Book Title: Paapno Pravesh
Author(s): Dhirajlal Tokarshi Shah
Publisher: Muktikamal Mohan Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022951/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sil ION ((((C THAN pApano pravAha [ aDhAra pApasthAnaka ] ET thALI puSpa : 14: Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ................... ......... dhama kheAdha graMthamALA-puSpa: 14: pApano pravAha [ aDhAra pApasthAnaka ] : lekhaka : dhIrajalAla TokarazI zAha AvRtti 1 lI. Wan CASSE zAnabha H prakAzaka : zrI muktimmala jaina meAhanagranthamALA. kAryAdhikArI-lAlacaMda naMdalAla zAha The. rAvapurA, ghIkAMTA, vakIla bradhasa presa-vaDAdarA. kI. 10 AnA mudrakaH--zAha gulAbacaMda lallubhAi, zrI mahAdaeNca prinTIMga presa-bhAvanagara. vi. sa. 2008. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama 17 2 35 46 pApano pravAha (1) prANAtipAta (hiMsA) (2) mRSAvAda ( asatya) (3) adattAdAna (corI) (4) mithuna (5) parimaha (dhana-dhAnyAdimUcha) (6) krodha (7) mAna (8) mAyA (9) lobha (10) rAga (11) deza (12) kalaha (13) abhyAkhyAna (14) pazunya (15) rati-arati (16) para-parivAda (17) mAyA-mRSAvAda (18) mithyAtva 50 54 P 65 67 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApano pravAha prajJAnidhAna paramapuruSoe e vAtaH punaH punaH uccArI che ke 'purNa dharmAMta duHNuM pApAt--A jagamAM je kaMi sukha dekhAya che, tenuM kAraNa dharma che ane je kaMi duHkha dekhAya che, tenuM kAraNu pApa che; mATe sukhanA abhilASI AtmAoe pApakarma karavuM paNa nahi ane karAvavu paNa nahi. temaja kAI pApAcaraNa karatu. hAya tenI anumADhanA paNa karavI nahiM.' sarvenuM samAna hita cAhanArA saMtapuruSAe phrI phrIne zikhAmaNa ApI che ke-- duHkhaM varaM caiva varaM ca bhaikSyaM, varaM ca maukhyaM hi varaM rujo'pi / mRtyuH pravAso'pi varaM narANAM, paraM sadAcAravilaGghanaM no // 1 // duHkha bhogavavu' sAruM, bhikSA mAgavI sArI, athavA mUrkhatA paNa sArI, rAga Ave te paNa sArA ane mRtyu thAya ke sadA pharatuM rahevuM paDe te paNa sAruM, paraMtu manuSyae sadAcAranuM. ullaMghana karavu sAruM nahi, Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAdha-graMthamALA : 2: H puSpa nItivizAradeAe jagatanA vividha vyavahArA ane temAMthI nIpajatAM pariNAmAnA maheALA anubhava lIdhA pachI uccAyu` che ke- akarttavyaM na karttavyaM, prANaiH kaNThagatairapi / munnasatyaM tu annavya, mALe jatevi // 2 // prANu kaThe Ave te paNa akattavya karavuM nahi ane prANu kaMThe Ave te paNa sukantavya avazya karavuM. manuSya svabhAvanuM citra doranArA kavioe kahyuM che keraajdnnddbhyaatpaapN nA''caratyadhamo janaH / paraloka bhayAnmadhyaH, svabhAvAdeva cottamaH // 1 // || adhama janA rAjadaeNDanA bhayathI pApa karatA nathI, madhyama janA paraleAkanA bhayathI pApa karatA nathI, jyAre uttama janA svabhAvathI ja pApa karatA nathI, arthAt pApakarmoMmAM pravRtta thavuM e sajjanAnA svabhAvamAM ja hAtu nathI. - pApakama keAne kahevAya ? ' ene uttara e che ke ' je dunicaMdhaLa-durgatinuM kAraNa che ane mukhyamaElagavizvamUtraM-mAkSamArganI prAptimAM aMtarAyarUpa che te pApakama kahevAya. ' 6 AvA pApanA pravAha kaI kriyAo ke kaI pravRttithI cAle che ? H enA uttara e che ke-- " pANAivAyamaliyaM, corikaM mehuNadaviNamucchaM | kohaM mANaM mAyaM, lobhaM pijjaM tahA dosaM // Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamu' : pApanA pravAha : 3 : kalahaM abbhakkhANaM, pesunaM rai - arai samAuttaM / paraparivAyaM mAyA - mosaM micchattasallaM ca // 1 // (1) prANAtipAta, (2) mRSAvAda, (3) cerI-adattAdAna, (4) maithuna, (5) dravyanI mUrchA-parigraha, (6) krodha, (7) mAna, (8) mAyA, (9) leAla, (10) prema-rAga, (11) dveSa, (12) kalaha, (13) abhyAkhyAna, (14) vaizunya, (15) rati-ati, (16) paraparavAda, (17) mAyA-mRSAvAda ane (18) mithyAtvazalya-e aDhAra kriyAethI pApanA pravAha cAle che, eTale ke te pApanAM udbhagamasthAnA che. A aDhAra pApasthAnA ke pApasthAnakeAmAM prathamanAM pAMca mukhya che ane bAkInAM tera gANu che, arthAt prathamanAM pAMca ghaTe te AkInAM tera paNa ghaTe che. temAM paNa prANAtipAtanI mukhyatA che, eTale sahuthI pahelAM tenA nirdeza karavAmAM AvyA che. 1. prANAtipAta (hiMsA ) prANAtipAta eTale prANanA atipAta. prANu zabdathI pAMca iMdriyA, maneAbaLa, vacanakhaLa, kAyamaLa, zvAseAcchavAsa ane AyuSya e daza prANA samajavAnAM che. tene atipAta karavA eTale tenuM atikramaNu karavuM, tene vyAghAta karavA ke tenA vinAza karavA. tAtparya ke-koI paNa prANIne jAnathI mAravu, tenAM aMgopAMga cheDhavAM ke tene pIDA yA du:kha upajAvavu te prANAtipAta kahevAya che. hiMsA, virAdhanA, mArA, ghAtanA, Arabha-samArabha vagere tenA paryAyazabdo che. nigraMtha maharSioe kahyuM che ke-- Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamabodha-caMthamALA jAvanti loe pANA, tasA aduvA thAvarA / te jANamajANaM vA, na haNe no vi ghAyae // 1 // saMsAramAM trasa ane sthAvara je kaI prANIo che, tene jANatAM ke ajANatAM haNavAM nahi temaja haNavavAM paNa nahi. jaganissiehiM bhUehi, tasanAme hiM thAvarehiM ca / no tesimArabhe daMDaM, maNasA vayasA kAyasA ceva // 1 // jagatamAM rahenArA trasa ane sthAvara jIve para manathI, vacanathI ane kAyAthI kaI paNa jAtane daMDaprayoga kare nahi. puDhavI jIvA puDho sattA, AujIvA tahA'gaNI / vAujIvA puDho sattA, taNa-rukkhA sabIyagA // 1 // ahAvarA tasA pANA, evaM chakAya AhiyA / eyAvae jIvayAe, nAvare koi vijai // 2 // savvAhi aNDajuttIhiM, maImaM paDilehiyA / savve akantadukkhA ya, ao savve na hiMsayA // 3 // pRthvI, jala, agni, vAyu ane bIja sahita tRNuM, vRkSa Adi vanaspatikAya-e sarva jIve ati sUkSma che. (uparathI eka AkAravALA dekhAvA chatAM sarvenuM pRthaka pRthak astitva che.) ukta pAMca sthAvarakAya uparAMta bIjA trasa prANuo paNuM che. e cha pachavanikAya kahevAya che. saMsAramAM jeTalA paNa jIve che, te sarvene samAveza A panikAyamAM thaI jAya che. enA sivAya bIjI kaI jIva-nikAya nathI. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 5 : caudamuM : pApane pravAha buddhimAna puruSa ukta SaDajIvanikAyanuM sarva prakAre samyagajJAna prApta kare ane "sarve jIve duHkhathI gabharAya che" ema jANune tene duHkha de nahi. sayaM tivAyae pANe, aduva'nnehi ghAyae / haNantaM vA'NujANAi, veraM vaiDhai appaNo // 1 // je manuSya prANIonI svayaM hiMsA kare che, bIjAnI pAse hiMsA karAve che ane hiMsA karanArane anumodana Ape che, te saMsAramAM pitAnA mATe vairanI vRddhi kare che. jIvavaho appavaho, jIvadayA appaNo dayA hoi / tA sabajIvahiMsA, pariyattA attakAmehiM // 1 // kaI paNa jIvanI hiMsA karavI e pitAnA AtmAnI ja hiMsA che ane keI paNa jIva para dayA karavI e pitAnA AtmAnI ja dayA che; tethI AtmAthI puruSoe sarva prakAranI hiMsAne tyAga kara. anya mahAtmAoe kahyuM che ken raNe vijayI zUro, vidyayA na ca paNDitaH / na vaktA vAkpaTutvena, na dAtA dhanadAyakaH // indriyANAM jaye zUro, dharma carati paNDitaH / satyavAdI bhavedvaktA, dAtA bhuutaabhyprdH||1|| yuddhamAM vijayI thAya te zUravIra nathI, vidyAvALe hoya te paMDita nathI, vAkpaTutAvALo heya te vaktA nathI ane dhana Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA : 6 : denA dAtA nathI, paraMtu indriyano jaya kare te ja zUravIra che, dharmanuM AcaraNa kare te ja paMDita che, satya bole te ja vaktA che ane jene abhayadAna Ape te ja sAce dAtA che. nirguNe'Svapi satveSu, dayAM kurvanti sAdhavaH / na hi saMharati jyotsnAM, candrazcaNDAlavezmanaH // 1 // sAdhupuruSo game tevAM nirguNI para paNa dayA kare che. juo ke caMdra cAMDAlanA ghara parathI cAMdanI laI letA nathI. yasya cittaM dravIbhRtaM, kRpayA sarvajantuSu / tasya jJAnaM ca mokSazca, na jaTAbhasmacIvaraiH // 1 // mAtra jaTA vadhAravAthI, bhasma ceLavAthI ke amuka jAtanAM vastra dhAraNa karavAthI AtmajJAnanI prApti ane mokSa thatuM nathI, paraMtu jenuM citta sarva prANIo pratye karuNAthI Arda thayeluM che, tene ja AtmajJAna thAya che ane tene ja mokSa thAya che. keTalAka manuSyo ema mAne che ke yajJanimitte hiMsA karavAthI varge javAya che. temane ema pUchI zakAya ke - yUpaM chitvA pazUn hatvA, kRtvA rudhirakardamam / yadaivaM gamyate svarga, narake kena gamyate ? // 1 // je yajJastaMbha chedIne pazuone haNIne tathA lehIne kAdava karIne ja varge javAnuM hoya te pachI narakamAM kazuM jaze? athavA ema kahevAtuM hoya ke yajJamAM haNelAM prANIo svarge jAya che, to yajJa karanArAo potAnA mAtA pitA, Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : pApane pravAha patnI ane putrane ja yajJanimitte kAM haNatA nathI ke jethI teo niHsaMzaya svargamAM ja jAya? athata yajJanimitte hiMsA karavI e ajJAnamUlaka che ane te paNa bIjI hiMsA jeTalI ja anucita che. A ja kAraNe vizvavaMgha prabhu mahAvIre hiMsaka yanI niSphalatA pikArI hatI ane bhAvayajJavaDe AtmAne zuddha karavAnI hAkala karI hatI. keTalAka manuSya kAlI, mahAkAlI Adi devIone prasanna karavA mATe temane bakarAM ke kUkaDAM vagere prANIone bhega Ape che, paNa teo e vicAra karatA nathI ke je jagadaMbA che, jagatanI mAtA che. prANI mAtranI jananI che te potAnA ja pyArA bALakanI kalathI kema prasanna thaze? ane je te evI rIte ja prasanna thatI hoya te jagadaMbA ke jagajananI zAnI? eTale mAtAne prasanna karavA mATe prANuonI hiMsA karavI, e paNa ajJAna ceSTA ja che ane tenuM phaLa durgati che. keTalAka manuSya zikAranA zokhathI prANIonI hiMsA kare che, te paNa keTaluM anucita che ? vasantyaraNyeSu caranti durvA, pibanti toyAnyaparigrahANi / tathApi vadhyA hariNA narANAM, che mAratuM samartha?? | jeo araNyamAM rahe che, ghAsa khAya che ane bIjAe nahi grahaNa kareluM pANI pIe che, te haraNane manuSyo Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhabodhanya thamALA : 8 : : puSpa zikAra kare che. ahA ! AvA anyAyI leAkeAne kANu samajAvI zake ? arthAt nirdeSa pazuonA zikAra karavA e bhayakara anyAya che. keTalAka manuSyeA peAtAnI uttarapUrti mATe paMce driya prANIAnI katla kare che athavA temanu mAMsa vApare che. AvA manuSyAe e vicAravuM ghaTe che ke-A jagatamAM aneka prakAranAM phUla-phUlA tathA vanaspatijanya padArthoM mAnuda che, te paMceMdriya prANIonA vadha zA mATe karavA ? jo ema mAnavAmAM AvatuM heAya ke mAMsAhArathI vadhAre puSTa thavAya che, teA e mAnyatA vaijJAnika tathyathI vegaLI che ane gatAnugatikatAthI cAle che; kAraNa ke mAtra vanaspatinuM bhakSaNu karanArA hAthI, gheADA, khaLada vageremAM ghaNuM maLa hoya che ane kevaLa vanaspatinA AhAra para rahenArA pahelavAnAe mAMsAhArI pahelavAnAne kustInA medAnamAM aneka vAra harAvelA che. keTalAka manuSyA ema mAne che ke-mAchalAM e tA jaLaDADI che eTale ke jaLanI vanaspati che, mATe tenuM bhakSaNa karavAmAM zuM vAMdhA ? paraMtu temanI e mAnyatA bhUlabharelI che. mAchalAM e paceiMdriya jalacara prANI che ane tene paNa anya prANIe jeTalI ja sukha-duHkhanI vedanA hoya che, tethI tenA zikAra karavA ane tenAthI udarapUrti karavI e kAI paNa rIte ucita nathI. keTalAka mukhya manuSya ema mAne che ke prANIone jAte mArIe ane tenu' mAMsa vAparIe te pApa lAge paNa bIjA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : pApane pravAha e mArelAM prANIonuM mAMsa vecAtuM lAvIne vAparIe temAM zuM doSa? A manuSyoe ema samajavuM ghaTe che ke -mAMsa khAnArAo che. mATe ja mAMsa vecanArAo jIvanI hiMsA kare che, tethI jeo mAMsa khAya che, tene ja jIvahiMsAnuM pApa lAge che. A viSayamAM RtikAra manuSanA zabdo manana karavA rogya che. te kahe che ke-mAMsanA viSayamAM anumodana ApanAra, vibhAga karanAra, ghAta karanAra, vepAra karanAra, rAMdhanAra, pIrasanAra ane khAnAra e badhA ja ghAtaka che." ema kahevAya che ke - nindantu nItinipuNA yadi vA stuvantu, lakSmIH samAvizatu gacchatu vA yatheSTam / adyaiva vA maraNamastu yugAntare vA, nyAyyAtpathaH pravicalanti padaM na dhIrAH // 1 // vyavahArakuzala mANase niMdA kare ke stuti kare, lakSamI IrachA pramANe Ave ke jAya athavA maraNa Aje ja thAya ke kALAMtare thAya, paNa dhIra puruSo nyAyanA mArgathI jarA paNa calita thatA nathI. te hiMsA e kyA prakArane nyAya che? ApaNe prANa jeTalA ApaNane priya che, teTalA anyanA prANa anyane priya che ke nahi? athavA jIvavAnuM jevuM ApaNane game che, tevuM bIjAne paNa game che ke nahi? athavA ApaNane eka nAne sarakhe kAMkare khUce ke bAvaLa-boraDIne kAMThe vAge te paNa keTaluM duHkha thAya che? te jenAM aMge tIkSaNa dhAravALA zathI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA : 10 : chedatAM haze, tene keTaluM duHkha thatuM haze ? tethI kaI paNa prANInI hiMsA karavI e ghara anyAya che. hiMsAnuM svarUpa vicArIe te kaI paNa prANane nirdaya mAra mAra, gADha baMdhanathI bAMdhavuM, tenAM aMgopAMga chedavAM, tenI pAse gajA uparAMta bhAra upaDAva ke gajA uparAMta kAma karAvavuM ane tene bhUkhyuM-tarasyuM rAkhavuM e paNa eka prakAranI hiMsA ja che, kAraNa ke tethI tene atyaMta duHkha thAya che. vaLI hiMsA jema kAyAthI thAya che, tema vANI ane manathI paNa thAya che. koIne kharAba zabda kahevA ane tenA dilane AghAta pahoMcADe, e vANInI hiMsA che ane manathI bUruM ciMtavavuM e mAnasika hiMsA che. A rIte hiMsAnuM svarUpa jANIne je sujJa puruSe tene mana, vacana ane kAyAthI tyAga kare che, te sAcA dayALu che. jeo hiMsAne saMpUrNa tyAga na karI zake te yathAzakti tyAga kare. paNa hRdayamAM dayAne dIpa sadA jalate rAkhe. jyAM dayA che, karuNuM che, anukaMpA che tyAM ja samatA ane zAMti che. e vAta kadi paNa bhUlavI nahi. 2. mRSAvAda (asatya) pApanuM bIju ugamasthAna mRSAvAda che. mRSAvAda eTale kora, ahitakara ke asatya kathana. kaThera vacanapravega karavAthI anyanuM dila dubhAya che, vaira baMdhAya che ane keTalIka vAra te prANahAni paNa thAya che. kahyuM che ke Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 12 H pApano pravAha na tathA ripuna zastraM na viSaM, na hi dAruNo mahAvyAdhiH / udvejayanti puruSaM yathA hi kaTukAkSarA vANI / / 1 // puruSane jeTalo saMtApa kaThera akSaravALI vANuthI thAya che, teTale saMtApa zatru, zastra, viSa ke dAruNa mahAvyAdhithI paNa thato nathI. pAMDee suMdara mInAkArIvALo mahela banAvyuM ane tenI pharasabaMdhI kAcavaDe karI. pachI kaurane te mahela javAnuM AmaMtraNa ApyuM, tyAre kora AvyA ane temaNe "nIce pANI bhareluM che," ema mAnIne kapaDAM UMcA laI cAlavA mAMDayuM. te vakhate draupadIe kahyuM ke "AMdhaLAnA te AMdhaLA ja heya ne ?" A kaThora vacana kauranI chAtImAM tAtA tIranI jema khUlI gayuM ane tenAthI je saMtApa thaye te bhayaMkara varamAM pariName, jenuM chevaTa mahAbhAratanA khUnakhAra yuddhamAM AvyuM. tAtyaya ke-krodha, abhimAna ke mazkarImAM keIne paNa kaThora vacana kahevuM nahi. eka kavie ThIka ja kahyuM che ke varaM maunena nIyante, kokilairiva vAsarAH / yAvatsarvajanAnandadAyinI gIH pravarttate // 1 // jyAM sudhI pitAnI vANI sarva janone AnaMda Ape tevI madhura thatI nathI, tyAM sudhI keyala monamAM divaso pasAra kare che. tevI rIte manuSya bIjAne AnaMda upajAve tevI vANI na belI zake, te teNe potAnA divase manamAM pasAra karavA sArA. athavA e paNa ucita ja kahevAyuM che ke - Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamabodha-caMthamALA prastutaM hetusaMyuktaM, zuddhaM sAdhujanapriyam / yo vaktuM naiva jAnAti, sa jihvAM kiM na rakSati ? // 1 // je puruSa viSayane anurUpa, hetu sahita, zuddha ane mahAtmAone priya lAge tevuM belavAnuM jANatA nathI, te pitAnI jIbhane kAbUmAM kema rAkhatuM nathI ? arthAta evA puruSoe mauna sevavuM e ja ucita che. A viSayamAM nItikAronAM vacane paNa dhyAnamAM levA jevAM che. A rahyAM te vacane svajihvA no vaze yasya, jalpane bhojane tathA / sa bhavedduHkhito nityamAtmano duSTaceSTitaiH // 1 // belavAmAM tathA khAvAmAM jenI jIbha vaza nathI, te pitAnAM e duSTa ceSTitavaDe nitya duHkhI thAya che. re jive ! kaTukasnehe !, madhuraM kiM na bhASase 1 / madhuraM vada kalyANi !, loko hi madhurapriyaH // 1 // kaTutA pratye prema dharAvanArI he jIbha ! tuM madhura kema belatI nathI ? he kalyANI ! tuM madhura bela, kAraNa ke lokone madhura vANuM ja priya lAge che. priyavAkyapradAnena, sarve tuSyanti jantavaH / tasmAttadeva karttavyaM, vacane kiM daridratA ? // 1 // sarve prANuo priya vANavyavahArathI prasanna thAya che, tethI te ja vyavahAra kare, vacanamAM daridratA zA mATe rAkhavI? Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda: : 13 : pApano pravAha lekabhASAmAM paNa kahyuM che ke aMdhAne adho kahe, varavuM kaDavuM) lAge veNu, dhIre dhIre pUchIe, zAthI kheyAM neNa? AMdhaLAne paNa AMdhaLe kahe nahi, kAraNa ke e jAtane vArNavyavahAra vara(viSama) lAge che, paraMtu tene ema pUchavuM kebhAI! kema karatAM tamArI daSTi jhAMkhI paDI gaI? sAdhupuruSe keIne paNa saMbodhana karatAM "mahAzaya ! mahAnubhAva! . "devAnupriya! evA zabda vApare che ane saddagRhastha paNa "Apa" "zrImAna " vagere zabdano upayoga kare che, te anukaraNa karavA egya che. kAraNa ke- na tathA zazI na salilaM, na candanaraso zItalA chAyA / AhlAdayanti puruSaM, yathA hi madhurAkSarA vANI // 1 // madhura akSaravALI vANI puruSane eTale AnaMda Ape che, teTale AnaMda caMdramA, jala, caMdanarasa ke zItaLa chAyA paNa ApI zakatI nathI. keTalAka manuSya vAtavAtamAM apazabdono upayoga kare che ane "mUrkha ', "bevakUpha," gadheDA, luccA," "pAjI, " "nAlAyaka' vagere anucita zabda vApare che, te eka prakAranI kaThora asabhya vANI che, tethI sujJa puruSoe tene sadaMtara tyAga karavo ghaTe che. je vANI sAMbhaLavAmAM madhura hoya paNa ahitakara hoya eTale ke tenAthI bIjAnuM ahita thatuM hoya, te tevI vANIne vyavahAra kare ucita nathI. kahyuM che ke - Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabodha-graMthamALA : 14 : hitaM mitaM priyaM snigdhaM, madhuraM pariNatipriyam / bhojanaM vacanaM cApi, bhuktamuktaM prazasyate // 1 // te bhejana jameluM ane te vacana beleluM uttama gaNAya che ke je hita eTale lAbhakartA hoya, mita eTale mApasara hAya, priya eTale rucikara hoya, snigdha eTale ghI telavALuM ke sArA zabdovALuM hoya, madhura eTale svAdiSTa ke karNapriya hoya ane pAkakALe ke pariNAme ISTa heya. ahitakara vacana bolavuM, tenA karatAM mana rahevuM zuM beTuM ? je vANuM madhura hoya ane hitakara hoya paNa tathyathI vegaLI hoya eTale ke asatya hoya, te paNa bolavI ucita nathI. kahyuM che ke - vitahaM vi tahAmutti, jaM giraM bhAsae naro / tamhA so puTTho pAveNaM, kiM puNa jo musaM vae 1 // 1 // je manuSya bhUlathI paNa dekhItuM satya paraMtu vAstavika asatya evuM vacana bole che, te pApathI kharaDAya che, te jeo jANu-bUjhIne asatya bole che, enA pApanuM te kahevuM ja zuM ? tAtparya ke kaThera, ahitakara ane asatya vacana bolavuM e pApanA pravAhane gatimAna karanArA mRSAvAda che, tethI tene sadaMtara tyAga kare ghaTe che. nirgatha mahaSioe kahyuM che ke - Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 15 . pApane pravAha appaNNaTThA paraTThA vA, kohA vA jai vA bhayA / . hiMsagaM na musaM bUyA, no vi annaM vayAvae // 1 // pitAnA svArthane mATe ke bIjAnA lAbhane mATe, kodhathI athavA bhayathI kaI paNa prasaMge bIjAne pIDA pahoMcADanAruM mRSAvacana pote bolavuM nahi ane bIjA pAse bolAvavuM paNa nahi. di8 miyaM asiMdiddhaM, paDipuNNaM viyaMjiyaM / ayaMpiramaNuviggaM, bhAsaM nisira attavaM // 1 // AtmAthI sAdhake satya, parimita, asaMdigdha, paripUrNa, spaSTa anubhUta, vAcAlatA rahita ane keIne paNa udvega na pamADanArI vANI bolavI joIe. keTalAka manuSya ema mAne che ke-jUThuM bolIne bIjAne chetaryA vinA dhadha cAle nahi ke dhaMdhAmAM saphaLatA maLe nahi, temaNe yugayuganA anubhava pachI maharSioe uccArelA A zabdo yAda rAkhavA ghaTe che ke "satyameva Dara nAkRtam - satya ja jya pAme che, nahi ke asatya. jUThuM bolavAthI grAhako eka-be vAra chetarAya che, paNa Akhare temane vizvAsa UThI jAya che ane pariNAme dhaMdhAmAM nukazAnI veThavI paDe che. bIjI bAju sAcuM bolanAra dhIme dhIme paNa makkamapaNe pratiSThA jamAvate jAya che, tethI tene baMdha dina-pratidina vikAsa pAme che ane chevaTe tene jya thAya che. eTale bIjAne chetaryA vinA dhaMdhA cAle nahi ke dhaMdhAmAM saphalatA maLe nahi e mAnyatA khoTI che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha ApathathamALA : 16 : : puSa keTalAka manuSyA 'khAra hAthanuM cIbhaDu' ne tera hAthanuM khI' jevI vAtA kare che. tyAre ja sASa pAme che; te keTalAka manuSye rajamAMthI gaja kare che, eTale ke eka nAnI sarakhI vAtane zaNagArIne khUba mATI banAvI de che ke temAM mIThuM - maracu` bhabharAvIne tene ghaNI ja tIkhI-tamatamatI banAvI de che. A jAtanI AdatathI temane peAtAne mATuM nukazAna e thAya che ke temanI vAtanA koI vizvAsa karatuM nathI ane bIjAne je nukazAna thAya che, tene teA aMdAja kADhavA paNa muzkela che. gappAMoe ke ardhasatya vAtAe aneka manuSyAnA zAMta sasArane saLagAvI dvIdhA che, aneka AkharudAra mANasAnI AkharunAM lIlAma karyAM che ane aneka prAmANika mANasAnI pratiSThAnA nicapaNe nAza karyAM che; tethI ucita e che kepApIonI 5ktimAM na besavA icchanAre koI paNa jAtanuM gappuM mAravuM nahi ke koI paNa vAtane mIThuM-maracuM bhabharAvIne kahevI nahi. mRSAvAdanA tyAga karanAre UMDANamAM utaryAM vinA kAI para AkSepa mUkavA, e cegya nathI. tema ja kAI e ke vadhAre vyakti ekAMtamAM UbhI rahIne vAtA karatI hAya, tA teo amuka prakAranI vAta karatA hatA, evuM utAvaLuM anumAna karI levuM, e paNu ucita nathI; kAraNa ke evAM anumAne ghaNIvAra sada'tara khATAM hoya che. vaLI strInI ke mitrAnI chupI vAtAne prakaTa karI devI ane temane ati kaDhaMgI hAlatamAM mUkI devAM, e paNa eTaluM ja anucita che, te ja rIte koI paNa mANusane khATI salAha ApavI ke e mANusa vacce takarAra Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 17 : pApane pravAha thAya tevI vAta kahevI ke je zAtre jANavAmAM nathI, te jANuvAne DoLa karI, tenA viSe bhaLatI ja salAha AvI, te paNa anucita che. ane khoTA cepaDA lakhavA, banAvaTI dastAvejo UbhA karavA ke kAmanA kAgaLanA akSare pheravI nAkhavA, e paNa teTaluM ja anucita che. aneka anarthanA kAraNarUpa mRSAvAdane mana, vacana ane kAyAthI tyAga karanAra pApanA pravAhane moTA pramANamAM aTakAvI zake che ane A jIvanamAM saphalatA prApta karI pAramArthika hitanI sAdhanA paNa karI zake che. vaLI e vAta paNa sadeva yAda rAkhavI ghaTe che ke vyavahAramAM satyanuM pramANa jeTaluM vadhAre, teTaluM A jagatamAM samatA, zAMti ane vyavasthAnuM pramANa vadhAre. tethI samAjasevA, rASTroddhAra ke vidhavAtsalya irachanAre satyane AgaLa karIne ja saghaLo vyavahAra calAva ISTa che. yogazAstranA matathI sadA satya bolanArane vacana-siddhi prApta thAya che, eTale ke te je pramANe bole che tevI ja ghaTanAo bane che. . 3. adattAdAna (cerI) pApanuM trIjuM ugamasthAna adattAdAna che. adatta eTale aNadIdheluM ke na ApeluM ane AdAna eTale grahaNa karavuM ke levuM, arthAta je vastu tenA mAlIke rAjIkhuzIthI ApelI nathI te laI levI, e adattAdAna che. cerI, steya, paradravyaharaNa e tenA paryAya zabda che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmAdha-caMthamALA : 18 : puSa dravya e manuSyane agiyArame prANu che, kAraNa ke gRhastha jIvanane saghaLe vyavahAra tenA AdhAre ja cAle che. AvA agiyAramA prANasamA dhananuM haraNa karavAthI tenA mAlikane AghAta thAya e svAbhAvika che. A AghAta keTalIka vAra eTale mATe hoya che ke tenA lIdhe mUracha AvI jAya che, unmAda lAgu paDe che ke prANapaMkheruM ja UDI jAya che, tethI keInA paNa dravyanuM haraNa karavuM e bhayaMkara pApa che. nigraMtha maharSioe kahyuM che ke-"rasoLamA adra vivadAMta khotaravAnI saLI paNa tenA mAlIke ApyA vinA levI nahi." tivaM tase pANiNo thAvare ya, je hiMsati AyasuhaM paDucca / je lUmae hoi adattahArI, Na sikkhaI seyaviyassa kiMci // 1 // je manuSya potAnA sukhane mATe trasa tathA sthAvara prANaenI hiMsA kare che, je bIjAnI vastuo aNalIdhI laI le che arthAt cerI le che tathA je AdaraNIya vratanuM kaMI pAlana karatA nathI, te bhayaMkara kaleza pAme che. uDDhe ahe ya tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvara je ya pANA / hatthehiM pAehiM ya saMjamittA, adinamannesu ya no gahejA // 1 // Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ co : pApane pravAha AtmAthI puruSe UMcI, nIcI ane tirachI dizA ke jyAM trasa ane sthAvara [ hAlatAcAlatA tathA sthira] prANIo rahelAM che, temane hAtha, paga halAvIne ke bIjA aMge dvArA pIDA na pahoMcADatAM saMyamathI rahevuM ane bIjAe ApelI vastu grahaNa karavI nahi. varaM vahnizikhAH pItAH, sarpAsyaM cumbitaM varam / varaM hAlAhalaM lIDhaM, parasvaharaNaM na hi // 1 // anyatra paNa kahyuM che ke - agnizikhAonuM pAna karavuM sAruM, sapanA mukhane cuMbana karavuM sAruM athavA haLAhaLa jherane cATI javuM sAruM, paNa bIjAnuM dravya haraNa karavuM sAruM nahi. dhADa pADavI, lUMTa calAvavI, vATa AMtaravI, khAtara pADavuM, khIsA kAtaravAM, najara cUkavIne vastu uThAvI levI ke mAlikanI gerahAjarImAM tenA peTI-paTArA khelIne ke gAMsaDIe cheDIne mAla taphaDAvI le e adattAdAnanA ke cerInA bhinna bhinna prakAra che. te ja rIte ThagAI karIne, chetarapIMDI karIne, banAvaTa karIne ke harakeI yuktithI bIjAnuM dhana paDAvI levuM e paNa adattAdAna ke cerIne ja prakAra che. nItikAroe kahyuM che ke - cAraizcaurApako mantrI, bhedajJaH kANakakrayI / satra sthAti, paura sAvidhaH kRtaH | zuM (1) svayaM corI karanAra, (2) bIjAnI pAse corI karAva Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA : 20 : nAra, (3) cerI kema karavI tenI salAha ApanAra, () corIne bheda jANanAra, 5) corI lAvelI vastuone vecI ApanAra, (6) cerane roTale ApanAra ane (7) cArane eTale ApanAra, ema sAta prakAranA cere che. te ja rIte zAstrakAroe cerane utpanna karanArI aDhAra prakAranI cAra-prasUtio kahI che, te A pramANe malanaM kuzalaM tarjA, rAjabhAgo'valokanam / amArgadarzanaM zayyA, padabhaGgAstathaiva ca // 1 // vizrAmaH pAdapatanaM, vAsanaM gopanaM tathA / khaNDasya khAdanaM caiva, tathA'nyanmAhArAjikam // 2 // padyAgnyudakarajjUnAM, pradAnaM jJAnapUrvakam / etAH prasUtayo jJeyA, aSTAdaza manISibhiH // 3 // 1 bhalana-corane ema kahIne utsAha Ave ke " tArA bheguM chuM, tuM Dare che zA mATe ?" 2 kuzala-carane ema pUchavuM ke "kema bhAI kuzala che? tamArAM chokarAM-chaiyAM majAmAM che? hamaNuM zarIra kaMIka sukAI gayuM lAge che " vagere. AvI rIte tenuM kSemakuzala pUchavAthI tene ema lAge che ke mArI sArasaMbhALa lenAra-mAruM kSemakuzala pUchanAra che, eTale tene eka jAtanuM pratsAhana maLe che. 3 ta-rane hAtha, paga vagerevaDe saMjJA karIne madada karavI. 4 rAjabhAga-rAjyane kara chupAvavA madada karavI. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM: : 21 : pApane pravAha pa avalokana-cerI karI rahelA cAranA mArganuM avalekana karatAM rahevuM ane bhaya jevuM jaNAtAM saMjJAthI khabara ApI devI. 6 amArgadarzana-corane pakaDavA mATe sipAIo, pagIo ke bIjA leke Ave ane pUche ke "cAra kyAM gayA ? te rasto batAva nahi ke bhaLate ja raste batAva. 7 zayyA-rane sUI rahevA mATe zayyA ApavI. 8 padabaMga-ranAM je pagalAM paDelAM hoya, tene bhUMsI nAkhavAM. 9 vizrAma-carane visAme levA mATe jagyA ApavI. 10 pAdapatana-corane namaskAra kare ke page paDavuM. 11 Asana-cerane besavA mATe Asana ApavuM. 12 gepana-cerane pitAnI jagyAmAM chupAve. 13 khaMDadAna-cArane khAvA mATe sArI vastuo ApavI. 14 mAhArAjika-corane mahArAjAnI jema mAna ApavuM. 15 padha-corane page cALavA mATe tela vagere ApavuM. 16 agni-cArane raseIpaNuM banAvavA mATe agni Ape. 17 udaka-corane nahAvA-dhavA mATe pANI ApavuM. 18 rajaju-corane DhAra vagere bAMdhavA mATe deraDAM ApavAM. tAtparya e ke corI karanArane uttejana maLe tevuM kaI paNa karavuM e paNa corI ja che. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA : 22 : * puSa corInA svarUpane vicAra karIe te mAlamAM seLabheLa karavI ke sAcAne badale nakkI mAla Ape te paNa eka prakAranI cerI ja che. dUdhamAM pANuM nAkhavuM, ATAmAM cAka bheLava, ghImAM vejITebala umeravuM, talanA telamAM magaphaLInuM tela nAkhavuM, sArAM anAjamAM halakAM anAjane bhegA kara, kesara-kastUrI-aMbara-kapUra vagere kiMmatI padArtho nakkI banAvI ne ApavA, auSadhane tAjA kahIne vAsI ApavA, sonAnAM ghareNuM kahIne pittaLanAM ghareNAM padharAvI devA, vagere paNa cerI ja che, kAraNa ke tethI bIjI vyaktinuM dhana tenI IrachA vinA laI levAya che. khetI, vepAra-udyoga ke hunnara-dhaMdhA vagere mATe rAjya je sagavaDa ane salAmatI Ape che, tenA peTe Avakane amuka bhAga levAne te hakkadAra che; pachI e bhAga sIdhe le ke karaverArUpe vasula kare. A bhAga ApavAnA akhADA karavA ke yukti-prayuktio ajamAvIne teNe nAkhelA karaverA na bharavA, te paNa eka prakAranI corI ja che. zAstrakAro te tyAM sudhI kahe che ke "rAjadaMDa upaje te cerI. " eTale je kAma karavAthI rAjAne daMDa kare paDe, te badhAne samAveza corImAM thAya che. A uparAMta kheTAM tela ane kheTAM mApa rAkhavAM e paNa eka prakAranI cerI ja che. keTalAka levAnAM kATalAmAM nIce sIsuM caTADI tene vadhAre vajanadAra banAvI de che ane e rIte grAhakone chetarIne tenI pAsethI vadhAre mAla laI le che tathA ApavAnA kATalAne nIcethI khedI nAkhIne tene ochAM vajananuM banAvI de che ane e rIte grAhakane ocho mAla Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudasu" : : 23 : pApanA pravAha Ape che. te keTalAka DAMDI maraDIne vadhAre le che ke Adhu Ape che ane keTalAka vAranI karAmatathI vadhAre laI le che ke ochu Ape che. te ja rIte keTalAka kApaDa vagere para amuka laMbAinu ke amuka vajananuM sIla ke sikko mAryAM pachI temAM gheADu ochuM Ape che ane e rIte grAhakeAne chetare che. ane keTalAka amuka kalAka kAma karavAnA TharAva karavA chatAM tethI ochA kalAka kAma kare che ke jANI joine kharAkhara kAma karatA nathI. A badhI eka prakAranI cArIe ja che, eTale adattAdAnanA tyAga karanAre tenAthI bacavuM ghaTe che. cArI karanAra jANatAM ke ajANatAM khIjA aneka durguNAne vaza thAya che, te paNa bhUlavA jevuM nathI. jema ke te jUhuM Ale che, khIjAne chetare che, prapaMcA kare che, jarUra paDe te charI calAve che ke khUna paNa kare che. vaLI anya cAraleAkeAnI sekhatamAM te dAru pItAM zIkhe che, raDIbAjI paNa kare che ane jugAra vagere khelavAnA nAde paNa caDe che. A rIte cArI aneka durguNNAnI khANu hAine sada Mtara cheDavA ceAgya che. cArI karanArane kAI vizvAsa karatuM nathI, mAthe bhaya annumyA kare che, leAkeAnA mAra khAvA paDe che tathA keTThakhAnAmAM pUrAI aneka prakAranI zikSAo lAgavavI paDe che. vaLI paralAkamAM pazu narakAddei gatimAM javuM paDe che ane bhayaMkara duHkhA bhAgavavAM paDe che, tethI sujJa manuSyAe cArInA sadA saMpUrNa tyAga karavA ghaTe che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhabodha graMthamALA : 24 : : puSpa cArInuM caMDALe jAya, pApI hAtha ghasatA thAya 'e kahevata paNa vicAravA jevI che. je dhana mahenata-majUrI karIne ke prAmANikatAthI pedA karyu. hAya che, te manuSyane sukha ane zAMti Ape che; jyAre cArIne bheguM kareluM dhana aneka prakAranI AtAnA anubhava karAve che tathA kardi paNa nirAMta levA detuM nathI. te mATe paNa sujJAe pArakA mAlathI paisAdAra thavAnA mAhu cheADI prAmANikatAnA Azraya levA ghaTe che. 4. maithuna. 6 mithuna zabda strI-puruSanA yugalanA nirdaka che, eTale puruSa strIsa`ganI IcchAthI ke strI puruSasaMganI IcchAthI tenI sAthe je krIDA kare che tene maithuna kahevAya che. sabhAga, ramaNu, kAmakrIDA, kadapalIlA e tenA paryAyazabdo che. zAstrakArAe maithunane duHsainya, pramAdasvarUpa ane bhayaMkara kahyuM che. kAraNa ke-- itthINa joNimajjhe, gabbhagayA huMti navalakkhA jIvA / upajaMti cayaMti a, samucchimA je te asaMkhA || puriseNa saha gayAe, tesiM jIvANa hoi uDavaNaM / veNugaditeNaM, tattAyasilAganAeNaM // 1 // strInI ceAnimAM gabhaMgata jIvA nava lAkha hAya che tathA saMsUrcchima jIvA asaMkhya hoya che, je tyAM ja utpanna thAya che ane tyAM ja mare che. A jIvA puruSanA saMga thavAthI nAza pAme che ke je rIte vAMsanI bhUMgaLImAM rahelA jIvA tapelA TADhAne saLIe khAsavAthI nAza pAme che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : - 5 pApane pravAha kAmazAstranA racayitA vAtsyAyane paNa kahyuM che kerktjaaH mayaH sUkSmA, mRdumadhyAdhizaktayaH / janyavartmasu kaMDUti, janayanti tathAvidhAm // 1 // lehIthI pedA thayela, sUkSama, mRdu, madhyama, adhika zakitavALA kRmio strInA yonimArgamAM tathA prakAranI-potAnI zakti mujabanI kharaja utpanna kare che. zrI hemacaMdrAcArye yegazAstramAM kahyuM che kestriisNbhogen yaH kAmajvaraM praticikIrSati / sa hutAzaM ghRtAhutyA, vidhyApayitumicchati // 1 // je manuSya strIsaMga karIne kAmapI jvarane zAMta karavA Irache che, te baLatA agnimAM ghI hemIne agnine bUjhAvavA Irache che. tAtparya ke strIsaMga karavAthI kAmanI zAMti thatI nathI paNa vizeSa udIraNa thAya che. varaM jvaladayaHstambhaparirambho vidhIyate / na punarnarakadvAraM, rAmAjaghanasevanam // 1 // agnithI jAjavalyamAna thayelA leDhAnA staMbhane AliMgana karavuM sAruM paNa narakanAM dvAra tulya strIonA jaghananuM sevana karavuM sAruM nahi. temaNe viSayAsaktane uddezIne kahyuM che kermymaapaatmaatrenn, pariNAme'tidAruNam / kimpAkaphalasaMkAzaM, tatkaH seveta maithunam ? // 1 // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamabodha-caMthamALA : 26 : kipAkanA phela sarakhuM dekhAva mAtrathI ramaNIya paNa pari NAme bhayaMkara duHkha ApanAruM maithuna sevavAnI IcchA keNa kare ? kampaH svedaH zramo mUrchA, bhramiAnirbalakSayaH / zAthamAnAza, madhumaithuno citAra che ? || kaMpa, paraseve, parizrama, mUracha, cakarI, glAni, nibaM LatA, kSaya ane bhagaMdarAdi mahArogo maithunathI lAgu paDe che, viSayAsakitamAMthI manane kheMcI levAnuM kAma dhAravA jeTaluM saheluM nathI. kahyuM che ke " vaDhavAnindriyagrAno vikrAMta ti-Idrine samUha baLavAna che ane te vidvAnone paNa kheMcI jAya che. ane tethI ja anubhavI puruSone e abhiprAya che ke "ghara RArtha, brahmartha "--traNa jagamAM brahmacarya vrata eka ja vakhANavA cogya che." | sarvathA brahmacarya pALavA jeTaluM AtmabaLa jo na hoya . te gRhasthane mATe svadArAteSa-paradArAgamanaviramaNa re brahmacarya tulya che, tethI sujJa puruSoe pitAnI strIthI ja saMteSa pAma ane paradA rAgamanane sarvathA tyAga kare ucita che. pitAnI strI sAthe paNa maryAdita rIte vartavuM ane nindita viSayabhegane tyAga kara ghaTe che. Adarza gRhastha nIcenA divasoe maithuna-tyAga avazya kare che - (1) tIrthaMkara devanAM kalyANaka divasa tathA parvatithio (2) mAtApitAnI janma-maraNanI tithie. (3) pitAne janma divasa. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM: pApane pravAha (4) paryuSaNa parva. (5) be AyaMbilanI oLIo. (caitra suda 7 thI 15 ane Aso suda 7 thI 15.) tathA comAsAnI traNa aThThAIe. (6) strInI sagarbhAvasthAnA divase. (7) prasUti pachInA traNa mAsa. divase maithunane tyAga karI sarva rIte ISTa che. je gRhastha pitAnI patnIthI saMtuSTa na thatAM paradAra tarapha daSTi nAkhe che, te adhama che, pApI che, sadAcAra ane sunItine bhaMga karanArA che. AvA puruSoe nIcenAM sUktanuM punaH punaH manana karavuM ghaTe che - prANasaMdehajananaM, paramaM vairakAraNam / lokadvayaviruddhaM ca, parastrIgamanaM tyajet // 1 // prANunAzane netaranAruM, mahAranuM kAraNa ane A leka tathA paralokanA hitathI viruddha evuM parastrIgamana cheDI devuM ghaTe che. sarvasvaharaNaM bandhaM, zarIrAvayavacchidAm / mRtazca narakaM ghoraM, labhate pAradArikaH // 1 // paradArAmAM Asakata puruSanA sarvasvanuM haraNa thAya che, tene baMdhAdi sahana karavo paDe che, prasaMge tenA zarIranAM avayave chedAya che ane mRtyu pAmyA pachI ghera narakamAM javuM paDe che. tAtparya ke-paradArAgamana anarthanI khANa che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-raMthamALA : 28 : 1 puSa svadArarakSaNe yatnaM, vidadhAno nirantaram / jAnanapi jano duHkhaM, paradArAn kathaM vrajet ? // 1 // potAnI strI para kaI kudaSTi na kare te mATe niraMtara prayatna karanArA ane pitAnI strI durAcAriNI thAya, to kevuM duHkha thAya che? tene anubhava karanAra manuSya padArAgamana kema karI zake? athata bIjAne paNa tevuM ja duHkha thAya che, ema jANIne tene avazya tyAga kare. lAvaNyapuNyAvayavAM, padaM saundaryasaMpadaH / kalAkalApakuzalAmapi jahyAta parastriyam // 1 // bhale lAvaNyavALAM pavitra aMgavALI hoya, bhale saMdaryanA bhaMDAra samI heya, bhale vividha kalAomAM kuzaLa hoya, paNa parastrIne avazya tyAga kare. - je leke vezyAgamana kare che ane tethI AnaMda pAme che, temaNe e vicAravuM ghaTe che ke manamAM eka puruSa para prema rAkhe, vacanathI bIjA puruSa para prema batAve ane vartanamAM vaLI trIjA ja puruSa pratye prema vyakta kare, tevI vezyAstrIethI sukha kevI rIte maLe ? jenuM moTuM mAMsathI durgadhita, madirAnI vAsavALuM ane aneka jArapuruSavaDe cubita thayeluM hoya, tevA mukhane cuMbana karavAmAM zuM svAda hoya? arthAta urichaNa bhejananI jema tene tyAga kara ghaTe. kAmI puruSe pitAnuM sarva dhana vezyAne ApyuM hoya, chatAM jyAre te nirdhana thaIne tyAMthI cAlyA jAya che tyAre tenAM vacce paNa kheMcI levAnI IcchA rAkhe che. AvI svAthI, niHsneha ane krUra Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApanA pravAha caudasa H 29 : vezyAnA mAhamAM kANuM paDe? dhananI IcchAthI kADhiyAne paNa kAmadeva samAna jonArI ane kRtrima snehane vistAranArI, sneha vinAnI vezyAonA samajI manuSyAe avazya tyAga karavA ghaTe che. : brahmacarya pALavAnI IcchA rAkhanAre kevI paricaryAMthI dUra rahevuM ghaTe che, te ame zIla ane saubhAgya ' nAmanA A graMthamALAnAM agiyAramA puSpamAM vigatathI darzAvyuM che. TUMkamAM, maithunane mahAdoSanu kAraNa samajI tenA sathA tyAga karanAra pApanA pravAhane ghaNAM aMze aTakAvI zake che ane e rIte pavitra banIne peAtAnuM AtmakalyANa sAdhI zake che. 5. parigraha (dravyamUccho ) pApanuM. pAMcamuM ugamasthAna parigraha che. tenA doSAnu darzana karAvatAM zAstrakAra maharSie kahyuM che ke-- parigrahamamatvAddhi, majjatyeva bhavAmbudhau / mahApota iva prANI, tyajettasmAtparigraham // 1 // jema ghaNA bhArathI bharelu'mATu' vahANu samudramAM DUbI jAya che, tema parigrahanA mamatvarUpI bhArathI prANIo sa'sArarUpa samudramAM DUbI jAya che; mATe parigrahanA tyAga karavA. kAi ema mAnatuM hoya ke parigrahathI lAbha che, tenA uttara ApatAM temaNe jaNAvyuM che ke-- trasareNusamo'pyatra, na guNaH ko'pi vidyate / doSAstu parvatasthUlAH, prAduHSanti parigrahe // 1 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmadha-caMthamALA : 30 : parigrahamAM trasareNu jeTale paNa keI guNa rahelo nathI, jyAre deze te meTA parvata jevaDA utpanna thAya che. ghaNuM parigrahavALAnI hAlata zuM thAya che? te paNa spaSTatayA jaNAvyuM che muSNanti viSayastenA, dahati smarapAvakaH / rundhanti vanitAnyAdhAH, saGgairaGgIkRtaM naram // 1 // ghaNe parigraha ekaTho karanAra manuSyane viSayarUpI cora lUMTI le che, kAmarUpa agni bALe che ane vanitA eTale strIrUpI zakArIo tenA mArganuM ruMdhana kare che. tAtparya ke-jyAM ghaNe parigraha ekaThe thAya che tyAM rAjasika ane tAmasika vAtAvaraNa vyApI jAya che, tethI viSayanI utpatti vizeSa thAya che ane sparzanendriya manejha sparzamAM, rasaneMdriya sAruM sAruM khAvAmAM, dhrANendriya sugaMdhI padArthonA upaga karavAmAM, cakSurindriya rUpa-raMga jovAmAM ane zrotrendriya madhura zabdone AsvAda levAmAM tatpara rahe che. te sAthe kAmanI utpatti paNa vizeSa hevAthI agnivRtanyAye te sadA jalate ja rahe che. ane kadAca atiparigrahavALe svayaM kAmAtura na thAya te lakSmInI lAlacu strIo tene pitAnI jALamAM phasAvavAnI kozIza kare che ane temAM ghaNe bhAge teo saphala thAya che. vaLI ghaNA parigrahanI paMcAtamAM paDelA manuSya AhAra-vihAramAM aniyamita thavAthI ke ghaNA kemala thaI javAthI vividha vyAdhiovaDe gherAya che ane temanA parigrahane sAre e bhAga vaidya, Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 31 : pApano pravAha hakIme, DaoNkaTare, naisargika upacAra karanArAo, haThayogIo, davA banAvanArAo ke lebhAguo laI jAya che. parigraha pApanuM mULa che tethI ja kahevAyuM che ke - tapAzrutaparivArAM, zamasAmrAjyasaMpadam / parigrahagrahagrastAstyajeyuryogino'pi hi // 1 // yogIe paNa parigraharUpa grahathI grasita thayelA je hoya te pitAnI tapa ane kRtajJAnanA parivAravALI samabhAva5 sAmrAjyalakSamIne tyAga karavA taiyAra thAya che. parigrahathI tRpti thatI nathI. A rahyA tenI pratIti karAvanArA daSTAMta tRpto na putraiH sagaraH, kucikarNo na godhnaiH|| na dhAnyaistilaka zreSThI, na nandaH kanakotkaraiH // 1 // sagara rAjAne sATha hajAra putro hatA, chatAM tenAthI te tRpta thaye nahi. kucikaNuM nAma magadha dezane gRhapati lAkha gAye hovA chatAM tenAthI tRpti pAmyo nahi ane gAyanAM dahIM tathA ghI vizeSa pramANamAM khAvAthI ajIrNa vaDe pIDAte thake ArtadhyAne maraNa pAmIne tiryacapaNe utpanna thaze. acalapurane rahIza tilaka nAmane zreSThI dhAnyane saMgraha karavAmAM atyaMta prItivALo hato, te eTale sudhI ke gharanI sArI sArI vastuo vecIne paNa te dhAnyane saMgraha karate. eka vAra kaI naimittika pAsethI jANyuM ke-A varSe dukALa paDaze, eTale teNe dhAnyanI kharIdI eTalA moTA pramANamAM Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-graMthamALA : 32 : H puSpa karI ke mUlya cUkavavA mATe tene peAtAnuM ghara vecavuM paDayuM ane bhAre vyAje nANAM levA paDyAM. evAmAM kAI bhAgyavAnane janma thayA eTale dukALa dUra thai gayA ane te bhayaMkara khATamAM AvI paDyo. pariNAme Atta dhyAnamAM sabaDatA ane chAtI pITatA tathA mAthAM kUTatA maraNa pAmIne narake gayA. te ja rIte pATalIputra nagaranA naMda rAjAnI parigrahasa'jJA ati baLavAna hatI, tethI teNe prajA upara moTA karA nAkhIne, dhanADhyonA khoTI rIte daDa karIne tathA sAnAnA sikkAonI jagAe cAmaDAnA sikkAe calAvIne ghaNeA parigraha ekaThA karyAM ane prajAne pUrepUrI pAyamAla karI paraMtu tenuM Akhara e AvyuM ke-tene bhayaMkara rAgA lAgu paDyA ane atyaMta Atta-raudradhyAna karatA mRtyu pAmIne narake gayA. keTalAka manuSye ema mAne che ke pahelAM cena kena prakAreNu mAladAra thavA do, khAkInu badhuM pachI thai raheze. arthAt A rIte dhana-mAla pedA karavAmAM je pApA karyAM haze, tenuM nivAraNu dAna, tIrthayAtrA vagerevaDe thaI jaze; paraMtu temanI e mAnyatA vajrane prathama kAdavamAM ragadoLIne pachI zu karavAnA prayatna jevI che, athavA te pahelAM mAthuM phADIne pachI zIrA khAvA jevI che. AvAone uddezIne ja zAstrakArAe kahyuM che ke-- jaM2La-mAna-sovALa, thamasasodiya dhruvaLataruM / jo kArija jiNaharaM, tao vi tavasaMyamo ahio || eka manuSya suvarNa ane maNinAM pagathiyAvALuM jina Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : * 33 : pApanA pravAha madira baMdhAve ane tenu' taLiyuM hajAra manahurasta bhAvarDa suzAbhita banAve ane bIjo manuSya tapa ane saMyamamAM pravRtta thAya tA khIjA puruSane adhika phaLa maLe che. tAtparya ke vAstavika dharmanI utpatti icchAnidharUpa tapa ane ahiMsAdi guNAvALA saMyamavaDe ja thAya che, paNu dravyanA upayega mAtrathI thatI nathI. bIjI rIte kahIe te vidyamAna drazyane dAnAdi kSetramAM upacAga karavA iSTa che, paNa vadhAre meLavIne dAna karavAnA vicAra ISTa nathI; kAraNa ke parigraha meLavavA mATe AraMbha-samAra bhA karavA paDe che ane te pApanA pravAhane vegavaMtA banAve che. parigraha sacitta ane acitta ema baMne prakAranA hAya che. temAM sacitta-parigrahamAM Dhora-DhAMkhara, nAkara-cAkara, kulaphaLa tathA dhAnya vagerenA samAveza thAya che ane acitta parigrahamAM rokaDa nANuM, sAnuM-rUpa, jhaverAta tathA rAcaracIlAM vagerenA samAveza thAya che. athavA parigraha bAhya ane abhyaMtara ema e prakAranA che. temAM bAhya parigrahamAM dhana, dhAnya vagere tamAma vastuo ane aMtara parigrahamAM mithyAtva, traNa prakAranA veDha, hAsyAdika cha vRttio ane cAra kaSAyenI gaNanA thAya che. vadhAre saMkSepamAM kahIe te vastu paranA mUrchAbhAva e ja vAstavika parigraha che. na so pariggaho buttoM, nAyaputtreNa tAiNA / mucchA pariggaho vRtto, ii vRttaM mahesiNA // 1 // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamabodha-cathamALA : 34 | prANImAtranA saMrakSaka jJAtaputra zrI mahAvIre vastra Adi bAhya vastuone parigraha kahyo nathI, paNa tenA paranI mUrachInetenA paranA mamatvane ja parigraha kahyo che, ema maharSioe kaheluM che. jeo parigrahane saMpUrNa tyAga na karI zake te enI maryAdA kare, enuM niyaMtraNa kare. kahyuM che keH asaMtoSamavizvAsamArambhaM duHkhakAraNam / matvA mUrchAphalaM kuryAt , parigrahaniyantraNam // 1 // duHkhanA kAraNarUpa asaMteSa, avizvAsa ane AraMbha e saghaLAM mUrachanAM-mamatvanAM phaLa che, ema jANune parigrahanuM niyaMtraNa karavuM eTale ke amuka pramANathI vadhAre na rAkhavAne niyama kara. A mATe zAstrakAroe parigrahanA nava prakAre pADelA che. te A rIte? (1) dhanaH te cAra prakAranuM che-(1) gaNima eTale gaNune levAya tevuM. jema ke zrIphaLa, sopArI, rokaDA paisA vagere. (2) dharima eTale teLIne levAya tevuM. jema ke goLa, sAkara, kariyANuM vagere. (3) meya eTale mApIne levAya tevuM. jema ke ghI, tela, dUdha, kApaDa vagere. ane (4) pariche eTale kasIne ke parIkSA karIne levAya tevuM. jema ke hIrA, motI, senuM vagere. (2) dhAnyaH dareka jAtanuM anAja Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 3pa : pApane pravAha (3) kSetraH khetara, vADI-vajIpha, chUTI jamIna. (4) vAstuH ghara, dukAna, vakhAro vagere. (5) rUpuM: rUpAne jaththa. ( 6 ) senuM senAne ja. (7) kuSyaH senA-rUpA sivAyanI dhAtu tathA rAcaracIluM. (8) dvipadaH nokara-cAkara, dAsa-dAsI, sevaka-sevikAo tathA menA, pipaTa, titara, kukaDA vagere pakSIo. (9) catuSpada hAthI, ghoDA, UMTa, gAya, bheMsa, pADA, baLada, bakarAM, gheTAM vagere pazuo. A nave prakAranA parigrahanuM parimANa nakkI karI nAkhavAthI ane temAM uttarottara ghaTADo karavAthI pApanA pravAhane moTA pramANamAM rokI zakAya che ane AraMbha-samAraMbhamAM ghaNe ghaTADe karI zakAya che. (6) krodha prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, mithuna ane parigraha e pAMca AsavAronI jema krodha, mAna, mAyA ane lebhA e cAra kaSAyo paNa pApanAM prabala uddagamasthAne che. tethI ja temane bhaya kara adhyAtmade kahyA che. A kohaM ca mANaM ca taheva mAyaM, lobhaM cautthaM ajjhtthdosaa| krodha, mAna, mAyA ane ethe lebha, e (bhayaMkara) adhyAtmade che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-mALA : 36 : prANIone anAdikAlathI A saMsAramAM rakhaDavuM paDe che, tenuM kAraNa A kaSAya ja che. vahI mAne che bipANIyA, mAyA ya lomo ya pavaDDamANA / cattAri ee kasiNA kasAyA, siMcanti mUlAI puNabbhavassa // 1 // anigrahita krodha ane mAna tathA vRddhi pAmatA mAyA ane lebha, e cAra kutsita kaSAye punarjanmarUpI saMsAravRkSanAM mULonuM siMcana kare che. zAstrakAroe A cAra kaSAyane pApanI vRddhi karanArA kahelA che. kohaM mANaM ca mAyaM ca, lobhaM ca pApavaNaM / vame cattAri dose u, icchanto hiyamappaNo // 1 // je manuSya pitAnuM hita cAhe che, te pApane vadhAranArA krodha, mAna, mAyA ane lebha e cAra dene-kaSAyone sadAne mATe cheDI de. - cAra kaSAmAM pahele kaSAya krodha che, te durgatinuM dvAra che, zamasukhane aTakAvanArI argalA che ane vairavRddhinuM parama kAraNa che. vaLI te dharma ane mitrane nAza karanAra che. kahyuM che keH krodho nAma manuSyasya, zarIrAjjAyate ripuH / yena tyajanti mitrANi, dharmAcca parihIyate // 1 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coMdamuM ! pApanA pravAha 2 37 ka kharekhara ! krodha e manuSyanA peAtAnA zarIramAMthI utpanna thatA zatru che ke jenA lIdhe mitra tajI Dhe che ane dharmathI bhraSTa thavAya che. krodhanAM pariNAmenu darzana eka sa Mtakavie A pramANe karAvyuM cheH saMtApaM tanute bhinatti vinayaM sauhArdamucchAdayatyudvegaM janayatyavadyavacanaM sUte vidhatte kalim / kIrtiM kRntati durgatiM vitarati vyAhanti puNyodayaM, datte yaH kugatiM sa hAtumucito roSaH sadoSaH satAm // 1 // je saMtApane Ape che, vinayane bheDha che, mitratAne uccheda kare che, udvegane utpanna kare che, asatya vANIne janma Ape che, mAyAne prakaTAve che, kIrtineA nAza kare che, duti( paDatI )nuM dAna kare che, puNyeyanA ghAta kare che ane narakADhi yugatimAM dhakelI de che, tevA aneka DhASavALA krodhanA satpuruSAe tyAga karavA ucita che. zAstrakAroe spaSTa kahyu che keH jaM ajiaM caritaM, desUNAe a pukkoDI | tuM vi sAvitto, hArepha no mudutteLa / ph // . kaMIka nyUna evA kroDapUrva sudhI je cAritranu pAlana karyuM hAya che, te paNa krodhAdi kaSAyanA utkraya thavAthI manuSya e ghaDImAM hArI jAya che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhadha-graMthamALA : 38 : puSpa laukika zAstrone abhiprAya paNa evA ja che. A rahyA temanA zabdoH krodhAdbhavati saMmohaH, saMmohAtsmRtivibhramaH / smRtivibhramAd buddhinAzaH, buddhinAzAtpraNazyati ||1|| krodhathI samAha thAya che, sa'mAhathI smRtivibhrama thAya che, smRtivibhramathI buddhinA nAza thAya che ane buddhinA nAza thatAM manuSya sarva prakAre nAza pAme che. nIti tarIke paNa krodhanA tyAga karavA ucita che. kAraNa keH kSamI yatkurute kAryaM, na tatkrodhavazaMvadaH / kAryasya sAdhanI prajJA, sA ca krodhena nazyati / / 1 / / je kArya kSamAvALA eTale sahanazIla ke zAMta svabhAvane manuSya karI zake che, te kArya vAta vAtamAM tapI janArA ane e rIte mana paranA kAbU gumAvanArA manuSya karI zakatA nathI. tAtpa ke kAryane sAdhanArI prajJA che, tenA krodhavaDe nAza thAya che. manuSya ghaNIvAra putra-putrIone rakhaDatAM joIne, patnIne vicitra rIte vartatI jANIne, zeThane manasvI hukama karatA nihALIne tathA nAkarAnI nimakaharAmI bhALIne ghaNA gusse thAya che ane temanI ati tajanA kare che, paraMtu AvA saMcAgAmAM paNa zAMtithI kAma levuM e ja hitAvaha che. kahyuM che ke: ai taJjaNA na kAyavA, puttakalattesu sAmie bhicce / dila vi mahinnata, kaMik TreTTo na saMddo !! ? / / Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sauM : : 39 : pApane pravAha putra, strI, svAmI ane nekaranI ati tarjanA karavI nahi, kAraNa ke game tevuM ghaTTa hovA chatAM ghaNuM mathAyeluM dahIM pitAne deha choDI de che (chAza thaI jAya che) arthAta ati tarjanAnuM pariNAma bUruM Ave che. kodha karavAne TevAyelA manuSyoe pitAnI jAtane sudhAravA mATe e vAta yAda rAkhavI ghaTe keH paDhamaM cia rosabhare, jA buddhI hoi sA na kaayvaa| kiMpAkaphalANamiva na sundaro hoi tIha pariNAmo // 1 // krodhane udaya thatAM je vicAre pahelA Ave che, te pramANe vartavuM nahi, kAraNa ke kipAka vRkSanAM phalenI jema tenuM pariNAma suMdara hatuM nathI arthAt kipAka vRkSanAM phale khAtI vakhate madhura lAge che, paNa ceDA samayamAM ja prANune nAza kare che, tema krodhathI karAyeluM kAma thelIvAra manane suMdara lAge che paNa tenuM pariNAma atyaMta bUruM Ave che. kedhane jItavAnuM mukhya sAdhana kSamA che. kahyuM che keH kSamAkhaDgaH kare yasya, durjanaH kiM kariSyati / atRNe patito vahniH, svayamevopazAmyati // 1 // jenA hAthamAM kSamArUpI talavAra che, tene durjana zuM karaze ? ghAsa vagaranI jamIna para paDelo agni potAnI meLe ja olavAI jAya che. sArAMza ke-durjana manuSya ApaNA para krodha kare ane ApaNe tene krodhathI pratikAra karIe te mAmale Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA 40 : ghaDIvAramAM bagaDI jAya che, paraMtu kedha na karatAM kSamA dhAraNa karIe te pele durjana enI meLe zAMta thaI jAya che. kedhane jitavA mATe manuSya pitAnI samajaNamAM dharakhama sudhAro karavAnI jarUra che. sAmAnya rIte evuM mAnI levAmAM Ave che ke "mAruM amuka kArya jarUra thAya tevuM hatuM paNa phalANAe te bagADayuM" ane te vicAra AvatAM ja kedhane udbhava thAya che. paraMtu tyAM ema vicAravuM ghaTe che ke-mArAM sukhaduHkhanuM sarjana karanAro huM ja chuM. meM pUrve je karmo bAMdhyAM che, te anusAra mane sukhaduHkhanI prApti thAya che, temAM bIjAne vAMka zA mATe kADhuM? je kAryanI siddhi thavAnI haze te harakeI prakAre thaze, tene aTakAvavAne kaI samartha nathI. ane je te nahi ja thavAnI hoya te game te nimitte AvI maLaze tethI nimitta para kedha kara ucita nathI. keTalAka loko ema mAne che ke kSamA e te kAyarane dharma che; athata vIra puruSoe te barAbara badale le joIe. paNa e mAnyatA ajJAnamUlaka che, kAraNa ke vairathI vairanI vRddhi thatI jAya che ane chevaTe vairanuM e vartala amaryAdita banI jAya che. tethI anubhavI puruSoe pharamAna karyuM che ke "kSamA vItha mUSaNam kSamA e kAyaranuM nahi paNa viranuM bhUSaNa che." je A vAta barAbara samajavAmAM Ave te aneka prakAranA kalaha-kaMkAsa, TaMTA-phasAda ane yuddhanAM ghamasANe aTakI jAya ane kSamAnI suvAsathI ekabIjAnI bhUla sudhare tathA Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 41 : pApano pravAha chevaTe denuM nivAraNa thAya. tethI nirgatha maharSioe mumukSuene pratidina prAtaH ane sAyaMkAle evI bhAvanA bhAvavAne Adeza Apyo che keH khAmemi savvajIve, savve jIvA khamaMtu me / mittI me sababhUesu, veraM majjha na keNai // 1 // huM sarva jInI(temanA pratye karelA aparAdha mATe) kSamA mAguM chuM. sarve ja mane kSamA Apa. mAre sarva jIthI maitrI che, keIthI paNa vaira nathI. A bhAvanAne Azraya laIne aneka mumukSuoe krodha para saMpUrNa vijaya meLavyuM che ane pitAnA AtmAne sarva kaSAyathI mukta karIne paramapadanI prApti karI che. (7) mAna mAna eTale abhimAna, ahaMkAra, garva ke mada. tene udaya thavAthI manuSya bhAna bhUle che ane na karavAnAM kAme karI bese che, tethI ja zAstrakAra maharSioe kahyuM che ke : vinayazrutazIlAnAM, trivargasya ca ghAtakaH / vivekalocanaM lupan , mAno'ndhakaraNo nRNAm // 1 // mAna nAmane kaSAya manuSyanA vinaya, zrata, zIla, dharma, artha ane kAmane nAza kare che tathA temanAM vivekarUpI lecanane pheDI nAkhIne temane AMdhaLA banAve che. jaatilaabhkulaishvryblruuptpaashrutaiH| kurvan madaM punastAni, hInAni labhate janaH // 1 // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabodha-vyathamALA jAti, lAbha, kula, ezvarya, bala, rU5, tapa ane kRtane mada karanAra manuSya te te vastuo hIna prakAranI pAme che. arthAta je manuSya evo mada kare che ke "huM uttama jAtimAM jamyo chuM mATe uttama chuM, mArA je uttama bIje keNa che?" te bIjA bhavamAM cAMDALa, pAradhi vagere adhama jAtimAM utpanna thAya che. je manuSya dhaMdhA, rojagAra, vyavasAya ke adhikAra aMge thatA lAbhane mada kare che ke "mArA je lAbha bIjA keIne thatuM nathI, mATe huM parama bhAgyazALI chuM ! bIjA bicArA nasIbanA 'phaTA" haze !' te tene bhaviSyamAM lAbhAMtarAya thAya che, eTale ke tene kaI paNa kAmamAM meTe lAbha thato nathI. je manuSya kulanuM abhimAna kare che ke "huM te amuka kulane, mArI zI vAta? huM kaMI je te nathI!" te bhavAMtaramAM halakA kulamAM janme che. zrI mahAvIra prabhue marIcinA bhavamAM kulane mada karyo ke "aho! huM kevA uttama kulane chuM? mArA dAdA prathama tIrthakara, mArA pitA prathama cakravatI ane huM chelle tIrthakara thaIza! ahA mAruM kula ahA mArI uttamatA! " e kulamadanA pariNAme temane tIrthakaranA bhAvamAM paNa bhikSuka kulamAM avataravuM paDayuM ke jyAre avazya UMcA kuLamAM janma thAya che. e ja sthiti sarve kulamaravALAe samajI levAnI che. je manuSya pitAne prApta thayelA aizvaryano mada kare che ke "ahamAro mahela ke suMdara che? mArA bagIcAnI zI vAta? mArI pAse jevA hAthI che, jevA gheDA che, tevA bIjA koIne nathI! vaLI mArI pAse jevuM jhaverAta , jevA AbhUSaNe che, tevAM bIjA pAse Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 43 : pApanA pravAha 6 6 nathI ! mArI pAse akhUTa dhana che, aDhaLaka sapatti che, apUrva riddhi che! ahA mAruM aizvarya !' te bhavAMtaramAM aizvaryathI hIna thAya che eTale ke dIna-duHkhI hAlatamAM janme che. je manuSya khalanuM abhimAna kare che ke mArA jevA aLiye bIjo kAi nathI ! mArA khaLanI zI vAta ! huM bhalabhalAne harAvI dauM chuM !' te bhavAMtaramAM khalahIna eTale mAyakAMgale thAya che. je manuSya rUpanuM abhimAna kare che ke * mArA jevA rUpALA kAi nathI, huM kAmadevanA avatAra chu, mAruM rUpa joIne leAkA mAha pAme che !' te bhavAMtaramAM rUpahIna eTale kANA-kUkhaDA thAya che. je manuSya tapane mada kare che ke 'huka mahAn tapasvI chuM, mArA jevI tapazcaryA khIjA kAI karI zakatA nathI !! te bhavAMtaramAM tapa karavAnI zaktithI rahita thAya che. ane je manuSya zruta ke vidyAnA maDha kare che ke mArA jevuM zAstrajJAna kAIne nathI, huM mahApaDita chuM, mahAjJAnI chuM !' te bhavAMtaramAM bhUkha thAya che. 6 " A sthaLe sujJa manuSya evA vicAra kare ke he jIva! teM atyAra sudhImAM dareka prakAranI jAtimAM janma dhAraNa karyAM che, teA jAtinuM abhimAna zuM ? jAti keAI zAzvata vastu nathI, mATe tenA garva na kara. he jIva! tane je kaI lAbha thAya che te atarAya karmanA kSaya thavAthI thAya che, temAM ha zuM ane abhimAna zuM? vaLI AvA lAbha tane ekalAne ja thatA nathI paNa je kAI pUrvabhavamAM dAnAdi kriyAo kare che, te sarvane thAya che, mATe lAbhanA mada na kara. he jIva ! phulanA UMcAnIcApaNAthI zuM? je tuM ucca kulamAM janmyA che, chatAM Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabodha-raMthamALA : 44 : |H puSpa zIla ane sadAcArathI vaMcita che, te e kulInatAthI zuM ? ane adhamakulamAM janmavA chatAM zIla ane sadAcArathI rahita che, te kulanI phikara zI? he jIva! tuM aizvaryanuM abhimAna zAne kare che? IMdrAdi devenI AgaLa aizvarya zA hisAbamAM che? athavA kubera bhaMDArInI AgaLa tArA pAMca-pacIza koDa zA visAtamAM che? athavA tArI pAse amuka maMdira-mahele che, tevAM maMdira ane mahele bIjAnAM maMdira ane mahele. AgaLa pANI bhare che, mATe tenuM abhimAna kara mA ! vaLI lakSamI te caMcaLa che ane ghaDI ghaDImAM sthAna badale che, te enuM abhimAna zA kAmanuM ? Aje tArI pAse aizvarya che, tenuM tuM abhimAna karIza ane kAle aizvaryahIna thaIza to? mATe aizvaryanuM abhimAna karavuM rahevA de, temAM ja tAruM zreya che. he jIva! tuM baLanuM abhimAna zAne kare che? jo tuM kharo baLiye che te janma, jarA, mRtyu ane rogarUpI zatrune jItI le. tyAM te tuM pUrepUre parAbhava pAme che ane baLanuM abhimAna kare che, e nyAya kyAMne? vaLI baLa mATe duniyAmAM paMkAI gayelA manuSyo paNa samaya AvatAM evA nirbaLa ane mAyakAMgalA banI jAya che ke jene joIne dayA Ave che, te zuM tArI avasthA kadI evI nahi thAya ? he jIva! baLanuM abhimAna tuM jarA paNa kara mA. vaLI he jIva! tuM rUpanuM abhimAna zAne kare che? tArA karatAM anekagaNuM rUpALA manuSya A jagatamAM hastI dharAve che ke jemanuM darzana thatAM ja lekanA mana para ajaba prabhAva paDe che. ane mAnI le ke tuM kaMIka rUpALe che to tethI zuM ? e rUpa zuM sadA TakavAnuM Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamu' : : 45 : pApanA pravAha A che ? are sanatakumAra cakravartI jevAnuM rUpa thoDIvAramAM badalAI gayuM, teA tArA rUpanu kahevuM ja zuM mATe rUpanA madane visarI jA ane AtmAne rUpALA banAvavA mATe prayatnazIla thA. vaLI he jIva! tu' amuka upavAsa, AyaMbila ke rasatyAga karI zake che. tethI mahAna tapasvI hAvAnuM zA mATe mAnI le che ? jagamAM mahApuruSoe je tapazcaryA karI che, tenI AgaLa tArI koI gaNunA nathI ! zrI RSabhadeva bhagavAne bAra mAsa sudhI AhArapANI lIdhAM na hatAM ! zrI mahAvIra prabhue cha cha mAsanA upavAsa karyAM hatA ane sADAkhAra varSamAM mAtra 349 4 pAraNAM karyAM hatAM ane bAkIne badhA samaya tapazcaryAmAM vyatIta karyAM hatA; mATe tuM tapanu abhimAna jarA paNa karIza mA. ane he jIva! tuM zrutanA mada paNa zAne kare che ? tAruM zrutajJAna gaNadhara devA ane caudapUrva dhArIonI AgaLa zA hisAbamAM che ? tuM thADAM zAstro bhaNyA, thADuM lakhatAM-vAMcatAM zIkhyA ke thADu khelatAM zIkhyA emAM peAtAne mahApaDita ke mahAjJAnI kema mAnI beThA che ? tu pade pade skhalanA pAme che. aneka vastunA gUDha rahasyAne jANatA nathI, tAruM jJAna aneka prakAre skhalanAvALuM che, e kema bhUlI jAya che? re jIva! tuM koI paNa prakAre zrutaneA mada karIza mA. tAtparyaM ke: utsarpayan doSazAkhA guNamUlAnyadhonayan / unmUlanIyo mAnagustanmArdavasaritplavaiH || 1 | deSarUpI zAkhAone vistAratA ane gurUpa mUlane nIce Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhirmabodha-caMthamALA : 46 : laI jatA mAnarUpa vRkSane mRdutA ke namratApa nadInA pravAhathI ukheDI nAkhavuM yogya che. abhimAnane lIdhe manuSya vAdavivAdamAM Utare che, uDAu kharca rAkhe che, khoTA jhaghaDAo kare che ane yuddha paNa caDe che. vaLI te nAnA moTAne bheda paNa cUkI jAya che ane na bolavA jevAM veNa bolIne mitra ke murabbIonuM apamAna paNa kare che, tethI mAnavaDe doSanI vRddhi thAya che, e sunizcita che. vaLI mAnathI akkaDAI Ave che, eTale vinayane lepa thAya che, vinayane lepa thatAM vidyAne paNa lepa thAya che ane vidyAne lepa thatAM sArAsArane viveka bhUlI jaI asAra vastunI prAptimAM prayatnazIla paNa thAya che, tethI mAnavaDe guNe nIce jAya che, e niHsaMzaya che. Ama dareka rIte nukazAna karanArA mAnanuM poSaNa zA mATe karavuM? tene badale mRdutA ke namratAne dhAraNuM zA mATe na karavI ke jethI vikAsane mArga khule thAya ane AtmA uttarottara pragati karI zake ? tAtparya ke- sujJajanee mAnane pApapravAhanuM prabaLa ddagamasthAna jANIne, tene sadaMtara tyAga kara ghaTe che. (8) mAyA kUDa, kapaTa, chala, chetarapIMDI, vaMcanA, vakatA, zaThatA ke kuTilatAne Azraya lenArI manavRttine mAyA kahevAmAM Ave che. te mRSAvAdanI mAtA che, zIla vRkSane chedanArI kuhADI che, ajJAnanI janmabhUmi che ane durgatinA daravAjA dekhADanArI dudana dvArapAlikA che. tethI ja sujJajanee kahyuM che keH Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudasa : : 47 : vidhAya mAyAM vividhairupAyaiH, parasya ye vacanamAcaranti / te vaJcayanti tridivApavargasukhAnmahAmohasakhA svameva // 1 // pApanA pravAha je manuSyA mAyAnuM sevana karIne vividha prakAranA upAceAvaDe bIjAnI sAthe ThagAI kare che, mahAmahanAM mitra sarakhAM te manuSya peAtAnI jAte ja svarganA sukhothI ThagAya che. athavA kauTilyapaTavaH pApA mAyayA bakavRttayaH bhuvanaM vaJcayamAnA vaJzcayante svameva hi // 1 // aneka prakAranAM phUDa-kapaTa karavAmAM kAbela ane bagalAnA jevI daMbhI manevRtti rAkhanAra pApI puruSA mAyAvaDe jagatane chetaravA jatAM pAte ja chetarAya che. mAyAmavizvAsavilAsamandiram durAzayo yaH kurute dhanAzayA / so'narthasArthaM na patantamIkSate, yathA biDAlo laguDaM payaH piban // 1 // dUdha pIvAne pravRtta thayelA khIlADA jema lAkaDInA bhayane joI zakatA nathI, tema je duSTa puruSa dhananI AzAthI avizvAsanA vilAsamaMdira jevI mAyAne Acare che, te peAtAnA mAthe paDI rahelA anasamUhane jotA nathI. arthAt mAyAnI chAyAmAM lapaTAyeluM mana vivekane visarI jAya che ane hitA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama bodha-graMthamALA : 48 : - puSpa hitanA vicAra karavAmAM asamartha bane che; eTale te mAyAthI AvanArAM bhayaMkara pariNAmAnA vicAra karI zakatuM nathI. mAyAnuM paheluM bhayaMkara pariNAma te e che ke tenA AcaranArane koI vizvAsa karatuM nathI. mAyAzIlaH puruSo yadyapi na karoti kiJcidaparAdham / sarpa ivAvizvAsyo bhavati tathApyAtmadoSahataH // 1 // kapaTI manuSya koI aparAdha na kare teA paNa peAtAnA doSathI haNAyelA te sarpanI jema bIjAne avizvasanIya bane che. tAtparya ke sApanI duSTa prakRtine lIdhe jema tenA vizvAsa thaI zakatA nathI tema niraMtara phUDa-kapaTa karavAne TevAyelA kapaTI manuSyanA vizvAsa thaI zakatA nathI. 6 mAyAnuM khInuM bhayaMkara pariNAma e che ke te pAte ja peAtAnI jALamAM phasAya che. 8 TrugeA koInA sagA nahi,' ' khADA khAde te paDe,' * phUDanA DAMDiyA kapALamAM vAge ' vagere kahevata tenA jIvatA jAgatA pUrAvA che. maMgabha`ganI caLavaLa vakhate svadezI vasranA nAme baMgALanI janatAne ekadama halaku kApaDa mAkalI chetarapIMDI karanArI amadAvAdanI milee eTalI zAkha gumAvI hatI ke pachIthI game tevA sArA mAla pUro pADavA chatAM lAkone pUrA vizvAsa AvatA na hatA. pariNAme tenI AmadAnImAM moTo phaTako paDayA hatA ane karADo rUpiyAnuM nukasAna thayu hatu. mIjI mAjI e vAta vicAravA jevI che ke je leAkeA peAtAnA mAlanI uttamatA TakAvI rAkhe che ane temAM dagophaTakA karIne tenuM dheAraNu jarA paNa nIcu karatA nathI, tenI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 49 : mAne vAha - zAkha barAbara jAme che ane tene lIdhe ja teo aDhaLaka dhana kamAya che. mAyAnuM trIjuM bhayaMkara pariNAma e che ke-teno AcaranAra samyaktvane pAmI zakatuM nathI, kAraNa ke samyaktvanuM mULa satya vyavahAra che. A rahyA tenI pratIti karAvanArA zabda samakitanuM mULa jANIejI, satya vacana sAkSAta; sAcAmAM samakita vasejI, mAyAmAM mithyAta, re prANu! ma karIza mAyA lagAra, dharmAcaraNamAM daMbhane sthAna nathI. je manuSya bAhya AcaraNuM sAruM dekhADe che, paNa aMdarathI svArtha sAdhavAnI pUrI takedArI rAkhe che, tene bagalAbhagata ja kahI zakAya. zanairuddharate pAdaM, jIvAnAmanukampayA / pazya lakSmaNa ! pampAyAM, bakaH paramadhArmikaH // 1 // zrI rAmacaMdra vanavAsa vakhate lakSamaNa ane sItA sAthe eka sthaLethI bIjA sthaLe jaI rahyA che. vacamAM paMpA nAmanuM sarovara Ave che. tyAM bagalAone cUpacApa beThelA tathA dhIme dhIme paga upADatA joIne zrI rAmacaMdra kahe che "he bhAI lakSamaNa! tuM A paMpA sarovara para najara nAkha. ahIM aneka jAtanAM pakSIo najare paDe che, paraMtu te badhAmAM bagale sahuthI vaSAre dhArmika jaNAya che, kAraNa ke potAnA paga nIce kaI jIva cagadAI na jAya te mATe e dhIme dhIme paga upADe che!" kahevAnI jarUra bhAgye ja che ke e bagale sahuthI vadhAre Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhodha graMthamALA x 50 ka H puSpa mAchalIo pakaDIne tenuM bhakSaNu karI jAya che ! eTale khAdya AcaraNu anukaMpAnuM paraMtu bhItaranI vRtti zikAranI e mAyAnI jALa che ane te AtmAthI manuSyAe cheDavI ja joie. mAyAne jItavA mATe sadA saralatA rAkhavI jarUrI che. (9) lAbha. dhana, vaibhava, sattA, adhikAra ke rAjyAdiaizvaryanI tRSNAne lAbha kahevAmAM Ave che. te sarva doSanI khANu che, uttama guNAne gaLI janArA mahArAkSasa che, duHkharUpI velIAnuM mULa che ane dharmAdri cAre puruSArthanA khAdhaka che. tenA svarUpanuM varNana karatAM zAstrakAra maharSie kahyuM che keH dhanahInaH zatamekaM, sahasraM zatavAnapi / sahasrAvadhipatirlakSaM, koTiM lakSezvaro'pi ca // 1 // koTIzvaro narendratvaM, narendrazcakravartitAm | cakravartI ca devatvaM, devo'pIndratvamicchati // 2 // indratve'pi hi saMprApte, yadIcchA na nivartate / mUle laghIyAMstallobhaH, zarAva iva vardhate ||3|| lobhasAgaramudvela - mativela mahAmatiH / saMtoSasetukanthena, sastuM nivayet / / 4 / / lAbha zarUAtamAM nAnA hoya che, paNa pachIthI ( keADiyA )nI jema vRddhi pAme che. jema ke dhanahIna hoya te so rUpIAnI AzA kare che, so rUpIAvALA hajAra rUpI zarAva Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : pApanA pravAha : 51 : nI AzA kare che, hajAra rUpIAvALA lAkha rUpIAnI AzA kare che ane lAkha rUpIAvALA karoDa rUpIAnI AzA kare che. te ja rIte karAya rUpIAvALA narendra thavAne icche che, narendra cakravI thavAne Icche che, cakravattI deva thavAne Icche che ane dhruva IMdra thavAne icche che. Ama IMdrapaNuM prApta thavA chatAM IcchA nivRtta-zAMta thatI nathI; mATe sujJajanAe mATI bharatIvALA lAlarUpI samudrane sASarUpI pALa bAMdhIne prasAra pAmatA aTakAvave. kasiNaM pi jo imaM loyaM, paDipuNNaM dalekha ikkassa / teNA'vi se na saMtusse, iha duppUrae ime AyA || 1 || aneka prakAranA bahumUlya padArthothI paripUrNa A samagra vizva paNa jo eka manuSyane ApavAmAM Ave, te paNa te saMtuSTa nahi thAya. ahA ! manuSyanI A tRSNA ghaNI ja dupUra che! arthAt kaI rIte pUrI karI zakAya tevI nathI. suvaNNa-ruppassa u pavvayA bhave, siyA hu kelAsasamA asaMkhayA / narassa luddhassa na tehi kiMci, icchA hu AgAsasamA aNantiyA // 1 // cAMdI ane senAnA kailAsapata jevA meTA asaMkhya pavatA pAse hoya te paNa leAbhI manuSyanI tRpti mATe te kaI paNa nathI; kAraNa ke tRSNA AkAzanA jevI anaMta che. jahA lAho tahA loho, lAhA loho patraDDUi | domAsAkaNayaM karja, koDIe vi na niTTiyaM // 1 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdha-caMthamALA : pa2 : jema jema lAbha thatuM jAya che, tema tema te vadhate. jAya che. be mAsAthI pUruM karavA dhAreluM kArya kareDe rUpiye paNa pUruM na thayuM. ( A gAthA maharSi kapilanAM daSTAntane anulakSIne kahevAmAM AvI che ke je rAjA pAse be mAsA sonuM mAgavA gayA hatA, paNa rAjAe IcchAmAM Ave teTaluM mAgavAnuM kahetAM, te krame krame karaDe rUpiyA sudhI ane tenA samasta rAjyane mAgavA sudhI pahoMcI gayA hatA, paraMtu pAchaLathI sanmati AvatAM temaNe kaMI paNa na mAgatAM saMtoSane ja Azraya lIdhe hate.) puDhavI sAlI javA ceva, hiraNaM pasubhissaha / paDipuNNaM nAlamegassa, ii vijjA tavaM care / / 1 / / khA, java Adi dhAnya tathA suvarNa ane pazuothI - paripUrNa A samasta pRthvI paNa lebhI manuSyane tRpta karI zakatI nathI, ema jANIne sujJajanee IcchAnirodharUpa tapanuM avalaMbana levuM ISTa che. ahe vayanti koheNa, mANeNaM ahamA gii| mAyA gaipaDigghAo, lohAo duhao bhayaM // 1 // krodhathI adha:patana thAya che, mAnathI adhama gati maLe che, mAyA sagatine nAza kare che, paraMtu lebha te A leka tathA paraleka baMnene bhaya samAna che. athavA koho pIiM paNAsei, mANo viNayanAsaNo / mAyA mittANi nAsei, loho sabaviNAsaNo // 1 // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaudamuM : : 53 : pApano pravAha - krodha prIti ke sadubhAvane nAza kare che, mAna vinayane nAza kare che, mAyA mitrane eTale vizvAsane nAza kare che, paraMtu lebha te sarvane nAza kare che. lebhane sarvanAzaka kahevAne hetu e che ke-lebhI manuSya labhavazAt jU DuM bele che, aNadIdhelI vastu upADI le che, parigrahamAM vadhAro karyA kare che ane hiMsA paNa kare che. kahyuM che keH svAmigurubandhuvRddhAnabalAn jIrNadInAdIn / vyApAdya vigatazaMko, lobhaano vittamAyatte // 1 // lobhane vaza thayele puruSa pitAnA mAlIka, guru, banyuM, vRddha, strI, bALaka, durbala ane anAthane paNa niHzaMka mArI nAkhIne dhana grahaNa kare che. lebhI manuSya potAnI IcchA pUrI na thatAM krodhe bharAya che, athavA kaMIka prApti thAya che te abhimAna kare che, vividha prakAranA chala-kapaTe ke mAyAne Azraya le che ane te mitre ke murabbIo sAthe paNa laDe che. A rIte lebhanI sarvanAzakatA joIne ja saMtoe kahyuM che ke arthamanartha bhAvaya nityaM, nAsti tataH sukhalezaH satyam / putrAdapi dhanabhAjAM bhItiH, sarvatraiSA vihitA rItiH // 1 // he mumukSu! tuM dhanane niraMtara anartharUpa mAna. satya hakIkata e che ke-tenAthI sukhane aMza paNa prApta thatuM nathI. je ghaNe dhanavALa hoya che, tene (bIjAne bhaya te heya che Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamabodhagraMthamALA : 54 : 1 puSpa paNu) pitAnA putrane ya bhaya hoya che. AvI rIti sarvatra jovAmAM Ave che. jema kedhane kSamAthI jItI zakAya che, mAnane namratAthI jItI zakAya che ane mAyAne saralatAthI jItI zakAya che, tema lebhAne saMtoSathI jItI zakAya che. "saMteSI sadA sukhI" e jagane anubhava che. "saMteSa samuM sukha nahi" e maharSione mata che ane "saMteSa e ja parama nidhAna che" evuM tattvanuM tAraNa che. tethI sujJa janee saMteSane dhAra ane lebhane mAra e ja sarvathA samucita che. (10-11) rAga ane dveSa. rAga hoya tyAM dveSa hoya che ane dveSa hoya tyAM rAga hoya che, tethI A baMne pApasthAnakane vicAra sAthe karavAmAM Ave che. zAstrakAranA abhiprAyathI AtmAnuM adhaHpatana karanArI mukhya be vRttio te rAga ane dveSa che. temAM rAga e mAyA ane lebhanI mukhyatAvALI vRtti che ane dveSa e krodha tathA mAnanI mukhyatAvALI vRtti che. A baMne vRttionI bhayaMkaratAnuM pUrepUruM varNana karI zakAya tevuM nathI, chatAM tene kaMIka khyAla Ave tevA hetuthI ahIM thoDA zabdo lakhavAmAM Ave che. * A vAkaya bahulatAe samajavuM. navamAM guNasthAnaka sudhI rAgadeSa bane sAthe che, paraMtu dazamAM guNasthAnake ekale rAga ja hoya che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 55 : pApane pravAha kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArye A baMne dezanuM durjayapaNuM varNavatAM yegazAstranA caturtha prakAzamAM kahyuM che ke AtmAyattamapi svAntaM, kurvatAmatra yoginAm / rAgAdibhiH samAkramya, parAyattaM vidhIyate // 1 // antaHkaraNane AtmAdhIna banAvanArA yegIonuM mana paNa rAga ane dveSanuM AkramaNa thatAM parAdhIna banI jAya che. rakSyamANamapi svAntaM, samAdAya manAgmiSam / pizAcA iva rAgAdyAcchalayanti muhurmuhuH // 1 // yegIo yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhyAna, dhAraNA, samAdhi vagere upAvaDe aMtaHkaraNanuM rakSaNa kare che, chatAM rAga ane dveSa (evA dhUrta che ke je) kaMI paNa bahAnuM kADhIne temAM pesI jAya che ane pizAcanI jema temane vAraMvAra chaLe che. rAgAditimiradhvasta-jJAnena manasA janaH / andhenAndha ivAkRSTaH, pAtyate narakAvaTe // 1 // eka AMdhaLo bIjA AMdhaLAthI kheMcAIne jema khADAmAM paDe che, tema rAgAdi aMdhakAravaDe jenuM jJAna naSTa thayuM che evA manavaDe manuSya narakanA khADAmAM paDe che. bhAIoe bIjA pratye khule anyAya Acaryo hoya, chatAM pakSa kene levAya che? patnI pADozaNa sAthe beTe jhaghaDo karI AvI hoya chatAM vAMka kene kaDhAya che ? chokarAe kharekhara bIjAnuM aDapaluM karyuM hoya chatAM kahevA Ave tyAre ke Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA : 56 : * puSpa javAba apAya che? eka habasaNune judA judA varganA aneka bALake batAvIne pUchavAmAM AvyuM ke "bAI, A badhAM bALakemAM tane kenuM bALaka suMdara jaNAya che ?" tyAre habasaNe badhAM bALakone joyA pachI jaNAvyuM ke "mane te habasInuM bALaka suMdara jaNAya che." Ama kema? phUlanA goTA jevA aneka bALako hAjara hovA chatAM e habasaNe A javAba kema Ape? enuM kAraNa zodhavA mATe ApaNane dUra javuM paDe tema nathI. rAgathI aMdha thayelI daSTi vivekane bhUlI jAya che ane viveka bhUlAtAM AvuM pariNAma Ave te svAbhAvika che. je kArya mATe ApaNe bIjAnI vAraMvAra niMdA karI hoya che, bIjAnI vAraMvAra ghaNuM karI hoya che, te ja kArya je ApaNA mAtApitA, vaDIla, guru ke kuTuMba-parivAranA keI mANase karyuM hoya te temane bacAva karavA lAgI jaIe chIe, e zuM batAve che ? rAgathI aMdha thayele AtmA nyAyanItine visarI jAya che ane khullaMkhullA asatyane Azraya le che, e nirvivAda che. AvI sthitimAM-AvI hAlatamAM narakanA daravAjA na khule te bIjuM zuM thAya ? rAganuM svarUpa traNa prakAranuM mAnavAmAM AvyuM che. (1) daSTirAga, (2) kAmarAga ane (3) saneharAga. temAM kupravacananI Asakti e daSTirAga che. kupravacana eTale beTA siddhAMtanuM pratipAdana karanArAM pravacane ke zAre. daSTirAga jyAM sudhI hoya tyAM sudhI zuddha dharmanI prApti thatI nathI. zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzamAM Asakti karavI te kAmarAga che. enA pariNAme ati bhayaMkara che. zabdamAM Asakti rAkhanAruM haraNa pAradhio vaDe pakaDAya che ane mAthuM jAya che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 57 : . pApane pravAha rUpanI AsaktivALuM pataMgiyuM dIvAnI tamAM jhaMpalAve che ane prANunAzane netarI le che. rasanI AsaktivALuM mAchaluM svAdiSTa mAMsane TukaDe khAvA jatAM galanA kAMTAthI vIMdhAya che ane mRtyu pAme che. gaMdhanI AsaktivALe bhamaro kamalamAM bIDAya che ane kALane kaLiye banI jAya che. sparza sukhanI AsakitavALe hAthI sparzasukhane anubhava levA jatAM khADAmAM paDI jAya che ane kAyamane gulAma bane che. jyAM eka eka viSayanI Asakti Ave anartha upajAvatI hoya tyAM pAMca viSayanI AsaktinuM kahevuM ja zuM? zabdanI lAlasAe anekanAM sAnabhAna bhUlAvyAM che ane temane pAyamAla karyA che. rUpanI lAlasAe aneka narabaMkAo raNamAM roLAyA che ane amUlya mAnavajIvana hArI gayA che. gaMdhanI lAlasA paNa eTalI ja anarthakArI che. rasanI lAlasAe khaDatala manuSyane kAyamanA rogI banAvI dIdhA che ane temanI amUlya jIvanasaMpatti harI lIdhI che. sparzanI lAlasAe paNa manuSyanA aneka saddaguNone nAza karyo che ane tene lagabhaga pazukaTimAM mUkI dIdho che. eTale kAmarAga manuSyane meTAmAM moTe zatru che ane tene nAza karyo ja chUTake. kuTuMbIjano ke mitra vagere para neha rAkha e neharAga kahevAya che. A rAganA pariNAme paNa manuSya aneka prakAranI pApamaya pravRtti karavAne prerAya che eTale tenI khatavaNI paNa pApasthAnakamAM karavAmAM AvI che. ahIM eTaluM spaSTIkaraNa karavAnI jarUra che ke kuTuMbI jane ke mitro vagere para neha na rAkhe paNa saddabhAva Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhadhagraMthamALA : 58 : : puSpa rAkhavA, kAraNa ke snehanA mULamAM rAga rahelA che ane sadbhAvanA mULamAM kalyANunI vRtti rahelI che. kuTuMbIjanA ane mitrA pratye jo sadUbhAvathI vartavAmAM Ave te ubhayanu hita thAya che. bIjA zabdomAM kahIe te manuSye kuTuMbIjanA ke mitrA vagere pratye rAgAMdha na banatAM temane paNa sanmArge caDAvavA ane e jAtanA puruSAtha karavAmAM AnaMda mANavA iSTa che, paraMtu temanI kupathagAmI vRttione peSavI ane temAM AnaMda mANavA e haragIjha iSTa nathI. jo ATalI vAta manuSya barAbara samajI le ane tenA amala kare te pratyeka kuTuMba Adarza banI jAya ane samasta samAja paNa suvyavasthita bane. dveSa eTale aNugame ke tiraskAra, tenuM svarUpa agninA taNakhA jevu che. jema agninA nAnA sarakhA taNakhA ghAsanI moTAmAM moTI gaMjIne bALI nAkhe che, tema dveSanA thADA udaya paNa manuSyanA mahAn guNNAnA nAza kare che. ane irSyA AvI dveSa utpanna thayA ke irSyA Ave che ke guNagrAhakatA eka khUNe lapAI jAya che, tethI sAmAnA doSA dasagaNuA dekhAvA lAge che ane guNu game tevaDA moTA hAya te paNa najare paDatA nathI. bIjA zabdomAM kahIe te irSyAthI guNagrAhakatA nAza pAme che ane guNagrAhakatA nAza pAmatAM AtmAnuM adhaHpatana anivAyaeN ane che. Aja sudhI je AtmAe abhyudayanA mAge. AgaLa vadhyA che athavA sAcI saphalatAnA adhikArI thayA che, te sarvee guNagrAhakatAne Azraya lIdho hatA ane have pachI paNa je AtmAone abhyudayanA mArge AgaLa vadhavu haze ke sAcI salatAnA Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 57 : pApane pravAha adhikArI thavuM haze temaNe guNagrAhakatAne Azraya le ja paDaze. guNa jenAramAM guNane saMgraha thAya che ane deSa jenAramAM doSane saMgraha thAya che, kAraNa ke cArazI mAvanA tAdazI siddhiH e vizvane sanAtana niyama che. ISya AgaLa vadhI ke niMdA zarU thAya che, je vicAra ane vANI baMnene apavitra banAve che tathA kAryomAM paNa anucitatAne umero karIne zarU thayelA AtmAnA adhaHpatanane vadhAre vega Ape che, paraMtu vAta eTalethI ja aTaktI nathI. niMdAne atireka vairavRttine AmaMtraNa Ape che ane vairavRtti AvI pahoMcI ke manuSya sArAsAra, hitAhita ke kartavyAkartavya badhuM bhUlI jaIne khullaMkhullA anyAyane Azraya le che, nItine kare mUke che ane na karavA jevAM aneka kAryo karIne adhaHpatananA ItihAsane pUrI kare che. ahe haiSanI lIlA! enuM zuM varNana karIe? eNe bhAI-bhaginIone choDayA nathI, mitra ane murabbIone mUkyA nathI, temaja puruSa ane sAdhusaMtone satAvavAmAM paNa pAchI pAnI karI nathI ! AvA duSTaziromaNi dveSane kaye sajjana potAnA dilamAM sthAna Ape? tAtparya ke-rAga ane dveSane AtmAnA parama zatru jANIne temane samabhAvarUpI sabaLa zastravaDe saMpUrNa saMhAra kare e sujJajanenuM parama kartavya che. kahyuM che ke astataMhairataH puNbhirnirvaannpdkaaNkssibhiH| vidhAtavyaH samatvena, rAgadveSadviSajayaH // 1 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha meSa-graMthamALA : 60 H - puSpa sarva duHkhanA aMta ANunAra nirvANupattunI icchA karanAre sAvadhAna thaIne samabhAvarUpa zavaDe rAga ane dveSarUpa zatrunA vijaya karavA. amandAnandajanane sAmyavAriNi majjatAm / jAyate sahasA pusAM rAgadveSamalakSayaH // praNihanti kSaNArdhena sAmyamAlambya karma tat / yanna hanyAnnarastIvratapasA janmakoTibhiH // 1 // mahAAnaMdane utpanna karanAra, samabhAvarUpa pANImAM DUbakI mAranAra puruSanA rAga ane dveSarUpI mela jaladI nAza pAme che. manuSya samabhAvanuM AlaMbana laine eka muhUrta ( e ghaDI)mAM je kamanA kSaya kare che, te tIvra tapavALA karoDo janmamAM paNa karI zakatA nathI. (12) kalaha. kalahu eTale kajiyA, kakAsa, jhaghaDA ke TaMTo. te krodhAddhi kaSAyanA kuTuMbI che ane rAga tathA dveSane dilAjAna dosta che, tethI tene pApasthAnakanI paMktimAM besADavAmAM Avye che. eka patideve kahyuM: ' alI " tuM A gharanI sArasaMbhALa kema karatI nathI ?' " patnIe kahyuM: ' gamAra ! tuM pAte ja e kema karatA nathI' ? patideve kahyuM: * are krodhamukhI ! tuM A zuM le che? ' patnIe kahyuM: ' kALamukhA ! huM sAcuM ja kahuM chuM. patideve kahyuM: 'huM pApiNI ! tuM saMbhALIne khela, ' 2 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamu : pApanA pravAha : 1 : patnIe kahyuM: ' pApI tArA bApa !' jyAM A prakAranA daMtakalaha ke jIbhAjoDI nitya cAlu hoya tyAM sukha ane zAMti kyAMthI hAya ? ane lakSmI paNa kema Take ? dutakalA je gharamAM hAya, lInivAsa tihAM nava joya. keTalAka duSTa prakRtinA manuSyA jANIbUjhIne jhagaDo kare che ane sAmAne vAMkamAM lAvI peAtAnuM manamAnyuM kare che. AvA prasaMge kaI paNa na khelatAM cUpa rahevu e ja uttama che, anyathA bakarInAM baccAM jevI sthiti thAya che. keAI jharAnA kinAre eka varu ane eka bakarInuM baccuM pANI pItAM hatAM. tevAmAM varunI dAnata bagaDI eTale te AlyuM: * are nAdAna ! tu pANI kema DahALI nAkhe che ? tAruM DahALelu pANI mArI tarapha Ave che te jotu nathI ?" bakarInAM baccAMe kahyuM: 'maherakhAna ! tame uparanA bhAgamAM pANI pIe che ne huM nIcenA bhAgamAM pANI pIuM chuM, tA mAruM pANI tamArI tarapha kevI rIte Ave ?' varue kahyuM: ' sAme javAkha ApatAM zarama nathI AvatI? AjathI cha mahinA pahelAM te ja mane gALa dvIdhI hatI, kharuM ne ?" * : akarInAM baccAMe kahyuM: * mArA janma thayAne hajI traNa mahinA thayA che te cha mahinA pahelAM gALa kevI rIte dvIdhI haze ? ' varue kahyuM: ' vadhAre khelavAnI jarUra nathI. teM nahi te tArA bApe gALa dvIdhI haze ane tArA bApe nahi dIdhI hAya Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabodha-caMthamALA : 62 : = puSpa te enA bApa dIdhI haze paNa tame lokoe mane gALa dIdhI che, e nizcita che, mATe tamane zikSA karyA vinA nahi rahuM." ATaluM belI te varue bakarInAM baccAne pakaDIne mArI nAkhyuM. kalahane keIe nAne samaja ja nahi. zarUAtamAM te rAInA dANA je nAnuM hoya che, paNa jotajotAmAM pahADa jevo banI jAya che. sAmAnya belAcAlImAMthI huMkArA-tuMkArA thAya che; haMkArA-tuMkArAmAMthI gALAgALI jame che; ane gALAgALImAMthI eka bIjA para aNachAjatA AkSepa mUkavAnI zarUAta thAya che. pachI lAkaDIo ucakAya che, hathiyAro levAya che ane eka bIjAnAM mAthAM bhaMgAya che ke gaLAM resAya che. eTale kalahanuM AkharI pariNAma bhayaMkara durdazAmAM ja Ave che. kalahane uttejana ApavuM e paNa bhayaMkara pApa che, kAraNa ke ethI kalaha karanArA bevaDA jeramAM AvI jAya che ane pitAne sarvanAza thAya tyAM sudhI laDe che. kerTa-kacerImAM cAlI rahelA kesa juo eTale e vAtanI vadhAre pratIti thaze. je ghara, jamIna ke khetara mATe kajiye cAlatuM hoya te ghara, jamIna, khetaranI kiMmata jeTalA paisA mAtra vakIlanI phInA thaI jAya, chatAM TaTe UbhuM rahe che. tethI ja kahevAyuM che ke-vAre laha svabhAve saMta- je puruSe uttama prakRtine hoya che, te kalahane uttejana na ApatAM tenuM zamana thAya tevA upAya kare che. kalaha zuM nathI karate? e pitA ane putranA saMbaMdhe cheDAve che, guru ane ziSyanA dharmo bhUlAve che, pati ane patnInA nehane visarAve che, bhAI-bhAI varace abolA levaDAve che Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : pApane pravAha ane jJAti, jAti, samudAya, saMpradAya ke rASTrane pAyamAlInA pathe dhakele che, tethI ene Azraya na le e ja ISTa che. je puruSo kSamA, udAratA, sahanazIlatA, namratA, saralatA, saMtoSa, dhIraja, nyAyavRtti ane samabhAva jevA umadA guNe keLave che, te kalahavRtti para saMpUrNa kAbU meLavI zake che ane chevaTe sarva kalezothI mukta thaIne paramAnaMdanI prApti karI zake che. (13) abhyAkhyAna. zAstrakAra mahaSioe abhyAkhyAnanI vyAkhyA A pramANe karI cheH "Amikuzena mAthAnaM rokAvAgyAthAnaabhimukhatAthI kahevuM eTale ke keIna deze prakaTa karavA te abhyAkhyAna kahevAya che. " keInI bhUla jaNAtAM tene ekAMtamAM bolAvIne kahevuM ketamArI ahIM bhUla thAya che athavA te tame A khoTuM karI rahyA cho " e eka vAta che ane tene pAMca mANasanI vacce utArI pADe, e bIjI vAta che. ekamAM tenA pratye lAgaNI che athavA tene sudhAravAnI vRtti che, jyAre bIjAmAM tene halake pADavAne saMteSa che athavA tene sthAnabhraSTa karavAne prayAsa che. A kAraNe sajajana puruSe koInI paNa jAheramAM AkarI TIkA karatA nathI ke tene pAMca mANasanI vacce utArI pADatA nathI, paraMtu prasaMga joIne kahevA gya be zabda ekAMtamAM ja kahe che ane tenI asara ghaNuM suMdara thAya che. sAmAnuM dRSTibiMdu samajyA vinA te amuka vicAro ja dharAve che ke amuka IrAdAe ja rAkhe che, ema kahevuM te paNa eka prakAranuM abhyAkhyAna ja che. enuM pariNAma vaLatA AkSepomAM Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabodha-caMthamALA : 64 : Ave che ane temAMthI na dhAryo hoya te ugra kalaha jAmI paDe che. AjanAM vartamAnapatra ene jIvate-jAgate pUrA che. amuka nItine varelA vartamAnapatra bIjAnuM dRSTibiMdu niSpakSapAta rIte rajU karavAne badale tene kaDhaMgI rIte rajU kare che ane tenA para AkarI TIkAo kare che. A TIkAone pariNAme ugra carcApatrane janma thAya che ane sAmasAmA agralekhe lakhAya che tathA lAgatAvaLagatA pakSene uzkerI dalabaMdhI karavAno prayAsa paNa karavAmAM Ave che. A samagra pravRttinuM pariNAma e Ave che ke-pakSabheda kAyamanA bane che ane tenAM eka prabaLa hathiyAra tarIke vartamAnapatrane managamate taDake paDe che. paraMtu A jAtanA patrakAritvathI deza ke samAjane AyaMde phAyado na thatAM moTuM nukasAna ja thAya che. bhUlavALAnI bhUla paNa jAheramAM prakaTa karavI yegya nathI, tyAre vagara bhUlavALAne bhUlavALA TheravavA ane temane jAhera samakSa ughADA pADavA e keTaluM bhayaMkara gaNAya ? tene vicAra sujJajanee kara ghaTe che. evA asatya doSAropaNethI sAmAne eTaluM badhuM duHkha thAya che ke te duHkhanA dabANathI ja te pAgala banI jAya che ke tenuM hRdaya kAma karatuM baMdha paDe che. tethI keIna para ALa caDAvavuM ke keI nirdoSane deSita TharAvavAnuM pagaluM bharavuM e haragIja ucita nathI. keIne paNa deSita TharAvatAM pahelAM ke doSita jAhera karatAM pahelAM ochAmAM ochA nIcenA prazno potAnI jAtane pUchavA ghaTe (1) A deSa meM najaronajara joye che kharo? najaronajare joyelI vAtamAM paNa cheTAM anumAne thavAne saMbha Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda : : 65 : pApane pravAha khare ke nahi? mAruM anumAne cheTuM nathI enI meM pUrI khAtarI karI lIdhI che? (2) A deSanI hakIkata meM bIjA pAsethI sAMbhaLI che, te bIjAe te vAta satya havAnI pUrepUrI khAtarI karyAnuM jANavAmAM che kharuM? athavA teNe A vAta jANIbUjhIne ke badaIrAdAthI te nathI kahI? keTalIka vAra ochI akkalathI paNa mANase bInapAyAdAra vAta phelAve che, te satya nathI zuM? (3) sAmAne je deSa huM jAhera karavA IcchuM chuM, tethI tenuM hita thavAno saMbhava che kharo? ativAcALatAthI A deSane ghaNI vAra uttejana maLe che, tethI manuSya je kaMI bolavuM te vicArIne bolavuM ghaTe che. kapakaNuM sAMbhaLelI vAtane sAcI mAnI laIne tene pracAra karo ke tenA AdhAre bIjAne doSita mAnI levA enA jevI mUrkhatA ke enA jevuM pApa A jagatamAM bIjuM koI paNa nathI. madhyastha dRSTivALe manuSya kadi keI para beTuM daSArepaNa karatA nathI. (14) pazunya satya ane asatya dene chUpI rIte prakaTa karavA tene paizunya kahevAya che. vizuravArya cha varadoSavimavanaY" laukika bhASAmAM tene cADacugalI ke bhaMbheraNI kahevAmAM Ave che, tenAM pariName kevA bhayaMkara che te jaNAvavAnI jarUra che kharI? maMtharAdAsIe kaikeyInA kAna bhaMbheryA, tenuM pariNAma zuM Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSa dhamAla-jUthamALA : 66 : AvyuM? ayAnI gAdInA sAcA vArasadAra rAmane gADha choDavI paDI, cauda varasane kAraNe vanavAsa veTha paDyo, temAM sItA jevI satInuM haraNa thayuM, tene anekavidha yAtanAo bhegavavI paDI. vaLI te ja kAraNe rAma ane rAvaNa vacce khUnakhAra jaMga khelAyo ane lAkhe nI katala thaI. bIjI bAju dazaratha rAjAnuM mRtyu thatAM kaikeyI vidhavA banI ane je bharatane mATe gAdI mAgI levAmAM AvI hatI, te bhAratane ethI jarAye AnaMda na . tAtparya ke-eka cugalakhera dAsInI bhaMbheraNIe ayodhyAnA Adarza rAjakuTuMbamAM nahi dhArele utpAta, macAvyo ane temanA sukha-zAMtine mahaddaaMze nAza karyo. je manuSyane cADI-cugalI karavAnI Teva paDe che, tenI jIbha sadA saLavaLatI rahe che. te keInI paNa seLa AnI vAta sAMbhaLe che ke jhaDapathI pakaDI le che ane temAM potAnA taraphathI thoDuM mIThuM-maracuM bhabharAvIne tene evI rasika banAvI de che ke kAcA kAnanA manuSyane te sAMbhaLavAmAM khUba rasa paDe che. AvA manuSya anekane devALAM kaDhAve che, anekanAM ghara bhaMgAve che, anekanA sukhI saMsArane saLagAvI mUke che ane keInuM kaMI bhaluM thatuM hoya ke ThekANuM paDatuM hoya te tene pitAnI A dui TevathI teDI pADe che. badalAmAM tene phUTI keDI paNa maLatI nathI, eTaluM ja nahi paNa cADiyA ke cugalaborane IlakAba prApta thAya che ane tenI pratiSThAne kSayaregInA zarIranI jema zIghra kSaya thAya che. "je manuSya ekanI nabaLI vAta bIjAne kare che, bIjAnI nabaLI vAta trIjAne kare che ane trIjAnI nabaLI vAta cethAne Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : : 67 : pApane praha kare che, te ApaNI kaI paNa nabaLI vAta bIjAne nahi kahe tenI zuM khAtarI ?" A vicAra keI paNa sujJa manuSyane Ave che, tethI teo cADI khera manuSyanA sAMbhaLatA keI paNa vAta karatA nathI, eTaluM ja nahi paNa tenAM pagalAM kayAre TaLe, tenI rAha jotA hoya che. tethI sujJajanee pazunyane paDachAyo le paNa kalpata nathI. pazunyane artha durjanatA karIe te tenAthI daza keza dUra rahevuM ghaTe che, kAraNa ke durjanatAvALe manuSya vidyAthI game te alaMkRta hoya te paNa sarSanI jema sarvathI jAya che ane bhayaMkara tiraskArane pAtra thAya che. . (15) rati-arati. * rati eTale harSa, arati eTale zeka jyAM harSa hoya che tyAM zeka avazya hoya che, tethI baMnene saMyukta nirdeza karavAmAM AvyuM che. harSa ane cheka cittanI svasthatAne DahaLe che, vicAranI madhyasthatAmAM bhaMga pADe che tathA vivekanA dIpa upara eka jAtanuM AvaraNa khaDuM karI de che, tethI temanI gaNanA pApapravAhanA eka uddagamasthAna tarIke karavAmAM AvI che. nigraMtha maharSione e abhiprAya che ke jIUM maraNeNa samaM uppajaha juvaNaM saha jarAe / riddhI vihikA, rivilAvo na vAgho che ? jIvana mRtyuvALuM che, yauvana vRddhAvasthAvALuM che ane riddhi vinAzavALI che; tethI harSa ane zeka kare nahi. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-cathamALA 68 : puSpa anya mahAtmAoe paNa e ja upadeza Ape che. duHkhe duHkhAdhikAn pazyet , sukhe pazyetsukhAdhikAn / gAmAne zodhyAM , kukhyAmi nAghera II ? duHkhamAM adhika dukhavALAne vicAra karo ane sukhamAM adhika sukhavALAne vicAra kara paNa pitAnA AtmAne zatru ene arpaNa karatA hoIe tema zoka ke harSane arpaNa karI de nahi. tAtparya ke-duHkha paDe tyAre ema vicAra kare ke mArA karatAM bIjAne ghaNuM duHkha che, chatAM teo zeka karatA nathI te mAre zA mATe zeka karavo? ane sukhane samaya Ave tyAre ema vicAravuM ke A jagatamAM mArA karatA anekagaNuM vadhAre sukhI manuSya che ane temanI AgaLa huM kaMI paNa visAtamAM nathI te harSa zuM kare? A dukhamAM ke sukhamAM mananI svasthatA jALavI rAkhavI paNa zaka ke harSane vaza thavuM nahi. tene vaza thavuM e parama zatrune vaza thavA barAbara che. khaNDaH punarapi pUrNaH punarapi khaNDaH punaH zazI pUrNaH / saMpadvipadau prAyaH kasyApi na hi sthire syAtAm / / 1 / / caMdramA khaMDita hoya che te pharI pUrNa thayA pachI pharIne khaMDita thAya che tathA e rIte khaMDita thayele caMdramA pAcho pUrNa thAya che. saMpatti-vipattine paNa A ja prakAra che. te ghaNe bhAge keIne tyAM sthira thatI nathI. kAryaH saMpadi nAnandaH pUrvapuNyabhide hi saa| naivApadi viSAdaca, sA hi prAk pApapiSTaye / / 1 // saMpatti maLe te e pUrvapuNyane lIdhe ja maLelI che ema Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudamuM : 9 x pApanA pravAha vicArIne ha karavA nahi ane Apatti Ave te ene pUrva pApeAnA udaya samajIne viSAda karavA nahi. tAtparya ke ane avasthAmAM prasanna rahIne pAtAnAM vartamAna kartavyAne ja sudhAravAM. jyAM IcchA baLavAna hAya che, vAsanAe joradAra hAya che ane pauddagalika padArthoM pratye parama prIti hoya che, tyAM harSa ane zAkanu sAmrAjya jAmI paDe che, tethI IcchAonu damana karavuM, vAsanAone kAbUmAM rAkhavI ane paudgalika padArthInI niHsAratA ciMtavavI e sAcuM DahApaNa che. mArI amuka icchA pUrI na thai, mAruM' amuka kAma pAra na paDyuM vagere vicArA karIne AtmAne zAkasa tapta karavA nahi. kahyuM che keH gate zoko na kartavyo, bhaviSyaM naiva cintayet / vartamAnena yogena,varttatte lRivipakSaLAH // ? || je vAta banI gai tenA zAka na karavA, temaja bhaviSyanI ciMtAo paNa karavI nahi, kAraNa ke bhaviSya e vartamAna kALanu` ja pariNAma che. tethI vicakSaNa puruSa vartamAna cAgane ja sabhALe che. huSa ane zAka ane mananI kalpanAo che ane tene samajaNathI jItI zakAya che, mATe sujJajanAe ucca prakAranI samaja keLavIne haSa zAka para kAbU rAkhavA. ( 16 ) paraparivAda. kAinI ni dA karavI, kaiAinI kuthalI karavI, kAinu ghasAtuM khelavu` ke koInu kapAtu' khelavuM, tene paraparivAda kahevAmAM Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daedha graMthamALA : E : Ave che. tenAthI guNagrAhakatAne nAza thAya che patana anivArya bane che, tethI tenI gaNunA sALamA ugamasthAna tarIke karavAmAM AvI che. nyAya ane nItimAM vicakSaNa puruSoe kahyuM che ke: svazlAghA paranindA ca, matsaro mahatAM guNe / asaMbaddhapralApitvamAtmAnaM pAtayatyadhaH // 1 // // peAtAnAM vakhANa, pArakAnI niMdA, meTAnAM guNunI irSyA ane asaMbaddha pralApa karavAnI Teva AtmAnu adhaHpatana kare che. guNadoSasamAhAre, guNAnaM gRhNanti sAdhavaH / kSIranIrasamAhAre, haMsA: zrImitrAmam // 2 // kSIra ane nIra (dUdha ane pANI) bhegAM thayA hAya tA husA nila kSIrane ja grahaNa kare che tema sAdhupuruSo guNu ane doSanA samUhamAMthI guNNAne ja grahaNa kare che. : puSpa ane adhaHpApapravAhanA svaguNaM paradoSaM vA, vaktuM yAcayituM param / arthinaM ca nirAkarttu, satAM jihvA jaDAvate // 1 // peAtAnAM mukhe ja peAtAnAM vakhANa karatAM ke pArakAnAM dASA kahetAM, khIjAnI pAse kAI paNa vastunI yAcanA karatAM, temaja kAI jarUravALA peAtAnI pAse Avye te tene jAkArA detAM satpuruSAnI jIbha upaDatI nathI. tAtparyaM ke, satpuruSA pAtAnAM mukhathI kAinI niMdA karatA nathI. paravAde dazavadanaH paradoSanirIkSaNe sahasrAkSaH / sadvRtavittaharaNe bAhusahasrArjuno nIcaH // 1 // Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda: : 71 : pApane pravAha nIca manuSya pArakAnI niMdA karavAmAM daza vadanavALo thAya che, pArakAnA deze evAmAM sahasAkSI eTale hajAra AMkhevALo thAya che ane sajajanenuM (nyAyanItivALAonuM) dravya haraNa karavAmAM hajAra hAthavALe ajuna bane che. arthAt bIjAnI niMdA karavI, bIjAnA doSa jevA ane bIjAnuM dravya haraNuM karavuM e adhamatAnI parAkASThA che. bIjAnA doSa jenAre potAnA AtmAne e prazna pUchavAnI jarUra che ke "huM ke chuM? zuM huM guNane bhaMDAra chuM? mArAmAM keI doSa nathI? te mArA deze sudhAravAne badale huM bIjAnI niMdA karavAmAM zA mATe pravRtta thAuM chuM?" keI kavie sAcuM ja kahyuM che ke asaMkhyA paradoSajJA, guNajJA api kecana / svayameva svadoSajJA, vidyante yadi pazcaSAH // 1 // A jagatamAM bIjAnA deze jenArA manuSya asaMkhya che, guNane jenArA manuSya bahu thaDA che ane potAnA deze pitAnI meLe jenArA te mAtra AMgaLInA Terave gaNAya teTalA ja (pAMca ke cha) che. * A viSayamAM pUjyazrI samayasuMdarajI gaNinAM vacane punaH punaH manana karavA gya cheH Apa saMbhALe sahu ke ApaNe re. niMdAnI mUke paDI Teva re, cheDe kaNe avaruNe sahu bhayarsa re, kehanAM naLiyAM cue kehanAM neva re. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 5 dharmadha-thathamALA : hara : niMdA kare te thAya nArakI re, ta5-japa kIdhuM sahu jAya re, niMdA kare te karajo ApaNI re, jema chUTakabAre thAya re. ghIne javA denAra ane kacarAne pakaDI rAkhanAra garaNuM jema Akhare kacarAthI bharAI jAya che, tema anyanA guNenI upekSA karanAra ane tenA doSone najara samakSa rAkhanAra samaya jatAM pote ja dethI bharAI jAya che. tethI irachavAyegya che ke koIe keInI niMdA na karatAM potAnA dezo jevAmAM ja sAvadhAna rahevuM ane e rIte AtmasudhAraNa karI maLelA mAnavabhavane sArthaka karave. (17) mAyAmRSAvAda, jemAM mAyA ane mRSAvAdane saMyukta Azraya levAmAM Ave che, tevA saghaLA prapaMce, dagA phaTakAo ane kAvatarAMone samAveza sattaramA pApasthAnakamAM thAya che. jyAM ekalI mAyA ane eka mRSAvAda paNa pApanuM kAraNa che, tyAM e baMnene sahaga parama pApanuM kAraNa bane temAM kaI Azcarya nathI. A viSayamAM upAdhyAya zrI yazovijayajInA zabdo yAda rAkhavA lAyaka che. teo mAyAmRSAvAdanA svAdhyAyamAM jaNAve che ke e te viSane vaLI ya vadhAryuM, e te zastrane avaLuM dhAryuM, e to vAghanuM bALa vikAyuM, he lAla ! mAyAmAha na kIjIe. jema viSane vaghAravAthI, zastrane avaLuM dhAraNa karavAthI Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda - : 73 : pApane pravAha ane vAghanA bALakane vikAra pamADavAthI pariNAma bhayaMkara Ave che, tema mAyA-mRSAvAdanuM pariNAma paNa ati bhayaMkara Ave che, tethI he sajajane ! tame mAyA-mRSAvAdanuM sevana karaze nahi. e to mAyA ne mosAvAI thaI moTA kare ya ThagAI; tasa heThe gaI caturAI, ho lAla! mAyAha na kIjIe, je leke A duniyAmAM-dezanetAo, rAjadvArI puruSa, udyogapatio, zrImaMte, paMDite, vidvAno, taMtrIo vagere meTA mANase gaNAIne mAyA-mRSAvAdanuM sevana kare che, temanI caturAI pAchumAM gaI samaje. tAtparya ke-je caturAIthI pitAnuM temaja pArakAnuM kalyANa thaI zake tema che, te caturAIne bIjAne chetaravA mATe upayoga kare e caturAIne khullo durupayoga che, tethI he sajajane! tame mAyA mRSAvAdanuM sevana karaze nahi. je jUTha gha upadeza, janaraMjanane dhare veza: tene jUTho saMkala kaleza, | he lAla! mAyA meha na kIjIe. je jANI joIne cheTe upadeza Ape che athavA satyanI darakAra na karatAM lokone priya lAge tevuM AcaraNa kare che, tene saghaLe parizrama vyartha samaja. tAtparya ke-kapriyatA meLavavAnI khAtara jeo satyane chupAve che ane aMtaramAM juduM ne dekhAvamAM juduM evuM mAyAvI vartana kare che te paNa mAyAmRSAvAdI ja che ane temane e mAyAmRSAvAda chevaTe Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamabodha thamALA : 4 : puSa durgatimAM laI janAre hovAthI temaNe e dizAmAM je kaMI kaleza uThAvyA hoya te nirarthaka che, tethI he sajajane! tame mAyAmRSAvAdanuM sevana karaze nahi. keTalAka manuSya ema mAne che ke "ati zadayaM kuryAtaluccAo tarapha luccuM vartana karavuM paraMtu e nIti sujJapuruSane saMmata nathI, kAraNa ke tene AkharI aMjAma bre hoya che. theDI lucAI sAme vadhAre uracAI vadhAre luccA sAthe ethI vadhAre luccAI evA kamane anusaratAM Akhare sarva nItiniyamane nAza thAya che ane sanmArgane lepa thAya che, tethI " ti pratye suta-lucA pratye paNa satya AcaravuM" e nIti ja saravALe phAyadAkAraka che. rAjadvArI puruSe pitAnuM manamAnyuM karI levAnI vRttithI kuTila kArasthAne race che, tenI jagata para zI asara thAya che? tene vicAra kare ane vitarAga mahApuruSa saralatAbharyuM satya AcaraNa karIne jagatamAM sukha ane zAMtinuM je vAtAvaraNa UbhuM kare che. tene vicAra kare eTale mAyA-mRSAvAdanI aniSTatA ApoApa samajAI jaze. (18) mithyAtvazalya. mithyAtva eTale tavenuM viparIta zraddhAna, viparIta mAnyatA, te eka prakAranuM zalya che-pApa che, tethI tene mithyAtvazalya kahevAmAM Ave che. tenI bhayaMkaratAnuM varNana karatAM zAstrakAra maharSioe jaNAvyuM che keH Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cau ? : 7pa : pApane pravAha mithyAtvaM paramo rogo, mithyAtvaM paramaM viSam / / mithyAtvaM paramaH zatrurmithyAtvaM paramaM tamaH // 1 // A jagatamAM tAva, khAMsI, dama, zULa, saMgrahaNu vagere aneka prakAranA rogo che, paraMtu temAM kaI roga mithyAtva je meTe nathI. vaLI A vizvamAM aphINa, vachanAga, somala, tAlapuTa, haLAhaLa Adi aneka prakAranA viSe che, paraMtu temAMnuM keI viSa mithyAtva jeTaluM kAtila nathI; temaja A duniyAmAM zatruo paNa aneka prakAranA che, paraMtu temane kaI zatru mithyAtva eTale baLavAna nathI, ane A lekamAM amAsanuM aMdhAruM gADha gaNAya che, paraMtu mithyAtvane aMdhakAra tenA karatAM anekagaNe gADha che, kAraNa ke tenA vegathI deva, guru ane dharmanuM satya svarUpa samajAtuM nathI. athavA- janmanyekatra duHkhAya, rogo dhvAntaM ripurviSam / api janmasahasreSu, mithyAtvamacikitsitam // 1 // ga, aMdhakAra, zatru ane viSa eka ja janmamAM duHkha Ape che, paraMtu jene upacAra thaye nathI, tevuM mithyAtva hajAre bhava sudhI dukha Ape che. devo rAgI yatiH saGgI, dharmaH prANinizumbhanam / mUdaSTiriti kUte, purAyuerviveva | yukta ane ayuktanuM vivecana karavAmAM asamartha e mUDhadaSTi(mithyAtvI) rAgIne deva mAne che, strIsaMga karanArane Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA : 76 : tathA dhana saMgraha karanArane guru mAne che ane jIvahiMsAmAM dharma mAne che. tAtparya ke-A saMyogomAM tenuM kalyANa thavAnI kaI saMbhAvanA nathI. eka maharSie ThIka ja kahyuM che ke - kaSTa kare pare pare damo apA, dharma athe dhana kharajI; paNa mithyAtva cho te jUThuM, tiNe tehathI tuma virajI. dharma karavAnA nimitte game teTaluM kaSTa uThAve, game teTaluM Atmadamana kare ane game teTaluM dhana kharace, paNa mithyAtva haze te e badhuM nirarthaka che, mATe he mumukSuo! tame mithyAtvathI aTake-mithyAtvane dUra kare. kiriyA karato tyajato parijana, duHkha sahata mana rIjhe che; aMdha na jIpa paranI senA, tima mithyAdaSTi na sIjhe che. mithyASTi manuSya vividha prakAranI kriyAo karIne, svajanasaMbaMdhIone tyAga karIne tathA nAnA prakAranAM duHkha sahana karIne dharma karyAne saMtoSa anubhave che, paNa AMdhaLe nAyaka jema pArakI senAne jItI zakatuM nathI, tema mithyAtvathI aMdha thayele te manuSya saMsArasAgarane pAra pAmI zakatuM nathI. - mithyAtvane vistAra AgaLanA puSpamAM aneka dRSTie aneka vAra kare che, eTale ahIM tenuM ATaluM varNana paryApta mAnIe chIe ne pAThakene eka vadhu vAra A aDhAre pApa-rathAnakethI viramavAne AgrahapUrNa anurodha karIne viramIe chIe. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritra shu K88 *** ** navA bahAra paDelA granthA AtmakalyANamALA (1) hajAro vAMcake jenI rAha joi rahyA hatA, pU. munivare, sAdhvIjIe, jenI khUba prazaMsA karI rahyA che te atyaMta bhAvetpAdaka prAcIna prArthanA, gujarAtI saMskRta caityavaMdana stutio, DhAlIyAM, stavano, sakjhAyo, padane atyutama saMgraha jemAM che, kiM. rUA. 4) (2) dharmabodha graMthamAlAnA zIdhra grAhuka banI jAva, mAtra posTeja sAthe rUA. 12) nI kiMmatamAM jIvananuM ghaDatara karavA mATe judA judA viSayo upara recaka zailImAM lakhAelAM 20 pustake vasAvI le. (3) paiSadha vidhi (cothI AvRtti) saMpUrNa sUtra vidhi sAthe, nahi bhaNelAo vAMcatA jAya ane poSadha karI zake tevI yojanA jemAM karavAmAM AvI che. ki, 9-12-00 (4) mohana mAlA(cothI AvRtti) prAcIna arvAcIna stavana tathA prArthanA, caityavaMdana, thayo, gahelIo, tapavidhi, tetra, chaMdane saMgrahuM ki. rUA. 1. (5) sakjhA tathA DhALIAone suMdara saMgraha ki. rUA. rA. a chapAtA grantho. (1) kalpasUtra subAdhikA TIkA (2) zrI bhagavatIjI sUtranAM pravacana (3) zrI bRhatasaMgrahaNI suvistRta sacitra bhASAMtara(bIjI AvRtti), | chUTaka pustaka paNa maLI zakaze. -: grAhake thavAnAM tathA pustaka meLavavAnAM ThekANuM :zA, lAlacaMda naMdalAla sI. zAMtilAla zAhanI ku. The. rAvapurA ghIkAMTA-vaDodarA The. 86, prinsesa sTrITa-muMbaI sarasvatI pustaka bhaMDAra medharAja jaina pustaka bhaMDAra The. ratanapoLa hAthIkhAnA The. gulAlavADI goDIjInI cAla naM. 1 amadAvAda che