Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ maLazuddhi mANAnuvAda
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jItahIra buddhitilaka zAnticandra saphalmo nama: pa. pUjya AcAryazrI pradyumnasUrIjI viracita mUHzudhi : TIkAkA? AcArya devazrI devacandra sUrIjI ma.sA. : gurjara bhAvAnuvAdanA preraNAdAtA : sva. AcArya devazrI ratnazekhara sUrIjI ma. sA. ziSya panyAsaratna vijayajI gaNi saMpAdaka : muni zrI - ratnajyota vijayajI prakAza ane prApti thAjo zrI raMjanavijayajI jaina pustakAlaya mu. mAlavADA, jI. jAlora (rAja.) pina : 343039
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 Kvya sahAyaka | FRE. zrI paMca mahAjana samasta mAlavADA saMgha saMpUrNa Arthika lAbha zAna khAtAnI nidhi mAMthI lIdhela che.... | saMvata 2011 | nakala 500 | kiMmata lesara TAIpa seTIga tathA muka pArtha komyuTara 33, janapatha sosAyaTI, kAMsa upara, ghoDAsara: amadAvAda - 50. phona : 396246 I ! prApti sthAna | | zrI raMjanavijayajI jaina pustakAlaya mu. mAlavADA jI.jAlora (rAja) pina: 343039 mAgIlAla pu. zAha 403, e naMdadhAma, ela TI. roDa, borIvalI (vesTa) muMbaI - 92
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ janma dIkSA sva. A. vi. zrI ratnazekharasUrIjI ma. sA. : poSa vada saMvata 7 saMvata saMvata saMvata saMvata - jeTha vada - 4 : panyAsapada : mahA suda - 5 AcAryapada svargavAsa : phAgaNa vada - 7 jeTha vada - 6 1973 mAlavADA 1994 mahesANA 2015 bhAbhara 2029 sAMgalI 2038 pAlanapura ' ! L
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarpaNa... jeozrInA jIvanamAM saMyamajIvana nA paryAya daramyAna tyAga-tapa ubhaya mukhya aMgo che. apramata bhAve sadaiva jJAna-sAdhanAmAM magna rahenAra ciMtana mananathI Agama graMthonA vAMcana tathA vAcanAmaya jIvana jIvanAra sva. anuyogAcArya panyAsa pravara zrI tilakavijayajI gaNivarya nA 51 mI puNyatithie A grantharatna samarpaNa karatAM anubhavAto AnaMda avarNanIya banyo che. munirAjayota .. RNa svIkAra .... pa.pUjya kalikuMDa tIrthoddhAraka AcAryadevazrI rAjendra sUrIjI ma.sA.nuM A graMtha prakAzanamAM mArgadarzana, prerAgA prApta thayela che. pa. pUjya AgamajJAtA pa. pUjya panyAsapravarazrI kulacandra vijayajI ma.sA. tathA sarala svabhAvI pa.zrI municandra vijayajI gaNivarya nuM A graMtha prakAzanamAM mArgadarzana, prerAnA samaye samaye sUcanA ApatA gayA tenA kAraNe saraLatA ane zIdhatAthI A graMtha paripUrNa thayela che. zrI mAlavADA jaina saMgha graMtha prakAzana mAM jJAna khAtA mAMthI suMdara rakama arpaNa karIne zrutabhakti karela te dhanyavAda pAtra che. haMmezA mRtabhaktimAM agresara rahe tevI zubhecchA. zrI raMjanavijayajI jaina pustakAlaya, mAlavADA.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA anAdikAlathI matinI caMcalatAnA kAraNe bhavabhramaNa cAlu che. bhavabhramaNa upara niyaMtraNa karavA mATe matinI sthiratA jarUrI che. jyAM sudhI matisthira na bane tyAM sudhI samyaktva prApti durlabha che. samyaktva vinA dezavirati kramika vikAsa asaMbhava che. tethI mati sthiratA ne prApta karIne samyaktvanI prApti thAya. tethI A graMthanuM vAMcana ati upayogI bane. A graMtha nI aMtargata samyaktva nuM varNana samyakatva viSe jANakArI, samakitanA 67 boLa upara kathAo. te sAthe zrAvakanA kartavya, jinabhavana jinabiMba viSayanI mAhitI sAthe, sAdhu mahAtmAnA guNonuM varNana. jinAgamonuM varNana jinAgamonI viziSTa mAhiti, sAdhu mahAtmAnI vasati, vastra, pAtra, AhAra Adi dvArA bhakti saMbaMdhI jANakArI Adi aneka zAstrIya vAtono saMgraha A graMthamAM Ave che. mUlazuddhi graMthanA kartA AcAryazrI pradyumana sUrijI ma.sA. hatA ane tenI TIkA AcAryazrI devacaMdra sUrIjI racela che. A graMthanI racanA prAkRta ane apabhraMza bhASAmAM hovAthI vAcaka varga saralatAthI jANakArI na meLavI zake ane A graMthanuM sarjana 12 mAM saikAmAM thayela hovAthI atyaMta pramANabhUta manAya te graMtha lokopayoga thAya, saraLatAMthI jANakArI maLe tethI gurjara anuvAda karavAmAM Avela che. A graMthamAM samakita sAthe sAta kSetranuM varNana Ave che. temAMthI prathama bhAgamAM cAra kSetranuM varNana karavAmAM Avela te sAta kSetromAM yathAyogya purUSArtha karIne samikatarUpI bIjanuM vAvetara karavAmAM saphaLatAM meLavo ane paraMparAe zivagatinA adhikArI thAye te dRSTithI graMtha ghaNo upayogI thAya ane mokSa phaLa zIdhratAthI prApta thAya te zubhecchA. sva. A. zrI ratnazekharasUri ga. pa. zrI ratnendu vi.ga.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya 1 TIkAkRta maMgala ra vardhamAna stuti 3 prathama gAthAnI avataraNikA 4 5 cAra anubaMdhavALI prathama gAthA saMhitAdikramathI gAthAnuM varNana traNa karaNanI zuddhivALI gAthA dharmanI vyAkhyA 6 3 8 mULazuddhi bhAvAnuvAda kramazaH viSayanI cAvI pRSTha naM 1 1 1 ra Xin 10 11 12 13 14 15 16 13 18 19 20 21 22 23 24 25 AgamanI mahattvALI trIjI gAthA zrAvakanA kartavyavALI cothI gAthA zrAvakanuM lakSaNa mithyAtva nuMlakSaNa vrata svIkAravAno krama gAthA pAMca ne cha samakitine akalpya loka pravAhathI duHkhI thayela brAhmaNanI kathA samakitanA saDasaTha boLanI gAthA pAMca bhUSaNanI gAthA kuzalatA upara ArdrakumAranI kathA gozALA sAthe vAda ATha prabhAvaka-bIjuM bhUSaNa Arya khapuTAcAryanI kathA bhUSaNa trIjuM dravyatIrthasevAmAM Arya mahAgirinI kathA ekalAkSa kathA gajAgrapadanI prasiddhi 4 4 5 6 6 6 6 7 6 8 8 8 - 18 20 20 23 24 26
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ para na 33 ' 49 61 75 78 0 () - O 38 -1 39 da 6 da 6 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 ja che i ja cha cha ja jha che je che te ja viSaya bhAvatIrtha sevAmAM bhIma-mahAbhImanI kathA tIrthakara bhakti viSe ArAmazobhAnI kathA sAdhu bhakti viSe zikharasenanI kathA sthiratA viSe sulasAnI kathA pAMca dUSaNanI gAthA Ihaloka viSe zrIdharanI kathA sarvakAMkSA viSe iMdradatta kathA vicikitsA viSe pRthvI sAra ane kIrtidavanI kathA kutIrthikanA paricaya viSe jinadAsa kathA liMgadvAra nI gAthA sarvaguNonI AdhAra kSamA samakitanA pAMca liMga zraddhA dvAranI gAthA cAra prakAranI zraddhA cha AgAranI gAthA rAjAbhiyoga viSe kArtika zeThanI kathA . gaNAbhiyoga viSe raMgAyaNamallanI kathA balAbhiyoga viSe jinadevanI kathA devAbhiyoga viSe kulaputranI kathA guru nigraha viSe devAnaMda nI kathA sthAnaka dvAranI gAthA cha sthAnaka samakita mahimAnI be gAthA samakitIne karavA yogya kRtyane darzAvanArI gAthA sAta kSetranI gAthA jinabiMba nAmanuM prathama sthAna pratimAM pUjAnuM pratipAdana karanArI gAthA aSTaprakArI pUjAnI gAthA 40 82 42 95 43 45 100 [P 101 10ra pa1 103 para 104 14
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya pa4 55. 56 57. 58 SO 61 62. 63 64 65 pRra na puSpapUjA viSe dhanyAnI kathA 105 aSTaprakArI pUjAnuM varNana 110 pUjAno prabhAva darzAvanArI be gAthA 112 zokanuM virodhAbhAsa varNana 113 pUjA karanArane prApta thatuM phaLa 113 navI pratimA bharAvavI ane prAcIna pratimAnI rakSA karavI tenuM pratipAdana karanArI gAthA 114 jinayAtrAno mahimA 115 devadravya bhakSaNa ne rakSaNanuM phaLa 117. jinabhavana nAme bIjuM sthAna 118 jinAlayanuM varNana karanArI dasa gAthA 118 lakSmInA savyaya viSe saMkAzanI kathA 121 saMprati rAjAnI kathA, 124 jinAlayano nirvAha kevI rIte karavo tenA viSe gAthA 146 jinAgama nAme trIjuM dvAra 147 Agama tAranAra che te viSe sADAtraNa gAthA 149 laukika dharma viSe nAgadattanI kathA 149 laukika-lokottara dharma dIpaka vi.nI upamA ApI Agama no mahimA gAnArI gAthA 43-53 152 Agama pramANa rUpe che tenAM vize be gAthA 155 karmanA AdhAre AgamanI asara thAya che tene darzAvanArI gAthA 155 mAThI asara viSe abhavya vasudevanI kathA 156 AgamanI avajJA karanArA rakhaDapaTTI kare te viSenI gAthA 158 AgamanI mahimA gAtI gAthA 158. 150 74 75
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 viSaya kAladoSe atizAyIgraMthanI hAni te viSe kAlakAcAryanI kathA AgamanA eka padano mahimA rohiNaiya coranI kathA vidhinuM mahattva AgamanA sAdhana Agama lakhAvIne vAMcavA tenA saMbaMdhI upadeza sAdhuSkRtya nAme cothuM sthAna vinayanuM vivecana zubhacittano prabhAva sAdhu bhaktinuM varNana dAnano mahimA cAra AhAranI mAhitI mULadevanI kathA devadhara kathA devaditra kathA dhanasArthavAha kathA grAmaciMtaka (nayasAra) nI kathA zreyAMsa kathA caMdanA kathA droNaka kathA saMgama kathA 38 38 e 81 82 83 84 85 (6 83 88 te 90 91 92 93 94 95 6 63 58 tee 100 covIza prakAranA dhAnya 101 sAdhu guNonuM varNana 102 yathocitakRtyanuM varNana kRtapuNya kathA zayyAdAnano mahimA pRSTha naM 160 136 136 182 183 184 187 188 189 190 191 192 193 204 223 238 240 243 258 265 234 280 287 288 288 290
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda aiM namaH bALapaNAmAM AkhuM pRthvI maMDala calAyamAna thAya te rIte je prabhue meru parvatane kampAvavA dvArA IndranA manamAM samyakatva ratnane zuddha karyuM te carama jinapati vardhamAna svAmIne namIne svaguru caraNayugalanI sarbhaktinA yogathI svazakti pramANe mULazuddhinI spaSTa vyAkhyA huM karIza. tyAM sugRhIta nAmadheya bhagavAna zrImad pradyumnasUrie ghaNAM bhavyajIvone mithyAtvanA aMdhakArathI gherAyelA joIne temane bodha pamADavA sarvajJa bhagavAne prarUpelA zAstranAM pratipAdananA AdhAre darzananI pratimAonuM vizeSa svarUpa pragaTa karatuM "mULazuddhi' nAmanuM prakaraNa zarU karyuM che. A prakaraNanuM sthAnaka evuM bIjuM nAma paNa che. ane prakAzita kiraNo dvArA sUrya jema aMdhakAra dUra kare tema (A graMtha bhavyajIvono ajJAnano aMdhakAra nAza kare che.) A graMtha samyakatvanI zuddhi vigerenuM pratipAdana karato hovAthI svarga apavarga sAthe joDAvAmAM hetubhUta bane che. tethI kalyANa rUpa che. mATe temAM vizno saMbhave che. je kAraNathI kahyuM che ke .... moTAone paNa zubha kAryo ghaNAM viddhavALA hoya che ane akArya prasaMge vina rUpa vinAyaka cAlyA jAya che- naDatA nathI. tethI viddhanI upazAMti mATe maMgala karavuM jarUrI che. tathA prayojana vi. thI rahita zAstramAM buddhizALI mANaso pravRtti karatAM nathI. kahyuM che ke, dareka zAstra temaja koIpaNa kAryanuM jyAM sudhI prayojana batAvIe nahi tyAM sudhI tene koNa grahaNa kare ? je zAstramAM racavAnuM prayojana ane zAstrono saMbaMdha prAraMbhamAM batAvyo hoya tevAM zAstrane sAMbhaLavA zrotAo pravarte che. tethI zAstranI zarUAtamAM prayojana sahita saMbaMdha kahevo joIe. ethI prayojana pratipAdana mATe ane vaLI ziSTapuruSo koIka ISTa vastumAM pravartatA chatAM ISTa devatAne namaskAra pUrvaka ja pravarte che. ethI ziSTa paraMparAnuM pAlana karavuM te paNa nyAya yukta che. jethI kahevAya che ke... ziSTa paraMparA pALyA vinA karAtI zAstra racanAnI vidvAno prazaMsA karatAM nathI. mATe te paraMparAnuM sArI rIte pAlana karavuM joIe."
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda ane tenAM pratipAlana mATe pahelAM ja namaskAra kahe che. vaMdAmi sabvatrujiNiMdavANI pasannagaMbhIrapasatyasatthA / juttIjuyA jaM abhinaMdayaMtA naMdaMti sattA taha taM kutA // 1 // 2 prasanna gaMbhIra ane prazasta zAstramaya sarvajJa jinendranIvANIne huM vaMdana karuM chuM. yuktiyukta A jinavANInuM abhinaMdana karavAvALA ane pAlana karavAvALA AtmAo AnaMda pAme che. te vyAkhyA saMhitA vigerenA kramathI thAya che. je kAraNe kIdhuM che... zarUAtamAM vidvAna puruSo ahIM padomAM samudita padavALI saMhitA kahe che. tyAra pachI te pada ane pachI padono artha ane pachI padono vigraha kahe che. pachI nipuNa tArkiko vaDe kahevAyela zaMkAo ne samAdhAna batAve che. e pramANe paMDita puruSone mAnya sUtra vyAkhyA cha prakAre thAya che. tyAM skhalanA vinA (eka sAthe) padonuM uccAraNa karavuM te saMhitA kahevAya che. "sarvajJa, jinendranI, vANIne, vAMdu chuM.'' Ama chuTA chuTA padonuM kahevuM te pada. = - sarvajJa jinendranI vANIne bhinna ghaNA prakAranA padArtha padArtha eTale vande = stuti karuM chuM; kone sarvajJa = sarva samasta svapara paryAyanA bhedathI samUhane jANe che te eTale ke sarva jANanAra, jina rAgAdi zatrune jItanAra eTale sAmAnya kevaLIo teonA Indra-nAyaka te jinendra IndanAt = ATha mahAprAtihArya vi. aizvarya thI yukta hovAthI Indra eTale tIrthaMkara sarvajJa evAM jinezvara teonI vANI aMga, aMgabAhya vi. prakArathI bhinna; vaLI te kevI che ? prasanna-sukhapUrvaka samajI zakAya tevI gaMbhIra = dRSTa jIvAdi gaMbhIra padArthanA kAraNe bIjAo vaDe pAra na pAmI zakAya tevI gaMbhIra, hiMsAdinuM nivAraNa karanAra hovAthI prazasta zAstravALI athavA prasanna eTale krodhAdinA jayathI uttama upazamarasavALA gaMbhIra zrutakevalI hovAthI anya vaDe jenAM madhyauMDANanI prApti nA thaI zake tevA sUtra rUpe je vANIne gaNadhara bhagavaMtoe gUMthI che; evI yuktiyukata jinavANIne huM vAMdu chuM. = = nahi ke purANAdinI jema mAtra AjJAsiddhA; eTale ke A to sarva IzvaranI lIlA che. emAM ApaNe koI yukti lagADavAnI nathI. purANa zAsrIo vaDe kahevAyu che ke...
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda) purANa, manue banAvelI smRtio, aMga sahita veda ane AyurvedacikitsA A cAre AjJAsiddha che. teone yuktio vaDe haNavAM na joIe. A kahevA dvArA teo vaDe teonI yukti parIkSAnuM asamarthapaNuM jAhera karyuM che. kahyuM che je kAMIka kahevAnI IcchA hoya to tenA vaDe A vicArAya nahi. eTale potAnI vAta sAcI hoya to "AnA vize mane kAMIka pUchaze to zuM javAba ApIza" evo Dara na batAve. je sonuM zuddha hoya to parIkSA thI zA mATe Dare ? nIyA lavama bhUvA ya Agiya' ItyAdi prAkRta nA sUtra lakSaNa thI ahiM ane AgaLa paNa = anusvArano lopa thayelo jANavo mULagAthA - tathA tenI stuti karatAM tathA temAM kahela anuSThAna karavAthI prANIo AnaMda pAme che. eTale ke manuSya deva ane apavarganAM sukha-samRddhinI prApti thI samRddha bane che A padArtha kIdho padavigraha paNa padArthanI sAthe kIdho hovAthI pRtha kahetAM nathI. atyAre cAlanA-zaMkA pratyavasthAna-samAdhAna sAthe ja kahevAya che. sarvajJa jinendra jinacaMdra ema traNa pado zA mATe grahaNa karyA ? sarvajJa kahevAthI jinanI prApti thaI jAya che kAraNa ke sarva atyaMtara zatru nA vijaya vaDe ja sarvazanuM sarvazapaNuM utpanna thaI zake. AvI zaMkA na karavI kAraNake viSNu, zaMkara, brahmA, vi. ne paNa bIjAo sarvajJa tarIke svIkAre che. to paNa teonI vANImAM zraddhA nA thAo ! ethI tenAM niSedha mATe jinapada grahaNa karyuM che. to pachI sarvajJajina ATalu rAkhone Indrapada vadhArAnuM lAge che kAraNake sarvajJa jino zeSa devonI apekSAe Indra che je vAta sAcI che parantu sAmAnya kevalIo paNa sarvajJa jina sAthe AvyabhicArI che tethI tIrthaMkara nI pratiti mATe Indra padanuM upAdAna karela che. jo ema hoya to sarvaze ATaluM ja rAkho jina e nakAmuM che sarvaze antara zatrunAM vijayathI jina che. A barAbara che. paraMtu ziva viSagu brahmA ne paNa te pakSa vALAoe sarvazendra tarIke svIkArelAM che tenAM niSedha mATe jinapada kIdhuM che. e pramANe to sarvajJa phogaTa thaze. kAraNa ke jinendra sarvajJathI bhinna nathI. sAcI vAta che paranta zruta-sAmAnya avadhijJAnI ane jumatima parvavajJAnI rUpa jinanI apekSAe paramAvadhi vipulamati
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ namULa zuddhi bhAvAnuvAda | mana:paryavajJAnI rU5 jinendra hovAthI teomAM saMpratyaya na thAya eTale ke teo jinendra che evo dRDha vizvAsa na thAya mATe sarvajJapada mUkyuM che. ema anya ThekANe pANa cAlanA ane pratyavasthAnA vicArI levAM. ahIM "vAmi' ItyAdi namaskAra pApapaMka dhonAra hovAthI maMgalarUpe che. ane maMgala viddha nAzaka hovAthI viddha dUra thAya che ema kIdhuM. aihika prayojana zrotAne zAstra bodha che ane kartAnuM aihika prayojana satvano upakAra paraloka saMbaMdhI prayojana ubhayanI svarga apavarganI prApti che te ahIM nandati A pada vaDe pratipAdana karelu jANavuM. vaLI A prakaraNanuM abhidheya samyakatvano zuddhi vi. che te abhinandayA padathI jagAvI che. prabhubimba joI harakhAvuM enAthI samakitanI nirmaLatA jaNAI Ave che. A kathanathI Agama viddha nAza karanAra che tethI viddhanI zaMkA dUra thAya che. pharvantapada thI dakata anuSThAna karavAnuM darzAvavA dvArA abhidheya kahevAyuM che. vacanarUpane pAmela A zAstra te upAya che ane darzana zuddhi vi. upeya hovAthI upayopeya lakSaNa saMbaMdha sAmarthyathI kahelo jANavo. A pramANe prathama gAthAno artha thayo. | 1 | yAma abhinandanta' = AnAthI samyakatvanI zuddhi vi. kahIza ema sUcavyuM che. samyakatva nisarga ane adhigamathI thAya che. temAM nisarga samaphatvanI prApti mithyAtvamaLanA paDala thI AvarAyelA hovAthI duSamakALanA lokone durlabha che. guru upadezathI atyAre prAya: karIne samyakatva prApta thAya che mATe guru upadeza ja zarUAtamAM kahe che. jiNANa dhamma maNasA muNettA, so ceva vAyAe~ pabhAsiyo / kAraNa so ceva ya phAsiyabbo, esovaeso payaDo gurUNaM // 2 // | jinano dharma manathI jANI teja vANIthI kahevAno che. ane kAyA thI te ja sparzavo joIe. A guruno pragaTa upadeza che. jinA :- rAgAdi zatruno jaya pAmelA - teono dharma-zruta ane cAritra rUpe che. tyAM durgatimAM paDatA prANisamUhane rokI rAkhavAthI ane sugatimAM dhAravAthI dharma kahevAya che. kIdhuM che ke.. durgati bhAgI AgaLa vadhelAM (dhasI rahelAM) prANIone jenAthI dhAraNa
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda karAya che. tyAra pachI eone zubhasthAnamAM dhAre te kAraNathI te dharma kahevAya ethI tene (dharmane) manathI jANI temaja vacana thI bIjAnI AgaLa kahevo. ta8 zabda pUrve kahela dharmano vAcaka che. evA zabda avadhAraNa jakAra mAM che. te avadhAraNa A pramANe karAya che. jinadharma ja kahevo joIe. paNa bauddha sAMkhya vi. nA dharma ne na kahevo. jethI paramaguru vaDe zrAvaka varNakamAM kahevAyuM che ke.. he devAnupriya ! nigraMtha pravacanamAM A artha che. paramArtha che. zeSa anarthaka che. AnA vaDe zrutadharma kahyo. kAraNa ke te vANIno viSaya che. zarIrathI te ja dharma Acaravo joIe. ahIM pAga tatu zabda pUrvanI jema dharma vAcaka che. "ca" te samayamAM jANavo. 'eva' te avadhAraNa 'jakAra" mAM che. AnAvaDe cAritradharma kIdho. kAraNa te kriyArUpa che. bIjo 'cakAra" nahi kahelA nA saMgraha mATe che. te zarUAtamAM Agama sAMbhaLavuM. pachI manana karavuM pachI zeSa AcaraNa vi. karavuM. Ano samuccaya kare che. A tarata kahelo upadeza yathAvasthita zAstranA artha nI prarUpaNA karanArAM guruono prasiddha che. AdimAM Agama zravaNa karavuM. tenuM kathana karyuM have te mahAkalyANakAri che. te kahe che.. siddhaMtasArAI nisAmayaMtA, sammaM sagAse muNipuMgavANaM / pAveMti kallANaparaMparAo, guNaMdharA hu~ti vayaMti siddhiM // 3 // siddhAMta-sarvajJa nA vacana tenAM sUkSma padArtharUpa sArane vinayAdi kramathI guru pAse sAMbhaLatA kalyANa paraMparA prApta thAya che. ane tevAM bhavyAtmAo guNadhAraNa karIne siddhi ne pAme che. vinayAdi kamathI sAMbhaLavuM joIe. kArAga ke vinayavALAne yathAvasthita mRtalAbha thAya che. duvinItane nahi. kahyuM che ke... vinayavALA munine sUrio mRta Ape emAM zuM Azcarya athavA suvarNa nA thALamAM koNa bhikSA na Ape. durvinIta ziSyamAM koI vinayanuM vidhAna karatuM nathI. kapAyelA kAna ane hAthavALAne AbharaNo paNa nathI apAtA.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda pravacana zAsananI dhurA dhAranArA sUrio pAse zruta sAMbhaLanArane uttarottara zubha paraMparA prApta thAya che. kIdhuM che ke jinavANI buddhinAM mohane hare che. kumArgano cheda kare che. saMvegane prApta karAve che. anurAga utpanna kare che. ghaNo harSa Ape che. jinavacana sAMbhaLavAthI evuM zuM che ke je na Ape ? 6 - tyAra pachI jJAnAdika ane zAnti vi. guNone dhAraNa karanArA thAya che. gugaMdharA ahiM pUrva peThe anusvAra prAkRta hovAthI ane guNadharA-guNadhArI thaI mokSamAM jaze. (jAya che.) // 3 // samyagdarzananI prAptino upAya kahIne tenAM svIkArano krama gAthA vaDe kahe che.. = samaNovAsago tattha, micchattAo paDikkame / Tno mAvo puni, sanmAM parivana // 4 // tyAM zrAvaka mithyAtvathI pAcho haThI prathama dravya ane bhAvathI samakti ne svIkAre che ! zramakare te zramaNa. teono upAsaka-sevaka-te zramaNopAsaka. tathA '"bhaktibhAvathI bharelAM aMgavALo zrutadharma no arthI traNe kAla dararoja je yatine seve che. tene zramaNopAsaka" kahe che. tatra zabda utsepa umerA nA arthamAM che. mithyAtva :- adevAdimAM devatvAdinI zraddhA karavI te. tathA adeva asAdhu atattvamAM viparItapaNAthI je devapaNA vi. nI ruci (buddhi) karavI te mithyAtva kahevAya. pAchuM javuM. dravyathI bAhyavRttithI mithyAtvanA kAryano tyAga karavo eTale tatsaMbaMdhI AcaraNa choDI devA ane bhAvathI eTale teno cittamAM svIkAra na karavAthI mithyAtva viparIta samaktino aNuvrata nI pUrve svIkAra thAya/karAya che. ''kAkAkSigolaka'' nyAyathI pUrva zabdano dravyataH bhAvataH ubhayamAM saMbaMdha joDAya che; tethI dravyathI caityavaMdanAdi kriyA karavAthI ane bhAvathI ekAgra cittathI aNuvratanI pUrve samyaktvane (zrAvaka) svIkAre che. e pramANe zlokano artha thayo. // 4 // samakita svIkAranArane jeje na kalpe tene be gAthA vaDe kahe che.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 7 na kappae se paratitthiyANaM, taheva tesiM ciya devayANaM / parizade tALa ya ceDvALa, paramAvaLA-caMdna-jUthanArUM // 6 // logANa titthesu siNANa dANaM, piMDappayANaM huNaNaM tavaM ca / saMkaMti - somamgahaNAiesuM, pabhUyalogANa pavAhakicaM // 6 // gAthArtha H- paratIrthaMkone vaMdanAdi na kalpa e pramANe saMbaMdha che. samyadraSTie anyadarzanIone vaMdana karavA nahi. anyadarzanI-mithyAdaSTio ane emanAM devone ke emanAM dvArA kabje karAyelAM jinacaityonI prazaMsA-praNAmapUjA-vinaya-snAtra-yAtrA vi. na karavuM // 5 // laukika tIrthomAM ane saMkrAnti-candragrahaNa vi.nA avasare snAna dAna, piMDapradAna, havana-tapa vi. karavuM na kalpe, kAraNake ghaNAM lokonuM kArya ajJAna thI ubhuM thayelu hoya che. // 6 // samyakatvanAM AlAvAmAM kahyuM che.. Aja thI mAMDI anyadarzanIone ke anya tIrthaMkonAM devatAne athavA anya tIrthaMko vaDe gRhIta jinacaityane vaMdana karavuM. namaskAra karavo. bolAvyA vinA pahelAM bolavuM. teone azana pAna khAdima svAdima devuM. anupradAna karavuM. teone sugaMdhi mAlA vi. ApavuM na kalpe. A pramANe Avazyaka sUtramAM rahelAM pratyAkhyAna adhyayanamAM kIdhu che. tathA A paNa na kalpe-mithyAdraSTionAM laukika tIrthomAM- vArANasI gayA vi. laukika tIrthomAM jaIne snAna, dAna, pitAnimitta kalpela bhAtarUpa piMDa pANI vi. mAM nAMkhavu te rUpa piMDapradAna; agnimAM Ahuti nAMkhavArUpa havana; tapa = tIrthopavAsa vigerenuM karavuM. (ca samuccaya mAM che.) (snAnAdIni 'DamarUkamadhya granthi' nyAyathI ubhayamAM joDAya che. ethI saMkrAntimAM sUryanuM anya rAzimAM saMkramaNa; candragrahaNa-caMdravimAnane jyAre rAhu vimAna Avare ahIM 'ca' zabda thI sUryagrahaNa amAvasyA bhayaMkara utpAta vi. jANavA. A kema nA kalpe ? zaMkA samAdhAna :- ghaNAM lokonA pravAhathI thatuM kArya gADariyA pravAhanI jema ajJAna svarUpa che mATe. jema koI brAhmaNa taLAvamAM gayo ane te nhAvA mATe utaravAnI IcchAvALo hAthamAM rahelAM tAMbAnA vAsaNane eka ThekANe mUkI oLakhANa mATe upara retIno Dhagalo karIne taLAvamAM pravezyo. A bAju jAtrA mATe -
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda | AvelA loko vaDe vicArAyuM jema A lAMbI coTIvALo brAhmaNa vidvAna veda jANanAra ghaNuM jANanAra e pramANe kare che. tethI sarva loko retIno Dhagalo karIne snAna mATe utaryA ane te brAhmaNa snAna karI nIkaLelo jyAre tAMbAnA vAsaNavALA DhagalAne dekhe che. tyAre karelA ane karAtA ghaNA DhagalAo dekhe che. tethI potAnAM DhagalAne nahiM jANato eTale ke nahiM oLakhavAthI duHkhI thayo. tyAre mitre kIdhu ke he mitra ! dharmano arthI tuM gharethI Avelo ane ahIM tIrthamAM nhAIne Avyo to hamaNAM acAnaka kheda kema pAmyo ? tyAre tenA vize kahevAyuM. loka gatAnagatika che. paNa vAstavikatA jANato nathI. tuM lokanI mUrkhatA dekha. jethI meM tAmrabhAjana khoyuM Avo lokono pravAha che. e pramANe be gAthA no artha thayo. pA dA - have samakitanAM ja bhUSaNa vigere kahevAnI IcchAvALA padya dvArA ullepane kahe che... paMceva sammattavibhUsaNAiM, havaMti paMceva ya dUsaNAI / liMgA. paMca ca(ca)u saddahANa, chacchiMDiyA chacca havaMti ThANA // 7 // gAthArtha :- samakitanAM AbharaNa sarakhA pAMca bhUSaNa che. vikRti utpanna karanArAM pAMca dUSaNa che. pAMca liMga che. cAra zradhdhA sthAna che. eTale jeo vaDe vidyamAna samakitanI zradhdhA karAya che. prAkRta hovAthI eka vacana nirdeza karyo che. cha apavAdo che. cha samakitanA sthAna che. (prAkRta hovAthI puliMga nirdeza; "havatti' e kriyAnuM bIjIvAra grahaNa to "Adi antanuM prahAra karatAM madhyanuM grahaNa thAya che." e nyAya darzAvA mATe che.). atyAre bajevo udeza tevo nirdeza" A nyAya ne AzrayI prathama samakitanA bhUSAgone gAthA vaDe kahe che. kosallayA mo jiNasAsaNammi, pabhAvaNA tityanisevaNA ya / bhattI thirattaM ca guNA pasatthA, sammattamee hu vibhUsayaMti // 8 // gALaMtha - jinazAsanamAM kuzalatA, prabhAvanA, tIrthasevA, bhakti ane sthiratA A prazasta guNo samakitane vibhUSita kare che. A kuzalatA jema abhayakumAra vaDe ArkakamAra nA pratibodha mATe karAI te pramANe karavI joIe.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda te samakitanI zobhA mATe thAya che. jo ke sUtramAM kathA na kahI chatAM mugdhajananA upakAra mATe kahevAya che. | 'A mAra nI kathA' A jaMbudvIpamAM bharatakSetranA madhyakhaMDamAM magadha nAmano deza che te deza seMkaDo AzcaryothI yukta, harSita lokothI vyAkha, duHkhe dhAraNa karI zakAya tevA dharmanA agresara jinezvara ane gaNadhara nA caraNasparzathI pavitra dhana-dhAnya, samRddhithI ghaNoja manohara che. tyAM rAjagRha nAmanuM nagara che. te nagara nagarayogya guNonAM sthAna jevuM; pRthvIrUpI strInuM tilakasamAna, dazadizAmAM prakAza karanAruM che. je naMdanavana jema moTA vRkSothI alaMkRta hoya, tema moTA gharothI ke moTA killAthI alaMkRta; vijayadvArane jema pAchaLa argalA hoya tema khAIthI parivarela; merunI jema kalyANanuM sthAna, kailAsa zikharanI jema devamaMdirathI zobhita; gagana jema citrA nakSatrathI zobhita hoya tema AzcaryathI zobhita, mahAkula jema ghaNAM svajanothI yukta hoya tema ghaNAM sthAnothI vyAma. ghaNuM kahevA vaDe zuM... ? zreSTha rAjamArga, cauTA, saMghATaka, traNacAra rastAthI suMdara rIte vibhakta thayeluM, hATa, paraba, sabhA, upavana, sarovara, vAvaDI, kuvAthI ramya evA devanagarI sarakhA te zreSThanagarane garviSTha rAjA rUpI hastino nAza karavAmAM siMhasamAna bAhya upadrava ane AMtarika upadravane zAMta karavA pUrvaka zreNIkarA paripAlana kare che. A zreNIka mahArAjA mahAvidehanI jema zreSTha vijayathI yukta mAnasarovaranI jema sadA rAjArUpI rAjahaMsothI sevAyelo. viSNunI jema sudarzana caka (samakita darzana) dhAraNa karanAro, aruNodaya vakhate lAla dherAvo thAya che tema rakta -anurAgI maMtrI purohita ItyAdinA maMDalavALo, brahmAnI utpatti kamalamAMthI thaI hovAthI kamalanA sthAnavALA che tema (kamalA-lakSmI) nuM sthAna, caMdranI jema sarva lokonA netrone AnaMda ApanAra che. A zreNika rAjAne sunaMdA ane calaNA nAmanI be rANIo che A rANIo priyabolanArI, surUpavALI, vijJAna, vinaya, samyakatva, satva ane cAritrayukta, saubhabhAgyathI garviSTha, pAMca aNuvrata ane guNavrata dhAraNa karanArI temaja rAjAne ghaNI ja priya che ! temAM sunaMdAne abhayakumAra nAme putra
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 mULa zuddhi bhAvAnuvAda che. je potAnI buddhinAM mAhAsyathI bRhaspatino rola karanAra pAMcaso maMtrIno pradhAna, saMpUrNa mahArAjyano bhAravahana karavAmAM ati uttama baLada samAna che. rAjArANIno pAMca prakAranAM mana ane Indriya saMbaMdhI viSaya sukha anubhavatA dharma ane arthane upArjana karatA, zrI zramaNa saMghanI pUjAmAM tatpara rahetAM, vIra prabhunI ArAdhanA karatAM kALa pasAra thaI rahyo che ! A bAju samudra madhye rahelo Arkika nAmano deza che. temAM ArTikapara nAmanuM nagara che. tyAM praNAma karatAM aneka moTA sAmaMtanA mastakanA mukuTa maNiyo thI sApha karAyela pAda pIThavALo Arkaka nAme rAjA che. tene rUpAdi guNagaNathI devasuMdarIno tiraskAra karanArI AkkA nAmanI rANI che. teono pradhAna hAranI jema guNasamUhano AvAsa, prANIonA saMtApano nAzakaranAra, zAstra samUhano nivAsa, zuddha manano Azraya, ghaNAM naranArIonAM hRdayane AzvAsana ApanAra, atizuddhapaNAthI doSarahita ArdakakumAra nAme putra che. ane te janmAMtaramAM upArjita viziSTa sukhane anubhavato rahe che. A bAju zreNika rAjA ane Ardaka rAjAnI pUrvapuruSanI paraMparAthI AvelI prItInAM pAlana mATe dararoja paraspara pradhAna bheTa mokalavA vaDe kALa pasAra thAya che. eka vakhata zreNIkarAjAe mokalelo moTo darabArI (maMtrI) Avyo ane teNe pratihArane mokalI nivedana karAvyuM ke he deva ! zreNika rAjAno pratinidhi dvAra upara ubho che. te sAMbhaLI neharasane dhAraNa karatAM pragaTa bhedAtAM romAnna kannukavALA rAjA vaDe kahevAyuM ke "jaldI praveza karAva" e pramANenA vacana pachI maMtrIe tarata praveza karyo. praNAma karI, ApelAM Asana upara beTho. rAjAe yathocita tAMbUla vi. ApavA vaDe tene sanmAnita karI ane kIdhuM ke o ! pratinidhi ! saparivAra mahArAjA zreNika kuzala che ? teNe kIdhuM ke deva ! kuzala che. tyAra pachI pratinidhie zreSTha vastra, kAMbala, niMbapatra, caMdaravo vi. upahAra rAjAne samarpita karyA. ane te dekhI rAjAe kahyuM ke zreNIka rAjAne mukI amAre anya koNa parama bAMdhava che ?, tyAre potAnA pitAnA atyaMta sneha saMbhrama sAravALA vacano sAMbhaLIne ArtakakumAre kIdhu he tAta! A zreNIka mahArAja koNa che ? tethI rAjAe kIdhu he putra ! magadhajanapadano adhipati pote mahAzAsanavALo rAjA che ane tenI sAthe ApaNI kulakamathI AvelI gADha prIti che. ane teno A pratinidhi bheMTaNAo grahaNakarI Avelo che. tyArapachI pratinidhine udezI ArkakakumAre pUchayuM bho ! tamArA svAmIne
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 11 koI yogya putra che ? te sAMbhaLIne harSa pUrvaka mahete kIdhu. te zreNIkarAjAne abhayakumAra nAme rAjaputra che. A abhayakumAra autpAtika vigere cAra prakAranI buddhithI yukta pAMcaso maMtrIono svAmI zUra, saraLa, subhaga priyabolanAra, pahelAthI bolAvanAra | 8 | eTale namra hovAthI sAmethI bolAvanAra dakSa kRtajJa Neya zAstramAM pAraMgata kalAkuzala vijJAna vinaya lajjA dAna dayA zIlathI yukta X 9 + atyaMta zobhAyukata, surUpa, padAnusArIlabdhivALo, uttama lakSaNavALo, dhIra, nizcala samakitadhArI zrAvaka dharmamAM ughukta / 10 | zrIvIrajinezvaranA caraNa-kamalano bhramara, susAdhujanano bhakta, ucita karANamAM ughatamativALo sAdharmika ane prajAno snehI || 11 ghaNuM kahevA vaDe zuM ? te guNI che ema jANI devo vaDe paNa tene mAna apAya che. te zreNIka rAjAno putra abhaya nAmano rAjakumAra che 1ra jenAM prabhAvathI zreNIkarAjA satata bhogone bhogave che. traNa lokamAM prakaTa vazavALo che. he kumAra! zuM tArA vaDe te nathI jaNAyo? 13 || A sAMbhaLI harSanA bhArathI bharelAM aMgavALA AdrakumAra vaDe kahevAyuM he tAta ! jema tamArI prIti che. tema ame paNa prIti karavA IcchIe chIe. rAjAe kahyuM ke he putra ! kulakamathI cAlI AvatI prIti paLAya te yogya ja che. ane kahyuM che ke... gADha sajanano rAga dhIre dhIre vadhe che ane vaMzamAM prasare che te sthaviranI jema thAkato nathI paNa bamaNo thAya che. te puruSo dhanya che. jeono abhimukha rAgavALo sneha dararoja vRddhi pAmato RNanI jema putrone vArasAmAM prApta thAya che. tyAra pachI kumAre mahaMtamoTA hoddAvALA darabArIne kahyuM ke pitAjI jyAre visarjana kare tyAre tame mane maLajo. teNe kahyuM e pramANe karIza. tyAra pachI te mahaMta/maMtrI rAjapuruSe dekhADelA mahelamAM rahyo, rAjA vaDe paNa ratnamuktAphaLa vidgama vi. pradhAna bheTagAo taiyAra karAvyA. tyAra pachI anya divase vastra AbharaNa vagerethI sanmAna karI bheTa yukta nijapradhAna puruSo sAthe visarjana karAyelo mahAta ArdrakumAra pAse gayo ne vidAya vRttAMta kahyo. AdrakumAre paNa atizUla muktAphaLa suteja mahAratna vagere bheMTaNAo ApIne saMdezo Apyo ke mArA taraphathI (vacanathI) abhayakumArane kahejo ke tArI sAthe ArdrakumAra prIti karavA Icche che. ema kahI vidAya karAyelA mahAte satata zubha prayAgo vaDe rAjagRhI nagarI prApta karI..
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda pratihAra vaDe nivedana karAyelo aMdara pravezyo ane praNAma pUrvaka beTho. Ardraka rAjAnA pradhAna puruSoe bheTo samarpaNa karI, abhayane paNa ArdrakumAre mokalelA dhareNAM/bheTaNAoApyA te dekhIne vAha ! suMdara che. ema kahetA zreNIka vigere vismaya pAmyA ! ArdrakumArano saMdezo kIdho. jinavacananA kauzalya thI svaccha buddhivALA abhaye vicAryu ke kharekhara A bhavAMtaramAM jarAka virAdhela saMyamavALo anArya dezamAM utpanna thayo che. parantu najIkamAM mokSe javAvALo che. tethI mArI sAthe prIti karavAnI IcchA kare che. abhavya-durbhavya ane gurukarmavALAne mArI sAthe maitrI karavAno manoratha paNa na saMbhave. jethI kahyu che.... 12 ''ekasvabhAvapaNAthI ane phaLa hetuthI prAyaH karIne samAna puNya pApavALA jIvonI maitrI (prIti) thAya che.' tethI koI paNa upAyathI jinadharmamAM pratibodha karIne zreSTha baMdhupaNuM pragaTa karuM ! kemake '"pramAdarUpa agnithI baLatAM evAM bhavagRhamAM moha nidrAthI suI rahelAM AtmAne jagADe te teno paramabaMdhu che.'' '"kadAca jinapratimAnA darzanathI jAtismaraNa thaze; tethI bheTanA bhAne bhagavAnanI pratimA mokaluM.'' ema vicArI prazAMta ane manohara rUpavALI sarva ratnamaya yugAdidevanI pratimA taiyAra karI ane peTI madhye DAbaDAmAM surakSita rIte mukI; tenI AgaLa dhUpadhANIyuM ghaMTAdi pUjAnA upakaraNo mUkyA. ane tALuM mArI potAnI mudrAthI mudrita karI. ane jyAre zreNIka rAjAe AbharaNa vi. ghaNuM dravya ApIne Ardraka rAjAnA puruSone vidAya karyA tyAre teone peTI ApI. ane teone kahyuM ke. mArI taraphathI ArdrakumArane kahejo ke ''amArI bheTa ekAMtamAM ekalAye sIla toDIne peTI kholIne dekhe. paNa anya koIne na dekhADe'" '"ema thAo' ema kahI puruSo nIkaLyA. satata prayANo vaDe Ardrapura pahoMcyA. pUrvakramathI sarva yathocita karI kumAranA bhavanamAM gayA. abhayakumAre jema kahyuM hatuM te pramANe kahyuM. tyAre ArdrakumAra oraDAmAM gayo. peTI kholI teTalAmAM svaprabhAnA samUhathI daza dizAone udyodita karatI pratimA dekhIne aho ! Azcarya che ke pUrve nahiM joyeluM A kAMIka che. tethI zuM Ane mastakamAM paheruM ke kAnamAM ke kaMThamAM athavA bAyugalamAM ke hAthamAM paheruM ? huM AnuM kAMI svarUpa jANato nathI. vaLI A kAMIka kyAMya pUrve joyeluM lAge che. to A
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 mULa zuddhi bhAvAnuvAda pUrve kyAM joyu haze? ema vicAratA IhA-apohanI vicAraNA karatA mUrchAthI pRthvIpITha upara paDyo. jAte ja AzvAsana pAmI kumAra beTho thayo. kSaNa pachI jAti-smaraNa thayuM ane vicAravAno AraMbha karyo. te A pramANe... huM ahIMthI trIjA bhave magadhajanapadamAM vasaMtapura gAmamAM sAmAyika nAme (gRhastha) kheDUta hato. badhumatI mArI bhAryA hatI. eka vakhata susthita AcArya pAse dharma sAMbhaLI saMsArathI udivagna thayelAe bhAryA sAthe dIkSA lIdhI. banne prakAranI grahaNa karelI zikSAvALo saMvigna sAdhuo sAthe vicarato eka nagaramAM Avyo. te baMdhumatI sAdhvI paNa sAdhvIo sAthe vicaratI teja nagaramAM AvI. dekhIne pUrvarati yAda AvavAthI tenI prati mAro rAga thayo. ane bIjA sAdhune kIdhuM. teNe pravartInIne kahyuM. teNIe paNa baMdhumatine kahyuM tyAre baMdhumatie paNa kahyuM. aho ! karma pariNati vicitra che. jethI A gItArtha paNa AvuM vicAre che. tethI he bhagavatI ! huM anya ThekANe jaIza to paNa A sAmAyikamuni anurAgane mukaze nahiM tethI atyAre mAre anazana ja yukta che. jethI kahyuM che. prajavalita agnimAM homAI javuM sAruM paNa lAMbA samayathI pALeluM vrata bhAMgavuM sAruM nahiM. suvizuddha karma karatAM maravuM sAruM paNa zIlathI bhraSTa thayelAnuM jIvita sAruM nahi. ema samarthana karI, bhakta pratyAkhyAna karI, gaLe phAMso bAMdhI marI. te sarva sAMbhaLIne parama saMvega pAmelA mArA vaDe = (ArdrakumAranAM jIva sAmAyika muni vaDe) vicArAyuM ke jema mahAbhAgyazALI teNIe vrata bhaMganA bhayathI e pramANe AcaryuM. vaLI mAro to vrata bhaMga thayelo ja che. tethI huM paNa bhaktapratyAkhyAna karuM. ema vicArI gurune kahyA vinA bhakta pratyAkhyAna karyuM. marIne devalokamAM gayo. tyAMthI ahIM utpanna thayo chuM. ahA ! suguru sAmagrI ane sarvavirati meLavavA chatAM kAMIka mAnasika rAgano anubaMdha karavAthI anArya thayo chuM. anAryapaNAmAM paNa jenA vaDe huM pratibodha pamADAyo teja mArA gaurava sthAne varte che. tathA teja abhayakumAra mArA gura" bAMdhava paMDita ane pitA che. jeNe potAnI buddhithI narake paDatA evA mAro uddhAra karyo che. (15) jo te mahAnubhAva sAthe mAre maitrI na thaI hota to dharmakalAthI vikala evo huM sAce ja saMsAramAM bhamata.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda ''to pachI atyAre ghaNo saMtApa karavA vaDe zuM ? tendra AryadezamAM jaI sarva duHkhathI mukAvAmAM samartha pravrajJAne svIkAruM'' ema vicArI ubho thayo. phUla vi. pUjAnA upakaraNo puruSo pAse maMgAvyA. ane pratimAne pUjI rAjA pAse gayo. ane rAjAne kahyuM ke tAta ! '"mAre abhayakumAra sAthe prIti thaI che tethI jo pitAjI Apane sAruM lAgatuM hoya to tyAM jaI paraspara darzana thI prIti karIne AvuM.'' rAjAe kahyuM ApaNe evI ja prIti che tethI sarvathA tAre javAnI jarUra nathI. javAnI chUTa nA maLavAnAM kAraNe ArdrakumArane yathocita upabhogAdika na karato joI rAjAne lAgyuM ke nakkI A kahyA vinA jato raheze; eTale pAMcaso sAmaMta aMgarakSaka rUpe rAjAe ApyA, ekAMtamAM teone kahyuM ke jo kumAra jato raheze to enI javAbadArI tamArAM upara Avaze.'' ''jevo Adeza'' ema kahI kumAra pAchaLa lAgyA. teone ThagIne huM jaIza. ema kumAre vicArI eka divasa teone kahyu. bho ! ApaNe ghoDA doDAvA jaIe. "jema kumAra Adeza kare tema''ema kahetA teoe paNa dhuDazALAmAMthI jAtimAna ghoDAo kaDhAvyA ne medAnamAM gayA. ane ghoDA doDAvyA; te divase kumAra thoDA bhUmi bhAgasudhI ja gayo. pachI divase divase adhika adhika jatAM darzana na thAya tyAM sudhI javA lAgyo. tyAra pachI thoDI vAramAM pAcho pharato. e pramANe kyAreka cheka madhyAhne AvavA lAgyo. teo paNa chAyAmAM rahelA pratIkSA kare. ema vizvAsa pamADIne eka vakhata samudra kAMThe vizvAsu mANaso pAse zreSTha yAnapAtrane ratnothI bharAvI ane pratimAne saMkramita karI temAM caDhI AryadezamAM Avyo. abhayane pratimA molI jimaMdiramAM mahimA karAvyo. sAthe AvelAM vizvAsu mANasone ane dIna anAthone ratno ApI. pAtra vi. grahaNa karI loca karI jyAM sarvavirati sAmAyika uccare che. tyAM to AkAzasthita devatAoe kahyuM ke 'mahAsatvazAlI tuM sarvaviratine na svIkAra; hajI tAre bhogAvalI karma bAkI che. te bhogavyA pachI dIkSA leje. tyAra pachI vIrarasanI pradhAnatAthI karma mane zuM karaze ? ema vicArI sarvavirati grahaNa karI vicaravA lAgyo. anukrame vasaMtapura nagaramAM Avyo tyAM bahAra devakuLamAM kAusaggadhyAnamAM rahyo. 14 A bAju tenI pUrvabhavanI strI baMdhumati devalokathI cyavI teja nagaramAM ibhyakulamAM pradhAna zreSThI devadattanI dhanavatI bhAryAnA viSe zrImatI nAme putrI thaI. ane nagaranI chokarIo sAthe teja devakulamAM te 'pativaravA'nI ramata ramatI hatI. teoe kahyuM ke he ! sakhIo ! 'varane varo' tethI anya chokarIoe
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 15 anya kumArone varyA. zrImatIe kahyuM "mArA vaDe A bhaTTAraka varAyo." tenAM vacana pachI tarata ja "A bAlikA vaDe sAro vara pasaMda karAyo che." be vAra ema AkAzavANI karatAM devatAe ratnAvRSTi karI. tyAra pachI AkAzavANI sAMbhaLIne uThelI teNI- zrImatI tenAM-muninA pagamAM paDI. A anukUla upasarga che. ema jANI jaldI jaldI sAdhu anya ThekANe gayA. ratnAvRSTi thayelI sAMbhaLI nagarajano sAthe rAjA tyAM Avyo; pachI rAjAe te ratnavRSTi levAno AraMbha karyo. devatAe labakArA mAratI pheNa nA ATopa (ADaMbara) thI bhayaMkara sarpa vi. ubhA karIne vAryo ane kahyuM mArA vaDe A bAlikAnA vara mATe A apAyuM che. tethI zrImatInA pitAe ghana rakSaNa karyuM. ane nagaramAM pravezyA zrImatIne paraNaze tene ratno maLaze. tevuM sAMbhaLI teNIne varanArAo AvavA lAgyA. zrImatIe pitAne pUchayuM A badhA zA mATe Ave che ? zeThe kahyuM he putrI! tAruM mAMgaNuM karanArAM Ave che. te bolI he tAta ! nItizAstramAM paNa kanyAne bIjI vAra ApavAno niSedha che. kahyuM che ke... rAjAo eka vakhata bole che, sAdhu eka vakhata bole che, kanyA ekavAra apAya che. A traNe eka eka vAra ja thAya che." ! tamArA vaDe paNa huM apAI gaI chuM. jenuM dhana tame grahaNa karI rahyA rahelA cho; vaLI devatAe paNa anamodhuM che. tethI huM anyane kevI rIte varuM ? teja mAro pati che. zeThe kahyuM te kevI rIte oLakhAya ? te bolI AkAzavANI pachI ubhI thayelI huM temanA pagamAM paDI tyAre temanAM jamaNAM pagamAM AvuM lAMchana meM joyuM hatuM. tenAthI te oLakhAI jaze. tyAre zeThe AjJA ApI ke jo ema hoya to he putrI ! tuM sarva bhikSAcarone bhikSA Apa. kadAcita te Avaze. A bAju bhavitavyatAnA yoge dizAthI mugdha thayelAM te Akamuni bArame varSe tyAM AvyA. zrImatIe oLakhI lIdhA. ane kahevAnuM zaru karyuM. hA nAtha ! hA guNanA bhaMDAra ! mArA hRdayano AnaMda; ATalo kALa dInaduHkhI anAtha evI mane mUkI kyAM rahyA hatA ? 17 ) jyArathI mAMDI meM svecchAthI tamane varyA tyArathI mAMDI mArA hRdayamAM anyane avakAza nathI. atyAre mArA puNya balavAna lAge che. jethI tame AvyA cho. tethI
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda atyAre mAruM pANIgrahaNa karavA vaDe. he priyatama ! dayA karo." A samAcAra sAMbhaLI zeTha AvyA. ane rAjAne bolAvyo teoe kahyuM, he mahAbhAga ! ghaNIvAra kahyuM chatAM paNa A tamane mUkI anyane manathI paNa IcchatI nathI. ane kahe che ke "te mahAnubhAva mArA dehane komala hAthathI sparza kare athavA jAjavalyamAna agni mane sparze A mAruM vrata che." tethI Ano pANigrahaNa karI svIkAra karo. te muni tyAre avazya vedavA yogya karmanA udayathI devavacananAM smaraNathI ane teonAM AgrahathI zrImatIne paraNyo. ane bhoga bhogavatAM teone putra thayo. te putra jyAre koIka harato pharato thayo tyAre ArkakamAre rajA mAMgI ke, "huM dIkSA lau" have tuM ekalI nathI tAre A putra paNa che. tethI teNIe putrane khabara paDe te mATe pUNI ane takalI laI kAMtavAno prAraMbha karyo. tyAre putre kahyuM he mAtA ! anya sAdhAraNa mANasane prAyogya kArya karavAno kema prAraMbha karyo ? teNIe kahyuM "patirahita nArIne Aja vibhUSaNa che." teNe kahyuM ke pitA vidyamAna hovA chatAM ema kema bole che ?" teNIe kahyuM ke "tArA pitA javAnI IcchAvALA dekhAya che.' teNe kahyuM ke kevI rIte jAya, bAMdhIne rAkhIza." ema kAlukAlu bolatAM mAtAnA hAthamAMthI takalI (sUtaranI AMTI) laI sUtaranA tAMtaNA vaDe pagane viMTALIne bolyo te mAtA ! "tuM svastha thaIne rahe" A pitAne meM bAMdhI lIdhAM che. have koI paNa rIte jaI zakaze nahiM. tyAre AdrakamAre vicAryuM ke aho! bAlakane mArA upara keTalo majabUta sneha che. tethI jeTalA ANe AMTA ApyA teTalA varSa rahIza. jethI gaNyA to bAra thayA. tethI bAra varSa rahyA. tyArapachI bAra varasanA aMte rAtrinAM carama pahoramAM jAgI pUrva vRttAMta yAda karI vilApa karavAno prAraMbha karyo. te A pramANe.... anArya evAM mane dhikkAra ho ke huM sarvavirati grahaNa karI pramAdane vaza thaI A pramANe viSayamAM khU. devatAe vAraNa karavA chatAM paNa pratijJArUpI parvatanA zikhare caDhI hA hA ! kevo lapasIne saMsArarUpI kuvAmAM paDyo ! pUrvabhavamAM manathI paNa vrata bhaMga karatAM anArya thayo. arere ! huM jANato nathI ke atyAre huM kaI gatimAM jaIza ! dhikkAra ho ! lajjA vinAnAM jAgatAM evA paNa meM AvuM karyuM. tethI huM mAnuM chuM ke avazya mAre saMsAramAM
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. mULa zuddhi bhAvAnuvAda bhamavAnuM che. dharmadAsa gaNie upadezamALAmAM kahyuM che ke - jeo jinavacanane jANatAM nathI. te jIvalokamAM ciMtA karavA yogya che. ane jeo jANIne karatAM nathI. te ati ati ciMtA karavA lAyaka che. athavA bhUtakALanAM viSayamAM * ghaNo saMtApa karavA vaDe zuM ? atyAre paNa suMdara bhAvapUrvaka tapasaMyama thI AtmAne udyotita karuM. dazavaikAlikasUtramAM kahyuM che ke... jeone tapasaMyama kSAnti ane brahmacarya priya hoya; teoe pAchaLathI paNa dIkSA lIdhI hoya to paNa zIdhra deva vimAnamAM jAya che. tyArapachI savAre priyatamAne kahIne zramaNa liMga svIkArI giriguhAmAMthI jema siMha nIkaLe tema gharamAMthI nIkaLI gayo. rAjagRhI tarapha cAlyo. rastAmAM je tenAM rakSaNa mATe pAMcaso sAmaMta pitAe rAkhyA hatA; teone vacce jaMgalamAM corI vaDe vRtti calAvatAM dekhyA; ane oLakhyA. teoe paNa tene oLakhyo. ane tenAM caraNomAM paDyA. sAdhue pUchayu bho ! A niMdanIya jIvIkA tame kema zarU karI ? teo kahyuM he svAmI ! jyAre tamo ThagIne bhAgI gayA, tyAre amo tamArI tapAsa karatAM karatAM ahiM sudhI AvyA paNa tamArI jANa paDI nahiM. tyAre nahiM karelAM pUrNa kAryavALA ame rAjAne mukha kevI rIte dekhADIye ema lajA ane bhayathI rAjA pAse na gayA. nirvAha na thatAM AvI AjIvikAthI jIvIe chIe. tyAre sAdhu bhagavAne kahyuM.. bho mahAnubhAvo ! dharmamAM ja yatna karavo joIe. kemake saMsAra sAgaramAM DubelAe manuSyapaNuM prApta karI sakala IcchAne pUrNa karanAra evI dharmavidhimAM yatna karavo paNa pramAda na karavo. kahyuM che ke.. jagatamAM prANione saMpatti prApta na thaI. vipatti dUra na thaI. Adhi vyAdhino viraha na thayo. sarvaguNathI zobhita zarIra na malyuM. svarganI prApti na thaI. ane sarvabhaya vagaranuM evuM mokSasukha na meLavyuM. te sarvemAM kalyANa paraMparAno nAza karanAra duSTa pramAda ja heturUpa che. mATe A pramAdane choDI dharmamAM udyama karo. tyAre teoe hAtha joDI vinaMti karI ke he bhagavAna! jo amo yogya hoIe to amane paNa dIkSA ApI do. sAdhu bhagavaMta bolyA- lo dIkSA grahaNa karo. teo paNa tahari' kahI sAthe cAlyA. bhagavAn ArkaSi paNa rAjagRhI pAse AvyA. tyAre gauzALAe pratyekabuddha ArTekaSi bhagavAnane vaMdana karavA AvI rahyA che;
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 18 } mULa zuddhi bhAvAnuvAda evuM sAMbhaLI temanI sAthe vAda karavA taiyAra thayo. te gauzALAne uttara pratyuttara vaDe AkkaRSie harAvyo. te vAdano vRttAMta 'sUyagaDAMga' sUtrathI jANavo.* graMtha vistAranA bhayathI ahIM lakhyo nathI. tyAMthI AgaLa jAya che. tyAM rAjagRhInI pAse hasti tApasIno Azrama Avyo. teo moTA hAthIne mArI tenAM AhAra vaDe ghaNAM divaso pasAra kare che. "ghaNAM bIjavi. jIvo mAravAthI zuM ? tenAM karatA eka hAthI mAravo sAro.' ema teo kahe che. potAnAM te AzramamAM teo vanamAMthI eka moTo hAthI bAMdhIne lAvyA. ane te ghaNAM bhAravALI sAMkaLathI baMdhAyela ane moTI loDhAnI argalAo vaDe pakaDAyelo tyAM rahelo hato. paNa jyAre te sthAne maharSi AvyA tyAre te hAthI utpanna thayelAM viziSTa vivekanAM kAraNe pAMcaso rAjaputrathI parivarelA ghANAM mANasothI vaMdana karAtA evA maharSi bhagavAnane dekhI "huM paNa vaMdana karuM" ema jyAre manamAM saMkalpa kare che, tyAre tyAM to bhagavAnanA prabhAvathI tenI sAMkaLa ane argalA (AgaLo) TUTI gaI. ane mukata thayelo e hAthI 'vaMdana karavA mATe pravRtta thayo' 'A hAthIe maharSi mAryA samajo" ema bolatA loko nAThA." te hAthI paNa kuMbhasthala namAvI sAdhu bhagavaMtanA caraNe paDyo. ane sAdhune animeSa nayane nIrakhato vanamAM gayo. sAdhunA atizayane sahana nahiM karanArAM te tApasI AmapaMthI (IrSAthI) 1 gozALA-tArA dharmAcArya pahelAM mArI joDe hatA tyAre ekAkI maunI hatA. atyAre dezanAthI lokone ThagIne sAdhu deva vi. thI parivarelA kema rahe che ? Adrakamuni :- pUrve chavstha hatA atyAre sarvajJa che mATe | hasti tApasI - kaluSita bhAva na hoya to mANasanuM mAMsa khAvAmAM paNa vAMdho nathI. Ardakamuni - saMyamIne samajJAna pUrvaka kriyA karavI joIe. brAhmaNa - snAtaka brAhmaNone dararoja jamADavA joIe. Adrakamuni - teo gRddhithI ane duSTabhojana karatA hovAthI temane ApavAmAM dharma nathI. ekadaSThi- prakRtithI badhuM thAya che AtmA sadAnirvikArI rahe che ? Arkikamuni - ekAntanirvikArI rahetAM cAra gatimAM bhramaNa saMbhavI na zake. ema AtmA sivAya bIjuM kazuM ja nathI. evuM mAnavAmAM saMsAra saMbhavI zakato nathI. (389 thI 403-sUyagaDAMga sutra) (dvitIya skaMdha)
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 19 tenI sAthe vivAda karavA taiyAra thayA. teone paNa sAdvAdathI svaccha thayelI buddhivALA AAkaraSie niruttara karyA ane dharma dezanAthI pratibodha pamADyA. pachI bhagavAna tIrthaMkaranA samavasaraNamAM mokalyA. teoe paNa tyAM jaI dIkSA lIdhI. A bAju zreNIkarAjA ! loka paraMparAthI hAthInuM mukta thavuM vi. AzcaryabhUta sAdhuno prabhAva sAMbhaLI vismayathI vikasita locanavALo abhayakumAra vi. parijana sAthe jaldI tyAM Avyo. sAdhune joyA ane bhaktibhAvathI bharelAM zarIrathI traNa pradakSiNA pUrvaka vaMdana karyuM. te A pramANe.. he ! tajelAM gRhavAsavALA; sakala saMyama guNonA bhaMDAra; guNathI garvita paratIthakorUpI gajendrano nAza karavAmAM siMha samAna tamone namaskAra ho. sAdhue dharmalAbha Apyo te A pramANe... kalyANa paddhatine karanAra, duHkhane haranAra, zivasukha sAthe saMyoga karAvanAra evo dharmalAbha he narendra tamane ho ! sukhazAtA pUchI zuddhabhUmi upara beTho. ane rAjAe pUchayuM he bhagavAna! A to mahAAzcarya kahevAya ke draDhabaMdhanamAMthI hAthIne potAnA prabhAvathI mukta karAvyo. tyAre bhagavAne kIdhuM vanamAM mattehAthInuM baMdhanapAzathI mukAvuM duSkara nathI. jeTaluM sUtaranA taMtuo vaDe thayela baMdhanathI mukAvuM mane duSkara lAge che. he bhagavAna ! A kevI rIte ? - tyAre potAnA caritrarUpa pUrva vRttAMta kIdho. tethI he mahArAjA ! je mArA putre carakhAnA taMtuonA baMdhana ApyA te sneha taMtuo mArA vaDe paNa muzkelIthI toDAyA mATe gajabaMdhananA mocanathI paNa ducana rUpe lAgyA. ethI meM tamane ema kahyuM. A sAMbhaLI ghaNAM prANIo pratibodha pAmyA. zreNIka ane abhayakumAra paNa paritoSa pAmyA. ane vaMdana karI svasthAne gayA. maharSi paNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana karI ugra vihAra vaDe vicarI kevalajJAna upArjana karI paramasukhavALA mokSane pAmyA. ArdakakumAranuM kathAnaka puruM nA ahIM abhayakumAre AdrakumArane pratibodha karavA mATe je kuzaLatA vAparI tevI kuzalatA kosalayA mo jiNa sAsaNami' A padathI samakitanuM paheluM bhUSaNa kahyuM. have bIjuM bhUSANa kahe che. prabhAvanA - eTale tIrthanI unnati karavI.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda te prabhAvanA ATha prakAre thAya che. jemake pravacanakAra, dharmakathA karanAra, vAdi, naimittika, tapasvI, vidyAvAna, aNimAdi siddhivALo, kavi, A ATha prabhAvako kahyAM. temAM ullekha mAtra jaNAvavAM zeSa draSTAMto choDI vidyAsiddha "AryakhapuTAcArya' nI kathA kahe che... Arya puTTAcAryanI kathA Aja jaMbudvIpanA bharatakSetramAM narmadA mahAnadInAM kinAre bhRgukaccha (bharuca) nAme mahAnagara che. ekavAra tyAM vicaratAM AryakhapUTa nAmanA AcArya padhAryA. te ghaNAM ziSyanA parivAravALA hatA. aneka prakAranI sividyAvALA vighAcakavartI hatA. teomAM eka nAno sAdhu je AcAryano bhANeja hato. te AcAryazrIne vaMdana namaskAra vagere sevA karavAmAM tatpara raheto. AcArya vaDe gaNAtI vidhAo tenAM kAnamAM paDI ane vidyAsiddhane namaskAra karavAthI paNa vighAo siddha thaI jAya che. ethI teNe vidyAo siddha thaI gaI. A bAju guDazastra nagarathI eka sAdhu saMghATaka AvyuM. AcAryazrIne vAMdIne jaNAvyuM ke te nagaramAM eka akiyAvAdI parivrAjaka Avelo hato. ane te parivrAjaka.. koI deva nathI. dharma nathI. puNya pApa nathI, temaja paMcabhUtathI bhinna anya koI AtmA nathI. e pramANe pralApa karato hato. tene AgamajJAtA evAM sAdhuoe harAvyo. ane apamAnathI marI gayo. marIne teja nagaramAM vakara nAmano vyaMtara thayo. ane pUrva vRttAMta jAgI atipracaMDa dUra vikarALa rUpadhArI baMtara AkAzamAM rahelo ema kahe che. re re pApIo ! adhamapAkhaMDio ! zarama vagaranA ! tyAre vAdamAM mane jItanArA have tame mane oLakho. atyAre vividha pIDAthI herAna thAo te rIte mArIza! kadAca tame pAtALamAM pravezo, AkAzamAM jatAM raho ke anya koI jagyAe jAo to paNa tame tamArAM duSkarmathI chuTavAnAM nathI. ema bolato te vividha upasargo vaDe zramaNasaMgha upara upasarga karavA pravRtta thayo che. have A bAbatamAM zuM karavuM te ApanA upara che. tenI vAta sAMbhaLyA pachI tarataja khapuTAcArya bAlavRddhavALA gaccha ane te bhANejane tyAMja mUkI vidyAbalathI jaldI "guDazastra' nagaramAM gayA. te baMtara pratimAnA kAryamAM joDAo lagADI ane vastra oDhI sUI gayA. thoDIvAramAM tyAM pUjArI Avyo ane pratimAnA kAnamAM joDAo lAgelA ane AcArya bhagavAnane
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 mULa zuddhi bhAvAnuvAda sukhethI sutelAM dekhI jaldI bolyo, ahIM A anArya koNa che. je devanI AzAtanA kare che. tethI nagarajano ane rAjAne nivedana karuM teja daDu karaze. ema vicArI ane rAjAne nivedana karyuM. jaldI jaldI nagarajano sAthe rAjA Avyo. Ane uThADo, ema moTethI bUma pADavA chatA uDato nathI. jyAre eka bAjuthI vastra uMcuM karyuM to adhobhAga dekhAvA lAgyo. je je bAju khullu karyuM tyAM adhobhAga ja dekhAvA lAgyo; tethI rAjA bolyo A koI bhayanuM kAraNa lAge che. tethI lAkaDI athavA pattharanA prahAra vaDe haNo! jyAre haNavA lAgyA to te prahAro rANIone lAgavA lAgyA. tethI teo pIDAvA lAgI. ane AkaMdana karavA lAgI. tethI kajhukIe AvI rAjAne jaNAvyuM ke sarve rANIone adaSTa, kazA prahAra, pattharano prahAra ane lAkaDIno prahAra lAgI rahyo che. jethI rANIo rudana karI rahI che. evI koI rANI nathI jene IjA na thaI hoya. have zuM karavuM te Apa jANo. rAjAne lAgyuM ke A koI vidyAsiddha mahAtmA che. jethI pracura prahArone rANIone vize saMkramika kare che. tethI sarvano nAza na kare te pahelAM Ane prasanna karIe. ema vicArI tene prasanna karavA badhAne kahyuM. ane khuda paNa taiyAra thayo ane A pramANe khamAvavA lAgyo. ' he mahAzayavALA ! atyAre ajANamAM je aparAdha ame karyo tene kSamA karo. kAraNake tamArA jevA mahAtmA namanAra upara vAtsalya karavAvALA ja hoya che. Ama sAMbhaLI AcArya bhagavAna ubhA thayA. vakara vyaMtaranI pratimA paNa temanI pAchaLa cAlI. ane bIjI deva pratimAo paNa deDakAnI jema kudatI bahAra nIkaLatI temanI pAchaLa cAlI. te devakulanA daravAje hajAro mANaso bhegAM thaIne calAvI zake evI moTImasa be droNIo (pANInAM appAkAre moTA pAtro) rahelI che. teone bolAvI to te paNa temanI pAchaLa cAlavA lAgI. te devarupo khaDakhaDa avAja karatAM nagara maLe AvyA. tyAre lokoe pagamAM paDI vinaMti karI he deva ! devapratimAone mUkI do tyAre devapratimAone mUkI chatAM be droNI to tyAMja rAkhI- je hArI tulya hoya te sthAne lAve. ethI Aje paNa tyAM ja rahelI che. vaDakara vyaMtara paNa upazAMta thayo. ane jinazAsanano mahAmahimA karavA lAgyo. ghaNAM loko pratibodha pAmyA ane prazaMsA karavA lAgyA. aho ! jinazAsanano kevo prabhAva che emAM AvA prakAranA atizayo
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 mULa zuddhi bhAvAnuvAda dekhAya che. sadAkALa sarvatra jinazAsana ye pAmo. ... A bAju bhRgukacchamAM kSullaka bhANeja AhAragRddhithI bauddha bhikSuka thayo. vidyAnA prabhAve tenAM pAtro upAsakone ghera AkAzamArge jAya che. ane bharAIne pAchA Ave che. te atizayane dekhI ghaNAM loko tenI tarapha vaLyA. buddha zAsanane mukI anya kyAM Avo atizaya che." ema kahevA lAgyA ane saMgha tiraskAra pAmavA lAgyo. tethI saMghe sUrine jaNAvyuM ke ahIM AvA prakAranI pravacana laghutA thaI rahI che. tethI sUri AvyA. sarva vRttAMta kahyo. bauddha bhikSukonA pAtronI AgaLa dhoLAvastrathI DhaMkAyela pAtra Ave che. ane jAya che. bauddha upAsakoe bharelA pAtrA jeTalAmAM AkAzamAM uDe che teTalAmAM sUrie vacce zilA vidurvI tenI sAthe athaDAtA sarva pAtro bhaMgAI gayA. kSullaka paNa A sAMbhaLI jarUra mArA guru AvyA lAge che. mATe bhayathI bhAgyo. zrI AryakhapUTasUri paNa buddha vihAramAM gayA. tyAre bhikSuo bolyA. Avo vaMdana karo. tyAre AcArye kahyuM he putra ! Ava he zuddhodanI putro ! he buddho ! mane vaMdana karo tyAre buddha pratimA uDIne sUrinAM pagamAM paDI. te bauddha vihAranA dvAra upara sUpa hato. tene paNa kahyuM ke mane vaMdana karo tyAre te paNa pagamAM paDyo. nIce namIne ubho rahe tyAre te pramANe sthira thayo. tethI 'niyaMThogAmita evuM nAma prasiddha thayuM. AzcaryathI khIlelAM nayanavALA loko paNa jinazAsananAM rAgI banI bolavA lAgyA ke - bho ! jinadharmanuM atizaya svarupavALuM Azcarya to dekho ke jethI ajaMgama devo paNa (pratiSThita mUrtirUpa devo) ahA ! sUrinA page paDe che. jemanAM zAsanane bhaktisamUhathI namelAM mastakavALA devo paNa vAMde che. te zrI vIra prabhu jaya pAmo ! ghaNuM kahevAthI zuM ? jo saghaLI saMpattinI IcchA hoya to jinezvare kahelAM dharmapara haMmezane mATe Adara karo, Arya khapUTAcAryanI kathA pUrI" tethI A pramANe je zAsananI prabhAvanA kare che. tenuM samakita zobhAyamAna bane che. ema anya daSTAMto paNa samajI levAM. bIjuM bhUSaNa kahyuM have trIjuM bhUSaNa kahe che. "tirthI nisevA' -- jenA vaDe prANIo saMsAra sAgara tare te tIrtha kahevAya. te dravya ane bhAva bhedathI be prakAre che. temAM dravyathI saMsArasamudra tarAto hovAthI jinezvaranI janmabhUmi vi. dravyatIrtha kahevAya che. kAraNake tyAM nA paramANusvarupadravyo bhavathI ugAravA mATe preraNAdAyaka bane che. tenI sevA
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 23 eTale tIrthanI yAtrA karavI tyAMnI sArasaMbhALa rAkhavI. tenAMthI samakita nirmaLa bane che. kahyuM che ke... mahAnubhAva ! tIrthaMkaranA janma, jJAna, dIkSA ane nirvANa jyAM thayAM hoya tyAM janAranuM samakita darzana zuddha bane che. tathA bhAvanAne AzrayI AcAraMga niryukti (334, 335 gAthAmAM) mAM paNa kahyuM che ke... A be gAthAnI vyAkhyA tyAja kahelI che teja ahiM lakhe che... tIrthaMkaranI janmabhUmiomAM tathA niSkramaNa, cyavana, jJAnottpattinI bhUmiomAM tathA nirvANa bhUmiomAM tathA devalokanAM bhavanomAM meruparvatomAM naMdIzvara vi. dvIpomAM pAtALabhuvAnomAM je zAzvatA caityo che. teone huM vaMdana karuM chuM. e pramANe aSTApadamAM tathA giranAra tIrtha upara gajAgrapada - dazArNaphUTa upara rahela temaja takSazIlAmAM rahela dharmacakramAM tathA ahicchatrAmAM pArzvanAtha prabhunI gharaNendre mahimA karela te sthAna temAM ane vajrasvAmIe jyAM pAdapopagamana anazana karyu te rathAvarta parvatamAM ane jyAM zrI vardhamAna svAmInuM zaraNa laI camarendra urdhva devaloke gayo te; A sarva sthAnomAM yathAsaMbhava yAtrA vaMdana pUjana utkIrtana Adaravi. kriyA karatAM darzanazuddhi thAya che. bhAvatIrtha to jJAnAdiguNa yukta sAdhuo che. teonI sevA paNa samakitane ujvala kare che. kAraNa temanI pAse rahetAM dharmopadezanuM zravaNa vi. prApta thAya jethI zaMkA, kuzaMkA nivAraNa thatAM samakita draDha bane che. kahyuM che ke... jJAnAdi guNasaMpanna sAdhuone je nitya seve che. tene samyakatva bhUSaNa vi. guNo prApta thAya che. tathA 'AcAra niryukti' 333 gAthAmAM paNa kahyuM che ke... A gAthAnI paNa vyAkhyA TIkAkAranA akSara vaDe karu chuM...tIrthaMkara pravacana= dvAdazAMgIgaNipiTaka prAvacanika= yugapradhAna AcArya vi. tathA kevalI manaHparyavajJAnI, avadhijJAnI, 14 pUrva ghara, tathA AaurSadhi Adi labdhivALA vagerenI sAme javuM. teone namana karavuM ane teonuM darzana, utkIrtana (guNo gAvavA) karavuM ane barAsa, kezara ItyAdirUpa gandhAdi vaDe pUjavuM. stotro vaDe stuti karavI. te paNa samyabhAvanAnA hetuo che. dravyatIrtha niSevamAM (AdarabhAva vize) 'AryamahAgirIjI' nuM udAharaNa kahe che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 mULa zuddhi bhAvAnuvAda Arya mahAgirinI thA zrI sthUlabhadra svAmIne mahAyazavALA dazapUrvadhara guNasamUhavALA yugapradhAna be ziSya thayAM. temAM pahelAM samyakatvajJAna ane cAritranI zuddhivALA AryamahAgiri sUri ane bIjA tene tulyaguNavALA temanI sevA karanAra (temane anusaranAra) AryasuhastisUri che. AryamahAgirie ekavAra jinakalpa viccheda thayA chatAM gaccha pratibaddha AryasuhastisUrine gaccha soMpIne nikalpanI tulanA karavAno prAraMbha karyo. eka vakhata vicaratA AryasuhastIsUri pATalIputramAM gayA ane zreSTha ughAnamAM rahyAM. vasubhUti vi. zeThiyAo vaMdana karavA AvyA. nagarajano vaMdana karI zuddhabhUmi upara beThA. te parSadAmAM sakala du:kha haranArI saMvegaraMganA saMsargane utpanna karanArI saddharma dezanA sUrie prAraMbha karI. o bhavyajIvo ! ati durlabha manuSya janma prApta karI zrIsarvajJa praNIta dharmamAM sadA Adara karavo. 18 doSothI rahita evAM jinane devatA tarIke svIkAro ane zreSTha sAdhuone guru tarIke svIkAro, temaja jIvAdi padArthanI zraddhA karo, mohajAla toDI nAMkho, rAgadveSarUpI zatruono nAza karo, kaSAyo choDI do, durrAnta Indriya ghoDAonuM damana karo. sarva moTA du:khanI paraMparAnuM sthAna evo gharavAsa choDI rAtribhojanathI rahita, pAMca mahAvratathI yukta traNa guptithI sugupta, pAMca samitithI saMvRta, kSAnti vi. daza prakAranA udAra saMyamadharmane svIkAro. jo A saMyamadharma AdaravA zaktimAna na ho to traNa guNavrata ane cAra zikSAvratathI yukta pAMca aNuvratavALA gRhasthadharmanuM pAlana karo. Rddhio yauvana ane jIvanane kSaNa bhaMgura jANI saMsArane choDI zobhanasAravALA siddhanagaramAM jAo. A sAMbhaLI AkhI sabhA ghaNI saMvega pAmI. tyArapachI AcArya bhagavaMta AryasuhastisUrinA caraNa kamaLamAM praNAma karI vasubhUti bolyo. he bhagavan ! je Ape kahyuM temAM koI saMdeha nathI paNa yatidharmane pAlana karavA hu~ samartha nathI. tethI maherabAnI karI mane gRhasthadharma Apo. bhale, to e pramANe karo ema gurue kahyuM tyAre vasubhUti gRhastha dharma grahaNa karI ghera gayo ane te dharma svajano AgaLa kahyo paNa koIe na svIkAryo. tyAre pAcho guru pAse jaI hAtha joDI kahyuM ke '"meM svajanone A jinadharma kahyo paNa mArA vacanathI temane pariNamyo nahi.'" tethI Apa tyAM padhArIne svadezanA rUpayAnapAtra vaDe samudramAM DubatA teono uddhAra karo.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 mULa zuddhi bhAvAnuvAda tyAre suhastIsUri tenAM ghera AvI dezanA ApI aNuvrata Ape che. teTalAmAM jinakalpanA vidhAnathI vicaratA AryamahAgiri tyAM AvyA. ane teone dekhI sahasA AcArya suhastisUri ubhA thayA. te dekhI zeThe pUchayuM zuM tamAre paNa anya guru che. sUri bolyA, haoN amArA guru che. je duSkara kiyAmAM rakta banI ati duSkara tapanuM AcaraNa kare che. zarIra upara upekSAvALA zmazAna vigeremAM pratimA dhyAne ubhA rahe che. ghaNAM prakAranAM upasargo sahana kare che. bAvIsa pariSahone jite che. dazapUrvamahAmRtarUpa samudrane pAra pAmelAM che. dUra rahelA kAgaDA vi. paNa je bhaktapAnane levA na Icche evA ujjita dharmavALA bhapAnane buddhimAna ne dhIra A mahAtmA grahaNa kare che. e pramANe temanAM guNa samUhanuM varNana karI aNuvrato ApI sUri gayA. ane zeTha potAnA kuTuMbIjanone kahevA lAgyA ke jyAre A bhagavAna bhikSA mATe padhAre tyAre bhaktAdi choDI devA (eTale ke tame eka bIjAne evI rIte bhojana Apajo ke tamane gamatuM ja na hoya eTale tame nA nA karo chatAM koIka tamArAM pAtramAM bhaktAdi nAMkhI de to tame bIjAnI thALImAM nAMkhI dejo AvI rIte choDAtI bhikSAne) jo kadAcit te mahAtmA vahoraze to mahApuNya thaze. tethI bIjA divase te apUrva bhojana dekhI bhagavAn AryamahAgiri paNa upayogathI azuddha pANI pAchA pharyA. Avazyaka kriyAnA aMte jyAre AryasUhastisUri gurune vAMde che tyAre AryamahAgiri gurue kahyuM che Arya ! Aje te mArA AhAra pANImAM aneSaNA karI, kevI rIte ? gurue kahyuM ! kAle abhyatthAna karyuM jethI; A jANIne parama vinayathI khamAve che. pachI tyAMthI nIkaLI AryamahAgiri ujainI nagarImAM gayA. tyAM jIvaMtasvAmInI pratimAne bhaktithI namIne gajagrapadanA namana mATe elakAkSa nagaramAM gayA. te ekAkSa nagaranI utpatti kevI rIte thaI te jaNAve che... elakAtA kathA | dazArNapura nagara che. temAM guNasamRddhivALI dhanasArthavAhanI putrI rUpALI dhanazrI nAme zrAvikA che. je uttama samakita ane ANuvrata temaja zikSAvratane dhAraNa karanArI hatI. paNa daivayoge mizrAdraSTinAM ghera paraNAvI. teNI haMmezA saMdhyAkALe caityavaMdana karI dararoja paccakakhANa grahaNa kare che.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda te dekhI tenA pati hase che. huM paNa paccakakhANa karIza ema ekavAra tenA patie kahyuM. tyAre ghanazrI bolI tame bhAgI nAMkhazo tyAre patie javAba Apyo ke rAtre uThIne koI khAtuM nathI eTale mane paNa paccakakhANa Apa. teNIe ApyuM. tyArapachI zrAvikAnA guNathI raSita devatA vicAre che ke A mUDha zrAvikAnI mazkarI kare che. tethI Aje ene zikSA karuM. bhojana grahaNa karI teja nagaramAM vasanArI tenI bahenanuM rUpa laI AvI. ane kahevA lAgI he bhAI ! ubho thA. tArA mATe sarasa bhojana lAvI chuM. tuM khA ! ane te paNa khAvA lAgyo. zrAvikAe kahyuM are ! paccakakhANa laIne A zuM ? tame to khAvA lAgyA. tArA paccakakhANa rUpa pralApa sAthe amAre zuM levA devA ! ema te bolyo. devIe paNa kodhita thaI tamAco lagAvI banne AMkha bhUmi upara pADI dIdhI. ane tene niMdIne potAnA sthAne gaI. zrAvikAe paNa AmAM to mAro apayaza thayo. ema vicArI devatAne manamAM dhArI kAusagnamAM rahI tethI devI pharI AvIne kahevA lAgI. je kAma hoya te kaho? zrAvikA bolI tame jAte karelAM mArA apayaza ne dUra karo. takSaNa marelAM gheTAnI AMkha lAvI devIe joDI ane svasthAne gaI savAre nagarajanoe pUchayuM "tArI AMkha gheTA jevI kema lAge che." teNe rAtrino sarva vRttAMta kahyo. tyArathI mAMDI te paNa guNa samRddhivALo suzrAvaka thayo. A vRttAMta paNa sarva ThekANe prasiddha thayo. kutUhalathI mANaso bIjethI tyAM Ave che. teone koI pUche ke kyAM jAo cho. tyAre teo kahevA lAgyA ke "elakAkSa nagaramAM jaIe chIe" ema elakAkSa nagaranI utpatti thaI. tyAM gajAgrapada parvata che. je jinabhavanothI bAma che. tenAM nAmanI utpatti jaNAve che.- pUrve tenuM nAma dazArNakUTa hatuM. atyAre gajAgrapada nAma je rIte prasiddha thayuM te kahe che te sAMbhaLo. te nagaramAM zUra, vIra, priyavAdI, sarala, sarvakalAkuzaLa, zrAvaka dharmamAM ughukta, praNAma karatAM aneka sAmaMta rAjAonAM mastaka mukuTanA maNithI ujajavala karAyela= camakelI ane vizALa pAdapIThavALo, sarva zatruonuM dalana karyuM che, jeNe evo dazArNabhadra nAmano rAjA hato. te rAjA yuddha, upadrava zAMta thayA che evAM nirupadrava temaja kulakamathI Avela rAjyane pALe che. ane je nija RddhinA vistAramAM ghaNo garva rAkhe che. A bAju bharatakSetramAM virATa dezamAM dhana ane janathI samRddha guNathI saMyukta dhanapUraka nAme gAma che. tyAM eka gAmamukhIno putra che. je prayatnazIla hato.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda jyAre tenI patnI kulaTA hatI. je koTavAla sAthe vase che. eka vakhata tyAM ramya nATaka thatuM hatuM. temAM kaMkaNane dhAraNa karela strIvezadhArI naTane kulaTAe joyo. tene puruSa jANI tenAM upara teNIne anurAga thayo. ane sUtradhArane kahyuM che A mArI sAthe A ja veze rame to 108 dram (rUpIyA) ApuM. teNe svIkArIne kahyuM A tArI pAchaLaja Ave che. tethI teNIe gharanI nizAnI jaNAvIne khIra rAMdhavA lAgI. ane naTa Avyo. tenA paga dhoyA ane khIra pIrasI, ghI, goLa bharelo thALa mUkyo. teTalAmAM koTavAla Avyo teNIe naTane kahyuM tuM talanA koThAmAM ghusI jA. eTalAmAM huM Ane paTAvIne pAcho vALuM. koTavAle kahyuM "zuM kare che ?" teNIe kahyuM jamuM chuM. ubhI rahe ! mAre khAvuM che. te pAga baLajabarIe jamavA beTho. tyAM to pati Avyo, teNIe koTavAlane IzArAthI kahyuM tuM AmAM pesIjA paNa AgaLa kALo sarpa che. mATe dUra nA jato. patie pUchayuM zuM kare che ? tyAre kahyuM he nAtha ! bhukha lAgI che mATe jamuM chuM. pati kahe tuM ubhI rahe mane jamavA de. teNIe kahyuM paNa tame nhAyA vinA kyAM jamo cho. Aje AThama che mATe hAIne jamo. te bolyo huM jamuM tyAM sudhI tuM nhAI le. ema kahI jamavA lAgyo. A bAju bhukhyo thayelo naTa tala phAMkavA lAgyo. teno avAja sAMbhaLI koTavAla sarpa mAnIne bhAgyo. tethI bIje strI vezadhArI naTa paNa bhAgyo. patie patnIne pUchyuM A zuM ? are A to zaMkara ane pArvatI ApaNAM ghera rahelA hatAM paNa Aje AThamanA divase dharmanuM khaMDana karyuM tethI nIkaLI gayA. pati duHkhI thaIne pUche che have kAMI upAya ? tame ghaNuM dravya kamAIne mahApUjA karo to tuSTa thaIne pharI Avaze. ema sAMbhaLI dravya kamAvA dUra dezamAM gayo. kAma dhaMdho karI daza gadiyANAM - ardhAtolAnuM vajana = pAMca tolA sonuM meLavyuM. ghara bhaNI prayANa karyuM. rastAmAM eka jhADa nIce beTho. teTalAmAM ghoDAthI apaharaNa karAyelo rAjA dazArNabhadra tyAM Avyo. thAkelo rAjA ghoDA uparathI utaryo. temane pANI ApyuM ane palANa utAryuM ne rAjAe ArAma karatAM tene pUchayuM tyAre pUrva vRttAMta kahyo. rAjA vicAravA lAgyo. tenI patnI vaDe bicAro ThagAyo. pANa eno utsAha ghaNo che. to AnI pUjA karuM ke AnuM adhika hita kevI rIte karuM ? athavA mArA nagaramAM laI jAuM kAraNake A mAro upakArI che. ema rAjA vicArato hato teTalAmAM sainya AvyuM. tene laI nagaramAM gayo. ane sabhAmAM beThelA rAjAe tene kahyuM. "he bhadra! tane zuM ApuM ? te kahe he deva! pUjAnI sAmagrI Apo. pachI kutUhalathI vividha goSThI karato rAjA pAse rahevA
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 mULa zuddhi bhAvAnuvAda lAgyo. A bAju devapujita trailokyanA sUrya vIra jinezvara saMdhyAkALe te nagaramAM padhAryA. ane devoe samavasaraNa racyuM tyAre niyukta puruSoe dazArNabhadra rAjAne vadhAmaNI ApI ke he rAjan! narendra devendranA vRndathI parivarelAM, zramaNa samUhathI saMvRtta, 34 atizayathI saMyukta divyajJAnavALA, ATha pratihAryathI zobhita ahIM dazArNakUTamAM vIrasvAmI samosaryA che. te sAMbhaLI sahasA romAzrita zarIravALA rAjAe tyAM rahyA ja ubhA thaI vaMdanA karI vadhAmaNI ApanAra puruSone sADAbAra lAkha cAMdInA drammo (kamma niSkano soLamo bhAga; niSka - prAcIna sikko che 1280 koDI = 1 dramsa) ane aMge lAgelA AbharaNo ApyA. pahelAM koIe je rIte bhagavAna vAMghA na hoya te rIte sarva nijaRddhithI kALe bhagavAnane huM vAMdIza. ema vicArI tIrthaMkara, cakrI, baLadeva, vAsudeva vigerenA caritro sAMbhaLavA. ane ciMtavavA vaDe harSathI rAtripUrNa karI. savAre maMtrIvargane Adeza karyo. '"sarva sAmagrI taiyAra karAvo !'' ane '"huM te sAmagrI sAthe jinavaMdana karavA jAuM chuM. tethI nagarajano potAnI sarvasAmagrI laI jina vaMdana karavA Ave'' ema ghoSaNA karAvo. = rAjAnA vacanane maMtrIoe AjJA dvArA sarva rIte saMpAdita (pUrNa) karyu. rAjAe Rddhi sahita lokone AvatA dekhI. snAna karI, bali karma karI, alaMkArathI alaMkRta banI, zveta vastra ane zveta chatra dhAraNa karato, zveta cAmarathI vIMjhAto, sarva aMtaHpurathI yukta lIlAthI samavasaraNamAM gayo. gajarAjathI utarI traNa pradakSiNA ApI jinezvarane abhivaMdana karI svasthAne beTho. tyAre jojanagAminI svasvabhASAmAM pariNAma pAmanArI vANI vaDe bhagavAne dharma kahevAno prAraMbha karyo. A arasAmAM Indre vicAryuM dhikkAra ho ! A rAjA je khoTo garva kare che. tethI bodha pamADu ema vicArI Indre uttuMga ane zveta kAntivALo, maNikaMcana ane ratnathI zobhita zarIravALo. airAvaNa hAthI racyo. jene ATha mukha banAvyA. eka eka mukhamAM ATha ATha daMtazULa ane dareka dAMta upara ATha-ATha vAvaDIo, dareka vAvaDIomAM ATha-ATha kamaLa, dareka kamaLanA ATha-ATha daLa, dareka daLe ATha-ATha suramya nATako vikrthI, sAmAnika; doguMdaka; traNaparSadA, susajja aMgarakSako, lokapALo, senApati ane sAta prakAranAM sainya; sarve prakIrNaka devo, Abhiyogika, kilbiSiko ane apsarAnA samUhathI parivarelo cAre taraphathI devendranI RddhithI dIpato tyAM AvIne pradakSiNA karI te hAthInA agrapada namAve che. te be paga zA prabhAvathI tyAMja khuMcI gayA. je Aje paNa dekhAya che. ethI
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 29 'gajAgrapada' evuM parvatanuM nAma thayuM. ane bhaktibharita aMgavALA Indre prabhu padakamaLane namI adbhUtaguNanI A pramANe stuti karI. bhavasamudramAM DubatAM prANIone tAravAmAM jahAjasamA, surendra asurendra vRndathI vaMdita ! munIndra ! kAmadevane jitanArA ! mohamadghanuM baLa haranArA, hAthamAM rahela muktAphaLanI jema traNa lokane jonArA, duSTa aSTakarmarUpI vRkSanI kaThina gAMThane chedavAmAM tIkSNa kuThArasamA, traNa lokanA tilaka he jinendra! tamArAM pAdakamaLane haiM namaskAra karuM chuM. mAnasika ane zArArika aneka du:khathI pIDAtA evA amone zivasukha ApavA dvArA prasAda karo ! ema stuti karI bhakti pUrNa hRdayavALo Indra nijasthAne beTho ane dharma sAMbhaLavA lAgyo. te dekhI dazArNabhadra rAjA saMvega pAmyo ane ema vicAravA lAgyo Ane suMdara dharma karyo che jethI AvI Rddhi maLI che. mane dhikkAra ho. khoTo garva karavAthI tRNa ane ruthIpaNa AtmAne halako karyo. AnI ane mArI RddhimAM ghaNuM aMtara che. tethI zA mATe ajJAnI evA meM AtmAne kheda pamADyo. je saMsAramAM AvA apamAna dekhavA paDatA hoya te saMsArathI zuM prayojana ? ethI tapasaMyamamAM udyama karuM. ema vicArI jinezvarane namI kahevA lAgyo. he prabhu ! jo huM yogya houM to mane dIkSA Apo. atula saMvega rasavALo jANIne bhagavAne tarata munio dvArA upAsita mahAna dIkSA ApI. te dekhI Indra te rAjAne page paDyo. ane kahyuM A to mArI zakti nathI Apa jItyA. pacAsa hajAra ratha, sAtaso rANIo choDI ghora tapa karI dazArNabhadra rAjA mokSe sIdhAvyA. te gAmamukhI putra paNa rAjAnI dIkSA dekhIne saMvega pAmI jinezvara pAse pravajyA svIkArI. AryamahAgirie te gajagrapada parvata upara je parama pavitra prakRtithI zubha bhAva pedA karanAra tIrtha svarUpa che. tyAM caityone vAMdI vistRta zilAtala upara uttama satvoja AcarI zake tevuM. pAdapopagamana anazana karyu ane devalokamAM gayA. ema darzana zuddhinA nimitte AryamahAgirie vyatIrthanI sevA karI. (Iti AryamahAgiri kathA samAptam)
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 mULa zuddhi bhAvAnuvAda bhAvatIrthanI sevAmAM "bhIma ane mahAbhIma'nuM udAharaNa... bhIma ane mahAmImanI kathA gaganane cuMbana karatA durga jevA seMkaDo zikharovALo, vividhavRkSanA vanakhaMDathI maMDita nitamba dezavALo, bhamatA bhISaNa jaMgalI jAnavarovALo, aneka guphAmAM vasatAM bhilla samUhavALo, saMcaraNa karatA hAthInA jUthavALo, narmadA nadInA pravAhanuM utpattisthAna, jharaNAnA jhaMkArathI dizAne herI karanAra, vAMdarAnA hupAhupathI pracura avAjavALo mora ane koyalanA avAjathI vyAyamukharita evo viMdhyAcala parvata che. tenAM viSama adhobhAgamAM taLeTImAM vaMsakalaMkI nAme corapallI che. temAM coronA adhipati bhIma ane mahAbhIma be bhAI vase che. teo samyagdaSTivALA hovA chatAM avirativALA prANIvadha vigeremAM Asakta prAyaH corIthI vRtti calAve che. eka vakhata sAthenI sAthe aniyata rIte vihAra karatAM saumyatAthI caMdra sarakhA, tapatejanI dIptithI sUryasamAna, kSamA dharavAmAM pRthvI jevAM, gaMbhIratAmAM samudra jevAM, sthiratAmAM meruparvata samAna, nirAlaMbapaNAmAM gaganataLa jevA, duHkhasaMtApathI tama bhavya prANIonAM saMtApa haravAmAM megha samAna, buddhimAM bRhaspati samAna, te kAlamAM vartanAra zrutanA pAragAmI, paropakAramAM dattacittavALA jANe mUrtimAna jinadharma tathA sAdhuothI parivarelAM "dharmaghoSasUri pallImAM padhAryA. A avasare AkAza tamAlapatra sarakhA kALA vAdaLAothI vyApta thaI gayuM. atigarjanAthI jANe Abha phUTavA lAgyuM. vijaLI camakArA mAravA lAgI. muzaLadhAre pANI paDavA lAgyuM. nadIo ghoDApurathI gAMDItura banI gaI, mAga kAdavathI bhInAM thaI gayA, nadI-nALA moTA mAga paNa pANIthI bhIMjAI gayA, gokaLagAya, Indragopa = lAkha vi. suMvALA jIva jaMtuo bhamavA lAgyA, ane pRthvI navAMkurothI vyAkha thaI gaI. tevA prakAranI varasAdanI zobhA joI virAdhanA TALavA gurue sAdhune teja pallImAM varSAkALa nimitte vasatinI goSaNA karavA kahyuM ! - sAdhuo pallImAM AvyA. madhyama vayanA mANasane pUchayuM vasati mATe. paddhipatinuM ghara batAvyuM. pallI patine ghera gayA. be bhAIoe dekhA aho!
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 31 asaMkalpita ghara AMgaNe kalpavRkSa ugyo ! aciMtita ciMtAmaNIno saMyoga thayo! akAmita kAmadhenuno samAgama thayo ! aprArthita kAmaghaTa maLyo ! ema vicAratA harSathI vikasita netravALA pagamAM paDyA. ane kahyuM amAre yogya kAmakAja jaNAvo. tyAre sAdhuoe kahyuM ke "amane gurumahArAje comAsuM rahevA yogya vasati nimite mokalyA che !" zuM ahIM koI upAzraya bIjo che ? aho! Ape mArA upara ghaNo upakAra karyo ema kahetAM sAdhune upAzraya dekhADyo. tyAM AvI sUri ane sAdhu svadharma yogamAM masta banyA. ane paddhipatio temanI bhaktimAM rakta thaI kALa pasAra karavA lAgyA. kyAreka munivaranA vadanathI nIkaLatA madhura svAdhyAyane saMvegathI bhAvita manavALA amRtanA ghUMTaDAnI jema pIe che. jyAre dhyAna dharatA munine upara netre lagADI besatA. paDilehaNa vi. mAM udhata sAdhune joI guNAnurAgathI harSane vahatA bhavasamudra taravAmAM yAnapAtra samAna gurumukhathI vyAkhyAna sAMbhaLatA e pramANe bhakti nirbhara thatisevAmAM tatpara, saMvegabhAvita teono varSAkALa pasAra thayo. have eka vakhata gurue sAdhuone uddezIne te be pallIpatione sAMbhaLatA be gAthA kahI. zelaDIo vADa olaMghI rahI che. pAtra banI zake teTalI moTI tuMbaDIo thaI gaI che. baLado baLavALA banI gayA che. gAmomAM kAdava sukAI gayo che. mArgamAM pANI ochuM thaI gayuM che. bhUmi paNa kaThaNa (majabUta) banI gaI che. rastAo paNa musApharothI vyApta thavA lAgyA che. eTale sAdhuone vihAra karavAno samaya thaI gayo che. vihAranI vAta sAMbhaLI lAgaNI sabhara hRdaye hAtha joDI vinaMti karavA lAgyA. he bhagavanuM ! zuM mahAAraMbhamAM magna amane tamArI sevAthI pApapaMka dhovAnI taka athavA amArA anugraha mATe Apa ahIM ja nA rokAo ? tyAre gurue kIdhuM ke zrAvako ! eka ThekANe rahevuM te sAdhuno kalpa nathI. AgamamAM paNa kahyuM che ke... zramaNo, paMkhIo, bhamarAo, gAyo ane zaradaRtunAM vAdaLAo aniyata vasativALA hoya che. mATe mahAnubhAva ! ahiM rokAvAno Agraha nA karo. AvatIkAle amo vihAra karazuM. bIjA divase sAdhuo vihAra karavAnI taiyArI karavA lAgyA. tyAre bhIma mahAbhImane bolAvI AcArya mahArAja kahe che, ke kAle vihAra mATe sAro divasa che tethI he bhadra ! saMsAranuM asArapaNuM, IndriyonuM caMcalapaNuM, viSayonuM kSaNamAtraramyapaNuM, Ayu pradezonuM satata bhaMgurapaNuM, pApAcaraNane durgati gamananuM kAraNa vicArI, kAMIka sarvavirati pramukha viratine
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 mULa zuddhi bhAvAnuvAda grahaNa karo, tyAre bhIma ane mahAbhIma kahevA lAgyA. marusthalamAM kalpavRkSa, caNDAlanA ghera airAvaNa hAthI, dAridravALAne ghera ratnavRSTi kyAMthI hoya ? tema amArA jevA prANIone AvI sAmagrI he gurudeva ! kyAMthI hoya ?'' ema bolIne kahyuM ke je amAre ucita hoya te Apadma kaho. tyAre gurue rAtribhojana viramaNavrata ApyuM ane tenAM doSo batAvyA. rAtrimAM rAkSasa vi. pRthvI upara phare che. ane rAtre jamanAra teo spaSTa ApaNuM bhojana eThuM kare che. ane AhAramAM kIDI Ave to buddhino nAza kare. mAkhIthI ulTI thAya, jU thI jalodara roga thAya, karoLiyo koDha roga kare, vALathI svarabhaMga thAya, kAMTo ane lAkaDu gaLAmAM phasAya che. zAkamadhye khavAtA vIMchI AvI jAya to tALavuM vIMdhAI jAya, bhAjana dhovAmAM kuMthuA vi. jIvo haNAya. ghaNuM zuM karyuM - A rAtribhojananAM doSone varNavA koI samartha nathI. nizIthabhASyamAM paNa kahyuM che ke.... prAsuka dravya hovA chatAM kuMthuA, nIlakula vi. rAtre dekhAvA muzkela che. mATe pratyakSajJAnI paNa rAtribhojana parihare che. jo ke dIvA vi. nA ajavALAmAM kIDI vi. dekhAya paNa rAtribhojanathI mULavratanI virAdhanA thatI hovAthI anAcIrNa kahyuM che. e pramANe anuzAsana (hitazikSA) ane rAtribhojana viramaNavrata ApI sUrie savAre vihAra karyo. tyAre talavAra laI banne bhAI sImADA sudhI gayA. tyAre pAchA pharatAM teone gurue kahyuM ke vratabhaMgamAM moTo doSa che. ane thoDuM paNa vratanuM pAlana guNakArI thAya che. guru mahArAje anyadeza bhaNI vihAra karyo. 'Iccha' (amArI paNa IcchA che.) ema kahI bhIma, mahAbhIma potAne ghera gayA. have eka vakhata anya pradezamAM gayA ane ghaNuM godhana luMTI lAvyA. ane pakSInI najIkamAM gAmanI bahAra coro pADAne mAre che. ane aDadhA tene rAMdhavA lAgyA ane aDadhA dirA levA gAmamAM gayA. paNa godhananA lobhathI banne pakSoe mAravA mATe mAMsa ane madirAmAM jhera bheLavyuM. teTalAmAM sUryAsta thatAM dRDhavratavALA bhIma ane mahAbhIme to na khAdhuM. ane zeSa coro jherathI maraNa pAmyA. te dekhI banne bhAI paraspara kahevA lAgyA. '"are ! aviratinA kAraNe badhA marI gayA. jyAre ApaNe eka rAtribhojana vratathI bacI gayA. ane A Rddhi prApta thaI ane paralokamAM mokSa thaze emAM koI saMdeha nathI.''
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 mULa zuddhi bhAvAnuvAda ema kahI sarva godhana grahaNa karI ghera AvyA. mRta cora parivAranuM yathocita karI; vrata levAthI lAbha thAya che evI khAtrI thavAthI zakti pramANe bIjA paNa niyamo svIkAryA. ema vizuddha samakitavALA grahaNa karela vratane pALavAmAM tatpara, sAdhunI sevA ane guNathI raMgAyelA manavALA, dIna, anAtha vi. ne dAna ApavAmAM masta banelA, prazasta bhAvanAthI bhAvita jinezvaranI vaMdana pUjAmAM tatpara, svaduSkRtyone niMdanArA, evA te banne no caramasamaya AvI gayo. tethI paMca parameSThInA namaskAramAM parAyaNa banelA marIne devalokamAM gayA. tyAMthI AvI banne bhAI manamohaka mAnavabhava ane divya devabhavo prApta karI anukrame mokSe jaze. e pramANe bhAvatIrthanI sevA samakitane zaNagAre che. "Iti bhIma-mahAbhIma kathA samAptama" have cothuM "bhaktibhUSaNa' kahe che. te vinaya vaiyAvaccarUpe che je samakitane zobhAve che. kahyuM che ke.. tIrthaMkara, zreSamunigaNa ane saMghanI uttama rIte anavarata karavAmAM AvatI parama bhakti samakitane vibhUSita kare che. mATe bhavathI bhayabhIta thayelA bhavyoe samakitane zobhAvA sAru satata eonI bhaktimAM rata rahevuM joIe. tIrthaMkaranI bhakti viSe "ArAmazobhA' nI kathA kahe che. ArAmazobhA kathA sarva dvIpa samudranI madhye rahelAM Aja jaMbudvIpamAM cha khaMDavALuM bharatakSetra che. tenAM madhyakhaMDamAM gAya bheMsa rUpa pazudhanathI vyAma ghaNo ja ramaNIya guNano bhaMDAra kuzArUM nAme zreSTha deza che. parizramathI kalAnta evAM naranArInAM hRdaya jema ghaNAM zvAsavALA hoya tema ghaNAM dhAnya (zasya) vALuM, mahAmuni jema saMvaravALA hoya tema sArA pazuovALuM, kAmInIjananuM zIrSa jema seMthAvALuM hoya tema sImADAvALuM sthAlazaka nAme moTuM gAma che. harSaghelA seMkaDo lokothI ramya, duSTa rAjA ane corothI agamya, (tyAM najara paNa nAMkhI na zake) dAna, dayA ane Indriya damananuM ghara, evAM sakalaguNathI yukta te gAma che. svarUpathI te gAma jhADa vinAnuM che. ane te gAmanI cAre dizAmAM eka yojana bhUmi sudhI ghAsa sivAya bIjuM eka paNa
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 namULa zuddhi bhAvAnuvAda) vRkSa ugatuM nathI. tyAM juveda vigerenA pAThaka agnizarmA nAme brAhmaNa che. tenI jvalanazikhA nAme brAhmANI che. viSayasukha bhogavatA temane eka putrI thaI. tenuM vidyuprabhA nAma pADyuM. te rupAdi guNathI maMDita hatI. eTale ke rUpathI surAMganAno tiraskAra karanArI, gati ane vacanathI zreSTha haMsa jevI, saumyapaNAthI jANe candralekhA, gaurI nArImAM saubhAgyane zobhAvanArI, dakSA, vinIta, gurujana viSe bhaktivALI, strIyogya prazasta kalAgamathI yukta, satyazauca ane zIlathI bhUSita sarala svabhAvavALI hatI, eTale te kyAre paNa vAMkI-kuTila banatI na hatI. te ATha varSanI thaI eTale tenI mAtAe roga jarA ane phalezarUpI dADhAthI bhayAvaha evA mRtyu mukhamAM praveza karyo. tethI teNe jAteja badhu gharanuM kAmakAja karavAnuM cAlu karyuM. te savAre uThI gAya dohe, pachI chANanuM vilepana vi. karI kacaro kADhe, gAya carAvA jAya, vaLI madhyAhna kALe AvIne gAya dohe ane bApujIne jamADI jAte jame, pachI gAya carAvA jAya, sAMje pAchI ghera Ave, ane saMdhyAkALe sarve kAryo karIne suI jAya. e pramANe dararoja ghara kAryathI te bALA thAkI jatI. eka vakhata ghaNI thAkI javAthI lAja mukIne bApujIne punaHlagna mATe kahyuM, kAraNa ke gharanuM kAma karatA mAruM zarIra tUTI jAya che. tyAre pitAe "A dIkarI ThIka kahe che" ema vicArI koI strI sAthe lagna karyA. paNa apara mAtA to gharano badho bhAra vidyuprabhA upara mUkI snAna vilepana ane TApaTIpamAM masta rahevA lAgI. tyAre vidyuprabhAe vicAryuM sAruM karavA jatAM vadhAre kharAba thayuM. tyAre te to savAre gharamAMthI nIkaLe ane bhojanaveLA vItyA pachI ghera Ave ane ghera je kAMI vadheluM paDyuM hoya te jamI pAchI jaMgalamAM jatI rahe che ane cheka rAtre pAchI Ave. ema pahelAMnI jema kalezamAM divaso vItAvatAM bAra varSa thaI gayA. eka divasa gAyone carAvatA chAyAno abhAva hovAI ghAsa maLe suI gaI. eTalAmAM tyAM kALo bhammara, mahAkAyAvALo, rAtI AMkhavALo, capala be jIbhavALo, phagATopavALo, utAvaLI gativALo, bhayathI Darelo eka jherI sApa tenI pAse Avyo. te sApa nAgakumArendrathI adhiSThita dehavALo hovAthI manuSyanI bhASAmAM komala vacanothI tene uThADavA lAgyo. te uThI tyAre sApe kahyuM ke vatsa ! bhayabhIta thayelo huM tArI pAse Avyo chuM. kAraNa ke duSTa gArUDiko mArI pAchaLa doDI rahyA che. teonA karaMDiyAmAM pUrAIne bhegovaLIne duHkhI na thAuM. te
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 mULa zuddhi bhAvAnuvAda mATe he bAlA ! tArA khoLAmAM rAkhI upara vastra DhAMkI ghabarAyelA evA mAruM rakSaNa kara. he putrI ! tuM ciMtA karIza nahiM. huM nAgakumArathI adhiSThita dehavALo chuM. tethI gAruDikonA maMtra devatAnI AjJAo laMghavA samartha nathI. tethI tuM Dara nahiM mArA vacanane vikalpa vinA kara. tyAre teNIe potAnAM khoLAmAM nAgane chupAvyo. eTalAmAM auSadhikaMkaNa hathelImAM dhAraNa karela gADiko AvyA. ane te kumArIne pUchyuM ahIMthI sApa jato joyo ? huM to vastra DhAMkIne suI gayelI tethI mane zA mATe pUcho cho ? teo bolyA are ! A bAlAe jo nAga dekhyo hota to sUkatI mUkatI bhAgI jAta ! tethI cAlo ApaNe AgaLa jaIe. teo AgaLa pAchaLa joIne kyAMya paNa te sApane na dekhavAthI "are ! ApaNA dekhatA ja te kevI rIte bhAgI gayo ?'' ema AzcaryathI khIlelI AMkhavALA gAruDiko pAchA pharyA. ane bAlAe sarpane kahyuM "tArA rAjAo gayA tethI bahAra nIkaLa.' tyAre sApano adhiSThAyaka nAgakumAra deva pratyakSa thaI sApanuM rUpa AvarI deva rUpe pragaTa thaI bAlAne kahyuM he putrI ! tArA A asAdhAraNa upakArathI huM tuSTa thayo chuM. tethI vara mAMgo ke jethI te varadAnane huM ApuM. tyAre caMcala kuMDala vi. AbharaNothI zobhatA devane dekhI te bolI he tAta! e pramANe hoya to moTI chAyA kara. jethI sukhethI gAyo carAvuM. garmIthI huM ghaNI pIDAu chuM. deve vicAryu bicArI bhoLI lAge che. tethI huM tuSTa thavA chatAM AvuM mAMge che. paNa Ano upakAra karuM ema vicArI tenI upara moTo bAga banAvyo. je vividha jAtanAM vRkSa samUhavALo, sarva RtunA phaLa ApanAro, sadA phUlanA parAgathI dizAne sugaMdhita karavAvALo, matta bhramarAonA guMjanathI vyAsa, cAre bAjuthI sUryatApane rokanAro, evo manamohaka bagIco deve racyo. deve kahyuM he putrI ! mahAprabhAvathI tuM jyAM jaIza tyAM tyAM tArI upara A bagIco samAIne raheze. Apatti samaye mane yAda karaje. ema kahI deva gayo. te paNa amRtaphaLanA svAdathI bhUkha tarasa vinAnI tyAM ja rahI. eTalAmAM rAtri thaI tethI gAyo laI ghera gaI. ane bagIco paNa ghara upara rahyo. mAtAe khAvAnuM kahyuM tyAre te bolI bhUkha nathI. ema javAba ApI suI gaI. savAre gAyo laI vanamAM gayI e pramANe keTalAya varSo vItyA. eka vakhata vidyutprabhA jaMgalamAM bagIcAnI madhye sUtI hatI. tyAre
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 mULa zuddhi bhAvAnuvAda vijaya meLavI pATalIputrano rAjA jitazatrue te bagIco dekho. ane maMtrIne kahyuM ke ahIM bagIcAmAM paDAva nAMkho. maMtrie tahatti karI AMbAnA jhADa nIce rAjAnuM siMhAsana goThavyuM temAM rAjA beTho tyAra pachI uttamazobhAvALA caMcala ghoDoone zreSTha vRkSo joDe bAMdhyA. palANa vi. zAkhA upara TIMgAvyA. moTA hAthIo vi. moTA vRkSo joDe bAMdhyA. uMTa vi. vAhanone yathAyogya vRkSa pAse rAkhyA. jyAre vidyu--bhA sainyanI chAvaNInA avAja sAMbhaLI uMghamAMthI uThI AMkha coLI hAthI vi. ne joI bhayabhIta thaI dUra gayelI gAyone vALavA bhAgI. to te bagIco ghoDA vigerenI sAthe tenI joDe gayo. are A zuM ? tethI rAjA vi. loko saMbhramamAM paDyA ane ubhA thayAM zuM A IndrajAla che ? ema rAjAe maMtrIne pUchyuM tyAre maMtrIe jaNAvyuM huM mAnuM chuM ke ughamAMthI uThI AMkho coLI uThelI bAlikA bhAgI tenI sAthe A bagIco paNa cAlyo. mATe A badho te bALAno prabhAva che. A bAlikA devI nathI kAraNa ke AMkho coLatI hatI. tethI A sAce koNa che te tapAsa karuM. "ema kahI doDIne pelI chokarIne buma pADI, zuM kaho cho ?" ema bolatI ubhI rahI, tenI sAthe bagIco paNa ubho rahyo. "ahIM Ava !" ema maMtrIe bolAvI mArI gAya nAsI jAya che. huM maMgAvI dauM chuM. asavAro dvArA gAyo maMgAvI kanyA rAjA pAse AvI ubhI rahI. enI sAthe bagIco paNa sthira thayo. tyAre rAjAe teno atizaya dekhI sarvAga joyA, kuMvArI jANI, rAjAne anurAga thayo ane maMtrI rAjAno bhAva samajI gayo. teNe vidhutvabhA ne kahyuM ke he bhadre AkhI dharatIno nAyaka, aneka sAmaMto jenAM caraNa cUmI rahyA evA A narendrane bhartAra tarIke svIkAra. huM svataMtra nathI. maMtrIe pUchayuM tuM kone AdhIna che. ? huM mArA mAM bApane AdhIna chuM. ema vighuprabhA bolI, maMtrI - tAro bApa koNa che ? kyAM vase che. tenuM zuM nAma che ?" te vidyuprabhA bolI Aja gAmamAM agnizarmA nAme brAhmaNa vase che. tyAre rAjAe mahaMto ne kahyuM ke "tame tyAM jAo ane A bALAne varIne Avo." tyAre maMtrI gAmamAM gayo, ane agnizarmAnA gharamAM praveza karyo. te brAhmaNe maMtrIne AvatA dekhI ubhA thaIne Asana ApyuM, ane kahyuM ke mArA lAyaka kAma hoya to pharamAvo. maMtrI - "zuM tAre koI dIkarI che ?" agnizarmAe hA pADI, maMtrI - "jo ema hoya to tArI dIkarI rAjAne Apa. agnizama - "rAjAne
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37. mULa zuddhi bhAvAnuvAda ApI ja dIdhelI che. kAraNa ke amArA prANa rAjAne ja AdhIna che. to pachI kanyAnuM zuM pUchavuM ?' maMtrI - to pachI rAjA pAse cAlo, tyAre agnizarmA rAjA pAse gayo, AzIrvAda ApIne rAjAnI najIkamAM beTo, maMtrIe badhI vAta karI, tyAre rAjAe vicAryuM, "jo mahotsava pUrvaka lagna karavA jaIza to ghaNo kALa nIkaLI jaze" AvA bhayathI rAjAe gAMdharva lagna karyA. ane bAlAnuM pUrvanAma parAvartana karI "ArAmazobhA' evuM sArthaka nAma pADyuM. ane agnizarmAne nirdhana jANI bAra gAma bheTa ApyA. ane ArAmazobhAne hAthI upara besADI bagIco paNa tenAM upara samAIne sthira rahyo. e pramANe potAnAM manoratha pUrA thatA rAjA harSaghelo banI gayo. vaLI ArAmazobhAne meLavI potAnI jiMdagI ne saphaLa mAnavA lAgyo, athavA to zreSTha ratna prApta karI koNa tuSTa na thAya ? rastAmAM tenuM mukhakamala jovAmAM masta banelo rAjA cAlyo. athavA to manohara vastumAM najara nimagna bane emAM Azcarya jevuM kAMI nathI, eka to suMdara rUpalAvaNyavALI che. ane vadhArAmAM deva tenI sahAyamAM che. AvI kanyA rAjAne moha pamADe bolo ! tame ja kaho emAM Azcarya jevuM che ja zuM ? anukrame pATalIputra pahoMcatA rAjAe Adeza karyo ke.. hATa havelIne zaNagAro, sarva ThekANe dhvajapatAkA pharakAvo maMDa5 vithI AkhAya nagarane zobhatuM karo. ghaNuM zuM kahuM ? Aje vizeSa prakAre badhI sAmagrIne taiyAra karo. ke jethI ThAThamAThathI devI sAthe nagaramAM praveza karuM. nagarajanoe rAjAnI sarva AjJAnuM pAlana karyuM chate sthAne sthAne kautuka ane maMgalane prApta karI rAjAe nagaramAM praveza zarU karyo. (kautuka - najara na lAge te mATe kALu dhabba, rakSAbaMdhana karavuM, ke saubhAgya mATe dhUpa homa vi. karavA) tyAre kutUhala pUrNa sarva nagarajano rAjA rANIne jovAnI utkaMThAthI pota potAnAM gherathI AvavA mAMDyA, puruSo rAjAne vakhANe che, nArIo rANIne. tyAM vaLI keTalAka yuvAno kahevA lAgyA ke A rAjA puNyazALI che, ke jethI A rAjAne traNe lokanI suMdarIonA lAvaNyane jhAMkhu pADanAra, saMsAra sukhanI khANa, mahAprabhAvazALI A strIratna prApta thayuM che. vRddho kahevA lAgyA A badhI prApti pUrve karela karmanuM phaLa che. mATe dharma karavo joIe jethI A prApti thAya. "bALako paNa hAthI upara phaLo dekhI bolavA lAgyA arara aho! A aneka jAtanAM phaLo amane kevI rIte maLaze ? koIka strI kahevA lAgI
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 mULa zuddhi bhAvAnuvAda | are sakhI ! ANIno atizaya to jo, bIjI bolI jo A badho devano prabhAva che. vaLI bIjI bolI rANInI rUpa saMpadA che, bIjI bolI vastra ane ghareNAMthI AvuM rupa zobhI rahyuM che. bIjI nArI - A nArIja jIvalokamAM jaya pAmo ke je rAjA sAthe eka ja Asane beThI che. trIjI nArI - "he suMdara zarIravALI ! tuM Ane kevI rIte vakhANe che ?" ke je lokonI sAme ja rAjAnI sAthe besatA zaramAtI nathI" keTalIka nArIo kahevA lAgI ke "hAthI upara bagIco bahu suMdara lAge che" A to bahu moTuM Azcarya che. bIjI bolI - AmAM kAMI Azcarya karavA jevuM nathI, kAraNa ke devanA prabhAvathI badhu saMbhavI zake che. ema nagarajano vakhANate chate vizALa rAjamaMdiramAM praveza karyo. bAga paNa tyAM sthita thayo. rAjA paNa tenI sAthe dogaMdaka devanI jema viSayasukha anubhavatAM keTalo kALa gayo te paNa jANato nathI. A bAju tenI sAvakI mAtAne putrI thaI. yauvana pAmI teNIe vicAryuM jo ArAmazobhA na rahe to rAjA mArI putrIne paraNaze. mATe ArAmazobhA na rahe tevo upAya karuM. tyAre brAhmaNane kahyuM tame yogya bhAthuM laI ArAmazobhAne Apo. agnizamae kahyuM "ApaNAM bhAthAthI teNIne zuM thavAnuM hatuM ? teNIne zI khoTa che ?" sAvakImAM - tamArI vAta sAcI teNIne koI uNapa nathI, paNa mAruM mana zAMta thatu nathI, tyAre bIjI patnIno Agraha jANI kahyuM. "jo ema hoya to kAMIka banAva." tyAre harSathI vikasita AMkhavALI te sAvakImAe paNa siMhakesarIyA lADu banAvyA, temAM ghaNAM masAlA nAkhyA ane jherathI mizrIta karyA ane pachI ghareNAMnA ghaDAmAM mukI brAhmaNane bhalAmaNa karI ke "A lADu tame jAte laI jAo, ke jethI rastAmAM kAMI Apatti Ave nahi" tyAre te brAhmaNa saraLa svabhAvavALo hovAthI brAhmaNInAM duSTabhAvane samajI nA zakyo. ane ekalIeja sIla karIne ghaDAne brAhmaNanA mAthA upara upaDAvyo. ane jatA jatAM kahyuM ke "A mAruM bhAthuM ArAmazobhAne ja Apajo ane kahejo ke he beTI ! A tAre jAte ja khAvAnuM che bIjA koIne ApatI nahi, ke jethI lADunuM virUpa dekhIne rAjakulamAM koI mazkarI kare nahiM. tuM kahe che tema karIza." ema kahI agnizarmA cAlyo. traNe saMdhyAe sAvadhAna raheto, sIlane barAbara saMbhALato, rAtre sutI vakhate ozIkA nIce mukI deto. ema karatAM anukrame pATalIputra nagaranI bahAra AvI pahoMcyo.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 39] mULa zuddhi bhAvAnuvAda tyAM thAkI gayo hovAthI eka vaTavRkSa nIce suto. karmasaMyoge teja vRkSamAM kIDA mATe pelo nAgadeva rahelo hato. tyAre lAMbI musApharI ane lAMghaNanA zramathI azakta zarIravALo A musAphara koNa che ? tyAre teNe avadhijJAnano upayoga mUkI jANyuM A to ArAmazobhAno bApa che. ane AnA bhAthAmAM duSTa brAhmaNIe jherI lADu mukyAM che. tyAre huM vidyamAna chatAM evuM kevI rIte banI zake. tethI jherI lADuo laI amRta lADuo mukI dIdhA. brAhmaNa paNa uThI nagaramAM gayo ane rAjamaMdire pahoMcyo. tyAre dvArapAlane kahyuM ke "rAjAne nivedana karo ke dvAre ubhA rahelAM ArAmazobhAnA pitA rAjAnA darzananI jhaMkhanA kare che. dvArapAle rAjAne nivedana karatAM rAjAe kahyuM jaldI aMdara bolAvo. rAjaAdeza pachI tarata dvArapAle brAhmaNane aMdara mokalyo, agnizama paNa pAse AvI. " bhUrbhuvaH svasti svAhA vaSaDa IndrAya" ItyAdi maMtrapATha pUrvaka rAjAnI pAse beThelI ArAmazobhAne bheTavuM ApyuM, ane kahyuM ke putrInI mAtAe ArAmazobhA mATe A bhAthuM mokalyuM che. ethI ja meM putrIne soMpyuM che. ghaNuM zuM kahuM "rAja darabAramAM huM upahAsa pAtra na bane tema karo !" rAjAe rANI tarapha joyuM, rANIe potAnI dAsInA hAthamAM ghaDo ApI potAnAM mahelamAM mokalAvyo. ghareNAM vastra vi. ApI brAhmaNano Adara satkAra karyo. rAjA-rANI rANInA mahelamAM gayA, rANIe vinaMti karI sukhadAyaka Asana upara besADyA, vaLI vinaMti karI ke he deva ! mArA upara maherabAnI karo, A ghaDA upara najara nAkho, (Apa saMmati Apo) ke jethI atyAre A ghaDo ughaDAvuM ! tyAre rAjAe kahyuM vikalpa karavAnI jarUra nathI. je kAMI hoya te ApaNA mATe pramANa (barAbara) che. tethI te ghaDAne jaldI ughADa. tyAre rANIe ghaDo kholyo. temAMthI maryalokamAM durlabha uttamagaMdha nIkaLavA lAgI. te gaMdhathI rAjA AkarSita thaI gayo, jyAre ghaDAnI aMdara amRta phaLa samAna yogya pramANavALA, divya lADuone dekhe che. tyAre ghaNAM kutUhalathI cakora (cAlAka) prANIone dekhADI te lADune khAtA rAjA ghaNo ja vismaya pAmyo, tyAre rAjAe kahyuM Ano apUrva rasa che. tethI tArI bena (zakyo) ne eka eka lADu Apa. teNIe temaja karyuM. tyAre tenI mAtAnAM ghaNAM vakhANa thayA, bIjAnI pAse AvI kalA nathI ane tyAre vidAya pAmela agnizarmAe kahyuM putrIne thoDA divasa mokalo. rAjAe kahyuM rANIo bahAra na jAya tethI
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 mULa zuddhi bhAvAnuvAda | brAhmaNa ghera gayo. ane sarva vRttAMta kahyo. tethI sAvakImAe vicAryuM. A badhuM to phogaTa thayuM. thoDA divasa pachI bIjIvAra phaNIno Dabbo ApIne agnizarmAne mokalyo. pharIthI temaja thayuM. trIjIvAra ArAmazobhAne garbhavatI jANI. barAbara pArakhuM karelAM tAlapuTa jherathI mizrita mAlapuAno Dabbo ApIne - agnizamane kahyuM ke e pramANe karajo ke dIkarI ahIM AvI putrane janma Ape, jo rAjA na mAne to brAhmaNasvarUpa dekhADajo, vaDanA jhADapAse jatA deve jhera haraNa karI lIdhuM teja kamathI rAjAne vinaMti karI ke - he rAjanuM! atyAre mArI putrIne vidAya Apo ke mAre ghera prasare, rAjAe nA pADI tyAre brAhmaNe peTe charI mukI kahyuM huM brAhmaNa hatyA tamArA upara mukIza. tethI maMtrI ane ghaNI sAmagrI sAthe mokalI. ArAmazobhAne AvatI jANI sAvakImAe potAnA gharanI pAchaLa moTo kuvo khodAvyo. gugharamAM potAnI dIkarIne rAkhI. moTA sipAInA samUha sAthe ArAmazobhA tyAM AvI. tyAM jaI devakumAra sarakhAputrane janma Apyo. eka vakhata aMgarakSako dUra hatA ane sAvakImA pAse hatI tyAre deha ciMtA mATe uThelI ArAmazobhAne kuvA pAse laI gaI. A kuvo kyAre thayo ? sAvakImAM bolI e beTI! tuM AvAnI che evuM jANI "uMdara vi. bhamatA hoya to nukazAna karaze" tevA bhayathI kUvo khodAvyo che. (eTale kUvAmAM ja rahI jatAM temano bhaya maTI jaze.) jeTalAmAM ArAmazobhA kutUhalathI kuvAnA taLIyAne jue che. teTalAmAM te nirdaya sAvakI mAtA tene dhakko mAre che, ArAmazobhA nIcA mukhe kUvAmAM paDe che. paNa teNIe paDatA paDatA devasaMketane yAda karI bolI he tAta ! atyAre tamArA caraNa mAre zaraNa che. tyAre tarata ja te nAgakumAra deve hatheLImAM te ArAmazobhAne dhAraNa karI. ane kUvA madhye pAtALabhavana banAvI rAkhI. tyAM sukhe rahevA lAgI. bagIco paNa kUvAmAM peTho, deva tenI sAvakImA upara ghaNo roSe bharAyo. "paNa A to mArI mAM che" ema kahIne ArAmazobhAe zAMta pADyo.. aparamAtAe suvAvaDIno veza paherAvIne potAnI putrIne tyAM suvaDAvI dIdhI. thoDIkavAramAM (ghaDIka rahIne) dAsIo AvI, teoe joyuM ke kAMIka kAMpatI nayanovALI, jhAMkhArUpa lAvaNya ane dehAMtivALI, kaMkaNa sarakhA aMgovALI teNIne pathArI upara sutelI joI. te dAsIe pUchayuM he svAmInI ! ApanuM zarIra pheraphAravALuM kema dekhAya
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 mULa zuddhi bhAvAnuvAda che ? te bolI mane kazI khabara paDatI nathI; paNa mAruM zarIra svastha nathI. tyAre ghabarAyelI paricArikAoe tenI mAtAne pUchyuM "A thayuM che ?" tyAre te mAyAvI chAtI kuTatI bolavA lAgI, hA hA! huM haNAI gaI, mArI AzAo dhULadhANI thaI gaI, he beTI ! huM kharekhara bhAgya vihuNI chuM. ke jethI tArA zarIra uparanuM rUpa lAvaNya anya jAtanuM dekhAya che. zuM koInI najara lAgI ke zuM A vAyuno vikAra che ? ke A prasUtiroga tArA zarIramAM ubho thayo che. e pramANe vilApa karatI brAhmaNIne dAsIoe kahyuM ke tame raDo nahiM. paNa ahIM je karavA yogya kRtya hoya te jaldI karo, tyAre mAtAe rakSAbaMdhana dhUpa homa vi. aneka prayoga karyA, chatAM kazo phera na paDyo. tyAre rAjabhayathI nokarANIo dilagIra thaI gaI. rAjAe moTA darabArIne mokalyo ane AjJA karI ke kumAra ane devIne lAvo. sarva sAmagrI taiyAra karI prayANa karyuM. paNa bagIco to nahiM Avyo. pATaliputra AvatAM rAjAne vadhAmaNI ApI, tyAre harSaghelA rAjAe hATa-havelI sajAvyA. ane vadhAmaNI ApavAno Adeza karyo (tyAre nagarajano putrajanmanI vadhAmaNI ApavA rAjadarabAramAM Ave.) jeTalAmAM rAjA jAte harSapUrvakanI - AzcaryapUrvakanI cAlathI sAme cAlyo teTalAmAM kumAra ane rANIne dekhI, tyAre rANInuM rUpa dekhI rAjAe pUchyuM he devI tArA zarIramAM phera kema lAge che ? tyAre dAsIoe kahyuM ke he rAjanuM! bALakane janma ApyA pachI najaradoSathI ke vAyu vikArathI, ke prasUtinA rogathI devInuM AvuM zarIra thayuM lAge che. paNa pAko khyAla Avato nathI. tyAre rANInI vAta (hakIkata) sAMbhaLI putrajanmanA abhyadayathI harSa pAmela rAjAnuM moTuM paDI gayuM. chatAM dhIraja rAkhI nagaramAM Avyo. bagIcA viSe pUchayuM to kahyuM ke e to pANI pIvA pAchaLa rahyo che. paNa rAjAne tenuM zarIra barAbara dekhI zaMkA thaI A devI te ja che ke anya ? eka vakhata rAjAe bagIco lAvavAnuM kahyuM, tyAre bolI ke avasare lAvIza, e pramANe bolatI te rANInA hoThapaDalane zUnya dekhI- lAlimA vinAnA adhara bimbane joI rAjAne vadhAre zaMkA thaI, huM mAnuM chuM ke "A teja ArAmazobhA nathI paNa bIjI koIka che' AvA vikalpa karato te rahevA lAgyo. A bAju ArAmazobhAe devane kahyuM ke mane kumArano viraha bahu satAve che. tethI mane kumAranA darzana karAvo. tuM mArI zaktithI tyAM jA paNa kumAranA
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 mULa zuddhi bhAvAnuvAda darzana karI jaldI pAchuM AvavuM paDaze. sUryodaya na thAya tyAM sudhI rahI zakIza. tyArapachI rahIza to mAruM darzana nahi thAya. huM pAcho nahiM AvuM tenI pratIti karavA huM tArA kezapAtramAM mRtaka nAgarUpa dekhADIza. deva prabhAvathI kSaNa mAtramAM pATalIputramAM pahoMcI gaI. vAsabhavanamAM praveza karyo. te prajavalita ratnadIvaDAvALuM, maNi mautika ratnothI maDita puSpothI zaNagAreluM. maghamaghatA dhUpathI vAsita, kaMkola- eka jAtanuM sugaMdhI phaLa, elacI, laviMga kapUra yukta paDalamAM mukelAM nAgavallInA bIDA ane sopArInA saMghAtavALuM, ghaNAM prakAranAM khAdha ane peyayukta; saMyojita yaMtra zakunathI vyAsa; sutelA rAjA ane potAnI bahenayukta palaMgavALu vAsabhavana che. te bhavana dekhI, pUrvanI rati yAda AvI. potAnA patine AliMgana ApIne sUtelI benane dekhI IrSA jAgI. mAtAe mane kuAmAM nAMkhI te yAda AvavAthI kodha utpanna thayo. putranI yAdathI sneha pedA thayo. nija parivAra jovAthI harSa thayo. eka kSaNa rahI." jenI AjubAju dhAvamAtAo sutI che. temaja je ratnajaDita sonAnA pAraNAmAM rahelo che. evA kumAra pAse gaI. komalakarathI putrane ramADI potAnA bAganA phaLaphUlane tyAM nAMkhI svasthAne gaI, savAre te dekhI rAjAe tenI benane pUchayuM. A phaLaphulathI kumAranI pUjA koNe karI ?" teNIe kahyuM meM bagIcAmAMthI lAvyA che. rAjAe kahyuM atyAre lAvane, divase lAvavA zakya nathI. teNInuM zuSka-lAlimA vagaranuM oSThapaDala ane plAna mukha dekhI rAjAe vicAryuM ke nizcaya kAMIka goTALo lAge che. (nakkI kAMIka takalIpha che.) bIjA divase paNa tevuM dekhyuM. trIjA divase hAthamAM talavAra laI aMga saMkocI dIvAnI chAyA pAchaLa ubho rahyo. thoDIvAramAM ArAmazobhA AvI. teNe joI rAjAe vicAryuM ke A mArI priyapatnI che. ane A to koI anya che. emAM zuM paramArtha che te huM jANato nathI. ema vicAratA te ArAmazobhA to pUrva rIte karIne gaI. savAre rAjAe teNIne kahyuM ke Aja tAre bAga lAvavo ja paDaze. te sAMbhaLI teNInuM mukha paDI gayuM. cothI rAtrie ArAmazobhA AvI tyAre hAthathI rAjAe pakaDI ane kahyuM "zA mATe he priye ! svabhAvathI snehavALA evA mane Thage che.' ArAmazobhA - nAtha ! emAM kAraNa che. mane mUkI do nahiM to tamane paNa pazcAtApa thaze. paNa kAraNa kahe tyAre sarvavAta karavA lAgI eTalAmAM sUryodaya thaI gayo. khasI gayelA kezakalApa ne bAMdhavA mATe oLavA lAgI tyAre taDa daIne tenAM kezamAMthI mRta sApa paDyo. te dekhI.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 mULa zuddhi bhAvAnuvAda cakkara khAIne nIce paDI rAjAe pavana nAMkhIne AzvAsana ApI khedanuM kAraNa pUchayuM, toNe kahyuM ke he nAtha ! je nAgakamAra deva mAruM sAnnidhya karato hato. te tame sUryodaya sudhI pakaDI rAkhatA jato rahyo. have ArAmazobhA tyAMja rahI, savAre bIjIne rAjAe baMdhAvI, ane hAthamAM cAbuka laI mAravA jAya che teTalAmAM ArAmazobhA rAjAne page paDI vinaMti karavA lAgI, he rAjana! jo mArA upara prasanna ho to mArI benane choDI muko, mArA upara karuNA lAvI pUrvanI jema tene juo, rAjA AvI jAtanAM duSkRtya karanArI A pApiNIne Ama choDI devI yukta nathI, chatAM tArA vacana olaMghato nathI, choDAvIne benanI buddhie ArAmazobhAe potAnI pAse rAkhI Aja sajajana ane durjanamAM bheda che. rAjapuruSone bolAvI rAjAe Adeza karyo ke brAhmaNanA bAra gAma laI lo ane tenI patnInA nAka, kAna kApI dezavaTo Apo. A sAMbhaLyuM tyAre pharI pagamAM paDI ArAmazobhAe vinaMti karI kutaro jo ApaNane khAya to zuM tene ja vaLI ApaNe khavAya ? eTale ApaNane karaDe to sAme karaDavAnuM na hoya. ema jANI mArA pitAne visarjana karo cho, je karavAthI mArA manamAM ghaNI pIDA thaze. tethI mArA mAbApane daDa karavAnuM mulatavI rAkho. tArA manane pIDA thAya te moTuM kArya choDI dIdhu, basa have tane saMtoSa! - have te beono viSayasukha anubhavatA kALa vIte che. eka vakhata rAjA rANIne dharma vicAra karatA saMlApa thayo, devI bolI - he nAtha! huM pahelA duHkhI hatI ane pAchaLa sarva sukhane bhogavanArI thaI te kayA karmane kAraNe thayu te koI divyajJAnI Ave to pUchIe, jo ema hoya to huM badhA udyAna pAlakone kahI dauM chuM ke "jo koI jJAnI mahAtmA padhAre to mane jANa kare." eTalAmAM eka vakhata vikasita mukhavALA ughAnapAlake dharatIe mastaka lagADI nivedana karyuM ke caMdanavana ughAnamAM divyajJAnadhArI deva, manuSya ane vidyAdharothI vaMdAyelA, pAMcaso sAdhuo sAthe vIracaMdrasUri padhAryA che. te sAMbhaLI harSaghelA banI rAjA-rANI vaMdana mATe gayA. saghaLAya jIvajaMtuone sukhakArI evA jinadharmano upadeza ApatA, aneka prakAranI parSadA sabhA madhye birAjamAna sUrIzvarane joyA. AcAryazrInA caraNa kamaLamAM namaskAra karI yogya sthAne beThA. sUrie dharmadezanA ApI. aparaMpAra A saMsAramAM rakhaDatA jIvone karma vivara dvArA manuSyapaNuM prApta thAya che, temAM vaLI sArI rIte karelA dharmathI vividha sukho maLe che. jAti, kula,
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 [4 | mULa zuddhi bhAvAnuvAda Arogya, Rddhi, saubhAgya, uttamabhogo, rUpa, baLa, yaza paNa suMdara rIte Acarela dharmanI dena che. ITajanano yoga, sarva parivAra ane nokara cAkara AjJAmAM rahenAra hoya, bIju paNa sukha uttamayogathI ArAdhela dharmanuM nAma che. svarganI apsarAothI yukta pradhAna bhoga sAmagrInA sAdhanathI bharapUra evuM svarga temaja mokSapaNa A dharmathI prApta thAya che. tyArapachI ArAmazobhAe anjali karIne potAnA vipAkanuM kAraNa pUchayuM tyAre AcArya bhagavaMte pANIvALA navA vAdaLAnI garjanA jevA gaMbhIra, dhIra ane sAravALI dhvanithI tene pUrvabhava kahevAno prAraMbha karyo. ArAmazobhAno pUrvabhava' - A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM caMpAnagarI che temAM kulaMdhara zeTha vase che. tene kulAnaMdA nAme bhAryA che. teone rupa-guNavALI sAta putrIo che. teonA nAma - kamalazrI, kamalavatI, kamalA, lakSmIzrI, yazovatI, priyakAriNI che. teone uttamakulamAM paraNAvI have AThamI paNa putrI thaI teno janma thatAM mA-bApa duHkhI thayA, udvigna banelA mA-bApa tenuM nAma paNa pADatA nathI. mA-bApane tenAM pAlananI bedarakArI hovA chatAM te putrI moTI thaI yauvana pAmI; tyAre loko tene viziSTa rUpAdivALI hovA chatAM nirbhAgya kahevA lAgyA. te mA-bApane satata duHkha denArI lAge che. ekavAra lokoe zeThane kahyuM ke "tamArI chokarIne paraNAvatA kema nathI ?' kAraNa ke ema to (nahiM paraNAvavAthI) tamAro bhAre apayaza thaze. mANasoe evA veNathI zeTha ghaNAM ja manamAM kheda pAmyA. A kAma managamatuM na hovAthI ghaNAMja ciMtAtura banyA, ciMtAtura zeThanA bhAgyayoge eka vaTemArga temanI pAse Avyo, melathI melA vastra ane zarIravALo, lAMbo mArga kApyo hovAthI thAkI gayelo te vaTemArga ArAma karavA zeThanI dukAne beTho. zeThe tene pUchayuM "he bhadra ! tuM kyAMthI Ave che ?" teNe javAba Apyo ke samudranI pele pAra rahelAM coDa dezathI Avyo chuM. zeTha - tu koNa che ? kaI jAtino che ? nAma zuM che ? ahiM zA mATe Avyo che ? te bolyo kauzalyAvAsI naMdazeThanI somA nAmanI patnIno huM naMdana nAme putra chuM. dhana khalAsa thatAM dhana mATe coDa dezamAM gayo. tyAM pANa dAridrathI
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 mULa zuddhi bhAvAnuvAda haNAyelo svAbhimAnanA lIdhe potAnA nagare pAcho na gayo. bIjAnuM kAma karI gujarAna calAvato huM tyAM ja rahuM chuM. ahiMthI gayelA vasaMtadeva vANiyAe potAnA kAMIka kAmathI TapAla ApI mane ahiM zrIdatta zeTha pAse mokalyo che. tethI zrIdatta zeThanuM ghara batAvo, ke jethI tenA ghera tenI pAse jaI A TapAla ApuM. tyAre kulaMdhara zeTha vicAravA lAgyo A mArI putrI mATe vara tarIke yogya che. kAraNa ke A sAdharmika putra che temaja nirdhana ane paradezI che. A nirnAmikAne laIne jaze to pAcho nahiM Ave, kAraNa ke gharamAM dhana nahiM hovAthI (hovA chatAM) svAbhimAnI dekhAya che. ema vicArI zeTha bolyA he putra ! tuM mArA ghera Ava kAraNa ke tArA pitA mArA asAdhAraNa mitra hatA. te bolyA he tAta ! je kAma mATe huM Avyo chuM te nivedana karI tamArI pAse cokkasa AvIza. tyAre zeThe potAnA puruSane TapAla apAvI ane laIne Avaje ema zikhavADI tenI sAthe mokale che. naMdanane te zreSThi purUSa zrIdattanA ghare laI jAya che. TapAla ApIne badhI vAta karI. pharIthI paNa naMdane zrIdattane kahyuM ke ahiM mArA pitAnA mitra kulaMdhara zeTha vase che. mane dekhIne bolAvA mATe A potAnA puruSane mokalyo che. tethI huM tyAM jAuM chuM. pharIthI AvIza. te puruSa sAthe vaMdana kulaMdhara zeThanA ghera gayo. zeThe paNa snAna karAvI vastra yugala tene paherAvyA. jamADIne kahyuM ke "he vatsa ! mArI beTIne paraNa." naMdana - hajI mAre coDa dezamAM javAnuM che. kulaMdhara - Ane paNa tyAM laI jA, tyAM ja tAre yogya paisA vi. mokalIza. naMdane hA kahI tyAre zeThe paraNAvI. vivAha divasa vItye chate zrIdane naMdanane kahyuM "jo tuM ahIMja sthira rahevAno hoya to tyAM bIjAne mokaluM', kAraNa ke mAre tyAM moTuM kAma che. naMdana - mAre sAce ja javAnuM che. zeTha pAse rajA laI tane huM vAta karIza. bIjA divase naMdane kulaMdharane vinaMti karI ke he tAta! have huM jAuM chuM, kAraNa coDa dezamAM mAre moTuM kAma che. zeTha paNa pote dhAreluM kAma siddha karI ApanAra vacana sAMbhaLIne kahyuM ke jo tAro Avoja nizcaya hoya to tema kara. paraMtu tArI A patnIne laIne coDa dezamAM jA. tArA bhADu vAsaNa huM mokalI ApIza. naMdane zrIdattane vAta karI ke huM javA mATe taiyAra chuM, tamAre je kahevAnuM hoya to te kahI do. zrIdane paNa naMdanane potAno patra Apyo. ane saMdezo kahyo. e pramANe taiyAra thaye chate patnIne laIne cAlyo. mAtra thoDuM bhAthuM laI te ekalo ja satata prayANa karato ujainI nagarIe pahoMcyo. thoDAja prayANothI huM A dezamAM
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ namULa zuddhi bhAvAnuvAda) AvatA mAruM ghaNuM kharuM bhAthuM khalAsa thaI gayuM che ane mArgathI huM vikhuTo paDyo chuM. tethI Ane (nirnAmikA) ne sutelI ja choDIne Icchita deze jato rahuM. ema vicArI naMdane nirnAmikAne kahyuM "he priye ! bhAthuM lagabhaga khalAsa thaI gayuM che." to have zuM karIe ?" bhikSAthI jamavAnuM thaze (bhIkha mAMgavAnA dahADA Avaze) to zuM bhikSA mATe bhamIza?" nirnAmikA bolI he nAtha! sAMbhaLo tamArI sAthe) pachavADe rahIne bhikSA mAMgavI mane gamaze. ema bolI banne nagara bahAra eka musAphara khAnAmAM suI gayA. bhIkhathI zaramAto te dhIrethI sarakI bhAthuM laI rAtre jato rahyo. te nibhaMgyA uThI patine na jovAthI vilApa karavA lAgI, svAmIe sAruM na karyuM ke gharathI laIne ahiM mukIne jatA rahyAM. "hA ! hA! nirlajja ! kRpA vagaranA ! navajuvAna mane mukIne he anArya ! tuM tAruM moTuM kone batAvI zakIza ?" navajuvAna dekhIne mane koI pakaDI leze (upADI jaze)to te nirdaya ! tArA kulane kalaMka lAgaze. athavA paritApa karavAthI zuM vaLavAnuM ? pitAnAM sAdharmika koIka vaNijano Azraya laIne potAnAM zIlanuM rakSaNa karuM. piyare javAmAM puSpavagaranI mane Adara maLaze nahiM. tethI ahIM ja rahIne kAmakAja karIza ! ema vicArI hadayamAM dhIraja rAkhI daze dizAone jotI nagaramAM peThI. tyAre eka gharamAM bhadra AkRtivALA puruSane jue che. ane page paDI manohara svara vaDe vinaMti karavA lAgI ke tAta ! anAtha dInaduHkhI evA mArA zaraNa bano. kAraNa ke anAtha nArI niyama niMdA pAme che. huM caMpApurInA kulaMdhara zeThanI putrI chuM. mArA pati sAthe codezamAM jatI hatI paNa sArthathI vikhUTI paDI gayelI anukrame ahIM sudhI AvI. have Apa duHkhathI tapelI evAM mArA pitA bano. tyAre tenAM vacana vinayAdithI raMjita thayelA mANibhadra zeThe kahyuM he vatsa ! tuM mArI dIkarI che potAnA pitAne tyAM jema rahelI hatI tema ahiM rahe, sArthanI zodha vi. huM badhu karIza, ema kahIne mANibhadre potAnA puruSo zodha karavA mokalyA. paNa sAtheno koI patto na lAgyo. teoe AvIne kahyuM tyAre zeThane zaMkA thaI "A sAcuM bole che ke khoTa ?" mATe parIkSA kare ema vicArIne mANIbhadra zeThe kulaMdhara pAse mANasa mokalI khAtrI karIne putrInI jema rAkhI, teNIe vinayAdithI AkhA gharane raMjita karI dIdhu. mANibhadra jinadharma pALe che teNe jinamaMdira baMdhAvela temAM te vilepana maMDanAdi bhaktithI karatI sAdhu-sAdhvInA saMsargathI
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda zreSTha zrAvikA thaI, zreSThi jeje bhojana mATe ane lAgu-hakanuM lavAjama tenAM nimitte dravya Ape tene rAkhI mukatI ane temAMthI jinAlayanuM rakSaNa karatI, zeTha paNa khuza thaI gayA betraNa gaNuM dravya ApavA lAgyA. te dravyanA traNa chatra banAvyA je sonAthI banAvelI nAnI moTI mALAvALA ratnathI maMDita jhulatA muktAphaLavALA, vividha sonAnA hArothI zobhatA, sApanI kAMcaLI sarakhA rezamI vastrathI AcchAdita ane maNiratnothI citarelAM ane sonAthI ghaDelA daMDavALA hatA, AvA chatra banAvI vividha vibhUtithI jinamaMdiramAM arpaNa kare che, ane bIjuM yathAyogya tapadAnAdi paNa kare che. e pramANe catuvidha saMghanI pUjA kare che. ane svAdhyAyamAM udyama kare che. eka vakhata zreSThine ciMtita joI kAraNa pUchyuM "temane kIdhu ke jinabhavana no bagIco sukAI gayo che mATe" tyAre teNIe nizcaya karyo ke "mArA zIla prabhAvathI bAga navapallavita na thAya tyAM sudhI annajala tyAga." ane zAsana devIne manamAM dhArI jina bhavanamAM beThI, trIjA divase rAtrimAM zAsanadevIe AvIne kahyuM ke tuM kheda nA kara, bagIco savAre navapallavita thaI jaze. tArI zakti dvArA zatru baMtaranA upadravathI A bagIco mukta thayo che. ema kahIne jeTalAmAM devI potAnAM sthAne jAya teTalAmAM rAta purI thaI gaI. aMdhakArano zatru sUrya ekAeka udaya pAmyo. teNIe savAre zeThane rAtrino vRttAMta kahyo. vikasita netravALA zeThe joyuM to jinAlayano bAga apUrva patra, phaLa phUlathI zobhato, pANIvALA vAdaLA sarakhA varNavALo banI gayo hato. te dekhI zeTha jaldI nirnAmikAnI pAse AvyA ane kahevA lAgyA he beTI ! tArA prabhAvathI mArA manoratho pUrA thayA tethI he guNathI vizALa ! uTha, ghera Ava ane pAraNuM kara, ema kahI zeTha samasta zrIsaMgha sAthe vAjate gAjate lokonI samakSa ghera laI jAya che. loko kahe che. AnA zIlano mahimA to juo, ke jethI zuSka bagIco paNa kSaNavAramAM navapallavita thaI gayo. tethI A puNyazALI che, dhanyA che, Anu jIvana saphaLa che. jeNIne devatAo paNa AvuM sAnnidhya kare che. athavA A zeTha paNa dhanya che ke jenA ghera ciMtAmaNi jevI A vase che. ema badhA vaDe vaANa karAtI ghera pahoMcI. ane caturvidha saMghane pratibhAbhIne (bhakti karIne) pAraNuM karyuM. eka vakhata rAtre chellA pahoramAM jAgIne pUrvahakIkata yAda karIne vicAravA lAgI. teo dhanya che jeo viSayasukhane choDIne dIkSA laI nisaMga banI
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda tapa saMyamamAM udyama kare che. tyAre viSayasukhalubdha evI huM to adhama chuM, te viSayonI prArthanA karatI pAiiNa evI mane te paNa prApta thatA nathI. eTaluM to mAruM bhAgya che ke mane jinadharma maLyo che te dharmanI tole bIjo koI dharma na AvI zake, temaja A dharma bhavasamudrathI pAra utAravA mATe nAva samAna che. 4. Avo dharma prApta karI sarvavarita levI ucita che, paNa huM tema karavA samartha nathI. tyAre zeThe teNIne pAraNuM karAvyuM. loko tenAM zIlanA vakhANa karavA lAgyA. ane pote rAtre sarvaviratinA vakhANa karavA lAgI, ane vizeSa prakAre tapAdi anuSThAna karavAno AraMbha karyo. chelle anazana karI saudharma devaloke deva banI tyAMthI vidyutprabhA thaI. mANIbhadra zeTha paNa deva thaI avIne manuSya thaI punaH nAgakumAra deva thayo. pitAnA ghera mithyAtvanA mohathI je AcaraNa karyu tenAM kAraNe pahelA duHkha pachI sukha maLyu. ane jinabhavanano bAga pallavita karavAthI tArI sAthe A udyAna phare che. jinabhaktinAM kAraNe rAjya prApta thayuM. traNa chatra ApavAthI sadA tuM chatra chAyAmAM hare phare che. e pramANe jinabhaktithI devalokamAM zreSThasukharUpe phaLanI prApti ane A mRtyulokamAM rAjyasukha prApta thayA karaze ane anukrame siddhi prApta thaze. te sAMbhaLI mUrchA pAmI ane jAtismaraNa jJAna thayuM. svacaritra jAte jotAM bhavathI virakta thaI. he svAmI ! jeTalAmAM rAjA pAse rajA lauM teTalAmAM tamArA caraNakamaLamAM seMkaDo bhavonAM duHkhane daLI nAMkhanAra pravajyAne haiM grahaNa karIza. A rANInA vacana sAMbhaLI rAjA paNa kahevA lAgyo '"he bhagavaMta! AvuM jANIne saMsAramAM koNa rame ?'' basa ArAmazobhAnA putra malayasuMdarano rAjyAbhiSeka karI huM paNa tamArI pAse dIkSA laIza. gurue kahyuM bho ! bho! ghAsanA agrabhAge rahela jalabiMdu sarakhA caMcala jIvalokamAM paLamAtrano paNa vilaMba na karavo. tyAre malayasuMdara rAjakumArane rAjye sthApI baMne jaNAe dIkSA lIdhI, gurucaraNamAM baMne prakAranI zikSA meLavI chelle anazana karI svargamAM gayA. tyAMthI AvI manuSya ane sura saMbaMdhI sukha anubhavI anukrame zivasaMpatti ne varaze... A pramANe jinabhaktithI asAmAnya phaLa prApta thAya che. ( ArAmazobhA kathA purI )
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 mULa zuddhi bhAvAnuvAda sAdhunI bhaktithI kalyANa paraMparA ne jIva meLave che. ane samakita zuddha thAya che. emAM koI saMdeha nathI. tenAM viSe "zikharasena'nuM udAharaNa kahevAya che.. zikharasena kathA A bharatakSetramAM zikhara samUha upara dedIpyamAna auSadhi samUhathI yukta abhimAnIhAthIothI nAza karAyela pariNataharicaMdanagaMdhathI sugaMdhI phaLaphUlavALA jhADe beThelA paMkhIonA avAjathI zabdamaya banela, jharatAM jharaNAM nA jhaMkArathI jenI daze dizAo purAI gaI che, jenI mekhalA upara seMkaDo jaMgalI jAnavaro bhamI rahyA che. evA viMdhyAcala parvata upara bhinnapati "zikharasena' nAme rahe che. je prANIone haNavAmAM nirata ane viSayamAM ghaNo ja Asakta hato. tenI navayauvanathI bharapUra, valkala vastrane paheranArI, caNoThI vi.nA ghareNAMvALI, zrImatI nAme bhAryA che. vikhuTA karAyelA haraNa yugalone dekhI te harSathI bharelA aMgavALI, uchalatA stanavALI hase che. eka vakhata karAjAnI jema sarvajanane dAha karanArI grISmaRtu AvI, jagatarUpI koThA madhye rahela loDhAnA tama goLA samAna sarvajanone dAha karanAra sUryane jANe pracaMDa pavana dhamI (TUMkI) rahyo che. (tenAM tApane vadhArI rahyo che.) jagatamAM kalikAlanI jema halakI jaI vikasI rahI che. jarAka rAtA puSpathI bhavAM caDAvelI nayaNovALA pATavRkSa jANe jagatane tapAvanArAM unALAne roSathI dekhI rahyA che. badhA jhADone puSpasamRddhi vagaranA dekhI kALA paDelA zirISanA jhADo jANe sajjana mANasanI jema zaramAI rahyA che. jagatane saMtApa karanArI lU vAyI rahI che. agnivAlA nI jema pracaMDa sUryakiraNo badhAne dajhADI rahyA che. lokano saMtApa dekhavAthI divaso moTA thaI rahyA che. sajjananI jema bIjAnI pIDA joI rAtrIo nAnI nAnI thaI rahI che. kaMTha ane oSTha sukAI javAthI loko vAraMvAra pANI pIe che. parasevAthI bhInA-melA zarIravALA loko satata kheda pAme che. garamIthI pIDAyelA vaTemArga parabamAM pANI pIne chAyAmAM ArAma karatAM hA hA hAza ! ema bole che. caMdra-mALA kIDAgRha, paMkho kisalaya, pANIthI bhInA jalAzayo, caMdananA vilepana vi. amRta jevA lAge che. AvA unALAmAM zrImatI sAthe zikharasena svaccheda lIlAthI bhamato
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 mULa zuddhi bhAvAnuvAda hato. teTalAmAM pathathI paribhraSTa sAdhu samudAya bhamato dekhAyo. tyAre anukaMpAthI manamAM zikharasena vicAravA lAgyo. "A viSama pradezamAM eo kema bhame che ?" sAdhuoe kahyuM he zrAvaka ! amo mArga bhUlI gayA chIe. tyAre zikharasena zrImatIne uddezIne kahevA lAgyo ! he devI! jo to kharI A guNanA bhaMDAra bhAgya vazathI Aje kevI ativiSama dazAne pAmyA che. tyAre zrImatie zikharasenane kahyuM he svAmInAtha ! eo mahAtapasvI che. bhayAnaka viMdhya vanathI A puNyazALIone pAra utAro ativiSamatapathI parikSINa zarIravALA AvAM sAdhuone phaLamULAdithI tRpta karo. emane praNAma karavo te kharekhara nidhAna meLavavA samAna che. ema kahIne saMbhrama ane harSanA vazathI romAzita dehavALA zikharasena bhillapatie suMdara phaLamULa laIne lAbha devA sAdhuoe kahyuM amAre varNagaMdhathI rahita thayelA khape. topaNa amArA upara upakAra karo, nahiM to amane ghaNuM ja duHkha thaze. ghaNAM guNone pedA karanArI zreSTha zraddhAne jANI teonA hRdayamAM anyaguNonI vAvaNI karavA sAru sAdhuoe kahyuM che tamAro ATalo badho Agraha hoya to lAMbA kALathI grahaNa karelAM varNa gaMdhAdi jenAM badalAI gayA che evA phaLo vahorAvo tevAM prAsuka phaLathI paDilAbhI bhAryA sAthe potAne kRtArtha mAnato raste caDAvA gayo. sAdhuoe jinadharma oLakhAvyo. - karmano upazama thavAthI saharSa teoe sArI rIte te dharmane svIkAryo ane zAzvata zivasukhanA kAraNabhUta navakAra Apyo. bahumAna bhaktisamUhathI pUrNa aMgavALA teoe grahaNa karyo. tathA teono janma karmAnubhAvane carita (yogya) anusaranAro jANI pakhavADIyAmAM eka divasa sarvasAvadha AraMbha choDI eka sthAne besI navakAranuM smaraNa karavAnuM kahyuM. ane zarIrano ghAta karanAra upara paNa kSamA rAkhavI. AvI rIte jinadharmane sevatA tamone TuMka samayamAM cokkasa manohara devanI sukhasAmagrI prApta thaze. harSa dhelAM banelAM teoe munivacana sAMbhaLI "amo e pramANe karIzuM." ema svIkAra karyo. sAdhuo to gayA ane teo vadhatAM jatAM zuddha bhAvathI te pramANe karavA lAgyA. paNa eka divasa pauSadha pratimAne svIkArI anusmaraNa karatA hatA tyAM to eka vikarALa viMdhyazikhara upara hAthIonA gaMDasthala bhedavAmAM tatpara rahenAra, hAlatAM DolatAM pILAvArNanI kezarasaTAvALo garviSTha siMha Avyo tyAre zikharasene bhayabhIta zrImatIne dekhI DAbA hAtha bAju rahelA uddAma dhanuSyane grahaNa karyuM
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 51 kahyuM ke A mArA eka bANathI sAdhya che. tyAre zrImatIe kSamA rAkhavAnuM kahyuM ane guruvacana yAda karAvyuM. he svAminAtha ! emAM koI saMdeha nathI. paNa ema karatAM munivacana chUTI jaze, "kAraNa muni mahAtmAono Adeza che ke te divase jo koI zarIrano nAza kare to paNa tenI upara kSamA karavI. (tenI upara kSamA rAkhavI) to paralokamAM baMdhusamAna, guNothI zobhAyamAna, evAM guru vacanane yAda karatAM ApaNe te vacanathI viparIta AcarANa kema karIne karIe ?' have dhanuSane ekabAju mukI zikharasene zrImatIne kahyuM ke sutanu ! tArI vAta sAcI che, guru Adeza anyathA kema karAya, paraMtu tArA mohathI mugdha banela hRdayavALA meM Ama karyuM, have AvA akAryathI saryu, guruvacanamAM Adara karIe, tethI Adara karI besI gayA. e arasAmAM siMhanAdathI nabhAMgaNane bharato bhUmi upara paMjo paDAvI te siMha temanI pAse Avyo. tyAre te banne ciMtavavA lAgyA ke A pazurAjA guru upadezanuM barAbara pAlana karo cho ke nahi tenI parIkSA karavA mATe kasoTI nA patthara samAna hovAthI amAro upakArI che. evI zubha vicAradhArAmAM magna banela kodha vagaranAM te bannene tIkSNa nakhothI siMhe vidArI nAMkhyA. banne jaNAe kAyara mANasone kaMpArI chuTADe AvA atibhayaMkara upasargane sahana kayoM. ane zubhabhAvanAthI kALa karI saudharma devalokamAM RddhimaMta palyopama AyuvALA deva thayA. te banne IcchA mujaba bhogone bhogavI Ayu kSINa thatA tyAMthI AvI jaMbudvIpanA pazcima mahAvideha mAM cakapura nAme nagara che. je uMcAgaDha ane dhoLA gharothI devanagara jevuM lAge che. tenuM sUryanI jema zreSTha puruSanA hajAra netrorUpI kiraNavALo, sadAvRddhi pAmatA viSayasukhavALo, kumRgAMka nAme rAjA che. tene bAlacanA nAme paTarANI che. tenI kakSamAM zikharasena upanyo. zrImatI paNa subhUSaNa rAjAnI rANI kurupati nI kumimAM upajI. kumAranuM samaramRgAMka ane kuMvarInuM azokadevI nAma pADyuM. anukrame sarvakalA grahaNa karIne hoMziAra thayelA te banne kAmadevanA bhavana samAna yauvana prApta thatAM subhUSaNa rAjAe samaramRgAMkane potAnI dIkarI ApI ane zubhamuhurta banne nA lagna thayA. IcchAmujaba viSayasukha bhogavatAM, harSapUrNa aMgavALA arasaparasa vadhatA anurAgavALA te beono kALa vIte che. eka divasa rANI sAthe vilAsa karatA kurukRgAMka rAjA jharokhAmAM beThA hatA. tyAre rAjAnA vALa saMvAratI rANIe mAthAmAM caMdrasarakhI kAMtivALA vALane dekhI bolI he deva!
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 mULa zuddhi bhAvAnuvAda mArI vinaMti sAMbhaLo palitanAM (dhoLAvALa) nAM bahAne kAnanI najIka rahelo dUta kahI rahyo che ke he rAjan ! ghaDapAga AvI rahyu che. tethI je karavAnuM hoya te jaldI karI lo. te sAMbhaLI putra samaramRgAMka ne rAjya sthApI. rAgI sAthe dIkSA lIdhI. samaramRgAMka paNa cotarapha prasarelA pratApavALo azokadevI sAthe bhoga bhogavato rahe che. e arasAmAM samaramRgAke pUrve jIvaghAta thI bAMdhelA ghaNAM ja mAThA pariNAmavALu karma udayamAM AvyuM. jethI baMbhAnagaranA rAjA zrIbale nirnimita yuddha cheDyuM ane samaramRgAMkanA pradhAna yoddhAo temAM bhaLI gayA tethI pote yuddhamAM ja maya ane raudradhyAnathI narakamAM sattara sAgaropamanA AyuSyavALo nArakapaNe upanyo. te sAMbhaLI azokadevI paNa virahazokathI pIDAyelI cakkara AvavAthI dhaba daI nIce paTakANI, AzvAsana ApatA raudradhyAnathI atyaMta mohathI mugdha banelI rANIe evA prakAranuM ghora pApa karI niyANuM karyuM. ke abhAgiNI huM paNa jyAM rAjA upanyo che. tyAM ja jAu. tyA je agnimAM saMkSiNa cittavALI potAnA zarIrane bALe che. ane jyAM rAjA hato tyAM ja upajI. sadA udvigna, bhAre duHkhI, karuNA upajAve tevAM zabdo bolanArA, haMmezane mATe bhayabhIta evA teoe jema tema karI (kama paNa karIne) sattara sAgaropama gALyA. tyAMthI nIkaLI rAjA puSkarAIbharatanAM bennApradezamAM dAridra kulamAM gAthApati putra thayo. devIpaNa tyAMja samAnajAtimAM daridraputrI thaI. anukrame bhAgya yoge te bannenA lagna thayA. pUrvabhavanAM abhyAsanA kAraNe paraspara anurAgavALA banne dAridrayane bhUlI sukhethI rahe che. eka vakhata guNanA bhaMDAra gaucarI jatAM sAdhvIgANane gharaAMgaNe dekhI prAsuka annapANI harSathI vikasita romarAjIvALA banne jaNAe vahorAvyA, "tame kyAM rokAyelA cho ?" e pramANe pUchatA sAdhvIjIe kahyuM ame vasuzeTha nA gharanI pAse tenAM ja banAvelA upAzrayamAM rokAyelA chIe. ane madhyAnne vadhatI jatI zraddhAvALA banne temanA upAzrayamAM gayA. baMne jagAe tyAM sAme rahelI pustakamAM najaravALI jANe kamaLanI vela na hoya tenI jema jenI tanunAla namI paDelI che, nayanarUpI bhramarane dhAraNa karanArI temaja nIce namelA mukhakamalavALI vistRta mahAarthavALA agyAre aMga jenI kamaLanA pAMdaDA sarakhI komaLa jIbha nI Toce rahelA che evA suvratA nAmanI mahattAne dekhyA je vismayathI vikasita nayaNavALA, bhaktisamUhathI pUrNa aMgavALA, romAnnita gAtravALA, te banne jaNA vAMdIne beThA, mahattarAe paNa zveta vastranI aMdara rahelA eka hAthane nIkALI ardha namelAM mukhathI dharmalAbha ApyA. bAkInI
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 mULa zuddhi bhAvAnuvAda sAdhvIjIone vAMdI, pharI gaNinI pAse beThA, jenA dAMtamAthI nirmalakiraNo nIkaLI rahyA che evI gaNinIe pUchayuM, kyAM raho cho, ahIM ja rahIe chIe. tyAre gocarI gayela sAdhvIjIe kahyuM A ghaNAja zraddhAvALA che. tamane vAMdavA AvyA che. tame sAruM karyuM, ke dharmamAM mana parovI ahiM AvyA, bhavya prANIonuM Aja kartavya che. kAraNa ke zArIrika ane mAnasika duHkhathI pIDIta prANIone A saMsAramAM dharmane mukI bIjuM koI zaraNa nathI. svapna-mAyA ane IndrajAla samAna cala ane asAra saMsAramAM manuSyapaNuM mukI anyatra rahelo jIva barAbara dharma karI na zake, tevo manuSya janma meLavIne jeo viSaya lubdha banI dharma karatA nathI teo caMdana ne bALI aMgArA vecavAnuM kAma kare che. tema jANavuM. dharmathI sarvabhAvo sukha ApanArA bane che. dharmathI TUMka samayamAM zAzvata sukhavALuM siddhipada prApta thAya che. tyAM dharmanuM mahatva sAMbhaLI, yathAzakti virati svIkArI, vItarAga paramAtmAe pharamAvelA duHkha ne dUra karavA mATe virecana samAna evA dharmane sAMbhaLavA dararoja Avajo. gaNiNInA vacana svIkArI ghera gayA, harSita hRdayavALA dharmamAM anUrAgavALA teo keTalAka divasamAM ucca bhaktivALA banI viSayasukhathI manane vALI uttama zrAvaka thayA. dararoja tyAM AvavA lAgyA ane uttama zrAvaka dharma pALI marIne brahmadevaloke gayA. sattara sAgaropama sudhI zreSTha sukha anubhavI tyAMthI AvI Aja jaMbudvIpanA bharata kSetramAM mithilAnagarImAM kIrtidharma rAjAnI zrIkAMtA rANInI kumimAM bhillajIva upanyo. tyAre rANIe mukhathI udaramAM pravezato siMha kizora dekhyo. rAjA pAse jaI aMjali joDI svapna kahevA lAgI. te sAMbhaLI rAjA kadaMba puSpanI jema romAnnita thayo. svapnaartha vicArI rAjA harSavaze aTakato koyala jevI komala vANIthI rANIne kahevA lAgyo, he devI! abhimAnI zreSTha mANasarUpI hAthIne phADI nAMkhavA mATe "asAmAnya tINa nakhavALA - pRthvImA ajaba koTIno vIra evo siMha samAna" puruSa jAtimAM siMha samAna parAkramI evo tAre putra thaze. rAjAnA te vacanane bahumAnathI svIkArI suprazasta dohalAne pUrNa karI garbhadhAraNa kare che. zubhadivase devakumAra sarakho putra janmyo. priyaMgulatA dAsIe rAjAne vadhAmaNI ApI. dAsIne prItidAna ApI mastaka dhuNAvA lAgyo. tyArapachI dhuMsarI, muzala, dhvajA, ghAgInA cakane uMcA mUkAvI dIdhA che. eTale AvA kaSTadAyaka vyApAra baMdha karAvyA, athavA dhvaja patAkA vagerethI rAjya sajAvyuM. evo vadhAmaNI mahotsava rAjAnA AdezathI
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 mULa zuddhi bhAvAnuvAda samasta rAjyamAM zarU thayo. vaLI sarva baMdIjano chUTA karAI rahyA che, vAjIMtra vAgI rahyA che, nArI samUha nAcI rahyo che. mAthAnA vastra harAI rahyA che, maMgala gIto gavAI rahyA che. bajAro zaNagArAI rahI che, kaMcukIo goLa bhamI rahyA che, kubaDA ane laMgaDA ALoTI rahyA che, bhATacAraNo rAjAne vakhANI rahyA che. hAthI ratha apAI rahyA che. sAmaMtone khuza karAya che, bahu dAna apAI rahyuM che, mIThA jaLa pIvAI rahyA che. vividha bhojana jamAI rahyA che, aneka Azcaryo dekhAI rahyA che, pUjApAtro cokhAnA bharelA thALa vadhAmaNI nimitte AvI rahyA che, dAna devA yogya gaNI loko pUjAI rahyA che, chatro uMcA karAI rahyA che, kSatriyone mAna, pAna apAI rahyA che, "akSatathI vadhAvI rahyA chebALakonuM rakSaNa karAI rahyuM che, duzmanone du:kha upajI rahyu che. mitro majA mANI rahyA che, A vadhAmaNInA mahotsavamAM mahAlI rahelA rAjAnA seMkaDo manoratha sAthe anukrame mahIno pUro thaI gayo, zubhadivase rAjAe mitra svajana ane badhuvarga (sagAsaMbaMdhI) no Adara satkAra karI putranuM vijayavarma nAma pADyuM. pAMca dhAvamAtAthI lAlana pAlana karAto anukrame ATha varSano thatA kalAgrahaNa karI, sarvakalAmAM saMpanna ane kAmadevanA rAjabhavana samAna navIna vayamAM Avelo jANI rAjAe sarvakalAmAM kuzala, atizaya zobhAyamAna AkRtivALI ane zarIra para vastrAdinI sajAvaTavALI batrIsa zreSTha kanyAo paraNAvI. A bAju bhillarANI Aje bhAratamAM pRthvInArInA tilakasamAna, sArA prakAzavALA ane je dhanadhAnyathI saMpanna che, evA zubhavAsa nAmanA nagaramAM vimalAla nAme rAjA che. jeNe zatru pakSano nAza karI dIdho che. je akSata/suMdara IndriyovALo che. je ghaNAM lokono rakSaNa karanAro ane sarvakalAAgamamAM dakSa che tene guNano bhaMDAra, nArInI lIlAthI traNe lokane tolanArI (traNe lokamAM zreSTha) kamaLanA pAMdaDA sarakhA dIrgha nayaNovALI kamalAvatI nAme rANI che tenI kukSimAM upajI, potAnA khoLAmAM caMdrakalAne svapnamAM joI patine vAta karI patie kahyuM tAre putrI janmaze, jenAM dohelAM pUrNa thaI gayA che evI rANIe zubhadivase sukhapUrvaka zreSTha bAlikAne janma Apyo.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 mULa zuddhi bhAvAnuvAda bAra divasa thatAM grAdhiSThAyaka devanuM, svajanonuM sanmAna karI tenuM nAma candravarmA nAma pADyuM, pAMca dhAvamAtAothI lAlana karAtI anukrame kAMIka ugA ATha varSanI thaI tyAre kalA zikhavADI. eka divasa sarvazaNagAra sajI vividha vinoda karatI rAjAnA khoLAmAM beThI che; jyAre tenuM rupa joI rAjAe kanyAne vidAya karI, ane ciMtAtura banelAM rAjAe mahisAgara maMtrIne uddezIne kahevA lAgyA, "he maMtrIzvara ! A kanyAnuM varNana karavA koNa samartha thaI zake ?" kAraNa ke A viMdhyAcalanuM jaMgala jema suMdara hAthIvALuM hoya tema A suMdara vANIvALI che, brAhmaNanI jIbha AzIrvAdamAM rata hoya, (kanyApakSe) maMgalakArI dAMtavALI, vedavacana suMdara pAdavALA hoya, (kanyApakSe) suMdara pagavALI viSNunI deha jema satyabhAmAyukta hoya che tema satyavacanavALI, TaMkazALa jema calaNI sikkAvALI hoya tema jJAnavALI, meruparvata suMdara sarala jhADavALo (kanyApakSe) tema sIdhIsAdI, jinezvaranI vANI nirmala, nidaoNSa AlAvAvALI hoya tema (kanyApakSe) mIThuM bolanArI, varasAdanI mosama vAdaLAvALI hoya (kanyApakSe) suMdara buddhizALI, caMdrakalA kalaMka vagaranI hoya (kanyApakSe) kalaMka vagaranI; huM mAnuM chuM ke saubhAgya, rUpa, lAvaNya, kAMti ane dIptithI A kanyA mahAdeva kAmadeva, viSNu, caMdra ane IndranI paTarANIne jitanArI che. jeNInAM uMcA ane pInastana gola ane suMdara che, jeNInuM nitaMbataTa (pUMThano bhAga) vistRta che. ane je saghaLAya vilAsano khajAno che AvI kanyA yauvanavayamAM vartI rahI che. tethI Ane anurUpa vara A jagatamAM koNa thaze/haze ?" A kAraNathI huM ghaNoja ciMtAtura thayo chuM. A vacana sAMbhaLI matisAgara maMtrIe kahyuM he rAjana ! ciMtA karazo mAM, A bAbata vidhi vidhAtA) sAvadhAna ja hoya che, teTalAmAM nagaranI eka dizAmAM haNo haNo evA zabdavALo moTo kalakala avAja (ghoMghATa) thayo, ane puSkala ghoDAnI khurathI ukhaDelI dhULa samuhathI dizAo tamAlapatra sarakhI kAlIbhaTTa thaI gaI. rAjAe tapAsa karavA kahyuM. kavacane dhAraNa karanAra DamarIthI raMgAyelA zarIravALo utAvaLA page dravIrya tyAM Avyo, he rAjanuM! jayapAmo e pramANe bolato vinaMti karavA lAgyo ke Aje mana ane pavana sarakhA vegavALA ghoDA upara savAra thaI saparivAra nagaranI dakSiNa dizAmAM duSTapuruSonI tapAsa mATe gayo, teTalAmAM moTo yuddhano avAja saMbhaLAyo,
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 mULa zuddhi bhAvAnuvAda meM tyAM jaIne joyuM to eka rAjakumAra zreSTha airAvaNa hAthI upara caDhelo hato, ane cAre bAju gherIne subhaTo tenAM upara prahAra karI rahyA che, jema Indrane gherI asuro prahAra karatA na hoya, teTalAmAM bahu prahAra thI prahata banela (IjA pAmela) hAthI ghaNo gusse thayo, temaja ciMghADa karavA lAgyo tevA hAthIne kumAra dhIre dhIre haMkAravA lAgyo, tyAre te hAthIe subhaTasamUhano chUMdo karI nAkhyo, jeTalAmAM hAthInA bhayathI badhA dUra dUra sarakI gayA, ane sAgaraAvarta nAmanA sarovaramAM jala pIvA mATe hAthI peTho ane kumAra paNa jalakrIDA karIne rAjakumArane eka jhADa nIce ArAma karato dekhyo. e arasAmAM caturaMga sainya sAthe zUraratha rAjA tyAM Avyo ane kahevA lAgyo ke "he pApiSTha ! duSTa ! nirlajja ! mArA subhaTone mArI ahIM nirAMte sUto che. hajI to pahelAnuM tArA pitAnuM vera mane bhulAtuM nathI ane he pApI ! A te pharI navuM vera ubhu karyuM, tethI tu sAme Ava ! athavA he duSTa tuM koInuM paNa zaraNa le ke pAtAlamAM pesa, Aje tuM chuTI zake ema nathI, te sAMbhaLI vIrarasathI ruveruva jenAM khaDA thaI gayA che evo kumAra kahevA lAgyo he rAjA ! zuM uttama puruSo potAnI prazaMsA jAte kare kharA ?'' he narendra ! pUrvapuruSoe meLavelA yazano A je nAza karyo che, ke jethI puruSakArapuruSArtha vinAnuM nakAmuM A pramANe bole che. jyAre roSe bharAyelA zUrarathe dhanuSyano TaMkAra karyo teTalAmAM kumAra paNa teja hAthI upara caDyo. paNa te hAthI koi paNa hisAbe jalamAMthI bahAra na nIkaLatAM mAchalAMnI jema paDakhu pheravI anya hAthI upara besI tenAM savArane haNI zreSTha dhanuSyane dorI bAMdhI taiyAra kare che tyAre ame paNa tenAM pakSamAM (AdhAra vargamAM) maLyA tyAre sUraratha rAjA mane kahevA lAgyo A tAre zaraNe Avela nathI mArA zatrukhAtara tuM yama ghera jA nahiM, mATe tuM tArA svAmInI prItine na toDa. te sAMbhaLI sainiko goThavI huM tamArI pAse nivedana karavA Avyo chuM have tame kaho tema karIe tyAre rAjAe hoTha karaDI bhavAM caDAvI yuddha bherI vagADavAnI AjJA karI jaldIthI jaldI taiyAra thAo, mArI sAme AvelA (paroNAM) ati adbhUta vIryavALA te mahAnubhAvanuM ghaNuM ahita na thAya te mATe jaldI karo, ema kahI vimalAkSa rAjA vegavAna zreSTha rathamAM besI caturaMga senA sAthe kSaNavAramAM yuddha maidAnamAM AvI gayo. eTalAmAM draDhavIrye je sipAIo kumAra pAse mukI
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 57 gayo hato te zatrunA prahArathI nAzI gayA. AhvAna karatA, kudatAM ane sAme caDIne bhIDAyelA vimalAkSa rAjAnA sainyane, dekhI zatrusenA bhAgye chate abhimAnathI ucchaMkhala banelI, svAmInuM kArya karavA udyamavALI, vijaya meLavavAnAM lAlacI evI banne senAo vacce bhayaMkara yuddha thayuM. yuddhavarNana... bANathI vIMdhAyelA dhvajAnA cihno paDI rahyA che. khuMkhAra avAja karanArA vividha dhaDo nAcI rahyA che, karAgra chedAvAthI hAthamAM lIdhelI vastu paDI rahI che. mastakarUpI kamaLanI vela vaDe dharaNItala pUjAI rahyAM che. lohInA pravAhathI maDadAo kALA thaI rahyA che. ghoDesavAra marIjavAthI ghoDAo heSArava karI rahyA che, bhayathI dhrujatA kAyaro bhAgI rahyA che. kAgaDA ane gIdhaDAo vaDe Abha DhaMkAI rahyu che. devasamUha joI rahyo che. AbharaNo camakI rahyA che. mAMsa lubdha zIyALIyAo ciciyArI pADI rahyA che. ghaNanA ghAthI ratho cUrNita thaI rahyA che, zastrano khaNa khaNa avAjathI gabharAyelI devAMganAo potAnA patine bheTI rahI che. tyAre vimalAkSanA sainyathI bhaMgAyeluM zUrarathanuM sainya nAzavA lAgyu te dekhI zUrarathe bANonI varSA karI teTalAmAM kumAra tenI sAme AvI caDyo. banne vacce bhAre yuddha thayuM ane vividha (karaNothI) potAnI kalA dekhADIne kumAre hasta cAlAkIthI zUrarathane bAMdhI lIdho, tyAre yuddhane jonArAM devoe kumAra upara puSpavRSTi karI ane jaya jaya zabda bolI Azcarya cakita thayelA devo potAnA sthAne gayA. tyAre kumArane oLakhI cAraNajano tenA vakhANa karatA kahevA lAgyA ke.. zatru upara jeNe jaya meLavyo che, ane je rUpamAM kAmadevanI tulanAe Ave evo che evo kumAra jayapAmo. kIrtivarSa no putra jenuM nAma vijayavarma che te jaya pAmo. he kumAra ! he guNanA bhaMDAra ! hajAra jIbhavALo asaMkhyavarSanI uMmaravALo paNa tArA guNaMto gAvavA samartha nathI; to bIjo kayo tArA guNonuM varNana karI zake ?'' te sAMbhaLI aho A to mArA mitrano putra che ema kahI jenAM dehamAM harakha samAto nathI evo vimalAkSa tene bheTI paDyo. ane virala paDelA Azrita puruSonI pATA pIMDI karavAno Adeza karI jeNe zUrarathane choDI dIdho che evA kumAranI sAthe nagaramAM praveza karyo. kumAranA samAgamathI khuzakhuzAla AnaMdanA AMsuthI bhInA nayaNavALA rAjAe samasta nagaramAM vadhAmaNI mahotsavano Adeza kayo. avasara dekhI zUrarathane vairanuM kAraNa pUchyu. zUrarathe kahyuM he rAjan! tame sAMbhaLo je (A) cAra dAMtavALo caMdrazekhara nAme zreSTha hAthI hato tene yuddha
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 | mULa zuddhi bhAvAnuvAda karIne kIrtivarSe haraNa karyo hato te verane yAda karI sainyanuM nirakSaNa karavA nIkaLelA meM kumArane ekalo dekhI A AcaryuM. tyAre rAjAe kumArane ekalavAyAnuM kAraNa puchayuM te bolyo te tAta ! dhyAnathI sAMbhaLo huM hAthI, ghoDA upara roja pharato hato. temAM eka divasa A hAthI upara caDhelo paNa te varaselA pANInI gaMdhathI bekAbu banI gayo. hastiratnajANI karuNAthI teno ghAta na karyo, AnA lobhathI karaNa = eka jAtano kImIyo ApIne (dAva peca karI) utayoM, mana vacana ane ghoDA jevA vegavALo, anukramathI Avato A hAthI te nagara bahAra rahela sUrarathanI najaramAM Avyo. tenI AgaLano vRttAMta tamane khabara ja che, eTalAmAM kumAranI zodha karato kIrtivarma rAjA tyAM Avyo, te jANI vimalAkSa rAjAe bhavya nagara praveza karAvyo, thoDA divasa AnaMdathI rahyA. avasare vimalANa rAjAe paroNA rUpe Avela kumArane guNathI saMpanna evI candramAM rAjakumArI ApI. kIrtivameM paNa kumAra mATe te caMdravarmAno svIkAra karyo ane zubhadivase lagna karAvI yogya vyavahAra karIne vidAya ApI. potAnA nagare jaI IcchAmujaba bhoga bhogavavA lAgyA. anyadA kIrtivarma rAjAe kumArane rAjya soMpI devendramuni pati pAse dIkSA grahaNa karI, udAra tapa Adaryo, ATha karma khapAvI mokSe sIdhAvyA. bIjo rAjA vijayavarma paNa ghaNAM mAMDalika rAjAone sAdhI (jItI)ne candravarmA sAthe bhoga saMpattine bhogave che, janmAMtaranA snehasaMtuthI baMdhAyelI candravarmA sAthe vasatA kumArane keTalo samaya vaI (vItI) gayo tenI paNa jANa na thaI. eka divasa rAjA rAjasabhAmAM beTho hato tyAre "A caMdravarmA strIratna che" ema jANI maMtra vidhAnanimitte rAjAnA manane nahiM jANanAra koIka maMtrasiddha caMdravarmAnuM haraNa karyuM. mAtAe te vAta kumArane karatAM te mUccha khAI nIce paDyo. vArAMganAoe caMdana rasathI sIcI tAlavRMta paMkhAthI vIMjhatA mahAmuzkele pratibodha pAmyo. mahAduHkhathI traNa divasa pUrA karyA. tyAre cothA divase tIvratapathI kSINa zarIravALo, jeNe zarIre bhabhUti lagADI che, jaTAdhArI, pelo maMtrasiddha AvIne kahevA lAgyo ke he rAjA ! tuM vinA kAraNe "ATalo badho Akala vyAkala kema thaI gayo che ?" tArI patnIne maMtra vidhAna nA nimitte huM laI gayo chuM. tenAM zIlano bhaMga ke zarIra pIDA kAMI thavAnI nathI. paNa Avo kalpa (AcAra) hovAthI meM pahelA tene jaNAvyuM nahiM, cha mahIne
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda teno saMyoga thaze mATe tuM saMtApa na pAma ema kahI te adRzya thaI gayo, paNa hA devi ! dIrgha virahavALI ! tuM kyAM che ? mane javAba to Apa! mohavaza thayelA je je AlApo karatA hoya te badhA AlApothI te samaye rAjA badhu rAjakAja choDI vilApa karavA lAgyo, rAjabhavananI vAvaDImAM rata haMsayugalone vilAsa karatA dekhI ghaNIvAra parivArane paNa pIDA upajAve evAM mohane pAme che. ghaNuM zuM kahie ? naraka samAna duHkha anubhavatA mohathI valavalatA teNe palyopama samAna pAMca mahInA kADhyA. keTalAka divase nimitta vinA duHkhathI mukta thaI gayo. parivArane AnaMda ApanAro evo mahAharSa teNe thayo. tene ciMtA jAgI (vicAra jAgyo) ke kharekhara mAro aMtarAtmA bIjo che, tethI te prasanna manavALo banyo, '"ahIM duHkhI thavAnuM kAraNa ja zuM che ?' 59 e arasAmAM ekAeka vikasita nayanavALA vadhAmaNI ApanAre rAjAne kahyuM ke tIrthaMkara samavasaryA che- te jANI harSathI pulakita romAOvALA rAjAe tarataja varSApaka ne ucitadAna ApI, jinezvara tarapha thoDA DagalA jaI tyAMja rahelA rAjAothI parivarelA vijayavame namaskAra karyA. ane Adeza karyo ke jaldI hAthI, ghoDA taiyAra karo ApaNe paramAtmAne vAMdavA jaIe, vastrAbharaNothI potAne zaNagAro, pote paNa jinezvara pAse javA mATe taiyAra thayo. teTalAmAM IndranA AdezathI devoe jagadgurunuM samavasaraNa racyuM. je tribhuvana lakSmInuM ghara lAge che. atizaya AzcaryabhUta; prabhu traNe lokanA svAmI che; evuM sUcana karanAra (ghaNuMja) ajaba koTinuM uMcu jANe jinezvaranAM puNyano DhaMga na hoya evuM samavasaraNa nagaranI pUrvottaradizA (IzAnakhUNA)mAM banAvAmAM Avyu. te zreSTha samavasaraNamAM AvelA bIjA kalyANa samAna tenI rANI tyAM ja dekhAze dekhAI ethI karIne tyAra pachI jinezvarane vAMdavA jaldI taiyAra thayo; sajAvelAM uMcA dhoLA hAthI upara AruDha thaI ravAnA thayo. vAjiMtranA nAda cheka dizodiza pahoMcavA lAgyA pAlakhI, yAna baLadathI kheMcAto eka vizeSa ratha je dhArmika kAryamAM javA mATe vaparAya che. vAhana, zreSTha ratha, hAthI, ghoDAothI parivarelo rAjA nagarathI nIkaLyo. zIghra thoDo bhAga AgaLa jaI deve racela samavasaraNane dekhI hAthI uparathI utarI gayo. harakhathI pulakita rAjA parivAra sAthe uttara dvArathI samavasaraNamAM pravezyo, ane jagatamAM vikhyAta jinezvarane najare nihALyAM. jagatpatine joI romAzcita aMgavALo paMcAMga praNAma karI stuti karavA lAgyo....
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda he kAmadevanA bANanA prasArane vAranAra ! hAthI jevI suMdara gativALA! traNa lokane jANanArA ! mokSapadanA prakRSTa sAdhaka ! madane haNanArA ! mRgalAo ne zaraNabhUta ! yuddha vagaranA ! samasta upadravane haNanAra ! garva vagaranA ! kapAyane jItanAra ! zreSTha brahmA ! suMdara hAthavALA ! indriyone viSayothI nivAranArA ! karaja rUpa maLane sApha karavAmAM pANI samAna ! duHkha rUpI vRkSane bALavAmAM Aga samAna ! madhyAhna sUrya jevI prabhAvALA ! aMtara zatruonA subhaTa samUhane hataprabha karanArA! namaskAra karanAranA zaraNabhUta ! prakRTa nayaNavALAne dezanA ApanAra! he jinezvara ! evA Apane sadA ghaNAM ghaNAM namana ! IMdrane paNa namana yogya (namaskaraNIya) prasiddha syAdvAdathI padArtha svarUpane pragaTa karanArA! bhAvanayanA moTA mahotsava samAna ! mane zAzvata sukha Apo. e pramANe stuti karIne gaNadharAdi sAdhuone paNa vAMdI IMdrAdinA kamathI potAnAM sthAne rAjA beTho. tyAre prabhue yojanagAmI madhura zabda vaDe saMsAra samudrane taravA sAru jahAja samAna dharmane kahevAno prAraMbha karyo. Aja AMtarAmAM teNe caMdravarmAne tyAM joI ciMtA thaI are ! rANI ahIM kyAMthI ? eTalAmAM maMtrasiddhanA vacana yAda AvyA tyAre prabhune devInA virahanuM kAraNa pUchayuM... prANione durghata pAMca Indriyo saMsAranuM kAraNa bane che, ane damana karelI te Indriyo mokSa mATe thAya che. bekAbu IndriyothI AtmA balAtkAre unmArgamAM pachaDAya che, jema yuddhamAM bekAbu banela ghoDAothI sArathIo unmArge jAya che, prathama viSaya saMbaddha manane jItIne vivekarUpI hAthI upara AruDha thayela zUravIra hAthamAM hathiyAra dharI mana ane kaSAyane jItIne je sArI rIte tapa kare che te zuddha AtmA dedIpyamAna bane che; jema ghI nAMkhavAthI agni. je samakitamAM rata hoya, vIra, krodhanuM damana karanAra, iMdriyane jItanAra ane mokSamAMja layalIna hoya tene devo paNa name che. sarvajJane anusaranArI jinezvare bhAkhelI sarva AjJAne sArI rIte abhinaMdana karatA jIvAtmAo sarva baMdhanothI mukta bane che. nirmohI, dAMta, buddhizALIoe kahelAnuM jeo abhinaMdana karatA nathI teo duHkhabhAgI bane che. zubhabhAvathI jeo jinAjJAne vakhANe che. teone kalyANAdi sukhAdi Rddhi, siddhi kazuM paNa durlabha nathI. ema dezanA ApI paramAtmA mauna thaye chate hAtha joDIne beselI parSadA-sabhA ghaNo ja saMvega pAmI, bhUmie mastaka namAvI "amo
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda ApaNuM anuzAsana IcchIe chIe." ema bolI kaMika namelA mukhavALI sabhA potAnA sthAne gaI, temAM keTalAka samakita, bIjA dezavirativrata pAmyA, ane bIjA keTalAka zAMtabhAvavALA saMga choDI sAdhu banyA. he bhagavan! meM pUrvabhavamAM zuM karyuM ke jenA lIdhe Avo vipAka thayo ke pahelAM meM rANInA saMgamathI atulasukha cAkhyuM, ane pAchaLathI tenAM virahamAM koInI sAthe tulanA na karI zakAya evuM nAraka duHkha sarIkhuM duHkha anubhavyuM. prabhue kahyuM ke te pUrvabhavamAM ghaNAM yugayugalone vikhUTA pADyA ane rANIe tenI anumodanA karI te karmanuM A phaLa che. jenA kAraNe te narakamAM ghaNAM duHkha anubhavyA ane kSudrajAtiomAM upanyo hato. atyAre tAruM karma kSaya pAmyuM che. je sukha maLyuM tenuM kAraNa e che ke te susAdhunI bhakti karelI, svargaapavargane ApanAra A ja bhakti che. AnA jeTaluM bIjuM jagatamAM kazuM zreSTha nathI. mATe nipuNa mANasoe A sAdhunI bhakti vize udyama karavo yogya che. mATe he naranAtha ! sAdhu bhaktimAM atula prayatna kara ! te vacana sAMbhaLa kAmabhogathI virakta banela huM rAjyane vyavasthita karI tamArI pAse dIkSA laIza. rANI vi. paNa ema kahyuM. tyAre bhagavAne kahyuM A anitya-saMsAramAM vilaMba- rAga nA karo... jAtismaraNathI pUrvabhava jANI virakta thayelo yazovarmano rAjyAbhiSeka karI devI pramukhanI sAthe pAlakhImAM besI prabhu pAse jaI munijane sevelI dIkSA lIdhI, bAra aMgano abhyAsa karyo. gurue sUripada ApyuM. caMdravarmA sAdhvI paNa agyAra aMga bhaNI ane pravartinI thaI, bhavyajIvone pratibodhathI kevalajJAna utpanna karI AtmAne mokSa sukhamAM sthApyo. have pAMcamuM bhUSaNa sthiratA paratIrthikonI Rddhi dekhI zobhita na thavuM temAM "sulAsA' nuM draSTAMta kahe che. suHsA kathAnaka samasta lIpanI madhye rahela anAdikAlanAM A jaMbudvIpanA dakSiNa bharatamAM jinezvare darzAvela madhyakhaMDamAM magadha deza che. je suprasiddha che, aneka jAtanAM loka ane dhanadhAnyathI bharapUra, grAma, Akara, gokulothI ramya vividha jAtanAM jhADothI chavAyela, maTha vihAra, (jinAlayo vi.) udyAnothI zobhita,
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda paraca-zatrusainya potAnI upara AvI paDe tevAM bhayathI biskUla mukta, temAM harSita mANaso mATenA seMkaDo kIDA sthAnothI yukta, jina ane gaNadharo nA caraNonA sparzathI pavitra che. te magadha dezamAM ati adbhuta sAravALI rAjagRhI nAme nagarI che. rAjAnA guNasamUhane vistAranArI, cotarapha prakAza phelAvanArI, ramaNIyatAno vicAra karIe to devanagarInI samakakSamAM Ave, kUvA, sarovara, vAvaDI, vanakhaMDathI zobhanArI, sonAnAM banAvela gaDhathI jhagamagatI, dukAna, paraba, sabhAgRhathI zobhAyamAna, hAthInI sUMDharUpa dhanuSyathI toraNavALI che. tenuM zreNika mahArAjA paripAlana kare che. gharamAM ane yuddhamAM paNa tyAga jenAM hAthamAM ja che. kAminInA kaThora kaTAkSa jenI kAyA upara paDe che. je zreSTha sipAInAM samUhathI parAsta thAya ema nathI. zatrurUpI hAthInA gaDasthalane vidAravAmAM siMha samAna, zatrunAM puruSArthane garvanA leza (bindu) ne paNa sApha karavAmAM agresara, kSAyika samakitI jene devendro paNa bhaktithI vakhANe che. tenI patnI sunaMdA che je guNavALI, abhayakumAra nI mAtA = janma ApanArI, ghaNI ja prasannamanavALI, zIlarUpI AbharaNathI alaMkRta zreNika rAjanI ati vahAlI, jinezvaranI bhaktANI che. apuNyazALIne durlabha che, te (zreNIkarAjA) sunaMdAthI yukta, vidvAno tenAM vakhANa kare che, evAM zreNikarAjA rAjalakSmInuM paripAlana kare che, ane te devendro paNa jene name evAM zrI vIra jinezvaranI bhaktithI potAnI kamarajane pakhALI rahyo che. teja nagarImAM "nAgarathI' rahe che je Arthikone arthanuM arpaNa kare che. vaLI te jJAnadarzana cAritrathI yukta, jinezvara ane munimahAtmAnAM caraNakamaLano bhakta, bAMdhavarUpI kumudone AnaMda ApavAmAM caMdra samAna, lobhamAna vagarano, sarala, parastrIthI manane dUra rAkhanAra, kalikAla jeNe koI paNa hisAbe sparzI zakyo nathI, yauvana, rUpa lavaNimAMthI manohara, atyaMtara ratnarAzino ratnAkara che. tene pavitra zIlathI sajAyelI, samakitaratnamAM zaMkA vinAnI, jenI guNarUpI uttamakaMThI zobhI rahI che. je mokSasukhamAM haMmezA utkaMThAvALI che, tene dharmathI koI calAvI na zake, kalAguNothI je sadA hALI rahI che, je vIraprabhunA caramakamaLamAM Asakta che. sAdhu sAdhvInI niyamAM bhakti kare che, je sAdharmikanI bhakti karavAmAM nipuNa che. je potAnAM parijana viSe sadA AzIrvAda rUpa che. je jIvAdi padArthane jANanArI che, je
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda rUpalAvaNyathI prazaMsA pAtra che, vaLI jenAM kAcabAnI jema unnata caraNo evI rIte zobhI rahyA che ke jANe pRthvI tala upara kamalo cAlatA na hoya, jenAM jaMghAyugala evAM zobhI rahyA che ke jANe kAmadevanA bhavananAM zreSNa toraNa na hoya, jenI keDa gaMgAnadInA pulina sarakhI ghaNIja sArI ane bahu ja sArI rIte vistAra pAmelI che, samudranA Avarta sarakhuM tenuM nAbhimaMDala madananA mahelarUpe mAhita paDe che. vajanI jema ghaNoja pataLo jeno madhyabhAga ratisukhanAM bAganI jema zobhe che. jenA puSTa ane unnata temaja goLa suMdara stano kAmadevanA hAthInA kuMbha sarakhA ghaNAMja manohara che. jenI saraLabhujAo atisukomalatAne lIdhe kAmatApane dUra karavAmAM jANe bhIMta vinAnuM khulluM ghara nA hoya, jenAM suprazasta lAla hAtha jANe lAla azokavRkSanAM pallavo nA hoya, jenI suzobhita banAvelI gaLAnI rekhAo mANasane moha pamADe che, te zaMkha sarakhI dekhAya che, jenuM vikasita kamaLanI zobhAnA vilAsavALuM mukha badhA lokone Azcarya pamADe che, jenAM guMthAyelA aMboDAnA sUkSma-jhINA komala vALa jaMgalanI bheMsa, = rojha; bhamarAnA samUha ane moranA gaLA sarakhA (kAlAM bhammara) che. (sulasAnA) ghaNAM vakhANa zuM karIe jene jinezvare paNa samyakatvamAM zreSTha mAnI che. jinamuninI bhakti karatI potAnA pati sAthe viSayasukha mANatI, saMtAnavinAnI, daurbalya vinAnI, nizcayathI saubhAgyazALI kAla pasAra karI rahI che. sAMbhaLeluM karanArI, guNavAna, rUpavAna, kulIna, prazAMta temaja samakitadhArI, sulasA nAme bhAryA che. eka vakhata patine ciMtAtura jANI tenuM kAraNa pUchayuM he nAtha ! jANe ke vAribaMdhathI baMdhAyelA hAthInI jema; jANe ke rAjaputrane rAjyathI vAravAmAM Avyo hoya tenAM jevA, nIcA namelA puSpavALI jaInI jema, jugAriyAnI ToLakIthI pheMkAyelA jugArInI jema, zatruothI gherAyelA kAyara puruSanI jema, raNAMgaNamAM khUTI gayelA hathiyAravALA subhaTanI jema, nabhAMgaNamAM nAza pAmelI vidyAvALA vidyAdharanI jema, dizA bhUlI gayelA niryAmakanI jema, jenuM vAhaNa bhaMgAI rahyuM che evA vyApArInI jema, mahAbhaMyakara vanamAM svAmI nAza pAmI gayA che evA vaTemArganI jema, jenAthI vezyAo parADamukha che evA kAmAturanI jema, bhraSTavratavALA bhAvita uttamamuninI jema, (bhAvuka muni bhUlamAM paNa vrata bhaMga thatAM ghaNAMja ciMtAtura banI jAya che.) tame ciMtAtura kema dekhAo cho ?
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda zuM rAjAe kAMI tamAruM apamAna karyuM ? athavA koI kapaTIe tamane chetarI lIdhA che ? zuM mahAjana tamAre virodhI thayuM che ? zuM nidhAnamAMthI aMgArA nIkaLyA ? zuM bAlako hRdayamAM khaTake che ? zuM maraNa najIka AvI gayuM che ? he nAtha! jo atigupta vAta na hoya to mane kaho, te sAMbhaLI, jarAka hasI nAgarathIe tene javAba Apyo. * he kAMtA ! mAre evuM koI ati guma kAma nathI ke je tane nA kahevAya. paraMtu tAre putra nathI A mArA hRdayamAM khaTake che. tyAre sulasA kahevA lAgI. jinavacanamAM vidagdhane kheda kyAMthI hoya ? he nAtha ! zA mATe kheda karo cho, je koI narakamAM paDi rahyo hoya tenuM rakSaNa putra karI zakato nathI, guNavAna ane rUpALo putra paNa che svAmI ! AvatA rogavikArane dUra karI zakato nathI, "zuM putra svarga, mokSa Ape che ?" paraMtu he nAtha ! putra to saMsAranuM kAraNa bane che. nAgarathI - he priye ! huM badhuM jANuM chuM paNa aputriyAnuM dhana rAjA laI le che. sakala parivAra (lakSmI joIne) bhego thAya che. anyathA sago bhAI paNa saMgharSa karaze. to he nAtha ! Apa anyakumArIne paraNI lo, patie kahyuM ke mane koI rAjya Ape to paNa tArA sivAya bIjI patnIthI mAre kAma nathI, jo keme karIne tAre putra thAya to ThIka che tenAthI mArA manane zAMti thaze. sakarmaka = samAdhivALuM thaze (vidvatAnuM phaLa samAdhi che mATe). patino Avo nizcaya jANI te devane ArAdhavA beThI, suvizuddha brahmacaryane pALe che, bhUmi saMthAro kare che. jinapratimAnI pUjA kare ane karAve che, bhaktithI zramaNa saMghane vahorAve che, ane AyaMbilano tapa Adare che. ane manamAM harigaigamethIdevane dhAraNa karyo. vrataniyamamAM rahelI bIjuM paNa ghaNuM karavA lAgI, sthirapaNe anuSThAnane viSe rahI teTalAmAM, harigaigamethIdevanuM Asana calAyamAna thayuM. te joI manamAM camakI "zuM mAruM vana thavAnuM che ?' AvI zaMkAthI avadhijJAnano upayoga mukyo. tyAre sulasAno vRttAMta jANI surasenApati tarataja uttaravaikiya zarIra karI cAlyo, skurAyamAna mugaTavALo, raNaraNa karatI ghugharIvALo, (saNo-svanaH-avAja) calAyamAna suMdara kuMDalavALo, jenI cotarapha tejasvI maMDala raheluM che. jhulatA ane camakatA vALavALo, laTakatA vastrone dhAraNa karanAro, suramya tALavRkSanA phaLanI mALAvALo, khaMDita mastakanI mALAvALo, sugaMdhI puSpanI mAthe rahelI kalagIvALo, (ghUgharInA) avAjathI yukta suMdara dorA (kaMThI) ne dhAraNa karanAra prakRSTa kRddhinA samUhane dhAranAra; vAranAra jhAMkhIpADanAra IndranI senAno nAyaka
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 65 haraNasarakhI AMkhavALo, saMpUrNarUpa yauvanavALo, samudranA ghoSa-zabda sarakhA avAjavALo, zatru pakSa mATe bhayaMkara, suvegA nAmanI gativALo, namatAM jIvonuM kArya karanAra, mahAna bhaktithI prerAyelo, hariaugamethI deva Avyo. have te pavitradeva (potAnA teja thI) AMgaNAne prakAzita karanAra zIdhra sulasAnI sAme ubho rahyo. tyAre sulatAe saMbhramathI tene dekhI vibhramavagaranI banI svaccha ane zreSTha Asana ApyuM tyAre deve kahyuM he zrAvikA ! zuM mane yAda karyo, traNe lokamAM je kAma mArAthI sAdhI zakAya tevuM tamAre je kAMI kAma hoya te mane kaho. tulasAe kahyuM he guruzaktiyukta ! surasenApati ! tame to divyajJAnI cho ! samasta padArtha zAstrane jANo cho. zuM mArI manaruci nathI jANatA ? tyAre hasamukhavadane deve batrIsa guTikA ApI, ane anukrame eka eka khAvAnuM kahyuM. tethI tAre guNavAna kuMdanA puSpa sarakhA batrIsa putro thaze. tAre kAMI kAma paDe to mane yAda karaje; ema kahI deva adazya thaI gayo. pharIthI tenI pUjA karI sulasA zreSTha bhoga bhogavatI thaI, tu samaya AvatA tene moTI ciMtA thaI, ke ISTa chatAM batrIsa chokarAonA maLamUtra dhovAnI paLojaNa koNa kare ? AnA karatA batrIsa guTikA eka sAthe khAI lauM jethI eka batrIsa lakSaNavALo putra thAya. ema vicArI eka sAthe batrIsa guTikA khAI gaI. tenAM prabhAvathI batrIsa vibhakta zarIravALA garbha thayA. tenI vRddhithI udaramAM bhAre vedanA thavA lAgI. tyAre punaH devane manamAM dhArI kAusagnamAM rahI. tyAre deve AvI kahyuM ke he zrAvikA ! je kAMI kAma hoya te kahe, sulasAe badhI vAta karI, tyAre deve kahyuM ke he mugdhA ! nirmalakulathI vizuddha teM A akAya kema karyuM ? AnAthI to tAre sarakhA AyuSyavALA batrIsa putro thaze. nahi to bhinna bhinna AyuvALA thAta. he deva! jeNe jevuM karma bAMdhyuM hoya tene te rUpeja pariName che. "karmamAM lakhelA lekhane koI anyathA karI zakatuM nathI." dharmavAna ! tamAre to A baghu sAdhya che. mATe, tame mArI A pIDA dUra karo. tyAre pIDA dUra karI deva svarge gayo. sulasA dharma parAyaNa thaI, garbhane vahana kare che. devathI pUjAyela parivAravALAne uNapa kyAMthI hoya. navamA sulatAne batrIsa putro thayA. te vakhate nakSatra zubha hatuM. ane parivAra varga najIkamAM rahelo hato. te putro sarva lakSaNo thI yukta che. jANe koIka prayojanathI batrIsa Ino bhegAM thayAM
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda | na hoya tema teoe potAnI kAMtithI garbhagRhane prakAzita karI dIdhu. priyaMkarA dAsIe tarataja saMbhramathI nAgarathIne vadhAmaNI ApI. khuza thayelA nAgarathIe dAna ApyuM. ane mahotsava karyo moTA vAcAla vAjAo ghumadhuma avAja karI rahyA che. vAMkI vaLIne jyAM vArAMganAo ubhI che evo nArI samUha nAcI rahyo che. kesara, kasturI, amara, caMdana, kapUranuM sarakhA bhAge mizraNa karAI rahyuM che. veza vilAsa dekhAI rahyo che, mANaso suMdara vastro dhAraNa karI temanAM ghera AvI rahyA che. sarva prakAranAM gItanI dhUna cAlI rahI che. dAsa dAsIo doDI rahyA che. mastaka upara saMskAra grahaNa karAI rahyA che. aneka jAtanAM dAna apAI rahyA che, jJAnIo pUjAI rahyA che. ghoMsarI ucI mukAI rahI che. bhaTTa sUcako (bhATacAraNo) birUdAvaLI bolAvI rahyA che, maMgala gIto gavAI rahyA che. baMdhu samudAya AvI rahyo che. popaTa vi. kalakala avAja karI rahyA che. mAnanIya vyaktione mAna apAI rahyA che. devapUjA karAI rahI che. gumibaMdhana choDAI rahyA che, saMghanI pUjA thaI rahI che, khAMDa sAthe ghI apAI rahyuM che, sAdhu pAtro ghIthI (bharAI) lepAI rahyA che. e pramANe vaibhavathI cakacUra, mANasothI bharapUra, vadhAmaNA mahotsava karyo. devatAnI pUjA karAvI, gurune page paDAvI jaldI nAmoccAra kare che, ane jinabhadra vIrabhadra ItyAdi nAmo pADyA. pAMca dhAvamAtAothI lAlana pAlana karAtAM ATha varSanAM thayA, anukrame vRddhi pAmatAM badhA kumAro kalA ane zAstrano pAra pAmyA, batrIse kumAre dharmakalAmAM vidagdha (hoMzIyAra) ane saMpUrNa yauvana ane guNa samUhavALA che. batrIse paNa zatrusamUhano nAza karanAra temaja saubhAgyathI devakumAra ne paNa jhAMkhA pADanArA che. batrIse jina ane munibhaktimAM parAyaNa rahe che. jeoe potAnAM rUpathI kAmadevanuM rUpa jItI lIdhuM che. teo zreNIka rAjAne ati priya che. ke je rAjA utsarpiNImAM prathama tIrthaMkara thanAra che ane garviSTa zatrurUpI hAthIono nAza karavAmAM siMha samAna che. batrIse mAna unmAnathI yukta ane uttama lakSaNa vyavsana sahita che. batrIse bAMdhavarUpI kumudane vikasita = harSita karavA mATe caMdra samAna che. ane kAminIjana ne AnaMda ApanArA che, batrIse sarala svabhAvavALA ane jIvAdi nava padArthane jANanArA che. te sarve guNa samuhanI mAlikA evI kulabAlikAone paraNyA. have te kanyAonI sAthe lIlA karatAM, sukha mANatA, potAnAM ghera vasatAM haMmezane mATe ciMtAvinAnA, svargamAM - rahela dogaMdaka deva jevA, te kumArono upadrava vagara kALa vItI rahyo che.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda A bAju vizALa ane suMdara gaDhavALI vaizAlI nagarI che. tenuM upadravI zatru samUhane haMkArI kADhanAra ceDArAja pAlana kare che. tene jyeSThA ane cellA nAme be kanyAo che. te banne uMcA pIna stanavALI, nijarUpathI devAMganAno tiraskAra karanArI, jIvAdi padArthane jANavAmAM vicakSaNa, jinazAsanamAM rakta ane zuddha samakita dharanArI; pAMDityanA garvathI svacchaMda, puSkaLa zaNagArathI manohara zarIravALI che, - have eka divasa prazAnta evI te banne aMtaHpuramAM ramI rahI hatI, tyAre tyAM eka parivrAjikA AvI jenAM hAthamAM kaMDikA, tridaMDa, ane RSi Asana che; potAnA zAsana/matanA samasta zAstrane jANanArI ghaNAjarjara/ junA zarIravALI te kanyAnA aMtaHpuramAM AvI caDI; evA prakAranA potAnAM zaucadharmanI vAta karavA lAgI ke je bALakone sArI lAge. te sAMbhaLI jinAgamathI bhAvita jyeSThAe kahyuM he halA ! lohithI kharaDAyeluM vastra lohithI svaccha na thAya. tema pApathI nirmita azuddhi zauca dharma vaDe na jAya. ItyAdi vacanathI tene niruttara karI mukhathI ghaNAM prakAranI mazkarI karatI hatI jyeSThAnI dAsIoe tene gaLAthI pakaDI rAjamahelathI bahAra kADhI. tyAre aneka prakAranA kUDa kapaTavALI kodhathI dhagadhagatI parivrAjikA vicAravA lAgI ke pAMDityathI garviSTha A pApiNine duHkhamAM pADu, ema vicArI jyeSThAnuM citra banAvI zreNIka rAjA pAse gaI. vinaya bahumAnathI upacAra karatI potAnA kAryamAM sArabhUta rAjAne te citra dekhADyuM. tyAre nirviNa chatAM anurAgathI vikAra pAmela zreNIka rAjAe pUchyuM, rasAtalamAM AvuM rUpa che ke mAtra citaryuM che. tyAre parivrAjikA kahevA lAgI ke A to ceDA rAjAnI putrI che. tAre anurUpa meM kahyuM che ema bolI harakhAyelI parivrAjikA potAnAM sthAne gaI. tyAre zalyasvarUpa tenAM rUpane dekhI mUccha pAmI paramadhyAnI yogInI jema zreNIka nizcala cetanAvALo thaI gayo. te dekhI e arasAmAM abhayakumAra Avyo. je potAnAM pitAzrIno haMmeza mATe bhakta che. te banAvane nahiM jAgI praNAma karI beTho. tyAre pitAzrInuM citta nAza pAmeluM jANI, mativizALa dezakAlane jANanAro abhayakumAra page mastaka lagADI pUchavA lAgyo. Apa Aje ciMtAtura kema lAgo cho ? mane kaho to teno ukela lAvuM, tyAre pharI cetanAno rAjAmAM saMcAra thatAM te rAjAe abhayane sarva vAta karI; ciMtA nA karo, te kanyAne varavA mATe ceDA rAjA pAse moDuM nahiM karanAro dUta mokalo tyAre zreNIka rAjAe dUta mokalyo, tIvra jhaDape tyAM pahoMcyo, dvArapAla vaDe nivedana karAyela dUta sabhAmAM pravezyo, namaskAra karIne beTho.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 mULa zuddhi bhAvAnuvAda ceTaka rAjAe yogya upacAra karyA. (kamapATIthI) page paDIne dUta vinaMti karavA lAgyo ke he rAjana! tamAre sarvakalAAgama guNamAM vizALa evI koI dIkarI che, tene varavA sAru zreSTha bhaTanA sainyavALA zreNIka rAjAe mane ahi mokalyo che. tyAre ceDA rAjA krodhathI dhamadhamI uThyo, he dUta ! hayakulamAM upajelI putrIne vAhika kulamAM huM na Ape. dute te vAta AvIne zreNIkane kahI. tyAM to zreNIka jANe caMdra rAhu grahita thaI gayo hoya tevA kALA mukhavALo thaI gayo. tyAre abhaye kahyuM ke cittane zAMta karo, kAryasAdhI ApIza. te sAMbhaLI rAjA pharI harakhAyo ane romAzita zarIravALo thaI gayo. tyAre abhaye paNa vAhika kula vaMzamAM utpanna thayela zreNIkanuM suvibhakta atizayavALuM rUpa citaryuM. guTikAthI svara badalAvI, svabhAvika rUpa tejavALo citra sAthe vaNikaveza karI vaizAlImAM praveza karyo. rAjabhavananAM dvAranI pAse sugaMdhI dravyonI moTI dukAna kholIne rahyo, tyAM jayeSThAnI dAsI sugaMdhI dravya levA Ave tyAre anya vizeSathI Ape ane zreNInI pUjA kare che. dAsIe pUchyuM "AvuM rUpa konuM che ?" Ane tame zA mATe pUje cho ?" he mRgAkSI ! A zreNIka rAjAnuM citra che. ane te mArA svAmI che. tethI bhaktithI traNekALa ArAdhuM chuM. tyAre dAsIe jyeSThA pAse jaIne kahyuM ke Aje meM Azcarya dekhyuM. jyeSThAe kahyuM zuM devuM ? tyAre dAsIe sarva vRttAMta kahyo. mane bhAre kautuka upanya che mATe tuM jaldI te citra lAva, tyAre dAsIe te citra mAMgyuM. abhaya paNa dAsIne te citra Apato nathI. mane khAtrI che ke tame tyAM laI jaI mArA svAmInI avajJA karazo. tyAre ghaNI jAtanAM sogaMda khAI vizvAsa besADI, DhAMkIne citra laI jAya che. rAjahaMsa ane hAthI samAna gativALI potAnI svAmInIne dekhADe che. sogaMda ApI laI gaI. te dekhatA ja jyeSThA kAmane vaza thaI gaI. tuM zeThane jaIne kahe ke A tamAro deva mAro priyatama bane, nahiM to mAruM hRdaya phATI jaze. dAsIoe abhayane sarva vAta karI tyAre abhaye garva karI kahyuM jo kumArIno Avo nizcaya hoya to lAMbo vicAra nahiM karanArInuM huM kArya karI ApuM. amuka ThekANe rahela suraMga mukha pAse amuka pUrNimAe AvIne ubhuM rahevuM. huM sarva zAstra bhaNAvI sarva samaja pADI tyAM rAjAne lAvIza. tyAM zreNIka rAjA Avaze ane saMketa karaze ema saMketa karIne manamAM hasI abhaye te vAta zreNIka rAjAne jaNAvI, abhayakumAre jaNAvyuM ke maMtrIo sAthe suraMga
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda dvArA zIgha Ave. tyAre zreNIka rAjAe vizeSa prakAre zarIrane zaNagAryuM zaNagArIne (rathanI pAse) Avyo. aneka jAtanAM hathiyAra jemAM taiyAra paDelA che. evAM uttama rathamAM besI batrIsa suMdara rathavALA, niyamita kAryavALA, sadA vAtsalyavALA, aparAdha ane chala nI avajJA karanArA, batrIsa sulatA putro sAthe tetrIsa ratho vaDe suraMga dvArathI praveza karI kyAM kumArI ubhI che tyAM pahoMcyA. saMketa sthAnane kahI ane haMsanA avAje kahyuM ke he mRgAkSI ! huM tArA kAje AvI gayo chuM. IcchA hoya to te tejasvI ! rathamAM caDI jA te javA lAgI, tyAre celANA kahevA lAgI che haMsagativALI bahena ! huM paNa tArI sAthe AvuM tyAre celANA sAthe romAnnita aMgavALI ane rUpathI suMdara kA jeTalAmAM rathamAM caDhe che. teTalAmAM jyaSTA kahevA lAgI, huM ratnapUrNa ghaNAM sonAvALo karaMDiyo bhUlI gaI, prabhu huM laI AvuM tyAM sudhI rAha juo, yeSThA karaMDiyo levA gaI tyAre page namI tulasA putroe kahyuM A zatrugRha che. ahiM vadhAre rokAvuM sAruM nahiM. tethI celANI ne laI jaldI nIkaLI gayo. eTalAmAM jhA AvI ane zUnya dekhI vagara vinAze doDI moTo avAja karavA lAgI hAM ! cora cora ! doDo doDo! bicArI mArI bena harAI rahI che. jaldI Avo te sAMbhaLI kodhathI tharatharatAM hoThavALA hAthanAM ghAtathI hAtha paTakI jamInamAM tirADa pADI dIdhI che evAM ceDA rAjA taiyAra thAya che. tyAre vIrAMge kahyuM ke mane Adeza Apo ke huM jAuM. tyAre ceDA rAjAe jAte pAna bIDuM ApI tene ravAnA karyo ane jaldI suraMga pAse Avyo tyAre sUryanA ratha samAna teonA ratha dekhyAM. ane devomAM asuronI jema kamazaH te rathomAM rahelA nAgarathInA putrone joyA. ane ekaja bANe vIMdhI nAMkhyA. suraMganuM mukha sAMkaDu hovAthI temanAM rathone dUra kare che, teTalAmAM zreNIka rAjA ghaNI bhUmi olaMgI gayo. tyAre pAchA vaLI vIrAMge zIza namAvI je banyuM te sarva hakIkata jaNAvI. tyAre ceDA rAjA dIkarInuM apaharaNa karanAra rAjA upara roSe bharANo ane zreNIkanA subhaTo mAryA gayA tethI saMtoSa thayo. te sAMbhaLI saMsAra svarUpa jAgI jyeSThA virakta thaI gaI. bhogone dhikkAra ho, jenA mATe potAnI sagI bahena paNa nirarthaka Thage che. maLamUtramAM udbhavela aneka jAtanAM paribhava karanArAM kAmone dhikkAra ho. kSaNa mAtra sukha ApanArA, narakanA mArgamAM kAmone dhikkAra ho, aMte du:khanA dariyAmAM DubADanArA, akasmAta nAza
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda pAmanArA kAmone dhikkAra ho. guNarUpa jhADonI zAkhAone bALavAmAM dAvAnala samAna, zarIranA baLano nAza karanArA kAmone dhikkAra ho, A viSayomAM je rati (rAga) kare che te AtmAne duHkhamAM mokhare kare che. tethI, eone choDI dauM, ema vicArI tAta pAse jaI sarva vAta karI. tyAre pitA pAse rajA mAMgI. pitAzrIe rajA ApI. tyAre jyeSThA caMdanabALA sAdhvIjI pAse jaI, brahmacarya tapa niyama dharanArI guNarUpI ratnothI bhUSita rathamAM caDI AvI pApanuM mardana karanArI caMdanaAryA pAse sAdhvIjI banI. A bAju mArgamAM zreNIka he jyakA' ! e pramANe bolAvI tyAre te bolI he svAmI ! huM jyeSThA nathI, paNa tenI nAnI bahena celANA chuM. he priyatamA ! guNa samUhathI zreSTha tuM to sarva jyeSThA che, zreNIka rAjAne paNa calaNA nA lAbhathI harakha pAmyo ane mitronA maraNathI zoka pAmyo. callaNA paNa bahena vacanathI viSAdavALI thaI ane zreNIkane varavAthI atiprasanna thaI anukrame rAjagRhI pahoMcyA. celaNAne rAjabhavanamAM mUkI subhaTo sAthe AMsu sabhara AMkhovALo nAgarathIne ghera gayo ane putra maraNanI vAta karI te sAMbhaLI parivAra sahita nAgarathI duHkhImane AkaMdana karavA lAgyo. hA putra ! hA putra! tame kyAM gayA, are akALe prANa choDI yamaghare jatA rahyA. he vidhAtA ! jeno pAra pAmavo muzkela che evA bhayaMkara duHkha dariyAmAM mane kema nAMkhyo, hA hA dayA vagaranA ! anArya ! zarama vagaranAM he vidhAtA ! A zuM karyuM che kAraNathI zatru sainyanuM mardana karavAmAM samartha evAM mArA putronuM jIvana te ekaja samaye harI lIdhuM. ghaDapaNamAM putro mane pALaze e jANI huM manamAM harakhAyo, paNa te badhuM nakAmuM nIvaDyuM. dharatIe ALoTato e pramANe vilApa karavA lAgyo. ane dorI vi. nA baMdhana vagarano thayelA Indradhvaja nI jema dhan daI nIce paDyo. sulasA paNa pRthvI pITha upara paDI gaIparijane svastha karI tyAre vilApa karavA lAgI. buddhi vagaranI meM jAte AvI mati karI. he vidhAtA ! lakSaNa ane puNyavagaranI meM jo udvega pAmIne eka sAthe guTikA khAdhI na hota to eka sAthe badhA putra maraNanuM duHkha mArA mAthe AvI na paData. hA putra ! hA putra ! tamAruM maraNa thatA dIna evI huM mAruM moTuM kone dekhADIza. are putro ! tame eka ja samaye anAtha evI mane
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 71 mULa zuddhi bhAvAnuvAda konI AgaLa mukIne doDI gayA. (doDI jAo cho) duHkhathI saMtapta ane raDatA evA teone abhaye kahyuM tame atizaya vikAra pAmanAra saMsAra svarUpane jANo cho. tethI zoka karavo yogya nathI. kAraNa ke A saMsArano phelAvo dradhanuSya ane vijaLInI chaTA jevo asAra che. (kSaNabhaMgura che.) saMdhyATANenA vAdaLa samUhathI zobhatI rekhA zreNI samAna; madonmatta hAthInAM kAnanI lIlA jevo unALAmAM dekhAtA jhAMjhavAnA jaLa jevo; pavanathI uDADela cakkara khAtAM rU samAna sAgaramAM uThatA taraMga jevo. kAminI kaTAkSa samAna caMcala che. AvA atyaMta nissAra saMsAramAM "tamArA manane zoka kevI rIte vikvala banAve ?" kAraNa ke tame to sarvajJa bhAkheluM jANI te rIte kAyAthI AcaranArA cho. vaLI devo vaDe ke pauruSathI ke maMtra taMtrathI koInuM maraNa vArI zakAtuM nathI. ghaNAM paisA kharcIne paNa maraNane thoDIvAra mATe jhALI zakAtuM nathI. mATe AvuM saMsAra svarUpa jANI zoka choDI dharmamAM udyama karo. jethI anya janmamAM AvA duHkhano avasara nA Ave. budhajana priya abhayanA vacana sAMbhaLI kAMIka zoka ocho thayo. laukika kRtya karI jinezvaranI pUjA karI dharmamAM ughama karavA lAgyo. mANaso sAthe zreNIka abhaya uThI potapotAnA ghera gayA. potAnAM dharma karmamAM magna banela sulasI vi. kALa jatAM zoka vagaranAM thayA. A bAju grAma Akara nagaramAM vicaratAM kAmadeva rUpI zatrunuM nirmalana karatAM, kevalajJAnI, mithyAtvarUpI aMdhArAne ulecana mATe sUrya samAna devothI parivarelA vardhamAna svAmI IMdranI nagarInA guNasamUhane dhAraNa karanArI caMpApurI mAM padhAryA. devoe racelA samavasaraNamAM birAjamAna thaI bAra parSadA madhye prabhue suMdara dharma dezanA ApI. yathA A bhava samudramAM jIva koIka sukRta vi. thI kamoM khapAve che. tene manuSya janma maLe che. temAM vaLI parama ramaNIya jinezvaranAM dharmane koIka puNyazALI meLave che. tethI dharmakAryamAM udyama karo ane atigarviSTha pramAda zatrunu dalana karo, pAMca prakAranAM mahAvrata ne dhAraNa karo, atiduSkara aneka jAtanAM tapane Adaro. A AMtarAmAM hAthamAM tridaMDavALo chatrachAdita mastaka vALo guNavAna zrAvaka dharmavALo aMbaDa parivrAjaka prabhune vAMdavA Avyo. pradakSiNA ApI ane praNAma karavAmAM pravINa guNathI mahAarthavALA zakastava bhaNI romAzita aMgavALo e pramANe stuti karavA lAgyo.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda devothI vaMdAyelA caraNavALA, caMdranA kiraNa jevAM caraNavALA, maraNa vagaranAM, kleza kaMkAsa vagaranA, kAmadevarUpI hAthIne haNanArA, vIraprabhu ya pAmo. 72 jemano karmamaLa zAMta thaI gayo che. gacchanA sAdhuone nirdoSa (zuddha) karanArA ! bhavyajIvonAM zaraNabhUta ! tapasvI ane cAritradhArIne zaraNabhUta evA Apano jaya ho ! saMsArathI tapelAM prANIone ThaMDaka ApavAmAM caMdana samAna ! prabhu jaya pAmo ! saMsAranA baLane haranArA ! anyadarzananAM baLane haranArA jaya pAmo! ApattinI dhULane zamAvavAmAM vAdaLa samAna ! manuSyarUpI bhramara mATe zreSTha kamaLa samAna, atizaya vikasita kamaLa sarakhA nayaNovALA! mokSamAM gamana karAvAsAru nayana (netA) samAna jaya pAmo ! AkhuMya jagata jemane praNAma kare che ! kASTha dhana ane ratna upara samaSTi rAkhanAra ! zreSTha, kAna, hAtha ane dAMtavALA jaya pAmo ! pANIvALA vAdaLAnI jema vistAra pAmela ! kapaTarUpI bhaTanA phelAvano kSaya karanAra, yazanA prasArathI zveta, IndriyarUpI ghoDAne damanArA! madonmatta hAthI jevI cAlavALA, chalarUpI sApano cheda karavAmAM karpara (hathiyAra vizeSa) samAna, bhavarUpI ratnAkarathI taranArA prabhu jaya pAmo! askhalita zAsanavALA (jemanAM zAsanane koI parAsta na karI zake) devendrathI vaMdita caraNakamaLavAlA he vIranAtha ! mane zivasukha Apo. e pramANe stuti karI. guNarAzivALI dharmadezanA sAMbhaLI prabhune namI kahyuM ke huM rAjagRhI nagarI jAuM chuM. tyAre jagadIzvare caitra mahinAmAM matta banelI koyala jevA madhura svare kahyuM ke sulasA zrAvikAne mArA taraphathI pravRtti pUcho. '"IcchuM'' kahI kSaNavAramAM gaganamArge rAjagRhI Avyo. sulasAmAM koIka guNanA kAraNe vItarAgano paNa sulasA pratye suranara sabhA vacce paNa Avo pakSapAta che. ''te sarvanI parIkSA karuM'' ema vicArI anyarUpe tenAM ghera jaI AdarathI bhojana mAMgyu. dharmArthI te sulasA koI paNa rIte kazuM ApatI nathI. tethI nagaranI bahAra nIkaLI jAya che. have pUrva dvAre cAramukhavALA, padmAsane besela, haMsavAhanavALA, suMdara cArabhujAvALA, brahmAnI japamALA, brahmAkSasUtra, jaTAmuguTathI yukta, sAvitrI (brahmAnI patnI) thI saMbaddha, nagarajano samakSa dharma kahevA lAgyAM. jyAre evuM brahmAnuM rUpa karIne rahyo. tyAre nagarajano tene dekhI aho ! A to brahmA padhAryA ema mAnI ghaNAMja AkarSita prasanna
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda sakhIoe sulasAne paNa AvavAnuM kahyuM. A to dAMbhika che. ema samajI nizcala manathI ghera ja rahI. tyAre bIjA divase dakSiNa dizAmAM garuDa upara besela, lakSmIyukta, jenAM hAthamAM gadA, zaMkha, cakra, sAraMga nAmanuM dhanuSa, (gaMdharva jAtinI devIo) vahunI kAMtine haranAra, kapaTanI khANa evA viSaNuMnuM rUpa karyuM. tenAthI paNa sulasA raMjita na thaI, tyAre trIjA divase pazcimavAre caMdranA tilakavALA, rAkha lagADela zarIravALA, baLada upara savAra thayela, jeno adha bhAga pArvatIthI yukta che, jenAM hAthamAM Damaruka, khaTavAMga (zivanuM zastra) trizula che = zivanA sevaka gaNa vizeSathI parivarela zaMkaranuM rUpa lIdhuM. ane dharma zAstra kahevA lAgyo. to paNa guNathI vizAla sulasA na AvI, tyAre cothA divase uttara dizAmAM ratna, sonA, cAMdInA traNa gaDha banAvyAM je kAMgarA (koTa nA toraNa uparanuM caNatara) toraNa, dvArathI vistRta che, te samavasaraNanI madhye AsopAlavanI nIce samuvala siMhAsana upara cAra rUpadhArI, karma zatrune bhagADI kADhavAmAM vIra evAM jinezvara besela che ane aSTa pratihArya banAvyA, vaira zAMta thaI gayuM che evA pazuo dekhADyA, AvuM tIrthaMkaranuM rUpa dhAraNa karI dharma dezanA devA lAgyo. temAM cAra prakArano dharma ane muni, zrAvaka nA bhedavALA atizaya suMdara dharmanuM vyAkhyAna kare che. te sAMbhaLI romAMcita banela loko nhAI dhoI bhaktithI temanI pAse javA lAgyA. sulatAne AMbaDe kahevaDAvyuM ke jinavaMdana karI tArA pApa dho ! sulasAe kahyuM ke IMdravaMda jemane namana kare che evAM vIra prabhu ahiM padhAryA nathI. jo prabhu padhAre to mAro deha romAzita thayA vinA rahe nahiM. ATha karmarUpI zatruno nAza karanArA tIrthakaro covIza ja hoya che. ' are A to pacIzamAM tIrthaMkara che. pacIsamAM tIrthakara kyAre na hoya A to koI kapaTI mANasone ThagavA mATe jinavaranAM dharma zAstrane kahI rahyo che. (koIke/aMba3) kahyuM tuM ghabarA nahi AnAthI (tArA AvavAthI) to zAsana prabhAvanA thaze, sulasA bolI khoTA DhoMgathI prabhAvane na thAya. AvI paristhitimAM paNa sulasA prerAI nahiM. ema sulatAne calAyamAna na karI zakyo tyAre aMbaDa vicAravA lAgyo. kaDhasamakitanA kAraNe prabhue prazaMsA karI te yogya ja che. tyAre sarvamAyAjALa sameTIne mULarUpamAM sulasAne ghera Avyo. jeTalAmAM nIsihi kare che, teTalAmAM sulasA sAme gaI ane kahevA lAgI. padhAro ! zrAvaka padhAro ! aho guNADhya, mahAdharmabaMdhu (sAdharmika)
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda jinadharma upara zraddhAvALA tamAruM svAgata ho ! svAgata ho ! ativAtsalyavALI potAnI mAtAnI peThe tenAM paga dhoyA gRha caityo dekhADyA. ambaDe paNa vidhi pUrvaka vaMdana karyuM. ane aMbaDa uttama Asane bese che ane manamAM atizaya harakhane dhAraNa karI te kahe che ke zrAvikA ! te mane zAzvatAM azAzvatAM caityone vaMdAvyA. aMbaDa kahevA lAgyo tuM sarvathI dhanya che. puNyavAnuM che, kRtArtha che, tAro janma saphaLa che, tane IMdra paNa name che. jethI kAraNake tejathI bhAsura evAM manuSyatiryaMca surAsuronI madhye rahelAM kAmadevarUpI zatruno nAza karavAmAM asamAna zUravIra evAM vIra jInezvara tArA samAcAra pUche che. te sAMbhaLI harSathI pulakita zarIravALI sulasI stuti karavA lAgI. vIra jinezvara jaya pAmo ! mithyAtvarUpI vAdaLAno nAza karavA mATe pavana samAna, mohamallanA balano nAza karavAmAM dhIra ! jaya pAmo, surAsuranA IMdra ane caMdra paNa jemane namana kare che. paganI AMgaLIthI jemane meruparvata DoLAvI dIdho evA vIra prabhu jaya pAmo ! kevalajJAnathI saMsAra svarUpane jANanArA, traNa lokamAM sahuthI atizayavALA, jayapAmo ! e pramANe stuti karI sulasA dharaNItaLe zIza lagADI kaleza vinAnA jinezvarane vAraMvAra vAMdavA lAgI, tyAre pharIthI paNa vizeSa parIkSA karavAmAM vicakSaNa evAM ambaDe pUchayu, kutUhalathI paNa tuM pUrvAdi vAre brahmAdi pAse kema nA AvI ? te kahevA lAgI he subhaga ! ati ajJAnInI jema tuM ema bole che. ke je vIra prabhune namI; mAruM mana jeno vRttAMta baMdhabesato nathI evA anyadevamAM kevI rIte jAya kAraNa ke, kahyuM che ke - je bhamarAe airAvaNa hAthInA gaNDasthalathI jharatAM makaraMdanI sugaMdha sudhI hoya, te vikaselA lIMbaDAne paNa nA cAhe, tADanA ane behaDAnA (bharUca ane kaccha dezanA) vRkSanA phelAyelA = uMcA jatA phUlonA kesarAmAM lIMpAyelA zarIravALA bhamarAnuM boraDInA vanamAM mana biskula vizrAMta thatuM nathI, khIlelA kamalanI puSTa gaMdhamAM jenuM mana jAmI gayuM hoya, zuM te bhamaro khIlelA palAzamAM vilAsapUrvaka sparze kharo ? jeNe kASThane paNa zItala karI dIdho che. evA revA nadInA jalamAM je hAthI mastIthI majjana (snAna) kare che te (nadI sukAI jatAM pANI mATe karAyelo khADo te viyaDo) viyaDAmAM najara paNa nAMkhe kharo ? gaMgAnA ujajavala jala ne je pIe che; te haMsa zobhA vagaranuM anya nadInuM pANI pIe kharo? prakAma kAmavALI prauDha paraNelI
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75 mULa zuddhi bhAvAnuvAda strImAM je ghaNo rata hoya te kAmadevathI mohita thayelo vezyAmAM mana kare kharo? lIlAchama vRkSavALA (giranAra) kailAsa parvata upara rahenAro nIlA ane vizALa kaMThavALo zaMkara jhADa vagaranA marusthalane yAda kare kharo ? vAdaLAnA samUha jevA kALA phaLanA rasathI/parAgathI suvAsita banela malaya parvata upara je haraNa vasyuM che, tene bIjA parvata upara game kharuM ? e pramANe he vIra ! he dhIra ! he mAnane haranArA ! jeNe tArAM caraNAraviMdamAM namaskAra karyo hoya te sukhasamUhano nAza karanArA viSNu ane zaMkaranA pagamAM paDe kharo ? evI ja rIte he vIra jinezvara ! duHkharUpI aMdhakArane dUra karavAmAM sUryasamAna ! jemane ApanA (vIranAM) caraNakamaLa cuMvyA hoya; he suvicakSaNa ! (aMbaDa pratye) te kAmanI koTaDInI kALI mezathI kAlAbhammara viSNu zaMkara vi. ne kevI rIte praNAma kare ? have aMbaDa sulasAnI madhuravANIthI prazaMsA karI pUchIne svasthAne gayo. A bAju samakitamAM draDha sulasA aMtima vaya jANI mahAzaktizALI saMlekhanA kare che; IMdro paNa jene mAna Ape che evAM vIranuM dhyAna dharatI paMcamarameSThI nI stuti ane smaraNa karatI, sarvajIvone khamAvatI, anazana karI durgadhi dehane choDI sulasA svarge gaI. tyAMthI AvI utsarpiNImAM aparimita jJAna-cAritra ane satvavALA paMdaramAM 'nirmamanAme tIrthaMkara thaze. bhavyajIvone pratibodha pamADI jagatanAM rahelI siddhigatine pAmaze. A puruSArthamAM prazaMsA pAtra adhyAya devacaMdrasUrie pUro karyo. e pramANe ghaNAM guNathI bhUSita, jinezvaroe jenI prazaMsA karI che evuM sulasAnuM caritra sAMbhaLatA dharmArthIone ane bhaNanArA, temaja bhaktimAM prasakta mokSArthione mokSa Apo. Iti sulasA kathAnaka samAptam rUpavAna, suranara tiryo paNa AbhUSaNo vaDe, vizeSa zobhita bane che. tema suMdara darzana paNa A guNo vaDe zobhe che. jema alaMkAravAnuM kAvya vidvAnanI sabhAmAM zobhe che; tema A alaMkAro vaDe samakita zobhe che. A pramANe samakitanAM bhUSaNo kahyA. have bIjuM dUSaNa dvAra kahe che tenuM svarupa kahevA sAru gAthA kahe che. 1. samavAyAMga sUtramAM soLamAM citragupta nAme tIrthaMkara thavAnA che ema jaNAvela che.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 mULa zuddhi bhAvAnuvAda saMkA ya kaMkhA ya tahA vigiMchA kutitthiyANaM payaDA pasaMsA / abhikkhaNaM saMthavaNaM ca tesiM, dUsaMti sammattamime hu dosA ||9|| zaMkA, kAkSA, vicikitsA, anyadarzanIonI pragaTa prazaMsA; vAraMvAra temano paricaya A doSo samakitaratnane azuddha banAve che. cakAra deza-sarva zaMkAno sUcaka che, tyAM deza zaMkA zuM sAdhuone Rddhi hoya ke nahiM ? ItyAdi svarUpavALI zaMkA che. vaLI sarva zaMkA to ''A badhu jinadarzana sAcuM che ke dhutArAe kalpeluM che.'' A svarUpavALI che. banne prakAranI zaMkA samakitane dUSita kare che. Ihaloka viSayavALI zaMkA paNa moTA anartha mATe thAya che. temAM zrIdharanuM dRSTAnta che. 'thrIghara'nI vArtA A jaMbudvIpanA bharatakSetranI aMdara uttarapathamAM uttarIyadezamAM giripura nAme nagara che tyAM mahAna sAmaMtono svAmI ajitasena rAjA che. tene rUpiNInAme rANI che. tyAM zrIdhara nAme khanyavAdI che. te loka pravAhothI nidhAno khode che. paNa sAmagrInI khoTa nA lIdhe eka paNa nidhAna hAthamAM AvatuM nathI. ema keTaloya kALa gayo. = eka vakhata bhamatA zrIpura tIrthamAM gayo. tyAM eka pradezamAM 'pratipaTTadareka patra paTTAMkuzathI vIMTalAyeluM che'' rezmI vasranA dorA jemAM sthApana karAyela che. pAMca varNanA phUlaDAthI pUjAyela; kapUra agaru madana vi. nA dhUpanI atiprabala gaMdhathI manohara, gorocana, raktacaMdana kuMkuma ane caMdana thI jenAM upara tilaka karAyela che sugaMdhi bAsamata DAMgara ane cokhA thI jenAM upara balikarma karAyela che, sugaMdhi vAsakSepathI vAsita evuM ramya uttama pustakaratna joyuM. hAthamAM laI harSathI romAzcita dehaDIvALo pustakane bahAra kADhe che. tyAre hIrAmaNi thI jaDita rezmIvasrathI yukta ratnamaya puSpavALuM sonAnI dorIthI baMdhAyeluM joyuM. te joI cokkasa AmAM kAMIka adbhUta haze ema vicArI, choDIne vAMcavA lAgyo, tyAre aneka prabhAvazALI maMtra, taMtra, vakrokti, kautukonI vacce raheluM maMDalavidhAna maMtrarakSAthI yukta khanyavAdI kalpa jue che. ane joI ullAsa pAmyo vAha ! je meLavavAnuM hatuM te maLI gayuM.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda ema vicArI temAM kahela upAya pramANe nidhAna jevA lAgyo jotAM jotAM eka sthAne mahAnidhAna jaNAyuM; tyAre eka divase te pradezamAM mahAbali vidhAna karI mAMDaluM doryuM. cAre bAju dizA pALa puruSo sthApyA. keTalAka lokoe khaNavAno AraMbha karyo svaye maMtra japavA beTho, balividhAnamAM ghaNo kharca karyo, are ! hajI nidhAna dekhAtuM nathI, ahiM kAMI haze ke nahiM ? tyAre zaMkAthI calacitta jANI nidhAna devatA bhayaMkara vetAla rUpo karI aTTahAsa karavA lAgyA. ane DAkinI putkAra karavA lAgI. ane AkAzamAMthI zilAo paDavA lAgI, te dekhI dizA pALako nAThA, tenI pAchaLa khaNanArA puruSo paNa doDyA, sAdhaka paNa calacittavALo maMtra japato beTho che. tene jorathI haMkAro karIne dharaNItale pADI, khADAne purI devatA svasthAne gayo. eTalAmAM rAta purI thaI gaI ane aneka siddhavighAvALo zivabhUti siddha tyAM Avyo. tene maMDala sAmagrI ane ghaNAM mANasonA paga dekhyA tyAre najIkamAM jaIne joyuM to pAse rahela pothIvALo jenA hAthamAM mALA rahelI che, jenuM zarIra thara thara dhrUjI rahyuM che, temaja bhUmi upara ALoTatAM zrIdharane joyo, zivabhUtie joyuM A vidyAsAdhaka asiddhavidyAvALo vidyAdevI vaDe pheMkAyo lAge che. bicAro mare nahiM evI anukampAthI zikhAbAMdhI mAMDalu doryuM ane dizAo bAMdhI sAtavAra pANInA chAMTaNA tenA upara karyA. ane tarataja te ubho thayo, tyAre zivabhUtie AzvAsana ApyuM. ane tenI zikhA pharIthI bAMdhI ane vRttAMta pUchayo tene sarva hakIkata kahI. sArA sthAne pustaka pothI meLavI che jethI tyAM ja zivabhUtie jIvavAnuM zaruM karyuM. ane te koI aneka vijJAna kalAnA atizayathI yukta hato, (pUrvamAM haze) tenAM saMbaMdhInuM A pustaka hovuM joIe, emAM lakheluM badhu sAcuM ja haze tethI AnI mAMgaNI karuM. ema vicArI zivabhUtie tene kahyuM are ! bho ! aneka upadrava ApanArI A pothInuM tAre zuM kAma che ? AnA paripAlanano upAya tuM jANato nathI. ema hoya to tameja grahaNa karo kAraNa tame prANa ApanAra hovAthI mArA guru cho. ane atyAre tame kahezo ema karIza. hAM kahI pothI lIdhI. khanyavAda maMtra ane sAdhanano upAya joyo, ane sarvavidhi karI A A pramANe ja che. ema nizcaya karI nidhAna grahaNa karavAno upAya AraMbhyo. draDha hovAthI
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 78 namULa zuddhi bhAvAnuvAda nidhAna devatA temane kSobha pamADavA samartha na thayo pragaTa thaI nidhAna pragaTa karyuM. te nidhAnane grahaNa karyuM atithi devatAnI pUjA karI. mojamajA mANI prasiddhine pAmyo. "Iti zrIdhara kathA samAptama" e pramANe zaMkA A lokamAM anartha karanArI che ane samakitanA dUSaNabhUta zaMkA to ubhayalokamAM ApattinA pahADa ubhA karanArI che. mATe apramatta thaI te zaMkAne dUra thI salAma karavA. e pramANe zaMkA dvAra puruM thayuM. ' kAMkSA dvAra kahe che... bIjA bIjA darzanane grahaNa karavA te AkAMkSA jJAnAvaraNIya karmanAM udayathI anizcita cittavALA je aparApara darzanamAM kahelAM anuSThAnane kare che. cakAra deza ane sarva kakSAnuM sUcaka che. tyAM deza kakSA zAkyAdi eka darzananI kAMkSA, sarva darzanonI kAMkSA te sarva kAMkSA; tenAM viSe aihika draSTAnta kahe che. Indradatta kathA A bharatakSetramAM dhanajanathI samRddha mAlava nAme nagara che. tyAM sarvapUjAnuM paripAlana karavAmAM tatpara pratApI, zatrupakSane AkAMta karanAra, pRthvIpAla nAme rAjA che. tene potAnAM rUpathI ratine jhAMkhI pADatI ratisuMdarI nAme paTTarANI che. te ja nagaramAM buddhisaMpanna dAkSiNyano dariyo, vinIta, kRtajJa, uttara pratyuttara ApavAmAM nipuNa Indradatta nAme kulaputra che. tene anurAgI guNavatI nAme patnI che, rAjAe tenAM guNo sAMbhaLyA tethI rAjAe koIka rAjA pAse mokalyo. te vizeSarUpe kAma karIne Avyo. tyAre A sAro che jethI karIne rAjakAja mATe sarvarAjakulamAM teneja mokale che. ane te IMdradatta paNa dAkSiNyanA lIdhe rAja AdezanI avajJA karI zakato nathI. ane tethI te kAle akAle sarva ThekANe javA lAgyo. eka vakhata varSAkALe ujainImAM mokalyo. tenI bhAryA devAlaya karI yajJa pratimA sthApI tenuM vaMdana, prakSAlana vi. karI vinaMti kare che ke mahAyazavALA he yakSarAja ! mArga nagarAdimAM temanuM rakSaNa karaje. he yakSa ! haMmezA sarva ThekANe mArA patinuM sAMnidhya karaje. kAraNa ke tamArA jevA praNAma karanArA upara vAtsalya velaDIthI viMTAI janArA hoya che. yakSa paNa tenI bahumAna
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda bhakti pUrvakanI ghaNI vinaMtIthI tuSTa thaI tenuM (IMdradattanuM) sAnnidhya kare che. Indradatta paNa ujajyanImAM rAjakAryathI ghera AvatA rastAmAM nadI utaratA varasAda nA kAraNe pUra AvavAthI taNAvA lAgyo. tyAre calAyamAna maNikuMDalavALA, dIpatA mugaTamaNithI bhAsura, hArathI zobhatI chAtIvALA, AbharaNothI zobhatAM yakSe hatheLImAM laI pAra utAryo. utArIne yakSa adazya thaI gayo. te Indradatta te bInAne svapnanI jema mAnato potAnAM nagaramAM gayo. rAjakArya nivedana karI ghera AvI sarva vAta karI, tyAre patnIe kahyuM te to yakSa hato. tamArA rakSaNa mATe huM tame gayA tyArathI dararoja yakSanI ArAdhanA karuM chuM. Indradatta - te yakSa kyAM che ? guNavaMtIe devalukamAM rahela yakSa (pratimA) dekhADI. patie kahyuM jo ekano ATalo prabhAva hoya to "sarva devonI pratimA devAlayamAM besADI ArAdhanA kara !" tyAre jhADa vi. nIcethI sarva devonI pratimA lAvIne devAlayamAM sthApI. dararoja ArAdhavA lAgI. ekavAra pharI varSAkALa Avyo. tamALanA pAMdaDA sarakhA vALA vAdaLAnA valayathI AkAzatala aMdhAryuM. yamanI jIbha sarakhI vIja camakavA lAgI. te samaye pharI rAjakArya mATe rAjA dvArA preraNA karAyo tyAre pUrve bhaya joyelo hovAthI teNe savizeSa pUjA satkArAdithI sarva devone ArAdhavAnI patnIne bhalAmaNa karI. Indradatta kAryakarI jeTalAmAM pAcho Ave che; teTalAmAM nadImAM pUrathI taNAI che yojana gayo. AyuSya zeSa hovAthI bacI gayo. ghera AvatAM kodhathI dhamadhamI patnIne kahevA lAgyo, he pApiNI! teM devatAonI pUjA karI nahiM hoya, jethI koIe mArI sahAya na karI. te bolI gusse nA thAo. jo mArAM upara vizvAsa na hoya to tame jaIne juo meM to savizeSa pUjA karI che. te pramANe dekhI kodhane vaza banela te Indradatta pharazI upADI pratimAo toDavA taiyAra thayo tyAre pUrvayakSe hAtha pakaDyo. ane kahyuM Ama na kara. pahelAM mane ekane pUjato hovAthI svaapavAdanAM tamane pUjanAranI huM sahAya na karuM to mArI halakAI dekhAze evAM) bhayathI sadA pAse raheto. atyAre A karaze, pelo karaze, ema ame sarva yakSoe upekSA karI. tyAre tenAM vacanathI pratibodha pAmI eka choDI sarvane pUrvanA sthAne mUkI Avyo. iMdradatta kathApurI
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 mULa zuddhi bhAvAnuvAda jema aneka yakSanI pUjA=AkAMkSA doSamATe thaI tema ahIM paNa jANavuM. vicikitsA dvAra - vicikitsA eTale anuSThAnanA phaLamAM avizvAsarUpa mananuM Dagumagu thavuM, eTale ke A anuSThAthI mane svarga ke mokSa prApta thaze ke nahiM. - vidvata jugupsA - vidvAna-muni teonI nindA karavI, munionAM malina gAtrAdi joI chUNA-jugupsA karavI, banne svarUpa mATe eka daSTAnta granthakAra rajU kare che. pRthvIsAra ane dItidiva A jaMbudvIpanA mahAvidehamAM nagaraguNonuM nivAsasthAna, nirupahata - (upadrava vagaranuM) ane je jinezvaranAM vacana jema naigama saMgraha vyavahAranayathI bhAvita (yukta) AcArapradhAna hoya che, tema A nagara aneka rastA, saMgrahasthAna, ane vyApArathI yukta ane pradhAna AkAravALuM che. gaganatala jema sUryacaMdramaMgala guru, budha, zukathI vyApta ane citra nakSatrathI zobhe che; tema A nagara zuravIra rAjA, maMgala, paMDita, guru, kavi, haMsa, popaTa vi. pakSIothI bharapUra ane citrothI sohAmaNuM che. viSNu jema sudarzana cakrano AdhAra ane lakSmI(nuM) sAthe vAsa karanAro che; tema A nagara samakitadhArIono AdhAra ane lakSmI saMpattinuM nivAsa sthAna che. zreSTha pahADa jema seMkaDo vAMsathI yukta ane jaMgalI pazuothI vyApta hoya, tema A nagara seMkaDo kulavaMzavALu ane zrAvaka kulavALuM che. dhanuSa jema bANavALuM ane dorIvALuM hoya tema A nagara makAna ane guNothI yukta che. ghaNuM kahevAthI saryuM. devanagara samAna A zreSTha nagaranuM zrIpura nAma che. tenuM zatrurUpI hAthIno nAza karavAmAM vanarAjA=jaMgalI siMhasamAna, bhaTa samUhathI yukta zatruMjaya nAmano rAjA pAlana kare che. je rAjA jema pitA saMtAnanuM pAlana karavAmAM udyamI hoya che tema A rAjA prajAnuM paripAlana karavAmAM udyamI che, mahAna dhanurdhArI jema vAMko nathI hoto tema sarala, navayauvanathI ucchakhela kAmuka jema priyAne bolanAro (/bolAvanAro) hoya tema rAjA priya bolanAra che. trikUTa parvata jema vAMsa vagarano hoya tema kalaMka vagarano zaMkara jema bhabhUti - zaMkhavALo hoya tema A rAjA vibhUti - AbAdIvALo che. tene saubhAgyathI garviSTha jayazrI nAme priyA che.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 81 te jayazrI jema haMsInI banne pAMkha ekadama svaccha hoya tema tenA sAsariyA pakSa ane piyarapakSa banne pavitra che. bANanI gati sIdhI hoya che, tema te sarala svabhAvavALI che, sUryabimba jema ekadama goLAkAra hoya che tema suMdara AcaraNavALI, zaradakALanI rAtrimAM AkAza bilDala svaccha hoya tema svaccha nakhavALI, kALI gAya jema ghaNI dUdhALu hoya tema suMdara paga vALI, zreSTha sUtradhAra = somapurA thI banAvela devakuliko jema suMdara-majabUta pAyAvALI hoya tema suMdara suvyavasthita jaMghAvALI che, parvata mekhalA jema suMdara nitambavALI hoya, mekhalA = (parvatano DhaLAnA bhAga jema uMco ane utarato DhoLAvavALo hoya tema) bhAre ane DhaLatA phaLo (thApo) vALI moTuM vana jema bhUMDavALuM hoya tema suMdara udaravALI, paiDAno goLAkAra madhyabhAga jema suMdara nAbhivALo hoya tema suMdara ghUMTIvALI, varSAkALanI zobhA suMdara vAdaLAvALI hoya tema suMdara stanavALI, kAvaDa ne sArA mANaso vahana kare che tema suMdara bhArane vahana karanArI, prajApAlaka rAjAnI saMpatti je yogya karavALI hoya che tema suMdara hAthavALI, rAmAyaNa kathA jema sugrIvavALI hoya tema suMdara gaLAvALI, jAtimaMta sArikA (enA) jema suMdara vacanavALI hoya tema suMdara mukhAkRtivALI, mahAdhanavALA sAdhu ane vANiyA jema hIna nAsikAvALA (Abaru vagaranAM) na hoya tema ahINa = barAbaranAsikAvALI, zrAvikA jema sAruM zravaNa karanArI hoya tema suMdara zIrSavALI, bALA jema ghaNI mugdha hoya tema suMdara zIra (mAthA) vALI, janmAMtaramAM upArjita viSayasukhane anubhavanArA rAjA-rANIno kALa pasAra thaI rahyo che. tene eka sAthe putra yugalane janma Apyo. pRthvI sAra ane kIrtideva nAma pADyA. rAjA rANI zrAvaka zrAvikA hatA. tethI teo putrane jinapratimA ane gurunA page namAve che. paNa paDatA nathI. ane jabarajastIthI page paDAvIe to raDavA lAge che. teo ATha varSanA thayA tyAre bottera kalA zIkhyA. chatAM dharmamAM jarApaNa prayatna karatA nathI. he vatsa ! traNe kALa caityavaMdana karo, sAdhuonI sevA karo, ema pitA preraNA karavA chatAM kAMI paNa svIkAratA nathI. ema karatAM yuvAna banyA tyAM pUrva kamoMdayathI kIrtivarmanuM zarIra ekadama kRza paDI gayuM. ke je taNakhaluM paNa dUra karI na zake. ane mahAvedanAthI gherAyo. vaidyonA prayatna nISphaLa nivaDyA. maMtra taMtra paNa ukhara bhUmimAM vAvela bIjanI jema nakAmA thayA. tyAre bApe-rAjAe kahyuM he vatsa ! tAro roga
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 mULa zuddhi bhAvAnuvAda viSama lAge che. puruSArthathI sAdhya nathI. tethI jinAlayomAM mahApUjA karAva, sAdhuone vahorAva, dIna, anAthAdine mahAdAna Apa, samakitapUrvaka aNuvratone svIkAra, yathAzakti tapa kara, bhAvanAo bhAva ItyAdi jinabhASita anuSThAna AcaravA kahyuM, paNa te svIkArato nathI. tyAre rAjA vicAravA lAgyo, aho ! bhAre karmanuM kevuM mAhAtma che, ke jethI Apatti samaye preraNAM karavA chatA teo dharmamAM pravRtta thatAM nathI. A aMtarAmAM kalyANadeva udyAnapAlake jaNAvyuM ke hAthamAM rahela kuvalayA phaLanI jema saMpUrNa traNe lokamAM samasta padArtha samUhanAM vistAra ane paramArthane jANanArAM, aneka sAdhuothI parivarelA, devadAnava naravaMdathI vaMdita caraNakamaLavALA "saMyamasiMhasUri' nAme kevali bhagavaMta Aje udhAnamAM padhAryA che. te sAMbhaLI tarataja kadaMbapuSpanI romAnnita aMgavALA rAjAe sarvasAmagrI taiyAra karo ema Adeza karyo; saMpADio - darabArIoe rAjAnA Adezane saMpAdita karyo. te sarva karyuM. ane rAjA vaMdana mATe gayo. traNa pradakSiNA pUrvaka vaMdana karIne zuddha bhUmi upara beTho. kevali bhagavaMte dharmarasanuM pAna karAvAnuM zaruM karyuM. dharma sukharUpI vRkSanuM mULa che. duHkharUpI parvatane daLavAmAM dharma vajasamAna che. yathAciMtita artha karI ApavA dharma ciMtAmaNI ratnatulya che. dharma svAmIono paNa parama svAmI che. baMdhuono paramabaMdhuM che. mitro no paramamitra che. dharma yuddhamAM vijaya ApanAra che. devaloka upara (mAM) caDavA mATe pagathiyA rUpe che. mokSamArganA vaTemArga mATe dharma zreSTha ratha samAna che. jo bhava bhramaNanI paraMparAthI janya duHkhathI nirveda (ulaeNga) pAmyA ho to jinapraNIta udAra dharmano svIkAra karo. pachI kaLAMtara jANI rAjAe putra saMbaMdhI kAraNa pUchayuM. he bhagavaMta ! aneka rIte samajAvA chatAM mArA putro dharmane kema nathI svIkAratA ? ane kIrtivarma ne roga kema thayo ? tyAre kevalibhagavaMte kahyuM - emAM kAraNa che paraMtu tuM kumArone mArI pAse lAva, ke jethI badhI vAta vistAra pUrvaka kahuM. tyAre bIjA divase mA bApe Agraha karI banne ne guru pAse lAvyA. tyAre bhagavAne punaH dharmadezanA ApI A saMsArarUpa jaMgalamAM rakhaDatA prANione bodhi prApti ghaNIja durlabha che. kyAreka jIva karmavivara dvArA tene prApta karIne paNa ajJAna moha thI mUDhAtmA virAdhI de che. ane zaMkAdinA kAraNe duHkharUpI pahADa ne bhedanAra evA samakita ne pharIthI pAmI zakatA nathI.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 83 mULa zuddhi bhAvAnuvAda ane tethI zArIrika ane mAnasika duHkhone meLave che. te tIkSNa bhayaMkara duHkhone koI upamA ApI zakAya ema nathI. te viSe eka kathA kahuM chuM te dhyAnathI sAMbhaLo. ke jethI tamane vizvAsa besaze. A jaMbudvIpanAM lilAvatI vijayamAM tilakapura nagara che. tyAM sUraprabha rAjA che. tene caMdrathI nAme rANI che. te nagaramAM nAgazreSThi rahe che. tene nAgazrI nAme bhAryA che. sarva IMdriyone AnaMda dAyaka, manohara pAMca prakAranAM viSayasukhane anubhavatAM te beono samaya pasAra thaI rahyo che. eka vakhata nAgazrIe pradhAna svapnathI sUcita putra yugalane janma Apyo. priyaMkarA dAsIe vadhAmaNI ApI. zeThe tene InAma ApI vadhAmaNAM mahotsava karyo. bAra divasa thatAM vIracaMdra ane zUracandra nAma pADyA. pAMca dhAvamAtAthI pAlana poSaNa pAmelAM te banne ATha varasanA thayAM. kalA zikSaNa grahaNa karyuM. ane yauvanavananA musAphara banyA. tenAM phaLano svAda mANavA potAnAM anurUpa kanyAo sAthe lagnagraMthathI joDANA ane teonI sAthe sukhamAM kAla pasAra karavAM lAgyA. eka vakhata pitA sAthe mahela jovAM upara caDhyA. nagaranI zobhAne jotAM jotAM pUjAnAM upakaraNa laI lokone jatAM joI eka puruSane kAraNa pUchyuM. teNe kahyuM ke atizayajJAnI padhAryA che. tenAM vaMdana mATe badhA loko jAya che. te sAMbhaLI teonAM AdezAnusAra niyukta puruSoe sarvasAmagrI taiyAra karI ane rathamAM besI teo paNa mahAvibhUti sAthe udyAnamAM gayA. tyAM mUrtimAdharmasamA, cArajJAnanAM prabhAvathI yukta. jemanAM caraNone aneka jana cUmI rahyA che. ane vizuddha dharma dezanA ApatA evAM municandrasUrine joyAM. vaMdana karIne ucita sthAne beThA bhagavAne kahyuM ke dharma, artha, kAma, mokSa e cAra puruSArtha che temAM mokSa pradhAna puruSArtha che; te mokSa puruSArtha mATe samyak jJAna-darzana cAritra mAM yatna karavo joIe. jinezvare bhAkhela padArthonI zraddhA karavI te samakita; samajavuM te jJAna ane kAyA thI AcaravuM te cAritra che. kahyuM che ke... traNekAla, navapada sahita cha dravya, cha kAya, cha lezyA, jIva, vrata, samiti, gatimAna cAritranAM bhedo, pAMca bIjA astikAya, tribhuvanapatie Ane mokSanuM mULa tarIke pharamAvyuM che. ane je jANe zraddhA kare, ane AcaraNa kare te zuddha dRSTivALo jANavo. te sAMbhaLI pitA sahita banne bhAIe zrAvaka dharma svIkAryo.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 namULa zuddhi bhAvAnuvAda | zrAvakadharmamAM bhAre prayatna karatA teo samaya pasAra kare che. paNa eka vakhata azubha karma no udaya thavAthI vIracaMdra ne vicikitsA jAgI. te vicAravA lAgyo jinavaMdana, sAdhusevA, sAmayika vi. zarIrane huM kaSTa ApuM chuM. tathA jinapUjAmAM, muni ne vahorAvAmAM, dInAdine dAnamAM huM ghaNo kharca karuM chuM. ane e vAta to cokakasa che ke arihaMta nI AjJA pramANe vartanArane svarga mokSa maLe to che. zuM mane 'AnAthI svarga ke mokSa maLaze ke nahiM ahiM kAMI pratyakSa to dekhAtuM nathI' ane joI zakAtuM nathI. e pramANe vicikitsA thI samaya pasAra kare che. thoDA kAla pachI sUracaMdra tapathI sukAyelA zarIravALA, mAtra nasovALA, lohi mAMsa vagaranA, jemAM sukA hADakAno avAja thAya che. jANe hADakAno mALo hoya evA zarIravALA, sAdhu yugalane dekhI vicikitsA jAgI ane vicAravA lAgyo, ke jema bIjAne pIDA karavAnI nathI tema AtmAne paNa pIDA ApavI yukta nathI. bIjA ghaNAM zubha- sAdhunI sevA, dAnadayA vi. sarala, mokSasAdhaka anuSThAna che to tapathI AtmAne kaSTa ApavAnI zI jarUra ? anya darzanIoe paNa sukara anuSThAnathI mokSa kahyo che. to bhagavAne paNa tema kahyuM hota to zuM bagaDI javAnuM hatuM. ema samakita virodhI mithyAtva ApanAra bodhi prApti na thAya tevuM karmane bAMdhI marIne vyaMtara thAya che. zreSTi paNa kALa karI saudharma devaloke gayo, tyAMthI vI sobhAMjANI nagarImAM zrIdeva zeThanI yazodharA patnInI kukSimAM avatayoM. tenuM siMha evuM nAma pADyuM. kalAkalApAdi thI prakarSa ne vahana karato yauvana ne pAmyo. samAnakula, zIla, rUpa, yauvana, lAvaNyavALI, rUpiNI kanyAne paraNyo. tenI sAthe dogaMdaka devanI jema sarva Idriyone AnaMdadAyaka ane manohara viSayasukhane anubhavatAM kALa jaI rahyo che. eka vakhata varSARtu nI zobhAne dekhavA prasAda zikhara upara AruDha thayo. tenI pAchaLa caDhatI rupiNI upara vijaLI paDI ane maraNane zaraNa thaI. hAhArava thayo. te dekhI siMha vilApa karavA lAgyo. hAhApriye ! surupALI! are mArA hRdayane AnaMda ApanArI ! subhagA ! zaradapUrNimAnA caMdrasarakhA mukhavALI ! nIlakamaLanA pAMdaDA sarakhA nayanavALI ! komala camakadAra kALA, vAMkA, dIrgha, susnigdha vALavALI ! guNano bhaMDAra ! duHkhI anAtha evA mane mukIne kyAM gaI ?' svajanoe sarva mRtakRtya samApta karyuM. chatAM siMho zokAphala ja rahe che. eTalAmAM nabhastalathI cAraNa RSi avataryA, siMhe alpatthAna karyuM ane
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 85 mULa zuddhi bhAvAnuvAda Asana ApyuM. RSie dezanA nA bahAne tene anuzAsana (hitazikSA) ApyuM. saMsAra asAra che kAraNa ke ahiM mRtyu svachaMdacArI che. kahyuM che ke seMkaDo vyAdhirUpI bANa caDAvI, jarArUpI dhanuSa hAthamAM laIne, manuSyarUpI mRgayuthane mArato, vidhAtArUpI ghoDe caDhI yama AvI rahyo che. tene koI rokI zakatuM nathI, duHkha (Apatti) pratikAra ke lAMbAkALanI anukUla pravRtti ne te gaNakArato nathI paNa svaccheda rIte mRtyu jIvone haNe che. jema siMha mRgalAone haNe tathA ghaNAM rogarUpI phaNAMthI zobhita vyasana Apatti rUpI viSavALI lAMbI dADhAvALA yamarUpI kALA sApanA baccAthI kyAM gayelo (jIva) chaTakI/bacI zakaze. katAMtarUpI hAthInI sAme yuddhamAM palAyana (nAzI javuM). ke bhaya yogya nathI. vaLI teno hAtha dekhAto nathI paNa jorathI pakaDI rAkhe che, ke jethI chUTI na zakAya, jema kheDUta kAlavaDe pariNata thaye chate ghAsane lUNI nAMkhe che. tema kRtAMta prANiono nAza kare che. tethI tuM viSAda karIza mA. mRtyunI dADhAmAM phasAyelAne Indra paNa choDAvI zake ema nathI. dharmamAM udhama kara jethI duHkhathI bharapUra saMsArarUpI aTavI pAra pAmIza. mane kevalajJAnathI jANI dharmaghoSasUrie tane vrata ApavA mokalyo che. tethI tuM vilaMba nA kara ! muni bhagavaMtoe AcarelI sarvaduHkha rUpI parvatasamUhane cUravA mATe IndranA astra = (vaja) samAna A dIkSA ne tuM grahaNa kara ane A sAMbhaLI cAritranA pariNAma jAgyA ane mA bApanI sammati laIne dIkSA grahaNa karI, gItArtha thayo. gurue svapade sthApyo, zukladhyAnarUpI agni thI ghanaghAtI karma bALI kevalajJAna paidA karyuM. vicarato teja huM ahIM Apyo chuM. Aja zrIpura nagaramAM vIracandra zUracandra vyaMtara yonIthI avI upanyA che. ema kahyuM tenAthI temane mUrchA AvI ane bhUmi upara paDyA. zItopacAra thI svaccha thayA. tyAre rAjAe pUchyuM ke vatsa ! A zuM ? kumAroe kahyuM ke amArA pratibodha mATe amAruM ja A caritra bhagavAne kahyuM che jAtismaraNa thI amane sarva pratyakSa thayuM. adhadha.. paraloka mATe ciMtavela duSkatakarmano ATalo dAruNa vipAka amAre bhogavavo paDyo. jenI vicAraNA karatA paNa trAhimAm pokArI javAya. athavA amArA jevAM pApiSTa jIva bIjo koI nathI. kAraNa ke ame sarvajJanAM vacanamAM paNa AvI rIte vicikitsA karI. have kIrtideva kahevA lAgyo he tAta ! mahAmohathI mugdha banelane vicikitsAthI AtmAne duHkhamAM nAMkhyo he tAta ! saMga, mamatva ane garva
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda vagaranAM guNa thI samRddha sAdhu mahAtmAonI vicikitsAnuM A to keTaluM phaLa kahevAya ? kAraNa ke vicikitsAthI ghaNAM bhayaMkara aneka jAtanAM duHkhane veThatA jIva saMsArarUpI vanamAM rakhaDe che. ane pUrva Acarita vicikitsAno pazcAtApa karavA lAgyA. tethI atyAre Apane je managamatuM hoya tema amo karIzuM. rAjAe kahyuM ke putro ! tame gharma svIkAro eja amane ISTa che. tyAre vaMdana karI vinaMti karavA lAgyA. he bhagavaMta ! atyAre amAre je karavA yogya che teno Adeza karo. kevali bhagavate paNa teone zrAvakadharmane yogya jANI teno upadeza te bannene Apyo. ane teoe bhAvapUrvaka zrAvaka dharma svIkAryo. te vakhate lalATe aMjali karI zatruMjya rAjAe vinaMti karI ke he bhagavaMta ! jeTalAmAM huM kumArane rAjya sthApu teTalAmAM ApanAM caraNakamaLamAM sarva saMga ne tyajI hAthInA kAna sarakhA manuSya avatAra ne saphaLa karuM. bhagavAne kahyuM - he devAnupriye! vilaMba karIza mA ! tyAre Icche kahI rAjA ghera gayo. - ghera AvI maMtrI sAmatAdine pUchI temanA mata pramANe pRthvI sAra no rAjyAbhiSeka karyo. bhagavAnanA prabhAvathI ane dharmanA sAmarthathI roga rahita thayelAM kIrtidevane yuvarAja padavI ApI. ane sarva rAjya suvyavasthita karI ThAThamATha thI rAjAe dIkSA svIkArI niraticAra cAritra pALI aMtakRta kevaLI thaI sarva du:kha vagaranAM mokSa ne pAmyo. te banne paNa pracaMDa AjJA zAsanavALA mahArAjA banyA. ane traNe varganuM saMpAdana karavAmAM tatpara rAjya sukhane anubhavatAM teono samaya vItavA lAgyo. keTalo kALa jatAM banne carama praharamAM sArI rIte dharmadhyAnamAM pravartavA rUpa sudakSAgarikAne karatA e pramANe vicAravA lAgyA ke janmAMtaramAM karelI vicikitsAnAM karma vipAkane joIne paNa hAM aneka Apattine karanAra, durgatimAM javA sAru taiyAra mArga, kleza kaMkAsanuM ghara, pramAdanuM paramamitra, azubha adhyavasAyanuM kAraNa evAM atyAre ApaNe kevI rIte rAjyamAM Asakta thaIne paDyA chIe. have to bhagavAna pAse dIkSA laI laIe. ane saMyama mAM udyama karIe. tyAM to jeono samaya pAkI gayo che ema jANI saMyamasiMhasUri padhAryA. teozrInI jANa mATe goThavela mANaso pAsethI teozrInuM Agamana sAMbhaLI harakhaghelA banI bhagavAnane vAMdavA gayA, bhAvapUrvaka vAMdIne teozrInI pAse beThA, ane dharma sAMbhaLyo, tyAre gurune potAnA abhiprAya nivedana karI. nagaramAM gayA. putrane rAjya sthApI pradhAna puruSo jemanI pAchaLa pAchaLa cAlI rahyA che, evA te banne (pRthvI sAra-kIrtisAra) guru pAse dIkSA grahaNa karI
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda saMvegAdinA atizayathI tapasaMyamamAM udyama karI jIvanaparyata niraticAra cAritra pALI mRtyu samaye maraNa pAmI sarvArtha siddhimAM gayA. tyAMthI evI teja vijayamAM rAjapuranagaramAM rAjaputro thaI mokSe jaze. (Iti pRthvIsAra kIrtidevakathA samApta) e pramANe vicikitsA samakitane dUSita kare che, ane anarthanuM kAraNa hovAthI tyajavI joIe. have "caturthadUSaNa kutIthakonI prakaTa prazaMsA karavI saugata vi.nI ghaNAM janonI samakSa stuti karavAthI anyajanonuM mithyAtva sthira thavAthI mahAdoSa thAya che. e arthane jaNAvA mATe prakTa vizeSaNa mukyu che. guma rIte prazaMsA, karatA (mAtra) potAnuM samakita dUSita bane che. | nizItha mAM paNa kahyuM cheke .. (prazaMsA- stuti = temanA guNo gAvA) anAdikALanAM svabhAvathI bIjI rIte paNa AtmAnuM mithyAtva vadhe che. to pachI "avirata/ajJAnIo madhyeja sAdhu mithyAdarzananI prazaMsA kare che, tenuM zuM thaze ? - ahiM viparIta rUpe sulasAnuM draSTAnta jANavuM. jema sulasAe kutIthakonI prazaMsA na karI tema bIjAoe na karavI joIe. te draSTAnta bhUSaNa dvAramAM kahevAI gayuM che. pAMcamuM dUSaNa vAraMvAra kutIthakono paricaya karavo te kyAreka rAjA vi. nA AgrahathI sevA paricaya karavo paDe to dUSaNa rUpa nathI. te jANavA sAru 'abhikhaNa" pada kahyuM A satata paricaya paNa mahAanartha no hetu hovAthI tenuM varjana karavuM ahiM jinadAsanuM kathAnaka kahe che. jinadAsa kathA A jaMbudvIpanA bharatakSetranA madhya khaMDamAM jemAM gAma, gAyano vADo vyavasthita goThavAyelA che sAgarakAMThe rahela, jemAMthI ghaNAM ja duSTa, vRSTa, zatru rAjya taraphano kaSTabhaya, ane AkulatA nAza pAmI gaI che. artha-dhanane prApta karela viziSTa lokono jyAM vAsa che. evo rASTromAM sohAmaNo saurASTra nAme deza che. tyAM mahAnarendranI jema ghaNAM nA zaraNabhUta, zUrapuruSo nA zatrukala jema ghaNI vidhavAvALu hoya, (pakSe) ghaNAM vaibhavavALuM, jema citra ghaNAM varNavALuM hoya, tema ghaNI (jAti) vALuM, daridrakulanI jema ghaNI prajAvALuM, samudra jema
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda ghaNAM pANIvALuM hoya tema ghaNAM viNakavALuM, gaMdharva jema ghaNAM svaravALo hoya tema ghaNAM sarovaravALuM, kunarendra jema ghaNAM bhAMDa-kajIyAvALA hoya tema ghaNAM bhAMDa-vastrapAtravALuM, pralayakALa no samaya jema ghaNAM sUryavALuM hoya (pakSe) ghaNAM zUravIravALuM, giranAranI taLeTImAM girinagara nAme nagara che. 88 tyAM navatatvane jANanAro, supAtra ane dInAdine dAna ApavA mATe dhana kharcanAra, bhAvanA zAstrathI bhAvita, zrAvaka kriyAne sArI rIte karanAra. kuzruti khabAravrutivALA, kudarzanIo nAM kAmazAstra, manusmRti vi. hiMsopadezaka zAstrathI dUra rahenAra, aNuvrata ane zikSAvratAdi nA niyamavALo, ziSTAcAra ne pALanAro, saMsAra svarUpa ne jANanAra, vastra jema dorAvALA hoya tema (pakSe) guNano AvAsa, athavA pramAda zatrune haMmezane mATe dUra rAkhanAra, (pramAda zatruthI haMmezane mATe dUra rahenAra) jinAjJAmAM ja vasanAro, niyANuM ane AzaMsA vagarano, mithyAtvano jeNe nAza karI dIdho che. siddhAMta sAMbhaLavAthI jAgelA ullAsavALo, duHkhI prANIone AzvAsana ApanAra, bAravratadhArI, dAnavIra, dayALu jinadAsa nAme zrAvaka che. teNe eka vakhata duSkALa nA kAraNe nirvAha na thatAM sArtha joDe ujjainI bhaNI prayANa karyu, pramAda yoge sArtha thI vikhUTo paDyo. bhAthuM paNa sArtha sAthe jatuM rahyuM. anya koI sArtha na maLatA bauddha bhikSunAM sArthamAM bhaLyo. bhikSuoe kahyuM ke jo amArI bhASAnI poTalI upADIza to tane bhojana ApazuM. tyAre kAMtAravRtti rUpa apavAda vicArI tema karavA lAgyo. ane teo snigdha lADu vi. bhojana tene Ape che. kAraNa teo AvuM snigdha bhojana jame che. teo mAne che ke... ''komala zayyA hoya, savAre uThatI vakhate sarasa peya hoya, bapore bhojana, sAMje dUdha, madhyarAtrie drAkSAkhaMDa ane zarkarA khAya; te ante mokSe jAya.'' ema zAkyasiMhe joyuM che. tathA manojJa bhojana jamI manohara gharamAM suMdara Asana upara muni zubhadhyAna dhare che. tene snigdha bhojanathI vithUcikA/kolerA thaI, bhAre vedanA thavA lAgI. jaMgalamAM vedanA dUra karI zakAya tevA prakArano pratikArano abhAva hovAthI ghaNoja pIDAya che. padmAsana lagADI bolavA lAgyo - zrI arihaMtone namaskAra ho, zrI siddhone namaskAra ho, zrI gaNadharone namaskAra ho, zrI upAdhyAyane namaskAra ho, zrI sarva sAdhuone namaskAra ho, arihaMta, siddhasAdhu ane kevalae bhAkhelo dharma, A cAre paNa mAre maMgalarUpe thAo. A cAraja
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda traNabhuvanamAM uttama che. eonuM ja huM trividha zaraNa svIkAruM chuM. hiMsA, jUTha, corI, maithuna, parigraha tathA kAyA ne trividha vosirAvuM chuM. tyAre aMta samaya jANI cAra zaraNa svIkArI, cAra AhArano tyAga karI zubhadhyAnathI durgadhidehane choDI kALa karI saudharma devalokamAM upanyo, atizaya dedIpyamAna vimAnamAM aMtarmuhurtamAM to suMdara rUpavALo thayelo zadhyAthI uThI divya devaRddhi jovA lAgyo, tyAre sevakonA jaya zabda sAMbhaLI vicAravA lAgyo ke meM pUrvabhava mAM zuM karyuM jethI AvI zakti prApta karI. tene upayoga mukI joyu to karuNA thI bhikSue nija AcAra karI raktavastra vaDe DhAMkI tenuM zarIra paraThaveluM joyuM, te dekhI avyakta jJAnanAM kAraNe vicAravA lAgyo ke huM pUrvabhavamAM bhikSu hato. mATe A bauddha darzana mahAprabhAvavALuM che. jenAM prabhAve huM AvI RddhivALo thayo. tethI A bhikSuonI bhakti karuM. ema vicArI tyAM AvI buddha vihAramAM rahelAM bhikSuone manohara bhojana alaMkRta hAthathI roja devA lAgyo, tethI bauddha zAsananI prabhAvanAM thavA lAgI. zrAvako paNa moha pAmavA lAgyA, A AMtarAmAM vicaratA vicaratA dharmaghoSasUri' tyAM padhAryA. zrAvakoe vaMdana karI sarva hakIkata kahI ane vinaMti karI - ApanA jevA nAtha hovA chatAM jinazAsananI AvI halakAI thAya to pachI atyAre ame konI AgaLa jaI pokAra karIe. tethI he bhagavaMta ! evuM karo ke jethI jinazAsanano jayajayakAra thAya. Apane choDI bIjuM koI A kArya karavA samartha nathI. tyAre zruta upayogathI tenuM svarUpa jANI eka sAdhu saMghATaka bhikSu pAse mokalyuM. ane kahyuM ke te hAtha vaDe tamane bhakta apAve tyAre tame hAtha pakaDI navakAra bhaNajo. ane kahejo "bujajha gujjagA mA mujha" bodha pAma, mugdha na thA, Icche kahI be sAdhu buddha vihAramAM gayA. te dekhI Rddhi gAravathI sAme jaI kahevA lAgyA Avo tamane paNa deva nirmita AhAra apAvuM. sAdhue paNa tyAM jaI sUri kathita karyuM, te sAMbhaLI avadhijJAnano upayoga mukyo tyAre sAcuM svarUpa jANyuM, tyAre micchAmi dukkaDama ApI nija svarUpe pragaTa thaI sAdhune vAMdIne kahyuM ke huM anuzAsana IcchuM chuM ane aTTahAsane mukI guru samIpe gayo. ane mukuTathI zobhI rahelAM mastakavALo. maNikuMDala yugalathI camakatA gALavALo, hAra, adhahAra, trAserA. hArathI laTakatA chAtIvALo, uttama kaDA/valaya ane bhujA rakSakathI bhUSita komala temaja caMcala bhujAyugalavALo, sonAnI mudrikAnA prabhAthI pILI thayela komala
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ namULa zuddhi bhAvAnuvAda | AMgaLIvALo, madhura avAja karanArI ghUgharIthI yukta temaja dhULa vagaranAM devadUSane dhAranAro te deva bhUmie mastaka lagADI sUrIzvara nA caraNamAM praNAma karI karakamalanI karNikAnA muguTane mastake lagADI kahevA lAgyo. Aje Ape mithyAtvathI mugdha evA mane duHkhathI bharapUra pAra vagaranAM bhavasamudramAM DubatA bacAvyo anyathA niyamA DubI jAta, ema kahI ane jinamaMdiramAM jaI prabhune namaskAra karyA. ane jinazAsana mahimA karI bhaktipUrNa aMgavALo, hAtha uchALato nAcavA lAgyo ane loko samakSa kahyuM ke bhavathI karavAmAM A jinadharma ja samartha che ane zivavRkSa nuM saphaLa bI che. tethI te loko ! ahiM ja jAtrA pUjA karo, athavA ghaNuM kahevAthI zuM ? tyAre ghaNAM lokoe jinadharma svIkAryo. e pramANe jinazAsanano jayajayakAra karI te deva uchaLIne AkAza mArge devalokamAM gayo. (jinadAsakathA samApta) mATe prathamathI pAkhaMDIono paricaya na karavo. e pramANe dUSaNavAra puruM thayuM. || 9 | liMga dvArA jaNAvA gAthA kahe che. suhAvahA kammakhaeNa khaMtI, saMvega Nivveya tahA'NukaMpA / asthittabhAveNa samaM jiNiMdA, sammattaliMgAimudAharaMti // 10 // gAthArtha : karmakSaya karI sukhane ApanArI kSAAi te samakitanuM liMga che. temaja "saMvega nirveda anukampA ane Astikya ne jinezvare samakitanA liMga kahyA che." svabhAvathI karmanA azubha vipAkane jANI aparAdhI upara kyAre krodha na karavo. te upazama kahevAya. antarmuhuta mAtra kaSAya karavAthI koDAkoDI sAgaropama sudhI duHkha bhogavavuM paDe; ema jANIne sarva guNono AdhAra hovAthI kSamAne sukhAvaha kahI che. kahyuM che ke... #Ani ja mahAdAna che. kSatti mahAjJAna che. kSAnti mahAtapa che. kSAnti mahAzIla che. kSamA eja mahAna uttamakula che. kSamA ja moTI zakti che. kSamA ja moTu parAkrama che. kSamAja saMtoSa che. samAja Indriyono nigraha che. kSamA ja pavitratA (zauca) che, kSamA ja mahAna dayA
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda che. kSamA mahA-zreSTha = AdararUpa che. kSamA mahA satya che. kSamA eja mahAbaLa che, kSamA mahAaizvarya che, kSamA eja brahmacarya che, kSamA mahAdharma che, kSamA eja mokSa che. kSamA eja vizvavaMdya che, kSamA sarva arthane sAdhI ApanAra che. kSamA jagatamAM sarvazreSTha che. kSamA jagatanuM hita karanAra che, kSamA kalyANa ne ApanAra che. kSamA jagatamAM pUjya che. kSamA parama maMgala che. samAja sarva rogane nAza karanAra suMdara auSadha che. kSamA zatruno nAza karanAra caturaMga sainya samAna che. ghaNuM kahevAthI zuM badhu kSamAmAM ja che. ItyAdi sarva guNo kSamAmAM rahelAM che A prathama liMga thayuM. 2. saMvega :- mokSAbhilASa, suranara nA sukhane duHkharUpe mAnatA saMvegathI mokSane mukI anya kAMI mAMge nahi. 3. nirveda - saMsAra pratye uddega; kahyuM che ke tatvane jANatA hovAthI mamatvarUpa viSa vega rahita hovA chatAM jeNe anuSThAna AcaryA nathI te AtmA cAragati rUpa saMsAramAM duHkhapUrvaka vase che. 4. anukaMpA :- duHkhI jIvonI dayA karavI. kahyu che ke... bhayaMkara bhavasAgara mAM duHkhI prANIone dekhI svaparano bheda rAkhyA vinA dravya ane bhAvathI paNa zakti pramANe anukaMpA karavI. 5. astitvabhAva :- eTale jIvAdi padArthanI vidyamAnatA svIkAre. kahyuM che ke... je bhagavAne kahyuM teNe kAMkSA vizrotasikA rahita zubha pariNAmathI nizaMka paNe svIkAre. | 10 | have zraddhAdhAranuM pratipAdana karavA gAthA kahe che. jIvAivatthUparamatthasaMthavo, sudiTThabhAvANa jaINa sevaNA / dUreNa vAvaNNa-kudiTThivajjaNA, caubihaM saddahaNaM imaM bhave // 11 // gAthArtha :- (1) jIvAdika padArthane paramArthathI jANavA, (2) sArI rIte padArthane jANanArA yationI sevA, (3) naSTa draSTivALA, ane (4) kutsita draSTivALAthI dUra rahevuM. ema A cAra prakAranI zraddhA hoya che. paramArthathI jIvAdi vastutatvanA vistArane jANavAvALo jIva te padArthomAM zraddhA kare, tene nizcayathI samakita hoya che. kautukathI mithyAtvIo paNa jIvAdi padArthono paricaya kare che tenAM
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda nirAsa mATe "paramArtha" vizeSaNa grahaNa karyuM. A prathama zraddhA sthAna. sudiThabhAvANa" - yathArtha rIte padArthane jANanAra sAdhuonI sevA karavI, tenAthI paNa samyakatvanI zraddhA karAya che. samyaka rIte padArtha nahiM jANanAra yatinAM niSedha mATe "sudaSTabhAva" vizeSaNa mukyuM che. eTale agItArtha yatinI sevAthI samakitanI zraddhA to thatI ja nathI ulTa tenI dezanA sAMbhaLavAthI bannene anartha ja thAya che. AnAthI vadhAre duHkhanI vAta kaI hoI zake ? dharmasvabhAvane nahiM jANanAra mUDha je anyane kudezanA vaDe kaSTatara pApamAM pADe che. voDazaka graMthamAM kahyu che ke... je kArAgathI parama jJAnIoe anyasthAnamAM dezanA karavI tene pApa kahyuM che. kAraNa ke A viparIta dezanA zrotAne unmArge laI jAya che. saMsAra aTavImAM dAruAga phaLa Ape che. * vaLI agItArtha dezanA yogya nathI kemake je sAvagha ane anavadya vacanono bheda jANato nathI te bolavA paNa samartha nathI. te dezanA kevI rIte karI zake ? lAkho bhavanuM maMthana karanArA, bhavyakamaLone vikasita karanArA, jinabhASita dharma yogohana karelA sAdhue ja kahevo joIe. samakita vamI gayelA nindavo vi. ane kutsita svacchanda prarUpaNAvALA yathAchanda vi. ne dUrathI tyajavA, te paNa samakitanI zraddhA mATe thAya che. kahyu che ke... naSTa draSTivALAno saMga karavo yogya nathI. kAraNa ke temanAM vacano sAMbhaLavAthI temAM ja draDha anurAga thAya che. jema nindava vi. nA ziSyo temAM ja anurAga kare che. - tathA - ethI ja teonA upAzrayamAM bhUlanA vazathI AvelAM sAdhu teonI dharmakathA mAM baLa hote chate vighAta kare = vAda karI niruttara kare, zakti na hoya to kAna baMdha karI de. kAraNa ke teonAM vacano karNamAM dhAravAthI sAdhu paNa mithyAtva pAmI jAya to pachI dharma adharma ne nahiM jANanAra nirbaLa zrAvaka zuM na pAme. ema cAra prakAranI zraddhA kahI. 11 have AgAranuM vyAkhyA karatAM kahe che... rAyAbhiyogo ya gaNAbhiyogo, balAbhiyogo ya surAbhiyogo / kaMtAravittI guruNiggaho ya, chacchiMDiyAo jiNasAsaNammi // 12 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 93 mULa zuddhi bhAvAnuvAda gAthArtha : rAjAbhiyoga, gaNAbhiyoga, balAbhiyoga, devAbhiyoga, kAMtAravRtti ane vaDilono Agraha A cha AgAra jinazAsanamAM darzAvela che. rAjAnI AjJAthI akathya paNa AcaratA samakitamAM aticAra na lAge kAraNa ke AgAra rUpe hovAthI tema karavAnI chuTa che. ahiM tenAM upara kArtika zeThanuM draSTAnta kahe che. abhiyoga eTale paravazatA. kArtikazeThanI kathA A bharatakSetra nA kurukSetramAM hastinApura nagara che. tyAM potAnA pratApathI jeNe abhimAnI rAjAone parAsta karI dIdhA che ane samasta saguNarUpI ratnano sAgara e jitazatru nAme rAjA che. tyAM ekahajAra vyApArIono svAmI jIvAdi tatvane jANanAra kArtika nAme zeTha che. tene deva paNa jinazAsana thI calita na karI zake evo te draDha samakitadhArI che. ane saMvegathI bhAvita che. tevAja guNavALo bIjo gaMgadatta nAme zreSTi che. tyAM eka vakhata kevalajJAna nA kiraNa samUhathI dharaNitalane udyodita karanArA, gAma nagarAdimAM vicaratAM, zramaNasaMghathI parivarelAM, Indro paNa jemanAM caraNa cUmI rahyA che evA munisuvratasvAmI padhAryA. devoe samavasaraNa racyuM. paramAtmA temAM birAjamAna thayA. teTalAmAM to surAsuranara tiryagrothI samavasaraNa (chalochala) hekaDeTeDa thaI gayuM. bhagavAne paNa nUtana vAdaLA sarakhA avAje dharma dezanA ApI. te sAMbhaLI ghaNAM bhavyajIvo pratibodha pAmyA. tyAre gaMgadatta zeTha paNa bhavasamudrathI udvega pAmyo. romAzita dehe jinezvarane vAMdI vinaMti karavA lAgyo ke bhagavaMta! jeTalAmAM prathamaputrane gharabAra soMpe teTalAmAM ApanI pAse mokSa sukhano atha huM pravajyA grahaNa karIza. moDuM nA karIza ema jinezvare kahyuM chate ghera jaI putrane parivAra soMpI pAlakhImAM besI ThAThamAThathI banIThanIne) paramAtmA pAse jaI dIkSA laI potAnA zarIra upara paNa apekSA vagarano ane tapa vizeSa anuSThAnathI ghAtakarma khapAvI kevalajJAna meLavI kAyakavacane mukI mokSe cAlyo gayo. tyAM eka kaSTatara tapathI zuSka aMgavALo, parivrAjaka Avyo. je zAstramAM nipuNa che/zAstramAM darzAvela tapa vizeSane karanAra che. loko tenI pUjA kare che. atizaya garvane vahana karato te mahInA-mahInAnA upavAsa kare che. tethI AkhuMya nagara tenuM bhakta banI gayuM. ane nagaramAM cAle tyAre loko tenAM
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 mULa zuddhi bhAvAnuvAda Adara mATe ubhA thAya che. paraMtu kArtika zeTha nirmalasamakitI ane jinadharmamAM rakta hovAthI pUjA Adara vigere karato nathI. te dekhI IrSyArUpI pavanathI bhaDake baLatAM krodhAgnithI pote ghaNoja dAjhavA lAgyo. tenAM guNathI raMjita rAjAe page paDI tene potAnAM mahelamAM pAraNuM karavAnuM AmaMtraNa ApyuM. IrSyAvazathI teNe kahyuM jo kArtika zeTha mane pIrase to huM AvuM ! bhaktivazathI pUrNa bharelAM rAjAe te pramANe svIkAra karyo. rAjA svayaM kArtikazeThanA ghera jAya che tyAre acAnaka rAjAne joI abhyutthAnAdi karI hAtha joDI vinaMti karavA lAgyo... he svAmI ! sevakane paNa atizaya saMbhrama jagADanAra evuM zuM kAraNa (kAma) AvI paDyuM. Apa jaldI AjJA pharamAvo. rAjA paNa teno hAtha pakaDI kahevA lAgyo ke he suMdara ! tArA ghera AvelA evA mAruM eka vacana tAre karavAnuM che. 'pAraNuM karavA mAre dhera Avela (parivrAjaka) bhagavAnane tAre jAte pIrasavAnuM che.'' A vAta karI tyAre zeThe kahyuM mAre A kalpe nahi paNa tamArA kSetramAM je vase tene tamAro Adeza karavo joIe. eTale huM A karIza. jyAre zeTha pIrasavA lAgyo tyAre parivrAjaka AMgaLI nAke lagADIne te zeThanI tarjanA karavA lAgyo. tyAre zeTha manamAM ghaNo duHbhAyo ane zeThe vicAryu. 'gaMgadattane dhanya che ke teNe te vakhate ja dIkSA laI lIdhI.' '"gaMgadattanI jema meM paNa pahelAM dIkSA lIdhI hota to A anyadarzanIone pIrasavuM vi. nI viDaMbanA na thAta.'' AvA ciMtAtura zeTha pAse thI jamIne haSTa puSTa, sanmAna pAmela, parivrAjaka rAjamahela thI nIkaLI gayo. zeThe paNa ghera jaI moTA putrane potAnAM sthAne sthApI vyApArIone kahyuM ke ''huM to dIkSA levAno chuM. tame zuM karazo ? ame paNa tamane anusaranArA chIe. amAre bIjuM koNa AdhAra che ?' zeTha - jo ema hoya to potapotAnA putrane gharabAra soMpI dIkSA levA taiyAra thAo. eTalAmAM tyAM to munisuvratasvAmI padhAryA. tyAre harSathI romAzcita zarIravALo hajAra vyApArIne kahevA lAgyo ke bho ! ApaNA puNyaprabhAve Aje ApaNAM manoratho pUrA thayA. tyAre sarvasAmagrI taiyAra karI eka hajAra vyApArIo sAthe prabhu pAse dIkSA lIdhI. udAra tapa karI aMte jinezvaranI anujJA laI anazana karI kAyA choDI saudharma devaloke saudharmAvataMsaka vimAnamAM batrIsalAkha vimAnanAM svAmI saudharmendra tarIke upanyo. ekAvatArI hovAthI tyAMthI AvI mokSe jaze. parivrAjaka paNa marIne
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 95 IndranA vAhana tarIke hAthI thayo. adhijJAnathI tema jANIne ema vicAravA lAgyo A to pelo kArtika zeTha che. are ! mAre AnuM vAhana banavAnuM ? ema vicArI airAvaNe be rUpa karyA to Indre paNa be rUpa karyA. te hAthI rUpa vadhAravA lAgyo Indre paNa teTalA rUpo vikryA. chelle Indre vajrathI tADana karyu tyAre hAthI ThekANe Avyo. (svabhAvastha thayo.) Abhiyogika karmanA lIdhe sIdhI rIte vahana karavAnI zarUAta karI. (Iti kArtika zeTha kathAnaka samApta) have bIje AgAra batAve che... gaNAbhiyoga mannAdino samudAya tenI paravazatAthI kyAreka akalpya AcaratAM samakitamAM aticAra na lAge tenAM aMge raMgAyaNamallanI kathA kahe che. raMgAyaNamala thA' A bharatakSetramAM savilAsa nAme nagara che. tenuM zatruvagarano surendradatta rAjA pAlana kare che. tene dazadizAne prakAzita karanArI rUpavatI nAme rANI che. te nagaramAM ghaNAM mallo rahe che. jeo vijJAna, jJAna, baLathI garvita, Asana karavAmAM dakSa, yudhdha niyudhdha mAM pradhAna; aneka rAjyamAM jayane varelAM che. te badhAmAM pradhAna, ghaNAM rAjAne khuza karanAro raMgAyaNa nAme mannu che. tyAM vicaratAM dharmarathasUri padhAryA. teozrIne vAMdavA rAjA vi. badhA nagarajano gayA. ane malla (gAma no mukhiyo) paNa jaldI gayo. sUrIzvarane vAMdI yathAsthAne beThA. AcArya zrI paNa jinezvare upadezela dharma kahevA lAgyA. mithyAtva pANIthI bharapUra; kaSAyarUpI pAtALa kaLazathI agAdha, kugraharUpI jalacaranA samUhavALA, moharUpI AvartavALA, mahAbhayaMkara, aneka jAtanAM rogarUpI taraMgo jyAM uchaLI rahyA che. ApattirUpa kallola zreNIthI yukta, madanAgnirUpa vaDavAnalavALA, evAM saMsAra samudramAM DubatA bhavyajIvonAM uddhAra (nistAraka) karavAmAM jahAja samAna, A nidharma che. tethI zivasukhanAM phaLa mATe temAMja mahenata karo. te sAMbhaLI keTalAe pravajyA grahaNa karI. temaja keTalAe zrAvaka thayA. raMgAyaNa paNa pAMca aNuvrata svIkArI ghera gayo. mAsakalpapUrNa thatAM
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda sUrIe anyatra vihAra karyo. rAjAe cAmuMDAnI moTI yAtrA prAraMbhI. rAjAe sarva mallone AvavAnI AjJA karI. tyAre malloe raMgAyaNane kahyuM cAlo taiyAra thAo; ApaNe yAtrAe jaIe. teNe kahyuM tame jAo mAre nathI AvavuM. teo bolyA ame paNa na joIe. tyAre gAgAbhiyoga jANI IcchA vinA temanI sAthe gayo. ane nRtya karyuM. tethI rAjA ghaNo ja khuza thayo. ane raMgAyANane kahyuM tane je game te mAMga. jo Ama ja hoya to te pRthvIdhara ! jAvajIva mane anyatIrthe na laI javo. rAjAe hA pADI. ghera jaI kalaMka rahita dharmanuM pAlana karI aMte anazana karI ekAvatArI pahelAM devaloke deva thayo. "raMgAyaNa mala kathA samAma" have baLAbhiyoga no AgAra batAve che.. baLa eTale balAtkAre koI balavAnuM kAMIka kAma karAve to aticAra na lAge. enA viSe jinadevanI kathA kahe che.... jinadevanI kathA' A bharatakSetramAM zaMkhavardhana nAme gAma che. tyAM zrAvakakulamAM janmelo jIvAdi tatvamAM vicakSaNa sAmAyika vi. anuSThAna mAM nirata merunI jema nizcala samakitavALo, jinadeva nAme zrAvaka che. te koInA paNa AgrahathI dharmaviruddha AcaraNa karato nathI. teNe kyAreka bIjA gAma bhaNI prayANa karyuM. rastAmAM mahAmithyAtvI potAno sALo mahezvaradatta maLyo. tene kahyuM he jinadeva ! kyAM jAo cho ? putrI levA vasaMtapura jAuM chuM. jinadeve javAba vALyo. to cAlo huM paNa tyAM ja jAuM chuM. banne sAthe jatAM rastAmAM dharma carcA thaI. jinadeve tene nittara karyo. tethI mahezvaradattane mAThuM lAgyuM. AgaLa jatAM mahAnadInA taTe eka laukika devakulane dekhIne mahezvare kahyuM ke A svayaMbhUnuM maMdira paramatIrtha che. tethI cAlo vaMdana karIe. jinadeve kahyuM huM to thAkI gayo chuM. mATe ahiM ArAma karuM chuM. tyAre teno abhiprAya jANIne AnuM vrata bhaMgAvuM. emadhArI mahezvaradatte mahAbaLathI bAhu thI pakaDI tyAM lAvyo ane keDathI dhArI devanAM pagamAM pADyo. tyAre jinadeva vicAravA
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 97 lAgyo, saMsAra vAsane dhikkAra ho. jyAM AvI viDaMbanA thAya che. tethI ghera jaIne dIkSA laIza. pachI vasaMtapura jaI dIkarIne ghera lAvI moTAputrane gharano bhAra soMpI dIkSA lIdhI. niSkalaMka saMyama pALI, sarvArtha siddha vimAnamAM gayo. tyAMthI AvI 'kSitipratiSThita' nagaramAM rAjaputra thaI mokSe jaze. ''jinadevakathA pUrI'' upanaya sarva ThekANe jAte samajI levo... have devAbhiyoga AgAra batAve che... kulaputranI kathA eka gAmamAM eka kulaputra rahe che. te sAdhunA saMsargathI zrAvaka thayo. tethI pUrvaparicita devatA vi. nI pUjA baMdha karI ane mahApUjA karIne traNe kALa jinezvarane vAMde che. teonA biLa snAtra yAtrA mahotsava dararoja kare che. bharapUra bhaktibhArathI/rAzithI vikasita romarAjIvALo, khIlelA mukhakamalavALo, AnaMda pravAhathI pUrNa prayojanavALo, huM dhanya chuM. huM kRtapuNya chuM. evI bhAvanAthI sudeva, suguru nI bhakti karavA lAgyo. te dekhI eka pUrvaparicita devI kopAyamAna thaI ane pUjopacAra mAgyA. teNe kahyuM ke he kaTapUtanA ! huM tArAthI Darato nathI. te sAMbhaLI devI ghaNI roSe bharAI; ane gAyo sAthe tenA putranuM apaharaNa karyu. teNe ghaNI zodhakhoLa karI paNa kyAMya jovAmAM na Avyo. tethI te AkuLa thayo. e arasAmAM devIe eka DozIne bhUtAviSTa karI, (kulaputranA) zarIrane uchALyuM. vALo kaMpAvyA, hatheLI ukheDI nAMkhI ane bhUmi pITha thapathapAvIne kahevA lAgI. jo hajI pUjA nahiM kare to AnAthI vadhAre du:kha pAmIza. chatAM te nizcala rahyo. teno nizcaya jANI devIe pattiya khaMDa = patnIno bhAga/vizvAsano bhAga ApavAnI vAta karI. teno devAbhiyoga jANI teno svIkAra karyo. ane kahyuM ke tuM jinapratimAnI nIce rahIza to pUjA karatA tane paNa nAMkhIza. tyAre devI gAyo sahita putrane pAcho lAvI Ape che. e pramANe niSkalaMka samakita pAmI devaloke gayo. (Itikulaputra kathAnaka samApta) kAMtAravRtti - lokonA avarajavara vagaranAM jaMgalavi. mAM nirvAha karavA
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 mULa zuddhi bhAvAnuvAda sAru akathya AcaratA samakitamAM aticAra na lAge. AnA viSe surASTra nA zrAvaka jinadAsanuM draSTA jANavuM je pUrve dUSaNa dvAramAM kahevAI gayuM che. gurunigraha guru-mA bApa vi. kahyuM che ke mAtA-pitA kalAcArya eonA jJAtijano tathA vRddho temaja dharmadAtA sajanonAM guru kahevAya. guru-mA, bApa vi. vaDilanA nizcaya (Agraha) thI A pramANe karavuM ja paDaze." AvI makkamatAnA kAraNe akathya AcaravA chatAM paNa samyagdarzana dUSita thatuM nathI. tenAM viSe devAnaMdAnuM draSTAnta kahe che. devAnanI kathA A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM vatsadezanAM zaNagArabhUta kauzAmbI nAme nagarI che temAM mahAdhanavAna dhanadatta zreSTi che. tene rUpAdi guNasamUhathI suzobhita jIvAdi tatvane jANanArI, jinasAdhunA caramakamaLamAM madhamAkhanI jema rata rahenArI, devakI nAmanI kanyA che. * te ghara upara daDAthI ramatI hatI tyAre pATaliputrathI AvelAM bhikSu bhakta zrIdatta zeThanAM devAnaMda putre dekhI kAmadevanA bANanA prahArathI vyAkula thatAM manavALA eNe ciMtavyuM. aho! kevuM joradAra rUpa! aho kevI kalAnI kuzalatA! tethI Ane paraNuM. tethI tene varavA pradhAna mANaso mokalyA. paNa anyadhamI jANI pitAe nA pADI. tyAre devakInA lobhathI te kapaTI zrAvaka banyo. paNa satata siddhAMta sAMbhaLavA vi.thI samya rIte dharma pariNata thaI gayo. meru jevo dharmamAM nizcala thayo. tyAre pitAe devakI ApI. - svanagare jaI mAtapitA anyadharmI hovAthI judA ghera rahevA lAgyA. jinapUjA, vaMdana, snAna, yAtrA, balikarma ItyAdimAM nirata, svAdhyAya dhyAnamAM tatpara ane sAdhu sAdhvInI pAtramAM bhaktithI dAna ApatAM (vahorAvatAM) potAno kALa pasAra kare che. paNa kutIthIMkone dAna vaMdanAdi karatAM nathI. tyAre bhikSukoe tenAM mAtApitAne pUchyuM ke "tamAro putra pAko bhakta hovA chatAM amArI pAse kema Avato nathI." tyAre mAtA-pitAe sarva vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. bhikSue kahyuM tame koI paNa rIte ekavAra mArI pAse laI Avo. mAtapitAe devAnaMdane kahyuM ke amArA AgrahathI paNa Aje tAre AvavuM
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda paDaze. tyAre guru nigrahano AgAra jANI tyAM gayo. temane eka maMtrIta phaLa ApyuM. ane pUrvanAM abhyAse khAI gayo. tethI bhAva parivartana pAmyA. ane ghera AvI potAnAM mANasone bhikSuo mATe bhojana banAvAno Adeza karyo. tyAre hatuSTa thayelAM te mANasoe te pramANe karavAnI zarUAta karI. 58 tyAre devakIe patinuM calacitta jANI guru pAse jaI sarva hakIkata kahI. gurue pratiyoga Apyo ane devakIe devAnaMdane Apyo. tethI svabhAvastha thayo. tyAre bhojana dekhIne kahyuM A zuM ? mANasoe kahyuM tame bhikSuo mATe bhojana taiyAra karAvyuM che ne. teNe kahyuM huM jinasAdhune mukIne anyane dharma mATe dAna Apato nathI. tyAre devakIe sarva paramArtha kahyo. tyAre arere !! guru nigrahathI huM thoDo patita thaI gayo. ema kahetAM A badhu prAsuka, zuddha eSaNIya che.' ema vicArI munione vahorAvyuM. A rIte DilanA AgrahathI kAMIka akalpya sevatA samakita darzanamAM aticAra lAgato nathI. paraMtu AvA guruo keTalA haze ema mAnI pahelAthI ja na karavuM. // 12 // have sthAnaka dvAra kahe che... atthI yaNico kuNaI kayAI, sayAi~ veie suhA -'suhAI / NivvANamatthI taha tassuvAo, sammattaThANANi jiNAhiyANi // 13 // gAthArtha :- jIva che; nitya che, karmane kare che te zubhAzubha karmane vede che. mokSa che. ane tenAM upAya che. A jinezvare kahelAM samakitanAM sthAno che. cakAra avadhAraNa mATe che ethI jIva che ja ema jaNAya jIvano adhyAhAra karAya che. tenuM pratipAdana karanArA cihno vaDe (jaNAI) Ave che. kahyuM che ke. citta, cetana, saMjJA, vijJAna, buddhi, IhA, mati, vitta A jIvanAM lakSaNo che. hU~ zarIramAM nathI evuM je vicAre che teja jIva che. saMzaya utpAdaka jIva sivAya anya koI nathI. ItyAdi rIte jIvanAM astitvanuM manana karavuM. Adi padathI nirjIvane
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 mULa zuddhi bhAvAnuvAda patthara mAratAM kazI bumAbuma karato nathI. tyAre sajIvane patthara mAratA bumAbuma kare che. basa teja jIvanI hayAtInI nizAnI che. A prathama sthAnaka thayuM. AnA vaDe nAstika matano nirAsa karyo. 'koI divasa paNa nAza nahiM pAmanAra; je kyAreya utpanna thatuM nathI. temaja sthira ane sadA eka rUpe ja rahe che." AvI nityanI vyAkhyA anyamatanI jANavI. jaina siddhAMta pramANe to "pariNAma badalavA chatAM je dravyarUpe sadAkALa rahe" te nitya. AtmAno devanarAdi rUpe pariNAma badalAya che. te AtmA sarvathA nAza kyAreya pAmato nathI. tethI ja to pUrve karela kAryAdinuM smaraNa thaI zake che. nahi to caitre kareluM maitrane yAda AvatuM nathI. tema pUrva AtmAthI uttara AtmA atyaMta alaga mAnatAM teNe kazuM ja yAda na Ave. AnA vaDe kSaNikavAdI evA bauddha matano nirAsa thayo. A bIjuM sthAnaka thayuM. teja jIva zubhAzubha karmane kare che; jo anyakartA mAnIe to katanAza - karelA karmano bhogavyA vagara chuTakAro thaI javo, jema jo AtmA kSaNika hoya to hiMsA karanAra AtmA judo hato. ane te AtmA to te hiMsAjanya karmane bhogavyA vagara ja nAza pAmI gayo. eTale te karmathI chuTakAro pAmI gayo. akRtAgama - nahiM karelA karmanI prApti thavI. jema uttara AtmAe to hiMsA karI nathI chatAM teNe te karma vipAka bhogavavo paDe che. A rIte bauddhane A be doSa lAgI zake che. temaja kapilamata - sAMkhyo prakRtine kArya karanAra mAne ane AtmA tene bhogave che mATe temane (sAMkhya)ne e be doSa lAge che. mATe kartA ane bhoktA AtmA ja che. ema mAnavuM AnAthI sAMkhyamatano nirAsa thayo. A trIjuM sthAna thayuM. pote karelA kamoM poteja bhogave che. eTale sukha duHkha puNya pApathI janya che. AnAthI jIva akartA che. te matano nirAsa karyo A cothuM sthAna. sakalakarma mukta jIvanuM avasthAna rUpa mokSa che. AnA vaDe dIvo jema upara nIce jato nathI. dizA ke vidizAmAM jato nathI. paNa kSaya thavAthI mAtra zAMta thaI jAya che. tema jIva upara nIce kyAMya na jatAM mAtra leza nA kSayathI zAnti (abhAva) ne pAme che. A pramANe sarva abhAva pratipAdaka durnayano (bauddhamatano) nirAsa karyo. te pAMcamuM sthAna, te mokSanA samyaka darzana jJAna cAritra upAya che. AnAthI mokSa upAyano abhAva pratipAdana durnayano nirAsa thayo A chaThuM sthAna.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 101 eTale A cha sthAna hoya to ja samakita TakI zake. evo hArda che. eTale A cha sthAna nA AdhAre samakita raheluM che. A sthAno jinezvare pratipAdana karela che. e pramANe gAthArtha thayo. // 13 // bhUSaNAdi kahI teno mAhAtmya batAvanArI graMthakAra be gAthA kahe che. mUlaM imaM dhammamahAdumassa, dAraM supAyAramahApurassa / pAsAyapIDhaM va daDhAvagADhaM, AhArabhUyaM dharaNI va loe // 14 // pALavALa ya mAyAM haiM, mALi-khALAmaLamAr-muttA-| sila-ppavAlA 'malalohiyakkha suvaNNapuNNaM va mahANihANaM // 15 // - gAthArtha :- A samakita dharmarUpI mahAvRkSanuM mULa che. mahAnagararupI jaina dharmanuM dvAra che. dRDha avagAhIne rahenAra mahelanA pAyA nA samAna dharmane draDha banAva che. jema dhaNitala sarva lokano AdhAra che. tema dharmanuM AdhArabhUta, pradhAna dravya nA bhAjana nI jema dharmarAzinuM bhAjana che. mANikya vividha maNi temaja suvarNathI bharelAM mahAnidhAna nI jema mokSAdisukha nuM sAdhaka che. / / 14 / tathA draDhamULavinAnuM vRkSa pavananAM jhapATAthI paDI jAya che. tema samakita vinAnuM dharmavRkSa draDha banI zakatuM nathI. jethI moharUpI pavananA jhapATAthI paDI jAya. uDe sudhI gayelA mULavALuM vRkSa paNa draDha thAya che. jema dvAra vagaranuM nagara koI paNa kAma karavA samartha banI zakatuM nathI. (cIja vastu lAvI ke mokalI zakAtI na hovAthI) tema samakita rUpa dvAra vagaranuM dharmanagara paNa nirarthaka jANavuM, je netra ane manane prasanna kare te prAsAda. jema pANI sudhI bharelAM pAyAvALo mahela draDha bane tema samakita sahita no dharma paNa draDha bane che. jema bhUtala sarva prANIono AdhAra tema samakita dharmano AdhAra che. jema kuMDa vi. pAtra vinA sarva vastu nAza pAmI jAya che. tema samakitarUpa pAtra vinA vividha dharmarAzi nAza pAmI jAya. maNi-caMdrakAnta maNi. Adi zabdathI hIrAmotI vi. grahaNa karavuM, sUryakAnta maNi vi. muktA-muktAphaLo vi. zilA-sphaTikapatthara paravAlA-vikrama-muMgo nirmala lAlaratna, mANikya ane nAnAmaNi ItyAdino dvanda samAsa che. jema vividha maNi hIrAmotIthI pUrNa nidhi jIvane aneka sAMsArika sukhanuM kAraNa bane che. tema nAnA dharmathI yukta samakita paNa nirupama mokSa
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 mULa zuddhi bhAvAnuvAda sukhanuM sAdhaka bane che. // 14 // // 15 // have A duSprApya samakitane prApta karI zuM karavuM joIe te jaNAve che. eyaM mahApuNNaphalaM sahAvasuddhIeN laddhUNa aladdhapuvvaM / jiNANamANAe~ payaTTiyabvaM visesao sattasu ThANaesu || 16 || '' gAthArtha :- mahApuNyaphaLavALuM pUrve prApta nahiM thayeluM svabhAva zuddhithI Ane prApta karIne jinezvaranI AjJAmAM pravartavuM joIe. vizeSa karI sAta sthAnamAM. jemake - ghaNAM bhavamAM nimArNa karelAM karma DuMgarA no nAza karavAmAM vajra samAna evuM samakita puNya samUha no udaya thaye chate prApta thAya che. mokSa mahAvRkSa nuM nirupahata- jenI zakti nAza nathI pAmI evuM bIjabhUta vizuddha samakita jIvo vaDe prApta karAya che. te vividha puNyanuM mAhAtmya che. svabhAva zuddhi eTale akAma nirjarAdithI karmano kSaya thavAthI paMdara aMganI anukrame prApti thavI. tenA dvArA... kahyuM che ke... bhUtomAM (prANIomAM) trasapaNuM, temAM paMcendriyapaNuM tethI paNa manuSyatva, manuSyamAM paNa Aryadeza, dezamAM uttamakula, temAM paNa utkRSTa jAti, temAM paNa rUpa samRddhi, rUpamAM paNa baLa, baLamAM paNa jaya, temAM paNa pradhAna vijJAna, vijJAnamAM paNa samakita, samakitamAM paNa zIla, zIlamAM paNa kSAyikabhAva, temAM paNa kevalajJAna prApta thaye chate pradhAna mokSa prApta thAya che. ATha prakAranAM karmarUpI tADavRkSanI garbhasUcI (=madhyamAM rahela taMtu) samAna (kAraNa ke jema madhyamAM rahela taMtu nAza pAmatA saMpUrNa tADa vRkSa nAza pAmI jAya che. tema mohanIya no kSaya thatA zeSa karma sahajamAM nAza pAmI jAya che. - ItitatvArtha kArikA mohanIya karmanI ogaNasittera koDAkoDi sAgaropama sthiti yathApravRttakaraNa vaDe ochI thAya tyAre apUrvakaraNa karIne jIva samakita prApta kare che. // 16 // have te sAta kSetra batAve che. biMbANa ceIhara - putthayANaM, jiNANa sAhUNa ya saMjaINaM / ANAruIsAvaya sAviyANaM, samAyarejjA uciyaM tameyaM // 17 // gAthArtha :- jinapratimA, jinAlaya, pustaka, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAnuM je ucita hoya te Acare. // 17 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 103) bimba eTale prabhunI pratimA, ceIa eTale pratimAnA AdhArabhUta bhavana, pustaka Agalano cakAra ahiM paNa avadhAraNa mATe levAno che. tethI A traNe jinezvara saMbaMdhI ja levAnA nahi ke zAkyAdi saMbaMdhI; sAhU sakriyAdi guNa saMyukta muni bhagavaMto. kahyuM che ke - je sakriyAmAM pravRttivALo (hoya) dharma dhyAnamAM rucivALo hoya. tene sajajano sAdhu kahe che. tAdaza guNavALI sAdhvI, AjJArucivALo zrAvaka, temaja sadA yatio pAse sAmAcArIne sAMbhaLe te zrAvaka tevIja zrAvikA hoya. teo mATe kahevAtI rIta pramANe ucita AcaravuM. te 17 II jevo uddeza te pramANe nirdeza, A nyAya AzrayIne jinapratimAsaMbaMdhI je prathama karavAnuM kahyuM che, tenuM be gAthA vaDe pratipAdana kare che. jina vimaLa nAmanuM prathama sthAna vane nIrja-kaMjA-caMdrajaMta-rdUi- vaMzaya-vidhumai | suvaNNa-ruppA-'malaphAliyANa, sArANa davvANa smubhvaao||18|| mahaMtabhAmaMDalamaMDiyAo, saMtAo kaMtAo maNoharAo / bhavvANa NivvANaNibaMdhaNAo, NimmAvaejjA paDimA vraao||19|| gAthArtha - vaja, hIrA, IndranIla, nIlavarNavALA moTA ratna, aMjana, kAjaLa jevI zyAma kAMtivALA ratna, caMdrakAnta = candranAM kiraNo paDatA jemAMthI pANI Tapake che evA maNi, riSTa = kupagaratna, ekaratna, chetaratna, karketana, pItaratna, vidyuma-paravAlA, sonuM rUpu, nirmalasphaTika tathA anya paNa uttamadravyonI thayelI temaja vizALa bhAmaMDala thI zobhita zAMta dItivALI manohara, cittane AnaMdadAyaka, bhavyajIvonA mokSanAM kAraNabhUta AvI uttama pratimAo (gRhasthe) bharAvavI joIe. vizeSArtha :- zAntA eTale rAgadveSanuM sUcana karanArA strI, hathiyAra vi. cihnorahita hoya tevI prazAnA AkRtivALI, pratimA upara draSTi nAkhatAM ApaNAM rAga dveSa maMda paDI jAya. kahyuM che ke - prasanna lakSaNavALI, sarva AbharaNothI zobhita pratimAo
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 mULa zuddhi bhAvAnuvAda jovAthI jema jema mana AnaMda pAme tema tema nirjarA thAya che ema tuM jANa. jema vAdaLAo joI mora AnaMdathI nAcI uThe che. tema jinezvaranAM manoraMjana prazAnta bimba dekhIne bhavyajIvo AnaMda bharapUra bane che. je 18. | 10 | gRhastha AvI pratimA konI bharAvavI ? teno uttara ApatAM graMthakAra zlokanuM pUrvArdha rajU kare che. jiNeMdacaMdANa NareMda-caMda-nAgeMda-deveMda'bhivaMdiyANaM / jirNoda = narendra, cakravartI, vAsudeva vi. caMdra jyotiSI InTo nAgendra bhavanapati devonA Indo, A sarva vaDe namaskAra karAyela jinendra caMdranI pratimAo bharAvavI! avadhijina vagere jina che, teonA Indra sAmAnya kevalI paNa che teomAM zreSTha darzAvA mATe "jinendra-caMdra' AvuM pada mUkyuM che. kahyuM che ke... sura asura jyotiSI, vANavyaMtara, vyaMtara, vidyAdhara, ane mANasonAM jeo svAmI che. teo bhakti samUha thI pUrNa banIne jinendracaMdra paramAtmAone namaskAra kare che pote athavA bIjAe karAvelI te pratimAonuM zuM karavuM joIe. te mATe uttarArdha rajU kare che. kujjA mahagghehi~ mahArihehiM, aTThappagArA paDimANa pUyA // 20 // mahabbehi - mahAmUlya, mahArihehi- gauravazALI vizeSa prakAre ucita evAM dravyothI aSTaprakAre pratimAnI pUjA karavI joIe. | 20 || te aSTaprakAranI pUjAnuM pratipAdana karavA gAthA kahe che. pupphehi~ gaMdhehiM sugaMdhiehiM, dhUvehiM dIvehi~ ya akkhaehiM / NANAphalehiM ca ghaehi~ NicaM, pANIyapuNNehi ya bhAyaNehiM // 21 // sugandhita puSa, sugandhitaganya, candana vi. dhUpa, dIpa, akSata, vividhaphaLa, ghI, jalapUrNa pAtra, kaLaza vi. thI pUjA karavI joIe. kahyuM che ke svaccha, vikasita temaja jemAMthI ghANI sugaMdha nIkaLI rahI che evAM. gUMthaNI nA saundarya thI ramya, tenI gaMdhamAM lubdha banelAM bhamatAM
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 105 bhramara samUhanA guMjanathI zabdamaya banelA, parAgavALA ane jalakaNa thI zobhita evA puSpothI romAzrita zarIravALA, puNyazALIo AdarapUrvaka haMmezA jinabimbane pUje che. jAyaphaLa, IlAyacI, caMdana vi. nA cUrNathI banelo hovAthI spaSTa gaMdhavALA, kapUranAM pANIthI adhivAsita evAM vAsakSepathI puNyazALIo jinezvarane pUje che. pUjAnAM uttama sAdhanothI uttamabhAva jAge che. ane sajjana puruSone A uttama dravyono AnAthI zreSTha anya koI sundaratara upayoga nathI. jo sugandhita puSpono abhAva hoya ke kharIdavAnI zakti na hoya to yathAsaMbhava dravyathI karAtI pUjA paNa guNakArI thAya che. ... kahyuM che ke sapheda kamalanA patrothI ane nadInAM pANIthI jinendranI pUjA karavAthI 'dhanyA' kalyANa paraMparAne pAmIne mokSamAM gaI. A kathA mugdhajanone pUjAmAM bhAva prakarSa pratipAdana hetuthI lakhAya che. vadhAre karavAnA - ghanyAkhyAnaka A jaMbudrIpanA bharatakSetramAM mahodayA nadInI najIkamAM zrIvardhana nAme nagara che. tyAM garviSTha zatrurUpI matta hAthInAM gaMDasthalane bhedavAmAM samartha prakRSTa hRSTapuSTa siMha samAna zrIvarsa nAme rAjA che. tene saghaLAM aMtapuramAM pradhAna, ratinAM rUpa lAvaNyano tiraskAra karanArI, zrIkAMtA nAme mahAdevI paTTarANI che. janmAMtaramAM upArjita puNya prakarSathI prApta viziSTa viSayasukha anubhavatAM teono samaya sarakI rahyo che. ekavAra rANIe phaLaphulathI zobhita ane potAnI kAMtithI sarva vanalatAone jeNe jhAMkhI pADI dIdhI che evI kalpalatAne svapnamAM dekhI ane jAgI. vidhipUrvaka rAjAne svapna kahI saMbhaLAvyuM. rAjAe kahyuM ke he devI ! tAre sarva srIomAM pradhAna ane traNa lokano upakAra karanArI putrI thaze. devI paNa e pramANe ho ! e rIte svapnaphaLa ne abhinaMdIne svasthAne gaI. te divasathI mAMDIne vRddhi pAmatAM garbhavALI jinapUjA, jinAbhiSeka, ItyAdi dohalAM jenAM pUrAI rahyA che evI rANIe samaya thatAM putrIne janma Apyo. ane potAnI prabhAjAlathI te pradezane udyodita karatI putrIne joI rAjAne putrI janmanuM nivedana karyu. rAjAe paNa yathocita rItirivAja karIne
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 mULa zuddhi bhAvAnuvAda zucikarma thI nivRtta thayelI putrInuM "ratnaprabhA' nAma pADyuM. ane te nirvAta ane nirvAghAtavALI giri guphAmAM rahelI caMpakalatAnI jema dehanA vikAsathI vRddhi pAme che. ane zuklapakSanI candralekhAnI jema kalA samUhathI vRddhi pAme che. e rIte jyAre te cauda varSanI thaI tyAre dAsa dAsIothI parivarelI kaMcukIthI yukta, sainyavRMdathI sahita, sonAnI pAlakhImAM AruDha thaI dararoja AnaMda mANatI, udhAna, vAvaDI vi. mAM phare che. eka vakhata priyaMkarI dAsIe kahyuM ke ApaNe hajI sudhI mahodayA nadInAM kAMThe rahelAM ughAnomAM gayA nathI. jo Apane sAruM lAgatuM hoya to tyAM jaI udhAnazobhA ane nadIne nIrakhIe. tyAre rAjakumArI saharSe bhale ! tyAM jaIe ema kahI tyAM gayA. kAMThA upara pharIne mahAnadI joI ane kautukathI nadI kAMThe rahelA udhAnamAM pravezI. tyAM AsopAlava, sopArInuM jhADa, nAga hiMtAla, tADavRkSa, devadAra vRkSa, sAdaMDa, sahakAra, Amra, caMpaka, bakula, talavRkSa ItyAdi zreSTha vRkSamadhye sthita vipula zarada RtunAM vAdaLAnI kAMti samAna jinamaMdirane jue che. te dekhI harSathI vikasita nayanavALI aMdara jAya che ane aMtaratnanI caMdraprabhasvAmInI pratimA jue che ke tarataja "meM A pratimA ane jinamaMdira kyAMka joyeluM che ?' evo IhA apoha karatI, tharathara dhrUjatA aMgopAMgavALI mUcchanA kAraNe bIDAtA netravALI, sukAtAM mukhavALI, sAMdhA DhIlA paDI gayA che jenAM evI ratnaprabhA dhasa daIne nIce paDI. tyAre najIka rahelo parivAra saMbhrAnta thaI are ! A zuM thayuM ? Ama hAhAkAra karato vividha ceSTAo karavA lAgyo. vaLI koI ratnaprabhAnAM aMga masaLe che. koI zreSTha tAlavRtathI vije che. koI sarasa gozISa caMdanathI zarIre vilepana kare che. ane koI (sevaka) jaldIthI rAjA pAse jaI nivedana karavA lAgyo ke "rakSaNa karo bacAvo !" amane kAMI kAraNa samajAtuM nathI. paNa kumArInI dazA bahu bhAre (gaMbhIra) che. tevuM sAMbhaLI azrubhInI netravALo, saMbhramanA kAraNe dhujArIyukta vANIthI are jaldI vaidyane bolAvo" ema bolato uttamajAtinA ghoDA para caDhI rAjA jaldI jaldI jinamaMdire gayo. rAjAnI pAchaLa pAchaLa zrIkAMtA rANI pramukha aMtapura tathA sAmaMta maMtrI temaja ghaNAM loko gayA. e arasAmAM pUrvajanma smaraNa karIne labdhacetanAvALI kumArI uThI.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 107 rAjAe khoLAmAM besADIne puchyuM beTI A zuM? kumArIe kahyuM ke ... vanamAMthI pAMdaDA lAvI nadIthI pANI lAvI chatA tene hAtha paNa na lagADyo tethI he mAtA ! hajI pAga te kaThiyAro tevI ja avasthAmAM che. beTI amane emAM kazI samaja paDatI nathI. pitAzrI ! badhA lokone besADo ane A dohAno huM savistara artha kahuM chuM. te dhyAna daIne sAMbhaLo. tarataja badhA sAvadhAna thaI besI gayA. tyAre ratnaprabhA bolI.... A zrIvardhana nagaranI to badhAne jANa che ja. A ja nagaramAM janmathI dArikavALo dararoja lAkaDA vecI AjIvikA calAvanAro bhammalika nAme kAvaDiyo che. tene dhanyA nAmanI strI. te banne pratidivasa rAtrinAM chellA pahore mahodayA nadImAM utarI kASTa lAve che. ane zire vahana karI udhAnanI najIkanA A vaTavRkSanI chAyAmAM visAmo laI nagaramAM praveze che. eka divasa visAmo khAvA beselI dhanyAe patine kahyuM nAtha ! tarasathI mAruM gaLuM sukAya che. jo tame kahetA ho to nadImAM jaI pANI pIne AvuM tyAre bhaggalika kaThiyAro kahe bhadre ! ApaNuM ghara najIka ja che mATe ApAge jaIe. bhadrA kahe mane bahu tarasa lAgI che. bhaggalika kahe jo ema hoya to jaldI jaI Ava. dhanyA gaI, pANI pIne jeTalAmAM pAchI Ave che. teTalAmAM A zreSTha udhAna jue che. tyAre udyAnanI uccakoTinI zobhA joI te vicAravA lAgI ke maMdabhAgI evA ame aMdhArAmAM jatA hovAthI ane pAchA vaLatA bhArathI abhibhUta hovAnAM kAraNe kyAre pAga A udhAnane najarathI sArI rIte nihALyo nathI. darzanIya vastune jovI Aja draSTiyugalanuM phaLa che. mATe atyAre ughAnazobhA joIne netrone saphaLa karuM. vismayathI visphArita netrovALI, namelI DokavALI, vaLelI khAMdhavALI, vividha zobhAne nihALatI A pradeze AvI pahoMcI. tyAre A jinamaMdirane sAkSAtu nihALyuM. aho ! A to koI AzcaryakArI devagRha lAge che. tethI aMdara jaIne evuM" ema vicArI pravezI ne jovA lAgI ke - ratnanirmita sopAna paMktivALuM, maNimaya bhUminaLavALuM, suvarNamaya thAMbhalAmAM kotarAyelI vividhabhaMgIovALI putaLIyovALuM, Izvaracaha va ma ane aneka rUpiyAthI bharapUra hoya tema aneka ramya AkRti-citrothI vyAsa; suMdara zilpavALA pAtrothI bhojana maMDapa jevuM. tAralAvALA AkAzanI jema vistRta sacitra caMdaravAvALu. killAthI yukta zreSTha nagara jevuM, devatAothI yukta svarganA vimAnajevuM jinagRhane dekhatI dekhatI jyAre aMdara pravezI tyAre rAga agnine zAMta karavAmAM meghasamAna
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 mULa zuddhi bhAvAnuvAda caMdraprabha svAmInI mUrti joI sahasA bhaktivaza romAzita thayelI dhanyA prabhunAM caraNe paDI ane vinaMti karavA lAgI he nAtha ! tArA guNone ane vaMdanavidhine huM jANatI nathI. paNa tArI bhaktinuM phaLa mane maLo. teNIe vicAryuM ke snAnapUrvaka pUjA karIne vaMdana karuM to sAruM. paNa amArA jevA kamabhAgIne puSpAdi sAmagrI na hovAthI A AzA kevI rIte purI thAya ? ema vicAratAM tenA manamAM jaMgalamAM dekhelA sapheda kamalapatro skUryA. (eTale te patro tene yAda AvyA) kAle vidhithI pUjA karIza. ema adhUrAM manorathavALI pati pAse gaI. tene pUchayuM ATalo badho samaya kema lAgyo. teNIe kahyuM meM koI devanuM ati adbhUta bimba joyuM. tene jotAM ATalo samaya sarakI gayo. tethI tame tyAM jaIne vAMdIne nijanayana, janma ane jIvanane saphaLa karo ! tyAre te kaThiyAro kahe che pApiNi ! ApaNo saMdhyAkALa thaI gayo che ane tuM mAthuM khAya che. ema kahI lAkaDAno bhAro upADyo nagaramAM gayA. bIjA divase navo (vATako) kaLaza lAvI nadInI retImAM chupAvI jaMgalamAM gaI. pAchA pharatAM vastrAnnalamAM puSpo grahI visAmo levA tyAM AvyA. ane dhanyAe kahyuM ke nAtha ! cAlo ApaNe devane vAMdavA jaIe. juo meM A kamalapatro lAvyA che. ane A sAme nadInuM pANI rahyuM. tethI snAna karI devane pUjIne vaMdana karIe. kAraNa ke AvA devanI pUjAdi Aloka ane paralokamAM kalyANa karanAra thAya che. teNe kahyuM are nirdhakSaNA! zuM mane paNa tArI jema graho lAgyA che ? AvuM sAMbhaLI te bolI tamane evuM lAge tevuM bolo ane karo ! paNa huM to devanA caraNayugala vAMghA pahelAM AvIza nahiM, A mAro nirNaya che. teNIno nizcaya jANI teNe kahyuM tane je game te kara. tyAre dhanyA cAlI nadImAM caraNa kamala pakhALyAM, pANIno kaLaza (laghughaTa) bhayoM. devagRhamAM pratimAno prakSAla karyo. pUjA karIne pUrvakamathI vAMghA. tyAra pachI bhagavAnane hRdayamAM vahana karatI svasthAne gaI. e pramANe dararoja karavA lAgI. eka vakhata pUrvakarma doSathI tenAM zarIramAM bhAre roga thayo. pIDA bhogavatAM te ciMtA karavA lAgI ke huM to kamabhAgI chuM ke jethI Aje devane vAMdavA jaI zakatI nathI. AvI paristhitimAM mAruM zuM thaze. te huM jANI zakatI nathI. tethI have Aloka ane paralokamAM mAre teja bhagavAn zaraNabhUta che. ema dhyAna dharatI marIne A huM tamArI putrI tarIke janmI chuM. Aje vaLI A jinezvaranuM bimba joIne mane jAtismaraNa jJAna thayuM. tenA kAraNe
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 109 mULa zuddhi bhAvAnuvAda meM tamane e pramANe kahI saMbhaLAvyuM. jo vaLI pitAzrIne khAtrI thatI na hoya to bhaggalika kaThiyArAne bolAvo. tyAre rAjAe koTavAlane pUchayuM ane A nagaramAM bhammalika nAme kaThiyAro rahe che. teNe kahyuM hAM rAjAsAheba. rAjAe kahyuM jaldI bolAvo. kaMpatA aMgavALA kaThiyArAne jaldI tyAM lAvavAmAM Avyo. rAjAe abhayadAnAdi vaDe AzvAsana ApI pUchyuM tAre koI patnI che. atyAre koI nathI. paNa pahelAM dhanyA nAmanI patnI hatI. jeNe maryAne paMdara varSa thaI gayA che. tane zuM te patnI dekhAya che ? teNe kahyuM zuM marelAo kAMI dekhAya kharA ? rAjAe kahyuM dekhAya che. jo A ubhI che te tArI strI che. rAjAsAheba ! A to mArI patnI nahiM paraMtu ApanI putrI che. tyAre ratnaprabhA bolI are mUrkha ! teja huM dhanyA nAmanI strI chuM. sarvadavonA adhipati IndrovaDe vaMdita caraNavALA ciMtAmaNi kalpavRkSathI adhika prabhAvazALI A bhagavAnanI pUjAdinA prabhAvathI sarvakalA kalApa vi. guNoyukta rAjaputrI thaI chuM. ekAMtamAM hAsyakrIDA vi. karelI te sarvasAkSI sahita kahI batAvyuM. tethI kaThiyArAe kahyuM A mArI pUrvanI patnI saMbhavI zake che. kAraNa ke A mArI patnI saMbaMdhI rahasyo jANe che. rAjaputrIe kahyuM ke pahelAM mArA kahevA chatAM na svIkAryuM. to paNa atyAre jinAdi dharmAnuSThAnane kara; jethI janmAMtaramAM AvAM duHkha na bhogavavA paDe. chatAM te kaThiyAro bhArekarmI hovAnAM kAraNe kAMI paNa dharma svIkArato nathI. aho kevI azubhakarmanI pravRtti che. jenA lIdhe AvI sAkSAt pratIti hovA chatAM A dharmane svIkArato nathI. ema vicArI rAjaputrIe tene ucita dAna ApyuM. ane visarjana karyo ! ane ghaNAM lokone dharmAbhimukha karIne rAjaputrI ubhI thaI. ane rAjAdi sarva loko paNa sva sva sthAne gayA. tyArapachI dararoja jinavaMdana pUjana snAtrayAtrA vi. karatI, gurujanane ArAdhatI, susAdhu pAse siddhAMtane sAMbhaLatI, supAtrAdimAM dAna ApatI, dIna, anAtha vi. du:khIjanonA manorathane pUratI. sAdharmikonI bhakti karatI. mA bApane pratibodha pamADatI. teNInAM keTalAka divaso gayA. eka divasa tyAM mahApura nagarano rAjA ripuvijaya no pratinidhi Avyo. ucita pratipatti karIne vinaMti karI ke he rAjan ! tamArI putrInAM guNo sAMbhaLI, AkarSita thayelAM ripRvijaya rAjAe teNIne varavA mATe mane mokalyo che. jo tamane yogya lAgatuM hoya to rAjAne tamArI putrI Apo. rAjAe paNa "ema thAo' ema svIkArI satkArIne pratinidhine visarjana karyo. tyAra Ao gayA
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 mULa zuddhi bhAvAnuvAda pachI zubha divase moTA sainya sAthe ratnaprabhAne mokalI. ane zubhadivase lagna thayA. trivargane saMpAdana karavAmAM samartha svabhAvathI sAravALuM. evAM viSayasukhane anubhavatAM teono kALa vItavA lAgyo. ekavakhata kaMcukI pAsethI cArajJAnanA dhaNI vijayasiMhasUri padhAryA che evuM jANI teo vAMdavA gayA. vAMdIne yathocita sthAne beThA. dharmalAbha ApavA pUrvaka AcArya bhagavaMta bolyA ke... janma maraNarUpa jalasamUhavALo. dAridrarUpI moTA moDhAvALo, seMkaDo vyAdhirUpa jalacara prANionAM samUhayukta evo A bhavasamudra mahAbhayaMkara che. A bhavasamudramAM potAnAM pApathI ja paravaza thayelo naraka tirthagyonA bhavomAM bhamato ghaNI muzkelIthI karmavivaranI maherabAnIthI manuSyapaNuM jIva meLave che. ane mahAnubhAvo ! tame kulAdiyukta evo manuSya avatAra meLavyo che. to pramAda choDI dharmamAM ughama karo. AvI dharmadezanA sAMbhaLI rAjA ane rANIne saMyamanA pariNAma jAgyA. ane sUripuraMdarane vinaMtI karI ke moTAputrane rAjya soMpI tamArA caraNe cAritra svIkArI hAthInAM karNa sarakhA caMcala manuSyapaNAMne saphaLa karIe. tyAM sudhI Apa sthiratA karo. bhagavAne kahyuM tame vilaMba karazo nahiM, teo rAjamaMdire gayA. maMtrI vi.ne svAbhiprAya jaNAvIne puraMdara nAmanA prathama putrano rAjagAdI upara abhiSeka karyo. moTI zobhApUrvaka pAlakhImAM besI rAjA rANI sUri pAse gayA. AcAryazrIe . AgamavidhithI dIkSA ApI. ratnaprabhA sAdhvInI pravartinIne soMpaNI karI. jyAM te sAdhvI kriyAkalApano abhyAsa karIne, vividha tapacaraNane AcarI, gurujanane ArAdhI, saMlekhanA karI. niraticAra cAritra pALI. anazana AdarI zubhadhyAnanA yoge dehapiMjarAne choDI devalokamAM gaI. evI rIte kalyANa paraMparAne pAmI te dhanyA siddha thaI. "Iti dhanyA kathAnaka samAma' zreSTha puSponA abhAvamAM anya puSpAdithI karelI pUjA paNa moTA phaLane ApanArI bane che. joke uttamapuSpAdi sulabha hoya to tenAthI ja pUjA karavI joIe. have dhUpapUjA batAve che. dhUpa eTale agninA saMparkathI saLagI uThe tevA caMdana-sAraMgamada upraMca... kapUra, agaru, candana vi. sugandhi dravyonA samUhathI nirmita, agninA saMparkathI vikasita thayelA capala dhUpapaTala thI dizA bhAgone vyApta
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 111 karanAra ghaNI sugaMdhathI AkRSTa bhramara samUhathI gherAyela, temaja nAsikAne AnaMda upajAvanAra evAM dhUpathI dhanyajano harSathI sadA jinezvaranI pUjA kare che. - dIvehi - aMdhakArane dUra karanAra vATa ane telanA saMyogathI prajvalita agnizikhA te dIpa kahevAya. tenAMthI (dIpakathI) pUjA karavAnI, kahyuM che ke pUjAvidhimAM svaccha vATa ane sugaMdhI telanA lIdhe uchaLatI prabhAthI devAlayanAM aMdhakArane dUra karanAra evAM dIvaDAne dhanyajano nirmala bhaktibhAvathI jina samakSa peTAve che. akhaehi - aSTamaMgalAdinI racanA karavAmAM upayogI akhaMDa DAMgara vi. uttamajAtanAM cokhAtI akSatapUjA karavI. kahyuM che ke - zaMkha ane kundapuSpa jevA zveta pANIthI prakSAlita, utkaTa sugaMdhavALA vizALa, akhaMDita, akSatothI budha puruSoe bhaktithI prabhunI pUjA karavI joIe. tathANAgALehiM - aneka jAtanAM pAkathI pavitra evAM kerI vi. phaLothI phaLapUjA karavI. kahyuM che ke - pAkelAM ujjavala vividha varNa vaDe zobhatA, netrane AnaMda arpanArA, jenI sugaMdha levI game tevAM vividha phaLo ane suMdara jAti nA kanda, ane mULa thI dhanyaprANIo prabhu sAme pUjA kare che. arthAt pUjA nimitte prabhu AgaLa dhare che. ghaehi = suMdara jAtanAM ghI vaDe, kahyuM che ke - svaccha, Indriyone ghaNAMja sukhakArI, sabhAjanamAM arpaNa karAyelA (mukAyelA), sugaMdha suvarNayukta, sarva doSa dUra karanAra, evAM ghIthI harakhAyelA hRdayavALA dhanyajIvo, rAgadveSa ane madarUpI uddhatazatrune jitanAra evAM paramAtmA samakSa sadbhaktithI pUjA kare che. badhI pUjA nitya karavI kemake sToka paNa puNya pratidina karavAthI vRddhi pAme che. madhamAkhInA mukhanALathI ekaThuM karAyela madha seMkaDo ghaDA jeTaluM thAya che. jalapUra :- sugaMdhI svaccha zItala jala bharela bhAjano (thI pakhAla karavA dvArA) dharavA vaDe pUjA karavI. kahyuM che ke - nirmala uvala jalathI zobhita evAM pUrNa bharelAM pAtra samUhane AdaravALo, vikasita romarAjIvALo, gRhastha (samabhAgu) sadA jina samakSa muke. ekavIsamI gAthAmAM kahela cakAra AgakahelAMnAM samuccaya mATe che. tethI
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) mULa zuddhi bhAvAnuvAda naivedya, vastra, AbharaNa, vilepana vi. pUjAno A AThapUjAmAM aMtarbhAva karavo pUjAnuM svarUpa kahyuM. have tathA prakAranAM vizeSaNa yukta prANI jinapUjAmAM pravRtta thayelo jevAM du:khothI mukta rahe che te be gAthA vaDe graMthakAra darzAve pUyaM kuNaMto bahumANavaMto, udAracitto jiNabhattijutto / rAridra-roga-sutakuriva-suvyaWI-Tu-phuvA rarA saMtAva-saMnosa-viyoga-soga-ddIna-hInattamArUyALa tikhANa dukkhANa bhavubhavANaM, Na bhAyaNaM hoi bhavaMtare vi // 23 // bahumAnavALo, AntaraprItiyukta jema aTavImAM rahelAM mahAdevanI dhArmika mANasoe pUjA mATe racelAM viziSTa pUjana dravyone, DAbA paga thI khaseDI moDhAmAM bharelAM kogaLAnuM pANI zaMkara upara nAMkhanAra ane jamaNA hAthamAM rahelAM puSpathI pUjA karyA bAda, pagamAM paDatA te bhIla joDe vAtacIta karatAM zaMkarane joI roSe bharAyelA dhArmika brAhmaNane bodhapATha ApavA dUra karelI eka AMkhavALA zaMkarane joI khedita thayelAM bhille zaMkara uparanA bahumAnathI paravazatAnI (anyane vaza karavAmAM atyaMta upayogI) bhallIthI potAnI AMkha ukhADI zivanI mUrtimAM lagADI dIdhI. AvuM bhilla jevuM bahumAna joIe. ane udAracittavALo, jinezvaranI bhaktimAM tatpara, evAM prabhunI pUjA karatAM prANIo dAridra, dorbhAgya, duraMtadu:kha, kuvarNa - (zarIranI kAMti raMga kharAba hoya te), durgadha, kurupatA = (AkRti kharAba hoya te), temaja saMtApa, saMyoga, viyoga, zoka, kAryaakuzalatA, dInamaNuM, tathA prakAranA tINa du:khone Abhava ane parabhavamAM paNa pAmatA nathI. kahyuM che ke daridratA sarva ApattinuM sthAnaka che kAraNa ke, nirdhana mANasa lajjA pAme, lajajAnAM kAraNe teja ochuM thAya, teja ochuM thavAthI parAbhava pAme che. parAbhava thavAnAM kAraNe kaMTALe che. kaMTALelo zoka pAme, zokavALAnI buddhi nAza pAme, ane buddhi bhraSTa thayelo nAza pAme che. aho ! nirdhanapaNuM sarva ApattinuM kAraNa che. daubhagya - mahAmAnasika du:khanA kAraNabhUta sarvajanamAM apriyatva, du:khe sahevAya evAM daurbhAgya kalaMkarUpa agnijvALAthI dAjhelAM evAM jIvatAM chatAM marelAM jevA prANiono nirarthaka janma zuM kAmano.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda na 113] mAnasika khedathI manuSyo saMtApa-cittakheda = bhAre pIDA pAme che. bhale moDhethI na bole paNa temanuM karamAyeluM zarIra spaSTa rIte jaNAve che... saMyoga - aniSTa mANasano melApa te paNa du:kha mATe thAya che. aniSTa mANasa sAthe thayelo aNadhAryo saMyoga paNa abudha mANasone bhAre du:kha ApanAro hoya che. viyoga :- ISTa bhAI vi. no viyoga je Akandana vi. mahAduHkhanuM kAraNa bane che. saMsAramAM baMdhunA viyogathI raDyA te AMsune bhegA karIe to samudra nAno paDe. ISTavastu ane priyajana ItyAdinA viyogamAM vItarAga sivAya badhAne bhAre du:kha thAya che. zoka :- pitAdinA maraNathI thayela cittakheda je sarva ApattinuM sthAna che. kahyu che ke - zoka e pizAcI (DAkaNa) no paryAya, pApanuM rUpAntara, aMdhakAranI yuvAnI, viSanI vRddhi, yama nahiM chatA preta nagarano nAyaka, A na oLavAya evo agni che. rAjyasmA = T.B. hovA chatAM akSaya (mRtyu) che eTale A kSaya roga nAza pAme evo nathI. A lakSmI vagarano chatAM janArdana (janane pIDanAro) che. puNyamAM apravRtta chatAM kSapaNaka che. eTale karma khapAvA udyata thayelo puNya- anuSThAnamAM pravRtta thAya che, jyAre zoka puNyamAM pravRtta thayA vinA, prANIono kSaya karanAra che. jemAMthI jAgavAnuM nathI evI nidrA samAna, A ALasa vagarano sannipAta che. upadrava karanAra chatAM vinAyaka, abudha jana sevita (mUrkha janothI) sevita chatAM A graha varga che. A yoga vinA upajela jyotirUpa che. snehathI (thayelo) vAyuno prakopa thAya. mAnasa pravRttithI (thayela) agni uThe, ThaMDA-bhInAzathI dhULa no kSobha thAya, rasathI atizoSa, rAgathI Ayu ghaTe che. zokathI saMtapta mAnasa saMtApa, cittakheda, vividha Apattio maraNa ane dharma-artha-kAma traNe varganI hAni ne meLave che. NihiNa - eTale bhAva pradhAna vivakSA hovAthI koIpaNa jAtanuM kAma nahiM karavuM. kahyuM che ke je kArya karavAmAM samartha nathI tevo rUpavAna puruSa paNa potAnAM snehI baMdhujanothI niMdA pAme che. dInatva :- ni: satvapANuM, je mAnasika ane zArIrika du:khanuM kAraNa che. kahyu che ke - ho pitAzrI ! he bhAI ! ho mAmA ! ho kAkA ! he putra ! he bhANeja ! amArA kAryane karI Apone ema dIna mANasa (laddhi) khuzAmata kare che. e 22 me 23 | pUjA karanArane AvI duHkha viDaMbanA hotI nathI. e kahyuM.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 mULa zuddhi bhAvAnuvAda have te kevo bane te jaNAve che. bhave puNo'sesasuhANa ThANaM, mahAvimANAhivaI sureMdo / tao cuo mANusabhogabhAgI, rAyAhirAyA va dhaNAhivo vA // 24 // kalAkalAve kusalo kulINo, sayANukUlo saralo susIlo / sadevamaccA-'surasuMdarINaM, ANaMdayArI maNa-loyaNANaM // 25 // jinapUjA karanAra AlokamAM badhA sukhonuM bhAjana bane che. ane paralokamAM mahAvimAnAdhipati surendra thAya che. tyAMthI cyavI manuSya sukhano bhogI cakravartI rAjA ke dhanAdhipati bane; sAthosAtha kalAkalApakuzaLa, uttama kulavALo, svajanone anukUla saralasvabhAvI, suzobhana svabhAvavALo, deva manuSya-bhavanapati vi. nI strIone temaja mana ane cakSu ne AnaMdakArI thAya che. surAsuranI devIone AnaMda ApanAra tarIke bharata cakInuM daSTAna che. jema bharata cakI gaMgAdevIne AnaMda dAyaka banyA. anurAgane paravaza thayelI gaMgAdevI sAthe ratisukha bhogavatA teNInAM bhavanamAM ghaNo kALa vyatIta karyo. temaja strI ratnAdi anya rANIone paNa AnaMda Apato udArabhogathI prApta lakSmIne bhogave che. kemake te bhAratanA jIve pUrvabhavamAM rogathI pIDitathatino ratnakaMbala, gozIrSa caMdanathI upacAra karyo hato. ratnakaMbalanA vecANamAMthI derAsara banAvyuM hatuM. tema jinabimba bharAvI sthApanA karI (gAdInazIna) karI ane temanI bhakti karavA dvArA jIva anupama phaLane meLave che. eTale sukhanI paraMparAne pedA karanAra evuM atula phaLa prApta thAya che, tema tame samajo, jANo. | 24 me 25 che - ema jinabimbane ucita kArya-pUjAdi karavAnuM je phaLa maLe te batAvI have upadeza ApavA sAthe prakaraNano upasaMhAra kare che. kAreja tamhA paDimA jiNANaM, pahANaM paiTThA bali pUya jattA / aNNaccayANaM ca ciraMtaNANaM, jahArihaM rakkhaNa vaddhaNaM ti // 26 // gAthArtha :- jinezvaranI pratimA bharAvavI, temanI pUjA, baliyAtrA, abhiSeka pratiSThA karAvavI ane anya bharAvelI prAcIna pratimAonuM yogyarIte rakSaNa ane vadhana (nirmala) karavuM. pratimA bharAvyA pachI snAtra vi. karavuM. kahyuM che ke... gAndharva nRtya sAthe
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 115 nandIna ghoSathI dizAo pUrI sadgaNanuM pAtra evuM snAtra jinezvaranuM karo. paITha - pratiSThA pUrve kahela vidhithI bharAvela pratimAonI AkAra zuddhi karI snAtrapUrvaka mantrAdino nyAsa karavo. bali - vividha naivedyarUpa bali prabhu AgaLa mukavuM. yAtrA - jinakalyANakabhUmimAM javuM. kahyuM che ke - jinezvarane uddezIne je yAtrA mahotsava karAya. te jinayAtrA kahevAya. te yAtrA daramyAna dAnAdi karavAnuM vidhAna che. yathAzakti dAna, upadhAnatapa, zarIra zaNagAra, ucitagIta, vAjiMtra, stuti stavana nATaka ItyAdi karavA. yAtrAnA prastAve A sarva te rIte karavuM, joIe. jema jinazAsananAM agraNI gurudevavaTe rAjA jovA yogya ane zikhAmaNa ApavA yogya bane. eTaleke rAjA paNa gurudevanA darzane Ave ane upadeza sAMbhaLe - jema paMcAzaka granthamAM kahyuM che ke he manuSya ziromaNi ! manuSya rUpe badhA manuSyo samAna hovA chatAM koI jIva puNya karmanA udayathI manuSyono svAmI rAjA bane che. A jANIne dharmamAM prayatna karavo joIe. (12) lokonAM cittane karanArI manuSya ane devaloka saMbaMdhI saghaLI saMpattinuM kAraNa dharma che. (AnAthI dharmanuM sAMsArika phaLa batAvyu.) ane dharmaja saMsArarUpa sAgarane taravA mATe jahAja samAna che. (AnAthI dharmanuM mokSa phaLa batAvyuM.) (121:). sarve koInuM ucita kArya haravAthI zubha ( puNyanA anubaMdhavALo) dharma thAya che. jinayAtrA vaDe vItarAga saMbaMdhI ucita kArya karavAthI zreSTha zubha dharma thAya che. kAraNa ke vItarAga samasta jIvothI adhika guNovALA yAtrAno viSaya :- (= vItarAga) pAramArthika che. arthAt yAtrA no viSaya vItarAga sarva jIvothI adhika guNavALA hovAthI sarvottama che. (12) jinanAM janma Adi prasaMge badhA jIvo sukhI ja hatA AnaMdamAM ja hatA. tethI he mahArAja! hamaNAM paNa jinayAtrA mAM amArInuM pravartana karAvIne badhA jIvone abhayadAna ApavA dvArA sukhI karo. (123). AcArya na hoya athavA AcArya hoya paNa rAjAne maLavA Adi mATe samartha na hoya to zrAvakoe paNa rAjakulamAM prasiddha rIta-rivAja mujaba rAjAne maLavuM ane (samajAvIne) tenI pAse jIvahiMsA baMdha karAvavI. jo (samajAvavAthI) rAjA A kArya karavA na Icche to tene dhana ApIne paNa A kArya karAvavuM. (124)
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 mULa zuddhi bhAvAnuvAda jIvahiMsAthI jIvanArA mAchImAra Adine paNa jeTalA divasa mahotsava hoya teTalA divasa prema utpanna kare tevAM (mIThAM) vacano kahevA pUrvaka ucita annAdinuM dAna ApavuM. ane jinayAtrAmAM jIvahiMsA baMdha karavAthI tamane paNa dharma thaze. vi. zubha upadeza Apavo. ahIM hiMsaka jIvone paNa dAna ApavAnuM kahIne dharmArthI jIvoe paranA saMtApano tyAga karavo. (= parane saMtApa thAya tema na karavuM.) e kalyANakArI che ema sUcana karyuM che. (15) - hiMsakone dAna ApavA pUrvaka hiMsA baMdha karAvavAthI lokamAM jaina zAsananI prazaMsA thAya che. ane ethI keTalAka laghukarmI jIvone samyagdarzanano uttama lAbha thAya che. keTalAka jIvone samyagdarzana nA bIjanI (=jinazAsana pakSapAta rUpa zubhAdhyavasAyanI) prApti thAya che. (16) kAraNa ke jinazAsana saMbaMdhI (=jinazAsana mAM rahelAM) guNano bhAva pUrvaka (jaino udAra hoya che mATe jainadharma uttama che ItyAdi bhAvathI) alpa pAga svIkAra thAya to te samyagdarzananuM bIja-kAraNa bane che. A viSayamAM coranuM udAharaNa che. A udAharaNa sAtamA paMcAzakanI AThamI gAthAmAM kahevAI gayuM che. muninI prazaMsA karanAra cora bodhibIja pAmyo ane udAsIna rahenAra cora bodhibIja prApta na karI zakyo. (127) AcArya ane zrAvaka baMne rAjAne maLIne hiMsA baMdha karAvavA samartha na hoya to te baMnee rAjAne maLIne hiMsA baMdha karAvavAnA sAmarthyavALA pUrvanA mahApurUSo upara AMtarika bahumAna karavuM. (128) jemake- pUrvanA te mahApurUSo dhanya che. prazaMsanIya che jemaNe jinayAtrAmAM rAjAdine upadeza ApIne hiMsA baMdha karanArAone dAna ApavA pUrvaka hiMsA baMdha karAvI hatI. (12) ame to jinayAtrAdi kAryo zAstrokta vidhi mujaba karavA asamartha hovAthI adhanya chIe- prazaMsanIya nathI. hA hajI amArA mATe eTaluM sAruM che ke ame dharma pradhAna te mahApurUSonA sukha ApanAra AcaraNanuM bahumAna (pakSapAta) karIe chIe. ane ethI eTalA pUratA dhanya chIe. (130) ukta rIte bahumAna (-pakSapAta) karavAthI te mahApurUSonAM guNonI avazya anumodanAM thAya che. guNonI anumodanAthI pUrva mahApurUSonAM AcaraNa samAna ja karmakSaya vagere phaLa maLe che. arthAt te mahApurUSoe AcaraNa karIne karmakSaya
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 117 vagere jeTaluM phaLa meLavyu hatu. teTaluM ja phaLa temanA guNonI anumodanAthI maLe che. Azaya zuddha hovo joie. (130) ca zabda dezI hovAthI api arthamAM Avela che, tenA lIdhe Avo artha nIkaLe che ke anya pratiSThita prAcIna jinabikhonI paNa vizeSarIte pUjA karavI joIe. kAraNa navInabiMba karavA karatAM jIrNa thatAM bIjAe bharAvela biMbane pUjavAmAM ghaNo lAbha che. temanI pUjAja karavI eTaluM nahi paNa temanuM rakSaNa temaja vardhana - vyavizeSa thI nirmala banAvavA temaja devadravyanI rakSA vRddhi karavI. devadravyanuM bhakSaNa karavuM, upekSA karavI, prajJAhInatAthI anyakhAtAmAM khatavI devuM vi. doSanuM varjana karavuM te devadravyanuM rakSaNa. upadezapadamAM - caityadravya rakSaNanuM A pramANe phaLa kahyuM che. jina pravacananI vRddhi karanAra jJAna darzana guNone dIpta karanAra evA jinadravyanuM rakSaNa karanAra parimita saMsAravALo thAya che. jinapravacanavRddhi - eTale tenI sattAna paramparAne avicchinna calAvanAra hovAthI, muDI hoya to vaMzaje maMdira sudhArI/samArI zake ane darzana vaMdanathI jinadharmamAM ja rata rahe, nahito maMdiranA abhAve anya dharmI paNa thaI jAya. te dravyano nAza karavAmAM mahAna doSa thAya che. kahyu che ke - devadravya ane sAdhAraNa dravyano je mUDhamati bhakSaNa kare che te dharmane ni:spRhatA nAmanA dharmane ane tenAM bhakSaNathI kevuM phaLa bhogavavuM paDaze te jANato nathI. athavA teNe pahelAMja narakAdinuM AyuSya bAMdhelu hoya che. zrAvake to zuM sAdhue paNa tenAM vinAzamAM upekSA nahi karavI joIe. jethI upadeza padamAM kahyuM che ke... svapakSa ke parapakSa dvArA maMdirano nAza thayo hoya ke maMdira mATe upayogI kASTha, upalepa (simenTa-cuno) vi. upayogI dravya be prakAranuM hoya che. navIna ane lAvyA pachI ukhADI nAMkheluM athavA thAMbhalA kuMbhI vagere mUla upayogI dravya che. ane chata vi. uttara upayogI dravya samajavuM. teno nAza thato hoya tenI upekSA kare to sAdhu anaMta saMsArI thAya che. - sAdhvInA zIlano bhaMga karavo, saiyadravyano vinAza, pravacana uDAha ane RSighAta A cAra samakitanAM mULiyAne bALavAmAM agni samAna che. ane mUla prAyazcittanA hetu che.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 hajI dALanI 118 mULa zuddhi bhAvAnuvAda vardhana :- vyAja vi.thI dravyanI vRddhi karavI kahyuM che ke.. jinapravacananI vRddhi karanAra, jJAna darzana guNonI prabhAvanA karanAra, jinadravyane vadhAranAra, jIva tIrthaMkarapaNAne meLave che. zaikula, gANa ane saMghano je AzaMsA vinA upakAra kare che. te pratyekabuddha gaNadhara ke tIrthakara thAya che. je niHspRha cittathI devadravyanI vRddhi kare che. te uccakoTinI lakSmI bhogavIne zAzvata sthAna ne prApta kare che. rA "prathama sthAnakanuM vivaraNa pUruM"
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 119 'jinabhavana nAme ritIya rasthAna' have anukrame AvelAM bIjA sthAnanI zarUAta karAya che. Ane pUrva sAthe A pramANe saMbaMdha che. pratiSThita jinabimba mATe jinagRhanI jarUra paDe che. mATe jinabhavananuM vidhAna karAya che. jiNiMdayaMdANa ya maMdirAI, ANaMdasaMdohaNisaMdirAI / rammA ruMdANi ya suMdarAI, bhavvANa sattANa suhaMkarAI // 27 // jinendra caMdranA AnaMda dhodhane karAvanAra, ramya, vizALa, suMdara, maMdiro bhavyajIvone sukha karanArA che. vAstu zAstrokta pramANavALA, suMdara jinAlayane dekhIne prANI AnaMda vibhora ane praphalita hRdayavALo thAya che. mATe jinAlaya karAvA joIe. A karma = jinAlaya/ ane kriyAno = karavA joIe no 36 mI gAthA sudhI saMbaMdha che. meru bva tuMgAi~ satoraNAI, visAlasAlAsabalANayAI / sopANa-NANAmaNimaMDiyAI, mANeka-cAmIkarakuTTimAiM // 28 // meru jevAM uMcA toraNavALA, vizALa paTTazALAyukta, jagatIthI nIkaLavAnA vAravALA temaja vividha maNiothI maMDita pagathIyA mahAratna ane sonAnI pharasavALA (bhUminaLavALA). vicittavicchittivicittacitta, sacchatta-bhiMgAra-sa(su)cAmarAI / sasAlabhaMjI-mayaraddhaiMdha, vAuchuyANeyadhayAulAI // 29 // vividhakalA tathA zobhatA citravALA ane jemAM chatra bhaMgAra = kaLaza (hAthInA moDhA jevuM nALacuM hoya che) snAtra mAM upayogI bhAjana vizeSa, tathA suMdara cAmaro vidyamAna che. evA ane putaLIyo tathA makaradhvajanAM cihna vALA, (ahIM kAmadevanuM nizAna kAmanAM jaya nuM sUcana kare che. A IndradhvajanuM varNana cAle che, jeno daMDa tapIne ekadama cokhkhA thayelA atizaya suMdara varNavALA zreSTha suvarNamAMthI nirmita che, jemAM sapheda ghajA vastra maMdapavanathI pharakI rahI che. evo devothI grahaNa karAyela moTo dhvaja arihaMtanI nizAnI tarIke AgaLa vadhe che. jagatane jitavAmAM yoddhA samAna
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ /1ra0) mULa zuddhi bhAvAnuvAda durjaya evAM kAmadevane paNa je arihaMta prabhue jityo che. evuM sUcave che. | (sarva vijayI hovAthI moTo dhvaja rAkhela che.) pavanathI uce laherAtI dhvaja patAkA samUhavALA ! devaMga-paTuMsuya-devadUsaulloyarAyaMtaniraMtarAI / vilolamuttAhala-mallamAlApAlaMbaoUlakulA''kulAiM // 30 // pradhAna vastra, rezamanA dorAthI baneluM (paDhAMzu) ane devadUSya vaDe zobhatAM caMdaravA vALA laTakatA caMcala muktAphaLa ane puSpamALAonA jhulatA (mukI pramANa phUlomAM rahela) puSpa gucchAnA samUhathI vyApta = cAra kora bharelAM. pUra-cUriya-kuMTuru-turu-caMdra-smA ! DajhaMtakAlAgarusAra dhUyaNIhAravAsaMtadigaMtarAiM // 31 // kapUra, kasturI, kaMduka = sugaMdhi dravya vizeSa; sIhalaka-A paNa sugaMdhi dravya che, zreSThacaMdana ane kezarano banelo baLato kAlAgaru dhUpanI mahAgaMdhathI dizAone suvAsita karanArA. caubvihA''ujjasuvajjirAiM, gaMdhavva-gIyaddhaNiuddhurAI / NicaM paNacaMtasunADagAI, kuiMtarAsAsahasA''ulAI // 32 // vaMdaMta pUyaMta samoyaraMta, raMgata vaggaMta thuNaMtaehiM / NacaMta gAyaMta samuppayaMta, ukkiTThinAyAikuNaMtaehiM // 33 // devehi~devIhi~ ya mANavehiM, nArI tirikkhehi ya uttamehiM / bhattIeN koUhala Nibharehi, lakkhehi~ koDIhi~ samAkulAI // 34 // cAra prakAranAM vAMjItranA paDaghAthI saMgIta laherAvatA gaMdharva ane manuSyanA gItathI zabdamaya banelAM bhaktajano vaDe sadA jemAM nATako thaI rahyA hoya. hajAro loko jemAM rAsaDA letAM hoya, garabA gAtAM hoya, caityavaMdana karatA, pUjA karatAM, AkAzathI utaratAM ahIM tahIM dhIre dhIre cAlatAM kUdakA mAratAM, stuti karatAM, nRtya karatAM, gIta gAtAM, AkAzamAM uDatA, siMhanAda vi. moTA nAdane karatAM, pradhAna tathA bhakti ane kautukavALAM evAM lAkho kaDo deva
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121 mULa zuddhi bhAvAnuvAda devI vidyAdhara manuSyo ane tiryacothI khIcokhIca bharelAM ! vimANamAlA-kulapabvaesuM, vakkhAra-naMdIsara-maMdaresuM / aTThAvae sAsaya-'sAsayAI, jiNAlayAI va mahAlayAI // 35 // devalokanAM vimAna, varSadhara parvata, vakSaskAra, naMdIzvara dvIpa, meruparvata, aSTApada parvata, upalakSaNathI zatruMjaya vi. upara rahelAM zAzvatAM-azAzvatAM caityo jevAM; AvA prakAranA mahAna tathA zobhAdAyaka maMdiro banAvavA. te kayA sthAnomAM banAvavAM te nIcenI gAthAthI jaNAve che. uttuMgasiMgesu mahAgirIsu, puresu gAmA-''gara-paTTaNesu / pae pae sabvamahIyalammi, gihI vihANeNa vihAvaejjA // 36 // gaganacuMbI giranAra jevAM parvatanA zikharo upara temaja avantI vagere pura, zALigrAma vagere grAma-zAkaMbharI vi. Akara sthAnamAM, pattanamAM, ghaNuM zuM kahIye, Dagalene pagale vidhipUrvaka maMdiro banAvI gRhastha bhUmine maMDita karavI joIe. gRhastha ja A karavAnuM che. paMcAzaka granthamAM jinabhavananA vidhimAM kahyuM che ke... sukhIsvajanavALo, kulavAna, paisAdAra, atuccha- halakA nahiM paNa umadA vicAravALo, buddhizALI, balavAna, matimAna, dharmarAgI, gurupUjA karavAmAM ruci dharAvanAra, zuzruSAsAMbhaLavAnI IcchAvi. guNothI yukta, jinAlaya karAvavAnI vidhine jANanAro, AjJApradhAna ane gRhastha jinabhavana nirmANamAM adhikArI che. ayogya - anadhikArI vaDe karAtuM jinabhavana doSa mATe thAya che. haribhadrasUri paMcAzakamAM darzAve che ke -adhikArIeja A karavuM joIe. AjJAbhaMgAdi doSanuM varjana karavuM joIe, dharma AjJAnI sAtheja rahelo che. AjJAnI ArAdhanAthI puNya ane virAdhanAthI pApa thAya che. A dharma rahasya buddhizALIe jANavuM joIe. vidhithI karAtuM anuSThAna ja phaLadAyaka bane che. kahyuM che ke... vidhithI karAtuM sarva dharmAnuSThAna phaLa ApanAruM bane mATe temAM ja yatna karavo joIe ! kevI saMpattithI kevA cittathI kevA AdarabhAvathI temaja kono dAkhalo laI jinabhavano karAvavA, have te jaNAve che...
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ namULa zuddhi bhAvAnuvAda] jammaMtarovattamahaMtapuNNasaMbhArasaMpattasusaMpayAe / suhAsaeNaM paramAyareNaM, saMkAsajIvo NivasaMpaI vA // 37 // janmAMtaramAM upArjela moTA puNya dvArA prApta zreSTha lakSmIthI temaja zubha AzayathI ane parama AdarathI saMkAza zrAvaka ke saMprati rAjAnI jema jinabhavano banAvavA joIe. | | jethI kahyuM che ke - huM jinAlaya banAvIza to ahiM paramAtmAnA darzana vaMdana mATe puNyazALI, aizvaryAdivALA, guNaratnanA bhaMDAra, mahAsatvazALI evAM sAdhuo Avaze. to mane paNa teozrInAM darzana vaMdanano lAbha maLaze." AvI zubha bhAvanAthI jinAlaya banAvavuM joIe. paNa azubha bhAvathI na banAvavuM kAraNa ke saMkSiNa cittavALo, dharmAnuSThAna karavAM chatAM tenAM phaLane meLavI zakato nathI. upadezapadamAM kahyuM che ... azubha AzayavALAne tapa, sUtra, vinaya, pUjA rakSaNa mATe thatAM nathI. jemAM kSapaka, Agamaratna, vinayaratna ane kuMtalAdevI jevA udAharaNo prasiddha ja che. azubhamanavALo je puNya (dharma) kare che. te doSa karanAruM bane che. jemAM navA tAvamAM Apela sArI davA nukazAna kare che tema. temaja sarva kiyA AdarapUrvaka karavI joIe. anAdarathI karAtuM Ihaloka saMbaMdhI kArya paNa phaLa ApavA samartha banatuM nathI. to pachI paralokamAM sukhakArI evAM dharma anAdarathI karIe to kyAMthI phaLa ApanAra bane ? saMkAza zrAvaka ane saMpratirAjAnA kRtyano bhAvArtha jANavAM; tenI kathA kahe che. 'saMkAza zrAvaka kathA' Aja jaMbudvIpamAM nagarI yogya aneka guNothI bharelI gaMdhilAvatI nAme nagarI che. temAM samakita sAthe bAra vrata ne svIkAranAra, jIvAdi padArthane jANavAvALo, sarvajJabhASita anuSThAnamAM rakta, susAdhuono bhakta, jenAM zarIramAM romerome jinazAsana vaseluM che. supAtra dAna devAmAM mazagula, zatrumitrane sarakhA gaNanAro jinavaMdana pUjAmAM Asakta, eTale ke sarva guNa samudAyano AdhAra, evAM pavitra manavALo saMkAza nAme zrAvaka che.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 123 tyAM zakAvatAra nAme jinAlaya che. te pavananAM kAraNe uMcA zikhare pharakatI dhajAvALuM, seMkaDo suMdara AkRtiothI bharapUra, zaradaRtunA vAdaLAM jevuM svaccha che. tenAM vahIvaTamAM ghaNuM dravya jamAM raheluM che. jANe kailokyanI lakSmInI zobhAnA samudAyanAM sArabhUta padArthathI ghaDeluM evuM jinabhavana che. temAM te saMkAza zrAvaka dararoja prabhubhakti kare che. vyAja vi.thI dravyanI vRddhi kare che. nAnuM paNa jAte ja kare che. A vizvAsu mANasa che. ema samajI koIpaNa tene dravyAdi bAbatamAM pUchaparacha karatuM nathI. ema keTaloka samaya vItatAM azubha karmane vaza thaI saMkAze devadravyanuM bhakSaNa karyuM. pramAda ane viSayagRddhinAM kAraNe pazcAtApa paNa na thayo. ane AlocanA, niMdA, gaha paNa na karI. (prAyazcitta laIne AdaryuM nahiM.) pratikAranAM abhAve tenAM nimitte teNe ghaNuM azubhakarma bAMdhyuM. AyuSyanI dorI tUTatAM te karmanAM lIdhe cAre gatimAM bhaTakyo, haMmezane mATe aMdhArAthI AvarAyela, carabI, majA, mAMsa, paruM thI kAdavavALA (kharaDAyela); mRta mANasanAM kohavAI gayelAM kalevara sarakhI gaMdhavALA; jANe manuSyanA puNyasamUhano ghAta karAto hoya tevAM karuNA zabdathI vyAsa, koThAnA vRkSa jevAM sparzavALA tathA aniSTa rUpa rasavALA, narakAvAsamAM tINa charI bhAlAthI chedAto ne bhedato, kuMbhIomAM pakAto, zULI upara parovAto, AgathI dhagadhagatI loDhAnI saLI sAthe sparza karAvAto, dhobI jema vastrone zilA upara paTake tema tenAM aMge aMga zilA upara pachaDAI rahyA che. tapelI retInA mArga upara jvAlAthI vyApta loDhAnAM rathamAM jotarAto; vaLI tarasyAM thatAM zIzuM tAMbu ane loDhAnA rasone baLajabarIe paramAdhAmIo tene pIvaDAve che. te karavata tathA te yaMtra vi.thI junA lAkaDAnI jema kapAya che. pADAnI jema AgamAM naMkhAya che. vaitaraNI nadI, asipatravALA vanamAM ghaNAM du:kha saMkaTa prApta karato evA teNe ghaNo kALa pasAra karyo. tirthanna yonimAM vanadAha vi.thI baLyo; kAna, nAka vi. upara cihno karAyA. chedAyo, bhedAyo, nAkamAM chidra karI nAthavAmAM Avyo. lAkaDI, cAbuka vi.nA prahAra paDyA. bhAravahana karyo. cuMkANa = nAno pAtaLo khIlo ghobAyo, akAle maraNa pAmyo, IndriyonuM damana karAyuM - khasI karAI, bhukhyo tarasyo rahyo, ThaMDI garamI sahana karI, ane gADha baMdhane baMdhAyo, ItyAdi naraka jevAM bhAre dukho teNe sahana karyA.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda manuSyagatimAM hAtha, paga jIbha, tathA nAsikAno cheda thayo, jelamAM sapaDAvuM; aparAdha vinA paNa netro kheMcAvA tathA vadhane pAmavuM, mahAbhayaMkara roga, zoka dAridrathI pIDAto temaja AganI jvAlAthI dAjhelAM aMgavALo sarva ThekANe tiraskArane pAtra dIna banIne rahyo. 124 devagatimAM kilbiSikapaNu; (halkIkoTinA devo) IrSyA, viSAda, bhaya, anyanI AjJAnuM pAlana vi. viSama du:khone teNe sahana karyA. tyArapachI A jaMbudvIpamAM tagarA nagarImAM Imyaputra tarIke utpanna thayo. zeSa rahelAM azubha karmanA kAraNe pitAnuM paNa nidhana thayuM. A kamabhAgI che. ema loko tene niMdavA lAgyA. pitAnA mRtyu pachI ghaNI jAtanAM dhaMdhA karavA chatAM roTalA jeTaluM paNa meLavI zakato nathI. tethI jyAM jyAM hAtha nAkhe tyAM AMgaLI dAjhe che. tethI te khUbaja khinna thayo. eka vakhata tyAM kevalI bhagavaMta padhAryA. devatAoe suvarNa kamala racyuM. nagarajano vaMdana mATe gayA. "traNa kAlane jANanArA kevalI padhAryA che.'' evI vAta nagaramAM prasarI te sAMbhaLI saMkAza paNa vAMdavA gayo. kevalI bhagavaMte dezanA ApI ! asAra saMsAramAM bhamatAM jIvonuM je anyabhavamAM upArjana kareluM karma che. tene koI nAza karI zakatuM nathI. jagatamAM jIvone je mahAbhayaMkara du:kha prApta thAya che. te sarva anya bhavamAM upArjana karelAM pApakarmanuM phaLa che. A arasAmAM prastAva (avasara) jANI saMkAze pUchyu - he bhagavan! jo A pramANe che to meM anyabhavamAM zuM pApa karma kareluM ke jeno Avo dAruNa vipAka huM bhogavuM chuM. tyAre kevalI bhagavaMte vistAra pUrvaka devadravyanA bhakSaNathI thayelI bhAre du:khavALI pUrvabhavanI paraMparA kahI. te sAMbhaLI saMvega pAmelo saMkAza AtmAne niMdavA lAgyo. hA hA ! huM anArya, pApiNa, lajjA vagarano, akRtArtha (koI paNa jAtanI saphaLatAMnI prApti vagarano), nirmI, maryAdA vagarano, puruSAdhama anya chuM. je kAraNe meM manuSya janmamAM kula, zIla, nija dharma prApta karIne, siddhAMtane jANIne, paNa lobha vaza thaI mUDhamane devadravya bhogavyuM; je AvA duHkha ApanAruM thayuM. tethI bhagavan ! mane koI upAya batAvo jenAthI vicAratA paNa bhaya upajAve evA te karmane sarvathA kSaya karI dauM. bhagavAna bolyA - caityadravyanI vRddhi kara ! tethI teNe abhigraha lIdho
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 125 ke bhojana vajra pAtranAM kharcane mUkI bAkI jeTaluM dravya haiM kamAu te sarva caitya dravya karIza. tyAM pachI acinha mAhAtmyathI abhigrahathI upArjita kuzaLakarmavALA. teno vaibhava vadhavA lAgyo. vaibhava vistAra joI harSAvezathI vadhatAM jatAM zubha pariNAmanA lIdhe romAzrita gAtravALo jinabhavana vi.mAM snAtrapUjana balividhAna vi. kare che. aSTAhnikA mahotsava pravartAve che. jinAlayo akSayanidhi karyA (jinAlayonA bhaMDAro dhanathI bharapUra karyA) ane jIrNoddhAra karAve che. e pramANe askhalita rIte pravRtti karavA chatAM lakSmI ghaNI vadhavA lAgI tyAre niraticAra abhigraha pALavAnI buddhithI prastuta prakaraNamAM varNavelAM jinAlayo sarakhA aneka jinabhavano karAvyA. temAM pUrve varNita tevAM jina bimbo pratiSThita karyA. bhaya joyelo hovAthI prayatnathI jinAlayanA paribhogathI dUra rahe che. Aja kathAnakamAM upadezapadamAM kahyuM che ke.. '"niTrivaNAI akaraNAM' thuMkavuM, jhADo pezAba, bhojana vi.no tyAga asakkahA vikathA, anucita Asane besavuM temaja suvuM ItyAdino jinAlayamAM tyAga karavo. temAM devo udAharaNa rUpe che. viSayaviSane vaza thayelAM devo paNa jinAlayamAM kyAre paNa apsarA sAthe hAsyakrIDA vi. karatA nathI. e pramANe te mahAnubhAva AzAtanAne varjato vidhimAM tatpara banI dharmAnuSThAna karatoja bhavaparyanta vizuddha rIte abhigraha pALI ArAdhaka thayo. "Iti saMkAza kathA samAsa'' saMpratirAjA thAnaka sura asura vyaMtara vidyAdhara cakrIo vaDe vaMdita bharatavarSamAM apacchima vIra jinezvara hatA. temaNe lAMbu AyuSya jANI potAnAM pade sudharmAsvAmIne sthApyAM. temanAM jAMbunada samA tejavALA carama kevalI jaMbusvAmI nAme ziSya hatAM. ane temanAM prabhavasvAmI nAme zrutakevalI ziSya hatAM. temanAM ziSya zuSyabhavasvAmI je bhavodadhi taravA mATe zayyA (nAva) samAna che eTale ke saMsArathI tAranAra che. kAraNa ke jemaNe manaka mATe dazavaikAlika sUtrano pUrvamAMthI uddhAra karyo. temanAM ziSya yazobhadra sUri, temanA ziSya saMbhUtisUri, temanAM bhadrabAhu svAmI, temanI pATe sthUlibhadra thayA. je aneka guNonAM prabhAve pUjAyelAM A bharatakSetramAM A avasarpiNinA chellA cauda pUrvadhara hatA.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda aneka guNothI alaMkRta temaja jeo kAmarUpI hAthInA kuMbhane bhedavAmAM draDhadADhA ane khullA mukhavALA, kharanakhavALA siMhakizora sama hatA. temanAM be ziSyo dazapUrvI AryamahAgirijI ane Arya suhastisUrijI hatA. sthUlabhadrasvAmIe bannene judA judA gaNa ApyA hatA. chatAM bannemAM prIti ghaNI hovAthI sAthe vicaratA hatA. 126 eka vakhata vicaratAM vicaratAM kauzAMbI nagarImAM padhAryA. tyAM nAnI vasatinAM kAraNe alaga-alaga rahyA. paNa tyAM te vakhate bhAre duSkALa phelAyelo hato. AryasuhastinAM sAdhu bhikSA mATe saMpattizALI dhanasArthavAhanAM ghera gayAM, sAdhune AvatAM dekhI parijana sAthe zeTha sahasA ubhA thayA ane sAdhune vAMghA ane zeThANIne kahyuM ke ''siMhakesarIyA lADu'' vi. uttamajAtino AhAra lAva. jethI sAdhu mahAtmAne vahorAvuM. vacana sAMbhaLatA ja zeThANI sarva uttama AhAra laI hAjara thayAM. harSavibhora thaI vikasita vadane munione vahorAvyuM. daravAjA sudhI zeTha sAthe gayA. A sarva hakIkata eka bhIkhArIe joI. te joIne vicAravA lAgyo, A jIva lokamAM A sAdhuoja kRtArtha che. jemane AvAM dhanakubero paNa name che. ane dAruNa duSkALamAM paNa mRtyu lokamAM durlabha evAM vividha prakAranAM AhArane prApta kare che. aneka rIte dInatAM dAkhavavAM chatAM (masakA mAravAM chatAM) koLIyA jeTaluM halakuM anna paNa adhanya evAM mane prApta thatuM nathI. kyAreka koIka Akho divasa dInavacano bolatA koLIyA jeTaluM kharAba anna Ape to paNa ghaNo Akroza kare; tethI yathecchata meLavela AhAramAMthI muni pAse thoDuM mAMgu; muni karuNAthI kAMIka Apaze. evuM vicArI te sAdhu pAse teNe AhAra mAMgyo. sAdhuoe kahyuM jyAM sudhI gurudeva AjJA na Ape tyAM sudhI ame AnA svAmI nathI. tethI A bAbatamAM gurubhagavaMta ja jANe. bhIkhArIe sAdhunI pAchaLa guru pAse jaI bhojana mAMgyuM tyAre zruta upayoga mUkI AryasuhastisUrie jANyuM ke ''A jinazAsanano AdhAra banaze.'' pachI tene kahyuM ke jo tuM dIkSA le to Icchita AhAra ApuM. teNe hAM pADI eTale dIkSA ApI. avyakta sAmAyika ApI IcchA pramANe bhojana karAvyuM. tyAra pachI snigdha AhAranA lIdhe vithUcikA (kolerA) thaI. mahAvedanAthI vyApta thavA chatAM zubhabhAvathI AyuSya kSaya karI
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 127 avyakta sAmAyika nA prabhAve 'aMkuNAla' no putra thayo. te kuNAla koNa hato ? te aMdha kevI rIte thayo. te kahe che... A bharatakSetramAM gola dezamAM caNaka gAma che. Rgveda, yajurveda, sAmaveda, atharvaNa vedane jANanArA, zikSA, vyAkaraNa, kalpa, chaMda, niruktavedAMgazAstra vizeSa ane jyotiSamAM vidvAna, mImAMsAno jJAtA, nyAyavistArano vettA ane purANa vyAkhyAnamAM nipuNa, dharmazAstranAM vicAramAM catura caNI nAme brAhmaNa che. je mahAzrAvaka che. tenAM ghera zrutasAgara nAmanAM sUrIbhagavaMta rahyA. tenI patnI sAvitrIe dADhAvALAputra ne janma Apyo hato. tenuM bAra divasa thatA cANakya evuM nAma pADyu. te putrane sUrIzvaranAM caraNasparza karAvyA ane dADhAnI vAta karI. AcArye kahyuM '"A rAjA thaze.'' brAhmaNe ghera jaI vicAryuM A to moTu kaSTa AvyuM ke mAro putra thaIne paNa aneka anartha tathA mahAAraMbha vi. pApasthAnanA kAraNabhUta evAM rAjyane karaze. tethI AvuM karuM ke jethI A rAjyane na kare ! tethI te putranI dADhAne zilAthI ghasI nAMkhI ane gurune te bInA kahI. gurue kahyuM teM kharAba karyu. anyabhavanAM karmathI upArjita je sukha ke duHkha A jIvalokamAM je jIvane prApta karavAnuM hoya te nAza karavA koI zaktimAna nathI. je karma, jeNe, jyAre, je rUpe, bAMdhyu hoya te karma teNe tyAre te rIte bhogavavAnuM hoya che. emAM koI saMzaya nathI. kulaparvatane bhedI nAMkhe evAM vegavALA taraMgothI sAme Avato samudra aTakAvI zakAya paNa anya janmamAM pedA karelA zubhAzubha divya pariNAma koI pheravI na zake, tethI A bALaka paDaMtarieNa-padanI pAchaLa rahI rAjA jevuM kAma karanAra avazya thaze. (eTale pragaTa rIte rAjA nahiM bane paNa sarva sattA tenAM hAthamAM haze.) te cANakya anukrame yauvanavaya prApta karI cauda vidyAno pAragAmI thayo. samAnakula zIlavALI strI sAthe lagna levAyAM. pitA mRtyu pAmyA. zrAvaka hovAnA lIdhe alpadhana sAmagrImAM saMtoSI manavALo hato. e pramANe kAla jatAM eka vakhata patnI bhAInAM lagnamAM/prasaMge piyare gaI. paisAdAra ne tyAM paraNAvelI teNInI anya baheno paNa AvI. teone badhA prema AdarabhAva karavA lAgyA. koI temanAM paga dhove che. koI sugaMdhItelathI mAliza kare che. vividha prakAranI (urtana) sugaMdhI vastuthI meladUra kare che. koI navarAve che. koI
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 namULa zuddhi bhAvAnuvAda | vaLI vastra, ghareNAM vi. Ape che. bhojana zayanamAM paNa kuTuMbIjano prayatnathI gaurava Ape che. ane badhA AdarabhAvathI emanI joDe bole che. cANakyanI patnI to nidhana hovAthI vacanamAtrathI paNa koI gaurava ApatuM nathI. temaja tenuM koI kAma karatuM nathI. ekalI ja eka khUNAmAM besI rahe che. vivAha pUro thatAM vidAya ApavAM anya bahenone to viziSTa jAtinAM vastra, AbharaNo ApI Adara satkAra karyo, paNa pelIne (cANakyanI patnIne) to sAmAnya thoDA vastro ApyA. teNIne manamAM lAgyuM ke dAridrayane dhikkAra ho. jene lIdhe mA-bApa paNa Avo tiraskAra kare che. Arta-durvAra pIDA ne vaza thayelI mahAciMtA sAgaramAM DUbelI sAsare gaI. cANakaye joyuM are ! A to piyarathI AvI chatAM khinna manavALI dekhAya che. ene khedanuM kAraNa pUchayuM paNa te kAMI bolI nahiM, AgrahathI pUchatA te bolI ke huM daridra evAM tamAre panAre paDI chuM. jethI mA-bApe paNa tiraskAra karyo. tethI mane avRti kheda thayo. tyAre cANakya vicAryuM A vAta to sAcI che. kAraNa artha-dhanaja gauravane yogya che. guNo nahi. kahyuM che ke.."uttamajAti dharatImAM jAo, guNasamUha tenAMthI paNa nIce utaro, zIla sadAcAra parvatathI paDo. abhijano-svajano (kula) agnithI baLI jAo, zaurya rUpa vairI upara vajaghAta thAo, amane to mAtra paisA maLI jAya to basa che. kAraNa ke tenA ekanA vagara A sarve guNo taNakhalA tulya che." tathA. dhanathI nIcakulavALo, uccakulavALo thaI jAya che. dhanathI ja mANaso pApathI nistAra pAmI jAya che. (guno karyA pachI paisA khavaDAvI jela vi. thI bacI javAya che.) dhanathI adhika lokamAM kazuM ja nathI mATe dhanane upArjita karo, jJAna ane guNathI bharapUra paNa dhanavagarano mANasa pUjA pAmato nathI. vaLI dhanavAna nIca (kharAba AdatovALo ItyAdi) paNa lokamAM gauravane meLave che. nirdhana mANasanA kula, zIla, zaurya, suMdaratA, bolavAnI kuzaLatA, mIThA vacano, A sarve nakAmAM nIvaDe che. dhanavAnanuM kaDavuM vacana pAga amRtanI jema grahaNa karAya che. jyAre nidhananuM kalAkalApavALuM vacana paNa svIkArAtuM nathI. jenI pAse dhana hoya, loko paNa tenAM thAya che. dhanavAnanAM ghaNAM bhAIo banI jatAM hoya che. (temanI sAthe ghaNA mANaso svajana jevAM vyavahAra karavA lAge che.) tyAre nirdhana mANasa dAsa samAna bane che. samasta bhuvanamAM samartha saMsAra choDelA evAM muninAthanI jema A artha ne vidvAna mANaso pUje che.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 129 A (dhana) AvavAthI nahiM rahelAM paNa guNo Ave che. ane tenAM javAthI rahelAM guNo paNa jatAM rahe che. sarvaguNa samUha sAthe A lakSmI joDe che. tethI te lakSmI jaya pAmo. tethI sarva prakAre dhana pedA karavuM joIe. pATalIputra nagaramAM naMda nAme rAjA che. te brAhmaNone sonuM Ape che. tethI huM tyAM jAuM e pramANe manamAM dhArI cANakya tyAM gayo. divya daiva yoge dvArapAlonA pramAdathI te rAjasabhAmAM pahoMcI gayo. tyAM rAjA mATe taiyAra thayeluM siMhAsana joyuM. tenAM upara besI gayo. eTalAmAM snAna karI sarva aMlakArothI bhUSita thaI taimattika sAthe rAjA tyAM Avyo. cANakyane jotAM naimerika bolyo he rAjana AvAM prakAranA muhUrtamAM A rAjasiMhAsana upara beDho je muhurtamAM te naMdavaMzanI chAyAno tiraskAra karI sthita thayo che. (naMdavaMzanI kAMtine dabAvIne beTho che.) mATe Ane ThaMDA kaleje samajAvIne vinayathI uThADavo joIe. tyAre rAjAe anya Asana apAvyuM ane nokare kahyuM A to rAjasiMhAsana che. mATe uThIne ahIM beso. tyAre cANakya vicAryuM ane nahiM ApelA Asana upara besavuM te ajugatuM kahevAya. paNa Asana thI uThI javuM to sAva halakuM kahevAya. ema vicArI kahe che, bhale, to ahIM mArI kapTikA besaze (paDI raheze) ethI tyAM kanDikA mUkI (nokaroe lAvelA) anya racelA siMhAsana upara tridaMDa, anya upara janoI mUkI ema je je Asana goThavelA hatA (AkhA) te upara vastuo mUkI te sarvane rokI nAMkhyA. tethI rAjAe pagathI pakaDAvI bahAra khaseDyo. apamAnathI gusse thayelA cANakaye A pramANe pratijJA karI ke dhanabhaMDAra ane nokarothI majabUta mULiyAvALA putro ane mitrothI vizALa zAkhAvALuM naMdavaMzarUpI moTA jhADane ugravAyu jevo huM ukheDIza !" jyAM sudhI ene ukheDIza nahi tyAM sudhI A gAMTha choDIza nahiM.1 ema bolI mAthAmAM coTalIe gAMTha 1 "madrArAkSasa mAM" sarvArtha siddhi nAme navakoTi no dhanI rAjA hato. rAkSasa nAme mahAmaMtrI, be rANI, sunaMdA moTI, bIjI cAMDAla (zudra) putrI murA nAme hatI. rAjAe rANI sAthe ghera padhArela tapasvI nI pUjA satkAra karyo. tenAM pAda prakSAlananuM pANI baMne patnI upara chAMTyuM. eka upara nava biMdunA chAMTA paDyA. bhaktithI namelA murAnA mastake ekaja biMdu paDyuM. tene maurya nAme putra thayo. pahelIne nava moDhAvALI mAMsapezIo nIkaLI. rAkSasamaMtrIe telamAM rAkhI pAlana karatA navanaMda thayA. navane rAjya soMpI mauryane senApati banAvI rAjAe gRhatyAga karyo.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 namULa zuddhi bhAvAnuvAda] mArI. tArA bApane jema game tema karaje. ema kahI rAjapurUSoe thappaDa mArI bahAra kADhyo. nagarathI nIkaLI vicAravA lAgyo. herAnagatinAM kAraNe kodhane vaza thaI mAna rUpI parvata upara caDhI ajJAnarUpI aMdhakArathI vivekanetra aMjAI (chavAI javAthI meM A bhAre pratijJA karI; paNa have to pUrI karIe chUTako; samartha mANase pratijJA pAra pADavI athavA laDatA laDatA marI javuM bahetara che. paNa kuLamAM janmelAMe nikuMramANasono trAsa na sahevo. ema vicAratAM teNe pUrve sAMbhaLelA (pitAe dAMta dhasI nAMkhyA pachI bhaviSyavANIrUpa uccArelA) guruvacana yAda AvyA. "rAjyano saMpUrNa kArobAra mArA hAthamAM raheze tevo rAjA huM thaIza." te mahAnubhAvanAM vacano kyAreya badalAtAM nathI. kAraNa ke- bhale meru cUlikA calita thAya, sUraja pazcimamAM uge, samudra maryAdAne toDe, svarga paNa nIce paDe, naraka upara thaI jAya, caMdra agnivAlA ne mUke to paNa viziSTa jJAnI vaDe je dekhAyuM hoya te badalAtuM nathI. tethI koIka biMbanI prabhAvazALI zizunI gaSaNA karuM. te mATe parivrAjaka veze naMdarAjAnA morapoSaka gAmamAM gayo. ane AvakAra maLatAM gAmamukhiyAnA ghera gayo. tyAM sarva mANaso udvega pAmelA dekhyA. teoe cANakyane pUchayuM. tame kAMI jANo cho. cANakaye kahyuM huM badhuM jANuM chuM. loko kahe-to gAmamukhiyAnI putrIno caMdrapIvAno dohalo pUrI Apo. kAraNa dohalo pUrNa na thavAnAM kAraNe bicArInA prANa kaMThe AvI gayA che. tethI kRpA karI manuSyanI bhikSA Apo. cANakya vicAryuM kharekhara AnA garbhamAM mArA manorathane pUravAmAM samartha maurya ne caMdragupta vi. 10 putro hatA. asUyAthI bhUmigRhamAM maMtraNA bahAne laI jaI mauryane putro sAthe haNyo. bacelA caMdraguptane mAravA prayatna karavA chatAM bacI jAya che. dAnazALAmAM rahela caMdragupta maMdone ukheDavA vicAre che, tyAre eka brAhmaNane joyo. je daMDanIti vi.mAM hoMzIyAra hato. nItizAstra praNetA caNakano putra hovAthI cANakya tarIke prakhyAta thayo. (nAma to viSNugupta hatuM.) teNe caMdraguma upara prema jAgyo. caMdragupta naMda dvArA thayelI potAnI herAnagati kahI. cANakya "naMdarAjya tane apAvIza" ema pratijJA karI. bhUkhyo cANakya naMdonA bhojana gRhamAM peTho ane agraAsane beTho. nAno chokaro jANI tyAMthI naMdoe uThAvyo, badhA naMda dhikkAravA lAgyA. te gusse thayo. bhojanazALAmAM ja coTI bAMdhI naMdano nAza karavAnI pratijJA karI. caMdragupta paNa tenI sAthe cAlyo.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda uttama AtmA hovo joIe. AthI cANakya kahyuM huM AnA dohalAne puruM paNa eka zarata A garbha (putra) mane Apo. sagAoe paNa A strI jIvatI haze to bIjA ghaNAM saMtAna thaze. ema vicArI tenI vAta mAnya rAkhI. cANakaye vacce sAkSI tarIke mANasone rAkhyA. pachI dohalo pUravA vastrano maMDapa banAvyo. pUrNimAnI rAtrimAM AkAzamadhye caMdra Avyo tyAre paTa (vastra) upara cheda pADyuM ane nIce sarvarasayukta khIra dravyathI bharela thALa rAkhyo. kahyuM ke he putrI! tArI khAtara meM maMtrathI kheMcI A caMdra lAvyo che. tethI huM tene pI te paNa harSapUrvaka caMdra che, ema mAnatI jeTaluM jeTaluM pIe teTalu upara rahelo puruSa vastranAM chidrane DhAMke che. jyAre aDadhI khIra pIdhI tyAre garbha paripUrNa lakSaNavALo thaze ke kema ? tenI parIkSA karavA (te saMzayane dUra karavA) cANakaye kahyuM. beTI ATalI rahevA de, bIjA lokone ApI daIe. paNa te strInI IcchA na hovAthI kahyuM ke, beTI tuM pI, loko mATe bIjo lAvIza ! e pramANe dohalo puro karAvIne dravya-dhana meLavavA dhAtuvivara (khANa) mAM gayo. tyAM aneka jAtanAM dhAtuvAdanAM prayoga karI ghaNuM dhana prApta karyuM thoDA samaya pachI te garbhanI hakIkata jANavA tyAM Avyo. tyAre gAma pAdare sarva lakSaNavALo bAlaka rAjanIti ramatAM joyo. ane vaLI dhULamAM dorelAM ghaNAM deza nagara grAmonI madhye khAI jharokhAM, killA ane bhavanothI racelAM nagaramAM dhULanAM siMhAsana upara beThelo maMtrI, sAmaMta, nagara ArakSaka, balavAna, dvArapAla, purohita, subhaTono samUha, bhAMDAgArika-kozAdhyakSa, rAjAthI sanmAnita mAravADI koTavAla, senApati, paTAvALo, ItyAdithI parivarelo; teone gAma, Akara, khANa deza vi. Apato; sArthavAha, mahAjana, zeTha tathA prajAthI vinavaNI karAto zreSTha rAjanIti yukta tene dekhIne cANakya ghaNo ja saMtuSTa thayo. ane sAme AvIne parIkSA nimitte e pramANe bolato prArthanA karavA lAgyo. te rAjan ! mArA upara maherabAnI karIne mane paNa kAMIka Apo. he brAhmaNa! tamane gokaLuM ApyA jaIne grahaNa kara. he rAjan ! gokaLa levAM jatAM mane mAra paDaze to. teNe kahyuM "vIra bhogA vasuMdharA" tenAthI cANakyane khabara paDI emAM vijJAna ane zaurya paNa che. tethI mArAM manoratha pUravA mATe A yogya che tethI eka chokarAne pUchyuM A kono chokaro che ? AnuM nAma zuM che ? pelA chokarAe kahyuM mukhiyAnI putrIno putra che. parivrAjakane soMpAyelo che. AnuM nAma caMdragupta che. jyAre cANakya candragupta ne kahyuM poteja te parivrAjaka che. tethI he putra ! tuM mArI sAthe Ava, tane
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 mULa zuddhi bhAvAnuvAda sAco rAjA banAvuM, tyAre Arya je AjJA kare te mane pramANa che." ema bolato candragupta tenI pAchaLa gayo. bALakone te vRttAMta kahI candraguptane laI nIkaLI gayo. cAra prakAranAM aMgavALuM sainya bheguM karI candragupta ne rAjA banAvyo ane pote maMtrI pade rahyo. evI rIte moTI sAmagrI bhegI karI pATalIputramAM gayo. tene ghero ghAlyo. tevuM jANI naMdarAjA sarva sAmagrI sAthe sAme Avyo. ane yuddha thayuM. temAM vAgatAM vAjiMtrano nAda thaI rahyo che. pheMkAI rahela bANothI bhISaNa banela che. tyAM bhATacAraNo birudAvalI bolI rahyA che. bANo AvI rahyA che, svapakSanAM nAmagotranI ghoSaNA thaI rahI che, tINa bhAlAo bhaMgAI rahyA che. talavAranA ghA paDI rahyA che. tINa tIra pheMkAI rahyA che. rAjacihno chedAI rahyA che, kavaca tuTI rahyA che. chatra bhoMya paDI rahyA che. ghaNAM mANaso mRtyune pAmI rahyA che, AvuM yuddha thatAM naMdarAjAnA laDavaiyAoe caMdraguptanA sainyane bhAMgI nAMkhyuM. ane teo pavanathI vAdaLAo nAza pAmI jAya tema bhaya viThThala banelAM cArekora bhAgI gayAM. AvuM svarUpa joI caMdragupta ane cANakya ghoDe caDhI eka dizAmAM palAyana thaI gayAM. ghoDesavAroe temano pIcho karyo. koI oLakhI na jAya mATe ghoDA mukI doDatA doDatA taLAvanI pALI upara caDIne dekhyuM to eka ghoDesavAra temanI tarapha AvI rahyo hato. te dekhI vastra dhotA dhobIne cANakaye kahyuM ke are re ! jaldI bhAga cANakya ane candraguNe pATaliputrano nAza karyo, ane naMdanA mANasoe gotI gotIne pakaDe che. te sAMbhaLI dhobI bhAgyo. caMdraguptane kamalasamUhamAM chupAvI dIdho. ane pote dhobInA ThekANe besI vastra dhovA lAgyo. jyAre ghoDesavAre pUchyuM ke "cANakya ane candragupta ne joyA ? teNe kahyuM cANakyanI to mane khabara nathI. paraMtu candragupta to kamalasamUhamAM chupAyo che. teNe paNa dekhyo. jyAre pelAe ghoDo cANakayane Apyo. cANakaye kahyuM mane to AnAthI Dara lAge che. (A vAkya paNa tene koI pIchANI na jAya te mATenuM amogha sAdhana hatuM.) tyAre vRo ghoDo bAMdhI talavAra ekabAjumAM mukI jeTalAmAM pANI mAM utaravA vAMko vaLelo te sipAI zastra muke che. teTalAmAM talavAra upADI cANakya tene kApI nAMkhyo. ane candraguptane bolAvI ghoDe caDhIne nAThA. paNa koI jANI jaze to" AvA bhayanA kAraNe ghoDo mukI dIdho. cAlatA cAlatA cANakaye caMdraguptane pUchayuM, meM jyAre tane bacAvyo tyAre teM zuM vicAra karyo hato ? candraguNe kahyuM e
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda pramANe ja mane rAjya maLaze. Arya ja yogAyogya jANe che guru vacanamAM vicAra karavAno na hoya. kahyuM che ke AcArya mahArAje ekamunine upAzrayamAM nIkaLela jherI sApa batAvI kahyuM ke A prakAranAM jherI sApa AMgaLIthI mApa athavA enA moDhAmAM dAMta keTalA che ? te gaNa. tyAre ziSya tahatti kahI sApa pAse gayo. sApa karaDyo. AcArya kahe have pAcho Avato rahe. tArAM zarIramAM roga nivAraNa mATe sarpadaMza jarUrI che. mATe AjJA karI hatI. game tevI AjJA gurumahArAja kare paNa ziSya vicAra na kare, amala kare. kAraNanAM jANakAra AcAyoM kyAreka kAgaDo sapheda hoya che. ema kahe to te vacanane te svarUpe zraddhA karavI joIe. ke Ama kahevAmAM koI kAraNa hovuM joIe. bolAtA guruvacanane je vizuddha manavALo bhAvathI svIkAre che te tene pIvAtI davAnI jema sukha mATe thAya che. tethI cANakaye jANyuM ke A yogya che. Ane mArA vize kyAre paNa gerasamaja thaze nahiM. AgaLa jatAM caMdraguptane bhUkha lAgI tyAre vanamAM mUkI bhojana levA jatAM rastAmAM sarva aMge bhUSita moTA peTavALo brAhmaNa AvatAM dekhAyo. cANakya tene pUchayuM kema konA ghera bhojana che? teNe kahyuM eka yajamAna nA ghera sAruMTANuM che. jyAM brAhmaNone IcchA pramANe bhojana apAya che. vaLI zatru mitrano bhedabhAva rAkhyA vinA vividhatUra-bhAta dahino karaMbo apAya che. tethI tu paNa tyAMjA te dAtA atibhaktivALo che. temAM vaLI brAhmaNonI vizeSa bhakti kare che. ethI tuM jA huM paNa atyAre ja tyAMthI jamIne AvuM chuM. gAmamAM jatAM koI oLakhI jaze to tethI eNe hamaNAMja bhojana karyuM che. eTale kharAba nahiM thayuM hoya ema vicArI tenuM ja peTa phADI pAtravizeSane karaMbAthI bharI-paDio bharIne caMdragupta pAse gayo. tene jamADI AgaLa cAlyA. rAtre eka gAmamAM pahoMcyA, tyAre tyAM bhikSA mATe bhamatA bhamatA mukhya bharavADaNanA ghera gayA. te arasAmAM teNIe chokarAone tarata utArelI rAba thALImAM pIrasI. paNa garama hovAthI hAtha dAjhI jaze evuM nahiM jANatAM eka chokarAe thALInI vacce hAtha nAMkhyo. ane dAjhayo tethI raDavA lAgyo. tyAre bharavADaNa bolI re pApiSTa ! buddha ! tuM pAga cANakyanI jema utAvaLIo che/ajJAnI che. tyAre svanAma sAMbhaLI zuM A mArI vAta to karatI nathIne evI zaMkA jAgI; zaMkAzIla banelAM cANakaye teNIne pUchayuM o mA ! A cANakya koNa che? jenI tuM upamA Ape che. te bolI he beTA ! buddhizALI koI cANakya
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 mULa zuddhi bhAvAnuvAda che. jeNe candragupta ne rAjA banAvyo ane sainya laI pATalIputrane gheryuM. tyAre naMda sAthe yuddha thatAM candraguma sAthe bhAgyo. tethI te mUrNa che. kAraNa ke ATaluM paNa jANato nathI ke pahelAM AjubAjunA pradezane grahaNa karavA joIe. Asa pAsa no pradeza grahaNa thatAM nagara grahaNa thaI ja jAya che. A mAro putra paNa tenAM jevo ja che. bAjunI rAba levAne badale vacce hAtha nAMkhe che. bALaka pAsethI paNa hitavacana grahaNa karavuM joIe. "bAlAda api hita vAkya grAhya' evuM nIti vAkya ne yAda karI cANakaye teNInAM vacana svIkAryA. himavaMta phUTa nAmanA girie jaI tyAMnA rAjA parvata sAthe prIti bAMdhI (dostI karI) ane kahyuM ApaNe pATaliputra nagarane japta karIe. ane aDadhu aDadhu vaheMcI laIe. rAjAe paNa saMmati ApI. tyAre moTI sAmagrIthI anya dezone jItatAM jItatAM eka nagarane gheryuM. ghaNo prayatna karavA chatAM nizAnamAtra paNa lAgatuM nathI. eTale te gaDhane koI jAtanI asara thatI nathI. tyAre cANakya parivrAjakanA veze nagaranI vAstukalA jovA nagaramAM gayo. tyAM zubhamuhurto pratiSThita IndrakumArikAo dekhI nirNaya karyo ke AnA prabhAvathI nagara paDatuM nathI. loko paNa svAdhIna thaI nagara rodhanuM kAraNa puchavA lAgyA. tyAre mAyA, prapaMcamAM nipuNa cANakya kahyuM, are loko ! tame evAM muhurtamAM IdrakamArikAo sthApanA karI che jenA lIdhe zatru sainyano ghero dUra thato nathI. lakSaNabala thI meM joyuM che ke Ane dUra karatAM ghero dUra thaze. e enI sAbitI che. jyAre kumArikAone dUra kare che tyAre pUrvasaMketa pramANe sainyane thoDuM dUra mokalI dIdhuM. ema khAtrI thatAM lokoe mULathI tene ukheDI nAMkhI. e pramANe nagarane bhAMgI pATaliputra gayA. vaccethI koI nIkaLI na jAya evo ghero lagADIne rahyA. naMda rAjA roja roja moTA pramANamAM yuddha kare che. ema naMda rAjA yuddha karatAM kSINa thayo tyAre dharmaDhAra (bhAgI na chUTavAnI anujJA) mAMgyuM. teoe ApyuM ane kahyuM ke eka ratha vaDe jeTaluM laI zako teTaluM laI jAo. tyAre naMdarAjA vicAravA lAgyo. A rAjya lakSmIne dhikkAra ho ! je lAMbI dRSTivALI nathI. muhurta mAtra manohara durjanasvabhAvavALI eka sAthe ekAeka junA svAmIne tyajIne anyanI banI jAya che. kSaNa mAtra ramaNIya banI acAnaka kAraNa vinA duSTa strInI jema zIgha A badhuM luMTI le che. are re kevI kaTakArI A rAjyalakSmI ! naMdarAjA, be rANI, eka putrI ane uttamaratnone rathamAM mUkI nIkaLyo tyAre te rAjakanyA caMdraguptane jovA lAgI. tyAre baMde kahyuM ane pApiNI !
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 135 jeNe mAruM sarvarAjya laI lIdhuM teNe A rIte snehathI tuM jue che. to tuM jA ema kahI rathathI utArI mukI. candraguptanA rathamAM caDatA rathanAM ArA bhaMgANA. A to apazukana thayuM ema mAnI kanyAne caMdragume nA pADI. tyAre cANakya kahyuM Ane nA na pADa, navapeDhI sudhI tAruM rAjya thaze. A to mahAzukana che. tethI potAnAM rathamAM caDhAvI. nagaramAM jaI badhuM sarakhe bhAge heMcyuM paNa kanyA eka hatI. ane banneno tenAM upara rAga hato. tyAre cANakya vicAryuM ke "zatru kanyA sArI nahi." ema caMdraguptane kahyuM "A parvata tAro moTo bhAI che ethI A kanyA bhale enI thAya' ema caMdraguptane nivAya. parvatarAjA sAthe kanyAnA lagna levAM sAru sarva sAmagrInI taiyArI thavAM lAgI ane tyAM to varavedikA caNAI, agnikuMDanI sthApanA thaI, maMgala vAjiMtranA nAda thI AkAza bharAI gayuM. ghI, madhathI siMcAyelo agni viSama javAlA sAthe baLavA lAgyo. jyotiSIoe (goramahArAjAoe) bali bAkaLAnI aMjali nAMkhI. tADapatra sarakhA kAlA dhUmathI AkAze aMdhAruM chavAI gayuM. divyabhaMgIthI gaNita suvizuddha muhUrta hovA chatAM te paLe nIceno maMgaLagraha caMdrabimbamAM saMkrAMta thayo. ane e vakhate rAjAe kanyAno hAtha grahaNa karyo, paNa hAthano agrabhAga viSabhAvita hovAthI ghoraviSa rAjAmAM zIdhra saMkrAnta thayuM. vivegathI pIDAto rAjA he bhAI ! he bhrAtRvatsala ! caMdragama huM marI rahyo chuM. tyAre viSavega che ema jANI tene rokavA jeTalAmAM caMdragupta rAjapuruSone AjJA kare che tyAM to "ardharAjyane lenAra mitra ne je hAgato nathI te hAgAI jAya che." evuM nIti vacana smaraNa karatAM duSTa cittavALA cANakaye bhavAM caDhAvyAM. tenAthI cANakyanAM bhAva jANI caMdragupta rAjA niSkriya ja beTho rahyo. ane vedanAthI vyAkula parvata rAjA maraNane zaraNa thayo. tyAre baMne rAjyomAM candragupta rAjA thayo. A bAju naMdarAjanAM puruSo corI karavA lAgyAM. cora ne pakaDavA veSa badalI cANakya bhikSA mATe phare che. tyAre naladAma vaNakarane vastra vaNato joyo. ramI rahelAM tenAM chokarAne maMkoDAe caTako bharyo. teNe raDatAM raDatAM bApane vAta karI. tethI kodhe bharAyelAM naladAme dara khodI aMgArA nAMkhI sarva maMkoDAnI rAkha karI dIdhI. A mANasa nagaranAM rakSaka tarIke ThIka che. ema cANakyanA manamAM lAgyuM. rAjamahelamAM jaI bolAvIne tene talArakSaka pade sthApyo. teNe sarva corone bolAvI vizvAsa pamADIne kahyuM ke A to ApaNuM rAjya che. IcchA mujaba lahera karo. bIjA divase badhA corone saparivAra bhojana mATe
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 mULa zuddhi bhAvAnuvAda nimaMtraNa ApyuM. ane jyAre bhojana karavA beThA tyAre dvAra baMdha karI Aga lagADI sarvano nAza karyo. ema nagara nirupadravI thaye chate have mArAthI adhika koNa che ema vicAratAM pUrve kApeTika thaIne pharato hato tyAre eka gAmamAM bhikSA na maLI hatI te yAda AvyuM tethI manamAM kodha bharAyo. ane gAmaDIyA mANasone Adeza kayoM ke tamArA gAmamAM AMbA ane vAMsa che. AMbA kApI vAMsanI cAre tarapha vADa banAvo. tyAre paramArthathI ajJAna gAmaDIyAoe 'AMbAnuM rakSaNa karavuM Avo rAja Adeza hovo joIe. AvuM vicArI vAMsone chedI AMbAnI cAre kora vADa karI. 'tame to rAjaAjJAthI viruddha kAma karyuM.' evAM gunAno Aropa lagADI saparivAra temaja pazu vi. sarvane dvAra baMdha karI AkhuM gAma bALI nAMkhyuM. eka vakhata (dravya) kozanuM nirUpaNa karatAM sarva bhaMDAra zunya dekhyAM; koza ne pUravAM kUTa pAsAo banAvyAM. sonAmahorathI bharelAM suvarNa thALa ane te pAsAo potAnAM mANasane ApyA. ane nagaramAM pharato puruSa kahevA lAgyo je mane jIte te A thALa laI jAya. ane huM jItuM to eka sonAmahora ApavI. thALanA lobhe ghaNAM loko rame che. paNa puruSanI IcchA pramANe pAsAM paDatAM hovAnAM kAraNe koI jItatuM nathI. cANakaye vicAryuM A rIte dhana bheguM karavAmAM lAMbo samaya lAgI jaze mATe bIjo koI vicAra karuM. zuM upAya karuM ? hA hA yAda AvyuM sarva zrImaMta kauTumbikone (madirA) pIvaDAvuM. tethI teo potAnI sAcI paristhiti jaNAvaze. kAraNa ke - kodhe bharAyelo, Atura, vyasanane prApta thayelo, rAgane vaza thayelo, matta ane marato mANasa A badhA svabhAvika paristhitine pragaTa karanArAM hoya che. ema vicArI kauTumbikone nimaMtrIne madirA pAI. paNa pote na pIdhI. jyAre badhAM dArUnA nazAmAM parAdhIna thayAM tyAre temanAM bhAvanI parIkSA karavA pahelAM pote bolyo. - mAre gerunA raMgelA be vastro che, sonAnuM kamaMDala che. ane tridaMDa che. temaja rAjA mAre vaza che. AvI Rddhi hovAthI mArA nAme DhoLa vagADa. (160) | tenI Rddhine nahiM sahana karanAra eka bolyo ke hAthInuM madonmatta bacce hajAra yojana cAle tenAM pagale pagale lAkha lAkha
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda sonAmahora mukuM AvI mArI Rddhi che." tethI mArA nAme jhAlara (DhoLa) vagADo. (161) tyAre bIjo kahevA lAgyo eka ADhaka = (4 zera) tala vAvavAthI te sArI rIte pAkIne (ghaNAM seMkaDo pramANa) tenAM jeTalAM tala utare teTalA lAkha TAMka = (sikkAo) mArI pAse che tethI mArA nAme DhoLa vagADo. (162) anya bolyo- nUtana varSAkALamAM pUrNa bharelI zIghragativALI, girinadIne eka divase taiyAra thatAM mAkhaNathI pALa bAMdhI huM rokI zakuM chuM. ATalI badhI mArI pAse gAyo che. mATe mArA nAme maMjIrA vagADo (162) bIjo bolyo - jAtivaMta ghoDAnA te divase janmelAM kizora (vacherA) nAM vALathI AkAzataLa DhAMkI dauM, eTalA badhA mArI pAse ghoDA che. tethI mArA nAme DhoLa vagADo. (164) bIjo bolyo - mArI pAse be jAtanI zAli che; prasUtikA ane gardabhakA nAmanAM be ratno rUpe prasiddha che. ene jemajema chedavAmAM Ave tema tema punaH uge che. mATe mArA nAme DhoLa vagADa. (165). bIjo bolyo - mArI pAse puSkaLa dhana rokaDuM che. tethI huM sadA caMdananI sugaMdhathI vAsita rahuM chuM. mAre koI divasa paradeza javuM paDatuM nathI. huM koI paNa vakhata = kyAreya devuM karato nathI, ane mArI patnI sadA mAre AdhIna che, tethI mArA nAme DhoLa vagADa. (166) e pramANe temanI samRddhi jANI dravyanA svAmI pAse yathecchita dravyane, godhana svAmI pAse eka divasanuM mAkhaNa, azvapati pAse eka divase janmelAM ghoDA, dhAnyanA svAmI pAse zreSTha cokhA mAMgyA. e pramANe bhAMDAgAra ane koSTAcAra ne bharyA; svasthacitte rAjyane pALavA lAgyo. eka vakhata mahAbhaMyakara bAra varasano duSkALa paDyo bhukha thI sukAyelA mRtakalevaro thI dharatI chavAI jIvatAM mANasone cAlavAnuM muzkela thaI gayuM. mANaso ja mANasone khAya che. evuM jANI bhayathI kaMpatA lokoe gAmathI paragAma javAnuM baMdha karI dIdhuM. parivAravALI strI bhojana mAMgatA potAnA chokarAne choDI jIvavAnI jhaMkhanAthI anya dezamAM jAya che. koI vaLI svajIvanamAM lubdha banIne kula zIlane mukI atiraudra pariNAmavALI potAnAM saMtAnane ja mArIne khAvA lAgI. koIka sAtvika strI potAnAM marelAM bAlakanAM moDhAmAM ati sneha ane mohavaza thI AhAra nAMkhe che. koI strI raDatA bALakane bhojana
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 mULa zuddhi bhAvAnuvAda mAMgatA kodhe bharAI bhukhathI udvega pAmelI ghA karIne haNe che. bhartA bhAryA ne mukI jAya che. ane patnI potAnAM bharathAra ne mukI javA lAgI. bhikSAcarone kazuM prApta thatuM nathI. ghera ghera bhamatAM sAdhu ane gRhasthonuM chupAyela anna coro harI jAya che. - bIjuM zuM kahIye. dAruNa durbhikSanA kAraNe pATaliputramAM sarva astavyasta thaI gayu. AvAM anAgata duSkALane jJAnathI jANI tyAM vihAra karatAM padhArelA jaMghAbalakSINa thavAnAM kAraNe tyAMja varSAkAla rahevAnI IcchAvALA zrI vijayasUrie anya AcAryane potAnAM pade sthApyAM. ane ekAMtamAM vizeSa upadeza Apyo. bAla ane vRddha sAdhuonI bharapUra gacchane temanI sAthe anya subhikSa dezamAM mokalyo. paNa be bAla sAdhuo AcAryanA snehathI pAchA vaLyA. vAMdIne potAno abhiprAya jaNAvyo. gurue kahyuM tame sAruM na karyuM. ahiM mAtA putranA saMbaMdhane nahiM game tevo bhAre duSkALa paDavAno che. mATe pAchA jatAM raho. teoe kahyuM tamArAM caraNa kamalanI sevA karatAM je thavuM hoya te thAya paNa amo Apane nahiM choDIe. tethI sUrie tyAM rAkhyA. pUrvokta varNita darbhikSa thayo. je kAMI manojJa bhojana surijIne prApta thAya che te bhojana bAla sAdhuone Ape che. tyAre bAlasAdhuoe vicAryuM A sAruM nathI. kAraNa guru kSaya pAmatAM amArI zI gati thaze. jeNe AdhAre kula hoya te puruSanuM rakSaNa karavuM joIe. nAbhibhAga nAza thaye ArA nirAdhAra thaI jAya che. mada jharI gayuM hoya, jarAthI zarIra jarjarIta thayuM hoya; daMta muzala Dagamaga thatA hoya tevAM vRdhdha hastapatine dhAre che; te yutha sanAtha rahe che. banne bAla munioe paraspara vicAryuM ke navIna AcAryane apAto aMjana prayoga bhatanA oThe rahelAM ApaNe sAMbhaLyo che. te prayoga karIe ane e pramANe aMdaroaMdara nakkI karI; sAMbhaLavA pramANe karatAM te prayoga siddha thaI gayo. ane te aMjanayogathI adazya thaI caMdraguma nA bhojana maMDapamAM banne gayAM. rAjAnA banne paDakhe beThA. rAjAnA bhojanane jamI roja banne pAchA phare che. pramANoyeta bhojana thatAM vaidyo ajIrNanA bhayathI rAjAne vadhAre jamavA detA nathI. paNa ekanA bhojanamAM traNa traNa jamavAthI rAjA ghaNo durbala thaI gayo. te dekhI cANakya kahyuM zuM ? tamAre paNa duSkALa che. jethI durbalA
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 139 mULa zuddhi bhAvAnuvAda thaI gayA cho. candraguNe kahyuM vAta to sAcI che. paNa te Arya ! huM kAraNa jANato nathI. paNa huM bhojanathI tRma thato nathI. tyAre cANakya vicAryuM nakkI koI vacce siddhapuramAM AvI AnA AhArane grahaNa karato lAge che. bIjA divase IMTano bhukko bhojana maMDapamAM cAre kora nAMkhyo. temAM bAlavayavALA be jaNanAM pagalAM paDatA dekhAyA. tenAthI khabara paDI ke nAnI vayavALA be siddha puruSo ahIM AvatAM lAge che. bIjA divase dvAra baMdha karI dhumADo karyo tenAthI temanuM aMjana gaLI gayuM. ethI rAjAnA banne paDakhe beThelA kSullaka sAdhu dekhAyA. emane mane eMTha khavaDAvI apavitra karyo. ethI temanA upara vaimanasya (mana duHkha) thayuM. caMdraguptanuM duSTamana dekhI cANakaye kahyuM tame dubhAo cho kema ? tame bAlasAdhu sAthe bhojana karyuM ethI Aje kharekhara tame zuddha banyA cho. sAdhuo sAthe eka ja thALImAM jamavAnuM vaLI kone maLe ? tethI tame ja kRtArtha cho. tamAro janma saphaLa che tameja dhanya puNyazALI paramapavitra cho ane tamane prApta sAmagrI prazaMsA lAyaka banI che. je sAmagrIne tame te bAlamuni sAthe jamyA. A jIvalokamAM eo kRtArtha che. ke jeo bhogone choDI bAlapaNAmAM dIkSA aMgIkAra kare kAraNa ke jinendra dharmamAM kahyuM che ke bAla munione dhanya che. jeoe bAlapaNAmAM cAritra svIkAryuM che. are ! ghAsa ane pAro sonAmAM bhedabhAva vagaranAM; teoe priya viyoga kyAre joyo nathI (kAraNa temane priya apriya kazuM che ja nahiM) ema caMdraguptane anuzAsana karI bAlasAdhuone visarjita karyA. cANakya pote AcArya pAse jaIne kahyuM ke ApanAM ziSyo jo A pramANe karaze to bIje kyAM sAruM jovA maLaze ? tethI tame emane AvuM karatAM roko. tyAre sUrie cANakyane kahyuM he bhadra! zuM tuM zrAvaka thaIne AtmAne vagove che ? zuM A pramAdathI saMsAra tarI jaIza ? jethI A duSkALamAM be sAdhune paNa nibhAvI zakato nathI. eTalA mATe ja to sarva sAdhuone meM anya ThekANe mokalyA che paNa A to pAchA pharI gayA. to AvA prakAranAM pApAraMbhanuM anya zuM phaLa tane thaze ? kahyuM che ke jenuM yathocita dAna yatanA (yatna) thI yatio grahaNa karatA nathI te zuM gRhastha che ? tenuM to gharavAsamAM rahevuM nakAmuM che.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 mULa zuddhi bhAvAnuvAda dAnAdi rUpa jyAM sAdhu sevA nathI thatI tyAM "tyAM taLAvamAM pANI (pazuo mATe) tRNa ane aNu jeTaluM anna paNa upara (mAlIyAmAM saMgraha sthAne) aDatuM nathI. vAdaLa (kadAca dekhA de to) bhUlA paDelA jANavA. parantu pANInuM biMdu varasAve nahi. A sAMbhaLI cANakya zaramAyo... he bhagavan! anuzAsanane IcchuM chuM. Ape DUbatAM evA mane saMsAra samudramAMthI preraNArUpI zreSTha mAnadvArA bahAra kADhyo che. prAsuka eSaNIya amArA mATe banAvelAM bhaktapAnano mAre ghera dararoja lAbha ApI mArA upara upakAra karo. meM Apane Thapako Apyo. tenI mane kSamA karo. (mArA gunA ne mApha karo) ema kahI cANakya ghera gayo. ane vicAravA lAgyo zullaka sAdhunI jema koI vairI adazya thaI jhera bheLavI de to ghaNuM kharAba thaI jAya. tethI Avo koI upAya karuM jethI viSaprayogathI paNa bhaya na rahe. pachI sahana karI zake teTaluM viSathI mizrIta AhAra caMdraguptane jamADavAnuM zaru karyuM. rAjAne dhAriNI nAme paTTarANI che. teNIne pradhAna garbhanAM prabhAve dohalo utpanna thayo che. te mAtAo dhanya che. kRtArtha che. jeo rAjA sAthe eka siMhAsane beThelI ekaja thALImAM bhojana kare. jeo rAjA sAthe eka thALImAM bhojana karatI nathI, teonuM jIvana tathA garbhane dhAravo vyartha che. evo dohalo pUrNa na thavAnAM kAraNe pAtaLI paDI gaI. te dekhI rAjAe pUchayuM. he priye! huM paNa svAdhIna hovA chatAM tAruM zuM nathI purAtuM (eTale tAre zenI adhurapa che ?) athavA to zuM koI durjane duSTa vacano kahyA che. he devI ! zuM tArI AjJAnuM koIe khaMDana karyuM che. Aje sahasA konAM upara yamarAjA akALe krodhe bharAyo che ? dhAriNIe javAba vALyo he nAtha ! AvuM kazuM ja thayuM nathI. paraMtu garbhanAM prabhAvathI thayelo rAjA sAthe jamavAno mAro dohalo pUrNa thato nathI. tyAre rAjAe kahyuM tuM svastha bana. huM A dohalo pUrIza. tethI bIjA divase bhojana karatA rAjAe rANI sAthe besavAnI vAta karI tame paNa kabulyuM. tyAre cANakaye kahyuM he rAjana ! tAro AhAra viSa yukta che. mATe na ApIza. ema roja mAMgavA chatAM cANakyanAM bhayathI teNIne AhAra Apato nathI. paNa eka divasa cANakyanI gerahAjarImAM teNe eka koLIyo rAgIne Apyo. moDhAmAM koLIo Avato hato teTalAmAM cANakya Avyo teNe rAgIne
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 141) kolIo gaLatI dekhI are re ! khoTu thayuM khoTu thayuM ema bolato churIthI peTa phADI garbha kADhyo ane dhI vi. mAM zeSa divaso pUryA. mAtA dvArA cavAI rahelo te kavalano eka biMdu garbhanA mAthe paDyo. tethI tenuM biMdusAra nAma pADyuM. te deha ane kalAkalApathI vRddhi pAmyo. rAjAnI mRtyu bAda te rAjA thayo. rAjAe kahyuM tuM cANakyane barobara anusaraje. te paNa te rIte karavA lAgyo. paNa eka vakhata ekAMtamAM naMdataraphI pradhAna subaMdhue kahyuM ke he deva! jo ke tame amArA upara khuza nathI. paNa A paTTAlaMkAra (rAjAnA uttaradAyI) nuM hita amAre kahevuM joIe. A je cANakya maMtrI che. te ghaNoja sudra che. ke jeNe rokakala karatI tamArI mAtuzrInuM peTa phADIne mArI nAMkhI hatI. tethI tame paNa yatnathI jAtane sAcavajo. tethI rAjAe aMbAdhAtrIne pUchayuM ke he mA ! zuM A vAta sAcI che. ? dhAtrIe kahyuM vAta to sAcI ja che. tethI cANakaya upara rAjA gusse thayo. tethI tene Avato dekhI pote mukha pheravI lIdhuM. bIjo koI cADIyugalakhora aMdara ghusI gayo lAge che. ema jANI cANakya ghera pAcho pharyo. svajanavargamAM ucita rIte dravya vaheMcI eka oraDAmAM peTInI aMdara gaMdhano dAbhaDo eka patra sAthe mUkyo. ane sarvane tAlA lagADI nagara bahAra jaI bakarInI lIMDI vacce IMgita maraNa rUpa anazana svIkAryuM. aMbAdhAtrIe kahyuM ke putra ! te mahAmaMtrIno tiraskAra karyo te sAruM nathI karyuM. AnA AdhAre to rAjya ane jIvana maLyu che. ema kahI pUrvanI bInA kahI saMbhaLAvI. tethI mAphI mAMgIne tene pAcho lAva. tene lAvavA rAjA saparivAra cANakya pAse gayo. khamAvIne kahyuM ke maherabAnI karI ghera Avo. cANakya bolyo. meM sarva tyAga karI lIdho che. kAraNa ke meM anazana svIkAryuM che. Ano nizcaya jANI khamAvI ane vaMdana karI biMdusAra rAjamahelamAM pAcho vaLyo. "jo A kadAca pAcho phare to mAruM nikaMdana kADhI nAMkhaze." evuM vicArI rAjAne vinaMtI karI he deva ! atyAre cANakya zatru mitra upara samabhAvanAM kAraNa devarUpa ja che. mATe temanI huM pUjA karuM ! rAjAe kahyuM karo. tyAre mAyAthI pUjA karI dhUpa upADI saMdhyAkALe lIMDI vacce aMgAro makI potAnAM ghera AvI gayo. cANakya paNa AgathI dAjhato chatAM sahana kare che. bahupitta mutra ane rUdhirathI bharelAM evAM azucimaya ane durgadhI deha upara re jIva tuM rAga rAkhIza nahiM, puNya ane pApa e beja jIvanI sAthe jAya che. zuM A zarIra koI paNa sthAnathI sAthe cAlyuM che kharuM ?
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 mULa zuddhi bhAvAnuvAda pazunAM bhAvamAM ghaNI vedanAo sahana karI tene yAda karato re jIva! A vedanAne sahana kara; vaLI jyAM sudhI A dehamAMthI prANane choDu nahi tyAM sudhI A nIcenAM jinavacano prasanna mane smaraNa karuM. jIva ekalo jAya che; mare ane upaje che. tathA saMsAramAM ekalo bhame che. ane ekalo siddhivadhUne vare che. jJAna darzana cAritramAM A zAzvata AtmA che. zeSa durbhAvone jIvana paryanta vosirAvuM chuM. hiMsA, jUTha, corI, abrahma, parigraha, rAtribhojanathI viramuM chuM. ane AhAra pANI vi. nA trividha trividhe paccakakhANa karu chuM. je je sthAnamAM mArA aparAdha thayAM hoya teone jinezvarI jANe che. te sarvane samabhAvathI upasthita thayelo huM AlocanA karuM chuM. chavstha mUDha manavALo A jIvane keTaluM yAda AvavAnuM ? je yAda na Ave tenuM paNa huM "micchAmi dukkaDama" ApuM chuM. atyAre maraNa samaya najIka Avelo hovAthI Atmahita karavuM yogya che. tethI arihaMta paramAtmAnuM smaraNa karuM chuM. arihaMtane namaskAra ho, sarva siddha ne namaskAra ho, AcArya upAdhyAyane namaskAra ho, sarva sAdhuone namaskAra ho. evAM zubha pariNAmavALo cANakya devalokanAM vimAnamAM zreSTha devarUpe utpanna thayo. avasara joI subaMdhue cANakya nA gharanI mAMgaNI karI, rAjAe hAM pADI subaMdhu tyAM gayo. paNa AkhuM ya ghara zUnya hatuM. paNa tyAM eka baMdha dvAravALo oraDo joyo. teNe ciMtavya AmAM ja badho sAra haze. khoLI ne joyuM to eka peTI dekhAI ! are ! AmAM zreSTha ratno haze ? tethI tALAo toDI peTI ughADI. temAM maghamaghatI gaMdhavALo DAbhaDo dekhAyo. huM ! huM ! AmAM hIrA haze ema dhArI DAbhaDo khoLyo. temAM sugaMdhamaya eka patra dekhyo. gaMdha laIne patra vAMcyo ane temAM lakhyuM hatuM ke... A gaMdha ne suMghI je zItala pANI pIze. manojJa bhojana ane uttama khAdima svAdimane jamaze. sugaMdhi puSpa kapUra vi. ne suMghaze. citra vi. mAM rahelA suMdara rupa nihALaze. vINA vAMsalInA dhvanine koyalanA madhura gItone sAMbhaLaze. strI zavyA takIyo vi. komala padArthane aDakaze eTale ke pAMce IndriyonA manojJa viSayone je bhogavaze te yamanAM ghera jaze. (mRtyu pAmaze) emAM koI saMdeha nathI. dADhI, muMcha ane mAthAnA vALanuM muMDana karAvI. haldI jAtanAM anna pAnathI jIvana calAvanAra sAdhunI jema je raheze te jIvI zakaze; nahi to maraze. evuM vAMcI subaMdhu vicAravA lAgyo. mArI buddhine dhikkAra ho. ke jenA
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 143 madathI cANakyane mAryo. A jIvalokamAM zreSThamativALo to cANakya ja che. ke jeNe maravA chatAM paNa mane jIvato chatAM marelo banAvI dIdho. khAtrI karavA mATe anAthapuruSane gaMdha suMghADI manohara viSayo bhogavavAM ApyA. te maya; tethI jIvavA khAtara sAdhu rUpe rahevA lAgyo. paraMtu abhavyatva ne lIdhe bhAvavagarano hovAthI bhavATavImAM tINa du:khone sahana karato bhamaze. biMdusAranI pRthvItilakA patnIne lAlapatranAM samUhavALAM chAyA reLAvatAM puSpathI zobhatAM aneka lokone AnaMda ApatAM azokavRkSa jevo azokathI nAme putra thayo. yauvanavaye ubhelo te kalAkalApamAM nipuNa hato. tethI rAjAe yuvarAja pade sthApyo. pitAnAM mRtyu pachI maMtrI sAmaMtoe tene rAjA banAvyo. rAjyadhurA saMbhALatA tene kuNAla nAme putra thayo. bAlyAvasthAmAM ja yuvarAja pade sthApI svamAtA mRtyu pAmI hovAthI sAvakImA nA bhayanA kAraNe kumArabhaktimAM (AjIvikA mATe) ujajainI nagarI ApI. kuNAlane zreSTha maMtrI parijana sAthe ujajainI mokalI dIdho. atisnehanA lIdhe rAjA dararoja svahaste TapAla lakhIne mokale che. eka vakhata kumArane bhAgavA mATe yogya jANI mAhaMtone = pradhAnone uddezIne lakhyuM ke "adhIvatAM kumAra:" ane patrane pharI vAMo paNa hajI akSara bhInAM hovAnAM kAraNe khullo mukIne rAjA zarIra zaMkA nivAravA uThyo. rAjA pAse beThelI kumAranI sAvakI mAtAe vicAryuM rAjA ATalA AdarathI patra kone lakhe che; tethI teNIe patra vAMcyo. paNa rAjya potAnA putrane maLe tevI icchAnA kAraNe "a"kAra upara biMdu mukI dIdhuM. patrane teja sthAne pAcho mukI dIdho. "hAthe mukelo patra pharIthI vAMcelo hoya chatAM paNa ekavAra punaH vAMcavo" evA vacana yAda na AvavAthI rAjAe AvIne patra vALIne mudita karI patravAhaka nA hAthamAM dharyo. teNe jaI kuNAlane Apyo. tene paNa lekha vAMcanArane Apyo. paNa te vAMcI cUpa thaI gayo. kumAre kahyuM patrane kema nathI vAMcatA ? tyAre te cUpa thaI gayo. tethI jAte lekhane vAMcyo. ane joyuM ke "aMdhIyatAM kumAraH" te kumAra bolyo amArA mauryavaMzamAM rAjallA sarvathA apratihata hoya che. jo huM pitAnI AjJA oLaMguM to bIjo koNa AjJA pALaze? vaLI pitAne A pramANe priya che. to e pramANe karavuM ja joIe. ema kuNAle tama saLIyA AMkhamAM dharabI dIdhA. A sAMbhaLI mahAzokathI vyApta rAjAe vicAryuM. puruSathI manoratho anyarUpe vicArAya che. bhAgyathI prApta bhAvo anyarUpe
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 mULa zuddhi bhAvAnuvAda thAya che. saharSa ughatahadayathI anyarUpe vicArAya che. vidhivaze kAryAraMbha anyarUpe pariNamI jAya che. aMdhane rAjya nakAmuM che. tethI tene eka gAma ApyuM. kuNAlanI sAvakImAnA putrane kumArabhaktinI ujainI nagarI ApI. kumAra paNa gAMdharva kalAmAM ghaNo kuzala hovAthI gAMdharva gIto gAvAmAMja masta rahe che. A arasAmAM pelA bhIkhArImAMthI muni banelano jIva avyakta cAritranA prabhAve kuNAlanI patnI zaradInAM kukhe putrarUpe avataryo. be mahInAM thatA jinapUjA, sAdhune dAna ApavuM ItyAdi dohalA thayA. kuNAle yathAzaktithI pUrA karyA. kAlakrame putrane janma Apyo. tyAre sAvakI mAtAnA manorathone dhULabhegAM karuM ane potAnAM rAjyane lauM. ema vicArI ajJAta veze gAmathI kAgAla nIkalyo. gAMdharva gIto gAto pATaliputra nagare pahoMcyo. tyAM paNa maMtrI sAmaMta vi.nA ghera gIta gAI sarvane khuza karyA. tethI sarva jano kahevA lAgyA ke.. chUpA veze hAhA ke huhu AvyA lAge che athavA zuM tuMbaru svayaM to Avyo nathI ne ? zuM A gaMdharva che ? zuM A kinnara che ? ke zuM A mANasa che ? ema bolatA lokonA avAja rAjA pAse pahoMcyo. kutuhalathI rAjAe tene bolAvyo ane pardAnI aMdara rahIne kuNAla gAvA lAgyo. kAraNa rAjAo vikala IndriyavALA mANasone jotAM nathI. tethI tene pardAmAM rAkho. tenAM gIta gAnathI rAjA ghaNoja prasanna thayo. ane kahyuM ke huM gaMdharva ! tuM varadAna mAMga jethI huM tane ApuM. tyAre kuNAle kahyuM. caMdraguptanA putra biMdusArano pautra temaja azoka zrI no aMdhaputra kAkiNI - mAMge che. azrubhInI netravALAM rAjAe paNa potAno putra jANI parado dUra karI potAnA khoLAmAM besADyo. he putra ! tuM to AMkhe akhama hovAthI rAjyane laI zuM karIza ? he tAta ! mAro putra rAjya karaze. putra kyAre thayo. saMprati (hamaNAM) ja thayo che. tethI rAjAe tenuM saMprati nAma pADyuM. daza divasa thatAM janma saMbaMdhI daza divasano vyavahAra karIne bolAvIne rAje sthApyo. anukrame te pracaMDa zAsanavALo "ardhabharata" no svAmI banyo. ane ghANAM anArya dezone paNa balathI vaza karyA. eka vakhata rAjA ujainImAM hato tyAre jIvaMtasvAmInI pratimAne vAMdavA mATe vihAra karatAM karatAM AryasuhastisUri padhAryA. bajAramAMthI pasAra thatAM temane gavAkSamAMthI saMprati rAjAe joyA. joIne rAjA vicAravA lAgyo meM emane pUrvabhavamAM kyAMka joyA lAge che. "are! emane meM pahelA joyA" ema IhApoha karatAM saMbhramathI khalanA pAmato anvaya
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda dharmanI paryAlocanA dvArA anveSaNa karato jharukhAmAMja paDyo. tyAre najIkanAM mANasoe caMdananA rasa vi.thI sikzana karyu ane tAlavRMta paMkhAthI vIMjhavA lAgyA. palakamAM pUrvabhava yAda karI Ubho thayo ane guru pAse gayo. bhaktinA atizayathI vikasita romarAjIvALAM khIlelAM vadanakamalavALAM rAjAe lalATe aMjila lagADIne vinaMti karI he bhagavan ! jinadharma nuM zuM phaLa che ? svarga ane mokSa phaLa che, rAjAe kahyuM sAmAyikanuM zuM phaLa che? sUrIe kahyuM avyakta sAmAyika nuM rAjyaprApti vi. phaLa che. tyAre vizvAsa besavAthI rAjAe kahyuM A vAta Amaja che. emAM koI saMdeha nathI paNa Apa mane oLakho cho ke nahiM ? tyAre AcAryazrIe zrutopayoga mukI barAbara kahyuM. huM barAbara oLakhuM chuM. tuM kauzAmbI nagarImAM mAro ziSya hato. - 145 tyAre vizeSa bhakti bahumAnanAM kAraNe gadgada kaMThe pharI paNa sUrijIne vAMghA ane kahyuM duHkhIyAnA duHkho dUra karI sukhanI soDamAM suvaDAvanArA! guNothI bharelAM ! karUNAnAM sAgara ! viziSTazrutajJAnanA bhaMDAra ! mithyAtvarUpI aMdhakArane dUra karavAmAM sUrya samAna ! garvathI bharelAM paravAdIrUpI hAthIono nAza karavAmAM siMha samAna ! manuSya vidyAdhara ane devatAothI namana karAyelAM he muninAtha ! tamane namaskAra ho ! jIvonAM pitA samAna Ape te vakhate mArAM upara kRpA na karI hota to duHkha nI bhamarImAM phasAI jAta. tamArAM caraNa pasAe asAdhAraNa rAjyanI prApti thaI tethI atyAre mAre je karavA yogya hoya te Adeza karo. sUrIe kahyuM A sarva dharmano prabhAva che tethI temAMja yatna kara. jevI 'gurunI AjJA' ema kahI zrAvaka dharma svIkAryo. jinapratimAo ne aSTaprakArI pUjAthI pUjavA lAgyo. ane guru sevAmAM rakta banI sAdhujano ne vahorAve che. dIna anAtha vi. ne dAna ApI jIvadayA pALe che. Aja prakaraNamAM varNavelI vidhIthI jinamaMdiro karAve che. gAma-nagara-Akara vi. mAM gaganacuMbI jinAlaya baMdhAvI pRthvIne rAjAe zobhAvI. suvihita sAdhuonA te zrAvakarAjAe prAntanAM sarva rAjAone jaldI bolAvyA temane vistArathI dharma kahyo ane samakita pamADyuM. ane zramaNoe bhaNAvela upadezelAM ghaNAM rAjAo zrAvaka thayA. te rAjAo tyAM ja rahelAM hatA. tyAre ujjainI nA jinAlayathI rathayAtrA ThAThamAThathI kADhI temAM mahAvibhUtithI rathayAtrA nIkaLI tenuM varNana kare che... bhaMbhAbherI ane udghoSaNAthI zabdamaya banelI, jemAM jayajaya zabdano
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 mULa zuddhi bhAvAnuvAda kolAhala thaI rahyo che. kAhala (vAjiMtra vizeSa) zaMkha, kaTa, vAjiMtra nAM zabdathI ADaMbaravALI, jemAM rahelI dhvajAo pavanathI laherAI rahI che. mRdaMga tilima (vAjiMtra vizeSa) ane pahathI jemAM suMdara avAja bharAya che. bhavika jIvono ghora bhayaMkara mahAsaMsAra no nAza thaI rahyo che. ratnanAM banAvela citro jemAM sArabhUta pradhAna sajAvelA che. ratha bagI vi. mAM ratna jaDita phoTAo rAkhelA che. tethI rathayAtrA ghaNIja zobhI rahI che. eTale rathayAtrA mAM e citra pradhAna sArabhUta hatA. jemAM vAMsaLI, vINA, sAraMgIno dhvani guMjI rahyo che. jemAM kAMsyAla * vAghavizeSa kAMsIjoDAnA tAlano utkaTa zabda prasarI rahyo che. mANasonAM ghasArAthI zerIo sAMkaDI banI gaI che. jhAlara nAM dhvanithI gagana - AMgaNu bharAI gayuM che. zaNagAra sajelI strIo nAcI rahI che. madhura gItothI puruSa samudAya Azcarya pAmI rahyo che. puSpanI zobhA-sajAvaTathI jANe naMdanavana lAgI rahyuM che. seMkaDo ghoDAo jemAM uchalI rahyA che. seMkaDo rAsa garabAthI vyApta nArIo uce avAje dhavala gIto gAI rahI che. vAraMvAra AratI utarI rahI che. arthIone bhaktithI dAna apAya che. e pramANe aneka atizaya guNothI yukta varaghoDo saMprati rAjAnA ghera pahoMcyo. tyAre saMpratirAjA paNa vikasita manavALo mUlyavAna, pUjA sAmagrI laIne nIkaLyo, romAMcita thaI rathane pUjyo ane sAmaMto sAthe rathanI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgyo. A adbhUta rathayAtrA ne nihALI rAjAe sarva sAmaMtone kahyuM... jo tame mane mAnatA ho to tame paNa potAnAM rAjyamAM AvuM karo. teoe paNa tema karyuM. A arthanI sAbitI mAM nizItha sUtranI gAthA che. jo tame mane svAmI tarIke mAnatA (oLakhatA) ho to suvihita sAdhuone praNAma karo. mAre dhananuM kAMI kAma nathI. paNa sAdhuone praNAma karo eja mane priya che. uddezo - 16 gAthA naM. / 5755 / ke saMprati rAjAe sarvasAmaMtone visarjana karyA ane teoe potAnAM rAjyamAM jaI amAri ghoSaNA karAvI. jinAlayo baMdhAvA lAgyA ane rathayAtrA nA kAryakrama goThavavA lAgyA. ane najIkanA rAjyo sAdhunA vihAra yogya banyA. || 5756 che. * "aNajANe...''yAtrAmAM saghaLAM sAmaMtothI parivarelAM te rAjA pagapALo cAle che. rathamAM phUlo caDhAve che. ratha Agala puSpavRSTi kare che. temaja vividha jAtanA phaLa khAjA/khAdyapadArtho moTA koDA, vazva vi. uDADe che. cetyapUjA
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda I147 kare che = anya jinAlayomAM rahelI prabhu pratimAnI pUjA kare che. te dekhI te sAmaMto (pADozI rAjAo) potAnAM rAjyamAM tema karavA lAgyAM. pa754 ekavAra rAtrinA pUrvabhAgamAM rAjAne vicAra Avyo ke anArya dezamAM paNa sAdhuno vihAra cAluM karAvuM. ema vicArI toge anAyone kahyuM ke.. mArA puruSo jevA prakArano kara mAge tevo Apajo. ane sAdhu puruSadhArI rAjapuruSo tyAM mokalyA. teoe kahyuM ane beMtAlIsa doSa vinAnI zuddha vasati, bhakta, pAna, vastra, pAtra vi. Apo. ane A A bhAgo te rAjAne sAruM lAgaze. anAya paNa rAjAnA saMtoSa khAtara tema karavA lAgyA. anukrame anArya dezo paNa sAdhu sAmAcArIthI paricita thaI gayA. tyAre gurune vinaMti karI ke gurudeva ! anArya pradezamAM sAdhuo kema vicaratAM nathI. guru-teone jJAna nathI. rAjAjJAna kema thatu nathI? AcArya ma.sA. - sAdhu sAmAcArI ne anAya jAgatAM nathI. rAjA-ApanAM sAdhuone mokalI anArya dezonuM svarUpa jANo. tyAre keTalAka sAdhu saMghADAne tyAM mokalyA. teo paNa rAjapuruSo che; ema potAnAthI balavAnuM mAnI sAmAcArI pramANe ApavA lAgyA. teoe sUri pAse AvI jaNAvyuM sarve kSetra vihAra yogya che. ane jJAnAdinuM poSaNa thaI zake ema che. teo dharmadazanAthI bhadra pariNAmI banyA. nizItha sUtramAM kahyuM che ke ... zramAgarUpadhArI subhaTothI bhAvita te dezomAM eSAgA vi. yoganA lIdhe sAdhuo sukhethI vicaravA lAgyAM. tenAthI anAya bhadra banyA. 5758 che. unnata jorAvara ghANA yoddhAnAM kAraNe siddhasenAvALAM te rAjAe zatrusenA upara vijaya meLavyo che. teNe vikaTa evA AMdha ane draviDa dezamAM cAre taraphathI sAdhuone sukhapUrvaka vihAra karAvyo. / 5758 ekavAra saMpatie pUrvabhavanuM dAridra smarI nagaranAM cAra daravAje moTI dAnazALAo khoLI. tyAM zatrumitrano bhedabhAva rAkhyA vinAM badhAne moTA pramANamAM dAna ApavAnuM zarU karyuM. ane vadhelu rasoIyAne maLe che. rAjAe teone pUchayuM vadheluM kone Apo cho. he rAjanuM vadheluM to ame rAkhIe chIe. tyAre rAjAe temAge kahyuM ke tame sAdhuone Apo huM tamane dravya ApIza, teo rAjAjJAne svIkArI tema karavA lAgyA. nagaramAM pAga kaMdoI vaNikamaMtrI, kApaDanA vyApArI vi. lokone kahyuM tame sAdhuone je upayogI hoya te Apo. ane tenuM mUlya huM tamane ApIza. loko tema karavA lAgyA.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda Aryasuhasti sUri A jANavA chatA ziSyanAM anurAgathI temane rokatAM nathI. A bAju AryamahAgiri bIjA upAyomAM hatA. temane AryasuhastisUrIne kahyuM he Arya ! tame jANavA chatAM rAjapiMDa ane aneSaNIya AhArAdi kema grahaNa karo cho ? AryasuhastisUrIe kahyuM '"jevo rAjA tevI prajA'' A nyAyathI rAjAnI pAchaLa pAchaLa A loko paNa vahorAve che. A to mAyAvI che. ema roSe bharAI AryamahAgirIe kahyuM AryasuhastisUri ! AjathI tamAre ane mAre gaucarI vyavahAra baMdha che. A hakIkata nizIthasUtra gAthA (5751) mAM darzAvI che. 148 AgamamAM kahyuM che ke - sarakhA kalpavALA, samAnacAritravALA, athavA viziSTacAritravALA, cAritrayukta jJAnI sAdhuo sAthe paricaya karavo joIe. ane teonAM bhaktapAna upAdeya che. ane teone maLelAM AhArAdithI khuza karavA joIe. A sAMbhaLI AdarapUrvaka AryasuhastisUrie ''micchAmi dukkaDam' Apyo. ane kahyuM pharI AvI bhUla karIza nahiM. amArA eka aparAdhane kSamA karo. tyAre pharI gocarI vyavahArane cAlu karyo. saMprati rAjA rAjya karI vizuddha zrAvaka dharma ArAdhI devalokamAM gayo. uttama manuSya vi. nAM bhava prApta karI siddhi sukhane pAmaze. // 37 // "Iti saMprati kthA samAsa" anya karelAM caitya nAM viSe je karavAnuM che te ane prakaraNa no upasaMhAra gAthA vaDe kahe che. dejjA davaM maMDala - goulAI, jiNNAAi~ siNNAi~ samArajjA / naTThAI bhaTThAI samuddharijjA, mokkhaMgameyaM khu mahAphalaM ti // 38 // caityanA nirvAha mATe dravya (dhana) deza, gokuLo-(gAyanA vADAo) ApavA. junA thayelA; bheja vi. nAM kAraNe durbala paDelAM caityonuM samArakAma karAve. nAza pAmelAM eTale tyAM mAtra jamIna dekhAtI hoya ke ahiM jinAlaya hatuM ane saMpUrNa nAza pAmelAM nizAnI paNa na hoya tevAM jinAlaya ne punaH navA karAvA kAraNa ke A pUrvokta pravRtti mahAphaLavALI ane mokSanA hetubhUta $9. 11 36 11 bIjA sthAnakanuM vivaraNa pUruM
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 149 jinAgama nAme trIjuM sthAnA pUrve jinabhavananuM kRtya kahyuM te AgamathI saMbhavI zake che. mATe te AgamanuM svarUpa jANavuM joIe. tenAM mAhAtma ne batAvanArI prathama gAthA kahe che. devAhidevANa guNAyarANaM, titthaMkarANaM vayaNaM mahatthaM / mottUNa jaMtUNa kimatthi tANaM, asArasaMsAraduhAhayANaM ? // 39 // asAra saMsAramAM je duHkha che. tenAthI hataprabha banelAM prANIone devAdhideva ane guNonI khANa evA tIrthaMkaro nA mahArNavALA vacano mukI anya koNa tAraNahAra che ? teo guNonI khANa samA che kAraNa ke jema khAgamAMthI sonuM kADhatA rahIe to paNa khAlI thatI nathI. tema prabhunAM guNo gAtA rahIye to paNa kyAreya purA thatA nathI. kahyuM che ke mati kRtarUpI vegavALA azvothI yukta avadhijJAnarUpI manoratha raviDe jenAM guNa stuti rUpa mArgamAM IndrapANa pArane pAmyA nathI. anya devo paNa AvA ja haze evo bhrama dUra karavA mULagAthAmAM tIrthakara zabda mukyo che. tIrtha = jenAthI tarAya. vyatIrtha - nadI vi. mAM utaravAno Aro. ahIM dravyatIrthano adhikAra nathI. bhAvatIrtha = eTale saMsAra sAgara utaravA samartha caturvidha saMgha athavA prathama gaNadhara AvA bhAvatIrthane sthApanArA tIrthakara kahevAya che. AvA tIrthaMkara bhagavAnanuM vacana ja Agama samajavuM A Agama mahAartha thI bharelo che. kahyu che ke sarva nadIonI retI ane sarva samudronA pANInuM je pramANe hoya tenAthI eka Agama sUtra anaMtagaNa arthavALuM hoya che. sADAtraNa gAthA thI je rIte rakSaNa thAya che te batAve che. te 39 che. najaMti jaM teNa jiNA jiNAhiyA, bhAvA muNijati carA-'caraM jagaM / saMsAra-siddhI taha tagguNA-'guNA, takAraNAI ca aNegahA tahA // 40 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 dhammA-'dhammaM gammA-'gammaM gammae AgameNaM, kajjA - skajjaM pejjA 'pejjaM jaM ca bhojjaM na bhojjaM / * mULa zuddhi bhAvAnuvAda nuttA-kanutta sArA-'sAra mAimA-DamAima 1, bhakkhA - sbhakkhaM sokkhA 'sokkhaM jeNa lakkhati dakkhA ||41 || saddhAsaMvegamAvannA bhIyA dukkhANa pANiNo / kutA tattha vuttAI pAvaMti paramaM payaM // 42 // tamhA eso duhattANaM tANaM sattANamAgamo || 43 pU0 - AgamathI jinezvaro. jinapratipAdita padArtho trasa sthAvara rUpa jagata; saMsAra mokSa ane temanAM doSa guNa tathA temanAM aneka prakAranAM kAraNo jaNAya che. cAre gatimAM bhramaNa karavu tene saMsAra kahevAya. jIvanuM karmathI vikhUTA thaIne rahevuM te mokSa kahevAya. dukakhaphaLe...vagere saMsAranA avaguNa che kahyuM che ke 'saMsAranuM phaLa duHkha che. saMsAra duHkhamAM jakaDI rAkhe che. saMsAra jAte ja duHkha rUpa che. saMsAra duHkhanuM ja ghara che. are A saMsAranuM varNana karatAM bhayathI rUMvATA ubhA thaI jAya che. anaMtasukha vi. siddhi padanA guNo che. Avazyaniryukti mAM kahyuM che ke avyAbAdha sukhane pAmelAM siddha bhagavaMto ne je sukha hoya che te sukha manuSya tathA sarva devone paNa hotuM nathI. saghaLAM devonuM sarvakAlanuM sukha bheguM karI anaMtagaNu karIe to paNa muktisukhanAM anaMtamAM vargamUlane paNa AMbI zakatu nathI. sarvakAlanuM bheguM kareluM siddha bhagavAnanuM sukha anaMtavargathI bhAgAkAra karIe to paNa sarva AkAzamAM na samAya. A.ni. (980-82) - saMsAranAM kAraNa mithyAtva siddhinAM kAraNa jJAna vi. nA aneka prakAra jinAgama thI jANI zakAya che. dharma ane adharma laukika lokottara bhedathI be prakAre che. laukika dharma te grAmadharma vi. te dRSTAnta dvArA samajAve che. laukika dharma kathAnakathI jANI zakAze ... 1 kAraNa (saMsAra bhogavatAM navI duHkhakArI prakRtio baMdhAya che.)
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 151 "nAmadatta kauTumbika kathAnaka' A bharatakSetranAM lATa dezamAM dhanyapUraka nAme nagara che. tyAMnA kuTuMbanAM svAmI samudAyadharmapUrvaka cAlatAM nathI. temAM eka nAgadatta nAme parivArano svAmI che. teNe badhAne samajAvyuM ke chUTA chUTA thaIne rahevuM sAruM nahiM. nItizAstramAM paNa kahyuM che ke... bhegAM maLIne rahevuM puruSone kalayANakArI che. (jema DAMgaranA choDa bhegA karI punaH ropavAmAM na Ave to pAkatA nathI.) vizeSa karIne jJAtijano sAthe haLImaLIne rahevAthI vizeSa kalyANa thAya che. tuSano sAtha choDavAthI cokhA pharI ugatAM nathI. chuTAchavAyA rahenAranuM rAjadarabAramAM paNa kAMI kAja saratu nathI. kuMDha = ALasuo vaDe teonuM bhakSaNa (nAza) karAya che. tethI tame khoTI pakkaDa nA rAkho. paga teoe tenI vAta na mAnI. A gAmano paraspara saMpa nathI evuM jANI rAjAnA ALasu puruSo (bhATa nAM putro) upadrava karavAM lAgyA. tevI paristhiti joIne nAgadatta nirupadrava ThekANuM zodhavA gADAmAM besI raMdhejaya nAmanA gAmamAM gayo. tyAM pahoMcyo tyAre jANe koIka kAraNasara ukaraDA upara rahelAM corAmAM AgAma bheguM thayeluM joyuM. lo A to sAruM thayuM ke eka ThekANe badhA bhegAM thayelA jovA maLyA. ema vicArIne utarIne tyAM gADuM mukyu. ucita pravRtti karI temanI samakSa beTho ane vinaMti karI ke huM tamArA gAmamAM vasavA IcchuM chuM. jo tame lAbha Apo to (hAM pADo to) ? hA pADIne kahyuM ke jaldI Ava ! tyAre uThIne gADu tare che tyAre eka caka na dekhAyuM. te bolyo he grAmajano ! mArA gADAnuM caka koIe corI lIdhu hovAthI huM kevI rIte jAuM. tyAre teo eka avAje bolyA ke A to ekacakavALA gADAthI Avyo che. teNe kahyuM eka cake avAya ja kevI rIte ? meM jAteja tela lagADI gADAmAM joDyuM hatuM. hAM bhAI ! A gADuM to dekhAya ja che. paNa eka cakavALuM ja che. tame jotarIne AvatA hatA tyAre ame ema joyeluM. tethI tamane bhrama thayo lAge che. je amArAM upara vizvAsa na hoya to tamArA AvavAnAM raste taLAva kAMThe ramatA chokarAone pUchI lo. chokarAne pUchatAM teo paNa te pramANe ja bolyA. ATalA badhA kevI rIte khoTuM bole" "tethI huM ja bhramamAM paDyo hoIza." ema vicArI gADuM jotarI upara caDI baLado haMkAryA. tyAre grAmajanoe tene bolAvIne kahyuM he bhadra ! nAnuM bALaka paNa jANe che ke
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 mULa zuddhi bhAvAnuvAda | eka cakrathI gADuM na cAle. jyAre tuM vinaMti karavAmAM vyAkala (vyasta) hato tyAre amArAmAMthI eka jaNAe paiDuM corI gADuM teja rIte niyaMtrita karI dIdhuM. paNa amAro A grAmadharma che ke eka mANase sAruM ke narasuM karyuM hoya temAM sarvane hAM bharavAnI. tethI jo tuM AvA grAmadharma dvArA saparivAra zAMtithI jIvana calAvI zake ema hoya to ahiM Avaje, anyathA nahi. tyAre teNe harSapUrvaka temanI vAta svIkArI. to bola tArI ame zuM madada karIe. mAre kAMI khoTa nathI. paNa mAruM eka paiDuM Apo jethI jaIne AvuM, teoe paiDuM ApyuM. te potAnAM ghera gayo. putra, strI sAthe eka mata karI kuTuMba kabIlA sAthe tyAM AvIne rahyo. Avo laukika dharma che. kAraNa ke (emAM sad asad no viveka nathI paNa grAmavAsIo mATe sukhadAyI hovAthI loka apekSAe dharma kahevAya. ane dhanyapUra gAmano rivAja adharma kahevAya.) zrutacAritrarUpa lokottara dharma sAdhune sarvathI zrAvaka ne dezathI che. hiMsA vi. dezathI ke sarvathI adharmarUpe che. svastrI ja bhogya che. ane bahana vi. abhogya che. A laukika bAbata thaI. ane lokottaramAM AryakSetra vihAra karavA yogya che. ane anArya deza ayogya che. - zrAvakone svastrI gamya che. parastrI agamya che. - laukika karavA yogya kArya nItipUrvaka vyApAra karavo te; - lokottara kArya-sAdhuone saddhanuSThAna, akArya sAmAcArIno bhaMgAdi; - zrAvakone kArya jinapUjA vi. akArya loka viruddha AcaraNa vi. - laukika pIvA yogya - dudha drAkSArasa vi. - laukika apIvA yogya - lohi vi. - lokottara pIvA yogya * acitta doSa rahita rAba vi. * lokottara pIvA ayogya - sacitta pANI vi. * temAM zrAvakano peya - pANI vi., apeya - dAru vi. * laukika bhojya - bhAta vi. , abhojya - gAyanuM mAMsa vi. - lokottara bhojya - doSa vinAno AhAra, abhojya - doSayukta AhAravi.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 153 mULa zuddhi bhAvAnuvAda - zrAvakone bhojya - trasa jIvothI rahita annAdi vi. - zrAvakone abhojya - anaMtakAya baTATA vi. - laukika ucita - sAme javuM, ubhA thavuM vi. - laukika anucita - bIjAno virodha karavo. - lokottara saMyamIone ucita - paropakAra vi. - lokottara saMyamIone anucita - AgamasUtra nAM artha chupAvavA ke ulTA artha karavA. - zrAvakone ucita - sAdhu sevA vi. - zrAvakone anucita - pAkhaMDIono paricaya vi. - laukika sArabhUta - vaja gozISa caMdana, strI vi. - laukika asArabhUta - barachaTa patthara, eraMDanuM lAkaDuM, kAMTA vi. - lokottara sAra - navAvADanI sAcavaNI sAthe brahmacarya pAlana vi. - lokottara asAra - temAM ja atikama aticAra vi. lagADavA. - zrAvakano sAra - sarva viratinI atUTa jhaMkhanA. - zrAvakano asAra - pramAda vi. laukika lokottara mAM sAra asAra nA vacce rahenArAM bhAvo madhyama ane amadhyama to sArI ane asAra (sAra paNa asAra ja che.) - laukika bhaNya - lADu vi., abhakSya - kiMpAka phaLa vi. - lokottara bha - zuddha AhArAdi. - lokottara abhakSya - azuddha AhArAdi. zrAvakane vizuddha aviruddha atrapAna vi. bhakSya, zalAkA upara pakAveluM mAMsa temaja tenA uparanuM phaLa vi. abhakSya. - laukika sukha - pAMca IndriyonA viSayo je rUpAdi nA bhogajanya sukha. - laukika duHkha - te viSayonI aprAmi vi. - lokottara sukha - vrata paryAya mAM dhRti - sthiratA ramaNatA vi. - lokottara duHkha - vataparyAyamAM aramaNatA, arati vi. - Tevamoja - vratamAM rAmuniono paryAya devalokanA sukha samAna hoya che. zrAvakone sukha-pauSadha vi. anuSThAna karavA. duHkha-zaMkA kAMkSA vi.thI
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda vyAkula thavuM. sAdhu zrAvakanuM sukha mokSa ane duHkha saMsAra. A sarva bAbatano buddhizALI puruSo AgamathI nizcaya kare che. 415 154 zraddhA saMvegane pAmelAM, duHkhothI bhayabhIta banelAM prANIo AgamamAM jaNAvela upAyone AcarI upeya evA paramapadane pAme che. jarA tethI A Agama duHkhathI baLelAM prANione zaraNarUpa che. A mAtra zaraNarUpa che. eTaluM ja nahiM paNa Alambana rUpe paNa che. te mATe uttarArtha kahe che.... bhavakUve paDaMtANaM eso AlaMbaNaM paraM ||43|| saMsAra kuvAmAM DubatAM prANione bahAra nikaLavA mATe Agama doraDA samAna che. eso NAho aNAhANaM savvabhUyANa bhAvao / bhAvabaMdhU imo caiva savvasokkhANa kAraNaM // 44 // anAtha evA sarva jIvone A Agama paramArthathI nAtha che jema mAlika AzritanuM rakSaNa kare che. tema Agama ahiMsAnuM pratipAdana karanAra vAkyanAM AdezathI/upadezathI sarva jIvonuM rakSaNa kare che. ane sarva sukhonuM kAraNa hovAthI A ja paramArthathI bhAI che. jema kahyuM che ke.. jema bhAI sArI zikSA ApavA dvArA sukhanuM kAraNa bane che tema Agama jJAnAdi ApavA dvArA zivasukhanuM kAraNa bane che.445 Agama dIvaDA samAna che; te gAthAthI batAve che. aMdhayAre duruttAre dhore saMsAracAe / eso ceva mahAdIvo loyA - 'lAyAvaloyaNo // 45 // aMdhakAramaya, duHkhe nikalI zakAya evAM bhayaMkara saMsArarUpI kArAvAsamAM moTA dIvaDA nI jema A Agama sarva padArthane prakAzita karanAra che. 45 Agama AMkha che tenA mATe gAthA kahe che.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 155 jeNaM saggA-'pavaggANaM bhaggaM dAei dehiNaM / cakkhubhUo imo teNaM savvesiM bhavyapANiNaM // 46 prANIone svarga mokSano mArga (jJAna darzanAdi cAritra rU5) dekhADe che. mATe A Agama sarva bhavya prANIo mATe cakSu samAna che.46 - Agama mAbApa che te jaNAve che. Agamo ceva jIvANaM jaNaNI NehaNibharA / joga-khemaMkaro nijaM Agamo jaNago tahA // 47 // Agama jIvonI sneha sabhara nayanovALI mAtA che; tathA sadA yogakSema karanAra hovAthI pitA che. jema mAtA putranuM pAlana poSaNa parivardhana kare che. tema jinezvare bhAkhelo siddhAMta paNa jIvonuM pAlanAdi karato hovAthI mAtA che. pUrva prApta guNonuM rakSaNa karavAthI, apUrva guNone prApta karAvavAthI jIvono Agama pitA samAna yogakSemakArI che. 4zA - sArthavAhanI upamAM darzAve che. rA-dosa-sAThukasAvayarsa | eso saMsArakaMtAre satyAho bhaggadesao // 48 // - rAga, dveSa, kaSAya vi. duSTa jaMgalI pazuothI bharapUra A saMsAra vanamAM sArthavAha nI jema mArga dekhADanAra che. mArganAM guNone jANanAra sArthavAha jaMgalI prANIothI vyApta jaMgalamAM sArthanA pravAsIone nirupadravamArga batAve che. tema aneka ApattiothI bharapUra saMsAra vanamAM jJAnAdi svarUpa nirupadrava mArgane jainAgama dekhADe che. 48. sArIra-mANasANeyadukkha-kuggAhasAgare / buDuMtANaM imo jhatti hatthAlaMbaM payacchai // 49 // zArIrika, mAnasika duHkha ane khoTI pakkaDa svarUpa samudramAM DubatAM prANIone hAthanA Alambana rUpa samakitAdi Ape che.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 namULa zuddhi bhAvAnuvAda | jema sAgaramAM DubatAM prANIone koIka hAthanuM Alambana ApIne bacAvI le che. tema duHkhasAgaramAM DUbatAM prANIne jainAgama samakita vagerenA dAna dvArA uddharI le che. 49 mahAvijjAsahassANaM mahAmaMtANamAgamo / bhUiTThANaM sudiTThANaM eso koso suhAvaho // 50 // Agama hajAro mahAvidyA tathA prabhAvazALI puruSothI adhiSThita prabhAvazALI maMtrono sukhakArI bhaMDAra che. vidyA devIadhiSThita hoya che ane sAdhanAthI siddha thAya che. maMtra deva adhiSThita hoya che ane sAdhanA vinA siddha thAya. (Avazyaka niryuktimAM paNa Ama ja kahyuM che.) koIne zaMkA thAya ke anyadarzananAM zAstromAM pAga mahAvidyA vi. dekhAya che. to pachI A jainAgama ja mahAvidyA bhaMDAra kevI rIte thayo ? tame hakIkatathI ajJAna cho kAraNa te Agama tathA vidyAo A Agama mAMthI nIkaLelA che. zrI siddhasena divAkara sUrIe kahyuM che ke - parazAstramAM je kAMI subhASito jANavA maLe che. te pUrvarUpI mahAsamudramAMthI nIkaLelAM jinavAkya rUpa biMduo ja che. AnI amane pAkI khAtrI che. pavA ciMtAIyaM phalaM dei eso ciMtAmaNI paro / maNNe taM natthi jaM natthi itya titthaMkarAgame // 51 // kalpanAthI adhika phaLa ApanAra hovAthI A zreSTha ciMtAmaNI che. huM to mAnuM chuM ke je padArtha A jainAgama mAM nathI te A jagatamAM kyAMya che ja nahi. palA AgamaM AyaraMteNa attaNo hiyakaMkhiNA / titthaNAho guru dhammo te sabbe bahumaNNiyA // 52 // AtmahitanI jhaMkhanAvALo Agamano Adara kare to sAthosAtha tIrthaMkara suguruM dharma te sarvanuM bahumAna thaI jAya che. parA.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda bahumANeNa eyammi natthi taM jaM na manniyaM / telokke mannaNejjANaM vutto ThANaM jao imo // 53 // AgamamAM AMtaraprIti rAkhavAthI traNaloka nI sarvazreSTha vastuo no Adara thAya che kAraNa ke traNa lokamAM mAnanIya puruSonuM A Azraya sthAna che. pA AgamanuM prAmANya darzAve che. na yAgamaM pamottUNamantraM maNNaMti sUriNo / pamANaM dhammamaggammi diTThataM beMti kevalI // 54 // Agamane choDI AcAyoM dharma bAbatamAM sAdhaka tarIke anyane pramANa karatAM nathI. draSTAMta rUpe kevalI bhagavaMto paNa Agama zuddha AhAra vApare che. ||54 // * 157 piNDa niryukti gA. 524 mAM kahyuM che ke kallANANaM mahaMtANaM aNaMtANaM suhANa ya / bhAyaNaM caiva je jIvA te taM bhAveMti bhAvao // 55 // zrutopayogavALo zrutajJAnI jo azuddha gaucarI lAve to paNa kevalI bhagavaMto vApare che. nahiM to zruta apramANa thaI jAya. 55 // je jIvo bahumAnathI Agamane manamAM dhAre che teo mahAkalyANa ane anaMtasukhanAM bhAjanabane che. 55 aNNANaM maMdapuNNANaM NisAmaMtANa katthai / kaNNasUlaM samuppajje amayaM pi visaM bhave // 56 // maMdabhAgI, durvyavya abhavya vi. ne Agama sAMbhaLatA kAnamAM duHkha upaje che. teone amRta paNa viSa banI jAya che. 556 // A arthamAM kathA kahe che.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 mULa zuddhi bhAvAnuvAda vasudatta kathA ahIM jaMbudvIpamAM bharatakSetramAM jayapura nAme nagara che. te nagara jema zreSTha gAMdharvakula suMdara dhvanivALuM, zabdazAstra suMdara svaravALuM, dhanurdharanuM zarIra suMdara bANavALuM hoya che. tema A nagarI suMdara sarovaravALI che. jema tINa talavAra suMdara pAnI pAyelI hoya che, mAnasarovara suMdara pANIvALuM hoya, uttama kavinuM vacana suMdara vANIvALuM hoya che, tema A nagara suMdara vaNivALu che. jema vAtsalya bhAvita nara samUha suMdara zaraNa rUpa (rakSaNa karanAra) hoya che; mahAmatinuM hRdaya zreSTha smRtivALuM hoya; vAyu zarIra suMdaradhvanivALuM hoya che. tema A nagara suMdara rastAvALuM che. jemAM samudranI suMdara ratnavALuM kiramajInA raMgathI raMgAyeluM vastra suMdara raMgavALuM hAthInuM mukha suMdara dAMtavALuM hoya che tema suMdara nirmAtA (kalAkAra) vALuM A nagara che. tyAM namI rahelAM sAmaMta rAjAonA mukaTa maNinI prabhAthI jenAM caraNakamala kAntivALA thAya che tevo jitazatru rAjA che. rUpAdiguNothIyukta traNa jagatanI strIone phikI pADanArI tene kuMdaprabhA paTTarANI che. tyAM saghaLAM zAstramAM nipuNa rAjAne mAnIto dhanadatta nAme zeTha che. jene vasumati priyA sAthe paMcaviSayaka sukha bhogavatAM pAchaLI vayamAM vasudatta nAme putra thayo. te putra anukrame bottera kalAmAM hoMzIyAra thayo. chatAM paNa dharmakalAmAM ajANa hato. mA bApe samajAvyuM ke he beTA ! sarvakalAmAM paMDita paNa dharmakaLA vinA apaMDita ja che. vaLI vijJAna vinayavi. sarvaguNo paNa dharma vagara nakAmAM nIvaDe che. mATe dharmamAM prayatna kara. te kalAnI prAmi jinAgama sAMbhaLavAthI ja thAya che. mATe suguru pAse jaIne sAMbhaLa. ATa ATaluM kahevA chatAM bhAre karmanAM lIdhe te jarA paNa mAnato nathI. jyAre mAtAe zeThane vAta karI ke A ApaNo putra thaI saMsAra vanamAM bhaTake te sAruM na kahevAya. tethI kAMI yukti lagADo jethI A jaina siddhAMtane sAMbhaLe. tyAre pitA Agraha karIne putrane vyAkhyAnamAM laI gayo. paNa abhavyatva nAM lIdhe jema jema sAMbhaLe che tema tema kAnamAM soMpo bhoMkAvA lAgI ane cittamAM kheda thavA lAgyo. bApanA anurodhe dararoja vyAkhyAnamAM jAya che. paNa kAMI sAMbhaLavuM gamatuM nathI. he tAta ! jagatamAM jIvAdino ja viraha hovAthI kAgaDAnA dAMtanI parIkSA jevuM A agaDa bagaDe zuM sAMbhaLo cho. potAnI buddhithI aneka prakAranAM
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 159 kalpita zAstro racI aneka pAkhaMDIo bhoLA mANasonuM bhakSaNa kare che; bolavAmAM ustAda mAyAvI purUSo saMtano vezadhArI lokono vizvAsa meLavavAM ''A sarvajJanuM vacana che;'' ema kahe che kharekharato sarvajJa ja nathI to teNe raceluM zAstra kyAMthI hoya ? tethI unmattanA vacananI jema emAM tamane Adara kevI rIte thAya che? vaLI o pitAjI ! A sAMbhaLatA mArA kAnamAM bhAre vedanA thAya che ane aMgo aMgaAgathI dAjhI rahyuM che tethI huM to ghera jAuM chuM. tyAre zeThe vicAryu A to koI abhavyajIva lAge che. Ane pakaDI rAkhavAmAM koI phAyado nathI. uThIne ghera gayA. yogya vaye lagna thayA. viSaya sukha anubhavato dharma mokSa puruSArthathI vimukha agamya abhakSya vi.mAM pravRtti karanAro tathA jIvaghAta karavAmAM masta rahenAro Arta raudra dhyAnane vaza thayelo marIne sAtamI narakamAM gayo. tyAMthI dIrdhAyuvALo mAchaLo thayo. tyAMthI marI A ja bharatamAM riSTapura nagaramAM bhIkha mAMganArA gobhadra brAhmaNanI javalanaprabhA nAmanI patnInI kukhe putra thayo. tenuM agnideva nAma paDyuM. zarIra to vadhyu paNa muMgo ane krUra cittavALo hovAthI viSavRkSanI jema sarvane trAsa upajAvanAro thayo. eka vakhata rAjAnAM priyapuruSe tenI Agala ramatamAM ghAsanuM taNakhaluM nAMkhyuM. tyAre te krodhe bharAIne tene lAkaDIthI prahAra karIne mArI nAMkhyo.tethI rAjAe paNa tenAM netro ukhADI hAtha paga kAna nAka chedIne marAvyo ane chaThThI narakamAM upanyo; tyAMthI pharI mAchalo thayo. mAchImAre jIvato pakaDI tapelA tela vi. chAMTI mAryo. marIne bharavADa thayo. paNa te mahAmUrkha patthara jevo jaDabuddhivALo hato. yauvananA unmAdathI tathA mUrkhatAnAM lIdhe mA bahenane paNa mAravA lAgyo. eka vakhata potAnAM gharanI pAchaLa snAna karatI gAma mukhInI patnI joI. vADa oLaMgI tenI pAse gayo. balAtkAre bhogavatAM teNIe buma pADI teTalAmAM ThAkora Avyo. tenAM aMDakoSano cheda karyo ane liMgane pIlI nAMkhyu; ema vedanA bhogavato marI pAMcamI narakamAM gayo. tyAMthI nIkaLI mlecchajAtimAM jAtaMdha putra thayo. AnuM pAlana poSaNa karavuM bhAre paDaze. ema jANI mAtAe jAte tenuM gaLuM maraDI mArI nAMkhyo. ane narakamAM gayo. erIte abhavya hovAnAM lIdhe anaMtakAla saMsAramAM bhamaze. (vasudatta kathA samApta)
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 mULa zuddhi bhAvAnuvAda A arthanAM nIcoDa mATe gAthA kahe che.. tA eyaM je'vamaNNaMti bAlA hIlaMti AgamaM / ghoraMdhAre duruttAre aho gacchaMti te narA // 57 // jiNAssNaM laMghae mUDho 'kilAhaM suhio bhave' / jAva lakkhAIM dukkhANaM ANAbhaMge kao suhaM ? // 58 // gAthArtha :- je ajJAnI loko A AgamanuM apamAna ane hIlanA kare che; teo ghora aMdhakAramaya duHkhe nIkaLI zakAya evI naraka pRthvImAM jAya che. AzA oLaMgavAthI huM sukhI thaIza evuM mUDha mANasa mAne che; paraMtu te lAkho duHkha prApta kare che.kAraNa ke AjJA bhaMga karavAthI sukha kyAMthI hoya ? odha niryukti (bhASya 45-46 gAthAmAM) mAM kahyuM che ke- pramAdanA vaze rAjAnIAjJAno bhaMga karatA jema jelamAM jakaDAvuM, dhanAdi sAmagrInuM jama thavuM. duHkha maraNa ItyAdi prApta thAya che tema pramAdavaze jinezvanI AjJA toDatAM durgatimAM kroDovAra motane pAme che. 57) 58 // Agamano mAhAtmya darzAvanArI gAthA kaTTamamhArisA pANI dUsamAdosadUsiyA / hA ! maLAvA huM kuMtA ?, na huMto nak nigamo thA jinAgama na hota to duSamakAlanAM doSathI dUSita nAtha vagaranAM evAM amArA jevAnuM zuM thAta ? mithyAtva balathI preraNA karAyeluM samakti maMda paDe che ane avasarpiNI kAlanAM doSathI kaSAyo vRddhi pAme che. gurukulavAsa phUTI rahyo che eTale aMdaroaMdara phUTa paDI rahI che. dharmamAM paNa maMda buddhi thaI rahI che. lokanAnAthe je kahyuM teja thaI rahyuM che jema rAjAo kuTuMbIo sAthe jhaghaDe tema upakaraNa, vastra, pAtra, vasati zrAvaka vi. mATe sAdhuo (yuddhakaraze) jhaghaDaze kajIyo karanArA, tathA prAyaH karIne duSama kAlamAM asamAdhi karanAra, zAMtino bhaMga karanArA, nirmI, nirdaya ane krUra loko hoya che. janasamUhane krodhamAna mada anematsara thI pUrI adharme samasta japa tapa sAravALA dharmane paNa jItI lIdho che.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 161 viSayomAM Atura te pApIo vyavahAramAM pahelAM hoya che. ane dharma thI bhraSTa teo asadAcArI hoya che. svajano sAthe haMmezane mATe virodhI,lubdha, vRddha, ane mitronAM dhara bharanArAM, bhArekodhI dayA tathA lajjA vagaranAM loko hoya che. duSamakALamAM zaraNa vagaranAM loko nAraka, tiryaMca, manuSya ane devalokamAM zArIrika ane mAnasika duHkho je prApta kare che. tAraka evA Agamane nahiM jANanArA jIvo duHkhathI tapelA (pIDAtAM) corAzI lAkhayoni svarUpa cAra gatinA gamanathI gahana saMsAramAM bhaTake che. AvA duHSamakALamAM paNa Agama je tAraNahAra hoya to bhavasAgarathI tarI jAya che. svabhAvathI dUra aneviSayamAM laOM banelAM paNa jinavacanathI mana vAsita thatAM traNe lokanAM jIvone sukha ApanAra bane che. tamhA tANaM mahANAho baMdhU mAyA piyA suhI / gaI maI imo dIvo Agamo vIradesio // 60 // tethI A Agamane vIra prabhue mahAnAyaka, baMdhu, mA, bApa, mitrasamAna, sugati sanmati ApanAra hovAthI gati mati, bhavasamudramAM AzvAsana ApanAra hovAthI beTa(dvIpa), ane ajJAna aMdhakArane dUrakaranAra dIvaDo kahyo che. sUrIparaMpareNeso saMpatto jAva saMpayaM / kiMtu sAisao pAyaM vocchinno kAladosao // 61 // AcAryanI paraMparAthI A siddhAnta ApaNane prApta thayo che. paNa kALadoSathI prAyaHkarIne atizayavALA granthano viccheda thaI gayo che. A vAta kAlakAcArye abhimAnI potAnAM praziSya sAgaracaMdra AcAryane pratibodha karatAM kahe che.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 mULa zuddhi bhAvAnuvAda kAkAcArya kathAnaka A jaMbuddIpanA bharatakSetramAM dharAvAsa nAmanuM nagara che. zatru samUhanI strIone vaidhavya rUpI dIkSA ApavAmAM guru samo vairisiMha nAme rAjA che. tene aMtaHpuramAM pradhAna surasuMdarI nAme paTarANI che. ane kAlaka nAmano sakala kalAmAM pAragAmI putra che. ekavAra te ghoDA khelAvI pAcho pharato hato tyAre A AMbAnA bAgamAM pANI bharelAM vAdaLA jevo gaMbhIra ane madhura avAja sAMbhaLI kautukathI jovA mATe aMdara gayo. tyAre tyAM susAdhu samudAyathI parivarelAM ghaNAM lokone dharmadezanAM ApatAM evAM guNAkara AcArya bhagavaMtane nayaNe nirakhyAM. vaMdana karIne beTho, AcArya bhagavaMte paNa kumArane uddezI vizeSathI dharmadezanAM zarU karI. - jema kasoTInAMpatthare sonAne ghasavAthI, chedavAthI, tapAvAthI ane tADanA karavAthI sonAnI parIkSA thAya che tema kRta, zIla, tapa, dayA A cAra guNothI dharmanI parIkSA vidvAno kare che. 206 Adi aMta vagarano jIva pravAhathI anAdi kAlathI karma vaDe lepAyelo che; te pApathI duHkhI thAya che. ane dharmathI sukhI thAya che. sonAnI jema kaya cheda tApathI zuddha thayelo cAritra dharma, kRtadharma ane tapa kharekhara traNa prakArano jAgavo. te dharma prANivadha vi. pApasthAnano niSedha kare ane dhyAna dharavuM, bhaNavuM vi.nuM vidhAna kare A dharmanI kaSaparIkSA (cakAsaNI) thaI. je bAhya anuSThAnathI vrata niyamono bAdha na thAya temaja jemAM zuddhi saMbhavatI hoya te dharma chedaparIkSAmAM pAsa thayo kahevAya. jIvAdipadAthone yathAvasthita bhAkhanAro ane teno karmabaMdhAdi thAya che evuM jagAvI tenAthI chuTavA mATe sAdhaka bananAro dharma tApazuddha kahevAya che. AvA prakAro vaDe pavitra thayelo dharma ja dharmapaNAnuM nAma pAme che. A prakArothI je dharma nirmala thayelo nathI. te bemAMthI- Aloka paraloka koI paNa dekANe sAro nIvaDato nathI. evAM (azuddha) dharmanuM phaLa nakakI viparIta hoya che. A dharma uttamapuruSArtha hovAthI AmAM je ThagAI jAya che te sarva kalyANa thI dUra-vikhUTo rahe che. te te prakArathI A dharmamAM je ThagAto nathI tenAM hAthamAM sarva kalyANa sAmagrI Ave che. tethI paMDita puruSoe haMmezA sUkSma buddhithI dharmanI parIkSA karavI joIe.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda A guruvayANo sAMbhaLavAthI kAlaka rAjakumArano karyabhAra ocho thavAthI cAritranAM bhAva jAgyA. ane kahevA lAgyo ke bhagavan! mithyAtvanI jAlamAM phasAyelAM mane vAstavika dharma kahIne Ape ugAryo che. tethI have mAre je karavA yogya che te pharamAvo. jyAre sUrIzvare tenAM bhAvo parakhI uttama sAdhu dharma pharamAvyo; te vAta svIkArI rAjA pAse kumAra gayo. mahAmulIe mA-bApa AdithI potAne choDAvIne aneka rAjaputro sAthe saMyama svIkAryo. grahaNa Asevana, zikSA grahaNa karIne gItArtha thatAM gurue gacchAdhipati tarIke sthApyAM. pAMcaso sAdhuothI parivarelAM bhavya jIvone pratibodha pamADatAM ujainI nagarImAM padhAryA. nagaranAM uttara dizAnAM vanakhaMDamAM yatiyogya prAsuka pradezamAM vasyAM. temane padhArelA jANI loko jhaDapabhere vaMdana karavA gayA ane sUrine praNAma karI zuddhabhUmitala upara beThA. tyAre kAlaka sUrie duHkharUpavRkSanAM ghIca vanane bhAmAtu karavAmAM dAvAnala samAna jinezvare bhAkhelo dharma gaMbhIra dhvanithI kahyo. te sAMbhaLI sabhAjano adhika saMvega pAmyA. ane sUrInAM guNa gAtAM gAtAM potAnAM ghera gayAM. e pramANe bhavya jIvorUpI kamaLane pratibodha karatAM AcArya ma. no keTaloka kALa pasAra thayo tyAre bhavitavyatA yoge tyAM sAdhvI samudAya Avyo. teomAM sarasvatI nAmanAM sAdhvI hatAM... te kevAM che ? sarasvatInI jema hastAgramAM pustaka che. paNa akalIna nathI. (sarasvatI pitA-brahmAne parAgI hatI tethI kulIna nathI) gaurInI jema mahAtejasvI che paNa bhava-saMsAramAM rakta nathI. (gaurI bhava-zaMkaramAM rata hatI) zaradakALanI nadInI jema svaccha AzayavALI paNa nadI grAha jhuMDa vi. duSTa jalacara prANIvALI hoya che. tyAre A khoTI pakaDa rAkhanArI nathI. lakSmI jema kamala AlayavALI che tema A nirmala sthAnavALI che. paraMtu kAmanA (viSayavAsanA) vinAnI che caMdralekhAnI jema sarvajanone AnaMda ApanArI che. paNa tenI jema vAMkI nathI. eTale ke te guNo ane rUpathI sarvanArIomAM mukhya che. vaLI saMyamanI kriyAmAM udyamavALI evI sarasvatI nAmanI kAlakAcAryanI nAnI bahena UDila bhUmie jatI ujainInA rAjA gardabhile joI. ana eho duSTa vicAra thayo Agenja Asakta banyo.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 mULa zuddhi bhAvAnuvAda hA suguru ! oha ! bhAI ! o pravacananAM nAtha! he kAlaka munIndra! anArya rAjAvaDe haraNa karAtA mArAM saMyamananuM rakSaNa karo. AvI rIte vilApa karatI teNIne anicchAe baLajabarIthI aMtaHpuramAM nAMkhI dIdhI. te jANI sUrie rAjA pAse jaI kahyuM ke rAjan ! pramANamAM rahelAoe pramANonuM yatna thI rakSaNa karavuM joIe. pramANamAM rahelAM avyavasthita bane tyAre pramANo vizAda (nAza) pAme che. (maryAdAmAM rahelAoe nyAyonuM prayatnothI rakSaNa karavuM joIe. nahi to vera vikhera thayelI maryAdAthI nItio lopa thAya che.) vaLI tapovana vi.nuM rAjAne ja rakSaNa karavAnuM hoya che. rAjAonAM bhujAnI parAkramanI chAyAnAM AzrayathI RSi munio sukhe rahe che. ane nirbhaya banI pota potAnI dharma kriyA kare che. tethI A sALIne choDI do. potAnAM kulane kalaMka nA lagADo ! kahyuM che ke... je paradAranuM haraNa kare che. te gotrane gaMdura kare che. cAritra ne malina kare che. subhaTapaNAne hArI jAya che. jagamAM saghaLe apayaza phelAve che. ane kula upara meMzano kuco pherave che. tethI mahArAja ! zarIramAMthI nIkaLelI pezIonI mAphaka A viruddha che. kAmAtura tathA udhI buddhinAM lIdhe rAjAe kAMI mAnyuM nahi. kemake - sAme raheluM dazya (AMkhathI joI zakAya tevI) vastune aMdha mANasa dekhAto nathI, jyAre rAmAMdha to je che te to dekhAto nathI. ane je nathI tene dekhe che. ane tethI azucithI bharelAM priyAnAM zarIramAM DolaranA kula, kamaLa, pUnamano caMdra, kaLaza kAMti bharyA latAnAM pAMdaDAo vi.no Aropa karI harakhe che. kIDA kare che. tethI he rAjan ! A tapasvinIne choDI de. anyAya na karo, tame anyAya karazo to bIjo koNa nyAyI banaze. chatAM rAjA kema karIne na mAnyo. ane saMgha pAse kahevADyuM chatAM teNe saMghane paNa nakAra bhaNyo. tyAre kodhe bharAI kAlakAcArye A ghara pratikSA karIke saMdhano virodhI, pravacanano ghAtaka, saMyamano nAza karavAmAM tatpara evAM mANasonI upekSA karanAranI je gati thAya te gati mArI thAya. tethI nirlajaja A rAjAne huM A rAjyathI bhraSTa karIza. AvuM karavuM joIe te viSe Agama mAM paNa kahyuM che ke.. sAmarthya hoya to AjJA bhaMga karanAranI upekSA na karavI joIe. pAga
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 165 anukUla ke pratikUla upAyathI zikSA ApavI joIe. (2) tathA sAdhu ane caityanAM zatrune tathA jinazAsananAM niMdAkhorone vizeSa karI sarvazaktithI vAravA joIe. 2 AvI pratijJA karIne sUrie vicAryuM A gabhila mahAparAkramI ane gadaMbhI vidyAnAM lIdhe baliSTha che. mATe tene ukheDavAno koI upAya karavo paDaze. ema vicArI kapaTathI pAgala banI traNa raste cAra raste coka vi. jAhera sthalamAM A pramANe bakavA lAgyA. jo gardabhila rAjA che to tethI zuM thayuM ? eno deza ramya che to tethI zuM thayuM ? ramya-rANI vAsa che to tethI zuM thayuM ? nagarI sArI vaselI che to tethI zuM thayuM ? mANaso sArA vezavALA che to tethI zuM thayuM ? bhikSA mATe karuM to tethI zuM thayuM ? jo huM sUnA gharamAM suI jAuM to tethI zuM thayuM. e pramANe sUrine bolatA dekhI nagarajano kahevA lAgyA. arere ! rAjAe sAruM nathI karyuM. kAraNa ke bahena Apatti mAM paDavAthI potAnAM gacchane mUkI A sakalaguNanA nidhAna ! kAlakasUri pAgalanI jema bhame che te kheda janaka che. bALa, govALa, strI vi. pAsethI rAjAnI niMdA sAMbhaLI maMtrIoe rAjAne kahyuM ke rAjan ! A barAbara nathI karyuM. A sAdhvIne choDI do. enAM lIdhe bhAre niMdA thaI rahI che. vaLI moha vaza banelo je mANasa guNIjananuM ahita kare che. te jAtane duHkha dariyAmAM DubADe che. tyAre rAjA gusse thaIne kahevA lAgyo ke AvI zikhAmaNa tArA bApane Apaje. te sAMbhaLI 'samudra maryAdA ulaMghe to koNa rokI zake' evuM dilamAM dhArI maMtrIo cUpa thaI gayA. te vAtanI mAhitI maLatAM sUri nagarathI nIkaLI niraMtara vihAra karatAM karatAM IrAna kAMThe zakaphUla nAmanA kulamAM pahoMcyA. tyAM je sAmaMta hoya te zAhI ane temano adhipati te zAhAnuzAhI kahevAya che. kAlakasUri eka zAhI pAse rahyA ane maMtra taMtrAdithI tene prasanna karyo. eka vakhata vividha goSThI karato suri samIpe khuzamijAja banI zAhI beTho hato. tyAM pratihAre AvIne vinaMti karI ke he svAmI ! zAhAnuzAhIno dUta Avyo che. jaldI aMdara bolAvo. tyAre aMdara bolAvyo Apela Asana upara beTho. ane dUte bheTa ApI. te joI navI varSA RtunAM AkAza jevuM moTuM
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 mULa zuddhi bhAvAnuvAda kALu Dhaba banI gayuM. te dekhI sUrie vicAryu ke zAhI judA ja bhAva karato kema dekhAya che ? kAraNa ke svAmInA prasAde AveluM bheTamuM joI '"vAdaLA joI mora harSa ghelAM bane che; tema sevako khuza thAya che.'' tyAre emanuM to mukha kALuM thaI gayuM che tethI AnuM kAraNa pUchuM ? A daramiyAna jyAre zAhInAM puruSe batAvelAM dUtavAsamAM dUta gayo. tyAre sUrie '"svAmInI kRpA AvavAM chatAM tame udAsa kema dekhAo cho ?'' zAhIe javAba Avyo ke he bhagavAn ! A svAmIno prasAda nahi paraMtu krodha Avyo che. amArAM svAmI jenAM upara krodhita bane che. tene nAmAMkita mughAvALI churI mokale che. tethI koIka kAraNathI krodhe bharAI A churI mokalI che. AnAthI jAtano ghAta karavAno che. A svAmI ugra daNDavALo hovAthI tenI AjJAmAM koI jAtano vicAra karI zakAya nahiM. sUrie kahyuM tArA ekalA upara rUThyo che ke anya upara paNa ? zAhIe pUchyuM mArA sivAya anya paMcANuM zAhI upara rUThyo lAge che. kAraNa ke A charI upara channumo AMka dekhAya che. sUrie kahyuM to pachI maravAnuM rahevA do. zAhIe kahyuM - zAhAnuzAhI gussethAya pachI kulakSaya thayA vinA raheto nathI. huM ekalo marI jAuM to bAkInA kulano kSaya na thAya. sUrie kahyuM ema hoya to paNa dUta mokalI paMcANuM zAhIone ahIM bolAvI do. ane ApaNe badhA hiMdu dezamAM jaIe. jethI tamAro ke tamArAM kulano paNa nAza thaze nahiM. zAhAnuzAhInAM dUta pAse anya paMcANuM nAM nAma jANI potAno dUta mokalI kahevADyuM ke tame prANa tyAga karatAM nahiM paNa badhA ahIM AvI jAo. huM badhuM saMbhALI laIza. tyAre prANono tyAga ghaNI agharI cIja hovAthI teo sarva sAmagrI bhegI karI tyAM jaldI AvI gayA. tyArabAda zAhIe sUrine pUchyuM have amAre zuM karavAnuM che; te pharamAvo ! sUrie kahyuM ke sainya sAthe siMdhu nadI utarI hiMdu dezamAM cAlo. pachI vahANamAM besIne saurASTramAM AvyA. A daramyAna varSARtu zaru thaI eTale mArgo durgama thayA. tethI saurASTra dezamAM DhaMka parvatanI pAse channu bhAga pADIne rahyA. A arasAmAM jema moTo rAjA zobhAzALI pradhAnavALA hoya tema suMdara sapheda kamalavALo, jema moTA yuddhanAM samaye ghaNAM rAjAo uchaLatA hoya tema ghaNAM govALo caMcala banI rahyA che. navo varSA kALa jema bagalAvALo dekhAya che tema ghoLA bagalAo dekhAya che. jema bhagavAna zreSTha rAjAothI sevAya che. tema rAjahaMsa cotarapha pharI rahyA che. zreSTha mahela mAM jema suMdara jharokhAM
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda pratyakSa thAya che tema matta hAthIo cotarapha dekhAya che. evo zarada kALa Avyo. ane te kALamAM sajjananI manovRtti jevI nadIo cokakhI thaI, zreSTha kavinI vANI jevI dizAo nirmaLa banI parama yogInA zarIra jevuM dhULa vagaranuM gaganamaMDala thayuM. jema munio zuddha manathI zobhe che tema samarachadanA vRkSo puSpothI zobhe che. zreSTha kArIgare ghaDelI devakulanI paMkitao suMdara camakatI hoya che tema suMdara tArAovALI rAtrIo zobhI rahI che. pAkelA dhAnyavALI pRthvI ghaNI zobhavA lAgI. vaLI harSa bharelAM gAyanAM samudAyamAM rahelAM abhimAnI baLado DhekAro karavA lAgyA. amRtanAM pUra samA caMdranAM kiraNo rAtre AkhAe mRtyulokane vizeSa snAna karAvI DhAMkI rahyA che. jemAM vaLI zAlivananuM rakSaNa karavA taiyAra thayelI bhIlaDIonAM mukhethI gavAtA madhura gItomAM Asakta banelAM musApharo mArgathI bhraSTa thAya che. Avo sarva jIvone saMtoSa ApanAra zarada kAla AvyuM chate cakavAka jANe saMsAranA vicitra svabhAvane siddha karavA sAru zokAtura banyo. AvI zaradakAlanI zobhA joI potAnI dhAraNA siddha thavAnI kAmanAvALA sUrIe teone ujajainI nagarI jItavAnuM kahyuM ane umeryuM ke tenI sAthe moTA bhAgano mAladeza saMkalAyelo che. tethI tyAM tamAro sArI rIte nirvAha (gujarAna) thaI zakaze. ema karIe paNa amArI pAse bhAthuM nathI kAraNa ke A dezamAM to amane mAtra khAvA puratuM ja maLyuM che. tyAre sUrie yogacUrNanI eka capaTI nAMkhI kuMbhAra jyAM vAsaNo pakave tevAM IMTanibhADAne - kuMbhAravADAne sonAno karI dIdho. rAjAone kahyuM ke tame A bhAtuM hAtha karo. tyAre sarakhe bhAge vaheMcI sarva sAmagrI sAthe ujainI bhaNI prayANa karyuM. vacce AvatA lATa dezamAM rAjAone svAdhIna karI ujajainI dezanA sImADe pahoMcyA tyAre zatru sainyane AvatuM sAMbhaLI moTA sainya sAthe gardabhila zarahade Avyo. tyAre abhimAne caDelI banne baLavAna senAo vacce bhAre yuddha thayuM. yuddha varNana - paDatAM tIkSNa bANa, sara, bhAlA vAvalla baIthI audra, pheMkAtA caka tIkSNa dhArAvALI bachIM ghaNa bANathI bhayaMkara, A badhA vizeSa prakAranA zastra che. temAM talavAra kuhADI bhAlA kaMgInA gharSagathI agninAM kaNIyA uchaLI rahyA che; subhaTono potkAra thaI rahyo che. dhULa uDavAthI sUryanAM kirANo DhaMkAI gayA che. AvuM yuddha thatAM gardabhilanuM sainya vAyuthI vAdaLA
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 mULa zuddhi bhAvAnuvAda vikharI jAya tema kSaNa mAtramAM nAzI bhAgyuM. te dekhI pote pAcho vaLI nagaramAM bharAI gayo. ane cAre kora sainya goThavI dIdhuM ane zatru sainya paNa nagarane ghero ghAvyo. ane dararoja ghusaNa khorI kare che. tyAre eka vakhata ghasavA jatAM/sAmano karavA jatA killo khAlI joI teoe sUrine pUchayuM tyAre sUrIe yAda karI javAba Apyo ke Aje AThama che. tethI gardabhila upavAsa karIne gardabhI mahAvidyAne sAdhI rahyo che. tethI killAnAM uparanA bhAge rahela gadheDInI tapAsa karo. tapAsa karatAM gadheDI dekhAI. sAdhanAM pUrI thatAM A gadheDI moTo avAja karaze. ane tene je zatru sainyanA manuSya ke pazu sAMbhaLaze. teo lohI vamatA heThA paDaze; tethI te sarvane be gAu dUra laI jAo. ane ekaso ATha zabdavedhI yodhAo ahIM mArI pAse rAkho. ekaso ATha zabda vedhI yoddhAone surIe kahyuM ke jyAre gadheDI zabda karavAM sArU moDhuM khole tyAre te avAja kare tenI pahelAM ja tenuM moTuM bANathI bharI dejo. jo avAja karyo to tame paNa prahAra karI zakazo nahiM. mATe sajAga thaI tIra tANIne ubhA raho. teoe paNa sUrinAM kahevA pramANe karyuM. tyAre kAna sudhI kheMcAyelA dhanuSyamAMthI chUTelAM bANathI moTuM bharAI javAthI pIDAyelI gadheDI avAja karI zakI nahi tethI pratihata zaktivALI gardabhavidyA te sAdhaka upara mUtarI ane lAta mArI ne jatI rahI. sUrie zAhIone kahyuM have Ane pakaDo basa AnuM ATaluM ja baLa hatuM. tyAre killo toDI ujjainImAM pravezyA. jIvato ja gardabhilane pakaDyo ane muzkeToTa bAMdhI sUri samakSa hAjara karyo. sUrie kahyuM ke pApiSTa ! duSTa ! nirlajja! anAryakArya karavA taiyAra thayelAM ! mahArAjayathI bhraSTa thayelAM ! nahiM IcchatI sAdhvIno nAza karyo ane saMdhanuM mAnyo nahiM tethI me A karyuM. - mahAmohathI mohita banI je sAdhvInA zIlano nAza kare che, te mANasa jinadharma ane bodhilAbhanAM mULamAM agni cAMpe che. naSTa bodhi lAbhavALo tuM paNa anaMta du:khathI bharapUra saMsAramAM bhamIza. vaLI A janmamAM paNa baMdhana, tADana, apamAna ItyAdi duHkhane pAmyo. te to saMgha apamAna rUpa vRkSa nuM phUla che naraka tiryaMca haldI jAtanAM manuSya tathA nIcakoTinAM devamAM jaI saMkaTothI pIDAto anaMta bhavomAM rakhapaTTI karIza te tenuM karuNa phaLa thaze. mAna madathI akkaDa banelo je thoDuM paNa saMghanuM apamAna kare che te bhayAnaka duHkha sAgaramAM jAtane DubADe che. zrI zramaNa saMghanI AzAtanA vi.thI jIvo je duHkha pAme che te kahevA
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda kevalI bhagavaMta ja samartha che. jeNe moTu pApa karyuM hoya, saMghanuM mAne nahiM tenI sAthe amAre vAta paNa na karAya. chatAM paNa dhaNAM pApanA bhArathI AkrAnta duHkhAgninI bhayaMkara javAlAthI baLatAM tane dekhI karuNAMthI huM kahuM chuM ke tuM niMdA ane gahapUrvaka AlocanA karI prAyazcita karI jethI duSkaratapa cAritramAM rakta banI hajI paNa duHkha samudrathI tarI jaIza. ema karUNAthI kahevA chatAM ati saMkliSTa karmanAM lIdhe cittamAM vadhAre dubhAyo. te dekhI sUrie kahyuM eka vAra choDI dauM chuM ane A dezathI nIkaLI jA. sUrinuM vacana sAMbhaLI te rAjAoe dezathI tene kADhI mUkyo ane duHkhIne dIna banelo bhamavA lAgyo. marIne te karmanAM kAraNe anaMtakAla bhamaze. tyAra pachI sUrinAM sevAkArI zAhIne mahArAjA pade sthApI zeSa zAhIo sAmaMta tarIke rAjya sukha bhogavavA lAgyA. zakakulathI AvelAM hovAthI zaka kahevAyA. e pramANe zaka rAjAno vaMza utpanna thayo. sUrIzvarajI kamalamAM bhramara nI jema lIlA karatA tathA jinazAsananI unnati karavAmAM tatpara banI kAla pasAra karavA lAgyA. kAla jatAM zaka kula no nAza karI vikramAditya nAme mAlavarAjA thayo. (je gaI bhillamo ja putra hato.) vismayakArI AcaraNathI cAre tarapha kIrti dhvaja phelAyo. jeNe parAkramathI ghaNAM rAjAone AkrAnta karI dIdhAM. potAnAM satvathI yakSane ArAdhI traNa varadAna prApta karyA. jenA dvArA zatru mitrano bhedabhAva karyA vagara dAna gaMgAno dhodha vaheto kayoM. puSkaladAna pravAhathI pRthvInAM saghaLAM mANasone RNa vagaranAM karI potAno saMvata pravartAvyo. teno vaMza ukheDI ujajainI nagarIno zaka rAjA thayo. jenI sAmatarAjAo sevA karavA lAgyA. vikrama savaMtathI 135 varSa thaye chate teno saMvata pheravI potAno zaka saMvata sthApyo. zaka kAla jaNAvA mATe prAsaMgika vAta karI have prAkRta kathA saMbaMdha kahIe chIe. sUrie pharIthI benane saMyamamAM sthApI AlocanA karI svayaM ane gaNapurAne vahana karavA lAgyA. A bAju bharuca nAmanuM nagara che jemAM sUrInAM bhANejo balamitra ane bhAnumitra rAjA tathA yuvarAja che. teonI bena bhAnuzrI temano putra bhAnukumAra che. paradezathI sUrine AvelA jANI mahisAgara nAmano potAnAM 1, 2 paryAyavAcI nAmathI vikramAditya rAjAnI prasiddhi keTalAka ItihAsakAra mAne che. (kAlakAcArya kathA saMgraha) (baLa-vikramabhAnu -Aditya = vikramAditya)
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 mULa zuddhi bhAvAnuvAda pratinidhine ujjainI mokalyo. tyAM jaI tene zakarAjA pAse AgrahakarI svadezamAM sUrine laI javAnI hA paDAvI sUri pAse jaI vaMdana karIne vinaMti karI ke he bhagavaMta ! balamitra ane bhAnumitra hAtha, DhIMcaNa ane lalATane bhUmie lagADI bhakti thI Apane praNAma kare che. ane the joDI aMjali karI vinave che ke tamArA viraha rUpI sUryanAM pracaMDa kiraNothI ame saMtApa pAmelA chIe. tethI ApanAM darzana rUpI vAdaLAthI udbhavela dezanA jalathI te tApane dUra karo. ghaNuM zuM kahIe he karuNA nAM sAgara ! amArA upara karUNA karI pApane haranArA tamArA caraNa kamalanAM vaMdanano lAbha Apo. tyAre kAlakasUri zakarAjAne svarUpa jaNAvI bharUca gayA. moTA ADaMbara thI praveza karAvI bhAvathI balamitra ItyAdie vaMdana karyuM. ane sUripuraMdare bhava nirveda jagADanArI dezanA ApI. tuccha dhAnyanAM DhagalA/photarAM jevo saMsAra asAra che. vijaLI jevI lakSmI caMcala che. tAruNya UMdhA raste janAranuM voLAvuM karanAra che. bhoga upabhoga dAruNa duHkha denArAM rogasamA che. dhana mAnasika ane zArIrika khedanuM kAraNa che. ISTajanano saMyoga mahAzoka karAvanAra che. ane AyunAM daLiyAM kSaNe kSaNe kSaya pAme che. AvI paristhiti hovAthI ke bhavyajIvo ! kulAdiyukta manuSyabhava prApta karI pramAda karavo na joIe. sarva saMgano tyAga karavo. devAdhidevane vAMdavA, sugurU ne sevavAM, supAtramAM dAna ApavuM, nidAna na karavuM, paMca namaskAra gaNavA, jinAlayamAM pUjA satkAra karavo. bAra bhAvanAo bhAvavI, pravacana niMdA dUra karavI, suguru pAse duSkAryanI AlocanA karavI, badhA prANio sAthe kSamA karavI, prAyazcitano svIkAra karavo, manathI kharAba ciMtavavuM nahiM yathAzakti tapa cAritra (pauSadhavi.) karatA rahevuM, durthAta IndriyonuM damana karavuM, zubha dhyAna dharavuM, ema karavAthI saMsAra dhArA TUTaze. ane thoDA ja kAlamAM mokSa maLaze. A sAMbhaLI balabhAnune dIkSAnAM bhAva jAgyA. tethI mastake hAtha joDI vinavavA lAgyo. he nAtha ! duHkhI evAM mane saMsAra kArAvAsathI bahAra kADho. uttama purUSa dvArA levAyelI dIkSA mATe yogya houM to saMsArathI DarelA mane dIkSA Apo. Apa moDuM nA karo. kumArano nizcaya jANI svajanone pUchI te ja ghaDIe dIkSA ApI. rAjA vi. parSadA AcArya ma.sA.ne namIne ghare gayA. sAdhuo potAnAM anuSThAnamAM rata rahetAM. ane rAjAne dararoja bhaktibhAvathI sUrIzvarane namaskAra karatA joI nagara vAsIo jinadharmathI bhAvita banyA.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 171) jevo rAjA tevI prajA" A kahevata sAcI TharI, paNa tevuM nagara dekhI dubhAyelA manavALAM rAjapurohite rAjAnI AgaLa te sUrIzvaranI hayAtImAM ja kahyuM ke he deva ! bAhya ADaMbaramAM hoMzIyAra apavitra A pAkhaMDIothI zuM vaLavAnuM? A sAMbhaLI sUrie aneka yuktithI purohitane niruttara karI dIdho. tyAre anukUla vacanothI rAjAne bhaMbheravAnuM zarU karyuM. e (sUri/sAdhu) mahAtapasvI che. sarvaguNonuM ghara, mahAsatvazALI, deva dAnavothI paNa pUjAyelAM, tribhuvanamAM paNa gauravazAlI che. tethI he rAjana ! je mArge A sAdhu bhagavaMto cAle te mArgamAM tamAre calAya nahiM. kAraNa ke emanAM pagalAM na ullaMghAya temAM moTI AzAtanA lAge. durgati thAya tethI gurune vidAya karo. A vacanothI bharAI javAnAM kAraNe rAjAne te purohitanI vAta sAcI lAgI gaI. paNa kevI rIte vidAya karavA ? purohita-aSaNA karAvo. purohitanAM kahevA pramANe nagaramAM aneSaNA phelAvI nagarajano paNa AdhAkarma vi. thI vadhAre lAbha thAya che ema mAnI loko doSita bhakta pAna banAvA lAgyA. evuM apUrva karatA dekhI sAdhuoe gurune vAta karI ane tapAsa karatAM rAjAno abhiprAya jANI paryuSaNa pahelAM ja mahArASTra dezamAM bhUSaNa samAna pratiSThAna nagara bhaNI vihAra karyo ane tyAM jaNAvyuM ke ame na AvIe tyAM sudhI paryuSaNa karatAM nahiM. tyAM vaLI parama zrAvaka zAtavAhana rAjA che. te sUrine AvatAM jANI vAdaLAM nA AgamanI utkaMThA rAkhato mora jema vAdaLA AvatA harSaghelA bane tema te ghaNoja harSa pAmyo. anukrame AcAryazrI tyAM AvatA saparivAra catuvadhi saMdha sAthe sAme Avyo. ane bhAvapUrvaka vaMdana karyuM. ane stuti karatAM bolyo ke... "bhavyakamalone bodha pamADanAra ! moha aMdhakAranA prasArane dUra karavAmAM sUryasamAna ! abhimAnanAM zikhare nartana karanAra paravAdI rUpI hAthIono nAza karavAmAM siMhasamAna ! namatAM rAjAonAM muguTamaNionA kiraNothI jemanAM caraNa kamala camakI rahyA che. jinazAsananI unnati karavAmAM mazagUla banelAM, kaliyuganA kalaMka rUpa malane dUra karavA mATe pANI samAna ! vartamAna zrata dariyAno pAra pAmelA ! phelAtA/AtmA tarapha sarakatAM darpakaMdarpa rUpI sApanuM zira chedavAmAM tINa kuhADI samAna ! sarvaguNonAM nivAsa sthAna! karuNAmAM tatpara ! zreSTha cAritravALAM yuddha vagaranA ! sajjano jemanuM nAma le che. evAM puruSottama ! he muninAtha !
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 mULa zuddhi bhAvAnuvAda Apane mArA praNAma ! ema rAjAe stuti karI. AcArya bhagavaMte paNa rAjAne dharmalAbha ApatAM kahyuM ke kalikAlanI kAlimAMnA gherA (gADha) paDane dhovA mATe anupama pANInAM dhodha samo. saghaLAya duHkhonA parvata samUhane pIsI nAMkhavA sAru IndranAM vajasamAna. ciMtAmaNI, kalpavRkSa, kAmaghaTa, kAmadhenu, vi. thI adhika mAhAtmavALo, bhavasamudra taravA mATe jahAja samo, svarga ane mokSa mATe aDacaNa bhUta naraka rUpI argalane bhAMgavA mATe ghaNAM sarakho temaja jinendra ane gaNadhare uccArelo evo dharmalAbha he rAjana! tane ho ! dhAmadhUmathI sAmaiyuM karI nagara praveza karAvyo. badhA jinAlayo vAMdI sAdhu yogya vasatimAM vasyA. dararoja zramaNa saMghathI bahumAna ane zAtavAhana rAjAthI sanmAna pAmatAM, vidvAna vargathI sevAtAM, sarvajanothI vaMdana karAtAM, bhavya jIvone bodha pamADavAmAM tatpara banelAM AcAryazrIne paryuSaNano samaya Avyo. rAjA vaDe AcArya masA.ne vinaMti karAI ke A mahArASTra dezamAM bhAdaravA suda pAMcame Indra yAtrA che; tethI mAre lokane anusaravuM paDe tenAM lIdhe vyAkulatAnAM kAraNe jinapUjA vi. thaI zake nahiM tethI kRpA karI chaThanI paryuSaNA rAkho. sUrI bolyA- "meru cUlA cAle, sUraja pazcimamAM uge, to paNa paryuSaNA pAMcamanI rAtane oLaMge nahi" AgamamAM kahyuM che ke - mahAvIra prabhue varSAkAlanAM eka mahInAne vIsa divasa game chate pajusaNa karela. teja pramANe gaNadharo paNa, jema gaNadharo tema temanAM ziSyo paNa, temanI jema amArAM guru pAga amArA gurUnI jema ame paNa varSAkAlamAM paryuSaNA karIe chIe paNa te rAtrine oLaMghAya nahi. (kalpasUtra) rAjA kahe jo ema hoya to cothanI rAkhI zakAya ? sUrIe kahyuM emAM thAo. emAM koI doSa nathI. jethI AgamamAM kahyuM che ke pahelA paNa paryuSaNAM karI zakAya che. tethI harSathI khIlelAM nAgavALAM rAjAe kahyuM - bhagavana! ApanI moTI maherabAnI. amArAM upara mahAupakAra karyo. mArI rANIonAM parva upavAsanAM pAraNo sAdhuonAM utara vAyAmAM thaze. tethI ghera jaI rANIone kahyuM ke tamAre amAvasano upavAsa thaze. ane pAraNa sAdhuonAM uttaravAyAgAM thaze. tethI
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 173 mULa zuddhi bhAvAnuvAda te divase zuddha bhaktipAnathI sAdhuone vahorAvajo. AgamamAM paNa kahyuM che ke vihArathI thAkela, glAna, Agama bhaNanAro loca karAvanArane tathA upavAsAdinA uttara pAraNe ApeluM dAna ghaNAM phaLavALuM thAya che. paryuSaNano bIja trIja cothano aThThama karavAno hovAthI ekamanuM uttara pAraNuM hoya che. te joI te divase loko paNa sAdhuonI pUjA karavA lAgyA. tyArathI mahArASTra dezamAM 'zramaNapUjAlaka' nAmano parva pravaryo, ema kAraNasara kAlabhAcArye cothanI paryuSaNA (saMvatsarI) pravartAvI ane samasta saMdhe tene vadhAvI lIdhI. tathA kahyuM che ke - caitya, yati sAdhunAM vAsa nimitte zAtavAhana rAjAne uddezIne kAlakAcAryuM kAraNika cotha pravartAvI ! tenAM lIdhe pAkSika pratikramaNa paNa caudasanuM thayuM nahitara AgamamAM pUrNimAnuM pAkSika pratikramaNa karavAnuM vidhAna che. AvAM guNadhArI sUrInAMpaNa ziNo samaya jatAM durvinIta banyA. temane sUri samajAvavA lAgyA paNa mAnatA nathI pharI kahyuM re mahAnubhAvo ! uttamakulavALAM mahApuruSo IMdra ahaMI vi. ne paNa durlabha zuddha cAritra prApta karI avinayathI guru AjJA oLaMgI nakAmuM na banAvo. AgamamAM kahyuM che ke - chaTha, aThama, cAra, pAMca, paMdara, trIsa upavAsa karavA chatAM guru vacana na mAne to te anaMta saMsArI thAya. jaMgalamAM duSkara tapa karavA chatAM guru AjJAnA bhaMgathI kulavAlaka sAdhu narakamAM gayo. AtApanA sAthe tapa karavA chatAM guru AjJA oLaMgavAthI draupadI pUrvabhavamAM-sukumAlikAnAM bhAvamAM mokSa na pAmI. Ama samajAvA chatAM temaNe gurunI vAta kAne na dharI. sevA paNa karatAM nathI. ane ulaTa sulaTa gurunI sAme bolavA lAgyA. ane potAnI IcchA pramANe tapa ane samAcAra AcaravA lAgyA. tyAre sUrie vicAryuM mArAM ziSyo gaLIyA baLada (gadheDA) jevAM che. potAnI marajI pramANe jato Avato tathA vartana karato je ziSya hoya tene svecchAthI choDI devo joIe. tethI huM paNa A durvinIta ziSyone choDI dauM. bIjA divase ziSyo uMghatA hatAM tyAre zAtarane hakIkata jaNAvI ke huM mArA praziSya sAgaracaMdrasUri pAse jauM chuM. "jo koIka rIte vyavasthita thayelAM (Adara yukta banelAM) Agraha karIne pUche to ghaNAM kaThora zabdothI
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 mULa zuddhi bhAvAnuvAda khakhaDAvIne ane DarAvIne kahejo." e pramANe kahIne nIkaLI gayA. satata sukhapUrvaka vihAra karI tyAM pahoMcyA nisIhI kahI aMdara pravezyA. koIka sthavira lAge che. ema mAnI avajJA thI "pUrva nahiM dekhelAM sAdhune dekhI ubhA thavuM joIe. pUrve joyelAM hoya to jene je yogya hoya tema vartavuM (eTale pote moTo hoya to ubho na thAya ane pote nAno hoya to ubho thAya) Avo siddhAntano AcAra bhUlI sAgaracaMdrasUri ubhA thayAM nahi ! vyAkhyAna puru thatAM jJAna pariSadane sahana na karavAthI sAgaracaMdrasUrie puchayuM "are Arya! me vyAkhyAna kevuM ApyuM ? "kAlakasUrie kahyuM - sAruM ApyuM.''sAgaracaMdre kahyuM tuM kAMIka pUche, jo ema che to tame anityatvanI vyAkhyA karo. sAgaracaMdrasUri kahe kaThIna prarana karo, kAlakAcArya kaThina prazna mane AvaDatAM nathI. tyAra pachI vyAkhyA karavAno AraMbha karyo. anitya e dharma che tuM kema ATaluM vicArato nathI. kAlakAcArye kahyuM pratyakSa pramANathI nirNaya thAya te vakhANavA lAyaka che. pratyakSAdi pramANathI dharma grahaNa thato nathI, tethI tenAM viSayanI vicAraNA karavI vyartha che. AhA ! dAdA gurunuM anusaraNa karanAro A tamAro kevo veza che. Aha ! are ! ko vA esaA vRddha koNa che ? ema mAnatAM sAgaracaMdre kahyuM ke tame "nAstidharma" bolyA temAM pratijJA ane padano virodha pragaTa dekhAya che. Aha ! are ! nathI to dharma kevI rIte ? ane dharma che to nathI kevI rIte ? bIjAoe dharma mAnelo che tenAM AdhAre kahetA ho to zuM Apane pUchIe chIe ke bIjAe mAneluM pramANa che ke apramANa? je pramANa mAno to pAcho teja doSa. pratyakSAdi pramANano viSaya nathIbanato e paNa barAbara nathI kAraNa ke kArya dvArA dharma adharmanuM pratyakSa thAya che. kahyuM che ke - dharmathI sArAkulamAM janma, taMdurasta zarIra, saubhAgya, dIrdhAyu, dhana, yaza vidyA, artha, uttama sAdhana sAmagrI prApta thAya che. . vanavagaDAmAM ane mahAbhayamAM dharma rakhevALI kare che. dharmanI sArI rIte upAsanA karavAthI svarga ne mokSasukha prApta thAya che. bIjuM vidyAdharane jhAMkhA pADanAra, kAmadeva sarakhA rUpa vALo, keTalAka hoya che. jyAre bIjA keTalA puruSo ziyALa jevA beDola hoya che. bIjA keTalAka sarva zAstrane jANanAra, bRhaspati jevA hoya che. keTalAka ajJAna aMdhakArathI chavAyelAM AMdhaLAnI jema (bhaTake) vicare che. keTalAka traNa varganAM
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 175 mULa zuddhi bhAvAnuvAda sukhane pAmelAM lokone AnaMda ApanAra dekhAya che. jyAre bIjA puruSArtha vagaranAM sApanI jema uga pamADe che. zveta AtapatradhArI bhATacAraNo jemanI birudAvaLI bolAvI rahyA che ane hAthInI aMbADIe besIne Tahele che. jyAre anya loko tenI pAchaLa doDe che. AthI janonI AzAne pUrI pRthvI mAM ! yaza phelAve che. tyAre bIjA kalaMkavALA potAnuM peTa paNa mAMDa mAMDa bhare che. satata dAna gaMgA vahAve che, chatAM dharma ane mRta vadhatuM jAya che. jyAre anya loko bheguM karI rAkhavA chatAM rAjA ke cora vi. harI jAya che. ema dharmaadharmanuM pratyakSa phaLa dekhAya che. mATe adharmane mukI AdarathI dharmane Acaro. A bAju duSTa ziSyoe savAre kAlakAcArya gurune na dekhavAthI zayyAtarane pUchayuM guru kyAM ? tyAre teNe kahyuM mane zI khabara? preraNA karavA chatAM sArANA vAraNAMvi.no svIkAra karatA nathI. ane sAraNAM vAraNAM nahiM karanAra AcArya ne mahAnadoSa lAge che. AgamamAM kahyuM che ke - gacchanI sAraNAdi nahiM karanAra AcArya zaraNe AvelAnuM mAthuM kApanArA jevAM che. je gacchamAM AcArya jIbhanAM sparzathI ziSyone vahAla kare che, paNa sAraNAM na hoya to gaccha sAro na kahevAya. paNa dAMDAthI phaTakAre, chatAM jyAM sAraNAM che te gaccha uttama kahevAya. sAraNAdi tathA guNothI rahita evA gacchane parivartanA vi.karanArA varge sUtravidhIthI choDavo joIe. - tamo paNa durvinIta hovAthI AcArye choDyA. tethI are pApIo! mArI najara thI dUra haTo. = nahItara tame bolo ke- (ame) nathI kaheluM/karyuM. jyAre DarelAM teo zayyAtarane khamAvI karagaravA lAgyA. ekavAra amArA guru dekhADo ? jethI temane prasanna karI jIvana paryanta temanI AjJAmAM rahIzuM. have ame sUrinAM hRdayamAM rahelI IcchA pramANe karIzuM. basa dayAkarI he zrAvaka ! ekavAra kahI do. amArA guru kyAM gayA che ? A sAdhuo ThekANe AvI gayA che. ema jANI hakIkata jaNAvIne tyAM mokalyA. sAdhu samudAyane jato joI loko pUchavA lAgyA A koNa jAya che. teo bolyA kAlakasUri jAya che. paraMrAe sAgaracaMdrasUrinAM kAnamAM te samAcAra pahoMcyA. sAgaracaMdrasUrie kAlakasUrIne ja pUchayuM? zuM mArA dAdA guru Ave che ? temaNe kahyuM hA me paNa sAMbhaLyuM che. bIjA divase te mArge jato sAdhu samudAya tyAM AvI pahoMcyo. tyAM sAgaracaMdrasUri ubhA thaI sAme
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 namULa zuddhi bhAvAnuvAda AvyA tyAre teo bolyA ame to badhA munija chIe. guru to pahelAM ahIM padhArelAM che. tyAre sAgaracaMdrasUrie kahyuM ahIM to vRddha sAdhu sivAya bIjuM koI AvyuM nathI. A arasAmAM aMDila bhUmithI kAlakasUri AvyA. tyAre mahemAna sAdhusamUha ubho thayo. sAme gayo. tyAre sAgaracaMke kahyuM A zuM ? sAdhuoe kahyuM A AcArya kAlakasUri che. tyAre zaramiMdA banelAM sAgaracaMdrasUrie ubhA thaI kSamA mAMgI ane dhrusake dhrusake raDavA lAgyA. gurue kahyuM - saMtApa nA karIza. A tAro bhAva doSa nathI paraMtu pramAda doSa che. eka vakhata veLathI prasthaka bharAvyuM ane pachI eka bAju Dhagalo karAvyo pharI bharAvI bIje khAlI karAvyuM ema karatAM prasthaka sAva khAlI thaI gayo. gurue pUchayuM kAMI samaja paDI teNe kahyuM nA sAheba gurue kahyuM jema AvAlukAthI puro bharelo prasthaka hato tema sudharmA svAmInuM zrutajJAna saMpUrNa atizayavALuM hatuM temaNI apekSAe jaMbusvAmInuM zrutajJAna thoDuM ochuM ane alpa atizayavALuM hatuM. temanAthI prabhasvAmInuM vadhAre ochuM ane vadhAre ochAM atizayavALuM hatuM. kemake zrutakevalI bhagavaMtanA paNa pasthAna patita bhAMgAo bhAkhyA che. ane zrutajJAnIthI bIjo anaMtaguNa adhikajJAnavALo hoya che. tyAM zabdajJAna sarakhu hovA chatAM vicAraNAthI atyadhika vistareluM hoya che. eka ja zabdanA AdhAre aneka artha kADhI sumela karI de. ema anukrame ochuM thatuM thatuM mArAthI tArAgurunuM jJAna ochuM tenAthI paNa ochuM tAruM jJAna che. vaLI duSamakALanA prabhAve prAyaH karIne atizaya vagaranuM zrata rahyuM che. tethI AvA kRtathI garva nA kara. kahyAM che ke - eka sarvajJa sudhI taratamayoge mati vaibhava hoya che tethI emAM huM ja paMDita chuM; evo garva na karavo. AcArya uttama caritravALA AjJAne zirodhArya karanArAM evAM aneka ziSyothI parivarelAM gAma nagara vi. mAM vicarI rahyA che. eka vakhata caLakatA zarIravALA laTakatI mALAvALA, hAra, arthahAra, traNa saravALo hAra, jhubanakathI chavAyelAM vakSasthalavALA, bhujAbaMdhathI zobhatAM bhujAyugalavALA, kuMDala vaDe enAM gAla ghasAI rahyA che. zreSTha ratna kiraNothI utkRSTa je mukuTa tenAthI zobhatAM mastaka vALAM, suMdara svaccha vastrane dhAraNa karanArAM sudharma sabhAnI traNa parSadA maLe sAta senAo temanA sAta senApati, trAyaaiMzata, aMgarakSaka, sAmAnikadeva, bIjApaNa saudharma svarga nivAsI lokapAla vi. devadevInA madhye zreSTha siMhAsana upara IndranI RddhithI zobhatAM Indra mahArAjA beThelA che. te vipula avadhijJAnathI lokAIne dekhatAM pUrva videhamAM parSadA samakSa
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 177 dharmadezanAM karatAM samavasaraNamAM birAjamAna sImaMdhara svAmIne joyA. jotAMnI sAthe ja ubhA thaI tyAM rahyA chatAM vaMdana karyuM ane pachI Rddhi sAthe saparivAra tyAM AvI yogya sthAne vaMdana karI yogya sthAne beThA. te samaye prabhu nigodanuM svarUpa samajAvI rahyA hatAM. te sAMbhaLI vismayathI IndranA netro vikasita thayA. ane hAtha joDI vinayathI pUchyuM he bhagavan! A atizayarahita du:SamakALamAM bharatakSetramAM sUkSma nigodanuM varNana karavA atyAre koI samartha che ? bhagavAne kahyuM he Indra ! A bharatakSetramAM sUkSma nigodanuM varNana kAlakasUri karI zake che. te sAMbhaLI Indra kautukathI AvI brAhmaNa rUpa karI sUrine vaMdana karI pUchyuM he bhagavan ! jinezvare siddhAntamAM je nigoda jIvo kahyA che te mane samajAvo ? mane tenAM viSe ghaNuM kutuhala che. tyAre sUri megha jevI gaMbhIra madhura vANIthI bolyA jo kautuka hoya to he mahAbhAga! tuM upayoga pUrvaka sAMbhaLa. 44 A lokamAM asaMkhya golA che. eka eka golAmAM asaMkhya nigoda che. ane eka eka nigodamAM anaMtA jIvo che. ItyAdi vistArathI sUrie vyAkhyA karI tyAre Indre vizeSajJAnane jANavA sAru pharI paNa pUchyuM vRddha hovAnAM kAraNe huM anazana karavA Icchu chuM tethI mAruM keTaluM AyuSya che te joIne jaNAvo. tyAre zrRtathI divasa, pakSa, mAsa, varSa, sovarSa, palyopama ema vadhatAM vadhatAM be sAgaropamanuM AyuSya joI vizeSa upayoga daI sUrie jANyuM ke A saudhamendra che. sUrie kahyuM tame to Indra cho. tyAre calAyanamAna kuMDala vi. AbhUSaNothI zobhatuM potAnuM rUpa Indre pragaTa karyuM. pRthvItala upara namelAM bhAla-hAthapagavALA, bhaktithI khIlelI romarAjIvALA, Indre paMcAMga praNipAta karyA. ho! guNa garimAvALA Ape A atyanta duHSama kAlamAM paNa niAgamane dhArI rAkhyo che. he munIndra ! tamane mArA koTi koTi praNAma che. atizaya vinAnAM prabhAva vagaranAM kAlamAM jenuM jJAna AvuM nirmala che je traNa lokane AzcaryamAM nAMkhI de che evA Apane mArA vaMdana ho. adbhuta caritrathI jinazAsananI unnati karanAra tamArA caraNamAM huM namaskArakaruM chuM. ema stuti karI saudharmendra AcAryazrInAM guNonuM raTaNa karato AkAzamAM uDI saudharmadevalokamAM gayo.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 mULa zuddhi bhAvAnuvAda sUrIzvara paNa potAnuM alpa AyuSya jANI saMlekhanA karI anazana vidhithI svarge sIdhAvyA. (kAlakAcArya kathA samApta). A pramANe hoya to viziSTa prayojana A AgamathI siddha thaze nahiM kAraNake atyAre alpa ane atizaya vagaranuM zrata che. AvI kuzaMkA dUra karavA gAthA kahe che. payamegaM pi eyassa bhavaNivvAhayaM bhave / itto'NaMto jao siddhA subbate jiNasAsaNe // 62 // A AgamanuM ekapada paNa saMsArathI pAra pamADanAra che, kAraNa ke 'AgamathI anaMtAsiddha thayAM' evuM jinazAsanamAM sAMbhaLavA maLe che. tatvArthanI kArikAmAM kahyuM che ke - A jinAgama mAMheluM eka pada paNa bhavathI pAra pamADanAra che. mAtra sAmAyika padathI anaMtA siddha thayA che. evuM saMbhaLAya che. Ano bhAvArtha rauhiNeyanA kathAnakathI jaNAvo. te A pramANe. rohiNIya cora kathAnaka A jaMbudvIpamAM bharata varSamAM janapadomAM guNasthAnarUpa magadha nAme deza che. tyAM traNe lokamAM vikhyAta svarga nagarI samI rAjagRhI nagarI che. zatru vagarano vIra prabhunAM caraNamAM bhramaranI jema masta bananAra kSAyika samakita dhArI zreNIka mahArAjA che.tene ratinAM rUpane jItanArI guNa ratnarAzithI bharelI sunaMdA, cembaNA nAme paTarANI che. sunaMdAne guNano bhaMDAra abhayakumAra nAme putra che. jenI buddhi bRspatine Takkara mAre evI che. tyAM vaibhAragirInI gahana guphAmAM rahenAro lohakhura nAme cora che. je rudra, sudra, sUra, bhayAnaka sAhasika sadA jIvone mAravAmAM rata; lohIthI kharaDAyelAM hAthavALo, mahApApI madha-mAMsa-parastrI-jugAra AdisAte vyasanamAM rata rahenAro. vizvAsu mitrane paNa duHkha denAra anyane ThagavAmAM hoMzIyAra che. te rAjagRhInA nagarajano jyAre occhava mahotsavamAM pramatta, vyAkSita, sUtelA pravAsIone avasara joI prANIone mArI dhana core che. ane tenAthI potAnI AjIvikA calAve che.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ ImULa zuddhi bhAvAnuvAda, 179 teNe rohiNI nAme strI che. teno putra rohiNeya bApa jevA durguNothI bharelo che. maraNalAe bApe putrane kahyuM tuM mArI vAta sAMbhaLa ! mAne to kahuM, putre kahyuM tame mArA janma dAtA gurudeva cho. tamArI AjJA choDI bIjA konI AjJA mAnuM. ? tyAre khuza thayelAM bApe kahyuM "tAre jinezvaranAM vacana sAMbhaLavA nahiM." je prabhu guNazIla caityamAM samavasaraNamAM IndrAdi vaMdita vIradezanA ApI rahyA che. ! ema kahI bApa maraNane zaraNa thayo. bApanuM mRtaka kArya paTAvIne, bApanA Adezane pAlato nirdhvasa pariNAmavALo corI kare che. e arasAmAM manuSya vidyAdhara devonA svAmI jemanA page paDI rahyA che. tathA suvarNa kamala upara pagane dharanArA, tIrthakara RddhithI zobhatAM, caudahajAra sAdhuo sAthe gAma Akara nagaramAM vihAra karatAM paramAtmA mahAvIra deva tyAM samavasaryA. tyAM devoe samavasaraNa mAMDyuM. ane prabhue yojanagAmI meghasama gaMbhIra madhura vANIthI dezanA zarU karI. te vakhate pelo rokiaiya cora gherathI nIkaLI rAjagRha nagara bhaNI cAlyo. paNa samavasaraNa najIkamAM dekhI vicAravA lAgyo. jo mArgathI jaIza to bhagavAnanuM vacana saMbhaLAI javAthI pitAnI AjJAno bhaMga thaze. ane bIjo koI mArga nathI. "mAre to A bAju vAgha ane A bAju nadI Avo hAla thayo che." have kevI rIte bacavuM. ema vicAratAM magajamAM AvyuM ke banne kAnamAM AMgaLI nAkhI jaldIthI bhAgI jAuM. ane te pramANe karI rAjagRha nagaramAM gayo. ane zrImaMtanA ghera khAtara pADI dhana harI ghera AvI gayo. ema dararoja kare che. paNa eka vakhata samavasaraNa pAse AvatAM kAMTo vAgyo, ane utAvaLanA kAraNe ghaNo aMdara peTho. tethI kADhyA vagara calAya ema nathI bIjo koI upAya na hovAthI eka hAthathI kAMTo kADhavA jAya che. te vakhate deva svarUpanuM vyAkhyAna karatAM prabhu vIranAM vacano tenAM kAnamAM paDyA ke "deve animeSa nayaNavALA, sadA khIlelI puSpamALAvAlA, nIrogI dhULa vagaranAM zarIravALA, tathA bhUmithI addhara rahe che." are bApare A to ghaNuM saMbhaLAI gayuM ethI jaldI kAMTo kADhI jaldI kAna baMdha karI bhAgyo. nagarane roja luMTAtu jANI mahAjano rAjA pAse gayA. ane bheTavuM dharI rAjA dvArA sanmAna karAyelA vinaMtI karavA lAgyA. he rAjanuM! ApanI bhujArUpI pAMjarAmAM rahelAM amane koI bhaya nathI. paNa coro rAjA vagaranAM nagaranI jema nagaramAM luMTa
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 mULa zuddhi bhAvAnuvAda calAve che. mATe nagaranI rakSA thAya tevuM karo. vadhu zuM kahevuM have to Apane yogya lAge tema karo. te sAMbhaLI hoTha karaDI, bhavAM caDAvI rAjAe koTavALane kahyuM are! nagaramAM corI kema thaI rahI che ? he rAjana huM zuM karuM ? cora dekhAvA chatAM pakaDI zakAto nathI. te to vidyAthI vijaLInI jema uchaLI eka gherathI bIjA ghera jaI killo kUdAvIne nAsI chUTe che. ane ame rastAmAM tenI tarapha jaIe teTalAmAM to e kayAM gayo tenI khabaraja paDatI nathI. lokavAyakAmAM A sehisaiya nAmano moTo cora che. evuM saMbhaLAya che. ane tene nathI dekho ke jANyo. tethI he deva! bIjA koIne daMDapAlikapaNuM (koTavAlapA) ApI do. huM to ghaNAM upAya karavA chatAM A corane pakaDI zaku ema nathI. tyAre rAjAe abhayakumAra upara najara nAMkhI. tyAre abhayakumAre koTavAlane sUcanA ApI ke divase sainya taiyAra karo. te cora nagaramAM peTho che. evuM jANI bahArathI nagarane gherI sajAga thaI ubhA raho. yoddhAoe tene tarjanA karI aMdara hAMkavo. pAchaLathI jyAre kUdIne bahAra paDe tyAre pakaDI levo. koTavAle paNa eka divasa e pramANe badhI goThavaNa karI cora bahAra gayo hovAthI ajANa hato. gAmamAM peTho e pramANe karavAthI cora pakaDAI gayo. bAMdhIne zreNIka rAjAne soMpyo. ane rAjAe krodhathI phAMsInI sajA phaTakArI dIdhI. abhayakumAre kahyuM A corInA mAla sAthe pakaDAyo nathI. tethI vicAryA vagara daMDa nA karAya. jenAM svarUpanI hajI jANa paDI nathI te cora paNa rAjaputra jevo gaNAya che. zreNIka rAjAe kahyuM to zuM karavuM ? abhayakumAre kahyuM vicArIne daMDa Apavo joIe. tyAre rAjAe pUchayuM tuM koNa che ? ane kyAMthI Ave che ? zuM tAruM nAma rohiauya che ? teNe potAnuM nAma sAMbhaLI zaMkAzIla banIne kahyuM huM to zAlIgrAmano rahevAsI durgacaMdra nAme kauTumbika (kaNabI) chuM. koIka kAmathI ahIM Avelo nATakanA lobhe devakalamAM moDI rAta sudhI rokAyo hato. ane ghara bhaNI jaI rahyo hato. teTalAmAM talArakSakoe hakAya. tyAre DaranA mAryo meM chalAMga mArI koTathI bahAra nIkaLyo. ane tamArAM puruSoe ahIM lAvyo. have bAjI ApanA hAthamAM che. teNe jelamAM pUrI eka mANasa tapAsa karavA gAmamAM mokalyo. teNe pUchayuM tyAre sarva lokee paNa zevigeya ApaNane kaheluM che ke ahIM koI pUchavA Ave to ema kahejo." ema vicArI teoe kahyuM ke hA durgacaMdra nAmano kaNabI ahIM rahe che. paNa atyAre to
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 mULa zuddhi bhAvAnuvAda gAmaDe gayo che. tethIe gAma AvIne sarva bInA abhaya kumArane kahI saMbhaLAvI; tyAre abhayakumAre vicAryu ke A barAbara jANI zakAto nathI. ane coranI khAtrI vagarano mANasa rAjA paNa hoI zake che. tethI upAyathI tene oLakhavo paDaze. deva vimAna sarakhI RddhivALo eka sAtamAlano mahela banAvyo. jemAM devAMga devadRSya ItyAdi uttama koTinAM vastrothI caMdaravo banAvyo. je motInI mAlAnA cheDe vividha ratnanAM gucchAvALo che. vajra, IndranIla, marakatamiNa, kaketana vi. ratnonAM samUhathI upara AkAzamAM addhara rahelAM hoya evAM IndradhanuSyo daze dizAmAM racyA. pAMca varNanA phUlothI bhoMyataLIyuM zobhI rahyuM che. Nimaya bhUtala upara bhIMte citarelA citrono paDachAyo paDI rahyo che. thAMbhalA upara cAmara darpaNa laTakI rahyA che. kAmadeva sarakhA rUpavALA seMkaDo yuvAno rahelA che. navI yuvAnIthI bharapUra evI soLe zaNagAra sajI apsarA sarakhI vezyAo rahelI che. mUrcchanA- dhIme dhIme dhvaninuM nIkaLavuM. yuktaveNa vINAnI ravathI yukta-tAla-geya-layavALuM kAnanA aMgahArathI zobhatuM navarasathI yukta. nRtya - yuktanATaka je vAgatA DhoLa, tabalA vi.thI ramaNIya ane zayana Asana yukta jemAM cArekorathI sUrajano prakAza AvarI levAyo che. zreSTha ratnanAM prasaratA kiraNanAM prakAzathI aMdhakAra dUra karavAmAM Avyo che. vadhAre zuM kahIe jANe pratyakSa deva vimAna ja lAge. = abhayakumAre tene (rohiNaiyane) madirA pAI ane bezuddha thatAM deva dRSya aMdara palaMga upara suvaDAvI dIdho. nazo utaratA devadUSya dUra karI dekhavA lAgyo. tyAre pUrve nahiM joyela Rddhi joI ? te vakhate abhayakumAre zikhavADela te strI puruSo kahevA lAgyA jaya jaya naMdA, jaya jaya bhadrA, nahiM jitelAM zatru vargane jIto, jitelA kRtyavarganuM pAlana karo, sarva vighnone jItelAM he deva! tame potAnAM vimAna madhye nizciMta paNe raho. tame amArA svAmI cho. ame tamArA naukara chIe. tame deva tarIke upanyA cho. tethI A apsarAone, A ratnanA DhagalAne, A vimAnane, A pAMce prakAranAM bhogone bhogavo. A sAMbhaLI te vicAravA lAgyo zuM huM deva tarIke upanyo chuM. teTalAmAM nATaka zaru thayuM (khaDu thayuM) jeTalAmAM petaro cAlu thayo. tyAre sonAnAM daMDavAlA eka puruSe kahyuM are ! A zuM karI rahyA cho ? teNe kahyuM prabhu samakSa mArI kalA dekhADuM chuM. bhale dekhADa, paNa pahelA devalokano AcAra deve (svAmIe)
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 mULa zuddhi bhAvAnuvAda karavo joIe. AcAra kevo che ? e paNa bhUlI gayA teoe kahyuM AcAra evo che ke pote pUrvabhavamAM karelAM sukRta ane duSkRtanuM nivedana kare ane pachI deva Rddhi bhogave. aho ! tamArI vAta sAcI che. svAmI meLavavAthI AnaMdamAM utsuka banI gayA. jethI ame bhUlI gayA. tethI te Arya! maherabAnI karI devalokano AcAra karAvo. jethI ame amAruM kArya AcarIye. teNe (daMDadhArIe) rohiauyane kahyuM he deva ! kRpA karI pUrve kareluM kaho? ane pachI A devaRddhi bhogavo tyAre rohizaiya vicAravA lAgyo. zuM A sAcuM che ? ke mane oLakhavA sAru A prapaMca abhayakumAre ubhu karyuM che ? jo sAcI hakIkata hoya to kahevAmAM vAMdho nahiM. paNa jo prapaMca hoya to bhAre musIbata AvI jAya che. paNa A jANavuM kevI rIte ? ema vicAratA kAMTo kADhatI vakhate prabhue bhAkheluM devasvarUpa sAMbhaLyuM hatuM. te yAda AvyuM. devasvarUpanuM varNana emanI joDe maLe to eo pUche te sarva sAcuM kahIza. nahiM to aMTasaMTa uttara ApI daIza. ane temanI sAme joyuM to teo palakArA mAratA (unmeSa nimeSa karatA); karamAyelI mAlAvAlA; meLavAnuM zarIra hovAthI hAthamAM paMkho rAkhelo che. ane bhUmine aDIne rahelA che. evuM dekhavAthI te samajI gayo A badhI abhayakumAranI cAla che. tethI aMTaseTa uttara ApuM. ema vicAre che tyAre teoe pharI pUchyuM he deva ! moDu kema karo cho. A badhA deva, devI utsuka thaIne ubhA che. tyAre rohiauye kahyuM - juo meM pUrvabhavamAM supAtra dAna vi. ApeluM, jinabhavana vi. karAvelA, temAM jinabimbo nI pratiSThA karAvela. vividha pUjA yAtrA karI sana svajana baMdhu vi. nuM sanmAna karyuM. gurunI sevA karI dhamadazanA sAMbhaLI, pustako lakhAvyA. zIyala pALyuM, badhAne AtmasamAM gaNyA hatA, khoTuM bolyo nathI, corI karI nathI, parastrIone mAtA samAna gaNI dhanAdimAM saMtoSa rAkhyo. bhAvanAo bhAvI AvA prakAranAM saduanuSThAno meM karyA hatA. daravAne kahyuM A to suMdara kahyuM; have kharAba AcaryuM hoya te kaho. te bolyo meM koI kharAba AcaryuM nathI. pratihAre kahyuM eka svabhAvathI janma pUro na thAya. kAMIka to azubha AcaryuM haze. tethI je kAMI corI, parastrIgamana karyuM hoya te vinA saMkoce kahI do. teNe kahyuM zuM azubha AcaraNathI devaloka male ? teoe sarva hakIkata abhaya ne jaNAvI, teNe zreNIka rAjAne kahyuM he rAjana ! khAtrI vagarano cora sAhukAra samAna che. jo A upAyathI paNa te na jaNAya to te cora kevI
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 183 rIte hoI zake ? tethI Ane mukta karI do. rAjAe kahyuM jo ema hoya to tAre jema karavuM hoya tema kara. abhaye tene bhavanamAMthI bahAra kADhI choDI mUkyo. rohiNeya cora rAjagRhIne joI vicAravA lAgyo. pitAno upadeza sAro nathI. kAraNa ke bhagavAnanAM eka vacananuM ATaluM mahatva che jenAM kAraNe A lokamAM prANadaMDathI bacI gayo. nahitara kumAre kevI rIte mAryo hota to koIne khabara paNa na paData. ane corI karavAthI paralokamAM paNa kAMI sAruM thaze nahiM. tethI A bApano upadeza anarthavALo hovAthI mAre na joIe. ema vicArI bhagavAna pAse gayo ane vAMdIne bhAvapUrvaka stuti karavA lAgyo. sarva prANIonAM rakSaka ! moha rAjAnAM sainyano nAza karanAra ! saghaLI bhAvanAone bhAvanArA ! badhA duHkharUpI kamalane ukheDavAmAM hAthI tulya ! prasaratAM kevalajJAnathI jJAnAdi sadbhAvone jANanArA ! traNa vagaranAM ! traNa bhuvananA mAlika ! mahAtejasvI ! mahAnuM kAryavALA jinezvara ! je sadA ApanAM vacanarUpa amRtanuM pAna karavAmAM lAlacu hoya te jIvo A jagatamAM dhanya ane temanuM jIvana saphaLa che. huM to atyA pApika chuM. tamArAM vacano sAMbhaLatI vakhate kAna DhAMkIne (bIDIne) bhAgI gayo hato. he nAtha ! IcchA na hovA chatAM mane eka vacana saMbhaLAI gayuM. jenA dvArA huM Avyo. temaja bhavathI nirveda pAmo. tamane he svAmI ! namaskAra ho ! have evuM karo ke jethI bhavavanane oLaMdhI jaldI siddhipuramAM pahoMcI jAuM. bhagavAne bhavanirvedane utpanna karanArI dharma dezanA ApI. te sAMbhaLI ghaNAM loko bodha pAmyA. te vakhate rohiauyanuM jIvavIrya khIlI uThyuM. romarAjI vikasita thaI ane gADha karma jAla daLAI (chedAI javAthI cAritranA pariNAma jAgyA. tyAre teNe hasamukha cahere prabhune vinaMtI karI he bhagavan! huM dIkSAne yogya chuM. ke nahi ? prabhue kahyuM tuM pUrepUro yogya che teNe kahyuM to huM dIkSA lauM. paNa mAre zreNIka rAjA sAthe vAta karavI che. rAjAe kahyuM - je tane game te vinA saMkoce bola. teNe kahyuM o mahArAjA te huM ja rohimaiyA cora chuM. jenI paraMparA paNa tamane khyAla che. paNa prabhunAM eka vacananA prabhAve bRhaspatinI buddhine Takkara mAranAra buddhivALA abhayakumAranI yojanA nakAmI nIvaDI. mArA sivAya bIjA koIe tamAruM nagara lucyuM nathI. tethI mane eka Apano sAkSI Apo. tene sarva dhana batAvI dauM. tyAra pachI dIkSA vaDe manuSya janmane saphala karuM. tyAre zreNIka rAjAe abhayakumAranA moM tarapha joyuM. tyAre abhayakumAra ane kutuhalathI nagaraloko sehiauyanI sAthe gayA.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 mULa zuddhi bhAvAnuvAda girI nadI vana kuMja mazAna vi. mAM saMtADelu coreluM sarva dhana batAvyuM. abhayakumAre jenuM jenuM hatuM tene ApyuM. hiroya paNa potAnAM mANasone vastusthiti jaNAvI. teone pratibodhI prabhu pAse Avyo. zroNIka mahArAjAe teno dIkSA mahotsava karyo. ane vidhipUrvaka dIkSA laI vizeSa saMveganA lIdhe ugra tapa karavA lAgyo. rohiNeya munine ugratapa - kyAreka chaThanA pAraNe chaTha, aThama, pAMca upavAsa, cAra upavAsa, AMbila, nIvI, kyAreka mAsakhamAga, pAlakhamaNa, kyAreka be mAsa, traNa mAsa, cAramAsa, pAMca mAsa, cha mAsI nA upavAsa kare che. vaLI ekAvaLI vi. tapa kare che. Avo ghora tapa karavA sAthe ziyALAmAM ThaMDIne, unALAmAM garmIne sahana kare che. ane varSAkAlamAM DhaMkAyelA sthAne rahe che. tenAM lohI mAMsa sukAI gayA che. evA rUma zarIravALo hovA chatAM tapanA tejathI dIpI rahyo che. sadA guru AjJAne vaphAdAra rahenAra rohiAmaiyano aMtakAla AvI gayo. tyAre vIraprabhune pUchI saMkhanA karI uccakoTinA bhAvavALo te gItArtha sAdhuo sAthe parvata upara jaI zuddhazilA upara vidhipUrvaka pAdapoyagamana anazana svIkArI jinezvara siddhabhagavaMta vi.ne manamAM dhArI sthira rahyo. zarIra choDI svargamAM jhagamagatA zarIravALo deva thayo. tyAMthI AvI manuSyapaNAmAM uMcI koTInI samRddhi ane dharma prApta karI deva thaze. ema devapaNuM, manuSyapaNuM, prApta karI anukrame zivasukhane pAmaze. "rohigaeNya kathAnaka samAta" A Agama mahAprabhAvavALo hovAthI. vihIe suttao tamhA paDhamaM paDhiyavvao / socA sAhusagAsammi kAyavvo suddhabhAvao // 63 // vidhipUrvaka mULapATha (sUtrathI) pahelAM bhaNavuM pachI sAdhu pAse sAMbhaLI temAM upadezelAM anuSThAnone zuddha bhAvathI karavA joIe. vidhi - vAcanAnI bhUmi pUMjavI, vAcanAcAryanuM tathA sthApanAcAryanuM Asana pAtharavuM, yogya kAlanuM nivedana karavuM. yogyakAle vinayathI bahumAna thI, upadhAnathI, gurune oLaMgyA vinA spaSTa ane zuddha (yathAvasthita) sUtra artha ane bannene bhAgavA ema ATha prakArano jJAnAcAra che. jJAnanAM aticAra lagADyA vinA bhaNavuM. sau prathama pAdarUpe (sUtrathI) Agamano abhyAsa karavo joIe.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 mULa zuddhi bhAvAnuvAda kAraNake vyAkhyAnakAra pAse zravANa vi. athavA to tamAma anukAnonI pUrve AnI (mULasUtranI) jarura paDe che. - tyAra pachI sAMbhaLI sthAnane pUMjI, be Asana karavA, eka guru mATe ane bIjuM sthApanAcArya mATe, nidrA vikathA choDI traNa gumithI guma banI hAtha joDI bhakti bahumAnathI upayoga pUrvaka sAMbhaLavuM. guru sAme besI, vismita cahere, harakhAIne ane anyane harakhAvatAM enA ziSyo sArabhUta arthavAlA subhASita vacanone sAMbhaLe - prathama mauna rahIne sAMbhaLe. bIjIvAra huMkArA bhare, trIjI vakhate hoM ! A emaja che ema prazaMsA kare, cothI veLAe pUrvApara sUtrano abhiprAya jANIne pUche, pAMcamI veLAe sAcuM che ke khoTuM e vicAre. chaThThIveLAe uttarottara guNaprasaMga ane zrutano pAra pAme, sAtamI veLAe nizcitArtha bane. gurunI jema purepuruM samajAvato thAya che. sAdhu te sutIrtha rUpe che kAraNake teno Azraya levAthI sahelAIthI mRtasAgaramAM avagAhana karI zakAya che. mATe tenI pAse Agama sAMbhaLavAnuM kahyuM che. jinazAsanamAM ekabIjAne bAdhA na pamADe te rIte duHkhanA nAza mATe prayoga karAto dareka yoga (anuSThAna) aviruddha asAdhAraNa thAya e pramANe karavuM joIe. 63 gAthA dvArA AgamanAM sAdhanone batAve che. suppasaNNA jiNANAe kAraNaM guruNo paraM / potthayANi ya NANassa saMpayaM sAhaNaM tao // 6 // jinAjJA pramANe suprasanna guru jJAnanuM pradhAna kAraNa che ane A duSamakALamAM pustako jJAnanuM sAdhana che. suprasanna guru zruta Ape che kahyuM che ke - vinayathI namelAM hAtha joDI gurunI IcchAne anusaranArA ziSyone guru ghaNuM zruta jaldI Ape che. - jigANAe - tIrthakaranA upadeza pramANe "vinIta ziSyone zruta ApavuM" AvI jinAjJAthI yathAvat (barAbara) zAstrArthane jANanArA te guru teo jJAnanuM pradhAna kAraNa che. jemAM jinAgama lakhelA hoya tevA pAnAno samUha te pustaka. A pustako duSamakAlamAM zrutajJAnanAM sAdhana che. teo tataH pada uttara zloka sAthe saMbaMdha mATe che. I64
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 mULa zuddhi bhAvAnuvAda jiNANAbahumANeNaM vihANeNaM lihAvae / potthayANi mahatyANi vatthamAIhiM pUyae // 65 // tao - pustako jJAnanAM sAdhana hovAthI prabhu AjJAnI prItithI vidhipUrvaka mahAarthavAlA pustako lakhAvA joIe. temaja vastra pothI vIMTIyA puSpa vi. aSTa prakArathI temanI pUjA karavI joIe. mahAI :- jemAM thoDA zabdamAM ghaNuM kahevAya che. pustakanuM lekhana ghaNuM guNakArI che. te A pramANe che. jeo jinezvaranAM vAkyone lakhAve che. te mANaso durgatine pAmatA nathI. mUMgA ke jaDa banatA nathI. tathA AMdhalA ke buddha (mUrkha) thatAM nathI. je dhanya puruSo jinAgamanAM pustakone lakhAve che. teo sarva siddhAntane jANI niHsaMdeha siddhi gatine pAme che. 65 Agamane pustakamAM lakhAvIne zuM karavAnuM te jaNAve che... gIyatthANaM susIlANaM pagAsiMtANamAgamaM / . vihANeNa muNiMdANaM dANaM tatto nisAmaNaM // 66 // gItArtha suzIla temaja vidhipUrvaka AgamanuM vyAkhyAna karanArA. munIndrone Agama graMtha ApI temanI pAse Agama sAMbhaLavuM. gItArtha :- sUtrane kaMThastha karavA pUrvaka arthano jANakAra, suzIla zuddha cAritravALA guNadhArI hovAthI teo ja yogya che. kahyuM paNa che ke - jyAM sudhI nirmala prazasta zIla hoya tyAM sudhI sarva saMpadA hAthamAM ja che. paNa jo mohathI tene choDI de ke bhAMgI de to doSa rUpI kAgaDAnA AvAsavALA lImaDA (jhADa) rUpe banI jAya che. vyAkhyA vi. dvArA siddhAnta vidhithI pragaTa karavA kahyuM che ke - avidhithI vyAkhyA karavAthI ghaNAM doSa ubhA thAya che. kAcA ghaDAmAM nAMkhela pANIne ghaDAne khalAsa karI nAMkhe che. ema siddhAMtanA rahasyo aparipakava buddhivALo nAza kare che. (ghaMTanuM lolaka jema baMne bAju vAge che) tema kAgaDAnA AMkhano DoLo banne bAju phare che. tema agretana dAna padamAM paNano saMbaMdha karavo. munivarone sUrIbhagavaMtone pustakonuM vidhithIdAna karavuM.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 187 pustaka vahorAvavAnI vidhi vRddha puruSoe A pramANe kahI che. Asana, vastra, pAtra vi. manane sukhakArI sarva sAmagrI ApI hAtha joDI ema kahevuM joIe he prabhu! duHkhe pArapAmI zakAya evAM AsaMsAra samudramAM Apa nAvaDI samAna cho.mATe A Agama pustakanA vyAkhyAna dvArA mArA sarvakarmanI nirja karAvo. pustaka dAna upalakSaNa che. jethI karIne uttama koTInA pAnAM suMdara patra, sArA bhojapatra suvihitasAdhuone kAtara, lekhanI, khaDiyo, veTana, dorI ApanArA jJAnanAM phaLane meLave che. te kyAreya niSphaLa na jAya. I66ll kujjAgamavihANeNaM potthayANaM ca vAyaNaM / uggahaM ca payatteNa kujjA savvaNNusAsaNe // 67 // AgamanA vidhAna pramANe Agama pustako vAMcavA joIe. ane sarvajJa zAsanano yatnathI svIkAra karo. Agama vihAgaM - je zAstra vAMcavAno gRhasthane adhikArahoya teja zAstrateo vAMce nahi to AjJAbhaMga anavasthA-eka ne dekhI bIjo trIjo ema badhA vAMcavA mATe; tethI vyavasthA (maryAdA) paDI bhAMge. mithyAtva virAdhanA vi. mahAdoSa ubho thAya. AjJAbhaMgathI dharmano paNa abhAva thAya. kahyuM che ke - AjJAthI ja cAritra Take che. AjJAno bhaMga thatA badhunAza pAme che AjJAne oLaMganAro konA Adezane mAnavAno hato? tathA adhikArIeja dharma karavo anadhikArIne AjJAbhaMga thavAthI dharmadvArA doSa ja ubhA thAya. kAraNa dharma AjJAthI (pratibaddha) vaNAyelo ja che. AjJA abhAve dharma ja nathI. anavasthA :- eke akArya karyuM teno AdhAra laI bIjo kare. loko zAtA (anukulatA)nAM rAgI hovAthI badhA tema karatA saMyamatapa pUrvaka kRtagrahaNanI paraMparA TuTI bhAMge; tethI saMyama tapa paNa koI na kare ? kahevA pramANe na karavAthI mithyAtva lAge che. je kahelA pramANe nathI karato tenAthI bIjo koNa mithyAtvI che kAraNa || ke te bIjAne zaMkA jagADavAthI mithyAtva ne vadhAre che.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 mULa zuddhi bhAvAnuvAda devatAdithI upadrava (virAdhanAne) pAme che.unmAda-magaja khasI jAya athavA to mAMdagI lAMbo samaya Ave athavA sarvajJa prabhue prarupelAM dharmathI bhraSTa thAya che. upadrava prasaMge moTA prayatnothI AdarathI mukIne peTI dAbhaDA vi.mAM pustakonuM rakSaNa karavuM joI. annesiM bhavvasattANaM jahAthAmaM pagAsae / savvaM vAvAramujjhittA kujjA sajjhAyamuttamaM // 68 // anya bhavya prANIone yathAzakti samajAvavuM joIe. gharanAM sarva kArya (gauNakarI) choDIne uttama svAdhyAya karavo joIe. kAraNa svAdhyAyathI paNa AgamanI bhakti thAya che. te 68 che. jethI karIne zrAvaka varNakamAM kahyuM che tenuM vivecana karavuM. puvarattA'varattammi ciMtejjA paNihANavaM / bhAvejjA bhAvaNAsAraM paraM appANameva ya // 69 // he devAnupriya! pravacanano A artha che paramArtha che. sAmartha hoya to rAtrinA pahelA ane chellA pahore Agamane cittamAM dhArI samAdhivALo svaparanI bhAvanAthI vicAraNA kare para-jaDa padArtha nazvara che. AtmA huM zAzvata chuM jJAnAdi guNavALo chuM. chatAM atyAre jaDanA rAge jina banI zakato nathI. anuprekSA paNa svAdhyAya che. ItyAdi... / 69 eyaM jiNiMdAgamapotthayANaM, kiccaM disAdasaNamettamuttaM / susAvago sAsaNabhattimaMto, karejja NAUNa jahArihaM ti // 7 // e pramANe jinAmanA pustako saMbaMdhI kartavyanuM dizAsUcana karyuM. A kartavyone jANa suzrAvako zAsana pratye haiyAmAM vaselIbhaktithI yogyatA pramANe kare che 70 || tRtIya sthAna saMpUrNa
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 189] 189 "sAghukRtya nAme cothuM sthAna" | trIjAmAM pustakanuM kartavya pUrve kahyuM ane tene sAdhu mukhathI sAMbhaLavuM joIe. ane te sAdhuone ja vahorAvAnA hoya che. ethI sAdhu kRtyanI prarUpaNAM kare che. muNINa NANAiguNAlayANaM, samuhacaMdAddanidaMsaNANaM / jayaM jayA jANa jahANurUvaM, tayaM tayA tANa tahA viheha // 71 // jJAnAdi guNonAM bhaMDAra, ane jemane samudra-caMdra vi.nI upamA ApavAmAM Ave evAM muni bhagavaMtone jyAre je yogya hoya tyAre te karavuM. 71 zA mATe ApavuM teno uttara kahe che ? jaM joNilakkhAgahaNammi bhIme, aNorapArammi bhavovahimmi / kalAlolamAlA va sayA bhamaMtA, dukkhaM va sokkhaM va sayaM sadaMtA charA maNussajammaM jiNanAhadhammaM, lahaMti jIvA khaviUNa kammaM / mahANubhAvANa muNINa tamhA, jahAsamAhI paDitappiyavvaM // 73 // corAzI lAkha yonithI gahana, bhayaMkara pAravagaranAM bhavasamudranAM taraMgonI jema sadA bhramaNa karatA jAte ja sukha duHkha umiyone sahatA karma khapAvI jIvo manuSya janma pachI jinadharmane prApta kare che. mATe mahAnubhAva munione manane samAdhi rahe te pramANe vinaya vaiyAvacca karavA joIe. I7rA 73 karmanI pradhAnatAthI AnupUrvIthI kyAreka zuddhi prApta karI jIvo manuSya paNuM meLave che. jema moTA samudramAM capala taraMgathI prerita samola cAle,vaLe skUlanA pAme, doDe che Ama bhamatA bhamatA truTiyoge akasmAtu pharIthI keme karIne dhUMsarInA chidrane pAme che. tema bhavasAgaramAM paDelAne manuSya janma durlabha che temAM paNa pachI koIka dhanya puruSa ja jinadharmane pAme che. vastu sthiti AvI hovAthI acinya zaktivALA sAdhu bhagavaMtone samAdhi rahe te rIte vinaya vaiyAvaccAdithI vinaya bahumAna karavuM joIe. | vinayadharmanuM mULa hovAthI vinayane kahevAnI IcchAvALA kahe che ke mULamAMthI 1 samola = jotaruM bharAvavA dhusarInA chidramAM nAkhavAmAM Avato lAkaDAno khIlo.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 mULa zuddhi bhAvAnuvAda jhADano skaMdha nikale che temAMthI zAkhAo pragaTe che temAMthI upazAkhA paNa uge tenA pachI phula phaLa ane rasa upaje che. ema dharmanuM mULa vinaya che. jenAthI zreSTha mokSanI prApti thAya che temaja kIrti ane zruta hAthamAM Ave che. kAyavvaM tAva diTThANaM abbhuTThANaM sasaMbhamaM / aMjalIpaggaho sammaM, AsaNassa paNAmaNaM // 7 // AsaNAbhiggaho ceva, vihANeNa ya vaMdaNaM / ThANaTThiyANa kAlammi bhattIe pajjuvAsaNA // 7 // iMtANaM sammuhaM jANaM, gacchaMtANaM aNubbae / kAraNaM aTThahA eso viNao ovayArio // 76 // kAya vacana mananA bhedathI vinaya traNa prakAre che. munijanone dekhatA ja atiAdarathI saMbhramapUrvaka ubhA thavuM 1. hAtha joDavA, 2. Asana ApavuM 3. Asana ApavAno abhigrahalevo. 4. vidhipUrvakAdazAvarta vaMdana karavuM 5. beavanata, eka yathAvata, bAra Avarta, cAra zIrSAvaMdana, traNa gupti, be praveza eka vAra nIkaLavuM A paccIza AvazyakathI zuddha kRtikarma(vaMdana) thAya che. je A paccIzamAMthI eka paNa Avazyakane virAdhe che te vaMdana karavA chatAM nirjarAno bhAgI banato nathI. gurune je AvazyakathI parizuddha vaMdana kare che. jaldIthI nirvANa nahi to vaimAnika deva to thAya ja. makAnamAM rahelAM muniopAse yogya samaye besavuM bhaktithI sevA karavI (6) AvatAM hoya tyAre sAme javuM (7) ane jatA hoya tyAre voLAvA javuM (8) A kAyAthI aupacArika ATha prakArano vinaya kahyo che 74 che. !! 75 76 | have vacana vinayanuM pratipAdana karavA sAru doDha gAthA kahe che. bhAsiyavvaM hiyaM vacaM jaM parINAmasuMdaraM / miyaM thevehi vaNNehiM sahAvamahuraM tahA // 7 // puvvaM buddhIe pehettA bhAsiyatvaM suhAsiyaM ||78puu0|| hitakArI vAkya bolavuM joIe. je pariNAme suMdara thoDA akSaravALuM
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 191 ane svabhAvathI suMdara hovuM joIe. tathA pUrve buddhithI vicArI nirdoSa vacana bolavuM kahyuM che ke- buddhithI joI ubhaya lokamAM nirdoSa vacana bolavuM ke je sva-parane kyAreya pIDA na upajAve. 77 ! 78 | - bIjI bhASaNa niyA-vANI saMbaMdhI vinaya bhinna zloka hovAthI doDha zlokano artha thayo. pUrvArdha kahyuM have uttarArdha kahe che. - manavinaya ne ardhAzlokathI kahe che duTuM cittaM niruMbhettA udIre kusalaM maNaM ||78u0|| Aaudra dhyAnathI manane rokI dharma dhyAnamAM manane joDavuM joIe. je kAraNe kahyuM che ke. A suMdara cittarUpI ratnanI tuM rakSA kara. kAraNa ke A zreSTha abhyattara dhana che.dharma adharma sukha duHkha badhA AnA AdhAre rahelA che. jyAre A niHspRha thaI bAhyabhramane choDI sthira bane tyAre tane parama sukha prApta thaze. bhakta banI stuti karanAra ane krodhe bharAI niMdAkaranAra A banne sAme Ave tyAre samabhAvavALuM citta banaze.to tene parama sukha maLaze. sneha sabhara svajana ane apakArI zatruo upara tulyabhAva jAgaze. tyAre paramasukha thaze. zabdAdi IndriyonAM zubha azubhaviSayomAM mananI rekhA na phare tyAre parama sukha thaze. gozIrSa caMdanano lepa karanAra ane karavatathI kApanAra upara bhedabhAva nahi rahe tyAre paramasukha. pANI samA saMsArI padArthothI cittakamala nirlepa banaze tyAre paramasukha. strIonAM uttama lAvaNya thI manohara aMgo dekhAya chate citta nirvikArI raheze tyAre paramasukha thaze. atula satva dvArA arthakAma thI citta harIne dharmamAM rata banaze tyAre parama sukha. rAjasika tAmasa guNothI mukta banela citta sthira samudra samAna taraMga vagaranuM banaze tyAre parama sukha thaze. e taraMga - navI asAra kalpanAo karavI. maitrI kArUgya mAdhyastha ane pramoda bhAvanAthI udAra baneluM mana jyAre mAtra mokSanA lakSyavALuM banaze. tyAre parama sukha thaze. chelle pharIthI mana zabdanuM grahaNa duSTa aduSTa ema be prakAranuM manache. tenuM sUcana karavA sAru karyuM che. A78 Iti uttarArdha
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 mULa zuddhi bhAvAnuvAda jahA jahA mahANammi ADhiyA hoMti sAhuNo / savvaM savvapayatteNa kujjA kAyavvayaM tahA // 79 // * je rIte sAdhuo mahAjana ne viSe AdaravALA thAya. te rIte sarva prayatnathI karavuM joIe. / / 79 // guNANaM bahumANeNaM vaNNavAyaM vae phuDaM / jahA guNANurAgeNa logo maggaM pavajjaI // 80 // kSamAdi guNonI bahumAna pUrvaka spaSTa rIte prazaMsA karavI joIe. guNAnurAgathI loko mArgane (jJAnAdine) meLave che. sAdhuonuM darzana zreSTha che. sAdhuo tIrtha rUpe che. tIrtha lAMbAkAle pAvana banAve che. tyAre sAdhu samAgama jaldItAre che. sAdhunA darzana vaMdanathI pApo nAza pAme che. padArtha viSenI zaMkA TaLe che. prAsuka dAna devAthI nirjarA thAya che jJAnAdinI prApti thAya che. sarvajJanI prApti thAya che. sarvajJamatamAM je parizuddha zubha jJAnanI (sukhanI) gati thAya che. teja bodhinuM bIja (kAraNa)che jema rohiNaiya corane thayuM. ahApavattasuddhANaM saMtANaM phAsuyANa ya / esaNijjANa kappANaM tihA vi vihiNA sayaM // 81 // potAnA mATe taiyAra karela temaja nItithI meLavelA dhanathI banAvela tathA gharamAM raheluM azanAdi hoya; jIva vagaranuM hoya betAlIza doSathI zuddha hoya temaja sAdhune kalpya hoya tenuM jAteja traNa karaNanI zuddhipUrvaka dAna kare. svayaM- potAnA hAthe je dAna Apyu hoya teja dhanavAnanuM kharekhara dhana che. mATe jAte ja sAdhu mahArAjane vahorAvuM joIe." satAM ghera raheluM ja ApavuM anyathA gAmamAM padhArela-bhAImahArAja mATe garIba bahena zeThapAse eka pala tela pratidAnathI (uchInuM) lAve che. paNa pAchuM ApavAnI zakti na hovAthI pala pramANanuM tela ATaluM vadhI gayuM ke teNIne zeThano ghera nokarANI thavuM paDyu.AvI rIte doSano saMbhava hovAthI uchInuM lAvIne sAdhune na vahorAvavuM.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 193 mULa zuddhi bhAvAnuvAda kAle pattANa pattANaM dhammasaddhA-kamAiNA / asaNAINa davvANaM dANaM savvatthasAhaNaM // 82 // avasare ghara AMgaNe padhArelA viziSTa guNavALA sAdhu bhagavaMtone anAdi dravyonuM kareluM dAna sarva siddhidAyaka bane che. avasare ApeluM ghaNAM phaLavALuM bane che. kALe Apela padArthanuM mola karI zakAya tema nathI. akAle ApelA tenuM (bhojananuM) sAdhuo grahaNa kare chatA tevuM phaLa maLatuM nathI. kahyuM che ke - pattANa-supAtrAma-vecavu kharIdavuM vi. AraMbha kriyAthI nivRta thayela temaja bIjA pAse AraMbha nahiM karAvanAra dharmamAM parovelA manavALAne dharmAthi gRhasthe dAna ApavuM joIe. dhammasaddhA-viziSTa bhAva ullAsathI "asaNAINa - kahyuM che. zrAvakoe azana-khAdima-svAdima-pAna, yatijanane hitakArI evA vastra-pAtra kAMbalI ogho, vasati, pATa cAritranA vRddhikArI anya dravyo prItithI sAdhune vahoravA, AvA guNavALI vastu vahorAvanArA dhanya che. kahyuM che prAyaH udyoga sAthe karavuM karAvavuM anumodavuM traNarUpe zuddha che. beMtAlIsa doSathI zuddha svayaM jAta mATe lAveluM pAna vi. vastuothI avasare ghera padhArelAM sAdhujanone zraddhAthI dhanya puruSo sanmAna kare. dAna sarva prayojana ne siddha karanAra che. kahyuM che ke - tarasyAne pANI, bhUkhyAne bhojana, mArgamAM ratha, thAka lAgatA zavyA. pANImAM nAvaDI, rogamAM asarakAraka davA, videzamAM mitra, tApamAM chAyA, ThaMDImAM avi, bhayamAM rakSaNa, aMdhakAramAM prakAza; tenI jema sAme AvI paDatA bhayavALA A bhava (saMsara) mAM rakhaDatA prANione dAna ciMtAmaNI samAna che. dAnabhUtane vaza kare che saubhAgyane pragaTAve che. vidgono nAza kare che. yaza phelAve che. svarga-mokSane Ape. bIju paNa manamAM je je che te badhu dAna Ape che. tribhuvanamAM dAna samAna anya koI ciMtAmaNi maNi nathI. Adi zabdathI sUcana karAyelI vastuo granthakAra pote ja jaNAve che. asaNaM khAimaM pANaM sAimaM bhesahosahaM / vatthaM paDiggahaM ceva raoharaNa kaMbalaM // 83 //
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda azana, khAdima, pAna, svAdima davA vastra pAtra ogho ane kAMbalI kahyuM che ke azana, bhAta, sAthavo, maga, jagArI, khAjA, khIra, sUNa khAkharA, pUrI vi. azana kahevAya che. bhUMjelA caNA gavi., goLa thI saMskRtadAMtaNa vi. khajUra, nAliyera drAkSa vi. kAkaDI, kerI, panasa vi. aneka jAtanA khAdima che. 194 rAba, java vi. nuM dhovaNa, aneka jAtanI madirA vi. sarvajAtanuM pANI, kAkaDI vi. nA rasathI mizrIta pANI A badhu pAnamAM Ave che. dAMtaNa, aneka jAtanA nAgavelanA pAna, sopArI elAcI vi. taMbola tulasI surasA (tulasInA pAna Ave che.) ajamo, jeThImadha, pivara, suMTha vi. svAdima che. bheSaja-aneka dravyathI taiyAra thayela, nAraMgIno arka vi., athavA koI paNa jAtanuM pathya; osaDa-ekaja dravyathI taiyAra thayela. pIDhagaM phalagaM caiva sejjA saMthAragaM tahA / dhammovagaraNaM NANA NANAINa pasAhaNaM // 84 // Asana, pATa zarIra pramANa te zayyA ane aDhI hAtha pramANa saMthAro je unano hoya che; tevA prakAranAM bIjA paNa dharmanAM upakaraNa temaja jJAnAdinA sAdhana hoya te sAdhune Apavu joIe. 579-845 have dAna denArane Aloka ne paraloka saMbaMdhI je phaLa maLe che tenA viSenA draSTAnto gAthAvaDe kahe che.. asaNAiMNa dANeNaM ihaI bhogasaMpayA / iTThA diTThA ya diTTaMtA mUladevAiNo bahU ||85 || paralogammi satthAho dhaNo gAmassa ciMtao / seyaMso caMdaNA doNo saMgamo kaunnao // 86 // azanAdinuM dAna ApavAthI AlokamAM ISTabhoga saMpadA prApta thAya tenAM viSe mULadeva vi. ghaNAM dAkhalA maLe che. paraloka saMbaMdhamAM dhanAsArthavAha (Adijinano jIva) nayasAra (grAmaciMtaka) zreyAMsakumAra, caMdanA A baMnene paraloka rUpe muktipadanI
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 195 mULa zuddhi bhAvAnuvAda prApti thaI. droNa nAmano nokara saMgamaka (zAlibhadranojIva) kutapurNaya ItyAdi dAkhalAo che. bhAvArtha kathAothI jANavo. tyAM pahelAM mULadevanI vArtA kahe che. "mULadeva kathAna" pATaliputra nAme nagara che. jANe ke je manaharatAno saMketa sUcave che. lakSmInuM jANe kulaghara che. sarvakuzala AcAra (rivAja) nuM maMdira vividha vilAsanuM raheThANa sajjana puruSo rUpI sonAnI khANa, dharmanuM ghara,saghaLI vighAnI utpAda bhUmi che. tyAM sarvakalAmAM kuzala, vijJAna, rUpa lAvaNya,varNa ane yauvanavALo, dakSa, vinIta sarala tyAgI kRtajJa guNAnurAgI paMDita vidagdha, priyavAdI zobhAvALo saubhAgyavALo, dInajano upara vAtsalyavALo, jugArano vyasanI, corImAM Asakta, mahAdhUrta, sAhasika. mULadeva nAme catura rAjakumAra che. kahyuM che. manohara kalAothI suMdara soLe kalAe khIlelA caMdrasamo mULadeva tyAM vase che. je vidvAnonI vacce mahAvidvAna, dharmAone vize dharmamAM rata rahenAra, rUpavAno madhye kAmadeva, zramaNo maLe zramaNa, mAyAvIyo maLe mAyAvI, coronI vacce mahAcora, jugArIo madhye moTo jugArI, saralasvabhAvI mANaso pAse sAva sarala, dInakupaNa upara kRpAvALo, dhutArAonI vacce moTo dhutAro, sAhasiko madhye mahAsAhasika, jema dravyonA AdhAre darpaNanA rUpa badalAya che; e pramANe jevAnI joDe maLe tevo mULadeva banI jAya che. aneka kutuhalothI lokane AzcaryamAM nAMkhato jugAramAM masta banIne marajI mujaba tyAM hare phare che. jugArano vyasanI hovAthI bApe nagarathI kADhI mUkyo. tethI te zreSTha ujainI nagarImAM gayo. je nagarImAM kalaMka mAtra caMdramAM che. caMcalatA mAtra ratinA jhaghaDAmAM che. karanuM grahaNa vivAhamAM ja che eTale tyAM koI jAtanuM prajA upara (Tekasa) karavero nathI. mANasa mAtra svapnamAM ja ThagAya che. vibhamra mAtra kAmI strIomAM ja che. vigraha nipAta ane upasarganuM darzana mAtra zabda zAstromAM ja thAya che. jemAM potAnA bAhubalathI sarva abhimAnI zatru rAjAone jeNe dabAvI dIdhA che. ane jeno daze dizAmAM prakAza phelAyelo che. temaja arthajanonI
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 mULa zuddhi bhAvAnuvAda AzApUravAmAM kalpavRkSa samAna evo jitazatru nAme rAjA che. te nagarImAM rAjakumAra mULadeva guTikA prayogathI vAmanarUpa karI vicitra kathAthI; gAMdharvakalAthI ane vividha prayogathI nagarajanone vismaya pamADe che ane tethI te cAre bAju prakhyAta thaI gayo. A bAju te nagaramAM rUpa lAvaNya ane vijJAnanA garvavALI devadattA nAme pradhAna vezyA che. cosaTha kalAmAM kuzala, cosaTha vilAsInInA guNavALI, batrIsa prakAranA puruSanA upacAramAM atyaMtakuzala, ogaNatrIsa atizayamAM ramanArI, zreSTha caturAIthI yukta, ekavIsa rati guNadhArI, aDhAra dezanI bhASA jANanArI, e pramANe sarvazAstramAM sArI taiyAra thayelI vezyA evI hoMzIyAra che ke teNIne sAmAnya puruSato khuza na karI zake. tethI kautukathI mULadeve devadattAne kSobha pamADavA sAru paroDhIe najIkamAM rahelAe madhura ghaNAM bhaMgavALuM pharatA pharatA kaThe (kyAreka strInA avAje, kyAreka puruSanA avAje, zreSTha gAyakanA kaMThanI tulanA karato) asamAna varNanA saMvedhathI manohara gAMdharva gIta vAraMvAra gAvAnuM zarU karyuM. te sAMbhaLI devadattAe vicAryuM aho ! A to kevo apUrva avAja che. tethI A koI deva hovo joIe. A manuSya na hoI zake dAsIo pAse tapAsa karAvI tapAsa karI dAsIe kahyuM che svAminI! A to vasaMtaRtunA utsavanuM anusaraNakaranAra, sarva vijJAnano bhaMDAra nagarajanonA manane haranAra koI bahArathI Avelo gAvAnA bahAne mANasone vaza kare che. tyAre devadattAe mAdhavI nAmanI kubaDIdAsIne mokalI ane teNIe jaIne vinaya pUrvaka kahyuM ke he mahAsatvazALI ! amArI zeThANI devadattA vinave che ke Apa maherabAnI karI amArA ghera padhAro. teNe paNa vidagdhatAthI) hoMzIyArIthI kahyuM ke mAre vezyAsaMganI jarUra nathI, temaja viziSTa puruSo mATe vezyAsaMgano niSedha karAyelo che. kahyuM che ke - vicitra jAra puruSonA oSTa nA agrabhAgathI kharaDAyelI, mAMsa madirAmAM rata, sAva halakI, vacanamAM komala ane manamAM duSTa bhAvavALI evI vezyAne viziSTa puruSa sevatA nathI. agni zikhAnI jema tApa upajAvanArI madirAnI jema cittane moha pamADanArI churInI jema dehane kApanArI gaNikA anyane saMketa Ape che. bIjAne jue che tenA gharamAM bIjo hoya cittamAM bIjo ane pAse bIjo koI mANasa beTho hoya che. svArtha pUro thAya tyAM sudhI mIThA karmo kare che. sAra nIkaLI gayA pachI nirlakSa (duSTa mANasa)baLatAne choDI de che. tema tageDI muke che.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 197) mULa zuddhi bhAvAnuvAda ethI mane tyAM javAnI IcchA nathI. te (dAsI) paNa aneka prakAranAM vacananI caturAIthI cittane AkarSI AgrahathI hAtha jhALIne ghera laI gaI. rastAmAM jatA kalA kauzalya ane (kiyA) vidyA prayogathI jhATako mArIne kubaDI dAsIne sIdhI karI dIdhI. tethI te vismayamAM paDI tenI joDe te mULadeva vezyA bhuvanamAM pravezyo. vAmana rUpavALo chatAM abhuta lAvAgyavALo tene dekhI devadattA vismaya pAmI ane Asana apAvyuM. te beTho ane taMbola ApyuM mAdhavIe potAnuM rUpa dekhADI rastAnI vAta kahI; tethI devadattA ghaNI vismaya pAmI tenI joDe vAtanI zarUAta karI. mULadeve madhura vidagdha uktiothI teNInuM hRdaya AkarSI lIdhuM. kahyuM che ke- namavAmAM kuzala, mazkarI karavAmAM hoMzIyAra, mIThI suMdaravANInI duSTa AdatavALo/lIlAvALo evo hoMzIyAra puruSono AlApa paNa kAmaNa che ethI bIjAne vaza karavA jaDIbuTTI vi. mULIyAnI temane jarUra nathI. e arasAmAM tyAM eka vINA vAdaka Avyo. teNe vINA vagADI khuza thaI devadattAe kahyuM ke he vINAvAdaka ! sarasa sarasa tArI kalA suMdara che. tyAre mULadeva bolyo vAha! ujainInA mANaso bahu hoMzIyAra che ke jeone sArA narasAnA bhedanI khabara paDe che devadattAe kahyuM emAM zuM khAmI che? teNe kahyuM vAMsa ja azuddha che ane taMtrI garbhavALI che. ane teNe kahyuM kevI rIte jANyuM teNe kahyuM huM jANuM chuM teNe vINA ApI. taMburA laI vAMsa mAMthI patthara ane tAramAMthI vALa kADhyo. ane barAbara karI jAte vagADavAnuM zarU karyuM. parivAra sAthe devadattAnuM mana parAdhIna/vaza karI dIdhuM. haMmeza mATe ramata svabhAvavALI, bAjumAM rahenArI, laTakatA kAnavALI, hAthiNIpaNa dhUNavA lAgI, ghaNIja Azcarya pAmelI devadattA kahevA lAgI. A to gamazI brahmA ja lAge che. tenA pagamAM paDI vinavavA lAgI he svAmI ! huM tamArI pAse viNA kalA zIkhIza. mULadeve kahyuM mane barAbara A kalA AvaDatI nathI. Ano pAra pAmelA puruSo ane barAbara jANe che, devadattAe kahyuM te koNa che ? tame temaNe kyAM dIThA ? mULadeve kahyuM pATalIputramAM vikamasena nAme kalAcArya che. temanAM paDakhA sevanAra huM mULadeva chuM. e arasAmAM vizvabhUti nAme nATyAcArya Avyo. devadattAe kahyuM Akhu bharata nATaka Ane moDhe che. A moTo sUtradhAra che. mULadeve kahyuM vAta sAcI che. AnI AkRtija vijJAnanA atizayone kahI batAve che. bharata nATaka saMbaMdhI
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 mULa zuddhi bhAvAnuvAda vicAra cAlu karyo tyAre vAmana rUpa dekhI mULadevano vizvabhUti tiraskAra karavA lAgyo. mULadeve vicAryuM A to paMDitAIno garva rAkhe che. tethI Ane zikSA karyuM. tyAre pharI pUchyuM "phalANA phalANAno avirodha kevI rIte ghaTe ?'" teNe jema tema kAMIka javAba ApI dIdho, tyAre mULadeve kahyuM AvA jJAnanuM tuM abhimAna kare che ? tyAre pelo vizvabhUti cUpa thaI gayo. devadattAe mULadevane kahyuM ke mahAbhAgyazALI ! tArA vaDe suMdara kahevAyuM paraMtu A A pramANe ja che. paNa Ano bIjo koI parihArano upAya ja nathI. mULadeve kahyuM parihAra koNa kareja che ? Avo prazna hoya to phalANuM A pramANe ane phalANuM A pramANe hoya che. basa bIjI vAtaja kyAM che. tethI khuza thayelI devadattA A pramANe vicAravA lAgI. zuM A pracchanna rUpamAM bharata to nathI Avyo ne ? tethI mArA manoratho AnA viSe avazya pUrA thaze. anya paNa saMdigdha sthAno pUchyA. te sarva saMzayo dUra karyA. lajjA pAmelo vizvabhUti mAre nATakano samaya thaI gayo che ema kahI te uThI gayo. devadattAe dAsIne kahyuM halA ! aMgamardakane bolAva jethI ame baMne snAna karIe. mULadeve kahyuM jo AjJA Apo to huM ja tamArA aMganuM mardana karI ApuM. zuM tame A paNa jANo cho ? jANato nathI paNa tenAM jANakAra mANaso pAse haiM rahelo chuM. tyAre zatapAka, sahasrapAka vi. telo ANyA. tene mardana karavAnuM zaruM karyu. apUrva hAtha pheravavAnI kalAthI devadattAnuM mana jItI lIdhuM. teNIe vicAryu aho ! kevuM joradAra enuM vijJAna che. are kevo hAthano sparza che ? tethI A koIka guptaveze siddhapuruSa hovo joIe. kemake AvA vAmanarUpavALAne AvI suMdara kalA na hoya. tethI AnuM svarUpa khullu karAvu te mATe te tenA pagamAM paDI ane kahyuM he mahAnubhAva ! asamAna guNothI tame uttamapurUSa jaNAo cho. ane tame vAtsalya ane dAkSiNyavALA cho. tethI tamArA AtmasvarUpane dekhADo ? mAruM hRdaya tamArA darzana mATe ghaNuM utkaMThita banyuM che. vAraMvAra Agraha karavAthI smita reLAvI vezaparivartana karanArI guTikA kADhI mULadeva mULarUpe pragaTa thayo. je sUrya jevA tejavALo, kAmadevanI jema strIjanonAM manane haravAvALo, caMdranI jema mANasonA manane AnaMda ApanAra, buddhanI jema zAstrokta aMgavALo, anupama rUpa lAvaNya ane yauvanavALo che. tene joI harSAveze tenI romarAjI khIlI uThI. ane tenAM
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 199 pagamAM paDI. he svAmI ! Ape mahAkRpA karI ! tyArapachI jAteja mULadevanuM aMgamardana karyu. moTI vibhUtithI banne jaNAe snAna karyu. devadRSya (rezmI) vastro dhAraNa karyA. thoDu thoDu jamyA ane apUrva nATaka gAMdharva vi. devadattAne zikhavADyu. tyAre pharI devadattA bolI he mahAbhAga ! tamane choDI bIjA puruSamAM mAruM mana lAgatuM nathI. tethI A satya che. AMkho dvArA kone nathI dekhAtuM ? konI sAthe vArtAlApa nathI thato. paNa rahasyabhUmimAM AnaMda aMkuro ugADe te manuSyo viralA ja hoya. tethI mArA AgrahathI tamAre ahIM roja AvavAnu. mULadeve kahyuM he guNAnurAgI! videzI nirdhana ziromaNI evAM amArA upara rAga karavo zobhato nathI. ane sneha sthira raheto nathI. prAyaH karIne sarvane paNa kAryanI apekSAe ja sneha hoya che. kahyuM che ke phaLa nAza pAmI jatAM vRkSane paMkhIo choDI de che. sukA taLAvane sAraso karamAyelA puSpane bhamarAo, dAjhelA vanabhAgane mRgalAo choDI de che. nirdhana puruSane vezyA, bhraSTa rAjAne sevako tyajI de che. sarvajana kAryavazathI eka bIjA pratye premabhAva darzAve che. koNa konuM che ? koNa kone pyAro che ? devadattAe mULadevane kahyuM satpurUSo mATe svadeza ke paradeza kAraNa nathI kahyu che A deza ApaNo ane te parAyo evu to kApuruSane lAge. he priya! jyAM vANijyanI siddhi thAya jyAM dhanavAna lokono vAsa hoya tyAM nyAyathI arthopArjana karo // 28 // guNIjana jyAM paNa hoya tyAM mastaka vaDe vahana thAya che arthAt pUjAya che. samudrathI chUTo paDelo candra zaMkaranA mastake nivAsa karAvAya che / / 286 suvacananuM mUlya hajAra che. snehapUrNa dRSTinuM mUlya lAkha che. parantu sajjana manuSyanA sadbhAvanuM mUlya karoDathI paNa caDhI jAya che // 287 / / tethI sarvaprakAre mArI prArthanA svIkAro, tene hAM pADI temano atyaMta sneha saMbaMdha thayo. viziSTa vinoda karatA rahe che. tyAre nRtya (nATaka) no samaya thatAM devadattAne bolAvavA sAru rAjapratihAra Avyo. guptavezadhArI mULadeva sAthe rAjasabhAmAM gaI. nAcavAnuM zaru karyu. ane mULadeva Dholaka vagADavA lAgyo. sAmaMto sAthe rAjA ane pATaliputra nagaranAM rAjAe mokalelo rAjadarabArI vimalasiMha paNa khuza thaI gayo. khuza thayelAM rAjAe tene varadAna ApyuM. ane thApaNa karyu. pharIthI teNIe mULadeva sAthe manohara gIta gAyuM. tene anusAre bIjIvAra nRtya karAyuM. drupadI chaMdavizeSamAM racAyelA kAvyAMza (vALuM gIta ane tene anusAra nRtya karavAmAM AvyuM)
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 mULa zuddhi bhAvAnuvAda atyaMta khuza thayelA rAjAe zarIra upara raheluM AbhUSaNa ApI dIdhuM. vimalasiMhe kahyuM pATalIputramAM mULadevano paNa Avo vijJAna prabhAva kalAtizaya che. ane bIjo ahIM che trIjo koI evo nathI. tethI mArA matathI ANIne mULadeva pachIno kalAmAM naMbara Apo ane nartakIpada Apo. rAjAe Apyu tyAre devadattAe page paDIne rAjAne kahyuM ApanI moTI maherabAnI paNa kama Avo che ke prathama lAbha upAdhyAyano hoya che ane A mAro upAdhyAya che. have zuM karavuM ? te ApanA hAthamAM che. rAjAe kahyuM he mahAnubhAva ! AnI A vAta mAno. mULadeve kahyuM jevI ApanI AjJA devadattA bolI - ApanI moTI maherabAnI thaI. Apano khuba khuba AbhAra. e arasAmAM mULadeve vINA vagADI. jenAthI (mULadeve) raMgamaMca upara rahelAM sarvajanonuM mana Akapa lIdhu. vimalasiMhe kahyuM A gupta veze mULadeva ja hovo joIe. bIjAne evuM kalA vijJAna nathI. teno koI anya upAdhyAya nathI. rAja AdezathI AkhI dharatI bhamyo. paNa emAM tevuM ratna meM joyuM nathI. tethI tame dhanya cho. tamArI pAse AvA kalAratna che. tyAra pachI rAjAe mULadevane kahyuM. he mahAnubhAva! amane moTu kautuka hovAthI tame mArA anurodhathI tame Atma svarUpa ne pragaTa karo. tyAre hAsya pUrvaka guTikA kADhI, mULadevane joI vimalasiMha tarataja bheTI paDyo. ane mULadeva rAjAnA page paDyo. rAjAe tenuM sanmAna karyuM. tenA upara atyaMta anurAgI banelI devadattA tenI sAthe viSayasukha anubhavatI rahe che. mULadevane saghaLAM vyasanomAM jugAranuM evuM bhAre vyasana hatu ke kSaNamAtra paNa tenAM vagara rahI zakato nathI. tethI devadattAe kahyuM he priyatama ! caMdrane jema haraNanuM kalaMka che. tema sarva guNabhaMDAra evA tamAre dhutavyasana kalaMka rUpa che. kAraNa ke aneka doSonuM kAraNa che. kahyuM che vidvAnoe jugArane dhana nAza karanAra ninda, kulazIlane dUSita karanAra sarva pAponuM janmasthAna, lokamAM halko banAvanAra, duSTamananuM mULakAraNa avizvAsa upajAvanAra ane pApamAM pravartAvanAra kahelo che. eTaleke pApa vinA jugAra na khelAya. kulane kalaMka, satyano pratipakSa = jhuTha, vaDIlonI. lajajAno nAza zaucano tyAga = corI, dharmamAM attarAya, arthano nAza, putra patnI
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 201 - pitA, mAtA, mAsA vagere svajano prati prItidAna ane paraspara prItibhoja no abhAva, deva guru ane kArya akAya nA vivekano abhAva, zarIrano saMtApa ane jenAthI kugati thAya te ghutamAM he priya ! mA rAMca ! ra9OA tethI sarva prakAre A choDI de. atirasa nA kAraNe te choDI zakato nathI. Aja nagarImAM kAmadeva sarakhA rUpavALo, potAnA kulano dIvaDo, bAMdhava rUpI kumudanA vikAsa karavAmAM caMdra samAna, prajAjanone viSe kalpavRkSa samAna, nirmala yazathI dizAone dhoLI karanAra addhithI kubera sarakho acala nAme sArthavAha che. te to mULadevanI pahelAM ja temAM rAgI hato ane satata dravya ApI tenI joDe bhoga bhogave che. ane teNe mULadeva upara thoDo dveSa hovAthI tenI bhUla dekhavA prayatna kare che. ane acalanI zaMkAthI devadattAnA ghera mULadeva jato nathI. avasara maLatA tenI mAtAe devadattAne kahyuM he putrI! A mULadevane choDa A nirdhananuM ApaNe koI prayojana nathI. te mahAnubhAva dAnI acala vAraMvAra ghaNuM dhana mokale che. tethI tene sarva snehathI aMgIkAra kara. eka myAnamAM be talavAra rahI nA zake. tethI A jugArIne choDI de te bolI he mA ! huM ekAMte dhanamAM anurAgI nathI. pANa guNomAM mane anurAga che. mAtAe kahyuM te jugArImAM vaLI guNo kevA ? are mA ! A to saMpUrNa guNamaya ja che. kAraNa ke te sakala kalAmAM pAraMgata che. zaraNAthI upara vAtsalya karAvanAra, priya bolanAro, dhIra udAramanavALo, gugarAgI vizeSajJa che, ethI huM Ane nahiM choDuM. tethI mAtA draSTAntathI devadattAne samajAvAnI kozIza kare che. aLato mAMgIe chate sAra kADhIne sUkAyela-vAsI alato Ape, zelaDI mAMgatA tenAM chotarA Ape. puSpo mAMgatA puSTa chuTI vIMTothI guMthelI mAlA Ape che; dekhI ema jyAre vezyA pUche che tyAre tenI mAM) kahe che jevuM A arasavirasa che tevo tAro priyatama che. chatA paNa tuM Ane choDatI nathI. mATe A kiMvadanti sAcI che ke... apAtramAM nArI rame che. pahADa upara vAdaLA varSe che. lakSmI nIca no Azraya kare che. prAjJa puruSa prAyaH karIne nidhana hoya che. devadattAe kahyuM parakhyA vinA apAtra kevI rIte jANI zakAya. mAtAe kahyuM to pArakhu karo. harSa pAmelI devadattAe kahyuM to acalane kaho devadattAne zelaDanI IcchA che. mATe mokalAvo.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 mULa zuddhi bhAvAnuvAda mAtAe evuM kahevAthI acala to upakAra mAnato zelaDInA gADA mokalyA. harakhAIne mAtA kahevA lAgI. he beTI ! jo acalanI keTalI dAnazakti che. tyAre devadattAe viSAda sAthe kahyuM zuM huM hAthINI chuM ? ke jethI mULiyA ane DALavALI gAMThovALI zelaDInA DhagalA karyA che. tethI have mULadevane kaho tyAre mULadeve paNa pazmabhUta agrabhAga sAtheno viMdhyAcalanI zelaDInA sAMThAne choLI be AMgala jeTalA kaTakA karyA. teone dALa cInI, tamAlapatra, IlAyacI ane nAgarakesarathI saMskAryA ane kapUrathI vAsita karyA. ane zUlAthI thoDA chevA. ane navAja zakorAmAM bharIne mokalyA. te dekhI harSathI mAtAne kahyuM he mA ! puruSonuM aMtara jo. tethI huM A guNomAM Asakta chuM. mAtAe vicAryuM. A emAM ghaNIja rAgI hovAthI jAte Ane choDaze nahiM. tethI Avo koI upAya karuM ke kAmuka (mULadeva) paradeza jato rahe. to badhu ja TALe paDI jAya. evo vicAra karI mAtAe acalane kahyuM ke tuM devadatAne kahe ke huM bIjA gAma jAuM chuM ane pachI mULadeva tenA ghera jato rahe tyAre manuSyanI uMcI sAmagrI laI tuM Avaje. ane te mULadevanuM apamAna karaje. ane apamAna thavAthI te deza choDI deze. tethI huM taiyAra thaI guma raheje huM tane samAcAra ApI daIza. teNe paNa hA pADI. bIjA divase huM Aje bahAragAma javAno chuM ema kahI ghaNuM dhana ApI acala nIkaLI gayo. devadattAe paNa mULadevane bolAvyo. ane mAtAe acalane jaNAvyuM ane vipula sAmagrI sAthe Avyo. devadattAe tene Avato dekhatA mULadevane kahyuM he nAtha ! atyAre evo samaya che ke mAtAe acale mokaleluM dhana grahaNa karyuM che. tethI tamo muhUrta mAtra palaMga nIce raho. huM eTalAmAM ene calatI pakaDAvuM (jato karuM) teNe tema karyuM mAtAe paNa acalane jaNAvI dIdhuM. te acala palaMga upara beTho. ane devadattAne kahyuM snAna sAmagrI tayAra kara. hAM kahI sAmagrI taiyAra karAvI ane devadattAe kahyuM potaDI pahero jethI mAlIza karIe tyAre acale kahyuM meM Aje svapna dekhyuM che ke potAnI strIe mArA zarIranuM mardana karyuM ane Aja palaMga upara rahyo chato meM snAna karyuM tethI A svapna ne sAcu pADu. devadattAe kahyuM Ama karavAthI mahAmUlyavALI A pathArI (ozIku) takIyo vi. kharAba thaI jaze. teNe kahyuM AnA karatA bamaNA sArA huM ApIza. akAe pANa sAkha pUrAvI, hAhA Ama thavA do. tethI tyAM rahyA ja aMgamardana ane vilepana karyuM. ane garama pANIthI snAna karyuM. tenAthI nIce rahelo mULadeva unA ane talanA cUArgavALA pANIthI
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 203| bharAI gayo. hathiyAra dhArI puruSo AvyA ane mAtAnA IzArAthI acale mULadevane vALathI pakaDyo. ane kahyuM tAre koI zaraNa hoya to batAva. tINa talavAradhArI puruSothI potAne gherelo joI mULadeve vicAryuM ke atyAre hathiyAra vinAno hovAthI puruSArtha dvArA bacI zakAze nahi. ane eonI vaira zuddhi karI levI joIe. ema vicArIne kahyuM tamane je game te karo. acale paNa AvA uttama purUSono nAza karavAthI zuM maLavAnuM ? uttamapuruSone paNa viSamadazAnA kAraNe duHkho paDavA durlabha nathI. kahyuM che ke- sakala jagatanA mastake rahelA deva asura vidhAdharathI gavAyelA pratApavALo sUrya paNa bhAgyavaze rAhu graha kallolano koLIyo bane che. (sUryagrahaNa thAya che.) sAgara, saritA, sarovara bharAya che ne khAlI thAya che. dhanI sUrya divaso ane devonI paNa eka sarakhI dazA hotI nathI. ahIM haMmeza mATe koNa sukhI ? lakSmI konI thaI che ? sneha saMbaMdho konA sthira rahyA che ? konI bhUla nathI thatI ? tuMja bola bhAgye kone hairAna-parezAna nathI karatuM ? arthAtuM kare che. ema vicArI teNe mULadevane kahyuM tuM AvI avasthAmAM Avyo chatA atyAre tane choDI muka chuM. tethI mArI AvI avasthA Ave tyAre choDI deje. tyAre dubhAyelA mane vicAravA lAgyo. hasaterI jo ! Ane mane kevo chetaryo. ane vicArato vicArato nagara bahAra gayo. sarovare nhAyo. peTa pUjA karI; tethI paradeza jAuM ane AnuM khoTuM karavAno upAya karuM. ema vicArI bennAta bhaNI cAlyo. gAma, nagara vi. mAMthI jatA jatA bAra yojana lAMbu vana AvyuM. jo koI mAtra vAta karavAvALo maLI jAya to anAyAse vana pArapAmI javAya. ema vicAra karato beTho che. tyAre bhAthAnI poTalI sAthe eka brAhmaNa tyAM Avyo. teNe pUchayuM ! bhaTTajI tame keTalA dUra javAnA cho. brAhmaNe kahyuM vanane pele pAra vIranidhAna nAme sthAna che. tyAM javAnuM che. o bhAI ! ApaNe baMne sAthe jaIe. tyAra pachI baMne nIkaLyA. madhyAhana samaye jatAM evA teoe taLAva joyuM; hAtha-paga dhoI taLAvanI pALI upara rahelA jhADanI chAyAmAM beThA. brAhmaNe paNa bhAthAnI poTalI choDI vATakAmAM cANA kADhyA. pANIthI bhInA karI khAvA lAgyo. mULadeva vicAravA lAgyo. brAhmaNa to AvA bhUkhaDI bAraza (bhUkhyA DAMsa) jevA hoya tethI pote khAdhA pachI mane Apaze. bhaTTa to khAIne poTalI
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 mULa zuddhi bhAvAnuvAda bAMdhI ravAnA thayo. mane DhaLatA pahore Apaze... ema vicArI tenI pAchaLa cAlyo. tyAre paNa te ekalo ja jamyo. paNa mULadevane Apyu nahiM. kAle Apaze, evI AzAe cAle che. rAta paDI tyAre eka bAju baMne suI gayA. savAre pAchA cAlavA lAgyA. bapore jyAre thAkyA paNa brAhmaNa to ekalo khAvA lAgyo. trIjA divase mULadeve vicAryu ke have to jaMgala lagabhaga puruM thavA Avyu che. tethI Aje to mane jarUra Apaze. paNa tene Apyu nahiM. jaMgala pAra thaI gayuM. tethI baMnenA mArga judA paDI gayA. brAhmaNe kahyuM A vATa tamArI che, ane A mArI. AnA prabhAve huM jaMgala utaryo ema vicArI mULadeve kahyu he bhaTTa ! mAruM nAma mULadeva che. tArA prabhAve huM vana pAra pAmyo chuM. tethI mArAthI koI kAma sarI zakAtu hoya to bennAtaTa Avajo. bhAI ! tamAruM nAma zuM che ? bhaTTe kahyuM sabraDa nAma che. lokoe niNa zarmA prasiddha karyu che. mULadeve kahyuM mAruM kAma paDe to bennAtaTa Avajo. ema kahI te bennAtaTa bhaNI cAlyo. ane bhaTTa potAnA gAma bhaNI cAlyo. mULadeve vacce vasativALuM sthAna dekhyu. ane bhikSA mATe gAmamAM praveza karyo. AkhA gAmamAM bhamyo. tyAre halakA aDada malyA. bIjuM kAMI bhojana maLyuM nahiM. jalAzaya tarapha cAlyo. e arasAmAM tapathI sukAyelA dehavALA mAsakhamaNanA pAraNA mATe gAmamAM AvatA mahAtapasvIne joyA. temane joI harSa roma khaDA thaI gayA. ema vicAravA lAgyo. aho ! huM dhanya chuM. huM kRtArtha banyo ke jethI AvA deza kAlamAM A mahAtmA nirakhavA maLyA. tethI cokkasa mAre kalyANa mArga khullo thaze. emane vahorAvAthI saghaLA duHkho khapI jaze. A mahApAtra che. kAraNa ke - darzanajJAnathI zuddha, paMcamahAvratane pAlanArA, dhIra, kSamA, namratA, saralatA tathA nispRhAvALA, svAdhyAya, dhyAna, tapa, yogamAM masta rahenArA, zuddha leyAvALA, pAMca samiti ane traNa guptine dhAranArA, upakaraNa sivAya koI paNa vastunI mAlikI vinAnA, gRhasaMgathI dUra rahenArA. evA pAtra rUpI zubha khetaramAM vAvelu vizuddha zraddhA pANIthI siMcAyeluM dravyarUpI dhAnya Aloka ane paralokamAM anaMta phaLa ApanAruM bane che. tethI kAlocita Aja aDada temane Apu kAraNake A gAma dAna ApanAruM nathI. ane A mahAtmA to be cAra ghera jai pAchA pharI jaze, jyAre huM to be traNavAra pharIpharIne meLavI laIza. ane bIjA gAma paNa najIka che. tethI A sarva emane ApI dauM. praNAma karI aDada muni bhagavaMtane ApyA.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 205, sAdhue paNa tenAM pariNAmanI vRddhi ane vyAdinI zuddhi jANI dharmazIla! thoDu Apaje. ema kahI pAtra dharyuM. teNe paNa vadhatA bhAve sarva ApI ema bolyo - dhanya puruSonAM aDado sAdhunAM pAraNA mATe thAya che. e arasAmAM AkAzamAM rahelI RSInI bhakti ane mULadevanI bhaktithI khuza thayelI devIe kahyuM he putra mULadeva ! te sAruM karyuM ! tethI A gAthAnA utarArdhathI je tane game te mAMga ! huM tane sarva ApIza. tyAre mULadeve kahyuM jo A pramANe che to devadattA vezyA, hajAra hAthI ane rAjya Apo. deve kahyuM tuM nizciMta rahe. A RSinA cAritranA prabhAve TuMkA gALAmAM ja tane sarva maLI jaze. mULadeve kahyuM he bhagavatI ! hA Ama ja thaze ! te devI RSine vAMdI pAchI pharI. sAdhu pAga udyAnamAM gayA. mULadevane paNa bIjI bhikSA maLI gaI. jamIne betrATa cAlyo. anukrame tyAM pahoMcyo. rAtre musApharakhAnAmAM suI gayo. chellA pahore svapna dekhyuM ke nirmala prabhAthI jIvalokane prakAzita karanAro pUrNacaMdra moDhA dvArA peTamAM pravezyo. eka bhikSuke paNa eja svapna joyuM ane teNe bhIkha mAMganArA bhikSuone kahyuM tyAre eka jaNAe kahyuM te sAruM svapna joyuM che. jethI tuM ghI goLathI bharelo puDalo meLavIza teNe paNa kahyuM A pramANe che. A loko svapnanA paramArthane jANatA nathI. ethI mULadeve kahyuM nahiM. kArpaTike - bhagavA vastra dhArI bhikSue ghararUpe taNAyelA taMbumAMthI tevoja puDalo meLavyo. ane te tuSTa thayo. bhikSuone kahyuM. mULadeva paNa savAre eka bAgamAM gayo. phUlo ekaThA karavAmAM madada karIne mALIne khuza karI dIdho. teNe paNa phaLaphUla ApyA. tene laI pavitra thaI. svapna pAThakanA ghera gayo. ane praNAma karyA. kSemakuzala puchayA svapna pAThake pAga bahumAna pUrvaka bolAvyo. ane AvavAnuM kAraNa pUchayuM. teNe paNa hAtha joDI svapnanI vAta karI. upAdhyAyajIe harSathI kahyuM ke zubhamuhurtamAM svapna phaLa kahIza. Aje to amArA mahemAna bano. mULadeve hA kahI tyAra pachI snAna karI bhojananA aMte upAdhyAye kahyuM he putra ! mArI A putrIne vara prApta thaI gayo che. tethI mArA uparodhathI Ane parAgo. he tAta ! ajJAta kulazIlavALAne Apa jamAIkevI rIte banAvo cho. nahiM kahevA chatA AcArathI kula jaNAI Ave che. kahyuM che ke -
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 mULa zuddhi bhAvAnuvAda AcAra kulane, bhASA dezane, saMbhrama snehane, zarIra bhojanane jaNAve che. tathA * padmamAM sugaMdha, zelaDImAM mIThAza, zreSTha hAthamAM lIlA, kulavAnuM puruSomAM vinaya koNa kare che. arthAt sahaja ja hoya che. athavA - jo guNo hoya to pachI kulanI zI jarUra ? guNIjanone kulanuM kAMI kAma nathI. guNa rahitane akalaMka kulaja moTu kalaMka che. (juo AvA khAnadAnamAM janmyo toya Avo pAkyo). tethI kula tene vadhAre kalaMka (doSa) ApanAruM bane che. ema aneka uktiothI manAvI paraNAvyo. tame sAta divasamAM rAjA thazo" e svapnaphaLa kahyuM. e sAMbhaLI khuza thaI tyAM rahevA lAgyo. pAMcamAM divase zahera bahAra caMpakanA jhADanI chAyAmAM suto, A bAju teja divase aputrIyo rAjA maraNa pAmyo. navA rAjAne nimaNUka karavA mATe ghoDA, hAthI, chatra, cAmara, kaLaza adhivAsita A pAMca divyo nagaramAM pheravyA. paNa koI rAjAne yogya dekhAyo nahi. tethI nagara bahAra nIkaLI mULadeva suto hato tyAM AvyA tyAre ghoDAe hepArava karyo. hAthIe garjanA karI. kaLaze abhiSeka karyo. cAmara vIMjhAvA lAgyA. chatra upara sthira thaI gayu. tyAre lokoe " jaya zabda karyo. nAca karanArI jAti nAcavA lAgI. saubhAgyavatI strIo maMgala gIta gAvA lAgI. naMdI vAjiMtra vAgavA lAgyA. hAthIe jAte ja potAnA pITha upara caDAvyo. moTA ADaMbarathI nagaramAM praveza karAvyo. maMtrI sAmaMtoe rAjyAbhiSeka karyo. AkAzamAM rahelI devIe kahyuM bho! bho ! nagarajano ! A mahAnubhAva sakala kalAmAM hoMzIyAra che. devAdhiSThita zarIravALo vikama nAme rAjA che. tethI AnI AjJAmAM je nahi rahe tene huM choDIza nahiM. tethI sarva sAmaMta, maMtrI, purohita ItyAdi parijana barAbara AjJA pALavA lAgyo. te umadA viSayasukha anubhavato divaso vItAve che. ujainIthI rAjA jitazatru sAthe Apa letI zarU karI. tethI paraspara gADha prIti thaI. A bAju devadattA mULadevanI tevI viDaMbane dekhI acala upara ghaNI ja virakta thaI. tethI acalane khakhaDAvyo. bho ! huM vezyA chuM. tArI gharavALI nathI. chatA paNa mArA ghera rahI AvuM kAma kare che. tethI Aja pachI mArA kAraNe tAre khIjAvAnI jarUra nathI. ane rAjA pAse jaI page paDI vinaMtI karI he rAjan ! te varadAna puruM karavAnI kRpA karo.- rAjAe kahyuM tane je
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda) 207) game te kahe, mArI pAse mULadevane choDI bIjo puruSa AvavA na devo. ane acalane mArA ghera Avato aTakAvo. jA tane game temaja thaze. paNa vAta zuM che. te to kahe tyAre mAdhavIe sarva bInA kahI saMbhaLAvI. rAjA acala upara kodhe bharAyo are ! mArI nagarImAM A be ratna che. teone A herAna kare che. tethI bolAvIne Thapako Apyo. ane kahyuM re! zuM tuM ahIMno rAjA che ke jethI AvI rIte varte che ? tethI atyAre tuM zaraNa batAva. tAro nAza karuM chuM ? tyAre devadattAe kahyuM o svAmI ! kutarA jevA marI gayelA AnAthI zuM saravAnuM. jo atyAre A mahAnubhAva nArInA vacanathI chuTo karuM. paNa zuddhi to mULadevane ahIM ANavAthI thaze. tyAre page paDI rAjakulathI nIkaLyo, dareka dizAmAM zodhavAnI zarUAta karI. chatAM na maLatA teja pUrNimAnA divase mAlanA jahAja bharI pArasakula gayo. A bAju mULadeva vicAravA lAgyo. devadattA - priyA vagaranuM A rAjya zuM kAmanuM ? jethI kahyuM che - je ke te khAo. nagara ke jaMgalamAM raho. jyAM ISTano saMyoga che teja rAjya che. bIju zuM kAmanuM ? eTale bIju kazA kAmanuM nathI. mane devadattA ISTa che tethI kauzalyA nagarImAM devadattA tathA rAjA upara TapAla lakhI. rAjAne lakhyuM ke mane A devadattA upara ghaNoja rAga che. tethI teNIne gamatuM hoya ane Apane sAruM lAgatuM hoya to kRpA karI ANIne mokalo. tyAre rAjAe dvArapAlane kahyuM bho ! zuM vikramarAjAe Aja pramANe lakhyuM che. zuM tenAM ane ApaNAMmAM bheda che ? kAraNa ke ApaNuM rAjya tenuM potAnuM ja che. to vaLI devadattA kema na hoya ? arthAt e paNa tenI ja che. paNa te tyAM javAne Icche che kharI ? tyAre teNIne bolAvIne pUchayuM devadattA ! pahelAM teM jaNAvyu hatu ke mULadeva sivAya bIjo puruSa mokalavo nahiM. devanI prasAdathI rAjA thayelAM mULadeve tane bolAvA sAru A puruSo mokalyA che. tethI jo tane ThIka lAge to tenI pAse jA. teNIe kahyu ApaNo khuba khuba pADa ! tamArI anujJAthI A mArI IcchA che. tyAra pachI mahAvaibhavathI pUjI ANIne mokaLI. devadattA tyAM pahoMcI. mULadeve paNa mahAvaibhavathI praveza karAvyo. udAra bhoga bhogavatA tathA jinapUjAmAM tatpara banI samaya vitAve che.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 mULa zuddhi bhAvAnuvAda A bAju te acala paNa pArasakulamAM ghaNuM dhana kamAI uMcI koleTI (jAtino)no mAla bharI bennAtaTa Avyo. bahAra rahyo. lokone pUchayuM ahIMnA rAjAnuM zuM nAma che ? lokoe kahyuM vikamarAjA tyAre maga-motI vidgama, pravALA no thALa bharI rAjAne bheTavA (mALavA) gayo. rAjAe Asana ApyuM. ane beTho. are ! te A acala kyAMthI ? e pramANe oLakhI lIdho. paNa acale to rAjAne oLakhyo nahi. - rAjAe pUchayuM, o zeTha kayAMthI AvyA ? teNe kahyuM pArasakulathI yathocita (pratipattI) sevAthI sanmAna karAyela acale kahyuM he deva ! koIka uparIne (uMcA hoddAvALAne) mokalo. je mAla tapAsI le ! rAjAe kahyuM jahAjanAM kautukathI huM jAte ja AvIza. tyAre paMcakulanI sAthe rAjA tyAM gayo. zaMkha (eka jAtanuM sugaMdhI dravya), sopArI, caMdana, agaru, majITha vi. mAla joyo. paMcakulanI samakSa rAjAe pUchayu o zeTha ! ATaloja mAla che ? teNe kahyuM ATaloja che; rAjAe kahyuM o zeTha! barAbara kahI do; kAraNa ke mArA rAjyamAM TeksanI) jakAtanI corI karanArane dehadaMDanI sajA thAya che. acale kahyuM zuM rAjA AgaLa vaLI juThuM bolAtuM haze ? rAjAe kahyuM ema che to kahelAnuM aDadhu dAna karo. paNa guNo mArI samakSa tolo, paMcakule tolyA, tyAre bhArathI, pAda prahArathI, jamInane kharosa (cIrA) paDavAthI majITha vi. mAM rahelo sArabhUta mAla jaNAI Avyo. tethI guNo kholAvIne joI. tyAre barAbara joyuM to koIkamAM sonuM, koIkamAM cAMdI, koIkamAM maNi-motI, pravAlA vi. mUlyavAna mAla joyo. te joI krodhe bharAyelo rAjAe potAnAM puruSone Adeza karyo. are ! Ane bAMdho ! A pratyakSa cora che. rAjAnAM vacanathI teoe tharatharatA hRdayavALA evA acalane turaMta bAMdhyo. ArakSakane soMpI rAjA vAhana vaDe potAnAM bhavanamAM gayo. ArakSaka tene rAjA pAse laI Avyo. muzkeTATa baMdhAyelo joI rAjAe kahyuM "are Ane jaldI choDo." tarataja choDI mUkyo. rAjAe pUchayuM he sArthavAha putra ! mane oLakhyo? teNe kahyuM he rAjana! saghaLI dharatI upara prakhyAta thazavALA mahArAjA Apane koNa na oLakhe ? rAjAe kahyuM upacAra vacano rahevA de. jo jANato hoya to spaSTa bola. sAcuM kahuM to he rAjana ! huM Apane nathI oLakhato. tyAre rAjAe devadattAne bolAvI; zreSTha apsarAnI jema sarva aMge AbharaNothI zobhita devadattA AvI. acale oLakhI ane manamAM ghAgo zaramAyo.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda te bolI bho ! A teja mULadeva che tene te samaye teM kahyuM hatuM ke bhAgya yoge kyAreka ApattimAM paDI jAuM to A pramANe karaje. tethI A te avasara che. ethI dehAMta daMDa pAmelo Aje tane namanAra ane dIna mANasa upara vAtsalya karAvanAra Aryaputra choDI mUke che. A sAMbhaLI vilakho thayelo "Apano AbhAra" kahI rAjA ane devadattAne page paDyo. sarvajanone zAMti ApanAra, saghaLI kalAthI zobhato nirmala svabhAvavALA, pUrNimAnA caMdra sarakhA devanI (mULadevanI) rAhu jevA meM tyAre je (kadarthanA) herAnagati karI te badala kSamA karo. tamArI herAnagatinA roSathI mahArAjA ujainImAM paNa pesavA nahiM de; jenA upara devadattAnI kRpA che tene to meM khamAvI ja dIdhA che. tathA tuM to mAro upakArI che. kemake jIvIta dAnathI bIjuM koI caDitAtu dAna nathI. tyAre pharIthI te (acala) baMnenA page paDyo. devadattAe ghaNAM AdarathI snAna karAvI bhojana karAvyuM. rAjAe mUlyavAna vastra AbharaNo paherAvyA. ujainI mokalyo ane mULadevarAjAnI arajathI jitazatru rAjAe teno guno mApha kayoM. nigazamAM paNa "mULadeva rAjA thayo che" evuM sAMbhalI bennAtaTa Avyo. rAjAe joyo tethI loka vyavahAra, bhaya, lajjA (zarama) dAkSiNya, tyAga svabhAva A pAMca jemAM nathI tenI sAthe saMbaMdha na joDavo. ema vicArI je gAmanI bhakti jovAI nathI evuM gAma ApyuM. ApanI maherabAnI ema kahI te gAma bhaNI gayo. koIka vakhate nagara dararoja coro vaDe corAvA lAgyuM. ArakSako coranuM pagalu paNa pakaDI zakatA nathI. tyAre rAjAe vicAryuM. mAruM zahera paNa anAtha nI jema corAtu hoya to mAro puruSArtha pAMDitya buddhi vi. nakAmI che. huM to A sarva kAryamAM hoMzIyAra chuM; tethI mArI nagarI luMTanAra coronI bhAre dhiDhAI kahevAya. ema vicArI nIla vastra paherI coranI tapAsa mATe rAtre nIkaLI paDyo. nagarInA zaMkAzIla sarva ThekANe pharI ghaNo ja thAkI gayelo zUnya devakulamAM eka ThekANe suI gayo. e arasAmAM maMDika nAmano moTo cora Avyo. pagathI Ane uThADyo re! tuM koNa che ? mULadeve kahyuM huM bhIkhArI chuM. jo ema che to cAla manuSya
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 mULa zuddhi bhAvAnuvAda karuM (manuSya sukha apAvuM) ApanI kRpA ! baMne eka zeThiyAnA ghera gayA. khAtara pADIne 'maMDike ghaNuM dhana kADhyuM. ane mULadevanA mAthe upaDAvyuM. mArge calAvyo ane pote hAthamAM talavAra laI tenI pAchaLa cAlyo. jIrNa bAgamAM gayA. bhUgarbhanA dvArane kholI aMdara peTho tyAM tenI rUpALI juvAna bahena rahe che. core bahenane kahyuM mahemAnanA paga dho. te paNa kuAnA kAMThe rahelA suMdara Asana upara mULadevane besADI paga dhovA lAgI. tyAre atyaMta komala caraNa sparza anubhavatI A koIka zreSTha puruSa hovo joIe. e pramANe vicArIne tenAM sarvAMga joyA. tethI tenAM upara ghaNo rAga thavAthI IzAro karI dhIre dhIre kahyuM ke bIjA je mANaso ahIM Ave che temane paga dhovAnA bahAre kuAmAM huM nAMkhI dauM chu. paNa tamane nahiM nAkhu. tethI mArA uparodhathI jaldI ahIMthI khasI jAo. nahi to ApaNA baMnenuM bagaDaze. tethI avasara jANI rAjA jaldI nIkaLI gayo. bahene paNa potAnI bhUlanA bhayathI rovA lAgI. arere A mANasa to nATho ! nATho ! tyAre dhana chupAvavAnuM paDatu mukI talavAra laI maMDike pIcho karyo. rAjA paNa corane najIka Avato jANI nagaranA cAra raste rahelAM moTA thAMbhalAne barobara puruSanI jema vacce karI pote nAsI gayo. -maMDika paNa krodhathI gherAyelAM nayaNavALo hovAthI te puruSa che ema jANI tIkSNa talavArathI thAMbhalAnA be TukaDA karI ghera bhAgI gayo. cora jaDI gayo ethI rAjAne paNa hRdayamAM zAMti thaI. ane rAjamahelamAM gayo. savAre rAjavATikAnA bahAne tene jovA nIkaLyo. ghaNAM paTTAothI vIMTalAyelI jaMghAvALo, thoranI lAkaDIvALo, dhIre cAlato, ardha khullelA mukhavALo, darajInI dukAne sIvavAnuM kAma karato, maMDikane rAjAe dekhyo. rAtre dIvAnAM avAlAmAM joyelo hovAthI oLakhI lIdho. ghera AvI phalANA darajIne bolAvA mATe koTavAlane mokalyo. tene kahyuM calo rAjA bolAve che. tyAre are ! rAjA kema bolAve che. kharekhara te puruSa maryo nahiM hoya. evI zaMkAvALo rAjA pAse gayo. rAjAe mUlyavAna Asana Apyu. moTI bhaktithI sanmAna karI kahyuM ke tamArI bena amane Apo. teNe vicAryu A teja rAjA hovo joIe. ethI kArya paramArtha ne jANI bahena ApI ane paraNAvI. tene paNa mahaMta tarIke rAkhyo. tyAra pachI rAjA te rANInA moDhethI sarva AbharaNa vajra kaDhAvI lIdhuM; rAjA have kAMI bAkI nathI ? teNIe kahyuM he deva ! ATaluja che. tyAre aneka rIte herAna karI te cora ne dehAMta daMDa Apyo. e pramANe sAdhue paNa guNalAbha thAya tyAM
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 211 sudhI dehanuM pAlana karavuM. tenA abhAve saMlekhanA anazana vi.thI nigraha karavo joIe. A prasaMgathI kahyuM. mULadeva paNa udAra rAjya lakSmI anubhavI chelle gRhastha dharma pALI devalokamAM gayo. A pramANe Aloka saMbaMdhI sAdhu dAna phaLanuM dRSTAnta pUrNa thayuM. 245 "mULadeva kathAnaka samApta' AdizabdathI devadhara, devaditra, abhinava zreSThI vi. dAkhalAo jANavA. temAM devadharanI kathA A pramANe che. devaghara kathAnaka" " A jaMbu dvIpanA bharatakSetramAM kaliMgadezamAM ramyatA vi. guNothI devanagarIne jhAMkhI pADe evI kAMcanapurI nAme nagarI che. tyAM bhAre parAkramathI abhimAnI, zatrusamUhano nAza karanAra, sarva bhUmi upara prema rAkhanAro rUpAdi guNothI IMdrane jhAMkho pADanAra, bhAmaMDala nAme rAjA che. potAnI chAyAnI jema haMmezane mATe anusaranArI kIrtimatI nAme rANI che. A bAju te nagaramAM tyAM mahAjanamAM mukhya suMdara nAme zeTha che. tene suMdarI nAme srI che. teNIne utpanna thayelA saMtAno marI ja jAya che. aneka upAyo karavA chatA eka paNa jIvato nathI. eka vakhata mAnasika duHkhathI pIDAyelI te vicAravA lAgI. mArA janmane dhikkAra ho, duHkha pracura mArA niSphaLa prasavane paNa dhikkAra ho. je kAraNe apuNyazALI mATe eka paNa saMtAna jIvato raheto nathI. kharekhara bIjA janmamAM meM koIka ratno vi.haraNa karyA haze. tethI mArA saMtAno vinA nimitte marI jAya che. atiharSanA vaze je kAMI akArya karyA hoya teone Avo dussaha vipAka jaldI udayamAM Ave che. e pramANe ciMtAtura thaI teveLAe teNInI priyasakhI dezAvara gayelA sUrapAla rAjaputranI strI priyamatI tyAM AvI. he sakhI ! tuM udAsa kema dekhAya che ? suMdarIe kahyuM pitA, mAtA, bhAI bahana, patnI putra vi. mATe kAMIka rahasya rakhAya che. paNa benapaNIthI kAMI paNa chupuM rAkhavAnuM hotuM nathI. he bena ! saMtAnanuM maraNa mArA moTA khedanuM kAraNa che. priyamatIe kahyuM he sakhI ! janmAMtaramAM je karma je rIte upArjana karyu hoya te pramANe bhogavavuM ja paDe emAM koI saMdeha nathI. tuM saMtApa nA karIza. mAro pati
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212) mULa zuddhi bhAvAnuvAda mane garbhavatI mUkI paradezamAM gayo che. tethI mAre je saMtAna thaze te huM tane avazya ApIza. jo Ama che to mArA ghera AvIne rahe. kAraNa ke mAre paNa garbha rahelo che. tethI jo bhAgyayoge eka sAthe ApaNe baMne janma ApIe to ghaNuM sAruM thaI jAya. ane gupta vAta koIne kahevI nahiM. tevu mAnI tyAM ja AvI gaI. karma dharmanA yoge eka sAthe saMtAnone janma Apyo. ane marelA tathA jIvatA saMtAnanI adalA badalI karI lIdhI. keTalAka divase koIka rogathI priyamatI marI gaI. suMdarIe lokamAM aneka prakAranAM mahotsava karyA ucita samaye putranuM devadhara nAma rAkhyuM te ATha varSano thayo. bottera kalA bhaNyo. teTalAmAM mA bApa svarge sIdhAvyA. teno svajana dharma lagabhaga nAza pAmelo hato. tethI dhanavaibhava badho khalAsa thaI gayo. sAva ekalo paDI gayo. ane dAridrathI gherAyo. AjIvikA nahiM cAlatA dhana zeThanA ghera nokarI kare che. ane tyAM ja jame che. kUlavAna ane zrAvaka hovAthI dararoja derAsara jAya che. caityane vAMde che. sAdhu-sAdhvIne vAMdavA upAzraye jAya che. vakhata jatA koIka parvanA divase saMpadA zeThANIe sAruM khAvAnuM ApyuM. te vakhate sarva saMgane choDelA aneka tapa cAritrathI sukAyelA zarIravALA, agyAra aMga bhaNelA. jagatamAM durjaya evA kAmadevane jene jItI lIdho che, traNa gutithI guma. pAMca samitithI samita, satvavALA, zatrumitra upara samadaSTivALA evA be sAdhu tyAM AvyA. temane dekhI devadharanA romakUpa khaDA thaI gayA. ane vicAravA lAgyo. aho ! Aje mArI sAmagrI durlabha thaI gaI. kAraNa ke citta vitta pAtra traNe pugyayoge maLe che. tethI potAnA jIvane sAdhune vahorAvI sApha kare. ema vicArI muninA caraNe jaI vinavavA lAgyo. he bhagavana A svIkArI mArA upara upakAra karo. vardhamAna bhAvo joI sAdhue pAtra dharyuM. harSa vaze teNe badhu pAtramAM vahorAvI lIdhuM. Aje huM kRtakRtya banI gayo. ema bhAvanA bhAvI teja sthAne thALI AgaLa karIne beTho. A vakhate jamavAnA samaye devane vAMdavA aMdara jatAM zeTe tene dekhyo. zeTe kahyuM he saMpadA ! devadharane pIrasI de. te bolI meM Ane amuka amuka sAruM bhojana pIrasyuM hatuM. eNe badhu sAdhune ApI dIdhuM. zeThe kahyuM A dhanya che. jeNe AvuM karyuM che tethI pharIthI pIrasa. te bolI A bAbatamAM huM kAMI jANuM nahi. zeThe kahyuM anumodanAnA ThekANe kheda na karavo. kemake anumodanA paNa tulya phaLa ApanArI thAya che kahyuM che ke Atmahitane Acarato anumodanA
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 213 mULa zuddhi bhAvAnuvAda karanAro paNa sugatine meLave che. jema kaThiyArAnA dAnanI anumodanA karanAra haraga tathA baLadeva badhA pAMcamA devaloke gayA. tethI Ane sAruM jamADa ema kahI zeTha derAsaramAM gayA. sedANIe paNa bedarakArInA kAraNe kAMI pIrasyu nahi. tyAre devadhara paNa abhimAnamAM AvI gayo. ane Ama vicAravA lAgyo. aho ! dAridraya bhAre kaSTa che jenA lIdhe jagatamAM pahADa jevA purUSo paNa tANakhalAthI paNa halakA thaI jAya che. daurgatyanA tApathI tapelAM anya mANasothI dhikkAra ane tiraskArane pAmanArA mANasonuM jIvana zuM kAmanuM ? A jagatamAM puruSArtha eka evo che jenAthI uMcI mahattA prApta thAya che. jenAM lIdhe ghaNAM doSavAlA mANaso paNa mAna pAna meLave che. sarva apamAnanA gaLe paga mukI traNe lokamAM vaMdanIya zAMta pADavAlA je sAdhu thayA temane dhanya che. (sAdhu mAna-apamAnamAM samabhAvavALA hovAthI ane sarvane pUjya hovAthI "apamAnane mArI nAMkhyuM che' ema kahevAya che.) huM to adhanya chuM kAraNa ke dIkSA laI zakato nathI jethI apamAnanA bhAre duHkho sahu chuM. A pramANe vicArato hato eTalAmAM zeTha bahAra nikaLyA. tevI ja dazAvALo tene dekhI zeThe kahyuM ke putra! ubho thA mArI sAthe jama. zeTha sAthe suMdara bhojana karyuM. A lokamAM sAdhu dAna prabhAvathI mahArAjya lakSmI jene upArjana karI che, chatAM paNa jina sAdhu sAdhvI vaMdana sevAmAM rata. anya janmanA nikAcita azubha karmane anubhavatA teno samaya pasAra thAya che. A bAju eja nagaramAM ratnasAra nAme zeTha che. mahAlakSmI nAme tenI gharavALI che. viSayasukha anubhavatAM mahAlakSmIne garbha rahyo. cha mahInA thayAne zeTha gujarI gayA. samaya pAkatA mahAlakSmIe apsarA karatA suMdara rUpavALI sarva lakSaNa yukta evI putrIne janma Apyo. tyAre apatriyAnuM dhana rAjAnuM mATe putrInA nirvAha mATe thoDu dhana mUkI badhI gharavakharI vi. sAmagrI rAjAe laI lIdhI. rAjazrI nAma pADyuM. mUkelA dravyathI putrIne bhAgAvI. e arasAmAM patimarANa, dhana vinAzathI duHkhI banelI mahAlakSmI marI gaI. lakSmI nAmanI mAsIe rAjazrIne potAnI pAse rAkhI ane paisAdAranA ghera kAma karI pAlana karavA lAgI. paNa zrAvikA hovAthI bhAvapUrvaka dararoja caitya sAdhu-sAdhvIone vAMde che. dAnadharma vi. na karI zakavAthI AtmAne niMde che. Aloka ane paraloka saMbaMdhI koI pAga sAdhI na zakAya evA bakarInA
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 mULa zuddhi bhAvAnuvAda gale rahelAM stana (thAna) sarakhA sAva nakAmAM mArA janmane hA ! hA! dhikkAra che. AlokamAM puNya vihuNI mane eka koLIyo paNa mAtAnI bhAre tanatoDa majUrIthI prApta thAya che. janmAMtaranAM bhAre pApavALI dAnazaktivihuNI mAro paralokato niSphaLa ja thaze. pAtramAM ApyA vinA roja khAnArI mane dhikkAra ho. dhanasaMpattina hovAthI devA mATe hu azakta chuM. eka vakhata mahebhyanA ghera sevA karanAranI lAhaNImAM cAra lADu maLyA. rAjazrIne kIdhu beTI basa A siMhakesarIyA lADu tArA mATe lAvI chuM. tuM jama! te laIne dvAre beThI jo koI atithI Ave to sAruM thAya ema vicAravA lAgI. Aje mArI mAMe sAruM bhojana ApyuM che, tethI pAtramAM ApI AtmAne kRtArtha karuM. e arasAmAM gaucarI mATe bhamatI, guNothI yukta durdhara brahmavratane dhAraNa karanArI tapasyAthI sukAyelA dehavALI, ghAsa tathA maNimotImAM samadraSTivALI, yuga pramANa bhUmi joIne cAlanArI, uttama sAdhvIjIo bhavitavyatAnA yoge tyAM AvI. tyAre potAnA vAMchita- manoratha pUrA thatAM hovAthI khIlelI romarAjIvALI, saMbhramathI DagamagatI utAvaLe cAlavA taiyAra thayelI. AnaMdathI AMsuDAnI dhArAne varasAvatAM nayaNovALI, te bALAe trikarAga zuddhi pUrvaka zuddha dAna anna temane vahorAvyuM. tyAre pAtra ane cittathI (bhAvathI) zuddha evA te dAna thI Aloka saMbaMdhI viziSTa bhoga phaLa upArjana karyuM. Aje huM dhanya banI. pUrNa banI kAraNa ke mArA hAthe AvuM sarasa kAma thaI gayuM. "e pramANe sukRta anumodanAthI vAraMvAra te karmane puSTa karyuM" mAsIe paNa A dhanya che. je nAnI chokarI hovA chatA AvuM dAna kare che. emAM mAnIne teNInI prazaMsA karI. chatA paNa bharaNapoSaNa nahiM karI zakavAnA kAraNe lakSmIe te kanyA suvratA nAmanI pravartinI sAdhvIjIne soMpI ane kahyuM huM bharaNa poSaNa karavAne samartha nathI jo tamane yogya lAge to Ane grahaNa karo. pravartinIe teno svIkAra karyo. tene tyAMja mUkI lakSmI potAne ghera gaI. jamavAnA samaye pravartinIe kahyuM beTI ! tuM jamI le te bolI he bhagavatI ! AvA bhayaMkara koTInA ziyALAmAM ThaMDA pavanathI dhrujatI sAdhvIoe bhAre kaSTathI A bhojana lAvyuM che. tene gRhasthapaNAmAM rahelI huM kevI rIte jamuM. pravartinIe kahyuM beTI ! sArA divase dIkSA ApIzuM tethI tuM jamI le. tyAre rAjazrI jamI pravartinIe tenAmAM pApabhIrutA joIne karNapizAcI vidyAne
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 215 pUchayuM zuM A yogya che ke nahiM? karNapizAcI vighAe kahyuM hajI Ane dIkSA na Apo. pravartinIe paNa pharI pUchIza, mATe mauna rahI, eTalAmAM unALo Avyo. tyAre pracaMDa sUryanA kiraNothI tapelI, parasevAthI melA zarIravALI, bhUkha tarasathI pIDAyelI, gaucarInA bhArathI vyAkula banelI, vahorIne pAchI pharelI evI sAdhvIne joI rAjazrI kahevA lAgI. he bhagavatI! AvA kaSTathI teo gaucarI lAve che. te gRhasthapaNAmAM huM khAuM tenAthI mane bhAre AzAtanA lAge che. mATe mane jaldI dIkSA Apo. pravartinIe kahyuM dhIrI thA. varSa mAtramAM phAgaNa suda agyArase tArA mATe zubhamuhurta Ave che. ema zAMta karI pharIthI vighAne pUchyuM? vidyAe kahyuM hajI paNa AnA bhogaphaLa bAkI che. pravatinIe paNa caitya tathA sAdhu sAdhvInI bhakti karaze ema mAnI varSAkALa sudhI mauna rahItyAre varasAda paDyo tyAre paNa teNInA bhogaphaLa bAkI che. vidyAe kahyuM pAMcazo pAMca rANIomAM paTTarANI thaze. pacAsa varSanA bhogAvALI karma bAkI che. jinazAsananI unnati karaze ema mAnI pravartinI udAsIna bhAve rahI (A chokarIne choDI dauM ItyAdi vicAraNA karyAvinA tathA koIne jaNAvyA vinA rAjazrIne potAnI pAse rAkhI) eka dI sAdhvIne vaMdana karavA AvelA devadhare rAjazrIne joI; teNe kahyuM hajI ANIne dIkSA kema nathI ApatA ? pravartinIe kahyuM A ayogya che. Ama che to pachI aviratinuM poSaNa kema karo cho ? zAsananI unnati karanArI thavAnI che. mATe teNe kahyuM kevI rIte ? vadhAre kahevAya ema nathI. jyAM sudhI tame nahiM kaho tyAM sudhI huM bhojana nahi karuM'' ema Agraha karatAM yathAvasthita vAta karI tyAre devadhare vicAryuM karma pariNati kevI vicitra che. ke jethI A vANiyAnI chokarI paNa rAjalakSmIne prApta karaze. ane bhogavIne durgatimAM jaze. tethI AgIne parAgI lauM jethI A rAjalakSmIne ane durgatine pAme nahiM ema vicArI tene pravartinIne kahyuM he bhagavatI ! huM ANIne paraNuM? tyAre pravartinI be kAna baMdha karIne bolI ke zrAvaka ! ajJAnInI jema pUche che. anupayoga badala devadhare " micchAmi dukkar3a" Apyo. tyAra pachI lakSmI pAse gayo. ane vinayapUrvaka kahyuM he mAtA ! mane rAjazrI Apo. lakSmIe kahyuM meM to sAdhvIjIne soMpI dIdhI che. devadhare kahyuM paNa sAdhvIo tANIne dIkSA Apaze nahiM. teNe (lakSmIe) kahyuM tame kevI rIte jANyuM tame (devadhare) kahyuM teoe-sAdhvIe ja kahyuM che; teNe kahyuM te pramANe thAo anyathA karavA yogya nathI. lakSmIe pravartinIne pUchyuM zuM satya che. rAjazrIne dIkSA nahi Apo ! pravartinIe
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 mULa zuddhi bhAvAnuvAda kahyuM satya che lakSmIe paNa sAdhvI pAse jaI khAtrI karI tyAre lakSmIe daridra hovA chatA guNavALo zrAvaka tathA A zrAmaNya putra che. ane bIjo koI mahardika nokarANIno hAtha grahaNa karaze nahiM. ema vicArI devadharane rAjazrI ApI karma dharma yoge teja phAgaNa suda agyArase lagna levAyA. vivAha saMbaMdhI maMgala kAryo karatI vakhate rAjazrI e pramANe bhAvanA bhAvavA lAgI. saMyama levAnA dRDha nizcayavALI, evI bhAgya vihuNI mAre jo aMtarAyakarma nahota to Aje svajana ane zrAvakana mane dIkSAno veza Apato hota. saMvigno prazaMsA karatA hota, ema bhAvanA bhAvavA lAgI. vaLI lagna vakhate pIThI colatI vakhate vicAravA lAgI Aja mAre atyAre dIkSA abhiSekano mahotsava cAlI rahyo che. svajano sAthe sarva AbharaNothI sajelI vAjate gAjate atyAre derAsara jaI rahI chuM. mAtAnA ghera beThelI vicAre che ke traNa pradakSiNA daIne have huM guru sAthe bhaktithI caityavaMdana karI rahI chuM. caturvidha saMghasamakSa mane guruvaDe atyAre samarpaNa karAto odhA vi. no veza je lokone saMpadA karanAro che. hastamelApa vakhate vicAre che hAjIhA ! A te samaya che jyAretuM gurujananI pAchaLa pAchaLa bolI sAmAyikane grahaNa karI rahI che. pherA pharatI vakhate samavasaraNamAM pradakSiNA ApatA samasta saMdha vAsakSepa nAMkhI rahyo che. ema vicAre che tyAra pachI sarvajano vaMdana karI rahyA che. ane pachI guru mahArAja hitazikSAApI rahyA che. ane pote saMvegapUrvaka sAMbhaLI rahI che. hA ! jIva ! lakSaNa vagarano ! sarvaviratividhAnane levA lalacAyelA tane rAkSasa jevA balavAna aMtarAya karme kevI rIte upadrava karyo ? ema bhAvanA bhAvatI rIvAja pramANe paraNI. vinaMtI karatA zeThe Azraya sthAna tarIke potAnA vaMDAnA eka bhAgamAM rahelI jhUMpaDI ApI. patine anurata rAjazrIne devadhara tyAM lAvyo. rAjazrI sAthe viSayasukha anubhavato rahe che tyAre zeThane sujhyu ke A mahAnubhAva devadhara mAro sAdharmika mahAsatvazALI, udAra cittavALo ane dhaNAM guNo vALo che. tethI AnI pAse kAMIka vepAra karAvuM. Anu vijJAna jouM jo yogya hoya to yathAyogya karIza ema vicArI zeThe kahyuM. zeThe kahyuM he beTA ! mArI pAse paisA laI patra zAkAdino vyApAra kara. teNe tema karyu tenAthI khAvA pIvAno kharca vi.jAte kADhavA lAgyo. eTalAmAM varasAdanA dahADA najIka AvyA tethI patnIe kahyuM kyAMthI paNa tame IMTo lAvo
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 217 tethI A nabaLA paDela varaMDAnu samArakAma karI nAMkhu! jethI varSAkALe sutelA ApaNAM upara na paDe. teNe te pramANe karyuM. nabaLI IMTone bahAra kADhatA pAMcaso sonAmahoro bahAra nIkaLI. rAjazrIne dekhADyA vinA sonAmahora pAchaLa mUkI dIdhI. ane kRtakRtya thayelA teNe dukAne jaI so dramo vecI rAjazrI mATe vastra alaMkAra karAvyA. te bolI A kyAMthI karyuM ? sajjana (zeTha) pAsethI so dramo mAMgIne A vastrAbharaNo karAvyA che. jo Ama hoya to mAre AnI jarUra nathI. teNe kahyuM tuM DarIza mA e zeTha to mahAdhanavAna ane mArA upara ghaNAM hetavALo che. vaLI tene to ATalAnI kAMI gaNatarI ja nathI. rAjazrIe paheryA tepaNa vyApAra karatA thoDA divasamAM hajAra sonAmahora no svAmI banyo. ekavAra devadharane rAjazrIe kahyuM ke zrAvako ne caumAsAmAM mATI na khaNAya. tethI tame kAMIka khaNavAnuM sAdhana lAvo jenAthI huM mATI ekaThI karI lauM. zeThanA gherathI kodAlI lAvI ApI. rAjazrI bolI mArAthI mATI khaNI zakAya ema nathI. devadhare kahyuM saMdhyAkANe mANasonI avara javara ochI thaze. tyAre huM khodIza. tuM tagAruM ane kothalo pakaDaje mATIno. huM paNa kothalo bharIne AvIza nahi to khullI mATI lAvatA ApaNane zarama lAgaze. rAjazrIe te pramANe karyuM; devadhare kodALIno ghA karIne bhekhaDa pADyuM, tyAM to dasa lAkha sonAmahora nA mUlyavALo ratnAdithI bharelo caru (moTo bhaMDAra) nIkaLyo. devadhare kahyuM priye ! cAlo ApaNe ahIMthI jaldI nIkaLI jaIe. zA mATe? e pramANe teNe pUchyuM tyAre devadhare kahyuM A jo ApaNo kAla pAkyo lAge che. rAjazrI bolI A to kAla nathI paNa tamArA puNyaprabhAve lakSmI AvI che. tArI vAta sAcI paNa rAjA jANaze to bhAre anartha thaze. tyAre 'mArI A zaMkA kare che' ema vicArI rAjazrI bolI mArI pAsethI A dhana ke vAta pragaTa na thAya tethI tuM vinA saMkoce bhAgyayoge sAme Avela dhanane koI na dekhe tyAM sudhImAM grahaNa karI lo. tyAre tene kodALIthI sIla toDI ratnAdine kothaLAmAM DhALavyA. (sonAmahoranAM carune) bhAjanane paNa tagArAmAM mUkI upara mATI nAMkhI dIdhI. ghera AvI eka bhAgamAM dATI dIdhuM. ekavAra rAjazrIe devadharane kahyuM A dhana to patthara samAna che kAraNake- jinamUrti, jinAlaya, jinapUjA, jinezvaranA prakSAla ke yAtrAmAM je dhana upayogamAM AvatuM nathI te dhana he priyatama ! patthara samAna che. je dhana sAdhu-sAdhvIne anna-pAna-pAtra-saMghArA-Asana-vasati-davA vi. mATe apAtuM nathI te paNa kAMkarA samAna che. je dhana sAdharmikonA bhojana, taMbola, Asana, vastra vi. mATe vaparAtuM
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 mULa zuddhi bhAvAnuvAda nathI, te dhana he priya ! tephA samAna che, je dhana potAnA zarIra mATe, mitro mATe, dIna-anAtha mATe upayogI thatuM nathI. te dhULa samAna che. tethI A mUcchathI saMgrahI rAkhavAthI zuM phAyado ? teNe paNa kahyuM A paristhitimAM kayo upAya che ? rAjazrIe kahyuM zeTha putrI kAmazrI ne paraNo. jethI sarva kAma thaI jaze. tene kahyuM mAre tane mUkIne anyanI jarUra nathI. rAjazrI bolI he nAtha ! guNa doSanI vicAraNAmAM je ghaNAM guNavALu hoya te karavuM ja joIe. je tAro Avo Agraha hoya to kaho te kayA upAyathI meLavavI ? rAjazrI bolI tamAre to te paricita ja che. mATe phaLa vi. thI khuza karo. huM paNa vibhUSA thI rAjI karIza jethI kahyuM che ke - atrapAnathI chokarIne, vibhUSAthI yuvatine, vezyAne upacArathI vRddhAne sevAthI vaza karavI, ane kamalazrI bAlA ane yauvananA maLe che, mATe AvI rIte ja vaza thaze. teM sAruM kahyuM - e pramANe aMgIkAra karIne devadhara teNIne phaLa vi. ApavA lAgyo. tethI devadharanI pAchaLa pAchaLa tenAM ghera jAya che. ane rAjazrI dararoja tene vibhUSita kare che. - ghera gayelI evI teNIne (kAmazrIne) mAtAe pUchayuM ? tane phaLa vi. koNa Ape che ? tane koNa vibhUSita kare che ? devadhara phaLAdi Ape che ane bAI rAjazrI vibhUSita kare che. A devadhara ane bAI koNa che? eka vakhata devadhara sAthe AvatI putrIne dekhI tenI mAtA bolI he beTI! tuM to Akho divasa AnI pAchaLaja paDelI dekhAya che. to zuM tuM AnI sAthe lagna karavAnI che? te bolI emAM koI saMdeha nathI. jo mane tuM bIjAne ApIza to huM ApaghAta karIza. mAtAe kahyuM gAMDI ! tene to bIjI gharavALI che, te bolI te to mArI blena che. enA sivAyanA mAre paisAdAra vara paNa na joIe. putrI Agraha jANI zeThe paNa hA pADI kAraNa ke devadhara guNomAM ajoDa che. tenuM dAridra dUra karavAmAM huM sAtha ApIza. paNa AnI strIne prArthanA karuM, saMpadAe tatti kahI vAta svIkArI. zeThe devadharane pharamAvyuM ke tArI patnI amane dekhADa. devadhare. kahyuM jevI pitAzrInI AjJA ane rAjazrIne buma pADI ane te AvI zeThanA carAge paDI. tuM 'akhaMDa saubhAgyavatI thA" ema bolI potAnA khoLAmAM besADI badhI nArIo karatA vadhAre rUpAdinI zobhA dekhI dhana zeTha vicAravA lAgyA. bhAre anurAgamAM rakata, anupama dehavALI evI A rAjazrInA sarva
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 219 mULa zuddhi bhAvAnuvAda aMgane bheTanAro te devadhara mArI putrIne kyAMthI IcchavAno hato. lAvaNyanI talAvaDI evI AnI sAthe je roja rame che. te devadhara mArI putrI rUpavALI hovA chatAM paNa kayAMthI teNIne joDe ramavAno. A pratikUla thAya to mArI putrI viSayasukha kyAMthI bhogavavAnI, mArI putrI sAva gAMDI che je ANIne patimAM mugdha (rAgI) banI che. AnAthI zuM? Ama vicAravAthI zuM thavAnuM? pahelA eNIno bhAva to parakhuM pachI yathAyogya karIza. ema vicArI rAjazrIne kahyu beTI ! mArI putrIne tArA dhaNI upara ghaNoja rAga che. tethI jo tane asaMtoSa na thAya to ApuM" rAjazrI bolI bApujI mane to ghaNo harakha thaze. tethI pitAjI Apa mArI bahenanA mananA koDa pUro. zeTha bolyA Ama che; to A kamalathI tArA khoLAmAM mUkI. have tuM ja saMbhALa rAjazrI bolI Apano khuba khuba AbhAra, zeThe devadhara ne kahyuM - tArA upara rAgavALI ANIno hAtha grahaNa kara. jevI pitAzrInI AjJA' ema kahI svIkRti ApI. zeThe bhAre ThATha mAThathI lagna karAvyA. rAjazrI ane kamalazrIne sarakhA AbharaNo vi. ApyA. jamAI pAse moTo dhaMdho karAvyo. ghaNuM dhana upArjana karyuM. pUrve prApta thayelu dhana jinAlaya vi. mAM vAparavA lAgyo. A bAju lagna divase AmaMtrita kamalazrInI benapaNI, mahisAgara maMtrInI putrI padmazrI devadharane dekhI benapaNInI AgaLa pratijJA karI ke he halA ! jo bhAgya yoge devadhara mane paraNe to bhoga bhogavIza. nahi to A janmamAM mAre niyama samaja. tevI pratijJA sAMbhaLI benapaNIoe tenI mAtA priyaMgu suMdarIne vAta karI ane teNIe matisAgara maMtrIne vAta karI. taNe paNa zeThane bolAvI devadharane gauravapUrvaka pAchI ApI. moTA ThAThathI lagna karAvyA. maMtrIe traNene sarakhA ghareNA vi. ApyA, tyAra pachI maMtrI rAjane praNAma karAvA sAru vahuvarane laI gayo. rAjAe sanmAna karI uttama Asana ApyuM. devadharanuM rUpa dekhI rAjAnuM mana harakhAyuM; eTalAmAM eNIno vara lAvavAno samaya thaI gayo che, e jaNAvavA mATe ghareNAthI sajAvI, rAjAne namaskAra karavA kIrtimatI rANIe putrI devazrIne mokalI. rAjAe kholAmAM besADI teNInA yogya vara mATe rAjA manamAM vicAre che. teTalAmAM bhAre anurAganA vaza thaI DolatA tAralAvALI tathA kaTAkSavALI AMkhothI vAraMvAra devadharane nirakhatI rAjAe joI. tethI rAjAe vicAryuM. A AnI upara atyaMta anurAgavALI dekhAya che. ane A rUpAdi guNa vaDe zreSTha che. A bicArI
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 mULa zuddhi bhAvAnuvAda Icchita vara meLavIne sukha bhogave ema vicArI rAjAe mahisAgarane kahyuM A devazrI guNaratnanA dariyAM evAM tamArA jamAIne ApI. matrIe kahyuM moTI maherabAnI tethI rAjAe moTA vistArapUrvaka pANigrahAga karAvyuM; cArene ghareNAM vi. ApyA ane narakesarI zatru rAjAnI sImA sudhIno pradhAna deza Apyo. tyAM tenA viSe devadhare potAnA mahaMto- pratinidhio goThavI dIdhA. ane pote rAjAe ApelA sarva sAmagrIthI pUrNa sAtamALanA mahelamAM rahelo patnIo sAthe dogaMdaka devanI jema viSayasukha anubhavato kAla pasAra kare che. A bAju narakesarI rAjAe sAMbhaLyuM ke mArI saMdhino deza potAnA jamAI eka vANIyAne ApI dIdho che. tyAre krodhAgninI phaDaphaDatI vAlAthI bhayaMkara moDhAvALo narakezarI rAjA potAnA parijanane kahevA lAgyo juo to kharA... bhAmaMDala rAjAnI ApAgAM upara kevI tiraskAra buddhi che. jeNe ApaNA saMdhipAlaka tarIke bhillane sthApyo che. tethI te dezane luTI kADho jethI pharIvAra AvuM na kare. bolatAnI sAthe Akhoya devadharano deza luMTI kADhyo ane bhAmaMDala rAjAne A jaNAvyuM. tyAre parAbhavathI utpanna thayelA AmarSanA vaza thI teja paLe rAjAe prasthAnanI bherI vagaDAvI tyAre rAjAnA sainya nIkaLavAno AraMbha karyo. navA vAdaLAnI jema gaMbhIra garjanAthI AkAza maMDalane bharanArA sonAnAM AbharaNothI vijalInI jema camakanArA madarUpI pANIne jharAvanArA hAthIo cAlyA, mana ane pavana sarakhI teja gativALA tIkSaNa khurathI pRthvInI retInI ukhADanArA kalAkAra mukhathI joradAra vepArava karanArA ghoDAo bahAra nIkaLyAM; magirA (paiDAmAM ghUgharI/jhAlara) nA avAjathI dizAnA AMtarA pUranArA vividha dhvajapatAkAthI zobhatA sarvajAtanAM hathiyArothI bharelA uMcA ratho nIkaLyAM, garviSTa duSTa zatranA subhaTono nAza karavAmAM nAma meLavanArA, tAna caDAvanArA capala pAyadaLo nIkaLyAM hAthInI garjanA, rathano jhAgakAra, ghoDAno vepArava, subhaTono siMhanAda tathA vAjiMtronA avAjathI acAnaka AkAza pharavA lAgyuM. khaLabhaLelA samudranA avAja sarakho avAja sAMbhaLI devadhare kaMcukIne puchayuM "zuM Abha phaTI rahyuM che. zuM dharatI phATI rahI che ? zuM kula parvato tuTI rahyA che ? zuM pralayakAla Avyo che ? ke je kArAge Avo zabda saMbhaLAya che. tyAre paramArthane jANI savistara bInA kahI saMbhaLAvI tyAre parAbhavathI utpanna kodhanA kAraNe phaDaphaDatA (pharakatA) hoThavALA bhavAM caDAvI vAraMvAra juri
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 221 joI khuza thanArA devadhare kahyuM are ! jaldI hAthI taiyAra karo jethI pitAjInI pAchaLa pAchaLa jAuM snAna karI vilepana ane alaMkArathI sajelA dehavALA dhoLApuSpothI zobhato ucI koliTInA rezamI vastrone dhAraNa karanAro, taDakAne rokanAra chatravALo yama rAjAnI jIbha sarakhI talavAravALo devadhara hAthI hode caDI rAjA pAse gayo; tene Avato dekhI rAjA vicAravA lAgyo huM dhanya chuM ke mane Avo jamAI malyo devazrIe pUrve sArA karma karyA lAge che. jenA bhAge Avo vara sApaDyo. e arasAmAM page paDI devadhare vinaMtI karI... he rAjana ! mahonmatta hAthIne choDI ziyALiyA upara kyAreya siMha chalAMga na mAre, tethI mane Adeza Apo ke jethI durAcArIne sababa zikhaDAvuM/ zikSA ApuM. vaLI huM vANIyo chuM; ema mAnI teNe mAro deza luMTyo che, tethI mAre ja tyAM javAnuM hoya. harSathI romAzita zarIravALA rAjAe kahyuM he vatsa ! tuM AvI vAta nA kara huM jAte nahi jAu to mane saMtoSa thaze nahiM, evuM jANI devadhara mauna rahyo to mane sainyanA mokhare rahevAnI anumati Apo, he putra ! A sAruM nathI kAraNa huM tAro viyoga sahI zaku ema nathI, agra sainyato sAta gAu Agala nIkaLI gayuM che. devadhare kahyuM huM dararoja zIghavAhanathI Apane praNAma karavA AvIza. teno nizcaya jANI rAjAe hAM kahI. satata prayAga dvArA dezanI saMdhi pAse pahoMcyAM. guptacaro pAse te vAta jANI zatru rAjA bolyo ! ke are, amArI zaktine nahiM jANanArA senAnAM mokhare AvanAra te nIca jAtinA mANasane pakaDo. ema kahetAnI sAthe saghaLuM sainya taiyAra thaI gayuM. lAMbu vicAryA vagaraja sainya sAthe tyAM Avyo te dekhI devadharanuM sainya jaldI taiyAra thaI yuddha karavA lAgyuM. yudhdhanuM varNana.... kyAMka - raudra talavArathI kapAtA manuSyanA mastakanI khoparI kyAMka - mahAzayothI nAcatA ghaDa dvArA vividha jAtanA nATako thAya che. (thaI rahyA che.) kyAMka - tINa bhAlAthI bhedAyela hasikuMbhathI motIno samUha kharI rahyo che. kyAMka - murathI cUrNa karAyelA subhaTo ane bhAMgelA rathano samUha. kyAMka - lohI rUpa madhapAnathI khuza thaI DAkaNo nAcI rahI che. kyAMka - manuSya mAMsane khAnArA ziyALiyAo avAja karI rahyA che.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 namULa zuddhi bhAvAnuvAda | mAMka - dhanuSanI dorIthI pheMkAtA tINa bANonA samUhathI gagana DhaMkAI rahyuM che. kyAMka - khaNakhaNa avAja karatA TakarAI rahelA zastromAMthI AgavAlA uThI rahI che. kyAMka - khAlI AsanavALA hAthI ghoDA ane rathono samUha bhamI rahyo che. kyAMka - subhaTothI saMtoSa pAmelAM devono samUha puSpone pheMkatA (dekhAya che) kyAMka - bhayAnaka vividharUpo karI bhUta preto kilakila avAja karI rahyA che. hAthathI bhayaMkara kAtara calAvanArI rAkSasIthI bhISaNa AvA bhayaMkara yudhdhamAM devadhare mahAvatane kahyuM narakezarInA hAthI pAse hAthI laI jA, tyAre jevo Adeza" ema kahI vijJAna dvArA potAnA hAthInA dattAzUla sAthe zatruhAthInA dArRlane sparza karAvA lAgyo, tyAre uchalIne devadhara narakezarInA hAthI upara caDI gayo ane kahevA lAgyo, he rAjana! A huM kirAta tArI pAse Avyo cala ubho thA. hathiyAra hAthamAM le vANIyAnI zakti jo! nIca che, ema mAnI zastra levAnI ruci na hovA chatAM narakezarI rAjAe talavAra lIdhI AmapaMthI rAjA prahAra kare che. teTalAmAM zreSTha parAkramavALo kumAra chaTakI jaIne rAjAne bAMdhI nAkhe che. A bAju kumAranA maMtrIoe vAyusamAna vegavALA uttamajAtinA azvane mokalIne zatru sainyanuM Agamana jaNAvyuM. rAjA pAga pradhAna sainya sAthe jaldI jaldI tyAM Avyo. kumAre bhAmaMDala rAjAne narakezarI soMpyo. rAjAe harSathI kumArane bheTI nakezarInA baMdhano choDAvyAM ane sanmAna karIne kahyuM ke kumAranA sevaka thaI rAjyane bhogavo. narakezarIe paNa mitrazrI nAmanI potAnI putrI kumArane ApI, abhimAnarUpI dhananA lIdhe rAjya choDI suguru pAse dIkSA lIdhI. rAjA ane kumAra pAga nakezarInA putrane rAjya upara sthApI potAnA nagaramAM gayA. devadharane mahA sAmrAjyanI prApti avasara jANI rAjAe potAnA putrane kahyuM jo tamane ThIka lAge to tamArA banevIne rAjya upara sthApaM; putroe hAM kahI tyAre zubha divase banne rAjya viSe kumArano abhiSeka karyo. rAjA pote dIkSA laI AtmakArya sAdhavAmAM lIna banI gayo.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda devadhara rAjAne narakezarInA sAmaMtoe bheTagA sAthe aDhIso kanyA ApI ane narakezarI rAjAe paNa aDhIso kanyA ApI. pAMcazo pAMca rANI thaI ane rAjyazrIne paTarANI banAvI. udAra bhogone bhogave che. e pramANe devadhara mahAsamrATa thayo. pUrva avasthA yAda karI rAjArANI jinazAsananI unnati karavA lAgyA. jinAlayo karAve che, temAM jinapratimAonI pratiSThA karAve che. snAtrapUjA ItyAdi tathA aTAlikA utsavo karAve che. abhayadAna vi.nI ghoSaNA karAve che. rathayAtrAnuM Ayojana karAve che. dIna, anAtha vi. ne anukaMpA ItyAdi dAna Ape che. sAdharmika bhakti kare che. sAdhu, sAdhvIne bhakti pUrvaka mahAdAna (vastra pAtrAdinuM) Ape che. Agama pustako lakhAve che. ane vidhipUrvaka pUje che. jinavANIne sAMbhaLe che. sAmAyika vi. Avazyakane seve che. parvatithie pauSadha Adare che. ghaNuM zuM kahevuM je rIte jinadharmano abhyadaya thAya tema vartatA teono kALa jAya che. eka vakhata cAra jJAnanA dhaNI yazobhadrasUri tyAM padhAryA, temane vAMdavA rANI sAthe rAjA gayo ane bhAvapUrvaka vaMdana karyuM ane zudhdhabhUmi upara beThA. AcArya bhagavaMte dharmadezanA zarU karI. Rdhdhi svabhAvathI capala che. roga ane jarAthI khakhaDI javAnA svabhAvavALuM A zarIra che. prema to svapna samAna avAstavika che. tethI cAritramAM Adara karo. jinezvaroe zAstramAM gRhastha dharma ane cAritradharma vacce meru sarasava jeTaluM aMtara bhAkhyuM che. viSayasukhathI nivRta thayelA tathA parama tRptinI AzA nahiM karanAra sAdhuone je sukha hoya che ? te cakravartIne paNa kyAMthI hoya munionA samUhe seveluM A cAritra aneka bhavamAM ekaThA karelA tIvra azubha karmo rUpI parvatano cUro karavA mATe vaja samAna che. he rAjana - eka divasanA dIkSItane paNa rAjarAjezvara page paDe che. A cAritrano pratyakSa prabhAva che. eka divasa cAritrane atuTa bhAvathI pALatA mokSa na thAya to vaimAnika to cokkasa bane. sonA tathA maNinA pagathIyAvALuM eka hajAra thAMbhalAvALuM sonAnA taLiyAvALuM je jinAlaya banAve tenA karatA tapa-cAritranuM adhika phaLa che. tethI he rAjana ! sarva dUSaNanuM mULa evA gRhasthavAsane chAMDI saMsArano nAzakaranAra cAritrane svIkAra. te sAMbhaLI rAjAne cAritranA pariNAma jAgyA ane vinaMtI karI ke he bhagavan! rAjazrInA putra guNadharane rAjya soMpI Ape
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 mULa zuddhi bhAvAnuvAda bhAkheluM huM cAritra laIza. paNa amAro eka saMzaya che. te dUra karo ane ane rAjazrIne bAlapaNAmAM svajanano viyoga vi. tathA dAridra kema AvyuM ? bhagavAne kahyuM ke mahAtmA tuM sAMbhaLa... ahIMthI pUrvanA bhavamAM naMdivardhana gAmamAM kulavardhana nAme kulaputra hato. rANI paNa zAntimatI nAme tArI gharavALI hatI, tame svabhAvathI haLukapAyavALA ane dAnarucivALA hatA. eka divasa vihAra karatA tamArA ghera sAdhu yugala AvyuM tene dekhI te kahyuM he priye ! A jo dAna nahi ApanArA tathA kuTuMba sukhI svajana pAlana poSaNa karanAra na hovAthI bhikSA mATe phare che. svajana vagaranA eone vaLI tapa zeno ? zAntimatIe paNa hAMmAM hA malAvI temAM saMdeha nathI Aryaputre sAruM jA tenA nimitte svajana viyoganuM gADha karma bAMdhyuM. A bAju te gAmamAM ghaNA ghanathI samRddha jinAlaya hatuM. mahA dhanavAna jinadeva zrAvaka te dravyane saMbhALe che. ekavAra jinadeve vacana anAdarathI tAro parAbhava karyo. zAntimatIne vAta karI te bolI he nAtha ! te devano nokara devadravyathI mohAMdha banelo che. kazuM joto nathI, tethI te devadravya koI paNa rIte nAza pAmI jAya to sAruM - te paNa tenI anumodanA karI, te saMkaliSTa pariNAmathI dAridra mATe karma bAbuM; te pApanI AlocanA karyA vagara marI tame devadhara rAjazrI thayA. te sAMbhaLI baMnene jAtismaraNa thayuM ane tenAthI sarva bInA jANI he bhagavana ! paNa A rAjya kayA karmanuM phaLa che ? bhagavAne kahyuM A bhavamAM tame sAdhu sAdhvIne bhaktithI dAna ApyuM tenuM ja A phaLa che. AgamamAM kahyuM che ke... AlokamAM karelA kama AlokamAM udaya pAme che. AlokamAM karelA kamoM paralokamAM udaya pAme che. paralokamAM karelA karmo A lokamAM udaya pAme che. paralokamAM karelA kamoM paralokamAM udaya pAme che. tethI haMmezA zubha anuSThAnamAM prayatna karavo joIe. Icche' kahI ghera jaI putrane rAdhe sthApI rAjA rANIe ThATha mAThathI saMyama grahyo. niSkalaMka jIvana paryata cAritra pALyuM ane aMte anazana karI bAramAM devaloke gayA. tyAMthI AvI mahAvidehamAM mokSe jaze. devadhara kathA samApta
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 225 devadizAnI kathA A jaMbudvIpamAM bharatakSetramAM traNe bhuvanamAM alaMkAra samAna tribhuvana nAme nagara che. tyAM durvAra zatrurUpI aMdhakAranA prasArane dura karavAmAM sUrya samAna tribhuvana zekhara nAme rAjA che. tene tribhuvanA nAme paTTarANI che. temano putra tribhuvanadatta che. e ja nagaramAM aDhAra zreNI prazreNIno nAyaka jIvAjIvAdi padArthane jANanAro rAjAno mAnya sumati nAme zeTha che. devInA rUpane jItanArI caMdraprabhA nAme zeThANI che. tene tribhuvanA rANI sAthe joradAra prItI che. eka vakhata mAsI mAnIne potAnA puruSo sAthe tribhuvanadA rAjakumAra caMdraprabhAne ghera gayo. caMdraprabhAe tene snAna, vilepana karI zaNagAya- pachI potAnA khoLAmAM besADyo. ane mastake suMdhyo,(cuMbana karyuM, tyAre vicAravA lAgI ke mArI sakhI dhanya che. puNyazAlI che. teNInuM jIvana saphaLa che. te ja uttama lakSaNavALI jeNIne Avo suMdara putra che. jIvalokamAM te nArIono janma paNa saphaLa che. jemanI kukSIthI suMdara putrano janma thayo che. jeo vividha madhurI - kIDA karanArA - hAsyakArI bolanArA, khoLAmAM beThelA madhura svare javAba Ape che. huM to adhanya chuM kAraNa hajI sudhI eka paNa putra prApta thayo nathI. AvI ciMtAthI uDo nIsAso mukI kumArane visarjana kayo. ghera gayo tyAre rANIe puchayuM kumArane Avo sarasa koNe zaNagAryo, tyAre parijane kahyuM, tamArI benapaNIe paNa tame kumArane luNa utAro kAraNa ke kumAra upara caMdraprabhAe nIsAsA nAMkhyA hatA. rANIe kahyuM AvuM bolazo mA; teNInA nIsAsA paNa kumArane ArzIvAda rUpa thaze. tyAre badhA grupa thaI gayA. rANIe vicAryuM kumArane joIne teNIe nIsAsA kema mUkyA haze? hAhA khabara paDI te putra vagaranI che. tethI sakhIpaNAnA lIdhe je teNIne potAno putra ApIzuM tenA manoratho na pUrAya !AvI ciMtAtura hatI tyAre rAjA Avyo ane udveganuM kAraNa pUchayuM - rANIe sarva hakIkata jaNAvI. rAjAe kahyuM tuM ciMtA na kara, huM evo upAya batAvIza ke jethI tArI sakhIne putra thaze. devIe kahyuM he nAtha, moTI maherabAnI. bIjA divase
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 namULa zuddhi bhAvAnuvAda rAjAe zeThane kahyuM tAre putra nathI to tenA mATe mArI kuLadevI tribhuvanazrIne ArAdha. te pragaTa prabhAvI che. ArAdhatA je mAMgo te Apaze. zeThe kahyuM, A karavAnI zI jarUra; jo pUrvanA karmamAM lakheluM haze to putra thaze. rAjAe kahyuM tamArI vAta sAcI paNa mArA AgrahathI Ama kara tyAre rAjAbhiyoga mAnI sarva svIkArI zeTha ghera AvyA. zeThANIe kahyuM nAtha ! Ama karavAthI samakitane lAMchana lAgaze. zeThe javAba Apyo rAjAbhiyogathI karavAmAM samakita malina na thAya tethI bIjA divase sarva pUjA sAmagrI laI patnI sAthe tribhuvanazrInA maMdire gayo. snAna vilepana pUjAdi karAvIne devIne kahyuM che bhagavatI! rAjA kahe che ke devI pAse putra mAMga tethI tuM mane putra Apa, devIe vicAryuM aho ! AnI nirapekSatA kevI che. chatAM paNa potAnI prasiddhi khAtara prabhAva dekhADuM, ema vicArI devIe kahyuM he bhadra tAre putra thaze. zeThe kahyuM emAM khAtarI/sahelANI zuM ? thoDoka dubhAvuM ema vicArI devIe kahyuM jyAre garbha thaze tyAre tArI patnI deva vAMdavA sArA jinAlayamAM pravezatI jinAlayane paDatuM svapnamAM dekhaze. putra dharmano zatru thaze ethI thoDoka dubhAyelo manavALo zeTha ghera gayo eka vakhata devIe kaheluM svapna joI zeThANI jAgI zeThane jaIne kahyuM meM te svapnamAM thoDu vizeSa joyuM che. ke huM pUjAnA upakaraNa laIne jinAlayamAM jAu chuM teTalAmAM mane jinAlaya paDatuM dekhAyuM uparanA paDavAnA bhayathI meM upara dekhatA dekhatA prabhunI pUjA karI ane bahAra nIkaLuM chuM tyAre sarva navuM baneluM temaja pahelA eka dhvajA hatI pAchaLathI zreSTha pAMca dhvajAthI zobhatuM jinAlaya joI huM jAgI. have Apa kaho te pramANe zeThe kahyuM zarUAtamAM kaDavuM chatA suMdara pariNativALuM che. tethI tAro putra prathama Apatti bhogavI pAchaLathI mahAddhivALo thaze. zeThANIe hA kahI. ane svapnagraMthI bAMdhI tyArapachI pUrNa thatAM sarva manorathavALI zeThANIe sarvAga suMdara putrane janma Apyo. zubhaMkara nAmanI dAsIe zeThane vadhAmaNI ApI. teNIne InAma ApI, vadhAmaNIno utsava karyo. gaMbhIra zabdavALA vAjiMtro vAge che. nartakIo nAce che. zatrune paNa zatrurUpe gaNyA vagara dAna Ape che. mahAjana vadhAmaNI ApavA Ave che. AcAra ne viSe mati kRtyothI puSTa thAya che. tathA svajanonA dila upacArathI jItAya che. arthAt vaza thAya che. athavA svajano upacAra vinayane
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 227 svIkAre che. badhA baMdIone choDAve che, munivarone vahorAve che, jina pratimAone pUje che. badhAne mAna Ape che. ghaNuM zuM vakhANIe rAjA paNa rANI sAthe tyAM vadhAmaNI devA Ave che. vadhAmaNI utsava pUro thatA bAramAM divase devaditra nAma pADyuM. ATha varSano thatA kalAcAryane soMpyo saghaLI kalAo grahaNa kare che. rajAnA divase vyAkhyAnamAM gayo. tyAM dAnadharmanA vakhANa thaI rahyA hatA. dAnathI prANIo paNa vaza thAya che. dAnathI vera nAza pAmI jAya che. dAna sarva duHkhane hArI nAkhe che. dAnathI cakIpaNuM ane IndrapaNuM prApta thAya che. dAnathI yaza vadhe che. zatru paNa bhAI banI jAya che. dAna anukrame mokSamAM laI jAya che. ema sAMbhaLI devadine vicAryuM aho! dAnaja A lokamAM sarva duHkhane dUra karavAmAM samartha che. ane zivasukha Ape che. evuM ahI varNavyuM che. tethI huM temAM prayatna karuM tethI bhUkhyAne bhojana vi. vidyArthI vigerene) ApavA lAgyo. vaLI vRdhdhi pAmatA bhAMDAgAramAMthI dravya laI garIba dIna bhikhArI vi.ne Ape che. jinapratimAne pUje che. bhakta vastra pAtra vi.thI sAdhu sAdhvInI bhakti kare che. sAdharmikonuM sanmAna kare che. tethI ghaNA dhanano nAza dekhI khajAnacIe zeThane kahyuM svAmI ! devaditra dAna vyasanathI ghaNuM dhananAza kare che. zeThe kahyuM tuM vArIza nahiM tuM tene Apa ApanArane lakSmI pUrAya che. paNa tenI gaNatarI huM kevI rIte jANIza. zeThe kahyuM pahelAthI gaNIne taiyAra rAkhaje te paNa teja rIte karavA lAgyo, ane devadinna paNa jema ThIka lAge tema ApavA lAgyo. ema samayanuM pAMdaDuM sarakavA lAgyuM A bAju tRSaNAbhibhUta nAmanA khajAnacInI mugdhA nAmanI strInI kukSimAM janmelI ghaNI rUpALI bAlA nAme kanyA che. ati paMDita hovAthI lokoe tenuM bAla paMDitA evuM nAma rAkhyuM. bhramaNa karatI te devaditranI najaramAM paDI. dekhIne teNe vicAryuM ke vidhAtAe ANInuM rUpa hAthano sparza karyA vagara ghaDyuM lAge che. kAraNa ke hAthathI ghaDelAnI AvI zobhA na hoya. sarva ramaNIyonuM rUpa, lAvaNya laIne brahmAe Ane banAvI lAge che. nahiMtara AvuM rUpa kyAMthI hoya ? vikAra vagaranI paNa te jyAM tyAM maMtharagatithI jAya che. tyAM tyAM yuvAno kAmane paravaza banI jAya che. ghaNuM zuM kahevuM ? ghaNAM mANasone vaza karavA mATe kAmanI spharitatejavALI mahezadhI prajApatie banAvI che. teja dhanya che, saubhAgyazALI che. teja dhanya che, teja saubhAgyazALI che, tenuM jIvana saphala che.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 mULa zuddhi bhAvAnuvAda je bhramaranI jema AgInA vadanakamalamAM parAgano rasa pIe je ANInA ati vistRta sanasthala upara lAkaDIthI phaTakArelA sApanI jema ALoTato nathI tenuM jIvana zuM kAmanuM ? surata sukharUpI amRta jalathI bharelI divyanadI samAna A strInA sarve aMgomAM haMsanI jema snAna kIDA kare che. te dhanya che. ema atyaMta anurakta thayelo vicAravA lAgyo A mArI kema thaze ? hA jANyuM teNInA pitAne dAnAdi karuM. jene grahaNa karavA IcchatA ho tene pahelA manohara hAra AdithI pakaDo, pAchaLathI naivedyathI vaza thayela nA pAse kArya akArya karAvo. je huM ANIne na melavuM to mAre ahiMthI nIkaLI javuM tethI koIne khabara na paDe tema A vAta teNInA pitAne ane teNIne jagAvuM. tethI bIjA divase tRSAbhibhUtane zreSTha hAra Apyo. teNe kahyuM svAmI! A hAra kema ? kumAre kahyuM hAra huM chuM vaLI tame pratihAra tethI tamane A soMpyo. tamane jema yogya lAge tema karo. teNe paNa vAstavikatA nahiM jAgavAthI kumAranA AgrahathI grahaNa , bAlapaDitAne Apyo. teNIe pitAzrIne hAra saMbaMdhI pUchayuM - pitAe kahyuM devadi Apyo che. kumAranA darzanathI atizaya gI banelI bAlaparitAe pahelAM ja kumAranA bhAvane oLakhI lIdho hato. chatA paramArtha jANavA sAru puchayuM ke tAta ! bIjuM kAMI kumAre kahyuM hatuM ? teNe Ama kahyuM che. tyArapachI paramArtha jANIne te bolI je kAraNe te kumAra dhananAza kare che. te hAra (kumAra) prakArathI (dayathI) bahAra na karAya paNa hRdaya uparaja dhAraNa karavAno hoya che. jethI sukha maLe bApato kazuM samajI na zakavAthI kAMI paNa bolyo nahi. teNIe paNa vidagdhatA budhdhithI A prayojana sidhdha thaze. ema vicArI avasare mAtAne vinavavA lAgI. he mAtA ! mane tuM devaditrane Apa. mA bolI pati thaIne ajJAnI jevuM zuM bole che. kAraNa ke tAro bApa paNa teno nokara che. to pachI tenI sAthe tAro saMbaMdha kyAMthI thaze ? tethI anya koI samAna vaibhavavALAne vara. te bolI mAtA ! tuM prayatna to kara nahitara khATalAthI paDelAne dharatI to che. te ja pramANe sthira rahI. teNIno daDha anurAga jANI mugdhAe caMdraprabhAne yathAvasthita vAta karI, teNIe zeThane kahyuM tyAre zeTha bolyA teNIno bApa zrAmaya putra hovA chatAM ApAgo nokara che. pAga kumAranA dostAroe mane
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda narara paNa pUchayuM che ke te kanyA upara kumArane ghaNo rAga che. tethI kumAranA bhAva jANI ApaNe yathAyogya karIzuM. avasare kumAra sAMbhaLe tema zeTha bolyA... mA bApane choDavA na joIe. patnIno paNa vizvAsa na karavo. patnInuM ghana na levuM tathA potAnI dAsInI kAmanA na karavI. tyAre pitAno bhAva jANI kumAra bolyo he tAta ! durbala bhIMta paDatI hoya to aMdaranI bAjumAM paDe to sAruM ke bahAranI bAjumAM paDe to sAruM. bApe kahyuM aMdara bAju paDeto IMTa vi. khovAya nahiM ethI aMdara bAju paDe eja sAruM. kumAre kahyuM che ema che to Apa evuM kema bolo cho ? zeThe paNa tenA bhAva jANI ThATha mAThathI lagna karyA. dararoja vadhatA jatA anurAga-vALA teo vizeSa zaNagAra sajIne mojathI rahe che. kAMIka prayojanathI bAlapariDatA bahAra gaI teNIne dekhI potAnI benapaNIne uddezI eka strI bolI he sakhI - puNyazALImAM A prathama che. jeNIne AvI ridhdhisidhdhivALuM ghara maLyuM che. tyAre bIjI bolI - he sakhIAvuM bolIza mA. jo nirdhana puruSane paraNI tene dhanavAna banAve to huM puNyazAlI mAnuM te sAMbhaLI bAlapaDitA vicAravA lAgI ANIe pariNitithI suMdara vacana kahyuM che. tethI dhana kamAvA sAru nAthane anyatra mokalI huM puNya upArjana karavAmAM rakta banuM jethI svAmInAthe ghaNuM ghana kamAya, ema vicArI ghera AvI tyAM to patine ciMtA sAgaramAM DubelA joyA. kAraNa pUchayuM.. tyAre kahyuM ke huM zaNagAra sajI mitro sAthe beTho hato tyAM be puruSoe mane dekhyo temAMthI eka jaNa bolyo Aja vakhANavA lAyaka che. je ekaloja vividha Rddhi bhogave che. ane hAthInI jema satata dAna gaMgA vahAve che. tyAre bIjo bolyo te bhadra ! tuM Ane zuM vakhANe che ? je pUrva purUSoe kamAyelI lakSmIne bhogave che. je potAnA hAthe kamAyelI lakSmIthI AvI ceSTA kare tene huM puruSa mAnuM bAkI badhA kaparuSa ja che. tethI he priye ! kyAM sudhI paradeza jaI jAte na kamAuM tyAM sudhI mane zAni nahi thAya. te bolI nAtha! tamAro abhigama sarasa che. kAraNa ke te ja subhaga che. teja paMDita che. te vijJAna pAmelA che. je jAte kamAyelI lakSmIthI kIrti phelAve che. tethI nAthe tamArA manoratho pUrA thAo. te mane Icchita che. tema karo teNe vicAryuM, pati pravAsanI IcchA kare tyAre koI nArI Ama bolatI nathI kAraNa ke, bhartAranA pravAsamAM nArInuM sarva sukha jAya che. kAraNa ke priyatama svAdhIna
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 mULa zuddhi bhAvAnuvAda hoya teAne saMsAra sukha hoya che. ANInI maheMdIno raMga paNa uDyo nathI ane AvuM bole che. tethI nakkI A bIjAmAM Asakta hovI joIe. A sAruM thayuM. ApaNa aDacaNa karanArI to na banI. ema nizcaya karI tAta pAse jaI vinaMtI karavA lAgyo... he tAta ! mane anujJA Apo ke dhana kamAvA paradeza jAuM ane puruSArtha karuM (sAdhu). pitAe kahyuM he vatsa! kula paraMparAthI AveluM dAna- bhogamAM samartha ghaNuM dhana tAre che. tethI teno ja upayoga karato nizcita thaIne rahe kAraNa ke tAro viyoga huM sahana karavA samartha nathI. devaditre kahyuM je lakSmI pUrva puruSoe pedA karI hoya teNIne bhogavatA sajjana puruSanuM mana kevI rIte (zuM) lajjA na pAme ? tethI mane kRpAthI bhInAhaLavA haiye anujJA Apo ke jethI potAnA hAthathI kamAyelA dhanathI kIrti phelAvuM. tyAre nizcaya jANIne mA-bApe virsajana karyo. (rajA ApI) ane te sarva taiyArI karavA lAgyo. tyAre putravadhu kyAreka Ane roke nahiM mATe pahelAMthI jaNAvI devuM sAruM, eTale bApe kahyuM he beTI ! tAro pati paradeza javAno lAge che. te bolI he tAta! tamArAthI janmelA puruSane anusaranAra Aryaputrane A yukta che. jethI kahyuM che. siMha, puruSo hAthIo sthAnano tyAga kare che. kAgaDA kApuruSo, mRgalAo potAnA ThekANe ja mare che. te sAMbhaLI A anyamAM Asakta lAge che. ema vicArI mA bApa mauna rahyA. kumAra taiyAra thaye chate potAnuM dhana ApI cAra bhAga karI vaNikaputro kumAranA sAthIdAra banAvyA. tyAra pachI zubha divase hAthInI aMbADIe caDI dAna Apato kumAra nIkaLIne prasthAna maMgale ubho rahyo. bAlapaNDitA paNa hAthiNI upara caDhI zaNagAra sajI prasannamukhavALA kumAranA darzana mATe AvI. kSaNavAra pachI teNIe vinaMtI karI he svAmInAtha! Adeza Apo kumAre paNa lokarivAje kUlanI mAlAthI yukta pAna bIDa ApyuM. mukhamAM nAkhIne bolI he nAtha ! pharIthI paNa tame ApeluM taMbola mArA mukhamAM pravezaze. ema bolatI teNIe veNI bAMdhI ane harSita mane ghera gaI. loko paNa tevuM dekhI te ja pramANe vicAratA nagaramAM peThA. kumAra pAga aho ! strInI ceSTAo vicitra che. tethI koI vAstavikatA nI khabara paDatI nathI. ema vicArato AgaLa cAlyo. anukrame gaMbhIraka nAmanA baMdara (velAkule) Avyo. zreSTha hAthI jema mada vagarano hoya, pradhAna mahela, uMTa vagarano hoya, devo maraNa vagaranAM hoya, munivaro ISTa padArtha vagaranA hoya, rAjA (rA) garva vagarano hoya, tema magaramacchane hitakArI-mazAna
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 231 jema ghoMghA nAmanA kIDAthI vyApta hoya. sAMkhyadarzana moTI saMkhyAothI bharapUra hoya tema moTA moTA zaMkhanA samUhathI pUrNa, zreSTha ratha jema suMdara paiDAvALo hoya tema kallola vALo, devakula jema pIThIkAvALuM hoya tema pITha jAtinA mAchaLAvALo, senA jema musApharIvALI, dhvajAvALI hoya tema masyavALo uchaLatA moTA moTA mojAothI jANe ubho thaI sAme Avato na hoya. taraMga mALArUpI bhujAothI jANe AliMgana karato na hoya. saMkhyAtA bhamatA jalacaronA moTA avAjathI jANe bolato na hoya. zveta pheNa rUpI aTTahAsyathI jANe hasato na hoya. pakSionA kalakala avAjathI jANe vAto karato na hoya. tevo samudra joyo. tene pUjI yAnapAtro joyA. temAMthI jinavacananI jema akSata. guNAdhAravALuM. ekadama cokakhuM. naigamAdi nayavALuM (yAnapaNe AvA javAnA. aneka daravAjAvALuM ati suMdara goThavAyelA pAThavAnuM (yAnapakSe zreSTha sapheda paTavALu, mahArthanI utpattinuM kAraNa (yAnapakSe ghaNAM dhanathI utpattinuM sAdhana) Azrita janone vaibhava ApanAra, DubatA jaMtuone tAravAmAM samartha, devAdhidevathI adhiSThita (zreSTha devathI adhiSThita) evuM vAhana bhADe lIdhuM. badho sAmAna temAM mukyo. tyArapachI cokhA ghau vi. dhAnya, pANI, lAkaDA vi. saMgraha karyo cho, devagurune pUjA mahAdAna ApI parivAra sAthe vahANamAM caDhyo. samudramAM bharatI Ave chate, pUjAvidhAna pUrA thaye chate, vividha patAkAo ucI karAve chate, laMgara chuTI karAya chata, jahAjanA thAMbhalA ubhA karAye chata, jahAjano khalAsI, karNadhAra, jahAjanA nIcA starano naukara ane kepTana taiyAra thaye chate, yAnapAtra baMdhanathI mukta karAyuM. ane sAnukUla pavananA yoge thoDAja divasomAM ghaNAM yojana nIkaLI gayA. A bAju te bAla paMDitA snAna vilepana zaNagAra vi. karyA vinA pauSadha vi. mAM rakta banelI, AyaMbila karatI lagabhaga sAdhvIjInA upAzraya mAM rahe che. tethI eka vakhata prasannamanavALA sAdhvI mA bApa, sAsu sasarA vi kahevA lAgyA che beTI ! tAruM zarIra sukomala che. tethI Avo tapa kara nahi teNIe vinaMti karI che vaDilo ! Apa kheda na karo cha mahInA sudhI ja huM A kaSTa sahana karavAnI chuM. pAchaLathI to huM anazana laIza. jo che mahInAmAM manoratha pUrA karI mArA nAtha na Ave to tamArI (sAdhvI) samakSa nizcayathI huM A vrata laIza. teoe kahyuM he beTI ! tAro dhAgI bahu dUra dezamAM gayo che tethI cha mahInA mAM Avavo zakya nathI. mATe tuM AvI pratijJA na kara. te bolI
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 mULa zuddhi bhAvAnuvAda pratijJA to karelI ja che. tethI te bAbatamAM koIe kAMI kahevuM nahiM, teNIno nizcaya jANI badhA mauna rahyA. eka divasa joradAra ThaMDImAM alpavazvavALI te sAdhvInA upAzrayanI aMdara khullA pradezamAM rAtre kAusagnamAM rahI. te vakhate ratizekhara nAmano mahAnAstikavAdI pracaMDa vAvyatara tyAM Avyo. rUpa dekhI moha vaza thavAthI pragaTa thaI kahevA lAgyo he bAlA! tuM mane svIkAra, kAraNa ke tArA guNathI huM prasanna thayo chuM. he suMdara zarIravALI? huM ratizekhara nAmano deva chuM. AjathI mAMDI devapaNa huM tAro naukara rahIza. tethI tuM mane svIkAra. kAraNa ke A suMdara zarIra pharIthI maLavuM muzkela che. paMcabhUtanA samUhathI A zarIra baneluM che. tethI koI dharma nathI. paraloka nathI. ane mokSa paNa nathI. Ama bolavA chatAM bAlapaMDitA teNe javAba ApatI nathI. tyAre pApIe baLajabarIthI bhogavavAno prayatna karyo, paNa teNInA tapa tejathI avagraha bhedavA samartha na thayo. tyAre vilakho thaI roSe bharAI e pramANe vicAravA lAgyo, ke A duSTapativratAnA patine mAruM to tenAM virahamAM jharI khurIne maraze. tyAre virbhAgajJAnathI samudra madhye kumArane jANI jaldI tenAM vahANamAM AvI pahoMcyo. vikarALa rUpa karI kahevA lAgyo re re! ISTadevane yAda kara ! tArA jahAjane hamaNAM ja dariyAmAM DubADuM chuM. kumAre kahyuM tuM kyAM aparAdhanAM lIdhe AvuM karI rahyo che ? deve javAba Apyo. tArI duSTapatnInA durvyavahAra nA lIdhe meM pUrve vicAryuM tema ja thayu lAge che. jethI deva paNa Avu bole che. jo te khabAra cittavALI che to tANIne zikSA kema nathI karato ? tapanA prabhAve teNIno huM parAbhava karavA samartha nathI. A koI mizrAdraSTi mahApApI deva che. mArI priyAne cAritradharmathI bhraSTa karI zakyo nathI. mATe kodhe bharAI ahIM Avyo che. tethI kadAcita e pramANe paNa karaze. ema vicArI paMca parameSThinuM smaraNa karavA lAgyo. tyAre pelo deva jahAja udhu karI asthAne gayo. pATIyuM pakaDI vaNika putro ane anya dIpe pahoMcyA. devaditrane paNa pATIyuM maLyuM ane paMca namaskAra gaNato gAgato kAMThe Avyo. karma saMyoge lavANa samudranA adhiSThAyaka susthita deve tene joyo. sAdharmika che ema mAnI khuza thaI kahevA lAgyo he bhadra! huM ratnAkara chuM tArI paMcanamaskAranI bhaktithI huM khuza thayo chuM. tethI ahIMthI pAMcaso yojana dUra ratnapuranI najIkanA vanamAM rahelA mArA mitra manoratha yakSa pAse jA. te mArA kahevAthI je tuM mAMgIza te sarva saMpAdana karI Apaze.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 233 mULa zuddhi bhAvAnuvAda he bhagavan! huM ATalo dUra kevI rIte jaIza. tyAre susthita deve eka amRtarasavALuM dADama ApyuM. ane AnA bIja khAtA khAtA jaje. tethI tenAM mahAprabhAvathI bhukha, tarasa, thAka lAgaze nahiM. ane jaldI tyAM pahoMcI jaIza. devadinna paNa jevo Adeza" ema kahI javA mATe pravRtta thayo. thoDA ja divasamAM jaMgalamAM pahoMcI gayo. vividha maNiothI banAveluM jemAM kAlAgaru kapUra vi. thI banAvelo dhUpa saLagI rahyo che, sAdhako aneka pUjAnAM upakaraNo laIne rahelA che. ratnanI pratimAvALuM manohara yakSanuM bhavana joyuM. devaditra aMdara peTho. teTalAmAM pratyakSa thaI yakSe kahyuM jo Ama che to A najIkanA ratnapuramAM jA. emAM zaka nAme rAjA che. tuM je kAMI paNa jeTaluM mAMgIza te sarva cAra gaNa Apaze. tethI te nagaramAM gayo. te Akhuya nagara asi masi kRSinA vyApAra vagaranuM hovA chatA paNa paMca viSayaka sukha sevavAmAM masta baneluM tathA vividha kIDAmAM rata raheluM che. tyAM vividha kautuka dekhato rAjamahele pahoMcyo. IMdranI jema vividha vinodathI vilAsa karato tathA mAgyA karatA cAra gaNuM Apato evo rAjA joyo. tene joI eka puruSane pUchyuM ke vyApAra vi.thI dhana kamAyA vinA nagarajano lahera kare che to A paisA kyAMthI meLave che? teNe kahyuM zuM tuM pAtAlamAMthI Avyo che ? pachI AkAzamAMthI paDyo che? athavA to zuM sAgaramAMthI paDyo che ? je kAraNathI tuM AvuM pUche che ? kumAre kahyuM tame koi nA karo. huM kharekhara jahAja TUTI javAthI samudramAMthI Avyo chuM. tethI je paristhiti che te sarva mane kaho. puruSe kahyuM A amAro rAjA najIkanA vanamAM rahelA manoratha yakSane dararoja satvathI sAdhe che. ane tuSTa thayelo yakSa cAragaNu Ape che. kumAre vicAryuM - jo Ama che to A arthane prArthanA karavAnuM zuM kAma ?" teja yakSane sAdhuM paNa dekhIto lauM "rAjA kevI rIte sAdhe che." yakSa pAse jaI jhADanA oThe lapAIne ubho rahyo. tyAM pahelo pahora pUro thatAM talavAra laI rAjA Avyo. pUjIne yakSane vinaMti karI bho ! mahAyazasvI ! acinta zaktivALA ! uttama zaktizALI janasamUhanuM rakSaNa karanAra ! mane pratyakSa thAo. ema kahI jaldI dhagadhagatA agnikuMDamAM paDyo. yakSe zaktithI bahAra kADhyo. kuMDanuM pANI chAMTI pharI sAro thaI gayo. yakSe kahyuM ke mahAsatvazALI vara mAMga ! rAjAe kahyuM tamArA prabhAvathI je mAMge tenAthI cAra gaNu ApuM. "ema thAo' e pramANe yakSe kahyuM tyAre praNAma karI rAjA ghera gayo.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 namULa zuddhi bhAvAnuvAda] bIjA divase teja pramANe yakSane vinaMti karI. devaditra agnikuMDamAM kugho, teja pramANe yakSe varadAna ApyuM. devadinne kahyuM tamArI pAse ja rahevA do. ema kahI bIjI vAra kuvo, pharI varadAna ApyuM. ema trIjI veLAe paNa varadAna ApyuM. cothI vAra kUdavA jatAM yakSe pakaDyo ane kahyuM he bhadra ! A traNa zIrSathI yukta (traNa vAra kuLo mATe) pradhAna zakti mane zuM ApI che. enA prabhAvathI traNa varadAna Apu paNa adhika nahiM tethI je game te mAMga. kumAre kahyuM to eka varadAnathI rAjAne je sidhdhi che te ekavAra sAdhavAthI jIvanabhara rahe evuM mane Apa, bIjAthI huM jIvuM tyAM sudhI koIne A sidhdhi ApavI nahiM. trIju varadAna pachI mAMgIza 'tathAstu' ema yakSe hA kahI tyAre chupAIne rahyo e arasAmAM rAjA Avyo. yakSe rokyo, rAjAe kahyuM zA mATe aTakAvo cho ? kAraNa ke traNe paNa varadAna mahAsatvazAlIne ApI dIdhA che. tyAre dubhAyelA mane rAjA ghera gayo. zayyAmAM beTho. tapelI retImAM paDelI mINanI jema, lAkaDIthI phaTakArelA sarSanI jema, jAlamAM phasAyelA haraNanI jema pathArImAM paDakhA ghasatA rAta pUrI karI. savAre devadinna rAjAnA darzana mATe gayo. Akhuya rAjamahela zokamagna joyuM. (kAraNa puchya) to amArA rAjA koI kAraNe agnimAM praveza karavAnA che. mATe, to tame dhIra bano huM badhu ThIka karuM chuM. ema AzvAsana ApI rAjA pAse gayo. teNe kahyuM ke he rAjana! tame kema A halakA mANasa jevI ceSTA karavA taiyAra thayA cho ? Agraha karatA kahyuM mAre dAnanuM vyasana che. je yajJanA prabhAve ATalA kAla sudhI puru thatuM hatuM. paNa Aje tenI maherabAnI na thavAthI mArI IcchA pUrI thaze nahiM. to dAna vagaranuM jIvana zuM kAmanuM ? AvI ciMtAnA lIdhe meM A AdaryuM che. jo Ama che to AjathI mAMDI mArI sidhdhithI jIvana paryata dAna Apo, yakSane sAdhIza nahiM, IcchA na hovA chatAM kumAranA AgrahathI teno svIkAra karyo. kumAra pAcho vanamAM gayo. eka talAvamAM nhAvA utaryo tyAM eka madhyamavayanI nArIe kahyuM. he mahAbhAga ! kyAMthI ane zA mATe ahI Avyo che ? samudra kAThAMthI Avyo chuM ane susthitadeve khuza thaI mane manoratha yakSa pAse mokalyo che. to te harSa pAmIne bolI A jhADa nIce besa jethI kaMIka rahasya tane jaNAvuM te kahevA lAgI...
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 235 gaganacuMbI zikharavALo, sarva vidyAdharanuM niAvAsa sthAna, ratnanirmita jinAlayathI zobhato vaitADhya parvata che. tyAM gaganavallabha nAme nagara che. tyAM sarva vidyAdhara rAjAno rAjA caMdrazekhara nAme samrATa che. teNe sarva rANIomAM pradhAna zrIkAntA, kanakakamalA, vidyutthAlA, meghamAlA, sutArAnAme pAMca paTarANI che. teone kramazaH kanakaprabhA, caMdraprabhA, tAraprabhA, suraprabhA, trailokyadevI nAme sarvakalAmAM kuzala rUpAdithI devIone jItanArI pAMca kanyAo che. caMdrazekhare temanA pati mATe nimittayAne pUchyuM. nimittiyAe kahyuM tAro nAnobhAI surazekhara marIne manoratha yakSa thayo che. te hajI paNa tArI sAthe baMdhusneha rAkhe che. A kanyAone tenI pAse rAkhavAthI eonuM vAMchita phaLaze. tethI caMdrazekhare yakSane sAcavavA ApI. parapuruSa joI na zake tevA ekaguNa dviguNa triguNAdi tejasvI zarIravALI devakulanI najIka pAtAlagharamAM chupI rIte rAkhI che. jo A yakSa tuM mAMge te Ape ema hoya to te kanyAone mAMga. huM teonI vegavatI nAme ghAtrI chuM. tArA rUpAdiguNathI AkarSAIne e pramANe kahuM chuM. kumAra paNa 'jevI mAnI AjJA' ema bolI yakSa pAse gayo. ane vinaMtI karI. trIjA varadAnathI tArI pAse pAtALagRhamAM je kanyAo rahelI che. te mane Apo. kharekhara te kanyAoe ja rAga thavAthI potAnuM svarUpa Ane dekhADyuM lAge che. nahitara Ane kyAMthI khabara paDe. ema vicArI yakSa bolyo kanyAo che. paNa atyaMta tejanA kAraNe AMkhe dekhI zakAya tema nathI. bhale hoya, chatA paNa mane Apo tyAre trailokya devIne choDI cAra kanyAo dekhADI kumAra pAse jatA kanyAonuM yakSe kareluM teja nAza pAmI gayuM. tyAre kumAre kahyuM pAMcamI kema nathI Apato yakSe kahyuM. A cArathI traNagaNA tejavALI hovAthI dekhavI duHzakya che mATe. kumAre kahyuM chatA mane dekhADa. svAbhAvika sUryanI mUrtinI jema duHkhe dekhI zakAya tema che, te paNa kumAra pAse AvatA svabhAvika rUpavALI thaI gaI tene dekhI sarva kanyAone rAga thayo. Azcarya pAmelA yakSe vicAryu A AnIja che. mATe kanyAone pUchyuM Apati tamane game che. hA, tAta ! ApanI maherabAnI, manorathe kahyuM Ane atyaMta guNavALI pahelI patnI che. teNIno vinaya karanArane ja A paraNe che. kanyAo bolI, moTI bahenano vinaya karavAmAM zuM vAMdho. yakSe ApI. caMdrazekharane bolAvI ThATha mAThathI vivAha karyo. yakSe kanyAone mahAdAna ApyuM. tyAre trailokyadevIe kahyuM he tAta ! mArI mAtA (moTI bahenane) zuM Apazo. tyAre yakSe muddAratna ApyuM.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 mULa zuddhi bhAvAnuvAda emAM ciMtAmaNI che. tethI harSathI tene grahaNa karyuM. yakSane sanmAnI caMdrazekhara gayo. te kanyAone vidyAnA prabhAvathI vAsabhavana vikuvyuM. tyAM temanI sAthe vilAsa karI kumAra suI gayo, e arasAmAM bhavitavyatAnA yoge, amArI bena zuM kare che... te mATe vidyAno upayoga karyo tyAre avalokinI vighAthI vailokyadevIe dekhyuM ke "avadhi pUro thayo paNa hajI mAro bharathAra Avyo nathI. tethI savAre huM anazana laIza. ema nizcaya karI malina pAMca vastro dhAraNa karanArI kAusagnamAM rahelI, bAlapaDitAne joI. jo savAre Aryaputra tyAM nahiM jAya to A mahAnubhAva cokkasa anazana leze. ema vicArI yakSa pAse gaI. sarva bInA kahI yakSe paNa A vAta barAbara che. ema jANI kahyuM ke he vatsa ! tuM jaldIjA savAra thavA AvI che. potAno nokara dharaNIdhara nAmano yakSa temanI sahAyamAM Avyo teNe paNa mahAvimAna vikavyuM. temAM ratna, maNi, motI, vima, sonuM vigere bharyuM ane sutelAja kumArane vimAnamAM caDhAvyo. parivAra sAthe te kanyAo paNa caDhI. dharaNIdhare AMgalIthI dhArI vimAnane upADyuM te vegathI javA lAgyuM tyAre ghUgharInA avAjathI kumAra jAgI gayo A zuM ? ema trailokya suMdarIne pUchayuM teNIe paNa sarva hakIkata jaNAvI. tyAre gAma nagarAdi dekhato jaldI potAnA nagare pahoMcyo. sAdhvInA vasatimAM kAusagnamAM rahelI bAlapaNDitAne joI. railokyadevIe tenI upara devadUSya vastra nAMkhyuM tyAre saMbhramathI kAusaggA pAlI upara joyuM vimAna dekhI saMbhramathI aMdara cAlI gaI. A zuM che ? ema sAdhvIone pUchyuM. sAdhvIoe kahyuM tArA tapaprabhAve deva Avyo lAge che. eTalAmAM vimAna nIce utaryuM ane sUraja ugyo. vimAnamAMthI nIce utarI nisIhI kahI upAzrayamAM pesI sAdhvIone kanyAoe praNAma karyA. ane bAlapaMDitA potAnA patine dekhI saMbhramathI ubhI thaI, sAme AvI kumAre te kanyAone bAlapaMDitAnA pagamAM pADI. te sAMbhaLI rAjAdinagarajano mAM bApa vi. svajanavarga tyAM Avyo. tyArapachI dharaNIdharane virsajana karyo. sarva dravya laI mahAvaibhavathI potAnA ghera gayo. vadhAmaNI zaru thaI. vaNikaputronA parivAre kumArane temano vRtAMta pukyo; tyAre kumAra kAMI uttara Apato nathI. teTalAmAM vidyA prabhAvathI vAstavikatA jAgI rasamAM bhaMga na paDe te mATe tailokya devIe uttara Apyo ke Aryaputra vimAnamAM jaldI AvI gayA che. teo to sthalamArgathI prasthita thayA hovAthI thoDo kAla pachI Avaze. aho mArI priyAnI kevI vacana caturAI che tethI kumAra ghAgo khuza thayo.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 237 dararoja loko potAnA putra mATe pUchavA lAgyA tyAre bAlapaMDitA nimitte ApelA ciMtAmaNI ratnanA prabhAve kumAre yakSane yAda karyo. te paLe yA hAjara thayo. yakSe kahyuM kayA kAraNe huM yAda karAyo. kumAre kahyuM tamArI putrIe Apelo javAba nistAra pAmI zakAto nathI. mATe tamane yAda karyA che. to huM jaldI sarvane laIne AvuM chuM. yakSe te pramANe karyu. e pramANe A lokamAM ja dAna phaLathI prApta ciMtAmaNInA prabhAve sarva IcchA pUrI thaI. ane jinasAdhu pUjAmAM tatpara banelo dInAdine Apato sarva prakAre pUrve ciMtavelA potAnA manorathane pUrato paMcaviSayaka sukha anubhavato teno ghaNo kAla vItI gayo. yogya putro thayA. eka vakhata vicaratA vicaratAM zIlasAgarasUri padhAryA. temane vAMdavA strIo sAthe devadinna gayo. vaMdana karIne zudhdha bhUmie beTho. sUrie dharma dezanA zarU karI. sAmagrI prApta thaye chate dharmamAM yatna karavo joIe. bho bhavyaloko! bhavarUpI bhayaMkara samudramAM phasAyelA jIvone manuSyapaNuM, Aryadeza vi. sAmagrI sukhathI prApta thatI nathI. pUrvanAM zubhakarmothI A sAmagrIne prApta karI ApaNe dharmamAM mana lagADavuM joIe. te dharma budhdhizALIoe be prakArano kahyo che. tyAM sudhI anaMtA duHkho, rAgAdinI paraMparA, karmanI utpatti, janmanI paraMparA, sarva viDambanA, mANaso AgaLa, dIna vacano bole che. durgatinI prApti, rogono prArdubhAva bhayaMkara saMsAra che. jyAM sudhI jinezvare bhAkhelo saddharma jIvoe prApta karyo na hoya. tyAre koIka daivayogathI saddharma prApta thAya che. tyAre pApano nAza karI jIvo anaMta AnaMdathI sarva duHkhathI rahita paramagatine pAme che. dIkSAnI bhAvanA thatAM devadinne gurune kahyuM kuTuMbane svastha karI ApanI pAse dIkSA laIza. gurue kahyuM tuM thobhIza nahiM. ''huM paNa emaja IcchuM chuM.'' ema kahI ghera jaI moTA putra dhanapatine gharano bhAra soMpyo. jinAlayomAM aSTAhnikA mahotsavo karAI rahyA che, sAdhu sAdhvI samudAyane vahorAvI rahyA che, sAdharmikonI bhakti thaI rahI che. dIna, anAtha vi.ne dAna apAI rahyA che. ema joradAra ThAThamAThathI patnIo sAthe guru pAse saMyama svIkAryo. gurue hita dikSA ApI. bho ! ahIM paNa prathama amRtane pInArA dIkSIta jIvo nirbAdha sukhathI pUrNa thAya che. te bhAgavatI dIkSA atyAre tame prApta karI lIdhI che. have
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 mULa zuddhi bhAvAnuvAda to mAtra apramattapaNe satata yatna karavAno che. je bhavasamudrane pAra pAmatA nathI. te adhanya adhamapuruSa che. je pAra pAme te uttama puruSa che. sAdhvIoe 'IcchAmoDaNusaTTI' ema kahyuM tyAre zIlamati pravartinIne soMpI. banne prakAranI zikSA lIdhI. AyuH paryaMta niraticAra cAritra pALyuM. anazana vidhithI marI bAramAM devaloke deva thayA. tyAMthI cyavI mahAvidehamAM mokSa pAmaze. tethI Apatti pAmelA upara susthita deva prasanna thayo. ane gurunuM sAnnidhya karAvyuM. te sarva dAnanuM phaLa che. devAMganAnA rUpane jhAMkhu pADanArI evI suMdara kanyAo maLI te AlokamAM dAnanuM phaLa che. ciMtAmaNI vi. ratno maLyA te AlokamAM dAnanuM phaLa che. maNi vi. vividha dravyono rAzi te AlokamAM dAnanuM phaLa che. paMca viSayaka anupama bhoga maLyA te AlokamAM ja dAnanuM phaLa che. e pramANe A lokamAM dAnanuM atulya phaLa che mATe aho ! mahAnubhAva! zakti pramANe dAna Apa. "devaditra kathA samApta" "abhinava zreSThi kathAnaka' A jaMbuddIpanA dakSiNa bharatanA madhyakhaMDamAM vaizAlI nAme nagarI che. abhimAnI zatru rAjA rUpa jaMgalI siMhano nAza karavAmAM moTA zarabha samAna aDhAra guNarAjIno ceTaka rAjA che. tyAM jIrNa zeTha ane abhinava zeTha dAridra ane aizvaryanA maMdira evA be vANIyA hatA. kyAreka tribhuvanezvara vIra prabhu chadmastha paryAyamAM vicaratA vicaratA tyAM padhAryA. caumAsAmAM eka upAzrayamAM cAra mAsa nA upavAsa karIne kAusagga dhyAne rahyA. jIraNa zeThe joIne bhaktithI praNAma karyA. Aje haiM kRtArtha thayo. mAruM jIvana saphaLa thayuM kAraNa ke Aje pAparUpI kAdavane dUra karavAmAM pANI samAna evAM bhagavAnanA caraNa yugalamAM mane namaskAra karavA maLyA. ema dararoja prabhunAM caraNa kamalane hAtha joDI namavA lAgyo. ane kSaNavAra sevA kare che. ane vicAre che ke prabhu kharekhara cAra mahInAnA upavAsa laIne ubhA rahyA lAge che. tethI haMmezA nizcala dehavALA dekhAya che. jo prabhu pAraNAnA divase mArA ghera padhAre to huM mArI jAtane dhanya mAnIza. ema vicAra karatA cAra mAsa vItI gayA. ane pAraNAno divasa AvI gayo. tyAre vaMdana karI nata mastake vinaMti karavA lAgyo ke he bhagavan! "mArA ghera pAraNuM karavAnI kRpA karo !'' ema kahI ghera jaI sAmagrI taiyAra karAvI rAha joIne eka citte ubho rahyo. "A bhagavAna Ave che" ema
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 239) vicArato bhagavAnane pAraNu karAvI huM saphaLa thaIza, emAM koI saMdeha nathI. jo mArA ghera prabhu padhAre to duHkharUpI taraMga samUhathI vyAsa, ghaNI ApattirUpI jalacara prANIonAM samUhavALA saMsAra samudrathI huM tarI jaIza. A bAju jIrANa zeTha vadhatI jatI pariNAmanI dhArAthI romAzita thaI rahyo che. tyAre prabhue abhinava zreSThinA ghera praveza karyo. dareka prANIne Apela dAna AlokamAMja phaLavALuM thAya che. AvI bhAvanAthI zeThe bhagavAnane pAraNuM karAvyuM. teja paLe supAtra dAnanA prabhAve ajoDa pAMca divya pragaTa thayA. jIraNa zeTha duMdubhino avAja sAMbhaLI vicAra magna thayo. tyAre vadhatA bhAvo aTakI gayA. tyAM pArvaprabhu tIrthanA kevalI bhagavaMta padhAryA. loko vAMdavA gayA. kevalI bhagavaMte paNa bhavasamudrathI pAra pADavAmAM nAvaDI samAna dharmadizanA AraMbhI..... bho bhavyo ! dharma ja zaraNa che. bIju badhu nakAmu che. sarva sAMsArika sukha-sAmagrI, svarga, mokSa badhu sArI rIte karAyelA dharmathI maLe che. te cAra prakAre che. te karo jenAthI jaldI mokSa pAmazo. A arasAmAM abhinava zeThanA puNya samUhathI cakita thayelA lokoe avasara jANI vinayathI pUchayuM. A nagaramAM vadhAre puSyavALuM koNa che? bhagavAne kahyuM jIraNa zeTha vadhAre puSyavALo che. bhagavana ! tene to pAraNu nathI karAvyuM ane bIjAnA ghera to pAMca divya pragaTayA. bhagavAne kahyuM jo ekakSaNa mAtra teNe prabhunuM pAraNuM thaI gayuM che" evuM na sAMbhaLyuM hota to coksa kevalajJAna pAmata. bIjo bhAva vagarano hovAthI tene paralokanuM hita kAMI prApta nathI thayuM. A sAMbhaLI nagarajano jIraNa zeTha upara bahumAna dharatA kevalIne namI pota potAnA ghera gayA. abhinava zeTha kathA samApta" - have bIjA zlokanA bhAvArthane kahe che tenA viSe dhanasArthavAdanI kathA kahe che. "ghanasArthavAda kathAnaka' jaMbudvIpanAM videhakSetramAM pavitra pUrva dizAmAM devanagara jevuM kSitipratiSThita nAme nagara che, kubera jevo guNano bhaMDAra evo dhana nAme sArthavAha che. je bottera kalAmAM kuzala che. eka vakhata kuTuMba mATe jAgaraNa kare che. tyAre
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda rAtrinA chellA pahore vicAra Avyo ke je mANasa gharamAMthI nIkaLIne je aneka AzcaryathI bharapUra evI pRthvIne joto nathI te kUpa maMDuka che. jyAM sudhI dhUtothI vyApta aneka ghaTanAthI bharapUra evI pRthvI mANasa vaDe pavitra karAtI nathI tyAM sudhI te mANasane moja majA pAMDitya, vANImAM caturAI aneka dezabhASAnuM jJAna anya paNa sAruM prApta thatu nathI. 240 tethI pRthvI pITha jovA huM jAuM ane potAnA hAthe kamAyelA dhanathI zreSTha kIrti phelAvuM. sAmagrI taiyAra karAvI ghoSaNA karAvI ke ''sArthavAha vasaMtapura jAya che". jeNe sAthe Avavu hoya tene badhI rIte saMbhALaze. tyAre ghaNA mANaso taiyAra thaI gayA. dharmaghoSasUrIe javAnI IcchA hovAthI svarUpa jANavA sAdhune mokalyA. sAdhune joI sArthavAhe bhaktithI/AdarapUrvaka AvavAnuM kAraNa pUchyuM, tyAre sAdhue badhI vAta karI sArthavAhe khuza thaIne kahyuM. jo sArthamAM javAnI IcchA hoya to sArthanA paDAvamAM raho ane mArI rAha juo. tyAre koIka sArthavAhane bheTa devA kerIno thAla bharI tyAM Avyo. sArthavAha paNa sAdhune ApavA lAgyo. tyAre sAdhue kahyuM ke mahAbhAga ! kaMdamUla phala vigere sacitta hovAthI amAre nA khape. saMkSepa thI kalpya akalpya samajAvI sAdhu sUri pAse gayA. sAdhue vRtAMta kahyo, tyAre guNanA dariyA sUribhagavaMta pAMcaso sAdhuo sAthe tyAM AvyA. sarva sAthe taiyAra thatA prasthAna karyu. badhA loko sukhethI cAle che. anukrame eka moTA bhayaMkara jaMgalamAM AvyA. tyAM vRkSaghaTAthI taDako to sAva DhaMkAI gayo che. vaLI bhAratakathA jema arjuna, bhIma, nakulathI zobhita che. tema A vana arjunavRkSa bhayaMkara noLIyAthI yukta che jema satpuruSanI mUrti suMdara citravALI hoya che tema suMdara cittAvALuM, kharAbanaTanuM nATaka kharAba nATyazALAvALuM hoya che tema A mRgalAvALuM che. jema jinAlayanI bhUmi haratAM pharatAM zrAvakovALI hoya che tema bhamatA ghaNA jaMgalI pazuvALu. jema sAdhunuM zarIra saMvaravALu hoya che tema saMvara nAmanA haraNavALuM, siddhi jema zaba vagaranI hoya che tema bhillune hitakArI, madonmatta srI jema kAmavALI hoya che tema A vana sArikAvAlu che. zivanI mUrti jema gaMgAvALI hoya che tema geMDAvALu, alkApurI jema ghaNAM vaibhavavALI hoya tema ghaNA prakAranA vAyuvALuM, sajjana mANasonI pravRtti jema ghaNAM naya vALI hoya tema ghaNAM jhADavALu, durjana mANasanI ceSTA ghaNI Apatti vALI hoya tema ghaNI nadIvALu. dADhI mUchane dhAraNa karanAra zarIravALI nArI jema dADhIvALI hoya che tema
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 241 hiMsaka jAnavaravALuM, jinezvarano samUha jema ghaNAM sattvavALo hoya tema ghaNAM prANIvALuM evA jaMgalanA madhyabhAgamAM sAthe pahoMcyo. e arasAmAM yuddhe caDelo vijayIrAjA jema bhAre talavAranI dhArathI parapakSane dabAvI de che. tema gurutara jalavRSTinA nipAtathI pakSiyone zAMti ApanAra, rAjA jema sainyanA samUhathI zobhe che, tema nadIpUrathI zobhanAra, rAjA uttejita prabhAvavALA hoya tema unnata vinAzavALo jema rAjA dhanuSyavALo hoya tema IndradhanuSyavALo varSAkAla Avyo. vaLI camakatI vijaLInA kaDAkAthI vAtAvaraNa bhayAnaka thaI gayuM. gokaLagAyo cAlI rahI che. bhInA kAdavathI mArgamAM cAlavuM paNa muzkela che. deDakAnA ati apriya zabdathI dizAo bharAI rahI che. vahetI giri nadInA pUrathI musApharI aTakI gaI che. AvA varasAdanA kAraNe AgaLa javAnuM baMdha thaI gayuM. tethI uMcI retIvALA pradeze DhAMkIne taMbu tANIne sAthe rahyo. divaso jatA AkhA sArthamAM dhAnya khalAsa thaI gayuM. tethI loko sacitta kaMdamUla phaLa khAvA lAgyA. parvataguphAmAM rahelA munio paNa samAdhi cittavALA vividha tapamAM tatpara temaja dhyAna svAdhyAyamAM masta rahe che. varSAkAla ghaNo kharo vItatA chatA rAtrInA chellA pahore sArthavAha vicAravA lAgyo ke "mArA sArthamAM koNa sukhI che ne koNa du:khI che"? eTalAmAM tene munio yAda AvyA are re ! du:khanI vAta che te munio du:khI haze kAraNake teo sacitta kaMdAdine hAtha paNa lagADatA nathI. mArA pramAdane dhikkAra ho. jenA kAraNe tapasvIone ma na karyA. tethI apuNyazALI evA meM jAtane (AtmAne) Aloka ane paralokanI ApattimAM nAkhyo. kAle savAre samasta munione ma karIza. ema vicAratA rAtri jaldI pUrI thaI gaI. parivAre jaNAvyuM ke te muni aThavADiye, paMdara divase ke mahIne gocarI mATe Ave che. pote tyAM jaI joyuM to munionA zarIra tapathI sUkAI gayA che. zaramathI mAthu namAvI sUrInA page paDayo. sUrIe dharmalAbha Apyo. meM tamArI saMbhALa na rAkhI tenI mane kSamA karo. avasara jANI gurue saMvega upajAvanArI bhavasamudramAM taravA mATe zreSTha jahAja samAna suMdara dezanA ApI. te sAMbhaLI te bolyo ke mAre ghera sAdhuone mokalo. jethI zuddha gocarI vahorAvuM. teno bhAva jANI tenI sAthe ja sAdhu mokalyA. ghera badhI rasoI joI paNa kAMI taiyAra na hovAthI romAzcita dehavALAe teNe ghI vahorAvyuM. kAlAdithI vizuddha evA te dAna vaDe teNe mokSa phaLa ApanAra samyakatva mahAvRkSanuM bIja prApta karyuM. te bAlavRddha vi. badhA sAdhuoe vAparyuM
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 mULa zuddhi bhAvAnuvAda ane hajama thaI gayuM; jema tapelA tavA upara jalabiMdu. varSAkAla puro thatAM sArtha Icchita nagare pahoMcyo. rAjAnuM sanmAna karyu. potAno mAla veMcI dhAryA karatAM vadhAre lAbha meLavyo. bIjo mAla laI potAne ghera hema khema pAcho Avyo. lIlApUrvaka potAnAM manorathone prApta karavAmAM tatpara viSayasukhone anubhavato teno kAla sukhapUrvaka jAya che. e pramANe anukrame AyuSya pUruM thaye chete dehano tyAga karIne dAnanAM prabhAve yugalika thayo. uttarakurUmAM manohara rUpavALo, batrIsa lakSaNathI yukata, samAna rUpa ane yauvanavALI zreSTha strIothI yukta, kalpataruthI prApta thayelA manane ISTa evAM viSayasukha saMgamamAM eka tAna banelo traNa palyopama Ayu: bhogavI saudharma nAmanA zreSTha vimAnamAM, suMdara zarIravALo. paga sudhI laTakatI mALAvALo, traNa palyopamanI sthitivALo deva thayo. saudharmathI cyavI mahAbala thayo. A pramANe RSabha svAmInuM caritra deva ane manuSyo vaDe vaMdAyA che caraNa kamala jenAM evA ane karmane khapAvIne mokSane pAmo tyAM sudhI kahevuM. ghInA dAna thI dhanasArthavAha teramAM bhave tIrthaMkara thayA. mATe svazaktithI dAna ApavuM joIe. zeSabhavo zreyAMsa kathAmAM kahIzuM. dhanasArthavAha kathA samApta' grAmacitakanuM dRSTAnta jaMbuddIpanAM videhamAM ekane gAmano ciMtaka tarIke nImyo. eka divasa rAjAnI AjJAthI bhAta pANI laI ghara yogya lAkaDA levAM pAMcazo gADA laI moTA vanamAM gayo. A bAju sArthathI bhraSTa thayelAM bhUkhatarasathI pIDAyelA zarIravALA sAdhuo Ama tema bhamatAM te gADAnA cIathI teja bhAgamAM AvyA. saMbhramathI temanI pAse gayo. bhAvapUrvaka vAMghA temAM zaradaRtuno samaya jema dhULa vagarano hoya. moTo rAjA vega vagarano hoya; ApattithI bhaMgAyelo mANasa jema AnaMda vagarano hoya, gharaDo mANasa dAMta vagarano hoya, suvaidha jema rogamAM rata hoya, tema rAga vagaranA, caMdra jema haraNavALo hoya, krodhI garvavALo hoya, jaina siddhAMta jema suMdara AzayavALo hoya, dAru pIdhela jema nazAvALo hoya tema jJAnavAlA sUrIne joyA.
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 243 grAma ciMtake pUchyuM ke bhagavana ! Apa A bhayaMkara jaMgalamAM kema AvyA? sUrI bolyA - amo mArga bhUlI gayA chIe. tyAre te potAnAM AvAse laI gayo. bhakita bhAvathI vahorAvyuM ane vicAravA lAgyo. aho! A jaMgalamAM aciMtya ciMtAmaNI samAna mahAsatvazALI supAtra evA mane sAdhu prApta thayA. te mAro puNyodaya kahevAya mAre jaMgalamAM AvavAnuM kayAMthI hoya ? athavA kevI rIte daiva yoge viSamadazAne prApta thayelAM sAdhuo ahIM kayAMthI Ave ? AvI sAmagrI bhAgyazALI puruSone ja prApta thAya. tethI have mAre cokkasa kalyANa paraMparA cAlu thaze. je pApamalathI melA hoya teone AvAM avasare sAdhuonuM darzana maLI zakatuM nathI. ema vicAratAM pharIthI taNe caraNayugalane vaMdana karyuM. jamyA pachI talavAra laI mArga dekhADavA gayo. ghaNAM bhoLA bhAvavALo jANI sUrIe teNe mokSavRkSanuM bIja samAna pAparahita evuM samyagdarzananuM varNana karyuM. karmanA kSayopazamanA lIdhe teNe guru pAse svIkAryuM. sUrIe kahyuM AnA viSe tu pramAda karIza nahi, kAraNa ke trAsa vagaranuM, vimala, kalaMkarahita, nirdabha AcaraNa yukta traNe lokamAM addabhUta vakhANathI pUjAyeluM; AnaMda ApanAra, vidvAnonuM hRdaya; mahAphalodaya guNavALuM, evuM uttama samakita ratna saMsAra samudramAM prApta karI kayo mANasa pramAda kare ? jema Apa kaho tema karIza ema kahI mArge caDAvI pAcho pharyo. rAjakArya karI potAnAM ghera gayo. tyAM paNa jinavaMdana-pUjanamAM tatpara, susAdhunuM bahumAna karavAmAM rata, jinabhASitasiddhAMtano svIkAra karato. paMca namaskAra rUpI pANInA pravAhathI karmamalanA paDane sApha karato, avirata samyagdaSTi evAM teno aMta samaya Avyo. samAdhithI marI saudharma devaloke palyopamanI sthitivALo deva thayo. tyAMthI AyuSya pUrNa thaye chate evIne Aja bharatakSetramAM vinitA nagarImAM prathama jinezvarano putra ane bharatakSetranA adhipati bharatarAjano marIcI nAme putra pANe utpanna thayo. jinezvaranAM prathama samavasaraNamAM RSabha svAmInuM vacanAmRta pIne saMvega pAmyo ne dIkSA lIdhI. eka divasa unALAmAM parasevA ane mala vaDe melA zarIrathI udvega pAmato; ema vicAravA lAgyo. merusamAna atizayabhArI uttama sattvoe Acarela jinezvaroe upadezela A cAritrane huM vahana karavA asamartha chuM. ane pitAnI zaramathI vrata bhraSTa thaI ghera kevI rIte jAuM. A bAju vAgha ane pelI bAju nadI che. AnAthI kevI rIte pAra pAmavuM ? Ama vicAratAM AvAM prakAranI buddhi upajI ke parivrAjakanI dIkSAne
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda huM grahaNa karuM ? jethI AgamamAM kahyuM che - zramaNo traNe daMDathI viramelA ane nizcala tathA saMkucita dehavALA che. huM Indriyane jItela na hovAthI tathA mArA mana, vacana, kArya azubha vyApAravALA hovAthI daMDa rUpa che mATe mAre tridaMDa evuM cihna thAo. dravyathI loca vaDe ane bhAvathI Indriya dvArA zramaNo muMDa che, huM to bhAvathI muMDa nathI mATe huM astrAthI hajAmata karIza. ane coTI rAkhIza. sthUla prANAtipAta thI huM virati rAkhIza. zramaNo sonu vi. rAkhatA nathI. jinakalpI to kAMI paNa nathI rAkhatA; huM kAMIka rAkhIza. zramaNo zIlasugaMdhavALA che, huM zIlavALo nathI. tethI huM sugandhi dravyathI vilepana karIza. zramaNo moha vagaranA che mohathI DhaMkAyelA mAre chatra ho. zramaNo joDA nathI paheratA huM pAvaDI paherIza. zramaNo zveta vastradhArI ke vastra vagaranAM hoya che, huM geruthI raMgelA vastra paherIza. kAraNa huM kaSAyathI kaluSita mativALo hovAthI mAre AvAM vastra yogya che. pApathI DaranArA sAdhu ghaNAM jIvothI vyApta jalAraMbha karatA nathI. huM to parimita pANIthI snAna karIza. ane kAcu pANI pIza. e pramANe tene hitakArI hetuvALA A parivrAjaka liMgane potAnI buddhithI kalpIne abhiSTa mativALA teNe pravartAvyo. pragaTa rUpavALA tene dekhI ghaNAM gharmane pUche che, tyAre te yatinA kSamAdi dharmane kahe che. to tame A dharmane kema na svIkAryo ema mANaso vicAravAM lAgyA. tyAre teone pote uparanI saghaLI vAta kare che. 244 dharmakathAthI AkarSita thayelAM temaja ziSya thavA taiyAra thayelAone svAmIne soMpe che. grAma nagarAdimAM prabhu sAtheja vicare che. bhagavAna vicaratAM vinItA nagarImAM samavasaryA. bharate dezanA pachI pUchyu ke he bhagavan ! A sabhAmAMthI A bharatamAMja koI bhagavAna thaze ? prabhue kahyuM - marIcI e sura asurathI vaMdita, sAta hAthanA deha pramANavALA vIra nAme chellA tIrthaMkara thaze. pahelA vAsudeva ane mUkAvidehamAM cakravartI thaze. te sAMbhaLI bharatarAjA marIcIne vaMde che, ane traNa pradakSiNA ApI romAciMta dehe stuti karavA lAgyA.... tame prazaMsanIya lAbho prApta karyA che. tame dhanya, puNyazALI cho. ke jethI khuda pitAzrIe paNa kahyuM che. tema ahIM chellA tIrthaMkara tathA pahelAM vAsudeva ane mukAvidehamAM cakrI thAzo. ema stuti karI pitAzrIne pUchI ghera gayA. te sAMbhaLI marIcI paNa mallanI jema raMgamaMDapa madhye hAtha pachADe tema hAtha pachADI traNavAra garvathI ema bolavA lAgyo ''huM vAsudevamAM pahelo, pitA cakravartImAM pahelA, ane dAdA tIrthaMkaramAM
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda (45) pahelA, aho mAru kula uttama che.' A garvathI koDAkoDi sAgaropama sthitivALuM nIcagotra bAMdhyuM. prabhu aSTApade mokSe padhAryA. tyAra pachI marIcine dAruNa roga utpanna thayo. paNa asaMyata hovAthI sAdhuo tenI saMbhALa rAkhatA nathI. mane koI celo prApta thAya to sAruM. eTalAmAM tyAM kapila nAme rAjaputra Avyo. yatidharma bhAkhe chate tene kahyuM zuM tamArI kiyAthI kAMI puNya thAya che kharuM ? marIciIe uttara Apyo "ahIM paNa kaMIka che" te sAMbhaLI kapila kahevA lAgyo jo ema che to huM tamArI kriyA koI paNa jAtanA vikalpa vinA karIza. marIcie paNa A mArA sarakho che ema jANI potAnI parivrAjaka dIkSA ApI. ahIM paNa kaMIka puNya che" A vacanathI koDAkoDI sAgaropamano saMsAra vadhyo. A pachInuM vIra caritra prasiddha hovAthI amo lakhatA nathI. nayasAra kathA samApta" zrI zreyAMsa kathAnaka kuru dezamAM alaMkArabhUta gajapura nAme nagara che. tyAM bAhubalino putra somaprabha nAme rAjA che. teno putra zreyAMsakumAra che. teNe rAtre chellA pahore meruparvata ne kALo thayelo joyo ane pote amRta kaLazathI sIMcI ekadama navo karyo. somaprabha svapnamAM joyuM ke sUryanA kiraNo chUTA paDI gayA. ane zreyAMse uMcA uDADI pharIthI sUrya sAthe joDyA. tethI adhika tejathI camakavA lAgyA. nagarazeThe svapnamAM joyuM ke koIka moTA mANase zatru sainya sAthe yuddha karI prAyaH nAza karI nAMkhyuM. zreyAMse tenI sahAya karI sarva sAmagrI vagere bhAMgI nAkhI. savAre badhA bhegA maLI ekabIjAne te svapna kahevA lAgyA. kumArane kAMI paNa zubha thaze eTaluM cokkasa che. badhA ghera gayA. zreyAMsa paNa mahelanA uparanA mALanA gavAkSa (jharokhA) thI nagara zobhA jovA lAgyo. A bAju dIkSA laI mauna dharI jyAM jyAM jAya che. tyAM badhA hAthI, ghoDA, kanyA vi. thI AmaMtraNa Ape che. (sAme dhare che.) kAraNa ke teo jANatA nathI ke bhikSA kevI ane bhikSAcara kevA ? ema vicaratAM vicaratAM eka varSa thaI gayu. zreyAMse nagaranA daravAjethI praveza karatAM prabhune joyA. dekhIne vicAravA lAgyo.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda jevuM dAdAnuM rUpa liMga vrata pramANa che tevuM meM pUrve kyAMya dekheluM lAge che. kyAM dekhyuM ema IhApoha karatAM jAtismaraNa jJAna thayuM. tenAthI pUrvanI sarva hakIkata jANI huM jinezvarane vahorAvuM. ema vicAratA gharanA AMgaNAmAM Avyo. e arasAmAM tenA darzana mATe zelaDInA rasanA ghaDA laIne keTalAka mANaso tyAM AvyA ane bhagavAna paNa padhAryA. traNa lokanA gurune joI romarAjI khIlI uThI ane IkSurasano ghaDo laI kahevA lAgyo he bhagavan anugraha (upakAra) karo. tyAre kahyuM evo AhAra che. mATe jinanAthe hAtha pasAryA. zreyAMse paNa karatamAM sarva rasa nAMkhyo. caMdra ane sUrya sudhI zikhA lAgI jAya paNa prabhunA hAthamAMthI eka biMdu nIce na paDe. kAraNa ke prabhuno Avo atizaya che. Aje huM kRtArtha thayo. Aje jIvIta saphaLa thayuM. manuSya janmanuM phaLa Aje meM meLavyuM. kAraNa ke Aje meM prabhune pAraNu karAvyuM. eTalAmAM gaganamAMthI sugaMdhI pANInI vRSTi thaI. devonA hAtharUpI kaLImAMthI mUkAyelI, lIna banelA mattabhramaranAM jhaMkAravALI puSpavRSTi AkAzamAMthI paDI. devatAoe gaMbhIra dhvanivALI duMdubhi vagADI. ratnano samUha mUkyo. IMdradhanuSya racyuM. vastra uDADyA, khIlelA nayanavALA devo bolavA lAgyA aho! sudAna ! mahAdAna ! he kumAra ! tuM kRtArtha thayo che. tAro manuSya janma saphaLa che. jeNe Aje traNabhuvananA nAthane pAraNu karAvyuM. nagarajano tyAM AvyA atyaMta harSathI pUchayu he kumAra ! te kevI rIte jANyuM ke bhagavAnane AvI rIte dAna apAya. te sAMbhaLI somaprabha vi. AzcaryathI praphullita netrovALA, tyAM AvyA. meM jAtismaraNathI dAnavidhi jANI ane bIju mAre prabhu sAthe AThabhavano sneha saMbaMdha che. kutuhalathI teoe bhavo pUchayA. A jaMbudvIpamAM uttarakurUmAM huM strI ane prabhu puruSa rUpe yugalika hatA. daza prakAranAM kalpavRkSathI utpanna suraloka sarIkhA paMca viSayaka bhoga-upabhoga thI lAlita zarIravALA ame uttaradrahanA makhamala jevI komala bhUmitale ugela kalpavRkSanI gahana chAyAmAM beThA hatA. tyAre kSIrasAgara sarakhA pANIthI bharelA sarovaramAM snAna karyA pachI gaganamAM kUdatA deva zarIranA kiraNothI udyota thayelI dizAstrIne jovAthI utpanna ciMtAbhArathI maMda maMda baMdha thatA nayana yugalavALo te mAro pati mUccha pAmyo. paLamAM svastha thaI bolavA lAgyo. hA svayaMprabhA ! tuM kyAM gaI tuM mane javAba to Apa. svayaMprabhA nAma sAMbhaLI pUrve anubhUta nAmanA vimarza (vicAra) thI nAza pAmatI cetanAvALI huM paNa
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda | 247 dharaNItale paDI. thoDIvAramAM svastha thaI jAtismaraNa thavAthI meM kahyuM he nAtha! huM ja te svayaMprabhA chuM. teNe kahyuM te svayaMprabhA tuM kevI rIte ? me kahyuM... aThAvIza lAkha vimAnathI vyApta pUrvakRta sukRtathI vyApta rUpalAvaNyavALA deva devAMganAothI bharela IzAna kalpa che temAM zrIprabha nAme vimAna che. teno svAmI lalitAMga deva che. svayaMprabhA tenI paTarANI che. anurakta teono divasanI jema ghAgo kAla vyatIta thaI gayo. eka divasa karamAyelA puSpavALA ciMtAtura banelA devane devIe dekhyo. kAraNa pUchayuM te deve kahyuM he priye ! kAraNa moTuM che. janmAMtaramAM tapa ocho karyo hato jethI tArAthI vikhUTo paDIza. te mahAnuM udveganuM kAraNa che. teNe kahyuM tame thoDA tapanuM AcaraNa kevI rIte ? teNe kahyuM - A ja jaMbudvIpanA gaMdhamAdana parvata pAse gaMdhilApati vijaya maLe vaiitADhya parvata zreNImAM gaMdhAra dezanA bhUSaNa samAna vidyAsiddhi samRddhithI samRddha gaMdhasamRddhi nAme nagara che. teno rAjA zatabalano putra mahAbala rAjA che. tene pUrva puruSanI paraMparAthI Avelo kSatriya jinavacanathI saMskAritA mativALo bAlapaNAthI mitra svayaMbuddha nAme maMtrI che. bIjo mithyAtvathI mUDha manavALo saMbhinnatrota nAme maMtrI che. rAjA ghaNuM kharuM kArya tene pUchIne kare che. eka divasa madhura svaranA gholanavALA taMtrI talatAlanA avAjathI vikasita giMdharva yukta nATakanA raMgamaMcamAM rahelA zaNagAra sajelA manohara naTanaTImAM parovelA cittavALo rAjA beTho che. tyAre svayaMbuke kahyuM he deva ! "sarvagIta te vilAparUpe che. sarve nATaka viDaMbanA che." ghareNAM bhAra rUpe che. sarve kAma duHkha ApanArA che. tyAre rAjAe kahyuM- kAnane amRta samAna A gIta che. tane vilApa rUpe kevI rIte lAge che. nayananI unnati samAna nATakane tuM viDaMbanA kevI rIte kahe che ? dehane zaNagAranArA ghareNAMone tuM bhArarUpe kema mAne che ? asAra saMsAramAM sAra samAna kAmone tuM duHkhAvaha kema mAne che? tyAre svayaMbuddha kahyuM he deva ! koIka strIno pati paradeza gayelo che. tenAM AgamananI kAMkSA rAkhatI te strI tenAM guNone yAda karatI savAre stuti kare. tema svAmIne khuza karavA temanI AgaLa temanAMja guNanone varNavanArA gItane paNa gAya che. tethI te gIta paNa vilApa ja che. tema bhUtane vaza thayelo hAtha paganI aneka ceTAo kare tema nAcanAro paNa vividha ceSTAo kare che. tethI paramArtha6
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 mULa zuddhi bhAvAnuvAda A paNa viDaMbanA che. koI svAmInA AdezathI mukuTa vi. alaMkArane grahaNa kare tenAM bhArathI pIDAya. tema zuM koIe yogya aMgopAMga upara ghareNAM lagADyA hoya to zuM te bhArane vahana nathI karato ? tema kAmo paNa karaNa vi. dhI sevatA kAmo paNa bahu duHkha ApanArA thAya che. (jema zabda kAmathI haraNo jAlamAM phasAya che.) e pramANe paralokamAM narakAdi mAThI gatinAM mahemAna bane che. tethI te kevI rIte duHkha ApanArA nathI. tethI paralokamAM sukhane IcchanArAoe temane vidAya ApavI joIe. saMbhinnazrote kahyu he rAjan ! svayaMbuddha zubha nimittane nahiM dekhanAro pratyakSa jaNAtA viSayasukhane choDI ziyALanI jema mAMsa choDI mAchalI levA jatAM pAchaLathI pastAze. svayaMbuddhe kahyuM he saMbhinnazrota! je zarIra vaibhava vi.ne anitya jANI AlokanAM sukhamAM Asakta banelo nirvANa vi. sukhanA prasAdhaka tapa saMyama anuSThAnamAM parAyaNa thato nathI, te prApta thayela ratnabhaMDAranAM suMdara ratno je sarvajanone prazaMsavA lAyaka, suMdara guNanA AdhAra suMdara tejavALA che, teone choDI kAcamAM anurAgI bananAro niSphaLa prayatnathI dAridra parAbhava vi. duHkhAgninI jvAlAthI dAjhelA mANasanI jema hoMzIyAra mANasothI niMdAya che. saMbhinnazrote kahyuM bhaviSya mATeno tAro prayatna mane to AkAza paDavAnI zaMkAthI tene dhAravA mATe TiMToDI jema paga uMcA karIne sue che, tenAM jevuM lAge che. vaLI maravAnu nakkI ja che tethI '"zuM zmazAnamAM jatu rahevu, te zuM yogya che ?'' tethI anAgata sukha hetu hAlanA sukhane choDe maraNa samaye paraloka hita karazuM. svayaMbuddhe kahyu he mugdha ! yuddha AvI paDatA sainya taiyAra karavuM. nagara gherAI jatAM anna pANI bhegAM karavA. Aga lAgatAM kUvo khodavo. vi. zakya nathI jo sainya vi. taiyAra hoya to zatruno pratikAra, lAMbA samaya sudhI svastha rahevuM. Aga oLavavAnuM sukha pUrvaka thaI zake vaLI tuccha viSaya sukhamAM mohita banelo mokSa sukhanI avagaNanA karanAra tuM ziyALanI jema jAtano nAza na kara. bIjo bolyo A vaLI ziyALIo koNa che ? svayaMbuddhe kahyu eka jaMgalamAM parvatanI taLeTImAM rahela girInadInA kAMThe bhamanAra matta hAthI dekhI mAravAnI IcchAvALA zikArIe kAna sudhI bANa kheMcI prahAra karatAM vedanAthI vyAkula banelo hAthI nIce paDI rahyo hato tyAre tenAM kuMbhasthalathI paDatA muktAphaLa dekhI tene levAnI IcchAthI jIvA sAthe dhanuSa tyAM mUkI doDyo. tyAM to hAthInuM zarIra paDavAthI aDadhA pIsAyelA mahAkAyavALAM sarpa, naSTaprAyaH banela haraNa ane bhillunA zarIrone bhamatA ziyALe
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 249 mULa zuddhi bhAvAnuvAda dekhyA. A sajIva che ke marI gayA che. nizcaya karavA Agho pAcho thatAM marI gayA che. evo nizcaya karI harSathI ema ciMtavavA lAgyo. aho ! A toDe jIvanabharanuM bhojana thaI raheze. tyAM pahelAM dhanuSyanI dorI upara lAgelI nasa khAI lauM, pachI zAMtithI Ane khAIza. ema vicArI nADI khAvA lAgyo. teTalAmAM dhanuSyanA saMdhibaMdhana chUTI javAthI tIkSNa agra koTIbhAgathI (tALavuM) gaLuM vIMdhAI gayu. ane khalAsa thayo. tema tuM paNa nAza pAmIza. eTalAmAM rAjAe pUchyu he svayaMbuddha ! zuM koI paraloka che ? teNe kahyu he svAmI ! jyAre bAlakAlamAM mArI sAthe tame naMdanavana gayA hatA tyAre ApaNI pAse eka kAMtivALo deva Avelo. teNe kahyuM he bhadra! mahAbala ! huM tArA bApano bApa zatabala, jinezvare bhAkhelA vratane AcarI lAMtakAdhipati thayo. tethI he bhadra ! paraloka che ane sukRta duSkRta karmano vipAka paNa che mATe nidharmamAM rata banavuM ema kahI adazya thayo. jo Apane te yAda Avatu hoya to paralokanI zraddhA karo ? rAjAe kahyu - pitAmahanA vacanone yAda karuM chuM. tyArapachI avasara pAmIne svayaMbuddhe kahyu he deva ! tamArA vaMzamAM karUcaMdra rAjA tene kurUti nAme rANI ane putra harizcaMdra hato. te rAjA nAstikavAdanA dharmathI bhAvita manavALo mahAAraMbha vi. mAM masta banelo maraNa samaye narakanI vedanA sAthe paNa na sarakhAvI zakAya tevI bhayaMkara vedanA vedavA lAgyo. kAnane sukhakArI madhura gItone paNa Akroza rUpe mAne che. jIbhane svAdiSTa lAge tevA dravyo paNa viSTA jevA lAge che. sugaMdhi koSTapuDa vi. nI gaMdha paNa kohavAyelA haraNanA zabanI gaMdha jevI lAge che. AMkhane vikasita karanAra lAvaNyamaya rUpa paNa aniSTa lAge che. komala rUnI padhArI kAMTAnI zayyA jevI lAge che. tyAre harizcaMdra viparIta pratikAra kare che. te marI narake gayo. pitAnuM AvuM karuNa maraNa dekhI kumAra dharmamAM mana lagADavA lAgyo. pitA pAsethI prApta A gaMdhasamRddha nagarane vidhithI pALe che. eka divasa teNe eka kSatriyakumArane kahyu ke bahujana pAsethI dhArmika vacana sAMbhaLI mane kahevAM he bhadra ! basa Aja tAre sevA karavAnI che. tyAra pachI te subuddhi tene haMmezA dharma kahe che. rAjA saMvegathI subuddhinA vacano svIkAre che. munine kevalajJAna thayu jANI harSathI subuddhi sAthe rAjA gayo. ane pitAnI gati pUchI. tyAre sAMbhaLatA paNa bhaya upajAve evA sAtamI narakanA duHkha dariyAmAM
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 mULa zuddhi bhAvAnuvAda DubelA pitAne jANI ghaNo saMvega pAmyo. putrane rAjya sthApI subuddhi sAthe dIkSA lIdhI. tyArapachI he rAjana te harizcaMdranA vaMzamAM asaMkhyAtA rAjA vyatIta thatAM ApazrI rAjA thayA cho. ane subuddhinA vaMzamAM huM thayo chuM. potAno adhikAra jANI meM vinaMtI karI. temaja akALe kahevAnuM kAraNa e che ke Aje huM naMdanavanamAM gayo hato. tyAM cAraNa munine dekhI ApanuM Ayu pramANa pUchayuM. teoe paNa kahyuM ke mAtra eka mahIno bAkI che. te sAMbhaLI pANImAM rahelu kAcI mATInuM koDIyuM jema cAre bAjuthI nAza pAme che tema DhIlA thatAM badhA aMgavALA rAjAe kahyuM che mitraATalA AyuSyavALo huM have zuM karI zakIza ? svayaMbuddha kahyuM sarva virativALA ne eka divasa paNa thoDo nathI. tarataja putrane rAjya ApI jinAlayamAM gayo. tyAM pUjA karI cAre AhAranA paccakakhANa laI pAdapopagamana anazana svIkArI mArIne tAro svAmI huM lalitAMga deva thayo chuM. te mAro mitra paNa draDha cAritra pALI ahIMja draDhadharma nAme deva thayo. e pramANe meM thoDo tapa AcarelA ema te vakhate he Arya ! mane lalitAMge kahyuM - A arasAmAM IzAnendra pAsethI draDhadharma Avyo he lalitAMga! naMdIzvare jinamahotsava karavA IMdra jAya che. huM paNa jAuM chuM. tuM pAga cAla. ame paNa (prabhu ane huM) IMdranI AjJAthI naMdIzvara gayA. jinAlayamAM mahimA kayoM. tyAra pachI tiSNulokanAM zAzvatA caityanI pUjA vaMdana karatA lalitAMga AvI gayo. tenAM virahAgni jvAlAthI bhakSaNa karAtA zarIravALI huM (svayaMprabhA) parivAra sAthe vimAnamAM AvI. mArI zobhA nAza pAmatI dekhI svaMyabaddha (kaDhadharma) deve mane kahyuM he svayaMprabhA ! tAre cyavana samaya thaI gayo che. tethI jinAlayomAM pUjA kare jethI bodhi lAbha thaze. tenAM vacana sAMbhaLI naMdIzvara dvIpamAM pUjAmAM tatpara banelI huM AvIne puSkalAvatI vijyamAM vajasena cakInI guNavatI rANInI kukImAM putrI rUpe upajI. zrImatI nAma pADyuM. pitAnA bhavanarUpI pAsarovaramAM rAjahaMsInI jema dhAtrIothI pAlana karAtI yamaka parvatane Azrita latAnI jema sukhapUrvakathI vRddhi pAmI. sAtizayavALI kalAo grahaNa karI. eka vakhata saMdhyAkALe mahela upara caDI. nagara bahAra susthita AcAryane kevalajJAnanI utpatti thavAthI devo AvavA lAgyA. te joI meM kyAMya A joyeluM che ema IhApohathI jAtismaraNa thavAthI duHkhathI haNAyelI mUccha pAmI. paricArikAoe jalamizrita vAyarAthI
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 251 svastha karI huM vicAravA lAgI mAro priya kyAM gayo ? mane jaNAto nathI tenA vinA anya mANaso sAthe bolavAno zuM matalaba ? mATe mauna laI lIdhu. jemake AnI vANI pakaDI lIdhI che. ema jANI sevakajano maMtra taMtra balividhAna vi. karavA lAgyA. paNa meM mauna na mUkyuM. sevikAne lakhIne AjJA Apu. eka vakhata pramada vanamAM ekAnta jANI paMDita nAmanI dhAtrIe pUchayu he putrI ! zA kAraNe teM bolavAnuM baMdha karyuM che ? tuM kahe, to tenA pramANe huM karuM. meM kahyuM he mAtA ! muMgApaNAnuM kAraNa che paNa teNe sAdhavAne koNa samartha che. harSathI khuza thayelI teNIe kahyuM he putrI ! kAraNa kahe jethI temAM prayatna karuM. to sAMbhaLa he mAta ! dhAtakI khaMDanA pUrva videhamAM maMgalAvatI vijayamAM naMdIgrAma nAme gAma che. tyAM ahIMthI ja trIjAbhave dAridrakulamAM cha baheno upara huM janmI nirviNA thavAthI mA bApe mAruM nAma paNa nahi pADyuM. lokaprasiddhathI nirnAmikA e pramANe kahevAu chuM. badhA dhutakAratA chatAM karma vaza thI huM jIvuM chuM. parvamAM paisAdAranA chokarAne miSTAnna vi. laI nIkaLyA temanI joDe ramavA meM paNa mAtA pAse lADu mAMgyA tyAre rIse caDI mAtAe kahyuM re pApI ! ahIM miThAI kyAMthI hoya ? aMbaratilaka parvate jA tyAM phaLa khAje ke marI jaje. ema bolI mane phaTakArIne gherathI bahAra kADhI. raDatI raDatI huM gharathI nIkaLI te parvata tarapha jatA janasamUha sAthe tyAM gaI. te parvata meM pratyakSa karyo. atikAla snigdha vAdaLAnA khaMDanI jema lokanA locanane AnaMdadAyaka uMcA zikhararUpa hAthothI jANe Abhane bheTavA Icchato hoya, jharaNonAM avAjathI guphA ane dizA bhAga pUranAra, nara vidyAdhara kinnara yugalo jyAM gAMdharva nATaka karI rahyA che. sugaMdhI svAduphaLa phula, patra nA bhArathI namelA zreSTha vRkSavALo, jANe te aneka jAtanA pazu, paMkhIonuM kulamaMdira che, svAdhyAya, dhyAna, vyAkhyAna vi. zreSTha guNothI bharapUra evA munio tyAM vAsa kare che. ghaNuM zuM kahevuM ? devone paNa ramyatAnA lIdhe Azcarya pamADe che. tyAM uMcA uMcA vRkSothI loko svAduphaLa toDe che. ane meM paNa nIce paDelA phaLa khAdhA lokonI sAthe parvatanI ramyatAne huM dekhI rahI hatI teTalAmAM kAnane AnaMdadAyaka eka bAjuthI gaMbhIra zabda sAMbhaLyo. tenAM anusAre huM mANaso sAthe tyAM gaI. tyAM dharmadezanA karatAM yugaMdhara AcAryane joyA. harSa bharelI meM sUrine vAMdI loko vacce beThI ane temanA
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 mULa zuddhi bhAvAnuvAda mukhathI nIkaLatAM dharmane sAMbhaLavA lAgI. te caudapUrvI cAra jJAnanA dhaNI amane bodha pamADavA vizeSa rIte samajAvavA lAgyA. mithyAtvAdithI jIva niraMtara karma bAMdhe che. adeva mAM prabhunI gaNanA, asAdhumAM sAdhunI mAnatA, atatvamAM tatvanI buddhi A mithyAtva kahyuM che. nidrA vi. pAMca pramAda che. (maMga vi. nA kuvA (ukALA) thI lAkaDa ane cokhA vi. nA loTathI banela madirA be prakAranI hoya che. zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzane viSaya kahyA che. krodha, mAna, mAyA, lobha A cAre kapAya saMjvalanAdi bhedathI cAra cAra prakAre che. eTale soLa thayA. nidrA, nidrAnidrA, pracalA, pracalApracalA, thINaddhi ema pAMca prakAre nidrA che. - cIkathA - A dezanI strI sArI, tenI bhASA mITI ItyAdi. bhakta kathA - zAkamAM masAlA vi. sArA nAMkhyA che, tenuM varNana karavuM. dezakathA - A deza bahu manohara che; ItyAdi. rAjakathA - A rAjya vyApAra pradhAna che; ahIM dhaMdho sAro thaI zake ItyAdi. viratino niSedha (abhAva) ja avirati che. duSTa mana, vacana, kAya, azubha yoga jANavA. A badhA karmabaMdhanA hetuone choDo jethI saMsAra oLaMgI jaldI mokSamAM jazo. A sAMbhaLI ghaNA bodha pAmyA. meM paNa gurune pUchayuM - he bhagavAna! mArAthI vadhAre du:khI koI che. hAM, nArako che, caMdra, sUrya, graha, nakSatra vinA sadA aMdhakAramaya vRNAjanaka bIbhatsa, pUtinasAthI kAdavavALA azubhagaMdha rasavALA narakAvAsamAM vividha pApakarmavALA jIvo upaje che. bhayaMkara darzanavALA jANe sAkSAt pApaputra hoya tevA temaja teo paraspara du:kha udeze ane kSetra vedanA vede che. te duHkhane varNavA sarvajJa sivAya bIjo koI samartha nathI. tiryaMco paNa vividha jAtanAM ati dAruNa bhUkha, tarasa vi. duHkhone sahana kare che. te duHkho zabdathI varNavI zakAya ema nathI. tArA duHkhathI anaMtagaNa bhayaMkara duHkho paravaza paDelA naraka tiryaMco pAme che.. amanojJa zabdAdine choDavA ane manohara viSayane sevavA mATe tuM svAdhIna che. tethI tAre duHkha thoDu che. paNa sukRta dharmavALA sukhI jIvone dekhI tuM jAtane duHkhI mAne che. tethI jo sarvotkRSTa sukha IcchatI hoya to dharma kara,
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 253 tyAre saMvega pAmelI meM gurune kahyuM jeTalo dharma karavA huM samartha hovuM teTalo dharma Apo. tyAre gurue Anuvrata vi. gRhastha dharma mane Apyo, tyAre gurucaraNa kamalane vAMdI ghera jaI AtmasaMtuSTa banelI huM to dharma yathAzakti pALavA lAgI. tyAra pachI chaTha aThama vi. nAnA prakAra tapamAM masta banelI meM ghaNo kAla pasAra karyo. pachI anazana lIdhuM temAM rahelI meM eka divase mArI AgaLa eka devane joyo. hArathI zobhatA vakSasthalavALA, ratnanA vizAla mukuTathI zobhatA mastakavALA, potAnA zarIranI kAMtinA phelAtA kiraNothI dizAbhAgone udyotita karanAra, dhULa vagaranA, zreSTha gheghurIvALA devadUSya vastrane dhAranAra, atyabhUta rUpavALA devane joyo. je madhura zabdothI e pramANe bolI rahyo hato ke he nirnAmikA ! snigdha draSTithI mane jo nizcala mane A pramANe niyANuM kara ke "jo A lAMbA gALAthI Acarela tapanuM je kAMI phaLa hoya to cokkasa huM AvatA bhavamAM AnI patnI thAuM' jenAthI tuM mArI sAthe devalokamAM bhogo bhogavIza. ema kahI deva adazya thaI gayo. tenAM darzana pratyayathI bhAvita banelI meM teNe kahyuM tema sarva karyuM. namaskAra gaNatI marIne IzAna kalpamAM teja lalitAMga devanI rANI thaI. tyArapachI avadhijJAnathI devapaNAnuM kAraNa jANI lalitAMga deva sAthe yugaMdhara sUrIne vAMdavA gaI. tyAre prakRtithI suMdara te je aMbaratilaka parvatanA eka dezamAM rahelAM manoramya udyAnamAM azokavRkSa nIce birAjamAna sUrIne nihALyA. ane bhAvapUrvaka vAMdhA. pachI potAnuM vRtAMta kahI madhura svaravALA gAMdharva gIta yukta zreSTha apsarAnA nATakanA vyApArathI pUjIne svasthAne gayA. tyAM ghANA kAla sudhI bhogo bhogavI mAro priyatama avI gayo. tyArapachI huM paNa avI ahIM upajI divya udyotanA darzanathI jAtismaraNa pAmI. ane tenAM vinA bIjA sAthe bolavAnuM zuM kAma ? eTale mauna vrata lIdhu. tyAre dhAtrIe kahyuM sAruM thayuM ke te mane kahyuM. emAM vaLI upAya che A badho pUrvabhavano vRttAMta paTa upara AlekhI huM bhamIza jo te kyAMya manuSyamAM upanyo haze to A paTa joI jAtismaraNa pAmaze. meM paNa A yukti yukta che ema samajI paTa taiyAra karyo. vividha vRttAMta temAM Alekhyo, tyAre aMbaratilaka parvatanA prazasta puSpavALA, AsopAlava vRkSa taLe birAjamAna yugaMdhara sUri, vaMdana mATe Avela devadevI IzAna devaloka, zrI prabha vimAna, temAM paNa teja kapala svayaMbuddha, saMbhinnazrota mahAbala rAjA, dUta, maMtrI,
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 mULa zuddhi bhAvAnuvAda tapasyAthI sukAyelA zarIravALI nirnAmikA, lalitAMga, svayaMprabhA A badhu nAma sahita AlekhyuM. citrapaTa taiyAra thayo. tyAre te citrapaTa laI yuvatinA keza pAza, kuvalaya palAza sarakhA kAlA gaganatalamAM uMcI uDI, paLavAramAM pAchI pharI meM pUchyuM he mAtA ! jaldI zA mATe pAchA pharyA. teNe kahyuM che putrI kAraNa sAMbhaLa - tArA pitAne vadhAre varSanA nimitte (varSagAMTha nimitte) vijayavAsI rAjAo prAyaH karIne AvelA che. temAM tAro hRdaya deva hoya to ApaNuM kArya siddha thaI jaze. ema vicArI huM pAchI pharI. ane te paTa laIne pUrva pazcima dizAmAM gaI. hasatA vadane pAchI AvI. he putrI ! zAMta thA tAro priya joI lIdho. he putrI ! rAjamArgamAM citra mUkayuM tene dekhatA citramAM nipuNa loko rekhA vi. sArI dorelI che. ema vakhANa kare che. je loko nipuNa nathI teo varNa-rUpa vigerenI prazaMsA kare che. e arasAmAM durmarSaNa rAjAno putra durdAta parivAra sAthe tyAM Avyo. muhUrta mAtra te mUccha pAmyo. parivAre pUchyuM zA mATe mUccha pAmyA ? teNe kahyuM - A citranA vize jAtismaraNa thavAthI huM mUccha pAmyo. kAraNa huM lalitAMga deva hato. svayaMprabhA mArI devI hatI. tyAre meM (dhAtrI) pUchyuM "he putra ! A kayu gAma che ? puMDarikINI nagarI che. A meru parvata che. A ANagAra che. paNa enuM nAma yAda nathI AvatuM. saudharma kalpa che. maMtrI sahita rAjA A koNa che ! A tapasvinI koNa ? nAma yAda AvatuM nathI. A to khoTu bolanAra che. ema meM kahyuM re putra ! tuM sAcu bola paNa janmAMtara bhUlI gayo chuM. jo tuM sAceja lalitAMga hoya to dhAtakIkhaMDanA naMdIgrAmamAM AgamamAM kuzala, karmadoSathI pAMgalI banelI svayaMprabhAe tane jaNAvA sAruM A citra ALekhyuM che. tArI anukaMpAthI tane zodhavA ahIM AvI chuM. to he putra ! tane tyAM laI jAu. pUrvabhavanA snehathI baMdhAyelA te bicArIne prasanna kara. tyAre mitroe mazkarI karI tyAMthI pAcho khasyo. muhUrta pachI lohArgala nagarathI dhana nAme kumAra Avyo. kUdavAmAM hoMzIyAra hovAthI loko vajajaMdha kahetA.te paTane joIne teNe kahyuM A koNe lakhyuM che ? tyAre meM kahyuM zA mATe pUcho cho teNe kahyuM mAruM caritra koIe lakhyuM che athavA te svayaMprabhAnA kahevAthI A AlekhyuM che, ema huM mAnuM chuM. tyAra pachI meM pUchyuM jo tAruM caritra che to kaho A kayuM gAma che ? teNekahyuM juo naMdagrAma che aMbaratilaka parvata che. yugaMdhara AcArya che. ane A tapathI sukAyelI nirnAmikA che. sabhinnazrota svayaMbuddha
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 255 sahita A rAjA mahAbala che. IzAna kalpa che. zrI prabhavimAna che A saghaLu khAtrI pUrvaka kahyuM. tyAre meM (dhAtrI) kahyuM ke tArA kuAnI putrI zrImatI te je svayaMprabhA che, tethI rAjAne huM nivedana karuM to cokkasa tane A Apaze. tyAre te zubhamanavALo ghera gayo. ane huM ahIM AvI tethI rAjAne nivedana karuM jenA lIdhe tAre priya sAthe saMgama thAya. rAjA paNa mane (dhAtrI) ane rANIne bolAvI e pramANe kahevA lAgyA. he priya ! sAMbhaLa A lalitAMgane jeTalo huM jANuM chuM. teTalo putrI paNa jANatI nathI. kAraNa ke Aja dvIpamAM pazcima videhanA salilavatI vijayamAM vItazokA nagarImAM pitA maraNa pAmatA acala ane bIbhISaNa ardha vijayane jItI (sAdhI) baLadeva vAsudeva thayA. namatA aneka sAmaMtanA mukaTa maNithI jemanI pAdapITha ghasAI gaI che. have acalane manoharI mAtA kahe che. he vatsa tArA pitAnI ane tArI rAjya lakSmI ghaNI bhogavI bhavabhayathI DarelI have paraloka hitakArI dIkSAne svIkAru. ghaNo Agraha karatA acale kahyuM he mA ! to devalokathI vyasana kAlamAM mane bodha pamADavA Avaje. hA pADI, dIkSA laI agyAra aMga bhaNyA. pUrvakoDanuM saMyama pALI lAMtaka kalpamAM Indra thayo. teja huM chuM. A bAju paNa baLadeva, vAsudeva lAMbA kAna sudhI atula rAjyane bhogave che. ane eka vakhata ghoDA khelAvavA ghoDe caDI baMne gayA. ghoDAoe apaharaNa karI mahAbhaMyakara jaMgalamAM nAMkhyA. gAyo cAlavAthI temano padamArga (pagalAM) bhUsAI gayA tethI badhu sainya paNa pAchu ryuM. zvAsa bharAI javAthI ghoDAo paNa marI gayA. AvuM kSaya thavAthI bIbhISaNa maraNa pAmyo. tenA mohathI mohita manavALo acala paNa tene khabhe upADI phare che. A mUccha pAmyo lAge che. tethI zIta (ThaDA) gahana vanamAM laI jaIne rAkhu. bhavitavyatA vaze tyAre meM upayoga mUkyo. tevI avasthAvALA acalane dekhI saMketa yAda karI lAMtakamAMthI bIbhISaNanuM rUpa karI tene bodha pamADavA Avyo. he bhAI ! huM vidyAdhara sAthe yuddha karavA gayo hato. jItIne tArI pAse Avyo. e AMtarAmAM koIka anArya karmavALA duSTadeve tane Thagyo lAge che. tethI je A zabane te upADyuM che. tene A nadInA saMgamamAM satkAra karI de (vahAvI de) cAlo have ApaNe ghera jaIe. ane potAnuM rAjya bhogavA lAgyA. eka divasa ekAntamAM beThA hatA. tyAre meM saMketa vi. sarva kahyA he putra ! A asAra saMsAramAM dharmamAM udyama kara. ema kahI huM lAMtakamAM
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 mULa zuddhi bhAvAnuvAda gayo. acale putrane rAjya soMpI dIkSA lIdhI. tapa, saMyama pALI lalitAMga deva thayo. putra snehathI devI sAthe tene vAraMvAra mArI pAse laI jAu chuM. A bAju te sAgaropamanAM sAtIyA navabhAga sudhI bhoga bhogavI avI gayo. tenAM ThekANe bIjo lalitAMga thayo. sarakhA guNavALA tene paNa putra snehathI huM vAraMvAra mArI pAse laI jato ema sattara lalitAMga vyatIta thayA. jene zrImatI jANe che tene paNa huM ghaNIvAra mArI pAse laI Avyo hato. tyAMthI evI huM ahIM upanyo. he pratihAra ! jaldI vajajaMghane bolAvo. tene A zrImatI kanyA ApuM. sarva aMge utkRSTa zaNagAra sajI kumAra Avyo. soLe kalAe khIlelA caMdra sarakhA mukhavALo, madhyakAlanA sUrya kiraNothI vikaselA kamala sarakhA locanavALo maNivaDe jaDelA kuMDalathI (pRSTha) ghasAyelA puSTa (kapola) gALavALo garuDa jevI lAMbI unnata nAsikA vALo, vidruma jevA ekadama lAla temaja komala kaMThavALo, kuMda sarakhA dhoLA kaLInI mALA sarakhA AkAravALA snigdha dAMtanI zreNIvALo 'uttarAsaMgathI yukta vRSabha samAna khabhAvALo' mukhanA trIjA bhAga pramANa rahelI ratnAvaLIthI veSTita grIvAvALo, nagaranI parikhA (khAI)nI jema lAMbA bAhuvALo, nagaranA kapATa nI jema mAMsala (majabUta) ane vizALa vakSasthala (chAtI) vALo, hAthanA agrabhAgathI sArI rIte grahaNa karI zakAya tevAM madhyadezavALo, vikasita kamala sarakhI nAbhIvALo, karaNa vAMsanA pAtra ane ghoDA jevI gola keDa vALo, hAthInI sUDha sarakhA sAthaLa vALo, guma jAnu pradeza yukta, haraNa sarakhA ramaNIya jAMghavALo, suMdara rIte mUkelA sonAnA kuMbha sarakhA lakSaNayukta cagayugala vALo, evo kumAra tyAM Avyo. ane rAjAne praNAma karyA tyAre rAjAe kahyu he putra! vajajaMgha pUrvabhava nA sneha saMbaMdhavALI A svayaMprabhA zrImatI banelI che teNIne paraNa. tyAre jema rAjahaMsa kamalInI ne dekhe tema mane teNe dekhI, ThATha mAThathI vivAha thayo. thoDA divaso pachI ghaNAM dAsI vi. parivAra sAthe vipula ghareNAM vastra dravya ItyAdinA dAnapUrvaka tAte visarjana karI lohagala pahoM. tyAM janmAMtaramAM upArjita viziSTa pugya samUhathI prApta thatAM sarva Indriyane AnaMda ApanArA sukhasAgaramAM DubelA teone putra thayo. dehanI vRddhithI ane kalAbhyAsathI te moTo thayo. A bAju mArA pitAzrI lokAMtika devothI pratibodha pAmelA potAnAM putra puSkalapAlane rAjya soMpI tIrthaMkara svarUpe dIkSA lIdhI. vividha tapathI
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 257. utpanna kevalajJAna svarUpa sUryakiraNonA prasArathI aMdhakAra nA phelAvano nAza karI jIvarUpI bhavyakamalavanane bodha pamADavA vicare che. puSkalapAlane AjubAju sAmaMta rAjAo sAme paDyA yora vajajaMgha ne bolAvA mATe mahaMtane mokalyo. teNe jaI vinaMti karI ke jo mArA jIvananuM prayojana hoya to gati prasaMgathI tame zrImatI sAthe jaldI Avo. tyAre ame potAnA putrane rAjya sthApI saravana nAmanA vanakhaMDamAM pahoMcyA. vanamaNe draSTiviSa sarpa hovAthI anya mArge gayA. mAruM Agamana sAMbhaLatA ja bhayathI vyAkula locanavALA sAmaMto puSkala rAjAnA caraNe paDyA. amane pUjI visarjita karyA. ame svanagara bhAgI nIkaLyA. lokoe kahyuM saravanamAMthI jAo kAraNake muninA kevalajJAna utpattino mahimA karavA nIce utarelA devonI prabhAsamUhathI sarpanI draSTinuM viSa nAza pAmI gayu che. anukrame tyAM pahoMcyA ane sthita rahyA. tyAM mArA bhAI sAgarasena munisena nAme be muni sAme rahelA hatA. teoe dekhyA. jeo tapa lakSmIthI bharelA, zaradaRtumAM sarovaranAM pANI sarakhA prasanna hRdayavALA, zaradaRtunA pUrNacaMdra samAna saumya darzanavALA, devonI sabhAthI parivarelA dharmadezanA karI rahyA hatA. vizeSabhakita bahumAnathI saparivAra teone vAMghA. ane zuddha azanAdi vahorAvyuM, tyArapachI ame teonA guNone gAtA gAtA vicAravA lAgyA. eo dhanya puNyazALI che. enA manuSya avatAra saphaLa thayo che. ke jeoe rAjya lakSmI choDI jinamatamAM dIkSA lIdhI, jeo mRtasAgaranA pAragAmI, duSkara tapa, saMyama karavAmAM tatpara, bhavya jIvo rUpI kamalone pratibodha pamADavAmAM sUraja samAna prakaTa mAhAmyavALA, aneka labdhivALA, nirmala yazanA phelAvAthI jeoe dizAne sapheda banAvI dIdhI che. kSAna, dAMta, nirmohI (nispRhI) seMkaDo guNothI yukta temaja mahAsatvazALI che. eo koI divasa Avaze tyAre sarva saMga choDI AvI muni dIkSAne guru pAse ame laIzu. kriyAkalApa karavAmAM udhata banI tapathI pApa karma khapAvI. saMvegathI bhAvita banelA ame eonuM anusaraNa karazu. ati caMcala A jIvanano ghaNo bharoso nahi karavo. jaldI putrane rAjya sthApI ame dIkSA laIzu. evo nizcaya karI zubha bhAvanAthI bhAvita banelA teo potAnA nagaramAM gayA. amArA virahamAM dAnAdi thI naukarajanone potAne vaza karI amane mAravA sAru amArA zayana kakSamAM viSayogathI dhUpita dhUpa (mUkAvyo) ame te vAta jANatA na hovAthI
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 mULa zuddhi bhAvAnuvAda parivAranAM mANasone visarjana karI suI gayA. viSathI dhAtuo dUSita thavAthI ame kAla karI A uttarakuramAM yugalika rUpe upanyA. he nAtha ! A meM sarva jAtismaraNathI jANyuM. tethI te svAmI je nirnAmikA je svayaMprabhA, je zrImatI hatI te huM ja chuM. je mahAbala te lalitAMga je vijabaMgha te Apaja cho. Ape jeNInuM nAma lIdhu te ja huM svayaMprabhA chuM. svAmIe kahyuM he AryA ! deva udyota dekhI pUrva jAti yAda karI huM vicAra mAM paDI gayo ke huM deva bhavamAM vartI rahyo chuM. ane mArI svayaMprabhA AvI gaI. te sarva A pramANe te kahyuM. parituSTa manavALA pUrvabhavanA smaraNathI uttejita thayelA nehavALA sukhapUrvaka prApta thayela viSama sukhone bhogavanArA traNa palyopama jIvI saudharmakalpamAM deva thayA. traNa palyopama pramANa devalokanuM sukha anubhavI svAmIno Atma avI vatsAvatI vijayamAM pahaMkarA nagarImAM suvidhi vaidhano kezava nAme putra thayo. huM paNa tyAM ja abhayaghoSa nAme zreSThI putra thayo. tyAM paNa utkRSTa prItivALA rAjaputra, maMtrIputra, zreSThIputra, sArthavAhaputra, paramamitra banyA. ame eka bIjAne ghera avara javara karIe. eka divasa vaighaputranA ghera ame badhA beThA hatA tyAM eka kRmi koDhathI herAna thayelAM (pIDAyelA) tapasvI AvyA. temane dekhI ame badhAe vaighaputrane kahyuM ke tuM vaidha sAco ke jethI dravyalobhathI cikitsA kare che. dInAdine dUrathI choDI de che. te vaidhaputre kahyuM AvuM na bolo dIna, daridrono bhedabhAva rAkhyA vinA dharmabuddhithI huM cikitsA karuM chuM. to sAdhunI cikitsA kema nathI karato. cikitsA karuM paNa mArI pAse sAmagrI nathI. kAraNa ke AnA mATe traNa mUlyavAna vastunI jarUra paDe che. temAMthI eka lakSapAka tela mArA ghera che. paranta lAkha mUlyavALuM ratnakaMbala ane gozIrSa caMdana nathI. A ame pUruM karazuM, ema kahI be lAkha dravya laI vRddha zeThanA ghera gayA. amane dekhI ubhA thaI zeThe Asane besADyA. hAtha joDI kahevA lAgyA. te kumAra ! mArA lAyaka kAma hoya to pharamAvo. be lAkhamAM amane gozIrSa caMdana ane ratnakaMbala Apo. amAre sAdhunI cikitsA karavAnI che. te sAMbhaLI zeTha vicAravA lAgyA. eo dhanya che. bAla chatAM dharmamAM kevA rata che. ame adhanya chIe ke jethI gharaDA thayA chatA mahAmohathI mohita manavALA ame dharmamAM mana lagADatA nathI. ema vicArI vinAmUlya baMne vastu ApI.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 259 (zeTha) dIkSA laI aMtakRta kevalI thayA. bALako paNa sAdhune tela mAliza karI tenAM vIryathI cAmaDImAM rahelA kRmio bahAra nIkaLyA. kaMbala ratna tene DhAMkI dIdhuM. tethI badhA jIvo temAM lAgI gayA. pachI mRtakalevara mAM jhATakI dIdhA. gozIrSa caMdanathI vilepana karavAthI sAdhu svastha thaI gayA. e pramANe bIjIvAra karavAthI mAMsamAM rahelA bahAra nIkaLyA. trIjIvAra hADakAmAM rahelA bahAra nIkaLyA. pachI saghalAe ghAone saMrohiNI auSadhi thI yujavyA. (sAMdhyA). kSamA mAMgI svasthAne gayA. bAkI rahelA caMdana, kambalanuM aDadhu mola maLyuM. tenAthI pharakatI dhvajAnA ADaMbarathI vyApta seMkaDo zikharavALu bhavyajIvone bhAva jagADanAruM suMdara jinAlaya karAvyuM. ane saMvega raMgamAM raMgAyelA bhavathI karelA teoe mA bApa svajanone sanmAna ApI guru pAse dIkSA lIdhI. uttama munivarothI Acarita, udAra, supavitra, sarvottama mokSa sukha ApanAra evA saMyamane niraticAra pALI anazana vidhithI deha choDI azruta kalpamAM sAmAnika deva thayA. tyAMthI vI puMDarikiNI nagarImAM vajasena rAjAnI maMgalAvatI mahArANInI kukSimAM cauda mahAsvapnathI sUcita vaidhajIva putrarupe (upanyo) avataryo. tenuM nAma vajanAbha pADyuM. bAhu subAhu pITha mahApITha tenAM cAra bhAI thayA. ane huM abhayaghoSa nAme tyAM ja rAjaputra thayo. huM bAlyapaNAthI vajanAbhamAM ghaNo lIna banelo hato. ane teno sArathI thayo. vajanAbhane rAjya soMpI vajasena rAjAe tIrthakara rUpe dIkSA lIdhI. vajanAbhane paNa cakAdi ratno upanyA ane cakavartI thayo. kanakanAbha vi. mahAsAmaMta thayA. lAMbA samaya sudhI rAjya bhogavI kAmabhogathI nirveda pAmelA potAnA pitAzrI tIrthaMkara lakSmInA bhoktA che, temanI pAse dIkSA lIdhI. vajanAbha cauda pUrvI thayA. prabhue AcAryapade ArUDha karyo. tyAM bAhu vaiyAvacca kare che, pAMcaso munionI gocarI temaja vastra pAtra kaMbala daMDa vi. lAve che. auSadha, pATa, pATalA, saMthArA vi. jeNe je IcchA hoya tene sarva jarApaNa kheda pAmyA vinA lAvI Ape che. bIjo subAhu svAdhyAya, adhyayana dhyAna ane tapasyA karanAranI thAkyA pAkyA vinA sevA kare che. ethI bAhue bhogaphaLa ane subAhue bAhubalI prApta karyuM. pITha mahApITha to satata svAdhyAya kare che. sUrI pahelAM benI satata prazaMsA kare che. tyAre bIjA be vicAravA lAgyA, gururAja svabhAvane mUkatA
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 mULa zuddhi bhAvAnuvAda nathI. je kAma kare tenI prazaMsA kare che. AvI mAyAthI guru upara aprIti nA kAraNe strIgotra bAMdhyuM. ame badhAe ghaNAM kAla sudhI vrata pALyuM. samAdhi thI marI chae jaga sarvArtha siddha vimAnamAM upanyA. tetrIsa sAgaropama sudhI sukha bhogavI pUrvabhave bAMdhelA tIrthakara nAmakarmanA udayathI tyAMthI evI prathama tIrthakara thayA. zeSa anukrame bharata, bAhubalI, brAhmI, suMdarI thayA. tyAM videhamAM jinezvare mane kahyuM hatu vajanAbha bhAratamAM prathama tIrthaMkara thaze. ane zeSa manuSyapaNu pAmI mokSe jase. tethI jo ! jinezvara liMga dekhI mane jAti yAda AvI, tenAM dvArA bhikSA dAna paNa jANyuM te sAMbhaLI rAjA vi.nA romaharSa khaDA thaI gayA. ane mArI prazaMsA karI ghera gayA. prabhunA pAraNAnA sthAne koI oLaghe nahi te mATe zreyAMse tyAM ratnamaya pITIkA karAvI ane traNe kAla pUje che. loko paNa tema karavA lAgyA. kAla jatAM saMcapurapIThikA tarIke te prasiddha thaI. prabhu pAse dIkSA laI zreyAMsa mokSe gayo. mUlyavAna supAtra dAne bhavanane dhanathI bhuvanane yazathI bhaya. ane bhagavAna ne rasathI bharyA. AtmAne nirUpaNa sukhamAM mUkyo. "zrI zreyAMsa kathAnaka samAsa candranI satI kathAnaka aMga dezamAM Abhe AMbatA moTA khullA makAna, nagara koTanA daravAjA, jharokhA, torAga, bhavana, devakulathI zobhAyamAna caMpA nAme nagarI che. jema parvata vanarAjI (jaMgala)thI zobhita, geMDAvALo, siMha yukta, zreSTha vAMsa vALo, suMdara nAnA mRgalAvALo, suMdara mekhalA = zikhara uparanI samatala bhUmivALo hoya che. tema adhikAra samUha zobhita, talavAra vALo, pradhAna sainyavALo, uttamavaMzavALo, zreSTha koTavAlavALo, suMdara gativALo dadhivAhana nAme rAjA do tene ceDArAjAnI putrI zrAvakadharmamAM dhAriNI nAme rANI che. teNIe eka vakhata rAtrinA chellA pahore phaLalathI bharapUra aneka mANasone upacAra karanArI potAnI kAMtithI sarva vanalatAne jhAMkhI pADanArI kalpalatAne svapnamAM dekhIne jAgI. rAjAne sarva vAta karI. traNe lokamAM vizeSa, ghaNAM mANasone upakArI, sarva nArIomAM pradhAna evI putrI thaze. e pramANe abhinaMdana
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda ApyA. "tahatti" karI rANI paNa sukhapUrvaka garbha dhAraNa karatI kALa pAkatA putrIne janma Apyo. teNInuM vasumati nAma rAkhyuM. A bAju vase dezamAM alaMkAra bhUta kauzAmbI nAme nagarI che. zatAnIka nAme rAjA che. mRgAvatI paTarANI che. A baMne rAjAone paraspara vaira che. anaMdA zatAnIke sainya sAthe dadhivAhana rAjA upara caDhAI karI. yuddhamAM dadhivAhana bhAgya joge nAza pAmyo. luMTAI rahelA nagaramAM zatAnIke potAnAM sainyamAM dhoSaNA karI ke je maLe tene grahaNa karo' je jene grahaNa karaze te tenuM ja raheze. tyAre eka nokare piyaratarapha bhAgatI vasumati sAthe dhAriNI ne pakaDI. rastAmAM eka puruSe pUchayuM eone zuM karIza ? A mArI patnI thaze ane A putrIne vecI daIza. te sAMbhaLI dhAriNI vicAravA lAgI... he nirdaya ! karuNahIna ! karmavidhine dhikkAra ho ! koNe AvuM karyuM? tribhuvanamAM atulyavIra puruSa evo mAro pati ja marI gayo. eTalAthI paNa tane zAMti na thaI eTale mane AvA kUra puruSanA hAthamAM jakaDI. hA nirdaya daiva ! zuM atyAre mArA mananA nizcayane paNa jANato nathI. jethI zIla khaMDavA paNa ughata thayo che. tethI zuM A pApI baLajabarIthI paNa mArA zIlanuM khaMDana karaze ? zuM A bALA anartha pAmaze ? piyare nahiM pahoMcelI patinA virahavALI zIlabhaMga ane putrInuM vecANa thavAnuM vicAratI tarata ja marI gaI. teNInuM akAle maraNa dekhI bAlikAne te sainike komala vacanathI sAcavIne rAkhI. anukrame kauzAmbI pahoMcyo. mAthe ghAsano bhAro ApI vecavA mATe bajAramAM ubhI rAkhI. dhanavAha zeThe dekhI vicAryuM... AkRtithI A kanyA uttamakulanI hovI joIe. tethI Ane grahaNa karuM. jethI AnA pitA sAthe mAre paricaya thaze. mola ApI grahaNa karI mUlA nAmanI potAnI bhAryAne soMpI. putrI rUpe rahevA lAgI. atyaMta zItala svabhAvanA lIdhe tenu caMdanabAlA bIjuM nAma pADyuM. yauvanavaya pAmI. teNInA aMgo aMga atirasa yukta komala ane kAmuka mANasone moha pamADanArA thayA. temaja stano aDadhA ugI uThyA. paripUrNa caMdramaMDalasamAna, manohara mukha, lAvaNya, varNa kAMti "rUpAdi asAdhAraNa che" evuM kahI batAve che. kAmadeva rAjAnAmaMdira evA navayauvanamAM rahelI hovA chatAM yauvana vikAra rahita sukhathI tyAM rahe che.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 mULa zuddhi bhAvAnuvAda eka vakhata unALAnA taDakAthI saMtama dehavALA, ghaNAM ja thAkelA, parasevAnA jalathI malina, ane azakta evA zeTha bahArathI AvyA. caMdanAe dekhyA. tevuM kArya karavA hoMzIyAra anya koI nahi dekhatA pAdazaucanI (pagadhovAnI) sAmagrI laIne caMdanA AvI. putrI ja che ema mAnI teNIne zeThe nA na pADI. zarIra sarva rIte khIlela hovAthI svabhAva ziSya jevo vinayavALo hovAthI aMgo yauvananA AraMbhathI bhArI hovAthI atiAdarathI paga dhotI teNIno kezakalApa (aMboDo) chUTI gayo. kAdavamAM paDatAM zeThe geDIthI lIdho. ane upara rahelI mUlAe dekhyuM. te vicAravA lAgI are re ! tuM dekha ! A mUDha putrIne svIkAravA mATe atirAgathI mohita manavALo banI AvI ceSTA kare che. athavA AvuM yauvana, lAvaNya, rUpa saubhAgya dekhI muni paNa cokkasa kAmane paravaza thaI jAya. tethI jo ANIne draDha anurAgavALo A paraNaze to svapnamAM paNa mAruM nAma paNa niha le. dUrathI nAza pAmelu A kArya phaLe nahi te pahelAM prayatna karI lauM. nakha chedavAnI upekSA koNa kare? hajI paNa vyAdhi nabalo che. tethI pratikAra cokkasa thaI zakaze. pachI gADha thayelAM rogamAM prayatna karavA chatAM niSphaLa thaze. duSTa cittanA kAraNe AvA ghaNAM khoTA vikalpo karyA. athavA to durjana mANasa badhAne potAnA sarakhA mAne che. kahyuM che ke - zuddha svabhAvavALo, sAdhujana (sajjana) anyarUpe vyavahAra (vartana) kare che. tene duSTa svabhAvavALo durjana anya rUpe mAne che. zeTha gherathI jatAM, nAIne bolAvI teNInuM mAthuM muMDAvI dIdhu. pagamAM beDI bAMdhI dIdhI. eka bhoMyarAmAM purI ane sAMkaLathI thAMbhalA sAthe beDI bAMdhI dIdhI. daravAjo baMdha karI dIdho. badhA parijanane kahyuM je zeThane kaheze tene A ja daMDa thaze. bhojana samaye na dekhAtA zeThe pUchyuM caMdanA kyAM gaI ? magaramacchanI dADhA samAna mULAnA bhayathI koI bolatuM nathI. tyAre zeThe vicAryuM kyAMya bahAra ramatI haze. eTale bhojana karI lIdhu. ema bIjA trIjA divase eja pramANe yAda karI. paNa cothA divase zeThe Agraha karyo. Aja to jyAM sudhI caMdanA na dekhAya tyAM sudhI khAvu nahiM. 'mUlA mane karI leze mArA jIvanadAnathI paNa aneka guNavALI bAlAne jIvADuM' ema mAnatI eka zuddha dAsIe zeThane sarva bInA kahI dIdhI. tyArapachI vyAkula manavALA zeThe bhoMyarAnA dvAra ughADyA. kezabhAra vinAnI, bhUkha, tarasathI khinna thayelI, AMsuthI limagAtravALI,
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 263 caMdanAne joI. AMsu bharelA nayanavALA zeTha rasoDAmAM gayA paNa mUlAe badhA azanAdi aMdara mUkI daravAje tALuM mArI dIdhuM hatuM. tyAre barAbara jotAM nirAhara (AmAM zuM khAvAnuM che evI upekSA) thI nahiM chupAvelA sUpaDAnA koNAmAM rahelA aDadanA bAkaLA dIThA. teja laIne caMdanAne ApyA. ane kahyuM he beTI!' luhArane bolAvI lAvuM ane manojJa bhojana raMdhAvuM tyAM sudhI A khA, ethI karI ati bhUkhanA lIdhe zarIra nAza pAmI na jAya. ema kahI zeTha luhAranA ghera gayo. tyAre caMdanA sUpaDAmAM apAyela mAkhInAM DhagalA sarakhA aDadane dekhI potAnI pUrvAvasthA yAda karI zoka karavA lAgI. he deva ! trilokamAM tilaka samAna kulamAM janma Apyo. to akALe pracaMDa dussaha dAridra kyAMthI AvyuM? jo huM mA bApane vallabha thaI to teonA marAga duHkhane bhogavanArI zA mATe banAvI ? he niSkarNa bAMdhavo sAthe viyoga karyo. to A bIjuM dAsapaNuM kema ApyuM ? sukulamAM utpanna thayelAMne ane prApta thayelI potAnI avasthAne vizeSa niMdI pharIvAra kahevAthI nIkaLatA AMsuthI bharAyelI te chokarI raDavA lAgI. ema potAnAM karmane niMdI ane avasthAno zoka karI. bhUkhathI (sukAyelA) patalAM paDelA gAlavALA mukhane hAthamAM mUkI bAkaLAne vizeSa joI zoka (aphasosa) thI bharelA kaMThavALI vicAravA lAgI. bhUkhyA mANasane evuM kAMI nathI je na bhAve. paNa pitAnA ghera ekAsaNAnA pAraNe paNa IcchA mujaba caturvidha saMghane vahorAvI (dAna ApI) pachI huM pAraNuM karatI hatI. to atyAre aThamanA pAraNe viSama dazA pAmelI. paNa (huM) koIne bhAga ApyA vagara puNyahIna huM pAraNu kevI rIte karuM ? jo koIka atithi Ave to keTalAka bAkaLA ApI huM pAraNu karuM. ema vicArI dvArA deze ubhI rahI ane dekhavA lAgI. e arasAmAM saMgamadevanA mahAghora upasargothI pAra pAmelA, jagataguru zrI vardhamAna svAmIe abhigraha karyo ke - te A pramANe - dravyathI - sUpaDAnA eka khUNAmAM bAkaLA hoya. kSetrathI - ApanArano eka paga uMbarAnI aMdara ane eka bahAra hoya. kAlathI - bhikSAcaro bhikSA laI pAchA pharI gayA hoya. bhAvathI - mahArAja kulamAM utpanna thayelI kanyA dAsa paNAne pAmelI hoya, beDIthI baMdhAyelA caraNavALI hoya, mAthuM muMDana karAyela hoya, zokathI kaMTha rUMdhAI gayo hoya ane raDatI hoya tevI kanyA dAna Ape to pAraNu karavuM. anyathA
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 mULa zuddhi bhAvAnuvAda nahi. e pramANe kozAmbImAM mANaso jenAM abhigrahane jANatA nathI evA prabhu gocarI mATe vicare che. eka vakhata sugupta maMtrInA ghera gayA. dAsI bhikSA lAvI. bhagavAna to lIdhA vagara cAlyA gayA. naMdA maMtrINIe dekhA. te bolI he halA ! bhagavAne bhikSA kema na lIdhI ? he svAminI ! A prabhune cokkasa koI abhigraha haze. avRtithI maMtrIne kahyuM ke tamAruM maMtrIpaNuM zA kAmanuM ? bhagavAnano abhigraha paNa jAgatA nathI. maMtrIne pAga adhIratA thaI. tyAre mRgAvatInI dAsI tyAM AvelI hatI. teNIe rANI mRgAvatIne kahyuM. rANIne paNa adhIratA thaI. rAjAne nivedana karyuM tamArA rAjya vaDe zuM? jo prabhuno abhigraha pUratAM nathI. ahIM prabhu vicarI rahyA che e pramANe paNa jANatA nathI. maMtrIe rAja AdezathI bhikSAcarone (pAMkhaDIone) abhigraha vizeSa pUchayA. viziSTa vyAdi rUpe jema kahyuM tema rAjAnA AdezathI loko dAna ApavA taiyAra thayA chatAM prabhu letA nathI. tethI atyaMta vyAkula banelA loko vicAravA lAgyA. A Akho deza paththahIna che. je kAraNathI ahIM rahelA jaganUruno paNa vyavahAra vidhithI apAyelA annapAnathI upakAra karI zakAto nathI. jenuM yatnathI yogya joDAyelu dAna yatio grahaNa karatA nathI. te gRhastha zuM kAmano ? teno gharavAsa nakAmo che. jema jema prabhu AgaLa arpaNa karAyela aneka jAtanuM bhaktapAna prabhu letA nathI. tema tema mANaso prabhu ciMtAthI maMda thayelA vihala banelA kheda pAme che. e pramANe potAnA vaibhava upabhoga saMpattinI niMdA karavA pUrvaka vyagra banelA mANaso dhana parijana samRddhi sarva niSphaLa mAne e pramANe pAMca divasa nyUna cha mahinA sudhI vicaratA dhanAvAha zeThanA ghera pravezyA. pUrve varNavAyelAM svarUpavALI caMdanabAlAe prabhune joyA ane vicAravA lAgI... AlokamAM huM kRtArtha chu, puNyazALI chuM, jeNInA pAraNAMnA divase A paramAtmA padhAryA che. jo koI paNa hisAbe prabhu mArAM aDada bAkaLA grahaNa kare to duHkha paraMparAne jalAMjali ApI devAze. ema vicAratI hatI eTalAmAM tyAM prabhu AvI ubhA rahyA. bhakita samUhathI pUrNa bharelAM aMgavALI jaldI bAkaLA laI ApavA taiyAra thaI paNa prabhu mATe anucita kahevAya ethI raDavA lAgI. ane sAMkaLe baMdhAyelI bahAra nIkaLI zakatI nathI. pagethI (DehalI) uMbarAne rokIne jagangarane kahevA lAgI he bhagavan! Apane kalpatA hoya
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 265 to mArA upara anugraha karI grahaNa karo ! abhigraha pUrNa thayelo jANI svAmIe paNa hAtha pasAryo. te paNa temAM nAMkhI pharIthI vicAravA lAgI puNyazALI tyAre potAnAM bhavanamAM AvA uttama pAtrane prApta kare che. tyAre te prANIone moTu kalyANa thavAnuM hoya. kalyANa paraMparA pharI mAre cAlU thaze. kAraNake prabhue svayaM upakAra karyo. abhigrahanA pAraNAmAM prabhune pAraNuM karAvyuM. tethI nara deva ane mokSa sukha mArA hAthamAM ja AvI gayA che. e avasare "aho dAna sudAna" bolatA devasamUhe AkAzamAM vastra uDADyA. puSpavRSTi karI. vAdaLAoe sugaMdhi jala varSAvyu. sugaMdhi vAyaro vAvA lAgyo. devaduMdubhi vAgI. devoe ratnavRSTi karI. devatAoe potAnA hAthe nAMkhelI vividha maNinA kiraNothI raMgAI gayelA dizAbhAgo anya anya varNa zobhAvALI IMdra dhanuSyanI lAkaDInI jema zobhe che. gaMdhathI bhegA thatAM bhamarAMnA kuLa valayAkAre lIna thaI jhaMkAra karI rahyA che evI kalpavRkSanA puSpanI vRSTi paDI rahI che. puSpavRSTie dizAnAM cheDAone AnaMdathI puSTa karI dIdhA. komala karakamala dvArA tAlamAMthI navA nIkaLelA zabdathI zabdamaya banela gaMbhIra avAjamAM vAgatA vAghathI yukta evo duMdubhino avAja uchaLI rahyo che. manohara bhujAthI phelAyela hAtharUpakaLinI aMjaline mastaka kamala sAthe joDavA pUrvaka devoe jayajayanAM avAja sAthe ratnavRSTi karI. devatAoe navo kezakalApa karyo. pUrvanA lAvaNyathI adhika zobhAvALu zarIra karyuM. tyAre nagarImAM kalakalArava uchaLyo ke dhana zeThanA ghera bhagavAne pAraNuM karyuM ane devoe ratnavRSTi karI. A sAMbhaLI zeTha tathA rAjA AvyA. gharamAM ThekANe ThekANe ratnanAM DhagalAM paDelA joyA. AzcaryathI vikasita nayanavALo rAjA kahevA lAgyo, "he zeTha! tuM dhanya jene tribhuvanamAM tilaka samAna evI putrI che. jeNIe bhagavAnane pAraNuM karAvI AvuM dAnanuM phaLa meLavyuM. kAraNa ke - huM A nagarIno rAjA chuM. ane tuM eka gRhastha che ATaluM AMtaruM hovA chatAM prabhue tArA upara upakAra kayoM. vaibhava, jAti, prabhutva (sattA) kuzaLatAnuM kAraNa nathI. paNa jenAM ghera athao Ave che te puNyazALI che. stuti samRddhithI saMbaddha vividha yuktiothI AdarapUrvaka zeThane rAjAe gaurava sAthe abhinaMdana ApyA. teTalAmAM rAjA sAthe AvelA aMtaHpuranA kaMcukIe caMdanAne dekhI pharI kahela tarkamAM parAyaNa banIne caMdanAne oLakhI. caraNe paDI raDavA lAgyo. tene raDato dekhI rAjA rANIe pUchayu A zuM ? teNe paNa kahyu A to dadhivAhana rAjAnI putrI vasumatI
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 mULa zuddhi bhAvAnuvAda che. paNa ahiM kyAMthI AvI. e huM jANato nathI. tyAre caMdanAe cheka sudhInI bInA kahI saMbhaLAvI. te sAMbhaLI rAjArANIe snehathI khoLAmAM besADI. tyArapachI te bolI tame ane zeTha anujJA Apo to dharma AcaraNa karuM. kAraNa ke vividha duHkha ane seMkaDo kalezathI bharapUra asAra saMsAramAM kayo vivekI mANasa sukha saMgamAM mUDha banI rame ? A janmamAM ja sukulamAM janma meLavI pharI paNa bIjAnA dAsapaNAthI kleza pAmI. tevA prakAranI ghaNI samRddhinA ADaMbara vALI pUrvamAM huM hatI; atyAre kathAmAM kahevAtI te RddhinI koI zraddhA paNa nA kare. saMsAramAM bagAsu paNa karmanA vazathI khAI zakAya che. evuM jANI kayo sakarNa (hoMzIyAra) mANasa nimeSa mAtra paNa (paLavAra paNa) A saMsAramAM Asakta bane. A sAMbhaLI rAjAe kahyuM he putrI ! hajI to bAlavaya che. yauvana vikAra oLaMgAyo nathI. mohano prasAra durjAya che. IMdriyasamUha balavAna che. tethI saMsAranA mojazokhano vilAsa karI, IMdriya sukhane bhogavI, devothI prApta dhana samRddhine bhogavI pachI dharma karavo yogya che. atyAre to traNe lokanA prANIone vismaya pamADanAra zarIranuM svarUpa prazaMsA karavA yogya che. ane lAvaNyane haranArA tArA suMdara rUpa mATe tapa vinAza rUpa banaze. jema himapavana (ghaNoja ThaDo vAyaro) kamala mATe, jyAM je yogya che. tema bahujano kare che. zuM bALaka paNa dArunA ghaDAmAM bila kare ? rucikara lAvaNyakAMtinI zobhAvanArI tArI zarIrarUpI lAkaDIno karAto tapa niHsaMdeha nAza karanAro banaze. ane bIjuM kamala sarakhu komala tAruM zarIra tIvra tapane kevI rIte sahana karI zakaze ? tIvra taDakAne vRkSaja sahI zake. paNa navo aMkuro nahiM. tIvra tapa saMtApane vayathI pariNata thayelo sahI zake. bAla zarIravALo nahi taDakAnA darzana mAtrathI gopadamAM raheluM (gAyanA pagathI khaNAyelI jamIna mAtra) pANI sukAI jAya che. ema vayanI vRddhi ISTa sAdhana mATe kAraNa bane che. pUrNa caMdra saMpUrNa jagatane udyotita kare che. paNa caMdrarekhA (bIjano caMdra) nahiM. AvuM sAMbhaLI thoDu moDhu maLakAvI caMdanA bolI he mahArAja ! buddhizALI evA A pramANe zA mATe bolo cho ? prANIone jyAre sAmarthya ane saMpUrNa vIrya hoya te kAlaja tapano che tene paMDito prazaMse che. nahiM haNAyelA IMdriya sAmarthyavALo prANI sarva kartavya karavA mATe prathama vayamAM ja samartha hoya che. jyAre sarva Indriya vikalatAthI lAvaNya maMda paDI gayu hoya
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 267 mULa zuddhi bhAvAnuvAda evuM zarIra banI jAya che. jyAre pote uThavA mATe paNa asamartha hoya te vakhate kayu kartavya te karI zakaze ? tapa vIryathI sAdhya che zarIramAtra tenuM sAdhanAthI vajraparvata ne bhedI zake, mATIno piMDa nahiM. sAmarthyathI rahita mANasa zuM kAMI paNa karI zake ? tethI yauvanavayamAM ja dharma karavA Icchu chuM. ane bIjuM A ratnavRSTi puNyAnubaMdhI puNyane kahenArI che. je mane dharma ughamamAM utsAha jagADe che. zuM tame vidvAna mANasoe kaheluM nathI sAMbhaLyu. - ke "dharma vagaranA jIvo sarva saMpadAnA bhAjana banatA nathI.' e vakhate Indre zatAnIka rAjAne kahyu bho rAjan! Avu na bolo kAraNa ke zuM tame jANyu nathI A saMpUrNa zIlaguNa vaibhavavALI caMdanavRkSanI zAkhAnI jema A caMdanA svabhAvatI ghaNIja zItala che. saMyama udyamamAM pravartanArI pApa vagaranI prabhuvIranI sAdhvIomAM A prathama sAdhvIjI thaze. hRdayamAM vicArela utAvaLathI zIghra pravajyA kAlane prApta karavAnI draDha IcchAvALI Ane bIju kahevu paNa yogya nathI. prabhuno dIkSAthI anugraha karavAno yogya samaya thAya tyAM sudhI tamAre ghera bhale rahe. ane A ratnavRSTinuM dhana paNa ApyuM che. tene grahaNa tuM (caMdanA) kara. ane atyAre jeNe je yogya hoya tene Apa. tyAre caMdanA IndranI anumati mAtrathI zeThanI anujJA laI sarvadhana sAthe rAjAne dhera javA ravAnA thaI. IcchA mujaba dIna anAtha ne dhana ApatI caMdanA ne gauravapUrvaka rAjA potAnA rAjamahelamAM laI gayo. IndranA vacanathI utsAhita banelA rAjAe dhana zeThanuM sanmAna karI saMpUrNa vyavasthA karIne aMtaHpuramAM kanyAne soMpI. tyAra pachI teNIe sarva ghareNAno tyAga karelo hovA chatAM svAdhIna zIla alaMkArathI teNInA avayavo zobhatA hatA. atyaMta manohara rUpa lAvaNya yauvananA prakarSavALI hovA chatA paNa pariNata uMmaravALI vyakti jevu teNInuM AcaraNa hatu. sarva kAma Indriyono (IndriyanA viSayasukhano) tiraskAra karelo hovA chatAM te atulya zamasukhano svAda mANI rahI che. bhagavAnanA kevalajJAnanI utpattinA samayanI rAha jotI tyAM rahelI che. prabhune kevalajJAna thatA ThAThamAThathI jeNInI pAchaLa sura asura mANaso cAlI rahyA che, evI te prabhu pAse gaI. yathAvidhithI prabhue dIkSA ApI. chatrIsa hajAra sAdhvIonI pravartinI sAdhvI banI. kALa jatA kevalajJAna meLavI paramasukha mokSane prApta karyu. "caMdanA satI kathAnaka samAsa''
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 mULa zuddhi bhAvAnuvAda droNaka kathAnaka dharatI rUpa nArInAM ghareNA samAna sarva dezonI maLe je mukuTa samAna zobhe che. evo kauzala nAme deza che temAM daze dizAmAM prakhyAta zrIpura nAme zreSTha nagara che. tyAM nizcayathI caMdranA kiraNonAM vistAra samAna yazanA phelAvAthI jeNe saMpUrNa dharatItala sapheda karI dIdhuM. evA "tArApIDa' nAme rAjA che. sura asura vidhAdhara mANasonI rUpALI nArIonAM rUpane jhAMkhu pADanArI ratisuMdarI nAme tene rANI che. teja nagaramAM AkhAe nagaramAM pradhAna sudhana, dhanapati, dhanezvara, dhanada nAme cAra zreSThi putro che. te cAre mitra che. eka vakhata teo mA-bApane kahyA vinA pradhAna sonu, mAla ane mUlya laI bhAthu upADanAra eka droNaka nAmanA nokara sAthe ratnadIpa tarapha prayANa karyuM. raste jatAM moTuM jaMgala AvyuM, tenAthI bahAra nIkaLatA to lagabhaga bhAthu khalAsa thaI gayu. e arasAmAM eo e pratimAdhArI eka mahAmunine joyA ane vicAryuM. tapathI sukavI nAMkhelA zarIravALA, dudhara kriyA kalApamAM mana rAkhanArA, kAmAgnine prazAMta karavA mATe vAdaLA samAna, pAMca IndriyorUpI dhoDAone kAbumAM rAkhanAra, sarva guNonA AdhAra evA A pradhAnapAtrane bhakti pUrvaka anna vi. vahorAve te dhanya puNyazALI che. teono manuSya avatAra saphaLa che. tethI amo paNa A bhAgyazALIne vahorAvI. e vakhate pAtra paDilehI yugamAtra daSTi nAMkhI muni vahoravA cAlyA. tyAre harSathI bharelA hRdayavALA teoe droNakane kahyu ke, he droNaka! A bhAthuM A sAdhune Apa, prAma thayelI zraddhA vizeSathI vikasatA mukhakamalavALA, teNe romAzita banI tapasvIne vahorAvyuM. anukrame ratnadvIpa pahoMo, dhAryA karatA savAyo lAbha thayo. potAnA nagaramAM AvyA, dInAdikane dAna ApavA pUrvaka moja kare che. paraMtu dhanapati ane dhanezvara sUkSma mAyA rAkhe che. e arasAmAM Avu pUrNa karI Naka maryo. bharatamAM kurUdezanAM alaMkArabhUta hastinApuranA rAjA duSpasahanI paTarANI zrI suMdarInI kukSimAM upanyo. teNIe teja rAtrImAM amRta rasa sAravALA phelAtA kiraNonAM pUrathI dharatI ane AbhanA AMtarAne jeNe bhIno karI dIdho che ane gagananA AMgaNAne jeNe zobhAvI dIdho che. evo pUrva maMDalavALo caMdrane moDhAthI peTamAM pravezato joyo. tenAM
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 269 darzanathI bhaya utpanna thavAthI nidrA uDI gaI. ane patine svapna kahyu. svabhAvika potAnA mati mAhAtmyathI nizcita karelA svapnanA bhAvArthathI romakUpa kheDA thavAthI vikasita thayelA vadanakamalavALA rAjAe kahyu he devI ! kurudezanA sarva rAjA rUpI tArAmaMDalamAM caMdrasamAna tArA putra thaze. ema thAo, ema AnaMda pAmI patinA vacana pachI tarataja pUrNa thatA saghaLA Icchita manorathavALI teNIe yogya samaye putrane janma Apyo. phelAtI potAnA zarIranI kAMtinA samUhathI janmabhavananAM pradezane prakAzita karanAro tene dekhI harSAvezathI utpanna saMbhrama vaDe skhalanA pAmatI utAvaLI gatinA pracArathI uThatA zvAsa vaDe bharAyelA hRdayavALI sudarzanA nAmanI dAsIe rAjAne vadhAmaNI ApI. tyAra pachI tenA vacana sAMbhaLI, AnaMda samUhathI paravaza thayelA manavALA, mukuTavarjI aMge lAgelA sarva ghareNA vi. nA STi dAnathI dAsaceTIne tuSTa karyA. pachI ISTaputranA janma abhyudayano dadivasa no mAMDelA vadhAmaNI mahotsavane sukhathI anubhavatA rAjAne putrano nAma pADavAno divasa Avyo. svapna anusAre kurucaMdra nAma pADyu. moTo thayo ne lagna thayA. ane pravajyA levA taiyAra thayelA rAjAe tenA upara rAjya bhAra nAMkhyo. te praMcaDa AjJA (zAsana) vALo rAjA thayo. A bAju sudhana, dhanada marI anukrame vasaMtapura, kArtikapuramAM vasaMtadeva, kAmapAla nAmanA pradhAna zreSThI putra thayA. yuvAna thayA, dhanapati dhanezvara zaMkhapura jayaMtInagaramAM merA kezarA nAmanI ratinA rUpalAvaNyane jItanArI IlyakulanI putrIo thaI ane yauvanamAM AruDha thaI. (taruNa taruvara upara caDhI) eka vakhata vasaMtadeva uMTa baLada vi. vAhanayukta moTA sArtha sAthe vANijya mATe jayaMtInagaramAM gayo. vasaMtavarNana..... e arasAmAM laMkAvAsa jema vikasaMta rAkSasavALo hoya tema vikasita thatA palAzavRkSavALo jinamuni manano abhiprAya jema pragaTa thato zoka vagarano hoya tema vikAsa pAmatA azokavRkSavALo, strInuM bhAlataTa jema tilakathI zobhe che, tema zobhatA tilakavRkSavALo, vacana vikala puruSa jema kharAba avAja karanAro hoya che tema vikasatA kurabakavRkSavALo, Indra jema vikasatA lAlaraMgavALo hoya tema vikasatA AMbAnA vRkSavALo, zUnyagRhano uparano bhAga jema phelAtI karolIyAnI jAlavALo hoya che tema phelAtA pravAhavALo vasaMta mahIno Avyo. vAyarA vaze hAlatI cAlatI komalatArUpI bAhu daMDothI jANe nAcato na hoya vividha prakAranA pakSIonAM kalakala avAjathI
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 mULa zuddhi bhAvAnuvAda jANe gAto na hoya, vilAsa mANatI zreSTha AMbAnI kaLIrUpI manohara caMcala hAthanA vilAsothI jANe bolAvato na hoya, malayapavanathI kampita thaI namatA zikharanAM mahAvRkSarUpI mastakothI jANe namaskAra karato na hoya. navA vikasita puSpasamUha rUpI aTTahAsyathI jANe hasato na hoya. biMTa baMdhana tUTI javAthI nIce paDela siMduvAra puSpanA pANIthI jANe raDato na hoya. zuka sArikAnA spaSTa akSaravAlA uccAra thI jANe bhahAto na hoya evo vasaMta mahIno Avyo. sarvatra aneka jAtanA vilAsa rasathI bharelI Dagale ne pagale nAcatI yuvAnonI harSa krIDAo nIkaLI rahI che. vizeSa rIte ujjvala veza ane ratnathI zaNagArelA aMganI zobhAvALA yuvAna yuvitanA yugalo hiMDoLA upara khele che. vividhavRkSanA saMkulamAM ane ramyavanamAM yuvatio sAthe madonmatta yuvAno krIDA kare che. dukAno baMdha karIne dArUDiyA mANaso madirA pIe che. nazAnA lIdhe bebhAna banI dharaNItale paDe che. bIjAo dArU ghaNo pIvAI javAthI pagapolA karI vamana kare che. bIjA keTalAka kAma vagara ahIM tahiM bhaTake che. anya svagotranI prazaMsA vaDe hRdayamAM samAtA nathI. ane khuza thaI aneka jAtanA dAno Ape che. anyajano loko sAmeja potAnI priyAne AliMgana kare che. bIjA rahasyavAto bole che. tathA vividha gIto gAya che. vasaMta mahInAmAM kAmathI unmatta thayelA yuvAnonI AvI keTalI asamaMjasa ceSTAo kahI zakAya ? ane tyAM aSTamIcaMdramahotsavamAM vasaMtadeva ratinaMdana bAgamAM gayo. tyAM sakhIothI parivarelI krIDA rasane anubhavatI kezarAne joI ane vicAravA lAgyo... zuM A vanadevI che ? athavA to zuM zarIra dhAraNa karIne ritadevI ahIM AvI che. athavA to deva kanyA che ke pAtAla kanyA che ke athavA lakSmI che ke athavA zuM rohiNI che gaurI che ke vidyAdharI che ke manuSyanI strI che ? athavA prajApatie ANInuM rUpa banAvyuM lAge che. kAraNa ke hastasparzathI AliMgita thayelAnI AvI zobhA na hoya ema vicAratA vasaMtadeva upara kezarAnI najara paDI pUrvabhavanA snehathI paraspara najara maLI. A koNa che? ema sarakhI vayavALA potAnA mitra priyaMkarane vasaMtadeve pUchyu A paMcanaMdInI putrI che. ane jayaMtadevanI bahena che. tethI teNe jayaMta sAthe paricaya karyo. teNe vasaMtadevane ghera jamavA bolAvyo. tyAM kAmadevanI pUjA karatI kezarAne joI teNIe paNa jayaMtadevanA hAthamAMthI puSpamALAne grahaNa karatAM vasaMtadevane dekhyo. anukula zukana hovAthI banne cittamAM harSa pAmyA. teNIno A bhAva pAse rahelI priyaMkarA nAmanI dhAtrI putrIe jANI lIdho. ANIne kahyu he
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 271 svAminI ! tAre paNa A mahAnubhAvano kAMIka upakAra karavo joIe. te bolI tuja yathA yogya kara. te dAsIe gharanA bAgamAM rahelA tene priyagumarI yukta sarasa sugaMdhi kaMkola phaLone ApyA. ane kahyuM A atipriya priyaDagumarI ane tAjA temaja ISTa viziSTane devAM yogya A phaLa kezarAe mokalyA che. harSathI grahaNa karI mudrAratna ApIne kahyuM ISTane anurUpa ceSTA karavI joIe. A sarva kezarAne kahyuM ane rAtre huM vasaMtadevane paraNI gaI. evu svapnamAM joyu. pelAe paNa AvuM svapna joyu. khuzI thayelI priyaMkarAe kahyuM. e arasAmAM vAsabhavanamAM koIka purohite potAnI kathAthI saMbaddha kahyuM ke A emaja thaze. priyaMkarAe kahyu ke he svAmInI! tAre cokkasa vasaMtadeva pati thaze. tyAre kezarAe zukana graMthI (gAMTha) bAMdhI, A sarva vasaMtadevane kahyu saMvAdIsvapna che." ema khuza thaI priyaMkarAnuM sanmAna karyuM, te bolI zukana graMthI saMbaMdhathI svAmIe potAnI jAta tamane arpaNa karI dIdhI che. tethI vivAha sAmagrI taiyAra karo. vasaMtadeve kahyuM brahmAe ja taiyAra karI dIdhI che. ema dararoja parasparanI hakIkata mokalIne keTalAka divaso gayA. teTalAmAM potAnA ghera rahelA vasaMtadeve paMcanaMdizeThanA ghera maMgala vAMjItrano dhvani sAMbhaLyo. A zuM che ? A vicArathI te hakIkata jANavA dAsIne mokalI teNIe jANIne kahyuM ke karNojanA vAsI sudattano putra varadattane paMcanaMdie kezarA ApI che. te nimitte A vadhAmaNI che. gaMbhIra avAjavALA vAjIMtro vAge che. maMgala gIto gavAya che. akSata nA pAtra sAthe nagarabAlAo praveza karI rahI che, mukhe karAyelA kaMkunA lepavALI taMbola pAna cAvatI pAchI nIkaLI rahI che. te sAMbhaLI mUrchAthI vyAkula zarIravALo paDyo. ATalAmAM priyaMkarA AvI pavana nAMkhI svastha karyo ane kahyuM ke kezarAe mane mokalI che. mane saMdezo mokalyo che ke tamAre A bAbatamAM khIjAvuM nahi. kAraNa ke huM pUrva anurAgane viparIta AcaraNa nahiM karuM, vaDilo mArA cittane jANatA nathI. tamane choDI mArA bIjA nAtha nathI. jo anyathA thaze to huM cokkasa marI jaIza. tethI kAlocita AcaraNa karavuM joIe. te sAMbhaLI harakhAyelA hadayavALA teNe kahyuM amArI Aja gati che. ema kahI priyaMkarAne visarjana karI meLApano upAya zodhavA tatpara banelA teono keTaloka kAla vItI gayo. eka divasa "jAna AvI, tethI AvatI kAle lagna thaze" ema sAMbhaLI dubhAyelA manavALo vasaMtadeva nagarathI nIkaLI gayo. jaMgala vacce pahoMcyo
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 mULa zuddhi bhAvAnuvAda tyAM vicAravA lAgyo. puruSo anya rUpe manorathone vicAre che. ane bhAgyathI sthApita karAyelA sabhAvovALI kAyonI gatio anyarUpe thAya che. harSathI avasaramAM ughata thayelAM hadayavaDe anya rUpe vicAraNA karAya che. paNa vidhivazAta kAryAraMbha anyarUpe pariName che. tethI A kevI rIte pariNam ? pUrvakama doSathI jo A pramANe thaze to priyA cokkasa marI jaze. te pahelA ja azokavRkSa (AsopAlava) nA vRkSanI zAkhAe zarIrane phAMso lagADI potAnAM prANone choDI dauM. ema vicArI AsopALanA jhADa upara caDI phAMso taiyAra karI emAM potAnI Doka phITa karI dIdhI. ane jhaMpalAvyuM tethI dizAmAM adhdhara bhamyo. (laTakavA lAgyo) svara mArga raMdhAI gayo. ane locana yugala bIDAI gayA. eTalAmAM "sAhasa karIza mA." ema kahI kAmapAle tyAM AvI pahelA teno phAMso chello vAyaro nAMkhI svastha karyo ane kahyuM he bhadra! potAnI AkRtine viparIta A te zuM karyuM ? tyAre vasaMtadeve duHkhapUrvaka kahyuM he bhadra! du:khAgninI javAlA samUhano koLiyo banelI amArI AkRtinI (zarIranI) kAMI jarUra nathI. kAmapAle kahyuM he bhadra ! jo Ama hoya to paNa tAruM duHkha kahe to kharo, jethI tenAM svarUpane jANI tene dUra karavAno huM upAya vicArIza. tyAre aho Avo kevAM paropakArI che. ema vicArI vasaMtadeve sarva bInA kahI saMbhaLAvI. kAmapAle kahyuM emAM upAya che ane tene roja teNInuM darzana thaze. tethI te dhanya che. tyAre puSpavagaranAM mAre to koI upAya ja nathI. chatA paNa huM prANo choDato nathI. kAraNa jIvatA mANaso kayAre bhAgya yoge kalyANo pAme. kahyu che ke anukUla thayeluM bhAgya anyadezathI samudranA madhyathI dharatInA cheDAthI paNa ISTa vastu lAvIne ghaDI Ape che. vasaMte kahyuM tAre kevu duHkha che. kAmapAle kahyuM - kArtikapurano vAsI Ibhyaputra huM yauvanane unmAdathI dezATana karavA nIkaLyo. zaMkhapura nagare pahoMcyonI tyAre tyAM zaMkhapAla yakSanI jAtrA hatI. tene jovA bALako ane gharaDA sAthe Akhuya nagara gayu. huM paNa tyAM gayo. suMdara krIDArasa pravaryo. teTalAmAM meM AMbAnI zreNI maNe potAnI sakhIo sAthe beThelI eka kanyAne dekhI teNInA pratye mane ghaNoja anurAga thayo. te paNa mane dekhI joradAra anurAgane vaza thaI navA vAdaLAnA darzana thatA mora utkaMThita bane tema utsuka banI potAnI benapaNI nA hAthe mane teNIe taMbola mokalyuM. huM kAMI bolyo nahiM eTalAmAM to rAjAthI vipharyo. teNe badhuM vera vikhera karI nAMkhyuM ane AMbAnI zreNImAM Avyo. kanyAno parivAra
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 273 mULa zuddhi bhAvAnuvAda bhAgI chUTyo paNa te kanyA bhAgavA samartha na thaI. hAthI paNa te kanyAne pakaDe teTalAmAM meM pAchaLathI prahAra karyo, tethI kanyAne mUkI mArA tarapha vaLyo, hAthIne vaMcI kanyAne pakaDI ane hadayathI nahi chUTatI te kanyAne nirupadrava sthAnamAM mUkI teNIne parivAra Avyo. badhAe mAruM bahumAna karyuM. eTalAmAM sAponI varSA thaI. badhA Ama tema nAThA tyAra pachI te kanyA kyAM gaI te meM jANyuM nahiM. teNInI mAhitI prApta nahi thavAthI keTalAka divasa nagaramAM bhamI tenA virahathI utkaMThita banelo tenA mATe vyAkula huM ahIM Avyo. vasaMtadeve kahyuM upAya batAva. teNe kahyuM AvatIkAle te paraNaze. tethI Aja rAtre teNIe ratiyukta kAmadevanI pUjA karavAnI hoya che. te ekalI ja kare che. evI rUDhi che. tethI ApaNe tenA AvatA pahelA kAmadevanA maMdiramAM pesI jaIzuM. teNInI IcchAthI teNInA vezane paherI huM teNInA ghera cAlyo jaIza. huM gayA pachI tuM teNIne laI bhAgI jaje. yukti yukta te sAMbhaLI harakhAyelA vasaMtadeve kahyuM he mitra ! Ama karatA tAre bhAre anartha thaze. e vakhate kyAMthI AvelI zubha dizAmAM rahelI vRddha brAhmaNIe chIMka karI, tethI kAmapAle kahyuM mAre kAMI anartha nahiM thAya. paNa tAruM kArya karI ApavAthI moTo abhyadaya thaze. e vakhate bIjA koIka sAthe bolatA vRddha brAhmaNo potAnI kathA sAthe saMbai kahyuM ke emAM koI saMdeha nathI. A e pramANe ja che. ema zukananA bhAvArthane grahaNa karI kAmapAle kahyuM ema karavAthI badhA sArAvAnA thaze. tyArapachI uThIne nagaramAM praveza karyo. bhojana karyuM parijana ane sevaka vargane te kAlane ucita evA kAryamAM joDIne saMdhyAkALe kAmadevanA maMdiramAM peThA. pratimAnI pAchaLa rahyA. thoDAja kALamAM vAjiMtrano avAja saMbhaLAyo. A te Ave che te pramANe cittathI harSita thayA. teTalAmAM svajanavargathI parivarelI kezarA AvI. pAlakhImAMthI utarI priyaMkarAnA hAthamAMthI vividha pUjAnA upakaraNothI bharelA pAtrane grahaNa karIne aMdara peThI. kalpa pramANe virane baMdha karI kezarA pUjA upakaraNanI pAtrI mUkIne kAmadeva pAse jaI kahevA lAgI. he bhagavAna! rativallabha ! samasta prANIonAM cittane sAkSAt jonArA he nAtha ! dIna evI mAre A pramANeno saMbaMdha yogya nathI. bhaktithI ATalo kAla meM tArI vividha jAtanI pUjA karI ke jethI te kharekhara mAruM mana gamatuM
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 mULa zuddhi bhAvAnuvAda karIza. paNa te to Avu udhuja karyuM. zuM tuM nathI jANato ke mAruM mana vasaMtadevane mUkI bIje ramatu nathI. athavA A pralApa karavAthI zuM ? bIjA janmamAM teja pati Apaje ema bolI toraNa nA eka dezamAM teNIe so bAMdhyo. ane potAnuM mAthuM temAM phITa karavA te doDe che. teTalAmAM bahAra nIkaLIne vasaMtadeva teNIne pakaDI tuM ciMtA karIza mA. huM teja tArA hRdayano svAmI chuM. amArA mitrane tAro veza ApI de ane teno tuM laI le jethI A tArA pitAnA ghera jaze. A bahu sarasa harSathI potAno veza tene ApI dIdho. kAmapAla paNa moTo ghuMghaTa kADhI bahAra nIkaLyo ane priyakarAne pAtrI ApI. pAlakhImAM caDyo. vAhakoe upADI. paMcanaMdinA ghera gayo mAtAnA ghera tene besADyo ane kahyuM ISTa viziSTa priya samAgamanA maMtrane japa. ema kahI priyaMkarA koI kAmathI nikaLI gaI. eTalAmAM zaMkhapura nivAsI kezarAnA mAmAnI chokarI maryAdA nimaMtraNa ApavAthI parivAra sAthe tyAM AvI. kezarAne jovA mAtAnA gharamAM gaI, kAmapAla pAse besI ane kahevA lAgI ke he benI tuM kheda karIza mA, kAraNa sarva jIvo karmane vaza che pUrvakarmanA doSathI saMsAramAM duHkhone pAme che. vivekI ane nirvivekI mAM ATalo ja taphAvata che. vivekio saMsAranA svarUpane vicAre che. jyAre viveka vagaranA asamaMjasa bumarADa macAve che. bena tArA karatA mArI ghaNI karuNa kathA che. ane pUrvanI sarva bInA kahI saMbhaLAvI. zaMkhapuramAM A vasaMtadeva pratyenA anurAga saMbaMdhI badhoja vRttAMta kAraNathI AvelI tArI sakhIe mane kahI saMbhaLAvyo. tethI te bena ! zokane choDI tuM mA bApa kahe te pramANe kara. bhAgya-vidhAtAe lalATamAM je lakhyuM hoya tene samabhAve sahana kara. he bena ! tArA karatAM mArI karuNa kathA che. chatA mAM bApane duHkha thaze tenA bhayathI huM jIvuM chuM. bhagavAna zaMkhapAlanI yAtrA nagarajanoe prAraMbha karI. huM paNa sahelIo sAthe gaI. udhAnamAM AMbAnI paMkti vacce aneka jAtanI ramatathI ramatI hatI. tyAre thoDAka dUra rahelA eka yuvAnane meM joyo. kAmadeva sarakhA mohaka zarIravALA tenAM upara mane gADha anurAga jAgyo. te paNa anurAganA vazathI mArI sAme punaH punaH jovA lAgyo. mArI sakhI ! hAthe meM tAMbUla mokalAvyuM. teNe lIdhuM. paNa kharuM, hajI mArI sakhI sAthe vAta to thaI nahi teTalAmAM mahAvata vinAno niraMkuza thayelo mattakarI-madonmatta hAthIe mane aDadhI pakaDI eTalAmAM teNe
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 275 mULa zuddhi bhAvAnuvAda hAthInI pITha upara lAkaDI phaTakArI tyAre mane mUkI tenI sAme hAthI Avyo. te yuvAne paNa hAthIne chetarI, mane laIne hAthInA bhaya vagaranA sthAnamAM lAvI ane hRdayamAMthI nahiM mukAtI evI mane tyAM mUkI. mAro svajana varga bhego thayo, ane temane yuvAnane abhinaMdana ApyA. e arasAmAM sApo sAthe vAdaLA varasavA lAgyA. tenA bhayathI loko bhAgaM bhAga karavA lAgyA. tyArapachI mArA hRdayane haranAro te kyAM gayo tenI mane khabara nathI. keTalAka divasa nagaramAM tenI tapAsa karAvI. paNa te jaDyo nahiM. tethI he bahena ! vidhie adhanya evI mane to tenA darzanathI paNa dUra karI dIdhI. jethI kahyu che ke - niraMkuza banelo cakravAka pakSI pANImAM paDelA pratibiMbanA darzananA sukha dvArA AzvAsana pAme che. tene paNa taraMgo harI nAMkhe che. tuM bhAgyanI hoMzIyArI to jo... te sAMbhaLI kAmapAle ghuMghaTa kholyo tene dekhI are ! zuM te ja A che ema bhaya ane zaramane vaza thaI kazuM bolI nahiM. teNe kahyuM A zaramano samaya nathI. zarama choDI ahIMthI nIkaLavAno upAya vicAra. kezarA paNa tArI jema Aja prayogathI potAnA priyane maLI. jo ema che to deha ciMtAnA bahAnAthI azoka vATikAnA dvArathI ApaNe nIkaLI jaIe. tema karI pahelAja kezarAne laIne gajapuramAM pahoMcelA vasaMtadevane maLyA. cAre jaNa sukhothI tyAM rahe che. A bAju kurUcaMdra rAjAne dararoja pAMca pAMca zreSTha bheTa Ave che. teone jAte bhogavato nathI. bIjA koIne Apato nathI ane bole che ke ISTa viziSTane A ApavAnI che. eTalAmAM ughAnapAlake rAjAne vadhAmaNI ApI ke rAjana! huM tane vadhAvu chuM zreSTha kevalajJAnathI padArthanA paramArthane jANanArA traNa jagata jemane name che, evA zAMtinAtha prabhu padhAryA che. yojana pramANa bhUmimAM devatAoe samavasaraNa racyuM che. ane ghAsa kAMTA retI vi. dUra karyA che. sugaMdhi pANInI vRSTi karI che. maNi kaMcana cAMdInA traNa gaDha banAvyA, te uMcA ane killAnA cAra dvArathI vaheMcAyelA che. cAre dvAra upara ratnanAM uMcI uMcI dhvajAvALA aneka rUpiyAnA chidrathI kotarAyelA toraNo racyA che. cakradhvaja, siMhadhvaja, garUDadhvaja, moTA dhvajo banAvyA che. cAra dizAmAM vAvaDI ane vanarAjI racI che. tenAM upara suMdara zobhAvALuM AsopAlavanuM jhADa racyu che. jAnu pramANa upara mukhavALI puSpavRSTi paDI rahI che. uMcA daMDavALA (majabUta) traNa chatra karyA che. hAthamAM cAmara daMDa laI zakendra IzAnendra be bAju ubhA rahyA che. AkAzamAM megha sarakhA gaMbhIra avAjavALI devaduMdubhi vAge che. suvarNa kamala upara caraNa
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda dharatA prabhue pUrva dizAthI evA samavasaraNamAM praveza karyo. traNa pradakSiNA daI "namotirthImsa' kahI prabhu birAjamAna thayA. tyAre devoe cAra dizAmAM prabhunA pratibimba racya. sUryanAM kiraNo jevI prabhAvALuM bhAmaMDala thayuM. narAdithI kSaNavAramAM samavasaraNa bharAI gayu. te joI che svAmI! tamane nivedana karavA huM Avyo chuM. te sAMbhaLI rAjA vadhAre khuza thayo. vikasita romarAjIvALA rAjAe vadhAmaNI ApanArane puratu (tRptithI) dAna ApI bhaktithI jinezvarane namavA gayo. sarva RddhithI vasaMtadeva vi. paNa namaskAra karI dharaNItale beThA. tyAre potapotAnI bhASA pariNAma pAmanArI jojanagAminI vANIthI prabhu lokonA hita mATe dharma kahevA lAgyA. dAnAdi cAra prakAre dharma che. dAnathI svarga vividha prakAranAM bhoga upabhoganI sAmagrI maLe che. temaja manuSya avatAra mAM rAjAo jene namaskAra kare che evuM zreSTha rAjya maLe che. jenI AjJAno koI parAbhava na karI zake ajoDa parivAranI jene prApti thAya che. te sarva dAnanuM phaLa che. e vakhate kathAMtara jANI rAjAe pUchyuM he prabhu! mAre dararoja pAMca pAMca upahAra kema Ave che ? temaja huM koIne kema nathI Apato ? tyAre prabhue pUrvajanmanI vAta kahI tethI teonI sAtheja upabhoga thaI zakaze. kAraNa ke temanuM dravya hatuM. te A vasaMtadeva vi. che. te sAMbhaLI badhAne jAtismaraNa thayuM. prabhu A vAta ema che. amane zrAvaka dharma Apo. tyArapachI rAjya saMpadA upahAra vi. dAnaphaLane bhogavI chelle cAritra laI devaloke gayA. teonA vacanathI nokare munivarane dAna ApyuM tenA phaLa dvArA A rAjA thayo. te phaLathI anukrame A mokSe jaze. tethI dAnamAM sarva zaktithI prayatna karavo joie. koNaka kathA samApta' zrI saMgama thALaka" magadha dezamAM traNa lokamAM prakhyAta alkApurI jevu, suMdara dhAnyavALu, guNothI bharapUra evuM rAjagRhI nAme nagara che. abhimAnI zatrurUpI hAthIonAM gaMDasthalane bhedavAmAM samartha siMha samAna zroNIka nAme rAjA che. celANA nAme saubhAgyanA garvavALI, varNa ne lAvaNyathI yukta, kalA kauzalathI zobhatI evI tene rANI che. A bAju nagarathI zAligrAmamAM chinnavaMzavALI dhanyA saMgama nAmanA putrane laIne AvI. bAlaka chokarAone saMbhALe che. pUrvamAM bALakone
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda khIra khAtA dekhI tene khIra mAMgI. vAraMvAra khIra mAMgatA temaja raDato dekhI mAMne pUrvanI manojJa Rddhi yAda AvI tethI te paNa raDavA lAgI. pADozI bahenoe kAraNa pUchayuM tyAre sarva vAta karI tyAre teoe dUdha vi. ApyuM. khIra banAvI pachI ghI-khAMDathI vyApta khIranI thALI bharI putrane ApI kAma mATe gharanI aMdara gaI. mA khamaNanA pAraNe tyAM sAdhu AvyA. temane dekhI romarAjI vikasita thaI gaI ane vicAravA lAgyo ke Aje mAro janma saphaLa banyo. puNyayoge cittavitta ane pAtra traNe paNa pUrNa thayA. Aje puNya pragaTyu che ema vicArI praphullita nayanavALo te bALaka thALa upADI pAse jaI kahevA lAgyo "he nAtha ! anugraha karo' zuddha pANI sAdhue pAtra uMcu karyuM (dharyu) vRddhi pAmatAM bhAvothI teNe sarva khIra pAtramAM nAMkhI dIdhI. puNyamAM aMtarAya thaze. evA DaranA lIdhe sAdhue tene vAya nahiM. bhaktithI vAMdI potAnA sthAne beTho. sAdhu nIkaLI gayA pachI mAtA gharathI bahAra AvI Ane khAI lIdhI che. ema mAnI pharIthI thALa bharyo. kaMgAla paNAnA lIdhe peTa bharIne khAdhI. ajIrNa thavAnA lIdhe rAtre sAdhunuM smaraNa karatA maya. te dAnanA puNyathI rAjagRha nagaramAM gobhadra zeThanI patnI bhadrAnA garbhamAM Avyo. suMdara pAkelA DAMgara (zAli) nA khetarane svapnamAM joIne jAgI. tAre putra thaze. ema zeThe abhinaMdana ApyA. be mahInA thatA dAnAdi dharma karavAno dohalo utpanna thayo. zeThe pUro karAvyo. netrane AnaMdadAyaka putrane janma Apyo. dAsIe jaldIthI zeThane vadhAmaNI ApI. teone dAna ApI potAnA hAthe ja putranuM mAthuM dhoyu. ane khuza thaI mahotsava pravartAvyo. vAgatA vAjiMtra nA zabdathI AkAza AMgANu bharAvA lAgyuM. dAnadhodha vahI rahyo che. chatra ane kolAhala vyApta seMkaDo azkerAthI bharapUra mahAjanone Azcarya pamADanAra evAM utsavane bAra divasa thatAM graha adhiSThAyaka devane sanmAnI, svajanone AmaMtrI svapna anusAre zAlIbhadra nAma pADyuM. kalA grahI yauvana vanarAjImAM mahAlavA lAgyo. tyAre tyAMnA ja nivAsI batrIsa zeThiyA rati sarakhA rUpavALI batrIsa kanyAone laIne gobhadra nA ghera AvyA. kahevA lAgyA - vinayavALI A kanyA tamArA putrane yogya hoya to amArA upara upakAra karI emane svIkAro. ThATha mAThathI lagna karAvyA. tenAM puNyAnubhAvathI mA-bApa sarva ThekANe alUNa rIte (paripUrNa rIte) pravarte che. eTale emane kayAMya khAmI AvatI nathI. pote to dogaMdaka devanI jema bhogavilAsamAM masta rahe. kAla jatAM gobhadra dIkSA lIdhI. devalokamAM upanyo. avadhinA upayogathI putrane joI
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 mULa zuddhi bhAvAnuvAda putranA snehathI temaja tenAM puNyathI AkarSAyelA cittavALo te deva taratane tarata tyAM Avyo. dAnanA phaLathI vaza thayelo evo te divya vastra, alaMkAra, mAlA vi. patnI sahita tene Ape che. je manuSya saMbaMdhI kArya hoya te to bhadrAmAtA saMbhALe che. ema sarva bAbatamAM nizcita banI bhoga bhogave che. eka vakhata vyApArI ratnakaMbala laI zreNIka rAjAne mahele Avyo. mahAkiMmatI che ethI rAjAe grahANa na karIne tethI tyAMthI nIkaLIne vyApArI bhadrAmAtA pAse gayo. mUlya ApI bhadrAe badhI laI lIdhI. tyAra pachI celANAnA ghaNAM AgrahathI vANIyAne rAjAe pAchA bolAvI kahyuM he bho ! eka ratnakaMbala Apo. temane kahyuM te to badhI bhadrAe laI lIdhI che. tyAre gauravayogya eka bhadra mahaMtane tyAM mokalyo. teNe kahyuM ke je bhAve ratnakaMbala lIdhI hoya te mUlya laI eka ratnakaMbala rAjAne Apo. tyAre bhadrAe kahyuM "he bhadra ! te ratnakaMbalane phADIne meM zAlIbhadranI strIo mATe pagaluMchaNA banAvyA. te sAMbhaLI kutuhalathI pUrNa thayelo rAjA maMtrIne ema kahevA lAgyo. he bhadra ! tuM bhadrAne kahe ke amane bhAre kautuka hovAthI jaldI zAlIbhadrane ahIM mokalo." - te sAMbhaLI rAjA pAse AvI bhadrA vinaMtI karavA lAgI ke he deva! mAro putra kyAreya paNa sUrya-caMdrane dekhato nathI. to bahAra nIkaLavAnI vAta ja mAM rahI ? tethI amAre ghera padhAravAnI kRpA karo. kutuhalathI rAjAe hA pADI. bhadrAe kahyuM, kSaNavAra thobho huM pAchI bolAvA Avu "ghera jaI potAnAM gherathI mAMDI rAjAnA siMhadvAra sudhI niraMtara dukAna rastA vi. zaNagAryA ane Thera Thera vividha jAtanA nAca, gAna, nATaka vi. racAvyA. tyArapachI rAjAne vinaMtI karI tyAra pachI aMtaHpuranI rANI sAthe rAjA divya nATaka vi. dekhatA zAlIbhadranA ghera gayo. te ghara kevuM che te kahe cakacakatA lAla sonAnI bhItavALu, vicitra citrathI citarAyeluM, mANikyathI - baMdhAyelA bhUtalavALa, teja maMDalo cAre bAju prasarI rahyA che. suMdara racanAvALI putalIyovALuM, vINA vAMsalInA avyakta avAjavALuM, laTakatI motInI mALAvALu, tAratAlanA raNaraNa avAjavALuM, jhulatA zreSTha toraNavALuM, manuSya sukhanuM kAraNabhUta, uMcA sAtamALavALu, sArI rIte ghasAyelu temaja dhoLu karAyeluM, vastrathI karAtI zobhAvALu, DhoLaka tabalA vi.no samUha jemAM vAgI rahyo che. evA mahelane dekhato karAyelA aneka maMgalavALo, AzcaryathI khIlelAM nayanavALo
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 279 rAjA temAM peTho. anukrame cothA mALe rAjA caDhyo. zreSTha Asana upara rAjAne besADyo. ane vastra alaMkAra vi. ApI bhadrA temanI pAsethI zAlIbhadra pAse sAtame mALe gaI ane kahyu ke "he beTA ! tane jovA zreNIka rAjA cothe mALe Avyo che." tethI thoDIvAra mATe tyAM Ava. zAlIbhadre kahyuM he mA tuM ja jANe che AnuM keTaluM mola che. mATe tuM ja grahaNa karI le. huM tyAM AvIne zuM karuM ? tyAre mAe kahyuM "A kAMI kariyANu nathI paraMtu sarva loko ane tAro ne mAro nAtha che." te sAMbhaLI teja kSaNe virakta thayelo vicAravA lAgyo. "ke A saMsAravAsane dhikkAra ho, jyAM mAro paNa anya koI svAmI che, to duHkhathI bharapUra saMsAranA bhoga mATe na joIe. huM to duHkhathI mukAvanArI dIkSA laIza." e pramANe saMvega pAmelo paNa mAnA AgrahathI tArA sAthe jema caMdra utare tema patnIo sAthe te nIce Avyo. zreNIkane namyo; zreNIke paNa snehathI khoLAmAM besADI mastake cuMbana karyuM. (suMbu). thoDIvAra enA khoLAmAM rahyo. emAM to AMsu jharAvA lAgyo. te dekhI mAtAe kahyuM he rAjana ! Ane choDI do kAraNa ke Ane manuSya saMbaMdhI kuLamALA vi. nI gaMdha pIDA kare che. divya vilepana dravya phaLamAlA vi. AnA pitA deva (deva banelA pitAzrI) dararoja arpaNa kare che. bhadrAthI Agraha pAmelA rAjAe teNInI bhojana prArthanA mAnya rAkhI madanavardhaka puSTijanaka teja vadhAranAra lakSapAka vi. tela ApyA. ane potaDI ApI sukumAra hAtha-pagavALA aMgamardana karavAmAM hoMzIyAra parivAra sahita rAjAne mAlIza karavA lAgyA. ratnanAM pagathIyAvALI vAvaDImAM rAjA snAna karato hato. teTalAmAM daivayoge hAthamAMthI vIMTI sarI paDI. saMbhrAMta nayanothI (rAjAne) nAma mudrAne joto dekhI bhadrAmAtAe (dAsIone) kahyuM "A vAvaDInuM pANI khAlI karI bIje saMkramAvI do. yaMtra prayogathI dAsIoe tema karyuM. tyAre vividha alaMkAra maLe aMgArA sarakhI potAnI vIMTI joI vismayathI rAjAe dAsIne pUchyuM A zuM? te bolI nArI sahita zAlIbhadranA gaIkAlanAM mAlA vi. ghareNAM emAM naMkhAya che. te sAMbhaLI rAjA vicAramAM paDyo. tuM puNyanuM aMtara to jo huM rAjA ane A mAro nokara chatAM AnI bhoga lakSmI AvI unnata koTinI che. A dhanya che. snAna karI aneka jAtanA rasavALuM viziSTa bhojana karI kRtakRtya banI ghera gayo. zAlIbhadra paNa virakta banI rahelo che. eTalAmAM kalyANamitre AvI nivedana karyuM ke he svAmI ! tane vadhAmaNI ho ! kAraNa ke A nagaramAM ghANAM ziSyothI parivarelA dharmaghoSasUri padhAryA che. jemane
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280) mULa zuddhi bhAvAnuvAda manuSyadevo name che. ane pote cAra jJAnanA dhAgI che. te sAMbhaLI zAlIbhadranA romakUpa vikasita thayA. ane sAmagrI taiyAra karI vAMdavA gayo. sUrIe dharmadezanA ApI ke svakarmathI jIvo zArIrika ane mAnasika anaMta duHkho prApta kare che. eTalAmAM zAlIbhadre pUchyuM he bhagavan! kayuM karma karavAthI ApaNA upara koI svAmI nA thAya ? dIkSA. dIkSAne je jIvo svIkAre che teo trAge lokanA svAmI bane che. tyAre ghera jaI paga pakaDI bhadrA mAtAne kahevA lAgyo. "Aje meM jinadharma sAMbhaLyo jo mAtA tame anujJA Apo to tenuM huM AcaraNa karuM." bhadrAmAtAe kahyuM he vatsa! te haMmezA lohanA caNA cAvavA jevuM atyaMta duSkara che. ane tAruM to devabhogathI sadA lAlana pAlana thayela che. tethI Avu kaNakArI anuSThAna kevI rIte karI zakIza. kAyara mANasa mATe A vAta barAbara che paNa vIra ane prazasta manavALA mATe kAMI paNa muzkela nathI. jo Ama che to manuSya saMbaMdhI gaMdhamAlAmAM abhyAsa karI ane kAMIka kAMI (thoDo thoDo) bhoga no tyAga kare. tema svIkArI divase eka zavyA ane eka strIne tyAga karavA lAgyo. teja nagaramAM dhanADhya dhanya nAmano zeTha che. jene zAlIbhadranI nAnI bahena paraNAvelI che. patine nhavarAvatI hatI tyAre AMsu paDavA lAgyA. bharathAre pUchyuM "he bhadrA ! tArI AjJAnuM kone khaMDana karyuM ? athavA mana Icchita kaI vastu maLI nahiM ? te bolI, "mane AmAMthI koI bAdhA (pIDA) karatu. nathI. paNa mAro bhAI dIkSA levA taiyAra thayo che. roja eka eka strI ane zavyA choDe che. tenAM lIdhe mane avRti thaI che." dhanya kahyuM "AvuM kare te to hIna sattvavALo kahevAya" tyAre mazkarImAM tenI anya strIoe kahyuM "jo sukara hoya to tame jAte kema nathI karatA." tamAruM vacana barAbara che. ATalo kAla dIkSA vagara gayo. paNa atyAre sarva tyAga karato dekho, teo bolI amo to ramata karatI hatI, tame to nizcayapUrvaka bolo cho. anurAgI patnI evI amane tathA dhanane akAla choDo mA ! tyAre dhanya kahevA lAgyo, dhana, dhAnya, strIo badhu anitya ja che. tethI huM prabhu pAse dIkSA laIza. to ame paNa tamArI pAchaLa dIkSA laIzu. dhanya bolyo. ghaNuM sAruM, dharma sthAnomAM dhana vAparI hajAra mANaso vahana kare evI zibikAmAM strIo sAthe AruDha thayo. sagA saMbaMdhI paNa pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgyA. vIra prabhu pAse pahoMcyA. zibIkAthI utarI pradakSiNA daI prabhune vaMdana karI kahevA lAgyo ke "he nAtha ! bhavathI udvega pAmelA bhAryA sahita mane
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 281 maherabAnI karI Apa jAte dIkSA Apo. vastra - ghareNAM mUkI loca karI prabhu pAse dIkSA lIdhI. e arasAmAM zAlIbhadra paNa Avo addabhUta vRttAMta sAMbhaLI are huM to hAya'. ethI tarataja badhu choDI zubhakSetromAM dravya ApI, zibikAmAM ArUDha thayo. zreNIka rAjA paNa tenI pAchaLa cAlavA lAgyA. e pramANe ThATha mAThathI nagara bahAra gayo. chatrAtichatra dekhI tarataja zibikAne mUkI de che ane pUrvakamathI dIkSA lIdhI. A saMsAra vanamAM bhamatA prANIone jinadharmayukta manuSyapaNu vi. durlabha che, temAM vrata sAmagrI meLavavI ghaNI muzkela che. te maLI jAya to sarvaduHkho ne jalAli apAya. mAtra temAM apramatta thaI udyama karavo joIe. pramAdathI moMgherI dIkSA mudhA (nakAmI) banI jAya. e pramANe zikhAmaNa ApIne sAdhvIone caMdanA sAdhvIne arpaNa karI ane te banne jaNane vironI pAse zikSA mATe soMpyA. anukrame gItArtha thayA. duSkara tapa karI zarIra eTaluM badhuM pAtalu azakta banI gayuM ke hADakA ane naso dekhAvA lAgI. prabhu sAthe rAjagRhI padhAryA. zAlIbhadra muni mA khamaNanA pAraNe prabhune vAMdI gaucarI jatAM hatA. tyAre prabhue kahyuM. Aje tAre mAtAnA hAthe pAraNuM thaze." uMcAnIcA ghera bhamatAM baMne mahAmuni bhadrA mAtAnA ghera pahoMcyA. paNa tapathI kAyA sukAI gayela hovAthI koIe oLakhyA nahiM. temaja prabhu vIra ne dhanya ane zAlIbhadra munine vAMdavA jaIzuM. te mATe badhA vyAkula banelA hovAthI koIe temanA upara dhyAna doryuM nahiM. kSaNavAra rahI muni tyAMthI nIkaLI gayA. bhAgya yoge gocarI prApta karI nagarathI nIkaLI gayA. eTalAmAM janmAMtaranI mAtA dhanyA gAmathI mahiArI sAthe dUdha laI vecavA sAru nagaramAM praveze che. teTalAmAM potAnA putrane joI romAzcita banI ane stanathI dUdha dhArA nIkaLavA lAgI, evI mAtAe bhaktithI vAMdI dahI vahorAvyuM. gaucarI AlovI prabhune hAtha joDI zAlIbhadre pUchyuM. "he prabhu amAruM pAraNu kevI rIte thayuM ? svAmIe kahyuM pUrva janmanI mAtAnA hAthathI. pachI pUrva janma kahyo tyAre saMvega pAmI teja dahIthI pAraNuM karI prabhune pUchI vaibhAragirIe gayA. eka zilAne jAte pUMjI 'pAdapopagamana' anazana svIkAryuM. eTalAmAM te bhadrA mAtA, zreNIka rAjA bhaktithI jinane vAMdavA prabhu
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 namULa zuddhi bhAvAnuvAda | pAse AvyA. zAlIbhadra ane dhanya mahAtmA kyAM che ? amArA ghera gocarI kema na AvyA ? prabhue kahyuM he bhadrA ! tAre ghera AvyA hatA paNa tame koIe oLakhyA nahiM." pachI sarva vAta karI tyAre zreNIka sAthe zilAle gayAM bhAvapUrvaka vAMdI bhadrA vilApa karavA lAgI. he putra ! tyAre tuM batrIza zA upara suto hato atyAre karkaza zilA upara. hA putra ! tyAre tu gIta vAjIMtranA zabdothI jAgato hato. atyAre ziyALanA bhayaMkara zabdothI. hA putra! priya vAkya bolanAra parijanathI parivarelo raheto hato. atyAre sAva ekalo zUnyavanamAM rahelo che. hA putra ! tyAre tuM ramya strI sAthe potAnA mahelamAM vilAsa karato hato, atyAre bhayAnaka pahADa upara tuM kevI rIte rahe che. hA putra ! tuM sadA divyabhogathI lAlana pAlana pAmyo. atyAre zarIranI paNa phikara nahi karanAro tuM kyAMthI mArI joDe bole ? ' are re putra ! ghera Avyo chatAM paNa tapathI patalA thayelA hovAthI maMda bhAgyavALA ame oLakhyo nahiM. vilApa karatI bhadrAne zreNIka kahevA lAgyo. "he mAtA ! tuM Ama vilApa zA mATe kare che ? mahAsattvazALI narottama sura asurane vaMdanIya guNIjanomAM agresara che, je tevA prakAranI Rddhi choDI AvuM utkRSTa koTinuM vrata pAlI rahyo che. tuM putravALIomAM asAdhAraNa gavAze. kAraNake jeNIno A zAlIbhadra mahAtmA putra banyA. tane ane amane paNa eNe tAryA che. tethI he mAtA ! harSanA samaye zoka kema kare che ? he mahAbhAga ! uTha jagamAM uttama A munione vAMda, ane ApaNe ghera jaIe kAraNa ke saMdhyAkAla thaI gayo che. ema rAjAe kahyuM ane baMne munione vaMdana karIne zarIrathI ghera gaI. paNa cittato munine yAda kare che. sAdhu sarvArthasiddha vimAne gayA. siddhi sukhano svAda cakhADanAra evuM sukha te vimAnamAM tetrIsa sAgaropama sudhI bhogavI avIne mRtyulokamAM siddha thaze. zAlIbhadranuM A parama pavitra caritrane je manuSyo bhaNe, anumode, vakhANe teo deva manuSyanA sukha bhogavI mokSa jAya che. saMgama kathA samApta"
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 283 zrI kRtapupya kathAnaka vara-vijayo (rAjAnA pakSe zreSTha jaya) yukta, hajAro nadIo (rAjAne pakSe) hajAro senAo thI saMkIrNa, suMdara sUrya/caMdra (rAjAnA pakSe) suMdara ghoDAyukta sArA pradeza vALo (rAjAnA pakSe) sArI prajAvALo evo jaMbudvIpa che. temAM vaLI ardhacaMdranA AkAravALu cha khaMDavALu bharatakSetra che. temAM dezanA guNothI yukta ane manohara evo magadha deza che. temAM vaLI dharatI rANInA mukuTa samAna rAjagRha nAme nagara che. jenAM zatru haNAI gayA che. evo zreNIka rAjA tenuM pAlana kare che. sukulamAM janmelI rati sarakhI rUpAlI naMdA ane celANA nAmanI rANIo sAthe bhoga bhogave che. te ja dezamAM eka gAmamAM vAcharaDAnuM pAlana karanArI dAridrathI parAbhava pAmelI evI eka strI che. teNIno chokaro pAlana karato hato tyAre jaMgalamAM yati yogya eka ThekANe kAusagnamAM rahelAM eka zreSTha sAdhune joyA. tapathI sukAyelAM zarIravALA temane dekhI bAlaka vicAravA lAgyo. emanuM janma jIvana manuSyapaNuM saphaLa che. je nirjana jaMgalamAM AvA prakAranI vividha tapa kare che. mAruM paNa kaMIka puNya lAge che. jethI emanuM darzana mane thayuM. tethI temane vAMdI AtmAne pavitra banAvu. munine vAMdato hato tyAre koIka utsava Avyo. tethI gAma nArIo pAse dUdha vi. mAMgI potAnA putra mATe khIra banAvI. ghara AMgaNAmAM jamavA beselA putrane ghI, goLa yukta khIrano bharelo thALa ApI kArya mATe mAtA gharamAM gaI. eTalAmAM te ja sAdhu tyAM AvyA. temane AvatAM joI bhakti vazathI romarAjI khaDI thaI. ane harSanA AMsuthI bhInI thayelI nayanavALo vicAravA lAgyo. eka to ghara AMgaNe sAdhu mahArAjA padhAryA. ane gharamAM dhana paNa nyAyathI meLaveluM che, sAdhune vahorAvAno mane Aje bhAva paNa jAgyo che. tethI Aje huM mArI jAtane (AtmAne) puNyazALI mAnuM chuM. kyAM ame ane kyAM A munIvara ! kayAM ame ane kyAM A saMpati! kyAM ame ane kyAM A bhakti ! kyAM ame ane kyAM A traNenuM maLavuM. ema vicArI thALImAM be rekhA pADI trIjo bhAga Apu ema bhAvanA bhAvato bAlaka uThyo. sAdhunI samIpe gayo ane kahevA lAgyo. je A zuddha hoya to grahaNa karo. zuddha ane bhAva jAgI munie pAtra dharyuM. trIjo bhAga nAMkhyo
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 mULa zuddhi bhAvAnuvAda A to ghaNI thoDI, lAge che. tethI bIjo bhAga nAMkhyo pharI vicAravA lAgyo. jo kyAMthI koIka khATI vastu paDaze to A khIra bagaDI jaze. tethI trIjo bhAga paNa Ape che. vAMdIne potAnA sthAne beTho. mAe bahAra AvI thALI khAlI dekhI pharIthI bharI. kaMgAlapaNAnA lIdhe peTa bharI khAvAthI ajIrNa thayuM. zubha manavALo rAtre marI rAjagRhI nagarImAM dhanapAla IbhyanA ghera bhadrAnI kukSimAM utpanna thayo. tethI loko A kRtapuNya che ema kahevA lAgyA. je mahAtmA dhana dhAnyanI samRddhithI manohara AvA gharamAM (zeThANI)nA garbhamAM utpanna thayo, have kALa pAkanA sarvAMge suMdara, suMdara kAMtivALA putrane bhadrA zeThANIe janma Apyo. vadhAmaNI ApatA zeThe putra janmano utsava karyo. garbha rahelo hato tyAre ja loko Ane kRtapuNya kahetA hatA. tethI mA bApe tenuM kRtapuNya nAma pADyu. kramazaH vRdhdhi pAmato bottera kalAmAM kuzala thayo. jeTalAmAM kAminI janane moha upajAvanAra evA yuvAna vayamAM ramato thayo. tyAre mAM bApe rUpALI kanyAo joDe hAtha pakaDAvyo. kalAno rasIyo te viSayamAM mana lagADato nathI. te dekhI bhadrAe dhanapAla zeThane kahyuM he nAtha ! A dhana vistAra nakAmo che. kAraNa ke mRtapuNya to kAmamAM ekadama niHspRha manavALo che. tethI A viSaya seve evuM kAMika karo. zeThe kahyuM mANasomAM khavaDAvyA vinA AhArAdi saMjJA hoya che. vaLI he priyA ! svabhAvathIja jIvone kAmAgni dIpI rahI che. to kayo sakarNa (samajuM mANasa) jalatI AgamAM ghAsa nAMkhe. A Ama ja che. to paNa ema karavAthI ja mane saMtoSa thaze. mATe vicAryA vinA A karo. zeThANIno nizcaya jANI kharAba AdatavALA manuSyonI maMDaLI sAthe Akho divasa bAga, bagIcA vi. mAM phare che. bhaTake che. eka divasa vezyAvADAmAM gayo. temAM vaLI rUpa, yauvanavALI vijJAna, jJAna, vinaya, upacAramAM kuzala evI vasaMtasenA gaNikAnA gharamAM peTho. tyAre teNIe kAmane udIpta karanArI vividha kathAthI tene AkarSI lIdho. eTalAmAM tenAM dostAro tyAMthI nIkaLI gayA. kAma, kalA vi. mAM hoMzIyAra teNIe surata kAle evo rAgI banAvyo ke tenuM mana bIjethI pAchu pharI mAtra te vezyAmAMja lAgI gayu. devanI jema viSayasukha bhogave che. mA bApa IcchA mujaba dhana mokale che. e pramANe nizciMta banelA teNe mA-bApa marI gayA tenI paNa khabara nA paDI tethI tenI srI dhana mokalavA lAgI. e pramANe karatA kuberanA Azrama sarakhuM tenuM ghara bAramA varase daridra jevuM zUnya thaI gayuM. dhana khalAsa
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 285 thavA chatAM kulIna paNAnAM lIdhe tenI strI potAnAM ghareNAM mokale che. te dekhI kuTTaNI (vezyAone saMbhALanArI) kharekhara atyAre A nisTAra banI gayo che. ethI hajAra rUpiyA sAthe ghareNuM pAchu mokale che. ane kuTTinIe vasaMtasenAne kahyuM pIlAI gayelA zelaDI jevA A kAmukane choDI mUka. kAraNa ke ApaNo A kuladharma che. paisAdArane mAna ApavuM tethI he putrI ! tuM kulAcArane mUka nahiM ane dhanavAna ne svIkAra. he mA tuM Ava na bola. eNe ApaNane eTalu dhana ApyuM che teTaluM bIjo koNa ApavAno hato ? A dhana ApaNI sAtamI peDhI sudhI raheze. ane A mahAbhAga pharI paNa bIjuM dhana Apaze. AcArathI kharAbanuM mAre kAma nathI. mA A to uttama guNa ratnono bharelo che. Avo teNIno nizcaya jANI dhutArI kuTTANIe AkAra gopavI kAryane hadayamAM sthApI cupa rahI. rAtre vasaMtasenA suI jatA palaMga upara sutelAne jAgato dizAcakrane joI vicAravA lAgyo. zuM A IMdrajAla che, ke mane dizAbhrama thayo che ? athavA to zuM A svapna che. ke A zuM huM dhAtu vagarano thayo chuM. ema vicAratA tene pAse rahelI dAsIe tuM ghaNAM vikalpa karIza mA. potAnA kula dharmane anusaratI kahyuM ke vasaMtasenAnI mAtAe hadathI ahiM mUkyo che. tethI tuM tArA ghera jA. jethI huM A palaMga laIne jAuM tyAre dubhAyelA manavALo te potAnA ghara bhaNI cAlyo. moTA jaMgalanI jema nirjana kukavie racela kAvyanI jema sArAvArthavALA alaMkAra vagaranuM (gRha pakSe sonAnAM), ramazAnanI jema bIhAmaNuM, gharaDA mANasanuM moTuM jema dAMta vagaranuM hoya tema ratna vagaranuM, suku sarovara kamala vagaranuM hoya tema (kamalA-dhanavagaranuM) viMdhyAcala pahADa jema hAthIothI zobhAyamAna hoya che tema zobhA vagaranuM thayeluM enuM potAnuM ghara dekhato zaMkA sAthe aMdara pese che. tyAre kRtapuNyane Avato dekhI tenI patnI sahasA ubhI thaI. teNIe ApelA Asana upara beTho ane pANIe paga dhoyA. AMsu sAratI teNIe mA bApanI vAta karI. te sAMbhaLI teNe naraka jevuM duHkha thayuM. jAte ja potAne dhIraja ApI strIne pUchayuM. tArI pAse kAMI paNa che ? teNIe paNa potAnuM ghareNuM ApyuM. mAla laI dezATana javA taiyAra thayo. tyAre mitra lajjAthI thoDA divasa ghera rahI teNIe moTI pakoDI, phaLanI poTalI karI ApI. paNa sAthe prayANa karI lIdhu hovAthI sArtha najIkanA - zUnya davakulamAM khATalA upara suI gayo. A bAju te nagaramAM sudhanu nAme Ibhya che. tene mAyA buddhithI duSTa Azaya IcchAvALI mahimA nAmanI gharavALI
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 mULa zuddhi bhAvAnuvAda che. dhanadatta nAme putra che. cAra kanyA paraNAvI bApa marI gayo. te paNa dostAro sAthe cAra prakArano mAla laI dezAMtara javA samudra kAMThe Avyo. vahANamAM caDI pele pAra gayo. dhana kamAI pAcho pharyo. kAcA koDiyAnI jema parvata zikharathI athaDAtA vahANa tuTI gayuM. dhanadatta paNa maraNa pAmyo. bacI gayelA eka puruSe tyAM AvI mahimAne te gusa vAta chUpI rIte ekAMtamAM karI. mahimAe puruSane kahyuM ke A rahasya chupu rAkhavAnuM. teNIe vicAra karyo ke "vahuone bIjo bharathAra lAvu ke jethI samasta gharasAranuM rakSaNa karanArA vahuone putro thAya. ema vicArI rAtre nagara bahAra gaI ane aMdhArI devakulikAmAM sukhe sutelAM kRtapuNyane joyo. purUSo pAse khATalo upaDAvI potAnAM ghera mukAvyo. anukrame te jAgyo. teTalAmAM mahimA tenAM gaLe vaLagI. sukhapUrvaka raDatI raDatI ema bolavA lAgI he vatsa! bAlapaNAmAM ja mArA kamabhAgye tene harI lIdho. AkhAe dharaNItalamAM tapAsa karI chatA tArAM samAcAra paNa na maLyA. munie Aje tArUM Agamana kahyu hatuM. ane svapna mAM jovAyelu kalpavRkSa ghara AMgaNe prApta thayuM. tethI Aje he putra ! tuM amArA puNyathI kheMcAIne AvI gayo che. ATalA kAla tuM kyAM rahyo hato. kevA sukha duHkha anubhavatAM te kahe athavA to mArUM hRdaya ja vajrathI baneluM lAge che. ke jethI tAro viyoga thavA chatAM ekadama TukaDA na thayA. he guNasAgara ! huM tArA deha upara ovArI jAuM chuM. (1 azubha tathA du:khanuM vAraNa karavA AzIrvAda ApavAnI rIta) he vatsa ! tArA virahamAM meM hradayathI je vicAryu te vairinA dezamAM paNa koI hisAbe na thAo. devagurunA virahathI tuM ATalo kAla rakSaNa pAmyo tethI mArA jIvanathI paNa tuM yugapramANa AyuvALA thaIza. devonA prabhAvathI satIonA zIlathI potAnA vaMzane tuM vadhAra ane gharanA vaibhava bhogava ! tArI bhAbhIono bharathAra dezAMtaramAM marI gayo che. tethI A cArano tuM svAmI thA. A pramANe teNInAM kUTa caritrane jANavA chatAM mati mAhAtmyathI khuza thayelA ane vismaya kutUhalathI bharelA te kRtapuNye hA pADI, putravadhuone paNa ekAMte besADIne kahyuM ke AvI paristhitimAM tame devarane pati tarIke svIkAro kAraNa ke zrutimAM paNa kahyu che ke - pati jato rahe, marI jAya, dIkSA laI le ke napuMsaka hoya to nArIone bIjo bharathAra karAya che. tethI kSetrIya (pati sivAya thI thayelo putra) putrane paNa utpanna karI kula rakSA karo. ke jethI mAruM sarvadhana rAjabhavanamAM na jAya. kuMtI mahAsatIne paNa anya patithI
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 287 putranI utpatti saMbhaLAya che. tethI mArI vAta mAno; vikalpo choDo, te dhutArIe tenI lokazAsranI yuktithI evuM samajAvyuM ke teoe paNa vinA saMkoce teNInI vAta mAnI lIdhI. have muni dAnanA phaLathI pedA thayelA bamaNA rAgavALI evI temanI joDe kRtapuNya IndranI jema bhoga bhogavI rahyo che. ane cArene devakumAra jevA putro thayA. ema karatA bAra varSa vItI gayA. tyAre sAsue kahyu ke Ane choDI do. kArya siddha thaye chate parapuruSa rAkhavAnuM zuM kAma ? tyAre putravadhuoe kahyuM jeNe amane bhogavI te zuM amAro ti na kahevAya? tyAre sAsunA bhavA caDavAthI bhayaMkara banelu mukha dekhI bhayathI dhrujatA hRdayavALI vahuoe hAM pADI he mAtA ! tame kaho to Ane bhAthu banAvIne ame ApIe tyAre A sukhI thAo A vicArathI sarva vahuoe lADumAM ratno nAMkhyA. lADunI thelI bharI ozIkA nIce mUkI dIdhI. tyAra pachI sAsue tene madirA pAI. tethI te uMdhI gayo. khATalA sAthe teja devakulikAmAM mUkI dIdho. eTalAmAM sArtha paNa pAcho pharyo. paNa rAta hovAthI nagaramAM na jatA tyAM ja rahyo. sAthe Avelo jANI potAnA patinI vAta jANavA tyAM AvI tyAre tevIja rIte sutelo joyo. zobhAvALo joI harakhAyelI teNIe patine uThADyo. bhAthAnI thelI ane khATalo laI potAnA ghera gaI kRtapuNye paNa hakIkata jANI potAnA ghera gayo. tyAre tyAM baMdhAyelI veNIvALI vasaMtasenAne jue che te zatapAka telathI mAlisa kare che. teTalAmAM skUlathI (nizALathI) chokaro AvI bApanA page paDyo. bhUkhyo thayelo hovAthI khAvAnuM mAMge che. paNa rasoI kAMI taiyAra na hatI tethI tene raDato dekhI vasaMtasenAe thelI mAMthI kADhI eka lADu Apyo. tene khAto khAto skule gayo. lADu madhye maNi dekhI A to ThaLIo che ema mAnI bIjA vidyArthIne Ape che. teNe kahyuM A to maNi che. tethI kaMdoIne ApIe jethI te ApaNane miThAI Apaze. tene Apyo. teNe paNa bAjumAM rahelA jalakuMDamAM te nAMkhyo. tenA prabhAvathI te pANI bhUmi jevuM dekhAvA lAgyuM. tethI teNe jANyu ke A jalakAMta maNi che. te maNi sAcavIne rAkhI. vidyArthIone paNa je yogya hoya te Ape che. A bAju priyaMgulatAnI dAsIe kahyu ke he svAmI ! jyAre tamane vasaMtasenAnI mAtAe kADhI mUkyA te jANI ghaNI zodha karavA chatA paNa tamArA samAcAra mAtra paNa na maLyA. tethI svAminI A (nIce lakhela) kare che.
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 mULa zuddhi bhAvAnuvAda veNI baMdha zveta vastra dhAravA. mAlA vi. no tyAga dezAntara gayelA pativALI strInuM je dudheravrata tene dhAraNa karatI rahelI che. ATalo kALa tuccha annathI vRtti calAvatI tArA ghera rahelI che. te sAMbhaLI kRpuNyane pharIthI prema jAgyo. have eka vakhata secanaka hAthI pANI pIvA nadInA pANImAM utaryo. tene grAhe pakaDI lIdho. mANasoe buma pADI te sAMbhaLI rAjA Akula thayo abhayakumAre kahyuM tyAM jalakAMta maNi nAMkho bhaMDAramAMthI kADhatA vAra lAgaze. teTalAmAM zarIrano nAza thavAthI cokkasa hAthIne Atma ahita thaze. tethI jaldI meLavavA mATe rAjAe paDaha vagaDAvyo. ke bho ! bho ! je jalakAMta maNi ANIne ApaNe tene rAjA aDadhu rAjapATa ane kanyA vi. Apaze. te sAMbhaLI kaMdoIe jaldI maNI nadImAM nAMkho. sthala thaI javAthI jalataMtu nAsI gayo. hAthI te upadravathI mukAyelo ghera Avyo. rAjAe pUchyuM A maNi koNa lAvyuM hatuM. A to kaMdoIe lAvyo. te sAMbhaLI rAjA ciMtAmAM paDI gayo. he abhaya! nIcane kanyA kevI rIte apAya ? abhaye kahyuM AnI pAse ratno na hoya tethI Ane barAbara pUchI juo. DaranA mAre teNe sAcu jaNAvyuM. kaMdoIne ucita dAna ApyuM. ane kRpuSyane ThATha mAThathI dIkarI paraNAvI. aDadhu rAjya ApyuM. te have abhayakumAra sAthe lahera uDAve che. eka divase toNe abhayakumArane kahyuM ke Aja nagaramAM putra vALI cAra bIjI paNa strIo che. paNa te gharane huM jANato nathI. abhaye kahyuM A kevI rIte? jyAre teNe sarva bInA kahI saMbhaLAvI. are ! amane paNa teNIe buddhithI jItI lIdhA. ema abhaya bolyo. AvuM kArya karIne Aja nagaramAM vase che. to paNa amane khabara na paDI. aho toNInI jabarI hoMzIyArI kahevAya. tethI tuM nizcita rahe. hamaNAM tArI patnIonI khabara kADhuM. ema kahI be divasamAM eka devamaMdira banAvyuM. temAM kRtapuNyanA AkAravALI yakSa pratimA karAvI. ane nagaramAM ghoSaNA karAvI ke saMtAno sAthe nArIo yakSane pUjavA pUrvadyArathI Ave ane pazcimathI nIkaLe. je koI ughu karaze to bhAre upadrava thaze. ema sAMbhaLI strI samUha bAlako sAthe AvavA lAgyo. te cAre paNa chokarAo sAthe tyAM AvI. tyAre pappA pappA karatAM chokarAo jhaTa daIne yakSa pratimAnA khoLAmAM caDI beThA. eka bAjuthI jaldI abhaya ane kRtapuNya nIkaLyA. tene dekhI te cAre jaNIe zaramathI moTuM nIcuM karyuM. abhaye te DosIne bolAvI kaDaka zabdothI khakhaDAvI tyAre te banne ne page paDI (ema sAta nArIo sAthe vizeSa sukha mANato rAjya lakSmIne bhogavatAM tene ghaNo kAla vItI gayo.)
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 289 tyAre viraprabhu padhAryA. vadhAmaNI ApanAra mANase AvIne kRtapuNya rAjAne kahyuM. Rddhi sAthe prabhu pAse gayo. prabhue dharmadazanA zarU karI. "bho bhavyajIvo ! A cAra gatithI bihAmaNA saMsAra sAgaramAM DUbatA jIvone dharma tAre che !' dharma svarga ane cheka mokSa sudhI pahoMcavAnA pagathIyA samAna che. | durgati rUpa A parvatane toDavA mATe vaja samAna che. pUrve sArI rIte AcarelA dharmathI ahIM zreSTha bhogo prApta thAya che. tethI zivasukhanI lAlasAvALAe dharmaja karavo joIe. te sAMbhaLI badhAo saMvega pAmyA. mAthe hAtha lagADI kRtapuye pUchayu, he prabhu ! meM pUrvabhavamAM zuM karyuM jethI AvI di maLI. ane vacce AMtaru paDyuM. pUrvabhava kahyo. saMvega pAmyo. atyAre rAjAdine pUchI saghaLI sukhasaMpattine karanArI sarvaviratI laIza. tuM vilaMba rAga karIza mA. ema prabhue kahyuM. ghera jaI rAjAne pUchI sarvasAmagrI taiyAra karAve che. jinezvaranI pUjA yAtrA karAve che. dIna anAthane dAna Ape che. abhayapradAnanI ghoSaNA karAvI. zreSTha sAdhuone sanmAna pUrvaka vahorAve che. caturvidha saMghanI pUjA kare che. bAMdhavone dravya vaheMcIne Ape che. pachI patnIo sAthe zibikAmAM ArUDha thayo. ane te sAmaMta sainyathI parivarelo che. temaja zreNIka rAjA vi. paNa jenI pAchaLa cAlI rahyA che. uttama vAjiMtro vAgI rahyA che, halkA kuLano samUha nAcI rahyo che. koyalo gAI rahI che. bhATa cAraNo ane baMdIo birUdAvaLI bolAvI rahyA che. (baMdi - stuti pATha) evI sAmagrI sAthe nagarathI nIkaLI prabhunAM caraNe Avyo. zibikAthI utarI traNa pradakSiNA karI ema kahevA lAgyo he svAmI ! saMsAra samudramAM DUbatA mane atyAre karuNAthI moTA jahAja samAna dIkSA Apo. bhagavAne paNa dIkSAnI sAthe hitazikSA ApI. baMne prakAranI zikSAne grahaNa karIne tapa tapI chelle anazana karI devaloke gayo. A je Rdhdhi strIo ane bhogo temaja anupama rAjya prApta thayu te pUrvajanmamAM maharSine ApelAM khIranA dAnanuM phaLa che. rekhA pADavA dvArA bhAvamAM AMtaruM karyuM hatuM. mATe sukhamAM AMtaruM paDyuM mATe avicchinna pAse bhAvathI dAna ApavuM joIe. jethI niraMtara bhoga bhogavI nirvANa ne pAmo. Iti kRtapuNya kathA samApta" sarvamAM pradhAna dAna evAM zayyAdAnane gAthA vaDe kahe che.
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 mULa zuddhi bhAvAnuvAda sejjAdANaM ca sAhUNaM deyaM dANANamuttamaM / suddheNaM jeNa diNNeNaM diNNaM sesaM pi bhAvao // 87 // dAnomAM uttamadAna evuM zavyAdAna sAdhune ApavuM joIe. zuddha vasati dAnathI zeSa saghaLAM dAna paNa paramArthathI ApI devAya che. gugalakSmIthI zobhatAM zreSTha munione jeNe vasati ApI teNe dhRti, mati, gati ane sukha paNa ApyuM samajavuM. tathA aneka guNayogane dhAranArA zreSTha sAdhuone je rahevA makAna Ape che. tenA vaDe vastra, anna, pAtra, zayana, Asana vi. paNa apAI jAya che. kAraNa ke vasati mAM rahelAne te sarva vastuno upayoga rakSA ane paripAlana thAya che. ThaMDI, gama, cora, sApa, jaMgalI pazuo, DAMsa, macchara vi.thI muni vRSabhonI rakSA karanAro zivanagaranA sukhane meLave che.. pra.- zavyAdAna sarvotkRSTa kema lakhAya che ? u.- A zavyAdAna jemane ApavAnuM hoya che teo guNavALA hovAthI mahatvazALI kahevAya che. tethI ja temane Apelu vasatidAna zreSTha kahevAya che. te muniono mahatva jaNAvAM sAruM be gAthA kahe che. mAyA piyA ya bhAyA ya bhagiNI baMdhavA suyA / bhajjA suNhA. dhaNaM dhaNNaM caittA maMDalaM puraM // 8 // mokkhamaggaM samallINA chiMdittA mohabaMdhaNaM / ee sAhU mahAbhAgA vaMdaNijjA surANa vi // 89 // mA, bApa, bhAI, bahena, bAMdhava, putra, patnI, putravadhU, dhana, dhAnya, rAjya, nagara choDIne, moha baMdhana toDIne mokSamArgamAM tallIna banyA che. tethI acinya zaktivALA A sAdhuo devone paNa vaMdanIya che. - dhAnya covIza prakAranAM che - java, gauM, zAlI, brihi, bAsamatI cokhA, kodrava, sUkSma kaMgU, goLa kaMgU(vaTANA), teno ja bheda vizeSa rAlaka che. maga, aDada, aLazi (eka telI bI) kAlIcANA, jAyaphaLa, vAla, maTha, zreSTha aDada, zelaDI, masUra, tuvera, kulathI - (traNe dALanA bheda che) tathA dhANA, kothamIra, goLacaNA. vaLI vizeSa guNa pragaTa karavA sArUM cAra gAthA kahe che.
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda 291 sAgaro iva gaMbhIrA, maMdaro iva niccalA / kuMjaro iva soDIrA, maiMdo iva nibbhayA // 90 // sAgara jevA gaMbhIra, meruparvata jevA nizcala, hAthInI jema karmazatru ne harAvA mATe zauryavALA, siMhanI jema nirbhayI, eTale anya kuvAdirUpI hAthInI garjanAthI nahiM DaranAra - 9CL somAcaMdo bva lesAe, sUro bva tavateyasA / savvaphAsANa visahA, jahA loe vasuMdharA // 91 // saumyatejathI caMdrasamAM kAraNa ke teo sarvajanone AnaMda ApanArA che. ane paradarzana rUpI tAralA karatAM adhika prabhAvazALI che. tapa tejathI sUryasamA kAraNake paratItharUpI caMdra, tArA, nakSatra, graha samUhanI prajAne DhAMkanArA che. - jema lokamAM dharatI sarva spazone sahana kare che tema manuSya vi. karelI zubhAzubha ceSTAmAM samabhAvavALA hovAthI dharatI samAM kahevAya. kahyu che ke - vaMdana karatA garva pAmatA nathI. hIlanA karatAM baLatA nathI. cittane kAbumAM rAkhI rAgadveSano nAza karIne muni vicare che. sAme AvI paDatA vacananAM prakAro kAnamAM pesI durbhAva upajAve che. tethI je adhika zUro banI A sAMbhaLavuM e mAro dharma che. ema samajI jitendriya banI samabhAvathI sahana kare che te pUjya che. je muni Akoza prahAra kaDavA zabdo (meNAM-ToNAM) ItyAdi Indriyone duHkha denArA kAMTAone sahana kare che tathA je rAkSasa vi.nA bhayAnaka atiraudra zabdovALA aTTahAsyone sAMbhaLavA chatAM sukha duHkhane samabhAve sahe te sAco sAdhuM che. Akroza, tADana, vadha, dharmabhraMza bAlakone sulabha che, dhIrapuruSa yathottaranA abhAvamAM Ane lAbha mAne che. NI91aaaa suddhacittA mahAsattA sArayaM salilaM jahA / gosIsacaMdaNaM ceva sIyalA susugaMdhiNo // 92 // zarada RtunA pANInI jema nirmala manavALA, satyazAlI, gozIrSa caMdananI jema kaSAya agnino abhAva hovAthI zItala, zIlanI sugaMdhathI yukta hovAthI susugandhI merA
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 mULa zuddhi bhAvAnuvAda virayA pAvaThANesu, nirayA saMjame tave / nimmamA nirahaMkArA khaMtA daMtA jiiMdiyAM // 93 // pApasthAnothI nivRtta thayelAM saMyama ane tapamAM Asakta, mamatva ane mAnavagaranAM zAMta, dAMta eTale manane kAbumAM rAkhanArA jitendriya sparza vi. bAhya IMdriyone kAbumAM rAkhanArA sAdhuo hoya che. pAMca AzravathI aTakavuM, pAMca Indriyone kAbumAM rAkhavI kaSAyano jaya karavo, azubha mana vacana kAya yoga rUpa daMDathI aTakavuM. ema sattara bhedavALo saMyama che. anazanaAdi bAra bhede tapa che. gA aho ! dhaNNo hu so deso puraM rAyA gihI gihaM / jaM tuTThi maNNamANA NaM viharaMtI susAhuNo // 94 // aho te deza, nagara, rAjA, gRhastha ane gharane dhanya che ke jemAM harSane meLavatAM susAdhuo vicare che. 94 sejjaM jo dei sAhUNaM tare saMsArasAyaraM / sejjAyaro ao butto siddho savvaNNusAsaNe // 95 // sAdhuone vasati ApanAra saMsAra sAgarathI pAra pAme che. ethI sarvajJa zAsana nizItha vi.mAM zayyAthI tare te zayyAtara ema vyutpatti karI che. 955 ciTThatANaM jao tattha vatthA - sshAra - tavANI | sammaM kei pavajjaMti, jiNadikkhaM pi kei vi // 96 // tyAM rahelA sAdhune vastra AhArAdi maLe ane moTI tapazcaryA vi. paNa karI zake ane temanI pAse AvI koIka samakita ane koIka dIkSAne paNa grahaNa kare ema aneka gaNo lAbha thAya che. 96 sijjAdANappabhAveNaM devANaM mANusANa ya / pahANaM saMpayA phulaM phalaM nivvANamuttamaM // 97|| zayyAdAnanA prabhAvathI deva manuSyanI Rddhi maLe te to (AnuSaMgika) kula che. ane nirvANa e phaLa che. gA
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULa zuddhi bhAvAnuvAda nANAvihANa sAhUNaM ohAvaMtANa jAva u / kAyavvaM sabvabhAveNamevamAi jahociyaM // 98 // aneka prakAranA jinakalpI vi. ane cheka je dIkSA choDavAnI IcchAvALA che. temanI paNa yathocita bhakti karavI joIe. have yathocita kRtya batAve che. nANaM vA daMsaNaM suddhaM caritaM saMjamaM tavaM / jattiyaM jattha jANijjA bhAvaM bhattIe pUyae // 99 // zuddha jJAna, darzana, cAritra- sAmAyika vi. saMyama-Azrava thI aTakavuM tapa vi. jemAM jeTaluM jaNAya che. te pramANe temanI bhAva (padArtha) thI bhakti pUrvaka pUjA kare che. 199 mAtra vezadhArIonuM paNa je kahevAmAM zeSa raheluM hoya ane ughata vihArI bahuzruta gurue upadezeluM hoya zAstrathI te jANIne kare ane sAdhuonuM vidhipUrvaka te sarva kare, kAraNa ke te pUrvokta badhu vidhAna mokSa sukha ApanAra che. AcAra zUnya ane mAtra liMgadhArI = vezadhArI jeo vAkapaTutA Adi nA kAraNe lokomAM mAnya hoya temanA prati kuzalAdi pRcchA pUrvaka nuM aucityanuM pAlana karavuM kAraNa ke tethI lokonuM citta jItAya che. (anyathA - loko sArA mahAtmAo para paNa AkSepa kare ke - A loko tejovI che, IrSAlu che vigere.) anyatra vasati vigere nA abhAve saMvigna gItAthone paNa agItAtha thI vyApta kSetramAM rahevuM paDe to svapara saccitta no upaghAta na thAya tema Atma-bhAvamAM rahevuM joIe. anyathA AkSepa bAjIthI apara saccitta ghavAya ane potAnI (gItAthanI paNa) laghutA thAya tathA teone (agItAthane) paNa karmabaMdha thAya je baMne pakSe aniSTa che. (mATe AvA dezakAlamAM Atma svabhAvamAM ramamANa rahevuM zreyaskara che.)
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
_