Book Title: Natak Samaysara
Author(s): Banarasidas
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008269/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nama: sarvajJAyA zrImadbhatacandrasUriviracita saMskRta kaLaza sahita kavivara banArasIdAsajI racita nATaka samayasAra (saraLa TIkA sahita) TIkAkAra devarI ( sAgara) nivAsI buddhilAla zrAvaka anuvAdaka zrI bra. vrajalAla giradharalAla zAha bI.e.onarsa, esa.TI.sI., rASTrabhASAratna prakAzaka zrI digambara jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa sonagaDha (saurASTra) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Thanks & our Request This shastra has been kindly donated by Sanjeev Madhubhai Shah, London, UK who has paid for it to be "electronised" and made available on the internet in memory of Mrs Hiruben Rajpar Shah and Mrs Savitaben Jivraj Shah. Our request to you: 1) We have taken great care to ensure this electronic version of the Gujarati Shree Naatak Samaysaar is a faithful copy of the paper version. However if you find any errors please inform us on rajesh@AtmaDharma.com so that we can make this beautiful work even more accurate. 2) Keep checking the version number of the on-line shastra so that if corrections have been made you can replace your copy with the corrected one. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prathamavRtiH prata 21OO vIra saMvat 2499 dvitIyavRtiH prata 1100 vIra saMvat 2502 tRtIyAvRtiH prata 2OOO vIra saMvat rapara3 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates prakAzakIya nivedana zrI kuMdakuMdAcAryadave samayasArajI zAstranI racanA karIne jaina samAja upara mahAna upakAra karyo che, zrI amRtacaMdrAcArye A zAstranI AtmakhyAti nAmanI saMskRta TIkA karIne gahana viSayane paNa saraLa karyo che tathA temaNe A zAstranA kaLazo saMskRta padhomAM racyA che. vidvadarya zrI pAMDe rAjamalajIe kaLazo upara bAlabodhinI TIkA karI che ane tenA uparathI vidvAna paM. kavivara zrI banArasIdAsajIe A samayasAra nATakanI racanA karI che. A graMtha adhyAtmanuM eka ujjavala ratna che ane paThana-pAThana mATe atyupayogI che. pUjya gurudeva zrI kAnajIsvAmIe A graMtha upara potAnI sacoTa ane subodha zailIthI rocaka pravacana karyA che. tethI A sarva AtmAnubhavI mahAtmAono jaina jagata upara parama upakAra TLa zrI buddhilAlajI zrAvaka dvArA saMpAdita samayasAra nATakano AdhAra laIne A saMsthA taraphathI A graMtha hindImAM prakAzita karavAmAM Avyo che. teno gujarAtI anuvAda vaDhavANa nivAsI saddharmapremI bra. bhAIzrI vrajalAla giradharalAla zAhe jinavANI pratyenI bhaktivaza, atyaMta ullAsapUrvaka, taddana ni:spRha bhAve karI Apyo che. te badala temano aMtaHkaraNa pUrvaka AbhAra mAnIe chIe. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates A graMthanuM mudraNakArya ajita mudraNAlayanA saMcAlaka zrI maganalAlajI jaine karyu che. te badala temano AbhAra mAnIe chIe. "nATaka sunata hiye phATaka khulata hai" paMDitajInA A kathanAnusAra je koI bhavya jIva A graMthanA ucca Azayane aMtaramAM pariNamAvaze tenAM hRdaya-kabATa khUlI jaze ane temanuM AtmakalyANa avazya thaze. sonagaDha sAhityaprakAzana samiti vi.saM 2029 vaizAkha suda 2 zrI di. jaina svAdhyAyamaMdira TrasTa zrI kAnajIsvAmInI 84 mI sonagaDha( saurASTra) janmajayaMtI Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pRSTha 17 17. 17 17 18 | Vm | | 18 19 19 19 viSayAnukramaNikA | pRSTha | viSaya | ajIvanuM varNana puNyanuM varNana pApanuM varNana AsravanuM varNana | saMvaranuM varNana nirjarAnuM varNana baMdhanuM varNana mokSanuM varNana vastunAM nAma zuddha jIva dravyanAM nAma sAmAnya jIva dravyanAM nAma AkAzanAM nAma 11 | kAlanAM nAma | 12 | puNyanAM nAma 13 | pApano nAma mokSanAM nAma 13 | buddhinAM nAma vicakSaNa puruSanAM nAma munIzvaranAM nAma darzananAM nAma jJAna ane cAritranAM nAma satyanAM nAma jUThanAM nAma | nATaka samayasAranA bAra adhikAra viSaya | kavivara banArasIdAsajInuM jIvanacaritra hindI TIkAkAranuM maMgalAcaraNa graMthakAranuM maMgalAcaraNa zrI pArzvanAthajInI stuti zrI siddhanI stuti zrI sAdhunI stuti samyagdaSTinI stuti utthAnikA mithyAdaSTinuM lakSaNa visvarUpanuM varNana kavinI laghutAnuM varNana bhagavAnanI bhaktithI amane buddhibala prApta thayuM che. nATaka samayasArano mahimA | anubhavanuM varNana anubhavanuM lakSaNa anubhavano mahimA jIvadravyanuM svarUpa pudgala dravyanuM lakSaNa dharma dravyanuM lakSaNa adharma dravyanuM lakSaNa AkAza dravyanuM lakSaNa kAla dravyanuM lakSaNa jIvanuM varNana 20 21 21 21 15 22 23 Rii che. m m | 23 23 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates IV 25 6 48 51 viSaya pRSTha | viSaya | | pRSTha | 1. jIva dvArA tIrthakara bhagavAnanA zarIranI stuti 44 cidAnaMda bhagavAnanI stuti | jinarAjanuM yathArtha svarUpa 46 siddha bhagavAnanI stuti pudagala ane caitanya bhinna svabhAva jinavANInI stuti upara daSTAMta 46 kavi vyavasthA | tIrthakaranA nizcaya svarUpanI stuti 46 zAstranuM mAhAbhya 28 | nizcaya ane vyavahAra nayanI apekSA zarIra ane nizcayanayanI pradhAnatA jinavarano bheda 48 samyagdarzananuM svarUpa | vastasvarUpanI prAptimAM guma lakSmInuM dRSTAMta jIvanI dazApara agninuM daSTAMta bhedavijJAnanI prAptimAM dhobInA jIvanI dazApara sonAnuM daSTAMta | vastranuM daSTAMta paO anubhavanI dazAmAM sUryanuM daSTAMta | nijAtmAnuM satya svarUpa zuddhanayanI apekSAe jIvanuM svarUpa u4 tattvajJAna thayA pachI jIvanI avasthAnuM varNana | | pa1 hitopadeza 34 | vasusvabhAvanI prAptimAM naTInuM daSTAMta para. samyagdaSTinA vilAsanuM varNana 35 prathama adhikArano sAra guNa-guNI abheda che | 36 2. ajIva dvAra jJAnIonuM ciMtavana | ajIva adhikAranuM varNana karavAnI pratijJA sAdhya-sAdhakanuM svarUpa athavA dravya ane guNa - maMgalAcaraNa-bhedavijJAna dvArA prApta paryAyonI abheda-vivakSA pUrNajJAnanI vaMdanA 55. dravya ane guNa-paryAyonI bhedavivakSA zrI gurUnI pAramArthika zikSA 56 vyavahAra nathI jIvanuM svarUpa jIva ane pudagalanuM lakSaNa 57. nizcaya nayathI jIvanuM svarUpa AtmajJAnanuM pariNAma zuddha nizcayanayathI jIvanuM svarUpa jaDacetananI bhinnatA 58 58 zuddha anubhavanI prazaMsA 47 | devuM ane jIvanI bhinnatA upara dRSTAMta 59 jJAtAnI avasthA 41 | jIva ane pugalanI bhinnatA pa9 bhedavijJAnano mahimA | 42 | devuM ane jIvanI bhinnatA upara bIjuM dRSTAMta | 6O paramArthanI zikSA 43 | AtmAnuM pratyakSa svarUpa 6O 53 37 55 58 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pRSTha 8) 80. ja || 81 2 | | uparanI zaMkAnuM samAdhAna (7) 67 83 84 | 85 | | viSaya anubhava vidhAna mUDha svabhAva varNana jJAtAno vilAsa bhedavijJAnanuM pariNAma bIjA adhikArano sAra 3. kartA karma kriyA dvAra pratijJA bhedavijJAnamAM jIva karmano kartA nathI, nijasvabhAvano kartA che. AtmA karmano kartA nathI mAtra jJAtAdraSTA che bhedavijJAnI jIva lokone karmano kartA dekhAya che paNa kharekhara te akartA che jIva ane pudagalanA judA judA svabhAva kartA karma ane kriyAnuM svarUpa kartA karma ane kriyAnuM ekatva kartA karma ane kriyApara vicAra mithyAtva ane samyakatvanuM svarUpa jevuM karma tevo kartA bhedajJAnanuM rahasya mithyAdaSTi nathI jANato enA upara daSTAMta jIvane karmano kartA mAnavo mithyAtva che enA para daSTAMta bhedavijJAnI jIva karmano kartA nathI mAtra darzaka che maLelA jIva ane pudagalanI judI-judI oLakhANa | pRSTha | viSaya 61 | padArtha potAnA svabhAvano kartA che. 6ra | jJAnano kartA jIva ja che anya nathI A viSayamAM ziSyanI zaMkA uparanI zaMkAnuM samAdhAna ziSyano pharIthI prazna uparanI zaMkAnuM samAdhAna | mithyAtvInI kartApaNAnI siddhi para kuMbhAranuM daSTAMta jIvane akartA mAnIne AtmadhyAna karavAno mahimA jIva nizcayanayathI akartA ane vyavahAranayathI kartA che nayajJAna dvArA vastusvarUpa jANIne samarasa bhAvamAM rahenArAonI prazaMsA samyajJAnathI AtmasvarUpanI oLakhANa thAya che | 74 | jJAnInA AtmAnubhavamAM vicAra AtmAnubhavanI prazaMsA anubhavanA abhAvamAM saMsAra ane sadabhAvamAM mokSa che, 5 enA para daSTAMta mithyASTi jIva karmano kartA che | mithyAtvI jIva karmano kartA ane jJAnI akartA che je jJAnI che te kartA nathI jIva karmano kartA nathI 79 | zuddha AtmAnubhavanuM mAhAbhya | 87 88 | 89 co 78 91 | 92 | Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ VI Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates viSaya trIjA adhikArano sAra 4. puNya-pApa ekatva dvAra pratijJA maMgalAcaraNa puNya-pApanI samAnatA pApa-puNyanI samAnatAmAM ziSyanI zaMkA ziSyanI zaMkAnuM samAdhAna mokSamArgamAM zuddhopayoga ja upAdeya che ziSya-gurunA praznottara muni zrAvakanI dazAmAM baMdha ane mokSa bane che. mokSa prApti aMtardaSTithI che bAhyaSTithI mokSa nathI A viSayamAM ziSya-gurunA praznottara mAtra jJAna mokSamArga che jJAna ane zubhAzubha karmonuM varNana yathAyogya karma ane jJAnathI mokSa che mUDha kriyA tathA vicakSaNa kriyAnuM varNana cothA adhikArano sAra 5. Asava adhikAra pratijJA samyajJAnane namaskAra dravyAsava, bhAvAtsava ane samyajJAnanuM lakSaNa jJAtA niMrAsravI che samyagnAnI niMrAsrava rahe che pRSTha 93 95 95 96 97 98 99 100 101 101 102 102 103 104 105 106 107 109 109 110 111 111 viSaya ziSyano prazna ziSyanI zaMkAnuM samAdhAna rAga dveSa moha ane jJAnanuM lakSaNa rAga dveSa moha ja Asrava che samyagdaSTi jIva nirAsrava che nirAsravI jIvono AnaMda upazama ane kSayopazama bhAvonI asthiratA azuddha nayathI baMdha ane zuddha nayathI mokSa che jIvanI bAhya tathA aMtaraMga avasthA zuddha AtmA ja samyagdarzana che pAMcamA adhikArano sAra 6. saMvara dvAra pratijJA jJAnarUpa saMvarane namaskAra bhedavijJAnanuM mahattva samyakatvathI sabhyajJAna ane AtmasvarUpanI prApti samyagdaSTino mahimA bhedajJAna saMvara nirjarA ane mokSanuM kAraNa che AtmasvarUpanI prApti thayA pachI bhedajJAna heya che bhedajJAna paraMparA mokSanuM kAraNa che bhedajJAnathI AtmA ujjavala thAya che bhedavijJAnanI kriyAnA daSTAMta mokSanuM mULa bhedavajJAna che Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com pRSTha 112 113 114 114 114 115 116 117 117 118 119 121 121 122 123 124 125 126 126 127 127 128 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates viSaya chaThThA adhikArano sAra 7. nirjarA dvAra pratijJA maMgalAcaraNa jJAna-vairAgyanA balathI zubhAzubha kriyAthI paNa baMdha thato nathI bhoga bhogavavA chatAM jJAnIone karma-kAlimA lAgatI nathI vairAgya-zakti varNana jJAna-vairAgyathI mokSanI prApti che samyajJAna vinA saMpUrNa cAritra nissAra che bhedavijJAna vinA samasta cAritra nissAra che zrI guruno upadeza ajJAnI jIva mAnatA nathI jIvanI zayana ane jAgrata dazA kahevAnI pratijJA jIvanI zayana avasthA jIvanI jAgRta dazA jAgRta dazAnuM phala Atmaanubhava grahaNa karavAnI zikhAmaNa saMsAra sarvathA asatya che samyajJAnInuM AcaraNa samyajJAnane samudranI upamA jJAnarahita kriyAthI mokSa thato nathI vyavahAralInatAnuM pariNAma pRSTha 129 130 | anubhavanI prazaMsA 130 samyagdarzananI prazaMsA 131 131 133 133 134 135 137 viSaya jJAna vinA mokSamArga jANI zakAto nathI jJAnano mahimA 138 138 139 139 140 140 141 142 143 144 parigrahanA vizeSa bheda kathana karavAnI pratijJA sAmAnya-vizeSa parigrahano nirNaya parigrahamAM rahevA chatAM jJAnI niSparigrahI che parigrahamAM rahevA chatAM jJAnI jIvone parigraha rahita kahevAnuM kAraNa parigrahamAM rahevA chatAM jJAnI jIva niSparigrahI che enA upara daSTAMta jJAnI jIva sadA abaMdha che jJAnarUpI dIpakanI prazaMsA jJAnanI nirmaLatA para daSTAMta viSayavAsanAothI virakta rahevAno upadeza jJAnI jIva viSayomAM niraMkuza raheto nathI jJAna ane vairAgya ekasAthe ja hoya che ajJAnI jIvonI kriyA baMdhanuM kAraNa ane jJAnI jIvonI kriyA nirjarAnuM kAraNa che jJAnInA abaMdha ane ajJAnInA baMdha para kIDAnuM daSTAMta jJAnI jIva karmano kartA nathI Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com VII pRSTha 144 145 146 147 148 149 149 150 150 152 153 154 155 156 156 156 157 157 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ VIII Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates viSaya samyajJAnIno vicAra jJAnanI nirbhayatA sAta bhayanAM nAma sAta bhayanuM juduM juduM svarUpa A bhava-bhaya maTADavAno upAya parabhava-bhaya maTADavAno upAya maraNano bhaya maTADavAno upAya vedanAno bhaya maTADavAno upAya arakSAno bhaya maTADavAno upAya corabhaya maTADavAno upAya akasmAtano bhaya maTADavAno upAya samyajJAnI jIvone namaskAra samyagdarzananA ATha aMgonAM nAma samyakatvanAM ATha aMgonuM svarUpa caitanya naTanuM nATaka sAtamA adhikArano sAra 8. baMdha dvAra pratijJA maMgalAcaraNa jJAnacetanA ane karmacetanAnuM varNana karmabaMdhanuM kAraNa azuddha upayoga che joke jJAnI abaMdha che topaNa puruSArtha kare che udayanI prabalatA udayanI prabalatA upara daSTAMta mokSamArgamAM ajJAnI jIva puruSArthahIna ane jJAnI puruSArthI hoya che pRSTha 158 159 160 160 161 162 163 163 164 165 166 167 168 168 169 170 172 172 viSaya jJAnI ane ajJAnInI pariNati 52 daSTAMta jevI kriyA tevuM phaLa jyAM sudhI jJAna che tyAM sudhI vairAgya che cAra puruSArtha cAra puruSArtha upara jJAnI ane ajJAnIno vicAra 178 AtmAmAM ja cAre puruSArtha che vastunuM satya svarUpa ane mUrkhano vicAra uttama, madhyama, adhama ane adhamAdhama jIvono svabhAva uttama puruSano svabhAva madhyama puruSano svabhAva adhama puruSano svabhAva adhamAdhama puruSano svabhAva mithyAdaSTinI ahaMbuddhinuM varNana mUDha manuSya viSayothI virakta hotA nathI ajJAnI jIvanI mUDhatA upara mRgajaLa ane AMdhaLAnuM daSTAMta ajJAnI jIva baMdhanathI chUTI zakato nathI tenA upara daSTAMta 173 174 | ajJAnI jIvanI ahaMbuddhi para daSTAMta 176 ajJAnInI viSayAsaktatA upara daSTAMta 177 177 je nirmohI che te sAdhu che samyagdaSTi jIva AtmasvarUpamAM sthira thAya che ziSyano prazna Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com pRSTha 178 179 179 180 181 181 182 184 184 185 186 187 188 189 190 191 191 192 193 193 194 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates viSaya ziSyanI zaMkAnuM samAdhAna jaDa ane caitanyanI pRthapaNuM AtmAnI zuddha pariNati zarIranI avasthA saMsArI jIvonI dazA ghANInA baLada jevI che saMsArI jIvonI hAlata dhanasaMpattino moha dUra karavAno upadeza laukikajanothI moha dUra karavAno upadeza zarIramAM traNalokano vilAsa garbhita che AtmavilAsa jANavAno upadeza AtmasvarUpanI oLakhANa jJAnathI thAya che mananI caMcalatA mananI caMcalatA u52 jJAnano prabhAva mananI sthiratAno prayatna AtmAnubhava karavAno upadeza AtmAnubhava karavAnI vidhi AtmanubhavathI karmabaMdha thato nathI bhedajJAnInI kriyA bhedajJAnInuM parAkrama AThamA adhikArano sAra 9. mokSa dvAra pratijJA maMgalAcaraNa samyajJAnathI AtmAnI siddhi thAya che subuddhino vilAsa samyajJAnInuM mahatva pRSTha 195 196 197 197 200 201 202 202 203 204 204 205 206 207 207 208 209 209 210 211 12 212 213 214 215 viSaya jJAnI jIva ja cakravartI che nava bhaktinAM nAma jJAnI jIvonuM maMtavya AtmAnA cetana lakSaNanuM svarUpa AtmA nitya che subuddhi sakhIne brahmanuM svarUpa samajAve che Atma-anubhavanuM daSTAMta haiya-upAdeya bhAvo upara upadeza jJAnI jIva cAhe gha2mAM 2he, cAhe vanamAM rahe, paNa mokSamArga sAdhe che mokSamArgI jIvonI pariNati samyagdaSTi jIva sAdhu che ane mithyAdaSTi cora che dravya ane sattAnuM svarUpa sattAnuM svarUpa cha dravyathI ja jagatanI utpatti che AtmasattAno anubhava nirvikalpa che je AtmasattAne jANato nathI te aparAthI che mithyAtvanI viparIta vRtti samyagdaSTi jIvono savicAra samAdhi-varNana zubhakriyAonuM spaSTIkaraNa zuddhopayogamAM zubhopayogano niSedha jJAnamAM sarva jIva ekasarakhA bhAse che abhimAnI jIvonI dazA Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com IX pRSTha 216 217 218 219 220 221 221 222 222 223 224 225 225 226 227 228 229 230 232 233 233 236 237 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates | pRSTha | 253 254 255 255 256 257 | viSaya jJAnI jIvonI dazA samyakatvI jIvono mahimA samyagdaSTi jIvone vaMdana mokSaprAptino krama ATha karmo nAza pAmavAthI ATha guNonuM pragaTa thavuM navamA adhikArano sAra 10. sarvaviddhi dvAra pratijJA sarva upAdhi rahita zuddha AtmAnuM svarUpa vAstavamAM jIva karmano kartA-bhoktA nathI ajJAnamAM jIva karmano kartA ja che jema jIva karmano akartA che tema abhoktA paNa che ajJAnI jIva viSayono bhoktA che jJAnI nathI jJAnI karmanA kartA-bhoktA nathI enuM kAraNa ajJAnI jIva karmano kartA-bhoktA che enuM kAraNa vAstavamAM jIva karmano akartA che enuM kAraNa ajJAnamAM jIva karmano kartA ane jJAnamAM akartA che ajJAnI jIva azubha bhAvono kartA hovAthI bhAvakarmano kartA che | A viSayamAM ziSyano prazna pRSTha | viSaya | 238 | A viSayamAM zrIguru samAdhAna kare che 239 | karmano kartA-bhoktA bAbatamAM 240 | ekAMta pakSa upara vicAra 240 | syAdvAdamAM AtmAnuM svarUpa A viSayamAM ekAMtapakSanuM khaMDana | 241 | karanAra syAdvAdano upadeza 24ra | A viSayamAM bauddhamatavALAono vicAra bauddhamatavALAono ekAMta vicAra 244 | dUra karavA mATe dRSTAMta dvArA samajAve che 244 | bauddha jIvadravyane kSaNabhaMgura 245 | kevI rIte mAnI beThA enuM kAraNa 246 | durbuddhinI durgati ja thAya che durbuddhinI bhUla para daSTAMta 246 | durbuddhinI pariNati anekAMtano mahimA 247 | cha e matavALAono jIva padArtha para vicAra | | 248 | pAMce matavALA ekAMtI ane jaino syAdvAdI che 249 | pAMce matonA eka eka aMganuM | | jainamata samarthana kare che 250 | syAdvAdanuM vyAkhyAna nirvikalpa upayoga ja anubhavavA yogya che 251 | anubhavamAM vikalpa tyAgavAnuM daSTAMta kayA nayathI AtmA karmono kartA che | ra5ra | ane kayA nayathI nathI 253 | jJAnanuM jJayAkArarUpa pariNamana hoya che. 258 259 259 26O 261 | 263 | 263 | 264 265 266 266 | 267 | Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jA pRSTha | 286 286 287 287 288 289 29) 29) 291 293 viSaya paNa te yarUpa thaI jatuM nathI jagatanA padArtha paraspara avyApaka che karma karavuM ane phaLa bhogavavuM e jIvanuM nijasvarUpa nathI jJAna ane jJayanI bhinnatA zeya ane jJAna saMbaMdhamAM ajJAnIono hetu A viSayamAM ajJAnIone saMbodhana syAdvAdI samyagdaSTinI prazaMsA jJAna jJayamAM adhyApaka che enuM daSTAMta AtmapadArthanuM yathArtha svarUpa paramAtmapadanI prAptino mArga rAga-dveSanuM kAraNa mithyAtva che ajJAnIonA vicAramAM rAga-dveSanuM kAraNa ajJAnIone satyamArgano upadeza jJAnanuM mAhIbhya ajJAnI jIva paradravyamAM ja lIna rahe che ajJAnIne kumati ane jJAnane sumati upaje che durmati ane kubbAnI samAnatA subuddhi sAthe rAdhikAnI tulanA kumati ane sumatinuM kArya dravyakarma, bhAvakarma ane vivekano nirNaya karmanA udaya upara caupATanuM daSTAMta vivekacakranA svabhAva upara zetaraMjanuM daSTAMta kumati kunjA ane sumati rAdhikAnA kArya jyAM zuddha jJAna che tyAM cAritra che pRSTha | viSaya ra68 | jJAna ane cAritra upara pAMgaLA | ra9 | ane AMdhaLAnuM dRSTAMta jJAnI ane kriyAnI pariNati 27) karma ane jJAnano bhinna bhinna prabhAva 270 | jJAnanI AlocanA 271 | jJAnano udaya thatAM ajJAnadazA | 271 | dUra thaI jAya che 27ra | karma-prapaMca mithyA che 273 | mokSamArgamAM kriyAno niSedha ra74 | kriyAnI niMdA 274 | jJAnIono vicAra 275 | vairAgyano mahimA 276 | jJAnInI unnatino krama 277 | zuddhAtma dravyane namaskAra ra77 | zuddha Atmadravya arthAt paramAtmAnuM svarUpa 278 | muktinuM mULa kAraNa dravyaliMga nathI AtmA sivAya bIje jJAna nathI 278 jJAna vinA veSadhArI viSayanA bhikhArI che 279 | anubhavanI yogyatA | 281 | Atma-anubhavanuM pariNAma 282 | Atma-anubhava karavAno upadeza 282 | Atma-anubhava vinA bAhya cAritra hovA 282 | chatAM paNa jIva avatI che | | 283 | ajJAnI ane jJAnIonI 284 | pariNatimAM bheda che | 284 | samayasArano sAra 294 295 295 297 298 299 299 GOO 301 301 303 34 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates XII | pRSTha | 3ra9 33) 331 33ra | 33ra | 335 310 335 | viSaya anubhava yogya zuddha AtmAnuM svarUpa graMthakartAnuM nAma ane graMthano mahimA navarasonAM nAma nava rasonAM laukika sthAna nava rasonAM pAramArthika sthAna dasamA adhikArano sAra 11. syAdvAda dvAra svAmI amRtacaMdra muninI pratijJA syAdvAda saMsAra-sAgarathI tAranAra che naya samUha viSe ziSyanI zaMkA ane gurunuM samAdhAna padArtha sva-catuSTayanI apekSA atirUpa ane paracatuSTayanI apekSAe nAsirUpa che. syAdvAdanA sAta bhaga ekAMtavAdIonA cauda naya-bheda prathama pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana bIjA pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana trIjA pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana caturtha pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana paMcama pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana chaThThI pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana sAtamA pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana AThamA pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana navamAM pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana dazamAM pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana agiyAramAM pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana pRSTha | viSaya | 305 | bAramAM pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana 306 | teramAM pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDanA 307 | caudamA pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana 307 | syAdvAdanI prazaMsA [ 38 | agiyAramA adhikArano sAra 12. sAdhya-sAdhaka dvA2 pratijJA 312 jIvanI sAdhya-sAdhaka avasthAonuM varNana 314 sAdhaka avasthAnuM svarUpa saddagurune meghanI upamA 314 | dhana-saMpattithI moTu dUra karavAno upadeza kuTuMbI vagereno moDuM dUra karavAno upadeza 315 | indrAdi ucca padanI IcchA ajJAna che 317 | samatAbhAvamAM ja sukha che | 318 | je unnatinI pachI avanati (Ave ) che 319 | te unnati nathI 320 | zrIgurunA upadezamAM jJAnI jIva 3ra1 | ruci kare che ane mUrkha samajatA ja nathI 3rara | uparokta kathananuM dRSTAMta dvArA samarthana | 3ra3 | pAMca prakAranA jIvana 3ra4 | ghA jIvanuM lakSaNa 3ra4 | cUMthA jIvanuM lakSaNa 3rapa | sUvA jIvanuM lakSaNa 3ra6 | UMghA jIvanuM lakSaNa 3ra7 | ghaMghA jIvanuM lakSaNa | 328 | uparyukta pAMca prakAranA jIvonuM 336, 338 338 339 34) 347 | | 341. 341 342 344 344 344 344 345 345 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates XIII | pRSTha | 365 365 366 368 369 369 viSaya | vizeSa varNana cUMdA jIvanuM varNana sAta vyasananAM nAma vyasanonA dravya ane bhAvarUpa bheda sAta bhAvavyasanonuM svarUpa sAdhaka jIvano puruSArtha cauda bhAvaratna cauda ratnomAM kayuM heya ane kayuM upAdeya che mokSamArganA sAdhaka jIvonI avasthA zuddha anubhavathI mokSa ane mithyAtvathI saMsAra che. Atma-anubhavanuM pariNAma jJAnakriyAnuM svarUpa samyakatvathI kamekame jJAnanI pUrNatA thAya che samyakatvano mahimA samyajJAnano mahimA anubhavamAM nayapakSa nathI AtmA dravya, kSatra, kAla, bhAvathI akhaMDita che jJAna ane jJayanuM svarUpa syAdvAdamAM jIvanuM svarUpa sAdhyasvarUpa kevaLajJAnanuM varNana amRtacaMdrakaLAnA traNa artha graMthanA aMtamAM graMthakAranI AlocanA bAramA adhikArano sAra pRSTha | viSaya | 345 | 13. cauda guNasthAnAdhikAra 346 | maMgaLAcaraNa 346 | jina-pratibiMbanuM mAhAbhya 347 | jina-mUrtipUjakonI prazaMsA | 347 | cauda guNasthAnonAM nAma 348 | mithyAtva guNasthAnamAM pAMca prakAranA 348 | mithyAtvano udaya rahe che 349 | ekAMta mithyAtvanuM svarUpa 350 | viparIta mithyAtvanuM svarUpa | vinaya mithyAtvanuM svarUpa 350 | saMzaya mithyAtvanuM svarUpa 351 | ajJAna mithyAtvanuM svarUpa upara | mithyAtvanA be bheda sAdi mithyAtvanuM svarUpa upara | anAdi mithyAtvanuM svarUpa 353 | sAsAdana guNasthAnanuM varNana karavAnI 354 | | pratijJA 354 | sAsAdana guNasthAnanuM svarUpa trIjAM guNasthAna kahevAnI pratijJA 3pa6 | trIjA guNasthAnanuM svarUpa 356 | cothA guNasthAnanuM varNana karavAnI pratijJA 358 | | cothA guNasthAnanuM varNana 361 | samyakatvanA ATha vivaraNa 361 | samyakatvanuM svarUpa | 362 | samyakatvanI utpatti 364 | samyakatvanA cinha 390 37) 37) 371 371 | 371 371 37ra 37ra 373 374 ] 374 375 375 375 | 375 | Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates XIV | viSaya samyagdarzananA ATha guNa samyakatvanA pAMca bhUSaNa samyagdarzana paccIsa doSa varjita hoya che. ATha mahAmadanA nAma ATha maLanAM nAma che anAyatana | traNa mUDhatAnA nAma ane paccIsa doSono saravALo pAMca kAraNothI samyakatvano vinAza thAya che samyagdarzananA pAMca aticAra mohanIya karmanI sAta prakRtionA anudayathI samyagdarzana pragaTa thAya che mohanIya karmanI sAta prakRtio samyakatvanA nAma samyakatvanA nava bhedonuM varNana kSayopazama samyakatvanA traNa bhedonuM varNana veda samyakatvanA cAra bhada ahIM kSAyika ane upazama samyakatvanuM svarUpa na kahevAnuM kAraNa nava prakAranA sabhyatvonuM vivaraNa pratijJA samyakatvanA cAra prakAra cothA guNasthAnanA varNanano upasaMhAra aNuvrata guNasthAnanuM varNana pratijJA zrAvakanA ekavIsa guNa | bAvIsa abhakSa | pRSTha | viSaya 376 | pratijJA 376 | agiyAra pratimAonAM nAma 376 | pratimAnuM svarUpa | 376 | darzana pratimAnuM svarUpa 376 | vrata pratimAnuM svarUpa 377 | sAmAyika pratimAnuM svarUpa || cothI pratimAnuM svarUpa 377 | pAMcamI pratimAnuM svarUpa 377 | chaThThI pratimAnuM svarUpa 378 | sAtamI pratimAnuM svarUpa nava vADanAM nAma 378 | AThamI pratimAnuM svarUpa 378 | navamI pratimAnuM svarUpa 379 | dasamI pratimAnuM svarUpa 380 | agiyAramI pratimAnuM svarUpa 380 | pratimAo saMbaMdhamAM mukhya ullekha 381 | pratimAonI apekSAe zrAvakonA bheda pAMcamAM guNasthAnano kAla eka pUrvanuM pramANa | aMtarmuhUtanuM mApa chaThThA guNasthAnanA varNananI pratijJA 382 | chaThThA guNasthAnanuM svarUpa 383 | pAMca pramAdonAM nAma 383 | sAdhunA aThThAvIsa mULaguNa | 383 | pAMca aNuvrata ane pAMca mahAvratanuM svarUpa 384 | pAMca samitinuM svarUpa | pRSTha | 385 385 | 386 386 386 386 387 387. 388 388 388 389 389 39O 390 390 390 391 391 391 391 392 392 392 | 393 | 393 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates XV viSaya pRSTha 404 405 406 | 46 46 407 396 1 2 che Avazyaka vikalpI ane jinakalpI sAdhuonuM svarUpa vedanIya karmajanita agiyAra parISahuM caritramohajanita sAta parISa jJAnAvaraNIyajanita be parISahuM darzanamohanIyajanita eka ane aMtarAyajanita eka parISahuM bAvIsa parISahonuM varNana vikalpI ane jinakalpI sAdhunI tulanA sAtamAM guNasthAnanuM varNana AThamA guNasthAnanuM varNana navamAM guNasthAnanuM varNana dasamA guNasthAnanuM varNana agiyAramA guNasthAnanuM varNana bAramAM guNasthAnanuM varNana upazamazreNInI apekSAe guNasthAnono 410 pRSTha | viSaya 393 | kevaLajJAnI prabhunA paramaudArika zarIranA atizaya 394 | caudamAM guNasthAnanA varNananI pratijJA 394 | caudamAM guNasthAnanuM svarUpa 395 | baMdhanuM mULa Asrava ane 396 | mokSanuM mULa saMvara che saMvarane namaskAra graMthanA aMtamAM saMvarasvarUpa jJAnane namaskAra teramA adhikArano sAra graMtha samApti ane aMtima prazasti 397 | graMtha-mahimA 398 | jIva-naTano mahimA 399 | traNa kavionAM nAma 399 | sukavinuM lakSaNa 4OO | kukavinuM lakSaNa 4)0 | vANInI vyAkhyA 401 | jUThuM guNagAna kathana samayasAra nATakanI vyavasthA | 401 | graMtha graMthanA sarva padyonI saMkhyA 401 | IDara-bhaMDAranI pratino aMtima aMza 402 | samayasAranA padhonI varNAnukramaNikA 403 | zrImadamRtacaMdrasUri viracita | 404 | nATaka samayasAra kaLazonI varNAnukramaNikA 410 411 412 413 414 415 416 | kALa 421 423 425 kSapakazreNImAM guNasthAnono kALa teramA guNasthAnanuM varNana kevaLajJAnInI mudrA ane sthiti kevaLI bhagavAnane aDhAra doSa hotA nathI | 439 | Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates XVI kavivara banArasIdAsajI (saMkSipta jIvana-paricaya) jo ke jaina dharmanA dhAraka aneka vidvAno bhArata-bhUmine pavitra banAvI gayA che to paNa koIe potAnuM jIvana caritra lakhIne ApaNI abhilASA tRpta karI nathI. paraMtu A graMthanA nirmAtA svargIya paMDita banArasIdAsajI A doSathI mukta che. temaNe pote potAnI kalamathI paMcAvana varSa sudhInuM aMtarbAhya satya caritra lakhIne jainasAhityane pavitra karyuM che ane eka ghaNI moTI truTine pUrI karI che. zrImAnanuM pavitra caritra "banArasIvilAsa" mAM jaina ItihAsanA Adhunika zodhaka zrImAn paM. nAthurAmajI premIe chapAvyuM hatuM, tenA AdhAre saMkSiptarUpe ahIM uddhata karIe chIe. madhya bhAratamAM rohatakapura pAse biholI nAmanuM eka gAma che. tyAM rajapUtonI vastI che. eka vakhate biholImAM jainamuninuM zubhAgamana thayuM. munirAjanA vidvattApUrNa upadeza ane pavitra cAritrathI mugdha thaIne tyAMnA badhA rajapUto jaina thaI gayA. ane pahirI mAlA maMtrakI, pAyo kula zrImAla; thApyo gota bioliyA, bIholI-2khapAla. navakAramaMtranI mALA paherIne zrImALa kuLanI sthApanA karI ane biholIyA gotra rAkhyuM. biholIyA kuLe khUba vRddhi prApta karI ane dUra dUra sudhI phelAI gayuM. A kuLamAM paraMparAgata saMvat 1643 nA mahA mahinAmAM zrI banArasIdAsajIno janma thayo. bAlyakALa haraSita kahuM kuTuMba saba, svAmI pAsa supAsa; duhuMko janama banArasI, yaha banArasIdAsa. bALaka khUba lADakoDathI moTo thavA lAgyo. mAtA-pitAno putra upara asIma prema hato. eka upara putra kone prema na hoya? saMvata 1648mAM putra saMgrahaNI nAmanA Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates XVII rogathI pIDAyo. mAtA-pitAnA zokano pAra na rahyo. jematema karIne maMtra-taMtranA prayogathI saMgrahaNIno roga zAMta thayo tyAM zItaLAe gherI lIdho. A rIte lagabhaga eka varSa sudhI bALakane atyaMta kaSTa paDyuM. saMvata 1650 mAM bALake pAThazALAmAM jaIne *pADe rUpacandajInI pAse vidyA meLavavAnuM zarU karyuM. bALakanI buddhi ghaNI tIrNa hatI, te be-traNa varSamAM ja sArI rIte hoziyAra banI gayo. je vakhatano A ItihAsa che. te vakhate dezamAM musalamAnonI prabaLatA hatI. temanA atyAcAronA bhayathI bALa-vivAhano vizeSa pracAra hato. tethI 9 varSanI uMmare je aurAbAdanA zeTha kalyANamalajInI kanyA sAthe bALaka banArasIdAsajInI sagAI karI devAmAM AvI, ane be varSa pachI saM. 1654 mAM mahA suda 15 ne divase vivAha thaI gayA. je divase vahU dharamAM AvI te ja divase khagasenajIne tyAM eka putrIno janma thayo ane te ja divase temanI vRddha dAdImAM mutyu pAmyAM. A bAbatamAM kavi kahe che: nAnI marana sutA janama, putravadhU Agauna; tInoM kAraja eka dina, bhaye eka hI bhauna. yaha saMsAra viDaMbanA, dekha pragaTa du:kha kheda; catura-citta tyAgI bhaye, mUDha na jAnahiM bheda. banArasIdAsajInI uMmara A vakhate 14 varSanI thaI gaI hatI, bAlyakALa vItI gayo hato ane yuvAvasthAnI zarUAta hatI. A vakhate paMDita devadattajI pAse bhaNavuM e ja temanuM eka mAtra kAma hatuM. dhanaMjayanAmamALA Adi keTalAMka pustako teo zIkhI gayA hatA. jema ke paDhI nAmamAlA zata doya, aura anekAratha avaloya; jyotiSa aMlakAra laghuloka khaMDaskuTa zata cAra zloka. yauvanakALa yuvAvasthAnI zarUAta kharAba hoya che. ghaNA mANaso A avasthAmAM zarIranA madathI unmata thaIne kuLanI pratiSThA, saMpatti, saMtati vagere sarvano nAza karI nAkhe che. A avasthAmAM vaDIlono prayatna ja rakSaNa karI zake che, nahi to kuzaLatA rahetI nathI. * jinendra-paMcakalyANakanA racayitA pAMDa rUpacaMdajI adhyAtmanA vidvAna ane prasiddha kavi hatA. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates XVIII banArasIdAsa potAnA mAtA-pitAnA ekanA eka putra hatA tethI mAtApitA ane dAdImAno temanA upara atizaya prema hovo svAbhAvika che. asAdhAraNa premane lIdhe vaDIlono putra para jeTalo bhaya hovo joIe, eTalo banArasIdAsajIne nahoto tethI taji kulakAna lokakI lAja, bhayau banArasi AsikhabAja. ApaNA caritranAyaka yuvAvasthAmAM anaMganA raMgamAM magna thaI rahyA hatA, te vakhate jaunapuramAM khaDatara gacchIya yati bhAnucandrajI (mahAkavi bANabhaTTakRta kAdambarInA TIkAkAra)nuM Agamana thayuM. yati mahAzaya sadAcArI ane vidvAna hatA. temanI pAse seMkaDo zrAvaka AvatA jatA hatA. eka divasa banArasIdAsajI potAnA pitAnI sAthe yatijInI pAse gayA. yatijIe temane sArI rIte samajI zake tevA joIne sneha batAvyo. banArasIdAsa pratidina AvavA javA lAgyA. pachI eTalo sneha vadhI gayo ke Akho divasa yatinI pAse ja pAThazALAmAM rahetA, mAtra rAtre ghera jatA hatA. yatijInI pAse, paMcasaMdhinI racanA aThauna, sAmAyika, pratikramaNa, chandazAstra, zrutabodha, koSa ane aneka chUTaka zloko vagere viSayo kaMThastha karyA. ATha mULaguNa paNa dhAraNa karyA. paNa hajI zRMgArarasa chUTyo nahoto. keTalAka samaya pachI banArasIdAsajInA vicAromAM parivartana thayuM, samyajJAnanI jyota jAgRta thaI ane zRMgArarasa pratye aruci thavA lAgI. eka divasa teo potAnI mitramaMDaLI sAthe gomatInA pula upara saMdhyA samaye havA khAI rahyA hatA ane nadInA caMcaLa mojAMone cittavRttinI upamA ApatAM kAMIka vicAra karI rahyA hatA, pAse eka pothI paDI hatI. kavivara potAnI meLe ja gaNagaNavA lAgyA, "loko pAsethI sAMbhaLyuM che ke je koI ekavAra paNa jUThuM bole che, te narakanigodanA aneka duHkhomAM paDe che, paNa mArI koNa jANe kevI dazA thaze, jeNe jUThano eka samUThuM banAvyo che? meM A pustakamAM strIonA kapolakalpita nakha-zikhanI racanA karI che. hAya! meM e sAruM nathI karyuM. huM to pApano bhAgIdAra thaI ja gayo ane have bIjA mANaso paNa e vAMcIne pApanA bhAgIdAra thaze tathA lAMbA samaya sudhI pApanI paraMparA vadhaze." basa, A ucca vicArathI temanuM hRdaya DagamagavA mAMDyuM. teo bIjuM kaMI vicArI zakayA nahi ane na to koInI rajA lIdhI, cUpacApa te pustaka gomatInA athAhu ane vegIlA pravAhavALA jaLamAM pheMkI dIdhuM. te divasathI banArasIdAsajIe eka navIna avasthA dhAraNa karI Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates XIX tisa divaso bAnArasI, karI dharmakI cAha; tajI AsikhI phAsikhI', pakarI kulakI rAha. kharagasenajI putranI pariNatimAM A parivartana joIne bahu ja rAjI thayA ane kahevA lAgyA kahai doSa kou nA tarja, tarja avasthA pAya; jaise bAlakakI dazA, taruNa bhaye miTa jAya. ane udaya hota zubha karmake, bhaI azubhakI hAni; tAte turata banArasI, gahI dharmakI bAni. je banArasI saMtApajanya rasanA rasiyA hatA, te have jinendranA zAntarasamAM masta rahevA lAgyA. loko jemane galI-kuMciyomAM bhaTakatA jatA hatA, temane have jinamaMdiramAM aSTadravya laIne jatA jovA lAgyA. banArasIne jinadarzana vinA bhojanatyAganI pratijJA hatI. teo cauda niyama, vrata, sAmAyika pratikramaNAdi aneka AcAra-vicAramAM tanmaya dekhAvA lAgyA. taba apasI banArasI, aba jasa bhayo vikhyAta. AgrAmAM arthamallajI nAmanA adhyAtma-rasanA rasika eka sajjana hatA. kavivarano temanI sAthe vizeSa samAgama raheto hato. teo kavivaranI vilakSaNa kAvyazakti joIne AnaMdita thayA hatA, paraMtu temanI kavitAmAM AdhyAtmika-vidhAno abhAva joIne koI koI vAra duHkhI paNa thatA hatA. eka divasa avasara pAmIne temaNe kavivarane paM.rAjamallajIkRta samayasAra-TIkA ApIne kahyuM ke Apa ekavAra vAMco ane satyanI khoja karo. temaNe te graMtha keTalIye vAra vAMcyo, paraMtu guru vinA temane adhyAtmano yathArtha mArga sUjhayo nahi ane teo nizcayanayamAM eTalA tallIna thaI gayA ke bAhya kriyAothI virakta thavA lAgyA karanI ko rasa miTa gayo, bhayo na AtamasvAda; bhaI banArasikI dazA jathA UMTakau pAda. 1. pApakArya Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XX Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates temaNe japa, tapa, sAmAyika, pratikramaNAdi kriyAo bilakula choDI dIdhI, tyAMsudhI ke bhagavAnane caDAveluM naivaidha paNa khAvA lAgyA. A dazA phakata temanI ja nahotI thaI paNa temanA mitra candrabhANa, udayakaraNa ane thAnamallajI Adi paNa A ja aMdhArAmAM paDI gayA hatA ane nizcayanayanuM eTalA ekAMtarUpe grahaNa karI lIdhuM hatuM ke nagana hoMhiM cAroM janeM, phirahiM koTharI mAhiM; kahahiM bhaye munirAja hama, kachU parigraha nAhiM. saubhAgyavaza paM. rUpacaMdajInuM AgrAmAM Agamana thayuM. paMDitajIe temane adhyAtmanA ekAMta rogathI grasita joIne gommaTasArarUpa auSadhano upacAra karyo. guNasthAna anusAra jJAna ane kriyAonuM vidhAna sArI rIte samajatAM ja temanI AMkho khulI gaI taba banA2sI auhi bhayo, syAdvAda pariNati 52Nayo; suni suni rUpacaMdake baina, banA2sI bhayo diDha jaina. hirademeM kachu kAlimA, hutI sa2dahana bIca; sou miTI samatA bhaI, 2hI na UMca na nIca. keTalAka varSomAM temaNe sUktimuktAvaLI, adhyAtmabattIsI, mokSapaiDI, phAga, dhamAla, sindhucaturdazI, chUTaka kavitta, zivapaccIsI, bhAvanA, sahasranAma, karmachattIsI, aSTaka gIta, vanikA Adi kavitAonI racanA karI. A badhI kavitAo jinAgamane anukULa ja thaI che solaha sau bAnave lauM, kyio niyata rasa pAna; pai kavIsurI saba bhaI, syAdvAda 52mAna. gommaTasAra vAMcI lIdhA pachI jyAre temanA hRdayanAM paDa khulI gayAM, tyAre bhagavAna kuMdakuMdAcArya praNIta samayasArano bhASA padhAnuvAda karavAnuM zarU karyuM. bhASAsAhityamAM A graMtha advitIya ane anupama che. emAM ghaNI saraLatAthI adhyAtma jevA kaThina viSayanuM varNana karyuM che. saMvat 1696mAM emano ekano eka priya putra paNa A asAra saMsAramAMthI vidAya thaI gayo. A putrazokano temanA hRdaya upa2 ghaNo UMDo AghAta thayo. temane A saMsAra bhayAnaka dekhAvA lAgyo. kAraNa ke Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates XXI nau bAlaka hUe muve, rahe nArinara doya; jyo taruvara patajhAra hai, raheM hUThase hoya. teo vicAra karavA lAgyA ketattvadaSTi jo dekhiye, satyArathakI bhAMti; jyAM jAkau parigraha ghaTe, tyAM tAko upazAMti. paraMtu saMsArI jAne nahIM, satyArathakI bAta; parigrahaso mAne vibhava, parigraha bina utapAta. kamabhAgye kavivaranuM pUrNa jIvanacaritra prApta nathI. zubhodayathI je kAMI prApta che, te temanI pa5 varSanI avasthA sudhInuM vRttAnta che ane te pustaka addhakathAnakanA nAmathI prasiddha che. tene kavivare pote potAnI kalamathI lakhyuM che. lekhake graMthamAM potAnA guNa ane doSa bannenuM niSpakSapaNe varNana karyuM che. kavivaranA jIvananI aneka janazrutio pracalita che, temAMthI keTalIka ahIM aMkita karavAmAM AvI che. kavivara zetaraMjanA mahAna khelADI hatA. zAhajahAM bAdazAha emanI ja sAthe zetaraMja ramyA karatA hatA. bAdazAhu je vakhate pravAsamAM nIkaLatA hatA, te vakhate paNa teo kavivarane sAthe rAkhatA hutA. A kathA saMvata 1698 pachInI che jyAre kavivaranuM caritra nirmaLa thaI rahyuM hatuM ane jyAre teo aSTAMga samyakatvane pUrNapaNe dhAraNa karI rahyA hatA. kahevAya che ke te vakhate kavivare eka durdhara pratijJA dhAraNa karI hatI. huM jinendradeva sivAya koInI paNa AgaLa mastaka namAvIza nahi. jyAre A vAta phelAtAM phelAtAM bAdazAhanA kAne pahoMcI tyAre teo Azcarya pAmyA paNa krodhAyamAna na thayA. teo banArasIdAsajInA svabhAvathI ane dharmazraddhAthI sArI rIte paricita hatA, paraMtu te zraddhAnI sImA ahIM sudhI pahoMcI gaI che e teo jANatA nahotA, tethI ja vismita thayA. A pratijJAnI parIkSA karavA mATe bAdazAhane eka majAka sUjhI. pote ekaevI jagyAe beThA jenuM dvAra bahu nAnuM hatuM ane jemAM mAthuM nIcuM karyA vinA koI praveza karI zake tema nahotuM. pachI kavivarane eka nokara dvArA bolAvavAmAM AvyA. kavivara bAraNA pAse AvIne aTakI gayA ane bAdazAhanI cAlAkI samajI gayA ane jhaTa daIne besI Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates XXII gayA pachI tarata ja bAraNAmAM paga nAkhIne dAkhala thaI gayA. A kriyAthI temane mastaka namAvavuM na paDayuM. bAdazAha temanI A buddhimattAthI khUba prasanna thayA ane bolyAH kavirAja, zuM Iccho cho ? A vakhate je mAgo te maLaze. kavivare traNa vAra vacanabaddha karIne kahyuM, jahAMpanAha! e IcchuM chuM Aja pachI pharI koI vAra darabAramAM mane bolAvavAmAM na Ave. bAdazAha vacanabaddha hovAthI bahu du:khI thayA ane udAsa thaIne bolyA, kavivara Ape sAruM na karyuM. ATaluM kahIne te aMtaHpuramAM cAlyA gayA ane keTalAya divaso sudhI darabAramAM na AvyA. kavivara potAnA AtmadhyAnamAM lavalIna rahevA lAgyA. eka vAra gosvAmI tulasIdAsajI banArasIdAsanI kAvya-prazaMsA sAMbhaLIne potAnA keTalAka ziSyo sAthe AgrA AvyA ane kavivarane maLyA. keTalAka divasonA samAgama pachI teo potAnI banAvelI rAmAyaNanI eka prata bheTa ApIne vidAya thaI gayA ane pArzvanAtha svAmInI stuti be-traNa kavitAo sahita je banArasIdAsajIe bheTa ApI hatI te sAthe letA gayA. tyAra pachI be-traNa varSe jyAre banne zreSTha kaviono pharIthI meLApa thayo, tyAre tulasIdAsajIe rAmAyaNanA saundarya viSe prazna karyo, jenA uttaramAM kavivare eka kavitA te ja samaye banAvIne saMbhaLAvI virAjai rAmAyaNa ghaTamAMhiM; maramI hoya ma2ma so jAnai, mUrakha mAne nAhiM; virAjai rAmAyaNa 1. Atama rAma jJAna guna lachamana, sItA sumati sameta; zubhapayoga vAna2dala maMDita, va2 viveka ranakheta...vi2Ajai...2. dhyAna dhanuSa TaMkAra zora suni, gaI viSayaditi bhAga; bhaI bhasma mithyAmata laMkA, uThI dhAraNA Aga...virAjai...3. jare ajJAna bhAva rAkSasakula, lare nikAchita sUra; jUjhe rAgadveSa senApati, saMsai gaDha cakacUra...virAjai...4. 1. sUryanakhA sAkSasI. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates XXIII vilakhata kuMbhakaraNa bhava vibhrama, pulakita mana darayAva; thati udAra vIra mahirAvaNa, setubaMdha samabhAva...virAjai.5. mUchita maMdodarI durAzA, sajaga carana hanumAna; ghaTI caturgati paraNati senA, chuTe chapakaguNa bAna...virAjai..6. nirakhi sakati guna cakrasudarzana, udaya vibhISaNa dIna; phirai kabaMdha mahI rAvaNakI, prANabhAva zirahIna...virAjai...7. Ihu vidhi sakala sAdhu ghaTa aMtara, hoya sahaja saMgrAma; yaha vivAradaSTi rAmAyaNa, kevala nizcaya rAma...virAjai..8. (banArasIvilAsa pRSTha 242) tulasIdAsajI A adhyAtmacAturya joIne bahu ja prasanna thayA ane bolyA, ApanI kavitA mane bahu ja priya lAgI che, huM tenA badalAmAM Apane zuM saMbhaLAvuM? te divase ApanI pArzvanAtha-stuti vAMcIne meM paNa eka pArzvanAtha stotra banAvyuM hatuM, te Apane ja arpaNa karuM chuM." ema kahIne "bhaktibiradAvalI" nAmanI eka suMdara kavitA kavivarane arpaNa karI. kavivarane te kAvyathI ghaNo saMtoSa thayo ane pachI ghaNA divaso sudhI banne sajjanono meLApa vakhatovakhata thato rahyo. kavivaranA dehotsargano samaya jANavAmAM nathI. paraMtu mRtyu samayanI eka daMtakathA prasiddha che ke aMtasamaye kavivarano kaMTha ruMdhAI gayo hato, tethI teo bolI zakatA nahotA. ane potAnA aMta samayano nizcaya karIne dhyAnAvasthita thaI gayA hatA. lokone khAtarI thaI gaI hatI ke e have kalAka be kalAkathI vadhAre jIvatA nahi rahe. paraMtu jyAre kalAka be kalAkamAM kavivaranI dhyAnAvasthA pUrI na thaI tyAre loko jAtajAtanA vicAra karavA lAgyA. mUrkha mANaso kahevA lAgyA ke emanA prANa mAyA ane kuTuMbIomAM aTakI rahyA che, jyAM sudhI kuTuMbIjano emanI sAme nahi Ave ane paisAnI poTalI emanI samakSa nahi mUkavAmAM Ave tyAM sudhI prANa jaze nahi. A prastAvamAM badhAe anumatI ApI, koIe paNa virodha na karyo. paraMtu lokonA A mUrkhAI bharelA vicAro kavivara sahana na karI zakayA. temaNe A lokamUDhatA TALavA IcchA karI. tethI eka pATI ane kalama lAvavA mATe najIkanA lokone IzAro karyo. mahAmahenate loko temano A Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates XXIV saMketa samajyA. jyAre kalama AvI tyAre temaNe be zloka racIne lakhI dIdhA. te vAMcIne loko potAnI bhUla samajI gayA ane kavivarane koI 52ma vidvAna ane dharmAtmA samajIne temanI sevAmAM lAgI gayA. jJAna kutakkA hAtha, mAri ari mohanA; pragaTayau rUpa svarUpa, anaMta su sohanA. jA 52%0ko aMta, satya kara mAnanA; cale banA2sidAsa, phera nahiM AvanA. deva2IkalAM ( sAgara) kArtika vada 14 vIra saM. 2454 sajjanono sevakahIrAlAla negI. * ahIM zrI hIrAlAlajI negI dvArA likhita jIvanacaritranuM saMkSipta rUpa ApavAmAM AvyuM che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates zrI paramAtmane nama: sva. paM. banArasIdAsaviracita samayasAra nATaka bhASATIkAno gujarAtI anuvAda hindI TIkAkAranuM maMgalAcaraNa (doharA) nija svarUpaka parama rasa, jAmeM bhara apAra; vandoM paramAnandamaya, samayasAra avikAra..1. kuMdakuMda muni-candavara, amRtacanda muni-Inda; AtmarasI banArasI, bandau pada aravinda...2. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates graMthakAranuM maMgaLAcaraNa zrI pArzvanAthajInI stuti samayasAra nATaka (varNa 31 manahara chaMda. cAla-jhaMjharAnI ) rma-marma nA-timira-harana svapna, 345-navana-pA sivamAvasI nirakhata nayana bhavika jala barakhata, harakhata amita bhavikajana - sarasI / / mavana-jIvana-nita parama-dharmahita, sumirata bhagati bhagati saba DarasI / sajala-jalada-tana mukuTa sapata phana, mata-valana bina namata vanarasI|||| zabdArtha:- khaga=(kha=AkAza, ga=gamana ) sUrya. kadana=yuddha. sajala=pANI sahita. sahita. jalada=( jala=pANI, da=ApanAra ) vAdaLa. sapata=sAta. artha:- je saMsA2mAM karmanA bhramarUpa aMdhakArane dUra karavA mATe sUryasamAna che, jemanA caraNamAM sApanuM cihna che, je mokSano mArga dekhADanAra che, jemanA darzana karavAthI bhavya jIvonAM netromAMthI AnaMdanA AMsu vahe che ane aneka bhavyarUpI sarovara prasanna thaI jAya che, jemaNe kAmadevane yuddhamAM harAvI dIdho che, je utkRSTa jainadharmanA hitakArI che, jemanuM smaraNa karavAthI bhaktajanonA badhA bhayo dUra bhAge che, jemanuM zarIra pANIthI bharelA vAdaLA jevuM nIla (raMganuM) che, jemano mugaTa sAta pheNono che, je kamaThanA jIvane asura paryAyamAM harAvanArache; evA pArzvanAtha jinarAjane (paMDita ) banArasIdAsajI namaskAra kare che. 1. 1. A chaMdamAM aMta varNa sivAyanA badhA akSara laghu che, manahara chaMdamAM 'aMta Ika guru pada avazahiM dharika' evo chaMda zAstrano niyama che. 2. jyAre bhagavAna pArzvanAtha svAmInI muni avasthAmAM kamaThanA jIve upasarga karyo hato tyAreprabhunI rAjya avasthAmAM upadeza pAmela nAga-nAgaNInA jIve dharaNendra padmAvatInI paryAyamAM upasarganuM Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates maMgalAcaraNa chaMda chappA (A chaMdamAM badhA varNa laghu che.) satta-25-2na-vanana, vamata-saha-pavana vanava-na'TT dha vana parama-5-2mana, nita-nana-mana-mana-g*IT paramata-jaladhara-pavana, sanana-ina-sama-tana samaverA pa2--2nahera naH , satta-nana-nata-nava-maya-2nA jamadalana narakapada-chayakarana, agama ataTa bhvjltrn| vara-savana-mana-vana-2hena, jaya jaya parama abhykrn||2|| zabdArtha - kanaka-naga=(kanaka sonuM, naga=pahADa) sumeru. paramata= jainamata sivAyanA bIjA badhA mithyAmata. nata vaMdanIya. hara dahana rudranI agni. artha:- je saMpUrNa duSTakarmono nAza karanAra che, kamaThanA (upasargarUpa) pavananI sAme meru samAna che arthAt kamaThanA jIve calAvelA ugra AMdhInA upasargathI calita thanAra nathI, nirvikAra siddhapadamAM ramaNa kare che, saMsArI jIvo rUpa kamaLone praphullita karavA mATe sUrya samAna che, mithyAmatarUpa vAdaLAMne uDADI mUkavA mATe pracaMDa vAyurUpa che, jemanuM zarIra pANIthI bharelA vAdaLA samAna nIlavarNanuM che, je jIvone samatA denAra che, azubha karmonI dhULa dhovA mATe vAdaLa nivAraNa karyuM hatuM ane sAta pheNavALA sApa banIne prabhunI upara chAyA karIne akhaMDa jaLavRSTithI rakSaNa karyuM hatuM, te ja hetuthI A bhagavAnanI pratimA upara sAta pheNonuM cihna pracalita che ane tethI ja kavie mugaTanI upamA ApI che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samayasAra nATaka samAna che, samasta jIvo dvArA vaMdanIya che, janma-maraNano bhaya dUra karanAra che, jemaNe mRtyune jItyuM che, je narakagatithI bacAvanAra che, je mahAna ane gaMbhIra saMsAra-sAgarathI tAranAra che, atyaMta baLavAna kAmadevanA vanane bALavA mATe 'rudranI agni samAna che, je jIvone bilakula nIDara banAvanAra che, te (pArzvanAtha bhagavAna ) no jaya ho ! jaya ho !! 2. | (savaiyA ekatrIsA) jinhike vacana ura dhArata jugala nAga, bhae dharaniMda padumAvati plkmaiN| jAkI nAmamahimAsauM kudhAtu kanaka karai, pArasa pakhAna nAmI bhayau hai khlkmaiN|| jinhakI janamapurI-nAmake prabhAva hama, apanau svarupa lakhyau bhAnusau bhlkmaiN| teI prabhu pArasa mahArasake dAtA aba, dIjai mohi sAtA dRgalIlAkI llkmaiN||3|| zabdArtha - kudhAtu loDhuM. pArasa pakhAna-pArasa paththara. khalaka-jagata. bhalaka teja. mahAra=anubhavano svAda. sAtA=zAMti. artha- jemanI vANI hRdayamAM dhAraNa karIne sarpanuM joDuM kSaNamAtramAM dharaNendra ane padmAvatI thayuM, jemanA nAmanA pratApathI jagatamAM paththara paNa pArasanA nAmathI prasiddha che ke je loDhAne sonuM banAvI de che, jemanI janmabhUminA nAmanA prabhAvathI ame amAruM AtmasvarUpa joyuM che jANe ke sUryanI jyoti ja pragaTa thaI che, te anubhava-rasano svAda ApanAra pArzvanAtha jinarAja potAnI priya daSTithI amane zAMti Apo. 3. 1. A vaiSNavamatanuM daSTAMta che, temanA matamAM kathana che ke mahAdevajIe trIjuM netra kholyuM ane kAmadevane bhasma karI nAkhyo. joke jainamatamAM A vArtA pramANabhUta nathI to paNa daSTAMta mAtra pramANa che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates maMgalAcaraNa ( zrI siddhanI stuti khaDilla chaMha ) avinAsI avikAra paramarasadhAma haiN| samAdhAna saravaMga sahaja abhirAma haiM / / suddha buddha aviruddha anAdi anaMta haiN| jagata ziromani siddha sadA jayavaMta haiM // 4 // zabdArthaH- sarapaMga ( sarvAMga ) = sarva khAtmapradeze . abhirAma=priya. artha:- je nitya ane nirvikAra che, utkRSTa sukhanuM sthAna che, sahaja zAMtithI 'sarvAMge suMdara che. nirdoSa che, pUrNajJAnI che, virodharahita che, anAdi anaMta che; te lokanA zikhAmaNi siddha bhagavAna sadA jayavanta ho! 4. ( zrI sAdhu stuti savaiyA khetrIsA ) gyAnakau ujAgara sahaja-sukhasAgara, suguna-ratanAgara virAga-rasa bhaya hai| saranakI rIti harai maranakau na bhai karai, karanasauM pIThi de carana anusa hai / / dharamakau maMDana bharamako vihaMDana hai, parama narama haikai karamasauM laya hai| aisau munirAja bhuvalokamaiM virAjamAna, nirakhi banArasI namaskAra karNau hai / / 5 // paramarasa=Atmasukha. = 5 zabdArthaH- abhagara=prAza5. 2tanAgara = ( 2tnA42 ) =mazikhonI jAe. bhai (laya ) = 32. 42na (427) indriya yarana ( ya25 ) cAritra. vihaMDana premaNa arthAt duSAyarahita bhuva (lU) = pRthvI. = vinAza karanAra. narama 1. jemano pratyeka Atmapradeza vilakSaNa zAMtithI bharapUra che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com = Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samayasAra nATaka artha- je jJAnanA prakAzaka che, 1 sahaja AtmasukhanA samudra che, samyakatvAdi guNaratnonI khANa che, vairAgyarasathI paripUrNa che, koIno Azraya IcchatA nathI, mRtyuthI DaratA nathI, Indriya-viSayothI virakta thaIne cAritranuM pAlana kare che, jemanAthI dharmanI zobhA che, je mithyAtvano nAza karanAra che, je karmo sAthe atyaMta zAMtithI laDe che; evA sAdhu mahAtmA je pRthvI upara zobhAyamAna che temanAM darzana karane paM. banArasIdAsajI namaskAra kare che. pa. samyagdaSTinI stuti. savaiyA chaMda (8 bhagaNa ) bhedavijJAna jagyau jinhake ghaTa, sItala cita bhayau jima cNdn| keli karai siva mAragamaiM, jaga mAhiM jinesurake laghu nNdn|| satyasarUpa sadA jinhakai, pragaTyau avadAta mithyaatnikNdn| sAMtadasA tinhakI pahicAni, karai kara jori banArasi vNdn||6|| zabdArtha- bhedajJAna-nija ane parano viveka, keli moja. laghunaMdana=nAnA putra. avadAta = svaccha. mithyAta-nikaMdana = mithyAtvano nAza karanAra. artha:- jemanA hRdayamAM nija-parano viveka pragaTa thayo che, jemanuM citta caMdana samAna zItaLa che arthAt kaSAyono AtApa nathI ane nija-para viveka thavAthI je mokSamArgamAM moja kare che, je saMsAramAM arahaMtadevanA laghuputra che arthAt thoDA ja samayamAM arahaMtapada prApta karanAra che, jemane mithyAdarzanano nAza karanAra nirmaLa samyagdarzana pragaTa thayuM che te samyagdaSTi jIvonI AnaMdamaya avasthAno nizcaya karIne paM. banArasIdAsajI hAtha joDIne namaskAra kare che. 6. 1. je Atmajanita che, koI dvArA utpanna thatuM nathI. 2. A karmonI laDAI krodha Adi kaSAyonA udvega rahita hoya che. 3. hRdayamAM darzana karavAno abhiprAya che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates maMgalAcaraNa (savaiyA ekatrIsA) svArathake sAce paramArathake sAce cita, sAce sAce baina kahaiM sAce jainamatI haiN| kAhUke viruddha nAhi parajAya-buddhi nAhi, AtamagaveSI na gRhastha haiM na jatI haiN|| siddhi riddhi vRddhi dIse ghaTamaiM pragaTa sadA, __ aMtarakI lacchisauM ajAcI lacchapatI haiN| dAsa bhagavantake udAsa rahaiM jagatasauM, sukhiyA sadaiva aise jIva samakitI haiN||7|| zabdArtha- svAratha=(svArtha, svatra AtmA, artha-padArtha) AtmapadArtha. paramAratha (paramArtha) = parama artha arthAt mokSa. parajAya (paryAya) =zarIra. lacchi = lakSmI. ajAcI = na mAganAra artha- jemane potAnA AtmAnuM sAcuM jJAna che ane mokSa padArtha upara sAco prema che, je hRdayanA sAcA che ane satya vacana bole che tathA sAcA jainI che, koInI sAthe jemane 'virodha nathI, zarIramAM jemane ahaMbuddhi nathI, je AtmasvarUpanA zodhaka che, aNuvratI nathI ke mahAvratI nathI, jemane sadaiva potAnA ja hRdayamAM AtmahitanI siddhi, AtmazaktinI riddhi ane AtmaguNonI vRddhi pragaTa dekhAya che, je aMtaraMga lakSmIthI ayAcI lakSapati arthAt saMpanna che, je jinarAjanA sevaka che, saMsArathI udAsIna che, je Atmika sukhathI sadA AnaMdarUpa rahe che, e guNonA dhAraka samyagdaSTi jIva hoya che. 7. 1. jainadharmamAM dharma, artha, kAma, mokSa-e cAra padArtha kahyA che, temAM mokSa parama padArtha che. 2. jinavaranAM vacano para jemano aTala vizvAsa che. 3. samasta nayonA jJAtA hovAthI emanA jJAnamAM koI paNa samyaka vivakSAno virodha bhAsato nathI. 4. ahIM asaMyata samyagdaSTine dhyAnamAM rAkhIne kahyuM che ke jemane "caritamohavaza leza na saMyama, pai suranAtha jajai hai" maka kivA virodha jAto thI 2 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samayasAra nATaka (savaiyA ekatrIsA) jAkai ghaTa pragaTa viveka gaNadharakausau, hiradai harakhi mahAmohakauM haratu hai| sAcau sukha mAnai nijamahimA aDaula jAne, ApUhImai Apanau subhAu le dharata haiN|| jaise jala-kardama katakaphala bhinna karai, taisaiM jIva ajIva vilachanu karatu hai| Atama sakati sAthai gyAnako udau ArAdhai, soI samakitI bhavasAgara taratu hai||8|| zabdArtha - kardamakIcaDa. katakaphaLa-nirmaLI. vilainu pRththakaraNa. sakati zakti. artha - jenA hRdayamAM gaNadhara jevo sva-parano viveka pragaTa thayo che, je AtmAnubhavathI AnaMdita thaIne mithyAtvane naSTa kare che, sAcA svAdhIna sukhane sukha mAne che. potAnA jJAnAdi guNonI avicaLa zraddhA kare che, potAnA samyagdarzanAdi svabhAvane potAnAmAM ja dhAraNa kare che, je anAdinA maLela jIva ane ajIvanuM pRththakaraNa kIcaDathI pANInuM pRththakaraNa katakaphaLanI jema kare che, je AtmabaLa vadhAravAmAM prayatna kare che ane jJAnano prakAza kare che, te ja samyagdaSTi saMsAra-samudrathI pAra thAya che. 8. (mithyASTinuM lakSaNa. savaiyA ekatrIsA) dharama na jAnata bakhAnata bharamarUpa, Thaura Thaura ThAnata larAI pcchpaatkii| bhUlyo abhimAnamai na pAu dharai dharanImeM, hiradaimeM karanI vicArai utpaatkii|| 1. gaMdA pANImAM nirmaLI (phaTakaDI) nAkhavAthI kIcaDa nIce besI jAya che ane pANI cokhkhuM thaI jAya Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates maMgalAcaraNa phirai DAMvADolasau karamake kalolinimaiM , vhai rahI avasthA su badhUlekaise paatkii| jAkI chAtI tAtI kArI kuTila kuvAtI bhArI, aisau brahmaghAtI hai mithyAtI mhaapaatkii||9|| zabdArtha- dharama (dharma) = vastusvabhAva. utapAta = upadrava. artha- je vastusvabhAvathI ajANa che, jenuM kathana mithyAtvamaya che ane je ekAMtano pakSa laI ThekaThekANe laDAI kare che, potAnA mithyAjJAnanA ahaMkAramAM bhUlIne dharatI para paga Tekavato nathI ane cittamAM upadravano ja vicAra kare che, karmanAM kallolothI saMsAramAM DAmADoLa thaIne phare che arthAt vizrAma pAmato nathI. tethI tenI dazA vaMToLiyAnAM pAMdaDA jevI thaI rahI che, je hRdayamAM (krodhathI) tapta rahe che, (lobhathI) malina rahe che, (mAyAthI) kuTila che, (mAnathI) bhAre kuvacana bole che Avo AtmaghAtI ane mahApApI mithyAdaSTi che. 9. (dohA) baMdau siva avagAhanA, aru baMdau siva pNth| jasu prasAda bhASA karauM, nATakanAma grNth||10|| zabdArtha- avagAhanA=AkRti. artha:- huM siddha bhagavAnane ane mokSamArga (ratnatraya)ne namaskAra karuM chuM, jemanA prasAdathI dezabhASAmAM nATaka samayasAra graMtha racuM chuM. 10. kavi svarUpanuM varNana ( savaiyA mAgayada varNa 23) cetanarUpa anUpa amUrati, siddhasamAna sadA pada merauN| moha mahAtama Atama aMga, kiyau parasaMga mahA tama gherau|| 1. ahIM nizcayanayanI apekSAe kathana che. 2 ahIM vyavahAranayanI apekSAe kathana che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 10 samayasAra nATaka gyAnakalA upajI aba mohi, kahauM guna nATaka aagmkerau| jAsu prasAda sadhai sivamAraga, vegi miTai bhavavAsa bserau||11|| zabdArtha- amUrati (amUrti) nirAkAra. parasaMga = (prasaMga ) = saMbaMdha. artha- mAruM svarUpa sadaiva caitanyasvarUpa, upamArahita ane nirAkAra siddha samAna che. paraMtu mohanA mahA aMdhakArano saMga karavAthI huM AMdhaLo banI rahyo hato. have mane jJAnanI jyoti pragaTa thaI che tethI huM nATaka samayasAra graMtha kahuM chuM, jenA prasAdathI mokSamArgathI siddhi thAya che ane jaladI saMsArano nivAsa arthAt janmamaraNa chUTI jAya che. 11. kavinI laghutAnuM varNana (chanda manahara varNa 31) jaise koU mUrakha mahA samudra tirivekauM, bhujAnisauM udyata bhayau hai taji naavrau| jaisaiM giri Upara virakhaphala torivekauM, bAvanu puruSa koU umagai utaavrau| jaisaiM jalakuMDamai nirakhi sasi-pratibimba , tAke gahibekauM kara nIcau karai 'ttaabrau| taisaiM maiM alapabaddhi nATaka AraMbha kInau, gunI mohi hasa~ge kahage koU baavrau||12|| zabdArtha:- virapa (vRkSa) = jhADa. bAvana (bAmana) =bahu nacA kadano manuSya 1 TAbaro = bALaka. bAvarI = pAgala. artha - jevI rIte mUrkha manuSya potAnA bAhubaLathI ghaNA moTA samudrane taravAno prayatna kare athavA koI ThIMgaNI mANasa parvata uparanA vRkSamAM lAgeluM phaLa toDavA mATe jaladIthI UchaLe, jevI rIte koI bALaka pANImAM paDelA caMdranA 1. A zabda mAravADI bhASAno che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates utthAnikA biMbane hAthathI pakaDe che, tevI ja rIte maMdabuddhivALA meM nATaka samayasAra (mahAkArya) no prAraMbha karyo che, vidvAno mazkarI karaze ane kaheze ke koI pAgala haze. 12 (savaiyA ekatrIsA) jaisaiM kAhU ratanasauM bIMdhyau hai ratana koU , tAmaiM sUta resamakI DorI poI gaI hai| taisaiM budha TIkAkari nATaka sugama kInau, tApari alapabuddhi sUdhI parinaI hai|| jaisaiM kAhU desake puruSa jaisI bhASA kahaiM , taisI tinihuMke bAlakani sIkha laI hai| taisaiM jyauM garaMthakau aratha kahyau guru tyoMhi, mArI mati divei sAvadhAna ma zailA rUA zabdArtha- budha-vidvAna. paranaI (paraNaI ) = thaI che. artha - jevI rIte hIrAnI kaNIthI koI ratnamAM chidra pADI rAkhyuM hoya to temAM rezamano doro nAkhI devAya che, tevI ja rIte vidvAna svAmI amRtacaMdra AcAryadave TIkA karIne samayasAra sarala karI dIdhuM che, tethI alpabuddhivALA mane samajavAmAM AvI gayuM. athavA jevI rIte koI dezanA rahevAsI jevI bhASA bole che tevI tenA bALako zIkhI le che, tevI ja rIte mane guru-paraMparAthI jevuM arthajJAna thayuM che tevuM ja kahevA mATe mArI buddhi tatpara thaI che. 13. have kavi kahe che ke bhagavAnanI bhaktithI amane buddhibaLa prApta thayuM che (savaiyA ekatrIsA) kabahU sumati vhai kumatikau vinAsa karai, kabahU vimala joti aMtara jagati hai| kabahU dayA vhai citta karata dayAlarUpa, kabahU sulAlasA vhai locana lagati hai|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samayasAra nATaka kabahU AratI vhai kai prabhu sanamukha Avai, kabahU subhAratI vhai bAhari bagati hai| dharai dasA jaisI taba karai rIti taisI aisI, hiradai hamAre bhagavaMtakI bhagati hai||14|| zabdArtha:- subhAratI = suMdara vANI. lAlasA= abhilASA. locana=netra. artha:- amArA hRdayamAM bhagavAnanI evI bhakti che ke koI vAra to subuddhirUpa thaIne kubuddhine dUra kare che, koI vAra nirmaLa jyota thaIne hRdayamAM prakAza Ape che, koI vAra dayALu thaIne cittane dayALu banAve che, koI vAra anubhavanI pipAsArUpa thaIne AMkho sthira kare che, koI vAra AratIrUpa thaIne prabhunI sanmukha Ave che, koI vAra suMdara vacanothI stotra bole che, jyAre jevI avasthA thAya che tyAre tevI kriyA kare che. 14. have nATaka samayasAranA mahimAnuM varNana kare che. (savaiyA ekatrIsA) mokha calivekau sauna karamakau karai bauna, jAke rasa-bhauna budha launa jyauM ghulata hai| gunako garantha niragunakau sugama paMtha, jAkau jasu kahata sureza akulata hai|| yAhIkai ju pacchI te ur3ata gyAnagaganamaiM , yAhIke vipacchI jagajAlamai rulata hai| hATakasau vimala virATakasau visatAra, nATaka sunata hiye phATaka khulata hai||15|| zabdArtha:- sauna= sIDI. bauna=vamana. hATaka suvarNa. bhauna (bhavana) = jaLa. artha- A nATaka mokSamAM javAne mATe sIDI svarUpa che, karmarUpI vikAranuM vamana kare che, enA rasarUpa jaLamAM vidvAno mIThAnI jema ogaLI jAya che, e Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates utthAnikA 13 samyagdarzanAdi guNono piMDa che, saraLa rasto che, enA mahimAnuM varNana karatAM Indro paNa lajjita thAya che, jemane A graMthanA pakSarUpa pAMkho prApta thaI che teo jJAnarUpI AkAzamAM vihAra kare che, ane jene A graMthanA pakSarUpa pAMkho nathI teo jagatanI jaMjALamAM phasAya che. A graMtha zuddha suvarNa jevo nirmaLa che, viSNunA virATarUpa jevo vistRta che, A graMtha sAMbhaLavAthI hRdayanAM dvAra khUlI jAya che. 15. anubhavanuM varNana (doharA) kahauM zuddha nihacai kathA, kahauM zuddha vivhaar| mukatipaMthakArana kahauM anubhauko adhikaar|| 16 / / artha - zuddha nizcayanaya, zuddha vyavahAranaya ane mokSamArgamAM kAraNabhUta AtmAnubhavanI carcAnuM huM varNana karuM chuM. 16. anubhavanuM lakSaNa (doharA) vastu vicArata dhyAvatai, mana pAvai vishraam| rasa svAdata sukha Upajai, anubhau yAkau naam||17|| artha - AtmapadArthano vicAra ane dhyAna karavAthI cittane je zAMti maLe che tathA Atmikarasano AsvAda karavAthI je AnaMda maLe che tene ja anubhava kahe che. 17. anubhavano mahimA (doharA) anubhava ciMtAmani ratana, anubhava he rskuup| anubhava mAraga mokhakau, anubhava mokha sruup||18|| zabdArtha:- ciMtAmaNi=manovAMchita padArtha ApanAra. artha - anubhava ciMtAmaNi ratna che, zAMtirasano kUvo che, mokSano mArga che ane mokSasvarUpa che. 18. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates samayasAra nATaka savaiyA (manahara ) anubhauke rasakauM rasAyana kahata jaga, anubhau abhyAsa yahu tIrathakI Thaura hai| anubhaukI jo rasA kahAvai soI porasA su, anubhau adhorasAsauM UradhakI daura hai / / anubhaukI keli yahai kAmadhenu citrAveli anubhako svAda paMca amRtakau kaura hai| anubhau karama torai paramasau prIti jorai, anubhau samAna na dharama koU aura hai / / 19 / / zabdArtha:- rasA=pRthvI. adhorasA=naraka. porasA=phaLadrupa jamIna. citrAveli=jAtanI jaDIbuTTInuM nAma. artha:- anubhavanA rasane jagatanA jJAnIo rasAyaNa kahe che, anubhavano abhyAsa eka tIrthabhUmi che, anubhavanI bhUmi badhA padArthone utpanna karanAra che. anubhava na2kamAMthI kADhIne svarga-mokSamAM laI jAya che, eno AnaMda kAmadhenu ane citrAvelI samAna che, eno svAda paMcAmRtanA bhojana jevo che, e karmono kSaya kare che ane paramapadamAM prema joDe che, enA jevo bIjo koI dharma nathI. 19. cha dravyonuM jJAna anubhavanuM kA2Na che tethI temanuM vivecana karavAmAM Ave che. jIva dravyanuM svarUpa (doharA ) cetanavaMta anaMta guna, parajai sakati anNt| alakha akhaMDita sarvagata, jIva darava virataMta / / 20 / / zabdArtha:- alakha=Indriyagocara nathI. sarvagata=sarvalokamAM. noTaH- saMsAramAM paMcAmRta, rasAyaNa, kAmadhenu, citrAvelI Adi sukhadAyaka padArtha prasiddha che tethI emanAM dRSTAMta ApyAM che paraMtu anubhava e badhAthI nirALo ane anupama che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates utthAnikA artha:- caitanyarUpa che, anaMta guNa, anaMta paryAya ane anaMta zakti sahita che, amUrtika che, akhaMDita che. *sarvavyApI che, A jIvadravyanuM svarUpa kahyuM che. 20. pudgala dravyanuM lakSaNa. (doharA ) rasa-varana-rasa-Anya maya, narava-pAsa-saMtAnA anujIpI puvAna varava, nama-praveza-paravAna|| 2 / / zabdArtha:- pharasa=sparza. narada-pAsa=copATanA pAsA. saMThAna=AkAra. paravAna (pramAna )=barAbara. artha:- puddagala dravya 5ramANurUpa, AkAzanA pradeza jevaDuM, copATanA pAsAnA *AkAranuM, sparza, rasa, gaMdha ane varNavALuM che. 21. dharma dravyanuM lakSaNa (doharA ) jaisaiM salila samUhamaiM, karai mIna gati-karma / taimaiM puvAna nIvA, vajanasahArdu dharma|22|| zabdArtha:- salila=pANI. mIna=mAchalI. gati-karma=gamanakriyA. 15 artha:- jevI rIte mAchalInI gamanakriyAmAM pANI sahAyaka thAya che, tevI ja rIte jIva-puddagalanI gatimAM *sahakArI dharma dravya che. 22. adharmadravyanuM lakSaNa(doharA ) jyauM paMthI grISamasamai, baiThai chAyAmA~hi / tyauM adharmakI bhUmimaiM, jar3a cetana ThaharA~hi / / 23 / / zabdArtha:- paMthI=musAphara. grISamasamai=grISmakALamAM. artha:- jevI rIte grISmaRtumAM musAphara chAyAnuM nimita pAmIne bese che tevI ja rIte adharma dravya jIva-puddagalanI sthitimAM nimittakA2Na che. 23. * loka-aloka pratibimbita thavAthI pUrNajJAnanI apekSAe sarvavyApI che. * cha pAsAdAra jevuM corasa hoya che. * udAsIna nimittakAraNa che, preraka nathI. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 16 samayasAra nATaka AkAzadravyanuM lakSaNa (doharA) saMtata jAke udaramaiM, sakala pdaarthvaas| jo bhAjana saba jagatakau, soi darava akaas||24|| zabdArtha- saMtataH sadA. bhAjana=pAtra. artha- jenA peTamAM sadaiva, sarva padArtho rahe che, je sarva dravyone pAtranI jema AdhArabhUta che, te ja AkAzadravya che. 24. noTa:- avagAhanA AkAzano parama dharma che, tethI te AkAzadravya bIjA dravyone avakAza ApI rahyuM che tema ja potAne paNa avakAza ApI rahyuM che. jema - jJAna jIvano parama dharma che, tethI te jIva anya dravyone jANe che tema ja potAne paNa jANe che. kALadravyanuM lakSaNa (doharA) jo navakari jIrana , karai, sakala vastuthiti tthaani| parAvarta vartana ghare, vani 21 so nAnA 26 zabdArtha - nava=navIna. jIrana ( jIrNa )=jUnuM. artha:- je vastuno nAza na karatAM, sarva padArthonI navIna hAlato pragaTa thavAmAM ane pUrva paryAyonA nAza pAmavAmAM nimittakAraNa che, evA vartanA lakSaNanuM dhAraka kALadravya che. 25. noTa:- kALadravyano parama dharma vartana che, tethI te anya dravyonI paryAyonuM ( pari) vartana kare che ane potAnI paryAyo paNa palaTe che. nava padArthonuM jJAna anubhavanuM kAraNa che tethI temanuM vivecana karavAmAM Ave che. jIvanuM varNana (doharA) samatA ramatA uradhatA, gyAyakatA sukhbhaas| vedakatA caitanyatA, e saba jiivvilaas|| 26 / / zabdArtha- samatA = rAga-dveSa rahita vItarAgabhAva. ramatA = lIna rahevuM te. udhatA (UrdhvatA) = upara javAno svabhAva. gyAyakatA = jANapaNuM. vedakatA = svAda levA te. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates utthAnikA artha:- vItarAgabhAvamAM lIna thavuM, Urdhvagamana, jJAyakasvabhAva, sahaja sukhano saMbhoga, sukhaduHkhano svAda ane caitanyapaNuM -e badhA jIvanA potAnA guNa che. 26. ajIvanuM varNana (doharA ) tanatA manatA vacanatA, jar3atA jar3asammela / laghutA gurutA gamanatA, ye anIvaLe ghelA 27 / / zabdArtha:- sammela=baMdha. laghutA= halakApaNuM. gurutA=bhArepaNuM. gamanatA gati karavI te. puNyanuM varNana (doharA ) jo vizuddhabhAvani baMdhai, aru Uradhamukha hoi| jo sukhadAyaka jagatamaiM, punya padAratha soi / / 28 / / artha:- tana, mana, vacana, acetanapaNuM, ekabIjAnI sAthe maLavuM, halakA ane bhArepaNuM tathA gati karavI-e badhI puddagala nAmanA ajIva dravyanI pariNati che. 27. 17 saMkaleza bhAvani ba~dhai, sahaja adhomukha hoi / dukhadAyaka saMsAramai pApa padAratha soi / / 29 / / artha:- je zubhabhAvothI baMdhAya che, svargAdinI sanmukha thAya che ane laukika sukha ApanAra che te puNya padArtha che. 28. pApanuM varNana (doharA ) 9 = joI karamaudota dhari, hoi kriyA rasaratta / maLa, sorpha AvatattArU0|| thai nUtana artha:- je azubha bhAvothI baMdhAya che ane potAnI meLe nIca gatimAM paDe che tathA saMsAramAM duHkha ApanAra che, te pApa padArtha che. 29. AsravanuM varNana (doharA ) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 18 samayasAra nATaka zabdArtha- karamaudIta karmano udaya thavo te. kriyA =yogonI pravRti. rasarata=rAga sahita. ratta= magna thavuM. tattatattva. artha - karmanA udayamAM yogonI je *rAga sahita pravRtti thAya che, te navIna karmone kheMce che, tene Asrava -padArtha kahe che. 30. saMvaranuM varNana (doharA) jo upayoga svarUpa dhari, varatai, joga virtt| rokai Avata karamakauM, so hai saMvara ttt||31|| zabdArtha - virattara alaga thavuM te. artha:- je jJAna-darzana upayogane prApta karIne yogonI kriyAthI virakta thAya che ane Asravane rokI de che, te saMvara padArtha che. 31. - nirjarAnuM varNana (doharA) jo pUrava sattA karama, kari thiti pUrana aau| khirabekauM udyata bhayau, so nirjarA lkhaau||32|| zabdArtha:- thiti sthiti. sattA=astitva. khiraka kharavAne mATe, udhata = taiyAra-tatpara. artha:- je pUrvasthita karma potAnI avadhi pUrI karIne kharavAne tatpara thAya che, tene nirjarA padArtha jANo. 32. *baMdhanuM varNana (doharA) jo navakarama purAnasauM, mileM gAMThi dir3ha hoi| sakati bar3havai baMsakI, baMdha padAratha soi||33|| * ahIM sAMparAyika AsravanuM mukhyatA ane airyApathika AsravanuM gauNatApUrvaka kathana che. * baMdha naSTa thavAthI mokSa avasthA prApta thAya che tethI ahIM mokSanI pUrve baMdha tattvanuM kathana karyuM che ane AsravanA nirodhapUrvaka saMvara thAya che tethI saMvara pahelAM Asrava tattvanuM kathana karyuM che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 18 utthAnikA zArtha:- ils=1is. 6i (6)= zrI. sati zaDita. artha - je navAM karma jUnAM karma sAthe paraspara maLIne majabUtapaNe baMdhAI jAya che ane karmazaktinI paraMparAne vadhAre che-te baMdha padArtha che. 33. moay afna (Easu) thiti pUrana kari jo karama , khirai baMdhapada bhaani| haMsa aMsa ujjala karai, mokSa tattva so jaani||34|| zArtha :- maniSTa zane. 9sa. 26smaan| .. artha- je karma potAnI sthiti pUrNa karIne baMdhadazAno nAza karI nAkhe che ane AtmaguNone nirmaLa kare che tene mokSa padArtha jANo. 34. vastunA nAma (Easia) bhAva padAratha samaya dhana, tattva citta vasu drv| dravina aratha ityAdi bahu, vastu nAma ye srv||35|| sartha:- mApa, pArtha, samaya, dhana, tatpa, vasu, dravya, dravi, artha mAhi sarva vastunA nAma che. 35. zuddha jIvadravyanAM nAma (savaiyA ekatrIsA) paramapuruSa paramesura paramajyoti, parabrahma pUrana parama paradhAna hai| anAdi anaMta avigata avinAzI aja, nirakuMda mukta mukuMda amalAna hai|| nirAbAdha nigama niraMjana niravikAra, nirAkAra saMsArasiromani sujAna hai| saravadarasI saravajJa siddha svAmI siva, dhanI nAtha Isa jagadIsa bhagavAna hai|| 36 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samayasAra nATaka sAmAnyapaNe jIvadravyanAM nAma cidAnaMda cetana alakha jIva samaisAra, buddharUpa abuddha azuddha upajogI hai| cidrUpa svayaMbhU cinamUrati dharamavaMta, prAnavaMta prAnI jaMtu bhUta bhavabhogI hai|| gunadhArI kalAdhArI bheSadhArI vidyAdhArI, ___ aMgadhArI saMgadhArI jogadhArI jogI hai| cinmaya akhaMDa haMsa akSara AtamarAma, karamakau karatAra parama vijogI hai||37|| artha - paramapuruSa, paramezvara, paramajyoti, parabrahma, pUrNa, parama, pradhAna, anAdi, anaMta, avyakta, avinAzI, aja, nileMka, mukta, mukunda, amalAna, nirAbAdha, nigama, niraMjana, nirvikAra, nirAkAra saMsAraziromaNi, sujJAna, sarvadarzI, sarvajJa, siddha, svAmI, ziva, dhaNI, nAtha, Iza, jagadIza, bhagavAna. 36. artha:- cidAnaMda, cetana, alakSa, jIva, samayasAra, buddharUpa, abuddha, azuddha, upayogI, cikUpa, svayaMbhU, cikhUrti, dharmavAna, prANavAna, prANI, jaMtu, bhUta, bhavayogI, guNadhArI, kaLAdhArI, vezadhArI, aMgadhArI, saMgadhArI, yogadhArI, yogI, cinmaya, akhaMDa, haMsa akSara, AtmArAma, karmakartA, paramaviyogI-A badhAM jIvadravyanAM nAma che. 37 AkAzanAM nAma (doharo) khaM vihAya aMbara gagana aMtariccha jgdhaam| vyoma viyata nabha meghapatha, ye akAzake naam||38|| artha:- khaM, vihAya, aMbara, gagana, aMtarikSa, jagadhAma, vyoma, viyata, nabha, meghapatha- A AkAzanAM nAma che. 38. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 21 utthAnikA kALanAM nAma (doharA) jama kRtAMta aMtaka tridasa, AvartI mRtthaan| prAnaharana Aditatanaya, kAla nAma prvaan|| 39 / / artha:- yama, kRttAMta, aMtaka, trideza, AvartI, mRtyusthAna, prANaharaNa, Adityatanaya- e kALanAM nAma che. 39. puNyanAM nAma (doharA) punya sukRta Uradhavadana, akararoga shubhkrm| sukhadAyaka saMsAraphala , bhAga bahirmukha dhrm|| 40 / / artha- puNya, sukRta Urdhvavadana, akararoga, zubhakarma, sukhadAyaka, saMsAraphaLa, bhAgya, bahirmukha, dharma-e puNanAM nAma che. 40. pApanAM nAma (doharA) pApa adhomukha ena agha, kaMpa roga dukhdhaam| kalila kalusa kilvisa durita , asubha karamake naam|| 41 / / artha - pApa, adhomukha, ena, agha, kaMpa, roga, duHkhadhAma, kalila, kaluSa kilveiSa ane durita -e azubha karmanA nAma che. 41. mokSanAM nAma (doharA) siddhakSetra tribhuvanamukuTa , zivathala aviclthaan| mokha mukati vaikuMTha siva, paMcamagati nirvaan||42|| artha - siddhakSetra, tribhuvanamukuTa, zivathala, avicaLasthAna, mokSa, mukti vaikuMTha, ziva, paramagati, nirvANa-e mokSanAM nAma che. 42. buddhinAM nAma (doharA) prajJA dhisanA semusI, dhI medhA mati buddhi| surati manISA cetanA, Asaya aMza visuddhi|| 43 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates samayasAra nATaka artha:- prajJA, dhiSaNA, semukhI, dhI, medhA, mati, buddhi, suratI, manISA cetanA, Azaya, aMza ane vizuddhi-e buddhinAM nAma che. 43. vicakSaNa puruSanAM nAma (doharA ) nipuna vicacchana vibudha budha, vidyAdhara vidvaan| paTu pravIna paMDita catura, sudhI sujana matimAna / / 44 / / kalAvaMta kovida kusala, sumana daccha dhImaMta / jJAtA sajjana brahmavida, tajJa gunIjana saMta / / 45 / / artha:- nipuNa, vicakSaNa, vibudha, buddha, vidyAdhara, vidvAna, paru, pravINa, paMDita, catura, sudhI, sujana, matimAna. 44. kaLAvaMta, kovida, kuzaLa, sumana, dakSa, dhImaMta, jJAtA, sajjana, brahmavita, tajJa, guNIjana, saMta-e vidvAna puruSanAM nAma che. 45. munIzvaranAM nAma (doharA ) muni mahaMta tApasa tapI, bhicchuka cAritadhAma / jatI tapodhana saMyamI, vratI sAdhu RSi nAma / / 46 / / artha:- munI, mahaMta, tApasa, tapI, bhikSuka, cAritradhAma, yatI, tapodhana, saMyamI, vratI, sAdhu ane RSi-e muninAM nAma che. 46. darzananAM nAma (doharA ) darasa vilokana dekhanauM, avalokani hagacAla / lakhana dRSTi nirakhani juvani, citavani cAhani bhAla / / 47 / / artha:- darzana, vilokana, dekhavuM, avalokana, dagacAla, lakhana, daSTi, nirIkSaNa, jovuM, citavana, cAhana, bhALavuM -e darzananAM nAma che. 47. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates utthAnikA jJAna ane cAritranAM nAma (doharA ) gyAna bodha avagama manana, jagatabhAna jgjaan| saMjama cArita Acarana, carana vRtti thiravAna / / 48 / / 23 artha:- jJAna, jodha, avagama, manana, bhagatmAnu, 4gatjJAna, - jJAnanAM nAma che. saMyama, yAritra, AyarA, yarA, vRtta, sthiravAna me yAritranAM nAma che. 48. satyanAM nAma (choDrA ) samyaka satya amogha sata, nisaMdeha niradhAra / ThIka jathAratha ucita tathya, mithyA Adi akAra / / 49 / / arthaH- samyaI, satya, amodha, sat, niHsaMdeha, niradhAra, hIrDa, yathArtha, ucita, tathya-e satyanAM nAma che. A zabdonI AdimAM akAra lagADavAthI jUThanAM nAma thAya che. 49. nUhanAM nAbha (ghor3aza ) ajathAratha mithyA mRSA, vRthA asatta alIka / mudhA mogha niHphala, vitatha, anucita asata aThIka / / 50 / / artha:- ayathArtha, mithyA, bhRSA, vRthA, asatya, alI, mudhA, bhogha, niSNa, vitatha, anuyita, asatya, sahI se bhUnAM nAma che. 50. nATaka samayasAranA bAra adhikAra (savaiyA ekatrIsA ) jIva nirajIva karatA karama punna pApa, Asrava saMvara nirajarAbaMdha moSa hai| sarava vizuddhi syAdavAda sAdhya sAdhaka, duvAdasa duvAra dharai samaisAra koSa hai / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 24 samayasAra nATaka daravAnuyoga daravAnujoga dUri karai, nigamakau nATaka paramarasapoSa hai| sau paramAgama banArasI bakhAnai jAmaiM , gyAnako nidAna suddha cAritakI coSa hai|| 51 / / zabdArtha:- nirajIva=ajIva. karatA=kartA. duvAdasa-dvAdaza(bAra). duvAra=adhikAra. koSa=bhaMDAra. daravAnujoga dravyono saMyoga. nigamakI AtmAno. artha- samayasArajInA bhaMDAramAM jIva, ajIva, kartAkarma, puNyapApa, Agnava, saMvara, nirjarA, baMdha, mokSa, sarvavizuddhi, syAdAda ane sAdhyasAdhaka-e bAra adhikAra che. A utkRSTa graMtha dravyAnuyogarUpa che, AtmAne paradravyonA saMyogathI judo kare che arthAt mokSamArgamAM lagADe che, A AtmAnuM nATaka parama zAMtarasane puSTa karanAra che, samyajJAna ane zuddhacAritranuM kAraNa che, ene paMDita banArasIdAsajI padha-racanAmAM varNave che. pa1. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samayasAra nATaka jIvatAra (1) cidAnaMda bhagavAnanI stuti (doharA) zobhita nija anubhUti juta cidAnaMda bhgvaan| sAra padAratha AtamA, sakala padAratha jaan||1|| zabdArtha - nija anubhUti potAnA AtmAnuM svasaMvedana jJAna. cidAnaMda ( cit+AnaMda) =jene Atmika AnaMda hoya. artha - te cidAnaMda prabhu potAnA svAnubhavathI suzobhita che. sarva padArthomAM sArabhUta AtmapadArtha che ane sarva padArthono jJAtA che. 1. siddha bhagavAnanI stuti, jemAM zuddha AtmAnuM varNana che. | (savaiyA ekatrIsA) no pano Tuti mApa virAgata, hai paradhAna padAratha naamii| cetana aMka sadA nikalaMka, mahA sukha sAgarako visraamii|| * nIce TippaNImAM je zloka ApavAmAM AvyA che te zrImad amRtacandrAcArya racita nATaka samayasAra kaLazanA zloko che. A zlokono paM. banArasIdAsajIe padhAnuvAda karyo che.. namaH samayasArAya svAnubhUtyA ckaaste| citsvabhAvAya bhAvAya srvbhaavaantrcchide||1|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra6 Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jIva ajIva jite jagamaiM, tinako guna jJAyaka aNtrjaamii| so zivarupa basai siva thAnaka, tAhi viloki namaiM sivagAmI / / 2 / / zabdArtha:- huti (dhuti) = bhyota. virA4ta=prAzita. paradhAna=pradhAna. visarAmI (vizrAmI ) = zAMtarasano loDatA. zivagAmI=mokSe 4nAra samyagdRSTi, zrIvarDa, sAdhu, tIrthaM42 AAhi. artha:- je potAnA AtmajJAnanI jyotithI prakAzita che, sarva padArthomAM mukhya che, jemanuM caitanya cihna che, je nirvikAra che, bahu moTA sukhasamudramAM AnaMda kare che, saMsAramAM jeTalA cetana-acetana padArtha che temanA guNonA jJAtA, ghaTaghaTane jANanAra che, te siddhabhagavAna mokSarUpa che, mokSapurInA nivAsI che, temane mokSagAmI jIva jJAnadaSTithI joIne namaskAra kare che. 2. jinavANInI stuti ( savaiyA tevIsA ) joga dharai rahe jagasauM bhinna, anaMta gunAtama kevalajJAnI / tAsu hRdai-drahasauM nikasI, samayasAra nATaka saritAsama hai zruta - siMdhu samAnI // yAte anaMta nayAtama lacchana, satya svarUpa sidhaMta bkhaanii| buddha lakhai na lakhai durabuddha, sadA jagamA~hi jagai jinavAnI // 3 // anantadharmaNastattvaM pazyantI prtygaatmnH| anekAntamayI mUrtirnityameva prkaashtaam||2|| Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates jIvatAra zabdArtha:- hRdai-drahasauM hRdayarUpI sarovaramAMthI. buddha=pavitra jainadharmanA vidvAna. durabuddha=mithyAdaSTi, korA vyAkaraNa, koSa AdinA jJAtA paraMtu nayajJAnathI rahita . = 27 artha:- anaMta guNonA dhAraka kevaLajJAnI bhagavAna joke *sayogI che topaNa yogothI pRthak che. temanA hRdayarUpa sarovaramAMthI nadIrUpa jinavANI nIkaLIne zAstrarUpa samudramAM pravezI gaI che, tethI siddhAntamAM ene satyasvarUpa ane anaMtanayAtmaka vhela che. ene jainadharmanA marmI samyagdaSTi jIva oLakhe che, mUrkha mithyAdaSTi jIvo samajatA nathI. AvI jinavANI jagatamAM sadA jayavaMta ho! 3. kavi vyavasthA (chanda chappA ) * hauM nihacai tihuMkAla, suddha cetanamaya mUrati / para paranati saMjoga, bhaI jar3atA visaphUrati // mohakarma para hetu pAi, cetana para raccai / dhatUra- rasapAna karata, nara bahuvidha naccai // aba samayasAra varanana karata, parama suddhatA hohu mujha / anayAsa banArasidAsa kahi, miTahu sahaja bhramakI arujha / / 40 // zabdArtha:- 52 paraNita=potAnA AtmA sivAya anya cetana-acetana padArthamAM ahaMbuddhi ane rAga-dveSa. visakUti (visphUrti )=jAgrata. tihuMkALa=traNe kALa ( bhUta, vartamAna, bhaviSya ). raccaI-rAga karavo. naccaI=nAcavuM. anayAsa-graMtha bhaNavA vagereno prayatna karyA vinA. arujha-gUMcavaNa. * AvA lokane AdipurANamAM akSara-mleccha kahyA che. teramA guNasthAnamAM mana, vacana, kAyAnA sAta yoga kahyA che paraMtu yogo dvArA jJAnano anubhava karatA nathI. parapariNatihetormohanAmno'nubhAvA daviratamanubhAvyavyAptikalmASitAyAH / mama paramavizuddhiH zuddhacinmAtramUrte rbhavatu samayasAravyAkhyayaivAnubhUteH / / 3 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 28 samayasAra nATaka artha - huM nizcayanayathI sadAkALa zuddha caitanyamUrti chuM, paraMtu para pariNatinA samAgamathI ajJAnadazA prApta thaI che. mohakarmanuM para nimitta pAmIne AtmA para padArthomAM anurAga kare che, ethI dhaturAno rasa pIne nAcanAra manuSya jevI dazA thaI rahI che. paM. banArasIdAsajI kahe che ke have samayasAranuM varNana karavAthI mane parama vizuddhi prApta thAo vinA prayatna mithyAtvanI gUMcavaNa potAnI meLe maTI jAo. 4. zAstranuM mAhAtma (savaiyA ekatrIsA) nihacaimaiM rUpa eka vivahAramai aneka, ___yAhI nai - virodhamai jagata bharamAyau hai| jagake vivAda nAsibekau jina Agama hai, jAmaiM syAdvAdanAma lacchana suhAyau hai|| darasanamoha jAkau gayau hai sahajarUpa, ___Agama pramAna tAke hiradaimeM Ayau hai| anaisauM akhaMDita anUtana anaMta teja, aiso pada pUrana turaMta tini pAyau hai||5|| zabdArtha:- nai=naya. darazanamoha (darzanamoha)=jenA udayamAM jIva tattvazraddhAnathI paDI jAya che. pada pUranA pUrNapada)=mokSa. artha - nizcayanayamAM padArtha ekarUpa che ane vyavahAranayamAM anekarUpa che. A naya-virodhamAM saMsAra bhUlI rahyo che, tethI A vivAdane naSTa karanAra jinAgama che jemAM syAdvAdanuM zubha cihna che. je jIvana darzanamohano udaya hoto nathI tenA * mahora-chApa lAgI che cAdvAdathI ja oLakhavAmAM Ave che ke A jinAgama che. ubhayanayavirodhadhvaMsini syAtpadAike jinavacasi ramante ye svayaM vaantmohaaH| sapadi samayasAraM te paraM jyotiruccai ranavamanayapakSAkSuNNamIkSanta ev||4|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jIvaddhAra 29 hRdayamAM sahaja svabhAvathI A prAmANika jinAgamAM praveza kare che ane tene tatkALa ja nitya, anAdi ane anaMta prakAzavAna mokSapada prApta thAya che. 5. nizcayanayanI pradhAnatA (savaiyA tevIsA) jyauM nara kaui girai girisauM tihi, soi hitU jo gahai diddh'baahiiN| tyauM budhakau vivahAra bhalau, tabalauM jabalauM ziva prApati naahiiN|| yadyapi yauM paravAna tathApi, sadhai paramAratha cetnmaahiiN| jIva avyApaka hai parasauM. vivArasau to pa2vI parachAdA hRAA zabdArtha girisoM parvata parathI. bAhIM hAtha. buddha-jJAnI. prApati prAti. artha:- jema koI manuSya pahADa uparathI lapasI jAya ane koI hitakArI banIne teno hAtha majabUtAIthI pakaDI le tevI ja rIte jJAnIone jyAM sudhI mokSa prApta thayo nathI tyAM sudhI vyavahAranuM avalaMbana che, jo ke A vAta sAcI che topaNa nizcayanaya caitanyane siddha kare che tathA jIvana parathI bhinna darzAve che ane vyavahAranaya to jIvana parane Azrita kare che. bhAvArtha:- joke cothA guNasthAnathI caudamAM guNasthAna sudhI vyavahAra hoya che, paraMtu upAdeya to nizcayanaya ja che, kAraNa ke tenAthI padArthanuM asalI svarUpa jANavAmAM Ave che ane vyavahAranaya abhUtArtha hovAthI paramArthamAM prayojanabhUta nathI. 6. vyavaharaNanayaH syAdyadyapi prAkpadavyA miha nihitapadAnAM hanta hstaablmbH| tadapi paramama) ciccamatkAramAtraM paravirahitamantaH pazyatAM naiSa kinycit||5|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samayasAra nATaka samyagdarzananuM svarUpa( savaiyA ekatrIsA) zuddhanaya nihacai akelau Apu cidAnaMda, apana~hI guna parajAyakauM gahatu hai| pUrana vigyAnaghana so hai vivahAramAhiM, nava tattvarupI paMca darvamaiM rahatu hai|| paMca darva nava tattva nyAre jIva nyAro lakhai , samyakadarasa yahai aura na gahatu hai| samyakadarasa joI Atama sarUpa soI, mere ghaTa pragaTo banArasI kahatu hai|| zabdArtha - *lardha=zraddhA kare. ghaTa=hRdaya. gahatu hai=dhAraNa kare che. artha:- zuddha nizcayanayathI cidAnaMda ekalo ja che ane potAnA guNaparyAyomAM pariNamana kare che. te pUrNajJAnano piMDa * pAMca dravya, nava tattvamAM rahyo che ema vyavahArathI kahevAya che. pAMca dravya ane nava tattvothI cetayitA cetana nirALo che, evuM zraddhAna karavuM ane enA sivAya bIjI rIte zraddhAna na karavuM te samyagdarzana che; ane samyagdarzana ja AtmAnuM svarUpa che. paM. banArasIdAsajI kahe che ke te samyagdarzana arthAt AtmAnuM svarUpa mArA hRdayamAM pragaTa thAva. 7. * lakhana, darzana, avalokana Adi zabdono artha jainAgamamAM kayAMya to "jovuM" thAya che je darzanAvaraNI karmanA kSayopazamanI apekSA rAkhe che. ane kayAMka A zabdono artha "zraddhAna karavuM." levAmAM Ave che je darzanamohanA anudayanI apekSAe che , ahIM darzanamohanA anudayanuM ja prayojana che. * jainAgamamAM cha dravya kahyAM che; paNa ahIM kALa dravyane gauNa karIne paMcAstikAyane ja dravya kahela che. ekatve niyatasya zuddhanayato vyApturyadasyAtmanaH pUrNajJAnaghanasya darzanamiha dravyAntarebhyaH pRthak / samyagdarzanametadeva niyamAdAtmA ca tAvAnayam tanmuktvA navatattvasantatimimAmAtmAyameko'stu nH||6|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jIvadvAra 31 jIvanI dazA para agninuM daSTAMta (savaiyA ekatrIsA) jaisaiM tRNa kATha vAMsa Arane ityAdi aura , IMdhana aneka vidhi pAvakamaiM dhiye| AkRti vilokita kahAvai Aga nAnArUpa, dIsai eka dAhaka subhAva jaba ghiye|| taisaiM nava tatvameM bhayau haiM bahu bheSI jIva, suddharUpa mizrita asuddha rUpa khiye| jAhI china cetanA sakatiko vicAra kIjai, tAhI china alakha abhedarUpa lhiye||8|| zArtha:- mArane 4 . 6= nnn||2. mata5=13pI. abheda=bhedavyavahArathI rahita. artha- jevI rIte ghAsa, lAkaDA, vAMsa athavA jaMgalanAM aneka baMdhana Adi agnimAM baLe che, temanA AkAra upara dhyAna devAthI agni anekarUpa dekhAya che, paraMtu jo mAtra dAhaka svabhAva upara daSTi mUkavAmAM Ave to sarva agni ekarUpa ja che; tevI ja rIte jIva ( vyavahAranayathI) nava tattvomAM zuddha, azuddha mizra Adi anekarUpa thaI rahyo che, paraMtu jyAre tenI caiitanyazakti para vicAra karavAmAM Ave che tyAre te (zuddhanyathI ) ma3pI mane mame35 a69thAya che. 8.. jIvanI dazA para sonAnuM dRSTAMta (savaiyA ekatrIsA) jaisaiM banavArImeM kudhAtake milApa hema, nAnAbhAMti bhayau pai tathApi eka nAma hai| ataH zuddhanayAyattaM pratyagjyotizcakAsti tt| navatattvagatatve'pi yadekatvaM na muNcti||7|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samayasAra nATaka kasikai kasoTI lIku nirakhai sarApha tAhi, bAnake pravAna kari letu detu dAma hai / / taise hI anAdi pudgalasauM saMjogI jIva, nava tattvarUpamaiM arUpI mahA dhAma hai| dIsai unamAnasauM udotavAna Thaura Thaura, dUsarau na aura eka AtamAhI rAma hai||9|| zabdArtha:- banavArI=kulaDI. lIku=rekhA. nirakhai=jue che. bAna=camaka. pravAna=anusA2, pramANe. unamAna (anumAna )=sAdhanamAM sAdhyanA jJAnane anumAna kahe che, jema ke ghUmADAne joIne agninuM jJAna karavuM te. artha:- jema sonu kudhAtunA saMyogathI agninA tApamAM anekarUpa thAya che, paraMtu topaNa tenuM nAma eka sonuM ja rahe che tathA zarApha kasoTI u52 kasIne tenI rekhA jue che ane tenI camaka pramANe kiMmata de-le che; tevI ja rIte arUpI mahA dIsivALo jIva anAdikALathI puddagalanA samAgamamAM nava tattvarUpa dekhAya che, paraMtu anumAna pramANathI sarva avasthAomAM jJAnasvarUpa eka AtmarAma sivAya bIjuM kAMI nathI. bhAvArtha:- jyAre AtmA azubhabhAvamAM varte che tyAre pApatattvarUpa hoya che, jyAre zubhabhAvamAM varte che tyAre puNyatattvarUpa hoya che ane jyAre zama, dama, saMyamabhAvamAM varte che tyAre saMvararUpa hoya che, evI ja rIte bhAvAsava, bhAvabaMdha AdimAM vartato te Asava-baMdhAdirUpa hoya che tathA jyAre zarIrAdi jaDa padArthomAM ahaMbuddhi kare che tyAre jaDasvarUpa hoya che. paraMtu vAstavamAM A sarva avasthAomAM te zuddha suvarNa samAna nirvikAra che. 9. ciramiti navatattvacchannamunnIyamAnaM kanakamiva nimagnaM varNamAlAkalApe / atha satataviviktaM dRzyatAmekarUpaM pratipadamidamAtmajyotirudyotamAnam / / 8 / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jIvadvAra 33 anubhavanI dazAmAM sUryanuM daSTAMta (savaiyA ekatrIsA) jaisaiM rati-maMDalakai udai mahi-maMDalamaiM , Atapa aTala tama paTala vilAtu hai|| taisaiM paramAtamAko anubhau rahata jaulauM, taulauM kahU~ duvidhA na kahU~ pacchapAtu hai|| nayakau na lesa paravAnakau na paravesa nicchepake vaMsakau vidhuMsa hota jAtu hai|| je je vastu sAdhaka hai teU tahAM bAdhaka haiM, vAvaNI 2aa toSavI vasAvI vakIna vAsudA 60 nA zabdArtha- mahi-maMDaLa=pRthvItaLa. vilAhai=nAza pAmI jAya che. paravAna=pramANa. vaMsako=samudAyanuM. paravesa (praveza )=pahoMca. artha:- jevI rIte sUryanA udayamAM pRthvI upara taDako phelAI jAya che ane aMdhakArano nAza thaI jAya che, tevI ja rIte jyAM sudhI zuddha AtmAno anubhava rahe che tyAM sudhI koI vikalpa athavA naya Adino pakSa raheto nathI. tyAM naya-vicArano leza paNa nathI, pramANanI pahoMca nathI ane nikSepono samudAya naSTa thaI jAya che. pahelAnI dazAmAM je je vAto sahAyaka hatI te ja anubhavanI dazAmAM bAdhaka thAya che ane rAga-dveSa to bAdhaka che ja. bhAvArtha- naya to vastuno guNa siddha kare che ane anubhava siddha vastuno hoya che, tethI anubhavamAM nayanuM kAma nathI; pratyakSa-parokSa Adi pramANa asiddha vastune siddha kare che tyAM anubhavamAM vastu siddha ja che mATe pramANa paNa anAvazyaka che, nikSepathI vastunI sthiti samajavAmAM Ave che tyAM anubhavamAM zuddha AtmapadArthanuM bhAna rahe che udayati na nayazrIrastameti prmaannN| kvacidapi ca na vidmo yAti nikSepacakraM / / kimaparamabhidadhmo dhAmni sarvaMkaSe 'smi nnanubhavamupayAte bhAti na dvaitmev||9|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 34 samayasAra nATaka mATe nikSepa paNa nimprayojana che, eTaluM ja nahi A traNe anubhavanI dazAmAM bAdhA kare che paraMtu temane hAni karanAra samajIne prathama avasthAmAM choDavAno upadeza nathI, kemake emanA vinA padArthanuM jJAna thaI zakatuM nathI. A naya Adi sAdhaka che ane anubhava sAdhya che, jema daMDa, cakra Adi sAdhano vinA ghaDAnI utpatti thatI nathI. paraMtu jevI rIte ghaTa padArtha siddha thayA pachI daMDa, cakra Adi viDaMbanArUpa ja thAya che tevI ja rIte anubhava prApta thayA pachI naya-nikSepa AdinA vikalpa hAnikAraka che. 10. zuddhanayanI apekSAe jIvanuM svarUpa (aDilla) Adi aMta pUrana-subhAva-saMyukta hai| para-sarUpa-parajoga-kalpanAmukta hai|| sadA ekarasa pragaTa kahI hai jainmaiN| suddhanayAtama vastu virAjai benmaiN||11|| zabdArtha - Adi aMta=sadeva. joga-saMyoga. kalpanAmukta=kalpanAthI rahita. artha - jIva, Adi avasthA nigodathI mAMDIne aMta avasthA siddhaparyAya sudhI potAnA paripUrNa svabhAvathI saMyukta che, paravyonI kalpanAthI rahita che, sadaiva eka caitanyarasathI saMpanna che ema zuddhanayanI apekSAe jinavANImAM kahyuM che. hitopadeza kavira (31 mAtrA) sadaguru kahai bhavyajIvanisauM, torahu turita mohakI jel| AtmasvabhAvaM prbhaavbhinnmaapuurnnmaadyntvimuktmekN| vilInasaGkalpavikalpajAlaM prakAzayan shuddhnyo'bhyudeti||10|| na hi viddhati bddhspRssttbhaavaadyo'mii| sphaTamapari taranto''pyetya yatra prtisstthaaN| anubhavatu tameva dyotamAnaM samantAt jagadapagatamohIbhUya samyakasvabhAvaM / / 11 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jIvadvAra 35 samakitarUpa gahau apanauM guna, karahu suddha anubhavako khel|| pudagalapiMDa bhAva rAgAdika, inasauM nahIM tumhArau mel| e jar3a pragaTa gupata tuma cetana, jaisaiM bhinna toya aru tel||12|| za rtha:- 29=to. po. hI a6|| 2. zupata ( gusa)=253pI. toya . artha - bhavya jIvone zrIguru upadeza kare che ke zIdhra mohanuM baMdhana toDI nAkho, potAno samyakatva guNa grahaNa karo ane zuddha anubhavamAM masta thaI jAva. pudgala dravya ane rAgAdika bhAvo sAthe tamAre koI saMbaMdha nathI. e spaSTa acetana che ane tame arUpI caitanya cho tathA pANIthI bhinna telanI peThe temanAthI judA cho. 12. samyagdaSTinA vilAsanuM varNana (savaiyA ekatrIsA) koU budhdhivaMta nara nirakhai sarIra-ghara, bhedagyAnadRSTisauM vicArai vstu-vaastau| atIta anAgata varatamAna moharasa, bhIgyau cidAnaMda lakhai baMdhamai vilaastau|| baMdhakau vidAri mahA mohakau subhAu DAri, AtamAko dhyAna karai dekhai prgaastau| bhUta bhAntamabhUtameva rabhasA nirbhidya bandhaM sudhI ryadyantaH kila ko'pyaho kalayati vyAhatya mohaM htthaat| AtmAtmAnubhavaikagamyamahimA vyakto'yamAste dhruvaM nityaM karmakalaGkapaGkavikalo devaH svayaM shaashvtH||12|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 36 samayasAra nATaka karama-kalaMka-paMkarahita pragaTarUpa, acala abAdhita vilokai deva saastau||13|| zabdArtha:- vidAri=naSTa karIne. paMka-kIcaDa. bhedajJAna=AtmAne zarIra AdithI bhinna jANavo. artha- koI vidvAna manuSya zarIrarUpI gharane jue ane bhedajJAnanI dRSTithI zarIrarUpI gharamAM rahenAra Atmavastuno vicAra kare to pahelAM bhUta, vartamAna, bhaviSya e traNe kALe mohathI raMjita ane karmabaMdhamAM kriDA karatA AtmAno nizcaya kare, tyAra pachI mohanA baMdhanano nAza kare ane mohI svabhAva choDIne AtmadhyAnamAM anubhavano prakAza kare; tathA karmakalaMkanA kAdavathI rahita acaLa, abAdhita, zAzvata potAnA Atmadevane pratyakSa dekhe. 13. guNa-guNI abheda che, e vicAravAno upadeza kare che. (savaiyA tevIsA) suddhanayAtama AtamakI, anubhUti vijJAna-vibhUti hai soii| vastu vicArata eka padAratha, nAmake bheda kahAvata doii|| yauM saravaMga sadA lakhi Apuhi, Atama-dhyAna karai jaba koii| meTi asuddha vibhAvadasA taba, ___ suddha sarUpakI prApati hoii||14|| zabdArtha:- vibhAva=paravastunA saMyogathI je vikAra thAya che. vibhUti=saMpatti. artha - zuddhanayanA viSayabhUta AtmAno anubhava ja jJAnasaMpadA che, AtmA AtmAnubhUtiriti zudhdhanayAtmikA yA jJAnAnubhUtiriyameva kileti budhdhvaa| AtmAnamAtmani nivezya suniSprakampa meko'sti nityamavabodhadhanaH smntaat||13|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jIvadvAra ane jJAnamAM nAmabheda che, vastubheda nathI, AtmA guNI che, jJAna guNa che, tethI guNI ane guNane oLakhIne jyAre koI AtmadhyAna kare che tyAre tenI rAgAdi azuddha avasthA nAza pAmIne zuddha avasthA prApta thAya che. bhAvArtha:- AbhA guNI che ane jJAna teno guNa che, emanAmAM vastubheda nathI. jema agnino guNa uSNatA che, jo koI agni ane uSNatAne bhinna pADavA Icche to te bhinna thaI zakatA nathI, tevI ja rIte jJAna ane AtmAno sahabhAvI saMbaMdha che paNa nAmabheda jarUra che ke A guNI che ane A teno guNa che. 14. jJAnIonuM ciMtana. (savaiyA ekatrIsA) apana~hI guna parajAyasauM pravAharUpa, parinayau tihuM kAla apanai adhaarsauN| antara-bAhara-parakAsavAna ekarasa, khinnatA na gahai bhinna rahai bhau-vikaarsauN|| cetanAke rasa saravaMga bhari rahyau jIva, jaise lauMna-kAMkara bharyo hai rasa khaarsauN| pUrana-surUpa ati ujjala vigyAnaghana, mokauM hohu pragaTa visesa nirvaarsauN||15|| zabdArtha- khinnatA=nyUnatA. bhI (bhava)=saMsAra. lana-kAMkara=mIThAnI kaNI. niravArasoM kSayathI. artha- jIva padArtha sadeva potAnA ja AdhAre rahe che ane potAnA ja dhArApravAha guNa-paryAyomAM pariNamana kare che, bAhya ane atyaMtara ekasarakho prakAzita rahe che, kadI ghaTato nathI, te saMsAranA vikArothI bhinna che, temAM caitanyarasa evo akhaNDitamanAkulaM jvaladanantamantarbahi mahaH paramamastu naH sahajamudvilAsaM sdaa| ciducchalananirbharaM sakalakAlamAlambate ydekrsmullsllvnnkhilyliilaayitN||14|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 38 samayasAra nATaka ThAMsoThAMsa bharyo che jevI rIte mIThAnI gAMgaDI khArAzathI bharapUra hoya che. Avo paripUrNa svarUpa, atyaMta nirvikAra, vijJAnaghana AtmA mohanA atyaMta kSayathI mane pragaTa thAo. 15. sAdhya-sAdhakanuM svarUpa athavA dravya ane guNa-paryAyonI abheda vivA. (kavita) jaMha dhruvadharma karmachaya lacchana, siddhi samAdhi sAdhipada soii| suddhapayoga joga mahimaMDita sAdhaka tAhi kahai saba koii|| yauM parataccha paroccha rUpasauM, sAdhaka sAdhi avasthA doii| duhukau eka gyAna saMcaya kari, sevai sivavaMchaka thira hoii||16|| zabdArtha:- dhuvadharma avinAzI svabhAva. sAdhya=je ISTa, abAdhita ane asiddha hoya. suddhapayogakavItarAga pariNati. sivavaMchaka=mokSano abhilASI. thira sthira. artha- sarva karma-samUhathI rahita ane avinAzI svabhAva sahita siddhapada sAdhya che ane mana, vacana, kAyAnA yogosahita zuddhopayogarUpa avasthA sAdhaka che. temAM eka pratyakSa ane eka parokSa che; A banne avasthAo eka jIvanI che, ema je grahaNa kare che te ja mokSano abhilASI sthira-citta thAya che. bhAvArtha:- siddha avasthA sAdhya che ane arahaMta, sAdhu, zrAvaka, samyakatvI Adi avasthAo *sAdhaka che; emAM pratyakSa-parokSano bheda che. A badhI avasthAo eka jIvanI che ema jANanAra ja samyagdaSTi hoya che. 16. *pUrva avasthA sAdhaka ane uttara avasthA sAdhya hoya che. eSa jJAnaghano nityamAtmA siddhimbhiipsubhiH| sAdhya-sAdhakabhAvena dvidhaika: smupaasytaam||15|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jIvadvAra 39 dravya ane guNa-paryAyonI bheda-vivakSA.(kavi) darasana-gyAna-carana trigunAtama , samalarUpa kahyei vivhaar| nihacai-dRSTi ekarasa cetana, bhedarahita avicala avikaar| samyakadasA pramAna ubhai naya, nirmala samala eka hI baar| yauM samakAla jIvakI parinati, kahaiM jineMda gahai gndhaar||17|| zabdArtha:- samala=ahIM samala zabdathI asatyArtha, abhUtArthanuM prayojana che. nirmala=A zabdathI ahIM satyArtha, bhUtArthanuM prayojana che. ubhai naya=banne naya (nizcayanaya ane vyavahAranaya). ganadhAra=gaNadhara (samavasaraNanA pradhAna AcArya). artha - vyavahAranayathI AtmA darzana, jJAna, cAritra-e traNa guNarUpa che; A vyavahAranaya nizcayanayanI apekSAe abhUtArtha che, nizcayanayathI AtmA eka caitanyasisaMpanna, abheda, nitya ane nirvikAra che. A banne nizcaya ane vyavahAranaya samyagdaSTine eka ja kALamAM pramANa che; evI eka ja samayamAM jIvanI nirmaLa ane samaLa pariNati jinarAje kahI che ane gaNadhara svAmIe dhAraNa karI che. 17. vyavahAranayathI jIvanuM svarUpa (doharo) ekarUpa Atama darava, gyAna carana haga tiin| bhedabhAva parinAmasauM, vivahArai su mliin||18|| darzanajJAnacAritraistritvAdekatvataH svym| mecako'mecakazcApi samamAtmA prmaanntH||16|| darzanajJAnacAritraistribhiH prinnttvtH| eko'pi trisvabhAvatvAdavyavahAreNa meckH||17|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates YO samayasAra nATaka artha - Abhadravya ekarUpa che, tene darzana, jJAna, cAritra-traNa bhedarUpa kahevuM te vyavahAra *naya che-asatyArtha che. 18. nizcayanayathI jIvanuM svarUpa (doharA) jadapi samala vivahArasauM, paryayaM-sakati anek| tadapi niyata-naya dekhiye, suddha niraMjana ek||19|| zabdArtha - niyata nizcaya. niraMjana=karmamaLa rahita. artha- joke vyavahAranayanI apekSAe AtmA aneka guNa ane paryAyavALo che to paNa nizcayanayathI jovAmAM Ave to eka, zuddha, niraMjana ja che. 19. zuddha nizcayanayathI jIvanuM svarUpa(doharo) eka dekhiye jAniye, rami rahyei ika tthaur| samala vimala na vicAriye, yahai siddhi nahi aur||20|| zabdArtha:- rami rahiye vizrAma levo. Ika Thaura eka sthAna. artha - AtmAne ekarUpa zraddhavo athavA ekarUpa ja jANavo joIe tathA ekamAM ja vizrAma levo joIe, nirmaLa-samaLano vikalpa na karavo joIe. emAM ja sarvasiddhi che, bIjo upAya nathI. | bhAvArtha- AtmAne nirmaLa-samaLanA vikalpa rahita ekarUpa zraddhavo te samyagdarzana che, ekarUpa jANavo te samyakajJAna che ane ekarUpamAM ja sthira thavuM te samyakracAritra che, e ja mokSano upAya che. 20. *doharA - je te bheda vikalpa haiM, te te saba vivahAra; nirAbAdha nirakalpa so, nizcaya naya niradhAra. paramArthena tu vyktjnyaatRtvjyotissaikkH| srvbhaavaantrdhvNsisvbhaavtvaadmeckH||18|| AtmanazcintayaivAlaM meckaamecktvyoH| darzanajJAnacAritraiH sAdhyasiddhirna caanythaa|| 19 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jIvadvAra 41 zuddha anubhavanI prazaMsA (savaiyA ekatrIsA) jAkai pada sohata sulacchana anaMta gyAna vimala vikAsavaMta jyoti lahalahI hai| yadyapi trividharUpa vivahAramaiM tathApi ___ekatA na tajai yau niyata aMga kahI hai|| so hai jIva kaisIhaM jugatikai sadIva tAke dhyAna karibekauM merI manasA unahI hai| jAte avicala riddhi hota aura bhAMti siddhi , nAhIM nAhIM nAhIM yAmai dhokho nAhIM sahI hai||21|| zArtha:- gati yuDita, manasAmilA. unahI hai taiyA2. 57 cha. aviyala riddhi mokSa. dhomosaMhae. artha - AtmA anaMta jJAnarUpa lakSaNathI lakSita che, tenA jJAnanI nirmaLa prakAzavALI jyoti jagI rahI che, joke te vyavahAranayathI traNarUpe* che topaNa nizcayanayathI eka ja rUpa che, tenuM koI paNa yuktithI sadA dhyAna karavAne mAruM citta utsAhI banyuM che, enAthI ja mokSa prApta thAya che ane koI bIjo upAya kArya siddha thapAno nathI ! nathI !! nathI* !!! mema o zaM nathI, misa satya che. 21. tAnI avasthA (savaiyA me'trIsa) kai apanauM pada Apa saMbhArata, ___kai guruke mukhakI suni baanii| *zana, zAna, yAritra, * 246 vAraMvAra 'nathI' ama sIne prathananuM samarthana \ cha. kathamapi samupAttatritvamapyekatAyAH aptitmidmaatmjyotirudgcchdcchm| satatamanubhavAmo'nantacaitanyacihna na khalu na khalu yasmAdanyathA saadhysiddhiH|| 20 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 42 samayasAra nATaka bhedavigyAna jagyo jinhikai, pragaTI suvivek-klaa-rsdhaanii|| bhAva anaMta bhae pratibiMbita, jIvana mokha dasA tthhraanii| te nara darpana jyauM avikAra. rahaiM thirarUpa sadA sukhdaanii|| 22 / / zabdArtha - rasadhAnIHzakti.jIvane mokha dazA=jANe ahIM ja mokSa prApta karI yudhyA . artha - potAnI jAte potAnuM svarUpa saMbhALavAthI athavA zrIgurunA mukhAraviMda dvArA upadeza sAMbhaLavAthI* jemane bhedajJAna jAgrata thayuM che arthAt svapara vivekanI jJAnazakti pragaTa thaI che, te mahAtmAone jIvanamukta avasthA prApta thaI jAya che. temanA nirmaLa darpaNa jevA svaccha AtmAmAM anaMta bhAva jhaLake che paraMtu tenAthI kAMI vikAra thato nathI. teo sadA AnaMdamAM masta rahe che. 22. zAnano bhaDimA (savaiyA bhe'trIsa) yAhI vartamAnasamai bhavyanikau miTau mauha, lagyau hai anAdikau pagyau hai krmmlsauN| udai karai bhedajJAna mahA rucikau nidhAna, urakau ujArau bhArau nyArau duNd-dlsau|| *240 naisargi sabhyarzana cha. *240 ghima4 sabhyarzana cha. kathamapi hi labhante bhedavijJAnamUlA - macalitamanubhUtiM ye svato vanyato vaa| pratiphalananimagnA'nantabhAvasvabhAvai - MkuravadavikArA saMtataM syusta ev||21|| tyajatu jagadidAnI mohamAjanmalIDhaM rasayatu rasikAnAM rocanaM jnyaanmudyt| iha kathamapi nAtmA'nAtmanA sAkameka: kila kalayati kAle kvApi taadaatmyvRttim||22|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jIvadvAra 43 jArauM thira rahai anubhau vilAsa gahai phiri, kabahUM apanapau na kahai pudglsauN| yahai karatUti yauM judAI karai jagatasauM, pAvaka jyauM bhinna karai kaMcana uplsauN|| 23 / / zArtha:- nidhAna=vudno. 6 (dvaMdva )=saMzaya. 7584= patthara. mayi 64 zraddhAna. 4 4nm-bh29||35 saMsA2. artha:- A samaye ja bhavya jIvono anAdikALathI lAgelo ane karmamaLathI maLelo moha naSTa thaI jAva. e naSTa thaI javAthI hRdayamAM mahAprakAza karanAra, saMzaya-samUhune maTADanAra, daDha zraddhAnanI ruci-svarUpa bheda-vijJAna pragaTa thAya che. enAthI svarUpamAM vizrAma ane anubhavano AnaMda maLe che tathA zarIrAdi pudgala padArthomAM kadI ahaMbuddhi rahetI nathI. A kriyA temane saMsArathI evI rIte bhinna karI nAkhe che jema agni suvarNane kiTTikA (patthara) thI bhinna karI de che. 23. paramArthanI zikSA (savaiyA ekatrIsA) bAnArasI kahai bhaiyA bhavya suno merI sIkha, kaihUM bhAMti kaisaiMhUMke aisau kAju kiijie| ekahU muhUrata mithyAtakau vidhuMsa hoi, gyAnakauM jagAi aMsa haMsa khoji liijie| vAhikau vicAra vAkau dhyAna yahai kautUhala , yauMhI bhari janama parama rasa piijie| ayi kathamapi mRtvA tattvakautUhalI sa nanubhava bhava mUrteH pArzvavartI muhuurttm| pRthagatha vilasaMtaM svaM samAlokya yena tyajasi jhagiti mUrtyA saakmektvmohN|| 23 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 44 samayasAra nATaka taji bhava-vAsakau vilAsa savikArarUpa, aMtakari mauhakau anaMtakAla jiijie|| 24 / / zabdArtha:- kevuM bhAMti=koI paNa upAyathI. kemeM hUMke pote koI prakArano banIne. haMsa=AtmA. kautuhula-kriDA. bhava-vAsakI vilAsa=janma-maraNamAM bhaTakavuM. anaMtakALa jIjie=amara thaI jAva arthAt siddhapada prApta karo. artha - paM. banArasIdAsajI kahe che- he bhAI bhavya ! mAro upadeza sAMbhaLo ke koI paNa upAyathI ane koI paNa prakArano banIne evuM kAma kare jethI mAtra aMtarmuhUrtane*mATe mithyAtvano udaya na rahe, jJAnano aMza jAgrata thAya, AtmasvarUpanI oLakhANa thAya. jiMdagIbhara teno ja vicAra, tenuM ja dhyAna, tenI ja lIlAmAM paramarasanuM pAna karo ane rAga-dveSamaya saMsAranuM paribhramaNa choDIne tathA mohano nAza karIne siddhapada prApta karo. 24. tIrthakara bhagavAnanA zarIranI stuti (savaiyA ekatrIsA) jAke deha-dyutisauM dasauM disA pavitra bhaI, jAke teja AgaiM saba tejavaMta ruke haiN| jAkau rupa nirakhi thakita mahA rUpavaMta, jAkI vapu-vAsasauM suvAsa aura luke haiN|| jAkI divyadhuni suni zravaNakauM sukha hota, jAke tana lacchana aneka Ai Dhuke haiN| * be ghaDI arthAt 48 miniTamAM eka samaya ocho. kAntyaiva snapayanti ye dazadizo dhAmnA nirudhanti ye dhAmoddAmamahasvinAM janamano muSNanti rupeNa c| divyena dhvaninA sukhaM zravaNayoH sAkSAtkSaranto'mRtam vandyAste'STasahasralakSaNadharAstIrthezvarAH suuryH|| 24 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jIvadvAra 45 teI jinarAja jAke kahe vivahAra guna, nihacai nirakhi suddha cetanasauM cuke haiN|| 25 / / zabdArtha:- vapu-vAsasau=zarIranI gaMdhathI. luke chupAI gayA. TuMke praveza karyo. cuke=judA. artha- jemanA zarIranI AbhA (teja) thI daze dizAo pavitra thAya che, jenA teja AgaLa badhA tejavALAo lajjita thAya che, jemanuM rUpa joIne mahArUpavAna hAra mAne che. jemanA zarIranI sugaMdha pAse badhI sugaMdha chupAI jAya che, jemanI divyavANI sAMbhaLavAthI kAnone sukha thAya che, jemanA zarIramAM aneka zubha lakSaNo AvI vasyAM che; evA tIrthakara bhagavAna che. temanA A guNo vyavahAranayathI kahyA che, nizcayanayathI jAo to zuddha AtmAnA guNothI A dehAzrita guNo bhinna che. 25. jAmaiM vAlapanau tarunApau vuddhapanau nAhiM, Ayu-parajaMta mahArUpa mahAbala hai| binA hI jatana jAke tanamai aneka guna, atisai-virAjamAna kAyA nirmala hai|| jaisaiM binu pavana samudra avicalarUpa, taiseM jAkauM mana aru Asana acala hai| aisau jinarAja jayavaMta hou jagatamaiM , nAva sumati maEURT suvRtI na hai raddA zabdArtha - tarunApI yuvAnI. kAyA=zarIra. avicaLa sthira. subhagati zubhabhakti. 1. sUrya, caMdramA vagere. 2. Indra, kAmadeva vagere 3. maMdAra, supArijAta vagere phUlonI. 4 kamaLa, cakra, dhvajA, kalpavRkSa, siMhAsana, samudra Adi 1OO8 lakSaNa. nityamavikArasusthitasarvAMgamapUrvasahajalAvaNyaM / akSobhamiva samadraM jinendrarUpaM paraM jyti|| 26 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 46 samayasAra nATaka artha - jemane bALa, taruNa ane vRddhapaNuM* nathI, jemane jIvanabhara atyaMta suMdara rUpa ane atula baLa rahe che, jemanA zarIramAM svataH svabhAvathI ja aneka guNo ane atizayo* birAje che tathA zarIra atyaMta ujjavaLa che, jemanuM mana ane Asana pavananI laherothI rahita samudra samAna sthira che, te tIrthakara bhagavAna saMsAramAM jayavaMta ho, jemanI zubhabhakti ghaNA moTA puNyanA udaye prApta thAya che. 26. jinarAjanuM yathArtha svarUpa (doharA) jinapada nAMhi zarIrakau, jinapada cetnmaaNhi| jinavarnana kachu aura hai, yaha jinavarnana naaNhi|| 27 / / zabdArtha- aura bIjAM. jinajite te jina arthAta jemaNe kAma-krodhAdi zatruone jItyA che. artha:- A(upara kaheluM) jina-varNana nathI, jina-varNana enAthI bhinna che; kAraNa ke jinapada zarIramAM nathI, cetanAra cetanamAM che. 27. pudgala ane caitanyanA bhinna svabhAva upara daSTAMta ( savaiyA ekatrIsA) UMce UMce gar3hake kaMgUre yauM virAjata haiM, mAnauM nabhaloka gIlivekauM dAMta dIyau hai| sohai cahU~ora upavanakI saghanatAI, gherA kari mAnau bhUmiloka gheri lIyau hai|| gahirI gaMbhIra khAI tAkI upamA banAI, nIcau kari Anana patAla jala pIyau hai| * 1. bALakanI peThe ajJAnapaNuM, yuvAnanI peThe madArdhIpaNuM ane vRddhanI peThe dehanuM jIrNapaNuM hotuM nathI. * cotrIsa atizaya. 4 parasevo, nAka, kAna, Adi maLarahita che. praakaarkvlitaaNbrmupvnraajiinigiirnnbhuumitlN|| pibatIva hi nagaramidaM parikhAvalayena paataalN|| 25 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jIvadvAra 47 aiso hai nagara yAmai nRpakau na aMga koU , yauMhI cidAnaMdasauM sarIra bhinna kIyau hai|| 28 / / zabdArtha gaDha killo. nabhaloka-svarga. Anana=moTuM. artha:- je nagaramAM moTA moTA UMcA killA che, jenA kAMgarA evA zobhe che jANe ke svargane gaLI javAne mATe dAMta ja phelAvyA che, te nagaranI cAre tarapha saghana bagIcA evA zobhI rahyA che jANe madhyalokane ja gherI lIdho che ane te nagaranI evI moTI UMDI khAIo che ke jANe temaNe nIcuM mukha karIne pAtALa lokanuM jaLa pI lIdhuM che, paraMtu te nagarathI rAjA bhinna ja che tevI ja rIte zarIrathI AtmA bhinna che. bhAvArtha:- AtmAne zarIrathI sarvathA bhinna gaNavo joIe. zarIranA kathanane AtmAnuM kathana na samajavuM. tIrthaMkaranA nizcaya svarUpanI stuti (savaiyA ekatrIsA) jAmaiM lokAlokake subhAva pratibhAse saba, jagI gyAna sakati vimala jaisI aarsii| darsana udyota loyau aMtarAya aMta kIyau, gayau mahA moha bhayau parama mhaarsii|| saMnyAsI sahaja jogI jogasauM udAsI jAmaiM , prakRti pacAsI lagi rahI jari chaarsii| sohai ghaTa maMdiramai cetana pragaTarUpa, aisau jinarAja tAhi baMdata bnaarsii|| 29 / / zabdArtha - pratibhAse pratibiMbita thAya che. darzana=ahIM kevaLadarzananuM prayojana che. chArasIkarAkha samAna. artha- jemane evuM jJAna jAgrata thayuM che ke jemAM darpaNanI peThe lokAlokanA bhAva pratibiMbita thAya che, jemane kevaLadarzana pragaTa thayuM che, jemane aMtarAya karma nAza pAmyuM che, jemane mahAmohakarmano nAza thavAthI parama sAdhu athavA mahA Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 48 samayasAra nATaka saMnyAsI avasthA prApta thaI che, jemaNe svAbhAvika yogo dhAraNa karyo che topaNa je yogothI virakta che, jemane mAtra paMcAsI* prakRtio baLI gayelI sIMdarInI rAkhanI peThe lAgelI che; evA tIrthaMkaradeva deharUpa devAlayamAM spaSTa caitanyamUrti zobhAyamAna thAya che, temane paM. banArasIdAsajI namaskAra kare che. ra9. nizcaya ane vyavahAranayanI apekSAe zarIra ane jinavarano bheda (kavita) tana cetana vivahAra ekase, nihacai bhinna bhinna haiM doi| tanakI thuti vivahAra jIvathuti, niyatadRSTi mithyA thuti soi|| * 1- azAtA vedanIya ra-devagati. pAMca zarIra-3-audArika 4-vaikriyaka pa-AhAraka 6-taijasa 7kArmANa. pAMca baMdhana-8-audArika vaikriyaka 10-AhAraka 11-taijasa 12-kArmANa. pAMca saMghAta-13 audArika 14-vaikriyaka 15-AhAraka 16-taijasa 17-kArmANa. cha saMsthAna-18-samacaturagna saMsthAna 19-nyagrodhaparimaMDala 20-svAtika 21-bAvana 22-kuklaka 23-kuMDaka. traNa aMgopAMga-24 audArika 25-vaikriyaka 26-AhAraka. cha sahunana-27-varSabhanArAca 28-vajanArA 29-nArA 30ardhanArIca 31-kIlaka 3ra-sphATika. pAMca varNa-33-kALo 34-lIlo 35-pILo 36-sapheda 37lAla. be gaMdha-38-sugaMdha 39-durgadha. pAMca rasa. 40-tIkho 41-khATo 4ra-kaDavo 43-mITho 44kaSAyalo. ATha sparza 4pa-komaLa 46-kaThora 47-ThaMDo 48-garama 49-halako 50-bhAre pa1-snigdha para -rukSa paDa-devagati prAyogyAnupUrva 54-agurulaghu 55-upaghAta pa6-paraghAta pa7-ucchavAsa 58prazasta vihAyogati 59-aprazasta vihAyogati 60-aparyAptaka 61-pratyeka zarIra 6ra-sthira 63- asthira 64-zubha 65-azubha 66-durbhaga 67-susvara 68-dusvara 69-anAdeya 70-aya 71-nirmANa 7ra-nIca gotra 73-zAtA vedanIya 74-manuSya gati 75-manuSyAya 76-paMcendriya jAti 77-manuSyagati prAyogyAnupUrva 78-trasa 79-bAdara 80-paryApaka 81-subhaga 82-Adaya 83yaza-kIrti 84-tIrthakara 85-ucca gotra. ekatvaM vyavahArato na tu punaH kAyAtmanonizcayA truH stotraM vyavahArato'sti vapuSaH stutyA na ttttvtH| stotraM nizcayatazcito bhavati citstutyeva saivaM bhave nnAtastIrthaMkarastavottarabalAdekatvamAtmAGgayoH / / 27 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 48 jIvadvAra 48 jina so jIva jIva so jinavara, tana jina eka na mAnai koi| tA kArana tanakI saMstutisauM, jinavarakI saMstuti nahi hoi||30|| artha vyavahAranayamAM zarIra ane AtmAnI ekatA che, paraMtu nizcayanayamAM bane judA-judA che. vyavahAranayamAM zarIranI stutine jIvanI stuti gaNavAmAM Ave che paraMtu nizcayanayanI dRSTithI te stuti mithyA che. nizcayanayamAM je jinarAja che te ja jIva che ane je jIva che te ja jinarAja che. A naya zarIra ane AtmAne eka nathI mAnato e kAraNe nizcayanayathI zarIranI stuti te jinarAjanI stuti thaI zatI nathI. vastusvarUpanI prAptimAM gusa lakSmInuM daSTAMta(savaiyA ekatrIsA) jyauM cirakAla gar3I vasudhAmahi, bhUri mahAnidhi aMtara guujhii| kou ukhAri dharai mahi Upari, je dRgavaMta tinhaiM saba suujhii|| tyauM yaha AtamakI anubhUti; paDI jar3abhAu anAdi arujhii| nai jugatAgama sAdhi kahI guru, lacchana-vedi vicacchana buujhii||31|| zartha:- bhU2i=.. gUjI chupAyelI. mahipRthvI. 13jI guyAyelI. viya27 (viyakSa )=yatu2. 127nvehiskssn| ena2. pUThI sama4yA. iti paricitatattvairAtmakAyaikatAyAM nyvibhjnyuktyaatyntmucchaaditaayaam| avatarati na bodho bodhamevAdya kasya svarasarabhasakuSTa: prasphuTanneka ev||28|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 5O samayasAra nATaka artha- jevI rIte ghaNA samayathI pRthvInI aMdara daTAyela ghaNA dhanane khodIne koI bahAra mUkI de to daSTivALAone te badhuM dekhAvA lAge che, tevI ja rIte anAdi kALathI ajJAnabhAvamAM dabAyela AtmajJAnanI saMpattine zrIgurue naya, yukti ane AgamathI siddha karIne samajAvI che, tene vidvAno lakSaNa vaDe oLakhIne grahaNa kare che. vizeSa:- A chaMdamAM "dagavaMta" pada ApyuM che, te jevI rIte bahAra kADheluM dhana paNa AMkhovALAne ja dekhAya che- AMdhaLAone nathI dekhAtuM tevI ja rIte zrIguru dvArA batAvavAmAM AveluM tattvajJAna aMtardaSTi bhavyone prApta thAya che, dIrdha saMsArI ane abhavyonI buddhimAM nathI AvatuM. 31. bhedavijJAnanI prAptimAM dhobInA vastranuM daSTAMta (savaiyA ekatrIsA) jaisaiM koU jana gayau dhobIke sadana tina, pahiau parAyau vastra merau mAni rahyau hai| dhanI dekhi kahyau bhaiyA yaha tau hamArau vastra , cInhaiM pahicAnata hI tyAgabhAva lahyau hai|| taiseMhI anAdi pudagalasauM saMjogI jIva, saMgake mamatvasauM vibhAva tAmai bahyau hai| bhedajJAna bhayau jaba Apau para jAnyau taba cAra paramAvasau svabhAvanina Thyo phrI rUcA zabdArtha- sadana=ghara. vibhAva=para vastunA saMyogathI je vikAra thAya te. artha - jema koI manuSya dhobInA dhera jAya ane bIjAnuM kapaDuM paherIne potAnuM mAnavA lAge, paraMtu te vastrano mAlika joInekahe ke A to mAruM kapaDuM che, avatarati na yAvadvattimatyantavegA navamapuramAvatyA daEAntace: jhaTiti sakalabhAvairanyadIyairvimuktA svayamiyamanubhUtistAvadAvirbabhUva / / 29 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jIvadvAra pa1 te manuSya potAnA vastranuM cihna joIne tyAgabuddhi kare che; tevI ja rIte A karmayogI jIva parigrahanA mamatvathI vibhAvamAM rahe che arthAt zarIra Adine potAnuM mAne che paraMtu bhedavijJAna thatAM jyAre sva-parano viveka thaI jAya che to rAgAdi bhAvothI bhinna potAnA nija-svabhAvanuM grahaNa kare che. 3ra. nijAtmAnuM satya svarUpa (aDilla chaMda) kahai vicacchana puruSa sadA maiM eka hauN| apane rasasauM bharyo ApanI Teka hauN|| mohakarma mama nAMhi nAMhi bhramakUpa hai| suddha cetanA siMdhu hamArau rUpa hai||33|| zArtha:- Tes=0dhA2. mamamA. siMdhu=samudra. artha- jJAnI puruSa evo vicAra kare che ke huM sadaiva ekalo chuM, potAnA jJAna-darzana rasathI bharapUra potAnA ja AdhAre chuM, bhramajALano kUpa mohakarma mAruM sva35. nathI ! nathI* ! ! bhAru sva35 to zuddha caitanyasiMdhu cha. 33. tattvajJAna thatAM jIvanI avasthAnuM varNana (savaiyA ekatrIsA) tattvakI pratItisauM lakhyau hai nijaparaguna, haga jJAnacarana trividhi parinayau hai| visada viveka Ayau Achau visarAma pAyau, ApuhImaiM Apanau sahArau sodhi layau hai|| kahata banArasI gahata puruSArathakauM, sahaja subhAvasauM vibhAva miTi gayau hai| * 256 pA2. nathI' hIne viSayatuM samarthana 'thu cha. sarvataH svarasanirbharabhAvaM cetaye svayamahaM svmihaikm| nAsti nAsti mama kazcana moha: shuddhcidghnmhonidhirsmi||30|| iti sati saha sarvairanyabhAvairviveka svayamayamupayogo bibhradAtmAnamekam prakaTitaparamArthairdarzanajJAnavRttaiH kRtapariNatirAtmArAma eva prvRttH|| 31 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 52 samayasAra nATaka pannAke pakAyeM jaisaiM kaMcana vimala hota, taise suddha cetana prakAzarUpa bhayo hai||34|| zabdArtha:- pratIti-zraddhAna. vizadanirmaLa. visarAma (vizrAma)= cena. sodhi= gotIne. panAke pakAryo jaiseM kaMcana vimala hota azuddha sonAnA nAnA nAnA TukaDA karIne kAgaLa jevA pAtaLA banAve che tene pannA kahe che te pannAone mIThuM, tela, vagerenA rasAyaNathI agnimAM pakave che tethI sonuM atyaMta zuddha thaI jAya che. A rIte zuddha kareluM sonuM nezanala, pATalo vagere karatAM ghaNI UMcI jAtanuM hoya artha - tattvazraddhAna thatAM sva-para guNanI oLakhANa thaI jethI potAnA nija guNa samyagdarzana,jJAna cAritramAM pariNamana karyuM che, nirmaLa bheda-vijJAna thavAthI uttama vizrAma maLyo ane potAnA svarUpamAM ja potAno sahAyaka gotI lIdho. paM. banArasIdAsajI kahe che ke A prayatnathI potAnI meLe ja vibhAva pariNamana naSTa thaI gayuM ane zuddha AtmA evo prakAzita thayo jema rasAyaNamAM sonAnA pattA pakAvavAthI te ujjavaLa thaI jAya che. 34. vastusvabhAvanI prAptimAM naTInuM daSTAMta(savaiyA ekatrIsA) jaisaiM koU pAtura banAya vastra Abharana, Avati akhAre nisi ADau paTa krikaiN| duhU~ora dIvaTi saMvAri paTa dUri kIjai, sakala sabhAke loga dekheM dRSTi dhrikai|| taisaiM gyAna sAgara mithyAti graMthi bhedi kari, umagyau pragaTa rahyau tihU~ loka bhrikai| aisau upadesa suni cAhie jagata jIva, suddhatA saMbhArai jaga jAlasauM nisrikaiN|| 35 / / majjantu nirbharamamI samameva lokA Alokamucchalati zAntarase smstaaH| AplAvya vibhramatiraskariNIM bhareNa pronmagna eSa bhagavAnavabodhasindhuH / / 32 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates jIvadvA2 pa3 zabdArtha:- pAtura(pAtrA) naTI, nAcanArI. akhAre-nATayazALAmAM. nizi=rAtri. paTa=vastra, paDado. graMthi=gAMTha. nisarikaeN=nIkaLIne. artha:- jema naTI rAtre vastrAbhUSaNothI sajja thaIne nATayazALAmAM paDadAnI pAchaLa AvIne UbhI rahe che to koIne dekhAtI nathI, paraMtu jyAre banne taraphanA dIvA ThIka karIne paDado khaseDI levAmAM Ave che to sabhAnA badhA mANasone spaSTapaNe dekhAya che, tevI ja rIte jJAnano samudra AtmA je mithyAtvanA paDadAmAM DhaMkAI rahyo hato te pragaTa thayo je traNalokano jJAyaka thaze. zrIguru kahe che ke huM jagatanA jIvo! Avo upadeza sAMbhaLIne tamAre jagatanI jALamAMthI nIkaLIne potAnI zuddhatAnI saMbhALa karavI. 35. e pramANe raMgabhUmikA pUrNa thaI. 1. prathama adhikArano sAra AtmapadArtha zuddha, buddha, nirvikalpa, dehAtIta, ciccamatkAra, vijJAnaghana, AnaMdakaMda, paramadeva siddhasamAna che. jevo te anAdi che tevo anaMta paNa che arthAta na te utpanna thayo che ane na kadI naSTa paNa thaze. joke te potAnA svarUpathI svaccha che paraMtu saMsArI dazAmAM jyArathI te che tyArathI arthAt anAdikALathI zarIrathI saMbaddha che ane karmakAlimAthI malina che. jema sonuM khANanI aMdara kAdava sahita rahe che paNa bhaThThImAM tapAvavAthI zuddha sonuM juduM thaI jAya che ane kAlimA judI thaI jAya che tevI ja rIte samyakatapa-mukhyapaNe zukaladhyAnanI agni dvArA jIvAtmA zuddha thaI jAya che ane karmakAlimA jAdI thaI jAya che. jevI rIte jhaverI kAdavavALA sonAne oLakhIne sonAnI kiMmata de-le che tevI ja rIte jJAnIo anitya ane maLathI bharelA zarIramAM pUrNa jJAna ane pUrNa AnaMdamaya paramAtmAno anubhava kare che. jyAre kapaDA upara mela jAmI jAya che tyAre malina kahevAya che, loko tenAthI glAni kare che ane nirupayogI batAve che, paraMtu viveka daSTithI vicAravAmAM Ave to kapaDuM potAnA svarUpathI svaccha che, sAbu-pANInuM nimitta joIe. basa! melasahita vastranI jema kardamasahita AtmAne malina kahevo e vyavahAranayano viSaya che ane melathI judA svaccha vastranI jema AtmAne karmakAlimAthI judo ja gaNavo te nizcayanayano viSaya che. abhiprAya Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 54 samayasAra nATaka e che ke, jIvane kharekhara karmakAlima lAgatI nathI. kapaDAnA melanI jema te zarIra AdithI baMdhAyo che, bhedavijJAnarUpa sAbu ane samatArasarUpa jaLa dvArA te svaccha thaI zake che. tAtparya e che ke jIvane dehathI bhinna zuddha-buddha jANanAra nizcayanaya che ane zarIrathI tanmaya, rAga-dveSa-mohathI malina, karmane AdhIna kahevAvALo vyavahAranaya che. tyAM prathama avasthAmAM A nayajJAna dvArA jIvanI zuddha ane azuddha pariNatine samajIne potAnA zuddha svarUpamAM lIna thavuM enuM ja nAma anubhava che. anubhava prApta thayA pachI nayono vikalpa paNa raheto nathI tethI kahevuM paDaze ke naya prathama avasthAmAM sAdhaka che ane AtmAnuM svarUpa samajayA pachI nayanuM kAma nathI. guNonA samUhane dravya kahe che. jIvanA guNa caitanya, jJAna, darzana Adi che. dravyanI hAlatane paryAya kahe che. jIvanI paryAyo nara, nAraka, deva, pazu Adi che. guNa ane paryAyo vinA dravya hotuM nathI ane dravya vinA guNa paryAya hotA nathI, tethI dravya ane guNa-paryAyomAM atirikta bhAva che. jyAre paryAyane gauNa ane dravyane mukhya karIne kathana karavAmAM Ave che tyAre naya dravyArthika kahevAya che ane jyAre paryAyane mukhya tathA dravyane goNa karIne kathana karavAmAM Ave che tyAre naya paryAyArthika kahevAya che. dravya sAmAnya hoya che ane paryAya vizeSa hoya che, tethI dravyArthika ane paryAyArthika nayanA viSayamAM sAmAnya-vizeSanuM aMtara rahe che. jIvanuM svarUpa nizcayanayathI AvuM che, vyavahAranayathI AvuM che, dravyArthikanayathI AvuM che, paryAyArthikanayathI AvuM che, athavA nayonA bhedo zuddha nizcayanaya, azuddha nizcayanaya, saddabhUta vyavahAranaya, asabhUta vyavahAranaya, upacarita vyavahAranaya ityAdi vikalpa cittamAM aneka taraMgo utpanna kare che, enAthI cittane vizrAma nathI maLI zakato, tethI kahevuM joIe ke nayanA kallola anubhavamAM bAdhaka che paraMtu padArthanuM yathArtha svarUpa jANavA ane svabhAva-vibhAvane oLakhavAmAM sahAyaka avazya che. tethI naya, nikSepa ane pramANathI athavA jema bane tema AtmasvarUpanI oLakhANa karIne sadeva tenA vicAra tathA ciMtavanamAM lAgyA rahevuM joIe. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ajIvadvAra (2) ajIva adhikAranuM varNana karavAnI pratijJA (doharA) jIva tattva adhikAra yaha, kahyau pragaTa smujhaay| aba adhikAra ajIvako, sunahu catura cita laay||1|| zArtha:- yatu2=vidvAna. vittamana.. un=103ne.. artha:- A pahelo adhikAra jIvatattvano samajAvIne kahyo, have ajIvatattvano adhikAra kahe che, he vidvAno! te mana daIne sAMbhaLo. 1. maMgalAcaraNa bhedavijJAna dvArA prANa pUrNajJAnane vaMdana. (savaiyA metrIsa) parama pratIti upajAya ganadharakIsI, aMtara anAdikI vibhAvatA vidArI hai| bhedagyAna dRSTisauM vivekakI sakati sAdhi, cetana acetanakI dasA niravArI hai|| karamakau nAsakari anubhau abhyAsa dhari, hiemaiM harakhi nija uddhatA sa~bhArI hai| aMtarAya nAsa bhayau suddha parakAsa thayau, gyAnakau vilAsa tAkauM vaMdanA hamArI hai||2|| zArtha:- pratIti zraddhAna.. vimAna mithyAzana. viEN=|| yo. ni2vArI-62. 2. himemaiM hRyamAM. 625 mAnahita thane. 31 utkRSTadu. vidAsAnaMha. jIvAjIvavivekapuSkaladRzA pratyAyayatpArSadAH __nAsaMsAranibaddhabaMndhanavidhidhvaMsAdvizuddhaM sphuttt| AtmArAmamanantadhAma mahasAdhyakSeNa nityoditaM dhIrodAttamanAkulaM vilasati jJAnaM mnohlaadyt||1|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 56 samayasAra nATaka artha - gaNadhara* svAmI jevuM daDha zraddhAna utpanna karIne, anAdikALathI lAgela aMtaraMganuM mithyAtva naSTa karyuM ane bhedajJAnanI dRSTithI jJAnanI zakti siddha karIne jIva-ajIvano nirNaya karyo, pachI anubhavano abhyAsa karIne karmono nAza karyo tathA hRdayamAM harSita thaIne potAnI utkRSTatA saMbhALI, jethI aMtarAyakarma nAza pAmyuM ane zuddha AtmAno prakAza arthAt pUrNajJAnano AnaMda pragaTa thayo. tene mArA namaskAra che. 2. zrIgurunI pAramArthika zikSA(savaiyA ekatrIsA) bhaiyA jagavAsI tU udAsI vhaika jagatasauM, eka cha mahInA upadeza merau mAnu re| aura saMkalapa vikalapake vikAra taji , baiThikai ekaMta mana eka Thauru Anu re| terau ghaTa sara tAmai tUhI hai kamala tAkau, tUhI madhukara vhai suvAsa pahicAnu re| prApati na vhaihai kachu aisau tU vicAratu hai, sahI vhaihai prApati sarUpa yauMhI jAnu re||3|| zabdArtha:- jagavAsI=saMsArI. udAsI virakta. upadeza=zikhAmaNa. saMkalapavikalapa (saMkalpa-vikalpa) rAga-dveSa. vikAra=vibhAva pariNati. taji choDIne. ekaMta (ekAnta)=ekalo, jyAM koI avAja, upadrava vagere na hoya tyAM. ThauruSasthAna. ghaTahRdaya. sara taLAva. madhukara=bhamaro. suvAsapotAnI sugaMdha. prApati (prAti ) milana. laihai thaze. sahI-kharekhara. yahI=evuM ja. artha - he bhAI, saMsArI jIva, tuM saMsArathI virakta thaIne eka che * AtmAnuzAsanamAM AjJA Adi dasa prakAranAM samyakatvomAMthI gaNadharasvAmIne avagATha samyatva kahyuM che. virama kimapareNAkAryakolAhalena svayamapi nibhRtaH san pazya ssnnmaasmekm| hRdayasarasi puMsaH pudgalAbhinnadhAmno nanu kimanupalabdhirbhAti kiM coplbdhiH||2|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ajIvaddhAra pa7 mahinA* mATe mArI zikhAmaNa mAna ane ekAMta sthAnamAM besIne rAga-dveSanA taraMgo choDIne cittane ekAgra kara, tArA hRdayarUpa sarovaramAM tuM ja kamaLa bana ane tuM ja bhamaro banIne potAnA svabhAvanI sugaMdha le. jo tuM ema vicAre ke enAthI kAMI nahi maLe, to niyamathI svarUpanI prApti thaze; Atmasiddhino e ja upAya che. vizeSa - A piMDI* dhyAna che. potAnA cittarUpa sarovaramAM sahasra daLanuM kamaLa kalpita karIne prANAyAma karavAmAM Ave che jethI dhyAna sthira thAya ane jJAnaguNa pragaTa thAya che. 3. jIva ane pudgalanuM lakSaNa (doharo) cetanavaMta anaMta guna, sahita su aatmraam| yAteM anamila aura saba , pudagalake prinaam||4|| zabdArtha:- AtamarAma=nija svarUpamAM ramaNa karanArA AtmA. yArnaMga enAthI anamila bhinna. artha- jIva dravya, caitanyamUrti ane anaMtaguNasaMpanna che, enAthI bhinna bIjI badhI pudgalanI pariNati che. bhAvArtha:- caitanya, jJAna, darzana, sukha, vIrya Adi AtmAnA anaMta guNa che ane AtmAnA guNo sivAya sparza, rasa, gaMdha, varNa ke zabda, prakAza, taDako, cAMdanI, chAMyo, aMdhakAra, zarIra, bhASA, mana, zvAsocchavAsa tathA kAma, krodha, lobha, moha mAyA Adi je kAMI Indriya ane managocara che te badhu paudgalika che. 4. * ahIM pAThamAM je cha mahinA kahyuM che te sAmAnya kathana che. samyagdarzananI prAptino jaghanyakALa aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa che, ziSyane mArgamAM lagADavAnI dRSTithI jaghanya ane utkRSTakALa na batAvatAM cha mahinA mATe preraNA karI che. cha mahinAmAM samyagdarzana Upaje ja Upaje evo niyama nathI. * piMDastha dhyAna saMsthAnaviya dhyAnano bheda che, piMDastha, padastha, rUpastha ane rUpAtIta-A rIte cAra prakAranuM saMsthAnavicaya dhyAna hoya che. cicchaktivyAptasarvasvasAro jIva iyaanyN| ato'tiriktAH sarve'pi bhAvAH paudgalikA amii||3|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates AtmajJAnanuM pariNAma (vitta ) jaba cetana sa~bhAri nija pauruSa, nirakhai nija hagasau nija marma / taba sukharUpa vimala avinAsika, jAnai jagata siromani dharma / / anubhau karai suddha cetanakau, samayasAra nATaka ramai svabhAva vamai saba karma / ihi vidhi sadhai mukatiko mAraga, aru samIpa Avai siva sarma / / 5 / / pauruSa=puruSArtha nirapai= bhukhe. jagata siomani=saMsAramAM zabdArtha:avinAsI-nitya. 2mai=lIna thAya. vamai = usaTI Dare (choDI e. ) ( mukti ) = mokSa. samIpa = pAse. siva ( ziva ) =mokSa. sarbha=AnaM6. haga=netra. bharbha=asalaya. sauthI uttama. dharma-svabhAva. hi vidhi = A rIte, bhuGati artha:- jyAre AtmA potAnI zaktine saMbhALe che ane jJAnanetrothI potAnA asala svabhAvane oLakhe che tyAre te AtmAno svabhAva AnaMdarUpa, nirmaLa, nitya ane lokano ziromaNi jANe che, tathA zuddha caitanyano anubhava karIne potAnA svabhAvamAM lIna thaIne saMpUrNa karmadaLane dUra kare che. A prayatnathI mokSamArga siddha thAya che ane nirAkuLatAno AnaMda nikaTa Ave che. 5. 45-yetananI bhinnatA ( chor3arA ) varanAdika rAgAdi yaha, rUpa hamArau nAMhi / eka brahma nahi dUsarau, dIsai anubhava mAMhi // 6 // sakalamapi vihAyAhyAya cicchaktiriktam sphuTataramavagAhya svaM ca cicchaktimAtraM / jhamamupari carantaM cAru vizvasya sAkSAt kalayatu prmaatmaatmaanmaatmnynntN||4|| varNAdyA vA rAgamohAdayo vA bhinnA bhAvAH sarva evAsya puNsH| tenaivAstasvattvataH pazyato'mI no dRSTAH syurdRSTamekaM paraM syAt // 5 // Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ajIvadvAra 59 zabdArtha- brahma=zuddha AtmA dIsai=dekhAya che. artha - zarIra saMbaMdhI rUpa, rasa, gaMdha, sparza Adi athavA rAga-dveSa Adi vibhAva sarva acetana che, e amAruM svarUpa nathI; AtmAnubhavamAM eka brahma sivAya bIjuM kAMI ja nathI bhAsatuM. 6. deha ane jIvanI bhinnatA para bIjuM daSTAMta (doharA) khAMDo kahiye kanakakau, knk-myaan-sNyog| nyArau nirakhata myAnasauM, loha kahaiM saba log||7|| zabdArtha:- khAMDotratalavAra. kanaka sonuM. nyArI=judI. nirakhata=jovAmAM Ave artha- sonAnA myAnamAM rAkhelI loDhAnI talavAra sonAnI kahevAmAM Ave che. paraMtu jyAre te loDhAnI talavAra sonAnA mAnamAMthI judI karavAmAM Ave che tyAre loko tene loDhAnI ja kahe che. bhAvArtha - zarIra ane AtmA ekatrAvagAha sthita che. saMsArI jIva bhedavijJAnanA abhAvathI zarIrane ja AtmA samajI jAya che, paraMtu jyAre bhedavijJAnamAM temanI oLakhANa karavAmAM Ave che tyAre ciccamatkAra AtmA judo bhAsavA lAge che ane zarIramAMthI Atmabuddhi khasI jAya che. 7. jIva ane pudgalanI bhinnatA (doharA) varanAdika pudagala-dasA,dharai jIva baha ruup| vastu vicArata karamasauM, bhinna eka cidruup||8|| zabdArtha- dazA=avasthA. bahu=ghaNA. bhinna=judA. cidrupa (cit+rUpa)=caitanyarUpa. nirvartyate yena yadatra kiMcittadeva tatsyAnna kathaM ca naanyt| rukmeNa nirvRttamihAsikozaM pazyanti rukmaM na kthNcnaasiN||6|| varNAdisAmagyamidaM vidantu nirmANamekasya hi pudglsy| tato'stvidaM pudagala eva nAtmA yataH sa vijnyaanghnstto'nyH||7|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates SO samayasAra nATaka artha:- rUpa, rasa, Adi pudgalanA guNa che, enA nimittathI jIva aneka rUpa dhAraNa kare che. paraMtu jo vastusvarUpano vicAra karavAmAM Ave to te karmathI taddana bhinna eka caitanyamUrti che. bhAvArtha- anaMta saMsAramAM saMsaraNa karato jIva, nara, nAraka, Adi je aneka paryAyo prApta kare che te badhI pugalamaya che ane karmabhanita che, jo vastusvabhAvano vicAra karavAmAM Ave to te jIvanI nathI, jIva to zuddha, buddha, nirvikAra, dehAtIta ane caitanyamUrti che. 8. deha ane jIvanI bhinnatA para bIjuM daSTAMta (doharA) jyauM ghaTa kahiye ghIvakau, ghaTakau rUpa na ghiiv| tya varanAvivuM nAma sauM, nahatA, nadai na nIvaDAunA zabdArtha- jayoM=jevI rIte. ghaTa-ghaDo. jaDatA=acetanapaNuM. artha- jevI rIte ghInA saMyogathI mATInA ghaDAne ghIno ghaDo kahe che paraMtu ghaDo ghIrUpa nathI thaI jato, tevI ja rIte zarIranA saMbaMdhathI jIva nAno, moTo, kALo, dhoLo vagere aneka nAma meLave che paNa te zarIranI peThe acetana thaI jato nathI. bhAvArtha:- zarIra acetana che ane jIvano tenI sAthe anaMtakALathI saMbaMdha che topaNa jIva zarIranA saMbaMdhathI kadI acetana nathI thato, sadA cetana ja rahe che. 9. AtmAnuM pratyakSa svarUpa (doharo) nirAbAdha cetana alakha, jAne sahaja svkiiv| acala anAdi anaMta nita, pragaTa jagatamaiM jiiv||10|| zabdArtha- nirAbAdha=zAtA-azAtAnI bAdhArahita. cetana=jJAnadarzana. alakha= ghRtakummAbhidhAne'pi kumbho ghRtamayo na cet| jIvo varNAdimajjIva jalpane'pi na tnmyH||8|| anAdyanantamacalaM svasaMvedyamidaM sphuuttm| jIva: svayaM tu caitnymuccaishckckaayte||9|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ajIvaddhAra 61 carmacakSuothI dekhAto nathI. sahaja svabhAvathI. svakIva (svakIya)=potAnuM pragaTa=spaSTa. artha - jIva padArtha nirAbAdha, caitanya, arUpI, svAbhAvika, jJAtA, acaLa, anAdi, anaMta ane nitya che, te saMsAramAM pratyakSa pramANa che. bhAvArtha- jIva zAtA-azAtAnI bAdhAthI rahita che ethI nirAbAdha che, sadA cetato rahe che ane ethI cetana che, Indriyagocara nathI ethI alakha che, potAnA svabhAvane pote ja jANe che ethI svakIya che, potAnA jJAnasvabhAvathI chUTato nathI ethI acaLa che, Adi rahita che ethI anAdi che, anaMtaguNa sahita che ethI anaMta che, kadI nAza pAmato nathI ethI nitya che. 10. anubhava vidhAna (savaiyA ekatrIsA) rUpa-rasavaMta mUratIka eka pudagala, rUpa binu auru yauM ajIva darva dudhA hai| cAri haiM amUratIka jIva bhI amUratIka, yAhitai amUratIka-vastu-dhyAna mudhA hai|| aurasauM na kabahUM pragaTa Apa ApuhIsauM, aisau thira cetana-subhAu suddha sudhA hai| cetanako anubhau arAdhai jaga teI jIva; jinhakauM akhaMDa rasa cAkhivekI chudhA hai||11|| zabdArtha - dudhA=be prakArano. mudhA=vRthA. thira=( sthira )=acaLa. sudhA=amRta. akhaMDa= pUrNa. chudhA(sudhA)= bhUkha. artha- pudagaladravya varNa, rasa Adi sahita mUrtika che, bAkInA dharma, adharma varNAdyaiH sahitastathA virahito dvaidhAstyajIvo yato nAmurtatvamapAsya pazyati jagajjIvasya tattvaM ttH| ityAlocya vivecakaiH samucitaM nAvyApyativyApi vA vyaktaM vyaMjitajIvatattvamacalaM caitnymaalmbytaaN||10|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 6ra samayasAra nATaka Adi cAra ajIvadravya amUrtika che, A rIte ajIvadravya mUrtika ane amUrtika be bhedarUpa che; jIva paNa amUrtika che tethI amUrtika vastunuM dhyAna karavuM vyartha che AtmA svayaMsiddha, sthira, caitanyasvabhAvI, jJAnAmRtasvarUpa che, A saMsAramAM jemane paripUrNa amRtarasano svAda levAnI abhilASA che te AvA ja AtmAno anubhava kare che. bhAvArtha- lokamAM cha dravya che, temAM eka jIva ane pAMca ajIva che; ajIva dravya mUrtika ane amUrtikanA bhedathI be prakAranA che, pudgala mUrtika che ane dharma, adharma, AkAza, kALa-e cAra amUrtika che. jIva paNa amUrtika che. jyAre jIva sivAya anya paNa amUrtika che to amUrtikanuM dhyAna karavAthI jIvanuM dhyAna thaI zakatuM nathI*, mATe amUrtikanuM dhyAna karavuM e ajJAna che, jemane svAtmarasa AsvAdana karavAnI abhilASA che temane mAtra amUrtikapaNAnuM dhyAna na karatAM zuddha caitanya, nitya, sthira ane jJAnasvabhAvI AtmAnuM dhyAna karavuM joIe.11. mUDha svabhAva varNana (savaiyA tevIsA) cetana jIva ajIva acetana, lacchana-bheda ubhai pada nyaare| samyakdRSTi-udota vicacchana, bhinna lakhai lakhika nirdhaare|| je jagamAMhi anAdi akhaMDita, moha mahAmadake mtvaare| te jar3a cetana eka kahaiM, tinhakI phiri Teka Tarai nahi ttaare||12|| * enAthI ativyAti doSa Ave che. jIvAdajIvamiti lakSaNato vibhinnaM jJAnI jano'nubhavati svymullsntN| ajJAnino niravadhipravijRmbhito'yaM mohastu tatkathamaho bata naanttiiti||11|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ajIvadvAra zabdArtha:- ubhai( ubhaya)=bane. pada ahIM pada kahetAM padArthanuM prayojana che. udIta ( udyota) prakAza. vicacchana ( vicakSaNa ) vidvAna. niradhAre nizcaya kare. mada=zarAba. matavAre pAgala. Teka=huTha artha - jIva caitanya che, ajIva jaDa che; A rIte lakSaNa bhedathI baMne prakAranA padArtho bhinna bhinna che. vidvAno samyagdarzananA prakAzathI temane judA judA dekhe ane nakkI kare che, paraMtu saMsAramAM je manuSya anAdikALathI durnivAra mohanI tIkSNa madirAthI unmatta thaI rahyA che teo jIva ane jaDane eka ja kahe che, temanI A khoTI huTha TALavAthI paNa TaLatI nathI. bhAvArtha- koI eka brahma ja brahma batAve che, koI jIvane aMguThA jevaDo, koI cokhA jevaDo ane koI mUrtika kahe che, tethI A padhamAM te badhAnuM ajJAnapaNuM batAvyuM che. 12. jJAtAno vilAsa (savaiyA tevIsA) yA ghaTamaiM bhramarUpa anAdi, visAla mahA aviveka akhaarau| tAmahi aura svarUpa na dIsata ___puggala nRtya karai ati bhaarau|| pherata bhekha dikhAvata kautuka, sauji liyeM varanAdi psaarau| mauhasauM bhinna judau jar3asau, vinamUrati nAda pheravana dArA zarU aa zabdArtha- ghaTa=hudaya. bhrama=mithyAtvamahA=moTo. aviveka=ajJAna. akhArIka nATayazALA. dIsata=dekhAya che. puggalakapudgala. nRtya nAca. pherata=badale che sauni=bhAga. pasAra ( prasAra) vistAra. kautuka-khela. asminnanAdini mahatyavivekanATye varNAdimAnnaTati pudagala eva naanyH| rAgAdipudgalavikAraviruddhazuddha caitanyadhAtumayamUrtirayaM ca jIvaH / / 12 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates 64 samayasAra nATaka artha:- A hRdayamAM anAdikALathI mithyAtvarUpa mahA ajJAnanI vistRta nATayazALA che, temAM bIjuM kAMI zuddha svarUpa nathI dekhAtuM, mAtra eka puddagala ja ghaNo moTo nAca karI rahyuM che, te anekarUpa palaTe che ane rUpa Adino vistAra karIne judA judA khela batAve che; paraMtu moha ane jaDathI bhinna samyagdaSTi AtmA te nATakano mAtra jonAra che (harSa-viSAda nathI karato ). 13. bhedavijJAnanuM pariNAma (savaiyA ekatrIsA ) jaisaiM karavata eka kATha bIca khaMDa karai, jaise rAjahaMsa niravArai dUdha jalakauM / taisaiM bhedagyAna nija bhedaka-sakatisetI, bhinna bhinna karai cidAnaMda pudagalakau / / avadhikauM dhAvai manaparyaikI avasthA pAvai, umagikai Avai paramAvadhike thalakauM / yAhI bhAMti pUrana sarUpakau udota dharai, karai pratibiMbita padAratha sakalakauM / / 14 / / zabdArtha:- khaMDa-TukaDA. niravArai=judA kare. setI=vaDe. umagikaiM=vadhIne. artha:- jema karavata lAkaDAnA be TukaDA karI nAkhe che,athavA jema rAjahaMsa dUdha ane pANIne judA karI de che tevI ja rIte bhedavajJAna potAnI bhedaka-zaktithI jIva ane pudgalane judA judA kare che. pachI e bhedavijJAna unnati karatAM karatAM avadhijJAna, mana:paryayajJAna ane paramAvadhijJAnanI avasthAne prApta thAya che. ane e rIte vRddhi karIne pUrNa svarUpanA prakAza arthAt kevaLajJAnasvarUpa thaI jAyache jemAM loka-alokanA sarva padArtho pratibiMbita thAya che. 14 e pramANe jIvAjIvAdhikAra pUrNa thayo. 2. itthaM jJAnakrakacakalanApATanaM nATayitvA jIvAjIvau sphuTavighaTanaM naiva yaavtpryaatH| vizvaM vyAptaprasabhavikasadvyaktacinmAtrazaktyA jJAtRdravyaM svayamatirasAttAvaduccaizcakAze / / 13 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates ajIvAra 65 bIjA adhikA2no sAra mokSamArgamAM mukhya abhiprAya kevaLajJAnAdi guNasaMpanna AtmAnuM svarUpa samajAvavAno che. paraMtu jevI rIte sonAnI oLakhANa karAvavA mATe sonA sivAya pittaLa AdinuM svarUpa samajAvavuM athavA hIrAnI oLakhANa karAvavA mATe hIrA sivAya kAcanI oLakhANa karAvavI jarUrI che, tevI ja rIte jIva padArthanuM svarUpa daDha karAvavAne mATe zrIgurue ajIva padArthanuM varNana karyuM che. ajIva tattva jIva tattvathI sarvathA bhinna che arthAt jIvanuM lakSaNa cetana ane ajIvanuM lakSaNa acetana che. A acetana padArtha pudgala, AkAza, dharma, adharma kALa nAmanA pAMca prakAranA che. temanAmAMthI pAchaLanA cAra arUpI ane pahelo puddagala rUpI arthAt Indriyagocara che, puddagala dravya sparza, rasa, gaMdha, varNavALuM che. e jIva dravyanAM cihnothI sarvathA pratikULa che, jIva sacetana che to pudgala acetana che, jIva arUpI che to pudgala rUpI che, jIva akhaMDa che to pudgala sakhaMDa che (khaMDasahita) che mukhyapaNe jIvane saMsAramAM bhaTakavAmAM A ja pudgala nimitta kAraNa che, A ja pudgalamaya zarIrathI te saMbaddha che, A ja puddagalamaya karmothI te sarvAtmapradezomAM jakaDAyelo che, Aja pudgalonA nimittathI tenI anaMta zaktio DhaMkAI rahI che, A ja puddagalonA nimittathI temAM vibhAva utpanna thAya che, ajJAnanA udayamAM te A ja pudgalone lIdhe rAga-dveSa kare che athavA A ja puddagalomAM ISTa-aniSTanI kalpanA kare che, jo puddagala na hota to AtmAmAM anya vastuno saMbaMdha na thAta, temAM vikAra athavA rAga-dveSa na thAta, saMsAramAM paribhramaNa na thAta, saMsAramAM jeTaluM nATaka che te badhuM puddagalanita che. tame zarIramAM kayAMya cimaTIthI dabAvazo to tamane jaNAze ke ApaNane dabAvavAmAM Avela che-ApaNane du:khanuM jJAna thayuM che. basa, A jANavAnI zakti rAkhanAra jIva te tame ja cho, caitanya cho, nitya cho, AtmA cho. AtmA sivAya eka bIjo padArtha jene tame cimaTIthI dabAvyo che te narama jevo kAMIka melo kALA jevo, khArA jevo, kAMIka sugaMdha-durgaMdhavALo jaNAya che tene zarIra kahe che. A zarIra jaDa che, acetana che, nAzavAna che, 525dArtha che, AtmasvabhAvathI bhinna che. A zarIramAM a Mbuddhi karavI arthAt zarIra ane zarIra saMbaMdhI dhana, strI, putrAdine potAnAM mAnavAM e mithyAjJAna che. lakSaNabheda dvArA nija AtmAne sva ane AtmA sivAya badhA cetana-acetana Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samayasAra nATaka padArthone para jANavA te ja bhedavijJAna che, enuM ja nAma prajJA che. jevI rIte rAjahaMsa dUdha ane pANIne judA-judA karI nAkhe che tevI ja rIte viveka vaDe jIva ane pugalane judA karavA, pudgalomAMthI ahaMbuddhi athavA rAga-dveSa haTAvIne nijasvarUpamAM lIna thavuM joIe ane "terI ghaTa sara tAmai tUhI hai kamala tArke, tUhI madhukara huM svavAsa pahacAna re"nI zikhAmaNano hamezAM abhyAsa karavo joIe. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kartA karma kriyA dvAra (3) prati (East) yaha ajIva adhikArakauM, pragaTa bakhAnau mrm| aba sunu jIva ajIvake, karatA kiriyA krm||1|| zArtha:- 12=254. 54AnI pani . bha2625. sunu samo . artha- A ajIva adhikAranA rahasyanuM spaSTa varNana karyuM, have jIvaajIvanA kartA, kriyA ane karma sAMbhaLo. 1. bhedavijJAnamAM jIva karmano kartA nathI, nijasvabhAvano kartA che (savaiyA trIsa) prathama agyAnI jIva kahai maiM sadIva eka, dUsarau na aura maiM hI karatA krmkau| aMtara-viveka Ayau ApA-para-bheda pAyau, bhayau bodha gayau miTi bhArata bhrmkau| bhAse chahauM darabake guna parajAya saba, nAse dukha lakhyau mukha pUrana prmkau| karama kau karatAra mAnyau pudagala piMDa, Apa karatAra bhayau Atama dhrmkau||2|| zArtha:- sahI4 iibhe||. podhana. mArata moTo. ma25 (bhUla.. (maas=49||yaa. 52552mAtmA. eka: kartA cidahamiha me karma kopAdayo'mi ___ityajJAnAM zamayadabhitaH krtRkrmprvRttiN| jJAnajyotiH sphurati paramodAttamatyantadhIraM sAkSAtkurvannirupadhi pRthagdravyanirbhAsi vizvaM / / 1 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 68 samayasAra nATaka artha - jIva pahelAM ajJAnanI dazAmAM kaheto hato ke, huM hamezAM ekalo ja karmano kartA chuM, bIjo koI nathI, paraMtu jyAre aMtaraMgamAM viveka thayo ane svaparano bheda samajyo tyAre samyajJAna pragaTa thayuM, moTI bhUla maTI gaI, chaye dravyaguNaparyAya sahita jaNAvA lAgyAM, badhAM duHkho nAza pAmyAM ane pUrNa paramAtmAnuM svarUpa dekhAvA lAgyuM, pudgala piMDane karmano kartA mAnyo, pote svabhAvano kartA thayo. bhAvArtha- samyajJAna thatAM jIva potAne svabhAvano kartA ane karmano akartA jANavA lAge che. 2. jAhI samai jIva dehabuddhikau vikAra tajai, vedata sarUpa nija bhedata bhrmkauN| mahA paracaMDa mati maMDana akhaMDa rasa, anubhau abhyAsi paragAsata 52mA~A tAhI samai ghaTamaiM na rahai viparIta bhAva jaise tama nAsai bhAnu pragaTi dhrmkauN| aisI dasA Avai jaba sAdhaka kahAvai taba, 02tA hai jaise 2 puna ramavA rUpA zabdArtha- vedata=bhogave che. bhedatakanaSTa kare che. paracaMDa( pracaMDa )tejasvI. viparIta=UlaTuM. tama aMdhakAra. bhAnu sUrya. hai thaIne. artha - jyAre jIva zarIramAM ahaMbuddhino vikAra choDI de che ane miththAbuddhi naSTa karIne nijasvarUpano svAda le che tathA atyaMta tIvra buddhine suzobhita karanAra pUrNa rasathI bharelA anubhavanA abhyAsathI paramAtmAno prakAza kare che tyAre sUryanA parapariNatimujjhat khaMDayanedavAdA nidamuditamakhaNDaM jnyaanmuccnnddmuccaiH| nanu kathamavakAzaH kartRkarmapravRtte riha bhavati kathaM vA paudgalaH krmbndhH||2|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kartA karma kriyAdvAra udayathI naSTa thayela aMdhakAranI jema karmanA kartApaNAno viparIta bhAva hRdayamAM nathI raheto. evI dazA prApta thatAM te AtmasvabhAvano sAdhaka thAya che. tyAre paudgalika karmone kartA thaIne kevI rIte kare? arthAt nahi ja kare. 3. AtmA karmano kartA nathI mAtra jJAtA-daSTA che. (savaiyA ekatrIsA) jagamaiM anAdikau agyAnI kahai merau karma, karatA maiM yAkau kiriyAkau pratipAkhI hai| aMtara sumati bhAsI jogasauM bhayau udAsI, mamatA miTAi parajAi buddhi nAkhI hai|| nirabhai subhAva lInau anubhauke rasa bhInau, kInau vivahAradRSTi nihacaimaiM rAkhI hai| bharamakI DorI torI dharamakau bhayau dhorI, paramasauM prIti jorI karamakau sAkhI hai||4|| zabdArtha:- pratipAkhI (pratipakSI)= pakSapAtI" evo artha ahIM che. nAkhI choDI dIdhI. nirarbha (nirbhaya) nIDara. bhInau magna thayo. dhorI-dhAraNa karanAra. artha:- saMsAramAM anAdikALano A ajJAnI jIva kahe che ke karma mAruM che, huM eno kartA chuM ane A mAruM kareluM che. paraMtu jyAre aMtaraMgamAM samyajJAnano udaya thayo tyAre mana-vacananA yogothI virakta thayo, parapadArthothI mamatva khasI gayuM, paryAyamAMthI ahaMbuddhi chUTI gaI, niHzaMka nijasvabhAva grahaNa karyo, anubhavamAM magna thayo, vyavahAramAM che topaNa nizcaya upara zraddhA thaI, mithyAtvanuM baMdhana tUTI gayuM, Atmadharmano dhAraka thayo, muktimAM prema karyo ane karmano mAtra jJAtA-daSTA thayo, kartA na rahyo. 4. * arthAta kriyAno pakSapAta kare che. ityevaM viracayya saMprati paradravyAnnivRttiM parAM svaM vijJAnaghanasvabhAvamabhayAdAstibhuvAnaH prN| ajJAnotthitakartRkarmakalanAt klezAnnivRttaH svayaM jJAnIbhUta itazcakAsti jagataH sAkSI purANaH pumaan||3|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 70 samayasAra nATaka bhedavijJAnI jIva lokone karmano kartA dekhAya che paNa te vAstavamAM akartA che. (sapaiyA bhe'trIsA) jaiso jo darava tAke taiso guna parajAya, tAhIsauM milata pai milai na kAhu aansauN| jIva vastu cetana karama jar3a jAtibheda, amila milApa jyauM nitaMba jurai kaansauN|| aisau suviveka jAkai hiradai pragaTa bhayau, tAkau bhrama gayau jyauM timira bhAgai bhaansauN| soI jIva karamakau karatA sau dIsai pai, akaratA kahyau hai suddhatAke paramAnasauM / / 5 / / zArtha:- mAnasauM (anyase.)=ImothI. amita mit||5= minnato. nitaMba motI. suvidhasabhyana. mAna(mAnu)=sUrya. sote. artha - je dravya jevuM che tevA ja tenA guNa-paryAya hoya che ane te tenI sAthe ja maLe che, bIjA koI sAthe maLatA nathI. caitanya jIva ane jaDa karmamAM jAtibheda che, tethI motI ane kAnanI jema temanAmAM bhinnatA che, AvuM samyajJAna jenA hRdayamAM jAgrata thAya che tenuM mithyAtva, sUryanA udayamAM aMdhakAranI jema dUra thaI jAya che. te lokone karmano kartA dekhAya che paraMtu rAga-dveSa Adi rahita zuddha hovAthI tene AgamamAM akartA kahyo che. 5. jIva ane pudgalanA judA judA svabhAva ( chaMda chappA) jIva gyAnaguna sahita, aapgun-prgun-jnyaayk| ApA paraguna lakhai, nAMhi puggala ihi laayk| vyApyavyApakatA tadAtmani bhavennevAtadAtmanyapi vyApyavyApakabhAvasambhavamRte kA krtRkrmsthitiH| ityuddAmavivekaghasmaramaho bhAreNa bhindaMstamo jJAnIbhUya tadA sa eSa lasitaH kartRtvazUnyaH pumaan||4|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kartA karma kriyAdvAra 71 jIvadarava cidrUpa sahaja, pudagala aceta jdd'| jIva amUrati mUratIka, pudagala aMtara bdd'|| jaba laga na hoi anubhau pragaTa, taba laga mithyAmati lsai| karatAra jIva jar3a karamako, sudhi vivAra yadu zrama nA ddAo zabdArtha:- jJAyaka=jANanAra. Ihi lAyaka=ene yogya. aceta=jJAnarahita. baDa moTuM. mithyAmati-ajJAna. lasai=rahe bhrama=bhUla. artha:- jIvamAM jJAnaguNa che, te potAnA ane anya dravyonA guNono jJAtA che. pudgala ene yogya nathI ane tenAmAM potAnA athavA anya dravyonA guNa jANavAnI zakti nathI. jIva cetana che ane pudgala acetana, jIva arUpI che ane pudgala rUpI, A rIte bannemAM moTo taphAvata che. jyAM sudhI bhedavijJAna thatuM nathI tyAMsudhI ajJAna rahe che ane jIva potAne karmano kartA mAne che paraMtu subuddhino prakAza thatAM A bhrama maTI jAya che. 6. kartA,karma ane kriyAnuM svarUpa (doharo) karatA parinAmI darava, karama rUpa prinaam| kiriyA parajayakI phirani, vastu eka traya naam||7|| zabdArtha - kartA=je kArya kare che. karma kareluM kArya. kriyA-paryAyanuM rUpAMtara thavuM te, jemake - ghaDo banAvavAmAM kuMbhAra kartA, ghaDo karma ane mATInA piMDarUpa paryAyamAMthI ghaDArUpa thavuM te kriyA che, paNa A bheda-vivakSAnuM kathana che. abheda-vivakSAmAM ghaDAne utpanna karanArI jJAnI jAnannapImAM svaparapariNati pudgalazcApyajAnan vyAptRvyApyatvamantaH kalayitumasahau nitymtyntbhedaat| ajJAnAtkartakarmabhramamatiranayo ti tAvanna yAva dvijJAnArcizvakAsti krakacavadadayaM bhedamutpAdya sdyH||5|| yaH pariNamati sa kartA yaH pariNAmo bhavettu ttkrm| yA pariNati: kriyA sA trayamapi bhinnaM na vstutyaa||6|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 72 samayasAra nATaka mATI che tethI mATI ja kartA che, mATI ghaDArUpa thAya che tethI mATI ja karma che ane piMDarUpa paryAya mATInI hatI ane ghaDArUpa paryAya paNa mATI ja thaI tethI mATI ja kriyA che. pariNAmI=avasthAo badalanAra. parinAma=avasthA. artha- avasthAo badalanAra dravya kartA che, tenI avasthA karma che ne eka avasthAmAMthI bIjI avasthArUpe thavuM te kriyA che. A rIte eka vastunA traNa nAma che. vizeSa:- ahIM abheda-vivakSAthI kathana che; dravya potAnA pariNAmone karanAra pote che tethI te temano kartA che, te pariNAma dravyanA che ane tenAthI abhinna che tethI dravya ja karma che, dravya eka avasthAmAMthI bIjI avasthArUpe thAya che ane te potAnI badhI avasthAothI abhinna rahe che tethI dravya ja kriyA che. bhAva e che ke dravya ja kartA che, dravya ja karma che ane dravya ja kriyA che; vastu eka ja che. nAma traNa che. 7. kartA, karma ane kriyAnuM ekatva (doharA) karatA karama kriyA karai, kriyA karama krtaar| nAma-bheda bahu vidhi bhayau, vastu eka nirdhaar||8|| zabdArtha:- bahu vidhi aneka prakArano. niradhAra nizcaya. artha:- kartA, karma ane kriyAno karanAra che, karma paNa kriyA ane kartArUpa che, tethI nAmanA bhedathI eka ja vastu keTalAya rUpa thAya che. 8. vaLI eka karama karatavyatA, karai na karatA doi| dudhA darava sattA sadhI, eka bhAva kyoM hoi||9|| zabdArtha:- dudhA=be prakAre. artha:- eka karmanI eka ja kriyA ane eka ja kartA hoya che, be nathI hotA; eka: pariNamati sadA pariNAmo jAyate sdaiksy| ekasya pariNatiH syAdanekamapyekameva ytH||7|| nobhau pariNamataH khalu pariNAmo nobhayoH prjaayet| ubhayorna pariNatiH syAdyadanekamanekameva sdaa||8|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kartA karma kriyAdAra 73 to jIva-pudgalanI jyAre judI judI sattA che tyAre eka svabhAva kevI rIte hoI zake ? bhAvArtha- acetana karmano kartA athavA kriyA acetana ja hovI joIe. caitanya AtmA jaDa karmano kartA nathI thaI zakato. 9. kartA, karma ane kriyA para vicAra (savaiyA ekatrIsA) eka parinAmake na karatA darava doi, doi parinAma eka darva na dharatu hai|| eka karatUti doi darva kabahU~ na karai doi karatUti eka darva na karatu hai|| jIva pudagala eka kheta-avagAhI dou, apaneM apane rUpa kou na Taratu hai| jaDa paranAmanikau karatA hai pudagala , vidvAnaMdra cetana sumA kAratu hRA 60 nA zabdArtha - karatUtikriyA. eka kheta-avagAhI (ekakSetrAvagAhI)=eka ja sthAnamAM rahenAra. nA karatu hai khasatuM nathI Acaratu hai=varte che. artha - eka pariNAmanA kartA be dravya nathI hotAM, be pariNAmone eka dravya nathI karatuM, eka kriyAne be dravya kadI nathI karatAM, be kriyAone paNa eka dravya nathI karatuM. jIva ane pudagala joke eka kSetrAvagAhI che topaNa potapotAnA svabhAvane nathI choDatA. pudgala jaDa che tethI acetana pariNAmono kartA che ane cidAnaMda AtmA caitanyabhAvano kartA che. 10. naikasya hi kartArau dvau sto dve karmaNI na caiksy| naikasya ca kriye dve ekamanekaM yato na syaat||9|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 74 samayasAra nATaka mithyAtva ane samyakatvanuM svarUpa (savaiyA ekatrIsA) mahA dhITha dukhakau vasITha paradarvarUpa, aMdhakUpa kAhUpai nivAryo nahi gayau hai| aisau mithyAbhAva lagyau jIvakauM anAdihIko, yAhI ahaMbuddhi lie nAnAbhAMti bhayau hai|| kAhU samai kAhUkau mithyAta aMdhakAra bhedi, mamatA uchedi suddha bhAva parinayau hai| tinahI viveka dhAri baMdhakau vilAsa DAri, Atama sakatisauM jagata jIta layau hai||11|| zabdArtha- dhITha (dhRSTa)=haThIlo. vasITha-dUta. nivAra=dUra karyo. sarma (samaya) uchedikakhaseDIne. parinayauthayo. sakti (zakti)=baLa. artha:- je atyaMta kaThora che, duHkhono dUta che, paradravya janita che, aMdhAriyA kUvA samAna che, koIthI khaseDI zakAto nathI* evo mithyAtva bhAva jIvane anAdikALathI lAgI rahyo che. ane e ja kAraNe jIva, paradravyamAM ahaMbuddhi karIne aneka avasthAo dhAraNa kare che. jo koI jIva koI vakhate mithyAtvano aMdhakAra naSTa kare ane paradravyamAMthI mamatvabhAva khaseDIne zuddhabhAvarUpa pariNAma kare to te bhedavijJAna dhAraNa karIne baMdhanA kAraNone* dUra karIne, potAnI AtmazaktithI saMsArane jItI le che arthAt mukta thaI jAya che. 11. * mithyAtva vibhAvabhAva che tene dUra karIne anaMta jIva mukta thayA che. paNa hA,muzkelIthI dUra thAya che e daSTie 'nivAra nahi gayo hai" e pada ApyuM che. * mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya, yoga. AsaMsArata eva dhAvati paraM kurve'hamityuccakai 1rvAraM nanu mohinAmiha mahAhaGkArarUpaM tmH| tadbhUtArthaparigraheNa vilayaM yadyekavAraM vrajet tatkiM jJAnadhanasya bandhanamaho bhUyo bhvedaatmnH||10|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 75 kartA karma kriyAdvAra jevuM karma tevo kartA. (savaiyA ekatrIsA) suddhabhAva cetana asuddhabhAva cetana, duhUMkau karatAra jIva aura nahi maaniye| karmapiMDakau vilAsa vana rasa gaMdha phAsa , karatA duhU~kau pudagala pkhaaniye|| tAtai varanAdi guna gyAnAvaranAdi karma, nAnA parakAra pudagalarUpa jaaniye| samala vimala parinAma je je cetanake, te te saba alakha puruSa yauM bkhaaniye||12|| zabdArtha:- suddhabhAva=kevaLadarzana, kevaLajJAna, anaMtasukha Adi. asuddhabhAva=rAga, dveSa, krodha, mAna Adi. aura=bIjuM. phAsa=sparza. samala=azuddha. vimala zuddha. alakha=arUpI. puruSa=paramezvara. artha - zuddha caitanyabhAva ane azuddha caitanyabhAva-bane bhAvono kartA jIva che, bIjo nathI. dravyakarmanA pariNAma ane varNa, rasa, gaMdha, sparza-e banneno kartA pudgala che; ethI varNa, rasAdi guNasahita zarIra ane jJAnAvaraNAdi karmaskaMdha ene aneka prakAranI pudgala paryAyo jANavI joIe. AtmAnA zuddha ane azuddha je je pariNAma che te badhA amUrtika AtmAnA che, ema paramezvare kahyuM che. 12. noTa:- azuddha pariNAma karmanA prabhAvathI thAya che ane zuddha pariNAma karmanA abhAvathI thAya che; ethI banne prakAranA bhAva karmajanita kahI zakAya che. AtmabhAvAnkarotyAtmA parabhAvAnsadA prH| Atmaiva hyAtmano bhAvA: parasya para eva te / / 11 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 76 samayasAra nATaka bhedajJAnanuM rahasya mithyASTi nathI jANato enA upara daSTAMta (savaiyA ekatrIsA) jaisaiM gajarAja nAja ghAsake garAsa kari, bhacchata subhAya nahi bhinna rasa lIyau hai| jaisaiM matavArau nahi jAnai sikharani svAda, juMgameM magana kahai gaU dUdha pIyau hai|| taisaiM mithyAdRSTi jIva gyAnarUpI hai sadIva, pagyau pApa punnasauM sahaja sunna hIyau hai| cetana acetana duhU~kau mizra piMDa lakhi, ekameka mAnai na viveka kachu kIyau hai||13|| zabdArtha:- gajarAja=hAthI. garasa(grAsa)-koLiyo. siparani(zrIkhaMDa)= atyaMta gADha dahIM ane khAMDanuM mizraNa, jaMga=dhUna. sana (zUnya)= viveka rahita. artha - jema hAthI anAja ane ghAsano maLelo koLiyo khAya che paNa khAvAno ja svabhAva hovAthI judo judo svAda leto nathI, athavA jevI rIte zarAbathI matta banelane zIkhaMDa khavarAvavAmAM Ave, to te nazAmAM teno svAda na jANatAM kahyuM ke eno svAda gAyanA dUdha jevo che, tevI ja rIte miAdaSTi jIva joke sadAjJAnamUrti che, topaNa puNya-pApamAM lIna hovAne kAraNe tenuM hRdaya AtmajJAnathI zUnya rahe che, tethI cetana-acetana bannenA maLelA piMDane joIne eka ja mAne che ane kAMI vicAra nathI karato. bhAvArtha- mithyASTi jIva sva-para vivekanA abhAvamAM pudgalanA meLApathI jIvane karmano kartA mAne che. 13. ajJAnatastu satRNAbhyavahArakArI jJAnaM svayaM kila bhavannapi rajyate yH| pItvA dadhIkSumadhurAmlarasAtigRddhayA gAM dogdhi dugdhamiva nUnamasau rsaalm||12|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kartA karma kriyAdvAra jIvane karmano kartA mAnavo te mithyAtva che enA u52 dRSTAMta ( savaiyA khe'trIsA ) jaisaiM mahA dhUpakI tapatimaiM tisAyau mRga; bharamasau mithyAjala pIvanakauM dhAyau hai / jaisaiM aMdhakAra mAMhi jevarI nirakhi nara, bharamasauM Darapi sarapa mAni Ayo hai // apanai subhAva jaisaiM sAgara suthira sadA, pavana-saMjogasau uchari akulAyau hai / taisaiM jIva jar3asau avyApaka sahaja rUpa, bharamasau karamakau karatA kahAyau hai / / 14 / / zabdArthaH- tapati=garamI. tisAyau=tarasyo. mithyA4Na=bhRgaThaNa. ThevarI=choraDuM. sarapa ( sarpa) = sAtha. sAgara= samudra. thira = sthira. avyApa5 = bhinna. la2bha=lUla. 77 artha:- jevI rIte atyaMta AkarA taDakAmAM tarasathI pIDAyeluM haraNa bhUlathI mRgajaLa pIvAne doDe che,athavA jema koI manuSya aMdhArAmAM doraDuM joIne tene sarpa jANI bhayabhIta thaIne bhAge che ane jevI rIte samudra potAnA svabhAvathI sadaiva sthira che to paNa pavananI laherothI laherAya che; tevI ja rIte jIva svabhAvathI jaDa padArthothI bhinna che, paraMtu mithyAtvI jIva bhUlathI potAne karmano kartA mAne che. 14. ajJAnAnmRgatRSNikAM jaladhiyA dhAvanti pAtuM mRgA ajJAnAttamasi dravanti bhujagAdhyAsena rajjau janAH / ajJAnAzca vikalpacakrakaraNAdvAtottaraGgAbdhivata zuddhajJAnamayA api svayamamI krtriibhvntyaakulaaH|| 13 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 78 samayasAra nATaka bhedavijJAnI jIva karmano kartA nathI, mAtra darzaka che. (savaiyA metrIsa) jaisaiM rAjahaMsake vadanake saparasata, dekhiye pragaTa nyArau chIra nyArau nIra hai| taisaiM samakitIkI sudRSTimaiM sahaja rUpa, nyArau jIva nyArau karma nyArau hI sarIra hai|| jaba suddha cetanako anubhau abhyAsai taba , bhAsai Apu acala na dUjau aura sIra hai| pUrava karama udai Aike dikhAI dei, karatA na hoya tinhako tamAsagIra hai||15|| zArtha:- 16nabhupa. sa52sata. (sparzata )=27pAthI. 72(kSI2) dUdha. nI2= l. (mAsai hepAya che. sI2=sAthI. tamAsagI2 zas. artha- jevI rIte haMsanA mukhano sparza thavAthI dUdha ane pANI judAM judAM thaI jAya che, tevI ja rIte samyagdaSTi jIvonI sRSTimAM svabhAvathI ja jIva, karma ane zarIra bhinna bhinna bhAse che. jyAre zuddha caitanyanA anubhavano abhyAsa thAya tyAre potAnuM acaLa Atmadravya pratibhAsita thAya che, teno koI bIjA sAthe meLa dekhAto nathI. hA, pUrve bAMdhelAM karmo udayamAM AvelAM dekhAya che paNa ahaMbuddhinA abhAvamAM temano kartA nathI thato, mAtra jonAra rahe che. 15. jJAnAdvivecakatayA tu parAtmanoryo jAnAti haMsa iva vaaHpysorvishessN| caitanyadhAtumacalaM sa sadAdhirUDho jAnIta eva hi karoti na kinycnaapi||14|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kartA karma kriyAdhAra maLelA jIva ane pudgalanI judI judI oLakhANa (savaiyA trAsA) jaisaiM usanodakamaiM udaka-subhAva sIrau, AgakI usanatA pharasa gyAna lkhiyai| jaisaiM svAda vyaMjanamaiM dIsata vividharUpa, launakau suvAda khArau jIbha-gyAna ckhiyai|| taisaiM ghaTa piMDamaiM vibhAvatA agyAnarUpa, ___ gyAnarUpa jIva bheda-gyAnasauM prkhiye| bharamasauM karamakau karatA hai cidAnaMda , darava vicAra karatAra bhAva nkhiyai|| 16 / / zArtha:- usano66 (56)=25 41. 38=41. sIrI=. usnt| (3 )=2bhI. 321 sparza. vyaMdeg4==us. napiyai choDI he hoya. artha:- jevI rIte sparzajJAnathI ThaMDA svabhAvavALA garama jaLanI agnijanita uSNatA oLakhI zakAya che. athavA jevI rIte jihvA IndriyathI aneka svAdavALA zAkamAM mIThuM juduM cAkhI levAmAM Ave che, tevI ja rIte bhedavijJAnathI zarIrarUpa piMDamAMno ajJAnarUpa vikAra ane jJAnamUrti jIva oLakhI zakAya che, AtmAne karmano kartA mAnavo e mithyAtva che, dravya dRSTithI "AtmA karmano kartA che' evo bhAva ja na hovo me. 16. jJAnAdeva jvalanapayasorauSNyazaityavyavasthA jJAnAdevollasati lvnnsvaadbhedvyudaasH| jJAnAdeva svarasavikasannityacaitanyadhAto: krodhAdezca prabhavati bhidA bhindatI krtRbhaavm||15|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samayasAra nATaka padArtha potAnA svabhAvano kartA che. (doharA) gyAna-bhAva gyAnI karai, agyAnI agyaan| darvakarma pudagala karai, yaha nihacai prvaan||17|| zArtha:- drvymaanaav24|| dharbha61. 52vAna (prm||)=saayuN zAna. artha - jJAnabhAvano kartA jJAnI che, ajJAnano kartA ajJAnI che ane dravyakarmano kartA pudgala che-ema nizcayanayathI jANo. 17. zAnano sal 94 4 cha, anya nathI. (East) gyAna sarUpI AtamA, karai gyAna nahi aur| darava karama cetana karai, yaha vivahArI daur||18|| artha:- jJAnarUpa AtmA ja jJAnano kartA che, bIjo nathI. dravyakarmane jIva kare che-se vya192-vayana cha. 18. A viSayamAM ziSyanI zaMkA. (savaiyA ekatrIsA) puggalakarma karai nahi jIva, kahI tuma maiM samujhI nahi taisii| kauna karai yaha rUpa kahauM aba, ko karatA karanI kahu kaisii|| ApuhI Apu milai bichurai jar3a, kyauM kari mo mana saMsaya aisI? siSya saMdeha nivArana kArana , bAta kahaiM guru hai kachu jaisii||19|| ajJAnaM jJAnamapyevaM kurvnnaatmaanmnyjsaa| syAtkarttAtmAtmabhAvasya parabhAvasya na kvcit||16 / / AtmA jJAnaM svayaM jJAnaM jJAnAdanyatkaroti kim| parabhAvasya karttAtmA moho'yaM vyvhaarinnaam||17|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kartA karma kriyAdvAra 81 zabdArtha- bichupai=judA thAya. saMsaya( saMzaya)=zaMkA, saMdeha. artha:- pudgala karmane jIva nathI karato, evuM Ape kahyuM to mArA samajavAmAM AvatuM nathI. karmano kartA koNa che ane tenI kevI kriyA che? A acetana karma potAnI meLe jIva sAthe kevI rIte baMdhAya che ane chUTe che? mane A zaMkA che. ziSyanI A zaMkAno nirNaya karavA mATe zrIguru yathArtha vAta kahe che. 19. upara karavAmAM AvelI zaMkAnuM samAdhAna (doharA) pudagala parinAmI darava, sadA parinavai soi| yAteM pudagala karamakau, pudagala karatA hoi||20|| zabdArtha - parinAmI (pariNAmI)=potAno svabhAva choDyA vinA eka paryAyathI bIjI paryAyarUpe thanAra. soI =te. yAtai=ethI. hoI =thAya che. artha - pudagala dravya pariNAmI che, te sadaiva pariNamana karyA kare che, tethI pudgala karmano pudgala ja kartA che. 20. jIva cetanA saMjugata, sadA pUraNa saba tthaur| tAteM cetana bhAvakau, karatA jIva na aur||21|| zabdArtha- saMjugata=saMyukta, sahita. Thaura sthAna. artha - jIva cetanA sahita che, sarva sthAnamAM sadA pUrNa che, e kAraNe cetanabhAvono kartA jIva ja che, bIjuM koI nathI. 21. jIvaH karoti yadi pudgalakarma naiva kastarhi tatkuruta itybhishngkyaiv| etarhi tIvrarayamohanivarhaNAya saGkIrtyate zRNuta pudglkrmkrtR||18|| sthitetyavighnA khalu pudgalasya svabhAvabhUtA prinnaamshktiH| tasyAM sthitAyAM sa karoti bhAvaM yamAtmanastasya sa eva krtaa|| 19 / / sthiteti jIvasya nirantarAyA svabhAvabhUtA prinnaamshktiH| tasyAM sthitAyAM sa karoti bhAvaM yaM svasya tasyaiva bhavatsa krtaa||20|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samayasAra nATaka ziSyano pharIthI prazna. ( ahilla chaMda) gyAnavaMtakau bhoga nirajarA-hetu hai| ajJAnIkau bhoga baMdha phala detu hai|| yaha acarajakI bAta hiye nahi aavhii| pUche koU siSya gurU smjhaavhii|| 22 / / zabdArtha- bhoga-zubha-azubha karmono vipAka. nirjarA-hetu karma kharavAnuM 5 // 29 // . hiye manamai. artha - koI ziSya prazna kare che ke he gurujI ! jJAnInA bhoga nirjarAne mATe che ane ajJAnInA bhogonuM phaLa baMdha che, e AzcaryabharI vAta mArA manamAM ThasatI nathI. mene zrIguru samave. cha. 22. upara karavAmAM AvelI zaMkAnuM samAdhAna (savaiyA ekatrIsA) dayA-dAna-pUjAdika viSaya-kaSAyAdika, doU karmabaMdha pai duhako eka khetu hai| gyAnI mUr3ha karama karata dIsai ekase pai, parinAmabheda nyArau nyArau phala detu hai|| gyAnavaMta karanI karai pai udAsIna rUpa, mamatA na dharai tAtai nirjarAkau hetu hai| vahai karatUti mUr3ha karai pai maganarUpa, aMdha bhayau mamatAsauM baMdha-phala letu hai|| 23 / / zArtha:- tu (kSetra) sthAna. parinAma (529||m)=(bhaa. usIna 22 // 2hita. bhagana35=talIna. saMgha-vive'zUnya. jJAnamaya eva bhAvaH kuto bhaved jJAnino na punrnyH| ajJAnamayaH sarvaH kuto'yamajJAnino nAnyaH / / 21 / / jJAnino jJAnanirvRtAH sarve bhAvA bhavanti hi| sarve'pyajJAnanirvRtA bhavantyajJAninastu te|| 22 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates kartA karma kriyAdvAra 83 artha:- dayA, dAna, pUjAdi puNya athavA viSaya, kaSAya Adi pApa banne karmabaMdha che ane bannenuM utpattisthAna eka ja che. A banne prakAranAM karmo karavAmAM samyaggAnI ane mithyAjJAnI eka sarakhA dekhAya che paraMtu temanA bhAvomAM aMtara hovAthI phaLa paNa bhinna bhinna thAya che. jJAnInI kriyA viraktabhAva sahita ane ahaMbuddhi rahita hoya che tethI nirjarAnuM kAraNa che ane te ja kriyA mithyAtvI jIva viveka rahita tallIna thaIne ahaMbuddhi sahita kare che tethI baMdha ane tenA phaLane pAme che. 23. mithyAtvInA kartApaNAnI siddhi 52 kuMbhAranuM dRSTAMta (chappA ) jyauM mATImaiM kalasa honakI, sakati rahai dhruva / daMDa cakra cIvara kulAla, bAhaji nimitta huva / / tyauM pudagala paravAMnu, puMja varaganA bhesa dhari / gyAnAvaranAdika svarUpa, vicaraMta vividha pari / / bAhaji nimitta bahirAtamA, gahi saMsai agyAnamati / jagamAMhi ahaMkRta bhAvasauM, karamarUpa hai parinamati / / 24 / / zabdArtha:- kalasa=ghaDo. sakati=zakti. cakra=cAkaDo. cIvara=dorI. kulAla=kuMbhAra. bAji=bAhya. puMja=samudAya=52vAMnu=52mANu. varaMganA=vargaNA. bhesa=rUpa. vicarata=bhramaNa kare che. vividha=judA judA. gahi=dhAraNa karIne. bahirAtamA=mithyAdaSTi. ahaMkRta=mamatva. artha:- jevI rIte mATImAM ghaDArUpa thavAnI zakti sadA mojUda rahe che ane ajJAnamayabhAvAnAmajJAnI vyApya bhUmikAH / dravyakarmanimittAnAM bhAvAnAmeti hetutAm / / 23 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 84 samayasAra nATaka daMDa, cakra, dorI, kuMbhAra vagere bAhya nimitta che tevI ja rIte lokamAM pugalaparamANuonA daLa karmavargaNArUpa thaIne jJAnAvaraNIya vagere jAtajAtanI avasthAomAM bhramaNa kare che, tene mithyASTi jIva bAhya nimitta che. je saMzaya AdithI* ajJAnI hoya che, tene zarIra AdimAM ahaMbuddhi hovAthI te pudgalapiMDa karmarUpa thaI jAya che. 24. jIvane akartA mAnIne AtmadhyAna karavAno mahimA. (savaiyA tevIsA) je na karai nayapaccha vivAda, dharai na vikhAda alIka na bhaaii| je udavega tajai ghaTa aMtara, sItala bhAva niraMtara raakheN|| je na gunI-guna-bheda vicArata, AkulatA manakI saba naakhai| te jagamaiM dhari Atama dhyAna, __akhaMDita gyAna-sudhArasa caaii|| 25 / / zabdArtha:- vivAda jhaghaDo. vikhAda (vivAda)=beda. alIka=jUTha. udvega-ciMtA. sItala (zItala) zAMta. nAkheM choDe. akhaMDita pUrNa. artha:- je nayavAdanA jhagaDAthI rahita che, asatya, kheda, ciMtA, AkuLatA Adine hRdayamAMthI dUra kare che ane haMmezAM zAMtabhAva rAkhe che, guNa-guNInA bhedavikalpa paNa nathI karatA, teo saMsAramAM AtmadhyAna dhAraNa karIne pUrNa jJAnAmRtano svAda le che. 25. saMzaya, vimoha ane vibhrama e jJAnanA doSa che. ya eva muktvA nayapakSapAtaM svarUpaguptA nivasanti nityaM / vikalpajAlacyutazAntacittAsta eva sAkSAdamRtaM pibnti||24|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kartA karma kriyAdvAra 85 jIva nizcayanayathI akartA ane vyavahArathI kartA che. (savaiyA ekatrIsA) vivahAra-dRSTisauM vilokata baMdhyausau dIsai , nihacai nihArata na bAMdhyau yaha kinihiiN| eka paccha baMdhyau eka pacchasauM abaMdha sadA, doU paccha apanaiM anAdi dhare inihiiN|| koU kahai samala vimalarUpa koU kahai, cidAnaMda taisauI bakhAnyau jaisau jinihiiN| baMdhyau mAnai khulyau mAnai doU naiko bheda jAnai, soI gyAnavaMta jIva tattva pAyau tinihiiN|| 26 / / zabdArtha- vilokata jovAthI. nihArata=dekhavAthI. abaMdha=mukta. baMdhyo=baMdha sahita. taisoI =tevo ja. khulyau=baMdha rahita. artha:- vyavahAranayathI juo to AtmA baMdhAyelo dekhAya che, nizcaya daSTithI juo to e koIthI baMdhAyelo nathI. eka nayathI baMdhAyelo ane eka nayathI sadA abaMdha-khUlo rahelo che. AvA A potAnA banne pakSa anAdikALathI dhAraNa karelA che. eka naya karma sahita ane eka naya karma rahita kahe che, tethI je nayathI jevo kahyo che tevo che. je baMdhAyelo ane khullo banneya vAtone mAne che ane banneno abhiprAya samaje che, te ja samyajJAnI jIvanuM svarUpa jANe che.ra6. ekasya baddho na tathA parasya citi dvayoviti pksspaatau| yastattvavedI cyutapakSapAtastasyAsti nityaM khalu ciccidev|| 25 / / noTa:- A zlokathI AgaLa 44mA zloka sadhInA zlokamAM eka zabdano pharaka che. bAkInA badhA ja zloko A ja jAtanA che. jevI rIte AmAM "baddha che te AgalA zlokomAM "baddho 'nA sthAnamAM "mUDho ', "rakto", "duSTo" che. tethI A 19 zloka ApavAmAM AvyA nathI. badhA zlokono eka ja Azaya thAya che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 86 samayasAra nATaka nayajJAna dvArA vastusvarUpa jANIne samarasa bhAvamAM rahenArAonI prazaMsA. (savaiyA ekatrIsA) prathama niyata naya dUjI vivahAra naya, duhUkauM phalAvata anaMta bheda phale haiN| jyauM jyauM naya phalaiM tyauM tyauM manake kallola phalaiM, caMcala subhAva lokAlokalauM uchale haiN|| aisI nayakakSa tAkau pakSa taji gyAnI jIva, samarasI bhae ekatAsauM nahi Tale haiN| mahAmoha nAsi suddha-anubhau abhyAsi nija, bala paragAsi sukharAsi mAMhi rale haiN|| 27 / / zabdArtha - niyata-nizcaya. phalAvata=vistAra karo to. phale=Upaje. kallolataraMga. uchale-vadhe. kakSa=kakSA. paragAsi=pragaTa karIne. rale-maLe. artha:- pahelo nizcaya ane bIjo vyavahAranaya che, eno pratyeka dravyanA guNaparyAyonI sAthe vistAra karavAmAM Ave to anaMta bheda thaI jAya che. jema jema nayanA bheda vadhe che tema tema caMcaLa svabhAvI cittamAM taraMgo paNa Upaje che, je loka ane alokanA pradezonI barAbara che. je jJAnI jIva AvI nayakakSAno pakSa choDIne, samatArasa grahaNa karIne, AtmasvarUpanI ekatA choDatA nathI, teo mahA mohano nAza karIne anubhavanA abhyAsathI nijAbha baLa pragaTa karIne, pUrNa AnaMdamAM lIna thAya che. 27. svecchAsamucchaladanalpavikalpajAlA mevaM vyatItya mahatI nypksskkssaam| antarbahissamarasaikarasasvabhAvaM svaM bhaavmekmupyaatynubhuutimaatrm|| 45 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kartA karma kriyAdvAra samyagnAnathI AtmasvarUpanI oLakhANa thAya che. ( savaiyA ekatrIsA) jaisaiM kAhU bAjIgara cauhaTai bajAi Dhola, nAnArUpa dharikai bhagala-vidyA ThAnI hai| taise maiM anAdikau mithyAtakI taraMganisauM, bharamamaiM dhAi bahu kAya nija mAnI hai / / aba gyAnakalA jAgI bharamakI dRSTi bhAgI, apanI parAI saba sauja pahicAnI hai| jAkai udai hota paravAMna aisI bhAMti bhaI, nihacai hamArI joti soI hama jAnI hai / / 28 / / zabdArtha:- jaLaga2=jela 42nAra. yauhaTe = yo'mAM. bhagata vidyA=chaNapaTa. ghAI=laTaDIne. aya = zarIra sauM4= vastu. artha:- jema koI tamAzagI2 cokamAM Dhola vagADe ane aneka svAMga racIne ThagavidyAthI lokone bhramamAM nAkhI de, tevI ja rIte huM anAdikALathI mithyAtvanA jhapATAthI bhramamAM bhUlI rahyo ane aneka zarIrone apanAvyAM. have jJAna jyotino udaya thayo jethI mithyASTi khasI gaI, badhI sva-para vastunI oLakhANa thaI ane te jJAnakaLA pragaTa thatAM ja evI avasthA prApta thaI ke ame amArI mULa jJAna jyotine oLakhI lIdhI. 28. jJAnIno AtmAnubhavamAM vicAra (savaiyA ekatrIsA ) jaise mahA ratanakI jyotimaiM lahari uThai, jalakI taraMga jaisaiM lIna hoya jalamaiM / taisaiM suddha Atama daraba parajAya kari, upajai binasai thira rahai nija thalamai // 87 indrjaalmidmevmucchltpussklocclviklpviicibhiH| yasya visphuraNameva tatkSaNaM kRtsnamasyati tadasmi cinmhH|| 46 / / citsvabhAvabharabhAvitabhAvAbhAvabhAvaparamArthatayaikaM / bandhapaddhatimapAsya samastAM cetaye samayasAramapAraM / / 47 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samayasAra nATaka aisai avikalapI ajalapI anaMda rUpI, anAdi anaMta gahi lIjai eka plmaiN| tAko anubhava kIjai parama pIyUSa piijai,| baMdhakau vilAsa DAri dIjai pudagalamai / / 29 / / zArtha:- savisapI vi52hita. 548pAhA sthiratAno artha cha. hidI*=J6 ro. pIyUSa amRta. qiatsvist|2.. artha:- jevI rIte uttama ratnanI jyotimAM camaka utpanna thAya che athavA jaLamAM taraMga UThe che ane temAM ja samAI jAya che, tevI ja rIte zuddha AtmA, paryAya apekSAe Upaje ane nAza pAme che tathA dravya apekSAe potAnA svarUpamAM sthira rahe che. evA nirvikalpa, nitya, AnaMdarUpa, anAdi, anaMta, zuddha AtmAnuM tatkALa grahaNa karo. teno ja anubhava karIne parama amRta-rasa pIo ane karmabaMdhanA vistArane pudgalamAM choDI do. 29. AtmAnubhavanI prazaMsA (savaiyA ekatrIsA) darabakI naya parajAyanaya doU , zrutagyAnarUpa zrutagyAna to parokha hai| suddha paramAtamAko anubhau pragaTa tAteM, anubhau virAjamAna anubhau adokha hai|| anubhau pravAMna bhagavAna puruSa purAna, gyAna au vigyAnaghana mahA sukhapokha hai| parama pavitra yauM anaMta nAma anubhauke, anubhau vinA na kahUM aura Thaura mokha hai||30|| AkrAmannavikalpabhAvamacalaM pakSairnayAnAM vinA sAro yaH samayasya bhAti nibhRtairAsvAdyamAnaH svym| vijJAnaikarasaH sa eSa bhagavAnpuNyaH purANaH pumAn jJAnaM darzanamapyayaM kimathavA ytkiNcnaiko'pyym|| 48 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates kartA karma kriyAdvAra jJAna. zabdArtha:- parokha ( parokSa )=indriya ane mana Azrita virAjamAna=suzobhita. adokha( adoSa )=nirdoSa. pokha (poSa) poSaka. Thaura=sthAna. mokha( mokSa )=mukti. artha:- dravyArthika ane paryAyArthika e banne naya zrutajJAna che ane zrutajJAna parokSa pramANa che, paNa zuddha pa2mAtmAno anubhava pratyakSa pramANa che. tethI anubhava zobhanIya, nirdoSa, pramANa, bhagavAna, puruSa, purANa, jJAna, vijJAnadhana, paramasukhanA poSaka, 52ma, pavitra evAM bIjAM paNa anaMta nAmono dhAraka che, anubhava sivAya bIje kayAMya mokSa nathI. 30. * anubhavanA abhAvamAM saMsA2 ane sadbhAvamAM mokSa che, enA upara dRSTAMta. (savaiyA ekatrIsA) jaise eka jala nAnArUpa-darabAnujoga, bhayau bhAMti pahicAnyau na paratu hai| bahu phiri kAla pAi darabAnujoga dUri hota, apanai sahaja nIce mAraga Dharatu hai / / taisaiM yaha cetana padAratha vibhAva tAsauM, gati joni bhesa bhava-bhAvaMri bharatu hai / samyaka subhAi pAi anubhauke paMtha dhAi, baMdhakI jugati bhAni mukati karatu hai|| 31 / / zabdArtha:- daravAnujoga=anya vastuono saMyoga, meLApa. bhesa (veSa )=rUpa. bhava-bhAMvari=janma-maraNarUpa saMsAranuM cakkara. bhAni=naSTa karIne. zrutajJAnanA aMza che. * naya ane pramANamAM aMza-aMzIno bheda che. dUraM bhUrivikalpajAlagahane bhrAbhyannijaiaughAccyuto dUrAdeva vivekanimnagamanAnnIto nijaughaM balAt / vijJAnaikarasastadekarasinAmAtmAnamAtmAhara 89 nnAtmanyaiva sadA gatAnugatatAmAyAtyayaM toyvt|| 49 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 90 samayasAra nATaka artha - jevI rIte jaLano eka varga che, paraMtu geru, rAkha, raMga Adi aneka vastuono saMyoga thatAM anekarUpa thaI javAthI oLakhavAmAM Avato nathI, pachI saMyoga dUra thatAM potAnA svabhAvamAM vahevA lAge che, tevI ja rIte A caitanyapadArtha vibhAva-avasthAmAM gati, yoni, kuLarUpa saMsAramAM cakkara lagAvyA kare che, pachI avasara maLatAM nijasvabhAvane pAmIne anubhavanA mArgamAM lAgIne karmabaMdhano nAza kare che ane muktine prApta thAya che. 31. mithyAdaSTi jIva karmano kartA che. (doharA) nisi dina mithyAbhAva bahu, dharai mithyAtI jiiv| tAtai bhAvita karamakau, karatA kahyau sdiiv|| 32 / / zabdArtha:- nisidina=haMmezAM. tAteM tethI. bhAvita karama=rAga-dveSa-moha Adi. sadIva=sadeva. artha - mithyAdaSTi jIva saMdeva mithyAbhAva rAkhyA kare che, tethI te bhAvakarmono kartA che. bhAvArtha- mithyAdaSTi jIva potAnI bhUlathI paradravyone potAnA mAne che, jethI meM A karyuM, A lIdhuM, A dIdhuM vagere aneka prakAranA rAgAdibhAva karyA kare che, tethI te bhAvakarmano kartA thAya che. 3ra. mithyAtvI jIva karmano kartA ane jJAnI akartA che. ( copAI) karai karama soI krtaaraa| jo jAnai sau jaannhaaraa|| jo karatA nahi jAnai soii| jAnai so karatA nahi hoii||33|| vikalpaka : paraM kartA vikalpaH karma kevlN| na jAtu kartRkarmatvaM savikalpasya nshyti||50|| yaH karoti sa karoti kevalaM yastu vetti sa tu vetti kevlN| yaH karoti na hi vetti sa kvacit yastu vetti na karoti sa kvcit|| 51 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kartA karma kriyAdhAra 91 zabdArtha:- soi=te ja. karatArA=kartA. jAnanArA=jJAtA. artha:- je karma kare te kartA che ane je jANe te jJAtA che, je kartA che te jJAtA nathI hoto ane je jJAtA che te kartA nathI hoto. bhAvArtha- mUDha ane jJAnI bannenI kriyA jovAmAM ekasarakhI lAge che paraMtu bannenA bhAvomAM moTo taphAvata che, ajJAnI jIva mamatvabhAvanA sabhAvamAM baMdhana pAme che ane jJAnI mamatvanA abhAvamAM abaMdha rahe che. 33. je jJAnI che te kartA nathI. (soraThA) gyAna mithyAta na eka, nahi rAgAdika gyAna mhi| gyAna karama atireka, gyAtA so karatA nhiiN||34|| zabdArtha- mahimAM. atireka ( atirikta) bhinna bhinna. artha - jJAnabhAva ane mithyAtvabhAva eka nathI ane jJAnamAM rAgAdibhAva hotA nathI. jJAnathI karma bhinna che, je jJAtA che te kartA nathI. 34. jIva karmano kartA nathI (chappA) karama piMDa aru rAgabhAva, mili eka hauhi nhi| doU bhinna-sarUpa basahiM, doU na jiivmhi|| karamapiMDa puggala, vibhAva rAgAdi mUr3ha bhrm| alakha eka puggala anaMta, kimi dharahi prakRti sm|| jJaptiH karotau na hi bhAsate'ntaH, jJaptau karotizca na bhaaste'ntH| jJaptiH karotizca tato vibhinne jJAtA na karteti tataH sthitaM c|| 52 / / kartA karmaNi nAsti nAsti niyataM karmApi tatkarttari dvandvaM vipratiSidhyate yadi tadA kA krtRkrmsthitiH| jJAtA jJAtari karma karmaNi sadA vyakteti vastusthiti rnepathye bata nAnaTIti rabhasA mohastathApyeSa kim|| 53 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates (82 samayasAra nATaka nija nija vilAsajuta jagatamahi, jathA sahaja parinamahi tim,| karatAra jIva jar3a karamakau, moha-vikala jana kahahi im|| 35 / / zArtha:- sahiM=24 . mahi=i. sata5mAtmA. Dibhi vI zata. prakRti svamA5. sama me'sa2 . ta (yuta )=sahita. visa-duHpA. artha - jJAnAvaraNAdi dravyakarma ane rAga-dveSa Adi bhAvakarma- A banne bhinna bhinna svabhAvavALAM che, maLIne eka nathI thaI zakatAM, ane e jIvanA svabhAva paNa nathI. dravyakarma pudgalarUpa che ane bhAvakarma jIvanA vibhAva che. AtmA eka che ane pudgalakarma anaMta che, bannenI ekasarakhI prakRti kevI rIte hoI zake ? kAraNa ke saMsAramAM badhAM dravyo potapotAnA svabhAvamAM pariNamana kare che tethI je manuSya jIvane karmano kartA kahe che te kevaLa mohanI vikaLatA che. 35. zuddhAtmAnumaparnu bhAkSAtmya. (75) jIva mithyAtva na karai, bhAva nahi dharai bharama ml| gyAna gyAnarasa ramai, hoi karamAdika pudgl|| asaMkhyAta paradesa sakati, jagamagai pragaTa ati| cidavilAsa gaMbhIra dhIra, thira rahai vimlmti|| jaba lagi prabodha ghaTamahi udita, taba lagi anaya na pekhiye| jimi dharama-rAja varataMta pura, jahaM tahaM nIti prekhiye|| 36 / / kartA kartA bhavati na yathA karma karmApi naiva jJAnaM jJAnaM bhavati ca yathA pudgalaH pudglo'pi| jJAnajyotirkhalitamacalaM vyaktamantastathoccai zcicchaktInAM nikrbhrto'tyntgmbhiirmett||54 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kartA karma kriyAAra 93 zabdArtha:- bharama(bhrama)=ajJAna. prabodha=samyajJAna. udita=prakAzita. anaya anyAya. dharamarAja=dharmayukta rAjaya. varataMtapravartatuM. pura=nagara. parekhiye dekhAya che. artha:- jIva mithyAbhAva nathI karato ane na to rAgAdi bhAvamaLano dhAraka che. karma pudgala che ane jJAna to jJAnarasamAM ja lIna rahe che, jIvanA asaMkhyAta pradezomAM tenI sthira, gaMbhIra, dhIra, nirmaLa, jyoti atyaMta jhagamage che, te jyAM sudhI hRdayamAM prakAzita rahe che tyAMsudhI mithyAtva nathI rahetuM. jevI rIte nagaramAM dharmarAja vartatuM hoya tyAre badhe nIti ja nIti dekhAya che, anItino leza paNa raheto nathI. 36. trIjA adhikArano sAra karavuM te kriyA karavAmAM Ave te karma, je kare te kartA che. abhiprAya e che ke je kriyAno vyApAra kare arthAt kAma karanArane kartA kahe che, jemAM kriyAnuM phaLa rahe che arthAt karelA kAmane karma kahe che, je kArya karavAmAM Ave tene kriyA kahe che. jema ke, kuMbhAra kartA che, ghaDo karma che ane ghaDo banAvavAnI vidhi kriyA che. athavA jJAnIrAma kerI toDa che, A vAkayamAM jJAnIrAma kartA, kerI karma ane toDavuM te kriyA che. yAda rAkhavuM ke uparanAM be daSTAMtomAM je spaSTa karyuM che te bheda-vivakSAthI che, kAraNa ke kartA kuMbhAra judo padArtha che, karma ghaDo judo padArtha che, ghaDAnI racanArUpa kriyA judI che. A ja rIte bIjA vAkayamAM jJAnIrAma kartA judo che, kerI karma juduM che ane toDavAnI kriyA judI che. jevI rIte bhedavyavahAramAM kartA-karma-kriyA bhinna bhinna rahe che, tema abheda-daSTimAM nathI hotuM, eka padArthamAM ja kartA-karma-kriyA traNe rahe che. jema ke " cidubhAva karma cideza kartA cetanA kiriyA tahoM" arthAta cideza AtmA kartA caitanyabhAva karma ane cetanA (jANavuM ) kriyA che; athavA mATI kartA, ghaDo karma ane mATInuM piMDaparyAyamAMthI ghaTaparyAyarUpa thavuM te kriyA che A adhikAramAM kartA-karma-kriyA zabda kayAMka bhedadaSTithI ane kayAMka abhedadaSTithI AvyA che tethI khUba gahana vicArapUrvaka samajavuM. ajJAnanI dazAmAM jIva zubhAzubha karma ane zubhAzubha pravRttine potAnI mAne che ane teno kartA pote bane che, paraMtu khUba dhyAna rAkho ke lokamAM anaMta paugalika Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 94 samayasAra nATaka kArmANavargaNAo bharelI che, A kArmANavargaNAomAM evI zakti che ke AtmAnA rAga-dveSanuM nimitta pAmIne te karmarUpa thaI jAya che. tethI spaSTa che ke jJAnAvaraNIya Adi karma pudgala rUpa che, acetana che, pudgala ja eno kartA che-AtmA nahi, hA, rAga-dveSa-mohuM AtmAnA vikAra che. e AtmA-janita che athavA pugala-janita che enuM bRhad dravyasaMgrahamAM ghaNuM sAruM samAdhAna karyuM che, te A rIte che ke -jema saMtAnane na to ekalI mAtAthI ja utpanna karI zakIe ane na ekalA pitAthI utpanna karI zakIe, paraMtu bannenA saMyogathI saMtAnanI utpatti che, tevI ja rIte rAga-dveSa-moha na to ekalo AtmA upajAve che ane na ekaluM pudgala paNa upajAve che. jIva ane pudgala bannenA saMyogathI rAga-dveSa-moha bhAvakarmanI utpatti che. je ekalA pudgalathI rAga-dveSa utpanna thAya to kalama, kAgaLa, ITa, paththara AdimAM paNa rAga-dveSa-moTuM hota, jo ekalA AtmAthI utpanna thAya to siddha AtmAmAM paNa rAga-dveSa hota. vizeSa lakhavAthI zuM ? rAga-dveSa-moha pudgala ane AtmA bannenA saMyogathI che, jIva-pugala paraspara ekabIjAne mATe nimittanaimittika che, paraMtu A graMtha nizcayanayano che tethI ahIM rAga-dveSa-mohane pudgalajanita batAvyA che. e AtmAnuM nijasvarUpa nathI. evI ja rIte zubhAzubha kriyA paugalika karmonA udayathI jIvamAM thAya che, tethI kriyA paNa pugala-janita che. sArAMza e ke zubhAzubha karma athavA zubhAzubha kriyAne AtmAnAM mAnavI ane te banneno kartA jIvane TharAvavo e ajJAna che. AtmA to potAnA cibhAva karma ane caitanya kriyAno kartA che ane pudagala karmono kartA pudgala ja che. mithyAtvanA udayathI jIva zAtA-azAtA Adi karma ane dayA, dAna, pUjA athavA viSaya-kapAyAdi zubhAzubha kriyAmAM ahaMbuddhi kare che ke mArAM karma che, mArI kriyA che, A mithyAbhAva che, baMdhanuM kAraNa che, baMdha-paraMparAne vadhAre che ane zubhAzubha kriyAmAM ahaMbuddhi na karavI arthAt potAnI na mAnavI ane temAM tanmaya na thavuM-e samyakrasvabhAva chenirjarAnuM kAraNa che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates puNya-pApa ekatva dvAra (4) pratiau (aas ) karatA kiriyA karamakau, pragaTa bakhAnyau muul| aba baranauM adhikAra yaha, pApa punna smtuul||1|| zArtha:- pragaTa spaSTa. mAnyau pani thu. 52noM huIM chu. samatUta samAnatA. artha:- kartA, kriyA ane karmanuM spaSTapaNe rahasya varNavyuM. have pApa-puNyanI samAnatAno adhikAra kahuM chuM. 1. maMgaLAcaraNa (kavitA mAtrika) jAke udai hota ghaTa-aMtara, binasai moh-mhaatm-rok| subha aru asubha karamakI duvidhA, miTai sahaja dIsai ika thok|| jAkI kalA hota saMpUrana, pratibhAsai saba loka alok| so prabodha-sasi nirakhi banArasi, ___ sIsa navAi deta paga dhok||2|| za rtha:- moTha-mahAtama mo63pI gho2. / 2. duvidhA=(bhei. 4 tho'= ja. prabodha-sasi=kevaLajJAnarUpa caMdramAM. paga dhoka caraNa vaMdana artha:- jeno udaya thatAM hRdayamAMthI moharUpI mahA aMdhakAra naSTa thaI jAya tadatha karma zubhAzubhabhedato dvitayatAM gtmaikymupaanyn| glapitanirbharamoharajA ayaM svayamudetyavabodhasudhAplavaH / / 1 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samayasAra nATaka che ane zubhakarma sAruM che athavA azubhakarma kharAba che, e bheda maTIne banne ekasarakhA bhAsavA lAge che, jenI pUrNa kaLAnA prakAzamAM loka-aloka badhuM jhaLakavA lAge che, te kevaLajJAnarUpa caMdramAnuM avalokana karIne paM. banArasIdAsajI mastaka namAvIne vaMdana kare che. 2. puNya-pApanI samAnatA (savaiyA ekatrIsA) jaisaiM kAhU caMDAlI jugala putra jane tini, eka dIyau bAMbhanakai eka ghara rAkhyau hai| bAMbhana kahAyau tini madya mAMsa tyAga kInau, caMDAla kahAyau tini madya mAMsa cAkhyau hai|| taisaiM eka vedanI karamake jugala putra , eka pApa eka punna nAma bhinna bhAkhyau hai| duhUM mAMhi dauradhUpa doU karmabaMdharUpa, yAtai gyAnavaMta nahi kou abhilAkhyau hai||3|| zabdArtha:- jAgala=be. bAMbhana=brAhmaNa. bhinna=judA. bhAkhyau=kahyA. dauradhUpa=bhaTakavuM. abhilAkhau=IcchayuM. artha- jevI rIte koI caMDALaNIne be putra thayA, temAMthI teNe eka putra brAhmaNane Apyo ane eka potAnA gharamAM rAkhyo. je brAhmaNane Apyo te brAhmaNa kahevAyo ane madha-mAMsano tyAgI thayo, paNa je gharamAM rahyo te caMDALa kahevAyo ane madha-mAMsano bhakSaka thayo. tevI ja rIte eka vedanIya karmanA pApa ane puNya bhinna bhinna nAma vALA be putra che, te bannemAM saMsAranuM bhaTakavuM che ane banne baMdha-paraMparAne vadhAre che tethI jJAnIo koInI paNa abhilASA karatA nathI. jati madirAM brAhmaNatvAbhimAnA danyaH zUdraH svayamahamiti snAti nityaM tyaiv| dvAvapyetau yugapadudarAnnirgatau zUdrikAyAH zudrau sAkSAdapi ca carato jaatibhedbhrmenn||2|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates puNya-pApa ekatva dvAra bhAvArtha- jevI rIte pApakarma baMdhana che tathA saMsAramAM bhaTakAvanAra che tevI ja rIte puNya paNa baMdhana che ane teno vipAka saMsAra ja che tethI banne eka jevA ja che, puNe sonAnI beDI jevuM che ane pApa loDhAnI beDI jevuM che, paNa bane baMdhana 7. 3. pApa-puNyanI samAnatAmAM ziSyanI zaMkA ( copAI ) koU siSya kahai guru paahiiN| __ pApa punna doU sama naahiiN|| kArana rasa subhAva phala nyaare| eka aniSTa lagaiM ika pyaare||4|| zArtha:- guru 5i6=zurunI pAse.. 22 sthA, vi||. maniSTa=priya. artha - zrIgurunI pAse koI ziSya kahe che ke pApa ane puNya banne samAna nathI kAraNa ke temanAM kAraNa, rasa, svabhAva tathA phaLa cAreya judAM judAM che. ekanAM (1295,22, svabhAva, 3) mapriya mane mena priya vA che. 4. 4jI (savaiyA me'trIsa) saMkalesa parinAmanisauM pApa baMdha hoi, visuddhasauM punna baMdha hetu-bheda maaniiyai| pApake udai asAtA tAkau hai kaTuka svAda, punna udai sAtA miSTa rasa bheda jaaniyai|| pApa saMkalesa rUpa punna hai visuddha rUpa, duhUMkau subhAva bhinna bheda yauM bkhaaniyai| pApasauM kugati hoi punnasaiM sugati hoi, aisau phalabheda paratacchi prmaaniyai||5|| hetusvabhAvAnubhavAzrayANAM sadApyabhedAnna hi krmbhedH| tad bandhamArgAzritamekamiSTaM svayaM samastaM khalu bandhahetuH / / 3 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 98 samayasAra nATaka zabdArtha:- saMkaleza=tIvra kaSAya. vizuddha maMda kaSAya. asAtA du:kha kaTuka kaDavo. sAtA=sukha. paratacchi ( pratyakSa )=sAkSAt. artha:- saMkaleza bhAvothI pApa ane nirmaLa bhAvothI puNyabaMdha thAya che, A rIte bannenA baMdhamAM kAraNabheda che. pApano udaya azAtA che, jeno svAda kaDavo che ane puNyano udaya zAtA che, jeno svAda madhura che, A rIte bannenA svAdamAM aMtara che, pApano svabhAva tIvrakaSAya ane puNyano svabhAva maMdakaSAya che, A rIte bannenA svabhAvamAM bheda che. pApathI kugati ane puNyathI sugati thAya che, A rIte bannenA phaLabheda pratyakSa dekhAya che. 5. ziSyanI zaMkAnuM samAdhAna (savaiyA ekatrIsA) pApa baMdha punna baMdha duhUMmai mukati nAhi, kaTuka madhura svAda puggalakau pekhie| saMkalesa visuddha sahaja doU karmacAla, ___ kugati sugati jagajAlamai visekhie|| kAranAdi bheda tohi sUjhata mithyAta mAMhi, aisau dvaita bhAva gyAna dRSTimaiM na lekhie| doU mahA aMdhakUpa doU karmabaMdharUpa, duhuMkau vinAsa mokha mAragamai dekhie||6|| zabdArtha:- mukati (mukti)=mokSa. madhura=miSTa. tohitane. sUjhata dekhAya che. dvata=bepaNuM. dUhUkI=banneno. artha:- pApabaMdha ane puNyabaMdha-bane mokSamArgamAM bAdhaka che, tethI banneya samAna che, enA kaDavA ane mIThA svAda pudagalanA che tethI bannenA rasa paNa samAna che, saMkaleza ane vizuddhabhAva banne vibhAva che tethI bannenA bhAva paNa samAna che, kugati ane sugati ane saMsAramaya che, tethI bannenuM phaLa paNa samAna che, bannenAM kAraNa, rasa, svabhAva ane phaLamAM tane ajJAnathI bheda dekhAya che paraMtu jJAnadaSTithI bannemAM kAMI aMtara nathI -banne AtmasvarUpane bhUlAvanAra Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates puNya-pApa ekatva dvAra che tethI mahA aMdhakUpa che ane banneya karmabaMdharUpa che tethI mokSamArgamAM e banneno tyAga kahyo che. 6. mokSamArgamAM zuddhopayoga ja upAdeya che (savaiyA ekatrIsA) sIla tapa saMjama virati dAna pUjAdika, athavA asaMjama kaSAya viSaibhoga hai| koU subharUpa koU azubha svarUpa mUla vastuke vicArata duvidha karmaroga hai|| aisI baMdhapaddhati bakhAnI vItarAga deva , Atama dharamamai karama tyAga-joga hai| bhau-nana-tapaiyA 2IaSa duraiyA mahIM, moravavo varaiyA svara suddha upayoga kailA aaaa zabdArtha- sIla(zIla)=brahmacarya. tapa=IcchAonuM rokavuM. saMjama (saMyama )=kAyanA jIvonI rakSA ane Indriyo tathA manane vaza karavAM. virati (vrata)-hiMsAdi pAMca pApono tyAga. asaMjama-cha kAyanA jIvonI hiMsA ane Indriyo tathA mananI svataMtratA. bhau (bhava )=saMsAra. suddha upayoga vItarAga pariNati. artha:- brahmacarya, tapa, saMyama, vrata dAna, pUjA Adi athavA asaMyama, kaSAya, viSaya-bhoga Adi emAM koI zubha ane koI azubha che, AtmasvabhAvano vicAra karavAmAM Ave to banneya karmarUpI roga che. bhagavAna vItarAgadeve bannene baMdhanI paraMparA kahI che. AtmasvabhAvanI prAptimAM bane tyAjya che. eka zuddhopayoga ja saMsAra-samudrathI tAranAra, rAga-dveSano nAza karanAra ane paramapada ApanAra che. 7. karma sarvamapi sarvavido yad bndhsaadhnmushntyvishessaat| tena sarvamapi tatpratiSiddhaM jJAnameva vihitaM shivhetuH||4|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 1OO samayasAra nATaka ziSya-gurunA praznottara ( savaiyA ekatrIsA) siSya kahai svAmI tuma karanI asubha subha , kInI hai niSedha mere saMsai mana mAMhI hai| mokhake sadhaiyA gyAtA desaviratI manIsa. tinakI avasthA tau nirAvalaMba nAMhI hai|| kahai guru karamakau nAsa anubhau abhyAsa, aisau avalaMba unahIkau una pAMhI hai| nirupAdhi Atama samAdhi soI sivarUpa, zaura taura dhUpa puni 52chAMdI hRAA 8aaaa zabdArtha-saMseM(saMzaya)=saMdeha. desaviratI zrAvaka, munIsa-sAdhu. nirAvalaMbana-nirAdhAra. samAdhi dhyAna. artha:- ziSya kahe che ke he svAmI ! Ape zubha-azubha kriyAno niSedha karyo to mArA manamAM saMdeha che, kemake mokSamArgI jJAnI aNuvratI zrAvaka athavA mahAvatI muni to nirAvalaMbI nathI hotA arthAt dAna, samiti, saMyama, Adi zubhakriyA kare ja che. tyAM zrIguru uttara Ape che ke karmanI nirjarA anubhavanA abhyAsathI che tethI teo potAnA ja jJAnamAM svAtmAnubhava kare che, rAga-dveSa-moha rahita nirvikalpa AtmadhyAna ja mokSarUpa che, enA vinA bIjuM badhuM bhaTakavuM pudgala janita che. bhAvArtha - zubha kriyA samiti-vrata Adi Asrava ja che, enAthI sAdhu ke zrAvakane karma-nirjarA thatI nathI, nirjarA to AtmAnubhavathI thAya che.*8. 'yenAMzena sudRSTistenAMzenAsya bandhanaM naasti| cenAMzena tu rastenAMzanArca vizvanuM bhavati | ityAdi (puruSArtha siddhi ) niSiddhe sarvasmin sukRtadurite karmaNi kila pravRtte naiSkarmya na khalu munayaH sntyshrnnaaH| tadA jJAne jJAnaM praticaritameSAM hi zaraNaM svayaM vindantyete paramamamataM tatra nirtaaH||5|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates puNya-pApa ekatva dvAra muni zrAvaka nI dazAmAM baMdha ane mokSa banne che. ( savaiyA ekatrIsA) mokha sarUpa sadA cinamUrati, baMdhamaI karatUti kahI hai| jAvatakAla basai jahA~ cetana, tAvata so rasa rIti gahI hai / / Atamako anubhau jabalauM, tabalauM zivarUpa dasA nibahI hai / aMdha bhayau karanI jaba ThAnata, baMdha vithA taba phaila rahI hai / / 9 / / zabdArtha:- yinamUrati = AtmA 'stuti = zubhAzubha vibhAva pariti bhavatAla=bheTalA samaya sudhI. tApata = tyAM sudhI nijahI = rahe che. aMdha = ajJAnI. vithA( vyathA )=6:5. artha:- AtmA sadaiva zuddha arthAt abaMdha che ane kriyAne baMdhamaya kahevAmAM AvI che, tethI jeTalo samaya jIva jemAM (svarUpa athavA kriyAmAM) 2he che teTalA samaya sudhI teno svAda le che arthAt jyAMsudhI AtmAnubhava rahe che tyAMsudhI abaMdhadazA rahe che, paraMtu jyAre svarUpamAMthI chUTIne kriyAmAM lAge che tyAre baMdhano vistAra vadhe che. 8. mokSanI prApti aMtardaSTithI che. ( soraThA ) aMtara-dRSTi-lakhAu, nija sarUpakau Acarana / e paramAtama bhAu, siva kArana yeI sdaa|| 10 / / 101 yadetajjJAnAtmA dhruvamacalamAbhAti bhavanaM zivasyAyaM hetuH svayamapi yatastacchiva iti / arto'nyad bandhasya svayamapi yato bandha iti tat tato jJAnAtmatvaM bhavanamanubhUtirhi vihitaM // 6 // vRttaM jJAnasvabhAvena jJAnasya bhavanaM sadA / ekadravyasvabhAvatvAnmokSahetustadeva tt||7|| Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 10ra samayasAra nATaka zArtha:- maMta2-dRSTi aNtrN| na. s135au mAya24 s135ma sthirata.. (ma16=svabhAva. artha- aMtaraMga jJAnadaSTi ane AtmasvarUpamAM sthiratA e paramAtmAno svabhAva che ane e ja mokSano upAya che. bhAvArtha- samyakatva sahita jJAna ane cAritra paramezvarano svabhAva che ane e ja paramezvara banavAno upAya che. 10. rethI bho nathI. (so261) karama subhAsubha doi, pudagalapiMDa vibhAva ml| inasauM mukati na hoi, nahiM kevala pada paaie||11|| zArtha:- sumAsuma (Hau bhane bhU20. vi(Huq=vi.2. Ha=sis. artha - zubha ane azubha e banne karmamaLa che, pulapiMDa che, AtmAnA vikAra che, enAthI mokSa nathI thato ane kevaLajJAna paNa prApta karI zakAtuM nathI. 11. A viSayamAM ziSya-gurunA praznottara (savaiyA ekatrIsA) koU ziSya kahai svAmI! asubhakriyA asuddha, subhakriyA suddha tuma aisI kyauM na vrnii| guru kahaiM jabalauM kriyAke parinAma rahaiM, tabalauM capala upayoga joga dhrnii|| thiratA na Avai tolauM suddha anubhau na hoi, yAteM doU kriyA mokha-paMthakI ktrnii| baMdhakI karaiyA doU duhUmeM na bhalI koU, bAdhaka vicAri maiM nisiddha kInI krnii||12|| vRttaM karmasvabhAvena jJAnasya bhavanaM na hi| dravyAntarasvabhAvatvAnmokSaheturna karma tt||8|| mokSahetutirodhAnAdvandhatvAtsvayameva c| mokSahetUtirodhAyi bhaavtvaattnnissidhyte||9|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates puNya-pApa ekatva dvAra 103 zabdArtha:- asubhakriyA pApa. subhakriyA=puNya. kriyA=zubhAzubha pariNati. capaLa=caMcaLa. upayoga-jJAna-darzana. kataranI-kAtara. nisiddha varjita. karanI-kriyA. artha:- koI ziSya pUche che ke he svAmI ! Ape azubha kriyAne azuddha ane zubha kriyAne zuddha kema na kahI ? tyAM zrIguru kahe che ke jyAMsudhI zubha-azubha kriyAnA pariNAma rahe che tyAMsudhI jJAna-darzana upayoga ane mana-vacana-kAyanA yoga caMcaLa rahe che tathA jyAM sudhI e sthira na thAya tyAMsudhI zuddha anubhava thato nathI. tethI banneya kriyAo mokSamArgamAM bAdhaka che, banneya baMdha utpanna karanAra che, bannemAMthI koI sArI nathI, banne mokSamArgamAM bAdhaka che -evo vicAra karIne meM kriyAno niSedha karyo che. 12. mAtra jJAna mokSamArga che. (savaiyA ekatrIsA) mukatike sAdhakakauM bAdhaka karama saba , AtamA anAdikau karama mAMhi lukyau hai| ete para kahai jo ki pApa burau punna bhalau, soI mahA mUr3ha mokha mAragasauM cukyau hai|| samyaka subhAu liye hiyamai pragaTyau gyAna, uradha umaMgi calyau kAhUpai na rukyau hai| ArasIsau ujjala banArasI kahata Apu, kArana sarUpa haike kArajakauM Dhukyau hai||13|| zabdArtha:- sAdhaka siddhi karanAra. lokachupAyo. cukayI (cUkI )=bhUlyo. Uradha (Urdhva) upara. umaMgi=utsAhapUrvaka. ArasI=darpaNa. Tukayau=vadhyo. artha- mokSanA sAdhaka AtmAne sarva karma bAdhaka che, AtmA anAdikALathI karmomAM chUpAyelo che, ema chatAM paNa je pApane kharAba ane puNyane sAruM kahe che saMnyastavyamidaM samastamapi tatkamaiva mokSArthinA saMnyaste sati tatra kA kila kathA puNyasya pApasya vaa| samyaktvAdinijasvabhAvabhavanAnmokSasya heturbhavan naiSkarmyapratibaddhamuddhatarasaM jJAnaM svayaM dhaavti||10|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates samayasAra nATaka te ja mahAmUrkha mokSamArgathI vimukha che. jyAre jIvane samyagdarzana sahita jJAna pragaTa thAya che tyAre te anivArya unnati kare che. paM. banArasIdAsajI kahe che ke te jJAna darpaNanI samAna ujjavaLa svayaM kAraNasvarUpa thaIne kAryamAM pariName che arthAt siddhapada prApta kare che. bhAvArtha:- vizuddhatApUrvaka vadheluM jJAna koInA rokavAthI rokAtuM nathI, vadhatuM ja jAya che, tethI pUrva avasthAmAM je jJAna utpanna thayuM hatuM te kAraNarUpa hatuM, te ja kAryarUpa pariNamIne siddhasvarUpa thAya che. 13. jJAna ane zubhAzubha karmonuM varNana. ( savaiyA ekatrIsA ) lauM aSTa karmako vinAsa nAMhI saravathA, taulauM aMtarAtamA dhArA doi baranI / eka gyAnadhArA eka subhAsubha karmadhArA, duhUMkI prakRti nyArI nyArI nyArI dharanI / itanau visesa ju karamadhArA baMdharUpa, parAdhIna sakati vividha baMdha karanI / gyAnadhArA mokharUpa mokhakI karanahAra, vovaLI daranadAra mau-samudra-taranI / / 4 / / zabdArtha:- sa2vathA ( sarvathA )=pUropUro. baranIvarte che. gharanI=sattA. parAdhIna=parane Azrita. vividha=jAtajAtanAM. bhau( bhava )=saMsAra. taranI=naukA. artha:- jyAMsudhI AThe karma saMpUrNapaNe naSTa nathI thatAM tyAMsudhI samyagdaSTimAM jJAnadhArA ane zubhAzubha karmadhArA banne varte che. banne dhArAono judo judo svabhAva ane judI judI sattA che. vizeSa bheda eTalo che ke karmadhArA baMdharUpa yAvatpAkamupaiti karmaviratirjJAnasya samyaG na sA karmajJAnasamuccayo'pi vihitastAvanna kAckSitiH / kiMtvatrApi samullasatyavazato yatkarma bandhAya tan mokSAya sthitamekameva paramaM jJAnaM vimuktaM svataH / / 11 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates puNya-pApa ekatva dvAra 105 che, Atmazaktine parAdhIna kare che tathA aneka prakAre baMdhane vadhAre che; ane jJAnadhArA mokSasvarUpa che, mokSa ApanAra che, doSone dUra kare che ane saMsAra- sAgarathI tAravA mATe naukA samAna che. 14. yathAyogya karma ane jJAnathI mokSa che. ( savaiyA ekatrIsA ) samujhaiM na gyAna kahaiM karama kiyesauM mokha, aise jIva vikala mithyAtakI gahalamai / gyAna paccha garhai kahaiM AtamA abaMdha sadA, barateM suchaMda teU bUr3e hai cahala maiM / / jathA joga karama karai pai mamatA na dharai, ra sAvadhAna gyAna dhyAnakI Tahalamai / teI bhava sAgarake Upara hai tarai jIva, jinhiko nivAsa syAdavAdake mahalamai / / 15 / / zabdArtha:- vikala-becena. gahala=pAgalapaNuM. suchaMda=svacchaMda. cahala=kIcaDa. sAvadhAna=saceta. Tahala=sevA. mahula=maMdira. artha:- je jJAnamAM samajatA nathIane karmathI ja mokSa mAne che evA kriyAvAdI jIva mithyAtvanA jhapATAthI becena rahe che; ane sAMkhyavAdI je phakta jJAnano pakSa pakaDIne AtmAne sadA abaMdha kahe che- tathA svacchaMdapaNe varte che teo paNa saMsAranA kIcaDamAM phase che. paNa je syAdvAda-maMdiranA nivAsI che teo potAnA pada anusAra kriyA kare che ane jJAna-dhyAnanI sevAmAM sAvadhAna rahe che teo ja saMsAra sAgarathI tare che. 15. magnAH karmanayAvalambanaparA jJAnaM na jAnanti ye magnA jJAnanayaiSiNo'pi satataM svcchndmndodymaaH| vizvasyopari te taranti satataM jJAnaM bhavantaH svayaM ye kurvanti na karma jAtu na vazaM yAnti pramAdasya ca / / 12 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 1/6 samayasAra nATaka mUDha kriyA tathA vicakSaNa kriyAnuM varNana. ( savaiyA ekatrIsA) jaisaiM matavArau koU kahai aura karai aura, taisaiM mUr3ha prAnI viparItatA dharatu hai| asubha karama baMdha kArana bakhAnai mAnai, mukatike hetu subha-rIti Acaratu hai|| aMtara sudRSTi bhaI mUr3hatA bisara gaI, gyAnako udota bhrama-timira haratu hai| karanIsauM bhinna rahai Atama-surUpa gahai, anubhau araMbhi rasa kautuka karatu hai|| 16 / / zArtha:- matavArI=nama -bhatta. bhUDhAnImAnI . pAna=he. bhAnazraddhA 2. lisa2 // 4-62. tha6 8. Galt=52. artha- jema koI pAgala manuSya kahe che kAMIka ane kare che kAMIka, tevI ja rIte mithyAdaSTi jIvamAM viparItabhAva rahe che, te azubha karmane baMdhanuM kAraNa samaje che ane mukti mATe zubha AcaraNa kare che. paNa sAcuM zraddhAna thatAM ajJAna naSTa thavAthI jJAnano prakAza mithyA-aMdhakArane dUra kare che ane kriyAthI virakta thaIne AtmasvarUpanuM grahaNa karIne, anubhava dhAraNa karI paramarasamAM AnaMda kare che. 16. bhedonmAdaM bhramarasabharAnnATayatpItamohaM mUlonmUlaM sakalamapi tatkarma kRtvA blen| helonmIlatparamakalayA sArdhamArabdhakeli jJAnajyotiH kavalitatamaH projjajRmbhe bhrenn||13|| e pramANe puNya-pApAdhikAra pUrNa. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 1O) puNya-pApa ekatva dvAra cothA adhikArano sAra jeno baMdha vizuddha bhAvothI thAya che te puNya ane jeno baMdha saMkaleza bhAvothI thAya che te pApa che. prazasta rAga, anukaMpA, kaluSatArahita bhAva, arahaMta Adi paMca parameSThInI bhakti, vrata, saMyama, zIla, dAna, maMdakaSAya Adi vizuddhabhAva puNyabaMdhanA kAraNa che ane zAtA, zubha AyuSya, UMca gotra, devagati Adi zubhanAma puNyakarma che. pramAda sahita pravRtti, cittanI kalupatA, viSayonI lolupatA, bIjAone saMtApa Apavo, bIjAono apavAda karavo, AhAra, parigrahuM, bhaya, maithuna-cAre saMjJA, traNe kujJAna, ArtaraudradhyAna, mithyAtva, aprazasta rAga, dveSa, avrata, asaMyama, bahu AraMbha, du:kha, zoka, tApa, AkaMdana, yogonI vakratA, AtmaprazaMsA, mUDhatA, anAyatana, tIvrakaSAya Adi saMkaleza bhAva che-pApabaMdhanAM kAraNa che. jJAnAvaraNIya, azAtA, mohanIya narakAyu, pazugati, azubha nAma, nIca gotra, aMtarAya Adi pApakarma che. azubha pariNati ane zubha pariNati ane AtmAnA vibhAva che, banneya Asrava-baMdharUpa che, saMvara-nirjarAnAM kAraNa nathI, tethI banneya muktinA mArgamAM ghAtaka hovAthI pApa ane puNya banneya eka ja che. joke bannenAM kAraNa, rasa, svabhAva, phaLamAM aMtara che tathA puNya priya ane pApa apriya lAge che, topaNa sonAnI baMDI ane loDhAnI beDInI jema banneya jIvane saMsAramAM saMsaraNa karAvanAra che. eka zubhopayoga ane bIjo azubhopayoga che zuddhopayoga koI paNa nathI tethI mokSamArgamAM ekeyanI prazaMsA nathI, banneya ya che, banne AtmAnA vibhAvabhAva che, svabhAva nathI, banne pudgalajanita che, Atmajanita nathI, enAthI mokSa thaI zakato nathI, ane kevaLajJAna paNa pragaTa thatuM nathI. AtmAmAM svabhAva, vibhAva be prakAranI pariNati thAya che, svabhAva pariNati to vItarAgabhAva che ane vibhAva pariNati rAga-dveSarUpa che. A rAga ane dveSamAMthI dveSa to sarvathA pAparUpa che paraMtu rAga prazasta ane aprazastanA bhedathI be prakArano che, temAM prazasta rAga puNya che ane aprazasta rAga pApa che. samyagdarzana utpanna thavA pahelAM svabhAvabhAvano udaya ja thato nathI mATe mithyAtvanI dazAmAM jIvanI zubha athavA azubharUpa vibhAva pariNati ja rahe che, samyagdarzananI utpatti thayA pachI karmano sarvathA abhAva thatAM sudhI svabhAva ane vibhAva banne pariNati rahe che, tyAM svabhAva pariNati saMvara-nirjarA ane Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates 108 samayasAra nATaka 66 mokSanI utpatti kare che ane vibhAva pariNita baMdhane ja utpanna kare che. eno khulAso A rIte che ke jAvata zuddhopayoga pAvata nahIM manoga, tAvata hI grahaNa joga kahI punna karanI " nI rIte samyagdaSTi zrAvaka ane muni, pApa pariNatithI bacIne zubhopayoganuM avalaMbana le che ane zubha pariNati tene Asrava ja utpanna kare che. tene je guNazreNIrUpa nirjarA thAya te zuddhopayoganA baLathI thAya che, zubhopayoga to Asrava ja kare che. bhAva e che ke jeTalA aMze rAga che teTalA aMze baMdha che ane jeTalA aMze jJAna tathA nizcayacAritra che teTalA aMze baMdha nathI, tethI puNyane paNa pApa samAna heya jANIne zuddhopayoganuM zaraNa levuM joIe. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Asava adhikAra (5) pratiza (Easu) pApa punakI ekatA, varanI agama anuup| aba Asrava adhikAra kachu, kahauM adhyAtama ruup||1|| zArtha :- sAmana.. anu5=352hita. artha:- pApa-puNyanI ekatAnA gahana ane anupama adhikAranuM varNana karyuM, have Asrava adhikAranuM AdhyAtmika rIte kAMIka varNana karuM chuM. 1. samyajJAnane namaskAra. (savaiyA ekatrIsA) jete jagavAsI jIva thAvara jaMgamarUpa, tete nija basa kari rAkhe bala torikai| mahA abhimAnI aisau Asrava agAdha jodhA, ropi rana-thaMbha ThADo bhayau mUcha morikai|| Ayau tihi thAnaka acAnaka parama dhAma, . gyAna nAma subhaTa savAyau bala phorikai| Asrava pachAsyau rana-thaMbha tori DAsyau tAhi, nirakhi banArasI namata kara jorik||2|| zArtha:- thA12( sthA12.) mendriya. malendriya vagere. abhimAnI bha31. ||52primit. ropi sthApAne. 2nayama yuddhano OMo. thAna-sthAna. bhayAna: smAta. sumaTa yoddho. zerita zane. nirapiochane. * 'mAgama35' mevo 55 5 / che. atha mahAmadanirbharamantharaM smrrnggpraagtmaasrvN| ayamudAragabhIramahodayo jayati durjybodhdhnurdhrH||1|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 110 samayasAra nATaka artha:- jeNe saMsAranA badhA ja tra-sthAvara jIvone zaktihIna karIne potAne AdhIna karyA che evo mahA abhimAnI AsravarUpa mahA yoddho mUcha maraDIne laDAIno jhaMDo sthApIne Ubho thayo. eTalAmAM tyAM acAnaka ja jJAna nAmano mahAyoddho savAyuM baLa utpanna karIne Avyo. teNe Asravane pachADyo ane raNathaMbha toDI nAkhyo. AvA jJAnarUpI yoddhAne joIne paM. banArasIdAsajI hAtha joDIne namaskAra kare che. 2. dravyAsava, bhAvAsava ane samyajJAnanuM lakSaNa (savaiyA tevIsA) darvita Asrava so kahie jahaM, purata nIvapralesa sAra strI bhAvita Asrava so kahie jahaM, rAga virodha vimoha vikaasai|| samyaka paddhati so kahie jahaM, darvita bhAvita Asrava naasai| gyAna kalA pragaTai tihi thAnaka, aMtara bAhira aura na bhaasai||3|| zabdArtha:- darvita Asrava pudgala paramANuonuM Agamana. garAsai=gherI le. bhAvita Asravakadravya AsravamAM kAraNabhUta AtmAnI vibhAva pariNati. paddhati cAla. gyAna kalA=jJAnajyoti. artha:- AtmapradezomAM pudgalanuM Agamana te dravyAsrava che, jIvanA rAga-dveSamoharUpa pariNAma bhAvAgnava che, dravyAsrava ane bhAvAgnavano abhAva AtmAnuM samyaka svarUpa che. jyAM jJAnakaLA pragaTa thAya che tyAM aMtaraMga ane bahiraMgamAM jJAna sivAya bIjAM kAMI dekhAtuM nathI. 3. bhAvo rAgadveSamohairvinA yo jIvasya syAd jJAnanirvRta ev| rundhan sarvAn dravyakarmAsravaughAn eSoDabhAvaH srvbhaavaasrvaannaam||22|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 111 Asrava adhikAra nirAsavI . (yopA) jo daravAsrava rUpa na hoii| jahaM bhAvAsrava bhAva na koii|| jAkI dasA gyAnamaya lhie| so gyAtAra nirAmrava khie||4|| zArtha:- sA=avasthA. yaat||2=nii. nirAsapAsava2hita. artha - dravyAsUvarUpa nathI hotA, ane jyAM bhAvAgnava bhAva paNa nathI ane jenI avasthA jJAnamaya che te ja jJAnI Agnavarahita kahevAya che. 4. samyajJAnI nirAsava rahe che (savaiyA ekatrIsA) jete managocara pragaTa-buddhi-pUravaka, tiha parinAmanakI matatA haratu hai| manasauM agocara abuddhi-pUravaka bhAva , tinake vinAsivekauM uddima dharatu hai|| yAhI bhAMti para paranatikau patana karai, ___ mokhakau jatana karai bhau-jala taratu hai| aise gyAnavaMta te nirAsrava kahAvai sadA, jinhikau sujasa suvicacchana karatu hai||5|| zabdArtha - managocara=jyAM sudhI mana pahoMce tyAM sudhI. manasaoN agocara=jyAM manA bhAvAsravAbhAvamayaM prapanno dravyAsravebhyaH svata eva bhinnH| jJAnI sadA jJAnamayaikabhAvo nirAsravo jJAyaka eka ev||3|| sannasyannijabuddhipUrvamanizaM rAgaM samagraM svayam vAraMvAramabuddhipUrvamapi taM jetuM svazaktiM spRshn| ucchindan paravRttimeva sakalAM jJAnasya pUrNo bhava nAtmA nityanirAsravo bhavati hi jJAnI yadA syaattdaa||4|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 112 samayasAra nATaka pahoMcI zakatuM nathI te. udima=udyoga. patana=nAza. jatana=upAya. bhau-jaLa ( bhavajaLa )=saMsAra-sAgara. suvicacchana=paMDita. artha:- jemane mana jANI zake evA buddhigamya azuddha pariNAmomAM Atmabuddhi karato nathI ane manane agocara arthAt buddhigamya na hoya evA azuddhabhAva nA thavA devAmAM sAvadhAna rahe che; e rIte para pariNatino nAza karIne ane mokSamArgamAM prayatna karIne je saMsAra-sAgarane tare che te samyajJAnI nirAgnavI kahevAya che, temanI vidvAno sadA prazaMsA kare che. bhAvArtha- vartamAna kALanA azuddha pariNAmomAM Atmabuddhi karatA nathI ane bhUtakALamAM thayelA rAgAdi pariNAmone potAnA mAnatA nathI athavA AgAmI kALamAM thavAvALA vibhAva mArA nathI evuM zraddhAna hovAthI jJAnI jIva sadA nirAsavA rahe che. 5. ziSyano prazna. (savaiyA tevIsA) jyauM jagamaiM vicarai matimaMda, suchaMda sadA varatai budha taiso| caMcala citta asaMjita vaina, | sarIra-saneda nathAvata paisA bhoga saMjoga parigraha saMgraha, moha vilAsa karai jahaM aiso| pUchata siSya AcArajasauM yaha, sacavavaMta nira/wva vaso nA ddA zabdArtha:- vicare=vartana kare. suchaMda (svacchanda )=manamAnyuM budha-jJAnI. vainaHvacana. saneha (sneha)=prema. saMgraha =ekaThuM karavuM. sarvasyAmeva jIvantyAM drvyprtyysNttau| kato nirAmravo jJAnI nityameveti cenmti||5|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Asrava adhikAra 113 artha - ziSya gurune prazna kare che ke he svAmI! saMsAramAM jevI rIte mithyASTi jIva svataMtrapaNe varte che tevI ja pravRtti samyagdaSTi jIvanI paNa hamezAM rahe che bannene cittanI caMcaLatA, asaMyata vacana, zarIrano sneha, bhogano saMyoga, parigrahano saMcaya ane mohano vikAsa ekasarakho hoya che, to pachI samyagdaSTi jIva kayA kAraNe Agnavarahita che? 6. ziSyanI zaMkAnuM samAdhAna. (savaiyA ekatrIsA) pUrava avasthA je karama-baMdha kIne aba, teI udai Ai nAnA bhAMti rasa deta haiN| keI subha sAtA koI asubha asAtArUpa, duhUMsauM na rAga na virodha samaceta haiN|| jathAjoga kriyA karai phalakI na icchA dharai, nIvana-muvati vira9 di treta dai yAteM gyAnavaMtakauM na Asrava kahata koU, muddhatAsauM nyAre bhae suddhatA sameta haiN||7|| zabdArtha - avasthA paryAya. jathAjoga=jevuM joIe tevuM, potAnA padane yogya. samaceta=samatAbhAva. birada=za. muddhatA mithyAtva. sameta sahita. artha - pUrvakALamAM ajJAna avasthAmAM je karma bAMdhyAM hatAM te have udayamAM AvIne phaLa Ape che, temAM aneka to zubha che je sukhadAyaka che ane aneka azubha che je duHkhadAyaka che; tyAM samyagdaSTi jIva A banne prakAranA karmodayamAM harSa-viSAda karatA nathI-samatAbhAva rAkhe che. teo potAnA padane yogya kriyA kare che, paNa samaya vijahati na hi sattAM pratyayAH pUrvabaddhAH samayamanusaranto yadyapi drvyruupaaH| tadapi sakalarAgadveSamohavyudAsA davatarati na jAtu jJAninaH karmabandhaH / / 6 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 114 samayasAra nATaka tenA phaLanI AzA nathI karatA, saMsArI hovA chatAM paNa mukta kahevAya che, kAraNa ke siddhonI jema deha AdithI alita che, teo mithyAtvathI rahita anubhava sahita che, tethI jJAnIone koI Asrava sahita kahetuM nathI. 7. rAga-dveSa-moha ane jJAnanuM lakSaNa (doharA) jo hitabhAva su rAga hai, anahitabhAva virodh| bhrAmika bhAva vimoha he, niramala bhAva su bodha / / 8 / / zabdArtha:- bhrAmika-paradravyamAM ahaMbuddhi. nirmaLa=vikAra rahita. bodha=jJAna. artha - premano bhAva rAga, dhRNAno bhAva draSa, paradravyamAM ahaMbuddhino bhAva moha ane traNathI rahita nirvikArabhAva samyajJAna che. 8. rAga-dveSa-moha ja Asava che. (doharA) rAga virodha vimoha mala , eI aasrvmuul| eI karama baDhAIka, kareM dharamakI bhuul||9|| artha - rAga-dveSa-moha e traNe AtmAnA vikAra che, AmravanAM kAraNa che. ane karmabaMdhakarIne AtmAnuM svarUpa bhulAvanAra che. 9. samyagdaSTi jIva nirAsava che. (doharA) jahAM na rAgAdika dasA, so samyaka prinaam| yAteM samyakavaMtakau, kahyau nirAsrava naam||10|| artha:- jyAM rAga-dveSa-moTuM nathI te samyakatvabhAva che, tethI ja samyagdaSTine Asravarahita kahyo che. 10. rAgadveSavimohAnAM jJAnino ydsNbhvH| tata eva na bandho'sya te hi bandhasya kaarnnm||7|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Asrava adhikAra nirAsravI jIvono AnaMda ( savaiyA ekatrIsA) je keI nikaTabhavyarAsI jagavAsI jIva, mithyAmatabhedi gyAna bhAva parinae haiN| jinhikI sudRSTi na rAga dveSa moha kahUM, vimala vilokanimaiM tInoM jIti lae haiM / taji paramAda ghaTa sodhi je nirodhi joga, suddha upayogakI dasAmai mili gae haiN| teI baMdhapaddhati vidAri parasaMga DAri, Apa bhagata haikai AparUpa bhae haiM / / 11 / / zabdArthaH- sudRSTi=sAyuM zraddhAna vibhasa = 244vaNa. viso'ni=zraddhAna. paramA6=asAvadhAnI. ghaTa= hRdhya. sodhi = zuddha durIne. suddha upayoga = vItarAgaparizati. vidhAri=dUra durIne. artha:- je koI nikaTa bhavyarAzi saMsArI jIva mithyAtva choDIne samyagbhAva grahaNa kare che, jemaNe nirmaLa zraddhAnathI rAga-dveSa-moha traNene jItI lIdhA che ane je pramAdane dUra karI, cittane zuddha karI, yogono nigraha karI zuddha upayogamAM lIna thaI jAya che, te ja baMdha-paraMparAno nAza karIne, paravastuno saMbaMdha choDIne, potAnA rUpamAM magna thaIne nijasvarUpane prApta thAya che arthAt siddha thAya che. 11. adhyAsya zuddhanayamuddhatabodhacihna maikAgyrameva kalayanti sadaiva ye te / rAgAdimuktamanasaH satataM bhavantaH pazyanti bandhavidhuraM samayasya sAram // 8 // 115 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 116 samayasAra nATaka upazama ane kSayopazamabhAvonI asthiratA. (savaiyA ekatrIsA) jete jIva paMDita khayopasamI upasamI, tinhakI avasthA jyauM luhArakI saMDAsI hai| khina AgamAMhi khina pAnImAMhi taisaiM eU, khinamaiM mithyAta khina gyAnakalA bhAsI hai|| jaulauM gyAna rahaiM taulauM sithila carana moha, jaise kIle nAgakI sakati gati nAsI hai| Avata mithyAta taba nAnArUpa baMdha karai, nyau 3Irta nA'vI saruti para ITnI daiA 22aaaa zabdArtha - paMDita=samyagdaSTi. khayopazamI=kSayopazama samyagdaSTi. upasamI upazama samyagdaSTi. eU =te. khina (kSaNa)=ahIM kSaNano artha aMtarmuhUrta che. sithila=nabaLA. kIle maMtra athavA jaDIbuTTIthI bAMdhI rAkhela. nAga=sarpa. ukIle maMtra-baMdhanathI mukta. sakati(zakti)=baLa. paragAsI (prakAzI)=pragaTa karI. artha:- jevI rIte luhAranI sANasI koI vAra agnimAM tapelI ane koI vAra pANImAM ThaMDI hoya che, tevI ja rIte kSAyopathamika ane aupathamika samyagdaSTi jIvonI dazA che arthAta koI vAra mithyAtvabhAva pragaTa thAya che ane koIvAra jJAnanI jyota jhagamage che. jyAM sudhI jJAna rahe che tyAM sudhI cAritramohanIyanI zakti ane gati maMtrathI bAMdhela sApanI jema zithila rahe che ane jyAre mithyAtvarasa Ape che tyAre maMtranA baMdhanathI mukta sApanI pragaTa thayelI zakti ane gatinI jema anaMta karmono baMdha vadhAre che. *anaMtAnubaMdhInI cAra ane darzanamohanIyanI traNa, e sAta prakRtiono upazama thavAthI upazama pracyutya zuddhanayataH punareva ye tu rAgAdiyogamupayAnti vimuktbodhaaH| te karmabandhamiha bibhrati pUrvabaddha dravyAsravaiH kRtvicitrviklpjaalm||9|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates Asrava adhikAra 117 vizeSa - *upazama samyakatvano utkRSTane jaghanya kALa aMta-muhUrta ane *kSayopazama samyakatvano utkRSTakALa chAsaTha sAgara ane jaghanya kALa aMtarmuhUrta che. A banne samyakatva niyamathI naSTa thAya ja che tethI jyAM sudhI samyakatvabhAva rahe che tyAM sudhI AtmA eka vilakSaNa zAMti ane AnaMdano anubhava kare che ane jyAre samyakatvabhAva nAza pAmavAthI mithyAtvano udaya thAya che tyAre AtmA potAnA svarUpathI bhraSTa thaIne karma-paraMparA vadhAre che.12. azudvanayathI baMdha ane zudvanayathI mokSa che. (doharA) yaha nicora yA graMthakau , yahai parama rspokh| tabai suddhanaya vaMdha hai, Tdai suddhanaya moravA zarU aa zabdArtha:- nicora=sAra. pokha=poSaka. gahai=grahaNa karavAthI. mokha=mokSa. artha:- A zAstramAM sAra vAta e ja che ane e ja parama tattvanI poSaka che ke zuddhanayanI rIta choDavAthI baMdha ane zuddhanayanI rIta grahaNa karavAthI mokSa thAya che. 13. jIvanI bAhya ane aMtaraMga avasthA ( savaiyA ekatrIsA) karamake cakramai phirata jagavAsI jIva, hai rahyau bahiramukha vyApata vissmtaa| aMtara sumati AI vimala bar3AI pAI , pudgalasauM prIti TUTI chUTI mAyA mmtaa|| samyakatva thAya che. * anaMtAnubaMdhInI cokaDI ane mithyAtva tathA samyaka mithyAtva e che prakRtiono anudaya ane samyaka prakRtino udaya rahetAM kSayopazama samyatva thAya che. * anaMta saMsAranI apekSAe A kALa paNa thoDo che. idamevAtra tAtparya heyaH zuddhanayo na hi| - nAsti vanyastavatyAttinyAhajU Uva dizA 10nA dhIrodAramahimnyanAdinidhane bodhe nibadhnandhRtim tyAjyaH zuddhanayo na jAtu kRtibhiH sarvaMkaSaH krmnnaam| tatrasthAH svamarIcicakramacirAtsaMhRtya niryadvahi: pUrNa jJAnaghanaughamekamacalaM pazyanti zAntaM mhH|| 11 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 118 samayasAra nATaka suddhanai nivAsa kInau anubhau abhyAsa lInau, bhramabhAva chor3i dInI bhInau citta smtaa| anAdi anaMta avikalapa acala aisau, pada avalaMbi avalokai rAma rmtaa||14|| zabdArtha- bahiramukha=zarIra, viSayabhoga Adi bAhya vastuono grAhako viSamatAazuddhatA. sumati =sabhyana. mAnau=Ina. artha- saMsArI jIva karmanA cakkaramAM bhaTakato mithyAdaSTi thaI rahyo che ane tene azuddhatAe gherI lIdho che. jyAre aMtaraMgamAM jJAna UpasyuM, nirmaLa prabhutA prApta 24, zarI2. mAhithI sneha chUTayo, 2||||-dvess-bhoii chUTayA, samatA-2sano svA6 bhanyo, zuddhanayano sahAro lIdho, anubhavano abhyAsa thayo, paryAyamAM ahaMbuddhi nAza pAmI tyAre potAnA AtmAnA anAdi anaMta, nirvikalpa, nityapadanuM avalaMbana karIne AtmasvarUpane dekhe che. 14. zuddha AtmA ja samyadarzana che. (savaiyA ekatrIsA) jAke paragAsamaiM na dIsaiM rAga dveSa moha, Asrava miTata nahi baMdhakau tarasa hai| tihUM kAla jAmai pratibiMbita anaMtarUpa, ApahUM anaMta sattA naMtatai sarasa hai|| bhAvazruta gyAna paravAna jo vicAri vastu, anubhau karai na jahAM bAnIkau parasa hai| atula akhaMDa avicala avinAsI dhAma, cidAnaMda nAma aisau samyaka darasa hai||15|| rAgAdInAM jhagiti vigamAt sarvato'pyAsravANAM nityodyotaM kimapi paramaM vastu smpshyto'ntH| sphArasphAraiH svarasavisaraiH plAvayatsarvabhAvA nAlokAntAdacalamatulaM jnyaanmunmgnmett||12|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates Asrava adhikAra zabdArtha:- 5ragAsa=prakAza. tarasa (trAsa )=kaSTa. pratibiMbita=jhaLake che. vAnI-vacana parasa=praveza=pahoMca. atula=anupama. 119 artha:- jenA prakAzamAM rAga-dveSa-moha rahetA nathI, Asavano abhAva thAya che, baMdhano trAsa maTI jAya che, jemAM samasta padArthonA trikALavartI anaMta guNaparyAya jhaLake che ane je pote svayaM anaMtAnaMta guNaparyAyanI sattA sahita che, evo anupama, akhaMDa, acaLa, nitya, jJAnanuM nidhAna cidAnaMda ja samyagdarzana che. bhAvazrutajJAna-pramANathI padArthano vicAra karavAmAM Ave to te anubhavagamya che ane dravyazruta arthAt zabdazAstrathI vicAravAmAM Ave to vacanathI kahI zakAtuM nathI. 15. e pramANe Asrava adhikA2 pUrNa thayo. 5. pAMcamA adhikArano sAra rAga-dveSa-moha to bhAvAsrava che ane azuddha AtmA dvArA kAryaNavargaNArUpa puddagalapradezonuM AkarSita thavuM te dravyAsava che. A dravyAsava ane bhAvAsravathI rati samyajJAna che. samyagdarzanano udaya thatAM ja jIvanuM vartamAna jJAna samyajJAna kahevAya che, A samyagnAnanI dazAmAM Asravano abhAva che. samyaggAnI avratI paNa kema na hoya, topaNa temane Asrava nathI thato, enuM kAraNa e che ke aMtaraMgamAM samyagdarzanano udaya thavAthI teo zarIra AdimAM ahaMbuddhi rAkhatA nathI ane viSaya AdimAM tallIna thatA nathI. joke bAhyaSTithI lokonA jovAmAM mithyAdaSTi jIvo ane avratI samyagdaSTionA viSaya-bhoga, parigraha-saMgraha AdinI pravRtti ekasarakhI dekhAya che paraMtu bannenA pariNAmomAM moTo taphAvata hoya che, ajJAnIonI zubha-azubha kriyA phaLanI abhilASA sahita hoya che ane jJAnI jIvonI zubhAzubha kriyA phaLanI abhilASAthI rahita hoya che, tethI ajJAnIonI kriyA AsravanuM kAraNa ane jJAnIonI kriyA nirjarAnuM kAraNa thAya che. jJAnavairAgyano evo ja mahimA che. jevI rIte rogI abhiruci na hovA chatAM paNa auSadhinuM sevana kare che ane ghaNA loko zokha mATe zarabata, murabbA vagere cAkhe che, tevI ja rIte jJAnIonA udayanI baLajorIthI Asakti rahita bhogavela bhogomAM ane moja mATe gRddhi-sahita ajJAnIonA bhogomAM Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 120 samayasAra nATaka moTo taphAvata che. AsravanuM thavuM teramA guNasthAna sudhI yogonI pravRtti hovAthI rahe che ane cothA guNasthAnamAM to sittera prakRtiono baMdha kahyo che, vaLI samyagdaSTi jIvone avratanI dazAmAM je nirAsrava kahyA che teno abhiprAya e che ke anaMta saMsAranuM mULa kAraNa mithyAtva ane tenI sAthe anubaMdha karanArI anaMtAnubaMdhI cokaDIno udaya samyakatvanI dazAmAM raheto nathI tethI mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI janita ekatALIsa prakRtiono to saMvara ja rahe che, bAkInI prakRtiono bahu ja ochA anubhAga athavA sthitivALo baMdha thAya che ane guNazreNi nirjarA zarU thAya che tethI ajJAnInA sittera kroDAkoDI sAgara-pramANa ane tIvratama anubhAganI sAme jJAnIno A baMdha koI gaNatarImAM nathI, tethI jJAnIone nirAsrava kahyA che. vAstavamAM mithyAtva ja Asava che ane te samyakatvanA udayamAM nathI rahetuM. Asava vibhAva-pariNati che, pudgalamaya che, pugalajanita che, AtmAno nija-svabhAva nathI, ema jANIne jJAnIo potAnA svarUpamAM vizrAma le che ane atula, akhaMDa, avicaLa, avinAzI, cidAnaMdarUpa samyagdarzanane nirmaLa kare che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates saMvara dvAra (6) prati (Easu) Asravako adhikAra yaha, kahyau jathAvata jem| aba saMvara varanana karauM, sunahu bhavika dhari prem||1|| zabdArtha:- Asrava =baMdhanuM kAraNa. jathAvata jevuM joIe tevuM saMvara Asavano nirodha. 12nana='thana. artha:- AsravanA adhikAranuM yathArtha varNana karyuM, have saMvaranuM svarUpa kahuM chuM, te hai bhayo ! tame premapUrva somaNo. 1. jJAnarUpa saMvarane namaskAra (savaiyA ekatrIsA) Atamakau ahita adhyAtamarahita aisau, Asrava mahAtama akhaMDa aMDavata hai| tAkau visatAra gilibekauM paragaTa bhayau, brahamaMDakau vikAsI brahamaMDavata hai|| jAmai saba rUpa jo sabamaiM sabarUpasau pai, sabanisauM alipta AkAsa-khaMDavata hai| sohai gyAnabhAna suddha saMvarako bheSa dharai, tAkI ruci-rekhakau hamArI daMDavata hai||2|| zArtha:- sahita pUre 42 // 2. adhyAtamAtma-anubhava. mahAtama dho2 AsaMsAravirodhisaMvarajayaikAntAvaliptAsrava nyakkArAtpratilabdhanityavijayaM smpaadytsNvrm| vyAvRttaM pararUpato niyamitaM samyaksvarUpe sphura jjyotizcinmayamujjvalaM nijrspraagbhaarmujjRnmbhte||1|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 122 samayasAra nATaka aMdhakAra. akhaMDa=pUrNa. aMDavata=aMDAkAra. visatAra phelAvo. gilika=gaLI javAne mATe. brahamaMDa (brahmAMDa) traNa loka. vikAsa=ajavALuM. alisa=alaga. AkAsakhaMDa AkAzano pradeza bhAna (bhAnu)=sUrya. ruci-rekha kiraNarekhA, prakAza. daMDavata=pramANa. artha:- je AtmAno ghAtaka che ane Atma-anubhavathI rahita che evo AsvarUpa mahA aMdhakAra akhaMDa IDAnI jema jagatanA badhA jIvone gherI rahela che. teno nAza karavAne mATe traNa lokamAM phelAtA sUrya jevo jeno prakAza che ane jemAM sarva padArtho pratibiMbita thAya che ane pote te badhA padArthonA AkArarUpa thAya che, topaNa AkAzanA pradezanI jema temanAthI alipta rahe che, te jJAnarUpI sUrya zuddha saMvaranA vezamAM che, tenA prakAzane amArA praNAma . 2. bhedavijJAnanuM mahattva (savaiyA ekatrIsA) suddha suchaMda abheda abAdhita, bheda-vigyAna sutIchana aaraa| aMtarabheda subhAva vibhAU, karai jar3a-cetanarUpa duphaaraa|| so jinhake uramaiM upajyau, na rucai tinhakauM prsNg-shaaraa| Atamako anubhau kari te, harakheM parakheM prmaatm-dhaaraa||3|| zabdArtha- suddha (zuddha) nirvikAra. suchaMda (svacchaMda)=svataMtra. abhedatrabheda rahita-eka. abAdhita=bAdhA rahita. sutachana ( sutIkSNa )=atizaya tIkSNa. ArA-karavata. kuphArA=bebhAga. * "jJAyaka jJayAkAra' athavA "jJayAkAra jJAnanI pariNati' e vyavahAra-vacana che. caidrUpyaM jaDarUpatAM ca dadhatoH kRtvA vibhAga dvayo rantardAruNadAruNena parito jJAnasya rAgasya c| bhedajJAnamudetti nirmalamidaM modadhvamadhyAsitAH zuddhajJAnaghanaughamekamadhunA santo dvitiiycyutaaH||2|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates saMvara dvAra 123 artha - zuddha, svataMtra, ekarUpa, nirAbAdha, bhedavijJAnarUpa tIrNa karavata aMdara pravezIne svabhAva-vibhAva ane jaDa-cetanane jAdA jAdA karI nAkhe che. te bhedavijJAna jemanA hRdayamAM utpanna thayuM che temane zarIra Adi para vastuno Azraya cato nathI, teo Atma-anubhava karIne prasanna thAya che ane paramAtmAnuM svarUpa oLakhe che. bhAvArtha- jJAna parabhAvathI rahita che tethI zuddha che, nijaparanuM svarUpa batAve che tethI svataMtra che, emAM koI para vastuno mela nathI tethI eka che, nayapramANanI emAM bAdhA nathI. tethI abAdhita che. A bhedavijJAnanI tIkSNa karavata jyAre aMdara praveza kare che tyAre svabhAva-vibhAvanuM pRththakaraNa karI nAkhe che ane jaDa-cetanano bheda batAve che. tethI bheda-vijJAnIonI ruci paradravyamAMthI khasI jAya che. teo dhana, parigraha, AdimAM rahe topaNa khUba AnaMdathI paramatattvanI parIkSA karIne Atmika rasano AnaMda le che. 3. samyakatvathI samyajJAna ane AtmasvarUpanI prAti (savaiyA tevIsA) jo kabahuM yaha jIva padAratha , ausara pAi mithyAta mittaave| samyaka dhAra prabAha bahai guna, jJAna udai mukha Uradha dhaavai|| to abhiaMtara darvita bhAvita, karma kalesa pravesa na paavai| Atama sAdhi adhyAtamake patha, pUrana hai parabrahma khaavai||4|| zabdArtha - kabahU koIvAra. ausara (avasara)=moko. prabAhu vaheNa. Uradha= yadi kathamapi dhArAvAhinA bodhanena dhruvamupalabhamAnaH shuddhmaatmaanmaaste| tadayamudayadAtmArAmamAtmAnamAtmA prprinntirodhaacchuddhmevaabhyupaiti||3|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 124 samayasAra nATaka UMce. dhAd=doDe. abhiaMtara=(atyaMtara)=aMtaraMgamAM. darvitakarma-jJAnAvaraNIya Adi dravyakarma. bhAvita karma rAga-dveSa-moha Adi bhAvakarma. kaleza-duHkha. pravesa=pahoMca. pathakamArga. pUrana=pUrNa. parabrahma=paramAtmA. artha - jyAre koI vAra A jIvapadArtha avasara pAmIne mithyAtvano nAza kare che ane samyakatva jaLanA pravAhamAM vahIne jJAnaguNanA prakAzamAM UMce caDhe che tyAre tenA aMtaraMgamAM dravyakarma ane bhAvakarmanuM duHkha kAMI asara karatuM nathI. te AtmazuddhinA sAdhana evA anubhavanA mArgamAM lAgIne paripUrNa avasthAne prApta thAya che. tene ja paramAtmA kahe che. bhAvArtha- anaMta saMsAramAM paribhramaNa karato jIva koIvAra kALalabdhi, darzanamohanIyano anudaya ane guru-upadeza Adino avasara pAmIne tattvazraddhAna kare che tyAre dravyakarmo athavA bhAvakarmonI zakti zithila thaI jAya che ane anubhavanA abhyAsathI unnati karatAM karatAM karmabaMdhanathI mukta thaIne Urdhvagamana kare che arthAt siddhagatine pAme che. 4. samyagdaSTino mahimA (savaiyA tevIsA) bhedi mithyAta su vedi mahArasa, bheda-vijJAna kalA jinha paaii| jo apanI mahimA avadhArata, tyAga kareM ura sauMja praaii| uddhata rIti phurI jinhake ghaTa, dota niraMtara noti savATTa te matimAna suvarna samAna, lagai tinhakauM na subhAsubha kaaii||5|| nijamahimaratAnAM bhedavijJAnazaktyA ___ bhavati niyatameSAM shuddhtttvoplmbhH| acalitamakhilAnyadravyadUresthitAnAM bhavati sati ca tasminnakSayaH krmmokssH||4|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates saMvara dvAra 125 zabdArtha- bhedikanaSTa karIne. vedi=jANIne. mahArasa=AtmAnubhavanuM amRta avadhArata=grahaNa karato. uddhata=caDhatI. phurI (skurita) pragaTa. suvarna-sonuM. kAIkamaLa. artha - jemaNe mithyAtvano vinAza karIne ane samyakatvano amRta rasa cAkhIne jJAnajyoti pragaTa karI che, potAnA nijaguNa-darzana. jJAna, cAritra grahaNa karyA che, hRdayamAMthI paradravyonI mamatA choDI dIdhI che ane dezavrata, mahAvratAdi UMcI kriyAonuM grahaNa karIne jJAnajyotinI savAI vRddhi karI che, te vidvAno suvarNa samAna che; temane zubhAzubha karmamaLa lAgato nathI. 5. bhedajJAna, saMva-nirjarA ane mokSanuM kAraNa che. ( aDilla chaMda) bhedagyAna saMvara-nidAna niradoSa hai| saMvarasauM nirajarA, anukrama moSa hai|| bhedagyAna sivamUla, jagatamahi maaniye| bapi deya dai tapa, upAdheya nAniyA dda ! zabdArtha- nidAna=kAraNa. niradoSa=zuddha. nirajarAHkarmonuM ekadeza kharavuM anukrama-krame krame. siva=mokSa. mUla=mULiyuM. heya choDavA yogya. upAdeyagrahaNa karavA yogya. artha:- lokamAM bhedavijJAna nirdoSa che, saMvaranuM kAraNa che; saMvara nirjarAnuM kAraNa che ane nirjarA mokSanuM kAraNa che. tethI unnatinA kramamAM bhedavijJAna ja paraMparAe mokSanuM kAraNa che. joke te tyAjya che topaNa upAdeya che. bhAvArtha- bhedavijJAna AtmAnuM nijasvarUpa nathI tethI mokSanuM paraMparA kAraNa che, mULa kAraNa nathI. paraMtu tenA vinA mokSanA asala kAraNa samyakatva, saMvara, nirjarA thatAM nathI tethI prathama avasthAmAM upAdeya che ane kArya thatAM kAraNa -kalApa prapaMca ja hoya che tethI zuddha AtmasvarUpanI prApti thatAM heya che. 6. sampadyate saMvara eva sAkSAcchuddhAtmatattvasya kiloplmbhaat| sa bhedavijJAnata eva tasmAttadbhedavijJAnamatIva bhaavym||5|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates AtmasvarUpanI prApti thatAM bhedajJAna heya che (doharo ) bhedagyAna tabalauM bhalau, jabalauM mukati na hoi / parama joti paragaTa jahAM, tahAM na vikalapa koi // 7 // zabdArtha:- tabalau= tyAM sudhI. bhalau=sAruM. 52ma joti-utkRSTa jJAna. paragaTa (pragaTa )=prakAzita. artha:- bhedavijJAna tyAM sudhI ja prazaMsanIya che jyAM sudhI mokSa arthAt zuddhasvarUpanI prApti na thAya ane jyAM jJAnanI utkRSTa jyoti prakAzamAna che tyAM koI paNa vikalpa nathI. (bhedavajJAna to raheze ja kevI rIte ?) 7. bhedajJAna 5raM5rA mokSanuM kAraNa che. ( copAI ) * bhedajJAna saMvara jinha pAyau / so cetana sivarUpa kahAyau / / bhedagyAna jinhake ghaTa nAMhI / te jar3a jIva baMdhai ghaTa mAMhI // 8 // zabdArtha:- cetana=AtmA. sivarUpa=mokSarUpa. ghaTa=hRdaya. samayasAra nATaka artha:- je jIvoe bhedavijJAnarUpa saMvara prApta karyo che teo mokSarUpa ja kahevAya che, ane jenA hRdayamAM bhedavijJAna nathI te mUrkha jIvo zarIra AdithI baMdhAya che. 8. bhedajJAnathI AtmA ujjavaLa thAya che. (doharA ) bhedagyAna sAbU bhayau, samarasa niramala niir| dhobI aMtara AtamA, dhovai nijaguna cIra // 9 // zabdArtha:- samarasa=samatAbhAva. nIra=pANI. aMtaraAtamA=samyagdaSTi. cIra-kapaDAM. bhaavyedbhedvijnyaanmidmcchinndhaaryaa| tAvadyAvatparAccyutvA jJAnaM jJAne pratiSThate // 6 // * bhedavijJAnataH siddhAH siddhA ye kila kecana / asvAbhAvato baddhA baddhA ye kila kecana / / 7 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates saMvara dvAra 127 artha- samyagdaSTirUpa dhobI, bhedavijJAnarUpa sAbu ane samatArUpa nirmaLa jaLathI AtmaguNarUpa vastrane sApha kare che. 9. bhedavijJAnanI kriyAmAM daSTAMta (savaiyA ekatrIsA) jaise rajasodhA raja sodhikai daraba kADhe, pAvaka kanaka kAr3hi dAhata uplkauN| paMkake garabhamaiM jyauM DAriye kataka phala , nIra karai ujjala nitAri DArai mlkauN|| dadhikau mathaiyA mathi kAr3he jaise mAkhanakauM RIGhaMsa naisai tUdha parva tyAja banavA taisaiM gyAnavaMta bhedagyAnakI sakati sAdhi, vedai nija saMpati uchedai pr-dlkauN||10|| zabdArtha:- raja=dhULa. daraba (dravya)=sonuM, cAMdI. pAvaka-agni. kanaka =sonuM. dAhata bALe che. upala=patthara. paMka=kAdava. garabha=aMdara. kataka phala nirmaLI. vede=anubhava kare. uchede ( ucchede ) tyAga kare. para-dala=AtmA sivAya nA bIjA padArtho. artha- jevI rIte dhULadhoyo dhULa zodhIne sonuM-cAMdI grahaNa kare che, agni dhAtune gALIne sonuM jAduM paDe che, kAdavamAM nirmaLI nAkhavAthI te pANIne sApha karIne mela dUra karI de che, dahIMnuM maMthana karanAra dahIM mathIne mAkhaNa kADhI le che, haMsa dUdha pI le che ane pANI choDI de che, tevI ja rIte jJAnIo bhedavijJAnanA baLathI Atma-saMpadA grahaNa kare che ane rAga-dveSa Adi athavA pudgalAdi bhedajJAnocchalanakalanAcchuddhatattvopalambhA drAgagrAmapralayakaraNAtkarmaNAM sNvrenn| bibhrattoSaM paramamamalAlokamamlAnamekaM jJAnaM jJAne niyatamuditaM shaashvtodyotmett||8|| iti sNbraadhikaar:||6|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 128 samayasAra nATaka parapadArthone tyAgI de che. 10. mokSanuM mULa bhedavijJAna che. (chappA chaMda) pragaTi bheda vigyAna, Apaguna paraguna jaane| para paranati parityAga, suddha anubhau thiti tthaanai|| kari anubhau abhyAsa, sahaja saMvara prgaasai| Asrava dvAra nirodhi, karamaghana-timira vinaasai|| chaya kari vibhAva samabhAva bhaji, niravikalapa nija pada ghai| nirmala visuddhi sAsuta suthira - parama matadriya surave nadai ??? zabdArtha:- parityAga=choDIne. thiti DAnaiRsthira kare. paragArsa (prakAza)=pragaTa kare. nirodhi=rokIne. timira=aMdhakAra. samabhAva=samatAbhAva. bhaji=grahaNa karIne. sAsuta (zAzvata)=svayaMsiddha. suthira=acaLa, atIndriya=je Indriya-gocara na hoya te. artha - bhedavijJAna AtmAnA ane paradravyonA guNone spaSTa jANe che, padravyomAMthI potApaNuM choDIne zuddha anubhavamAM sthira thAya che ane teno abhyAsa karIne saMvarane pragaTa kare che, AsravadvAno nigraha karIne karmabhanita mahA aMdhakAra naSTa kare che, rAga-dveSa Adi vibhAva choDIne samatAbhAva grahe che ane vikalparahita potAnuM pada prApta kare che tathA nirmaLa, zuddha, anaMta, acaLa ane parama atIndriya sukha prApta kare che. 11. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates saMvara dvAra 129 chaThThA adhikArano sAra pUrva adhikAramAM kahetA AvyA chIe ke mithyAtva ja Asrava che, tethI Asravano nirodha arthAt samyakatva te saMvara che. A saMvara nirjarAnuM ane anukrame mokSanuM kAraNa che. jyAre AtmA svayaMbuddhithI athavA zrIgurunA upadeza AdithI AtmA-anAtmAnuM bhedavijJAna athavA svabhAva-vibhAvanI oLakhANa kare che tyAre samyagdarzanaguNa pragaTa thAya che. svane sva ane parane para jANavuM enuM ja nAma bhedavijJAna che, ene ja sva- parano viveka kahe che. "tAsu jJAnako kArana sva-para viveka bakhAnau" arthAt bhedavijJAna samyagdarzananuM kAraNa che. jevI rIte kapaDAM sApha karavAmAM sAbu sahAyaka bane che tevI ja rIte samyagdarzananI utpattimAM bhedavijJAna sahAyaka thAya che ane jyAre kapaDAM sApha thaI jAya tyAre sAbunuM kAMI kAma rahetuM nathI ane sAbu hoya to eka bhAra ja lAge che, tevI ja rIte samyagdarzana thayA pachI jyAre sva-paranA vikalpanI AvazyakatA nathI rahetI tyAre bhedavijJAna heya ja hoya che. bhAva e che ke bhedavijJAna prathama avasthAmAM upAdeya che ane samyagdarzana nirmaLa thayA pachI tenuM kAMI kAma nathI, heya che. bhedavijJAna joke heya che topaNa samyagdarzananI prAptinuM kAraNa hovAthI upAdeya che, tethI svaguNa ane paraguNanI oLakhANa karIne para-pariNatithI virakta thavuM joIe ane zuddha anubhavano abhyAsa karIne samatAbhAva grahaNa karavo joIe. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nirjarA dvAra pratijJA (doharA) varanI saMvarakI dasA, jathA jugati prvaaNn| mukati vitaranI nirajarA, sunahu bhavika dhari kaan||1|| zabdArtha:- jathA jugati paravAna=jevuM AgamamAM kahyuM che tevuM. vitaranI=ApanArI. artha - jevuM AgamamAM saMvaranuM kathana che tevuM varNana karyuM. he bhavyo! have mokSa ApanAra nirjarAnuM kathana kAna daIne sAMbhaLo. 1. maMgaLAcaraNa (copAI). * jo saMvarapada pAi anNdai| so pUravakRta karma nikNdai|| jo aphaMda hai bahuri na phNdai|| so niraHRI vanArasa vaMdvA 2aaaa zabdArtha - anadai prasanna thAya. nikaMdaM=naSTa kare. bahuri-vaLI. phaMde guMcavAya. artha:- je saMvaranI avasthA prApta karIne AnaMda kare che, je pUrve bAMdhelAM karmono nAza kare che, je karmanI jALamAMthI chUTIne pharI phasAto nathI, te nirjarAbhAvane paMDita banArasIdAsajI namaskAra kare che. 2. * rAgAdyAsravarodhato nijadhurAM dhRtvA paraH saMvara: karmAgAmi samastameva bharato dUrAnnirundhana, sthitH| prAgbaddhaM tu tadeva dagdhumadhunA vyAjRmbhate nirjarA jJAnajyotirapAvRtaM na hi yato raagaadibhirmuurcchti||1|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 131 nirjarA dvAra jJAna-vairAgyanA baLathI zubhAzubha kriyAothI paNa baMdha thato nathI. (doharA). * mahimA samyakajJAnakI, aru virAgabala joi| kriyA karata phala bhuMjatai, karama baMdha nahi hoi||3|| zabdArtha- mahimA=prabhAva. aru=ane. bhujanai=bhogavatA. artha- samyajJAnanA prabhAvathI ane vairAgyanA baLathI zubhAzubha kriyA karavA chatAM ane tenuM phaLa bhogavavA chatAM paNa karmabaMdha thato nathI. 3. bhoga bhogavavA chatAM paNa jJAnIone karmakAlimA lAgatI nathI. | (savaiyA ekatrIsA) jaisaiM bhUpa kautuka sarUpa karai nIca karma, kautukI kahAvai tAsauM kauna kahai raMka hai| jaisaiM vibhacArinI vicArai vibhacAra vAkau jArahIsauM prema bharatAsauM citta baMka hai|| jaisaiM dhAi bAlaka cuMghAi karai lAlipAli, jAnai tAhi aurakau jadapi vAkai aMka hai| taisaiM gyAnavaMta nAnA bhAMti karatUti ThAna, kiriyAkauM bhinna mAnai yAte nikalaMka hai||4|| zabdArtha:- bhUpatrarAjA. kautuka-khela. nIca karma=halakuM kAma. raMka-kaMgAla. vAkau tenuM, jAra (yAra) mitra. bharatA =pati. baMka-vimukha. cuMthAI=pivaDAvIne. lAlipAlikalAlanapAlana. aMka-goda. nikalaMka nirdoSa. artha - jevI rIte rAjA khelarUpa halakuM kAma* kare to paNa te khelADI puruSa kahevAya che, tene koI garIba nathI kahetuM athavA jevI rIte vyabhicAriNI strI * gadheDA upara caDhavuM vagere. * tajjJAnasyaiva sAmarthya virAgasyaiva vA kil| yatko'pi karmabhiH karma bhUJjAno'pi na bdhyte||2|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 13ra samayasAra nATaka patinI pAse rahe topaNa tenuM citta vAramAM ja rahe che-pati upara prema raheto nathI athavA jevI rIte dhAva bALakane dUdha pIvaDAve, lAlana-pAlana kare, ane godamAM le che to paNa tene bIjAno jANe che, tevI ja rIte jJAnI jIva udayanI preraNAthI* jAtajAtanI zubhAzubha kriyA kare che paraMtu te kriyAne AtmasvabhAvathI bhinna karmajanita mAne che, tethI samyajJAnI jIvane karmakAlimAM lAgatI nathI. 4. vaLI, jaisaiM nisi vAsara kamala rahai paMkahImaiM , paMkaja kahAvai pai na vAkai Dhiga paMka hai| jaisaiM maMtravAdI viSadharasauM gahAvai gAta, maMtrakI sakati vAkai vinA-viSa DaMka hai|| jaisaiM jIbha gahai cikanAI rahai rUkhe aMga, pAnImaiM kanaka jaisaiM kAIsauM aTaka hai| taisaiM gyAnavaMta nAnabhAMti karatUti ThAnai, kiriyAkau bhinna mAnai yAtai nikalaMka hai||5|| zabdArtha- nisi (nizi)=rAtri. vAsara-divasa. paMka=kAdava. paMkaja=kamaLa. viSadhara=sApa. gAta=zarIra. kAI= kATa-aTaMkakarahita. artha - jema kamaLa kAdavamAM utpanna thAya che ane rAta-divasa kAdavamAM rahe che paraMtu tenA upara kAdava coMTato nathI athavA jema maMtravAdI potAnA zarIra upara sApa dvArA DaMkha devaDAve che paNa maMtranI zaktithI tenA upara viSa caDatuM nathI athavA jema jIbha cIkaNA padArtha khAya che paNa cIkaNI thatI nathI, lUkhI rahe che athavA jema sonuM pANImAM paDyuM rahe topaNa tenA para kATa lAgato nathI; tevI ja rIte jJAnI jIva udayanI preraNAthI jAtajAtanI zubhAzubha kriyAo kare che. paraMtu tene AtmasvabhAvathI bhinna karyajanita mAne che tethI samyajJAnI jIvane karmakAlimAM lAgatI nathI. 5. * gRhavAsI tIrthakara, bharata cakravartI, rAjA zreNika vagerenI jema. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 133 nirjarA dvAra vairAgyazaktinuM varNana (soraThA) pUrva udai sanabaMdha , viSai bhogavai smkitii| karai na nUtana bandha, mahimA gyAna viraagkii||6|| artha - samyagdaSTi jIva pUrve bAMdhelA karmonA udayathI viSaya Adi bhogave che paNa karmabaMdha thato nathI, e jJAna ane vairAgyano prabhAva che. 6. jJAna-vairAgyathI mokSanI prApti che. (savaiyA ekatrIsA) samyakavaMta sadA ura aMtara, gyAna virAga ubhai guna dhaarai|| jAsu prabhAva lakhai nija lacchana, jIva ajIva dasA nikhaarai|| Atamako anubhau kari lai thira, Apa tarai ara aurani taarai| sAdhi sudarva lahai siva sarma, su karma-upAdhi vithA vami ddaa||7|| zArtha:- 32 hRya. pramA=pratApathI. ni25||2=niy . auranijImone. sudravya (spadravya )=mAtmatattva. sabha( zarma)=mAnaMha. (34dhivaMdva-66. yathA=STa. mi. 1=5tDhI n||nne. cha. artha- samyagdaSTi jIva sadaiva aMtaHkaraNamAM jJAna ane vairAgya ane guNa dhAraNa kare che jenA pratApathI nija AtmasvarUpane dekhe che ane jIva-ajIva tattvono nAznute viSayasevane'pi yatsvaM phalaM viSayasevanasya naa| jJAnavaibhavavirAgatAbalAtsevako'pi tdsaavsevkH||3|| samyagdRSTerbhavati niyataM jJAnavairAgyazaktiH svaM vastutvaM kalayitumayaM svaanyruupaaptimuktyaa| yasmAjjJAtvA vyatikaramidaM tattvataH svaM paraM ca svasminnAste viramati parAtsarvato raagyogaat||4|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 134 samayasAra nATaka nirNaya kare che. teo Atma-anubhava karIne jina-svarUpamAM sthira thAya che tathA saMsAra-samudrathI pote svayaM tare che athavA bIjAone tAre che. A rIte Atmatattva siddha karIne karmonI jALa dUra kare che ane mokSano AnaMda prApta kare che. 7. samyajJAna vinA saMpUrNa cAritra nakAmuM che. (savaiyA ekatrIsA) jo nara samyakavaMta kahAvata, samyakagyAna kalA nahi jaagii| Atama aMga abaMdha vicArata, dhArata saMga kahai hama tyaagii|| bheSa dharai munarAija-paTaMtara, aMtara moha-mahAnala daagii| sunna hiye karatati karai para, so saTha jIva na hoya viraagii||8|| zabdArtha:- saMga parigraha. paTaMtara (paTatara)=samAna. mahAnalakatIvra agni. dAgI=dhage che. sunna hiye zUnya hRdaye. saTha mUrkha. artha - je manuSyane samyajJAnanuM kiraNa to pragaTa thayuM nathI ane potAne samyagdaSTi mAne che, te nijAbhasvarUpanuM abaMdharUpa ciMtavana kare che, zarIra Adi paravastumAM mamatva rAkhe che ane kahe che ke ame tyAgI chIe. te munirAja jevo veSa dhAraNa kare che paraMtu aMtaraMgamAM mohanI mahAjvALA saLage che, te zUnya-hRdaya 1. jIve anAdikALathI dehAdi para vastuone potAnI mAnI lIdhI hatI te haTha choDI de che ane potAnA AtmAne temanAthI judo mAnavA lAge che. 2. dharmopadeza ApIne. 3. nizcayanayano ekAMta pakSa laIne. samyagdRSTiH svayamayamahaM jAtu bandho na me syA __dityuttAnotpulakavadanA raaginno'pyaacrntu| AlambantAM samitiparatAM te yato'dyApi pApA AtmAnAtmAvagamavirahAt santi smyktvriktaaH||5|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates 135 nirjarA dvAra thaIne ( munirAja jevI) kriyA kare che paraMtu te murkha che; vAstavamAM sAdhu nathI, dravyaliMgI che. 8. bhedavijJAna vinA samasta cAritra nakAmuM che. ( savaiyA tevIsA ) grantha racai caracai subha paMtha, lakhai jagamaiM vivahAra supattA / sAdhi saMtoSa arAdhi niraMjana, dei susIkha na lei adattA / / naMga dharaMga phirai taji saMga, chakai saravaMga mudhArasa mattA / karatUti karaisaTha pai, samudna na banAtama-Atama-sattA||1|| zabdArtha:- 2cai=banAve. caracai=kathana kare. subha paMtha=dharmamArga. supattA=supAtra. niraMjana=Izvara. susIkha=sAro upadeza. adattA=ApyA vinA. naMgadharaMga=nagna. saMga=parigraha. mudhArasa mattA=ajJAnarasamAM unmatta. Atama sattA=zuddha caitanyabhAva. anAtama sattA=zarIra rAga-dveSa-moha Adi. artha:- te mUrkha graMtha-2canA kare che, dharmanI carcA kare che, zubha-azubha kriyAne jANe che, yogya vyavahAra rAkhe che, saMtoSane saMbhALe che, arhat bhagavAnanI bhakti kare che, sAro upadeza Ape che, ApyA vinA leto nathI, bAhya parigraha choDIne nagna phare che, ajJAnarasamAM unmatta thaIne bALatapa kare che, te mUrkha AvI kriyAo kare che paraMtu AtmasattA ane anAtmasattAno bheda jANato nathI. 9. 1. acauryAdi vrata ane eSaNA Adi samiti pALe che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 136 samayasAra nATaka vaLIdhyaan dharai karai iMdriya-nigraha, vigrahasauM na ganai nija nttaa| tyAgi vibhUti vibhUti maDhai tana, ___joga gahai bhvbhog-virttaa|| mauna rahai lahi maMdakaSAya, sahai badha baMdhana hoi na tttaa| e karatUti karai saTha pai, samurNa na manAtama-bhAtama-sattAnA 20 nA zabdArtha:- nigraha=damana karavuM. vigraha=zarIra. nannA (nAtA)=saMbaMdha. vibhUti dhana-saMpatti. vibhUti=bhasma ( rAkha). maDhe lagAve. joga =tyAga. virattA ( virakta)-tyAgI. tattA ( tasa)=krodhita, duHkhI. artha - Asana lagAvIne dhyAna kare che, IndriyonuM damana kare che, zarIra sAthe potAnA AtmAno kAMI saMbaMdha gaNato nathI, dhana-saMpattino tyAga kare che, zarIrane rAkhathI coLe che, prANAyAma Adi yogasAdhanA kare che, saMsAra ane bhogothI virakta rahe che, mauna dhAraNa kare che, kaSAyone maMda kare che. , vadha-baMdhana sahana karIne duHkhI thato nathI. te mUrkha AvI kriyAo kare che paraMtu AtmasattA ane anAtmasattAno bheda jANato nathI. 10. | (copAI) jo binu gyAna kriyA avgaahai| jo bina kriyA mokhapada caahai|| jo binu mokha kahai maiM sukhiyaa| so ajAna mUDhanimaiM mukhiyaa||11|| 1. dohA- Asana prANAyAma, yama, niyama dhAraNA dhyAna; pratyAhAra samAdhi ke, aSTa yoga pahicAna. 2. snAna Adi na karavAthI Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nirjarA dvAra 137 zabdArtha:- kriyA=cAritra. avagAhe=grahaNa kare. ajAna=mUrkha. mUDhanirma=mUrkhaomAM. mukhiyA=pradhAna. artha- je samyajJAna vinA cAritra dhAraNa kare che athavA cAritra vinA mokSapada cAhe che, tathA mokSa vinA potAne sukhI kahe che, te ajJAnI che, mUrkhaomAM pradhAna arthAt mahAmUrkha che. 11. zrIguruno upadeza ajJAnI jIvo mAnatA nathI. (savaiyA ekatrIsA) jagavAsI jIvanIsauM guru upadesa kahai, tumaiM ihAM sovata anaMta kAla bIte haiN| jAgau hai saceta citta samatA sameta sunau, ___ kevala-vacana jAmaiM akSa-rasa jIte haiN|| Avau merai nikaTa batAUM maiM tumhAre guna, parama surasa-bhare karamasauM rIte haiN| aise baina kahai guru tauU te na dharai ura, mitrakaise putra kidhauM citrakaise cIte haiN||12|| zabdArtha:- mitraAse putra=mATInA pUtaLA jevA. citrakese cIte citramAM banelA. artha - zrIguru bhagavAsI jIvone upadeza Ape che ke tamane saMsAramAM mohanidrA letAM anaMtakALa vItI gayo; have to jAgo ane sAvadhAna athavA zAMtacitta thaIne bhagavAnanI vANI sAMbhaLo, jenAthI IndriyonA viSayo jItI zakAya che. mArI pAse Avo, huM karma-kalaMka rahita parama AnaMdamaya tamArA AtmAnA guNa tamane batAvuM. zrIguru AvAM vacana kahe che topaNa saMsArI mohI jIva kAMI dhyAna ApatA nathI, jANe ke teo mATInA pUtaLA che athavA citramAM dorelA manuSya che. 12. AsaMsArAtpratipadamamI rAgiNo nityamattAH suptA yasminnapadamapadaM tdvibudhydhvmndhaaH| etaitetaH padamidamidaM yatra caitanyadhAtu: zuddha: zuddha: svarasamajata: sthAthimAvatvametA drA Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates jIvanI zayana ane jAgRta dazA kahevAnI pratijJA (doharA ) etepara bahurauM suguru, bolai vacana rsaal| saina dasA jAgRta dasA, kahai duhUMkI cAla / / 13 / / zabdArtha:- 2sAla=mIThA. saina (zayana )-sUtelI. dasA=avasthA. samayasAra nATaka artha:- Ama chatAM pharIthI kRpALu suguru jIvanI nidrita ane jAgRta dazAnuM kathana madhura vacanomAM kahe che. 13. kAyA citrasArImai karama parajaMka bhArI, mAyAkI saMvArI seja cAdari klpnaa| saina karai cetana acaitanA nIMda liyai, mohakI marora yahai locanakau DhapanA / / udai bala jora yahai svAsako sabada ghora, viSai-sukha kArajakI daura yaha sapanA / dasAmaiM magana rahai tihUM kAla, dhAvai bhrama jAlamaiM na pAvai rUpa apanA / / 14 / / aisI mUr3ha zabdArtha:- kAyA=zarIra. citrasArI-zayanAgAra, sUvAnI jagyA, saMvArI=sajI, 52jaMka ( paryaMka )=palaMga. seja=pathArI. cAdari-oDhavAnuM vastra. acetanA=svarUpane bhUlI javuM te. locana=AMkha. svAsau sabada=nasakorAM bolAvavAM. artha:- zarIrarUpI mahelamAM karmarUpI moTo palaMga che, mAyAnI pathArI sajelI che, kalpanArUpI* cAdara che, svarUpanI bhUlarUpa nidrA laI rahyo che, mohanI laherothI AMkhanI pAMpaNa DhaMkAI gaI che, karmodayanI jorAvarI e nasakorAMno ghurakATa che, viSayasukhanAM kAryo mATe bhaTakavuM e svapna che; AvI ajJAna dazAmAM AtmA sadA magna thaIne mithyAtvamAM bhaTakato phare che paraMtu potAnA AtmasvarUpane joto nathI. 14. jyAre rAga-dveSanAM bAhya nimitta nathI maLatAM tyAre manamAM jAtajAtanAM saMkalpa-vikalpa karavA te. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 139 nirjarA dvAra jIvanI jAgRta dazA ( savaiyA ekatrIsA) citrasArI nyArI parajaMka nyArau seja nyArI, cAdari bhI nyArI ihAM jhUThI merI thpnaa| atIta avasthA saina nidrA vAhi koU pai, na vidyamAna palaka na yAmai aba chpnaa|| svAsa au supana doU nidrAkI alaMga bUjhai, sujhai saba aMga lakhi Atama drpnaa| tyAgI bhayau cetana acetanatA bhAva tyAgi, bhAlai dRSTi kholika saMbhAlai rUpa apnaa|| 15 / / zabdArtha - thapanA= sthApanA. atIta=bhUtakALa. nidrAvAhinidrAmAM paDelo. yAmaMtraemAM. chapanA=lagADavuM. alaMga-saMbaMdha. darapanA=darpaNa. bhAla-dekhe. artha - jyAre samyajJAna pragaTa thayuM tyAre jIva vicAre che ke zarIrarUpa mahela jAdo che, karmarUpa palaMga jAdo che, mAyArUpa pathArI judI che, kalpanArUpa cAdara judI che, A nidrAvasthA mArI nathI-pUrvakALamAM nidrAmAM paDelI mArI bIjI ja paryAya hatI. have vartamAnanI eka paLa paNa nidrAmAM nahi vItAvuM, udayano ni:zvAsa ane viSayanuM svapna-e banne nidrAnA saMyogathI dekhAtA hatA. have AtmArUpa darpaNamAM mArA samasta guNo dekhAvA lAgyA. A rIte AtmA acetana bhAvono tyAgI thaIne jJAnadaSTithI joIne potAnuM svarUpa saMbhALe che. 15. jAgRta dazAnuM phaLa (doharA) ihi vidhi je jAge puruSa, te zivarUpa sdiiv| je sovahi saMsAramaiM , te jagavAsI jiiv||16|| zabdArtha:- Ihavidhi=A prakAre. jAge saceta thayA. teeteo. sadIva (sadaiva )=haMmezAM. jagavAsI saMsArI. artha- je jIva saMsAramAM A rIte Atma-anubhava karIne saceta thayA che te haMmezAM mokSarUpa ja che ane je aceta thaIne sUI rahyA che te saMsArI che. 16. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 14) samayasAra nATaka Atma-anubhava grahaNa karavAnI zikhAmaNa. (doharA) * jo pada bhaupada bhaya harai, so pada seU anuup| jihi pada parasata aura pada, lagai aapdaaruup||17|| zabdArtha:- bhI (bhava)=saMsAra. seu=svIkAra karo. anUpasupamA rahita. parasata (sparzata )=grahaNa karatAM ja. ApadA kaSTa. artha:- je janma-maraNano bhaya dUra kare che, upamA rahita che, jenuM grahaNa karavAthI bIjAM badhAM pada* vipattirUpa bhAsavA lAge che te Atma-anubhavarUpa padane aMgIkAra karo. 17. saMsAra sarvathA asatya che. (savaiyA ekatrIsA) jaba jIva sovai taba samujhai supana satya, vahi jhUTha lAgai taba jAgai nIMda khoikai| jAgai kahai yaha merau tana yaha merI sauMja, tAhU jhUTha mAnata marana-thiti joikai|| jAnai nija marama marana taba sUjhai jhUTha, bUjhai jaba aura avatAra rUpa hoikai| vAhU avatArakI dasAmaiM phiri yahai peca, yAhI bhAMti jhUThau jaga dekhyau hama ttoikai||18|| zabdArtha- sauja =vastu. avatAra=janma. ToIkai=zodhIne. artha - jyAre jIva sUve che tyAre svapnane satya mAne che, jyAre jAge che tyAre te jUThuM jaNAya che. zarIra ke dhana-sAmagrIne potAnI gaNe che, pachI mRtyuno khyAla kare che tyAre tene paNa jUThI mAne che. jyAre potAnA svarUpano vicAra *Indra, dharaNendra, narendrAdi. * ekameva hi tatsvAdyaM vipadAmapadaM pdm| apadAnyeva bhAsante padAnyanyAni ytpurH||7|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nirjarA dvAra 141 kare che tyAre mRtyu paNa asatya jaNAya che ane bIjo janma satya lAge che. jyAre bIjA janmano vicAra kare che tyAre pAcho A ja cakrAvAmAM paDI jAya che- A rIte zodhIne joyuM to A janma-maraNarUpa Akho saMsAra jUTho ja jUTho jaNAya che. 18. samyajJAnInuM AcaraNa (savaiyA ekatrIsA) paMDita viveka lahi ekatAkI Teka gahi, duMdaja avasthAkI anekatA haratu hai| mati zruti avadhi ityAdi vikalapa meTi, niravikalapa gyAna manamaiM dharatu hai|| iMdriyajanita sukha dukhasauM vimukha haika, paramake rUpa hai karama nirjaratu hai| sahaja samAdhi sAdhi tyAgi parakI upAdhi, Atama ArAdhi paramAtama karatu hai||19|| zabdArtha:- Teka huTha. hRdaja vikalparUpa, AkuLatArUpa. meTi-dUra karIne. samAdhi dhyAna. parakI upAdhi=rAga-dveSa-moha. artha:- samyagdaSTi jIva bhedajJAna prApta karIne eka AtmAnuM ja grahaNa kare che, dehAdithI mamatvanA aneka vikalpo choDI de che, mati, zruta, avadhi ItyAdi kSAyopathamikabhAva choDIne nirvikalpa kevaLajJAnane potAnuM svarUpa jANe che, Indriyajanita sukha duHkhamAMthI ruci khaseDIne zuddha Atma-anubhava karIne karmonI nirjarA kare che ane rAga-dveSa-mohano tyAga karIne ujjavaLa dhyAnamAM lIna thaIne AtmAnI ArAdhanA karIne paramAtmA thAya che. 19. ekajJAyakabhAvanirbharamahAsvAdaM samAsAdayana svAdaM dvandvamayaM vidhAtumasahaH svAM vastuvRttiM vidn| AtmAtmAnubhavAnubhAvavivazo bhrazyadvizeSodayaM sAmAnyaM kalayana kilaiSa sakalaM jJAnaM nytyektaam||8|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 142 samayasAra nATaka samyajJAnane samudranI upamA. (savaiyA ekatrIsA) jAke ura aMtara niraMtara anaMta darva, bhAva bhAsi rahe pai subhAva na Taratu hai| nirmalasauM nirmala su jIvana pragaTa jAke, ghaTamaiM aghaTa-rasa kautuka karatu hai|| jAmaiM mati zruti audhi manaparyai kevala su, paMcadhA taraMgani umaMgi ucharatu hai| so hai gyAna udadhi udAra mahimA apAra, nirAdhAra meM netA paraMtu hRA 20nA zabdArtha - aMtara=aMdara. aghaTa pUrNa. audhi (avadhi) dravya-kSetra-kALabhAvanI maryAdAthI rUpI padArthone ekadeza spaSTa jANanAra jJAna. paMcadhA=pAMca prakAranI. taraMgani lahero. gyAna udadhi jJAnano samudra. niradhAra svataMtra. artha:- je jJAnarUpa samudramAM anaMta dravya potAnA guNa-paryAyo sahita haMmezAM jhaLake che, paNa te,te dravyorUpa thato nathI ane potAnA jJAyaka svabhAvane choDato nathI. te atyaMta nirmaLa jaLarUpa AtmA pratyakSa che je potAnA pUrNa rasamAM moja kare che tathA jemAM mati, zruta, avadhi, mana:paryaya ane kevaLajJAna A pAMca prakAranI lahero UThe che, je mahAna che, jeno mahimA aparaMpAra che, je nirAzrita che te jJAna eka che topaNa yone jANavAnI anekatA sahita che. bhAvArtha- ahIM jJAnane samudranI upamA ApI che. samudramAM ratnAdi anaMta dravyo rahe che, jJAnamAM paNa anaMta dravyo pratibiMbita thAya che. samudra ratnAdirUpa thaI jato nathI, jJAna paNa zeyarUpa thatuM nathI. samudranuM jaLa nirmaLa rahe che, jJAna paNa nirmaLa rahe che. samudra paripUrNa rahe che, jJAna paNa paripUrNa rahe che. samudramAM lahero utpanna thAya che. *ghaTa ochuM. aghaTa=ochuM nahi, saMpUrNa. acchAcchAH svayamucchalanti yadimAH saMvedanavyaktayo niSpItAkhilabhAvamaNDalarasaprAgbhAramattA iv| yasyAbhinnarasa: sa eva bhagavAneko'pyanekIbhavana vlgtyutklikaabhirdbhutnidhishcaitnyrtnaakrH||9|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nirjarA dvAra 143 jJAnamAM paNa mati, zrata, Adi taraMgo che. samudra mahAna hoya che, jJAna paNa mahAna hoya che, samudra apAra hoya che, jJAna paNa apAra che. samudranuM jaLa nijAdhAre rahe che, jJAna paNa nijAdhAra che. samudra potAnA svarUpanI apekSAe eka ane taraMgonI apekSAe aneka hoya che, jJAna paNa jJAyaka svabhAvanI apekSAe eka ane zeyone jANavAnI apekSAe aneka hoya che. 20. jJAnarahita kriyAthI mokSa thato nathI. (savaiyA ekatrIsA) koi krUra kaSTa sahaiM tapasauM sarIra dahaiM, dhUmrapAna karai adhomukha hekai jhUle haiN| keI mahAvrata gahaiM kriyAmaiM magana rahaiM, vahaiM munibhAra pai payArakaise pUle haiN| ityAdika jIvanakauM sarvathA mukati nAhi, phirai jagamAMhi jyauM vayArike baghUle haiN| jinhake hiyamai gyAna tinhihIko niravAna, karamake karatAra bharamamai bhUle haiN||21|| zabdArtha:- keI=aneka dUra=mUrkha. daheM-bALe. adhomukha hai=nIce mAthuM ane upara paga karIne. bayAri=havA. niravAna=mokSa. artha - aneka mUrkha kAyakaleza kare che, paMcAgni tapa AdithI zarIrane bALe che, gAMjo, carasa, vagere pIve che, nIce mastaka ane upara paga rAkhIne laTake che, mahAvratanuM grahaNa karIne tapAcaraNamAM lIna rahe che, pariSaha AdinuM kaSTa uThAve che; paraMtu jJAna vinA temanI A badhI kriyA, kaNa vinAnA ghAsanA pULA jevI nissAra che. AvA jIvone kadI mokSa maLI zakato nathI, teo pavananA vaMToLiyAnI klizyantAM svayameva duSkaratarairmokSonmukhaiH karmabhiH klizyantAM ca pare mahAvratatapobhAreNa bhgnaashcirN| sAkSAnmokSa idaM nirAmayapadaM saMvedyamAnaM svayaM jJAnaM jJAnaguNaM vinA kathamapi prAptuM kSamante na hi||10|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 144 samayasAra nATaka jema saMsAramAM bhaTake che-kayAMya ThekANuM pAmatA nathI. jemanA hRdayamAM samyajJAna che, temane ja mokSa che; je jJAnazUnya kriyA kare che teo bhramamAM bhUlelA che. 21. vyavahAralInatAnuM pariNAma. (doharo) lIna bhayau vivahAramaiM, ukati na upajai koi| vIna mayau pramukha narai, muti hAsIM choDuM ? 22aaaa zabdArtha- ukati=bhedajJAna. kahAsau kevI rIte. artha - je kriyAmAM lIna che, bhedavijJAna rahita che ane dIna thaIne bhagavAnanAM caraNono jApa kare che ane enAthI ja mokSanI IcchA rAkhe che te AtmAnubhava vinA mokSa kevI rIte meLavI zake? 22. vaLI-(doharo) prabhu sumarau pUjau par3hau karau vividha vivhaar| mokha sarUpI AtamA, gyAnagamya nirdhaar||23|| zabdArtha- sumarI smaraNa karo. vividha vivahAra judA judA prakAranuM cAritra. artha - bhagavAnanuM smaraNa karavAthI, pUjA-stuti karavAthI athavA aneka prakAranuM cAritra grahaNa karavAthI kAMI thaI zakatuM nathI, kema ke mokSa-svarUpa AtmA anubhava-jJAnagocara che. 23. jJAna vinA mokSamArga jANI zakAto nathI. (savaiyA ekatrIsA) kAja vinA na karai jiya udyama, lAja vinA rana mAMhi na juujhai| DIla vinA na sadhai paramAratha, sIla vinA satasauM na aruujhai|| nema vinA na lahai nihacai pada, prema vinA rasa rIti na buujhai| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nirjarA dvAra 145 dhyAna vinA na thaMbhai manakI gati, gyAna vinA siva paMtha na suujhai|| 24 / / zabdArtha - udhama=udyoga. lAja=svAbhimAna, DIla zarIra. jAjhe-laDe. paramAratha (paramArtha)=mokSa. arUjhe maLe. nema=niyama. bUjhe samaje. sivapaMtha mokSamArga sUjhe-dekhAya. artha - prayojana vinA jIva udhama karato nathI, svAbhimAna vinA saMgrAmamAM laDato nathI, zarIra vinA mokSa saghAto nathI, zIla dhAraNa karyA vinA satyano meLApa thato nathI, saMyama vinA mokSapada maLatuM nathI; prema vinA rasanI rIta jANI zakAtI nathI. dhyAna vinA citta sthira thatuM nathI ane jJAna vinA mokSamArga jANI zakAto nathI. 24. zAnano mahimA (savaiyA tevIsA) gyAna udai jinhakai ghaTa aMtara, noti nI mati hota na maitrI bAhija diSTi miTI jinhake hiya, AtamadhyAna kalA vidhi phailii| je jaDa cetana bhinna lakheM, suviveka ni pararathai guna-thatI. te jagamaiM paramAratha jAni, gahai ruci mAni adhyaatmsailii|| 25 / / zabdArtha- aMtara=aMdara, mati=buddhi. mailI= azuddha. bAhija diSTi zarIra AdimAM Atmabuddhi. bhinna=AdA. parakheM parIkSA kare. ruci=zraddhAna. adhyAtama sailI Atmaanubhava. artha:- jemanA aMtaramAM samyajJAnano udaya thayo che, jemanI Atmajyoti jAgRta thaI che ane buddhi nirmaLa rahe che, jemane zarIra AdimAMthI Atmabuddhi khasI gaI che, je AtmadhyAnamAM nipuNa che, teo jaDa ane caitanyanA guNonI parIkSA karIne temane judA judA mAne che ane mokSamArgane sArI rIte samajIne rucipUrvaka Atma-anubhava kare che. 25. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 146 samayasAra nATaka *bahuvidhi kriyA kalesasauM, sivapada lahai na koi / gyAnakalA parakAzasauM, sahaja mokhapada hoi / / 26 / / gyAnakalA ghaTaghaTa basai, joga jugatike pAra / nija nija, kalA udota kari, mukta hoi saMsAra / / 27 / / zabdArtha:- ahuvidhi=ane5 prajharanI. jasai = 2he. pAra ( 52 ) = jagabhya. uota=pragaTa. bhukta=bhuta. artha:- aneka prakAranI bAhya kriyAonA klezathI koI mokSa pAmI zakatuM nathI ane samyajJAna pragaTa thatAM kaleza vinA ja mokSapadanI prApti thAya che. 26. artha:- jJAnajyoti samasta jIvonA aMtaraMgamAM rahe che, te mana, vacana, kAya ane yuktithI agamya che, he bhavyo! potapotAnI jJAnajyoti pragaTa karIne saMsArathI bhuta thA. 27. anubhavanI prazaMsA (kuMDaliyA ) *anubhava ciMtAmani ratana, jAke hiya paragAsa / so punIta sivapada lahai, dahai caturagativAsa / / dahai caturagativAsa, Asa dhari kriyA na mNddai| nUtana baMdha nirodhi, pUbbakRta karma bihNddai|| tAkena ganu vikAra, na ganu bahu bhAra na ganu bhv| jAke hiradai mAMhi, ratana ciMtAmani anubhv|| 28 / / * padamidaM nanu karmadurAsadaM sahajabodhakalAsulabhaM kila / tata idaM nijabodhakalAbalAt kalayituM yatatAM satataM jgt|| 11 / / * acintyazaktiH svayameva devazcinmAtracintAmaNireSa yasmAt / sarvArthasiddhAtmatayA vidhatte jJAnI kimanyasya parigraheNa / / 12 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates nirjarA dvAra zabdArtha:- punita=pavitra. dahai=bALe. Asa=AzA. Dai ( mAMDai )=kare. nirodhi-rokIne. viThuM=kherave. bhAra=janma. artha:- anubhavarUpa ciMtAmaNi ratnano prakAza jenA hRdayamAM thaI jAya che te pavitra AtmA caturgati bhramaNarUpa saMsArano nAza karIne mokSapada pAme che. tenuM AcaraNa IcchA rahita hoya che, te karmono saMva2 ane pUrvakRta karmonI nirjarA kare che. te anubhavI jIvane rAga-dveSa, parigrahano bhAra ane bhAvI janma kAMI gaNatarImAM nathI arthAt alpakALamAM ja te siddhapada pAmaze. 28. samyagdarzananI prazaMsA (savaiyA ekatrIsA) jinhake hiyemaiM satya sUraja udota bhayau, phailI mati kirana mithyAta tama naSTa hai| jinhakI sudiSTimai na paracai viSamatAsauM, samatAsauM prIti mamatAsauM laSTa puSTa hai / / jinhake kaTAkSamai sahaja mokhapaMtha sadhai, manakau nirodha jAke tanakau na kaSTa hai // tinhake karamakI kalolai yaha hai samAdhi, Dolai yaha jogAsana bolai yaha maSTa hai / / 29 / / 147 zabdArtha:- 52cai( paricaya )=saMbaMdha. viSamatA=rAga-dveSa. samatA=vItarAgatA. laSTa puSTa=viruddha. kaTAkSa=najara. karamakI kalolai=karmanA jhapATA. samAdhi=dhyAna. Dolai=phare. maSTa=mauna. artha:- jemanA hRdayamAM anubhavano satya sUrya prakAzita thayo che ane subuddhirUpa kiraNo phelAIne mithyAtvano aMdhakAra naSTa kare che; jemane sAcA zraddhAnamAM rAga-dveSa sAthe saMbaMdha nathI, samatA pratye jemane prema ane mamatA pratye dveSa che; jemanI dRSTi mAtrathI mokSamArga sadhAya che ane je kAyakaleza Adi vinA mana Adi yogono nigraha kare che, te samyagnAnI jIvone viSaya-bhoga paNa samAdhi che, hAlavuM-cAlavuM e yoga athavA Asana che ane bolavuM-cAlavuM e ja maunavrata che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 148 samayasAra nATaka bhAvArtha- samyajJAna pragaTa thatAM ja guNazreNi nirjarA pragaTa thAya che; jJAnI jIva cAritramohanA prabaLa udayamAM jokasaMyama letA nathI-avratanI dazAmAM rahe chetopaNa karmanirjarA thAya ja che arthAta viSaya Adi bhogavatAM. hAlatAM-cAlatAM ane bolatAM-cAlatAM chatAM paNa temane karma khare che. je pariNAma, samAdhi, yoga, Asana, maunanuM che te ja pariNAma jJAnIne viSaya-bhoga, hAla-cAla ane bolacAlanuM che, samyakatvano Avo ja aTapaTo mahimA che. 29. parigrahanA vizeSa bheda kathana karavAnI pratijJA. (savaiyA ekatrIsA) Atama subhAu parabhAvakI na sudhi tAkauM, jAkau mana magana parigrahamai rahyo hai| aisau avivekako nidhAna parigraha rAga, ___ tAkau tyAga ihAlau samuccairUpa kahyo hai|| aba nija para bhrama dUri karivaikai kAja, bahurauM suguru upadezako umahyo hai| parigraha tyAga parigrahako vizeSa aMga, kahivaikau uddima udAra lahalahyo hai||30|| zabdArtha- sudhi khabara. aviveka =ajJAna. rAga=prema. samucce samagra. umalyo hai tatpara thayo che. kahikau=kahevAne. artha- jenuM citta parigrahamAM rame che tene svabhAva-parabhAvanI khabara rahetI nathI; tethI parigrahano prema ajJAnano khajAno ja che. teno ahIM sudhI sAmAnya rIte samagrapaNe tyAga kahyo che, have zrIguru nija-parano bhrama dUra karavA mATe parigraha ane parigrahanA vizeSa bheda kahevAne utsAhapUrvaka sAvadhAna thayA che. 30. itthaM parigrahamapAsya samastameva sAmAnyataH svpryorvivekhetum| ajJAnamujjJitumanA adhunA vizeSAd bhUyastameva parihartumayaM prvRttH||13|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 149 nirjarA dvAra sAmAnya-vizeSa parigrahano nirNaya (doharA) tyAga joga paravastu saba, yaha sAmAnya vicaar| vividha vastu nAnA virati, yaha vizeSa vistaar||31|| zabdArtha - paravastu=potAnA AtmA sivAya anya sarva cetana-acetana padArtha. sAmAnya=sAdhAraNa. virati tyAga. artha - potAnA Atma sivAya anya sarva cetana-acetana parapadArtha tyAgavA yogya che e sAmAnya upadeza che ane temanA aneka prakAre tyAga karavo e parigrahano vizeSa tyAga che. bhAvArtha:- mithyAtva, rAga, dveSa Adi cauda aMtaraMga parigraha ane dhanadhAnyAdi dasa bAhya parigraha-A badhAno tyAga e sAmAnya tyAga che ane mithyAtvano tyAga, avratano tyAga, kaSAyano tyAga, kukathAno tyAga, pramAdano tyAga, abhakSyano tyAga, anyAyano tyAga Adi vizeSa tyAga che. 31. parigrahamAM rahevA chatAM paNa jJAnI jIva niSparigrahI che. (copAI) * pUrava karama udai rasa bhuMjai, gyAna magana mamatA na pryujai| uramai udAsInatA lahiye, ca dudha parigrahavaMta diye rUcA zabdArtha - pUrava(pUrva)=pahelAnAM. bhuje=bhogave. prayuMjaikalIna thAya. udAsInatA=vairAgya. budha samyagdaSTi. artha:- jJAnI jIva pUrve bAMdhelA karmanA udayathI sukha-du:kha bane bhogave che paNa teo temAM mamatA ane rAga-dveSa karatA nathI, jJAnamAM ja masta rahe che tethI temane niSparigrahI ja kahyA che. 3ra. * pUrvabaddhanijakarmavipAkAt jJAnino yadi bhvtyupbhogH| tadbhavatvatha ca rAgaviyogAt nUnameti na prigrhbhaavm||14|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 150 samayasAra nATaka parigrahamAM rahevA chatAM paNa jJAnI jIvone parigraha rahita kahevAnuM kAraNa. (savaiyA zetrIsA) je je manavaMchita vilAsa bhoga jagatamaiM, te te vinAsIka saba rAkhe na rahata haiN| aura je je bhoga abhilASa citta parinAma , teU vinAsIka dhArArUpa hai bahata hai|| ekatA na duhU~ mA~hi tAtai vA~chA phurai nAMhi, aise bhrama kArajako mUrakha cahata haiN| satata raheM saceta parasau na kareM heta, yAtai gyAnavaMtakau avaMchaka kahata haiN||33|| zArtha:- vinAsI ||shvNt. hurai 354. 124 (12)=. satata Imeza. sayeta sAvadhAna. apaMcha 427 // 2hita. artha- saMsAranI manavAMchita bhoga-vilAsanI sAmagrI asthira che, teo aneka prayatno karavA chatAM paNa sthira rahetI nathI, evI ja rIte viSayaabhilASAonA bhAva paNa anitya che. bhoga ane bhoganI IcchAo A bannemAM ekatA nathI ane nAzavaMta che tethI jJAnIone bhogonI abhilASA ja UpajatI nathI, AvA bhramapUrNa kAryone to mUrkhAo ja Icche che, jJAnIo to sadA sAvadhAna rahe che - parapadArthomAM sneha karatA nathI, tethI jJAnIone vAMchA rahita kahyA che. 33. parigrahamAM rahevA chatAM paNa jJAnI jIva niSparigrahI che enA upara daSTAMta. (savaiyA trIsa) jaisaiM phiTakar3I loda harar3ekI puTa binA, sveta vastra DAriye majITha raMga niirmaiN| vedyavedakavibhAvacalatvAd vedyate na khalu kaaNkssitmev| tena kAMkSati na kiJjana vidvAn srvto'pytivirktimupaiti||15|| jJAnino na hi parigrahabhAvaM krmraagrsrikttyaiti| raGgayuktirakaSAyitavastre svIkRtaiva hi bhirjutthtiiv|| 16 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 151 nirjarA dvAra bhIgyau rahai cirakAla sarvathA na hoi lAla, bhedai nahi aMtara suphedI rahai ciirmaiN|| taisaiM samakitavaMta rAga dveSa moha binu, rahai nizi vAsara parigrahakI bhiirmaiN| pUrava karama harai nUtana na baMdha karai, jAcai na jagata-sukha rAcai na sarIramaiM / / 34 / / zArtha:- bha(r)=A1. yi2.51 sapa. sarvathA saMpU[59. yA2=52trI. nizi paas2=2|t-vis. mI2=sabhuya. 12=yA. 2||yai=ciin thAya. artha:- jevI rIte phaTakaDI, lodhara ane haraDeno puTa dIdhA vinA majIThanA raMgamAM sapheda kapaDuM boLavAthI ane lAMbo samaya boLI rAkhavA chatAM paNa tenA para raMga caDato nathI te tadana lAla thatuM nathI, aMdaramAM sapheda ja rahe che. tevI ja rIte rAga-dveSa-moha rahita jJAnI manuSya parigrahu-samUhumAM rAta-divasa rahe che topaNa pUrva-saMcita karmonI nirjarA kare che, navIna baMdha karato nathI. te viSayasukhanI vAMchA nathI karato ane nA zarIra upara moha rAkhe che. bhAvArtha- rAga-dveSa-moha rahita hovAne kAraNe samyagdaSTi jIva parigraha Adino saMgraha rAkhavA chatAM paNa niSparigrahI che. 34. paNI jaise kAhU dezakau basaiyA balavaMta nara, jaMgalamai jAi madhu-chattAkauM gahatu hai| vAkauM lapaTAMhi cahuora madhu-macchikA pai, kaMbalakI oTasauM aDaMkita rahatu hai|| taisaiM samakitI sivasattAkau svarUpa sAdhai, udaikI upAdhikauM samAdhisI kahatu hai| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 152 samayasAra nATaka pahirai sahajako sanAha manamaiM uchAha , tAjai sura6-2Ada 3dave na joitu haiA rUA. zabdArtha- samAdhi dhyAna. sanA=bakhtara, uchAhu=utsAha, udaveganaAkuLatA. artha - jema koI baLavAna puruSa jaMgalamAM jaIne madhapUDo toDe che to tene ghaNI madhamAkhIo coMTI jAya che, paNa teNe kAmaLo oDhelo hovAthI tene temanA DaMkha lAgI zakatA nathI. tevI ja rIte samyagdaSTi jIva udayanI upAdhi rahevA chatAM paNa mokSamArgane sAdhe che, temane jJAnanuM svAbhAvika bakhtara prApta che, tethI AnaMdamAM rahe che- upAdhijanita AkuLatA vyApatI nathI, samAdhinuM kAma Ape che. bhAvArtha- udayanI upAdhi samyajJAnI jIvone nirjarAnuM ja kAraNa che tethI te temane cAritra ane tapanuM kAma de che, tethI temanI upAdhi paNa samAdhi che. 3pa. jJAnI jIva sadA abaMdha che. (doharA). gyAnI gyAnamagana rahai, rAgAdika mala khoi| cita udAsa karanI karai, karama baMdha nahi hoi||36 / / zabdArtha:- mala=doSa. khoI dUra karIne. karanI kriyA. artha- jJAnI manuSya rAga-dveSa-moha Adi doSone dUra karI jJAnamAM masta rahe che ane zubhAzubha kriyA vairAgya sahita kare che, tethI tene karmabaMdha thato nathI. 36. vaLImoh mahAtama mala harai, dharai sumati prkaas| mukati paMtha paragaTa karai, dIpaka gyAna vilaas||37|| * jJAnavAna svarasato'pi yataH syAt srvraagrsvrjnshiilH| lipyate sakalakarmabhireSa: karmamadhyapatito'pi tato n||17|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates nirjarA dvAra zabdArtha:- sumati=sArI buddhi. mukti paMtha=mokSamArga. artha:- jJAnarUpI dIpaka moharUpI aMdhakArano maLa naSTa karIne subuddhino prakAza kare che ane mokSamArga batAve che. 37. jJAnarUpI dIpakanI prazaMsA. ( savaiyA ekatrIsA ) maiM dhUmau na lesa vAtakau na paravesa, karama pataMganikauM nAsa karai palamaiM / dasAkau na bhoga na sanehako saMjoga jAmaiM, moha aMdhakArakau viyoga jAke thalamai // jAmaiM na tatAI nahi rAga rakatAI raMca, lahalahai samatA samAdhi joga jalamai / aisI gyAna dIpakI sikhA jagI abhaMgarUpa, 153 nirAdhAra phurI pai durI hai pudagalamai / / 38 / / zabdArtha:- dhUma=dhUmADo. vAtahavA. paravesa ( praveza )=pahoMca. dasA=battI. saneha ( sneha )=cIkAza, ( tela vagere ). tatAI=garamI. raktAI-lAlAza. abhaMga=akhaMDa. phurI=skurAyamAna thaI. dUrI-dUra. artha:- jemAM jarA paNa dhUmADo nathI, je pavananA jhapATAthI bujhAI jato nathI, je eka kSaNamAtramAM karmarUpI paMtagiyAMone bALI nAMkhe che, jemAM battInuM DhAMkaNa nathI ane jemAM ghI, tela vagere Avazyaka nathI, je morUpI aMdhakArane maTADe che, jemAM kiMcit paNa AMca nathI tema ja na rAganI lAlAza che, jemAM samatA, samAdhi ane yoga prakAzita rahe che te jJAnanI akhaMDa jyoti svayaMsiddha AtmAmAM sphurita thaI che- zarIramAM nathI. 38. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 154 samayasAra nATaka jJAnanI nirmaLatA para daSTAMta. (savaiyA ekatrIsA) jaiso jo darava tAmaiM taisoI subhAu sadhai, koU darva kAhUkau subhAu na gahatu hai| jaisaiM saMkha ujjala vividha varna mATI bhakhai, mATIsau na dIsai nita ujjala rahatu hai|| taisaiM gyAnavaMta nAnA bhoga parigraha-joga, karata vilAsa na agyAnatA lahatu hai| gyAnakalA dUnI hoi duMdadasA sUnI hoi , UnI hoi bhau-thiti banArasI kahatu hai|| 39 / / zArtha:- 8 (draya)=yurtha. mAya . sA=nti. sUnI (zUnya )=(mAya. jAnI=maochI.. bhau-thiti bhapasthiti. artha - paM. banArasIdAsajI kahe che ke je padArtha jevo hoya che teno tevo ja svabhAva hoya che, koI padArtha koI anya padArthanA svabhAvanuM grahaNa karI zakato nathI, jema ke zaMkha sapheda hoya che ane mATI khAya che paNa te mATI jevo thaI jato nathI-haMmezA UjaLo ja rahe che, tevI ja rIte jJAnIo parigrahanA saMyogathI aneka bhoga bhogave che paNa te ajJAnI thaI jatA nathI. temanA jJAnanA kiraNo divase divase vadhatAM jAya che, bhramadazA maTI jAya che ane bhava-sthiti ghaTI jAya che. 39. yAdRk tAgihAsti tasya vazato yasya svabhAvo hi ya: kA naiSa kaMthacanApi hi parairanyAdRzaH shkyte| ajJAnaM na kadAcanApi hi bhavejjJAnaM bhavatsantatam jJAnina bhUkSva parAparAdhajanito nAstIha bndhstv|| 18 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 155 nirjarA dvAra viSayavAsanAothI virakta rahevAno upadeza (savaiyA ekatrIsA) jaulauM gyAnako udota taulauM nahi baMdha hota, baratai mithyAta taba nAnA baMdha hohi hai| aisau bheda sunikai lagyau tU viSai bhauganisauM, joganisauM uddamakI rIti se bichohi hai|| sunu bhaiyA saMta tU kahai maiM samakitavaMta, yahu tau ekaMta bhagavaMtakau dirohi hai| viSaisauM vimukha hohi anubhau dasA arohi, mokha sukha Tohi tohi aisI mati sohi hai||40|| zabdArtha:- udAta (udhota)=ajavALuM. joga-saMyama. bichohi hai=choDI dIdhI che. udma=prayatna. dirohi (drohI) verI (ahita karanAra). arohitragrahaNa karIne. Tohi=joIne. sohi hai=zobhA Ape che. artha - he bhAI bhavya ! sAMbhaLo. jyAM sudhI jJAnano prakAza rahe che tyAM sudhI baMdha thato nathI ane mithyAtvanA udayamAM aneka baMdha thAya che, evI carcA sAMbhaLIne tame viSayabhogamAM lAgI jAva, tathA saMyama, dhyAna, cAritrane choDI do ane potAne samyakatvI kaho to tamAruM A kahevuM ekAMta mithyAtva che ane AtmAnuM ahita kare che. viSayasukhathI virakta thaIne Atma-anubhava grahaNa karIne mokSasukha sanmukha juo evI buddhimattA tamane zobhA Apaze. bhAvArtha- jJAnIne baMdha thato nathI evo ekAMtapakSa grahaNa karIne viSayasukhamAM niraMkuza na thaI javuM joIe, mokSasukha sanmukha jovuM joIe. 40. jJAnin karma na jAtu kartumucitaM kiJcittathApyucyate bhuMkSe hanta na jAtu me yadi paraM durbhukta evAsi bhoH| bandhaH syAdupabhogato yadi na tatkiM kAmacAro'sti te jJAnaM sanvasa bandhameSyaparathA svsyaapraadhaaddhruvm||19|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 156 samayasAra nATaka jJAnI jIva viSayomAM niraMkuza rahetA nathI. (copAI) gyAnakalA jinake ghaTa jaagii| te jagamAMhi sahaja vairaagii| gyAnI magana viSaisukha maaNhii| yaha viparIti saMbhavai naaNhii|| 41 / / artha:- jemanA cittamAM samyajJAnanAM kiraNo prakAzita thayAM che teo saMsAramAM svabhAvathI ja vItarAgI rahe che, jJAnI thaIne viSayasukhamAM Asakta hoya e UlaTI rIte asaMbhava che. 41. jJAna ane vairAgya eka sAthe ja hoya che. (doharA) gyAna sakati vairAgya bala, siva sAdhaiM smkaal| jyauM locana nyAre rahaiM, nirakheM dou naal||42|| zabdArtha - nirakhai=dekhe. nAla eka sAthe. artha - jJAna ane vairAgya eka sAthe UpajavAthI samyagdaSTi jIva mokSamArgane sAdhe che, jema ke AMkha judI judI rahe che paNa jovAnuM kAma eka sAthe kare che. bhAvArtha- jevI rIte AMkha judI judI hovA chatAM paNa jovAnI kriyA eka sAthe kare che, tevI ja rIte jJAna ane vairAgya eka ja sAthe karmanI nirjarA kare che. jJAna vinAno vairAgya ane vairAgya vinAnuM jJAna mokSamArga sAdhavAmAM asamartha che. 42. ajJAnI jIvonI kriyA baMdhanuM kAraNa ane jJAnI jIvonI kriyA nirjarAnuM kAraNa che. (copAI) mUr3ha karamakau karatA hovai| phala abhilASa dharai phala jovai|| kartAraM svaphalena yatkila balAtkarmaiva no yojayet kurvANaH phalalipsureva hi phalaM prApnoti ytkrmnnH| jJAnaM saMstadapAstarAgaracano no badhyate karmaNA kurvANo'pi hi karma tatphalaparityAgaikazIlo muniH||20|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nirjarA dvAra 157 yAnI priyA re patta-sUnI tarI na nepa nirnara TUnAA karU zabdArtha jovai=dekhe. sUnI (zUnya)-rahita. lepa =baMdha. artha - mithyAdaSTi jIva kriyAnA phaLanI (bhogonI) abhilASA kare che ane tenuM phaLa cAhe che tethI te karmabaMdhano kartA che. samyajJAnI jIvonI bhoga Adi zubhAzubha kriyA udAsInatApUvarka hoya che tethI temane karmano baMdha thato nathI ane pratidina bamaNI nirjarA ja thAya che. vizeSa:- ahIM "nirjarA dUnI" e pada kAvyano prAsa meLavavAnI dRSTithI ApyuM che, samyagdarzana thayA pachI samaye samaye asaMkhyAtaguNI nirjarA thAya che. 43. jJAnInA abaMdha ane ajJAnInA baMdha para kIDAnuM daSTAMta (doharA), baMdhai karamasauM mUr3ha jyauM, pATa-kITa tana pem| khulai karamasauM samakitI, gorakha dhaMdhA jem||44 / / zabdArtha pATakarezama. kITakIDo. ema =jAla. jema=jevI rIte. artha - jevI rIte rezamano kIDo potAnA zarIra upara pote ja jALa vITe che tevI ja rIte mithyAdaSTi jIva karmabaMdhanane prApta thAya che ane jevI rIte gorakhadhaMdhA nAmano kIDo jALamAMthI nIkaLe che tevI ja rIte samyagdaSTi jIva karmabaMdhanathI mukta thAya che. 44. jJAnI jIva karmanA kartA nathI. (savaiyA ekatrIsA) * je nija pUraba karma udai, sukha bhuMjata bhoga udAsa rheNge| * tyaktaM yena phalaM sa karma kurute neti pratImo vayaM kintvasyApi kuto'pi kiJcidapi ttkrmaavshenaaptet| tasminnApatite tvakampaparamajJAnasvabhAve sthito jJAnI kiM kurute'tha kiM na kurute karmeti jAnAti kH||21|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 158 samayasAra nATaka je dukhamaiM na vilApa kareM, nirabaira hiya~ tana tApa sheNge|| hai jinhakai dir3ha Atama gyAna, kriyA karikai phalakauM na cheNge| te su vicacchana gyAyaka haiM, tinhakauM karatA hama tau na kheNge|| 45 / / zArtha:- muM4d=bhogata. sa=vi2'ta. visaa5=9|yaay 42vI.. ni22=52hita. ta5=zSTa... artha:- je pUrve bAMdhelAM puNyakarmanA udaya-janita sukha bhogavavAmAM Asakta thatA nathI ane pApakarmanA udaya-janita duHkha bhogavatAM duHkhI thatA nathI-duHkhadenAra pratye dveSabhAva karatA nathI paNa sAhasapUrvaka zArIrika kaSTa sahana kare che, jemanuM bhedavijJAna atyaMta daDha che, je zubhakriyA karIne tenuM phaLa svarga Adi IcchatA nathI, te vidvAna samyajJAnI che. teo joke sAMsArika sukha bhogave che to paNa temane karmanA 5 to mame nahi hIye. 45. samyajJAnIno vicAra (savaiyA ekatrIsA) jinhakI sudRSTimaiM aniSTa iSTa doU sama, jinhako acAra su vicAra subha dhyAna hai| svArathakauM tyAgi je lage haiM paramArathakauM, jinhakai banijamaiM na naphA hai na jyAna hai|| jinhakI samujhimaiM sarIra aisau mAniyata, dhAnakausau chIlaka kRpAnakausau myAna hai|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 159 nirjarA dvAra pArakhI padArathake sAkhI bhrama bhArathake, teI sAdhu tinahIkau jathAratha gyAna hai|| 46 / / zArtha:- mani4 vyA52. dhyAna 4. tanu'sAna. chI-zeta2.. pAna talavAra. 5 / 24ii parIkSa.i. (bhA25 ( bhArata )=ess. artha:- jemanI jJAnadaSTimAM ISTa-aniSTa banne samAna che, jemanI pravRtti ane vicAra zubhadhyAnanuM kAraNa che, je laukika prayojana choDIne satyamArgamAM cAle che, jemanA vacanano vyavahAra koIne nukasAnakAraka athavA koIne lAbhakAraka nathI, jemanI subuddhimAM zarIrane kamodanAM photarAnI jema ane talavAranI myAnanI jema AtmAthI juduM gaNavAmAM Ave che, je jIva-ajIva padArthonA parIkSaka che, saMzaya Adi mithyAtvanI kheMcatANanA je mAtra jJAtA-daSTA che te ja sAdhu che ane temane ja sAyuM na cha. 46. jJAnanI nirbhayatA (savaiyA ekatrIsA) jamakausau bhrAtA dukhadAtA hai asAtA karma, tAkai udai mUrakha na sAhasa gahatu hai| suraganivAsI bhUmivAsI au patAlavAsI, sabahIkau tana mana kaMpitu rahatu hai|| urakau ujArau nyArau dekhiye sapata bhaisauM, Dolata nisaMka bhayau AnaMda lahatu hai|| sahaja suvIra jAkau sAsatau sarIra aisau. gyAnI jIva Araja AcAraja kahatu hai|| 47 / / zArtha:- (bhrAtA=(ma. sAhasa hiMmata. suganivAsI 5. bhUmivAsI= samyagdRSTaya eva sAhasamidaM kartuM kSamante paraM yadvaje'pi patatyamI bhyclttrelokymuktaadhvni| sarvAmeva nisarganirbhiyatayA zakAM vihAya svayaM jAnantaH svamabadhyabodhavapuSa bodhoccyavante na hi|| 22 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 16) samayasAra nATaka manuSya, pazu Adi. patAlavAsI=vyaMtara, bhavanavAsI, nArakI Adi. sapata (sasa ) sAta. bhai(bhaya ) Dara. sAsvata kadI nAza na pAmanAra. Araja pavitra. artha- AcArya kahe che ke je atyaMta du:khadAyaka che, jANe jamano bhAI che, jenAthI svarga, madhya ane pAtALa-traNalokanA jIvonAM tana-mana kApyA kare che, evA asAtA-karmanA udayamAM ajJAnI jIva nirAza thaI jAya che. paraMtu jJAnI jIvanA hRdayamAM jJAnano prakAza che, te AtmabaLathI baLavAna che, tenuM jJAnarUpI zarIra avinAzI che, te parama pavitra che ane sAta bhayathI rahita niHzaMkapaNe varte che. 47. sAta bhayanAM nAma, (doharA) rUmava-bhaya 5raso-maya, marana-venA-nAtA anaracchA anagupta-bhaya, akasmAta-bhaya saat||48|| artha:- A loka-bhaya, paraloka-bhaya, maraNa-bhaya, vedanA-bhaya, arakSA-bhaya, aguti-bhaya ane akasmAta-bhaya- A sAta bhaya che. 48. sAta bhayanuM pRthaka pRthak svarUpa (savaiyA ekatrIsA) dasadhA parigraha-viyoga-ciMtA iha bhava , durgati-gamana bhaya paraloka maaniye| prAnanikau harana marana-bhai kahAvai soi, rogAdika kaSTa yaha vedanA bkhaaniye|| racchaka hamArau koU nAhI anaracchA-bhaya, cora-bhai vicAra anagupta mana aaniye| anaciMtyau abahI acAnaka kahAdhauM hoi, aisau bhaya akasmAta jagatamaiM jaaniye|| 49 / / zabdArtha - dasadhA dasa prakArano. viyoga chUTavuM te. ciMtA=phikara. durgati khoTI gati. anagupta cora. 1. gusa=zAhukAra, anaguma=cora. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nirjarA dvArA 161 artha:- kSetra, vAstu Adi dasa prakAranA parigrahano viyoga thavAnI ciMtA karavI te A lokano bhaya che, kugatimAM janma thavAno Dara lAgavo te paralokabhaya che, dasa prakAranA prANono viyoga thaI javAno Dara rahevo te maraNabhaya che, roga Adi duHkha thavAno Dara mAnavo te vedanAbhaya che, koI mAro rakSaka nathI evI ciMtA karavI te arakSAbhaya che, cora ane duzmana Ave to kevI rIte bacIzuM evI ciMtA karI te agubhiya che. , acAnaka ja kAMIka vipatti AvI na paDe evI ciMtA karavI te akasmAtabhaya che. saMsAramAM AvA A sAta bhaya che. 49. A bhava-bhaya maTADavAno upAya. (chappA) nakha sikha mita paravAMna, gyAna avagAha nirkkht| Atama aMga abhaMga saMga, para dhana ima akkht|| chinabhaMgura saMsAravibhava, parivAra-bhAra jsu| jahAM utapati tahAM pralaya , jAsu saMjoga viraha tsu|| parigraha prapaMca paragaTa parakhi, rUdamava maya 35rna na vitA gyAnI nisaMka nikalaMka nija, gyAnarUpa nirakhaMta nit||50|| zabdArtha- nakha zikha mita=pagathI mAthA sudhI. avagAha=vyAsa. nirakakhata=dekhe che. akakhata=jANe che. vibhava-dhana, saMpatti. pralaya=nAza. prapaMca=jALa. parakhi=joIne. artha:- AtmA pagathI mAthA sudhI jJAnamaya che, nitya che, zarIra Adi para padArtha che, saMsArano sarva vaibhava ane kuTuMbIono samAgama kSaNabhaMgura che, loka: zAzvata eka eSa sakalavyakto viviktAtmana zcillokaM svayameva kevalamayaM yaM lokytyekkH| loko'yaM na tavAparastadaparastasyAsti tagIH kuto niHzaGka satataM sa sahajaM jJAnaM sadA vindti||23|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 16ra samayasAra nATaka jenI utpatti che teno nAza che, jeno saMyoga che teno viyoga che ane parigrahasamUhu jaMjALa samAna che. A rIte ciMtavana karavAthI cittamAM A bhavano bhaya Upajato nathI. jJAnIo potAnA AtmAne sadA niSkalaMka ane jJAnarUpa dekhe che tethI niHzaMka rahe che. 50. parabhava-bhaya maTADavAno upAya. (chappA) gyAnacakra mama loka, jAsu avaloka mokh-sukh| itara loka mama nAhiM, nAhiM jisamAhiM dokha dukh|| punna sugatidAtAra, pApa duragati pd-daayk| doU khaMDita khAni, maiM akhaMDita sivnaayk|| davidhi vivAra parasova-maya, __ nahi vyApata varatai sukhit| gyAnI nisaMka nikalaMka nija, gyAnarUpa nirakhaMta nit|| 51 / / zabdArtha:- jAsu-jene. itara=bIjA. khaMDita nAzavaMta. akhaMDita=avinAzI. sivanAyaka mokSano rAjA. artha:- jJAnano piMDa AtmA ja amAro loka che, jemAM mokSanuM sukha maLe che. jemAM doSa ane duHkha che evA svarga Adi anya loka mArA nathI! nathI! nathI ! sugati ApanAra puNya ane duHkhadAyaka durgatinuM pada ApanAra pApa che, te banne ya nAzavaMta che ane huM avinAzI chuM-mokSapurIno bAdazAhu chuM. evo vicAra karavAthI paralokano bhaya satAvato nathI. jJAnI manuSya potAnA AtmAne sadA niSkalaMka ane jJAnarUpa dekhe che tethI niHzaMka rahe che. pa1. maraNano bhaya maTADavAno upAya. (chappA) pharasa jIbha nAsikA, naina aru zravana accha iti| mana vaca tana bala tIna, svAsa usvAsa aau-thiti|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nirjarA dvAra 163 ye dasa prAna-vinAsa, tAhi jaga marana khijji| gyAna-prAna saMjugata , jIva tihuM kAla na chijji|| yaha ciMta karata nahi marana bhaya, naya-pravAMna jinvrkthit| gyAnI nisaMka nikalaMka nija, gyAnarUpa nirakhaMta nit|| 52 / / zArtha:- 32sa sparza. nAsi.t=13. naina=5. zravana na. 127 ( 23 )=ndriya. saMgatasahita. prathita he.. artha:- sparza, ma, 13, 5 bhane hAna-se pAya chandriyo; mana, vayana, kAyA-e traNa baLa; zvAsocchavAsa ane AyuSya-A dasa prANonA viyogane lokamAM loko maraNa kahe che; paraMtu AtmA jJAnaprANa saMyukta che te traNa kALamAM kadI paNa nAza pAmanAra nathI. A rIte jinarAjanA kahelA naya-pramANa sahita tattvasvarUpanuM ciMtavana karavAthI maraNano bhaya Upajato nathI. jJAnI manuSya potAnA AtmAne sadA niSkalaMka ane jJAnarUpa dekhe che tethI ni:zaMka rahe che.para. vedanAno bhaya maTADavAno upAya ( chappA) vedanavArau jIva, jAhi vedata soU jiy| yaha vedanA abhaMga, su tau mama aMga nAMhi biy|| prANocchedamudAharanti maraNaM prANAH kilAsyAtmano jJAnaM tatsvayameva zAzvatatayA nocchidyate jaatucit| tasyAto maraNaM na kiJcana bhevattad bhI: kuto jJAnino niHzaGkaH satataM svayaM sa sahajaM jJAnaM sadA vindti||23|| eSaikaiva hi vedanA yadacalaM jJAnaM svayaM vedyate nirbhedoditavedyavedakabalAdekaM sdaa'naakulaiH| naivAnyAgatavedanaiva hi bhavettadbhIH kuto jJAnino niHzaGkaH satataM svayaM sa sahajaM jJAnaM sadA vindti||24|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 164 samayasAra nATaka karama vedanA duvidha, eka sukhamaya dutIya dukh| doU moha vikAra, puggalAkAra bhirmukh|| jaba yaha viveka manamahiM dharata, taba na vedanAmaya vidit| gyAnI nisaMka nikalaMka nija, gyAnarUpa nirakhaMta nit||53|| zartha:- penavArI=1112. hine. samavi5. liya=pyA5tI. pahi2956. artha:- jIva jJAnI che ane jJAna jIvanuM abhaMga aMga che, mArA jJAnarUpa zarIramAM jaDa karmonI vedanAno praveza ja thaI zakato nathI. banne prakArano sukhaduHkharUpa karma-anubhava mohano vikAra che, paugalika che ane AtmAthI bAhya che. A prakArano viveka jyAre manamAM Ave che tyAre vedanA-janita bhaya jaNAto nathI. jJAnI puruSa potAnA AtmAne sadA niSkalaMka ane jJAnarUpa dekhe che tethI niHzaMka rahe cha. 53. arakSAno bhaya maTADavAno upAya (chappA) jo svavastu sattAsarUpa jagamahiM trikaalgt| tAsu vinAsa na hoi, sahaja nihacai pravAMna mt|| so mama Atama daraba, saravathA nahiM sahAya dhr| tihi kArana racchaka na hoi, bhacchaka na koi pr|| yatsannAzamupaiti tanna niyataM vyakteti vastusthiti niM satsvayameva tatkila tatastrAtaM kimsyaapraiH| asyAtrANamato na kiJcana bhavettad bhIH kuto jJAnino niHzaGkaH satataM svayaM sa sahajaM jJAnaM sadA vindti|| 25 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nirjarA dvAra 165 jaba ihi prakAra niradhAra kiya, taba anaracchA-bhaya nsit| gyAnI nisaMka nikalaMka nija, gyAnarUpa nirakhaMta nit|| 54 / / zartha:- svavastumArtha. sutena.. 2274( 214)yaan||2. (bha276 (makSa8)= 72 n||2. niradhA2=nizcaya. artha:- sasvarUpa Atmavastu jagatamAM sadA nitya che, teno kadI nAza thaI zakato nathI, e vAta nizcayanayathI nizcita che, tethI mAro AtmapadArtha kadI koInI madadanI apekSA rAkhato nathI, tethI AtmAno na koI rakSaka che, na koI bhakSaka che. A rIte jyAre nizcaya thaI jAya che tyAre arakSAbhayano abhAva dUra thaI jAya che. jJAnIo potAnA AtmAne sadA niSkalaMka ane jJAnarUpa dekhe che tethI niHzaMka rahe che. 54. yo2-maya mAno 64|y. (75) parama rUpa parataccha, jAsu lacchana cinmNddit| para praveza tahAM nAhiM, mAhiM mahi agama akhNddit|| so mamarUpa anUpa, akRta, anamita aTUTa dhn| tAhi cora kima gahai, Thaura nahi lahai aura jn|| citavaMta ema dhari dhyAna jaba, taba agupta bhaya upsmit| gyAnI nisaMka nikalaMka nija, gyAnarUpa nirakhaMta nit|| 55 / / svaM rUpaM kila vastuno'sti paramA guptiH svarUpe na yat zaktaH ko'pi paraH praveSTumakRtaM jJAnaM svarUpaM ca nuH| asyAguptirato na kAcana bhavettadbhIH kuto jJAnino niHzaGkaH satataM svayaM sa sahajaM jJAnaM sadA vindti|| 26 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 166 samayasAra nATaka zabdArtha - parataccha (pratyakSa)=sAkSAt. praveza=pahoca. mahi=pRthvI. akRta svayaMsiddha. anamita=apAra, aTUTa akSaya. Daura sthAna. aguma=cora. upasamita raheto nathI, dUra thAya che. artha:- AtmA sAkSAt paramAtmArUpa che, jJAnalakSaNathI vibhUSita che, tenI agamya ane nitya bhUmimAM paradravyano praveza nathI. tethI mAruM dhana anupama, svayaMsiddha, aparaMpAra ane akSaya che, tene cora kevI rIte laI zake ? bIjA manuSyone pahoMcavAnuM temAM sthAna ja nathI. jyAre AvuM ciMtavana karavAmAM Ave che tyAre cora-bhaya raheto nathI. jJAnIo potAnA AtmAne sadA niSkalaMka ane jJAnarUpa dekhe che tethI niHzaMka rahe che. 55. akasmAta-bhaya maTADavAno upAya. (chappA) suddha buddha aviruddha , sahaja susamRddha siddha sm| alakha anAdi anaMta, atula avicala sarUpa mm|| cidavilAsa paragAsa, vIta-vilakapa sukhthaank| jahAM duvidhA nahi koi, hoi tahAM kachu na acaank|| jaba yaha vicAra upajaMta taba, akasmAta bhaya nahi udit| gyAnI nisaMka nikalaMka nija, gyAnarUpa nirakhaMta nit|| 56 / / 1. Indriya ane manathI agocara. ekaM jJAnamanAdyanantamacalaM siddha kilaitatsvato yAvattAvadidaM sadaiva hi bhavennAtra dvitiiyodyH| tannAkasmikamatra kiJcana bhavettad bhIH kuto jJAnino ni:za: satataM svayaM sa sahanaM jJAnaM savA vintatiA. 28 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nirjara dvAra 167 zabdArtha:- suddha karmakalaMka rahita. buddha-kevaLajJAnI. aviruddha-vItarAga. samRddha vaibhavazALI. alakha arUpI. atula=upamA rahita. vIta-vikalapa-nirvikalpa. artha - mAro AtmA zuddha jJAna tathA vItarAgabhAvamaya che ane siddha bhagavAna jevo samRddhivAna che. mAruM svarUpa arUpI, anAdi, anaMta, anupama, nitya, caitanyajyoti, nirvikalpa, AnaMdakaMda ane dhaMdharahita che. tenAmAM koI Akasmika ghaTanA banI zakatI nathI, jyAre A jAtano bhAva utpanna thAya che tyAre akasmAtabhaya pragaTa thato nathI. jJAnI manuSya potAnA AtmAne sadA niSkalaMka ane jJAnarUpa dekhe che tethI niHzaMka rahe che. pa6. samyajJAnI jIvone namaskAra. (chappA) jo paraguna tyAgaMta, suddha nija guna gahaMta dhuv| vimala gyAna aMkUra, jAsu ghaTamahiM prakAsa huv|| jo pUrabakRta karma, nirajarA-dhAra bhaavt| jo nava baMdha nirodha , mokha-mAraga-mukha dhaavt|| ni:saMtA inasa cha juna, ANa varma ri saMdaratA so puruSa vicacchana tAsu pada, bAnArasi vaMdana krt|| 57 / / zabdArtha:- dhuva (dhruva )=nitya. dhAra=pravAha. nirodha=rokIne. mokha-mAragamukha mokSamArga tarapha. dhAvata-doDe che. saMharata=naSTa kare che. artha - je paradravyamAMthI Atmabuddhi choDIne nijasvarUpanuM grahaNa kare che, jemanA hRdayamAM nirmaLa jJAnano aMkura pragaTa thayo che, je nirjarAnA pravAhamAM pUrve TotkIrNasvarasanicitajJAnasarvasvabhAjaH samyagdRSTeryadiha sakalaM ghnanti lakSmANi krm| tattasyAsminpunarapi manAkkarmaNo nAsti bandhaH pUrvepAttaM tadanubhavato nizcitaM nirjraiv|| 29 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 168 samayasAra nATaka karelAM karmo vahevaDAvI de che ane navIna karmabaMdhano saMvara karIne mokSamArga sanmukha thayA che, jemanA nibaMkitAdi guNo ATha karmarUpa zatruono nAza kare che, te samyajJAnI puruSa che. temane paM. banArasIdAsajI namaskAra kare che. pa7. samyagdarzananAM ATha aMgonAM nAma. (soraThA) prathama nisaMsai jAni, dutiya avaMchita prinmn| tRtiya aMga agilAni, nirmala diSTi caturtha gun||58|| paMca akatha paradoSa, thirIkarana chaTTama shj| sattama vacchala poSa, aSTama aMga prbhaavnaa|| 59 / / zArtha:- nisaMsai (ni:saMzaya)=niHzaMDita. machita=qi7. rahita, ni:kSita. gitAnini rahita, niviyibritsita. niSTi = yathArtha vive, amUDhadaSTi, akatha paradoSa=bIjAnA doSa na kahevA, upagUna. thirIkaranaHsthira karavuM, sthiti:241. vatsa pAtsalya, prema. artha:- ni:ti, ni:sikSita, niviyiDitsita, aSTi , upaguna, sthitikaraNa, vAtsalya ane prabhAvanA-A samyagdarzananA ATha aMga che. 59. samyakatvanAM ATha aMgonuM svarUpa (savaiyA ekatrIsA) dharmamaiM saMsai subhakarma phalakI na icchA, asubhakau dekhi na gilAni Anai citmaiN| sAMcI diSTi rAkhai kAhU prAnIkau na doSa bhAkhai, ___ caMcalatA bhAni thiti ThAnai bodha vitmaiN|| pyAra nija rUpasauM uchAhakI taraMga uThe, __eI AThauM aMga jaba jAgai smkitmaiN| tAhi samakitakauM dharai so samakitavaMta, vahai mokha pAvai jau na Avai phiri itmaiN|| 60 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates nirjarA dvAra 169 zabdArtha:- saMse (saMzaya) = saMdeha. bhAni=nAza karIne. thiti ThAnaiRsthira kare. bodha-ratnatraya. taraMga=lahera. uchA-utsAha, ImekaahIM (saMsAramAM). artha:- svarUpamAM saMdeha na karavo e niHzaMkita aMga che, zubha kriyA karIne tenA phaLanI abhilASA na karavI e niHkAMkSita aMga che, duHkhadAyaka padArtha joIne glAni na karavI e nirvicikitsA aMga che, mUrkhAI choDIne tattvono yathArtha nirNaya karavo e amUDhadaSTi aMga che, bIjAonA doSa pragaTa na karavA e upagRhana aMga che, cittanI caMcaLatA dUra karIne ratnatrayamAM sthira thavuM te sthitikaraNa aMga che, AtmasvarUpamAM anurAga rAkhavo te vAtsalya aMga che, AtmAnI unnati mATe utsAhita rahevuM e prabhAvanA aMga che, A ATha aMgonuM pragaTa thayuM te samyakatva che, te samyakatvane je dhAraNa kare che te samyagdaSTi che. samyagdaSTi ja mokSa pAme che ane pachI A saMsAramAM Avato nathI. vizeSa - jevI rIte zarIranA ATha aMga* hoya che ane te potAnA aMgI arthAt zarIrathI pRthaka thatAM nathI ane zarIra te aMgothI pRthaka thatuM nathI. tevI ja rIte samyagdarzananAM ni:zaMkita Adi ATha aMga hoya che ane te potAnA aMgI arthAt samyagdarzanathI pRthaka thatAM nathI ane samyagdarzana ATha aMgothI juduM hotuM nathI-ATha aMgono samudAya ja samyagdarzana che.6O. caitanya naTanuM nATaka (savaiyA ekatrIsA) pUrva baMdha nAsai so to saMgIta kalA prakAsai, nava baMdha ruMdhi tAla torata uchrikai| nisaMkita Adi aSTa aMga saMga sakhA jori, samatA alApa cArI karai sura bhrikai|| * sira nitaMba ura pITha kara, jugala jAgala pada Teka; ATha aMga ye tana virSe, aura umaMga aneka. rundhana bandhaM navamiti nijaiH saGgato'STAbhiraGgaiH prAgbaddhaM tu kSayamupanayana nirjrojRmbhnnen| samyagdRSTiH svayamatirasAdAdimadhyAntamuktaM jJAnaM bhUtvA naTati gaganAbhogaraGgaM vigAhya / / 30 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 17) samayasAra nATaka nirajarA nAda gAjai dhyAna miradaMga bAjai, chakyau mahAnaMdamaiM samAdhi rIjhi krikai| sattA raMgabhUmimai mukta bhayau tihUM kAla, nAvai suddhAda nara pAna svAMga dhariA ddazA zabdArtha:- saMgIta=gAyana. sakhAtra sAthI, nAda dhvani. chakaryA=lIna thayo. mahAnaMda mahAna harSa. raMgabhUmi-nATayazALA. artha - samyagdaSTi rUpI naTa, jJAnano svAMga dhAraNa karIne sattArUpa raMgabhUmimAM mokSa thavAne mATe sadA nRtya kare che; pUrvabaMdhano nAza tenI gAyanavidyA che, navIna baMdhano saMvara jANe ke tenA tAlanI meLavaNI che, niHzaMkita Adi ATha aMga tenA sahacArI che, samatAno AlApa svaronuM uccAraNa che, nirjarAnI dhvani thaI rahI che, dhyAnanuM mRdaMga vAge che, samAdhirUpa gAyanamAM lIna thaIne khUba AnaMdamAM masta che. 61. sAtamA adhikArano sAra saMsArI jIva anAdikALathI potAnuM svarUpa bhUlelA che, e kAraNe prathama to temane Atmahita karavAnI bhAvanA ja thatI nathI, jo koIvAra A viSayamAM prayatna paNa kare che to satyamArga nahi maLavAthI ghaNuM karIne vyavahAramAM lIna thaIne saMsArane ja vadhAre che ane anaMta karmono baMdha kare che paraMtu samyajJAnarUpI khIlAno sahAro maLatAM gRhastha mArga ane parigraha saMgrahanI upAdhi hovA chatAM paNa jIva saMsAranI cakkImAM pIsAto nathI ane bIjAone jagatanI jALamAMthI chUTavAno rasto batAve che. tethI muktino upAya jJAna che, bAhya ADaMbara nathI. ane jJAna vinA badhI kriyA bhAra ja che, karmano baMdha ajJAnanI dazAmAM ja thAya che. jevI rIte rezamano kIDo potAnI jAte ja potAnI upara jALa vIMTe che tevI ja rIte ajJAnI potAnI jAte ja zarIra AdimAM ahaMbuddhi karIne potAnI upara anaMta karmono baMdha kare che, paNa jJAnIo saMpattimAM harSa karatA nathI, vipattimAM viSAda karatA nathI, saMpatti ane vipattine karmajanita jANe che tethI temane saMsAramAM na koI padArtha saMpatti che na koI padArtha vipatti che, teo to jJAna- vairAgyamAM masta rahe che. temane mATe Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates nirjarA dvAra saMsAramAM potAnA AtmA sivAya bIjo koI paNa padArtha evo nathI ke jenA para te rAga kare ane saMsAramAM koi evo padArtha nathI jenA upara te dveSa kare. temanI kriyA phaLanI IcchArahita hoya che tenAthI temane karmabaMdha thato nathI, kSaNekSaNe asaMkhyAtaguNI nirjarA thAya che. temane zubha-azubha, iSTa-aniSTa, banne eka sarakhA che athavA saMsAramAM temane koI padArtha na to iSTa che ke na aniSTa che. to pachI rAga-dveSa konA upara kare? kaI cIjanA saMyoga-viyogamAM lAbha-hAni gaNe ? tethI vivekI jIva lokonI najaramAM cAhe dhanavAna hoya ke nirdhana hoya, teo to AnaMdamAM ja rahe che. jyAre temaNe padArthanuM svarUpa samajI lIdhuM ane potAnA AtmAne nitya ane nirAbAdha jANI lIdho to temanA cittamAM sAta prakArano bhaya Upajato nathI ane temane aSTAMga samyagdarzana nirmaLa hoya che, jethI anaMta karmonI nirjarA thAya che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com 171 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates baMdha dvAra (8) prati (Easu) kahI nirajarAkI kathA, sivapatha saadhnhaar| aba kachU baMdha prabaMdhakau, kahU~ alapa vistaar||1|| zArtha:- si15tha mokSamA. ma.5 = tho'.. artha:- mokSamArganI siddhi karanAra nirjarA tattvanuM kathana karyuM, have baMdhanuM vyAkhyAna kAMIka vistAra karIne kahuM chuM. 1. maMgaLAcaraNa (savaiyA ekatrIsA) moha mada pAi jini saMsArI vikala kIneM, yAhItaiM ajAnubAhu birada bihatu hai| aisau baMdha-vIra vikarAla mahA jAla sama , gyAna maMda karai caMda rAhU jyauM gahatu hai|| tAkau bala bhaMjivekauM ghaTamaiM pragaTa bhayau, uddhata udAra jAkau uddima mahata hai| so hai samakita sUra AnaMda-aMkUra tAhi, nirakhi banArasI namo namo kahatu hai||2|| zartha:- 54 = pikavIne. visa = du:pI. li26 = nmn| ajAnabAhu (AjAnubAhu = ghuMTaNa sudhI pahoMce tevA lAMbA hAthavALA. bhaMjikau = naSTa 42vAne mATe. uddhata = paNavAna. 2. = mahAna. namo namo (nama: nama:) namaskAra namaskAra. rAgodgAramahArasena sakalaM kRtvA pramattaM jagat krIDantaM rasabhAvanirbharamahAnATayena bandhaM dhunt| AnandAmRtanityabhoji sahajAvasthAM sphuTannATayad dhIrodAramanAkulaM nirupadhi jJAnaM smunmjjti||1|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates baMdha dvAra 173 artha:- jeNe mohano dArU pAIne saMsArI jIvone vyAkuLa karI nAkhyAM che, jenA hAtha ghuMTaNa sudhI lAMbA che evI saMsAramAM prasiddhi che, je mahA jALa samAna che ane je jJAnarUpI caMdramAne tejarahita karavA mATe rAhu samAna che evA baMdharUpa bhayaMkara yoddhAnuM baLa naSTa karavAne mATe je hRdayamAM utpanna thayo che, je bahu baLavAna, mahAna ane puruSArthI cheH evA AnaMdamaya samyakatvarUpI yoddhAne paMDita banArasIdAsajI vAraMvAra namaskAra kare che. 2. jJAnacetanA ane karmacetanAnuM varNana (savaiyA ekatrIsA) jahAM paramAtama kalAkau parakAsa tahAM, dharama dharAmaiM satya sUrajakI dhUpa hai| jahAM subha asubha karamakau gar3hAsa tahAM, mohake bilAsamaiM mahA aMdhera kUpa hai| phailI phirai ghaTAsI chaTAsI ghana-ghaTA bIci , cetanakI cetanA duhUMdhA gupacUpa hai| buddhisauM na gahI jAi bainasauM na kahI jAi, pAnavaDI taraMcA naisai pAnImai muhUpa kailA rUpA zabdArtha- dharA=bhUmi. gaDhAsa = gADhapaNuM, chaTA = vIjaLI. ghana= vAdaLuM. duhUMdhA = banne tarapha, banne avasthAomAM. baeNna= vacana. guDUpara DUbI. artha - jyAM AtmAmAM jJAnanI jyoti prakAzita che tyAM dharmarUpI dharatI para satyarUpa sUryanuM ajavALuM che ane jyAM zubha-azubha karmonI saghanatA che tyAM mohanA phelAvAno ghora aMdhakAramaya kUvo ja che. A rIte jIvanI cetanA banne avasthAomAM gupacUpa thaIne zarIra rUpI vAdaLAnI ghaTAmAM vIjaLInI jema phelAI rahI che. te buddhigrAhya nathI ane na vacanagocara che, te to pANInAM taraMganI jema pANImAM ja samAI jAya che. 3. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 174 samayasAra nATaka karmabaMdhanuM kAraNa azuddha upayoga che. ( savaiyA ekatrIsA) karmajAla-varganAsauM jagamaiM na baMdhai jIva, baMdhai na kadApi mn-vc-kaay-jogsauN| cetana acetanakI hiMsAsauM na baMdhai jIva , baMdhai na alakha pNc-vissai-viss-rogsauN|| karmasauM abaMdha siddha jogasauM abaMdha jina, hiMsAsauM abaMdha sAdhu gyAtA vissai-bhogsauN| ityAdika vastuke milApasauM na baMdhai jIva , baMdhai eka rAgAdi asuddha upyogsauN||4|| zabdArtha - varganAra karmaparamANuonA samUhane vargaNA kahe che. kadApi= kadI paNa. alakha= AtmA. paMca virSa=pAMca indriyonA viSaya-bhoga. asuddha upayoga-jIvanI zubhAzubha pariNati. artha:- jIvane baMdhanuM kAraNa na to kArmANa vargaNA che, na mana-vacana-kAyAnA yoga che, na cetanaacetananI hiMsA che ane na IndriyonA viSayo che, kevaLa rAga Adi azuddha upayoga baMdhanuM kAraNa che. kemake kArmANa vargaNA rahevA chatAM paNa siddha bhagavAna abaMdha rahe che, yoga* hovA chatAM paNa arahaMta bhagavAna abaMdha rahe che, hiMsA thaI javA chatAM paNa muni mahArAja abaMdha rahe che ane * manoyoga be-satya manoyoga, anubhaya manoyoga. vacanayoga be-satya vacanayoga, anubhaya vacanayoga. kAyayoga traNa-audArika kAyayoga, audArika mizra kAyayoga ane kArmANa kAyayoga evA sAta yoga sayogI jinarAjane hoya che. * trasa sthAvara hiMsAnA tyAgI mahAvratI muni IryAsamitipUrvaka vihAra kare che ane akasmAta koI jIva temanA paga nIce AvI paDe tathA marI jAya to pramattayoga na hovAthI temane hiMsAno baMdha thato nathI. na karmabahulaM jaganna calanAtmakaM karma vA na naikakaraNAni vA na cidacidvadho bndhkRtH| yadaikyamupayogabhUH samupayAti rAgAdibhiH sa eva kila kevalaM bhavati bndhheturnRnnaam||2|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates baMdha dvAra 175 pAMca IndriyonA bhoga bhogavavA chatAM paNa samyagdaSTi jIva abaMdha rahe che. bhAvArtha- kArmANavargaNA, yoga, hiMsA, Indriya-viSayabhoga-e baMdhanA kAraNa kahevAya che paraMtu siddhAlayamAM anaMtAnaMta kArmANa pudgalavargaNAo bharelI che, te rAgAdi vinA siddha bhagavAna sAthe baMdhAtI nathI; teramAM guNasthAnavartI arihaMta bhagavAnane mana-vacana-kAyAnA yoga rahe che paraMtu rAga-dveSa Adi thatAM nathI tethI temane karmabaMdha thato nathI; mahAvratI sAdhuothI abuddhipUrvaka hiMsA thayA kare che paraMtu rAga-dveSa na hovAthI temane baMdha nathI, avratI samyagdaSTi jIva paMcendriyanA viSayo bhogave che paNa tallInatA na hovAthI temane nirjarA ja thAya che, tethI spaSTa che ke kArmANavargaNAo yoga, hiMsA ane sAMsArika viSaya baMdhanA kAraNa nathI; kevaLa azuddha upayogathI ja baMdha thAya che. 4. vaLIkrmjaal-vrgnaakau vAsa lokAkAsamAMhi, mana-vaca-kAyakau nivAsa gati aaumaiN| cetana acetanakI hiMsA vasai puggalamaiM , viSaibhoga varatai udaike urjhaaumai|| rAgAdika suddhatA asuddhatA hai alakhakI, yahai upAdAna hetu baMdhake bddh'aaumai| yAhItai vicacchana abaMdha kahyau tihUM kAla , RTI koSa moda nAda sacava sumAmaiA phA zabdArtha:- lokAkAsa=jeTalA AkAzamAM jIva, pudgala, dharma, adharma ane kALa-e pAMca dravyo prApta thAya che te. upAdAna hetu = je svayaM kArya kare. vicacchanA =samyagdaSTi. tihu~ kAla= bhUta, bhaviSya, vartamAna. lokaH karma tato'stu so'stu ca parispandAtmakaM karma tat tAnyasminkaraNAni santu cidacidvyApAdanaM cAstu tt| rAgAdInupayogabhUmimanayana jJAnaM bhavet kevalaM bandhaM naiva kuto'pyupatyayamaho samyagdRgAtmA dhruvm||3|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 176 samayasAra nATaka artha - kArmANavargaNAo lokAkAzamAM rahe che, mana-vacana-kAyAnA yogonI sthiti gati ane AyuSyamAM rahe che, cetana-acetananI hiMsAnuM astitva pudagalamAM che, IndriyonA viSaya-bhoga udayanI preraNAthI thAya che; tethI vargaNA, yoga, hiMsA ane bhoga-A cAreno saddabhAva pudagala sattAmAM che- AtmAnI sattAmAM nathI, tethI e jIvane karmabaMdhanA kAraNa nathI ane rAga-dveSa-moha jIvanA svarUpane bhUlAvI de che tethI baMdhanI paraMparAmAM azuddha upayoga ja aMtaraMga kAraNa che, samyakatvabhAvamAM rAga-dveSa-mohu hotA nathI tethI samyajJAnIne sadA baMdharahita kahyA che. 5. jo ke jJAnI abaMdha che to paNa puruSArtha kare che. (savaiyA ekatrIsA) karmajAlajoga hiMsA-bhogasauM na baMdhai pai, tathApi gyAtA uddimI bakhAnyau jina bainmaiN| gyAnadiSTi deta viSai-bhoganisauM heta doU kriyA eka kheta yauM tauM banai nAMhi jainmaiN|| udai-bala uddima gahai pai phalakauM na cahai, niradai dasA na hoi hiradaike nainmaiN| Alasa niruddimakI bhUmikA mithyAta mAMhi, jahAM na saMbhArai jIva moha nIMda sainmaiN||6|| zabdArtha - ukrimI= puruSArthI. bakhAnya=kahyo. baina= vacana. niradai=kaThora. na saMbhAra (na sAle ) = asAvadhAna rahe. saina (zayana)= nidrA. artha - svarUpanI saMbhALa ane bhogono prema - e banne vAto eka sAthe ja jainadharmamAM hoI zake nahi, tethI joke samyajJAnanI vargaNA, yoga, hiMsA ane bhogothI abaMdha che to paNa tene puruSArtha karavAne mATe jinarAjanI AjJA che. teo tathApi na nirargalaM caritumiSyate jJAninAM tadAyatanameva sA kila nirargalA vyaapRtiH| akAmakRtkarma tanmatamakAraNaM jJAninAM dvayaM na hi virudhyate kim karoti jAnAti c||4|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates baMdha dvAra 177 zakti pramANe puruSArtha kare che paNa phaLanI abhilASA rAkhatA nathI ane hRdayamAM sadA dayAbhAva rAkhe che, nirdaya hotA nathI. pramAda ane puruSArthahInatA to mithyAtvadazAmAM ja hoya che jyAM jIva mohanidrAthI aceta rahe che, samyakatvabhAvamAM puruSArthahInatA nathI. 6. udayanI prabaLatA (doharA) jaba jAkau jaisau udai, taba so hai tihi thaan| sakati marorai jIvakI, udai mahA blvaan||7|| zabdArtha - jAkI= jenA. thAna=sthAna. ude ( udaya)-karmano vipAka. artha - jyAre je jIvano jevo udaya hoya che tyAre te jIva tenI jema ja varta che. karmano udaya bahu ja prabaLa hoya che te jIvanI zaktione kacaDI nAkhe che ane tene potAnA udayane anukULa pariNamAve che. 7. udayanI prabaLatA para daSTAMta ( savaiyA ekatrIsA) jaisaiM gajarAja pasyau kardamakai kuMDabIca, uddima ahUTai pai na chUTai dukh-dNdsauN| jaisaiM loha-kaMTakakI korasauM uraiyau mIna, aicata asAtA lahai sAtA lahai sNdsauN|| jaisaiM mahAtApa sira vAhisauM garAsyau nara, takai nija kAja uThi sakai na suchNdsauN| taisaiM gyAnavanta saba jAnai na basAi kachU, baMdhyau phirai pUraba krm-phl-phNdsauN||8|| zabdArtha:- gajarAja=hAthI. kaIma-kIcaDa. kaMTaka kAMTo. kora=aNI. urajhayo-phasAyelI. mIna = mAchalI. saMdasau = chUTavAthI. artha- jevI rIte kAdavanA khADAmAM paDelo hAthI aneka prayatno karavA chatAM paNa duHkhathI chUTato nathI, jevI rIte loDhAnA kAMTAmAM phasAyelI mAchalI duHkha pAme Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates 178 samayasAra nATaka che- nIkaLI zakatI nathI, jema AkarA tAva ane mAthAnA zULamAM paDelo manuSya potAnuM kArya karavA mATe svataMtratAthI UThI zakato nathI, tevI ja rIte samyaggAnI jIva jANe che badhuM paNa pUrvopArjita karmanI jALamAM phasAyelo hovAthI tenuM kAMi vaza cAlatuM nathI arthAt vrata, saMyama AdinuM grahaNa karI zakatA nathI. 8. mokSamArgamAM ajJAnI jIva puruSArthahIna ane jJAnI puruSArthI hoya che. ( copAI ) je jiya moha nIMdamaiM sovai / te AlasI niruddima hovaiM // / driSTi kholi je jage pravInA / tini Alasa taji uddima kInA / / 9 // artha:- je jIva mithyAtvanI nidrAmAM sUI rahe che teo mokSamArgamAM pramAdI athavA puruSArthahIna hoya che ane je vidvAna jJAnanetra ughADIne jAgRta thayA che teo pramAda choDIne mokSamArgamAM puruSArtha kare che. 9. jJAnI ane ajJAnInI pariNati 52 dRSTAMta (savaiyA ekatrIsA ) kAca bAMdhai sirasauM sumani bAMdhi pAinisauM, jAnai na gaMvAra kaisI mani kaisau kAca hai| yahI mUr3ha jhUThamaiM magana jhUThahIkauM dorai, jhUThI bAta mAnai pai na jAnai kahA sAca hai / / manikauM parakhi jAneM jauMharI jagata mAMhi, jahAMko sacakI samujhi gyAna locanakI jAca hai / ju vAsI so tau tahAMko marama jAnai, jAko jaisau svAMga tAkau tAhI rUpa nAca hai / / 10 / / zabdArtha:- si2=mastaka. sumani=ratna. pAInisauM= pagothI. parikha parIkSA. locana= netra. svAMga=veSa. artha:- jevI rIte vivekahIna manuSya mAthAmAM kAca ane pagamAM ratna pahere Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com = Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 179 baMdha dvAra che, te kAca ane ratnanuM mUlya samajato nathI, tevI ja rIte mithyAtvI jIva atattvamAM magna rahe che ane atattvane ja grahaNa kare che, te sat-asane jANato nathI. saMsAramAM hIrAnI parIkSA jhaverI ja jANe che, sAca-jUThanI oLakhANa mAtra jJAnadaSTithI thAya che. je je avasthAmAM rahevAvALo che te tene ja sArI jANe che ane jenuM jevuM svarUpa che te tevI ja pariNati kare che, arthAt mithyAdaSTi jIva mithyAtvane ja grAhya samaje che ane tene apanAve che tathA samyakatvI samyakatvane grAhya jANe che athavA tene apanAve che. bhAvArtha- jhaverI maNinI parIkSA karI le che ane kAcane kAca jANIne tenI kadara karato nathI, paNa mUrkhAo kAcane hIro ane hIrAne kAca samajIne kAcanI kadara ane hIrAno anAdara kare che, tevI ja rIte samyadaSTi ane mithyAdaSTinI hAlata rahe che arthAt mithyAdaSTi jIva atattvanuM ja tattvazraddhAna kare che ane samyagdaSTi jIva padArthanuM yathArtha svarUpa grahaNa kare che.10. jevI kriyA tevuM phaLa (doharo) baMdha bar3hAvai aMdha hai, te AlasI ajaan| mukati hetu karanI kareM, te nara uddimvaan||11|| zabdArtha- aMdha=vivekahIna, AlasI=pramAdI. ajAna (ajJAna) =ajJAnI. udimavAna=puruSArthI. artha:- je vivekahIna thaIne karmanIbaMdha-paraMparA vadhAre che teo ajJAnI tathA pramAdI che ane je mokSa prApta karavAno prayatna kare che teo puruSArthI che. 11. jyAMsudhI jJAna che tyAMsudhI vairAgya che. (savaiyA ekatrIsA) jabalaga jIva suddhavastukauM vicArai dhyAvai, tabalaga bhauMgasauM udAsI saravaMga hai| jAnAti yaH sa na karoti karoti yastu jAnAtyayaM na khalu tatkila krmraagH| rAgaM tvabodhamayamadhyavasAyamAhu mithyAdRzaH sa niyataM sa ca bndhhetuH||5|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 180 samayasAra nATaka bhogamaiM magana taba gyAnakI jagana nAhi, bhoga-abhilASakI dasA mithyAta aMga hai|| tAteM viSai-bhogamaiM magana so mithyAtI jIva, bhogasauM udAsa so samakitI abhaMga hai| aisI jAni bhogasauM udAsa hai mukati sAthai, yahai mana caMga tau kaThautI mAMhi gaMga hai||12|| zabdArtha- udAsI=virakta. saravaMga=tadana. jagana=udaya. abhilASa IcchA. mukita (mukati)= mokSa. caMga (caMgA)=pavitra. kaThItI =katharoTa. artha - jyAM sudhI jIvano vicAra zuddha vastumAM rame che tyAM sudhI te bhogothI sarvathA virakta rahe che ane jyAre bhogomAM lIna thAya che tyAre jJAnano udaya raheto nathI kAraNa ke bhogonI IcchA ajJAnanuM rUpa che. tethI spaSTa che ke je jIva bhogomAM magna rahe che te mithyAtvI che ane je bhogothI virakta che te samyagdaSTi che. ema jANIne bhogothI virakta thaIne mokSanuM sAdhana karo! je mana pavitra hoya to katharoTanA pANImAM nAhavuM te ja gaMgA-snAna samAna che ane jo mana mithyAtva, viSayakaSAya AdithI malina che to gaMgA Adi karoDo tIrthonA snAnathI paNa AtmAmAM pavitratA AvatI nathI. 12. cAra puruSArtha (doharA) dharama aratha aru kAma siva , puruSAratha cturNg| kudhI kalapanA gahi rahai, sudhI gahai srvNg||13|| zabdArtha:- puruSAratha= uttama padArtha. caturaMga=cAra. kudhI=mUrkha. sudhI =jJAnI. saravaMga (sarvAga )=pUrNa. artha - dharma, artha, kAma ane mokSa-e puruSArthanA cAra aMga che, durbuddhi jIva temanuM mana phAve tema grahaNa kare che ane samyagdaSTi jJAnI jIva saMpUrNa rIte vAstavika rUpamAM aMgIkAra kare che. 13. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 181 baMdha dvAra cAra puruSArtha upara jJAnI ane ajJAnIno vicAra ( savaiyA ekatrIsA) kulakau AcAra tAhi mUrakha dharama kahai , paMDita dharama kahai vastuke subhaaukauN| khehakau khajAnauM tAhi agyAnI aratha kahai, gyAnI kahai aratha drv-drsaaukauN|| daMpatikau bhoga tAhi durabuddhI kAma kahai , sudhI kAma kahai abhilASa cita caaukauN| iMdraloka thAnakauM ajAna loga kahaiM mokha, sudhI mokha kahai eka baMdhake abhaaukauN||14|| zArtha:- =maTI. 65tI = strI-puru5. 62.bhuddhibhU . sudhA =u-l. chandrato: =svarga. artha- ajJAnIo kuLapaddhati -snAna, cokA vagerene dharma kahe che ane paMDito vastusvabhAvane dharma kahe che. ajJAnIo mATInA samUhuM evA sonA-cAMdI Adine dravya kahe che paraMtu jJAnIo tattva-avalokanane dravya kahe che. ajJAnIo strI-puruSanA viSaya-bhogane kAma karyuM che, jJAnI AtmAnI nispRhatAne kAma kahe che. ajJAnIo svargalokane vaikuMTha (mokSa) kahe che paNa jJAnIo karmabaMdhananA nAzane mokSa kahe che. 14. AtmAmAM ja cAre puruSArtha che. (savaiyA ekatrIsA) dharamakau sAdhana ju vastukau subhAu sAdhai, arathakau sAdhana vilecha darva ssttmaiN| yahai kAma-sAdhana ju saMgrahai nirAsapada, sahaja sarUpa mokha suddhatA prgttmaiN|| aMtarakI driSTisauM niraMtara vilokai budha , dharama aratha kAma mokha nija ghttmaiN| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAdhana ArAdhanakI sauMja rahai jAke saMga, mara.. bhUlyau phirai mUrakha mithyAtakI alttmaiN|| 15 / / zabdArtha:- vilecha=bhinna bhinna grhe| puM. saMgrahai=graha re. nirAsapa6=nispRhatA. sauM4=sAmagrI. asaTa= bhrama. artha:- vastusvabhAvane yathArtha jANavuM te dharma-puruSArthanI siddhi che, cha dravyonuM bhinna bhinna jANavuM te artha - puruSArthanI sAdhanA che, nispRhatAnuM grahaNa karavuM te kAma-puruSArthanI siddhi che ane AtmasvarUpanI zuddhatA pragaTa karavI te mokSapuruSArthanI siddhi che. AvI rIte dharma, artha, kAma ane mokSa A cAre puruSArthone samyagdaSTi jIva potAnA hRdayamAM sadA aMtardaSTithI dekhe che ane mithyASTi jIva mithyAtvanA bhramamAM paDIne cAre puruSArthonI sAdhaka ane ArAdhaka sAmagrI pAse rahevA chatAM paNa temane joto nathI ane bahAra gotyA kare che. 15. vastunuM satya svarUpa ane mUrkhano vicAra (savaiyA ekatrIsA ) tihuM lokamAMhi tihuM kAla saba jIvanikau, pUrava karama udai Ai rasa detu hai / kou dIradhAu dharai kou alapAu marai, kou dukhI kou sukhI kou samacetu hai / / yAhi maiM jivAyo yAhi mArau yAhi sukhI karau, yAhi dukhI karau aise mUr3ha mAna letu hai / yAhI ahaMbuddhisauM na vinasa bharama bhUla, yaha mithyA dharama karama - baMdha hetu hai / / 16 / / zabdArthaH- dhIraghAu (dIrghAyu ) = adhi bhara asapA (alpAyu ) = nAnI samayasAra nATaka sarvaM sadaiva niyataM bhavati svakIya karmodayAnmaraNajIvitaduHkhasaukhyam / ajJAnametadiha yattu paraH parasya kuryAtpumAn mrnnjiivitduHkhsaukhym|| 6 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates baMdha dvAra 183 jivAya-jIvADayo. mUDha mithyAdaSTi. hetu=kAraNa. artha- traNa loka ane traNa kALamAM jagatanA sarva jIvone pUrvaupArjita karma udayamAM AvIne phaLa Ape che jethI koI adhika Ayu meLave che, koI nAnI uMmaramAM mare che, koI duHkhI thAya che, koI sukhI thAya che ane koI sAdhAraNa sthitimAM rahe che. tyAM mithyASTi ema mAnavA lAge che ke meM Ane jIvAyo, Ane mAryo, Ane sukhI karyo, Ane duHkhI karyo che. A ja ahaMbuddhithI ajJAnano paDado dUra thato nathI ane e ja mithyAbhAva che je karmabaMdhanuM kAraNa che. 16. vaLI jahAMlauM jagatake nivAsI jIva jagatamaiM , sabai asahAi koU kAhUkau na dhanI hai| jaisI jaisI pUrava karama-sattA bAMdhI jina, tesI udaimaiM avasthA Ai banI hai|| etepari jo kou kahai ki maiM jivAUM mArUM, ityAdi aneka vikalapa bAta ghanI hai| so tau ahaMbuddhisauM vikala bhayau tihUM kAla, Dolai nija Atama sakati tina hanI hai||17|| zabdArtha - asahAI =nirAdhAra. dhanI =rakSaka. avasthA=hAlata. ghanI ghaNI. vikala=becena, Dole phare che. tiTUMkAla sadeva. hanI-nAza karyo. artha - jyAM sudhI saMsArI jIvone janma-maraNarUpa saMsAra che tyAMsudhI teo asahAya che-koI koIno rakSaka nathI. jeNe pUrve jevI karmasattA bAMdhI che tenA udayamAM tenI tevI ja dazA thaI jAya che. Ama hovA chatAM paNa je koI kahe ajJAnametadadhigamya parAtparasya pazyanti ye maraNajIvitaduH khsaukhym| karmANyahaMkRtirasena cikIrSavaste mithyAdRzo niyatamAtmahano bhvnti||7|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 184 samayasAra nATaka che ke huM mAnuM chuM, huM mAruM chuM ItyAdi aneka prakAranI kalpanAo kare che tethI te A ja ahaMbuddhithI vyAkuLa thaIne sadA bhaTakato phare che ane potAnI Atmazaktino ghAta kare che. 17. uttama, madhyama, adhama ane adhamAdhama jIvono svabhAva (savaiyA ekatrIsA) uttama puruSakI dasA jyauM kisamisa dAkha, bAhija abhiMtara virAgI mRdu aMga hai| madhyama puruSa nAriarakIsI bhAMti li. bAhija kaThina hoya komala taraMga hai|| adhama puruSa badarIphala samAna jAkai ___ bAhirasaiM dIsai naramAI dila saMga hai| adhamasaiM adhama puruSa pUMgIphala sama, aMtaraMga bAhija kaThora saravaMga hai||18|| zabdArtha- abhiMtara=aMdara. badarIphala=bora. naramAI =komaLatA. dila =hRdaya. saMga=paththara. mUMgIla-sopArI. artha:- uttama manuSyano svabhAva aMtaramAM ane bahAramAM kisamisa drAkSa jevo komaLa (dayALu) hoya che. madhyama puruSano svabhAva nALiyera samAna bahAramAM to kaThora (abhimAnI) ane aMdarathI komaLa rahe che, adhama puruSano svabhAva bora jevo bahArathI komaLa paNa aMdarathI kaThora rahe che ane adhamAdhama puruSano svabhAva sopArI jevo aMdara ane bahArathI sarvAge kaThora rahe che. 18. uttama puruSano svabhAva (savaiyA ekatrIsA) kIcasau kanaka jAkai nIcasau naresa pada, mIcasI mitAI garuvAI jAkai gaarsii| jaharasI joga-jAti kaharasI karAmAti, haharasI hausa pudagala-chabi chaarsii|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates baMdha dvAra 185 jAlasau jaga-vilAsa bhAlasau bhuvana vAsa, kAlasau kuTuMba kAja loka-lAja laarsii| sIThasau sujasu jAnai bIThasau vakhata mAne, sI nAvaDI rati tAdi vaMvata vanArasIpA 22 zabdArtha:- maca=mRtyu. mitAI=mitratA. garuvAI=moTAI. gAra (gAla)=gALa. joga-jAti-yoganI kriyAo. kahara=du:kha, hahara=anartha. hosa=visa, mahattvakAMkSA. pudgala-chavi zarIranI kAnti. chAra=bhasma. bhAla=bANa uparanI loDhAnI aNI. lAra=moDhAnI lALa. sITha nAkano mela. bITha viThA. vakhata = bhAgyodaya. artha:- sonAne kAdava samAna, rAjyapadane atyaMta tuccha, lokonI maitrIne mRtyu samAna, prazaMsAne gALa samAna, yoganI kriyAone jhera samAna, maMtrAdika yuktione du:kha samAna, laukika unnatine anartha samAna, zarIranI kAntine rAkha samAna, saMsAranI mAyAne jaMjALa samAna, gharanA nivAsane bANanI aNI samAna, kuTuMbanA kAmane kALa samAna, lokalAjane lALa samAna, suyazane nAkamAM melasamAna ane bhAgyodayane viSTA samAna je jANe che, (te uttama puruSa che) tene pa. banArasIdAsajI namaskAra kare che. 19. bhAvArtha e che ke jJAnI jIva sAMsArika abhyadayane eka Apatti ja samaje che. madhyama puruSano svabhAva ( savaiyA ekatrIsA) jaise koU subhaTa subhAi Thaga-mUra khAi, cerA bhayau ThaganIke gharAmaiM rahatu hai| ThagaurI utari gai tabai tAhi sudhi bhaI, parayo paravasa nAnA saMkaTa sahatu hai|| taisehI anAdikau mithyAtI jIva jagatamaiM, Dolai AThauM jAma visarAma na gahatu hai| gyAna kalA bhAsI bhayau aMtara udAsI pai, tathApi udai vyAdhisauM samAdhi na lahatu hai||20|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates samayasAra nATaka zabdArtha:- mUra=mULiyuM, jaDIbUTTI. cerAyelo. jAma=pahora. visarAma-cena. vyAdhi=Apatti. samAdhi=sthiratA. artha:- jevI rIte koI sajjanane koI Thaga jaDIbUTTI khavaDAvI de to te manuSya Thagono dAsa banI jAya che ane te ThagonI AjJA pramANe cAle che. paraMtu jyAre te buTTInI asara maTI jAya che ane tene bhAna Ave tyAre Thagone bhalA na jANato hovA chatAM paNa temane AdhIna rahIne aneka prakAranA kaSTo sahana kare che. tevI ja rIte anAdikALano mithyAdaSTi jIva saMsAramAM haMmezA bhaTakato phare che ane cena pAmato nathI. paraMtu jyAre jJAnajyotino vikAsa thAya che tyAre aMtaraMgamAM joke viraktabhAva rahe che topaNa karma-udayanI prabaLatAne kAraNe zAMti meLavato nathI. (evo madhyama puruSa che.) 20. adhama puruSano svabhAva (savaiyA ekatrIsA) jaise raMka puruSakai bhAyai kAnI kaur3I dhana, uluvAke bhAyai jaisaiM saMjhA hI vihAna hai| kUkaruke bhAyai jyauM piDora jiravAnI maThA, hai sUkarake bhAyai jyauM purISa pakavAna hai / / bAyasake bhAyai jaisaiM nIMbakI niMborI dAkha, bAlakake bhAyai daMta-kathA jyauM purAna hiMsakake bhAyai jaisaiM hiMsAmai dharama taisaiM, mUrakhake bhAyai subhabaMdha niravAna hai / / 21 / / zabdArtha:- raMka-garIba. bhAyeM=priya lAge. kAnI=phUTelI. uluvA ghuvaDa. vihAna=savAra. kUkaru=kUtaro. piDora=ulaTI. sUkaru-sura. purISa=viSTA. vAyasa kAgaDo. daMtakathA= laukika vArtA. niravAna=mokSa. = artha:- jema garIba mANasane eka phUTelI koDI paNa saMpatti samAna priya lAge che, ghuvaDane saMdhyA ja savAra samAna ISTa lAge che, kUtarAne ulaTI ja dahIM samAna Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates baMdha dvAra 187 cikara hoya che, kAgaDAne lImaDAnI lIMboLI drAkSa samAna priya hoya che, bALakone laukika vArtAo (gappA) zAstranI jema cikara lAge che, hiMsaka manuSyane hiMsAmAM ja dharma dekhAya che, tevI ja rIte mUrkhane puNyabaMdha ja mokSa samAna priya lAge che. (evo adhama puruSa hoya che ).ra1. adhamAdhama puruSano svabhAva ( savaiyA ekatrIsA) kuMjarakauM dekhi jaisaiM rosa kari bhUsai svAna, rosa karai nirdhana viloki dhnvNtkauN| raina ke jagaiyyAkauM viloki cora rosa karai, mithyAmatI rosa karai sunata siddhNtkauN| haMsakauM viloki jaisaiM kAga mana rosa karai, ___ abhimAnI rosa karai dekhata mhNtkauN| sukavikauM dekhi jyauM kukavi mana rosa karai, tyauM hI durajana rosa karai dekhi sNtkauN||22|| zabdArtha:- kuMjara=hAthI. rosa (roSa)=gusso. svAna=kUtaro. viloki=joIne. kAga=kAgaDo. durajana=adhamamAM paNa adhama. artha- jevI rIte kUtaro hAthIne joIne krodhita thaIne bhase che, dhanavAna mANasane joIne nirdhana manuSya krodhita thAya che, rAte jAganArane joIne cora krodhita thAya che, sAcuM zAstra sAMbhaLIne mithyAtvI jIva krodhita thAya che, haMsane joIne kAgaDo gusse thAya che, mahApuruSane joIne ghamaMDI manuSya krodha kare che, sukavine joIne kukavinA manamAM krodha Ave che, tevI ja rIte satparuSane joIne adhamAdhama puruSa gusse thAya che. rara. vaLI saralakauM saTha kahai vakatAkauM dhITha kahai. vinai karai tAsauM kahai dhanakau adhIna hai| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 188 samayasAra nATaka chamIkauM nibala kahai damIkauM udatti kahai, __ madhura vacana bolai tAsauM kahai dIna hai|| dharamIkauM daMbhI nisaprehIkauM gumAnI kahai, tisanA ghaTAvai tAsauM kahai bhAgahIna hai| jahAM sAdhuguna dekhai tinhakauM lagAvai doSa, aisau kachu durjanako hiradau malIna hai|| 23 / / zabdArtha:- sarala=sIdhA, saTha mUrkha. vakatA bolavAmAM catura. vine (vinaya)= namratA. chamI =kSamA karanAra. damI=saMyamI. adatti lobhI. dIna=garIba. daMbhI=DhoMgI. nisaDhI (nispRhI)=IcchA rahita. tisanA (tRSNA) lobha. sAdhuguna=saguNa. artha:- adhamAdhama manuSya, saraLa cittavALA manuSyane mUrkha kahe che, je vAtacItamAM catura hoya tene dhITha kahe che, vinayavAnane dhanano Azrita batAve che, kSamAvAnane kamajora kahe che, saMyamIne* lobhI kahe che, madhura bolanArane garIba kahe che, dharmAtmAne DhoMgI kahe che, nispRhIne ghamaMDI kahe che, saMtoSIne bhAgyahIna kahe che arthAt jyAM saguNa dekhe che tyAM doSa lagAve che. durjananuM hRdaya evuM ja malina hoya che. ra3. mithyAdaSTinI ahaMbuddhinuM varNana. (copAI) maiM karatA maiM kInhI kaisii| aba yauM karauM kahau jo aisii| e viparIta bhAva hai jaamaiN| so baratai mithyAta dsaamaiN|| 24 / / je pAna, tamAku vagere vyasana rAkhatA nathI athavA anAvazyaka zRMgAra caTaka-maTaka karatA nathI tene ajJAnI jIvo kaMjUsa-kRpaNa Adi kahe che. mithyAdRSTaiH sa evAsya bndhheturvipryyaat| ya evAdhyavasAyo'yamajJAnAtmA'sya dRshyte||8|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates baMdha dvAra 189 artha - huM kahuM chuM ke meM A kAma karyuM (je bIjAthI banI zake nahi), have paNa huM jevuM kahuM chuM tevuM ja karIza jenAmAM AvA ahaMkArarUpa viparItabhAva hoya che te mithyAdaSTi hoya che.24. vaLI-(doharA) ahaMbuddhi mithyAdasA, dharai so mithyaavNt| vikala bhayau saMsAramaiM , karai vilApa anNt||25|| artha:- ahaMkArano bhAva mithyAtva che, A bhAva je jIvamAM hoya che te mithyASTi che. mithyASTi saMsAramAM du:khI thaIne bhaTake che ane aneka prakAranA vilApa kare che. 25. mUDha manuSya viSayothI virakta hotA nathI (savaiyA ekatrIsA) ravikai udota asta hota dina dina prati, aMjulikai jIvana jyauM jIvana ghaTatu hai| kAlakai grasata china china hota chIna tana, Areke calata mAnau kATha sau kaTatu hai|| aite pari mUrakha na khaujai paramArathakauM, svArathakai hetu bhrama bhArata ThaTatu hai| lagau phirai loganisauM pagyau parai joganisauM, viSairasa bhoganisauM neku na haTatu hai|| 26 / / zabdArtha - jIvana=pANI, jIvana-jiMdagI. ArAkaravata. paramAratha (paramArtha) = mokSa. svAratha (svArthI potAnuM bhaluM karavuM te. loganikalaukika-para vastu. pagyau=lIna. neku jarA paNa. artha - jevI rIte khobAmAMthI pANI krame krame ghaTe che, tevI ja rIte sUryanA udaya-asta thAya che ane pratidina jiMdagI ochI thAya che. jevI rIte karavata anenAdhyavasAyena niSphalena vimohitH| tatkiJcanApi naivAsti nAtmAtmAnaM karoti yt||9|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 190 samayasAra nATaka kheMcavAthI lAkaDuM kapAya che, tevI ja rIte kALa zarIrane kSaNe kSaNe kSINa kare che. Ama chatAM paNa ajJAnI jIva mokSamArganI zodha karato nathI ane laukika svArtha mATe ajJAnano bhAra upADe che, zarIra Adi paravastuomAM prema kare che, mana, vacana, kAyAnA yogomAM ahaMbuddhi kare che ane sAMsArika viSayabhogothI jarA paNa virakta thato nathI. ra6. ajJAnI jIvanI mUDhatA upara mRgajaLa ane AMdhaLAnuM daSTAMta. (savaiyA ekatrIsA) jaisaiM mRga matta vRSAdityakI tapata mAMhi, tRSAvaMta mRSA-jala kArana aTatu hai| taisaiM bhavavAsI mAyAhIsauM hita mAni mAni, ThAni ThAni bhrama zrama nATaka naTatu hai| AgekauM dhukata dhAi pIche bacharA cavAi, jaisaiM naina hIna nara jevarI baTatu hai| taisaiM mUr3ha cetana sukRta karatUti karai, rovata hasata phala khovata khaTatu hai|| 27 / / zabdArtha - vRSAditya vRSa* saMkrAntino sUrya. tRSAvaMta-tarasyo. mRSA=jUTho. aTatu hai=bhaTake che. naTatu hai=nAce che. nainahIna nara=AMdhaLo manuSya. artha - jevI rIte grISmakALamAM sUryano tIvra AtApa thatAM tarasyuM haraNa unmatta thaIne mithyA jaLa tarapha nakAmuM ja doDe che, tevI ja rIte saMsArI jIva mAyAmAM ja kalyANa mAnIne mithyA kalpanA karIne saMsAramAM nAce che, jevI rIte AMdhaLo manuSya AgaLa AgaLa doraDuM vaNato jAya ane pAchaLa vAchaDuM khAtuM jAya to teno parizrama vyartha jAya che, tevI ja rIte mUrkha jIva zubhAzubha kriyA kare che athavA zubha kriyAnA phaLamAM harSa ane azubha kriyAnA phaLamAM kheda karIne kriyAnuM phaLa khoI nAkhe che. 27. * jeTha mahinAmAM sUrya vRSa saMkrAnti para Ave che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates baMdha dvAra 191 ajJAnI jIva baMdhanathI chUTI zakato nathI. tenA upara daSTAMta (savaiyA ekatrIsA) liya drir3ha peca phirai loTana kabutarasau, ___ulaTau anAdikau na kahUM sulaTatu hai| jAkau phala duHkha cAhi sAtAsauM kahata sukha, sahata-lapeTI asi-dhArAsI caTatu hai|| aisaiM mUDhajana nija saMpadA na lakhai kyauMhI, yauMhi merI merI nisivAsara raTatu hai| yAhI mamatAsauM paramAratha vinasi jAi, ____ kAMjIkau parasa pAi dUdha jyauM phaTatu hai|| 28 / / zArtha:- drida (6)=54mUta. sahata (66) =bha6. si. =dAR. nisiyAsa2 = 2|t-hin. 524. (sparza )=2'yu ta. artha:- jema ALoTatA kabUtaranI pAMkhomAM majabUta gUMca paDI hovAthI te ulaTuM-sulaTuM (UMdhu-catuM) thayA kare che, tevI ja rIte saMsArI jIva anAdikALathI karma-baMdhananI gUMcamAM ulaTo thaI rahyo che, kadI sanmArganuM grahaNa karato nathI ane jenuM phaLa du:kha che evI viSayabhoganI thoDIka zAtAne sukha mAnIne madha copaDelI talavAranI dhAra cATe che. Avo ajJAnI jIva sadA paravastuone mArI mArI kahe che ane potAnA jJAnAdi vaibhavane joto nathI, paradravyanA A mamatvabhAvathI Atmahita evuM nAza pAme che jevuM kAMjInA sparzathI dUdha phATI jAya che. 28. ajJAnI jIvanI ahaMbuddhi para daSTAMta. (savaiyA ekatrIsA) rUpakI na jhA~ka hI karamako DAMka piyeM, gyAna dabi rahyau miragAMka jaisai ghnmaiN| locanakI DhAMkasauM na mAnai sadaguru hAMka , Dolai mUr3ha rAMkasau nisAMka tihUM pnmai|| TAMka eka mAMsakI DalIsI tAmai tIna phAMka, tInakausau AMka likhi rAkhyau kAhU tnmaiN| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates tAsa kahai nAMka tAke rAkhivaikauM karai kAMka, samayasAra nATaka zabdArtha:- miragAMka ( mRgAMka )= caMdramA. DhAMkaDhAMkaNuM. hAMka=pokAra. TAMka ( TaMka )=jokhavAnuM eka mApa ( cAra mAzA ). phAMka=khaMDa. kAMka= jhagaDo. lAMka(laMka )=kama2. khaDaga (khaDga )= talavAra. bAMka =vatA. lAMkasauM khar3aga bAMdhi bAMka dharai manamaiM / / 29 / / artha:- ajJAnI jIvane potAnA svarUpanI khabara nathI, temAM karmodayano DAMka* lAgI rahyo che, tenuM zuddha jJAna evI rIte dabAI gayuM che jema caMdra vAdaLAothI dabAi jAya che. jJAnarUpa netra DhaMkAI javAthI te saddagurunI zikhAmaNa mAnato nathI, mUrkhAIvaza ridrI thaIne haMmezA niHzaMka phare che. nAka che te to mAMsano eka TukaDo che, temAM traNa kANA che, jANe koIe zarIramAM traNano AMkaDo ja lakhI rAkhyo che, tene nAka kahe che. te nAka (ahaMkAra) rAkhavA mATe laDAI kare che, kamare talavAra bAMdhe che ane manamAM vakratA dhAraNa kare che. 29. taisaiM jaise kou kUkara chudhita sUke hAr3a cAbai, hAr3anikI kora cahuM ora cubhai mukhamaiM / gAla tAlu rasanA masUr3haniko mAMsa phATai, cATai nija rudhira magana svAda - sukhamaiM / / viSayI puruSa rati-rIti ThAnai, tAmai citta sAnai hita mAnai kheda dukhamai / veai parata vana-hAni mala-mUta-vAni, mU gahai na gilAni pagi rahai rAga-rukhamai / / 30 / / zabdArtha:- gi rahai=magna thaI jAya. rukha=dveSa. artha:- jema bhUkhyo kUtaro hADakuM cAve che ane tenI aNI cAre kora moDhAmAM vAge che, jethI gAla, tALavuM, jIbha ane jaDabAnuM mAMsa cIrAI jAya che ane lohI * sapheda kAca upara je raMgano DaMka lagAvavAmAM Ave che te ja raMgano kAca dekhAya che. tevI ja rIte jIvarUpa kAca para karmano DaMka lAgI rahyo che, tethI karma jevo rasa Ape tevA ja rUpe jIvAtmA thaI jAya che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates baMdha dvAra 193 nIkaLe che. te nIkaLelA potAnA ja lohIne te khuba svAdathI cATato thako AnaMdita thAya che, tevI ja rIte ajJAnI viSaya-lolupa jIva kAma-bhogamAM Asakta thaIne saMtApa ane kaSTamAM bhalAI mAne che. kAmakrIDAmAM zaktinI hAni ane maLa-mutranI khANa sAkSAt dekhAya che, topaNa glAni karato nathI, rAga-dveSamAM magna ja rahe che. 30. 4 ni DIche te sAdhu cha (Ala) sadA karamasauM bhinna, sahaja cetana khyau| moha-vikalatA mAni, mithyAtI hai rhyau|| karai vikalpa anaMta, ahaMmati dhaarikai| so muni jo thira hoi, mamatta nivaarikai||31|| zArtha:- gaImatimabuddhi. nipAri= 2. rIne. artha:- vAstavamAM AtmA karmothI nirALo sahaja cetanarUpa che, paraMtu mohane kAraNe svarUpa bhUlIne mithyAtvI banI rahyo che ane zarIra AdimAM ahaMbuddhi karIne aneka vikalpo kare che. je jIva paradravyomAM mamatvabhAva choDIne AtmasvarUpamAM sthira thAya che te sAdhu che. 31. samyagdaSTi jIva AtmasvarUpamAM sthira thAya che. (savaiyA ekatrIsA) asaMkhyAta loka paravAMna je mithyAta bhAva, teI vivahAra bhAva kevalI-ukata hai| jinhako mithyAta gayau samyaka darasa bhayau, te niyata-lIna vivahArasauM mukta hai|| vizvAdvibhakto'pi hi yatprabhAvAdAtmAnamAtmA viddhAti vishvm| mohaikakando'dhyavasAya eSa nAstIha yeSAM yatayasta eva / / 10 / / sarvatrAdhyavasAnamevamakhilaM tyAjyaM yaduktaM jinai stanmanye vyavahAra eva nikhilo'pynyaashrystyaajitH| samyanizcayamekameva tadamI niSkampamAkramya kiM zuddhajJAnaghane mahimni na nije badhnanti saMto dhRtim||11|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 194 samayasAra nATaka niravikalapa nirupAdhi Atama samAdhi, sAdhi je suguna mokha paMthako Dhukata haiN| teI jIva parama dasAmai thirarUpa haikai, dharamamai dhuke na karamasauM rukata haiN|| 32 / / zabdArtha- asaMkhyAta loka paravAna= jeTalA lokAlokanA pradezo che. 35d=caa. niyata nizcayanaya. bhuta ghaTean. artha - jinarAjanuM kathana che ke jIvane je lokAlokanA pradezo jeTalA mithyAtvabhAvanA adhyavasAyo che te vyavahAranayathI che. je jIvane mithyAtva naSTa thatAM samyagdarzana pragaTa thAya che te vyavahAra choDI nizcayamAM lIna thAya che, te vikalpa ane upAdhirahita Atma-anubhava grahaNa karIne darzana-jJAna-cAritrarUpa mokSamArgamAM lAge che ane te ja paramadhyAnamAM sthira thaIne nirvANa prApta kare che, karmono rokayo rokAto nathI. 3ra. ziSyano prazna (vitta) je je moha karamakI paranati, baMdha-nidAna kahI tuma sbb| saMtata bhinna suddha cetanasauM, tinhako mUla hetu kahu abb|| kai yaha sahaja jIvakau kautuka, kai nimitta hai puggala dbb| sIsa navAi ziSya ima pUchata, kahai suguru uttara suna bhbb|| 33 / / zArtha:- 52nati=yA. nihana=129.. saMtad=sadai1. bhUva hetu-bhuNya DA29.. rAgAdayo bandhanidAnamuktAste shuddhcinmaatrmho'tiriktaaH| AtmA paro vA kimu tannimittamiti praNunnAH punarevamAhuH / / 12 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 195 baMdha dvAra kautuka-khela. artha - ziSya mastaka namAvIne prazna kare che ke he gurujI! Ape mohakarmanI sarva pariNatine baMdhanuM kAraNa kahI che tethI te zuddha caitanyabhAvothI sadA nirALI ja che. have kaho ke baMdhanuM mukhya kAraNa zuM che? baMdha jIvano ja svAbhAvika dharma che athavA emAM pudgala dravyanuM nimitta che? tyAM zrIguru uttara Ape che ke he bhavya? sAMbhaLo. 33. ziSyanI zaMkAnuM samAdhAna (savaiyA ekatrIsA) jaisaiM nAnA barana purI banAi dIjai heTha, ujjala vimala mani sUraja-karAMti hai| ujjalatA bhAsai jaba vastuko vicAra kIjai, purIkI jhalakasauM barana bhAMti bhAMti hai|| taisaiM jIva darabakauM puggala nimittarUpa, tAkI mamatAsauM moha madirAkI mAMti hai|| bhedagyAna driSTisauM subhAva sAdhi lIjai tahAM, sAMcI zuddha cetanA avAcI sukha sAMti hai|| 34 / / zabdArtha - nAnA-barana=aneka raMga. purI-DaMka, heTha=nIce. karAMti (krAMti)=camaka. mAMti = unmattapaNuM. avAcI= vacana-agocara. artha- jema svaccha ane sapheda sUryakAntamaNi athavA sphaTikamaNinI nIce aneka prakAranA DaMka mUkavAmAM Ave to te aneka prakAranA raMga-beraMgI dekhAya che ane je vastunA asala svarUpano vicAra karavAmAM Ave to ujjavaLatA ja jaNAya che, tevI ja rIte jIvadravyamAM pudgalanA nimitte tenI mamatAnA kAraNe mo-madirAnuM unmattapaNe thAya che, paNa bhedavijJAna dvArA svabhAva vicAravAmAM Ave to satya ane zuddha caitanyanI vacanAtIta sukha-zAMti pratItamAM Ave che. 34. na jAtu rAgAdinimittabhAvamAtmAtmano yAti ythaarkkaantH| tasminnimittaM parasaMga eva vastusvabhAvo'yamudeti taavt||13|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samayasAra nATaka vaNI - jaisaiM mahimaMDalamai nadIko pravAha eka, tAhI aneka bhAMti nIrakI Dharani hai / pAtharakau jora tahAM dhArakI marora hoti, kAMkarakI khAMni tahAM jhAgakI jharani hai / pauMnakI jhakora tahAM caMcala taraMga UThai, bhUmikI nicAMni tahAM bhaurakI parani hai / taisaiM eka AtamA anaMta-rasa pudagala, duhUMke saMjogamaiM vibhAvakI bharani hai / / 35 / / zabdArthaH- pAthara=patthara. Aga = DIeza. pauMna=pavana. niyani=DhANa. artha:- jevI rIte pRthvI upara joke nadIno pravAha ekarUpa hoya che, topaNa pANInI aneka avasthAo thAya che, arthAt jyAM patthara sAthe athaDAya che tyAM pANIno pravAha vaLAMka le che, jyAM retIno samUha hoya che tyAM phINa paDI jAya che, jyAM pavanano jhapATo lAge che tyAM taraMgo UThe che, jyAM jamIna DhALavALI hoya che tyAM vamaLa utpanna thAya che tevI ja rIte eka AtmAmAM jAtajAtanA puddagalonA saMyoga thavAthI aneka prakAranI vibhAvapariNati thAya che. 35. jaDa ane caitanyanuM pRthapaNuM (doharA ) cetana lacchana AtamA, jar3a lacchana tana-jAla / tanakI mamatA tyAgikai, lIjai cetana cAla / / 36 / / artha:- AtmAnuM lakSaNa cetanA che ane zarIra AdinuM lakSaNa jaDa che, tethI zarIra AdinuM mamatva choDIne zuddha caitanyanuM grahaNa karavuM ucita che. 36. iti vastusvabhAvaM svaM jJAnI jAnAti tena saH / rAgAdInnAtmanaH kuryAnnAto bhavati kaarkH||14|| Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates baMdha dvAra 197 AtmAnI zuddha pariNati ( savaiyA ekatrIsA) jo jagakI karanI saba ThAnata, jo jaga jAnata jovata joii| deha pravAMna pai dehasauM dUsarau, deha acetana cetana soii|| deha dharai prabhu dehasauM bhinna, rahai paracha lakhai nahi koii| lacchana vedi vicacchana bUjhata, ___ acchanasauM parataccha na hoii||37|| zArtha:- hovata heNe . vAna 52 / 12. 527 (527 )= gusa, Dhosa. hi=Ine. viya27 ||nii. pUjata samaThe cha. 27nasauMndriyothI. 52027 (pratyakSa )=12. artha- je saMsAramAM sarva kriyAo* kare che, je jagatane jANanAra, dekhanAra che, je zarIra pramANa rahe che, paNa zarIrathI bhinna che, kema ke zarIra jaDa che ane te caitanya che, te prabhu (AtmA) joke dehamAM che paNa dehathI nirALo che, te DhaMkAIne rahe che, badhAne dekhAto nathI, jJAnIo lakSaNa AdithI tene oLakhe che, te Indriyagocara nathI. 39. zarIranI avasthA (savaiyA tevIsA) deha acetana preta-darI raja reta-bharI mala-khetakI kyaarii| vyAdhikI poTa arAdhikI oTa, upAdhikI joTa samAdhisauM nyaarii|| * yatugati mana, 2||g-dve5 mAhi. iti vastusvabhAvaM svaM nAjJAnI vetti tena sH| rAgAdInAtmanaH kuryAdato bhavati kaarkH|| 15 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 198 samayasAra nATaka re jiya! deha karai sukha hAni, ite para tau tohi lAgata pyaarii| deha tau tohi tajegI nidAna pai, tUTI taLe viruna vedavI yArI rU8AA zabdArtha - preta-darI = mRta zarIra rAkhavAnuM sthAna. raja=rakta. reta-vIrya. kayArI-vADI. poTa = gAMsaDI. arAdhi = AtmasvarUpa. upAdhi = kaleza. joTa = samUha. artha:- deha jaDa che jANe eka maDadAnuM sthAna ja che. te raja ane vIryathI bhareluM che, maLa-mUtrarUpI khetarono kyAro che, rogonuM poTaluM che, AtmAnuM svarUpa DhAMkanAra che, kaSTono samUThuM che ane AtmadhyAnathI bhinna che. he jIva! A deha sukhano ghAta kare che, topaNa tane priya lAge che, chevaTe e tane choDaze ja to pachI tuM ja eno sneha kema choDI deto nathI? 38. vaLI-(doharA) suna prAnI sadaguru kahai, deha khehakI khaaNni| dharai sahaja dukha doSakauM , karai mokhakI haaNni|| 39 / / zabdArtha - kheha = mATI. sahaja =svabhAvathI. artha:- zrIguru upadeza Ape che ke he jIva! zarIra mATInI khANa che, svabhAvathI ja duHkha ane doSamaya che tathA mokSasukhamAM bAdhaka che. 39. vaLI-(savaiyA ekatrIsA) retakIsI gar3hI kidhauM mar3hI hai masAnakIsI, aMdara aMdherI jaisI kaMdarA hai sailkii| UparakI camaka damaka paTa bhUSanakI, dhokhai lAgai bhalI jaisI kalI hai knailkii|| augunakI auMDI mahA bhauMDI mohakI kanauDI, mAyAkI masUrati hai mUrati hai mailkii| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 199 baMdha dvAra aisI deha yAhIke saneha yAkI saMgatisauM, __ rahI hamArI mati kolhUkese bailkii|| 40 / / zabdArtha:- gaDhI=nAno gaDha ke killo. maDhI = nAnuM maMdira-derI. kaMdarA = guphA. saila pahADa. kalI hai kanailI = karnaranA phUlanI kaLI. oNDI = UMDI. bhAMDI. = kharAba. kanauDI = kANI AMkha. masUrati=AdhAra. artha:- A deha retInA gaDha samAna athavA smazAnanI derI samAna che ane aMdara parvatanI guphA samAna aMdhakAramaya che, uparanA ThAThamATha ane vastrAbhUSaNothI sAro dekhAya che paraMtu karnaranI kaLI samAna durgadhavALo che, avaguNothI bharelo, atyaMta kharAba ane kANI AMkha samAna nakAmo che, mAyAno samUha ane melanI mUrti ja che, enA ja prema ane saMgathI ApaNI buddhi ghANInA baLada jevI thaI gaI che jethI saMsAramAM sadA bhramaNa karavuM paDe che. 40. vaLItthaur Thaura rakatake kuMDa kesanike jhuMDa, hAr3anisau bharI jaise tharI hai curelkii| naikuse dhakAke lagai aisai phaTijAya mAnau, ___ kAgadakI pUrI kidhauM cAdari hai cailkii|| sUcai bhrama vAMni ThAni mUr3hanisauM pahacAMni, karai sukha hAni aru khAMni bdphailkii| aisI deha yAhIke saneha yAkI saMgatisauM, hai rahI hamArI mati' kolhUkese bailkii|| 41 / / zabdArtha- Thaura-Thaura= ThekaThekANe. kesanike = vALanA. jhuMDa = samUha. tharI (sthala) = sthAna. curela = cuDela. pUrI = paDIkuM vAMni = Teva. cela = kapaDAM. badaphela = bUrA kAma. artha:- A dehamAM ThekaThekANe lohInA kuMDa ane vALanA jhuMDa che, e 1. "thorase' paNa pATha che. 2. "gati" paNa pATha che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates samayasAra nATaka hADakAMothI bharelo che jANe cuDelonuM nivAsasthAna ja che. jarAka dhakko lAgatAM evI rIte phATI jAya che jANe kAgaLanuM paDIkuM athavA kapaDAnI jUnI cAdara. e potAno asthira svabhAva pragaTa kare che paNa mUrkhAo enA pratye sneha kare che. e sukhano ghAtaka ane burAIonI khANa che. enA ja prema ane saMgathI ApaNI buddhi ghANInA baLada jevI saMsAramAM bhaTakanAra thaI gaI che.41. saMsArI jIvonI dazA ghANInA baLada jevI che. ( savaiyA ekatrIsA) pATI bAMdhI locanisauM sakucai dabocanisauM kocanike socasauM na bedai kheda tanakau / dhAyabo hI dhaMdhA aru kaMdhAmAMhi lagyau jota, -- bAra bAra Ara sahai kAyara hai manakau // bhUkha sahai pyAsa sahai durjanako trAsa sahai, thiratA na gahai na usAsa lahai chanakau / parAdhIna ghUmai jaisau kolhUko kamerau baila, taisauI svabhAva yA jagatavAsI janakau / / 42 / / paTTI. lonisoM AMkhothI. sukaai= saMkocAI che. doDavuM. Ara eka prakAranI aNI. kAyara visAmo. kameau ( kamAu ) niraMtara zabdArtha:- pATI kocanikai cAbukonA. dhAyabau sAhasahIna. trAsa duHkha. usAsa joDAnAro. = = = = = = = artha:- saMsArI jIvonI dazA* ghANInA baLada jevI ja thaI rahI che. te A rIte che- netro u52 pATo bAMdhelo che, jagyA sAMkaDI hovAthI dabAI- saMkaDAIne rahe che, cAbukanA mAranI bIkathI kaSTanI jarA paNa darakAra karato nathI, - Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com * saMsArI jIvonI AMkho 52 ajJAnanI paTTI bAMdhelI che, teo maryAdita kSetrathI AgaLa jaI zakatA nathI e temane mATe dabAvanA2 che, strI AdinA tIkhA vacana cAbuka che, viSaya-sAmagrIne mATe bhaTakavuM te temano dhaMdho che, gRhasthapaNuM choDIne nIkaLI nathI zakatA e temanA upara jotaruM che, kaSAya, ciMtA vagere Ara che, parigrahano saMgraha karavA mATe bhUkha-tarasa sahana kare che, zeTha, rAjA vagereno trAsa sahana karavo paDe che, karmonI parAdhInatA che, bhramaNA karatAM anaMtakALa vItI gayo paNa eka kSaNa mATeya sAcuM prApta karyuM nahi. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates baMdha dvAra 201 doDavuM e ja tenuM kAma che, tenA gaLA upara jotara lAgeluM che jethI nIkaLI zakato nathI,) dareka kSaNe Arano mAra sahana karato manamAM nAhiMmata thaI gayo che, bhUkhatarasa ane nirbhaya puruSo dvArA prApta kaSTa bhogave che, kSaNamAtra paNa visAmo levAnI sthiratA pAmato nathI ane parAdhIna thaIne cakkara phare che. 42 saMsArI jIvonI hAlata. (savaiyA ekatrIsA) jagatamai DolaiM jagavAsI nararUpa dharai. pretakese dIpa kidhauM retakese thUhe haiN| dIsaiM paTa bhUSana ADaMbarasauM nIke phiri, phIke chinamAMjha sAMjha-aMbara jyauM sUhe haiN|| mohake anala dage mAyAkI manIsauM page, DAbhakI anIsauM lage osakese phUhe haiN| dharamakI bUjha nAMhi urajhe bharamamAMhi, nAci nAci mari jAMhi marIkese cUhe haiN|| 43 / / zabdArtha-Dole phare. pretakese dIpa-smazAnamAM je dIvo saLagAvavAmAM Ave che. te. retakese cUhe=retInA DhagalA. nIke sArA. phIke=malina. sAMjha-aMbara=saMdhyAnuM AkAza. anala=agni. dare=baLe. DAbhakI ghAsanI. anI=aNI. phU=TIpA. bUjha oLakhANa. marI-plega. artha:- saMsArI jIva manuSya AdinuM zarIra dhAraNa karIne bhaTakI rahyA che te smazAnanA dIvA ane retInA TIMbA jevA kSaNabhaMgura che. vastra-AbhUSaNa AdithI sArA dekhAya che paraMtu saMdhyAnA AkAza jevA kSaNavAramAM malina thaI jAya che. teo mohanI agnithI baLe che chatAM paNa mAyAnI mamatAmAM lIna thAya che ane ghAsa para paDela jhAkaLanA TIpAnI jema kSaNamAtramAM nAza pAmI jAya che. temane potAnA svarUpanI oLakhANa nathI, bhramamAM bhUlI rahyA che ane pleganA 1. jaladI olavAI jAya che, koi rokanAra nathI. 2. mAravADamAM pavananA nimitte retInA TIMbA bane che ane pAchA maTI jAya che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 202 samayasAra nATaka uMdaronI* jema nAcI nAcIne tarata ja marI jAya che. 43. dhanasaMpattino moha dUra karavAno upadeza. (savaiyA ekatrIsA) jAsauM tU kahata yaha saMpadA hamArI so tau, sAdhani aDArI aisaiM jaisai nAka sinkii| tAhi tU kahata yAhi punnajoga pAI so tau, narakakI sAI hai bar3AI Der3ha dinkii|| gherA mAMhi parayau tU vicArai sukha AMkhinakau, mAkhinake cuTata miThAI jaisai bhinkii| ete pari hohi na udAsI jagavAsI jIva, jagamaiM asAtA haiM na sAtA eka chinkii|| 44 / / zabdArtha- aDArI = choDI dIdhuM. sAI = nAkhanAra. gherA = cakkara. artha - he saMsArI jIvo! jene tame kaho cho ke A amAruM dhana che, tene sajjano, jevI rIte nAkano mela khaMkherI nAkhavAmAM Ave tema choDI de che ane pachI grahaNa karatA nathI. je dhana tame puNyanA nimitte meLavyuM kaho cho te doDha divasanI moTAI che ane pachI narakamAM nAkhanAra che arthAt pAparUpa che. tamane enAthI AMkhonuM sukha dekhAya che tethI tame kuTuMbIjano vagerethI evA gherAI raho cho jevI rIte miThAI upara mAkhIo gaNagaNe che. AzcaryanI vAta che ke ATaluM hovA chatAM paNa saMsArI jIvo saMsArathI virakta thatA nathI. sAcuM pUcho to saMsAramAM ekalI azAtA ja che, kSaNamAtra paNa zAtA nathI. 44. laukikajanono moha dUra karavAno upadeza. (doharA) e jagavAsI yaha jagat, inhasauM tohi na kaaj| terai ghaTamaiM jaga basai, tAmaiM terau raaj||45|| * jyAre uMdara upara pleganuM AkramaNa thAya che tyAre te daramAMthI nIkaLIne jamIna upara paDe che ane khUba AkuLatAthI beeka vAra paTakAIne tarata ja marI jAya che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates baMdha dvAra 203 artha - he bhavya! A saMsArI jIvo ane A saMsAra sAthe tamAre koI saMbaMdha nathI, tamArA jJAnaghaTamAM samasta saMsArano samAveza che ane temAM tamAruM ja rAjya che. 45. zarIramAM traNalokano vilAsa garbhita che. (savaiyA ekatrIsA) yAhI nara-piMDamaiM virAjai tribhuvana thiti, yAhImai trividhi-parinAmarUpa sRSTi hai| yAhImaiM karamakI upAdhi dukha dAvAnala, yAhImai samAdhi sukha vAridakI vRSTi hai|| yAhImaiM karatAra karatUtihImaiM vibhUti, yAmaiM bhoga yAhImaiM viyoga yAmai ghRSTi hai| yAhImai vilAsa saba garbhita gupatarUpa, tAhIkauM pragaTa jAke aMtara sudRSTi hai|| 46 / / zabdArtha:- nara-piMDa = manuSya zarIra. trividha = utpAda-vyaya-dhrauvyarUpa. vArida = vAdaLuM. vRSTi - gharSaNa. garbhita = samAveza. artha:- A ja manuSya zarIramAM traNa loka mojUda che, emAM ja traNa prakAranA pariNAma che, emAM ja karma-upAdhijanita duHkharUpa ari che, emAM ja AtmadhyAnarUpa sukhanI meghavRSTi che, emAM karmano kartA AtmA che, emAM ja tenI kriyA che, emAM ja jJAna-saMpadA che, emAM ja karmano bhoga athavA viyoga che, emAM ja sArA ke kharAba guNonuM saMgharSaNa che ane A ja zarIramAM sarva vilAsa gupta rIte samAyelA che. paraMtu jenA aMtaraMgamAM samyajJAna che tene ja sarva vilAsa jaNAya che. 46. 1. nirmaLa jJAnamAM samasta loka aloka jhaLake che. 2. keDanI nIce pAtALa loka, nAbhi te madhyaloka ane nAbhinI upara Urdhvaloka. 3. utpAda-vyaya-dhrauvya. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 2/4 samayasAra nATaka AtmavilAsa jANavAno upadeza. (savaiyA tevIsA) re rucivaMta pacAri kahai guru, tU apanau pada bUjhata naahii| khoju hiyeM nija cetana lacchana, hai nijamaiM nija gUjhata naahii|| suddha suchaMda sadA ati ujjala, mAyAke phaMda arUjhata naahii| terau sarUpa na duMdakI dohImaiM , tohImaiM hai tohi sUjhata naahii|| 47 / / zArtha:- yivaMta = (bhavya. 5yAri. = posAvIne. bhUta = momato. hiye = hRdhyamai. OMta nAhI = [yapAto nathI. suOM = svataMtra. 3degdeg48 = nirbhapa. 13OMta nAhI = chUTatuM nathI. 96 (dvaMdva) = (bhrama . hoDI =duvidhA. artha - zrIguru bolAvIne kahe che ke he bhavya ! tuM tArA svarUpane oLakhato nathI, potAnA ghaTamAM caitanyanuM lakSaNa goto, te potAnAmAM ja che, potAthI guMcavAto nathI, tame zuddha, svAdhIna ane atyaMta nirvikAra cho, tamArI AtmasattAmAM mAyAno praveza nathI. tamAruM svarUpa bhramajALa ane duvidhAthI rahita che je tamane sUjhatuM nathI. 47. AtmasvarUpanI oLakhANa jJAnathI thAya che. (savaiyA tevIsA) keI udAsa rahaiM prabhu kArana, keI kahaiM uThi jAMhi khiiNkai| keI pranAma karai gar3hi mUrati, keI pahAra car3he car3hi chiiNkai|| keI kahaiM asamAnakai Upari, keI kahai prabhu heThi jmiiNkai| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 205 baMdha dvAra mero dhanI nahi dUra disantara, modIA modi sUkSata nIpA 48mA zabdArtha - udAsa = virakta. gaDhi = banAvIne. mUrati (mUrti) = pratimA. pahAra (pahADa) = parvata. asamAna (AsamAna) = Urdhvaloka. heThi = nIce. jamI (jamIna) = dharatI. disattara (dezAntara) = anya kSetra, videza. artha:- AtmAne jANavA mATe arthAt izvaranI khoja karavA mATe koI to tyAgI banI gayA che, koI bIjA kSetramAM yAtrA Adi mATe jAya che, koI pratimA banAvIne namaskAra, pUjana kare che, koI DoLImAM besIne parvata para caDe che, koI kahe che Izvara AkAzamAM che ane koI kahe che ke pAtALamAM che, paraMtu ApaNA prabhu dUra dezamAM nathI-ApaNAmAM ja che te ApaNane sArI rIte anubhavamAM Ave che. 48. vaLI-(doharo) kahai sugaru jo samakitI, parama udAsI hoi| suthira citta anubhau karai, prabhupada parasai soi|| 49 / / zabdArtha parama = atyaMta. udAsI = vItarAgI. pararsa = prApta kare. artha - zrIguru kahe che ke je samyagdaSTi atyaMta vItarAgI thaIne manane khUba sthira karIne Atma-anubhava kare che te ja AtmasvarUpane prApta thAya che. 49. mananI caMcaLatA (savaiyA ekatrIsA) chinamai pravIna chinahImaiM mAyAsauM malIna, chinakamaiM dIna chinamAMhi jaisau sakra hai| liyeM daura dhUpa china chinamaiM anaMtarUpa, kolAhala ThAnata mathAnakausau takra hai|| naTakausau thAra kidhauM hAra hai rahaTakausau, dhArakausau bhauMra ki kuMbhArakausau cakra hai| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 2/6 samayasAra nATaka aisau mana bhrAmaka suthiru Aju kaisai hoI, aurahIkau caMcala anAdihIkau vakra hai|| 50 / / zabdArtha - pravINa = catura. saka (zakra) = indra. ThAnata = kare che. mathAna = valoNuM. tarka = chAza. thAra = thALI. hAra = mALA. cakra = cAkaDo. bhrAmaka = bhramaNa karanAra. caMcaLa = capaLa. vakra = vAMkuM. artha - A mana kSaNamAtramAM paMDita banI jAya che, kSaNamAtramAM mAyAmAM malina thaI jAya che, kSaNamAtramAM viSayone mATe dIna bane che, kSaNamAtramAM garvathI indra jevuM banI jAya che, kSaNamAtramAM jyAM-tyAM doDe che ane kSaNamAtramAM aneka veSa kADhe che. jema dahIM valovatAM chAzanI uthala-pAthala thAya che tevo kolAhala macAve che; naTano thALa, rahuMTacakranI mALa, nadInA pravAhanuM vamaLa athavA kuMbhAranA cAkaDAnI jema ghUmyA ja kare che. AvuM bhramaNa karanAruM mana Aje kevI rIte sthira thaI zake ke je svabhAvathI ja caMcaLa ane anAdikALathI vakra che. 5). mananI caMcaLatA upara jJAnano prabhAva. (savaiyA ekatrIsA) dhAyau sadA kAla pai na pAyau kahUM sAcau sukha, rUpasauM vimukha dukhakUpavAsa basA hai| dharamakau ghAtI adharamakau saMghAtI mahA, kurApAtI jAkI saMnipAtakIsI dasA hai|| mAyAkauM jhapaTi gahai kAyAsauM lapaTi rahai, bhUlyau bhrama-bhIramaiM bahIrakausau sasA hai| aisau mana caMcala patAkAsau aMcala su, gyAnake jagesauM niravANa patha dhasA hai|| 51 / / zabdArtha:- dhAyau = doDyo. vimukha = viruddha. saMghAtI = sAthI. kurApAtI = upadravI. gahai = pakaDe. bahIra = zikArI. sasA (zazA) = sasaluM. patAkA = dhvajA. aMcala = kapaDuM. artha - A mana sukhane mATe sadAya bhaTakatuM rahyuM che paNa kayAMya sAcuM sukha meLavyuM nathI. potAnA svAnubhavanA sukhathI viruddha thaI du:khanA kuvAmAM paDI rahyo Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 207 baMdha dvAra che. dharmano ghAtaka, adharmano sAthI, mahAupadravI sanepAtanA rogI jevo asAvadhAna thaI rahyo che. dhana-saMpatti AdinuM skUrtithI grahaNa kare che ane zarIramAM sneha kare che, bhramajALamAM paDayo thako evo bhUlI rahyo che jevo zikArInA gherAmAM sasaluM bhaTakI rahyuM hoya. A mana dhajAnA vastranI jema caMcaLa che, te jJAnano udaya thavAthI mokSamArgamAM praveza kare che. pa1. mananI sthiratAno prayatna (doharA) jo mana viSai-kaSAyamaiM , baratai caMcala soi| jo mana dhyAna vicArasauM , rukai su avicala hoi|| 52 / / zabdArtha ke = rokAya. avicala = sthira. artha- je mana viSaya-kaSAya AdimAM varte che te caMcaLa rahe che ane je AtmasvarUpanA ciMtavanamAM lAgyuM rahe che te sthira thaI jAya che. para. vaLI-(doharo) tAtai viSai-kaSAyasauM, pheri su manakI baaNni| suddhAtama anubhauviSai, kIjai avicala aani|| 53 / / zabdArtha:- bAni = Adata-svabhAva. avicala = sthira. Ani = lAvIne. artha- mATe mananI pravRtti viSaya-kaSAyathI khaseDIne tene zuddha AtmAnubhava tarapha lAvo ane sthira karo. pa3. AtmAnubhava karavAno upadeza. (savaiyA ekatrIsA) alakha amUrati arUpI avinAsI aja, nirAdhAra nigama niraMjana niraMdha hai| nAnArUpa bhesa dharai bhesakau na lesa dharai, cetana pradesa dharai cetanakau khaMdha hai|| moha dharai mohIsau virAjai tomai tohIsau, na tohIsau na mohIsau na rAgI nirabaMdha hai| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 208 samayasAra nATaka aisau cidAnaMda yAhI ghaTameM nikaTa tere, tAhi tU vicAru mana aura saba dhaMdha hai|| 54 / / zabdArtha - amUrati (amUrti) = AkAra rahita. avinAsI = nitya. aja = janma rahita. nigama = jJAnI. niraMdha = akhaMDa. khaMdha (skaMdha) = piMDa baMdha (hRddha ) = dvividhA. artha:- A AtmA alakha, amUrtika, arUpI, nitya, ajanma, nijAdhAra, jJAnI, nirvikAra ane akhaMDa che. aneka zarIra dhAraNa kare che paNa te zarIranA koI aMzarUpa thaI jato nathI, cetana pradezone dhAraNa karela caitanyano piMDa ja che. jyAre AtmA zarIra Adi pratye moha kare che tyAre mohI thaI jAya che ane jyAre anya vastuomAM rAga kare che tyAre te rUpa thaI jAya che, vAstavamAM na zarIrarUpa che ane na anya vastuo rUpa che, te sarvathA vItarAga ane karmabaMdhathI rahita che. huM mana ! Avo cidAnaMda A ja zarIramAM tArI pAse che teno tuM vicAra kara, te sivAyanI bIjI badhI jaMjALa che. 54. AtmAnubhava karavAnI vidhi ( savaiyA ekatrIsA) prathama sudriSTisauM sarIrarUpa kIjai bhinna, __ tAmeM aura sUcchama sarIra bhinna maaniye| aSTakarmabhAvakI upAdhi soU kIjai bhinna, tAhUmeM subuddhikau vilAsa bhinna jaaniye|| tAmeM prabhu cetana virAjata akhaMDarUpa, vahai zrutagyAnake pravAMna ura aaniye| vAhIkau vicAra kari vAhImaiM magana hUjai, vAva 56 sAuthave chesI vidhi tAniyA phA zabdArtha- zarIra = audArika, vaikriyaka, AhAraka. sUcchama sarIra (sUkSma zarIra) = taijasa, kAmaNa. aSTakarmabhAvakI upAdhi = rAga-dveSa-moha. subuddhikau vilAsa = bhedavijJAna. artha:- pahelAM bhedavijJAnathI sthULa zarIrane AtmAthI bhinna mAnavuM Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates baMdha dvAra 209 joIe, pachI te sthULa zarIramAM taijasa, kArmANa sUkSma zarIra che, temane bhinna jANavA yogya che. pachI ATha karmanI upAdhijanita rAga-dveSane bhinna karavA ane pachI bhedavijJAnane paNa bhinna mAnavuM joIe. te bhedavijJAnamAM akhaMDa AtmA birAjamAna che, tene zrutajJAna-pramANa athavA naya-nikSepa AdithI nakkI karIne teno ja vicAra karavo ane temAM ja lIna thavuM joIe. mokSapada pAmavAnI niraMtara AvI ja rIta che. 55. AtmAnubhavathI karmabaMdha thato nathI. (copAI) ihi vidhi vastu vyavasthA jaanai| rAgAdika nija rUpa na maanai|| tAtai gyAnavaMta jgmaaNhii| karama baMdhakau karatA naahii|| 56 / / artha - saMsAramAM samyagdaSTi jIva upara kahyA pramANe AtmAnuM svarUpa jANe che ane rAga-dveSa Adine potAnuM svarUpa mAnatA nathI tethI te karmabaMdhananA kartA nathI. 56. bhedazAnanI kriyA (savaiyA ekatrIsA) gyAnI bhedagyAnasauM vilechi pudagala karma, ___ AtamIka dharmasauM nirAlo kari maantau| tAko mUla kArana asuddha rAgabhAva tAke, nAsibekauM suddha anubhau abhyAsa tthaantau|| yAhI anukrama pararUpa sanabaMdha tyAgi, ApamAMhi apanau subhAva gahi aantau| ityAlocya vivecya tatkila paradravyaM samagraM balAt tanmUlAM bahubhAvasantatimimAmuddhartukAmaH smm| AtmAnaM samupaiti nirbharavahatpUrNaikasaMvidhutam yenonmUlitabandha eSa bhagavAnAtmAtmani sphuurjti|| 16 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 210 samayasAra nATaka sAdhi sivacAla nirabaMdha hota tihUM kAla , kevala viloka pAi lokAloka jaantau|| 57 / / zArtha:- vichi = rat po. nilau = minna. anuma = ma. pramo. sAdhi = siddha 'rIne. sivaya = mokSamArga. ni25 = rahita. vidos = na. artha - jJAnI jIva bhedavijJAnanA prabhAvathI pudgala karmane jAduM jANe che ane AtmasvabhAvathI bhinna mAne che. te pudgala karmonuM mULa kAraNa rAga, dveSa, moha Adi vibhAvo che, teno nAza karavA mATe zuddha anubhavano abhyAsa kare che ane 54mA kavittamAM kahelI rIte AtmasvabhAvathI bhinna ane pararUpa evI baMdhapaddhatine dUra karIne potAmAM ja potAnA jJAnasvabhAvanuM grahaNa kare che. A rIte te sadeva mokSamArganuM sAdhana karIne baMdhana rahita thAya che ane kevaLajJAna prApta karIne solono ya: thAya che. 57. bhedajJAnInuM parAkrama (savaiyA ekatrIsA) jaisaiM koU manuSya ajAna mahAbalavAna, khodi mUla vRcchakau ukhArai gahi baahuusauN| taisaiM matimAna darvakarma bhAvakarma tyAgi, lai rahai atIta mati gyAnakI dshaahuusauN|| yAhI kriyA anusAra miTai moha aMdhakAra, ___ jagai joti kevala pradhAna svitaahuusauN| cukai na sakatIsauM lukai na pudagala mAMhi, dhukai mokha thalakauM rukai na phira kaahuusauN|| 58 / / rAgAdInAmudayamadayaM dArayatkAraNAnAM kAryaM bandhaM vividhamadhunA sadya eva praNudya / jJAnajyotiH kSapitatimiraM sAdhu sannaddhametat tadvadyadvatprasaramaparaH ko'pi naasyaavRnnoti||17|| chativandho nimntH||8|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates baMdha dvAra 211 zabdArtha- atIta = khAlI, zUnya. savitAv = sUrya. luke = chupAya. dhuke = cAle che. artha:- jevI rIte koI ajANyo mahA baLavAna manuSya potAnA bAhubaLathI koI vRkSane mULamAMthI ukhADI nAkhe che tevI ja rIte bhedavijJAnI manuSya jJAnanI zaktithI dravyakarma ane bhAvakarmane dUra karIne halakA thaI jAya che. A rIte mohano aMdhakAra nAza pAme che ane sUryathI paNa zreSTha kevaLajJAnanI jyota jAge che, pachI karma ane nokarmathI chupAI na zakavA yogya anaMtazakti pragaTa thAya che jethI te sIdhA mokSamAM jAya che ane koInA rokayA rokAtA nathI.pa8. AThamA adhikArano sAra joke siddhAlayamAM anaMta kArmaNa vargaNAo bharelI che topaNa siddha bhagavAnane karmano baMdha thato nathI, arihaMta bhagavAna yoga sahita hovA chatAM abaMdha rahe che, pramAda vinA hiMsA thaI javA chatAM munione baMdha thato nathI, samyagdaSTi jIva asaMyamI hovA chatAM paNa baMdha rahita che. ethI spaSTa che ke kAzmaNa vargaNAo, yoga, hiMsA ane asaMyamathI baMdha thato nathI, kevaLa zubha-azubha azuddhopayoga ja baMdhanuM kAraNa che. azuddha upayoga rAga-dveSa-moharUpa che ane rAga-dveSa-mohano abhAva samyagdarzana che, mATe baMdhano abhAva karavA mATe samyagdarzananI saMbhALa karavI joIe. emAM pramAda karavo ucita nathI kema ke samyagdarzana ja dharma, artha, kAma ane mokSa e cAre puruSArthono dAtA che. A samyagdarzana viparIta abhiniveza rahita hoya che. meM karyuM, mAruM che, huM icchuM te karIza, e mithyAbhAva samyagdarzanamAM hoto nathI. emAM zarIra, dhana, kuTuMba athavA viSaya-bhogathI viraktabhAva rahe che ane caMcaLa cittane vizrAma maLe che. samyagdarzana jAgRta thatAM vyavahAranI tallInatA rahetI nathI, nizcayanayanA viSayabhUta nirvikalpa ane nirupAdhi AtmarAmanuM svarUpa-ciMtavana hoya che ane mithyAtvane AdhIna thaIne saMsArI AtmA je anAdikALathI ghANInA baLadanI jema saMsAramAM paribhramaNa karI rahyo hato tene vilakSaNa zAMti maLe che. samyajJAnIone potAno izvara potAnAmAM ja dekhAya che; ane baMdhanA kAraNono abhAva thavAthI temane paramezvarapada prApta thAya che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mokSa dvAra (e) prati (East) baMdhadvAra pUrau bhayau, jo dukha doSa nidaan| aba baranauM saMkSepasauM, mokhadvAra sukhthaan||1|| zArtha:- nihAna = 5 // 29 // . 12noM = pani 2 . saMkSepasauM = thomai. artha:- duHkho ane doSonA kAraNabhUta baMdhano adhikAra samApta thayo. have TuMkAmAM sukhanA sthAnarUpa mokSa adhikAranuM varNana karuM chuM. 1. maMgAya27 ( savaiyA metrI) bhedagyAna ArAsauM duphArA karai gyAnI jIva, Atama karama dhArA bhinna bhinna crcai| anubhau abhyAsa lahai parama dharama gahai, karama bharamakau khajAnau kholi khrcai|| yauhI mokha mukha dhAvai kevala nikaTa Avai, pUrana samAdhi lahai paramakau prcai| bhayau niradaura yAhi karanau na kachu aura , aisau vizvanAtha tAhi banArasI arc||2|| dvidhAkRtya prajJAkrakacadalanAdvandhapuruSau nayanmokSaM saakssaatpurussmuplmbhaikniytm| idAnImunmajjatsahajaparamAnandasarasaM paraM pUrNa jJAnaM kRtasakalakRtyaM vijyte||1|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mokSa dvAra 213 zabdArtha - cararca = jANe. kharca = dUra kare. parace = oLakhe. niradaura = sthira. vizvanAtha = saMsArano svAmI. araai = vaMdana kare che. artha- jJAnI jIva bhedavijJAnanI karavatathI AtmapariNati ane karmapariNatine bhinna karIne temane judIjudI jANe che ane anubhavano abhyAsa tathA ratnatrayanuM grahaNa karIne jJAnAvaraNAdi karma athavA rAga-dveSa Adi vibhAvano khajAno khAlI karI nAkhe che. A rIte te mokSanI sanmukha doDe che. jyAre kevaLajJAna tenI samIpa Ave che tyAre pUrNa jJAna prApta karIne paramAtmA banI jAya che ane saMsAranuM bhaTakavuM maTI jAya che tathA karavAnuM kAMI bAkI rahetuM nathI arthAt kRtakRtya thaI jAya che. AvA trilokInAthane paMDita banArasIdAsajI namaskAra kare che. 2. samyajJAnathI AtmAnI siddhi thAya che. (savaiyA ekatrIsA) kAhU eka jainI sAvadhAna hai parama painI. aisI buddhi chainI ghaTamAMhi DAra dInI hai| paiThI no karama bhedi darava karama chedi, subhAu vibhAutAkI saMdhi sodhi lInI hai|| tahAM madhyapAtI hoya lakhI tina dhArA doya, eka mudhAmaI eka sudhArasa-bhInI hai| mudhAsauM viraci sudhAsiMdhumai magana bhaI , aitI saba kriyA eka samai bIci kInI hai||3|| zabdArtha:- sAvadhAna = pramAda rahita. painI = tIrNa. paiThI = ghUsI. saMdhi = milanasthAna, madhyapAtI = vacce paDIne. mudhAmaI = ajJAnamaya. sudhArasa = amRtarasa. viraci = choDIne. prajJAchetrI ziteyaM kathamapi nipuNaiH pAtitA sAvadhAnaiH sUkSme'ntaHsandhibandhe nipatati rbhsaadaatmkrmobhysy| AtmAnaM magnamantaHsthiravizadalasaddhAmni caitanyapUre bandhaM cAjJAnabhAve niyamitamabhitaH kurvatI bhinnbhinnau||2|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 214 samayasAra nATaka artha- jainazAstranA jJAtA eka jaine ghaNA sAvadhAna thaIne vivekarUpI tIkSNa chINI potAnA hRdayamAM nAkhI dIdhI, jeNe praveza karatAM ja nokarma, dravyakarma, bhAvakarma ane nijasvabhAvanuM judApaNuM karI nAkhyuM. tyAM te jJAtAe vacce paDIne eka ajJAnamaya ane eka jJAnasudhArasamaya evI be dhArA dekhI. tyAre te ajJAnadhArA choDIne jJAnarUpa amRtasAgaramAM magna thayo. ATalI badhI kriyA teNe mAtra eka samayamAM ja karI. 3. vaLIjaisai chainI lohakI, karai ekasauM doi| jar3a cetanakI bhinnatA, tyauM subuddhisauM hoii||4|| artha- jevI rIte loDhAnI chINI kASTha Adi vastunA be TukaDA karI nAkhe che tevI ja rIte cetana-acetananuM pRthakakaraNa bhedavijJAnathI thAya che. 4. subuddhino vilAsa. ( sarva varNa laghu. citrakAvya ghanAkSarI) dharati dharama phala harati karama mala, mana vaca tana bala karati smrpn| bhakhati asana sita cakhati rasana rita, lakhati amita vita kari cita drpn|| kahati marama dhura dahati bharama pura, gahati parama gura ura upsrpn| rahati jagati hita lahati bhagati rati, cahati agati gati yaha mati prpn||5|| zabdArtha - bhakhati = khAya che. asana = bhojana. sita = ujvaLa. amita = apramANa. dahati = bALI che. pura = nagara, upasarapana = sthira. agati gati = mokSa artha- subuddhi dharmarUpa phaLa dhAraNa kare che, karmamaLa hare che, mana, vacana, kAya traNe baLone mokSamArgamAM lagAve che, jIbhathI svAda lIdhA vinA ujvaLa Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mokSa dvAra 215. jJAnanuM bhojana khAya che, potAnI anaMta jJAnarUpa saMpatti citta-rUpa darpaNamAM dekhe che, marmanI vAta arthAt AtmAnuM svarUpa batAve che, mithyAtvarUpa nagara bhasma kare che, saddagurunI vANInuM grahaNa kare che, cittamAM sthiratA lAve che, jagatanI hitakArI banIne rahe che, trilokanAthanI bhaktimAM anurAga kare che, muktinI abhilASA utpanna kare che evo subuddhino vilAsa che. 5. samyajJAnInuM mahattva. ( sarva varNa guru savaiyA ekatrIsA) rANAkausau bAnA lInai Apa sAdhai thAnA cInai, dAnAaMgI nAnAraMgI khAnA jaMgI jodhA hai| mAyAbelI jetI tetI retemaiM dhAretI setI, phaMdAhIkau kaMdA khaudai khetIkausau lodhA hai|| bAdhAsetI hAMtA lorai rAdhAsetI tAMtA jorai, bAMdIsetI nAtA torai cAMdIkausau sodhA hai| jAnai jAhI tAhI nIkai mAnai rAhI pAhI pIkai. ThAnai bAteM DAhI aisau dhArAbAhI bodhA hai||6|| zabdArtha:- rANA = bAdazAha. bAnA = veza. thAnA = sthAna. cIne = oLakhe. dAnAaMgI = pratApI. khAnA jaMgI jodhA = yuddhamAM mahA zUravIra. kaMdA = kAMsanA mULiyA. khetIkausau lodhA = kheDUta jevo. bAdhA = kleza. hAMtA lokai = alaga kare che. tAtA = dora. bAMdI = dAsI. nAtA= saMbaMdha. DAhI = hoziyArI. bodhA = jJAnI. artha:- bhedavijJAnI jJAtAe rAjA jevuM rUpa banAveluM che, te potAnA AtmarUpa svadezanI rakSA mATe pariNAmonI saMbhALa rAkhe che ane AtmasattA bhUmirUpa sthAnane oLakhe che. prazama, saMvega, anukaMpA AdinI senA saMbhALavAmAM dAnA arthAt pravINa hoya che, zAma, dAma, daMDa, bheda Adi kaLAomAM zukaLa rAjAnI samAna che, tapa, samiti, gati, pariSa-jaya, dharma, anuprekSA Adi aneka raMga dhAraNa kare che, karmarUpI zatruone jItavAmAM ghaNo bahAdura che, mAyArUpI jeTaluM loDhuM Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates 216 samayasAra nATaka che te badhAno nAza karavA mATe retI samAna che, karmanA phaMdArUpa kAMsane mULamAMthI ukheDavA mATe kisAna samAna che, karmabaMdhanA du:khothI bacAvanAra che, sumati rAdhikA sAthe prIti joDe che, kumatirUpa dAsI sAthe saMbaMdha toDe che, AtmapadArtharUpa cAMdInuM grahaNa karavAmAM ane 525dArtharUpa dhULane choDavAmAM sonI samAna che. padArthane jevo jANe che tevo ja mAne che, bhAva e che ke heyane haiya jANe che ane haiya mAne che. upAdeyane upAdeya jANe che ane upAdeya mAne che, evI uttama vAtonA ArAdhaka dhArA pravAhI jJAtA che. 6. = jJAnI jIva ja cakravartI che ( savaiyA ekatrIsA) jinhakai daraba miti sAdhana chakhaMDa thiti, binasai vibhAva ari paMkati patana haiM / jinhakai bhagatiko vidhAna eI nau nidhAna, trigunake bheda mAnau caudaha ratana haiM / / jinhakai subuddhirAnI cUrai mahA moha vajra, pUrai maMgalIka je je mokhake jatana haiN| jinhake pramAna aMga sauhai camU caturaMga, teI cakravartI tanu dharai pai atana haiM // 7 // zabdArtha:- ari paMkati = zatruono samUha. patana nava nidhi. maMgalIka maMDaLa, coka. camU senA. caturaMga aMga-hAthI, ghoDA, ratha, pAyadaLa. atana = zarIrahita. = = naSTa thavuM. nava nidhAna senAnA cAra = artha:- jJAnI jIva cakravartI samAna che kAraNa ke cakravartI cha khaMDa pRthvI jIte che, jJAnI cha dravyone sAdhe che, cakravartI zatruono nAza kare che, jJAnI jIva vibhAva 1. AtmA aDadanA mAvA (aMdarano bhAga) magaja samAna Adi upAdeya che ane photarA vagere samAna zarIrAdi haiya che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mokSa dvAra 217 pariNatino vinAza kare che, cakravartIne navanidhina hoya che, jJAnI navabhakti dhAraNa kare che, cakravartIne cauda ratna hoya che, jJAnIone samyagdarzana-jJAna-cAritranA bhedarUpa cauda ratna hoya che; cakravartInI paTarANI digvijaya mATe javAne samaye capaTIthI vajaratnono bhUko karIne coka pUre che; jJAnI jIvonI subuddhirUpa paTarANI mokSamAM javAnA zukana karavA mATe mahAmoharUpa vajanuM cUrNa kare che; cakravartIne hAthI, ghoDA, ratha, pAyadaLa evI caturaMgiNI senA hoya che, jJAnI jIvone pratyakSa, parokSa, naya, pramANa ane nikSepa hoya che. vizeSa e che ke cakravartIne zarIra hoya che paNa jJAnI jIva dehathI virakta hovAne kAraNe zarIrarahita hoya che tethI jJAnI jIvonuM parAkrama cakravartI samAna che. 7. nava bhaktinA nAma (doharA) zravana kIratana ciMtavana, sevana baMdana dhyaan| laghutA samatA ekatA, naudhA bhakti prvaan||8|| zabdArtha- zravaNa = upAdeya guNonuM sAMbhaLavuM. kIratana ( kIrtana) = guNonuM vyAkhyAna 1. mahAkAla asi masike sAdhana, deta kAlanidhi graMtha mahAna; mAnava Ayudha bhAMDa nasara5, subhaga piMgalA bhUSana khAna. pAMDuka nidhi saba dhAnya deta hai, kare zaMkha vAjiMtra pradAna; sarva ratana noMkI dAtA, vastra deta nidhi padma mahAna. 2. nava bhaktinA nAma AgaLanA dohAmAM che. 3. cakravartIne cauda ratnomAM sAta sajIva ratna hoya che, ane sAta ajIva hoya che. te A prakAre che: doharA- senApati grahapati thapita, prohita nAga turaMga, banitA mili sAta ratana, hai sajIva sarapaMga. 1. cakra chatra asi daMDa maNi, carma kAMkaNI nAma; ye ajIva sAta ratana, cakravartI ke dhAma. 2. 4. kavie cauda ratnonI saMkhyA traNa guNanA bhedomAM gaNAvela che. te samyagdarzananA upazama, kSayopazama, kSAyika e traNa, jJAnanA mati, zruta, avadhi, mana:paryaya, kevaLa e pAMca; ane cAritranA sAmAyika, chedopasthApanA, parihAravizuddhi, sUkSmasAparAya ane saMyamasaMyama e che, - AvI rIte badhA maLIne cauda jaNAya che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 218 samayasAra nATaka karavuM. ciMtavana = guNono vicAra karavo. sevana = guNonuM adhyayana karavuM. vaMdana = guNonI stuti karavI. dhyAna = guNonuM smaraNa karavuM. laghutA = guNono garva na karavo. samatA = badhA upara ekasarakhI daSTi rAkhavI. ekatA = eka AtmAne ja potAno mAnavo, zarIrAdine para mAnavA. artha - zravaNa, kIrtana, ciMtavana, sevana, vaMdana, dhyAna, laghutA, samatA, ekatA-A nava prakAranI bhakti che, je jJAnI jIva kare che. 8. jJAnI jIvonuM maMtavya (savaiyA ekatrIsA) *koU anubhavI jIva kahai mere anubhaumaiM , lakSana vibheda bhinna karamakau jAla hai| jAnai ApA ApukauM ju Apukari ApuvirSe, utapati nAsa dhruva dhArA asarAla hai|| sAre vikalapa mosauM-nyAre saravathA merau, nihacai subhAva yaha vivahAra cAla hai| maiM tau suddha cetana anaMta cinamudrA dhArI, prabhutA mArI rUpa tidU thAna daiA 6aaaa artha:- AtmAnubhavI jIva kahe che ke amArA anubhavamAM AtmasvabhAvathI viruddha cihnonI dhAraka karmonI jALa amArAthI bhinna che, teo pote potAne potA dvArA potAnAmAM jANe che. dravyanI utpAda, vyaya ane dhruva e triguNa dhArA je mArAmAM rahe che, te vikalpo vyavahAranayathI che, mArAthI sarvathA bhinna che; huM to nizcayanayanA viSayabhUta zuddha ane anaMta caitanyamUrtino dhAraka chuM, mAruM A sAmarthya sadA ekasarakhuM rahe che-kadI ghaTatuM-vadhatuM nathI. 9. 1. A kartArUpa che. 2. A karmarUpa che. 3. A karaNarUpa che. 4. A adhikaraNa che. * bhittvA sarvamapi svalakSaNabalAdrettuM hi yacchakyate - cinmudrAMkitanirvibhAgamahimA shuddhshcidevaasmyhm| bhidyante yadi kArakANi yadi vA dharmA guNA vA yadi bhidyantAM na bhidAsti kAcana vibhau bhAve vizuddhe citi||3|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 219 mokSa dvAra AtmAnA cetana lakSaNanuM svarUpa (savaiyA ekatrIsA) nirAkAra cetanA kahAvai darasana guna, sAkAra cetanA suddha jJAna gunasAra hai| cetanA advaita doU cetana daraba mAMhi, sAmAna vizeSa sattAhIko visatAra hai|| koU kahai cetanA cihana nAhI AtamAmaiM, cetanAke nAsa hota trividha vikAra hai| lakSanako nAsa sattA nAsa mUla vastu nAsa, tAtai jIva darabakau cetanA AdhAra hai||10|| zabdArtha:- nirAkAra cetanA = jIvana darzanaguNa je AkAra Adine jANato nathI. sAkAra cetanA = jIvano jJAnaguNa je AkAra Adi sahita jANe che. advaita = eka. sAmAnya = jemAM AkAra Adino vikalpa hoto nathI. vizeSa = je AkAra Adi sahita jANe che. cihana (cihna) = lakSaNa. trividha = traNa prakAranA vikAra = doSa. artha:- caitanyapadArtha ekarUpa ja che, paNa darzanaguNane nirAkAra cetanA ane jJAnaguNane sAkAra cetanA kahe che. tyAM A sAmAnya ane vizeSa banne eka caitanyanA ja bhedo che, eka ja dravyamAM rahe che. vaizeSika Adi matavAdIo AtmAmAM 1-2. padArthane jANavA pahelAM padArthanA astitvanuM je kiMcit bhAna thAya che te darzana che, darzana e nathI jANatuM ke padArtha kevA AkAra ke raMgano che, te to sAmAnya astitva mAtra jANe che tethI ja darzanaguNa nirAkAra ane sAmAnya che. emAM mahAsattA arthAta sAmAnya sattAno pratibhAsa thAya che. kAra, raMga AdinuM jANavu te jJAna che, tethI jJAna sAkAra che, savikalpa che, vizeSa jANe che. emAM avAMtara sattA arthAta vizeSa sattAno pratibhAsa thAya che. (vizeSa samajavA mATe bRhad dravyasaMgraha'nI naM sAmaU ,' Adi gAthAonuM adhyayana karavuM joIe.) advaitApi hi cetanA jagati ced dRgjJaptirUpaM tyajet ___ tatsAmAnyavizeSarUpavirahAtsA'stitvameva tyjet| tattyAge jaDatA cito'pi bhavati vyApyo vinA vyApakA dAtmA cAntamupaiti tena niyataM dRgjJaptirUpAstu cit||4|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 220 samayasAra nATaka caitanyaguNa mAnatA nathI, tethI temane jaina matavAdIonuM kahevuM che ke e cetanAno abhAva mAnavAthI traNa doSa utpanna thAya che. prathama to lakSaNano nAza thAya che, bIjAM lakSaNano nAza thavAthI sattAno nAza thAya che, trIjuM sattAno nAza thavAthI mULa vastuno ja nAza thAya che. tethI jIvadravyanuM svarUpa jANavA mATe caitanyanuM ja avalaMbana che. 10. (doharA) cetana lakSana AtamA, Atama sattA maaNhi| sattA parimita vastu hai, bhedra tiEA nAMdiyA 22aaaa artha:- AtmAnuM lakSaNa cetanA che ane AtmA sattAmAM che, kAraNa ke sattAdharma vinA Atma-padArtha siddha thato nathI, ane potAnI sattA pramANa vastu che; dravyaapekSAe traNemAM bheda nathI eka ja che. 11. AtmA nitya che. (savaiyA tevIsA) jyauM kaladhauta sunArakI saMgati, bhUSana nAma kahai saba koii| kaMcanatA na miTI tihi hetu, vahai phiri auTike kaMcana hoii|| tyauM yaha jIva ajIva saMjoga, bhayau bahurUpa bhayau nahi doii| cetanatA na gaI kabahUM, tihi kArana brahma kahAvata soii||12|| zabdArtha - kalardhAta = sonuM. bhUSana = ghareNuM. oNTata = gALavAthI. brahma = nitya AtmA. artha:- jevI rIte sonI dvArA ghaDavAmAM AvatAM sonuM ghareNAMnA rUpamAM thaI jAya che, paNa gALavAthI pAchuM sonuM ja kahevAya che, tevI ja rIte A jIva ajIvarUpa karmanA nimitte aneka veSa dhAraNa kare che, paNa anyarUpa thaI jato nathI kAraNa ke caitanyano guNa kayAMya cAlyo jato nathI, e ja kAraNe jIvane sarva avasthAomAM brahma kahe che. 12. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 221 mokSa dvAra subuddhi sakhIne brahmanuM svarUpa samajAve che. (savaiyA tevIsA) dekhu sakhI yaha brahma virAjita, yAkI dasA saba yAhIkau sohai| ekamaiM eka aneka anekamaiM, huM nirce duvidhAmada to hRAA Apu saMbhAri lakhai apanau pada, Apu visArikai Apuhi mohai| vyApakarUpa yahai ghaTa aMtara, yAnaA vauna sagyAnagai vo nA rUA. zabdArtha:- virAjita = zobhAyamAna. dasA = pariNati. visArikaM = bhUlIne. artha- subuddhi sakhIne kahe che ke he sakhI! jo, A potAno izvara suzobhita che, tenI sarva pariNati tene ja zobhA Ape che, evI vicitratA bIjA koImAM nathI. ene Atma-sattAmAM juo to ekarUpa che, parasattAmAM juo to anekarUpa che; jJAnadazAmAM juo to jJAnarUpa, ajJAnadazAmAM juo to ajJAnarUpa, AvI badhI duvidhAo emAM che. koIvAra te saceta thaIne potAnI zaktinI saMbhALa kare che ane koI vAra pramAdamAM paDIne potAnA svarUpane bhUlI jAya che, paNa e izvara nijaghaTamAM vyApaka rahe che, have vicAra karo ke jJAnarUpa pariNamana karanAra koNa che ane ajJAnadazAmAM vartanAra koNa che? arthAta te ja che. 13. Atma-anubhavanuM daSTAMta (savaiyA tevIsA) jyauM naTa eka dharai bahu bhekha, kalA pragaTai bahu kautuka dekhai| Apu lakhai apanI karatUti, vahai naTa bhinna vilokata bhekhai|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 222 samayasAra nATaka tyauM ghaTamai naTa cetana rAva, vibhAu dasA dhari rUpa visekhai| kholi sudRSTi lakhai apanauM pada, huM vivAri vasA nadi seraaA 24 nA artha- jevI rIte naTa aneka svAMga dhAre che ane te svAMganA tamAzA joIne loko kutUhala samaje che, paNa te naTa potAnA asalI rUpathI kRtrima dhAraNa karelA veSane bhinna jANe che, tevI ja rIte A naTarUpa cetanarAjA paradravyanA nimitte aneka vibhAva paryAyone prApta thAya che paraMtu jyAre aMtaraMgadaSTi kholIne potAnuM rUpa dekhe che tyAre anya avasthAone potAnI mAnato nathI. 14. heya-upAdeya bhAvo upara upadeza (chaMda aDilsa) (r) nA vetana bhAva, zivAnaMdra so hai __ aura bhAva jo dharai, sau aurau koi hai|| jo cinamaMDita bhAu, upAde jAnane tyA' no paramAva, pAye mAnanainA 26 zabdArtha- cidAnaMda = cetanavaMta AtmA. upAde (upAdeya) = grahaNa karavAne yogya. heya = tyAgavA yogya. parAye = bIjA. mAnanai = zraddhA karavI joIe. artha - jemAM caitanyabhAva che te cidAtmA che ane jemAM anya bhAva che te bIjA ja arthAt anAtmA che. caitanyabhAva upAdeya che, paradravyonA bhAva para chetyAgavA yogya che. 15. jJAnI jIva cAhe gharamAM rahe, cAhe vanamAM rahe, paNa mokSamArga sAdhe che. (savaiyA ekatrIsA) jinhakai sumati jAgI bhogasauM bhaye virAgI, parasaMga tyAgI je puruSa tribhuvnmai| * ekazcitazcinmaya eva bhAvo bhAvAH pare ye kila te pressaam| grAhyastatazcinmaya eva bhAvo bhAvAH pare sarvata eva heyaaH||5|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mokSa dvAra 223 rAgAdika bhAvanisauM jinikI rahani nyArI, kabahUM magana hai na rahai dhAma dhnmaiN|| je sadaiva ApakauM vicArai saravAMga suddha, jinhakai vikalatA na vyApai kahUM mnmaiN| teI mokha mAragake sAdhaka kahAvai jIva, ___ bhAvai rahau maMdiramaiM bhAvai rahau vnmaiN|| 16 / / zartha:- sumati = sArI buddhi. 100 = pra0TI. 52sN| tyAsI = he6 mAthI mamatvano tyAga 32vo. tribhuvana = trA so-jI, madhya, tANa. sa2pAMga (sAga) = pUrI rIte. visadu = bhrama. (mAvai = yAI to. maMdira) = gharama.. artha - jemane subuddhino udaya thayo che, je bhogothI virakta thayA che, jemaNe zarIra Adi paradravyonuM mamatva dUra karyuM che, je rAga-dveSa Adi bhAvothI rahita che, je kadI ghara ane dhana-saMpatti AdimAM lIna thatA nathI, je sadA potAnA AtmAne saMpUrNa rIte zuddha vicAre che, jemane manamAM kadI AkuLatA vyApatI nathI, te ja jIvo traNalokamAM mokSamArganA sAdhaka che, bhale teo gharamAM rahe ke jaMgalamAM rahe. 16. mokSamArgI jIvonI pariNati (savaiyA tevIsA) cetana maMDita aMga akhaMDita, suddha pavitra padAratha mero| rAga virodha vimoha dasA, samujhai bhrama nATaka pudagala kero|| 1. cAhe teo Urdhvaloka athavA devagatimAM hoya, madhyaloka arthAta manuSya-tiryaMca jAtimAM hoya ke pachI pAtALaloka arthAt bhavanavAsI, vyaMtara ke naraka gatimAM hoya. siddhAnto'yamudAttacittacaritairmokSArthibhiH sevyatAM zuddhaM cinmayamekameva paramaM jyotiH sdaivaasmyhm| ete ye tu samullasanti vividhA bhAvAH pRthaglakSaNA ste'haM nAsmi yato'tra te mama paradravyaM samagrA api||6|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 224 samayasAra nATaka bhoga saMyoga viyoga bithA, avaloki kahai yaha karmaja gherau| hai jinhako anubhau iha bhAMti, sadA tinakauM paramAratha nerau||17|| zabdArtha-maMDita = zobhita. akhaMDita = je chedAto-bhedAto nathI te. artha- jeo vicAre che ke mAro AtmapadArtha caitanyarUpa che, a7dha, abhedya, zuddha ane pavitra che, je rAga-dveSa-mohane pudgalanuM nATaka samaje che, je bhogasAmagrInA saMyoga ane viyoganI Apattione joIne kahe che ke A karmabhanita cheemAM ApaNuM kAMI nathI, evo anubhava jemane sadA rahe che, temanI samIpa ja mokSa che. 17. samyagdaSTi jIva sAdhu che ane mithyAdaSTi jIva cora che. (doharA) jo pumAna paradhana harai, so aparAdhI agy| jo apanau dhana vyauharai, so dhanapati srvgy||18|| parakI saMgati jau racai, baMdha bar3hAvai soi| jo nija sattAmai magana, sahaja mukta so hoi||19|| zabdArtha:- pumAna = manuSya. paradhana hara = paradravyane aMgIkAra kare che. agya = mUrkha. dhanapati = zAhUkAra. race = lIna thAya. artha:- je manuSya paradravyanuM haraNa kare che te mUrkha che, cora che, je potAnA dhanano upayoga kare che te samajaNo che, zAhUkAra che. 18. je paradravyanI saMgatimAM magna rahe che te baMdhanI paraMparA vadhAre che ane je nijasattAmAM lIna rahe che te sahajamAM ja mokSa pAme che. 19. paradravyagrahaM kurvan bdhyetaivaapraadhvaan| badhyetAnaparAdho na svadravye saMvRto ytiH||7|| anavaratamanantairbadhyate sAparAdhaH / spRzati niraparAdho baMdhanaM naiva jaatu| niyatamayamazuddhaM svaM bhajansAparAdho bhavati niraparAdhaH sAdhu shuddhaatmsevii||8|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates 225 mokSa dvAra bhAvArtha:- lokamAM pravRtti che ke je bIjAnuM dhana le che tene ajJAnI, cora athavA DAkU kahevAmAM Ave che, te gunegAra ane daMDane pAtra thAya che ane je potAnA dhanano upayoga kare che te mahAjana athavA samajadAra kahevAya che, tenI prazaMsA karavAmAM Ave che. tevI ja rIte je jIva pa2dravya arthAt zarIra ke zarIranA saMbaMdhI cetana-acetana padArthone potAnA mAne che athavA temAM lIna thAya che te mithyAtvI che, saMsAranuM du:kha bhogave che. ane je nijAtmAne potAno mAne che athavA teno ja anubhava kare che, te jJAnI che, mokSano AnaMda pAme che.18.19. dravya ane sattAnuM svarUpa (doharA ) = upajai vinasai thira rahai, yaha to vastu vakhAna / no mAnAvA vastuLI, so sattAparavAMnA 20 / / zabdArtha:- upajai sImA, kSetrAvagAha. 52vAMna (pramANa ) = jANavuM. = utpanna thAya. vinasai = naSTa thAya. vastu = artha:- je paryAyothI utpanna ane naSTa thAya che paNa svarUpe sthira rahe che tene dravya kahe che, ane dravyanA kSetrAvagAhane sattA kahe che. 20. cha dravyanI sattAnuM svarUpa (savaiyA ekatrIsA ) lokAloka mAna eka sattA hai AkAza darva, dharma darva eka sattA loka paramiti hai| loka paravAna eka sattA hai adharma darva, dravya. maryAdA kAlake anU asaMkha sattA aganiti hai / / pudgala suddha paravAnukI anaMta sattA, jIvakI anaMta sattA nyArI nyArI chiti hai| koU sattA kAhUsauM na mili ekameka hoi, sabai asahAya yauM anAdihIkI thiti hai / / 21 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 226 samayasAra nATaka zabdArtha:- lokAloka = sarva AkAza. paramiti = barAbara. paravAna ( pramANa ) = barAbara. aganiti = asaMkhyAta. nyArI nyArI = judI judI. thiti (sthiti) = kyAtI. asahAya = svAdhIna. artha - AkAzadravya eka che, tenI sattA loka-alokamAM che, dharma-dravya eka che, tenI sattA loka-pramANa che, adharmadravya paNa eka che, tenI sattA paNa loka-pramANa che, kALanA aNu asaMkhyAta che, tenI sattA asaMkhyAta che, pudgala dravya anaMtAnaMta che, tenI sattA anaMtAnaMta che, jIvadravya anaMtAnaMta che, tenI sattA anaMtAnaMta che, A chae dravyonI sattAo judI judI che, koI sattA koInI sAthe maLatI nathI ane eka-meka paNa thatI nathI. nizcayanayamAM koI koIne Azrita nathI sarva svAdhIna che. A pramANe anAdikALathI cAlatuM AvyuM che. 21. cha dravyathI ja jagatanI utpatti che. (savaiyA ekatrIsA) eI chahauM darva inahIkau hai jagatajAla , tAmaiM pAMca jar3a eka cetana sujAna hai| kAhUkI anaMta sattA kAhUsauM na milai koi, eka eka sattAmaiM anaMta guna gAna hai|| eka eka sattAmai anaMta parajAi phirai, ekamai aneka ihi bhAMti paravAna hai| yahai syAdavAda yahai saMtanikI marajAda , yahai sukha pokha yaha mokhakau nidAna hai|| 22 / / zabdArtha:- jagatajAla = saMsAra. sujAna = jJAnamaya. saMtanakI = sapuruSonI. marajAda = sImA. pokha = puSTi karanAra. nidAna = kAraNa. artha:- upara kahelA ja cha dravyo che, emanAthI ja jagata utpanna che. A che dravyomAM pAMca acetana che, eka cetanadravya jJAnamaya che. koInI anaMtasattA koInI sAthe kadI maLatI nathI. pratyeka sattAmAM anaMta guNasamUhu che ane anaMta avasthAo che, A rIte ekamAM aneka jANavA. e ja syAdvAda che, e ja puruSonuM akhaMDita kathana che. e ja AnaMdavardhaka che ane e ja jJAna mokSanuM kAraNa che. 22. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mokSa dvAra 227 sAdhI dadhi maMthamaiM arAdhI rasa paMthanimaiM , jahAM tahAM graMthanimaiM sattAhIkau sora hai| gyAna bhAna sattAmai sudhA nidhAna sattAhImaiM , sattAkI durani sAMjha sattA mukha bhora hai|| sattAkau sarUpa mokha sattA bhUla yahai doSa, sattAke ulaMghe dhUmadhAma cahUM vora hai| sattAkI samAdhimaiM virAji rahai soI sAhU, sattAtai nikasi aura gahai soI cora hai|| 23 / / zabdArtha - dadhi = dahIM. maMthameM = valovavAmAM. rasa paMtha = rasano upAya. sora (zora) = AMdolana. sattA = vastunuM astitva, maujUdagI. dhUmadhAma cahU vora = cAra gatimAM bhramaNa. samAdhi = anubhava. sAhU = bhalo mANasa. gahai = grahaNa kare. artha:- dahIMnA maMthanathI ghInI sattA sAdhavAmAM Ave che, auSadhionI kriyAmAM rasanI sattA che, zAstromAM jyAM-tyAM sattAnuM ja kathana che, jJAnano sUrya sattAmAM che, amRtano puMja sattAmAM che, sattAne chUpAvavI e sAMjanA aMdhakAra samAna che ane sattAne mukhya karavI e savAranA sUryano udaya karavA samAna che. sattAnuM svarUpa ja mokSa che, sattAnuM bhUlavuM te ja janma-maraNa Adi doSarUpa saMsAra che, potAnI AtmasattAnuM ullaMghana karavAthI cAra gatimAM bhaTakavuM paDe che. je AtmasattAnA anubhavamAM virAjamAna che te ja bhalo mANasa che ane je AtmasattA choDIne anyanI sattAnuM grahaNa kare che te ja cora che. 23. AtmasattAno anubhava nirvikalpa che. ( savaiyA ekatrIsA) jAmai loka-veda nAMhi thApanA ucheda nAhi, pApa punna kheda nAMhi kriyA nAMhi krnii| jAmaiM rAga doSa nAMhi jAmaiM baMdha mokha nAhi, jAmai prabhu dAsa na akAsa nAMhi dhrnii|| 1-2. sAMjanA aMdhakArano bhAva e jaNAya che ke ajJAnano aMdhakAra vadhato jAya. prabhAtanA sUryodayano e bhAva jaNAya che ke jJAnano prakAza vadhato jAya. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 228 samayasAra nATaka jAmaiM kula rIta nAMhi jAmaiM hAri jIta nAhi, jAmaiM guru sISa nAMhi vISa nAMhi bhrnii| Azrama barana nAMhi kAhUkI sarana nAhi aisI suddha sattAkI samAdhibhUmi brnii|| 24 / / zabdArtha - lokaveda = laukika jJAna. thApanA ucheda = laukika vAtonuM khaMDana. (jema mUrtine izvara kahevA e lokavyavahAra che ane mUrtipUjAnuM khaMDana karavuM te lokasthApanAno uccheda karavA barAbara che. sattAmAM te banne nathI.) kheda = kaSTa. prabhu = svAmI. dAsa = sevaka. dharanI = pRthvI, vISa bharanI = yAtrA pUrI karavI. baranA Azrama (varNa Azrama) = brAhmaNa, kSatriya, vaizya, zUdra e cAra. artha:- jemAM laukika rItarivAjonI na vidhi che ke na niSedha che, na pApapuNyano kleza che, na kriyAnI AjJA che, na rAga-dveSa che, na baMdha-mokSa che, na svAmI che, na sevaka che, na AkAza che, na dharatI che, na kuLAcAra che, na hArajIta che, na guru che na ziSya che, na hAlavuM-cAlavuM che, na varNAzrama che, na koInuM zaraNa che. evI zuddha sattA anubhavarUpa bhUmimAM prApta thAya che. 24. je AtmasattAne jANato nathI te aparAdhI che. (doharA) jAkai ghaTa samatA nahIM, mamatA magana sdiiv| ramatA rAma na jAnaI, so aparAdhI jIva / / 25 / / aparAdhI mithyAmatI, niradai hiradai aNdh| pa2eIM mArai sAtamA, vachare vaMdanA 26 nA jhUThI karanI Acarai, jhUThe sukhakI aas| jhUThI bhagati hie dharai, jhUThe prabhukau daas|| 27 / / 1-2. UMca-nIcano bheda nathI. ato hatAH pramAdino gatAH sukhAsInatAM pralInaM caaplmunmuulitmaalmbnm| AtmanyevAlAnitaM ca citta maasNpuurnnvijnyaanghnoplbdheH||9|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates mokSa dvAra zabdArtha:- samatA = rAga-dveSarahita bhAva. mamatA = padravyomAM ahaMbuddhi. ramatA rAma = potAnA rUpamAM AnaMda karanAra AtamarAma. aparAdhI = doSI. nidai (nirdaya ) duSTa. hiradai ( hRdaya ) manamAM. Asa (AzA ) umeda. bhagita (bhakti) = sevA, pUjA. dAsa = = = = artha:- jenA hRdayamAM samatA nathI, je sadA za2I2 Adi 52-padArthomAM magna rahe che ane potAnA AtamarAmane jANato nathI te jIva aparAdhI che. 25. potAnA AtmasvarUpane nahIM jANanAra aparAdhI jIva mithyAtvI che, potAnA AtmAno hiMsaka che, hRdayano aMdha che. te zarIra Adi padArthone AtmA mAne che ane karmabaMdhane vadhAre che. 26. AtmajJAna vinA tenuM tapAcaraNa mithyA che, tenI mokSasukhanI AzA jUThI che, izvarane jANyA vinA izvaranI bhakti athavA dAsatva mithyA che. 27. mithyAtvanI viparIta vRtti (savaiyA ekatrIsA ) mATI bhUmi sailakI so saMpadA bakhAnai nija, karmamaiM amRta jAnai gyAnamaiM jahara hai| apanau na rUpa gahai aurahIsauM Apa kahai, sAtA to samAdhi jAkai asAtA kahara hai / / kopakau kRpAna lie mAna mada pAna kiyai, mAyAkI marora hiyai lobhakI lahara hai| yAhI bhAMti cetana acetanakI saMgatisauM, kahara Apatti. kRpAna sevaka. sAMcasauM vimukha bhayau jhUThamai bahara hai / / 28 / / viSa. aurahIsoM zabdArtha:- saila (zaila ) = parvata. jara = = talavAra. baThura hai = lAgI paDayo che. 229 = Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com 5radravyathI. artha:- sonuM-cAMdI je pahADonI mATI che tene potAnI saMpatti kahe che, zubhakriyAne amRta mAne che ane jJAnane jhera jANe che. potAnA AtmarUpanuM grahaNa karato nathI, zarIra Adine AtmA mAne che, zAtA-vedanIyAnita laukika-sukhamAM AnaMda mAne che ane azAtAnA udayane Aphta kahe che, krodhanI talavAra pakaDI Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates 230 samayasAra nATaka rAkhI che, mAnano zarAba pIne beTho che, manamAM mAyAnI vakratA che ane lobhanA cakkaramAM paDelo che. A rIte acetananI saMgatithI cittUpa AtmA satyathI parAbhukha thaIne jUThamAM ja guMcavAI gayo che. 28. tIna kAla atIta anAgata varatamAna, jaga akhaMDita pravAhako Dahara hai / tAsauM kahai yaha merau dina yaha merI rAti, yaha merI dharI yaha merauhI pahara hai / / khehaka khajAnau jorai tAsauM kahai mero geha, jahAM basai tAsauM kahai merauhI sahara hai| yAhi bhAMti cetana acetanakI saMgatisauM, sAMcasauM vimukha bhayau jhUThamaiM bahara hai / / 29 / / bhUtakALa. anAgata bhaviSya. kheha kacaro. geha artha:- atItakAla ghara. sahara (zahara ) = nagara. = = artha:- saMsAramAM bhUta, vartamAna ane bhaviSyakALanuM dhArA-pravAha cakra cAlI rahyuM che, tene kahe che ke mAro divasa, mArI rAtri, mArI ghaDI, mArce pahora che. kacarAno Dhagalo bhego kare che ane kahe che ke A mAruM makAna che, je pRthvInA bhAgamAM rahe che tene potAnuM nagara batAve che. A rIte acetananI saMgatithI cidrUpa AtmA satyathI parAGamukha thaIne jUThamAM muMjhAI rahyo che. 29. samyagdaSTi jIvono sadvicA2 (doharA ) jinhake mithyAmati nahI, gyAna kalA ghaTa mAMhi / paracai AtamarAmasauM, te aparAdhI nAMhi // 30 // zabdArtha:- mithyAmati oLakhANa. artha:- je jIvonI kubuddhi naSTa thaI gaI che, jemanA hRdayamAM jJAnano prakAza che ane jemane AtmasvarUpanI oLakhANa che te bhalA mANasa che. 30. khoTI buddhi. 52cai (paricaya ) = = Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mokSa dvAra 231 jinhakai dharama dhyAna pAvaka pragaTa bhayau, saMsai moha vibhrama birakha tInauM Dar3he haiN| jinhakI citauni Age udai svAna bhUsi bhAgai, lAgai na karama raja gyAna gaja car3he haiN|| jinhakI samujhikI taraMga aMga AgamamaiM , Agamamai nipuna adhyAtamamai kar3he haiN| teI paramArathI punIta nara AThauM jAma, rAma rasa gAr3ha karai yahai pATha par3he haiN||31|| zArtha:- 45 = asi. 2.5 (vRkSa) = 35. sthAna = dUto. 24 = dhULa. gyAna gaja = jJAnarUpI hAthI. adhyAtama = AtmAnuM svarUpa batAvanArI vidhA. paramArathI (paramArthI) = parama padArtha arthAta mokSanA mArgamAM lAgelA. punIta = pavitra mA ma = mADeya 5o2-AEL5M. artha:- jemanI dharmadhyAnarUpa agnimAM saMzaya, vimoha ane vibhrama e traNe vRkSa banI gayAM che, jemanI sudRSTi AgaLa udayarUpI kUtarA bhasatAM bhasatAM bhAgI jAya che, teo jJAnarUpI hAthI upara beThelA che, tethI karmarUpI dhULa temanA sudhI pahoMcatI nathI. jemanA vicAramAM zAstrajJAnanI lahero uThe che, je siddhAMtamAM pravINa che, je AdhyAtmika vidyAmAM pAragAmI che, teo ja mokSamArgI che-teo ja pavitra che, sadA Atma-anubhavano rasa daDha kare che ane Atma-anubhavano ja pATha bhaNe cha. 1. jinhakI cihuMTi cimaTAsI guna cUnibekauM, kukathAke sunibekauM doU kAna mar3he haiN| jinhako sarala citta komala vacana bolai, somadRSTi liya DolaiM moma kaise gar3he haiN|| jinhakI sakati jagI alakha arAdhibekauM, parama samAdhi sAdhibekauM mana bar3he haiN| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra3ra samayasAra nATaka teI paramArathI punIta nara AThauM jAma , SAma 2sa varSe yae pATha paDhe hairA rU2I zabdArtha - ciThuTi = buddhi. cUnibekaoN = pakaDavAne-grahaNa karavAne. kukathA = khoTI vArtA-strIkathA Adi. somadaSTi = krodha Adi rahita. alakha = AtmA. artha:- jemanI buddhi guNa grahaNa karavAmAM cipiyA jevI che, vikathA sAMbhaLavAne mATe jemanA kAna maDhelA arthAt baherA che, jemanuM citta niSkapaTa che, je mUdu bhASaNa kare che, jemanI krodhAdi rahita saumyadRSTi che, je evA komaLa svabhAvavALo che ke jANe mINanA ja banelA che, jemane AtmadhyAnanI zakti pragaTa thaI che ane parama samAdhi sAdhavAne jemanuM citta utsAhI rahe che, teo ja mokSamArgI che, teo ja pavitra che, sadA Atma-anubhavano rasa daDha kare che ane Atma-anubhavano ja pATha bhaNe che-arthAt AtmAnuM ja raTaNa lAgyuM rahe che. 3ra. samAdhi varNana (doharo) *rAma-rasika zara rAma-rasa, varudana sunanIM voTTA jaba samAdhi paragaTa bhaI, taba dubidhA nahi koi||33|| zabdArtha:- rAma-rasika = AtmA. rAma-rasa = anubhava. samAdhi = AtmAmAM lIna thavuM. duvidhA = bheda. artha:- AtmA ane Atma-anubhava e kahevA-sAMbhaLavAmAM be che, paNa jyAre AtmadhyAna pragaTa thaI jAya che tyAre rasika ane rasano athavA bIjo koI bheda raheto nathI.33. 1. jema cipiyo nAnI vastu paNa upADI le che te ja rIte sUkSma tattvonuM paNa temanI buddhi grahaNa kare 2. jema mINa sahajamAM ogaLI jAya che athavA vaLI jAya che tema teo paNa thoDAmAM ja komaLa thaI jAya che, tattvanI vAta thoDAmAM ja samajI jAya che, pachI huTha karatA nathI. * yatra pratikramaNameva viSaM praNItama tatrApratikramaNameva sudhA kutaH syaat| tatkiM pramAdyati janaH prapatannadho'dhaH kiM nordhvamUrdhvamadhirohati nissprmaadH||10|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mokSa dvAra 233 zubha kriyAonuM spaSTIkaraNa (doharA) naMdana vaMdana thuti karana, zravana citavana jaap| par3hana par3hAvana upadisana, bahuvidhi kriyaa-klaap||34|| zabdArtha:- naMdana = rasika avasthAno AnaMda. vaMdana = namaskAra karavA. zruti (stuti) = guNagAna karavA. zravana (zravaNa) = AtmasvarUpano upadeza Adi sAMbhaLavA. ciMtavana = vicAra karavo. jApa = vAraMvAra nAmanuM uccAraNa karavuM. paDhana = bhaNavuM. paDhAvana = bhaNAvavuM. upasina = vyAkhyAna devuM. artha - AnaMda mAnavo, namaskAra karavA, stavana karavuM, upadeza sAMbhaLavo, dhyAna dharavuM, jApa japavo, bhaNavuM, bhaNAvavuM, vyAkhyAna ApavuM Adi sarva zubha kriyAo che. 34. zuddhopayogamAM zubhopayogano niSedha (doharA) suddhAtama anubhava jahAM, subhAcAra tahAM naaNhi| karama karama mAraga virSe, siva mAraga sivmaaNhi|| 35 / / zabdArtha:- zubhAcAra = zubha pravRtti. karama mAraga (karmamArga) = baMdhanuM kAraNa. siva mAraga ( zivamArga) = mokSanuM kAraNa. sivamAMhi = AtmAmAM. artha:- upara kahelI kriyAo karatAM karatAM jyAM AtmAno zuddha anubhava thaI jAya che tyAM zubhopayoga raheto nathI; zubha kriyA karmabaMdhanuM kAraNa che ane mokSanI prApti Atma-anubhavamAM che. 35. vaLI-(copAI) ihi bidhi vastu-vyavasthA jaisii| kahI jinaMda kahI maiM taisii|| je pramAda-saMjuta muniraajaa|| tina sumAvA2sau vAnA cherUddA. zabdArtha - vastuvyavasthA = padArthanuM svarUpa. pramAdasaMjIta = AtmaanubhavamAM asAvadhAna, zubhopayogI. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 234 samayasAra nATaka artha - graMthakAra kahe che ke A rIte padArthanuM jevuM svarUpa jina-rAje kahyuM che tevuM ame varNavyuM. je munirAja pramAdadazAmAM rahe che, temane zubha kriyAnuM avalaMbana levuM ja paDe che. 36. jahAM pramAda dasA nahi vyaapai| tahAM avalaMba Apanau aapai|| tA kArana pramAda utpaatii| VITa mova mArI vAta rU7 nA zabdArtha- avalaMba = AdhAra. artha - jyAM zubha-azubha pravRttirUpa pramAda nathI raheto, tyAM potAne potAnuM ja avalaMbana arthAt zuddhopayoga hoya che, tethI spaSTa che ke pramAdanI utpatti mokSamArgamAM bAdhaka che. 37. je pramAda saMjugata gusaaNii| safe niraei biMduvI nAM je pramAda taji uddhata hauNhiiN| tinabIM morava niveda driA sauMdI rU8AA zabdArtha:- gusAMI = sAdhu. giMduka = daDo. nAMI = jema. driga = AMkha. artha- je muni pramAda sahita hoya che teo daDAnI peThe nIcethI upara caDe che. ane pAchA nIce paDe che ane je pramAda choDIne svarUpamAM sAvadhAna hoya che, temanI daSTimAM mokSa bilakula pAse ja dekhAya che. vizeSa- sAdhudazAmAM chaThuM guNasthAnaka pramatta muninuM che, te chaThThAmAMthI sAtamAmAM ane sAtamAmAMthI chaThThImAM asaMkhyAta vAra caDa-utare che. 38. ghaTamaiM hai pramAda jaba taaNii| parAdhIna prAnI taba taaNii|| jaba pramAdakI prabhutA naasai| taba pradhAna anubhau prgaasai|| 39 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates mokSa dvAra nAsai (nAze ) tyAM sudhI. prabhutA - baLa. zabdArtha:- jaba tAMi jyAM sudhI. taba tAMi mukhya. pagAsai (prakAze ) pragaTa thAya. = naSTa thAya pradhAna = = = artha:- jyAM sudhI hRdayamAM pramAda rahe che tyAM sudhI jIva parAdhIna rahe che ane jyAre pramAdanI zakti naSTa thaI jAya che tyAre zuddha anubhavano udaya thAya che. 39. vaLI-(doharA ) tA kArana jagapaMtha ita uta siva mAraga jora / 3 paramAdI jagakauM dhukai, aparamAdi siva ora / / 40 / / = - zabdArtha:- jagapaMtha saMsArabhramaNano upAya. ita ahIM. uta tyAM. sivamAraga (zivamArga) = mokSano upAya. kai = dekhe. apamAdi ( apramAdI ) pramAda rahita. bhUri = ghaNI. sithala (zithila ) = artha:- tethI pramAda saMsAranuM kAraNa che ane anubhava mokSanuM kAraNa che. pramAdI jIva saMsAra tarapha dekhe che ane apramAdI jIva mokSa tarapha dekhe che. 40. je paramAdI AlasI, jinhakaiM vikalapa bhUri / hoi sithala anubhauviSai, tinhakauM sivapatha dUri / / 41 / / zabdArtha:- AlasI nirudhamI. vikalapa (vikalpa ) asamartha. sivapatha rAga-dveSanI lahero. * pramAdakalitaH kathaM bhavati zuddhabhAvo'lasaH = = svarUpAcaraNa. artha:- je jIva pramAdI ane ALasu che, jemanA cittamAM aneka vikalpo thAya che ane je Atma-anubhavamAM zithila che, temanAthI svarUpAcaraNa dUra ja rahe che. 41. * je paramAdI AlasI, te abhimAnI jIva / je avikalapI anubhavI, te samarasI sadIva / / 42 / / 235 kaSAyabharagauravAdalasattA pramAdo yataH / ataH svarasanirbhare niyamitaH svabhAve bhavan muniH paramazuddhatAM vrajati mucyate vA'cirAt / / 11 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 236 samayasAra nATaka zabdArtha:- abhimAnI = ahaMkAra sahita. avikalapI (avikalpI) = rAgadviSa rahita. artha:- je jIva pramAda sahita ane anubhavamAM zithila che, teo zarIra AdimAM ahaMbuddhi kare che ane je nirvikalpa anubhavamAM rahe che temanA cittamAM sadA samatA-rasa rahe che.4ra. je avikalapI anubhavI, suddha cetanA yukt| te munivara laghukAlamaiM , hauMhi karamasauM mukt|| 43 / / zabdArtha- suddha cetanA = zuddha jJAna-darzana. artha- je munirAja vikalpa rahita che. anubhava ane zuddha jJAna-darzana sahita che, teo thoDA ja samayamAM karmarahita thAya che arthAt mokSa prApta kare che. 43. jJAnamAM sarva jIva ekasarakhA bhAse che. ( kavitta) jaisaiM puruSa lakhai paravata car3hi, bhUcara-puruSa tAhi laghu lggai| bhUcara-puruSa lakhai tAkauM laghu, utari milaiM duhukau bhrama bhggai|| taisaiM abhimAnI unnata laga, saura nIvI tapurva vaDA abhimAnIkauM kahaiM tuccha saba, gyAna jagai samatA rasa jggai|| 44 / / zabdArtha:- bhUcara = dharatI para rahenAra. laghu = nAno. unnata laga = UMcuM mastaka rAkhanAra. artha- jevI rIte parvata upara caDelA manuSyane nIceno manuSya nAno dekhAya che ane nIcenA manuSyane parvata upara caDelo manuSya nAno dekhAya che, paNa jyAre te nIce Ave che tyAre banneno bhrama dUra thaI jAya che ane viSamatA maTI jAya che, tevI ja rIte UMce mastaka rAkhanAra abhimAnI manuSyane badhA manuSyo tuccha Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mokSa dvAra 237 dekhAya che ane badhAne te abhimAnI tuccha dekhAya che, paraMtu jyAre jJAnano udaya thAya che tyAre mAna-kaSAya gaLI javAthI samatA pragaTa thAya che. jJAnamAM koI nAnuMmoTuM dekhAtuM nathI, sarva jIvo ekasarakhA bhAse che. 44. abhimAnI jIvonI dazA (savaiyA ekatrIsA) karamake bhArI samujhaiM na gunako marama, parama anIti adharama rIti gahe haiN| hauhiM na narama citta garama gharamahUte, caramakI driSTisauM bharama bhUli rahe haiN|| Asana na kholaiM mukha vacana na bolaiM, sira nAye hU na DolaiM mAnauM pAtharake cahe haiN| dekhaneke hAU bhava paMthake bar3hAU aise, mAyAke khaTAU abhimAnI jIva kahe hai||45|| zabdArtha:- karamake bhArI = atyaMta karmabaMdhana vALA. marama = rahasya. adharama (adharma) = pApa. narama = komaLa. dharama = taDako. carama driSTi (carmadaSTi) = indriyajanita jJAna. cahe (caya) = jaDelA. hAu = bhayaMkara. baDhAu = vadhAranAra. khaTAu = majabUta. artha:- jemaNe karmonA tIvra baMdha bAMdhyA che, jeo guNonuM rahasya jANatA nathI, atyaMta ayogya ane pApamaya mArganuM grahaNa kare che, komaLa cittavALA hotA nathI, taDakAthI paNa adhika garama rahe che ane indriya-jJAnamAM ja bhUlI rahyA che, dekhADavA mATe eka Asane besI rahe che athavA UbhA rahe che, mauna rahe che, mahaMta samajIne koI namaskAra kare to uttaramAM aMga paNa hulAvatA nathI jANe patthara ja khoDayo hoya, dekhavAmAM bhayaMkara che, saMsAramArgane vadhAranAra che, mAyAcAramAM pAkA che, evA abhimAnI jIva hoya che. 45. 1. doSane ja guNa samajI jAya che. 2. AtmajJAna thatuM nathI. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 238 samayasAra nATaka jJAnI jIvonI dazA (savaiyA ekatrIsA) dhIrake dharaiyA bhava nIrake taraiyA bhaya, bhIrakai haraiyA barabIra jyauM umahe haiN| mArake maraiyA suvicArake karaiyA sukha, ___DhArake DharaiyA guna lausauM lahalahe haiN|| rUpake rijhaiyA saba ke samajhaiyA saba, - hIke laghu bhaiyA sabake kubola sahe haiN| bAmake bamaiya dukha dAmake damaiyA aise, rAmake ramaiyA nara cAnI nIva varude Eaa 46 zabdArtha - bhavanIra = saMsAra-samudra. bhIra = samUha. barabIra = mahAna yoddho. umaNe = umaMga sahita-utsAhita. mAra = kAmanI vAsanA. lAla = lIlAchama. rUpake rikaiyA = AtmasvarUpanI rucivALA. laghu bhaiyA = nAnA banIne namratApUrvaka cAlanAra. kubola = kaThora vacana. bAma = vakratA. dukha dAma, damaiyA = du:khonI paraMparAno nAza karanAra. rAmake ramaiyA = AtmasvarUpamAM sthira thanAra. artha- je pairya dhAraNa karanAra che, saMsAra-samudrane taranAra che, sarva prakAranA bhayono nAza karanAra che, mahAyoddhA samAna dharmamAM utsAhI rahe che, viSayavAsanAone bALI nAkhe che, AtmahitanuM ciMtavana karyA kare che, sukha-zAMtinI cAla cAle che, sadguNonA prakAzathI jhagamage che, AtmasvarUpamAM ruci rAkhe che, badhA nayonuM rahasya jANe che, evA kSamA zIla che ke badhAnA nAnA bhAI banIne rahe che athavA temanI sArI-narasI vAto sahana kare che, hRdayanI kuTilatA choDIne saraLa cittavALA thayA che, du:kha-saMtApanA mArge cAlatA nathI, AtmasvarUpamAM vizrAma karyA kare che, evA mahAnubhAva jJAnI kahevAya che. 46. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mokSa dvAra je samakitI jIva samacetI / tinakI kathA kahauM tumasetI // jahAM pramAda kriyA nahi koI / niravikalapa anubhau pada soI / / 47 / / parigraha tyAga joga thira tInauM / karama baMdha nahi hoya navInauM / jahAM na rAga doSa rasa mohai / samyaktvI jIvono mahimA ( copAI ) pragaTa mokha mAraga mukha sohai / / 48 / / pUrava baMdha udaya nahi vyApai / jahAM na bheda punna aru pApai / / darava bhAva guna niramala dhArA / bodha vidhAna vividha vistArA / / 49 / / jinhakI sahaja avasthA aisI / = tinhakai hiradai duvidhA kaisI / / je muni chapaka zreNi car3hi dhaaye| te kevali bhagavAna kahAye / / 50 / / zabdArtha:- samacetI = samatA bhAvavAnA thA vArtA. tumasetI tamArAthI. pramAdakriyA zubhAcAra. joga thira tInoM mana-vacana-kAyAnA yogono nigraha. navInoM navo. punna (puNya) zubhopayoga. dravyabhAva = bAhya ane aMtaraMga. bodhi ratnatraya. chapakazreNI mohakarmano nAza karavAnI sIDI. dhAye thaDe. - = = = tyaktvA'zuddhividhAyi tatkila paradravyaM samagraM svayaM svadravye ratimeti yaH sa niyataM sarvAparAdhacyutaH / bandhadhvaMsamupetya nityamuditaH svajyotiracchocchalaccaitanyAmRtapUrapUrNamahimA zuddho bhavanmucyate / / 12 / / 239 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com = Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 240 samayasAra nATaka artha:- he bhavya jIvo! samatA svabhAvanA dhAraka samyagdaSTi jIvonI dazA tamane kahuM chuM, jyAM zubhAcAranI pravRtti nathI tyAM nirvikalpa anubhavapada rahe che. 47. je sarva parigraha choDIne mana-vacana-kAyAnA traNe yogono nigrahuM karIne baMdhaparaMparAno saMvara kare che, jemane rAga-dveSa-moha rahetA nathI teo sAkSAt mokSamArganI sanmukha rahe che. 48. je pUrvabaMdhanA udayamAM mamatva karatA nathI, puNyapApane ekasarakhA jANe che, aMtaraMga ane bAhyamAM nirvikAra rahe che. jemanA samyagdarzana-jJAna-cAritra guNa unnati para che. 49. AvI jemanI svAbhAvika dazA che, temane AtmasvarUpanI duvidhA kevI rIte hoI zake? te munio kSapakazreNI upara caDe che ane kevaLI bhagavAna bane che. 50. samyagdaSTi jIvone vaMdana. (doharA), ihi vidhi je pUrana bhaye, aSTakarama bana daahi| tinhakI mahimA jo lakhai, namai banArasi taahi|| 51 / / zabdArtha:- pUrana bhaye = paripUrNa unnatine prApta thayA. dAhi = bALIne. lakhe = jANe. artha:- je A rIte ATha karmanuM vana bALIne paripUrNa thayA che, temano mahimA je jANe che tene paMDita banArasIdAsajI namaskAra kare che. pa1. mokSaprAsino krama (chappA chaMda) bhayau suddha aMkUra , gayau mithyAta mUra nsi| krama krama hota udota, sahaja jima sukala pakSa ssi|| 1. dekhAvamAM netronI lAlAza athavA caherAnI vakratA rahita zarIranI mudrA rahe che ane aMtaraMgamAM krodhAdi vikAra hotA nathI. bandhacchedAtkalayadatulaM mokSamakSapyameta nityodyotsphuttitshjaavsthmekaantshuddhm| ekAkArasvarasabharato'tyantagambhIradhIraM pUrNa jJAnaM jvalitamacale svasya lInaM mhimni||13|| rUti mokSa ninti: zA Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mokSa dvAra 241 kevala rUpa prakAsi, bhAsi sukha rAsi dharama dhuv| kari pUrana thiti AU , tyAgi gata lAbha parama huv|| iha vidhi ananya prabhutA dharata, / pragaTi bUMdi sAgara thyau| avicala akhaMDa anubhaya akhaya, nIva 92va maM inayI tA 62To. zabdArtha- aMkUra (aMkura) = choDa. mUra (mUla) = mULamAMthI. sukala pakSa sasi (zukala pakSa zazi) = ajavALiyAno caMdra. ananya = jenA samAna bIjAM na hoya te-sarvazreSTha. artha - zuddhatAno aMkura pragaTa thayo, mithyAtva mULamAMthI dUra thayuM, zukala pakSanA caMdramAM samAna krame krame jJAnano udaya vadhyo, kevaLajJAnano prakAza thayo, AtmAno nitya ane pUrNa AnaMdamaya svabhAva bhAsavA lAgyo, manuSyanA AyuSya ane karmanI sthiti pUrI thaI, manuSya gatino abhAva thayo ane pUrNa paramAtmA banyA. A rIte sarvazreSTha mahimA prApta karIne pANInA TIpAmAMthI samudra thavA samAna avicaLa, akhaMDa, nirbhaya ane akSaya jIva padArtha, saMsAramAM jayavaMta thayo. para. ATha karmo nAza pAmavAthI ATha guNonuM pragaTa thavuM. (savaiyA ekatrIsA) gyAnAvaranIkai garyai jAniyai ju hai su saba, darsanAvaranakai gayaitai saba dekhiyai| vedanI karamake gauteM nirAbAdha sukha, mohanIke garyai suddha cArita visekhiyai|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 242 samayasAra nATaka Aukarma garyai avagAhanA aTala hoi, nAmakarma gauteM amUratIka pekhiyai| aguru alaghurUpa hota gotrakarma garyai, aMtarAya gauteM anaMta bala lekhiyai|| 53 / / zabdArtha:- nirAbAdha rasa = zAtA-azAtAnA kSobhano abhAva. aTala avagAhanA = cAre gatinA bhramaNano abhAva. amUratIka = carmacakSuothI agocara. aguru alaghu = na uMca, na nIca. artha:- jJAnAvaraNIya karmanA abhAvathI kevaLajJAna, darzanAvaraNIya karmanA abhAvathI kevaLadarzana, vedanIya karmanA abhAvathI nirAbAdhatA, mohanIya karmanA abhAvathI zuddha cAritra, AyuSya karmanA abhAvathI aTaLa avagAhanA, nAmakarmanA abhAvathI amUrtikapaNuM, gotrakarmanA abhAvathI agurulaghutva ane aMtarAyakarmano nAza thavAthI anaMtavIrya pragaTa thAya che. A rIte siddha bhagavAnamAM aSTa karma rahita hovAthI aSTa guNa hoya che. pa3. navamA adhikArano sAra prasiddha che ke mithyAtva ja Asrava baMdha che ane mithyAtvano abhAva arthAt samyakatva te saMvara, nirjarA tathA mokSa che ane mokSa AtmAno nijasvabhAva arthAt jIvanI karmamaLa rahita avasthA che. vAstavamAM vicAravAmAM Ave to mokSa thato ja nathI, kemake nizcayanayamAM jIva baMdhAyo nathI-abaMdha che, ane jyAre abaMdha che tyAre chUTaze zuM? jIvano mokSa thayo e kathana vyavahAra mAtra che, nahi to te hamezAM mokSarUpa ja che. A vAta jagaprasiddha che ke je manuSya bIjAnA dhana upara potAno adhikAra jamAve che, te mUrkhane loko anyAyI kahe che. jo te potAnI ja saMpattino upayoga kare che to loko tene nyAyazIla kahe che. evI ja rIte jyAre AtmA paradravyomAM ahaMkAra kare che, tyAre te ajJAnI, mithyAtvI thAya che ane jyAre AvI Teva choDIne te AdhyAtmika vidhAno abhyAsa kare che tathA Atmikarasano svAda le che tyAre pramAdanuM patana karIne puNya-pApano bheda Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mokSa dvAra 243 maTADI de che ane kSapakazreNI caDIne kevaLI bhagavAna bane che. pachI thoDA ja samayamAM ATha karma rahita ane ATha guNa sahita siddhapadane pAme che. mukhya abhiprAya mamatA dUra karavAno ane samatA lAvavAno che. jevI rIte sonInA saMge sonAnI judI judI avasthAo thAya che paraMtu tenuM suvarNapaNuM cAlyuM jatuM nathI, gALavAthI pAchuM sonAnuM sonuM ja banyuM rahe che, tevI ja rIte A jIvAtmA anAtmAnA saMsargathI aneka veza dhAraNa kare che, paraMtu tenuM caitanyapaNuM kyAMya cAlyuM jatuM nathI-te to brahmanuM brahma ja banyuM rahe che. tethI zarIranuM mithyA abhimAna choDIne AtmasattA ane anAtmasattAnuM pRthakkaraNa karavuM joIe, ema karavAthI thoDA ja samayamAM Adhunika buMda mAtra jJAna alpakALamAM ja samudrarUpa pariNamana kare che ane avicaLa, akhaMDa, akSaya, anabhaya ane zuddhasvarUpa thAya che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra (10) pratiau (aasu) iti zrI nATaka graMthamaiM , kahau mokha adhikaar| aba baranauM saMchepasauM, sarva visuddhI dvaar||1|| artha - nATaka samayasAra graMthanA mokSa adhikAranI pUrNatA karI. have sarvavizuddhi dvAra saMkSepamAM kahIe chIe. 1. sarva upAdhi rahita zuddha AtmAnuM svarUpa (savaiyA ekatrIsA) karmanikau karatA hai bhoganikau bhogatA hai, jAkI prabhutAmaiM aisau kathana ahita hai| jAmaiM eka iMdrI Adi paMcadhA kathana nAhi, sadA niradoSa baMdha mokhasauM rahita hai|| gyAnakau samUha gyAnagamya hai subhAva jAkau, loka vyApI lokAtIta lokamai mahita hai| suddha baMsa suddha cetanAkai rasa aMsa bharayau, aisau haMsa parama punItatA sahita hai||2|| zArtha:- prabhuta = sAmathrya. mAhita = 42 32 nA2. paMyA = 5in 12 na.. alstAta = thI 52. mahita = 54nIya. 52. punIta = atyaMta pavitra. nItvA samyak pralayamakhilAn kartRbhoktrAdibhAvAn dUrIbhUtaH pratipadamayaM bndhmokssprklupteH| zuddhaH zuddhaH svarasavisarApUrNapuNyAcalArci STaMkotkIrNaprakaTamahimA sphUrjati jnyaanpuNjH||1|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 245 artha - jenA sAmarthyamAM (te) karmano kartA che ane karmano bhoktA che ema kahevuM hAnikAraka che, paMcendriya bhedanuM kathana jemAM nathI, je sarva doSa rahita che, je nA karmathI baMdhAya che na chUTe che, je jJAnano piMDa ane jJAnagocara che, je lokavyApI che, lokathI para che, saMsAramAM pUjanIya arthAt upAdeya che, jenI jAti zuddha che, jemAM caitanyarasa bharyo che, evo haMsa arthAt AtmA parama pavitra che. 2. vaLI (doharA) jo nihacai niramala sadA, Adi madhya aru aNt| so cidrUpa banArasI, jagata mAMhi jyvNt||3|| zabdArtha:- nirca = nizcayanayathI. nirmala = pavitra. cidrupa = caitanyarUpa. artha:- je nizcayanayathI Adi, madhya ane aMtamAM sadaiva nirmaLa che, paM. banArasIdAsajI kahe che ke te caitanyapiMDa AtmA jagatamAM sadA jayavaMta rahe. 3. vAstavamAM jIva karmano kartA-bhoktA nathI (copAI) jIva karama karatA nahi aisaiN| rasa bhogatA sumAva na taisaiA mithyAmatisauM karatA hoii| huM mAna maratA so 4/ artha - jIva padArtha vAstavamAM karmano kartA nathI ane na karmarasano bhoktA che, mithyAmatithI karmano kartA-bhoktA thAya che, ajJAna dUra thatAM karmano akartAabhoktA ja thAya che. 4. 1. vyavahAranaya jIvane karmano kartA-bhoktA kahe che, paraMtu vAstavamAM jIva karmano kartA-bhoktA nathI, potAnA jJAna-darzana svabhAvano kartA-bhoktA che. kartRtvaM na svabhAvo'sya cito vedyitRtvvt| ajJAnAdeva kartAyaM tdbhaavaadkaarkH||2|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates ajJAnamAM jIva karmano kartA che ( savaiyA ekatrIsA ) nihacai nihArata subhAva yAhi AtamAkau, AtamIka dharama parama parakAsanA / atIta anAgata baratamAna kAla jAkau, kevala svarUpa guna lokAloka bhAsanA / / soI jIva saMsAra avasthA mAMhi karamakau, karatAsau dIsai lIe bharama upaasnaa| yahai mahA mohakau pasAra yahai mithyAcAra, yaha bhau vikAra yaha vivahAra vAsanA / 5 // zabdArtha:- nihArata jovAthI. upAsanA sevA. pasAra = vistAra. mithyAcAra nijasvabhAvathI viparIta AcaraNa. bhau janma-ma2Na-rUpa saMsAra. vyavahAra = koI nimittanA vaze eka padArthane bIjA padArtharUpa jANanAra jJAnane vyavahAranaya kahe che, jema ke-mATInA ghaDAne ghInA nimitte ghIno ghaDo kahevo. artha:- nizcayanayathI juo to A AtmAno nijasvabhAva parama prakAzarUpa che ane jemAM lokAlokanA chae dravyonA bhUta, bhaviSya, vartamAnanA trikALavartI anaMta guNa-paryAyo pratibhAsita thAya che. te ja jIva saMsArI dazAmAM mithyAtvanI sevA karavAthI karmano kartA dekhAya che, A mithyAtvanI sevA mohano vistAra che, mithyAcaraNa che, janma-maraNarUpa saMsArano vikAra che, vyavahAranA viSayabhUta AtmAno azuddha svabhAva che. 5. jema jIva karmano akartA che tema abhoktA paNa che ( copAI ) yathA jIva karatA na kahAvai / tathA bhogatA nAma na pAvai / = = = = samayasAra nATaka akartA jIvo'yaM sthita iti vizuddhaH svarasataH sphurccijjyotirbhishchuritbhuvnaabhogbhvnH| tathApyasyAsau syAdyadiha kila bandhaH prakRtibhiH sa khalvajJAnasya sphurati mahimA ko'pi gahanaH / / 3 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 247 sarvavizuddhi dvAra hai bhogI mithyAmati maaNhii| - Tcai mithyAti motA nAMdAdA. artha - jevI rIte jIva karmano kartA nathI tevI ja rIte bhoktA paNa nathI, mithyAtvanA udayamAM karmano bhoktA che, mithyAtvanA abhAvamAM bhoktA nathI. 6. ajJAnI jIva viSayano bhoktA che jJAnI nathI, (savaiyA ekatrIsA) jagavAsI agyAnI trikAla parajAi buddhI, so tau viSai bhoganikau bhogatA kahAyau hai| samakitI jIva joga bhogasauM udAsI tAteM, sahaja abhogatA garaMthanimaiM gAyau hai|| yAhI bhAMti vastukI vyavasthA avadhAri budha , parabhAu tyAgi apanau subhAu Ayau hai| niravikalapa nirupAdhi Atama arAdhi, sAdhi joga jugati samAdhimai samAyau hai||7|| zabdArtha- jagavAsI = saMsArI, virSa (viSaya) = pAMca indriya ane mananA bhoga. garaMthanimeM = zAstromAM. avadhAri = nirNaya karIne. budha = jJAnI. joga jugati = yoga nigrahano upAya. artha:- zAstromAM manuSya Adi paryAyomAM haMmezAM ahaMbuddhi rAkhanAra ajJAnI saMsArI jIvane potAnA svarUpano jJAtA na hovAthI viSayabhogono bhoktA kahyo che ane jJAnI samyagdaSTi jIvane bhogothI viraktabhAva rAkhavAne kAraNe viSaya bhogavavA chatAM paNa abhoktA kahyo che. jJAnIo A rIte vastusvarUpano nirNaya karIne vibhAvabhAva choDI svabhAvanuM grahaNa kare che, ane vikalpa tathA upAdhi rahita bhoktRtvaM na svabhAvo'sya smRtaH krtRtvvccitH| ajJAnAdeva bhoktA'yaM tdbhaavaadvedkH||4|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 248 samayasAra nATaka AtmAnI ArAdhanA athavA yoga-nigraha mArganuM grahaNa karIne nija svarUpamAM lIna thAya che.7. zAnI karmanA kartA-bhoktA nathI enuM kAraNa. ( savaiyA ekatrIsA) cinamudrAdhArI dhruva dharma adhikArI guna, ___ ratana bhaMDArI apahArI karma rogkau| pyArau paMDitanakau husyArau mokha mAragamaiM, nyArau pudagalasauM ujyArau upyogkau| jAnai nija para tatta rahai jagamai viratta, gahai na mamatta mana vaca kAya jogkau| tA kArana gyAnI gyAnAvaranAdi karamako, karatA na hoi bhogatA na hoI bhogkau||8|| zabdArtha cinmudrA = caitanya, cihna. dhruva = nitya. apArI karmarogakaoN = karmarUpI rogano nAza karanAra. hussArI (hoThyAra) = pravINa. ujyArI = prakAza. upayoga = jJAnadarzana. tatta (tattva) = nijasvarUpa. virata (virakta) = vairAgI. mamatta (mamatva ) = potApaNuM. artha:- caitanya-citano dhAraka, potAnA nitya svabhAvano svAmI, jJAna Adi guNarUpa ratnono bhaMDAra, karmarUpa rogono nAza karanAra, jJAnIone priya, mokSamArgamAM kuzaLa, zarIra Adi pudagalothI bhinna, jJAnadarzanano prakAzaka, nija para tattvano jJAtA, saMsArathI virakta, mana-vacana-kAyAnA yogonA mamatva rahita hovAne kAraNe jJAnI jIva jJAnAvaraNAdi karmono kartA ane bhogono bhoktA thato nathI. 8. ajJAnI prakRtisvabhAvanirato nityaM bhavedvedako ___ jJAnI tu prakRtisvabhAvavirato no jaatucidvedkH| ityevaM niyamaM nirUpya nipuNairajJAnitA tyajyatAM zuddhaikAtmamaye mahasyacalitairAsaivyatAM jnyaanitaa||5|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 249 (East) nirabhilASa karanI karai, bhoga aruci ghaTa maaNhi| tAteM sAdhaka siddhasama, karatA bhugatA naaNhi||9|| zArtha:- nimitA5 = 727 / 2hita. 12yi = anu2||||no samAya. sAdha = mokSano sAdha sabhyaSTi 4. (bhugatA (mo'u) = bhogavanA2. artha- samyagdaSTi jIva icchA rahita kriyA kare che ane aMtaraMga bhogothI virakta rahe che, tethI teo siddha bhagavAna samAna mAtra jJAtA-draSTA che, kartA-bhoktA nathI. 8. ajJAnI jIva karmano kartA-bhoktA che enuM kAraNa. (kavi) jyauM hiya aMdha vikala mithyAta dhara, mRSA sakala vikalapa upjaavt| gahi ekaMta pakSa Atamako karatA mAni adhomukha dhaavt|| tyauM jinamatI darabacAritrI, kara karanI karatAra khaavt| vaMchita mukati tathApi mUr3hamati, vina samakita bhava pAra na paavt||10|| artha:- hRdayano aMdha ajJAnI jIva mithyAtvathI vyAkuLa thaIne manamAM aneka prakAranA jUThA vikalpo utpanna kare che ane ekAMta pakSanuM grahaNa karIne AtmAne jJAnI karoti na na vedayate ca karma jAnAti kevalamayaM kila ttsvbhaavm| jAnanparaM karaNavedanayorabhAvA cchuddhasvabhAvaniyataH sa hi mukta ev||6|| ye tu kartAramAtmAnaM pazyanti tamasA ttaaH| sAmAnyajanavatteSAM na mokSo'pi mumuksstaam||7|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 25O samayasAra nATaka karmano kartA mAnI nIca gatino paMtha pakaDe che. te vyavahAra samyakatvI bhAvacAritra vinA bAhya cAritrano svIkAra karIne zubha kriyAthI karmano kartA kahevAya che. te mUrkha mokSa to cAhe che paraMtu nizcaya samyakatva vinA saMsAra-samudrane tarI zakato nathI. 10. vAstavamAM jIva karmano akartA che enuM kAraNa. | (copAI). cetana aMka jIva lakhi liinhaa| pudagala karma acetana ciinhaa|| bAsI eka khetake douu| jadapi tathApi milaiM nahiM kouu||11|| artha- jIvanuM caitanyacihna jANI lIdhuM ane pudgala karmane acetana oLakhI lIdhuM. jo ke e banne ekakSetrAvagAhI che to paNa ekabIjAne maLatA nathI. vaLI-(doharA) nija nija bhAva kriyAsahita , vyApaka vyApi na koi| kartA pudagala karamakau , jIva kahAMsauM hoi||12|| zabdArtha:- vyApaka = je vyApe, praveza kare. vyApi = jemAM vyApe, jemAM praveza artha- banne dravyo potapotAnA guNa-paryAyamAM rahe che, koI koInuM vyApyavyApaka nathI, arthAt jIvamAM na to pudgalano praveza thAya che ane na pugalamAM jIvano praveza thAya che. tethI jIva padArtha paugalika karmono kartA kevI rIte hoI zake? 12. nAsti sarvo'pi sambandhaH prdrvyaatmtttvyoH| kartRkarmatvasambandhAbhAve tatkartRtA kutH||8|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra ajJAnamAM jIva karmano kartA ane jJAnamAM akartA che. ( savaiyA ekatrIsA) jIva aru pudagala karama rahaiM eka kheta, jadapi tathApi sattA nyArI nyArI kahI hai| lakSana svarUpa guna parajai prakRti bheda, duhUMmai anAdihIkI duvidhA hai rahI hai / / etepara bhinnatA na bhAsai jIva karamakI, jaulauM mithyAbhAva taulauM adhi bAu bahI hai| gyAnakai udota hota aisI sUdhI driSTi bhaI, jIva karma piMDakau akaratAra sahI hai / / 13 / / astitva. duvidhA bhedabhAva. dhi ulaTI. sudhI kharekhara. zabdArtha:- sattA driSTi sAcI zraddhA. sahI = = = = 251 artha:- jo ke jIva ane paudgalika karma ekakSetrAvagAha sthita che topaNa bannenI sattA judI judI che. temanA lakSaNa, svarUpa, guNa, paryAya, svabhAvamAM anAdino ja bheda che. ATaluM hovA chatAM paNa jyAM sudhI mithyAbhAvano ulaTo vicAra cAle che tyAM sudhI jIva-puddagalanI bhinnatA bhAsatI nathI, tethI ajJAnI jIva potAne karmano kartA mAne che, paNa jJAnano udaya thatAM ja evuM satya zraddhAna thayuM ke kharekhara jIva karmano kartA nathI. ekasya vastuna ihAnyatareNa sArdhaM sambandha eva sakalo'pi yato niSiddhaH / tatkartRkarmaghaTanAsti na vastubhede pazyantvakartR munayazca janAzca tattvam / / 9 / vizeSaH- jIvanuM lakSaNa upayoga che, puddagalanuM lakSaNa sparza, rasa, gaMdha, varNa che. jIva amUrtika che, puddagala mUrtika che. jIvanA guNa darzana, jJAna, sukha Adi che, puddagalanA guNa, sparza, rasa, gaMdha varNa Adi che. jIvanI paryAyo nara-nAraka Adi che, puddagalanI paryAyo iMTa, patthara, pRthvI Adi che. jIva abaMdha ane akhaMDa dravya che, puddagalamAM snigdha-rukSapaNuM che. tethI tenA paramANu maLe che ane chUTA paDe che. bhAva e che ke bannenA dravya, Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 52 kSetra, kALa, ane bhAvanA catuSTaya judA judA che ane judI judI sattA che. banneya potAnA ja guNa-paryAyonA kartA-bhoktA che, koI koI bIjAnA kartA-bhoktA nathI. 13. samayasAra nATaka paNI - ( chor3arA ) eka vastu jaisI ju hai, tAsauM milai na Ana / jIva akaratA karamako, yaha anubhau prvaaNn||14|| artha:- je padArtha jevo che te tevo ja che, temAM anya padArtha maLI zakato nathI, tethI jIva karmano akartA che, e vijJAnathI sarvathA satya che. 14. ajJAnI jIva-azubha bhAvono kartA hovAthI bhAvakarmano kartA che. ( copAI ) * jo duramatI vikala agyAnI / jinhi su rIti para rIti na jAnI // mAyA magana bharamake bharatA / te jiya bhAva karamake karatA / / 15 / / artha:- je durbuddhithI vyAkuLa ane ajJAnI che teo nija-pariNati ane pa2pariNatine jANatA nathI, mAyAmAM magna che ane bhramamAM bhUlelA che tethI teo bhAvanA rtA che. 15. je mithyAmati timirasauM, lakhai na jIva ajIva / teI bhAvita karamake, karatA hoMhi sadIva / / 16 / / je asuddha paranati dharai, karai ahaM prvaaNn| te asuddha parinAmake, karatA hoMhiM ajAna 17 / / artha:- je mithyAjJAnanA aMdhakArathI jIva-ajIvane jANatA nathI teo ja ye tu svabhAvaniyamaM kalayanti nema majJAnamagnamahaso bata te varAkAH / kurvanti karma tata eva hi bhAvakarma kartA svayaM bhavati cetana eva nAnyaH / / 10 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 253 haMmezAM bhAvakarmanA kartA che. 16, jeo vibhAvapariNatine kAraNe parapadArthomAM ahaMbuddhi kare che te ajJAnI azuddha bhAvonA kartA hovAthI bhAvakarmonA kartA che. 17. A viSayamAM ziSyano prazna (doharA) ziSya kahai prabhu tuma kahyau, dubidhi karamakau ruup| daraba karma pudagala maI, bhAvakarma cidruup|| 18 / / karatA daravita karamakau, jIva na hoi trikaal| aba yaha bhAvita karama tuma, kahau kaunakI caal||19|| karatA yAkau kauna hai, kauna karai phala bhog| kai pudagala kai AtamA, kai duhuMko saMjoga ? / / 20 / / artha - ziSya prazna kare che ke he svAmI! Ape kahyuM ke karmanuM svarUpa be prakAranuM che, eka pudgalamaya dravyakarma che ane bIjuM caitanyanA vikArarUpa bhAvakarma che. 18. Ape ema paNa kahyuM ke jIva, dravyakarmono kartA kadI traNa kALamAM paNa thaI zakato nathI, to have Apa kaho ke bhAvakarma konI pariNati che? 19. A bhAvakarmono kartA koNa che? ane temanA phaLano bhoktA koNa che? bhAvakarmono kartA-bhoktA pudagala che athavA jIva che athavA bannenA saMyogathI kartA-bhoktA che? 20. A viSayamAM zrIguru samAghAna kare che. (doharA) kriyA eka karatA jugala, yauM na jinAgama maaNhi| athavA karanI aurakI, aura karai yauM naaNhi||21|| karai aura phala bhogavai, aura banai nahi em| jo karatA so bhogatA, yahai jathAvata jem||22|| kAryatvAdakRtaM na karma na ca tajjIvaprakRtyordvayo rajJAyAH prakRteH svkaaryphlbhugbhaavaanussNgaatkRtiH| naikasyAH prakRteracittvalasanAjjIvo'sya kartA tato jIvasyaiva ca karma taccidanugaM jJAtA na ytpudglH||11|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 254 samayasAra nATaka bhAvakarama karataMvyatA, svayaMsiddha nahi hoi| jo jagakI karanI karai, jagavAsI jiya soi||23|| jiya karatA jiya bhogatA, bhAvakarama jiycaal| pudagala karai na bhogavai, duvidhA mithyaajaal||24|| tAtai bhAvita karamakauM, karai mithyAtI jiiv| sukha dukha Apada saMpadA, bhuMjai sahaja sdiiv|| 25 / / zabdArtha:- jugala (yugala) = be. jinAgama (jina+Agama) = jinarAjano upadeza. jathAvata = vAstavamAM. kartavyatA = kArya. svayaMsiddha = potAnI maLe. jagavAsI jiya = saMsArI jIva. jiya cAla = jIvanI pariNati. duvidhA = banne tarapha jhukAva hovo. Apada = iSTa viyoga, aniSTa saMyoga, saMpadA = aniSTa viyoga, ISTa saMyoga. bhujai = bhogave. artha:- kriyA eka ane kartA be evuM kathana jinarAjanA AgamamAM nathI, athavA koInI kriyA koI kare, ema paNa banI zakatuM nathI. ra1. kriyA koI kare ane phaLa koI bhogave evuM jina-vacanamAM nathI kemake je kartA hoya che, te ja vAstavamAM bhoktA hoya che. 22. bhAvakarmano utpAda potAnI meLe thato nathI, je saMsAranI kriyA-hulana, calana, caturgati bhramaNa Adi kare che, te ja saMsArI jIva bhAvakarmano kartA che. 23. bhAvakarmono kartA jIva che, bhAvakarmono bhoktA jIva che, bhAvakarma jIvanI vibhAvapariNati che. eno kartA-bhoktA pudgala nathI. pudgala tathA jIva banene (kartA-bhoktA) mAnavA te mithyA jaMjALa che. 24. tethI spaSTa che ke bhAvakarmono kartA mithyAtvI jIva che ane te ja tenA phaLa sukha-du:kha athavA saMyoga-viyogane sadA bhogave che. 25. karmanA kartA-bhoktA bAbatamAM ekAMta pakSa upara vicAra. (savaiyA ekatrIsA) keI mUr3ha vikala ekaMta paccha gahaiM kahaiM, AtamA akaratAra pUrana parama hai| karmaiva pravitarya kartR hatakaiH kSiptvAtmanaH kartRtAM kartAtmaiSa kathaMcidityacalitA kaizcicchutiH kopitaa| teSAmuddhatamohamudritadhiyAM bodhasya saMzuddhaye syAdvAdapratibandhalabdhavijayA vastusthitiH stuuyte||12|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 255 tinhasauM ju koU kahai jIva karatA hai tAsauM, pheri kahaiM karamakau karatA karama hai|| aisai mithyAmagana mithyAto brahmaghAtI jIva, jinhikai hie anAdi mohako bharama hai| tinhikauM mithyAta dUra karibaikauM kahaiM guru, syAdavAda paravAMna Atama dharama hai|| 26 / / zabdArtha- vikala = duHkhI, ekAMta pakSa = padArthanA eka dharmane tenuM svarUpa mAnavAnI huTha. brahmaghAtI = potAnA jIvanuM ahita karanAra. artha:- ajJAnathI du:khI aneka ekAMtavAdI kahe che ke AtmA karmano kartA nathI, te pUrNa paramAtmA che. ane temane koI kahe ke karmono kartA jIva che, to te ekAMtapakSI kahe che ke karmano kartA karma ja che. AvA mithyAtvamAM lAgelA mithyAtvI jIvo AtmAnA ghAtaka che, temanA hRdayamAM anAdikALathI mohakarmajanita bhUla bharelI che. temanuM mithyAtva dUra karavAne mATe zrIgurue syAdvAdarUpa AtmAnA svarUpanuM varNana karyuM che. ra6. syAdvAdamAM AtmAnuM svarUpa. (doharo) cetana karatA bhogatA, mithyA magana ajaan| nadi charatA nadi moDAtA, nidargha sacavavAnA ra7 nA artha- mithyAtvamAM lAgelo ajJAnI jIva karmano kartA-bhoktA che, nizcayanuM avalaMbana lenAra samyagdaSTi karmano na kartA che, na bhoktA che. 27. A viSayanA ekAMtapakSanuM khaMDana karanAra syAdvAdano upadeza (savaiyA ekatrIsA) * jaisaiM sAMkhyamatI kahaiM alakha akaratA hai, sarvathA prakAra karatA na hoi kbhiiN| 1. sAMkhyamatI ityAdi. ke mA'kartAramamI spRzantu puruSaM sAMkhyA ivApyArhatAH ___kartAraM kalayantu taM kila sadA bhedaavbodhaaddhH| UrdhvaM tUddhatabodhadhAmaniyataM pratyakSamenaM svayam pazyantu cyutakartRbhAvamacalaM jJAtAramekaM prm||13|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 256 samayasAra nATaka taisaiM jinamatI gurumukha eka pakSa suni, yAhi bhAMti mAnai sau ekaMta tajau abhiiN|| jaulauM duramatI taulauM karamakau karatA hai, sumatI sadA akaratAra kahyau sbhiiN| jAkai ghaTi gyAyaka subhAu jagyau jabahIsauM, so tau jagajAlasauM nirAlau bhayau tbhiiN|| 28 / / zArtha:- nimatI = ni2004 ithita syAdvAha vidhAna utu. artha- jevI rIte sAMkhyamatI kahe che ke AtmA akartA che, koI paNa hAlatamAM kadI kartA thaI zakato nathI. jainamatI paNa potAnA gurunA mukhe eka nayanuM kathana sAMbhaLIne A ja rIte mAne che, paNa A ekAMtavAdane atyAre ja choDI dyo, satyArtha vAta e che ke jyAM sudhI ajJAna che, tyAM sudhI ja jIva karmano kartA che, samyajJAnanI sarva hAlatomAM sadaiva akartA kahyo che. jenA hRdayamAM jyArathI jJAyakasvabhAva pragaTa thayo che te tyArathI jagatanI jaMjALathI nirALo thayo chearthAt mokSa sanmukha thayo che. 28. A viSayamAM bauddhamata vALAono vicAra (doharo) baudha chinakavAdI kahai, chinabhaMgura tana maaNhi| prathama samaya jo jIva hai, dutiya samaya so naaNhi|| 29 / / tAtai mere matavirSe, karai karama jo koi| so na bhogavai saravathA, aura bhogatA hoi||30|| artha:- kSaNikavAdI bauddhamatavALA kahe che ke jIva zarIramAM kSaNabhara rahe che, kSaNikamidamihaika: kalpayitvAtmatattvaM nijamanasi vidhatte kartRbhoktrovibhedam apaharati vimohaM tasya nityAmRtaughaiH svayamayamabhiSiJcazciccamatkAra ev||14|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 257 sadaiva raheto nathI. prathama samaye je jIva che te bIjA samaye raheto nathI. 29. tethI mArA vicAra pramANe je karma kare che te koI hAlatamAM paNa bhoktA thaI zakato nathI, bhogavanAra bIjo ja hoya che. 30. bauddhamatavALAono ekAMta vicAra dUra karavA mATe daSTAMta dvArA samajAve che. (doharA) yaha ekaMta mithyAta pakha, dUra karanakai kaaj| cidvilAsa avicala kathA, bhASai zrI jinraaj||31|| bAlApana kAhU puruSa, dekhyau pura eka koi| taruna bhae phirikai lakhyau, kahai nagara yaha soi||32|| jo duhu panameM eka thau tau tini sumirana kiiy| aura puruSako anubhavyau, aura na jAnaiM jiiy||33|| jaba yaha vacana pragaTa sunyau, sunyau jainamata suddh| ta6 vatavAlI puruSa, naina mayI prativRddhA rU4nA artha - A ekAMtavAdano mithyApakSa dura karavA mATe zrImad jinendradeva AtmAnA nitya svarUpanuM kathana karatAM kahe che. 31. ke koI mANase bALapaNamAM koI zahera joyuM ane pachI keTalAka divaso pachI yuvAna avasthAmAM te ja zahera joyuM to kahe che ke A te ja zahera che je pahelAM joyuM hatuM. 3ra. banne avasthAomAM te eka ja jIva hato tethI to eNe yAda karyuM, koI bIjA jIvanuM jANeluM te jANI zakato nahoto. 33. jyAre A jAtanuM spaSTa kathana sAMbhaLyuM ane sAco jainamatano upadeza maLyo tyAre te ekAMtavAdI manuSya jJAnI thayo ane teNe jainamata aMgIkAra karyo. 34. 1. eka sekanDamAM asaMkhya samaya hoya che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 258 samayasAra nATaka bauddho paNa jIva dravyane kSaNabhaMgura kevI rIte mAnI beThA enuM kAraNa batAve che. (savaiyA ekatrIsA) eka parajAi eka samaimaiM vinasi jAi, dUjI parajAi dUjai samai upajati hai| tAkau chala pakarikai baudha kahai samai samai , navau jIva upajai purAtanakI chati hai|| tAtai mAnai karamakau karatA hai aura jIva, bhogatA hai aura vAkai hie aisI mati hai| parajau pravAMnakauM saravathA daraba jAneM, jeNe phuraddhi avasi turAti phrI rUphAne zabdArtha:- parajAI = avasthA. purAtana = prAcIna. chati (kSati) = nAza. mati = samajaNa. paraja pravAna = avasthAo pramANe. durabuddhi = mUrkha. artha - jIvanI eka paryAya eka samayamAM nAza pAme che ane bIjA samaye bIjI paryAya upaje che evo jainamatano siddhAMta paNa che tethI te ja vAta pakaDIne bauddhamata kahe che ke kSaNe kSaNe navo jIva upaje che ane jUno nAza pAme che. tethI teo mAne che ke karmano kartA bIjo jIva che ane bhoktA bIjo ja che. emanA manamAM AvI ulaTI samajaNa besI gaI che. zrI guru kahe che ke je paryAya pramANe ja dravyane sarvathA anitya mAne che evA mUrkhanI avazya kugati thAya che. vizeSa:- kSaNikavAdI jANe che ke je mAMsa bhakSaNa Adi anAcAramAM vartanAra jIva che te naSTa thaI jaze, anAcAramAM vartanArane to kAMI bhogavavuM ja nahi paDe, tethI moja kare che ane svacchaMdapaNe varte che. paraMtu kareluM karma bhogavavuM ja paDe che. tethI niyamathI teo potAnA AtmAne mugatimAM nAkhe che. 35. vRttyaMzabhedato'tyantaM vRttimnnaashklpnaat| anyaH karoti bhuGkte'nya ityekAntazcakAstu maa|| 15 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 259 sarvavizuddhi dvAra durbuddhinI durgati ja thAya che. (doharA) kahai anAtamakI kathA, cahai na Atama suddhi| rahai adhyAtamasauM vimukha, durArAdhi durabuddhi / / 36 / / durabuddhI mithyAmatI, duragati mithyaacaal| gahi ekaMta durabuddhisauM, mukta na hoi trikaal||37|| zabdArtha- anAtama = ajIva. adhyAtama = AtmajJAna. vimukha = viruddha. durArAdhi = koI paNa rIte na samajanAra. durabuddhi = mUrkha. artha:- mUrkha manuSya anAtmAnI carcA karyA kare che, AtmAno abhAva kahe che-Atmazuddhi icchato nathI. te AtmajJAnathI parAmukha rahe che, bahu parizramapUrvaka samajAvavA chatAM paNa samajato nathI. 36. mithyASTi jIva ajJAnI che ane tenI mithyA pravRtti durgatinuM kAraNa che, te ekAMtapakSanuM grahaNa kare che ane evI mUrkhAIthI te kadI paNa mukta thaI zakato nathI. 37. durbuddhinI bhUla para daSTAMta (savaiyA ekatrIsA) kAyAsauM vicArai prIti mAyAhIsauM hAri jIti, liyai haTha rIti jaisaiM hArilakI lkrii| caMgulakai jora jaisaiM goha gahi rahai bhUmi , tyauMhI pAi gADai pai na chADai Teka pkrii|| mohakI marorasauM bharamakau na chora pAvai, dhAvai cahuM vaura jyauM bar3hAvai jAla mkrii| aisI durabuddhi bhUlI jhUThakai jharokhe jhUlI, phUlI phirai mamatA jaMjIranisauM jkrii||38|| zabdArtha- kAyA = zarIra. haTha = durAgraha. gahi rahe = pakaDI rAkhe. lakarI = lAThI. caMgula = pakaDa. pAI gArDa = daDhatAthI Ubho rahe che. Teka = haTha. dhArva = bhaTake. artha- ajJAnI jIva zarIra upara sneha kare che, dhana ochuM thAya tyAM hAra ane dhana vadhe temAM jIta mAne che. haThIlo to eTalo che ke jevI rIte hariyala Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates 260 samayasAra nATaka pakSI potAnA pagathI lAkaDI khUba majabUta pakaDe che athavA jevI rIte gho jamIna athavA dIvAla pakaDIne coMTI rahe che, tevI ja rIte te potAnI kuTevo choDato nathI. temAM ja aDaga rahe che. mohanI laherothI tenA bhramano cheDo maLato nathI arthAt tenuM mithyAtva anaMta hoya che, te cAra gatimAM bhaTakato thako karoLiyAnI jema jALa vistAre che. AvI rIte tenI mUrkhAI ajJAnathI jUThA mArgamAM lherAya che ane mamatAnI sAMkaLothI jakaDAyelI vadhI rahI che. 38. durbuddhinI pariNati ( savaiyA ekatrIsA ) vAta suni vahi paDhe vAtaddIsau mAhi hai, bAtasauM narama hoi bAtahIsauM akarI / niMdA karai sAdhukI prasaMsA karai hiMsakakI, sAtA mArnai prabhutA asAtA mArnai phakarI / / mokha na suhAi doSa dekhai tahAM paiThi jAi, kAlasauM DarAi jaisaiM nAharasauM bakarI / aisI durabaddhi bhUlI jhUThakai jharokhe jhUlI, phUlI phirai mamatA jaMjIranisauM jakarI / / 39 / / zabdArtha:- coMki uThe ugra banI jAya. bhoMki uThe kUtarAnI jema bhasavA lAge. akarI akaDAI jAya. prabhutA moTAI. phakarI (phakIrI ) garIbI. kAla mRtyu. nAhara vAgha, siMha. = = = - = artha:- ajJAnI jIva hitAhitano vicAra karato nathI, vAta sAMbhaLatAM ja tapI jAya che, vAta ja sAMbhaLIne kUtarAnI jema bhasavA mAMDe che, manane ruce tevI vAta sAMbhaLIne narama thaI jAya che ane aNagamatI vAta hoya to akkaDa banI jAya che. mokSamArgI sAdhuonI niMdA kare che, hiMsaka adharmIonI prazaMsA kare che, zAtAnA udayamAM potAne mahAna ane azAtAnA udayamAM tuccha gaNe che. 1. gho eka prakA2nuM prANI che. cora tene pAse rAkhe che, jyAre temane UMce makAnomAM u52 caDavuM hoya tyAre teo ghonI keDe dorI bAMdhI tene upara pheMke che tyAre te uparanI jamIna athavA bhIMtane khUba majabUta pakaDI le che ane cora laTakatI dorI pakaDIne upara caDhI jAya che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 261 tene mokSa gamato nathI, kayAMya durguNa dekhe to tene tarata ja aMgIkAra karI le che. zarIramAM ahaMbuddhi hovAnA kAraNe motathI to evo Dare che jema vAghathI bakarI Dare che, A rIte tenI mUrkhAI ajJAnathI jUThA mArgamAM jhUlI rahI che ane mamatAnI sAMkaLothI jakaDAyelI vadhI rahI che.39. anekAMtano mahimA (kavitta) keI kahaiM jIva kSanabhaMgura, keI kahai karama krtaar| keI karamarahita nita jaMpahiM, __ naya anaMta naanaaprkaar|| je ekAMta gahaiM te mUrakha, paMDita anekAMta pakha dhaar| jaise bhinna bhinna muktAhala, nasa kahata vahAvai dArA 40 nA zabdArtha - kSanabhaMgura = anitya. jaMpahiM = kahe che. ekAMta = eka ja naya. anekAMta = apekSita aneka naya. pakha dhAra = pakSa grahaNa karavo. muktAhula (muktAphala) = motI. guna = doro. artha- bauddhamatI jIvane anitya ja kahe che, mImAMsaka matavALA jIvane karmano kartA ja kahe che. sAMkhyamatI jIvane karmarahita ja kahe che, AvA aneka matavALA eka eka dharma grahaNa karIne aneka prakAranA kahe che, paNa je ekAMtanuM grahaNa kare che te mUrkha che, vidvAno anekAMtano svIkAra kare che. jevI rIte motI judA judA hoya che, paNa dorAmAM guMthavAthI hAra banI jAya che. tevI ja rIte anekAMtathI AtmAnaM parizuddhamIpsubhirativyAptiM prapadyAndhakaiH kAlopAdhibalAdazaddhimadhikAMtatrApi matvA praiH| caitanyaM kSaNikaM prakalpya pRthuke: zuddharjusUtre rataiH AtmA vyujjhita eSa hAravadaho niHsuutrmuktekssibhiH|| 16 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra6ra samayasAra nATaka padArthanI siddhi thAya che ane jevI rIte judA judA motI hAranuM kAma ApatA nathI tevI ja rIte eka nayathI padArthanuM svarUpa spaSTa thatuM nathI, balka viparIta thaI jAya che. 4). vaLI-(doharA) yathA sUta saMgraha binA, mukta mAla nahi hoi| tathA syAdavAdI binA, mokha na sAdhai koi|| 41 / / zabdArtha:- saMgraha = ekaThA. mukta mAla = motInI mALA. artha:- jevI rIte sUtaramAM parovyA vinA motIonI mALA banatI nathI tevI ja rIte syAdvAdI vinA koI mokSamArga sAdhI zakatuM nathI. 41. vaLI-(doharA). pada subhAva pUraba udai, nihacai udyama kaal| pacchapAta mithyAta patha, saravaMgI siva caal|| 42 / / zabdArtha- pada = padArtha. subhAva (svabhAva) = nijadharma. udhama = puruSArtha. kAla = samaya. pakSapAta = eka ja nayanuM grahaNa. sarapaMgI = aneka nayanuM grahaNa. artha- koI padArthanA svabhAvane ja, koI pUrvakarmanA udayane ja, koI mAtra nizcayane, koI puruSArthane ane koI kALane ja mAne che, paNa eka ja pakSanI haTha levI te mithyAtva che ane apekSAthI sarvano svIkAra karavo te satyArtha che. 42. bhAvArtha - koI kahe che ke je kAMI thAya che, te svabhAvathI ja arthAta prakRtithI ja thAya che, koI kahe che ke je kAMI thAya che te prArabdhathI thAya che; koI kahe che ke eka brahma ja che, na kAMI utpanna thAya che na kAMI naSTa thAya che, koI kahe che ke puruSArtha ja mukhya che, koI kahe che ke je kAMI kare che te kALa ja kare che; paraMtu A pAMcamAMthI koI ekane ja mAnavuM bAkInA cArano abhAva karavo e ekAMta che. karturvedayituzca yuktivazato bhedo'stvabhedo'pi vA kartA vedayitA ca mA bhavatu vA vastveva snycintytaam| protA sUtra ivAtmanIha nipuNairbhettuM na zakyA kvaci cciccintAmaNimAlikeyamabhito'pyekA cakAstveva nH||17|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 263 sarvavizuddhi dvAra cha e matavALAono jIva padArtha viSe vicAra ( savaiyA ekatrIsA) eka jIva vastuke aneka guna rUpa nAma , nijajoga suddha parajogasauM asuddha hai| vedapAThI brahma kahaiM mImAMsaka karma kahaiM, sivamatI siva kahaiM bauddha kahaiM buddha hai|| jainI kahaiM jina nyAyavAdI karatAra kahaiM, chahauM darasanameM vacanako viruddha hai| vastukau surUpa pahicAnai soI paravIna, vana me mArja sorpha muddha daiA karU aa. zabdArtha:- nijajoga = nijasvarUpathI. parajoga = anya padArthanA saMyogathI. darasana (darzana) = mata. vastukI surUpa = padArthano nijasvabhAva. paravIna (pravINa) = paMDita. artha:- eka jIva padArthanA aneka guNa, aneka rUpa, aneka nAma che, te parapadArthanA saMyoga vinA arthAt nijasvarUpathI zuddha che ane paradravyanA saMyogathI azuddha che. tene vedapAThI arthAt vedAMtI brahma kahe che, mImAMsaka karma kahe che, zaivavaizeSika matavALA ziva kahe che, bauddha matavALA buddha kahe che, jeno jina kahe che, naiyAyika kartA kahe che. A rIte chaye matanA kathanamAM vacanano virodha che. paraMtu je padArthanuM nija-svarUpa jANe che te ja paMDita che ane je vacananA bhedathI padArthamAM bheda mAne che te ja mUrkha che. 43. pAMce matavALA ekAMtI ane jaino syAdvAdI che. ( savaiyA ekatrIsA) vedapAThI brahma mAMni nihacai surUpa gahaiM, mImAMsaka karma mAMni udaimaiM rahata hai| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra64 samayasAra nATaka bauddhamatI buddha mAMni sUcchama subhAva sAthai, zivamatI zivarUpa kAlakauM kahata hai|| nyAya graMthake paDhaiyA thA karatAra rUpa, uddima udIri ura AnaMda lahata hai| pAMcauM darasani tetau poeM eka eka aMga, jainI jinapaMthI saravaMgI nai gahata hai|| 44 / / zabdArtha:- umi = kriyA. AnaMda = harSa. paurSe = puSTa kare. jinapaMthI = jaina matanA upAsaka. sarapaMgI nai = sarvanaya-syAdvAda. artha:- vedAMtI jIvane nizcayanayanI daSTie joIne tene sarvathA brahma kahe che, mImAMsaka jIvanA karma-udaya tarapha dRSTi ApIne tene karma kahe che, bauddhamatI jIvane buddha mAne che ane teno kSaNabhaMgura sUkSma svabhAva siddha kare che. zaiva jIvane ziva mAne che ane zivane kALarUpa kahe che; taiyAyika jIvane kriyAno kartA joIne AnaMdita thAya che ane tene kartA mAne che. A rIte pAMce matavALA jIvanA eka eka dharmanI puSTi kare che, paraMtu jainadharmanA anuyAyI jaino sarva nayanA viSayabhUta AtmAne jANe che arthAt jainamata jIvane apekSAe brahma paNa mAne che, karmarUpa paNa mAne che, anitya paNa mAne che, zivasvarUpa paNa mAne che, kartA paNa mAne che, niSkarma paNa mAne che, paNa ekAntarUpe nahi. jainamata sivAya badhA mata matavALA che, sarvathA eka pakSanA pakSapAtI hovAthI temane svarUpanI samajaNa nathI. 44. pAMce matonA eka-eka aMganuM jainamata samarthana kare che. (savaiyA ekatrIsA) nihacai abheda aMga udai gunakI taraMga, uddimakI rIti lie uddhatA sakati hai| parajAi pakau pravAna sUcchama subhAva, kAlakIsI DhAla parinAma cakra gati hai|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 265 yAhI bhAMti Atama darabake aneka aMga, eka mAnai ekakauM na mAnai so kumati hai| Teka DAri ekamaiM aneka khojai so subuddhi , khojI jIvai vAdI bhare sAMci kahavati hai|| 45 / / zabdArtha:- yAhI bhAMti = A rIte. kumati = mithyAjJAna. khorja = gote. subuddhi = samyajJAna. khojI = udyogI. artha - jIva padArthanA lakSaNamAM bheda nathI, sarva jIva samAna che, tethI vedAMtIno mAnelo advaitavAda satya che. jIvanA udayamAM guNonA taraMgo uThe che, tethI mImAMsakano mAnelo udaya paNa satya che. jIvamAM anaMta zakti hovAthI svabhAvamAM pravarte che, tethI taiyAyikanuM mAneluM, udyama aMga paNa satya che. jIvanI paryAyo kSaNe kSaNe badale che, tethI bauddhamatIno mAnelo kSaNikabhAva paNa satya che. jIvanA pariNAma kALanA cakranI jema phare che ane te pariNAmonA pariNamanamAM kALadravya sahAyaka che, tethI zaivono mAnelo kALa paNa satya che. A rIte AtmapadArthanA aneka aMga che. ekane mAnavuM ane ekane na mAnavuM e mithyAjJAna che ane durAgraha choDIne ekamAM aneka dharmo gotavA e samyajJAna che. tethI saMsAramAM je kahevata che ke, "khojI pAve vAdI mare" te satya che. 45. syAdvAdanuM vyAkhyAna (savaiyA ekatrIsA) ekamaiM aneka hai anekahImaiM eka hai so, eka na aneka kachu kahyo na paratu hai| karatA akaratA hai bhogatA abhogatA hai, upajai na upajata mUeM na maratu hai|| bolata vicArata na bolai na vicArai kachU, bhekhakau na bhAjana pai bhekhasau dharatu hai| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 266 samayasAra nATaka aisau prabhu cetana acetanakI saMgatisauM, ulaTa palaTa naTabAjIsI karatu hai|| 46 / / artha - jIvamAM aneka paryAyo thAya che tethI ekamAM aneka che, aneka paryAyo eka ja jIvadravyanI che tethI anekamAM eka che, tethI eka che ke aneka che ema kAMI kahI ja zakAtuM nathI. eka paNa nathI, aneka paNa nathI, apekSita eka che, apekSita aneka che. te vyavahAranayathI kartA che nizcayathI akartA che, vyavahAranayathI karmono bhoktA che, nizcayathI karmono abhoktA che, vyavahAranayathI Upaje che, nizcayanayathI Upajato nathI-Upajato nahoto-ane Upajaze nahi, vyavahAranayathI mare che nizcayanayathI amara che, vyavahAranayathI bole che, vicAre che, nizcayanayathI na bole che, na vicAre che, nizcayanayathI tenuM koI rUpa nathI, vyavahAranayathI aneka rUpono dhAraka che. evo caitanyaparamezvara paulika karmonI saMgatithI ulaTa-palaTa thaI rahyo che, jANe naTa jevo khela khelI rahyo che. 46. nirvikalpa upayoga ja anubhavavA yogya che. (doharA) naTabAjI vikalapa dasA, nAMhI anubhau jog| kevala anubhau karanakau, niravikalapa upjog|| 47 / / zabdArtha:- naTabAjI = naTano khela. joga = yogya. artha- jIvanI naTanI jema ulaTI-sulaTI savikalpa avasthA che te anubhavavA yogya nathI. anubhava karavA yogya to tenI phakta nirvikalpa avasthA ja che. 47. anubhavamAM vikalpa tyAgavAnuM dAMta (savaiyA ekatrIsA) jaisaiM kAhU catura saMvArI hai mukta mAla , mAlAkI kriyAmaiM nAnA bhAMtikau vigyAna hai| kriyAkau vikalapa na dekhai pahiranavArau, motinakI sobhAmaiM magana sukhavAna hai|| 1. "ghaTavAsI' evo paNa pATha che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 267 taisaiM na karai na bhuMjai athavA karai so bhuMjai, aura karai aura bhuMjai saba naya pravAMna hai| jadapi tathApi vikalapa vidhi tyAga joga, niravikalapa anubhau amRta pAna hai||48|| zabdArtha:- saMvArI = sajAvI. mukta mAla = motIonI mALA. vigyAna = caturAI. magana = masta. amRta pAna = amRta pIvuM te. artha- jema koI catura manuSya motInI mALA banAvI, mALA banAvavAmAM aneka prakAranI caturAI karavAmAM AvI, paraMtu paheranAra mALA banAvavAnI kArIgIrI upara dhyAna deto nathI, motInI zobhAmAM masta thaIne AnaMda mAne che; tevI ja rIte joke jIva na kartA che, na bhoktA che, je kartA che te ja bhoktA che, kartA bIja che, bhoktA bIjo che; A badhA naya mAnya che to paNa anubhavamAM A badhI vikalpa-jALa tyAgavA yogya che, kevaLa nirvikalpa anubhavanuM ja amRtapAna karavAnuM che. 48. kayA nayathI AtmA karmono kartA che ane kayA nayathI nathI. (doharA) daraba karama karatA alakha, yaha vivahAra khaau| nihacai jo jaisau daraba, taisau tAkau bhaau|| 49 / / zabdArtha:- daraba karama (dravyakarma) = jJAnAvaraNIya Adi karmonI dhULa. alakha = AtmA. tAkI = teno. bhAu = svabhAva. artha:- dravyakarmano kartA AtmA che ema vyavahAranaya kahe che, paNa nizcayanayathI to je dravya jevuM che teno tevo ja svabhAva hoya che arthAt acetana dravya acetanano kartA che ane cetanabhAvano kartA caitanya che. 49. vyAvahArikadRzaiva kevalaM kartR karma ca vibhinnmissyte| nizcayena yadi vastu cintyate kartR karma ca sdaikmissyte||18|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ra68 samayasAra nATaka jJAnanuM zeyAkArarUpa pariNamana hoya che paNa te zeyarUpa thaI jatuM nathI. (savaiyA trAsA) gyAnako sahaja jJeyAkAra rUpa pariNavai, yadyapi tathApi gyAna gyAnarUpa kahyau hai| jJeya jJeyarUpa yauM anAdihIkI marajAda, kAhU vastu kAhUkau subhAva nahi gahyo hai|| etepara koU mithyAmatI kahai jJeyAkAra, pratibhAsanasauM gyAna asuddha hai rahyau hai| yAhI durabuddhisauM vikala bhayau Dolata hai, samujhai na dharama yauM bharama mAMhi vahyo hai|| 50 / / zArtha:- sheyaa||2. = sheyn| ma2. zeya = 4 yogya gha2-5 pArtha. 12%16 ( mahi) = sImA. pratimAsanA = ch|| 57vI. (bha.2 = bhrAnti. artha - jo ke jJAnano svabhAva joyAkArarUpa pariNamana karavAno che, to paNa jJAna, jJAna ja rahe che ane jJaya ya ja rahe che. A maryAdA anAdikALathI cAlI Ave che, koI koInA svabhAvanuM grahaNa karatuM nathI. arthAt jJAna zeya thaI jatuM nanu pariNAma eva kila karma vinizcayataH sa bhavati nAparasya pariNAmina eva bhvet| na bhavati kartRzUnyamiha karma na caikatayA sthitiriha vastuno bhavatu kartR tadeva ttH|| A zloka kalakattAnI chApelI paramAdhyAtmataraMgiNImAM che. paraMtu tenI saMskRta TIkA prakAzakane upalabdha thaI nathI. kAzInA chapAyelA prathama gucchamAM A zloka nathI. iDara bhaMDAranI prAcIna hastalikhita pratimAM paNa A zloka nathI ane enI kavitA ya nathI. bahirluThati yadyapi sphuTadanantazaktiH svayaM tathA'pyaparavastuno vizati naanyvstvntrN| svabhAvaniyataM yataH sakalameva vastviSyate svabhAvacalanAkula: kimiha mohita: klishyte||19|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 269 nathI ane zeya jJAna thaI jatuM nathI. Ama chatAM koI mithyAmatI-vaizeSika Adi kahe che ke jJayAkAra pariNamanathI jJAna azuddha thaI rahyuM che, tethI teo A ja mUrkhAIthI vyAkuLa thaI bhaTake che-vastusvabhAvane na samajatAM bhramamAM bhUlelA che. vizeSa - vaizeSikono ekAMta siddhAMta che ke jagatanA padArtho jJAnamAM pratibiMbita thAya che, tethI jJAna azuddha thaI jAya che, jyAM sudhI azuddhatA nahi maTe tyAM sudhI mukta nahi thAya. paraMtu ema nathI. jJAna svaccha ArasI samAna che, tenA upara padArthonI chAyA paDe che, tethI vyavahArathI kahevuM paDe che ke amuka raMgano padArtha jhaLakavAthI kAca amuka raMgano dekhAya che, paNa vAstavamAM chAyA paDavAthI kAcamAM kAMI parivartana thatuM nathI, jemano tema banI rahe che. 50. jagatanA padArtha paraspara avyApaka che (copAI) sakala vastu jagamaiM ashaaii| vastu vastusauM milai na kaaii|| jIva vastu jAnai jaga jetii| - sow fmana radai sava setA phA zabdArtha:- asahAI = svAdhIna. jetI = jeTalI. artha - nizcayanayathI jagatamAM badhA padArtho svAdhIna che, koI koInI apekSA rAkhatA nathI ane na koI padArtha koI padArthamAM maLe che. jIvAtmA, jagatanA jeTalA padArtho che temane jANe che paNa te badhA tenAthI bhinna rahe che. bhAvArtha- vyavahAranayathI jagatanA dravyo ekabIjAne maLe che, ekabIjAmAM praveza kare che ane ekabIjAne avakAza Ape che paNa nizcayanayathI sarva nijAzrita che, koI koIne maLatuM nathI. jIvanA pUrNa jJAnamAM te badhA ane apUrNa jJAnamAM yathAsaMbhava jagatanA padArtho pratibhAsita thAya che, paNa jJAna temane maLatuM nathI ane na te padArtho jJAnane maLe che. pa1. vastu caikamiha nAnyavastuno yena tena khalu vastu vastu tt| nizcayo'yamaparo parasya kaH kiM karoti hi bhirjutthnnpi||20|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates karma ka2vuM ane phaLa bhogavavuM e jIvanuM nijasvarUpa nathI. (doharA ) karama karai phala bhogavai, jIva agyAnI koi / yaha kathanI vivahArakI, vastu svarUpa na hoi / / 52 / / zabdArtha:- kathanI carcA. vastu pArtha. artha:- ajJAnI jIva karma kare che ane tenuM phaLa bhogave che, A kathana vyavahAranayanuM che, padArthanuM nijasvarUpa nathI. 52. jJAna ane zeyanI bhinnatA (kavitta ) jJeyAkAra gyAnakI pariNati, pai vaha gyAna jJeya nahi hoi / jJeya rUpa SaTa daraba bhinna pada, gyAnarUpa Atama pada soi / / = = samayasAra nATaka jAnai bhedabhAu su vicacchana, guna lacchana samyadriga joi / mUrakha kahai gyAnamaya AkRti, pragaTa kalaMka lakhai nahi koi / / 53 / / zabdArthaH- jJAna = jANavuM. zaiya jANavA yogya padArtha. artha:- jJAnanI pariNati jJeyanA AkAre thayA kare che, paNa jJAna saiyarUpa thaI jatuM nathI, chaye dravya jJeya che ane te AtmAnA nijasvabhAva-jJAnathI bhinna che, je zeya-jJAyakano bhedabhAva guNa-lakSaNathI jANe che te bhedavijJAnI samyagdaSTi = yattu vastu kurute'nyavastunaH kiJcanApi pariNAminaH svym| vyAvahArikadRzaiva tanmataM nAnyadasti kimapIha nizcayAt / / 21 / / zuddhadravyanirUpaNArpitamatestattvaM samutpazyato naikadravyagataM cakAsti kimapi dravyAntaraM jAtucit / jJAnaM jJeyamavaiti yattu tadayaM zuddhasvabhAvodaya: kiM dravyAntaracumbanAkuladhiyastatvAccyavante jnaaH|| 22 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 271 che. vaizeSika Adi ajJAnI jJAnamAM AkArano vikalpa joIne kahe che ke jJAnamAM zayanI AkRti che, tethI jJAna spaSTapaNe azuddha thaI jAya che. loko A azuddhatAne dekhatA nathI. vizeSa:- jIva padArtha jJAyaka che, jJAna teno guNa che, te potAnA jJAnaguNathI jagatanA chaye dravyone jANe che ane potAne paNa jANe che, tethI jagatanA sarva jIvaajIva padArtha ne pote AtmA ya che, ane AtmA sva-parane jANavAthI jJAyaka che, bhAva e che AtmA jJaya paNa che, jJAyaka paNa che ane AtmA sivAya sarva padArtho mya che. tethI jyAre koI zaMya padArtha jJAnamAM pratibhAsita thAya che tyAre jJAnanI myAkAra pariNati thAya che, paNa jJAna jJAna ja rahe che jJaya thaI jatuM nathI ane zeya ya ja rahe che, jJAna thaI jatuM nathI, na koI koImAM maLe che. zeyanA dravya, kSetra, kALa, bhAva catuSTaya judA rahe che ane jJAyakanA dravya, kSetra, kALa, bhAva catuSTaya judA rahe che paraMtu vivekazUnya vaizeSika Adi jJAnamAM zayanI AkRti joIne jJAnamAM azuddhatA TharAve che. pa3. teo kahe che ke zeya ane jJAna saMbaMdhamAM ajJAnIono hetu (copAI) nirAkAra jo brahma khaavai| so sAkAra nAma kyauM paavai|| jJeyAkAra gyAna jaba taaNii| pUrana brahma nAMdi tava tAMr3A pha4 nA zabdArtha - nirAkAra = AkAra rahita. brahma = AtmA, izvara. sAkAra =AkAra sahita. pUrana (pUrNa) = pUruM. tAMI = tyAM sudhI. artha- je nirAkAra brahma che te sAkAra kevI rIte thaI zake? tethI jyAM sudhI jJAna jJayAkAra rahe che tyAM sudhI pUrNa brahma thaI zakatuM nathI. 54. A viSayamAM ajJAnIone saMbodhana (copAI) jJeyAkAra brahma mala maane| nAsa karanakau uddima tthaane| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates vastu subhAva miTai nahi kyauMhI / tAtai kheda karai saTha yauMhI / / 55 / / zabdArtha:- mala = doSa. uddima koI prakAre artha:- vaizeSika Adi brahmanI jJeyAkAra pariNatine doSa mAne che ane tene maTADavAno prayatna kare che, tyAM koI paNa prayatne vastuno svabhAva maTI zakato nathI tethI te mUrkha nirarthaka ja kaSTa kare che. 55. vaLI-(doharA ) = prayatna karyohI samayasAra nATaka = mUr3ha marama jAna nahIM, gahai ekaMta kupakSa / syAdavAda saravaMga nai, mAnai dakSa pratakSa / / 56 / / artha:- ajJAnIo padArthanuM vAstavikapaNuM jANatA nathI ane ekAMta kuTeva pakaDe che, syAdvAdI padArthanA sarva aMgonA jJAtA che ane padArthanA sarva dharmone sAkSAt mAne che. bhAvArtha:- syAdvAda jJAnanI nirAkAra ane sAkAra banne pariNatine mAne che. sAkAra to tethI ke jJAnanI zaiyAkAra pariNati thAya che ane nirAkAra eTalA mATe ke jJAnamAM zeyanita koI vikAra thato nathI. 56. syAdvAdI samyagdaSTinI prazaMsA (doharA ) suddhadriSTi ghttmaaNhi| suddha daraba anubhau karai, tAtai samakitavaMta nara, sahaja uchedaka nAMhi / / 57 / / = zabdArtha:- ghaTa = hradaya uchedaka lopa karanAra artha:- samyagdaSTi jIva zudgha dravyano anubhava kare che ane zuddha vastu jANavAthI hRdayamAM zuddha dRSTi rAkhe che, tethI teo sAhajika svabhAvano lopa karatA nathI; abhiprAya e che ke zaiyAkAra thavuM e jJAnano sahaja svabhAva che. tethI samyagdaSTi jIvanA svabhAvano lopa karatA nathI. 57. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 273 sarvavizuddhi dvAra jJAna zeyamAM avyApaka che enuM daSTAMta | (savaiyA ekatrIsA) jaisaiM caMda kirani pragaTi bhUmi seta karai, bhUmisI na dIsai sadA jotisI rahati hai| taisaiM gyAna sakati prakAsai heya upAdeya, jJeyAkAra dIsai pai na jJeyakauM gahati hai|| suddha vastu suddha parajAirUpa parinavai, sattA paravAMna mAheM DhAheM na Dhahati hai| so tau aurarUpa kabahUM na hoi saravathA, nihacai anAdi jinavAnI yauM kahati hai|| 58 / / zabdArtha - pragaTi = udaya thaIne. bhUmi = dharatI. jotisI = kiraNarUpa. prakArsa = prakAzita kare. sattA paravAna = potAnA kSetrAvagAha pramANe. DhAThuM = vicalita karavAthI. na Dhahati hai = vicalita thatI nathI. kabahU = kadI paNa. sarvathA = badhI hAlatamAM. artha - jevI rIte caMdranA kiraNo prakAzita thaIne dharatIne sapheda karI nAkhe che paNa dharatIrUpa thaI jatA nathI-jyotirUpa ja rahe che, tevI ja rIte jJAnazakti heyaupAdeyarUpa jJaya padArthone prakAzita kare che, paNa zeyarUpa thaI jatI nathI; zuddhavastu zuddhaparyAyarUpa pariNamana kare che ane nijasattA pramANa rahe che, te kadI paNa koI paNa hAlatamAM anyarUpa thatI nathI e vAta nizcita che ane anAdikALanI jinavANI ema kahI rahI che. 58. * zuddhadravyasvarasabhavanAtkiM svabhAvasya zeSa manyadravyaM bhavati yadi vA tasya kiM svaatsvbhaavH| jyotsnArUpaM snapayati bhuvaM naiva tasyAsti bhUmi niM jJeyaM kalayati sadA jJeyamasyAsti naiv||23|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 274 samayasAra nATaka AtmapadArthanuM yathArtha svarUpa (savaiyA tevIsA) rAga virodha udai jabalauM tabalauM, yaha jIva mRSA maga dhaavai| gyAna jagyau jaba cetanakau taba , karma dasA para rUpa khaavai|| karma vilechi karai anubhau tahAM, ___ moha mithyAta praveza na paavai| moha gayeM upajai sukha kevala, siddha bhayau jagamAMhi na aavai|| 59 / / zArtha:- virodha = dvaSa. bhRss| ma = mithyAmArga. pAvai = ho cha. artha - jyAM sudhI A jIvane mithyAjJAnano udaya rahe che, tyAM sudhI te rAgadvaSamAM varte che, paraMtu jyAre tene jJAnano udaya thaI jAya che, tyAre te karmapariNatine potAnAthI bhinna gaNe che ane jyAre karmapariNati tathA AtmapariNatinuM pRthakkaraNa karIne Atma-anubhava kare che, tyAre mithyAmohanIyane sthAna maLatuM nathI. ane moha pUrNapaNe naSTa thatAM kevaLajJAna tathA anaMtasukha pragaTa thAya che, jethI siddhapadanI prApti thAya che ane pachI janma-maraNarUpa saMsAramAM AvavuM paDatuM nathI. 59. paramAtmapadanI prAptino mArga (chappA chaMda) jIva karama saMjoga, sahaja mithyAtarUpa dhr| rAga doSa paranati prabhAva, jAnai na Apa pr|| rAgadveSadvayamudayate tAvadetanna yAvat jJAnaM jJAnaM bhavati na pUnarbodhatAM yAti bodhym| jJAnaM jJAnaM bhavatu tadidaM nyakkRtAjJAnabhAvaM bhAvAbhAvau bhavati tirayan yena pUrNasvabhAvaH / / 24 / / rAgadveSAviha hi bhavati jJAnamajJAnabhAvAt tau vastutvapraNihitadRzA dRzyamAnau na kinycit| samyagdRSTi: kSapayatu tatastattvadRSTayA sphuTantau jJAnajyotirvvalati sahajaM yena puurnnaaclaarciH|| 25 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 275 sarvavizuddhi dvAra tama mithyAta miTi gayau, huvo samakita udota ssi| rAga doSa kachu vastu nAhi, china mAMhi gaye nsi|| anubhau abhyAsa sukha rAsi rami, bhayau nipuna tArana trn| pUrana prakAsa nihacala nirakhi, bAnArasi vaMdata crn||60|| zArtha:- hota = 4ya. sasi. = zazi ( yaMdramA). nipuna = pU[ utu. tarana tArana = saMsAra sAgarathI svayaM taranAra ane bIjAone tAranAra. artha - jIvAtmAno anAdikALathI karmonI sAthe saMbaMdha che, tethI te sahaja ja mithyAbhAvane prApta thAya che ane rAga-dveSa pariNatine kAraNe sva-para svarUpane jANato nathI. paNa mithyAtvarUpa aMdhakArano nAza ane sabhyatvazazino udaya thatAM rAga-dveSanuM astitva rahetuM nathI-kSaNavAramAM nAza pAmI jAya che, jethI AtmaanubhavanA abhyAsarUpa sukhamAM lIna thaIne tAraNataraNa pUrNa paramAtmA thAya che. evA pUrNa paramAtmAnA nizcaya-svarUpanuM avalokana karIne paM. banArasIdAsajI y24||56|| 2 cha. 60. rAga-dveSanuM kAraNa mithyAtva che ( savaiyA ekatrIsA) koU siSya kahai svAmI rAga doSa parinAma, tAko mUla preraka kahahu tuma kauna hai| puggala karama joga kiMdhauM iMdrinikau bhoga, kiMdhauM dhana kiMdhauM parijana kiMdhauM bhauna hai|| guru kahai chahauM darva apane apane rUpa, sabanikau sadA asahAI parinauna hai| rAgadveSotpAdakaM tattvadRSTayA nAnyadravyaM vIkSyate kinycnaapi| sarvadravyotpattirantazcakAsti vyaktAtyantaM svasvabhAvena ysmaat|| 26 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 276 samayasAra nATaka koU daraba kAhUkau na preraka kadAci tAteM, rAga doSa moha mRSA madirA acauna hai||61|| zabdArtha:- mUla = asalI. preraka = preraNA karanAra. parijana = gharanA mANaso. bhauna (bhavana) = makAna. parinana = pariNamana. madirA = zarAba. acauna (acavana) = pIvuM te. artha - ziSya prazna kare che ke he svAmI, rAga-dveSa pariNAmonuM mukhya kAraNa zuM che? paugalika karma che? ke indriyonA bhoga che? ke dhana che? ke gharanA mANaso che? ke ghara che? te Apa kaho. tyAM zrIguru samAdhAna kare che ke chaye dravya potapotAnA svarUpamAM sadA nirAzrita pariNamana kare che, koI eka dravya koI dravyanI pariNatine kadI paNa preraka thatuM nathI, mATe rAga-dveSanuM mULa kAraNa moha mithyAtvanuM madirApAna che. 61. ajJAnIonA vicAramAM rAga-dveSanuM kAraNa (doharo) koU mUrakha yauM kahai, rAga doSa prinaam| pura |navI norAvarI, varatai, bAtamInA daro jyauM jyauM puggala bala karai,dharidhari karmaja bhess| rAgadoSakau parinamana, tyauM tyauM hoi vishess|| 63 / / zabdArtha- parinAma = bhAva. jorAvarI = jabaradastI. bheSa (5) = rUpa. vizeSa = vadhAre. artha:- koI koI mUrkha ema kahe che ke AtmAmAM rAga-dveSabhAva pudgalanI jabaradastIthI thAya che. 62. teo kahe che ke pudgala karmarUpa pariNamananA udayamAM jema jema jora kare che, tema tema atizayapaNe rAga-dveSa pariNAma thAya che. 63. yadiha bhavati rAgadveSadoSaprasUtiH kataradapi pareSAM dUSaNaM nAsti ttr| svayamayamaparAdhI tatra sarpatyabodho mavata rijitanatuM yAtvoSasmi poSakAra7po Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra ajJAnIone satya mArgano upadeza (doharA) ihividhi jo viparIta pakha, gahai saddahai koi| so nara rAga virodhasauM, kabahUM bhinna na hoi||64|| * suguru kahai jagamai rahai, puggala saMga sdiiv| sahaja suddha parinamanikau, ausara lahai na jiiv||65|| tAtai cidabhAvani viSai, samaratha cetana raau| rAga virodha mithyAtamai , samakitamaiM siva bhaau|| 66 / / zabdArtha - viparIta 5kha = ulaTI haTha. pariNAma = bhAva. ausara = taka. cibhAvani virSa = caitanyabhAvomAM. azuddhadazAmAM rAga-dveSa jJAnAvaraNIya Adi ane zuddha dazAmAM pUrNajJAna, pUrNa AnaMda Adi. samaratha (samartha) = baLavAna. cetana rAu = caitanya rAjA. siva bhAu = mokSanA bhAva-pUrNajJAna, pUrNa darzana, pUrNa AnaMda, samyatva, siddhatva Adi. artha - zrI guru kahe che ke je koI A rIte ulaTI haTha pakaDIne zraddhAna kare che teo kadI paNa rAga-dveSa-mohathI chUTI zakatA nathI. 64. ane jo jagatamAM jIvone pugala sAthe haMmezAM ja saMbaMdha rahe, to tene zuddha bhAvonI prAptino koI paNa avasara nathI-arthAt te zuddha thaI ja nathI zakato. 65. tethI caitanyabhAva upajAvavAmAM caitanyarAjA ja samartha che, mithyAtvanI dazAmAM rAga-dveSabhAva upaje che ane samyakatvadazAmAM zivabhAva arthAt jJAna, darzana, sukha Adi Upaje che. 66. jJAnanuM mApabhya (doharA) jyauM dIpaka rajanI samai, cahuM disi karai udot| pragaTai ghaTapaTarUpamaiM, ghaTapaTarUpa na hot||67|| * rAgajanmani nimittatAM paradravyameva kalayanti ye tu te| uttaranti na hi mohavAhinIM zuddhabodhavidhurAndhabuddhayaH / / 28 / / pUrNekAcyutazuddhabodhamahimA bodhA na bodhyAdayaM yAyAtkAmapi vikriyAM tata ito dIpaH prkaashyaadiv| tadvastusthitibodhabandhadhiSaNA ete kimajJAnino rAgadveSamayIbhavanti sahajAM munycntyudaasiintaam|| 29 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 278 samayasAra nATaka tyauM sugyAna jAnai sakala , jJeya vastuko mrm| jJeyAkRti parinavai pai, tajai na aatm-dhrm|| 68 / / gyAnadharma avicala sadA, gahai vikAra na koi| rAga virodha vimohamaya, kabahUM bhUli na hoi||69|| aisI mahimA gyAnakI, nihacai hai ghaTa maaNhi| mUrakha mithyAdriSTisauM, sahaja vilokai naaNhi|| 70 / / artha:- jevI rIte rAtre dIpaka cAre tarapha prakAza pahoMcADe che ane ghaTa, paTa padArthone prakAzita kare che, paNa ghaTa-paTarUpa thaI jato nathI. 67. tevI ja rIte jJAna sarva zeya padArthone jANe che ane jJayAkAra pariNamana kare che to paNa potAnA nijasvabhAvane choDatuM nathI. 68. jJAnano jANavAno svabhAva sadA acaLa rahe che, temAM kadI koI paNa prakArano vikAra thato nathI ane na te kadI bhUlathI paNa rAgadviSa-moharUpa thAya che. 69. nizcayanayathI AtmAmAM jJAnano evo mahimA che, paraMtu ajJAnI mithyAdaSTi AtmasvarUpa tarapha dekhatA paNa nathI. 7). ajJAnI jIva paradravyamAM ja lIna rahe che (doharA) para subhAvamaiM magana hai, ThAnai rAga virodh| dharai parigraha dhAranA, karai na Atama sodha / / 71 / / zabdArtha:- para subhAva = AtmasvabhAva vinAnA sarva acetana bhAva. ThAne = kare. rAga virodha = rAga dveSa. sodha = khoja. artha:- ajJAnI jIva paradravyomAM masta rahe che, rAga-dveSa kare che ane parigrahanI icchA kare che paraMtu AtmasvabhAvanI khoja karatA nathI. 71. ajJAnIne kumati ane jJAnIne sumati Upaje che (copAI) mUrakhakai ghaTa duramati bhaasii| paMDita hiyeM sumati prgaasii|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 279 sarvavizuddhi dvAra duramati kubijA karama kmaavai| sumati rAdhivA rAma ramAvA 72aaaa (doharA) kubijA kArI kUbarI, karai jagatamaiM khed| alakha arAdhai rAdhikA , jAnai nija para bhed|| 73 / / artha:- mUrkhanA hRdayamAM kumati utpanna thAya che ane jJAnIonA hRdayamAM sumatino prakAza rahe che. durbuddhi kumbhA samAna che, navA karmono baMdha kare che ane subuddhi rAdhikA che, AtmarAmamAM ramaNa karAve che. 7ra. kubuddhi kALI kUbaDI kubbA samAna che, saMsAramAM saMtApa upajAve che ane subuddhi rAdhikA samAna che, nija AtmAnI upAsanA karAve che tathA svaparano bheda jANe che. 73. durmati ane kubbAnI samAnatA (savaiyA). kuTila kurUpa aMga lagI hai parAye saMga, apunau pravAMna kari ApuhI bikAI hai| gahai gati aMdhakIsI sakati kabaMdhakIsI, baMdhakau bar3hAu karai dhaMdhahImaiM dhAI hai| rAMDakIsI rIta liye mAMDakIsI matavArI, sAMDa jyauM suchaMda Dolai bhAMDakIsI jAI hai| gharako na jAnai bheda karai parAdhIna kheda , ___ yAta durabuddhi dAsI kubajA kahAI hai||74|| zabdArtha:- kuTila = kapaTI. parAye =bIjAnA. saMga = sAthe. kabaMdha = eka rAkSasanuM nAma. mAMDa (maSTha) = zarAba. suchaMda = svataMtra. jAI =pedA thaI. yArne = ethI. artha - kubuddhi mAyAno udaya rahetAM thAya che tethI te kuTilA che, ane kubbA 1. hindu dharmamAM devI-bhAgavata Adi graMthonuM kathana che ke kunjA kaMsanI dAsI hatI. tenuM zarIra kurUpa, kAMtihIna hatuM. rAjA zrIkRSNacaMdra potAnI strI rAdhikAthI alaga thaIne tenAmAM phasAI gayA hatA. rAdhikAe ghaNA prayatno karatAM teo sanmArge AvyA. tenuM ahIM daSTAMta mAtra lIdhuM che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 28) samayasAra nATaka mAyAcAriNI hatI, teNe bIjAnA patine vaza karI rAkhyo hato. kubuddhi jagatane aNagamatI lAge che tethI kurUpA che, kubbA kALI, kAMtihIna ja hatI tethI kurUpA hatI. kubuddhi paradravyone apanAve che; kunzA bIjAnA pati sAthe saMbaMdha rAkhatI hatI tethI banne vyabhicAriNI thaI. kubuddhi potAnI azuddhatAthI viSayone AdhIna thAya che tethI vecAI gayelA jevI che, kubbA paravaza paDI hatI tethI bIjAnA hAthe vecAI ja gaI hatI. durbuddhine athavA kunjAne potAnuM bhaluM-bUruM dekhAtuM nathI tethI bannenI dazA AMdhaLA jevI thaI. kubuddhi parapadArthomAM ahaMbuddhi karavAmAM samartha che, kubbA paNa kRSNane kabajAmAM rAkhavA mATe samartha hatI tethI bane kabaMdha samAna baLavAna che. banne karmono baMdha vadhAre che. bannenI pravRtti upadrava tarapha rahe che. kubuddhi potAnA pati AtmA tarapha nathI jotI, kubbA paNa potAnA pati tarapha jatI na hatI, tethI bannenI rAMDa jevI rIta che. banneya zarAbI samAna pAgala thaI rahI che. durbuddhimAM koI dhArmika niyama AdinuM baMdhana nathI, kubbA paNa potAnA pati AdinI AjJAmAM rahetI nahotI, tethI banne sAMDha samAna svataMtra che, banne bhAMDanI saMtati samAna nirlajja che. durbuddhi potAnA AtmakSetrarUpa gharano marma jANatI nathI, kubbA paNa durAcAramAM rata rahetI hatI, gharanI dazA jotI na hatI. dubuddhi karmane AdhIna che, kubbA parapatine AdhIna, tethI banne parAdhInatAnA kalezamAM che. A rIte durbuddhine kubbA udAsInI upamA ApI che. 74. 1. vyabhicAriNI strIo potAnA moDhe potAnA zarIranuM mUlya kare che-arthAt potAnuM amUlya zIla vecI de che, A vAta dhyAnamAM rAkhIne kavie kahyuM che ke, "apuno pravAna kari ApuhI bikAI hai.' 2. A paNa hindu-dharmazAstronuM daSTAMta mAtra lIdhuM che ke kabaMdha pUrva janmamAM gaMdharva hato, teNe durvAsA RSine gIta saMbhaLAvyuM, paNa teo kAMI prasanna na thayA, tyAre teNe muninI mazkarI karI, tethI durvAsAe krodhe bharAIne zApa Apyo ke tuM rAkSasa thaI jA. basa pachI zuM thAya? te rAkSasa thaI gayo. tene eka eka yojananA hAtha hatA ane te khUba ja baLavAna hato. te potAnA hAthathI eka yojana dUranA jIvone paNa khAI jato hato ane khUba upadrava karato hato, tethI indra tene vaja mAryuM tethI tenuM mAthuM tenA ja peTamAM ghUsI gayuM paNa te zApane kAraNe maryo nahi tyArathI tenuM nAma kabaMdha paDayuM. eka divasa vanamAM pharatA rAma-lakSmaNa banne bhAI enA sapATAmAM AvI gayA ane temane paNa khAvAnI teNe icchA karI tyAre rAmacaMdrajIe tenA hAtha kApI nAkhyA ane tene svargamAM pahoMcADI dIdho. 3. dAsI = vivAha-vidhi vinA ja dharmaviruddha rAkhelI strI. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 281 subuddhi sAthe rAdhikAnI tulanA ( savaiyA ekatrIsA) rUpakI rasIlI bhrama kulaphakI kIlI sIla , sudhAke samudra jhIlI sIlI sukhadAI hai| prAcI gyAnabhAnakI, ajAcI hai nidAnakI, surAcI niravAcI Dhaura sAcI ThakurAI hai|| dhAmakI khabaradAri rAmakI ramanahAri, rAdhA rasa-paMthanike graMthanimaiM gAI hai| saMtanakI mAnI nirabAnI nUrakI nisAnI, yArne savuddhi rAnI rAdhA vadI daiA 76 zabdArtha- kulapha = tALuM, kIlI = cAvI. jhIlI = snAna karelI. sIlI = bhIMjAyelI. prAcI = pUrva dizA. ajAcI = na mAganArI. nidAna = AgAmI viSayonI abhilASA. niravAcI (niravAcya) = vacana-agocara. ThakurAI = svAmIpaNuM. dhAma = ghara. ramanAri = moja karanArI. rasa-paMthanika graMthanimeM = rasa-mArganA zAstromAM. nirabAnI = gaMbhIra. nUrakI nisAnI = sauMdaryanuM cita. artha- subuddhi AtmasvarUpamAM sarasa che, rAdhikA paNa rUpavatI che. subuddhi ajJAnanuM tALuM kholavAnI cAvI che, rAdhikA paNa potAnA patine zubha-saMmati Ape che. subuddhi ane rAdhikA banne zIlarUpI sudhAnA samudramAM snAna karelI che, banne zAMtasvabhAvavALI sukha ApanArI che. jJAnarUpI sUryano udaya karavAmAM banne pUrva dizA samAna che, subuddhi AgAmI viSayabhogonI vAMchA rahita che, rAdhikA paNa AgAmI bhogonI yAcanA karatI nathI. subuddhi AtmasvarUpamAM sArI rIte rAce che, rAdhikA paNa pati premamAM lAge che. subuddhi ane rAdhikA rANI bannenA sthAnano mahimA vacana-agocara arthAt mahAna che, subuddhinuM AtmA upara sAcuM svAmitva che, rAdhikAnI paNa potAnA ghara upara mAlikI che. subuddhi potAnA ghara arthAt AtmAnI sAvadhAnI rAkhe che, rAdhikA paNa gharanI dekharekha rAkhe che. subuddhi potAnA AtmarAmamAM ramaNa kare che, rAdhikA potAnA pati kRSNanI sAthe ramaNa kare che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 282 samayasAra nATaka subuddhino mahimA adhyAtmarasanA graMthomAM vakhANavAmAM Avyo che ane rAdhikAno mahimA zRMgArarasa Adi graMthomAM kahevAmAM Avyo che. subuddhi sAdhujano dvArA AdaraNIya che, rAdhikA jJAnIo dvArA mAnya che. subuddhi ane rAdhikA bane kSobharahita arthAt gaMbhIra che. subuddhi zobhAsaMpanna che, rAdhikA paNa kAMtivAna che. A rIte subuddhine rAdhikA rAnInI upamA ApavAmAM AvI che. 75. kumati ane sumatinuM kArya ( dorA) vaha kubijA vaha rAdhikA, doU gati mtivaani| vaha adhikArani karamakI, vaha vivekakI khaani||76 / / artha - kubuddhi kuLyA che, subuddhi rAdhikA che, kubuddhi saMsAramAM bhramaNa karAvanArI che ane subuddhi vivekavALI che. dubuddhi karmabaMdhane yogya che ane subuddhi sva-para vivekanI khANa che.76. dravyakarma, bhAvakarma ane vivekano nirNaya (doharA) darabakarama puggala dasA, bhAvakarama mati vkr| jo sugyAnakau parinamana, so viveka guru ckr||77|| zabdArtha:- darabakarma (dravyakarma) = jJAnAvaraNIya Adi. bhAvakarma = rAga-dveSa Adi, mati vakra = AtmAno vibhAva. guru cakra = moTo samUha. artha - jJAnAvaraNIya Adi dravyakarma pudgalanI paryAyo che, rAga-dveSa Adi bhAvakarma AtmAnA vibhAva che ane sva-para vivekanI pariNati jJAnano moTo samUhu che. 77. karmanA udaya upara copATanuM daSTAMta (kavi) jaisaiM nara khilAra cauparikau, lAbha vicAri karai citcaau| dharai saMvAri sAri budhibalasauM, pAsA jo kucha parai su daau|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 283 taiseM jagata jIva svArathakau, kari uddima ciMtavai upaau| likhyau lalATa hoI soI phala , karama cakrako yahI subhaau|| 78 / / zabdArtha- citacAu = utsAha. sAri = sogaThI. upAu ( upAya) = prayatna. likhyo lalATa = kapALe lakhyuM hoya te-prArabdha. artha- jevI rIte copATa ramanAro manamAM jItavAno utsAha rAkhIne potAnI buddhinA baLe saMbhALapUrvaka barAbara rIte sogaThI goThave che, paNa dAva to pAsAne AdhIna che. tevI ja rIte jagatanA jIva potAnA prayojananI siddhi mATe prayatna vicAre che paNa jevo karmano udaya hoya tevuM ja thAya che, karmapariNatinI evI ja rIta che. udayAvaLImAM AveluM karma phaLa ApyA vinA aTakatuM nathI. 78. viveka-cakranA svabhAva upara zetaraMjanuM daSTAMta (kavi) jaise nara khilAra sataraMjakau, samujhai saba sataraMjakI ghaat| calai cAla nirakhai doU dala, ___ mauMharA ginai vicArai maat|| taisaiM sAdhu nipuna sivapathamaiM, ___lacchana lakhai tajai utpaat| sAdhai guna ciMtavai abhayapada, yaha suviveka cakrakI baat||79|| zabdArtha:- ghAta = dAva peca. nirarkha = jue. moMharA = hAthI, ghoDA vagere. mAta = cAla baMdha karavI-hurAvavuM. artha:- jevI rIte zetaraMjano khelADI zetaraMjanA sarva dAva-peca samaje che ane banne daLa upara najara rAkhIne cAle che, athavA hAthI, ghoDA, vajIra, pyAdA, Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates 284 samayasAra nATaka AdinI cAla dhyAnamAM rAkhato thako jItavAno vicAra kare che, tevI ja rIte mokSamArgamAM pravINa jJAnI puruSa svarUpanI oLakhANa kare che ane bAdhaka kAraNothI bace che. te AtmaguNone nirmaLa kare che ane jIva arthAt nirbhayapadanuM ciMtavana kare che. A jJAnapariNatinA hAla che. 79. AtmA. kumati kubjA ane sumati rAdhikAnuM kArya (doharA ) sataraMga khelai rAdhikA, kubijA khelai sAri / yAkai nisidina jItavau, vAkai nisidina hAri / / 80 / / jAke ura kubijA basai, soI alakha ajAna / jAkai hirade rAdhikA, so budha samyakavAna / / 81 / / zabdArtha:- nisidina sadA. sAri copATa. alakha = = artha:- rAdhikA arthAt subuddhi zetaraMja khele che tethI tenI sadA jIta rahe che ane kubjA arthAt durbuddhi copATa rame che tethI tenI haMmezA hA2 2he che. 80. jenA hRdayamAM kubjA arthAt durbuddhino vAsa che, te jIva ajJAnI che, ane jenA hRdayamAM rAdhikA arthAt subuddhi che, te jJAnI samyagdaSTi che. 81. je dekhAya nahi te bhAvArtha:- ajJAnI jIva karmacakra upara cAle che; tethI hAre che-arthAt saMsAramAM bhaTake che ane paMDito vivekapUrvaka cAleche tethI vijaya pAme che arthAt mukta thAya che. rAgadveSavibhAvamuktamahaso nityaM svabhAvaspRzaH jyAM zuddhajJAna che tyAM cAritra che. (savaiyA ekatrIsA ) jahA~ suddha gyAnakI kalA udota dIsai tahA~, suddhatA pravAMna suddha cAritakau aMsa hai| dUrArUDhacaritravaibhavabalAccaJcaccidarcirmayIM pUrvAgAmisamastakarmavikalA bhinnAstadAtvodayAt / vindanti svarasAbhiSiktabhuvanAM jJAnasya sNcetnaaN|| 30 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 285 sarvavizuddhi dvAra tA kArana gyAnI saba jAnai jJeya vastu marma , vairAga vilAsa dharma vAkau saravaMsa hai|| rAga doSa mohakI dasAsauM bhinna rahai yA , sarvathA trikAla karma jAlakau vidhuMsa hai| nirupAdhi Atama samAdhimai birAjai tAteM, kahie pragaTa pUrana parama haMsa hai|| 82 / / zabdArtha- saravaMsa (sarvasva) = pUrNa saMpatti. jAne zeya vastu marma = tyAgavA yogya ane grahaNa karavA yogya padArthone jANe che. artha:- jyAM zuddha jJAnanI kaLAno prakAza dekhAya che tyAM te pramANe cAritrano aMza rahe che tethI jJAnI jIva sarva heya-upAdeyane samaje che, temanuM sarvasva vairAgyabhAva ja rahe che, teo rAga-dveSa-mohathI bhinna rahe che, tethI temanA pahelAnA bAMdhelA karma khare che ane vartamAna ane bhaviSyamAM karmabaMdha thato nathI. teo zuddha AtmAnI bhAvanAmAM sthira thAya che, tethI sAkSAt pUrNa paramAtmA ja che. 82. vaLI-(doharA) gyAyaka bhAva jahA~ tahA~, suddha caranakI caal| tAtai gyAna virAga mili , siva sAdhai smkaal||83|| zabdArtha - jJAyakabhAva = AtmasvarUpanuM jJAna. carana = cAritra. samakAla = eka ja samayamAM. artha- jyAM jJAnabhAva che tyAM zuddha cAritra rahe che, tethI jJAna ane vairAgya ekasAthe maLIne mokSa sAdhe che. 83. jJAnasya saMcetanayaiva nityaM prakAzate jJAnamatIva zuddhaM / ajJAnasaMcetanayA tu dhAvana bodhasya zaddhiM niruNaddhi bndhH||31|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 286 samayasAra nATaka jJAna ane cAritra upara pAMgaLA ane AMdhaLAnuM daSTAMta (doharA) jathA aMdhake kaMdhapara, caDhe paMgu nara koi| vAke haga vAke carana, hoMhi pathika mili doi|| 84 / / jahA~ gyAna kiriyA milai, tahA~ mokha-maga soi| vaha jAnai padako marama, vaha padamai thira hoi|| 85 / / zabdArtha - paMgu = laMgaDo. vAke = tenA. daMga = AMkha. carana = paga. pathika = raste cAlanAra. kriyA = cAritra. padako marama = AtmAnuM svarUpa. padameM thira hoI = AtmAmAM sthira thAya. artha- jevI rIte koI laMgaDo manuSya AMdhaLAnA khabhA upara bese, to laMgaDAnI AMkho ane AMdhaLAnA paganA sahakArathI bannenuM gamana thAya che. 84. tevI ja rIte jyAM jJAna ane cAritranI ekatA che tyAM mokSamArga che; jJAna AtmAnuM svarUpa jANe che ane cAritra AtmAmAM sthira thAya che. 85. jJAna ane kriyAnI pariNati (doharo) gyAna jIvakI sajagatA', karama jIvakI bhuul| gyAna mokha aMkUra hai, karama jagatako muul||86 / / gyAna cetanAke jagai, pragaTai kevlraam| karma cetanAmaiM basai, karmabaMdha prinaam|| 87 / / zabdArtha:- sajagatA = sAvadhAnI. aMkUra = choDa. kevalarAma = AtmAnuM zuddha svarUpa. karmacetanA = jJAnarahita bhAva. parinAma = bhAva. artha- jJAna jIvanI sAvadhAnatA che ane zubhAzubha pariNati tene bhUlAve che. jJAna mokSanuM utpAdaka che ane karma janma-maraNarUpa saMsAranuM kAraNa che. 86. jJAnacetanAno udaya thavAthI zuddha paramAtmA pragaTa thAya che. ane zubhAzubha pariNatithI baMdha yogya bhAva utpanna thAya che.87. 1. "sahajagati" evo paNa pATha che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 287 karma ane jJAnano bhinna bhinna prabhAva ( copAI) jabalaga gyAna cetanA nyaarii| tabalaga jIva vikala sNsaarii|| jaba ghaTa gyAna cetanA jaagii| taba samakitI sahaja vairaagii||88|| siddha samAna rUpa nija jaanai| para saMjoga bhAva prmaanai|| suddhAtama anubhau abhyaasai| trividhi karmakI mamatA naasai|| 89 / / artha - jyAMsudhI jJAnacetanA potAthI bhinna che arthAt jJAna-cetanAno udaya thayo nathI tyAM sudhI jIva duHkhI ane saMsArI rahe che ane jyAre hRdayamAM jJAnacetanA jAge che tyAre te potAnI meLe ja jJAnI vairAgI thAya che. 88. te potAnuM svarUpa siddha samAna zuddha jANe che ane paranA nimitte utpanna bhAvone para-svarUpa mAne che. te zuddha AtmAnA anubhavano abhyAsa kare che ane bhAvakarma, dravyakarma tathA nokarmane potAnA mAnato nathI. 89. zAnInI toyana (asa) * gyAnavaMta apanI kathA , kahai ApasauM aap| maiM mithyAta dasAvirSe kIne bahuvidhi paap|| 90 / / artha - jJAnI jIva potAnI kathA potAne kahe che, ke meM mithyAtvanI dazAmAM sane praa2n| 5 / 5 'yau. 80. 1. '10' meyo 59 // 5 // 6 Ave che. kRtakAritAnumananaistrikAlaviSayaM mnovcnkaayaiH| parihRtya karma sarvaM paramaM naisskrmymvlmbe|| 32 / / * yadahamakArSaM yadahamacIkaraM yatkurvantamapyanyaM samanvajJAsiSa, manasA ca vAcA ca kAyena ca tanmithyA me dusskRtmiti| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 288 samayasAra nATaka 1jI-(savaiyA metrIsA) hiradai hamAre mahA mohakI vikalatAI, tAteM hama karunA na kInI jiivghaatkii| Apa pApa kInaiM auranikauM upadesa dInaiM. hutI anumodanA hamAre yAhI baatkii|| mana vaca kAyAmaiM magana hai kamAye karma, dhAye bhramajAlamaiM kahAye hama paatkii| gyAnake udaya bhae hamArI dasA aisI bhaI, jaisaiM bhAnu bhAsata avasthA hota praatkii|| 91 / / artha- amArA hRdayamAM mahAmoha-janita bhrama hato, tethI ame jIvo para dayA na karI. ame pote pApa karyA, bIjAone pApano upadeza Apyo ane koIne pApa karatA joyA to tenuM samarthana karyuM, mana, vacana, kAyAnI pravRttinA nijatvamAM magna thaIne karmabaMdha karyA ane bhramajALamAM bhaTakIne ame pApI kahevAyA. paraMtu jJAnano udaya thavAthI amArI evI avasthA thaI gaI, jevI sUryano udaya thavAthI prabhAtanI thAya che-arthAt prakAza phelAI jAya ane aMdhakAra naSTa thaI jAya che. 91. jJAnano udaya thatAM ajJAnadazA dUra thaI jAya che. (savaiyA ekatrIsA) gyAnabhAna bhAsata pravAna gyAnavAna kahai, karunA-nidhAna amalAna merau rUpa hai| kAlasauM atIta karmajAlasauM ajIta joga jAlasauM abhIta jAkI mahimA anUpa hai|| mohakau vilAsa yaha jagatakau vAsa maiM tau, jagatasauM sunna pApa punna aMdha kUpa hai| mohAdyadahamakArSaM samastamapi karma ttprtikrmy| Atmani caitanyAtmani niSkarmaNi nityamAtmanA vrte|| 33 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 289 sarvavizuddhi dvAra pApa kini kiyau kauna karai karihai su kauna, kriyAkau vicAra supinekI daura dhUpa hai||92|| zabdArtha- abhIta = nirbhaya. kini = koNe ? supine = svapna artha- jJAnasUryano udaya thatAM ja jJAnI ema vicAre che ke mAruM svarUpa karuNAmaya ane nirmaLa che; tenAmAM mRtyunI pahoMca nathI, te karma-pariNatine jItI le che, te yoga-samUhathI 'nirbhaya che, teno mahimA aparaMpAra che, A jagatanI jaMjALa mohajanita che, huM to saMsAra arthAt janma-maraNathI rahita chuM ane zubhAzubha pravRtti aMdha-kUpa samAna che. koNe pApa karyA? pApa koNa kare che? pApa koNa karaze? A jAtanI kriyAno vicAra jJAnIne svapnanI jema mithyA dekhAya che. karma-prapaMca mithyA che. (doharA) maiM kInauM maiM yauM karauM, aba yaha merau kaam| mana vaca kAyAmai basai, e mithyA prinnaam|| 93 / / manavacakAyA karamaphala, karama-dasA jar3a aNg| darabita puggala piMDamaya, bhAvita bharama trNg|| 94 / / tAteM Atama dharamasauM, karama subhAu apuutth| kauna karAvai kau karai, kosala hai saba jhuutth|| 95 / / zabdArtha:- apUTha = ajANa. kosala (kauzala) = caturAI. artha:- meM A karyuM, have Ama karIza, A mAruM kArya che. A sarva mithyAbhAva mana-vacana-kAyamAM nivAsa kare che. 93. mana-vacana-kAyA karma-janita che, karmapariNati jaDa che, dravyakarma pudgalanA piMDa che ane bhAvakarma ajJAnanI lahera che. 94. AtmAthI karmasvabhAva viparIta che, tethI karma koNa karAve ? koNa kare ? A badhI caturAI mithyA che. 95. 1. e jANe che ke mana, vacana, kAyAnA yoga pudgalanA che, mArA svarUpane bagADI zakatA nathI. na karomi na kArayAmi na kurvantamapyanyaM samanujAnAmi manasA ca vAcA ca kAyena ceti| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 29) samayasAra nATaka __ moaulai FyAno niSepa (asu) karanI hita haranI sadA, mukati vitaranI naaNhi| ganI baMdha-paddhati viSai, sanI mhaadukhmaaNhi|| 96 / / artha - kriyA AtmAnuM ahita karanAra che, mokSa ApanAra nathI, tethI kriyAnI gaNatarI baMdha-paddhatimAM karavAmAM AvI che, e mahA duHkhathI lipta che. 96. kriyAnI niMdA (savaiyA ekatrIsA) karanIkI dharanImaiM mahA moha rAjA basai, ___karanI agyAna bhAva rAkisakI purI hai| karanI karama kAyA puggalakI pratichAyA, karanI pragaTa mAyA misarIkI churI hai|| karanIke jAlamaiM urajhi rahyau cidAnaMda, karanIkI voTa gyAnabhAna duti durI hai| AcAraja kahai karanIsauM vivahArI jIva, karanI sadaiva nihacai surUpa burI hai||97|| zArtha :- 2.sa. = 2kSasa.. poTa ( moTa) = 2 // 3. huza hai = chupAyelI. cha. mohavilAsavijRmmitamidamudayatkarma sklmaalocy| Atmani caitanyAtmani niSkarmaNi nityamAtmanA vrte|| 34 / / na kariSyAmi na kArayiSyAmi na kurvantamapyanyaM samanujJAsyAmi manasA ca vAcA ca kAyena ceti| A prakAranA upara traNa ThekANe saMskRta gadha ApavAmAM AvyA che. A gadya banne mudrita pratiomAM nathI, paNa iDaranI pratimAMthI upalabdha thayela che. A gadhonA artha sAthe kavitAnA arthano barAbara meLa thato nathI. iDaranI pratimA kyAMkathI udhRta karavAmAM Avela che ema lAge che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra artha:- kriyAnI bhUmi u52 moha mahArAjAno nivAsa che, kriyA ajJAnabhAvarUpa rAkSasanuM nagara che, kriyA, karma ane zarIra Adi puddagalonI mUrti che, kriyA sAkSAt mAyArUpa sAkara lapeTelI charI che, kriyAnI jaMjALamAM AtmA phasAI gayo che, kriyAnI ADa jJAna-sUryanA prakAzane chupAvI de che. zrI guru kahe che ke kriyAthI jIva karmano kartA thAya che, nizcaya svarUpathI juo to kriyA sadaiva duHkhadAyaka che. 97. jJAnIono vicA2 ( copAI ) mRSA mohakI paranati phailiiN| tAtaiM karama cetanA mailI / gyAna hota hama samajhI etI / jIva sadIva bhinna parasetI / / 98 / / (dohA ) jIva anAdi sarUpa mama, karama rahita nirupAdhi / avinAsI asarana sadA, sukhamaya siddha samAdhi / / 99 / / artha:- pahelAM jUThA mohano udaya phelAI rahyo hato, tenAthI mArI cetanA karmasahita hovAthI malina thaI rahI hatI, have jJAnano udaya thavAthI ame samajI gayA ke AtmA sadA 52pariNatithI bhinna che. 98. amAruM svarUpa caitanya che, anAdi che, karmarahita che, zuddha che, avinAzI che, svAdhIna che, nirvikalpa ane siddha samAna sukhamaya che. 99. pratyAkhyAya bhaviSyatkarma samastaM nirastasammohaH / Atmani caitanyAtmani niSkarmaNi nityamAtmanA vartte / / 35 / 291 samastamityevamapAsya karma traikAlikaM zuddhanayAvalambI / vilInamoho rahitaM vikAraizcinmAtramAtmAnamathAvalambe / / 36 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 292 samayasAra nATaka paNI-(yo ) * maiM trikAla karanIsauM nyaaraa| cidavilAsa pada jaga ujyaaraa|| rAga virodha moha mama naahii| merau avalaMbana mujhmaahii|| 100 / / artha- huM sadeva karmathI bhinna chuM, mAro caitanya padArtha jagatano prakAzaka che, rAga-dveSa-moha mArA nathI, mAruM svarUpa mArAmAM ja che. 1OO. (savaiyA tevIsa) samyakavaMta kahai apane guna, maiM nita rAga virodhasauM riitau| maiM karatUti karUM niravaMchaka, mohi viSai rasa lAgata tiitau|| suddha sucetanako anubhau kari, maiM jaga moha mahA bhaTa jiitau| mokha samIpa bhayau aba mokahu~, kAla anaMta ihIM vidhi biitau|| 101 / / zArtha:- zatI = 2hita. mohi = mane. to (ti.ta) = dluo. artha- samyagdaSTi jIva potAnuM svarUpa vicAre che ke huM sadA rAga-dveSa-mohathI rahita chuM, huM laukika kriyAo icchA vinA karuM chuM, mane viSayarasa tIkho lAge che, meM jagatamAM zuddha AtmAno anubhava karIne moharUpI mahAyoddhAne jItyo che, mokSa taddana mArI samIpa thayo che, have mAro anaMtakALa A ja rIte pasAra thAva. 101. 1. jo jJAna DhaMkAI jAya, to samasta saMsAra aMdhakAramaya ja che. * vigalantu karmaviSataruphalAni mama bhuktimntrennaiv| saMcetaye'hamacalaM caitnyaatmaanmaatmaanm|| 27 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra ( horA ) kahai vicacchana mai rahyau, sadA gyAna rasa rAci / suddhAtama anubhUtisauM, khalita na hohuM kadAci / / 102 / / puvvakarama viSataru bhae, udai bhoga phalaphUla / maiM inako nahi bhogatA, sahaja hohu niramUla / / 103 / / zabdArtha:- vicacchana jJAnI puruSa. raci ramaNa. khalita aSTa. artha:- jJAnI jIva vicAre che ke huM hamezAM jJAnarasamAM 2maNa karuM chuM ane zuddha AtmA-anubhavathI kadI paNa chUTato nathI. 102. pUrvakRta karma viSavRkSa samAna che, temano udaya phaLa-phUla samAna che, huM emane bhogavato nathI tethI potAnI meLe ja naSTa 6 4. 103. zabdArtha:- bhuMjai = vairAgyano mahimA ( chorA ) jo pUravakRta karama-phala, rucisauM bhuMjai nAMhi / magana rahai AThauM pahara suddhAtama pada mAMhi / / 104 / / 3 so budha karamadasA rahita, pAvai mokha turaMta / bhuMjai parama samAdhi sukha, Agama kAla anaMta / / 105 / / = = bhogave bhAgata jhae = yaH pUrvabhAvakRtakarmaviSadrumANAM niHzeSakarmaphalasaMnyasanAtmanaivaM sarvakriyAntaravihAranivRttavRtteH / caitanyalakSma bhajato bhRzamAtmatattvaM kAlAvalIyamacalasya AgAmI jhaNa. ApAtakAlaramaNIyamudarkaramyaM vhtvnntaa|| 38 / bhuGkte phalAni na khalu svataH eva tRptH| niSkarmazarmamayameti dazAntaraM saH / / 39 / / 293 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 294 samayasAra nATaka artha:- je jJAnI jIva pUrve meLavelA zubhAzubha karmaphaLane anurAgapUrvaka bhogavatA nathI ane haMmezAM zuddha Atma-padArthamAM masta rahe che, te tarata ja karmapariNatirahita mokSapadane prApta kare che ane AgAmI kALamAM parama jJAnano AnaMda anaMta kALa sudhI bhogave che. 104. 105. jJAnInI unnatino krama (chappA) jo pUravakRtakarama, virakha-viSa-phala nahi bhuNjai| joga jugati kArija karaMti, mamatA na pryuNjai|| rAga virodha nirodhi, saMga vikalapa saba chNddi| suddhAtama anubhau abhyAsi, siva nATaka mNddi|| jo gyAnavaMta ihi maga calata, pUrana hai kevala lhai| so parama atIMdriya sukha virSe, magana rUpa saMtata rhai|| 106 / / zabdArtha:- virakha-viSa-phaLa = viSavRkSanA phaLa. kArija = kArya. prajjai = kare. iMDaI = choDe. maMDaI = kare. satata = sadaiva. artha- je pUrve kamAyelA karmarUpa viSavRkSanA viSaphaLa bhogavatA nathI arthAt zubhaphaLamAM rati ane azubha phaLamAM arati karatA nathI, je mana-vacana-kAyAnA yogono nigraha karatA thakA varte che ane mamatA rahita rAga-dveSa rokIne parigrahajanita sarva vikalpono tyAga kare che tathA zuddha AtmAnA anubhavano abhyAsa karIne muktinuM nATaka khele che, te jJAnI upara kahelA mArganuM grahaNa karIne pUrNasvabhAva prApta karI kevaLajJAna pAme che ane sadaiva utkRSTa atIndriya sukhamAM masta rahe che. 106. atyantaM bhAvayitvA viratimavirataM karmaNastatphalAcca praspaSTaM nATayitvA prlynmkhilaajnyaansNcetnaayaaH| pUrNaM kRtvA svabhAvaM svarasaparigataM jJAnasaMcetanAM svAM sAnandaM nATayantaH prazamarasamitaH sarvakAlaM pibntu|| 40 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 295. zuddhAtma dravyane namaskAra ( savaiyA ekatrIsA) * nirabhai nirAkula nigama veda nirabheda, jAke paragAsamai jagata mAiyatu hai| rUpa rasa gaMdha phAsa pudagalakau vilAsa, tAsauM udavAsa jAkau jasa gAiyatu hai| vigrahasauM virata parigrahasauM nyArau sadA, jAmaiM joga nigraha cihana pAiyatu hai| so hai gyAna paravAna cetana nidhAna tAhi, ___ avinAsI Isa jAni sIsa nAIyatu hai|| 107 / / zArtha:- ni2|8 = kSomarahita. niyama = utkRSTa. ni2 (nirbhaya) = bhaya rahita. 522||s = praza. mAdhyatu hai = samAya che. upAsa = 2hita. vigraha = zarI2. nigraha = nirAj. yina = lakSau. artha - AtmA nirbhaya, AnaMdamaya, sarvotkRSTa, jJAnarUpa ane bhedarahita che. tenA jJAnarUpa prakAzamAM traNalokano samAveza thAya che. sparza, rasa, gaMdha, varNa e pudgalanA guNa che, enAthI teno mahimA jAdo kahevAmAM Avyo che. tenuM lakSaNa zarIrathI bhinna, parigraha rahita, mana-vacana-kAyAnA yogothI nirALuM che, te jJAnasvarUpa caitanyapiMDa che, tene avinAzI izvara mAnIne mastaka namAvuM chuM. 107. zuddha Atmadravya arthAt paramAtmAnuM svarUpa (savaiyA ekatrIsA) jaisau nirabhedarUpa nihacai atIta hutau, taisau nirabheda aba bheda kauna khegau| * itaH padArthaprathanAvaguNThanAdvinA kRterekamanAkulaM jvlt| samastavastuvyatirekanizcayAdvivecitaM jnyaanmihaavtisstthte|| 41 / / anyebhyo vyatiriktamAtmaniyataM bibhrata pathagvastatA mAdAnojjhanazUnyamaitadamalaM jJAnaM tthaavsthitm| madhyAdyantavibhAgamuktasahajasphAraprabhAbhAsuraH zuddhajJAnaghano yathAsya mahimA nityoditstisstthti|| 42 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates dIsai karma rahita sahita sukha samAdhAna, pAyau nijasthAna phira bAhari na bahaigau // kabahUM kadAci apanau subhAva tyAgi kari, rAga rasa rAcikai na para vastu gahaigau / amalAna gyAna vidyamAna paragaTa bhayau, yAhI bhAMti Agama anaMta kAla rahaigau / / 108 / / pahelAM. rAcikeM tIna thane. zabdArtha:- nirabheda bhedarahita. atIta amalAna = bhaja rahita. sAgama = AgAmI. = samayasAra nATaka = = artha:- pUrve arthAt saMsArI dazAmAM nizcayanayathI AtmA jevo abhedarUpa hato, tevo pragaTa thaI gayo. te 5ramAtmAne have bhedarUpa koNa kaheze ? arthAt koI nahi. je karma rahita ane sukhazAMti sahita dekhAya che tathA jeNe nijasthAna arthAt mokSanI prApti karI che te bahAra arthAt janma-maraNarUpa saMsAramAM nahi Ave. te kadI paNa potAno nijasvabhAva choDIne, rAga-dveSamAM lAgIne 52padArtha arthAt zarIra AdinuM grahaNa nahi kare, kA2Na ke vartamAnakALamAM je nirmaLa pUrNa jJAna pragaTa thayuM che, te to AgAmI anaMta kALa sudhI evuM ja raheze. 108. vaNI - ( savaiyA khe'trIsA ) jabahItaiM cetana vibhAvasauM ulaTi Apu, samai pAi apanau subhAu gahi lInau hai / tabahItaiM jo jo lene joga so so saba lInau, jo jo tyAgajoga so so saba chAMr3i dInau hai / / laibekauM na rahI Thaura tyAgivekauM nAMhi aura, bAkI kahA ubasyau ju kAraju navInau hai| unmuktmunmocymshesststttthaattmaadeymshesststt| yadAtmanaH saMhRtasarvazakteH pUrNasya sndhaarnnmaatmniih|| 43 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 297 saMga tyAgi aMga tyAgi vacana taraMga tyAgi, mana tyAgi buddhi tyAgi ApA suddha kInau hai|| 109 / / zabdArtha:- ulaTi = vimukha thaIne. samai (samaya) = avasara. ubarayI = bAkI rahyuM. kArA (kArya) = kAma. saMga = parigraha, aMga = zarIra. taraMga = lahera. buddhi = indriyajanita jJAna. ApA = nija-AtmA. artha - avasara maLatAM jyArathI AtmAe vibhAva pariNati choDIne nijasvabhAvanuM grahaNa karyuM che, tyArathI je je vAto upAdeya arthAt grahaNa karavA yogya hatI te te badhInuM grahaNa karyuM che ane je je vAto heya arthAt tyAgavA yogya hatI te badhI choDI dIdhI che. have grahaNa karavA yogya ane choDavA yogya kAMI rahI gayuM nathI ane navuM kAma karavAnuM bAkI hoya evuM paNa kAMI bAkI rahyuM nathI. parigraha choDI dIdho, zarIra choDI dIdhuM, vacananI kriyAthI rahita thayo, mananA vikalpo choDI dIdhA, indriyajanita jJAna choDyuM ane AtmAne zuddha karyo. 109. muktinuM mULa kAraNa dravyaliMga nathI (doharA) suddha gyAnakai deha nahi, mudrA bheSa na koi| tAtai kArana mokhakau, darabaliMga nahi hoi||110|| * darabaliMga nyArau pragaTa, kalA vacana vigyaan| aSTa mahAridhi aSTa sidhi, eU hohi na gyaan||111|| zabdArtha:- mudrA = AkRti. bhesa (veSa) = banAvaTa. darabaliMga = bAhya veza. pragaTa = spaSTa, eU = A. artha:- AtmA zuddhajJAnamaya che ane zuddha jJAnane zarIra nathI ane na AkAra-veza Adi che; tethI dravyaliMga mokSanuM kAraNa nathI. 110. bAhya veza judA che, vyatiriktaM paradravyAdevaM jnyaanmvsthitm| kathamAhArakaM tatsyAyena deho'sya shkyte|| 44 / / * evaM jJAnasya zuddhasya deha eva na vidyte| tato dehamayaM jJAtuna liGgaM moksskaarnnm||45|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 298 samayasAra nATaka kaLA-kauzala judA che, vacanacAturI judI che, ATha mahA Rddhio judI che, siddhio judI che ane A koI jJAna nathI. 111. AtmA sivAya bIje jJAna nathI (savaiyA ekatrIsA) bheSamaiM na gyAna nahi gyAna guru vartanamaiM , maMtra jaMtra taMtramai na gyAnakI kahAnI hai| graMthamaiM na gyAna nahi gyAna kavi cAturImaiM, bAtanimai gyAna nahi gyAna kahA bAnI hai|| tAtai bheSa gurutA kavitta graMtha maMtra bAta, inateM atIta gyAna cetanA nisAnI hai| gyAnahImai gyAna nahi gyAna aura Thaura kahUM jAkai ghaTa gyAna soI gyAnakA nidAnI hai|| 112 / / zabdArtha:- maMtra = jhApaTavuM, phUMkavuM. jaMtra = tAvIja. taMtra = ToTakA. kahAnI = vAta. graMtha = zAstra. nisAnI = cihna. bAnI = vacana. Thaura = sthAna. nidAnI = kAraNa. artha - vezamAM jJAna nathI, mahaMtajI banIne pharavAmAM jJAna nathI, maMtra, taMtra, jaMtramAM jJAnanI vAta nathI, zAstramAM jJAna nathI, kavitA-kauzalyamAM jJAna nathI, vyAkhyAnamAM jJAna nathI, kAraNa ke vacana jaDa che, tethI veza, gurupaNuM, kavitA, zAstra, maMtra-taMtra, vyAkhyAna enAthI caitanyalakSaNanuM dhAraka jJAna juduM che. jJAna jJAnamAM ja che, bIje nathI. jemanA hRdayamAM jJAna utpanna thayuM che te ja jJAnanuM mULa kAraNa arthAt AtmA che. 11ra. 1. ATha Rddhio dohA - aNimA mahimA garamitA, laghimA prAptI kaam| vazIkaraNa aru IzatA, aSTa riddhike naam|| 2. ATha siddhio-AcAra, zrata, zarIra, vacana, vAcana, buddhi, upayoga ane saMgraha saMlInatA. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 299 sarvavizuddhi dvAra jJAna vinA vezadhArI viSayanA bhikhArI che ( savaiyA ekatrIsA) bheSa dharI lokanikauM baMce sau dharama Thaga, gurU so kahAvai guruvAI jAhi chiye| maMtra taMtra sAdhaka kahAvai gunI jAdUgara, paMDita kahAvai paMDitAI jAmai lhiye|| kavittakI kalAmai pravIna so kahAvai kavi, bAta kahi jAnai so pavAragIra khiye| etau saba viSaike bhikhArI mAyAdhArI jIva. inhakauM vilokikai dayAlarUpa rhiye|| 113 / / zArtha:- 2 = ga. pravIna = yatu2. 5 / 22 / 2. = pAta-yAtamai hoziyA2-samAyatu2. vilauhi = dhane. artha - je veSa banAvIne lokone Thage che, te dharma-Thaga kahevAya che, jemAM laukika moTAI hoya che te moTo kahevAya che, jenAmAM maMtra-taMtra sAdhavAno guNa che te jAdUgara kahevAya che, je kavitAmAM hoziyAra che te kavi kahevAya che, je vAtacItamAM catura che te vyAkhyAtA kahevAya che. A badhA kapaTI jIva viSayanA bhikhArI che, viSayonI pUrti mATe yAcanA karatA phare che, emanAmAM svArthatyAgano aMza paNa nathI. emane joIne dayA AvavI joIe. 113. anubhavanI yogyatA (Eas) jo dayAlatA bhAva so, pragaTa gyAnako aNg| pai tathApi anubhau dasA, varatai vigata trNg||114|| darasana gyAna carana dasA, karai eka jo koi| thira hai sAdhai mokha-maga, sudhI anubhavI soi||115 / / darzanajJAnacAritratrayAtmA tttvmaatmnH| eka eva sadA sevyo mokSamArgo mumukssunnaa|| 46 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 3OO samayasAra nATaka zabdArtha- pragaTa = sAkSAta. tathApi = topaNa. vigata = rahita. taraMga = vikalpa. sudhI = bhedavijJAnI. artha- joke karuNAbhAva jJAnanuM sAkSAt aMga che, topaNa anubhavanI pariNati nirvikalpa rahe che. 114. je samyagdarzana-jJAna-cAritranI ekatApUrvaka AtmasvarUpamAM sthira thaIne mokSamArgane sAdhe che, te ja bhedavijJAnI anubhavI che. 115. Atma-anubhavanuM pariNAma. (savaiyA ekatrIsA) joI driga gyAna caranAtamamai baiThi Thaura, bhayau niradaura para vastukauM na prsai| suddhatA vicArai dhyAvai suddhatAmai keli karai, suddhatAmai thira hai amRta-dhArA brsai|| tyAgi tana kaSTa hai sapaSTa aSTa karamako, kari thAna bhraSTa naSTa karai aura krsai| so tau vikalapa vijaI alapa kAla mAMhi, tyAgi bhau vidhAna niravAna pada prsai||116 / / zabdArtha- niradaura = pariNAmonI caMcaLatA rahita. thAna (sthAna) = kSetra. pararsa (sparze ) = aDe. keli = moja. sapaSTa (spaSTa) = khulAso. karase (kuza kare) = jIrNa kare. vikalapa vijaI = vikalponI jALane jItanAra. alapa (alpa) = thoDuM. bhau vidhAna = janma-maraNanA pherA. niravAna (nirvANa ) = mokSa artha:- je koI samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa AtmAmAM atyaMta daDha sthira thaIne vikalpa jALane dUra kare che ane tenA pariNAme parapadArthone aDatA paNa nathI. je AtmazuddhinI bhAvanA ane dhyAna kare che athavA zuddha AtmAmAM moja kare che athavA ema kaho ke zuddha AtmAmAM sthira thaIne AtmIya AnaMdanI amRta dhArA varasAve che, te zArIrika kaSTone gaNatA nathI ane spaSTapaNe ATha karmonI sattAne zithila ane vicalita karI nAkhe che, tathA temanI nirjarA ane nAza kare che. te nirvikalpa jJAnI thoDA ja samayamAM janma-maraNarUpa saMsAra choDIne paramadhAma arthAt mokSa pAme che. 116. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 301 asato sarvavizuddhi dvAra mAtma-anuma5 62pAno upaheza (yo ) guna parajaimeM driSTi na diijai| niravikalapa anubhau-rasa piijai|| Apa samAi ApamaiM liijai| tanupau meTi apanupau kiijai||117 / / zartha:- driSTi = 242. 24 = amRta. tanupau = zarIramA gii|2. apanupama = AtmAne potAno mAnavo. artha:- AtmAnA aneka guNa-paryAyonA vikalpamAM na paDatAM nirvikalpa Atma-anubhavanuM amRta pIo. tame potAnA svarUpamAM lIna thaI jAva, ane zarIramAM ahaMbuddhi choDIne nija AtmAne apanAvo. 117. jI-(Eas ) taji vibhAu hUjai magana, suddhAtama pada maaNhi| eka mokha-mAraga yahai, aura dUsarau naaNhi|| 118 / / artha- rAga-dveSa Adi vibhAvapariNati dUra karIne zuddha AtmapadamAM lIna thAva, e ja eka mokSano rasto che, bIjo mArga koI nathI. 118. Atma-anubhava vinA bAhya cAritra hovA chatAM paNa jIva avatI che (savaiyA ekatrIsA) * keI mithyAdriSTI jIva dharai jinamudrA bheSa, kriyAmaiM magana rahaiM kahai hama jatI haiN| eko mokSapatho ya eSa niyato dRgjJaptivRttyAtmaka statraiva sthitimeti yastamanizaM dhyAyecca taM cetti| tasminneva nirantaraM viharati dravyAntarANyaspazana so'vazyaM samayasya sAramacirAnnityodayaM vindti|| 47 / / ye tvenaM parihRtya saMvRtipathaprasthApitenAtmanA liGge dravyamaye vahanti mamatAM tttvaavbodhcyutaaH| nityodyotamakhaNDamekamatulAlokaM svabhAvaprabhA prAgbhAraM samayasya sAramamalaM nAdyApi pazyanti te|| 48 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 30ra samayasAra nATaka atula akhaMDa mala rahita sadA udota, aise gyAna bhAvasauM vimukha mUr3hamatI haiN|| Agama saMbhAleM dosa TAla vivahAra bhAleM, pAlaiM vrata jadapi tathApi aviratI haiN| ApukauM kahAvai mokha mAragake adhikArI, moravasI vIva rucha kucha huramatI' Eaa ??? aa zabdArtha:- kriyA = bAhya cAritra. jatI (yati) = sAdhu. atula = upamA rahita. akhaMDa = nitya. sadA udota = haMmezAM prakAzita rahenAra. vimukha = parAbhukha. mUDhamatI = ajJAnI. Agama = zAstra. bhAlai = dekhe. avirati (avratI) = vrata rahita. ruTa = nArAja. duramatI = khoTI buddhivALA. artha - keTalAka mithyASTi jIva jinaliMga dhAraNa karIne zubhAcAramAM lAgyA rahe che ane kahe che ke ame sAdhu chIe. te mUrkha, anupama, akhaMDa, amala, avinAzI ane sadA prakAzavAna evA jJAnabhAvathI sadA parAmukha che. joke teo siddhAMtanuM adhyayana kare che, nirdoSa AhAra-vihAra kare che, ane vratonuM pAlana kare che, topaNa avratI che. teo potAne mokSamArganA adhikArI kahe che, paraMtu te duSTo mokSamArgathI vimukha che ane durmati che. 119. vaLI-copAI) jaisaiM mugadha dhAna phicaanai| tuSa taMdulakau bhaida na jaanai|| taisaiM mUr3hamatI vivhaarii| saravai na vaMdha morava gati nyArA zA 220 nA artha- jevI rIte bhoLo manuSya anAjane oLakhe ane photarA tathA 1. "duragatI ' evo paNa pATha che. vyavahAravimUDhadRSTayaH paramArthaM kalayanti no jnaaH| tuSabodhavimugdhabuddhayaH kalayantIha tuSaM na tnnddulm|| 49 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 303 anAjanA dANAno bheda na jANe, tevI ja rIte bAhya-kriyAmAM lIna rahenA2 ajJAnI baMdha ane mokSanI bhinnatA jANato nathI. 120. paNI - ( hoharA ) 123. je vivahArI mUr3ha nara, parajai buddhI jIva / tinhekauM bAhija kriyAviSai, hai avalaMba sadIva / / 121 / / kumatI bAhija dRSTisauM bAhija kriyA karaMta / mAnai mokha paraMparA, manamaiM haraSa dharaMta / / 122 / / " suddhAtama anubhau kathA, kahai samakitI koi| so sunitAsauM hai, yaha sivapaMtha na hoi / / 123 / / artha:- je vyavahAramAM lIna ane paryAyamAM ja a Mbuddhi karanAra bhoLA manuSyo che, temane hamezAM bAhya kriyAkAMDanuM ja baLa rahe che. 121. je bahirdaSTi ane ajJAnI che teo bAhya cAritrane ja aMgIkAra kare che ane manamAM prasanna thaIne tene mokSamArga samaje che. 122. jo koI samyagdaSTi jIva te mithyAtvIo sAthe zuddha Atma-anubhavanI vArtA kare to te sAMbhaLIne teo kahe che ke A mokSamArga nathI. ajJAnI ane jJAnIonI pariNatimAM bheda che ( kavitta ) * jinhake dehabuddhi ghaTa aMtara, muni - mudrA dhari kriyA pravAMnahi / te hiya aMdha baMdhake karatA, parama tattakau bheda na jAnahi / / jinhake hie sumatikI kanikA, bAhija kriyA bheSa paramAnahi / * dravyaliGgamamakAramIlitairdRzyate samayasAra eva na / dravyaliGgamiha yatkilAnyato jJAnamekamidameva hi svataH / / 50 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates te samakitI mokha mAraga mukha, - zabdArtha:- dehabuddhi hiya hRdaya. paramatatta sthiti. bhAnahi naSTa kare che. = kari prasthAna bhavasthiti bhAnahi / / 124 / / = zarIrane potAnuM mAnavuM. pramAnahi satya mAnavuM. AtmapadArtha. kanikA = kiraNa. bhavasthiti saMsAranI artha:- jemanA hRdayamAM zarIra upara a Mbuddhi che, te munino veza dhAraNa karIne bAhya cAritrane ja satya mAne che. te hRdayanA AMdhaLA baMdhanA kartA che, Atma-padArthano marma jANatA nathI, ane je samyagdaSTi jIvonA hRdayamAM sabhyajJAnanuM kiraNa prakAzita thayuM che, teo bAhyakriyA ane veSane potAnuM nijasvarUpa samajatA nathI, teo mokSamArganI sanmukha gamana karIne bhavasthitine naSTa kare che. 124. samayasArano sAra ( savaiyA ekatrIsA ) ( AcAraja kahaiM jina vacanakau visatAra, agama apAra hai kaheMge hama kitanau / bahuta bolibesauM na makasUda cuppa bhalI, boliye suvacana prayojana hai jitanau / / nAnArUpa jalapasauM nAnA vikalapa uTheM, tA jetau kAraja kathana bhalau titanau / suddha paramAtamAkau anubhau abhyAsa kIjai, zabdArtha:- visatAra (vistAra) phelAvo. agama iSTa. jalapa = bakavAda. kAraja = kAma. 52mA2tha (paramArtha ) = samayasAra nATaka yahai mokha-paMtha paramAratha hai itanau / / 125 / / = alamalamatijalpairdurvikalpairanalpai rayamahi paramArthazcetyatAM nityamekaH / svarasavisarapUrNajJAnavisphUrtimAtrA = athAha. makasUda parama padArtha. nna khalu samayasArAduttaraM kiJcidasti / / 51 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 305 artha:- zrIguru kahe che ke jinavANIno vistAra vizALa ane aparaMpAra che, ame kayAM sudhI kahIzuM vadhAre bolavuM amAre yogya nathI, tethI have mauna thaI rahevuM sAruM che, kAraNa ke vacana eTalA ja bolavA joIe, jeTalAthI prayojana sadhAya. aneka prakArano bakavAda karavAthI aneka vikalpa UThe che, tethI teTaluM ja kathana karavuM barAbara che jeTalAnuM kAma hoya. basa, zuddha paramAtmAnA anubhavano abhyAsa karo, e ja mokSamArga che ane eTalo ja paramArtha che. 125. vaLI-(doharo) suddhAtama anubhau kriyA, suddha gyAna driga daur| mukati-paMtha sAdhana yahai, vAgajAla saba aur||126 / / zabdArtha:- kriyA = cAritra. driga = darzana. vAgajAla = vacanono ADaMbara. artha - zuddha AtmAno anubhava karavo te ja samyagdarzana-jJAna-cAritra che, bAkI badho vacanano ADaMbara che. 126. anubhava yogya zuddha AtmAnuM svarUpa. (doharo) jagata cakSu AnaMdamaya, gyAna cetnaabhaas| niravikalapa sAsuta suthira, kIjai anubhau taas||127|| acala akhaMDita gyAnamaya, pUrana vIta mmtv| gyAna gamya bAdhA rahita, so hai Atama tttv|| 128 / / artha:- AtmapadArtha jagatanA sarva padArthone dekhavA mATe netra che, AnaMdamaya che, jJAna-cetanAthI prakAzita che, saMkalpa-vikalpa rahita che, svayaMsiddha che, avinAzI idameMkaM jagaccakSurakSayaM yAti puurnntaam| vijJAnaghanamAnandamayamadhyakSatAM nyt|| 52 / / itIdamAtmanastattvaM jnyaanmaatrmvsthitm| akhaNDamekamacalaM svsNvedymbaadhitm|| 53 / / iti sarvavizuddhijJAnAdhikAraH / / 10 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 306 samayasAra nATaka che, acaLa che, akhaMDita che, jJAnano piMDa che, sukha Adi anaMta guNothI paripUrNa che, vItarAga che, IndriyothI agocara che, jJAnagocara che, janma-maraNa athavA sudhA-tRSA AdinI bAdhAthI rahita nirAbAdha che. AvA Atma-tattvano anubhava karo. 127. 128. (doharo) sarva visuddhi dvAra yaha, kahyau pragaTa sivpNth| kuMdakuMda munirAja kRta, pUrana bhayau grNth|| 129 / / artha- sAkSAt mokSano mArga (evo) A sarvavizuddhi adhikAra kahyo ane svAmI kuMdakuMdamuni racita zAstra samApta thayuM. 129. graMthakartAnuM nAma ane graMthano mahimA (copAI ) kuMdakuMda munirAja prviinaa| tinha yaha graMtha ihAlauM kiinaa|| gAthA baddha suprAkRta vaanii| guruparaMparA rIti bkhaanii|| 130 / / bhayau giraMtha jagata vikhyaataa| sunata mahA sukha pAvahi gyaataa|| je nava rasa jagamAMhi bkhaanai| te sarva samayasAra 2sa sAna'nI zarU artha - AdhyAtmika vidhAmAM kuzaLa svAmI kundukunda munie A graMtha ahIM sudhI racyo che, ane te guru-paraMparAnA kathana anusAra prAkRta bhASAmAM gAthAbaddha kathana karyuM che. 130. A graMtha jagaprasiddha che, ene sAMbhaLI jJAnIo paramAnaMda prApta kare che. lokomAM je navarasa prasiddha che te badhA A samayasAranA rasamAM samAyelA che. 131 1. "mAna" evo paNa pATha che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 309 sarvavizuddhi dvAra paNI-(Eas) pragaTarUpa saMsAramaiM, nava rasa nATaka hoi| navarasa garbhita gyAnamaya, viralA jAnai koi||132|| artha- saMsAramAM prasiddha che ke nATaka navarasa sahita hoya che, paNa jJAnamAM naveya rasa garbhita che, e vAta koI viralA ja jANe che. bhAvArtha- navarasomAM badhAno nAyaka zAMtarasa che ane zAMtarasa jJAnamAM che. 132. ___2sonA nAma (vitta) prathama siMgAra vIra dUjau rasa, tIjau rasa karunA sukhdaayk| hAsya caturtha rudra rasa paMcama , chaTThama rasa bIbhaccha vibhaayk|| saptama bhaya aTThama rasa adbhuta, navamo zAMta rasanikau naayk| e nava rasa eI nava nATaka jo jahaM magana soi tihi laayk|| 133 / / artha - pahelo zRMgAra, bIjo vIrarasa, trIjo sukhadAyaka karuNArasa, cotho hAsya, pAMcamo raudra rasa, chaThTho dhRNAspada bIbhatsa rasa, sAtamo bhayAnaka, AThamo abhuta ane navamo sarva rasono ziratAja zAMtarasa che. A nava rasa che. ane e ja nATakarUpa che. je, je rasamAM magna thAya tene te ja rucikara lAge che. 133. nava rasonA laukika sthAna (savaiyA ekatrIsA) sobhAmai siMgAra basai vIra puruSArathamaiM , komala hiemai karunA rasa bkhaaniye| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 308 samayasAra nATaka AnaMdamaiM hAsya ruMDa muMDamai virAjai rudra , bIbhatsa tahAM jahAM gilAnI mana aaniye|| ciMtAmai bhayAnaka athAhatAmai adabhuta, ___ mAyAkI aruci tAmaiM sAMta rasa maaniye| eI nava rasa bhavarUpa eI bhAvarUpa, inikau vilechina sudriSTi jAgaiM jaaniye|| 134 / / zartha:- 97-muMDa = 29|-sNym. vichina = pRtha629. artha:- zobhAmAM zRMgAra, puruSArthamAM vIra, komaLa hRdayamAM kaSNA, AnaMdamAM hAsya, raNa-saMgrAmamAM raudra, glAnimAM bIbhatsa, zoka maraNAdinI ciMtAmAM bhayAnaka, AzcaryamAM adabhuta ane vairAgyamAM zAMtarasano nivAsa che. A nava rasa laukika che ane pAramArthika che, enuM pRthakkaraNa jJAnadaSTino udaya thatAM thAya che. 134. na5 2son| pAramArthi sthAna (75) guna vicAra siMgAra, vIra udyama udAra rukh| karunA samarasa rIti, hAsa hiradai uchAha sukh|| aSTa karama dalamalana, rudra varatai tihi thaank| tana vilecha bIbhaccha, duMda mukha dasA bhyaank|| adabhuta anaMta bala ciMtavana , sAMta sahaja vairAga dhuv| nava rasa vilAsa paragAsa taba, jaba subodha ghaTa pragaTa huv|| 135 / / zArtha:- 38 = utsAhu. 60masana = naSTa 42. vile7 = azuyi. artha- AtmAne jJAnaguNathI vibhUSita karavAno vicAra te zRMgAra rasa che, karma-nirjarAno udhama te vIrarasa che, potAnA ja jevA sarva jIvone samajavA te karuNA rasa che, manamAM Atma-anubhavano utsAhu te hAsyarasa che, ATha karmono Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra nAza karavo te raudra rasa che, zarIranI azucino vicAra karavo te bIbhatsa rasa che, janma-maraNa AdinuM duHkha ciMtavavuM te bhayAnaka rasa che, AtmAnI anaMta zaktinuM ciMtavana karavuM te addabhuta rasa che, daDha vairAgya dhAraNa karavo te zAMta rasa che. jyAre hRdayamAM sabhyajJAna pragaTa thAya che tyAre A rIte navarasano vilAsa prakAzita thAya che. 135. ( copAI ) jaba subodha ghaTamaiM prgaasai| nava rasa lakhai eka rasa maaNhii| taba rasa virasa viSamatA nAsai / / = tA virasa bhAva miTi jAMhI / / 136 / / zabdArtha:- subodha samyajJAna. viSamatA bheda. artha:- jyAre hRdayamAM sabhyajJAna pragaTa thAya che, tyAre rasa-virasano bheda maTI jAya che. eka ja rasamAM nava rasa dekhAya che, tethI virasabhAva naSTa thaIne eka zAMta rasamAM ja AtmA vizrAma le che. 136. (doharA ) sabarasagarbhita mUla rasa, nATaka nAma garaMtha / jAke sunata pravAMna jiya, samujhe paMtha kupaMtha / / 137 / / mithyAmArga. = = pradhAnarasa. kupaMtha zabdArtha:- mUla rasa artha:- A nATaka samayasAra graMtha sarva rasothI garbhita AtmAnubhavarUpa mULa rasamaya che, te sAMbhaLatA ja jIva sanmArga ane unmArgane samajI jAya che. 137. ( copAI ) = varatai graMtha jagata hita kAjA / pragaTe amRtacaMdra munirAjA / / taba tinhi graMtha jAni ati niikaa| 309 racI banAI saMsakRta TIkA / / 138 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 310 samayasAra nATaka artha- A jagahitakArI graMtha prAkRta bhASAmAM hato, amRtacaMdra svAmIe tene atyaMta zreSTha jANIne enI saMskRta TIkA banAvI. 138. (doharA) saraba visuddhI dvAralauM, Ae karata bkhaan| taba AcAraja bhagatisauM, karai graMtha guna gaan|| 139 / / artha- amRtacaMdra svAmIe sarvavizuddhi dvAra sudhI A graMthanuM saMskRta bhASAmAM vyAkhyAna karyuM che ane bhaktipUrvaka guNAnuvAda gAyAM che. 139. dasamA adhikArano sAra anaMtakALathI janma-maraNArUpa saMsAramAM nivAsa karatAM A mohI jIve pudgalonA samAgamathI kadI potAnA svarUpano AsvAda lIdho nathI; ane rAga-dveSa Adi mithyAbhAvomAM tatpara rahyo. have sAvadhAna thaIne nijAtmaabhirucirUpa sumati rAdhikA sAthe saMbaMdha karavo ane parapadArthomAM ahaMbuddhirUpa kumati kubbAthI virakta thavuM ucita che. sumati rAdhikA zetaraMjanA khelADI samAna puruSArthane mukhya kare che ane kumati kubbA copATanA khelADInI jema "pAsA paDe to dAva'nI nItithI bhAgyanuM avalaMbana le che. A daSTAMtathI spaSTa che ke nItithI potAnA buddhibaLa ane bAhya sAdhanono saMgraha karIne udyogamAM tatpara thavAnI zikhAmaNa ApavAmAM AvI che. nasIbanI vAta che, karma jevo rasa Apaze te thaze, bhAgyamAM nathI, ityAdi bhAgyane rovuM tene ajJAnabhAva kahyo che, kAraNa ke bhAgya AMdhaLuM che ane puruSArtha dekhato che. AtmA pUrvakarmarUpa viSavRkSono kartA-bhoktA nathI, A jAtano vicAra daDha rAkhavAthI ane zuddhAtmapadamAM masta rahevAthI te karma-samUha potAnI meLe naSTa thaI jAya che. jo AMdhaLo manuSya laMgaDA manuSyane potAnA khabhA upara laI le, to AMdhaLo laMgaDAnA jJAna ane laMgaDo AMdhaLAnA paganI madadathI rasto pasAra karI zake che. paraMtu AMdhaLo ekalo ja rahe ane laMgaDo paNa tenAthI judo rahe to, te bane icchita kSetre pahoMcI zakatA nathI ane vipatti upara vijaya meLavI zakatA nathI. e ja dazA jJAna ane cAritranI che. sAcuM pUcho to, jJAna vinA cAritra cAritra ja nathI, ane cAritra vinA jJAna jJAna ja nathI, kAraNa Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sarvavizuddhi dvAra 311 ke jJAna vinA padArthanuM svarUpa koNa oLakhaze ane cAritra vinA svarUpamAM vizrAma kevI rIte maLaze? tethI spaSTa che ke jJAna-vairAgyanI jaDI che. kriyAnA phaLamAM lIna thavAno jainamatamAM kAMI mahimA nathI, tene "karanI hita haranI sadA, mukati vitaranI nahi" kahyuM che. tethI jJAnIo jJAnagocara ane jJAnasvarUpa AtmAno ja anubhava kare che. yAda rahe ke jJAna AtmAno asAdhAraNa guNa che, jyAre te zayanuM grahaNa kare che arthAt jANe che, tyAre tenI pariNati jJayAkAra thAya che kAraNa ke jJAna savikalpa che, darzana samAna nirvikalpa nathI, arthAt jJAna jJayanA AkAra Adino vikalpa kare che ke A nAnuM che, A moTuM che, vAMkuM che, sIdhuM che, UMcuM che, nIcuM che, goLa che, trikoNa che, mIThuM che, kaDavuM che, sAdhaka che, bAdhaka che, heya che, upAdeya che, ityAdi. paraMtu jJAna jJAna ja rahe che, jJayanuM jJAyaka hovAthI athavA jJayAkAre pariNamavAthI zeyarUpa thatuM nathI, paraMtu jJAnamAM zeyanI AkRti pratibiMbita thavAthI athavA temAM AkAra Adino vikalpa thavAthI ajJAnIo jJAnano doSa samaje che ane kahe che ke jyAre A jJAnanI savikalpatA maTI jaze-arthAt AtmA zUnya jaDa jevo thaI jaze, tyAre jJAna nirdoSa thaze, paraMtu "vastubhAva miTe nahi yohI nI nItithI temano vicAra niSphaLa che. ghaNuMkharuM jovAmAM AvyuM che ke ApaNe kAMI ne kAMI ciMtavana karyA ja karIe chIe, tenAthI khedakhinna thayA karIe chIe ane icchIe chIe ke A ciMtavana na thayA kare. e mATe ApaNo anubhava evo che ke cetayitA cetana to cetato ja rahe che, cetato hato ane cetato raheze, teno cetanA svabhAva maTI zakato nathI. "tAteM kheda kareM saTha yohI"nI nItithI khinnatA pratIta thAya che, mATe ciMtavana, dharma-dhyAna ane maMdakapAyarUpa thavuM joIe. ema karavAthI ghaNI zAMti maLe che tathA svabhAvano svAda maLavAthI sAMsArika saMtApa satAvI zakatA nathI, tethI sadA sAvadhAna rahIne iSTa-viyoga, aniSTa-saMyoga parigraha-saMgraha Adine atyaMta gauNa karIne nirbhaya, nirAkuLa, nigama, nirbheda AtmAnA anubhavano abhyAsa karavo joIe. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates syAdvAda dvAra (11) svAmI amRtacaMdra muninI pratijJA (copAI) adabhuta graMtha adhyAtama vaanii| samujhai koU viralA gyaanii|| yAmaiM syAdavAda adhikaaraa| tAkau jo kIjai bistaaraa||1|| to garaMtha ati sobhA paavai| vaha maMdira yaha kalasa khaavai|| taba cita amRta vacana gaDhi khole| amRtacaMdra AcAraja bole||2|| zArtha:- ahamuta = athAha. ji29|| = cha ocha. Dhi = 2yIne. artha:- A adhyAtma-kathanano gahana graMtha che. ene koI viralA manuSya ja samajI zake che. jo emAM syAdvAda adhikAra vadhAravAmAM Ave to A graMtha atyaMta suMdara thaI jAya, arthAt jo kuMdakuMdasvAmI racita graMthanI racanA maMdiravat che, to tenA upara syAdvAdanuM kathana kaLaza samAna suzobhita thaze. evo vicAra karIne amRtavacanonI racanA karIne amRtacaMdra svAmI kahe che. 1.2. panI-(E ) kuMdakuMda nATaka viSai, kahyo daraba adhikaar| syAdavAda nai sAdhi maiM, kahauM avasthA dvaar||3|| kahauM mukati-padakI kathA, kahauM mukatikau pNth| jaisaiM ghRta kAraja jahAM, tahAM kArana dadhi mNth||4|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates syAdvAda dvAra artha:- svAmI kundakundAcArye nATaka graMthamAM jIva-ajIva dravyonuM svarUpa varNavyuM che, have huM syAdvAda, naya ane sAdhya-sAdhaka adhikAra kahuM chuM. 3. sAdhya-svarUpa mokSapada ane sAdhaka-svarUpa mokSamArganuM kathana karuM chuM, jevI rIte ghI-rUpa padArthanI prApti mATe dahIM valovavuM te kA2Na che. 4. bhAvArtha:- jevI rIte dadhimaMthanarUpa kAraNa maLavAthI ghRta padArthanI prAptirUpa kArya siddha thAya che, tevI ja rIte mokSamArganuM grahaNa karavAthI mokSapadArthanI prApti thAya che. mokSamArga kAraNa che ane mokSapadArtha kArya che. kAraNa vinA kAryanI siddhi thatI nathI, tethI kAraNasvarUpa mokSamArga ane kAryasvarUpa mokSa bannenuM varNana karavAmAM Ave che. ( copAI ) amRtacaMdra bole mRduvaanii| koU kahai jIva jaga maaNhii| zabdArtha:- kahAnI anitya. abhaMga nitya. syAdavAdakI sunau kahAnI // = ekarUpa koU kahai, koU aganita aMga / chinabhaMgura koU kahai, koU kahai abhaMga / / 6 / / nai anaMta ihabidhi, kahI milai na kAhU koi / jo saba nai sAdhana karai, syAdavAda hai soI / / 7 / / kathana. aganita aMga aneka rUpa. chinabhaMgura = koU kahai jIva hai nAMhI // 5 // (doharA ) 313 = Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com - artha:- amRtacaMdra svAmIe mRdu vacanomAM kahyuM ke syAdvAdanuM kathana sAMbhaLo; koI kahe che ke saMsAramAM jIva che, koI kahe che ke jIva nathI. 5. koI jIvane ekarUpa ane koI anekarUpa kahe che, koI jIvane anitya ane koI nitya kahe che. 6. A rIte aneka naya che, koI koImAM maLatA nathI, paraspara viruddha che ane je sarva nayone sAdhe che te syAdvAda che. 7. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 314 samayasAra nATaka vizeSa - koI jIva padArthane astisvarUpa ane koI jIva padArthane nAstisvarUpa kahe che. advaitavAdI jIvane eka brahmarUpa kahe che, naiyAyika jIvane anekarUpa kahe che, bauddhamatavALA jIvane anitya kahe che, sAMkhyamatavALA zAzvata arthAt nitya kahe che. ane A sarva paraspara viruddha che, koI koIne maLatA nathI, paNa syAdvAdI sarva nayone aviruddha sAdhe che. syAdvAda saMsAra-sAgarathI tAranAra che (doharA) syAdavAda adhikAra aba, kahauM jainako muul| jAke jAnata jagata jana, lahaiM jgt-jl-kuul||8|| zArtha:- bhUla = bhujya. 4-4na = sNs||2|| manuSya. 8 = chinArI. artha:- jainamatano mULa siddhAMta "syAdvAda adhikAra' kahuM chuM, jenuM jJAna thapAthI 4||tn| manuSya sNs||2-saa||2thii 5 / 2. thAya che. 8. naya samUha viSe ziSyanI zaMkA ane gurunuM samAdhAna (savaiyA ekatrIsA) ziSya kahai svAmI jIva svAdhIna ki parAdhIna, jIva eka hai kidhauM aneka mAni liijie| jIva hai sadIva kidhauM nAMhI hai jagata mAMhi, jIva avinazvara ki nazvara khiijie|| sataguru kahai jIva hai sadIva nijAdhIna, eka avinazvara darava-driSTi diijie| jIva parAdhIna chinabhaMgura aneka rUpa, nAMhI jahAM tahAM parajai pravAMna kiijie||9|| atra syAdvAdazuddhyarthaM vstutttvvyvsthitiH| upAyopeyabhAvazca manAgbhUyo'pi ciNtyte||1|| brAhyAthaiH paripItamujjhitanijapravyaktiriktIbhavada __vizrAntaM pararUpa eva parito jJAnaM pazoH siidti| yattattattadiha svarUpata iti syAdvAdinastatpuna dUMronmagnaghanasvabhAvabharataH pUrNa smunmjjti||2|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates syAdvAda dvArA - 315 zabdArtha:- avinara = nitya. nazvara = anitya. nijAdhIna = potAne AdhIna. parAdhIna = bIjAne AdhIna. nAhI =naSTa thanAra. artha - ziSya pUche che ke he svAmI! jagatamAM jIva svAdhIna che ke parAdhIna? jIva eka che athavA aneka? jIva sadAkALa che athavA koIvAra jagatamAM nathI raheto? jIva avinAzI che athavA nAzavAna che? zrIguru kahe che ke dravyadRSTithI juo to jIva sadAkALa che, svAdhIna che, eka che ane avinAzI che. paryAyadaSTie parAdhIna, kSaNabhaMgura, anekarUpa ane nAzavAna che, tethI jyAM je apekSAe kahevAmAM AvyuM hoya tene pramANa karavuM joIe. vizeSa:- jyAre jIvanI kamarahita zuddha avasthA upara daSTi mUkavAmAM Ave che, tyAre te svAdhIna che, jyAre tenI karmAdhIna dazA upara dhyAna ApavAmAM Ave che, tyAre te parAdhIna che. lakSaNanI daSTie sarva jIvadravya eka che, saMkhyAnI daSTie aneka che. jIva hato, jIva che, jIva raheze, e daSTie jIva sadAkALa che, jIva eka gatimAMthI bIjI gatimAM jAya che, tethI eka gatimAM sadAkALa nathI. jIva padArtha kadI naSTa thaI jato nathI, tethI te avinAzI che, kSaNe-kSaNe pariNamana kare che tethI te anitya che. 9. padArtha sva-catuSTayanI apekSAe astitvarUpa ane para-catuSTayanI apekSAe nAsirUpa che. (savaiyA ekatrIsA) darva kheta kAla bhAva cyArauM bheda vastuhImaiM , apane catuSka vastu astirUpa maaniyai| parake catuSka vastu nAsati niyata aMga, tAkau bheda darva-parajAi madhya jaaniyai|| daraba tau vastu kheta sattAbhUmi kAla cAla , svabhAva sahaja mUla sakati bkhaaniyai| yAhI bhAMti para vikalapa buddhi kalapanA, vivahAradriSTi aMsa bheda prvaaNniyai|| 10 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 316 samayasAra nATaka zabdArtha - catuSka = cAra-dravya-kSetra-kALa-bhAva. ati = che. nAsati = nathI. niyata = nizcaya. parajAI = avasthA. sattAbhUmi = kSetrAvagAha. artha - dravya, kSetra, kALa, bhAva e cAre vastumAM ja che, tethI potAnA catuSka arthAt svadravya, svakSetra svakALa ane svabhAvanI apekSAe vastu atirUpa che ane paracatuSka arthAt paradravya, parakSetra, parakALa ane parabhAvanI apekSAe vastu nAsirUpa che. A rIte nizcayathI dravya ati-nAsirUpa che. temanA bheda dravya ane paryAyamAM jANI zakAya che. vastune dravya, sattAbhUmine kSetra, vastunA pariNamanane kALa ane vastunA mULa svabhAvane bhAva kahe che. A rIte buddhithI svacatuSTaya ane paracatuSTayanI kalpanA karavI te vyavahAranayano bheda che. vizeSa - guNa-paryAyonA samUhane vastu kahe che, enuM ja nAma dravya che. padArtha AkAzamAM je pradezone rokIne rahe che athavA je pradezomAM padArtha rahe che, te sattAbhUmine kSetra kahe che. padArthanA pariNamana arthAt paryAyathI paryAyAMtara thavuM tene kALa kahe che. ane padArthanA nijasvabhAvane bhAva kahe che. A ja dravya, kSetra, kALa, bhAva padArthanuM catuSka athavA catuSTaya kahevAya che. A padArthanuM catuSTaya sadA padArthamAM ja rahe che, tenAthI bhinna thatuM nathI. jema ke-ghaTamAM sparza, rasa athavA rukSa, kaThora, rakta Adi guNaparyAyono samudAya dravya che, je AkAzanA pradezomAM ghaTa sthita che athavA ghaTanA pradezo tenuM kSetra che, ghaTanA guNa-paryAyonuM parivartana teno kALa che, ghaTanI jaLadhAraNanI zakti teno bhAva che. evI ja rIte paTa paNa eka padArtha che, ghaTanI jema paTamAM paNa dravya, kSetra, kALa, bhAva che. ghaTanA dravya, kSetra, kALa, bhAva ghaTamAM che. paTamAM nathI; tethI ghaTa potAnA dravya, kSetra, kALa, bhAvathI atirUpa che ane paTanA dravya, kSetra, kALa, bhAvathI nAstirUpa che. evI ja rIte paTanA dravya, kSetra, kALa, bhAvathI atirUpa che, paTanA dravya, kSetra, kALa, bhAva ghaTamAM nathI, tethI paTa, ghaTanA dravya, kSetra, kALa, bhAvathI nAstirUpa che. 10. syAdvAdanA sAta bhaMga (doharA) hai nAMhI nAMhI su hai, hai hai nAMhI naaNhi| yaha saravaMgI naya dhanI, saba mAnai sbmaaNhi||11|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates syAdvAda dvArA 317 zabdArtha- hai = che. nAMhi = nathI. huM nAhI = che-nathI. nAhI su hai = avaktavya. artha:- asti, nAsti, asti-nAsti, avaktavya, asti-avaktavya, nAsti-avaktavya ane asti-nAsti avaktavya, AvI rIte sAta bhaMga thAya che. ene sarvAga nayanA svAmI syAdvAda sarva vastumAM mAne che. vizeSa:- svadravya, svakSetra, svakALa ane svabhAva A potAnA catuSTayanI apekSAe to dravya astisvarUpa che arthAt potA samAna che. paradravya, parakSetra, parakALa ane parabhAva A paracatuSTayanI apekSAe dravya nAstisvarUpa che arthAt parasamAna nathI. uparyukta svacatuSTaya paracatuSTayanI apekSAe kramathI traNe kALe potAnA bhAvothI asti-nAstisvarUpa che arthAt potA samAna che-para samAna nathI. ane svacatuSTayanI apekSAe dravya eka ja kALe vacanagocara nathI, A kAraNe avaktavya che arthAt kahevAmAM AvI zakatuM nathI. ane te ja svacatuSTayanI apekSAe ane eka ja kALe sva-para catuSTayanI apekSAe dravya astisvarUpa che to paNa avaktavya che ane teja dravya paracaturyanI apekSAe ane ekaja kALe svapara catuSTayanA apekSAe nAstisvarUpa che topaNa kahI zakAtuM nathI. ane te ja dravya svacatuSTayanI apekSAe ane paracatunI apekSAe ane eka ja kALe svaparacatuSTayanI apekSAe Asti-nAstisvarUpa che, topaNa avaktavya che. jemakeeka ja puruSa putranI apekSAe pitA kahevAya che ane te ja puruSa potAnA pitAnI apekSAe putra kahevAya che. te ja puruSa mAmAnI apekSAe bhANeja kahevAya che ane bhANejanI apekSAe mAmA kahevAya che, strInI apekSAe pati kahevAya che, bahenanI apekSAe bhAI kahevAya che tathA te ja puruSa potAnA verInI apekSAe zatru kahevAya che ane iSTanI apekSAe mitra paNa kahevAya che. ityAdi aneka saMbaMdhothI eka ja puruSa kathaMcit aneka prakAre kahevAmAM Ave che, tevI ja rIte eka dravya sAta bhaMga dvArA sAdhavAmAM Ave che. A sAta bhaMgonuM vizeSa svarUpa saptabhaMgItaraMgiNI Adi anya jainazAstromAMthI samajavuM joIe. 11. ekAMtavAdIonA cauda naya-bheda (savaiyA ekatrIsA) gyAnako kArana jJeya AtamA trilokamaya, jJeyasauM aneka gyAna mela jJeya chAMhI hai| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 318 samayasAra nATaka jaulauM jJeya taulauM gyAna sarva darvamaiM vigyAna, jJeya kSetra mAna gyAna jIva vastu nAMhI hai|| deha nasai jIva nasai deha upajata lasai, AtamA acetanA hai sattA aMsa mAMhI hai| jIva chinabhaMgura agyAyaka sahajarUpI gyAna, aisI aisI ekAnta avasthA mUDha pAMhI hai||12|| artha - (1) zaya, (2) railokayamaya, (3) aneka jJAna, (4) zayanuM pratibiMba, (5) zaya kALa, (6) dravyamaya jJAna, (7) kSetrayuta jJAna, (8) jIva nAsti, (9) jIva vinAza, (10) jIva utpAda, (11) AtmA acetana, (12) sattA aMza, (13) kSaNabhaMgura ane (14) ajJAyaka. AvI rIte cauda naya che. je koI eka nayanuM grahaNa kare ane bAkInAne choDe, te ekAMtI mithyAdaSTi che. (1) zeya-eka pakSa e che ke jJAna mATe zeya kAraNa che. (2) gailokaya pramANa-eka pakSa e che ke AtmA traNa loka barAbara che. (3) aneka jJAna-eka pakSa e che ke zeyamAM anekatA hovAthI jJAna paNa aneka che. (4) jJayanuM pratibiMba-eka pakSa e che ke jJAnamAM jJaya pratibiMbita thAya che. (5) ya kALa-eka pakSa e che ke jyAM sudhI zeya che tyAM sudhI jJAna che zayano nAza thavAthI jJAnano paNa nAza che. (6) dravyamaya jJAna-eka pakSa e che ke sarva dravya brahmathI abhinna che, tethI badhA padArtho jJAnarUpa che. (7) kSetrayuta jJAna-eka pakSa e che ke jJayanA kSetra barAbara jJAna che enAthI bahAra nathI. 1. 'kurUpI jJAna ' evo paNa pATha che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates syAdvAda dvAra 319 (8) jIva nAsti-eka pakSa e che ke jIva padArthanuM astitva ja nathI. (9) jIva vinAza-eka pakSa e che ke dehano nAza thatAM ja jIvano nAza thaI jAya che. (10) jIva utpAda-eka pakSa e che ke zarIranI utpatti thatAM ja jIvanI utpatti thAya che. (11) AtmA acetana-eka pakSa e che ke AtmA acetana che, kemake jJAna acetana che. (12) sattA aMza-eka pakSa e che ke AtmA sattAno aMza che. (13) kSaNabhaMgura-eka pakSa e che ke jIvanuM sadA pariNamana thAya che, tethI kSaNabhaMgura (14) ajJAyaka-eka pakSa e che ke jJAnamAM jANavAnI zakti nathI, tethI ajJAyaka che. 14. prathama pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana ( savaiyA ekatrIsA) koU mUr3ha kahai jaisaiM prathama savAMrI bhIti, pAchai tAkai Upara sucitra Achyau lekhie| taisaiM mUla kArana pragaTa ghaTa paTa jaisau, taisau tahAM gyAnarUpa kAraja visekhie|| gyAnI kahai jaisI vastu taisau hI subhAva tAkau , tAtai gyAna jJeya bhinna bhinna pada pekhie| kArana kAraja doU ekahImai nihacai pai, terau mata sAcau vivahAradRSTi dekhie||13|| zabdArtha - bhIMti = dIvAla. Achayau = uttama. mUla kArana = mukhya kAraNa. kAraja = kArya. niharca = nizcayanayathI. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 320 samayasAra nATaka artha - koI ajJAnI (mImAMsaka) Adi kahe che ke pahelAM dIvAla sApha karIne pachI tenA upara citrakAma karavAthI citra sAruM thAya che ane jo dIvAla kharAba hoya to citra paNa kharAba ughaDe che, tevI ja rIte jJAnanA mULa kAraNa ghaTa-paTa Adi zaya jevA hoya che tevuM jJAnarUpa kArya thAya che, tethI spaSTa che ke jJAnanuM kAraNa zaya che ane syAdvAdI jJAnI saMbodhana kare che ke je jevo padArtha hoya che, tevo ja teno svabhAva hoya che, tethI jJAna ane jJaya bhinna bhinna padArtha che. nizcayanayathI kAraNa ane kArya banne eka ja padArthamAM che, tethI tAruM je maMtavya che te vyavahAranayathI satya che. 13. bIjA pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana (savaiyA ekatrIsA) koU mithyAmatI lokAloka vyApi gyAna mAni, samujhai triloka piMDa Atama daraba hai| yAhIteM suchaMda bhayau Dolai mukhahU na bolai, kahai yA jagatamai hamAroI paraba hai|| tAsauM gyAtA kahai jIva jagatasauM bhinna pai, jagatako vikAsI tauhI yAhIteM garaba hai| jo vastu so vastu pararUpasauM nirAlI sadA, nihacai pramAna syAdavAdamai saraba hai||14|| zabdArtha- loka = jyAM cha dravyo prApta thAya. aloka = lokathI bahAranuM kSetra. suchaMda = svataMtra. garaba = abhimAna. artha - koI ajJAnI (naiyAyika Adi) jJAnane lokAloka vyApI jANIne vizvaM jJAnamiti prataya' sakalaM dRSTvA svatattvAzayA bhUtvA vizvamayaH pazuH pazuriva svcchndmaacessttte| yattattatpararUpato na taditi syAdvAdadarzI puna vizvAda bhinnamavizvavizvaghaTitaM tasya svatattvaM spRshet||3|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates syAdvAda dvArA 3ra1 Atma-padArthane gailokaya-pramANa samajI beThA che, tethI potAne sarvavyApI samajIne svataMtra varte che; ane abhimAnamAM masta thaIne bIjAne mUrkha samaje che, koInI sAthe vAta paNa karatA nathI ane kahe che ke saMsAramAM amAro ja siddhAMta sAco che. temane syAdvAdI kahe che ke jIva jagatathI judo che, paraMtu tenuM jJAna traNa lokamAM prasArita thAya che tethI tane izvarapaNAnuM abhimAna che, paraMtu padArtha potAnA sivAya anya padArthothI sadA nirALo rahe che, tethI nizcayanayathI syAdvAdamAM sarva garbhita che. 14. tRtIyA pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana (savaiyA ekatrIsA) koU pasu gyAnakI anaMta vicitrAI dekhai, jJeyake akAra nAnArUpa visatasyau hai| tAhIko vicAri kahai gyAnakI aneka sattA, gahikai ekaMta paccha lokanisauM lasyau hai|| tAkau bhrama bhaMjivekau gyAnavaMta kahai gyAna, agama agAdha nirAbAdha rasa bhasyau hai| jJAyaka subhAi parajAyasauM aneka bhayau, jadyapi tathApi ekatAsauM nahiM Tasyau hai|| 15 / / zabdArtha - pazu = mUrkha, visataraya = phelAyo. laraya = jhagaDe che. bhaMjikau = naSTa karavA mATe. artha - anaMta zeyanA AkArarUpa pariNamana karavAthI jJAnamAM aneka vicitratAo dekhAya che, teno vicAra karIne koI koI pazuvat ajJAnI kahe che bAhyArthagrahaNasvabhAvabharato viSvagvicitrollasad jnyeyaakaarvishiirnnshktirbhitstruttynpshurnshyti| ekadravyatayA sadA vyuditayA bhedabhramaM dhvaMsaya nnekaM jJAnamabAdhitAnubhavanaM pshytynekaantvit||4|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 322 samayasAra nATaka ke jJAna aneka che ane eno ekAMta pakSa grahaNa karIne loko sAthe jhagaDe che. temanuM ajJAna dUra karavA mATe syAdvAdI jJAnI kahe che ke jJAna agamya, gaMbhIra ane nirAbAdha rasathI paripUrNa che. teno jJAyaka svabhAva che, te joke paryAyadaSTithI aneka che, topaNa dravyadaSTithI eka ja che. 15. caturthapakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana ( savaiyA ekatrIsA) koU kudhI kahai gyAna mAMhi jJeyakau akAra, pratibhAsi rahyau hai kalaMka tAhi dhoiyai| jaba dhyAna jalasauM pakhArikai dhavala kIjai , taba nirAkAra suddha gyAnamaya hoiyai|| tAsauM syAdavAdI kahai gyAnakau subhAu yahai, jJeyakau akAra vastu mAMhi kahAM khoiyai| jaise nAnArUpa pratibiMbakI jhalaka dIkhai, naghapi tathApi bArasI vimana noTTA 26 nA zabdArtha - kudhI = mUrkha. pratibhAsi = jhaLakavuM. kalaMka = doSa. pakhArike = dhoIne. dhavala = ujvaLa. ArasI = darpaNa. joIrya = dekhIe. artha - koI ajJAnI kahe che ke jJAnamAM zeyano AkAra jhaLake che, e jJAnano doSa che. jyAre dhyAnarUpa jaLathI jJAnano A doSa dhoIne sApha karavAmAM Ave tyAre zuddha jJAna nirAkAra thAya che. tene syAdvAdI jJAnI kahe che ke jJAnano evo ja svabhAva che, zayano AkAra je jJAnamAM jhaLake che, te kayAM kADhI mukAya? jevI rIte darpaNamAM joke aneka padArtho pratibiMbita thAya che, topaNa darpaNa jemanuM tema jJeyAkArakalaGkamecakaciti prakSAlanaM kalpaya nnekAkAracikIrSayA sphuTamapi jJAnaM pshurnecchti| vaicitrya'pyavicitratAmupagataM jJAnaM svataH kSAlitaM paryAyaistadanekatAM primRshnpshytynekaantvit||5|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates syAdvAda dvArA 3ra3 svaccha ja bI rahe che, temAM kAMI paNa vikAra thato nathI. 16. paMcama pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana (savaiyA ekatrIsA) koU ajJa kahai jJeyAkAra gyAna parinAma, jaulauM vidyamAna taulauM gyAna paragaTa hai| jJeyake vinAsa hota gyAnako vinAsa hoi, aisI vAkai hiradai mithyAtakI alaTa hai|| tAsauM samakitavaM kahai anubhau kahAni, parjaya pravAMna gyAna nAnAkAra naTa hai| niravikalapa avinasvara darabarUpa, gyAna jJeya vastusauM avyApaka aghaTa hai||17|| zabdArtha- ajJa = ajJAnI. vidhamAna = maujUda. kahAni = kathA. parjaya pravAna = paryAya jevaDuM. nAnAkAra = aneka AkRti. avyApaka = ekameka nahi thanAra. aghaTa = ghaTatI nathI arthAt besatI nathI. artha- koI koI ajJAnI kahe che ke jJAnanuM pariNamana zayanA AkAre thAya che, jyAM sudhI jJaya vidyamAna rahe che tyAM sudhI jJAna pragaTa rahe che ane jJayano vinAza thatAM ja jJAna naSTa thaI jAya che, A rIte tenA hRdayamAM mithyAtvano durAgrahuM che. tethI bhedavijJAnI anubhavanI vAta kahe che ke jevI rIte eka naTa aneka svAMga banAve che, tevI ja rIte eka ja jJAna paryAyo-anusAra anekarUpa dhAraNa kare che. vAstavamAM jJAna nirvikalpa ane nitya padArtha che, te jJayamAM praveza nathI karatuM, tethI jJAna ane zayanI ekatA ghaTatI nathI. 17. pratyakSAlikhitasphuTasthiraparadravyAstitAvaJcitaH svadravyAnavalokanena paritaH zUnyaH pshurnshyti| svadravyAstitayA nirUpya nipuNaM sadyaH samunmajjatA syAdvAdI tu vizuddhabodhamahasA pUrNo bhavana jiivti||6|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 324 samayasAra nATaka chaThThA pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana (savaiyA ekatrIsA) koU maMda kahai dharma adharma AkAsa kAla , pudagala jIva saba mero rUpa jgmaiN| jAnai na marama nija mAnai ApA para vastu, bAMdhai drir3ha karama dharama khovai DagamaiM / / samakitI jIva suddha anubhau abhyAsai tAteM, parakau mamatva tyAga kare paga pgmaiN| apane subhAvamaiM magana rahai AThauM jAma, dhArAvAhI paMthaka kahAvai mokha magamaiM / / 18 / / zArtha:- driDha = 5. 52 = 5rthano nisvabhAva. 0 = ma. ma. = 562. mA. ma. = Imeza. paMtha = bhusA32. artha - koI brahma advaitavAdI mUrkha kahe che ke dharma-adharma-AkAza-kALapudgala ane jIva A sarva jagata ja mAruM svarUpa che, arthAt sarva dravyamaya brahma che, teo potAnuM nijasvarUpa jANatA nathI ane parapadArthone nija-AtmA mAne che, tethI teo samaye samaye karmono daDha baMdhana karIne potAnuM svarUpa malina kare che. paNa samyajJAnI jIva zuddha Atma-anubhava kare che, tethI kSaNe-kSaNe para padArthomAMthI mamatva dUra kare che ane mokSamArganA dhArApravAhI pathika kahevAya che. 18. sAtamA pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana (savaiyA ekatrIsA) koU saTha kahai jetau jJeyarUpa paravAna, tetau gyAna tAtaiM kahUM adhika na aura hai| sarvadravyamayaM prapadya puruSa durvAsanAvAsitaH ___ svadravyabhramataH pazuH kila paradravyeSu vishraamyti| syAdvAdI tu samastavastuSu paradravyAtmanA nAstitAM jAnannirmalazuddhabodhamahimA svdrvymevaashryet||7|| bhinnakSetraniSaNNabodhyaniyatavyApAraniSTha: sadA sIdatyeva bahiH patantamabhitaH pazyanpumAMsaM pshuH| svakSetrAstitayA niruddharabhasaHsyAdvAdavedI puna stisstthtyaatmnikhaatbodhyniytvyaapaarshktirbhvn||8|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates syAdvAda dvAra 325 tihUM kAla parakSetravyApI paranayau mAnai, ApA na pichAnai aisI mithyAga daura hai|| jainamatI kahai jIva sattA paravAMna gyAna, jJeyasauM avyApaka jagata siramaura hai| gyAnakI prabhAmai pratibiMbita vividha jJeya, jadapi tathApi thiti nyArI nyArI Thaura hai||19|| zArtha:- hau2 = (ma2. siramaura = pradhAna, thiti = sthiti. artha - koI mUrkha kahe che ke jeTaluM nAnuM athavA moTuM zayanuM svarUpa hoya che, teTaluM ja jJAna hoya che, tenAthI vadhatuM-ochuM nathI hotuM, A rIte teo sadaiva jJAnane parakSetra vyApI ane jJaya sAthe tanmaya mAne che, tethI kahevuM joIe ke teo AtmAnuM svarUpa samajI zakyA nathI, mithyAtvanI evI ja gati che. temane syAdvAdI jainI kahe che ke jJAna AtmasattA barAbara che, te ghaTa-paTAdi jJaya sAthe tanmaya thatuM nathI, jJAna jagatano cUDAmaNi che, tenI prajAmAM joke aneka zeya pratibiMbita thAya che topaNa bannenI sattAbhUmi judI judI che. 19, AThamA pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana (savaiyA ekatrIsA) koU sunavAdI kahai jJeyake vinAsa hota, gyAnako vinAsa hoi kahau kaise jiijiye| tAtai jIvatavyatAkI thiratA nimitta saba, jJeyAkAra parinAmanikau nAsa kiijiye|| satyavAdI kahai bhaiyA hUje nAMhi kheda khinna, jJeyasau viraci gyAna bhinnamAni liijiye| svakSetrasthitaye pRthagvighaparakSetrasthitArthojjhanAt tucchIbhUya pazuH praNazyati cidAkArAn shaathairvmn|| syAdvAdI tu vasan svadhAmani parakSetre vidannAstitAM tyaktArtho'pi na tucchatAmanubhavatyAkArakarSI praan||9|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 326 samayasAra nATaka gyAnakI sakatI sAdhi anubhau dasA arAdhi, karamakauM tyAgikai parama rasa piijiye||20|| zArtha:- chaThiye = Puj ? pina = du:pI. vi2yi = vi2.5ta. thane. arAdhi = ArAdhanA karIne. satyavAdI = padArthanA yathArtha svarUpanuM kathana karanAra. artha:- koI koI zunyavAdI arthAt nAstika kahe che, zayano nAza thavAthI jJAnano nAza saMbhava che ane jJAna jIvanuM svarUpa che, tethI jJAnano nAza thavAthI jIvano nAza thAya te spaSTa che, to pachI evI dazAmAM kevI rIte jIvana rahI zake ? mATe jIvanI nityatA mATe jJAnamAM jJayAkAra pariNamanano abhAva mAnavo joIe. tyAM satyavAdI jJAnI kahe che ke bhAI ! tame vyAkuLa na thAva, zayathI udAsIna thaIne jJAnane tenAthI bhinna mAno, tathA jJAnanI jJAyakazakti siddha karIne anubhavano abhyAsa karo ane karmabaMdhanathI mukta thaIne paramAnaMdamaya amRtarasanuM pAna karo. 20. navamA pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana (savaiyA ekatrIsA) koU krUra kahai kAyA jIva doU eka piMDa, jaba deha nasaigI tabahI jIva mraigau| chAyAkausau chala kidhauM mAyAkausau parapaMca, kAyAmaiM samAi phiri kAyAkau na dhraigau|| sudhI kahai dehasauM avyApaka sadIva jIva, samai pAi parakau mamatva prihraigau| apane subhAI Ai dhAranA dharAmai dhAi, ApamaiM magana haikai Apa suddha kraigau||21|| pUrvAlambitabodhyanAzasamaye jJAnasya nAzaM vidana, sIdatyeva na kiJcanApi kalayannatyantatuccha: pshuH| astitvaM nijakAlato'sya kalayan syAdvAdavedI punaH pUrNastiSThati bAhyavastuSu muhurbhUtvA vinshytsvpi|| 10 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates syAdvAda dvArA 327 zabdArtha - krUra = mUrkha. parapaMca = ThagAI. sudhI = samyajJAnI. pariharaigau = choDaze. dharA = dharatI. artha - koI koI mUrkha cArvAka kahe che ke zarIra ane jIva banneno eka piMDa che, eTale jyAre zarIra nAza pAmaze tyAre jIva paNa nAza pAmI jaze; jevI rIte vRkSano nAza thavAthI chAyAno nAza thaI jAya che, tevI ja rIte zarIrano nAza thavAthI jIvano paNa nAza thaI jaze. A indrajALiyAnI mAyA samAna kautuka thaI rahyuM che, jIvAtmA dIpakanI jyotanA prakAza samAna zarIramAM samAI jaze. pachI zarIra dhAraNa nahIM kare. A bAbatamAM samyajJAnI kahe che ke jIva padArtha zarIrathI sadaiva bhinna che, te kALalabdhi pAmIne parapadArtho pratye mamatva choDaze ane potAnA svarUpane prApta thaIne nijAtmabhUmimAM vizrAma karIne temAM ja lIna thaIne potAne pote ja zuddha karaze. 21. vaLI-(doharA) jyauM tana kaMcuka tyAgasauM, vinasai nAMhi bhujNg| tyauM sarIrake nAsateM, alakha akhaMDita aNg||22|| zabdArtha- kaMcuka = kAMcaLI. bhujaMga = sApa. akhaMDita = avinAzI. artha:- jevI rIte kAMcaLIno tyAga karavAthI sApa nAza pAmato nathI, tevI ja rIte zarIrano nAza thavAthI jIva padArtha nAza pAmato nathI. 22. dasamA pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana (savaiyA ekatrIsA) koU durabuddhI kahai pahale na hutau jIva, deha upajata aba upajyau hai aaikai| arthAlambanakAla eva kalayan jJAnasya sattvaM bahi jJeyAlambanalAlasena manasA bhrAmyan pshurnshyti| nAstitvaM parakAlato'sya kalayana syAdvAdave stisstthtyaatmnikhaatnityshjjnyaanaikpunyjiibhvn||11|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 328 samayasAra nATaka jaulauM deha taulauM dehadhArI phira deha nasai , rahaigau alakha joti jotimeM smaaikai|| sadabuddhi kahai jIva anAdikau dehadhArI, jaba gyAnI hoigau kabahUM kAla paaikai| tabahIsauM para taji apanau sarUpa bhaji, pAvaigau paramapada karama nsaaikai||23|| artha - koI koI mUrkha kahe che ke pahelAM jIva na hato, pRthvI, jaLa, agni, vAyu ane AkAza-A pAMca tattvamaya zarIra utpanna thatAM jJAnazaktirUpa jIva upaje che, jyAM sudhI zarIra rahe che tyAM sudhI jIva rahe che ane zarIrano nAza thatAM jIvAtmAno prakAza prakAzamAM samAI jAya che. A viSayamAM samyajJAnI kahe che ke jIva padArtho anAdikALathI deha dhAraNa karela che, jIva navo upajato nathI ane na dehano nAza thavAthI te nAza pAme che. koIvAra avasara pAmIne jyAre zuddha jJAna prApta karaze, tyAre parapadArthomAM ahaMbuddhi choDIne AtmasvarUpanuM grahaNa karaze ane ATha karmono nAza karIne nirvANapada pAmaze. 23. agiyAramA pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana ( savaiyA ekatrIsA) koU pakSapAtI jIva kahai jJeyakai akAra, parinayau gyAna tAtai cetanA asata hai| jJeyake nasata cetanAko nAsa tA kArana, AtamA acetana trikAla mere mata hai|| paMDita kahata gyAna sahaja akhaMDita hai, jJeyakau AkAra dharai jJeyasauM virata hai| vizrAntaH parabhAvabhAvakalanAnnityaM bahirvastuSu nazyatyeva pazuH svbhaavmhimnyekaantnishcetnH| sarvasmAnniyatasvabhAvabhavanajJAnAdvibhakto bhavana syAdvAdI tu na nAzameti shjspssttiikRtprtyyH|| 12 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates syAdvAda dvAra cetanAkau nAsa hota sattAko vinAsa hoi, yAtaiM gyAna cetanA pravAMna jIva tata hai / / 24 / / asata sattA rahita. sahaja zabdArtha:- pakSapAtI haThAgrahI. svAbhAvika. virata viraData. tata = tattva. = = bAramA pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana ( savaiyA ekatrIsA ) koU mahAmUrakha kahata eka piMDa mAMhi, jahAMlauM acita cita aMga lahalahai hai / jogarUpa bhogarUpa nAnAkAra jJeyarUpa, jete bheda karamake tete jIva kahai hai | matimAna kahai eka piMDa mAMhi eka jIva, tAhIke anaMta bhAva aMsa phaili rahai hai / puggalasauM bhinna karma jogasauM akhinna sadA, artha:- koI koI haThAgrahI kahe che ke zaiyanA AkAre jJAnanuM pariNamana thAya che ane jJAnAkAra pariNamana asat che, tethI cetanAno abhAva thayo, jJeyano nAza thavAthI cetanAno nAza thAya che, tethI mArA siddhAMtamAM AtmA sadA acetana che. AmAM syAdvAdI jJAnI kahe che ke jJAna svabhAvathI ja avinAzI che, te zaiyAkAra pariNamana kare che paraMtu zeyathI bhinna che, jo jJAnacetanAno nAza mAnazo to AtmasattAno nAza thaI jaze tethI jIvatattvane jJAnacetanAyukta mAnavuM te samyajJAna che. 24. upajai vinasai thiratA subhAva gahai hai / / 25 / / adhyAsyAtmani sarvabhAvabhavanaM zuddhasvabhAvacyutaH sarvatrApyanivArito gatabhayaH svairaM pazuH krIDati / syAdvAdI tu vizuddha eva lasati svasya svabhAvaM bharA 329 dArUDhaH prbhaavbhaavvirhvyaaloknisskmpitH||13|| Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com = Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 33) samayasAra nATaka | zabdArtha- acita = acetana-jaDa. cita = cetana. matimAna = buddhimAnasamyajJAnI. artha:- koI koI mUrkha kahe che ke eka zarIramAM jyAM sudhI cetana-acetana padArthonA taraMga uThe che, tyAM sudhI je jogarUpa pariName te jogI jIva ane je bhogarUpa pariName te bhogI jIva che, AvI rIte zeyarUpa kriyAnA jeTalA bheda thAya che, jIvanA teTalA bheda eka dehamAM Upaje che tethI AtmasattAnA anaMta aMza thAya che. temane samyajJAnI kahe che ke eka zarIramAM eka ja jIva che, tenA jJAnaguNanA pariNamanathI anaMta bhAvarUpa aMza pragaTa thAya che. A jIva zarIrathI bhinna che, karmasaMyogathI rahita che ane sadA utpAda-vyaya-dhrauvyaguNa-sampanna che. 25. teramA pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana (savaiyA ekatrIsA) koU eka chinavAdI kahai eka piMDa mAMhi, eka jIva upajata eka vinasata hai| jAhI samai aMtara navIna utapati hoi tAhI samai prathama purAtana basata hai|| saravAMgavAdI kahai jaisai jala vastu eka, soI jala vividha taraMgani lasata hai| taisai eka Atama daraba guna parajaisauM, aneka thayau pai ekarUpa darasata hai|| 26 / / zabdArtha:- saravAMgavAdI = anekAMtavAdI. taraMgani = lahero. artha - koI koI kSaNikavAdI-bauddha kahe che ke eka zarIramAM eka jIva upaje che ane eka nAza pAme che, je kSaNe navo jIva utpanna thAya che tenA pahelAnA samayamAM prAcIna jIva hato. temane syAdvAdI kahe che ke jevI rIte pANI eka padArtha prAdurbhAvavirAmamudritavahajjJAnAMzanAnAtmanA nirjJAnAtkSaNabhaGgasaGgapatitaH prAyaH pshurnshyti| syAdvAdI tu cidAtmanA parimRzaMzcidvastu nityoditaM TotkIrNaghanasvabhAvamahimajJAnaM bhavat jiivti||14|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates syAdvAda dvAra che te ja aneka laherarUpa thAya che, tevI ja rIte Atmadravya potAnA guNa-paryAyothI anekarUpa thAya che, paNa nizcayanayathI ekarUpa dekhAya che. 26. caudamA pakSanuM spaSTIkaraNa ane khaMDana ( savaiyA ekatrIsA ) koU bAlabuddhI kahai gyAyaka sakati jaulauM, taulauM gyAna asuddha jagata madhya jAniyai / jJAyaka sakati kAla pAi miTi jAi jaba, taba avirodha bodha vimala bakhAniyai // parama pravina kahai aisI tau na banai bAta, jaisaiM bina paragAsa sUraja na mAniye / taisaiM bina gyAyaka sakati na kahAvai gyAna, yaha tau na paroccha parataccha paravAMniyai / / 27 / / ajJAnI. parama pravIna samyajJAnI. 5ragAsa zabdArtha:- bAlabuddhi ajavALuM. parataccha sAkSAt. artha:- koI koI ajJAnI kahe che ke jyAM sudhI jJAnamAM jJAyakazakti che tyAMsudhI te jJAna saMsAramAM azuddha kahevAya che; bhAva e che ke zAyakazakti jJAnano doSa che ane jyAre samaya pAmIne jJAyakazakti naSTa thaI jAya che tyAre jJAna nirvikalpa ane nirmaLa thaI jAya che. tyAM samyajJAnI kahe che ke A vAta anubhavamAM AvatI nathI, kemake jevI rIte prakAza vinA sUrya hoto nathI tevI ja rIte jJAyakazakti vinA jJAna hoI zakatuM nathI, tethI tamAro pakSa pratyakSa pramANathI bAdhita che. 27. (prakAza ) = = = = TaGkotkIrNavizuddhabodhavisarAkArAtmatattvAzayA vAJchatyucchaladacchacitpariNaterbhinnaM pazuH kinycn| jJAnaM nityamanityatAparigame'pyAsAdayatyujjvalaM syAdvAdI tadanityatAM primRshNshcidvstuvRttikrmaat||15|| 331 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 332 samayasAra nATaka syAdvAdanI prazaMsA (doharo) ihi vidhi Atama gyAna hita, syAdavAda prvaaNn| jAke vacana vicArasauM, mUrakha hoi sujaan|| 28 / / syAdavAda Atama dazA, tA kArana blvaan| sivasAdhaka bAdhA rahita, akhai akhaMDita aan|| 29 / / artha- A rIte AtmajJAna mATe syAdvAda ja samartha che, enA vacano sAMbhaLavAthI ane enuM adhyayana karavAthI ajJAnIo paMDita banI jAya che. 28. syAdvAdathI AtmAnuM svarUpa oLakhAya che, tethI A jJAna bahu baLavAna che, mokSanuM sAdhaka che, anumAna-pramANanI bAdhArahita che, akSaya che, ene AjJAvAdI prativAdI khaMDita karI zakatA nathI. 29. agiyAramA adhikArano sAra jainadharmanA mahattvapUrNa aneka siddhAMtomAM syAdvAda mukhya che, jainadharmanuM je kAMI gaurava che, te syAdvAdanuM che. A syAdvAda anya dharmone nirmULa karavA mATe sudarzanacakra samAna che. A syAdvAdanuM rahasya samajavuM kaThina nathI. paraMtu gUDha avazya che ane eTaluM gUDha che ke ene svAmI zaMkarAcArya athavA svAmI dayAnaMda sarasvatI jevA ajaina vidvAno samajI zakayA nahi ane syAdvAdanuM ulaTuM khaMDana karIne jainadharmane moTo dhakko pahoMcADI gayA. eTaluM ja nahIM, keTalAka Adhunika vidvAno A dharma upara nAstikapaNAnuM lAMchana lagADe che. padArthamAM je aneka dharmo hoya che, te badhA eka sAthe kahI zakAtA nathI, kemake zabdamAM eTalI zakti nathI ke je aneka dharmone ekasAthe kahI zake, tethI koI eka dharmane mukhya ane bAkInAne gauNa karIne kathana karavAmAM Ave che. svAmikArtikeyAnuprekSAmAM ityajJAnavimUDhAnAM jJAnamAtraM prasAdhayan AtmatattvamanekAntaH svymevaanubhuuyte|| 16 / / evaM tattvavyavasthityA svaM vyvsthaapynsvym| alaMdhyaM zAsanaM jainamanekAnto vyvsthitH||17|| iti syaadvaadaadhikaarH| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates syAdvAda dvAra 333 kahyuM che - NANAdhammajudaM pi ya eMva dhammaM pi vaccade atthN| tasseyavikkhAdo patthi vivakkhAhu sesANaM / / 264 / / artha:- tethI je dharmanuM je apekSAe kathana karavAmAM AvyuM hoya te dharma, je zabdathI kathana karavAmAM AvyuM hoya te zabda, ane tene jANanAra jJAna-e traNe naya che. kahyuM paNa che ke: so ciya ikko dhammo vAcayasaddo vi tassa dhmss| taM jANadi taM NANaM te tiNNi viNaya visesA y|| artha - ApaNI nityanI vAtacIta paNa naya-garbhita hoya che, jemake jyAre koI maraNa-sanmukha hoya che tyAre tene hiMmata ApavAmAM Ave che ke jIva nitya che, jIva to marato nathI, zarIrarUpa vastrano tenI sAthe saMbaMdha che, tethI vastra samAna zarIra badalavuM paDe che. na to jIva janme che, na mare che ane na dhana, saMtAna, kuTuMba Adi sAthe temano saMbaMdha che. A je kAMI kahevAmAM AvyuM che te jIva padArthanA nityadharma tarapha daSTi rAkhIne kahevAmAM AvyuM che. pachI jyAre te marI jAya che ane enA saMbaMdhIone saMbodhana kare che tyAre kahe che ke saMsAra anitya che, je janme che te mare ja che, paryAyonuM palaTavuM e jIvano svabhAva ja che, A kathana padArthanA anitya dharma tarapha daSTi rAkhIne kahyuM che. kuMdakuMdasvAmIe paMcAstikAyamAM A viSayane khUba spaSTa karela che. svAmIjIe kahyuM che ke jIvanA cetanA, upayoga Adi guNa che, nara, nAraka Adi paryAyo che, jyAre koI jIva manuSya paryAyamAMthI deva paryAyamAM jAya che tyAre manuSya paryAyano abhAva (vyaya) ane deva paryAyano saddabhAva (utpAda) thAya che, paraMtu jIva na Upajyo che ke na maryo che, A teno dhruvadharma che. basa ! AnuM ja nAma utpAda-vyaya-dhrauvya che. so ceva jAdi maraNaM jAdi Na NaTho Na ceva uppnnnno| uppaNNo ya viNaTho devo maNusutti pjjaao||18|| (paMcAstikAya pR. 38) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 334 samayasAra nATaka artha:- te ja jIva upaje che ke je maraNane prApta thAya che, svabhAvathI te jIva na vinAza pAmyo che ane nizcayathI na Upajyo che, sadA ekarUpa che. tyAre koNa UpasyuM ane viNasyuM che? paryAya ja UpajI che ane paryAya ja viNasI che. jema ke deva paryAya utpanna thaI che, manuSya paryAya nAza pAmI che, e paryAyano utpAda-vyaya che. jIvane dhrauvya jANavo. evaM bhAvamabhAvaM bhAvAbhAvaM abhAvabhAvaM c| guNapajjayehiM sahido saMsaramANo kuNadi jiivo||21|| (paMcAstikAya pR. 45) artha:- paryAyArthika nayanI vivakSAthI paMcaparAvartanarUpa saMsAramAM bhramaNa karato A AtmA devAdi paryAyone utpanna kare che, manuSyAdi paryAyono nAza kare che, tathA vidyamAna devAdi paryAyonA nAzano AraMbha kare che ane je vidyamAna nathI te manuSyAdi paryAyanA utpAdano AraMbha kare che. khUba yAda rAkhavuM ke nayanuM kathana apekSita hoya che ane tyAre ja te sunaya kahevAya che, jo apekSArahita kathana karavAmAM Ave to te naya nathI, kunaya che. te sAvikkhA suNayA NiravikkhA te vi duNNayA hoNti| sayalavavahArasiddhI suNayAdo hodi nniymenn|| artha - A naya paraspara apekSA sahita hoya tyAre to sunaya che ane te ja jyAre apekSArahita levAmAM Ave tyAre durnaya che. sunayathI sarva vyavahAranI siddhi thAya che. anya matAvalaMbI paNa jIva padArthanA eka ja dharma upara daSTi rAkhIne masta thaI gayA che, tethI jainamatamAM temane "matavALA* kahyA che. A adhikAramAM cauda matavALAone saMbodhana karyuM che ane emanA mAnelA pratyeka dharmanuM samarthana karatAM syAdvAdane puSTa karela che. 1. pAgala. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAdhya-sAdhaka dvAra (12) pratiza (East) syAdvAda adhikAra yaha, kahyau alapa vistaar| amRtacaMda munivara kahai, sAdhaka sAdhya duvaar||1|| zabdArtha - sAdhya = je siddha karavA yogya che te iSTa. sAdhaka = je sAdhyane siddha kare che te. artha:- A syAdvAda adhikAranuM saMkSipta varNana karyuM; have zrI amRtacaMdra munirAja sAdhya-sAdhaka dvAranuM varNana kare che. 1. (sapaiyA me'trIsa) joI jIva vastu asti prameya agurulaghu, ___ abhogI amUratIka paradesavaMta hai| utapatirUpa nAsarUpa avicalarUpa, ratanatrayAdi gunabhedasauM anaMta hai|| soI jIva daraba pramAna sadA ekarUpa, aisau suddha nihacai subhAu nirataMta hai| syAdavAda mAMhi sAdhya pada adhikAra kahyau, aba Agai kahivaikauM sAdhaka siddhata hai||2|| zArtha:- asti = hutuM, bhane 24). prameya = 'mAmA mAvA yogya. agurulaghu 1. samyagjJAnaM prmaannN| ityAdyanekanijazaktisunirbharo'pi yo jJAnamAtramayatAM na jahAti bhaavH| evaM kramAkramavivartivivartacitraM tadravyaparyayamayaM cidihAsti vstu||1|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 336 samayasAra nATaka = na bhAre na halakuM. utapati = navI paryAyanuM pragaTa thavuM. nAsa = pUrva paryAyono abhAva. avicala = dhrauvya. artha:- A jIva padArtha astitva, prameyatva, agurulaghutva, abhostRtva, amUrtikatva, pradezata sahita che. utpAda-vyaya-dhrauvya athavA darzana-jJAna-cAritra Adi guNothI anaMtarUpa che, nizcayanayamAM te jIva padArthono svAbhAvika dharma sadA satya ane ekarUpa che. tene syAdvAda adhikAramAM sAdhya-svarUpa kahyo, have AgaLa ene sAdhakarUpa kahe che. 2. jIvanI sAdhya-sAdhaka avasthAonuM varNana (doharo) sAdhya suddha kevala dazA, athavA siddha mhNt| sAdhaka avirata Adi budha, chIna moha prjNt||3|| zabdArtha- suddha kevala dazA = teramA ane caudamA guNasthAnavartI arihaMta. siddha mahaMta = jIvanI ATha karma rahita zuddha avasthA. avirata budha = cothA guNasthAnavartI avrata samyagdaSTi, khImo (kSaNamoha) = bAramAM guNasthAnavartI sarvathA nirmohI. artha- kevaLajJAnI arihaMta athavA siddha paramAtmapada sAdhya che ane avrata samyagdaSTi arthAt cothA guNasthAnathI mAMDIne kSINamoha arthAt bAramA guNasthAna sudhI nava guNasthAnomAMthI koI paNa guNasthAnanA dhAraka jJAnI jIva sAdhaka che. 3. sAdhaka avasthAnuM svarUpa ( savaiyA ekatrIsA) jAkau adho apUraba anivRti karanakau, bhayau lAbha bhaI guruvacanakI bohnii| jAkai anaMtAnubaMdhI krodha mAna mAyA lobha , anAdi mithyAta mizra samakita mohnii|| sAtauM parakiti khapI kiMvA upasamI jAke, ___jagI ura mAMhi samakita kalA sohnii| soI mokha sAdhaka kahAyau tAkai saravaMga, pragaTI sakati guna thAnaka arohnii||4|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 337 sAdhya-sAdhaka dvAra zabdArtha:- adha:karaNa = je karaNamAM (pariNAma-samUhamAM) uparitanasamayavartI tathA adhatana samayavartI jIvonA pariNAma sadaza tathA videza hoya. apUrvakaraNa = je karaNamAM uttarottara apUrva apUrva pariNAma thatA jAya, A karaNamAM bhinna samayavartI jIvonA pariNAma sadA videza ja rahe che ane eka samayavartI jIvonA pariNAma sadeza paNa rahe che ane visadeza paNa rahe che. anivRttikaraNa = je karaNamAM bhinnasamayavartI jIvonA pariNAma visadeza ja hoya ane ekasamayavartI jIvonA pariNAma sadeza ja hoya. bohanI (bodhanI) = upadeza. khapI = samULa nAza pAmI. kiMvA = athavA. sohanI = zobhAyamAna. aronI = caDavAnI artha- je jIvane adhaHkaraNa, apUrvakaraNa ane anivRttikaraNarUpa karaNalabdhinI prApti thaI che ane zrIguruno satya upadeza maLyo che, jenI anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lobha tathA mithyAtva, mizra, samyakatvamohanIyaevI sAta prakRtiono sarvathA kSaya athavA upazama thayo che athavA aMtaraMgamAM samyagdarzananA suMdara kiraNo jAgRta thayA che te ja jIva samyagdaSTi-mokSano sAdhaka kahevAya che. tenA aMtara ane bAhya, sarva aMgamAM guNasthAna caDhavAnI zakti pragaTa thAya che. 4. (soraThA) jAke mukati samIpa, bhaI bhavasthiti ghaTa gii| tAkI manasA sIpa, suguru megha muktA vcn||5|| zabdArtha:- bhavasthiti = bhava-bhramaNano kALa. muktA = motI. artha- jenI bhavasthiti ghaTI javAthI arthAt kiMcit jUna ardhapudgalaparAvartanakALa mAtra zeSa rahevAthI mokSa avasthA samIpa AvI gaI che, tenA manarUpa chIpamAM sadaguru megharUpa ane temanA vacana motIrUpa pariNamana kare che. bhAva e che ke AvA jIvone ja zrIgurunA vacano rucikara thAya che. 5. 1-2-3. ene vizeSapaNe samajavA mATe gommasAra jIvakAMDanuM adhyayana karavuM joIe. ane suzIlA upanyAsanA pR. 247 thI ra63 sudhInA pRSThomAM enuM vistArathI varNana che. 4. A traNe karaNonA pariNAma pratisamaya anaMtaguNI vizuddhatA sahita hoya che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 338 samayasAra nATaka sazune meghanI uSamA (doharA) jyauM varaSai varaSA samai, megha akhaMDita dhaar| tyauM sadaguru vAnI khirai, jagata jIva hitkaar||6|| zabdArtha:- akhaMDita dhAra = satata. vAnI (vANI) = vacano. artha - jevI rIte comAsAmAM varasAdanI dhArApravAha vRSTi thAya che, tevI ja rIte zrI guruno upadeza saMsArI jIvone hitakArI thAya che. bhAvArtha- jevI rIte jaLavRddhi jagatane hitakArI che tevI ja rIte sadgurunI vANI sarva jIvone hitakArI che. 6. dhana-saMpattithI moha dUra karavAno upAya ( savaiyA tevIsA) cetanajI tuma jAgi vilokahu, lAgI rahe kahA mAyAke taaNii| Ae kahIMsauM kahIM tuma jAhuge, __ mAyA ramegI jahAMkI thaaNii|| mAyA tumhArI na jAti na pAMti na, vaMsakI veli na aMsakI jhaaNii| dAsI kiyai vinu lAtani mArata, aisI anIti na kIjai gusaaNii||7|| zabdArtha:- vilokaThuM = juo. mAyA = dhana-saMpatti. jhAMI = paDachAyopratibiMba. dAsI = nokaraDI. guMsAI = mahaMta. artha - he Atmana ! tame mohanidrA choDIne sAvadhAna thAva, ane juo, tame dhana-saMpattirUpa mAyAmAM kema bhUlI rahyA cho? tame kyAMthI AvyA cho ane kyAM cAlyA jazo ane dolata jyAMnI tyAM paDI raheze. lakSmI tamArI nAta-jAtanI nathI, vaMza-paraMparAnI nathI, bIja to zuM? tamArA eka pradezanuM paNa pratirUpa nathI. jo ene tame nokaraDI banAvIne na rAkhI to e tamane lAta mAraze, mATe mahAna thaIne tamAre Avo anyAya karavo yogya nathI. 7. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAdhya-sAdhaka dvAra 339, vaLI-(doharA) mAyA chAyA eka hai, ghaTai baTTai china maaNhi| inhakI saMgati je lagaiM, tinhahiM kahUM sukha naaNhi||8|| artha - lakSmI ane chAyA ekasarakhI che, kSaNamAM vadhe che ane kSaNamAM ghaTe che, je enA saMgamAM joDAya che arthAt sneha kare che, temane kadI cena paDatuM nathI. 8. kuTuMbI vagereno moha dUra karavAno upadeza (savaiyA tevIsA) lokanisauM kachu nAtau na terau na, tosauM kachu iha lokako naatau| e tau rahai rami svArathake rasa, tU paramArathake rasa maatau|| ye tanasauM tanamai tanase jar3a, cetana tU tinasauM nita haatau| hohu sukhI apanau bala pherikai, torikai rAga virodhako taaNtau||9|| zabdArtha:- lokanisa = kuTuMba Adi mANasothI. nAto = saMbaMdha, rahe rami = lIna thayA. paramAratha = Atmahita. mAtau = masta. tana" (tanmaya) = lIna. hAMtau = bhinna. pherika = pragaTa karIne. torika = toDIne. tAMta ( taMtu) = doro. artha - he jIva! kuTuMbI Adi lokono tArI sAthe koI saMbaMdha nathI, ane na tAruM emanI sAthe kAMI A loka saMbaMdhI prayojana che, e to potAnA svArtha mATe tArA zarIra upara prema rAkhe che ane tuM tArA AtmahitamAM magna thA. e loko zarIramAM tanmaya thaI rahyA che, tethI zarIranA jevA ja jaDabuddhi che ane tuM caitanya cho, emanAthI judo cho tethI rAga-dveSano saMbaMdha toDIne potAnuM AtmabaLa pragaTa kara ane sukhI thA. 9. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates indrAdi UMca padanI icchA ajJAna che (soraThA ) je durabuddhi jIva, te utaMga padavI chaiN| je samarasI sadIva, tinakauM kachU na caahiye|| 10 / / artha:- je ajJAnI jIva che te indrAdi UMca padanI abhilASA kare che, paraMtu je sadA samatA2sanA rasiyA che, te saMsAra saMbaMdhI koI paNa vastu icchatA nathI. 10. = mAtra samatAbhAvamAM ja sukha che (savaiyA ekatrIsA ) hAMsImaiM viSAda basai vidyAmaiM vivAda basai, kAyAmaiM marana guru vartanamaiM hInatA / sucimaiM gilAni basai prApatimaiM hAni basai, jaimaiM hAri suMdara dasAmaiM chabi chInatA / / roga basai bhogamai saMjogamai viyoga basai, 'gunamai garaba basa sevA mAMhI hInatA / aura jaga rIti jetI garbhita asAtA setI, sAtAkI sahelI hai akelI udAsInatA / / 11 / / zabdArtha:- viSAda raMja, kheda. vivAda chInatA taMgI, ochapa. garaba ghamaMDa. sAtA = samayasAra nATaka = = kAMti. uttara-pratyuttara. chabi sukha. sahelI sAtha ApanAra. 1. ' prItimAM aprIti' evo pATha paNa che. 2. laukika pavitratA nitya nathI, teno nAza thatAM malinatA AvI jAya che. artha:- jo hAsyamAM sukha mAnavAmAM Ave to hAsyamAM laDAI thavAno saMbhava che, jo vidhAmAM sukha mAnavAmAM Ave to vidyAmAM vivAdano nivAsa che, jo za2I2mAM sukha mAnavAmAM Ave to je janme che te avazya mare che, jo moTAImAM sukha mAnavAmAM Ave to temAM nIcapaNAno vAsa che, jo pavitratAmAM sukha mAnavAmAM Ave to pavitratAmAM glAnino vAsa che, jo lAbhamAM sukha mAnavAmAM Ave to jyAM napho che tyAM nukasAna paNa che, jo jItamAM sukha mAnavAmAM Ave = Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAdhya-sAdhaka dvAra 341 to jyAM jIta che tyAM hAra paNa che, jo suMdaratAmAM sukha mAnavAmAM Ave to te sadA ekasarakhI rahetI nathI-bagaDe paNa che, jo bhogomAM sukha mAnavAmAM Ave to te roganA kAraNa che, jo iSTa saMyogamAM sukha mAnavAmAM Ave to jeno saMyoga thAya che teno viyoga paNa che, jo guNomAM sukha mAnavAmAM Ave to guNomAM ghamaMDano nivAsa che, jo nokarI-cAkarImAM sukha mAnavAmAM Ave to te hInatA (gulAmI) ja che. e sivAya bIjA paNa je laukika kAryo che te badhA azAtAmaya che, tethI spaSTa che ke zAtAno saMyoga meLavavA mATe udAsInatA sakhI samAna che. bhAva e che ke mAtra samatAbhAva ja jagatamAM sukhadAyaka che. 11. je unnatinI pachI avanati (Ave) che te unnati nathI. (doharo) jihi utaMga car3hi phira patana, nahi utaMga vaha kuup| jihi sukha aMtara bhaya basai, so sukha hai dukhruup||12|| jo vilasai sukha saMpadA, gaye tahAM dukha hoi|| jo dharatI bahu tanavatI, jarai aganisauM soi||13|| zabdArtha- utaMga = UMce. patana = paDavuM te. kUpa = kUvo. vilarsa = bhogave. tRnavatI = ghAsavALI. jara = baLe che. artha- je UMcA sthAna upara pahoMcIne pachI paDavuM paDe che, te UMca pada nathI, UMDo kUvo ja che. tevI ja rIte je sukha prApta thaIne tenA naSTa thavAno bhaya che te sukha nathI, du:kharUpa che. 1ra. kAraNa ke laukika sukha-saMpattino vilAsa naSTa thatAM pachI duHkha ja prApta thAya che, jevI rIte ke gIca ghAsavALI dharatI ja agnithI baLI jAya che. 13. zrIgurunA upadezamAM jJAnIjIva ruci kare che ane mUrkha samajatA ja nathI. (doharA) sabada mAMhi sataguru kahai , pragaTa rUpa nija dhrm| sunata vicacchana saddahai , mUr3ha na jAnai mrm||14|| 1. 'sukhamaiM phira duHkha barsa' evo paNa pATha che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 342 samayasAra nATaka artha - zrIguru Atma-padArthanA svarUpanuM varNana kare che, te sAMbhaLIne buddhimAna mANaso dhAraNa kare che ane mUrkhAo teno marma ja samajatA nathI. 14. uparanA doharAnuM daSTAMta dvArA samarthana (savaiyA ekatrIsA) jaisaiM kAhU nagarake vAsI dvai puruSa bhUle , tAmaiM eka nara suSTa eka duSTa urkau| dou phirai purake samIpa pare UTavamaiM, kAhU aura pathikasauM pUcha paMtha purkau|| so tau kahai tumArau nagara hai tumAre Dhiga, ____ mAraga dikhAvai samujhAvai khoja purko| etepara suSTa pahacAnai pai na mAnai duSTa, hiradai pravAMna taise upadesa gurukau||15|| zabdArtha:- vAsI = rahenAra. sukha = samajaNo. dura = dubuddhi. UTava = ulaTo rasto. Dhiga = pAse. artha- jevI rIte koI zaheranA rahevAsI be puruSo vastInI samIpamAM rasto bhUlI gayA, temAM eka sajjana ane bIjo hRdayano durjana hato. rasto bhUlIne pAchA pharyA ane koI trIjA musApharane potAnA nagarano rasto pUchayo tathA te musAphare temane rasto samajAvIne batAvyo ane kahyuM ke A tamAruM nagara tamArI najIka ja che. tyAM te banne puruSomAM je sajjana che te tenI vAta sAcI mAne che arthAt potAnuM nagara oLakhI le che ane mUrkha tene mAnato nathI; evI rIte jJAnI zrIgurunA upadezane satya mAne che paNa ajJAnIonA samajavAmAM AvatuM nathI. bhAva e che ke upadezanI asara zrotAonA pariNAma-anusAra ja thAya che. 15. jaisaiM kAhU jaMgalamaiM pAsakau samai pAi, apanai subhAva mahAmegha baraSatu hai| 1. copAI-suguru sikhAvahiM bArahiM bArA, sUjha para ta6 mati anusArA. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAdhya-sAdhaka dvAra 343 Amala kaSAya kaTu tIkhana madhura khAra, taisau rasa bAdai jahAM jaisau darakhatu hai|| taisaiM gyAnavaMta nara gyAnako bakhAna karai, rasakau umAhU hai na kAhU parakhatu hai| vahai dhUni suni koU gahai koU rahai soi, kAhUko vikhAda hoi koU harakhatu hai||16|| zabdArtha:- pAvasa = varasAda. Amala = khATuM. kaSAya = kaSAyeluM. kaTu = kaDavuM. tIkhana (tINa ) = tIkhuM. madhura = miSTa. khAra (kSAra) = khAruM. darakhatu (darakha) = vRkSa. umAhU = utsAhita. na parakhatu hai = parIkSA karato nathI. dhuni (dhvani ) = zabda. vikhAda ( viSAda) = kheda, harakhatu = harSita. artha- jevI rIte koI vanamAM varasAdanA divasomAM potAnI meLe pANI paDe che to khATuM, kapAyeluM, kaDavuM, tIkhuM, mIThuM ke khAruM je rasanuM vRkSa hoya che te pANI paNa te ja rasarUpa thaI jAya che, tevI ja rIte jJAnIo jJAnanA vyAkhyAnamAM potAnA anubhava pragaTa kare che, pAtra-apAtranI parIkSA karatA nathI, te vANI sAMbhaLI koI to grahaNa kare che, koI UMghe che, koI kheda pAme che ane koI AnaMdita thAya che. bhAvArtha - jevI rIte varasAda potAnI meLe varase che ane te lImaDAnA vRkSa upara paDavAthI kaDavuM, lIMbunA vRkSa upara paDavAthI khATuM, zeraDI upara paDavAthI madhura, maracAnA choDa upara paDavAthI tIkhuM, caNAnA choDa para paDavAthI khAruM ane bAvaLanA vRkSa para paDavAthI kaSAyeluM thaI jAya che. tevI ja rIte jJAnIo khyAti, lAbhAdinI apekSA rahita madhyasthabhAvathI tattvanA svarUpanuM kathana kare che, te sAMbhaLIne koI zrotA paramArthanuM grahaNa kare che, koI saMsArathI bhayabhIta thaIne yama-niyama le che, koI jhagaDo kare che, koI UMghe che, koI kutarka kare che, koI niMdA-stuti kare che ane koI vyAkhyAna pUruM thavAnI ja rAha joyA kare che. 16. (doharo) guru upadeza kahA karai, durArAdhya sNsaar| basai sadA jAkai udara , jIva paMca prkaar||17|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates samayasAra nATaka artha:- jemAM pAMca prakAranA jIva nivAsa kare che te saMsAra ja ghaNo dustara che, temAM zrIguruno upadeza zuM kare ? 17. pAMca prakA2nA jIva (doharA ) DUMghA prabhu cUMghA catura, sUMghA ruMcaka suddha / UMghA durabuddhi vikala, ghUMghA ghora abuddha / / 18 / / ajJAnI. zabdArtha:- guMcaka = rucivALA. abuddhi artha:- DUMghA jIva prabhu che, sUMghA jIva catura che, sUMghA jIva zuddha rucivALA che, UMdhA jIva durbuddhi ane du:khI che ane dhUMdhA jIva mahA ajJAnI che. 18. sUMghA jIvanuM lakSaNa (doharA ) = jAkI parama dasA viSai, karama kalaMka na hoi / DUMghA agama agAdhapada, vacana agocara soi / / 19 / / artha:- jemane karma-kAlimA rati agamya, agAdha ane vacana-agocara utkRSTa pada che te siddha bhagavAna sUMghA` jIva che. 19. sUMghA jIvanuM lakSaNa (doharA ) jo udAsa hai jagatasauM, gahai parama rasa prema / so rUMghA guruje vana, cUMthai vAta temA 20nA zabdArtha:- udAsa = virakta. parama rasa = Atma-anubhava. cUMthai = cUse. artha:- je saMsArathI virakta thaIne Atma-anubhavano 2sa saprema grahaNa kare che ane zrIgurunA vacana bALakanI jema dUdhanI peThe cUse che te sUMghA jIva che. 20. sUMghA jIvanuM lakSaNa (doharA ) jo suvacana rucisauM sunai, hiyai duSTatA nAMhi / paramAratha samujhai nahIM, so sUMghA jagamAMhi / / 21 / / 1. A kathana paM. banArasIdAsajIe potAnI kalpanAthI karyuM che, koI graMthanA AdhAre nahi. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates sAdhya-sAdhaka dvAra zabdArtha:- rucisauM premathI. pa2mA2tha = Atmatattva. artha:- je gurunA vacana premapUrvaka sAMbhaLe che ane hradayamAM duSTatA nathI-bhadra che, paNa AtmasvarUpane oLakhatA nathI evA maMda kaSAyI jIva sUMghA che. 21. UMghA jIvanuM lakSaNa (doharA ) jAkauM vikathA hita lagai, Agama aMga aniSTa / so dhA viSayI vila, luTa ruda pApi||22|| apriya. duSTa zabdArtha:- vikathA khoTI vArtA. aniSTa krodhI. pApiSTa adharmI. = = = jAkai vacana zravana nahIM, nahi mana surati virAma / jar3atAsauM jar3avata bhayau, ghUMghA tAkau nAma / / 23 / / avratI. = artha:- jene satazAstrano upadeza to apriya lAge che ane vikathAo priya lAge che te viSayAbhilASI, dveSI-krodhI ane adharmI jIva UMdhA che. 22. ghUMghA jIvanuM lakSaNa (doharA ) ghUMghA ghora vikala saMsArI / 345 dveSI. ruSTa zabdArtha:- surati = smRti. virAma artha:- vacana rahita arthAt ekendriya, zravaNarahita arthAt dvi, tri, caturindriya, manarahita arthAt asaMjJI paMcendriya ane avratI ajJAnI jIva je jJAnAvaraNIya karmanA tIvra udayathI jaDa thaI gayA te dhUMghA che. 23. uparyukta pAMca prakA2nA jIvonuM vizeSa varNana ( copAI ) DUMghA siddha kahai saba koU / sUMghA UMghA mUrakha doU / / cUMghA jIva mokha adhikArI / / 24 / / = Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com artha:- sUMghA jIvane sarva koI siddha kahe che, sUMghA ane UMghA baMne mUrkha che, dhUMvA ghora saMsArI che ane cUMthA jIva mokSanA pAtra che. 24. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 346 samayasAra nATaka cUMthA jIvanuM varNana (doharA) cUMghA sAdhaka mokhakau, karai doSa dukha naas| lahai mokha saMtoSasauM, varanauM lacchana taas||25|| artha- cUMdA jIva mokSanA sAdhaka che, doSa ane du:khonA nAzaka che, saMtoSathI paripurNa rahe che, tenA guNonuM varNana karuM chuM. 25. (doharo) kRpA prasama saMvega dama, astibhAva vairaagy| ye lacchana jAke hiyai, sapta vyasanako tyaag||26|| zabdArtha - kRpA = dayA. prasama (prathama) = kaSAyonI maMdatA. saMvega = saMsArathI bhayabhIta. dama = indriyonuM damana. astibhAva (Astikaya) = jinavacanomAM zraddhA. vairAgya = saMsArathI virakti. artha- dayA, prazama, saMvega, indriyadamana, Astikaya, vairAgya ane sAta vyasanono tyAga-A cUMthA arthAt sAdhaka jIvanA cihna che. ra6. sAta vyasananA nAma ( copAI) jUvA AmiSa madirA daarii| bhAveda vorI paranArA eI sAta visana dukhdaaii| turata mUna surati mArA ra7 nA zabdArtha- AmiSa = mAMsa. madirA = zarAba. dArI = vezyA. AkheTaka = zikAra. paranArI = parAI strI. durita = pApa. mUla = jaDa. artha:- jugAra ramavo, mAMsa khAvuM, dArU pIvo, vezyA sevana karavuM, zikAra karavo, corI ane parastrInuM sevana karavuM-A sAte vyasana duHkhadAyaka che, pApanuM mULa che ane kugatimAM laI janAra che. 27. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAdhya-sAdhaka dvAra u47 vyasanonA dravya ane bhAvarUpa bheda (doharA) daravita ye sAtauM visana, durAcAra dukhdhaam| bhAvita aMtara kalapanA, mRSA moha prinaam|| 28 / / artha - A sAte vyasana je zarIrathI sevavAmAM Ave che te durAcAra rUpa dravya-vyasana che ane jUThA mo-pariNAmanI aMtaraMga kalpanA te bhAva-vyasana che. dravya ane bhAva banneya duHkhonA ghara che. 28. sAta bhAva-vyasanonuM svarUpa ( savaiyA ekatrIsA) azubhamaiM hAri zubhajIti yahai dUta karma , dehakI maganatAI yahai mAMsa bhkhivau| mohakI gahalasauM ajAna yahai surApAna, kumatikI rIti ganikAko rasa ckhivau|| niradai hai prAnaghAta karavau yahai sikAra, paranArI saMga parabuddhikau prkhivau| pyArasauM parAI sauMja gahivekI cAha corI, ___ eI sAtauM visana biDArai brahma lkhivau|| 29 / / zabdArtha:- dUta (dhUta) = jugAra. gahala = mUrchA. ajAna = aceta. surA = zarAba. pAna = pIvuM. ganikA = vezyA. sauMja = vastu. biDA = vidAraNa kare. artha - azubha karmanA udayamAM hAra ane zubha karmanA udayamAM vijaya mAnavo e bhAva-jugAra che, zarIramAM lIna thavuM e bhAva-mAMsabhakSaNa che, mithyAtvathI mUcchita thaIne svarUpane bhUlI javuM e bhAva-madyapAna che, kubuddhinA raste cAlavuM e bhAva-vezyAsevana che, kaThora pariNAma rAkhIne prANIno ghAta karavo e bhAvazikAra che, dehAdi paravastumAM Atmabuddhi rAkhavI te bhAva-parastrIsaMga che, anurAgapUrvaka para padArthonuM grahaNa karavAnI abhilASA te bhAva-corI che. A ja sAte bhAva-vyasana AtmajJAnanuM vidAraNa kare che arthAt AtmajJAna thavA detA nathI. ra9. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates u48 samayasAra nATaka sAdhaka jIvano puruSArtha (doharo) visana bhAva jAmaiM nahIM, pauruSa agama apaar| kiye pragaTa ghaTa siMdhumaiM , caudaha ratana udaar||30|| zabdArtha:- siMdhu = samudra. udAra = mahAna. artha- jemanA cittamAM bhAva-vyasanono leza paNa raheto nathI te atulya ane aparaMpAra puruSArthanA dhAraka hRdayarUpa samudramAM cauda mahAratna pragaTa kare che. 30. cauda bhAva5tna ( savaiyA ekatrIsA) lakSmI subuddhi anubhUti kaustubha mani, vairAga kalapavRccha saMkha suvacana hai| airAvata uddima pratIti raMbhA udai viSa , kAmadhenu nirjarA sudhA pramoda dhana hai|| dhyAna cApa premarIti madirA viveka vaidya, suddhabhAva candramA turaMgarUpa mana hai| caudaha ratana ye pragaTa hoMhi jahAM tahAM, ' yAna 39ota ghaTa siMdhu mathana daiA rUA zabdArtha- sudhA = amRta. pramoda = AnaMda. cApa = dhanuSya. turaMga = ghoDo. artha- jyAM jJAnanA prakAzamAM cittarUpa samudranuM maMthana karavAmAM Ave che tyAM subuddhirUpa lakSmI, anubhUtirUpa kaustubhamaNi, vairAgyarUpa kalpavRkSa, satya vacanarUpa zaMkha, airAvata hAthIrUpa udyama, zraddhArUpa raMbhA, udayarUpa viSa, nirjarArUpa kAmadhenu, AnaMdarUpa amRta, dhyAnarUpa dhanuSya, premarUpa madirA, vivekarUpa vaidha, zuddhabhAvarUpa caMdramA ane manarUpa ghoDo-AvI rIte cauda ratna pragaTa thAya che. 31. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates u48 sAdhya-sAdhaka dvAra cauda ratnomAM kayuM che ane kayuM upAdeya che (doharo) kiye avasthAmaiM pragaTa, caudaha ratana rsaal| kachu tyAgai kachu saMgrahai, vidhiniSedhakI caal|| 32 / / ramA saMkha viSa dhanu surA, vaidya dhenu haya hey| mani raMbhA gaja kalapataru, sudhA soma aadey||33|| iha vidhi jo parabhAva viSa, vamai ramai nijruup| so sAdhaka sivapaMthakau, cida vedaka cidruup||34|| zabdArtha- saMgrahai = grahaNa kare. vidhi = grahaNa karavuM. niSedha = choDavuM. ramA = lakSmI. dhanu = dhanuSya. surA = zarAba. dhenu = gAya. ya = ghoDo. raMbhA = apsarA. soma = caMdramA. Adeya = grahaNa karavA yogya. varma = choDa. artha - sAdhakadazAmAM je cauda ratno pragaTa karyA temAMthI jJAnI jIva vidhiniSedhanI rIta para keTalAkano tyAga kare che ane keTalAkanuM grahaNa kare che. 3ra. arthAt subuddhirUpa lakSmI, satyavacanarUpa zaMkha, udayarUpa viSa, dhyAnarUpa dhanuSya, premarUpa madirA, vivekarUpa dhavaMtari, nirjarArUpa kAmadhenu ane manarUpa ghoDo-A ATha asthira che tethI tyAgavA yogya che, tathA anubhUtirUpa maNi, pratItirUpa raMbhA, udhamarUpa hAthI, vairAgyarUpa kalpavRkSa, AnaMdarUpa amRta, zuddhabhAvarUpa caMdramA-A che ratna upAdeya che. 33. A rIte je parabhAvarUpa viSavikArano tyAga karIne nijasvarUpamAM magna thAya che te nija-svarUpano bhoktA caitanya AtmA mokSamArgano 'sAdhaka che. 34. 1. sAdhaka dazA. 2. satya vacana paNa heya che, jainamatamAM to maunanI ja prazaMsA che. 3. sAta bhAva-vyasana ane cauda ratnonI kavitA paM. banArasIdAsajIe svataMtra racI che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates mokSamArganA sAdhaka jIvonI avasthA (kavitta ) gyAna driSTi jinhake ghaTa aMtara, nirakhai darava suguna parajAi / jinhakai sahajarUpa dina dina prati, je kevala pranIta mAraga mukha, citaiM carana rAkhai ThaharAi / te pravIna kari khIna mohamala, syAdavAda sAdhana adhikAi / / = zabdArtha:- nirakheM avaloDana Dare. anIta ( prazIta ) = avicala hohiM paramapada pAi / / 35 / rathita. artha:- jemanA aMtaraMgamAM jJAnadaSTi dravya, guNa ane paryAyonuM avalokana kare che, jeo svayameva dina-pratidina syAdvAda dvArA potAnuM svarUpa adhikAdhika jANe che, je kevaLI-kathita dharmamArgamAM zraddhA karIne te anusAra AcaraNa kare che, te jJAnI manuSyo mohakarmano maLa naSTa kare che ane parama pada prApta karIne sthira thAya che. 34. samayasAra nATaka zuddha anubhavathI mokSa ane mithyAtvathI saMsAra che. ( savaiyA ekatrIsA) * cAkasau phirata jAkau saMsAra nikaTa Ayau, pAyau jina samyaka mithyAta nAsa karikai / naikAntasaGgattadRzA svayameva vastu tattvavyavasthitimiti prvilokyntH| syAdvAdazuddhimadhikAmadhigamya santo jJAnIbhavanti jinniitimlNdhyntH|| 2 / / ( khA lo DaranI pratimAM nathI. ) * ye jJAnamAtranijabhAvamayImakampAM bhUmiM zrayanti kathamapyapanItamohAH / te sAdhakatvamadhigamya bhavanti siddhA mUDhAstvamUmanupalabhya paribhramanti / / 3 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAdhya-sAdhaka dvAra = niraduMda manasA subhUmi sAdhi lInI jina, kInI mokhakArana avasthA dhyAna dharikai // sohI suddha anubha abhyAsI avinAsI bhayau, gayau tAkau karama bharama roga garikai / mithyAmatI apanau sarUpa na pichAnai tAteM, Dolai jagajAlamai anaMta zabdArthaH- yA' = 5. nirahu~ha (niradvaM6 ) bhojaNe. gaLIne nAza pAmyuM. pichAnai = kAla bharikai // / 36 / / huvidhA rahita garidai ( galiDe ) artha:- cAkaDAnI jema ghUmatA ghUmatA jene saMsArano aMta najIka AvI gayo che, jeNe mithyAtvano nAza karIne samyagdarzana prApta karyuM che, jeNe rAga-dveSa choDIne manarUpa bhUmine zuddha karI che ane dhyAna dvArA potAne mokSane yogya banAvela che, te ja zuddha anubhavano abhyAsa karanAra avicaLa pada pAme che ane tenA karma nAza pAme che, tathA ajJAnarUpI roga dUra thaI jAya che. paraMtu mithyAdaSTi potAnuM svarUpa oLakhatA nathI tethI teo anaMtakALa sudhI jagatanI jALamAM bhaTake che ane janmabhraanaa IrA Dare che. 35. Atma-anubhavanuM pariNAma (savaiyA bhe'trIsA ) je jIva darabarUpa tathA parajAyarUpa, doU nai pravAMna vastu suddhatA gahatu haiN| je asuddha bhAvanike tyAgI bhaye saravathA, viSaisauM vimukha hvai virAgatA bahatu haiM / / syAdvAdakauzalasunizcalasaMyamAbhyAM yo bhAvayatyaharahaH svamihopayuktaH / jJAnakriyAnayaparasparatIvramaitrI 351 pAtrIkRtaH zrayati bhUmimimAM sa ekH||4|| Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates je je grAhyabhAva tyAgabhAva doU bhAvanikauM, anubhau abhyAsa viSai ekatA karatu haiM / teI gyAna kriyAke ArAdhaka sahaja mokha, mAragake sAdhaka abAdhaka mahatu haiM / / 37 / / samayasAra nATaka artha:- je jIvoe dravyArthika ane paryAyArthika banne nayo dvArA padArthonuM svarUpa samajIne AtmAnI zuddhatA grahaNa karI che, je azuddhabhAvonA sarvathA tyAgI che, indriya-viSayothI parAbhukha thaIne vItarAgI thayA che, jemaNe anubhavanA abhyAsamAM upAdeya ane heya banne prakAranA bhAvone ekasarakhA jANyA che, te ja jIvo jJAnakriyAnA upAsaka che, mokSamArganA sAdhaka che, karmabAdhA rahita che ane mahAna che. 37. jJAnakriyAnuM svarUpa (doharA ) vinasi anAdi asuddhatA, hoi suddhatA pokha / tA paranatiko budha haiM, gyAna yiAsI mova|| rU8|| zabdArtha:- vinasi naSTa thaIne. pokha puSTa. 5rati cAla. artha:- jJAnIo kahe che ke anAdikALanI azuddhatA naSTa karanAra ane zuddhatAne puSTa karanAra pariNati jJAnakriyA che ane tenAthI ja mokSa thAya che. 38. samyaktvathI krame krame jJAnanI pUrNatA thAya che (doharA ) = = = jagI suddha samakita kalA, bagI mokha maga joi / vahai karama cUrana karai, krama krama pUrana hoi / / 39 / / jAke ghaTa aisI dasA, sAdhaka tAkau nAma / jaise jo dIpaka dharai, so ujiyArau dhAma / / 40 / / zabdArtha:- bagI cAlI. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates sAdhya-sAdhaka dvAra artha:- samyagdarzananuM je kiraNa pragaTa thAya che ane mokSanAM mArgamAM cAle che te dhIre dhIre karmono nAza karatuM paramAtmA bane che. 39. jenA cittamAM AvA samyagdarzananA kiraNano udaya thayo che tenuM ja nAma sAdhaka che, jema ke je gharamAM dIpaka saLagAvavAmAM Ave che te ja gharamAM ajavALuM thAya che. 40. samyaktvano mahimA (savaiyA ekatrIsA ) jAke ghaTa aMtara mithyAta aMdhakAra gayau, bhayau paragAsa suddha samakita bhAnakau / jAkI mohanidrA ghaTI mamatA palaka phaTI, jAnyau jina marana avAcI bhagavAnakau // jAka gyAna teja bagyau uddima udAra jagyau, lagau sukha pokha samarasa sudhA pAnakau / tAhI suvicacchanako saMsAra nikaTa Ayau, pAyau tina mAraga sugama niravAnakau / / 41 / / vacanAtIta. bagyau = zabdArtha:- avAcI vadhyuM. artha:- jenA hRdayamAM mithyAtvano aMdhakAra naSTa thavAthI zuddha samyagdarzanano sUrya prakAzita thayo, jenI mohanidrA dUra thaI gaI ane mamatAnI palako UghaDI gaI, jeNe vacanAtIta potAnA paramezvaranuM svarUpa oLakhI lIdhuM che, jenA jJAnanuM teja prakAzita thayuM, je mahAna ughamamAM sAvadhAna thayo, je sAmyabhAvanA amRtarasanuM pAna karIne puSTa thayo, te ja jJAnIne saMsArano aMta samIpa Avyo che ane teNe ja nirvANano sugama mArga prApta karyo che. 41. = 353 citpiNDacaNDimavilAsivikAsahAsaH AnandasusthitasadAskhalitaikarUpa zuddhaprakAzabharanirbharasuprabhAtaH / stasyaiva caaymudytyclaarciraatmaa||5|| Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates DinAre.. samyagnAnano mahimA ( savaiyA ekatrIsA ) jAke hiradai maiM syAdvAda sAdhanA karata, suddha AtamAko anubhau pragaTa bhayau hai / jAke saMkalapa vikalapake vikAra miTi, sadAkAla ekIbhAva rasa parinayau hai / jina baMdha vidhi parihAra mokha aMgIkAra, aisau suvicAra paccha soU chAMr3i dayau hai| tAko gyAna mahimA udota dina dina prati, sohI bhavasAgara ulaMghi pAra gayau hai / / 42 / / zabdArtha:- parinayau thayo. parihAra naSTa. aMgIkAra svIjhara. pAra = = = samayasAra nATaka = artha:- syAdvAdanA abhyAsathI jenA aMtaHkaraNamAM zuddha AtmAno anubhava pragaTa thayo, jenA saMkalpa-vikalpanA vikAra naSTa thaI gayA ane sadaiva jJAnabhAvarUpa thayo, jeNe baMdhavidhinA tyAga ane mokSanA svIkArano sadvicAra paNa choDI dIdho che, jenA jJAnano mahimA divase-divase pragaTa thayo che, te ja saMsArasAgarathI pA2 thaIne tenA DinAre pahIMyyo che. 42. anubhavamAM nayapakSa nathI. (savaiyA ekatrIsA) astirUpa nAsati aneka eka thirarUpa, athira ityAdi nAnArUpa jIva kahiyai / syAdvAdadIpitalasanmahasi prakAze zuddhasvabhAvamahimanyudite mayIti / kiM bandhamokSapathapAtibhiranyabhAvai rnityodayaH paramayaM sphuratu svabhAvaH / / 6 / citrAtmazaktisamudAyamayo'yamAtmA sadyaH praNazyati nyekssnnkhnnddymaanH| tasmAdakhaNDamanirAkRtakhaNDameka mekAntazAntamacalaM cidahaM maho'smi / / 7 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAdhya-sAdhaka dvAra dIsai eka naikI pratipacchI na apara dUjI, naiko na dikhAi vAda vivAdamai rhiyai|| thiratA na hoi vikalapakI taraMganimaiM , caMcalatA baDhe anubhau dasA na lhiyai| tAtai jIva acala abAdhita akhaMDa eka aisau pada sAdhikai samAdhi sukha ghiyai|| 43 / / zabdArtha:- thira = sthira. athira = caMcaLa. pratipaththI = viparIta. apara = bIjuM. thiratA = zAMti. samAdhi = anubhava. artha - jIva padArtha nayanI apekSAe asti-nAsti, eka-aneka, sthiraasthira Adi aneka rUpe kahevAmAM Avyo che. jo eka nayathI viparIta bIjo naya na batAvavAmAM Ave to viparItatA dekhAya che ane vAda-vivAda upasthita thAya che. evI dazAmAM arthAt nayanI vikalpajALamAM paDavAthI cittane vizrAma maLato nathI ane caMcaLatA vadhavAthI anubhava TakI zakato nathI, tethI jIva padArthane acaLa, abAdhita, akhaMDita ane eka sAdhIne anubhavano AnaMda levo joIe. bhAvArtha- eka naya padArthane atirUpa kahe che to bIjo naya te ja padArthane nAstirUpa kahe che, eka naya tene ekarUpa kahe che to bIje naya tene aneka kahe che, eka naya nitya kahe che to bIjo naya tene anitya kahe che, eka naya zuddha kahe che to bIjo naya tene azuddha kahe che, eka naya jJAnI kahe che to bIjo naya tene ajJAnI kahe che, eka naya saMbaMdha kahe che to bIjo naya tene abaMdha kahe che, AvI rIte paraspara viruddha aneka dharmonI apekSAe padArtha anekarUpa kahevAya che. jyAre pahelo naya kahevAmAM Avyo hoya tyAre teno virodhI batAvavAmAM na Ave to vivAda Ubho thAya che ane nayanA bheda vadhavAthI aneka vikalpo utpanna thAya che jenAthI cittamAM caMcaLatA vadhavAthI anubhava naSTa thaI jAya che, tethI prathama avasthAmAM to nayone jANavA Avazyaka che. pachI temanA dvArA padArthanuM vAstavika svarUpa nakkI karyA pachI eka zuddha buddha AtmA ja upAdeya che. 43. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 3pa6 samayasAra nATaka AtmA dravya, kSetra, kALa, bhAvathI akhaMDita che (savaiyA ekatrIsA) jaisaiM eka pAkau AMbaphala tAke cAra aMsa, rasa jAlI guThalI chIlaka jaba maaniye| yauMtau na banai pai aise banai jaisai vahai phala, rUpa rasa gaMdha phAsa akhaMDa prmaaniyai|| taisai eka jIvakau darava kheta kAla bhAva, aMsa bheda kari bhinna bhinna na bkhaaniyai| darvarUpa khetarUpa kAlarUpa bhAvarUpa, cArauMrUpa alakha akhaMDa sattA maaniyai|| 44 / / zabdArtha:- AMbaphaLa = kerI. phAsa = sparza. akhaMDa = abhinna. alakha = AtmA. artha - koI ema samaje ke jevI rIte pAkA AmraphaLamAM rasa, jALI, goTalI ane chAla evI rIte cAra aMza che, tevI ja rIte padArthamAM dravya, kSetra, kALa, bhAva e cAra aMza che ema nathI. A rIte che ke jevI rIte AmraphaLa che ane tenA sparza, rasa, gaMdha, varNa, tenAthI abhinna che, tevI ja rIte jIvapadArthanA dravya, kSetra, kALa, bhAva tenAthI abhinna che ane AtmasattA potAnA svacatuSTayathI sadA akhaMDita che. bhAvArtha:- jo koI icche ke agnithI uSNatA bhinna karavAmAM Ave, arthAt koI to agni potAnI pAse rAkhe ane bIjAnI pAse uSNatA soMpe to tema banI zakatuM nathI, tevI ja rIte dravya, kSetra, kALa, bhAvane padArthathI abhinna jANavA joIe. 44. jJAna ane zayanuM svarUpa (savaiyA ekatrIsA) koU gyAnavAna kahai gyAna tau hamAro rUpa, jJeya SaTa darva so hamArau rUpa nAhIM hai| na dravyeNa khaNDayAmi, na kSetreNa khaNDayAmi na kAlena khaNDayAmi, na bhAvena khaNDayAmi; suvizuddha thavo jJAnamAtramAvomA -A saMskRta aMza mudrita banne pratiomAM nathI, paNa IDaranI pratimAM che. yo'yaM bhAvo jJAnamAtro'hamasmi jJeyo jJeyajJAnamAtraH sa naiv| jJeyo jJeyajJAnakallolavalgana jnyaanjnyeyjnyaatmdvstumaatrH||8|| Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAdhya-sAdhaka dvAra 3pa7 eka nai pravAMna aise dUjI aba kahUM jaisai , sarasvatI akkhara aratha eka ThAhIM hai|| taisai gyAtA merau nAma gyAna cetanA virAma, jJeyarUpa sakati anaMta mujha pAMhI hai| A kArana vacanake bheda bheda kahai koU, gyAtA gyAna jJeyakau vilAsa sattA mAMhI hai|| 45 / / artha - koI jJAnI kahe che ke jJAna mAruM rUpa che ane jJaya-cha dravya mAruM svarUpa nathI. tyAM zrIguru saMbodhana kare che ke eka naya arthAt vyavahAra nathI tamAruM kahevuM satya che ane bIjo nizcayanaya huM kahuM chuM te A rIte che ke jevI rIte vidyA, akSara ane artha eka ja sthAnamAM che, bhinna nathI; tevI ja rIte jJAtA AtmAnuM nAma che ane jJAna cetanano prakAra che tathA te jJAna zayarUpa pariNamana kare che te zeyarUpa pariNamana karavAnI anaMtazakti AtmAmAM ja che, tethI vacananA bhedathI bhale bheda kaho, paNa nizcayathI jJAtA, jJAna ane jJayano vilAsa eka AtmasattAmAM ja che. 45. (copAI ) svapara prakAsaka sakati hmaarii| tAte vacana bheda bhrama bhaarii|| jJeya dazA duvidhA prgaasii| nijarUpA pararUpA bhaasii|| 46 / / artha:- AtmAnI jJAna zakti potAnuM svarUpa jANe che ane potAnA sivAya anya padArthone paNa jANe che, tethI jJAna ane jJayano vacana-bheda mUrkhAone moTo bhrama utpanna kare che. jJaya avasthA be prakAranI che eka to ajJaya ane bIjI paraya. 46. 1. cetanA be prakAranI che-jJAnacetanA ane darzanacetanA. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 nai bhaMga Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates (doharA ) nijarUpA Atama sakati, pararUpA para vst| jina lakhi lInauM peMca yaha, tina lakhi liyau samasta / / 47 / / artha:- svajJeya AtmA che ane parazeya AtmA sivAyanA jagatanA sarva padArtho che, jeNe A svajJeya ane 52zeyanI gUMcavaNa (koyaDo) samajI lIdhI che teNe badhuM ja jANI lIdhuM che ema samajo. 47. syAdvAdamAM jIvanuM svarUpa (savaiyA ekatrIsA) karama avasthAmai asuddhasau vilokiyata, karama kalaMkasauM rahita suddha aMga hai / ubhai nai pravAMna samakAla suddhAsuddha rUpa, aisau parajAi dhArI jIva nAnA raMga hai / eka hI samaimaiM tridhArUpa pai tathApi yAkI, akhaMDita cetanA sakati saravaMga hai| yahai syAdavAda yAkau bheda syAdavAdI jAnai, mUrakha na mAne jAkau hiyau hagabhaMga hai / / 48 / / zabdArtha:- avasthA = dazA. vilokiyata = dekhAya che. ubhai ( ubhaya ) zarIra sahita, saMsArI. raMga dharma. tridhA = be. traNa. daga naya. 52jAI dhArI AMdhaLo. = = = - samayasAra nATaka kvacillasati mecakaM kvacinmecakAmecakaM kvacitpunaramecakaM sahajameva tattvaM mm| tathApi na vimohayatyamalamedhasAM tanmanaH artha:- jo jIvanI karmasahita avasthA upara daSTi devAmAM Ave to te vyavahAranayathI azuddha dekhAya che, jo nizcayanayathI karmamaLa rahita avasthAno vicAra karavAmAM Ave to te nirdoSa che, ane jo e banne nayono ekasAthe vicAra karavAmAM Ave to zuddhAzuddharUpa jaNAya che, -A rIte saMsArI jIvanI vicitra gati parasparasusaMhataprakaTazakticakraM sphurat // 9 // = Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAdhya-sAdhaka dvAra 359 che. joke te eka kSaNamAM zuddha, azuddha ane zuddhAzuddha evA traNarUpa che topaNa A traNe rUpomAM te akhaMDa caitanyazaktithI sarvAga sampanna che. A ja syAdvAda che, A syAdvAdano marma syAdvAdI ja jANe che, je mUrkha hRdayanA AMdhaLA che te A artha samajatA nathI. nihacai daravadriSTi dIjai taba eka rUpa, guna parajAi bheda bhAvasauM bahuta hai| asaMkhya paradesa saMjugata sattA paramAna, gyAnakI prabhAsauM lokA loka mAnayuta hai|| parajai taraMganike aMga chinabhaMgura hai, cetanA sakatisauM akhaMDita acuta hai| so hai jIva jagata vinAyaka jagatasAra, jAkI mauja mahimA apAra adabhuta hai|| 49 / / zabdArtha - bhedabhAva = vyavahAranaya. saMjugata (saMyukta) = sahita. juta (yukta ) = sahita. acuta = acaLa. vinAyaka = ziromaNi. mauja = sukha. artha:- AtmA nizcayanaya ane dravyadaSTithI ekarUpa che, guNaparyAyonA bheda arthAt vyavahAranayathI abhedarUpa che. astitvanI daSTithI nija kSetrAvagAhamAM sthita che, pradezonI daSTie loka-pramANa asaMkhyapradezI che, jJAyakadaSTie 'lokAloka pramANa che. paryAyonI daSTie kSaNabhaMgura che, avinAzI cetanAzaktinI daSTie nitya che. te jIva jagatamAM zreSTha ane sAra padArtha che, tenA sukhaguNano mahimA aparaMpAra ane abhuta che. 49. 1. loka ane alokamAM tenA jJAnanI pahoMca che. ito gatamanekatAM dadhaditaH sadApyekatA mitaH kSaNavibhaGguraM dhuvamitaH sdaivodyaat| itaH paramavistRtaM dhRtamitaH pradezairnijai raho sahajamAtmanastadidamadbhutaM vaibhvm||10|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 360 samayasAra nATaka vibhAva sakati paranatisauM vikala dIsai, suddha cetanA vicArateM sahaja saMta hai|| karama saMjogasauM kahAvai gati joni vAsI, nihacai surUpa sadA mukta mahaMta hai|| jJAyaka subhAu dharai lokAloka paragAsI, sattA paravAMna sattA paragAsavaMta hai| so hai jIva jAnata jahAna kautuka mahAna, jAkI kirati kahAM na anAdi anaMta hai||50|| zabdArtha- vikala = duHkhI. sahaja saMta = svAbhAvika zAMta. vAsI = rahenAra. jahAna = loka. kIrati (kIrti) = yaza. kahAM na = kyAM nathI. artha:- AtmA vibhAva-pariNatithI du:khI dekhAya che, paNa tenI zuddha caitanyazaktino vicAra karo to te sAhajika zAMtimaya ja che. te karmanA saMyogathI gati yonino pravAsI kahevAya che, paNa tenuM nizcaya svarUpa juo to karmabaMdhanathI mukta paramezvara ja che. tenI jJAyaka zakti upara daSTi mUko to te lokAlokano jJAtAdraSTA che, jo tenA astitva upara dhyAna Apo to nija kSetrAvagADuM pramANa jJAnano piMDa che. Avo jIva jagatano jJAtA che. tenI lIlA vizALa che, tenI kIrti kayAM nathI ? anAdikALathI cAlI Ave che ane anaMtakALa sudhI cAlaze. 50. 1. "kahAna' evo paNa pATha che. kahAna = kahANI-vArtA. kaSAyakalirekataH skhalati zAntirastyekato __bhavopahatirekataH spRzati muktirpyektH| jagatritayamekataH sphurati ciccakAstyekataH svabhAvamahimAtmano vijyte'dbhutaaddbhutH||11|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAdhya-sAdhaka dvAra 361 sAdhya svarUpa kevaLajJAnanuM varNana (savaiyA ekatrIsA) paMca parakAra gyAnAvaranako nAsa kari, pragaTI prasiddha jaga mAMhi jagamagI hai| jJAyaka prabhAmai nAnA jJeyakI avasthA dhari. aneka bhaI pai ekatAke rasa pagI hai|| yAhI bhAMti rahegI anaMta kAla parajaMta, anaMta sakati phori anaMtasauM lagI hai| naradeha devalamai kevala sarUpa suddha, aisI gyAnajyotikI sikhA samAdhi jagI hai|| 51 / / zArtha:- zeri. = skurita prazane. 358 = mahi2. sima (zipa) = pA. samAdhi = anubhava. artha:- jagatamAM je jJAyaka jyoti pAMca prakAranA jJAnAvaraNIya karmono nAza karIne camakatI pragaTa thaI che ane aneka prakAre zeyAkAre pariNamana karavA chatAM paNa je ekarUpa thaI rahI che te jJAyakazakti AvI ja rIte anaMtakALa sudhI raheze ane anaMta vIryanI phuraNA karIne akSayapada prApta karaze. te zuddha kevaLajJAnarUpa prabhA manuSya-deharUpa maMdiramAM parama zAMtimaya pragaTa thaI che. 51. amRtacaMdra kaLAnA traNa artha (savaiyA ekatrIsA) acchara arathamaiM magana rahai sadA kAla, mahAsukha devA jaisI sevA kaamgvikii| jayati sahajateja:puJjamajjatrilokI skhaladakhilavikalpo'pyeka eksvruupH| svarasavisarapUrNAcchinnatattvopalambhaH prasabhaniyamitArcizciccamatkAra essH||12|| avicalitacidAtmanyAtmanAtmAnamAtma nyanavaratanimagnaM dhArayad dhvstmohH| uditamamRtacandrajyotiretatsamantA jjvalatu vimalapUrNa niHsptnsvbhaavm||13|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36ra Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates amala abAdhita alakha guna gAvanA hai, pAvanA parama suddha bhAvanA hai bhavikI / / mithyAta timira apahArA vardhamAna dhArA, samayasAra nATaka jaisI ubhai jAmalauM kiraNa dIpaiM ravikI / aisI hai amRtacandra kalA tridhArUpa dharai, anubhau dasA garaMtha TIkA buddhi kavikI / / 52 / / = = AtmA. pAvanA zabdArtha:- kAmavi kAmadhenu. alakha pavitra. apahArA = nAza karanArI. vardhamAna unnatirUpa. ubhai jAma = be pahora. tridhArUpa = traNa prakAranI. = = artha:- amRtacaMdrasvAmInI caMdrakaLA anubhavanI, TIkAnI ane kavitAnI-ema traNa rUpe che te sadAkALa akSara artha arthAt mokSapadArthathI bharapUra che, sevA karavAthI kAmadhenu samAna mahAsukhadAyaka che, emAM nirmaLa ane zuddha paramAtmAnA guNasamUhanuM varNana che, 52ma pavitra che, nirmaLa che ane bhavyajIvone ciMtavana karavA yogya che, mithyAtvano aMdhakAra naSTa karanAra che, baporanA sUrya samAna unnatizIla che. 52. (doharA ) nAma sAdhya sAdhaka kahyau, dvAra dvAdasama ThIka / samayasAra nATaka sakala, pUrana bhayau saTIka / / 53 / / artha:- sAdhya-sAdhaka nAmanA bAramA adhikAranuM varNana karyuM ane zrI amRtacaMdrAcArya kRta samayasArajI samApta thayuM. 53. graMthanA aMtamAM graMthakA2nI AlocanA (doharA ) aba kavi nija pUraba dasA, kahaiM ApasauM aap| sahaja harakha manamai dharai, karai na pshcaataap||54|| artha:- svarUpanuM jJAna thavAthI prasannatA pragaTa thaI che ane saMtApano abhAva thayo che tethI have kAvyakartA pote ja potAnI pUrvadazAnI AlocanA kare che. 54. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sAdhya-sAdhaka dvAra ( savaiyA khe'trIsA ) jo maiM ApA chAMr3i dInau pararUpa gahi lInau, kInau na baserau tahAM jahAM merau thala hai| bhoganikau bhogI hai karamako karatA bhayau, hiradai hamAre rAga dveSa moha mala hai / aisI viparIta cAla bhaI jo atIta kAla, so to mere kriyAkI mamatAhIko phala hai / gyAna dRSTi bhAsI bhayau kriyAsauM udAsI vaha, mithyA moha nidrAmai supanakosau chala hai / / 55 / / zabdArtha:- baserau nivAsa. thala = sthAna. atIta kAla pUrva samaya. artha:- meM pUrve mArA svarUpanuM grahaNa karyuM nahotuM, 525dArthone potAnA mAnyA ane 52ma samAdhimAM lIna na thayo, bhogono bhoktA thaIne karmono kartA thayo ane hRdaya rAga-dveSa-mohanA maLathI malina rahyuM. AvI vibhAva pariNatimAM ame mamatvabhAva rAkhyo. arthAt vibhAvapariNatine AtmapariNati samajyA, tenA phaLathI amArI A dazA thaI. have jJAnano udaya thavAthI kriyAthI virakta thayo chuM, AgaLa kaheluM je kAMI thayuM te mithyAtvanI mohanidrAmAM svapna jevuM chaLa thayuM che, have nidrA DI gaI. patha. = = ( chor3arA ) amRtacaMdra munirAjakRta, pUrana bhayau giraMtha / samayasAra nATaka pragaTa, paMcama gatiko paMtha / / 56 / / yasmAdvaitamabhUtpurA svaparayorbhUtaM yato'trAntaraM rAgadveSaparigrahe sati yato jAtaM kriyAkArakaiH / bhuJjAnA ca yato'nubhUtirakhilaM khinnaM kriyAyAH phalaM tadvijJAnaghanaughamagnamadhunA kiJcinna kinycitkil||14|| svazaktisaMsUcitavastutattvairvyAkhyA kRteyaM samayasya shbdaiH| svarUpaguptasya na kiJcidasti krtvymevaamRtcndrsuureH|| 15 / / itI samayasArakalazAH smaaptaaH|| 363 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 364 samayasAra nATaka artha- sAkSAt mokSano mArga batAvanAra zrI amRtacaMdra munirAjakRta nATaka samayasAra graMtha' saMpUrNa thayo. pa6. bAramA adhikArano sAra -je sAthe te sAdhaka, jene sAdhavAmAM Ave te sAdhya che. mokSamArgamAM "meM sAdhya sAdhaka meM abAdhaka"nI nItithI AtmA ja sAdhya che ane AtmA ja sAdhaka che, bheda eTalo ja che ke UMcI avasthA sAdhya ane nIcalI avasthA sAdhaka che, tethI kevaLajJAnI ahaMta siddha paryAya sAdhya ane samyagdaSTi zrAvaka sAdhu (vagere) avasthAo sAdhaka che. anaMtAnubaMdhInI cokaDI ane darzanamohanIyatrayano anudaya thavAthI samyagdarzana thAya che ane samyagdarzana pragaTa thatAM ja jIva upadezano vAstavika pAtra thAya che, tethI mukhya upadeza tana, dhana, jana Adi taraphathI rAga dUra karavAno ane vyasana tathA viSaya-vAsanAothI virakta thavAno che. jyAre laukika saMpatti ane viSayavAsanAothI citta virakta thaI jAya che tyAre indra, aniMdranI sampadA paNa virasa ane nissAra jaNAvA lAge che tethI jJAnIo svargAdinI abhilASA karatA nathI kAraNa ke jyAM sudhI (upara) caDIne "deva ika indrI bhayA"nI ukti anusAra pharI nIce paDe che tene unnati ja kahetA nathI ane je sukhamAM du:khano samAveza che te sukha nathI duHkha ja che, tethI vivekI jIva svarga ane naraka bannene eka sarakhA gaNe ja che. A sarvathA anitya saMsAramAM koI paNa vastu evI nathI jenA pratye anurAga karavAmAM Ave; kAraNa ke bhogomAM roga, saMyogamAM viyoga, vidhAmAM vivAda, zucimAM glAni, jayamAM hAra prApta thAya che. bhAvae che ke saMsAranI jeTalI sukha sAmagrI che te duHkhamaya ja che, tethI sukhanI sahelI ekalI udAsInatA jANIne tenI ja upAsanA karavI joIe. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates sva. kavivara paM. banArasIdAsajI viracita cauda guNasthAnAdhikAra (13). maMgaLAcaraNa (doharA) jina-pratimA jina-sArakhI, namai banArasi taahi| jAkI bhakti prabhAvasauM, kInau grantha nivaahi||1|| zabdArtha- sArakhI = jevI. nivAhi = nirvAha. artha - jenI bhaktinA prasAdathI A graMtha nirvijJa samApta thayo evI jinarAja-samAna jina-pratimAne paM. banArasIdAsajI namaskAra kare che. 1. jina-pratibiMbanuM mAhAbhya (savaiyA ekatrIsA) jAke mukha darasasauM bhagatake nainanikauM, thiratAkI bAnI bar3he caMcalatA vinsii| mudrA dekhi kevalIkI mudrA yAda Avai jahAM, jAke Agai iMdrakI vibhUti dIsai tinsii|| jAkau jasa japata prakAsa jagai hirademaiM , soi suddhamati hoi hutI ju mlinsii| kahata banArasI sumahimA pragaTa jAkI, sohai jinakI chabi suvidyamAna jinsii||2|| zabdArtha:- bAni = Adata. vinasI = naSTa thaI. vibhUti = sampatti. tinasI (tRNasI) = taNakhalA samAna. malinasI (malInasI) = melA jevI. jinasI = jinadeva jevI. artha:- jemanA mukhanuM darzana karavAthI bhaktajanonA netronI caMcaLatA naSTa 1. "kumati malinasI ' evo paNa pATha che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 366 samayasAra nATaka thAya che ane sthira thavAnI Adata vadhe che arthAt ekadama TakaTakI lagAvIne jovA lAge che; je mudrA jovAthI kevaLI bhagavAnanuM smaraNa thaI jAya che, jenI sAme surendranI saMpatti paNa taNakhalA samAna tuccha bhAsavA lAge che, jenA guNonuM gAna karavAthI hRdayamAM jJAnano prakAza thAya che ane je buddhi malina hatI te pavitra thaI jAya che. paM. banArasIdAsajI kahe che ke jinarAjanA pratibiMbano pratyakSa mahimA che, jinendranI mUrti sAkSAt jinendra samAna suzobhita thAya che. 2. jina-mUrtipUjakonI prazaMsA (savaiyA ekatrIsA) jAke ura aMtara sudriSTikI lahara lasI, vinasI mithyAta mohanidrAkI mmaarkhii| sailI jinazAsanakI phailI jAkai ghaTa bhayau, garabako tyAgI SaTa-daravako paarkhii|| Agamakai acchara pare haiM jAke zravanamaiM , hiradai-bhaMDAramaiM samAnI vAnI aarkhii| kahata banArasI alapa bhavathiti jAkI, soI jina pratimA pravAMnai jina saarkhii||3|| zabdArtha:- sudriSTi = samyagdarzana. amArakhI = mUcha-acetanapaNuM. sailI (zailI) = paddhati. garava (garva) = abhimAna, pArakhI = parIkSaka, zravana = kAna. samAna = praveza karI gaI. ArakhI (ArSita) RSi praNIta. alapa (alpa) = thoDI. artha - paM. banArasIdAsajI kahe che ke jenA aMtaraMgamAM samyagdarzananI lahero utpanna thaIne mithyAtvamohanIyajanita nidrAnI asAvadhAnI naSTa thaI gaI che, jemanA hRdayamAM jainamatanI paddhati pragaTa thaI che, jemaNe mithyAbhimAnano tyAga karyo che, jemane cha dravyonA svarUpanI oLakhANa thaI che, jemane arahaMta kathita Agamano upadeza zravaNagocara thayo che, jemanA hRdayarUpa bhaMDAramAM jainaRSionA vacano praveza karI gayA che, jemano saMsAra nikaTa Avyo che, teo ja jina-pratimAne jinarAja samAna mAne che. 3 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates caturdaza guNasthAnAdhikAra pratijJA ( copAI ) jina - pratimA jana doSa nikaMdai / sIsa namAi banArasi baMdai / / phiri manamAMhi vicArai aisA | nATaka garaMtha parama pada jaisA / / 4 / parama tatta paracai isa maaNhii| gunathAnakakI racanA nAMhI // yAmaiM gunathAnaka rasa aavai| to garaMtha ati sobhA pAvai / / 5 / / = = zabdArtha:- nikade naSTa kare. gunathAnaka ( guNasthAna ) moha ane yoganA nimittathI samyagdarzana, samyajJAna ane samyakcAritrarUpa AtmAnA guNonI tAratamyarUpa avasthA-vizeSane guNasthAna kahe che. yAmeM AmAM. = artha:- jinarAjanI pratimA bhaktonuM mithyAtva dUra kare che. te jinapratimAne paM. banArasIdAsajIe namaskAra karIne manamAM evo vicAra karyo ke nATaka samayasAra graMtha paramapadarUpa che ane AmAM AtmatattvanuM vyAkhyAna to che, paraMtu guNasthAnonuM varNana nathI. jo AmAM guNasthAnonI carcA umerAya to graMtha bahu ja upayogI thaI zake. 4. 5. (doharA ) iha vicAri saMchepasauM, gunathAnaka rasa coja / varnana raivanArasI, Arana siva-patha vona||6|| niyata eka vivahArasauM jIva caturdasa bheda / raMga joga bahu vidhi bhayau, jyauM paTa sahaja supheda / / 7 / / zabdArtha:- saMchepasauM = thoDAmAM. joga (yoga ) saMyoga. paTa = vastra. " 367 = Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 368 samayasAra nATaka artha - Ama vicArIne paMDita banArasIdAsajI mokSamArgane zodhavAmAM kAraNabhUta guNasthAnonuM saMkSepamAM varNana kare che. 6. jIvapadArtha nizcayanayathI ekarUpa che ane vyavahAranayathI guNasthAnonA bhedathI cauda prakArano che. jevI rIte zveta vastra raMgonA saMyogathI aneka raMganuM thaI jAya che, tevI ja rIte moTuM ane yoganA saMyogathI saMsArI jIvomAM cauda avasthAo prApta thAya che. 7. cauda guNasthAnonAM nAma (savaiyA ekatrIsA) prathama mithyAta dUjau sAsAdAna tIjau mizra, caturtha avrata paMcamau virata raMca hai| chaThau paramatta nAma sAtamo aparamatta, AThamo apUravakarana sukha saMca hai|| naumau anivRttibhAva dazamo sUcchama lobha , ekAdazamo su upasAMta moha baMca hai| dvAdazamo khInamoha teraho sajogI jina, caudaho ajogI jAkI thiti aMka paMca hai||8|| zabdArtha - paMca = jarA paNa. sukha saMca = AnaMdano saMgraha, vaMca (vaMcakatA) = ThagAI-dago. thiti = sthiti. aMka paMca = pAMca akSara. artha - paheluM mithyAtva, bIjAM sAsAdana, trIjo mizra, cothuM avratasamyagdaSTi, pAMcamuM dezavrata, chaThuM pramattamuni, sAtamuM apramattamuni, AThamuM apUrvakaraNa, navamuM anivRttikaraNa, dazamuM sUkSmalobha, agiyAramuM upazAMtamoha, bAramuM kSINamoha, teramuM sayogI jina ane caudamuM ayogI jina jenI sthiti a, i, 6, 8, lu-A pAMca akSaronA uccAraNanA samaya jeTalI che. 8. - mithyAtva guNasthAnanuM varNana (doharo) baranai saba gunathAnake, nAma caturdasa saar| aba baranauM mithyAtake, bheda paMca prkaar||9|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates caturdaza guNasthAnAdhikAra 369 artha:- guNasthAnonA cauda mukhya nAma batAvyA, have pAMca prakAranA mithyAtvanuM varNana kare che. 9. mithyAtva guNasthAnamAM pAMca prakAranA mithyAtvano udaya rahe che. ( savaiyA ekatrIsA ) prathama ekAMta nAma mithyAta abhigrahIta, dUjau viparIta abhinivesika gota hai| tIjau vinai mithyAta anAbhigraha nAma jAkau, cauthau saMsai jahAM citta bhauMrakausau pota hai / pAMcamau agyAna anAbhogika gahalarUpa, jAkai udai cetana acetasau hota hai / eI pAMcauM mithyAta jIvakauM jagamaiM bhramAvaiM, inakau vinAsa samakitakau udota hai / / 10 / / vahANa. gahala = zabdArtha:- gota acetanapaNuM. udota = nAma. bhoMra vamaLa. pota = pragaTa thavuM. = artha:- paheluM abhigrahIta arthAt ekAMta mithyAtva che, bIjuM abhinivezika arthAt viparIta mithyAtva che, trIjuM anAbhigraha arthAt vinaya mithyAtva che, cothuM cittane vamaLamAM paDelA vahANanI jema DAmADoLa karanAra saMzaya mithyAtva che, pAMcamuM anAbhogika arthAt ajJAna mithyAtva sarvathA asAvadhAnInI mUrti che. A pAMceya mithyAtva jIvane saMsAramAM bhramaNa karAve che ane eno nAza thavAthI samyagdarzana pragaTa thAya che. 10. ekAMta mithyAtvanuM svarUpa (doharA ) jo ikaMta naya paccha gahi, chakai kahAvai dcch| so ikaMtavAdI puruSa, mRSAvaMta prtcch||11|| zabdArtha:- kRpAvaMta = jUTho. parataccha (pratyakSa ) = sAkSAt. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 37) samayasAra nATaka artha - je koI eka nayanI haTha pakaDIne, temAM ja lIna thaIne potAne tattvajJAnI kahe che. te puruSa ekAMtavAdI sAkSAt mithyAtvI che. 11. viparIta mithyAtvanuM svarUpa (doharA) graMtha ukata patha uthapi jo, thApai kumata svkiiu| sujasa hetu gurutA gahai, so viparItI jiiu||12|| zabdArtha:- ukta = kaheluM. uthapi = khaMDana karIne. gurutA = baDAI. artha:- je Agamakathita mArganuM khaMDana karIne snAna, spartha, aspRzya AdimAM dharma batAvIne potAnuM kapolakalpita pAkhaMDa puSTa kare che ane potAnI prasiddhi mATe moTo banIne phare che te jIva viparIta mithyAtvI che. 12. vinaya mithyAtvanuM svarUpa (doharA) deva kudeva suguru kuguru , ThAnai samAna ju koi| namai bhagatisauM sabanikauM, vinai mithyAtI soi||13|| artha- je sudeva-kudeva, suguru-kuguru, sazAstra-kuzAstra, badhAne eka sarakhA gaNe che ane viveka vinA badhAnI bhakti, vaMdana kare che te jIva vinaya mithyAtvI che. 13. saMzaya mithyAtvanuM svarUpa (doharA) jo nAnA vikalapa gahai, rahai hiyai hairaan| thira hai tattva na saddahai, so jiya sNsyvaan||14|| artha- je jIva aneka prakAranuM avalaMbana karIne caMcaLa cittavALo rahe che ane sthiracitta thaIne padArthanuM yathArtha zraddhAna karato nathI te saMzaya mithyAtvI che. 14. ajJAna mithyAtvanuM svarUpa (doharA) jAkau tana dukha dahalasauM, surata hota nahi rNc| gahala rUpa varatai sadA, so agyAna tirjNc||15|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates caturdaza guNasthAnAdhikAra zabdArtha:- surata bhAna, paMca jarApaNa. gahala = acetanapaNuM. artha:- jene zArIrika kaSTanA udvegathI jarApaNa bhAna (rahyuM) nathI ane sadaiva tattvajJAnathI ajANa rahe che, te jIva ajJAnI che, pazu samAna che. 15. mithyAtvanA be bheda (doharA ) paMca bheda mithyAtake, kahai jinAgama joi / sAdi anAdi sarUpa aba, kahUM avasthA doi / / 16 / / = = artha:- jainazAstromAM je pAMca prakAranA mithyAtvanuM varNana karyuM che tenA sAdi ane anAdi bannenuM svarUpa kahuM chuM. 16. sAdi mithyAtvanuM svarUpa (doharA ) jo mithyA dala upasamai, graMthi bhedi budha hoi / phira Avai mithyAtamaiM, sAdi mithyAtI soi / / 17 / / 371 artha:- je jIva darzanamohanIyanA daLane arthAt mithyAtva, samyak-mithyAtva ane samyak-prakRtine upazama karIne mithyAtva guNasthAnathI caDhIne samyaktvano svAda le che ane pachI mithyAtvamAM paDe che te sAdi mithyAtvI che. 17. anAdi mithyAtvanuM svarUpa (doharA ) jini graMthI bhedI nahIM, mamatA magana sadIva / so anAdi mithyAmatI, vikala bahirmukha jIva / / 18 / / zabdArtha:- vikala = mUrkha. bahirmukha = paryAyabuddhi. artha:- jeNe mithyAtvano kadI anudaya nathI karyo, je sadA zarIrAdimAM ahaMbuddhi rAkhato Avyo che te mUrkha AtmajJAnathI zUnya anAdi-mithyAtvI che. 18. sAsAdana guNasthAnanuM varNana ka2vAnI pratijJA (doharA ) kahyau prathama gunathAna yaha, mithyAmata abhidhAna chuM 'alapa varnana avai, sAsAvana gunathAna|| / / 1. 'alaparUpa aba baranavau' evo paNa pATha che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 37ra samayasAra nATaka artha:- A pahelA mithyAtva guNasthAnanuM svarUpa kahyuM, have saMkSepamAM sAsAdana guNasthAnanuM kathana karuM chuM. 19. sAsAdana guNasthAnanuM svarUpa (savaiyA ekatrIsA) jaisaiM koU chudhita puruSa khAi khIra khAMDa, ___ vauna karai pIchekau lagAra svAda pAvai hai| taisaiM car3hi cauthai pAMcae kai chaThe gunathAna, kAhU upasamIkau kaSAya udai Avai hai|| tAhI samai tahAMsauM girai pradhAna dasA tyAgI, mithyAta avasthAko adhomukha hai dhAvai hai| bIci eka samai vA cha AvalI pravAMna rahai, soI sAsAdAna guNathAnaka kahAvai hai||20|| zabdArtha:- khAMDa = sAkara. vauna = vamana. pradhAna = UMcI. adhomukha = nIce. AvalI = asaMkhya samayanI eka AvalI thAya che. artha:- jevI rIte koI bhUkhyo mANasa sAkaramizrita khIra khAya ane vamana thayA pachI teno kiMcitmAtra svAda leto rahe, tevI ja rIte cothA, pAMcamA, chaThThI guNasthAna sudhI caDhelA koI upazamasamyakatvIne kaSAyano udaya thAya che to teja samaye tyAMthI mithyAtvamAM paDe che, te paDatI dazAmAM eka samaya ane adhikamAM adhika che AvalI sudhI je samyatvano kiMcit svAda maLe che te sAsAdana guNasthAna che. vizeSa:- ahIM anaMtAnubaMdhInI cokaDImAMthI koI ekano udaya rahe che. 20. trI guNasthAnaka kahevAnI pratijJA (doharA) sAsAdana guNathAna yaha , bhayau samApata biiy| mizranAma guNathAna aba , varanana karUM tRtiiy||21|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates caturdaza guNasthAnAdhikAra zabdArtha:- bIya (bIjo) = bIjA. artha:- A bIjA sAsAdana guNasthAnanuM svarUpa samApta thayuM. have trIjA mizra guNasthAnanuM varNana kare che. 21. 22. trIjA guNasthAnanuM svarUpa (savaiyA ekatrIsA ) upasamI samakitI kai to sAdi mithyAmatI, duhuMnikauM mizrita mithyAta Ai gahai hai / anaMtAnubaMdhI caukarIkau udai nAhi jAmai, mithyAta samai prakRti mithyAta na rahai hai / / jahAM saddahana satyAsatyarUpa samakAla, gyAnabhAva mithyAbhAva mizra dhArA vahai hai / yAkI thiti aMtara muhUrata ubhayarUpa, 373 aisau mizra gunathAna acAraja kahai hai / / 22 / / artha:- AcArya kahe che ke upazama-samyagdaSTi athavA sAdi mithyAdaSTi jIvane jo mizra-mithyAtva nAmanI karmaprakRtino udaya AvI paDe ane anaMtAnubaMdhInI cokaDI tathA mithyAtva-mohanIya ane samyaktva-mohanIya A cha prakRtiono udaya na hoya, tyAM ekasAthe satyAsatya zraddhAnarUpa jJAna ane mithyAtvamizra bhAva rahe che te mizra guNasthAnaka che, eno kALa aMtarmuhUrta che. bhAvArtha:- ahIM goLa-mizrita dahIM samAna satyAsatya-mizrita bhAva rahe che. cothA guNasthAnakanuM varNana karavAnI pratijJA (doharA ) mizra dasA pUrana bhaI, kahI yathAmati bhAkhi / aba caturtha gunathAna vidhi, kahauM jinAgama sAkhi / / ra300 artha:- potAnA kSayopazama anusAra mizra guNasthAnanuM kthana samApta thayuM, have jinAgamanI sAkSIpUrvaka cothA guNasthAnanuM varNana karuM chuM. 23. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 374 samayasAra nATaka cothA guNasthAnanuM varNana ( savaiyA ekatrIsA) keI jIva samakita pAi ardha pudagala parAvarta kAla tAI cokhe hoi citke| keI eka aMtaramuhUratamaiM gaMThi bhedi, ___mAraga ulaMghi sukha vedai mokha vitke|| tAteM aMtaramuhUratasauM ardhapudagala lauM, jete samai hohiM tete bheda smkitke| jAhI samai jAkauM jaba samakita hoi soI, tabahIsauM guna gahai dosa dahai itke||24|| zabdArtha:- cokhe = sArA. veda = bhogave. dahe = bALe. itake = saMsAranA. artha - je koI jIvane saMsAra-bhramaNano kALa vadhAremAM vadhAre addhapudgalaparAvartana ane ochAmAM ocho aMtarmuhUrta bAkI rahe che te nizcayasamyagdarzana grahaNa karIne cAra gatirUpa saMsArane pAra karanAra mokSasukhanI vAnagI le che. aMtarmuhUrtathI mAMDIne addha-pudgalaparAvartana kALanA jeTalA samaya che teTalA ja samyakatvanA bheda che. je vakhate jIvane samyakatva pragaTa thAya che tyArathI ja AtmaguNa pragaTa thavA mAMDe che ane sAMsArika doSa naSTa thaI jAya che. 24. (doharA) adha apUvva anivRtti trika, karana karai jo koi| mithyA gaMThi vidAri guna, pragaTai samakita soi||25|| artha:- je adhaHkaraNa, apUrvakaraNa, anivRttikaraNapUrvaka mithyAtvano anudaya kare che tene AtmAnubhava guNa pragaTa thAya che ane te ja samyakatva che. 25. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 375 caturdaza guNasthAnAdhikAra samyakatvanA ATha vivaraNa (doharA) samakita utapati cihana guna, bhUSana doSa vinaas| atIcAra juta aSTa vidhi, baranauM vivarana taas||26|| artha:- samyakatvanuM svarUpa, utpatti, cihna, guNa, bhUSaNa, doSa, nAza ane aticAra- A samyakatvanA ATha vivaraNa che. 26. (1) samyakatvanuM svarUpa (copAI) satyapratIti avasthA jaakii| dina dina rIti gahai smtaakii|| china china karai satyakau saakau|| samakita nAma kahAvai taakau|| 27 / / artha - AtmasvarUpanI satya pratIti thavI, dina-pratidina samatAbhAvamAM unnati thavI ane kSaNe-kSaNe pariNAmonI vizuddhi thavI enuM ja nAma samyagdarzana che. 27. (2) samyakatvanI utpatti (doharA) kai tau sahaja sabhAu kai, upadesai guru koi| cahuMgati sainI jIuko, samyakadarasana hoi|| 28 / / artha- cAreya gatimAM saMjJI jIvane samyagdarzana pragaTa thAya che, te potAnI meLe arthAt nisargaja ane gurunA upadezathI arthAt adhigamana thAya che. 28. (3) samyakatvanA cihna (doharA) ApA paricai nija viSai, upajai nahiM sNdeh| sahaja prapaMca rahita dasA, samakita lacchana eh|| 29 / / artha:- potAmAM ja Atma-svarUpano paricaya thAya che, kadI saMdeha Upajato nathI ane chaLa-kapaTarahita vairAgyabhAva rahe che, e ja samyagdarzananuM cihna che. ra9. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates (4) samyagdarzananA ATha guNa (doharA ) karunA vacchala sujanatA, Atama niMdA pATha / samatA bhagati virAgatA, dharamarAga guna ATha / / 30 / / samayasAra nATaka artha:- karuNA, maitrI, sajjanatA, sva-laghutA, samatA, zraddhA, udAsInatA ane dharmAnurAga-A samyaktvanA ATha guNa che. 30. (5) samyaktvanA pAMca bhUSaNa (doharA) cita prabhAvanA bhAvajuta, heya upAdai vAni / dhIraja harakha pravInatA, bhUSana paMca bakhAni / / 31 / / artha:- jainadharmanI prabhAvanA karavAno abhiprAya, haiya-upAdeyano viveka, dhIraja, samyagdarzananI prAptino harSa ane tattva-vicAramAM caturAI; A pAMca samyagdarzananA bhUSaNa che.31. (6) samyagdarzana paccIsa doSa varjita hoya che. (doharA ) aSTa mahAmada aSTa mala, SaTa Ayatana vizeSa / tIna mUr3hatA saMjugata, doSa pacIsauM eSa / / 32 / / artha:- ATha mada, ATha maLa, cha anAyatana ane traNa mUDhatA-A badhA maLIne paccIsa doSa che. 32. ATha mahAmadanA nAma (doharA ) jAti lAbha kula rUpa tapa, bala vidyA adhikAra / inako garaba ju kIjiye, yaha mada aSTa prakAra / / 33 / / artha:- jAti, dhana, kuLa, rUpa, tapa, baLa, vidyA ane adhikAra;-eno garva karavo e ATha prakAranA mahAmada che. 33. ATha maLanA nAma ( copAI ) AsaMkA asthiratA vAMchA / mamatA driSTi dasA 'duragaMchA // Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates caturdaza guNasthAnAdhikAra 399 vacchala rahita doSa para bhaakhai| cita prabhAvanA mAMhi na raakhai|| 34 / / artha - jina-vacanamAM saMdeha, Atma-svarUpamAMthI DagavuM, viSayonI abhilASA, zarIrAdimAM mamatva, azucimAM glAni, sahadharmIo pratye dveSa, bIjAonI niMdA, jJAnanI vRddhi Adi dharma-prabhAvanAomAM pramAda;-A ATha maLa samyagdarzanane dUSita kare che. 34. cha anAyatana (doharA) kuguru kudeva kudharma dhara, kuguru kudeva kudhrm| inakI karai sarAhanA, yaha SaDAyatana krm|| 35 / / artha - kuguru, kudeva, kudharmanA upAsako ane kuguru, kudeva, kudharmanI prazaMsA karavI e cha anAyatana che. 3pa. traNa mUDhatAnA nAma ane paccIsa doSono saravALo (doharA) vevamUDha, gurumUDhatA, gharmamUDhatA poSA ATha ATha SaTa tIna mili , e pacIsa saba doss||36 / / artha:- devamUDhatA arthAt sAcA devanuM svarUpa na jANavuM te, gumUDhatA arthAt nircantha muninuM svarUpa na samajavuM ane dharmamUDhatA arthAt jinabhASita dharmanuM svarUpa na samajavuM; A traNa mUDhatA che. ATha mada, ATha maLa, cha anAyatana ane traNa mUDhatA-A badhA maLIne paccIsa doSa thayA. 36. (7) pAMca kAraNothI samyakatvano vinAza thAya che. (doharA) gyAna garaba mati maMdatA, niThura vacana udgaar| rudrabhAva Alasa dasA, nAsa paMca prkaar|| 37 / / artha:- jJAnanuM abhimAna, buddhinI hInatA, nirdaya vacano bolavA, krodhI pariNAma ane pramAda-A pAMca samyakatvanA ghAtaka che. 37. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 378 samayasAra nATaka (8) samyagdarzananA pAMca aticAra (doharA) loka hAsa bhaya bhoga ruci, agra soca thiti mev| mithyA AgamakI bhagati, mRSA darsanI sev||38|| artha - loka-hAsyano bhaya, arthAta samyakatvarUpa pravRtti karavAmAM lokonI mazkarIno bhaya, indriyanA viSaya bhogavavAmAM anurAga, AgAmIkALanI ciMtA, kuzAstronI bhakti, ane kudevonI sevA; A samyagdarzananA pAMca aticAra che. 38. (copAI) atIcAra e paMca prkaaraa| samala karahiM samakitakI dhaaraa|| dUSana bhUSana gati anusrnii| sAM sAta samaMtivI varanA rUA. artha - A pAMca prakAranA aticAra samyagdarzananI ujjavaLa pariNatine malina kare che. ahIM sudhI samyagdarzanane sadoSa ane nirdoSa dazA prApta karAvanAra ATha vivecanonuM varNana karyuM. 39. mohanIya karmanI sAta prakRtionA anudayathI samyagdarzana pragaTa thAya che. (doharA) prakRti sAta aba mohakI, kahUM jinAgama 'joi| jinakau udai nivArika, samyagdarasana hoi|| 40 / / artha - mohanIya karmanI je sAta prakRtionA anudayathI samyagdarzana pragaTa thAya che, temanuM jinazAsana anusAra kathana karuM chuM. 4). mohanIya karmanI sAta prakRtionA nAma (savaiyA ekatrIsA) cArita mohakI cyAri mithyAtakI tIna tAmaiM, prathama prakRti anaMtAnubaMdhI kohnii| 1. joIne. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates caturdaza guNasthAnAdhikAra bIjI mahA-mAnarasabhIjI mAyAmayI tIjI, cauthI mahAlobha dasA parigraha pohanI / pA~caIM mithyAtamati chaThThI mizraparanati, sAtaIM samai prakRti samakita mohanI / eI SaTa vigavanitAsI eka kutiyAsI, zabdArtha:- cAritramoha sAtauM mohaprakRti kahAvaiM sattA rohanI / / 41 / / je AtmAnA cAritra guNono ghAta kare. anaMtAnubaMdhI je AtmAnA svarUpAcaraNa cAritrane ghAtu-anaMta saMsAranA kAraNabhUta mithyAtvanI sAthe jemano baMdha thAya che. kohanI krodha. poThanI puSTa karanArI. vigavanitA vAghaNa. kutiyA kUtarI athavA karkazA strI. rohanI DhAMkanArI. = = = 309 = artha:- samyaktvanI ghAtaka cAritramohanIyanI cA, ane darzanamohanIyanI traNa evI sAta prakRtio che. temAMthI pahelI anaMtAnubaMdhI krodha, bIjI abhimAnanA raMgamAM raMgAyelI anaMtAnubaMdhI mAna, trIjI anaMtAnubaMdhI mAyA, cothI parigrahane puSTa karanArI anaMtAnubaMdhI lobha, pAMcamI mithyAtva, chaThThI mizramithyAtva ane sAtamI samyaktvamohanIya che. AmAMthI cha prakRtio vAghaNa samAna samyaktvanI pAchaLa paDIne bhakSaNa karanArI che ane sAtamI kUtarI athavA karkazA strI samAna samyaktvane sakaMpa athavA malina karanAra che. A rIte A sAteya prakRtio samyaktvanA saddabhAva roke che. 41. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com samyaktvonA nAma ( chappA ) sAta prakRti upasamahi, jAsu so upasama maMDita / sAta prakRti chaya karana-hAra chAyikI akhaMDita / / sAtamAMhi kachu khapaiM, kachuka upasama kari rakkhai / so chaya upasamavaMta, mizra samakita rasa rakkhai / / SaTa prakRti upasamai vA khapaiM, athavA chaya upasama karai / sAtaIM prakRti jAke udaya, so vedaka samakita dharai / / 42 / / Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 380 samayasAra nATaka zabdArtha- akhaMDita = avinAzI, cakaau = svAda le. kharSe = kSaya kare. artha:- je upara kahelI sAteya prakRtione upazamAve che te aupathamika samyagdaSTi che. sAteya prakRtiono kSaya karanAra kSAyika samyagdaSTi che, A samyakatva kadI naSTa thatuM nathI. sAta prakRtiomAMthI keTalIkano kSaya thAya ane keTalIkano upazama thAya to te kSayopazama samyagdaSTi che, tene samyakatvano mizrarUpa svAda maLe che. cha prakRtiono upazama hoya athavA kSaya hoya athavA koIno kSaya ane koIno upazama hoya, kevaLa sAtamI prakRti samyakatvamohanIyano udaya hoya to te vedaka samyakatvadhArI hoya che. 42. samyakatvanA nava bhedonuM varNana (doharo) chayaupasama varatai trividhi, vedaka cyAri prkaar| chAyaka upasama jugala juta, naudhA samakita dhaar|| 43 / / zabdArtha - trividhi = traNa prakAranuM. jugala = be. jIta = sahita. artha - kSayopazama samyakatva traNa prakAranuM che, vedaka samyakatva cAra prakAranuM che ane upazama tathA kSAyika e be bheda bIjA meLavavAthI samyakatvanA nava bheda thAya che. 43. kSayopazama samyaktvanA traNa bhedonuM varNana ( doharA) cyAri khipai traya upasamai, pana chai upasama doi| chai SaT upasama eka yauM, chayaupasama trika hoi||44|| artha:- (1) cArano ane traNano upazama, (2) pAMcano kSaya bano upazama, (3) chano kSaya ekano upazama- A rIte kSayopazama-samyakatvanA bheda che. 44. 1. anaMtAnubaMdhInI cokaDI. 2. darzanamohanIyano trika. 3. anaMtAnubaMdhI cokaDI ane mAmithyAtva. 4. mizramithyAtva ane samyaphaprakRti. 5. anaMtAnubaMdhInI cokaDI, mahAmithyAtva ane mizra. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates caturdaza guNasthAnAdhikAra 381 vedaka samyaktvanA cAra bheda (doharA ) jahAM cyArI parakiti khipahiM, dvai upasama ika veda / jIya-3pasama vevaLa vasA, tAsu prathama yajJa meva / / 44 / / paMca khipaiM ika upasamai, ika vedai jihi Thaura / so chaya-3pasama vevaLI, vasA vruttiya yajJa saur / / 46 / / chai SaTa vedai eka jau, chAyaka vedaka soi / SaTa upasama ika prakRti vida, upasama vedaka hoi / / 47 / / artha:- (1) jyAM cAra prakRtiono kSaya beno upazama ane ekano udaya che te prathama kSayopazamavedaka samyaktva che, (2) jyAM pAMca prakRtiono kSaya "ekano upazama ane ekano udaya che te bIjAM kSayopazamavedaka samyaktva che, (3) jyAM cha prakRtiono kSaya ane ekano udaya che te kSAyikavedaka samyaktva che, (4) jyAM cha prakRtiono upazama ane ekano udaya che te upazamavedaka samyaktva che. 45. 46. 47. ahIM kSAyika ane upazama samyaktvanuM svarUpa na kahevAnuM kA2Na (doharA ) upasama chAyakakI dasA, pUrava SaTa padamAMhi / kahI pragaTa aba punarukati, kArana varanI nAMhi / / 48 / / zabdArtha:- punarukati (punarukti ) vAraMvAra kahevuM. = artha:- kSAyika ane upazama samyaktvanuM svarUpa pahelAM 42mA chappA chaMdamAM kaheluM che, tethI punarukti doSanA kAraNe ahIM lakhyuM nathI. 48. nava prakA2nA samyaktvonuM viva2Na (doharA) chaya-upasama vedaka khipaka, upasama samakita cyAri / tIna cyAri ika ika milata, saba nava bheda vicAri / / 49 / / 1. anaMtAnubaMdhInI cokaDI. 2. mahAmithyAtva ane mizra. 3. samyak prakRti. 4. anaMtAnubaMdhI cokaDI ane mahAmithyAtva. 5. mizra. 6. anaMtAnubaMdhInI cokaDI, mahAmithyAtva ane mizra. 7. anaMtAnubaMdhInI cokaDI, mahAmithyAtva ane mizra. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates samayasAra nATaka artha:- kSayopazamasamyaktva traNa prakAranuM, vedakasamyaktva cAra prakAranuM ane upazama samyaktva eka tathA kSAyikasamyaktva eka, -A rIte samyaktvanA mULa bheda cAra ane uttara bheda nava che. 49. pratijJA (soraThA ) aba nihacai vivahAra, aru sAmAnya vizeSa vidhi / kahauM cyAri parakAMra, racanA samakita bhUmikI / / 50 / / artha:- samyaktva-sattAnI nizcaya, vyavahAra, sAmAnya ane vizeSa-evI cAra vidhi kahe che. 50. samyaktvanA cAra prakA2 (savaiyA ekatrIsA ) mithyAmati-gaMThi-bhedi jagI niramala joti, jogasauM atIta so to nihacai pramAniyai / vahai duMda dasAsauM kahAvai joga mudrA dharai, mati zrutagyAna bheda vivahAra mAniyai / / cetanA cihana pahicAni ApA para vedai, pauruSa alakha tAtaiM sAmAnya bakhAniyai / karai bhedobhedakau vicAra visatAra rUpa, heya geya upAdeyasauM vizeSa jAniye / / 51 / / zabdArtha:- gaMThi ( graMthi ) gAMTha. di = naSTa karIne. atIta rahita. = = buMdadasA = savikalpapaNuM. artha:- mithyAtva naSTa thavAthI mana vacana kAyathI agocara je AtmAnI nirvikAra zraddhAnanI jyoti prakAzita thAya che, tene nizcaya-samyaktva jANavuM joIe. jemAM yoga, mudrA, matijJAna, zrutajJAna AdinA vikalpa che, tene vyavahArasamyaktva jANavuM. jJAnanI alpa zaktine kAraNe cetanA-cihnanA dhAraka AtmAne oLakhIne nija ane 52nuM svarUpa jANavuM te sAmAnya samyaktva che ane heya jJeya upAdeyanA bhedAbheda savistA25Ne samajavA te vizeSa samyaktva che.51. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 363 caturdaza guNasthAnAdhikAra cothA guNasthAnanA varNanano upasaMhAra ( soraThA ) thiti sAgara tetIsa, aMtarmuhUrata eka vaa| aviratasamakita rIti, yaha caturtha gunathAna iti|| 52 / / artha- avrata samyagdaSTi guNasthAnanI utkRSTa sthiti tetrIsasAgara ane jaghanya sthiti aMtarmuhUrtanI che. A cothA guNasthAnanuM kathana samApta thayuM. para. aNuvrata guNasthAnanuM varNana pratijJA (doharA) aba varanauM ikaIsa guna , aru bAvIsa abhkss| jinake saMgraha tyAgasauM, sobhai zrAvaka pkss|| 53 / / artha- je guNonA grahaNa karavAthI ane abhakSyonA tyAgathI zrAvakane pAMcamuM guNasthAna suzobhita thAya che, evA ekavIsa guNo ane bAvIsa abhakSyonuM varNana karuM chuM.pa3. zrAvakanA ekavIsa guNa (savaiyA ekatrIsA) lajjAvaMta dayAvaMta prasaMta pratItavaMta, paradoSakau DhakaiyA para-upagArI hai| saumadRSTI gunagrAhI gariSTa sabakauM iSTa , ziSTapakSI miSTavAdI dIragha vicArI hai|| vizeSagya rasagya kRtagya tagya dharamagya, na dIna na abhimAnI madhya vivahArI hai| sahaja vinIta pApakriyAsauM atIta aisau, zrAvaka punIta ikavIsa gunadhArI hai|| 54 / / zabdArtha prasaMta = maMdakaSAyI. pratItavaMta = zraddhALu. gariSTa = sahanazIla. iSTa = priya. ziSTa pakSI = satyapakSamAM sahamata. dIragha vicArI = AgaLathI vicAranAra. vizeSajJa = anubhavI. rasajJa = marma jANanAra. kRtajJa = bIjAnA upakArane nahi bhUlanAra. madhya vyavahArI = dInatA ane abhimAna rahita. vinIta = namra. atIta = rahita. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 384 samayasAra nATaka artha- lajjA, dayA, maMda kaSAya, zraddhA, bIjAnA doSa DhAMkavA, paropakAra, saumyadaSTi, guNagrAhakapaNuM, sahanazIlatA, sarvapriyatA, satyapakSa, miSTa vacana, dIrdhadaSTi, vizeSajJAna, zAstrajJAnanuM marmajJapaNuM, kRtajJatA, tattvajJAnIpaNuM, dharmAtmApaNuM, na dIna ke na abhimAnI madhyavyavahArI, svAbhAvika vinayavAna, pApAcaraNathI rahitapaNuM, - AvA ekavIsa pavitra guNonuM zrAvakoe grahaNa karavuM joIe. 54. bAvIsa abhakSya (kavitta) orA ghorabarA nisibhojana, bahubIjA baiMgana sNdhaan| pIpara bara Umara kaTUMbara, pAkara jo phala hoi ajaan|| kaMdamUla mATI viSa AmiSa , madhu mAkhana aru mdiraapaan| phala ati tuccha tusAra calita rasa, jinamata e bAIsa akhaan|| 55 / / zabdArtha - ghorabarA = dvidaLa. nisibhojana = rAtre AhAra karavo. saMdhAna = athANuM, murabbo. AmiSa = mAMsa. madhu = madha. madirA = dArU. ati tuccha = bahu jhINA. tuSAra = barapha. calita rasa = jeno svAda bagaDI gayo hoya. akhAna = abhakSya. artha:- (1) karA (2) dvidaLa (3) rAtribhojana (4) ghaNA bIjavALI vastu (5) rIMgaNA (6) athANuM, murabbA (7) pepA (8) vaDanA TeTA (9) UmaraDAnA phaLa (10) kahUmara (11) pAkaranA phaLa (12) ajANyA phaLa (13) kaMdamULa (14) mATI (15) viSa (16) mAMsa (17) madha (18) mAkhaNa (19) dArU (20) atisUkSma phaLa (21) barapha (22) utarI gayelA-besvAda rasavALI vastu, -A bAvIsa abhakSya jainamatamAM kahyA che. papa. 1. je anAjanI be dALa thAya che temAM ThaMDu dUdha, dahIM, chAza vagere meLavIne khAvAthI abhakSya thAya che. 2. "jina bahubIjanake ghara nAhiM, te saba bahubIjA kalAThuiM -kriyAkoza. 3. jene oLakhatA na hoya te phaLa. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates caturdaza guNasthAnAdhikAra pratijJA (doharA ) aba paMcama gunathAnakI, racanA baranauM alp| jAmaiM ekAdasa dasA, pratimA nAma vikalpa / / 56 / / artha:- have pAMcamA guNasthAnanuM thoDuMka varNana karIe chIe, jemAM agiyAra pratimAonA bheda che. 56. agiyAra pratimAonA nAma (savaiyA ekatrIsA) darsanavisuddhakArI bAraha viratadhArI, sAmAikacArI parvaproSadha vidhi vahai / sacitakau parahArI divA aparasa nArI, AThauM jAma brahmacArI nirAraMbhI hai rahai // pApa parigraha chaMDai pApakI na zikSA maMDai, koU yAke nimitta karai so vastu na ghai| aite desavratake dharaiyA samakitI jIva, gyAraha pratimA tinhai bhagavaMtajI kahai / / 57 / / 385 artha:- (1) samyagdarzanamAM vizuddhi utpanna karanAra darzana pratimA che, (2) bAra vratonuM AcaraNa vrata pratimA che, (3) sAmAyikanI pravRtti sAmAyika pratimA che, (4) parvamAM upavAsa-vidhi karavI te proSadha pratimA che, (5) sacittano tyAga sacittavirati pratimA che, (6) divase strIsparzano tyAga e divA maithunavrata pratimA che, (7) AThe pahora strImAtrano tyAga brahmacarya pratimA che, (8) sarva AraMbhano tyAga nirAraMbha pratimA che, (9) pApanA kAraNabhUta parigrahano tyAga te parigrahatyAga pratimA che, (10) pApanI zikSAno tyAga te anumatityAga pratimA che, (11) potAne mATe banAvelA bhojanAdino tyAga te uddezavirati pratimA che. A agiyAra pratimA dezavratadhArI samyagdaSTi jIvonI jinarAje kahI che. 57. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 386 samayasAra nATaka pratimAnuM svarUpa (doharA) saMjama aMsa jagyau jahAM, bhoga aruci prinaam| udai pratigyAkau bhayau, pratimA tAkau naam||58 / / artha:- cAritra guNanuM pragaTa thavuM, pariNAmone bhogothI virakta thavuM ane pratijJAno udaya thavo ene pratimA kahe che. pa8. darzana pratimAnuM svarUpa (doharo) ATha mUlaguNa saMgrahai kuvisana kriyA na koi| darasana guna niramala karai, darasana pratimA soi|| 59 / / artha:- darzana guNanI nirmaLatA, ATha mULaguNonuM grahaNa ane sAta kuvyasanono tyAga ane darzana pratimA kahe che. 59. vrata pratimAnuM svarUpa (doharA) paMca anuvrata Adarai, tInauM gunavrata paal| sicchAvrata cArauM dharai, yaha vrata pratimA caal||60|| artha:- pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAvrata dhAraNa karavAne vrata pratimA kahe che. vizeSa:- ahIM pAMca aNuvratanuM niraticAra pAlana hoya che, paNa guNavrata ane zikSAvratonA aticAra sarvathA TaLatA nathI. 6O. sAmAyika pratimAnuM svarUpa (doharA) darva bhAva vidhi saMjugata, hiyai pratigyA ttek| taji mamatA samatA grahai, aMtaramuhUrata ek||61|| 1. paMca parameSThImAM bhakti, jIvadayA, pANI gALIne kAmamAM levuM, madha tyAga, mAMsa tyAga, rAtri bhojana tyAga ane udaMbara phaLono tyAga-e ATha mULa guNa che, kyAMka kyAMka madha, mAMsa, madha ane pAMca pApanA tyAgane ATha mUlaguNa kahyA che, kayAMka kayAMka pAMca udaMbara phaLa ane madha, mAMsa, madhanA tyAgana mULaguNa batAvyA che. 2. " sarva' evo paNa pATha che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates caturdaza guNasthAnAdhikAra 387 (copAI) jo ari mitra samAna vicaarai| Arata raudra kudhyAna nivaarai|| saMyama sahita bhAvanA bhaavai|| so sAmAyivaMta dAvA dUranA zabdArtha:- darvavidhi = bAhya kriyA-Asana, mudrA, pATha, zarIra ane vacananI sthiratA AdinI sAvadhAnI. bhAva vidhi = mananI sthiratA ane pariNAmomAM samatAbhAva rAkhavA. pratijJA = AkhaDI. ari = zatru. kudhyAna = khoTA vicAra. nivAre = dUra kare. artha - manamAM samayanI pratijJApUrvaka dravya ane bhAvavidhi sahita, eka muhUrta arthAt be ghaDI sudhI mamatvabhAva rahita sAmyabhAvanuM grahaNa karavuM, zatru ane mitra para eka sarakho bhAva rAkhavo, Arta ane raudra banne kudhyAnonuM nivAraNa karavuM ane saMyamamAM sAvadhAna rahevuM te sAmAyika pratimA kahevAya che. 61-62. cothI pratimAnuM svarUpa (doharo) sAmAyikakIsI dasA, cyAri paharalauM hoi| athavA ATha pahara rahai, prosaha pratimA soi||63|| artha - bAra kalAka athavA covIsa kalAka sudhI sAmAyika jevI sthiti arthAt samatAbhAva rAkhavAne proSadha pratimA kahe che. 63. pAMcamI pratimAnuM svarUpa (doharA) jo sacitta bhojana tajai, pIvai prAzuka niir| so sacitta tyAgI puruSa, paMca prtigyaagiir|| 64 / / artha:- sacitta bhojanano tyAga karavo ane prAsuka jaLa pIvuM tene sacittavirati pratimA kahe che. 64. vizeSa- ahIM sacitta vanaspatinuM mukhathI vidAraNa karatA nathI. 64. 1. covIsa miniTanI ghaDI thAya che. 2. garama kareluM athavA lavIMga, elacI, rAkha vagere nAkhIne svAda badalI nAkhavAthI prAsuka pANI thAya che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates chaThThI pratibhAnuM sva35 ( thopAI ) jo dina brahmacarya vrata pAlai / tithi Aye nisi divasa saMbhAlai / / gahi nau vAr3i karai vrata rakhyA / so SaT pratimA zrAvaka akhyA / / 65 / / samayasAra nATaka artha:- nava vADa sahita divase brahmacarya vratanuM pAlana karavuM ane parvanI tithie divase ane rAtre brahmacarya pALavuM e divAmaithunavrata pratimA che. 65. sAtamI pratimAnuM svarUpa ( copAI ) jo nau vAr3i sahita vidhi saadhai| nisi dina brahmacarya ArAdhai / / so saptama pratimA ghara gyaataa| sIla - siromani jaga vikhyAtA / / 66 / / artha:- je nava vADa sahita sadAkALa brahmacarya vratanuM pAlana kare che, te brahmacarya nAmanI sAtamI pratimAno dhAraka jJAnI jagavikhyAta zIziromaNi che. huI. nava pAunA nAma (vitta ) tiyathala vAsa prema ruci nirakhana, de parIcha bhAkhai madhu vaina / pUrava bhoga keli rasa ciMtana, guru AhAra leta cita cain|| kari suci tana siMgAra banAvata, tiya parajaMka madhya sukha sain| manamatha-kathA udara bhari bhojana, ye nauvAr3i 'kahai jina baina / / 67 / / 1. ' hai mata chaina' khevo para pATha che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates caturdaza guNasthAnAdhikAra 389 zabdArtha:- tithala vAsa = strIonA samudAyamAM rahevuM. nirakhana = dekhavuM. parIkha (parokSa ) = apratyakSa. guru AhAra = gariSTa bhojana. suci = pavitra. parajaMka = palaMga. manamatha = kAma. udara = peTa. artha- strIonA samAgamamAM rahevuM, strIone rAga bharelI daSTie jovI, strIo sAthe parokSapaNe rAgasahita vAtacIta karavI, pUrvakALamAM bhogavelA bhogavilAsonuM smaraNa karavuM, AnaMdadAyaka gariSTa bhojana karavuM, snAna, maMjana Adi dvArA zarIrane jarUra karatAM vadhAre zaNagAravuM, strIonA palaMga, Asana upara sUvuM ke besavuM. kAmakathA athavA kAmotpAdaka kathA, gIto sAMbhaLavAM, bhUkha karatAM vadhAre athavA khUba peTa bharIne bhojana karavuM, enA tyAgane jainamatamAM brahmacaryanI navA vADa kahI che. 67. AThamI pratimAnuM svarUpa (doharA) jo viveka vidhi Adarai karai na paapaarNbh| so aSTama pratimA dhanI, kugati vijai rnthNbh|| 68 / / artha- je vivekapUrvaka dharmamAM sAvadhAna rahe che ane sevA, kRSi, vepAra Adino pApAraMbha karato nathI, te kugatinA raNathaMbhane jItanAra AThamI pratimAno svAmI che. 68. navamI pratimAnuM svarUpa ( copAI ) jo dasadhA parigrahako tyaagii| __sukha saMtoSa sahita vairaagii|| samarasa saMcita kiMcita graahii| so zrAvaka nau pratimA vaahii||69|| artha:- je vairAgya ane saMtoSano AnaMda prApta kare che tathA dasa prakAranA parigrahomAMthI thoDAka vastra ane pAtra mAtra rAkhe che, te sAmyabhAvano dhAraka navamI pratimAno svAmI che. 69. 1. paDadA vagerenI othamAM rahIne, athavA patra vaDe. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 390 samayasAra nATaka dasamI pratimAnuM svarUpa (doharA) parakauM pApAraMbhakau, jo na dei updes| so dasamI pratimA sahita, zrAvaka vigata kles||70|| artha:- je kuTuMbI ane anya janone vivAha, vepAra Adi pApAraMbha karavAno upadeza ApatA nathI, te pAparahita dasamI pratimAno dhAraka che. 70. agiyAramI pratimAnuM svarUpa (copAI). jo suchaMda varatai taji dderaa| maTha maMDapamai karai bseraa|| ucita AhAra udaMDa vihaarii| so ekAdaza pratimA dhaarii|| 71 / / artha:- je ghara choDIne maTha, maMDapamAM nivAsa kare che, ane strI, putra, kuTuMba AdithI virakta thaIne svataMtrapaNe rahe che, tathA kRta, kArita, anumodana rahita yogya AhAra le che, te agiyAramI pratimA dhAraka che. 71. pratimAo saMbaMdhI mukhya ullekha (doharA). ekAdaza pratimA dasA, kahIM desavata maaNhi| vahI anukrama mUlasauM, gahau su chUTai naahiN|| 72 / / artha:- dezavrata guNasthAnamAM agiyAra pratimA grahaNa karavAno upadeza che, te zarUAtathI uttarottara aMgIkAra karavI joIe ane nIcenI pratimAonI kriyAo choDavI na joIe. 7ra. pratimAonI apekSAe zrAvakonA bheda (doharA) SaTa pratimA tAMI jaghana, madhyama nau prjNt| uttama dasamI gyAramI, iti pratimA virtNt||73|| artha - chaThThI pratimA sudhI jaghanya zrAvaka, navamI pratimA sudhI madhyama zrAvaka ane dasamI-agiyAramI pratimA dhAraNa karanArAone utkRSTa zrAvaka kahe che. A pratimAonuM varNana pUruM thayuM. 73. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 391 caturdaza guNasthAnAdhikAra pAMcamA guNasthAnano kALa ( copAI ) eka koDi pUrava gini liijai| tAmai ATha barasa ghaTi kiijai|| yaha utkRSTa kAla thiti jaakii| aMtaramuhUrata jaghana dshaakii||74|| artha- pAMcamA guNasthAnano utkRSTa kALa eka karoDa pUrvamAM ATha varSa ochA, ane jaghanya kALa aMtarmuhUrta che. 74. eka pUrvanuM mApa (doharA) sattara lAkha kirora mita, chappana sahasa kirodd'| te 12 milIpha, pUrava saMrakyA nohRAA 76 artha- sattara lAkha ane chappana hajArane eka karoDa vaDe guNavAthI je saMkhyA prApta thAya che, eTalA varSano eka pUrva thAya che. 75. aMtarmuhUrtanuM mApa (doharA). aMtarmuhUrata dvai gharI, kachuka ghATi utkisstt| eka samaya ekAvalI, aMtaramuhUrta knisstt|| 76 / / artha- be ghaDImAM eka samaya ocho hoya te aMtarmuhUrtano utkRSTa kALa che ane eka AvaLI karatAM eka samaya vadhAre hoya te aMtarmuhUrtano jaghanya kALa che tathA vaccenA asaMkhya bhedo che. 76. - chaThThA guNasthAnanA varNananI pratijJA (doharA ) yaha paMcama gunathAnakI, racanA kahI vicitr| aba chaThe gunathAnakI dasA kahUM suna mitr|| 77 / / artha - pAMcamAM guNasthAnanuM A vicitra varNana karyuM; have he mitra, chaThThA guNasthAnanuM svarUpa sAMbhaLo. 77. 1. corAsI lAkha varSano ekapUrvAga thAya che ane corAsI lAkha pUrvAgano eka pUrva thAya che 2. asaMkhyAta samayanI eka avaLI thAya che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates chaThThA guNasthAnanuM svarUpa (doharA ) paMca pramAda dazA dharai aThThaisa gunavAna / thavirakalpi jinakalpi bhuta, , maiM pramatta gunathAna|| 78 / / samayasAra nATaka artha:- je muni aThThAvIsa mULaguNonuM pAlana kare che, paraMtu pAMca prakAranA pramAdomAM kiMcit varte che, te muni pramatta guNasthAnI che. A guNasthAnamAM sthavikalpI ane jinakalpI banne prakAranA sAdhu rahe che. 78. pAMca pramAdonA nAma (doharA ) dharmarAga vikathA vacana, nidrA viSaya kaSAya / paMca pramAda dasA sahita, paramAdI munirAya / / 79 / / artha:- dharmamAM anurAga, vikathA vacana, nidrA, viSaya, kaSAya -evA pramAda sahita sAdhu chaThThA guNasthAnavartI pramatta muni hoya che. 79 sAdhunA aThThAvIsa mULaguNa ( savaiyA ekatrIsA ) paMca mahAvrata pAlai paMca samiti saMbhAlai, paMca iMdrI jIti bhayau bhogI cita cainakau / SaTa Avazyaka kriyA darvita bhAvita sAdhai, prAsuka dharAmaiM eka Asana hai sainkau|| maMjana na karai keza luMcai tana vastra muMce, tyAgai daMtavana pai sugaMdha svAsa vainakau / ThADau karase AhAra laghubhuMjI eka bAra, aThThAisa mUlagunadhArI jatI jainakau / / 80 / / zabdArtha:- paMca mahAvrata pAMca pApono sarvathA tyAga. prAsuka saina (zayana) sUvuM. maMjana =snAna. keza=vALa. luMthai. hAthathI. laghu= thoDuM. jatI= sAdhu. = = jIva rahita ukhADe. muMai=choDe. karase= = A traNa cokaDInA bAra kaSAyono 1-2. ahIM anaMtAnubaMdhI, apratyAkhyAna ane pratyAkhyAna anudaya ane saMjavalana kaSAyano tIvra udaya rahe che, tethI A sAdhu kiMcit pramAdane vaza hoya che ane zubhAcAramAM vizeSapaNe varte che ahIM viSaya sevana athavA sthaLarUpe kaSAyamAM vartavAnuM prayojana nathI. hA, ziSyone Thapako Apavo vagere vikalpa to che. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates caturdaza guNasthAnAdhikAra 393 artha:- pAMca mahAvrata pALe che, pAMce samitipUrvaka varte che, pAMce IndriyonA viSayothI virakta thaIne prasanna thAya che, dravya ane bhAva ja Avazyaka sAdhe che, trasa jIva rahita bhUmi para paDakhuM badalyA vinA zayana kare che, jIvanabhara snAna karatA nathI, hAthathI kezaloca kare che, nagna rahe che, dAtaNa karatA nathI to paNa vacana ane zvAsamAM sugaMdha ja nIkaLe che, UbhA rahIne bhojana le che, thoDuM bhojana le che, bhojana divasamAM eka ja vAra le che, AvA aThThAvIsa mULaguNonA dhAraka jaina sAdhu hoya che. 8). paMca aNuvrata ane paMca mahAvratanuM svarUpa (doharA) hiMsA mRSA adatta dhana, maithuna parigaha saaj| kiMcita tyAgI anuvratI, saba tyAgI muniraaj||81|| zabdArtha:- mRSA= jUTha. adattaka ApyA vinAnuM, artha- hiMsA, jUTha, corI, maithuna ane parigraha A pAMca pAponA kiMcita tyAgI aNuvratI zrAvaka ane sarvathA tyAgI mahAvratI sAdhu hoya che. 81. pAMca samitinuM svarUpa (doharA) calai nirakhi bhAkhai ucita, bhakhai adoSa ahaar| lei nirakhi DArai nirakhi , samiti paMca prkaar|| 82 / / artha - jIvajaMtunI rakSA mATe joIne cAlavuM te IryAsamiti che, hita, mita ane priya vacana bolavA te bhASAsamiti che, aMtarAya rahita nirdoSa AhAra levo te eSaNAsamiti che, zarIra, pustaka, pIMchI, kamaMDaLa Adi joI -tapAsIne levA mUkavA te AdAna nikSepaNasamiti che, trasa jIva rahita prAsuka bhUmi upara maLamUtrAdino tyAga karavo te pratiSThApana samiti che;- AvI A pAMca samiti che. 82. cha Avazyaka (doharA), samatA vaMdana thuti karana, par3akaunA sjjhaav| kAusagga mudrA dharana, SaDAvasika ye bhaav|| 83 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 394 samayasAra nATaka zabdArtha:- samatA= sAmAyika karavI. vaMdana= covIsa tIrthakaro athavA guru Adine vaMdana karavA. paDikaunA (pratikramaNa ) = lAgelA doSonuM prAyazcita karavuM sakjhAva = svAdhyAya. kAusagga (kAyotsarga) = khagrAsana thaIne dhyAna karavuM. paDAvasika = cha Avazyaka. artha:- sAmAyika, vaMdana, stavana, pratikramaNa, svAdhyAya ane kAyotsarga A sAdhunA che Avazyaka karma che. 83. sthavirakalpI ane jinavikalpI sAdhuonuM svarUpa (savaiyA ekatrIsA) thavirakalapi jinakalapI duvidhi muni, doU vanavAsI doU nagana rahatu hai| doU aThAIsa mUlagunake dharaiyA doU , sarava tyAgI hai virAgatA gahatu haiN|| thavirakalapi te jinakai ziSya sAkhA hoi, baiThikai sabhAmai dharmadesanA kahatu haiN| ekAkI sahaja jinakalapi tapasvI ghora , kavarI marora parIsada sadatu daiA 84 nA artha - vikalpI ane jinakalpI evA be prakAranA jaina sAdhu hoya che. banne vanavAsI che, banne nagna rahe che, banne aThThAvIsa mULaguNanA dhAraka hoya che, banne sarvaparigrahanA tyAgI-vairAgI hoya che. paraMtu sthavirakalpI sAdhu ziSyasamudAyanI sAthe rahe che tathA sabhAmAM besIne dharmopadeza Ape che ane sAMbhaLe che, paNa jinakalpI sAdhu ziSya choDIne nirbhaya ekalA vicAre che ane mahAtapazcaraNa kare che tathA karmanA udayathI AvelA bAvIsa pariSaho sahe che. 84. vedanIya karmajanita agiyAra pariSaha (savaiyA ekatrIsA) grISamamai dhupathita sItamaiM akaMpacita, bhUkhai dharai dhIra pyAsai nIra na cahatu haiN| DaMsa masakAdisauM na Darai bhUmi saina kareM, badha baMdha vithAmai aDaula hai rahatu haiN|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 395 caturdaza guNasthAnAdhikAra caryA dukha bharai tina phAsasauM na tharaharai, ___mala duragaMdhakI gilAni na gahatu haiN| roganikau na kareM ilAja aise munirAja, vevanIche havai ye parIsada sadA Eaa 86mA artha- garamInA divasomAM taDakAmAM UbhA rahe che e uSNapariSahajaya che, ziyALAmAM ThaMDIthI DaratA nathI e zItapariSahajaya che, bhUkha lAge tyAre dhIraja rAkhe che, e bhUkhapariSahujaya che, tarasa lAge tyAre pANInI IcchA karatA nathI e tRSApariSahajaya che, DAMsa maccharano bhaya rAkhatA nathI e daMzamazakapariSahajaya che, bhUmi upara sUve che e zayyApariSahajaya che, mAravA, bAMdhavAnA kaSTamAM acaLa rahe che e vadhapariSahajaya che, cAlavAnuM kaSTa sahana kare che e caryApariSahajaya che, tRNa, kAMTo vagere lAge to gabharAtA nathI e tRNasparzapariSahajaya che, maLa ane durgadhamaya padArtho pratye glAni karatA nathI e manapariSahujaya che, rogajanita kaSTa sahana kare che paNa tenA nivAraNano upAya karatA nathI, e rogapariSahajaya che. A rIte vedanIyakarmanA udayanita agiyAra pariSahu munirAja sahana kare che. 85. cAritramohajanita sAta pariSaha (kuMDaliyA) aite saMkaTa muni sahai, cAritamoha udot| lajjA saMkuca dukha dharai, nagana digaMbara hot|| nagana digambara hota, zrota rati svAda na sevai| tiya sanamukha dRga roki , mAna apamAna na bevai|| thira hai nirabhai rahai, sahai kuvacana jaga jete| bhicchukapada saMgrahai, lahai muni saMkaTa aite||86|| zabdArtha:- saMkaTa = du:kha. udIta = udayathI. zrota =kAna. daga = netra. be (vede ) = bhogave. kuvacana = gALa. bhikSuka = yAcanA. artha- cAritramohanA udayathI munirAja nimnalikhita sAta pariSaha sahana Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates 396 samayasAra nATaka kare che arthAt jIte che. (1) nagna digaMbara rahevAthI lajjA ane saMkocanita duHkha sahana kare che, e nagnapariSahajaya che, (2) karNa Adi indriyonA viSayono anurAga na karavo te atipariSahajaya che. (3) strIonA hAvabhAvamAM mohita na thavuM, te strIpariSahajaya che. (4) mAna- apamAnanI paravA karatA nathI e satkA2puraskArapariSahajayache. (5) bhayanuM nimitta maLavA chatAM paNa Asana dhyAnathI dUra thatA nathI te niSadhApariSahajaya che. (6) mUrkhAonA kaTu vacana sahana karavA te AkrozapariSahajaya che. (7) prANa jAya topaNa AhArAdine mATe dInatArUpa pravRtti na karavI, e yAcanApariSajaya che. A sAta pariSaha cAritramohanA udayathI thAya che. 86. jJAnAva2NIyajanita be pariSaha (doharA ) alapa gyAna laghutA lakhai, mati utakaraSa viloi / jJAnAvarana udota muni, sahai parIsaha doi / / 87 / / artha:- jJAnAvaraNIyanita be pariSaha che. alpajJAna hovAthI loko nAnA gaNe che, enAthI je du:kha thAya che tene sAdhu sahana kare che, e ajJAnapariSahajaya che. jJAnanI vizALatA hovA chatAM paNa garva karatA nathI, e prajJApariSahajaya che. AvA A be pariSaha jJAnAvaraNIya karmanA udayathI jaina sAdhu sahana kare che. 87. darzanamohanIyajanita eka ane aMta2Ayajanita eka pariSaha (doharA ) sahai adarasana duradasA, darasana moha udota / rokai umaga alAbhakI, aMtarAyake hota // 88 // artha:- darzanamohanIyanA udayathI samyagdarzanamAM kadAca doSa utpanna thAya to teo sAvadhAna rahe che-calAyamAna thatA nathI, e darzanapariSahajaya che. aMtarAya karmanA udayathI vAMchita padArthanI prApti na thAya, to jainamuni khedakhinna thatA nathI, e alAbhapariSahajaya che.88. bAvIsa pariSahonuM varNana (savaiyA ekatrIsA) ekAdasa vedanIkI, cAritamohakI sAta, gyAnAvaranIkI doi, eka aMtarAyakI / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates caturdaza guNasthAnAdhikAra darsanamohakI eka, dvAviMsati bAdhA sabai, jerUM manasALI, chelpha vALI, jerphe vyAyaLI|| kAhUko alapa kAhUko bahuta unIsa tAMI, eka hI samaimai udai Avai asahAyakI / caryA thita sajjAmAMhi eka sIta usna mAMhi, eka doi hohiM tIna nAMhi samudAyakI / / 89 / / vacananI. kAya zarIra. zabdArtha:- manasAkI= mananI. vAkI (vAkayakI ) = sajjA = zayyA. samudAya ekasAthe. artha:- vedanIyanA agiyAra, cAritramohanIyanA sAta, jJAnAvaraNanA be, aMtarAyano eka ane darzanamohanIyano eka-evI rIte badhA maLIne bAvIsa pariSaho che. temanAmAMthI koI mananita, koI vacananita, ane koI kAyanita che. A bAvIsa pariSahomAMthI eka samaye eka sAdhune vadhAremAM vadhAre ogaNIsa sudhI pariSaho udayamAM Ave che, kAraNa ke caryA, Asana ane zayyA A traNamAMthI koI eka ane zIta uSNamAMthI koI eka, A rIte pAMcamAM beno udaya hoya che, bAkInA traNano udaya hoto nathI. 89. = 397 = sthavirakalpI ane jinakalpI sAdhunI sarakhAmaNI (doharA ) nAnA vidhi saMkaTa - dasA, sahi sAdhai sivapaMtha / thavirakalpi jinakalpi dhara, doU sama nigaraMtha / / 90 / / jo muni saMgatimai rahai, thavirakalpi so jaan| ekAkI jAkI dasA, so jinakalpi bkhaan|| 99 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com artha:- sthavirakalpI ane jinakalpI banne prakAranA sAdhu eka sarakhA nigraMtha hoya che ane aneka prakAranA pariSaho jItIne mokSamArga sAdhe che. je sAdhu saMghamAM rahe che te sthavirakalpI che ane je ekalavihArI che te jinakalpI che. 90-91. Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 398 samayasAra nATaka (copAI) thavirakalapI dhara kachuka sraagii| jinakalapI mahAna vairaagii|| iti pramattagunathAnaka dhrnii| pUrana bhaI jathAratha vrnii||92|| artha:- vikalpI sAdhu kiMcit sarAgI hoya che ane jinakalpI sAdhu atyaMta vairAgI hoya che. A chaThThA guNasthAnanuM yathArtha svarUpa varNavyuM. 92. sAtamA guNasthAnanuM varNana ( copAI ) aba varanauM saptama visraamaa| aparamatta gunathAnaka naamaa|| jahAM pramAda kriyA vidhi naasai| dharama dhyAna thiratA prgaasai||93|| artha - have sthiratAnA sthAna apramattaguNasthAnanuM varNana kare che, jyAM dharmadhyAnamAM caMcaLatA lAvanAra pAMca prakAranI pramAda-kriyA nathI ane mana dharmadhyAnamAM sthira thAya che. 93. (doharA) prathama karana cAritrakau, jAsu aMta pada doi| jahAM ahAra vihAra nahiM aparamatta hai soi||94|| artha- je guNasthAnanA aMta sudhI cAritramohanA upazama ane kSayanuM kAraNa adha:pravRttikaraNa cAritra rahe che ane AhAra vihAra rahetA nathI te apramattaguNasthAna che. vizeSa:- sAtamA guNasthAnanA be bheda che- paheluM svasthAna ane bIjuM sAtizaya. jyAMsudhI chaThThAthI sAtamAM ane sAtamAthI chaThThAmAM anekavAra caDha-utara rahe che, tyAM sudhI sva-sthAna guNasthAna rahe che ane sAtizaya guNasthAnamAM adha:karaNanA pariNAma rahe che, tyAM AhAra vihAra nathI. 94. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 399 caturdaza guNasthAnAdhikAra AThamA guNasthAnanuM varNana ( copAI) aba varanauM aSTama gunthaanaa| nAma apUravakarana bkhaanaa|| kachuka moha upazama kari raakhai| athavA viMcita cha3 vari nArA 16 ! artha:- have apUrvakaraNa nAmanA AThamA guNasthAnanuM varNana karuM chuM, jyAM mohano kiMcit upazama athavA kiMcit kSaya thAya che. 95. je parinAma bhae nahiM kbhii| tinakau udai dekhiye jbhii|| taba aSTama gunathAnaka hoii| vArita rana lUMsarI sophphA 16 artha- A guNasthAnamAM evA vizuddha pariNAma hoya che jevA pUrve kadI thayA nahotA, tethI A AThamAM guNasthAnanuM nAma apUrvakaraNa che. ahIM cAritranA traNa karaNomAMthI apUrvakaraNa nAmanuM bIjuM karaNa thAya che. 96. navamA guNasthAnanuM varNana (copAI ) aba anivRttikarana sunu bhaaii| jahAM bhAva thiratA adhikaaii|| pUrava bhAva calAcala jete| sahaja aDola bhae saba tete||97|| artha:- he bhAI, have anivRttikaraNa nAmanA navamAM guNasthAnanuM svarUpa sAMbhaLo. jyAM pariNAmonI adhika sthiratA che, AnA pahelAM AThamAM guNasthAnamAM je pariNAma kiMcit capaLa hatA, te ahIM acaLa thaI jAya che. 97. 1-2. upazama zreNImAM upazama ane kSapakazreNImAM kSaya thAya che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 4OO samayasAra nATaka jahAM na bhAva ulaTi adha aavai| so navamo gunathAna khaavai|| cAritamoha jahAM bahu chiijaa| so hai carana karana pada tiijaa|| 98 / / zabdArtha - ulaTi = pAchA pharIne. adha =nIce. bIjA=nAza pAmyo. artha:- jyAM caDelA pariNAma pAchA paDI jatA nathI, te navamuM guNasthAna kahevAya che. A navamAM guNasthAnamAM cAritramohanIyano ghaNo aMza nAza pAmI jAya che, e cAritranuM trIjuM karaNa che. 98. dasamA guNasthAnanuM varNana (copAI) kahauM dasama gunathAna dusaakhaa| jaha~ sUchama sivakI abhilaakhaa|| sUchamalobha dasA jaha~ lhiye| sUchamasAMparAya so khiye|| 99 / / artha:- have dasamA guNasthAnanuM varNana karuM chuM, jemAM AThamA ane navamA guNasthAna peThe upazama ane kSAyika zreNInA bheda che. jyAM mokSanI atyaMta sUkSma abhilASAmAtra che, ahIM sUkSma lobhano udaya che tethI ene sUkSma sAmparAya kahe che. 99 agiyAramA guNasthAnanuM varNana ( copAI) aba upazAMtamoha gunthaanaa| kahauM tAsu prabhutA prvaanaa|| jahAM moha upazamai na bhaasai| yathAkhyAtacArita prgaasai|| 100 / / artha:- have agiyAramAM guNasthAna upazAMtamohanuM sAmarthya kahuM chuM, ahIM mohano sarvathA upazama che- bilakula udaya dekhAto nathI ane jIvane yathAkhyAtacAritra pragaTa thAya che. 1OO. 1. sUkSmalobha sivAyano. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates caturdaza guNasthAnAdhikAra 401 vaLI-(doharA) jAhi pharasakai jIva gira, parai karai guna rdd| so ekAdasamI dasA, upasamakI srhdd|| 101 / / artha - je guNasthAnane prApta thaIne jIva avazya paDe ja che ane prApta thayelA guNano nAza kare che, te upazamacAritranI caramasImA prApta agiyAramuM guNasthAna che. 101. bAramA guNasthAnanuM varNana ( copAI) kevalagyAna nikaTa jaha~ aavai| tahAM jIva saba moha khipaavai|| pragaTai yathAkhyAta prdhaanaa| so dvAdasama khIna guntthaanaa|| 102 / / artha- jyAM jIva mohano sarvathA kSaya kare che athavA kevaLajJAna bilakula pAse AvI jAya che ane yathAkhyAtacAritra pragaTa thAya che, te kSINamoha nAmanuM bAramuM guNasthAna che. 102. upazamazreNInI apekSAe guNasthAnono kALa (doharo) SaTa sAtai AThai na, dasa ekAdasa thaan| aMtaramuhUrata eka vA, eka samai thiti jaan|| 103 / / artha:- upazamazreNInI apekSAe chaThThI, sAtamA, AThamA, navamA, dasamA ane agiyAramA guNasthAnano utkRSTa kALa aMtarmuhUrta athavA jaghanyakALa eka samaya che. 1 103. kSapakazreNImAM guNasthAnono kALa (doharA) chapakani ADhaM navai, dasa ara vali baar| thiti utkRSTa jaghanya bhI, aMtaramuhUrata kaal|| 104 / / Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 402 samayasAra nATaka artha:- kSapakazreNImAM AThamAM, navamA, dasamA ane bAramA guNasthAnanI utkRSTa sthiti antarmuhUrta tathA jaghanya paNa aMtarmuhUrta che. 104. teramA guNasthAnanuM varNana (doharA) chInamoha pUrana bhayau, kari cUrana cit-caal| aba sajogagunathAnakI, varanauM dasA rsaal|| 105 / / artha - cittanI vRttine cUrNa karanAra kSINamoha guNasthAnanuM kathana samApta thayuM, have paramAnaMdamaya sayogaguNasthAnanI avasthAnuM varNana karuM chuM. 105. teramA guNasthAnanuM svarUpa (savaiyA ekatrIsA) jAkI dukhadAtA-ghAtI caukarI vinasi gaI, caukarI adhAtI jarI jevarI samAna hai| pragaTa bhayau anaMtadaMsana anaMtagyAna, bIrajaanaMta sukha sattA samAdhAna hai|| jAmai Au nAma gota vedanI prakRti assI, ikyAsI caurAsI vA pacAsI paravAMna hai| so hai jina kevalI jagatavAsI bhagavAna, tAkI jo avasthA so sajogIgunathAna hai||106 / / zabdArtha:- caukarI = cAra. vinasi gaI = naSTa thaI gaI. anaMtadaMsana = anaMta darzana. samAdhAna = samyakatva. jagatavAsI = saMsArI, zarIra sahita. artha- je munine duHkhadAyaka ghAtIyA catuSka arthAt jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya, aMtarAya naSTa thaI gayA che ane aghAtI catuSka baLI gayelI sIMdarInI jema zaktihIna thayA che, jene anaMtadarzana, anaMtajJAna, anaMtavIrya, anaMtasukha sattA ane paramAvagADha samyakatva pragaTa thayA che, jemane Ayu, nAma, gotra ane vedanIyakarmonI mAtra esI, ekayAsI, coryAsI athavA paMcAsI prakRtionI sattA rahI che, te kevaLajJAnI prabhu saMsAramAM suzobhita thAya Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates caturdaza guNasthAnAdhikAra 403 che ane tenI ja avasthAne sayogakevaLI guNasthAna kahe che. vizeSa:- teramA guNasthAnamAM je paMcAsI prakRtionI sattA kahevAmAM AvI che, te to sAmAnya kathana che. koI koIne to tIrthaMkara prakRti, AhAraka zarIra, AhAraka aMgopAMga, AhAraka baMdhana, AhAraka saMghAta sahita paMcAsI prakRtionI sattA rahe che, paNa koIne tIrthaMkara prakRttinI sattA nathI hotI, to corAsI prakRtionI sattA rahe che ane koIne AhAraka catuSkanI sattA nathI rahetI ane tIrthaMkara prakRtinI sattA rahe che ane koIne AhAraka catuSkanI sattA nathI rahetI ane tIrthaMkara prakRtinI sattA rahe che to ekAsI prakRtionI sattA rahe che, tathA koIne tIrthaMkara prakRti ane AhAraka catuSka pAMcenI sattA nathI rahetI, mAtra eMsI prakRtionI sattA rahe che. 106. kevaLajJAnInI mudrA ane sthiti (savaiyA ekatrIsA) jo aDola parajaMka mudrAdhArI saravathA, athavA su kAusagga mudrA thirapAla hai| kheta saparasa karma prakRtikai udai Ayai, binA Daga bharai aMtarIccha jAkI cAla hai|| jAkI thiti pUrava karor3a ATha varSa ghATi, aMtaramuhUrata jaghanya jaga-jAla hai| so hai deva aThAraha dUSana rahita tAkauM, vAnAsi hai merI vaMnA trivatti dainA 207nA zabdArtha:- aDola = acaLa. parajaMka mudrA = padmAsana. kAusagga (kAyotsarga) = UbhA Asane. aMtarIccha = upara. trikAla = sadaiva. artha:- je kevaLajJAnI bhagavAne padmAsana athavA kAyotsarga mudrA dhAraNa karelI che, je kSetra-sparza nAmakarmanI prakRtinA udayathI paga upADayA vinA UMce gamana kare che, jemanI saMsAranI sthiti utkRSTa eka karoDa pUrvamAM 3 ATha varSa ochAnI 1. ahIM mana, vacana, kAyAnA sAta yoga thAya che, tethI A guNasthAnanuM nAma sayogakavaLI che. 2. paMcAsI prakRtionA nAma pahelA adhikAramAM kahI AvyA chIe. 3. mokSagAmI jIvonuM utkRSTa AyuSya cothA kALanI apekSAe eka karoDa pUrvanuM che ane ATha varSanI uMmara sudhI kevaLajJAna thatuM nathI. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 404 samayasAra nATaka ane jaghanya sthiti aMtarmuhUrtanI che, te sarvajJadeva aDhAra doSarahita che. paM. banArasIdAsajI kahe che ke temane mArA trikALa vaMdana che. 107. kevaLI bhagavAnane aDhAra doSa hotA nathI (kuMDaLiyA) dUSana aThThAraha rahita, so kevali sNjog| janama marana jAkai nahI, nahiM nidrA bhaya rog|| nahiM nidrA bhaya roga, soga vismaya na moha mti| jarA kheda parasveda, nAMhi mada baira viSai rti|| ciMtA nAMhi saneha, nAMhi jaha~ pyAsa na bhuukhn|| thira samAdhi sukha sahita, rahita aThThAraha duussn||108|| zartha:- so|| = za... vismaya =||shcry. 042 // = vRddhAvasthA. 52sva. (prasva6) =52sevo. saneha =2 // 2. artha:- 4nma, mRtyu, nidrA, bhaya, roga, zodha, Azcarya, bhoI, vRddhAvasthA, 6, 52sevo, garva, dveSa, ti, ciMtA, 22, tarasa, bhUpa- // sA2. ho5 sayogavanI jinarAjane hotA nathI ane nirvikalpa AnaMdamAM sadA lIna rahe che 108. kevaLajJAnI prabhunA paramaudArika zarIranA atizaya (kuMDaLiyA). vAnI jahAM niraccharI, sapta dhAtu mala naaNhi| kesa roma nakha nahiM bar3heM, parama udArika maaNhi|| parama udArika mAMhi, jAMhi iMdriya vikAra nsi| yathAkhyAtacArita pradhAna , thira sukala dhyAna ssi|| lokAloka prakAsa-karana kevala rjdhaanii| so terama gunathAna, jahAM atizayamaya vaanii||109|| zArtha:- ni22721 = sakSa2 rahita. sa. (2) = pANa. 30Rs (auhA23) = sthUNa. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 405 caturdaza guNasthAnAdhikAra sasi (zazi)= caMdramA. artha - teramAM guNasthAnamAM bhagavAnanI atizayavALI nirakSarI divyadhvani khare che. temanuM paramaudArika zarIra sAta dhAtuo ane maLa-mUtrarahita hoya che. keza, roma ane nakha vadhatA nathI, IndriyonA viSayo naSTa thaI jAya che, pavitra yathAkhyAtacAritra pragaTa thAya che, sthira zukaladhyAnarUpa caMdramAno udaya thAya che. lokAlokanA prakAzaka kevaLajJAna upara temanuM sAmrAjya rahe che. 109. caudamAM guNasthAnanA varNananI pratijJA (doharA) yaha sayogagunathAnakI, racanA kahI anuup| aba ayogakevala dasA kahUM jathAratha ruup||110|| artha- A sayogI guNasthAnanuM varNana karyuM, have ayogakevaLI guNasthAnanuM vAstavika varNana karuM chuM. 110. caudamA guNasthAnanuM svarUpa ( savaiyA ekatrIsA) jahAM kAhU jIvakauM asAtA udai sAtA nAhiM kAhUkauM asAtA nAhiM, sAtA udai paaiyai| mana vaca kAyasauM atIta bhayau jahAM jIva, jAkau jasagIta jagajItarUpa gaaiyai|| jAmaiM karma prakRtikI sattA jogI jinakInI aMtakAla dvai samaimaiM sakala khipaaiyai| jAkI thiti paMca laghu acchara pramAna soI, caudahauM ajogI gunaThAnA tthhraaiyai|| 111 / / zabdArtha- atIta = rahita. khipAIyeka kSaya kare che. laghuvsva. artha - jyAM koI jIvane azAtAno udaya rahe che zAtAno nathI raheto ane 1. kevaLajJAnI bhagavAnane azAtAno udaya vAMcIne vismita na thavuM joIe. tyAM azAtA karma udayamAM zAtArUpa pariName che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 406 samayasAra nATaka koI jIvane zAtAno udaya rahe che azAtAno nathI raheto. jyAM jIvane mana, vacana, kAyAnA yogonI pravRtti sarvathA zUnya thaI jAya che, jemanA jagatajayI hovAnA gIta gAvAmAM Ave che, jemane sayogI jina samAna aghAtiyA karma-prakRtionI sattA rahe che temano aMtanA e samayamAM sarvathA kSaya kare che, je guNasthAnano kALa hRsva pAMca akSara jeTalo che, te ayogIjina caudamuM guNasthAna che. 111. e pramANe cauda guNasthAna adhikAranuM varNana samApta thayuM. baMdhanuM mULa Asrava ane mokSanuM mULa saMvara che (doharA) caudaha gunathAnaka dasA, jagavAsI jiya muul| Asrava saMvara bhAva dvai, baMdha mokhake muul|| 112 / / artha:- guNasthAnonI A cauda avasthAo saMsArI azuddha jIvonI che, Asrava ane saMvarabhAva baMdha ane mokSanA mULa che arthAt Asrava baMdhanuM mULa che ane saMvara mokSanuM mULa che.112. saMvarane namaskAra (copAI) Asrava saMvara paranati jaulauN| jagatanivAsI cetana taulauN|| Asrava saMvara vidhi vivhaaraa| doU bhava-patha siva-patha dhaaraa|| 113 / / AmravarUpa baMdha utpaataa| saMva2 acAna moDu-pa-tAtAno jA saMvarasauM Asrava chiijai| tAkauM namaskAra aba kiijai|| 114 / / artha:- jyAMsudhI Asrava ane saMvaranA pariNAma che, tyAM sudhI jIvano saMsAramAM nivAsa che. te bannemAM Asrava-vidhino vyavahAra saMsAra mArganI pariNati 1. puni caudahuM cothe sukalabala bahattara taraha hatI. (jinendra-paMcakalyANaka ) Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates caturdaza guNasthAnAdhikAra 407 che ane saMvara-vidhino vyavahAra mokSamArganI pariNati che. 113. Asrava baMdhano utpAdaka che ane saMvara jJAnanuM rUpa che, mokSa padane ApanAra che. je saMvarathI Asravano abhAva thAya che tene namaskAra karuM chuM 114. graMthanA aMtamAM saMvarasvarUpa jJAnane namaskAra jagatake prAnI jIti hai rahyau gumAnI aisau, Asrava asura dukhadAnI mahAbhIma hai| tAkau paratApa khaMDivaikauM pragaTa bhayau, dharmakauM dharaiyA karma-rogako hakIma hai|| jAkai parabhAva Agai bhArga parabhAva saba, nAgara navala sukhasAgarakI sIma hai| saMvarako rUpa dharai sAdhai sivarAha aisau, gyAna pAtasAha tAkauM merI tasalIma hai|| 115 / / zabdArtha - gumAnI = abhimAnI. asura rAkSasa. mahAbhIma = atyaMta bhayAnaka. paratApa ( pratA5) = teja. khaMDivaikI = naSTa karavA mATe. hakIma = vaidya. parabhAva (prabhAva ) = parAkrama. parabhAva = pugalajanita vikAra. nAgara = catura. navala = navInasIma = maryAdA. pAtazAha bAdazAha. tasalIma = vaMdana. artha:- AsravarUpa rAkSasa jagatanA jIvone potAne vaza karIne abhimAnI thaI rahyo che, je atyaMta du:khadAyaka ane mahA bhayaMkara che, teno vaibhava naSTa karavAne je utpanna thayo che, je dharmano dhAraka che, karmarUpa roga mATe je vaidasamAna che, jenA prabhAva AgaLa pAradravyajanita rAga-dveSa Adi vibhAva dUra bhAge che, je atyaMta pravINa ane anAdikALathI prApta karyuM nahotuM tethI navIna che, je sukhanA samudranI sImAne prApta thayuM che, jeNe saMvaranuM rUpa dhAraNa karyuM che, je mokSamArgano sAdhaka che, evA jJAnarUpa bAdazAhane mArA praNAma che. 115. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 408 samayasAra nATaka teramA adhikArano sAra jevI rIte sapheda vastra upara judA judA raMgonuM nimitta maLavAthI te anekAkAra thAya che, tevI ja rIte zuddhabuddha AtmA sAthe anAdikALathI moTuM ane yogano saMbaMdha hovAthI tenI saMsArI dazAmAM, aneka avasthAo thAya che, temanuM ja nAma guNasthAna che. joke te aneka che paNa ziSyone saMbodhavA mATe zrIgurue 14 batAvyA che. A guNasthAna jIvanA svabhAva nathI, paNa ajIvamAM hotA nathI, jIvamAM ja hoya che tethI jIvanA vibhAva che athavA ema kahevuM joIe ke vyavahAranayathI guNasthAnonI apekSAe saMsArI jIvonA cauda bheda che. pahelA guNasthAnamAM mithyAtva, bIjAmAM anaMtAnubaMdhI, trIjAmAM mizramohanIyano udaya mukhyapaNe rahe che ane cothA guNasthAnamAM mithyAtva, anaMtAnubaMdhI ane mizramonIyano, pAMcamAmAM apratyAkhyAnAvaraNIyano, chaThThAmAM pratyAkhyAnAvaraNIyano anudaya rahe che. sAtamA, AThamA ane navamAmAM saMjvalanano kramapUrvaka maMda, maMdatara ane maMdatama udaya rahe che. dasamAmAM saMjvalana sUkSmalobha mAtrano udaya ane anya sarvamohano kSaya che. agiyAramAmAM sarvamohano upazama ane bAramAmAM sarva mohano kSaya che. ahIM sudhI chadmastha avasthA che, kevaLajJAnano vikAsa nathI. teramAmAM pUrNajJAna che paraMtu yogo dvArA Atmapradeza sakaMpa hoya che, ane caudamAM guNasthAnamAM kevaLajJAnI prabhunA Atmapradeza paNa sthira thaI jAya che. badhA guNasthAnomAM jIva sadeha rahe che, siddha bhagavAna guNasthAnonI kalpanAthI rahita che, tethI guNasthAna jIvanuM nija svarUpa nathI, para che, parajanita che, ema jANIne guNasthAnonA vikalpothI rahita zuddha buddha AtmAno anubhava karavo joIe. 1. vigrahagatimAM kArmANa ane taijasa zarIrano saMbaMdha rahe che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates graMtha samApti ane aMtima prazasti (copAI ) bhayau graMtha saMpUrana bhaakhaa| __ varanI gunathAnakakI saakhaa|| varanana aura kahAMlauM khiyai| jathA sakati kahi cupa hai rhiyai||1|| artha:- bhASAno samayasAra graMtha samAsa thayo ane guNasthAna adhikAranuM varNana karyuM. enuM vizeSa keTaluM varNana karIe? zakti anusAra kahIne cupa thaI javuM ucita che. 1. (copAI) lahiye ora na graMtha uddhikaa| jyauM jyauM kahiyai tyauM tyauM adhikaa|| tAteM nATaka agama apaaraa| alapa kavIsurakI mtidhaaraa||2|| artha - graMtharUpa samudrano pAra pAmI zakAto nathI, jema jema kathana karatA jaIe tema tema vadhato ja jAya che, kAraNa ke nATaka aparaMpAra che ane kavinI buddhi tuccha che. 2. vizeSa:- ahIM graMthane samudranI upamA ApI che ane kavinI buddhine nAnI nadInI upamA che. (doharA) samayasAra nATaka akatha , kavikI mati laghu hoi| tAteM kahata banArasI, pUrana kathai na koi||3|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 410 samayasAra nATaka artha- samayasAra nATakanuM varNana mahAna che ane kavinI buddhi thoDI che, tethI paMDita banArasIdAsajI kahe che ke tene koI pUrepUruM kahI zakatA nathI. 3. graMtha-mahimA (savaiyA ekatrIsA) jaisaiM koU ekAkI subhaTa parAkrama kari, jItai kihi bhAMti cakri kaTakasauM lrnau| jaisaiM koU paravIna tArU bhujabhArU nara, tarai kaisai svayaMbhUramana siMdhu trnau|| jaisaiM koU uddamI uchAha manamAMhi dharai, __ karai kaisai kAraja vidhAtA kaisau krnau| taisaiM tuccha mati morI tAmaiM kavikalA thorI, nATaka apAra maiM kahAMlauM yAhi vrnau||4|| artha:- jo koI ekalo yoddho potAnA bAhubaLathI cakravartInI senA sAthe laDa to te kevI rIte jItI zake ? athavA koI jAtAriNI vidhAmAM kuzaLa manuSya svayaMbhUramaNa samudra taravA Icche, to kevI rIte pAra pAmI zake? athavA koI udhamI manuSya manamAM utsAhita thaIne vidhAtA jevuM kAma karavA Icche, to kevI rIte karI zake ? tevI ja rIte mArI buddhi alpa che athavA kAvya-kauzalya ochuM che ane nATaka mahAna che, enuM huM kyAM sudhI varNana karuM? 4. jIva-naTano mahimA (savaiyA ekatrIsA) jaise vaTa vRccha eka, tAmaiM phala hai aneka. phala phala bahu bIja, bIja bIja vaTa hai| vaTamAMhI phala, phala mAMhI bIja tAmai vaTa, kIjai jo vicAra, tau anaMtatA aghaTa hai|| 1. ahIM daSTAMta mAtra grahaNa karyuM che. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 411 graMtha samApti ane aMtima prazasti taisai eka sattAmaiM , anaMta guna parajAya, parjamaiM anaMta nRtya tAmai'naMta ThaTa hai| ThaTamai anaMtakalA, kalAmaiM anaMtarUpa, rUpamaiM anaMta sattA, aisau jIva naTa hai||5|| artha - jevI rIte eka vaDanA jhADa para aneka phaLa hoya che, pratyeka phaLamAM ghaNA bIja ane pratyeka bIjamAM pAchuM vaDanA jhADanuM astitva rahe che ane buddhithI vicAravAmAM Ave to pAchuM te vaDavRkSamAM ghaNA phaLa ane pratyeka phaLamAM aneka bIjA ane pratyeka bIjamAM vaDavRkSanI sattA pratIta thAya che. A rIte vaDavRkSanA anaMtapaNAno cheDo-patto maLato nathI. tevI ja rIte jIvarUpI naTanI eka sattAmAM anaMta guNa che, pratyeka guNamAM anaMta paryAyo che, pratyeka paryAyamAM anaMta nRtya che, pratyeka nRtyamAM anaMta khela che, pratyeka khelamAM anaMta kaLA che ane pratyeka kaLAnI anaMta AkRtio che, -A rIte jIva ghaNuM ja vilakSaNa nATaka karanAra che. 5. (doharA) brahmagyAna AkAsamai, uDai sumati khaga hoi| yathA sakati uddima karai, pAra na pAvai koi||6|| artha:- brahmajJAnarUpI AkAzamAM jo zrutajJAnarUpI pakSI zakti anusAra UDavAno prayatna kare, to kadI aMta pAmI zakato nathI. 6. (copAI) brahmagyAna-nabha aMta na paavai| sumati parocha kahAMlauM dhaavai|| jihi vidhi samayasAra jini kiinauN| tinake nAma kahauM aba tiinauN||7|| artha:- brahmajJAnarUpa AkAza anaMta che ane zrutajJAna parokSa che, kayAM sudhI doDa lagAve ? have jemaNe samayasAranI jevI racanA karI che te traNenA nAma kahuM chuM. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 412 samayasAra nATaka traNa kavionA nAma (savaiyA ekatrIsA) kuMdakuMdAcArija prathama gAthAbaddha kaMri, samaisAra nATaka vicAri nAma dayau hai| tAhIkI paraMparA amRtacaMdra bhaye tina, saMsakRta kalasa samhAri sukha layau hai|| pragaTyau banArasI gRhastha sirImAla aba, kiye haiM kavitta hiyai bodhibIja bayau hai| sabada anAdi tAmai aratha anAdi jIva, nATaka anAdi yauM anAdi hI kau bhayau hai||8|| artha- Ane pahelAM svAmI kuMdakuMdAcArye prAkRta gAthA chaMdamAM racyuM, ane samayasAra nAma rAkhyuM. temanI ja racanA para temanI ja AmnAyanA svAmI ane amRtacaMdrasUri saMskRta bhASAnA kaLaza racIne prasanna thayA. pachI zrImALa jAtimAM paMDita banArasIdAsajI zrAvakadharmanA pratipAlaka thayA, temaNe kavittAonI racanA karIne hRdayamAM jJAnanuM bIja vAvyuM Ama to zabda anAdi che teno padArtha anAdi che, jIva anAdi che, nATaka anAdi che, tethI nATaka samayasAra anAdikALathI ja che. 8. suvina lakSa (yo ) aba kachu kahauM jathAratha vaanii| sukavi kukavikI kathA khaanii|| prathamahiM sukavi kahAvai soii| paramAratha rasa varanai joii||9|| kalapita bAta hiyai nahiM aanai| guruparaMparA rIti bkhaanai|| satyAratha saili nahiM chNdde| mRSAvAdasauM prIti na mNddai||10|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates graMtha samApti ane aMtima prazasti 413 artha:- have sakavi ane kukavinI thoDIka vAstavika carcA karuM chuM. temAM sukavinI prathama zreNI che. teo pAramArthika rasanuM varNana kare che, manamAM kapoLakalpanA karatA nathI ane RSi-paraMparA anusAra kathana kare che. satyArtha-mArgane choDatA nathI ane asatya kathanamAM prema joDatA nathI. 9-10. (doharo) chaMda sabada acchara aratha, kahai siddhAMta prvaaNn| jo ihi vidhi racanA racai, so hai sukavi sujaan||11|| artha:- je chaMda, zabda, akSara, arthanI racanA siddhAMta anusAra kare che te jJAnI sukavi che. 11. kukavinuM lakSaNa ( copAI ) aba sunu kukavi kahai hai jesaa| aparAdhI hiya aMdha anesaa|| mRSAbhAva rasa varanai hitsauN| naI ukati upajAvai citsauN||12|| khyAti lAbha pUjA mana aanai| paramAratha-patha bheda na jaanai|| vAnI jIva eka kari buujhai| jAkau cita jaDa graMtha na suujhai||13|| artha - have kukavi kevA hoya che te kahuM chuM, te sAMbhaLo. te pApI hRdayano, aMdha ane haThAgrahI hoya che, tenA manamAM je navI kalpanAo Upaje che tenuM ane sAMsArika rasanuM varNana khUba premathI kare che, te mokSamArgano marma jANato nathI ane manamAM khyAti, lAbha, pUjA AdinI IcchA rAkhe che. che. te vacanane AtmA jANe che, hRdayano mUrNa hoya che, tene zAstrajJAna nathI.12-13. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 414 samayasAra nATaka (copAI) vAnI lIna bhayau jaga ddolai| vAnI mamatA tyAgi na bolai|| hai anAdi vAnI jgmaaNhii| vi vAta yada samau nAMdipA 24 nA artha - te vacanamAM lIna thaIne saMsAramAM bhaTake che, vacananI mamatA choDIne kathana karatA nathI. saMsAramAM vacana anAdikALanA che e tattva kukavio samajatA nathI. 14. vANInI vyAkhyA(savaiyA ekatrIsA) jaisai kAha desamai salila-dhArA kAraMjakI. nadIsau nikasi phira nadImai samAnI hai| nagaramaiM Thaura Thaura phaili rahI cahaM aura, jAkai Dhiga bahai soi kahai merau pAnI hai| tyauMhI ghaTa sadana sadanamaiM anAdi brahma vadana vadanamai anAdihIkI vAnI hai| karama kalolasauM usAsakI bayAri bAjai, tAsau hai merI dhuni sau mUDha prAnI zailA 26 nA artha - jevI rIte koI sthAnamAM pANInI dhArA zAkhArUpa thaIne nadImAMthI nIkaLe che ane pAchI te ja nadImAM maLI jAya che, te zAkhA zaheramAM jyAM-tyAM thaIne vahI nIkaLe che, te jenA makAna pAse thaIne vahe che te ja kahe che ke A pANI mAruM che, tevI ja rIte hRdayarUpa ghara che ane gharamAM anAdi brahma che ane pratyekanA mukhamAM anAdikALanuM vacana che, karmanI laherothI ucchavAsarUpa havA vahe che tethI mUrkha jIva tene potAnI dhvani kahe che. 15. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 415 graMtha samApti ane aMtima prazasti (doharA) aise mUr3ha kukavi kudhI, gahai mRSA maga daur| rahai magana abhimAnamaiM, kahaiM aurakI aur||16|| vastusarUpa lakhai nahIM, bAhija driSTi prvaaNn| mRSA vilAsa vilokikai, karai mRSA guna gaan||17|| artha:- A rIte mithyAdaSTi kukavio unmArga para cAle che ane abhimAnamAM masta thaIne anyathA kathana kare che. teo padArthanuM asalI svarUpa jotA nathI, bAhyadaSTithI asatya pariNati joIne jUThuM varNana kare che. 16-17. jUThuM guNagAna kathana (savaiyA ekatrIsA) mAMsakI garaMthi kuca kaMcana-kalasa kahaiM , kahai mukha caMda jo saleSamAko gharu hai| hAr3ake dasana Ahi hIrA motI kahaiM tAhi, mAMsake adhara oMTha kahaiM biMbapharu hai|| hAr3a daMDa bhujA kahaiM kauMlanAla kAmadhujA, hAr3ahIkai thaMbhA jaMghA kahaiM raMbhAtaru hai| yoMhI jhUThI jugati banAvai au kahAvai kavi, cetepa2 varSe harai sA2vA varu hai tA 28 zabdArtha - garaMthi = gAMTha. kuca = stana. saleSamA (zlekhA) = kapha. dasana = dAMta. Ahi = che. biMbapharu (biMbAphala) = lAla raMganuM bimba nAmanuM phaLa. kaoNlanAla (kamalanAla ) = kamaLanI dAMDI. raMbhAtaru = keLanuM jhADa. artha:- kukavi mAMsanA piMDarUpa stanone suvarNaghaTa kahe che, kapha khAMsI vagerenA ghararUpa mukhane caMdramA kahe che, hADakAnA dAMtane hIrA-motI kahe che, mAMsanA hoThane bimbaphaLa kahe che, hADakAnA daMDarUpa hAthane kamaLanI dAMDalI athavA kAmadevanI patAkA kahe che, hADakAnA thAMbhalArUpa jAMghane keLanuM vRkSa kahe che. teo A rIte jUThI jUThI yuktio race che ane kavi kahevAya che, ane chatAM paNa kahe che ke amane sarasvatInuM varadAna che. 18. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ( yopAI ) mithyAvaMta kukavi je prAnI / mithyA tinakI bhASita vAnI // mithyAmatI sukavi jo hoI / samayasAra nATaka vacana pravAMna karai saba koii|| 19 / / artha:- je prANI mithyAdaSTi ane kukavi hoya che temanuM kaheluM vacana asatya hoya che, paraMtu je samyagdarzanane pAmyA to na hoya paNa zAstrokta kavitA kare che, temanuM vacana zraddhAna karavA yogya hoya che. 19. ( horA ) vacana pravAMna karai sukavi, puruSa hie prvaaNn| doU aMga pravAMna jo, so hai sahaja sujAna / / 20 / / artha:- jemanI vANI zAstrokta hoya che ane hRdayamAM tattvazraddhAna hoya che, temanA mana ane vacana banne prAmANika che ane teo ja sukava che. 20. samayasAra nATakanI vyavasthA ( copAI ) aba yaha bAta kahUM hai jaise / nATaka bhASA bhayau su aisai / / kuMdakuMdamuni mUla udhrtaa| amRtacaMdra TIkAke karatA / / 21 / / artha:- have e vAta kahuM chuM ke nATaka samayasAranI kAvya-racanA kevI rIte thaI che. A graMthanA mULakartA kuMdakuMdasvAmI ane TIkAkAra amRtacaMdrasUri che. 21. samasAra nATaka sukhadAnI / TIkA sahita saMskRta vAnI // paMDita par3ha diDhamati bUjhai / alapamatIkauM aratha na sUjai / / 22 / / Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates graMtha samApti ane aMtima prazasti 417 artha:- samayasAra nATakanI sukhadAyaka saMskRta TIkA paMDito vAMce che ane vizeSa jJAnIo samaje che, paraMtu alpabuddhi jIvonI samajamAM AvI zakatI nahotI. 22. pAMDe rAjamalla jindhrmii| samaisAra nATakake mrmii|| tina giraMthakI TIkA kiinii| bAlabodha sugama kara diinii||23|| ihi vidhi bodha-vacanikA phailii| samai pAya adhyAtama sailii|| pragaTI jagamAMhI jinvaanii| ghara ghara nATaka kathA bkhaanii|| 24 / / artha - nATaka samayasAranA jJAtA, jainadharmI pAMDe rAjamalajIe A graMthanI bAlabodha sahaja TIkA karI. A rIte samaya jatAM A AdhyAtmika vidyAnI bhASA vacanikA vistRta thaI, jagatamAM jinavANIno pracAra thayo ane ghera ghera nATakanI carcA thavA lAgI. 23-24. (copAI) nagara Agare mAMhi vikhyaataa| kArana pAi bhae bahu gyaataa|| paMca puruSa ati nipuna prviine| nisivina pAna, vathA rasa-mIne rapha artha- prasiddha zahera AgrAmAM nimitta maLatAM enA aneka jANakAra thayA, temAM pAMca manuSya atyaMta kuzaLa thayA, je dinarAta jJAnacarcAmAM tallIna rahetA hatA. 25. 1. satsaMga, gurugama vagerenuM. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 418 samayasAra nATaka (East) rUpacaMda paMDita prathama, dutiya caturbhuja naam| tRtiya bhagotIdAsa nara, kaurapAla guna dhaam|| 26 / / dharmadAsa ye paMcajana, mili baiThe ika tthaur| paramAratha-caracA kareM, inake kathA na aur|| 27 / / artha - pahelA paMDita rUpacaMdajI, bIjA paMDita caturbhujajI, trIjA paMDita bhagavatIdAsajI, cothA paMDita kuMvarapAlajI ane pAMcamA paMDita dharmadAsajI. -A pAMceya sajjano maLIne eka sthAnamAM besatA ane mokSamArganI carcA karatA, bIjI pAto 32 // nahi. 26-27. kabahUM nATaka rasa suneM, kabahUM aura siddhNt| kabahUM biMga banAikai, kahai bodha virtNt||28|| artha:- e koI vAra nATakanuM rahasya sAMbhaLatA, koI vAra bIjA zAstro sAMbhaLatA ane koIvAra tarka uThAvIne jJAnacarcA karatA. 28. cita kaurA kari dharamadhara, sumati bhgotiidaas| caturabhAva thiratA bhaye, rUpacaMda prgaas||29|| artha:- kuMvarapAlajInuM citta kayArA samAna arthAta komaLa hatuM, dharmadAsajI dharmanA dhAraka hatA, bhagavatIdAsajI sumativAna hatA, caturbhujajInA bhAva sthira hatA ane rUpacaMdajIno prakAza caMdra samAna hato. 29. (yo ) jahAM tahAM jinavAnI phailii| lakhai na so jAkI mati mailii|| jAkai sahaja bodha utpaataa| so tatakAla lakhai yaha baataa||30|| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates graMtha samApti ane aMtima prazasti 419 artha:- jyAM-tyAM (badhe ) jinavANIno pracAra thayo, paNa jemanI buddhi malina che te samajI zakayA nahi. jenA cittamAM svAbhAvika jJAna utpanna thayuM che te AnuM rahasya tarata samajI jAya che. 30. (doharA ) ghaTa ghaTa aMtara jina basai, ghaTa ghaTa aMtara jaina / mati-mavirAje pAnasaryAM, "matavAlA samuI nA| rU|| artha:- pratyeka hRdayamAM jinarAja ane jainadharmano nivAsa che, paraMtu dharmanA pakSarUpI dArU pIvAne lIdhe matavAlA loko samajatA nathI. 31. ( copAI ) bahuta bar3hAI kahAMlauM kIjai / karijarUpa bAta kahi lIjai // nagara Agare mAMhi vikhyAtA / bAnArasI nAma laghu gyAtA / / 32 / / tAmaiM kavitakalA caturAI / kRpA karaiM ye pAMcauM bhAI / / paMca prapaMca rahita hiya kholai / te banArasIsauM ha~si bolai / / 33 / / artha:- adhika mahimA kayAM sudhI kahIe, muddAnI vAta kahevI ucita che. prasiddha zahera AgrAmAM banArasI nAmanA alpajJAnI thayA. temanAmAM kAvya-kauzala hatuM ane upara jaNAvelA pAMce bhAIo temanA upara kRpA rAkhatA hatA, temaNe niSkapaTa thaIne saraLa cittathI hasIne kahyuM.32-33. 1. ahIM matavALA zabdanA be artha che (1) matavALA matavALA= jemane dharmano pakSapAta che. - = nazAmAM, (2) Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 420 samayasAra nATaka nATaka samaisAra hita jiikaa| sugamarUpa rAjamalI ttiikaa|| kavitabaddha racanA jo hoii| ___ bhASA graMtha par3he saba koii||34|| artha- jIvanuM kalyANa karanAra nATaka samayasAra che. tenI rAjamalajI racita saraLa TIkA che. bhASAmAM jo chaMdabaddha racanA karavAmAM Ave to A graMtha badhA vAMcI za. 34. taba banArasI manamahiM aanii| kIjai to pragaTai jinvaanii|| paMca puruSakI AjJA liinii| kavitabaddhakI racanA kiinii|| 35 / / artha - tyAre banArasIdAsajIe manamAM vicAryuM ke jo AnI kavitAmAM racanA karuM, to jinavANIno khUba pracAra thaze. temaNe te pAMceya sajjanonI AjJA lIdhI ane kavittabaddha racanA karI. 35. sorahasau tirAnavai biite| Asau mAsa sita paccha bitiitai|| tithi terasa ravivAra prviinaa| tA dina graMtha samApata kiinaa||36 / / artha- vikrama saMvat soLaso trANunA, Aso mAsanA zukalapakSanI terasa ane ravivAranA divase A graMtha samApta karyo. 36. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 421 graMtha samApti ane aMtima prazasti (aasu) sukha-nidhAna saka baMdha nara, sAhiba sAha kiraan| sahasa-sAha sira-mukuTa mani, sAhajahAM sultaan|| 37 / / artha:- te vakhate hajAro bAdazAhomAM mukhya, mahApratApI ane sukhadAyaka musalamAna bAdazAha zAhajahAna hato. 37. jAkai rAja sucainasauM, kInauM Agama saar| Iti bhIti vyApI nahIM, yaha unakau upgaar||38|| artha - temanA rAjyamAM AnaMdapUrvaka A graMthanI racanA karI ane koI bhayano upadrava na thayo e emanI kRpAnuM phaLa che. 38. graMthanA sarva padyonI saMkhyA (savaiyA ekatrIsA) tInasai dasottara soraThA dohA chaMda dou, yugalasai paitAlIsa IkatIsA Ane haiN| chyAsI caupAI , saiMtIsa teIse savaie, bIsa chappai aThAraha kavitta bakhAne haiN|| sAta puni hI aDilla , cAri kuMDalie mili, sakala sAtasai sattAisa ThIka ThAnai haiN| battIsa accharake siloka kIne lekhai, graMtha-saMkhyA satraha sai sAta adhikAne haiN|| 39 / / artha- 310 soraThA ane dohA, 245 ekatrIsA savaiyA, 86 copAI, 37 teviis| savaiyA, 20 75, 18 'vitta (ghanAkSarI), 7 maDi88, 4 duliyA-bhAvI rIte A badhA maLIne 7ra7 nATaka samayasAranA padhonI saMkhyA che; 3ra akSaranA zlokanA pramANathI graMtha saMkhyA 1707 che. 39. Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 Version 001: remember to check http://www.Atma Dharma.com for updates samayasAra nATaka samayasAra Atama darava, nATaka bhAva anaMta / so hai Agama nAmamaiM, paramAratha virtNt|| 40 / / artha:- sarva dravyomAM Atmadravya pradhAna che ane nATakanA bhAva anaMta che, tenuM AgamamAM satyArtha kathana che. 40. samAsa Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates IDaranA bhaMDAranI pratino aMtima aMza. Iha graMthakI pati eka Thaura deSI thI, vAke pAsa bahuta prakAra kAra mAMgI, pai vA pati likhanakau nahiM dInI, pAcheM pAMca bhaI mili vicArI yio, jyo aisI parita hove to bahuta Acho. aiso vicArikai tina pati judI 2SikaiM artha vicArikai anukrame 2 samuccaya lipI hai. ( chor3arA ) samayasAra nATaka akatha anubhava-rasa -bhaMDAra / yAko rasa jo jAnahIM, so pAveM bhv-paar||1|| ( thopAI ) rasiyAnai / anubhau-rasake tIna prakAra ekatra bakhAnai / / samayasAra kalasA ati nIkA / rAjamalI sugama yaha TIkA // 2 // 5 tAke anukrama bhASA kInI / banArasI gyAtA rasalInI // aisA graMtha apUrava paayaa| 1. IpI = DRpA, dUsa. tAsaiM sabakA manahiM lubhAyA / / 3 / / ( horA ) soI graMthake likhanako, kie bahuta parakAra / vA~canako deve nahIM, jyauM 'kRpI ratana - bha~DAra // 4 // 423 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 424 samayasAra nATaka mAnasiMgha ciMtana kyio, kyauM pAve yaha grNth| goviMdasauM itanI kahIM, sarasa sarasa yaha grNth||5|| taba goviMda haraSita bhayau, mana vica dhara ullaas| kalasA TIkA aru kavita, je jete tihiM paas||6|| (yo ) jo paMDita jana bAMcau soi| adhikau uco caukasa 'joi|| Age pIche adhikau ochau| dekhi vicAra sugurusauM puuchau||7|| alapa matI hai mati merii| manameM dharahaM cAha ghnerii|| jyauM nija bhujA samudrahi trnau| hai anAdi * * * 1 dekhkr| Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padma Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates samayasAra nATakanA padhonI varNAnukramaNikA pRSTha padha amRtacaMdra bole mRduvAnI 305 | amRtacaMdra munirAjakRta alakha amUrati arUpI 361 23 alapa gyAna laghutA lakhai 378 avinAsI avikAra paramarasadhAma haiM azubhamaiM hAri zubhajIti yahai 312 374 a acala akhaMDita gyAnamaya acchara arathamaiM magana rahai sadA ajathAratha mithyA mRSA atIcAra epaMca prakArA adbhUta graMtha adhyAtama vAnI adya apUvva anavRtti trika anubhava ciMtAmani ratana, anubhava hai rasakUpa anubhava ciMtAmani ratana jAke hiya paragAsa anubhauke rasakauM rasAyana kahata apanaihI guna parajAyasauM pravAharUpa aparAdhI mithyAmatI aba anivRttikarana sunu bhAI aba upazAMtamoha gunathAnA aba kachu kahauM jathAratha vA aba kavi nija pUraba dasA aba nicai vivahAra aba paMcama gunathAnakI aba baranauM aSTama gunathAnA aba banauM ikaIsa guna aba baranauM saptama visarAmA aba yaha bAta kahU~ hai jaise aba suni kukavi kahauM hai jaisA 13 146 14 aSTa mahAmada aSTa mala asaMkhyAta loka paravAna je astirUpa nAsati aneka eka ahaMbuddhi mithyAdasA A AcAraja kahaiM jina vacanakau ATha mUlaguNa saMgrahai 37 228 Adi aMta pUrana - subhAva - saMyukta hai Atamako ahita adhyAtama 399 400 412 Atama subhAu parabhAukI ApA paricai nija viSai 362 | Asravakau adhikAra yaha 382 AsravarUpa baMdha utapAtA 385 399 Asrava saMvara paranati jaulauM AsaMkA asthiratA vAMchA 383 i 398 iti zrI nATaka graMthamaiM 416 413 ihabhava - bhaya paraloka-bhaya iha vicAri saMchepasauM Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com 425 pRSTha 313 363 207 396 5 347 376 193 354 189 304 386 34 121 148 375 121 406 406 376 244 160 367 Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 4ra6 samayasAra nATaka 390 396 202 padha iha vidhi jo parabhAvaviSa ihi vidhi Atama gyAna hita ihi vidhi je jAge puruSa ihi vidhi je pUrana bhaye ihi vidhi jo viparIta pakha ihi vidhi bodha-vacanikA phailI ihi vidhi vastu vyavasthA jAnai ihi vidhi vastu vyavasthA jaisI 57 | padha 349 | ekAdasa pratimA dasA 332 / ekAdasa vedanIkI cAritamohakI 139 | e jagavAsI yaha jagata | 240 | etepara bahurauM suguru 277 | 417 | aite saMkaTa muni sahai | 209 aisI mahimA gyAnakI 233 / aise mUr3ha kukavi kudhI 138 395 278 414 o 384 | uttama puruSakI dasA jyauM upajai vinasai thira rahai upasama chAyakakI dasA upasamI samakitI kai tau sAdi 101 391 418 11 72 226 72 184 | orA ghorabarA nisibhojana 225 aM 381 | aMtara-dRSTi-lakhAU 373 aMtarmuhUrata dvai gharI ka 46 / kabahUM nATaka rasa suneM ka bahU sumati vhai kumatiko karatA karama kriyA karai | karatA kiriyA karamako 391 | karatA daravita karamakau 263 karatA parinAmI daraba 40 | karatA yAkau kauna hai 258 | karanIkI dharanImaiM mahAmoha rAjA | karanI hita haranI sadA 265 karama avasthAmeM asaddhasau 39 karama karai phala bhogavai 313 karamake cakramamaiM phirata jagavAsI | 252 | karamake bhArI samujhaiM na gunako 253 | UMce UMce gar3hake kaMgUre e eI chahauM darva inahIkau hai eka karama karatavyatA eka koDi pUrava gani lIjai eka jIva vastuke aneka eka dekhiye jAniye eka parajAi eka samaimaiM vinasi eka parinAmake na karatA daraba ekamaiM aneka hai anekahImaiM ekarUpa Atama daraba ekarUpa koU kahai eka vastu jaisI ju hai 71 253 290 290 358 270 117 237 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates padhonI varNAnukramaNikA 427 padha 253 184 377 187 279 312 306 441 279 303 412 | kulakA 181 346 204 karama piMDa aru rAgabhAva karama bharama jaga-timira-harana | karama subhAsubha doi karmajAla-joga hiMsA | karmajAla-varganAkauM vAsa | karmajAla-varganAsauM jagamaiM karmanikau karatA hai bhoganikau | karunA vacchala sujanatA karai aura phala bhogavai karai karama soI karatArA kalapita bAta hiyai nahIM Ane kalAvaMta kovida kusala kahI nirajarAkI kathA kahai anAtamakI kathA kahai vicacchana puruSa sadAmeM ekahauM kahai vicacchana maiM rahyau / kahai suguru jo samakitI | kahauM dasama gunathAna dusAkhA kahauM makita-padakI kathA kahauM suddha nihacai kathA kahyau prathama ganathAna yaha kAca bAMdhai sirasauM sumani bAMdhai kAja vinA na karai jiya udyama kAyA citrasArImaiM karama parajaMka kAyAsauM vicArai prIti mAyAhIsauM kAhU eka jainI sAvaghAna vai parama | kiye avasthAmeM pragaTa 5i | patha 91 | kriyA eka karatA jugala 2 / kIcasau kanaka jAkai nIcasau 102 | kuguru kudeva kudharma dhara 176 | kuMjarakauM dekhi jaisaiM rosa kari 175 | kuTila kurupa aMga lagI hai 174 | kuMdakuMda nATaka viSai 244 | kuMdakuMda munirAja pravInA 376 | kudakuMdAcArija prathama gAthAbaddha | 253 / kubijA kArI kabarI 90 kumatI bAhija driSTisauM | kalakau AcAra tAhi mUrakha dharama | 22 kRpA prasama saMvega dama 172 keI udAsa rahaiM prabhu kArana 259 / keI kahaiM jIva kSanabhaMgura 50 / keI krUra kaSTa sahaiM tapasauM sarIra 293 keI jIva samakita pAI ardha 205 keI mithyAdriSTI jIva dharai 400 | keI mUr3ha vikala ekaMta paccha gahaiM 312 kevalagyAna nikaTa jaha~ Avai 13 | kai apanauM pada Apa saMbhArata | 371 | kai tau sahaja subhAukai 178 | koU ajJa kahai jJeyAkAra 144 | koU anubhavI jIva kahai 138 / koU eka chinavAdI kahai 259 | koU kudhI kahai gyAna mAMhi 213 / koU krura kahai kAyA jIva 349 | koU gyAnavAna kahai gyAna tau 261 143 374 301 / 254 401 41 375 323 218 330 322 326 356 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 428 samayasAra nATaka | pRSTha 318 268 377 162 286 350 278 23 288 80 324 287 82 padha pRSTha | padha | koU durabuddhi kahai pahale na hutau 337 / gyAnako kArana jJeya AtamA | koU pakSapAtI jIva kahai 328 | gyAnako sahaja jJeyAkara rUpa | koU pasu gyAnakI anaMta vicitrAI | 321 / gyAna garaba mati maMdatA | koU bAlabuddhI kahai | 331 | gyAnacakra mama loka | koU buddhivaMta nara nirakhai zarIra 35 | gyAna cetanAke jage | koU bhAgyavAna kahai 356 | gyAnadriSTi jinhake ghaTa aMtara | koU mahAmUrakha kahata eka piMDa 329 / gyAnadharma avicala sadA koU mithyAmatI lokAloka 320 | gyAna bodha avagama manana | koU mUr3ha kahai jaise prathama savArI 319 | gyAnabhAna bhAsata pravAna | koU mUrakha yauM kahaiM | 276 | gyAna-bhAva gyAnI karai koU maMda kahai dharma-adharma 324 | gyAna mithyAta na eka koU saTha kahai jetau jJeyarUpa | gyAnavaMta apanI kathA koU siSya kahai guru pAMhI 97 gyAnavaMtakau bhoga nirajarA-he koU siSya kahai svAmI 102 | gyAna sakati vairAgya bala koU siSya kahai svAmI rAga-dveSa 275 | gyAna sarUpI AtamA | koU sunavAdI kahai jJeyake 325 | gyAnAvaranIkai garyai jAniyai ju hai gyAnI gyAnamagana rahai khAMDo kahiye kanakako | gyAnI bhedagyAnasauM vilechi khaM vihAya aMbara gagana gyAyaka bhAva jahAM tahAM khyAti lAbha pajA mana Anai 413 | graMtha ukata patha uthapi jo graMtha racai caracai subha paMtha gana parajaimaiM driSTi na dIjai | 301 | grISamamaiM dhupathita sItamaiM akaMpa gUna vicAra siMgAra 308 guru upadeza kahA karai 343 | ghaTa ghaTa aMtara jina basai gyAna udai jinhake ghaTa aMtara 145 | ghaTamaiM hai pramAda jaba tAI gyAnakalA ghaTaghaTa basai 146 ca gyAnakalA jinake ghaTa jAgI 156 | calai nirakhi bhAkhai ucita | gyAnako ujAgara sahaja sukhasAgara 5 cAkasau phirata jAkau saMsAra 156 80 | 241 152 209 | 285 370 135 394 gha 419 234 393 350 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paghonI varNAnukramaNikA 429 5i 305 201 20 247 137 352 286 40 padha cAritamohakI cyAri mithyAtakI | cita kaurA kari dharamadhara cita prabhAvanA bhAvajuta cidAnaMda cetana alakha citrasArI nyArI parajaMka nyArau cinamudrAdhArI dhruva dharma cetana aMka jIva lakhi lInhA | cetana karatA bhogatA cetanajI tuma jAgi vilokahu | cetana jIva ajIva acetana | cetana maMDita aMga akhaMDita cetanarUpa anupa amUrati cetana lakSana AtamA, Atama cetana lacchana AtamA, jaDa cetanavaMta anaMta gana parajai cetanavaMta anaMta guna sahita caudaha gunathAnaka dasA cyAri khipai traya upazamai 58 220 pRSTha | padha 378 | jagata cakSu AnaMdamaya jagatamaiM DolaiM jagavAsI nararUpa 376 | jagamaiM anAdiko agyAnI kahai | jagavAsI agyAnI trikAla | 139 | jagavAsI jIvanisauM guru upadesa 248 | jagI sudhda samakita kalA 250 | jathA aMdhake kaMdhapara 255 | jadapi samala vivahArasauM 338 | jaba cetana saMbhAri nija pauruSa 62 jaba jAkau jaisau udai 223 | jaba jIva sovai taba samujhai supana | jaba yaha vacana pragaTa sanyau | jabalaga gyAna cetanA nyArI 196 jabalaga jIva suddha vastukauM jaba subodha ghaTamaiM paragAsai / 57 / jabahItaiM cetana vibhAvasauM ulaTi 406 | jama kRtAMta aMtaka tridasa jamakausau bhrAtA dukhadAtA hai jahAM kAhU jIvako asAtA udai | jahAM gyAna kiriyA milai | 380 | jahAM cyAri parakiti khipahi 381 jahAM tahAM jinavAnI phailI 205 jahAM na bhAva ulaTi adha Avai 402 | jahAM na rAgAdika dasA 381 | jahAM paramAtama kalAkau parakAsa 413 | jahAM pramAda dasA nahi vyApai jahAMlau jagatake nivAsI jIva 406 | jahAM suddha gyAnakI kalA udota 14 177 140 257 287 179 309 / 296 21 / | 159 405 286 381 418 401 chapaka zrenI A3 naveM chayaupasama baratai trividhi chaya-upasama vedaka khipaka chinamaiM pravIna chinahImaiM | chInamoha pUrana bhayau chai SaTa vedai eka jau chaMda sabada achara aratha | 400 114 173 234 183 284 | jagatake prAnI jIti vai rahyo Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates pa jAkI dukhadAtA - ghAtI cAkarI jAkI parama dasA viSai jAke udai hota ghaTa - aMtara jAke ura aMtara niraMtara jAke ura aMtara sudriSTi kI jAke ura kubajA basai jAke ghaTa aisI dasA jAke ghaTa aMtara mithyAta jAke cetana bhAva cidAnaMda soi jAka deha-dyutisauM dasauM disA jAke paragAsamaiM na dIsaiM jAke mukha darasasauM bhagatake jAke mukati samIpa jAkai ghaTa pragaTa viveka jAkai ghaTa samatA nahI jAkai pada sohata sulacchana jAkai rAja sucainasauM jAkai vacana zravana nahi jAke hiradaimaiM syAdvAda sAdhanA a araba anavRti | jAkau tana dukha dahalasauM jAka vikathA hita lagai jAti lAbha kula rUpa tapa jAmaiM dhUmakau na leza vAtakau na jAmaiM bAlapanauM tarunApau jAmaiM loka veda nAMhi thApanA | jAmaiM lokAlokake subhAva | jAsauM tU kahata yaha saMpadA hamArI samayasAra nATaka pRSTha 402 344 95 142 jina - pratimA jana doSa nikaMdai 366 jini pratimA jina - sArakhI 284 jini graMthI bhedI nahIM 352 jinhakI cihuMTI cimaTAsI jinhakI sahaja avasthA aisI padha jAhi pharasakai jIva gira jAhI samai jIva deha buddhikau jinapada nAMhi zarIrako 46 202 353 44 198 222 | jinhake sudRSTimai aniSTa iSTa jinhake dehabuddhi ghaTa aMtara jinhakI mithyAmati nahI 365 jinhake hiye maiM satya suraja 337 jinhakai daraba miti sAdhana 8 jinhakeM dharama dhyAna pAvaka 228 | jinhakeM sumatijAgI 40 421 345 jinhike vacana ura dhArata jiya karatA jiya bhogatA jihi utaMga caDhi phira patana jIva anAdi sarUpa mama jIva aru pudgala karama raheM 370 jIva karama karatA nahi aiseM 354 336 345 jIva karama saMjoga 376 | jIva gyAnaguna sahita 153 45 jIva cetanA saMjugata jIva tattva adhikAra yaha 227 jIva nirajIva karatA karama jIva mithyAta na karai jUvA AmiSa madirA dArI Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com pRSTha 401 68 45 367 365 371 231 239 158 303 230 147 216 231 222 4 254 241 291 251 245 274 70 81 55 23 92 346 Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates padhonI varNAnukramaNikA 41 pRSTha 414 342 87 410 192 372 52 210 10 padha je avikalapI anubhavI | je asuddha paranati dharai je keI nikaTabhavyarAsI | je jiya moha nIMdamaiM sauveM | je jIva darabarUpa tathA je je manavaMchita vilAsa je je moha karamakI paranati jete jagavAsI jIva jete jIva paMDita khayopasamI | jete managocara pragaTa-buddhi je durabuddhi jIva je na kareM nayapaccha vivAda je nija pUraba karma udai / je paramAdI AlasI je parinAma bhae nahiM kabahI je pramAda saMjugata gusAMI je mithyAmati timirasauM je vivahArI mUDha nara je samakitI jIva samacetI jaise usanodakameM udaka-subhAva jaisaiM eka jala nAnArUpa jaiseM rajasodhA raja sodhike jaisaiM eka pAkau AMbaphala jaisaiM vaTa vRkSa eka tAmeM phala haiM jaisaiM karavata eka kATha jaisaiM kAhU catura saMvArI hai jaisaiM kAha caMDAlI jagala patra | jaise kAha jaMgalamaiM pAvasakau pRSTha | padha 236 | jaise kAhU desameM salila dhArA 252 | jaisaiM kAhU desakau basaiyA 115 jaisaiM kAhU nagarakai bAsI 178 | jaise kAhU bAjIgara cauhaTai 351 | jaise kAhU ratanasauM bIdhyauM hai 150 | jaisaiM koU ekAkI sabhaTa | 194 | jaise koU kUkara chudhita 109 jaise koU chudhita puruSa 116 / jaisaiM koU jana gayau 111 | jaise koU pAtura banAya | jaisaiM koU manuSya ajAna 84 jaisaiM koU mUrakha mahAsamudra 157 jaisaiM koU subhaTa subhAi 235 | jaisaiM gajarAja nAja ghAsake jaisaiM gajarAja parayau 234 jaisaiM caMda kirani pragaTi bhUmi 252 jaisaiM chainI lohakI 303 | jaise tRNa kATha bAMsa 239 jaise nara khilAra caupAriko 79 jaiseM nara khilAra saMtarajako | 89 | jaisaiM nAnA barana purI banAi | 127 | jaisaiM nisi vAsara kamala rahai | 356 / jaisaiM puruSa lakhai paravata caDhi 410 jaise phiTakar3I loda harar3ekI | 64 | jaisaiM banavArImaiM kudhAtake | 266 | jaisaiM bhUpa kautuka sarupa karai | jaisaiM matavAro koU kahai 342 | jaisaiM mahA dhUpakI tapatimaiM 399 185 76 177 273 214 31 282 283 195 132 236 150 31 131 106 77 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 432 samayasAra nATaka 252 257 134 18 16 370 245 388 140 5dha pRSTha | padha jaisaiM mahAratanakI jyotimaiM | 87 | jo duramatI vikala agyAnI jaisaiM mahimaMDalamaiM nadIko pravAha | 196 | jo duhupanamaiM eka thau | jaisaiM mugadha dhAna pahicAnai 302 | jo nara samyakavaMta kahAvata | jaisaiM mRga matta vRSAdityakI 190 | jo nava karama purAnasauM | jaisaiM ravi-maMDalake udai 33 | jo navakari jIrana karai jaise rAjahaMsake vadanake | 78 | jo nAnA vikalapa gahai jaisaiM raMka puruSakai bhAyeM 186 | jo nihacai niramala sadA | jaise salila samUhamaiM 15 | jo nau bADi sahita vidhi sAdhai jaisaiM sAMkhyamatI kahaiM alakha 255 / jo pada bhaupada bhaya harai | jaiso jo daraba tAke taiso guna 70 | jo paraguna tyAgaMta jaiso jo daraba tAmaiM taisoI subhAu | 154 jo pumAna paradhana harai jaiso nirabhedarUpa nihacai 295 ko puravakRta karama phala | jo aDola parajaMka mudrAdhArI 403 jo puravakRta karama virakha jo apanI duti Apa virAjata 25 jo purava sattA karama jo ari mitra samAna vicArai 387 jo bina gyAna kiyA avagAhai joI ikata naya paccha gahi 369 | jo mana viSaya kaSAyamaiM joI karama udota dhari 17 | jo mithyA dala upasamai joI jIva vastu asti 335 / muni saMgItamaiM rahai joI driga gyAna caranAtama 300 | jo maiM ApA chAMDi dInau jo udAsa vai jagatasauM 344 | jo vilasai sukha saMpadA jo upayoga svarUpa dhari 18 jo viveka vidhi Adarai jo kabahUM yaha jIva padAratha 123 | jo vizuddha bhAvani baMdhai joga dharai rahai jogasauM bhinna 26 jo sacita bhojana tajai jo jagakI karanI saba ThAnata 197 | jo sAmAyikakI dasA jo dayAlatA bhAva so | 299 | jo suchaMda varatai taji DerA jo daravAsrava rUpa na hoI | 111 | jo suvacana rucisauM sunai jo dasadhA parigrahako tyAgI | 389 | jo saMvarapada pAi anaMdai jo dina brahmacarya vrata pAlai 388 | jo svavastu sattArupa 167 224 293 294 18 / 136 207 371 397 363 263 389 17 387 387 390 344 130 164 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates padhonI varNAnukramaNikA 433 48 17 155 taba bAnAratA 420 235 padha jo hitabhAva sa rAga hai jaulauM aSTa karmako vinAsa nAMhI jaulauM jJAnako udota taulauM nahi | jyauM kaladhauta sunArakI saMgati jyauM ghaTa kahiye ghIvako jyauM cirakAla gar3I vasudhAmahi jyauM jagamaiM vicarai matimaMda jyauM jyauM puggala bala karai jyauM tana kaMcuka tyAgasauM jyauM dIpaka rajanI samai jyauM naTa eka dharai bahu bhekha jyauM nara kou girai girisauM tihi jyauM paMthI grISama samai jyauM mATImaiM kalasa honakI jyauM varaSai varaSA samai jyauM hiya aMdha vikala | jaMha dhruvadharma karmachaya lacchana 19 padha 114 | tana cetana vivahAra ekase 104 | tanatA manatA vacanatA | taba bAnArasI manamahiM AnI 220 / tA kArana jagapaMtha ita 60 tAteM Atama dharamasauM 48 | tAteM cidabhAvaniviSai 112 / tAteM bhAvita karamakauM 276 / tAteM merai matavirSe 327 | tAteM viSai kaSAyasauM 277 | tAmaiM kavitakalA caturAI 221 | tiyathala bAsa prema ruci nirakhana tihUM lokamAMhi tihaM kAla saba 15 | tIna kAla atIta anAgata 83 | tInasai dasottara soraThA dohA 338 | to garaMtha ati sobhA pAvai 249 | tyAga jago paravastu saba 3 8 / tyauM sugyAna jAnai sakala tha 228 | thavirakalapi jinakalapi thavirakalapi dhara kachaka sarAgI | 199 | thiti pUrana kari jo karama thiti sAgara tetIsa 344 | 345 | dayA-dAna-pUjAdika viSaya daraba karama karatA alakha | 301 | daraba karama puggala dasA 41 / darabakI naya parajAyanaya doU 289 277 254 256 207 419 388 182 230 421 312 29 149 278 | | jhUThI karanI AcArai 394 398 Thaura Thaura rakatake kuMDa 19 383 da DUMghA prabhu cUMghA catura DghA siddha kahai saba koU 82 267 282 taji vibhAva hajai magana tattvakI pratItisauM lakhyau hai Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 434 samayasAra nATaka 161 417 22 naTavAjA 266 420 padha daravita ye sAtauM visana darasana-gyAna-carana triganAtama darasana gyAna carana dasA / darasa vilokani dekhanauM darva kheta kAla bhAva cyArauM | darva bhAva vidhi saMjugata darvita Astrava so kahie jahaM darsana visaddhikArI bAraha viratadasadhA parigraha-viyoga-ciMtA | durabuddhi mithyAmatI dUSana aDhAraha rahita dekhu sakhI yaha brahma virAjita deva kudeva suguru kuguru devamUDha gurumUr3hatA deha acetana preta-darI raja 397 262 250 385 358 22 249 pRSTha | padha 347 38 / nakha sikha mita paravAMna 299 | | nagara Agare mAMhi vikhyAtA | naTabAjI vikalapa dasA 315 | nATaka sasAra hita jIkA 386 | nAnA vidhi saMkaTa dasA | 110 nAma sAdhya-sAdhaka ko | nija nija bhAva kriyAsahita 160 | nijarUpA Atama sakati 259 | nipuna vicacchana vibadha badha 404 | nirabhilASa karanI karai 370 | nirabhai nirAkula nigama veda 370 | niyata eka vivahArasauM 377 | nirAkAra cetanA kahAvai darasana 197 | nirAkAra jo brahma kahAvai nirAbAdha cetana alakha 214 | nisi dina mithyAbhAva baha 180 | nihacai abheda aMga udai gunakI 181 | nihacai darabadriSTi dIjai nihacai nihArata subhAva 418 | nihacaimaiM rUpa eka vivahAramaiM | 168 | nai anaMta ihabidhi kahI | 392 | naMdana baMdana thuti karana 206 pa | 238 | pada subhAva puraba udai | 136 / parakI saMgati jo racai parakauM pApAraMbhako 295 367 219 271 60 | dharati dharama phala harati dharama aratha aru kAma siva dharamakau sAdhana ju vastuko dharama na jAnata bakhAnata dharmadAsa ye paMcajana dharmamaiM na saMsai subhakarma dharmarAga vikathA vacana dhAyau sadA kAla pai na pAyau dhIrake dharaiyA bhavanIrakai dhyAna dharai karai indriya-nigraha 90 264 359 246 28 313 233 262 224 390 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paghonI varNAnukramaNikA 434 307 128 67 369 398 puSTha | padha / 19 / pragaTarupa saMsAramaiM | pragaTi bhedavigyAna Apaguna 165 prathama ajJAnI jIva kahai 278 | prathama ekAMta nAma mithyAta 239 | prathama karana cAritrako | 200 | prathama niyata naya dUjI 417 | prathama nisaMsai jAni | 21 / prathama mithyAta dUjau sAsAdana 109 prathama sudriSTisau sarIrarUpa prathama siMgAra vIra dujau rasa 80 | prabhu sumarau pUjau par3hau 81 prajJA dhisanA semusI 86 168 28 369 208 307 144 | 21 / 21 padha | paramapuruSa paramesura paramajyoti parama pratIti upajAya ganadharakIsI parama rUpa parataccha | para subhAvamaiM magana hai parigraha tyAga joga thira tInauM pATI bAMdhI locanisauM sakucai | pAMDe rAjamalla jinadharmI pApa adhomukha ena agha pApa-punnakI ekatA pApa baMdha punna baMdha duhUMmaiM | puggalakarma karai nahi jIva | pudgala parinAmI daraba punya sukRta Uradha vadana | puvvakaramaviSa taru bhae pUrava karama udai rasa bhujai pUrava avasthA je karama-baMdha kIne pUraba baMdha udaya nahi vyApai pUrva udai sanabaMdha pUrva baMdha nAsai soto saMgIta kalA paMca akatha paradoSa paMca anuvrata Adarai paMca khimaiM ika upazamai paMca parakAra gyAnAvaranako nAsa paMca pramAda dasA dharai paMca bheda mithyAtake paMca mahAvrata pAlai paMca samiti paMDita viveka lahi ekatAkI | prakRti sAta aba mohakI 163 293 | pharasa jIbha nAsikA 149 | pharasa-barana-rasa-gaMdha 15 368 419 146 146 43 239 / baranai saba gunathAnake 133 | bahuta bar3hAI kahAlauM kIjai | 169 | bahavidhi kriyA kalesasauM 168 | bAta sani cauMki uThai bAtahIsauM | 386 | bAnArasI kahai bhaiyA bhavya sunau | 381 | bAlApana kAhU puruSa | 361 | baidapAThI brahma mAMni nihacai surUpa baudha chinakavAdI kahai 370 | baMdauM siva avagAhanA | 392 | baMdha dvAra purau bhayau 141 | baMdha baDhAvai aMdha vai 378 257 263 256 212 179 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 46 samayasAra nATaka 373 103 156 272 22 278 291 19 188 | 5dha baMdhai karamasauM muDha jyauM brahmagyAna AkAsamaiM brahmagyAna-nabha aMta na Avai bha | bhayau graMtha saMpUrana bhAkhA | bhayau sudhda aMkUra gayau bhAvakarama karatavyatA bhAva padAratha samaya ghana | bhedagyAna ArAsauM duphArA karai bhedagyAna tabalauM bhalau bhedagyAna saMvara jinha pAyau bhedagyAna sAbU bhayau bhedagyAna saMvaranidAna niradoSa bhedavijJAna jagyau jinhake ghaTa bhedi mithyAta su bedi mahArasa bheSadhari lokanikauM baMcai so bheSamaiM na gyAna nahi gyAna guru bhaiyA jagavAsI ta udAsI vhaika pRSTha | padha | 157 / mizra dasA pUrana bhaI | 411 | mukitake sAdhakakauM bAdhaka | 411 | mUDha karamakau karatA hovai | mUDha marama jAnaiM nahI 409 | muni mahaMta tApasa tapI 240 | murakhakai ghaTa duramati bhAsI 254 | mRSA mohakI paranati phailI maiM karatA maiM kInhI kaisI 212 | maiM kInauM maiM yauM karauM 126 | maiM trikAla karanIsauM nyArA | mokha calivekau sauMna karamako | mokha sarupa sadA cinamUrati 125 | moha mada pAi jini saMsArI 6 moha mahAtama mala hara 124 ya 299 yathA jIva karatA na kahAvai 298 | yathA sUta saMgraha vina | yaha ajIva adhikArakauM yaha ekanta mithyAta pakha 289 | yaha nicora yA graMthako | yaha paMcama gunathAnakI | 131 | yaha sayogagunathAnakI 229 yA ghaTamaiM bhramarupa anAdi | 339 | yAhauM nara-piMDamaiM virAjai 415 / yAhI vartamAnamai bhavyanikau 382 415 / ramA saMkha viSa ghana sarA 289 292 12 101 172 152 ma 246 262 67 257 117 391 405 63 manavacakAyA karamaphala mahA dhITha dukhakau vasITha mahimA smykjnyaankii| mATI bhUmi sailakI so saMpadA mAyA chAyA eka hai mAMsakI garaMthi kuca kaMcana-kalasa mithyAmati gaMThi-bheda jagI mithyAvaMta kukavi je prAnI 203 42 | 349 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates paghonI varNAnukramaNikA 47 414 282 404 413 352 360 85 348 163 padha pRSTha | padha udAta asta hota dina dina |189 | vastu svarupa lakhai nahI rAga virodha udai jabalauM tabalauM 274 | vaha kubijA vaha rAdhikA rAga virodha vimoha mala 114 | vAnI jahAM niraccharI | rANAkausau bAnA lInai ApA sAdhai | 215 / vAnI lIna bhayau jaga Dolai | rAma-rasika ara rAma-rasa 232 | vinasi anAdi asuddhatA rUpakI na jhAMka hIyeM karamako 191 | vibhAva sakati paranatisauM vikala rUpakI rasIlI bhrama kulaphakI 281 | vivahAra-dRSTisauM vilokata rUpacaMda paMDita prathama 418 | visama bhAva jAmaiM nahIM | rUpa-rasavaMta mUratIka eka pudgala 61 | vedanavArau jIva retakIsI gaDhI kidhauM maDhI hai 198 za | re rucivaMta pacAri kahai guru 204 | ziSya kahai prabhu tuma kahyau ziSya kahai svAmI jIva | lakSmI subuddhi anubhUti kaustubha 348 zuddhanaya nihacai akelau Apu | lajjAvaMta dayAvaMta prasaMta 383 | zobhita nija anubhUti juta lahiye aura na graMtha udadhikA 409 / zravana kIratana citavana liyeM driDha peca phirai loTana lIna bhayau vivahAramaiM | 144 | SaTa pratimA tAI jaghana lokanisauM kacha nAtau na terau 339 SaT sAtai AThaM naveM loka hAsa bhaya bhoga rUci |378 sa lokAloka mAna eka sattA hai 225 | sakala-karama-khala-dalana sakala vastu jagamaiM asahAI vacana pravAMna karaiM sukavi 416 | taraMja khelai rAdhikA | varatai graMtha jagata hita kAjA 309 | sattara lAkha kirora mita varanAdika pudagala-dasA 59 | sattyapratIti avasthA jAkI varanAdika rAgAdi yaha | 58 | sadaguru kahai bhavyajIvanisauM varanI saMvarakI dasA | sadA karamasauM bhinna vastu vicArata dhyAvateM | 13 | sabadamAMhi sataguru kahai | 253 314 30 | 25 217 191 390 401 269 284 391 375 34 193 341 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 438 samayasAra nATaka 75 122 233 303 305 198 310 | sajana' 5dha pRSTha | padha sabarasagarbhita mUla rasa 309 | suddhabhAva cetana asuddhabhAva cetana samakita utapati cihana guna 375 | suddha suchaMda abheda abAdhita samatA-ramatA uradhatA | suddhAtama anubhava jahAM | samatA baMdana thuti karana 393 | suddhAtama anubhau kathA | samayasAra Atama daraba | suddhAtama anubhau kriyA samayasAra nATaka akatha 409 | suna prAnI sadaguru kahai | samajheM na gyAna kahaiM karama kiyesauM / 105 / so budha karama dasA rahita samaisAra nATaka sukhadAnI 416 | sorahasau tirAnavai bItai samyakavaMta kahai apane gana | sobhAmaiM siMgAra basai samyakavaMta sadA ura aMtara 133 | saMkaleza parinAmanisauM samyaka satya amogha sata 23 / saMkaleza bhAvani badhai sarabavisuddhI ddhAralauM | saMjama aMsa jagyau jahAM saralakauM saTha kahai 187 | saMtata jAke udaramaiM sarvasuddhI dvAra yaha 306 / syAdavAda adhikAra aba sahai adarasana duradasA 396 | syAdavAda adhikAra yaha sAta prakRti upasamahi 3 79 / syAdavAda AtamadazA sAdhI dadhi maMthamaiM arAdhI 227 | svapara prakAsaka sakati hamArI sAdhya suddha kevala dazA 336 | svArathake sAce paramArathake sAce sAmAyikakIsI dasA 387 sAsAdana gunathAna yaha 329 / hAMsImaiM viSAda basai / siddha samAna rupa nija jAnai 287 | hiradai hamAre mahA mohakI siddhakSetra tribhuvanamukuTa | 21 | hiMsA mRSA adatta dhana siSya kahai svAmI tuma karanI | 100 hai nAMhI nAMhI su hai sIla tapa saMjama virati dAna | 99 hauM nihacai tihu~kAla sukha nidhAna saka baMdha nara 421 suguru kahai jagamaiM rahai 277 suguru gyAnakai deha nahi 297 | jJeyAkAra gyAnakI paraNati suddha daraba anubhau karai 272 | jJeyAkAra brahma mala mAnai suddhanayAtama AtamakI suddha buddha avirUddha 166 293 420 307 97 17 386 16 314 335 32 357 3 340 288 393 317 27 270 271 36 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 438 zrImadamRtacandasUriviracita nATaka samayasAra kalazoMkI varNAnukramaNikA 56 a 76 83 183 77 248 80 30 40 33 kaLaza pRSTha 5 ajJAnatastu satRNAbhyavahArakArI akartA jIvo'yaM 246 / | ajJAnamaya bhAvAnAmajJAnI akhaNDitamanAkulaM ajJAnametadadhigamya acintyazaktiH svayameva 146 | ajJAnAnmRgapRSNikAM jaladhiyA acchAcchA svayamucchalanti 142 | ajJAnI prakRtisvabhAva ato hatAH pramAdino 228 | ajJAna jJAnamapyevaM ataH zuddhanayAyattaM A atyantaM bhAvayitvAvirati 294 | AkrAmannavikalpabhAvamacalaM atra syAdvAdazudhyartha AtmanazcintayaivAlaM atha mahAmadanirbharamantharaM 109 | AtmabhAvAnkarotyAtmA advaitA'pi hi cetanA 219 AtmasvabhAva parabhAvabhi adhyAsya zuddhanaya 115 | AtmAnubhUtiriti adhyAsyAtmani sarvabhAvabhavanaM 329 | AtmAnaM parizuddhamIpsubhinna anantadharmaNastattvaM AtmA jJAnaM svayaM jJAnaM anavaratamanantai AsaMsArata eva dhAvati anAdyanantamacalaM 60 AsaMsAravirodhisaMvara anenAdhvavasAyena | AsaMsArAtpratipadamamI anyebhyo vyatiriktamAtmaniyataM ayi kathamati mRtvA 43 iti paricitatatvai arthAlambanakAla eva kalayana 327 | iti vastusvabhAvaM svaM alamalamatijalpai 304 | iti vastusvabhAvaM svaM avatarati na yAvadavRtti 50 iti sati maha avicalitacidAtma - itIdamAtmanastattvaM | asminnAnAdini mahatyavivekanATaye / 63 / / 35 261 80 25 224 74 121 137 189 AsatArA 295 49 197 196 305 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kaLaza |ito gatamanekatAM itaH padArthaprathanAvaguNThanAdvinA ityaM parigrahamapAsya samastameva itthaM jJAnakrakacakalanA |ityajJAnavimUDhAnAM ityAdyanekanijazakti sunitaro pi ityAlocya vivecya tatkila ityevaM viracayya saMprati idamekaM jagaccakSu idamevAtra tAtparyyaM | indrajAlamidamevamucchalat u udayati na nayazrI | unmuktamunmocyamazeSa ubhayanayavirodha ekasya vastuna ihAnyatareNa sArddhaM ekatve niyatasya zuddhanayato ekatvaM vyavahArato na tu ekameva hi tatsvAdyaM ekazcitazcinmaya evabhAvo ekasya baddho na tathA parasya ekajJAyakabhAva nirbhara eko dUrAttyajati madirAM eko mokSapatho ya eSa eka: kartA cidahamiha eka: pariNamita sadA pRSTha 359 295 148 64 332 eSaikaiva hi vedanA kaLaza ekaM jJAnamanAdyanaMtamacalaM evaM tattvavyavasthityA 305 117 87 evaM jJAnasya zuddhasya eSa jJAnaghano nityamAtmA 335 ka 209 | karturvedayituzca yuktiva kartutvaM na svabhAvo'sya 69 kathamapi samupAnta kathamapi hi labhante kartA kartA bhavati na yathA kartA karmaNi nAsti nAsti kartAraM svaphalena yatkila karma sarvamapi sarvavido karmaiva pravitarkyaM kartu hatakaiH kaSAya kalirekataH kAntayaiva snapayanti ye kAryatvAdakRtaM na karma 32 296 27 251 29 48 140 | kRtakAritAnuma 222 klizyantAM svayameva 85 kvacillasati mecakaM 141 gha 96 ghRtakumbhAbhighAne'pi 301 67 72 ca samayasAra nATaka cicchaktivyAptasarvasva citpiNDacaNDamavilAsavikAsa Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com pRSTha 166 332 297 37 163 262 245 40 41 92 91 156 99 254 360 44 253 287 143 358 60 57 353 Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kaLazonI varNAnukramaNikA 441 5i 212 kaLaza citsvabhAvabharabhAvitabhAvA ciramiti navatattva | citrAtmazaktisamudAyamayo | caidUpyaM jaDarUpatAM ca 117 290 289 174 | jayati sahajateja: | jAnAti yaH sa na karoti jIvAjIvavivekapuSkalazA jIvAdajIvamiti jIva: karoti yadi pudgalakarma 195 356 238 25 34 | TaGkotkIrNavizuddhabodhavisarA TakotkIrNasvarasa pRSTha | kaLaza 87 | dvidhAkRtya prajJAkrakaca dha 354 | dhIrodAramahimnyanAdinidhane 122 na kariSyAmi na kArayiSyAmi 361 | na karomi na kArayAmi na karmabahula jaganna na jAtu rAgAdinimittabhAva 62 | na dravyena khaNDayAmi na kSetre 80 nana pariNAma eva kila namaH samayasArAya 331 / na hi vidadhati baddha 167 | nAznate viSayasevane'pi nAsti sarvo'pi sambandhaH 131 | nijamahimaratAnAM 176 | nityamavikArasasthita | nirvartyate yena yadatrakiMcit 239 | niH zeSakarmaphalasaMnyasanAtmanaivaM 42 | niSiddhe sarvasmin 157 / nItvA samyak pralayama naikasya hi kartArau dvau 299 / naikAntasaGgatadRzA svayameva vastu 39 nobhau pariNamataH khalu 38 pa 89 padamidaM nanu karma durAsadaM 303 | paradravyagrahaM kRrvan 133 ta 250 124 45 tajjajJAnasyaiva sAmarthya tathApi na nirargalaM tadatha karma zubhAzabhabhedato tvaktvA'zuddhividhAyi tyajatu jagadidAnI tyaktaM yena phalaM sa karma 293 | 100 244 73 350 72 darzanajJAnacAritra darzanajJAnacAritrai darzanajJAnacAritrai dUraM bhUrivikalpajAlagahane | dravyaliGgamamakAramIlatai 146 224 | Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 442 samayasAra nATaka 5i pRSTha | kaLaza 26 / bhedavijJAnata: siddhAH 68 bhedajJAnocchalana 39 / bhedonmAdaM bhramarasabharA 277 | bhoktRtvaM na svabhAvo'sya 126 127 106 247 149 105 52 255 188 290 288 102 kaLaza paraparaNatiheto parapariNatimujjhat | paramArthena tu vyakatajJA | pUrNakAcyutazuddhabodhamahimA | pUrvabaddha nijakarma | pUrvAlambitabodhyanAzasamaye pracyutya zuddhanayataH | pratyakSAlikhitasphuTasthira | pratyAkhyAya bhaviSyakarma pramAdakalitaH kathaM bhavati prajJAchetrI ziteyaM prAkArakavalitAMbara prANocchedamudAharanti maraNaM | prAdurbhAvavirAmamudrita ba bandhacchedAtkalayadatulaM bahilThati yadyapi bAhyArthagrahaNasvabhAvabharato bAhyAthaiH paripItamajjhita bha bhAvaye davijJAna bhAvAsravAbhAvamayaM prapanno bhAvo rAgadveSamohairvinA bhintvA sarvamapi svalakSaNa bhinnakSetraniSaNNabodhya | bhUtaM bhAntamabhUtameva rabhasA 326 | magnAH karmanayAvalambanaparA 116 | majjantu nirbharamamI 323 mA kartAramamI spRzantu 291 | mithyAdRSTe: sa evAsya 235 | mohavilAsAvijambhita 213 | mohAdhadahamakArSa 46 / mokSahetutirodhAna 163 330 / ya eva muktvA nayapakSapAtaM ya ttu vastu kurute'nya vastunaH 240 | yatsannAzamapaititanna niyataM 268 | yadi kathamapidhArAvAhinA 321 / yadahakArSa yadahamacIkaraM 314 | yadiha bhavati rAgadveSa yadetajjJAnAtmAtmA dhruvam 126 yasmAdvaitamabhUtpUrA 111 / yatra pratikramaNameva 110 yAdRka tAgihAsti 218 / yAvatpAka mupaiti karmavirati | 324 | ye tu kartAramAtmAnaM 34 ye tu svabhAvaniyama 84 270 164 123 287 276 101 363 | 232 154 104 249 252 Please inform us of any errors on rajesh@ AtmaDharma.com Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates kaLazonI varNAnukramaNikA kaLaza ye tvenaM parihRtya saMvRtipatha ye jJAnamAtranijabhAvamayImakampAM yo'yaM bhAvo jJAnamAtro'ha yaH karoti sa karoti kevalaM yaH paraNamatiH sakartA yaH pUrvabhAvakRtakarmma ra rAgajanmani nimittatAM | rAgadveSadvayamudayate rAgadveSavimohAnAM rAgadveSavibhAvamuktamahaso rAgadveSAviha hi bhavati rAgadveSotpAdakaM tatvadRSTayA rAgAdayo bandhanidAnamuktAH rAgAdInAM jhagiti vigamAt rAgAdInAmudayamadayaM rAgAdyAsravarodhato | rAgodgAramahArasena sakalaM rundhan bandhaM navamiti la lokaH karma tato'stu sostu lokaH zAzvata eka eSa va varNAdisAmagryamidaM vidantu varNAdyA vA rAgamohAdayo vA varNAdyaiH sahitastathA pRSTha kaLaza 350 301 | vastu caikamiha nAnyavastuno vikalpakaH paraM kartA 356 | vigalantu karmaviSataru 90 vijahati na hi sattA virama kimapareNA 71 293 277 vizvaM jJAnamiti pratarkyaM 194 274 | vRta jJAnasvabhAvena vRttaM karmasvabhAvena 284 | vRttyaMzabhedato'tyantaM 274 vedyavedakavibhAvacatvA 275 vyatirikta paradravyAdevaM 194 vyavaharaNanayaH syAdya 198 vyavahAravimUDhadRSTayaH vizrAntaH parabhAvabhAvakalanA vizvAdvibhakto'pi hi yatprabhAvA 210 vyApyavyApakatA tadAtmani vyAvahArikadRzaiva kevalaM 130 172 za 169 zuddhadravyanirUpaNArpita zuddhadravyasvarasabhavanAtkiM 175 161 59 58 61 sa sakalamapi vihAyAhnAya saMnyastavyamidaM samastamapi saMnyasyannijabuddhipUrvaminizaM samastamityevamapAsya karma sampadyate saMvara eSa sAkSA Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com 443 pRSTha 269 90 292 193 56 328 193 320 101 102 258 150 297 28 302 70 267 270 273 58 103 111 291 125 Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates 444 samayasAra nATaka 133 kSa 82 kaLaza pRSTha | kaLaza samyagdRSTaya eva sAhasamidaM samyagdRSTi: svayamayamahaM 134 | hetusvabhAvAnubhavAzrayANAM | 97 samyagdRSTe bhavati niyataM sarvataH svarasanirbharabhAvaM 50 kSaNikamidamihaika: 256 sarvatrAdhyavasAnamevamakhilaM 193 jJa sarvasyAmeva jIvantyAM 112 jJapti: karotau nahi bhAsate'ntaH sarvadravyamayaM prapadya 324 | jJAnamaya eva bhAvaH sarvaM sadaiva niyataM 182 jJAnavAna svarasato'pi 152 siddhAnto'yamadAttacitra 223 | jJAnasya saMcetanayaiva nityaM 285 sthiteti jIvasya nirantarAyA 81 | jJAnAdvivecakatayA tu parAtmanoryo | sthitetyavighnA khalu pudgalasya 81 | jJAnAdeva jvalanapayaso | syAdvAdakauzalasunizcala saMyamAbhyAM | 351 | jJAnin karma na jAtu syAdvAdadIpitalasanmahasi prakAze 354 | jJAnino nahi parigraha bhAvaM 150 svazaktisaMsUcita vastutatvai 363 | jJAnino jJAnanirvRttAH 82 svakSetrasthitaye pRthagvighi 325 / jJAnI karoti na na vedayate ca karma | 249 svecchAsamucchalada 86 / jJAnI jAnannapImAM svaM rUpa kila vastuno'sti 165 | jJeyAkArakalaGkamecakaciti 322 78 79 155 bhAva 71 Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com