thAye jIvane. 147. artha -je tuM Avazyakane icche che te tuM AtmasvabhAvamAM sthirabhAva kare che; tenAthI jIvane sAmAyikaguNa saMpUrNa thAya che. AvAsaraNa hINo panbhaTTho hodi caraNado samaNo / puvvuttakameNa puNo tamhA AvAsayaM kujjA // 148 // Avazyake virahita zramaNa cAritrathI prabhraSTa che; tethI yathAta prakAra Avazyaka karama kartavya che. 148. artha -Avazyaka rahita zramaNa caraNathI abhraSTa (ati bhraSTa) che; ane tethI pUrvokta kamathI (pUrve kahelI vidhithI) Avazyaka karavuM
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 ] paMca paramAgama AvAsaraNa jutto samaNo so hodi aMtaraMgappA / AvAsamaparihINo samaNo so hodi bahirappA // 149 / / Avazyake saMyukta yogI aMtarAtmA jANu Avazyake virahita zramaNa bahiraMga AtmA jANavA. 149. , artha: Avazyaka sahita zramaNa te aMtarAtmA che? Avazyaka rahita zramaNa te bahirAtmA che. aMtaravAhirajappe jo vaTTai so havei bahirappA / jappesu jo Na paTTai so uccai aMtaraMgappA // 150 // je bAhya-aMtara jalpamAM vate. are! bahirAtma che ja viSe varte nahIM, te aMtarAtmA jIva che. 15. artha-je aMtarbAhya jayamAM vase che, te bahirAbhA che; je japAmAM vartatA nathI. te aMtarAtmA kahevAya che. jo dhammasukmANamhi pariNado so vi aMtaraMgappA / jhANavihINo samaNo bahirappA idi vijANIhi // 151 // vaLI dharmazukaladhyAnapariNata aMtarAtmA jANaje; ne dhyAnavirahita zramaNane bahiraga AtmA jANaje. 151. atha -je dharmadhyAna ane zukaladhyAnamAM pariNata che te paNa aMtarAtmA che; dhyAnavihIna zramaNe bahirAmAM che ema jANu. paDikamaNapahudikiriyaM kucvaMto Nicchayassa cAritraM / teNa du virAgacarie samaNo amuhido hodi // 152 //
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-nizcayapUramAvazyaka adhikAra 33 pratikramaNa Adi kriyA-caraNanizcaya taNuM-karato rahe, tethI zramaNa te vItarAga caritramAM ArUDha che. 15ra. artha-pratikramaNAdi kriyAne-nizcayanA cAritrane- (niraMtara) karato rahe che tethI te zramaNa vItarAga cAritramAM ArUDha che. vayaNamayaM paDikamaNaM vayaNamayaM pacakhANa NiyamaM ca / AloyaNa vayaNamayaM taM savvaM jANa' sajjhAyaM // 153 // re! vacanamaya pratikramaNa, niyamo, vacanamaya pacakhANa je, je vacanamaya AlocanA, saghaLuMya te svAdhyAya che. 1pa3. athara-vacanamaya pratikramaNa, vacanamaya pratyAkhyAna, (vacanamaya) niyama ane vacanamaya AlocanA-e badhuM (prazasta adhyavasAyarU5) svAdhyAya jANe, jadi sakkadi kAdaM je paDikamaNAdi kareja jhANamayaM / sattivihINo jA jai saddahaNaM ceva kAyavvaM // 154 // karI zake, pratikramaNa Adi dhyAnamaya karaje aho! kartavya che zraddhA ja, zaktivihIna je tuM hoya te. 154. artha:-je karI zakAya te ahe! dhyAnamaya pratikramaNAdi kara; jo tuM zaktivihIna hoya te tyAM sudhI zraddhAna ja kartavya che. jiNakahiyaparamasutte paDikamaNAdiya parIkkhaUNa phuDaM / moNavaeNa joI NiyakajjaM sAhae NiccaM // 155 //
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 ] paMca paramAga pratikramaNa-Adi spaSTa parakhI jina-paramasUtro viSe, munie nira Mtara maunavrata saha sAdhavuM nija kAne. 155. a:----jinakathita parama sutrane viSe pratikramAdikanI spaSTa parIkSA karIne maunavrata sahita yAgIe nija kAne nitya sAjI, NANAlIcA NANAkammaM NANAvihaM have ladI / tamhA vayaNavivAdaM sagaparasamaehiM vajjijjo // 156 // che jIva vidhavidha, kama vividha labdhi che vidhAMvadha are! te kAraNe nijaparasamaya saha vAda parihatavya che. 156. artha :nAnA prakAranA jIve che, nAnA prakAranuM karma che, nAnA prakAranI labdhi che; tethI svasamayeA ane parsamA sAthe (vadhI A ane pavI e sAthe) vacanavivAda vaja vAyeAgya O laNaM Nihi eko tassa phalaM aNuhace sujaNate / vaha NANI NANaNihiM bhuMje catu paratati // 157 // nidhi pAmIne jana koI nija vatane rahI phaLa bhAgave, tyama jJAnI prajanasaga iMDI jJAnane bhAgave. 157. a:--jema koI eka ( ddhi mANasa ) nidhine pAmIne peAtAnA vatanamAM (guptapaNe) rahI tenA phaLane bhAgave che, tema jJAnI para janAnA samUhane cheDIne jJAnadhine bhAgave che.
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ Li Li Li Li Xue Deng Xue Tang Xue Hui Kong Kong Kong Kong Xue Hui Chang Wei Hui Hui Xue Xue Xue Sheng 12. zuddhopacoga adhikAra che ? jANadi passadi saccaM vavahAraNaeNa kevalI bhagarva / kevalaNANI jANadi passadi NiyameNa appANaM / / 159 // jANe ane dekhe badhuM prabhu kevaLI vyavahArathI; jANe ane dekhe svane prabhu kevaLI nizcaya thakI. 159. arthavyavahAranayathI kevaLI bhagavAna badhu jANe che ane dekhe che; nizcayathI kevaLajJAnI AtmAne (pitAne jANe che ane dukhe che. jugavaM vahai NANaM kevalaNANissa daMsaNaM ca tahA / diNayarapayAsatAvaM jaha vahai taha muNeyavvaM / / 160 // je rIta tApa-prakAza varte yugapade Adityane, te rIta darzana-jJAna yugapada hoya kevaLajJAnIne. 160. artha kevaLajJAnIne jJAna tema ja dazana yuga56 varte che. sUryanA prakAza ane tApa jevI rIte (guga5) varte che tevI rIte jANavuM NANaM parappayAsaM diTThI appappayAsayA ceva / appA saparapayAso hodi ti hi maNNase jadi hi // 161 //
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAr--zuddhopacAMga adhikAra [ 367 darzona prakAzaka AtmanuM, paranuM prakAzaka jJAna che, nijapuraprakAzaka jIva,~~~e tuja mAnyatA ayathA che. 161. aza:-jJAna paraMprakAzaka ja che ane zana svaprakAzaka ja che. tathA AtmA svapapraphAzaka che. ema je kharekhara tu mAnato hAya to temAM virodha Ave che. gANaM parappayAsaM taiyA NANeNa daMsaNaM bhiNNaM / paNa havadi paradannamayaM daMsaNamidi vaNNidaM tamhA // 162 // parane ja jANe jJAna teA daga jJAnathI bhinna ja Thare, dana nathI paradravyagatae mAnyatA tuja hoI ne. 162. artha:jo jJAna kevaLa ) paraprakAzaka hAya to jJAnathI darzana bhinna Thare, kAraNa ke darzana padravyagata ( paraprakAzaka) nathI ema (pUrva sUtramAM tAru mantavya) varNavavAmAM AvyuM che. appA parappayAso taiyA appeNa daMsaNaM bhiNNaM / Na havadi paradavyagayaM daMsaNamidi vaNNidaM tamhA // 163 // parane ja jANe chava tA daga jIvathI bhinna ja Thare, darzana nathI paradravyagata--e mAnyatA tuja hAI ne. 163. ( a:--jo AtmA ( kevaLa ) puraprakAzaka hAya to AtmAthI darzana bhinna Thare, kAraNa ke `na padravyagata ( paraprakAzaka) nathI ema ( pUrve mantavya ) varNavavAmAM tAru Avyu che. NANaM parappayAsaM vavahAraNayeNa daMsaNaM tamhA / appA parappayAso vavahAraNayeNa daMsaNaM tamhA // 164 //
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 ] paMca paramAgama vyavahArathI che paraprakAzaka jJAna, tethI daSTi che; vyavahArathI che paraprakAzaka chava, tethI daSTi che. 164. artha:-vyavahAranayathI jJAna para prakAzaka che; tethI darzana paraprakAzaka che. vyavahAranayathI AtmA paraprakAzaka che; tethI darzana paraprakAzaka che. NANaM appapayAsaM NicchayaNayaeNa dasaNaM tamhA / appA appapayAso NicchayaNayaeNa daMsaNaM tamhA // 165 // nizcayanaye che nijaprakAzaka jJAna, tethI daSTi che; nizcayanaya che nijaprakAzaka jIva, tethI daSTi che. 165. athara-nizcayanayathI jJAna svaprakAzaka che; tethI darzana svaprakAzaka che. nizcayanayathI AtmA svaprakAzaka che; tethI darzana svaprakAzaka che, appasarUvaM pecchadi loyAloyaM Na kevalI bhagavaM / jai koi bhaNai evaM tassa ya kiM dUsaNaM hoi // 166 / / prabhu kevaLI dekhe nijAtmAne, na lokAlokane, -be kaI bhAkhe ema te temAM kahe che deSa che? 166. artha:-(nizcayathI) kevaLI bhagavAna AtmasvarUpane dekhe che, lokAlakane nahi-ema je kaI kahe to tene re doSa che? (arthAta kAMI doSa nathI.) muttamamuttaM davvaM ceyaNamiyaraM sagaM ca savvaM ca / pecchaMtassa du NANaM paccakkhamaNidiyaM hoi // 167 //
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-zuddhopacoga adhikAra [ 369 mUrtika-amUrtika cetanAtana svapara sau dravyane je dekhate tene atIndriya jJAna che. pratyakSa che. 167. artha:-mUamUrta cetana acetana dravyane-svane tema ja samastane-dekhanAranuM (jANanAranuM) jJAna atapriya che, pratyakSa che. pubuttasayaladavvaM NANAguNapajjaeNa saMjuttaM / jo Na ya pecchai sammaM parokkhadiTThI have tassa // 168 // vidhavidha guNa ne parya saMyukta dravya samastane dekhe na je samyaka prakAra, parokSa daSTi tehane. 168. artha -vidhavidha guNe ane paryAyathI saMyukta pUrvokta samasta dravyone je samyak prakAre (barAbara) dekhato nathI, tene pakSa darzana che. loyAloyaM jANai appANaM Neca kevalI bhagavaM / jai koi bhaNai evaM tassa ya kiM dUsaNaM hoi // 169 / / prabhu kevaLI jANe triloka-alokane, nahi Atmane, -je koI bhAkhe ema te temAM kaho zo doSa che? 1690 artha:-(vyavahArathI) kevaLI bhagavAna kAlokane jANe che. AtmAne nahi-ema je kaMI kahe to tene re doSa che? (arthAta kAMI doSa nathI.)
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370 ] paMca paramAgama NANaM jIvasarUvaM tamhA jANei appagaM appA / appANaM Na vi jANadi appAdo hodi vidirittaM // 170 / / che jJAna jIvasvarUpa, tethI jIva jANe jIvane; jIvane na jANe jJAna to e jIvathI juduM Thare! 170. . artha-jJAna jIvanuM svarUpa che, tethI AtmA AtmAne jANe che; je jJAna AtmAne na jANe to AtmAthI vyatirita (juduM) kare! appANaM viNu NANaM gANaM viNu appago Na saMdeho / tamhA saparapayAsaM gANaM taha dasaNaM hodi // 171 / / re! jIva che te jJAna che, ne jJAna che te jIva che; te kAraNe nijaparaprakAzaka jJAna tema ja daSTi che. 171. artha- AtmAne zAna jANu, ane jJAna AtmA che ema jANa-AmAM saMdeha nathI. tethI jJAna tema ja dazana svaparaprakAzaka che. jANato passaMto IhApuvvaM Na hoi kevaliNo / kevaliNANI tamhA teNa du so'baMdhago bhaNido // 172 / / jANe ane dekhe chatAM IcchA na kevaLIjinane; ne tethI "kevaLajJAnI" tema "sabaMdha" bhAkhyA temane. 172. artha - jANatA ane dekhatA hovA chatAM, kevaLIne
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-zuddhopacAga adhikAra [ 371 chApUva ka (vatana) heAtu` nathI; tethI temane 'kevaLajJAnI' kahyA che; vaLI tethI amadhaka kahyA che. pariNAmapuvtravayaNaM jIvassa ya vaMdhakAraNaM hoI | pariNAmarahiyavayaNaM tamhA NANissa Na hi baMdho // 173 // IhApuvvaM vayaNaM jIvassa ya baMdhakAraNaM hoI | IhArahiyaM vayaNaM tamhA NANissa Na hi baMdho // 174 // pariNAmapUrvaka vacana jIvane baMdhakAraNa thAya che; pariNAma virahita vacana tethI baMdha thAya na jJAnIne. 173, abhilASapUrvaka vacana jIvane madhakAraNa thAya che; abhilASa virahita vacana tethI baMdha thAya na jJAnIne. 174. artha :--pariNAmapUva ka ( manariNAmapUrNAMka) vacana jIvane madhanuM kAraNa che; (jJAnIne ) pariNAmarahita vacana hoya che tethI jJAnIne ( kevaLajJAnIne) kharekhara baMdha nathI. icchApUrNAMka vacana jIvane dhanu kAraNa che; (jJAnIne) icchArahita vacana heAya che tethI jJAnIne (kevaLajJAnIne) kharekhara madha nathI. ThANaNisejjavihArA IhApuvvaM Na hoi kevaliNo / tamhA Na hoi vaMdho sAkkhaTuM mohaNIyassa // 175 // abhilASapUrva vihAra, Asana, sthAna nahi jinadevane, tethI nathI tyAM badha; baMdhana mAhavaza sAkSAne. 17pa.
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahera ; paMca paramAgama artha kevaLIne UbhA rahevuM, besavuM ane vihAra irachApUrvaka hotAM nathI, tethI temane baMdha nathI. mehanIyaza jIvane kriyaviSayasahitapaNe baMdha thAya che. Aussa khayeNa puNo NiNNAso hoi sesapyaDINaM / pacchA pAvaDa sigvaM loyaggaM samayametteNa // 176 // AyukSaye tyAM zeSa sarve karmane kSaya thAya che, pachI samayamAtre zIdhra te lokAgra pahoMcI jAya che. 176. artha -vaLI (kevaLIne) AyunA kSayathI zeSa prakRtiono saMpUrNa nAza thAya che; pachI te zIdhra samayamAtramAM lokogre pahoMce che. jAijaramaraNarahiyaM paramaM kammaTThavajjiyaM suddhaM / NANAicausahAvaM akkhayamaviNAsamaccheyaM // 177 // karmASTavajata, parama, janmajarAmarahIna, zuddha che, jJAnAdi cAra svabhAva che. akSaya, anAza, acheva che. 177. atha-paramAtmatatva) janmajarA-maraNa rahita. parama, ATha karma vinAnuM. zuddha jJAnAdika cAra svabhAvavALuM, akSaya, avinAzI ane agha che. avvAbAhamaNidiyamaNovamaM puNarAgamaNavirahiyaM NicaM puNNapAvaNimmukkaM / acalaM aNAlaMyaM // 178 / /
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAra-zuddhopacAga adhikAra [ 373 anupama, atIndriya, puNya pApavimukta, avyAbAdha che, punarAgamana virahita, nirAlaMbana, sunizciLa,nitya che. 178. artha-(paramAtmatatva) avyAbAdha, atIMdriya, anupama, puNyapApa vinAnuM, punarAgamana rahita, nitya, acaLa ane nirAlaMba che. Navi dukkhaM Navi sukkhaM Navi pIDA va vijade vAhA / Navi maraNaM Navi jaNaNaM tattheva ya hoi NicANaM // 179 // jyAM dukha nahi, sukha jyAM nahI, pIDA nahIM, bAdhA nahIM, jyAM maraNa nahi, jyAM janma che nahi, tyAM ja mukti jANavI. artha:-jyAM du:kha nathI, sukha nathI, pIDA nathI, bAdhA nathI, maraNa nathI, janma nathI, tyAM ja nirvANa che (arthAta dukhAdirahita paramatatvamAM ja nirvANa che). Navi iMdiya uvasaggA Navi moho vimhio Na NihA ya / Na ya tiNhA va chuhA tattheva ya hoi NivvANaM // 180 / / nahi Idri, upasarga nahi, nahi moha, vismaya jyAM nahI, nidrA nahI, na sudhA, tRSA nahi, tyAM ja mukti jANavI. arthajyAM Idriye nathI, upasargo nathI, meha nathI, vismaya nathI, nidrA nathI, tuSA nathI, kSudhA nathI, tyAM ja nirvANa che (arthAta iDhiyAdirahita paramatatvamAM ja nirvANa che),
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ u74 ] * pI paramAgama ) Navi kammaM NokammaM Navi ciMtA va aTTarudANi / Navi dhammamukkaANe tattheva ya hoi NivvANaM // 181 // jyAM karma nahi, karma, ciMtA, Arodrobhaya nahIM, jyAM dharmazukaladhyAna che nahi tyAM ja mukti jANavI. 181. artha-jyAM karma ne karma nathI, citA nathI, Atane raudra dhyAna nathI, dharma ne zukala dhyAna nathI, tyAM ja nirvANa che (arthAt karmAdarahita paramatatvamAM ja nirvANa che). vijadi kevalaNANaM kevalasokkhaM ca kevalaM viriyaM / kevaladihi amuttaM atthitaM sappadesattaM // 182 // daga-jJAna kevaLa, saukhya kevaLa, vIrya kevaLa hoya che, astitva, mUrtivihInatA, sapradezamayatA hoya che. 18ra. artha:-(siddhabhagavAnane) kevaLajJAna, kevaLadarzana, kevaLasukha, kevaLavIya, amUrtava, astitva ane saMpradeza heya che, NivvANameva siddhA siddhA NivvANamidi samudihA / kammavimukko appA gacchai loyaggapajjataM // 183 // nirvANa che te siddha che ne siddha te nirvANa che; sau karmathI pravimukta AtmA loka-agre jAya che. 183 artha:-nirvANa te ja siddho che ane siddho te nirvANa
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ niyamasAr--zuddhopacAga adhikAra [ 375 che ema (zAstramAM) kahyuM che. kama`thI vimukta AtmA leAkAgra payata jAya che. jIvANa puggalANaM gamaNaM jANehi jAva dhammatthI / dhammatthikAyabhAve tatto parado Na gacchati // 184 // dharmAsti jyAM lagI, tyAM lagI jIva-puttUgalAnuM gamana che; dharmAstikAya-abhAvamAM AgaLa gamata nahi thAya che. 184. artha:--jyAM sudhI dharmAstikAya che tyAM sudhI jIvAnu ane pudgaleAnu gamana jANa; dharmAstikAyanA abhAve tethI AgaLa teo jatAM nathI. NiyamaM Niyamassa phalaM NiddiTThe pavayaNassa bhattIe / puvvAvaravirodho jadi avaNIya pUrayaMtu samayaNhA // 185 // || // pravacana-subhakti thakI kahyAM me` niyama ne tatphaLa ahA ! yadi pUrva-apara virodha hA, samayajJa teha sudhAro. 185. artha :niyama ane niyamanuM phaLa pravacananI bhaktithI darzAvavAmAM AvyAM. jo (temAM kAMI) pUrvApara (AgaLapAchaLa) virodha hoya te samayajJA (AgamanA jJAtAe) tene dUra karI pUti karajo. IsAbhAveNa puNo keI NidaMti suMdaraM maggaM / tesiM vayaNaM soccA'bhatti mA kuNaha jiNamagge // 186 // paNa koI su Mdara mArgonI niMdA kare IrSA vaDe, tenAM sUNI vacanA kare na abhakti jinamAraga viSe. 186.
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376 ] paMca paramAgama artha-paraMtu ubhAvathI kaI lAke suMdara mAgane niMde che temanAM vacana sAMbhaLIne jinamArga pratye abhakti na karaje, NiyabhAvaNANimittaM mae kadaM NiyamasAraNAmasudaM / NaccA jiNovadesaM puvAvaradosaNimmukaM // 187 / / nijabhAvanA athe racyuM meM niyamasAra-suzAstrane, sau doSa pUrvApara rahita upadeza jinane jANIne. 187. artha:-pUrvApara doSa rahita jinapadezane jANIne meM nijabhAvanA nimitta niyamasAra nAmanuM zArA karyuM che.
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhata
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ nama. vi . ) zrImadbhagavatkaMdakuMdAcAryadevata aSTaprAbhUta 1. dazanAmRta Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li Li kAUNa NamukAraM jiNavaravasahassa vaDDamANassa / dasaNamaggaM vocchAmi jahAkammaM samAseNa // 1 // (harigIta) prAraMbhamAM karIne namana 'jinavaravRSabha mahAvIrane, saMkSepathI huM yathAkrame bhAkhIza darzanamArgane. 1. 1. jinavaravRSabha = tIrtha kara. dasaNamUlo dhammo uvaiTo jiNavarehi sissANaM / taM soUNa sakapaNe daMsaNahINo Na vaMdinco // 2 //
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ 380] paca paramAgama re! dharma darzanamUla upade jinee ziSyane te dharma nija kaNe suNI darzanarahita nahi vaMdha che. 2. 1 darzanamUla =samyagdarzana jenuM mULa che e dasaNabhaTTA bhaTTA daMsaNabhahassa patthi NivvANaM / sijhaMti cariyabhaTThA daMsaNabhaTThA Na sijhaMti // 3 // dabhraSTa jIve bhraSTa che, dabhraSTane nahi mokSa che; cAritrabraNa mukAya che, dabhraSTa nahi mukti lahe. . 1. dabhraSTa = samyagdarzanarahita sammattarayaNabhaTThA jANaMtA bahuvihAI satthAI / ArAhaNAvirahiyA bhamaMti tattheva tattheva // 4 // samyakatvaratnavihIna jANe zAstra bahuvidhane bhale,. paNa zUnya che ArAdhanAthI tethI tyAM ne tyAM bhame. 4. sammattavirahiyA NaM muTTha vi uggaM tavaM caraMtA NaM / Na lahaMti bohilAI avi vAsasahassakoDIhiM // 5 // samyakatva viNa cha bhale tapa ugra sapru Acare, paNa lakSa koTi varSamaye bodhilAbha nahIM lahe. pa. 1 suSu = sArI rIte sammattaNANadaMsaNavalavIriyayaDDhamANa je savve / kalikalusapAvarahiyA varaNANI hoMti aireNa // 6 //
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprabhuta-danaprAkRta [ 381 samyakatva-darzana-jJAna-baLa-varSe aho! vadhatA rahe kalimalarahita je jIva, te 'vajJAnane acire lahe. 6. 1. varajJAna = utkRSTa jJAna arthAta kevaLajJAna. sammattasalilapavaho NicaM hiyae paTTae jassa / kammaM vAluyavaraNaM baMdhucciya NAsae tassa // 7 // samyakatvanIrapravAha jenA hRdayamAM nitye vahe, tasa baddharmo vAlukA-AvaraNa sama kSayane lahe. 7. 1. vAlukAAvaraNa = veLunuM AvaraNa, retInI pALa. je desaNesu bhaTThA NANe bhaTThA carittabhaTThA ya / ede bhaTTa vi bhaTThA sesaM pi jaNaM viNAsaMti // 8 // dabhraSTa, jJAne bhraSTa ne cAritramAM che bhraSTa je, te bhraSTathI paNa bhraSTa che ne nAza anya taNe kare. 8. jo ko vidhammasIlo saMjamatavaNiyamajogaguNadhArI / tassa ya dosa kahaMtA bhaggA bhaggattaNaM diti // 9 // je dharmazIla. saMcama-niyama-tapa-vyoga-guNa dharanAra che, tenAya bhAkhI doSa, bhraSTa manuSya de bhraSTatvane. 9. jaha mUlammi viNaDhe dumassa parivAra patthi parivaDDI / taha jiNadaMsaNabhaTThA mRlaviNaTThA Na sijhaMti // 10 // jyama mULanAze vRkSanA parivAranI vRddhi nahI, jinadarzanAtmaka mULa hoya vinaSTa te siddhi nahI. 10.
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38ra 3 paMca paramAgama jaha mUlAo khaMgho sAhAparivAra bahuguNo hoi / taha jiNadasaNa bhUlo NihiTo mokkhamaggassa // 11 // jyama mULa dvArA skaMdhane zAkhAdi bahuguNa thAya che, tyama mokSapathanuM mULa jinadarzana karyuM jinazAsane. 11. je daMsaNesu bhaTThA pAe pADaMti dasaNadharANaM / te hoMti lallamUA vohI puNa dulahA tesiM // 12 // dabhraSTa je nija pAya pADe daSTinA dharanArane, te thAya mUMgA, khaMDabhAlI. bAdhi durlabha temane. 12. 1 khaDabhAlI = aspaSTa bhASAvALA; tUTaka bhAvAvALA je vi paDaMti ya tersi jANatA lajjagAravamayeNa / tesi pi Natyi vAhI pAvaM aNumoyamANANaM // 13 // .. vaLI jANIne paNa temane gArava-zarama-bhayathI name, teneya dhi-abhAva che pApAnumodana hoIne. 13. 1 gAva= (rasa-hi-zAtA sabadhI) garva; mastAI duvihaM pigaMdhacAyaM tIsu vi joema saMjamo ThAdi / NANammi karaNasuddhe unbhasaNe dasaNaM hodi // 14 // jyAM jJAnane saMyama 'triyoge, ubhayaparigrahatyAga che, je zuddha sthitibhojana kare, darzana tadAzrita hoya che. 14. 1 trioga =(manavacanakAyanA) traNa vega 2. zuddha sthitijana==Na karaNathI zuddha (kRta-kAritaanumodana vinAnuM) evuM ubhA ubhA bhojana.
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRta-danaprAbhUta [ 383 sammattAdo NANaM NANAdo savvabhAvauvaladdhI / uvaladdhapayatthe puNa seyAseyaM viyANedi // 15 // sabhyatvathI sujJAna, jethI sarva bhAva jaNAya che, ne sau padArtho jANatAM azreya zreya jaNAya che. 15. seyAseyavidaNhU uddhadadussIla sIlavaMto vi / sIlaphaleNabhudayaM tatto puNa lahai NivyANaM // 16 // aya-zreyasujANu choDI kuzIla dhAre zIlane ne zIlaphaLathI hoya 'abhyadaya, pachI mukti lahe. 16. 1. abhyadaya =tIrthakaratAdinI prApti. jiNavayaNamosahamiNaM visayasudavireyaNaM amidabhUdaM / jaramaraNavAhiharaNaM khayakaraNaM savvadukkhANaM // 17 // jinavacanarUpa davA viSayasukhacikA, amRtamayI, che vyAdhi-maraNa-jarAdiharaNI, sarva du:khavinAzinI. 17. 1. viSayasukhacikA = viSayasukhanuM virecana karanArI egaM jiNassa tvaM vidiyaM ukkiTusAvayANaM tu / avarahiyANa taiyaM cauttha puNa liMgaDhaMsaNaM Natthi // 18 // che eka 'jinanuM rUpa, bIjuM zrAvakottama-liga che, trIjuM kahyuM AryAdinuM, zuM na keI kahela che. 18. 1. jinanuM rUpa = jinanA rUpa samAna muni, yathAjAta 35
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 ] paNa paramAgama chaha davva Nava payatthA paMcatthI matta taca NiAi / sahass tANa rUvaM so saddiTTI muNeyacco // 19 // paMcAstikAya, cha dravya ne nava a, tattve sAta che, zraddhe svarUpA temanAM, jANe| suSTi tehane. 19. jIvAdIsahahaNaM sammattaM jiNavarehiM paNNattaM / vavahArA Nicchayado appA NaM hava sammataM // 20 // jIvAdinA zraddhAnane samyaktva bhAkhyuM che jine vyavahArathI, paNa nizcaye AtmA ja nija samyaktva che. 20, evaM jiNapaNNattaM daMsaNarayaNaM ghareha bhAveNa | sAraM guNarayaNattaya sovANaM paDhama soksassa // 21 // e jinakathita danaratanane bhAvathI dhAro tame, guNaratnatrayamAM sAra ne je prathama zivaseApAna che. 21. 1 prathama zivaseApAna=mAkSanu paheluM pagathiyu. jaM sakai taM kIrai jaM ca Na sakkei taM ca saddahaNaM / kevalijiNehiM bhaNiyaM sahamANassa sammattaM // 22 // thaI je zake karavuM ane nava thaI zake te zra; samyaktva zrAvatane sa`jJa jinadeve kahyuM, 22. daMsaNaNANacarite tavaciNaye NiccakAlamupasattA / ede du baMdaNIyA je guNavAdI guNadharANaM // 23 //
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhRta-danaprAbhUta [ 385 daga, jJAna ne cAritra, tapa, vinaye sadAya suniSTa je, te jIva vaMdana yogya che--guNadhara taNu guNavAdI je. 23. 1. sunika = susthita 2. guNadhara= guNanA dharanArA 3 guNavAdI = guNene prakAzanArA sahajuppaNNaM rUvaM daTuM jo maNNae Na macchario / so saMjamapaDivaNNo micchAiTTI havai eso // 24 // jyAM rUpa dekhI sAhajika, Adara nahIM matsara vaDe, saMyama taNe dhAraka bhale te hoya paNa kudaSTi che. 24. 1 sAhajika = svAbhAvika, naisargika, yathAjAta 2 matsara = IrSA, dveSa, gumAna amarANa vaMdiyANaM rUvaM daTTaNa sIlasahiyANaM / je gAravaM kareMti ya sammattavivajjiyA hoti // 25 // je "amaravaMdita zIlayuta munio taNuM rUpa joIne mithyAbhimAna kare are ! te jIva daSTivihIna che. ra5. 1 amaravadita = devethI vadita assaMjadaM Na vaMde vatthavihINo vi so Na vaMdijja / doNi vi hoMti samANA ego vi Na saMjado hodi // 26 // vaMde na aNusaMyata, bhale ho nagna paNa nahi vaMdya te, baMne samAnapaNuM dhare, e na saMyamavaMta che. 26. Na vi deho baMdijjai Na vi ya kulo Na vi ya jAisaMjutto / ko vaMdami guNahINo Na hu savaNo Neca sAco hoi / / 27 / /
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386 ] paMca paramAgama nahi deha vaMdha, na vaMdha kula, nahi vaMdha jana jAti thakI; guNahIna kyama vaMdAya? te sAdhu nathI, zrAvaka nathI. ra7. caMdami tavasAvaNNA sIlaM ca guNaM ca vaMbhaceraM ca / siddhigamaNaM ca tesiM sammatteNa suddhabhAveNa // 28 // sabhyatvasaMyuta zuddhabhAve vaMdu chuM munirAjane, tasa brahmacarya, suzIlane, guNane tathA zivagamanane. 28. 1 zivagamana =ekSaprApti causahi camarasahio cautIsahi aisaehiM saMjutto / aNavarabahusattahio kammakkhayakAraNaNimitto // 29 // cosaTha camara saMyukta ne cotrIsa atizaya yukta je, bahujIvahitakara satata, karmavinAzakAraNa-hetu che. ra9. NANeNa daMsaNeNa ya taveNa cariyeNa saMjamaguNeNa / cauhi pi samAjoge mokkho jiNasAsaNe diho // 30 // ' saMyama thakI, vA jJAna-darzana-caraNa-tapa che cAra je ' e cAra kerA yogathI, mukti kahI jinazAsane. 30. NANaM Narassa sAro sAro vi Narassa hoi sammattaM / sammattAo caraNaM caraNAo hoi NivyANaM // 31 // re! jJAna narane sAra che, sakhyatva narane sAra che " samyatvathI cAritra ne cAritrathI mukti lahe. 31.
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRta-zanaprAbhRta NANammi daMsaNammi ya taveNa carieNa smmshienn| / cauNhaM pi samAjoge siddhA jIvA Na saMdeho // 32 // daga-jJAnathI, sabhyatvayuta cAritrathI ne tapa thakI, , -e cAranA yoge jIvo siddhi vare, zaMkA nathI. 32. 1 daga-jJAna = darzana ane jJAna kallANaparaMparayA lahaMti jIvA vimuddhasammattaM / sammaiMsaNarayaNaM agdhedi murAsure loe // 33 // kalyANazreNI sAtha pAme jIva samakita zuddhane; sura-asura kerA lokamAM sakhyatvaratna pujAya che. 33. 1 kalyANazreNI = sukhonI para parA, vibhUtinI hAramALA laddhaNa ya maNuyattaM sahiyaM taha uttameNa gotteNa / laddhaNa ya sammataM akkhayasokkhaM ca lahadi mokkhaM ca // 34 // re! gotra uttamathI sahita manuSatvane jIva pAmIne, saMprApta karI samyatva, akSaya saukhya ne mukti lahe. 34. 1 manuSatva = manuSyapaNu , viharadi jAva jiNido sahasaSTasulakkhaNehiM saMjutto / cautIsaaisayajudo sA paDimA thAvarA bhaNiyA // 35 // cotrIsa atizayayukta, aSTa sahastra lakSaNadharapaNe jinacaMdra vihare jyAM lagI, te biba sthAvara ukta che. 3pa. 1 aSTa sahastra = eka hajAra ne ATha 2 biba = pratimA
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ pica paramAgama vArasavihatavajuttA kammaM khaviUNa vihivaleNaM saM / vosaTTacattadehA NivvANamaNuttaraM pattA // 36 // 'dvAdaza tape saMyukta, nija karmo khapAvI vidhibaLe, vyutsargathI tanane tajI, pAmyA anuttama mokSane. 36. 1. dvAdaza =bAra 2 vyutsargathI (zarIra pratye) pUrNa upekSApUrvaka 3 anuttama = sarvottama
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka 2. sUtraprAbhUta arahaMtabhAsiyatthaM gaNaharadevehiM gaMthiyaM samma / muttatthamaggaNathaM savaNA sAhaMti paramatthaM // 1 // ahaMtabhASita-arthamaya, gaNadharasuviracita sUtra che; sUtrArthanA kazAdhana vaDe sAdhe zramaNa paramArthane. 1. 1. satrArtha = sUtrenA artha. 2 gelana = zodhavu-bejavuM te muttammi naM mudiSTaM AiriyaparaMpareNa maggeNa / gAUNa duviha suttaM vadi sivamagge jo bhanyo // 2 // sUtre sudarzita jeha, te *sUrigaNuparaMpara mArgathI jANa dvidhA, zivapaMtha vate jIva je te bhavya che. 2. 1. sudazita =sArI rIte darzAvavAmAM-kahevAmAM Avela 2 sUrigaNapara para mArga = AcAryonI para parAmaya mArga 3 didhA = (zabdathI ane arthathI--ema) be prakAre muttaM hi jANamANo bhavassa bhavaNAsaNaM ca so kuNadi / sUI jahA asuttA NAsadi sutte sahA No vi // 3 // sUtrajJa jIva kare vinaSTa bhavo taNu utpAdane; vAya soya asUtra, soya sasUtra nahi khavAya che; 3. 1 sUrajJa = zAstrane jANanAra 2 asUtra = derA vinAnI,
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ sto i pa paramAgama puriso vi jo samuttoNa viNAsai so gao vi saMsAre / sacceyaNapaJcakkhaM NAsadi taM so adissamANo vi // 4 // AtmAya tema 'sasUtra nahi khavAya, he bhavamAM bhale; adaSTa paNa te svAnubhavapratyakSathI bhavane haNe. 4. 1 sasUtra = zAstrane jANanAra 2 adaSTa paNa = dekhAte nahi hevA chatA (arthAta IdithI nahi jaNAto hovA chatA). muttatthaM jiNabhaNiyaM jIvAjIvAdibahuvihaM atthaM / heyAheyaM ca tahA jo jANai so hu sahiTThI // 5 // jinasUtramAM bhAkhela jIva-ajIva Adi padArthane heyatva-aNaheyatva saha jANe, sudaSTi teha che. pa. jaM suttaM jiNauttaM vavahAro taha ya jANa paramattho / taM jANiUNa joI lahai muhaM khavai malapuMjaM // 6 // jina-ukta che je sUtra te vyavahAra ne paramArtha che; te jANI yogI saukhyane pAme, dahe maLapuMjane. '6. muttatthapayaviNaho micchAdiTThI hu so muNeyaco / kheDe vi Na kAya pANippattaM sacelassa / / 7 / / sUtrArtha padathI bhraSTa che te jIva mithyAdaSTi che; karapAtrabhejana ramatamAMya na yogya hoya chesalane. 7. 1 savArthapada = sUtronA artho ane pade 2 karapAtrabhojana = hAtharUpI pAtramA bhejana karavuM te 3. sacela = vastrasahita.
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprANata--sUtrAbhUta [ 381 hariharatullo vi Naro saggaM gacchei ei bhavakoDI | taha viNa pAvar3a siddhiM saMsArattho puNo bhaNido // 8 // 'haritulya ho paae| svarga pAme, aTi Ti lave labhe, bhe| siddhi nava yAbhe, rahe saMsArasthita -- mAgama uhe. 8. 1. hari = nAgayAzu ukiTasIhacariyaM vahupariyammo ya garuyabhAro ya / jo viharai sacchaMda pAvaM gacchedi hodi micchataM // 9 // svacchaMda varte teha pAme pApane mithyAtvane, gurubhAradhara, utkRSTa siMhacaritra, bahutapakara bhale. 9. NiccelapANipattaM uvaiddhaM paramajiNavariMdehiM / ekko vi mokkhamaggo sesA ya amaggayA savve // 10 // nizcala-karapAtratva paramajinendrathI upadiSTa che; te eka muktimArga che ne zeSa sa` amA che. 10. 1 niAla-karapAtratva = vajrahitapaNu ane hAtharUpI pAtramAM bhAjana karavApaNu jo saMjamesu sahio AraMbhapariggahesu virao vi / so hoi caMdaNIo sasurAsuramANuse loe // 11 // AraMbharigrahavirata che, je jIva sayamayukta ne te deva-dAnava-mAnaveAnA leAkayamAM vadhu che. 11. je vAvIsaparIsaha sahaMti sattIsaehiM saMjuttA / te hoMti vaMdaNIyA kammakkhayaNijjarAsAhU // 12 //
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ 392 ] paMca paramAgama bAvIza pariSahane sahe che, 'zaktizatasayukta je, te kama kSaya ne nija rAmAM nipuNa muni vaMdya che. 12. 1. zaktizata - sekaDA zakti. avasesA je liMgI daMsaNaNANeNa samma saMjuttA / veleNa ya parigahiyA te bhaNiyA icchaNijjA ya // 13 // avazeSa liMgI jeha samyak jJAna-darzanayukta che ne vastra dhAre jeha, te che yAgya icchAkArane. 13. 1. avazeSa = bAkInA (arthAt muni sivAyanA ) icchAyAramahatthaM suttaThio jo hu chaMDae kammaM / ThANe dviyasammattaM paraloyasuhaMkaro hodi // 14 // 'sUtrastha samyagdaSTiyuta je jIva cheDe kane, 28 icchAmiyAgya padastha te paralAkagata sukhane lahe. 14. 1 sUtrastha = zAstrAne jANanAra ane yathAzakti tadanusAra vanAra. 26 pugami yeAgya - icchAkArane yeAgya 3 pakSya = pratimAdhArI aha puNa appA Nicchadi dhammAI karei NiravasesAI / taha viNa pAvadi siddhiM saMsArattho puNo bhaNido // 15 // paNa Atmane icchA vinA dharmAM azeSa kare bhale, tApaNa lahe nahi siddhine, bhavamAM bhame--Agama kahe. 1pa. eeNa kAraNeNa yataM appA saha tiviheNa / jeNa ya laheha mokkhaM taM jANijjaha pamatteNa // 16 //
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAmRta--sUtraprAkRta [ 393 A kAraNe te AtmanI trividhe tame zraddhA karo, te Atmane jANA prayatna, muktine jethI vara. 16. vAlagga koDimettaM parigahagahaNaM Na hor3a sAhUNaM / bhuMjer3a pANipatte diNNaNaM ikkaThANammi // 17 // re! hoya nahi 'khAlAgranI aNImAtra parigraha sAdhune: karapAtramAM paradatta bhAjana eka sthAna viSe kare. 17. 1 AlAya = vALanI TAya. jahajAyasvasariso tiltusametaM Na gihadi hatthe / jaDa ler3a appabahuyaM tatto puNa jAi NiggodaM // 18 // janmyA pramANe rUpa, 'talatuSamAtra karamAM nava grahe, thADuMghaNuM paNa be grahe teA prApta thAya nigeAdane, 18, 1. talatupamAtra = talanA pheAtA jeTaluM paNa jassa pariggahagahaNaM appaM bahuyaM ca havai liMgassa / so garahiu jiNavayaNe parigaharahio NirAyAro // 19 // re! hoya bahu yA alpa parigraha sAdhune jenA mate, te niMdya che; jinavacanamA muni niSparigraha hoya che. 19. paMcamaddavyayajutto tihiM guttihiM jo sa saMjado ho / NiggaMthamokkhamaggo so hodi hu vaMdaNijjo ya // 20 // traNa guti, paMca mahAvrate je yukta, sayata teha che; nigraMtha muktimArga che te; te kharekhara vat che, 20,
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 ] paMca paramAgama duiyaM ca utta liMga ukiTaM avarasAvayANaM ca / mikkhaM bhamei patte samidIbhAseNa moNeNa // 21 // bIjuM kahyuM che liMga uttama zrAvakanuM zAsane te vAsamiti vA maunayukta sapAtra bhikSATana kare. 21. 1 vAksamiti = vacana samiti liMgaM itthINa havadi bhuMjai piMDaM sueyakAlammi / ajjiya vi ekavatthA vatthAvaraNeNa muMjedi // 22 // che liMga eka strIo taNuM, ekAzanI te hoya che, AryAya eka dhare vasana, vastrAvRtA bhojana kare. rara. 1 ekAzanI = eka vakhata bhajana karanAra 2 vasana =vastra Na vi sijjhadi vatthadharo jiNasAsaNe jai vi hoi titthyro| Naggo vimokkhamaggo sesA ummaggayA savve // 23 // nahi vastradhara siddhi lahe, te heya tIrthakara bhale; basa nagna muktimAga che, bAkI badhA unmArga che. 23. liMgammi ya itthINaM thaNaMtare NAhikakkhadesesu / , bhaNio suhumo kAo tAsiM kaha hoi pavvajjA // 24 // strIne stananI pAsa, kale, yonimAM, nAbhi viSe, bahu sUkSma jIva kahela che, kyama heya dIkSA temane? ra4. jai IsaNeNa muddhA uttA maggeNa sAci saMjuttA / , ghoraM cariya carittaM itthIsa Na pancayA bhaNiyA // 25 //
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhUta-sUtraprAkRta [ 395 je hoya darzanazuddha to teneya mArgayutA kahI; che caraNa ghara care chatAM strIne nathI dIkSA kahI. 25. 1 mArgathatA = mArgathI saMta. cittAsohi Na tesi dillaM bhAvaM tahA sahAveNa / vijadi mAsA tersi itthIsu Na'saMkayA jhANaM // 26 // manazuddhi pUrInanArIne, pariNAma zithila svabhAvathI, vaLI hoya mAsika dharma, strIne dhyAna nahi niHzaMkathI ra6. gAheNa appagAhA samuhasalile sacelaattheNa / icchA jAhu NiyattA tAha NiyattAI samvadukkhAI // 27 // 'paTazuddhimAtra samudrajalavata grAhya paNa alpa ja grahe, IcchA nivata jemane, dukha sau nivAryAM temane. ra7. 1. pazuddhimAtra= vastra dhevA pUratu Du ja
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 3. cAritrAbhUta sacaNhu savvadaMsI NimmohA vIyarAya parameTTI / caMdittu tijagavaMdA arahaMtA bhavvanIvahiM // 1 // NANaM dasaNa sammaM cArittaM sohikAraNaM tesiM / mokkhArAhaNaheuM cArittaM pAhuDaM vocche // 2 // sarvajJa che, parameSThI che, nirmoha ne vItarAga che, te trijagavaMdita, bhavyapUjita ahaMtAne vaMdIne; 1. bhAkhIza huM cAritraprAbhUta mokSane ArAdhavA, je hetu che sujJAna-daga-cAritra kerI guddhimAM. 2. jaM jANai taM gANaM jaM pecchai taM ca saNaM bhaNiyaM / NANassa picchiyassa ya samavaNNA hoi cArittaM // 3 // je jANatuM te jJAna, dekhe teha darzana ukta che; ne jJAna-darzananA samAyoge sucArita hoya che. 3. 1 sucArita =samyakSyAritra ee tiNNi vi bhAvA havaMti jIvassa akkhayAmeyA / tirha pi sohaNatthe jiNabhaNiyaM duviha cArittaM // 4 //
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhUta-cAritraprAbhUta 397 A bhAva traNa AtmA taNA avinAza tema ameya che; e bhAvatrayanI zuddhi ane dvividha caraNa jinokti che. 4. 1. ameya =amApa jiNaNANadihisuddhaM paDhamaM sammattacaraNacArittaM / vidiyaM saMjamacaraNaM jiNaNANasadesiyaM taM pi // 5 // samyakatvacaraNuM che prathama, jinajJAnadarzanazuddha je; bIjuM carita saMyamacaraNa, jinAjJAnabhASita teya che. pa. evaM ciya NAUNa ya sambe micchattadosa saMkAi / parihara sammattamalA jiNabhaNiyA tivihajoeNa // 6 // Ima jANIne cheDo trividha yoge sakaLa zaMkAdine, -mithyAtvamaya doSa tathA samyaktvamaLa jina-uktane. 6. NissaMkiya NikaMkhiya NinvidigiMchA amRDhadiTThI ya / uvagRhaNa ThidikaraNaM vacchalla pahAvaNA ya te aTu // 7 // niHzaMkatA. ni:kAMkSa, nirvicikitsa. avimUDhatva ne upagRhana. citi. vAtsalyabhAva, prabhAvanA-guNa aSTa che. 7. taM ceva guNavisuddhaM jiNasammattaM sumukkhaThANAe / jaM carai NANajutaM paharma sammattacaraNacArittaM // 8 // te aSTaguNasuvizuddha jinasamyatvane-zivahetune AcaravuM jJAna sameta, te samyakatvacaraNa caritra che. 8. 1. aSTaguNasuvizuddha =ATha guNethI nirmaLa 2 zivahetu=mekSanuM kAraNa
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaida ] pI paramadhAme sammattacaraNamuddhA saMjamacaraNassa jai va supasiddhA / / NANI amUDhadiTThI acire pAvaMti NivyANaM // 9 // sakhyatvacaraNavizuddha ne niSpannasaMyamacaraNa je, nirvANane acire vare avimUDhadaSTi jJAnIo. 9. sammattacaraNabhaTThA saMjamacaraNaM carati je vi NarA / aNNANaNANamUDhA taha vi Na pAvaMti NivANaM // 10 // samyakatvacaraNavihIna che. saMyamacaraNa jana Acare, topaNa lahe nahi muktine 'ajJAnajJAnavimUDha e 10 1 ajJAnajJAnavimUDha = anAnatatva ane jJAnatatvane bheda nahi jANanArA vacchallaM viNaeNa ya aNukaMpAe sudANadacchAe / maggaguNasaMsaNAe avagRhaNa rakkhaNAe ya // 11 // eehi lakkhaNehi ya lakkhijai ajjavehiM bhAvehiM / jIvo ArAhato jiNasammattaM amoheNa // 12 // vAtsalya-vinaya thakI, sudAne dakSa anukaMpA thakI, vaLI mArgaguNaratavanA thakI, upagRhanane ritikaraNathI; - A lakSaNothI tema AvabhAvathI lakSAya che. vaha jinasamyaktvane ArAdhanAro jIva je. 12. 1 mArgaguNastavanA = nirmatha mArganA guNanI prazaMsA. 2 ArjavabhAva saraLa pariNAma 3. lakSAya = oLakhAya
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRta-cAritraprAkRta [ 39 ucchAhabhAvaNAsaMpasaMsasevA kudaMsaNe saddhA / aNNANamohamagge kuvaMto jahadi jiNasammaM // 13 // ajJAnamohapa kumatamAM bhAvanA, utsAha ne zraddhA, 2tavana, sapA 42, te to sabhyastvane. 17. ucchAhabhAvaNAsaMpasaMsasevA sudaMsaNe saddhA / Na jahadi jiNasammattaM kuvvaMto NANamaggeNa // 14 // sadarzane utsAha, zraddhA, bhAvanA, sevA ane stuti jJAnamArgathI je kare, choDena jinasabhyatvane. 14. aNNANaM micchattaM vajaha NANe visuddhasammatte / aha mohaM sAraMbhaM parihara dhamme ahiMsAe // 15 // ajJAnane mithyAtva taja, lahI jJAna, samati zuddhane; vaLI meha taja 'sAraMbha tu, lahIne ahiMsAdharmane. 15. 1 sAra bha = Ara bhayukta paJcajja saMgacAe payaha sutave susaMjame bhAve / hoi muvisuddhajhANaM Nimmohe vIyarAyatte // 16 // nirasaMga kahI dIkSA, pravarta susaMyama, sattapa viSe; nirmoha vItarAgatva hotAM dhyAna nirmaLa hoya che. 16. micchAdasaNamagge maliNe aNNANamohadosehiM / vajhaMti mUDhajIvA micchattA buddhidoseNa // 17 //
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 400 ] paca paramAgama je vartatA ajJAnamohamale malina miyAmate, te mUDhajIva mithyAtva ne manidoSathI baMdhAya che. 17. 1. ajJAnamehamale malina = ajJAna ane mohanA doSo vaDe malina. sammahasaNa passadi jANadi NANeNa davyapajjAyA / sammeNa ya sahadi ya pariharadi carittaje dose // 18 // dekhe darazathI, jJAnathI jANe darava-paryAyane, sabhyatvathI zraddhA kare, cAritrado parihare. 18. ee tiNi vi bhAvA havaMti jIvassa moharahiyassa | NiyaguNamArAhato acireNa ya kamma pariharai // 19 // re! hoya che bhAve traNe A, mahavirahita jIvane; nija AtmaguNa ArAdhato te karmane acire taje. 19 1 acire= apa kALamAM saMkhijjamasaMkhijjaguNaM ca saMsArimerumettA NaM / sammattamaNucaraMtA kareMti dukkhakkhayaM dhIrA // 20 // saMsArasImita nirjarA aNusaMkhya-saMkhyaguNI kare, samyaktva AcaranAra dhIrA du:khanA kSayane kare. 20. -duvihaM saMjamacaraNaM sAyA taha have NirAyAraM / sAyAraM saggathaM pariggahA rahiya khalu NirAyAraM // 21 // sAgAra aNu-AgAra ema dvibheda saMcamacaraNa che sAgAra che sagraMtha, aNaAgAra parigraharahita che. 21,
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ ASTAmRta-vAritrAmRta [40 dasaNa vaya sAmAiya posaha sacittarAyabhatte ya / " baMbhAraMbhapariggaha aNumaNa uhiTa desavirado yaM // 32 // zana, prata, sAmAthi, patha, santhina, 'nizibhuti ne vaLI brahma ne AraMbha Adika dezaviratirasthAna che. ra2. 2 nizibhakti =rAtribhejanAtyAga paMceva gunbayAI guNabbayAI havaMti taha tiNNi / sikkhAvaya cattAri ya saMjamacaraNaM ca sAyAraM // 23 // aNuvrata kahyAM che pAMca ne traNa guNavrata nirdiSTa che, zikSApratI cha yAra;-- sayabhanyara sAgAra che. 23. thUle tasakAyabahe thUle moSe adattathUle ya / parihAro paramahilA pariggahAraMbhaparimANaM // 24 // tyAM sthUla trasahiMsA-asatya-adattanA, paranArInA parihArane, AraMbhaparigrahamAnane aNuvrata kahyAM. 24. disividisimANa paDhama aNatthadaMDassa vajjaNaM bidiyaM / bhogopabhogaparimA iyameva guNavaMyA tiNNei || 25 // dizavidizagati-parimANa hoya, anarthadaMDa parityaje, bhogapabhoga taNuM kare parimANa,-guNavrata traNya che. rapa. sAmAiyaM ca paDhamaM vidiyaM ca taheva posahaM bhaNiyaM / taiyaM ca atihipujjaM cauttha sallehaNA aMte // 26 //
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 402 ] paMca paramAgama sAmAyika, vrata zreSadha, atithi taNI pUjA ane aMte kare sallekhanA-zikSAvrato e cAra che. ra6. evaM sAvayadhamma saMjamacaraNaM udesiyaM sayalaM / yuddha saMnapara varUne sAruM che !! 27 / zrAvakadharamarUpa dezasaMcamacaraNa bhAkhyuM e rIte; yatidharma-Atmaka pUrNasaMyamacaraNa zuddha kahuM have. ra7. paMceMdiyasaMvaraNaM paMca bayA paMcarvisakiriyAsu / paMca samidi taya guttI saMjamacaraNaM NarAyAraM / / 28 / / paMcenidrAsaMvara, pAMca vrata paccIzakriyAsaMbaddha che, vaLI pAMcasamiti,trigupti--aNu-AgAra saMcamacaraNa che. amaNuNNe ya maNuNNe sajIvadambe ajIvadanve ya / Na karedi rAyadose paMceMdiyasaMvaro bhaNio // 29 // sumanojJa ne amanojJa jIva-achavadravyone viSe karavA na rAgavirodha te paMcendrisaMvara ukta che. ra9. 1. rAgavidha =rAgadeva hiMsAvirai ahiMsA asaJcaviraI adattaviraI ya / turiyaM avaMbhaviraI paMcama saMgammi viraI ya // 30 // hisAvirAma, asatya tema adattathI viramaNa ane abrahmaviramaNa, saMgaviramaNa - mahAvrata pAMca e. 30.
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRta-cAritraprAbhRta 403 sAIti mahallA AyariyaM ja mahallapumvehi / jaM ca mahallANi tado mahanbayAI taheyAI // 31 // moTA puruSa sAthe, pUrava moTA janoe AryA, svayameva vaLI moTAM ja che. tethI mahAvrata te TharyA. 31. kyaguttI maNaguttI iriyAsamidI mudANaNikkhevo / avaloyabhoyaNAe ahiMsae bhAvaNA hoti // 32 // mana-vacanaguti, gamanasamiti, sudAnanikSepaNuM ane avalokIne bhejana-ahiMsAbhAvanA e pAMca che. 3ra. kohabhayahAsalohA mohA vivarIyabhAvaNA ceva / vidiyassa bhAvaNAe e paMceva ya tahA hoti // 33 // je kedha, bhayane hAsya tema ja lobha-moha-kubhAva che, tenA viparyayabhAva te che bhAvanA bIjA vrata. 33. 1 viparyayabhAva= viparIta bhAva. muNNAyAraNivAso vimociyAvAsa jaM parodhaM ca / esaNasuddhisauttaM sAhammIsaMvisaMvAdo // 34 // sUnA agara to tyakta sthAne vAsa, para-uparodha nA, AhAra eSaNazuddhiyuta, sAdharmI saha vikhavAda nA. 34. 1 para-uparAdha nA = bIjAne naDatara thAya ema na rahevuM te. mahilAloyaNapuvaraisaraNasaMsattvasahivikahAhiM / puTTiyarasehiM virao bhAvaNa paMcAvi turiyammi // 35 //
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 ] paca paramAgama mahilAnirIkSaNa-pUrvaratismRti-nikaTavAsa, 'triyAkathA, pauSTika rasothI virati-te vrata turyanI che bhAvanA. 35. 1 triyAkyA gIthA 2 turya =caturtha apariggaha samaNuNNesu sahaparisarasarUvagaMdhesu / rAyaghosAINaM parihAro bhAvaNA hoti // 36 // manahara-amanahara sparza-rasa-rUpa-gaMdha tema ja zabdamAM karavA na rAgavirodha, vrata paMcama taNI e bhAvanA. 36. iriyA bhAsA esaNa jA sA AdANa ceva Nikkhevo / saMjamasohiNimitte khaMti jiNA paMca samidIo // 37 // i, subhASA, eSaNa, AdAna ne nikSepa e, saMyama taNI zuddhi nimitte samiti pAMca jine kahe. 37. mavvajaNavohaNatthaM jiNamagge jiNavarehi, jaha bhaNiyaM / NANaM NANasarUvaM appANaM taM biyANehi // 38 // re! 'bhavyajanabedhArtha jinamArge kahyuM jina je rIte, te rIta jANe jJAna ne jJAnAtma AtmAne tame. 38. 1 bhavyajanabedhArtha = bhavyajanone bedhavA mATe 2 jJAnAtma=jJAnasvarUpa jIvAjIvavibhattI jo jANai so havei saNNANI / rAyAdidosarahio jiNasAsaNe mokkhamaggo ti // 39 //
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRta-cAritrAbhUta karyuM je jANato jIva-achavanA suvibhAgane, sadUjJAnI te rAgAdivirahita thAya che--jinazAsane zivamAga je. 39. dasaNaNANacaritaM tiNNi vi jANeha paramasaddhAe / jaM jANiUNa joI ahareNa lahaMti NivvANaM // 40 // daga, jJAna ne cAritra-traNa jANo parama zraddhA vaDe, je jANIne yogIjane nirvANune acire vare. 40. pIUNa NANasalilaM NimmalamuvisuddhabhAvasaMjuttA / hoMti sivAlayavAsI tihuvaNacUDAmaNI siddhA // 41 // je jJAnajaLa pIne lahe suvizuddha nirmaLa pariNati, zivadhAmavAsI siddha thAya--trilokanA cUDAmaNi. 41. NANaguNehi vihINA Na lahaMte te suicchiyaM lAI / iya gAuM guNadosaM taM saNNANaM viyANehi // 42 // je jJAnaguNathI rahita, te pAme na lAbha su-ISTane guNadoSa jANI e rIte, sadbhajJAnane jANe tame. 4ra. cArittasamArUDho appAmu paraM Na Ihae NANI / pAvai aireNa muhaM aNovamaM jANa Nicchayado // 43 // jJAnI caritrArUDha thaI nija AtmamAM para navA cahe, acire lahe zivasaukhya anupama ema jANe nizcaye. 43. evaM saMkheveNa ya bhaNiyaM NANeNa vIyarAeNa / sammattasaMjamAsayaduNhaM pi udesiyaM caraNaM // 44 //
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 ra paMca paramAgama vItarAgadeve jJAnathI samyaktva-saMyama-Azraye je caraNa bhAkhyuM, te kahyuM sakSepathI ahIM A rIte. 44. bhAveha bhAvasuddhaM phuDa raiyaM caraNapAhuDaM ceva / lahu caugar3a caiUNaM aireNa'puNanbhavA hoha // 45 // bhAvA vimaLa bhAve caraNaprAkRta suviracita spaSTa je, cheADI catuti zIghra pAmo mekSa zAzrvatane tame. 45.
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ Duo Duo Duo Duo Duo Duo Duo Duo Duo Duo Duo Duo Duo Duo Duo Xue Xue Quan Xue Xue Xue 6 ka. badhaprAbhRta ******** bahusatthaatthajANe saMjamasammattamuddhatavayaraNe / vaMdittA Ayarie kasAyamalavajjideM suddhe // 1 // sayalajaNavohaNatthaM jiNamagge jiNavarehiM jahabhaNiyaM / vocchAmi samAseNaM chakkAyamuhaMkaraM muNaha // 2 // zAstrArtha bahu jANe, sudagasaMyamavimaLa tapa Acare, 2alidzSAya, vizuddha cha, ta zizune bahAna; 1. SaSkAyasukhakara kathana karuM saMkSepathI, suNajo tame, je sarvajanabadhAtha jinabhAge kahyuM che jinavare. ra. 1 sudagasayamavimaLa tapa=samyagdarzana ne sayamathI zuddha evuM tapa 2 varjitakaSAya = kapAyarahita 3., sUriMga = mAyAni samUha AyadaNaM cediharaM jiNapaDimA daMsaNaM ca jiNavivaM / bhaNiyaM suvIyarAyaM jiNamuddA NANamAdatyaM // 3 // arahateNa sudiSTaM jaM devaM titvamiha ya arahaMtaM / pAvaja guNavisuddhA iya NAyavvA jahAkamaso // 4 //
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408 ] paca paramAgama je Ayatana ne caityagRha, pratimA tathA darzana ane vItarAga jinanuM biba, jinamudrA, svahetuka jJAna je, 3, "ahaMtadezita deva, tema ja tIrtha, vaLI ahata ne *guNazuddha pravrayA yathAkramazaH ahIM jJAtavya che. 4. 1 ahaMtadezita = ahaMtabhagavAne kahela 2 guNazuddha pravajyA = guNathI zuddha evI dIkSA maNavayaNakAyadavA AyattA jassa iMdiyA visayA / AyadaNaM jiNamagge NiTi saMjayaM khvaM // 5 // Ayatta che mana-vacana-kAyA IndriviSayo jehane, te saMyamInuM rUpa bhAyuM Ayatana jinazAsane. 5. 1 Ayatta = AdhIna, vazIbhUta mayarAyadosa moho koho loho ya jassa AyattA / paMcamahavvayadhArI AyadaNaM maharisI bhaNiyaM // 6 // Ayatta jasa mada-krodha-lobha vimeha-rAga-virodha che, RSivarya paMcamahAvratI te Ayatana nirdiSTa che. 6. siddhaM jassa sadatthaM visuddhajhANassa NANajuttassa / siddhAyadaNaM suddhaM muNivaravasahasma muNidatthaM // 7 // suvizuddhadhyAnI, jJAnayuta, jene susiddha sadartha che, munivaravRSabha te maLarahita siddhAyatana viditAtha che. 7. 1 sadaI =sata artha 2. viditArtha = je samasta padArthone jANe che evuM
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRta-prAkRta 408 buddhaM jaM vohaMto appANaM cedayAI aNNaM ca / paMcamahanvayamuddhaM NANamayaM jANa cediharaM // 8 // vAtmA-parAtmA-anyane je jANatAM jJAna ja rahe, che caiityagRha, te jJAnamUrti, zuddha paMcamahAvate. 8. ceiya baMdhaM mokkhaM dukkhaM sukkhaM ca appayaM tassa / ceiharaM jiNamagge chakkAyahiyaMkaraM bhaNiyaM // 9 // cetana ravayaM, sukha-duHkha-baMdhana-mokSa jene "alpa che, paTTAyahitakara teha bhAkhyuM tyagRha jinazAsane. 9. 1 alpa =gauNa saparA jaMgamadehA daMsaNaNANeNa suddhacaraNANaM / NigaMthavIyarAyA jiNamagge erisA paDimA // 10 // daga-jJAna-nirmaLacaraNadharanI bhinna jaMgama kAya je, -nigraMtha ne vItarAga, te pratimA kahI jinazAsane. 10. jaM caradi suddhacaraNaM jANai picchei suddhasammattaM / sA hoi baMdaNIyA NiggaMthA saMjadA paDimA // 11 // jANe-jue nirmaLa sudaga saha, caraNa nirmaLa Acare, te vaMdanIya nigraMtha-sa yatarUpa pratimA jANaje. 11. 1 sudaga =samyagdarzana
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ 410 ] paca paramAgama dasaNaaNataNANaM- aNaMtavIriya aNaMtasukkhA- ya / sAsayamukkha adehA mukkA kammaTTavaMdhehi // 12 // niruvamamacalamakhohA NimmiviyA jaMgameNa rUveNa / siddhaTThANammi ThiyA cosarapaDimA dhuvA siddhA // 13 // 'ni:sIma darzana-jJAna ne sukha-vIrya varte jemane, zAzvata sukhI, azarIra ne karmASTabaMdhavimukta je1ra. akSobha- nimama-acala-dhruva, utpanna jaMgama rUpathI, te siddha siddhisthAnasthita vyutsargapratimA jANavI. 13. 1 nigama = anata 2 vyutsargapratimA =kAyetsargamaya pratimA daMsei moksamaggaM sammattaM saMjamaM sudhammaM ca / NiggaMthaM NANamayaM jiNamagge daMsaNaM bhaNiyaM // 14 // darzAvatuM saMyama-sudaga-saddharmarUpa, nigraMtha ne 'jJAnAtma muktimArga, te darzana karyuM jinazAsane. 14. 1. jJAnAtma =jJAnamaya jaha phullaM gaMdhamayaM bhavadi hu khIraM sa ghiyamayaM cAvi / taha dasaNaM hi sammaM NANamayaM hoi ruvatthaM // 15 // jyama phUla hoya sugaMdhamaya ne dUdha dhRtamaya hoya che, -rUpastha darzana hoya samyajJAnamaya evI rIte. 15 jiNaviMbaM NANamayaM saMjamasuddhaM suvIyarAyaM ca / jaM dei diksasikkhA kammakkhayakAraNe suddhA // 16 //
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRpAmRta..mAdhaprAkRta TwiE jinarmiU che, je jJAnamaya, vItarAga, saMyamazuddha che, dIkSA tathA zikSA karamakSayahetu Ape zuddha je. 16. d tassa ya karaha paNAmaM savvaM pujjaM ca viSaya vacchallaM / jassa ya daMsaNa gANaM asthi dhuvaM ceyaNAbhAvo // 17 // - tenI karo pUjA, vinaya-vAtsalya-praNamana tehane, jene sunizcita jJAna, darzana, cetanApariNAma che. 17. tavavayaguNehiM suddho jANadi picche suddhasammattaM / arahaMtamudda esA dAyArI dikkhasikkhA ya // 18 // tapatrataguNAthI zuddha, ni`La sudaga saha jANe-jjue, dIkSA-suzikSAdAyinI ahaM tamudrA che. 18. teha disaMjama muddAe iMdiyamuddA kasAyadidamuddA | muddA iha NANAMe jiNamuddA erisA bhaNiyA // 19 // 2 indriya-kaSAyanirodhamaya mudrA sudaDhasayamamayI, ~~A ukta mudrA jJAnathI niSpanna, jinamudrA kahI. 19. saMjama saMjuttassaya sujhANajoyassa mokkhamaggassa / pANeNa lahadi laksaM tamhA NANaM ca NAyantraM // 20 // sayamasahita savrUdhyAnayogya vimuktipacanA lakSyane pAmI zake che jJAnathI jIva, tethI te jJAnavyu che. 20.
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ paca paramAgamAM jaha Navi lahadi hu lakkhaM rahio kaMDasa vejjhyvihiinno| taha Navi lakkhadi lakkhaM aNNANI mokkhamaggassa // 21 // 'zara-ajJa vedhya-ajANa jema kare na prApta nizAnane, ajJAnI tema kare na lakSita mokSapathanA lakSyane. 21. 1 zara-ajJa =bANavidyAne ajANa 2. ve-ajANa = nizAna badhI ajANa NANaM purisassa havadi lahadi supuriso vi vinnysNjutto| NANeNa lahadi lakkhaM lakkhaMto mokkhamaggassa // 22 // re! jJAna narane thAya che te, sujana tema vinItane; te jJAnathI, karI lakSa, pAme mekSapathanA lakSyane. 22. maidhaNuhaM jassa thiraM mudaguNa bANA sutthi rayaNattaM / paramatthaSaddhalakkho gavi cukkadi mokkhamaggassa // 23 // mati cApa thira, zrata dorI, jene ratnatraya zubha bANa che, paramArtha jenuM lakSya che, te mokSamArge nava cUke. 23. 1. cApa = dhanuSya 2 zubha =sAru so devo jo atthaM dhammaM kAmaM mudei NANaM ca / so dei jassa asthi hu attho dhammo ya pavajA // 24 // te deva, je surIte dharamane artha, kAma, sujJAna de, te vastu de che te ja, jene dharma-dIkSA-artha che. 24.
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRta- prAbhRta karavuM dhammo dayAvimuddho paJcajA savasaMgaparicattA / devo vayagayamoho udayakaro bhanyajIvANaM // 25 // te dharma jeha dayAvimaLa. dIkSA parigrahamukta je, te deva je nirmoha che ne udaya bhavya taNe kare. ra5. vayasammattavimuddhe paMceMdiyasaMjade NirAvekkhe / NDAeu muNI titthe dikkhAsikkhAmuNhANeNa // 26 // vrata-sudaganirmaLa, IndriAsa yamayukta ne nirapekSa je, te tIrthamAM dIkSA-suzikSArUpa snAna kare, mune ! ra6. 1 nirapekSa = abhilASAhita. jaM NimmalaM sudhamma sammattaM saMjamaM tavaM gANaM / taM tityaM jiNamagge haver3a jadi saMtibhAveNa // 27 // nirmaLa sudarzana-tapacaraNa-saddharma-saMyama-jJAnane, je zAntabhAve yukta te, tIratha kahyuM jinazAsane. ra7. NAme ThavaNe hi ya saMdabve bhAve hi saguNapajjAyA / cauNAgadi saMpadime bhAvA bhAvaMti arahaMtaM // 28 // "abhidhAna-sthApana-dravya-bhAve, svIya guNaparyAyathI, ahaMta jANI zakAya che Agati-vana-saMpattithI. 28. 1 abhidhAna =nAma 2. svIya = pitAnA dasaNa aNaMta NANe mokkho NaTakammavaMdheNa / NirukhamaguNamAkhDho arahaMto eriso hoi // 29 //
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ *414] paMca paramAgama ' ni:sIma darzana-jJAna che, vasukha dhalayathI meAkSa che, nirupama guNe ArUDha che,----arhata AvA hoya che. 29. 1 ma = ATha jaravAhijammamaraNaM caugaTagamaNaM ca puNNapAvaM ca / haMtUNa dosakamme huu NANamayaM ca arahaMto // 30 // je puNya-pApa, jarA-janama-vyAdhi-maraNa, gatibhramaNa ne vaLI doSaka haNI thayA jJAnAtma, te aMta che. 30. guNaThANamaggaNehiM ya pajjattIpANajIvaThANehiM / ThAvaNa paMcavihehiM paNayavtrA arahapurisassa // 31 // che sthApanA ahatanI kavyU pAMca prakArathI, --'guNu', mAONA, paryApti tema ja prANa ne jIvaathAnathI. . ? 1 guNa * = guNasthAna terahame guNaThANe sajoikevaliya hor3a arahaMto / cautIsa aisayaguNA hA~ti hu tassadva paDihArA // 32 // // arhat sayAgIkevaLIjina terame guNasthAna che; ceAtrIza atizayayukta ne vasu prAtihA sameta che. 72. gai iMdiyaM ca kAe joe vee kasAya NANe ya / saMjama daMsaNa lesA bhaviyA sammatta saNi AhAre // 33 // ' gati-indri-kAye, cAga-veda-kaSAya-sa yama-jJAnamAM, daga-bhavya-lezyA-salI-samakita-AM'ramAM e thApavA. 37.
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhRtabAdhAbhUta [415 AhAro ya sarIro iMdiyamaNaANapANabhAsA ya / pajjattiguNasamiddho uttamadevo havai araho // 34 // sAhAra, ayA.ndri, zvAsAravAsa, bhASA, bhana tI, ahaMta uttama deva che samRddha par paryAptithI. 34. paMca vi iMdiyapANA maNavayakAraNa tiNNi valapANA / ANappANappANA AugapANeNa hoti daha pANA // 35 // IndriyamANe pAMca, traNa baLaprANa mana-vacakAyanA, be Ayu- zvAcchavAsaprANe,-prANa e dasa hoya tyAM. maNuyabhave paMciMdiya jIvahANesu hoi caudasame / eDhe guNagaNajutto guNamArUDho havai araho // 36 // mAnavabhave paMcendri tethI caudame jIvasthAna che; pUrvAsta guNagasta, 'gu'-mA38 zrI mahata cha. 36. jaravAhidukkharahiyaM AhAraNihAravajjiyaM vimalaM / siMhANa khela seo Natthi duguMchA ya doso ya // 37 // dasa pANA pajjattI aTThasahassA ya lakkhaNA bhaNiyA / gokhIrasaMkhadhavalaM maMsaM ruhiraM ca savvaMge // 38 // erisaguNehi savvaM aisayavaMtaM suparimalAmoyaM / orAliyaM ca kAyaM NAyavvaM arahapurisassa // 39 //
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ 416 ] paMca paramAgama vaNavyAdhi-duHkha jarA, ahAra-nihAravajita, vimaLa che, ajugupsatA, 'vaNanAsikAmaLa-zleSma-sveda, adoSa che: dasa prANa. par paryApti, aSTa-sahastra lakSaNa yukta che, sarvAga gIra-zaMkhatulya sudhavala mAMsa-rudhira che; 38. -AvA guNa sarvAga atizayavaMta. 'parimalahekatI, audArikI kAyA aho ! ahapuruSanI jANavI. 39. 1 ajugaNitA =jenA pratye juguNA na thAya evI 2 vaNanAsikAmaLada=nAkanA melathI, kaphathI ne pasevAthI rahita 3 sudhavala = La. 4. parimala =sugaMdha mayarAyaTosarahio kasAyamalajjio ya suvimuddho / cittapariNAmarahido kevalabhAve muNeyaco // 40 // madarAgadveSavihIna, tyaktakaSAyamaLa suvizuddha che, manapariNamanaparimukta kevaLabhAvasthita ahaMta che. 40. 1 tyaktazAmaLa = kAyamI rahita. 2. kevaLa =ele; nirbheLa; zuddha sammaiMsaNi passadi jANadi NANeNa dacapajjAyA / sammattaguNavimuddho bhAvo arahassa NAyaco // 41 // dekhe darazathI, jJAnathI jANe darava-paryAyane, samyaktvaguNasuvizuddha che-ahaMtane A bhAva che. 41. muNNahare taruTi ujjANe taha masANavAse vaa| giriguha girisihare vA bhImavaNe ahava vasite vA // 42 //
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhUta--mAdhaprAbhUta [ 417 savasAsattaM titthaM cacacaidAttayaM ca vRtterhi | jiNabhavaNaM aha vejyaM jiNamagge jiNavarA veMti // 43 // paMcamahavvayajuttA paMcidiyasaMjayA NirAvekkhA | sajjhAyajhANajuttA muNivaracasahA Niicchanti // 44 // muni zUnyagRha, tarutala vage, 'udyAna vA samazAnamAM, girika dare, girizikhara para, vikarALa vana vA vasatimA. 42. nijavaza zramaNanA vAsa, tIratha, zAstracaityAlaya ane jinabhavana muninAM lakSya che--jinavara kahe jinazAsane. 43. paMcendrisa yamavata, paMcamahAvratI, nirapekSa ne svAdhyAya-dhyAne yukta munivaravRSabha icche temane. 44. 1 udyAna = bagIcA 2 girDiM dara = parvatanI guDhDhA gihagaMthamohamukA bAvIsaparIsahA jiyakasAyA / pAvAraMbhavimukA pavvajjA erisA bhaNiyA // 45 // gRha-gra tha-mehavimukta che, pariSahajacI, akaSAya che, che mukta pApAraMbhathI, dIkSA kahI AvI jine. 45. bhaNaghaNNavatthadANaM hiraNNasayaNAsaNAi chattAi / kuddANaviraharahiyA pavvajjA erisA bhaNiyA // 46 // dhana-dhAnya-paTa, kaMcana-rajata, Asana-zayana, chatrAdinAM sarve kudAna vihIna che,--dIkSA kahI AvI jine 46, 2. kacana-rajata = sAnu -rUpu 1. puTa = vastra
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ 418 ] paMca paramAgama sattUmitte ya samA pasaMsaNiMdA aladdhiladdhisamA / taNakaNae samabhAvA panvajjA erisA bhaNiyA / / 47 // niMdA-prazaMsA, zatru-mitra, aladhine "labdhi viSe, tuNa-kaMcane samabhAva che,-dIkSA kahI AvI jine. 47 1. labdhi = lAbha uttamamajjhimagehe dArihe Isare NirAvekkhA / savvattha gihidapiMDA pavvajA erisA bhaNiyA // 48 // nidhana-sadhana ne ucca-madhyama sadana anapekSitapaNe sarvatra piMDa grahAya che,-dIkSA kahI AvI jine. 48 1 sadana = ghara. 2. piMDa = AhAra NiggaMthA NissaMgA NimmANAsA arAya NihosA / Nimmama NirahaMkArA pavvajjA erisA bhaNiyA / / 49 // nigraMtha ne niHsaMga, nirmAnAza. nirahaMkAra che. - nirma, arAga, adveSa che,-dIkSA kahI AvI jine. 89. 1. ninAza =mAna ne AzA rati NiNNehA NillohA NimmohA NibviyAra NikalasA / Ninmaya NirAsabhAvA pancajA erisA bhaNiyA // 50 // nisneha, nirbhaya, nirvikAra, akaluSane nirmoha che. AzArahita, nirlobha che-dIkSA kahI AvI jine pa0.
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhRta-prAbhUta jahajAyakhvasarisA avalaMbiyabhuya NirAuhA saMtA / parakiyaNilayaNivAsA pancajjA erisA bhaNiyA // 51 // jamyA pramANe rUpa, laMbitabhuja, nirAyudha, zAMta che, parakRta nilayamAM vAsa che,dIkSA kahI AvI jine. 51. 1 labitabhuja = nIce laTakatA hAthavALI 2 nirAyudha = zasrarahita 3 nilaya = raheThANa uvasamakhamadamajuttA sarIrasaMkAravajjiyA rukkhA / mayarAyadosarahiyA pancajjA erisA bhaNiyA // 52 // upazama-kSamA-damayukta, tanasaMskAravarjita rUkSa che, mada-rAga-dveSavihIna che,-dIkSA kahI AvI jine. para. 1 dama = Indriyanigraha 2 rUkSa = telamardana rahita vivarIyamUDhabhAvA paNaTTakammaTTha gaTThamicchattA / sammattaguNavimuddhA pavvajjA erisA bhaNiyA // 53 / / jyAM mUDhatA-mithyAtva nahi, jyAM karma aSTa vinaSTa che, samyaktvaguNathI zuddha che,-dIkSA kahI AvI jine. pa3. jiNamagge pavvajjA chahasaMhaNaNesu bhaNiya NiggaMthA / bhAvaMti bhavvapurisA kammakkhayakAraNe bhaNiyA // 54 // nigraMtha dIkSA che kahI SaTu saMhananamAM jinavare; bhavi puruSa bhAve tehane te karmakSayane hetu che. pa4.
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ '420] paMca paramAgama * tilatusamattaNimittasama vAhiragaMthasaMgaho Natthi / pavvajja havai esA jaha bhaNiyA savvadarasIhiM // 55 // talatuSapramANu na bAhya parigraha, rAga tatsama che nahIM; -AvI pravajyA hoya che sarvajinadeve kahI. pa5. uvasaggaparisahasahA NijjaNadese hi Nicca atthei / sila kaTe bhUmitale savve Aruhai savvattha // 56 // upasagapariSaha muni sahe, nirjana sthaLe nitya rahe, sarvatra kASTha, zilA ane bhUtala upara sthiti te kare. pa6. pasumahilasaMDhasaMga kusIlasaMga Na kuNai cikahAo / sajjhAyajhANajuttA pancajjA erisA bhaNiyA / / 57 / / strI-paTa-pazu-duHzAsanA nahi saga, nahi vidhyA re, svAdhyAya-yAne yukta cha,-dIkSA 4ii yAvI.ni. 57. 1 paDha =napusaka 2 duzIla = kuzIla jano tavavayaguNehiM suddhA saMjamasammattaguNavisuddhA ya / suddhA guNehi suddhA pavvajjA erisA bhaNiyA // 58 // tapavrataguNothI zuddha, saMyama-sudagaguNasuvizuddha che, che guNavizuddha,sunirmaLA dIkSA kahI AvI jine. 58. evaM AyattaNaguNapavvajjaMtA bahuvisuddhasammatte / / NiggaMthe jiNamagge saMkheveNaM jahAkhAdaM // 59 //
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhRta-prAkRta kara saMkSepamAM AyatanathI dIkSAMta bhAva ahIM kahyA, jyama zuddhasamyagdarazayuta nigraMtha jinapatha varNavyA 59. 1 dIkSAMta = pravajyA sudhInA rUvatthaM suddhatthaM jiNamagge jiNavarehiM jaha bhaNiyaM / bhannajaNavohaNatthaM chakkAyahiyaMkaraM uttaM // 60 // rUpastha suvizuddhArtha vana jinamathe jyama jina karyuM, tyama bhavyajanabodhana aratha SakA hitakara ahIM kahyuM. 60. 1 suvizuddhArtha = jemAM zuddha svarUpa kaheluM che evuM, tAtvika sahaviyAro huo bhAsAmuttesu jaM jiNe kahiyaM / so taha kahiyaM NAyaM sIseNa ya bhaddavAhussa // 61 // jinazyana bhASAsUtramaya zAbdika-vikArarUpe thayuM; te jANyuM ziSya bhadrabAhu taNuM ane ema ja kahyuM. 61. vArasaaMgaviyANaM caudasapucvaMgaviulavittharaNaM / suyaNANi bhavAhU gamayagurU bhayavao jayau // 62 / / "jasa bAdha dvAdaza aMgo, caudazapUraviratAro, jaya ho murtadhara bhadrabAhu gamaguru bhagavAnane. 62. 1 jasa=jemane 2 caudaza = cauda 3. zratadhara =zrutanAnI
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. bhAvamAta NamiNa jiNavariMde NarasurabhavadivaMdie siddhe / vocchAmi bhAvapAhuDamavasese saMjade sirasA // 1 // sura-asura-narapatibaMdha ninavara-indrane, zrI siddhane, muni zeSane zirasA namI kahuM bhAvaprAbhUta-zAsane. 1. bhAvo hi paDhamaliMgaM Na davvaliMgaM ca jANa paramatthaM / bhAvo kAraNabhUdo guNadosANaM jiNA veMti // 2 // che bhAva parathama liMga, dravamaya liMga nahi paramA che; guNadoSanuM kAraNa kahyo che bhAvane zrI jinavare. 2. bhAvaviddhiNimittaM vAhiragaMthassa kIrae cAo / vAhiracAo vihalo abbhaMtaragaMthajuttassa // 3 // re! bhAvazuddhinimitta bAhira-graMtha tyAga karAya che; che 'viphaLa bAhira-tyAga AMtara-graMthathI sayuktane. 3. 2 AMtara-graMtha = abhyatara parigraha 1 viphaLa = niSphaLa bhAvarahio Na sijjhai jai vi tavaM carai koDikoDIo / jammaMtarAi bahuso laMviyahattho galiyavattho // 4 //
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTamAta-bhAvaprAkRta karavuM che kaTikaTi bho viSe nirvastra laMbitakara rahI puSkaLa kare tapa, toya bhAvavihInane siddhi nahIM. 4. 1 lalitakara = nIce laTakAvelA hAthavALA pariNAmammi asuddhe gaMthe muMcei vAhire ya jaI / vAhiragaMthaccAo bhAvavihaNassa kiM kuNai // 5 // pariNAma hoya azuddha ne je bAhya graMtha parityaje, to zuM kare e bAhyano parityAga bhAvavihInane? pa. jANahi bhAvaM paDhamaM kiM te liMgeNa bhAvarahieNa / paMthiya sivAripaMthaM jiNauvailu payatteNa // 6 // che bhAva parathama, bhAvavirahita liMgathI zuM kArya che? hai pathika ! zivanagarI taNe patha "yatnaprApya kahyo jine. 6. 1 yatna = prayatna, (zuddhabhAvarUpa) udyama. bhAvarahieNa saparisa aNAikAlaM aNaMtasaMsAre / gahiujjhiyAI bahuso vAhiraNiggaMtharUvAi // sapuSa! kALa anAdithI ni sama A saMsAramAM bahu vAra bhAva vinA bahiniMgratha rUpa grahyAM-tajyAM. 7. bhIsaNaNarayagaIe tiriyagaIe kudevamaNugaie / patto si tivvadukkhaM bhAvahi jiNabhAvaNA jIva // 8 // bhISaNa naraka, tiryaMca tema kudeva-mAnavajanmamAM, te jIva! tIvra dukha sahyA; tuM bhAva re! jinabhAvanA. 8,
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4ra4 ] paMca paramAgama sattasu NarayAvAse dAruNabhImAI asahaNIyAI / . bhuttAI suirakAlaM dukkhAI NiraMtaraM sahiyaM // 9 // bhISaNa sutIvra asahya dukho sakhta narakAvAsamAM bahu dIrgha kALapramANu te vedyAM, achinnapaNe sahyAM. 9. 1 achinna = satata, niratara khaNaNuttAvaNavAlaNaveyaNaviccheyaNANirohaM ca / patto si bhAvarahio tiriyagaIe ciraM kAlaM // 10 // re! khanana-uttApana-prajAlana-vIjana- cheda-nirodhanA cirakALa pAye duHkha bhAvavihIna tuM tiryaMcamAM. 10. 1 khanana = davAnI kriyA 2 uttApana =tapAvavAnI kriyA 3 prajAlana = prajALavAnI kriyA 4 vIjana = paMkhAthI pavana nAkhavAnI kriyA 5 cheda = kApavAnI kriyA 6 nirodha =baMdhanamAM rAkhavAnI kriyA AgaMtuka mANasiyaM sahaja sArIriyaM ca cattAri / dukkhAI maNuyajamme patto si aNaMtayaM kAlaM // 11 // te sahaja, kAyika, mAnasika, 'AgaMtu-cAra prakAranAM du:khe lahyA nisIma kALa manuSya kerA janmamAM. 11. 1 Agatu = Agatuka. bahArathI AvI paDela suraNilaesu suraccharavioyakAle ya mANasaM tivvaM / saMpatto si mahAjA dukkhaM suhabhAvaNArahio // 12 //
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhRta-bhAvaprAbhRta karI sura-apsarAnA virahakALe he mahAyaza! svargamAM "zubhabhAvanAvirahitapaNe teM tIvra mAnasa dukha sahyAM. 12. 1 zubhabhAvanA = sArI bhAvanA arthAt zuddha pariNati 2 mAnasa = mAnasika kaMdappamAiyAo paMca vi asuhAdibhAvaNAI ya / bhAUNa davaliMgI pahINadevo dive jAo // 13 // tuM svargaloke hIna deva thayA, daravaliMgIpaNe kAMdapa-Adika pAMca bUrI bhAvanAne bhAvIne. 13. pAsatthabhAvaNAo aNAikAlaM aNeyavArAo / bhAUNa duhaM patto kubhAvaNAbhAvavIehiM // 14 // bahu vAra kALa anAdithI pAzvastha-Adika bhAvanA teM bhAvIne durbhAvanAtmaka bIjathI dura lahyAM. 14. devANa guNavihUI iDDI mAhappa bahuvihaM daTuM / hoUNa hINadevo patto bahu mANasaM dukkhaM // 15 // re! hina deva thaI tuM pAme tIvra mAnasa du:khane, deve taNuM guNavibhava, Rddhi, mahAmya bahuvidha dekhIne. 15. - cauvihavikahAsatto mayamatto asahabhAvapayaDatyo / / hoUNa kudevattaM patto si aNeyavArAo // 16 / / madamasta ne Asakta cAra prakAranI vikathA mahI. bahu kudevapaNuM lahyuM te. azubha bhAve pariNamI 16. 1 bahuze. = aneka vAra
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara6 ]. 5ca paramAgama asuIvIhatyehi ya kalimalabahulAhi ganbhavasahIhi / . vasio si ciraM kAlaM aNeyajaNaNINa muNipavara // 17 / / he munipravara ! tuM cira varayo bahu jananInA garbhopaNe nikRSTamaLabharapUra, azuci, bIbhatsa garbhAzaya viSe. 17. pIo si thaNacchIraM aNaMtajammatarAI jaNaNINaM / aNNaNNANa mahAjasa sAyarasalilAdu ahiyayaraM // 18 // janma anaMta viSe are ! jananI anerI anerInuM stanadUdha teM pIdhuM mahAyaza!'udadhijaLathI ati ghaNuM. 18. 1 udadhi jaLA=samudranuM pANI tuha maraNe dukkheNaM aNNaNNANaM aNeyajaNaNINaM / rUNNANa eyaNaNIraM sAyarasalilAdu ahiyayaraM // 19 // tuja maraNathI du:khA bahu jananI anerI anerInAM nayane thakI jaLa je vahyAM te udadhi jaLathI ati ghaNAM 19, bhavasAyare aNaMte DiNNujmiya kesaNaharaNAlaTThI / / puMjai jai ko vijae havadi ya girisamadhiyA rAsI // 20 // ni:sIma bhavamAM tyata tuja nakha-nALa-asthi-kezane sara phoI ekatrita kare te 'giriadhika rAzi bane. 20, 1 giriadhika rAzi= parvatathI paNa vadhu maTe galo nalathalasihipavaNaMvaragirisaridaritaruvaNAi sanvattha / vasio si ciraM kAlaM tihuvaNamajhe aNappavaso // 21 //
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTAdbhuta--bhAvaprAkRta jala-thala-anala-pavane, nadI-giri-Abha-vana-vRkSAdimAM vaNu AtmavazatA cira vasyA satra tuM traNa bhuvanamAM. 21. gasiyAI puggalAI bhuvaNodarakhattiyAI saccAI | patto si to Na tittiM puNarutaM tAI bhuMjaMto // 22 // tAruM muMno bhakSaNa karyo. te leAkavartI pudRgalAne sane, pharI pharI karyA bhakSaNa chatAM pAmyA nahI tuM tRptine. 22. tihuyaNasalilaM sayalaM pIyaM tanhAi pIDieNa tume / to viNa taNhAcheo jAo ciMteha bhavamahaNaM // 23 // pIDita tRSAthI te pIdhAM che sava` `tribhuvananIrane, tApaNa tRSA chedAI nA; citava are! bhachene. 23. ' | karahe 1 tribhuvananIra = traNa leAkanu badhu pANI 2 bhavaH = bhavatA nAza gahiujjhiyAI suNivara kalevarAI tume aNeyAI / tANaM Natthi pamANaM anaMtabhavasAyare dhIra // 24 // huM dhIra ! he munivara ! grahmAM-cheDayAM zarIra aneka te, tenuM nathI parimANu kaMI niHsIma bhavasAgara viSe. 24. visaveyaNarattakkhayabhayasatthaggahaNa saMkileseNa / AhArussAsANaM NirohaNA khijjae AU || 25 // himajalaNasalilaguruyarapavvayataruruhaNapaDaNabhaMgehiM / . . rasavijjajoyadhAraNa aNayapasaMgehiM vivihehiM // 26 //
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ karaj pAca paMdamAga ___ iya tiriyamaNuyajamme suiraM uvavajjiUNa bahuvAra / avamicumahAdukkhaM ticaM patto si taM mitta // 27 // "viSa-vedanAthI, raktakSaya-bhaya-zastrathI, saMkalezathI, AyuSyano kSaya thAya che AhAra-zvAsanirodhathI; ra5. hima-agni-jaLathI, ucca-parvatavRkSarohaNapatanathI, anyAya-rasavijJAna-yogapradhAraNAdi prasaMgathI ra6. he mitra e rIta janmIne cirakALa nara-tiryaMcamAM, bahu vAra tu pAo mahAdukha AkarAM apamRtyunAM. ra7. 1 viSa vedanAthI = jhera khAvAthI tathA pIDAthI. 2 AhAra zvAsanirAdha = AhAra ne zvAsano nirodha 3 ucca-parvatarehaNapatanathI = UMcA parvata ne vRkSa para caDatA paDI javAthI chattIsaM tiNNi sayA chAvadvisahassavAramaraNANi / aMtomuhuttamajjhe patto si. NigoyavAsammi // 28 // chAsaTha hajAra trizata adhika chatrIza te maraNo kya aMtamuhUrta pramANu kALa viSe midanivAsamAM. 28. viyalidie asIdI saTThI cAlIsameva jANeha / paMciMdiya cauvIsaM khudabhavatomuhuttassa // 29 // re! jANa eMzI sATha cALIza muddabhava vikalaiMdrinA, aMtamuhUrta muddabhava covIza paMcaMdriya taNuM. ra9.
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kapha, aSTaprAkRta-bhAvaprAbhUta rayaNattaye aladdhe evaM bhamio si dIhasaMsAre / / iya jiNavarehi bhaNiyaM taM rayaNattaya samAyaraha // 30 // vaNa ratnatrayaprApti tuM e rIte dIrdha saMsAre bhamyo, --bhAkhyuM jinoe Ama, tethI ratnatrayane Acara. 30. appA appammi rao sammAiTTI havei phuDDa jIvo / jANai taM saNNANaM caradiha cAritta maggo tti // 31 // nija AtmamAM rata jIva je te pragaTa samyagdaSTi che, "tadUdha che sujJAna, tyAM caravuM caraNa che;-mAga e. 31. 1 taLedha = tenuM jJAna, nija AtmAne jANavu te 2 caraNa =cAritra, samacAritra aNNe kumaraNamaraNaM aNeyajammatarAI mario si / bhAvahi sumaraNamaraNaM jaramaraNaviNAsaNaM jIva // 32 // he jIva! "kumaraNamaraNathI tuM maryo aneka bhavo viSe tuM bhAva sumaraNamaraNane jara-maraNanA haranArane. 32. 1 kumaraNamaraNa = kumaraNarUpa maraNa 2 ja = jarA. so Natthi dabasavaNo paramANupamANametto Nilao / jattha Na jAo Na mao tiyaloyapamANio sabbo // 33 // traNa lokamAM paramANu sarakhuM sthAna keI rahyuM nathI, jyAM dravyazramaNa thayela jIva maryo nathI, ja nathI. 33.
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4Ao ] - panca pogama kAlamaNataM jIvo jammajarAmaraNapIDio dukkhaM / jiNa liMgeNa vi patto paraMparAbhAvarahie // 34 // 5 // jIva 'jani-jarA-mRtatasa kALa anaMta pAmyA du:khane, jinaliMgane paNa dhArI paNa dhArI pAra pa`bhAvihInane. 34., 1 jani-jarA-mRtatama = janma, jarA ane macchuthI pIDita va tA tho 2 pAra pA~ bhAvihIna = para parAgata bhAvaligathI rahita; AcAryAnI paraparAthI cAlyA AvatA bhAvaliga rahita paDidesasamaya puggalaAugapariNAmaNAmakAladvaM / gahiujjhiyAI bahuso anaMtabhavasAyare jIva // 35 // pratideza-puddagala-kALa-AyuSa-nAma-pariNAmastha te 'bahuzaH zarIra grahyAM-tayAM nisIma bhavasAgara viSe, 35. 1 bahuza = aneka vAra. teyAlA tiNi sayA rajjUNaM loyakhettaparimANaM / muttUNa paesA jattha Na durudullio jIvo // 36 // traNazata-adhika cALIsa-traNa rannupramita A leAkamAM tajI ATha kAI pradeza nA, paribhramita nahi A jIva jyAM. ekkekaMguli vAhI chaNNavadI hoMti jANa maNuyANaM / avasese ya sarIre royA bhaNa kittiyA bhaNiyA // 37 // pratyeka aMzula channu jANA roga mAnavadehamAM; tA keTalA rogA, kahA, A akhila deha viSe, bhalA! 37.
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhRta-bhAvaprAbhUta 1 ka71 te royA vi ya sayalA sahiyA te paravaseNa pubbabhave / evaM sahasi mahAjasa kiM vA bahuehiM laviehiM // 38 // e roga paNa saghaLA sahyA te pUrvabhavamAM paravo; tuM sahI rahyo che Ama, yazadhara, adhika zuM kahIe tane? pittaMtamuttaphephasakAlijjayaruhirakharisakimijAle / uyare vasio si ciraM NavadasamAsehiM pattehiM // 39 // maLa-mUtra-zeNita-pitta, karama, baroLa, yakRta,atra kyAM, tyAM mAsa nava-daza tuM vasyA bahu vAra jananI-udaramAM. 39. 1 zeNita =hI 2 karama = kRmi 3 yakRta = kaleju. 4. AMtra = AtaDA diyasaMgadviyamasaNaM AhAriya mAyabhuttamaNNAMte / chadikharisANa majjhe jaDhare vasio si jaNaNIe // 40 // jananI taNuM cAvela ne khAdhela eThuM khAIne, tuM jananI kerA jaTharamAM vamanAdimadhya vasyo are! 40. simakAle yaayANe asuImajjhammi lolio si tumaM / asuI asiyA bahuso muNivara vAlattapatteNa // 41 // tuM azucimAM loTo ghaNuM zizukALamAM aNasamajamAM, munivara! azuci ArogI che bahu vAra te bAlatvamAM. 41. maMsadvisukkasoNiyapittaMtasavattakuNimaduggaMdhaM / kharisavasapUyakhinmisabhariyaM ciMtehi dehauDaM // 42 //
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ gata rA paMca paramAgama pakSa-pitta-zANita-AMtrathI durgaMdha zakha sama jyAM ave, ciMtavatuM pIpa-vasAdi-azucibharela kAyAkuMbhane. 4ra. 1 pala = mAsa 2 pIpa-vasAdi = puru, carakhI vagere 432 ] bhAvavimuto mutto Na ya mutto baMdhavAimitteNa / iya bhAviUNa ujjhasu gaMthaM abhaMtaraM dhIra // 43 // re! bhAvamukta vimukta che, svajanAdimukta na mukta che, Ima bhAvIne he dhIra ! tu parityAga 'AMtara graMthane, 43. 1 AMtara = abhya tara dehAdicattasaMgo mANakasAeNa kalusio dhIra / attAvaNeNa jAdo bAhuvalI kittiyaM kAlaM // 44 // dehAdisaMga tajgyA ahA ! paNa malina mAnakaSAyathI AnApanA karatA rahyA bAhubalI muni kayAM lagI ? 44. mahupiMgo NAma muNI dehAhArAdicattavAvAro / savaNattaNaM Na patto NiyANasitteNa bhaviyaNuya // 45 // tana-bhAjanAprivRttinA tajanAra muni madhumpiMgale, he `bhavyatUta ! nidAnathI ja laghu nahI zramaNatvane. 45. 1 bhavyanUta = bhavyajIve jenI prazamA kare che evA, bhavyajIvA vaDe jene namavAmA Ave che evA - 2. zramaNatvane - bhAvamunipaNAne = : aNNaM ca vasimuNI patto dukkhaM niyANadoseNa 1 so Natthi vAsaThANo jattha Na durudullio jIvo // 46 //
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ annaprAmRta-bhAvaprAbhuta [ 433 khIjAya sAdhu vasiSTha pAmyA du:khane nidAnathI; evuM nathI ke 2thAna ke je thAna jIva bhamyA nathI. 46. so Natthi tappaeso caurAsIlakkhajoNivAsammi / bhAvavio visavo jattha Na iruillio jIva // 47 // evA na koI pradeza lakha cArAzI yeninivAsamAM, re! bhAvavirahita zramaNa paNa paribhramaNane pAmyA najyAM. 47. bhAveNa hoi liMgINa huliMgI hor3a davvamitteNa / tamhA kuNijja bhAvaM kiM kIrai davvaliMgeNa // 48 // che bhAvathI liMgI, na liMgI dravyaliMgathI hoya che; tethI dharA re! bhAvane, draliMgathI zu sAdhya che? 48. daMDayaNayaraM sagalaM Dahio avyaMtareNa doseNa / jiNaliMgeNa vivAha paDio so raurave Narae // 49 // daMDakanagara karI dugdha saghaLuM doSa abhyatara vaDe, jinaliMgathI paNa khAhu e UpajyA naraka raurava viSe. 49. avaro vi davvasavaNo daMsaNavaraNANacaraNapavbhaTTho / dIvAyaNo ttiNAmo anaMtasaMsArio jAo // 50 // vaLI e rIte bIjA daravasAdhu dvIpAyana nAmanA varajJAnadarzanacaraNubhraSTa, anatasa sArI thayA. 50. bhAvasamaNo ya dhIro juvaIjaNavedio visuddhamaI | NAmeNa sivakumAro parittasaMsArio jAdo // 51 //
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434 ] paca paramAgama bahayuvatijanaveSTita chatAM paNa dhIra zuddhamati ahA! " e bhAvasAdhu zivakumAra parItasaMsArI thayA. 51. 1 veSTita = viTaLAyelA 2 parItasArI = parimita sasAravALA, alpasaMsArI kevalijiNapaNNattaM eyAdasaaMga sayalasuyaNANaM / paDhio abhavvaseNo Na bhArasavaNataNaM patto // 52 // jinavarakathita ekAdazAMgamayI sakala zrutajJAnane bhaNavA chatAMya abhavyasena na prApta bhAvamunitvane. para. 1 ekAdazAga = agiyAra aMga tusamAsaM ghosaMto bhAvavimuddho mahANubhAvo ya / NAmeNa ya sivabhUI kevalaNANI phuDaM jAo // 53 // zivabhUtinAmaka bhAvazuddha mahAnubhAva munivarA "tuSamASa' padane gokhatA pAmyA pragaTa sarvajJatA. pa3. 1 tuSamA = pheta ane aDada " bhAveNa hoi Naggo pAhiraliMgeNa kiM ca NaggeNa / kammapayaDINa NiyaraM NAsai bhAveNa damveNa // 54 // . nagnatva te che bhAvathI zuM nagna bAhiraliMgathI? " re! nAza kamasamUha kero hoya bhAvathI dravyathI. 54. - 1, bahira = bAhya
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRta-bhAvakRta [ kapa jaggattaNaM akajjaM bhAvaNarahiyaM jiNehiM paNNattaM / iya NAUNa ya NiccaM bhAvijjahi appayaM dhIra // 55 // nagnatva bhAvAvahIna bhAkhyuM akArya deva jinezvare, . -Ima jANIne hedhIra!nitye bhAva tuM nija Atmane. papa. dehAdisaMgarahio mANakasAehi sayalaparicatto / appA appammi rao sa bhAvaliMgI have sAhU // 56 / / dehAdisaMgavihIna che, varSo sakaLa mAnAdi che, : AtmA viSe rata Atma che, te bhAvaliMgI zramaNa che. pa6. mamatiM parivajAmi NimmamattimuvaDhido / AlaMvaNaM ca me AdA avasesAI vosare // 57 / / - parivajuM chuM huM mamatva, nirmama bhAvamAM sthita huM rahuM; avalaMkhuM muja Atmane, avazeSa sarve huM pariharu. 57. AdA khu majjha NANe AdA me daMsaNe caritte ya / / AdA paJcakkhANe AdA me saMvare joge // 58 // muja jJAnamAM AtmA khare. darzanacaritamAM AtamA, pacakhANamAM AtmA ja, saMvara-cogamAM paNa AtamA. 58. ego meM sassado appA NANadaMsaNalakkhaNo / sesA me vAhirA bhAvA savve saMjogalakkhaNA // 59 // mAre suzAzvata eka darzanajJAnalakSaNa jIva che; bAkI badhA saMyogalakSaNe bhAva mujathI bAhya che, pa9
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka82] "ii paramAgama ayasANa bhAyaNeNa ya kiM te NaggeNa pAvamaliNeNa / pemuNNahAsamaccharamAyAbahuleNa savaNeNa // 69 // zuM sAdhya tAre ayazabhAjana pApayuta nagnatvathI, -bahu hAsya-matsara-pizunatA-mAyAbharyA zramaNatvathI? 69. payahi jiNavaraliMga abhiNtrbhaavdosprisuddho| bhAvamaleNa ya jIvo vAhirasaMgammi mayaliyA // 70 // thaIzuddha AMtara-bhAvamaLaviNa. pragaTa kara jiMliMgane jIva bhAvamaLathI malina bAhirasaMgamAM malinita bane. 70. 1 AMtarabhAvamaLaviNa = abhyatara bhAvamalinatA rahita. 2 malinita = malina dhammammi NippavAso dosAvAso ya ucchuphullasamo / NipphalaNigguNayAro NaDasavaNo NaggasveNa // 71 // nagnavadhara paNa dharmamAM nahi vAsa, deSAvAsa che, te IznakUlasamAna niSphaLa nirguNI, naTazramaNa che. 71. 1. doDAvA-devenuM ghara 2. zukala =zeraDInAM phula. je rAyasaMgajuttA jiNabhAvaNarahiyadavvaNigayA / Na lahaMti te samAhi vohiM jiNasAsaNe vimle|| 72 / / je rAgayuta jinabhAvanAvirahita-daravanigraMtha che, pAmena bAdhi-samAdhine te vimaLa jinazAsana vi. 72.
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprabhuta-bhAvaprAbhRta ka39 bhAveNa hoi jaggo micchattAI ya dosa caiUNaM / pacchA daveNa muNI payaDadi liMgaM jiNANAe // 73 // mithyAtva Adika doSa choDI nagna bhAva thakI bane, pachI dravyathI muniliMga dhAre jIva jina-AjJA vaDe. 73. bhAvo vi divvasivasukkhabhAyaNo bhAvavanjio savaNo / kammamalamaliNacitto tiriyAlayabhAyaNo pAvo // 74 // che bhAva 'divazivasaukhyabhAjana bhAvavajita zramaNa je pApI karamamaLamalinamana, tiryaMcagatinuM pAtra che. 74. 1 divazivasaukhyabhAjana = svarga ane mokSanAM sukhanuM bhAjana 2 karamamaLamalinamana = kamaLathI malina manavALe khayarAmaramaNuyakaraMjalimAlAhiM ca saMthuyA viulA / cakkahararAyalacchI lanmai vohI mubhAveNa // 75 // nara-amara-vidyAdhara vaDe saMstuta karAMjalipaMktithI *cakrI-vizALavibhUti bAdhi prApta thAya "subhAvathI. 75. 1 amara = deva 2 sastuta = nI sArI rIte prazasA karavAmAM Ave che evI 3 karAMjalipati = hAthanI ajalinI (arthAta joDelA be hAthanI) hAramALA 4 cakI vizALavibhUti =cakvatInI ghaNI moTI Rddhi 5 mubhAvathI =sArA bhAvathI bhAvaM tivihapayAraM suhAsuI suddhameva NAyavvaM / asaI aTTarauI muha dhammaM jiNavaridahiM / / 76 / /
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ kao 3 paca paramagAma zubha, azubha tema ja zuddha-travidha bhAva jinaprajJasa che; tyAM "azubhaArata-raudrane zubha dhamya che-bhAkhyuM jine. 1. Arata-raudra = Ata ane suddhaM suddhasahAvaM appA appammi taM ca NAyavvaM / idi jiNavarehiM bhaNiyaM jaM seyaM taM samAyaraha // 77 // AtmA vizuddhasvabhAva Atma mahI rahe te "zuddha che; -A jinavare bhAkhela che, je zreya, Acara tehane. 77. payaliyamANakasAo payaliyamicchattamohasamacitto / pAvai tihuvaNasAraM vohI jiNasAsaNe jIvo // 78 // che gatimAnakaSAya, moha vinaSTa thaIdegsamacitta che, te jIva tribhuvanasAra bedhi lahe jinezvarazAsane. 78. 1 gatimAnakavAya =jeno mAnakarAya naSTa thayo che e 2 samacitta = jenuM citta samabhAvavALu che evo 3 tribhuvanasAra = traNa lekamAM sArabhUta visayaviratto sapaNo chahasavarakAraNAI bhAUNa / titthayaraNAmakammaM baMdhai aireNa kAleNa // 79 // . viSaye virata muni soLa uttama kAraNone bhAvIne, bAMdhe acira kALe karama tIrthakaratva-sunAmane. 79. 1 acirakALa =alpa kALe vArasavihatavayaraNaM terasakiriyAu bhAva tiviheNa / dharahi maNamattaduriyaM NANaMkusaraNa muNipavara // 8 //
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ annaprAmRta-bhAvaprAbhuta [ 442 tuM bhAva khAra-prakAra napa ne tera kiriyA traNaviSe, vaza rAkha mana-gaja mattane munipravara! jJAnAMkuza vaDe. 80. 1 traNaviSe = traNa prakAre arthAt mana-vacana-kAyAthI 2. mana-gaja mattate = manarUpI madamAtA hAthIne paMcavihacelacAyaM khidisayaNaM duvihasaMjamaM bhikkhu / bhAvaM bhAviyapucaM jiNaliMgaM NimmalaM suddhaM // 81 // bhUzayana, bhikSA, dvividha sayama, paMcavidha-paTatyAga che, che bhAva bhAvitapUrva, te jiliMga nirmaLa zuddha che. 81. 1 bhUzayana = bhUmi para sUvuM te = 25 cavidha-patyAga = pAMca prakAranA vastronA tyAga 3 che bhAva bhAvitapUrva = jyA bhAva (zuddha bhAva) pUrve bhAvavAmAM AnyA hAya che, jyA pahelA yatheAcita zuddhabhAvarUpa pariNamana thayu hAya che jaha rayaNANaM pavaraM vajjaM jaha tarugaNANa gosIraM / ta dhammALuM para vidhamma mAvivanada // 82 // ratnA viSe jyama zreSTha 'hIraka, narugaNe gauzISa che, jinadhama bhAvibhavamathana tyama zreSTha che dharmo viSe. 82, 2 gArzI = khAvanAca na 1 hIraka - hIrA 3 bhAvibha.mayana = bhAvI bhavene haNanAra pUyAdi vayasahiyaM puNNaM hi jiNehi sAmaNe bhaNiyaM / mohakkhoha vihINo pariNAmo appaNI dhammo // 83 //
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ 442 ] paca paramAgama pUjAdimAM vratamAM jinee puNya bhAkhyuM zAsane che dharma bhAvo mehakSobhavihIna nija pariNAmane. 83. saddahadi ya panedi ya rocedi ya taha puNo vi phAsedi / puNNaM bhoyaNimittaM Na hu so kammakkhayaNiginaM / / 84 // paratIta, ruci, zraddhAna ne sparzana kare che puNyanuM te bhoga keruM nimitta che, na nimitta karmakSaya taNuM. 84. appA appammi rao rAyAdisu sayaladosaparicatto / saMsArataraNahedU dhammo ti jiNehiM NidiTuM // 85 // rAgAdi doSa samasta choDI AtamA nijarata rahe 'bhavataraNakAraNa dharma che te-ema jinadeva kahe. 85. 1 bhavataraNakAraNa = sasArane tarI javAnA kAraNabhUta. aha puNa appA Nicchadi puNNAI karedi NiravasesAI / taha viNa pAvadi siddhi saMsAratyo puNo bhaNido // 86 // paNa Atmane icchayA vinA puNya azeSa kare bhale, tepaNa lahe nahi siddhine, bhavamAM bhame-Agama kahe. 86. eeNa kAraNeNa ya taM appA sadaheha tiviheNa / ja adra movarNa taM vANijJa paNa che 87 | - A kAraNe te AtmanI trividhe tame zraddhA kare, te AtmAne jANe prayatna, muktine jethI varo. 87.
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhUta-bhAvaprAkRta [ 443 maccho vi sAlisityo asuddhabhAvo gao mahANarayaM / iya gAuM appANaM bhAvaha jiNabhAvaNaM NicaM // 88 // avizuddha bhAve matsya tadula paNa gayA mahA narakamAM, tethI niAtmA jANI nitya tu bhAva re' jinabhAvanA. 88. vAhirasaMgaccAo girisarida rikaMdarAi AvAso / sayalo NANajjhayo Niratthao bhAvarahiyANaM // 89 // re! khAdyaparigrahatyAga, pata-kadarAdinivAsane jJAnAdhyayana saghaLuM nirarthIka bhAvarahita zramaNane. 89. bhaMjasu iMdiyaseNaM bhaMjasu maNamakkaDaM payatteNa / mA jaNaraMjaNakaraNaM vAhiravayavesa taM kuNasu // 90 // tu indrisenA teADa, 'manamaTa tu vaza kara yatnathI, nahi kara tuM janaraMjanakaraNa bahira Mga-navezI banI. 90. 1 sanamarcaMTa = manarUpI mAkaDu, manarUpI vA NavaNokasAyavaggaM micchattaM cayamu bhAvasuddhIe / ceyapavayaNaguruNaM karehi bhattiM jiNANAe // 91 // mithyAtva ne nava nAkaSAya tu cheDa bhAvizuddhithI; kara bhakti jina-AjJAnusAra tuM caitya-pravacana-guru taNI. titthayarabhAsitthaM gaNaharadevehiM gaMthiyaM sammaM / bhAvahi aNudiNu atulaM visuddhabhAveNa suyaNANaM // 92 //
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ 444 ] dharo paramAgama tIrthezabhASita-arthamaya, gaNadharasuviracita eha che, pratidina tuM bhAva vizuddhabhAve te atula zrutajJAnane. 92. : 1 tIrthezabhASita = tIrtha karadeve kahela pIUNa NANasalilaM NimmahatisaDAhasosaummukkA / hoti sivAlayavAsI tihuvaNacUDAmaNI siddhA // 93 // jIva jJAnajaLa pI, tIvratRSNadAhazeSa thakI chUTI, zivadhAmavAsI siddha thAyatrilokanA cUDAmaNi. 93. dasa dasa do suparIsaha sahahi muNI sayalakAla kAeNa / yuga amo saMgamA pamIju 14 , bAvIza pariSaha sarvakALa saho mune! kAyA vaDe, apramatta rahI, sUtronusAra, nivArI saMyamapAtane. 94. jaha pattharo Na bhijjai pariDio dIhakAlamudaeNa / taha sAhU vi Na minjai uvasaggaparIsahehito // 95 // paththara rahyo cira pANImAM bhedAya nahi pANI vaDe, , tyama sAdhu paNa bhedAya nahi upasargane pariSaha vaDe. 5. bhAvahi aNuvekkhAo avare paNavIsabhAvaNA bhAvi / / / , bhAvarahieNa kiM puNa vAhiraliMgeNa kAyavvaM // 96 // tuM bhAva dvAdaza bhAvanA, vaLI bhAvanA paccIzane; ja che prayojana bhAvavirahita bAhyaliMga thakI, are! 6.
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhRta-bhAvaprAbhRta 1 kapa savvavirao vi bhAvahi Nava ya payatthAI satta taccAI / jIvasamAsAI muNI caudasaguNaThANaNAmAI / / 97 // pUraNavirata paNa bhAva tuM nava artha. to sAtane, muni! bhAva jIvasamAsane, guNarathAna bhAva tuM caudane. 97. 1 puraNavigata = pUrNavita, sarvavirata NavavihavaMbhaM payaDahi abdhabhaM dasavihaM pamottRNa / mehuNasaNNAsatto bhamio si bhavaNNave bhIme // 98 // abrahma dazavidha TALI tuM pragaTAva navavidha brahmane; re! mithunasaMjJAsakta teM karyuM bhramaNa bhIma bhavArNave. 98. 1 mithunasAsA = maithunasattAmAM Asakta 2 bhIma bhavArNava= bhayakara sasArasamudra bhAvasahido ya muNiNo pAvai ArAhaNAcaukkaM ca / bhAvarahido ya muNivara bhamai ciraM dIhasaMsAre // 99 // bhAve sahita munivara lahe ArAdhanA caturaMgane bhAve rahita te he zramaNa ! cira dIrdha saMsAre bhame. 9. pAvaMti bhAvasavaNA kallANaparaMparAI sokkhaaii| dukkhAI dabbasavaNA NaratiriyakudevajoNIe // 10 // re! bhAvamuni kalyANakanI zreNiyuta saukhya lahe; ne dravyamuni tiryaMca-manuja-kudevamAM du:khe sahe 100.
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMca paramAgama chAyAladosasiyamasaNaM gasiuM asuddhabhAveNa / patto si mahAvasaNaM tiriyagaIe aNappavaso // 101 // avizuddha bhAve doSa chetALIsa saha grahI azanane, tiryaMcagati maLe tuM pAmya duHkha bahu paravazapaNe. 101. saccittamattapANaM giddhI dappeNa'dhI pabhuttUNa / patto si tivvadukkhaM aNAikAleNa taM ciMta // 102 / / tuM vicAra re!--te dukha tIvra lahyA anAdi kALathI, 4rI mazana-pAna sathittanAM sajJAna-gaddhi-pathA'. 102. 1 darpa = uddhatAI, garva kaMdaM mUlaM vIyaM puppha pattAdi kiMci saJcittaM / asiUNa mANagacvaM bhamiyo si aNaMtasaMsAre // 103 // kaMI kaMda-mUlo, patra-puSpa, bIja Adi sacittane tuM mAna-madathI khAIne bhaTakyo anaMta bhavANuM. 103. viNayaM paMcapayAraM pAlahi maNakyaNakAyajoeNa / aviNayaNarA muvihiyaM tatto mutti Na pArvati // 104 // re! vinaya pAMca prakArane tuM pALa mana-vaca-tana vaDe; nara heya je avinIta te pAme na suvihita muktine. 104. NiyasattIe mahAjasa sattIrApaNa NizcakAlammi / . taM kuNa jiNabhattiparaM vijAcaM dasaviyappaM // 105 //
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhRta-bhAvaprAbhUta [447 tuM he mahAyaza! bhaktirAga vaDe svazaktipramANamAM jinabhaktirata dazabheda vaiyAvRtyane Acara sadA. 15. 1 dazabheda = dazavidha jaM kiMci kayaM dosaM maNavayakAehiM asuhabhAveNaM / taM garahi gurusayAse gArava mAyaM ca mottUNa // 106 // te azubha bhAve mana-vacanananathI karyo kaMISa je, kara gahaNa gurunI samIpe garvamAyA choDIne. 106. dujaNavayaNacaDakkaM NiharakaDyaM sahati sappurisA / kammamalaNAsaNaTuM bhAveNa ya NimmamA savaNA / / 107 / / dujana taNI niSphara-kaka vacanarUpI thappaDa sahe sapuruSa nirmamabhAvayuta-muni karmamaLalayahetue. 107. 1. kamaLalayahetue= kamaLano nAza karavA mATe. pAvaM khavai asesaM khamAe paDimaMDio ya muNipanaro / kheyaraamaraNarANaM pasaMsapIo dhuvaM hoi // 108 // anipravara parimaMDita kSamAthI pApa niHzeSe dahe, nara-amaravidyAdhara taNa stutipAtra che nizcitapaNe 108. 1. parimaMDita kSamAthI =kSamAthI sarvata zobhita. iya NAUNa khamAguNa samehi tiviheNa sayala jIvANaM / cirasaMciyakohasihi varasamasalileNa siMha // 109 / /
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ 448 ]. paMca paramAgama tethI kSamAguNadhara ! kSamA kara jIva saune "traNuvidhe; uttamakSamAjaLa sIMca tuM cirakALanA krodhAgnine. 109. 1 traNavidha = traNa prakAre arthAta mana-vacana-kAyAthI dikkhAkAlAIyaM bhAvahi aviyAradasaNavisuddho / uttamavohiNimittaM asArasArANi muNiUNa // 110 // suvizuddhadarzanadharapaNe "varAdhi kerA hetuo citava tuM dIkSAkALa-Adika, jANa sAra-asArane. 110. 1. vadhi kerA hetue = uttamabedhinimitta, uttama samyagdarzanazAna cAritra athe sevahi cauvihaliMga abhaMtaraliMgamuddhimAvaNNo / vAhiraliMgamakajja hoi phuDaM bhAvarahiyANaM // 111 / / karI prApta "AMtaraliMgazuddhi seva cauvidha liMgane; che bAhyaliMga akArya bhAvavihInane nizcitapaNe. 111 1. AMtara = abhyatara AhArabhayapariggahamehuNasaNNAhi mohio si tumaM / bhamio saMsAravaNe aNAikAlaM aNappavaso // 112 // AhAra-bhaya-parigraha-mithuna saMjJA thakI mohitapaNe tuM paravaze bhaTakyo anAdi kALathI bhavamAnane. 112. - 1 bhavakAnane saMsArarUpI vanamAM
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhUta--bhAvaprAbhUta bAhirasayaNattAvaNatarumUlAINi uttaraguNANi / pAlahi bhAvavisruddho pyAlAhaM Na IhaMto / / 113 // phatA ||222 f 449 'tamUla, AtApana, bahizayanAdi uttaraguNane tu zuddha bhAve pALa, pUjAlAlathI ni:spRhapaNe. 113. 1. tarumUla = varSAkALe vRkSa nIce sthiti karavI te 2 mahizayana = zItakALe bahAra sUvu te. bhAvahi paDhamaM tavaM vidiyaM tadiyaM cauttha paMcamayaM / tiyaraNasuddho appaM aNAiNihaNaM tivaggaharaM // 114 // tuM bhAva prathama, dvitIya, trIjA, 'tu`', p'cama tattvane, Adya tarahita trivaga hara jIvane, `trikaraNavizuddhie. 114. 1. tuM = caturthAM 2 Adyatarahita = anAdi anata 3 triva hara = dharma-artha-kAmane nAza karanAra arthAt apava te- meAkSane utpanna karanAra 4 trikaraNavizuddhie = traNa karaNanI zuddhipUrvaka, zuddha mana-vacana-kAyAthI jAva Na bhAvai tacca jAva Na ciMte cataNIyAI / tAva Na pAvai jIvo jaramaraNavivajjiyaM ThANaM / / 115 / / bhAve na jyAM lagI tattva, jyAM lagI ciMtanIya na citave, chava tyAM lagI pAme nahIM jara-maraNajita sthAnane. 115. 1. ciMtanIya = ciMtavavAyeAgya 2 ra=jarA pAvaM hava asesaM puNNamasesaM ca hava pariNAmA | pariNAmAdo baMdho mukkho jiNasAsaNe diTTho // 116 //
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 ] - 52 paramAgama re! pApa saghaLuM, puNya saghaLuM, thAya che pariNAmathI; pariNAmathI che baMdha tema ja mokSa jinazAsana mahIM. 116. micchatta taha kasAyAsaMjamajogehi amuhalesehiM / baMdhai amuMhe kammaM jiNavayaNaparammuho jIvo // 117 / / mithyA-kaSAya-avirati-yAga azubhalezyAnvita vaDe jinavacaparAbhukha AtamA badhe azubharUpa karmane. 110 1 mithyA = mithyAtva 2 azubhaleyAnvita =azubha leyAyukta, azubha leyAvALA tannivarIo baMdhai muhakama bhAvamuddhimAvaNNo / duvihapayAraM vaMdhai saMkheveNeva bajariyaM // 118 // viparIta tethI bhAvazuddhiprApta badhe zubhane; -e rIte bAMdhe azubha-zubha saMkSepathI ja kahela che. 118 NANAvaraNAdIhi ya ahiM kammehiM veDhio ya ahaM / DahiUNa ihi payaDami aNataNANAiguNacittAM // 119 // veSTita chuM jJAnAvaraNakarmAdi karmoSTaka vaDe bALI, huM pragaTAvuM amitajJAnAdiguNavedana have 119 1. vekhita = gherAyela, AcchAdita, skAvaTa pAmele 2 amita = anata sIlasahassadvArasa caurAsIguNagANa lkkhaaii| . bhAvahi aNudiNu NihilaM asappalAveNa kiM bahuNA // 120 //
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhRtabhAvaprANata kapa ciorAzI lAkha guNe, aDhAra hajAra bhede zIlanA, -saMgharNaya pratidina bhAva; bahu pralapana nirarthathI zuM bhalA? 1. nirartha =nirarthaka, jenAthI koI artha sare nahi evA jhAyahi dhamma sukkaM aTTa rauI ca jhANa muttaNa / ruddaTTa jhAiyAI imeNa jIveNa cirakAlaM // 121 // dhyAdharyuM tema ja zuklane, tajI Arta tema ja raudrane cirakALa vyAyAM Arta tema ja raudra dhyAna A jIve. 121. je ke, vi. davvasavaNA iMdiyasuhaAulA Na chidaMti / chidaMti bhAvasavaNA jhANakuDhArehiM bhavarukkhaM // 122 // dravya zramaNa IndriyasukhAkula (Ine chede nahIM; bhavavRkSa chede bhAva8maNe dhyAnarUpa kuThArathI. 122. 1. kuThAra = kuhADa jaha dIvo gabbhahare mAruyavAhAvivajjio jalai / taha rAyANilarahio jhANapaIvo vi pajjalai // 123 // jyama garbhagRhamAM pavananI bAdhA rahita dIpaka baLe, te rIta "rAgAnilavivajita dhyAnadIpaka paNa jaLe. 123, 1 garbhagRha = makAnanI aMdara bhAga. 2 rAgAnilavivarjita=rAgarUpI pavana hita jhAyahi paMca vi gurave maMgalacausaraNaloyapariyarie / parasurakheyaramahie ArAhaNaNAyage vIre // 124 //
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ -pa paramAgama , dhyA paMca gurune, zaraNa-maMgala lokauttama jeha che - ArAdhanAnAyaka, 'amara-nara-khacarapUjita, vIra che. 124. 1. amara-nara-khacarapUjita =jevA, manuSya ane vidyAdharathI pujita. NANamayavimalasIyalasalilaM pAUNa bhaviya bhAveNa / . vANigaramAvela vipurA sivA hati che 21 : . jJAnAtma nirmaLa nIra zItaLa prApta karIne, "bhAvathI bhavi thAya che jara-maraNa-vyAdhidAhajita, zivamayI. 1 bhAvathI = zuddha bhAvathI 2 bhavi=bhavya 3 jamaraNa-vyAdhidAhavarjita = jarA-maraNanAgabadhI baLatarAthI mukta. 4. zivamayI = AtyaMtika saukhyamaya arthAta siha. jaha bIyammi ya daDDe Na vi rohai aMkuro ya mahivIDe / taha kammabIyadaDDhe bhavaMkuro bhAvasavaNANaM // 126 // jyama bIja hetAM dugdha, aMkura bhUtaLe Uge nahIM, tyama kamabIja baLe bhavAMkura bhAva8maNene nahIM. 126. bhAvasavaNo vi pAvai sukkhAI duhAI dancasavaNo ya / , itha gAuM guNadose bhAveNa ya saMjudo hoha // 127 // re! bhAvazramaNa sukha lahe ne dravyamuni duHkha lahe . tuM bhAvathI saMyukta thA, guNadeSa jANI e rIte. 127. titthayaragaNaharAI. abhudayaparaMparAI sokkhaaii| / pati mAvA vi nihiM vakhAri 228. .
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprabhuta-bhAvamAbhUta 1 kapa atIza-gaNanAthAdigata abhyadayayuta saukhyo taNI prApti kare che bhAvamuni-bhAkhyuM jine saMkSepathI. 128. * 1. tatheza-gaNanAthAdigata = tIrthakara gaNadharAdisabadhI, te dhaNNA tANa Namo dasaNavaraNANacaraNamuddhANaM / bhAvasahiyANa NicaM tiviheNa paNaDamAyANaM // 129 // te che sudhanya, 'tridhA sadaiva namaskaraNa che temane, je "bhAvayuta, dagajJAnacaraNavizuddha, mAyAmukta che. 129 1. tridhA = traNa prakAre arthAta mana-vacana-kAyAthI. 2. bhAvayuta zuddha bhAva sahita. iDvimatulaM viunciya kiNNarakiMpurisaamarakhayarehiM / tehiM vi Na jAi mohaM jiNabhAvaNabhAvio dhIro // 130 // becara-surAdika vikriyAthI Rddhi atula kare bhale, jinabhAvanApariNata sudhIra lahe na tyAM paNa mihane. 130. 1. khecara-surAdika= vidyAdhara, deva vagere. kiM puNa gacchai mohaM parasuramukkhANa appasArANaM / jANaMto passaMto ciMtaMto mokkha muNidhavalo // 131 // to deva-naranAM tuccha sukha pratye lahe zuM mohane munipravara je jANe, 'jue ne citave che mokSane? 131. 1. jue = dekhe, zraddha,
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ kapa4] pI parezAna - uttharai jA Na jarao royaggI jA Na Dahai dehauDi / iMdiyavalaM Na viyalai tAva turma kuNahi appahiyaM // 132 // re! Akrame na jarA, gadAzida na ratanaTi jyAM lagI, baLa IndriyonuM nava ghaTe, karI le tuM nijahita tyAM lagI. 1. Akrame = AkramaNa kare, hala kare, gherI vaLe, pakaDe. 2. gadAgni = rogarUpI agni. 3. tanakaTi = kAyArUpI jhUMpaDI. chajIva chaDAyadaNaM NicaM maNavayaNakAyajoehi / / kuru daya parihara muNivara bhAvi apuvvaM mahAsattaM / / 133 // cha anAyatana taja, kara dayA SajIvanI trividha sadA, mahAsattane tuM bhAva re! apUravapaNe he munivarA! 133. 1. trividhe = mana-vacana-kAyogathI. 2. apUravapaNe = apUrvIpaNe. dasavihapANAhAro aNaMtabhavasAyare bhamaMteNa / bhoyamuhakAraNahU~ kado ya tiviheNa sayalajIvANaM // 134 // bhamatAM amita bhavasAgare, te bhogasukhanA hetuo sahajIva-dazavidhaprANane AhAra kIdhe traNuvidhe. 134. 1. amita = anaMta. pANivahehi mahAjasa caurAsIlakkhajoNimajjhammi / uppajjaMta maraMto patto si NiraMtaraM dukkhaM // 135 // prANIvAthI he mahAyaza ! yAni lakha corAzImAM ? utpattinAM ne maraNanAM duHkha niraMtara te lahyAM. 175.
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRta-bhAvaprAbhUta kapa jIvANamabhayadANaM dehi muNI pANibhUyasattANaM / kallANamuhaNimittaM paraMparA tivihasuddhIe // 136 // tuM bhUta-prANI-sattva-jIvane trividha zuddhi vaDe muni! de 'abhaya, je kalyANasaukhyanimitta pAraMparyathI. 136. 1. abhaya = abhayadAna. 2. kalyANa = tIrtha karedevanA kalyANakA 3. pAra paryathI = para parAe. asiyasaya kiriyavAI akiriyANaM ca hoi culasIdI / sattaTThI aNNANI veNaiyA hoti battIsA // 137 // zata-eMzI kiriyAvAdInA, corAzI tethI vipakSanA, batrIza saDasaTha bheda che vaiyika ne ajJAnInA. 137. 1. tethI vipakSanA = akriyAvAdInA. Na muyai payaDi abhavvo suTTa vi AyaNNiUNa jiNadhammaM / guDaduddhaM pi pivaMtA Na paNNayA NivisA hoti // 138 // surIte suNI jinadharma paNa prakRti abhavya nahIM taje, sAkarasahita kSIrapAnathI paNa sarpa nahi nirviSa bane. 138. micchattachaNNadiTThI duddhIe dummaehiM dosehiM / dhamma jiNapaNNattaM abhavajIvo Na rocedi // 139 // dubuddhi-durbhatadoSathI mithyAtvaAvRdaMga rahe, AtmA abhavya jinaMdrajJApita dharmanI rUci nava kare. 1398 - durNaddhi matadAthI = durNa ddhine lIdhe tathA mumata-anurUpa dene lIdhe. 2. mithyAtvaAga = mithyAtvathI AcchAdita daSTivALa. ,
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ patha paramAgama 456 3 kucchiyadhammammi rabho kucchriyapAsaMDibhattisaMjuto / - kucchiyatavaM kuNaMto kucchiyagaibhAyaNo hoi // 140 // kutsitadharama-rata, bhakti je 'pAkha'DI kutsitanI kare, kutsita kare tapa, teha kutsita gati taNuM bhAjana bane. 140, 1. pAkhaDI krutsitanI - kutsita ( rniti, dhikkAravA yeAgya, kharAba, adhama) evA pAkhaMDa AnI iva micchattAvAse kuNayaknusatyehiM mohio jIvo / bhamio aNAikAlaM saMsAre dhIra citehi // 141 // he dhIra ! ciMtava--jIva A meAhita kunaya-duHzAstrathI mithyAtvadhara saMsAramAM rakhaDaco anAdi kALathI. 141. 1. mithyAtvadhara = (1) mithyAtvanuM ghara evA, athavA (2) mithyAtva jenu dhara che evA pAkhaMDI tiNNi sayA tisaTThi bheyA umagga susUNa | saMmahi maNu jiNamagge asappalAveNa kiM vahuNA // 142 // unmAne cheDI trizata-tesaThapramita pAkhaMDInA, jinamArgamAM mana roka; bahu pralapana nirathathI zuM bhalA ? 1. nirarthI = nirarthaka, vya jIvavimukko savao daMsaNamukto ya hoi calasavao / satrano hoyabapunno jovattAgni paNavo || %0rtAmAM jIvamukta zakha kahevAya, cala zakha? jANu darzanamuktane, zakha leAka mAMhI apUjya, cala zaba hAya leAkeAttara viSe, 1. cala zA = hAlatu cAlatu- maDaduM,," 1
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRta-bhAvaprAbhRta [ 57 jaha tArayANa caMdo mayarAo mayaulANa savvANaM / ahio taha sammatto risisApayavihadhammANaM // 144 / / jyama caMdra tArAgaNa viSe, mRgarAja sau mRgakula viSe, tyama adhika che samyakatva RSizrAvaka-dvividha dharmo viSe 1 mRgarAja = siha 2 mugakula - pazusamUha z2aha phaNirAo sohai phaNamaNimANikakiraNavipphurio / taha vimaladasaNadharo jiNabhattI pavayaNe jIvo // 145 / / nAgeMdra zobhe pheNamaNimANikyakiraNe camakato, te rIta zobhe zAsane jinabhakta darzananirmaLo. 145. jaha tArAyaNasahiyaM sasaharavivaM khamaMDale vimale / bhAviya tavavayavimalaM jiNaliMga daMsaNavimuddhaM // 146 // zazibiba tArakavRMda saha nirmaLa nabhe zobhe ghaNuM, tyama zebhatuM tapavratavimaLa jinAlaMga darzananirmaLuM. 146. iya gAuM guNadosaM daMmaNarayaNaM dhareha bhAveNa / sAraM guNarayaNANaM sovANaM paDhama mokkhassa // 147 / / Ima jANIne guNadoSa dhAro bhAvathI dararatnane, je sAra guNaratno viSe ne prathama zivapAna che. 187. kattA bhoi amutto sarIramitto aNAiNihaNo ya / dasaNaNANuvaogo Nihiho jiNavariTehiM // 148 / /
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka58 ] paMca paramAgama kartA tathA bhaktA, anAdi-anaMta, dehapramANa ne ; vaNamUrti, dagajJAnapagI jIva bhAge jinavare. 148. 1 vaNamUrti = amUrta, arUpI ka dasaNaNANAvaraNaM mohaNiyaM aMtarAiyaM kammaM / Nivai bhaviyajIvo sammaM jiNabhAvaNAjutto / / 149 // "dagajJAnaAvRti, meha tema ja aMtarAyaka karmane '. samyakSaNe jinabhAvanAthI bhavya AtmA kSaya kare. 149. 1 dagajJAnaAvRti = darzanAvaraNa te jJAnAvaraNa, balasokkhaNANadasaNa cattAri vi pAyaDA guNA hoti / Nade ghAicaukke loyAloyaM payAsedi / 150 // . caudhAtinAze jJAna-darzana-saukhyAbaLa cAre guNe prAkaTaya pAme jIvane, parakAza lokAlokana. 150. 1 prAkaTaya = pragaTapaNa gANI siva parameTThI savvaNhU viNhu caunuho buddho / appo vi ya paramappo kammavimukko ya hoi phuDaM // 151 // te jJAnI, ziva, parameSTI che, viSNu, catakha, buddha che, " AtmA tathA paramAtamA, sarvajJa, karmavimukta che. 151. iya ghAikammamuko aTThArahadosavajjio sylo| tihucaNabhavaNapadIvo deu mamaM uttamaM vohi // 152 //
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhUta--bhAvaprAkRta [ 459 cadhAtika vimukta. doSa aDhAra rahita, sadeha e 'tribhuvanabhavananA dIpa jinavara meAdhi o uttama mane. 152. 1 tribhuvanabhavananA dIpa = traNa lekarUpI gharanA dIpaka arthAt dIvArUpa. jiNavaracaraNaMburuhaM NamaMti je paramabhattirAyaNa | te jammavellimUlaM khaNaMti carabhAvasattheNa // 153 // je paramabhaktirAgathI jinavarapadAMbujane name, te janmavelImULane vara bhAvazasra vaDe khaNe, 153 2 khUNe = khAde che 1 vara = uttama jaha salileNa Na lippar3a kamaliNipattaM sahAvapayaDIe / taha bhAveNa Na lippa kasAyavisaehiM sappuriso // 154 // jyama kamalinInA patrane nahi 'salilalepa svabhAvathI, tyama satpuruSane lepa viSayakaSAyanI nahi.bhAvathI. 154. 1. salila = pANI. te cciya bhaNAmi haiM je sayalakalAsIlasaMjamaguNehiM / vahudosANAvAso sumaliNacitto Na sAvayasamo so // 155 // kahuM te ja muni je zIlasaMyamazu!----samasta kaLA----dhare; je 'milanamana bahudoSadhara, te teA na zrAvakatulya che. 155. 1 malinamana = malina cittavALA. te dhIravIrapurisA khamadamakhaggeNa viSphuraMteNa / dujjaya pabalabaluddharakasAyabhaDa NijjiyA jehiM // 156 //
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ 460] paMca paramAga te dhIravIra nare, kSamAdama- tIkhaDage jemaNe ? " jItyA sudurjaya-ugrabaLa-madamatta-subhaTa-kaSAyane. 156. 1 kSamAdama-taNakhage = kSamA (prathama) ane jite diyatArUpI tIrNa taravArathI 2 subhaTa = hA. dhaNNA te bhayavaMtA dasaNaNANaggapavarahatthehiM / visayamayaraharapaDiyA bhaviyA uttAriyA jehiM // 157 // . che dhanya te bhagavaMta, darzanajJAna-uttamara vaDe je pAra karatA viSayamakarAkarapanita bhavi jIvane. 157. 1 darzanazAna-uttamakara = darzana ane jJAnarUpa (be) uttama hAtha. 2. viSayamakarAkara = viSarUpI samudra (maganuM sthAna) " - 3 bhavi = bhavya mAyAvelli asesA mohamaThAtaruvarammi ArUDhA / visayavisapupphaphulliya luNaMti muNi NANasatthehi // 158 // muni jJAnazatre chedatA saMpUrNa mAyAvelane, ' ' -bahu viSaya-viSapuSpa khIlI, 'ArUDha mehamahAddhame. 158.' 1. ADha mahamahAddhame maherapI mahAkSa para caDelI. mohamayagAravehiM ya mukkA je karuNabhAvasaMjuttA / 'te ricama jJati pariNA ! 52 // - - mada-maha-gAravamukta ne je yukta karuNAbhAvathI, saghaLA 'durinarUpa thaMbhane ghAte caraNa-taravArathI. 159. 1- durita = duSkarma, pApa. 2. vAne = nAdA kare ! .
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRta-bhAvaprAkRta karI guNagaNamaNimAlAe jiNamayagayaNe NisAyaramuNido / tArAvalipariyariyo puNNimaiMdu va pavaNapahe // 160 / / tArAvalI saha je rIte pUNendu zobhe AbhamAM, guNavRdamaNimALA sahita municaMdra jinamatagaganamAM. 160. cakahararAmakemavasuravarajiNagaNaharAisokkhAI / / cAraNamuNiriddhIo visuddhabhAvA NarA pattA // 161 // cakeza-kezava-rAma-jina-gaNI-suravarAdika-sau ne, cAraNamunIMdrasuRddhine, suvizuddhabhAva no lahe. 161. 1. cakeza-kezava-gAma-jina-gaNuM muzvarAdika-sIkhane = cakavartI, nArAyaNa, balabhadra, tIrtha kara, gaNadhara, devendra vagerenA sukhane. 2. suvizuddhabhAva = zuddha bhAvavALA. sivamajarAmaraliMgamaNovamamuttama paramavimalamatulaM / pattA varasiddhisuhaM jiNabhAvaNabhAviyA jIvA // 162 // jinabhAvanApariNata cha varasiddhisukha anupama lahe, ziva, atula, uttama. parama nirmaLa, ajara-amararavarUpa je. te me tivaNamahiyA siddhA suddhA NiraMjaNA NicA / / ditu varabhAvasuddhiM dasaNa jANe caritte ya // 163 // bhagavaMta siddho-trijagapUjita, nitya, zuddha, niraMjanA -vara bhAvazuddhi de mana daga, jJAna ne cAritramAM. 163. ki jaMpieNa vahuNA atyo dhammo ya kAmamokkho ya / aNNe vi ya nAbArA bhAvammi pariTThiyA savve // 164 //
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' 34,z{ { { hyn bm ' ?:T 13 // 512 w// u *:*>>t'A dw> '''''' * {r 'tn d ACYs&TY &tem m}q fg q{ PS& {Ya Yz{r+532qv 4th 'eifqui te w ; ! , & , ' , y ' , dy d ' r 1 "w y w `wmyy * * **, A uo uA
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. mokSaprAbhUta daza hajI NANamayaM appANaM upaladdhaM jeNa jhaDiyakammeNa / caiUNa ya paradavyaM Namo gamo tassa devassa // 1 // karIne pakSapaNa karmo taNuM, paradravya pariharI jemaNe jJAnAtma AtmA prApta kI, namuM namuM te devane. 1. 1 kSapaNa = kSaya NamiUNa ya taM devaM aNaMtavaraNANadaMsaNaM suddhaM / vocchaM paramappANaM paramapayaM paramajoINaM // 2 // te devane namI-amita-vara-dagajJAnadharane zuddhane, kahuM paramapada-paramAtamA-prakaraNa paramagIndrane. 2. 1 amita-vara = anata ane pradhAna jaM jANiUNa joI joattho joiUNa aNavarayaM / avyAvAhamaNaMtaM aNovamaM lahai NiyANaM // 3 // je jANIne. yogastha yogI, satata dekhI jehane, upamAvihIna anaMta avyAbAdha zivapadane lahe. 3.
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ 464 ] paca paramAgama tipayAro so appA paramaMtaravAhiro hu dehINaM / / tattha paro jhAijjaDa aMtovAraNa cayahi vaSThirappA // 4 // te AtamA che parama-aMtara-bahira traNadhA dehamAM aMtara-upAye paramane dhyAo, taje bahirAtamA. 4. 1 parama-aMtara bahira traNadhA = paramAtmA aMtarAtmA ane bahirAtmA -ema traNa prakAre 2 ata-upAye= atarAtmArUpa sAdhanathI; aMtarAtmArUpa je pariNAma te pariNAmarUpa sAdhanathI 3 paramane = paramAtmAne akkhANi bAhirappA aMtaraappA hu appsNkppo| . janmarAIvizruvo paramA maurg tevo paNa . che akSadhI bahirAtma, Atamabuddhi aMtara-AtamA,' je mukta karmakalaMkathI te deva che paramAtamA. 5. 1 akSadhI = vyibuddhi, Indrio te ja AtmA che' evI buddhivALA. malarahiyo kalacatto aNidio kevalo visuddha parameTThI paramajiNo si+karo sAsao siddho // 6 // te che vizuddhAtmA, aniMdriya, maLarahita, tanamukta che, parameSTI, kevaLa, paramajina, zAzvata, 'zirvAkara, siddha che. 6. 1. zivakara =sukhakara, kalyANaka. A yaMtaLA haraNa cha itiviIi ' ', zAijai paramappA upaiTuM jiNavariMdehiM // 7 // .
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRtamakSaprAbhUta [ 45 thaI aMtarAtmA, bahirAtmA tajIne traNaviSe, dhyAtavya che paramAtamA----jinavaravRSabha-upadeza che. cha. 1 atarAtmArUDha = atarAtmAmAM A, atarAtmAjye pariNata 2. vyAtavya = dhyAvAyAgya, dhyAna karavAyeAgya bahiratthe phuriyamaNo iMdiyadAreNa NiyasarUvacuoo / NiyadehaM appANaM ajjhavasadi mUDhadiTThIo // 8 // mUviTIyo bAhyAtha pratye sphuritamana, svabhraSTa IMdriyadvArathI, nijadeha adhyavasita kare AtmApaNe jIva mUdhI. 8. 1 khAvA = bahAranA padArthA 2. sphuritamana = skurAyamAna (tapura ) manavALA 3 svabhraSTa IMdriyadvArathI = kriyA dvArA AtmasvarUpathI yuta 4 ayyavasita karai = mAne 5 jIva mUDhadhI = mUDha buddhivALA jIva, mUDhabuddhi (arthAt bahirAtmA) anna NiyadehasaricchaM picchiUNa paraviggahaM payateNa / ajJeyaNaM pi gahiyaM jhAijjai paramabhAveNa // 9 // nirdeha sama paradeha dekhI mUDha tyAM udyama kare, *te che acetana tAya mAne tehane AtmApaNuM. 9. 1 te = paranA deha 2. AtmApaNuM = paranA AtmA tarIke, saparazavasAraNaM dehesu ya acididatthamappANaM / suyadArAIsie : maNuyANaM vaDDae moho // 10 // vastusvarUpa jANyA vinA dehe sva-adhyavasAyathI ajJAnI janane meha phAle putradArAdika mahI, 10, 1. dehe sva-adhyavasAyathI = 'deha te ja AtmA che' evA mithyA abhiprAyathI, -
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMca paramAgama micchANANesu ro micchAbhAveNa bhAvio sNto| . mohodaeNa puNaravi aMgaM saM maNNae maNuo // 11 // rahI lIna mithyAjJAnamAM, mithyAtvabhAve pariNamI, te deha mAne "huM"paNe pharIneya mohadaya thakI. 11. 1 pharIya = AgAmI bhavamAM paNa. jo dehe Niravekkho NihaMdo Nimmamo NirAraMbho / AdasahAve surao joI so lahai NivvANaM // 12 // niddha, nirmama dehamAM nirapekSa, 'muktAraMbha je, je lIna AtmasvabhAvamAM, te yogI pAme mokSane. 12 1. muktAra bha = nizArabha, Araba rahita, paradayaro bajjhadi viro muccei vivihakammahi / eso jiNauvadeso samAsado baMdhamukkhassa // 13 // padravyarata baMdhAya, virata mukAya vidhavidha karmathI , -A, baMdhamAkSa viSe jinezvaradezanA saMkSepathI. 13 1 virata= patavyathI viramela; paradravyathI virAma pAmela. sahabbarao savaNo sammAiTTI havei NiyameNa / ' sammattapariNado uNa khavei duSTakammAI // 14 // re! niyamathI nijadravyarata sAdhu sadaSTi hoya che, ne -samyakatvapariNuta vartata 'duSTAkTa karmo kSaya kare. 14 ' ' duSTAdi karmo = duSTa ATha karmone, kharAba evAM A phimene. '
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhUta---mokSaprAbhUta [ kahe jo puNa paradancarao micchAdiTThI havei so sAhU / micchattapariNado puNa vajjhadi dudRDhakammehiM // 15 // padravyamAM rata sAdhu to mithyAdarazayuta hoya che, mithyAtvapariNata vartato bAMdhe karama duSTAne. 15. paradavvAdo duggai sahavvAdo hu suggaI hoi / iya NAUNa sadavve kuNaha raI viraha iyarammi // 16 // padravyathI durgati, khare sugati svadravyathI thAya che -e jANI, nijadravya rame, padravyathI virama tame. 16. AdasahAvAdaNaM sacittAcittamissiyaM havAdi / taM paradavvaM bhaNiyaM astitthaM savvadarisIhi // 17 // "AtmasvabhAvetara sacitta, acitta, tema ja mizra je, te jANavuM paradravya-sarvaze kahyuM "avitapaNe. 17. 1. AtmasvabhAvetara = AtmasvabhAvathI anya. 2 avitathapaNe = satyapaNe, yathArtha paNe dudRDhakammarahiyaM aNocamaM NANaviggahaM NicaM / . suddhaM jiNehiM kahiyaM appANaM hadi sahavvaM // 18 // duSTASTakarmavihIna, anupama, jJAnavigraha, nitya ne je zuddha bhAkhyo jinavare, te AtamAM svadravya che. 18. 1. nAnavigraha =jJAnarUpa zarIravALo je jhAyati sadavvaM paradavaparammuhA du sucarittA / te jiNavarANa magge aNulaggA lahahiM NicANaM // 19 //
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ *68 ] paMca paramAgama paravimukha thaI 'nijadravya je dhyAve sucAritrIpaNuM, jinadevanA mAraga mahIM 'salagna te zivapada lahe. 19 1. salagna = lAgela, vaLagela- joDAyela : jiNavaramaraNa joI ANe Ae suddhamappANaM / jeNa lahar3a givvANaM Na lahai ki teNa suraloyaM // 20 // jinadevamata-anusAra dhyAve yAgI nijazuddhAtmane, jethI lahe nirvANu, te zu nava lahe 'suraleAkane 20 1 muleAka = devalAka; sva, * jo jAi joyaNasarya diyaheNekkeNa levi gurubhAraM / sAM kiM kosaddhaM pihu Na sakkae jAu bhruvaNayale // 21 // bahu bhAra laI dina ekamAM je gamana sA yAjana kare, te vyaktithI 'krozAva paNa nava jaI zakAya zuM bhUtaLe? 21 1. kozAya - keAsa, ardhA gAu. jo koDie Na jippar3a suhaDo saMgAmaehi savvehi / soM ki jippar3a ikiM pareNa saMgAmae suhaDo // 22 // } samma taveNa savyo vi pAvae tarhi vi jhANajoeNa | no pAvarU sau pAvarU po. sAsaruM - soyarUM // 22 je subhaTa hoya ajeya rkATa narothI--sainika sathI, te vIra subhaTa jitAya zuM sagrAmamAM nara ekathI? 22. 1. asa na tI zakAya evuM.
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhUtamakSaprAkSasa tapathI lahe suraka sau, paNa dhyAnayoge je lahe te AtamA paralokamAM pAme suzAzvata saukhyane. 23. aisohaNajoeNaM muddhaM hemaM haveDa jaha taha ya / kAlAIladdhIe appA paramappao hayadi // 24 // jyama zuddhatA pAme suvarNa atIva zobhana yogathI, AtmA ane paramAtamAM tyama kALa-Adika labdhithI. 24. 1. atIva gobhana = ati sA. vara vayatavehi saggo mA dukkhaM hou Nirai iyarehiM / chAyAtavaTTiyANaM paDivAlaMtANa gurubheyaM // 25 // 'diva ThIka vatatapathI, na he dukha ItarathI narakAdike; chAMye ane taDake pratIkSAkaraNamAM bahu bheda che. 25. 1. diva dIka batApathI = (avrata ane atapathI nakAdi dukha prApta thAya tenA karatA) vratatapathI svarga prApta thAya te mukAbale sAruM che 2. itarathI = bIjAthI (arthAta avrata ane atapathI), 3. pratIkSAkaraNamA = rAha jovAmAM jo icchai NissariDaM saMsAramahaNNacAu ruMdAo / kammighaNANa DahaNaM so jhAyai appayaM suddhaM // 26 // saMsAra-ava rudrathI nisaraNa I che jIva je, dhyA karama-Injana taNuM dahanAra nija zuddhAtmane. 26. 1 sasAra-arNava thI = bhayakara sasArasamudrathI. 2 nisaraNa = bahAra nIkaLavuM te 3. kamUrdhana taNA dahanAra = karmarUpI IdhaNAne bALI nAkhanAra
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahao] paca parAgarma sanve kasAya mottuM gAravamayarAyaDhosavAmoha / auravadAra yaur | jJAna che ra7 | ' saghaLA kaSAye, harAgavirodha-mada-gArava najI, dhyAnastha dhyAne Atmane, vyavahAra laukikathI chUTI. ra7. " 1. maharAgavidhi = meharAgadeva. micchattaM aNNANaM pAvaM puSNaM caevi tiviheNa / moNa nA noratho nA sapUNa 28 trividha tajI mithyAtvane, ajJAnane, agha-puNyane, gastha yogI maunavratasaMpanna dhyAne Atmane. ra8. 1. adhapuNyane = pApane tathA puNyane. jaM mayA dissade svaM taM Na jANAdi sacahA / jANagaM dissade va tamhA jaMpemi keNa I // 29 / / dekhAya mujane rUpa je te jANatuM nahi sarvathA, ne jANanAra ne 'dRzyamAna huM boluM kenI sAthamAM? ra9 1 na dazyamAna = dekhAne nathI savAsavaNiroheNa kamma khadi saMciI / joyatyo jANae joI jiNadeveNa bhAsiyaM // 30 // ... Asrava samasta nirodhIne kSaya pUrvaka taNo kare. jJAtA ja basa rahI jAya che yogastha ga-jina kahe. 30
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRta-ekSaprAbhUta [ ka71 jo sutto yavahAre so joI jaggae sakajammi / jo jaggadi vavahAre so mutto appaNo kajje // 31 / / yogI sUnA vyavahAramAM te jAgatA nijakAryamAM je jAgatA vyavahAramAM te susa AtamakAryamAM. 31. iya jANiUNa joI vavahAraM cayai savvahA savvaM / Ayaha paramappANaM jaha bhaNiyaM jiNavariMdehi // 32 // Ima jANI yogI sarvathA chADe sakaLa vyavahArane, paramAtmAne dhyAne yathA upadiSTa jinadeva vaDe. 3ra. paMcamahanvayajutto paMcasu samidIsu tIsu guttIm / rayaNattayasaMjutto prANajjhayaNaM sadA kuNaha // 33 // tuM paMcasamita, trigupta ne saMyukta paMcamahAvrata, ratnatrayIsaMyutapaNe kara nitya dhyAnAdhyayanane. 33. 1. pacasamita = pAMca samitithI yukta (vartata tha) ra trigupta = traNa gupti sahita (vartato cako) 3. ratnatrayIsayutapaNe= ratnatrayasayuktapaNe. 4. dhyAnadhyayana = dhyAna tathA adhyayana; dhyAna tathA zAstrAbhyAsa. rayaNattayamArAhaM jIvo ArAhao muNeyacco / ArAhaNAvihANaM tassa phalaM kevalaM gANaM // 34 // ratnatrayI ArAdhanA jIva ArAdhaka kahyo; ArAdhanAnuM vidhAna kevalajJAnaphaLadAyaka aho! 34.
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ 472 ] paMca paramAgama siddho suddho AdA sanvaNhU savvaloyadarisI ya 1 so jiNavarehiM bhaNiyo jANa tumaM kevalaM gANaM // 35 // che siddha, AtmA zuddha che ne sajJAnIdarzI che, tu jANa re !----jinavarakathita A jIva kevaLa jJAna che. 35 rayaNattayaM pi joI bhArAri jo hu jiNavaramaraNa | so zAyada appANaM pariharaH paraM Na saMdeho // 36 // je yAgI ArAdhe ratanatraya pragaTa jinavaramA thI, te Atmane dhyAve ane para parihare;~~~gakA nathI. 36. jaM jANai taM gANaM jaM piccha taM ca daMsaNaM geyaM / taM cAritaM bhaNiyaM parihAro puNNapAcANaM // 37 // je jANatuM te jJAna, dekhe teha dana jANug, je pApa tema ja puNyanA parihAra te thArita kahyuM. 37. taccaI sammataM taccaggahaNaM ca hava saNNANaM / cAritaM parihAro paruviyaM jiNavariMdehiM // 38 // che tattvaci samyaktva, tattva taNuM 'grahaNu rasajJAna che, parihAra te cAritra che;--jinavaravRSabhanirdiSTa che. 38. 1. grahaNa = samajaNa; jANavu te, jJAna, 2. sAna =sabhyajJAna, daMsaNasuddho suddho daMsaNasuddho laheDa NivvANaM / daMsaNavihINapuriso Na lahai taM icchiyaM lAhaM // 39 // 4 ' J
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhRta-mokSaprAbhUta [ 473 'dagazuddha AtmA zuddha che, dagazuddha te mu darzanarahita je puruSa te pAme na Icchita lAbhane. 39 1, dagazaddha = darzanazuddha, samyagdarzanathI zuddha iya uvaesaM sAraM jaramaraNaharaM khu maNNae jatu / taM sammattaM bhaNiyaM savaNANaM sAvayANaM pi // 40 // jaramANahara A sArabhUta upadeza zraddhe spaSTa je, samyakatva bhAkhyuM tehane, he zramaNa ke zrAvaka bhale. 40. 1. jAmaraNahara = jarA ane maraNane nAzaka jIvAjIvavihattI joI jANei jiNavaramaeNaM / taM saNNANaM bhaNiyaM aviyatthaM sancadarisIhiM // 41 // jIva-ajIva kero bheda jANe gI jinavaramAgathI, sarvajJadeve tehane sadbhajJAna bhAkhyuM "tathyathI. 41. 1. tathathI = atyapaNe, avitapaNe, jaM jANiUNa joI parihAraM kuNai puNNapAvANaM / taM cArittaM bhaNiyaM aviyappaM kammarahiehiM // 42 // te jANI yogI parihare che pApa tema ja puNyane, cAritra te avikalpa bhAkhyuM kamarahita jinezvare. 42, 1. avikalpa = nirvikalpa, vikalpa rahita, jo rayaNattayajutto kuNai tavaM saMjado sasattIe / so pAvai paramapayaM jhAyaMto appayaM, suddhaM // 43 //
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ 474 ] paMca paramagAma ratnatrayIyuta saMyamI nijazaktitA tapane kare,. ! zuddhAtmane dhyAta thake utkRSTa padane te vare. 43. 1. nijazaktita = potAnI zakti pramANe, 2. utkRSTa pada = parama pada (arthAta mukti). tihi tiNNi dharavi NicaM tiyarahio taha tieNaM priyrio| dodosavippamukko paramappA aAyae joI // 44 // . traNathI dharI traNa, nitya trikavirahitapaNe, "triyutapaNe, rahI "doSayugalavimukta dhyAne yogI nija paramAtmAne. 44, 1. traNathI = traNa vaDe (arthAta mana-vacana-kAyAthI) ' 2 dharI traNa = traNane dhAraNa karIne (arthAta vaSakALoga, zatakALaga tathA grISmakALayogane dhAraNa karIne) 3 trivihitapaNe = traNathI (arthAta za9trayathI) rahitapaNe 4 trijyutapaNe traNathI sayuktapaNe (arthAta ratnatrayathI sahitapaNe) 5. dezayugalavimukta = e dethI rahita (arthAta rAga-dveSathI rahita). mayamAyakoharahio loheNa vivanjio ya jo jIvo / himmalasahAvajutto so pAvai uttamaM sokkhaM // 45 // je jIva mAyA-krodha-mada parivajIne, taja lebhane, nirmaLa svabhAve pariName, te saukhya uttamane lahe. 45. visayakasAehi judo ruddo paramappabhAvarahiyamaNo / , / so Na lahai siddhimuhaM jiNamuddaparammuho jIvo // 16 //
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRta-pekSAbhUta 1 kapa paramAtmabhAvanahIna, rudra, kaSAyaviSaye yukta je, te jIva jinamudrAvimukha pAme nahIM zivasaukhyane. 46. 1. paramAtmabhAvanahIna = paramAtmabhAvanA rahita, nija paramAtmatatvanI bhAvanAthI rahita 2. ddha = rauda pariNAmavALe 3 jinamudrAvimukha = jinasadaza yathAjAta munirUpathI parAkSukha. jiNamuI siddhimuhaM havei NiyameNa jiNavaruddiSTaM / siviNe vi Na rucai puNa jIvA acchaMti bhavagaDaNe // 47 / / jinavaravRSabha-upadiSTa jinamudrA ja zivasukha niyamathI; te nava rUce svaya jene, te rahe bhavana mahIM. 47. paramappaya jhAyaMto joI mucchei maladaloheNa / NAdiyadi NavaM kammaM NiddiSTuM jiNavariMdehiM // 48 // paramAtmAne dhyAtAM zramaNa maLajanaka lobha thakI chUTe, nUtana karama nahi Asrave-jinadevathI nirdiSTa che. 48. hoUNa diDhacaritto divasammatteNa bhaaviymiio| jhAyaMto appANaM paramapayaM pAvae joI // 49 // pariNuta sudaDha samyakatvarUpa, lahI sudaDhacAritrane, nija AtmAne dhyAtAM thakAM yogI parama padane lahe. 49 caraNaM havai sadhammo dhammo so habai appasamabhAyo / so rAgarosarahio jIvassa aNaNNapariNAmo // 50 //
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaha6 ] paMca paramagAma cAritra te nija dharma che ne dharma nija samabhAva che, te jIvanA vaNarAgaroSa ananyamaya pariNAma che. pa. 1 tenA nija mamabhAva che. vaNarAga =Agapati, jaha phalihamaNi trisuddho paradabyajudo haveDa aNNaM so| taha rAgAdivijuno jIyo ivaTi hu aNaNNaviho / 51 / / nirmaLa sphaTika padravyasaMge anyarUpe thAya che, tyama jIva che nIrAga paNa anyAkhyarUpe pariName. pa1. devagurummi ya bhatto sAhammiyasaMjadegna aNuratto / sammattamunvahaMto jhANarao hodi joI so // 52 / / je deva-gurunA bhaktane sahadharmamunianurakta che, samyakatvanA vahanAra gI dhyAnamAM rata hoya che. para. 6. anuSkA = anurAgavALA vAtsalyavALA. 2. samyakatvanA vahanAra =samyatvane dhArI rAkhanAra, samapariNatie pariNamyA karanAra, 3. gata rativALa; prItivALA, civALA uggataveNaNNANI jaM kammaM savadi bhavahi vahuehiM / taM gANI tihi gutto savei aMtomuhutteNa // 53 // tapa ugrathI ajJAnI je karmo khapAve bahu bhave, jJAnI triguNika te karama aMtarmuhUrta kSaya kare. pa3. 1. triguNika = traNa-guptavaMta
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTAbhuta mAkSaprAbhUta | 477 suhajoeNa subhAvaM paradavve kuNar3a rAgado sAhU | so teNa Tu aNNANI gANI eto du vivarIo // 54 // zubha anya dravye rAgathI muni je kare rucibhAvane, te tehu che ajJAnI, ne viparIta tethI jJAnI che. 54. p 1 zubha anya dravye ja (zubha bhAvanA nimittabhRta ) prazata paradravye pratye, 2. cibhAva = * A sAru che, hitakara che ' ema ekAkArapaNe prItibhAva . Asavahed ya tahA bhAvaM bhokkhassa kAraNaM havadi / so teNa du aNNANI AdasahAvA du vivarIo // 55 // Asaravahetu bhAva te zivahetu che tenA mate, tethI ja te che 'ajJa, Atma-vabhAvathI viparIta che. 55. 1 ajJa = ajJAnI, jo kammajAdamaDao sahAvaNANassa khaMDadUsavaro / so teNa du aNNANI jiNasAsaNadUsago bhaNido // 56 // kama jatika je khaMDadUSaNakara svabhAvikajJAnamAM, te jIvane ajJAnI, jinazAsana taNA dUSaka kahyA. 56. 1 kajamatika = karmathI utpanna thayelI buddhivALA, nimittaka vaibhAvika muddhivALA ( va ) 2 khadUSaNukara svabhAvikajJAnamA = svabhAvanAnane khaDakhaDharUpa karIne dUSita karanAra (arthAt tene khakharUpa mAnIne kRSNa lagADanAra ) 3 jinazAsana taNA dUSaka = jinazAsanane dUSita karanAra arthAt dUSaNa lagADanAra.
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ nosu T paMca paramAgama NANaM caritahINaM daMsaNahINaM tavehiM saMjuttaM / roda bhAvarahiyaM liMgaggahaNeNa kiM sokkhaM // 57 // jyAM jJAna cAravihIna che, tapayukta paNa 'dagahIna che, vaLI 'anya kAryo bhAvahIna, te liMgathI sukha zuM are ? 1 dagaddIna = samyagdarzana rahita, 2 anya kAryA = khI ( AvazyakAdi) kriyA OM bhAvahIna = guddabhAva rahita. ayaNaM pi cedA jo maNNar3a so haveha aNNANI / so puNa gANI bhaNio jo maNNai ceyaNe cedA // 58 // che 'ajJa, jeha acetane cetaka taNI zraddhA dhare; je cetane cetaka taNI zraddhA dhare, te jJAnI che. 58. 1 anuka : ajJAnI, cetaka = cetanAra, cetayatA, AtmA. tavara hiyaM jaM gANaM gANavijutto tavo vi akayattho / tamhA NANataveNaM saMjutto lahai NivtrANaM // 59 // tapathI rahita je jJAna, jJAnavihIna tapa 'akRtArtha che, te kAraNe jIva jJAnatapasayukta zivapane lahe, 59. 1 amRtA = prayAjana siddha na kare evu, asaphaLa, dhruva siddhI titthayaro caDaNANajudo karei tavayaraNaM / NAUNa dhuvaM kujjA tavayaraNaM NANajutto vi // 60 // '
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhUta-mokSaprAbhUta [ 479 "dhavasiddhi zrI tIrtheza jJAnacatuSkayuta tapane kare, e jANI nizcita jJAnayuta jIveya tapa kartavya che. 60. 1 yuvasiddhi =jemanI siddhi (te ja bhave) nizcita che evA. 2. jJAnacatuzruta = cAra nAna sahita, 3. nizcita = nakkI, avazya. vAhiraliMgeNa judo abhaMtaraliMgarahiyapariyammo / so sagacarittabhaTTho mokkhapahaviNAsago sAhU // 61 // je bAhyaliMge yukta, AMtaraliMgarahita kriyA kare, te svaritathI bhraSTa, zivamAragavinAzaka zravaNa che. 61. 1 svacarita = svacAtri. suheNa bhAvidaM gANaM duhe jAde viNassadi / tamhA jahAvalaM joI appA dukkhehi bhAvae / / 62 // sukhasaMga bhAvita jJAna te dukhakALamAM laya thAya che, tethI "yathAbaLa "du:kha saha bhAvo zramaNa nija Atmane. 1. sukhasaga = sukha sahita, zAtAnA yogamAM. 2. bhAvita = bhAvavAmAM AveluM. 3. dukhakALamA = upasargAdi dukha AvI paDatA. 4. yathAbaLa = zakti pramANe, 5. dukha saha= kAyaklezAdi sahita. AhArAsaNaNidAjayaM ca kAUNaM jiNavaramaraNa / jhAyavyo NiyaappA NAUNaM gurupasAeNa // 63 //
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMca paramAgama 'Asana-azana-nidrA taNA karI vijaya, jinavaramAthI dhyAtavya che nija AtamA, taNI zrIguruparasAdathI. 63. 1. Asana-azana-nidrA taNA = AsananA, AhAranA ane UMdho. 2. zrIguruparasAdathI = guruprasAdathI, gurukRpAthI, 480 ] appA caritato daMsaNaNANeNa saMjudo appA | so jhAyavyo NicaM pAUNaM gurupasAeNa // 64 // che AtamA sayukta darzana-jJAnathI, cAritrathI; nitye ahA ! khyAtavya te, jANI zrIgurUparasAdathI. 64. dukkhe Najjai appA appA NAUNa bhAvaNA dukkhaM / bhAviyasahAvapuriso dilayesu viraccae dukkhaM // 65 // jIva jANavA duSkara prathama, pachI 'bhAvanA duSkara are! rabhAvitaniAtmara vabhAvane duSkara viSayavairAgya che. 65. = 1 bhAvanA = AtmAne bhAvavA te, AtmasvabhAvanu bhAna karavu te. 2, bhAvitajiAtmasvabhAvane - jeNe nijAtmasvabhAvane bhAgyA che te jIvane; jeNe nija AtmasvabhAvanuM lAvana prApta karyuM che te vane, - tAma Na NajjaDa appA visarasu paro pavaTTae jAma / visae viratacito joI jANe appANaM // 66 // bALakmabALa || // AtmA jaNAya na, jyAM lagI viSaye pravatana nara kare; *viSaye viraktamanaska yAgI jANatA nija Atmane. 66. 1. viSaye viktamana* = jemanuM mana viyeAmAM virakta che. evA; viSayA pratye virakta cittavALA,
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhRta-mokSaprAbhUta [ 481 appA NAUNa garA keI sambhAvabhAvapabhaTThA / hiMDaMti cAuraMgaM visaesu vimohiyA mRDhA // 67 // nara keI Atama jANI, AtamabhAvanApracutapaNe caturaMga saMsAre bhame viSaye vimohita mUDha e. 67. 1. caturaga samAre= caturgati sAmA je puNa visayarittA appA NAUNa bhAvaNAsahiyA / chaMDaMti cAuraMga tavaguNajuttA Na saMdeho // 68 // paNa viSayamAMhI virakta, Atama jANI 'bhAvayukta je, niHzaMka te tapaguNasahita choDe caturgatibhramaNane 68. 1. bhAvanayukta = AtmabhAvanAthI yukta, 2. nizaka = cokakasa khAtarIthI. paramANupamANaM vA paradavve radi havedi mohAdo / so mRDho aNNANI AdasahAvassa vivarIo // 69 // paradravyamAM aNumAtra paNa rati hoya jene mohathI, te mUDha che, ajJAnI che, viparIta AtmasvabhAvathI. 69. appA jhAyaMtANaM daMsaNasuddhINa diDhacarittANaM / hodi dhuvaM NivyANaM visaesu rittacittANaM // 70 // je Atmane dhyAve, sadarzanazuddha, dahacAritra che, viSaye viraktamanaraka te zivapada lahe nizcitapaNe. 70. 1. sudarzanazuddha =samyagdarzanathI vRddha, danakkiALA 2. cAritra = daDha cAritrayukta
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ 482 ] paMca paramAgama * jeNa rAgo pare dave saMsArassa hi kAraNaM / teNAvi joDaNo NiccaM kujjA appe samAvaNaM // 71 // padravya pratye rAga to saMsAra kAraNa che khare; tethI zramaNa nitye karo nijabhAvanA vAtmA viSe. 71. jiMdAe ya pasaMsAe dukkhe ya muhaemu ya / saf veva dhaMdhU riM samabhAva 72 - nidA-prazaMsAne viSe, dukho tathA saune viSe zatru tathA mitra vize samatAthI cArita hoya che. 72. 1. samatA = samabhAva, sAmyapariNAma, cariyAvariyA vadasamidivajjiyA suddhbhaavpmhaa| keI jaMpaMti garA Na hu kAlo jhANajoyassa / / 73 // 'AvRtacaraNa, vratasamitivajana, zuddhabhAvavihIna je, te keInara jape are ! - nahi dhyAnane A kALa che. 1. AvRtacaraNa =jemanuM cAritra avarAyeluM che evA. 2. jalpa = bakavAda kare che, babaDe che, kahe che sammattaNANarahio amanyajIvo hu mokkhaparimukko / saMsArasuhe suraDho Na hu kAlo bhaNai jhANassa / / 74 / / samyaktvajJAnavihIna, 'zivaparimukta jIva abhavya je, te surata bhavasukhamAM kahe-"nahi dhyAnane A kALa che. 1. zivaparimukta = mekSathI sarvata rahita, ' 2 surata bhavasukhamAM = saMsArasukhamAM sArI rIte gata (arthAta samAra sukhamAM abhiprAya apekSAe ati prItivALe jIva). '
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhRta-mokSaprAkRta 483 paMcama mahavvadesa ya paMca samidIsa tIsa guttIsu / jo mUDho aNNANI Na hu kAlo bhaNai jhANassa // 75 / / traNa gupti. paMca samiti, paMca mahAvrate je mUDha che, te mUDha ajJa kahe are!"nahi dhyAnane A kALa che. 75. 1 anna = ajJAnI. bharahe dussamakAle dhammamANaM havei sAhumsa / ta:appasahAvaThide Na hu maNNai so vi aNNANI / / 76 / / bharate 'duSamakALeya dharmadhyAna munine hoya che, te hoya che Atmasthane mAne na te ajJAnI che. 76. 1. duSamakALa = duSamakALa arthAta pacama kALa 2. Atmastha = svAtmAmAM sthita AtmabhAvamA sthita anja vi tirayaNasuddhA appA jhAevi lahahiM iMdattaM / loyaMtiyadevattaM tattha cuA Niburdi jaMti // 77 // Ajeya 'vimalatriratna, nijane dhyAI, indrapaNuM lahe, vA deva laukAMtika bane. tyAMthI eNvI siddhi vare. 77. 1. vimalatriratna = zudaratnatrayavALA ratnatraya vaDe zuddha evA munio je pAbamohiyamaI liMgaM ghettRNa jiNavariMdANaM / pAvaM kuNaMti pAvA te cattA moksamamgammi // 78 //
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ 484 1 paMca paramAgama je 'pApamAhitabuddhio grahI jinavanA liMgane pApo kare che, pApIo te kSamAge tyata che. 78. 1. pApamAhitabuddhio = jemanI buddhi pAmehita che evA jIvo 2 tyakta= tajAyelA, asvIkRta. nahi svIkArAyelA. je paMcacelasattA gaMthaggAhI ya jAyaNAsIlA / mAdhAna jayA te sattA mAni ! 75 je paMcavazvAsakta, parigrahadhArI, yAcanazIla che, ' che sailIna AdhAkarmamAM, te kSamAge tyakta che. 09 1. pacavagrAsakta= pacavidha vastromAM Asakta (arthAt rezamI, sutarAu vagere pAca prakAranA vastro dhAraNa karanArA). 2. yAcanazIla = yAcanAsvabhAvavALA (arthAt mAgInemAgaNI karIne - AhArAdi lenArA). 3. lIna AdhArmimA=adha karmamAM rata (athata adhakarUpa doSavALe AhAra lenAra). NiggaMthamohamukkA bAvIsaparIsahA jiyakasAyA / pAvAraMbhavimukkA te gahiyA moksamaggammi // 80 // niha, vijitakaSAya, bAvIza-parivahI, nigraMtha che, che mukta pApAraMbhathI. te mokSamAge gRhIta che. 80 1 bAvIza-paripadI =bAvIrA parivahone sanA. 2 gRhIta =cahevAmAM AvelA, svIkAgyAmAM AvelA svIkRta; agIkRta: uddhaddhamajaloe kaI mamaM Na 'ahayogAgI / . iya bhAvaNAe joI pArvati hu sAsayaM sokkhaM / / 81 //
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRta-mokSaprAkRta ( 485 chuM ekalo huM, koI paNa mArAM nathI lokatraye, -e bhAvanAthI yogIo pAme suzAzvata saukhyane. 81. devaguruNaM bhattA NiveyaparaMparA vicititA / jhANagyA mucarittA te gahiyA mokkhamaggammi // 82 // je deva-gunA bhakta che, nirvedazreNI citave, je dhyAnarata, sucaritra che. te mokSamArge gRhIta che. 8ra. 1. nizreNI = vairAgyanI para paga, vairAgyabhAvanAonI hAramALA 2 sucaritra = sAga cAritravALA satyAritrayukta. NicchayaNayassa evaM appA appammi appaNe surado / so hodi hu sucaritto joI so lahai NiyANaM // 83 // nizcayana-jyAM AtamA AtmArtha AtmAmAM rame, te gI che sucaritrasaMyuta; te lahe nirvANane. 83. 1. AtmArtha = AtmA arthe, AtmA mATe. purisAyAro appA joI varaNANadaMsaNasamaggo / jo jhAyadi so joI pAvaharo hadi NibaMdo // 84 // che yegI, 'puruSAkAra, jIva varajJAnadarzanapUrNa che dhyAnAra yogI pApanAzaka dravirahita hoya che. 84. 1. puruSAkAra = puruSanA AkAre. 2. varajJAnadarzanapUrNa =(svabhAve) uttama jJAnadarzanathI paripUrNa. 3 dhyAnAra evA jIvana-AtmAne-je dhyAve che te. ja kavirahita = nirdaka, (rAgadveSAdi) kaThathI rahita.
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavuM ? jaya paramAgama evaM jiNehi kahiyaM savaNANaM sAvayANa puNa suNasu / . __ saMsAraviNAsayaraM siddhiyaraM kAraNaM paramaM / / 85 // zramartha jina-upadeza bhAge, zrAvakArtha suNe have, saMsAranuM haranAra 'ziva-karanAra kAraNu parama e. 85. ' 1 zivakanAra =mekSanuM karanAra, siddhikara. gahiUNa ya sammattaM muNimmalaM suragirIva NikpaM / taM jhANe jhAijjai sAvaya dukkhakkhayahAe // 86 // grahI meruparvata-sama akaMpa sunirmaLA samyakatvane,. he zrAvaka! dukhanAza arthe dhyAnamAM dhyAtavya te. 86. sammattaM jo Ayai sammAiTTI havei so jIvo / sammattapariNado uNa khavei dudRTTakammANi // 87 // samyakatvane je jIva dhyAve te sudaSTi hoya che, samyakatvapariNata vartata dukhASTakarmo kSaya kare. 87. kiM vahuNA bhaNieNaM je siddhA NaravarA gae kAle / ' sijjhihahi je vi bhaviyA taM jANai sammamAhappaM / / 88 // / bahu kathanathI zuM?"narava gata kALa je siddhayA ahe! je siddhaze bhavya have, sabhyatvamahimA jANa. 88. 1. narava = uttama pu. 2. gata kALa = bhUtakALamAM, pUrve 3, sidazA = siddha thayA, mokSa pAmyA.
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhRta-mokSaprAbhUta [487 te dhaNNA sukayatthA te sUrA te vi paMDiyA maNuyA / sammattaM siddhiyaraM siviNe vi Na mailiyaM jehiM // 89 // nara dhanya te, sukRtArtha te, paMDita ane zUravIra te, svapnaya malina karyuM na jeNe siddhikara samyakatvane. 89. 1, sukRtArtha = jemaNe prajanane sArI rIte siddha karyuM che evA, sukRtakRtya. 2 siddhikara = siddhi karanAra, meza karanAra, hiMsArahie dhamme aTThArahadosavajie deve / NiggaMthe pacayaNe saddahaNaM hoi sammattaM // 9 // "hiMsAsuvirahita dharma, doSa aDhAra varjita devanuM, nigraMtha pravacana keruM je zraddhAna te samakita kahyuM. 90. 1 hiMsAsuvirahita = hiMsArahita jahajAyasvarUvaM susaMjayaM sabasaMgaparicattaM / liMgaM Na parAvekkhaM jo maNNai tassa sammat // 91 // samyakatva tene, jeha mAne liMga paranirapekSane, rUpe yathAjAtaka, susa yata, sarvasaMgavimuktane. 91. 1 liMga paranirapekSane = parathI nipala evA (ata) ligane. parane nahi avalabanA evA ligane. 2 rUpe yathAjAtaka = (AMtaraliMga apekSAe) yathAniSpannagaja svAbhAvika-nizyAdhika rUpavALA, (bAvaliga apanAe) janmA pramANenA 35vALA 3 susaMyata sArI rIte sayata, sumayamayukata.
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ 488 ] paMca paramAgama kucchiyadevaM dharma kucchiyaliMgaM ca caMdae jo du / lajAbhayagAravado micchAdiTThI have so hu // 92 / / je devakutsita, dharma kutsita, liMga kutsita vaMdatA, bhaya, zarama vA gArava thakI, te jIva che mithyAtvamAM 92. 1 kati = nidita, khagaLa adhama. saparAvekhaM liMga rAI devaM asaMjayaM vaMde / maNNai micchAdiTTI Na hu aNNai suddhasammatto / / -93 // vaMdana asaMyata, 'rakta deva, liMga jasaparApekSane, -e mAnya hoya kudaSTine, nahi zuddha samyagdaSTine. 7. 1 rakta=rAgI 2 saparApekSa = paranI apekSAvALA sammAiTThI sAtraya dharma jiNadevadesiyaM kuNadi / vivarIyaM kuvaMto micchAdiTThI muNeyavo // 94 / / samyaphayuta zrAvaka kare jinadevadezita dharmane; viparIta tethI je kare, kudaSTi te jJAtavya che 94. micchAviTThI jo so saMsAre saMsarei muharahiyo / jammajaramaragapaure dukkhasahassAule jIvo // 95 // kudaSTi che, te sukhavihIna paribhrame saMsAramAM, jara-janma-maraNapracuratA, dukhagaNusahasra bharyA jihAM. 5. rAma guNa miccha doso maNeNa paribhAviUNa taM kuNam / / jaM te maNarasa rucai ki bahuNA palavieNaM tu // 96 / /
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRta-mokSaprAbhUta [ 489 "samyakatva guNa, mithyAtva doSatuM ema mana suvicArIne, kara te tane je mana ruce bahu kathana zuM karavuM are? 96. bAhirasaMgavimukko Na vi mukko micchabhAva NigaMtho / kiM tassa ThANamauNaM Na vi jANadi appasamabhAvaM // 97 // nigraMtha, bAhya asaMga, paNa nahi tyakta mithyAbhAva jyAM, jANe na te samabhAva nija; zuM sthAna-mauna kare tihAM? 7. 1 sthAna = niLapaNe UbhA rahevu te UbhAM UbhA kAyotsarga sthita rahevu te. eka Asane nizcaLa rahevuM te. mUlaguNaM chittUNa ya vAhirasammaM karei jo sAhU / so Na lahai siddhimuhaM jiNaliMgavirAhago NiyadaM / / 98 // je mULaguNane chedIne mani bAhyakarmo Acare, 'pAmena zivasukha nizcaye jinakathita-liMga-virAdhane. 98. 1 nizcaye =nakkI 2. jinakathita-liga-virodhane = jinakathita liganI virAdhanA karaoN hovAthI. - ki kAhidi bahikammaM kiM kAhidi bahuvihaM ca khavaNaM tu / kiM kAhidi AdAvaM AdasahAvassa vivarIdo // 99 // bahiraMga karmo zuM kare? upavAsa bahuvidha zuM kare? re! zuM kare AtApanA?-AtmasvabhAvaviruddha je. 99. jadi paDhadi bahu sudANi ya jadi kAhidi bahuvihaM ca cArittaM / - bAlasudaM caraNaM havei appassa vivarIdaM / / 190 //
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49o 3 paca paramAgama puSkaLa bhaNe mRtane bhale, cAritra bahuvidha Acare, che bALazruta ne bALacarita, AtmathI viparIta je. 100. veraggaparo sAha paradavyaparamgraho ya jo hodi / saMsArasuhaviratto sagamuddhamuhem aNuratto // 101 // guNagaNavihasiyaMgo heyopAdeyaNicchido sAhu / jJAnAyache mune lo re sA sA ] 202 che sAdhu je vairAgyapara ne vimukha padravya viSe, bhavasukhavirakta, svakIya zuddha sukha viSe anurakta je, 101. Adeheya-sunizcayI, guNagaNavibhUSita-aMga che, dhyAnAdhyayanarata jeha, te muni sthAna uttamane lahe. 102. 1. A heya-sunizcayI = upAdeya ane heyane jemaNe nizcaya karela che evA 2 guNagaNavibhUSita-aga = guNonA samUhathI suzobhita aMgavALA. NaviehiM jaM Navijjai Aijjai Aiehi aNavarayaM / dhuvaMtehiM thuNijjaDa dehatthaM kiM pitaM muNaha // 103 // praName praNata jana, khyAta jana dhyAve niraMtara jehane, tuM jANu tava tanastha che, je stavanaprAsa jene stave. 1. praNata jana = bIjAo vaDe jemane praNamavAmAM Ave che te ja. 2, yAta jana = bIjAo vaDe jemane dhyAvAmAM Ave che te jano 3 tanastha = dehaSya zarIramAM rahelA 4 stavanaprApti jana =bIjAo vaDe jemane stavavAmAM Ave che te ja
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhRta-mokSaprAkRta [ 41 aruhA siddhAyagyiA ujjhAyA sAhu paMca parameTThI / te vihu cihahi Ade tamhA AdA hu me saraNaM / / 104 // ahena-siddhAcArya-adhyApaka-zramaNa-parameSTI je, pAMceya che AtmA mahI; AtmA zaraNu mAruM khare. 104. sammattaM saNNANaM saccArittaM hi sattavaM ceva / / cauro ciTTahi Ade namhA AdA hu me saraNaM // 105 / / sabhyatva, samyajJAna, sacAritra, sattapacaraNa je, cAreya che AtmA mahI; AtmA zaraNa mAruM khare. 105. evaM jiNapaNNa mokkhassa ya pAhuDaM mubhattIe / jo pahai suNaDa bhAvai so pAvai sAsayaM sokhaM // 106 // A jinanirUpita mokSaprAbhUta-zAstrane sadUbhaktie. . je paThana-zravaNa kare ane bhAve, lahe sukha nityane. 106.
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1, Hui Kong Kong Kong Kong Zhong Quan Hui Han Zhong Zhuan Xue Hui Xue Xue Hui Xue Xue Hui 7. liMgaprAbhRta Li Li Li Li Li Li Li Li kAUNa NamokAraM arahatANaM taheva siddhANaM / vocchAmi samaNaliMga pAhuDasatyaM samAseNa // 1 // karIne namana bhagavaMta zrI hitane, zrI siddhane, bhAkhIza huM samepathI muniliMgaprAbhRtazAstrane. 1. dhammeNa hoi liMga Na liMgametteNa dhammasaMpattI / jANehi bhAvadhammaM kiM se liMgeNa kAyavyo // 2 // haiye dharamathI liMga, dharma na liMgamAtrathI hoya che; re! bhAvadharma tuM jANu, tAre liMgathI zuM kArya che?'2. jo pAyamohidamadI liMgaM vettUNa jiNavariMdANaM / uvahasadi liMgibhAvaM liMgaM NAsedi liMgINaM // 3 // je pApamAhitabuddhi, jinavaraliMga dharI, liMgityane upahasita karate, te vidhAte *liMgIonA liMgane. 3. 1 pApamAhitabuddhi = jenI buddhi pApamAhita che e puruSa. 2. litvine upahasita karato = liMgIpaNAno upahAsa kare che, liMga bhAvanI mazkarI kare che, munipaNAnI majAka kare che 3. vighA = ghAta kare che, naSTa kare che hAni pahocADe che 4. ligIo = munio, sAdhuo zramaNe
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ aprAkRta-liMgaprAbhRtaf 47 NaJcadi gAyadi tAvaM vAyaM vAedi liMgarUveNa / so pAvamohidamadI tirikkhajoNI Na so samaNo // 4 // je liMga dhArI nRtya. gAyana, vAdyavAdanane kare, te pApamAhitabuddhi che tiryacani, na zramaNa che. 4. sammUhadi rakkhedi ya ahaM Aedi bahupayatteNa / so pAvamohidamadI tirikkhajoNI Na so samaNo // 5 // je saMgrahe, rakSe bahajhamapUrva, dhyAve Artane, te pApamohitabuddhi che tiryaMcayoni, na zramaNa che. 5. 1, bahuzramapUva = bahu zramapUrvaka, ghaNA prayatnathI. 2. A = AtadhyAna, kalaha vAdaM jUvA NicaM vahumANaganvio liNgii| . vaJcadi garayaM pAvo karamANo liMgirUveNa // 6 // chUta je rame, bahamAna-gati vAda-kalaha sadA kare, liMgarUpe karato thake pApI narakagAmI bane. 6. 1. bRta = jugAra. pAopahadaMbhAvo sevadi ya avaMsu liMgirUveNa / so pAvamohidamaMdI hiMDadi saMsArakaMtAre // 7 // je pApa-upahatabhAva seve liMgamAM abrahmane, te pApamohitabuddhine paribhramaNa saMskRtikAnane. 7. 1 pApa-pahatabhAva = pApathI jeno bhAva haNAyelo che e pu. 2 saMskRtikAnane = saMsArarUpI vanamAM
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4] paza paramAgama dasaNaNANacaritte uvahANe jai Na liMgarUveNa / aTTa jhAyadi ANaM aNaMtasaMsArio hodi // 8 // jyAM liMgarUpe jJAnadarzanacaraNanuM dhAraNa nahIM, . ne dhyAna dhyAve Arta, teha anaMtasaMsArI muni. 8. jo joDedi vivAhaM kisikammavaNijjajIvaghAdaM ca / baccadi NarayaM pAo karamANo liMgilveNa // 9 // joDe vivAha, kare kRSi-vyApAra-jIvavighAta je,-- liMgIrUpe karato thake pApI narakagAmI bane. 9. corANa lAurANa ya juddha vivAdaM ca tivvakammehi / jaMteNa divyamANo gacchadi liMgI garayavAsaM // 10 // cora-labADone laDAve, tIvra pariNAme kare, capATa-Adika je rame, liMgI narakagAmI bane. 10. dasaNaNANacaritte tavasaMjamaNiyamaNiJcakammammi / pIDayadi vaTTamANo pAvadi liMgI NarayavAsaM // 11 // dagajJAnacaraNe, nityakarmo, tapaniyamasaMyama viSe je vIte pIDA kare, liMgI narakagAmI bane. 11. kaMdappAie baTTai karamANo bhoyaNesu rasagiddhiM / mAyI liMgavivAI tirikkhajoNI Na so samaNo // 12 // je bhojane rasagRddhi karato vartata kAmAdika, mAyAvI liMgavinAzI te tiryacani, na zramaNa che. 12.
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhUta--liMgaprAbhUta f 495 dhAvadi piMDaNimittaM kalahaM kAUNa bhuMjade piMDaM / acaraparUI saMto jiNamaggi Na hor3a so samaNo // 13 // piDAtha je dADe ane karI kalaha bheAjana je kare, IrSA kare je anyanI, jinamA nA nahi zramaNa te. 13. 1 piMDAya = AhAra arthe bhAjanaprApti mATe gidi adattadANaM paraniMdA vi ya parokkhadusehiM / jiNaliMgaM dhAraMto coreNa va hoi so samaNo // 14 // 'aNudattanu' jyAM grahaNa, je asamakSa parana'dA kare, jinaliMgadhAraka ho chatAM te zramaNa cAra samAna che. 14. 1 aNudatta =adatta. adIdhela nahi devAmAM Avela 2. asamakSa - pakSapaNe apratyakSapaNe, asamIpapaNuM, chAnI rIte uppaDadi padi dhAvadi puDhavIo khaNadi liMgarUveNa / iriyAvaha dhAraMto tirikkhajoNI Na so samaNo // 15 // li'gAtma IyyasamitinA dhAraka chatAM kUde, paDe, doDe, ukhADe bhAMya, te tiya cayAni, na zramaNa che. 15. 1 liMgAm = liMgarUpa muniligasvarUpa baMdho Nirao saMto sassaM khaMDedi taha ya vasuhaM pi / chiMdadi tarugaNa bahuso tirikkhajoNI Na so samaNo // 16 // je avagaNIne badha, khAMDe bRhuM vRkSa chede jeha, te ti dhAnya, khAde pRthvIne, yAni, na zramaNa che. 16,
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ 496 ] paMca paramAgama rAgaM karedi NicaM mahilAvaggaM paraM ca dusedi / dasaNaNANavihINo tirikkhajoNI Na so samaNo // 17 // strIvarga para nita rAga karato, doSa de che anyane, dagajJAnathI je zUnya, te tiryaMcayoni, na zramaNa che. 17. pavvajjahINagahiNaM NehaM sIsammi caTTade vahuso / AyAraviNayahINo tirikkhajoNI Na so samaNo // 18 // dIkSAvihIna gRhastha ne zive dhare bahu sneha je, AcAra-vinayavihIna, te tiryaMcani, na zramaNa che. 18. evaM sahio muNiyara saMjadamajjhammi vahade NicaM / - vahulaM pi jANamANo bhAvaviNaho Na so samaNo // 19 // Ima vartanAra saMtonI madhya nitya rahe bhale, ne heya bahuzruta, toya bhAvavinaSTa che, nahi zramaNa che. 19, 1. bahuzruta =bahu zAstrane jANanAra vidvAna 2 bhAvavinaSTa =bhAvabhraSTa, bhAvazUnya zuddhabhAvathI (darzananAnacAritrathI) rahita dasaNaNANacarite mahilAvaggammi dedi vIsaho / pAsattha ci hu Niyaho bhAvaviNaTTho Na so samaNo // 20 // strIvargamAM vizvasta de che jJAnadarzana-caraNa je. pArthasthathI paNa hIna bhAvavinaSTa che, nahi zramaNa che. 20. 1 vizvasta = (1) vizvAsupaNe arthAta (strIvarga) vizvAsa karIne nirbhayapaNe. (2) vizvasanIyapaNe arthAta (strIvargamAM) vizvAsa upajAvIne,
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAbhUta--liMgaprAbhUta [ 47 puMcchalighari jo bhuMjas NicaM saMyugadi poma piMDaM / pAvadi vAlasahAvaM bhAvaviNo Na so savaNo // 21 // 'asatIgRhe bheAjana, 'kare stuti nitya, pASe piMDa je, ajJAnabhAve yukta bhAvinaSTa che, nahi zramaNa che 21. 1. satIgRhe = vyabhicAriNInInA ghare, 2. kaOM stuti nitya = haMmezA tenI prazaMsA kare che, 3. piMDa = phArI iya liMgapAhuDamiNaM savvaMbuddhehiM desiyaM dhammaM / pAlei kaTTasahiyaM so gAhadi uttamaM ThANaM // 22 // e rIta satre kathita A liMgaprAkRta jANIne, je dhama pALe kaSTa saha, te sthAna uttamane lahe. 22. 1 kaSTa sahe = kaSTa sahita prayatnapUrvaka,
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ? che 8. zIlapAbhUta Deng Wei Wei Li Li Li Li Zhuan Yuan Li Li Li Li Li Li Li vIraM visAlaNayaNaM rattuppalakomalassamappAyaM / tiviheNa paNamiLaNaM sIlaguNANaM NisAmeha // 1 // vistIrNalocana. raktakajakamala-supada zrI vIrane trividha karIne vaMdanA, huM varNavuM zIlaguNane. 1. 1. vistIrNacana = (1) vizALa netravALA (2) vastRta darzanazAna vALA, 2. rAkajala-supada lAla kamaLa jevA kemaLa jemane supada(suMdara caraNe athavA rAgaparahita vacano) che evA. sIlassa ya NANassa ya Natthi viroho budhehi nnidiho| Navari ya sIleNa viNA visayA NANaM viNAsaMti // 2 // na virodha bhAkhyo jJAnIoe zIlane ne jJAnane viSayo kare che naSTa kevaLa zIlavirahita jJAnane. 2. dukkhe Najadi NANaM gANaM NAUNa bhAvaNA dukkhaM / bhAviyamaI ya jIvo visaema virajae dukkhaM // 3 // duSkara jaNAvuM jJAnanuM, pachI bhAvanA dukkara are! vaLI bhAvanAyuta jIvane duSkara viSayaverAgya che. 3.
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNadhAbhUta-zIlaprAbhUta 49 tAva Na jANadi NANaM visayavalo jAva vaTTae jIvo / / visae virattametto Na khavei purAiyaM kammaM // 4 // jANe na AtmA jJAnane, te viSayavaza jyAM lagI; nahi "kSapaNu pUravakarmanuM kevaLa viSayavairAgyathI. 4. 1. #paNa = kSaya kare che, nAza karavo te. NANaM carittahINaM liMgaggahaNaM ca daMsaNavihUNaM / saMjamahINo ya tavo jai carai NiratthayaM savvaM // 5 // je jJAna caraNavihIna, dhAraNa liMganuM dagahIna je, tapacaraNa je saMyamasuvirahita, te badhuMya 'nirartha che. pa. 1 nirartha =nirarthaka, niSphaLa NANaM carittasuddhaM liMgaggahaNaM ca daMsaNavisuddhaM / saMjamasahido ya tavo thoo vi mahAphalo hoi // 6 // je jJAna caraNavizuddha, dhAraNa liMganuM dagazuddha je, tapa je sasaMyama, te bhale thoDuM, mahAphaLayukta che. 6. 1 dagazuddha = samyagdarzana vaDe zuddha 2 sasayama =sayama sahita NANaM NAUNa NarA keI visayAibhAvasaMsattA / hiMDaMti cAduragadi visaemu vimohiyA mUDhA // 7 // nara keI, jANI jJAnane, Asakta rahI viSayAdike, bhaTake catugatimAM are ! viSaye vimohita mUDha e 7,
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ paThao 3 paca paramAgama je puNa visayavirattA NANaM NAUNa bhAvaNAsahidA / chidaMti cAduragardi tavaguNajuttA Na saMdeho // 8 // paNa viSayamAMhI virakta, jANI jJAna, bhAvanayukta je, niHzaMka te tapaguNasahita chede caturgatibhramaNane. 8. jaha kaMcaNaM vimuddhaM dhammaiyaM khaDiyalavaNaleveNa / / taha jIvo vi visuddhaM NANavisalileNa vimaleNa // 9 // dhamatAM lavaNa-khaDIlepapUrvaka kanaka nirmaLa thAya che, tyama jIva paNa suvizuddha 'jJAnasalilathI nirmaLa bane. 9. 1. jJAnasalila= jJAnajaLa, jJAnarUpI nIra. NANassa Natthi doso kuppurisANaM vi maMdabuddhINaM / je NANagavidA hoUNaM visaemu rajjati // 10 // je jJAnathI gati banI viSaye mahI rAce jano, te jJAnane nahi doSa, deSa kupurUSa maMdamati taNe. 10. NANeNa daMsaNeNa ya taveNa carieNa sammasahieNa / hAhadi pariNivANaM jIvANa carittasuddhANaM // 11 // samyakatvasaMyuta jJAna, darzana, tapa ane cAritrathI cAritrazuddha ja kare upaladhi parinirvANanI. 11. 1. parinirvANa = mekSa sIlaM rakkhaMtANaM daMsaNasuddhANa diDhacarittANaM / atthi dhuvaM NivvANaM visaesu virattacittANaM // 12 //
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ abdaprabhuta-zIlAta ( pa6 je zIlane rahe, sudarzanazuddha, daDhacAritra je, je viSayamAMhI viraktamana, nizcita lahe nirvANane. 12. 1. viraktamana = virakta manavALA, visaemu mohidANaM kahiyaM maggaM pi idarisINaM / ummaggaM darisINaM gANaM pi NiratthayaM tesiM // 13 // che ISTadazI mArgamAM, ho viSayamAM mohita bhale; unmArgadazI jIvanuM je jJAna teya nirartha che. 13 1. ISTadaza = iSTane dekhanAra, hitane zraddhanAra, sanmArganI zraddhAvALA kumayakusudapasaMsA jANaMtA bahuvihAI satthAI / sIlavadaNANarahidA Na hu te ArAdhayA hoMti // 14 // 'durmata-kuzAstra prazaMsako jANe vividha zA bhale, vrata-zIla-jJAnavihIna che tethI na ArAdhaka khare. 18. 1. durmata = kumata. svasiriganvidANaM junnaNalAvaNNakatikalidANaM / sIlaguNavanjidANaM NiratthayaM mANusaM jamma // 15 // he rUpazrIgarvita, bhale lAvaNyauvanakAnti ho, mAnavajanama che niSNajana zIlaguNavarjita taNe. 15. vAyaraNachaMdavaDasesiyavavahAraNAyamatyam / vedeUNa mRdenu ya tenu mayaM uttamaM sIlaM // 16 //
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMca paramAgama vyAkaraNa, chaMda, nyAya, vaizeSika. vyavahArAdinAM zA taNuM he jJAna topaNuM zIla uttama sarvamAM. 16. sIlaguNamaMDihANaM devA bhaviyANa ballahA hoti / mudapArayapaurA NaM dumsIlA appilA loe // 17 !! re! zIlaguNamaMDita bhAvikanA deva vallabha hoya che, loke kuzIla nebhale zrapAragana ho, turacha che. 17. sanda viya parihANA tvavitvA vi pahidamuvayA vi / sIlaM jema sumIlaM mujIvidaM mANumaM tasi // 18 // sauthI bhale ho hIna, pavirUpa, yauvanabhraSTa che. mAnuSya tenuM che "muchavi. zIla jenuM suzIla he. 18. 1. hIna = hIrA (ta sudi bAsaninI apekae halakA). 2. upara = virU, rUAna ku. 3. manuSya = mitupa: 4 jI . . vita=ArI rIte jivAyeluM. prazANe -LapaNe javavAmAM AveluM. jIvadayA dama maI bhoriyaM bhaverasaMnosa / sammahasaNa gANaM tamo ya sIlassa parivAro // 19 // prANIdayA, dama. sabhya, brahma. acaurya ne saMtuSTatA. samyaktva, kAna, napazcaraNa che zIlanA parivAramAM. 19. solaM navI visuddhaM damaNI ya gANasuddhI ya / sAlaM visayANa arI sIla mokkhassa sonANaM // 20 //
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRta-zIlAmRta 503 che zIla te tapa zuddha, te dagazuddhi, jJAnavizuddhi che, che zIla 'ari viSa taNe ne zIla zivasopAna che. 20. 1 ari = verI, zatru 2. zivasopAna = mekSanuM pagathiyu jaha visaraluddha visado taha thAvarajaMgamANa ghorANaM / sanvesi pi viNAsadi visayavisaM dAruNaM hoI // 21 // viSa ghera jaMgama-sthAvaronuM naSTa karatuM sarvane, paNa viSayalubdha taNuM vighAtaka viSayaviSa atiraudra che. 21. 1. viyalubdha taNu vidhAtaka = viSayalubdha jIvone ghAta karanAra (arthAta atyata bUra karanAra) vari ekammi ya jamme marija vitaveyaNAhado jIvo / visayavisaparihayA NaM bhamaMti saMsArakatAre // 22 // viSavedanAhata jIva eka ja vAra pAme maraNane, paNa viSayaviSahata jIva to saMsArakAMtAre bhame. 22. 1 sasAzmatAre= saMsArarUpI moTA bhayakara vanamAM Naraesu veyaNAyo tirikkhae mANavemu dukkhAI / devemu vi dohaggaM lahaMti visayAsiyA jIvA // 23 // bahu vedanA narake viSe, dukha manuja-tiryaMcamAM, divaya durbhagatA lakhe vipayAvalaMbI AtamA. ra3. 1. durbhAgatA= durbhAgya. tusadhammaMtavaleNa ya jaha davvaM Na hi parANa gacchedi / tavasIlamaMta kusalI khati visayaM visaM va khalaM // 24 //
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ 504 ] paMca paramAgama 'tuSa dUra karatAM je rIte kaMI dravya naranuM na jAya che, tapazIlavaMta sukuzala, khaLa mAphaka, viSayaviSane taje. 24. 1. tuSa dUra karatAM =dhAnyamAthI phetarAM vagere kacaro kADhI nAMkhatAM 2 dravya = vastu (arthAta dhAnya) 3 suzala = kuzaLa arthAta pravINa puruSa 4 khaLa = vastune, rasakasa vinAno nakAme bhAga-kacarasarva kADhI letA bAkI rahetA kucA, caTTesu ya khaMDesu ya bhaddesu ya visAlesu aMgesu / aMgesu ya pappesu ya savvesu ya uttamaM sIlaM // 25 // che bhadra, goLa, vizALa ne khaMDAtma aMga zarIramAM, te sarva heya sukhAsa topaNuM zIla uttama sarvamAM. 25. puriseNa vi sahiyAe kusamayamUDhehi visayalolehiM / saMsAre bhamidavvaM arayagharaTaM va bhUdehiM // 26 // dumatavihita viSayalubdha jane Itarajana sAthamAM 'araghaTikAnA cakra jema paribhrame saMsAramAM. ra6. 1 aghaTikA = re, Adehi kammagaMThI jA caddhA visayarAgaraMgehiM / taM chiMdaMti kayatthA tavasaMjamasIlayaguNeNa // 27 // je karmagraMthi viSayarAge baddha che AtmA viSe, tapacaraNa-saMyuma-zIlathI sukRtArtha chede tehane, ra.
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAkRta-zIlaprAbhUta [505 undhIva radaNabharido tapariNayaMsIladANarayaNANaM / sohaMto ya sasIlo NivANamaNuttaraM paco / / 28 // tapa-dAna-zIla-suvinaya-ratnasamUha saha. jaladhi sama, sehaMta jIva sazIla pAme zreSTha zivapadane aho! 28. 1. sehaMta =sahi. bho. 2 jIva sazIla = zIlAta cha. zIlavAna jIva mupahANa gahANa ya goyamumahilANa dIsade mokso / je lothati cautthaM picchijjaMtA jaNehi samvehiM // 29 / / dekhAya che zuM mokSa strI-pazu-gAya-gardabha-zvAnane? je "turyane sAdhe. kahe che mokSa:-dekhe sau jana. ra9. 1. turyane= caturtha (arthAta mojarUpa thA puruSArthane). jai bisayalolaehiM NANIhi havija sAhido mokkho / to so saccAputto dasapubbIo vi kiM gado NarayaM // 30 // je mikSa sAdhita heta 'viSayavilubdha jJAnagharo vaDe. dazapUrvadhara paNa sAtyakiDuta kema pAmata narakane? 30. 1. vizvavikhya =virudhdha, viyenA lekha. jai gANeNa visoho sIlega viNA buhehi Nihiho / dasapunciyassa bhAvo yaNa ki puNu Nimmalo jAdo // 31 // je zala viNa basa jJAnathI kahI hoya zuddhi jJAnIe, dezapUrvadharano bhAva kema thayo nahI nirmaLa are? 31.
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ 506 ] paMca paramAgara jAe visayaviratto so gamayadi NarayaveyaNA paurA / tA lehadi aruhapayaM bhaNiyaM jiNavaDDamANeNa // 32 // 'viSaye virakta kare susaha ati-ugra nArakavedanA, ne pAmatA ahaMtapada-vIre kahyuM jinamArgamAM. 3ra. 1. viSaye virakta = viSayavirata che, 2. susaha = sahelAIthI sahana thAya evI (arthAta haLavI). evaM bahuppayAraM jiNehi paJcakkhaNANadarisIhi / sIleNa ya mokkhapayaM akkhAtIdaM va loyaNANehiM // 33 // 'atyakSa-zivapadApti Ama ghaNA prakAre zIlathI pratyakSadarzanajJAnadhara lokajJa jinadeve kahI. 33. 1. atyakSa = atIndriya, IdriyAtIta. sammattaNANadaMsaNatavavIriyapaMcayAramappANaM / jalaNo vi padaNasahido DahaMti porAyaNaM kammaM // 34 // samyakatva-darzana-jJAna-tapa-vIryacaraNa AtmA viSe, pavane sahita apAvaka samAna, dahe purAtana kamane. 34. 1. pAvaka = agni. 2. dahe= bALe. 3. purAtana = jUnAM giddaDDaaTThakammA visayavirattA jididiyA dhIrA / tavaviNayasIlasahidA siddhA siddhiM gadi pattA // 35 //
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaprAmRta--zIlaprAbhUta [ vas vijitendri viSayavirakta thaI, dharIne vinaya-tapa-zIlane, dhIrA dahI vasu ka, zivagatiprApta sidghaprabhu khane. 35. 1. vijitendri = jitendriya 2. dhIrA = dhIra puruSA = 3. dahI vasu ka* = ATha karmane khALIne lAvaNNasIlakusalo jammamahIruho jassa savaNassa / so sIlo sa mahappA bhamijja guNavittharaM bhavie // 36 // je zramaNa keruM janmata lAvaNya-zIlasamRddha che, te zIladhara che, che mahAtmA, lAkamAM guNa vistare. 36. gANaM jhANaM jogo daMsaNasuddhI ya vIriyAyattaM / sammattadaMsaNeNa ya lahaMti jiNaNAsaNe bohiM // 37 // dagazuddhi, jJAna, samAdhi, dhyAna svazakti-Azrita hoya che, samyaktvathI jIvA lahe che kheAdhine jinazAsane. 37, 1 meAdhi = ratnatrayapariNati, jiNavayaNagahidasArA visayavirattA tavodhaNA dhIrA / sIlasalileNa NhAdA te siddhAlayasuhaM jaMti // 38 // jinavacananA grahI sAra, viSayavirakta dhIra tAdhanA, karI snAna 'zIlasalilathI, sukha siddhinu pAme ahA ! 38. 1. zIlasalila = zIlarUpI jaLa
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ 508 ] 5ca paragama savvaguNakhINakammA muhaduksavivajjidA maNavisuddhA / papphoDiyakammarayA havaMti ArAhaNApayaDA // 39 // 'ArAdhanA pariNata sarava guNathI kare kRza karmane, sukhadukharahita manazuddha te kSepa karamarUpa dhULane. 39. 1 ArAdhanA pariNata = ArAdhanArUpe pariNamelA pu. 2 kRza = nabaLI pAtaLA kSINa 3. manazuddha = zuddha manavALA (arthAta zuddha pariNativALA) arahaMte suhabhattI sammattaM dasaNeNa suvisuddhaM / sIlaM visayavirAgo NANaM puNa kerisaM bhaNiyaM // 40 // ahaMtamAM zubha bhakti zraddhAzuddhiyuta samyakatva che, ne zIla viSayavirAgatA che; jJAna bIjuM karyuM have? 40. samAsa hai pakti azuddha 478 zravaNa zramaNa